Chöông 4: MẠCH KHUẾCH ĐẠI LIÊN TẦNG

4.1 Giôùi thieäu

4.2 Gheùp Cascade caùc maïch khueách ñaïi
4.3 Maïch khueách ñaïi vi sai (difference amplifier)
4.4 Caáu hình Darlington
4.5 Maïch khueách ñaïi gheùp Cascode
4.6 Mạch khuếch đại có hồi tiếp

Chöông 4 1
4.1 Giôùi thieäu
Yeâu caàu thieát keá: Ñoä lôïi (gain), coâng suaát ra, ñaùp öùng taàn soá, … ⇒ Söû duïng nhieàu hôn moät TST.
• Maïch khueách ñaïi DC: Gheùp tröïc tieáp (direct coupling)
• Maïch khueách ñaïi AC: Gheùp ñieän dung (capacitive coupling)

4.2 Gheùp Cascade caùc maïch khueách ñaïi

Gheùp Cascade: • Ngoõ ra cuûa taàng 1 laø ngoõ vaøo cuûa taàng 2, …
• Maïch coù theå goàm nhieàu caáu hình gheùp cascade (vd: CE-CC, CE-CE, …)
Phaân tích: • Xaùc ñònh tónh ñieåm
• Phaân tích maïch töông ñöông tín hieäu nhoû
Xeùt maïch gheùp AC (ac-coupling) sau:

• Phaân tích DC, xaùc ñònh tónh ñieåm: Hai taàng ñoäc laäp (do gheùp AC): Chöông 2, 3.
• Phaân tích AC (tín hieäu nhoû): Maïch töông ñöông: Chöông 4

Chöông 4 2
 i L i L ib 2 ib1  − h fe 2 RC 2  − h fe1 Rb 2  Rb' 1 
'
Ñoä lôïi doøng: Ai = = =    
'  
ii ib 2 ib1 ii  RC 2 + R L  Rb 2 + hie 2  Rb1 + hie1 
 '
 
Giaû söû: hie1 << R’b1; hie2 << R’b2; RL << RC2: Ai ≈ (-hfe1)(-hfe2) ⇒ N taàng ???
Ví duï 1: Xaùc ñònh ñoä lôïi aùp vaø bieân ñoä dao ñoäng cöïc ñaïi ñieän aùp ngoõ ra. Giaû söû hfe = 100.

• Xaùc ñònh tónh ñieåm:

VCC − V BEQ
Taàng 2: I CQ 2 = ≈ 9.65mA
Re 2 + Rb 2 / h fe 2
Chöông 4 3
 V BB − V BEQ
Taàng 1: Rb1 = R1 // R2 = 9.09K; VBB = VCCR1/(R1 + R2) = 1.82V ⇒ I CQ1 = ≈ 1.3mA
Re1 + Rb1 / h fe1
VT V
• Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû: hie1 = h fe1 ≈ 1920Ω ; hie 2 = h fe 2 T ≈ 260Ω
I CQ1 I CQ 2

• Ñoä lôïi aùp:

v L v L v b 2 ib1  50 K   1 (1 // 9) 
Av = = = [− 100 × (1K // 100 K //( h + 50 K ) )]1K (1 // 9) + 1.9  ≈ -32
×
v i v b 2 ib1 v i  50 K + hie 2 
ie 2
 

• Bieân ñoä dao ñoäng cöïc ñaïi ñieän aùp ngoõ ra:
MaxSwing = min(MaxSwing2 , Av2 × MaxSwing1) vôùi Av2 : Ñoä lôïi ñieän aùp taàng 2.

Chöông 4 4
  Taàng 2:
RDC2 = 1K; Rac2 = 1K // 1K = 0.5K
Töø DCLL vaø ACLL cuûa taàng 2 ⇒
MaxSwing2 = 5V

 Taàng 1:
Taàng 2 maéc CC: Zin2 = Rb2 // [hie2 +
(hfe2 + 1)(Re2//RL) ≈ 33K
⇒ RDC1 = 1K + 1K = 2K; Rac1 = 1K //
33K ≈ 0.97K
Töø DCLL vaø ACLL cuûa taàng 1 ⇒
MaxSwing1 = 1.3V

Z in 2 ( h fe 2 + 1)( Re 2 // R L )
Taàng 2 maéc CC: Av2 = ≈ 1 vôùi Zout1 = RC1 = 1K
Z in 2 + Z out1 ( h fe 2 + 1)( Re 2 // R L ) + hie 2
 Suy ra: MaxSwing = 1.3V

Chöông 4 5
Ví duï 2: Cho maïch khueách ñaïi gheùp tröïc tieáp sau. Xaùc ñònh tónh ñieåm, ñoä lôïi aùp, maxswing ngoõ ra
• Xaùc ñònh tónh ñieåm:
Ñeå ñôn giaûn, xem IB = 0 trong caùc tính toaùn
tónh ñieåm.
VBE1 = 0.7V ⇒ I3 = 0.7/600 = 1.17 mA
⇒ IC2 = IE2 = I3 = 1.17 mA ⇒ VCE2 = 9 –
(1.17mA)(1.3K + 1.8K + 0.6K) = 4.7V
VE2 = (1.17mA)(1.8K + 0.6K) = 2.8V
VC1 = VB2 = VBE + VE2 = 0.7 + 2.8 = 3.5V =
VCE1
⇒ IC1 = (9 – 3.5)/2.2K = 2.5 mA
• Xaùc ñònh MaxSwing:
Vì taàng 2 maéc CE (Av thöôøng >> 1) ⇒ MaxSwing = MaxSwing2.
Xeùt taàng 2:
RDC = 1.3K + 1.8K + 0.6K = 3.7K
Rac = 1.3K
Töø DCLL vaø ACLL cuûa taàng 2 ⇒ MaxSwing =
MaxSwing2 = 1.5V

Chöông 4 6
 VT V
• Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû: hie1 = h fe1 ≈ 1K ; hie 2 = h fe 2 T ≈ 2.14 K
I CQ1 I CQ 2

v v i i  − 100 × 2.2   1 (0.6 // 0.8) 

Suy ra: Av = L = L b 2 b1 = [− 100 × 1.3K ]  
vi ib 2 ib1 v i  2.2 + hie 2  0 . 2 K + ( 0 . 6 // 1. 8 // h ie1 ) K ( 0 . 6 // 0 . 8) + 1
Av = 4000 (≈ 72dB)
Oån ñònh phaân cöïc: Maïch khueách ñaïi AC: Caùc taàng ñoäc laäp DC: Chöông 3
Maïch khueách ñaïi DC: Big problem !!!
Ví duï 3: Xaùc ñònh thay ñoåi cuûa doøng tónh gaây ra do aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân VBE trong ví duï 2.
• Hoài tieáp:
• Xaùc ñònh ñoä oån ñònh: ∆IC1 /∆T vaø ∆IC2 /∆T:
VB2 = 9V – 2.2K(IC1 + IB2) = 9 – 2.2K(IC1 + IC2 / hfe2)
⇒ VE2 = VB2 – VBE2 = 9 – 2.2K(IC1 + IC2 / hfe2) – VBE2
Maët khaùc: VE2 = 1.8K×IE2 + VBE1 ≈ 1.8K×IC2 + VBE1
⇒ IC2(1.8K + 2.2K / hfe2) = 9 – 2.2K×IC1 – VBE1 – VBE2
Taïi B1: IC2 ≈ IE2 = IB1 + VBE1 / 0.6K ≈ IC1 / hfe1 + VBE1 / 0.6K
Chöông 4 7
⇒ IC1(2.2K + 1.8K / hfe1 + 2.2K / (hfe1hfe2)) = 9 - VBE1(1 + 1.8K / 0.6K + 2.2K / (hfe20.6K)) - VBE2
9 − 4V BE1 − V BE 2
⇒ IC1 ≈
2.2 K
0
∆I C1 − 5 × 2.5mV / 0 C
Khi nhieät ñoä thay ñoåi: ∆VBE / ∆T = -k = -2.5 mV/ C ⇒ = = 5.7 µA/0C
∆T 2.2 K
∆I C 2 1 ∆I C1 1 ∆V BE1 − 2.5mV / 0 C
Taïi B1:IC2 = IC1 / hfe1 + VBE1 / 0.6K ⇒ = + ≈ = -4.2 µA/0C
∆T h fe1 ∆T 0.6 K ∆T 0.6 K

4.3 Maïch khueách ñaïi vi sai (difference amplifier)

Söû duïng:
Phaân tích: Giaû söû maïch ñoái xöùng, caùc TST gioáng nhau, maïch cöïc B gioáng nhau

Chöông 4 8
Phaân tích tónh ñieåm:
VE1 = VE2 = (IE1 + IE2)Re – VEE = 2IE1Re – VEE = 2IE2Re – VEE
Do tính ñoái xöùng, taùch thaønh 2 maïch (Re → 2Re):
V EE − 0.7
⇒ IEQ1 = IEQ2 =
2 Re + Rb / h fe
VCEQ1 = VCEQ2 = VCC + VEE – ICQ(Rc + 2Re)

Ví duï 4: Trong maïch treân, cho VCC = VEE = 10V; Rb = 0.2K; Re = 0.9K; Rc = 0.2K; RL = 10Ω. Tính
dao ñoäng cöïc ñaïi doøng taûi. Xem 2Re >> Rb / hfe
Theo phaân tích tónh ñieåm: ICQ = (10 – 0.7) / (2×0.9) = 5.17 mA
VCEQ = 10 + 10 – 5.17(0.2 + 2×0.9) = 9.66V

DCLL: RDC = Rc + 2Re = 2K

ACLL: Rac = Rc // RL ≈ 10Ω (???)
Döïa vaøo ñoà thò: IC2max = 5.17 mA ⇒ ILmax ≈ 5.17 mA

Chöông 4 9
Phaân tích tín hieäu nhoû:
Phaûn aùnh maïch cöïc B (nguoàn i1 vaø i2) veà cöïc E:

Ñaët i0 = (i1 + i2)/2 vaø ∆i = i2 – i1 ⇒ i1 = i0 – (∆i/2) vaø i2 = i0 + (∆i/2)

Duøng phöông phaùp choàng traäp cho maïch töông ñöông tín hieäu nhoû, taùch thaønh 2 mode:
• Mode chung (common mode): i1 = i2 = i0
Do ñoái xöùng: ie1c = ie2c ⇒ iRe = 2ie1c = 2ie2c
⇒ ve = (2Re)ie2c
Taùch ñoâi: Re → 2Re
Rb i 0
⇒ ie2c =
2 Re + hib + Rb / h fe

Chöông 4 10
 • Mode vi sai (differential mode): i2 = - i1 = ∆i/2
ie1d = - ie2d ⇒ iRe = 0 ⇒ ve = 0.
Rb ∆i
Ngaén maïch Re ⇒ ie2d =
2( hib + Rb / h fe )

• Choàng traäp (superposition):

Rb Rb
ie2 = ie2c + ie2d = i0 + ∆i
2 Re + hib + Rb / h fe 2( hib + Rb / h fe )
− Rc
iL = iie 2 = Aci0 + Adid
Rc + R L
− Rc Rb
trong ñoù: Ac = : Ñoä lôïi doøng mode chung
Rc + R L 2 Re + hib + Rb / h fe
− Rc Rb
Ad = : Ñoä lôïi doøng mode vi sai
Rc + R L 2( hib + Rb / h fe )
4.3.1 Tyû soá trieät tín hieäu ñoàng pha CMRR (Common Mode Rejection Ratio):
Maïch khueách ñaïi vi sai lyù töôûng: Ac = 0: iL = Ad∆i
Ad
Maïch thöïc teá: Ñònh nghóa: CMRR =
Ac
2 Re + hib + Rb / h fe Re
CMRR = ≈ (Giaû söû Re >> hib + Rb/hfe)
2( hib + Rb / h fe ) hib + Rb / h fe
Chöông 4 11
Ví duï 5: Cho maïch trong ví duï 4. Tính CMRR. Giaû söû i0 = 1µA, xaùc ñònh giaù trò tín hieäu ngoõ vaøo
mode vi sai ñeå ngoõ ra mode vi sai toái thieåu lôùn hôn 100 laàn ngoõ ra mode chung.
Ac ≈ - 0.1
Ad ≈ - 14
⇒ iL = -0.1i0 – 14∆i
CMRR = Ad / Ac = 140 (43dB)
Ñeå ngoõ ra mode vi sai ≥ 100×ngoõ ra mode chung: 14∆i ≥ 100×(0.1i0)
⇒ ∆i ≥ 100×(i0 / CMRR) = 0.7 µA
4.3.2 Nguoàn doøng cöïc phaùt (Emitter)
Ñeå taêng CMRR: Taêng Re : Söû duïng nguoàn doøng taïi cöïc E.

Duøng TST T3 taïi cöïc E:

V EE − V BB − 0.7
iC3 = = const.
Re
⇒ Xem T3 laø nguoàn doøng

• Phaân tích tónh ñieåm:

Chöông 4 12
 V EE − V BB − 0.7
ICQ3 =
Re
V EE − V BB − 0.7
I CQ 3
Do tính ñoái xöùng: ICQ1 = ICQ2 = =
2 2 Re
Rb I CQ1
VC3 = VE1 = VE2 = - RbIb – VBE = − 0.7 −
h fe
Rb I CQ1
⇒ VCEQ1 = VCEQ2 = VC1 – VE1 = (VCC – RcICQ1) – ( − 0.7 − )
h fe
Rb I CQ1
VCEQ3 = VC3 – VE3 = ( − 0.7 − ) - (-VEE + ReICQ3)
h fe
• Phaân tích tín hieäu nhoû:
Töông töï phaàn treân, thay Re baèng 1/hoe.
Nhaän xeùt: 1/hoe raát lôùn: CMRR ñöôïc taêng ñaùng keå.

Chænh caân baèng: (Balance control)

Thöïc teá: T1 vaø T2 khaùc nhau ⇒

Duøng bieán trôû Rv giöõa E1 vaø E2 ñeå
chænh caân baèng.

Chöông 4 13
Ñieàu kieän caân baèng: ICQ1 = ICQ2
KVL: RbIB1 + VBE1 + R1IEQ1 = RbIB2 + VBE2 + R2IEQ2
⇒ (Rb / hfe1 + R1)IEQ1 + VBE1 = (Rb / hfe2 + R2)IEQ2 + VBE2
Giaû söû VBE1 = VBE2, caân baèng ⇒ Rb / hfe1 + R1 = Rb / hfe2 + R2
Maët khaùc: R1 + R2 = Rv
R v Rb  1
 1  R v Rb  1
 1 
⇒ R1 = − − vaø R2 = + −
2 2  h fe1 h fe 2  2 2  h fe1 h fe 2 
Phaân tích tín hieäu nhoû:
Khi caân baèng: ICQ1 = ICQ2 ⇒ hib1 = hib2 = hib
Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû: Gioáng tröôøng hôïp ñoái xöùng, trong ñoù

Chöông 4 14
 R v Rb  1
 1 
hib1 + Rb1 / hfe1 ← hib1 + Rb1 / hfe1 + R1 = hib + + +
2 2  h fe1 h fe 2 
R R  1 1 
hib2 + Rb2 / hfe2 ← hib2 + Rb2 / hfe2 + R2 = hib + v + b  +
2 2  h fe1 h fe 2 
− Rc Rb
⇒ Ad = : Giaûm so vôùi tröôøng hôïp khoâng duøng Rv
Rc + R L 2[hib + Rv / 2 + ( Rb / 2)(1 / h fe1 + 1 / h fe 2 )]

− Rc Rb
Ac =
Rc + R L 2(1 / hoe3 ) + [hib + Rv / 2 + ( Rb / 2)(1 / h fe1 + 1 / h fe 2 )]
Ví duï 6: Thieát keá maïch sau ñeå coù CMRR = 100 (40dB). Taûi 1K gheùp AC. TST coù hfe = 100.

Theo hình veõ: R1 = R2 = 50 Ω; hfe1 = hfe2 =

100.

Söû duïng coâng thöùc tính Ad vaø Ac ôû phaàn chænh caân baèng, thay 1/hoe baèng Re, suy ra:

Chöông 4 15
 Ad 2 Re + hib + 50 + 1000 / 100 Re
CMRR = = ≈
Ac 2hib + 100 + 2000 / 100 60 + hib
Yeâu caàu: CMRR ≥ 100 ⇒ Re ≥ 100(60 + hib)
Giaû söû ICQ1 = ICQ2 = 1mA ⇒ hib = 25 Ω ⇒ Re ≥ 8.5K. Choïn Re = 10K.
Tính VEE: VEE = Rb1IB1 + VBE1 + R1IE1 + Re(2I1) = 20.8V

DCLL: RDC = Rc + R2 + 2Re

ACLL: Rac = Rc // RL

4.4 Caáu hình Darlington

Phaân tích tónh ñieåm:

Chöông 4 16
  DCLL cho T2: VCC = VCE2 + Rc(IC1 + IC2) + ReIE2
Do IC1 ≈ IE1 = IB2 = IC2 / hfe2 << IC2 ⇒ IC1 + IC2 ≈ IC2 ≈ IE2
⇒ VCC = VCE2 + (Rc + Re)IC2
1 VCC
⇒ DCLL: IC2 = − VCE 2 +
Re + Rc Re + Rc
 ACLL cho T2: Rac = (RL // Rc)
 Tính tónh ñieåm Q:
TST T2: VBB = VCCR1 / (R1 + R2); Rb = R1 // R2
V BB − 1.4
⇒ I CQ 2 = ⇒ VCEQ2 tính töø DCLL
Re + Rb /( h fe1h fe 2 )
TST T1: VCEQ1 = VCEQ2 – 0.7; ICQ1 = ICQ2 / hfe2
Phaân tích tín hieäu nhoû:
Phaûn aùnh maïch cöïc B1 cuûa T1 → Cöïc E1 vaø maïch cöïc E2 cuûa T2 → Cöïc B2

Chöông 4 17
 VT VT V
Tónh ñieåm: ICQ2 = hfe2ICQ1 ⇒ hie2 = h fe 2 = h fe 2 = T = hib1
I CQ 2 h fe 2 I CQ1 I CQ1
i L − h fe 2 Rc h fe1 ( Rb / h fe1 ) − h fe 2 RC h fe1 Rb
Suy ra: Ai = ≈ =
ii Rc + R L ( Rb / h fe1 ) + hib1 + hie 2 Rc + R L Rb + 2h fe1hib1
Rc Rb
Ai = − ( h fe1 h fe 2 )
Rc + R L Rb + 2hie1
⇒ Xem 2TST gheùp Darlington ⇔ 1 TST coù: hìe = 2hie1 vaø hfe = hfe1hfe2

Ví duï 7: Xaùc ñònh tónh ñieåm cuûa maïch sau. Giaû söû hfe = 100.

Chöông 4 18
 2.9
Nguoàn doøng T5: VB5 = − 6 = -4.14V
2.9 + 1.3
Giaû söû IB5 << IC5
( −4.14 − 0.7) − ( −6)
⇒ IC5 = = 0.9 mA
1.3K
Maïch ñoái xöùng: IC3 = IC4 = IC5 / 2 = 0.45 mA
⇒ IC1 = IC2 = IC3 / hfe = 4.5 µA
⇒ IB1 = IB2 = IC1 / hfe = 45 nA

KVL: VC1 = VC2 = VC3 = VC4 = VCC – 10K(IC3 +

IC1) ≈ 7.5V
VE1 = VE2 = 0 – (105)(45×10-9) – 0.7 ≈ -0.7V
⇒ VE3 = VE4 = VE1 – 0.7 = -1.4V
VC5 = VE3 – 50IC3 = -1.4 – 50(0.45×10-3) ≈ -
1.4V

4.5 Maïch khueách ñaïi gheùp Cascode

Chöông 4 19
MAÏCH 1:

Caáu hình: CE – CB: Thöôøng duøng trong caùc maïch taàn soá cao.
Phaân tích tín hieäu nhoû:

v v i i R1 // R2
Ñoä lôïi truyeàn ñaït (Transfer gain): AT = L = L e 2 b1 = − h fb 2 R L ( h fe1 )
ii i e 2 i b1 ii R1 // R2 + hie1
Phaân tích DC:
Chöông 4 20
Giaû söû boû qua IB1 vaø IB2:
VB1 = VCCR1 / (R1 + R2 + R3)
⇒ VE1 = VB1 - VBE1 = VB1 – 0.7
V B1 − 0.7
⇒ IC1 = = IC2
Re
VB2 = VCC(R1 + R2) / (R1 + R2 + R3)
⇒ VE2 = VB2 - VBE2 = VB2 – 0.7
⇒ VCE1 = VC1 - VE1 = (VE2 – RcIC1) – VE1
VCE2 = VC2 – VE2 = (VCC – RLIC2) – VE2
MAÏCH 2:

T1: CE
T2 vaø T3: Maïch Cascode, duøng ñeå chuyeån möùc
DC cuûa (vL) ñeán 0 (level shifting) duøng trong caùc
maïch KÑ gheùp tröïc tieáp (direct – coupled
amplifiers).

Phaân tích tónh ñieåm:

Chöông 4 21
Giaû söû boû qua IB2, IB3.
VB3 = (-6)(2.3K) / (2.3K + 3.7K) = -2.3V
VE3 = VB3 - VBE3 = -2.3 – 0.7 = -3V
⇒ IC3 = 3V / 3K = 1 mA
Caàn phaûi xaùc ñònh Rb sao cho VLDC = 0.
IB1 = (12 – 0.7) / Rb
⇒ VC1 = 12 – 8K×IC1 = 12 – 8K×[hfe1(12 – 0.7) / Rb] = VB2
VLDC = VE2 – 3.3K×IC2 = (VB2 – 0.7) – 3.3 = VB2 – 4
Ñeå VLDC = 0 ⇒ VB2 = 12 – 8K×[hfe1(12 – 0.7) / Rb] = 4
⇒ Rb = hfe1(12 – 0.7) / 1mA
Phaân tích tín hieäu nhoû:
T1: Maéc CE.
T2: Maéc CC.
T3: Maéc CB.

Xaùc ñònh vL / vc1 : Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû cuûa T2: Phaûn aùnh trôû khaùng E2 → B2 , trong ñoù
R03 = 1/hob3 laø toång trôû nhìn vaøo cöïc C cuûa T3 (CB).
vL h fe 2 (1 / hob3 )
= ≈1
v C1 hie 2 + h fe 2 × 3.3K + h fe 2 (1 / hob3 )
⇒ Maïch Cascode (T2, T3) chæ laøm thay ñoåi möùc DC ngoõ ra maø khoâng thay ñoåi ñoä lôïi aùp cuûa maïch
KÑ T1 (CE).

Chöông 4 22
4.6 Mạch khuếch đại có hồi tiếp
4.6.1 Giôùi thieäu
Maïch khueách ñaïi lyù thuyeát
Maïch khueách ñaïi thöïc teá
⇒ Kyõ thuaät hoài tieáp

4.6.2 Khaùi nieäm cô baûn veà maïch hoài tieáp

4 caáu hình maïch hoài tieáp cô baûn:
Hoài tíeâp ñieän aùp, sai leäch doøng ñieän (voltage feedback and current error)

Chöông 4 23
Hoài tieáp ñieän aùp, sai leäch ñieän aùp (voltage feedback and voltage error)

Hoài tieáp doøng ñieän, sai leäch doøng ñieän (current feedback and current error)

Chöông 4 24
Hoài tieáp doøng ñieän, sai leäch ñieän aùp (current feedback and voltage error)

Chöông 4 25
Thaønh phaàn chung:
1. Boä khueách ñaïi: Ri, ro, Ai’ (hoaëc Av’)
2. Maïch hoài tieáp β: Rβ, Rf, nguoàn doøng (aùp) phuï thuoäc
3. Maïch coäng hay tröø ñieän aùp (hoaëc doøng ñieän)
Ñònh nghóa:
1. Ñoä lôïi toaøn boä (overall) hay ngoaøi (external) cuûa maïch khueách ñaïi coù hoài tieáp:
Ñoä lôïi doøng: Aif = iL / ii (hình a vaø c)
Ñoä lôïi aùp: Avf = vL / vi (hình b vaø d)
2. Ñoä lôïi thuaän (forward) hay trong (internal) cuûa maïch khueách ñaïi khoâng hoài tieáp:

Ñoä lôïi doøng: Ai = Aif (hình a vaø c)

Gi = 0 or Ki = 0

Ñoä lôïi aùp: Av = Avf (hình b vaø d)

K v = 0 or Kβ = 0

Chöông 4 26
4.6.2 Ñoä lôïi cuûa maïch khueách ñaïi hoài tieáp ñieän aùp
4.6.2.1 Hoài tíeâp ñieän aùp, sai leäch doøng ñieän
Maïch hoài tieáp: Rβ >> RL

Maïch töông ñöông: (Vôùi maïch hoài tieáp, thay vL baèng vL’ )

Giaû söû trôû khaùng nhìn töø maïch hoài tieáp vaøo maïch tröø raát nhoû so vôùi Rf, suy ra: if = GivL’
Doøng sai leäch (Giaû söû Rf >> Ri): ie = ii – if = ii – GivL’
Doøng taûi (Giaû söû RL << ro): iL = Ai’ie = Ai’(ii – GivL’)
Chöông 4 27
Ñeå tính ñoä lôïi toaøn boä, thay vL baèng vL’, suy ra: vL = iLRL = RLAi’(ii – GivL)
Ai '
Ñoä lôïi doøng toaøn boä: Aif = iL / ii =
1 + Ai ' Gi R L
Nhaän xeùt: Ai’ ñuû lôùn: Aif ≈ 1 / (GiRL) khoâng phuï thuoäc vaøo maïch khueách ñaïi (Ai’).
• Theo ñònh nghóa, ñoä lôïi doøng thuaän cuûa maïch khueách ñaïi khoâng coù hoài tieáp:

Ai = Aif = Ai '
Gi = 0
v
• Ñoä lôïi voøng T (loop gain): T = L
v L' ii = 0
Theo ñònh nghóa treân, khi ii = 0 vaø giaû söû Rf raát lôùn: ie = -if = -GivL’
ÔÛ ngoõ ra: vL = iLRL = Ai’ieRL = -Ai’GiRLvL’
⇒ T = -Ai’GiRL
 T<0: Hoái tieáp aâm (negative feedback)
 T>0: Hoái tieáp döông (positive feedback)

Ai
⇒ Overall gain: Aif =
1−T

Chöông 4 28
Ví duï 1: Xaùc ñònh Aif cuûa maïch khueách ñaïi hoài tieáp aùp – sai leäch doøng sau:

Ñöa ñieän trôû Rf veà ngoõ vaøo vaø ra, maïch töông ñöông (Chuù yù: Thay vL baèng vL’ ôû ngoõ vaøo)

Chöông 4 29
Bieàn ñoåi töông ñöông Norton – Thevenin:

Thoâng thöôøng: Ai >> Ri / Rf vaø Rf >> RL ⇒ Ngoõ ra: Rf xem nhö khoâng aûnh höôûng
• Ñoä lôïi doøng thuaän khi khoâng coù hoài tieáp (vL’ = 0):
'
iL ( ri // R f ) 
Ai = = − Ai  
ii v L' = 0  i
( r // R f ) + R i

• Ñoä lôïi voøng T:
vL ( ri // R f ) RL
T= = − Ai'
v L' ii = 0 ( ri // R f ) + Ri R f
• Ñoä lôïi toaøn maïch:
Ai
Aif = (Kieåm chöùng: Xem TLTK [2])
1−T
• Nhaän xeùt: Neáu –T >> 1 ⇒ Aif ≈ Ai / (-T) = - Rf / RL ⇒ Neáu T ñuû lôùn:
 Aif chæ phuï thuoäc vaøo tyû soá cuûa ñieän trôû maïch hoài tieáp (Rf) vaø ñieän trôû taûi (RL)
 Avr chæ phuï thuoäc vaøo tyû soá cuûa ñieän trôû maïch hoài tieáp (Rf) vaø ñieän trôû nguoàn (RL) [2]
Chöông 4 30
Ví duï 2: Tính ñoä lôïi doøng thuaän khoâng coù hoài tieáp vaø ñoä lôïi voøng cuûa maïch khueách ñaïi sau.

• Tính ñoä lôïi doøng thuaän khoâng coù hoài tieáp Ai:
Maïch töông ñöông (vL’ = 0):

i '  Rc   ( ri // R f ) 
⇒ Ai = L = ( − A )
i  − h −
  ( r // R ) + 2h + R 
ii v L' = 0
fe
 R c + R L  i f ie T 

• Tính ñoä lôïi voøng T: Maïch töông ñöông (ii = 0):

Chöông 4 31
 vL  RL   Rc   ( ri // R f ) 
T= ' = ( − Ai' )  − h fe   − ( r // R ) + 2h + R 
v L ii = 0  R f  +
  R c R i  i f ie T 
Ai
• Ñoä lôïi toaøn maïch: Aif =
1−T
Nhaän xeùt: -T >> 1, Aif ≈ Ai / (-T) = - Rf / RL :khoâng phuï thuoäc hfe vaø Ai’

Chöông 4 32
4.6.2.2 Hoài tieáp ñieän aùp, sai leäch ñieän aùp
Maïch hoài tieáp:

Maïch töông ñöông: (Giaû söû maïch hoài tieáp khoâng aûnh höôûng ñeán ngoõ ra)
Chuù yù: Thay vL baèng vL’

Giaû söû Rf khoâng aûnh höôûng maïch tröø ⇒ vf = KvvL’

Aùp sai leäch: ve = vi – vf = vi - KvvL’
Chöông 4 33
Ñieän aùp ngoõ ra: (giaû söû ro << RL): vL = Av’ve = Av’(vi - KvvL’)
vL Av'
Ñeå tính ñoä lôïi aùp toaøn boä, thay vL’ baèng vL ⇒ Avf = =
v i 1 + K v Av'
Neáu tính theo ñoä lôïi aùp thuaän khi khoâng coù hoài tieáp (Av) vaø ñoä lôïi voøng T:

• Ñoä lôïi aùp thuaän khi khoâng coù hoài tieáp Av = Avf = Av'
Kv = 0
v
• Ñoä lôïi voøng: T = L = − K v Av'
v L' v i = 0
A
⇒ Overall gain: Avf = v
1−T

Ví duï 3: Tính Avf cuûa maïch khueách ñaïi hoài tieáp sau. Giaû söû ro << R2.

Chöông 4 34
Maïch töông ñöông:

Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû:

Ñoä lôïi aùp thuaän khi khoâng coù hoài tieáp:

 ' RL   
Av =
vL
=  v
A 
vi vL' = 0  RL + ro 
− h fe [
( Rc // Ri 
) ] +
−1
+

 i
r 2 hie R 
f 

Ñoä lôïi voøng T:

Chöông 4 35
  ' RL   R1 
T= '
vL
=  Av  [− h ( R // R ) ] 
1

v L v i = 0  R L + ro 
fe c i
 R1 + R2 ri + 2hie + R f 
Ñoä lôïi aùp toaøn boä:
Av
Avf =
1−T

Chöông 4 36
4.6.3 Trôû khaùng ngoõ vaøo vaø ngoõ ra
4.6.3.1 Trôû khaùng ngoõ vaøo (input impedance)
i) Sai leäch doøng
Xeùt maïch sau:

v
Theo ñònh nghóa, trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn doøng: Z if = 1
ii
Giaû söû Rf >> RL , töø maïch töông ñöông : v1 = ieRi
 v L   ri // R f 

Vôùi i e = ii +  

 R f   Ri + ri // R f 
Maët khaùc: vL = -Ai’ieRL
'   ri // R f 
Ri // ri // R f RL
⇒ Z if = vôùi ñoä lôïi voøng T = − Ai   
1−T    R + r // R 
Rf  i i f
Trôû khaùng ngoõ vaøo khi khoâng coù hoài tieáp (vL’ = 0): Zi = Ri // ri // Rf

Chöông 4 37
 Zi
⇒ Toång quaùt: Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn doøng: Z if =
1−T
Vôùi Zi: Trôû khaùng ngoõ vaøo khi khoâng coù hoài tieáp
T: Ñoä lôïi voøng
Chuù yù: Coâng thöùc treân chæ ñuùng trong tröôøng hôïp ri maéc song song. Trong tröôøng hôïp ri maéc
noái tieáp nhö hình veõ döôùi, trôû khaùng ngoõ vaøo ñöôïc tính theo caùc böôùc sau:

a) Bieán ñoài töông ñöông Thevenin → Norton, khi naøy ri seõ maéc song song
b) Tính Zif theo coâng thöùc hoài tieáp treân
1 1 1
c) Zif goàm ri maéc song song vôùi Zif’ ⇒ = + ' ⇒ Tính Zif’
Z if ri Z if
d) Vôùi maïch ban ñaàu: Zifv = ri + Zif’

Chöông 4 38
 ii) Sai leäch aùp
Xeùt maïch trong ví duï 3:

v
Theo ñònh nghóa, trôû khaùng ngoõ vaøo: Z ifv = i , töø maïch töông ñöông tín hieäu nhoû:
ib1
v − [ R1 /( R1 + R2 )]v L ri + R f + 2hie
⇒ i b1 = i . Do Avf = vL/vi ⇒ Z ifv =
ri + R f + 2hie 1 − [ R1 /( R1 + R2 )] Avf
Av  R1  [( R + R2 ) / R1 ]T
Maët khaùc: Avf = vôùi T = −  Av ⇒ Avf = − 1
1−T  R1 + R2  1−T
ri + R f + 2hie
⇒ Z ifv = = (1 − T )( ri + R f + 2hie )
1 + [T /(1 − T )]
Khi khoâng coù hoài tieáp (vL’ = 0) : Zi = ri + Rf + 2hie

Chöông 4 39
 ⇒ Toång quaùt: Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn aùp: Zifv = (1-T)Zi
Vôùi: Zi: Trôû khaùng ngoõ vaøo khi khoâng coù hoài tieáp
T: Ñoä lôïi voøng
Chuù yù: Coâng thöùc treân chæ ñuùng trong tröôøng hôïp ri maéc noái tieáp.

4.6.3.2 Trôû khaùng ngoõ ra (output impedance)

i) Hoái tieáp aùp – Sai leäch doøng
Xeùt maïch hoài tieáp aùp – Sai leäch doøng sau:

v
Theo ñònh nghóa, trôû khaùng ngoõ ra: Z of = L
io v i = 0
Giaû söû Rf khoâng aûnh höôûng ñeán ngoõ ra ⇒ io = iL + Ai’ie
Treân taûi: iL = vL / RL
 vL  ri // R f
ÔÛ ngoõ vaøo: i e =  
R  R + r // R
 f  i i f

Chöông 4 40
 1 1  Ai'   ri // R f  1−T
⇒ Daãn naïp ngoõ ra (output admittance): Yof = = +  =
Z of R L  R f   Ri + ri // R f  R L
RL
⇒ Trôû khaùng ngoõ ra: Z of =
1−T
Khi khoâng coù hoài tieáp: Zo = RL
Zo
⇒ Toång quaùt: Trôû khaùng ngoõ ra: Z of =
1−T
Vôùi: Zo: Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp
T: Ñoä lôïi voøng

ii) Hoài tieáp aùp – Sai leäch aùp

Xeùt maïch hoài tieáp aùp – sai leäch aùp sau:

Chöông 4 41
 vL v L v L − Av' v e
Trôû khaùng ngoõ ra: Z of = vôùi io = +
io v i = 0 RL ro
 h R   1 
ÔÛ ngoõ vaøo: v e = − 
fe 1
v L  (Rc // Ri )
 
 R1 + R2   R f + ri + 2hie 
 h fe R1  1    R L 
Maët khaùc, ñoä lôïi voøng T: T = −   (Rc // Ri ) Av'  
  
 R1 + R2  R f + ri + 2hie    ro + R L 
 T 
⇒ ve =  v L
 Av [ R L /( ro + R L )] 
'

1 1 1 T  1 1
⇒ Yof = = + − =  + (1 − T )
Z of R L ro ro R L /( ro + R L )  R L ro 
Khi khoâng coù hoài tieáp: Zo = RL // ro
Zo
⇒ Toång quaùt: Trôû khaùng ngoõ ra: Z of =
1−T
Vôùi: Zo: Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp
T: Ñoä lôïi voøng

Chöông 4 42
4.6.4 Ví duï veà phaân tích maïch khueách ñaïi hoài tieáp
Ví duï 4: Xaùc ñònh Avf, Aif, T, Zif, Zof cuûa maïch KÑ hoài tieáp sau, giaû söû caùc TST gioáng nhau coù hre =
hoe = 0.

Vì Rf >> RL, chuyeàn Rf veà ngoõ vaøo, maïch töông ñöông: Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch aùp

Chöông 4 43
 • Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû ñeå tính ñoä lôïi voøng T (vi = 0):

T=
vL
vi = 0
[
= (h fe 2
] − h fe Rc 
+ 1) R L 
 



1 
 vôùi RA = (hfe +1)2RL + 2hie3

v L'  Rc + R A  R f + ri + 2hie1 
• Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû ñeå tính ñoä lôïi aùp thuaän Av (vL’ = 0):

vL
Av = = −T
v i v L' = 0
Av
• Ñoä lôïi aùp: ⇒ Avf =
1−T
 r 
• Ñoä lôïi doøng: ⇒ Aif =  i  Avf
 RL 

Chöông 4 44
 • Trôø khaùng ngoõ vaøo: Xeùt maïch töông ñöông tín hieäu nhoû, trôû khaùng ngoõ vaøo khi khoâng coù hoài
tieáp nhìn töø nguoàn aùp: Ziv = ri + Rf + 2hie1
Hoài tieáp aùp – sai leäch aùp ⇒ Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn aùp: Zifv = Ziv(1-T)
⇒ Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn doøng: Zifi = ri // (Zifv – ri)
• Trôû khaùng ngoõ ra:

 Rc 
Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp: Z o = R L // 2hib 4 + 
 ( h fe + 1) 
2

Zo
⇒ Trôû khaùng ngoõ ra: Z of =
1−T

Chöông 4 45
Ví duï 5: Xaùc ñònh T, Aif, Zif, Zof cuûa maïch sau.

Chuyeån Rf veà ngoõ vaøo, maïch töông ñöông: Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch aùp:

Chöông 4 46
 • Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû ñeå tính ñoä lôïi voøng T (vi = 0):

  
T=
vL
= [− h ( h + 1)( R // R )
L ] − h
Rc1
−
1
  r + 2h + R 
v L' v i = 0
fe fe c2 fe
 R c1 + 2 h ie 3  
 i ie1 f 

• Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû ñeå tính ñoä lôïi aùp thuaän Av (vL’ =0):

vL
Av = = −T
vi v L = 0
'

• Trôû khaùng ngoõ vaøo:

Trôû khaùng ngoõ vaøo khi khoâng coù hoài tieáp nhìn töø nguoàn aùp: Zi = ri + Rf + 2hie
Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch aùp ⇒ Trôû khaùng ngoõ vaøo: Zif = Zi (1-T)
Chöông 4 47
 • Trôû khaùng ngoõ ra:

Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp: Zo = Rc2 // RL

Zo
⇒ Trôû khaùng ngoõ ra: Z of =
1−T
Ví duï 6: Xaùc ñònh ñoä lôïi aùp Avf1 = vo1 / vi; Avf2 = vo2 / vi; trôû khaùng ngoõ vaøo Zif vaø trôû khaùng ngoõ ra
Zof1 vaø Zof2 cuûa maïch KÑ hoài tieáp sau:

Chöông 4 48
Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû: Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch doøng

• Ñoä lôïi voøng T: Khoâng phuï thuoäc ngoõ ra laø vL1 hay vL2
2
 Rc // Rb   ri // Rb // R f  1
= [− h fe ( Rc // R L )] − h fe
v L1
T=  
v L' 1 vi = 0  Rc // Rb + hie   i
r // R b // R f + h ie 
 Rf
• Ñoä lôïi aùp:
Ñoä lôïi aùp thuaän:
v L1 RfT
 Ngoõ ra laø vL1: Av1 = =
v i v L' 1 = 0 ri
 Ngoõ ra laø vL2: Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû (ñöa nguoàn vL2’ vaøo maïch hoài tieáp)

Chöông 4 49
 Bieán ñoåi töông ñöông Norton – Thevenin:

 ri // R f // Rb  1
v
⇒ Av 2 = L 2
v i v L' 2 = 0
= [− h fe ( R c // R b // hie 
) ] +

 i
r // R f // R b hie 
 ri
A A
Ñoä lôïi aùp: Avf 1 = v1 vaø Avf 2 = v 2
1−T 1−T

Chöông 4 50
 • Trôû khaùng ngoõ vaøo:
Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch doøng ⇒ Bieán ñoåi Thevenin – Norton nguoàn aùp vi – ri
Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn doøng khi khoâng coù hoài tieáp: Zi = ri//Rb//Rf//hie
Zi
Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn doøng: Z if =
1−T
Z if ri
Do Zif = ri // Zif’ ⇒ Z if' =
ri − Z if
⇒ Trôû khaùng ngoõ vaøo nhìn töø nguoàn aùp: Zifv = ri + Zif’
• Trôû khaùng ngoõ ra:
 Nhìn töø vL1: Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp: Zo1 = RL // RC
Z o1
⇒ Z of 1 =
1−T
 Nhìn töø vL2: Trôû khaùng ngoõ ra khi khoâng coù hoài tieáp: Zo2 = Rc // Rb // hie
Z o2
⇒ Z of 2 =
1−T

Chöông 4 51
4.6.5 Maïch khueách ñaïi hoài tieáp vaø caùc haøm ñoä nhaïy
Thöïc teá: Ai (Av) raát lôùn ⇒ Ñoä lôïi toaøn maïch chæ phuï thuoäc vaøo maïch hoài tieáp.
• Ñoä nhaïy cuûa söï thay ñoåi ñoä lôïi (sensitivity to gain variations):
Aif dAif / Aif
Ñònh nghóa: SA =
i dAi / Ai
A A 1
Töø coâng thöùc: Aif = i ⇒ S A if =
1−T i 1−T
• Giaûm nhieãu noäi (reduction of internal disturbances):
Xeùt sô ñoà khoái cuûa maïch hoài tieáp vôùi nhieãu noäi id nhö sau: Giaû söû maïch hoài tieáp coù Rf → ∞; Rβ
→ ∞.

Ñieän aùp ngoõ ra: v L= RL A1 A2 (ii − Gi v L ) + A2 RL id

 A R  i 
Vôùi Ai = A1A2 vaø T = - AiGiRL ⇒ v L =  i L  ii + d  ⇒ Maïch töông ñöông
 1 − T  A1 

Chöông 4 52
  Ai RL  id  A2 RL
Ñieän aùp ngoõ ra gaây ra do nhieãu noäi: v L =   = id
ii = 0  1 − T  A1  1 − T
Ñoä lôùn cuûa nhieãu noäi ôû ngoõ ra phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa id trong maïch KÑ (A2):
 id xuaát hieän ôû taàng cuoái: A2 = 1 ⇒ id bò giaûm (1-T) ôû ngoõ ra
 id xuaát hieän ôû ngoõ vaøo: A2 = Ai: Nhieãu vaø tín hieäu vaøo cuøng ñöôïc khueách ñaïi

Ví duï 7: Ñoä dôïn soùng (ripple voltage) cuûa nguoàn laø vcc, tính ñoä dôïn soùng ngoõ ra.

Maïch töông ñöông tín hieäu nhoû (Giaû söû ri >> Rf >> RL): Maïch hoài tieáp aùp – sai leäch doøng
Rf
Khi khoâng coù hoài tieáp (vL’ = 0): Superposition: v L = vcc − h fe RL ii
R f + hie
vL h fe RL v h fe RL R f /( R f + hie )
Ñoä lôïi voøng: T = = − ⇒ v L = cc − ii
v L' R f + hie 1−T 1−T

Chöông 4 53
 vcc
Giaû söû –T >> 1 ⇒ v L ≈ − R f ii
−T
vcc
Ñoä dôïn soùng ngoõ ra do vcc: v L − ripple = : Bò suy hao bôûi ñoä lôïi voøng T.
−T

4.6.6 Kyõ thuaät thieát keá maïch khueách ñaïi hoài tieáp
4.6.7 Caùc öùng duïng khaùc cuûa kyõ thuaät hoài tieáp
Xem TLTK [3]

Chöông 4 54