1

REPUBLIQUE DEMOCRATIQUE DU CONGO

ASBL/DKB
DIBUNDU DIA KINTUADI KIA BANDUENGA
Secteur de kwilu-Ngongo – Territoire de Mbanza-Ngungu
District de cataractes – Province du Kongo-Central
Personnalité Juridique : Arrêté N° 480/CAB/MIN/J/2006 du
10/10/2006
DIRECTION DE LA GENESICATION

FORMATION DES MESSAGERS

LA LITURGIE DE LA D.K.B.
EXTRAIT DU LIVRE DE MESSAGER
TOME I

Version KIKONGO
Session : 2020

Les matières ont été sélectionnées par :

PAPA BAKUMPA-MAHEMA
Messager – formateur

INSTITUTION DE LA RELIGION AUTHENTIQUE ET DE LA CULTURE SPECIFIQUE

NEGRO-AFRICAINE
 2

LA LITURGIE DE LA D.K.B
1. Définition
- Liturgie inzitusulu’a tusunga lua ndiatusulu ye
ntomosono ya bisalu bia dibundu dia kintuadi kia
banduenga.
- Liturgie inzitusulu’a misiku mia Dibundu ye mamonsono
matumanga evo kanikinanga Mpeve ya Tata Mvangi,
mu lukanu lua tanina kinkulu kieto ye lusansu lua Nzila-
Kongo.

2. Bantu babindamene luta zaya ye tanina Liturgie ya

Dibundu dieto

Bantu babindamene luta zaya ye tanina liturgie ya Dibundu

dia kintuadi kia banduenga, iminkambi ye mintungi
miamionsono mia dibundu. Sungulako, makabu mamonsono
ma bantu bena mu département ya Génesication. Mu
makabu momo mamonsono, bantu ben aye mbebe ya luta
toma zaya ye tanina liturgie ya Dibundu, ibaba : Officient,
Nganga Nkembo ye Nlongi.

A. OFFICIENT
1. Kisalu kia officient mu Dibundu
 Officient=Ntuadisi mandanda
 Officient imuntu usololo mu tuadisa mandanda ma
sambu, kana mu lumbu kia Nsona, lumbu kia Nkonzo
evo kia Lumingu evo mpe sambu kia fuku ye bonso
bobo…
 Kisalu kia officient imuzitisa ndandani za bipunta
bonso bufueni mu konso-konso nkutakani.
 Kisalu kia officient imusikamasanga ntangu
zazonsono Mpeve za makesa mpasi balembua
vayikisa mabanza mau ku mbazi, kotisa mpeve ya
kiese ye yenge kua babonsono ye mu ntangu
zazonsono.

2. Mbonokono ya officient mu kinlongo ye ku mbazi’a

kinlongo
 3

- Mbonokono ya officient mu kinlongo evo mu konso-

konso nkutakani yifuete kala ya zala ye luzitu tuka mu
Mvuatulu, mu mpovolo, mu kansansa, mu ndiatulu,…
- Mbonokono ya officient yifuete nata kiese kua bantu
babonsono mu mpovolo andi ya bunlongo, mpovolo ya
zola-kiese-yenge. Mpeve ya nganzi evo mfuemono ye
ya mpambusu ka yena luve ko kua Ntuadisi’a
mandanda.
- Officient imuntu weti nata zitu kiakionsono kia sambu,
imuntu ndondo bantu babonsono beti tadidila mu konso
munuta.

Idiau, mbonokono ye Mvuatulu andi yifuete kala ya

sungama nadede, tuka kua mintuadisi mia babakala ye
mia bankento.

Notika: Mbonokono ya Ntuadisi tuka mu mpovolo, Mvuatulu,

Ndiatulu, bumpombo, kukiyala… yifuete kala ya yenge
tuka ku kinlongo, ku mbazi ya kinlongo, ku vinga ye fulu
biabionsono. Va ntadisi ya nkangu wa dibundu, va
ntadisi’a mpangi za dikanda ye va ntadisi’a bantu
bukinzungidila mu ntangu zazonsono. Ntuadisi kafuete
teluanga kimbangi kia yenge kua bantu bena mu
kinzungidila, kansi vo wena bonso dievua, buna salu
kiandi kiena kiampamba.

3. Mambu mabindamene zaya ye sadila Officient

1°) Officient kafuete zaya ye sadilanga mpova za nkembo mu

ntangu zazonsono, tekila baka mpova evo songa nsamu kua
nkangu.

2°) Officient kafuete zaya zintangu za sambu ye mandanda

mamonsono ma bisambu mu ntu andi.

3°) Officient kafuete zaya tuadisa evo yimbidisa nkunga

NSUNDIDI, ngudi’a nsilulu ye lusiamusu lua mfumu kondua
kua makakuba.

4°) Officient kafuete zaya sadila nkanda wa zinsikulu, kafuete

zaya tanga zinsikulu mu ndinga ya lambuka ye mu ndinga ya
sukuka.
 4

5°) Officient kafuete zaya salasana ye Nganga Nkembo.

6°) Officient kafuete zaya sadila mpova za yenge mu

ntambudulu’a zi mpangi evo zi Nzenza.

4. Zintangu ye mandanda ma bisambu

a. MANDANDA MA SAMBU KIA LUMINGU YE SAMBU
KIA NSONA

Ntangu Ngudia diambu

09h00 à O9h45 Nkubamanu ya basadi
09h45 à 09h50 Nkunga mia mayangi ye nkotosolo a nkangu
09h50 à 09h55 Ntangulu ya zinsikulu
09h55 à 10h00 Lusambulu lua nzibudulu’a lukutakunu
10h00 à 10h10 Nkunga Nsundidi,Ngudi’a nsilulu ye lusiamusu
lua Mfumu.
10h10 à 10h15 Nkunga mia mayangi
10h15 à 10h20 Ntangulu’a malongi mu KELUKA
10h20 à 10h25 Nkunga mia nkontosolo a malongi
10h25 à 11h10 Mbangudulu’a Malongi
11h10 à 11h30 Malongi mu zingimbudulu (chorales)
11h30 à 11h35 Lusambulu mu tonda Malongi
11h35 à 11h40 Nkunga mia mayangi
11h40 à 11h50 Ntambudulu’a zimpangi (Visiteurs)
11h50 à 12h05 Lusambulu mu didila nza
12h05 à 12h15 Nsangu za Dibundu
12h15 à 12h25 Minkayilu
12h25 à 12h30 Lusambulu lua Nsuka
NB : - Mandanda ma sambu mu lumbu kia lumingu ye lumbu
kia nsona mena fisidi ko mpila mosi, kansi mu lumbu kia Nsona
tuyikidi kaka mandanda manzole (2ème programme), ikisalu kia
Mpeve : de 12h30 à 14h00.

- Vo mu lumbu kiokio muana wena tambulua mu dibundu

evo misa miena kala, buna punta kiaki kiena kotusua mu
mandanda, kunima ya MANDANDA minkayilu.

b. MA LUMBU KIA NKONZO

Ntangu Ngudi’adiambu
15h30 à Nkubamanu za Bisadi
16h00
16h00 à Nkunga mia mayangi
 5

16h05
16h05 à Ntangulu’a Zinsikulu
16h10
16h10 à Lusambulu mu nzibudulu’a Mandanda
16h15
16h15 à Nkunga nsundidi, Ngudi’a nsilulu ye lusiamusu lua
16h25 Mfumu
16h25 à Nkunga mia mayangi
16h30
16h30 à Malongi (tanga ye bangula)
17h00
17h00 à Lusambulu mu tonda malongi
17h05
17h05 à Nkunga mia mayangi
17h10
17h 10 à Minkayilu
17h20
17h20 à Lusambulu mu tonda minkayilu
17h30
17h30 à Nsangu za Dibundu
17h35
17h35 à Lusambulu mu kanga mandanda mantete ye zibula
17h40 manzole
17h40 à Salu kia kimpeve ye Lusambulu lua nsuka.
18h30

- Mu bilumbu bia nkinzi (Fetes), programme yena salua vana

vau.
- Tukalanga ye nsinsani mu konso nsuka ngonda yau yena
kala mu lumingu lua ntete lua ngiantukulu’a ngonda.

5. Ntuadusulu’a Nkunga Nsundidi, Ngudia Nsilulu ye

lusiamusu lua Mfumu
a. Nkunga nsundidi

1°) NLO: Nutale ntumua Mvangi imuyandi tusundila, Nutale

NKA : Nutale ntumua Mvangi mu yani tusundila 2x
R/ NLO: a a sundi ! 2x
NKA: a a sundi tuzizilanga esunda tu sunda nza 2x
2°) NLO : A makesa ! 2x
NKA : A makesa ma Kimbangu lusiandama kelumoni wonga
ko 2x
3°) NLO: a a vo! 2x
 6

NKA: a a vo tuna zizila kueto situamona nsendo’eto 2x

b. NGUDI’A NSILULU (DEVISE)

NKA: kansi vo tudiatilanga mu kia, buna tuena sana kituadi
mu nzitusulu’a lusansu lueto ntete, tekila tomba, zaya
ye landa tusansu tua nkuna mia Zinzenza.
NLO: Mayangi ! NK: Ingieta.

c. Lusiamusu lua Mfumu (action de loyauté)

NL. Nzitusu’a kisalu kia Mfumu mu lulendo
NK. Nzitusu’a kisalu kia Mfumu mu lulendo, Nzitusulu a kisalu
kia Mfumu mu lulendo mu banlongo mu ntoto wa afelika,
bika nlemvo wasikila mu nkumbu ya Tata Mvangi Mpungu
Tulendo 3x
NL. Mayangi !
NK. Ingieta !
NK. Wena bula nkofi nsambuadia 3x

NL. Nkembo kua Mvangi

NK. Nkembo kua Mfumu

NL. Nkembo kua Mfumu

NK. Nkembo kua Mvangi

NL. Nzitusu kua Batata ba Mpungu Tulendo

NK. Nzitusu kua Bakulu

NL. Nzitusu kua Bakulu

NK. Nzitusu kua Batata ba Mpungu Tulendo

NL. Mayangi mu Mfumu

NK. Ingieta mu Banlongo mu ntoto w’afelika

NL. Yenge mu zulu

NK. Yenge va ntoto

NL. Yenge va ntoto

NK. Yenge mu zulu

NL. N’kangu’a Mfumu tuiza kueto mu

NK. Mu yenge

NL. Mayangi NK. Ingieta.

Exercices
 7

PRATIQUE : UN à UN ou UN APRES L’AUTRE

NB : Mu landakana chapitre yayi ya liturgie, mambu mankaka
mena mu KIKUABI. (la suite de ce chapitre voir KIKUABI)

6. Ndongokolu’a Nkanda wa zinsikulu

1. Définition :
- Zinsikulu zi bangudi vo : sika, vana nkembo, lusambulu,
miningu.
- Wau wena nkanda weti tukotisa mu mampinda ma
tusambulu evo zi ndombolo.

2. Repartition des chapitres

Nkanda wa zinsikulu wena ye 166 chapitres, zau zena za
kabulua mu bimvuka bi vua(9).

1°) Zinsikulu mu lomba kikesa ye nsundidi

Chap. 1, 17, 19, 25, 30, 33, 35, 38, 44, 46, 50, 51, 52, 53,
55, 56, 59, 62, 63, 66, 68, 70, 72, 79, 84, 88, 96, 104,
117, 119, 120, 123, 125, 126, 128, 139, 140, 145, 152,
et 154.

2°) Zinsikulu za maniongo bu weti lomba lusadusu.

Chap. 2, 6, 12, 26, 27, 29, 37, 48, 49, 54, 57, 61, 63, 65, 69,
76, 81, 89, 108, 113, 116, 122, 127, 141, 143, 144, 147,
148, 150, 151, 152, 153, 156, 157, 159, et 161.

3°) Zinsikulu mu lomba minlemvo

Chap. 8, 15, 22, 23, 28, 36, 43, 44, 65, 73, 74, 85, 90, 121,
127, 134 et 155.

4°) zinsikulu mu vutula matondo

Chap. 14, 32, 75, 78, 103, 106, 109, 110, 115, 113 et 140.

5°) Zinsikulu mu lomba lendo ye tiya tua Mpeve

Chap. 18, 41, 45, 60, 87, 105, 107, 135, 136, 137, 142, 162
et 55.

6°) Zinsikulu za mafua, mu sindika Mpeve ku Simu-Kongo

Chap. 39, 129, 130, 131, et 132. (Suite dans le livre de
Kikuabi)

7°) Zinsikulu mu sika bunene bua Tata Mvangi Mpungu

Tulendo
Chap. 9, 10, 13, 34, 40, 42, 77, 80, 86, 91, 92, 94, 97, 98,
99, 100, 101, 102, 110, 113, 118, et 165.
 8

8°) Zinsikulu mu kivutula mu nzila ya yenge ya Mvangi

Mpungu Tulendo
Chap. 65, 71, 73, 103, 124, 138, 149 et 160.

9°) Zinsikulu za malongi mu zi programme

Chap. 3, 5, 7, 11, 16, 20, 24, 31, 46, 47, 67, 82, 83, 92, 93,
95, 112, 114, 146, 158 et 163.

EXERCICS PRATIQUES
- Lire et relire ces chapitres (lecture)
- Pratique et stage pour l’officience.

B. Nganga nkembo
1. Définition
Mu Dibundu dia Kintuadi kia Banduenga, mu konso vuala tuena
ye ba nganga nkembo babingi. Mu kati kua bau tuena ye ban
ganga nkembo ba mbuta, baba :
 Ba dirigeants ba chorales ye
 Ba animateurs principaux
Bau izinganga za nkembo, bantu bazeyi mansueki ma miningu,
bantu baluta saduluanga kua Zimbasi za miningu miam pila ka
mumpila.

Nganga nkembo impila muntu uzeyi sadila minungu bonso

buena nsatu za lokula kina.
Nganga nkembo impila muntu umonikisanga kimvuama kia
Nzila-Kongo mu nzila ya miningu.

NB : Un officient bindamene mpe kala ye qualité yoyo ya

kinganga Nkembo.

2. Minkunga mia Dibundu

Mu Dibundu dia Kintuadi kia Banduenga katuena bamputu ko
mu dibundu ditadidi minkunga evo miningu, kadi Mbasi
zituadisanga miningu zena zazingi.

Buna miningu mu dibundu miena miamingi ye miena mu

makabu mamingi, bonso :
- Nkunga mia mayangi evo mia nkembo
- Nkunga mia mvutudulu’a matondo
 9

- Nkunga mia maniongo mu lomba minlemvo, mu lomba

ngolo, mu lomba lendo evo tiya, mu lomba bimbevo, mu
didila nza,
- Nkunga mia kimpeve mi luta saduluanga mu 2ème
programme.
- Nkunga mu yangidika evo bokila Zimbasi ye Bakulu, ye
mpe mu kotisa Nlongi.
- Nkunga mu kotisa Minkambi mia Dibundu
- Nkunga mu yambila zimpangi za mona (ba visiteurs), mu
yambila zimpangi za Dimbundu ye muyambila Minkambi
mia Dibundu
- Nkunga mia malongi mampila ka mumpila ( nkunga mia
chorales).
- Nkunga mia nzitusu : nkunga Nsundidi, nkunga Dalapo…

Notika: Lambuka kua mamonsono mama, Cfr seminaries des

DT, Dirigeants des chorales et Animateurs principaux de la DKB.

3. Nkunga Dalapo
1°) Off. Eh zola kua Mvangi tumueni ko, bukulungidi vana kati
ye ndombe, ndombe zitambuele mpulusu va nza, mu
lendo kiatambula Mvuluzi.

Nka. : Eh zola kua Mvangi tumueni ko, bukulungidi vana kati

ye ndombe, ndombe zitambuele mpulusu va nza, mu
lendo kiatambula Mvuluzi.2x
R/ Off. : Eh nutala dalapo
Nka.: Oh o diavana di se (oh o dia vana dieto Se)

Off. : Dio diasimba Mvuluzi

Nka.: Zi mu ya dila dio

Off. : Buabu ndombe

Nka. : Buabu dombe ziyadidi, mu lendo kia di Se tuemeni
bedisa, mintantu mianuanisa Tata Kimbangu 2x

2°) Off. : Dio yi dalapo diakangamana Mfumu

Nka.: Dio yi dalapo bamvondela, menga ma zintumua
mavayika, zintumua zankaka zavondua mpe. 2x

3°) Off. : Tata bukawa edilu kia ndombe

Nka.: Kiakala kiniongi ye mpasi ye kiadi, Ntinu Wamba
wakulumuka, mu vana mpulusu
 10

kua ndombe va nza 2x

4°) Off.: Buabu tuena ye lendo kiamvu yam vu

Nka.: Mu kiwayi tuakele kio kimani, bika tuakembela dieto
Se,
Se diatuvana Mvuluzi 2x

4. Nsalasani ya officient ye Nganga Nkembo

- Nsalasani ya officient ye nganga Nkembe mu kilongo evo

mu zi nkutakani zazonsono yifuete kala va lufulu lua
nkuelasani ya mambu matatu mama: Zinsikulu, ningu ye
ndombolo.

- Mu lokula bia zindombolo, tuka mu nkubamanu ya bisadi,

mu biniongi, mu nduanunu ya mvita, nate ye mu nsadulu
ya misa. Zinsikulu zena tanga officient ye nkunga wena
tula Nganga Nkembo bifuete kala mu nkuelasani bonso
Buena mbuta diambu yi tueti lombila.

- Officient ye Nganga Nkembo bafuete talasananga ye

bafuete diatila mu ngindu zimosi bonso bueti diatila
mandanda. Vo lokula kiokio kiena kia manlongo,
mamonsono mena kala mpe ma nkembo. Vo lokula kiokio
kiena kia manlongo, lalo,sono mena diatila mu maniongo.
Vo lokula kiokio kiena kia mvita, mamonsono mena diatila
mu lusunga lua nduanunu a mvita, ye bonso bobo…
- Mu ntangu kiozi kikotele mu kinlongo evo Mpeve ya tolo
yeti kota mu makesa, officient ye Nganga Nkembo
babindamene salasana mpasi mu kula mpeve zazo. Kadi
kiozi evo Mpeve ya tolo mu kinlongo isinsu kia ntantu
satana.

C. NLONGI
1. Kisalu kia nlongi
Kisalu kia nlongi mu Dibundu dia Kintuadi kia Banduenga
tuameni kio songa kala mu chapitre II (cfr Devoir des
Messagers).

Buna vava tueti songa kaka bonso bufueni kadila

mbonokono ya nlongi va ntadisi ya nkangu ye mina mi
kafuete zitisa mu nkubukulu ya malongi tekila sampukisa
mo kua nkangu.
 11

2. mbonokono ya nlongi
Mbonokono ya nlongi yifuete kalanga bonso bilongo
biniakisanga bimbevo biabionsono.

Mbonokono ya nlongi kana mu kinlongo, kana ku mbazi ya

kinlongo, yifuete vana bantu babonsono kiese mu nzila
zazi:
 Mvuatulu ya sungama nadede.
 Mpovolo ya bunlongo.
 Kansansa kia yenge ntangu zazonsono.
 Ndiatulu ya bumpombo.
 Mpova za sukadi ntangu zazonsono.
 Nkadulu ya luvibudulu ye nlembami.

3. Mambu mabindamene zaya ye sadila nlongi

Nlongi mu salu kiandi kia kinlongi, mambu kabindamene luta
zaya ye sadila ntangu zazonsono, imama :
 Nkubukulu’a malongi.
 Mbutu mia nsuni ye mbutu mia Mpeve.
 Nzitusulu’a ntangu ya malongi.
 Minsinda mu ndongolo.

a . Nkubukulu’a malongi
Mu nkubukulu’a malongi, nlongi kafuete yantika mu kubika
malongi tekila lumbu biole (avant 48 heures).

Nkubamanu yena kadila bonso buabu :

 Ndombolo mu tomba mbasi yifuete kutuadisa.
 Ntombolo ya ngudi’a diambu (thème evo zi thèmes)
wena sadila.
 Zaya nsinda wena sadila.
 Tomba biluazu biobio wena sadila mu malongi, c.à.d
déterminer zi versets clés wena sadila, kubika
miningu evo kinsamu evo bingana wena sadila.
 Tomba mpisulu’a yenge mu mamonsono ukubikidi ye
zaya mpe mo kufika.

NB : - Nlongi bukakubikidi kapu kikena sadila, yandi bindamene

mu tanga ye ntangulula kio nkumbu zazingi, mpasi
kabaka mpisulu ya yenge ye mpasi vo mu lumbu kena
longila momo va ntadisi ya nkangu, masakuba
kakubikidi ko mu ntangulu.
- Nlongi bukameni tanga kapu kiandi ye vutukila kio kana
vo nkumbu zitatu, buabu yandi wena dingama napi
mu winikina zi informations zena tuka kua mbasi yi
 12

bangulanga malongi. Mu lokula kiaki, nlongi wena

simba lapi ye papela mu sonika ngindu zazo zeti
kunluakila. Muna fuku dia nsuka tekila lumbu kia malongi,
nlongi wena lomba mpeve ye nduenga mpasi lu kubika
ndandani ya bipunta bia malongi.
- Nlongi bu kena mu nkubamanu ya malongi, yandi
bindamene mu tina zi distractions ye masumu mu nzila
zazonsono.

b. Minsinda mu ndongolo
Mu mbangudulu’a keluka, minsinda mia ngudi imiami :

 Mu keluka kiakionsono, minsinda mi luta toma

vutukanga mu bikapu biabionsono, insinda wa
nduengoso, ntumunu ye lusiamusu, kadi Ne KONGO
KALUNGA yi mpeve ya zola, uzodilanga bana bandi
ntangu zazonsono : zola-kiese-yenge.

 Mbonokono ya malongi mu keluka yena ya mpila ka mu

mpila. Malongi mamingi mena na yakiyaki mu visa,
kansi mankaka mena ye mpinda zazingi. Idiawu nlongi
kafuete lomba Mpeve ya Batata muna kun’tuadisa mu
baka mpisulu ya lunga.

 Malongi mamingi mpe mena mu mbonokono ya

kingana ; kinsamu, mbueno ye bonso bobo… Va fulu kia
mpila yayi malongi bu mena mu mpila bonso ya
mbueno, buna nlongi kafuete kota mu mpisulu ya
lambuka mu zaya nkia malongi mena mu mbueno yoyo
ye malongi momo mena mu nsinda wa nduengoso ?
evo ntumunu ? evo mpe lusiamusu ?
(à suivre…)

C. Mimbutu mia kinsuni ye mia kimpeve

Mimbutu mia kinsuni ye mia kimpeve impila mambu nlongi
kabindamene luta zaya ye longukanga mo mu ntangu
zazonsono. Kadi kisalu kia ngudi kia nlongi mu kati kua
Dibundu dia Kintuadi kia Banduenga, i mulongila bantu
bayambula mambi, bayambula sala masumu, ba katuka mu
nzila za tombe… Kadi miau i mimbutu mia kinsuni,
minatanga minkaku, mvuezolo, nsingulu ye mbungulu
mu vidisa muela.

Kisalu kia lumbu kalumbu kia nlongi kiena vo bantu

bayambula sadilanga mbutu mia kinsuni ye kubasasila mbutu
 13

mia Mpeve, mbutu mikotisanga nguizani vakati kua muntu ye

Tata Mvangi Mpungu Tulendo.
Mbutu mia kimpeve imavanga mamonsono mambote mena
nzolakani kua Zimbasi ye Bakulu, ye makotisanga nkalasani
ya biza va kati kua bana ba Tata Mvangi, tuka mu kinlongo
ye fulu biabionsono.

1. MIMBUTU MIA KINSUNI

- YANGA - NGANZI - MALOKO - VONDA
- NZINUNU - KIMPALA - KINDUVU - NZONZA
- KIMUIVI - KITANTU - MPAKA - MAKINU Ma
NSONI
- MAKELA - MPAMBUSU - BUKOLO - Ye Bonso
bobo…

Miami yimbutu mia kinsuni minatanga muntu mu masumu ye

mu kitantu ye Tata Mvangi.

2. MIMBUTU MIA KIMPEVE

- ZOLA - KIMFUZI - KINKUIKIZI -
YENGE
- KIESE - NTUMAMANU - BUMPOMBO -
MVIBUDULU
- SADISA - VEMA - KUKIYALA -
KABA
- VUMI - NLEMBAMI - LUSAMBU …

Miami yimbutu mia kimpeve imavanga mambote momo Nlongi

kafuete luta siamisanga, kafuete toma sasilanga ntangu
zazonsono kua makesa ye tulanga zi nkoma-nkoma zazingi,
yempe bonganga biniona bia yenge bu wena va ntadisi ya longi
dia mpila yayi.

Messager – formateur

BAKUMPA – MAHEMA

***