Issue: September 2011
Issue: September 2011
September , 2011
A chhnga thu awmte
Siam thar lehna @ Pathian hian a thawm \ha @ Missionary-te Furlough ngai lo, a siam thar zawk kaihhruaina \hin. - D.L.Moody - K.M.S.Dawngliana 10 @ @ A tak tak ram Insiam \hat z>l duh lotu - Rev.PC.Muanthanga 13 chuan mi \ha a nihna a hloh \hin. - Oliver Crommwell
@ @ Siam thar lehna - PC. Vanlalrova 3
@ Rinna chu thiltih tel lo chuan thi a ni Siam thar lehna chu -Revd.HC.Vankairinga 20
ngaihtuahna thl^k, rilru thl^k, tum thl^k leh nun dan @ Krista leh Kohhran tan thl^kte hi a ni.
- Francis W. Dixon
- Lallunghnema 25
Min siam thar leh rawh Lalpa, Ka nun hi lungngaiin a kun \hin; Mihring hlui hlipa nun thar ka neih theih nan, Lalpa, min siam thar leh ang che. - F.C. Thanzawna
September, 2011 hian Kohhran Beng copy 9,800 chhut a ni
Editorial: Mizoram Baptist Kohhran kan vanneih riauna pakhat chu kum tin beirual apianga thuzir tur ch^kawm tak kan hotuten an rawn chhawp chhuak \hin hi a ni. Kuminah pawh hei, kan ram, kan khawtlang leh sakhuain a mamawh ngawih ngawih siam thar lehna an rawn chhawp chhuak a. A tihzia hle. A ziaktuten an ziak \hat leh \hat loh emaw, mimalin kan dawnsawn dan emaw chu eng pawh ni se, thupui ph<r-awm tak chu a ni phawt mai le. Chuvangin Beirual ni satliah mai lovin, Siam thar lehna Beirual kan ti deuh kher a ni. Hei hian tun hmaa kan beirual thla hman thin zawng zawng siam thar lehna beirual pawh ni nghal se, tih a keng tel. He thupui ropui tak ph>na ph>k khat leka kan sawi hawn ve duh chu DL Moody \awngkam, Pathian hian a thawm \ha ngai lo, a siam thar zawk \hin, tih thu hi a ni. Mihring min siamtu chu Pathian a ni, min siamtuin min siam chhan kan tihhlawhtlin loh emaw, min siam chhan ang taka kan awm loh emaw hian keimahni hi min siam thar leh a duh \hin. Chu siam thar lehna chang tur chuan thuawihna kan mamawh. Hla siamtu chuan, Min siam thar leh rawh Lalpa, Ka nun hi lungngaiin a kun \hin; Mihring hlui hlipa nun thar ka neih theih nan, Lalpa, min siam thar leh ang che a ti. Siam thar lehna chang tur hian kan nuam tih zawng tak emaw, kan dinna hmun sawn hlek emaw, a \ul maithei. A sap \awng takin kan comfort zone chhuah san a ngai anih pawhin Min siam thar leh rawh Lalpa kan tih theih a va duhawm >m!
September
2011
Kohhran Beng Pathian thuin siam thar lehna (new creature - KJV) a tih tel lo chuan Pathian ram kan luah dwn lo va, kan thiltih \hat (dn kan zawmna) ringawtin min chhandam dwn loh avngin min siam thar leh theitu Pathian hnnah kan tlk luh thuai thuai a ngai a ni. Kan rama ringtu tam tak hi chuan Pathian ram rawngbwl hna hi kan |ahngai lungpui sa vawn mai mai a ni. |ahngai chuan lungpui sa a vuan a, n a ti m m a, a thlah ngam tawh bawk si lo va, a \hen reng mai a ni, an ti \hn. Kan dam chhng n-ah rawngbwlna hi hlimhlawp thil, hlimna hlir thlentu a ni hauh lo tih hre mah ila thinlunga lwmna rng nei lo, rawng bwl dwn lohva mi mitmei vng bawk si kan pung tual tual hian Pathian ram tna siam thar lehna kan mamawhzia a tichiang hle a ni. A ram tna kan \angkaina tr thilah hi chuan Pathian hian kan tn engmah a ui ngai lo. Chuvngin, rawngbwlna nung leh swt zwk kan neih theihna tr te, Lwm chungin LALPA rawngbwl ula tih thu kan nun chhuahpui theihna trtein hau lo
ram lt tr kan nih thu an zirtrna insual vel chuan mi tam tak tuilairapin a siam a, Galatia rama ringtute pawh a chim buai hle a ni. He thil thleng avng hian Paula hian siam thar lehna (thlarauva pian tharna) tel lo chuan dn zawmin awmzia a neih lohzia leh amah ngei pawhin Isua Krista kraws chu a chhuan ber a nihzia chiang takin a sawi ta a ni. Pathian khawngaihna avngin Kristian ram, Pathian zawn chhuah ram kan ni a, kan vnnei hle a ni. Chuti ang dinhmuna kan din avng chuan Kristian-ah kan inchhal vek a, Kristian nihna dik tak leh Kristian inti tam takte dinhmun erawh hi chu mut mawh hnar mawha neih tham a ni ta. Pa challang tak pakhat chu rei fe rawngbwltu a nih hnuah Kohhran Upa atn thlan a ni a, Upa a nih hnu daihah pian tharna a chang a ni. Tlng tinah hian naupan tt a\anga Kohhrana inhmang, sual kawng zawh m m si lo, ngaih \ha taka awm, mi thianghlim lwr pawh thleng thut se kal ve mai tra inngai, thlarauva pian tharna chang si lo tam tak kan awm mek a ni.
September
2011
leh ui lova min pe \hntu Pathian chhandam hlimna pe leh trin hnnah siam thar lehna kan dil a Pathian khawngaihna a dil a, siam thar lehna a chang ta a ni. ngai a ni. (Jak 1:5) Thu puarpawlng atna Kan lo hnungtawlh tawh a nih tawm tak, mahse zir chian pawhin simin Lalpa hnn lamah chuan dik hlea lang chu Kan kir leh ila siam thar lehna kan ram mihring zt aiin piang thar chang thei dwn a ni. record a tam tawh zwk tih hi a ni. Crusade, camping, home visit etc hmangin kan inchawm reng a, Pathian khawngaihna pawh kan chang nasa m m rng a ni. Chuti ang a nih mek lai chuan kan ram Kristianna huanga kan \hanmawhbawk lian tak chu hnungtawlhna a ni. Pathian hnn a\anga tawlh bona, Pathian hmangaih berna bn sanna, thlarau nun chauhna leh Pathian ram thil tuipuina tlahniam avngtein hnungtawlhna a thleng \hn. Hnungtawlh chhan hrang hrang a awm thei ang a, a pawimawh ber chu lt leh a ni. Hnungtawlhna a\anga lt leh hi siam thar lehnain a tum a ni bawk. Davida chu uirena sualah a tlu a, a sualna chuan Pathian lak a\anga a pawh hlat avngin a thinlung chhngril chu hliamin a awm a, a kawchhnga thlarau dik tak siam thar leh tr leh Indona huanga sulsutu pawimawh ber sipaite chuan rl beiin theihtawp an chhuah a, an thain a tlin loh hun a thleng \hn. Chuti ang dinhmuna an din tawh chuan an hmunpui lamah an kir a, chakna thar nna hmlma bei thei trin an intuai thar (retreat) leh \hn. Kan rama ringtu tam takte dinhmun hi kan thlir chuan kan chau a ni. Pian thar hlim phurna a reh a, Kohhranah kan tel rei tial tial a, ngaia neih chin a lo awm a, hmasawn chuang lo, hmasawn tumna pawh nei tawh chuang lo, hnungtawlh m m chuang lo, Thlaraubo vei tawh mang lo, rawngbwlna nung nei hlei thei tawh lo, Kohhran thiltihna hrang hranga tel ve reng chuan \ha hlea inngaia duh twk mai kan tam tawh hle niin a lang. Kristian chu hmasawn zl tr a nih avngin chu hmasawnna nei thei tr chuan thlarauva harhna (siam thar lehna) kan mamawh a ni.
Kohhran Beng
|han harhna rnpui (Renaissance period) a lo thleng a. He hun ropui lo thleng hian Europe khawmualpui hmlhmang a her danglam a, thu leh hla lama Harhna Thlipui a tleh mup mup a, hng hun laia thu leh hlate hian tn thlengin khawvlah sulhnu an la nei reng a ni. Keini Krista ringtute hian he khawvla Pathianin min hun chhan kan hlen chhuah theihna trin kan mamawhna zawn \heuhvah tlwmna nun nn Pathian hmah inhln thar leh ila, Thlarau Thianghlima harhna thlipui a lo thleng ang a, siam thar lehin kan awm ang a, khawvl hi Lalpa tna hnehin kan her danglam Kum Zabi 14-na leh 16- thei dwn a ni. na inkr chhng khn Greek (A ziaktu: Tv.PC. Vanlalrova Culture leh Roman Culture hi MTKP Vice President a ni insuihfinin khawvl thiamna, a; Lunglei Electric veng finna leh hmasawnna lama Kohhrana Rawngbawltu a ni. Siam thar lehnain a tum pawimawh tak chu hnungtawlhna a\anga kir lehna te, dinhmun chhia a\anga indin thar lehna te, dinhmun ngai a\anga hmasawnnate leh hmalam pannate a ni. Chu siam thar lehna chang thei tr chuan simna te, a pawimawhna hriatna te, Pathian ram tna inpk tharnate kan mamawh a ni. Chung zawng zawng a lo thlen theihna tra a hnuk pawimawh ber chu Thlarau Thianghlima harhna a ni. Mimal nun, chhngkua, Kohhran. khawtlng leh ramin a mamawh siam thar lehna chang trin Thlarau Thianghlim kan dil a ngai a ni.
Siam thar lehna chu ngaihtuahna thl^k, rilru thl^k, tum thl^k leh nun dan thl^kte hi a ni.
- Francis W. Dixon
September
2011
TUNHNAI KHAWVEL
Missionary thar 5, an vaiin 767
BCM Mission rawngbawlna chuan hma a sawn zela; tun hnaia missionary 5 a tirhchhuah te nen tunah hian BCM chuan Missionary 767 a nei ta tih, August 10-11 chhunga Mission Committee-ah AGS i/c Mission chuan a tar lang. Tun hnaia tirhchhuahte chu (1) Nl. Lalrindiki Renthlei d/o Upa R. Lalrimawia(L)Ramthar, Lunglei (2) Nl. K. Laldinthari d/o KH. Phunthanga-Edenthar, College veng (3) Tv. C. Lalthanzama s/o C. Siamkunga-Electric veng, Lli. (4) Tv. F. Lalsangliana s/o F. Lalthantluanga-Lunglawn, Lunglei (5) Tv. Lalremsanga Sailo s/o Upa Zirliana Sailo-Dinthar, Bunghmun. Inchhiarna hnuhnung bera BCM missionary dinhmun chu Missionary (Substantiv) -128 Missionary (Temp) - 35 Missionary (Contract) - 83 Substantive (Native) Temporary (Native) Missionary nupui/pasal Missionary Volunteer Native (Volunteer) Native (Contract) Private Support Recognised missionary Total : - 05 - 07 - 97 - 41 - 10 -295 - 51 - 15 767
Kohhran Beng Christian Commu-nity of Arunachal Pradesh in Participation of Cultural Festivals with special reference to Solung Festival tih a ni. Tunah chuan Rev.Dr. V. Laldingliana tih theih a ni ve ta.
chuan July 23-25, 2011 khan BCM min rawn tlawh a, an khingpui, MBKHP hruaituten an lo dawngsawng. RBCU hmeichhiate hi kan missionary-te pahnih, Pi Lalmuanpuii leh Pi F. Khawlmawii ten an rawn hruai a, anmahni tel hian mi 6 an ni. Heng kan mikhualte hi Rahsiveng, Bazar veng, Serkawn leh Zotlang North Biak inahte inkhawmpui an ni a; chawhnu lamah MBKHP hruaitute nen inkawmhona an nei. Aizawlah chuan Ramhlun North BKHP ten lo mikhualin an Biak inah an inkhawmpui.
September tina KNP hruaitute pualin Lunglei Venglai Biak inah Seminar an buatsaih a; KNP hruaitu 230 vel an kal khawm. He Seminar hi hun thumah \hen a ni a, Resource person chu Rev.R. Lalbiakliana, Upa Dr. B. Laldinliana leh Rbt.H. Lianchhungi te an ni.
2011
BCM Mission-in
thawhpui tur hmuh belh zel Mizoram Baptist Kohhran chuan Mission lama rawngbawlna zau zawk nei turin thawhpui tur \ha tak tak a hmuh belh zel a, a lawmawm hle. Tun hnaia Mission Committee-a AGS i/c Mission-in a report danin heng a hnuaia pawl lian tak takte nen hian thawhhona tur thuthlung, Memorundum of Understading (MOU) ziak turin hma lak mek a nih thu dawn a ni. Chungte chu1. Assam rama Muslim sakhaw zuitute hnena Chanchin |ha hriltu pawl Good News Society nena thawhdunna. 2. Khawvel huapa Bible letlingtu pawl lian tak, Wicliffe Bible Translation International- Asia Pacific (WBTIAP) nen. 3. India rama Chanchin |ha hriltu pawl lian leh hlun tak, Indian Evangelical Mission (IEM) leh 4. Arunachal Theological College nena thawhho dan tur Agreement siam. Anni hian an college-a thawk turin zirtirtu min rawn dil a, kawng zawnsak tum a ni.
10
Kohhran Beng t^wka anmahni (missionary) ngei hmai hmaa hmua, nung taka rawngbawlho kan nih avang hian Mizoram Baptist Kohhrante thinlungah eng ti kawng mahin missionary-te hi an la n>p lo. An kalna Kohhran apiangah chief guest an ni a, an ni reng bawk ang. Tu pawh ni rawh se, missionary furlough a nih phawt chuan headquarters hotute an lo kal dawn tih aiin Kohhrante thinlungah an tla na z^wk hrim hrim. Kan lo \awiawm danah leh kan lo dawnsawn danah duh thu sam chiah lo mahse, mipuiin kan chhoh en hle si a, chu laiah chuan kei, mi a zawnga hnaisai lo ber mai hian tun aia kan furlough programme a hlun zawk theih nan leh Kohhranten kan hlut lehzual theih nan kan missionaryte kaihhruaina kan ziak ta teh tlat a nih hi. Pahnihna: Missionary \henkhat chu inbuatsaih \ha leh thusawi inphaman tak an awm laiin inbuatsaih lo emaw tih mai tur khawpa che nawi, Kohhrante tana chhinchhiah leh hriat reng tur awm mang lova thil sawi ve \euh an awm leh tlat thin-an tam zawk mah maithei! Chuvangin
September
2011
11
ngaihthlak nuam deuh, inphaman tl>m sawi bawk rawh u. Tichuan, deuh zawka report p>k dan in thawh \an kum, in thawh tawhna hmun leh tuna in thawh ngaihtuahpuina a ni bawk. Kan missionary-te chauh m>kna hmun sawi leh rawh u. hriat tur chu ni se, lehkhathawna anmahni hrilh pawh ka inhuam reng laiin kan zavaia tan a pawimawh niin ka hre bawk si a, chan-chinbuah ka ziak ta mai a ni e. Tin, Kohhran Bengah chauh ni lovin Missionary Tlangau-ah pawh min chhuah sak turin ka ngen bawk a, a pahnihah a chhuak kawp anih pawhin in lo hrethiam dawn nia. Kan missionary chhuanawm tak tak ten Furlough programme-a Kohhran an tlawh huna an hriattur pawimawh (an hmaih miah loh tur a ni zawk awm e) te chu hengte hi a ni. Missionaryte address-in ka sawi ang. Missionary-te u, 1. Kan lo \awng\aipui fo tawh in ni nain kan la hre chiang lo che u a. Chuvangin lawmthu leh chibai b<kna in sawi rualin in hming, chhungkaw chanchin, in chhuahna Tualchhung Kohhran te sawi hmasa ang che u. 2. Missionary in nih \an danengtia missionary ni ve ta mai nge i nih, in inp>k tirha in testimony 3. Tuna in thawhna hmun in thlen tawh chuan in awmna khaw chanchin tl>m, in in\henawm khawv>n d^n, eng hnam nge an nih leh an chanchin tlangpui tak tak chauh tal sawi bawk ang che u. Mizote nena inanna riau emaw, inan lohna riau emaw a awm chuan sawi tel zauh rawh u. 4. Tin, in thawhpuite chanchin chhia-\ha tlem tal sawi ula, an chanchin lawmawm lam sawi tel hram tum ang che u.
(Heti chin hi minute 5-10 ah khunglen vek tum tur. Tichuan, sawi zawm zel . . . )
5. A hmuna in rawngbawl dan. Hei hi in furlough chhan tak kha a ni ta. Pulpita tu emaw hun luahlan hlauh khawpa an ken nachhan che u kha tihtakzetin sawi ang che u. Rawngbawl dan pawh hi sawi thiam tum tur, sawi tur hre lo deuh anga inlan khan Kohhranhote thinlung a thlep thei a, an ngaih a \ha lo thei bawk. Chuvangin he laiah hian hun ren l>m loh tur. Mahse thu inluhkhalh deuh deuha in sawi chuan
12
Kohhran Beng ngai lovin aw. Hei hi ka ngaipawimawh khawp mai. Missionary \henkhat chuan thuchah sawi tel ph>t in tum a, a \ul l>m lo. Sermon pangngai hi chu keini Mizorama kristiante hian kan ngaithla tam tawh lutuk a, sawi loha ram pawh kan nei tawh lo. Chuvangin testimony thar in nei anih l>m loh chuan report kha duh tawk mai rawh u. Kha kha BCM in a fa duhtakte kum 5 dana a chah chhuah chhan bul ber a ni tih pawm thlap mai tur a ni.
dawnsawn thiam a har. Ni tina in rawngbawlna hmun kha an la kal ngai miah lohna, a awih nge a zawl pawh an mitthla thiam loh a nihziate kha hre reng la, fiah takin sawi tum rawh.
6. In rawngbawlna rah lawh tur awm apiang Kohhranhote lawh sak hun a ni tih theihnghilh miah suh u. Chumi rual chuan l^wmna in neihte, harsatna in neihte sawi ula. In l^wmnate chu t> lua awm lovin sawi a pawi lo va; in harsatna erawh Kohhranten harsatna ni ngeia an hriatpui tur chin chauh sawi ang che u. A tawi 10. A tawp berah chuan zawngin in harsatna chu in sawi Kohhranho zingah furlough hmain thlifim hmasa rawh u aw. programme \ha tak in hman chuan in hnunga mite tan kawng 7. Tuna in rawngbawlna m>k insial a ni tih hria ula; buh deuh nuai, bakah hmachhawp (project) in ninawm deuh, ngaihawm loh neih ang angte mipuite hrilh hre deuha in hman chuan in hnunga lo nghal u la, mahse hun in hman furlough turte tan a zia lo hle thei rei tawh deuh avangin chipchiar a ni tih hriat tel ve pawh a \ha. lutuk a \ul l>m lo. Khai le, hre ber angzia 8.Headquarters hotute hriatzangin ka ziak leh ta ngawt mai. puinaa appeal in nei anih pawhin Tu man, eng nge ni na vei ti inthlahrung tak, zawldawh takin lovin, kan Mission rawngbawlin appeal \ulna leh mamawhna nain hma a s^wn z>l theih nan chiang taka tar langin a tawp ka tih theih tawk ka ti ve a nih lamah sawi ang che u. tih min pawmsak a, malsawmnaa 9. Tichuan, thuchah a ni tawh min chan sak turin chhiartute ka mai. Mahse loh theih loh anga ng>n a che u.
September
2011
13
mang si loh, tupa ve tak tak kan tam sawt hle lo maw?. Thalai khawvelte pawh han thlir ta zel ila. Nu pakhat chuan, Kan fate hi thalai thiltih hrang hrangahte hian an inhmang ve thin nain, a tak tak ram hi an thleng ang em aw ka ti thin a ti a. Hei hi nu leh pa chauh ni lovin, Kohhran hruaitute pawhin an ngaihtuah tam pawl tak a ni ta ve ngei ang. Bible chuan, mahni inbum an tam turzia leh buh lem a tak zinga lo awm ve tlat thu min hrilh. Mahse, a tawpah rorelna a lo thleng ang tih min hrilh bawk a ni. Heng thu avang hian, mahni dinhmun theuh inbih chian a va hun em! Paula chuan rinnaah chuan in awm leh awm loh ( a tak in nih leh nih loh)infiah thin rawh u a ti reng a(2Kor 13:5). Nova dam laia tui l>t khan an zain a rawn lem bo phiar ang khan, Pathian rorelna lo thleng tur han rapthlak turzia hi I ngaihtuah chiang ang. Pathian tihbai awmzia leh rorelna engemaw rapthlak tak lo thleng tur- Hebrai ziaktu pawh hian he thu dawt chiahah hian
14
Kohhran Beng kha-Israela ,Pathian Lalfapa a lo nit a! Tlawmna nun kebai tawh dinhmunah khan, tiang rinchhan chunga Pathian biain midangte malsawmna petu a lo ni thei ta ani. (Heb 11:21). A tlawmna hmunah chuan chung lam atanga ni chhuak, Pathian duhsakna eng a lo lang ta bawk a ni. A lemchan leh bumtu anih thinna chu tawpin, a tak tak nun ram a lo thleng ve ta a ni. Jabok lui kha Jordan lui hnar a ni. Kha zawng zawng kha a lawm Jakoba Pathian makzia puangtu lo ni ta thung ni! Haleluiah Amen! Pathian ko ei tur leh hre chiang tak tak tur chuan, thinlung zawng zawng a lo ngai thin. (Jer 29: 13). Lal Isua tehna atangin Thinlung buktu chuan a hre lo vang em ni tih ang khan,Lal Isua hian thil engkim hi a lo thlir thin tih thawhlawm bawm bula thua, thilpeka Pathian chibai buktute thil pek dan a sawiah khan kan hmu thei(Luka 21:1-4). Kha hmeithai pachhe te, a neih zawng zawnga Pathian chibai buktu kha midang zawng aiin a pe tam zawk a ti tlat mai(
a sawi reng a ni. Heng avang hian, van thil tak tak chung chang hi ngun taka ngaihtuah a va pawimawh em! Chhungril lam takna Lal Davida hian Pathian a pawl tam a, Pathian mizia a puan chhuah te pawh a rilin a ropui thei khawp mai. Kan hriat lar tak pakhat chu, Pathian hi chhungril lama takna duh mi a nihzia a sawi hi a ni a (Sam 51). Lal ni tura hriak thihna a chan hma pawh khan Samuela hnen atangin, Pathian chuan chhungril lam hi pawn lam ai chuan a thlir ngun zawk thin tih chu a lo hre tawh ani (1Sam 16:7). Uirena leh tualthahna sual a khawih khan, Pathian chuan, rilru thinlung kehsawm leh simna thinlung neia a lo kir chuan, ngaihdamna a hmu ang tih thu a hre nawn leh bawk ani. Pathian pawm tlak inthawina tak tak hlan tur chuan, insen so a ngai tih pawh a hre ta(1 Chro21:24-26 Lalpa I thu ang zelin le tih theihna hmun kan thlen loh chuan, a tak ram hi kan rap thei lo. Jabok lui kama Lalpa nen an inbuan hnu khan,a tlawm derna hmunah khan, Jakoba-bumtu leh lemchang thin
September Mk12:43) . Keini a Budget tam zawk leh target khum thlir ngawt te nen chuan kan va in ang lo em! Pe tam theite kan lawm dante hi a thianghlim tawk em? A pawn lam ngai pawimawh a, a chhung lam en tlak si loh nun hi Lalpa ten zawng tak a lo ni! (Matt 23). Lal Isuan a der leh a lem a duh lohzia chu temple a thenfai tuma a chet danah kan hmu (Matt 21, Mk11; Lk 19, Joh 2) Amah chibai kan buk hian Thlarau leh tihtak zet !(Johana 4:2) a duh tlat a, kan tawngtai pawhin, inngaitlawma, misual khawngaihnaa pawm chauh kan nihzia hre chunga Amah kan hnaih a duh thin (Luka 18). Lal Isuan a Kohhrante chu thlarau lam hlatea infuih tawn a, van thil tak tak boruaka cheng turin min duh a ni. Beram No lal lenna khawvelah chuan, hla thar hi a lo chhuak zung zung thin a, chu mi hmunah chuan,miten Ka thlarau tho la hlim takin- I Chhandamtu fakin zai rawh an lo ti thin a lo ni! Hei hi thuk leh thuk inchhawn (Sam 42) kha a lo ni!!
2011
15
Pathian remruat leh Kohhran. Hebrai ziaktu hian, Thuthlung hmasa rawngbawlna chu a hlim thla a ni a, a tak tak chu Isua Krista a ni zawk tih a sawi te, rawngbawlna hman chawpa boral tur thu a sawite kha kan man em aw? Lal Isua hi midang zawng leh thil dang aia a ropuizia chhuiin, rawngbawlna dik leh kawng tha ber chu Kristaa goal l<t chiah zel hi a ni e a rawn ti a ni. Pathianin Kohhran Krista taksa a siam puitlin nan Kohhran hnenah rawngbawlna ki nga (5) pein, chung Thlarau thilpek rawngbawlna hmang chuan Kohhran chu zur lo leh hmelhem lova Amah leh Amah inpek a tum a ni.(Eph4:11-12).Zur lo tih hian tleirawl reng leh chak mar reng tih a sawina ani a, hmelhem lo tih hian a thianghlimna a kawk a ni. Apostolte, Evangelist-te, Pastorte, Zirtirtute, Zawlnei te hi Kohhran chawm tura Kohhran tinte a pek a nni. Apostol chu thlarau thuneihna nei leh Kohhran bante an ni. Pastor chu Berampu anga beramte
16
Kohhran Beng zela kan hman thiam a hun ta. Theologian aiin Sociologist te hi kan mamawh tawh ani lo maw? Kan hriat than camping crusade te hi a sawt bawk a, mahse, hman chawpa bo leh nghal rawngbawlna a ni palh ang tih a va hlauhawm em! Kohhran member tinte an thilpek dawn dap chhuahpui a, develop pui hi Kohhran hruaitute tihtur pawimawh ber a ni.Chu chuan a tak ram min thlen thei ang. Hei hi khawthlang leh khawchhak Kohhran tam takten tun laia an kalpui mek dan a ni. Khaikhawmna Paula hian Kristian nun bul leh Thlarauva \han dan kawng Rom leh Galatia-ziakah hian a sawi nasa khawp a.Gal 4:2126 kha han bih zuai ila. Hagari leh Sari tehkhin thua Dan leh Khawngaihna, Sinai leh Jerusalem a rawn sawifiahna kha -tun laia la awm- tiin a sawi anih kha. (Ref:Genesis 15,21).
chawmtu, vengtu leh hruaitu tur a ni. Evangelist chu Kohhran memberte thlarau bo veia chhanchhuahna hna thawk tura buatsaihtu an ni a,Crusade leh Camping ani ber lo. Zirtirtu chuan, Pathian thutak Thlarau hriattirna thuin mite a zirtir ang. Sunday Sikul hi Information pek lam aiin, thlarau nun inkawhhmuhna hmun tur a ni. Zawlnei chuan Pathian nung hnena mite hruaikir tura Pathian rorelna hriattir hna a thawk thin. Zirtirtu leh Zawlnei rawngbawlna Kohhranin a tlakchham-naah chuan, mite an tuihalin an inthlah dul phah thin. Sermon-a inchawm kan tumna leh pulpit tlang rawngbawlna hi a sawt ber lo tih kan hria. Inchhung lama rawngbawlna hi pulpit rawngbawlna aia kan dah pawimawh thiam a va hun em!
Hman deuhvah khan, Body Life tih hi an uar hle a, thilpek hrang hrang rualkhai taka ringtute sawt nana rawng inbawl sak tawnna hian Kohhran a Hagari kha a pi khan tisawt thin. Kohhran awmzia hi kan zir thar a, house church tih Abrahama fapa tisa lama mi a te, cell group tihte, counselling pai khan indona a chhuak ta a, te hi kan society a danglam ang a hnawh chhuah a ngai ta hial
September anih kha. Vantrhkoh khan, Kir leh la, I pi thu thuin awm rawh ti mahsela, a va kir leh khan inremna a awm chuang lo. Tisa kha Thlarau danin a awm thei lo. A tawpah chuan, Hagari chu a fapa nen hnawtchhuak rawh tih thu a lo thleng ta ani. Dan hnuaia awm kha khawngaihna danin a awm thei lova, thutiam chu khawngaihnaa nemngheh ani tlat mai. Hei hi ani Paulan khenbeh nun a lo sawi tak chiah kha a ni (Gal 2: 20). Tisa thiltihte Thlarauva in tihhlum thin chuan, in nung ang (Rom 8). Tun laia mi tam takten kan buaipui pakhat chu -Judaten chhianchhiahna leh thil mak an zawng a, Grik hovin finna an dap thin tih ang khan, tam takin a mak leh eng engemaw experience lam hi kan tui tlat thin. Lehlamah, a Pathian Thu thiam lam chuan, degree leh finna thute sawi sawi chhawn leh lam kan lo buaipui bawk. Paulan engtin nge a sawi. Krista hi kan tan thiltihtheihna leh
2011
17
finna atan Lalpan min lo ruatsak daih mai (Gal 3:14). A va ropui em! Hriatna lamah sang mah ila, nun lamah kan lantir theih si loh chuan, a tak tak ram kan va dai pha leh si lo. A thlarau lam ngawt kan buaipui chuan, kan khawvel chenna ramah hian hman theih lohvin kan awm ve leh lawi bawk si. Sapin, So spiritual and earthly no good tia an sawi ang kha anih ve leh theih bawk a ni. Kristiante chu khawvel atanga lak chhuah, khawvela tirh kan ni a, kan leilung rahna hmunah hian nun Krista anih chuan, a Lal ram a lo thleng zel dawn a lo ni.Krista kan nunna chu a lo inlar hunah, keini pawh ropui zingah kan lang ve ang tih ang khan, Krista hi langsar ber sela, Ama zarah keini pawh ropuiin kan leng ve thei dawn a lo ni. A tak tak ramah i l>ng za dial dial ang aw! (A ziaktu: Rev.PC. Muanthanga hi Shillongah an awm a; North East Harvest Network-ah an hotupa a ni.)
A taka tih hian hlimna a rawn thlen fo lo; mahse tih loh chuan hlimna a awm lo. - Benjamin Disraeli
18
Kohhran Beng
ROBERT LOWRY
(1826 1899)
Hla phuahtu ropui chanchin Beirual thlaa kan rawn chhawp chhuah chu Baptist pachal Rev. Robert Lowry a ni. Mizoramah hian \awng thei lo ve ve innei chu kan hre tawh maithei a; mahse mitdel ve ve innei chu kan la hre lo maithei. Vawiin kan rawn chhawp chhuah Robert Lowry nu leh pa hi mitdel ve ve zuk ni a! Hla phuahtu ropui kumin May thlaa a chanchin tlem kan rawn ziah Fanny J. Crossby kha kan la hre reng hlawm ang a; kha nu ropui fapa ngei kha a ni. A pa chu A.V. Alstyne a ni a, mitdel bawk a ni kan tih tawh kha. Kha mi \um khan an fapa Robert Lowry chu music ngaina tak anih thute kan ziak tawh nghe nghe kha. Robert Lowry hi March 12, 1826 khan Philadelphia-ah a piang a, kum 17 a nihin a piangthar a. Bucknell University-ah Graduate a nih hnuin chutah chuan Literature lam zirtirtuah kum 6 zet (1869-1875) a\ang zui a. Doctorate Degree an pe ta nghe nghe a ni. Thu leh Hlaa kohhran tihausatu pakhat a ni. Amah hi pastor a lo ni sa tawh bawk a. Tunlai hun chu ni se, a hming bulah Rev.Dr. a dah deuh \uk maithei. Nemngheh a han nih chuan hmun hran hranah Pastor-ah a \ang a. Baptist Kohhran hruaitu pawimawh tak a ni a, Bible leh Thuhril leh Kohhran enkawl thiam a ni a. Hla lamah pawh mi thiam leh inhmang nasa tak a ni bawk. A thinlungah hla a lo kal chuan khawiah pawh awm se laklawh sawi lovin a ziak mai zel. A changin a thu a phuah hmasa a, a thluk a siam a. A changin a thluk a phawt a; a peih fel hnuah a thu a phuah leh thin bawk.
September
2011
19
Robert Lowry hi Pastor anih ang takin Pathian thuhril a \ul hle a. Chutih laiin Music thiam tak a ni bawk a. An hun laia music Editor \ha, W.Brudbury a thih pawhin amah thlaktu atan R. Lowry hi an duh ber a, Music Editor-ah a tang ta nghe nghe a. W. Brudbury dam lai pawhin Sande Sikul hla bu 20 aia tam a siampui a. Bu khat phei chu nuai 10 laiin an hralh niin an sawi. Hla phuah hi a uluk em em a, hla chu hriatthiam awl, \awng tha leh nung tak, thu pawnlawi lutuk si lo a ni tur a ni tiin a sawi \hin. |angkai tak leh tul taka a thawh laiin kum 1899-ah kum 73 miin a thi a. A hla phuah Mizo Kristian Hla bu-a awmte chu No. 50-na, Aw Lalpa, mal min sawm la* No. 83-na, Khawvela thil tinrengin* (A nu nena an phuah) No.103-na, Chu! Beram ven zanlaiah chuan No.158-na, Chhandamtun kawng tluanin min hruai* No.160-na, Eng nge sual tifai thei ang? No.178-na, Ka Tlantu khawiah nge a awm? No. 232-na, Thlanah a lo awm ta No. 256-na, Lal Isua zui chuan phaizawlah pawh* . . . No. 277-na, Ni tinin ka ngai che, Ka Lal duh ber* No. 321-na, Lalpa hmangaihtuten In lawm hla rawn sa ru* No. 379-na, Isua hnen lam kan rawn pan e* Arsi(*) chhinchhiah chuangte hi midang nena an phuah a ni a. Kan Kristian hla bu hman lai mek tawp lama Hla phuahtu, siamtu leh letlingtu zawn awlnaah tihah hian ama phuah ang vekin a inziak a; chutianga chuang chin chu sawm leh pakhat a ni awm e. Aman hlaa a lo phuang ang ngei hian, Sual faina dang a awm lo, Isua Krista thisen lo chu; Thil \ha rin ka chhawr lo ve, Isua Krista thisen lo chu kan tih theih hi a va duhawm em!
20
Kohhran Beng
RINNA
CHU THILTIH TEL LO CHUAN THI A NI (pistis xoris ergon nekra estin) James 2:14-26
- Revd.HC. Vankairinga, AICS. Stephan-a thih hnua ringtu hmasate tihduhdahna lo hluar chho zel avanga Jerusalem khawpui a\anga tlandarh ho khan zirtirte nen inbiakpawhna an nei thei ta lo va. Harsatna leh tihduhdahna an tuar thu te (1:24), mi hausa leh neinung hote kutthak hnawihna an nih zia te (5:1-6) a lo hriat chuan anmahni fuihna atan Jakob-a hian Jerusalem khawpui a\angin he lehkhathawn hi a ziak ta a ni. 2. A thu zirtir: A thuchah laipui ber chu chunglam a\anga finna thu a ni a, a pawimawh lai ber chu Rinna leh Thiltih hi a ni (2:1426). Kristian nun hman chhuahna lam hi a uar a, thusawi mai ni lovin nun dan hi a pawimawh zawk a ti a ni. He lehkhathawn laipui chu 2:14-26 hi a ni a, hei hian ringtu nun tak tak a sawi a ni. Jakob-a hian rinna hi thiltihah a langchhuak a
1. Thuhmahruai Jakob-a lehkhathawn hi Jakob-a, Pathian leh Lalpa Isua Krista bawih kutchhuak a ni a. A chanchin hi kan hre tam lo hle. Thuthlung Thar-ah hian Jakob-a hming pu hi an awm nual a, chung zingah chuan Isua unau Jakob-a hian rin a kai ber a ni. Isua rawngbawl \antirh lai khan a unaupa Jakob-a hian Isua hi a la ring lo va, a rawngbawlna pawh a la hrethiam tak tak lo va, chuvangin an \awiawmlo mai ni lovin an kalh \hin a ni. Nimahsela tlai khawhnuah Isua chu ringin Kohhranah pawh hmun pawimawh tak rawn luahin Jerusalem khawpuia Kohhran Inkhawmpui hmasa berah pawh khan President hial a lo ni ta a ni. He lehkhathawn hi Palestina ram pawn lama awm darh Juda Kristian hote, Hnam Sawm leh Hnam Hnih darhte hnena thawn a ni a (1:1b).
September nih loh chuan a tawklovin a hria a; chuvangin Ka unau te u, miin, rinna ka nei, ti mahsela, thiltih a neih si loh chuan engnge sawt ang? Chutiang rinna chuan amah a chhandam thei ang em ni? (2:14) a ti a ni. A sawi zelnaah chuan taksa mamawh chenna tur in, silh tur puan leh ei in tur nei lote hmu reng si a, engmah pe duh si lo va \awngkam \ha ringawt kan len hian Engnge s^wt ang? a ti a. Chutiang bawkin rinna chu thiltih nei lovin amah chauhvin a awm chuan thi a ni, a ti zui a ni (2:14-17). 3. Kan zir tur: 1. He lehkhathawn thuchah a\ang hian kan zir tur \henkhat han tarlan ka duh a ni. Lal Isua rawngbawl hi thu chauhva tawp lovin amah kan Lalpa ngeiin a tih anga kan nuna kan lantir a ngai tawh a ni. Mizo Kristiante zingah Pathian thu sawi thei, Biak In chauh ni lovin chhiatni \hatnia thu rawngbawltu kan ngah ta hle mai. Rawngbawlnaa hun puma inpe pawh kan tam a, Chanchin |ha fehchhuah puia Mission Field thlenga rawngbawl mi engemaw zat kan nei a. Chutih
2011
21
lai chuan kan ram chhung boruak erawh chuan chhiatlam a pan zel a ang hle! Engtik lai pawha camping leh crusade boruakin min chiah reng lai pawhin dawt sawi, ruk ruk, hlepruk, mahni thawhchhuah ni lova in leh lo din leh khawvel ropuina lem uma tlan mek kan kat ta nuk mai a nih hi. Lalpa Isua Krista kan rinna hi thiltih hmangin kan lantir tur a ni ang. 2. Nuna langchhuak si lo va Pathian thu sawi leh a fakna hla sak ringawt hi Lal Isua hniakhnunga zui awmzia a ni lo vang. Lal Isuan, Ka Pain tun thleng pawhin hna a thawk reng a ni, kei pawhin ka thawk ve a ni, tiin Bethesda dila damlo a tihdam \um khan a sawi a (Jn.5:17). Pathianin lei leh van leh a chhunga awm zawng zawngte a siam a, ama kut ngei hmangin ama anpuiin mihring a siam bawk a. A mite hnenah a awm reng a, a kut chak takin Aigupta a\angin a hruaichhuak a, thlaler ram ro kaltlangin Ram Tiamah a hruailut a. An tisa, rilru leh thlarau mamawh a pe a, a enkawl tlat a. Ril\amte hnenah ei tur a pe a, chenna tur neilote
22
Kohhran Beng Moriah tlangah a lan tir a ni. Hei hi a ni Jakoban rinna a sawi awmzia chu ni! 4. Nawhchizuar Rahab-i rawngbawlna pawh hi chutiang tho chu a ni. Ram Tiam lut tura Israel faten Jordan lui an kan dawn chuan Jeriko khawpui enthla turin Shittim hmun a\angin Joshuan enthlatu pahnih a tir a. An beisei loh deuh maiin Jeriko mipui leh an lal chuan enthlatu kal thu chu an hria a, an zawng ta a. Huaisen takin Rahab-i chuan a lo mikhual tlat mai a ni. Chutichuan Jeriko khawpui chu Israela thlahte kutah a tlu a, Rahab-i leh a chhungte pawh chhandam an ni. He hmeichhia hian a rinna chu thiltih a lantirin Pathian mite tan hnehna a thlen a ni (Heb.11:31). 5. Zakkaia nunah hian rinna thiltiha lo langchhuak kan hmu bawk (Lk.19:1-10). Zakkaia chu chhiahkhawn hotu a ni a, sumdawnna hmunpui Jeriko khawpuia office nei a ni. Mi hausa tak a ni a, a hnathawh avangin mite hmuhsit leh huat rawn a ni awm e. Sawrkar milian niin sum ngah hle mahsela a nun chhungril a hlim lo hle a ni ngei
tan chawlhna a siamsak a, saruakte a tuamhlawm a. Kan Lal Isua pawhin chutiang bawk chuan rawngbawl hna a thawk a, ril\amte a khawngaih avangin mipui 5000 leh 4000 a hraipuar a, damlote tidamin pharte a tithianghlim a, mitthite hial a kai thova ni. 3. Jakob-a hian Thuthlung Hlui a\anga \anin kan rinna hi thiltiha lantir turin min zirtir a ni. Abraham-a chu an chhungkua, nu leh pa, unau, an in nuam leh ropui, khawtlang leh ram chena chhuahsan a, a la hriat ngailoh hmuna rawngbawl turin Pathianin a ko va. Chunglam kohna a dawn chu chhangin chenna ngailoh ram fang turin a chhuak a. Ram Tiam luah tur leh chhiarsen loh chi thlah nei turin Pathianin thu a tiam bawk a. Nimahsela kum tam tak chu chi thlah pakhatmah pe lovin upat lama fapa peka a awm pawhin halral thilhlana hlan tura tih a ni a. Hebrai lehkhathawn ziaktu sawi angin, mitthi pawh Pathian chuan a kaitho thei ang tih ringin, (Heb.11:19) a fapa mal neih chhun chu a hlan a ni. Lalpa laka rinna a nghah ngam zia chu
September ang. Vanneihthlak takin a awmna khawpui chu Isuan a tlawh dawn tih a hriatin zah pawh dawn lovin mipuite chu tlan khalhin theipui kungah a lawn a, Isua chu a hmu ta ngei a; a inah Isua chu lutin a mikhual ta a ni. Chhandamtu nena intawk Zakkaia nunah danglam a thleng ta. In neitupa chuan testimony thar hlak neiin a nun pumpui chu tihdanglam sak a nih rualin a rinna chu thiltihin a lantir nghal bawk a ni: Ngai teh, Lalpa, ka sum zatve pachhiate hnenah ka pe ang a; tin, tu lakah pawh thil engpawh lo hlepru ila, a leh liin ka rul leh ang, a lo ti thei ta a ni (Lk.19:8). 6. Han ngaihtuah zui teh le. Miten engtin nge an ngaih ang? Mite rinhlelh ruk ang ngeia hleprukna bawlhhlawh ti mi a lo nih \hin phei chuan a sum leh pai engzat nge sem ngai ang? A in leh lo leh ram chenin an tuar ang em? A fate lehkhazirna a buai phah ang em? Entirnan a inchhung bungrua mawi leh nalh tak tak, a sumdawnna, a lirthei, in lama a kawl bakah a bank account chena khawih chet a va \ul awm ve? A sum zatve
2011
23
pachhiate hnenah, a lo hlepruknate hnenah a hlepruk let li lai han sem chhuak dawn sela chuan a va chan nasa awm ve le! Hlemhletnaa khat, dikna palzut \hin, mi rinawm lo, leh mite hmuhsit ni \hin kha Lal Isua a lo rin tak hnu chuan mi dik, mi rinawm, hleprukna laka fihlim, leh miten rinna an nghah ngamna mihring a lo ni ta a nih chu! Kohhran leh khawtlangah mi danglam, Chanchin |ha avanga nun thar nei ta a nihna chu lantirin a rinna chu a nun hmangin a lo puangchhuak thei ta a ni. 7. Tunlai hun tluka corruption lo hluar ta leh a ram pum huapa kan buaipui hi kan ram chanchinah hian a awm lo mai thei le! Cancer natna tluka mihring nuna thuk leh darh zau tak maia zungkai a nih laiin tumahin kan tlanchhiatsan hleih theih si loh a ni a. Ram, khawtlang leh Kohhran thleng pawhin he hri hlauhawm tak hian min luhchhuak a, a rapthlak hle a ni. A-tu-a-te pawh mai hi eng emaw ti kawng zawng tak chuan min thleng pha vek mai a, a tuartu tam ber hi mipui pawisawi lo an nih laiin corruption avanga midangte tuartirtu erawh hi chu mi tam tak an ni hauh lo mai
24
Kohhran Beng sual tinreng bul a ni (1 Tim.6:10a) tih hi khawvel awmtirh a\anga vawiin thlenga thudik la ding reng a ni a, chumi bawiha tangte chuan mualphona leh lungngaihna an hmachhawn \hin a ni. 9. Dik leh fel taka thil kan tih chuan hlawk dawn lovin kan inngai a, chuvangin awlsam takin dawt kan sawi mai \hin. Meihawl zawrh tawh phawt Thingkhawilu leh Zairum hawl, an nih vek a, vaihlo zawrh tawh phawt Tualbung emaw Khuangthing Vaihlo an nih vek a, kawngpui dunga PWD leh BRTF rawra leh balu chhunvum lo ruh mai te, therhlo it avanga dawtsawi hreh miah loh te hi kan mizia a nih chuan kan la mualpho tho tho vang. Mizo Kristiante zingah hian ration buhfai leh chini buk dik taka lak a theih loh tluk a ni a, buk tling taka sa lei a awm ngai ta bawk hek lo va, nghathu leh chengkawl thlengin pawlhtu an va ngah ta em! Hmeithai zu zuar leh a huna pisa thleng lo te hian danglamna an nei em? Pisa-a thawk tirhchhiah pakhatin a fate lehkha zirna atana ziak loh puan tlem-a-zawng a lo hawn ruk leh
le! Kan ram ropui tak hruai tura kan thlanchhuah, ram hruaitute leh kan sawrkar milian (bureaucrats) ho zingah hian he thil chin \halo tak laka fihlim hi chu kut zungtang thliaka chhiar tham lek an ni mai thei a; kan NGO leh Kohhran hruaitu (church bureaucrats) ho zingah pawh hian he tur hlauhawm tak lak a\anga sawisel kailo hi chu an tam hauhlo vang le! 8. Mizo Kristiante zingah hah taka mahni thawhchhuaha in leh lo dintute hi tumahin an sawisel ngai lo va, rinhlelh awm tak maia in ropui satute, hleihluak tak maia induhsakna lantir leh mahni hmasial tak maia chhung leh khat thlenga inhaivurna boruak tenawm tak erawh hi chuan mipui mimir mit leh beng chu an tikham deuh a ni. Corruption haw viau anga lang, nimahsela remchang a awm phawt chuan ti hreh miah si lote hian thiltih tel lo rinna an nei em ni ang le? Insawi rinawm siak emaw inti Pathian rawngbawltu emaw hi Mizo Kristiante zingah hian engzat tak awm ang maw le! Heng mite hi chuan an thleng thui hauh lo vang le. Pathian thu zirtirna Tangka sum ngainat hi
September sawrkar babu-in a huan emaw a in sak bungraw phurhna atana sawrkar motor a hmang \hin hian danglamna a nei meuh ang em? BD zir tur emaw missionary lak dawn apianga insawipui hreh hauh loh te hi thil dik tak chu a ni lo maw le! Kan khawpuia mi hausa leh challang ho zinga zu rui leh awm \ha duh lo man ngam si lo va daikil kara michhia leh chhumchhia, \anpuitu nei ve lo te laka kan inhrawt leh vak si te hi a dik chiah em? Kohhran hruaitute pawh hian Kohhran hausa deuh leh rethei deuhte hi kan ngaih pawimawh dan an inang chiah em? Pathianni tuka thuchah sawi tur pawh hian kal chak deuhna leh phur chiah lohna hmunte hi kan nei \hin lo maw! 10. Hawh u, Lal Isua kan rinna hi kan nun leh thiltih hmangin i lantir ngam ang u. |henawmte leh midang hmuh leh hriatah hian kan rinna hi kan pholang ngam tur a ni dawn lawm ni? Rinna leh thiltih dah hrang lovin Lal Isua zuitute hian kan kalkawp tir ngam dawn lawm ni? (A ziaktu: Revd.HC. Vankairinga hi AICS-a lecturer a ni
2011
25
26
Kohhran Beng Kohhran tihzah-awm te, Kohhran chawisan te, Kohhran tihhmingthat te hi keini ringtute tihtur leh mawhphurhna a ni a. Chuvangin, engtinnge Kohhran chu kan tihzahawm ang? tih hi kan thupui ber tur chu a ni. Kan Kohhran Prog-ramme ngaihpawimawh leh tihpuitlin hi Kohhran tih-zahawmna a ni a, Kohhranin Programme chi hrang hrang kan nei thin a. Pathian Biak inkhawm Programme te, Kohhran hnatlangte hi a lar zual puiah dah ta ila. Chanvo kan neihte hi Lalpa ropui nan kan ti hlawhtling tur a ni. Zai hruaitu i nih chuan a pawimawhzia hriat tum rawh. Khuang vawtu, rimawi tumtu, hla hriltu te pawhin an dinhmun an hriat chian chuan an inthlahdah phal lo vang tih a rinawm. Heng Kohhran a mi pawimawh te, Deacon leh Usher te hlei hlei hi Kohhran inkhawm tiphuisuitu leh tihlawhtlingtu an ni bawk. Chutiang zelin Kohhran Upa leh Rawngbawltute, TKP, BKHP leh BMP hruaitute pawhin Kohhran ze ropui leh nghet tak hi kan hriat chian theih nan kan inzir tam pawh a tul chhap e. Krista
a. Kei ve pawh hi Programme tihchhuah tur ak teuhin ka buai ve em em a, ka rawngbawl chhan, Krista leh A Kohhran tan, tih pawh ka theihnghilh mai dawn alawm le...! tiin ka inngaihtuah chhuak hlawl mai a! Nia, tuna kan thupui hi hetiang hian kan chhunzawm zel ang. Kohhran, Krista taksa, Kohhran zahawm, Krista mite chu an inrem thin. Thawhhona tha tak an nei thin a, ngaihdan leh duhdan inang lo karah pawh an inhrethiam em em thin a ni si a. He mizia hian Kohhran a ti zahawm a ni. Kohhran a chawimawi a, Kohhran a ti hmingtha thin. Kohhran rim a titui a, rah tha tak a chhuah thin a ni. Kohhran hi a zahawm sa a ni. Krista taksa a nih miau avangin a thianghlim a, a ropui a, a zahawm bawk. A ti bawlhhlawhtu chu A chhunga cheng, Kohhran mite hi kan ni fo. Kan rawngbawl chhan leh kan nihna dik tak hrechiang lova, kan han insawisel bup bup mai thinte hi chu a zia lo thin khawp mai. Kan biak Pathian hian engtin tak ngai ang maw le ? Pathian Kohhran hote hi a zahawm sa kan tih rualin,
September Kohhran mizia ah chuan chungchuanna a leng lo va, inphahhnuai nun a ni a, taimakna nen then hran theih a ni lo.
2011
27
Krista taksaah chuan khawi laiah mah hian inhuatna te, itsikna te, khakna te, elrelna te, thinurna te, rilru tetna ten hmun an chang tur a ni lova, kan Kohhran hi Krista taksa nise, tih kan duh chuan kan Kohhran member-te hian taksa leh rilru thianghlim kan nei ngei ngei tur a ni. Heng Thlarau Thianghlim rah, dawhtheihna te, remna te, insumtheihna, thatna te, rinawmna te, hlimna te, ngilneihna te, thuhnuairawlhna te, hmangaihna te hi Pathian Kohhran mite neih ngei ngei tur a ni. Kohhran Upa te, Rawngbawltu leh Pastor-te zingah pawh hian Lal Isua mizia pu lo ve tak tak, tum mumal leh khawsak dan mumal lo tak tak te pawh hi a (A ziaktu: Pu Lallunghnema awm ve theih a, chuvangin nasa hi Charity Lodge, Aizawl lehzuala kan inzir a ngai a ni. Republic venga awm a ni a; Kohhran mite zingah an Kohhranah Rawngbawltu setana taksa vulh lian tute a a ni )
awm teuh theih a ni tih hria in, kan nitin nun hi mite chhiar theiha kan hman a ngai fo reng a ni. Lal Isua Krista taksa nihna dik tak kan hriat loh pheng avang hian kan buai fo a, Kohhran nihna dik tak hriatna hmunah chuan mitinin an tihtur leh chanvo te an ngai pawimawh a, Kohhran bungrua leh bungbel te a thianghlima, Pathian Biakin tawpin hmun an chang ngai lo a ni. Chuvangin, Lal Isua Krista taksa Kohhran hote hi inpumkhat a, inzahtawn a, inchawimawi tawn tur kan ni. Tuna kan thupui chei mek hi Kohhran mite hian kan mamawh ema ka hriat avangin ka han au chhuahpui ve ngawt mai a ni e. Chhiartu ten in lo hlawkpui ngei ka beisei.
Pathianin Kohhran hi khawv>lah a dah a; Setanan khawv>lna hi Kohhranah dah a tum. - G. Grant
28
Kohhran Beng
SUNNA
UPA C.THANKHUMA (1934 2009) Khawnglung, Bungtlang Upa C.Thankhuma hi Chhakchhuak hnam niin, Pu Hrangkunga leh Pi Neihi-te fa 4 zinga a tlum ber leh fapa mal a ni a, kum 1934 khan Tlangpan khuaah a lo piang a. Kum 1944-ah School kal \anin, Class III thleng a kal a. Serkawna an exam naah Scholarship a hmu a, mahse school a kal zawm thei ta lo a ni. June 1, 1955 khan Pi Rualkhumi nen Kohhran dan puitlinga inneiin, fapa 4 leh fanu 1 an nei a, an fapa pahnihte chu Kohhran Upa an ni. Kum 1948 khan Rev. H.S.Luaian Rawpui Bial khawmpuiah Baptisma a chantir a. Kum 1954 April-ah Thuhriltu Pu Tai\hiauva rawngbawlnaah a piangthar a, 1956-ah Rawngbawltua thlan a ni. December 9, 1963-ah Kohhran Upa-a thlan a ni a, hetah hian Rev.B. Thangseian Upa atan a nemnghet nghal a ni. Kohhran tan \hahnem a ngai thei hle a, a theih chinah chuan rawngbawlna kawngah a tlan chhe ngai lo. Tualchhung Kohhran Chairman-ah kum 12 chhung a tang a, Kohhran Secretary hna kum 24 chhung a chelh a, kum 5 chhung S.S. Superintendent hna a thawk a, Asst.Treasurer-ah kum 2 a tang bawk. Tin, Village Pastor-ah hian kum 2 chhung a tang tawh bawk a ni. Nupa tuak 4 zet inneih tirin, Nau 16 zet Pathian hnenah a hlan bawk. Amah hi Bible Society-ah Life Member a ni. Pathian thu chhiar leh zir hi a peih em em a, S.S. zirtirtuah kum rei tak a thawk a, Sunday School zirtirtu kum 50 thawk chawimawina Certificate leh Medal a dawng a ni. Kum 2009 kum tir lam atangin a chak lo \an a, Kum 2009 October ni 2-a Bungtlang Pastor Bial Inkhawmpui rorelnaah pawh a tel ve a. Chumi hnu chuan Aizawl lam Doctor rawnin a kal a, hetah hian a natna chu Pumpui Cancer anih hriat chhuah a ni a, a nasat tawh
September avangin zai leh chemo khaiin awmzia a nei tawh lo va. Ama chenna Bungtlangah hawng lehin a theih anga enkawl a ni a. A tu leh fa, Kohhran hoten duat tak leh hmangaih taka an enkawl laiin, Dec.10, 2009 (Ningani) zinglam dar 5:00 khan ropuina ramah min lo kalsan ta a ni. Hemi ni vek hian, ama chenna inah thlahna hun hman anih hnuin, Biak inah inkhawm puiin, thlahna thuchah Rev.K.Lalzarliana Bialtu Pastor-in a sawi a. A hla duh tak mai Ni ropui a lo thleng dawn ta tih hla hmangin, thlanmualah kan vui liam ta a ni. A nuna entawn turte: Upa C.Thankhuma hi mi inngaitlawm tak, Kohhran hnatlang leh Committee-te ngai pawimawh mi, zaikhawm taima leh l^m taima tak a ni a, zaikhawm hla leh solfa pawh, Pathian hman apiang tuipui zel thei mi a ni. Thalaiten a bula awm nuam an ti a, damlo kan leh tawngtai peih tak a ni bawk. Upa J. Biakthanga Chairman, BCM Khawnglung, Bungtlang.
2011
29
UPA VANLALHNEMA (1959- 2009) Khankawn Upa Vanlalhnema hi Muallung khuaah kum 1959 December ni 12-ah Pu Kaplinga leh Pi Zamawiite fa 4-na niin a lo piang a. Farkawnah kum 1968-ah sawikhawm avangin an awm a, chumi hnuah Muallung B^wkah an kir leh a, 1974-ah Khankawnah khaw din tharah ch>ngin kum 1983-ah Pi Thangchhingpuii nen an innei a. Fapa 4 leh fanu 1 an nei a, kum 1993-ah Khankawnah Baptist dintute zingah telin 1994-ah Bawngkawn ABC Inkhawmpuiah Kohhran Upa atan nemngheh a ni a. A theih ang tawkin Lalpa tana thawk ve zelin hrisel lo tak chungin rawng a bawl ve zel a. Hrisel lo takin awm mahse chhungkaw tan, Kohhran tan leh khawtlang tan theihtawp chhuah thin mi a ni a. Hrisel lohna r<kke ruhna te a nei reng a. Kum 2009 kum bul lam atang khan a v<ng \an a. A thisente a s^ng bawk a. A \ha a kham bawk a. Doctor-te a pan a, Doctor a pan
30
Kohhran Beng
UPA P.C.LALTLANZOVA
hmasak chuan lung na damdawi a lo chawh a. A damdawi chu a han ei chuan a v<ngte a zual a, a tha kham a zual bawk a, a thisen sang a zual bawk a. Chutianga a \hat loh zual z>l avang chuan Aizawlah Doctordang a in check up tir leh a, kal \ha lo tiin Civil Hospital Aizawlah July ni 9-ah Admit a ni a, kal\huah (dailysis)-te in an enkawl a, mi tlawmngaite thisen Unit 10 lai a dawn hnuin Doctorin an chhuahtir a. Ina a hawn hnuah Pathian rawngbawl turin a inbuatsaih nasa em em a, ama inah Pathian Thlaraute dawng tharin \awnghriatlohte nen Pathian thu a sawi nasa hle a, Mahse Lalpa rawngbawl chak tak chungin rawng a bawlsak thin a Lalpa chuan khawvela a rawngbawlsak chu duh tawkin Ama rama cheng turin August 13, 2009 zan dar 6:00 Pm-ah min hruaisak ta a ni.
Upa PC.Laltlanzova hi kum 1946 January ni 23 khan Pu Hanga leh Pi Nuzawni te fa, naupang lam atanga chhiara 3na niin Pehlawn khuaah a lo piang a, pianpui unau 12 a nei. Kum 1970 khan Zokhumi nen Pastor Lalhminglianan Presbyterian Biak in, Khawruhlian Vengtharah a inneihtir a, Pathian malsawmna dawngin fa 10 leh tu 18 an nei. Upa PC.Laltlanzova hi mi ze zawi mi a ni a, a zaidam em em bawk a, mi dangte tan pawha hnawksak ngai lo mi a ni a. Hetih rual hian pa fiamthu duh ang reng tak a ni bawk. Eizawnna lamah chuan kum 1982 atang khan Veterinary (Vety) Department-ah fourth grade (Peon cum Chowkider) hna thawkin he hna hi a thih ni Min ngai lovin an l>ng ram thlengin a thawk a ni. thianghlimah, Khawtlang rawngbawlnaah Kir an r>l lo, an kal z>l e. pawh theih tawka inhmangin Branch YMA Vengthar, Upa Lalthlamuana Khawruhlianah pawh Asst. Secretary, Secretary niin MHIP-ah Senior BCM Khankawn.
September Adviser a ni tawh a, Games and Sports Association-ah Secretary hna a chelh tawh bawk. Presbyterian Kohhrana a lawi lai pawhin Thalai hruaitu leh Zaipawl Conductor te hi a lo chelh tawh thin. Mizoram Gospel Centenary pual hla, Centenary kan lawm a che tih a phuah chu Zaipawlte pawhin an lo rem tawh a ni. Kum 1999 January ni 10ah Baptist Kohhranah chhungkuain an lut a, hemi kum vek hian Rawngbawltuah thlan tlin nghal a ni. Hemi hnu kum 2003 tawp lamah Kohhran Upaah thlan tlin niin, kum 2004 ABC Inkhawmpui, Ramhlun South-ah khan Rev.L.Rawnan Upa atan a nemnghet a ni. Khawruhlian Tualchhung mai bakah Bial thleng pawha mi tangkai leh khaipa tak meuhte zinga mi a ni. A boral ni thlenga a hna hum chelhte chu: Bial Chairman Elect, Bial Secretary, Tualchhung Chairman Elect, SS Supdt. KNP Convener, BKHP Senior Adviser te.
2011
31
mu z^l a, a fapa hnenah a ^wm nat deuh thu a sawi a, a fapa in mu z^l leh tura a tih anga a mu chu a mu hlen ta mai a, a harh chhuak thei ta lo a ni. A ruang chu tlaivarpui niin a tuk ni October 15, 2010-ah a chenna Vety Quarters, Khawruhlian Vengtharah thlahna hun hman a nih hnuin Khawruhlianah Biak In-ah urhsun takin a rawngbawlpui te, lainattute nen a lei taksa chu Bialtu Pastor Rev.K.Laldosangan a vuina a neih hnuin kan thlahliam ta a ni. Rbt.H.Lalbiakpuia Secretary, BCM Khawruhlian UPA K. BIALA
(AINGHINGA)
Upa K.Biala hi Upa Saihulha Khawlhring leh Tangkapari Fanai te fa, unau 10 mipa 6 leh hmeichhia 4 zing a a naupang ber dawttu a ni a, October ni 14, 2010 August 20th,, 1942-ah Mampui Ningani pawh khan dan khuaah a piang. Kum 1946-ah pangngaiin a office a, banah a Myanmar-ah pemin Kaisih khua
32
Kohhran Beng
October 2009-ah Aizawlah in entirin a kal a, \awng\ai rawngbawlnate a dawng a, Chuap Cancer natna ni a hriat a ni. |ha deuha inngaiin a rawn haw a, October25, 2009 Pathianni zing inkhawmah Rom 15:1-6 chhiarin, He kan taksa vaivuta siam ngei hi Lalpan a rawngbawl nan a hmang duh a ni tiin thuchah a sawi a. Hei hi a Sermon hnuhnung ber a ni ta a ni. He mi hnu hian Missionary Day (11.1.2010) ah Biak Inah chak lo tak chungin a rawn inkhawm a, hei hi a inkhawm hnuhnung ber a ni. A natna chuan a thlah loh avangin February 16, 2010 khan a rawng a lo bawl thin Lalpa hnenah min hawsan ta a ni. Ama in lamah a thlahna hun hman a ni a, Biak Inah Rev.R.Lalchamliana, Bialtu pastorin thuchah a sawi a, Kum 1966-ah BCM thlanmualah kan vui liam ta a ni. Lawngtlai Vengpui-ah a rawn Kohhrante inpumkhatna awm chho a, Upa a nihna pawm a ni. Mistiri thiam tak a ni a. A leh Rawngbawlna tih hlawhtlin hi dam chuan kohhran inkhawm, Kohhrante hnena a thuchah a ni. hnatlang, zaikhawm leh zing tawngtai ngai pawimawh mi a ni Upa H.Lianhluta a. Kum 2009 March thlaah Secretary, hritlang na takin a tlak buak a, BCM Lawngtlai, Vengpui. a awmin Serthlum hmun siamin sumdawnna an nei thin. December 25,1952-ah a piangthar a, kum 1954-ah Rev.Chhahia-an Tawngkawlawng-ah Baptisma a chantir a. Kum 1958-ah Rawngbawltua lak a ni a. Kum 1974-ah Mizoram-ah lo l>t lehin Tuipui Fery (Saiha kai)-ah a khawsa a, Pi Ngunsuii nen May 1,1975ah an innei. Kum 1976-ah Independent Church of Maraland Kohhran-ah Rawngbawl hna thawhtir a ni a, kum 1983-ah Kohhran Upa atan thlan a ni a, ordained a ni. Tualchhung leh Bialah Chairman te niin, S.S. lamah puipa zirtirtu leh Supdt.te ni thinin FODs Senior Adviser pawh a ni thin. Khaw tam takah rawngbawlin a feh chhuak a, kohhran ten an hlawkpui hle.
September
2011
33
34
Kohhran Beng