0% found this document useful (0 votes)
188 views

Stenson Word

A series of communicative exercises to complement the best selling book Learning Irish by Michael O'Siadhail.

Uploaded by

alexandreq
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOC, PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
188 views

Stenson Word

A series of communicative exercises to complement the best selling book Learning Irish by Michael O'Siadhail.

Uploaded by

alexandreq
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOC, PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 128

NANCY STENSONS

WORKBOOK

Exercises for Learning Irish

RNF 6/23/08

CONTENTS
Ceacht 1 - Lesson 1................................................................................................... 2
Ceacht 2 Lesson 2.................................................................................................... 3
I. Verbs................................................................................................................... 3
II. Ann..................................................................................................................... 4
III. Vocabulary......................................................................................................... 4
Ceacht 3 Lesson 3.................................................................................................... 5
I. Lenition............................................................................................................... 5
II. Vocabulary........................................................................................................... 6
Ceacht 4 Lesson 4.................................................................................................... 8
I Conversation Practice............................................................................................ 8
II.Gender................................................................................................................. 8
Ceacht 5 Lesson 5.................................................................................................. 10
I. Eclipsis:.............................................................................................................. 10
II. Ann:................................................................................................................... 11
Ceacht 6 - Lesson 6................................................................................................. 12
Litri:..................................................................................................................... 12
I. Tenses of B....................................................................................................... 12
II. Indirect questions............................................................................................. 14
Ceacht 7 Lesson 7.................................................................................................. 16
Foclir.................................................................................................................... 16
I. Tense................................................................................................................. 16
II, Plurals............................................................................................................... 18
Part 2.................................................................................................................. 19
II Plurals................................................................................................................. 21
Ceacht 8 Lesson 8.................................................................................................. 23
I. Conditions with m............................................................................................ 23
II. The Article........................................................................................................ 24
III. Conversations.................................................................................................. 26
Litri an Chaighdein:........................................................................................... 27
COMHR................................................................................................................ 27
Ceacht 9 Lesson 9.................................................................................................. 28
Litri an chaidein:................................................................................................ 28

I. Plurals and article.............................................................................................. 28


II. Pronouns........................................................................................................... 29
III. Ann and pronouns............................................................................................ 29
Ceacht 10................................................................................................................. 31
Litri an chaidein:................................................................................................ 31
I. Conditionals with dh:....................................................................................... 31
II. M vs. dh........................................................................................................ 32
III. Possessives...................................................................................................... 32
Ceacht 11................................................................................................................. 35
Litri an Chaighdein............................................................................................ 35
I. Copula................................................................................................................ 35
II. Is vs. T............................................................................................................. 36
III. Numbers.......................................................................................................... 37
IV Adjectives......................................................................................................... 38
Ceacht 13................................................................................................................. 42
Litri an Chaighdein............................................................................................ 42
I. Relative Clauses................................................................................................ 42
II. Adjective Prefixes............................................................................................. 44
III. Pronouns.......................................................................................................... 45
Ceacht 14................................................................................................................. 47
I. Verbal Noun....................................................................................................... 47
II. Presentative seo, sin, sid................................................................................ 48
III. Gender review................................................................................................. 49
Ceacht 15................................................................................................................. 51
Litri an Chaighdein............................................................................................ 51
I. Verbal Noun....................................................................................................... 51
II. Ag vs. a............................................................................................................. 54
III. Adverbs........................................................................................................... 55
IV. Personal Numbers............................................................................................ 56
Ceacht 16................................................................................................................. 57
Litri an Chaighdein............................................................................................ 57
I. Ag...................................................................................................................... 57
II. Possession with sesin/ Tamsa, etc...................................................................58
Ceacht 17................................................................................................................. 60
Litri an Chaighdein............................................................................................ 60

I. ar....................................................................................................................... 60
II. Ag vs. Ar........................................................................................................... 61
III. Plurals.............................................................................................................. 63
IV. Vocabulary--Colors........................................................................................... 63
Ceacht 18................................................................................................................. 65
Litri an Chaighdein............................................................................................ 65
I. Indirect Relative Clauses................................................................................... 65
II. Idioms.............................................................................................................. 68
III. As.................................................................................................................... 69
IV Verbal Noun Choice........................................................................................... 69
Ceacht 19................................................................................................................. 71
Litri an Chaighdein............................................................................................ 71
I. Comparison....................................................................................................... 71
II. Exercise............................................................................................................ 74
III. Numbers.......................................................................................................... 78
Ceacht 20................................................................................................................. 79
Litri an Chaighdein............................................................................................ 79
I. Le...................................................................................................................... 79
II. Relative of the copula....................................................................................... 80
III. Le danamh..................................................................................................... 80
IV. Verbal nouns.................................................................................................... 81
Ceacht 21................................................................................................................. 82
Foclir.................................................................................................................... 82
I. Future Tense...................................................................................................... 82
II. Faoi................................................................................................................... 83
III. Preposition review............................................................................................ 84
IV. Verbal noun review.......................................................................................... 85
Ceacht 22................................................................................................................. 87
I. Conditional......................................................................................................... 87
II. The preposition .............................................................................................. 88
III. A+ lenition....................................................................................................... 89
IV. Plurals.............................................................................................................. 90
Ceacht 23................................................................................................................ 91
I............................................................................................................................. 91
II. Do..................................................................................................................... 92

III. Verbal Noun..................................................................................................... 93


Ceacht 24................................................................................................................. 94
I. Past Habitual...................................................................................................... 94
II. De..................................................................................................................... 95
III. Preposition Choice........................................................................................... 96
IV Uimhreacha...................................................................................................... 97
Ceacht 25................................................................................................................. 98
I. Genitive............................................................................................................. 98
II. Numbers over 20............................................................................................. 100
Ceacht 26............................................................................................................... 101
I. Past Tense........................................................................................................ 101
II. Verbal nouns................................................................................................... 102
III. In................................................................................................................... 103
IV. Plurals............................................................................................................ 103
Ceacht 27.............................................................................................................. 105
I. Verbal Adjective............................................................................................... 105
II Do-, so-, in-...................................................................................................... 106
III. Genitive......................................................................................................... 106
IV Prepositions..................................................................................................... 107
Ceacht 28.............................................................................................................. 109
I.Irregular Verbs................................................................................................... 109
II. Idir.................................................................................................................. 110
III. Genitive......................................................................................................... 111
IV. Vocative.......................................................................................................... 112
V. Diminutives.................................................................................................... 112
Ceacht 29............................................................................................................... 114
I. Irregular Verbs................................................................................................. 114
II. Genitives......................................................................................................... 116
Ceacht 30............................................................................................................... 118
I. Ag.................................................................................................................... 118
II. Genitive.......................................................................................................... 118
III. Comparatives................................................................................................. 119

CEACHT 1

- LESSON 1

Here are a few dialogs based on common greetings which Siadhail in his wisdom
doesn't see fit to introduce until lesson 23. Most may be familiar to beginners anyway.
A.

Ruair: Dia dhuit.


Brd:
Dia 's Muire dhuit.
Ruair:
Mise Ruair.
Brd:
Mise Brd. Cn chaoi a bhfuil t?

B.

B:
R:
B.
R.

Dia dhuit a Ruair.


Dia 's Muire dhuit, a Bhrd. C hiad sin?
Gabh mo leithscal. Seo na agus sin Cit.
Dia dhaoibh. Cn chaoi a bhfuil sibh?

C.

R:
P:
R:
P:
R:
P.

Dia dhuit. Cn t-ainm at ort?


Peige at orm. Agus cn t-ainm at ortsa?
Mise Ruair.
Cn chaoi a bhfuil t a Ruair?
Go maith. Agus thusa?
T mise go maith freisin.

Now try filling in the blanks in the following:


A.

Brd:
__________ dhaoibh.
Mirtn agus na: Dia 's ___________ dhuit.
Brd:
C h sin?
M:
Seo _______ na.
B:
T __________ romhat a na. Brd ________ orm.

B.

Cit:
Mirtn:
C:
M:
C:

C.

na agus Brd:
___________ dhuit.
Cit:
Dia 's Muire ___________. _________ chaoi a bhfuil sibh?
U:
T m go maith, go raibh ___________ 'ad.
B:
Agus ______ mise go ___________ freisin. An ________ tusa go
maith? (see lesson 2 for the question form)

Dia ______________.
__________________ dhuit. Mise Mirtn.
Mise _____________. Cn chaoi __________________ t?
T m go _____________. Agus thusa?
__________ maith.

C:
B:
:
C:

___________ muise! An bhfuil Ruair anseo?


Nl a fhios agam.
Nl s ___________ anois.
___________ sin ?

CEACHT 2 LESSON 2
I. VERBS
A. Convert the following sentences to negatives.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

T timpiste ann.
T cta ansid
Deir s go bhfuil muid ssta.
T daoine agus tithe anseo.
An bhfuil teach eile ann anois?
Tthar ssta anois.
T Cit ann freisin agus t s ssta.
An bhfuil minteoir ansin?
Deir s go bhfuil fir agus gasir ann freisin.

B. Convert the following to questions.


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

T siad ann anois.


Nltear ssta.
Nl duine ar bith anseo.
T Brd agus Mirtn ansid.
T teach agus ruda eile ann.
Nl minteoir n gasir ar bith ann.
T bord ann, agus cupn.
Tthar anseo anois.
Nl siadsan ssta ach a oiread.

C. Convert the following to indirect speech.


Sample? T s ssta--> Deir s go bhfuil s ssta.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

T lampa ansid.
T sise anseo, ach t seisean ansin.
Nl duine ar bith anseo anois.
T boird agus ruda eile anseo.
Tthar ansin.
Nl muide n sibhse ssta.
T minteoir eile ssta.
T teach anseo, ach nl doras ann.
T cupin anseo freisin.

10.Nl cta ansin agus nl gasir ann ach a oiread.

II. ANN.
Add *ann* to the sentences where it is needed. It is not necessary in every sentence.
Where *ann* is not required, just add appropriate punctuation.
1. T mise anseo ach an bhfuil sise
2. T bord anseo, ach nl cupn
3. An bhfuil duine eile ssta
4. Nl rud ar bith anois
5. Deir siad nach bhfuil Brd n Mirtn anseo
6. N lampa anseo ach t cot
1. 6. Nl lampa anseo ach t cta (ignore the preceding w/ typos)
7. Nltear ssta ach a oiread
8. T Brd anseo agus t s ssta
9. T minteoir anseo ach nl duine eile
10.Deir Cit nach bhfuil Mirtn n duine ar bith

III. VOCABULARY.
Fill in the blanks with an appropriate word. (There may be more than one possibility)
1. T mise agus Brd anseo agus _________ muid ssta.
2. Ta sibhse anseo ach __________ duine ar bith eile ann.
3. _____ bhfuil duine eile ssta?
4. T timpiste ann, agus nl duine ar _______ ssta.
5. Deir siad _______ bhfuil gasir _________ freisin.
6. Nach __________ cupn ansin?
7. Nl mise ssta, ach ____ bhfuil ________ ssta?
8. T Mirtn anseo agus deir _________ go bhfuil s ssta.
9. Nl muide ssta agus nl Cit sasta ______ a oiread.
10.An bhfuil minteoir _______ bith anseo?

CEACHT 3 LESSON 3
I. LENITION.
Fill the blanks with the name as an answer.
Sampla: C bhfuil Mirtn? T *Mirtn* anseo agus t muintir *Mhirtn* ansin.
1. C bhfuil Peige?
Ta ___________ ansin agus t muintir __________ansid.
2. An bhfeiceann t Brd?
Feicim _________, ach n fheicim muintir___________.
3. C bhfuil Glinsce?
T __________ ansin; t bthar ________ anseo.
4. C bhfuil Samaisn?
T muintir __________ anseo, ach nl a fhios agam c bhfuil _______________
5. An bhfuil Cit anseo?
T muintir ___________ anseo, ach nl _______ann.
6. An bhfeiceann t Tr an Fhia?
Feicim bthar ________________, ach ni fheicim _____________.
7. C bhfuil Donncha?
Nl a fhios agam c bhfuil __________, ach t uncail _____________ anseo.
8. An bhfuil Ciarra i (=in) Sasana?
Nl ____________ i Sasana, ach ta muintir ____________ann.
9. C bhfuil Sasana?
Nl a fhios agam c bhfuil___________,ach t mapa __________ anseo.
10.C bhfuil Fionnasclainn?
Nl a fhios agam c bhfuil ___________, ach t muintir __________ ansin.
11.An bhfeiceann t Mire?
N fheicim ___________, ach feicim athair ____________.
12.C bhfuil Bairbre?
T ________ anseo, agus t muintir _________ ansin.
13.An bhfuil Diarmaid anseo?
T mac _________ anseo, ach nl __________ anseo.

14.C bhfuil Cit?


T _______ anseo, agus t uncail _______ anseo freisin.
15.An bhfeiceann t Tomisn?
N fheicim ___________, ach feicim peictir ______________.
16.An bhfuil Pidn anseo?
Nl _____________ anseo, ach t cta ____________ann.
17.An bhfuil Mirtn anseo?
T muintir ________ anseo, ach nl _______________ anseo.
18.An bhfuil Gaoth Sile ansin?
Nl _______________ansin, agus nl muintir ______________ ansin ach a oiread.
19.An bhfeiceann t Mirtn?
Feicim ___________ agus feicim teach _____________.
20.An bhfuil Seinn ansin?
Nl ______________ ansin, agus nl muintir ________ ansin ach a oiread.

II. VOCABULARY.
A. Fill the blanks with an appropriate word.
1. C ________ Peige? T __________ i Sasana.
2. 2. Nl feilmara Chonamara ssta ar ______ ar ______, agus nl muintir
3.
4.
5.
6.
7.
8.

__________ ssta ach a __________.


Nach bhfuil duine ar _______ anseo?
Deir Brd _______ bhfuil athair __________ ann.
Feicim ____________ Chit, ach n fheicim _________ ar bith eile.
Dia __________. Cn ___________ a bhfuil sibh?
Cn t-ainm at ort? na at ________.
__________Bairbre agus Donncha anseo? T sise ann, ach nl ______________

ann.
9. T mise ssta. An bhfuil __________ ssta?
10._________ fth? Nl a fhios _________.
B. Write the plural of the following nouns?
bord ___________
cupn ____________
fear __________

cta__________
lampa___________
minteoir_________

bd ____________
mac ____________
peictur ____________
pipar _____________
tarbh _________
duine ___________
teach ___________
garra _____________
doras_________
bthar _________
am ____________

rud___________
timpiste _____________
feilmara ______________
geata___________
mapa ____________
seomra _____________
fuinneoig __________
uncail ____________
athair ____________
anam ___________
leabhar _____________

Which plurals seem to be the commonest? Are there any generalizations that
can be made about the forms of nouns that have particular plural forms?

CEACHT 4 LESSON 4
I CONVERSATION PRACTICE
A. Fill in the blanks with appropriate items to complete the conversation.
Some blanks can be filled in more than one way, others only one way.
1.

Donncha:
Cit:
Donncha:
Cit:

2.

D:
C:
D.
C:

Dia dhuit, _____ Chit. Cn _______ a bhfuil ____?


Dia's Muire ___________, a ________. T m go _______.Cn
___________ a bhfuil ________?
T mise ____ hiontach. Nach _________ an it go
___________ anseo?
T, _____________ a t a bhisteach go _________.
A Chit, _______ bhfeiceann t mo scian phca it_____ bith? Nl
a ___________ agam c __________ s ar _______
ar ______.
T ruda _______ leor ansid ar (=on) an talamh. B'fhidir
_______ bhfuil do scian phca ________>
t; feicim anois. Go __________ maith 'ad.
T filte ___________.

[mo = my; do=your]


B. Complete the dialogues with an appropriate response for each line.
Mirtn:
Peige_
Mirtn:
Peige:
Mirtn:
Peige:

Dia dhuit a Pheige.


_________________________________________________.
T m go maith. Cn chaoi a bhfuil tusa?
_____________________________ Nach bhfuil irinn go
hlainn?
T, ach __________________________________.
Bhoil, ________________________________________.

II.GENDER
A. Make a single sentence out of the following, as shown.
Feicim fear. T s mr. --> Feicim fear mr.
Feicim bean T s mr. ---> Feicim bean mhr.
1. Feicim clirseach. T s go bre.
2. Feicim feilmara. T s ssta.

3. Feicim scian. T s beag.


4. Feicim seomra. T s go deas.
5. Feicim bean. T s leisciil.
6. Feicim cearc. T s go maith.
7. Feicim b. T s mr.
8. T Gaeltacht ann. T s go deas.
9. T coliste ann. T s go hiontach.
10.T fuinneoig ann. T s mr.
11.T bord ann. T s go maith.
12.T talamh ann. T s go maith.
13.T tr ann. T s go hlainn.
14.T minteoir ann. T s beag.
15.T it ann. T s go haoibhinn.
B. Fill the blank with each noun given, leniting the adjective where necessary.
1. T _____________ beag ann.
a. clirseach
b. cailn
c. Gaeltacht
d. fuinneoig
e. coliste
f. tr
2. T __________ deas ann.
a. teach
b. feadal
c. lampa
d. scian
e. sagart
3. T _____________ mr ann.
a. garra
b. bisteach
c. doras
d. bean
e. cearc
4. T __________ bre ann.
a. Gaeilge
b. teach
c. bd
d. tr
5. T _________ maith ann.
a. bean
b. cearc

c.
d.
e.
f.

fuacht
minteoir
it
talamh

CEACHT 5 LESSON 5
LITRI:
Learning Irish
cisteanach
cupla
farc
limh
spnig
suleil
compirteach

Caighden
cistin
cpla
forc
lmh
spng
sleil
comprtach

I. GENDER REVIEW:
A. Make a single sentence, as follows:
Feicim fear. T s mr--> Feicim fear mr.
1. Feicim plta. T s mr.
2. Feicim cathaoir. T s compirteach.
3. feicim gloine. T s mr.
4. Feicim clog. T s go bre
5. Feicim deoch. T s go maith.
6. Feicim spnig. T s beag.
7. Feicim leaba. T s mr.
8. T Gaeltacht ann. T s beag.
9. T orlr ann. T s go deas.
10. T tine ann. T s go bre.
11. T cisteanach ann. T s compirteach.
12. T bia ann. T s go maith.
13. T stail ann. T s mr.
14. T cailn ann. T s ciin.*
15. T abhainn ann. T s mr.
*Cailn, though grammatically masculine, uses feminine pronouns. Treat adjectives as
masculine.
B. Fill the blank with each noun listed, changing the initial consonant
of the adjective, if necessary.
1. T ___________________maith anseo.

bord
fuinneoigf
coliste
Gaeilge
Fraincis
peictir
bean
stail
2. Feicim _______________ compirteach.]
leaba
cathaoir
seomra
cisteanach
bd
teach
it
3. C bhfuil ___________________ beag?
gasr
pota
Gaeltacht
scian
gloine
an
deoch
4. T _____________deas ann.
sagart
cailn
tine
tr
abhainn
minteoir
oche
5. An bhfeiceann t ______________ mr?
clirseach
plta
garra
cearc
beabn
cloch
clog
scian

C. Fill in the correct form of the adjective or pronoun in parenthesis, adding go or


lenition as needed.
1. T tine dheas anseo. T (it)____________ compirteach.
2. An bhfeiceann t an bhean lainn ansin? Feicim bean, ach n (she)
______________ (beautiful) _____________ ar chor ar bith.
3. T bord (large) _________anseo, agus cathaoir (comfortable)_____.
4. T an leaba(good)_____________, ach nl (it) _________mr.
5. Nach bhfuil an cta sin go bre? T (it_____________(comfortable)
____________freisin.
6. T an scian phca anseo, agus an scian (big)_______ ansin.
7. T teach Chit anseo. T (it) ______mr, agus t cistineach (fine)
_____________ann.
8. Nl bia (good) _____________anseo, ach t na deochanna (wonderful)
____________.
9. T fear (nice) ________ sa teach sin, agus t cupla gasr (small)____________
san it (same) ______________ freisin.
10.T oche (quiet) _________ ann anois. T an oche ann, ceart go leor, ach nl (it)
____________ ciin.

II. ECLIPSIS:
A. Fill the blank with an appropriate form (eclipsed) of each word.
T s in aice leis an ________________.
fear
garra
feilmara
tarbh
doras
pota
it
bthar
bd
tine
cearc

bean
leaba
bord
clirseach
fn
abhainn
gloine
duine
plta
cupn
Gaeltacht

cathaoir
geata
cloch
teach
minteoir
seomra codlata
fuinneoig
pipar
lampa
balla

B. Fill the blanks.


E.g., Fear: ag an *bhfear*
fuinneoig:
balla:
teach
feilmara:
bisteach
cathaoir
gloine:
bthar
geata:
talamh:
sagart:
cearc:
deoch:
plta:
tine:

in aice leis an ___________


ar an ______________
ins an __________________ (=in)
ag an _________________
leis an _________________
faoin___________________
ins an __________________
ar an ______________
in aice leis an _______________
ar an __________________
ag an _________________
ag an ____________
ins an ___________________
ar an ___________________
in aice leis an ___________

II. ANN:
Add ann, where it is needed, punctuation otherwise.
1. T cloch in aice leis an teach
2. T feilmara maith
3. Feicim bean deas
4. C bhfuil an bord
5. T daoine go leor ann, ach an bhfuil sagart ar bith
6. B'fhidir go bhfuil cathaoir chompirteacj
7. T an it go hlainn
8. T an fear mr anseo, ach nl an fear beag
9. T Gaeltacht bhre i gConamara, agus t coliste mor freisin
10. T ocheanta go hiontach anseo, ach nl an bhisteach go deas

CEACHT 6

- LESSON 6

LITRI:
LI
brig
amireach

Caighden
brg
amrach

I. TENSES OF B
A. Transform the following into negative sentences
1. Bh muid anseo inn
2. An raibh t tinn?
3. An raibh mrn daoine ag an siopa?
4. Deir siad go raibh an bhisteach go dona.
5. Bh line Dhonncha go deas.
6. Bh neart cathaoireacha ann.
7. Beidh muid anseo amireach.
8. An mbeidh mrn daoine ag an siopa?
9. Beidh t tinn.
10.Deir siad go mbeidh an bhisteach go dona.
B. Convert the following to questions.
1. Bh srideanna go leor in mBaile Atha Cliath.
2. N raibh siad ann arst.
3. Bh garra mr ag an bhfeilmara.
4. Bh ada saor.
5. N raibh duine ar bith ssta.
6. Beidh siad ag an siopa mr.
7. N bheidh siad ann arst.
8. Beidh airgead go leor ag an bhfeilmara.
9. Beidh 'chuile shrt daor.
10.N bheidh duine ar bith ssta.
C. Change the following sentences each to past and future tense.
1. An bhfuil mapa ann?
2. T go leor treacha ar an mapa.

3. T bthar Thr an Fhia ansin.


4. T mac Mhirtn agus athair Bhrid/ ann anois freisin.
5. Nl an solas go maith anois.
6. Nach bhfuil Pidn agus Mire ann freisin?
7. B'fhidir go bhfuil coliste ansin.
8. T siad go hiontach.
9. An bhfuil feilmara Chiarra ssta?
10.Deir uncail Chit nach bhfuil muintir Ghaoth Sile ssta ach a oiread.
11.T garra agus abhainn bheag in aice leis an gcoliste.
12.T s ssta leis an minteoir Barla, ach nl s ssta leis an minteoir
Gaeilge.
13.Nl m cinnte.
14.C bhfuil Cit?
15.An bhfuil Fraincis sa nGaeltacht?

D. Change the tense and sentence type as indicated by the adverbs and punctuation
n. X marks negation. Example:
T siad anseo anois.
inn?
An raibh siad anseo inn?
amireach X
N bheidh siad anseo amireach.
anuraidh
Bh siad anseo anuraidh.
anois?X
Nach bhfuil siad anseo anois?
1. Bhi mo ghasr go holc.
amireach
anois?
2. T gna lainn ar an mbean anois.
amireach?
amireach X
inne?
3. Bh go leor carranna ar an mbthar inne.
anois X
anuraidh X
4. Nl rud ar bith arn an mbord anois, ar aon chaoi.
amireach? X
inn X
anois?

5. Beidh an it compirteach, mar sin fin.


anois X
inne
6. T neart deochanna ag an bhfear ansin ar an gcathaoir mhr.
amireach
inne? X
7. T Seinn ar an bhfn anois.
inne X
anois?
amireach
8. An bhfuiltear ssta anois?
amireach?
anuraidh
amireach X

II. INDIRECT QUESTIONS


Convert the following to indirect questions in the followup sentences.
1. C bhfuil Donncha?
Nl a fhios agam ___________________________
2. C h sin?
Nl a fhios agam ____________________
3. Cn chaoi a bhfuil s.
Nl a fhios agam ____________________.
4. An mbeidh mrn daoine anseo?
Nl m cinnte __________________
5. Cn t-ainm at ar an mbean sin?
Nl me cinnte ___________________
6. Cn fth?
An bhfuil a fhios agat _____________________.
7. An raibh feilmara Chiarra ssta?
Nl a fhios agam ______________.
8. Card a deir s?
N thigim __________________________.

9. C bhfuil bthar Ghaoth Sile?


An bhfuil a fhios agat __________________
10.Card sin?
Nl m cinnte ___________________.
11.An raibh an bthar ciin?
Nl a fhios agam _____________________.
12.An dtigeann siad card a deir t?
Nl m cinnte __________________.
13.An mbeidh t compirteach anseo n nach mbeidh?
Nl a fhios agam ___________________.
14.An raibh an gna daor n an raibh s saor?
An bhfuil a fhios agat ______________________.
15.C raibh muid arir?
Nl s cinnte ______________________.

CEACHT 7 LESSON 7
FOCLIR
LI
feilm
inn
muic
soibhir

Caighden
feirm
inon
muc
saibhir

I. TENSE
A. Change each of the following to the appropriate habitual tense
(t-->bonn, bh--> bhodh)
1. Bh Baile tha Cliath go hiontach.
2. An raibh t tinn?
3. T Mirtn ssta leis an minteoir.
4. Nl duine ar bith ann.
5. Bh m i gConamara.
6. Nach bhfuiltear ssta anseo?
7. T m cinnte go raibh siad daor.
8. Bh muid ag an teach canna.
9. N raibh mrn tithe anseo.
10.N raibh mise ann ach a oiread.
11.Nl m \cinnte an bhfuil siad ssta n nach bhfuil.
12.An bhfuil siopa Bhaile tha Cliath go deas?
13.Nach raibh m go maith, a Mhaime?
14.Bh siad rasnta saor.
15.An raibh line bhre ar an ngasr?
B. Change the tense, as indicated:
1. Bh gasir bheaga ag Mirtn.
used to have:
would have:
has:
2. T fuinneoga mra deasa anseo.
used to be

will be:
3. T croinnte mra agus garranta deasa anseo anois, ach beith
(that's beidh) tithe agus colist ann.
used to bare now:
are now/used to be:
would bare:
4. Bhodh go leor beithigh agus caiple anseo ach nl mrn
ann anois.
will baren't
are now/didn't use to be:
are usually/ aren't now:
were yesterday/won't be tomorrow:
5. Bhds ssta leis an bhfeilm, nach mbds?
will be:
would be:
are usually:"
6. N bhodh an talamh go maith anseo, agus bhodh an iomarca
uisce ann.
wouldn't bwould be:
won't bwill be:
isn't/is:
wasn't last year/was:
7. An mbeife\ ssta leis an saol ar an bhfeilm? Bheinn, cinnte.
will you be?/yes, I will:
were you./yes I was:
are you usually/yes, I am:
did you use to byes, I did:
8. Bheadh an geimhreadh agus an samhradh go deas anseo.
used to be:
will be:
are always:
9. Bh neart daoine anseo.
used to be:
would be:
will be:
are often:

10. Bh m cupla seachtain ansin anuraidh, agus bh an aimsir go


hiontach.
used to be every year:
am every year:
11. T mac agus inn ag an mbean lainn.
would have:
had:
12. O, muise, an cratur! T s fuar anseo arst!
was:
is always:
will be:
13. T caoirigh agus caiple ar an gcnoc.
were:
used to be:
would be:
will be:
are often:
14. A dhaoine uaisle, an bhfuil 'chuile dhuine ssta?
was?
would be:
will be:
15. T m cinnte nach mbeidh an leabhar spisiil ar aon chaoi.
am/isn't
was/wouldn't be
was/wasn't
am/books are never:

II, PLURALS
A. Write the plurals of the following nouns:
treabhsar
cupn
bd
bord
pipar
nisin
sagart

minteoir
lampa
cta
timpiste
feilmara
geata
mapa

athair
uncail
inn
mthair
tr
cathaoir
an

orlr
ssar
seaicad
asal
cratr
cnoc
cat
tarbh
gasr
mac
fear
carr
clog
deoch
farc
fn
am
bus
srid
taobh
m
garra
oche
cearc
cloch
ceann
brig

seomra
coliste
plta
pota
cabaire
pca
sciorta
siopa
gna
peata
rud
seachtain
cailn
fuinneoig
spnig
bliain
saol
crann
leabhar
moladh
talamh
madadh
teach
scala
bean
limh
muic

it
feilm
rifneach
geansa
geimhreadh
culaith
stail
line
tine
leaba
gloine
anam
abhainn
doras
capall
bthar
solas
adach
ireannach
cisteanach
beithoch
francach
caora
clirseach
b
duine

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

What is the commonest plural ending among the above?


Name the three next commonest plural forms?
Which plural forms may also include a vowel change?
Which vowel is changed most often; to what?
List the five nouns with the most irregular plural forms.
What final syllable is sometimes dropped when the ending a is added?
What other plural forms may words with this ending take?
List five nouns which have an ending AND a change in consonant quality.
Which ending may have an additonal consonant inserted between the singular
noun and the ending?
Which consonants are involved?
10.What do all the nouns with the plural ending -anna have in common?
What do most nouns with plural have in common?
B. Write the plural of the following adjectives:
ssta
ciin
iontach

dall
maith
deas
fuar
bre
ard
rasnta
daor
uasal
bocht

lainn
glic
canna
tinn
olc
cinnte
aoibhinn
comprteach
cosil
tbhachtach

dona
bradach
seal
beag
leisciil
mr
g
saor
spisiil

PART 2
A. Change the tense and sentence type as indicated by the symbols.
(X=negative, ?= question, ?X=negative question, etc.)
1. T ada ar an orlr.
conditional:
inne
amireach?
blianta shin?
2. T siad ssta.
go minic X:
blianta shin? (use past habitual with this adverb)
Deir Peige...go minic
amireach:
3. Tthar leisciil.
amireach
blianta shin X?
conditional X:
anuraidh?
4.Bh an bh dall.
blianta shin?
anuraidh X:
amireach?
conditional:
5. An bhfuil an aimsir fuar anseo?
go minic?
amireach ? X:

blianta shin?
i gcna:
6. T 'chuile dhuine ag an siopa.
i gcna:
conditional? X:
blianta shin:
Deir siad ....anois X:
7. Nl an freagra ceart ag Bairbre.
blianta shin:
amireach?
conditional?
inne:
8. An bhfuil t cinnte?
inn:
Corrections: inn:
inn?
amireach? X:
Nl a fhios agam.....go minic:
9. T m compirteach.
go minic X:
blianta shin:
amireach X:
Deir siad ......conditional:
10. T croinnte ar an gcnoc.
conditional:
Deir s.....blianta shin X:
anuraidh?
anois? X:
11. B'fhidir go bhfuil an minteoir ssta.
amireach:
conditional X:
inn X:
blianta shin:
12. T beithigh go leor ar an bhfeilm.
blianta shin?
go minic:
anuraidh X:

anois X:
conditional?> X

II PLURALS
B. Write the plural forms:
cailn maith
sagart dall
ford seal
fuinneoig bheag
rifneach bradach
mthair shsta
cathaoir chompirteach
beithoch saor
bean chiin
clirseach mhaith
gasr tinn

inn bheag
fear soibhir
clog mr
stail mhr
oche chiin
deoch fhuar
b thinn
feilm bhocht
tine bhre
caora dhaor

C. Using the pattern shown and the lists below, create ten phrases consisting
of a noun+adjective, and write each in both the singular and plural. Use
both masculine and feminine nouns.
E.g., ceann amhin:
go leor:

compirteach
maith
beag
mr
tinn
leisciil
bradach
soibhir
bocht
daor
saor
fuar
bre
deas
ard
seal

doras mr
fuinneoig mhr
gasr mr
caora mhr
doirse mra fuinneoga mra
gasir mhra caoirigh mhra
cupn
geansa
teach
talamh
tarbh
orlr
bord
cat
crann
garra
clog
leabhar
madadh
siopa
stoca
bthar

gloine
line
feilm
tr
b
suleil
cathaoir
cearc
tine
abhainn
cloch
leaba
muic
cisteanach
brig
srid

lainn
spisiil
ciin
tbhachtach

athair
capall
plta
gna
noc
geimhreadh

mthair
stail
scian
culaith
clirseach
bliain

CEACHT 8 LESSON 8
I. CONDITIONS WITH M
A. Change an affirmative sentence to negative and vice-versa.
1. M bhonn an leabhar tbhachtach, beidh s spisiil.
2. Mara mbodh an aimsir go maith, b bhds ssta.
3. Mara bhfuil t cinnte, cuir ceist. (Use n for negative command, as with b)
4. M bh na anseo, bh s ag isteacht.
5. Mara mbonn bainne ag an mb, n bhonn an feilmara ssta.
6. M bhonn an gasr dna, bonn Maime agus Deaide cantalach.
7. Mara mbeidh an trthnna go deas, n bheidh an oche go deas.
8. M bhonn an tseachtain uilig fliuch, n bhonn an minteoir ssta.
9. M bhonn tusa anseo amireach, beidh mise anseo freisin.
10.Mara mbeidh an eochair ag Ruair, n bheidh s anseo.
11.M bhonn gasir tuirseach, bonnn siad dna.
12.M bh s ag obair, n raibh s leisciil.
13.M t feilm mhr ag muintir Phidn, t siad soibhir.
14.Mara raibh siad anseo coics shin, nl siad anseo anois.
B. Fill in the blanks with a form of the verb b.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Mara ______________t anseo, n bheidh t ssta.


M _____________ muid bocht, bhodh muis ssta.
M bhonn t tinn, n ______________m ssta.
Mara _____________ t anseo, n bheidh m ssta.
M ________s fliuch inn, beidh s fliuch amireach freisin.
Mara mbodh Gaeilge ag sagairt 100 bliain shin, n ___________sa nGaeltacht.
Ach anois, mara _________Gaeilge ag sagairt, b'fhidir go ____________siad sa

nGaeltacht mar sin fin.


8. M ___________ t ag obair an iomarca, beidh t tuirseach.
9. Mara ___________t ssta leis an it, cn fth a bhfuil t anseo?
10.Mara_________ s fliuch an bhliain seo chugainn, beidh muid soibhir.
11.M_________ s fliuch, beidh muid bocht.
12.M _______airgead agat, bodh deoch agat.
13.M _________ leisciil i m'ige, n bhm leisciil anois.
14.Mara ________ Peige anseo, c bhfuil s?
15.M ___________francaigh sa teach anois, beidh siad marbh amireach.
16.Mara _________Maime cantalach, bonn s tinn

17.M __________s fuar amireach, n bheidh muid anseo.


18.M _______Mirtn anseo inn, bh Bairbre ann freisin.
19.Ma bhodh beithigh go leor agat, _________ soibhir.
20.Mara bhfuil an oche ann, n ______________an bthar ciin.
C. Finish each sentence as you please.
1. M bhonn an sao spisiil,
2. Mara mbeidh t ag obair,
3. Mara mbeidh s fuar,
4. M bhonn t ag l an iomarca,
5. M bh t anseo inn,
6. M bhonn an leabhar agat,
7. Mara bhfuil an leabhar agat,
8. Mara mbeidh bisteach ann,
9. M bhonn leaba chompirteach ag duine,
10.M bhonn Mirtn anseo amireach,
11.M t Gaeilge agat,
12.M bhonn s fuar ar-amireach,
13.M bhodh go leor daoine i gConamara,
14.Mara bhfuil t tinn,
15.M bhonn an bthar ciin,

II. THE ARTICLE


A. Add the article to the nouns below, with appropriate mutations.
Firinscneach (Masc.)

Baininscneach (Fem)

asal: an ________
leis an ________
bd: an __________
ar an __________
cnoc: an ________
ar an __________
doras: an ________
ag an __________
an: an ___________
ag an __________
feilmara: an __________
eis an ______
geata: an___________
ag an ________

aimsir: an _______
leis an )
bean an __________
leis an _________
cathaoir: an ____________
ar an _________
driofir: an ________
leis an _________
eochair: an __________
leis an ________
feilm: an ________
ar an __________
gloine: an ______
ins an ____________

lampa: an ________
ag an _________
mapa: an ______
ar an _________
orlr: an _______
ar an _______
pca: an ______
ins an __________
samhradh: an_________
ins an _________
teach: an _________
ag an ___________

leaba: an ________
ins an _________
mthair: an ________
leis an ________
oche: an_______
leis an _______
pingin: an ________
leis an ________
seachtain: an _______
ins an ____________
tine: an _____________
ag an ________

B. Add the definite article to the words below, making appropriate changes:
leabhar_______________
abhainn:
cro:
Gaeltacht:
uncail:
fuinneoig:
lla:
stail:
nisin:
srid:
it:
madadh:
uisce:
caora:

culaith_____________
timpiste:
sciorta:
sil:
coliste:
geansa:
dearthir:
aois:
deoch:
am:
b
ige:
muic:

C. Fill the blank with the noun, plus any necessary mutations:
srid: ar an ________
uisce:
siopa: ag an _________
posta:
coliste: ag an _______
nisin:
an:
leis an ________
sil:
gloine: ins an _______
seaicad:
stail:
ar an _________
am:
scoil: in aice leis an ____________

III. CONVERSATIONS

ins an ___________
ag an _________
ag an ___________
leis an _________
ar an ______________
ag an ___________

Complete the following conversations as you please (and as appropriate):


A.

Pidn:
___________:
Pidn:
________:
Pidin:

Dia dhuit, a _____________.


_________________________________________________
T an aimsir go hlainn anois, nach bhfuil?
T s maith go leor, ach ______________________________
T mise ssta ar aon chaoi.

B. Ar an bhfn:
A.
B.
A.
B.
A.
B.
A:

Halo, a Bhrd. Seo ine.


__________________________________
T m maith go leor. Cn chaoi a bhfuil tusa?
_____________________________________
Cen' chaoi a bhfuil an aimsir ansin in mBaile tha Cliath?
________________________________________________
T s go hiontach anseo.

C. Write your own dialogue:

LITRI AN CHAIGHDEIN:
Standard spellings for idiosyncratic forms in LI (Ch. 8)
LI
driofr
posta
lla
lla
tigim
uilig
mara

Caighden
deirfir
post
ll
lla
tuigim
uile
mura

COMHR
Ruair:
na:
R:
:

An raibh t sa nGaeltacht ariamh?


Bh m i gConamara anuraidh.
Cn chaoi a raibh s? An raibh t ssta ansin?
Bh m ssta leis an gcoliste, ach bh s fuar agus fliuch, agus n raibh
m ssta leis an teach.

R:

:
R:

R:

Bonn an aimsir go dona minic go leor, ceart go leor. Ach uaireanta,


bonn s go hlainn freisin. Ach cn fth nach raibh t ssta leis an
teach? Nach raibh na daoine go deas?
Bhodar an-deas, ach bh an teach beag, agus bh an iomarca scolir
ann.
Bonn go leor scolir ag 'chuile theach. T na daoine bocht, agus bonn
airgead ag an nGaeltacht 'chuile shamhradh mar gheall ar scolir mar
sin.
T a fhios agam. Ach nach bhfuil feilmeacha agus beithigh ag na daoine
freisin? Slim nach mbonn na feilmara ag obair mrn, n bheadh
airgead acu (=ag + siad), nach mbeadh? B'fhidir go bhfuil feilmara
Chonamara leisciil.
Nl siad leisciil ar chor ar bith, ach t an talamh uilig go dona, agus n
bhonn mrn beithigh ag feilmara ar bith. N bheadh duine ar bith
soibhir le feilmeacha beaga mar sin. C go mbonn siad ag obair i
gcna, n bheidh mrn airgead ag feilm bhocht.
Tigim an scal anois. N bhonn saol compirteach ag na daoine bochta.
T na scolir tbhachtach mar sin.
scolir: daoine ag an gcoliste
obair: work

CEACHT 9 LESSON 9
LITRI AN CHAIDEIN:
LI
bricfsta
caraid
leitir

Caighden
bricfeasta
cara
litir

I. PLURALS AND ARTICLE


A. Make the following phrases plural.
an
an
an
an
an
an
an
an
an
an

mhuic
t-lla
chaora
tseachtain
madadh
bhean
feilmara
teach
tsrid
sagart

an
an
an
an
an
an
an
an
an
an

abhainn
tine
oche
fheilm
t-am
timpiste
chlirseach
eochair
sliabh
fharraige

B. Make the following phrases plural.


an cratr bocht
an fear mr deas sin
an chaora mharbh d
an t-an bre ciin
geimhread rasnta dona agus fuar
seachtain shin
an gasr dna seo
an bhrig dhaor
an cnoc mr iontach sin
an bhean chantalach chosil leis an gcailn d
an abhainn mhr in aice leis an gcoliste seo
an tsrid seo faoin bhfuinneoig mhr
an sagart spisiil sin
cearc Sheinin
an leaba chompirteach eile sin
C. Make the following singular.
na beithigh ga d

na hocheanta fliucha sin

na daoine uaisle sin


na posta maithe
leabhartha Gaeilge tbhachtacha
na hasail bhradacha olca
na scoileanna iontacha seo uilig
na hireanna tuirseacha seo
driofracha Thomisn
na cathaoireacha compirteacha d

II. PRONOUNS.
Fill in the correct form of the pronoun.
Ex. T (you) *t* anseo. Feicim anois (you) *th*.
1. T Mire ansin. Feicim anois __________.
2. Feicim _________(him) ach n chloisim ________(him). An bhfuil_________(he) ag
caint?
3. T _____(we) anseo, ach nl __________(they_) anseo. Mar sin, n
fheiceann__________(they)_________(us) agus n fheiceann __________(we)
4.
5.
6.
7.
8.

_________(them).
Beidh ________(I) agus _______(you, pl) anseo arst amireach.
C bhfuil ___________(you)? N fheicim ___________(you).
Tigim __________(him) agus_________(her).
Slim go bhfuil __________(you) agus ________(she) ssta.
Beidh mo mhuintir anseo amireach. T Mire agus _________(they) i

gConamara anois.
9. Cloisim __________(you, pl.); an gcloiseann ___________(you, pl._) __________(me)?
(Note the order of pronouns in conjoined phrases, they are not always in the same
order as in English.

III. ANN AND PRONOUNS.


Ann, as it is used to complete a sentence, can be compared with a pronoun. Compare
the following two sentences.
Feicim an minteoir ach n fheiceann na .
T Pidn anseo, ach nl na ann.
Just as stands for an minteoir in the first sentence, so ann stands for anseo in the
second. This is why ann should not be omitted in such sentences, any more than
can be in the first.

Fill in ann or a pronoun where necessary. Where nothing is needed to complete the
sentence, just add punctuation.
1. Ta neart beithigh ar an bhfeilm, ach nl caora ar bith
2. C bhfuil na minteoir uilig
3. T feilmara maith
4. An gcloiseann t na daoine sa teach sta? N chloisimse
5. T an chathaoir compirteach
6. T an chathaoir chompirteach
7. Feicim go leor daoine, ach n fheicim Mire
8. Bh Mirtn anseo arir, ach n fheicim anois
9. Bonn an sagart ag caint ach n thigeann duine ar bith
10.T cait glic, ach nl siad go deas.
11.T minteoir maithe ag an gcoliste, agus t leabharlann iontach
12.C bhfuil Peige? Bh s anseo inn, ach nl s anois

N bheidh ceacht ann an tseachtain seo chugainn. Nl m cinnte an mbeidh an


tseachtain ina dhiaidh sin, b'fhidir nach mbeidh m ar ais fs. Cuirfidh na freagra
roimh an Nollaig m t seans agam, n mara bhfuil, sa mbliain nua. Nollaig shona
dhaoibh, agus Athbhliain faoi mhaise. Neansa

CEACHT 10
LITRI AN CHAIDEIN:
LI
oifige
tilleadh
falamh
ar chla
dhrre
ar?
ar (possessive)
'ur

Caighden
oifig
tuilleadh
folamh
ar chl
dirre
an?
r
bhur

I. CONDITIONALS WITH DH:


A. Make the following sentences negative.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Dh
Dh
Dh
Dh
Dh
Dh
Dh
Dh

mbeadh sise ssta, bheadh seisean ssta.


mbeadh carrana saor, bheadh carr agam.
mbeadh an aimsir fliuch, bheadh na feilmara ssta.
mbeife anseo arir, bheadh do dhthain deochanna agat.
mbeadh Deaide ssta, n bheadh s cantalach.
mbeinn in irinn go minic, bheadh Gaeilge agam.
mbeadh na gasir ansin, bheids tinn.
mbeadh daoine eile anseo, bheadh an iomarca daoine ann.

B. Combine the following pairs of sentences into appropriate conditional sentences


following the model below:
N raibh siad anseo. Mar sin, n raibh Brd ssta-->
Dh mbeids anseo, bheadh Brd ssta.
Translate each sentence. Don't forget appropriate verb endings.
1. Nl deoch ag Mirtn. Mar sin, nl s ag l.
Dh _______ deoch ag Mirtn, ____________s ag l.
2. T blas deas ar an gcca sin. Mar sin, t m ag ithe.
Mara __________ blas deas ar an gcca sin, n __________ ag ithe.

3. Nl na gasir tinn. Mar sin, nl siad ag an dochtr.


Dh ____________ na gasir tinn, _____________ag an dochtr.
4. N raibh focal ag Mirtn. Mar sin, bh an minteoir cantalach.
Dh _______________________________________________
5. T an iomarca strainsara anseo. Mar sin, t na tithe listn ln,
Mara _________________________________________________________
6. Bh m tamall in irinn. Mar sin, t Gaeilge agam.
Mara ___________________________________________________________
7. N bheidh t anseo D Domhnaigh. N bheidh Seinn anseo ach a oiread .
Dh _________________________________________________________
8. N raibh a fhios agam c raibh t. Mar sin, n raibh leitir agat.
Dh _______________________________________________________
9. Bonn an t-aifreann go moch ar maidin. Mar sin, n bhonn mrn daoine ann.

Mara ______________________________________________________
10.N raibh sneachta ar bith ann. Mar sin, bh t sch te.
Dh ________________________________________________

II. M VS. DH.


Combine the following pairs of sentences, first with m intro ducing it, and then with
dh. Use mara for negative conditions. Then translate both sentences.
1. Bonn Samaisn anseo. Bm ssta.
2. T s fliuch i mbliana, n bheidh lla ar na croinnte an samhradh seo.
3. Bonn na gasir leisciil. N bhonn siad ag foghlaim mrn,.
4. Nl mrn gasir ag an scoil. N bheidh obair ag an minteoir.
5. T na gasir dna. Nl Maime ssta.
6. Beidh s ag bisteach. Beidh s fuar.
7. N bheidh an freagra ceart ag Mirtin. N bheidh s ssta.,
8. N bhonn ruair compirteach. Bonn s cantalach.
9. N raibh muid anseo. Bh muid i mBaile tha Cliath.
10.N bheidh sibh anseo anocht. Beidh sibh anseo amireach.
11.T s g. Nl s sean.
12.N bhonn feilmara Chiarra ssta. N bhonn feilmara Chonam ara ssta
ach a oiread.

III. POSSESSIVES
A. Answer the questions using an appropriate possessive form.
Sample: C bhfuil do mhuintir? T mo mhuintir anseo.
1. An bhfeiceann t mo chta?
Feicim ______ _____________ ansin.
2. C bhfuil muintir Mhirtn?
T ______ _____________ ansin.
3. An dtigeann t athair agus mthair Bhrd?
Tigim ____ _____________ ach, n thigim ______ ______________.
4. An bhfuil do ghoile tinn?
T ______ ____________ rasnta tinn.
5. Cn chaoi a bhfuil 'ur gcairde?
T ______ ____________ go maith.
6. C bhfuil m'athair?
T ____ _____________ ag an aifreann.
7. An raibh t ag siopa Phidn?
N raibh m ag ____ ____________ ariamh.
8. An bhfuil teach do mhuintir mr?
T _____ -_____________ mr.
9. An bhfeiceann t ar ngasir?
Feicim ____ _______________ ansin.
10.C bhfuil asal Dhonncha agus na?
T _____ __________ ansid.
11.C bhfuil cairde Ruair?
T _____ _________in irinn.
12.An bhfeiceann t buidal Chit?
Feicim ______ _________ ansin.
B. Fill in the correct form of ceann or cuid, as appropriate.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

T mo ghloinesa ln. An bhfuil do ____________sa falamh?


T mo theach mr, ach deir Brd go bhfuil a ___________ sise beag.
Bh an sicra seo daor, ach dier Pidn go bhfuil a __________sicra saor.
T mo mhla anseo. C bhfuil do __________sa?
T mise ssta leis na hlla seo, ach nl Mire ssta leis a __________ sise.
T an scal seo go maith, ach bh an _____________ eile go dona.

7. T an t-airgead agam anseo. C bhfuil do _________ fin?


8. T bainne Mhirtn gar, ach t ar __________ muide ceart go leor.
9. T mo charrsa nua, agus deir mo mhuintir go bhfuil a ___________ siadsan nua
freisin.
10.T leabhartha Bhairbre anseo, ach n fheicim mo _______ fin.

CEACHT 11
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
oifige
tilleadh
falamh
ar chla
dhirre
ar

Caighden
oifig
tuilleadh
folamh
ar chl
drre
an

I. COPULA
A. Convert the following to questions.
E.g., Is ise na --> Ab ise na?
1. Is thusa bean an t.
2. Is teach an phobail
3. N h sin Pidn.
4. Is an it sin feilm Mhirtn.
5. N mise an sagart.
6. N h Brd do dhriofr.
7. Is Peige .
8. Is iad na hoilein na h iteacha bre.
9. Is an mla sin mo mhlasa.
10.N muide na strainsara.
B. Write an affirmative and a negative answer to each question.
1. Nach mise an minteoir?
2. Ab sin an oifige?
3. Ar thusa an t-ireannach?
4. Ab Mire an bhanaltra?
5. Ab sin teach do mhuintir?
6. Ab seo an tseachtain saoire?
7. Ab Donncha an fear soibhir?
8. Ab Diarmaid t'uncail?
9. Ar sibhse na dochtir?
10.Ab iad do mhuintir na feilmara?

C. Make subordinate clauses of the following sentences, using gur, nach


or an.
1. Is Cit an mhistreas. Deir s ____________________________________.
2. Is an Cheathr Rua an Ghaeltacht mhr. Slim
3.
4.
5.
6.
7.
8.

______________________________________.
N mise Mire. T m cinnte ______________________________.
Ab sin teach an phobail? Nl m cinnte _____________________________.
Is bre do theach! Slim ______________________________________.
Is an sagart . Deir Seinn ______________________________.
Ar sibhse cairde Pheige? Nl a fhios agam ___________________________.
N h mo dheochsa an buidal falamh. T m ssta

______________________________.
9. Is an fheoil an dinnar. B'fhidir _________________________----10.Is thusa bean an t. T a fhios agam ________________________.

II. IS VS. T.
A. Answer the following questions, noting the difference in usage of is and t. Give
both a short (normal) and long (full sentence answer.
E.g., AR thusa an minteoir? Is m Is mise an minteoir.
An bhfuil t anseo? T. T m anseo.,
1. Ab Cit do mhthair? Is _______. ____________________________.
2. Ar thusa Pdraig? N__________. __________________________.
1. 3. An bhfuil s tinn? _________. _______________________________
3. Ab iad sin do ghasir? _________. ____________________________
4. Nach sin feilm Mhirtn? __________. _________________________
5. An bhfuil Brd anseo? ___________. _________________________
6. An raibh t ssta? _____________. _________________________
7. Ab sin Peige Leitir Mhir? _________. _______________________
8. Ab an sagart an mlinteoir? __________. ______________________
9. Nach kthusa Mire Shamaisn? ____________._____________________
10.An bhfuil siad psta? ________________. ________________________
11.An raibh an bhisteach trom? __________. _____________________
12.Ab Pidn fear an t? _________. _______________________
13.Ar sibhse na minteoir nua? ___________. ____________________
14.An bhfuil sibh ag an scoil? __________. ______________________
15.Ab uncail Ruair an fear soibhir? __________ . ___________________
16.An bhfuil uncail Ruair soibhir? ___________.___________________

17.Nach ionann iad? _______ _________________________


18.Ab iad Pdraig agus Cit do mhuintir? _________. __________________
19.Nach mise an dochtr (agus thusa an duine tinn)? -------. ______________

B. Translate the following to Irish, choosing is or t as appropriate.


1. Diarmaid is lazy.
2. Brd is my mother.
3. Are you the teacher?
4. Tomisn is the priest.
5. I am satisfied.
6. The priest is here.
7. I am Mire.
8. This house is new.
9. This house is the new school.
10. The eggs are the breakfast.
11. The eggs are on the table.
12. THe nurse is the teacher.
13. The nurse is at the hospital.
14. You are my friend. He is not my friend.
15. Donncha is the new doctor.

III. NUMBERS.
A. C mhad ______ at ann?
Normally, I do this with pictures of the objects to be counted. Since I can't do pictures
here, as far as I know, I'll give you the words and use slashes for the number. Write the
number out, ar ndight, don't use the numeral.
1. teach: ////: T ___________________________ann.
2. treabhsar, //////// T _____________________ ann.
3. leabhar, //:
T etc.
4. bd, ///:
5. cathaoir, /////:
6. bord, ////////:
7. clog, //////////:
8. buidal,///////
9. sil, //////:
10.cupn, ///:
11.lla,///////:
12.leitir, /////////:

13.gna, /////:
14.punt, ////:
15.focal, //////:
B. Do the arithmetic.
1. galn amhin + cheithre galin = ________________
2. cheithre fhuinneoig + dh fhuinneoig _______________
3. tr chisen + cheithre chisen =| ____________
4. bhliain amhin + dh bhliain = ________________
5. dh oilen + chig oilen = ________________
6. ocht dteach + dh theach = ________________
7. cheithre dhoras + chig dhoras = ________________
8. dh sheachtain + cheithre sheachtain = ______________}
9. tr huibhe + chig uibhe = ______________
10.tr theanga + teanga amhin =___________________
11.cheithre phlta + cheithre phlta = _____________
12.dh phingin + tr pingine = _________________

IV ADJECTIVES.
Fill in an adjective that fits the context.
1. T airgead go leor ag Donncha. T s -----------.
2. Nl airgead ar bith ag Brd. T s ____________.
3. Nl rud ar bith sa mbuidal. T s _____________.
4. T s ag bisteach. T an l ______________.
5. Nl Seinn sean. T s ________________.
6. N fheiceann an cat rud ar bith. T s _________.
7. Bonn fuacht ann sa ngeimhreadh. Bonn s ______.
8. Bh Peige sa leaba go luath arir, mar bh s _______.
9. T go leor leor fata in ireann. T siad _______.
10.Nl an teach sean. T s __________,
11.Bh a dthain bia ag Bairbre. T s ____________.
12.N bhonn Maime ssta ariamh. Bonn s _____________.
13.T Pidn ins an ospidal. T s ____________.
14.Nl duine ar bith ag caint. T siad ____________.
15.Nl an tsuleil seal. T s _____________.
16.T bean ag Mirtn. T s ___________.
17.Nl an gna seo go deas. Nl s go hlainn. T s _____.
18.N bhonn bean an t ag obair mrn. Ta. s ________
19.T an iomarca daoine anseo. T an it.______________.
20.T praghas (price) ard ar an gcarr. T s _____________.

21.Bh ceo ann ar maidin, ach nl anois. T s _______ arst.


22.Nl blas maith ar an mbainne seo. T se _________.
23.N raibh an gasr go dean inniu. Bh se ________
24.T a fhios agam go bhfuil an freagra agam. T m _________.
25.Bh an timpiste an-dona. Bh s _____________.

CEACHT 12
LITRI AN CHAIGHDEIN
Learning Irish
Cluife
trua
Pratastnach

Caighdean
cluiche
trua
Protastnach

I. COPULA
A. Make the following negative
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Is ceist mhaith sin.


Is sagart m'uncail.
Is Gaeltacht an it sin.
Ab ollscoil Coliste Mhuire?
Is piste Caitrona.
Is line dheas sin.
Is duine aisteach Mirtn.
Ar feilmara athair Bhrd?
Ar mn t iad?

B. Convert the following to questions.


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Is minteoir Tomisn.
N dochtr th.
Is bean dheas Mire.
Is duine soibhir sin.
Is l bre seo.
Is cailn sibhse.
N aimsir mhaith aimsir Shasana.
Is ospidal seo agus is scoil sin.
Is teach sta an teach mr sin.

C. Change the word or der of the noun and adjective, as follows:


Is l bre --> Is bre an l .
1. Is scal iontach sin.
2. Is fear deas Pidn.

3. Is mistres mhaith th.


4. Is trua mhr sin.
5. Is duine aisteach Samaisn.
6. Nach cailn maith Peige.
7. Is aimsir bhre seo.
8. Is teanga dheacair an Ghaeilge.
9. Is cta deas sin.
10.Nach bean lainn seo?
D Synthesis of copula sentences.
Answer the following questions. If the question requires a yes or no answer,
give that first as a short answer (sea, t , is m, etc.) and then follow up with a full
sentence for further practice.
1. Ar fear n bean th?
2. Ab Mirtn an sagart?
3. Ab iad sin do ghasir?
4. Nach bre an l ?
5. C h t'uncail?
6. Ar capall maith capall Dhonncha?
7. An bhfuil do mhuintir in irinn?
8. Ab Peige do dhriofir?
9. Ar dochtr do dhearthir?
10.Ar dochtr maith ?
11.Nach thusa an minteoir eile?
12.Nach maith an scal go bhfuil an geimhreadh seo rasnta te?
13.Card an rud sin?
14.An bhfuil mrn sneachta ann i mbliana?
15.Nach deacair an teanga an Ghaeilge?
16.Ar mise Brd?
17.C h Seinn?
18.Ar mic linn sibhse?
19.Ab sin inn Chit?
20.Ar Gaeltacht Baile tha Cliath?
21.Ab seo an Ghaeltacht?
22.An bhfuil Gaeltacht i gConamara?
23.Ar deas an Ghaeltacht Gaeltacht Chiarra?
24.Nach do charaid an minteoir?
25.C th fin?

II. NUMBERS

A. Add one to the numbers below.


E.g., an t-aon doras amhin--> an d dhoras
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

an
an
na
an
an
na
an
an
na
na
an
na

t-aon teach amhin


t-aon fheilm amhin
s huibhe
d sheachtain
t-aon cheist amhin
s bhrig
d ghaln
d ubh
s asal
s seachtain
d theach
cheithre bliana

B. Subtract one from the following numbers.


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

na
na
na
na
na
na
na
na
na

seacht bpingine
tr galin
tr bhrig
seacht bpeann
tr bliana
seacht mbuachaill
seacht gcathaoir
tr seachtain
tr clocha

C. Translate the following number phrases


the three big baskets
my 9 important books
the 2 clean rooms
the 6 big windows
the 8 empty bottles
the 3 empty pockets of Raiftiri
the 5 interesting subjects
the 5 crowded schools
the 7 cranky farmers
2 difficulty schools
6 stones

4 crowded buses
the one good horse
the 7 eggs
the 4 full bottles
10 big rocks
the 6 new houses
10 pence
fourscore and 7 years (say 7 years & 4score)
6 stone of potatoes
these 9 islands

III PLURAL REVIEW


Convert the following to plural forms
dath
cisen
cras
focal
galn
fata
punt
scr
soitheach mistres
caipn
oifige
scoil
carta
buachaill bhar
clr dubh cluife
mir
teach an phobail
rang
carraig

CEACHT 13
LITRI AN CHAIGHDEIN
Learning Irish
gnaithe
eicnt
sol m
a bheas
a bhonns

Caighden
gn
igin
sula
a bheidh
a bhonn

I. RELATIVE CLAUSES
A. Make relative clauses of the following sentences, according to the example:
T fear anseo--> FEicim an fear at anseo.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

T cnoc ansin. Feicim an cnoc __________________________.


Bh comharsa ag an doras. Feicim an chomharsa _____________________.
Beidh sagart nua anseo D Domhnaigh. C h an sagart _____________.
Bonn na gasir dna. Feicim na gasir ____________________.
Fuair m airgead inn. c bhfuil an t-airgead __________________.
Bheadh an bhean ssta. Feicim an bhean _____________________.
Beidh duine tinn. Feicim an duine _________________________.

B. Fill the blanks with an appropriate relative form of the verb, e.g.,
Bh duine ag an siopa inn Bh duine eile ag an scoil.

Feicim an duine A BH ag an scoil.


1. T gasr amhin tinn. T do ghasrsa ceart go leor. Bh an iomarca cca inn
ag an ngasr __ _______ tinn.
2. Bonn go leor gasir dna D Luain. Ach b'fhidir go mbeidh cupla gasr ciin
amireach. Bonn an mhistres cantalach leis na gasir ___ ______ dna,
ach beidh s ssta leis na gasir ___ _______ ciin.
3. Nuair a bh siad g, bhodh an fear seo ag sorobair, ach bhodh a dhearthir
an-leisciil. Anois, t an fear ___ ___________ ag obair soibhir, ach nl pingin ar
bith ag an dearthir leisciil.
4. Slim nach raibh ach bean amhin anseo arir. Cn t-ainm at ar an mbean
____ ______________ t ____ _________ anseo arir?
5. Thinig beirt go luath, ach bh 'chuile dhuine eile mall (late). Is mise agus
Pidin an bheirt ___ -___________ go luath.
6. Bh ceist chasta agam. Bh ceist eile ag Mirtn. An dtigeann t an cheist ____
__________ agam? N thigimse i.
7. Fuair an bhean seo carr nua. T droch-sheancharr ag an mbean eile. T an
bhean ____ ____________ carr nua ssta, ach nl an bhean

________ __________

carr nua ssta ar chor ar bith, mar nl a carr sise go maith.


8. T sagart anseo anois. T banaltra ann freisin. Beidh duine amhin ag an
aifreann D Domhnaigh, ach beidh an duine eile ag an ospidal.

Is an

sagart an duine ____ ___________ ag an aifreann, agus is an bhanaltra an


duine _____ _________ ag an ospidal.
9. Bh gloine bainne ar an mbord ins an gcisteanach an oche uilig. Bh an
bainne eile sa bhfridge. Slim go bhfuil an bainne ___ _________ ar an mbord
gar anois. l an bainne eile, an bainne ____ ___________ ar an mbord.
10.Bonn na gasir seo ag an scoil an l uilig. N bhonn na gasir d ag an scoil
ach ar maidin. Cn fth? Na gasir ______ ____________ag an scoil an l uilig,
t siach sch sean, ach na gasir eile d, na gasir _____ -__________ ann ach
ar maidin,, t siad ro-g.
11.M bhonn sneachta ann amireach, n bheidh ach duine amhin ssta; Is
Bairbre an duine __ _______ ssta, mar gheall go mb/ionn sise ssta leis an
sneachta i gcna.

C. Fill in the blank from the preceding sentences, as follows:]


T mla ar an orlr. T ceann eile ar an mbord.
--> S mo mhla fin an mla at ar an mbord.
T gasr amhin tinn. Nl an gasr eile tinn.
'S Mirtn an gasr nach bhfuil tinn.
1.

Bh cearca go leor ag Donncha. Bh cearca ag Pidn freisin.

2.

Ach t na cearca __________________________ uilig marbh.


Beidh cupla leabhar spisiil agus beidh leabhar amhin tbhachtach.

3.

Lig an leabhar ______________________________.


Bhodh near feilmara Chiarra soibhir blianta shin., ach nl mrn airgid

4.

anois ag na feilmara _____________________.


T gasr amhin cantalach. Nl an gasr eile cantalach.

5.

S mac Bhrd an gasr ______________________.


Bonn sagart anseo 'chuile D Domhnaigh, agus bonn sagart eile in th
Bu.

6.

Nl Gaeilge ag an sagart _________________________.


T bean amhin tinn. T an bhean eile ceart go leor.

7.

N raibh an bhean _________________________ag an dochtr.


Bonn gasr amhin dna; bonn an gasr eile ciin.

8.

Is Sasanach an gasr ______________________


Bh beagnach 'chuile dhuine ag an aifreann inn, ach n raibh bean amhin
ann.

9.

'S Peige an bhean _________________________


Beidh fear amhin soibhir, agus beidh an fear eile bocht.

10.

T Mire psta leis an bhfear ____________________


N bhonn na ceisteanna deacair go hiondiil. Nl ach an cheist seo amhin
deacair.
Tigim na ceisteanna __________________________, ach n thigim an cheist
__________________.

II. ADJECTIVE PREFIXES

A. Combine the following into a single sentence.


Example.
Feicim fear. T s sean. --> Feicim seanfhear.
Feicim fear. T s go deas. __> Feicim de-fhear.
1. Feicim fear. T s go holc.
2. Feicim bean. T s go deas.
3. Feicim garra. T s go dona.
4. Cloisim scal. T s spisiil, dhrre.
5. Cloisim scal. T s go deas.
6. Feicim teach. T s sean.
7. Feicim pionta. T s go dona.
8. T creisdiint ag Mire. T s for.
9. Cloisim ceol. T s go deas.
10.Feicim madadh. T s sean.
B. Add the prefixes given to each adjective.
1. T s go maith.
an:
ro:
for:
2. T Brd cantalach.
ro:
for:
sor:
barr
3. T Peige ciin.
sch:
an:
ro:
4. Feicim teach deas.
an:
for:
barr:
5. T t leisciil.
ro:
an:
barr:
6. Bonn an teach sta pldaithe.]
sor:
sch:
an:
ro:

7. T an ceol go bre.
an:
for:
barr:
8. Bonn an bus luath.
an:
ro:
sor:
9. T m uaigneach anseo.
ro:
an:
for:
10. T am mla sin trom.
an:
ro:
sch:
barr:

III. PRONOUNS
Insert the correct pronoun in each blank.
1. Bh cailn Mhire dna inn, ach t _______ go maith anois.
2. T an geansa sin go deas. C bhfuair t _______?
3. Tig an plta, agus glan __________.
4. An dtigeann t an cheist? N thigimse __________.
5. Fuair m punt, ach nl __________ anois.
6. C bhfuil an bus? Bh __________luath inn
7. T an fheoil daor, ach t _________ go maith.
8. T buidel falamh ar an mbord. Cuir ar an gcabhantar ________.
9. T an leabhar seo tbhachtach. T ________ spisiil freisin.
10.T scoil mhr ann, ach t ________ grnna.
11.Feicim an capall; t _____ ag an ngeata.
12.C bhfuil an sicra? T __________ ar an mbord.
13.N nigh an cupn sol m bhonn _________ falamh.
14.Bh leitir fhada agat. 'Spain dhom ________.
15.T an peictir sin aisteach, ach coinnigh ___________.
16.Cn chaoi a bhfuil an t-iasc? T ________ sch daor.
17.Bh an t-eitlen mr, ach n raibh _________ compirteach.
18.C bhfuil mo chaipn? Bh ________ anseo noimad shin.
19.T an oifige nua, ach nl _______ go deas.
20.T mo charr nua anisn; an bhfeiceann t ________?

CEACHT 14
I. VERBAL NOUN
A. Write the verbal noun for each imperative form below.
coinnigh:
clois:
bruith:
cuir:
bris:
ps:
imir:
leag:
ligh:
oscail:
pinteil:
tigh: goil

feic:
sl:
airigh:
dearg:
glan:
slaigh:
siil:
creid:
nigh:
b:
tig:
teara: teacht, tocht

B. Insert an appropriate verbal noun:


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Bh Peter Pan ssta gan ________________>


N raibh carr ag duine ar bith; mar sin,bUigean___________.
T muid ssta a _______________ abhaile anois.
N Mirtn psta, ach bheadh s ssta ______________.
N duine ar bith ssta ________________ tinn.
Thinig Peige, ach n raibh Brd in ann a _____________.
N salaigh to chuid ada, a Shamaisn; n bheidh m ssta iad a

___________________.
8. Nl muid in ann an scal sin a _________________.
9. An bhfuil t in ann an doras a _________________.
10.T an leabhar sin ro-dheacair; nl na gasir in ann a ________________.
11.An gloiseann t an ceol? Nl mise in ann a __________
12.T na fir ssta carta a _______________ Tchuile oche.
13.Bh na tithe ro-shean; bUigean iad a _______________.
14.RN bris an plta sin,S a deir Maime. Ach n raibh Seinn in ann gan a
_____________.
15.N m in ann an bosca a ______________ar an mbord; t s ro-throm.
16.An bhfeiceann t na slibhte? Nl mise in ann iad a _____________.
17.T Cit an-leisciil; nl s ssta obair a_______________.

18.Coinnigh leis an obair. Nl mise in ann ______________leis an obair.


19.An bhfuil t in ann peictiir a ________________?
20.Glan thusa do seomra fin. Nl mise ssta a ______________.
C. Fill in the blanks with the words in parentheses, choosing appropriate word order
and adding T where necessary.
E.g., T s in ann *obair a dhanamh* (dan obair)
T s in ann *cloisteil go maith* (clois, go maith)
1. BUigean ________________________ (creid, an fear sin)
2. Bheadh muid ssta _________________ (feic, th, anocht)
3. N Mire ssta ____________________(nigh, na soithigh)
4. Dirt an minteoir __________________ (ligh, an leabhar mr sin)
5. T m ssta ___________________(cuir, leitir, agat)
6. Nl an t-am agam _____________________+(dan, , go maith)
7. An bhfuil t in ann ___________________(feic, an duine, ar an cnoc)
8. Nl m in ann _______________________(tig, an cheist)
9. N bheife in ann ____________________; t s ro-fhada.(siil, abhaile)
10.Nl m ssta _______________________(b,. tinn), ach nl an dochtr in ann
____________________ (coinnigh, m, sln =healthy)
11.Nuair a bh muid ag goil ar saoire, bUigean ____________ . (pcil, go leor mla)
12.M bhonn an teach sta pldaithe, nl s deacair ______________ (leag,
gloinicha agus buidil)
13.Bheinn ssta __________________ (oscail, an doras); t s te anseo.
14.Bheadh Pidn ssta _________________(ps, na), ach t sise ssta gan
________________ (ps, ar chor ar bith)
15.T s fuar, ach nl m in ann ______________(dearg, tine)

II. PRESENTATIVE SEO, SIN, SID


A. Change the sentences as follows:
T fear anseo --> Seo fear.
T Brd anseo --> Seo Brd.
1.
2.
3.
4.

T
T
T
T

Mirtn anseo.
mo dhearthir ansin.
feilm mhaith ansid.
mo thuairim anseo.

5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

monarcha nua ansin.


an fear a bh tinn ansid.
bean an t ansin.
cigear eile anseo.
do chairde ansin.
leabharlann mhr anseo.

B. Change the sentences as follows:


Tigim an scal sin --> Sin an scal a thigim.
1. Cloisim an ceol sin.
2. Bh an bhean seo in irinn.
3. Bh an teach sta seo ciin arir.
4. T na daoine d bocht.
5. Creidim an fear sin.
6. T an charr seo agam.
7. Bonn na gasir sin dna.
8. Thinig an sagart sin ag an aifreann D Domhnaigh.
9. Bh an eochair sin ar an orlr.
10.Bonn an duine sin ann Tchuile l.

III. GENDER REVIEW


A. Add the article to the words below, with appropriate mutations.
gaoth mhr
cathair phldaithe
bealach fada
fata trom
fear mr
snathaid fhada
comharsa phsta
soitheach trom
feoil mhaith
amhrn fada
buachaill soibhir
mistres shoibhir
rang mr

mle fada
monarcha mhr
eochair mhr
teanga dheacair
timpiste uafsach
oifige mhr
ceol maith
ceist mhaith
srn fhada
beirt shoibhir
banaltra ghrnna
finne mr
pingin bheag

B. Add the article the adjective heading the list to each noun below it.
falamh:

mr:

buidal
eitlen
monarcha
cisen
nua:

sol
obair
aois
feilm
aifreann

crta
carraig
uafs
ubh
bre:
frinne
focal
meaisn
coics
bosca

CEACHT 15
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
p
tig
tigeil

Caighden
p
tg
tgil

I. VERBAL NOUN
A. Complete each sentence using the verbal noun form corresponding to each
mperative.
1. Scrobh! T m ag _________________.
2. Tosaigh anois! T m ag __________________.
3. Fan anseo! T m ag ____________________.
4. Pcil do mhla! T m ag _______________________.
5. Pinteil! T m ag ____________________.
6. Nigh do chuid ada! T m ag ____________________.
7. Ligh! T m ag __________.
8. Siil abhaile! T m ag _____________.
9. Teara anseo! T me ag ________________.
10. Coinnigh ort! T m ag _________________orm.
11. N ps! Nl m ag _________________.
12. B ag obair! T m ag ________________.
B. Fill the blanks with the verbal noun from the preceding sentence.
Sampla: T an fear sin ag l fuisce.
C bhfuil an fuisce at s a l?
1. T an fear seo ag saothr p.
C mhad p at s _________________?
2. Feicim fear ag ithe lla.
C bhfuair s an t-lla at s _________________?
3. T siad ag pl ceisteanna.
T na ceisteanna at siad ________________ casta.
4. T Mirtn ag lamh leabhar.
C bhfuil an leabhar at s __________________?

5. Bonn an duine sin ag dol carranna.


Ach t na carranna a bhonns s _________________ daor.
6. T Brd ag foghlaim go leor ruda.
Card at s _________________________?
7. T Seinn ag scrobh leitreacha.
C mhad leitreacha at s ___________________?
8. Feicim fear ag tigeil tithe.
N maith liom na tithe at s____________________.
9. T Pidn ag bualadh duine eicnt.
C at s ____________________?
10. T Cit ag ceannacht bia.
Cn cinel bia at s ____________________?
C. Write in the verbal noun and its object.
Sampla: l an deoch. --> T m dh hl.
1. Ligh an leabhar. T m _____________________.
2. Glan an t-orlr. T m _____________________.
3. Pinteil an tsuleil. T m _____________________.
4. Imrig dh cluife crta. T muid _________________.
5. N buail m. Nl m ____________________.
6. Ps Cit. Beidh m ______________________.
7. Pacil na mla. T m ____________________.
8. N salaigh th fin. Nl m ___________________.
9. Plig an cheist sin anois. T muid ___________________.
10.F na leitreacha anseo. T m ______________________.
11.Fg anseo muid. T m ________________________.
12.Cuir an buidal ar an mbord. T m __________________.
13.Saothraig airgead. T muid ____________________.
14.Coinnigh an t-airgead. T m _________________.
15.Nig sibh fin. T muid ___________________.
16.Clois an t-amhrn. T m ___________________.
17.Bruith na fata. T m ____________________.
18.N bris na fuinneoga. Nl m __________________.
19.Oscail an oifige. T m _____________________.
20.Coirigh an leaba. T m _____________________.
D. Athraigh na habairt seo de rir an sampla. (Change the autonomous forms to
passive verbal noun constructions, following the example.
Sampla:

Tthar ag briseadh fuinneoga -->


T fuinneoga dh mbriseadh.

1. Tthar ag tigeil tithe.


2. Tthar ag nochn ada.
3. Tthar ag pl ceist chasta.
4. Tthar ag scrobh leitir.
5. Tthar ag dol bainne.
6. Tthar ag l gloine uisce.
7. Tthar ag danamh obair.
8. Tthar ag cur solta.
9. ta;thar ag imirt cluife.
10.Tthar ag foghlaim Gaeilge.
11.Tthar ag bruith fata.
12.Tthar ag danamh bd.
13.Tthar ag lamh pipir.
14.Tthar ag cloisteil scalta.
15.Tthar ag saothr p mhaith.

II. AG VS. A
A. Finish the following sentences with the verbal noun that appears earlier in the
sentence, changing the construction if necessary.
Sampla:

a. Thinig s ag foghlaim Gaeilge, ach n raibh s in ann


Gaeilge a fhoghlaim.
OR
a fhoghlaim.
b. Nor thinig Cit fs, ach t s ag goil ag teacht.

1. An bhfuil t in ann pinteil? Nl, ach t m ag goil_____________________mar


sin fin.
2. Thinig s ag dol carranna agus leoras. Bh s in ann carrana ______________
3.
4.
5.
6.

ach n raibh s in ann______________________.


Bheinn ssta an obair sin a dhanamh, ach nl m in ann____________________.
N raibh Cit ssta an t-orlr a ghlanadh, ach bUigean______________________.
N coinnig ag caint. Stopaig ______________ agus n bg________________ arst.
C nach bhfuil siad in ann tithe a thigeil, deir siad go bhfuil siad ag goil

______________________.
7. N Seinn ag danamh ceoil anois, ach t s in ann ___________________>
8. T tusa ag iarraidh carr nua a cheannacht, ach nl mise ag
goil____________________.
9. Feicim daoine ag imirt charta, ach nl mise ssta___________________.

10.Bheadh na gasir ssta leabhartha a lamh, ach nl siad in ann


_____________________.
B. Crochnaigh na habairt seo leis na focla idir libn.
(Finish each sentence, using the appropriate verbal noun construction for the verb
and its object given in parentheses).
Sampla:

T muid ag tigeil tithe (tig, tithe)


T m in ann tithe a thigeil (tig, tithe)

1. An bhfeiceann t duine ar bith? Feicim Mirtn_______________ (bruith, fata).


2. Nl arigead ag muintir Phidn. Mar sin, n bheidh siad in
ann______________________ (ceannaigh, carr).
3. T Samaisn ag iarraidh _________________________(pinteil, peictir)
4. T m ag goil ______________________________(nigh, nasoith)
5. N raibh na gasir ssta ________________ (dan obair), ach bUigean
_____________________ (glan, a seomri).
6. Is maith leis na fir ____________________ (imir, carta).
7. Cloisim ceol deas, agus cloisim Brd freisin, ___________________(dan, amhrn).
8. N b/i _____________________ anocht, n beith t tinn ar maidin. (ith, an
iomarca)
9. Bh Conamara ____________________ (imir, cluife maith), ach bh Ciarra in ann
____________________ (buail, iad)
10.Bheinn ssta ____________________(siil, abhaile).
11.An bhfuil t in ann _________________(tig, Gaeilge)?
12.T siad ag goil _____________________ (buail, th)
13.BUigean __________________(scrobh, leitreacha).
14.T muid ag iarraidh ____________________(foghlaim, Barla).
15.T Tchuile dhuine ag iarraidh _________________(foghlaim, )
16.N bheidh Cit ssta __________________(ps, an fear sin), ach bheadh Mire anssta _________________(ps, e).
17.T na gasir ag tos _____________________(imir, cluifi).
18.Thinig s anseo _____________________(dol, caoirigh).
19.Bheadh s nos fearr __________________(fg, an it).
20.Card at Pdraig a dhenamh? Slim go bhfuil s ______________ (saothraigh,
p mhaith).
21.BUigean __________________________(pligh, neart ceisteanna).

III. ADVERBS

Convert the adjective to an adverb in the sentences below, and fill the blank with it.
Sampla: T m ssta. T m ag caint go ssta>
1. T Mire leisciil. T s ag obair ____________________.
2. T Maime cantalach. T s ag caint ____________________.
3. T an bus luath. T s ag teacht ____________________.
4. T an fear sin spisiil. T s ag caint __________________.
5. T Brd compirteach. T s ag obair__________________.
6. T caint mhaith ag Pidn. T s ag caint ________________.
7. T bisteach throm ann. T s ag bisteach ______________.
8. T an cailn sin ciin. T s ag obair _______________.
9. T an fear sin uafsach. Bonn s ag caint ______________.
10.T an buacaill sin glic. T s ag caint ______________.
11.T Seinn dna. T s ag caint __________________.
12.T do charaid aisteach. T s ag caint __________________.
13.T an obair sin crua. Bonn muid ag obair _________________.
14.Bonn saoire choitianta ag Peige. Bonn s ag goil go Conamara ar saoire
_________________.
15.Fear dreach Mirtn. Bonn s ag caint _________________.
16.T bisteach bhog anseo. Bonn s ag bisteach ______________.
17.Bean lch sin. Bonn s ag caint _______________
18.T tusa uaigneach. T t ag caint __________________.
19.T sibh ag danamh obair mhaith. T sibh ag obair________________.
20.Bm cramach i gcna. T m ag obair ________________anois.

IV. PERSONAL NUMBERS.


Athraigh go huimhreacha pearsanta (Change the following to personal numbers).
1. tr shagart
2. cheithre ghasr
3. ocht bhfeilmara
4. dh rifneach
5. seacht gcaraid
6. chig dhochtr
7. naoi mbean an t
8. deich gcigire
9. tr bhanaltra
10.dh chomharsa
11.seacht n-ireannach
12.chig rna

CEACHT 16
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
sinara
tit
titim

Caighden
sinir
tuit
tuitim

I. AG.
A. Lon an bearna leis an bhforainm ramhfhoclach (Fill in the blank with the
prepositional pronoun form of the pronoun in parentheses).
Sampla: T a fhios agam (m)
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

cta ______________ (m)


ciall __________()
foighid _____________(muid).
ceol ___________ ().
an ceart _________(th).
Spinnis __________(iad).
ad __________(sibh).
a fhios _____________(muidne).
airgead ____________( fin).
carr ____________(eisean).

B. Scrobh freagra (Answer the question using a prepositional pronoun).


1. An
2. An
3. An
4. An
5. An
6. An
7. An
8. An
9. An
10.An

bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil
bhfuil

teach agat?
gasir ag Brd agus Mirtn?
foighid ag Cit?
sil agaibh go mbeidh sibh anseo?
an ceart agam?
ada deasa ag Mire?
rud ar bith ag Pdraig?
gasir eile ag do mhuintir?
an t-am againn?
teangacha eile ag Tomisn?

C. Lon na bearna (Fill the blanks with prepositional pronouns corresponding to the
underlined words).
1. Deir Cit go bhfuil foighid ____________.
2. An bhfuil t cinnte go bhfuil an ceart ____________?
3. T feoil ag Pidn, agus t iasc __________ freisin.
4. Feicim sibh, agus t leabhartha ________________.
5. C bhfuil mo chairde? T an t-airgead _____________.
6. Beidh m anseo, agus beidh carr ___________.
7. T beithigh ag an bhfeilmara, ach nl caoirigh __________.
8. Fanaig ansin agus bodh foighid _______________.
9. A Bhrd, an bhfuil mo chta _____________? T do cheannsa___________.
10.N raibh na mn ssta fanacht; bh ciall _____________.
11.Cloisim Peige ag casadh amhrn; t an-cheol ____________.
12.N raibh muid anseo, mar bh obair _______________.
13.Slim nach bhfuil a fhios _____________ sin.
14.Tigeann an cailn sin an cheis, ach nl an freagra______________.
15.Nl dearthair ar bith ag Donncha, ach t seisear driofracha_____________.

II. POSSESSION WITH SESIN/ TAMSA, ETC.


A. Lon na bearna (Fill the blanks with apossessive form using sesin ang ag as
described in section 3 of this lesson. Then say the sentences out lout. This is
primarily a spoken construction, and is much commoner, especially in the plural than
the possessive adjectives in speech.)
1. T do theachsa anseo, ach t an teach _______________(ours) ar an mbthar eile.
2. C bhfuil mo mhla. Seo an mla _____________ (yours).
3. Bh siad uilig ag an teach sta, ach thinig siad abhaile ag coinneil leis an
4.
5.
6.
7.
8.

gcraic ag an teach ______________ (theirs).


Bh tine ag an bhfeilm __________________(ours) go moch ar maidin.
Deir Brd go bhfuil an carr sin _________________(yours-pl) nua.
C bhfuil Mirtn? T an buachaill ___________ (mine) ro-dhna.
Bh Pdraig anseo ar maidin. -- Cn Pdraig? _ Pdraig___________ (ours).
C bhfuil an carr __________________(yours-pl)?

CEACHT 17
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
aimhreas
bil
fasig
tincara

Caighden
amhras
bile
fasg
tincir

I. AR
A. Lon an bearna leis an bhforainm ramhfhoclach (Fill the blank with the
prepositional pronoun to match the word in parentheses).
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

thas _____________(m)
deifir _____________(ise)
brn ______________(iad)
cli ______________(sibh)
fearg _____________(muid)
imn _______________()
tart _________________(mise)
ocras _________________()
nire _______________(iad fin)
adan deas _________________(th)

B. Scrobh freagra. Write a full-sentence answer to the following, using an


appropriate prepositional pronoun.
1. An
2. An
3. An
4. An
5. An
6. An
7. An
8. An
9. An
10.An

bhfuil slaghdn ort?


bhfuil ocras ar dhuine ar bith?
bhfuil deifir ar Bhrd?
bhfuil aifal oraibh?
bhfuil droch-choslacht orm?
mbeidh moill orainn?
bhfuil fonn ar Phdraig imeacht?
bhfuil tart ar na gasir?
bhfuil faitos ort go mbeidh drogall ar Mhire fanacht?
raibh iontas oraibh go raibh fasig ar an minteoir?

C. Lon na bearna. Fill the blanks with a prepositional pronoun corresponding to


the noun or pronoun in the sentence.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Slim go bhfuil slaghdn _________________.


Deir Deaide go bhfuil fearg ________________.
Deir siad go mbeidh muid ssta, ach t aimhreas__________.
Chuala m caint ar Phdraig Mac Piarais, mar t cli___________.
T droch-chuma ar Chit; slim go bhfuil slaghdn__________.
Deir siad go mbeidh moill ____________.
Feicim Bairbre, agus t strainc _______________>
An bhfuil t tinn? T dath bu ____________>
Deir sibh go bhfuil drogall _____________ obair a dhanamh, ach nl a fhios

agam cn fth.
10.T ocras ar na daoine sin, agus t tart ___________freisin.
11.Beidh Diarmaid deireanach, mara mbonn deifir___________.
12.Chonaic m do dhriofr ag an siopa, ach n raibh fonn_____________ a bheith
ann.
13.Nl m cinte c bhfuil mo ghasr, agus t imn________.
14.Is deas do line! Bh gna deas _________ inn freisin.
15.T m fin agus Peige ag goil ag an teach sta, mar gheall go bhfuil an-tart
_____________

II. AG VS. AR
A. Lon an bearna leis an bhforainm ramhfhoclach ceart.
Fill the blank with the correct prepositional pronoun form of ag or ar, as appropriate.
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T
11.T
12.T
13.T

tart _________ ()
deifir ___________ (m)
foighid ___________(muid)
aifal ___________(iad)
sil ____________ ()
ciall ____________(th)
aimhreas ____________ (sibh)
a fhios ______________(m)
brn ______________(iad)
fasig ___________(th)
imn ______________()
faitos _______________(muid)
an ceart ___________()

14.T
15.T
16.T
17.T
18.T
19.T
20.T

cli ____________(sibh)
Fraincis _____________(iad)
drogall ____________(m)
fearg ____________()
ceol ____________()
moill _____________(sibh)
nire ____________(muid)

B. Crochnaigh na habairt seo a leanas.


Complete the following, using an appropriate idiom with ar or ag:
1. Ta na gasir ag ithe bricfsta mr; bonn ___________ ____________ Tchuile
maidin.
2. T Seinn ag iarraidh a ghoil abhaile; t _______________ _____________ a ghoil
abhaile.
3. Nl sibh ssta fanacht tamall beag; nl mrn _____________ _____________.
4. T Brd ag rith; an bhfuil ______________ _______________?
5. T Mirtn ag sneadh deoch agam, ach nl ____________ ___________, agus mar
sin, nl s in ann a ioc (pay).
6. T cuma thinn ort; an bhfuil _____________ _______________?
7. Bh s ag danamh ruda nireacha; shlfe go mbeadh ___________ __________.
8. Nuair a bh m g, bhodh madra mra ag cur ___________ _____________, ach
anois, is maith liom iad.
9. Beidh Mire ag casadh amhrin anocht; t ____________iontach _____________.
10.Bh m deireanach mar gheall ar an mbus; bh __________ _______________.
11.N maith le mo mhthair ada a nochn; t _____________ _______________ a
dhenamh.
12.Dirt Pdraig Rgabh mo leithscalS--bh _____________ __________ go raibh s
mall.
13.T muid an-ssta ar fad go bhfuil an l go bre; t __________ ____________ go
bhfuil an samhradh ag teacht.
14.N bhonn na gasir ciallmhar ariamh; nl ____________ ar bith ___________.
15.Bheadh Mirn ssta dh mbeadh aimsir mhaith ann; t ___________ __________
go mbeidh an l amireach go deas.

III. PLURALS.
Scrobh an uimhir iolra. Write the plural form.

amhrn
slaghdn
crs
eitlen
suochn
adn
fasig
billeoig
pionta
hata
crsa
cluife
gnithe
finne
gire
coslacht
toitn
comrda
rna
clscrobha
soitheach
monarcha
ceathr
amharclann
peann
muic

bs
fios
cs
ceird
seans
moill
caoi
cla
tr
bil
damhsa
teanga
pingin
tuairim
bainis
carraig
cloigeann
focal
caraid
baile
mle
sol
ceol
saol
comhr
leora

IV. VOCABULARY--COLORS
Cn dath at ar na ruda seo?
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T
11.T

tintreacha________________.
gruaig seandaoine __________________.
billeoga _________________ sa samhradh.
billeoga _________________sa bhfomhar.
pingineacha ________________.
an spir _______________nuair at an aimsir go maith.
an sneachta ________________.
irinn ________________.
an ghrian _________________.
airgead Meireacnach ___________________.
an leabhar Gaeilge (Learning Irish) ____________________.

12.T an talamh _____________.


13.Nuair a bhonns bisteach air, t an spir ________________.
14.T an ghual ________________.
15.T an bainne _____________.
16.T lla ________________.
17.T fata ________________.
18.T clracha dubha ______________.
19.Amannta, bonn clracha dubha eile ___________________>
20.T far _________________

CEACHT 18
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
baladh

Caighden
boladh

I. INDIRECT RELATIVE CLAUSES


A. Fill in the correct verb and preposition forms to complete the relative clause, and
translate into English.
Sampla: T fear ag an ngeata. T an geata
*a bhfuil* fear *aige* mr.
1. T mo leabhar ar an gcathaoir. T an chathaoir _______________ mo leabhar
uirthi compirteach.
2. Beidh Tchuile dhuine ag an teach sta anocht. T an teach sta ______________
Tchuile dhuine aige in aice leis an scoil.
3. T ceol ag cupla duine sa rang, ach nl na daoine _____________ceol acu anseo
inniu.
4. Bonn imn orainn faoi mo ghasr tinn; t an gasr___________ imn orainn faoi
ag an ospidal arst.
5. T na gasir ag briseadh fuinneoga ar dhuine eicnt; nl an duine
________________ siad ag briseadh fuinneoga air sa mbaile.
Continue as above, filling in the prepositional pronoun as well.
6. T ceanna nua ar na tithe sin; ach t na tithe ___________ na ceanna nua
___________sean.
7. Bh gna deas ar charaid Bhrd arir; n fheicim anois an charaid ____________
an gna deas ______________..
8. T a fhios ag neart daoine c h an fear d. C bhfuil na daoine
________________ a fhios ______________c h?

9. Beidh moill ar go leor eitlein mar gheall ar an aimsir; bUfhidir go mbeidh


muid fin ar eitlen _______________moill ___________.
10.Bh an-fhoighid ag an mbean sin. Cn t-ainm at ar an mbean _______________
foighid _____________?
B. Change the following to make a relative clause, as shown.
Sampla: Bh feilm ag an bhfear sin. --> Sin an fear a raibh feilm aige.
Bh s anseo mar gheall air sin. --> Sin an fth a raibh s anseo.
1. 1. T sagart maith ag teach an phobail sin.
Sin teach an phobail___________________________.
2. Bh duine eicnt ar an gcathaoir sin.
Sin an chathaoir __________________________.
3. Bh muid ann an t-am sin.
Sin an t-am __________________________.
4. Thinig siad as an tr sin.
Sin an tir __________________________.
5. T t ag obair sa siopa sin.
Sin an siopa _______________________.
6. Bh muid ag lamh as an bpipar seo.
Seo an pipar ______________________
7. Beidh m sa mbaile an oche sin.
Sin an oche _________________________.
8. Fuair muid tortha maithe ag an siopa seo.
Seo an siopa ____________________________.
9. Bonn go leor daoine ar an mbus sin.
Sin an bus __________________________.
10.T airgead agam ar an mbean sin.
Sin an bhean ________________________
C. Make a relative clause, as follows:
Sampla: Feicim bean. T a mac tinn.--> Feicim bean a bhfuil a mac ti nn.
1. Feicim fear. T a fheilm soibhir.
2. Feicim cailn. T a sciorta go deas.

3. Cloisim scel. T a dheireadh spisiil.


4. Feicim daoine. Ta a gcairde in irinn.
5. T m ag caint le bean. T a teach ar an gcnoc.
6. T aithne agar ar bhanaltra. T a hospidal mr.
7. T aithne agar ar mhthair. T a cuid gasir dna.
8. Feicim sagart. Ta a charr gorm.
9. Cloisim amhrn. T a chuid focla aisteach.
10.Cloisim mic linn. T a gcuid ceisteanna deacair.
D. Make a relative clause--direct or indirect as required--based on the underlined
word (*word*). Watch out for gender changes.
Sampla:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

T *an fear* anseo.--> C h an fear at anseo?


T t ag caint leis *an bhfear*. --> C h an fear a bhfuil t ag caint leis?

T *an teach* ar an gcnoc. T an teach ________________mr.


T an teach ar *an gcnoc*. T an cnoc _____________mr.
Feicim *an teach*. C at sa teach ____________________.
Feiceann *an fear* th. C h an fear ___________________?
Beidh na gasir ag *an gcoliste. C bhfuil an coliste_______________?
T an-tir agat ar *na hbhair sin* Card iad na

hbhair_______________________?
7. T *crann* lainn in aice leis an ngeata. Cn cinel crann an crann
________________________?
8. Bh m ag cur ceist ar an mbean sin. C h an bhean
__________________________?
9. T airgead ag *an bhfear sin* ar Mhirtn. C h an fear______________________.
10.Thinig go leor daoine as irinn blianta shin. T na
daoine__________________________ i Meireac anois.
E. Dean ceisteanna astu seo.
Sampla:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

T an leabhar ar rud eicnt--> C air a bhfuil an leabhar?


T an leabhar ar bhord eicnt --> Cn bord a bhfuil an leabhar air?

T airgead ag duine eicnt.


T siad ag breathn ar rud eicnt.
Beidh s ag titim as it eicnt.
Bh ciall ag duine eicnt.
T foighid ag mn eicnt.
T cupin ar bhord eicnt.

7. Bh caipn ar dhuine eicnt.


8. Bonn na beithigh ag geata eicnt.
9. T cion ag duine eicnt ar Bhrd.
10.T siad ag baint spraoi as duine eicnt.

II.

IDIOMS.

Write an idiomatic expression that is approximately synonymous with or that follows


from the sentence given.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

T m ag iarraidh breathn ar an teilifs.


N maith leis an ngasr caife ar chor ar bith.
T Mirtn ssta fanacht tamall fada gan fearg a bheith air.
T a fhios ag Tchuile dhuine c h C Chulainn.
Bh Mire deireanach.
BUfhidir go mbeidh posta nua aice.
Bh 10 bpunt ag Cit. Fuair Donncha . Anois, t Cit dh iarraidh ar ais.
Bh muid i mBaile tha Cliath go minic, agus t a fhios againn c bhfuil Tchuile

shrt.
9. Slim go bhfuil an minteoir for-mhaith.
10.T Peige ag goil ag cur ceist ort.
11.Dirt sibh Rgo raibh maith agatS leis an mbean sin.
12.Is maith leat Pdraig.

B. Fill the gaps with an appropriate form of the preposition *as*.


1. Cuir sos an mla agus tig pipar _________.
2. Chuaigh s ag an scoil, agus thinig an mistreas amach_________.
3. Deir Cit go mbeidh sibh __________fin.
4. Bh orainn fanacht _____________fin.
5. Cuir do limh i do phca, agus tig airgead ______________.
6. Seo leitir. Ligh cupla focal ____________.
7. An mbeids ssta dh mbeinn ag baint obair ___________?
8. Bh siad ag isteacht leis an lacht, gan mrn eolas a bhaint______.
9. T t an-leisciil. T s for-dheacair obair a bhaint________.
10.N lmaith liom a bheith __________fin.

III. AS.
A. Fill in the prepositional pronoun form.

1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

Brd ag obair _________fin.


mise agus thusa ag obair ___________fin.
na sinara ag obair ______________fin.
sibh ag obair ____________fin.
m ag obair _______________fin.
mo dhearthir ag obair ___________fin.
t ag obair _____________fin.
s ag obair ______________fin.
tusa agus Bairbre ag obair ____________fin.
muid ag obair _____________fin.

IV VERBAL NOUN CHOICE


Fill in the correct construction for the verbal noun and noun given.
Sampla:

T s *ag imirt charta* (imirt, carta)


T s ssta *carta a imirt* (imirt, carta)

1. T fonn ar Pheige ________________________. (bualadh,Seinn)


2. Nl m in ann___________________(lasadh, an tine)
3. An bhfeiceann t Mirtn ______________(l, bainne)
4. An bhfuil drogall ort __________________? (lamh, leabhar)
5. T sil agam ____________________. (pl an cheist)
6. Cloisim duine ___________________. (casadh, amhrn)
7. An mbeadh s deacair ______________? (foghlaim, Fraincis)
8. T Peige ag tos ____________________(imirt, cluife)
9. Thinig muid anseo __________________(foghlaim, Barla)
10.Bh faitos orthu ___________________. (goid, an t-airgead)
11.T muid ag goil ________________. (tigeil, teach nua)_
12.Is maith le mo dhriofr _________________(baint, spirt,asam)
13.N raibh Mire ssta _______________> (psadh, Ruair)
14.Dirt Maime leis an gcailn ______________. (bruith, na fata)
15.Bonn fir ag teacht _____________________. (toraocht, mn)
16.Bheadh thas orm _________________.(glanadh, mo sheomra)
17.Beidh siad ag stopadh _________________(danamh, spraoi)
18.N bheidh Ciarra in ann ________________(bualadh, muid)
19.T s ag coinneil __________________(cur, ceisteanna)
20.An gcloiseann t an gasr ______________?(danamh, torann)

CEACHT 19
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
loigh
loighe

Caighden
luigh
lu

I. COMPARISON
A. Change the comparatives with *is* to comparatives with *nos* as follows:
Sampla: Is blasta bainne n uisce --> T bainne nos blasta n uisce.
1. Is
2. Is
3. Is
4. Is
5. Is
6. Is
7. Is
8. Is
9. Is
10.Is
11.Is
12.Is
13.Is
14.Is
15.Is
16.Is
17.Is
18.Is

casta an cheist seo n an cheist eile.


cruacha cloch n adhmad.
grinne an teach mr n an teach beag.
fusa an Fhraincis n an Barla.
meas an teas n an fuacht.
pldaithe Baile tha Cliath n Conamara.
luathcha an t-eitlen n an bus.
tanaocha Cit n Mirtn.
trioma an Fhraince n irinn.
fearr a bheith soibhir n a bheith bocht.
cinnte thusa n mise.
buocha an ghrian n an ghealach.
techa Meireac n Sasana.
l piste n fear.
ruacha pingin n punt.
dcha an ghual n an mhin.
ille Brd n Mire.
ticha crann n maide.

B. Change the following sentences to superlatives according to the following model:


Sampla: T an teach seo nos fearr n teach ar bith eile. --> Seo an teach is fearr.
1. T an bia seo nos blasta n bia ar bith eile.
2. T an it sin nos ille n it ar bith eile.
3. T an seomra sin nos teocha n seomra ar bith eile.

4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T
11.T
12.T
13.T
14.T
15.T

an bhean seo nos ruacha n bean ar bith eile.


an t-bhar sin nos fusa n bhar ar bith eile.
na hada sin nos trioma n ada ar bith eile.
an fear seo nos measa n fear ar bith eile.
an damhsa sin nos beocha n damhsa ar bith eile.
an duine sin nos tanaocha n duine ar bith eile.
an mh seo nos brecha n m ar bith eile.
an peictir seo nos grinne an/ peictir ar bith eile.
an maide seo nos ticha n maide ar bith eile.
an bthar sin nos foide n bthar ar bith eile.
a fhasig sin nos liathcha n fasig ar bith eile.
an t-adhmad sin nos cruacha n adhmad ar bith eile.

C. Fill the blank with the correct connector from among the following: le, leis, is, sin,
or canna.
1.
2.
3.
4.
5.

Nl an fhisic chomh furasta _________ an gceimic.


T an fheoil go maith agus t na tortha chomh maith_________.
Nl Pidn chomh mr _________Donncha.
Nl s chomh te __________ a bh s inn
T Baile tha Cliath cad mle as an it seo. N raibh a fhios agam go raibh s

chomh fada ____________.


6. T an l inniu chomh grnna __________a bh ariamh.
7. Nach bhfuil Mire chomh deas ______Brd?
8. Nl t chomh cantalach __________at Maime.
9. T an aimsir chomh dona ________nach bhfuil muid in ann a ghoil amach.
10.N bheidh an obair chomh crua _______ a bh s anuraidh.
11.T Barla furasta; an bhfuil Gearminis chomh furasta _________?
12.Bh an carr chomh luath ___________ an mbus.
13.T mise chomh tuirseach __________at tusa.
14.Nl duine ar bith chomh leisciil __________Tomisn.
15.T an t-bhar seo an-spisiil; nl na hbhair eile chomh spisiil
_________________.
16.Slim go bhfuil s an-sean, t s chomh liath _________>
17.Tig an leabhar, m t t dh iarraidh chomh dona_________.
18.Card at chimh hlainn ___________ an bhfarraige?
19.Nl Bairbre chomh beag __________ Peige.
20.T do mhinteoir go hiontach, ach t mo mhinteoirsa chomh hiontach
_____________
D. Fill the blanks with the comparativsuperlative form of the adjective.

1. T Doncha mr; t Tomisn nos __________;, ach is Ruair an duine is


__________.
2. T carranna sciopth t traenacha _________________n carranna; ach t eitlen
_______________n traenacha n carranna; mar sin, is an t-eitlen an deis
iompair (=vehicle)_________________.
3. T maide tiubh ag ine; t maide nos ____________ag Cit, ach t an ceann
_______________ag Brd.
4. T bthar Thr an Fhia fada go leor; ach is _______________bthar Ghlinsce; ach
is bthar Bhaile tha Cliath an bthar ______________ acu uilig.
5. T Mire go hlainn; t na _______________n , ach is Bairbre an bhean
______________.
6. C go bhfuil mo ghasr dna, t do ghasrsa _____________ fs.
7. BUfhidir go bhfuil aimsir Mheireac go dona, ach slim go bhfuil aimsir
Cheanada _______________; agus is aimsir na Rise an aimsir _____________ sa
domhan.
8. Tigim Gaeilge go minic, ach tigim Barla nos ____________.
9. T an l grnna inniu; bh s nos _______________inn; ach is an geimhreadh
an t-am a mbonn an aimsir ______________ ann.
10.T Bairbre rua; ach t a driofr _______________n ; is a mthair an duine
______________
E. Translate to Irish.
1. Tomisn is thinner than he used to be; but hs not as thin as Mirtn.
2. Im not as certain as I want to be about this. I was more certain than this
yesterday.
3. How grey is your brother? HeUs a grey as that man there; and my uncle is just
as grey.
4. --This class is easier than any other.
--Well, if itUs that easy, you are better off than me.
5. How hot the day is! ItUs hotter than it usually is this month, but Im afraid
that its not as hot as it will be later.
6. --Who is the best storyteller?
--Well, Pidn is a good storyteller, but I donUt know if hes the best (one).
Diarmaid has better Irish than he does.
7. --Are you ready?

1. --Im as ready as Ill ever be.

II. EXERCISE
This exercise depends on a picture, which I will try to schematize below.

________
teach sta
A.

B.

C.

A and B are standing outside the pub. C is inside with a drink in hand, inviting them
in.
A says: T tart orm. Dh mbeadh muid __________ ansin, bheadh deoch againn.
B says: T an it sin go dona. T s nos fearr againn fanacht __________.
C says: Gabhaig _____________. T s go deas __________. N fanaig ___________.
Fill in the blanks with isteach, amach, istigh or amuigh. Likewise for the sentences
below based on the scenario above.
1.
2.
3.
4.

Feiceann beirt fhear an teach sta. T siad ar an taobh___________.


T duine acu ag iarraidh a ghoil ____________ann.
Nuair a bheas siad _____________, a deir s, beidh deoch aguscraic acu.
Nl a charaid ssta a ghoil ____________, mar n bhonn s ag l, agus n raibh s

5.
6.
7.
8.
9.

___________in it mar sin ariamh.


T fear eile taobh ____________, agus t deoch aige.
T s ag breathn ______________as an doras.
T s ag caint leis na fir ____________
Deir s go bhfuil s chom maith acu a thocht ___________
T an chraic go maith ar an taobh ___________, a deir s, agus beidh siad nos

ssta ag goil ___________ n ag fanacht__________.


10.Deir an fear a bhfuil an caipn air (=A) go bhfuil neart airgead aige, agus go
mbeidh s fin ag ceannacht deoch do (=for) Tchuile dhuine at
________________.

B. Another picture: Samais/in on the roof of a house, a dog standing at the foot of
the ladder, Cit below, yelling at him.
Cit says: Card at t a dhanamh ___________ ansin? Gabh _________go beo!
Semaisn says: RNl m ag iarraidh a ghoil _________. T m ag fanacht _________.
Gabh thusa ____________.
Fill in the blanks above and below with suas, thuas, anuas, sos, thos or anos, as
appropriate.
1. T Samaisn _______________ar an teach.
2. Chuaigh s (=he went) ____________ leis an drimire (=ladder), agus t s ssta a
bheith _____________.
3. T s ag breathn ________ ar Chit.
4. T Cit ______________ar an talamh, ag breatn __________air.
5. Nl sise ssta ar chor ar bith go bhfuil s ____________, mar t faitos uirthi go
mbeidh s ag titim _____________>
6. T clocha beaga ag Samaisn, agus t s dh gcaitheamh _________ ag Cit.
7. Deir s le Cit teacht ________________, ach nl s ssta a ghoil ___________.
8. Deir sise le Samaisn teach ____________, ach t seisean ag iarraidh fanacht
_____________.
9. Ach beidh aifal ar Shamaisn ar ball, mar t madadh _______ in aice leis an
drimire, agus t s ag goil dh leagan.
10.Nuair a bheas an drimire __________, n bheidh Samaisn in ann a thocht
_____________.
11.Beidh ocras air, freisin, ach n bheidh s in ann aon bhia a thabhairt (=-bring)
_____________.
12.Beidh air fanacht ____________ go mbeidh Maime n Deaide sa mbaile, mar nl
Cit in ann an drimire a chur _________ arst.

C. Thall, i bhfus, anonn, anall.


T Nan agus Cil in irinn, i gCo. na M (35 mhle thiar- thuaidh as Baile tha
Cliath). T deichnir sa gclann.
Meireac
Cait, Aine, Clin

Eirinn
M: Nan,

Sasana
Birminghamd: Brid

Cil: Mirtn, Sen, Pdraic


Mchel, Tony

Londain: Mairin

Roscomin: muintir fhear


Bhrd
Corcaigh: muintir fhear
ine

Fill the blanks with thall, i bhfus, anonn, anall, where possible. Other directionals
may be needed in some cases. Assume the perspective of someone in Ireland.
1.
2.
3.
4.
5.

T inn amhin acu ____________ i mBoston. Cit at uirthi.


Chuaigh s ________________ blianta shin, agus t s psta____________.
T beirt dh gclann mhac, Pdraic agus Mirtn, psta_____________.
T trir dh gclann inn, agus mac amhin _____________ i Sasana.
Bonn ine agus Brd ag teacht ____________ Tchuile shamhradh leis a gcuid
gasir; uaireanta bonn siad ag goil _____________ go Corcaigh, n ___________

go Roscomin freisin, it a bhfuil muintir ag a bhfir.


6. Bonn siadsan ag tocht ____________ nos minic n Mirn; ach bonn sise
____________ anois Tis arst.
7. Chuaigh Sen _____________ar saoire ag ine, Brd, Ciln, agus Mirn
anuraidh. N raibh s ___________ i Meireac ariamh.
8. Bh Tony tamall ____________ i Sasana freisin, ach n raibh s ssta leis an it,
agus thinig s ____________.
9. T deirfir ag Nan _____________ i Chicago freisin.
10.Chuaigh Nan agus Cil __________ go Meireac uair. Bh siad s seachtain
______________. Bh siad i mBoston le Cit, agus ansin chuaigh siad
______________ ag driofr Nan.
11.Bh m fin in irinn an t-am sin. Chuaigh m go Sasana ar saoire, agus nuair
a thinig m ______________, bh Nan & Cil____________ i Meireac/
12.Bh siad ag caint ar ghoil _______________ anuraidh, ach bh Cil tinn, agus mar
sin, dUfhan s ______________. Bh Nan m__________, cupla seachtain i
mBoston, agus cupla seachtain__________ i Chicago.
13.Bonn Sen ag caint ar ghoil _____________ go Meireac am ecicnt, agus
bUfhidir go mbeadh Pdraic n Mirtn n Tony ag goil __________ freisin, ach

slim nach maith le Mchel a ghoil it ar bith. Bonn seisean ssta fanacht
_____________>
14.N raibh Cit_____________ le fada, ach deir Nan go mbeidh s ag tocht
_____________ an samhradh seo chugainn, bUfhidir.
15.Bh bean eile as Meireac ag fanacht sa nGaeltacht tamall. Thinig s _________
ar saoire, agus dUfhan s cheithre bliana ___________ ag obair. Ach chuaigh s
_____________ arst.
D. Fill the blanks with an appropriate adverb of direction or position.
2. Beidh muid ag goil _______ go hirinn an samhradh seo. N bheidh r gcairde
ag goil anonn; beidh siad ag fanacht ____________.
3. T Brd ar an gcapall; t an capall ag rith ro-scioptha; mar sin, t Brd ag titim
____________.
4. A Shamaisn, glan ____________do sheomra go beo; Ansin, gabh ____________
(as an teach), agus imir cluif le do chuid cairde _________ in aice leis an
ngarra.
5. C bhfuair t an rud grnna sin? Cuir _______ ar an talamh go beo !
6. Beidh muid ag goil ____________ California an Nollaig seo chugainn. Beidh muid
ag fanacht le mo mhuintir ___________ in aice le San Francisco, agus ansin,
beidh muid ag goil ____________ go San Diego. Beidh muid ag teacht
_____________ go Minnesota sa mbliain nua.
7. An bhfuil t tuirseach? Luigh ___________ agus tig scth.
8. Tig __________ an mhin at sa gcisen ___________ ar an orlr, agus cuir
___________ ar an tine .
9. T an cat _____________ sa gcrann; t faitos ar an gcratur a thocht
___________>
10.Ab Tin Donncha Rua? Shl m go raibh s i Sasana. Cn uair a thinig s
_____________?
11.T St. Paul taobh ___________ den abhainn Mississippi; t Minneapolis taobh
___________.
12.T m ag goil abhaile anois; beidh m __________ ag 5:00.
13.T duine ag an doras; abair leis a theacht ______________.
14.Nach bhfuil t fuar thall ansin in aice leis an bhfuinneoig? Gabh _________; t
s noss fearr in aice leis an tine.

15.T m ag goil ___________ an staighre anois. Chns a bhas m ____________,


fan ____________ sa teach.

III. NUMBERS
Translate.
15 times
19 bags
40 cigarettes
300 potatoes
12 roads
60 planes
16 TVs
80 pens
13 weeks
12 weddings
600 towns
13 fish
15 rats
500 pieces
17 languages
60 eggs
19 universities
40 gallons
60 minutes
18 eyes

50 factories
14 beards
12 boats
140 questions
18 opinions
2000 miles
11 pipes
60 pence
15 elementary schools
20 fires
14 months
18 cliffs
17 nations
180 causes
13 cities
11 rings
120 years
1500 windows
16 curraghs
700 names

CEACHT 20
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
nuaocht

Caighden
nuacht

I. LE
A. Fill the blank with the correct form of le.
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

Cit
Cit
Cit
Cit
Cit
Cit
Cit
Cit
Cit
Cit

ssta
ssta
ssta
ssta
ssta
ssta
ssta
ssta
ssta
ssta

_______________(m)
_______________(sibh)
______________()
______________(mise agus thusa)
______________(th)
______________(mise)
________________()
______________(iad)
______________(thusa agus ise)
______________(muid)

B. Fill the blank with a prepositional pronoun corresponding to the marked noun
phrase.
1. Is maith le *Peige* iasc, ach is fearr __________feoil.
2. Deir *an minteoir* nach mbonn na mic linn ag isteacht________.
3. T *Pidn* ag caint, ach nl duine ar bith ag aont ________
4. T *leabhartha* ar an mbord, agus t do mhla in aice _______
5. Bh fearg ar Bhrd, ach dirt *mise* gur cuma __________.
6. Sleann *mo chairde* gur fi ____________ an carr a cheannacht.
7. T *Bairbre* anseo, agus t a fear in ind __________.
8. Bh *t* deireanach arir; bh Tchuile dhuine ag fanacht _______.
9. Nuair a bh *muid* anseo cheana, bh na daoine d ag caint _________>
10.Nuair a bh *siad* in irinn, bh muid ag obair in ind ________.
11.Cn fth a seann *sibh* nach mbon duine ar bith ssta ____________.
12.T *m* cinnte nach miste _________an obair a dhanamh.
13.Bh *Pdraig Beag* dna, ach bh an-fhoighid ag a mhthair __________.
14.T an obair sin deacair ag *na gasir*; an bhfuil duine ar bith ssta cuidi
________?

15.T thas *orainn* nach bhfuil sibh ag sraocht _________>

II. RELATIVE OF THE COPULA.


Form relative clauses as shown.
Is maith leis an bord sin. --> Sin an bord is maith leis.
Is maith leis an fear sin an bord.--> Sin an fear ar maith leis an bord.
1. Is fi an carr sin a cheannacht.
2. Is cuma leis an gcailn sin c bhfuil siad.
3. N miste le Cit an rud sin a dhanamh.
4. Is deachair obair sa seomra seo.
5. Is digh leis na daoine sin .
6. Is fidir leat an cca seo a ithe.
7. N fidir an teach sin a dhol.
8. Is leis an minteoir sin na leabhartha uilig.
9. Is liomsa an cta seo.
10.N maith leis an mbean sin feoil.

III. LE DANAMH.
Paraphrase the following sentences using a verbal noun with le, as shown.
T orm obair a dhanamh--> T obair le danamh agam.
T obair agam le danamh
1. T ar Mhirtn pipar a chur ar an mballa.
2. T orainn na mla a phacil.
3. T orm leitir a scrobh.
4. T oraibh staidar a dhanamh.
5. T ar mhuintir Ruair carr a dhol.
6. T ar Mhire soith a nochn.
7. T ort vta a chaitheamh.
8. T orthu seomra a phinteil.
9. Bonn ar na mic linn go leor leabhartha a cheannacht.
10.An bhfuil t ag iarraidh focal a r?
11.Bheinn ssta dh mbeinn in ann airgead a chaitheamh.
12.Nl Bairbre in ann a ghoil ag an teach sta, mar t uirthi leabhar mr a lamh
anocht.
13.Beidh obair ag Tchuile dhuine: beidh an siinara ag tigeil tithe, agus bheidh
na feilmara ag cur solta.
14.Nach bhfuil t ag goil ag feiceil duine eicnt?
15.Bonn ar bhean an t an iomarca a dhanamh.

IV. VERBAL NOUNS.


Give the verban noun for each verb.
salaigh
snmh
cuimhnigh
traigh
imigh
tosaigh
tabhair
loigh
tarlaigh
las
bain
dan
leag
siil
dol
mair
aontaigh
tig
creid
breathnaigh
scrobh

codail
ist
fan
nigh
pligh
buail
goid
seas
cas
scrdaigh
tit
oscail
pinteil
foghlaim
iarr
gabh
caith
cuir
ceannaigh
ith
ps

athraigh
bris
saothraigh
cirigh
roinn
sn
clois
b
irigh
fg
faigh
coinnigh
feic
fs
ligh
glan
airigh
dearg
tig
sl
bruith

CEACHT 21
LITRI AN CHAIGHDEIN
LI
gabiste
din
thar is

Caighden
caibiste
dn
tar is

I. FUTURE TENSE
A. Convert the following to questions.
1. Riteoidh Maime an dinnar
2. Glanfaidh m mo sheomra.
3. Diseoidh t go moch ar maidin amireach.
4. Dolfaidh Mire an carr.
5. Plifidh lmuid an cheist sin arst amireach.
6. N thosidh siad in am.
7. Brisfidh sib Tur gcloigne mara mbeidh sibh cramach.
8. N iroid m ag a 8:00.
9. Fanfaidh lmo dhriofir liom.
10.N shnmhfaidh Pidn Beag san abhainn.
11.N chodlidh Caitrona go maith ar an leaba sin.
12.Casfaidh m leat ag an teach sta anocht.
B. Make the following sentences negative.
1. Gearrfaidh Mchel a mhir.
2. Pgfaidh Brd a huncail.
3. Scuabfaidh m an t-orlr.
4. An bhfeicfidh t do mhuintir faoi Nollaig?
5. Bruithfidh Cit na fata.
6. An gceannoid sibh bia ag an siopa sin?
7. An osclidh duine eicnt fuinneoig?
8. Fagfaidh m thiar ag teach an phobail th.
9. Saothridh t p nos fearr ar an bposta nua.
10.Roinnfidh Bairbre Bheag an cca leis na gasir eile.
11.An greidfidh t na ruda a deir s?
12.Imreoidh na fir crta an oche ar fad.

C. Change the imperative to a future form.


Oscail an doras --> Osclidh m an doras.
1. Lig do scth.
2. Cuimhnigh ar an obair at le danamh.
3. Codail go maith.
4. N hathraigh do chuid ada/
5. Fan nimad.
6. N goid an t-airgead.
7. Cas amhrn.
8. Danaig deifir.
9. B cramach, agus n tit anuas.
10.Breathnaigh ar an gclrdubh.
11.Scrobh agam go luath.
12.Tosaig ag caint.
13.Tig t-am.
14.Imigh as an mbealach.
15.N salaig an chisteanach.
D. Answer the questions.
1. An lifidh t leabhar spisiil an tseachtain seo?
2. An nglanfaidh t an teach ag an deireadh seachtaine?
3. C mhad leitir a scrobhfaidh t an tseachtain seo?
4. C gceannidh t feoil?
5. An gcuimhneoidh t ar to chuid Gaeilge?
6. Cn t-am a n-eireoidh t amireach?
7. An bhfeicfidh t do mhuintir go gairid?
8. C a nifeas na soith anocht?
9. Card a dhanfeas t ag an deireadh seachtaine?
10.An bhfsfaidh tortha ag to theach i mbliana?
11.An aireoidh muid te n fuar an mh seo?
12.An istfidh t leis an nuaocht anocht?
13.An mbearrfaidh tUfhear noU tUathair fin ar maidin?
14.Cn cinel bil a riteos t anocht?
15.An bhfoghlaimeoidh t teanga ar bith eile?
16.C a sheasfeas sa gcad toghchn eile?
17.Cn t-am sa mbliain a lasfaidh t tine?
18.An saothridh t p nos fearr sa samhradh n sa mbliain (acadil)?
19.C ngabhfaidh t ar saoire?
20.An siilfidh t abhaile?

II. FAOI.
A. Fill the blanks with an appropriate pronoun form of *faoi*.
1. T fuadar _________().
2. T __________Fraincis a fhoghlaim. (muid)
3. Card at ____________ a dhanamh? (sibh)
4. Bh leaba mhr ann, agus go leor ruda ____________ ()
5. Bh muid ag caint ____________. (th)
6. An bhfuil fs _________? (iad)
7. Nl muid ag r rud ar bith __________. (sibh)
8. T __________ a ghoil a chodladh go luath anocht. (m)
9. Bh Mirtn ag caint __________ () arir.
10.Bh __________ coinneil ag l. (iad)
B. Fill the blanks with a prepositional pronoun to match the marked noun phrase.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Deir *Bairbre* go bhfuil ________ a ghoil siar amireach.


Nl aithne agam ar *Phidn Mhirtn*, ach chuala m go leor ___________.
Nl *an crann* faoi bhlth, ach t fs _______.
Breathnaigh *orm* ag rith, a Mhaime. Nach bhfuil sil ________?
Nor thinig *siad* fs, ach t __________ a theacht amireach.
An bhfuil __________ *t*Ufhasig a bhearradh?
Dirt *sibh* go raibh ____________ imeacht inn, ach t sibh anseo go fill.
Bonn deifir ar *Phdraig* i gcna, agus fuadar __________.
Nl *muid* ssta ar chor ar bith go raibh an dream sin ag caint ___________ agus

ag cur anuas orainn.


10.T *an chathaoir* a bhfuil an cat _________ an-chompirteach.
C. Answer the following questions with a prepositional pronoun.
1. An bhfuil fs faoin bhfar?
2. Nach bhfuil fuadar faoi Chit?
3. An bhfuil ft agus Faoi Bhrd fanacht posa eile?
4. Nach bhfuil sil faoin gcapall sin?
5. An bhfuil ft fanacht n imeacht anois?
6. An raibh sibh ag caint faoi Mhirtn agus faoi Phdraig?
7. Ar chuala t scal faoin toghachn?
8. Card at faoin gcathaoir?
9. Card at fibh a dhanamh?
10.Card a bhothadh a chur faoin mbord?

III. PREPOSITION REVIEW.


A. Fill in each blank with the appropriate preposition.
1. Psfaidh Brd, ach is fear le Cit ______ psadh, mar sin, fanfaidh s singil.
2. T fearg ________ Mhirtn __________ Pidn.
3. T foighid ________ Maime.
4. An gcuimneoidh t ______ an drama seo?
5. T muid ag breathn ________ an bpeictir.
6. T obair ________ danamh agam.
7. Bh Tchuile dhuine anseo ____________ Donncha. Bh seisean i Sasana.
8. Nl mrn ciall _______ Bairbre.
9. C go bhfuil Gaeilge mhaith _______ an mbean sin, is ________ an bhFrainc .
10.Is _______ mo mhthair an carr seo.
11.Bonn sibh ag caint i gcna ___________n bpolaitocht
12.T muid ag sil _______ goil _______ hAlbain an samhraidh seo chugainn.
13.N fg an pipar _________n leaba. Tig anos agus cuir _____ an mbord .
14.T sil _____ Mire go mbeidh an aimsir go maith ar a cuid saoire.
15.T Peige sa nGaeltacht ______ Gaeilge a fhoghlaim.
B. Fill in an appropriate prepositional pronoun.
1. Lig s ___________ go raibh s tinn, ach n raibh.
2. Chuaigh *muid* go hirinn anuraidh, agus t __________ a ghoil ar ais arst i
3.
4.
5.
6.
7.

mbliana.
C bhfuil Diarmaid? Ar thinig sibh ______________(without him)?
Thinig s _____________(to m) agus thosaigh ag caint ________ (to me)>
T an leabhar *agam*, ach n _____________ (mine) .
Gabhfaidh *muid* abhaile. N fi ________ fanacht.
Tarraing _________ (to yourself) an t-arn, agus ansin sn__________ (to me) ,

ms do thoil .
8. N fheicim carr ar bith taobh amuigh, ach bh go leor ___________ (of them)
anseo arir.
9. T coslacht aisteach ar *shean-Pheige*, agu bonn na gasir ag gir __________
(at her).
10.T *an sagart* ag caint. An bhfuil t ag isteacht __________(to him)?

IV. VERBAL NOUN REVIEW.


Choose a correct verbal noun expression, using the words in parentheses in the
proper construction.

1. T muid ag sil le ___________________(goil, Sasana) i mbliana, ach nl


Samaisn ag iarraidh _______________ (teacht).
2. T fm _____________(nochn, an t-orlr) amireach, ach t Bairbre ag goil
____________(scuabadh, ) inniu.
3. Cloisim an dream sin _______________ (casadh, amhrn) chuile oche. T siad go
maith _______________(danamh, ceoil).
4. Bh deifir ar Mhire ________________(danamh, an obair).
5. Feicim Mirtn ________________ (iarraidh, pacil, a mhla),ach nl s in ann
________________(cur, Tchuile shrt, ann).
6. Bh iontas orm _______________(feiceil, ). N bhm ______________ (castil, leis)
go minic.
7. Tosaig ______________(ithe, Tur mbil), anois dreach, n beidh s fuar, agus
ansin, n bheidh sibh ssta _________ (ithe, ) ar chor ar bith.
8. Ar miste leat ____________ (sneadh, an t-im,. agam)? N miste, ach n fidir liom
______________(feiceil, ).
9. T Tomisn go maith _____________ tigeil, tithe); is maith leis
_____________(danamh, ), agus bonn s ______________ (saothr, p mhaith).
10.Motham an bhisteach _________________ (titim, ar mo cheann).
11.Bh Ciarra ag imirt go maith, ach bh Baile tha Cliath ____________ (bualadh,
iad) mar sin fin.
12.Bh mo chairde chomh ssta sin _________________ (feiceil, m), go bhfuil siad
ag tocht le ________________ (feiceil, m) aris/t go gairid. T siad le
______________(scrobh, leitir, agam) ag r cn uair a bheas siad ar ais.

CEACHT 22
I. CONDITIONAL
A. Change the following from future tense to conditional.
1. Tastidh airgead go leor le goil go hirinn.
2. N chuimhneoidh t ar an leabhar sin.
3. istfidh siad leat.
4. Diseoidh Mire go moch.
5. Riteoidh Maime dnnar maith.
6. An bhfanfaidh sibh linn?
7. Dinfidh muid an doras.
8. Nach labhridh na gasir Barla?
9. An aithneoidh t m?
10. Gnthidh s an cluife.
B. Dan ceist astu seo.
1. Bhraitfinn ort.
2. D'fhiafrdh na gasir c bhfuil sibh
3. N chuideodh s linn.
4. Chodldh muid go maith ansin.
5. Tharldh s sin.
6. N chuirfinn cheist mara mbeadh a fhios agam.
7. Ghlanfa an t-orlr.
8. Lifids leabhar 'chuile l.
9. D'fhadf cuidi liom.
10. N bhacfadh Mirtn leis an amadn sin.
C. Dan abairt diltacha, mar seo:
Bheadh s anseo --> N bheadh s anseo.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

D'fhanfadh s tamall fada.


Phintelfainn an teach.
Thaithneodh s leis an minteoir.
Leanfadh s .
An siilfe go Gaillimh?
Phsfadh Brd th, dh n-iarrf uirthi .
Dhanfaids obair mhaith, agus shaothrids p mhaith.
An gcoinneof anseo ?

9. D'imreoinn cluife eile lead dh mbeadh an t-am agam.


10. Ghoidfeadh s tortha n siopa.
D. Lon an bearna le foirm cheart an bhriathair idir libn.
1. Dh mbeadh s anseo, bheinn ssta. (b)
2. Dh __________ an bhisteach th, n bheife ssta. (fliuch)
3. Dh ________ na buachaill an fhuinneoig, n bheinn ssta. (bris)
4. Dh ___________ sibh m, bheinn ssta. (aithnigh)
5. Dh _________Cit an t-arn, bheinn ssta. (gearr)
6. Dh _________ na mn amhrn, bheadh muid ssta (cas)
7. Dh __________ sibh suas, bheadh muid ssta. (seas)
8. Dh __________ muid ag obair, bheife ssta. (tosaigh)
9. Dh ___________muid toitn, n bheadh Maime ssta. (caith)
10.Dh __________ Seinn ar an leabhar, bheinn ssta. (breathnaigh)
11.Dh _________sibh san abhainn, bheadh sibh fliuch (snmh)
12.Mara. ___________ mluid go lmoch, bheadh muid deireanach. (irigh)
13.Mara ______________ t agat , n bheadh s agat. (tarraing)
14.Dh _____________ muid an t-airgead, n bheadh muid ssta. (caill)
15.Mara __________ s m, n bheinn ssta. (p

II. THE PREPOSITION .


A. Lon an bearna.
1. T
2. T
3. T
4. T
5. T
6. T
7. T
8. T
9. T
10.T

cnamh ag tastil _______________ (m)


airgead ag tastil _____________ (iad)
cairde ag tastil _________ ()
leabhartha ag tastil ___________ (sibh)
bisteach ag tastil ____________ (muid)
leitir ag tastil ______________ (mise)
dochtr ag tastil______________(th)
bil maith ag tastil __________ ()
toitn ag tastil _________ (muid)
deoch ag tastil _________ ( sin)

B. Fill the blank with a prepositional pronoun form of that agrees with the
underlined pronoun.
1.
2.
3.
4.

Deir s go bhfuil airgead ____________.


Silm go mbeidh leitir agat _____________ amireach.
Nl Peige cinnte card at _______________.
T muid cinnte go bhfuair siad an t-airgead _____________.

5. An sleann ssibh go bhfuil de-aimsir ag tastil _________?


6. Deir Maime go bhfuair sibh leitir _____________.
7. Deir na minteoir go bhfuil tilleadh p ___________.
8. An bhfuil t cinnte go bhfuil deoch ___________?
9. Deir Pdraig go mbeidh leitir againn __________ go luath.
10.T me ag r leat go bhfuair m an slaghdn seo ________.

III. A+ LENITION
Finish the sentences with the verbal noun of the verb in parentheses, with or without
a + lenition, as appropriate.
1. Bh m ag iarraidh ________________, ach n raibh s ssta
(fiafraigh)
_______________ c raibh s ar-arir.
(abair)
2. Nl m in ann ________________ card at siad a dhanamh
(samhlaigh)
ansin.
3. Bh muid ssta ___________ amach go mbeife ag teacht ar ais.
(faigh)
4. T s ag caint, ach n m in ann ____________________.
(tig)
5. Sin rud nach bhfuil s in ann _________________.
(samhlaigh)
6. T Pidn ag iarraidh _____________ ar na daoine a bh ann.
(cuimhnigh)
7. An bhfuil na in ann _______________ cn fth a bhfuil cogadh
(tig)
ar sil?
8. Bh muid ssta an freagra ______________ amach.
(faigh)
9. Bh m ag iarraidh ______________ amach c h, ach bh
(faigh)
drogall orm _____________.
(fiafraigh)
10. T s deacair __________________ (amach)
(dan)
11. Sin rud nach bhfuil muid in ann ________________.
(samhlaigh)
12. Beidh m ssta _______________ dhobh card at ar sil,
(fiafraigh)
ach n bheidh siadsan ssta ___________ liom

(caint)

IV. PLURALS
A. Give the plural forms of the following nouns.
binse
blth
siinara
toghachn
amadn
staighre
mac linn
sipal
mistir
citeal
bean rialta
scolireacht
braon
pinsinara
leac

cad
arasn
paidir
sruth
dar
fasig
pirt
halla
csta
cibh
cor
deis
posa
loch
droim

leath
curach
scuab
droichead
marc
pirc
lacht
tom
seol
Francach
aill
cogadh
oibr
ainm
fl

B. Give ten more examples of each of the following plural types.


Slender Consonant
bd-b/aid

-acha
uncail-uncaileacha

-anna
bus- busanna

CEACHT

23

I.
A. Dan ceisteanna astu.
1. Cleachtann sibh Tur gcuid Gaeilge Tchuile l.
2. N ghlanaim an t-orlr go minic.
3. Salaonn na gasir a gcuid ada nuair a imronn siad clluif taobh amuigh.
4. Cuireann madra faitos ar Bhairbre.
5. Goidtear go leor carranna sa gcathair.
6. N chodlaonn t go maith san oche.
7. isteann siad leis an lachtir agus tigeann siad
8. Labhraonn Tomisn Fraincis agus Gearminis.
9. Imronn na buachaill peil sa bpirc sin.
10.Danann s obaith mhaith, agus saothraonn s go maith.
11.Suonn Mire ag an mbord canna Tchuile l.
12.N lim leabhratha deacaire go minic.
B. Dan abairt diltacha (negative) astu seo.
1. Cuireann Pidn geall ar na caiple Tchuile sheachtain.
2. Ligeann Peige uirth go bhfuil s ssta leis an scoil.
3. Disonn Maime go moch muid.
4. Bearraim m fin Tchuile mhaidin.
5. Dineann s doras a seomra i gcna.
6. Ceannaonn Brd go leor iasc.
7. Aithnm th.
8. An bpgann s a cuid pist nuair a bhonns siad ag goil a chodladh?
9. Ritonn Cit dnnir iontacha.
10.An ritheann an capall sin go scioptha?
11.Caileann t do chuid eochracha.
12.Casaim le Pdraig uair sa tseachtain.
C. Change the following sentence to the present habitual.
1.
2.
3.
4.
5.

Scrobfaidh m agat.
Seachnidh Seinn droch-chomhldar.
Chasfaids amhrn dh n-iarrf orthu .
DUoscldh sibhse an geata ach n imreodh muide cluife.
Dan do chuid ceachtanna go scioptha.

6. C air a mbraithfidh t?
7. ireoidh m go moch ar maidin.
8. Gnthoidh muid na cluif deacaire, ach buailfear muid ag na cluif furasta.
9. osfaidh m posa arin, agus lfaidh m cupn tae.
10.Rithfidh muid ag an siopa, agus siilfidh muid abhaile.
11.N bhearrfainn mUfhasig ariamh.
12.Gortidh t th fin mara gcuideoidh m leat.
13.Thastdh cnamh liom.
14.Scuabaig amach an dusta agus an salachar Tchuile l.
15.Fiafridh s de Pheadar an ndiseoidh s go moch.

II. DO.
A. Fill the blank with the pronoun form of do for the person shown in parentheses.
1. Thug
2. Thug
3. Thug
4. Thug
5. Thug
6. Thug
7. Thug
8. Thug
9. Thug
10.Thug

s
s
s
s
s
s
s
s
s
s

an leabhar _________ (m).


airgead ___________ (iad).
tinneas cloiginn ___________ (Mire).
brga nua ___________ (muid).
deoch ______________ (an fear sin).
leitir _____________ (th).
cupla pingin __________ (sibhse).
pipar nuaocht ____________ (Pidn).
cca ______________ (na gasir).
cnamh ____________ (muidne).

B. Lon an bearn le foirm do, de rir an fhocail a bhfuil lne faoi.


1.
2.
3.
4.
5.
6.

Beidh Brd anseo amireach, ms for ___________.


Dirt Mirtn gur bUigean _________ sil abhaile.
Sleann siad gur ceart _____________ imeacht anois.
Cuirfidh m geall ort gur fearr ___________ fanacht.
Deir sibh gur leor _________ chig phunt, ach nl m cinnte.
T fearg ar Mhchel nach ndanann sibh na ruda a gheallann sibh

___________.
7. T muid ag obair go crua, c nach furasta _________ a dhanamh.
8. Dirt siad liom nach g ___________ fanacht.
9. Dia
____________________, a chailni.
10.Deir Peige gur hbair ___________ an cluife a ghnthachtil.
11.Bheinn ssta dh ngeallfe _____________ gan imeacht.

12.Dirt Maime leis na gas ir gur fearr _________ a ghoil a chodladh, ach n raibh
siad ssta a dhanamh.

III. VERBAL NOUN


A. Scr/iobh an t-ainm briathair.
cidigh
tastaigh
caill
disigh
mthaigh
ceap
gortaigh
braith
bearr
crochnaigh
mair

cas
ritigh
ist
fiafraigh
tarlaigh
labhair
cleacht
geall
gnthaigh
aontaigh
seachain

seas
loigh
tabhair
rith
lig
cuimhnigh
taithnigh
lean
tomhais
suigh
scairt

B. Scrobh ainmneacha briathair eile a bhfuil na foirmeacha seo leanas acu (10
gcinn an fhoirm).
-u
-amh

-adh
-t

-acht
no change

CEACHT 24
I. PAST HABITUAL
A. Athraigh go dt an aimsir ghnth-chaite.
(Change the following verbs to the habitual past.
1. Minim Fraincis.
2. Taithnonn cluif carta le Seinn.
3. Briseann siad go leor plta.
4. Aithnonn t 'chuile dhuine.
5. Scanraonn an cigire na pist.
6. Guonn daoine 'chuile l.
7. Ceapaim gur fear lch Pidn.
8. Glanann muid an teach uilig san earrach.
9. An gcleachtann t do chuid Gaeilge go minic?
10.N thugaim na ruda beaga sin faoi deara.
11.Cuimhnonn sibh orainn.
12.An ndnann an siopa sin i gcna D Sathairn?
13.Fanann t tigh Bhrd nuair a bhonn t ar saoire.
14.N chloistear mrn ceol sa teach sta sin.
15.Tigim Gaeilge nos fearr n Risis.
B. Dan ceisteanna astu seo.
1. Stopadh carranna ar an gcnoc sin.
2. Ligeadh sibh 'ur scth 'chuile dheireadh seachtaine.
3. D'istids leis an gceol ar an raidi.
4. Chrochnann an obair in am.
5. Dhisodh Cit na gasir go moch maidin D Luain.
6. Phladh muid ceisteanna spisiile.
7. Ghortate th fin go minic.
8. N bhuailids muid i gcluife ar bith.
9. Thiteadh Mire Bheag go minic, agus bhriseadh s a cois.
10.Phsadh mn an-g blianta shin.
C. Dan abairt diltacha.
(Convert the following to negative sentences.)
1. Mhthann an fuacht nuair a bh m og/.
2. Thastaodh bilocha nos m dhaoine nuair a bhds ag obair nos cruacha.

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Choinnnt beithigh ar an bhfeilm sin.


D'oslcaodh muid an siopa D Domhnaigh go dt anuraidh.
D'fheicinn Pdraig 'chuile l.
An gcuidte leis na gasir?
Sheachnaodh Mirtn iasc n go dtinig s go hirinn.
Chuirfids geallta r chaiple, agus chaillids airgead go leor.
An dtarlaodh na ruda sin nuair a bh tusa ann?

II. DE
A. Lon an bearna leis an bhfoirm cheart. (Fill in a correct form of the preposition de.
1. Fiafraidh ________ c bhfuil an teach sta. (muid)
2. T s ag fiafra _______ cn t-am a mbeidh an bus ag tocht (m)
3. Fiafraigh _______c h an fear sin. ()
4. Fiafridh m ________ card a tharla arir. (th)
5. Fiafraigh ________ cn fth a bhfuil an spir gorm. ()
6. Fiafraigh ________ c mhad at ar an bhfeoil sin. (iad)
7. Fiafrdh muid _______ dh mbeadh a fhios agaibh. (sibh)
8. Fiafraigh ___________ c at ansin. ()
9. Fiafraigh ______ card sin. (m)
10.Fiafraigh _____ card at ar sil. (muid)
B. Lon an bearna de rir an focal a bhfuil lna faoi (marc leis).
1. T *Cit* ag bain a cuid ada _____
2. T *an crann* romhr, agus t faitos orm go dtitfidh t _____.
3. T *na daoine sin* ag caint an iomarca, agus t mise tuirseach _______.
4. N *m* ssta mo chta a bhaint ________.
5. Bheadh *muid* in ann freagra a thabhairt dhuit, dh bhfiafrf__________.
6. Breathnaigh ar *an seilp*, agus tig leabhar _________.
7. T *bosca* ar an orlr 'chuile it, ach nl tada taobh istigh______.
8. T siad ag magadh fut*; b cramach, n danfaidh siad amadn_______.
9. Nl m in ann *an bil* a chrochn; ith thusa cuid ______.
10.T *sibh* rodhna, agus t muid ag ir bran ________.
C. Scrobh freagra.
1.
2.
3.
4.

Card at taobh istigh de t'oifige?


An bhfuil t in ann cuid den leabhar Gaeilge a lamh?
Card a bhainfe dhot dh mbeife ag goil a chodladh?
Mara bhfuil focal Gaeilge agat, c dhe a bhfiafronn t?

5.
6.
7.
8.
9.

An bhfuil t ag fhoghlaim mrn den leabhar seo?


An bhfuil t tuirseach den fhuacht?
An bhfuil t cinnte den l at inniu ann?
C mhad posa den chca at t a iarraidh?
Cn tr at taobh dheas de irinn agus de Shasana?

III. PREPOSITION CHOICE.


Review. Fill in the correct preposition.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

"Spain s an peictir dhom, ach n thaithnaonn s _____m.


Bh m ag iarraidh rud ______ Shen, ach n bhfuair m ______ ,
B'igean _____ Mhirtn fanacht l eile.
Nor thinig mrn ________ (of them) inn.
Thit s _____ phlump.
Fanfaidh muid _______+ (for them) tamall eile.
An bhfuil scala agat _______ Chit agus Ruair? Bh ________athr _______ an
seanteach an mh seo, ach n raibh siad in ann a dhol; t siad ann fs, mar

sin.
8. Is for _____t, maise!
9. Card a bheas againn _______ ithe?
10.Cuir ________ (next to) an mbord , agus coinnigh ________ (away from) na
gasir .
11.Mara mbeadh muid ag obair, bheadh airgead ag tastil ________nn.
12.Caithfidh m geall a chur_____ an gcapall sin.
13.N fheicfidh muid ________ (until) D Cadaoin th.
14.Slim gur ceart _____m fanacht sa mbaile, ach is fearr ______m a ghoil ag an
teach sta.
15.N cuir an cta sin ______t; is _______(mine) .
16.Bain ______t do hata.
17.T dkroch-chuma ______bh; card at mcheart _______bh?
18.T imn orm ______na gasir, ta siad chomh tinn sin.
19.Feicim cuid _____ na daoine a bh ag na rsta inn.
20.Deir Brd go bhfuil s spalptha; t an-tart ________i.
21.Thinig an geansa deas seo _________ rainn.
22.Chuir m am ghloine ar an seilp, ach thit s ______>
23.N g ______t sin a dhanamh.
24.Chuaigh mluid _______ na peictiir in ind ____ chile.
25.An ngeallfaidh t ____n nach ndanfaidh t arst ?
26.Nl m in ann cuimhni _____ rud ar bith a dirt s _____m.

27.Cuir ceisteanna ______mhuintir na Gaeltacht; bheidh t in ann neart freagra a


fhil _________.
28.Hbair ______ Pheige a cuid airgead a chailleadh.
29.Is fearr ____nn a bheith ag obair ________ nn fin.
30.N bg ag caint _____ sin arst; t muid bran ______ scal.
31.Bh na gasir mhra ag magadh ______ Thomisn, agus ag bain spirt ______.
32.Tarraing ______t an leabhar sin, agus is digh _______m go dtaithneoidh s
______t.
33.An bhfuil a fhios _____ duine ar bith c bhfuil mo mhla?
34.Deir t go bhfuil an freagra agat, ach an bhfuil t cinnte ____?
35.Tabhair _____m .

IV UIMHREACHA.
Scrobh amach na huimhreacha. (Where the original exercise had pictures, numerals
are given here)
1. Comhair 1 go dt 10.
2. Cn t-am ? (4:00)
3. Cn bus at ag tocht. (10)
4. Comhair 11 go dt 20.
5. Cn cheist seo?
6. Cn bus at ag goil ag an ospidal? (18)
7. C mhad peictiir at anseo? (5 or 6)
8. 3+5= ______
9. Cn cheist seo?
10.Cn t-am a mbeidh an bistara ar ais? (1:00)
11.20-3=_____
12.Comhair 6 go dt 15.
13.Cn chuid den cheacht seo a raibh t ag obair leis an bhfocal *de*?
14.16+4=
15.Cn seomra a bhfuil an bhanaltra ann? (3)

CEACHT 25
I. GENITIVE
A. Athraigh go dt an tuiseal ginideach (Change the following forms to the genitive
case)
an bistara --> an bhistara
1. an bus
2. an geata
3. na daoine
4. an cuislimara
5. na tintreacha
6. an fhrinne
7. an fata
8. an ph
9. an t-acra
10. na hlla
11. an siopa
12. an piste
13. na pota
14. an tr
15. na beithigh

16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

an difrocht
an Bhealtaine
an plta
na cairde
an oche
an Ghaeilge
an bh
an mle
an cailn
an ghloine
an tslinte
na hainmneacha
an tae
an garra
ant-uisce

B. Cuir isteach an fhoirm cheart (Fill in the correct form of the word in parentheses):
1. uncail _______________ (of the boys)
2. ar shon ______________(the language)
3. mar gheall ar ______________ (the work)
4. i lr ______________ (of the town)
5. os cionn _____________ (the sheet)
6. ag bruith _______________ (the potatoes)
7. ag rith timpeall _________________ (the field)
8. ag briseadh ________________( the windows)
9. Bhruith s _________________(the meat)
10.ag deargadh ________________(the fire)
11.os comhair _________________(the factory)
12.bean ___________________(my brother's)
13.deireadh ___________________(of the game)
14.taobh ____________________(of the fence)

15.teanga _______________________(the speakers')


16.in aice leis ___________________(the house)
17.in aghaidh ______________________(the wall)
18.is mr _______________________(the pity)
19.doras ____________________(of the room)
20.in ann ____________________(apples) a bhaint
21.fth ____________________(for the worry)
22.caint ______________________(of the Gaeltacht)
23.ts _______________________(of the afternoon)
24.dearthir _______________________(of the girls)
25.le haghaidh ____________________(the teacher)
C. Cuir Gaeilge air seo:
1. the door of the church
2. above the typist's table
3. in the middle of the neighbor's house
4. the landlady's room
5. eating a piece of the cake
6. Bairbre's friend's car
7. for the sake of the parish priest
8. the grass of Mirtn's field
9. filling the pockets of the coat
10.Mire's doctor's cat
D. Cuir focla le chile n d liosta (Combina a noun from list A with another ( in its
genitive form) from list B to produce meaningful phrases).
E.g., teach an fheilmara
A
teach
fear
cta
bean
uncail
siopa
doras
dath
obair
blas
airgead
leabhar

B
an minteoir
an duine
an geansa
na pist
Tomisn
an siopa
na fuinneoga
an oche
an t-uisce
Peige
an feilmara
an bh

cois
fad
mthair
bthar
cailn
fuinneoig

an Ghaeltacht
Brd
an bile
an mhonarcha
an rna
an cailn

II. NUMBERS OVER 20.


A. Dan an uimhrocht.
1. 13 bhd + 20 bd =
2. 100 bliain + 25 bhliana =
3. 6 phunt + 21 phunt =
4. 30 acra + 40 acra =
5. 42 gharra + 31 gharra =
6. 80 mle + 15 mhle =
7. 33 bhlth + 38 mblth =
8. 14 churach + 19 gcurach =
9. 62 ubh + 25 huibhe =
10.60 leabhar _ 33 leabhar =
B. Scrobh amach na huimhreacha thuas (Write out the numbers in the addition
problems above).
Eg., tr bhd dag + fiche bd

CEACHT 26
I. PAST TENSE
A. Cuir san aimsir chaite. (Convert the following to the past tense.)
Sampla: Stop ag obair. --> Stop me ag obair.
1. Din an doras.
2. Bailigh na pipir.
3. Fan ag an mbord.
4. N digh an fheoil.
5. Ceangail an bh ag an ngeata.
6. Pacil do mhla.
7. Figh an leabhar sin.
8. Glan an seomra.
9. N salaigh arst .
10.Imigh leat.
B. Dan abairt dearfa astu seo. (Change the following negative sentences to
affirmative.)
1. Nor imir siad go maith.
2. Nor fhoghlaim siad mrn Gaeilge.
3. Nr scrobh s leitir agat?
4. Nor chodail m go maith arir.
5. Nor lasadh an tine.
6. Nor tharla rud ar bith.
7. Nr chas Samaisn leat inn?
8. Nor chuimhnigh m ar an scal sin.
9. Nor bhearr sibh na caoirigh inn
10.Nor ghnthaigh muid an cluife.
C. Crochnaigh na habairt leis an aimsir chaite. (Complete each sentence with
the past tense of the verb marked.)
1.
2.
3.
4.
5.

Dirt s go *dtigfeadh* s teach nua, agus __________.


T siad in ann airgead a *chruinni*, ach nor ___________ siad mrn.
Dirt m le mo ghasr gan *caoineadh*, ach ________ s mar sin fin.
Dirt m leat *stopadh*, ach nor _________ t
Gheall Peige dhom go *mchfadh* s an tine; meas t ar ________s ?

6. Cheap m go *dtaithneodh* an it seo leis, ach nor _________.


7. Slim nach *n-ocfaidh* s ar an mbil seo, c gur _________s 'chui le cheann
eile.
8. Deir s go *millfidh* m an bil seo, ach nor ________ m aon bhili / ariamh.
9. Dirt an minteoir go *dtigf* scoil nua i mbliana; meas t an________ __ ?
D. Cuir san aimsir chaite. (Convert the habituals to simple past forms).
E.g., Bhodh s anseo --> Bh s anseo.
1. Chrochnodh sibh an obair go luath.
2. Mhininn Fraincis.
3. An gcasta ceol ar an mbosca?
4. N mholaids an rialtas.
5. D'fhanadh muid ag an teach sta go dt 12:00.
6. Phacladh s tr mhla.
7. N chreidinn an sagart, ach chreidinn na mn rialta.
8. Deir s go ndoladh s carranna.
9. An snmhaids san abhainn?
10.D'osclate an leabhar muair a thinig an minteoir isteach.
11.Dhnadh na siopa ag 1:00.
12.Choisnodh s an iomarca.
13.Nach lonainn 'chuile ghloine?
14.B'fhidir go n-insnn scalta maithe.
15.An ndadh sibh an bia?
16.N mheasta mrn den scoil sin.
17.Chaoineadh an piste go leor san oche, ach n chaoineadh s ar chor ar bith ar
maidin.
18.Rabadh an bh an garra.
19.Ghoidt mo charr agus mo chuid leabhartha.
20.Tharlaodh go leor ruda mar sin.

II. VERBAL NOUNS.


Give the verbal noun form for each past tense verb below.
scril
chaoin
chaill
bhraith
dfhliuch
ghearr

lon
shbhil
dinnis
chruinnigh
dhigh
diompaigh

cheangail
ghlan
rab
thogh
choisin
scrobh

phligh
rith
ritigh
mhill
ligh
lig

cheannaigh
cheap
d'aontaigh
ghuidh
d'fhoghlaim
throid

dhol
ghortaigh
thomhais
chodail
thinig
d'l

d'fhs
gheall
shocraigh
ghlac
stop
nigh

dfhiafraigh
sheachain
ghnthaigh
mhin
scanraigh
d'aithnigh

III. IN.
A. Lon an bhearna le foirm cheart an ramhfhocail *in*.
1. Minteoir at _________________ (m)
2. Dochtr at __________________()
3. Sibhara at _________________(muid)
4. Banaltra at ______________ (Peige)
5. Feilmara at ______________ (th)
6. Rifneach at ______________( sin)
7. Sagairt at _____________ (iad)
8. Cairde at ________________ (muidne)
9. Mac linn at _______________ (thusa)
10.Mn tithe at _______________ (sibh)
B. Scrobh abairt fheilinach le *in+a* (mo, do, etc.). Finish with an appropriate
phrase using the *in* + possessive idiom.
1.
2.
3.
4.

Seasaig suas agus fanaig i __________________.


N bistara anois m, ach bh m __________________.
T s ag goil sna sagairt; beidh s _____________________ thar is 7 mbli ana eile.
"Nach maith na peileadir iad?" "Bhoil, t siad _____________,ach nl siad ro-

mhaith.
5. Loigh siar, agus b ___________________.
6. Chodail muid go maith arir, bh muid ____________________ fs nuair a thinig
sibh isteach.
7. Disigh, agus fan _____________________.
8. Shuigh muid sos, agus bh muid ssta _________________.
9. Is mistres , ach nl s ssta a bheith__________________.
10.Nach bean rialta th? Cheap m go raibh t ____________.

IV. PLURALS.

Scrobh an uimhir iolra.


cad
aill
ceirnn
popa
brilln
coirnal
pirt
plump
costas
seilp
arm
poll
mistir
contirt
pointe

cathaoirleach
bainis
geall
tairne
citeal
dearmad
lacht
sbh
cinne
peilir
obair
pluid
stl
tuille
rsa

garda
scr
ceacht
cruinni
iascaire
ginn
cos
peileadir
comharsa
pariste
druncaera
saighdir
suipar
cil
seafid

CEACHT

27

I. VERBAL ADJECTIVE
A. Give the verbal adjective for each of the following verbal nouns.
oibri
fanacht
glanadh
scaradh
d
oc
scanr
dnadh
lamh
gearradh
foghlaim
casadh
caitheamh
baint
tos

briseadh
aont
bruith
imirt
saothr
fs
mineadh
gealladh
fliuchadh
psadh
tarlu
goid
sneadh
dol
danamh

B. Change the following sentences to ones with a verbal adjective, following the
model given.
Bh Brd ag danamh tae.--> T an tae danta anois.
Bh Brd ag imeacht. --> T Brd imithe anois.
1. Bh
2. Bh
3. Bh
4. Bh
5. Bh
6. Bh
7. Bh
8. Bh
9. Bh
10.Bh
11.Bh
12.Bh
13.Bh

na gasir ag briseadh fuinneoga.


na rifneacha ag goid carranna.
m ag scrobh leitir ag mo mhuintir.
Maime ag coiri leapacha.
t ag nochn soith.
na fata ag lobh.
Mirtn ag inseacht scalta.
Mchel ag lonadh mo ghloine.
chuile dhuine ag imeacht.
muid ag cruinel an airgid.
na siopadir ag dnadh na siopa.
an bheirt sin ag scaradh na chile.
m ag lamh leabhar spisiil.

14.Bh muid ag ithe ar ndinnir.


15.Bh Mire ag scuabadh an orlr.
C. Cuir Gaeilge air seo.
1. The leaves have fallen.
2. The door is opened.
3. All the sheep were lost.
4. The game is won.
5. They were all here, but most of them are gone now.
6. This food is rotten.
7. The clothes will be washed soon.
8. The new house is built out of wood.
9. I want a drink, but my money is all spent.
10.Is your work finished yet?
11.The mass has already been said.
12.This dress is ruined.

II DO-, SO-, IN-.


Paraphrase the following sentences using an expression with one of the prefixes do-,
so-, or in-.
Example:

T s asca an ghloine a bhriseadh. -->


T an ghloine sobhriste.

1. N fidir an leabhar sin a lamh.


2. T s asca an obair sin a dhanamh.
3. Ar fidir an t-uisce a l?
4. N fidir na slibhte a fheiceil (mar gheall ar an gceo).
5. Is fidir na slibhte a fheiceil go hiondiil.
6. T s furusta Fraincis a labhairt.
7. T s fordheacair a mhin a bhaint.
8. T s asca Mirtn Beag a mhineadh.
9. T s furusta pist a mhilleadh.
10.N fidir an scal sin a chreisdiint.
11.Is fidir an sol sin a chur.
12.T s asca an bharil sin a thiscint.
13.N fidir Donncha a athr.
14.Is fidir an foireann seo agaibh a bhualadh.
15.Bheadh s asca an carr sin a dhol.

III. GENITIVE
A. Give the genitive form of each of the following nouns.
bd
arasn
gloine
doras
bosca
cabhantar
seaicad
Mirtn
geimhreadh
capall
saol
buicad
airgead

baile
Sen
sagart
earrach
solas
siopa
Toms
cnoc
cat
far
scal
aifreann
teanga

B. Give the genitive of each article+noun phrase.


an
an
an
an
an
an
an
an
an
an

oifige
capall
t-iasc
sagart
cogadh
ghloine
t-arn
saighdir
garda
poll

an
an
an
an
an
an
an
an
an
an

duine uasal
t-asal beag
cnoc glas
t-adach glan
samhradh fada
leabhar mr
prtar dubh
bd bre
doras bn
t-amadn bocht

C. Cuir Gaeilge air:


1. for the sake of the nation
2. the fisherman's boat
3. the bird's nest
4. Sen's house
5. the people of the Gaeltacht
6. singing the song
7. against the table
8. making the dinner.
9. after the meals
10.at the bottom of the curach
11.sweeping the room

12.the man's hat


13.the middle of the road
14.winning the games
15.the pensioner's money
16.the beginning of the war
17.the doors of the pubs
18.the office people
19.according to the workers
20.the meaning of the word

IV PREPOSITIONS
Fill in an appropriate preposition form (with pronoun, where necessary).
1.
2.
3.
4.
5.
6.

D'fhiafraigh muid ________ Mhirtn, c ______.


Spain ______m an gna sin; cn cinel adach a bhfuil s danta_______?
An bhfuil aon mhaith _______ leabhar sin?
ist ______ an minteoir, go dtigfidh t card at s a r__________t.
Fanfaidh muid (for them)_________ (until)_________ amireach.
Fuair m leitir _____ Chit inn T s ______saoire ________coics, agus t s in
irinn, ag goil _______ it _______hit. Taithnonn 'chuile shrt go maith

_________.
7. Bainaig _________ 'ur gcuid cta, agus fanaig tamall anseo_________nn
8. Tig anos ________ orlr sin, agus leag ______ an mbord .
9. Card a bheas agat ________l?
10.Nor thinig mrn (of them) __________inn.
11.T teach Pheadair ________ an taobh eile ________ bhthar.
12.Mara mbeids ag saothr go maith, n bheadh a ndthain airgid _________.
13.Cas ______ an raidio, t an iomarca torainn _______
14.Is feilmara Pidn, ach t a dhearthir _______ shagart.
15.Tabhair an bil _____ na gasir anois; beidh ar geannsa ______nn ar ball.
16.Minteoir at ____ Brd; dochtr at _______msa.
17.T ad _______ Mire _______ Peige.
18.Deir Cit go bhfuil s spalptha _______ an tart.
19.T na seanada sin ag titim ______ a chile
20.An mbeidh t in ann cuidi ______nn? T _______nn an obair a chrochn
_________ Chisc, ach n bheidh muid in ann a dhanamh__________nn fin.

CEACHT

28

I.IRREGULAR VERBS
A. Dan ceist astu seo.
1. Chuala muid an ceol sin cheana.
2. Rugadh Brd i Sasana.
3. Teagann Mirtn 'chuile shamhradh.
4. N osfaidh Citn an fheoil sin.
5. Tabharfaidh t pg dhom.
6. N 'arf sin as Gaeilge.
7. Thiocfaids arst i mbliana.
8. N bharfaidh na garda ar an rifneach.
9. Dirt an lachtir go mbeadh an scrd Dardaoin.
10.Thug mo chol ceathar an leabha sin don phiste.
B. Dan abairt diltacha astu seo.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.

An gcloiseann t an t-amhrn?
Thugadh s a gasr li nuair a theagadh s go hirinn.
An dtabharf rud aisteach mar sin faoi deara?
D'ith muid ar ndinnar go luath inn.
Deareann muintir na Gaeltacht go dtiocfaidh de-aimsir arst.
B'fhidir go mbarfa ar an duine a ghoid an t-airgead.
Teara ar ais arst.
An osf ubh eile?
Dirt muid i gcna g dtugann an rialtas pian dhinn.
10.Tiocfaidh muid ar ais an tseachtain seo chugainn.

C. Cuir -deir s- leis na habairt seo.


E.g., T s tinn. --> Deir s go bhfuil s tinn.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Thug s an t-airgead don oifige.


Barfaidh a bhean anocht.
Tiocfaidh an samhradh agus fsfaidh an far.
D'osfadh sibh cca.
Chuala siad an scal agus chreid siad .
Cloisfidh t an torann m bhonn t i do dhiseacht.
Thinig 'chuile dhuine arir.

8. N itheadh Pidn feoil ar bith.


9. Thug muid ceirnn do mo dhriofr.
10.Deireadh Peige go mbeadh s anseo.
D. Athraigh an aimsir, de rir an mhnla.
T s anseo anois. inn? An raibh s anseo inn?
anois-X: Nl s anseo anois.
Cond: Bheadh s anseo.
1. Thinig an geimhreadh go luath.
Cond-X:
Anuraidh?
An bhliain seo chugainn:
'chuile bhliain:
i mbliana? An bhfuil __________
2. D'ith m bricfsta mr.
Cond:
Amireach-X
Inn ?
'chuile l-X-?
Anis: T m____________
3. Cloiseann t an ceol.
Amireach-?
Arir:
Go minic-X-?
Cond-?
4. Beireann s leanbh 'chuile bhliain.
Anois:
Anuraidh-X
Arir-?
Amireach:
5. T m ag teacht anois.
Amireach-X
Cond:
I gcna-X-?
Inn:
6. Deireann muid an rud canna i gcna.
Anois:
Amireach-X:
Inn-?
Cond-X-?
Amireach:

II. IDIR
Lon na bearna (Fill the blanks with correct form of idir+pronoun)
1.
2.
3.
4.
5.

Bh *siad* ag caint ____________.


T droch-choslacht ar *Phdraig*. Nl mrn ________ agus an bhs.
N bodh *muid* ag troid. Nl m ag iarraidh trioblid _________.
An bhfeiceann t *na Bheag*? N difrocht ar bith __________agus a mthair.
Fuair t luach maith ar an gcarr a dhol *t* do *Mhirtn.* Bh margadh maith

danta ________________.
6. N innis *thusa* do aon duine an scal a d/innis *m* dhuit. Coinneoidh muid
________________ agus ___________ .
7. Bhodh *Brd agus Cit* ina gcairde mra, ach thinig rud eicnt
_______________ agus nl siad ag caint anois.
8. Breathnaonn *an crann sin* an-uaigneach. Nuair a bh m anseo cheana, bh
tomacha ag fs ______________ agus an teach.

III. GENITIVE
A. Give the genitive for of each phrase.
an fear
an bord mr
mo cheann
an t-arm
an clampar mr
an curach dubh
do bhal
an droichead bu
an poll domhain
an sps
an tarbh mr
an feall
an diabhal bocht
an leanbh g
an cratr bocht
an sac falamh
an t-oideachas
an buidal ln
mo mhuineal tinn
Dia

an crann
an leanbh
Mchel
an dochar
an ball beag
an gasr tinn
an fl
an carr mall
an cloigeann crua
an rifneach bradach
mo mhac beag
an t-uisce
an breac
an pinsinara
an mac g
an rsa fada
an cluife
an casr trom
an t-ospidal nua
an Domhnach

B. Fill in the genitive of the word in parentheses.


1. ag glasil ______________ (the door)
2. tinneas _______________(a head)
3. bean _________________(the red haired man's)
4. bun ________ (of the sack)
5. teach ____________(of the congregation)
6. s cionn __________(the tree)
7. baril _____________(of the policeman)
8. s comhair ____________(the door)
9. thar is _____________ (the big war)
10.cro ___________ (my bright treasure)
11.leabhar ____________(of humour)
12.i lr __________ (of the hole)
13.mo chuid __________(money)
14.ag moladh ______ (the army)
15.uair ________(of the clock)
16.beagn _________(distance)
17.ag goil chun ________ (improvement)
18.gob ___________(the bird's)
19.fuil ________ (the bull's)
20.mid _________(of his neck)

IV. VOCATIVE.
Give the vocative form of the following words and phrases.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

duine uasal
Mchel
cailn
Maime
Brd
fear an t
cairde dil
Samas
cratir

10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

amadn
madadh
diabhal
stcach
gasr
Peadar
fir ga
Dia
str mo chro

V. DIMINUTIVES.
Make the following nouns diminutive, by adding the suffix -in.
it

posa

bean
Brd
spnig
teach
braon
buachaill
fear
bd
oilen
Pdraig
cat
an
piste
beagn
capall
ceann
paidireacha
tithe
mn

scoil
bosca
cnoc
brig
paidir
deoch
cearc
leabhar
carr
str
mac
rud
bthar
stl
sagart
anacha
ruda
brga
leabhartha

CEACHT 29
I. IRREGULAR VERBS
A. Dan ceist astu seo.
1. Gabhfaidh t ag an teach sta anocht.
2. D/fhaigheadh muid p mhaith.
3. Danann s a cuid ada.
4. Chuaigh Seinn ag an aifreann.
5. N bhfuair m an deoch.
6. N fhaca muid mrn daoine.
7. D'fheicfe go minic iad.
8. Dhanadh s an dinnar in am.
9. N dheachaigh duine ar bith a chodladh fs.
10.Rinne siad an obair an-scioptha.
B. Dan abairt diltacha astu (make the following negative).
1. Faigheann muid feoil ag an mbistara seo.
2. Gabhfaidh muid abhaile.
3. Chonaic m Mirtn an tseachtain seo caite.
4. An ndearna t an obair fs?
5. Tann an bus an bealach seo.
6. An bhfaca t mo sheaicad in it ar bith?
7. Danfaidh sibh nos fearr amireach.
8. Feicfidh muid arst iad.
9. Gheobhaidh siad airgead maith ar an seancharr.
10.Dhanfaids obair t dh mbeadh an t-am acu.
C. Cuir 'deir siad go' leis na habairt seo..
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Thadh na gasir ag an nGaeltacht 'chuile shamhradh.


N dhearna s sin aon dochar.
Gabhfaidh sibh ag an amharclann in ind.
Gheobhaidh t buille Mhaime.
N fhaca siad rud ar bith.
Thug s deoch don dream uilig.
Rinne sibh jab iontach.
Fuair muid an rud a thastaigh uainn.
Chonaic m Diarmaid ag goil ar an mbus.

10.N bhfaighfinn mrn spirt as an it sin.


D. Change time and form according to the model shown.
Siilim abhaile.
Amireach: Siifidh m abhaile.
Anois-X: Nl m ag sil abhaile.
I gcna-?-X: Nach siilim abhaile?
Inn: Shiil m abhaile.
1. Chuala m an ceirnn.
amireach:
go minic blianta shin-X:
amireach-?-X:
inn:
2. Chuaigh sibh go Baile tha Cliath.
inn-?
conditional-?-X
amireach:
anois-?-X:
'chuile l-?
3. Tiocfaidh siad anoir.
anois:
inn-?-X:
conditional:
go minic:
amireach-?-X:
4. Dirt s go raibh s buoch dhot.
inne-?-X:
amireach:
anois-X:
Cond-?
5. C a chonaic t?
go minic-X:
amireach:
go minic blianta shin:
cond:
inn-X:
6. Itheann Cit a bricfsta.
amireach:
inn-?
'chuile l-X:
go minic blianta shin:
anois-X-?

7. Fuair na gasir ada nua.


anois:
amireach-X:
cond?
go minic blianta shin:
8. Thug s an leabhar dh col ceathar.
inn-X:
amireach:
anois:
cond?
9. Danann s maith dhuit.
amireach:
inne-X:
cond-X-?
go minic blianta shin:
go minic?
10. Gabhfaidh t go Corcaigh in ind liom
cond?
inne:
go minic blianta shin-X:

II. GENITIVES
A:

Give the genitive of the following feminine nouns.


aird
an fhuinneoig
an Spinn
an tr
an uaigh
pg
an tseachtain
foghid
aithne
an ghaoth

an bhainis
uair
spirt
suim
an chill
contirt
an obair
coics
moill
an chluais

B. Complete each sentence with the genitive form of the phrase in parentheses.
Then rewrite with an appropriate pronoun in the phrase.
E.g., T m ag lamh an phipir. (an pipar)
T m dh lamh.
1. T Brd ag foghlaim ______________ (an cheimic).
2. T m ag nochn _____________(an phluid).

3. T siad ag mchadh ______________(an solas).


4. N b ag briseadh ______________(an ubh)./
5. T m ag inseacht __________(an fhrinne)>
6. Tl Mirtn ag dol __________(an carr).
7. Beidh siad ag bualadh ___________ (an fhoireann eile).
8. T muid ag l _______________ (do shlinte).
9. T s ag ceangal ___________ (an mhuic)
10.T Cit ag caitheamh ___________ (an tseachtain) in Albain.
11.An bhfuil t ag iarnil _____________(an line)?
12.Bh an teas ag bogadh ____________ (an t-im).
13.T siad ag moladh___________ (an tr seo).
14.Beidh Seinn ag lonadh _________ (do ghloine)
15.Beifear ag tigeil _______________(an scoil nua).
16.An bhfuil t ag lasadh _______________ (na coinnle)?
17.Beidh s ag briseadh ________ (a chois).
18.T m ag riteach ____________ (an dinnar)
19.T Tomisn ag bearradh ________ (an fhasig).
20.T muid ag comhreamh _______________ (an t-airgead).
21.T s ag danamh _______________(na brga).
22.T siad ag tigeil _______________(a n-inn) go maith.
23.T m ag gearradh _______________(mo mhir)
24.Bh m ag diseacht ____________(na pist)
25.T m ag danamh _____________ (an tsiopadireacht).
(missing part 3)

CEACHT 30
I. AG
Convert the following to passive-type sentences according to the model:
Dinnis s an scal--> T an scal insithe aige.
T s ag inseacht scal. --> T scal dh inseacht aige.
1. Bonn an siopadir ag dol iasc.
2. Dith m na fata.
3. Dhigh muid an ghual agus an mhin uilig sa tine.
4. Bh siad ag pinteil na mballa.
5. Bhris Brdn a ritn.
6. Ar chrochnaigh t an obair?
7. T muintir na hite ag cruineil airgid le haghaidh na scoile nua.
8. T mo dhearthir ag baint na mna.
9. Dfhuaigh m an line seo.
10.Shocraigh muid Tchuile shrt.
11.Ar scanraigh an timpiste sibh?
12.Beidh na hoibrithe ag danamh na hoibre.
13.Cheangail Mire an bh ag an ngeata.
14.T na fir ag tigeil sipal nua in aice leis an scoil.
15.Chuir Mirtn sos an citeal.

II. GENITIVE
A. Give the genitive of the following feminine nouns.
tuath
srid
praiseach
uaigh
cistineach
billeoig
baintreach
cearc
bisteach
sceach
sluasaid

leac
cuach
scian
feilm
clann
curach
beilt
brilln
cloch
nead
croch

gealach
speal
uachta
glin

fearg
slat
glac
cil

B. Complete the phrases with the genitive of the phrase in parentheses.


1. i dtaobh ______________ (an phraiseach sin)
2. caoineadh ______________ (an bhaintreach)
3. ar fud _______________(an tr uilig)
4. os cionn ___________ (an uaigh)
5. ag glanadh ____________ (an chisteanach)
6. mo chuid ___________________(fearg)
7. l __________________(bisteach)
8. limh ________________ (an speal)
9. nead ________________(an chearc)
10.an iomarca ________________(contirt)
11.ln ____________________(do ghlac)
12.ceathr ________________(slat)
13.ag iompar ___________________(clann)
14.ciumhais ___________________ (an phluid)
15.glaoch _______________(an chuach)
C. Cuir Gaeilge air seo.
1. after the big rain
2. a stone wall
3. sweeping the kitchen
4. our country house
5. for the sake of the family
6. the widowUs house
7. the schoolmaster
8. the leaves of the bush
9. killing the cuckoo
10.the seat of the curach
11.the eggshell
12.around the rock
13.on account of the mess
14.the knife handle
15.sewing the shirt
16.in the middle of the grave
17.half an hour
18.half a stone

19.a half moon


20.too much anger

III. COMPARATIVES.
Fill in the comparative form of the adjective.
1. Thinig mise go moch, ach thinig Mirtn _________________
2. Is gearr an t-achar as seo go Gaillimh, ach is ___________________ an t-achar as
seo go Baile tha Cliath.
3. T an chisteanach glan, ach t an seomra codlata _____________
4. Bh Tomisn failloch, ach bh a dhearthir______________
5. T na brga gorma feilinach, ach t na brga dubha ___________________
6. T m buoch de Chit, ach t m _________________do Mhire.
7. Is deas i an chathair, ach ___________________ an Ghaeltacht.
8. T tithe nua seasmhach go leor, ach bhodh seantithe _______________
9. Bonn carrann mall, ach bonn busanna _______________.
10.T an ghealach geal, ach t an ghrian _________________.
11.Bh do scalsa aisteach, ach t scal ____________________ agamsa.
12.T Sen sean, ach t Mirtn _________________.
13.Is it fhliuch Sasana ach _________________ Albain.
14.T an Life leathan, ach t an Mississippi _________________.
15.T oideachas agus spraoi tbhachtach do ghasir. C acu an rud
________________________?

Seo iad freagra Cheacht 30. Is seo an ceacht deireanach at agam. Nor scrobh m
cleachta eile le haghaidh 31-36, mar n dheachaigh mo rangsa chomh fada sin
ariamh.
[I have no further lessons prepared for Learning Irish, since we never get
any farther than this in my classes. By now, you can probably make up your
own]

You might also like