çréla-kåñëadäsa-kaviräja-praëétam

çré-govinda-lélämåtam
müla-mätram

यत्पपीतत शश्रुततववाङ्मननोतभिरतनशत ततृष्णवाप्रदमदतश्रु त

सतसवारवामयहवायर्यतप प्रणयजनोन्मदवान्ध्यमनोहवातदकतृ तत् ।
शश्वच्चतवर्यतमप्यनल्परसदत ददेहवातदहृत्पश्रुतष्टिदत
तजपीयवादमतृतस्पतृहवाहरतमदत गनोतवन्दलपीलवामतृतमत् ॥

Please report any errors or alternative readings.

This service is provided free of charge to devotees and
scholars of the Gaudiya Vaishnava tradition. We ask
you to kindly contribute generously to furthering this
project, which requires many hours of freely given
time by the volunteers who make these texts
available.
The editors.

Version 2.00
(Jun. 27, 2012)

Used in this edition were primarily

(ed.) Haridas Das (Nabadwip, Haribol Kutir: 463 Caitanyäbda)
and secondarily (ed.) Haridas Shastri (Vrindavan: Kali Ghat, 1981).

Involved in producing this text were Advaita Das, Madhavananda Das

and Jan Brzezinski, who also proofread the final version.
(First uploaded 2003-10-31)

With the completion of the commentary to chapters 15-23, most of the

mistakes in those chapters have been corrected. So this has been
upgraded to 2.00 version. (Jagat)
 çré-çré-govinda-lélämåtam

çré-çré-gaura-gadädharau vijayetäm
çré-çré-rädhä-govindau jayatäm

(1)

prathamaù sargaù

çré-govindaà vrajänanda-
sandohänanda-mandiram |
vande våndävanänandaà
çré-rädhä-saìga-nanditam ||1||

yo’jïäna-mattaà bhuvanaà dayälur1

ulläghayann apy akarot pramattam |
sva-prema-sampat-sudhayädbhute’haà
çré-kåñëa-caitanyam amuà prapadye ||2||

çré-rädhä-präëa-bandhoç caraëa-kamalayoù keça-çeñädy-agamyä

yä sädhyä prema-sevä vraja-carita-parair gäòha-laulyaika-labhyä |
sä syät präptä yayä täà prathayitum adhunä mänasém asya seväà
bhävyäà rägädhva-pänthair vrajam anu caritaà naityikaà tasya naumi
||3||

kuïjäd goñöhaà niçänte praviçati kurute dohanännäçanädyäà

prätaù säyaà ca léläà viharati sakhibhiù saìgave cärayan gäù |
madhyähne cätha naktaà vilasati vipine rädhayäddhäparähne
goñöhaà yäti pradoñe ramayati suhådo yaù sa kåñëo’vatän naù ||4||

yat pétaà çruti-väì-manobhir aniçaà tåñëä-pradam adbhutaà

saàsärämaya-häry api praëayajonmadändhya-mohädi-kåt |
çaçvac-carvitam apy analpa-rasadaà dehädi-håt-puñöidaà
taj jéyäd amåta-spåhä-haram idaà govinda-lélämåtam ||5||

1
kåpälur
 apaöur atitaöasthas tuccha-buddhyäm apätraù
puru-rasa-kalanecchuù kåñëa-lélämåtäbdheù |
niravadhi hi tad-antaù kréòatäà vaiñëavänäà
kim u na hi bhavitähaà häsya-hetur garéyän ||6||

çré-rüpa-san-naöa-vikäçita-kåñëa-lélä-
läsyämåtäpluta-dhiyäà vraja-vaiñëavänäm |
häsa-prakäçana-karé pramada-pradä väì
mandasya me bhavatu bhaëòatarasya yadvat ||7||

tad väg-visargo janatägha-viplavo

yasmin pratéty ädi sad-uktinoditaù |
mando’pi govinda-viläsa-varëane
mandäà giraà sväà vidadhe sadädåtäm ||8||

mad-äsya-maru-saïcära-khinnäà gäà gokulonmukhém |

santaù puñëantv imäà snigdhäù karëa-käsära-sannidhau ||9||

rätryante trasta-vånderita-bahu-viravair bodhitau kéra-çäré-

padyair hådyair ahådyair api sukha-çayanäd utthitau tau sakhébhiù |
dåñöau håñöau tadätvodita-rati-lalitau kakkhaöé-géù-saçaìkau
rädhä-kåñëau sa-tåñëäv api nija-nija-dhämny äpta-talpau smarämi ||
10||

niçävasänaà samavekñya våndä

våndaà dvijänäà nija-çäsana-stham |
niyojayämäsa sa-rädhikasya
prabodhanärthaà madhusüdanasya ||11||

äsan yad-arthaà prathamaà dvijendräù

sevä samutkaëöha-dhiyo’pi mükäù |
våndä-nideçaà tam aväpya harñät
kréòä-nikuïjaà paritaç cuküjuù ||12||

dräkñäsu säryaù karakeñu kéräù

jaguù pikébhiç ca pikä rasäle |
pélau kapotäù priyake mayüräù
latäsu bhåìgä bhuvi tämracüòäù ||13||

tathäli-våndaà makaranda-lubdhaà
ratéçitur maìgala-kambu-tulyam |
praphulla-vallé-caya-maïju-kuïje
juguïja talpékåta-kaïja-puïje ||14||

jhaìkåtim aìgékurute rati-maìgala-jhallaréva govindam |

bodhayituà madhu-mattä madhupé-tatir udbhaöänandä ||15||
 pika-çreëé manojasya véëeva vyakta-païcamam |
älaläpa svaraà täraà kuhür iti muhur muhuù ||16||

rati-madhura-vipaïcé näda-bhaìgéà dadhänä

madana-mada-viküjat-känta-pärçve niñaëëä |
mådula-mukula-jäläsväda-vispañöa-kaëöhé
kalayati ca rasäle käkaléà kokilälé ||17||

vidrävya gopé-dhåti-dharma-caryä
lajjä-mågér mäna-våkeñv amarñé |
kapota-ghutkära-miñeëa çaìke
garjaty ayaà käma-tarakñu-räjaù ||18||

rädhä-dhairya-dharädharoddhåti-vidhau ke’nye samarthä vinä

kåñëaà kåñëa-sumatta-kuïjara-vaçékäre’py alaà çåìkhaläù |
anyäù käù våñabhänujäm iha vinä dhanyäm atévädåtäù
kekäù kià samudérayanti çikhinas tau bodhayantaù prage ||19||

hrasva-dérgha-plutair yuktaà ku-kü-kü-kü iti svaram |

kukkuöo’py apaöhat prätar vedäbhyäsé baöur yathä ||20||

atha pakñiëäà kalakalaiù prabodhitäv api

tau mitho’vidita-jägarau tadä |
niviòopagühana-vibhaìga-kätarau
kapaöena mélita-dåçäv atiñöhatäm ||21||

atha tau sphurat-kanaka-piïjara-

sthitä våñabhänujätidayitä supaëòitä |
avadan niçä-nikhila-keli-säkñiëé
gåha-särikäpy uñasi maïjubhäñiëé ||22||

gokula-bandho! jaya rasa-sindho!

jägåhi talpam tyaja çaçi-kalpam |
préty-anukülaà çréta-bhuja-müläà
bodhaya käntäà rati-bhara-täntäm ||23||

udayaà prajaväd ayam ety aruëas

taruëé-nicaye sahajäkaruëaù |
nibhåtaà nilayaà vraja nätha tatas
tvarito’öa kalinda-sutä-taöataù ||24||

kamala-mukhi viläsäyäsa-gäòhälasäìgé
svapiñi sakhi niçänte yat taväyaà na doñaù |
dig iyam aruëitaindré kintu paçyäviräsét
tava sukham asahiñëuù sädhvi candrä-sakhéva ||25||
 yätä rajané prätar jätaà
sauraà maëòalam udayaà präptam |
samprati çétala-pallava-çayane
rucim apanaya sakhi paìkaja-nayane ||26||

kåñëänuräga-garimätha vicakñaëäkhyaù
kéro’tidhéra-matir udbhaöa-väg-variñöhaù |
dépta-prasanna-madhuräkñara-saìgha-hådyäà
padyävaléà paöhati mädhava-bodha-dakñäm ||27||

jaya jaya gokula-maìgala-kanda !

vraja-yuvaté-tati-bhåìgy-aravinda !
pratipada-vardhita-nandänanda !
çré-govindäcyuta ! nata-çanda ! ||28||

prabhätam äyätam açeña-ghoña-

tåñärta-netra-bhramaräravinda !
gariñöha-bhüyiñöha-viçiñöa-niñöhaà
goñöhaà pratiñöhasva daviñöam iñöam ||29||

sarasija-nayanenaà vyakta-rägätiraktaà
dig iyam udayam aindré paçya vékñyärurukñum |
ghana-ghusåëa-viliptevoòha-raktämbaräséd
iha nibhåta-nikuïje kåñëa nidräà jahéhi ||30||

vidhunä sahitä savituç cakitä

rajané vanitä calitä tvaritä |
anayä samayä priyayä tvarayä
sahitaù saritas taöato’öa tataù ||31||

ekaà präcyäm aruëa-kiraëa-päöaläyäà vidhatte

cakñuù känte tvaritam aparaà dürage cakraväké |
çaìkäkräntäs taru-kuharagä mükatäà yänti ghükäù
çaìke bhäsvänudayam udagat kåñëa nidräà jahéhi ||32||

våndä-vakträd adhigata-vidyä
säré häré-kåta-bahu-padyä |
rädhä-snehoccaya-madhu-mattä
tasyä nidräpanayana-yattä ||33||

kala-väk sükñma-dhé nämné premotphulla-tanüruhä |

svarasa-jïä raìga-bhümau tato väëém anartayat ||34||

vrajanti sarvato janä na yävad adhvani vraje |

vrajendra-nandana-priye vrajäçu tävad älayam ||35||
 sumukhi tatas tvaritam itas
tyaja çayanaà vraja bhavanam |
udaya-dharaà sarati paraà
tvarita-gatir divasa-patiù ||36||

nidräà jahéhi vijahéhi nikuïja-çayyäà

väsaà prayähi sakhi nälasatäà prayähi |
käntaà ca bodhaya na bodhaya loka-lajjäà
kälocitäà hi kåtinaù kåtim unnayanti ||37||

kåñëo’py anidraù priyayopagüòhaù

käntäpy anidräpy amunopagüòhä |
talpät prabhätäkulam apy analpän
notthätum etan mithunaà çaçäka ||38||

kåñëasya jänüpari-yantrita-san-nitambä
vakñaù-sthale dhåta-kucä vadane’rpitäsyä |
kaëöhe niveçita-bhujä’sya bhujopadhänä
käntä na héìgati manäg api labdha-bodhä ||39||

goñöhäyana-tvarita-dhéù çayanät samutko’py

utthätum ekam api riìgayati svam aìgam |
rädhäìga-gäòha-parirambhaëa-raìga-bhaìga-
çaìkä-viçåìkhala-manä na manäk priyo’pi ||40||

çré-kåñëa-lélä-racanä-sudakñas
tat-premajänanda-viphulla-pakñaù |
dakñäkhya äha çrita-kuïja-kakñaù
çukaù samadhyäpita-kéra-lakñaù ||41||

çräntyo’raëya-bhramaëa-bharataù suñöhu nidräti vatsas

tasmäd uccair na dadhi-mathanaà däsikäù saàvidheyam |
netthaà yävad gåham adhi janany älapanty utthitä te
tävat türëaà praviça nibhåtaà kåñëa çayyä-niketam ||42||

kälindy-ädyäs tava surabhayaù stabdha-karëordhva-vakträ

hambä-rävair uñasi tåñitän nähvayantyaù sva-vatsän |
yuñman-märge nihita-nayanäs tvan-mukhälokanotkäù
sédanty üdho-bhara-janitayä péòayeti pratéhi ||43||

samäpya vaibhätika-kåtyam utkä

sä paurëamäsé saha te jananyä |
drañöuà bhavantaà praviçen na yävac
chayyälayaà tävad upaihi türëam ||44||
 atha kéra-girä goñöha-gamane satvaro hariù |
uttasthau nibhåtaà sväìgäny apakåñya priyäìgataù ||45||

pürvaà prabuddhä atha tad-vayasyä

nikuïja-jälädhva-samarpitäsyäù |
våndä-sametä dadåçur mådüni
tayoù prabhätodgata-ceñöitäni ||46||

rädhikä-rati-bharair athoddhatä sva-priyaà priyakataù kaläpiné |

sundaréti viditä visåjya tarhy äjagäma rati-mandiräìganam ||47||

tataù kadambäd avaruhya türëam

unmaëòalé-kåtya kaläpa-våndam |
puro narénarti mudä paréto
nämnä hares täëòavikaù kaläpé ||48||

sapadi hariëé raìgiëy-äkhyä vihäya nija-priyaà

mudita-hådayä kuïja-dväraà rasäla-talät tadä |
drutatara-gatir gatvä premna vilola-vilocanaà
vinihitavaté vakträmbhoje sva-jévita-näthayoù ||49||

yayau nikuïjaà sa hareù kuraìgaù

kåñëänane prerita-dåk-taraìgaù |
nämnä suraìgaù kåta-kåñëa-raìgas
tadämra-müläd alasävaçäìgaù ||50||

utthäyeçaù sanniviñöo’tha talpe

vyäjän nidrä çälinéà mélitäkñém |
dorbhyäà käntäà sväìkam änéya täntäà
paçyaty asyä mädhuréà sädhu-réti ||51||

ghürëäyamänekñaëa-khaïjaréöaà
laläöa-lolälaka-bhåìga-jälam |
mukhaà prabhätäbja-nibhaà priyäyäù
papau dåçeñat-smitam acyuto’sau ||52||

saàçliñöa-sarväìguli-bähu-yugmam
utthäpya dehaà parimoöayantém |
udbuddha jåmbhäsphuöa danta käntim
älokya-käntäà-mumude mukundaù ||53||

svéyäìkottäna-suptäm uñasi mådu måñä rodaneñat-smitäsyäm

ardhonmuktägra-keçäà vimådita-kusuma-srag-dharäà chinna-häräm |
unmélyonmélya ghürëälasa-nayana-yugaà svänanälokanotkäà
käntäà täà keli-täntäà mudam atulatamäm äpa paçyan vrajenduù ||
54||
 hemäbjäìgyäù prabala-suratäyäsa-jätälasäyäù
käntasyäìke nihita-vapuñaù snigdha-täpiïcha-känteù |
sampäkampä nava-jaladhare sthäsnutäà ced adhäsyat
çré-rädhäyäù sphuöam iha tadä sämya-kakñäm aväpsyat ||55||

sphuran-makara-kuëòalaà madhura-manda-häsodayaà
madälasa-vilocanaà kamala-gandhi-lolälakam |
mukhaà sva-daçana-kñatäïjana-malémasauñöhaà hareù
samékñya kamalekñaëä punar abhüd viläsotsukä ||56||

parasparälokana-jäta-lajjä
nivåtta-caïcad-dara-kuïcitäkñam |
éñat smitaà vékñya mukhaà priyäyä
uddépta-tåñëaù punar äsa kåñëaù ||57||

vämena cädhaù çira unnamayya

kareëa tasyäç cibukaà pareëa |
vibhugna-kaëöhaù smita-çobhita-gaëòaà
mukhaà priyäyäù sa muhuç cucumba ||58||

käntädhara-sparça-sukhäbdhi-magnä
karaà dhunänädara-kuïcitäkñé |
mä meti mandäkñara-sanna-kaëöhé
sakhé dåçäà sä mudam ätatäna ||59||

athäsyä vayasyäù pramodät smitäsyäù

sakhéà täà hasantyo mithaù prerayantyaù |
sa-çaìkäù samantät prabhätäd durantät
praviñöä nikuïjaà sa-çabdäli-puïjam ||60||

abhilakñya sakhér vihasad-vadanäù

savidhopagatä vicalan-nayanäù |
dayitäya mudaà dviguëäà dadaté
dayitoru-yugäd udatiñöhad iyam ||61||

tvarotthitä sambhrama-saìgåhéta
pétottaréyeëa vapuù pidhäya |
pärçve priyasyopaviveça rädhä
sa-lajjam äsäà mukham ékñyamäëä ||62||

mitho-daçana-vikñatädhara-puöau viläsälasau
nakhäìkita-kalevarau galita-patra-lekhä-çriyau |
çlathämbara-sukuntalau truöita-hära-puñpa-srajau
muhur mumudire puraù samabhilakñya täù sva-priyau ||63||
 madhye’cyutäìga-ghana-kuìkuma-paìka-digdhaà
rädhäìghri-yävaka-vicitrita-pärçva-yugmam |
sindüra-candana-kaëäïjana-bindu-citraà
talpaà tayor diçati keli-viçeñam äbhyaù ||64||

pramliñöa-puñpoccaya-sanniveçäà
tämbüla-rägäïjana-citritäìgém |
vyaktébhavat-känta-viläsa-cihnäà
çayyäm apaçyan sva-sakhém ivälyaù ||65||

pramitäkñaräïcita-parihäsa-tatià
gadituà hareç cala-rada-cchadanam |
sutanoç ca namram abhitas trapayä
vadanämbujaà papur amüù sva-dåçä ||66||

vakñaù svaà darçayaàs täbhyo

dåg-bhaìgyoväca tä hariù |
didåkñuù sva-priyä-vaktra-
bhäva-çäbalya-mädhurém ||67||

vidhuà prayasyantam avekñya

käntaà viçleña-bhétoñasi paçyatälyaù |
didåkñayevämbara-citra-paöyäà
rädhendu-lekhä-çatam älilekha ||68||

iti nigadati kåñëe vékñya sä’gre vayasyäù

prahasita-vadanäs täù saìkucallola-neträ |
vikasad-amala-gaëòaà dolitärecita-bhrüà
priyam anåju-kaöäkñaiù paçyati sma ghnatéva ||69||

helolläsä dara-mukulitä bäñpa-sändräruëäntä

lajjä-çaìkä-capala-cakitä bhaìgurerñyä-bhareëa |
smera-smeräd dayita-vadanälokanotphulla-tärä
rädhä-dåñöir dayita-nayanänandam uccair vyatänét ||70||

itthaà mithaù prema-sukhäbdhi-magnayoù

pragetanéà vibhrama-mädhuréà tayoù |
nipéya sakhyaù pramadonmadäs tadä
tadätva-yogyäcaraëaà visasmaruù ||71||

vilokya lélämåta-sindhu-magnau
tau täù sakhéç ca praëayonmadändhäù |
våndä prabhätodaya-jätaçaìkä
nijeìgitajïäà nidideça çärém ||72||

guru-lajjä-bhartå-bhéti-loka-häsa-nivärikä |
 çubhäkhyä särikä präha rädhikä bodha-sädhikä ||73||

ägantä grähayitvä tava patir adhunä goñöhataù kñéra-bhärän

uttiñöhottiñöha rädhe tad iha kuru gåhe maìgaläà västu-püjäm |
itthaà yävad dhavämbä tava na hi çayanäd utthitä vävadanté
tävac chayyä-niketaà vraja sakhi nibhåtaà kuïjataù kaïja-netre ||74||

tärä-patinä saha sakhi tärä

nikhila-niçäkåta-vividha-vihäräù |
lénäù sampraty ambara-paöale
tvam api ca kuïjäd gåham aya sarale ||75||

candra-vartma-kapiçam ravi-kiraëaiù
räja-vartma-militaà jana nicayaiù |
kuïja-vartma-kutukaà tyaja sarale
ghoña-vartma-gamanaà hitam adhunä ||76||

çaìkä-paìkä-kalita-hådayä çaìkate’syä dhavämbä

chidränveñé patir atikaöuù särtha-nämäbhimanyuù |
ruñöäbhékñëaà parivadati sä hä nanandäpi mandä
prätar jätaà tad api saraläà kåñëa nainäà jahäsi ||77||

çäré-vaco-mandara-çaila-päta-
saìkñubdha-håd-dugdha-payodhir eñä |
athodbhraman-netra-navéna-ménä
viyoga-dénä çayanäd udasthät ||78||

kåñëo’pi käntaà våñabhänujäyäù

paçyan mukhaà bhéta-vilola-netram |
nélaà sucénaà dayitä nicolaà
gåhnan sva-talpät tvarayodatiñöhat ||79||

parivartita-saàvyänau mithas täv atha çaìkitau |

paraspara-karälambau niragätäà nikuïjataù ||80||

rädhäpäëià savye’savye päëau bibhrad-veëuà kåñëaù |

reje kuïjän niryan yadvad vidyun-mälä-çliñöämbhodaù ||81||

haimaà bhåìgäram ekä vyajanam atha parä svarëa-daëòaà dadhänä

käpy ädarçaà sudarçaà ghusåëa-malayajäm atram anyä vicitram |
käcit tämbüla-pätraà maëi-citam aparä çärikäà païjara-sthäm
itthaà sakhyaù kiyatyaù pramudita-hådayä niryayuù kuïja-gehät ||82||

mähendra-känta-cchadanaà sa-käïcanaà
däntaà sa-sindüra-samudgakaà parä |
äpanna-sattvä kuca-kuömalopamaà
 kuïjäd gåhétvä niragän mådu-smitä ||83||

äçleña-saïchinna-guëät paricyutaà
häräl lasan-mauktika-saïcayaà mudä |
vicitya käcit sva-paöäïcale dåòhaà
nibadhnaté kuïja-gåhät viniryayau ||84||

täòaìka-keli-vibhrañöaà talpäd ädäya satvarä |

nirgatya sveçvaré-karëe yuyoja rati-maïjaré ||85||

talpa-präntäd upädäya kaïculéà rüpa-maïjaré |

priya-narma-sakhé sakhyai nirgatya nibhåtaà dadau ||86||

patad-graham upädäya däsikä guëa-maïjaré |

tämbülaà carvitaà täbhyo vitaranté bahir yayau ||87||

maïjulälé tayor aìgäc cyuta-mälyänulepanam |

talpäd ädäya sarväbhyaù prayacchanté vinirgatä ||88||

vilokyägre meghämbara-våta-çaréraà priyatamaà

vayasyäà täà pétämbara-parivåtäìgéà pramuditäm |
hasantyas täù sakhyaù kara-pihita mukhyaù pratidiçaà
diçantyaç cänyonyaà kuöila-cala-dågbhir mumudire ||89||

samékñya täsäà parihäsa-bhaìgém

anyonya-vakträrpita-phulla-netrau |
samucchalat-prema-sukhäbdhi-magnau
citrärpitäìgäv iva täv abhütäm ||90||

ghana-çyämaà cénaà vasanam abhilénaà priya-tanau

kñamä näsét käntä svam api paricetuà ghana-rucau |
svam ajïäsét sphétaà harir api na pétaà priyatamät
tanau lénaà kanaka-ruci-kambäv iva payaù ||91||

tayor lélä-sudhä-päna-pratyühämarña-saìkulä |
nindanty aruëam udyantam athäha lalitä sakhém ||92||

uñasi vara-vadhünäà paçya rädhe’ruëo’yaà

ramaëa-sahita-lélä-bhaìgataù päpa-rugbhiù |
galita-pada-yugo’py adyäpi tan no jahäti dhruvam
iti vacanam yad dustyajaù sva-svabhävaù ||93||

aruëäruëe nidadhaté tato’mbare

rati-keli-bhaìgaja-ruñä’ruëäà dåçam |
lalitopahäsa-janita-smitänanä
våñabhänujäha mådu maïjubhäñiëé ||94||
 anürur apy asta-mayan kñaëärddhän
nabho vilaìghyodayam eti so’yam |
cet sorum enaà sa vidhir vyadhäsyad
värtäpi rätrer na tadäbhaviñyat ||95||

manoramäà vékñya vibhäta-lakñméà

nipéya tasyä vacanäsavaà ca |
mudonmado vismåta-goñöha-yänaù
präëeçvaréà täm avadan mukundaù ||96||

inaà prabhätopagataà samékñya

känteva käntäntara-bhukta-käntam |
paçyänya-dik-saìga-kañäyitäìgaà
präcéyam érñyäruëiteva jätä ||97||

paçyonmatte dvijeço’py akhila-janatama-stoma-hantäpi çäntaù

känto’yaà te samantät sapadi nipatito väruëéà saëniñevya |
itthaà svéyena saìga-pramudita-naliné-häsa-saïjäta-lajjä
çaìke vaktraà pidhatte hy uñasi kumudiné saìkucadbhir dalaiù svaiù ||
98||

dåñövä tamaù kñayam amé vidhunänya puñöä

naktaà tamaç cayanibhäç cakitäù prabhäte |
mitraà tad-äçrayatayä tamasä carantéà
grastaà kuhür iti kuhüà sva-girähvayanti ||99||

vasanta-känta-saàsarga-jätänanda-bharäöavé |
kapoté ghütkåti-miñät çétkarotéva sonmadä ||100||

paçyänusarati caïcala-bhåìgaù
kairaviëé-kula-keli-piçaìgaù |
naliné-koñe niçi kåta-saìgäà
bhåìgéà çaçimukhi kåta-natibhaìgäm ||101||

käntam äyäntam äçaìkyäruëäçu-dviguëäruëam |

koké kokanadaà caïcvä cumbaty änanda-vihvalä ||102||

kala-svanäkhyaù kala-kaëöhi haàsaù

samékñya nau sanmada-phulla-pakñaù |
riraàsum apy eña visåjya haàséà
taöaà taöinyäù purataù sameti ||103||

sva-sahacara-visåñöaà svämi-bhuktaà måëälaà

mada-kala-kalakaëöhé vibhraté paçya caïcvä |
ramaëam anu sameti tvan-mukhäbjärpitäkñé
 sarasija-mukhi nämnä tuëòikeré marälé ||104||

malaya-çikhara-cäré paìkajämoda-dhäré
vratati-naöa-kumäré läsya-çikñädhikäré |
vahati jala-vihäré väyur äyäsa-däré
saramaëa-varanäré sveda-jäläpahäré ||105||

itéçayoù sumadhura-väg-viläsayoù
samékñya täà sva-bhavana-yäna-vismåtim |
sakhéç ca täù smita-rucirä madonmadä
vaneçvaré divasa-bhiyäsa sonmanäù ||106||

atha våndeìgitäbhijïä samayajïä taru-sthitä |

padyam udyotayämäsa kakkhaöé våddha-markaöé ||107||

raktämbarä satäà vandyä prätaù sandhya tapasviné |

ürdhva-prasarpad-arkäàçu jaöileyam upasthitä ||108||

atha jaöiläyä atikuöiläyäù

çravaëa-saçaìkau çrita-bhaya-paìkau |
vara-tanu-kåñëäv atirati-tåñëäv
api niritas tau vraja-pura-çastau ||109||

bhraàçyad-duküla-cikura-srajam unnayantau
bhétau påthag-gahana-vartmani cäpayäntau |
tau vékñya bhéti-taralau jaöileti nämnä
sakhyas tatas tata itaç cakitä niréyuù ||110||

väme candrävali parijanän ghoña-våddhän purastat

kåñëaù paçcät kuöila-jaöiläm ägatäà manyamänaù |
yäntéà käntäà sa-bhaya-caöuläà dakñiëe drañöum
utkaç caïcad-grévaà diçi diçi dåçau prerayan goñöham äyät ||111||

anugatä jaöilety abhiçaìkiné

guru-nitamba-kucodvahanäkulä |
druta-vilambita-valgu yayau vrajaà
kara-dhåtämbara-keça-cayeçvaré ||112||

bhayänurägoccaya-dhümra-lola-dåk
tiraskariëyä pihite manorathe |
nije niveçyaiva hi rüpa-aïjaré
gåhaà ninéñuù pathi täà tad-anvayät ||113||

itas tataù kñipta-calekñaëäçugair

bhér duùstha-håd-våtti-cayair bhaöair iva |
agresarais täà rati-maïjaré ca sä
 nivärayanty anya-janäàs tad-änvayät ||114||

cakita-cakitaà vinyasyantau padäni nijäìgane

guru-jana-gåha-dväri nyastätilola-vilocanau |
nibhåta-nibhåtaà veçma svaà svaà praviçya
visädhvasäv api suñupatuù sve sve talpe’lasäkula mänasau ||115||

nirvartya vibhrama-bharaà samaye sva-dhämni

supte’cyute pratilaye çrutayo yatheçam |
lélä-vitäna-nipuëäù saguëäù saméyuù
sakhyo’py alakñya-gatayaù sadanaà yathä-svam ||116||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù kuïja-niçänta-keli-racanaà nämäyam ädir gataù ||o||

||1||

—o)0(o—

(2)

dvitéyaù sargaù

rädhäà snäta-vibhüñitäà vraja-payähütäà sakhébhiù prage

tad-gehe vihitänna-päka-racanäà kåñëävaçeñäçanäm |
kåñëaà buddham aväpta-dhenu-sadanaà nirvyüòha-go-dohanaà
susnätaà kåta-bhojanaà sahacarais täà cätha taà cäçraye ||1||

atha prabhäte kåta-nitya-kåtyä

prétyäcyutasyäti-vihasta-cittä |
premendu-pürëä kila paurëamäsé
türëaà vrajendrälayam äsasäda ||2||

manthänoddhåta-gavya-bindu-nikarair vyäkérëa-ramyäìganaà
prema-snigdha-janänvitaà bahu-vidhai ratnair viciträntaram |
kñérormy-ucchalitaà mudä hi vilasac-chayyä prasuptäcyutaà
çvetadvépam ivälayaà vrajapater vékñyäsa sänanditä ||3||

täm ägatäm abhiprekñya säkñäd iva tapaù-çriyam |

vraja-räjïé paräbhijïä sthiti-jïäbhyudyayau mudä ||4||
 ehi bho bhagavati vraja-vandye
svägatäsi bhavatéà praëamämi |
ity udérya savidhe praëamantéà
sä mukunda jananéà parirebhe ||5||

äçérbhir abhinandyämüà govinda-darçanotsuka |

papraccha kuçalaà cäsyäù sadhavätmaja-gotateù ||6||

nivedya kuçalaà cäsyai tayotkaëöhitayä saha |

utkä çayyä-gåhaà sünoù praviveça vrajeçvaré ||7||

tävad gobhaöa-bhadrasena-subala-çré-stokakåñëärjuna-
çrédämojjvala-däma-kiìkiëi-sudämädyäù sakhäyo gåhät |
ägatya tvaritä mudäbhimilitäù çré-sériëä präìgaëe
kåñëottiñöha nijeñöa-goñöham aya bho ity ähvayantaù sthitäù ||8||

hé hé prabhätaà kila bho vayasyä

adyäpi nidräti kathaà sakhä naù |
tad bodhayämy enam itérayan sva-
talpäd udasthän madhumaìgalo’pi ||9||

samuttiñöha vayasyeti jalpaàs talpälayaà hareù |

nidrälasa-skhalad-yänaù präviçan madhumaìgalaù ||10||

tad-väg-vigata-nidro’yam uttiñöhäsur apéçvaraù |

utthätum éçvaro näséd ghürëä-pürëekñaëaù kñaëam ||11||

sukñéra-ratnäkara-mandiräntar
ananta-ratnojjvala-talpa-madhye |
suptaà harià bodhayituà pravåttä
mätä çrutir vä pralayävasäne ||12||

paryaìke nyasya savyaà tad-upari nihita-sväìga-bhärätha päëià

kåñëasyäìgaà spåçantétara-kara-kamaleneñad-äbhugna-madhyä |
siïcanty änanda-bäñpaiù snuta-kuca-payasäà dhärayä cäsya talpaà
vatsottiñöhäçu nidräà tyaja mukha-kamalaà darçayety äha mätä ||13||

suciram api savatsäs täm anälokayantyo

na khalu surabhayas tä yadyapi prasnuvanti |
tad api tava pitägäd goñöham ekaù sa nidrä-
sukha-çamana-bhayät te tväm asambodhya vatsa ||14||

uttiñöha kuryäà mukha-märjanante

balasya väsaù kim iha tvad-aìge |
iti bruvänä’paninäya nélaà
väsas tad-aìgäd avadac ca säryäm ||15||
 ayi bhagavati paçyäcoöitaà me’sya sünoù
kamala-mådulam aìgaà malla-léläsu lolaiù |
khara-nakhara-çikhäbhir dhätu-rägäticitraà
capala-çiçu-samühair hä hatä kià karomi ||16||

sneha-bharaiù sva-jananyäç citra-padäm api väëém |

täm avadhärya murärir hré-cakitekñaëa äsét ||17||

kåñëaà sa-çaìkam äçaìkya parihäsa-paöur baöuù |

sneha-klinnäntaräm ambäm avadan madhumaìgalaù ||18||

satyam amba vayasyälé värito’pi mayä’niçam |

reme’nenäti-lubdhena kuïjeñu keli-caïcaläù ||19||

atha prakäçékåta-bälya-vibhramo
yatnät samunmélya vilocanaà muhuù |
paçyan puraà sväà jananéà hariù punar
nyamélayat sa-smita-vaktra-paìkajaù ||20||

äkarëya väcaà vrajaräja-patnyäù

samékñya kåñëasya ca bälya-ceñöäm |
bhäväntaräcchäda-karéà jananyäs
taà paurëamäsé smita-pürvam äha ||21||

sakhénäà sandohair niravadhi mahä-keli-tatibhiù

pariçräntas tvaà yat svapiñi sumate yogyam iha tat |
anälokya tväà bho tåñitam api no tarëaka-kulaà
dhayaty üdhaù kintu vraja-kula-pate jägåhi tataù ||22||

uttiñöha goñöheçvara-nandanärät
paçyägrajo’yaà saha te vayasyaiù |
goñöhaà pratiñöhäsur api pratékñya
tväm aìgane tiñöhati tarëakaiç ca ||23||

sa-muñöi-päëi-dvayam unnamayya
vimoöayan so’tha rasälasäìgam |
jåmbhä-visarpad-daçanäàçu-jälas
tamäla-nélaù çayanäd udasthät ||24||

khaööaika-deçe tv atha sanniviñöo

vinyasta-pädäbja-yugaù påthivyäm |
namämy ahaà tväà bhagavaty ayéti
jagäda jåmbhodgama-gadgadaà saù ||25||

visrastam asyäïjana-puïja-maïjuà
 galat-prasünaà mådu-keça-päçam |
vipaktrima-sneha-bharäkuleyam
udyamya cüòäà janané babandha ||26||

pürastha-jämbünada-jharjharétaù
pänéyam änéya kareëa mätä |
prakñälya sünor amåjan mudäsyaà
ghürëälasäkñaà sva-paöäïcalena ||27||

savyena päëià madhumaìgalasya

kareëa vaàçém itareëa bibhrat |
mäträryayä cänugato’tha kåñëaù
çayyälayät präìgaëam äsasäda ||28||

eke karäv asya pare paöäntam

aìgäni cänye yugapat spåçantaù |
premnä samutkäù paritaù sakhäyaù
protphulla-neträù parivavrur enam ||29||

bho vatsa goñöhaà vraja päyayitvä

täàs tarëakän sväù surabhéç ca dugdhvä |
tvaà prätar äçäya punar niketaà
türëaà samehéti tam äha mätä ||30||

atha taiù sahitaù sa tayä prahitaù

sva-gaväà tvaritaù sadanaà calitaù |
avadat sa baöuù parihäsa-paöuù
pathi taà gagane ghaöayan nayane ||31||

vayasya paçyämbara-dérghikäyäà
prasärayantaà kara-jäla-mäläù |
äditya-kaivartam avekñya bhétäs
tärä-sapharyaù parito nililyuù ||32||

mågatåñëäkaraà prekñya prodyad arka-mågädanam |

mågäìkaù sva-mågaà trätuà viçaty asta-girer guhäm ||33||

visåñöa-tärädi-vibhüñaëeyaà
käla-kramän niùsarad indu-garbhä |
kapota-ghütkära-miñäd dyu-yoñä
çrameëa paçyoñasi kunthatéva ||34||

tvan-mukha-svasuhådä paribhütam
abjam abja-mukha khäd apayäntam |
vékñya bhoù sahajam apy ahitam
hä lokayäbjam adhunä hasatédam ||35||
 itthaà giras tä madhumaìgalasya
niçamya te häsa-karér hasantaù |
gopäla-päläù paçupäla-bäläù
goçäla-mälä viviçur yathä-svam ||36||

gopälo’pi sva-goçäläà sa-räma-madhumaìgalaù |

sa-kävya-géñpatiù säyaà çaçévämbaram äviçat ||37||

dadhära dyuñadäà rämo dhavalävali-veñöitaù |

kailäça-gaëòa-çailälé-madhya-sthairävata-bhramam ||38||

madhye’cyuto’ïcan dhavalävalénä
mud-änanänäà paritaù sthitänäm |
dadhau janänäà sphuöa-puëòaréka-
çreëy-antar-aïcad-bhramara-bhramaà saù ||39||

hihé gaìge godävari çabali kälindi dhavale

hihé dhümre tuìgi bhramari yamune haàsi kamale |
hihé rambhe campe kariëi hariëéti vraja-vidhur
muhur näma-grähaà nikhila-surabhér ähvayad asau ||40||

nyastäìgaù prapadopari praghaöayan jänu-dvaye dohanéà

käçcid dogdhi payaù svayam tv atha paräù svair dohayaty unmukhéù |
anyäù päyayati sva-tarëaka-gaëän kaëòüyanaiù préëayann
itthaà nanda-sutaù prage sva-surabhér änandayan nandati ||41||

athänyataù kalya-vibhagna-nidrä
vinidra-vätsalya-sudhäù sravanté |
utthäya talpäj jaraté samäyäd
gåhaà samutkä mukharä sva-naptryäù ||42||

svabhäva-kuöiläpy ätma-suta-sampatti-käìkñayä |
vyäkulä jaöiläyätäà mukharäà täm athäbravét ||43||

sünoù prajäyur dhana-våddhaye’sau

tvayä snuñä jïe niyataà niyojyä |
sumaìgala-snäna-vibhüñaëädau
go-koöi-hetos tapanärcanäya ||44||

äjïänavajïä nija-goñöha-räjïyäù
käryänabhijïoktiñu te’py avajïä |
ity ädiçaty anvaham artha-vijïä
vijïäpitä me kila paurëamäsé ||45||

tasmät tvam ärye sväà naptréà

 sarva-maìgala-maëòitäm |
vidhehi sarva sampattir
yathä sünor bhaven mama ||46||

vadhüm athäbhäñata putri talpäd

uttiñöha türëaà kuru västu-püjäm |
tvaà maìgala-snäna-vidhià vidhäya
püjopahäraà savitur vidhehi ||47||

prabhätam äyätam aho tathäpi

nidräti naptréti muhur vadanté |
sneha-drutäìgé mukharä praviçya
çayyälayaà täm avadat tadedam ||48||

uttiñöha vatse çayanät pramugdhe

vyasmäri väro’dya raves tvayä kim |
snätvä prabhätärghya-vidhänam asmai
püjopahäraà racayäsya cäçu ||49||

tad-vacaù-pratibuddhätha
viçäkhotthäya sälasä |
sakhi türëaà samuttiñöhot-
tiñöheti präha satvarä ||50||

täsäà vacobhiù çayane’tha mugdhä

muhuù prajägarya punar nidadrau |
vicälitä véci-cayais taòäge sä
räjahaàséva ratälasäìgé ||51||

tadaivävasaräbhijïä jagräha rati-maïjaré |

sakhé våndävaneçvaryäù çrémac-caraëa-paìkajam ||52||

ittham iyaà bahubhiù kåta-bodhä

sväc chayanäd udatiñöhad analpät |
täm atha vékñya supéta-paöäìgéà
çaìkita-hån mukharedam uväca ||53||

druta-kanaka-savarëaà säyam etan murärer

vasanam urasi dåñöaà yat sakhé te bibharti |
kim idam ayi viçäkhe hä pramädaù pramädo
vyavasitam idam asyäù paçya çuddhänvayäyäù ||54||

tad-vacaç-cakita-dhér hådi sakhyäù

vékñya péta-vasanaà cala-dåñöyä |
hä kim etad iti täà ca diçanté
dräg uväca jaratéà ca viçäkhä ||55||
 svabhävändhe jäläntara-gata-vibhätodita-ravi-
cchaöä-jäla-sparçocchalita-kanakäìga-dyuti-bharaiù |
vayasyäyäù çyämaà vasanam api pétékåtam idaà
kuto mugdhe çaìkäà jarati kuruñe çuddha-matiñu ||56||

lalitä-pramukhäs tävat sakhyas täù sva-sva-gehataù |

äjagmus tvaritäù sakhyäù praskhalat gatayo’ntikampraskhalad-
gatayo'ntikam ||57||

däsyo’pi snäna-sambhärän snäna-vedé-samépataù |

pratékñyamäëäù saàsthäpya sveçvaréà tasthur agrataù ||58||

utthäyätha varäìgé däsyä sthäpitam agre |

adhyästäsana-varyaà sä nänä-maëi-citram ||59||

sävätärayad äbharaëa-nicayaà
lalitä sva-sakhé-tanutaù sa-dayam |
kanaka-vratater iva sa-praëayaà
pallava-kusuma-stavaka-pracayam ||60||

tävad väsäàsy upädäya rajakasya kiçorike |

maïjiñöhä-raìgavaty-äkhye sveçvarém upatasthatuù ||61||

gandha-cürëa-paripürëa-vicürëad-
agrayä puöikayämra-dalasya |
padmaräga-khacita-sphaöékäbhä-
nindinaù sva-daçanän parimärjya ||62||

haiméà jihvä-çodhanéà sä karäbhyäà

dhåtvä cädau çodhayitvä rasajïäm |
däsé datta-svarëa-bhåìgära-väräà
gaëòüñaiù saàkñälayämäsa vaktram ||63||

päëé proïchya çré-mukhenduà ca täbhyäà

dattaà väsaù snäna-yogyaà gåhétvä |
kumbhair ambhaù-sambhåtaiù çätakumbhair
vyäkérëäà sä snäna-vedém ayäsét ||64||

tatra käïcana-maye mådu-péöhe

céna-cela-pihite viniviñöäm |
sevane parijanä nipuëä dräk
täm upäyana-karäù parivavruù ||65||

mardanodvartanälakta-keça-saàskära-kovide |
sugandhä-naliné-nämnyäv ägate näpitätmaje ||66||
 abhyajya näräyaëa-taila-pürair
udvartanaiù snigdha-sugandhi-çétaiù |
udvartayämäsätur aìgam asyäù
premnä svabhävojjvala-çétam ete ||67||

gandhäòhya-piñöämalakaiù kacäàs te
saàskåtya cäìgäny atha dhärayäpäm |
cénäàçukämärjana-pürvam asyäù
prakñälayämäsatur ujjvaläni ||68||

manda-pakva-pariväsita-kumbha-
çreëi-sambhåta-jalair alam etäù |
çätakumbha-ghaöikätta-vimuktais
täà mudä savayasaù snapayanti ||69||

aìgäni tasyä mådu-céna-celaiù

sammärja keçän apatoya-bindun |
vidhäya pratyudgamanéya-väsaù
sakhéù sva-sakhyaù paridhäpayanti ||70||

athägatäà bhüñaëa-vedikäyäà
sakhyaù prabhätocita-bhüñaëais täm |
vibhüñayämäsur anaìga-ceñöas
täruëya-lakñmém iva bhäva-hävaiù ||71||

dhüpa-dhüma-pariçuñka-sugandhén
snigdha-kuïcita-kacäl lalitä’syäù |
svastidäkhya-bahu-ratna-viräjad-
dänta-kaìkatikayä pariçodhya ||72||

dattaà kåñëena cüòämaëi-varam amalaà çaìkhacüòäd gåhétaà

vinyastäneka-muktä-sraji dhåta-bakule mürdhni vinyasya veëém |
òoré-saànaddha-müläà maëi-caya-khacita-svarëa-baddhänta-bhägä
raktodyat-paööa-tantüccaya-vara-camaré-räjad-agräà babandha ||73||
(yugmakam)

svarëäsandhita-rakta-paööa-camaré-yugmänta-òoré-dvayä
baddha-kuïcita-muñöi-sammita-lasan-madhyaà dukülaà tataù |
bhåìgälé-ruci paryadhäpayad imaà meghämbaräkhyaà mudä
citrodyat-kuruvinda-kandala-ghaöä çoëäntaréyopari ||74||

aneka-ratnäcita-müla-païca-
varëäòhya-paööa-stavakoccayäntäm |
suvarëa-süträïcita-kiìkiëékäà
käïcéà nitambe samudänayac ca ||75||
 karpüräguru-käçméra-paìka-miçrita-candanaiù |
samälipya viçäkhä’syäù påñöhaà bähu-kucäv uraù ||76||

kastüré-patra-vallé-samudaya-khacitaà pärçvayor äkapolaà

bhäle çrékhaëòa-bindütkara-våtam abhitaù käma-yanträbhidhänam |
antaù-kastürikodyan-malayaja-çaçabhål-lekhayädhaç citaà sä
cakre sémanta-rekhänvitam atha tilakaà sändra-sindüra-paìkaiù ||77||

puñpa-gucchendu-lekhäbja-makaré-cüta-pallavam |
lilekha citraà kastüryä citrä tat-kucayos taöe ||78||

méné prasüna-nava-pallava-candra-lekhä
vyäjät sva-cihna-çara-kunta-dhanüàsi kämaù |
tad-bhrü-dhanur-dhavana-mätra-nirasta-karmä
manye nyadhatta nija-tat-kuca-koña-gehe ||79||

citrärpitäneka-vicitra-ratna-
muktäcitä rakta-duküla-colé |
kucau bha-jälendra-dhanur-viciträ
tastära çailäv iva sändhya-käntiù ||80||

sauvarëa-täla-dala-saàvalanopapannaà
çrutyor masära-laghu-puñpa-viräjad-agram |
bhåìgäsya-häöaka-saroruha-korakäbhaà
täòaìka-yugmam adadhäd atha raìgadevé ||81||

haime vajräruëa-maëi-cita-sthüla-néläçma-madhye
tasyäù çrutyor upari sutanor mauktikälé-våtänte |
citrä prodyad-dyumaëi-rucire cäru-cakré-çaläke
muktäsyäñöäpada-kalasikä-räjad-agre yuyoja ||82||

rucira-cibuka-madhye ratna-räjac-chaläkä
kalita-kara-viçäkhä nirmito’syäç-nirmito'syäç cakästi |
nava-mågamada-binduù çobhayan çré-mukhenduà
bhramara iva dalägre sanniviñöaù sarojam ||83||

laläsa hemäìkuçikä-nibaddhaà
näsägra-muktä-phalam äyatäkñyäù |
çukäsya-dañöaà tanu-vånta-lagnaà
nininda pakvaà lavalé-phalaà yat ||84||

sä vékñya kåñëänana-pürëa-nirmalä
sitendu-känty-äcamanätilälasäm |
tad-dåk-cakoréà vidadhe’tha tad-vapuù
çré-puïja-maïjv-aïjana-rekhayänvitäm ||85||
 upari-khacita-nänä-ratna-jälaiù sphurantyä
vimala-puraöa-patryä kaëöham asyä viçäkhä |
hari-kara-dara-cihna-çré-haraà puñkaräkñyäù
sapadi hari-bhiyeva cchädayämäsa madhye ||86||

vajräcitäkhaëòa-ratna-citra-susthüla-
madhyo guëa-baddha-caïcuù |
laläsa tasyä upakaëöha-küpaà
dattas tayä häöaka-citra-haàsaù ||87||

suvarëa-golé-yuga-madhyagollasan-
masära-golé-gilito’ntaräntarä |
susükñma-muktävali-gumphitas tayä
nyayoji häro hådi gostanäbhidhaù ||88||

masära-candropala-padmaräga-
suvarëa-golé-grathitäntarälaiù |
muktä-pravälaiù parigumphitäà sä
ratna-srajaà tad-dhådaye yuyoja ||89||

vaidürya-yugmäcita-hema-dhätrikä-
béjäbha-golé-gilito’ntaräntarä |
vicitra-muktävali-citra-gucchako
raräja tasyä hådaye’rpitas tayä ||90||

räse niçéthe saha nåtya-gäna-

tuñöena dattäà hariëä sva-kaëöhät |
tasyaiva säkñäd iva räja-lakñméà
guïjävaléà tad-dhådi sä yuyoja ||91||

sthüla-tärävalé-ramyä san-näyaka-vibhüñitä |
tasyä ekävalé jyotsné håd-ambaram amaëòayat ||92||

kanaka-khacita-vajrair veñöitaiù padmarägaiç

cita-harimaëi-pürëäbhyantarä çätakaumbhé |
pratanu-puraöa-räjac-chåìkhalälambamänä
lasati hådi viçäkhä yojitäsyäç catuñké ||93||

påñöhäntaù-krama-lambamänam amalaà grévänta-härävalé

véöé-bandhana-paööa-sütra-camaré-jälaà tad-äsyä babhau |
manye cäru-nitamba-çaila-kaöakän mürdhädhirohärthakaà
sopänaà vidhinä kåtaà karuëayä veëé-bhujaìgyäù sphuöam ||94||

pralamba-gucchäsita-paööa-òorikä-
paryupta-räjan-nava-ratna-mälayä |
 çliñöe’pi haime bhujayor viçäkhayä
nyadhäyiñätäà harir aìgadäìgade ||95||

phulläruëäbja-vigalan-madhu-lipta-näla-
saàviñöa-bhåìga-paöalé-dyuti-taskaräëi |
käntendra-néla-valayäni kalä-viyugme
tasyäs tadä lalitayä ghaöitäni rejuù ||96||

muktävalé-khacita-häöaka-kaìkaëäbhyäà
saàveñöitaù sa valayävali-sanniveçaù |
bimbair vidhor milita-bhäskara-maëòaläbhyäà
tasyäç cakästi nitaräm iva saiàhikeyaù ||97||

haima-sphuran-mardalikäli-maëòitä
pralamba-paööa-stavakävalambiné |
aneka-ratnävali-lälitäntarä laläsa
tasyä maëibandha-bandhané ||98||

nija-nämäìkitä nänä-ratna-dyuti-karämbitä |
babhäv aìguli-mudräsyä vipakña-mada-mardiné ||99||

caöula-caöaka-rävau haàsakau kaàsa-çatroù

çruti-dhåti-matihaàsé-härinädau viçäkhä |
kanaka-khacita-nänä-ratna-jäläàçu-citrau
laghu laghu nidadhe tat-päda-padmopariñöät ||100||

kälindé kalahaàsälé svädhyäyädhyäpakau tathä |

bhätas tat-padayor nyastau nüpurau ratna-gopurau ||101||

ratnävalé-känti-karambitäni
vidhätå-vismäpaka-çilpa-bhäìgi |
tasyäù sudevé ghaöitäni rejuù
pädäìguléyäni padäìguléñu ||102||

asyä nyadhäd uñasi narmadayä sva-sakhyäù

mälä-kåtas tanujayopahåtaà viçäkhä |
smeräravinda-vadanätha karäravinde
léläravindam aravinda-vilocanäyäù ||103||

tadaiva samayäbhijïä purastän maëi-bandhanam |

ädarçaà darçayämäsa sugandhä näpitätmajä ||104||

sä kåñëa-netra-kutukocita-rüpa-veñaà
varñmävalokya1 mukure pratibimbitaà svam |
kåñëopasatti-taraläsa varäìganänäà
käntävalokana-phalo hi viçeña-veñaù ||105||
 çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù kalya-viläsa-varëana-mayaù so’yaà dvitéyo gataù ||o||

—o)0(o—

(3)

tåtéyaù sargaù

tävad goñöheçvaré goñöhaà gate gokula-nandane |

sarvän gåha-janän äha tad-bhakñyotpädanäkulä ||1||

nija-nija-karaëéye karmaëi vyagra-cittä

yad api gåha-janäs tat-prema-jäläkuläs te |
tad api suta-samudyat-sneha-péyüña-püra-
snapita-matir adhéçä tän samädediçéti ||2||

däséù samähüya jagäda räjïé

vatsäs tvaradhvaà druta-päka-kåtye |
vatsaù kraçéyän kñudhitaù sarämaù
sa me sameñyaty adhunä sva-goñöhät ||3||

çäkä müläni puñpa-dvidala-phala-daläny ärdrakaà piñöa-mäñaç

cukraà çuëöhé marica-haridrä-çaçi-sitä-jérakaà kñéra-säraù |
ciïcä-hiìgu-trijätaà sumathita-vaöikäù saindhavaà séri-çasyaà
tailaà godhüma-cürëaà ghåta-dadhi-tulasé-dhänya-sat-taëòuläç ca ||4||

päyasäya vrajendreëa prätar vañkayaëé-payaù |

prahitaà yat tad etac ca sarvaà päkäya néyatäm ||5||
tayeti diñöäs tä äsaàs tat-tat-käryeñu satvaräù |
sähüya rohiëém äha sneha-vyäkula-mänasä ||6||
sakhi rohiëi täv asmad-bälakau mådulau tanü |
péòyete sa-balair bälair bähu-yuddhe’ticaïcalaiù ||7||
kati santi na me gehe däsä gopäs tathäpy amü |
väritäv api yätas tau go-rakñäyai karomi kim ||8||

durgäraëya-bhramaëa-naöanäyäsataù säyam uccaiç

cakräte näçanam api tathä bhojaneñad-rucé tau |
vatsau jätau tad iha nitaräà durbalau kñéëa-mürté
dåñöaà hantodaram api tayoù påñöha-lagnaà prabhäte ||9||

druta-maya-rasavatyäà tat tathä sädhayännaà

 pracura-ruci-yathemau präçnataù präjya-tåñëau |
tad atirucira-péñöä yatra yaträsti dåñöä
kuru sumukhi tad etat temanaà cätiyatnät ||10||

tayeti diñöä rämasya mätä däsé susaàskåtäm |

sambhåtäçeña-sambhäräà prétyä rasavatéà yayau ||11||

suteñad-rucitä vyagrä miñöännotpädanotsukä |

çré-rädhänayanäyäséd vyäkulä gokuleçvaré ||12||

upanandeù subhadrasya patnéà kundalatäbhidhäm |

yadåcchayägatäm agre praëamantém athäha sä ||13||

amåta-madhuram ästäà saàskåtaà yat tvayännaà

bhavatu sa tu ciräyur yad tad-annasya bhoktä |
iti kalita-varäà durväsasas täà viditvä
sva-sadanam anu rädhäà randhanäyähväyämi ||14||

mita-bhug api suto me svädu-vaiçiñöya-läbhät

pracura-ruci-satåñëaà tat-kåtännaà yad atti |
tad iha mama vacobhiù prärthya tasyä dhavämbäà
parijana-sahitäà täà rädhikäm änayäçu ||15||

muhur iyam iha rädhäà sä tayaivänayanté

prathamam iva yad etäà yäcate tan na doñaù |
vraja-bhuvi vasatäà yat kåñëa-rägonmadänäà
nava-navam iva sarvaà nänusandhänam asti ||16||

tad-vacaù-çiçirotphullä kundavally atha rädhikäm |

utkäséd bhramaréà kartuà madhusüdana-saìginém ||17||

tataù säsädya jaöiläà snuñäyäà kuöiläm api |

çrävayämäsa sandeçam vrajeçvaryä vicakñaëä ||18||

äkarëya säjïäà vraja-räja-räjïyäù

kåñëät snuñäyäm api çaìkamänä |
vicintya çikñäm atha paurëamäsyäs
täà kundavalléà praëayäd avädét ||19||

snuñeyaà me sädhvé guëa-garima-mädhvéka-madhurä

janaç chidränveñé sa khalu capalo nanda-tanayaù |
na cäjïävajïeyä vraja-pati-gåhiëyä bhagavaté-
vacaù pälyaà vatse naöati hådayaà kià nu karavai ||20||

mätaù satyam vadati bhavaté kià ca gopendra-sünur

näyaà jïeyaù khala-samudayair yädåçaù çrävito’sti |
 kintu prodyad-dyumaëir iva sad-dharma-padme khalälé-
ghüke cäyaà våjina-timire ghoña-santoña-koke ||21||

mädhuryaà tünmadayati jagad yauvataà tasya tasmäd

bhétir nétis tava nava-vadhü-pälanaà cäpi yuktam |
mä çaìkiñöhas tad ayati yathä dåk-pathaà näsya sädhvyäç
chäyäpy asyäù svayam aham imäà dräk tathä te’rpayämi ||22||

tvaà putri sädhvé prathitäsi goñöhe

tvayy arpiteyaà saralä vadhüs tataù |
sa lola-dåñöaù kila nanda-sünur
nainäà yathä paçyati tad vidheyam ||23||

vadhüm athähüya jagäda vatse

vrajälayän nanda-vadhü-samépam |
niñpädya tasyäù priyam ehi türëaà
sahänayaivädya ravis tvayärcyaù ||24||

rädheti diñöä hådi säbhinanditäpy

anicchuvad gantum uväca täà sakhém |
astéha kåtyaà na ca me yiyäsutä
gåhaà gåhaà neìgati yat kuläìganä ||25||

kåtägrahoccaiù punar äryayäsau

kaundyä babhäñe kåta-hasta-karñam |
bhétäsi kià sädhvy aham asmy avitréty
uccälitä phulla-tanuù pratyasthe ||26||

kåñëasya prätar-äçäya saàskåtaà laòòukädikam |

ädäya lalitä-mukhyäù sakhyo’py anuyayuù sakhém ||27||

vékñyädhvani paränanda-calad-vakñaù-paöäïcaläm |
sa-vayasyäà kundavallé premnä parijahäsa täm ||28||

mülyänétopasaryäs tri-catura-divasän proñya sandhyägatas te

bhartä gobhiù sva-goñöhe ghaöayitum akhiläà rätrim eva nyavätsét |
vakñaù prodyan-nakhäìkävali-citam adharaù spañöa-danta-kñato yat
tat sädhvyäs te satétvaà samucitam adhunä vyaktam ullälaséti ||29||

antar-güòha-smitotphulla-kiïcit-kuïcita-locanäm |
sva-sakhéà lalitälokya kundavallém athäbravét ||30||

karaka-phala-dhiyäsyäù känane dhåñöa-kéraù

stanam anu viniviñöaù pakva-bimba-bhrameëa |
adaçad adharam uccais tan-nakhä-coöitaà tad
dhådayam idam amuñyäù kià våthä çaìkase tvam ||31||
 sakhé-vacaù-smärita-kåñëa-saìga-
lélocchalat-kampa-taraìgitäìgém |
täà vékñya padmäkaram ékñamäëä
jagau punaù kundalatä sahäsam ||32||

änanda-kampottaraläsi mugdhe
kià bho våthä padmini kundavallyäù |
na devaras täà madhusüdano’sau
bhrämyan punaù päsyati bhuktam uktäm ||33||

karëa-çarmada-san-narma-bharma-kuëòala-nirmitau |
karmaöhäà kundavalléà täà viçäkhäha vicakñaëä ||34||

svene’nurägaà param udvahanté

phulläpi mådvé bhramarät sulolät |
sat-padminéyaà sakhi kundavalli
bhåìgänujäd bhé-taralä cakampe ||35||

ity uddäma-laläma-narma-racanä-bhaìgé sutuìgébhavat

premolläsa-viläsa-manthara-gatis täbhiù samaà rädhikä |
bhävodbhäva-vibhävitodbhaöa-mahä-gäòhänurägodayä
kåñëälokana-lälasottaralitä präptä vrajendrälayam ||36||

taträgatäà caraëayoù praëatäà sva-dorbhyäm

utthäpya täà hådi nidhäya mukunda-mätä |
äghräya mürdhni muditä janané parärdhät
snigdhä cucumba mukham açru-mukhé tato’syäù ||37||

pratyekam äliìgya ca tad-vayasyäù

papraccha sävyähata-bhavyam asyäù |
vyagrä sutasyäçana-sädhane dräk
sa-sneham etäù punar äbabhäñe ||38||

vividha-madhura-bhakñyotpädane labdha-
varëä vraja-bhuvi kila yüyaà viçrutä miñöa-hastäù |
tad iha kuruta putryaù sädhu-bhakñyäëi yatnäd
dara-rucir api vatsaù sa-spåhaà me yathätti ||39||

upalävaëikaà tv ekäù kaçcit kuruta dädhikam |

särpiñkam aparä yüyaà vatsäù çärkarikaà paräù ||40||

sa-rasa-rasavaté sat-prakriyä-paëòitäsi tvam

iha rasavatéà me yähi rädhe prayatnät |
janani bala-jananyädhiñöhitäà miñöam annaà
racaya saha tayaiva vyaïjanäny uttamäni ||41||
 baöakam amåta-kelià sädhayäti-prayatnät
sarasa-masåëam anyaà putri karpüra-kelim |
madhuram amåta-koöer yatra kåñëaù satåñëas
trijagati na hi kaçcit tväm åte yasya vettä ||42||

yasyäm uccair lälasäòhyaù suto me

täà péyüña-granthi-päléà kåtvä |
karpürailädy-anvite pänake tvaà
yatnät vatse dhehi païcämåtäkhye ||43||

tvaà vidhehi lalite’mba rasäläà

tvaà ca ñäòavam ihäçu viçäkhe |
tvaà ca bhoù çikhariëéà çaçilekhe
putri campakalate mathitaà tvam ||44||

ämikñäà tvaà putri saàsädhya tasyäs

tat-tad-dravyair yoga-päka-prabhedaiù |
tat-tad-bhedän tuìgavidye vidhehi tvaà
matsyaëòé-pänakäny amba citre ||45||

tvaà khaëòa-maëòäni ca raìgadevi

tvaà kñéra-särän vividhan sudevi |
väsanti çubhrä mådu-pheëikäs tvaà
tvaà maìgale kuëòalikäà vidhehi ||46||

kädambari tvaà kuru candra-käntés

tvaà läsike taëòula-cürëa-piëòéù |
tvaà çañkuléù kaumudi-bhüri-bhedäs
tvam indu-piëòäni madälase’mba ||47||

çaçimukhi baöakäni tvaà vidhehi prayatnät

dadhi-baöaka-mukhäni präjya-mädhurya-bhäïji |
praëaya sumukhi ramyäù çarkarä-paötikäs tvaà
maëimati bahu-bhedäàs tvaà ca piñöänna-püpän ||48||

vidhatsva bhoù käïcanavalli vatse

godhüma-cürëodbhava-laòòukäni |
manoharäkhyäni manorame tvaà
tvaà mauktikäkhyäni ca ratnamäle ||49||

subhåñöa-nistuña-tilair modakän kuru mädhavi |

tathä tila-kadambäkhyän sa-tiläù khaëòa-paööikäù ||50||

läjän dhänäàç ca sambhåñöän påthukän ghåta-bharjitän |

kåtvä vindhye sitä-kväthaiù samudgän kuru modakän ||51||
 rambhe karambhaà kuru çätakumbha-
kuëòyäà surambhä-phala-çarkarädyaiù |
niñpéòya pakvämra-rasaà manojïe
sitäghana-kñéra-yutaà vidhehi ||52||

utthäpitaà yat tu mayä mathitvä

prätaù sugandhä payaso dadhéni |
tad iñöa-gandhaà navanéta-piëòaà
haiyaìgavénaà kuru bhoù kilimbe ||53||

svayaà dugdhvä vrajendreëa prahitaà dhavaläpayaù |

pänärtham ambike mandaà tvam ävartaya vatsayoù ||54||

åjéña-darvé-nivahaiù parétäà
måd-däru-kuëòy-ädika-bhäjanaiç ca |
cullé-cayäòhyäà mama sikta-liptäà
tad-dugdha-çäläà vrajatäçu bäläù ||55||

nänopakaraëäni tvaà täni täni dhaniñöhike |

niñkäsya tat-tad-bhäëòebhyaù pätreñv ädäya däpaya ||56||

tat-tat-padärthäàs tvaritaà tulasyä

sahänayä raìgaëamälike tvam |
änéya koñälayato’smadéyäd
däsé-gaëair däpaya tatra tatra ||57||

ämrätakämra-phala-püra-karéra-dhätré
limpäka-koli-rucakädi-phaläni kämam |
taile ciraà sa-lavaëe kila sandhitäni
müläny athärdraka-mükhäni ca rocakäni ||58||

matsyaëòikä rasa-ciroñita-pakva-ciïcä
dhätré-rasäla-badaré çakaläni tadvat |
niñkäsya bhos tvam iha manthanikäkulebhyaù
kåtvänanendumukhi käïcana-bhäjaneñu ||59||

çande çubhe bharaëi pévari miñöa-haste

cullé-cayopari dhåtätula-manthanéñu |
dugdhäni bhärika-gaëopahåtäni goñöhäd
vatsäù çanaiù çrapayatäçu nidhäya yüyam ||60||

mudrikäväpakädéni bhüñaëäny uttaréyakam |

yathärham aìgäd uttärya nidhaya tulasé-kare ||61||

prakñälya päëi-caraëaà salilair dhaniñöhä

 dattair balasya jananém abhivandya mürdhnä |
premnä tayä nava-vadhür iva lälyamäna-
gändharvikä rasavatém atha sä viveça ||62||

tat-tat-karmaëi lagnäsu harñotphulläsu täsv atha |

tat-tat-kärye svato vyagrän däsän äha vrajeçvaré ||63||

säyaà kalinda-duhitur jala-bhära-vähair

änéya baddha-vadanäsu naväsu celaiù |
mandänilendükara-çétala-vedi-madhye
syandälikä dhåta-ghaöäliñu sambhåtaà yat ||64||

kuìkumäguru-himäàçu-paöérais
tat-payoda-supayaù pariväsya |
sikta-måñöa-çaçikänta-çilocca-
snäna-vedim abhito naya vatsa ||65||

ghaöa-kule’guru-dhüma-sudhüpite
tvam api päna-kåte sutayor mama |
vicakilendu-lavaìga-päöalaiù
praëaya-värida väri suväsitam ||66||

bho näpitätmaja subandha madéya-gehät

kalyäëadäkhya-bhiñajä cira-sädhitaà yat |
näräyaëäkhya-vara-tailam açeña-doña-
çoñaà supuñöi-karam änaya mardanärtham ||67||

subandha-karpüraka-näpitau dräg
vatsau yuväm änayataà suçétam |
äìgénam udvartanam iñöa-gandhaà
kaiçyaà ca piñöämalakéya-kalkam ||68||

snänéya-cénendu-nibhäàçuka-dvayaà
gäìgeya-känty-udgamanéyakaà tathä |
kauçeya-yugmaà paöa-väsa-väsitaà
säraìga bhoù saìkucitaà kuru drutam ||69||

uñëéñakaà kaïcukam antaréyakaà

sa-tunda-bandhaà tv iti yan navénam |
bälärka-hemäruëa-citra-varëaà
väsaç catuñkaà vraja-veça-yogyam ||70||

vikhaëòitäkhaëòita-bhüri-varëaà
syütaà ca yad raucika-saucikena |
bhüyiñöham anyan naöaveça-yogyaà
saìkocya tadvad bakulänaya tvam ||71||
 kastürikendv-aguru-kuìkuma-candanädyair
yatnäc catuù-sama-mukhäni vilepanäni |
sampädya püraya suväsa viläsa-gandhin
ratnävalé-khacita-mauktika-sampuöeñu ||72||

piëòhi gorocanäà kartuà tilakaà tälikälike |

sucitra kuru citräya giréndra-dhätu-varëikäù ||73||

he puñpahäsa sumano makaranda yüyaà

cämpeya-puëòraka-sukäïcana-yüthikädyaiù |
puñpair vidhäya vividhäù kurutäçu mäläù
käläguru-drava-himäàçu-suväsitäs täù ||74||

ratnävalé-khacita-häöaka-bhüñaëäni
snehän madägraha-bhareëa cireëa yatnät |
niñpädya säyam iha käïcana-kära-mukhyair
dattäni yäni mama raìgaëa-öaìka-nädyaiù ||75||

sairindhra mälin makaranda bhåìgin

niñkäsya koñälayato bhavadbhiù |
puñyeëa bhänor amåte’dya väre
tair eva vatsau mama bhüñaëéyau ||76||

vatsa çälika vidhehy avataàsaà

nélakaëöha-nava-piïcha-samühaiù |
tvaà ca mälika-sitäruëa-guïjä-
puïjakair vividha-hära-sugucchän ||77||

jambula jämbünada-känti-miñöa-
tämbüla-vallé-dala-saïcayaà tvam |
sukartaré khaëòita-heya-bhägaà
vidhehi cénäàçuka-märjitaà dräk ||78||

dhätré-daläbha-khara-yantra-nikåtta-navya-
kñérärdra-püga-phala-sükñma-daläni kämam |
nirmäya täni ghanasära-suväsitäni
snigdhäni vatsa suviläsa vidhehi türëam ||79||

vastra-çodhita-cürëailä-lavaìga-khadirädibhiù |
bho rasäla-viçäläkhya kurutaà véöikäà yuväm ||80||

taà karma-sakteñv atha teñu mätä

sutägamädhvärpita-netra-yugmä |
ity äha goñöhägata-bhära-vähän
kåñëaù kim äyäti kathaà vilambaù ||81||
 täm ähur eke mådu-çäda-pallavän
navéna-vatsän kila cärayaty asau |
anye tadocuù sa hi go-våñair våñän
saàyodhayan kréòati bälakair våtaù ||82||

athäha putränayanotsukotsukaà
sä raktakaà çaktam amuñya sevane |
tvaà vatsa gatvä madhumaìgalaà balaà
taà caïcalaà cänaya mat-sutaà drutam ||83||

prahitya taà sätha mahänasaà gatä

kià kià tvayä sädhitam etayä saha |
sarvaà tad etan mama temanädikaà
sandarçayety äha balasya mätaram ||84||

täm äha sammärjita-vedikäntare

navéna-måd-bhäjana-paìkti-sambhåtam |
sä darçayanté kåta-temanädikaà
rädhäà praçaàsanty atha täà ca rohiëé ||85||

sumadhuraà çaçito’pi susaàskåtaà

nipuëayä pacane mådu rädhayä |
pravara-manthanikäsu susambhåtaà
sumukhi paçya puraù sakhi päyasäm ||86||

bala-puñöi-karaà hådyaà madhuraà mådulaà sati |

manthané sambhåtaà paçya saàyävaà ca mayä kåtam ||87||
rambhä-séri-kñérasära-çañkulér vividhäù sakhi |
paçya piñöa-vikäräàç ca nänä-bhedän susamskåtän ||88||
péyüña-granthi-karpüra-kelikämåta-kelikäù |
anayä saàskåtäù paçya yad-vidhir me na gocaraù ||89||
kevalo mathita-klinno maudgo’yaà baöako dvidhä |
sitä-lavaëa-saàyogän mäséyo’pi dvidhä kåtaù ||90||
ciïcämrätaka-cukrämrais tat-tad-dravyädi-yogataù |
éñan madhura-gäòhämla-bhedäd amlo dviñaò-vidhä ||91||
baddha-rambhä-navya-garbha-tan-navya-mukuläàçayoù |
mäna-kandämbu-kacvénäà mukhäàçasyälukasya ca ||92||
kuñmäëòa-òiëòiçänäà ca cakräbha-khaëòa-jälakam |
caëaka-kñoda-paìkäktaà ghåta-bhåñöaà påthak påthak ||93||
caëaka-kñoda-baöakäny äjya-bhåñöäni kevalam |
aparäëy amla-sat-takra-kvätha-klinnäni lokaya ||94||
caëaka-kñoda-piëòänäà svinnänäà kvatithämbhasi |
khaëòäni dravya-päkädi-bhedän nänä-vidhäni ca ||95||
baöikä phala-mülänäà påthak saàyoga-bhedataù |
trijäta-maricädyais tu prakärän bahudhä kåtän ||96||
 karkäru-jyotsnikäläbu-phaläny äli påthak påthak |
räjikä dadhi-yogena saàskåtäny anayä çubhe ||97||
vatsepsita-prasünäni ghåta-bhåñöäni kevalam |
ghåta-bhåñöä dadhi-klinnäù kalikäù kovidärajäù ||98||
ghåta-bhåñöä dadhi-klinnäù prasüna-baöikä dvidhä |
paöolasya phaläny äjya-bhåñöäni rucidäny alam ||99||
våddha-kuñmäëòa-baöikäù kacvé-mänälu-kandakaiù |
tikta-näléta-cürëäòhyäç cavikäòhyäù paräù kåtäù ||100||
sitailä-maricair yogäd dugdha-tumbé kåtänayä |
tad-yogäd aparaà miñöaà kñéra-kuñmäëòa-nämakam ||101||
dadhi-çüraëakaà miñöaà dhätré-çüraëakaà param |
dadhnaikaà bharjitaà cänyat kära-bilva-phalaà dvidhä ||102||
mådu-rambhä-garbha-khaëòa-våddha-kuñmäëòa-khaëòayoù |
sitä-dadhi-yutaù päko madhurämlaù suçétalaù ||103||

näléta-methé-çata-puñpikä-miçé-
paöola-västüka-vitunna-märiñäù |
prakära-saàyoga-vibhedato’nayä
çäkäù sudhä-garva-håtaù susaàskåtäù ||104||

kalambé-pakva-ciïcäyä rasa-pakvä ruci-pradä |

kåñëa-näléta-çäko’yam ämämra-phala-yuk çubhaù ||105||
mukuñöakasya mudgasya mäsasyäpy adhunä mayä |
trividho’yaà sudhä-küpa-nibhaù süpo vipäcyate ||106||
paìkaiù sumana-cürëänäà däsébhir bhåça-marditaiù |
pürëendu-maëòaläkäräù kriyante roöikä mayä ||107||
kñälitäç céna-celeñu nibaddhäs taëòülä ime |
ägate goñöhataù kåñëe päcyä me kvathitämbhasi ||108||
kåtäni kriyamäëäni kartavyäni tu känicit |
ity anna-vyaïjanäni tvaà saàsiddhäni pratéhi nau ||109||

saurabhya-sad-varëa-manoharaà tat
sä vékñya sarvaà muditä babhüva |
jijïäsamänäm atha tad vidhänaà
täà rohiëé vismaya-pürvam äha ||110||

sämagré saiva sämänyä päkasya prakriyäpy asau |

kintv apürva-guëe hetur gändharvä hasta-sauñöhavam ||111||

sä täà rädhäm anna-saàskära-saktäà

prasvidyantéà lajjayä namra-vakträm |
dåñövä räjïé sneha-viklinna-cittä
däsém asyä véjanäyädideça ||112||

tato gatä dugdha-gåhaà vrajeçvaré

taträpi täbhiù parisaàskåtäny asau |
 sarväëi bhakñyäëi vilokya nanditä
sutägamotkä laghu gopuraà yayau ||113||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù kalya-viläsa-varëana-mayaù so’yaà tåtéyo gataù ||o||

||3||

—o)0(o—
 (4)

caturthaù sargaù

atha vrajendreëa kåtägrahotkaraiù

kåñëaù sva-goñöhät prahito nijonmukhém |
stanyäçru-viklinna-payodharämbaräm
ambäà milantéà purato dadarça saù ||1||

ehy ehi vatsa kñudhito’pi çéghraà

näyäsi gehaà kim u mäà dunoñi |
räddhaà yad annädikam apy atéva
yatnena tac chétalatäà prayäti ||2||

itérayitvä tanayaà tad-aìgaà

sammärjayanté kara-pallavena |
sä tad-vayasyän sva-gåhäyanotkän
abhäñata sneha-vipäka-digdhä ||3||

vinä bhavadbhiù pracuraà na bhuìkte

dräk saìgamärthaà bhavatäà samutkaù |
yac caïcalo’yaà tad anena vatsäù
jagdhiù sadeñöä mama mandire vaù ||4||

tad yäta sva-gåhän puträù snätvä bhüñaëa-bhüñitäù |

kñudhärtäù stha drutaà bhoktum ägacchata mamälayam ||5||

gateñu teñu håñöeñu sa-räma-madhumaìgalam |

sutam ädäya nilayaà yayau vraja-kuleçvaré ||6||

tåñita-dåg-ati-çuñyac-cätakér vallabénäà
nija-madhurima-dhärä sära-varñair niñiïcan |
nija-nayana-cakorau päyayaàs tan mukhendu-
dyuti-madhura-sudhäà svaà geham äyän mukundaù ||7||

tam ägataà snäpana-vedikäntaraà

bhåtyaù samuttärya vibhüñaëaà tanoù |
sukuïcitaà céna-navénam aàçukaà
säraìga-nämä laghu paryadhäpayat ||8||

tatropaviñöasya sukhaà varäsane

prakñälya patré caraëämbuje prabhoù |
gandhämbhasä patraka-päëi-visphurad-
bhåìgära-muktena mamärja väsasä ||9||

abhyajya näräyaëa-taila-lepaiù
 pratyaìga-nänä-mådu-bandha-pürvam |
subandha-nämä kñuri-sünur asya
premëäìga-saàmardanam ätatäna ||10||

udvartanenäsya mudä sugandhaù

çétena pétena sadä suçétam |
snigdhena mugdho navanéta-piëòäd
udvartayämäsa çanais tad-aìgam ||11||

dhätré-phalärdra-kalkena keçän çéta-sugandhinä |

snigdhaù snigdhena susnigdhän karpüro’pi samaskarot ||12||

prakñälayan çétala-väri-dhärayä
çanais tad-aìgäni payoda-dattayä |
svabhäva-çétojjvala-komaläny alaà
cénäàçukenätra mamärja raktakaù ||13||

manda-pakva-pariväsita-kumbha-
çreëi-sambhåta-jalair atha däsäù |
çatakumbha-ghaöikätta-vimuktaiù
sveçvaraà pramuditäù snapayanti ||14||

tac-chrémad-aìgaà mådu-céna-väsasä
sammärjya keçän apatoya-bindukän |
kåtvä ca pratyudgamanéyam aàçukaà
patré hiraëya-dyuti paryadhäpayat ||15||

tatropaviñöasya sumåñöa-vedikä-
vinyasta-péöhe’guru-dhüma-väsitaiù |
jüöaà kacaiù kaìkatikä-viçodhitair
vidhäya dämnä kumudo’py aveñöayet ||16||

vidhäya gorocanayäsya bhäle

tamäla-patraà måganäbhi-madhyam |
çåìgära-käré makaranda-nämä
lilepa gäträni catuù-samena ||17||

tasya çrémad-bhuja-yugalayoù kaìkaëe caìkanäkhye

haime bhräjan makara-vadane karëayoù kuëòale dve |
maïjérau çré-caraëa-yugale haàsa-häri-praëädau häraà
tärä-maëim atha hådi prema-kando yuyoja ||18||

tatra tatra sutaà mätä paçyanté prema-vihvalä |

tvarayanté kåtau däsän svayaà ca vidadhe kriyäm ||19||

snätänuliptädåta-bhüñitäbhyäà
 çrémad-bala-çré-madhumaìgaläbhyäm |
tathä-vidhais tatra tadaiva labdhaiù
samaà vayasyair viraräja kåñëaù ||20||

toyärdra-kaïcuka-suveñöita-toya-pürëa-
bhåìgära-päli-vimaläsana-paìkti-yuktäm |
saàsikta-måñöa-vara-dhüpa-vidhüpitäà tän
vedéà ninäya kila bhojayituà tadämbä ||21||

çrédäma-subalau väme puro’sya madhumaìgalaù |

dakñiëe çré-balaç cänye paritaù samupäviçan ||22||

teñüpaviñöeñv atha pänakäni

svarëeñu pätreñu susambhåtäni |
pänäya citropahåtäni mätä
puträya tebhyaç ca dadau krameëa ||23||

sva-sva-saàskåta-miñöännaà prätar äçopayogi yat |

upajahrus tayähütä mätre gopyo mudänvitäù ||24||

çré-rädhayä yatnata eva gehäd

änéta-khaëòodbhava-laòòukäni |
gaìgä-jaläkhyäny atha raìgadevé
tad-iìgitenopajahära mätre ||25||

täni mätä balädibhyo vibhajya snehato dadau |

prakérëa-svarëa-pätreñu vinidhäya påthak påthak ||26||

äsvädayantaà ghåta-pakvam annaà

sunarmabhis tän api häsayantam |
älokayantaà nayanäïcalena
rädhänanaà taà dadåçur mudälyaù ||27||

ado bhadram idaà miñöam etat snigdhaà sucäru tat |

tarjanyä darçayanty ambä bhuìksva vatsety abhäñata ||28||

yad yad iñöaà bhaved yasya jïätvä jïätvä hasan hariù |

tasmai tasmai dadau tat tat sva-päträt prakñipan muhuù ||29||

vékñya yatnänvitäm ambäà mandam açnantam acyutam |

parihäsa-paöus tasmin vrajeçäm avadad baöuù ||30||

ayam ced bhüri nätty amba dehi me sarvam admy asau |

mayaiväliìgitaù puñöo bhavitä bhüri-bhojinä ||31||

näsya manda-ruceù çaktir ghåta-pakvänna-bhojane |

 tad asmai laghu-räddhännaà vyaïjanäny amba däpaya ||32||

atha kåñëaù sva-pätrastha-pakvännäïjalibhir hasan |

païcayaiù pürayämäsa bhuìksveti baöu-bhäjanam ||33||

tato väma-kaphoëià svaà vädayan väma-pärçvake |

samyag bhoktuà kåtärambhaù prahåñöo baöur äha tam ||34||

vayasya paçya bhakñye’ham ity açnan kavala-dvayam |

mätar me dadhi dehéti prähiëot täà tad-ähåtau ||35||

gopäù paçyata nåtyatéha capalaù pakvänna-labdhäçayä

kéçeço dadhi-lampaöo’yam iti tän kåtvonmukhäàs tad-diçi |
teñäà bhojana-bhäjaneñu çanakair äkñipya bhakñyaà nijaà
sarvaà bhuktam idaà mayeti sa punar garväyamäno’vadat ||36||

athägatäà täà dadhi-pätra-hastäm

uväca paçyämba vinaiva dadhnä |
mayopabhuktaà drutam eva sarvaà
tat päyasaà däpaya bhüri mahyam ||37||

haimeñu pätreñu nidhäya rädhayä

navéna-rambhä-dala-manda-märutaiù
çétékåtaà sve pariveçitaà kare
tebhyo dadau päyasam äçu rohiëé ||38||

syandänikopari dhåteñu puraù suvarëa-

sthälé-cayeñv anucarair vimalädi-mukhyaiù |
rädhärpitaà nija-kare vara-modanaà sä
tebhyas tataù pariviveça çanair balämbä ||39||

änéyänéya gändharvä dattäni vyaïjanäni sä |

çäkädény amla-çeñäni tebhyo’dät kramaçaù çanaiù ||40||

rambhodarastha cchada-varëa-läghaväù
saàmåñöa-godhüma-sucürëa-roöikäù |
ghåtäbhiñiktäù pariveçitäs tayä
tebhyo’nya-pätreñu nidhäya sä dadau ||41||

dhaniñöhayä yal lalitädi-saàskåtaà

tat tad rasälädikam ähåtaà puraù |
kåtvä påthak pätracaye vrajeçvaré
sa-sneham ebhyo dadaté mumoda sä ||42||

hådaya-dayita-mukha-vékñaëa-håñöäs
tad-atimadhura-mådu-känti-vikåñöäù |
 mumudur udita-påthu-bhäva-vihastä
ramaëa-bhavanam adhi täù puru-çastäù ||43||

annäny atho täni catur-vidhäni

te péyüña-särodbhava-vikriyä iva |
äsvädayanto madhuräëi sa-spåhaà
täm häsayanto jahasuç ca narmabhiù ||44||

carvanti carvyäëi mådüni kecil

lehyäni cänye caöulaà lihanti |
pibanti peyäni pare prahåñöäç
cuñyanti cüñyäëy apare’vitåptäù ||45||

sväduìkäraà kamala-nayanaù sa-spåhaà tat-tad-annaà

hasta-sparçäd amåta-madhuraà manda-mandaà priyäyäù |
tad-väkträbja-prahita-nayana-pränta-bhåìgo nigüòhaà
präçnann ambä-manasi niviòaà sa pramodaà vyatänét ||46||

prahita-cakita-netra-pränta-dåñöi-praëälé
milita-tad-atilävaëyämåtäsväda-puñöä |
prasarad-akhila-bhävolläsam äcchädayanté
dayita-hådayam uccai rädhikäpy äjahära ||47||

atha bala-jananéà täm antaräkåtya nåtyan-

madakala-madiräkñém arpayantéà kare’syäù |
mådu mådu madhurännaà preyaséà prekñya
kåñëaù çlatha-rucir açane’bhüd unmanä nägareçaù ||48||

sämi-bhuktaà kiyat tena kiïcit try-aàçävaçeñitam |

bhakñyaà vékñyäçane mandaà taà cäséd vyäkulä prasüù ||49||

yatnät saàskåtam annädi sarvaà tyaktaà kathaà suta |

kñudhito’si kiyad bhuìkñva çapathaù çiraso mama ||50||

änäyya yatnäd våñabhänu-kanyakäà

saàskäritam sarvam idaà sutä’nayä |
annädi miñöaà ca sudhä-parärdhatas
tathäpi näçnäsi karomi kià hatä ||51||

atha sä rohiëém äha paçya rohiëi caïcalaù |

durbalaù kñudhito’py eña kim apy atti na manda-bhuk ||52||

ataù sneha-parétäìgé lälayanty agha-mardanam |

pralamba-hantur ambeyaà babhäñe taà puraù-sthitä ||53||

yatnäd annaà sädhitaà vatsa miñöaà

 mallé-mådvyä rädhayedaà mayä ca |
kñut-kñämo’si tvaà ca näçnäsi tat täm
ambäm etäà mäà ca kià vä dunoñi ||54||

janané tava paçya khidyate suta

nirmaïchanam atra yämi te |
bhramato bhavitä vane çramaù
kiyad açnéhi vidhehi mad-vacaù ||55||

bhuktaà mayä bhüri gatä bubhukñety

uktvä niyamyocchalitaà vikäram |
taà vékñya mandaà punar apy adas taà
nanandatur nanda-sutaà jananyau ||56||

idam idam atimiñöaà vatsa bhuìksveti mätä

sa-çapatham atha tat tad darçayanty aìgulébhiù |
sakalam abhilañanté kartum açru-plutäkñé
tad-udara-gatam annaà sätmajaà vävadéti ||57||

rasälä-pakvämra-drava-çikhariëé-ñäòava-payaù
karambhämikñä-vyaïjana-dadhi-kalä-püpa-baöakän |
kåtämreòä netra-stanaja-payasä klinna-sicayäpy atåptä
taà tåptaà muhur atha sutaà präçayad iyam ||58||

bhakñyaà bhojyaà bahutara-miñöaà

lehyaà peyaà mådu madhuraà te |
bhuktvä pétvä rasabhara-tåptäù
sarve’bhüvan vana-gamanotkäù ||59||

sarve suväsita-mådä mukha-päëi-padmäny

ämåjya sädhu mådu-leñikayä ca dantän |
däsaiù praëéta-kaëakädika-kuëòikäsu
tair datta-väribhir athäcamanaà vyadhus te ||60||

elä-lavaìga-ghanasära-vimiçritäbhir
jambüla-datta-vara-khädira-golikäbhiù |
çétojjvaläbhir adhiväsya mudä mukhaà te
savyena pürëam udaraà mamåjuù kareëa ||61||

rasäla-kara-saàskåtopahåta-nägavallé sphurat-
supakva-dala-véöikäù sukham adanta evotsukäù |
tataù çata-padäntarälaya-viçäla-palyaìkikä-
kuleñv atha viçaçramuù parijanair amé véjitäù ||62||

tam iha viçramitaà paricärakäù

çikhi-dala-vyajanaiù samavéjayan |
 avadalayya dalaà mådu-véöikäù
prabhum athädayati sma viläsakaù ||63||

niñkramya dhautäìghri-karäà mahänasäd

däsé-gaëais täà vyajanair upäsitäm |
rädhäà prakoñöhäntaragäà sakhé-janair
vilokayantéà ramaëaà gaväkñataù ||64||

änandaja-sveda-jalair vrajeçayä
pratéyamänäà çrama-karñitety alam |
bhoktuà prayatnäd upaveçya sä mudä
balämbayännäni gåhäd adäpayat ||65||

tayä nidiñöä ghåta-saàskåtännaà

dätuà dhaniñöhä hari-bhukta-çeñaiù |
saàmiçrya güòhaà ghåta-saàskåtännair
gåhät tad änéya dadäv amübhyaù ||66||

anaçnantéà hriyä vékñya vasträvåta-natänanäm |

rädhikäm avadat kåñëa-mätä vätsalya-viklavä ||67||

janani mayi jananyäà kià nu lajjedåçéyaà

suta iva mama cetaù snihyati tvayy atéva |
ayi tad apanayainäà yämi nirmaïchanaà te
çiçiraya mama netre bhuìksva paçyämi säkñät ||68||

yüyaà ca me stha tanayäs tv anayä hriyä kià

putryaù kurudhvam açanaà lalitädayas tat |
ity ägrahäc chapatha-däna-çataiç ca mätä
miñöänna-miñöa-vacanaiù samabhojayat täù ||69||

hådy udgataiù suta kara-grahaëäbhiläñais

tad-bhüñaëaiù subahuçaù saha yäni yatnät |
niñpädya tan nava-vadhü-pratirüpakäëi
snehäd dhåtäni sadane vara-sampuöeñu ||70||

tair bhüñaëair atha dhaniñöhakayopanétais

tämbüla-candana-varämbara-nägajaiç ca |
älé-våtam nava-vadhüm iva täà vrajeçä
sammänya härda-valitä muditä babhüva ||71||

rädhähåtaà yan niçi tad viçäkhä

dhaniñöhayädät subaläya güòham |
pétottaréyaà subalo’pi tasyai
nélämbaraà kåñëa-håtaà tayaiva ||72||
 tävat sva-sevä-kåti-labdha-varëäù
snehena däsäù pariphulla-gäträù |
tair gandha-mälyämbara-bhüñaëais te
vibhüñayämäsur adhéçvaraà svayam ||73||

bhakti-cchedäòhya-carcäà malayaja-ghusåëaiù dhätu-citräëi bibhrad

bhüyiñöhaà navya-väsaù çikhi-dala-mukuöaà mudrikäù kuëòale dve |
guïjä-häraà suratna-srajam api taralaà kaustubhaà vaijayantéà
keyüre kaìkaëe çré-yuta-pada-kaöakau nüpurau çåìkhaläà ca ||74||

ätmaika-dåçya-gändharvä pratibimba-karambitaiù |
dadhad vakñasy ayaà häraà gumphitaà sthüla-mauktikaiù ||75||

çåìgaà vämodara-parisare tunda-bandhäntara-sthaà

dakñe tadvan nihita-muraléà ratna-citräà dadhänaù |
vämenäsau sarala-laguòéà päëinä péta-varëäà
lélämbhojaà kamala-nayanaù kampayan dakñiëena ||76||

vaàçé-viñäëa-dala-yañöi-dharair vayasyaiù
saàveñöitaù sadåça-häsa-viläsa-veçaiù |
gantuà vanäya bhavanäd vanajekñaëo’yaà
muñëan mano mågadåçäm atha nirjagäma ||77||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
prätar bhojana-keli-varëana-mayaù sargaç caturtho gataù ||o||

||4||

—o)0(o—
 (5)

païcamaù sargaù

pürvähne dhenu-mitrair vipinam anusåtaà goñöha-lokänuyätaà

kåñëaà rädhäpti-lolaà tad-abhisåti-kåte präpta-tat-kuëòa-téram |
rädhäà cälokya kåñëaà kåta-gåha-gamanäryayärkärcanäyai
diñöäà kåñëa-pravåttyai prahita-nija-sakhé-vartma-neträà smarämi ||
1||

sa mandra-ghoñäbhidha-çåìga-ghoñaiù
saìghoñayan ghoñam apästa-doñaiù |
sammohayan håd vraja-sundaréëäà
sampoñayan prema bahir jagäma ||2||

gomayotpalikä-küöair giri-çåìga-nibhair yutam |

väsitä väsa-mattänäà ñaëòänäà saìgaroddhuram ||3||

kåñëa-léläà pragäyadbhir vihasadbhiù parasparam |

gomayävacaya-vyagraiù gopa-däsé-çatair våtam ||4||

go-yäna-vatsävaraëa-vyagra-gopa-çatänvitam |
gomayotpalikä-kådbhir jarad-gopé-gaëair yutam ||5||

gaväà sthäné-çreëé-sphüritam abhito’lpävåti-cayo-

llasad-vatsäväsa-sphurita-tala-våkñävalicitam |
karéña-kñodasyoccaya-mådula-bhümé-talam asau
vrajäbhyarëaà pürëaà vraja-dhana-janair vékñya mumude ||6||
(kulakam)

tarëakärodhana-vyagra-gopa-yädo-gaëänvitäù |
ucchalad-gopayaù püräù dugdha-bhäëòäni kacchapäù ||7||
go-çakåc-cayanäsakta-gopé-vaktra-saroruhäù |
sitäruëa-calad-vatsa-haàsa-koka-kuläkuläù ||8||
nirgacchad-dhavalä paìkti-nadér gopuccha-çaibaläù |
gavälaya-saraù-çreëéù paçyan sa mumude hariù ||9||
(sandänatikam)

anuvrajan svordhva-mukhaà vrajendur

vrajendra-niñkäsita-go-vrajaà saù |
vrajäd vikarñan vraja-väsi-lokän
vanäya vavräja sakhi-vrajena ||10||

rajo’mbhobhiù çambhor api ca vidhi-dambholi-karayoù

paräà çuddhià buddhéndriya-caya-niruddhià vidadhaté |
 luläpy1-älyä pälyä ravi-duhitå-kälyätha militä gaväà
çreëé çvené dyu-sarid iva veëé-bhramam adhät ||11||

vanäya gacchan vanajekñaëo harir

yato yataù sannidadhe padämbujam |
tatas tataù sä vraja-bhüù samutsukä
prakäçayämäsa håd-ambujaà svakam ||12||

tac-chré-pada-sparça-bhara-pramodaiù
sä phulla-romäïcita-sarva-gätré |
nananda kåttäni tåëäni bhüyaù
khuraiù kñatäìgäni ca rohayanté ||13||

phulläkñi-padmäti-javä-susambhramä
prétyambu-våñöyaidhita-sarvato-mukhä |
våddhädi-bälänta-janävalé-sarid
vrajäcalät kåñëa-samudram äyayau ||14||

klinnämbarä’kñi-stanajaiù payaù-sravais
tathävidhair yätå-mukhäìganä-gaëaiù |
ambä kilimbänugayä balämbayä
sahägatämbä suta-darçanotsukäù ||15||

anyonyäsaìga-saàstabdha-dåñöi-hillolam ulbanam |
kåñëaà rasärëavaà bheje rädhä surataraìgiëé ||16||

maìgalä-çyämalä-bhadrä-pälé-candrävalé-mukhäù |
sva-sva-yüthä yütha-näthäù sarvatas täs tam anvayuù ||17||

saha dhana-jana-våndair nirgate präëa-näthe

jana-gati-rava-hänyä spandanäläpa-hénä |
paçu-khuraja-rajobhir dhüsaräsau jaòäìgé
vraja-vasatir athäsét proñita-preyaséva ||18||

anvayat-pitarau vékñya sa-vrajau vana-sémani |

sthite’smin valita-grévaà tastambhe go-kadambakaiù ||19||

ananta-çaìkau sva-vana-prayäëe’py
abhadra-bhéter anivärayantau |
asräkuläkñäv api darçanotsukau
sa duùsthito’bhüt pitarau samékñya ||20||

saurabhya-lubdhä tåñitoccalanté
hré-vätyayä bambhramitäbhito’pi |
neträli-paìktir vraja-sundaréëäà
1
mahiñé
 hareù papätaiva mukhäravinde ||21||

samékñya rädhä-vadanäravinde
çré-netra-nåtyan-mada-khaïjaréöau |
sumaìgaläà sväà manute sma yäträà
tadéya-sandarçana-sat-phaläà saù ||22||

sva-sva-bälam apahäya mätaraù

kåñëa-vaktra-dhåta-säçru-locanäù |
stanya-sikta-vasanäù suvatsaläù
sarvato’tha parivavrur acyutam ||23||

vimanaskäpi manasä bhävayanty atha tac-chubham |

vihastäpi1 sva-hastäbhyäà janané tam alälayat ||24||
çataçaù santi me gopä nipuëäù pälane gaväm |
pälayämi svayam iti vatsa ko’yaà durägrahaù ||25||
bälo’si mådulas tatra vimukta-cchatra-pädukaù |
dinaà bhramasi käntäre jévetäà pitarau katham ||26||
kriyamäëägrahau svasya cchatropänad-vidhäraëe |
vätsalya-vyäkulau vékñya pitarau präha keçavaù ||27||
go-pälanaà sva-dharmo nas täs tu niçchatra-pädukäù |
yathä gävas tathä gopäs tarhi dharmaù sunirmalaù ||28||
dharmäd äyur yaço våddhir dharmo rakñati rakñitaù |
sa kathaà tyajyate mätar bhéñu dharmo’sti rakñitä ||29||

sutasya sädguëyam avekñya tåptau

nanandatus tau hådi yady apäram |
aniñöa-çaìkäkulitä tathäpi
gopän samähüya jagäda mätä ||30||

subhadra maëòalébhadra vatsa bho balabhadraka |

samarpito’yaà yuñmäsu bälo’timådulaç calaù ||31||

yantraëéyaù çikñaëéyaù pälanéyaç ca vaù sadä |

svairé cec calatäà yäti kathanéyaà tadä mayi ||32||

dhåta-khaòga-dhanur-bäëair bho vatsä vijayädayaù |

pälanéyo’pramattair vaù sadäyam abhitaù sthitaiù ||33||

aìge sutasyätha kareëa mätä

snigdhä spåçantéçvara-näma-mantraiù |
nåsiàha-béjaiç ca vidhäya rakñäà
babandha rakñä-maëim asya haste ||34||

äjïä mätaù pitar iti sutaà sampatantaà padänte

1
vyagräpi.
 dorbhyäà dhåtvä hådi nidadhatau stanya-bäñpämbu-siktam |
cumbantau tad-vadana-kamalaà märjayantau karäbhyäà
jighrantau taà çirasi pitaräv ühatur bäñpa-kaëöham ||35||

bhür dyaur bhavyä bhavatu bhavato rakñitä çré-nåsiàhaù

çastaù panthä vanam api çubhaà bhävukä dig vidik ca |
svägamyaù svaà punar atha gåhaà maìgaläliìgitas tvaà
dattänujïaù sa iti mumude vatsaläbhyäà pitåbhyäm ||36||

yathä pitåbhyäà sa tathä balämbäpy

ambä kilimbädy-upamätå-yuktayä |
gopaiç ca gopé-nivahaiç ca lälito yathä
haris taiù sa balo’py abhüt tathä ||37||

vrajäìganänäà tåñitäkñi-cätakän
siïcan kaöäkñämåta-våñöi-dhärayä |
nyavedayat känana-yänam ätmanas
täbhiù sva-dåñöyaiva sa cänumoditaù ||38||

täsäà mano-déna-kuraìga-saìghän
vilokya lolän ruci-pallavän svän |
ninye sphuöaà cärayituà sva-saìge
sandänya dåk-çåìkhalayä svayäsau ||39||

dvi-träù kñepyäù sumukhi ghaöikäç cakñuñé mudrayitvä

mä gäù khedaà sapadi bhavitä saìgamo nau vanänte |
ägantavyaà mayi karuëayä chadmanäçu sva-kuëòaà
kåñëaç cakre sphuöam anunayaà rädhikäyäà dåçettham ||40||

yayäce rädhikäm äjïäà sva-dåçä dainya-pürëayä |

kätaryaà vamatäbhüt tat-kaöäkñeëänumoditaù ||41||

madhye-nabhaù sammilane’py alünair1

javät praviñöair hådaye mithas tau |
kaöäkña-bäëair api modam äptau
premno viciträ hi gatir durühä ||42||

rädhä-mano-ménam ayaà sva-saìge

sva-känti-jälena nibadhya ninye |
rurodha tac-citta-marälam utkaà
säpi sva-dåk-küëana-païjaräntaù ||43||

prerayann agrato dhenür äkarñan påñöhato vrajam |

sa mitrair ävåto’raëyaà praveñöum upacakrame ||44||

1
acchinnaiù.
 tiryag-grévaà punaù prekñya sa-vrajau sneha-karñitau |
anväyäntau puras tiñöhann abravét pitarau hariù ||45||

mätar nätaù param iha puro gantum arhyäöavéà vo

vyävartadhvaà tvaritam iha me präpaëéyä rasälä |
tätaiñädya truöita-çikharä kandukä-kñepaëé me
gatvä ghoñaà jhaöiti sudåòhäù païcañäù käraëéyäù ||46||

valita-grévam ürdhväsyaà kñudhitäs tåñitä api |

tastambhire puro gävaù paçyämba mad-apekñayä ||47||

preñayiñyämi sad-bhojyaà bhuktvä madhyähna eva tat |

ägaccher aparähne tvaà türëam ity äha taà prasüù ||48||

so’py abravét täà kåta-bhojanau cet

çroñyämi gehe muditau bhavantau |
bhokñyämi bhojyaà prahitaà tadä te
gåhaà sameñyämi na cänyathämba ||49||

kåtävanaù käya-mano-vacobhiù
saàsikta-dehaù stana-dåk-payobhiù |
sa cumbitäliìgita äkuläbhyäà
muhur muhur dåñöa-mukhaù pitåbhyäm ||50||

udyad-viyogoñëa-ravi-pratäpitaiù
siktair nija-prekñaëa-véci-çékaraiù |
kaöäkña-dhäränala-nälikä-cayair
nipéta-lävaëya-saraù-priyä-gaëaiù ||51||

vraja-tyägäraëya-yänotpannäbhyäà nanda-nandanaù |
vaimanasyonmanasyäbhyäà vyägro’sau präviçad vanam ||52||
(sandänatikam)

vrajasya kåñëe nihitekñaëasyä-

khilendriyäëäà nayanatvam äsét |
tasmin vanenäntarite kñaëena
teñäà samantät suvilénatäbhüt ||53||

caratvataù sthävarataiva dhanyä

vanaà prayäty eña vihäya yan naù |
itéva khinnäù sphuöam ädadhus täà
stambhasya dambhät vraja-väsinas te ||54||

hareç cillé-cillé-gilita-mati-mélac-chapharikä
mukhämbhojän mlänäc calita-cala-dåñöi-bhramarikäù |
viyogodyat-paìkävali-patita-haàsä na vibabhus
 tad-äbhéré-nadyo vana-çuci-håte jévana-dhane ||55||

abhyäsato’thaabhyäsato'taù vraja-väsinas te
vimohitau tau vraja-pau gåhétvä |
kåñëänugämi-sva-mano-vihénair
dehaiù paraà geham ayur niréhäù ||56||

sväà sväà sakhyo’pi yütheçäà yatnäd ädäya mürcchitäm |

ninyur gåhaà yantra-caïcat-pratimäù pratimäm iva ||57||

kundavally atha täà rädhäà svayaà vyagräpy acetanäm |

ädäyäyäd vrajaà yatnäd vicittais tat-sakhé-janaiù ||58||

yadyapy asmin nyasta-cittä vraja-sthä

ä-tad-darçaà jïapti-çünyäs tathäpi |
tat-tat-karmäëy äcaranti sma yadvaj
jévan-muktä deha-saàskäratas te ||59||

nirmäëotkäà sva-pathi jaöiläà go-çakåt-piëòikänäà

vadhvä vartmany atha dhåta-dåçaà vyäkuläà kundavallé |
dåñövä’vädéj jaòima-kalitäà rädhikäà cetayanté
kåñëäbhyarëaà naya-nipuëa-dhés türëam enäà ninéñuù ||60||

namämy ärye snuñeyaà te kalyäëé néyatäà puraù |

chäyäpy asyä na kåñëasya dåñöi-gocaratäà gatä ||61||

säbdhi-dvépä bhavati påthivé yasya naikasya mülyaà

tädåg divyämita-maëi-mayaà paçya çacyäpy alabhyam |
sarväìgénaà vasana-sahitaà bhüñaëaà dattam asyai
goñöheçvaryä mudita-manasä päka-naipuëyato’syäù ||62||

dharmärtha-läbhän muditä snuñäyäs

tayaiva käryäntaram uccikérñuù |
sväbhéñöa-sampädana-labdha-varëäà
matvävadat täà jaöilä stuvanté ||63||

ehy ehi vatse kuçalaà bhavatyäs

tvac-chéla-nirmaïchanam äçu yämi |
snigdhäsi yat tvaà mayi sasnuñäyäà
mad-äçiñä tvaà suta-vaskarä syäù ||64||

svayaà sädhvé pragalbhä tvam anyäsäà dharma-pälane |

ätmanéva pratétir me tvayi tväà prärthaye tataù ||65||

dharme patnyä pälite tat patiù syäd

gomän putré vittaväàç cäyur-äòhyaù |
 ity ähäsmän paurëamäsé småtijïä
seyaà tat tvayy arpitä dharma-guptyai ||66||

dharmäd arthaç ca kämaç cety ädi satyaà satäà vacaù |

yato’syäù pälitäd dharmät bhüyän artho’pi sädhitaù ||67||

ekaù suto me kuçalé yathäsau

kule’male syän na yathä kalaìkaù |
dharmaà tathäsyäù paripälayanté
nirvähya süryärcanamänayainäm ||68||

rädhe tvaà tämra-kuëòém aruëa-kapilikä-kñéra-dadhyäjyam ijyaà

särpiñkännaà javäm aikñavam atha ghusåëaà patrakaà padma-mäläm
|
särdhaà sakhyänayety ädy-upakaraëa-cayaà putri gehäd gåhétvä
gärgyä vä kenacid värcana-paöu-baöunä yähi süryärcanäya ||69||

caëòäsi sädhvé lalite tvayäsau

naikäkiné kväpi sakhé vidheyä |
gandho’pi yasyäà kila nanda-sünos
tasyai diçe vo’ïjalir eva käryaù ||70||

atyärüòhaà dinaà vatse santi go-maya-räçayaù |

yuvayor nyasta-bhärä syäà niçcintotpalikä-kåtau ||71||

täm ücatus te hådi sampraharñite

niçcintam ärye kriyatäà kriyä nijä |
äväm avävaù satataà bhavad-vadhüà
täräm iväkñëaù saha-pakñma-locake ||72||

täù pronmattä api jaöiläyäù

pétväjïä-väì-madhu-madhuräìgyaù |
änandotphullita-tanu-cittä
dhairyaà dhåtvä gåham anujagmuù ||73||

ägatya khaööopari sanniviñöäà

çré-rädhikäà kñälita-märjitäìghrim |
däsyo mudä paryacaran nijeçäà
pädäbja-saàvähana-véjanädyaiù ||74||

mallé-raìgaëa-karëikära-bakulä’moghä-latä-saptalä
jäté-campaka-näga-keçara-lavaìgäbjädi-puñpoccayam |
çré-våndä-prahitaà vanäd ali-kuläspåñöaà darojjåmbhitaà
sveçvaryäù purato nyadhäd vana-sakhé çré-narmadä mäliné ||75||

kåñëäìga-kämälaya-vaijayantikäà
 tair vaijayantéà viracayya sä vyadhät |
rädhä sva-naipuëya-guëädi-sücikäà
karpüra-kåñëäguru-sattva-bhävitäm ||76||

elendu-jäté-phala-khädiränvitäù
sva-päëi-håt-saurabha-räga-bhävitäù |
kåñëäkñi-cittänana-candra-raïjikäù
sä nägavallé-dala-véöikä vyadhät ||77||

mäläm etäà tulasi haraye véöikäç copahåtya

jïätvä våndä subala-mukhataù keli-saìketa-kuïjam |
ägacchatäçu tvam iti lalitä-preritädäya täntäù
kastüryälé-sahita-tulasé kåñëa-pärçvaà pratasthe ||78||

çré-rädhikäpy atha sakhé-sahitätidakñä

çré-kåñëa-candra-sakalendriya-tarpaëäni |
karpüra-kely-amåta-keli-mukhäni kämaà
kartuà samärabhata sädbhuta-laòòukäni ||79||

yad api nija-sakhé sänveñaëäyäsya yätä

svayam api ca nimagnä kåñëa-sambandhi-kåtye |
tad api hari-mukhendor darçanotkätha mene
truöim api yuga-lakñaà vyagra-rädhä-cakoré ||80||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù païcama eña sädhu niragät pürvähna-léläm anu ||o||

||5||

—o)0(o—
 (6)

ñañöhaù sargaù

praviñöo’tha vanaà paçcät paçyan valita-kandharam |

ujjijåmbhe harir vékñya nivåttän vraja-väsinaù ||1||
kåñëa-mattebha unmukto ghoña-dåg-dåòha-çåìkhalät |
ucchvasaàç capalaù svairé känane’nya iväbhavat ||2||

çré-kåñëa-sac-citra-paöe vimocite
vrajäkñi-bandhäd vana-citra-käriëä |
prädurbabhüvur nayanotsaväni
tad-vihära-citräëi çubhäny anekadhä ||3||

nåtyanti gäyanti hasanti gopäù

kürdanti nandanti pariskhalanti |
narmäëi tanvanti lasanty athaite
bandhäd vimuktäù kalabhottamä vä ||4||

sthitià sthiräà mätå-puro bakärer

eke’ìganäsv asya dåçaà ca loläm |
saìghaööa-dåñöäm anukurvate’nye
ceñöäà giraà ca skhalitäà janänäm ||5||

kecid våkña-latävåtäù pracapaläpäìgaiù smitärdraà manäg

udghäöyämbara-saàvåtänanam amuà gopäla-yoñäyitäù |
paçyanto vyahasan pare ca dhavalä lekhäyamänä mudä
vyälambyäìghri-karair mahéà vilulita-grévordhva-karëänanäù ||6||

vitaëòä-paëòitäù kecit tat-tac-chabdärtha-khaëòanaiù |

daëòädaëòi-raëair anye dor-daëòa-saìgaraiù pare ||7||

kñiptänekästra-käëòoghair daëòa-bhramaëa-kauçalaiù |
läsyair häsyaiù pare däsyais toñayämäsur acyutam ||8||

athägataà kåñëam avekñya våndä

våndäöavéà tad-virahät viñaëëäm |
våndaà ca sä’bodhayad äkulänäà
våndävana-sthävara-jaìgamänäm ||9||

aöavi sakhi samäyän mädhavo’sau samantät

visåja viraha-ghürnäà türëam ullälaséhi |
sva-guëa-gaëa-vikäçaiù sveçvaréà smärayämuà
saphalaya nija-lakñméà cänayoù sad-viläsaiù ||10||

prabudhyadhvaà vallyo vikasata nagäù kürdata mågäù

 pikä bhåìgair gänaà kuruta çikhino nåtyata mudä |
adhédhvaà bhoù kéräù sthira-cara-gaëä nandata ciraà
samäyäto yuñmän sukhayitum asau vaù priyatamaù ||11||

tataù sva-viccheda-davägni-mürcchitäà
samékñya täà cetayituà priyäöavém |
kåñëämbudaù svägamanaà ca çaàsituà
vavarña vaàçé-ninadämåtäny asau ||12||

vaàçé-ninädämåta-våñöi-siktä
kåñëäìga-saìgänila-véjatätha |
çré-våndayälyä ca sucetitoccair
våndäöavé sä sahasonmiméla ||13||

sattva-dharma-viparyäsair veëu-nädämåtotthitaiù |
sva-sättvika-vikäraiç ca tadäbhüd vyäkuläöavé ||14||

prodyad-vepathur uccalaà sthira-caraiù stabdhä jaòair jaìgamaiù

prasvinnä sravad-açru-jäla-salilaiù çvetä prasünotkaraiù |
säçruù puñpa-madhu-dravaiù svara-bhidä yuktä khagälé ravai
romäïcäli yutä latäìkura-cayair våndäöavé sä babhau ||15||

maëòitä viçataikena jägratänyena säöavé ||

mädhavenäbabhau drañöuà taà çobhä çrér ivägatä ||16||

küjad-bhåìga-vihaìga-païcama-kaläläpollasanté hareç
cyotat-paktrima-sat-phalotkara-rasolläsäöavé säbhavat |
samphullan-naliné-viläsi-vihasad-vallé-matallé-naöé
läsyäcärya-marud-gaëätimuditä sarvendriyählädiné ||17||

puñpair häsyaà bhramarair gänaà

parëair läsyaà madhubhiù pänam |
dadhatas taravaù sva-phalaiù khänaà
kurvanty abhyägata-hari-mänam ||18||

ali-gäyaka-cumbita-kusumäsyaà
pallava-paöa-våta-vivåta-suhäsyam |
dadhaté rahasi vidadhaté läsyaà
vyavåëuta vallé-tatir api däsyam ||19||

sva-ramaëa-sahitänäà veëu-nädähåtänäà
tåëa-kavala-mukhänäà caïcalälokanäni |
harir atha hariëénäà vékñya rädhä-kaöäkñaiù
småti-patham adhirüòhair vivyathe viddha-marmä ||20||

premëänåtyat phulla-mayüré-tati-yuktaù
 kåñëälokän matta-mayüra-vraja ärät |
snigdhe rädhä-keça-kaläpe rati-mukte
yat sat-piïchair äçu muräreù småtir äsét ||21||

mada-kala-kalaviìké-matta-kädambikänäà
sarasi ca kala-nädaiù särasänäà priyäyäù |
valaya-kaöaka-käïcé-nüpurodyat-svanormé-
bhrama-culukita-citto’bhyägatäà täà sa mene ||22||

upari-capala-bhåìgaà padmam éñat-prakäçaà

vara-parimala-püraà çaçvad älokya kåñëaù |
smita-çavala-kaöäkñaà padma-gandhaà priyäyä
mukham idam iti matvä täm upetäà viveda ||23||

rucaka-karaka-bilvair nägaraìgaiù supakvaiù

pratidiçam anudåñöair harña-tarñäkulo’sau |
sapadi lasad-uroja-bhränti-sambhränta-cetä
vapuña iha vibhutvaà rädhikäyäù çaçaìke ||24||

yato yataù patati vilocanaà hares

tatas tataù sphurati tad-aìga-saàhatiù |
na cädbhutaà tad iha tu yad vrajäöavé
mude harer alabhata rädhikätmatäm ||25||

tair uddépita-bhävälé vätyayoccälitaà manaù |

çaçäka na sthiré-kartuà käça-puñpa-nibhaà hariù ||26||

våndävana-sthira-carän sväloka-prema-vihvalän |
premnä håñöa1-manäù kåñëaù prekñya tän mumude bhåçam ||27||

sakhyaù kià kuçalaà latäù kñiti-ruhäù kñemaà sakhäyaù çivaà

mågyaù kià bhavikaà mågäù çakunikäù bhavyaà çakuntäù çubham |
bhåìgyaù çaà bhramaräù sukhaà sthira-caräù sva-çreyasaà vaù sadä
premëetthaà vana-saìgatän sa-rabhasaà papraccha sarvän hariù ||28||

pracärya gäç cärayituà kñudhärtä

govardhana-kñmäbhåd-upatyakäyäm |
mano’nudhävad dayitäà nivartayan
samaà vayasyair vijahära kåñëaù ||29||

sva-kalpitair loka-caya-prasiddhair
harir vihärair vana-çobhayä ca |
çaçäka rädhä-virahätitaptaà
sa täà pradhävan na mano niroddhum ||30||

1
premëäkåñöa-manäù iti öékäyäù päöhaù.
 tän vékñya kåñëaù kåpayärdra-cittas
tais tair vihäraiç ca mitho niyuddhaiù |
çräntän kñudhärtän atha bhojanecchün
iyeña sambhojayituà vayasyän ||31||

tävad dhaniñöhä ghåta-pakvam annaà

prätaù kåtaà yal lalitädibhis tat |
dattaà rasälä-sahitaà jananyä
däsébhir ädäya samäjagäma ||32||

täà vékñya håñöaù sa harir babhäñe

kià me dhaniñöhe pitarau sukhaà staù |
susnätam äbhyäà vihiteça-püjä
pratoñya sarvän vada kià nu bhuktam ||33||

säpy äha taà tau tava maìgalärthaà

snätärciteçau dvija-sätkåtärthau |
sambhojya sarvän atha bhuktavantau
bhojyäni ca preñayataù sma tubhyam ||34||

rädhä-saìga-drumärohotkaëöhitälambanärthiné |
täà parälambanäà mene citta-våtti-latä hareù ||35||

itas tataù saïcaratér gaväléù

sva-veëu-nädair atha saìkalayya |
jagäma täù päyayituà vayasyaiù
saïcälayan mänasa-jähnavéà saù ||36||

päyayitvä jalaà gäs täù çétaà svädu sunirmalam |

svayaà gopäù papuù sasnur vijahruù salile ciram ||37||

upapulinam athäsau täàs tad-annaà vayasyän

dadhi-mathita-rasäla-sandhitämrädi-yuktam |
svayam api ca samaçnan svädayan häsayaàç ca
sva-parita upaviñöän bhojayämäsa kåñëaù ||38||

tataù sakhén äha hariù sahäryä

yüyaà kñaëaà cärayatägrato gäù |
ahaà sakhibhyäà saha mädhavéyäà
vana-çriyaà drañöum iha bhramämi ||39||

däsér dhaniñöhävadad äçu yäta

yüyaà gåhétväkhila-bhäjanäni |
puñpäëi näräyaëa-sevanärthaà
saïcitya paçcäd aham ägatäsmi ||40||
 phullaà gandha-phalé-dvandvam avataàsocitaà tadä |
ädäyägatya kåñëasya våndärpitavaté kare ||41||

tad-älokät priyä-känti-småty-utkaëöhävato hareù |

ejat karät tad ädäya tac-chrutyor nidadhe baöuù ||42||

våndäà dhaniñöhäà subalaà baöuà ca

ñäòguëya-vijïän sacivän sa kåñëaù |
upäya dakñän upalabhya mene
rädhäìga-saìgottama-räjya-labdhim ||43||

madhumaìgala-hastaà sa pragåhya väma-päëinä |

våndä-dhaniñöhä-subalaiù sasära sumanaù-saraù ||44||

kusumita-taru-vallé-véthi-kuïjair lasantéà
sthala-jala-vihagäli-vyüha-kolähalaiç ca |
sa kusuma-saraséà täà vékñya rädhägamotkas
tad-abhisåti-vicäraà svänugair äcacära ||45||

prayäti våndä subalo baöur vä

rädhäntikaà cej jaöilä sa-çaìkä |
ebhiù samaà vä kalahaà vidadhyäd
vadhüà nirundhyäd athavä gåhäntaù ||46||

äkarñaëéà vä muraléà niyuïjyäà

sarväù sameñyanti ca gopa-rämäù |
tad-iñöa-lélädi-raso na siddhyet
parasparerñyä-mada-mäna-vämyät ||47||

tato dhaniñöhe vraja kundavalléà

pratéti-kåt sä jaöilä yad asyäm |
tad-vaïcanä-caïcu-matiù sadä nau
snigdhärthitä sä dhruvam änayet täm ||48||

athäha våndä bhavatä yad uktaà

satyaà hi tac cet sumano’vacetum |
rädhä sakhé käcid ihägatä syäj
jïeyas tadäsyäs tad-udanta1 ädau ||49||

athägatä sä tulasé sva-sakhyä

kåñëaà sakhibhyäà saha tat-sakhébhyäm |
priyägamopäya-vicära-lagnaà
puraù sphurantaà mumude samékñya ||50||

svapne’pi tat-sannidhim atyajantéà

1
värtä pravåttir våttänta udanta ity amaraù
 täà rädhayä te jahåñuù sametäm |
niçcitya sarve’py atha mädhavo’bhüt
tad-darçanotko’dhvani datta-dåñöiù ||51||

tataù sä tulasé nyasya håñöä baöu-kare srajam |

udghäöya puöikäà véöéà subalasya kare dadau ||52||

rädhä-karämoda-samåddha-saurabhaà
tac-chilpa-naipuëya-bharaà tathädbhutam |
täm udgirantéà bhramaräli-karñiëéà
srajaà vilokyäbhavad unmanä hariù ||53||

kaëöhe srajaà täm atha vaijayantéà

hasan nyadhäc chré-madhumaìgalo’sya |
rädhä-kara-sparça-sukhäd iväsau
tat-sparçataù kaëöakitäìga äsét ||54||

ägatya kuïje parihäsa-lénäà

sambhävayaàs täà dayitäà mukundaù |
tad äsya vékñotkalikäkulätmä
tayä hasantyä saha saàlaläpa ||55||

sakhyäs te kuçalaà sakhéça kuçalaà kutreyam ätmälaye

kià näyäti vanaà kåtau sva-guruëä diñöätha kià ceñöate |
mathnäty ambu-ghaöaà tataù kim abhavan nirbhartsya ruddhä gåhe
yuktyä cänaya våndayä na jaöilä vaïcyäha hä dhig vidhim ||56||

sadä rädhätidaurlabhya-sphürtyä matvä babhüva saù |

häsoktim api satyäà täà viñaëëätmä smaräkulaù ||57||

kåñëaà viñaëëam älokya vyäkulä tulasé svayam |

dåçä våndä-dhaniñöhäbhyäà bhartsitäha sa-sambhramam ||58||

mä gäù khedaà vrajänanda yämi nirmaïchanaà tava |

ägatäà viddhi dayitäà parihäsaù kåto mayä ||59||

täm ägatäm atha niçamya didåkñur enäm

autsukya-caïcala-manä vraja-räja-sünuù |
uttärya campaka-yugaà nija-karëayos tat
tasyäù samarpya karayor mudito’vadat täm ||60||

kveyaà kveyaà nihnutä vä kim-arthaà

ruñöä sä cen näparädho mamästi |
cen narmaitad düna-citte na yuktaà
hä hä çéghraà darçayämüà priyäà me ||61||
 priyävalokanotkaëöhaà käla-deçärtha-tattvavit |
äninéñur drutaà rädhäà babhäñe tulasé harim ||62||

sä te käntä kamala-nayana tvan-mukhälokanotkä

süryärcäyai sapadi jaöilä-preñitä kundavallyä |
tväm äyänté prathamam iha mäà prähiëot tvat-pravåttyai
kréòä-kuïjaà tvam upadiça taà yatra täm änayämi ||63||

tac chrutvocchvasita-sväntaù préto guïjävaléà hariù |

tulasyai dattavän kaëöhäd uttärya päritoñikam ||64||

lélä-nikuïja-kalanäya tadätha våndä

kåñëävalokita-mukhé tulaséà babhäñe |
tat-kuëòa-téra-gatam änaya rädhikäà täà
kandarpa-keli-sukhadäkhya-nikuïjam äçu ||65||

ahaà ca keli-sämagréà samagrayitum utsukä |

rädhä-kuëòaà tvayä särdhaà prayätäsmi drutaà sakhi ||66||

tävat kåtvä priya-sahacaréà svasya candrävaléà täà

saìketa-sthäm vraja-pati-sutaà netum ägatya tatra |
guïjä-häraà hari-hådi sakhé-dattam ädhäya çaibyä
dåñövä våndä-sahita-tulaséà vivyathe kñubdha-cittä ||67||

kåñëasyägre våndayä saàlapantyä

älokät tat-preñöha-sakhyäs tulasyäù |
rädhäà matvä sägatäà duùkhitä täà
çaibyä sa-vyäjyaà tadä vyäjahära ||68||

kurvantyädya tayä durgä-vratodyäpa mahotsavam |

täà nimantrayituà rädhäà preñitäsmi vayasyayä ||69||

sädya labdhä mayänviñya na gåhe näpi känane |

diñöyä labdhäsi tulasi kathyatäà kutra te sakhé ||70||

tataù sä tulasé jïätvä çaibyäà kauöilyam äçritäm |

avadat täà sa-kauöilyaà çaöhe çäöhyaà hi yan nayaù ||71||

kurväëayä vrata-mahotsavam ambikäyäù

sä çyämayä sva-suhådädya nimantrya nétä |
våndäöavé-parivåòhä sva-gåhaà tathäsyäm
bhäro’py adhäyi vinayaiù sa-sakhé-kuläyäm ||72||

tato lalitayä puñpa-phala-mälya-samåddhaye |

våndäà netuà preñitä täà gåhétvä calitäsmy aham ||73||
iti täà tulasé bhaìgyä pratärya kuöiläm api |
 yayau våndä-dhaniñöhäbhyäm udäséneva mädhave ||74||
punar vivakñus1 täà çaibyäà kåñëaù kuïcita-cakñuñä |
niväryäha svam audäsyaà tulasyäà vyaïjayann iva ||75||
mä kiïcid vada yätv eñä sva-sakhyäù kuçalaà vada |
kveyam äste kià kurute priyä candrävalé mama ||76||
sätihåñöätha taà präha niruddhä’pi dhavämbayä |
durgärcäc chadmanänétä yatnäc candrävalé mayä ||77||
sakhé-sthaly-upaçalye täà tvat-saìgotkalikäkuläm |
saàrakñya padmayä türëaà tväm anveñöum ihägatä ||78||
cintito’ntar bahir håñyan pratyutpanna-matir hariù |
avadad vaïcayan çaibyäà chadmanänandayann iva ||79||

ahaà tad-darçanotkaëöho diñöyä néteyam äly asau |

gauré-térthaà lambhayainäà gurüëäà vaïcana-kñamam ||80||
yävat pramada-rädhäkhye gäù saïcärayato vane |
avadhäryägato’haà syäà gaväà sambhälane sakhén ||81||
(yugmakam)
tam ähätha baöur bhaìgyä drutaà kåñëa dhaniñöhayä |
vrajendrena yad äjïaptaà tat kuruñveti so’bravét ||82||
äm ärya vasudevena düto’tra prahitaù prage |
guptaà prasthäpitäç cauräù kaàsena känane gaväm ||83||
(yugmakam)
bhavitavyaà sävadhänaiù sarvair go-pälakair iti |
tad ädiñöaà täta-pädair mayédänéà dhaniñöhayä ||84||
tat-pratyühair vilambaç cet kadäcit sambhaven mama |
nodvegaù sakhi käryas te ägantähaà drutaà dhruvam ||85||
iti pratärya täà çaibyäà go-diçaà sa-sakho’vrajat |
muräris tvarayä håñöä säpi candrävaléà prati ||86||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargaù samprati ñañöha eña niragät pürvähna-léläm anu ||o||

||6||

—o)0(o—

1
vivakñum iti päöhäntaram |
 (7)

saptamaù sargaù

kiyad-düraà tato gatvä nivåtyodvartmanä hariù |

rädhä-kuëòaà samäyätaù priyä-saìgotsukaù priyam ||1||
parito maëi-sopänävalibhiù pariveñöitam |
caturbhir maëi-sambaddha-térthair dikñu suçobhitam ||2||
térthopari sphurad-ratna-maëòapaiù säìganair yutam |
tat-térthobhaya-pärçva-stha-maëi-kuööima-maëòitam ||3||
prati-maëòapa-pärçva-stha-taru-çäkhävalambanaiù |
yutaà nänä-puñpa-väsaç-citrair dolä-catuñöayaiù ||4||
yämye campakayoù pürve népayor ämrayoù pare |
saumye bakulayor baddha-ratna-hindolikänvitam ||5||
pürvägneya-diçor madhye priya-kuëòena saìgatam |
tatrordhve stambhakälambi-citra-setu-samanvitam ||6||

gala-håd-udara-näbhi-çroëi-jänüru-daghnaiù
ñaò-udadhi-vasu-konair maëòaläìgaiç ca kaiçcit |
çiçiram anu samuñëaiù gréñma-käle suçétair
vividha-maëi-nibaddhair dikñu sopäna-yuktaiù ||7||

maëi-ruci-jala-véci-bhränti-tåñëäbhibhütä
patita-vihaga-våndäcchälaväläntarälaiù |
parijana-yuta-rädhä-kåñëayor narma-goñöhé
pramada-kåd-upaveçänalpa-vedé-suçobhaiù ||8||

nicita-påthu-talänäà kuööimaiç citravarëaiù

kusumita-bahu-vallé-çliñöa-çäkhä-bhujänäm |
ghana-dala-phala-puñpa-çreëi-bhäränatänäà
vitatibhir abhitaù saàveñöitaà pädapänäm ||9||
(sandänitakam)

catuñkoëeñu väsanté catuù-çäläbhir ävåtam |

vänéra-keçaräçoka-nikuïjaiù parito våtam ||10||
tad-bahiù paktrimä-pakva-phala-puñpotkaräkaraiù |
paritaù kadalé-ñaëòair maëòitaà çétala-cchadaiù ||11||1
tad-bahir bähyopavanäçliñöa-puñpäöavé-våtam |
sva-madhya-salilä dévyat-sa-setu-ratna-mandiram ||12||

nänä-puñpa-phaloccäyi-vana-devé-gaëänvitaiù |
sevopacära-saàsakta-kuïja-däsé-çatävåtaiù ||13||
puñpäöavé-phaläräma-madhya-sthair våndayäcitaiù |

1
tad-bahir yat sakhé-vånda-båhat-kuïjävaler bahiù | sat-phalaiù kadalé-ñaëòair … iti
haridäsa-däsänäà saàskaraëe.
 sevopakaraëägära-nikarair abhito våtam ||14||
(yugmakam)

åtu-räjädi-sarvartu-guëa-sevita-känanam |
våndä-saàmåñöa-gandhämbhaù-saàsiktädhäìgaëälayam ||15||
tayä toraëakolloca-patakälamba-gucchakaiù |
pauñpaiç citrita-kuïjädhva-dolä-catvara-maëòapam ||16||

nava-kamala-dalälé-pallavävånta-nänä-
kusuma-racita-çayyocchérña-candropadhänaiù |
sa-madhu-cañaka-tämbülämbu-päträdi-yuktaiù
suvalita-tala-lélägära-kuïja-prapaïcam ||17||

kahlära-raktotpala-puëòaréka
paìkeruhendévara-kairaväëäm |
kñaran-marandaiç ca patat-parägaiù
suväsitämbhaù-prasaraà samantät ||18||

haàsa-särasa-dätyüha-madgu-kokädi-patriëäm |
varaöä-lakñmaëädénäà kaläkäpaiù çruti-priyam ||19||
çäré-çukänäm-anyonya-påthag-äsaìga-raìgiëäm |
kåñëa-lélä-rasolläsi-kävyäläpa-manoharam ||20||
jalada-bhränti-kåt-kåñëa-käntija-praëayonmadaiù |
nadan-nåtyac-chikhi-vrätair vyäptäräma-taöäjiram ||21||

häréta-pärävata-cätakädika-
prahåñöa-nänä-vidha-citra-pakñiëäm |
kåñëekñaëänanda-viphulla-varñmaëäà
karëämåta-dhväna-manojïa-känanam ||22||

räkeçärbuda-nirmaïchya-rädheçäsyendu-päyibhiù |
cakorair nyak-kåta-tyakta-candrair våta-nabhas-talam ||23||
vipakva-jälakä-pakva-phalaiù kusuma-pallavaiù |
mukulair maïjarébhiç ca namrair vallé-drumair våtam ||24||

aneka-padmäkara-madhya-saàsthitaà
harer viläsänvita-téra-nérakam |
nänäbja-känty-ucchalitaà nirantaraà
guëair jita-kñéra-samudram adbhutam ||25||

sva-sadåk-téra-néreëa kåñëa-pädäbja-janmanä |
nija-pärçvopaviñöenäriñöa-kuëòena saìgatam ||26||
(ñaòviàçatyä kulakam)

tére kuïjä yasya bhänty añöa-dikñu

preñöhälénäà sva-sva-nämnä prasiddhäù
 täbhiù premnä svéya-hastena yatnät
kréòä-tuñöyai preñöhayoù saàskåtä ye ||27||

tat-tat-käñöhä-pränta-vicchinna-
sémärämodyänäveçanäàçänvitäç ca |
tat-tat-sémäbhyantarotpanna-våkña-
çreëé-yugmäcchanna-vartmäli-yuktäù ||28||
(yugmakam)

upari tanu-taraìgäkära-citräïci-çuddha-
sphaöika-maëi-citäny asphära-vartmäni täni |
marakata-maëi-våndair äcitäbhyantaräëi
pratanu-lahari-kulyä-bhräntim utpädayanti ||29||

maëi-caya-racanäbhiù sveñu bhitti-bhramaà dräk

sva-nikaöa-maëi-bhittau cätma-buddhià dadadbhiù |
upavana-yuga-madhye dvära-våndair yutäni
praviçad itara-loke darçanäd eva bhänti ||30||
(yugmakam)

cakästy udécyäà diçi tértha-sannidhäv

anaìga-raìgämbuja-näma catvaram |
padmäbha-kuïjäñöa-dalair viräjitaà
suhema-rambhävali-keçaränvitam ||31||

sahasra-paträmbuja-sannibhaà sphurat-
suvarëa-sat-kuööima-maïju-karëikam |
lélänukülyocita-santatollasad-
vistérëatä-läghavam unnata-prabham ||32||

lalitä-çiñyayä nityaà kalävatyä susaàskåtam |

sarvartu-sukha-sampannaà nänä-keli-rasäkaram ||33||
lalitänandadaà rädhä-kåñëayoù sa-vayasyayoù |
nikuïja-räjayoù paööa-mandiraà sphurad-indiram ||34||
(kulakam)

mäëikya-keçara-çreëé-veñöita-svarëa-karëikam |
bahir bahiù kramäd ürdhva-mäna-saìkhyä-pramäëakaiù ||35||
ekaika-varëa-sad-ratna-kadambenäcitaiù påthak |
racitaà bahubhiç cäru-sama-paträli-maëòalaiù ||36||
païcendriyähläda-karaiù çaityänyabja-guëair yutam |
tad-bahiù kramaçaù svarëair vaidüryair indranélakaiù ||37||
sphaöikaiù padmarägaiç ca citair maëòapa-païcakaiù |
çobhitaà maëòaleñvantar nänä-ratna-vinirmitau ||38||
kevalair mithunébhäva-saìgatair måga-pakñibhiù |
devair nåbhir yutaà cänyaiç citritai rasa-dépanaiù ||39||
 païca-varëa-bhüri-citra-patra-puñpa-visphurat-
keçarädi-çakhi-çäkhikälisad-vitänakam |
antarasya bhäti jänu-daghna-ratna-kuööimägära-
madhya-karëikä-sahasra-patra-särasam ||40||
(ñaòbhiù kulakam)

ämüla-puñpitäçoka-vallé-maëòala-saïcayaiù |
sitäruëa-harit-péta-çyäma-puñpaiù prakalpitaiù ||41||
padma-puñpa-daläkärair upakuïjäñöakair våtam |
pravéëa-tädåçäçoka-taru-kuïja-varäöakam ||42||
vasanta-sukhadaà yasya bhåìga-kokila-näditam |
väyavyäà diçi bhäty añöa-dala-kuïjämbujaà dalam ||43||
(sandänitakam)

çré-padma-mandiraà näma nairåtyäà räjate dalam |

catur-dväraà catuñ-pärçve vätäyana-samanvitam ||44||
nänä-maëi-citäneka-citra-bhitti-catuñöayam |
antaù-sa-kåñëa-gopénäà pürva-rägädi-ceñöitaiù ||45||
räsa-kuïja-viläsaiç ca lalitä-citritair yutam |
pütanäriñöa-saàhärädy-anta-tac-caritair bahiù ||46||
ratnäli-dyuti-kiïjalkaà sad-garbhägära-karëikam |
bahir-abja-daläkärair våtaà ñoòaça-koñöhakaiù ||47||
tat-tad-yugäntarälastha-dvy-añöopakoñöhakair api |
ürdhve tädåk-sanniveça-sphurad-aööälikänvitam ||48||
antar-antaù-kramäd ucca-nirbhitti-stambha-paìktiñu |
sphäöikéñu suvinyasta-praväla-balabhé-kule ||49||
chäditena mahä-ratna-paöalais tiryag-ürdhva-gaiù |
bhräjitena sukumbhena çikhareëa viräjitam ||50||
atyuccena vanäloka-sukhadena nijeçayoù |
mukta-pärçva-tåtéyocca-khaëòena ca sumaëòitam ||51||
adho ratnäcitäneka-citra-citreëa bhäsvatä |
upakuööima-yugmäntar-dikñu sopäna-çobhinä ||52||
kaëöha-daghnäti-vistérëa-kuööimenäbhito våtam |
paritas tävad uccänäà präntotpanna-mahéruham ||53||
phalaiù puñpaiç ca saàçliñöa-kuööima-pränta-deçakam |
keli-ratnäkaraà rädhä-kåñëayoù sa-vayasyayoù ||54||
(ekädaçabhiù kulakam)

ägneyyäà bhäti padmäbha-ratna-hindola-kuööimam |

pürväpara-dig-utpanna-pravéëa-bakulägayoù ||55||
säci kiïcid vinirgatya gatyä vakrordhvayopari |
militäbhyäà suçäkhäbhyäà chäditaà maëòapäkåti ||56||
(yugmakam)

tac-chäkhä-müla-saànaddhaiù paööa-rajju-catuñöayaiù |
 dåòhair baddha-catuñkoëaà näbhi-mätrocca-saàsthiti ||57||
padmarägäñöa-paööébhiù pravälaja-padäñöakaiù |
ghaöitaà hasta-mätrocca-paööé-veñöana-keçaram ||58||
dvy-añöa-paträmbujäkära-ratnäli-citra-karëikam |
dvi-dvi-pädänvitämbhoja-daläbhäñöa-dalair våtam ||59||
ratna-paööé-keçaräntar-dväräñöaka-susaàyutam |
dakñiëe dala-pärçva-sthäroha-dvära-dvayänvitam ||60||
laghu-stambha-dvayäsakta-paööi-påñöhävalambakam |
paööa-tülé-lasan-madhyaà pärçva-påñöhopadhänakam ||61||
nänä-citräàçukaiç channaà svarëa-süträmbarair api |
lasac-candrävalé-muktä-däma-guccha-vitänakam ||62||
yaträñöa-dalagälénäà madhya-gau rädhikäcyutau |
gäyad-anya-vayasyäbhir våndä dolayatéçvarau ||63||
svärüòha-rädhäcyutayoù sarväbhimukhatäkaram |
hindolämbujam äbhäti madanändolanäbhidham ||64||
(añöabhiù kulakam)

aiçänyäà bhäty añöa-patraà mädhavé-kuïja-särasam |

mädhavänandadaà näma nänä-lélopahära-yuk ||65||

phulla-mallébhir äçliñöa-namra-çäkhä-bhuja-vrajaiù |
chäditaà phulla-punnägaiç candrakänti-citäntaram ||66||
padma-paträkära-kuïjair veñöitaà svarëa-karëikam |
udécyäà maëi-kiïjalkaà bhäti kuïjaà sitämbujam ||67||
(yugmakam)
namra-çäkhä-bhujäçliñöa-phulla-hema-latä-cayaiù |
tamälaiù kalpitaà jiñëu-néla-ratnävalé-citam ||68||
néla-padma-daläkärair upakuïjäñöakair våtam |
suvarëa-karëikaà präcyäà bhäti kuïjäsitämbujam ||69||
(yugmakam)
aväcyäà padma-rägädi-citäntar-bähya-maëòalam |
lavaìgaiç chäditaà phullair bhäti kuïjäruëämbujam ||70||

kuïjaà hemämbujaà bhäti pratécyäà phulla-campakaiù |

vallébhiç chäditaà hema-cita-bähyäntarälakam ||71||
evam uttarädi-kuïjä bhänti rädhä-hari-priyäù |
nänä-varëäkära-bhedät dåçäà vismaya-käriëaù ||72||
(yugmakam)
prati-vidiçam udaïcac-campakänäà ca türëäm
aruëa-harita-péta-çyäma-puñpoccayänäm |
vara-parimala-dhäräkñipta-gandhäntaräëäà
prati-diçam adhirohan-mädhavé-veñöitänäm ||73||

vyati-sumilita-tiryaì-nirgataiù kaiçcid anyair

upari-ghaöita-saìgaiù snigdha-çäkhä-samühaiù |
çuka-pika-madhupänäà néla-pétäruëänäà
 madhura-ninada-ramyaiç chäditaù saudha-tulyaù ||74||

sthala-jalajani-puñpaiù pallavaiù kÿpta-nänä-

bharaëa-vasana-çayyä-sad-vitänädi-pürëaù |
aruëa-viñada-péta-çyäma-padmotpalädyair
diçi vidiçi sa-nälaiù kalpitäneka-citraù ||75||

jaöhara-çara-çaläkaiù pallavaiç citra-puñpair

ghaöita-mådu-kaväöé-prävåta-dväç-catuñkaù |
mada-kala-cala-bhåìgä’nékiné-dvära-pälo
maëi-caya-cita-bhümi-dvyañöa-paträbja-madhyaù ||76||

bahir api tata-çäkhäcchäditäbhiù samantäc

catasåbhir atibhäbhir veñöito dehalébhiù |
aniçam iha viçäkhä-çiñyayä maïjumukhyä
racana-nipuëa-matyä saàskåto’dhyakñayäsya ||77||

çiva-hariti taöa-stho’py eña rädhä-bakärer

viharaëa-rasa-vanyä-plävitätmä samantät |
madana-sukhada-nämä locanänanda-dhämä
vilasati sa viçäkhänandadaù kuïja-räjaù ||78||
(ñaòbhiù kulakam)

vicitra-våkña-vallébhiç citra-ratnaiç citäntaraù |

citra-varëaiù khagair bhåìgaiù kuööimaiù präìgaëair våtaù ||79||
citra-maëòapa-saàyuktaç citra-hindolikänvitaù |
präcyäà citränandadäkhyaç citra-kuïjo viräjate ||80||
(yugmakam)

sphaöikair indukäntaiç ca cita-kuööima-catvaraù |

citritaù puëòarékaiç ca kairavair mallikädibhiù ||81||
çubhra-puñpa-dalair våkñair vallébhiç ca samanvitaù |
çubhräli-pika-kérädyaiù çabda-jïeyair ninäditaù ||82||
çubhra-veçau tu räkäyäà rädhä-kåñëau sahälibhiù |
kréòantäv api nekñyete kaiçcid yaträgatair api ||83||
pürëendu-nämä kuïjo’yam indulekhä-sukha-pradaù |
suçubhra-keli-talpädir ägneyyäà diçi räjate ||84||
(caturbhiù kulakam)

hema-vallé-våtair hema-puñpakaiç chädito’bhitaù |

hema-padmävalé-citro hema-präìgaëa-kuööimaù ||85||
hema-maëòa-pikä-yukto hema-hindolikänvitaù |
hemäbhäli-khagair yukto hema-lélä-paricchadaù ||86||
lélayä péta-vasanä pétälepa-vibhüñaëä |
yatra praviñöä çré-rädhä kåñëenäpi na lakñyate ||87||
gauräìgé-veça-dhåk kåñëaù sva-preyasyäù sahälibhiù |
 çåëoti prema-saàläpaà yatraitäbhir alakñitaù ||88||
kadäcit padmayä yatra preritä jaöilägatä |
dadarça kåñëaà no rädhäà tenaikäsana-gäm api ||89||
sva-varëa-kåt sva-sthitänäà bhäti käïcana-bhür iva |
dakñiëe campakalatänandado hema-kuïjakaù ||90||
(ñaòbhiù kulakam)

yatra campakavallyäù sä nikuïja-päka-çälikä |

äste tad-éçayoç citra-jagdhi-vedikayänvitä ||91||
yasyäà päka-kriyäcäryä sa-våndä sä nijeçayoù |
sampädayati saàmodät kadäcit kuïja-bhojanam ||92||
tamälaiù çyäma-vallébhiù çliñöa-çäkhair dhåtäntaram |
indranéla-citäbhyantar-bhümi-kuööima-catvaraù ||93||
rädhayä yugalé-bhävaà gato’pi mukharädibhiù |
nekñyate harir ekaiva rädhikä yatra dåçyate ||94||
räjate diçi nairåtyäà raìgadevé-sukha-pradaù |
sarva-çyämaù çyäma-kuïjo rädhikä-rati-vardhanaù ||95||

rakta-vallé-våto rakta-puñpa-patrair drumair våtaù |

çoëa-ratna-citäbhyantaù kuööimäìgana-maëòapaù ||96||
rakta-hindolikä-yuktaù kåñëeñöaù sarva-lohitaù |
tuìgavidyänandado’sti paçcime’ruëa-kuïjakaù ||97||
(yugmakam)

harid-vallé-våkña-citro harit-pakñy-ali-saàyutaù |
harinmaëi-citäbhyantar-bähya-kuööima-catvaraù ||98||
väyavyäà sarva-harito rädhä-kåñëäkña-keli-bhüù |
sudevé-sukhadäbhikhyo harit-kuïjo viräjate ||99||
(yugmakam)

upari laharé-tulyäkära-citraiù sphuradbhir

marakata-caya-garbhaiù puñpa-rägendu-käntaiù |
ghaöitam itara-loke toyavad bhäsamänaà
maëi-maya-kumudämbhojäli-haàsädi-yuktam ||100||

dhanapati-diçi tädåk-setubandhänuñaktaà
ñaò-adhika-daça-paträmbhojavat sanniveçam |
salila-kamala-sadmänaìga-yuì-maïjaré çaà-
pradam atula sulävaëyollasal lälaséti ||101||
(yugmakam)

çré-rädheva hares tadéya-sarasé preñöhädbhutaiù svair guëair

yasyäà çré-yuta-mädhavendur aniçaà premnä tayä kréòati |
premäsmin bata rädhikeva labhate yasmin sakåt snäna-kåt
tat tasyä mahimä tathä madhurimä kenästu varëyaù kñitau ||102||
 priyä-kuëòaà dåñövä mudita-hådayo’py asya vividhair
guëais tais tair uddépita-viraha-bhävaù smara-vaçaù |
priyä-präpty-utkaëöhä-kavalita-manä nägara-gurur
bhramän nänotprekñäà baka-ripur amuñmin sa vidadhe ||103||

khelac-cakra-yugorojaà pheëa-muktä-srag-ujjvalam |
rasormy-ucchalitaà mene priyä-vakñaù-samaà saraù ||104||

madhura-rasa-taraìgä bibhraté paìkajäsyaà

bhramaraka-parivétaà prollasat-khaïjanäkñam |
pramudita-hariëoccair haàsakä-räva-ramyä
priyatama-sarasé sä preyaséva vyaloki ||105||

sva-preñöhäriñöa-kuëòormi-caïcad-bähüpagühitä |
sva-kokanada-päëibhyäà kñipta-tac-cala-tat-karä ||106||
saméra-caïcad-ambhoja-caläsyena baläd iva |
cumbitäli-kaöäkñeñat-tiryag-ambuja-san-mukhé ||107||
bhåìgé-jhaìkära-çétkära-vikala-svara-gadgadä |
prodyat-kuööamitä tena rädhikeva vyaloki sä ||108||
(sandänitakam)

samudbhrämyal-lélämbujam anila-jätormi-valitaà
saro-yugmaà vékñyänata-çirasi govardhana-gireù |
nija-premodghürëä skhalita-vapuñas tasya sa harir
bhramat-täraà bäñpocchalitam iva mene’kñi-yugalam ||109||

itthaà priyäyäù sa saraù samékñya tat-

pratyaìga-saàsmärakam ätmano guëaiù |
vindaàs tad-änandam amandam apy abhüt
tad-ägamautsukya-vibhinna-dhairyakaù ||110||

präyena evaà-vidha-sanniveçakaà
dadarça tat-pärçvagam ätmanaù saraù |
kuïjaiù sva-käntägrahato’tisaàskåtair
viräjitaà narma-sakhäli-nirmitaiù ||111||

priya-narma-vayasyä ye subalo madhumaìgalaù |

ujjvalärjuna-gandharvä vidagdha-bhåìga-kokiläù ||112||
dakña-sannandanädyäç ca teñäà sva-sväbhidhänvitäù |
tair vibhajyärpitäù kuïjäs te rädhä-lalitädiñu ||113||
(yugmakam)

vayor diçy asti subalänandadä kuïja-çälikä |

rädhayäìgékåtä yasyäs térthaà mänasa-pävanam ||114||
nityaà snäty atra sälébhiù kuëòe’smin vipulägrahä |
kåñëa-pädäbja-mädhvéka-pänéye kåñëavat priye ||115||
 lalitäìgékåtodécyäà kuïja-çäläticitritä |
madhumaìgala-çandäkhyä bhäti çré-rädhikä-priyä ||116||
viçäkhäìgékåtaiçänyäm ujjvalänandadäparä |
evam anyäsu dikñv anyä bhänty anyäbhiù kåtäçrayäù ||117||
pürva-paçcima-diì-märgäv éçeçä kuëòayoù kramät |
vistérëau nå-paçünäà staù snäna-pänärtha-tértha-gau ||118||

lélänuküleñu janeñu citte-

ñütpanna-bhäveñu ca sädhakänäm |
evaà-vidhaà sarvam idaà cakästi
svarüpataù präkåtavat pareñu ||119||

atha våndägataà vékñyänanditä nanda-nandanam |

karëikärävataàsau dväv abhyetyopajahära sä ||120||

våndä tat-tan-nija-nipuëatä-saàskåtaà darçayanté

tat-tat-kuïjädikäm anu taöaà sveçvaréà1 smärayanté |
rädhä-käntaà kakubhi sahajair bhräjamänaà guëaiù svaiù
kuëòaiçänyäà madana-sukhadäbhikhya-kuïjaà ninäya ||121||

sa tad-dåñöätihåñöo’bhüt tat-tat-sthäneñu rädhayä |

kåta-kartavya-lélänäà smrti-saìkalpa-tat-paraù ||122||
viçäkhayä maïjumukhyä våndayä ca sumaëòitam |
kuïjaà vilokya taà prétas täm ähotkalikäkulaù ||123||

diñöyä vånde yadi tava sakhé sägatä syäd akasmän

niñpratyühaà yadi mama tayä syuç ca te te viläsäù |
kuëòäraëyaà madhu-sumadhuraà kuïja-gehaà tadäsmin
vaicitré ca tvad-uparacitä kalpate sat-phaläya ||124||

saìketa-kuïjam agataà tulasé-sakäçäc

chaibyänvitaà ca pathi mäà nu niçamya rädhä |
naiñyaty asau tata itaù kila käpi gatvä
täm änayed iha nivedya mama pravåttim ||125||

çré-rädhäyäù savidha ubhayéà mädhavéyäm avasthäà

çaàsanty uccair madana-viñamäà lälasoddépanäà ca |
kurväëaiëäà praëaya-vikaläà vyäkuläà tåñëayäddhä
täm änetuà tvaraya lalitäà mad-girä tvaà dhaniñöhe ||126||

sthäpayaikäà sakhéà vånde go-dig-adhvany asau yathä |

mäm anveñöuà sakhä kaçcid ägacchet taà pratärayet ||127||
gauré-térthädhvani paräà dakñäà sthäpaya sä yathä |
punar äyäti çaibyä ced anyä vä täà ca vaïcayet ||128||
pakva-rambhä-phale magna-dåñöi-lolaà baöuà hariù |
1
seçvaréà.
 vékñyäha våndäm anayoù phalais tvaà pürayodaram ||129||

baöur ähänayä kià me tvam äjïäpaya mäà sakhe |

dåñövä dåñövä yathä-väïchaà khädaàs tåpyämi lolupaù ||130||
tatra tatra prahitayoù sakhyor nipuëayos tayä |
kåñëo’py utkaëöhito’tiñöhat priyädhva-nihitekñaëaù ||131||

smita-kamala-mukhé sä yävad äyäti tävat

jaladhi-çata-gabhéro’py asta-dhairyaù sa mene |
kñaëam api yuga-lakñaà hanta yat tan na citraà
praëayini sahajeyaà prema-bhäjäà hi ceñöä ||132||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargaù saptama eña suñöhu niragät pürvähna-lélä-mayaù ||o||

||7||

—o)0(o—
 (8)

añöamaù sargaù

madhyähne’nyonya-saìgodita-vividha-vikärädi-bhüñä-pramugdhau
vämyotkaëöhätilolau smara-makha-lalitädy-äli-narmäpta-çätau |
doläraëyämbu-vaàçé-håti-rati-madhu-pänärka-püjädi-lélau
rädhä-kåñëau sa-tåñëau parijana-ghaöayä sevyamänau smarämi ||1||

athätra ghoñeçvara-nandana-priyä
påthak påthak sä yugapan nijendriyaiù |
äkåñöa-cittä priya-saìgamautsukaiù
svaà säntvayantém avadad viçäkhikäm ||2||

saundaryämåta-sindhu-bhaìga-lalanä-cittädri-samplävakaù
karëänandi-sanarma-ramya-vacanaù koöéndu-çétäìgakaù |
saurabhyämåta-samplavävåta-jagat-péyüña-ramyädharaù
çré-gopendra-sutaù sa karñati balät païcendriyäëy äli me ||3||

navämbuda-lasad-dyutir nava-taòin-manojïämbaraù
sucitra-muralé-sphurac-charad-amanda-candränanaù |
mayüra-dala-bhüñitaù subhaga-tära-hära-prabhaù
sa me madana-mohanaù sakhi tanoti netra-spåhäm ||4||

nadaj-jalada-nisvanaù çravaëa-karñi-sac-chiïjitaù
sanarma-rasa-sücakäkñara-padärtha-bhaìgy-uktikaù |
ramädika-varäìganä-hådaya-häri-vaàçé-kalaù
sa me madana-mohanaù sakhi tanoti karëa-spåhäm ||5||

kuraìga-mada-jid-vapuù-parimalormi-kåñöäìganaù
svakäìga-nalinäñöake çaçi-yutäbja-gandha-prathaù |
madenduvara-candanäguru-sugandhi-carcärcitaù
sa me madana-mohanaù sakhi tanoti näsä-spåhäm ||6||

harinmaëi-kaväöikä-pratata-häri-vakñaù-sthalaù
smarärta-taruëé-manaù-kaluña-häri-dor-argalaù |
sudhäàçu-hari-candanotpala-sitäbhra-çétäìgakaù
sa me madana-mohanaù sakhi tanoti vakñaù-spåhäm ||7||

vrajätula-kuläìganetara-rasäli-tåñëä-hara-
pradévyad-adharämåtaù sukåti-labhya-phelä-lavaù |
sudhä-jid-ahivallikä-sudala-véöikä-carvitaù
sa me madana-mohanaù sakhi tanoti jihvä-spåhäm ||8||

athägatya sä tulasé sabhäà täà

guïjävaléà gandha-phalé-yugaà ca |
 nivedayanté lalitä-karäbje
våttaà samastaà muditä çaçaàse ||9||

çravasor avataàsaka-dvayéà
hådi guïjä-srajam apy amuà çubhäm |
hari-saìga-samåddha-saurabhäà
priya-sakhyä lalitä mudä dadhe ||10||

tat-sparçataù phulla-saroja-neträ
kåñëäìga-saàsparçam ivänubhüya |
kampäkulä kaëöakitäìga-yañöhir
utkäpi gantuà sthagitä tadäsét ||11||

dhératä-vämatä-sükñma-medhälébhiù prabodhitä |
tvarayanté sakhér yäne bhaìgyä parijahäsa sä ||12||
paçyatägre didåksä ced gatvälaà mad-apekñayä |
çaibyä väg-vägurä-baddham kåñëasäraà mågekñaëäù ||13||
vidheyaù padminénäà vaù prayatnaù kåñëa-padminaù |
candrävalé-sakhé-väré-patitasya samuddhåtau ||14||

na haöhät kriyate supaëòitair

avicärät kåtam apy anarthakam |
suvicärya kåtaà hi kalpate
sudhiyäà sädhu phalopapattaye ||15||

lalitäha satyam etad yan na saìketa-go hariù |

kintu çaibyädibhir vétas tad yänaà mäna-hänaye ||16||
atheçä kåñëa-saìgäçotkalikä-vyäkuläntarä |
tasyä durlabhatä-sphürtyä manasy etad acintayat ||17||

nanandä vidveñöré patir atikaöuù säpi kuöilä

dhavämbä me padmä-prabhåti-ripu-pakñaç ca balavän |
vanaà vyäptaà sarvaà vraja-dhana-janair ahni sakhibhir
våtaù kåñëo labhyaù katham iha bhaved vighna-bahule ||18||

niñpratyühaà hareù saìgo durlabho me’dya durvidheù |

ity äkula-dhiyas tasyäù çubhäséc chakunonnatiù ||19||

sulabho våñabhaù sa girau kam api

prasabhaà gaëako bahir ity avadat |
nija-väma-kucoru-bhujä-nayanaà
priya-saìgataye’sphurad äçu samam ||20||

bhavika-çakuna-jätämoda-pürëäpi gäòha-
praëaya-visarajä-sambhävanä-léna-cittä |
hådaya-dayita-värtä-präpti-tåñëä-sravantyä
 samam ahaha dhaniñöhäm ägatäà sä dadarça ||21||

sva-milana-muditäà täà vékñya rädhä dhaniñöhäà

hådaya-dayita-pädaiù preñitäà manyamänä |
udita-vividha-bhäva-vyäkuläpy asya värtä-
çravaëa-kutuka-digdhä vyäjatas täm apåcchat ||22||

kuta iha sakhi våndäraëyato mädhava-çréù

kathaya kim anubhütä lokitä gotra-varyaù |
vraja-dhana-jana-pätä saìgataç cekñito’sau
kathayatu bhavaté sä kédåçé vä sa kédåk ||23||

vikasita-vanamäläkåñöa-puñöäli-våndä
vikaca-tilaka-lakñméù kokiläläpa-ramyä |
hådi yuvati-janänäà kämam uddépayanté
sphurati sakhi viçälä mädhuré mädhavasya ||24||

vividhotkalikäkérëäà darçanät smara-vardhiném |

mädhavéyäm avasthäà kaù sakhi varëayituà kñamaù ||25||

dharoddhartä dhätüccaya-racita-citrävayavavän
dhvanad-veëur dhenu-vraja-jalada-bhéti-vraja-haraù |
vayaù-kréòonmélaù sakala-surabhé-vardhanakåté
virävoccaiù çåìgo lasati sakhi govardhana-dharaù ||26||

tad-väg-bhaìgé-madhu-lénäà pänonmatta-håd apy asau |

käntodantaà sphuöaà çrotuà saàvädam anayäkarot ||27||

yänaà kva te samprati te samépe

kim artham ävedayituà pravåttim |
kasya vrajendoù sakhi kédåçé sä
sva-çatru-kandarpa-tamo’bhibhütiù ||28||

chäyä-dvitéyo’yam asau sahäyé

niräyudho’yaà sa ca çastra-pürëaù |
svarüpa-sampaj-jaya-jäta-roñas
taà bädhate’sau sva-madhau samåddhaù ||29||

samäcchannaà kurvann upari kusumaiù svair iva çaraiù

samantät sämantair ali-pika-vasantänila-mukhaiù |
bhavat-kuëòäraëyaà nyaruëad iha kåñëaà rati-patir
bahiù-sthänékinyä iva sa tava saìgaà spåhayati ||30||

bahudhä kåta-rakñaëaà priyaà

patitaà daiva-balena saìkaöe |
tava saìgati-mätra-täraëe
 tvaritaà trähi na cet kåtaghnatä ||31||

tvat-saìgatyä yadä bhäti tadä madana-mohanaù |

anyatra viçva-moho’pi svayaà madana-mohitaù ||32||

dhåtänalpäkalpaù kåta-kusuma-talpo hådi valad-

vikalpaù saìkalpän vidadhad iha jalpaàs tava kathäm |
sa çüro’pi krürätanu-kadana-dürojjhita-dhåtir
hariù kuïje guïjan-madhupa-pika-puïje nivasati ||33||

navéna-jalada-dyutiù kanaka-péta-paööämbaraù
sphuran-makara-kuëòalo ghusåëa-cäru-carcäïcitaù |
praphulla-kamalekñaëaù kanaka-yüthikä-mälyavän
çikhaëòa-kåta-çekharaù sphurati sädhvi kuïje hariù ||34||

çré-täruëya-mahämåtäbdhi-vilasat-saundarya-päthaù-sphural-
lävaëyocca-taraìga-bhaìgi-vilasat-kandarpa-bhäva-bhrame |
çré-vaàçé-dhvani-vätyayotthita-patad-yoñäkñi-cetas-tåëa-
stambän äçu nimajjayann api haris tvad-véthim udvéksyate ||35||

bakabhidi suvidagdhe sväà suvaidagdhya-dhäräà

nava-taruëima-pürëe navya-täruëya-lakñmém |
çaçimukhi rati-tåñëäm apy amuñmin sa-tåñëe
saphalaya vara-veçe veça-bhaìgéà samarpya ||36||

premodbhräntaà druta-sväntaà
smaräkräntaà tvad-äçritam |
mürcchäntäà kläntim äyäntaà
käntaà känte drutaà vraja ||37||

iti sakhé-vacanämåta-pänaja-
prakaöa-bhäva-cayäcita-vigrahä |
atiçayotsukatä-jaòatäkulä
druta-vilambita-yäna-matir babhau ||38||

tatas tadaivägata-kundavallyäù
svasya prayäëäya kåta-tvaräyäù |
sä savya-hastena karaà dadhänä
pareëa lélä-kamalaà cacäla ||39||

puratas tulasé dhaniñöhayä

sa-viçäkhä lalitä ca pärçvataù |
paritaç ca sakhé-tatiù parä
sva-sakhéà täà parivärya sänvayät ||40||

sva-sama-sahacarébhiù kåñëa-rädhäìghri-sevo-
 pakaraëa-valitäbhir däsikäbhyäà ca yuktä |
anusarati yutäbhyäà sürya-püjopacäraiù
praëaya-sahacaré täà maïjaré rüpa-pürvä ||41||

vrajäd viniñkramya dadarça sä puraù

sumaìgaläà stréà dadhi-pätra-dhäriëém |
cäñaà dvijätià nakulaà mågävaléà
dhenuà sa-vatsaà våñabhaà ca dakñiëe ||42||

sarasi vikaca-padme veñöite bhåìga-paìktyä

madira-yugalam udyal-läsyam älokya bälä |
pracala-dala-kapälé saìgi-riìgat-sunetra-
sva-ramaëa-mukha-bimba-bhränti-bhäk stambhitäsét ||43||

iti çubha1-çakunekñodbhüta-mun-mantharäëäà
vividha-kuöila-häsyolläsam ätanvaténäm |
praëaya-sahacaréëäà çreëibhiù pürëa-pärçvä
mada-gaja-guru-yänä känanäbhyarëam äpa ||44||

iyam atha taru-vallé-våndam utphullayanté

mada-kala-kalakaëöhé-käkalé-kaëöha-nädä |
madhukara-kalaviìké-jhaìkåtocchiïjitormir
vanam anu vanajäkñé mädhava-çrér viveça ||45||

phulla-çyämalatojjvalaà sutilaka-çré-yuk viçälärjuna-

protphullocca-hali-priyaà çikhi-dala-çreëébhir äbhüñitam |
pun-nägämala-campakäli-kåtamälälaìkåtaà pallavair
dévyat-käïcana-vidrumädi-valitaà täpiïcha-känty-ullasat ||46||

guïjä-puïja-viräjitaà çrama-hara-cchäyä-kadambäçrayaà
veëu-dhväna-manoharaà pravilasac-chré-pétanä-carcitam |
phullan-manmatha-çaìkulaà vara-vayaù çobhä-viläsäspadaà
säpaçyat purato vanaà vapur iva preñöhasya sarveñöadam ||47||
(yugmakam)
patati nayanam asyä yatra yaträtra vastuny
akhilam idam aghäres tat-tad-aìgäyamänam |
madayad api håd-antaù çastratäm etya sadyaù
praharati viñameñoç citram etac ca tac ca ||48||

lasat-sahacaré-yuktä mattäli-nava-mälikä |
viçäkhäli-kåta-cchäyä vikasan-madanäkulä ||49||
phulla-maïju-latä hådyä sarvadä rüpa-çobhitä |
suçétala-kuca-sphétä kåñëa-go-tarpi-vaibhavä ||50||
suvayaù-suñamä-pürëä vyäkulä bahu-värakaiù |
çré-rädheva vayasyäbhiù sukhadä dadåçe’öavé ||51||
1
atiçubha
 (sandänitakam)
yütheçvarébhiù sa-sakhé-kuläbhir
anviñyamäëo vana-gahvareñu |
kathaà na labhyo nipuëäbhir etäù
präptäù kathaà häsyati vä sa lubdhaù ||52||

iti nija-hådi rädhä sandihänäpy asavye

vanam anu vilasantaà kåñëasäraà mågébhiù |
çikhi-varam api savye kekinébhiù samékñya
priya-måga-çikhi-buddhyä bhräntitaù çaìkitäsét ||53||
(yugmakam)
tamälam añöäpada-baddha-mülaà
sä veñöitaà phulla-suvarëa-yüthyä |
çäkhägra-nåtyac-chikhinaà samékñya
nirëéta-cetä vicikitsitäbhüt ||54||

premerñyä-bhujagé- dañöä nañöa-paëòä pracaëòa-dhéù |

caëòéça-caëòa-kodaëòa-bhrü-daëòäha dhaniñöhikäm ||55||

kim idam ayi dhaniñöhe kutra kià paçyatägre

vanam idam iha kià tad vanya-jätaà na cänyat |
naöanam idam apürvaà yac chaöhendoù purastät
kalayasi na hi dhürte mudritäkñé kim äséù ||56||

lalitä-prabhåtér athävadat
priya-sakhyo’dbhutam atra çarmadam |
yugapan naöanaà çaöheçayor
naöa-naöyor anayor nu paçyata ||57||

nija-väì-madhunä vimohitä
sva-vaçékåtya bhåçaà dhaniñöhikä |
hariëä nija-dhärñöya-nartane
vihitäsau bata küöa-nartaké ||58||

rata-hiëòaka-hiëòitäsakau
chala-dütyäbhidha-nåtya-paëòitä |
nayatéha vidhätum utsukä
çaöha-nåtye bhavatéù sabhäsadaù ||59||

kalayata sa suraìgäkhyo’pi jätyä kuraìgaù

praëaya-sahacaréà sväà raìgiëéà vaïcayitvä |
vilasati hariëébhir mäà vilokyäpy amuïcan
nanu hari-çaöhatäsmin saìgataù saàsasarja ||60||

mat-saìginéà praëayiëéà dayitäà mayüréà

vékñyäpi sammukha-gatäà bata kekinébhiù |
 niùçaìkam ullasati täëòavikaù kaläpé
saìgena dhärñöyam iha saìkramitaà bakäreù ||61||

athävadat smera-mukhé dhaniñöhä

tvayaiva sarvä nija-citra-nåtye |
vayaà kåtäù sädhvi sabhäsado’smin
prétäù sma dåñövä yad adåñöa-pürvam ||62||

durlabhe sulabhe cärthe yaträsaktis tu rägajä |

tatra nityaà räga-bhäjäà pratyüha-çaìkiné matiù ||63||

ägacchatälyo’dbhuta-nåtyam
etat kåñëäya türëaà vinivedayämaù |
snihyaty amuñyäà sa yathä viläsé
guëiny alaà rajyati yad guëajïaù ||64||

atha sä smita-saàvåtänanaà
sva-sakhé-våndam avekñya vismitä |
punar apy avalokanälpatä-
taru-saìgaà tv avadhärya lajjitä ||65||

itthaà mädhava-saìga-raìga-vikasad-våndävanälokanät
täà kåñëädbhuta-mädhuré-vara-sudhä-pänätitåñëäkuläm |
premonmäda-vighürëitäntaratayä nänä-bhrama-vyäkuläà
tat-kåñëäpti-samutsukä vijahasuù sakhyaç calantyo drutam ||66||

madana-raëa-bäöikäkhya-
priya-keli-kusuma-vanasya madhye |
sä kuïja-sthita-ravi-mürteù
savidhaà samupasthitäkasmät ||67||

praëamya täà bhakti-bharena

tanvé baddhäïjalir valgu-varaà yayäce |
nirvighna-govinda-padäravinda-
saìgo’stu me deva bhavat-prasädät ||68||

pratimä-phulla-dåg-vaktra-prasädotphulla-mänasä |
punas täà praëipatyeyaà sakhébhiù saha nirgatä ||69||

çré-sürya-püjä-sambhära-sahite paricärike |
sthite tatraiva tad-väöé-devébhir lalitäjïayä ||70||

diçi diçi visarantéà çrémad-aìgän murärer

mågamada-pariliptendévaräëäm ivoccaiù |
pathi parimala-dhäräà präpya rädhonmadiñëuù
sapadi tam anu bhåìgévotpatiñëus tadäsét ||71||
 kåñëaù käntä-tanu-suradhuné-saurabhocchämåtormi-
dhäräm äräd vipina-valayaà plävayantém akasmät |
käçméräktämbuja-parimalollaìghinéà ghräëa-pürëäm
äghräyäsét pulaka-jaöilo bhåìgavat protpatiñëuù ||72||

parimala-milanän militäà
vanam anu dayitäà davéyaséà matvä |
hariëä prahitä våndä
täm änetuà samutsukena ||73||

kuïjenaräkhyam atha kuïja-nåpasya dhäma

präptä dadarça militäà sva-gati-pravåttyai |
rädhotsukena hariëä prahitäà hi våndäà
sväbhéñöa-siddhim iva mürtimatéà puraù sä ||74||

kåñëottaàsa-caraà tasyai våndäpéndévara-dvayam |

tad-aìga-saìga-gandhändhé-kåta-puñpandhayaà dadau ||75||

tat-sparça-saurabhyam aväpya kåñëo-

pasparça-gandhänubhavena mattä |
samudbhavad-bhäva-pidhäna-yattä
saàvädam utkäçu tayä vyadhatta ||76||

kasmäd vånde priya-sakhi hareù päda-mülät kuto’sau

kuëòäraëye kim iha kurute nåtya-çikñäà guruù kaù |
taà tvan-mürtiù prati-taru-lataà dig-vidikñu sphuranté
çailüñéva bhramati parito nartayanté sva-paçcät ||77||

bhräntä vånde tvaà na mürtir mamaiñä

padmäly-äptäv utpatiñëur dvirephaù |
tåñëä-dhåñëag bhrämyate çaibyayäsau
tad-gandhodyad-dhärayä vätyayaiva ||78||

vätyä-hatyä-caïcunä lambhitäsau
çaibyä-vätyä säpi särdhaà sva-sakhyä |
gauré-saìgotkena tena sva-saìgäd
gauré-térthaà tat-saparyä-cchaloktyä ||79||

tad-värtayä naù kim ihästy ariñöa-

kuëòottha-pätälaja-gaìgä-väri |
snätvä yathäryä-caraëänuçäsanaà
mitraà samabhyarcya gåhaà prayämaù ||80||

kva yänaà te vånde tava caraëa-räjéva-savidhe

kim arthaà te räjyädbhuta-bhavika-vijïäpana-kåte |
 vadaitat kià çré-mädhava-suvibhavälaìkåtam idaà
muhur våndäraëyaà lasati bhavad-älokana-kåpäm ||81||

athävadat kundalatä pragalbhä

vimuïca vånde nija-küöa-dütyam |
mayy arpitä sürya-samarcanärthaà
nijäryayä kåñëa-saçaìkayeyam ||82||

pätäla-gaìgä-jalaje’riñöamardi sarasy amüm |

saàsnäpya nibhåtaà neñye püjäyai sürya-vedikäm ||83||
na yämas tatra cet kåñëo mano-gaìgäm ayämahe |
kåñëa-gandhi-diçy asau yan na neyä jaöiläjïayä ||84||

våndäbravét kundalate kim-arthaà

harer bhiyä hiëòasi citta-gaìgäm |
upäyam ekaà çåëu yena tatra
gatä api drakñyati vaù sa naiva ||85||

kåñëaù käntä-sarasi madanodghürëitätmästi kuïje

yüyaà väsantika-vana-pathä pürvataù suñöhu gatvä |
térthe pädämbuja-rasa-maye’riñöa-hantuù praçaste
snätvä kämaà vrajata nibhåtaà sädhvi kenäpy adåñöäù ||86||

avadal lalitä kundalate kià nija-devarät |

harer bibheñi mugdheva pragalbhäpy apragalbhataù ||87||
yämaù sva-kuëòaà paçyämo mädhavéyäà çriyaà vane |
snätvä punaù sameñyämaù kià naù kåñëaù kariñyati ||88||

stréëäà svairaà kréòana-sthänato naù

pumbhir drañöuà sthätum apy atyayogyät |
türëaà vånde yähi niùsärayämuà
gopätur vä tatra kià käryam asya ||89||

aham atimådvé harir aticaëòaù

sukaraù katham iha varjana-daëòaù |
apasäryas te sakhi sa çikhaëòé
yad asi prakharä gurur aticaëòé ||90||

kundavally äha vånde tvaà bhräntä caëòyänayä katham |

sa niñkäsyaù paçupatir vyäpyam ardhäìgam asya tu ||91||

våndähäpta-subhadra-çréù kundavally eva dåçyate |

madhusüdana-sambhogyä punnägäìgäçrayonmukhé ||92||

smeräsu sarväsv avadad vilokya

çré-rädhikäm utkalikänvitäà sä |
 täà bhäva-gämbhérya-sumantharäìgéà
kåñëasya tåñëäà vinivedayanté ||93||

mat-praçnam ekaà lalite vada drutaà

kädambinéà vékñya dig-anta udgatäm |
pipäsayä muhyati cätakeçvare
saméraëälyäù karaëéyam äçu kim ||94||

diçi diçi niçi cähni prasphuranti pracaëòä

avirata-gatikälé preñyamäëäù puro’mum |
nava-nava-rasa-püraiù kälikäù secayantyo
na bhavati param eko prekñaëéyäsya saiva ||95||

sa cet tad-eka-niñöhaù syät säpi täà tvaritaà tadä |

sämänäyya puro’syämuà päyayed amåtaà mudä ||96||

nérasä api täù çaçvad açugälé-vicälitäù |

capaläù kälikäù kväpi bhavanty etä na tan mudä ||97||

tad yäta yüyaà svacchandaà snätväriñöäri-térthake |

kurutälyo mitra-püjäà tiñöhämy aträsti me kåtiù ||98||

yätäsu täsu laghu-sükñma-dhiyaà çubhäà

ca sä çärike sucaturä nyadiçat pravåttyai |
ädyäà vrajäya sutaräm abhimanyu-mätuç
candrävaler atha paräà girijälayäya ||99||

sevä-sambhära-saàskärägäram ägatya vékñya tän |

sambhärän praçaçaàsoccaiù sä mudä tat-kåto janän ||100||
vasanta-kelir hindola-lélä-mädhvéka-pänayoù |
vana-raty-ambu-kelénäà mitho-veça-kåte tayoù ||101||
vanyäçana-svapayoç ca çuka-päöhäkña-lélayoù |
tat-tat-sthäneñu sä tat-tat-sämagrés tair ayojayat ||102||
tat-tal-lélä-parikarän sarvän sthävara-jaìgamän |
nanditäàs tvaritäàç cakre tayor ägatir värtayä ||103||

tayor mitho-darçana-labdhi-räkä
samucchalad-bhäva-cayämåtäbdhau |
sä samplavecchä tvaritäntaräsét
sthitä hareù sannidhi-kuïja-lénä ||104||

tävan nändémukhé täsäà paçcäd ägatya sotsukä |

tayor lélävalokäya sthitä sä våndayä saha ||105||

kåñëo’py äräd bakula-viöapi-çreëé-yugmäntarädhvany

ägacchanté priya-sahacaré-veñöitäà vallabhäà täm |
 dåñövä säkñäd-udita-madano’pi pratéyäya näyaà
sphürtyä tasyäs tad-abhigamane yan muhur vaïcito’sti ||106||

käntäpi käntam avalokya camatkåtätmä

taà bhüri-bhäva-vivaçä na hi niçcikäya |
yat präk tamälam anu tad adbhutaù
praläpäd älé-kulasya hasitair atilajjitäsét ||107||

mithas tat-tad-guëänantyänubhaväkränta-mänasau |
darçanänanda-mattau tau sa-vitarkaà tadocatuù ||108||

kià känteù kula-devatä kim uta vä täruëya-lakñmér iyaà

sampad vä kim u mädhuré tanumaté lävaëya-vanyä nu kim |
kià vänanda-taraìgiëé kim athavä péyüña-dhärä-çrutiù
käntäsäv uta vä mamendriya-gaëän ählädayanty ägatä ||109||

yä me netra-cakora-candra-vadanä näsäliné padminé

jihvä-kokilikä rasäla-dadharä karëena håc-chiïjitä |
dehänaìga-davärta-väraëa-sudhä-srotasvaté mürtikä
saiveyaà dayitoditä phalitavän mad-bhägya-kalpa-drumaù ||110||

täpiïchaù kià kim u jaladharaù kandalo vaindranélaù

sänuù kià väïjana-çikhariëaù kñéva-bhåìga-vrajo nu |
kåñëä-püraù kim uta nicayaù kià svid indévaräëäà
puïjé-bhüto vraja-måga-dåçäà kià nv apäìgävalokaù ||111||

ayaà kià kandarpaù sa khalu vitanuù kià nu rasa-räö

sa no dharmé kiàvämåta-rasa-nidhiù so’tivitataù |
kim utphulla-premämara-taru-varaù so’pi na caraù
sa väsau mat-preyän jayati mama bhägyaà kva nu tathä ||112||
(yugmakam)

käntaù so’yaà sphurati purato netra-bhåìgäravindaà

kià vä bhräntäsmy aham iti sakhi brühi satyaà viçäkhe |
itthaà påñöä pulakita-tanuà gadgadäruddha-kaëöhém
älé-häsaiç capala-nayanäà täm avädéd mudäsau ||113||

kastüryäù sat-tilakam alike yas tavoroja-yugme

citraà binduù sumukhi cibuke netra-yugme’ïjana-çréù |
çrutyor indévara-viracitaù kuntale cävataàsaù
so’yaà käntaù sphurati sakhi te bhägya-räçir vrajämum ||114||

itthaà mitho darçanato viçuddha-

prema-svabhävodgata-bhäva-våndaiù |
vikñubdha-solläsa-manas-tanü tau
kñaëaà na käïcit yayatuù pravåttim ||115||
 çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargaù sämpratam añöamo’yam agaman madhyähna-léläm anu ||o||

||8||

—o)0(o—

(9)

navamaù sargaù

athänayor mänasa-nartakau tau

premä-sva-çiñyau tanu-nartakébhyäm |
çikñä-gurur nartayituà pravåttau
våndä-sakhé-vånda-sabhäsad-agre ||1||

cäpalyautsukya-harñädyair bhävälaìkaraëais tayoù |

mano-naöau sva-çiñyau täv alaà cakre mudä guruù ||2||
udbhäsvarais tu jåmbhädyaiù süddéptaiù sättvikair api |
äkalpaiù samalaìkåtya çré-rädhä-tanu-nartakém ||3||
ayatnajais tu çobhädyaiù saptabhir daçabhis tathä |
svabhävajair viläsädyair bhävädyais tribhir aìgajaiù ||4||
tathä cakita-maugdhyäbhyäà dväviàçatyä manoharam |
niramäséd bhüñitäà täm alaìkäraiù krameëa saù ||5||
(sandänitakam)
aìgajair bhäva-hävädyaiù çobhädyais tair ayatnajaiù |
svabhävajair yathä-yogyaiù süddéptaiù sapta-sättvikaiù ||6||
udbhäsvaraiç ca jåmbhädyair ebhiù sad-bhäva-bhüñaëaiù |
alaïcakre sunipuëäà çré-kåñëa-tanu-nartakém ||7||
(yugmakam)
tayor dvayor aìga-lakñmé-raìga-sthalyäà sunartanam |
pravåttam äsét tad dåñövä mudam äpuù sabhäsadaù ||8||

kramät te nartakyau prakaöita-kalä-kauçala-bharair

mithas tåpte dåpte nija-para-paräà tan-nipuëatäm |
vitanväne bäòhaà nanåtatur aho yena muditä
drutaà sabhyäs täbhyäà tanu-hådaya-ratnäny api daduù ||9||

rädhäyäs tanu-nartaké-madhurima-bhräjiñëu-raìga-sthale
svéya-çré-nayana-dvayottama-naöau kåñëas tathänartayat |
yenäntar-muditäsakau sva-nayana-präntävalokotpalaiù
çaçvat-tat-sukhadair amaëòayad amuà sabhyäç ca paçcän mudä ||10||
 puraù kåñëälokät sthagita-kuöiläsyä gatir abhüt
tiraçcénaà kåñëämbara-dara-våtaà çré-mukham api |
calat-täraà sphäraà nayana-yugam äbhugnam iti sä
viläsäkhya-svälaìkaraëa-valitäsét priya-mude ||11||

äkåñöä puratas tadotsukatayä sakhyeva sä lajjayä

paçcäd vämatayänåju-praëayataù savye sva-gehädhvani |
sä savye’py avahitthayä prabalayä puñpävacityai baläd
itthaà bhäva-cayodgati-pracalitä kåñëasya säsén mude ||12||

itthaà kåñöä priyägre sä baliñöhäbhiù samantataù |

mano-våtti-vayasyäbhir na niryätä na ca sthitä ||13||

hriyä tiryag-grévä-caraëa-kaöi-bhaìgé-sumadhurä
calac-cillé-vallé-dalita-ratinäthorjita-dhanuù |
priya-premolläsollasita-lalitä-lälita-tanuù
priya-prétyai säséd udita-lalitälaìkåti-yutä ||14||

hari-mänasa-naöa-varye rädhä-tanu-nartaké-guëais toñät |

gatavati täà parirabdhuà tat-tanu-naöy api tad-anugatä jätä ||15||

vyatyastäkalpa-gätré drutam abhisaraëäveçatas tvaà priye tac

cäpalyaà veça eña prathayati manaso’py ehy amuà saàskaromi |
itthaà sparçotsuka-sva-priya-parihasitäväì-mukhé saìkucanté
loläkñé vibhramälaìkåti-rucira-tanus tasya tuñöià vyatänét ||16||

hriyä bhiyä vämatayävahitthayä

kåtävakarñä kusuma-grahäya sä |
tiraçcalanté hariëotka-cetasä
puro niruddhä mumude cukopa ca ||17||

bäñpa-vyäkulitäruëäïcala-calan-netraà rasolläsitaà
helolläsa-calädharaà kuöilita-bhrü-yugmam udyat-smitam |
rädhäyäù kila-kiïcitäïcitam asau vékñyänanaà saìgamäd
änandaà tam aväpa koöi-guëitaà yo’bhün na gér-gocaraù ||18||

atha sä savidha-stha-keçara-
druma-çäkhäà mukuläkuläm anu |
atisambhramataù sva-dor-latäà
kusumäd änamiñäd udakñipat ||19||

punnägayor utkalikä-yujos tayor

utphullatäséd yugapat tadädbhutä |
ekasya tat-sparça-mudäparasya tad-
dor-müla-sandarçanaja-pramodataù ||20||
 täruëya-bhaööa-gurutaù samadhéta-käma-
nyäyädi-çästra-cayayä sa sa-térthayäpi |
citraà na tan-nija-jayäya tayodagåhnän
naiyäyiko hi guruëäpi vivädam icchet ||21||

keyaà me kusumaà cinoti nahi käpy eñäsmy ahaà tvaà tu kä

mäà jänäsi na kià na vedmi tad ito gäcchäsmy ahaà puñpapaù |
yämi kva bhramaréà tvam eva nanu sä puñpeñu labdhäntarety
uktväsyä madhusüdanaù sa savidhaà vindann avädét punaù ||22||

mugdhäsi sat-kula-vadhüù sumano haranté

sädhvé parasya puruñasya na lajjase tvam |
citraà tad etad athavä satataà bhramantyäù
svätantryataù prati vanaà katham astu lajjä ||23||

sädhäraëaà vanam idaà nanu mitra-püjä-

sütkaëöhitä vayam avaiti ca mälaténäm |
punnäga eña vikaco’pi na saìgam ittham
auñöhyädi-varëa-pada-cälanayättha manye ||24||

mugdhäsi vetsi na kim apy avadhehi vacmi

san-mälaté-caya-våtaù puruñottamo’yam |
täbhir yunakti na kadäpi yunäkti cäpi
diñöyänilaiù sumukhi pratyanuküla-pürvaiù ||25||

svämé vanasya viditaù smara-cakravarté

tenärpitaà mayi mudä vipinävakatvam |
tasyägrato mama viluëöhasi yasya garvät
täruëya-ratna-ghaöa-yugmam idaà harämi ||26||

tväà prärthya tad vicinuyäm iti kià bravéñi

nekñe kadäpi lalanäà kim u saàlapämi |
dhairyaà raho yuvati-darçanataù kva yünäm
ity ättha kià sakhibhir asmi sadä parétaù ||27||

naikä tvam asyävayaväbhidha-caura-lakñair

nityaà våtä sva-sadåçäli-cayänvitä ca |
räjanvato janapadasya paräà vibhütià
muñëäsy amuñya nipaten mayi räja-daëòaù ||28||

nityaà vanäd vicinumaù kusumäny amuñmäd

dåñöaù kadäpi na bhavän iha rakñakaù kim |
svapne’pi na çruta-caraù smara-cakravarté
tat kià våthä pralapaséti kim ättha satyam ||29||
 guptaà pratäpa-balato vanam ävayos tat
kas tävad eña viçatäd iti garvitena |
gocäraëa-vyasaninä ca mayätiyatnän
nävekñitaà håta-dhanaà vihitaà tvayaitat ||30||

guptena sädya vidhåtäsi mayätra diñöyä

sandaëòya-pürvam iha räja-kåte tvad-artham |
svärthaà punar gaëa-yutaiva yadärpyase tvaà
räjïe tadäçruta-caraà tam apékñitäse ||31||

sämänya-känana ihästi na rakñako’pi

jïätveti te nanu mayätra kåto’parädhaù |
kñantavya eva bhavatä karuëä-mayatvät
tan muïca mäm iti kim ättha na me’tra çaktiù ||32||

vanya-prajäbhir akhilaà caritaà yatas te

vijïäpitaà sthira-carädibhir äkuläbhiù |
çrutvä nåpo’çruta-caräà sa ruñägraheëa
tväà yäcate mayi vidhäya sa-çästra1-daëòam ||33||

jïätaà hi yojana-catuñöayam ity araëyaà

räjyaà nåpo’py atanur atra tåëädi-vittam |
käntäù prajä iti vadasy avadhehi yäs täù
sädhvyaù samasta-jagatäm upajévya-lakñmyaù ||34||

kiçalaya-jalajätädarça-mattebha-haàsäù
karabha-kanaka-rambhä-sampuöé-hasti-hastäù |
smara-ratha-pada-kåñëäküla-sad-vedi-siàhä
amåta-hrada-bhujaìgé-parëa-kämäsanädi ||35||

kamala-mukula-täla-çréphalebheça-kumbhä
viça-manasija-päçäçoka-sat-pallaväç ca |
ratipati-vara-çakti-vräta-sad-gandha-phalyas
taòid-ali-caya-muktähära-jämbünadädyäù ||36||

çuka-pika-çikhi-bhåìgé-kunda-raktotpalädyäù
çaphara-måga-cakoré-khaïjanendévaräëi |
smara-khara-çara-cäpa-jyä-javä-bandhujéväù
çikhara-dara-camaryaù sükñma-kåñëä-laharyaù ||37||

anyä yä yäù kati tä gaëyä

våndävanam anu vibhavair dhanyäù |
tvat-tanu-cauryä håta-sarvasvä
bhrämyantétas tata iha niùsväù ||38||
(caturbhiù kulakam)
1
samagra-
 iti tad-udita-narmäkarëya karëämåtaà
säbhyudita-tanu-vikärän çaçvad ävåtya yatnät |
lapanam idam asatyaà käminaù käù sva-karëe
vidadhati tad ito yäméti nécair vadanté ||39||

dayitam api manäk taà vékñya sävajïa-dåñöyä

druta-gati-calitägre mugdha-vivvoka-digdhä |
kva calasi nanu dhürte mäm anädåtya bhaìgyä
harir iti sa vadaàs täm aàçukänte dadhära ||40||
(yugmakam)
anubhüyaiva tat-sparçam änandotthair vicälitä |
nänä-bhävaiù priyaà rädhä tiryag-grévä vyalokayat ||41||

tärä-nartana-sücitätyavamatiù smerä tad-äsyämbujaà

dhävanté tåñitälinéva kuöila-präntä nivåttä tataù |
kiïcid bäñpa-kuläkulä’ruëatayä spåñöäïcalolläsiné rädhä
dåñöir amajjayat priyam apäränanda-väräà nidhau ||42||

äkåñya tat-kara-dhåtaà vasanäïcalaà sä

tiryag dågaïcalakalä smara-bäëa-dåñöyä |
viddhaà muhur vidadhaté priyam unmadändhä
pratyäha taà smita-sudhä-subhagänanäbjam ||43||

madhura-sarasa-ramyaà vastu-jätaà hi yad yat

nivasati kila loke präkåte’präkåte vä |
çriyam uru-tanu-cauryä tvaà harann asya sädhuù
svayam asi tad ihänyaträpi cauryäpavädé ||44||

sädhutve dhärmikatve ca yasya te bhäti säkñiëé |

kumäréëäà koööavénäà mürdhni baddhäïjali-stutiù ||45||

vraja-bhuvi yuva-räjaù sarva-sädguëya-püjyaù

pariëaya-vidhi-yogyänanta-kanyä-yutäyäm |
abhinava-taruëo’py apräpta-päëigraho yat
tad-dhåta-niyamo’si brahmacäréti satyam ||46||

kià väsädhäraëaù kaçcid bhäti tvayi guëo mahän |

yam äkarëya na käpi tväà kanyä våtavaté kvacit ||47||
tat täpäd bhavatä manye turaìga-brahmacaryakam |
aìgékåtya vraje svasya khyäpitä baöutä måñä ||48||
baöuç cet para-rämäsyälokena kutuké kutaù |
vaàçé-cauré-håtäbhir vä para-strébhiù kuto ratiù ||49||
tad bhavän varëitäkhyäti-cchalena svärtha-sädhakaù |
kanyänäà ca saténäà ca dharma-dhvaàsäya dékñitaù ||50||

kadäpy anäropita-puñpa-vallé-
 drumaika-poto’pi vanädhikäré |
asaìkhya-gocäraëa-lüna-tat-tan-
mülo’pi satyaà vipinävakas tvam ||51||

sakhyäsmäkaà våndayä vardhitaà yad

våndäraëyaà khyätam etad vidhäträ |
mahyaà dattaà tat-saratnäbhiñekaà
räjänaìgas tvaà ca päteti satyam ||52||

idaà tv asädhäraëam asmadéyaà

mat-kuëòa-térodbhava-kely-araëyam |
madéya-siàhäsana-dhäma-käma-
çarma-pradäkhyaà tv iha bhäti kuïjam ||53||

ästhänéyaà känta-värtä-sudhä-dhuì-
nämny asmäkaà bhäti puàsäm agamyä |
yasyäà nitya-mad-vayasyä-niñaëëäù
saàsevante preñöha-värtämåtäni ||54||

cinumaù kusumaà vayam ina3-sevä-

vidhaye roddhuà yüyaà ke vä |
para-névåti-nija-tärpaëa-yuktaù
kià hré-priyayäpi tvaà muktaù ||55||

baöo na te kåtyam ihästi puñpä-

räme’balä svaira-vihära-dhämni |
paçün avaàs tvaà paçupäla-saìgé
tac-cäraëäya vraja çädvaleñu ||56||

smita-ruci-çiçirät tad-vaktra-péyüña-raçmeç
cala-nayana-kuraìgotpläva-ramyät sravantém |
pibati hari-cakore narma-péyüña-dhäräm
atåpad iha sakhénäà dåk-cakoré-cayo’pi ||57||

tat-sparça-bhétyeva vivåttya kandharäà

kaöäkña-nélotpala-mälayä priyam |
sä bhüñayanty asphuöa-bhartsanoktikä
sävajïam agre’pasasära lélayä ||58||

kåñëo’tha käntä-tanu-citra-nartaké
läsyävalokocchalitätilälasaù |
drutaà sametyoccalitena päëinä
dadhära cäsyäç cala-kaïcukäïcalam ||59||

käntä vibhugnékåta-cilli-kärmukä
çoëäkñi-koëekñaëa-bäëa-saïcayaiù |
 vikhaëòya türëaà priya-dhairya-kaïcukaà
léläravindena tatäòa taà muhuù ||60||

tasyäravindähati-jäta-çätaà
viçväçraye’syäpi mamau na dehe |
tataù sakampät prasasära bähye
prasveda-bäñpotpulaka-cchalena ||61||

tat-sparça-samphulla-tanor nata-bhruvaç
chinnä svayaà kaïcuka-bandha-véöikä |
névé ca cénaà skhalad-antaréyakaà
rundhe paraà sveda-jalaà nitambake ||62||

athäli-varga-smita-lola-neträ
tat-päëi-rodhäd vasanaà vimocya |
tato’pasåtya druta-névi-bandhe
sä dakña-hastäpy abhavad vihastä ||63||

kåñëo’pi tävad vara-bhäji pürëe

svedämbubhis tat-stana-hema-kumbhe |
smarotsavärambha-miñeëa päëim
ädhätum utko’ntikam äpa tasyäù ||64||

käntä kathaïcid vinibaddhya névéà

netreëa paçyanty aruëäïcalena |
vämena taà smera-sakhéù pareëa
tat-päëi-rodhaà prati satvaräsét ||65||

smita-rudita-vimiçraà gadgadäspañöa-varëaà
ramaëam anåju-neträ bhartsayanty utsukäpi |
praëaya-sukhaja-vämyodbhrämitä säsya väïchä-
pratihati-rahitaà tat-päëi-rodhaà vyatänét ||66||

saìghaööa äsét karayor niruddhayor

mithaç calat-kaìkaëa-näda-maïjulaù |
saméra-gatyä calayoù samantataù
küjan-madäli-vrajayor iväbjayoù ||67||

athaitya lalitä madhyaà tayoù kåñëaà nyavärayat |

kundavally äha tvaà kåñëa païca-devärcanaà kuru ||68||
kåñëaù kundalatäm äha tvaà mamäsmin smara-kratau |
äcäryä bhava sämagrém adhiñöhänaà ca me diça ||69||
sä cäha näham äcäryä çrutaà nändémukhé-mukhät |
sugopyam api tad brüyäà yat tvaà mat-priya-devaraù ||70||

asyäà puraù savya-kuce gaëeçvara-

 sphurac-chiraù kumbhatayä prakalpite |
namo gaëeçäya ta ity udérayan
samarpayädau kara-hallakaà1 svakam ||71||

namaù çiväyeti paöhan pare’paraà

vakñoja-liìge’rpaya päëi-paìkajam |
hréà caëòikäyai nama ity adaù punaù
çirasy amuñyäù kuöila-bhruvo’pi tat ||72||

tvam atha nija-karäbhyäm etayä väritäbhyäm

api sucibukam asyä veëi-mülaà ca dhåtvä |
mukha-vidhum anu yatnäd om namo viñëave’smä
iti manu-varam äkhyan svaà mukhäbjaà nidhehi ||73||

punaù savitre nama ity udérayann

asyäs tu bhäsvaty adhare’ruëe balät |
sva-danta-kundädhara-bandhu-jévakau
kåtävarodho’py anayä samarpaya ||74||

athärcanäyäà vihitodyamo’sau
täà bhartsayantéà kila kundavallém |
svaà täòayantéà çravaëotpalena
priyäà sa paçyann avadat priyäléù ||75||

sakhyaù smara-makhärambhe païca-devärcanä mayä |

kartavyä vighna-çäntyai kià çubhe khidyati vaù sakhé ||76||

sakhér måñäöopa-giraù smitänanäù

samäkñipantéù kuöila-bhruvo harim |
nivärya täù kundalatäà dåg-iìgitair
nudanty avädéd atha taà viçäkhikä ||77||

patnyä samaà dharma-kåtir vidheyä

samatvam aträïcala-bandhanena |
tvaà tad vinejyä-karaëe pravåttaù
kathaà sakhé nerñatu dharma-niñöhä ||78||

tasyäà viçäkhäà sphuritädharänanaà

vilokayantyäà kuöilébhavad bhruvi |
paçcät sthitä kundalatä mudä tayoù
saàvyänayor aïcala-bandhanaà vyadhät ||79||

alakñitä sä drutam etya sammukhaà

sva-sevayä tuñöam uväca mädhavam |
kià maìgalärambha ihänya-carcayä
1
hallakaà rakta-sandhyakam
 nava-grahän arcaya sarva-siddhaye ||80||

täm avädéd ayaà mahyaà graha-püjä-vidhià diça |

säpi taà rädhikäìgäni darçayanté dåçävadat ||81||

adhara-nayana-gaëòoroja-bhälänanänäà
grahaëam iha navänäm aìgakänäà grahärcä |
yad api tad api teñäà suñöhu-santoña-hetor
adhara-vikaca-bandhükärpaëaà teñu kuryäù ||82||

äcärye tvaà çikñayämuà sva-çiñyaà

sväìgäny ädau grähayitvä grahärcäm |
ity uktvä täà kåñëa-bhétyä paläyanté
rädhä ruddhä sväïcala-granthinärät ||83||

tiryag-grévaà vékñya baddhäïcaläntaà

sväntar-väïchä-pürti-phullänanäpi |
kåñëe sakhyoù kundavallyäà ca serñyä
çéghraà granthià mocayanty abravét sä ||84||

dhärñöya-näöye naöasyäsya viçäkheyaà varä naöé |

sabhyeçä lalitä kundavallé seyaà vidüñikä ||85||

patné-raìko’py anya-patnyäà sva-patné-

bhävaà bibhrat pürayan svéya-väïchäm |
muktaù so’yaà lajjayäpi sva-sakhyä
tyakte dharme lobhato müla-häniù ||86||

kåñëo’tha täà tatra nivärayann api

pravåtta äsén mukha-cumbanädiñu |
käntäpi taà teñu nivärayanty api
präjyägrahäbhüt paöa-bandha-mocane ||87||

evaà tayoù sva-sva-kåtau samutkayor

anyonya-saàrodha-vaçäd vihastayoù |
upetya dåptä lalitä måñerñyayä
säbhartsayat taà paöam apy amocayat ||88||

kartuà bhaval-lälasä cet sva-patny-aïcala-bandhanam |

vraje te durlabhä kanyä prajävatyänayästu tat ||89||

sä muktam äkåñya paööäntam ärät

sthitä calad-bhrüù smita-çobhitäsyä |
taà prerayanté sva-dåg-iìgitena
nyastekñaëaà svänana ity avädét ||90||
 bhräntäcäryä te yad ädau vidheyäà
dik-pälärcäà yä vihäya grahäëäm |
arcäm ajïaà kärayanté bhavantaà
karmaëy asmiàç chidratäm ädadhäti ||91||

kundavally abravén nähaà bhräntäjïe’smin smara-kratau |

dig-devatärcanät pürvaà graha-püjety ayaà vidhiù ||92||
sthänädhiñöhäna-nämäni teñäà påñöäcyutena sä |
dåçä taà darçayanty älér babhäñe kundavallikä ||93||
paçyaitäs te kåtärcäyäà väïchä-däne samutsukäù |
svayam ägatya dik-päla-mürtéù sva-sva-diçi sthitäù ||94||
viçäkhä çäìkaré mürtir lalitä çätamanyavé |
çaucé sudevikä tuìgavidyä däëòadharé tathä ||95||
citrä naiçäcaré raìgadevé präcetasé småtäù |
sädägaté tv indulekhä dhänadé campakälikä ||96||
çré-rüpa-maïjaré seyaà vaidhätré nipuëägrataù |
rasolläsa-karé dakñä çaiñé sänaìga-maïjaré ||97||
sadä svärthe tvad-dhitäòhyä etä dik-päla-mürtayaù |
santy unmukhäs tvad-arcäyai tvayärcyäù phala-siddhaye ||98||

täs täà ruñä pämari käraya tvaà

dhåñöe’munä sva-priya-devareëa |
sva-mürti-püjäm iti bhartsayantéù
paçyann asäv arcitum utsasarpa ||99||

tad-ägati-sa-çaìkäs täù sävadhänäù sva-rakñaëe |

paçyantyo yäntam anyäà taà dadåçuù sva-sva-sannidhau ||100||

yäà yäà pratéyäya sa caïcaläkñéà

sä säpagacchanty amunävaruddhä |
kåtärdha-püjäpi paläyitälé-
sähäyyato’bhün miñato haöhäd vä ||101||

sa-käku-vinayät käpi säöopa-tarjanät parä |

apetänyäà vidhäyänyä saàvyäna-tyägato’parä ||102||

täsäà mukhaà sa-smita-rodana-helaà

samphulla-bhugnäruëa-caïcaläkñam |
vékñyepsitäà präpa mudäà sa citraà
vighnähate karmaëi yat phaläptiù ||103||

itas tatas täà prapaläyya rädhäm

äsädya durgaà paritaù sthitänäm |
täsäà sphurac-caïcala-dåk-cakoryaù
kåñëänanendau tåñitä nipetuù ||104||
 äsädya dåpyad-våñabhänujäà çriyaà
täsäà praphulläni mukhämbujäni saù |
samékñya dhåñëak-madhusüdanas tadä
pipäsayäséd upasartum udyataù ||105||

ullaìghya rädhäà sahasotpatiñëus

tayä ruñä huìkåtito niruddhaù |
stabdhaù puro’syäù sabhiyeva tiñöhan
nyadhäd dåçaà kundalatänane sväm ||106||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’yaà navamaù samäptim agaman madhyähna-léläm anu ||o||

||9||

—o)0(o—
 (10)

daçamaù sargaù

atheìgitajïä kila kundavallé

sarveñöadänaìga-makha-kriyäyäm |
vighnäd viñédantam iväbhyupetya
svayaà viñaëëeva tadäha kåñëam ||1||

paçupatir asi yat te lélayä käma-näçaù

kratu-hatir api tasmäd devatä-karma-näçe |
katham iha phala-labdhis tat tyajäçv anya-dharmaà
praëaya-para-vaçatvaà svéya-dharmaà vidhehi ||2||

äà sarva-çaìkaratayä çiva-mürtitaç ca
präïco’pi mäà kila maheçvaram ämananti |
sva-preyaséà prati nijäìga-samarpaëäkhyaà
tat tasya dharmam api nityam ahaà karomi ||3||

kintu sva-väma-vapur aìgam anena dattaà

pürväìga-pürvam akhiläìgam ahaà dadämi |
yat prema-vaçya-suvidagdha-vadänyatäbhyaù
kértis tato’pi vipulä mama lälaséti ||4||

tataù svasmäc chaìkamänäà sävadhänäm api priyäm |

alakñitam upety äha kroòékartuà kåtodyamaù ||5||

ehy ehi gauri tvam idaà çaréraà

gåhäëa me candraka-çekharasya |
ity älapaàs täà parirabdhum utkaù
kåtäpayänäà sa haöhäd dadhära ||6||

sa-gadgadaà bhartsayanté seyaà sa-smita-rodanam |

tasmät kathaïcit viçliñya serñaà tasthau tad-agrataù ||7||

mukha-parimala-lubdhasyäli-våndasya
karëäntikam anu patataù sä jhaìkåti-trasta-cetäù |
tad anu cakita-caïcad-dåñöi-bhaìgér dadhänä
svayam apagata-dhairyä sasvaje präëa-nätham ||8||

tataù sakhénäà smita-jäta-lajjä

kåta-prayatnäpi tato’pasartum |
tenätigäòhaà hasatä gåhétä
babhau payode sthira-caïcaleva ||9||

érñä-trapä-nirvåti-vämatäbhir
 dräg devatäbhir lalanägrahaiù sä |
äviñöa-väì-mänasa-vigrahäsét
sva-ceñöayä lokayatäà sukhäya ||10||

sa-çapatha-nuti-nindä-tarjanäkñepa-dainyaà
smita-rudita-vimiçraà çliñöam eñä lapanté |
priya-dåòha-bhuja-bandhaà mocayanté karäbhyäà
bhåçam atanuta sälé-vånda-kåñëasya tuñöim ||11||

tayor dåòhäliìganataù sutåptäù

kampädi-sampan-nicitäù samékñya |
sakhér mudotphulla-mukhér nikuïje
nändémukhéà sä vadati sma våndä ||12||

äçcaryäà hariëä rädhä gäòham äliìgitä ciram |

tad-asaìgati-yuktäpi nivåtäsét sakhé-tatir ||13||

adåñöe darçanotkaëöhä dåñöe’smin sparça-lälasä |

sparçe’sya serñya-vämyaà tac citram äsäà viceñöitam ||14||

nändémukhé täm avadat vaneçvaréà

lokottaräëäà vraja-subhruväà sadä |
kåñëaika-saukhyärtha-çaréra-cetasäà
tat tan na citraà kila ceñöitaà yataù ||15||

sakhyaù çré-rädhikäyä vraja-kumuda-vidhor hlädiné-näma-çakteù

säräàça-prema-vallyäù kiçalaya-dala-puñpädi-tulyäù sva-tulyäù |
siktäyäà kåñëa-lélämåta-rasa-nicayair ullasantyäm amuñyäà
jätolläsäù sva-sekäc chata-guëam adhikaà santi yat tan na citram ||16||

vibhur atisukha-rüpaù sva-prakäço’pi bhävaù

kñaëam api na hi rädhä-kåñëayor yä åte sväù |
pravahati rasa-puñöià cid-vibhütir iveçaù
çrayati na padam äsäà kaù sakhénäà rasajïaù ||17||

rädhä käïcana-vallé
phullä kåñëas tu phulla-täpiïchaù |
anayoù saìgama-lakñméù
sukhayati nahi kaà sa-cetanaà lokam ||18||

äsäà viçuddha-praëayärdra-cetasäà
tätparyam asyaiva sukhena cätmanaù |
vämyaà hi käntasya sukhäya subhruväm
atas tad unmélati tasya saìgame ||19||

athepsitaitad-dåòha-bähu-vakñaù-
 sparçotthitänanda-bharäpi rädhä |
vämyottha-vaimatyam iväcaranté
sä bhartsayanté lalitäm avädét ||20||

sa-kuñrti-hari-dütyä kundavallyä milanté

kapaöini lalite tvaà mäm ihänéya dhåñöe |
çaöha-kula-guru-haste netra-bhaìgyä nidhäya
kalayasi khala-bhartur dhärñöya nåtyaà taöasthä ||21||

prakharä yad abhür mådvé mådunäliìgitämunä |

na tac citraà yad äséd väà guëayoù parivartanam ||22||

ruñöena tuñöä lalitämunä vyadhät

saàvädam udyat-smita-garbha-tarjanam |
saté-vrata-dhvaàsana-dhåñöa-bhüpate
vidhätum ärabdham idaà na kià tvayä ||23||

sva-sakhéà påccha lalite kim iyaà kartum udyatä |

balät sväìgena saàveñöya mad-aìgaà yätmasäd vyadhät ||24||

punnägaà tväà mädhavéyaà svayaà

yat phullä sväìgair veñöate yuktam etat |
tvaà yat täà tair veñöase tan na yuktaà
vallyä våkño veñöyate nämunäsau ||25||

mayäpy asyai dattam aìgam anayäpy ätma-sät-kåtam |

kä te häniù punar naitad ädätuà çakyate mayä ||26||

iyaà krürä çürä jayati lalitä krodha-valitä

yaçaù-çvetäm etäà visåja çaöha täà sväïca çaöhatäm |
nijäbhidhyäm iddhäm alipaka susiddhäà sva-purataù
prajävatyäà satyäà tvayi ca rati-matyäà viracaya ||27||

lalitäyäù puro rädhäà väto’pi sprañöum akñamaù |

tat tyajämuà na ced asmäd dhäöi-çäöéà nicolaya ||28||

ity älapantyäà tvaritaà ruñäsyäm

agresaratyäà sa-sakhé-kuläyäm |
kampäçru-romäïca-mukhaiç ca bhävair
änanda-jaiù so’py abhavad vihastaù ||29||

käntäìga-saìgaja-sukhena vimohite’smin
bhéto’yam ity avagate lalitä-bhiyänyaiù |
ädäya kampita-karän muraléà skhalantéà
sä nirgatä jhaöiti viçlatha-bähu-bandhät ||30||
 nirgatä tasyäà sva-paöäïcalena
saìgopayantyäà muraléà prayatnät |
ägatya tasyäù purato viçäkhä
kåñëena saàläpam asau vyadhatta ||31||

he kåñëa dor-bimba-vidhuntuda tvaà

bhränto’pi yä te prasabhaà gåhétä |
candrävaléyaà na hi paçya tärä
rädhäbhidhänye’pi ca tädåço’syäù ||32||

asyädvaitä viçäkhäham anurädhä tv iyaà parä |

iyaà jyeñöhä dhaniñöheyaà citreyaà bharaëé tv iyam ||33||

anyä vä kati me gaëyä yä caikästéndulekhikä |

säpi tvad-grahaëäyogyä tat tvaà candrävaléà vraja ||34||

viçäkhe sarva-sukhadä satyaà tvaà çäìkaré-tanuù |

väg-vajra-bhéñaëä mürtir lalitä çätamanyavé ||35||

asau viçäkhe sulabhäà vihäya

candrävaléà täà bahudhopabhuktäm |
sudurlabhäà väïchati bhänavéyäà
çriyaà rasäsväda-viçeña-lipsuù ||36||

bhogaù krameëa täräsu sadä rähor viräjate |

kautukäd indulekhäm apy apürväà sa jighåkñati ||37||

ity älapan çré-harir indulekhäm

aliìgituà tat-savidhaà jagäma |
dåñöväntike taà cakitäpayänté
säpy uccalad-bhrüù smita-pürvam äha ||38||

dhåñöäpagaccha he räho na te yogyendulekhikä |

pürëäà candrävaléà yähi bhuìkñva täräà krameëa va ||39||

tenälakñitam ägatya gåhétä lalitäbravét |

anurädhä na te labhyä viçäkhä-bhogam antarä ||40||

spåñöä viçäkhäpy atha säbravét taà

rädhopabhogäd bhavatä viçäkhä |
bhuktaiva tat kià punar eñi dhåñöa
jyeñöhäà vihäya krama-labhya-bhogäm ||41||

jyeñöhäpy alakñitaà spåñövä mliñöaà ruñöä tam abravét |

citrä-bhogaà vinä dhåñöa kliñöo’nyäsäà taväkramaù ||42||
sahasä vidhåtä citrä tam ähäpaihi lampaöa |
 grahäëäà kramato bhogas täräsütkramato na hi ||43||
tuìgavidyäbravéc citre rähor nätra vyatikramaù |
vakräti cäragatyäpi grahäëäà kvacid äkramaù ||44||
säpy äha tuìgavidye tvaà tulä-räçis tato’munä |
äkräntäyäà tu citräyäà péòitäçu bhaviñyasi ||45||
tuìgavidyäha taà spåñövä dhåñöa kià raìgadevikäm |
ädau péòyäà tulä-räçià hitvä mäà tvaà jighåkñasi ||46||
säpi spåñöäha taà räho tvaà kanyä-räçi-bhoga-kåt |
pürëa-dåñöäà ména-räçià campavalléà prapéòaya ||47||
säpy äçu vidhåtäpy äha dhürtemäà kumbha-räçikäm |
sudevéà tvaritaà yähi yatas te vyutkramä gatiù ||48||
spåñöä sudevé taà präha madhusüdana te spåhäm |
sarväà käïcanvalléyaà praphullä pürayiñyati ||49||
sä gåhétävadat kåñëa cakorätra kim ägataù |
sphurac-candra-mukhém äsäà sva-tåñëä-çäntaye vraja ||50||

alakñitaà säpy amunä gåhétä

cucumbiñuà taà vimukhé jagäda |
tyajäny ajäyäà çaöha vaàçikäà täà
nija-priyäà cumba cucumbiñä cet ||51||

sa cirät sva-karäd apacyutäà

muraléà täm avadhärya tad-girä |
kva gateti vilakñitaù kñaëaà
sva-dåçaà kundalatänane nyadhät ||52||

säpi taà cala-dåg-bhaìgyä rädhikäà täm adarçayat |

tad vijïäya tayä vaàçé tulasyäà guptam arpitä ||53||

sä täà prayatnät pihitäà vidhäya

sthitä viçäkhä-lalitädi-paçcät |
kåñëo’pi rädhäà samupetya tävad
didhérñur enäm idam älaläpa ||54||

mano viçuddhaà calam apy adåçyaà

kaöäkña-kämäìkuça-çåìga-viddham |
vidhäya päöaccari me harantyä
na dåçya-vaàçé-håtir adbhutä te ||55||

badhnämi bähu-päçais tväà luëöhämy aàçuka-bhüñaëam |

nayämi kuïja-käräyäà smara-bhüpe’rpayämi ca ||56||

rädhäpy asädhäraëa-bhäva-viddhä
sävajïam älokya harià calanté |
vaàçé-vicära-cchalato niruddhä
niväritenäpy amunä gåhétä ||57||
 haris täm äha cauri tvaà våthä kià ceñöase tava |
tyägo vaàçyä na me yävat tävad dor-bandhanäya saù ||58||

måñä-ruñäräla-caläkñi-cillé-
lataà samudyat-smita-garvitäsyam |
hareù puras tävad upetya türëaà
säöopa-tarjaà lalitävadat tam ||59||

paräìganä-saìgama-püta-mürte
saté-vrata-dhvaàsana yähi yähi |
snätäà paviträà ravi-püjanärthaà
spåñövä cchaloktyä kuru mäpaviträm ||60||

unmäditaù svädhara-päyanair yayä

tvaà dhåñöayäséù sumanaù-sarovare |
vaàçé tayä te çaöha çaibyayä håtä
na manyase cet tulaséha säkñiëé ||61||

khalaù karoti durvåttaà nünaà phalati sädhuñu |

çaibyayä hriyate vaàçé sädhvé rädhä tu düñyate ||62||

tayä dåçaù preraëayä nidiñöäà

kåñëe yiyäsau tulasém abhéñöäm |
rädhäpayätä dayitoparodhät
saudhäkaré mürtir ivämbuvähät ||63||

säpéìgitajïä laghu rüpa-maïjaré-

kare’rpayitvä muralém atarkitam |
tato’pasartuà vihitodyamämunä
baläd gåhétotpulakäsa kampitä ||64||

nidhäya kubjékåta-päëi-çäkhä
nijänane säbruvatätidénä |
hä hä kåpälo tyaja mäm ayogyäà
nirmaïchanaà yämi taväsmi däsé ||65||

vaàçé na mayy asti yad-artham ägrahaù

çaibyä-kare sädya mayaiva lokitä |
ity älapanté cala-dåñöi-saàjïayä
säsücayat taà prati rüpa-maïjarém ||66||

yävad vihäya tulaséà madhusüdano’sau

täà maïjaréà vidita-veëu-maranda-gandhäm |
äyäti tävad iyam iìgita-paëòitäçu
vaàçéà nidhäya lalitäm anu sädhu tasthau ||67||
 kåñëo’pi täà türëam alakñitägatiù
sva-bähu-päçena nibaddhya satvaraù |
vaàçéà vicinvan kuca-paööikäntare
täm äha sä taskari te kva gopitä ||68||

säpy abravét taà vinivärayanté

labdhaiva cauryäà mayi sädya vaàçé |
diñöyä bhavän pürëa-manoratho’bhüd
gatvänayaivähvaya gopa-näréù ||69||

nijäbhimarçena paräìganä-tateù
saté-vrataà düñayituà tvam utsukaù |
svayaà vinihnutya kuto’pi vaàçikäà
tan-märgaëa-vyäjam upäçrito’dhunä ||70||

tato dåçäsmai lalitäà pradarçya sä

tad-bähu-bandhäc chitiläd vinirgatä |
kåñëo’pi sa svägati-çaìkayä rahas täà kundavally-arpita-vaàçikäà
yayau ||71||

upägataà taà lalitäha kopanä

huà düratas tiñöha kim-artham ägataù |
vaàçé yadéyaà mayi naiva vidyate
dhärñöyena cet tat-phalam äçv aväpsyasi ||72||

cintämaëénäà cayam antike sthitaà

padäpi ye näbhimåçanty avajïayä |
rädhä-sakhébhis tava vaàça-nälikä
kim-artham äbhir bata sä håtä çaöha ||73||

sa-cchidrayä nérasayä kaöhorayä

yayäniçaà vyäkulitaà jagat-trayam |
sä svämino yan muralé karäd gatä
våttaà bahünäà tad idam sumaìgalam ||74||

sva-sthäna-sandänita-névi-kuntaläù
kurvantu karmäëi sukhaà gåhe’baläù |
svairaà hariëyo’pi carantu sa-priyäù
sarantu türëaà saritaù sarit-patim ||75||

çétärta-nagnämbu-nimagna-kanyakä-
gaëasya väsäàsi håtäni yat tvayä |
tenäcirät te muralé karäd gatä
präpnoti duùkaà para-duùkado hi yaù ||76||
 hasta-mäträyatä çuñkä sa-randhrä vaàça-käñöhikä |
hä hanta gokuleçasya sarvasvaà kena vä håtam ||77||

vyäjäd viñaëëam iva taà prasamékñya kåñëaà

sävajïa-häsa-lalitä-vacanävaruddham |
çré-rädhikäm anu nidhäya raho’sya vaàçéà
säkütam abruvata kundalatäbhyupetya ||78||

sa-cchidraika-varäöikärdham api yan-mülyaà na sä jarjarä

yätä maskara-parvikä tava karäd yätv astu te maìgalam |
kä vä hänir iyaà viñédasi kathaà putro’si gopeçitus
tväm etä vihasanti hanta muditäù çrutvä mriye’haà hriyä ||79||

so’py äha täà kundalate’nabhijïä

vaàçé-guëänäà yad idaà bravéñi |
citraà na tad yat sva-guëaù prakäçyate
yathänayäsu tvayi na kvacit tathä ||80||

yä yä yadecchä mama jäyate’ntar

mayäpy asädhyä kila helayäsau |
tadaiva täà täà kurute susiddhäà
näräyaëasyeva cid-äkhya-çaktiù ||81||

sarva-çakti-yutä seyaà mama sarvärtha-sädhikä |

alaukikéà çaktim asyä vidanti rädhikädayaù ||82||
lalitäha kathaà vaàçéà na vidmaù kuööané-nåpäm |
imäà tan-néti-kuçaläà ñiògasya5 tava vallabhäm ||83||

sudhä-päré-näré-hådaya-kari-väréyam aniçaà
jagad-yoñädoñämala-sukåta-moñätinipuëä |
ramä-gauré-sauré-mukha-yuvati-cauré trijagati
prasiddhä siddhä te’dbhuta-guëa-samåddhä muralikä ||84||

avadad atha sa lalitä khalu caëòé

kuöila-vacana-dåòha-kaëöaka-durgä |
apaharati ca muraléà mama çäöhyäd
bata parivadati ca täm uta mäà ca ||85||

ity äbhäñya harau tasyäù saàvyänäntaà jighåkñati |

säpasåtyäbravéd bhugna-bhrü-lataà sa-smitänanam ||86||

saiväsmi lalitä kåñëa bahudhä kalitä tvayä |

calitä valitälébhiù çaöhatä phalitä na te ||87||

ity udérya lalitäm apayäntéà

täà nigåhya vasane sa jagäda |
 vaàçikä-vitaraëaà na vinä te
yänam adya sulabhaà sva-gåhäya ||88||

tvayä cen na håtä vaàçé kathaà bhétyä paläyyate |

çodhayitvä nijäìgäni yatheñöaà gaccha tiñöha vä ||89||
tataù säàçukam äkåñya vakra-dåñöyäha vékñya tam |
aìgäni sva-prajävatyäù käma-matta vicäraya ||90||

vaàçy asmäbhir naiva nétä na dåñöä

nojjhasy augryäc cet tathäpi tvam asmän |
däsye mülyaà kundavallé-pradiñöaà
tac cen neñöaà tat-sadåkñäà tato’nyäm ||91||

mallé-bhåìgyau çré-pulindätmaje naù

sakhyau çailendrälaye mad-girä te |
däsyete te’jarjaräà chidra-muktäm1
änéyaikäà parvikäà kécakasya ||92||

pulindänäà kanyä mayi parama-dhanyä rati-yuñas

tåëäptäsmat-pädämbuja-ghusåëa-lepa-kñata-rujaù |
girer gunjä-dhätün bhåçam upaharanti sva-sahitän
madéyäs tä däsyaù katham u tava sakhyaù samabhavan ||93||

vaàçéà harasi me mäm apy avajänäsi yat tataù |

nibadhya daëòayämi tväà ko’sau rakñati rakñatu ||94||
lalitäà påñöhataù kåtvä viçäkhä tat-puraù-sthitä |
nécair upadiçantéva sa-smitaà sä tam abravét ||95||
pragatärthänäm artho nañöoddeçaka-sahäyato labhyaù |
yuktyä märgaya tat tvaà na hy augryeëa kriyä-siddhiù ||96||
avadac campakavallé nañöoddeçy artha-lolupaù sutaräm |
vaàçaika-parvikäyai bahu-dhana-häniù katham amunä kriyatäm ||97||

tuìgavidyäha mugdhe tvaà marmajïä näsi tac chåëu |

vaàçy eva yasya sarvasvaà kià na dadyät na tat-kåte ||98||

caure nañöoddeçakasya prasädät

labdhe grähyaà vittam ätméyam ädau |
paçcän nañöoddeçine’pi pradätuà
daëòyäd asmäd bhüri kåtveti nétiù ||99||

viçäkhäha vada svämin yan nañöoddeçine tvayä |

deyaç caure tu yo daëòas taj jïätväkhyämi te hitam ||100||

aìga-sraì-maëi-mäle
karamarda-phalaà ca cumbakaà ratnam |
1
*yuktäm
 param api däsyämy asmai
yo me vaàçéà samuddiçati ||101||

hartur harämy ambara-ratna-bhüñaëe

täruëya-ratnaà ca ghaöa-dvaye sthitam |
doù-päça-bandhaà smara-daëòanäya taà
nikuïja-käräm anu veçayämi ca ||102||

säpy äha yogyam evaitad gopendra-tanayasya te |

vaàçéà ca hasta-gäà viddhi yat tvaà na kåpaëäyase ||103||

vaàçy-uddeçaà kundavally eva

säkñäj jänäty ekähaà ca tasyäù sakäçät |
mayy uddeçaù kleça-käré kåtaù syäd
dattvotkocam täà tataù påccha yatnät ||104||

athäha sä kundalatäà prahåñöä

diñöyägatas te sakhi läbha-diñöaù |
uddiçya vaàçéà nija-devaräya
sudurlabhotkocam imaà gåhäëa ||105||

kundavallyä viçäkhäyäà lagnäyäà çravaséçvaré |

iìgitajïä nyadhad vaàçéà nibhåtaà tulasé-kare ||106||

säkütaà paçyati tataù kundavallyä mukhaà harau |

säbravét täà viçäkhe’haà na cauraà vedmi te çape ||107||

jänéyäà ced vinotkocam uddiçämi svayaà hi tam |

devå-svaà6 yan mamaiva svaà nähaà yüyaà yathä paräù ||108||

vetsi hi cauraà tvam iha muralyäù

svékuru ratnäni ca diça tat täm |
yady anukülä tvam iha sakhi syäs
tarhi ca sä sva-prabhu-karagä syät ||109||

gåhäëa pürvam utkocaà vaàçikäà vä samuddiça |

vaàçikotkocayor läbhe yuvayoù pratibhür aham ||110||

kåñëo’pi kundalatikä-nayaneìgita-jïaù
svautsukyam utprakaöayan nija-vaàçikäptyai |
pärçvägataù çita-kaöäkña-çaraiù priyäyäù
stabdho bhavann anugayä sa tayä babhäñe ||111||

nija-çyäma-raso vaàçyäà yas tvayä nyasyate’tra saù |

viçvaà kåñëa-rucià kurvan bhäti bindutayä sthitaù ||112||
 håtvä te rädhayä vaàçé bindu-cyäväd vaçékåtä |
binduù sva-cibuke lagno’py ajïätatvän na gopitaù ||113||

vaàçyä mudräà bindum enaà tvayädau

diñöyä dåñöaà svädhareëäharäçu |
paçcäj jitvä nyäyatas täà gåhétvä
daëòotkocäv apy amüà daëòayoktau ||114||

siddhaiva sä muralikä tava rädhikäyäà

täà tvaà gåhäëa na hi vä mama nätra häniù |
utkocam arthayati mäà tvaritaà viçäkhä-
muñyai pratiçruta-dhanaà vitarägrato me ||115||

mudräm ädau vaàçikäyä gåhétvä

däsyämy asyai tvat-kåtotkocam äçu |
paçcäd vaàçéà dattam utkocam etäà
kärä-kuïje daëòayämy atra ruddhä ||116||

iti bruväëaà dayitäntikägataà

kåñëaà samékñyädhara daàçanodyatam |
taà värayanté lalitä måñä ruñä
madhyaà tayor etya jagäda sa-smitam ||117||

miträrcanä nädya kåtänayäsyäù

kñatena mälinyam aho vidhätum |
haöhät pravåtto’sy apayähi kià te
bhétir na devän na ca loka-dharmät ||118||

haris täm äha he rädhe mad-dantänäà mamäpi na |

doño’yaà kintu te bindur yad bahiù prakaöaà dhåtaù ||119||

cibukam anu vasann apy eña bindur bhayät te

paricita-nija-mitraà mäà samépe samékñya |
sapadi daçana-durge sampraviñöo’sya saìgäc
chaçimukhi-daçanä me daàçanäs te babhüvuù ||120||
(yugmakam)
täà kundavally äha sucitra-kävye
vyadarçi bindu-cyutake sva-çaktiù |
tvayerñayä säbhyadhikämunäpi
bindv-ägame tatra kavéçvareëa ||121||

vivåta-sva-guëotkarñe
guëini guëajïä na doñam äyänti |
préëanty asmiàs tasmän
maëòaya maëi-mälayä tvam amum ||122||
 devara-çiçira-guëair yat
samprati sakhi kundavalli phulläsi |
sva-daçana-kusumaiù püjaya
tad-adharam aruëaà tvam eväsya ||123||

ruñöeva kundalatikävadad acyutaà sä

seyaà hare’timukharä mukharä-sunaptré |
eñä sadaiva lalitä prakharä tvayä sä
labhyä kathaà nu muralé mådu-bhéruëätra ||124||

etäù pragalbhäù kuöilä bahvyas tvaà mådur ekalaù |

saàrakñya vasträlaìkäraà tad itaù sva-sakhén vraja ||125||

para-puruña-gådhnu-cittä
dharmädharma-ga-vicära-rahitäç ca |
mäm api tan-nija-saìge
kåtärthayitum udyatä etäù ||126||

yäsäà sva-dharma-niñöhänäà sädhvénäm amalätmanäm |

bälena devareëäpi sambhäñaëam asämpratam ||127||
tä naù sandüñayanty etä duruktyä yämi tad gåham |
dattvä mocaya mäà bandhäd viçäkhäyai pratiçrutam ||128||
(yugmakam)
tato hasann äha harir viçäkhäm
ehy ehi ratnäni gåhäëa sädhvi |
itérayaàs täà pariñañvaje’sau
sakhyo hasantyaù parivavrur enam ||129||

täbhis tadäsmin kalahäyamäne

kolähale procchalite ca rädhä |
prayatna-sammükita-bhüñaëä sä
praviçya kuïjäntar abhün nilénä ||130||

tävat sa-çaìkä tulasé tu vaàçéà

våndänvitaà kuïjam agäd gåhétvä |
våndäpy upädäya karät tato’syä
nidhäya vaàçéà hådi täm avädét ||131||

vaàçottaàsä vaàçike’si tvam ekä

sad-vaàçänäà kñudra-vaàçodbhaväpi |
yä lélänäà hetur etädåçénäm äséd rädhä-kåñëayor adbhutänäm ||132||

tataù sakhé-häsa-vilola-neträ
sa-gadgadaà kåñëam adhikñipanté |
tad-bähu-bandhän niviòät prayatnät
nirgatya roñäd avadad viçäkhä ||133||
 na smaù svéyäs tvat-kåtau vä sahäyä
grähyaà vittaà te kathaà naù parasya |
tasmäd arthoddeçikäyai nijäyai
dehy etat tvaà bhrätå-patnyai çaöheça ||134||

kundäli tvaà kià pragalbhäpi mugdhä

jätäkasmäd yat sva-devur dhanaà svam |
hitvä maugdhyäd anyadéyaà cikérñur
mälinyaà nas tena kià vä karoñi ||135||

täm abravét kundalatä viçäkhe

dadäty asau vo vara-sudvijäbhyaù |
dhanaà vadänyo nija-dharma-våddhyai
niñiddhya päpaà kim ahaà vidadhyäm ||136||

cet préti-dänam asyedaà kià bhétäù sthaù pratigrahät |

gåhétvä dviguëaà kåtvä yüyaà vitaratäcirät ||137||

citräbravéd dhanam idaà nija-vetanatvät

svéyaà sakhi tyajasi kià parakéya-buddhyä |
äòhyäsy anena na kåtis tava cet sva-sakhyai
svasyägrataù sapadi däpaya kundavallyai ||138||

punaù kaundy abravéc citre sva-ratnaà déyate’munä |

näìgékuruta cet käsya hänis tat sva-gåhe sthitam ||139||

kåñëädänaà pradänaà te kñudräsv etäsu nocitam |

sukalaù sukaläyäà tvaà rädhäyäà tat tad äcara ||140||

anviñya täm atha dåçä harir apy apaçyan

kuträpy uväca lalitäà kva nu gopitäsau |
cauré tvayä kuöilayä sva-sakhé puro me
änéyatäm itarathä tvam ihäsi daëòyä ||141||

säpy äha pratibhür1 nähaà kä jänäti kva sä gatä |

kuru räjyaà tayätra tvaà yogyayä yämy ahaà gåham ||142||

ekäbravét sä sva-gåhaà prayätä

paräbravét sürya-samarcanäyai |
anyäbravén mänasa-jähnavéà te
spåñöäpaviträ punar äplaväya ||143||

ity älébhiù pralabdho’sau2 paçyan kundalatänanam |

1
säkñiëé
2
häsito’sau
 tayä dåçä nikuïjäya preritas taà praviñöavän ||144||

tasmin praviñöe’tha nikuïja-gahvaraà

caturñu sakhyo’tha sa-kundavallikäù |
baddhvä latä-päça-cayaiù kaväöikä
dväreñu kuïjäìgana eva täù sthitäù ||145||

käntaà vékñyäntikäyäntaà säpasartuà kåtodyamä |

alabdha-nirgamä dvärñu talpaà nétämunä balät ||146||

smara-däva-pratapto’sau rädhäà sura-taraìgiëém |

raho labdhvä yathä-väïchaà reme kåñëa-mataìgajaù ||147||

névé-kaïcuka-mukti-rodha-vicalad-dor-utsvanat-kaìkaëä
vaàçéà me da-da-dehy alaà ma-ma-ma-mä-mety-ullasad-gadgadäù |
täruëy-ädi-dhanätma-sätkåti-susaàrakñodgata-vyagratä
udyad dhärñöya-bhaöäpasärita-dhåti-hré-vämatädy-älayaù ||148||

ävirbhüta-mitho’tipauruña-lasad-gäòha-prayogotsaväù
sétkäräïcita-kaëöha-küjita-sarat-péyüña-dhärotkaräù |
anyo’nyägraha-narma-pürvaka-kåtäkalpädi-çobhä dvayo
rädhä-mädhavayor jayanti madhuräù kuïje rahaù-kelayaù ||149||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’gäd daçamas tad-äli-sukha-kån-madhyähna-léläm anu ||o||

||10||

—o)0(o—

(11)

ekädaçaù sargaù

nändémukhém anusåtätha sabhäà sakhénäm

ägatya täà muralikäà hådi nihnuvänä |
våndäbravét kva nu gatau vraja-känaneçau
sakhyo nivedyam iha näv anayoù pade’sti ||1||

tä ücur etau smara-särvabhauma-

pärçvaà prayätau kalahäyamänau |
kià tan nivedyaà vada tat1 sugopyaà

1
vadataà iti päöhäntaram.
 ced gacchataà niñkuta-paööa-geham ||2||

våndäha naitad bhavatéñu gopyaà

rädhä-manaù-präëa-vapuù-samäsu |
nivedanéyaà saciväsv avaçyaà
kintv éçayoù sannidhi-räjitäsu ||3||

kréòävasänam avadhärya tataù samantäd

drañöuà tayor nidhuvanänta-viläsam utkäù |
ägatya kuïjam anu mukta-kaväöa-bandhäç
chidreñu datta-nayanäù paritaù sthitäs täù ||4||

ämreòitaù sväìga-vibhüñaëäya
tat kartuà pravåtto’py anayä niväritaù |
samucchalad-vibhramayä tad apy amuà
vibhüñayann äsa tayä sa bhüñitaù ||5||

sa puëòarékäccha-dale’tha kauìkuma-
draveëa käïcit pratilikhya patrikäm |
dadac chiro veñöanake svake priyäm
uttiñöha yävo bahir ity abhäñata ||6||

sakhé-trapä-kuëöhita-nirgamecchäà
caurém iva nyäya-jitäà gåhétvä |
kare balät phulla-vilocano’sau
kuïjälayät präìgaëam äsasäda ||7||

saìkucat-phulla-nayanau präëa-preñöhau puraù-sthitau |

håñyantyaù pariväryälyaù sakhém ähuù sa-sambhramam ||8||

muïcantyä naù kutra yätaà bhavatyä

näsmäbhiç cänviñya labdhvä kuto’pi |
dhåñöenäsét kvämunä vä prasaìgo
jätäsmät te bhägyato näbhibhütiù ||9||

niçamya täsäà parihäsa-bhaìgéà

niçämya cäsau rati-lakñaëäni |
käntaà nijäléù prati sücayantaà
hriyerñyayä coccalitä tadäsét ||10||

käntaà hasantaà kuöilékåta-bhrüç

calädharä gadgada-ruddha-kaëöhé |
sä tarjané-cälanayä tatarja svälér
hasantér avadac ca bhaìgyä ||11||

gåhonmukhéà karñatha vastra-karñaà

 lénäà kvacit sücayathäçv amuñmai |
saìge sthitäà khedayathämunä mäà
saìgaù kathaà vo’tha mayä vidheyaù ||12||

yuñmäbhir érita-sumatta-bhujaìga-varyän
mäà caïcalät sapadi kaëöaka-valli-sakhyaù |
sparçotsukäd apasåtäà cakitäà rurukñuù
kuïjäç ca rakta-sita-sac-chata-patrikäç ca ||13||
(vyäjoktiù)
kundavally avadat satyaà rädhe te nänåtaà vacaù |
yat tan-nirodhajaà cihnaà kåñëäìge dåçyate sphuöam ||14||

tékñëaiù sva-kaëöaka-nakhaiç caöuläbhir äbhis

tvad-gopanäya vapur asya latä-sakhébhiù |
äcoöitaà sakhi tad-aupayikaà tad etac
citraà tv idaà tad adhikaà yad idaà taväpi ||15||
(rüpakeëa vibhävanayä saìgatiù)

gopäìgaëä-gaëa-rater atilampaöasya
candrävaler dhåtir urasy amalasya yuktä |
yat tvaà bibharñi hådi täm ahitäm apédaà
citraà paraà sakhi vadätra ca tatra hetum ||16||
(çabda-çleñaù)

täm älaläpa lalitä kuru mätra çaìkäà

puàsaù paräd aticaläd bhaya-vidrutänäm |
sparçotsukäd vapuñi sädhvi kathaà saténäà
däridryam astu vana-kaëöakaja-kñatänäm ||17||
(vyäjoktiù)

pratyaìgänäà varëanaà çrotum asyäù

drañöuà cäsyaà bhäva-çävalya-ramyam |
nänopäyäàç cintayaty utka éçe sväléà häsyäd varëayämäsur älyaù ||
18||
(samädhiù)
tåptyai murärer atha rädhikäyä
mädhurya-karpüra-suväsitäà sväm |
vidhätu-kämäù kavitä-rasäläà
tayä niñiddhäù kuöila-bhruväpi ||19||

samphulla-govinda-mukhäravinda-
manda-smita-manda-maranda-siktaù |
tad-iìgita-jïaù kramataç calakñéà
taà varëayantyo jahasur vayasyäù ||20||
(yugmakam)
bhaìgyätha kundavalléà täà varëayantya ivälayaù |
 aprastuta-praçaàsäyä viñayaà sva-sakhéà vyadhuù ||21||
tataù sä lalitävädét paçyatälyo bibharty asau |
madhusüdana-sambhoga-cihnäni kundavallikä ||22||
(sa-çleñäprastuta-praçaàsä)

bhuvi çiva-liìgänéndor valitäny ekaikayä kalayä |

manye’syäù kuca-çambhü tä dadhatas taj-jigéñayä pracuräù ||23||
(rüpakotprekñä-vyatirekaiù saìkaraù)

häsa-vikäsa-çré-rada-paìktiù |
kåñëa-mude sä präha viçäkhä ||24||

kñayiñëuà taà hitvä çaça-jaöharam induà mita-kalaà

sadä pürëänaìkävigaëita-kalänäm aghabhidaù |
kaläbhir bahvébhiù kara-nakha-vidhünäà nija-tanüm
alaïcakre’syäù kià stana-giriça-liìga-dvayam idam ||25||
(rüpakotprekñä-vyatirekaiù saìkaraù)

säbhäñata tad-väk-tåptä tanu-madhyä |

kåñëaà sukhayanté çré-campakavallé ||26||

kià näga-raìgärpita-läsya-läïchane
pädämbuje vékñya hareù karämbuje |
tat-spardhayäsyäù kuca-nägaraìgake
mudä nyadhattäà naöanaiù kñatäni ||27||
(çleña-rüpakotprekñäù)
stréñu çreñöhä |
citrä cakhyau ||28||

citrä kanaka-lateyaà çyäma-tamäläçritä sphuöaà dhatte |

pakvaà çréphala-yugalaà tac cala çäkhopaçäkhikollikhitam ||29||
(utprekñätiçayoktibhyäà saàsåñöiù)

sabhäà préëayanté sakhéà lajjayanté |

sva-väëyä kavéçävadat tuìgavidyä ||30||

asyä lasat-tanu-vaném anu bhäti käma-

gambhéra-vedi-gaja-räö yad ihäsya bhätaù |
kumbhau miñeëa kucayor hari-päëi-janma-
kämäìkuça-kñata-çatau mada-lepa-citrau ||31||
(rüpakänumänäpahnuti-çleñäëäm anyonyäìgäìgébhävät säìkaryam)

viräjat-sudantollasat-soma-räjé |
tato’tipramodäj jagädendulekhä ||32||

asyäà surataraìgiëyäà kåñëo’kréòan mataìgajaù |

 tat-karäsphälanäkliñöollikhitau stana-korakau ||33||
(çleñotprekñä-saàmiçraka-rüpakam)

kåñëa-karëau sudhä-pürëau racayanté svayä girä |

väritäpi dåçä sakhyä raìgadevé jagäda sä ||34||

taruëimä-maëi-pürëau mudritau hema-kumbhau

nibhåtam urasi dhäträ gopitau bäòham asyäù |
nakhara-khanaka-caurair lubdha-kåñëeritais tais
tata ita iva khätau tatra kartuà suraìgam ||35||
(rüpakotprekñäbhyäm atiçayoktiù)

giridhara-tåptyai çaçi-vadanäà täm

tad anu sudevé parihasati sma ||36||

vana-priya-priyäà vitta suvarëa-däòimém imäm |

pétäà çuka-nakha-kñuëëaà dadhatéà sat-phala-dvayam ||37||
(rüpaka-çleñäbhyäm atiçayoktiù)

svävasaräptyä täm atha håñöä |

candramukhé sä varëayati sma ||38||

lokottarä häöaka-däòiméyaà phale

dadhänäpi påthag yad äbhyäm |
supakva-béjäny ali-vikñatena
pidhäya dhatte kusuma-dvayena ||39||
(vyatirekätiçayoktiù)
näréëäà mürdhaëyä
çré-jyeñöhä sävädét ||40||

asyä dåg-aïjanälepät pakva-jambü-phaläyate |

kåñëädhare’smin danto’syä bubhukñita-çukäyate ||41||
(luptopamä-kävya-liìge)
bhruveritä hådéçena väritäpi dåçeçayä |
rädhäà täà käïcanalatä spañöa-varëam avarëayat ||42||

näbhir lomävalir urasija-dvandvam äsyaà vibhäti

çré-rädhäyäyäm iti vidhi-kåtä paçyatäà bhräntir eñä |
satyaà sändrämåta-maya-sarasy eka-nälottham abja-
dvandvaà çaçvat kara-paricayair mélayan dévyaténduù ||43||
(apahnutiù)
sä mågé-locanä | mädhavé vyäharat ||44||

näbhiù kuëòaà trivali-vitatir mekhalä cävalagnaà

vedir lomävalir api juhüù çré-kucau bhadra-kumbhau |
kämo yajvä sujaghana-galau péöha-çaìkhau bakäreç
 cittäkåñöiù phalam iha babhau yajïa-çäläsya rädhä ||45||
(rüpakam)
bhänoù kanyäà dhanyäm etäm |
sä paçyanté väsanty äkhyat ||46||

bhrü-romävalyau dhanur-asi-late çré-kaöäkñäù påñatkä

bähü päçau gala iha daraù çré-nitambo rathäìgam |
dévyad-gaëòau kanaka-phalake çré-nakhäç cäìkuçäù
çré-rädhä bhäti smara-narapateù çastra-çälä viçälä ||47||
(rüpakam)
tad-väk-tåptä | våndävädét ||48||

rädhäyäù sutanuù sudhä-suradhuné bähü viçe sat-stanau

kokau çré-mukha-näbhi-päëi-caraëäù padmäni vakrälakäù |
rolambä madhura-smitaà ca kumudaà netre tathendévare
romälé jala-nélikeha lasati çré-kåñëa-håt-kunjaraù ||49||
(rüpakam)
punaù kåñëeìgitajïäs täù çlokair ekaikaçaù påthak |
vayasyäà varëayämäsuù premnä täà lalitädayaù ||50||

çaìkhärdhendu-yaväbja-kuïjara-rathaiù séräìkuçeñu-dhvajaiç
cäpa-svastika-matsya-tomara-mukhaiù sal-lakñaëair aìkitam |
läkñä-varmita-mähavopakaraëair ebhir vijityäkhilaà
çré-rädhä-caraëa-dvayaà sukaöakaà sämräjya-lakñmyä babhau ||51||
(svabhävokty-utprekñä-rüpaka-çleñaiù säìkaryam)

yat käntyä lavanäc chriyaù kiçalaye yä pallaväkhyäà nyadhät

padmäkhyäà naline vidhäya maliné-bhävaà niçä kokavat |
çokät kokanadäbhidhäà vilapanai raktotpale cety asau
sä rädhä bhuvi tat-pada-dvayam idaà kenopameyaà bhavet ||52||
(vyatirekaù)

apürvä çré-rädhä-caraëa-kamala-nakha-candrävalir
iyaà sadä pürëä bhänté hari-hådi niraìkäruëa-ruciù |
samutphullaà tasyendriya-kumuda-våndaà vidadhaté
haöhäc candrävalyä viracayati yä vismåtam api ||53||
(rüpaka-virodha-vyatireka-çleñäh)

täruëye nava-räjïi néti-çithile rädhä-vapuù-pattane

vakñoja-dvaya-dasyunä sa-jaghanenäkramya madhyaà balät |
pauñkalyaà nikhilaà håtaà trivalibhiù phutkära-bhétyä guëair
baddhvä sthäpitam ity avetya bhayato gulphau niléya sthitau ||54||
(rüpakotprekñayoù saàsåñöiù)

sva-sthityaiva stambhita-svarëa-rambhä
stambhärambhe dévyato’syä sujaìghe |
 dhätränaìgoñëärta-kåñëebha-çéta-
cchäyä-çälä-stambhatäà lambhite ye ||55||
(rüpakotprekñe)
asyä miñät prasåtayor madanäya haimä-
läna-dvayaà vidhir adäd anumärthitaù kim |
yat kåñëa-citta-mada-matta-gajaà sa cäsmin
tan mädhuré sudåòha-çåìkhalayä babandha ||56||
(rüpakotprekñäpahnuty-anumänäni)

jänu-dvayaà na tad idaà våñabhänu-jäyäù

kämasya te kanaka-sampuöike sugupte |
yat kåñëa-hån-nayana-ratnam aneka-yatnaiù
saàmuñya so’yam anayor mumude nidhäya ||57||
(apahnuti-rüpakotprekñänumänäni)

tvaci kaöhina-karebhyaù padminäà bhéù kareù

syäj jalamaya-kadalénäà hréç ca käëòäd asärät |
hari-karabha-viläsäyäsa-labhye tad asyä
nirupama-madhure te sakthiné kena tulye ||58||
(vyatirekaù)

manojïaà çré-govardhana-kaöakam aïcan na labhate

mudaà yaù kälindyäù pulina-guëa-lélä-smaraëa-jäm |
na tatratyäà cäsyäù pulinam anuvindann agharipur
nitambaà so’syäntäà samalabhata paçyann ubhayajäm ||59||
(sandeha-rüpaka-luptopamäù)

rädhä-çroëir iyaà samäna-pulinaiù satyä kaver gér iyaà

yad veëé yamunä tad eva pulinaà käïcé marälé-tatiù |
no cet tatra harer mano-naöa-varaù çré-räsa-läsyaà kathaà
sväbhir våtti-sakhé-naöébhir aniçaà kurvan na viçrämyati ||60||
(rüpakänumäna-vyatirekäù)

véryonmattair madakari-tanu-sthülatä hasta-kumbhair

maitréà kåtvä çaöha-guru-nitamboru-vakñoja-cauraiù |
pauñkalyaà me håtam iti bhaya-krodha-çokäd iväsyä
duùsthaà madhyaà tvaritam akarot siàha-madhyena sakhyam ||61||
(rupakotprekñe)

asyä nitamba-stanayor daridrayoù

sandhià vidhäyähåta-madhya-sampadoù |
paçcäd vidhir vékñya kalià pralubdhayoç
cakära sémäà trivali-cchalena kim ||62||
(utprekñäpahnuté)

bälya-mitra-virahäd avalagnaà
 kñéëatäm upagataà prasamékñya |
bhaìga-bhéti-vidhuro vidhir asyäù
kià tridhävali-guëaiù prababandha ||63||
(utprekñä-rüpake)

sudhä-sarasyäà kanakäbjiné-dalaà
bhåìgäli-phulläbja-viräjad-antaram |
kim etad äbhäti na kintu rädhikä
tundaà saromävali-näbhi-bhüñitam ||64||
(niçcayänusandehaù)

cala-dala-dala-jäle kampadaà haima-dévyat

kamala-nava-dalälau jäòya-daà nirjayena |
tilakitam iva roma-çreëi kastürikäbhis
tad idam udaram asyä bhäti sämräjya-lakñmyä ||65||
(rüpaka-vyatirekotprekñäù)

bhåìgärämbhoja-mälä-vyajana-çaçikalä-kuëòala-cchatra-yüpaiù
çaìkha-çré-våkña-vedyäsana-kusuma-latä-cämara-svastikädyaiù |
saubhägyäìkair amébhir yuta-kara-yugalä rädhikä räjate’sau
manye tat-tan-miñät sva-priya-paricaraëasyopacärän bibharti ||66||
(svabhävokty-utprekñäpahnutayaù)

çré-kämäìkuça-tékñëa-cäru-çikharair mäëikya-pürëendubhiù
çliñöägrärdha-vibhäga-gandha-phalikä-çreëé-dalaiù çobhite |
padme ced abhaviñyatäà kvacid api çré-rädhikä-hastayor
aupamyaà jita-pallaväbja-cayayoù sampräpsyatäà te tadä ||67||
(rüpaka-vyatirekätiçayoktayaù)

rädhä-karäbja-nakharäù sukhara-bakärer
vakñas-taöé-garuòa-ratna-kaväöikäyäm |
utkérëa-citra-karaëäya ratéça-käroñ
öaìkäù susükñma-niçitäù sphuöam ullasanti ||68||
(rüpakotprekñe)

müle’dho-vadanaà varäöaka-yugaà cägre’mbuje bibhraté

naite svarëa-måëälake ratipater ye päçatäm ägate |
kåñëotphulla-tamäla-veñöana-paöu-bilvat-kucädhaù
phale rädhä-bähu-late ime kara-yuga-çré-pallave dévyataù ||69||
(sandeha-rüpaka-luptopamäù)

kämärti-sindhu-taraëäya harer vidhäträ

rädhä vyadhäyi taraëir maëi-citra-haimé |
tat-kñepaëé ca nihita-çubha-roma-räjir
nyastaà ca bähu-yugalaà kim aritra-yugmam ||70||
(utprekñä-rüpake)
 çré-rädhikä-pärçva-mattalike çubhe
saundarya-kanye våëutaù sma ye svayam |
mädhurya-putrau hari-pärçva-sad-varau
savyäpasavya-krama-vaiparétyataù ||71||
(rüpakam)

smara-jaya-lipi-yuktä häöaké-paööikeyaà kim u vidhåta-manobhü-

çastrikaà svarëa-péöham |
madana-bhujaga-päçädhära-tüëaà nu haimaà
nahi lasati viräjad-veëi rädhä-supåñöham ||72||
(niçcayänta-sandehaù)

sahaja-vinatam aàsa-dvandvam asyäù kavéndrä

giridhara-kara-çaçvad-bhärato namram ähuù |
mama tu matam anuccair apy adaù sarvam uccaiù
çirasa-gaëam atétyodbhäti tat-saubhagena ||73||
(vyatireka-virodhotprekñäù)

saundarya-lakñmér iha kävya-lakñméù

saìgéta-lakñméç ca harer mude’sti |
pürëeti dhätur gaëanät tu rekhä-
trayeëa kaëöhaù kim u bhäty amuñyäù ||74||
(utprekñä)

sémärtham uccaiù çirasor viväde

baliñöha-näsä-stanayor vidhätä |
rädhä-vapur névåti-kaëöha-madhye
rekhä-trayenaiva cakära sémäm ||75||
(utprekñä-rüpake)

vyarthékåtä svara-guëair gahanaà pikälé

bheje sudhä ca kaöutäà jaòatäà tata-çréù |
yasya çriyä dara-tatiç ca samudram asyäù
kenopamäntu kavayas tam imaà sukaëöham ||76||
(dépaka-vyatirekau)

yo bälärka-vikäçi-supta-madhupa-svarëämbujaika-cchado
viçrämyat-pika-hema-mandira-gaväkñädho-viöaìko’pi yaù |
tau rädhä-mada-bindu-cäru-cibukaà dåñövä sva-sämyotsukau
çré-kåñëäìguli-saìga-saubhaga-guëair nyakkåtya vibhräjate ||77||
(vyatirekaù)

bandhor harer jévatayäsya tat tä

premno bahir bimbatayä tathäsya |
rädhädharauñöhäv iti bandhujéva-bimbau
 svayaà tan nahi sämyam äbhyäm ||78||
(rüpaka-vyatirekau)

änanda-pürëämåta-sattva-mürteù
kåñëasya jévätutayäpta-kérteù |
etävatä varëita-san-mahimno
rädhädharasyänya-guëaiù kim uktaiù ||79||
(svabhävokty-äkñepau)

rädhä-dantän vijita-çikharäphulla1-kundädy-amiträn
viçva-vyäptérita-nija-karän unmadän vékñya vedhäù |
dräk ced oñöhädhara-supihitän näkariñyat tadä te
nänä-varëaà jagad api sitädvaitam eva vyadhäsyan ||80||
(udätta-vyatirekätiçayoktayaù)

kundäkåtir héra-rucir vicitra-

çré-rädhikäyä rada-kéra-räjiù |
yä nitya-kåñëädhara-bimba-mätra-
svädena lebhe çikhara-cchavitvam ||81||
(rüpaka-tadguëau)

rädhä-rasajïäruëa-ratna-darvé
kåñëäya reje pariveçayanté |
san-narma-saìgéta-sukävya-rüpän
sva-väg-viläsämåta-sad-vikärän ||82||
(rüpakam)

yäà kåñëa-sat-kérti-vidagdha-nartakéà
rädhä-svakaëöhe nilaye nyavéviçat |
cakästi sükñmäruëa-çäöikäïcalaà
tasyä bahiù-sthaà rasanä-cchalena kim ||83||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

çré-kåñëa-sat-kérty-abhidhäna-nämno
sunavya-yünor mithunasya dhäträ |
hindola-léläbhiratasya cakre
rädhä-rasajïäruëa-vastra-dolä ||84||
(rüpakotprekñe)

péyüñäbdhi-taraìga-varëa-madhuraà narma-prahelé-mayaà
çabdärthobhaya-çakti-sücita-rasälaìkära-vastu-dhvani |
bhåìgé-bhåìga-piké-pika-dhvani-kaläsvadhyäpakaà räjate
çré-kåñëa-çravaso rasäyanam idaà çré-rädhikä-bhäñitam ||85||
(rüpaka-svabhävokté)

1
çikharän phulla-
 premäjya-narmäli-sitä-rasävalé
mädhvéka-manda-smita-candra-samyutä |
asyä måñerñyä maricänvitädbhutä
väëé rasälollasatéça-tåptidä ||86||
(rüpakam)

sudhä-sarid iyaà hareù kim u mano-maräläçrayaù

sudhä-kiraëa-kaumudé-tåñita-dåk-cakoré-gatiù |
sudhä-sita-ghanävalé sutanu-cätaké-jévané
viräjati na rädhikä-smita-sudhormir unmélati ||87||
(rüpaka-niçcayänta-saàçayau)

harer guëälé-vara-kalpa-vallyo
rädhä-hådärämam anu praphulläù |
lasanti yä yäù kusumäni täsäà
smita-cchalät kintu bahiù skhalanti ||88||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

çré-rädhä-vadanaà sudhäkñaya-saraù kåñëärëavaà yat tato

niñkramyäïcati païcama-svara-sudhä-srotasvatéyaà kvacit |
saìgétämåta-vähiné tata ito väëé-sudhä-nimnagä
kväpy ämoda-sudhä-dhuné smita-sudhä divyä nadé cänyataù ||89||
(rüpaka-tulyayogitänumäna-kriyä-dépakäni)

rädhäyä vadanaà sumeru-çikharaà nyak-kåtya vibhräjate

yat tasmät smita-sat-sudhä-suradhuné kåñëämåtämbhonidhim |
divyämoda-sudhä-suparva-taöiné väëé sudhä-svarëadé
saìgétämåta-jähnavé svara-sudhä-mandäkiné cäïcati ||90||
(kriyä-dépakänumäna-rüpaka-tulyayogitäù)

nayana-pathika-yäträ-maìgaläyäghaçatror
vidhir iha mukha-padmaà rädhikäyä vidhäya |
tad-adhi nihita-cakñuù-khaïjanau vékñya lolau
nibhåtam akåta näsä-svarëa-daëòe nibaddhau ||91||
(rüpakotprekñe)

hari-nayana-cakora-prétaye rädhikäyä
mukha-çaçinam apürvaà pürëam utpädya dhätä |
nayana-hariëa-yugmaà nyasya tasmin sulolaà
nyadhita tad avaroddhuà pärçvayoù karëa-päçau ||92||
(rüpakotprekñe)

candraù kalaìké kñayito’tivihvalas

tat-päda-ghätair malinaà yathämbujam |
sunirmalaà santata-pürëa-maëòalaà
kenopameyaà vada rädhikänanam ||93||
 (vyatirekaù)
rädhäyä jita-hema-darpaëa-madaà gaëòa-dvayaà sundaram
läväëyämåta-pürëitam hi kanaka-kñauëyäà saro-yugmakam |
yat täöaìka-suvarëa-padma-kalikaà kasturikä-citra-sac-
chaivälaà makaré-viläsa-valitaà kåñëäti-tåñëä-haram ||94||
(rüpakänumäna-vyatirekäù)

çré-kåñëa-çré-nayana-madhupa-dvandva-poñäya
dhätä çré-lävaëyämåtamaya-sarasy änane rädhikäyäù |
utpädyäsmin nayana-yugala-cchadmanendévare dve
çré-gaëòendü nyadhita sa tayoù pärçva utphullatäyai ||95||
(rüpakotprekñäpahnutayaù)

nivasati nanu rädhä-bhälaçälärakäntar

våta-tanur iha kaçcit kéra-räjaù sa-tåñëaù |
rasavad-adhara-bimba-prekñaëäd asya caïcuù
kalayata bata näsä-cchadmanä nirgatästi ||96||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

asyäù sunäsä madanädbhuteñur

vyälola-cillé-dhanur-arpito’pi |
viveça muktä-phalakägrako’pi
drutaà harer håd dhåti-varmitaà yaù ||97||
(virodha-rüpaka-viçeñoktayaù)

amuñyäù çré-näsä-tila-kusuma-tüëo rati-pater

adho-vaktraà pürëaù kusuma-viçikhaiç citra-mågayoù |
mukha-dvärä tasmät smita-caya-miñät te nipatitäù
çaravyatvaà yeñäm alabhata hareç citta-hariëaù ||98||
(rüpakäpahnuti-vibhävanäù)

rädhäyä nayanäïjanädhara-rucä vyäptaà nu guïjäyate

näsä-mauktikam etad ity aviduñäà kävyaà mamaitan matam |
çaçvat-kåñëa-viräji-rägi-hådaya-çväsänilair bhävitaà
tat-tad-varëatayäçu tat-pariëataà teñäà hi tat-tad-guëaiù ||99||
(luptopamä-tadguëau)

nayana-yuga-vidhäne rädhikäyä vidhäträ

jagati madura-säräù saïcitäù sad-guëä ye |
bhuvi patita-tad-aàças tena såñöäny asärair
bhramara-måga-cakorämbhoja-ménotpaläni ||100||
(viçeñälaìkäraù)

khaïjanatékñaëam aïjana-liptaà
kaïja-nava-smaya-bhaïjana-dåptam |
çaïjananäcyuta-raïjana-çélaà
 sumukhi taväëòaja-gaïjana-lélam ||101||
(anupräsa-luptopame)

dhätä kuëòala-ménaräja-naöayor dämpatya-siddhyai hare

rädhäyä mukha-sat-sudhä-sarasi tan-netra-dvayé-vyäjataù |
läsyaà çikñayituà jhañeça-tanaye bäle vidhäyänayoù
pärçve lolatayä paläyana-bhiyä çré-karëa-jäle nyadhät ||102||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

rädhäkñi-padma-dvaya-dhämni tiñöhataù
sadä såjantau bhramara-prajäpaté |
prajävaléà mänasikéà yato’sakau
kaöäkña-dhärä-miñato nirety uta ||103||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

bhruvau tiraù-prasäriëyau viñëukräntä-late dhruvam |

asyäù kåñëe yayor bhätaù kusume netrayor miñät ||104||
(rüpakäpahnuté)

kià rähuëä kavalitendu-kale bahiñöhe

tad-danta-daàça-galita-stimitäìka-leçe |
ete na kintu kaca-cilli-latäntaräle
çré-rädhikälikam idaà vimalaà vibhäti ||105||
(niçcayänta-sandehaù)

rädhälikaà cilly-alakäli-maïjulaà
navendu-lekhä-mada-häri dévyati |
upary-adhaù ñaöpada-päli-veñöitaà
yathä navaà käïcana-mädhavé-dalam ||106||
(upamä)
guëa-maëi-khanir asyä vallabhaù kåñëa eva
praëayini bhavitäsyäù kåñëa evänurägaù |
iti lipir alikäntar-vaidhaséyästy asau kià
bahir api mada-sindürendu-dambhät sphuöäbhüt ||107||
(rüpakotprekñäpahnutayaù)
sémanta-rekhäïcy-aruëämbarävåtaà
saindüram asyäs tilakaà vibhäti |
karävaguëöhäbhidha-mudrayävåtaà
tämrärghya-pätraà sa-çikhaà smarasya vä ||108||
(upamä)
çré-kåñëa-hån-matta-mataìgajasyä-
viñöasya rädhä-kaca-känanäntaù |
tad-gaëòa-sindüra-madäbhiñiktaà
vartmäsya sémanta-miñäd vibhäti ||109||
(rüpakäpahnuté)
 çré-rädhäçrayaëät sukhaà nivasatoù keçänana-vyäjato
dhväntendvor hådi çaìkitaà na hi gataà nirvairiëor apy aho |
dhväntaà yan nija-sémani bhramaraka-vyühaà puraù svaà bhayäd
induç cälika-sat-kalägraga-nija-vyühaà sva-guptyai nyadhät ||110||
(rüpakäpahnuty-anumänäni)

alaka-madhupa-mälä bhäti yä rädhikäyä

mukha-kamala-madhülé-päna-lubdhopariñöät |
nayana-hariëa yugmärodhanäyäghaçatror
madana-måga-yunäsau lambhitä vägurätvam ||111||
(rüpakotprekñe)

rädhä-mano-våtti-latäìkurä gatäù
kåñëasya ye bhävanayä tad-ätmatäm |
sükñmäyatäù prema-sudhäbhiñekatas
te niùsåtä keça-miñäd bahir dhruvam ||112||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

sva-çriyä cämarän puñëac-chiti-kaëöha-kaläpadam |

kaiçyaà våndävaneçvaryä viñëor aiçyam iväbabhau ||113||
(çleñopame)
kåñëäìga-bhäso nicitäù susükñmäù
çré-rädhayä yä manasä dåçä ca |
tä eva dhammilla-miñeëa vandyäù
puïjékåtä mürdhni dhåtä vibhänti ||114||
(utprekñäpahnuté)
ratnävalé-känti-sarasvaté-yutä
muktä–prasünävali-gaìgayänvitä |
nija-çriyäsau yamunäyitä svayaà
veëé triveëéva babhau nata-bhruvaù ||115||
(rüpakotprekñopamäù)
viläsa-visrastam avekñya rädhikä-
çré-keça-päçaà nija-puccha-piïchayoù |
nyakkäram äçaìkya hriyeva bhejire
girià camaryo vipinaà çikhaëòinaù ||116||
(utprekñä)
rädhäyäù kuìkumänäà parimala-vitatir nirjihéte’khiläìgän
nabhi-bhrü-keça-neträd aguru-mågamadälipta-nélotpalänäm |
vakñaù-çroträsya-näsä-kara-pada-yugaläd indu-liptämbujänäà
kakña-çreëé-nakhebhyo malayaja-rasa-saàsikta-sat-ketakénäm ||117||
(dépaka-svabhävokté)
kåñëendriyählädi-guëair udärä
çré-rädhikä räjati rädhikeva |
sarvopamänävali-mardi-çéläny
aìgäni väìgäni ca bhänty amuñyäù ||118||
(ananvayälaìkäraù)
 çré-rädhikänanya-samä lasaty asau
mädhurya sampattir iväghavidviñaù |
mädhurya sampattir apéyam uccakaiù
çré-rädhikevänupamä viräjate ||119||
(upameyopamä)
premä pramäëa-rahito’nupamä guëa-çréù
saundarya-sampad asamä ruciraà ca çélam |
täruëyam adbhutatamaà sakhi rädhikäyäù
kåñëaù kathaà na bhavitä vaçago guëajïaù ||120||
(sad-yoga-samuccayaù)
pätivratyaà kva nu para-vadhütväpavädaù kva cäsyäù
premodrekaù kva ca para-vaçatvädi-vighnaù kva cäyaà
kvaiñotkaëöhä kva nu bakaripor nitya-saìgädy-alabdhiù
mülaà kåñövä kañati hådayaà käpi çalya-trayé naù ||121||
(sad-asad-yoga-samuccayaù)
kä kåñëasya praëaya-jani-bhü rädhikaikä na cänyä
käsya preyasy anupama-guëä rädhikaikä parä na |
kä cakre taà sva-vaçam aniçaà rädhikä netarä tad
väïchä-pürtau prabhavati hi kä rädhikä näpareha ||122|| 1
(caturvidha-parisaìkhyä)
praphulla-punnäga-kåtäçrayä sadä
praphullitäìgé madhusüdanäçrayä |
ämoda-pürëä vara-patra-bhaìgikä
våndävane’sau lasatéha rädhikä ||123||
(samäsoktiù)
na dékñäsyäù çikñä çravaëa-paöhane vä guru-mukhät
tathäpéyaà rädhä tri-jagad-abalä-vismaya-bhuväm |
kalämbhodheù çaurer api parama-santoñaëa-kåtäà
kalänäm äcäryä vraja-måga-dåçäm apy ajani sä ||124||
(vibhävanä)
tåëé-kåta-tyakta-kuléna-näré-
dharmäpi dürojjhita-bhartåkäpi |
saté ca yäbhépsita-sac-cariträ
rädhä vidhäträraci citra-çélä ||125||
(viçeñoktiù)
prajägara-svapna-suñuptiñu
çré-gändharvikäyäù satataà hi nänyä |
mano-vapur-väg-akhilendriyäëäà
kåñëaika-tänatvam åte’sti våttiù ||126||
(tulya-yogitä)
çaphara-måga-cakoré-khaïjanämbhoja-bhåìgé

1
This verse read as follows in Caitanya-caritämåta:
kä kåñëasya praëaya-jani-bhüù çrématé rädhikäikä
käsya preyasy anupama-guëä rädhikäika na cänyä |
jaihmyaà keçe dåçi taralatä niñöhuratvaà kuce’syä
väïchä-pürtyai prabhavati sadämuñya rädhaiva nänyä ||
 nikara-madana-väëa-çreëé nélotpaläni |
hari-dhåti-dhana-caurai rädhikäyäù pravéëaiù
sahaja-nayana-lélä-nartanair nirjitäni ||127||
(tulya-yogitä)

cakora-väpéha-sarojinénäà
pälir nabho’raëya-jaläni dénä |
hriyeva bheje katham atra hetuà
kåñëaika-täne vada rädhike naù ||128||
(paryäyoktiù)
rädhe cakorävali-cätakälé-
sarojinénäà hådi yo’tigarvaù |
sadaika-tänatva-bhavaù sa luptaù
kåñëaika-tänatvam avekñya te’bhüt ||129||
(paryäyoktam)

gér-bhür-lélä-yuvatiñu varaiù sad-guëaiù sära-bhütäs

täbhyaù sä çrés tata iha mahä-prema-gopäìganäs täù |
täbhyaç candrävalé-mukha-lasad-yütha-näthä amübhyaù
çré-rädhäsyäà bata hi nitaräà so’pi kåñëaù sa-tåñëaù ||130||
(säränumänäbhyäà saìkaraù)

candrävalé-praëaya-rüpa-guëaiù prayatna-
vyakté-kåtair vyaracayat sva-vaçaà bakärim |
çré-rädhikä tu sahaja-prakaöair nijais tair
vyasmärayat tam iha täm api hä kuto’nyäù ||131||
(vyäghätälaìkäraù)

na doña-leço’pi guëair lasantyäà

çré-rädhikäyäm iti gér na satyä |
keçeñu kauöilyam uroja-kumbhe
käöhinyam akñëoç ca yad asti laulyam ||132||
(vyäja-stutiù)

dåçau cakoryau sakhi rädhikäyäù

kåñëänanendoù smita-kaumudénäm |
pänän mukhämburuhaà yad asmin
kåñëäkñi-bhåìgau patataù sa-tåñëau ||133||
(anumänam)

vinäpy äkalpaiù çré-våñaravi-sutä kåñëa-savidhe

mudotphullä bhäväbharaëa-valitäléù sukhayati |
vinä kåñëaà tåñëäkulita-hådayälaìkåti-cayair
yutäpy eñä mlänä malinayati täsäà tanu-manaù ||134||
(vinoktiù)
 kåñëaù puraù sphurati pärçva-yuge ca paçcäc
cittasya våttiñu dåçor viñaye ca çaçvat
çré-gaëòayoç ca kucayos tarale yato’syäù
çré-rädhikä tad iha kåñëa-mayéti satyam ||135||
(paryäyaù)

kåñëasya saundarya-bharair vinirjitaù

kämo’sya kiïcit pratikartum akñamaù |
rädhäm iha préti-matéà vinirëayaàs
täà bädhate’ddhä tad-agocare’baläm ||136||
(pratyanékam)

spåçati yadi mukundo rädhikäà tat-sakhénäà

bhavati vapuñi kampa-sveda-romäïca-bäñpam |
adhara-madhu mudäsyäç cet pibaty eña yatnäd
bhavati bata tad äsäà mattatä citram etat ||137||
(asaìgatiù)

kåñëo varéyän puruñeñu sad-guëaiù

çré-rädhikä stréñu guëaiù varéyasé |
saìgaà vidhätus tv anayoù parasparaà
dhätur narénarti guëajïatä-yaçaù ||138||
(samälaìkäraù)

iyaà kåñëäd aìka-srajam urum upädäya ruciräà

vadänyäsmai rädhä sapadi maëi-mäläm iha dadau |
nipéyäsyäù kåñëas tv adhara-madhu danta-kñatam adhäd
gåhétväbhyäm älyo dara-tad-avalokaà tanum aduù ||139||
(parivåttiù)

anyaiva saundarya-samåddhir asyä

bhaìgé tathänyä vapuño dåçoç ca |
sväntasya colläsa-bharas tathänyo
rädhaiva sänyä priya-saìgamena ||140||
(dvitéyätiçayoktiù)

sva-saurabhämodita-dig-vitänäà
kaumalya-saundarya-maranda-pürëäm |
paìkejanéà tväà sakhi caïcaréko
hitvä kathaà dhävati ketakéà täm ||141||
(aprastuta-praçaàsä)

mädhavyäù çrér mädhavenaiva ramyä

mädhavyaivotphullä yä mädhava-çréù |
ity anyonya-çré-samulläsa-hetü
etau yadvad yäminé-yäminéçau ||142||
(aprastuta-praçaàsayä anyonya-samäsäbhyäm aìgäbhyäà saìkaraù)

dåñövä rädhäà nipuëa-vidhinä suñöhu kenäpi såñöäà

dhätä hrélaù sadåçam anayä yauvataà nirmimatsuù |
säraà cinvanasåjad iha tat svasya såñöeù samäsyä
naikäpy äséd api tu samabhüt pürva-såñöir nirarthä ||143||
(viñamaù)

nirmäya rädhä-vadanaà vidhäträ

dåñövämbujendü bahu-doña-pürëau |
açuddhatäà vyaïjayatä tayos
tau kåtau dvi-rephäìkam asé-viliptau ||144||
(pratépaù)

rädhä-guëänäà gaëanäti-gänäà
väëé-vacaù-sampada-gocaräëäm |
na varëanéyo mahimeti yüyaà
jänétha tat-tat-kathanir alaà naù ||145||
(äkñepaù)

itthaà sälaìkära kävyaiù sahäsaà

kåñëaù käntäà varëitäìgéà sakhébhiù |
paçyan phullat saìkucad bhugna neträà
netra çrutyos tåptim uccair aväpa ||146||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
çré-rädhä tanu varëanämaya itaù sargo’yam ekädaçaù ||

||11||

—o)0(o—

(12)

dvädaçaù sargaù

athäha våndä vraja-känaneçau

pädämbuje väm åtu-käru-mukhyaiù |
niveditaà ñaòbhir ihästi yat tat
särdhaà samäkarëayataà sakhébhiù ||1||

préty-arthaà yuvayoù sucitritam idaà våndävanaà kiìkarair

 asmäbhir bahu-yatnato nipuëatä-sarvasva-pratyarpaëaiù |
tan-näthau kåpayä samékñya saphalaà kartuà yuväm arhataà
bhåtyänäà hi viçeña-kauçala-kåter éçävalokaù phalam ||2||

våndävana-sthira-carais tat-tal-lélä-sthalé-sthitaiù |
niveditaà padäbje yat tac cäkarëayataà prabhü ||3||

anyonya-saìgollasitau bhavantau
drañöuà nijärthaiù karuëodbhavair väm |
niñevituà cäjani yä saméhä
täm arhataà naù saphalé-vidhätum ||4||

tävad etyäbravét kåñëaà subalena samaà baöuù |

våndävana-prajäù kåñëa niùsväs te rädhayä kåtäù ||5||

saundarya-mädhurya-mayé vanasya yä
lakñmér håtäsyäs tanu-çobhayaiva sä |
phala-prasünädi-mayé bahiç ca yä
sakhébhir eñäpi samakñam ävayoù ||6||

nändémukhé samupasåtya tato’vadat tau

svasty astu väà sahacaré-gaëa-saàyutäbhyäm |
säçéù-çataà bhagavaté yad ihädiçad väà
tat karëayoù pathikatäà nayataà çubhaàyü ||7||

sa tékñëa-daëòaù smara-cakravarté
våndäöavé-räjya-pade bhavantau |
samäna-sämantatayäbhiñicya
nyayojayad bhåìga-pikädi-cärän ||8||

tad ätma-madhye kalinä na saàyutiù

sambhoga-hänir nåpater bhayaà tathä |
samaïjasatvena tato mad-äjïayä
räjye sukhaà nirviçataà yuväm iti ||9||

mäm ävadat sä punar ittham éçä

viväda äsét prathamaà tayoç cet |
våndä våtä tvaà suvicärya mahyaà
doño’tra k asyeti nivedayäçu ||10||

nändémukhém atha jagäda haris tvam asyä

jänäsi våttam akhilaà milanaà kuto nau |
niùsvékåtaà vanam idaà savayasyayä me
vaàçé ca sä vimuñitä çaöhayänayädya ||11||

kaundy abravéd yat smara-särvabhauma-

 pärçvaà prayätau kalahäyamänau |
hare bhavantau påthu-garvavantau
kià tatra våttaà kathayätra satyam ||12||

kåñëo’vadat tasya samépa etäà

nétvä mayoktaà vana-luëöhikeyam |
nigåhyatäà daëòitam etad-arthaà
mad-artham asyä mayi däpayeti ||13||

påñöämuneyaà tam uväca gopair

asaìkhya-gocäraëato vanaà te |
unmülitaà tat-phala-puñpa-lubdhaiù
svayä çriyä poñitam asty ado naù ||14||

çaithilya-bhäjo’sya måñä giräsyä

dåñöo mayäsyäà dåòha-pakña-pätaù |
siddhe’pi doñe na kåto vicäraù
säkñät sa yuñmäsu samarpito yat ||15||

säbravéd yadi tasyäsyäà pakña-pätas tadäsakau |

täruëya-ratnaà sandaëòya kena nirvacanékåtä ||16||

nåpeìgitenädhvani taà nijärthaà

mayärthitäpécchati cen na dätum |
imäà tadä daëòayituà pravåtto’
nayä balät pratyuta daëòito’smi ||17||

kaöäkña-bäëaiù kuöilébhavad-bhruvä
viddhas tayä gadgada-ruddha-kaëöhayä |
mudaà sa lebhe kila kunda-vallikä
säpi sva-lélä-kamalena täòitä ||18||

tataù çiro-veñöanataù sa patrikäà

niñkäsya nändévadanä-kare nyadhät |
sä täà paöhaty asphuöam arthitotsukaiù
sabhyaiù punas taiù sphuöam apy aväcayat ||19||

svasti çré-smara-särvabhauma-caraëäbjänäà sa-nändémukhé-

våndä-kundalatädi-sabhya-nicayeñv etat samäjïäpanam |
deyä känana-sat prajäù prati håtä çré-rädhayä çrés tato
rädhä-mädhavayor yathä muralikä-nyäyo vidheyaç ca vaù ||20||

sabhyeñu påcchatsv atha rädhikäà täà

puraù sthitoväca tadä viçäkhä |
puränayäkhyäyi nåpägrato yat
puñëäti seyaà vanam ätma-lakñmyä ||21||
 athäha lalitä mugdhe tad etat kathanena kim |
pratibimbaà hi rädhäyäù çré-mürter vraja-känanam ||22||
kià kariñyati räjä naù sücakair upayäpitaù |
pälayämo’öavéà svéyäà gåhëémo’syäù phalädikam ||23||
tathäpy äjïäsya pälyä ced gatvägre paçyatäöavém |
våndävaneçayä puñöäm ätma-poñaà sakhém iva ||24||

naiväsmäbhiù kväpi dåñöästi vaàçé

dharmocchittyai dékñitä yä saténäm |
säsmad-diñöyä labhyate cet tadainäà
kåñëäpürair vähayämaù samudram ||25||

nändy abravét kåñëa vana-prajäbhyo

dattä mayä çrér iti yad vaco’syäù |
satyaà måñä veti vicärya pürvaà
vaàçyä vicäraù parato vidheyaù ||26||

vanam anu lalitägrekåtya rädhäà calanté

vipina-viharaëecchuù preñöhayoù präha sabhyän |
calata saha mayaiva sva-çriyä rädhayäddhä
kalayata vanam etat poñitaà bhüñitaà ca ||27||

khaga-måga-taru-vallé-patra-puñpädi-vånde
prakaöa-kanaka-gaurädvaita-varëe’tha jäte |
agharipu-mukha-sabhyänäà tu te te padärthäù
paricaya-padam éyuù kevaläkära-bhedaiù ||28||

sabhyän puraskåtya jagäda nändé

satyaà vacaù çré-våñabhänujäyäù |
puñöaà sva-käntyä vipinaà yad asyä
netrotsavaà nas tanute’khilänäm ||29||

kåñëo’vadad yäti yadeyam älayaà

sampattim ädäya vanasya kåtsnaçaù |
äyäti ced bhüpa bhiyärpayaty amüà
tad indrajälaà kim u vetti rädhikä ||30||

harñotphulläù prahasita-mukhér vékñya sarvä vayasyäù

kåñëe yatnät sapadi baöunä präpite’gresaratvam |
çré-rädhäyä dyuti-çavalitä kåñëa-käntiù samåddhä
protsarpanté marakata-nibhä vyänaçe känanaà tat ||31||

håñöo’vadac chré-madhumaìgalas tän

mitho miladbhyaù çavalojjvaläìgau |
rädhä-mukundau smara-täpitau kià
 tad-vaïcanäyaikyam iha prayätau ||32||

sabhyän üce prahasita-mukhé tuìgavidyä kavéçä

çré-gändharvä dyuti-çavalitaiù känti-pürair muräreù |
yüyaà sarve marakata-mayéà déptim äsädya sadyaù
präptäù sthodäharaëa-padatäà tad-guëälaìkåter nu ||33||

kiïcid vivakñau purataù sarantyäà

calat-karäyäà vana-pälikäyäm |
daivät saméräbhimukhé yad äséd
vaàçé tad äsya dhvanir uccacära ||34||

tat-käkalé-çravaëataç cakitäsu sarvä

sväsädya täà sapadi kundalatä sakhébhiù |
ädäya tat-kara-talän muralém athainäà
cauréyam ity upaninäya hareù samépam ||35||

rädhäbravén muralikäà vinidhäya våndä-

päëau kadarthayati te sakhi devaro’smän |
tan manyase na yadi påccha kuto’nayeyaà
präptä na ced vadati satyam iyaà hi daëòyä ||36||

våndäha kakkhaöikayä vaàçé çaivyä-karäd balät |

äcchidyänéya me dattä kuïje nändémukhé-puraù ||37||
atha kundalatä vaàçéà kåñëa-päëau samarpayat |
so’py ädäya ciräl labdhäà prahåñöäm avädayat ||38||

mano-vaàçän kurvaàs trijagad-abalänäà madana-rug-

ghuëotkérëän jérëän sthira-caraga-dharmän vinimayan |
åtünäà sapattér-yugapad iha ñaëëäà samudayan
sudhä-säraiù siïcan jagad udalasad veëu-ninadaù ||39||

çré-kåñëasyävikala-muralé-dhväna-bäëair vidürän
näréëäà yad vara-dhåti-yujäà darpakonmattatäsét |
astré-loko’py abhavad atanüccaëòa-péòä-vihastas
tan näçcaryaà yad ayam abhito mära-mürti-svarüpaù ||40||

dravati çikhara-vånde’caïcale veëu-nädair

diçi diçi visarantér nirjharäpaù samékñya |
tåñita-khaga-mågälé gantum utkä jaòä taiù
svayam api savidhäptä naiva pätuà samarthä ||41||

vaàçé-nädaiù sarasi payasi präpite gräva-dharmaà

haàséù sandänita-pada-yugäù stambhitäìgé riraàsuù |
äsann éçäù svayam api jaòä baddha-pädä na gantuà
täbhyo dätuà na viña-çakalaà näpi bhoktuà maräläù ||42||
 tato våndäöavéà våndä sphétäà tat-tad-åtu-çriyä |
darçayanté sva-näthau täv abhäñata puro-gatä ||43||

sphurat-stambhästabdhair vilasita-caraiù kampa-valitä

sthiraiù kampraiù svinnä sravad-upalakair gadgada-yutä |
virävair aspañöaiù pulaka-valitäìgy-aìkura-cayaiù
sakhé-çreëéveçau praëaya-vivaçä seyam aöavé ||44||

väsanté bakulädikair vicakilämoghä çiréñädikair

yüthé-népa-suketaké-prabhåtibhir jäty-abja-bäëädibhiù |
lodhrämläna-mukhaiç ca cäru-kusumair bandhüka-kundädibhiù
kÿptäkalpa-vibhüñaëärcita-tanus tair bhäti saiñäöavé ||45||

phulläbhir mädhavébhir bakahara vilasanty atra phullä rasäläù

san-mallébhiù çiréñäs tv iha vara-gaëikä véthibhiç cätra népäù |
jätébhiù sapta-parëä iha ca kusumitämläna-pälébhir asmin
lodhräs te väà saparyärthina iha phaliné çreëibhiù kunda-bhedäù ||46||

bhåìgaiù kväpi vana-priyäù kvacid ime cäñaiç ca dhümyäöakä

dätyühaiù çikhi-cätakäs tata ito haàsädayaù särasaiù |
kéräù kväpi kikhé-kulair iha bharadväjaiç ca härétakä
gäyantéva mudätra väà guëa-yaçaù premnä ruvantaù sadä ||47||

çäkhaikä mukulair yutä kiçalayair anyä prasünaiù paräpy

ekasyeja-taror haridbhir aparä käcid dalaiù päëòuraiù |
anyänyäpi ca jälakaiù kila phalaiù päkonmukhaiù paktrimair
yasyetthaà taru-maëòalaù saò-åtubhiù svaiù svair guëaiù sevyate ||
48||

iyaà våndäöavy ätata-ñaò-åtu-lakñmé-sahacaré-

kulaiù svaiù svais tat-tan-madhura-vibhavair maëòita-tanuù |
bhåtoccaiù-sambhärä praëaya-vivaçäléva rabhasät
sva-sampadbhiù säkñäd abhilasati väà sevana-sukham ||49||

ürdhva-prasarpat-sumano-rajaù-paöaà
vidhunvaté vékñya gåhägatau yuväm |
saméra-loläga-latävali-cchaläd
änanditä nåtyati våndikäöavé ||50||

nänä-varëaiç ca patitaiù puñpaiç citrämbarair iva |

vartmästaraëam änandät kurvaty abhyeti väm iyam ||51||

yuñman-mukhendu-sravad-indukänta
sat-kuööimänäà payasärpayanté |
pädyaà yutaà tat-saraëéñu jätaiù
 çyämäka-dürväïcya-paräjitäbjaiù ||52||

arghyaà ca dürvä-sumano’ìkurädikair
nivedayanty äcamanéyam ambubhiù |
tad-ambu-padyäntika-jäga-niñpatal-
lavaìga-jätéphala-korakänvitaiù ||53||

sravan-marandair madhuparkam abda-

cchäyähimämbhaù-kaëa-bhära-namraiù |
çitänilais toya-nibhaiù sugandhaiù
snänéyam änéya samarpayanté ||54||

kiçalaya-dala-nänä-varëa-puñpoccayänäà
jita-maëi-mukureñv aìgeñu väà bimbitäbhiù |
rucibhir iha viciträëy aàçukäny aìga-yogyäny
avayava-caya-yogyälaìkåtéç cärpayanté ||55||

svotpanna-candana-madäguru-kuìkumänäà
caïcat-saméra-militair vara-saurabhair väm |
carcäà mudäìga-nicayeñu samarpayanté
nänä-paräga-milanaiù paöa-väsakäàç ca ||56||

gucchärdhän bakulaiù kåtän vicakilair ekävaléà gostanän

yüthébhir nava-mälaté-sukusumaiù çroträvataàsän api |
amlänair api garbhakäàç ca rasanäà kundaiù kåtäà väm asav
anyair anya-vibhüñaëäni kusumair aìge’rpayanté mudä ||57||

svotpannäneka-sat-puñpa-tulasé-dala-maïjaréù |
pallaväàç cärpayanty eñä taiù kåtäç ca bahu-srajaù ||58||

ürdhva-prasarpad-vara-saurabhormé
loläli-mälä-miñato’tra dhüpam |
dépaà calad-gandha-phalé-cchalena
naivedya-miñöaiù svaphalair dadänä ||59||

rambhä-garbhaja-karpüra-lavaìgailädi-saàyutaiù |
samarpayanté tämbülaà sva-pügähilatä-dalaiù ||60||

svayaà patadbhiù kusumaiù suvahä-bakulädibhiù |

puñpa-varñaà vidadhaté çäré-çuka-jaya-svanaiù ||61||

maruc-calac-campaka-çäkhikä-doç-
chadägra-päëy-utkalikäli-dépaiù |
viräva-vädyair ali-näda-gänair
néräjayanty adya mudäöavé väm ||62||
 saméraëotthäpita-pätitair muhuù
çäkhäcayaiù puñpa-phaläni pallavaiù |
namrair mudäsau yuvayor vitanvaté
pädämbujägre’mita-daëòavan-natim ||63||

stutià khagänäà ninadair ali-svanair

naivedyaà ca gänaà pika-païcamaiù kalaiù |
kathäs tvadéyäù çuka-çärikädibhir
nåtyaà ca nåtyac-chikhibhir vitanvaté ||64||

cakränilotthäpita-puñpadhülé
jälair uparyäçu-vitäyamänaiù |
mädhvéka-péyüña-kaëä-sravéëi
mudätapaträëi ca vibhratéyam ||65||

itas tato vallari-cämarair marud-

vilola-rambhädala-täla-våntakaiù |
saàvéjayantéti kåtän mahotsaväd
änanda-satrair akhilän atarpayat ||66||

mukunda mandänila-sat-kuvindakaù
samucchalat puñpa-rajo-vitänakam |
itas tato’ïcan-madhupävalé-turéà
kñipann ivoñëävaraëäya väà vayet ||67||

éçäv imaà paçyatam ätmano’gre

vasanta-käntäkhyam araëya-bhägam |
yasminn åtünäm adhipo mudä väà
sevotsukaù svair vibhavaiç cakästi ||68||

atha tad-viloka-muditena sva-

madhurima-darçanodgatä sä |
hådaya-dayitäà prati täà pramadäd
avarëi hariëä vana-dyutiù ||69||

kunde marandäçana-tundilänte
mandädaräù samprati kunda-danti |
indindiräù paçya maranda-lubdhä
mäkandam ucchüna-çikhaà prayänti ||70||

mauna-vrataà tyaktum ivänya-puñöäù

kaëöhaà kañäyeëa viçodhayantaù |
särdhaà pikébhiù kala-kaëöhi paçya
mäkandam udyan-mukulaà prayänti ||71||

väsanté svarëa-yüthé-mukha-hasita-latälébhir äliìgitäìgé

 phulleyaà campakälé bakula-tatir iyaà säpi täpiïcha-mälä |
seyaà punnäga-véthé sutilaka-vitatiù sä tv iyaà cüta-pälé
çreëéyaà vaïjulänäà vilasati purataç cävaliù keçaräëäm ||72||

punnägäù saptaläbhir vidhumukhi bakuläù sal-lavaìgävalébhiù

kubjäbhiù kovidäräù sudati rurucire campakäù ketakébhiù |
te’çokäù svarëa-yüthé-tatibhir iha lasat-kiàçukäù päöalébhir
väsantébhé rasäläù sita-çata-dalikä-çreëibhiù keçaräç ca ||73||

atimuktair atimuktair atimuktaiç cänvitaà vanaà yad idam |

ratha-kån-mälika-mokñäkäìkñair api sevitaà tasmät ||74||

çarotpatti-sthänäyata idam araëyaà ratipater

latä-våkña-vrätaù kusuma-çara-käräyata iha |
patan bhåìga-vyühaù pratikusumam uccair dhvani-miñäd
diçan bhadräbhadraà gaëayati parékñä-kara iva ||75||

madhupé madhupaà viñöaà sva-pratibimbäïci-puñpam anu dåñövä |

militäà madhupém anyäà matvä tåñitäpi nivavåte roñät ||76||

vanam anu militau nau vékñya harñät prakäçya svaka-

nava-phala-dantäàs tac-chadauñöhädharäàç ca |
kamala-mukhi kadalyaù paçya saìkocayantyaù
patad atimadhu-bäñpäù kampitäìgyo hasanti ||77||

valléñu halléçaka-keli-raìgé
bhåìgébhir aìgékåta-nåtya-bhaìgaù |
prasthäpya bhåìgéà dayitäà nigüòhaà
saraty asau bhåìga-yuväbja-ñaëòam ||78 ||

aöavéà priyäm atha darçayan |

avadat priyau madhumaìgalaù ||79||

nicäyataà çré-vraja-känaneçau
nidägha-maïjuà vana-bhägam etam |
yaù svägatau vékñya puro-bhavantau
sevotsukaù svair vibhavaiç cakästi ||80||

so’yaà öiötibha-dundubhi-dhvani-bharair dhümyäöa-bheré-svarair

jhillé-jhallari-nisvanaiù pika-piké-véëä-ninädair mudä |
dåñövä väm iha cäña-òiëòima-ravaiù çaré-vacaù-saàstavair
bhåìgälé-dhvani-gétakair vitanute nåtyaà latägraiç calaiù ||81||

vasträëi sat-päöali-puñpa-våndaiù
çiréña-puñpair avataàsakäàç ca |
mallébhir aìgäbharaëäni harñäd
 bibharty asau väm iva dätum utkaù ||82||

supaktrimaiù pélu-karéra-dhätré-
räjädanaiù sat-panasämra-bilvaiù |
vikaìkatair jälaka-täla-béjaiù
siñeviñur väà dhinute’sakau mäm ||83||

iha ravi-maëi baddha-pränta-bhümy-uñma-dépyad-

dina-kara-karajälair mlänim äçaìkya väà kim |
praëayatata nijäìgaiç chädayantyo bhavantau
kalayatam aga-vallyaù pallavair véjayanté ||84||

bahu-prajeyaà kadalé nijätmajair

våtäbhitas taiù suta-vaskarä yathä |
tän lälayanté cchada-päëinä babhau
dhayanty adho’ïcat-sumanaù-snuta-stanam ||85||

sudérgha-näseti supaktrimämre
vinyasta-caïcuà pikam äkalayya |
smeränanäù prekñya puro nijäléù
priyäà hare paçya vinamra-vakträm ||86||

mallé-vallé-matallé-tatibhir iha lasal-lola-loläli-mälä

cillébhiç cäru-tallé-taöa-bhuvi vidadhat-sädhu-halléça-kelim |
krudhyat-kandarpa-mallé-kåta-kusuma-cayeñat-smitäbhis tamälaù
so’yaà çré-gopa-pallé-pati-suta iva sad-vallarébhiç cakästi ||87||

niçamya väcaà madhumaìgalasya

rädhä-mukundau smita-çobhitäsyau |
våndä-vitérëän çravaëe nyadhättäà
çiréña-puñpa-stavakän parasparam ||88||

karäravindena paräga-päàçulän
kåñëaù priyäyä alakän vyatustayat |
säpy asya cüòopari keki-candrakän
vikäçi-dor-mülam athälakän api ||89||

priyäm äha hådi spåçan priye

nidägha-täpair upatäpito’bhitaù |
paläyamänaù kuca-çaila-durgakaà
samäçritaù çaitya-guëo’sti kià tava ||90||

känte sudhäàçu-maëi-baddha-nagälabäle
tad-vaktra-çubhra-kiraëodaya-jämbu-püre |
snätvä nipéya salilaà vigatoñëa-täpäs
tat-setu-mürdhni vilasanti khagäù sakäntäù ||91||
 rädhä-kåñëau präha tatas tau subalo’pi
prävåò-maïjuà paçyatam agre vana-bhägam |
vidyun-meghau väm iha matvä praëayändhau
nåtyaty ärän matta-mayüra-vraja eñaù ||92||

mallé-matallé-kula-pälikänäm
aìke niñaëëän bhramarän sulolän |
sva-saurabhaiù paçyatam ätta-garväù
karñanty amuñmin gaëikä hasantyaù ||93||

asmin bhåìgäli-lalitä varñävarñorjitäöavé |

ghana-meghävåtä bhäti yüthé yüthé-kåtälikä ||94||

abhram abhrävåtaà cäsmin bhavanaà bhuvanäplutam |

kakubhaù kakubhaiù phullair vyäptä népa-kadambakaiù ||95||

älälapétéha mudä pikälé dätyüha-mäläpi ca kokavéti |

saàräraöéty atra hi cätakäliù çälüra-véthéù pariroravéti ||96||

viräravéty atra bakälir eñä çikhävala-çreëy api dandhvanéti |

koyañöikäli praëinänadéti prasaàsvanéty atra ca madgu-paìktiù ||97||

ghanävalé néla-nicola-saàvåtä
baläkikä-mauktika-hära-dhäriëé |
baläri-kodaëòaka-maëòanä-puraù
prävåö-sakhévecchati väà niñevitum ||98||

kadambaiù prälambän kuöaja-kusumair garbhaka-

varän kirétän ketakyä dala-samudayai raìgaëa-yutaiù |
sphuöad-yüthé-puñpair api vividha-härän sa-kakubhair
asau prävåò-lakñméç caraëa-kamaleñv arpayati väm ||99||

ghuñåëa-mada-viliptorojayoù pakva-tälair
lasad-alaka-taténäà pakva-jambüphalaiù sä |
tvayi tava dayitäyäù svaìgulé-parvakäëäm
upamitim abhidhatte pakva-kharjürakaiç ca ||100||

kåñëaà vinä sulélaù ko vä vrajam åte kva vä lélä bhaëyata |

iti dätyühaiù ko vä ko vä kva vä kva vä virutaiù ||101||

kåñëaà çaçvat-svalélä-ghanarasa-vitaraiù prävåñaà saàsåjantaà

hitvä ke vä payodäù kvacid api ca kadäpy ambu-våñöià dadänäù |
prävåö-kälaù sa ko vä ñaò-åtuñu gaëito mäsa-yugma-pramäëaù
kekä-nädaiù praharñäd iti diçi diçi tän taà ca nindanti bhekäù ||102||
 varñäyate madhu-srävo madhupälé ghanäyate |
puraù kadamba-bäöéyaà paçya taà durdinäyate ||103||

sva-preñöhayäsau vilasan çikhaëòé

çikhaëòinér vékñya puraù sametäù |
äcchädayaàs täà nija-piïcha-tatyä
nåtyaty asau täù purato vidhäya ||104||

itthaà puñëan prävåñeëyäà çriyaà täà

rädhä çampäliìgitaù kåñëa-meghaù |
älé cakñuç cätakän suñöhu dhinvan
viçvaà siïcaty eña lélämåtaiù svaiù ||105||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo dvädaça eña suñöhu niragän madhyähna-léläm anu ||o||

||12||

—o)0(o—

(13)

trayodaçaù sargaù

tatas tair ägataù kåñëaù sémäà känana-bhägayoù |

tac-chobhäm äha käntäyai åtu-yugma-çriyänvitäm ||1||
niryad-varñäkhya-bälyodyac-charat-taruëimäìkurä |
kiçoré-tanuvad bhäti priye paçyäöavé puraù ||2||

pravigata-kusumäà käle pravayasam iva yüthikäà hitvä |

prodyat-kusumäà jätéà mugdhäm iva saàmilaty asau bhramaraù ||3||

pariëata-vara-guïjä-puïja-çoëäöavéyaà
patita-çikhi-çikhaëòä käça-puñpaiù sitä bhüù |
çikhi-tatir api mükä vägminé haàsa-paìktiù
kathayati åtu-lakñméù çäradém ägatäà naù ||4||

sephälikä-kusuma-pälim aliù satåñëä

yäà yäà mudä spåçati saàskhalati sma sä sä |
älé-tatiù sumukhi yadvad ahaà tadänéà
yäà yäà sasära cakitäpasasära ||5||

athävad kundalatä nicäyataà

våndävaneçau vana-bhägam agrataù |
 imaà çarac-cärutayeha viçrutaà
vayasyayä väà çaradä vibhüñitam ||6||

caïcat-khaïjana-locanämbuja-mukhé loläli-mälälakä
khelat-koka-kucä sitäbhra-sicayä raktotpalauñöhädharä |
küjat-särasa-päli-ramya-rasanä nélotpalottaàsikä
näthau paçyatam atra väà çarad iyaà sevotsukäste sakhé ||7||

jätébhiù saha raìgaëäbhir akhiläìgälaìkåtéù kairavair

uttaàsän avataàsakäàç ca subhagau raktotpalendévaraiù |
çayyäà kuïja-gåhe svayaà nipatitaiù çephälikä-saïcayair
nirmäyärpayituà çarat sahacaré väà vartma saàvékñyate ||8||

praphulla-sapta-cchada-däna-saurabhaù
sitämbudälé-kutha-saàvåtäìgakaù |
käça-prasünävali-cäru-cämaraù
smaronmadokñäli-viräva-båàhitaù ||9||

nabho-nadat-särasa-kiìkiëé-kalaù
so’yaà çarat-käla-manoja-väraëaù |
svanan-marälädika-patri-nisvanad-
ghaëöä-cayo dévyati känane puraù ||10||
(yugmakam)

kamalä-kara-lälitä sadä paramahaàsa-kulaika-saàçrayä |

vilasac-cakra-rucir babhau puraù çarad eñä bhagavat-tanür iva ||11||

atha te çuçruvuù sarve pakvämåta-phala-drume |

çukänäà çärikä-våndair vitaëòäà tad-adhaù-sthitäù ||12||

vedäntädhyäpanäcäryä anücänä vayaà dvijäù |

strébhir aspåñöa-våkñäëäà patämaù phala-bhakñaëät ||13||
vanaà våndävaneçena dattam etat pratuñyatä |
asmabhyaà çärikäs tasmäd gacchatänyatra däsikäù ||14||
(yugmakam)

prabhu-dviñaù prajä yüyaà rädhäiva yad vaneçvaré |

puräëeñv idam evoktaà rädhä våndävane vane ||15||
çrutyä kåñëa-vanatvena yad etad géyate vanam |
bädhyate hi småtiù çrutyä tad vicärayata svayam ||16||
harer iyaà vaneçatä samasta-loka-viçrutä |
çruti-småti-pramäëikä jagan-manaù-pramodikä ||17||
nätra sva-svämi-sambandho rädhäyäù kevalo vane |
api cäìgäìgi-sambandhas tad-aìga-bimbatätra yat ||18||
antaù-kauöilya-mälinyä bahir-vékñaëa-raïjanäù |
gopälä bhänty amé pakva-mahä-käla-phalopamäù ||19||
 vämya-valkala-saàchannä dåòha-mänästhi-saàvåtä |
närikela-phalänäà vä gopikänäà rasa-sthitiù ||20||
bahir-antaç caika-rüpä doña-heyäàça-varjitä |
dräkñä-phalotkarasyeva svämino me rasa-sthitiù ||21||

antaù sadä rasa-mayo’pi bahiù samudyat-

kauöilya-dhärñöya-vara-valkala-parva-rukñaù |
mänäkhya-yantraëam åte na rasa-prado’säv
ikñu-prakäëòa iva vaù prabhur acyutäkhyaù ||22||

antaù snigdhäd bahiù çäöhya-valkalät sneha-lambhanam |

vämya-niñpéòanäd eva kåñëät kåñëa-tiläd iva ||23||
gopé-çreëé javäléväsaurabhä bahir ujjvalä |
nélotpala-nibhaù kåñëaù suruciù saurabhänvitaù ||24||

maïjiñöheva mad-éçä
sväntar bahir api sadaika-rägeyam |
sphaöika-maëivad éças te
nava-nava-saìgäd vibhinna-rägo’yam ||25||

dähitä daitya-çalabhäù prajvälya sva-balänalam |

yena yenoddhåto’dréças tena sämyaà ka äpnuyät ||26||

vrajeçvarärädhäna-tuñöa-viñëunä
kåñëe nidhäyädbhuta-çaktim ätmanaù |
baké bakädya nihatäù surärayaù
kåñëenabhijïair iha kértir arpitä ||27||

tuñöo’yam adrir bali-bhug vrajasya

svayaà samutthäya nabhasy atiñöhat |
adho’sya hastaà vinidhäya kåñëod-
dharoddhåtau kértim urécakära ||28||

saundaryaà lalanäli-dhairya-dalanaà lélä ramä-stambhiné

véryaà kandukitädri-varyam amaläù päre-parärdhaà guëäù |
çélaà sarva-janänuraïjanam aho yasyäyam asmat-prabhur
viçvaà viçva-janéna-kértir avatät kåñëo jagan-mohanaù ||29||

çré-rädhikäyäù priyatä surüpatä

suçélatä nartana-gäna-cäturé |
guëäli-sampat kavitä ca räjate
jagan-mano-mohana-citta-mohiné ||30||

rasayati rädhä kåñëe

rasayati tac-caraëa-sevätisaukhyam |
alir iva mallyäà so’syäà
 rasayantyäà rasayati tad-adhara-mätram ||31||

kåñëasya saìgam iha näthati rädhikä taà

labdhaà tu näthati sumäna-våñärka-täpaù |
tat-préti-sevana-tater api näthamänä
näthaty alaà vipina-névåtià tasya citram ||32||1

yä sarit-stambhiné viçväkarñiëé sarva-mohiné |

sad-dharmoccäöiné stréëäà sä vaàçé saìginé hareù ||33||

kathayatu mahimänaà ko nu kåñëasya vaàçyäs

tad-itara-puruñe yä räga-paìkaà vidhüya |
hådi jagad-abalänäà näda-péyüña-våñöyä
sahaja-dayita-kåñëe rägam äviñkaroti ||34||

atha kéräç ca çäryaç ca sveçayoù praëayonmadäù |

cakruù praçnottaräläpaà sva-sva-goñöhyäà mudä mithaù ||35||

bibhrat-karaikena nabhasy ahäryaà

mahendra-garvädrim adho’nayat kaù |
kaù käliyäheù phaëa-vånda-raìge
nanarta taà bho vada kåñëa eñaù ||36||

nija-hådi dhåta-vakñojädri-yugmopariñöäd
giridharam api lélämbhojavat kä bibharti |
bhujaga-damana-ceto-våtti-caïcad-bhujaìgé
çirasi naöati kä täà brühi sä çréla-rädhä ||37||

sadaiva muktäç ca tathätimuktä

jätä vane’smin pariphullatäìgäù |
puñëanti säraìga-gaëän rasaiù svaiù
kasya prabhäväd vada mädhavasya ||38||

sadaiva muktäç ca tathätimuktä

mädhvékakärä madhupäli-saìgäù |
utpadya jätä vada tatra hetuà
kasyäpi rämänugatasya saìgät ||39||

håtväàçukaà paçyati koööavéù kaù

sädhvé-tateù kaù sukåtaà bhinatti |
ko vä striyaà vatsa-våñau ca nighnan
na lajjate taà vada kåñëa eñaù ||40||

täà mätåkäà kaù kila mätå-kärakaù

1
rädhä-saìge yadä bhäti tadä madana-mohanaù | anyathä viçva-moho’pi svayaà
madana-mohitaù || iti çlokaù kvacid atra dåçyate |
 ko vatsakaà vatsaka-pälako vraje |
ko dhenukaà dhenuka-rakñako’py alaà
våñaà ca nighnan våña-vardhano’bhavat ||41||

nétiù kumäré-varaëe tad-aìga-

håd-väk-parékñety akaroc ca täà kaù |
satétvam äcchidya mahä-satétvaà
cakre’balänäà vada taà sa kåñëaù ||42||

iti paöu-vihagänäà väg-viläsämåtäni

çravaëa-cañaka-püraà tau pibantau sa-sabhyau |
nija-nija-suhådaà tat-préëanäyäviçantau
tata-çarad-åtu-lakñméà ceratur lokayantau ||43||

pakva-dräkñä-balajakaà çäribhyo lalitä dadau |

kérebhyaù subalaù prädät pakva-däòima-bäöikäm ||44||

nändémukhé tad anu täv avadad vaneçau

nidhyäyataà sva-purato vana-bhägam etam |
hemanta-çantamatayä prathitaà nijaiù sat-
sampac-cayaiç caraëam arcitum utsukaà väm ||45||

citrä-mläna-kuruëòakaiù phullair lasat-saurabhä

mädyat-tittiri-läva-ñaöpada-kikhé-kéräravair maïjulä |
hådyä paktrima-nägaraìga-rucakaiù çétä tuñäränilaiù
seyaà bhäti vana-sthaléha bhavato païcendriyählädiné ||46||

sphurita-sahacarälé-veñöito’mläna-käntis
tata-kusuma-dhanur mürcchäli-gopé-pragétaù |
vikaca-kusuma-bäëaù kåñëa te deha-tulyo
mukharita-çuka-lélo bhäti hemanta-kälaù ||47||

hima-åtu-lakñmém atimuditas täm |

harir atha käntäà pratikurute sma ||48 ||

rucira-vividha-varëä pakva-çäly aàçukäìgé

mada-kala-çuka-pälé-näda-nändémukhé va |
sumukhi pariëatoccair nägaraìga-stanéyaà
kalaya vara-naöéväbhäti hemanta-lakñméù ||49||

auñëyaà hima-rtum anu te hådayäkhya-durgaà

bhänoù samäçrayati sädhvi tuñära-bhétyä |
tat-saìgamäd anupalabdha-viyoga-duùkhaà
rätrindivaà vilasati stana-koka-yugmam ||50||

åtäv ihägneù prabaloñëa-bhävä

 bhiyä himänyäù parito dravantaù |
küpäpsu kecid vinipatya lénäù
kroòe drumasyädri-daréñu cänye ||51||

himäné-òäkiné seyam alakñitam aharniçam |

iha bhänu-båhad-bhänvoù prapibaty auñëa-çoëitam ||52||

äliìgya käntäà taruëaiù çayänaiù

kucoñëatäsaìga-vibhaìga-dénaiù |
ärädhito’rkaù kåpayä vilambya
prodyan vidhatte’dya niçäbhivåddhim ||53||

räse kumäré-gaëa-kuìkumäïcita-
stanävalé yäà småtim äninäya nau |
sä pakva-näraìga-phalälir agratas
tat-smärakatvaà sva-guëaà vyanakty asau ||54||

athälokayantau puro’raëya-bhägam |
samutkau nijeçäv avädéd vaneçä ||55 ||

praviçad-akhila-jantütkampa-romäïca-käré
kvacid alaghu-nagädhaù-koñëatä-çéta-häré |
mådulita-ravi-käntir dakñiëäçägatärkaù
çiçira-rucira-nämä bhäty araëyaika-deçaù ||56||

javä-bandhükäbhäruëa-vara-dukülaà damanaka-
prabhä-coléà kunda-dyuti-sita-nicolaà ca dadhaté |
bharadväja-çreëé-viruti-yuta-häréta-rutibhiù
stuvantéva premnä çiçira-åtu-lakñmér milati väm ||57||

niviòa-dala-tarüëäà väsarädy-anta-kälä-
gata-ravi-karakoñëe süryakäntäïcite’ìke |
måga-tatir upaviñöä manda-romantha-ramyä
prakaöa-pulaka-bäñpä väà samékñyäbhyupaiti ||58||

åtäv asmin tejaù kñatir anudinaà präëa-suhådäà

sarojänäà nañöiù sva-sukha-samayähno’pi laghutä |
tuñäraiç caëòäàçor api mådubhir uccair bata kåtä
vinaikaà viçveçaà bhavati nahi kaù käla-vaçagaù ||59||

prabala-çiçira-bhétyä bhänur auñëyam sva-vittaà

stana-yuga-giri-durge ballavénäà nyadhatta |
tvaritam idam amübhiù kåñëa bhogäya kÿptaà
prabhavati nahi gäòha-premni dharmädy-apekñä ||60||

iti tad-girä pramudito’tra

 çiçira-åtujäà vana-çriyam |
bakaripur atha kalayan sa
tadä lalitaà jagäda nija-priyäm ||61||

bhramad-indindira-våndaà sundari çiçirägamam |

diçaty atra mandädaram aravinde vindati kunde yad änandam ||62||

paçyendirendindira-vånda-saàyutä
dandahyamänaà prabalair himair nijäm |
vihäya sampraty aravinda-mandiraà
kundävalau sundari mandiréyati ||63||

himäné rähu-senäné süryaà nirjetum akñamä |

tasmin praëayinéà jïätväjvälayat padminé-tatim ||64||

toyotthitäyä vraja-kanyakä-tateù
stanävalé yäà småtim äninäya me |
päkonmukhé sad-badaré-phalävalé
täm atra sä mat-småtim änayaty asau ||65||

harir atha dayitäyä våndayänéya dattau

sita-mådula-javäntar-maïjaré-karëa-pürau |
sa-pulaka-kara-kampaà karëayoù saànyadhatta
çruti-yugam anu tasyaiñäpi kaundävataàsau ||66||

rädhäyäù kara-paìkaje’tha nihitä kaundé mudä våndayä

yä mälä laghu-lohitotpala-kula-srag-déptim eñä dadhe |
sükñmendévara-mälya-rocir anayä kåñëasya kaëöhe’rpitä
tenäsyä hådi yojitä sa-pulake cämpeya-mälya-dyutim ||67||

smerä viçäkhä’vadad etad adbhutaà

sukomalä paçyata kundavallikä |
ekaiva puñpiëy aniçaà smaronmadaiù
kramotkramäbhyäà bhramaraiù prapéyate ||68||

citräbravét sädhvi na citram etat

saubhadram eñäà ramaëaà yad asyäm |
vibhäty améñv atyanurägavatyäà
pracetasäm äsa yathaiva värkñyäm ||69||

kaundyälaläpa kalayädbhutam äli phullän

svän svän nijäntika-gatän api bandhujévän |
santyajya dhairya-rahitä nava-bandhu-jévam
ekaà pibanti tam imaà çataço bhramaryaù ||70||

citräha sära-grahilätipütä
 kåñëa-tviò udyan-madhu-mätra-våttiù |
bhåìgé-tatiù païcama-gäna-gurvé
yaträtiçuddhaà madhu tatra saktä ||71||

täà narmaëätha dayitäà harir äbabhäñe

rädhe tavätula-guëair vidhutäbhimänä |
çréù säpi närhati tavänugatià kuto’nyäù
çrutveti säpi hariëä saha saàlaläpa ||72||

sä çréù | tvat-stré ||73||

yat tvam | sä çréù ||74||

gopastréëäm | çrétvaà kasmät ||75||

gopa-stréçaù | çréço yasmät ||76||

vyaktas te närétve | loläyä rägo’syäù ||77||

satyaà me näritvam | präptä sä tvad-rüpä ||78||

veëunäkarñitä | mågy api tvat-priyä ||79||

tvat-sadåg-locanä | tan mågé mat-priyä ||80||

käntyä nämnä sämyaà präptä |

bhäsvat-kanyä sä te käntä ||81||

yäléyaà te çäkhä hénä |

känteyaà me sä tvad-rüpä ||82||

vakñasi bhåìgé-paìktir iyaà te |

sä sraji suptäste ramaëéva ||83||

alakävalé sadåçéha te |
yad asau sadä mama tat-priyä ||84||

nélotpala-mådvé mürtis tanu-madhyä |

saptäham agaà te dadhre katham eñä ||85||

aïjaù katham uccair hemäcala-yugmam |

mådvé tava mürtir dhatte hådi nityam ||86||

viyogäsahiñëuù priyä soma-räjé |

kaläbhir vibhinnä hådi bhräjate te ||87||
 çaçi-vadanäyäs tava nakha-paìktiù |
manasi dhåtä me bahir api säbhüt ||88||

vratati-tatir iyaà satata-madhumaté |

bhramara-yug api te mudam ati tanute ||89||

sad-adharam iva te kiçalaya-nicayam |

vahati ca kusumaà smitam iva yad iyam ||90||

kumära laliteyaà kumära-lalitäìgé |

sumära-raëa-çürä kumära-jananéva ||91||

vacaù-samara-çürä sukaëöhi laliteyam |

sumära-raëa-hütä paläyana-paräste ||92||

sauvarëämbuja-koñe lagnä bhäty ali-paìktiù |

vakñojopari citrä yadvat te mada-lekhä ||93||

citrapadä tava väëé bhäti yathä sukåpäëé |

indriya-håd viharantaù kåtanti håt taruëénäm ||94||

gäyati païcamam uccair yat sahajaà pika eñaù |

darpaka-ruk taruëénäà syäd iha kaù pika-doñaù ||95||

vidharma-çästra-çaàsikä tavätulä suvaàçikä |

kukuööiné-kriyä-parä jagad-vadhü-pramäëikä ||96||

yoñid-äli-doña-näça-hetur asti vaàçikeha |

dharma-çästra-çaàsikädya mat-spåhä-samänikä hi ||97||

kätyäyané-vrata-parä mådulä kanyakä-tatiù |

sahate katham ämardaà mattebha-sadåças tava ||98||

gaëikä kalikä-präyä matto’yaà bhramaro mahän |

puñëäti taà tadämardaà sahamänäkñatä na kim ||99||

tava nava-kanaka-kñauëé bhujaga-çiçu-såtäpéñöä |

iyam iha tanu romälé-yug udara-sadåçé yat te ||100||

tava sä priyädri-häöaka-sthaly api bhujaìga-saìgatä |

yad iyaà vibhäti veëikäyuta-påñöha-paööike ratiù ||101||

katham iyaà cakora-véthikä

priya vihäya candra-sannidhim |
ahani saìgateha khe’ntike
bhramati nanditä manoramä ||102||
 hitvä khenduà kñaya-yujam eñä
dåñövä kalpaà nija-paripoñe |
pétvä tat çré-mukha-vidhu-känti-
jyotsnäà matvä sukham iha bhäti ||103||

praçnottaräbhyäm atha narma-bhaìgyä

tat-tat-svabhäva-stuti-garbha-padyaiù |
rädhäcyutau tat praëayätinighnau
vilajjayämäsatur äli-päléù ||104||

paöu-väk prakharä caëòy api

viñameñu raëe paläyate hütä |
tatrotkänyäç cäsmän
nivärayati kä vadäçu lalitä sä ||105||

viñama-çarähava-vimukhé
kuca-yuga-kuìkuma-madäguru-paöéraiù |
kvacid ärädhayatéñöa-
devaà vada kä viçäkheyam ||106||

vally api caìkramamäëä

hitväntikagaà dhavaà sudürastham |
samitä kåñëa-tamälaà
vibhäti kä kathaya campakalateyam ||107||

nänä-citre nipuëä
bahu-vidha-çåìgära-racanäbhiù |
mådu-rati-mänäsahanä
sukhayati naù keha citreyam ||108||

kandarpägama-vidyä-
paöur iha nibhåtaà sva-çiñyasya |
sväìgäny aìge nyasyati
yä täà kathayäçu tuìgavidyeyam ||109||

udaye prakaöita-rägä
viçadäpéha kuöilä sva-kaläyäm |
madanodaya-jananekñä
kä täà brühéndulekheyam ||110||

raìge naöanair läsyair

dévyanté naù sukhayati saha nåtye |
veveñöi druta-gatyä
mäm api keha vada raìgadevéyam ||111||
 päçaka-kelau nipuëä
cumbaka-ratnaà paëé-kåtaà jitvä |
mäm api gåhnäty ajaye
ditsati nahi kä sudevéyam ||112||

tåptäv anya-janasya tåptim ayitä duùke mahä-duùkitä

labdhaiù svéya-sukhäli-duùka-nicayair no harña-bädhodayäù |
sveñöärädhana-tat-parä iha yathä çré-vaiñëava-çreëayaù
käs tä brühi vicärya candra-vadane tä mad-vayasyä imäù ||113||

itthaà dévyann avikala-kalä-çäli-sémantinénäà

narma-cchadmädhara-kuca-kara-sparça-puñpärcanädyaiù |
vallénäà vä kiçalaya-phaläsväda-mattaù pikeço
bhrämaà bhrämaà sa kila lalitänandadaà kuïjam äpa ||114||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’gäd gaëitas trayodaçatayä madhyähna-léläm anu ||o||

||13||

—o)0(o—

(14)

caturdaçaù sargaù

athäli-vargänana-saurabhähåtas
täbhir mukhäbjeñu patan niväritaù |
vindan sa rädhä-vadanämbujaà ruvaàs
tad-gandha-mattaù parito’lir aïcati ||1||

neträntoddhuvanaiç ca kaìkaëa-jhanatkärormi-santarjanais
träsäd-dolita-päëi-padma-dhuvanaiù kñipto’pi bhåìgo yadä |
lobhän näpasasära tarhy apasåtä çré-rädhikä çré-hareù
saàvyänäïcala-saàvåtäsya-kamalä pärçve niléya sthitä ||2||

tasmin gate padma-vaném alau cale

täm ähur älyaù sakhi mä bhayaà kuru |
nivärito’smäbhir asau ruvan çaöhaù
padmälim utko madhusüdano gataù ||3||

äòhyaà-karaëyä subhagaà-karaëyä
 sthülaà-karaëyä praëayocca-lakñmyä |
andhaà-karaëyä dayitaà purasthaà
nändhékåtäsäv anusandadhe tam ||4||

tävat kåñëena täù sakhya iìgita-jïena väritäù |

tat-pakñaà jagåhuù sakhyä vismitäù prema-ceñöitaiù ||5||

prema-vaicittya-vibhräntä käntä käntäntaraà gatam |

käntaà matvä tato’bhyetya ruñöä präha dhaniñöhikäm ||6||

dhaniñöhe dhåñöas te kv anu kapaöa-näöé-naöi naöas

tvad-arthaà sva-preyän kusumam avacetuà sakhi gataù |
gato’yaà padmäléà kapaöini sa täm änayati ced
bhaviñyaty apy eñä tava mukharucä nirjita-ruciù ||7||

doño’tra te nästy aham eva müòhä

çrutväpi yätaà gahane sa-çaibyam |
viçrabhya väëyäà tava küöa-dütyä
yadägatä tasya çaöhasya pärçvam ||8||

dhaniñöhaiñäpy asmad-dhådaya-sadåçé vaïcayati naù

sa cäpy asmän asyan vilasati tayä mat-priya-vane |
idaà cäpy asmäkaà nayana-viñayaà samprati gataà
ciraà jéved yo’smin jagati sa hi vä paçyati na kim ||9||

idaà kià soòhavyaà bhavati yad ayaà mat-priya-saro-

nikuïje padmäléà kvacid api nidhäyätra nibhåtam |
samänäyyäpy asmän kñaëam ahaha sandarçya çaöha-dhér
mudhäläpärambhaà na iha sa vihäyägamad amüm ||10||

lalitä präha tad-dhärñöyaà mayä dåñöaà muhuù sakhi |

nävaiñi saralä tat tvam ehi yämaù sva-mandiram ||11||

iti täà lalitä-päëau dhåtvä cakre gåhonmukhém |

säpi tad-virahäd bhétä dénärtotkä jagäda täm ||12||

dåñöän doñän na gåhnäti cintayaty asato guëän |

didåkñate tädåçaà taà vämaà cetaù karomi kim ||13||

stré-tater na kvacit kämajäpy urjjitä

lälasä-vallaré dåçyate bähya-gä |
ñañöhikä-dhänya-jäter ivetéritä
sä tayä täà sakhéà rädhikä vyäharat ||14||

tyaja vyarthäà näré-caya-naya-kathäà karëa-tudanéà

viniryänti präëäù sphuöati mama håd ghürëati vapuù |
 vrajen näçaà mäno vrajatu mahimä hréç ca sa-dhåtiù
sakhi tväà vande hä hådaya-dayitaà darçaya laghu ||15||

säralyaà te vividha-ramaëé-lampaöo dhåñöa-bhüpaç

cäpalyaà cäpy anupamam idaà kväpi rämäsv adåñöam |
älokyeto’py adhikam ahaho vaïcayiñyaty asau tväà
tvac-cäritrair vayam iha hatäù kià punar haàsi väsmän ||16||

ito’pi kä sästy adhikätra vaïcanä

yayä çaöho’smän sa kadarthayiñyati |
ity älapanté priyam aikñatägrataù
säliìgya käïcid dayitäà samägatam ||17||

täà vékñya paçcäd dayitopagüòhäà

sva-saàmukhénäà pratikurvatéà svam |
padmä-sakhétvena vinirëayanté
hriyerñyayä sä vimukhé cakampe ||18||

valgüyantéà samékñyämüà mantüyantéha rädhikä |

sä kundalatayäbhäñi kåñëeneritayä dåçä ||19||

käntaà drañöuà samutkä tvam ägataà taà samutsukam |

drutaà mila kathaà jätäsy akasmäd vimukhé ruñä ||20||

säpy äha täà harer vakñasy amüà kià tvaà na paçyasi |

yäà pradarçayituà gehäd änétähaà tvayä çaöhe ||21||

kåñëäbravéd yäà manuse na saiñä

käpy ägataikätra mayänuyuktä |
rädhä-vayasyä vana-devatäsméty
uktvä balän mäà parirabhya säste ||22||

äliìgya saïcumbya ca mäà sva-vidyayä

påñöhena lagnorasi me tathäsakau |
yathä na niùsärayituà kñamo’smy amüà
svayaà ca niùsartum api prayatnataù ||23||

prärthitäpi mayä naiñä mäà jahäty atikämuké |

värayainäà nija-sakhéà balän mäà péòayaty asau ||24||

lagnäyäà lalitäyäà tac chrutau säséd adho-mukhé |

sa-kåñëä jahasuù sabhyäù kundavallé jagäda täm ||25||

naiväkñi lagnaà dayitam vilokase

chäyäà nijäm anya-janéà ca manyase |
sarvatra candrävalikäà viçaìkase
 citraà tavedaà praëayäkhya-nartanam ||26||

tathäha våndä vraja-maìgaläkarä

välepa-citrai ruciräà suviståtäm |
vasanta-lélotsava-raìga-vedikä-
sthalém imäà paçyatam agrataù sthitäm ||27||

aguru-ghusåëa-kastüréndu-sac-candanänäà
påthag apåthag udaïcat-kardamämbhaù-prapürëaiù |
vividha-maëi-citämbu-kñepa-yantrair viräjad-
vitata-vadana-kumbhair anvitäà çätakumbhaiù ||28||

saindüra-kärpüraka-pauñpa-kandukaiù
çaräsanair bäëa-cayaiç ca kausumaiù |
tämbüla-mälyaiù kusumämbu-candanair
äpürëa-sauvarëaka-bhäjanair yutäm ||29||

karpüra-kuìkuma-madäguru-candanänäà
paìkaiç ca cürëa-nikarair atipüritäbhiù |
çväsäbhilavya-mådu-jätuña-küpikäbhir
äpürëa-haima-tata-bhäjana-vånda-yuktäm ||30||

äruhya täà çré-ramaëé-cayo bhavaàs

tadaikataù çré-ramaëo’py athaikataù |
gåhéta-tat-taj-jala-yantrakädikaù
parasparaà prema-bharäd aréramat ||31||

vidhåta-laghu-sitäàçukau ramya-tämbüla-pürëänanau
rati-pati-raëa-yäntrikatvaà gatau toya-yantrair dhåtaiù |
cala-niçita-kaöäkña-kandarpa-näräca-våñöyä samaà
visåjata iha yantra-muktämbu-våñöià mudä tau mithaù ||32||

klinnätisükñma-vasanäntar-udérëa-tat-tad-
aìgävalé-madhurimämåta-sat-pravähaiù |
saàsikta-känta-nayanäbja-manas-taöékäs
tasyäpi tair atiniñikta-vitåpta-neträù ||33||

tämbüla-carvita-darocchvasitaika-gaëòäù
klinnälakäli-våta-gharma-jaläïci-bhäläù |
visrasta-keça-vigalat-kusumävalikä
lolat-kacäàsa-yuga-cäru-kucäàça-madhyäù ||34||

väso’ïcaléà vividha-gandha-sucürëa-pürëäà
käïcyäntiraùsudåòha-çåìkhalitäà dadhänäù |
kandarpa-dépana-sanarma-manojïa-gänäù
kåñëäbhiñikta-nija-guptiñu sävadhänäù ||35||
 nänä-prakära-paöa-väsa-cayän kñipantyaù
pauñpädi-kandüka-gaëän mådu-küpikäç ca |
premëä sugandha-salilair jala-yantra-muktaiù
çré-rädhikä-prabhåtayaù siñicuù sva-käntam ||36||

aàsälambita-pauñpa-kärmuka-latäà bäëävaléà kausuméà

vaàçéà cätula-tunda-bandha-nihitäà ratnämbu-yantraà kare |
bibhrat çré-ghaöikäëcalaà ca nibhåtaà piñöätakaiù çré-hariù
käntä-yantra-vimukta-gandha-salilaiù siïcann imä divyati ||37||

ekäsya niùsarati yä jala-yantra-dhärä

vyomädhvanéha çatadhä ca sahasradhä ca |
äsanna-päta-samaye kila lakñadhäsau
lakñyeñu päta-samaye bata koöidhä syät ||38||

jätuñyo yä gandha-cürëaiù prapürnäù

kñiptäs täbhis tena vä küpikäs täù |
bhümau petuù kñepa-vegair viçérëäs
tan-madhya-sthä golikä lakñyam äpuù ||39||

täsäà tanau kuìkuma-bindu-jäla-

madhye viräjan mada-bindavas te |
suvarëa-vallé-tati-puñpa-vånda-
suptäli-saìgha-bhramam unnayanti ||40||

çré-rädhikä-prathama-kérëa-susükñma-randhra-
sad-yantra-kuìkuma-jalämala-bindu-jälaiù |
vyäptaà parisphurati saàhananaà bakärer
udyat-sudhä-kiraëa-bimba-çatair nabho vä ||41||

täù kñepa-vega-galitävåti-küpikänäà
karpüra-nägaja-parägaja-golikäbhiù |
lagnäbhir aìga-vasane’tha sugandhi-toyaiù
paìkatvam etya vihitäù çavaläìga-bhäsaù ||42||

nänä-varëair gandha-cürëair vikérëair

ädau bhür dyaur vyänaçe dig vidik ca |
gandhämbünäà våñöi-saàchinna-mülair
lebhe paçcäc citra-candrätapatvam ||43||

taà gandha-lepana-calaà priyayä sva-hasta-

sparçottha-kuööamitayä kalahäyamänam |
käcit sugandhi-salilair ghaöikätta-muktaiù
siïcanty upetya nibhåtaà ramaëaà caläkñé ||44||
 yakä sakäbhyetya yatas tato vapuñy
aväkirat sat-paöa-väsakän hareù |
yakäà takäà so’py avarudhya vakñasä
tadänanaù taiù samarüñayan papau ||45||

rädhäà kirantéà paöa-väsakän muhur

nirodhitäà vékñya bakäriëorasä |
sakhé-caye’käëòa-paöäyite’bhitas
tenäpi pürëatvam anäyi väïchitam ||46||

kåñëas tékñëair atanu-viçikhair narma-mantra-pravéëais

täsäm äsén madana-vivaço viddha-marmä kaöäkñaiù |
tat-pratyastraiù sa dara-hasitäpäìga-lokäçugais tän
pratyävartya vyadhad atha tä vyäkuläù so’pi çaçvat ||47||

mahyäà meghaù sa ca nara-vapus taà ca siïcanty ajasraà

çampäs tasmät påthag-ita-lasan-mürtayo gandha-väräm |
dhärä-säraiù satatam amunä sicyamänä mudäsmin
våndädénäm apibad amåtaà netra-väpéha vargaù ||48||

kréòann ittham asäv amübhir agamad doläbja-vedy-antikaà

våndä kundalate dåg-iìgita-nayaiù kåtvä sahäye hasan |
käntäyäù kara-paìkajät kåta-payo-yanträpahäro harir
hindolämbujam äruroha sa haöhäd äcchinna-veëus tayä ||49||

avadad atha hasanté kundavallé tvam asmai

visåja sumukhi vaàçé-kuööinéà mäspåçämüm |
tvam api salila-yantraà stré-dhanaà mädhaväsyai
tvaritam iti tayoktaà tau vidhätuà pravåttau ||50||

yacchann asavyena kareëa yantrakaà

savyena gåhnan muraléà tayärpitäm |
täbhyäà nijäbhyäà sa dadhära tac-chalät
tat-tad-yute tat-kara-paìkaje hariù ||51||

adhastäd våndayä kundavallyä cotthäpitäà hariù |

doläm ärohayämäsa pratépäm api täà balät ||52||

hindola-madhyaà priyayä gate’cyute

gäyantya uccair muditas tad-älayaù |
paçcäd-gatäù käçcid athägrataù parä
hindolikändolanam udvitenire ||53||

hindolikäyäà sahasäli-våndair
ändolitäyäà balavac calantyäm |
udvellitäìgé kila caïcaläkñé
 säliìgya käntaà lalanä lalambe ||54||

tayor bhraçyat-kaiçyaà mitha iha calat-kuëòala-yuge

tathä caïcat-käïcé-stavaka-paöalaà tat-samudaye |
parimläyan-mälya-dvayam api calat-kaìkaëa-vare
dåòhaà doländole sati sapadi sandänitam abhüt ||55||

doläyäm atiloläyäà rädhä caïcala-locanä |

sakhé sähäyyam icchanté vyatarki täbhir iìgitaiù ||56||

täbhir lolita-doläm éçäà täm atiloläm

äptätmepsita-çastäà gäòhändola-vihastäm |
svälénäà paricaryäà väïchantéà hådi varyäà
preìkholéà ca muhus täm äjïäyäruruhus täù ||57||

tämbüla-véöér lalitä viçäkhayä

campälikä sa vyajane ca citrayä |
çré-tuìgavidyä sahitendulekhayä
pänéya-jämbünada-jharjharé-yugam ||58||

särdhaà sudevyä kila raìgadevé

sugandha-paìkän paöaväsakäàç ca |
premnä samutkäti mudä gåhétvä
hindolikäà türëam athäruroha ||59||

täbhiù sevitayos tais taiù preñöhayor nayaneìgitaiù |

kramät pürvädi-dalagä virejur lalitädayaù ||60||
taträçcaryam abhüd ekaà rädhä-kåñëau puraù sthitau |
yugapad dadåçuù sarväù sva-sväbhimukhatäà gatau ||61||
punar ändolanät täbhir våndä-kundalatädibhiù |
doläyäm atiloläyäà citram äséd idaà param ||62||

täsäà dalälyäà paritaù sthitänäà

pärçve hariù sva-pratibimba-dambhät |
tiñöhann amübhiù sahasopagüòhaù
çré-rädhayänyäbhir api vyaloki ||63||

anächanne’mbhodair divasa-kara-bimbopari sa cen

navämbhoda-vyühaù prakaöa-caläbhiù suvalitaù |
mahä-vätyodbhräntaù satatam abhaviñyat tata itas
tadä tasyäghärer upamitim alapsyanta kavayaù ||64||

rädhä-dåg-iìgita-nayäl lalitäm aghärir

äkåñya dakñiëa-bhujaà vinidhäya tasyäù |
kaëöhe paraà bhujam asau dayitäàsa-deçe
madhye tayoù sa vibabhau taòitor iväbdaù ||65||
 kaundy abravét paçyatälyo jyotiç-cakre cale puraù |
rädhänurädhayor madhye pürëo’yam udito vidhuù ||66||

evaà viçäkhikädyäs täù kramäd äkåñya mädhavaù |

äliìgya dakñiëäàse’mür hindola-sukham anvabhüt ||67||

athävaruhya hindoläd dväbhyäà dväbhyäà viräjatam |

viçäkhä-lalitädibhyäà çré-rädhändolayat priyam ||68||

tato’varüòhä lalitädayas tadä

rädheìgitaiù käïcanavallikädikäù |
ärohayämäsur adhaù sthitäù sakhér
hindolikäà täà kramaço baläc chalaiù ||69||

täsäà dvayé-dvayé-pürëa-pärçvaà taà kramaço mudä |

govindaà dolayämäsur gäyantyas täù sa-rädhikäù ||70||

rädhäyäù çruti-lagnäyäà lalitäyäà hasanty asau |

äruhya doläm älénäà cakära bahu-maëòaléù ||71||

tasyäà sthitäyäà priya-väma-pärçve

prändolayantéñu sakhéñu doläm |
ekaà punaç citram abhüd amüñäà
dvayor dvayor äsa hariù sa madhye ||72||

täpiïchaç cet khecara-kanaka-kñmäbhåd-uttho’bhaviñyat

protphulläìgyä puraöalatayä veñöitäìgaù parétaù |
täpiïchänäà kanaka-kadalé-saàyujäà maëòalébhiù
sämyaà çaurer jagati sa tadä tädåçasyäpy aväpsyat ||73||

athärüòhäsu viçäkhikeìgitaiù
sakhéñu sakhyau lalitädayo mudä |
rädhäcyutau sambhramayantya uccakaiù
preìkholikändolanam äçu cakrire ||74||

vyäkuläà rädhikäà prekñya gäòhäliìgita-vallabhäm |

smeräsv äléñu gåhëaàs täà hasann avaruroha saù ||75||

abhérébhiù sacchampäbhiù saàvétäìgaù kåñëäbdaù

kaundé-våndädénäà cakñur väpéhälé-tåñëä-håt |
lélä-kélälälé-dhärä-pätaiù siïcan viçvaà çré-
våndäraëye’sau jéyäd evaà dolä-lélä-khelaù ||76||

atha täbhiù samaà kåñëo mädhvéka-päna-kuööime |

niviñöaù çétala-cchäye viçräma-sukham anvabhüt ||77||
 gopénäm aravinda-sundaradåçäà çré-kåñëa-pärçva-dvayäd
ärabhyägrata eva maëòalatayä tatropaveça-sthitim |
labdhänäà purataù sa räjati dhåtälaìkära-pétämbaro
ratnälé-khacito yathä harimaëiù sauvarëa-häräntare ||78||

athälayaù svake kare saroja-saïcayäd vare

nidhäya païca-cämaraà citä bharair mudämaram |
niviñöam atra käntayä nitänta-keli-täntayä
nyavéjayan nijaà priyaà rucä jita-smara-çriyam ||79||

gata-çrame’smin sa-gaëe sakhébhiù

padäbja-saàvähana-véjanädyaiù |
mädhvéka-pürëaà cañakaà purastät
tayoù samänéya dadhära våndä ||80||

vikasitam anu nåtyat-khaïjanäbhyäà viräjat

kanaka-kamalam ekaà néla-räjévam anyat |
varatanu-bakaçatrvoù paçyatoù präduräséd
adhi cañakam akasmät padma-yugmaà vicitram ||81||

nayana-madhupa-yugmaà rädhikäyäù pralubdhaà

jhaöiti patitam äsén néla-padme’tha tasmät |
dyuti-bhara-madhu-pürëän nälam utthätum äsét
kanaka-kamala-madhye tadvad eväcyutasya ||82||

saundaryaà madhutäà mukhaà cañakatäà mädhvékam ädarçatäà

netra-dvandvam aväpa san-madhupatäà sarvendriyaà netratäm |
anyäìgaà jaòatäà tayoù sa-pulakaà cittaà smaronmattatäà
sämagry eva tadetarettham abhavat päna-kriyäptonnatim ||83||

kaundy abravét peyam idaà sva-cakñuñä

pétaà yuväbhyäà madhu paìkajänanau |
netrotpaläsyäbja-suväsitaà dvayo
rasajïayä peyam idaà nipéyatäm ||84||

ädäya ninye cañakaà balänujaù

pibeti käntä-vadanäbja-sannidhim |
tiryaì-mukhé tad-dayitäpi lajjayä
kareëa jagräha nijena tat-karät ||85||

ävåtya vaktraà vasanäïcalena sä

mädhvékam äghräya sakåt sudhä-mukhé |
nijädhara-sparça-suväsitékåtaà
samarpayämäsa kare priyasya sä ||86||
 priyäöavé-våkña-latodbhavaà priyaà
priyädhara-sparça-susaurabhaà madhu |
nija-priyälé-parihäsa-väsitaà
priyärpitaà sa-spåham äpapau priyaù ||87||

dayitä-guëa-medureëa tad-
dayitä-päëi-tale’munärpitam |
dayitädhara-väsitaà papau
dayitäpy aàçuka-saàvåtänanä ||88||

tad-vaktra-çeñämåta-miçritäsavaiù
pürëäni kåtvä cañakäëi sädaram |
våndä sa-våndä saha-kundavallikä
nyadhät sakhénäà pürataù pramodataù ||89||

täbhiù sakhénäà cañakeñv athägrato

nyasteñu kåñëaù sva-vicitra-vidyayä |
pärçve’khilänäà yugapat sa dakñiëe
näloki kenäpi parisphurann api ||90||

sakhyas täù kevalaà svasya svasyaiva pärçvam ägatam |

päyayantaà pibantaà ca madhu taà dadåçuù priyam ||91||

kädambaré-mada-vighürëita-çoëa-koëa-
protphulla-locana-saroja-viräjitäni |
ämoda-modita-nimantrita-ñaöpadäni
häsendu-känti-valitädhara-pallaväni ||92||

kåñëasya netra-rasanäsvadanéya-bhüri-
saundarya-sal-lavaëimäsava-püritäni |
tasyätipänam anu tåö-paripüraëäya
vakträëy ayuç cañakatäà sudåçäm amüñäm ||93||

smara-yujäà sarakäya mågédåçäà

saraka-päna-madonmada-cetasaù |
sarakatäm ayite mukha-paìkaje
sarakatäà samagäd adharo hareù ||94||

mädhvéka-bhedän vividhän sa-våndä

våndätha våndävana-näthayoù sä |
nänä-vidaàçaiù sahitän purastät
samarpayämäsa tathä sakhénäm ||95||

täàs tän prapibatäà teñäà päna-päyana-mädhuré |

netronmädäya våndädeç ciräya madiräyate ||96||
 avirata-madhu-päne svädu-käntädharoñöhaà
satatam adhara-päne madhv abhüt tad vidaàçaù |
madana-madhu-madäbhyäà tåñëayä päna-bhäjäà
mitha iha mithunänäà niçcayo näsa päne ||97||

mädhavägaty-anaìgotthair madair mädhava-pänajaiù |

mädhava-sparçajaiç cäsan vyäkuläs täù varäìganäù ||98||

skhalita-vasana-bhüñäìgädy-asambhälanaà
yat-sphuöa-hasitam akäëòe’praçna-pürvottaraà ca |
pralapita-maëi-dänaà cotthitaà vallavénäà
prathayati madam antar-väruëé-pänajaà tat ||99||

nidhuvanam anu pürvaà yat priyeëa priyäëäà

skhalanam ayana-väsaù keça-väcäà vidheyam |
madhu-mada iha kurvan tad vadhünäm amüñäm
akuruta muraçatroù préti-sähäyyam asya ||100||

uktau lohalatä gatau skhalitatä keçäàçuke srastatä

netränte’ruëatä mukhe surabhitä netre tathodghürëatä |
narmoktau sphuöatä dåçi bhramitatä tat-tat-kåtau dhåñöatä
yäyäsét sudåçäà tadä tri-sarakotpannädhinot sä priyam ||101||

kåñëe vrajämbujadåçäà hådi gäòha-

rägo näré-svabhävaja-hriyä vinigühito yaù |
äòambaraà madhu-madasya na soòhum éço
netrotpaleñu bahir etya cakära väsam ||102||

navena madhu-pänena käcin nava-kiçorikä |

madodrekäd bhränta-neträ pralaläpätivihvalä ||103||

la-la-la-lalite pa-pa-pa-paçya rädhäcyutau

sa-sa-sa-saha vo ma-ma-ma-maëòalair bhrämyataù |
vi-vi-vi-vipinaà ma-ma-ma-mahé ca täbhyäà
samaà ga-ga-ga-gaganaà lambate hä katham ||104||

visåtvarämoda-vikåñöa-bhåìga-
vikasvarämbhoja-vinindi-vaktraù |
madhväsaveñöädhara-sédhu-päna-
prodbuddha-kandarpa-madätilolaù ||105||

antar-viloläli-saméra-vellat-
protphulla-raktotpala-jaitra-netraù |
laläsa lolal-lalanä-sudhåñëak
kåñëaù sa-tåñëälir iväbjinéñu ||106||
(yugmakam)
 maderitäbhyäm atha tau sakhébhyäà
riraàsayäntaç ca suñupsayä ca |
niñevitäv äsatur äli-päliù
suñupsayä kevalayäïcitäsét ||107||

tayor madotpanna-nigüòha-lélä-
spåhä-vidaù preraëayätha kaundyäù |
käntävataàsärtham açoka-puñpa-
gucchäya gacchaty aravinda-netre ||108||

käntäpi ghürëä paripürëitäkñé

sevä-parälé-tati-sevyamänä |
nikuïja-kuïjäbhidha-kuïja-räje
suñväpa puñpävali-talpa-bhäji ||109||
(yugmakam)

gandhottamäù parimalädhika-väsitodyaj-
jåmbhodgamäsya-kamalä galad-ambaräìgyaù |
ghürëäyamäna-nayanäù çayanäbhiläñäù
sakhyo’py ayus tata itaù skhalitäìghri-pätäù ||110||

talpopakalpana-gåhéta-daläli-kaïja-
kiïjalka-dhüli-paripiïcharitäntareñu |
saàvartikäbja-dala-pallava-puñpa-talpa-
puïjeñu caïcad-ali-guïjita-maïjuleñu ||111||

guïjävalé-kusuma-maïjari-citriteñu
tämbüla-gandha-jala-bhäjana-räjiteñu |
kuïjeñu kaïja-vadanä mada-khaïjanäkñyaù
sarväù påthak påthag itäù suñupur vayasyäù ||112||
(yugmakam)

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’gäd gaëitas caturdaçatayä madhyähna-léläm anu ||o||

||14||

—o)0(o—

(15)

païcadaçaù sargaù
 kaìkelli-pallavaka-tallaja-karëa-püraù
kaìkelli-valli-navaka-stavakäïci-päëiù |
taträgato’tha sa hariù praviveça türëaà
våndä-dåçodita-nikuïja-sarojam utkaù ||1||

rädhä-suradhanéà präpte kåñëa-matta-mataìgaje |

uòòéyäpasasärälé marälé-pälir aïjasä ||2||

pibann asau locana-puñkareëa

lävaëya-rüpämåtam ambujäkñyäù |
vyadälayat kaïcuka-çaibalaà çré-
kareëa névéà nalinéà ca lolaù ||3||

käntäpi tandrä-vinimélitäkñé
svapne dadarça priyam antikäptam |
névé-kucäkarñaëa-yatnavantaà
taà värayanté pralaläpa vämyät ||4||

ma-ma-ma-mä pi-pi-pi-spåça mäà hare

ki-ki-ki-kià vi-vidhätum ihecchasi |
ça-çayituà da-da-dehi mama kñaëaà
ka-kalitäkñi-yugmäsmi ghu-ghürëayä ||5||

smita-rudita-vimiçraà gadgadäspåñöa-varëaà
ramaëam anu tadeti vyäharanté karäbhyäm |
priya-karam atilolaà värayanté prabuddhä
priyam atha tam apaçyat svaà ca tädåk kriyaà sä ||6||

mélitonmélitäkñé sä smara-mädhvéka-mäditä |
svapna-jägarayor äsét sama-väk-ceñöitädikä ||7||

viñameñu-raëäd vämya-hrébhyäà täà vimukhém api |

baläd äkramya nirjetum ärabdhe’tyunmade’cyute ||8||
käïcéà vékñyäkramän mükäà bhayäd iva nabho-gatam |
maïjéra-yugalaà tasyäù phutkarotéva nisvanat ||9||
(yugmakam)

grévä-grahaëato vyagraù kaëöhaù kuëöho’pi subhruvaù

vicitraiù küjitaiç cakre sakäku prärthanaà harau ||10||

påthula-bhuja-gadäbhyäà vämya-durgaà vibhidyä-

dhara-nakha-daçanoraù-päëi-dor-änanodyaiù |
drutam atha sanijais taiù preñöha-sämanta-véraiù
sutanu-tanu-puréà täà luëöhayämäsa kåñëaù ||11||

nikhäta-güòha-ratnajïair utkhätät khanakair nakhaiù |

 täruëya-ratnaà jagåhe päëibhyäà stana-kumbhataù ||12||
adharäd daçanaiù khätäd vadanenädharämåtam |
bähubhyäà péòitäd aìgät sparça-ratnaà tu vakñasä ||13||
karäbhyäà kuntala-grähaà tat-tat-sthäneñu gühitam |
cumbakäkhyaà varaà ratnam adharenägha-vairiëaù ||14|
(sandänitakam)

trapä-daàçe chinne’måta-ukhadhane tair vimüñite

camünäthaà dhärñöyaà nakha-daçana-sämanta-sahitam |
puraù kåtvä vyakté-kåta-nija-mahä-pauruñam asau
mahämärärambhaà vyadadhad atha käntäpy asahanä ||15||

äkramya käntaà nija-pauruñaà tat

pradarçayantyäà hari-vallabhäyäm |
käïcé-dhvanir dundubhi-çabda uccaiù
çétkära aséd vara-siàha-nädaù ||16||

taà käntayäkräntam avekñya caïcalaà

käntävataàsodbhaöa-nartaka-dvayam |
matvätha kenäpy ajitaà jitaà mudä
muktävalé läsikayä nanarta tat ||17||

håd-adhara-gata-ratnaà yad yad ähåtya tasyä

nibhåtam agha-bhidä sve gopitaà ratna-vånde |
rada-nakha-khanakais tat sarvam asyä gåhétaà
håtam iha paravittaà svärtha-näçéti satyam ||18||

mukha-kamala-ratha-sthau subhruvau netra-vérau

vadana-nalina-koñät çré-harer bhä-marandam |
nayana-madhukaräbhyäà rakñitäl luëöhato yau
drutam apasåtavantau tau tayoù sammukha-sthe ||19||

çré-kåñëa-netra-dvaya-véra-varya-
pradarçanäd eva bhayäd iväsyäù |
agresare netra-bhaöe’payäte
sarväìga-sainye’pi babhüva bhaìgaù ||20||

tadäsyäù çré-bhälaà çrama-salila-lolälaka-våtaà

nitambo niñpandaù stana-yugalam ucchväsa-capalam |
bhuja-dvandvaà mandaà nayana-yugam ämélitam abhüt
paräbhütetéyaà samiti dayitänandam atanot ||21||

smara-nåpati-nidiñöä kåñëam äkramya rädhä

nijam atiçaya-yatnät pauruñaà darçayanté |
svayam abhavad akasmäd yac chramäd viçlathäìgé
tad iha na hi vicitraà yäbalä säbalaiva ||22||
 çrama-jala-kaëa-digdha-niñpanda-mürtir
galita-vasana-bhüñäkalpa-talpa-prajalpä |
priya-hådi patitäìgé rädhikä mélitäkñé
sthira-taòid iva nayvämbhodhare sä raräja ||23||

asyäù çväsoccalat-tundaà muhuù kåñëodaraà spåçat |

kim änanda-jaòaà tasyäù seväyai cetayaty amum ||24||

dévyat-tadätvodita-mädhuréëäà
sparçekñaëecchä dayitäìgakänäm |
samägatäléva harer mågäkñyä
glänis tadaikä tanu-sevikäsét ||25||

täbhyäà tu sandhau vihite tadä tayoù

premëä priyäyäù svakarämbujanmanä |
utthäya cakre çrama-toya-märjanaà
kaiçyälakäly-ambara-saàvåtià ca saù ||26||

samprärthito vapur alaìkåtaye tayä täà

naicchat sa täà vihasituà purataù sakhénäm |
ämreòitaù punar imäà vidadhan niñiddhas
tat-sparça-sammadaja-vibhramayänayoce ||27||

mayä kià bhüñäyai tvam asi ramaëa prärthita iha

tyaja vyarthäà çräntià virama nahi bhüñä mama mude |
na cähaà çaktälaìkaraëa-caya-bhärasya vahane
dunoty udghürëä mäà kñaëam avasaraà dehi çayitum ||28||

iti gadita-marandaà preyasé-vaktra-padmät

smita-rudita-suramyän mélitäkñät satåñëaù |
harir atha sa nipéyäspañöa-varëät tadäséd
udita-madana-mattaù sasmito vismitaç ca ||29||
(yugmakam)

tävat tayoù sevana-mätra-saukhyäù

pratékñamäëäù samayaà vahiñöhäù |
sevopacäränvita-päëi-kaïjäù
kuïjälayaà tä viviçuù priyälyaù ||30||

tämbüla-çétala-jalämala-gandha-mälyaiù
pädämbujädi-mådu-mardana-béjanädyaiù |
täbhir niñevita-padau praëayonmadäbhir
ämodam äpatur alaà vigata-çramau ||31||

säküta-sa-smita-dåçä priyam érayanté

 käntäbravét priya na çarma labhe vinä yäù |
kuïjeñu kuïja-vadanä mada-vihvaläìgyaù
sakhyaù svapanti ramaëänaya täù prabodhya ||32||

tad anicchan narmaëäsau priyayä muhur arthitaù |

niryayau tä ramayituà mattebha iva padminéù ||33||

kåñëaç cakre manasi lalitäà yämi kià vä viçäkhäm

ädau citräm iti sa nikhilä bhävayaàs täù priyäléù |
gacchan harñäd yugapad akhile präviçat kuïja-vånde
ätmänaà te nija-viracite jéva-dehe yathaikaù ||34||

täsäà kuïjeñu sarväsäà tena lélä manoharä |

svapna-jägarayor äséd yütheçäyä yathä purä ||35||
älé-mallé-matallés tä dor-yuddhe tat-kåte mithaù |
jigäya yugapat sarväù çré-kåñëo malla-tallajaù ||36||

tävac chré-rädhikä kuïje sevitälé-janaiù kñaëam |

viçramya taiù samäyätä sva-saras-tértha-kuööimam ||37||

svädhéna-känta-kara-kärita-bhüri-bhüñä-
saàchäditäìga-rati-lakñaëa-saïcayäpi |
prauòha-smarähava-vimardana-sücakäìgé
bhüyo’bhimärjita-samäpta-makha-sthaléva ||38||

sväléà prati praëaya-roña-vibhaìgura-bhrür

lajjä-vinamra-vadanä skhalitäìghri-pätä |
äyäsa-viçlatha-bhujärdha-nimélitäkñé
säli-tatis tata ito militäbhyupetya ||39||
(yugmakam)

kåñëo’pi nirgatya nikuïja-våndän

milann athaiko madhumaìgalädyaiù |
smeränanäà vékñya hasan sa käntäà
tad-antikaà taiù sahitaù samäyät ||40||

narma-dyütaà dayita-sabhikaà dhürtayä kundavallyä

täsäà lajjä-vitaraëa-paëaà bhoga-cihnävitänaiù |
våndädénäà sadasi balavad vallavénäà tad äséd
yasmin sarväù sapadi vijitä hrepitäs täs tayäsan ||41||

madhu-ripu-rati-lélägädha-péyüña-sindhuù
satata-duravagähaù prema-térthävagähaiù |
praëayi-virala-lokaiù svädyate’sau yad anyaiù
kavibhir api taöasthaiù spåçyate bhägyam etat ||42||
 atha vividha-viläsa-çräntitaù klänti-pürëä
avasara-nija-seväbhijïayopetya türëam |
jalam anu jala-lélä-väïchayälyä tadäntar
hari-hari-dayitälyaç cälyamänä babhüvuù ||43||

gréva-saàyamita-keli-vimukta-keçäù
saàvastritäbhinava-çukla-sucéna-celäù |
sevä-paräli-nicayair avatäritäti-
bhäräìga-bhüñaëa-cayäù sudåço babhus täù ||44||

udyat-sudhäàçu-çata-puñkara-nindi-käntiù
prodyad-vibhäkara-vikasvara-puñkaräkñaù |
kandarpa-saumanasa-puñkara-jit-kaöäkñaù
çränti-praçänti-kara-puñkara-keli-lolaù ||45||

saàveñöitaù sakala-puñkariëébhir äbhiù

kåñëaù priyä-dayita-puñkariëéà jagähe |
çräntaù çramäkulita-puñkariëé-ghaöäbhiù
svairé vanecara-madotkaöa-puñkaréva ||46||
(yugmakam)

netrotpaläsya-kamalälaka-lola-bhåìgä
vakñoja-koka-yugalä tanu-dor-måëälä |
kåñëäkñi-matta-gajayor jala-keli-tuñöyai
gopé-tatiù prathamataù sarasé tadäsét ||47||

bhéru-svabhäväd ajalävagähäù
käçcit taöasthäù salilair niñicya |
baläd gåhétvä vasane’payäntér
ninyur hasantyaù saliläntar anyäù ||48||

käçcit sva-jänudvayase sthitä jale

bhétyoru-daghne priya-sekato paräù |
sva-näbhi-mätre salile sthito hariù
sarvä nyasiïcad vihasan baläj jalaiù ||49||

klinnäti-sükñma-vasanäntar udérëa-tat-tad-
aìgäli-sauñöhava-sarit-suñamäpsu täsäm |
magnaà harer lasati netra-madebha-yugmaà
tasyäpi täsu dayitädåg-ibhé-ghaöäpi ||50||

udvämyäd anavatitérñavo’pi sarväù

çétärtä iva rudita-smitärdra-vakträù |
äkåñöä yugapad anena näbhi-daghne
toye’mür amum abhitaù sthitä virejuù ||51||
 räjéva-raktotpala-puëòaréka-
kahlära-nélotpala-kairaväëäm |
sravan-marandaiç ca patat-parägaiù
saurabhya-bhäjy-ambhasi tä vijahruù ||52||

nändé-våndä-dhaniñöhädyäù sthitäs térthaika-kuööime |

jaya-çabdaiù puñpa-varñai rädhädénäà jayepsavaù ||53||
baöuù subala-kaundébhyäà sthitas térthänya-kuööime |
kåñëasya vijayaà väïchan puñpa-varñädikaà vyadhät ||54||

vyätyukñé-pradhanaà tadä samabhavat täbhiù samaà çré-harer

yaträsäà mådu-secanaiù sa vidadhe protsäha-våddhià kñaëam |
siïcantyaù parito nirantara-jaläsärair amuà tä vyadhur
bhétyädho-vadanaà karäìguli-dalai ruddhäkñi-näsä-çrutim ||55||

urécakäreva sahasra-netratäà
täsäà sa saundarya-vilokane hariù |
sahasra-pädatvam athäntike gatau
sahasra-bähutvam ihopagühane ||56||

eëédåçäm udara-daghna-jale sthitänäà

seke’mbubhir vadana-padma-vikäçane ca |
vakñoja-koka-mithunävali-lälane’pi
kåñëaù sahasra-karatäm urarécakära ||57||

sahasra-pät sahasräkñaù sahasra-bähur éçvaraù |

iti çruty-artham apaöhat kåñëaà vékñya mudä baöuù ||58||
sarvataù päëi-pädaà tat sarvato’kñi-çiro-mukham |
hasantéti småtià nändémukhé téra-sthitäpaöhat ||59||

udvarñanté diçi diçi tiryak pätän

toyäsärän vraja-ramaëé-vallénäm |
vyälolänäm avirata-seke kelau
kärñëé mürtir jaladhara-mälä säsét ||60||

päda-pränte’tyaruëatayä kià täsäà

yävaiç cetthaà cira-jala-väsair yatnät |
kåtvä varëa-dvaya-hatim äsäm uccair
mattaiväséj jaladhara-mäläpy eñä ||61||

priyakara-militämbu-sparça-håñöäpi paryak
satata-nipatad-ambho-dhärayodvigna-cittä |
çithilita-bhuja-vallé-çasta-keçämbara-srag-
jala-yudhi vimukhé sä sundaré-pälir äsét ||62||

jale baläd atyamale’balänäà

 niruddhya käntena håtämbaräëäm |
daläli-dänena taraìga-hastair
vyadhäyi sakhyaà drutam abjinébhiù ||63||

iha rädhikä pratipadaà paräbhavair

mukha-varëa-yugma-virahät sakhé-tateù |
dayitaà vijetum api maïju-bhäñiëé
jala-secane muhur athoddhatäbhavat ||64||

nivärita-sakhé-pälyor mithaù saàspardhinos tayoù |

éçayor dvandva-yuddhaà cäbhavad ädau jaläjali ||65||
sakhé-pälyävåtau satyäà karäkari bhujäbhuji |
nakhänakhi ca tat-paçcän mukhämukhi radäradi ||66||
anyonya-saìga-saàharñät kåñëam änanda-mantharam |
rädhäà bhävodgamair loläà vékñyämuà lalitäbravét ||67||

cüòä paçcäd apasåtavaté kaustubho bimba-dambhäd

gaëòe te’sau çaraëam abhajat kuëòale kampa-lole |
lénaà cäsét tilakam alike chinna-bhinnäsya mälä
tasmäd yuddhäd virama sakhi mä kätaraà péòayämum ||68||

vyätyukñyäà salile yadvan muhur jaya-paräjayau |

teñäà jätau vyävahäsyäà tére tau suhådäà tathä ||69||

äkåñya rädhäà sa balän mukundaù

sva-kaëöha-daghne’mbhasi täà ninäya |
magnäm ivainäà punar uddadhära
taraìga-loläà naliném ivebhaù ||70||

tat-kaëöha-deçärpita-dor-måëälä
keçäli-çaiväli-våtänanäbjé |
kåñëebha-hastotkalitätilolä
rädhäbjinévämbhasi santatära ||71||

tävat praphulla-kanakäbja-vane pramodäl

lénäsu täsu gala-daghna-jale sakhéñu |
käntä jagäda dayitaà priya me vayasyä
yätä drutaà kva nu gaveñaya türëam etäù ||72||

nidhäya täà tad-gala-mätra-puñkare

çré-puñkaräkñe praviçaty athälikäù |
anveñöum asmin sphuöa-puñkaräöavéà
rädhäsa lénä vara-puñkaränanä ||73||

nätyutthitäni jalataù kanakämbujäni

phulläsitotpala-yugätiviräjitäni |
 dåñövä taraìga-cala-çaivala-saàyutäni
tat-päna-caïcala-matir madhusüdano’bhüt ||74||

mukheñu täsäà kanakäravinda-

våndäyamäneñu maranda-pänam |
cakre hariù pratyaravindam aïcan
tåñärta-rolamba-kadambakaà vä ||75||

drutam upanayatäsyaà sva-sva-vakträntike svaà

kñaëam iha dayitena dvandva-yuddhaà samåddham |
nibhåta-militayä çré-rädhayäpy anvitänäà
yugapad abhavad äsäm änanäbjänanäbji ||76||

gopé-stanäsphälana-jais taraìgakair
lolämbujäny ullala-ñaöpadäny alam |
äsäà mukhänéva dadarça cumbane
vaimatya-loläni calekñaëäni saù ||77||

äsäà priyeëa valayävali-pärçva-yugme

premëä måëäla-kåta-kaìkaëa-sanniveçaù |
nänä-viläsa-vitati-çramajäìga-kärçyät
pätonumukhän sa valayän parito rurodha ||78||

kusuma-visa-marälämbhoja-cakrotpaläni
smita-bhuja-gati-vaktroroja-netrair vijitya |
niviòa-kuca-nitambäsphälanaiù kampayitvä
jalam api sarasé sä kñobhitäséd vadhübhiù ||79||

léläkñubhyat-salilotthais taraìgair
vätorméëäà militäù purastät |
saìghaööo’bhün mithunaà yatra véëäà
sthätuà gantuà kñamam äsén na lolam ||80||

täsäà mukhämåta-rucäm udaye’pi näpur

viçleña-duùkham iha koka-yugäni kintu |
tat-sannidhau pravilasat-stana-koka-yugmäny
älokya viçvasitadhény atimodam äpuù ||81||

rädhä-mukhendor udayät sarovare

phulleñu nélotpala-kairaveñv api |
niçy ahni yadvan madhu-pänajaà sukhaà
tat tad dvirephäù sama-kälam äpuù ||82||

indindiräëäà yugapad viläsaà

kumudvatéñv apy aravindinéñu |
sakhé-caye paçyati so’ticitraà
 néläbja-ñaëòe harir äsa lénaù ||83||

anveñaëäyäsyä gatäs tadälyo

nélämbujäny asya mukhäni matvä |
änanda-mattäù paricumbya hréëäù
parasparälokanato babhüvuù ||84||

rädhäà tu daivät priya-vaktra-pärçvam

äsädayantéà pravilokya citrä |
sakhéù samäbhäñata paçyatälyaù
puro’bja-ñaëòe mahad adbhutaà naù ||85||

pralamba-çaiväla-kadamba-saàvåtaà
madhye naöat-khaïjana-yugmam adbhutam |
loläli-mälaà cala-hema-paìkajaà
tathävidhaà caïcati néla-paìkajam ||86||

lasad-atanu-taraìgaiç cälyamänaà purastät

kanaka-kamalam etan néla-padme laläga |
viralitam api tasmät preritaà tais tad asmin
muhur aticalam äsét saàyutaà cäyutaà ca ||87||

kvacid iha jala-madhyäd utthitau cakraväkau

tata uditam akasmäd ävåëot padma-yugmam |
tad api samuditaà çré-hallaka-dvandvam asmäd
iti tad atiçayoktyä lebhire modam älyaù ||88||

täm ädäyägate kåñëe täsäà madhye’tha tan-mukham |

babhau hemäbja-maëòalyä veñöitaà néla-padmavat ||89||
jala-maëòuka-vädyäni kåñëas täbhir avädayat |
paöaha-dhvanivat kväpi dundubhi-dhvanivat kvacit ||90||

hari-hari-dayitänäà gätra-saurabhya-çaityais
adhika-surabhi-çétaà toñam äsét sarasyäù |
asita-sita-piçaìgaiù karburaà cäìga-rägair
bhavati hi guëi-saìgän nirmalänäà guëäptiù ||91||

prodbhinna-padméva sa padminé-gaëaiù
saàsicyamänaù kara-puñkareëa tän |
siïcan hariù prasphuöa-padminé-vanäd
uttérya toyäd atha tértham ägamat ||92||

sevälébhiù kåñëa-kåñëa-priyäs täs

tailair gandhodvartanaiù sevitäìgäù |
premëänyonyaà snäpayitvä praharñät
snätvottasthur nératas tértha-tére ||93||
 gauräìgéëäm aìga-lagnämbaräntä-
dväräà dhärä niñpatantyo virejuù |
yadvat sauvarëäcala-kñudra-çåìga-
çreëé-lagnäcchäradämbhoda-våndät ||94||

visrasta-kuntala-tateù çikharäd galantas

täsäà guëa-grathita-mauktika-pälit-tulyäù |
antar-hådéçitur alaà jala-bindavo’mé
ekävalé-nicayatäm upalabhya rejuù ||95||

svapne’pi durlabha-viloka-lavasya tasya

dåñöäpta-vighna-rahiteñöa-susaìgam asya |
citraà cirän madhurmämåtam äpibantyas
tåñëäbhivåddhim agaman dviguëäà mågäkñyäù ||96||

täsäm asambhävita-darçanänäà
diñöyäpta-ratyädika-çarmaëo’pi |
klinnämbaräntaù-samudérëa-tat-tad-
aìgäli-sandarçanajä mudo yäù ||97||

dämäni mäträ nihitäni yasyäà

bälye’py anantäny agaman samantät |
vitasti-mätratvam agha-dviño’syäà
tanau mamus tä nahi citram etat ||98||
(yugmakam)

älé-cayena parimärjita-deha-keçaç
cénäàçukaiù parihitodgamanéya-celaù |
kåñëaç ca kåñëa-ramaëé-nicayaù sasabhyaù
çré-padma-mandiram ito drutam äruroha ||99||

analpair äkalpaiù kusuma-racitair bhüñaëa-cayair

niviñöaà taà yämye kamala-gåha-sat-kuööima-vare |
nija-präëa-preñöhaà praëaya-paripäöé-ghaöanayä
svayaà çré-rädhälé-nicaya-sahitä maëòayati sä ||100||

dhüpair äguravair viçuñka-surabhén çré-kaìkaté-çodhitän

mallé-garbhaka-veñöitän sva-dayitasyodyamya baddhvä kacän |
jäté-raìgaëa-yüthikä-bakula-sad-gäìgeya-yüthé-kåtair
gucchotpallava-ketaké-dala-lasac-cämpeya-barhänvitaiù ||101||

guïjä-mauktika-mälya-yugma-vilasat-pärçva-dvayair mälyakair
ürdhvordhva-krama-veñöitäà stavaka-yuk-piïchair lasat-çekharäm |
müle sthülatäà susükñma-çikharäà kåñöäli-våndäà vyadhät
cüòäà cämara-òämarém alikagäà rädhä jagan-mohiném ||102||
 (yugmakam)

yasyäà lagnä na dåg-ali-ghaöä nirjihéte’ìganänäà

yä saàlagnä hådaya-kamale jätu naitaj jahäti |
yasyäç chäyä bhramayati sakåd-vékñyamäëäpi kåñëaà
kärñëé cüòä vilasati jagat sä pibanté sva-dhämnä ||103||

yat kauìkumaà lalitayä tilakaà laläöe

såñöaà hareù çaçi-nibhaà mada-bindu-madhyam |
çré-khaëòa-bindu-nicitaà bahir etad äsäà
håt-khaëòane madana-häöaka-cakram äsét ||104||

bhakti-cchedair anvitäà yäà sucarcäà

citrä cakre kauìkuméà tat tanau sä |
lävaëyormi-caïcaläsmärayat täà
dévyad-gopé-kåñëa-yugmäëi räse ||105||

citrätha citram akaron nija-mitra-gätre

maitré-pavitra-caritämbuda-jaitra-käntau |
yat tat sakhé-nayana-khaïjana-bandhanäya
kandarpa-çäkunika-viståta-jälam äsét ||106||

nänä-varëa-sugandha-puñpa-mukulaiù puñpaiù kåtaiù pallavaiù

kÿptaiù kuëòala-hära-kaìkaëa-lasan-maïjéra-käïcy-aìgadaiù |
täbhir yäbharaëair mudä priya-tanau çré-veça-bhaìgé-kåtä
saiväsäà nayanaiëa-bandhana-vidhau kämasya päçäyate ||107||

pauñpaiç cäbharaëais tatra rädhä käëòa-paöävåtä |

älébhir bhüñitälyaç ca sevikä-nicayaiù kramät ||108||
tato’sau våndayänétas täç ca tat saumya-kuööimam |
dadåçus tatra bhakñyäëi phala-mukhyäny anekaçaù ||109||
paläça-çäla-paträëäà rambhä-balkala-patrayoù |
kuëòé-sthälyädi-pätreñu sambhåtäni påthak påthak ||110||
(yugmakam)

bhoktuà täny upaviñöo’sau çubhra-puñpäàçukäsane |

savye çré-subalas tasya dakñiëe madhumaìgalaù ||111||
upaviñöä puro rädhä täni sälé vaneçayä |
änéyänéya dattäni tebhyaù pariviveça sä ||112||
çveta-rakta-harit-péta-varëäni jäti-bhedataù |
asasya-çlatha-sasyeñad-dåòha-sasyäny anekaçaù ||113||
sukåtta-balkalatayä çaìkha-varëäkåténi ca |
närikela-phaläny ädau tebhyaù pariviveça sä ||114||
(yugmakam)

teñäà taiù péta-toyänäà bhittvä niñkäçitäny amé |

 sasyäny älé-yujä dattäny äduù svädüni rädhayä ||115||
jäti-varëäkåti-svädu-päka-saàskära-bhedataù |
nänä-vidhäni cämräëi dadau tebhyaù krameëa sä ||116||
dara-pakväni çakalé-kåtäny ämräëi känicit |
nikåtta-valkaläñöäni carvyäëy äsvädayanty amé ||117||
sa-valkala-nikåttäni kiïcid-ghana-rasäni ca |
oñöhävalopya-lehyäni pakväny ädan paräëi te ||118||
paktrimäëi rasaiù pürëäny äcchinnäsyäni känicit |
säàçäni madhuräëy ete cuñyanto mudam äyayuù ||119||
te kaëöaki-phalän niñkäçitän koñän nirañöikän |
sauvarëotpala-cämpeya-korakäbhän akhädiñuù ||120||
pélüni bahu-bhedäni dräkñä-kharjurakäëi ca |
täla-çréphala-jambüni lavalé-lakicäni ca ||121||
kadalé-vadaréëäà ca nänä-bhedän phaloccayän |
çåìgäöa-täla-béjäni kñérikä-tütakäni ca ||122||
aïjéräëy amåtäìkäni näsa-päté-phaläni ca |
näraìga-kämaraìgäëi vikaìkata-phaläni ca ||123||
suñeëa-mätuläìgäni kapitthaka-phaläni ca |
nänä-bhedäni béjäni niñkuläkåta-däòimät ||124||
mäyämbüni sukhäçäni karkaöé-kharburäëi ca |
guòälu-keça-räjädi-müläni mülakäni ca ||125||
çälükärdra-padma-béja-sasyäni ca visäni ca |
piyäla-pista-baddäma-béja-sasyäny anekaçaù ||126||
sitäbhiù kñéra-säraiç ca kåtän çré-rädhayälaye |
näraìga-rucakämrädi-phaläkära-vikärakän ||127||
phala-puñpa-yutän våkñän çarkarä-päka-nirmitän |
bilva-däòima-çéryämra-näraìga-rucakädikän ||128||
kåñëa-païcendriyählädi-guëän gehe tayä kåtän |
laòòukäni candrakänti-gaìgäjala-mukhäni ca ||129||
çarkarendu-lavaìgailä-maricädibhir anvitäù |
sthüla-santänikäù piñöä-kåtäni laòòukäni ca ||130||
panasämrädika-rasän madhu-candra-sitänvitän |
karpürämåta-kely-ädény änétäni priyälibhiù ||131||
paryaveçayad etäni sarväëi rädhikä kramät |
täbhyäà saha haris täni bubhuje kamalekñaëaù ||132||
patra-puñpa-phala-skandha-çäkhä-müläni bhüruhäm |
saitänäà kñaira-säräëäà chedaà chedam adanty amé ||133||
baöur nindan praçaàsaàç ca bhakñyäëi ca tad-arpikäù |
sarväs tä häsayämäsa sa-narma-mukha-vaikåtaiù ||134||
karpüra-väsitaà toyaà papus te’tra yathä-sukham |
tataç cäcacamus toyaiù sakhé-dattaiù suväsitaiù ||135||

yätas tataù sa harir ambuja-mandiräntaù

çete’tra sat-kusuma-kalpita-talpa-madhye |
tämbüla-däna-pada-lälana-béjanädyais
tatra priyälibhir amuà tulasé siñeve ||136||
 tämbüla-véöikäm açnan tat-padma-yämya-kuööime |
çete çétala-çayyäyäà subalena samaà baöuù ||137||

çré-rädhikätha sagaëä muditopaviñöä

käntädharämåtatayä pariväïchitäni |
çré-rüpa-maïjarikayä ca vaneçayä ca
bhakñyäëi täni bubhuje pariveçitäni ||138||

tatra nändé-kundavallyoù sakhébhir narma-viståtiù |

äléväsäm abhüt sagdhi-sukhasya pariveçikä ||139||
athäcamyäyayuù sarväù çré-padma-mandiräntaram |
talpe rädhä sakhé-päliù paritaù samupäviçat ||140||
tämbüla-carvitaà täbhyaù çré-hares tulasé dadau |
nändémukhyai dhaniñöhäyai kundavallyai ca véöikäù ||141||
tataù sä tulasé rüpa-maïjaré ca vaneçvaré |
bhakñyäëy urvaritäny äduù sevikälé-cayaiù samam ||142||
täsu bhuktvägatäsv atra sakhyas tat-pürva-kuööime |
nirgatya suñupuù sarvä nändémukhy-ädayaç ca täù ||143||
tataù çré-rädhikä täbhyo dadau tämbüla-carvitam |
våndäyai véöikäà sä ca täm adanté bahir yayau ||144||

kåñëaù käntäà täà samäkåñya hréëäà

häsaà häsaà yatnataù svänanäbjät |
tämbüléyaà carvitaà tan-mukhäbje
nyasyan håñyan çäyayämäsa pärçve ||145||

çré-rüpa-maïjaré-mukhya-sakhébhir véjanädibhiù |
sevitau tau kñaëaà tatra nidrä-sukham aväpatuù ||146||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù païcadaçäbhidho’yam agaman madhyähna-léläm anu ||o||

||15||

--o)0
(o--

(16)
 ñoòaçaù sargaù

atha kñaëät tau pratilabdha-bodhäv

utthäya talpopari sanniviñöau |
pürvaà prabuddhäù prasamékñya sakhyo
yayuù sakhébhyäà saha tat-samépam ||1||

våndäpy äyät sva-çiñyau sä bälau vidyä-viçäradau |

kalokti-maïjuväk-saàjïau gåhétvä särikä-çukau ||2||
tatas tau paöhato namrau jaya våndävaneçvara |
jaya våndävaneçäni jayatälyaù prasédata ||3||
rädhä-dåg-iìgitäbhijïä våndä vijïä samädiçat |
paöheti kéraà kéro’pi papäöhänandayan sabhäm ||4||

guëaiù svair hénä me yadapi kavitä nätimadhurä

satäà svädyäthäpy acyuta-guëa-yutatvena bhavitä |
ayaù-çastré spåñöä mågayu-gåha-gä sparça-maëinä
suvarëatvaà präptä bhavati mahatäà bhüñaëa-kåte ||5||
(dåñöäntaù)

cakrärdhenu-yaväñöa-koëa-kalasaiç chatra-trikoëämbaraiç
cäpa-svastika-vajra-goñpada-darair ménordhvarekhäìkuçaiù |
ambhoja-dhvaja-pakva-jämbava-phalaiù sal-lakñaëair aìkitaaà
jéyät çré-puruñottamatva-gamakaiù çré-kåñëa-päda-dvayam ||6||
(svabhävoktiù)

çré-kåñëäìghri-yugaà sakåc chruti-gataà sarvänya-tåñëä-haraà

dhyätaà yad vipadäà vilopa-nipuëaà sat-sampadäà däyakam |
dåñöaà cärutayä camat-kåti-padaà sarvendriyählädakaà
påñöaà yat-klama-hantå-nivåti-karaà tan me kriyät käìkñitam ||7||
(udätta-svabhävokté)
saubhägyänäà sad-rucäà sad-guëänäà
sampatténäà präkåtäpräkåtänäm |
lélägäraà dätå ca dhyäta-mätraà
sarvasvaà naù kåñëa-pädäbjam astu ||8||
(udätta-svabhävokté)

yasyopäsanayäpta-çakti-lavataç cintämaëitvaà çiläù

käçcit käma-gavétvam etya dhavaläù käçcic ca kalpägatäm |
kecid bhümi-ruhä babhüvur akhiläbhéñöa-pradäù präëinäà
tac chré-kåñëa-padäravinda-yugalaà ko näçrayet sva-pradam ||9||
(pada-gata-kävya-liìgam)

parimala-väsita-bhuvanaà
sva-rasämodita-rasajïa-rolambam |
 giridhara-pädämbhojaà
kaù khalu rasikaù saméhite hätum ||10||

lavaëima-madhu-pürëaà sväìguli-çreëi-parëaà
yuvati-nayana-bhåìga-vyüha-pétaà suçétam |
nakhara-nikara-rociù keçaraà saurabhormé-
parimalita-dig-antaà kåñëa-pädäbjam éòe ||11||
(rüpakam)

païcendriyählädi-guëair mahattamai
raktotpaläbjäni vadänyatädibhiù |
kalpa-drumäëäà jitavac ca pallavän
kenopameyaà caraëämbujaà hareù ||12||
(vyatirekaù)

nakha-çitiruci-gaìgä kåñëa-päda-prayäge
tad-upari çiti-rocir bhänujä saìgatäsét |
aruëa-kiraëa-dhärä dhätå-kanyäpy adhastäl
lasati nikhila-sarväbhéñöa-deyaà triveëé ||13||
(rüpakotprekñe)

apürvaù kaàsäreç caraëa-yugalasyaiña mahimä

yad äçritya dhväntaà sva-kadana-kåte präpta-maraëam |
niyuddhe’dhaù kåtvopari lasati yad vékñya sabhayäd
vapur vyühaà kurvann amalam uòupo’py äçrayad idam ||14||
(prathamätiçayokty-utprekñe)
kaloktiù sä tataù säré våndayä preritä dåçä |
rasajïäà väsitäà cakre kåñëa-pädäbja-varëanaiù ||15||

caëòäàçoù pluñöa-varñmäruëa iha kiraëaiù kåñëapädäbja-yugmaà

çétacchäyaà praviñöo’tyaruëam idam abhüd vyäptam asyäruëimnä |
utprekñeyaà kavénäà mama tu matam idaà kåñëa-rägätiraktaà
rädhä-cittaà mamaiväspadam idam iti tad vyaçnuta svasya dhämnä ||
16||
(utprekñä)

léläravindam aravinda-dåçäà karäbje

kaìkelli-pallavam uroja-suvarna-kumbhe |
raktotpalaà yad iha håt-sarasédam éòe
pädäravindam aravinda-vilocanasya ||17||
(mälä-rüpakam)

candrendévara-candanendu-naladäcchétaà lasat-saurabhaà
rädhäyäù stana-saìga-lolupatamaà tat-päëi-saàlälitam |
tac-chré-kuìkuma-carcitaà sulalitaà çobhäli-léläspadaà
tac-chré-kåñëa-padämbujaà bhavatu naù saàvähanéyaà sadä ||18||
 (udätta-svabhävokté)
sabhya-karëau sudhä-pürëau racayan rädhayeritaù |
sa-särikaù çuko’nyäni kåñëasyäìgäny avarëayat ||19||

gulphau bakärer lasato’ticikkaëau

lävaëya-bhaìgocchalitau suvartulau |
kalinda-kanyä-tanu-véci-nirjharäd
arddhoditendévara-korakäv iva ||20||
(utprekñä)

lävaëya-dhanya-madhu-pürëa-tamäla-navya-
parëäti-citra-puöike ghuöike muräreù |
älihya netra-rasanä-çikhayä sakåd ye
mattä vighürëati sadä lalanälir ärät ||21||
(rüpakänumäne)

çrémat-padämbuja-yugopari-pütanärer
nihnutya gulpha-yugalasya miñeëa dhäträ |
çré-rädhikä-nayana-kéra-yugasya puñöyai
manye nyadhäyi kara-marda-phale supakve ||22||

babhau hareù çré-ghuöikä-yugaà tat

suçliñöa-pärçvaà yad aväpa çaçvat |
rädhä-manovåtti-kumärikäleù
kumärayantyä laghu-kandukatvam ||23||
(rüpakotprekñe)

gokula-kula-yuvaténäà
dhairyodbhaöa-vinañöaye’sty atanoù |
hari-jaìghä-yuga dambhäl
laghu-parigha-yugaà tamäla-särasya ||24||
(rüpakäpahnuté)

marakata-maëi-rambhä-stambha-sambhedi-dhäträ
bhuvana-bhavana-müla-stambhatäà lambhitaà yat |
yuvati-nicaya-cetaù pélu-néläçma-kélaà
praëayatu hari-jaìghä-yugmam aìgho vighätam ||25||
(vyatireka-rüpake)

dévyato lavaëimämåta-bhaìge
cäru-haàsaka-kalä-lalitänte |
deha-känti-yamunä-laghu-dhärä
sannibhe muraripoù prasåte te ||26||
(vyatireka-rüpake)

saundarya-sauñöhava-vilokanataù pralubdhe
 jaìghe mitho militum asya samutsuke ye |
te veëu-vädana-kåte sthiratäìgate’smin
labdhäntare’nu parirabhya harau ciraà staù ||27||
(utprekñä)

mädhurya-lakñmyä ruciräsana-dvayaà
lävaëya-vallyä guru-parva-yugmakam |
çobhä-çriyo’laìkåti-peöikä-yugaà
jänu-dvayaà bhäti manoharaà hareù ||28||
(mälä-rüpakam)

ramyorü-parva-dvayam adbhutaà harer

mähendranélaà laghu sampuöa-dvayam |
asaìkhya-go-saìkhya-kuläìganä-tates
te citta-cintämaëayo’tra mänti yat ||29||
(rüpakädhikänumänäni)

prasäraëe yad baliman nikuïcane

çré-pädayor nirvalitaà sumäàsalam |
çré-rädhikä-çré-kara-lälitaà hares
taj-jänu-yugmaà ruciraà çriye’stu naù ||30||
(svabhävoktiù)

uru-dvayaà suvalitaà lalitaà bakäreù

pénaà sucikvaëam adhaù-krama-kärçya-yuktam |
kandarpa-vånda-vara-nartaka-läsya-raìgaà
lävaëya-keli-sadanaà hådi naç cakästu ||31||
(rüpaka-svabhävokté)

jambhäri-ratna-ghaöitaà kim ajäëòa-çälä

stambha-dvayam kim atanor makha-yüpa-yugmam |
kià vedam asti lalanä-hådayebha-bändhä-
läna-dvayaà na tad idaà hari-sakthi-yugmam ||32||
(niçcayänta-sandehaù)

üru-cchaläc chroëi-varäïjanocca-
sthalé-bhavädho-mukha-néla-rambhe |
ete harer ye lalanäkñi-kéra-
puñöyai sva-mädhurya-phalair alaà staù ||33||
(rüpakäpahnuté)

rambhäli-garva-bhara-däraëa-sanniveçe
mattebha-hasta-mada-mardana-märdave ye |
çré-rädhikä-karabha-santata-sevyamäne
kenopamäntu kavayo hari-sakthiné te ||34||
(vyatirekaù)
 vistérëa-pénam atisundara-sanniveçaà
räsa-sthalaà sarati käma-naöärbudänäm |
äbhéra-dhéra-ramaëé-kamanéya-çobhaà
çré-çroëé-maëòalam alaà vilasaty aghäreù ||35||
(rüpakam)

katéra-bimbam lasad-ürdhva-
käya-tamäla-néläçma-kåtäla-bälam |
kåñëasya lävaëya-jaläli-khelat-
käïcé-marälé-valitaà vibhäti ||36||
(rüpakam)

kåñëäìga-siàhäsana-santatopa-
viñöasya rädhä-hådayasya räjïaù |
dhäträ kåtaà çroëi-miñät sukhäptyai
néläàçuka-sthüla-vidhüpadhänam ||37||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

ye gopikä-dåk-çapharäli-kelaye
lävaëya-vanyämåta-pürëa-palvale |
ye rädhikä-citta-mågendra-kandare
te sundare naumi hareù kakundare ||38||
(rüpakam)

adhas-téryag-rekhä-sarid upari sä näbhi-sarasi

tayor madhye vastir dhruvam agharipor asti pulinam |
sadä räsa-kréòäà yad iha nija-våtty-adbhuta-naöé-
cayaiù çré-rädhäyä hådaya-naöaräjaù praëayati ||39||
(rüpakänumänotprekñäù)

çré-vasti-romävali-näbhi-dambhän
nipäna-sad-rajju-sudhoda-küpän |
tåñärta-gopé-gaëa-gogaëänäà
pänäya dhätäsåjad acyutäìge ||40||
(rüpakänumänäpahnuty-utprekñäù)

gopé-mano-dhänya-cayänya-väsanä
tuñäpahärottara-saàskåtau vidhiù |
nélopalolükhalatäà ninäya yat
kåñëävalagnaà hådi ye cakästu tat ||41||
(rüpakam)

kåñëävalagnasya miñäd umäpater

vispardhayärädhanayärdite muhuù |
pürväpara-sthüla-vibhäga-saàyuto
 dhäträ vitérëo òamaruù smaräya kim ||42||
(utprekñäpahnuté)

harer vakñaù-kakudmatyor visargam antarä-sthitam |

madhya-dambhä-dvayor navyaà jaihvä-müläkñaraà vyadhät ||43||
(utprekñä)

dåñöyä bakärer avalagna-sauñöhavaà

nijävalagnasya kukérti-çaìkayä |
durgäsu durgä-janakasya bhü-bhåto
daréñu päréndra-gaëä vililyire ||44||
(utprekñä)

lävaëya-vanyä-bhrama-bhaìga-pürëe
bakéripor näbhi-hrade gabhére |
tåñärta-gopé-hådayebha-päli-
magnaiva nonmajjati sä kadäpi ||45||
(rüpakotprekñe)

çré-kåñëa-vigraha-tamäla-sura-drume’smin
çobhä-maranda-bhåta-näbhi-sukoöaro’sti |
lobhäd vadhü-dåg-alipälir iha praviñöä yat
sä punar nahi nireti rase nimagnä ||46||
(rüpakänumäne)

viñëor gaìgäjani bali-nutän nécagä’gre’ìghri-padmät

tan mätsaryät trivali-mahitäd ürdhvagä näbhi-padmät |
çaureù kåñëä’jani tanuruhäli-cchalät paçyatäà
yä tasmin prétià janayati paräà väsanäà saàvidhüya ||47||
(apahnuty-utprekñä-vyatirekäù)

näbhé-bilät sämi samutthitä harer

yä bhäti romävali kåñëa-pannagé |
svaà paçyatäà sükñmatamäpy ahar niçaà
cittänilän saàculukékaroti sä ||48||
(rüpakam)

lavaëima-madhu pétvä näbhi-padmän murärer

vraja-yuvati-janänäà netra-bhåìgärbhakäliù |
udara-nalina-patre yä papätoccalanté
tanuruha-tati-dambhät saiva çete pramattä ||49||
(rüpakäpahnuté)

jita-caladala-nélämbhojiné parëa-jälaà
madhurima-håta-paçyal-loka-neträli-mälam |
tilakitam iva loma-çreëi-käléyakena
 tribhuvana-jaya-lakñmyä bhäti govinda-tundam ||50||
(vyatireka-rüpakotprekñäù)

kastürikä-lipta-tamäla-navya-
daloñma-håt-saurabha-märdaväbham |
atundilaà tundilitäkhiläkñi-
bhåìgäli dévyaty udaraà bakäreù ||51||
(vyatireka-rüpakotprekñäù)

hådy ucchalat-tanuruha-cchala-niùsåta-
çré-näbhi-hradänupatitädi-rasa-praväham |
alpocca-pärçva-yugalaà dara-nimna-madhyaà
madhye mano mama harer udaraà cakästu ||52||
(apahnuty-utprekñä-svabhävoktayaù)
rädhä-citta-maräla-dåk-çapharikä-çaçvad-viläsäspadam
käïcé-särasa-päli-nisvani-taöaà lomäli-çaibälakam |
lävaëyämåta-püritaà trivalikä sükñmormi-vibhräjitaà
çré-näbhé-nalinaà lasaty agharipoù çré-tunda-sat-palvalam ||53||
(rüpakam)

çré-rädhikä-pärçva-matallikä-yuga-
sva-preyasé-sparça-samutsukau sadä |
çré-pärçva-san-nägara-tallajau hareù
suvartulau snigdha-mådü viräjataù ||54||
(rüpaka-svabhävokté)

rekhä-svarüpa-ramayäçrita-väma-bhägaà
çrévatsa-sac-chavi-viräjita-dakñiëäàçam |
kaëöha-stha-kaustubha-gabhasti-viräjamänaà
çaçvad-viläsa-lalitaà vana-mälikäyäù ||55||

çré-ballavé-hådaya-dohada-bhäjanaà
çré-rädhä-mano-nåpa-harinmaëi-siàha-péöham |
trailokya-yauvata-manohara-mädhurékaà
vakñaù-sthalaà suvipulaà vilasaty aghäreù ||56||
(yugmakam, rüpaka-svabhävokté)

muktävalé-suradhuné-tanu-romaräjé-
bhäsvatsutä-tarala-känti-sarasvaténäm |
saìgena maìgala-karaà trijagaj-janänäà
kåñëasya naumi tam uraù-sthala-tértha-räjam ||57||
(rüpakam)

doù-stambha-yugmam anukänti-baöé-nibaddhä
vakñaù-sthalé-lavaëimocchalitä muräreù |
açränta-dolana-vihäri-ratéça-yünor
 doleva jiñëu-maëi-saìghaöitä vibhäti ||58||
(rüpakotprekñe)

vakño harer madana-çäkunikasya manye

gopäìganä-nayana-khaïjana-bandhanäya |
çrévatsa-kuëòalikayänvitam aìka-kéla-
lävaëya-jäla-vitati-sthalatäà prapede ||59||
(rüpakotprekñe)

vakñaç chalät sulaghu-kélaka-yuk-stanäkhya-

çré-cakrikä-khacita-pärçva-yugaà bakäreù |
çré-rädhikä-yuvati-ratna-viräji-cetaù
koñälayasya hari-ratna-kapäöam asti ||60||
(rüpakäpahnuty-utprekñe)

gopälikä-hådaya-väïchita-pürtaye çré-
täpiïcha-kalpa-taru-sundara-kandalau yau |
sädhvétva-garva-çaça-ghäta-kåte saténäà
täpiïcha-sära-parighau smara-lubdhakasya ||61||
(rüpakam)

gopäìganä-hådaya-taëòula-kaëòanäya
mähendranéla-muñalau kuçalärgale yau |
rädhädhi-hån-nilaya-vatsa-kapäöikäyäù
rädhädi-citta-çuka-païjara-daëòike ca ||62||
(mälä-rüpakam)

pénäyatau lavaëimocchalitau suvåttau

padmädi-viçva-ramaëé-kamanéya-çobhau |
péna-stané-hådaya-dohada-bhäjanaà tau
çrémad-bhujau manasi me sphuratäm aghäreù ||63||
(sandänatikam, rüpaka-svabhävokté)

taruëima-madhuphulla-çré-hares tanv-araëye
madhurima-madanäkhyau kià praviñöau madebhau |
subhuja-yugala-çuëòä-päëi-sat-puñkaräbhyäà
niravadhi-caratas tau jänu-ruk-pallaväni ||64||
(rüpakänumänotprekñäù)

çré-kåñëa-dor-yugma-miñeëa vedhasä
tan-mädhuré-dolikayä samanvitau |
ramädi-yoñin-mati-dolanäya kià
stambhau vicitrau hari-ratnajau kåtau ||65||
(rüpakäpahnuty-utprekñäù)

smara-nåpa-kåta-gopé-dhairya-näçäbhicära-
 kratu-harimaëi-yüpau dor-miñät kåñëa-dehe |
lasata iha kavénäà kävyam etan mataà me
praëaya-çuci-rasäbdher nirgatau sat-pravähau ||66||
(utprekñä-rüpakäpahnutayaù)

çaìkhordhendu-yaväìkuçair ari-gadäc chatra-dhvaja-svastikair

yüpäbjäsi-halair dhanuù-parighakaiù çré-våkña-méneñubhiù |
nandyävarta-cayais tathäìguli-gatair etair nijair lakñaëair
bhätaù çré-puruñottamatva-gamakaiù päëé harer aìkitau ||67 ||
(svabhävoktiù)

hastau svabhäva-måduläv api karkaçau tau

çaurer mahä-puruña-lakñmatayocur eke |
tan nämåtaà yadi tadä kamaöhé-kaöhora
gopé-stanäniça-vimardanam atra hetuù ||68||
(kävyaliìgotprekñe)

anaìga-çara-jarjara-vraja-navéna-rämäli-håd-
viçalya-karaëauñadhi-prathama-pallavau santamau |
rasocchalita-rädhikorasija-hema-kumbha-dvayé-
vibhüñaëa-navämbuje vraja-vidhoù karau dévyataù ||69||
(rüpakam)

çré-kämäìkuça-tékñëa-çuddha-mukuöaiù pürëendu-san-maëòalaiù
çliñöänyonya-milad-dalävali-çiraù-paçcäd-vibhäge kvacit |
abje ced abhaviñyatäà vikasita-çyämämbujäntargate
çré-päëyor upamäà tadätra kavayo’däsyann amübhyäà hareù ||70||
(tåtéyätiçayoktiù)
våñabha-kakuda-nindi-skandhayos tuìgatäà
sat-puruña-varatayaivety ähur eke bakäreù |
mama tu matam idaà çré-rädhikä-dor-måëälé
satata-milana-modotphullataivätra hetuù ||71||
(kävyaliìga-rüpake)

aàsau harer ullasataù samunnatau

manye lasat-kaustubha-kaëöha-mädhurém |
drañöuà sadodgrévikayotsukena täà
pärçva-dvayenonnamitau sva-mastakau ||72||
(utprekñä)

ürdhve suviståtam adhaù krama-kärçya-yuktaà

mädhurya-bhümi-bhuja äsanam aindranélam |
lävaëya-püra-vahanäd dara-nimna-madhyam
iñöaà dåçäà mågadåçäà hari-påñöham éòe ||73||
(svabhävokti-rüpakotprekñäù)
 susthüla-müläd dara-kärçya-maïjulä
sva-mädhuré-siàha-çirodhi-darpa-håt |
çré-keça-jüöasya viläsa-khaööikä
suvartulä bhäti mukunda-kandharä ||74||
(svabhävokti-rüpaka-vyatirekäù)

pika-tata-çuñirälé-näda-nindi-svarormis
tri-bhuvana-jana-netränandi-rekhä-traya-çréù |
nava-nava-nija-käntyä bhüñita-çré-maëéndro
vilasati baka-çatroù kaëöha-néläçma-kambuù ||75||
(rüpakam)

kaëöho harer lasati kaustubha-räjahaàsa-

lélämåtäkñaya-saraù satataà yato’smät |
lävaëya-narma-kavitä-vara-gäna-sampad-
divyäpagäù pratidiçaà kila niùsaranti ||76||
(rüpakänumäne)

näsä-hanv-adharoñöha-gaëòa-cibuka-çroträdi-divyad-dalaà
çré-dantävali-keçaraà smita-madhu-bhräjy-ullasat-saurabham |
çré-netra-dvaya-khaïjanaà bhramarikair bhrü-bhåìgikäly-ävåtaà
çré-jihvädbhuta-karëikaà vijayate çré-kåñëa-vakträmbujam ||77||
(rüpakam)

agharipu-mukha-räkä-näyako niñkalaìkaù
samajani nija-lakñma-nyasya gopé-kule kim |
iti tu kukavi-väkyaà man-mataà çåëv akärñét
sahaja-vimala eña sväçritaà tat-sva-tulyam ||78||
(utprekñä-rüpake)

bandhüke mukurau sukunda-kalikä-pälyo naöat-khaïjanäv

ardhenduà tila-puñpakaà smara-dhanur loläli-mäläm api |
pürëendau yadi tat-kalaìkam udapäsyaitäny adhäsyad vidhiù
çré-kåñëasya kavéçvarä mukham upämäsyäàs tadaivämunä ||79||
(tåtéyätiçayoktiù)

bälye jananyäìguli-lälane yad-

aìguñöha-saìgäd dara-nimna-madhyam |
adho’ìguli-dvandva-kåtonnateç ca
svalponnatägräàçam ameya-çobham ||80||

nélotpalasyodayad-indu-känti-
phullaika-paurasya dalopamardi |
lävaëya-vanyocchalitaà manojïaà
tac-chré-hareù çré-cibukaà cakästi ||81||
(kävyaliìga-svabhävokty-utprekñä-vyatirekäù)
 çravaëa-cibuka-müla-sparçi sat-sanniveçaà
jana-nayana-vihaìgäkarñi mädhurya-jälam |
vilasati hanu-yugmaà çré-hareù stoka-dérghaà
pravitata-mukha-bimbasyänukülya-pravéëam ||82||
(svabhävokti-rüpake)

sväkära-märdava-vinirjita-çañkulékaà
säìgäti-citra-ghaöanäjita-viñöaräbham |
svéyäàçu-jäla-gilitäkhila-loka-netra-
cittollasan-makara-kuëòala-maëòala-çréù ||83||
(vyatirekaù)

çré-karëa-bhüñaëa-bharäd dara-dérgha-randhraà
viçväìganä-nayana-ména-manoja-jälam |
gopé-mano-hariëa-bandhana-vägurä yat
çré-rädhikä-nayana-khaïjana-bandha-päçaù ||84||
(mälä-rüpaka-svabhävokté)

gändharvikä-saparihäsa-sagarva-nindä
khaïjad-vaco’måta-rasäyana-päna-lolam |
çoëäntaraà suruciraà sama-sanniveçaà
tan me hådi sphuratu mädhava-karëa-yugmam ||85||
(sandänitakam, svabhävoktiù)

kåñëasya pürëa-vidhu-maëòala-sanniveçaà
rädhädharämåta-rasäyana-seka-puñöam |
gaëòa-dvayaà makara-kuëòala-nåtya-raìgaà
bhäténdranéla-maëi-darpaëa-darpa-häri ||86||
(vyatireka-rüpaka-svabhävoktayaù)

paryucchalan-madhurimämåta-nimnagäyä
ävarta-garta-nibha-såkva-yugätiramyam |
çré-känta-danta-visarat-kiraëäbhiñiktaà
dugdhäbhidhauta-nava-pallava-nindi-rociù ||87||
(rüpakopamäne)

oñöhopari çvasana-nirgamanälpa-nimnaà
bandhüka-jic-chavi-darocchvasitoñöha-madhyam |
çré-çyämimäruëimayor milana-pradeçe
stokonnatäyata manohara-séma-çobham ||88||
(svabhävokty-utprekñe)

bimbäti-maïjv-adhara-madhyagatälpa-rekhaà
svaà paçyatäm itara-räga-hara-svabhävam |
çaçvan-nijämåta-suväsita-maïju-vaàçé-
sükñmäyata-dhvanibhir ähåta-viçva-cittam ||89||
 (svabhävokti-vyatirekau)

sarvasva-ratna-piöako vraja-sundaréëäà
jévätu-sédhu-cañakaà våñabhänujäyäù |
tac-chré-lasad-daçana-lakñaëa-lakñitaà çré-
kåñëädharauñöham aniçaà hådi me cakästu ||90||
(rüpaka-svabhävokté)

sväkära-sauñöhava-vinindita-kunda-vånda-
sat-korakän çikhara-héraka-mauktikänäm |
çobhäbhimäna-bhara-khaëòana-känti-leçän
väma-bhruväm adhara-bimba-çukäyamänän ||91||
(luptopamä)

jätyaiva paktrima-sudäòima-béja-maïjün
çaçvat-priyädhara-rasäsvädanena çoëän |
käntauñöha-çoëa-maëi-bhedana-käma-öaìkän
çréman-mukunda-daçanän subhagäù smaranti ||92||
(yugmakam, rüpakotprekñe)

jéyän nija-praëayi-vånda-manas-tamo-ghné
çré-rädhikä praëaya-sägaram edhayanté |
ätma-prasäda-kaëikokñita-viçva-lokä
gopé-priyänana-vidhoù smita-kaumudé sä ||93||
(rüpakam)

padmädi-divya-ramaëé-kamanéya-gandhaà
gopäìganä-nayana-bhåìga-nipéyamänam |
kåñëasya veëu-ninädärpita-mädhurékam
äsyämbuja-smita-marandam ahaà smarämi ||94||
(rüpakam)

nänä-rasäòhya-kavitä-maëi-janma-bhümir
açränta-ñaò-vidha-rasäsvädana-pravéëä |
viçväya viçva-rasadäpi hare rasajïä
rädhädharämåta-rasäsvädanäd yathärthä ||95||
(rüpaka-kävyaliìge)

antaù-prema-ghåta-smitottama-madhu-narmaikñavaiù saàyutä
çabdarthobhaya-çakti-sücita-rasädéndullasat-saurabhä |
äbhéré-madanärka-täpa-çamané viçvaika-santarpané
sä jéyäd amåtäbdhi-darpa-damané väëé rasälä hareù ||96||
(rüpaka-vyatirekau)

arväì-mukhendra-maëi-såñöa-tila-prasüna-
käntiù smaräçuga-viçeña ivendranélaù |
 néläçma-kÿpta-çuka-caïcu-vinindi-rociù
çré-näsikocca-çikharä vilasaty aghäreù ||97||
(vyatirekotprekñe)

lolendu-känta-maëi-golaka-baddha-caïcad-
indräçma-golaka-samäna-kanénike ye |
antar-bhramad-bhramara-phulla-sitäbja-koña-
saubhägya-garva-bhara-khaëòana-paëòite ca ||98||
(upamä-vyatirekau)

pränte’ruëimnä paritaù sitimnä

madhye’sitimnä ca yute vilole |
çobhä-çriyaù kundaka-golake te
sucitrite çré-vidhi-käruëä kim ||99||
(svabhävokty-utprekñe)

lävaëya-sära-samudäya-sudhätivarñaiù
käruëya-sära-nicayämåta-nirjharoghaiù |
kandarpa-bhäva-visarämåta-vanyayä ca
samplävya sarva-jagad ullasaté samantät ||100||
(rüpakodätte)

atyäyate suvipule masåëe suçoëe

susnigdha-péna-ghana-caïcala-pakñma-ramye |
täruëya-sära-mada-ghürëana-manthare ca
netre harer mama hådi sphuratäà sadä te ||101||
(caturbhiù rüpakam, svabhävoktiù)

sädhvé-sva-dharma-dåòha-varma-vibheda-
dakña-kämeñu-tékñëa-kaöhinä vilasanty aghäreù |
svapne’pi durlabha-samasta-daridra-goñöhé
väïchäbhipüraëa-vadänya-varä kaöäkñäù ||102||
(rüpakam)

yä viçva-yauvata-vilola-manaù-kuraìgän
ävidhya ghürëayati nartana-märgaëaiù svaiù |
sä bhrülatä muraripoù kuöiläpi kértyä
kandarpa-puñpa-tüëatäà tåëatäà ninäya ||103||
(rüpaka-vyatirekau)

kià käliyena haraye sva-sutä visåñöä

tenärpitä bhruvi hriyäpa tad-ätmatäà yä |
säpatnyato vrajavadhü-hådayäni sarpé
dåñövaiva sä vitanute’tra vimürcchitäni ||104||
(utprekñä)
 cillé-latälaka-varüthaka-ramya-pärçvaà
kåñëäñöamé-çaçi-nibhaà giri-dhätu-citram |
rädhä-mano-hariëa-bandhana-käma-yantra-
käçméra-cäru-tilakaà hari-bhälam éòe ||105||
(svabhävokti-rüpakänumänäni)

alaka-madhupa-mälä-çréla-bhälopariñöäd
vilasati lalitä yä ballavé-vallabhasya |
nayana-çaphara-bandhe jälatäm aìganänäm
alabhata kila seyaà käma-kaivartakasya ||106||
(rüpakotprekñe)

çlaghyäyato bhramara-gaïjana-cikkaëäbhaù
sükñmaù sukuïcitataro’tighanaù samagraù |
kastürikä-yuga-sitotpala-gandha-hådyaù
käma-dhvajäsita-sucämara-cäru-çobhaù ||107||
(svabhävokti-vyatirekopamäù)

cüòä-dviphälaka-varärdhaka-jüöa-veëé
jüöädi-käla-kåta-bandha-viçeña-ramyaù |
yo håt-sudhä-ruci-kuraìgati-rädhikäyäç
citte sa naù sphuratu keçava-keça-päçaù ||108||
(rüpakopamä-svabhävoktyaù)

apära-mädhurya-sudhärëaväni
nänäìga-bhüñäcaya-bhüñaëäni |
jagad-dåg-äsecanakäni çaurer
varëyäni näìgäni sahasra-vaktraiù ||109||
(svabhävokti-rüpakäkñepäù)

itérayitvä virate çukeçe

sa-särike gadgada-ruddha-kaëöhe |
tad-väk-sudhämbhodhi-nimagna-cittä
kñaëaà sabhä sä stimitä tadäsét ||110||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù ñoòaça eñaù sämpratam agän madhyähna-léläm anu ||o||

||16||

—o)0(o—
 (17)

saptadaçaù sargaù

çré-rädhayä preritayätha våndayä

saàlälitaù svästhyam upägataù çukaù |
diñöaç ca kåñëasya guëänuvarëane
sa-särikaù präha sabhäà sa nandayan ||1||

kavibhir anavagähyaà taà mahadbhir varäko’py

aham ajita-guëäbdhià jihvayä leòhum éhe |
yadapi phalam abhedyaà läìgaléyaà supakvaà
spåçati tadapi caïcvä tan muhur lubdha-kéraù ||2||
(nidarçanä)

ihäninéñämi kareëa bhäskaraà

mürdhnä bibhitsämi sumeru-parvatam |
dorbhyäà titérñämi mahärëavaà yato
guëän vivakñyämi harer apatrapaù ||3||
(mälé-nidarçanä)

yä yä jätä hari-guëa-lava-sparça-pütä rasajïä

sä sä jätu spåçati nitaräà kväpi värtäà tad anyäm |
mäkandéya-prathama-mukuläsväda-puñöänya-puñöa-
çreëé yä sä rasayati kathaà kuömalaà paicumardam ||4||
(dåñöäntaù)

yad uktaà gargeëa vraja-pati-puras te’sya hi çiçor

guëais tais taiù sämyaà labhata iha näräyaëa iti |
guëänäm änantyaà parama-çubhatä gokula-vidhor
mahattvaà gämbhéryädikam api ca tenaiva kathitam ||5||
(udätta-svabhävokté)

sva-bhakte vätsalya-praëaya-vaçatäder guëa-tater

anantatvät saìkhyä danuja-jayino naiva ghaöate |
bahutvät pälyänäm aniçam uru-våtteù samudayäd
ihäpy ekaikasyäpi hi bhavati samyaì na gaëanam ||6||
(udätta-svabhävokté)

rüpaà bhüñaëa-bhüñaëaà nava-vayaù kaiçora-madhya-sthitaà

véryaà kandükitädri-çilam amalaà lélä jagan-mohiné |
audäryaà sva-samarpaëävadhi dayä yasyäkhila-plävikä
kértir viçva-viçodhiné katham asau kåñëo’stu varëyaù kñitau ||7||
(udätta-svabhävokté)

tat kaiçoraà sa ca guëacayaù sä ca gopäìganäliù

 sä veça-çréù sa ca madhurimä sä ca kandarpa-lélä |
sä vaidagdhé sa ca çuci-rasaù sä ca cäpalya-lakñmér
aìgékäräd ajani saphalä çréla-gopendra-sünoù ||8||
(dépaka-tulya-yogite)

çré-kåñëasyäkhiläìgän mågamada-rasa-saàlipta-nélotpalänäà
kakña-bhrü-çroëi-keçäd aguru-rasa-lasat-pärijätotpalänäm |
çré-näsä-näbhi-vakträt kara-pada-nayanäc cendu-liptämbujänäà
sat-saurabhyämåtormiù prasarati jagad äplävayanté samantät ||9||
(svabhävoktiù)

guëä hi gopé-tati-häriëyo hareù

gopé-tatiù prema-pariplutäçayä |
premä harer indriya-citta-härako
hariç ca tasyä vaçatäm upägataù ||10||
(ekävalé)

vaàçé-svanair gopa-vadhü-gaëähåtiù
gopé-håte räsa-mahä-mahotsavaù |
räsotsaväd vyaïjita-pürtir éçitus
tat-pürtito’bhüt sukha-sambhåtaà jagat ||11||
(käraëa-mälä)

babhau vrajeçorasi yä murärer

nélotpalälé-dala-mälikeva |
tanau mamus tatra kathaà guëäs te
sahasra-vaktreëa sadäpy agaëyäù ||12||
(äçrayädhike’dhikam)

yathä tanor antar aloki mäträ

viçvaà kare’driù kamalatvam äpa |
çré-rädhikäsyämbuja-darçanotthä
mudo mamus tä na harer batäsyäm ||13||
(äçritädhike’dhikam)

lävaëya-vanyotsalile’gha-vidviño
rädhätma-mürtià pratibimbitäà hådi |
dåñöväìganäà svaà prati kurvatéà paräà
niçcitya roñäd vimukhé sma vepate ||14||
(bhräntimän)

çré-rädhayänanya-samordhvayähåtaà
mano harer dhävati näparäìganäm |
sarojiné-san-madhu-lampaöaù sadä
valléà paräm icchati kià madhuvrataù ||15||
(prativastüpamä)
 uñëo raviù çétala eva candraù
sarvaàsaha bhüç capalaù saméraù |
sädhuù sudhéro’mbunidhir gabhéraù
svabhävataù premavaço hi kåñëaù ||16||
(mälä-prativastüpamä)

gambhéro’pi sthira-matir api kñänti-pürëaù suçélaù

çré-kåñëo’yaà sukha-maya-vapuù satrapo nirvikäraù |
çré-rädhäyäù praëaya-vivaças tan-mukhäloka-jätair
bhävair lolaù madana-vikalaù sambhramäd bambhraméti ||17|| 1
(parikaraù)

ramädikänäà dhåti-dharma-baddhaà
mano håtaà kåñëa-guëaiù sudürät |
daçeyam äsäm api cet tadaitä
vrajäìganäù käù praëayärdra-cittäù ||18||
(arthäpattiù)

prasvedotpulakädarokty-amåta-sat-saurabhya-manda-smitaiù
pädyärghyäcamanéya-gandha-kusumäny äjahrur ärädhane |
kåñëasya vraja-subhruvas tv iha parérambhädi-lélämåtaà
naivedyaà ca tadä sudhädhara-rasas tämbülam äsäm abhüt ||19||
(pariëämaù)

vadänyeças tåñëä-nicaya-cita-cittaiù karuëa-räö

vipannaiù kandarpo yuvati-nikarair måtyur aribhiù |
adhéçaù sad-bhaktaiù sahaja-nija-bandhur vraja-janaiù
pratétaù kåñëo’säv iti vividha-lokair bahu-vidhaù ||20||
(ullekhaù)

säàmukhyät çvapaco dvijo’sti vimukhaç ced yasya vipro’ntyajo

yat premäpy amåtäyate praëayinäà hré kälaküöann api |
kértiù kåñëa-rucén karoti viñadékurvaty açeñän janän
indur yad virahe’gnir agnir amåtaà kåñëäya tasmai namaù ||21||
(jäti-kriyä-guëa-dravyäëäà sva-sva-virodhaù)

baké-mukhänäà hi harer aréëäà

daurjanya-saìghä2 amunä hatänäm |
sahäsya-käruëya-mukhair guëaughais

1
gambhéro’tisthira-matir ativréòito nirvikäré
yaù kåñëas te subala savayäù sämprataà paçya so’yam |
çré-rädhäyäù sama-savayasaù çré-mukhäloka-jätair
bhävair lolaù smara-vivaça-dhéù sambhramäd bambhraméti ||17|| iti päöhäntaram.
2
daurjanya-våndäni iti päöhaù.
 géyantake’dyäpy aniçaà kavéndraiù3 ||22||
(viçeñaù)

na vapur idam aghärer eña krñëä praväho

na vadanam idam abjaà näkñiëé utpale te |
na vitatir alakänäà seyam eñäli-mälä
sakhi nayana-yuge te dhävataù kià pralubdhe ||23||
(niçcayaù)

nänä-vikärän vraja-subhruväà manaù

praviñöa ädau madanas tatäna |
kaläyataù çré-vraja-räja-sünor
viveça paçcät muralé-ninädaù ||24||
(païcamätiçayoktiù)

kämotpattir dhåti-dhana-håtiù saàhåtir loka-bhéter

dharmocchittiù kuvalaya-dåçäm ähåtiù patyur aìkät |
kampodbhiù sthiram anucare stabdhir apy äpagänäà
yä sä jéyän madhura-muralé-käkalé gokulendoù ||25||
(hetv-alaìkäraù)

guëa-gaëa-rasa-lélaiçvarya-ratnair lasanto
bahava iha jagatyäà santi dhanyä yadéttham |
vadata vadata lokä äkaraù kintv améñäà
vrajapati-suta eko niçcitaù çré-munéndraiù ||26||
(vidhy-äbhäsaù)

näda-vyäjät kñipasi kaöhine gäralém ämåtéà vä

dhäräà vaàçi praëaya sakhi no jévanaà vä måtià vä |
täbhyäà nänyäà vitara viñamäà hä daçäm atyasahyäà
gopyaù kåñëa-praëaya-vikalä vaàçikäm ittham ähuù ||27||
(vikalpaù)

bhogepsavaù sakala-kämadam artha-lubdhäù

sarvärthadaà sukha-tåñaç ca sukha-svarüpam |
lokädhipatya-lasitä jagad-éçvaraà tat
kåñëaà dviñanti danujäù kudhiyo bataite ||28||
(vicitram)

tal-lélämåta-rasa-jharair bhävitätmä mågäkñé

bälä käcit sva-sadana-gatäpy agrato vékñya våddhäm |
bhétä pärçve sva-bhuja-çirasi nyasta-hastaà sphurantaà
kåñëaà prähäpasara dayitälokayäträgateyam ||29||
(bhävikam)

3
tiñöhanti vijïair iha géyamänäù
 nikhila-guëa-gabhére kñmädharoddhära-dhére
sakala-sukhada-çéle kñälitäçeña-péòe |
subhaga-nava-kiçore viçva-cittäkñi-caure
muräjiti yuvaténäà hån-nimagnaà saténäm ||30||
(väkya-gata-kävyaliìgam)

präëäpahäraà harir apriyaà dviñäà

makhäpahäraà ca baläc chacé-pateù |
sthänäpahäraà phaëinaç cakära yat
tenaiva teñäà vihitaà sumaìgalam ||31||
(anukülam)

läkñäìkapälir alike giri-dhätu-citre

vakñasy uroja-mada-lakñaëam ambudäbhe |
rädhälayäd upagatasya hareù prabhäte
kaiçcin na néti-nipuëair api paryacäyi ||32||
(mélitam)

kåñëasya rädhä-praëayocca-sampadä
mädhurya-sampat saha vardhate’niçam |
tayoç ca kuïjeñu viläsa-santatià
särdhaà sakhénäà sukha-saïcayäptibhiù ||33||
(sahoktiù)

saundaryaà padayoù sarojavad aho käntaà tathendur mukhaà

ramyä bhru-bhramarävaléva madhuraù péyüña-tulyo’dharaù |
loläbjena same cale sunayane çubhrä radä kundavat
kaàsärer amåtaà yathä sulapitaà jyotsneva häsa-dyutiù ||34||

çré-päëé nava-pallavena sadåçau pürëendu-tulyä nakhä

gaëòau darpaëavad dyutir nava-ghana-çyämä ca yasyäìganäù |
dåñöämbhoruha-darçam äsyam ali-saïcäraà caranty uttåñaù
sädhau candrati yaù sütéyati natän kuïjeñu saudhéyati ||35||

yo daityeñv açanéyatéha ramaëé-vånde manojäyate

dätä yena samaù kvacin nahi na yat tulyo’sti çüraù kvacit |
yal lélä sadåçé kvacin nahi na yenäste samäno’pi vä
cumbanty änana-padmam eëa-nayanä yasyaiña kåñëo’vatu ||36||
(yugmakam, païcaviàçati-prakäropamäù)

stanair iva phalaiù puñpaiù smitair iva supallavaiù |

adharair iva kåñëasya nava-vallyo mude’bhavan ||37||
(eka-deça-vivartiny upamä)

yogeçvaräëäm iva yoga-siddhir

upäsakänäm iva viñëu-bhaktiù |
 näräyaëasyeva cid-äkhya-çaktiù
kåñëasya vaàçépsita-siddhidäbhüt ||38||
(sädharmye mälopamä)

sudhä-dhäreva madhurä kaumudéva suçétalä |

kértiù çré-kåñëa-candrasya gaìgeva jana-pävané ||39||
(vaidharmye mälopamä)

kåñëasyänupamäìga-çrér aìga-çrér iva mädhuré |

mädhuréva guëälyasya guëäléva suçétalä ||40||
(sädharmye rasanopamä)

käntävalé-prema-pariplutä hareù
käntävaléva pracurä vidagdhatä |
vidagdhateväsya rasajïatottamä
rasajïatevänupamä viläsitä ||41||
(vaidharmye rasanopamä)

sakhyaà vicitraà subalädikänäà

kåñëasya vijïäya nigüòha-tåñëäm |
çayyäà nikuïje viracayya yatnäd
änéya käntäà ramayanty amüm ye ||42||
(rasavat, atra sakhya-rasasyäìgaà çåìgäraù)
dhanyaà våndäraëyaà yasmin
vilasati sa vara-ramaëébhiù |
prati-kuïjaà prati-pulinaà
prati-giri-kandaram asau kåñëaù ||43||
(rasavat, atra vana-varëana-bhävasyäìgaà çåìgäraù)

käntäìga-saìgama-vilagna-vilepanäni
çañpeñu bhänti patitäni hareù padäbjät |
älipya yäni hådaye vijahuù pulindyas
tad-veëu-géta-mukha-darçana-kämajädhim ||44||
(preyaù, atra çucer äìgaà pulindénäm eka-niñöhatväd bhävaù)

våndävanam atipuëyaà yasmin kusuma-smitaiù phalorojaiù |

pallava-kulädhair api sukhayati kåñëaà latäpäliù ||45||
(preyaù, atra vana-varëana-bhävasyäìgaà latänäà bhävaù)

çuçubhur acala-daryo yäsu lénä ramaëyo

hari-hata-danujänäà caëòa-raëòäù pulindaiù |
açana-surata-satraiù poñitäs toñam äptäs
tad-amala-guëa-gänaiù çré-harià täù stuvanti ||46||

(ojasvé, atra daré-varëana-bhävasyäìgaà para-stré-rati-rasäbhäsas

tasyäìgaà çatru-kåta-çatru-stuti-rüpa-bhäväbhäsaù)
 devendrajitsu påthukät påthukopamäd bhér
asmäsu satsu na taveti giräsuräëäm |
kaàsasya yo hådi madaù sa tu teñu sarveñv
äpteñu tat-påthukatäà kva gato na jäne ||47||
(samähitam, atra véra-rase madäkhya-vyabhicäri-bhävasya
praçamo’ìgaà)

evaà hi kåñëasya guëä anantä

léläpy anantä mahimäpy anantaù |
tat-tat-kaëa-sparçanam ätma-väcäà
viçuddhaye tad-gaëanäçayälam ||48||
(äkñepaù)

itthaà hares tad-guëa-varëanämbudhau

nimajjanonmajjana-phulla-mänasau |
säré-çukau svepsitam éçvarau nijä-
vayäcatäà tad-guëa-varëanaiù punaù ||49||

atha çré-kåñëa-candräñöakam

ambudäïjanendranéla-nindi-känti-òambaraù
kuìkumodyad-arka-vidyud-aàçu-divyad-ambaraù |
çrémad-aìga-carcitendu-péta-näkta-candanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||50||

gaëòa-täëòaväti-paëòitäëòajeça-kuëòalaç
candra-padma-ñaëòa-garva-khaëòanäsya-maëòalaù
ballavéñu vardhitätma-güòha-bhäva-bandhanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||51||

nitya-navya-rüpa-veça-härda-keli-ceñöitaù
keli-narma-çarma-däyi-mitra-vånda-veñöitaù |
svéya-keli-känanäàçu-nirjitendra-nandanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||52||

prema-hema-maëòitätma-bandhutäbhinanditaù
kñauëé-lagna-bhäla-loka-päla-päli-vanditaù |
nitya-käla-såñöa-vipra-gauraväli-vandanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||53||

lélayendra-käliyoñëa-kaàsa-vatsa-ghätakas
tat-tad-ätma-keli-våñöi-puñöa-bhakta-cätakaù |
vérya-çéla-lélayätma-ghoña-väsi-nandanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||54||
 kuïja-räsa-keli-sédhu-rädhikädi-toñaëas
tat-tad-ätma-keli-narma-tat-tad-äli-poñaëaù |
prema-çéla-keli-kérti-viçva-citta-nandanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||55||

räsa-keli-darçitätma-çuddha-bhakti-satpathaù
svéya-citra-rüpa-veça-manmathäli-manmathaù |
gopikäsu-netra-koëa-bhäva-vånda-gandhanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||56||

puñpacäyi-rädhikäbhimarña-labdhi-tarñitaù
prema-vämya-ramya-rädhikäsya-dåñöi-harñitaù |
rädhikoraséha lepa eña haricandanaù
sväìghri-däsya-do’stu me sa ballavendra-nandanaù ||57||

añöakena yas tv anena rädhikä’suvallabhaà

saàstavéti darçane’pi sindhujädi-durlabham |
taà yunakti tuñöa-citta eña ghoña-känane
rädhikäìga-saìga-nanditätma-päda-sevane ||58||

iti çré-kåñëa-candräñöakaà sampürëam

atha çré-rädhikäñöakam

kuìkumäkta-käïcanäbja-garva-häri-gaurabhä
pétanäïcitäbja-gandha-kérti-nindi-saurabhä |
ballaveça-sünu-sarva-väïchitärtha-sädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||59||

kauravinda-känti-nindi-citra-paööa-çäöikä
kåñëa-matta-bhåìga-keli-phulla-puñpa-bäöikä |
kåñëa-nitya-saìgamärtha-padma-bandhu-rädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||60||

saukumärya-såñöa-pallaväli-kérti-nigrahä
candra-candanotpalendu-sevya-çéta-vigrahä |
sväbhimarça-ballavéça-käma-täpa-bädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||61||

viçva-vandya-yauvatäbhivanditäpi yä ramä
rüpa-navya-yauvanädi-sampadä na yat-samä |
çéla-härda-lélayä ca sä yato’sti nädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||62||

räsa-läsya-géta-narma-satkaläli-paëòitä
prema-ramya-rüpa-veça-sadguëäli-maëòitä |
viçva-navya-gopa-yoñid-älito’pi yädhikä
 mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||63||

nitya-navya-rüpa-keli-kåñëa-bhäva-sampadä
kåñëa-räga-bandha-gopa-yauvateñu kampadä |
kåñëa-rüpa-veça-keli-lagna-sat-samädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||64||

sveda-kampa-kaëöakäçru-gadgadädi-saïcitä-
marña-harña-vämatädi-bhäva-bhüñaëäïcita |
kåñëa-netra-toñi-ratna-maëòanäli-dädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||65||

ya kñaëärdha-kåñëa-viprayoga-santatoditä-
neka-dainya-cäpalädi-bhäva-vånda-moditä |
yatna-labdha-kåñëa-saìga-nirgatäkhilädhikä
mahyam ätma-päda-padma-däsyadästu rädhikä ||66||

añöakena yas tv anena nauti kåñëa-vallabhäà

darçane’pi çailajädi-yoñid-ädi-durlabhäm |
kåñëa-saìga-nanditätma-däsya-sédhu-bhäjanaà
taà karoti nanditäli-saïcayäçu sä janam ||67||

iti çré-rädhikäñöakaà sampürëam

iti tan-mukhataù kåñëa-guëälé-varëanämåtam |

pétvä magnä sabhä säséd apäränanda-väridhau ||68||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargaù saptadaçäbhidho’yam agän madhyähna-léläm anu ||o||

||17||

—o)0(o—

(18)

añöadaçaù sargaù

atha préteçvaré kéram ädäya vatsalä kare |

apäöhayal lälayanté tadvat kåñëaç ca çärikäm ||1||
stuhi kéräbhéra-véraà néradäbha-çarérabham |
giréndra-dhäriëaà dhéraà saras-téra-kuöéragam ||2||
 vada çuka sad-guëa-maëi-nikaräkara
taruëé-mädaka-madhu-madhurädhara |
sundara-çekhara çuci-rasa-sägara
vraja-kula-nandana jaya vara nägara ||3||

agha-baka-çakaöaka-dava-bhaya-haraëa
nava-dala-kamalaja-mada-hara-caraëa |
caraëa-jalaja-nata-jana-caya-çaraëa
paöha khaga jaya jaya dhara-vara-dharaëa ||4||

maïjula-kala-maïjéraà
guëa-gambhéraà suräri-raëagaà véram |
giri-vara-dhäraëa-dhéraà
bhaëa dhåta-héraà harià kéra ||5||
(bhäñä-samäveçaù)

kälindé-jala-kallola-vihära-vara-väraëam |
ramaëé-kariëé-saìgaà giri-kandara-mandiram ||6||
viläsa-laharé-sindhuà capalodära-kuëòalam |
kéra cintaya govindaà sarasaà bhäsuräìgadam ||7||
(yugmakaà bhäñä-samäveçaù)

stuhi säri manohäri värijäli-jidänanäm |

jagan-näré-garv-häri-guëodäräà mama priyäm ||8||
nägari nagadhara-nägara-hådaya-maräli asi rädhike dhanyä |
trijagat-taruëé-çreëé kaläsu çiñyäyate yat te ||9||

guëa-maëi-khanir udyat-prema-sampat-sudhäbdhis
tribhuvana-vara-sädhvé-vånda-vandyehita-çréù |
bhuvana-mahita-våndäraëya-räjädhi-räjïé
vilasati kila sä çré-rädhikeha svayaà çréù ||10||

sal-lakñaëaiù sad-guëa-saïcayaiù parair

ananyagaiù sat-praëayaiç ca nirmalaiù |
vaçaà vidhäyäjitam apy anena yä
lasaty aöavyäm iha sä svayaà ramä ||11||

dharädhara-dharaà dhéraà dharoddhära-dhurandharam |

dhäraà dhäraà rurodhäraà rädhä dhérädhare’dharam ||12||
(dvy-akñaram)

tére tére tata-tarau tair ärät taittiré-tatiù |

réty-atéte rutair atra tärai rätitaräà ratim ||13||
(dvy-akñaram)
 athoòòéyäpatat säré sveçvaryäù päëi-pallave |
çuko’péçasya täv etau mudäpépaöhatäà punaù ||14||

lélälim äli bhaëa säri paöéra-héra-

kundendu-candra-karakä-vimaläm aghäreù |
rolamba-nérada-tamäla-samäìga-bhäsaù
samphulla-särasa-maranda-rasätimaïjum ||15||
(samakam)

gokulendor narénarti kértir yasyä guëair ghuëaiù |

jarjarékriyate viçva-näré-håd-vaàça-santatiù ||16||

saräri-särasaiù säraiù sarasaà särasai rasaiù |

so’suräriù sasäräraà säri räsa-rasé saraù ||17||
(dvy-akñaram)

ete’duù çéla-vanitä muralé-dhvanayo ratim |1

névé-visraàsanäd yasya gopébhyaù säri taà stuhi ||18||
(kriyä-guptakam)

mä dhavasya puro-näsäà sädhvénäà gopa-subhruväm |

räjate vadane tanväm api sva-priya-cetasäm ||19||
(kartå-guptakam)

gambhéra-néra-kaëa-häri-saroja-räji-
saïcäri-maïjula-saméra-viläsa-lole |
dolä-viläsa-sarasäà sarasé-kuöére
govinda-keli-ramaëéà bhaëa kéra dhéräm ||20||
(samakam)

säkaà sakhébhir ägatya känane’smin dine dine |

utkäpy utkäya me räti rädhä vämatayä bata ||21||
(karma-guptakam)

tvayä çré-rädhike yävat saïcucumbe mayänanam |

tat tayoñöhädharau tävat pipäsati nirantaram ||22||
(sambandha-guptakam)

mayi manasija-lole rädhikäà sprañöum utke

çravaëa-nayana-çande suñöhu väma-svabhäväù |
hådi vidhåta-madéhä-vardhake tad-vayasyäù
satata-madhura-miñöe bhäñitälokite te ||23||
(kriyä-guptakam)

dräkñä-däòima-béjäni våndayopahåtäny atha |

1
ete duùçéla-vanitä muralé-dhvanayo’ratim iti çliñöa-päöhaù.
 etäv ädäya täm éçau sva-hastenätivatsalau ||24||
tataù säré-kéra-pälé dyüta-kelécchayeritau |
yayatus tau harit-kuïjaà sudevé-sukhadäbhidham ||25||
äsane päçaka-kréòä-koñöha-citräntare hariù |
niñañädaikataù svéyaiù sa-sakhé rädhikänyataù ||26||
hita-däyopadeñöäräv abhütäà lalitä-baöü |
sudevé-subalau pärçve pariëäya-vidhäyinau ||27||
nändé-vånde ca madhya-sthe kundälé sabhikäbhavat |
jagåhe’ñöäpadän çyämänéçä pétäàs tadeçvaraù ||28||
pravåtte prathame dyüte suraìga-raìginé-glahe |
kåñëo’jayat praphullaù san mågéà baddhvänayad baöuù ||29||
dvitéye tv ajayat käntä muralé-pävikä-glahe |
äcchidya jagåhe vaàçéà lalitä kåñëa-nihnutäm ||30||
dvayor hära-glahe våtte tåtéye kaitave baöuù |
pariëäye’vadat kåñëa säréà täà märayaikikäm ||31||
tac chrutvä särikä bhétä kaloktiù käku-bhäñiëé |
uòòéyägäd agra-çäkhäà jahäsa kautukät sabhä ||32||
häsa-kolähale våtte kaitave kaitavé hariù |
héna-däye’pi täà säréà hatvä präha jitaà mayä ||33||
tävad éçäbhéñöa-däye patite’ñöäpadän hareù |
bandhän kåtvä sva-särébhir hasanty äha mayä jitam ||34||
mitho hära-håtäv äsét tayor yuddhaà karäkari |
baöunä kundavallyä ca vayasyänäà vadävadi ||35||
madhyasthe nändikä-vånde påñöe sarvais tadocatuù |
äväbhyäm anya-cittäbhyäà na samyag avadhäritam ||36||
sämyam ästäà dvayor eva jayo vätha paräjayaù |
häro’stu yuvayoù kaëöhe punar dyütaà pravartatäm ||37||

vayasyälé-glahe dyüte caturthe rädhikä-jaye |

präpte särér adäye’pi cälayan çaìkito baöuù ||38||
jitaà jitaà na ity uktvä dvayoù särér amiçrayat |
bandhuà tam udyad-älénäà tenäsét sumahän kaliù ||39||
(yugmakam)

éçäm éço’bravét säré-cälane’tra bhavet kaliù |

çäryäs tiñöhanty akña-däyair däya-dyütaà pravartatäm ||40||
tvayä mayä vä kñipte’kñe däyair eva jayäjayau |
däyä dyüte daçaiva syuç catväras tatra te samäù ||41||
viñamä ñaö teñu païca savämaïcäù samäs tava |
bhavantu jaya-däye’nye viñamäù païca te mama ||42||
däya-saìkhyäni tat-saìkhyair aìgäny aìgair dvayor hi nau |
jaye sati pragåhyantäm ity ayaà vihito glahaù ||43||
ato’kñe rädhikä-kñipte daçäkhyo däya äpatat |
jahasur muditäù sakhyaù sa viñaëëa iväha täm ||44||
bähu-vakñaù-karäv auñöhädharau gaëòau mukhaà mama |
aìgäny etäni gåhëantu tat-tad-aìgäni te daça ||45||
 rädhä kundalatäm äha sabhike kunda-vallike |
aìgäni majjitäny asya sväìgeñu sthäpayätmanaù ||46||
kñipte’kñe hariëä tävac catuùpaïcäkhya äpatat |
däyas tenätisamphullaà kundavallé jagäda tam ||47||

nayana-yuga-kapolaà danta-väso mukhäntaà

stana-yugala-laläöe ittham asyä naväìgém |
katham api jala-leçe garvitäyäù sakhénäà
purata iha balät tvaà svädhareëäharäçu ||48||

lalitäha hare yäni taväìgäni daçänayä |

kaundyäà dhåtäni täny asyäù svädhareëäharägrataù ||49||
kaundy abravén mayä täni lalitä-savya-gaëòake |
dhåtäny asmäd gåhäëeti so’bhüt tac-cumbanonmukhaù ||50||
bruvänä daçavämaïcety akñaà rädhä tadäkñipat |
sa yathäjïä tavety uktvä väma-gaëòonmukho’bhavan ||51||
vimukhé lalitä krodhät kaundé-kåñëäv abhartsayat |
kåñëaù präha priyäà çaçvat jitäny aìgäni me naya ||52||

iti nija-mukham asyäs tat-tad-aìge nidhätuà

capalam anåju-neträ bhartsayanty asphuöoktiù |
smita-rudita-vimiçraà värayanté karäbhyäm
priyam atikuöila-bhrüs tasya tuñöià vyatänét ||53||

evaà dyüte vartamäne sahasä särikägatä |

äcakhyau sükñma-dhér goñöhäd ägatä jaöileti sä ||54||
tac chrutvä calitau bhétau sa-gaëau rädhikäcyutau |
militvaivägatau çéghraà kuïjaà kuïjenaräbhidham ||55||
kåñëo’tra sthäpitaù kaundyä rädhägät sürya-mandiram |
tävat taträgatä våddhä jagäda kundavallikäm ||56||
vilambaù katham etävän sä täm äha na labhyate |
baöur eko’pi te nétä nimantrya yauvataiù prage ||57||
ekaù çré-garga-çiñyo yo mäthuro baöur ägataù |
viçva-çarmäbhidhaù sürya-püjäyäà sa vicakñaëaù ||58||
kåñëasya kämyaka-vane gäù saïcärayato girä |
ägato’riñöa-kuëòe’sau snätuà sa-madhumaìgalaù ||59||
prärthanännas tam äyäntaà doñäàs te çrävayan pathi |
bhavat-kaöu-girä ruñöo nyañedhan madhumaìgalaù ||60||

våddhäha kvästy asau säha so’traiva vékñate vanam |

yatnäd änaya taà yähi näyäty eña guëais tava ||61||
aìgékåtya sumiñöännaà bhojanaà bhüri-dakñiëam |
eko näyäti cet tau dväv änayeha dhaniñöhayä ||62||
våddhayämreòite gatvä te gåhétvä gate drutam |
brahma-veçaà sphurad-vedaà kåñëaà sa-madhumaìgalam ||63||
våddhayä mänitaù kåñëas täm änandayad äçiñä |
 gomäàs te’stu sutaù sarva-maìgaläliìgitä snuñä ||64||
püjärambhe’vadat kåñëo vadhväs te näma kià vada |
rädheti våddhayokto’sau sa-camatkäram äha täm ||65||
seyaà guëavaté yasyäù sädhvétvaà çrüyate pure |
dhanyä tvaà yat-snuñä saiñety uktvä rädhäm athäbravét ||66||

nävåtaà kärayet karma tad-bhäsvad-atanu-kratau |

våëu mäà stré na me spåçyä spåçanté mäà kuçaiù paöha ||67||
jagan-maìgala-kåd-gotraà çuci-vit-pravaraà çucim |
bhavantaà viçva-çarmäëaà purohitatayä våëe ||68||
çré-bhäsvate’tanu-tamaù-saàhartre’tyanurägiëe |
puraù sate’smai miträya padminé-bandhave namaù ||69||
mantreëänena pädyädén miträya tvaà samarpaya |
svaà ca gauräàçukaù syät te yathä käma-prado vaçaù ||70||
tatra svasti åcaà çaçvat papäöha madhumaìgalaù |
püjäyäm atha pürëäyäà rädhäm upadideça saù ||71||
gopater yäga-pürty-arthaà rädhe tvaà nija-go-tatim |
purohitäya dehy asmai dakñiëäà go-samåddhaye ||72||

naivedye dakñiëätvena rädhä-svarëäìguléyake |

nyaste’gre våddhayä bhaktyä smeras täm äha mädhavaù ||73||
nädmo’nya-devatäçeñaà vayam ekänti-vaiñëaväù |
nänya-varëärtham ädadyäm çukla-våttir ahaà baöuù ||74||
sarvajïo garga-çiñyo’smi jyotiù-sämudrikädivit |
gurvé me dakñiëä prétir yuñmäbhir vraja-väsibhiù ||75||
våddhäyäà karëa-lagnäyäà kaundyäù sä harim abravét |
våddhä tväà yäcate vadhväù karaà vékñya phalaà vada ||76||
haris täm äha näsmäkaà lalanäìga-pradarçanam |
käryaà tathäpi vaù prétyä vaçaù paçyämi dürataù ||77||
tvam eväsyäù karau sädhvyäù prasäraya puro mama |
kaundyä tathä kåte so’bhüt kampäçru-pulakänvitaù ||78||

äcchädya vismayenätma-harñam ähädbhutaà tv idam |

yäny asyäù çubha-cihnäni tair iyaà syät svayaà ramä ||79||
asyäù prasäda-dåñöiç ced vayaà smaù pürëa-sampadaù |
yaträsyäù sthitir atraiva sa-sampat sarva-maìgalam ||80||
sünos te näma kià brühéty uktayä våddhayodite |
tan-nämni gaëayitväha haris täm ativismitaù ||81||
vartante bahavo vighnä våddhe te tanayäyuñi |
asyäù sädhvyäù prabhäveëa prabhavanti na te kvacit ||82||
tac chrutvänanditä våddhä rädhikä-ratna-mudrikäm |
amülyäà puratas tasya dadhära päritoñikäm ||83||
tävad etyäha subalo viçva-çarman harir yuväm |
payaù-pheëa-phalädénäà bhojanäya pratékñate ||84||

nädmi vipretarännädi gärgyä cäsmi nimantritaù |

yämi çéghraà gåhäëa tvaà naivedyaà madhumaìgala ||85||
madhuù präha dehi våddhe svasti-väcana-dakñiëäm |
äkåñya säpy adät tasmai sväìguleù svarëa-mudrikäm ||86||
baöus täà präpya håñöaù san kaphoëià vädayan muhuù |
naivedyam aïcale baddhvä täà praçaàsan nanarta saù ||87||
våddhayä prärthitaù kåñëaà jagäda madhumaìgalaù |
agåhéte dakñiëärthe tvayä na vrata-pürëatä ||88||
kåpayä tad gåhäëemaà svärthaç cärthena te na cet |
viprebhyaù kalpsyate so’yaà vratinyä bhavitä çubham ||89||
svékåtas te mayä doño nety uktvä sväïcale hasan |
babandha mudrike te dve niñiddho’py amunä muhuù ||90||

jagäda kåñëaà jaöilä baöo yadai-

väyäti goñöhaà mama bhägyato bhavän |
tadä mayäsyä ravi-püjane gurur
våto’sti te bhüri dadämi dakñiëäm ||91||

ity uktvä jaöilä håñöä natvädityaà dvijau ca tau |

kåtärthaà svaà manyamänä täbhiù sä calitälayam ||92||

yänté vivartya sahasä lapana-cchalena

gréväà muhur lalitayänugayä muräreù |
vakträbja-säragham apäìga-taraìga-bhaìgyä
rädhä pibanty api na tåptim aväpa dénä ||93||

hådaya-dayita-lélä-snigdha-dugdhaiù prapürëä
tanu-kanaka-ghaöéyä subhrüvo’syäù sakhénäm |
nayana-mudam atänét säçu vairasyam äptä
viraha-viña-vivarëä netra-santaptaye’bhüt ||94||

käntä-saìgendu-samphullaù kåñëo nélotpala-prabhaù |

vicchedärkodaye mläyan kñaëäd anya iväbhavat ||95||
sakhibhyäà sahitaù so’tha vimanäù sva-sakhén agät |
te’hampürvikayä håñöä äliìgantas tam abruvan ||96||

asmän hitvä tava gatavatas tvad-viyogäsahiñëün

käöhinyaà naù sphuöam avagataà vyäkulair déna-cittaiù |
anveñöuà tväà pratijigamiñün yat tvam ägäù kñaëärdhät
tena jïätaà priya-sakha paraà prema-kaumalyam eva ||97||

so’yaà rädhä-sahacara-hareù sphéta-madhyähna-lélä

péyüñäbdhir vilasati mahän durvigäho’tyapäraù |
bhägyaà tan me yad iha vilasac-chréla-rüpänukampä-
vätyänétä tad anu kaëikäpy aspåçan mäà taöastham ||98||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
 diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
sargo’ñöädaça-saìkhya eña niragän madhyähna-léläm anu ||o||

||18||

—o)0(o—

(19)

ekonaviàçaù sargaù

çré-rädhäà präpta-gehäà nija-ramaëa-kåte kÿpta-nänopahäräà

susnätäà ramya-veçäà priya-mukha-kamaläloka-pürëa-pramodäm |
kåñëaà caiväparähëe vrajam anu calitaà dhenu-våndair vayasyaiù
çré-rädhäloka-tåptaà pitå-mukha-militaà mätå-måñöaà smarämi ||1||

harir atha dala-çåìgé veëu-véëä-pravéëaiù

sakhibhir akhila-lélä-lälasais tasya saìgät |
sapadi samuditaiù svaiù svaiù svabhävair manojïair
alabhata mudam uccaiù sevyamäno’mbu-jäsyaù ||2||

äläpair anuläpaiç ca praläpair vipraläpakaiù |

saàläpaiù supraläpaiç ca viläpair apaläpakaiù ||3||
kecid grastair avispañöair nirastair bhäñitaiù pare |
avajïair vitathair anye saìgataiù sunåtaiù pare ||4||
sopälambhaiç ca sotpräsaiù stuti-garbhaiç ca nindanaiù |
narmäïci-güòha-kävyaiç ca samasyä-däna-püraëaiù ||5||
anyo’nye citra-kävyaiç ca samasyä-däna-püraëaiù |
hasanto häsayämäsur vayasyä bala-keçavau ||6||
(caturbhiù kulakam)

saàvyäne baddha-naivedyaà nihnuvänaà sakhi-vrajät |

cauräd iva dhanaà rämo babhäñe madhumaìgalam ||7||

saàvyäne kim idaà baöo dina-pater naivedyam äptaà kuto

yäjyebhyaù ka ime’khilä vraja-janä väro’dya yad bhäsvataù |
muktvä darçaya kià nv idaà na hi bhavän lubdhaù sakhäyaç ca te
tebhyo dehi vibhajya bhuìkñva ca na me ditsä bubhukñästy alam ||8||

ete jighåkñanti balät tavaitat

tåëäya manye na bhavad-vayasyän |
ete tu ke tväm api bhüsuro’haà
varëé tåëaà no manuve sva-çaktyä ||9||

atha rämeìgita-jïäs te gopäù sa-vinayaà puraù |

 ayäcanta baöuà bhakñyaà tan nihnutya sa mauny abhüt ||10||
påñöhato’bhyetya tasyänyaù karäbhyäà pidadhe’kñiëé |
saàvyänam apare türëaà sa-naivedyam apäharan ||11||
viluëöhyäduç ca tat sarve mudrikäù subalo’grahét |
abhyetya påñöhato’syaikaù paçcät kaccham amocayat ||12||

agrato’bhyetya tasyänyaù puro vastraà samakñipat |

tam abhidravatas tasya pärçvato’bhyetya cäpare ||13||
uñëéñaà çithilaà cakruù keça-bandham amocayan |
veëuà kecit pare yañöià gåhétväsya pradudruvuù ||14|| (yugmakam)

rudann uccair hasan garjan tarjaàs tän garhayan çapan |

kåñëasya yañöim ädäya sarvän abhyadravad baöuù ||15||
kaiçcid yuddham abhüt tasya laguòälaguòi kñaëam |
tataù kåñëas tam äliìgya sakhén sarvän nyavärayat ||16||
sa-veëu-yañöi-saàvyänaà kåñëas tasmä adäpayat |
nirmudrikaà sa vékñyaitad gopän äha çapan ruñä ||17||
brahma-svaà vo baläd bhuktaà håtä me svarëa-mudrikä |
sarvadäpävanä yüyaà na mäà spåçata caïcaläù ||18||

eña yämi vrajaà yuñmat-karmäkhyätum iti drutam |

gacchan phutkåtya phutkåtya sa rämeëa nivartitaù ||19||
tam asau präha päpe’smin bhavän kartä prayojakaù |
saàlapämi tvayä nähaà präyaçcittam akurvatä ||20||

itthaà kréòan sakhibhir akhilaiç cärayan gäù samantät

çré-govindaù prati-taru-lataà saïcaraàç cäparähne |
våndäraëya-sthira-cara-gaëän nandayitvä vraja-sthän
svälokecchün sukhayitum asau saàsmarann utka äsét ||21||

harir atha dhavalä-çreëéù parito düra-pracäriëér dåñövä |

täù saàkalayitum utkas tat-tan-nämnä jagau vaàçém ||22||

padme hihé hariëi raìgiëi kaïjagandhe

rambhe hihé camari khaïjani kajjaläkñi |
çande hihé bhramarike sunade sunande
dhümre hihé sarali käli maräli päli ||23||

gaìge tuìgi hihé piñaìgi dhavale kälindi vaàçé-priye

çyäme haàsi hihé kuraìgi kapile godävaréndu-prabhe |
çoëe çyeëi hihé triveëi yamune candrälike narmade
näma-gräha-mayaà samähvayati gäù premëettham éço gaväm ||24||

kåñëaù paçcäl lasati sakhibhiç cärayan nas tadetthaà

prema-bhräntyä prathamam abhavat sanniveço’ticäre |
santåptänäm api tåëa-tater naicikénäm idänéà
 täbhir düra-sthitir avagatä tasya tad-veëu-nädät ||25||

üdho-bhara-praëaya-manthara-çéghra-yänä
huìkära-garbha-cala-säsna-galä bakäreù |
ürdhvänana-çravaëa-bäladhayo’sya pärçvaà
dantägra-çäda-kavalä dhavaläù saméyuù ||26||

sva-gaëena gaëädhyakñä gaìgädyä dhenavo hareù |

netraiù pibantyaù saundaryaà jighrantyo’ìgäni näsayä ||27||
äliìgantya iva sväìgair lihantya iva jihvayä |
vatsaläs taà sa-huìkäräù paritaù parivavrire ||28|| (yugmakam)

tat-sneha-vaçagaù so’pi sudhä-sparçena päëinä |

kaëòüyanair märjanais täù préëayann äha keçavaù ||29||

tåptäù stha yavasair yüyaà gata-präyaà dinaà vraje |

vatsä vaù kñudhitä yat tad vrajaà vrajata mätaraù ||30||
tato vayasyä yatnät täù kåñëa-snehätivihvaläù |
viyujya kåñëataç cakrur vraja-vartmonmukhéù kramät ||31||
nänä-bhedäkåti-dhväna-ghaëöä-kiìkiëé-kaëöhikäù |
sva-sva-yüthägragä gävo ghoñäbhimukhatäà yayuù ||32||
naiciké-sairibhé-çreëyau calantyau savya-dakñayoù |
svargiëäà dadhatur bhräntià gaìgä-kåñëä-pravähayoù ||33||

dhenu-våndam anu mandam ayantaà

veëu-gétam amåtaà visåjantam |
reëu-rüñita-calälaka-vantaà
ke nu vékñya samayur na mudaà tam ||34||

na vartma tad yat sakhibhir na maëòitaà

näsau sakhä yo na viläsa-våndavän |
näsau viläso’pi hi yo na narmasür
na narma tad yan na mude’gha-vidviñaù ||35||

gäyaà gäyaà veëunä yäti mitrair

yäyaà yäyaà pratyagaà tiñöhati sma |
sthäyaà sthäyaà kelibhiù çaà pradatte
däyaà däyaà tat punaù sa prayäti ||36||

vidhi-çiva-mukha-devaiù sopadevair munéndraiù

stuti-nåti-nati-gétaiù puñpa-varñaiù suvädyaiù |
pathi pathi mahito’sau saìkucan svaira-kelau
smita-sakaruëa-dåñöis tuñöuve bhakti-namraiù ||37||

numas tväà suhäraà yaçodä-kumäram

guëänäm agäram kåpoghair apäram |
 viräjad-vihäraà pradäne’ty udäram
khala-çreëi-märaà sadä nirvikäram ||38||

numas tväm anantaà nikuïje vasantaà

prakäçaà vrajantaà vasantaà bhajantam |
sakhén préëayantaà sukundät sudantaà
tad-äsye dåg-antaà nudantaà hasantam ||39||

numas tväà sudhenuà suveëuà sulélaà

suhäsaà suväsaà subhäñaà suçélam |
suveçaà sukeçaà sureçaà sucitraà
susåtyaà subhåtyaà sukåtyaà sumitram ||40||

numas tväà praçäntaà sudäntaà sukäntaà

dinänte niçänte vanäntät prayäntam |
samastän mahäntaà nitäntaà vibhäntaà
khalälé-kåtäntaà çramaughe’py atäntam ||41||

numas tväm aghäre bakäre muräre

sudhéraà balärer nikäre’dri-dhäre |
nidänaà purärer apäre vihäre
pravéëaà surärer udäre vidäre ||42||

numas tväà gariñöhaà mahimnä mahiñöhaà

visäri-pratiñöhaà suräëäà variñöham |
asad-dhåd-daviñöhaà sumeror gariñöhaà
balibhyo baliñöhaà paöubhyaù paöiñöham ||43||

numas te caritraà sutérthät pavitraà

khaläli-lavitraà bhaväbdher vahitram |
satäà håt-sucitraà dviñaà håt-khanitraà
natänäà sumitraà prabhävair vicitram ||44||

sva-gäç cärayantaà suléläù såjantaà

khalän märayantaà trilokém avantam |
aho naù sudiñöaà bhavantaà sad-iñöaà
sadälokayämaù stumaù saànamämaù ||45||

iti stuvantaù sa-dayävalokanaiù

pürëäs tad-aìghré praëipatya nirjaräù |
tat-keli-saìkoca-bhayät tirohitäs
taà lokayanto’nuyayur nabho-gatäù ||46||

vrajapati-sevita-viñëur
nyasya sva-balaà harau nihanty asurän |
tän hanty ayam iti matvä
 müòhä deväù stuvanty enam ||47||

itthaà devän hasantas tän teñäm äkära-ceñöitaiù |

sakhäyas te’nukurvantaù sa-khelaà hariëä yayuù ||48||

athägatä sä sadanaà hari-priyä

viçramya däsébhir upäsitä kñaëam |
säyaà niçä-bhoga-kåte hådéçitur
bhakñyäëi véöér vidadhe sahälibhiù ||49||

kadala-kusuma-mäsa-kñoda-sat-séri-çasyair
marica-sughana-dugdhaiù sac-caturjäta-candraiù |
kåta iha ghåta-pakvo yaù patet khaëòa-päke
baöakam amåta-kelià sä vyadhät taà priyeñöam ||50||

sämikñaiù çäli-cürëair dadhi-marica-sitä-närikelärdha-sasyair

jäty-elä-sal-lavaìgämåta-dala-phalaiù phenitaiù piñöa-mudgaiù |
såñöaù pakvo ghåte yaù prapatati samadhau dugdha-püre pragäòhe
sendau karpüra-kelià tam iha subaöakaà sä vyadhät sva-priyeñöam ||
51||

granthivad-baöikälis tair dravyaiù såñöä tu yä patet |

païcämåte vyadhät täà sä péyüña-granthi-pälikäm ||52||

sa-kñéra-sära-çaçi-taëòula-närikela-jäté
lavaìga-maricaiù sasitaiù supiñöaiù |
rambhailayä ca ghåta-bhävanayä bhaved yä
sä täm anaìga-guöikäà vidadhe priyeñöäm ||53||

kadala-marica-dugdhaiù khaëòa-godhüma-pakva-
prakaöita-baöako’yaà bhüri-jätéphaläòhyaù |
nava-vidhu-madhu-madhye yo viläsaà vidhatte
racita iha tayäsau sédhu-pürvo viläsaù ||54||

upäyanänäm iti païcakaà sat

çré-rädhayä svéya-dhiyä kåtaà yat |
kåñëas tad etat praëayé satåñëaù
sudhäà vinindan param atti nandan ||55||

teñu vraja-prasiddhäni tréëy antima-yugaà ca yat |

raho bhogyaà niçäyäà tan-madhu-päne vidaàçavat ||56||

lavaìgailendu-maricaiù saàyutaiù çarkarä-cayaiù |

cakre gaìgä-jaläkhyäni laòòukäny aparäëi ca ||57||
tais tair yutaiù kñéra-särais tathä läìgali-çasyakaiù |
anyäny apy äjya-bhåñöaiù sä saraiç ca sara-püpikäù ||58||
 (yugmakam)

sätha snätänuliptäruëa-ruci-sicayä baddha-veëé suciträ

çré-sindürendu-bhälä mågamada-cibukä mäliné säbja-hastä |
näsägrändola-muktäïjana-yuta-nayanottaàsiné baddha-névé
rädhä tämbüla-vakträ sukusuma-cikurä bhäti yävojjvaläìghriù ||59||

cüòä-ratna-laläöike suvalayäàç cakré-çaläkä-yugaà

käïcé-kuëòala-kaìkaëäìghri-kaöakän padäìguléyäny api |
graiveyaà padakäìgadädi vividhän häräàs tathä mudrikä-
maïjéräv iti ratna-bhüñaëa-cayaà rädhä babhau bibhraté ||60||

susnätälaìkåtäbhiù sä sakhébhiç candra-çälikäm |

samäruhya sthitä kåñëa-vartmany ähita-locanä ||61||
kåñëämbudägame käle ballavé-cätaké-tatiù |
vyättäkñi-caïcur utkäséc candra-çälä-gatonmukhé ||62||
svärüòhotkaëöhi-gopälé-vånda-vaktrendu-maëòalaiù |
äsan yathärtha-nämnyas tä vrajasthäs candraçälikäù ||63||

jäte’parähne tanayägamotsukä
vrajeçvaré sneha-pariplutäçayä |
tad-bhojya-saàsädhana-satvarä sakhéà
sä rohiëéà päka-kåte nyayojayat ||64||

athähüyätuläkhyäà sä nandanasya sa-dharmiëém |

päkäya rohiëé-saìge dadau sva-laghu-yätaram ||65||

ñaò-åtütpanna-çäkädi-kanda-müla-phalädikaiù |
tat-tad-vyaïjana-sampattyä kåñëa-bhojana-pürtaye ||66||
vyagräbhyäà vrajanäthäbhyäà niyuktair mälikaiù kåtäù |
çäkädi-bäöikäù ñaö yä nänä-dohada-paëòitaiù ||67||
vrajasthair jïäyate tat-tad-dohadotthaà phalädikam |
vastutas täù ñaò-åtavaù sevante bäöikäù sadä ||68||
täbhyas tat-tad-åtütpanna-çäka-müla-phalädi te |
upajahrur vrajeçvaryai bhüri-kaëòola-püritam ||69||
(caturbhiù kulakam)
däsébhis tad vibhajyärdhaà säyaà päkärtham ambayä |
saàskäritaà paraà cärdhaà prätaù-päkäya dhäritam ||70||
närikelädi-pakvämra-phaläny eñähåtäni taiù |
däsaiù saàskärayämäsa säyaà-bhogäya putrayoù ||71||
sve sve karmaëi däsädén çéghra-päke sva-yätarau |
tvarayanté harer mätä babhrämetas tato muhuù ||72||

tataù sva-yätå-pramukhäìganävåtä
vrajeçvaré putra-vilokanotsukä |
stanyäçru-viklinna-payodharämbarä
 gatvä pura-dväram udänanä sthitä ||73||

süryaà samékñya caramäcala-caìkramotkaà

ghoñeçvaraù suta-samékñaëa-jäta-tåñëaù |
go-reëu-veëu-ninadärpita-netra-karëaù
särdhaà sa go-sadanam äpa mudätma-våndaiù ||74||

utsarpad-go-rajo-jäla-bäla-pürëekñaëotsukäù |
ucca-sthäne sthitä äsan vraja-lokä grahä iva ||75||
maëòayantaù sakhén puñpair nandayanto girä hariù |
janayanto mudaà teñäà vrajäntika-vanaà yayau ||76||

tatra sphäre sarasi muralé-nisvanaiù stambhayan gä

yüthän yüthän påthag aracayat päyayitvätha päthaù |
nänä-raìgaiù sva-hådi maëibhir yänti mälä tayä’sau
nänä-varëän agaëayad api svän çré-harir dhenu-yüthän ||77||

saìkhyä-pürtau bhavati muditaù svasya kià vä sakhénäà

saìkhyä-nyüne sapadi sa gaväà veëu-saìketa-nädaiù |
tat-tan-nämnä sva-gaëa-viyutäù çéghram ähüyä gäs täs
tat-tad-yüthe calati ghaöayaàç cälayaàs tän vrajäya ||78||

çré-dhenu-reëu-paripiïjaritäìga-guïjä-
vanya-srag-ambara-calälaka-keça-piïchaù |
niryoga-päça-muralé-dala-yañöi-çåìgé
loläruëäti-vipuläyata-pakñmaläkñaù ||79||

vanyäöana-çramaja-känty-amåtäbhivarñä-
saàsikta-sarva-jana-netra-cakora-våndaù |
vaàçé-kalähåta-vighürëita-yauvatäliù
kåñëaù sa ghoñam aviçat sva-samair vayasyaiù ||80||

udgacchanté vraja-bhuvi viçvak-pätair

vaàçé-dhvänämåta-madhuräsärais täm |
saàsiïcanté sva-viraha-dävocchetré
kärñëé çocir jaladhara-mälä reje ||81||

çré-kåñëägama-bhüpateù sakhi-camü-çåìgädi-kolähalaà
çrutvodyat-surabhé-rajo-dhvaja-cayän düräd vilokyodvijan |
ghoñät tad-virahäkhya-dasyu-nåpatir bhétyäpayätaù kñaëäc
cintä-tänava-dénatäti-jaòatärty-udvega-senänvitaù ||82||

vaàçé-gänämåta-muci gaväà dhülé-jäläbda-mäle

hambä-räva-stanita-valite çré-harer ägamäkhye |
prävåö-käle’bhyudayati mudä sarvataç conmukhéyaà
prodyat-tåñëä vraja-jana-tatiç cätakäly abhyupetä ||83||
 vrajeço bhrätåbhir gopair vrajeçä saha yätåbhiù |
türëaà dürät samabhyetya tanayau pariñasvaje ||84||
tyaktvä rasavatéà däséù saàrakñya tad-avekñaëe |
rohiëy atulayäbhyetya nanandäliìgya tau sutau ||85||

muralé-nadanäd utthita-madanä
gadgada-gadanä vraja-vidhu-vadanäù |
suçikhara-radanä çlathita-cchadanä
yayur apakadanäù sadanät sadanät ||86||

udayati bata kåñëe citra-bhänau purastät

vraja-vasati-janänäà phullatäkñy-utpale’bhüt |
smita-kumuda-vikäçaù svinnatäìgendu-känte
viraha-dahana-taptaà jévanaà çétalaà ca ||87||

udayati bata kåñëe nitya-pürëe’dbhutendau

vraja-yuvati-janänäà phullam äsén mukhäbjam |
arati-viyuti-cintä-ghüka-pälé nilénä
milati ca tanu-koké-saàhatiù präëa-kokaiù ||88||

vrajäìgana-dåk-tåñitäli-mälä
vilaìghya lajjä-pratiküla-vätyäm |
samucchalat-känti-maranda-lubdhä
papäta kåñëasya mukhäravinde ||89||

latäntaräla-sthita-ballavénäà
vakträëi matvä vikacämbujäni |
hré-vätyayä bambhramitäpi lubdhä
papäta çaurer dåg-ali-dvayéha ||90||

darçaà darçaà vadana-kamalaà tad-vapuù-saìgi-vätaà

sparçaà sparçaà tanu-parimalaà çré-harer gopikälyaù |
ghräyaà ghräyaà tad-adhara-madhu-sphéta-vaàçé-ninädaà
svädaà svädaà pupuñur adhikaà sväni pancendriyäëi ||91||

çré-rädhikäpäìga-vilokaneñuëä
saàspåñöa-marmä sa yathäkulo’bhavat |
nänyäìganä-çreëi-kaöäkña-patribhiù
sambhinna-sarvävayavo’py asau tathä ||92||

yadvat sunirvåtim aväpa sa rädhikäyä

vaktrendu-manda-hasitämåta-leça-sekät |
tadvan na gopa-sudåçäà vadanendu-vånda-
prodyat-smitämåta-jhara-prakarävagähät ||93||
 go-kulair gokulaà ninye go-kulaà go-kulair haran |
go-kulaà gokula-stréëäà go-kulair gokuleçvaraù ||94||

äsädyägre bhavika-valitaà känanät saàmilantaà

präëa-präëaà nidhim iva gataà dürato hastam äptam |
cumbantau taà hådi nidadhatau lokayantau tad-äsyaà
saïjighrantau çirasi pitarau präpatur väïchitäni ||95||

godhüli-dhümrän alakän sabarhakän

vitustayantau vasanäïcalena tau |
prakñälayantau stana-dåk-payaù-sravair
aìgäni sünoù pitarau nanandatuù ||96||

tätädi-lokair milanaà bakéripoù

prätarvad äséd adhunäpi kintu tat |
prätastanaà tad-viraha-klamottaraà
säyantanaà saàyuti-saàmadottaram ||97||

saàkalayyätha go-jälam astäcala iväàçumän |

valayämäsa goçäle keçavaù sva-praveçataù ||98||
dhenür vaskayanér vatsatarér gåñöéù pareñöukäù |
sandhinér upasaryäç ca prañöhauhéç ca påthak påthak ||99||
våñän vatsatarän ñaëòän yugya-präsaìga-çäkaöän |
yathästhänaà niveçyäsau päyayämäsa tarëakän ||100||

tal-lälanäyotsuka-mänasäbhyäà
yadä pitåbhyäà muhur arthito’pi |
naicchad gåhaà gantum asau gavälé
dohotsukas taà janakas tadäha ||101||

viçrämyantu kñaëaà gävaù pibantu tarëakäù payaù |

aham aträsmi santy ete gopä go-dohanotsukäù ||102||
vatsau çräntau yuväà yätaà gåhaà mäträtra lälitau |
snänädyaiù punar äyätaà go-dohäya gata-çramau ||103||
kåñëaà karñan baöuù präha kñut-tåòbhyäà bädhitä vayam |
ehi kåñëa gåhaà präëän rakña naù päna-bhojanaiù ||104||

ämreòito vatsalayä balämbayä

muhur vrajendreëa kåtägrahotkaraù |
nijämbayäkåñöa-karaù sahägrajaù
kåñëaù pratasthe sakhibhir nijälayam ||105||

sarvän nayantéà sva-gåhaà vrajeçvaréà

samprärthya märge sakhi-mätaro hareù |
tyäge’py anéçäù svayam apy anéçvaraà
sva-svätmajaà ninyur aho nijälayam ||106||
 gåhe vrajeçayä néte sa-baöau sa-bale harau |
balämbätulayä dhauta-pädä rasavatéà yayau ||107||

çamita-viraha-täpälokanäd gokulendor
vihita-tad-anuyänä ä-vrajäntaù prahåñöäù |
tad-avakalana-vicchedärti-saàvigna-cittä
nija-nija-bhavanaà çré-rädhikädyäù saméyuù ||108||

sutasyäpüträëäà bahu-kanaka-våñöer adhaninäà

mahä-våñöer dävänala-valita-vanyä-sthiti-yuñäm |
yathäkasmäl labdhir bhavati paramänanda-janané
tathä ghoña-sthänäà punar api hareù saìgatir abhüt ||109||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’säv aparähna-keli-valito’gäd ünaviàçäbhidhaù ||o||

||19||

—o)0(o—

(20)

viàçaù sargaù

säyaà rädhäà sva-sakhyä nija-ramaëa-kåte preñitäneka-bhojyäà

sakhy-änéteça-çeñäçana-mudita-hådaà täà ca taà ca vrajendum |
susnätaà ramya-veçaà gåham anu janané-lälitaà präpta-goñöhaà
nirvyüòhosräli-dohaà sva-gåham anu punar bhuktavantaà smarämi ||
1||

athägatä sä sadanaà vrajeçvaré

sutau vidhäyäplava-vedikäà gatau |
niyujya däsän api tan-niñevaëe
dhaniñöhikäm äha nijäntika-sthitäm ||2||

rädhäà prayähi baöakaiù saha laòòukäni

svädüni kåñëa-ruci-däni tayä kåtäni |
täà prärthya putri çubhadäny adhunänaya tvaà
syätäà sutau yad-adanäc cira-jévinau me ||3||

sä gatvä rädhikäm etäà vrajeçvaryä nideçataù |

bhakñyäëy ayäcataiteñäà svayaà prasthäpanotsukäm ||4||
 mälaté tävad abhyetya våndayä prahitä sakhé |
saìketa-kuïjam äcakhyau çré-govinda-sthaläbhidham ||5||
çré-rädhikäpi bhakñyäëi täni kåtvä påthak påthak |
vasträcchännäsya-sannavya-måt-pätreñu bhåtäny alam ||6||
täni cädhäya vistérëe citrite däru-sampuöe |
sa-kastüryäà tulasyäà taà nyasya çuklämbarävåtam ||7||
tämbüla-véöikäç cäsyäà nyasya tat sakalaà punaù |
jïäta-saìketa-kuïjäyai dhaniñöhäyai samarpayat ||8||
säpi täbhyäà tad änéya vrajeçvaryai nyavedayat |
sä täbhis täni pätreñu påthak påthag akärayat ||9||

teñäà tathä svälaya-saàskåtänäà

kiyat kiyat sä sad-upäyanänäm |
vidhäya patreñu dadau tad ädau
näräyäëäyärpayituà baöubhyaù ||10||

aìga-prakñälanäbhyaìgon-mardanodvartanäplavaiù |
märjanodgamanéyäccha-navyäàçuka-samarpaëaiù ||11||

keça-saàskära-tilakälepa-mälya-vibhüñaëaiù |
kåñëädyäù sevitä däsair niviñöä bhoktum äsane ||12||
kramän mätä tebhyo närikeläny athägrataù |
pänakädi-rasälädi-phaläni vividhäni ca ||13||
péyüña-granthi-karpüra-kelikämåta-kelikäù |
baöakän laòòukäny äjya-saàskåtännädikäni ca ||14||
(yugmakam)

hasanto häsayantas te madhumaìgala-narmabhiù |

bhuktvä pétvä mudäcamya kñaëaà talpe viçaçramuù ||15||
ta ete sevitä däsais tämbüla-vyajanädibhiù |
goçälaà militair mitrair go-dohäya punar yayuù ||16||
tad-bhukta-çeñaà tat sarvaà çré-rädhäyai dhaniñöhikä |
nibhåtaà preñayämäsa sva-sakhyä guëa-mälayä ||17||
säli-våndä tad äsvädya särüòhä candra-çälikäm |
kåñëaà go-dohna-kréòaà paçyanté mumude bhåçam ||18||

kvacid gréñme kåñëaù pathi sakhi-kulaiù prärthya jananéà

samaà taiù saàsnätuà sarati yamunäà kväpi ca saraù |
tadä däsä mäträrpita-vividha-bhakñyäëi muditä
gåhétvä snänéyäbharaëa-vasanädény api yayuù ||19||

tatra snätäù suveçäs te bhuktvä pétvä gata-çramäù |

go-dohäya pathä tena punar yänti gavälayam ||20||
tadä rädhäpi sä säyaà snäna-vyäjät sakhé-cayaiù |
gatvänusrotasi snätvä kåñëäìga-saìga-väriëi ||21||
raho bhakñyäëi kåñëäya kundavallyärpayaty asau |
bhuktvä tayäpta-tat-çeñaà paçyanté yäti taà gåham ||22||
(yugmakam)

däsä bhåìgära-tämbüla-pätra-vyajana-päëayaù |
niryoga-päça-veträdi-dhäriëas te tam anvayayuù ||23||

tätaà sa khaööopari saàniviñöaà

puro-dhåtäneka-payo-ghaöälim |
gopäàç ca däsäàç ca samädiçantaà
tat-tat-kåtau svädhvani datta-dåñöim ||24||

hambä-rävais tåñita-ruvato vatsakän ähvayantér

utkarëäsyäù sva-pathi nihita-svävalokotka-neträù |
üdho-bhäraiù sthagita-calanä dugdha-pürän sravantér
dugdhä dohyäù katicid aparä duhyamänäç ca dhenüù ||25||

tat-tad-dhenor muhur abhidhayä tä hihé pürvayotkäs

tat-tan-mätuù punar abhidhayä vatsakäàç cähvayantam |
dohaà dohaà paya iha gaväà pürayantaà ghaöälià
vinyastäkñaà svaka-pathi gaëaà goduhäà cäpi paçyan ||26||

sva-darçanotkaà paricärakäëäà
gaëaà payo-bhära-vahaà ca kumbhän |
pürëän nayantaà gåham änayantaà
çünyän gåhäd gopa-pateù purastät ||27||

çåìgaiù khurair därayato dharäà muhur

gambhéra-tära-svana-näditämbarän |
tän väsitä-saìgataye parasparaà
prayudhyataù ñaëòa-varäàç ca dhävataù ||28||

mastakämastaki kréòä-yuddhaà vidadhato mithaù |

muhur vatsataräàç cäpi dåñövä saàmumude hariù ||29||
(ñaòbhiù kulakam)

vijïäpya tätaà dohäya gato’sau gäç ca tä mudä |

militäù sväbhitaù kåñëaù säntvayämäsa säntvanaiù ||30||
çré-hasta-märjanaiù kaëòüyanair gäù préëayan hariù |
dudoha dohayämäsa vatsäàs tais taiç ca päyayan ||31||

vatsä nipéyodara-püram uccakais

tåptià gatä gopa-gaëä yathepsitam |
dugdhvä nivåttäç ca gaväà tathäpy aho
nodhaù-payaù-pürtir aväpa hénatäm ||32||

kåñëänanäbjärpita-netra-cetasäà
 gaväà svayaà saàsravad-audhasaà payaù |
gopäù stanädho-dhåta-kumbha-saïcayaiù
sambhåtya ninyuù purato vrajeçituù ||33||

praveçya gopair nija-mätå-lälitän

vatsälayaà vatsa-gaëän balänvitaù |
gäs tä yathä-sthänam asau niveçya ca
vrajädhipasyägamad antikaà hariù ||34||

prasthäpya dugdhäni gåhaà sa bhävikair

gavälaya-dvärñu niyujya kiìkarän |
samaà sutäbhyäà suhådäà ca saïcayai
räjä vrajasyävrajad ätma-mandiram ||35||

çälagräma-çiläyäà te püjä-kåd-baöunä kåtam |

sändhyam ärätrikaà viñëor dadåçuù kñälitäìghrayaù ||36||
sadasyeñüpaviñöeñu prahitäni vrajeçayä |
nänä-vidhäni särpiñkäëy aikñaväëi phaläni ca ||37||
srag-gandha-véöikädéni naivedyäni ramäpateù |
yäni täni vrajädhéçaù sarvebhyo vyabhajan mudä ||38 ||
(yugmakam)

iñöagoñöhéà kñaëaà kåtvä kåñëekñäà tyaktum akñamäù |

kåñëe nyastendriya-präëäù suhål-lokä gåhaà gatäù ||39||
subhadrädén bhrätå-puträn räjä kåñëena sagdhaye |
sadä nimantrayaty eña sahajäàs tu kvacit kvacit ||40||
tad-dine täàs tu sarvän sa nimantrya sva-gåheçvarém |
teñäà bhojana-siddhy-arthaà baöu-dvärä samädiçat ||41||
tato vrajeçvaré tuìgéà pévaréà kuvaläà tathä |
sva-yätèr ähavayat tat-tat-snuñä-putry-ädi-saàyutäù ||42||
ähütä baöunä räjïyä tatra prakñälitäìghrayaù |
bhojanäyopaviviçur madhye kåtvä vrajeçvaram ||43||
dakñiëe’syägrajau väme’nujau putrau puraùsåtau |
subhadrädyä harer väme baöavo bala-dakñiëe ||44||

tuìgé subhadra-janané jana-néti-vijïä

vijïäpitä vraja-payä pariveçanäya |
bhojyaà kramät pariviveça sa-rohiëékä
viprätmaja-sva-dhava-devara-putrakebhyaù ||45||

sat-saurabhaiù kanaka-varëa-ghåtäbhiñiktaiù
stüpékåtair vividha-temana-pätra-yuktaiù |
sthälér bhütäù sumådulair viçadodanaiù sä
sandänikopari puro nidadhe sma teñäm ||46||

jematsu teñu pariveçayati kramät sä

 çeñäëi bhüri-vidha-ñaò-rasa-temanäni |
saàyäva-päyasa-lasad-baöakän apüpän
sad-bhäjanäntara-dhåtä mådu-roöikäç ca ||47||

yasya yasya priyaà yad yat taj jïätvätha rohiëé |

iìgitena vrajeçvaryäs tasmai tat tad asau muhuù ||48||

dugdhaà ghanaà çikhariëéà mathitaà rasäläà

sat-ñäòavaà dadhi ghanaà bahu-sandhitäni |
pakvämra-sad-rasam api vraja-räja-räjïé
tebhyaù krameëa pariveçayati sma çaçvat ||49||

sarvaà bhojayituà samutsuka-mano-väg-dåk-prakäçé-kåtair

güòhair mätå-tateù sphuöaiù pitå-tateù sneha-dravac-cetasaù |
bäñpa-klinna-tanos tad-ägraha-çataiù kåñëädayaù preritäù
saàtåptä api te muhur bubhujire näntaà mudäà cäyayuù ||50||

dvayaà vyastam abhüt prätaräçät säyantanäçane |

gämbhéryaà narmaëi baöor güòhatä mätur ägrahe ||51||

asväcchandyaà yad api lapitänyonya-häsa-kriyädau

kåñëädénäm abhavad açane lälane cäpi mätuù |
prätar bhuktes tad api çatadhä sagdhitas täta-mukhyais
teñäà saukhyaà tad-avakalanät koöidhäséc ca tasyäù ||52||

vaktrendoù smita-sampadä vraja-vidhos tad-väk-sudhä-bindubhis

tat-saurabhya-vimiçra-dhüpa-visarais tat-täla-våntänilaiù |
tac-chré-sandhyämåtäbhiñikta-madhurair bhojyaiç ca saàlebhire
te païcendriya-tåptijäm atitamäà sambhojanéyäà mudam ||53||

bhuktvä pétväcamya palyäìkikälau

viçräntäs te sevitä däsa-saìghaiù |
sat-tämbülair véjanädyaiù pitä svair
vargair vedyäà sünur aööälikäyäm ||54||

aööälodaya-çailataù prasåmaräà kåñëänanendu-dyutir

jyotsnäà säli-cayeçvaré sva-vaòabhé-jälädhva-dattänanä |
päyaà päyam apäya-çünyam apuñac chré-dåk-cakoryau nije
sarvatraiva hi sarvadä phalavaté sad-bhägya-bhäjäà spåhä ||55||

tasyä mukhäbja-suñamä-makaranda-dhäräm
äräd gaväkña-mukhato militäà piban saù |
kåñëaù pupoña tåñitau nija-netra-bhåìgäv
utkaëöhitaiva mahatäà hi phaläpti-hetuù ||56||

atha vrajeçä tulaséà sahälikäà

 kåtägrahä bhojayituà dhaniñöhayä |
abhäëi seyaà prathamaà na rädhikäà
vinätti bhojyaà na jalaà pibaty api ||57||

sä çrutvä sneha-rétià täà prétähännaà sa-temanam |

sa-sakhé-vånda-rädhärtham äbhyäà prasthäpaya drutam ||58||

tato dhaniñöhä hari-bhukta-çeñaà

satemanännaà nibhåtaà nidhäya |
dadau tulasyai tata-sampuöe’nyad
balämbayä dattam api sphuöaà sä ||59||

vrajeçä bhojayitvädau däsér däsän sa-gopakän |

sa-snuñäbhiù sa-putrébhir yätåbhiù sagdhim äcarat ||60||
annam ädäya yätäyäà tulasyäà subaläya sä |
dhaniñöhäkhyat keli-kuïjaà dadau ca véöikä rahaù ||61||

athägatäsau tulasé tad-annaà

sakhyai samastaà samadarçayat sä |
tad-gandha-varëänubhavena cädau
näsä-dåços tåptir abhüd amüñäm ||62||

tad rüpa-maïjaré nétvä tulasyä bhojanälayam |

sa-sakhé-vånda-rädhäyai påthak pätreñv akalpayat ||63||
athähüyäha jaöilä viçäkhäà mat-suto gataù |
goçäläà çayituà bhuktvä bhoktum ähvaya me snuñäm ||64||
säha säste gåhe suptä çräntäraëya-parikramät |
tatraivätsyati dehy annaà sä dade’nnaà sa-temanam ||65||
säpi håñöä tad änéya cädhäya bhojanälaye |
çré-rädhäm etya tasyai tad-värtäm ävedayan mudä ||66||

tataù sametyopaviveça bhoktuà

bhåìgära-péöhäli-viräji-vedyäm |
sahäli-päliù priya-bhukta-çeñaà
rädhä maräléva sudhäà samutkä ||67||

asavye lalitä savye viçäkhäsyä upäviçat |

purataù pärçvataç cänyä yathä-sthänaà sakhé-tatiù ||68||
täbhyaù pariviveçännaà tulasyä rüpa-maïjaré |
snehena mohiné yadvad devatäbhyo’måtaà kramät ||69||

praëayi-jana-visåñöaà çré-harer bhukta-çiñöaà

tad-adhara-madhu-miñöaà tat-kareëäbhimåñöam |
nija-nikhila-gaëeñöaà rädhayä netra-dåñöaà
mitam api ca tadäséd akñayaà baëöane’nnam ||70||
 ramaëa-kavala-çiñöaà san-måëälaà marälyaù
kiçalaya-kulam eëyaù çré-marandaà bhramaryaù |
amåtam iva cakoryaç caindavaà rädhikädyä
mumudur adhikam annaà präsya kåñëävaçiñöam ||71||

äcamyäsvädayantyas täù kåñëa-tämbüla-carvitam |

däsébhiù sevitäs tåptä palyaìkälau viçaçramuù ||72||
tulasé-rüpa-maïjaryau tat-tac-çeñänna-temanam |
våndäyai mälaté-dvärä presayämäsatur mudä ||73||
tatas te bhojayitvänyä vayasyä däsikä api |
sa-gaëaiù saha saàhåñöaiù sveçä-çeñännam ädatuù ||74||
tatreñöa-vyaïjanädénäm anyonya-pariveçane |
bhojanädau tayor äséd vyatidäna-kaliù kñaëam ||75||
bhuktväcamya tad-äyäte rädhäyäç caraëäntikam |
tämbüla-carvitaà tasyä açnantyau täm asevatäm ||76||

håd-amåta-ruci-ratna-dräviëé harña-sindhuà
nayana-kuvalayälià cälam uphullayanté |
vraja-vasati-janänäà sädhu säyantanéyä
jayati viçada-lélä-kaumudé gokulendoù ||77||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-varaje govinda-lélämåte
säyaà keli-mayo’tra viàçatitamaù sargo’gamat pürëatäm ||o||

||20||

—o)0(o—

(21)

ekaviàçaù sargaù

rädhäà sälé-gaëäà täm asita-sita-niçä-yogya-veçäà pradoñe

dütyä våndopadeçäd abhisåta-yamunä-téra-kalpäga-kuïjäm |
kåñëaà gopaiù sabhäyäà vihita-guëi-kalälokanaà snigdha-mäträ
yatnäd änéya saàçäyitam atha nibhåtaà präpta-kuïjaà smarämi ||1||

athäyayau hareù pitä bahiù-sabhäà vrajeçitä

nijägrajänujair yutaù sumut-samudra-samplutaù |
sahäkhila-vraja-prajäs tam ägaman guëi-vrajä
harer vilokanäçayä samåddhayä sitäçayaù ||2||

çreëi-mukhya-loka-vipra-gopa-vånda-saìginaù
 sva-sva-vidyayä’ghavairi-toñaëätiraìgiëaù |
äyayuù sva-géta-vädya-häsya-läsya-nandinaù
süta-vaàça-çaàsi-nåtya-gäna-kartå-vandinaù ||3||

te gopa-räjïä militä yathäyathaà

sa-gauravam sa-praëayänukampitam |
sammänitäs tena mudänvitäù sthitäù
kåñëekñaëotkaëöhita-netra-cetasaù ||4||

çete sutaù çrama-bharäd vihitäçano’sau

lokäs tad-ékñaëa-tåño bata kià vidheyam |
itthaà vicintayati gopa-patäv akasmät
kåñëaù svayaà sakhi-kulaiù sahitaù samäyät ||5||

sväntämbudhià netra-cakora-våndaà
romauñadhiç ca smita-kairavälém |
samphullayan ghoña-kåtälayänam
sabhodayädräv udito harénduù ||6||

viprän gurün sväïjali-bandha-vandanaiù

samän sakhéàç ca smita-miçritekñaëaiù |
pälyäàs tathänyän sadayävalokanaiù
sambhäñya tän so’pi viveça saìgibhiù ||7||

veda-dhvänair jaya-jaya-ravaiù pürva-vaàçyänuvädais

tat-tal-lélä-viruda-paöhanair väditair bhüri-vädyaiù |
harñodghoñaiù stuti-kalakalaiù saìgatänäà janänäà
ghoñaù kåñëe vyatanutataräà svasya nämno niruktim ||8||

vrajendreëeritaù kñattä lokän utkara-cälanaiù |

kolähalän niväryaitän yathä-sthänaà nyaveçayet ||9||

teñüpaviñöeñu nåpeìgitena te
vicakñaëäù sva-sva-kaläù påthak påthak |
pradarçayantaù kramaçaù kalä-vidaù
sa-lälasän sabhya-janän atoñayan ||10||

chälikyädi-nåtyam eke’nye läsyaà täëòavaà pare |

nåsiàha-räma-carita-rüpakäbhinaye pare ||11||
vidyäà vaàça-naöém anye sütra-saïcärikäà pare |
nänendrajäläny apare nipuëäù samadarçayan ||12||
çrävayämäsur itare puëyäù pauräëikéù kathäù |
gétäni vividhäny eke kecit vaàçänuvarëanam ||13||
catur-vidhänäà vidyänäà bhedän anye çruti-priyän |
kecit kåñëasya janmädi-léläòhyäà virudävalém ||14||
 tebhyo vrajeçädi-sabhäsado dadur
väsodhanälaìkaraëäny anekadhä |
te täni kåñëekñaëa-pürëa-mänasäù
svécakrur äcäratayä na tåñëayä ||15||

kåñëänanendoù smita-kaumudéà bhåçaà

nipéya sabhyä’kñi-cakora-santatiù |
vasanty api sväçru-miñäd atåpti-bhäk
pibaty aho prema-gatiù sudurgamä ||16||

tävad vrajeçä-prahitaù sa raktakaù

sabhäà sametyäha naman vrajeçvaram |
vrajävanéçotka-manä vrajeçvaré
didåkñate çré-yuta-bhartå-därakam ||17||

tato vrajendreëa kåtägrahotkaraù

sabhyän nijäloka-viyoga-kätarän |
sincan sahärdra-smita vékñyaëämåtaiù
kåñëaù prapede nija-mätå-mandiram ||18 ||

täv ägatau sa-madhumaìgala-mitra-våndau

mätä sutäv atha niveçya sumåñöa-vedyäm |
dugdhaà ghanaà sa-çaçi-çarkaram éñad-uñëaà
stanyäçru-sikta-sicayälam apäyayat tau ||19||

tato gate mitra-gaëe nijälayaà

sa-rohiëékä janané suvatsalä |
änéya çayyä-nilaye nije nije
baöuà balaà kåñëam açéçayat påthak ||20||

çäyayitvätha täàs tad-tad-däsän saàyujya sevane |

teñäà svacchanda nidräyai calitä sä nijälayam ||21||

yänté däsän avadad atha sä sneha-viklinna-cittä

vatsä vatso vana-viharaëaiù çränti-bhäì me yathäsau |
aträyätän vividiñu janän värayadbhir bahiù-sthair
äpratyüñäà svapiti nibhåtaà tad-vidheyaà bhavadbhiù ||22||

çré-rädhikäpy açakalendu-karojjvaläyäà
räträv ihätma-ramaëäpti-samutsukäsau |
saìketa-kuïja-gamana-tvaritä sakhébhiù
çukläbhisära-racanäà caturä cakära ||23||

haàsäàçukä sa-çaçi-candana-lipta-käyä
muktä-vibhüñaëa-citä dhåta-mallikä-srak |
yatnena mükita-sunüpura-kiìkinékä
 rädhä yayau sva-sadåçäli-yutä nikuïjam ||24||

kadäcit tämasyäm asita-vasanä sä mågamadair

viliptäìgé käläguru-tilaka-citrotpala-kulaiù |
kåtottaàsä nänäsita-maëi-kåtälaìkåti-yutä
niräbädhä rädhä priyam abhisaraty äli-sahitä ||25||

våkña-cchäye pathi pathi bhiyä vaïcayanté sva-gamyaà

sthänaà vaàçévaöa-viöapinaù çäkhayä lakñayanté |
nyasya svéye hådaya-kamale sohyamänä nigüòhaà
yanträkäre vraja-vana-bhuvä präpa kåñëä-samépam ||26||

jänu-daghna-jalaà tértvä yamunä-nirjharaà mudä |

dvépäyamänaà saìketé-kåta-kåñëä-taöaà yayau ||27||

çré-govinda-sthaläkhyaà taöam idam amalaà kåñëa-saàyoga-péöhaà

våndäraëyottamäìgaà krama-natam abhitaù kürma-péöha-sthaläbham
|
kuïja-çreëé-daläòhyaà maëi-maya-gåha-sat-karëikaà svarëa-rambhä-
çreëé-kiïjalkam eñä daça-çata-dala-räjéva-tulyaà dadarça ||28||

vahantyä kåñëayodécyäà pürva-paçcima-bhägayoù |

niryan-nirjhara-bähubhyäà kroòékåtam iväbhitaù ||29||

çälais tälais tamälaiç cala-dala-bakulair närikelai rasälaiù

kuddälaiù sapriyälair dadhiphala-saralaiù çréphalolükhalaiç ca |
uddälaiù kandarälaiù salakuca-tilakair jambhalaiù péta-çälaiù
plakñais tülaiù paläçair abalu-guòa-phalair gälavair granthilaiç ca ||30||

goléòhaiù kaëöaki-phalair madhuñöhélair madhülakaiù |

kåtamälair drukilimaiù phalädhyakñair halipriyaiù ||31||
maïjulair vaïjulaiù kolair vaïjulair vaïjulair api |
drumotpalaiù karparälaiù kulakair deva-vallabhaiù ||32||

kalpa-drumair väïchita-däna-kalpair
apärijätair api pärijätaiù |
mandära-våkñair api räìkyadäraiù
santänakaiù sammada-tänakaiç ca ||33||

çaçvad dhareç citta-çaréra-candanair

yac candanaiù çré-hari-candanair api |
mahä-vadänyair itaraiç ca bhüruhair
vyäptaà latä-räji-viräjitäìgakaiù ||34||
(païcabhiù kulakam)

çré-väsanté-saptalä-svarëa-yüthé
 jäté-yüthé-mallikä-mudgarädyaiù |
viñëukräntä-kåñëalä-bhéru-bimbä
kubjäsphotädyaiç ca vallé-samühaiù ||35||

lavaìgäçoka-kundämra-latäbhiç cänvitaà ca yat |

dräkñä-bhujaga-vallénäà valajaiç ca kvacit kvacit ||36||
(yugmakam)

vallyaù sarvä yatra täù kalpavallyo

våkñäù sarve kalpavåkñä bakäreù |
gopénäà cäbhéñöa-pürtau samarthä
jätyä yä ye tädåçaù kintu täs te ||37||

puñpavatyo’py amälinyäù sandåñöa-rajaso’py aho |

sukumäryaù sa-prasavä api mugdhä latä iha ||38||

yaträniçaà kåñëa-saìgäd
gopyaù çyämalatäà gatäù |
stabdhäù sthävaratäà präptäù
santi çyäma-latä-cchalät ||39||

sahacaryaç ca däsyaç ca rädheçäloka-modataù |

stabdhäù kaëöakitä mürti-bhedair gulmatayä sthitäù ||40||
(yugmakam)

çré-bhü-léläù sevane nanda-sünor lubdhä

labdhäù sthäsnutäà bhüri-puëyaiù |
jäté-dhätré-çré-tulasyätmanäddhä
kurvantyas tad yatra nityaà vasanti ||41||

brähmé haimavaté cätra kåñëäloka-trñëayä |

somavallé-harétakyoç chalena sthäsnutäà gate ||42||
kåñëäyänandadä bhänti padminyo’tra jale sthale |
cara-sthiratayä tadvaj jale räjéva-pälayaù ||43||

yatra bhäti sthirä phullä rajané divase’py aho |

dine’pi kåñëa-pakñe’pi jyotsné ca sthäsnutäà gatä ||44||
çarälir bhäty apsu carä çaräliç ca sthirä sthale |
cara-sthiratayä yatra jhañä bhänti jale sthale ||45||
çälä bhänti caräs toye yatra çälä sthirä sthale |
rohito’psu caras tére rohitau ca cara-sthirau ||46||

kamalä bhänti kuïjeñu yatra kåñëasya tuñöaye |

dévyanti kamaläs tére kamale kamaläny api ||47||
virahitam api raktäkñaiù präëibhir abhitaù sadä yad idam |
raktäkñai raktäkñai raktäkñaiç cänvitam satatam ||48||
 viyutaà kalikärair yat saàyutaà kalikärakaiù |
bhémaiù sattvair vihénaà ca sthirair bhémaiù sadänvitam ||49||
vihénam api kharjürair ariñöaiç ca paläçakaiù |
kharjurair apy ariñöaiç ca paläçaiç cänvitaà sadä ||50||

kanakäcita-bhüù kanakaiù kanakaiù

kanakaiù kanakaiù kanakaiç ca våtä |
vibabhäv iha sä kramukaiù kramukaiù
kramukaiù kramukair api ya nicitä ||51||

priyakair jaìgamair yuktaà priyakaiù priyakaiù sthiraiù |

mayürair jaìgamais tadvan mayüraiù sthävarair api ||52||

bakulaiç ca nava-kulais tamälair nata-mälakaiù |

sadrumä vidrumä ceti våtäç caryästi yan mahé ||53||
kåñëasäraiù kåñëa-särai rurubhé rurubhiç ca yat |
çambaraiù çambarair vyäptaà rohiñai rohiña-priyaiù ||54||

yat karëa-häri-häréta-bharadväja-çukoktibhiù |
vatsa-gälava-çäëòilyänvitaà muni-sado yathä ||55||

çruti-åtu-vasukoëair maëòaläìgaiç ca kaiçcid

vividha-maëi-vicitrair dikñu sopäna-yuktaiù |
gala-håd-udara-näbhi-çroëi-jänüru-daghnair
valita-lalitamülä-kuööimaiù sälabälaiù ||56||

néla-rakta-maëibaddha-kuööimäù
kecid indu-maëi-jäla-välakäù |
néla-rakta-maëi-jäla-välakäù
ke’pi candramaëi-baddha-kuööimäù ||57||

våkñä haimä harimaëi-mayaiù käïcanair aindranélä

vaiduryäbhäù sphaöika-maëijaiù sphäöikäù padmarägaiù |
glaukäntäìgä marakata-mayais taiç ca te’nye tathänyair
dévyanty asmin vratati-valayaiù çliñöa-çäkhäù praphulläù ||58||
(sandänitakam)

harimaëi-bhuvi haimä vaidrumä vai drumäç ca

sphaöika-maëi-dharäyäà sphäöikäù svarëa-bhümau |
aruëa-maëi-dharäyäà çäkra-néläç ca yasmin
marakata-maëi-dhätryäà padmarägä vibhänti ||59||

svarëa-skandhäù çiti-sitamaëi-sthüla-çäkhopaçäkhäù
kecid våkñä marakata-daläù padmaräga-praväläù |
vibhräjante sphaöika-kusumäù sthüla-muktäphalaughäç
cänye tat-tan-maëi-viracanä vaiparétyena yasmin ||60||
+++
teñäà phaläny akhila-väïchitadäny agänäà
dévyanti ratna-påthu-sampuöa-sannibhäni |
çré-kåñëa-kåñëa-ramaëé-caya-yogya-vasträ-
laìkära-gandha-paöaväsa-yütäni yatra ||61||

svabhäva-mäläkåti-puñpa-bhäjäà
phaläni täsäà rurucur latänäm |
kuñmäëòa-tumbé-sadåçäni yatra
çré-kåñëa-lélocita-vastu-bhäïji ||62||

kusuma-racita-çayyolloca-bhüñopadhänaiù
sa-madhu-cañaka-tämbülämbu-gandhädi-pätraiù |
vyajana-mukura-sindüräïjanämatrakaiç cä-
nvita-maëi-nicitäntar-bhümayo bhüri-citräù ||63||

kusumita-bahu-vallé-maëòalair bhitti-kalpair
upari ca paöaläbhaiù çliñöa-çäkhä-samühaiù |
niviòa-dala-phalänäà chäditäù pädapänäà
maëi-maya-gåha-tülyä yatra kuïjä vibhänti ||64||

yaträticiträmbara-puñpa-citritäù
çäkhäsu sat-kalpa-paläçinäà sitäù |
dévyanti nänä-maëibhiù sucitritä
hindolikäù çré-hari-rädhikä-priyäù ||65||

kapota-pärävata-kokilänäà
häréta-käpiïjala-öaiööibhänäm |
mäyüra-cäkoraka-cätakänäà
cäñäli-lävävali-vartakänäm ||66||

yac chauka-çäré-tati-cäöakänäà
käliìga-pädäyudha-taittiréëäm |
vyäghräöa-bhäñävali-kaukkubhänäà
svanair viläsaiù çruti-netra-häri ||67||
(yugmakam)

vistérëä ratna-citräntä tad-antaù-kanaka-sthalé |

nikuïja-maëòalaiù kalpa-drumänäm asti veñöitä ||68||

madhye vicitra-maëi-mandiram asti tasyäù

kalpa-drumäìkam anu kuööima-çobhi-dikñu |
sopäna-päli-lalitaà valitaà vidikñu
santänakädy-apara-våkña-catuñöayena ||69||
 sva-känti-jäläyata-lola-pakñair
ürdhva-kramät kuïcita-pürva-pädaiù |
paçcäd adho nyasta-daräyatänya-
svéyäìghri-yugmärpita-deha-bhäraiù ||70||

mäëikyä netrai ravi-känta-gätrair

utpuccha-karëaiù kapiçocchaöaughaiù |
uòòéyamänair iva ratna-siàhair
yad uhyamänaà viyatéva dikñu ||71||

sucela-tüléñuta-hema-karëikaà
khaööäyamänaà maëi-känti-keçaram |
yasyäntar-añöa-cchada-padma-sannibhaà
kåñëasya siàhäsanam asti käïcanam ||72||
(sandänitakam)

laghu-ratnälaya-sväìkaiù kuïjaiù kalpa-latävåtaiù |

añöabhiù kalpa-våkñäëäà bahir yad dikñu çobhitam ||73||
vallé-yuk-kalpa-våkñäëi kuïjänäà tad-bahir-bahiù kramäd |
dviguëa-saìkhyänäà bahubhir maëòalair våtam ||74||
bhäsvatä måga-pakñyädi-mithunai ratna-citritaiù |
çünya-hema-sthalé-pränta-bhägena tad-bahir våtam ||75||
tad-bahiù kadalé-ñaëòaiù saphalaiù çétala-cchadaiù |
våtaà nänä-jäti-bhedaiù karpüräkara-valkalaiù ||76||
tad-bahir veñöitaà puñpodyänenätiprathéyasä |
påthak-tat-tat-puñpa-bäöé-valitena samantataù ||77||

tad-bahir bhüri-bhedänäà namräëäà phala-bhärataù |

äräma-maëòalais tais tair veñöitam phala-bhüruhäm ||78||
tayor madhye’raëya-devé-kuïja-däsé-çatänvitaiù |
sevopakaraëägära-nikaraiù parito våtam ||79||
bahir bahiù kramät tasmäd våtaà tat-tal-latä-yutaiù |
säntarälaiù påthak tais taiù çreëé-bhütair dru-maëòalaiù ||80||
kara-labhya-harit-pétäruëäccha-phala-gucchakaiù |
tad-bahir våta-kaëöhänäà pügänäà maëòalair våtam ||81||

älabäla-niöilopari-suptair veñöitaà suphala-gucchaka-våndaiù |

bhüñaëälibhir iväìkita-kaëöhair närikela-valayair bahir asmät ||82||

campakäçoka-népämrädénäà kåñëä-taöopari |
punnäga-bakulädénäà nikuïjais tad-bahir våtam ||83||
téra-néränamra-çäkhaiù phulla-väsantikävåtaiù |
maïjulair väïjulaiù kuïjair väïjulaiç cäbhito våtam ||84||

sva-pärçvayoù çré-bakulävalibhyäà
 saïcchäditäny atra citäni ratnaiù |
ämandiräd yämuna-térthagäni
catväri vartmäni vibhänti dikñu ||85||

yasyaiçänyäà diçi maëi-taöaà brahma-kuëòaà yad äste

tasyaiçänyäà çiva iha sadä so’sti gopéçvaräkhyaù |
tasyodécyäà taöa-bhuvi taruù so’sti vaàçé-vaöäkhyas
tiñöhan vaàçy ähvayati ramaëéù kuööime yasya kåñëaù ||86||
(ünaviàçatyä kulakam)

jänüru-daghnaiù kaöi-näbhi-mätrair
håt-kaëöha-mürdha-dvayasaiù kvacic ca |
kuträpy agädhaiù salilair aghäreù
sampädayitré jala-keli-saukhyam ||87||

kahlära-kokanada-kairava-puëòarékair
indévarämburuha-hallaka-hema-padmaiù |
phullair lasan-madhukaraiù sarasair manojïä
tat-tat-paräga-makaranda-sugandha-toyä ||88||

cakräìga-madgu-plava-cakraväka-
saräri-koñañöika-särasänäm |
kädamba-käraëòava-khaïjanänäà
svanair viläsair yuta-téra-nérä ||89||

gokarëa-rohiñika-çambara-kåñëasärair
nyaìkveëa-raìku-påñatair gavayaiù çaçaiç ca |
gandharva-rohita-samüru-camüru-cénair
anyair mågair valita-téra-vanänta-bhägäù ||90||

ekäni nirjhara-våtäny abhito’paräëi

pränte’timukta-sunikuïja-çatänvitäni |
anyäni dikñu kusumopavanävåtäni
pürëendu-maëòala-nibhäni manoharäëi ||91||

karpüra-cürëa-mada-nindaka-bälukäni
pürëämåta-dyuti-kara-dviguëojjvaläni |
çré-krñëa-ballava-vadhü-caya-räsa-nåtya-
lakñmänvitäni pulinäni ca bhänti yasyäù ||92||

yasyottaräyäà yamunä-diçi svayaà

säraëya-téraiù pulinätiräjitaiù |
svair nirjharair bhüribhir äntaräntarä
saàveñöya räsa-sthalikäà vibhäti sä ||93||
(saptabhiù kulakam)
 kalpa-drumädhaù-sthita-ratna-mandiraà
gopäla-siàhäsana-yoga-péöhakam |
yam ägamajïäù pravadanti yaà hareù
priyä-gaëaù keli-nikuïjam äha ca ||94||

evaà-vidhaà taà sthala-räjatallajaà

kandarpa-lélä-sukha-satra-mandiram |
govinda-saàsmärakam ätmano guëair
vékñyäparädhä sa-sakhé-tatir mudam ||95||

våndä savåndätra vibhüñayanté

kuïjäni nänä-racanopacäraiù |
nijeçayor vartmani datta-dåñöiù
sveçäm akasmän militäm dadarça ||96||

abhyudgatäsyai vinivedya hallake

sä keçavottaàsa-care mudänvitä |
sandarçayanté vana-kuïja-maïjutäà
nikuïja-räjaà prati täm anaiñém ||97||

çobhäà vanasyendu-karänuraïjitäà
soddépanéà bhäva-tateù svabhävataù |
nikuïja-våndasya ca våndayäcitäà
vékñyäsa lolä hari-saìgamäptaye ||98||

tasyä uddépta-bhävälé vätyayoccälitaà manaù |

kåñëäpty-äçäpagotkaëöhävarte tülam iväpatat ||99||

kuïjaà muhur viçati paçyati tatra citräny

asmän nireti saraëià sarati priyasya |
patre kvacic calati taà manute sametaà
våndäà ca påcchati tad-ägamam utsukeyam ||100||

saàkalpän hariëä viläsa-vitateù präptau vikalpän hareù

saàjalpän sphuratämunä ca purataù santanvaté bhüriçaù |
äkalpaà sva-tanoù sukalpam api sä talpaà ca saàkurvaté
sukalpaà kälam analpa-kalpa-dåçaà mene priyäpty-utsukä ||101||

athätra ghoñeça-sutaù savitryäà

svaà çäyayitvä sva-gåhaà gatäyäm |
kñaëaà sa viçramya bahiù-svadäsän
prasthäpya gehäc chayanäd udasthäm ||102||

kélayitvä puro-dväraà däsän prasthäpya tad-bahiù |

gantum utkamanäù kuïjaà pakña-dväreëa niryayau ||103||
 anäcchannaà hitvä çaçi-kara-citaà ghoña-vasateù
pura-dväraà sambhävita-vividha-lokägama-gamam |
sukham paçcät-såtyä viöapi-våtayä yämi vipinaà
vicäryetthaà gantuà pada-yugam adhäd yarhi sa puraù ||104||

tadaiva sä sve vraja-bhür atarkitaà

nidhäya yanträrpita-yäna-sannibhe |
manojave håt-kamale ninäya taà
kuïjälayaà tan-manasä saha drutam ||105||
(yugmakam)

jyotsnä-pürëaà türëam ullaìghya yatnäc

chäyäcchannaà vartma gåhëaàs tarüëäm |
äyäto’haà preyasé sägatä me
kià vä netthaà kåñëa äsét tadotkaù ||106||

itas tävaj jyotsnojjvalita-pavanändolita-dalaà

tamälaà rädhärät-kanaka-citam älokya muditä |
priyaà matväyäntaà vihasitum amuà kautukavaté
nilénäsét kuïjälayam anuvayasyäly-anumatä ||107||

ratna-pradépädika-dhäri-bhitti-
pralagna-haima-pratimäli-madhye |
sthitä priyaà prekñya puraù sphurantaà
dåñöäsmy aneneti muhur nililye ||108||

tävat kåñëo’pi taträyäd våkñäcchannena vartmanä |

våndäbhyetya dadau tasmai karëikärävataàsakau ||109||
(sandänitakam)

pulaka-mukula-jälä-bäñpa-dhärä-marandä
vikåti-malaya-vätotkampitä säli-päliù |
smita-kusuma-sitäìgé gadgadäli-svanäséd
udayati dayite’smin mädhavé mädhavéva ||110||

kåñëo’pi täsäm avaloka-jätä-

nandottha-bhäväli-vibhüñitäìgaù |
käntävalokottaraläkñi-cetäù
käntäm apaçyann avadat tadäléù ||111||

vayasyä vaù sakhyaù kva nu nija-gåhe tad-virahitäù

kathaà yüyaà präptäù kusumam avacetuà ravi-kåte |
kutas tat-saurabhyaà prasarati tad-aìgena militäc
chariräd asmäkaà vitatham idam astv eva vitatham ||112||

täà vinä na vane yuñmad-gatiù sambhävyate kvacit |

 candra-mürtià vinäkäçe nekñyante tan-marécayaù ||113||
neyaà candra-tanüù kintu çrér iyaà våñabhänujä |
yaika-deçe sthitä vyäpnoty amüà tväà ca sva-déptibhiù ||114||
evaà narmälibhis tanvan våndayäsau dåçeritaù |
käntä sandarçanotkaëöhaù präviçat svarëa-mandiram ||115||
rädhä-känty-ucchalat-svarëa-geha-käntyäkhile kåte |
pétädvaite’ntare’paçyat sarvaà hema-mayaà hariù ||116||
tävat sva-känti-milanät procchalantyä ca tat-tviñä |
vyäptaà säpaçyad atratyaà sarvaà marakata-prabham ||117||
païcälikäntare’nviñya paçyann api muhuù priyäm |
stabdhäà sväloka-mud-bhébhyäà mene païcälikäà priyaù ||118 ||

täà lälasä dayita-saìgataye purastäd

drag-vämatäpasåtaye ca cakarña paçcät |
tävan mud-uttha-jaòataitya nivärya täà täà
vämä sakhéva nirurodha hareù purastät ||119||

täà sprañöum utsukatayeritam antikäptaà

taà stabdhatädhvani rurodha balän mud-utthä |
täà lälasetya vinivärya haöhät priyäà taà
präpayya tat-karam adhärayad äçu sogrä ||120||

tat-sparçataù pulaka-kampa-dåg-ambu-kérëä
vaivarëya-gharmajalabhäk-taraläyatäkñé |
paçyanty amuà kuöila-cilli-latä tiro-dåk-
präntena sä priya-karät sva-karaà cakarña ||121||

smeräruëänta-kuöiläçru-kaläïci-pakñma-
helollasac-capala-locanam utsmitärdram |
kaëöhädhva-khaïjita-sa-huìkåti-bhartsanokti
preksyämitäà mudam aväpa hariù priyäsyam ||122||

näsä-rasajïä-çruti-netra-varñmabhir
lubdhaiù sva-tat-tad-viñaye priyau mithaù |
tau luëöhayämäsatur aìga-névåtaà priyä
chaläcchanna-mayaà balät sphuöam ||123||

güòhau punaù svarëa-ghaöau vimoñituà

sarésåpantaà nija-kaïcukäntare |
kämäìku-çästraà kara-taskaraà hareù
kareëa säruddha paraà na väïchitam ||124||

iti sumadhura-lélänanda-sindhau nimagne

çithilita-tanu-citte preyasi preyasé sä |
priya-saha-nija-lélälokanäyägatälé
valita-mudita-vämyä kuööimaà präpa gehät ||125||
 harir api rasa-bhaìgaiù präpitas tat-samépaà
tad-avakalana-bhétyä sä nililye sakhéñu |
sa punar iha vicinvan täsu täà tac-chalät täù
praëaya-kuöila-dåñöiù saàspåçan modam äpa ||126||

yad api hådi vivåddhäà käïcid äçäà tayos täà

nyaruëad atibaliñöhä vämataitya priyäyäù |
tad api sukha-samåddhià präpatus täv udagräà
prathayati hi sukhäbdhén vämatäpy aìganänäm ||127||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargaù pürva-niçä-viläsa-valito’gäd ekaviàçäbhidhaù ||o||

||21||

—o)0(o—

(22)

dväviàçaù sargaù

täv utkau labdha-saìghau bahu-paricaraëair våndayärädhyamänau

preñöhälébhir lasantau vipina-viharaëair gäna-räsädi-läsyaiù |
nänä-lélä-nitäntau praëayi-sahacaré-vånda-saàsevyamänau
rädhä-kåñëau niçäyäà su-kusuma-çayane präpta-nidrau smarämi ||1||

våndä sa-våndätha sahäli-våndau

våndävaneçäv anunäthya näthau |
tad-älayälindam aninda-çobhaà
pürëendu-känty-ujjvalitaà ninäya ||2||

sä tatra tau puñpa-citäntaräyäà

sucéna-vasträstaraëänvitäyäm |
kalinda-kanyänila-çétaläyäà
nyavéviçat käïcana-vedikäyäm ||3||

äveçanäd äli-gaëopanétair
vicitra-puñpäbharaëaiç ca nälyaiù |
tämbüla-gandha-vyajanaiù sutoyaiù
sä tau nijeçau sagaëau siñeve ||4||

tat känanaà täà rajanéà priyäs täù

kåñëäà ca täà tat-pulinäni täni |
 samékñya kåñëo hådi jätayäbhavat
sa prerito räsa-viläsa-väïchayä ||5||

sa-gaëo’raëya-vihåtiç cakra-bhramaëa-nartanam |
hallésakaà yugma-nåtyaà täëòavaà läsyam ekakam ||6||
tat-tat-prabandha-gänaà ca sanåtya-rati-narmaëé |
jala-khelety amüny eña räsäìgäni vyadhät kramät ||7||
(yugmakam)

jyotsnojjvalaà manda-saméra-vellitaà
sva-saìgamoddépta-vasanta-jåmbhitam |
nåtyan-mayüraà pika-bhåìga-näditaà
vanaà samékñyätra vihartum aicchat ||8||

vaàçé-gänena täsv eña jïäpayämäsa väïchitam |

tan-nämnaivänugänena sa täbhiç cänumoditaù ||9||

känane sudhäàçu-känti-çubhra-maïju-vigrahe |
puñpite samas tvayädya me priyäli-varga he |
rantum atra väïchitäni citta-våttir udvahed
evam astu kåñëa kåñëa kåñëa kåñëa känta he ||10||

utthitaù sva-ramaëé-gaëa-saìgé
våndayäpy anugato mådu gäyan |
praty agaà prati lataà prati kuïjaà
sa pradakñiëatayä bhramati sma ||11||

mådu-malayänilaijita-latä-taru-patra-cayaà
sumadhura-païcama-dhvani-kalä-cana-kokilakam |
dhvanad-ali-barhiëaà praëayiné-gaëa-géta-guëo
vanam avagähya tat sa ramate harir atra mudä ||12||

mürcchotthitä iva punar navatäm iväptäù

snätä ivämåta-rasair madhu-citritä vä |
våndävane taru-latä-måga-pakñi-bhåìgä
äsan harer vana-vihära-viloka-harñät ||13||

kåtvägre dvija-måga-caïcaréka-våndaà
kåñëotsukam aöavé-praharñiëéyam |
candräàçütkara-valitä maruc-caläräd
äyäntaà svaritam iväbhyupaiti kåñëam ||14||

gauräìgéëäà vapuù-känti-militendu-rucä vanam |

viliptaà bhäti dhautaà vä jalena kala-dhautayoù ||15||

çré-rädhikäìga-dyuti-vånda-saìgamät
 kåñëäìga-caïcad-dyutayo virejire |
sudhäàçu-mürter dyuti-puïja-raïjitäç
calat-tamäläga-dalälayo yathä ||16||

svägatäù stha sukhinaù khagä mågäù

çarma vo lasati kià nagä latäù |
bhavyam avyavahitaà madhupä vas
tän apåcchad akhilän iti kåñëaù ||17||

kiçalaya-kara-bhäk supuñpitägrä
madhupa-pikäli-ninäda-maïju-gänä |
pavana-guru-vicälitäöavéyaà
harim avalokya nanarta nartakéva ||18||

rädhä-kåñëäv anv anucalato’saìkhyän bhåìgän

çräntän matvä päyayitum iva svaà mädhvékam |
vätälévellat-kiçalaya-hastenotphullä
çaçvat-premärdrähvayati mudä väsantéyam ||19||

nija-kula-dharmam apohya gopikä

sukhayati kåñëam itéva çikñayä |
api surabhau sphuöitätha tan
mude tam ali-rutair iha nauti mälaté ||20||

caïcan-matta-bhramara-vilasitäpäìgälokä kusuma-vihasitä |
nåtyantévänila-cala-vapuñä mallé-vallé hari-mudam atanot ||21||

sva-savidham ayitaà vékñya kåñëaà latälé

pramudita-vihaga-dhväna-nändémukhéyam |
malayaja-pavanollälasat-pallavaijat-
kara-vivåta-nayair nåtyatéva pramodät ||22||

praëayati kuïjävalir api guïjä-tati-kåta-citrä kusuma-viciträ |

nava-dala-talpätyali-pika-jalpä sa-dayita-kåñëädika-hådi tåñëäù ||23||

rädhä-çampäliìgita-dehe’måta-varñe
mandra-dhväne kåñëa-payode sphurite’gre |
kekä-dhvänair unnata-piïchaiù çikhinébhir
nåtyaty ärän matta-mayürävalir uccaiù ||24||

dhvanad-ali-vihagaà çéta-väteritaà
pariëata-phala-yuk candrikä-rüñitam |
vikaca-kusuma-sat-saurabhaà çré-harer
vanam idam atanod indriyäëäà mudam ||25||

atha dara-phullam açoka-latä-

 stavaka-yugaà våñabhänu-sutä |
svayam avacitya hareù çravasoç
capala-kareëa dadhau sumukhé ||26||

tad anu ca calitä svayaà hariëä’py asau

praëaya-kalahe sadä’py aparäjitä |
tad api sa ca tat-karäd apahåtya tat-
stavaka-yugalaà priyä-çravasor nyadhät ||27||

sukaëöhébhiù kaëöhé-rava-madhura-madhyäbhir
abhitaù kalaà gäyantébhiù sarasam anugétämala-guëaiù |
spåçann aìgäny äsäà stavaka-kusumädy-arpaëa-miñäd
akuëöhäm utkaëöhäà nibhåta-rataye’vardhayad ayam ||28||

kilakiïcita-vivvoka-viläsa-lalitädikaiù |
kåñëas tä bhüñitäç cakre sva-saìgäd bhäva-bhüñaëaiù ||29||

sva-varëitäbhir vallébhir ali-dhvani-miñäd asau |

anugéto’nandayat täù puñpädäna-miñät spåçan ||30||

yad yaj jagau candra-latädikaà haris

tenaiva paçcät priyayä yutaà harim |
varëärthayoù kväpi viparyayeëa täù
kåñëasya nämnä’nujaguù kva cälayaù ||31||

jagad-ählädaka-çélaù pramadä-
hådi vardhita-manasija-pélaù |
rädhänurädhikäntar vilasan
çuçubhe kalä-nidhiù so’yam ||32||

jagad-ählädaka-çilaù pramadä-
hådi vardhita-manasija-pélaù |
rädhänurädhikäntar vilasan
çuçubhe kalänidhiù so’yam ||33||

san-mälatyäm asyäà mälatyäà mälatébhiù phulläbhiù |

saàveñöita iha paritaù punnägo’yaà viräjate gahane ||34||

san-mälatyäm asyäà mälatyäà mälatébhiù phulläbhiù |

saàveñöita iha paritaù punnägo’yaà viräjate gahane ||35||

mädhaväliìgita-mädhavé bhräjate
mädhavaç cänayä phullayä räjate |
viçvam apy etayoù saìgam änandataç
cakñuñé nandayan modate sarvataù ||36||
 mädhaväliìgita-mädhavé bhräjate
mädhavaç cänayä phullayä räjate |
viçvam apy etayoù saìgam änandataç
cakñuñé nandayan modate sarvataù ||37||

samphullä samphullo milanän mitha iha vane sadälénäm |

käïcana-vallé cäsau sukhadä täpiïcha-mauliç ca ||38||

samphullä samphullo milanän mitha iha vane sadälénäm |

käïcana-vallé cäsau sukhadä täpiïcha-mauliç ca ||39||

çaàsann iva madanäjïäà madayan hådayaà kalaà gäyan |

nava-padminéñu rätrau vilasati madhusüdanaç citram ||40||

çaàsann iva madanäjïäà madayan hådayaà kalaà gäyan |

nava-padminéñu rätrau vilasati madhusüdanaç citram ||41||

rajané-ramaëas tamasäà çamano

naliné-kulam unmahasäm apanut |
çitigur gagane çitibhe vighane
subabhau kumudävaka eña mudä ||42||

rajané-ramaëas tamasäà çamano

naliné-kulam unmahasäm apanut |
çitigur gagane çitibhe vighane
subabhau kumudävaka eña mudä ||43||

kamaliné-maliné-karaëe paöur
vidhuritä-dhuritän iha cakravän |
nivi dadhad vidadhad bhagaëe dhåtià
na sa mude samudeti vidhur mama ||44||

sa sudåçäà sudåçäà ruci-kåd

rucir virahitä rahitä nija-tärakäù |
suvidadhad vidadhat kumudävanam
vara-mude sa mudeti vidhur hi naù ||45||

itthaà gäyan madhura-vipina-çré-bharäloka-tåptaù

käntävallér api viracayan sväbhimardena phulläù |
bhrämaà bhrämaà bhramara-nikaraiù svänugair veñöito’sau
täbhir vaàçé-vaöa-viöapinaù kuööimaà präpa kåñëaù ||46||

tatropaviñöaù sa dadarça kåñëäà

sva-darçanänanda-vivåddha-tåñëäm |
phenäli-häsäà khaga-näda-gänäà
sva-saìgamäyotka-håñéka-vargäm ||47||
 sparçotsavayocchalad-ürmi-hastäà
loläbja-raktotpala-phulla-neträm |
samucchalan-nakra-mukhocca-näsäm
ävarta-gartotsuka-karëa-pälém ||48||
(yugmakam)

pulinäni samékñyäsau tatra rantu-manä hariù |

kåñëä-päraà gantu-kämaù samuttasthau priyä-gaëaiù ||49||

athägatänäà sva-jaläntikaà sä
teñäà padäbjeñu taraìga-hastaiù |
samarpya padmäny atha täni kåñëä
tais taiù spåçantéva muhur vavande ||50||

gati-çiïjite mura-ripor vanitänäà

drutam abhyasann iva nijair gati-nädaiù |
tam ihäbhyupaiti puratas taöa-kacchät
kalahaàsikäli-valitaù kalahaàsaù ||51||

skhalad-gatitayäcyutägati-mudä
samåddha-jalatäà jagäma yamunä |
sva-päram ayituà samutkam atha taà
samékñya tanutäà jaloddhata-gatiù ||52||

jänu-dvayasa-toyäyäà kåñëäyäà kåñëa-tuñöaye |

gulpha-daghna-jalä äsan nirjharäù pulinävåtäù ||53||
tértvä tértvä sukhenaitän krameëa nirjharän hariù |
babhräma pulineñv eñu viharan sa-priyä-gaëaù ||54||

säküta-sa-smita-vilokana-narma-jalpair
äliìgana-stana-nakhärpaëa-cumbanädyaiù |
täsäà sva-saìgaja-manoja-viläsa-tåñëäà
kurvan muhuù sa vipuläà vilaläsa kåñëaù ||55||

tataù pulinam ägatya sa cakra-bhramaëäbhidham |

tatra rantu-manäç cakram äruroha priyä-gaëaiù ||56||

vitasti-mätrocca-nikhäta-çaìkuga-
trinemi-cakropari rädhayä saha |
sthitaù sa madhye’nya-sakhé-gaëaiù kramäd
bahiç cakärätha sumaëòala-trayém ||57||

ävåtya pürëaà rasa-dhärayä harià

rädhopagüòhaà kila maëòala-trayé |
suvarëa-vally-aïci-tamäla-çäkhinaà
 svarëäla-bälälir iväbabhäv asau ||58||

ädiçya halléçaka-keli-raìge
rädhä-mukundau lalitädikäléù |
taträàsa-vinyasta-bhujau mithas täv
anåtyatäà läsya-vidäà variñöhau ||59||

nåtyan nitambinénäà tad-vaidagdhya-pada-cälanaiù |

kuläla-cakravac cakraà bhramad äsét tayor api ||60||

vidhäya rädhäà lalitä-viçäkhayor

madhye tad-aàsärpita-bähur acyutaù |
gäyan sa gäyadbhir alaà kadäpy asau
babhräma nåtyan saha nartaké-gaëaiù ||61||

laghu-bhramac-cakra-gateù samä täsäà gatiù kvacit |

kvacin mandä kvacic chéghrä vividhäsét priyä hareù ||62||

täsäà dvayor dvayor madhye tad-aàsa-nyasta-doù sphuran |

sa-calat-svarëa-vallénäà nåtyat-täpiïchavad babhau ||63||

so’läta-cakravat kväpi laghu-gatyäbhramat tathä |

hitvä mäà kväpy asau nägäd iti tä menire yathä ||64||

sa ekäà maëòalé-kåtvä pränte sarva-priyä-gaëaiù |

täsäà madhye sphuran nåtyan cakraà ca bhramayan babhau ||65||

sva-çaktià darçayan cakräd yugapad vä kramäc calät |

avaruhya muhus tat tat sthänam äçv äruroha saù ||66||

gopyaç ca yugapat sarväù kadäpy ekaikaçaù kvacit |

avaruhyäram äruhya cakrur maëòala-bandhanam ||67||

vilasyetthaà haris täbhiç cakra-bhramaëa-nartanaiù |

räsa-lélä-viçeñäya cakräd avaruroha saù ||68||

sva-lahari-mådu-hastaiù saàskåtaà kåñëa älyä

kumuda-surabhi-vätair märjitaà sphäram agryam |
çaçi-kiraëa-sudhäbhiù sikta-liptaà sa täbhiù
pulina-varam anaìgolläsa-raìgäkhyam äyät ||69||

vidhäya kåñëaù paritaù sumaëòaléà

tasmin mitho baddha-karaiù priyä-gaëaiù |
tad-antaräyaà priyayä babhau yathä
viçäkhayenduù pariveña madhyagaù ||70||
 paribhramat-tal-lalanäli-maëòalaà
babhau yathä käma-kuläla-bhüpateù |
räsädi-léläkhya-ghaöädi-nirmitau
suvarëa-cakraà hari-daëòa-cälitam ||71||

tan-maëòalaà bhäti viläsa-sägare

roddhuà mano-ménam ihaiva kià hareù |
kandarpa-kaivarta-vara-prasäritaà
haimaà mahä-jälam uroja-tumbikam ||72||

parasparäbaddha-kara-priyä-tater
dvayor dvayor madhya-gataù kvacit prabhuù |
priyä-yugäàsärpita-dor-yugo’sphurat
täbhiù sa nänä-gati-nartanair bhraman ||73||

bhuja-çirasi viräjad-dor-yugaà sva-priyälyäù

pracalad ajayad etan maëòalaà kåñëa-mürteù |
jalada-çakala-jälaà madhya-madhyätiräjat-
sthira-taòid-upagüòhaà sambhramac-cakra-vätaiù ||74||

kadäcid eka eväyaà svéya-bhramaëa-läghavät |

bhramann aläta-cakräbhaù sarväsäà pärçvago’sphurat ||75||

hari-hari-dayitänäà vaàçikä-kaëöha-gänair
milita-valaya-käïcé-nüpuräli-svanaughaiù |
naöana-gati-viräjat-päda-tälänugämé
nija-vara-madhurimëä vyänaçe’sau jaganti ||76||

anibaddhaà nibaddhaà ca dvidhä gétaà ca te jaguù |

särigamapadhany-äkhya svarän älalapuù påthak ||77||

çuddhäà ca vikåtäà jätià dvividhaà ca mudä jaguù |

tatra sapta-vidhäà çuddhäm ekädaça-vidhäà paräm ||78||
ñaòja-madhyama-gändhära-bhedäd grämäàs tri-bhedakän |
tatra martyägocaraà te gändhära-grämam ujjaguù ||79||
çrutéù sapta-svara-gatä dväviàçati-bhidä jaguù |
saméra-saìkhyäàs tänäàç ca mürcchanäs tv ekaviàçatiù ||80||
païcadaça-prakäräàç ca gamakäàs tiri-pädikän |
cälädi-bahu-bhedaà ca sthäyaà ramyam ime jaguù ||81||
çuddha-sälaga-bhedena nibaddhaà dvividhaà jaguù |
çuddhaà saàjïä-trayaà tatra prabaddhaà vastu-rüpakam ||82||
prabandhe svara-päöhädi-bhedän nänä-vidhän jaguù |
rägän nänä-prakäräàç ca grahäàç ca nyäsa-saàyutän ||83||
sapta-svaräàs tu sampürëän ñaö-svarän ñäòaväbhidhän |
païca-svarän auòaväàç ca jagus te täàs tri-bhedakän ||84||
 mallära-karëäöaka-naööa-säma-
kedära-kämodaka-bhairavädén |
gändhära-deçäga-vasantakäàç ca
rägän agäyan saha mälaväàs te ||85||

çré-gurjaréà rämakiréà ca gauré-

mäsävaréà goëòakiréà ca toòém |
velävaléà maìgala-gurjaréà ca
varäöikäà deça-varäöikäà ca ||86||

mägadhéà kauçikéà päléà lalitäà paöha-maïjarém |

subhagäà sindhuòäm etä rägiëés täù kramäj jaguù ||87||
ghanänaddha-tatänantäù çuñiräëäà ca bhedakän |
våndayopahåtäàs täàç ca krameëävädayan muhuù ||88||

murajaà òamaruà òamphaà maëòuà ca mamakädikam |

muraléà pävikäà vaàçéà mandiräà karatälikäm ||89||
vipaïcéà mahatéà véëäà kacchapéà karinäsikäm |
svara-maëòalikäà rudra-véëäà ca tä avädayan ||90||
patäkäà tripatäkäà ca haàsäsyäà kartaré-mukham |
çukäsyaà mågaçérñaà ca sandaàçaà khaööakä-mukham ||91||
çucémukhaà cärdha-candraà padma-koñähi-tuëòikam |
nartane darçayämäsus tä ity ädika-hastakän ||92||

dadhus tälän bahu-vidhän käçcit tu dhruva-lakñaëän |

maëöha-lakñaëakäàç cänyän käàçcit tat-tad-vilakñaëän ||93||
atétänägata-samair grahaiç ca trividhair yutän |
samä-gopucchikä-sroto-vahädi-yatibhir yutän ||94||
layaiç ca trividhair yuktän druta-madhya-vilambitaiù |
niùçabda-çabda-yuktena dvidhä dharaëa-saàyutän ||95||
vardhamänäbhidhas tv eko héyamänäbhidhaù paraù |
ity ävarta-dvayäòhyena mänena ca samanvitän ||96||
(caturbhiù kulakam)

caïcat-puöaà cäcapuöaà rüpakaà siàha-nandanam |

gaja-léläm eka-tälaà niùsärémädi-tälakam ||97||
aòòakaà pratimaëöhaà ca jhampaïca tripuöaà yatim |
nalaküvaranudghaööaà kuööakaà kokiläravam ||98||
upäööaà darpaëaà räja-kolähala-çacé-priyau |
raìga-vidyädharaà vädakänukülaka-kaìkaëe ||99||
çré-raìgäkhyaà ca kandarpaà ñaö-pitä-putrakaà tathä |
pärvaté-locanaà räja-cüòämaëi-jaya-priyau ||100||
rati-lélaà tribhaìgéà ca caccarat vära-vikramam |
ity ädén nartane tälän dadhuù kåñëo’sya ca priyäù ||101||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
 diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo räsa-viläsa-varëanam anu dväviàçäko’yaà gataù ||o||

||22||

—o)0(o—

(23)

trayoviàçaù sargaù

atha prabandha-gänam sa nänä-tälaiù påthag-vidham |

kartum ärabhataitäbhir vidagdhäbhiù sa-nartanam ||1||

çré-rädhayä nåtyati kåñëa-candre

gäyantya äsan lalitädayas tadä |
citrädayo’nyäù kila täla-dhärikä
våndädayaù sabhyatayä vyavasthitäù ||2||

kåñëe nåtyaty ekale rädhikädyä

gäyanti smäçcarya-tälair durühaiù |
tasmin sabhye rädhikädyäù krameëä-
çcaryaà nåtyaà säìga-häraà vyadhus täù ||3||

raìge kramäc chreëitayä sthitänäm

antaù-paöatvaà naöatäà gatänäm |
véëädi-vädyävali-dhärikäëäà
nänä-prabandhädika-gäyikänäm ||4||

tata-ghana-çuñiräòhyänaddha-kaëöha-svaraughe
mådu-vividha-gatitve’py aikyam äpte’ìganänäm |
tad-anuga-pada-tälair bhrü-karäìgäkñi-cälair
nanåtur iha sa-kåñëäs täù praviçya krameëa ||5||

kåñëaù çrémän muhur iha samägatya täsäà samadhyän

nänä-täla-krama-vaçatayä cälayan çré-padäbje |
dhunvan präëé naöati nigadann ittham änandayaàs täs
tattä tatthe dågiti dågi thai dåk tathai dåk tathai thä ||6||

thodik däà däà kiöa kiöa kaëajheà thokku tho dikku äre
jheà dräà jheà dräà kiöi kiöi kiöidhäà jheìkujheà jheìkujheà jhem |
thodik däà däà dåmi dåmi dåmi dhäà käìkujheà käìkujheà dräm
ägatyaivaà naöati sa hariç cäru päöha-prabandham ||7||
 küjat-käïcé-kaöaka-viraëan-nüpura-dhväna-ramyaà
päëi-dvandvaà muhur iha nadat-kaìkaëaà cälayanté |
rädhä-kåñëa-dyuti-ghana-caye caïcaleva sphuranté
nåtyantétthaà gadati tathathai thaitathai thaitathai thä ||8||

dhäà dhäà dåk dåk caì caì ninäì ëaì ninäà ëaà niìäà näà
tuttuk tuì tuì guòu guòu guòu dhäà dräà guòu dräà guòu dräm |
dhek dhek dho dho kiriöi kiriöi dräà drimi dräà drimi dräm
ägatyaivaà muhur iha mudä çré-madéçä nanarta ||9||

jhaà jhaà kurvat kanaka-valaye dhunvaté päëi-padme

täsäà madhyät sapadi lalitä’py ägatä kåñëa-käntyä |
çyäme raìge taòid iva ghane nåtyatétthaà vadanté
thai thai tho tho tigaòa tigaòa tho tathai tho tathai tä ||10||

dåmi dåmi dåmi dho dho mådaìgädi-nädaiù

kaëa kaëa kaëa véëä-çabda-miçrair viçäkhä |
naöati jhaëaëa jhaà jhatkäry-alaìkära-jälä
dågiti drgiti dåk thai tho tatho tho bruväëä ||11||

käcit svanan-nüpura-kiìkiëékä
muhuù kvaëat-kaìkaëa-päëi-yugmam |
vidhunvatétthaà naöatér ayanté
thaiyä tathaiyä tathathai tathaiyä ||12||

päda-nyäsaiù çré-kara-dvandva-cälair
nåtyaty anyä nüpura-dhväna-miçraiù |
tälotthänäyettham uccärayanté thai
thai thai thai thai tathai thai tathai thäù ||13||

raìgaà präptä tad anutathänyä

nåtyanté sä lapati tadettham |
thaiyä thaiyä tatha tatha thaiyä
thaiyä thaiyä tigaòa tathaiyä ||14||

ä-ä-é-äti-ä-ä ti-a-i-a-ti-a-ä äti-ä äti-ä ä

ä ä jyotsnojjvaläìgaà naöad iva pulinaà rädhike paçya äre |
ä-ä-ä-äti-ä-ä naöati ca vipinaà manda väteritaà ä
ä ä ä eti kåñëaù punar iha nigadan sälasäìgaà nanarta ||15||

ä-i-a-ä-i atipriya-häsaç candrati kundati haàsati äre |

kñérati hérati härati äre ä-i-a-ä-i-a nåtyati rädhä ||16||

tä dhik tä dhik dhig iti ninädaà

kurvan räse varamurajo’yam |
läsyairäsäm atiçaya tuñöo
 nindatyanyäù suravanitäù kim ||17||

vaiëikyo vaiëivikyaç ca gäyantyas täladhärikäù |

maurajikyaç ca nåtyanti nartakébhiù samaà mudä ||18||

äviñöänäà gäna-nåtye’ìganänäà
tat-tad-gatyä’tyucchvasad-gäòha-bandham |
névé-veëé-kuïcukädi svayaà tat
kåñëaù kñipraà nåtya-madhye babandha ||19||

te nänä-çabda-bandhena sasåjur gäyané-janäù |

ña-å-gä-mä-pa-dhai-ny-äkhyaiù svarai rägän navän navän ||20||

svarän äläpayan çuddhän saìkérëäàç ca sahasradhä |

gétaà ca märga-deçéya-bhedät tä bahudhä jaguù ||21||

prävåë-nabha iva sa-ghanaà sücé-mülam iva sa-çuñiraà gänam |

gaganam ivätitataà tad ratnam iva babhau sadä naddham ||22||

yo’yaà mahän dhvanir abhün naöa-nartakénäà

maïjéra-sad-valaya-kaìkaëa-kiìkiëéjaù |
pattäla-sampad-anugämitayä caturñu
vädyeñu teñu kila païcamatäà sa lebhe ||23||

äsye gétis tad-abhinayanaà çré-kare çré-padäbje

tälo grévä kaöiñu dhuvanaà netrayor dolanaà ca |
savyäsavyägamana-gamanaà tärakäyäà kaöäkñaù
kåñëasyäbje manasija-sukhaà ballavénäà tadäsét ||24||

jätayaù çrutayo yäç ca mürcchanä-gamakäç ca ye |

noccaranti vinä véëäà kaëöhe täàs täàç ca tä jaguù ||25||

asaàmiçrä jätéù çruti-gamaka-ramyäù svara-tateù

samunnénye yaikä mudita-hariëä sädhv iti girä |
pupüje teneyaà tad api ca tadäyäsam anayad
dhruväbhogaà säsmäd alabhatataräà mänam adhikam ||26||

chälikya-nåtye rädhäyä deyam anyad apaçyatä |

tuñöenätmä’rpitas tasyai kåñëenäliìgana-cchalät ||27||

kåñëe käntäà naöayati mudä kväpi vaàçé-pragäëair

narmonnétaà skhalanam iha sä tasya dåñöyä diçanté |
tälaà tasya skhalitam api sambhälayanty ätmano dräk
taà cäpy eñä naöayati tathä kväpi véëädi-gänaiù ||28||

kåñëena rädhätha tayä samaà harir

 yathä nanartätra jagäv avädayat |
sähäyyakotkäpi tayoù sakhé-tatir
nälaà tathäsén nåti-gäna-vädane ||29||

tälävasäne harir ätma-päëi-

nyäsaà priyä-vakñasi saàvidhatte |
priyäpi savyena kareëa tuñöä
nirasyatéçasya karaà ruñeva ||30||

jänubhyäà kñitim älambya prasäryaikä tatau bhujau |

jughürëe käïcané-vega-kñipteva smara-cakrikä ||31||
lélotsarpäpasarpäbhyäà doù-prasära-nikuïcanaiù |
aìgäny aìgaiù spåçanty anyä nåtià cakre’nya-duñkaräm ||32||

spåñövä karaikena bhuvaà kvacit parä

dehaà parävåttya muhur muhur divi |
patanty anåtyad bhuvi sä kadäpy asau
vinä tad-älambanam ambare param ||33||

ürdhve sthitottänatayä vibhugnä

kñéëodaré pärñëiga-veëir ekä |
nanarta påñöhätata-çiïjinékä
kåñövä tanor hema-dhanur-lateva ||34||

maïjéräntargata-vivaragän käpi tälänurodhäd

eka-dvi-tri-krama-vaçatayä vädayanté kaläyän |
sarvän kväpi sthagayati padau cälayanty atyapürvaà
nåtyanty eñä guëibhir akhilaiù sädhu-vädaiù pupüje ||35||

gétaà vädyaà ca nåtyaà vidhi-çiva-racitaà yac ca vaikuëöha-loke

yal lakñmé-känta-lakñmé-caya-naya-racitaà svena yad yat praëétam |
anyägamyaà yadäbhir vraja-vara-lalanä-nartakébhiç ca såñöaà
räse kåñëas tad etan muhur iha kutuké sarvam äbhir vyatänét ||36||

käçcit paçyati käç ca cumbati paräù säkütam älokate

käsäïcid daçana-cchadau pibati so’nyäsäà kucau karñati |
vakñoje nakharän atarkitam adhät käsäà ca nåtye bhramann
evaà räsa-miñeëa täù sa ramayan reme rasäbdhau hariù ||37||

evaà gäyan gäyayaàs tän sva-däräàç

citraà nåtyan nartayan nartitas taiù |
gétaç caitän çläghayan çläghitas tai
reme’tyuccair bälako vä sva-bimbaiù ||38||

käcit samäghräya bhujaà nijäàse

nyastaà hareù sädhu-paöéra-liptam |
 änanda-magnotpulakäçru-kampä
saïcumbya çampeva babhau sthiräbbhre ||39||

sä nåtyajä çräntir amür mågäkñér

viçrämayämäsa viläsa-våndät |
snehäkuläléva vibhüñayanté
svedäìkurair bhäla-kapolayos täù ||40||

çithila-vasana-keçäù çväsa-vellat-kucägräù
çrama-jala-yuta-bhäläù sälasäìgyaù kriyäsu |
klama-janita-rucäpi preñöha-neträtituñöià
pupüñur adhikam etä räsa-nåtyävasäne ||41||

phulla-puëòaréka-ñaëòa-garva-khaëòi-cakñuño
hiëòa-daëòajeça-kuëòale’sya gaëòa-maëòale |
käpi täëòaväti-paëòitä sva-gaëòa-maëòalaà
nyasya tena dattam atti parëa-püga-carvitam ||42||

sva-sparçotpulakäkérëe tat-sparçotpulakäïcitam |
kåñëasyäàse bhujaà nyasya viçaçräma kñaëaà parä ||43||

kuca-çirasi nidhäyänyonya-saàsparça-harñät
pulakiné pulakäòhyäà svedi-nisveda-yuktam |
çata-çata-çaçi-çétaà nåtyaja-klänti-digdhä
sva-ramaëa-karam ekä çränti-çäntià jagäma ||44||

muhuù karäbjena däyäbdhi-magnas

täsäà mukhät sveda-jaläni kåñëaù |
saàmärjayann apy açakan na märñöuà
tat-sparça-saukhyäd dviguëé-kåtäni ||45||

ekäsu sakhyämåta-digdha-buddhiù
käntasya saàvyäna-paöäïcalena |
mamärja sa-sveda-jalaà nijäsyaà
svasyäpi tenäsya ca tädåçaà tat ||46||

kåñëäìga-saìgädi-viläsa-sindhäv
änanda-jälasya taraìga-magnäù |
bhraçyat-sva-mälyämbara-kuntalänäà
näsann alaà saàvaraëe mågäkñyaù ||47||

itthaà samäpya vividhäìgam ananya-siddhaà

täbhiù samaà sarasa-räsa-viläsa-nåtyam |
prodyat-smaraà punar amuà rati-keli-nåtyaà
kartuà samutka-manasaà hi vividya våndä ||48||
 hima-bäluka-bäluke’male puline saha rädhayäcyutam |
viniveçya tayoù puraù sakhé-nicayaà sa-gaëä nyavéviçat ||49||

kusuma-phala-rasais tair bhüri-bhedaiù

kåtäni maëi-cañaka-bhåtäni svädu-vaiçiñöya-bhäïji |
vividha-phala-vidaàçair anvitäni nyadhät sä
hari-hari-dayitänäm agrataù san-madhüni ||50||

pratyaìganä-yugala-madhyam asau sva-çaktyä

kåñëaù sphuraàs tad-adharämåta-väsitäni |
häsair vidaàsa sadåçair api tair vidaàçais
täù päyayann apibad eña madhüni täni ||51||

kandarpa-mädhvéka-madäkuläìgéà
kandarpa-mädhvéka-madänuçiñöe |
rädhäà samädäya harau praviñöe
vinyasta-talpaà pulinäntaù-kuïjam ||52||

kandarpa-mada-vaiklavyäd ghürëa-pürëekñaëäù sakhéù |

våndäpy ädäya kuïjeñu påthak påthag açäyayat ||53||
svädhéna-bhartåkävasthäà präpayya rädhikäà tayä |
sahäyayau bahiù kåñëaù smayan pürëa-manorathaù ||54||
tayeritaù sa kuïjeñu praviçya yugapat påthak |
svädhéna-bhartåkävasthäà präpayämäsa täù sakhéù ||55||

nirgataù kuïja-nikarät kåñëas täbhir alakñitaù |

ekaù san rädhikäm ägät sva-darçana-mådu-smitäm ||56||

taträgatä kuïja-tater nivétä

dåñövä nijäléà purato hasantém |
yatnävåta-sväìga-cayäli-pälir
namränanä lola-dåg etayoce ||57||

yo näyakaù so’tra sa våndayä mayä

raìge sthitaù kväpi gato na hi kñaëam |
nänartayad vo rati-nartane’sakau
daçedåçé vo vapuñaù kuto’bhavat ||58||

harir hasann äha nikuïja-raìge

naöyas tv imä mürtimatojjvalena |
raty-äkhya-nåtye rasa-näyakena
saànarttitä yat sphuöa-tat-tad-aìkäù ||59||

kåñëe sva-sakhyäà praëayodgaterñyäs

tä ücur asmin rati-nåtya eñä |
tväà nartayanté satataà gurus te
 kartuà tvayä väïchati naù praçiñyäù ||60||

nijecchayä yätra gurüpasattiù

syäc chiñyatä çästra-matä tayaiva |
balät-kåtä naiva tato na çiñyä
vayaà gurus tvaà viphalaù çramo väm ||61||

jänäsi no no nakuläìganänäà
våttià viçuddhäà sakhi bhogini tvam |
tathäpi sampädayituà sva-sämyaà
kià khidyase prerya våthä bhujaìgam ||62||

itthaà vidhäya puru-narma-vihära-nåtyaà

täbhiù samaà mada-karéva kareëubhiù saù |
tat-tac-chramäpanayanäya kalinda-putryäà
kartuà samärabhata väri-vihära-nåtyam ||63||

toye tadoru-dvayase kadäcit

sa näbhi-mätre kva ca kaëöha-daghne |
äkåñya täs täbhir alaà niñiktaù
priyä hasaàs täù kutuké nyañiïcat ||64||

ekaikäbhiù païca-ñäbhiù samastäbhiù påthak påthak |

nänä-lélä-glahäà täbhir vyätyukñéà vidadhe hariù ||65||
jaye taà taà samädätuà glahaà dätuà paräjaye |
anicchubhir dvayaà kartuà sa täbhiù kalahäyate ||66||

rätrau ca cakra-mithunena yutäni bhåìgaù

phullämbujäni pibatéti harau bruväëe |
doù-svastikena rurudhur hådayaà priyäs tä
väso’ïcalena vadanaà ca viçaìkitä dräk ||67||

nija-dåk-vijita-çapharyä ghaööita-prasåtä svayaà harià cakitä |

yat parirebhe rädhä-sakhyaà mene sa tenäsyäù ||68||

kamaläkamali-sakhénäà kamaläkamali ca visävisi-pradhanam |

yad abhüt tat paçyata iha düräc citraà harer mano vijitam ||69||

dviträbhiù païcañäbhiç ca saptäñöäbhiù sahäcyutaù |

vyatanon maëòalé-bhüya jala-maëòuka-vädyakam ||70||

nirlepatäà kuca-yugäni niraïjanatvaà

neträëi mokñam agaman rasanäù kacäç ca |
névyaç ca nirguëa-daçäà saha-hära-mälyä
magnäsu tad-ghana-rase ramaëéñv amüñäm ||71||
 älepanälaìkaraëair amüñäm
anävåtä väri-vihära-dhautä |
klinnämbarodyat-sahajäìga-çobhä
lobhäya kåñëasya dåços tadäsét ||72||

täsäà vakñaç candanaiù çveta-toyä

kåñëä sämyaà gaìgayäsau gatäpi |
çaures tat-tat-keli-saubhägya-läbhät
täbhiù çaçvat suñöhu sä täm ajaiñét ||73||

itthaà vidhäyämbu-vihära-nåtyaà
käntaù sakäntäbhir aväpta-téraù |
sakhé-kulair märjita-keça-varñmä
dadhära pratyudgamanéya-vastram ||74||

våndä täbhiù samaà kåñëam änéya svarëa-maëòapam |

tat-pürva-kuööime puñpästaraëe taà nyavéviçat ||75||

tataù savåndopaninäya våndä

kalpäga-valli-phala-sampuöäàs tän |
pürëän viciträmbara-bhüñaëänu-
lepäïjanair nägaja-varëakaiç ca ||76||

tat-tan-nämäìkitän älé-tatir ädäya peöikän |

kåñëaà rädhäà sakhéç cämüù påthak påthag abhüñayat ||77||

harir ujjvala-rasa-mürté rati-pariëata-mürtayo hi rädhädyäù |

vidhur ayam asya kaläs tä ekätmano’pi tat-påthag-dehäù ||78||

mithaù-snehäbhyaìga-ramyaù sakhyodvartana-suprabhäù |
täruëyämåta-susnätä lävaëya-rasanojjvaläù ||79||

mithaù-saubhägya-tilakäù saundarya-sthäsakäïcitäù |
añöäbhiç citritäìgyaç ca stambhädyair bhäva-varëakaiù ||80||

kilakiïcita-vivvokädy-unmädotsukatädibhiù |
nänä-bhävair alaìkäraiù suñöhv-alaìkåta-mürtayaù ||81||
supriyäs täù priyä yadyapy antar itthaà vibhüñitäù |
priyälibhir bahir api bhüñitä bhüñaëair babhüù ||82||
anaìga-guöikäà sédhu-viläsaà dugdha-laòòukam |
änétaà rüpa-maïjaryä yad yäni våndayä vanät ||83||
phaläni rasa-rüpäëi madhu-tulya-rasäni ca |
täny attväcamya täbhiù sa viveça keli-mandiram ||84||

tasmin mukta-catur-dväri yamunänila-çétale |

koöi-süryäàçu-sad-ratna-cayäàçu-paramojjvale ||85||
 manoja-keli-nilaye’guru-dhüpäti-saurabhe |
vinyasta-ratna-paryaìke haàsa-tulikayänvite ||86||
sükñmämbarävåtävånta-sat-puñpästaraëopari |
nänopadhäna-citräs te kåñëaù suñväpa käntayä ||87||
(sandänitakam)

paryaìka-pärçva-sthita-khaööikä-yuge
sukhaà niviñöe lalitä-viçäkhike |
kåñëäsya-tämbüla-sucarvitänane
tämbülam äsvädayatäà nijeçvarau ||88||

çré-rüpa-rati-maïjaryau päda-saàvähanaà tayoù |

cakratuç cäparä dhanyä vyajanais täv avéjayan ||89||
kñaëaà tau paricaryetthaà nirgatäù keli-mandirät |
sakhyas täù suñupuù sve sve kalpa-våkña-latälaye ||90||
çré-rüpa-maïjaré-mukhyäù sevä-para-sakhé-janäù |
tal-lélä-mandira-bahiù-kuööime çiçyire sukham ||91||

yat pälitaà tata-mukhair vardhitaà

lélä-rasair mitra-gaëair niñevitam |
bhaktaiù sadäsväditam etad-älibhiù
çré-rädhayä kåñëa-rasämåtaà phalam ||92||

kåñëasya våndä-vipine’tra rädhayä

lélä anantä madhuräç cakäsati |
kñaëe kñaëe nütana-nütanäù çubhä
diì-mätram etan mayakä pradarçitam ||93||

çré-rüpa-darçita-diçä likhitäñöakälyä
çré-rädhikeça-keli-tatir mayeyam |
seväsya yogya-vapuñäniçam atra cäsyä
rägädhva-sädhaka-janair manasä vidheyä ||94||

pädäravinda-bhåìgeëa çré-rüpa-raghunäthayoù |
kåñëa-däsena govinda-lélämåtam idaà citam ||95||

yair etat paripéyate hådi lasat-tåñëätirekän muhur

brahmädyair api durgamaà vraja-vidhor lélämåtaà rädhayä |
våndäraëya-viläsiné-kumudiné-våndasya bandhur vraje
käruëyäd acireëa väïchitatamaà teñäà tanotu svayam ||96||

çré-caitanya-padäravinda-madhupa-çré-rüpa-sevä-phale
diñöe çré-raghunätha-däsa-kåtinä çré-jéva-saìgodgate |
kävye çré-raghunätha-bhaööa-viraje govinda-lélämåte
sargo’yaà rajané viläsa valitaù pürëas trayoviàçakaù ||
 ||23||

—o)0(o—

iti çré-kåñëa-däsa-kaviräja-gosvämi-
viracitaà çré-govinda-lélämåtaà
mahä-kävyaà samäptam

—o)0(o—

1 rädhävalokya
2 tad-bahir yat sakhé-vånda-båhat-kuïjävaler bahiù |
sat-phalaiù kadalé-ñaëòair …
(in Haridas Das’ edition).
3 sürya
4 hallakaà rakta-sandhyakam ity amaraù |
5 kämukasya
6 devara-dhanam
7 122||