NOUVENCO ANNADO, N 293
Nutri, li bon Prouvenau,
Au sufrage universau,
Voutaren pr l'bli
Vidoun, Vidau,
Segound la vido
Loujournau.
E faren l'aibli.
(Prouvrbi di mezssouni.j
F. MISTRAL.
PRES DE L'ABOUNAMEN
SURU DE REDACIOUN
Un an ............. 10 fr.
E D'ABOUNAGE
Siis mes .........
Tres mes..........
Vers
5 fr. 50
a fr.
Estrangi.......... 12 fr.
Lou numer....... 10 centime
FOLC DE BARONCELLI
au palais ddu Boure
Baile du jour eau
EN AVIGNOUN
FOLC DE BARONCELLI
T'ai visto, mar...
E quand l'Aubanu ddu Ventour
E quand lou Segne de lblaiano,
Verdaguer o Fours o Gras
Canton, l'ausn, mar soubeirano,
Pr t'enaura, mar azurenco,
Que smpre nous pivelaras !
Mar que sis coume la Pervenco
Boutado au jougne perfuma
De noslo Terro prouvenalo,
Avn l'ajudo magistralo !
E, nautre, dins un biu crema
Pr milo soulu abrama,
Cantaren nosto odo missalo
E se gandira vers lou cu
Carrejado subre lis alo
De quauque pouderous aucu !
Vaqui perqu, paure flibre,
Moun estrambord de jouvnt libre
S'acoustum de te bela;
Fin que pourgigues snso manco
Vers l'Ideau mi velo blanco,
Mar, dins toun mantu estela
De-niue pourras m'empestela :
T'ai visto, quand miejour rabino :
L'adourablo plajo latino
Esbrihaudo coume un tresor
E lou Ri-Soulu que dardaio,
Bu pres-fachi, smblo que daio
Li grndis erso snso es fors
D'un voulame de lus e d'or !
T'ai visto, mar barbelejanto
Nuso e mi-baucho de cremour
'M de preguiero lalejanto
Ai lou cor aut e l'amo franco,
Farai ma toco e l'emperau ;
Iu ai la fe que noun s'arranco,
Iu siu de la rao di brau 1
Jbus Loubet.
IIIIII71111lI1111111111111111 IIIIII
wwwwwwwwww`w;n^iwwww www
LA JOUVENCO
aAM0UN LULLE
Courre uno chato en mau d'amour !
Lou soulu t'amavo ; ro louro
Que s'ausis que toun bram e quouro
Toun calignaire apassiouna
Te largavo si dauraduro
Espandissis ti carnaduro
E toun cors linde abandouna
Coume lou femelan dana !
E sentiu toua alen que fumo,
Vesiu lis erso d'estoubloun,
Tau que de bu mamu d'escumo
Boumbela souto si poutoun !
Alor, de te vire espeimado,
Mar amourouso e tant amado,
Firo gourrino du Soulu,
Ai coumprs perqu l'auro folo,
Que barrulo pr plano e colo.
Dis Aup enjusquo i Pirenu,
A sentour d'le e goust de mu
Perqu li cor di jouventuro
De toun ribeirs encanta
Escalon tuti lis auturo
E s'apasturon de buta !
Mediterragno encantarello,
Es tu que sis l'ensignarello
De l'amour fr e majestous !
Es toun aflat que tn en glri
Li memourano de l'istri,
L'ardour d'un pople valentous ;
Aragoun e Catalougno veguron, souto lou reinage
d'En Jaume lo Counquistaire, uno flouresoun tras-que
bello de pousio. Li troubadou foro-bandi de sa patrio
pr Simoun de Mount-Fort e l'abusounamen de la civilisacioun prouvenalo avien, en grand nournbre, cerca
recti la court du fiu d'aquu qu'ro esta lou darri
de sis aparaire, e adu Barcilouno e Saragousso li
goust esmera, li tradicioun de gentilesso, lou chale e li
secrt de la gaio scinci. Quuquis-un seguiguron lou
sis amour adultri fuguron, la perfin, un escandale
dins uno court pamens coumplasnto de pariris istbri.
Quuquis an despii, s'enamour foulamen d'uno jouvo
dono que i disien Ambrosia de Castell. Aquesto, ma-
ridado -n-un riche genouvs, ro uno di femo li plus
bello de Palma, mai ro, tambn, universalamen respetado, e jamai li mau-parlant avien ausa prounouncia
soun noum. La vesien jamai i fsto moundano, passavo
tout lou sanclame du jour prega dins li gliso,
vesita li malaut dins lis espitau e pourgi de counsoulacioun e d'umorno i paure e i malurous. ro d'uno buta
grvo ; soun regard prefound disi di patimen refoufa e
vincu, gramaci la resignacioun crestiano.
Es -n-aquelo femo que Ramoun lou dessena aus semoundre l'impureta d'un amour creissu e eisaspera pr
la silenciouso resistnci qu'elo i'oupaus ; i'escrigu e i
mand de cansoun pleno d'estrambord, pass d'ouro
nuturno li canta souto soun balcoun en coumpagno
d'utri jouvenome, de galo-bon-tms coume u ; utengu ni un sourrire, ni un regard d'aquelo que sourrisi
qu' l'infourtuno.
Enfin, un vspre, coumenc d'escriure uno pousio
plus folo e plus perverso ounte lausavo la belour du
sen de sa dono e pintavo arderousamen l'amiracioun
que i'ispiravo. Or, coume avi l'esperit tout enti sa
trobo, conto un countempouran que fugu soun escoulan e soun proumi biougrafe, en espinchant dstro,
vegu Noste-Segne Jsu-Crist clavela sus la crous ; -naquelo visto uno grando pbu l'agant, e leissant tout a
qu'avi entre li man, se bout au li e s'endourmigu.
Au matin vennt, Ramoun s'aubour snso mai s'enchaure de la vesioun de la niue passado ; retourn si
vanita acoustumado e vougu reprene la cansoun entamenado ; mai dins la memo chambro e la memo ouro
que la niue d'avans, coume se meti fantasia, e -n-escriure, Noste-Segne i'apareigu 'ncaro un cop, en la
memo formo, crucifica, e alor, mai esfraia d'aquelo se-
goundo vesioun que de la proumiero, leiss tout, se
bout au li e s'endourmigu.
La semano segunto, agu dos utris aparicioun du
Counquistaire dins l'isclo de Maiorco que bono-di la buta
Crucifica la memo ouro du vspre e dins li memi
circoustnci ; mai ro talamen avugla pr la passioun
de soun climat, de sis aigo, de soun campstre e de si
vilo, i semoundi 'no nouvello patrio, e es d'li que Ramoun Lulle aprengu l'art de trouba.
ro, En Ramoun, un page du ri aragouns. Em sa
voio, sa grci e l'abelu de soun esperit, gagn de bono
ouro l'afecioun dis Enfant Pire - que regn plus tard en
Aragoun - e Jaume futur ri de Maiorco, e fugu soun
meiour coumpagnoun ; ro de tuti li fsto, smpre
counvida pr li plus pouderous, amira di femo e jalousa
di jouvenome de soun age. Tout acb l'embriagu e lou
but dins uno vido de p'esi, de fadeso e de lussri. La
pousio ro la parladuro naturalo dd l'amour e mounte li
segnouresso amavon de ten: ouna 'm si troubadou pr
agrada si semousto o pr rebuta sa fervour em' un gracious badinage.
Segnour, li vers que m'avs manda, se mostron l'eicelnci de voste esperit, fan vire peru l'errour, senoun
buta di femo fugu, coume l'escrigu u-meme, la psto
de sis iue. Parpaiounejavo dis uno is autro e fis englouriavo en de cansoun quouro lugiero, quouro apassiounado. D'aqulis obro de jouvno rn nous soubro ; lou
pouto li destruigu aprs sa counversioun. Se se tratavo d'un autre que de Ramoun Lulle, poudrian regreta
aquelo perdo, mai quand pensan que li coundan pr
escriure lou libre dis Ouresoun e l'Lubre de la filousoufio d'amour, sian foura de teisa de regrt que sarien
que s'encar dins si proujt, acab la pousio e la fagu
baia N'Ambrosia de Castell. La vertuouso dono, silenciouso jusqu'alor en soun indifernci, respoundegu au
pouto. Vs-eici sa responso que l'autenticeta n'en pbu
stre discutido, mai qu'es bn d'uno epoco ounte la
la debileta de voste jujamen. l'a rn d'estounant que
pousqus pinta la buta 'm de coulour tant vivo, amor
que sabs embeli lou leidun meme. Mai couine counsentisss-ti vous servi de voste gubi divin pr larga de
lausour -n-un pau d'argelo acoulourido di nuano de la
roso ? Durias metre tout voste saupre-faire -n-amouss I.
l'amour que vous empuro, liogo de l'emplega l'escudela. Noun es que vous counsidre indigne de l'estimo
di dono li plus gourriero, mai demenirs en merite soun
se marmaa e le cnausigue eu-meme pr mouise Na Manco
de Picany, uno richo e noblo ourfanello.
avejaire se persistas -n-ama la mendro de tuti. Counvn pas qu'uno amo coume la vostro, unicamen creado
pr ama Diu, s'avugle au poun d'adoura 'no creaturo.
Adonne, ublidas uno passioun que couneho vosto noublesso, espauss pas pr tant pau vosto reputacioun, car
se vous encaras dins voste foulige me veirai fourado de
Malurousamen lou maridage bast pas pr l'assagi e
vous desengana en vous fasnt vire que l'Qujt da
uno impieta.
...En 4256, lou ri que l'amavo mai-que-mai, mau-grat
sis aventuro de falimard, lou noum senescau de soun
fiu Palma, ma pr enfrena si passioun i counsei de
BMVR - Alcazar - Marseille
L'AILI
voste estrambord du stre rn qu'aquu de voste
abourrimen. Dins vbsti vers diss que moun sen vous a
blessa au cor. Eh 1 bn, sie decidado Ion desvela pr
DE BELLO-GARDO 0 SANTO
gari vosto plago. Mai en esperant, signs bn asse-
/Seguido.!
gura que vous ame autant que o qu'ai l'r de noun vous
ama.
Lulle vegu en aquli paraulo uno avouacioun d'amour
e triounflavo adeja d'av vincu uno di femo li plus bello
e li plus vertuouso de Palma. L'endeman - qu'ro la
fsto de la counversioun de sant Pau - se passejavo
chivau sus la plao, quouro rescountr N'Ambrosia qu'anavo la gliso de santo Oulaio. Aflama, fbu mai-que-mai,
la seguigu, e coumo elo intravo dins Ion tmple, franquigu u tambn Ion porge e penetr chivau dins Ion
sant lib d'ounte li fidu Ion foro-bandiguron em de
cridadisso d'endignacioun e d'esfrai.
Quuquis ouro aprs, uno servicialo d'Ambrosia an
Ion rejougne e i digu que sa mestresso i'acourdavo un
rends-vous e Ion pregavo de veni soue oustau Ion
meme vspre. Vs-eici Ion malurous Ramoun au cu sin
de la joio! L'aventuro du matin, liogo de i nouire dins
l'esperit de la dono i'a perms d'acaba sa counquisto, es
estado pretoucado pr lis espampanado d'un amour tant
descabestra que multiplico li foulige e fai delembra Ion
respt degu l'oustau du bon Diu.
Lando au rends-vous; es introudu prs deN'Ambrosia:
mai tre qu'es davans elo, liogo de se traire i pd de la
dono, rsto dre, auso pas s'acerca, n la visto de sa
caro doulourouso e de sis iue lagremejant. Es-ti la crento,
o la vergougno adeja e Ion remors? Bouscavo de paraulo
que la tranquilisarien e la rendrien riserello pr aquelo
ouro proumiero d'amour. Mai es elo que parl :
- Malurous ! i digu, creses que t'ai fa veni pr
me rndre la merci de ta passioun? T'ai-ti pas di
qu're lsto t'ensigna Ion cors qu'as tant englouria,
s'ac ro necite pr te gari ? Toun acioun dessenado
d'aquest matin me fai vire que i'a ges d'autre biais de
t'aplanta au bord du garagai ounte Ion diable te vai
precepita. Eh ! bn, miro-la donne dins touto sa leidour,
aquelo car mespresablo que pr amor d'elo trahisses ti
dev d'espous e de crestian... Autant-lu descuerb soun pitre e fai vire Ramoun
si sen, orre, rousiga pr un cancr.
- La vs-aqui aquelo buta frulo liurado la
pourridi avans meme d'stre clauso dins l'atahut. E n'es
la vesioun qu'avis creado que neblavo toun esperit e
t'aliunchavo de la souto buta, de la buta de Diu,
eterno e perfto au suprme... Parl 'n moumen encaro, car avi doumta sa doulour
e seca si lagremo pr liura Satan uno bataio que
coumpreni decisivo ; pii rintr dins sa chambro, snso
espera 'no paraulo de Ramoun, Ion leissant avali, foudreja.
u revengu au siu, e se bout geinoun, bretounejant de fraso afebrido ounte Ion noum du Segnour reveni coume pr de preguiero qu'ro incapable d'espremi.
Em' acb, plasegu Jsu-Crist pr grand pieta de
i'aparisse encaro un cop em la memo doulnto caro.
Ramoun regard Ion Sauvaire, vegu li labro divino
s'entre-durbi, e ausigu que disien : Ramoun, seguisseme !
Aquu vspre, Lulle noun se couch ni s'endourmigu;
rest d'ageinouioun jusquo l'aubo e escamp 'n abounde
de lagremo.
...E vs-eici que du femi de lussri ounte despii
ds an se viutavo, s'enart subran un grand ile de pureta e d'amour celestiau qu'anavo estampa soun perfum
dins tuti li pas mediterran pr la glbri de la Santo
Ternita....
MUarius Andr.
II
Erian en Arle ! Erian dins la vilo ounte mi grand e
moun paire avien pres vido en trepant pr li carriero de
l'Auturo, l'oumbro dis Areno, is Aliscamp, long du
Rose e de la Durno, dins li brri du tiatre anti. Puri
grand, paure vii Salum ! Me n'avi tant parla de soun
Arle dins moun enfano, qu'au bout de vint-e-quatre an
qu'ro mort, Ion vesiu encaro ana courre dins Ion Trebon pr i desnisa de sausin e regarda se, dins li branco
di sause, n'i'avi pas que fagusson Ion manche de palo.
- Eh! bien, qu! qu'est-ce que vous faites, bastard de
capon? vous restez maintenant l, plants comme des as
de pique f... On i va, ou on i va' pas f... Faites tirer les
btes, tron de bon go, que le soleil monte ! ro un carreti de mas, sai-que un baile, que parlavo
ansin si coulgo, e de l'entndre aurias di que manjavo
de favo.
Me metegure rire.
Moun ami me prengu Ion bras en me disnt : Marcho, que se te vesien rire se facharien.
ro tant laid em soun acnt e soun francs de vaco
espagnolo, soun gst s'acourdavo talamen pan em si
paraulo, que, mau-grat moun ami, vougure encaro vire
aquu grand bedigas marcha, leva li bras, balana la tsto
e bada coume un estamaire soun estreminage de lengo.
- Oh ! pr acb, s'es poussible ! m'escridre.
- Zu ! zu! vne, vne lu, qu'avn faire.
- D'abord, ounte me menes, l'ami ?
- As fisano en iu, cregnes pas que te perde ?
- Ah ! Moussu Jan, se me reviras ansin, tablarai qu'de-matin vous sias leva rensi. Aviu pas fini de prounouncia Ion mot renbsi , qu'uno
femo d'uno vinteno d'an apareigu coume uno juriflado
sus Ion davans de sa porto : o monstre, la poulido chato !
que galant biais vous a! amiras-la, Moussu Jan Couloumb
de Bello-Gardo, e diss-me se sa buta vous fan pas
piuta tuti li passeroun de la grand draio.
- Anen, siegues un pan serions. La chato nous tragu soun cop d'iue, e snso s'enchanta de l'enmascamen que me proudusi soun bu
dstre, aprs aguedre sourris -n-uno de si vesino que
de soun lindau i countavo sabe pas dequ, prengu sa
cassbudo d'uno man, soun peirbu de l'autro. em'acb freto
que fretaras Ion couire e l'estam du peirbu que, souto
si maneto, viravo, brihavo, en fasnt foulamen bacela sa
maniho. Dons cop me revirre pr la manja dis iue,
dons cop mi regard barrulron que dins Ion mouvemen
de si bras, long de sa taio, dins soun coutet, sus Ion
rose tendrinu de sis auriho que si bu fanfan de pu
negre menaavon de-longo d'acata.
Virerian Ion cantoun de la carriero ; la poulidi d'a-
quelo arlatenco rebati 'ncaro sus li fremin de moun
amo, quand moun ami Jan, que vous donne coume Ion
ri di countrariaire, me dis :
- Recounouisses aquelo plaa ? Se la recounouissiu ? Vous Ion demande un pan !
Nous capitavian sus la Plao dis Orne, souto li platano,
ounte li jour de logo, li pelot de Crau, d'en Camargo e
du Trebon, vnon cerca soun mounde de terraioun, de
varlet, de daiaire, de meissouni.
Que de fes dins ma jouinesso aviu pas acoumpagna
moun paire subre aquelo plao !
- Deman vau n-Arle : vnes pas emb iu, Brisquimi ?
- Bord que i'anas, n'auriu bn idio.
20
PIERROUN, NOURAT
4roumdi en ires ate e en vers
Representado pr lou proumi cop au Tiatre poupulri
de Gravesoun,
souto la direicioun du felibre Grabi Perrier.
PIERROUN
Vendra plus de segur pr me teni d' ment.
Siu countnt. Quento sausso ! ro un pan trop picanto.
Quand siu enmalicia, tant-pis pr quau m'aganto,
Me recounesse plus e pique tour de bras.
Oh ! pii ! que noun fasi pas tant sis embarras.
NOURAT, en rintrant.
As pas vist Mouss' Enri ? L'an mes coume un Ce-Home
Es mata, boudougna, panard, oh ! Ion paure ome
Jogue qu'es tu, Pierroun, que l'as arrenja 'nsin ?
ENRI
PIERROUN
Jure, vai.
L'avi pas merita ?
PIERROUN, en lachant Enri.
1
NOURAT
Aubouro-te, 'sbroufaire !
ENRI, tout amaluga.
Ai ! moun Diu ! ai ! ai ! ai !
Si, mai, sacre couquin
Poudis pica mens fort, i'as chapla la figuro.
Bougre ! moun brave ami, coume as la pougno duro 1
Tabassaves de bon ? L'as mita tuva.
PIERROUN
Lou veses, Ion camin, marrias, flu de budrio ?
Enrego ! Oublides pas que se dins 'questo lio
Te vese mai rouda, 'quest cop te tuve en plen.
plesi que soul Anfos Daudet m'a dempii renouvela
entre tuti lis orne.
Li cabano de Cachat, la Tourreto, Ion Mas-Blanc,
Fourco e Trenco -Taio, sus nbsti pas se dounavon la man
en farandoulo, de tau biais que travessavian Ion vii
pont de barco, asseta sus Ion Rose, courre dins un
rouage.
- Crese bn, moun drole, que d'aquesto ouro atroubarian pas tis ouncle sis oustau : dequ n'en dises? se
nous gandissian direitamen la Plao dis Ome.
- Pensas que i siegon ?
- N'en siu segur. AArribavian; bon Diu de Diu, que d'orne ! N'i'avi
que se toucavon tuti e toujour n'arribavo, quau em de
paquet de palo estacado, quau em de voulame dins si
badoco, quau em de daio dins si bagui, quau em de
fouit : raibu, auvergnas, gavot, craven, Lu-cairen, arla-
ten, abiha de cadis, de fustni, de telo, sarra dins de
taiolo o dins de courrejo, caussa de nbu, rasa de fres,
camiso estirado, fasnt tuba la pipa o la cigaro, au brut
dis esclop e di souli de couble, au mi d'uno rumour
inmnso, tout aquu mounde de pelot, de peloutin, de
pres-fachi, de lauraire, anavo, veni, se crousavo, s'abourdavo, mountavo uno preso, pachavo si coundicioun
de travai tout l'an, au mes, la szmauo, la journado.
Li caf, li ramu, ron plen coume d'ibu ; vesias de chous-
tre que manjavon long di muraio, asseta au sbu sus li
calado ; de limousin, de calabrs, fasien si comte sus de
banc ; de gascoun e de raibu bevien quuqui pechi de
vin sus de peseli de piro ; e fali vire tuti aquli
caro ! fasi 'ntndre li rire bon enfantas, li cacalas, li
toustms, li nni, li catamare, li chincamourre, li couquin e li bregand, coume clantissien dins l'aire, l'oumbro, au soulu, sus touto la plao.
Sant Trefume se n'en gouspihavo, l'Orne de Brounze
trefoulissi coume un terridas quiha dins l'azur, e soun
parnt, l'Orne de Vergan, en carriero Novo, trasi dins
Ion vnt de fernisoun talamen galoio que tout o que
vivi dins Arle alor, n'ro couine embriaga de bonur.
Ansin pensave sus la plao l'ouro d'aro suvertouso ; ansin, dins mi souvenno me plasiu de segre
moun paire la coumpagno de mis ouncle e de si cambarado, quand tout-d'un-cop moun ami Jan que dempii uno passado furgavo de tuti sis iue li caf, se met
me bada:
- Es aqui, Ion vese, vne lu l...
Quau ro aqui? quau vesi? Perdequ vouli que vengusse lu?... Oh ! tron de noun de noun de milo, quand
vous utri parlas, parnens, coume de fes acb se rescontro !
Aviu pas fa quatre pas dins la direicioun de moun ami
Jan que vous vese eilai-davans s'auboura, du mi di
taulado di bevire, un orne que me retrasi tout Mste
Eisseto ; m're pas engana, car aviu pa 'ncaro fa dons
utri pas que l'entnde que me crido :
- Santo-pas-diune, acb 's tu, Brisquimi? Queto joio,
de te vire ! Oh! moun bl ami, moun bel ami, coume
vas? -
Nous agantan, e zu de poutoun sus li gauto. Li gnt
que soun aqui se reviron en agunt l'r de dire : Quau es
mai aquu moussu que Mste Eisseto embrasso? E nutri,
d'uno paraulo l'autro, au vanc de poste cor, boulegan
li cadiero, coumandan, bevn e, value de charra ! Charran
de la famiho Daudet, de Mistrau, de Marietoun ; me demando s'ai reaupu la foutougrafio que retrais Ion grand
PIERROUN
SCENO VI
FUIETOUN DE L'AILI
Lou Creseru
- E oi, vne, moun fiu ; dons Ion camin peso mens
i cambo, charraren de nosto vido, nous languiren pas.
Partian e pouds crire que li quatorge kiloumtre que
i'a de Bello-Gardo -n-Arle nous duravon gaire ! Es que,
fan dire que moun paire ro un d'aqulis ome qu'emb
Ion teta-dous que vous an, vous farien desublida que la
terro es roundo, e, couine amave foro de Ion questionna,
quouro que fuguessian ensn, Ion tms passavo em' un
PIERROUN
Acb i servira de leioun.
NOURAT
(Enri s'envai.)
Anen, va,
As rn sachu de nbu ?
Si, Nourat, meme foo.
Ai bn pbu que pousquen plus empacha la noo.
NoURAT
Que me dises aqui ?
PIERROUN
La verita, moun grand.
NOURAT
Ah ! o, anen 1 Pas poussible ! Auris vist Safourian ?
Es u que t'a parla?
PIERROUN
Noua.
NOURAT
Eh ! bn.
PIERROUN
Pins la draio
Desempii avans jour tout soulet re en aio,
Tant l'envejo qu'aviu de gara si moustoun
Au coums, ro grando. Es vengu, Ion capoun,
Mai, Janet ro em' u. Dins aquelo ramiho,
Me siu vite escoundu, e ai dubert l'auriho.
Nourt, nous sian troumpa sus Ion comte d'Enri :
Es riche.
NOURAT
Gagno pas meure pr s'abari.
BMVR - Alcazar - Marseille
Anfos asseta sus uno cadiero empaiado, e Ion grand
me parle, e me parlo encaro de tout aquu bu tms
passa, que nous fai vii !.E iu Ion regarde e l'escoute
dins tuti mi souveni de gnarro e me dise la douo :
ferrat d'oustau, li boucau, li poutarras, li gerlo, Ion
ficheiroun, Ion seden, la sello la gardiano, la bardo e
la bardeto, Ion fiasco e la cougourleto, Ion barralet e la
meirino, tout acb lusis, vous pren la visto dins uno proupreta d'eli, un ordre sns pari. l'a de vitrino, de moble,
ounte se vi d'bi fin, de raubo de sedo, de manto, de
la bello causo qu'es, de revire lis aubre du sbu nadalen
de droulet, de richo dentello, de riban de velout, de
Frederi dins uno grand cadiero bras ; me questiouno sus
la santa du bn malautous Estiirie de la Reire-Anglado ;
dins la souleiado e de se remetre pau pau em lis r
dis ome qu'au bout de quaranto an l'asard nous mando
grand pas sus noste camin.
Sis eici pr quuqui jour, partes pancaro ?
- Es eici que pr enjusquo dos ouro de tantost, res
pond moun ami Couloumb, que tiro sa mostro, deman
nous fau stre i Santo e aniue nous espron Pioch-
Badet.
- Double de double ! Mai alor avn plus que quuquis
ouro resta 'sn ? E iu que me fasiu uno gau de vous
faire aluca noste Museon Arlaten ! An, vens tuti, tron
de fouche, ai la clau dins ma pocho, perdeguen pas de
tms. -
Quant a d'an, Mste Eisseto? Res poudri Ion dire.
l'a de marridi lengo que vous respoundrien que Mste
Eisseto es eitant vii qu'Erode, iu l'atrobe toujour jouine,
toujour verd, toujour citant grand que o qu'ro. Lis an
i toton pas mai li pu, pas mai la barbo que lis esquino;
a toujour aquu galant acnt de Bouiargue, toujour aquu
bon rire santarous que se mesclo tant agradivamen la
couiounado prouvenalo qu'aine de dire e que dis e
qu'escriu Boume ges de flibre. Brun couine un pan
d'oustau, d'uno poulido taio, souto un futre que fai pas
la mita d'aquu de Mistrau, em soun ras de lebri, sis
iue que belugon, e soun amistouso avenno, quouro que
passe dins Arle - fai pas ds pas, sns qu'un orne, un
jouvnt, uno femo, uno chato, Ion salude : Bon-jour,
Mste Eisseto , e Mste Eisseto sourris, raiouno de joio,
sarro uno man d'eici, uno man d'eilai; fai un coumplimen,
mando uno galejado, e'm'acb s'envai, entremen que li
gnt rendu galoi pr si paraulo : Ai ! d'aquu Mste
Eisseto, s'escridon, es toujour Ion meme l
Vole i faire arremarca sa grando poupularita.
- Quau, iu ? siu mai d'Arle que Ion Rose...
- H ! qu'avs resoun, Mste Eisseto, fagu un ome
d'uno trenteno d'an que charravo ein'un autre davans la
porto d'un farmacian.
- Hbu ! sis aqui Reboul ? m'escusaras, t'aviu pas
vist, moun ome... Vnes pas em nautre?
- Ounte anas?
- Mene aqusti dons galavard de Manjo-Canard manja
de regardello noste Museon L. Counouisses pas aquu
d'aqui ? soun nas te dis pas soun noum ?... Vejan, cerco
un pau, tu que sis du pas que fan li bastoun de cournudo em d'estello de coulas ; snso l'aguedre jamai vist,
dves recounouisse aquel ome...
- Se me disias scun noum, belu, dise pas.
- Lou frhbu de noste grand nimesen Anfos !
- Batisto Bonnet?
-Eh! o.
- Tron de milo goi.o !... couine anas? me fai Reboul
en s'avanant.
E nous sarran la man, e bn-lu en charrant arriban
au Museon Ariaten, ounte Mste Eisseto es aqui que
triounflo de touto nosto souspresso.
Ah 1 de souspresso es pas o que mancavo ! Pr moun
comte, fasiu pas un pas snso toumba d'amirano. Se
veguerian pas la bello litocho que Champ-Rous em Ion
mstre de Maiano devien destousca dons mes plus tard
encb de Nouaio en vilo de Bu-Caire, en revenge baderian
nm pri davans touto une meraviho de causo, l'ouro
d'aro pu requisto lis ni que lis autro.
La paniero, l'estagni, Ion pestrin, la pastiero, Ion
gardo-raubo, la coumodo, Ion veiriac, Ion calu, la
poumpo, Ion trissoun e soun mourti, la dourco, lou
souli gansa, de coustume esblugissnt qu'ai jamai vist
pourta dins moun vilage e que davalon belu de quauque
ri d'Arle, di conse de la vilo o di poudestat de la Republico. Tout acb 's magnefi, superbe. La roupo du pastre
fai fci la jarg i du terraioun, e Ion caban di poudaire
au grand mantu di pelot ; n'es de meme di garramacho
di pacan e dis estivau di paluni. CO que me tanco Ion
mai l'atencioun,es uno grando chaminio em soun grand
mantu, au founs d'uno salo, e davars laqualo s'atrobon
quatre personnage que retrason citant pr soun abihaque pr sa pauso, Ion patroun Marc, Roso, Balthazar e
Francet-Mamai, dins la sceno V du tresen tablu de
l'Arlsienne. Me gouspihe de tuti mis iue dins mi souveni, quand Mste Eisseto que s'adus em nbstis ami,
me fai :
- Eh! bn, dequ n'en dises? creses qu'acb's bn acb?
- Siu sousprs, mai noun espanti, i responde;
Mistrau, tant faire que de reproudurre eicito uno
sceno de la famiho prouvenalo, poudi pas mis faire
en prennt pr moudle lis oste de Castelet que sis iue
d'enfant an tant vist de fes e de proche !
- Se devino qu'acb's viscu, parai?
- Vo ! acb 's viscu, Mste Eisseto, e, sabe pas prdequ dins aqusti darri tms s'es tant mena brut
prepaus de l'aneloun de vire, que n'avian tres pr un
sbu dins nsti fiero.
- H ! moun ami, Ion que nous n'en fari presnt, d'un
salo especialo, tuti lis utis e lis estrumen agricolo que
lot' prougrs a fa vira de cafre, qu'aquel aneloun de vire?
Cress qu'un araire, uno charruio e un coutri de bos,
un doublis em sa joto, uno poudadouiro, un escoussou,
uno cabro d'airo eme soun drai, un destr em sa mastro
e si viseto, vous retrairien pas mis la vido d'un pople
au XIXe sicle que voste taratata d'aneloun ?...
- T ! t ! envejo de rousigoun, me quil Mste Eisseto,
Ion veses pas, tout l'estrui de meinage en miniaturo, dins
aquelo vitrino d'aqui?
Istre n coume un foundire. Tout acb i'ro aqui
rejoun. Mai en parlant venian d'arriba davans de tablu
que retrason li principalo sceno don poumo de Mirio.
A sa visto me snte tout boulega, un fremin estrange
envahis moun stre, pnse au mstre, enterin que mi
regard se croson em li regard entrefouli d'Eisseto, de
Jan Couloumb, de Reboulet. An-ti li meme esprouva li
mmi sentimen de glbri e de recouneissno ? Disn plus
rn. Mste Eisseto rebarro la porto, la clan cracino dins
SCENO VII
!
LI MEME, MIOUN
MIOUN
Bon.
Mai Janet u ion cri, Ion cri de tout soun long.
Assajas de prouva Janet, voste drole,
Qu'es un gros tanaias de tant crida : Lou vole !
Que tout o que i'a di es de messourgari ;
'
Qu'es un gandard Enri, qu es un falib usti .
Ah ! moun paure Nourat, perdrias vosto peno,
'
'
Tant es couifa d Enri, tant n a la tsto p leno.
NouRAT
E pamens tout me dis qu'Enri es un bumian.
PIERROUN
Lou crese coume vous, mai...
foulas de me carcagna pr tant pan de causo.- Boudiu 1
me digure, es la buteto, ac : Mste Mistouquet te dira
acb mis que res.
Couneisss pas Mste Mistouquet, pas verai? Es moun
brave pichot cat, que se fardo de-longo Ion mourre, que
cour aprs li lagramuso sus li tule, que se bachucho
de-longo au soulu, que... que... Ion voudrs pas crire,
charro de-longo en prouvenau... d'abord que de-lengo
sono Arnaud! Arnaud !... meme que, de fes que i'a, quand
Ion vi pas veni, fai Arrrnaud ! Arrrnaud 1...
Adonne Mistouquet, que l'on auri pouscu dire d'u o
La Fontaine disi de son Grippeminaud, en vesnt moun
pensamen, me count aquesto...
- Hoi ! te, fagu, li bibu an escapa !... o belu i'a
- 0, espro un pan : t'anaren faire vire de nous
galeja ansin, marrias ! margoulin !... i faguron en se
sarrant ras d'u.
Mai noste ome n'avi pas pbu !... Avi vist peta Ion
loup ! lis esper donne snso breguigna.
- Mounte vas ? i faguron.
- E vautre, d'ounte vens? respoundegu.
- Acb t'arregardo pas... Venn du Sabat di Cat 1
- Eh ! bn, iu i van !
Pas-pulu agure di ac, vaqui que mi darboun s'esvaniguron e moun ome s'entourn se jaire bn tranquilamen soun mas. Despii, quand vougu embandi
quaucun que l'enfetavo, fi fasi : Vai-t'en au Sabat di Cat t
Acb se digu e despii se dis encaro... me fagu moun
cat que, s'estirant e badaiant, se remetegu mastega.
de farfantello en fasnt rou-rou...
Aro s'avs pas bn coumprs, anas-vous-en vous faire
donna d'esplicacioun au Sabat di Cat 1
Bu-Caire.
Antni Berthier.
Batisto Bonnet.
(A segui.!
Es cousin du preft d'Avignoun.
PIERROUN
coume lis aiet. Quouro la fin m'avisre qu're bn
anan manja d'ulivo fachouiro e bure quuqui bon cop
de vin de Crau en chaplant de pan tndre.
Se nous tiro de peno,
I baie tres escut flame-nbu pr estreno.
Ha! ha ! messorgo acb ! messourgari, Pierroun
Aquel escumenja pr prene Margarido
Cerco tuti li biais. Proun bello es la partido
Pr que tngue, Ion gus, pas la perdre.
L'autre jour me demandave un pau d'ounte acb poudi
bn veni ! E vague de chifra.... e zu de travaia de tsto
la sarraio e bn-lu d'aquu pas, en virant li carriero,
PIERBOUN
NOURAT
di Cat.
quauco voto aperaqui ; es pr acb que soun pr orto
d'aqustis ouro !...
- La provo que n'avi gaire es que pas un de nbsti
Espre plus qu'-n-u.
PIERROUN
Proun souvnt l'on ausis, entre gnt que se capignejon,
l'un d'li que fai : S'acb t'agrado pas, vai-t'en au Sabat
- Sis un bel encarastre !
- Siu pas mai encarastre qu'un autre, mai tron-decanu 1 cress qu'amariu pas mai vire eici, dins uno
- Pamens, diras pas qu'aquel anu que nbsti paire
amourous dounavon si calignairis, coume un testimbni
d'amour, siegue snso valour?
Vngue Safourian !
Galej es ?
LA FONTAINE.
couleiciounaire e de nbsti grand flibre agon sounja de i
faire prene plao dins si vitrino, e pamens la cansoun de
Magali se cantavo que n'i'avi 'ncaro sus tuti li fierau...
d'aqulis anu, quant meme fugusse un pau ascla, snso
se i'espera, nous fari doun d'uno pichoto meraviho.
- D'uno rareta, dise pas, mai d'uno meraviho ! aven
plan, Mste Eisseto ! estaquen pas nbsti bibu em'uno
ligneto, que nous leissarien en blanco !
NOURAT
NOURAT
C'tait un chat, vivant comme un dvot ermite.
Un chat faisant la chattemite,
Un saint homme de chat
Bien fourr, gros et gras.
Uno fes, pr Ion mes de febri, qu'es, se saup, Ion mes
ounte li cat danson la sarabando, i'agu 'no dougeno de
mi coumpan (es moun cat que parlo) qu'escalron sus li
tulisso du Palais du Diable e coumencron teni.soun
counsu.
lavi pas belu miechouro que fasien tintino eilamoundaut que tuti li diable, diabloun e diab'.esso,
qu'ron en trin de roupiha, e derevihron, e paris que,
sabe pas s'ro de cat benesi que venien d'Egito (es sabnt
moun cal), mai fau crire que sa musico i'an gaire i
banaru, d'abord que s'aubourron tuti em la moustardo au nas, e, enferouna, s'encourreguron, li pu esfoulissa en bramassejant dins Ion campstre.
Rescountrron un paure masi que s'entournavo jaire
sa pauro granjo.
Quand vegu veni de liuun aquelo bando de cabrian
PIERROUN
Pamens soun paire es conse, e porto la ventriero
A 'n vignars superbe e dons mas i Vigniero.
Lou Sabat di Cat
Vous trove, enfin ! Tant-mius. Escoutas : sian perdu.
Cors e amo Janet au coums es vendu.
Vbu , de tout soun voul , que ma chato Guerido
' aquel escourpioun se ligue pr la vido.
Prgo, suplicacioun, a rn vougu ' scouta :
Que Ion vogues o noun, sara ' nsin , m'a crida.
soun nsci voul sus dequ se repauso ?
MIOUN
Es que Ion sabe, iu? Pantaio que de causo
De l'autre mounde. Es foui. L'ourguei l'avuglo en plen.
Jamai d'aquu mau-pas, jamai n'en sourtiren.
S'es fourra dins la tsto aquelo idio soto
Que fali qu'un moussu prengusse la pichoto ;
Se lvo plus d'aqui. Avs bu fi prouva
Que dedins Ion pals se pourri mius trouva ;
A tout resounamen, testardas , fai reclauso.
Tens, jujas s'es niais : m'a di qu'erias l'encauso
De moun upousicioun ; m'a di que, se fali ,
De mesuro brutalo encontro vous prendri ;
M'a di que Mouss' Enri sourti d'uno famiho
Grando, richo, ounourado, e qu'empacha ma fiho
De prene pr marit aquu requist jouvnt
Tant bn aparenta, richas, intelignt,
ro un crime ; m'a di que s'amave Dideto,
Sariu, iu la proumiero, prega la paureto
De t'ublida, Pierroun, pr-o-que Ion coums,
Gramaci si parnt, sara, dins quuqui mes
Boumbarda percetour...
.
E tu l'as leissa dire?
charpes pas, moun grand que soufre Ion martire
que sache pas o que l'arlri van ?
Sabe qu'es un gourrin , qu'a Ion cor negre e fans .
Mai pr empacha tout, dequ vouls que fagne ?
Siu lasso de lucha.
(A segui.)
lu. Chabrand.
BMVR - Alcazar - Marseille
L AILI
Souveni d'un premier amour
(Seguido.J
D'aprs Pierre Loti
Boulegadisso Prouvenalo
Lou saboun d'Eydoux
Madamo A. Bigot, la vuso du regreta pouto nimesen,vn
de publica li soubro de l'autour di Bourgadieiro. Lou voulume
(Euvres posthumes de A. Bigot (Nimes, libr. Chastanier, 198
pajo in-8'), se vnd 3 fr. 50. Countn uno trenteno de moussu
Talamen ei dous
Que Ion Mikado, grand ri du Japoun,
Se lavo jamai qu'em' aquu saboun.
Fabricant: Flis EYDOUx. - MARSIxo,
de tout biais dins Ion parla de Nimes. Lou rsto es un re-
L'endeman capit Ion jour de Nosto-Damo ;
En tuti lis oustau floutavon d'auriflamo
'
Em de garlando de flour ;
Pr se 'n pau counsoula de nosto malurano
Avian pres Ion partit de festa 'm la Frano
La fsto de noste emperour.
euei de pousio franceso. De letro de Mistral, de Lamartine,
de Reboul, de Roumiux. de Roumanille, de J. Canonge e
Jan Gaidan, fan, en tsto du libre, l'apreciacioun du pouto.
Iu que n're jamai sourti de moun vilage,
En vesnt tout aquu gros reviro-meinage
Agure bn lu denembra
Que tout moun aveni davans iu se dreissavo
Tout plen d'embroi e que meme me menaavo
D' toun amour lu renouna.
de metre en lusour Ion bon Charloun du Paradou : Un potepaysan provenal. Ds pajo i souri counsacrado. Rougier,
du rsto, chasque mes, i parlo un pau de la Prouvno. Lou
felibre Enri Pellisson, tant couneigu dins Ion Bearn, i'a perdu
un article de L. Latourrette. Bravo - Madamo Adam !
Mai aquli plesi, plesi de quuquis ouro
Qu'avian pres tuti dous, s'esvalissron quouro
A l'oustau fuguerian rintra.
De la vergougno liuen, se troubavian en fci
E noste desespr nous doun pii l'audci
D'en un autre proujt intra.
la que regnavo i court d'amour de Roumanin e d'Avignoun,
Tuti deciderian que nie metrien en classo
Entour dous o tres an dins un coulge, Grasso,
E qu'ansin fariu moun camin
Tout dre, snso passa pr l'escolo nourmalo,
Que seriu prouvesi d'uno escolo ruralo
E pervendriu i mmi fin.
diu qu'au cementri i fagu Antounin Perbosc, em' un
Coume dins ma famiho erian pas foro riche
(Lou paure, fan toujour que de tout aproufiche
Pr pousqu jougne li dons bout),
Au lio d'ana me metre escoulan pensiounri,
En un oustau d'ami fugure loucatri
Ounte m'ro fourni de tout.
La literaturo felibrenco a trouva dins la Nouvelle Revue de
Madamo Adam un superbe espandidou pr soun renoum e sis
idio. Es aqui que se deban, l'on s'en souvn, Ion Poumo
du Rose. E 's aqui qu'Elzear Rougier, Ion 15 de febri, vn
Dins uno broucaduro de 78 pajo (in-12, Fourcauqui, _empr.
Crest), lou gnt e digne descendent d'Estefaneto de Gantume,
M. A. M. Carte de Gantelmi d'elle, vn d'acampa e de rejougne
tout o que se digu la felibrejado de Vus. Caup, tout ac,
souto Ion titre : FLIBRE DE VOLX, congrs provincialiste tenu
le 25 septembre 1898, em lis armo de l'endr qu'a pr deviso
s Li a qu'un Vus .
Dins la revisto LE QUERCY (l de febri) s'es donna Ion mortuorum du felibre Agustin Quercy de Mount-Auban, em l'a-
poumo, Lou palmounisto, signa d'aquu brave Quercy, e loir
retra du paure mort.
Dins uno revisto novo, espelido en Avignoun, LEs FEUILLES
D'OR, que fai sa part nosto lengo de Prouvno : A Na Philadelphe de Gerde pr Brun de Cabrires; Li fueio d'or, sonnet de L. Charrasse.
Dins Le Soleil du Midi : Lei Fatigoun van en serado pr
L. Foucard.
- Dins La Provence Nouvelle : Lou castu e lei papo
Mai d'aquu premi jour Ion sero fugu triste ;
Me vire soul dins ma chambro sigu senistre,
Poudiu pas reteni mi plour.
Me repassave aqui, dintre ma pauro tsto,
Aquu bu tms passa d'utri-fes, e di fsto
Que nous metien de bono imour.
catalana dins de las iglesies del Rosselld pr J. Delpont.
Coume Ion maufatan qu'en presoun se tirasso,
Me vesiu tirassant la miu pauro vidasso
Dins la chambro d'un galerian
Durant de mes enti, belu plusiours annado,
Aliuncha du pas, de tu, ma bn-amado,
Qu'avans tant souvnt se vesian.
frso pr F. Chauvier.
A. Martel.
L'avoun blanc de Camargo
Li pavoun reiau, pountificau, qu'au tms di papo, se
passejavon, ufanous, dins li jardin meravihous du Palais
d'Avignoun e se quihavon la cimo di tourre e di merlet
pr regarda, tout en fasnt la rodo, em si co de velout
frapa coume li vii riban dis Arlatenco, li farandoulo de
nanet se desplegant pr li carriero.
S'adreissa au buru de l'Aili.
CastuReinarden, Barbentanen, Rougnounen, Tarascounen, Sourguen o Carpentrassen, quand anas au marcat Ion dimcre e Ion dissate, manqus pas, manqus
pas au-mens, d'ana tasta Ion bon pis fres, li sarcello
grasseto, li couvet de Camargo e bure Ion vin blanc
sentour d'ile-de-mar e de cabridello o Ion vin di Papo
du castu de Roco-Fino l'
tR ubergari-Elestaurat EbER!
BPANDADO
ESPECIALITA
Houi-abaisso
Couquiho de chambre e de
pr la coumando en Vilo
Service
la Carto, Pres-Fisse e
tuti li jour.
Saloun reserva.
tuti li dimcre
lingoumbaud
Sci ; La coumuno de Cabedu; De-z-Ais Calas ; Fen de brut.
- Dins La Croix des Pyrnes Orientales : La llengua
- Dins Le Moniteur des Cvennes : Mathieu Lacroix et
Frdric Mistral pr A. Blavet.
- Dins Ion Caveau Stphanois : Moun verrou pr P.
Duplay.
SUCESSOUR
la carriero de l'Arc-de-l'Agnu, 8
contro la plao du Reloge.
- Dins Le Forum rpublicain : Un sonnet prouvenau
- Dins La Sartan : Moun tirgi au sort pr Leissandre ;
1o
EN A VIGNOUN
du felibre Ip. Cornillon, que vn de mouri.
Un noble fin-de-sicle pr B. Artou ; La rento pr Jaque lou
C,
I DAL
- Dins La Chronique de Bziers : Roundl pr A.
Maffre.
lA segui.)
A VNDRE
d'Avignoun de C. Martin, pr F. Vidal.
Lou jour de ma partno, em foro alegresso
Quitre Ion pais ; souleto ma mestresso
Fasi l'ujt de mi regrt.
Moun arribado Grasso ro pleno de charme:
Quente plesi pr iu de vire aquu vacarme
De la vilo i milo reflt !
Acb fugu pr iu un rude aprendissage,
D'stre de mes enti sns vire moun vilage
Ni tu, ma bello, subre-tout ;
Me seriu fa mouri, de-segur, Adelino,
Se n'aviu pas vougu viure pr tu, mesquino,
Tu que moun paure cor m'as rout.
Se vnd dins t6uti li bons oustau.
Cachet.
L'Aubergari-Restaurat BERNO es renouma pr soun
service doumicile qu'es toujour esta uno dis especialeta
li mai apreciado de l'Oustau.
Se pren de Pensiounri.
- Dins Le Petit Pote : Coumo lei quinsoun piton lei
Pres moudera.
GALANTO CHAMBRO PR NOVI
- Dins La Campana de Magalouna : Grand-Gous e
Caramentran au Clapas; La soucietat artistica anianenca Lous
neblats de Sant-Marti; Lou cop dau bufet; Cops de campana.
DEMANDAS
Dins La Provence illustre : Notes felibrennes pr
L. C. ; Blasoun de famiho pr E. Imbert.
- Dins Lou Gan : Uno rampelado pr, R. Montant ; Lou
prechaire encala; La counfernci sant-janenco Marsiho ; Tribuno poupulri; L'aigo de joio pr A. Berthier.
- Dins La Vihado : Charradisso pr P. Roustan ; Lou
journalisto pr L. Nord; Bouen marcat, car me vnes pr P.
9 aeti a 1rr
irl`It
LA MAI AMOUROUSO DI PIPO
EN RACINO DE BRUSC
S'atrovo en Avignoun, au Magasin DESHAYES.
Simoun ; Reprchi d'amourous pr F. Chauvier ; Pres pr lei
pd pr A. Richier ; Touaneto e Laurn pr Janet lou pantaiaire, etc,.
Lou gernt: FOLC DE,BARONChLLI.
En Avignoun, empremari FRANGES. SEGUIN.
VIN
MARIANT
A LA COCA DOU PEROU
La meiourb di bevndo pr remounta l'estouma, famous pr donna
de toun, pr faire digeri, pr adouba la voues, superiour en tout au vin
de Quinquina e agradiu en bouco coume Ion vin de Castu-Nu.
Pr bure, o Marini,
Toun vin, bon restaura,
Que s'es assaboura
Dins li soulu estrni,
Pr bure risoulet
Toun vin de capitni,
Esperaren pas, nni,
D'av l'estouma blet.
252 numer (1891, 1892, 1893, 1894, 1895, 1896, 1897)
Em la TAULO .III MATRI countengudo dins Ion journau pendnt aquli
annado
Se vnd Zi fr. la boutiho, Paris, balouard Haussmann, 41, farmaclo
7 Ires 70
fr.
-
S'adreissa i buru d"ou journau
Mariani.
VIN DE CSTUNOU-DE:PAPO
CLAUS DU CASTUDEROCO-FINO
PRES COURRNT :
Roco-Fino, la po de 225 litre enviroun .
Grand Roco-1 ino,
Ciastu de Roco-Fino
M.
id.
id.
la caisso de 25 boutiho.
17 5 Jr.
fr.
81 0 0 fr.fr.
.91 E3
BMVR - Alcazar - Marseille