Issue: October 2013
Issue: October 2013
October, 2013
A chhnga thu awmte
Thufingte
@ Rawng a da a, temple a chim a, lalram a tluchhia a, @ Simna leh Inngahthlawmthufing erawh chu a awm na a rawngbawl a ngai reng ang. - Thorndike - Rbt. Lianruma 8
@
@ Serampore hliam tuam Bawngpa chu a ki a\angin dam rawh man a ni a; mihring chu a - Rev.K.Lalzarliana 12
\awng a\angin.
@
Mi chu a hlawhchhamna @ Kohhran Inpumkhatna - Upa KL.Rochama 22 chhiar theih anih chuan mi ropuia ngaih a ni. @ Nun hi Krista a ni si
- Hebrai Thufing
- Upa H.Thangkhuma 26
Thla Tina Tel thn
SUNNATE-28
Upa K. Siamtlaia Upa Zachhunga Upa Lalnunzuala Upa C. Thanruma
Kohhran Beng
Editorial:
|hutna
Kan \hutna azirin kan nihna a lang a. Kan \hutna hi kan hringnun darthlalang a ni thei bawk. Chu thu chu tun \um editorial-ah hian thu chang khat lekin kan ngaihtuah ho ang. Tualchhung Kohhran Biak in tinah KNP \hutna a awm a, Nuho \hutna a awm a, |KP \hutna a awm a, Pa ho \hutna a awm a, hruaitute \hutna a awm bawk. Zal>n taka a duh apiang \hut theihna pawh a awm. Hetianga \hutna bik nei hrang Kohhranah chuan mahni \hutna hmun pangngai deuh china ngaiha \hut hi a mawi a, a zahawm a, hawi a tinuam tlat. Inkhawmpui leh programme bik eng emaw neih chang pawhin mahni dinhmun a zirin kan \hutna awm tawk a awm. Thil ho t> anga lang, mahse kan nihna leh kumin a zir miah loh na hmuna kan \hut chuan kan hnawksak thei a, ho tea kan mizia pholanna a ni thei bawk. Assembly kan dawl \umin \hutna kawhhmuhtu lamah kan awm a. Dawhsana \hu tur chin kan ruahman fel vek a, chungho chu kal tlai deuh pawh ni se an \hutna awm tawk kan zuah awl a. Mahse kan beisei loh takin pastor naupang te te, dawhsana \hut ngei ngei tum an lo awm nual mai a, kan naute an buai ta hle mai a. Kan ruahmanna \haa kan hriat tehlul nen a buai zo ta vek. Political platform-ah chauh ni lovin, Biak in chhungah te hlei hlei hian lansarh duhna avanga \hutna \ha leh langsar chuh pawlte hi an lo awm a ni awm mang e, tih turin thil a thleng tlat. Chu ta \ang chuan hmun danga programme lian deuha ka tel ve apiangin ka chik ta a, mahni kum leh nihnain a phu lohna hmuna \hut tum tlat pawl eng emaw zat kan lo awm a ni tih ka hmu. Mahni awmna hmun nghet ni lova kan inkhawmin kawhhmuhtute zai ngai a, mahni duhna lai pan ngawt loh hi Kohhran hruaitute ho hian kan mamawh hle a ni tih i hre hlawm teh ang u.
October 2013
Kohhran Beng Chanchin |ha hril turin koh kan ni: Chanchin |ha hril mawhphurhna hi tute emaw chung bik a awm a ni lo va, ringtu tawh phawt chu koh kan ni. Tin, an hnenah khawvel zawng zawng ah kal ula, thilsiam zawng zawng hnenah chuan Chanchin |ha hi hril rawh u(Marka 16:15) tih hian ringtu zawng zawngte min huap vek a ni. Missionary ropui David Livingstone chuan, kristian zawng zawng te hi missionary kan ni a ti. Mi \henkhat chu kal chhuak a, Field-a missionary hna thawk an awm a, a \hen office lama missionary hna thawk an awm a, a tam berte chu mahni tual-chhung kohhrana \hahnemngai taka \awng\aiin missionary thawh hlawk tak a nih theih bawk. Mission field a pen-chhuak kan awm theih nan thilp>k petu an pawimawh a, thilp>k petu ten an p>k chhan ang taka hman \angkai anih theih nan kalchhuak an awm a ngai bawk. Chanchin |ha puandarh hnaah hian ringtu zawng zawngte kan pawimawh vek a ni. DL Moody
a behbawmah te, kohhran sikul din te, camping leh crusade-a sum sen vak vak te, Social Gospel hmalakna chi hrang hrang te hian a ti buai ve lo. Kan tunlai khawvelah chuan kohhran hian tih tur a ngah ta em em mai a, a \ul lo tia lehlam hawisan theih si loh Chanchin |ha dang Social Gospel hi kan ngah ta hle. Heng thilte hian Kohhran hnapui ber Chanchin |ha puandarh hi a ti bahlah lek lek em aw a tih theih. Heng Social Gospel te hi chuan thawktu, ngaihsaktu leh sum hman tur pawh a ngah khawp mai. Sawrkar te, Tlawmngai pawl hrang hrang leh Para church te, sakhaw pawl dang thlengin nasa takin an thawk a ni. Lal Isua thupek Chanchin |ha puan darhna erawh hi chuan ngaih-saktu kohhran tih loh chu a nei ve lo va, thawhna tur sum pawh kohhran memberte \hahnemngaihna atanga thawh khawm chauh a nei ve a ni. Chuvangin kohhran hi chuan Chanchin |ha kallai ti bahlah tur anih chuan thil \ul dang anga lang te chu a ngai pawimawh lo mai tur a ni dawn lawm ni?
October 2013 pawhin ka thil hriat zawng zawngah chuan Chanchin |ha hril hi a la \ha ber a, chuvangin ka thil hriat zawng zawnga \ha ber hi ka sawi tam ber ang a, ka nunpui tam ber bawk ang a ti a. Mahni \heuh hi inzawt ve ila, kan thil hriat tawhah eng nge \ha ber? R<k r<k chingte tan chuan r<k r<k thiamte chanchin a ngaihnawm ang a, mi duh^mte tan chuan hlawk theihna a ngaihnawm a, ruihtheih thil ti thinte tan chuan ruihhlo chanchin hriat a chakawm ber bawk ang. Lal Isua chanchin chu misual ber tan pawh rimawi a ni a, hlauthawnga awmte tan muanna a ni a, retheite tan hausakna a ni a, thi turte tan nunna a ni bawk. Lal Isua chanchin aia chanchin thar leh chanchin hlu hi khawvelah hian a awm thei lo. Khawvel hi a zim tial tial a, kan sitting room-ah khawvel kan khung a, remote control hmangin kan duh duh kan thlir kual a, hmelhriat loh kar hla a mte nen pawh kan in kawm thei tawh a, tuk tin leh zan tinin chanchin thar ngaihthlak tur kan nei reng a, kan mit leh
beng a tlai ta hle. Khawvel chanchin kan hraitte hian Lal Isua chanchin kan hlimpui \hin kha a rawn hliah tial tial a. Tun hma chuan kan faten Davida huaisen zia te kha ngaihnawm an tiin an rilruah an vawng reng thin a, tunah erawh chuan Bible a mi huaisente chanchin aiin Television-a a changtupa huaisen zia chuan an nun a khawih ta zawk a. Pathian thuhriltu pakhat chuan I kut vei lamin chanchinbu keng la, i dinglamin Bible keng rawh a ti a. A awmzia chu khawvel chanchin thar pawh kan hre ve tur a ni a, nimahsela kan kut dinglamin Bible kan keng tlat tur a ni ang, a tihna a ni. Mi tam tak chuan an kut khing hnihin chanchinbu an hum a, chu chu a \ha lo a ni. TV kan en a, film ah a changtupa hming leh chanchin kan sawi thui thei hle a, football khel kan en a, club chi hrang hrang a kheltute hming leh an chanchin kan sawi thui thei hle bawk. Chutiang hriate chu dem lo ila, amaherawhchu Bible-ah Philemona ziak awmna lai pawh keu fuh thei lo khawpa Bible
Kohhran Beng thawhrimna avangin kan thawhna hmun hrang hrangah ringthar \hahnem tham tak kum tin kan nei zel a. Mission field a kan missionary te rawngbawlna leh kohhran ho tawngtaina te Pathianin a chhang a, thim zinga ro te min pe a, hmun fianrial a sum thuhrukte pawh min pe a, Work camp a chhuak thei kan nei te leh field tlawha zin kual thei kan nei rengte hi a va lawmawm em. Lal Isuan, Lo chu khawvel hi a ni (Matt 13:38) tiin min hrilh a, kan lo zau zia hi kohhran hoten hre reng ila. Sual avanga lungngai, Setana hneh thei ngai lote hneh sak turin Setanan a tihnatte tidam turin, sualin a sal beh tlatte hnenah chhuahna thu sawi turin, thim hnuaia \hute hnenah >nna pe turin hlauva awm te hnenah thlamuanna Chanchin |ha puang zelin an tan vanram kawngkhar i hawnsak zel ang u.
(A ziaktu: Upa R. Hrangkima
chhiar ngai lo kan nih chuan chu ngei chu thil \ha lo chu a ni ang. Chanchin thar ber chu Lal Isua chanchin hi a ni tih khawvel hi hriattir a pawimawh. Khawvel chanchin chu a hlui zung zung a, Lal Isua chanchin erawh chu kum 2000 zet a liam hnuah pawh a thar dawn chauh a ni. Khawvel hmasawnna chanchin chu sawi nin chin kan nei thin a, Lal Isua chanchin erawh chu a sawi tam a piang ten an ning lo va, a sawi tlem apiang ten an ning thung. Chanchin |ha hril chung-changah theihtawp a infuih thar zel kan mamawh laiin kan thawh mekna ah hian kohhran chhung tinte hnenah lawmthu sawina tur tam tak a awm ang. Pathian Ram thawhlawm ip atanga kan thawh avang te, thawhlawm ip piah lama kohhran chungkua leh mimal anga kan \hahnem ngaihna a zarah vawiin thlengin kan missionary ten bahlah lovin rawng an la bawl thei zel a ni.
Kohhran chhungkua, hi Aizawl Electric veng mimal lehmissionary te Kohhran Upa a ni.) Kohhran Beng hi \ha i tih chuan mi dangte hriattir la; \ha i tih loh chuan keimahni min hrittir rawh aw.
October 2013
Kohhran Beng
Republic vengthlang October 2013 nia mi mit hmuh leh hriatah lanchhuah kan tum fo thin. Hei hi Pathian lawm zawng a nih loh bakah Pathian pawi sawina a tling a ni. Pathian pawisawitute hi an sim loh chuan hrem lohin a chhuah dawn lo. Eng dinhmunah nge i din? Nangmah kha inenfiah rawh le. Jona 3:1-6 NInevi khawpui a Jonan an sualzia a va tlangaupui khan, eng nge kan sualna tiin Jona hnenah khan zawhna pakhat mah an zawt lo. An sual ani tih an pawm nghal hmiah a, an sual avanga pawi tihna leh Pathian hmaa tlawmna tak tak thinlung neiin chaw nghei thu an puang nghal a, saiip puan sinin vut zingah an \hu a, an ram Lalber atanga a t> ber thlengin an rante nen lam eng mah eia in lo turin Pathian hmaa an thiltih sual simna lantir nan hun an hmang a ni. Kan ramah hian Pastor te, Upa te, Rawngbawltu te, Evangelist te leh kohhrana department hrang hrangah mi sang/sing chuangf> kan awm a. Hengte hian kan ram kohhran nun, thlarau hi kan enkawl mek a ni. Eng a ti nge mi heti zozai
9
hian mite nunah thu kan sawi theih tak loh le? A lehlama kan insawi dan chuan, Rawngbawl reng renga buai, mahni in lam pawh luah lum hman lo khawpa buaiin kan in sawi hlawm si. Chutih laiin sualnain kan nunah bu a khuarin min buan buai nasa tual tual a, khawvelnain ram a la zau tual tual bawk si. Eng vang nge ni ta ang le? Kan nunah hian Lalpan tarlan duh a nei a ni. Keimahni \heuh hi kan nun leh kan rawngbawlna hi i inen chiang teh ang u. Siam \hat ngai lai tam tak a awm ngei ang. Rawngbawlnaah hian mi tam takin kan senior tawhnate hi kan uanpui in kan chhuang thin. Pathian Thlarau Thianghlima siam thar a kan awm loh chuan a senior apiang hi kohhranah (rawngbawlnaah) hian kan hnawksak mai a ni. Uanpui loh tur leh chhuan loh tur chhuan hi \ha lo deuh mai, sual hnathawh a ni. Awle, Joba lam kha i han hawi leh teh ang. Khati khawpa amah, Pathian meuh pawhin mi fel leh Amah \ihtu ni a a sawi, Joba nunah khan Lalpan tarlan duh a nei tlat mai. Amah Joba
10
Kohhran Beng aw. Thiam tak leh thuk tak takin thu kan sawi a, a ngaithlatute an pawnlang tual tual si. Kan thawhlawm a pung tual tual a, Biak ina lawi l<t kan tl>m tual tual si. Kan Biak in a \hain a mawi tual tual a, a chhunga kohhran mite nun a \awp tual tual si. Pastor bial a zim tual tual a, kan mite nun a tla darh tual tual si. Rawngbawlna ki thar kan chherchhuak tam tual tual a, a suak a tam tual tual si. Kohhran inrelbawlna leh rawngbawl dan kan duhtui tawlh tawlh a, mi tladah kan tam tual tual mai bawk si a nih hi. Chvuang chuan keini kohhran hruaitute leh kan Zorama rawngbawltute zawng zawng hi kan rawngbawl m>kna DAN-ah hian kan inenchian a ngai ta. Kan senior-na leh kan rawngbawl rei tawhnate hi ngaiah kan neih tain kan ng>ng ta deuh a ni thei ang em? Nge hre ve t^wk, thiam ve t^wk, thei ve t^wk nia kan inhriatna k^wr chang r<t mai nen hian rawng kan bawl a, keimahni a\ang hian Lalpa malsawm ram rim a nam chhuak zo tawh lo
ngei pawh a han in dap thin a, a tlin lohna lai a hmu thei tlat lo. Mahse fel leh tling nia a inhriatna lai takah khan Lalpan thusawi a duh tlat a ni. Kan rama kohhran enkawltu rual heti zat lai awmah hian Rawngbawltu senior tak tak engkim hria nia inngai te, Junior zawkte zingah pawh hre ve tawk, ti thei ve tawka inngai te pawh kan tam hle ang. |henkhat leh chu a rau lama a KAKPUI chunga \hu nia inhre tlat eng emaw zat kan awm bawk. Pathianin a rawngbawl tak tak turin kan senior-na te, hre ve t^wk, thei ve t^wk, nia kan inhriatna te leh a KAKPUI chung lama \hu nia kan inngaih tlatnate hi Lalpan a mamawh lo va, a hmang tak tak ngai lo. He ngaih dana kan awm tlatnaah hian Lalpan kan hnenah thusawi a duh. Rawngbawltu zei tak aiin rawngbawltu tak, rawngbawltu thil in-ti-hria aiin a hriat lohzia hretu, rawngbawltu fel inti aiin a fel loh zia in hretu hi a ni Lalpan a hman fo zawk thin chu ni. Khawvel thil ^ te a thlang a nih kha. Tunlai kan ram kohhran dinhmun hi i han thlir teh ang
October 2013 nge? Miten min han en l>t a, rawngbawltute leh hruaituteah hian Lal Isua hm>l leh zia chhiar tur an hmu zo lo? Heng zawng zawng han thlir hian kan ram kohhran hian vut leh vaivuta \hu simna leh inngaihtlawmna nei rawngbawltu a mamawh a ni. Simna leh inngaihtlawmna tak tak neia Lalpa avanga vut leh vaivuta \hua saiip puan
11
sinte nun leh rawngbawlna chuan Biak in thleng pha tawh lo te, mi beidawng te, sualna khura inhmang leh ch>ng m>kte thinlung a d>ng keh a, Lal Isua >ngah a hruai lut thin a ni. Kan rawngbawlna \heuh i in enl>t ang u.
(A ziaktu: Pu PC. Lianruma hi Republic Vengthlang Kohhrana Rawngbawltu a ni.)
12
Kohhran Beng
October 2013 Ramthim su tura chona Sapho rilruah a lian em em a. Mi thenkhat ngaih danah chuan Pathian hre lo hnam dang mite hi Pathianin a mitea siam a duh a nih chuan, hmanraw hrang hrang a nei a, keini kan inrawlh ve a ngai lo tihte pawh a awm ve a. Carey-a pawh hian Ramthim su tura chona hi nei lian hle mah se he ngaih dan hian eng emaw chenah a dal lek lek thin. Amaherawh-chu, amaha thlarau awm hle hle thei lo chuan, loh theih lohvin a tur chhuak ta a, Nov. 11th, 1793 chuan India khawpui pawimawh berte zinga mi Calcutta a thleng ta rup mai. Calcutta-ah kum 7 an awm hnu, Jan.10, 1800-ah Serampore thlengin a \hiante 3 nen he ni-ah vek hian BMS-Serampore Mission an lo din ta a ni. Kum 1818-ah Serampore College an din a, a hnu kum 9 emaw leka upa a nihin, heng hun laia India ram bung thenkhat luahtu Danmark ram hnuaia, Danmark University 3-na (Kopenhagen leh Kiel University bakah) tia koh hlawh hial khawpin he zirna hmunpui hi an kalpui thei a ni.
13
Kum 1855-ah British sawrkar chuan India ram-a Danish ho luah ramte chu Denmark sawrkar hnen atangin a lei a. Heta tang hian a dinhmun siam rem zelin, tun dinhmun Theology mai bakah Arts, Science leh commerce zir theihna college a lo ni ta a ni. ASC (Arts, Science, Commerce) bik hi sawrkar hnuai-ah University of Calcutta affiliated a ni a. Zirlai pawh 3,000 chuang zet a nei mek a ni. Theological Department dinhmun ASC hnuaia mite (Staff) hian, sawrkar hnuaia hlawh leh facilities hrang hrang, sawrkar college dangin an dawn theih ang an dawn laiin, Serampore College tih kan lama kan mitthlaa lo lang nghal Pathian Thu zirna (Theology department) bik dinhmun hi chiang lehzuala kan hriatthiam theih nan a hnuaia mi ang hian i lo thlur bik teh ang: 1. College inrelbawlna a thuneihna pumhlum neitu chu Council of Serampore College a ni a. Hetah hian Master, Vice Master leh Secretary
14
Kohhran Beng Convener (Serampore College Principal), Registrar leh Treasurer-te an ni a. Rev Dr. R. L. Hnuni pawhin hun rei fe Treasurer hna hi a lo vuan tawh a ni. 3. Heng member church (14)te hi sum leh paia a intunnunna hn^r ber tura ngaih a ni a. Amaherawhchu, an zinga member tl>mt> atang bak hian college-in sum a dawng ngai meuh lo thung. Member hlun pawh ni lo, Mizoram Synod hi (Principal nihna chelhtu an nih vang nge? ) tun dinhmunah chuan sum lama vur nasa berte zinga mi a ni a. BCM phei chuan 1997 a tang tawh khan Kum 15 chuang zet chu member hlun ni reng siin \anpuina a thawh ngai ta lo va. Heti taka a pachhiat tak avang leh project lian tak tak hmachhawp a neih bawk si avang hian Promotional Work (Financial Campaign) ti-a chhuah fo a lo \ul ta a. October, 2013 chhung pawh hian zirtirtu zawng zawngte mahni ram/ kohhran \heuha he hna thawk tura tih hi an ni nghe nghe a ni.
(College Principal) bakah India ram kohhran hlawm hrang hrang 14 atangin member an awm. BCM pawh hi India rama Baptist kohhran pawl hrang hrang 6 zinga member hlun 1 a ni. Member 14 atang hian member 6 chu Baptist member an ni ngei ngei tura ngaih a ni. Tichuan he college hi - BMS din, Baptist College, Baptist kohhran tawh phawt chuan ta a kan neih bik theih college pawh ti i la kan tisual awm lo ve (Teaching staff ni mek zingah pawh hian a zahve ai tam Baptist mi leh sa an ni).
2. Hemi hnuaiah hian Senate of Serampore College, Theology Department enkawltu bik a awm leh a. Chu chu Serampore College Theology Department avanga lo piang, amaherawhchu affialiated college lo pian belh zel avanga Serampore Theology Department baka affiliated college/centre (Doctoral center7, Graduate &Post Graduate College 50, Institution Offering DCPC course-5, Theological Education Through extension13) hrang hrang enkawltu a ni. 4. Sum duh khawp a neih miau He Senate-ah hian Officer 4 an loh avangin, zirtirtute hlawh a awm a, chungte chu- President, chhe em em a. Zirtirtu, Doctor
October 2013 leh Professor-te hlawh pawh BCM-in Junior Pastor hlawh a p>k-te aiin a tl>m zawk hial a ni. Campus development lam phei chu a chhe takzet a, India ram Theological College ka tlawh tawh AICS bak-ah, ATC (Aizawl Theological College), UBS (Union Biblical Seminary, Pune), UTC (United Theological College,Bangalore), UTC (United Theological College, Kerala), TTS (Tamilnadu Theological Seminary, Madurai) zingah hian a \awp leh tlabal ber, facilities nei pachhe bawk si a ni (Kum 200 dawn-a upa a nih tawh ngawihtuahin erawh heti anga a la inenkawl thei hi a lawmawm hle). BCM-in tha a thawh tawh \hin He College hi India ram puma Pathian Thu zirna kungpui tih a ni thin a. He college hi awm lo se, tuna India rama Theological college 50% hi chu a la piang kher lo vang, tia sawi thin a ni. India ram hmun hrang hranga Kohhran hruaitu hmasa-te chher chhuaktu a ni a. BCM pawh hian Pastor he hmun atanga zir tawh leh zir chhuak
15
tawh hi za nufa zet kan nei nghe nghe a. BCM tun dinhmuna hlangtu pakhat kan ti lo thei lo vang. BCM atanga s<l lo su hmasatu Rev. Dr.CL.Hminga pawh hi he College chhuak a ni a. 1955 kum-ah BD zir zovin, College an chhuahsan dawn hian Serampore College-in tanpui a ngaih zia mahni kohhrana sawi tura chah an nih angin, hun remchang a hmuh apiangin, Zorama a lo chhuah hnuah a sawi thin a. He mi thu kalzel avang hian, 1956 kuma BCM Assembly (hetih hun hian Presbytery an la ti a ni awm e) chuan Phawngpui Bial atanga Agenda lut angin. Serampore College Sunday a lo siam ta a ni. BCM Calendarah kum tin tihlan niin, Sunday thawhlawm pawh Serampore College pual hian kum 1997 hma zawng, kum 40 chuang zet chu BCM hian serh hrangin a theih ang angin sum leh paiah \an a lo lakpui ve tawh thin a ni. BCM a inhnukdawk leh ta Kum 1996(?) kum khan College chhungah Hmarchhak zirlai-te leh India chhim lam zirlaite zingah buaina a chhuak a. Chu chuan zirtirtu-te pawh
16
Kohhran Beng keimahni pualin kan lo nei ta a. Kum 40 chuang zet tha kan lo thawh ve tawhna-ah hian kir leh zai r>ng kan rel ta lo a ni. Tuam dam turin tha thawh a ngai leh ta e Development leh Infrastructurea a tlakbalna chu thuhran, tun hnai hian hmachhawp lian tak tak pahnih(2) a nei a. Chungte chu1. Febryary 5th-8th, 2014-ah Convocation a dawng dawn. 2. College kum 200 tlinna 2018ah lawm turin a inpuahchah. Heng bakah hian a tlakbalna, Meeting neih apiang deuhthawa inhnialna tenau tichhuak thintu he college hian a va ngah em! 1.College library hi ka tlawh hmasak ber \um chuan ka nuih a tiza deuh tlat mai. College dang nena khaikhina a upat lutuk tawh vang nge, a thlabal lulai deuh a ni. 2. Bulding a upat tawh avangin Quarters eng emaw zat leh Hostel room eng emaw zat a far nasa hle. 3. Administration lam fuh tawk loh vang nge, kum tluanin campus a \hing \huap reng mai.
kangkai zelin hmarchhak zirlaite lungawi thei lo chuan College an chhuahsan ta a. BCM atang pawhin zirlai 7 lai sawn chhuah an ni awm e. Hei hian nghawng \ha lo tak hring chhuakin Mizote rilru-a Serampore, a hming kan lam zawng ringawt pawh a, kan ngaihsan leh kan rilru khawih \hintu kha nawhrehin a awm \an ta a ni. Kum 1997 BCM Assembly, Zohnuaia neih \umin Serampore Buaina chungchang leh zirlaite sawn chhuah an nih dan hi report a ni a. Chu mai ni lovin Theological Education Sunday Thu tia Agendaa neiin Serampore College Sunday chu Theological Edication Sunday tiin Assembly chuan a thlak ta a. Serampore puala thawhlawm thawn thin pawh titawp nghalin, he ni puala thawhlawm dah thin pawh tualchhung kohhran tan dah a lo ni ta a ni. BCM rawngbawlna-in hma a sawn zel a, Mission rawngbawlna bikah tha zawng zawng deuhthaw kan pek bakah, sum \ham tina em em, Theological College (AICS) leh HATIM
October 2013
17
4. Theology Department staff- lo bung mup mup tawh a. Chung zingah chuan kan Pioneer miste hlawh a chhe takzet, etc. sionary-te pawh an tel ve a ni. Council-in a tih tur a tih Hmun nghet tak Serampore-ah theih loh vang leh member BMS-in a lo bun hmasa hian Inchurch ten an tih tura ngaih an dia chhim leh hmar, chhak leh tih loh avang hian India rama thlanga BMS missionary-te a Theological College bulpui ber thlamuan em em thin. hian hliam chi hrang hrang a tuar mek a. Tun hmaa mawhphurhna 2. Pension tawh leh la thawk latute avangin tute emaw mek, kan kohhran hruaitu kawlohna rah hi seng mek mah chhuanawm tak takte, BCM se BMS sulhnu, Baptiat Pastor tam ber chher chhuakkohhran mi apiangin ka ta an tu a ni. tih theih tur Institution hlun leh 3. Senate of Serampore Colropui, Minority kan nih rengna lege atang hian tuna kan hruaitu India rama Kristianna chelh chhuanawm tak tak 5(?) ten nghet deuh deuh tura hruaitute Dictorate degree an lo la/dawng chher chhuak-tu, etc a nih tawh a. Khawvel \hang chho zel avangin ngaihsak hi a phu tak avangin, he tiang hi a kum telin a meuh a ni. la thleng chho zel ang. BCM tana Serampore hlutna Serampore chauh ni lo, kan rah phak chin Institution zawng zawng hian hlutna an nei vek nachungin, a hnuaia mi ang hian i lo thlur bing zel mai teh ang. 1. BMS-in India a mission hna a thawh nasat vanglai kum 1920 bawr vel khan, European missionary 250 leh a ram mi thawktu 1000, India ramah an 4. Senate of Serampore College hi awm ta lo se, tuna kan kohhran hruaitu chhuanawm tak tak, a bikin Pastor-te hi tun ang hian chher puitlinin an awm a rinawm loh. BCM Pastor zawng zawng deuhthaw degree petu a ni. 5. Tuna zirlai kan neih zawng zawng (AICS)-te pawh hi, Senate of Serampore College hnuaia mi, an degree petu, rawng an bawl theih nana a fawng vuantu a ni.
18
Kohhran Beng
fo a ni. Amaherawhchu meeting-a an tel bak, BCM-in tha kan thawhna langsar kan neih erawh kan hre meuh lo. Heng College (leh a dangahte pawh)ahte hian zirna sang zawk tiin kum tam tak chhung chu kan la intir liam zel lo thei lovin a rinawm. Chuvang chuan, a mihring-a chauh inthawh lo hian Sum leh pai lam pawh kan sawr chhuah-a, tel ve kan nihna sum hmanga kan lantir hi a hun hle a ni. - He tiang lam concern, eng department berin emaw (Mission, Theological Department, Pastoral etc) budget-ah khung/siam-in, he lama rawngbawlna tur cheng nuai sawm emaw vel, kum khat atan han dah hrang se, awlsam tein kan tihlawhtling a ni mai. A pawimawh berah chuan heti anga tih a nih theih nan hian As- India ram Theological Institusembly level committee members tion lar leh ropui ber bera kan bakah, Bial leh ABC level lam ngaih UTC (United Theological kan pawimawh hlein a rinawm. College, Bangalore), UBS BCM Mission peng (Union Biblical Seminary, Pune) leh Serampore College, Seram- pakhat-ah, he tiang lam pore-ah te hian BCM hi Coun- rawngbawlna hi awm thei se tih cil rorelna-ah member a ni mek hi Kohhran hruaitu tam takte a. Kan hotute pawh palai/com- rilrua awm mek a ni a. A lo mittee meeting-a tel turin an kal kalpui tawhte atangin a \hatzia Engtin nge kan tih tak ang |hangthar ten kan hriat ve hma a\ang tawhin BCM hian MISSION rawngbawlna huang bikah Partnership/networking (inthlunzawmna) hmangin hmun hrang hrangah rawng a lo bawl tawh thin. Tunah pawh hian Pawl leh kohhran hrang hrang 36 lai working agreement ziahpuiin rawng kan bawl mek a ni. Chung kan partner-te chu sum leh pai-in emaw thawktu/ mihring thawhin emaw, a nih loh leh an ni lamin BCM-in a mamawh zawk a nih chuan heng kan sawi tak ang hi an tum thung thin. Hetiang thawhhona ang diak diak ni lo, a zul-ah hian ruahmanna chi hrang hrang a duan theih ang a. Entirna ang chauhin rawtna pahnih khat lo siam chhin ila:
October 2013 leh a \ulzia, media-a puanzar vek rem si lo, thil tamtak a awm a, BCM hian eng tikah nge he ti z^wng hian thla a z^r ve ang tih hi \hangthar ten kan thlir mek a ni ber e. A tawp nan BCM-in rawng a lo bawl tawhna leh hmachhawp a neih mekte thlir kirin, kut thl^k tura BCM-in thutlukna a siam tawhna reng rengah Pathian remtih zawng a nih leh nih loh hi tehfung lian ber-te zinga mi, kan hman loh theih loh a nih reng rualin, Kohhran hruaitute thl>kna lam a nih leh nih loh
19
hian nasa takin kawngro a su bawk thin. A din tirh atanga tun thlengin Lalpan BCM hi a hruai a, chuvang chuan Pathian avang chauhin thawh sen lohrawngbawlna kawltu pawh kan ni. Nasa taka kan inzar pharh mek lai hian kan kiang hnaia kan kuah phak renga awm, ch>t kan l^k avanga Pathian ram leh keinin kan hlawkpuina tur ni si thil tha hi hmuh k^n fo lo thei i la a va duhawm dawn em.
(A ziaktu: Rev.K. Lalzarliana hi BCM Pastor, tuna Serampore College, Kolkatta-a Lecturer hna thawk mek a ni.)
Kohhran Beng hi
Thu leh hla-a Kohhranho min phuarkhawmtu a ni
(Mat. 25:1-13)
20
NEICC hi 23rd November 1937 khan Assam Christian Council tia din a ni. A dintu hi American Baptist Mission; the Santal Mission of the Northern Churches; the GossnerEvangelical Lutheran Mission; the Co-operative Baptist Mission of North America- the Mid Mission, the English Baptist Mission South Lushai Hills; the Church of God; the Welsh Presbyterian Mission; and the Church of India tanghote an ni. BCM pawh a dintu zingah kan tel tihna a nih chu. Shillonga NEICC din tura 1945 ah Rev. Chuauterha, intawhkhawmna hmasaber1936 1946 ah Rev. Challiana, 1947 September ni 22 ah khan Pi ah Rev. Khuala te an ni. A bul Zirtiri (Miss E.M. Chapman) tan kum 2 chhung(1937-1939) kha a lo palai daih tawh a. minute hi a bo nge, a awm lo tlat President hmasaber atan Dr mai a, a uiawm khawp mai. V.H. Sword, American Baptist Rev. Dr. C.L. Hminga hi Mission ami chu thlan a ni a, Secretary hmasaberah Rev. E. 1978-1980 khan Vice PresiAdams, Welsh Presbyterian dent, 1980-1982 khan PresiMission chu thlan an ni. BMS dent a ni a. Rev. C. Sapruala hi Missionary Rev. F.J. Raper (Pu 1990-1994 Secretary a lo ni a, Reia) pawh Executive Commi- Rev. Dr. Raltawnga hi 1997ttee member hmasaber ziangah 1998 khan Vice President a lo a tel. Record kan hmuh theih hlui ni tawh bawk. Tunah Rev. R. ber 1940 khan NEICC sum Lalnun-ziran fulltime Secretary hmuh zawng zawng chu Rs. 545. hna thawkin Rev. C. Ngurhnema chu Executive Committee 15p a ni. A tl>m vei hle mai. member niin, Rev. Dr. VanlalMizoram Baptist Kohhran chhawna Khiangte chu Theohi NEICC member hlun leh chak logical Education Committee berte zing ami kan la ni zel a. A member a ni mek. Rev. H. tir lama palai kan tirh dan pawh, Sangchema kha Church Union 1940 ah Pi Zirtiri, 1941ah Rev. Committee ah Convener a ni F.J. Raper, 1943 ah Mr. reng thin bawk. Tin, NEICC Khuala, 1944 ah Mr. Lalmama, inkhawmpuiah hian chuan palai
October 2013 engemaw zat leh zaipawl kan tir thei ta deuh zel a, a lawmawm hle. 2011 Agartala inkhawmpuiah BCM Choir Aizawl an lo kal a, 2012 khan BCM Choir an lo tel a, 2014 hian BCM Choir Aizawl an lo kal leh thei dawn a, kan lawm hle. Mizoramah hian BCM bakah Mizoram Presbyterian Kohhran te, Salvation Army te, Lairam Isua Krista Baptist Kohhran te, Evangelical Church of Maraland te hi member an ni a. IKK Bualpui (Ng) hian membership an dil a, pawm an la ni rih lo. Heng ZEF, TBZ, MTA (Mizoram Theological Association) te hi Associate member an ni bawk. NEICC member ni tur hian kohhran member 5000 tal tlin a ngai a, chubakah an thurin, constitution & Rules te, kohhran inthen (phel) an ni em tih te uluk taka enfiah a ni. Hetiang thawhona huanga hak zauh turin BCM hian mit len zau zel ila a tha khawp mai. Thian tha leh laina ngah hi a lo tangkai khawp mai. Pastor leh kohhran mite tan rawngbawlna kawng thar a hawng a, khawhawi a ti zauva, kan thil thlir (outlook) a ti zau
21
bawk a, hlawkna leh tangkaina tamtak a awm a ni. BCM aia Pastor te buatsaih tha (well trained) leh enkawl tha (well equipt) hi an awm bik lo. Khawiah pawh thawka a hruaitu (to play a leading role) ni tur hian kan Pastor te hi an tling tawk a ni. Hnam dang leh vaiho hi keini aia zei lo, kawnghmang hrelo an tam hle. Kan tluklohna fona chu an zak thei lova, an basa ngam hi a ni ber mai a, an zeichawp leh mai thin. Keini aia kohhran te zawk helama hawiharh tlat hi an awm a. Kohhran leh rawngbawlna thila Mizoram pawn han pelh chiah hian kan tluklohna a lo lang thin. NEICC-a BCM-in min tirhchhhuah ve chinah kohhranten min tawngtai sak thin a, Pathian zarah hlawhtlinna leh hmasawnna pawh kan hmu ve teuh mai a, kan lawm hle a ni. Peih phawt chuan thawh tur leh tih tur hi a lo tam hle. |awng\aipui zel erawh kan mamawh takmeuh mai a, kan ngen bawk che u a ni. Kan BCM Hqrs. lam pawhin min \awiawm \ha em em a, kan thla a muang a, lawmthu pawh kan sawi a ni.
22
Kohhran Beng
KOHHRAN INPUMKHATNA
- Upa K.L Rochama Ziaktu pakhat chuan, Kan mamawh ber chu kan mamawh ber hriat hi a ni a ti a. Kohhranin kan mamawh ber chu inpumkhatna hi a ni awm e. Khawvel a chhuahsan dawn zanah Jerusalema pindan pakhatah Isuan a zirtir 12-te zanriah hnuhnung a kilpuia. Kh<n takin thuchah hnuhnung a hrilh a. Amah zuitu mi tl>mt>te chu ringlo khawvelah tihduhna tuarin an awm dawn tih a zirtirte hi chiang takin a hrilh a, Khawvelah hian hrehawmin in awm thin, nimahsela thlaphang suh u, keiin khawvel ka ngam ta.(John 6:33) tiin Warning pe chungin a thlamuan a. Thuchah hnuhnung a sawi zawh hian Isua chu vanvadakin a Pa, Pathian hnenah a \awng\aia (John 17:1-26) a \awng\ainaah hian a ngaih pawimawh ber leh a kalsan tur a zirtirten an mamawh ber Pumkhat an nih theih nan tih hi vawi li zet a sawi nawn a. (John 17:11,21,22,23). Tihduhdahna nasa tak an tawrh tur hi a mal te te chuan an tuar chhuah zawh dawn loh avangin pumkhata an awm theih nan Isua hian a Pa hnenah a dil ngawih ngawih a ni. Heti taka Lal Isuan a ngaih pawimawh hi Kohhranho hian kan ngai pawimawh lo hle a. Inkhawmpui thupuiah kan hmang ngai lo va, pulpit Sermonah pawh kan sawi ngai meuh lo hi thil mak tak a ni. Bible-in inpumkhatna thu a sawi hi tawitein ilo thlir teh ang. Inpumkhat tura siam kan ni: (a) Pathian chatuan thil tum, a hun taka Kristaa tihhlawhtlin tura a rel lawk chu engkim, vana thil awm te, leia thil awm te, Kristaa fawkkhawm (unite) hi a ni. (Eph 1:10) Pathian Kohhran, Krista thisena lei, Krista taksa hian Pathian chatuan thil tum tihlawhtling tura rilru hmun khat pua thawhho hi Kohhran hote mawhphurhna a ni. (b) Mihring hi bul hmun khat, Pathian pakhat a\anga chhuak kan ni. (TT 18:26; I Tim 2:5). Hringtu
October 2013 thuhmun, chhul khat kualte chu pumkhata awm tur kan ni. (c) Pumkhata awm turin Thlarau pakhata Baptis kan ni (I Kor 12:13) (d) Taksa (Krista taksa / Kohhran) pumkhata awm tura koh kan ni.(Kol.3:15) (e) Chhang tlang khat, taksa pumkhat kan ni ( I Kor 10:17) (f) Kohhran hi Pathian chhungte kan ni a, in\hendarh tur kan ni lo.(I Tim 3:15) Paula chuan Korinth Kohhran buai tak hnenah, Unaute u, kan Lalpa Isua Krista hmingin ka ngen a che u, in zingah in\henna awm lovin thukhat vua ula, rilru thuhmun leh ngaih dan hmun khat neiin awmkhawm rawh u. (IKor 1:10) tiin pumkhata awm turin a fuih a ni. In\hendarh Pawina: (a) Bible hrilhfiahna ziaktu hmingthang William Barclay-a chuan, The World cannot be evangelised by competing churches a ti a. Kohhran Pawl initsik, iner leh insawiseltawn rengte thusawi chu khawvelin an awi duh lo a tihna a ni awm e. Johana Bung 17-ah hian Isua chuan Pathianin amah Isua hi
23
khawvelah a tir a ni tih an awih theih nan a hnungzuitute chu pumkhata awm turin a Pa hnenah a dil ngawih ngawih a. Khawvela Kohhran hote hian Isua \awng\aina hi kan ngaih pawimawh loh avangin kum 2000 a ral dawn tawhah pawh khawvela mihring maktaduai 6000 zinga maktaduai 4000 aia tamin Isua hi Pathian tirh a ni tih an la ring lo va. India rama mihring maktaduai 1100 chuang zingah Kristian maktaduai 30 pawh kan la tling lo hian Kohhran in\hendarh a pawizia a tilang chiang hle. (b) In\hendarhna hi Pathian thu awih lohna, Pathian pawisak lohna a ni. Mihringin amah siamtu Pathian a pawisak tawh loh chuan pawisak tur dang a awm tawh lo. Tirhkoh Paulan Rom mite chu Pathian thu an awih loh avangin thil mawi lote ti tura a duh loh zawng rilru neih phalin Pathianin a hawisan niin a sawi a (Rom 1:28). Mizoram hi han thlir ila. Sawrkar laipui atangin kum tin cheng vaibelchhe t>l kan dawng a. Pawisa a tam a, hman tur a awm si lo, sawrkar ngelnghet kan nei a, roreltu kan nei si lo, Biak in
Kohhran Beng York-ah te neih a ni leh a. 1910-ah International Missionary Conference hmingthang ber chu Scotland khawpui Edinburgh ah neih a ni ta a ni. (c) International Missionary Conference thil tum ber chu ramthima Kohhran din a ni. Hemi bawhzui tur hian International Missionary Council din a ni a. He Council hian Jerusalem (1928)-ah te, Tambaram (1938)-ah te, Willingen (1947)ah te Kohhran inpumkhatna leh Kohhran thar din dan tur te ngaihtuahininkhawmpuianneithin. (d) International Missionary Council hmalakna avang hian 1948-ah Amsterdam khawpuiah Kohhran 147 an kalkhawm a, World Council of Churches (WCC) an din ta a ni. WCC hi ram 100 atangin Kohhran 300 in an zawm tawh. (e) WCC Thil tum chu: Pumkhat an nih theih nan tih a ni. WCC hi Kohhran (Super Church) a ni lo va, Kohhran pawl hrang hrang thawhhona a ni, Sap \awngin The WCC is a fellowship of Churches which confess the Lord Jesus as God and Saviour according to the
ropui tak tak kan nei a, suamhmangte p<kah kan siam si, Corruption kan do va, a pung tawlh tawlh, ruihhlo dovin kan ph>k buai a, Ph<ng velh an sawi ang maiin a pung tawlh tawlh bawk si. Inthawina aiin thu awihna ka duh z^wk ti tu Pathian thu kan awih hma chuan kan ram hi kan tidam lo vang. Inpumkhat tura hmalakna: (a) Kum 1806 daih tawhah khan William Carey-a chuan khawvela Kohhran pawl hrang hrangte hi an thawhho theih nan kum 10 danah emaw Cape of Good Hope-ah intawhkhawmna neih thin ni se tiin rawtna a siam a. Carey-a rawtna hi tihpuitlin nghal ni lo mah se khawvela Kohhran pawl hrang hrangte zingah in\hendarh a pawizia leh inpumkhat a \ulzia hriatna a lo awm chho ta a ni. (b) Kum 1846-ah Kohhran pawl hrang hrang hruaitute chuan Evangelical Alliance an din a. Evengelical Alliance hmalakna avang hian International Missionary Conference hmasa ber chu Londonah 1854 ah neih a ni a, 1884 ah Liverpool-ah, 1900 ah New
October 2013 Scriptures and therefore seek to fulfill together their common calling to the Glory of one God, Father, Son and Holy Spirit. Thu dang han zep lawk ila. Roman Catholic Kohhran leh Lutheran Kohhran chuan kum tam fe inpumkhat lehna kawng dapa inbiakna an neih hnuah 1967 khan Martin Luther-a hova Roman Catholic Kohhran atanga an inlakhranna khua Augsburgkhuaah ngei Inremna thuthlung an ziak thei ta a ni. Mizorama Kohhran hote hmalakna: (a) Pathian pakhat ringtu, Baptisma leh Kohhran serh leh sang dangte in\awma, Bible leh Hla bu thleng in\awm, Mizorama kohhran hote rawngbawlho thei lo va kan awm ta hi Mizo Theological Association hruai-tute chuan an vei em em a. Presbyterian Kohhran hruaitute leh Baptist Kohhran hruaitute sawmin inpumkhat leh dan kawng dapin Seminar-te an buatsaih thin bakah TV-ah te sawihona an nei thin a. Hming pakhat in\awma hmun khata inchhunkhawm kan la tlin rihlo anih pawhin Church Council of Mizoram tih hminga
25
thawh-ho dan kawng dap ni se tiin MTA hian ngawrh takin a bei mek a ni. (b) Baptist Kohhran pawhin Presbyterian Kohhran hruaitute, Evangelical Church of Maraland Kohhran hruaitute leh Baptist Kohhran hruaitute sawm khawmin Kohhran inpumkhatna sawihona Seminar vawi 2 alo buatsaih tawh bawk a. Heng hmalaknate hian rah a chhuah nghal mai lo a nih pawhin Kohhran hruaitute, a bikin Pastor naupang lam deuh te, Theological College-a zirtirtute leh |halaite thinlungah inpumkhat duhna (chi) tuh a ni tawh a.Eng tik niah emaw chuan a la par chhuak ngei ngei ang tih ring ila. In\hendarh \hat lohzia kan hre tawh a, inpumkhat nawmzia leh hlawkzia kan hre tawh bawk a. In\hendarhna zan thim atang hian Thlarau Thianghlimin min zalentir ang a,|ahna z^n chu zing lawm hla a la chang thuai dawn e tiin Kohhran pawl hrang hrang te hian Lalpa kan la fak ho leh dawn a ni.
(A ziaktu: Upa KL.Rochama hi Aizawl Central Church-a mi, thu puitling tak taka Kohhran Beng chawmtu a ni)
26
Kohhran Beng
NUN HI KRISTA A NI SI
- Upa H.Thangkhuma Lemziakthiam (Artist) pakhat hian Isua lem ziak a tum a, mihring anga lang Pathian hmelpui si han siam chu a huphurh hle mai a. Nakinah chuan a ziak dan tur ka hre ta, kraws a Isua khenbeh lem a hnung lam atanga en turin ka siam ang a, a hma lama ding mipa leh hmeichhiate hmelah Pathian zahna leh \ihna tihlan ka tum ang a ti ta a ni. Hei tak hi Pathian thil tum mak tak chu a ni a, Amah ringtuteah hian Isua hmel hi hmuhtir a tum a ni. Vante khian Pathian ropuizia an lantir a, thil siamte hian a siamtu a awmzia a tilang bawk a. Chutiang bawk chuan ringtute nunah hian Krista hi hmuha awmtir a tum a ni. DL Moody chuan, miin Bible hi vawi khat an chhiar laiin nang leh kei hi vawi za min chhiar hman a ni a ti. Mite hian kan nunah eng nge an chhiar thin? Nangni hi kan lehkha, kan thinlunga ziak, mi zawng zawng hriat leh chhiar chu in ni e (II Kor 3:2). Biak in chhunga kan awm dan chauh a ni lo, kan sawrkar hnathawhnaah te, kan sikul kal danah, kan kut hnathawhna leh kan NREGS thawhna thlengin kan nunah eng nge an hmuh le? Pathian awm ring lo ber hi ka ni a, Livingstone-a Pathian thu avanga Africa rama luphum tuma a kal ringawt mai hi mak ka ti a, 1871-ah khan amah hmuh tumin ka zu kal ta a, chu putar, amah chauhva awm, a hmela lungawina langchhuak, a tumruhna leh taihmakzia leh a awm nem thlap mai ka zu hmu ta a, ka piangthar tawp mai a ni a ti a ni. David Livingstone hian sermon a sawi lo va, a nunpui a ni an ti thin. Keini ve hi - nunpui si lovin a sawi lam kan uar em ni?
Lecturer pakhat pawh hian Pathian awm ring lo ho a campaign thin a, ni khat chu a ho thin zinga mi, pa pakhat a lo kal a, kohhrana rawn luh ve a duh thu a rawn sawi ta a. Phur tak mai hian, Ka lecture eng ber khan nge i rilru khawih ta? tiin a Zin vei vak mi HM.Stanley lo zawt a. Ani chuan, I thusawi chuan, London khawpuia eng mah khan min khawih lo,
October 2013 nimin tlai khan Pitar mitdel, a \hutna tur dap hmu thei lo hi ka \anpui a, lawmthu min hrilh pah chuan, Ka chhandamtu duhawm hi i hmangaih ve em min han ti a, mitdel si, a hmel hlimzia te, lungawina amaha lang chhuak te chu ka han en thin a, a chhandamtu chu chhandamtu duhawm a nih zet dawn hi ka ti ta a ni a ti a ni. He khawvel hun hnuhnungah hian miten an mamawh chu sermon ngaihnawm te, inkhawm boruak phurawm taka sawngbawl danglam te, zaikhawm leh lam mup mup ringawt a ni lo, kan nunah Isua leh a thuchah hmuh leh ngaihthlak an mamawh a, Nun hi Krista a ni si a. (Phil. 1:21). Sadhu Sunder Singh chuan, Gandhi-a nen khan ni hnih lai kan inkawm a, Isua Krista hi a zah hle mai a, amaherawhchu a zuitute nuna Isua zirtirna lang si lo hian a tibuai a ni tih min hrilh a a ti a ni. India rama missionary rual Gandhi-a hnena interview \umin, India hnam nunah hian engtin nge Kristianna hi thiltitheia a lan theih ang? tih an zawt a, Gandhi-a chuan, In sakhuana hi a sawi a sawi mai lovin nunpui
27
ula, in zirtirna laimu-hmangaihna hi a takin lantir ula a tawk ang tiin a chhang a ni. Paula chuan, Kei ni chu kan zain, hmai khuh lovin darthlalang anga Lalpa chhun >nin ropuina atanga ropui z>lin kan awm thin, (II Kor 3:18) a ti a. Ringtute chu darthlalang, miten kan nuna fiah taka Krista an hmuhna tur angin min tehkhin a ni. 1. Darthlalanga thla kan hmuh theih nan darthlalang chu a thla hmuh kan duh lam hawiin a awm a ngai. 2. A thla lang fiah tur chuan darthlalang chu a fai tur a ni, a balh chuan a hmuh fiah theih loh. Ropuina atanga ropui zelnaa kan kristian nun min kaltir thei lotu chu kristianna hi inkhawm, Bible chhiar leh rawngbawl tam ringawt emaw kan ti thin hi a ni. Hengte hi chu a remtu music accompaniment ang hi an ni, a pawimawh zawk chu kan nun hi a ni. Nun hi Krista a ni si a.
( A ziaktu : Upa H. Thangkhuma hi S. Vanlaiphai Ariel Kohhrana mi a ni a; tun hnaia sawi hlawh tak Saikhuma inlarna chawinungtu 1 a ni)
28
Kohhran Beng
SUNNATE
UPA K. SIAMTLAIA (1921-2013) Zobawk Bazar
Upa K.Siamtlaia hi kum 1921 April thlaah Ralvawng khuaah a piang a, unau mipa pakhat a nei a, a pa hming chu Taitawma a ni. A nu hming chu Lianzingi a ni. 1947 ah Pi Vanlali nen an innei a, rambuai thleng khan Ralvawngah an awm a, khaw sawikhawmah khan Zobawkah sawikhawm niin a thih ni thlengin a awm ta a ni. Kum 1931-ah kum 10 mi a nih laiin a nu Pathian thu hrilh thin atangin a piangthar a, 1934 ah Pastor Chuauteran Ralvawng khaw bul Selesih luiah Baptisma a chantir a, 1982 khan Rawngbawltuah lak niin 1990-ah Upa atan thlan a ni a, hemi kum vek ABC inkhawmpui Lunglawn Biak inah Rev. F.Lalchungnungan a nemnghet a ni. Upa K. Siamtlaia hi Pathian rawngbawlna atana mi inpe tak niin a kova tih tur awm apiangte hlenchhuak mi a ni a. Kohhranah nihna hrang hrangte neiin SS Superintendent ah kum 11 a \ang tawh a, Asst Supdt.-ah te, Building Committee Chairman te, Bial SS Committee member te, Tualchhungah Senior Adviser hna te a lo chelh tawh thin a. Amah hi mi nunnem leh zaidam tak niin a bula awm a nuam hle. Kohhran mi, damlo kan leh tlawh te a taimain an tana \awng\aisak thin mi a ni a, hei hian kohhrante inlaichinna leh inpumkhatna te a tinghetin hemi kawngah hian a thawhhlawk hle a ni. Amah hi khawtlang tana mi \angkai tak niin VC President ah term thum lai a \ang tawh bawk a ni. Mi hrisel tak niin a damlo ngai mang lo va, mahe kum 2012 tawp lam a\angin natna han sawi tur pawh nei chuang lovin a chak lo \an a, pawn a chhuak peih ta mang lo va, 2013 kum tir lam atang phei chuan a chak lohna te a lo zual zelin January 17, 2013 tlai lam dar 4:30 velah a chatuan ram pan turin a hmangaih te leh a kohhran hote min kalsan a. A tuk chhun dar 12-ah a chhungte duh dan angin ama chenna inah
October 2013 vuina inkhawm neih a ni a, PP. V.L.Nithangan vuina thuchah ngaihnawm takin a sawi a, chumi hnuah a lei taksa chu ui em em chungin kan thlahliam ta a ni. Upa R.Lalhmingsanga Secretray Bazar Zobawk
29
leh a ni. Kum 1957 ah Sialsuk nula Thanlawri nen Rev. Hranghnuna kutah dan puitlingin Happy Valley ah an innei a, fapa 3 leh fanu 2 an nei. A nupui hian kum 33 an inneih hnu 1990 ah a boralsan a, sipai a pension hnuin Shillong atanga Mizoram a an rawn pem chhoh hian Aizawl Republic vengah an cheng ber a, chuta tangin Bawngkawna ama inah a thih tleng hian an khawsa a ni. Upa Zachhunga hi Bawngkawn Kohhran (1988)-a a lo din hian bul \antute zinga mi pawimawh tak a ni a. He mi kum vek hian Rawngbawltu atan thlan niin 1989 ah Upa atan thlan a ni nghal. Bawngkawn kohhranah hian rawngbawlna chanvo pawimawh tak tak hetiang hian a lo chelh tawh 1991 leh 1998 ah Kohhran Chairman, 199091, 97-98 SS Supdt. Heng bakah hian Committee p>ng dangah hruaitu chan changin BKHP Sr. Adviser a ni fo bawk. Tin, chak lo deuha khum beta a awm hma zawng hi chuan kohhran khaipa berte zing a mi a ni. Inkhawm a taimain tiang hawl chung pawhin a kal hram
30
Kohhran Beng a, kohhran Upa tha tak min pek avangin Pathian chungah kan lawm em em a ni. Upa B.Lalzarzova Secretary, BCM Bawngkawn
hram thin. Rual kawm a thiamin a bul a awm a nuam em em a, committee-a awm dan mawlh a thiam. A hun leh hmun a zirin pa chan chang takin tawngkam a hmang thin. Lalpaah chuan lawm fo rawh u Phil 4:4 hi a Bible chang duh em em a ni. Rawngbawlhona a lawm thiam tak a nih thin dan nen hian a inhmeh hle. Kum 2002 atang khan Cancer natnain a tlakbuak a, Dcotor te rawn angin CMC Vellore ahte kalin theih ang angin Aizawlah pawh enkawl a ni zui ta reng a, hei hian a rawngbawlnaah pawh harsatna a siam ta thin a, heti chung hian tu leh fate kain Lungleiah ka kal ve leh zauh bawk thin. A natna hian a kiansan tak tak theih loh avangin 2013 kum thar tir lamah chuan Damdawi inah admit a ngai ta hial a. Amaherawhchu Pathianin rei tak natna tuar a phal lo a ni ang, January 29, 2013 tlai lam dar 5:20 khan a hnenah min hruaisak ta a ni. Zan hi a ral ang a tih hla tui taka asak thin ang khan chatuan khua var hun nghakin a hahchawl ta ani. Kohhranten kan uiin kan ngai hle
October 2013 Elim kohhran din tan tirh atangin Asst. Secretary a ni char char a, 2009 atanga a boral ni thleng hian Kohhran Secretary a ni. Bungtlang South Pastor bialah 2006-2008 ah Asst Treasurer a ni a, 2008 atanga a hun tawp thleng Secretary a ni bawk. Tin, ABC leh TLM Bungtlang S Chapter ah Secretary nilai a ni bawk a, BCM Elim ah SS Superintendent a ni mek bawk. Hetiang hna hautak leh hahtlak zet mai, hneh tak leh tlin taka a thawk vek thei hi a chhuanawmin a fakawm tak zet a ni. Upa L.Lalnunzuala hi pa hlim thei tak niin engkimah thawhpui a nuam em em a, khawtlang hruaina lamah pawh inhmang thinin YLA-ah pawh President term eng emaw zata chelh tawh a ni. Kum 2012 tawp lam atanga khan a hriselna lam \ha tawk lo nia insawisel \anin 2013 february thla chawhnu lam khan Aizawl lama in check-up turin a kal a, pumpui ulcer a ni tih hmuhchhuah a ni a, in lamah lo hawin a inenkawl zui zel a, hma a sawn hleihtheih loh avangin Aizawl
31
lamah kal lehin New Life Hospital ah admit a enkawl a ni a, a ril a che thei lo tih hmuhchhuah a ni leh a, Doctor ten theihtawp chhuaha an enkawl hnu pawh a hma a sawn hleih theih loh avangin Greenwood Hospital panpui leh a ni a, Health pawh hian Doctor leh thawktuten theihtawp chhuahin an enkawl a, chutia an enkawl mek lai chuan \hat lam pan hlei thei lovin April 2, 2013 zing dar 7:20 vel khan a nupui leh chhungkua leh a kohhran enkawlte chatuan atan ropuina ramah min kalsan ta a ni. 3.4.2013 ah ama chenna ina thlahna inkhawm neih anih hnuin chawhnu dar 1:00Pm ah Biak inah thlahna inkhawm neihpui a ni leh a, Rev. C.Vanlalhruaia, Bialtu Pastor in vuina thuchah sawiin Bial zaipawlten Ni tla ngai lo Zion khawpui tih hla sa a thlahin chatuan rama intawk leh turin a lei taksa chu ui em em chungin thlanmualah vuiliam a ni ta a ni. Rbt. N.Rokunga Asst. Secretary, BCM Elim Bungtlang(S)
32
Kohhran Beng
Upa C.Thanruma hi 3.5.1947 ah Thehlep khuaah a piang a, a pa chu Darphallova a ni a, a nu chu Darringaii a ni. 1960 ah Rev Hrangchhingpuia kutah baptisma a chang a, 5.4.1968 ah Pi Lalruali nen inneiin fa mipa 5 leh hmeichhia 1 an nei. 1979 ah Rawngbawltu a ni a, 1987-ah Kohhran Upa atana thlan niin Tlabung ABC inkhawmpuiah Rev V.K^p>ngan a nemnghet a ni. A mizia hi pa inngaitlawm tak, mi pawisawi hlau, \awng tam lo ni mah se fiamthu duh tak, mi rel ngai lo leh rawngbawlpui nuam tak a ni. Pathian rawngbawlnaah a phak tawk rawngbawlna hre chiang, Pathian thu duh mi, ama phak tawka Pathian thu chhui mi aniin tawngtai mi a ni. Tin, Pathian ram thilpekah pawh hian a thawhhlawk hle a, thilpek hlutna leh pawimawhna Upa C.Vanhmingthanga a hre chiang hle a ni. Secretary Rawngbawlna lam thuah chuan BCM Moria, Lunglei
Thehlep a an awm laiin Kohhran Chairman, SS Superintendent leh Treasurer te a ni thin a. Kohhranhote thinlunga Missionary rilru tuh tum tlat mi a ni. Kum 2001-ah Moria Kohhranah rawn awm \anin Upa a pawm a ni. A taksa a lo chak loh tak deuh hnuin Aizawlah kalin Doctor ten an zai a, mahse a \hatpui vak lo va, Christian Hospital Serkawnah awmin chak lohna in bawm chho zelin April 26, 2013 zing lam dar 1:30 ah Lalpa hnenah a chhungte leh kohhranhote min kalsanin chunglamah hruai haw a ni ta. Amah thlahna hun hi ama chenna inah hman a nih zawh hnuin Biak inah thlahna inkhawm hun hman a ni a. Bialtu Pastor, Rev. Lalremsiama Ralte-in thuchah a sawi hnuin thlanmual panpui a ni a, kan Upa duh tak chu nung reng tawh turin kan thlah liam ta a ni.