RISCO, Vicente & LORENZO, Xaquín, As Festas Do Tres de Maio en Laza PDF
RISCO, Vicente & LORENZO, Xaquín, As Festas Do Tres de Maio en Laza PDF
•~!
. ·· . . " , , . ,
•• , ·••; •! •
·· ·. .
',
. • • ,.
•• ,,:,
, · . • ..
• ;•• •• :·1 ar.,
·.: . , , i~N· ,I.º¡
L' o EL . CAS"'IT.
+' .. LO . · :
,....
·' .. , .. : ' . · . ¡ , · · . , · . ; , .. :. 1
:,:·.,. ·,;:;,,,, ':,.,;· •:' .' . ' . :·. : ' . ' .. ' . ' , ' .
_____..
' ~
.
. .'. •.•, ••'t'.t' :' . :l ~ . ~•: .!~•• •:•.•. :•!:• ;.; >f ,., ,: :. ,,q,.~ .: .
. ' . .. ~
. .
, ,.:·..;.·..;·_.,;._;,.__·.
.
/:
"•
.' '
..
,' .. .: .
:' '. ¡ : . . . ~
.. , .. ..
. ,,,.,.,:. ¡.•~.-, ·.·•'., .·.·:•·~. .··:.::.t, , : f •• ·;·j· ~;~: . ' . . ;
.. . . •
'
.. : .. ' , : ' . : ·::
.
;
.. f• ·:;.; ·.,:' . ;., . ..' ;,-•:••·.·•·.
:•~ .,,) , .. :1'·•~··:··
., ,.- ... ~
1· . : . .
. ,· ·.,·
. .
!
,. , ... ·.,·~
¡ : \:l:·.,: •.•
:, .: .r
. : :,;. : ·:\ _: ·:'. . . : : ;'• ... • . : :: ·.::· ~' ;: >: ;·. ·.',. '' !;_:. ,=_i!; ,··::·!
. , . : Por riba. e ao N:~ flO Vai de l.VI~n1te~:rcy, o.11de .se as~11ta11 o
caste~? e pobondo que.lle. daIJ. 1101nc, ,c.1,nais.a vifa dc,Vcrí11,
.,. .co-as cstaciós _balnearias (JllÇ ·ª· n1roclcan, O,Clll'.SO superior: do
rio Tá1~1cga ven pcrcorrc.~ndo: outro ,crisnncl1arnc11l~;:r.01npr.t:1i-
,dic.lo na~ cst~·ihaciós <las ,8err~1s UÇ; Sa11.1'Iu~11edc ,e¡ Q,1cixa:, .qtlC
costitnie o Val de Laza... , , · •, ·; ,:, . . .: , ¡; :'. ._;,';• ; :
·: .. A,cha~~ ·situ,a«la e.sta ,antiga,:vila ond·e. co~en.za,:o .:va~.:cip
. seu ~.O!llC, 1.,01"".~ ladQ. <lo S ., . d.e 1na~~cira, q11e: os seus ,Y~!ci r.i_o.s
di~tingue11 !Clllre a mcsmn. Lnzq e. o, '.V;~J, o ·q1ial d~sig.na J)ra
il~s a Jcrra .das freg11c.s[as. (le (:aslro '(le. ,La.;:}), ç. Vi l:nncá. : 1)1. -
111é11 é di110 cle. nota q11e 05 de, l,a¡¡;a sç.. teíi~11 :·C non1cei1, a; ~í
.nt Cf\ID oH como .li mia os, : e co 11siIle re_n,. a: sua. ,terra. ,cotJl.~ ·. parte
fila Lhnia. ;, .; . : .. '.•' .: , :, . ,: ; . 1 . . , •. ,, : ,, . ;
o
•
;BOLETÍN DE LA REAL ACADEMIA GALLECA 235
'
-:IloLETiN DE 1.A· REAL AcA.DEJ\fTA Gil.LLEdA
..
,,
·-
.,. • •;
.,.,,;,. ·~··· ..···~.,,
:
... ,_.,_._._,·
,. ". , - fig·, 1_- - Visl<1 geral do vila .de. la <a . •. , ·, , . . , ,
' • , !• ,:. ',, •••• • • •• :;. •.':·,.·, •
rística e d 11 n
. .,·.i .p .o. 'rctâtivn-
-l . :.. .
.
· m1irtté;
.
únil'<íi•-
" ... ' ...
·:' ri1c. Case'
''. . .
to~à- .
. '. . . ..
· · ·.1:1s·cnsns leíieu.
•
.' 1111 gran; .corre-
' . ' '. '. ~ : ...
dór de i1at1: · 0,1
· c1b'pau e· ferro
'n1i r::111,lo '.ã rua,
;coberto p () l - o
· · voadif.o' do· -tc-
.,--;H ado,, -sol ad o
. .
. . . .. ' . ..' . .'
:
flg.·2, ·- Unha r~a de·· Loza· · · · ·' ·. "' · . · -•de'madcira so-
·· ::.·: ~·. ·:~•.i.,.· ~ · •.! r~;: ~; ...-.,.:·: .; ·brt'r.tlas ·trabes
saedizas, e sostido moitas veces por -esteos cle pau qtlC'.O áse-
gurn11 nn J>arc<lc· (fig: 2) .. 1\e; cscn]ci.ras,: sori · 1noitH s . V~\ces
BOLETIN: .
. , ])E. :l,à REAL .,ACAD.EMI.&· GALLE(lA 237..
{!Xteriorcs, 1nais
s i t n a d a s case ' . '
Oll. êlxiélo'
.'..
q11e'
.
sê..:'
'
' . ,,
.' .
ri vú- .' ' .'. :
1ne11á
. ..
serv.i1'
. . ,.. . . . . .
• , , .,. '~ ' . ' ., ; ,. . . : .r ; , . . ;' J • , •
. ;• '
..'
':·
Fig, 4. - Casas la bregoi de L1:u:o
•
J
!
•
'. !
.·
1
fíg. 5. - Puzo redondo con cn,ceiro superposto IDOS, ·CllCOillCflZa ell rea-
lidade o <lía 1>rin1eiro do
a110, 1. 0 de janeir~ .. De11dc isc día1 c11co1nénzas-e a «a11u11ciar
o l~n lroíuo »•
Iste anuncio: do Entroido faise toclolos domi11gos, dcs¡Jois
clunl1a pct¡uenú festa· e .bai~~ co11 gaita ou banda .. • ·
.~ gaita percorre, tocando, as ruas da vila; dándollc u
volta acon1pafl.a<iu pol-a genl<\ i¡ue vai faguendo barullo cor1
( 1) ·.2vI. .Ful!.:<,TÍ!:S CAÑAL, ,Vo/as en col •la /,r:sta 1lp, Laza, 3 mítJJo, en
1Vôs, nútn. , 33, 15 .sebc1nbre 1926, p. 20. - V. l{,, Adii:ión <l fesla 1ló 3 tle
111apo, ou du Cruz, cri Luza (V.eri11), ,r;m idem, niim. 35, lõ no1.'Cmhr¡¡ 1!126,
p. 13. , .. :
•
bórros; :co11 làlas 'e cón:cl1oc~as grnTt(lcs· "das dos cigàrró11s, · 0\1
_levando;· como, noutros.. ritos agrícolas tloútros, ludos> facliós.
de ¡,alla accsos1 o que no.s fai lembrar oerimonias •análogas,
como .a -beinzó1~ , dos ca.111pos co· lurr1e, · proccsiós de fa-
cl1ós, clc. C-erto que_ a<.: 1nais desta-. ceri1nonias fanse na pri-
111avt!ira,:•o 2H ou -3() cle abril; 1ntlis tamé11 as' hai tio 111es: de.
jar1ciró·, con1 o ! 110: (~astro· dé· Caldclas · o dia do San Sebas-.
tf\.i11~ día 19 diste 1nes, etc. ( 1). ;, · , ·· , ,
··,. ·:;· .... ; . :.;~·-:·:. ·:· . ; ' . ,, ; •.:· . . .'
Os. « piliqueiros.-)l ';-:_,. · : ·. · . •: . · ,·_,·.: ·.' . :-: , • ·;' ·
¡ . : : ' ·. ·. . .,: ·, '• ·.: ,,: . . . . . . . .. . • •·· · .
é a tie ·gato morités, _Esta ¡>clica cai pol-a parte d 1atrás, .cu-.
brindÓ" o carrolb ·J pa~fc do iombo do cigarrón, ·e <.;ole re111a-:
.lar c11 · dóus rabos máis' longos. . .
. Van vestidos 'c'unl1a . éamisa noya das corr(,'lltes, CC)ll c1·a-:
: .. .
. .... ' . '. . .
.
.
. . (1) V1~El\;:n: R1s~o, 1oi,;.~ ~ col <l1> cult~ do lun1e "" G~liza, en flo111e- •
nagen1 a Ala,·ti,u:... Sunuf.!rrto, Gui"marães, 1933, ps. 342-351. . , .
. (2). l.t', llot?k:..-Únl!)y;1lld'scàr11s gtilE:lfllS ,lr,, (>rig!Jll j,r~hist6ri~o, iri /Joi11r1-
fl11geui -a 111tirtins Sani,éntr>¡ Guiiru,rã;cs, i933, ps: 78-82. ·. ·
•
240 BoLETiN DE LA lu:ÁL .ACADEMIA. GALLE(lA:
. é t1nh_a
llO ,
dus
.
artes elo
' . .
: :
l
'
. c1garro11.
· l,ogú levan u11 calzón
.. ..
fie•
'
de
cos de coor verde e
· . ber111ello, alter11atJ ,u11c11-
.. te. Enriba ela banda ver-
. de,· p,,nse· âespois u11l1a
';
llanda
.' ' . .
branca·
.
,le. . .cr.o-
.
·
,;
cl1ct, co seu correspo11- .
'
, clci1lc fl~co ..DeSJ)Ois, nié-
. dcns e z:iputos . corre11-
r tés (fig. 6). . .
. -; Na lllUll levan. llnl1a
:•' sorte fie látigo feit~ <l\ui
· :pau c'ti11hu J>clica .. na•
1
· · . .p111it~t for11ú111cl(t
.
eo1Úu .
a
. p!rtiga. d'un n1allo. A •
•
..
..
BoLtríN DE LA REAL AcADEMIA GALLBOA 241
A toura-boura •. .'
A Morena
· . O 11i.esmo lús â tarde, sai a wlorenâ. E'ltn l1oinc coberto
c',1nha. mànta, q11e leva. ttnha caber.a imitando a d'ut1 louro;
Sai uo barrio de Cimudevila·, perto de Laza, e ven acon1pa•
fi.adn pol-os casados e os vellos, q11e tran toxos nu man.
i\ ?rlo.re.nu érguclle ât. 1nozas as saias 'cos cornos; Os acom-.
puíia11lcs fan que a queren arrC'dar, o báte11llc cos toxos nos
5
•
""242. BoLETil'Í ·DE· LA. RÉAL ·Aé.ADBMlA r GALLEr.A
.
.·., · : ~~ .. ~. ,: i :· · .. ·• · vá:~~os '~·•\. Olve:r pa~~ :· ! '~:-.' · :. :-:t:. ;: ··,i ·. -·~--;; _.::, · 1
· ~,: ...
¡,
1,. ..'.~~ •.;.l ·~•.. •,~t~·inóii;·feféin.Q.S piliCJ.ticir·os:·~•> • :'; .. :·.. :•·.. · ,._,·•.. :·,··•\ ·.. · .',i .::•. :
.., 111en tàmpouco, mar.ago.tos_ . :. ::·, '' :: ··;: ·' '··; ' .'.' •'.
'
r... ··· · · , ·, ·: .;•:·;, ! ·.•·e
: atro I cousas 'que• ha,;~ ..
en·.L'aza .;:, ,.. ..., :· ': ·: '. ·:. , ....:
.
: .. ; •
' . ' , . .. . ' '
·:;· ·1.·;·;noo1:.s.ntop:a:n ·n:•outr.a ·tcrra::·;r.·.;.i •:''. ·:•;i•:,· .· :·,. ,,, :::. ,·,
.··.·,;;,•,'.
l
¡, Í>,
... : piliqll!eiros·,ma.r,artatos .·., ,·••¡; ;¡·.·•;
• • ) ,, ',,.o.
... •••
, •.
:.-¡·:. •.. _-..
I , ..
.. ,, ·.·.· I 1 •
. '
A festa do 3 de maio :.:··,,.~:õJ, / .•
boà condl1ta. ~·a: máis bonita que podan atopar·. l\Iais; 1111l1a
vez escolleita, ,e de que ela aóetou o rol, a eleiciô11 matit~rse
calada e segr,eda>'='Ninguén''.:....;.fu•ando mordon1os -0 os·cnM os
carregados de : vcslila..:..:.::... debe saber q'úen é a ·Eva, deica: ,o·
ista11te eir: c¡u-c sai j á; vestida' da casa e11 que u prepura·n;
01.1trora; a rapaza··cscolleita: traguía dende moitos· dias ·antes·
o 1>clu lodo éÍl.lr:e1izado; :pra que despois quedara: ben •rizoso~·
cando· llo soltaran: -Entón~ pra que a ·gente non poidera adi...
vi:ñai:" por ·esta circ11stanc~u que ela iba ser a Eva, ·en todo
. : !:•· '.>'i ;•,,:. j:'. ~ ,,:· -~ ;; : ;;,·,,
. ~ .. ' : . . '
. .. .
, FI 9. 7, - U nh e, pci,ta do Plcoto, enfei1odo pr11 a festa do 3 de maio
: ·' . ' . . ' ' . . :: . . . ; . . .
istc tcn1po non saía da .casa, e pra qttc ao no.n vcl~ non.tira-
sen trunpouco a consecue:iiza que era ela1 queclába11se ta- de
mén na· casa aquiles dias unhas cantas rapazas 1nais, paren-
tas 011 amigas dos mor<lomos, ou outras, de maricirà que 110n ·
se dera mc:itivo · ao
púbrlcá p.rà sospeitar quen fose.; : ' ' '
· Por ·parte;: escóllcse tamén, pra o mis~rio d.c qt1c falá.re:.!
lll<>s; llri vello que ha repcrsentar ào patriarca Abral1atii, un:
neno, que lia jogar o rol de Isaac, outro neno que face'r: ha
. de Anjo; o 11n home, que ha espricar o misterio. E ainda
mais, seis IÍIOZOS (iailzanles. ,. . . . . . .: , l : 1
O día 30 de abril â 11oitc, os mozos cl1am::m pol-a gente ·.
co1i g1;àndcs berros, alborotando toda a vila, cspe.rlando ao6
que·dw"lnén; pra que vàiai1 coiles pr,cctira'r oil.laio. Ni11gi1é11:
•
~44 BoLETÍN DE LA REAL: ACADEMIA. GALLEOA
..•
;
( se; !11ega:. concurrir, e ningtu1n ~e ofe11de. porqu•e o. e rg:tú. 1
.•
><, •••-• • ' • W♦
.,.,.,..,,. .•,.... , i., .,, ,.,. 1 , • •
e · qll('• ar"n
,< .,.,. • •• ' • .,h. • • ••• •
' , ;;, !
··-
t ,f,;• .,,...... .,.~:: >· ¡ ·}·'·': 1
·,.,¡f.·:· :
,. -~•;'.~.
sado o d1'a 3. Dcspor·s·' po·..
•
110
. ;' '
. . . . .'
.. . : . ' ¡ . !
·.. ' .,' ... . .'~-.
' <····!
. . . .,.·r
.
. ' .·~·
, , .
·-
piedras para formar un ara y aur1 le ayudó~ ·cori s11s· propin.s
manos; colocando e11ci11l~ ,el-hàcecillo de leña; ·para r.oris111nar
el sacrificio. i> . · • . • .• · · ,
N-istc punto/ 'Ahraham ponse de gionllos riba dtut pt~-
q11eno caixón; dando as costa.s: ao orador. · . .· ; ,.
: · <:Tu eres, l1ijo, la víclima designada por -Dios ». Esto dijo
el ~nciano arrancándosele -el· al1na1 · al pronunciar ac1t1eJlas
palahras; p-cro . ·· · . •: ,: , ' .. · · · ··
sin dar señaJes •
..
'
. .'
s1q111era, se cn-
can1iri6 él pro-
píO al · á.ra, l1in, fig, 12. - Repre~• "taci6n do m¡ ,te rio do Sa~rifl.o de lsoac
cóse do rodi- . .
llas, y prcsentando a su padre las inanos . para q1ie. sé _las •
àLura, inclina la cabeza, como para recibir el golpe mor.tal.~ .
Confor1ne o padricador vai decin.do estas verbas; vaisc
atrás dil deseri.rolaJl(lO a escea. Erg11cse AbrahàiµI Isa~c aché-
gase a il; e o pai átal1e as n1a11s curi pa110, e tápalle os o,lfoS'
c11nha venda, todo se11 dicire11 u11ha soila: palabra ( f ig. 12).
« Ya tenía el ·anciano alzada la cuchilla, y se disponía a
descargarla sobre el cuello clc st1 único l1ijo, obj,eto de tan-
tas esperanzas, c11ando se apareció entre las nul>cs un ángel
tlcl cielo,· y dijo de esta s11erte al afligido padr,c: » • ·. · ·
Conforme fala o padricador, asi vai facendo .<\bral1a111:
ergue a· espada sobre o r>escozo de Isaac, agacl1a<lo. · Enton,
o Anjo, · que alí está> canñ.o o padricador chega a nqt1clo de
oc di.io de esta suerte el afligido padr-e;, ·ergtte voz, e· di :a
« l)elé11 t11 brazo Abrahuin; no n1atcs a tu hijo Isaac, q11c
Dios se dà~por satisfccho con tu fc y obediencia. >>
•
¡
.'
¡
•;.
'
_______________
,_250 ____ ________ BoLETíN DE• LA., RE.lL GALLEÓA
. , .,AcA.DEMIA ,:__
¡
'.
.. ·. E11tó11:Abral1ai11, ponse. de gionllos,· e ,o ;padricador ·scgue ~
¡
¡ , : 1;. ~! (~uyó,en: tierra el.buen, viejo. b,añado el -rostro ·en• lágri-
.,'
1 mas, y desl1ccl10 el
corazón en agradecimicnto .¡y,;·àu1or al
l)ios do sus may~res, y:abraza~do. :a¡ su; ·liijo; i c<rtno·; .sF le l1tt-
bicse visto y;a n1uerto y.1-e hall a.s,e ,resucità<lo; ¡ divisó allí ,cerca
,nrr cordéro1 màs ·lllnnco que--Ja nievc;. qu,e se :había'cnrcclttdo
; .en. u1~os zatzales; ·,y, llcvándolo' ,,entre los, :dos al. arn:; éele:brn,
::' ro11 el sacrifício y st1bíó el h111110 ondeando 1•or,los .aires,Jlo,
"
.' jando como un ahundanlc rocío la be11clición·;del··cielo: ,,,¡.
~
' Ef,cctivarnenlc, tran u11 cur11ciro e arráslrano; deica, •.\bra'-
. hn111. <1ue lle da Ull ligeiro golJ)C coa espada 110S; cornos., ,o
l
,
', padrícador remata coesias verbas: ·· -~.:;- , · : ,: .t: · ·.•
•' . . . ,«Y Di.os promctió a Abral1am: en prcJnio de' Sll obr.(!ién '-
' _cia, qtie le haría du-cño. <le lodas las llaciones';e11 '<lésccnden:.
",,
•cia, y -en su poslerldad bençliciría las razas dc·~la. t~~rra; 'y'. tlc
.,
',
su Jiijo Isaac ve11dría el Ñlesías.» .·. •.. ··.: -,, · -_:;, r:,,. '•r
i
;'. .. O discur.so depréndeo o padricaclór de méi:nof\tl :ntiii ¡ii'i:.
¡ querio, cadernifío 'impreso . arrincado dalgú11. librti ¡,ie<losô,
¡ que non' pud{~ITIOS idcnlil'it~ar. Ora) o d·erradeiro' pápr~rô; ;re;-
• • • • • 1 ' • ' ' • •
¡
' f,ercntc âs . ¡)ro111esas que Deus )le fixo a Abrahan1, .· ..
'so11' c11gá:.
. . ' ' ., . :
'
dcgu do ·orador
. .
e da sua iniciativa, pois no11 venen - . . •. '
nas 'pági-
: . ' ' .•. ' ! . .
nas i111presas
. .
onde. depre11<l~ o seu recitado. A'si Iiolô; ;·(tecrà-
. :,·<;~ ,, ... '.,:·.
rou, satisfeito
.
de . ter. co111prctado ,e rematado ..·
o.,1•arla111cnlo
·-'1· '· ;•, ..... , •.
cu11ha •'millora importante. · · · ·· · · · ' · · · : : · , , · , ... ,
... J. ' ' : ' • •
e irtc9rpóranse
. ··.· . '
;a. p1·0C'isión,
. ··~ ...... · que
. . .,siguc o seu
. · ,: . . . ·.,: ..camiño'
. . ... ' ,.• .... deica. :::.
u ·:
• •
e1I'l~Ja.. . ..:.,
'
( ., . . .... : .·;
.,.,. ..... : :·. .. •........
,. . . ,' , ". ... ..
·. ·::•.;,r
, ..... •• ' .
•
BoLBTiN PE u • REAL· ACADEMIA GALLJ!OA 2 Sl
..
:. . .. ;
. . ..
.
..
' '
.
De que a pri111eira· 'parexa CfllZOli ()8 brazos coa ~eguntla,
vólvese, e ad.ianta de novo outros tr-es .pa~os, .na1ncntras a
segu11,la vólvesc sin1i1ltáncarn,c11tc cara. a terceira re¡}eti11clo o
qt1c fixo a prin1cira. · E. ·así s1icesivamcnt•e, indo as cl11ai,; 11ri-
meiras pa:reicas tres p~sos' pra diarile e tres 1>ra trás, nnm-cn-
tras a terceira 1>arexa, vaino,;; seguindo 1nais adis1Jacio~ SCill-
prc t1ns e outros iico111pañá11dóse coa..,; castañolas (fig. 1.3).
Chegada a procisión, ao rematar a .volta, -frente â •porta
principal da cireja, vai entrando t.ocla ela, que.llándo os. da11-
zantes fora, deica q1.1-e lle cliega :i vez ao Cristo. ·; , · · ; :
··,.·.Entón, púxa11se as· :111clas1 pra qu~ os· ele votos, podan· ter
''.,¡
.,..;,
•.
~
·,
' a; honra de «entrar Ô 1 Cristo »';;::Ren1atacta:: à pu~n,: (fllC 'os
1 gnnaro11 agarran as a11das e entran' co-el ast• ! .• é , ':·, ¡ . l'' i J f ;, ,: I
•
l1 ·,, ,: Entón, os·· dous; :danzantcs de; ·adiante,: postos·· coas 'suas
espadas na··111an a 1111 lado e. outro cI'à po,rta, repcrscntan .a
.loita; do 1\-fouro e o. Crisliano, co .c.li:í.logô seguinte~;, . ; , , : ,'.
'''
' ..
. ·: .
: '.
··•,i
. . . .
.,:
.
.'.:'
.: ., ....... ,
'· '.:~•:
' i ,,,.•.,'
. . . . . . . . •: ·'·
i'
.,
••
, . .'j,
··•¡
',
·,
,
.,:.,., ·.,,
:. ~ .. ·, :•;
,
~' : . ~ '' :·· ~ ·. . . ': . : ' . • - Yo m•e. levanto, S_cñor1 -: ... · . , .. , . ,· :-! .. ! • ,
. . . .. .! .; . .: .. ·. ,··. .' .•. ·,· .. . supucato qu,e l_o hobéii, m,and_aclo,;.: . . ; , ;;
:. '. ' :~. ·... ' : : , ¡ Oue viva l.a• cristiandad
: ••• ' •: • • •' ••
. ' • :. .i '. ..• • .'. :.
.. .. '
y Je.sús Sacruioicntado ! · · ....
. ', '. • ' ·. . · . . i·!: '·.. :· .;,, ··•.·. ,.- ... -~-·· . ..
•
'.:: ' Ao dicir estas ·verbas, d·cscóbre11se todolos danznrif.es, -e
·remata o:acto... : :,'·. :,.-,:,,; ;¡,; .·.· · . . ·,:· :r::,:• ;:;;·:,'
Enlón ,cncomé11zn a 111isa; · 11a1ne11tr:1s ésta dura,; 1\rh\n · e
·Eva; .\braham; Isaac e .o Anjo,, e· ,n1nis os danz.anlcs;: ·cslún.
BoLETÍN. 'PE :LA , REAL., Ac.ioll.Mr& , GALt.EGA •
... -~· ..··..• .;, ,.:t.~ '. . ·.t1. ..·• . . . ·.. ·,<·, -~~:¡: "•t,
. ~·.. :: . ·:.'
. ..!·:. .
. ··':
· .. . ' : ·.
. .,. : .. '
,:, ·,,. .
, .••'
, i .•.
.. Poden10s
' ' . .. .onservar
.. . . . . .. . . . . ..na
. . . do día. . 3. dc-n1aio
festa: . ..~11 .,L,aza os :
seg~1intçs -clem~ntos,_
.. que ensa111iñarc1110~)
. . ~-.rredacla111c11tc;, pra
0
••
.
.,'llol'a1·0:,:
• S •
'º ~.
.. ,,·.,_·.
• • •l\'.lL
. . . ·. '
.· :· .. :.:.·.:.; ,·::·,::, ·.·':.:
,·J •' • • •
.
~.:•::. •'.>
• • •
: .
:.·; .';:
,
., '2
,. ·.~.. , Ad'
,>¡•••:
. a.n •C E~va. · . , :.- .......
~ , ·.
· . . . •·.·
..
· .. ' ... ' . .. '' ..
' ,•,!
; • , •. •3·¡ º ;,: , O·,Sacr1 . 'f'izo d e., I saae. '· ·., ·. · · .1', , .. ' . . ~
•, ·4·,.·A,d
•.:,··,.
. .. ~i·• •
·· •: anza<·., .·•... . ·.. ·,:. . .··
•· ... · !' ~ '; .' . .. . . . ' . .
• •,: · · · •..
\
'
'
"
,'
' ,:
~ : :
~ !l
( 1) V1çlli'<'1'B Risco, Gcugra/i,1 del Reino ide Gali cia, <lirigida por F, Ca..
n-eras Candi. La Provilicia de OrensCJ, ilarcclo<nn, A. l\o1ortín,' s.- a:;· p .. 408. ,
(2) E, CAant: ,\LDAo, Gcografía d.cl Reinu de Galicia, 'dirigidà por
F. Car.l'eras Ca-ndi. ~l R-eino de Galicia, Ilaroclona, A .. i\futín,p. 756, nota.
· · ·· (:)) , Ca11to.j: P' ·. b<tiles po •,ulures d~ España. Galicia,· · l'vlndrid, • R'o111cero;
ps. 72-80. ,. · · · ' · · · !. :. '
(4) ·J•. · F11.cut-:1nA·.·VAt.vr,nn'P., ,A.·.fiJJSJ.a· ·tlns .\laias, sep. de ·· .•4rquinos
do S, de E. G., vol. 1, 1>, 11, • •. , ,. .. . . . • , ' · · . : '. ;
.¡
.,.,
~¡
:!
!
·~ 2 54- BoLETí~ DE •LA' lbÀL : Ac.iADEMIA · GALLEGA:
"•;
=~
::
·,.
·.. ·• . O costume ·existe. tamé11 en Portugal (1) e; tamén bc11 .
,es:..
~
·~ leso en Caslela (2). . . '-· · ,. · .· • .. ·. • ;,· i.
.,• .
1 . • -~rrátasc. du11 a11tiq11is1110:; rito ngrario . cst,eso · ¡lor 'tocla
1 Europn, ,e que a1)arc;,;. como . se11do. já. tradicional no sécil~
1• lo XTJI (X). Exisfc.; n_:Alcm:1ña (A-faibau111}· lfail,usc/1 ou ..;inge-
·'
'l la111e11fe ·. °ilfai),;' IlÚ l11glalerra (;lia1¡polej ~fa[I),. e11 ·F:rilllCÍá
'
í' (af'hl'e de
°!llai, illai)~ ·etc.: Non: se1npre·~e :fai· ¡loÍ-o' rn-es cló'
' 111:tio,: senón tamén '¡JÓI.;.o i>ent,eco.stés ou pol-o San .Jolian ·( 4).'
·'
0' qui:tf pe'rn1ít-e11os pôr CJl r,el:itió11 os nrbnes de ]\faio d•e Laza
.¡ e d' 1-<:11triri1O COS'' c1u e· ri Oli tr a S ·l OC:l lidades 'gà.legás "e pórtugucL
¡
' ~as crgn€n pol-o E.ntroic.lo•, .1noíl.as veoos . e11;' con1¡luña,. dun
¡ Inonifalc de palla que leva o no111e de Enl,·oido ou·ilfecó.' ·· ·
. . . .
.
. , '. . '
--~:-···~·.;· . , . . ! .
'
: (1) Fii.àuBn,A'-VAL'l>J,;llV~·'ob. cit:fp.·22: ,.!,,.·!; :. · '· ,· :: L;::''• '
.. ; ; ¡ (~) , To1,1,ús· .l\-lA2:A SoLANo, · El auto· ·-sucr.ami.?,,,tal "-La 11,-[apo», cre· Lo'¡,e:
de Vcga, p líur fiestOI! po¡,ularis rlcl 111i,;1!10. nombr,e c,i la _Jlon~a,ia1 (Bol. lli-:
bliolccn l\:lenéndez y Pelnyo, uño XVII, 1935, i,. 369). .
(3) M.u.iN11AnD'l', Baun1-und Pelclkultus, 2.1 ed., Berlln, 1904, vol. I,
p. · 100. ·. . • : ' ; •, '. ·. : .. · · )
. ; (4) , .I~em, idem¡ ·, ••, : . .· ..
, . ·. (õ). Idem, p,:161. , · ·· · . .- ·
. (6) . Idem, ,p; .169. · . · · · · · .
· (7) : F; ·Nrco:i,AY, . llístoría • el~ .las · creencias, supersticion1?.s, nsos P· co.~-
lumb1·es, tr.nd, de S. B. Enseñ¡\t, BnroelOill,!l, 1904, vol. II, p. 60.
(8): E. ,IluLL, /lollll"re af th!!. Br.ifísl1 JsltJs, Londím, 'p.. 259. ·
(9) 1\1.u:iNHARJ>T, ob. cit., p. 168.
BOLETÍN' DE' LA .REAL! Aé>.DEMIA' GALLZG4 255
rur:.U11ente,:, (là;, eil'eja : ( 1). •;En•. 1789, \ os; 1n1sàntcs da ' c11ria'
de {>arís: p.11ñan, t111. 1110: palio' do ;Pà'l.O <le ;;J11s,tiza q11c d'eillUÍ·
cJ1a111ábase .. cour; ·dé mai , ( 2)t ()11tras· vecP:s ,era dcdia11(ê da
casa tliinl1à': ;ra1Jaza a ~·qué11 •, es11ecialn1er1te sé q11críà hon-
"lr ' , ..... ·.· ' ·,. ~ '·•;¡: .. . ... ' •.'' . . ·. ,~-,. ' . • ...,
l ' ( 3). ;, .•:·1: :•.·· ,·1•, .. •··. ''>
t. •' ·. , ··~ .... '. . .,. . .> '.:' •• ,1 .,. ' ... , ·.: •• '.•
.·' >lI ai :arbr,es ''.(),e:'l\-laiO' ch a11t~l elos I f)ot .:.:a': gúri (&. d li11l1 ti iildcii.ti
di111l1a- parrdCfllia,: ,como ,en ":f.¡Ó'nclre~ ( 4 )', dunha rua, ou d11n.:
g1'ci11i<.i: ! úU:1. cot¡,õ1~a:ciói:i; ¡ corno,. os· ourives ( 5) e' os< da c11ria:
en, ·. ¡j•ar1s ·~. ·· etºe..... ; ,.·.
, ·· · ·~ ····· ·~1··.,,,
· · ·. .. ··· · .. ·;:, ·.-~·· .." ·,·. •r:··· .. .·•: ·•.· • · ·:,•
· ~,.·
'
' í: , 0
. ' ' .
'
tc.s êêtiin
'
. . . ,. . . .
get'al · é qt1e á· gcnt'e baile âr.r,crl or 'dil;. , ' i ' ' ; ·, ; 1' . . :; :·· : :·
,; HO'i•à,; vinttis '. 'q11éi en I1àza 11úif l1ai . ú.n. s9_' arbre: de'. i\:Ià~'ó,
sdrtóilv'atiós; J:iostos :nas·ruas' princi¡jás' dtil vila,' como aéoiitei
0
l\.- lrutlicióil
... ··. . í• ..: , ..•
•11011 íios.·i11for111à.-ciun
~•·,:.
111otivo. especial t>ra.. .o ·
.•. : .. ,.·.•. , ' . '·''./,·.' .•. · ' ' .; '
sen, .....c111¡}lazan1cnlo,
.t. · . . . . : . . ~
nn, .Piccita;.~· .lénlo11os
, .• , . ·\' , .. ,.• .. ····'···
1>ois crt1-e co11forn1ar. ,< •• • ' ••••••
J
Riuade11;; l\:1ondoñudo, Lugo> l\lonforte, Castro clc Caldelas.
Curballi110, Ribadàvia, etc. (1). ·• . . · :,; . · , ·: ··
-· Gando•un Rei ou Raiña de rviaio a¡larez asociado co nr~
brc, f.é11 ·lugar· unha sorte. d:C cloble represe11tación elo esJ)r.ito
ela , vcg'ctación;• 011 ·~como di l•razer, « represe11li1ció11 · •bili1i:.
giic» (2) sendo 1111ha cousa trascri¡Jció11 da 011tra. · .· •· , ··
· ··• Oi·a; c1u·é relació1i · pode. l1alJcr ·c1ilrc as parexas de ·Reis
de· l\laio o a de; 1\.dá1i: e· Eva . clc:· Laza''t Será1í: A(lán e ,Evu
u11s l{eis •e.le l\1aio cristiaizados? . •
· En:moitos lados rccilien os Reis de :;\'laio ·nomes· clivéi·sos
de difrentes ·origes; moitas v-cces ·collidos· dir- tradició11 local'.
Así c11 Bavari n cl1á1na nlle ll'albe1·, · e11 rclaciótt · coa ·S "nta
\V nlp11rgis, cuia ;ro111age :celéhras-c' o 2 d-c n1aio·; ( ~) ;) e11 (~a~
rin tia, •/urxo~ Ver,de. ( tru11é11 -e11 Bolíc111ia1 ~rra11sil val1ia e Ru:..
n1a11ia ( 4), Jack-'ill'-llze"Green · (5) -e larr1é11 Robin. Huod :"u
a ~Utt arnante · (6): a tola ,¡Jfoll e o seu ho111e · (H;eresfordsl1i.:.
re) (-7),, lía, Cornelia e tio .i\.111brosio,. 011 Nclly ,e ·1\1nbrO:sio
(Cl1:epsto,vcasllc) (8) · 11a Inglaterra, lVetsclta 0 -e lVel.~r.ho
(vella ,e. vello) no ~rirol . (9)i Ha11sl zincl Grefl n:.Ale111aña
(10), (:J1rii.lir,lacle e 'a sua'n1ullcr Elsa en
Zuricl1-(ll);·ctc.· Do
111esmo gcito 1>oitleron vir c11 Laza a s-erer1 chu111ados ,.\tl{1J1
e E,,a .·· . ·.. · ·. , . . i • • • • , •• ; • ·• • • • •• ·'·' •
----- . . : ,
. .. · : , ·. : ... ·, ,· •
. . .
:;·~.;•r· ·;·, ...:•.,.· e ,';. ·. •. ·
:
'.
·_. Nunhas e. nórit1;â~, mais . in1pórla11.zà .rruc. a l<iità_' elas )ir..:
.' ;. . ' . . . . ' . . . , ! . . • • . . . .. ' ' . . . . ..
su11to
•'
.as das llOSHS
• • •1 • • '
f es las, verduueiros
• • ••
a ulo,,; i'cligiosc>s.
·, • • : • • • • • • • • •'
. .. •
•'
N01i . co111pre dicir' que . esta · toita'. d.o· iriouro' co Cl;istia o
11011 .
ten
.
QllC. vef có's .
'ritos
. .
ngrnrios
. '.
de rnilio;' ..
. ..' .. . . .. _:, . ·._.
En res11111e, iiu festa
. ' . . ''
do. 3. de 1nai.o . :
en T,aza· . . .
scniicll~i
. . .
h:iher ' , .
a just:i¡losición de tres eleri1entos <lifre11tes :e i1idepc11(l~~les:
a) i111, rito agra rio de pritnave.ira de orige 11r-el1istórico, (,\r.:.
e
IJ:rC de 11aíô Reis de l\1aio); "b) Uli i11isl.erio ·inediêvul en
clous e1lisotliú.s, coetítneos 01i 'non (1-\.dán :e· Eva anlig'os -os'
Reis <le l\Iaio téiulose corvirlido ·nas . per;so::i~cs 'bíL1!CHS.:._ . e
' ·. . :
' . ·;., .~: . . : ·.;;. ... ,
'
.. • '.
: <
.. '..•
••
. ¡,
!. ' . . . ,'.
, . . .'
.
•
' ,.
; ' : : . '
.. .
' ! : ·. 1', · ' V1cE:,.TE. . n,sco-
. ' . XAQLiN
. . I... oru;;Nzo.. . .
' ' ¡ . : ' : : ; ' . . : i :- ' :. •• ., ••• ,·. : ' ; • ; • : 1 '
-----•••,-----
. . '. : . : ¡ :· :' ..
' ' .... '' ' • > ' • ' ' .. ' . : ·. . .' . : . '' ; .: ' . ' , ' '
.
. .. ' . ' . . .. ' '
'
.' ' :J .• i. : 'i , :' • • • •' '