‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ‬

‫‪ 26‬و ‪ 27‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ‪85‬‬

‫داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮاد‪ -‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫‪D‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺻﺪاﻗﺖ و ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺻﺒﻮر روح اﻗﺪم‬

‫‪SI‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮاد‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‬
‫‪of‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ روشﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ اﺑﺪاع ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن روش ‪ HVOF‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻋﻤـﺎل‬
‫ﺣﺮارت زﻳﺎد و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧـﻮب از ﺑﻌـﺪ ﺧـﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ‪ ،‬ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ و‬
‫‪vie‬‬

‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﺠــﺎد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در راﺑﻄﻪ ﺑـﺎ ﺧـﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴــــﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺷـﺶﻫـﺎي ﺑـﺴﻴﺎر ﺳـﺨﺖ‬
‫)‪ (900 HV1000‬از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺑﺎﺑﺖ ﭼﻘﺮﻣﮕﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺪن ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎﻳﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻘﺮﻣﮕﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺳـﺨﺘﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﻲ ﺷــﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﭘﻮﺷﺶﻫـﺎي‬
‫‪ch‬‬

‫ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ روش )‪ (HVOF‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺪن ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶﻫـﺎﻳﻲ و ﻧﻘـﺶ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﺮآﻳﻨﺪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Ar‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 86‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﻓﻨﺎوري اﺳﭙﺮي ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬ﭘﻮدرﻫﺎي ذوب ﺷﺪه ﻳﺎ ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺮ روي ﺳﻄﺤﻲ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﭘﻮﺷـﺶ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬رﻳﺰ ﺳـﺎﺧﺘﺎر و ﺧـﻮاص ﻣـﺎده واﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬـﺎي ﺣﺮارﺗـﻲ ذرات ﻏﻮﻃـﻪ ور ﺷـﺪه در‬
‫ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ]‪ . [1‬ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻮدر‪ ،‬ﻣﻴﻠﻪ ﻳﺎ ﺳﻴﻢ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺿـﻤﻦ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮاد ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻣﻮادي اﻧﺪ ﻛﻪ از ﺑﻌﺪ ﻃـﻮﻟﻲ رﻳـﺰ ﺳـﺎﺧﺘﺎري در ﻣﺤـﺪوده ‪ 1‬اﻟـﻲ ‪200‬‬
‫ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ]‪ .[2‬وﻗﺘﻲ اﻧﺪازه داﻧﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪ 50‬درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ اﺗﻤﻬﺎ در ﻣـﺮز‬

‫‪D‬‬
‫داﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺎ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي از ﺗﺮﻛﻴﺐ در ﻣﺮزداﻧﻪ ﻫـﺎ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ در ﻣﻮاد ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮزداﻧﻪ ﻫﺎ و ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺮزداﻧـﻪ ﻫـﺎ‬

‫‪SI‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺘﻲ و ﺳﻬﻢ ﺧﺎﺻـﻲ در ﺧـﻮاص ﻗﻄﻌـﻪ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ داﺷـﺖ]‪ .[3‬ﭘﻮدرﻫـﺎي ﻧـﺎﻧﻮ ﺳـﺎﺧﺘﺎر در اﺳـﭙﺮي‬
‫ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﭘﻮﺷـﺸﻬﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺨﺘﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﺤﻜﺎم و ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺸﻬﺎي ﻣﺘﺪاول ﺑﺪﺳﺖ آورده ﺷﻮد]‪.[4-6‬‬
‫‪of‬‬
‫ﻫﺪف اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﺳﻨﺘﺰ ﭘﻮدرﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﻓﺮآوري و ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻮﺷـﺸﻬﺎي اﺳـﭙﺮي ﺣﺮارﺗـﻲ ﺑـﺎ رﻳـﺰ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺘﺰ ﭘﻮدرﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬

‫‪vie‬‬

‫ﺳﻨﺘﺰ ﭘﻮدرﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺪم اول در ﺟﻬـﺖ رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ ﭘﻮﺷـﺸﻬﺎي ﻧـﺎﻧﻮ ﺳـﺎﺧﺘﺎر اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫روﺷــﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔــﻲ ﺷــﺎﻣﻞ ﻣﺘــﺮاﻛﻢ ﺳــﺎزي ﮔــﺎز‪ ،‬آﻟﻴــﺎژ ﺳــﺎزي ﻣﻜــﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺗﺒﻠــﻮر آﻟﻴــﺎژ آﻣــﻮرف‪ ،‬روﺷــﻬﺎي‬
‫ﺗﺮﻣﻮﺷــﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬رﺳــﻮب ﺑﺨــﺎر‪ ،‬اﺳــﭙﺎﺗﺮﻳﻨﮓ‪ ،‬ﺳــﻞ ‪ -‬ژل و ‪ ...‬ﻣﻄــﺮح ﺷــﺪه اﺳــﺖ]‪ .[7‬در اﻳــﻦ ﻣﻴــﺎن روﺷــﻬﺎي‬
‫‪ch‬‬

‫ﺗﺮﻣﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و آﻟﻴﺎژﺳﺎزي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه رﺳﻴﺪه اﻧﺪ‪ .‬روش ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﺗﺮﻛﻴﺒـﺎت ﺑـﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨـﻮﻋﻲ‬
‫ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ]‪.[6-16‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ روش آﻟﻴﺎژ ﺳـﺎزي ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ از ﺳـﺎل ‪ 1966‬ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ]‪ .[17‬در اﻳـﻦ روش ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻧـﻮع‬
‫آﺳﻴﺎب ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن آﺳـﻴﺎب اﺻـﻄﻜﺎﻛﻲ)ﺷـﻜﻞ ‪ (1‬ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﺑﻬﺘـﺮي ﺑـﺮاي ﺗﻬﻴـﻪ‬
‫ﭘﻮدرﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﺷﻔﺖ ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﭘﻮدرﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ و ﺳﺎﻳﺶ در‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎي ﭘﻮدر ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻻزﻣﺴﺖ‪ ،‬اﺗﻤﺴﻔﺮ و ﻣﺤﻴﻂ داﺧﻠﻲ ﻣﺤﻔﻈـﻪ ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻤﺎس ﭘﻮدر ﺑﺎ ﻫﻮا ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ و در ﺿﻤﻦ دﻣﺎي ﺳﻄﺢ ذرات ﻛﻨﺘﺮل ﺷـﻮد‪ ،‬از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ اﺳـﺘﺤﺎﻟﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻓﺎزي ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻧﻴﺰ اﻧﺪازه ذرات و ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪87‬‬

‫وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﭘﻮدر ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻨﺘﺰه ﺷﺪه ﺑﻪ روش ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﻮدر در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ‪ ،‬ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﺳﭙﺮي ﺣﺮارﺗـﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ ﭘـﻮدري ﺑـﺎ اﻧـﺪازه‬
‫ذره ﺑﻴﻦ ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬اﻧﺪازه ذره ﺑﺮ دﻣﺎي ذرات و ﺳﺮﻋﺘﺸﺎن در ﺣـﻴﻦ ﻛـﺎر )ﭘﻮﺷـﺶ‬
‫دﻫﻲ( اﺛﺮ دارد و ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاص ﭘﻮﺷﺶ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﻧﺪازه ذره ﻳﻜﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي اﺳﭙﺮي ﺣﺮارﺗﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 2‬واﺑﺴﺘﮕﻲ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﭘﻮدر ﺑﻪ زﻣـﺎن آﺳـﻴﺎب ﻧـﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﭘـﻮدر )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬ﻫـﺮ ﭼـﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ در داﺧـﻞ ﻫﮕـﺰان‬
‫آﺳﻴﺎب ﺷﻮد رﻳﺰﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺣﺪ ‪ 5‬ﻣﻴﻜﺮون ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑـﻞ وﻗﺘـﻲ ﭘـﻮدر ‪ Inconel 625‬در‬

‫‪D‬‬
‫داﺧﻞ ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣﺎﻳﻊ آﺳﻴﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد درﺷﺖ ﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺣﺪ ‪ 84‬ﻣﻴﻜﺮون رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻫﺮ دو ﻣﻮرد در ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ اوﻟﻴﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺎﺣﺶ اﻧﺪازه ذرات ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺳﺎزوﻛﺎر اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑـﻴﻦ‬

‫‪SI‬‬
‫ﭘﺪﻳﺪه ﺷﻜﺴﺖ و ﺟﻮش ﺳﺮد ذرات ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ]‪ .[18‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺪازه ذرات و در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﻮش ﺳﺮد ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ آن ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺣﺎل ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺪازه ذرات ﺑﺪان ﻧﺤـﻮه ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس اﻧﺪازه ذرات داﻛﺘﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ و ﺗﺮدد ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺛﺎﺑـﺖ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬در‬
‫‪of‬‬
‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ و ﻧﺴﺒﺖ وزﻧﻲ اﺟﺰاء ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ دارد ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮرﻓﻮﻟــــﻮژي ﭘــــﻮدر در ﺣــــﻴﻦ آﺳــــﻴﺎب ﺗﻐﻴﻴــــﺮ ﻣــــﻲ ﻛﻨــــﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨــــﻮان ﻧﻤﻮﻧــــﻪ ﻣﺠــــﺪداً ﭘــــﻮدر‬
‫)‪Cr3C2-25(Ni20Cr‬ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﻛﺮم )ﻓﺎز ﺳﺨﺖ( و ﻣﺤﻠﻮل ﺟﺎﻣﺪ ﻧﻴﻜﻞ ‪ -‬ﻛﺮم )ﻓﺎز داﻛﺘﻴﻞ( اﺳـﺖ را‬
‫‪vie‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ a -3‬و ‪ b‬ﻓﺎز ‪ Ni20Cr‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮد اﺳﺖ و ﻓﺎز ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﺷـﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳـﻲ‬
‫ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ در اﺛﺮ آﺳﻴﺎب ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻓﺎز داﻛﺘﻴﻞ )‪ (Ni20Cr‬ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺮوي ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ‬
‫و رﻳﺰﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﻓﺎز ﺳﺨﺖ ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﻧﻴﺰ آﻧﭽﻨﺎن ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه آن ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ch‬‬

‫آﻟﻮدﮔﻲ ﭘﻮدر در ﺣﻴﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬اﻣﺮي اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺪﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ و ﻧﺤﻮه اﺛـﺮ‬
‫ﮔﺬاري آن ﺑﺮ ﺧﻮاص ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ﻫـﺎي ‪ 2‬و ‪ 3‬ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﻮدر )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬آﺳﻴﺎب ﺷﺪه در داﺧﻞ ﻫﮕﺰان و ‪ Inconel 625‬آﺳﻴﺎب ﺷﺪه در داﺧـﻞ ﻧﻴﺘـﺮوژن‬
‫‪Ar‬‬

‫ﻣﺎﻳﻊ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻳﻜﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﺮﺑﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺘﺮوژن‪ ،‬اﻛﺴﻴﮋن و آﻫﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﻟﺤـﺎظ‪،‬‬
‫زﻣﺎن آﺳﻴﺎب‪ ،‬ﺷﺪت آن‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ آﺳﻴﺎب و اﺧﺘﻼف ﺟـﻨﺲ ﭘـﻮدر و ﻣـﺎده آﺳـﻴﺎب ﻛﻨﻨـﺪه‪ ،‬از اﻫﻤﻴـﺖ ﺑـﺴﺰاﻳﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺜﺒﺘﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ از رﺷـﺪ داﻧـﻪ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در راﺑﻂ ﺑﺎ رﻳﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺎﻧﻮ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ از ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺳـﻠﻮﻟﻲ ﻧﺎﺑـﻪ ﺟـﺎﻳﻲ ﻫـﺎي در‬
‫ﺑﻴﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻨﺘﺞ ﻣﻲ ﺷﻮد]‪ .[10‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ﺗـﺸﻜﻴﻞ ﺳـﻠﻮﻟﻬﺎي ﻧﺎﺑـﻪ ﺟـﺎﻳﻲ در ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﻧـــﺪﻫﺎي ﺑﺮﺷـــﻲ ﻣـــﻲ ﺷـــﻮد‪ .‬ﺳـــﭙﺲ اﻳـــﻦ ﺳـــﻠﻮﻟﻬﺎ ﺑـــﻪ ﺻـــﻮرت ﻣﺮزداﻧـــﻪ ﻫـــﺎي ﺑـــﺎ زاوﻳـــﻪ ﻛـــﻢ در‬
‫ﻣﻲ آﻳﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ داﻧﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮزﻫﺎي زواﻳﻪ ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ اﻧـﺪازه داﻧـﻪ ﻫـﺎي‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 88‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫ﻧــﺎﻧﻮﻳﻲ دو ﺗﻜﻨﻴــﻚ وﺟــﻮد دارد ﻛــﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨــﺪ از ‪ TEM‬و ‪ .XRD‬در روش اول )‪ (TEM‬ﻫــﺮ ﭼﻨــﺪ ﺗــﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ از داﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﺗﻮزﻳـﻊ اﻧـﺪازه داﻧـﻪ ﻣـﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬زﻳـﺮا داده ﻫـﺎ‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ روش ‪ XRD‬ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ اﻧﺪازه داﻧﻪ را ﺑﻪ ﺧـﻮﺑﻲ در ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻣﺎ دﻗﺖ ﻣﺤﺪودي دارد‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل در ﺟﺪول ‪ 4‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي اﻧﺪازه داﻧﻪ ﺑﺎزاي ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫را ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲ ﻛﻨﻴــﺪ ﻛـﻪ در ﻣﺤــﺪوده ‪ 10‬اﻟـﻲ ‪ 45‬ﻧــﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻗـﺮار دارﻧـﺪ‪ .‬ﻣــﺜﻼً در ﻣـﻮرد ﻧﻴﻜــﻞ ﺑـﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از‬
‫‪ Cruomilling‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﺳﻴﺎب در داﺧﻞ ﻣﺘﺎﻧﻮل‪ ،‬اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از روش ‪) XRD‬ﺷﻜﻞ ‪ (4‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن آﺳﻴﺎب‪ ،‬اﻧـﺪازه داﻧـﻪ ﻫـﺎ اﺑﺘـﺪاً ﺑـﻪ‬

‫‪D‬‬
‫ﺷﺪت اﻓﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻳـﻚ ﻣﻘـﺪار ﺛـﺎﺑﺘﻲ ﻧﺰدﻳـﻚ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ ﻃﺒـﻖ ﻣـﺸﺎﻫﺪات‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ ﻋﺒﻮري )ﺷﻜﻞ ‪ (5‬در ﻣﻮرد ﭘﻮدر )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬ﭘﺲ از ‪ 20‬ﺳـﺎﻋﺖ آﺳـﻴﺎب‪،‬‬

‫‪SI‬‬
‫اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﺑﻪ ‪ 150‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻬﻤـﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ در ﻣـﻮرد ﭘـﻮدر ‪Inconel 625‬‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪ (6‬داﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ در ﺣﺪود ‪ 30‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺳﭙﺮي ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﺳﺎﺧﺘﺎر‬

‫‪of‬‬
‫اﻣﺮوزه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ اﺳـﭙﺮي ﺣﺮارﺗـﻲ ) ‪FS, AS, DGS, CDS, APS, TWAS, LPPS, VPS, CAPS,‬‬
‫‪ (HVFS, HVOF‬در ﻣﻘﻴﺎس ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ 4].‬و‬
‫‪ [1‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن روش ‪ HVOF‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻦ در ﻋﺮﺻﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣـﻲ آﻳـﺪ‪ ،‬ﭼـﺮا ﻛـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫‪vie‬‬

‫ذرات ﺑﺎﻻﺳﺖ و در ﺿﻤﻦ اﻧﺮژي ﺣﺮارﺗﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش ﭘﻼﺳﻤﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 7‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از اﻳـﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺟﺮاء اﺻﻠﻲ آن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -1‬واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ‪ DJC‬ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺎزﻫﺎ ﺑﺪاﺧﻞ ﺗﻔﻨﮓ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺘﻮﻛﻴﻮﻣﺘﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪ch‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﻮدر ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻮدر ﺑﺪاﺧﻞ ﺗﻔﻨﮓ‬

‫‪ -3‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻔﻨﮓ در ﺻﻔﺤﻪ ‪ x-y‬ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫‪Ar‬‬

‫‪ -4‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺮوازي ذرات ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد دﻣﺎي ﺳﻄﺢ ذرات و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳـﺎزي‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫‪ -5‬ﺗﻔﻨﮓ ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﻌﻠﻪ اي ﺑﻪ دﻣﺎي ‪ 2700ok‬و ﺳﺮﻋﺖ ‪ 1830ms-1‬و ﭘﺎ ﺷﺶ ﭘﻮدر درﻳﺎﻓﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺒﺨﻴﺮ ذرات ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﮔﺮم ﺷـﺪن آﻧﻬـﺎ و ﭘـﺮت رﻓـﺘﻦ ﻛـﺎر ﺑﻴـﺪ‪ ،‬ﻻزﻣـﺴﺖ دﻣـﺎي‬
‫ذرات ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻛﻞ در اﻳـﻦ روش ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ روﺷـﻬﺎ ﺑﻌﻠـﺖ ﺗﻮزﻳـﻊ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ ﻛﺎرﺑﻴـﺪ‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﻛﺴﻴﮋن ﻛﻤﺘﺮ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺣﻴﻦ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ ﺣﺮﻛـﺖ ﺗﻔﻨـﮓ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﻪ ﻋﻤﻼً ﺑﻄﻮر ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ اﻧﺠﻤـﺎد ﻓـﺎز‬
‫ﻣﺬاب ﺑﺼﻮرت ﻏﻴﺮﻫﻤﮕﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺎز ﺟﺎﻣﺪ )ﻛﺎرﺑﻴﺪ( و ﻓﺎز ﻣﺬاب )زﻣﻴﻨﻪ( ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪89‬‬

‫اﻧﺪازه داﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺷـﻜﻞ ‪ 8‬دﻳـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﭘﻮﺷـﺶ ﻧـﺎﻧﻮﻳﻲ)‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬در‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﺧﻮﺑﻲ دارد در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ رﻳﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ ﻏﻴـﺮﻫﻤﮕﻦ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻮدرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي ﻣﺜﻞ دﻛﺮﺑﻮره ﺷﺪن در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻣـﻲ دﻫـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻓﺎزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺎدﻳﺮ در ﭘﻮدر اوﻟﻴﻪ اﻧﺤﺮاﻓـﻲ را از ﺧـﻮد ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻧﺤﺮاف ﺗﺪاﺑﻴﺮي ﺧﺎﺻﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﭘﻴﺶ آﻟﻴﺎژي ﺳـﺎزي و روﻛـﺶ ﻓﻠـﺰي اﻧﺪﻳـﺸﻴﺪه‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از اﻳﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻋﻤﻼً ﺧﻮاﺻﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺨﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ‬

‫‪D‬‬
‫اي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬در ر اﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ آن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ‪ C‬و ‪ Ni‬در زﻣﻴﻨﻪ و ﻓﺎز ﺳﺨﺖ در ﻳﻚ ﻛﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟـﺪول ‪ 5‬ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﻋﻤـﺎل‬

‫‪SI‬‬
‫ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﻤﻴﺰان ‪ 0/892‬ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ‪ 0/831‬ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﻧـﺎﻧﻮﻳﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ ﺣـﻀﻮر ﻋﻨﺎﺻـﺮ‬
‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ )اﻛﺴﻴﮋن‪ ،‬ﻧﻴﺘﺮوژن و ﻛﺮﺑﻦ ﻣﺤﻴﻂ( ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺮم و ﻧﻴﻜﻞ ﺑﻬﺘﺮﺗﻴﺐ در ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ‪ 41/3‬و‬
‫‪ 47/9‬درﺻﺪ و در ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ ‪ 63/4‬و ‪ 19/8‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﻠﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫‪of‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر اﺧﺘﻼف زﻳﺎدي ﺑﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ اﺧـﺘﻼف ﻛﻤـﻲ ﺑـﺎ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﭘـﻮدر اﻋﻤـﺎﻟﻲ دارد و ﺑـﺪون‬
‫اﻋﻤﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮي ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪vie‬‬

‫از ﺑﻌﺪ ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ در ﻣﻘﻴﺎﺳﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ )ﺟـﺪول ‪ (6‬ﺑـﺎﻟﻎ ﺑـﺮ ‪ 20‬درﺻـﺪ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد روش ﭘﺎﺷﺶ و ﻧﻮع ﭘﻮدر ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑـﺴﺰاﻳﻲ دارﻧـﺪ‪.‬‬
‫در روش ‪ HVOF‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ و دﻣﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ذرات‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺧﻮﺑﻲ از اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑـﺎﻻ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ‬
‫‪ch‬‬

‫اﻧﺮژي ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪[19].‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬ﺑﻪ ﺧﺮاش ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ‪ CERT Micro – Tribometer‬ﺑﺮرﺳـﻲ‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺷﻜﻞ ‪ 9‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺮاش اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑـﺮ‬
‫روي ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻠﻮﻟﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﻌﺎع ‪ 0/75‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ‪ 22/7‬دور در دﻗﻴﻘﻪ و ﺑﺎر ‪ 5‬ﻧﻴـﻮﺗﻨﻲ(‪،‬‬
‫در ﺣﺪود ‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻋﻤﻖ ﺧﺮاش اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﻧﺼﻒ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺮاش اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي ﻛﺎر ﺑﻴﺪ ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ ‪ -‬ﻛﺒﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺶ ﺑﺎﻻ ﻛﺎرﺑﺮد ﺻﻨﻌﺘﻲ وﺳﻴﻌﻲ ﭘﻴﺪا ﻛـﺮده اﻧـﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻓﺎز ﺳﺨﺖ و ﺗﺮد ‪ W2C‬ﺑﺮاﺛﺮ ﺗﺠﺰﻳﻪ ‪ WC‬در ﺣﻴﻦ ﺳـﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﭘﻮﺷـﺶ را ﺑـﺸﺪت‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺎﻳﺪاري رﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﺑﻌﺪ اﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﻓﺎزي و ﺣﺘﻲ اﻧﺪازه داﻧﻪ اﻫﻤﻴـﺖ دارد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ اﻫﻤﻴـﺖ ﺧﺎﺻـﻲ دارد‪ .‬در راﺑﻄـﻪ ﺑـﺎ ﭘﻮﺷـﺶ ﻛﺎرﺑﻴـﺪ ﺗﻨﮕـﺴﺘﻦ ‪ -‬ﻛﺒﺎﻟـﺖ و ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﻣﺎ و اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺮ رﻳﺰﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺷـﻜﻞ ‪ 10‬دﻳـﺪه ﻣـﻲ‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 90‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫ﺷﻮد ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻜﻬﺎي ‪ XRD‬ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ ‪ -‬ﻛﺒﺎﻟﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‬
‫ﻇﻬﻮر ﭘﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻛﺴﻴﺪﻫﺎي ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ در ﺑﺎﻻي دﻣﺎي ‪ 623‬درﺟﻪ ﻛﻠﻮﻳﻦ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﻮﺷﺶ را دﮔﺮﮔﻮن ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮﻻت ﺑﺎزاي اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻫـﻮا ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﺎزاي اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻧﻴﺘﺮوﮋن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ ‪ 11‬دﻳﮕـﺮ ﺷـﺎﻫﺪ اﻛـﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن ﻳـﺎ ﺣﺘـﻲ ﺗـﺸﻜﻴﻞ ‪W2C‬‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺎز ‪ CO6W6C9‬در دﻣﺎي ‪ 1273‬درﺟﻪ ﻛﻠﻮﻳﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬از ﻧﻤﻮدار ‪ XRD‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫راﺳﺘﺎ ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ‪ XRD‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ در دﻣﺎﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﻴﻦ دﻣـﺎي ﻣﺤـﻴﻂ ﺗـﺎ ‪ 1400‬درﺟـﻪ ﻛﻠـﻮﻳﻦ ﻗـﺮار‬

‫‪D‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳــﺖ آورده ﺷــﺪه اﺳــﺖ و از ﻃﺮﻳــﻖ راﺑﻄــﻪ ﺷــﺮر ﺑــﺮ ﻣﺒﻨــﺎي ﻋــﺮض وﺳــﻂ ﭘﻴــﻚ ﺑــﺎزاي‬
‫‪ 2θ=31.7,35.9,48.5o‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 12‬ﺷﺎﻫﺪ رﺷـﺪ داﻧـﻪ ﻫـﺎي ﻛﺎرﺑﻴـﺪ در ﺑـﺎﻻي دﻣـﺎي ‪ 800‬درﺟـﻪ ﻛﻠـﻮﻳﻦ‬

‫‪SI‬‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺤﻮﻳﻜﻪ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪ ﻫﺎ از ﺣﺪود ‪ 25‬ﻧﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﺣﺪود ‪ 50‬ﻧﺎﻧﻮ ﻣﻲ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﭘﻮدر ﻣﺼﺮﻓﻲ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﺎﺷﺶ)ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻮﺧﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺳـﻮﺧﺖ ﺑـﻪ اﻛـﺴﻴﮋن( ﻧﻴـﺰ ﺑـﺮ‬
‫رﻓﺘﺎر ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﭘﻮﺷﺸﻬﺎي ‪ ،WC-Co‬ﺗﺠﺰﻳـﻪ ‪ WC‬ﺑـﻪ‬
‫‪of‬‬
‫‪ W2C‬و ‪ W3C‬ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺪازه داﻧﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﺠﺰﻳـﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد]‪ .[25‬ﻣﺜﻼً در ﻳـﻚ ﻛـﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﺑـﺎزاي دو ﺳـﻮﺧﺖ ﻫﻴـﺪروژن و ﭘـﺮوﭘﻴﻠﻦ و ﺑـﺎ ﻧـﺴﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن‪ ،‬ﭘﻮﺷﺸﻬﺎي ‪ WC-18%Co‬ﺑﻪ روش ‪) HVOF‬ﺷﻜﻞ ‪ (7‬ﺑﺪﺳﺖ آورده ﺷـﺪ)ﺟـﺪول ‪ .(7‬ﺑـﺎ‬
‫‪vie‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن دﻣﺎي ذرات ﺗـﺎ ﺣـﺪود ‪ 1870‬درﺟـﻪ ﻛﻠـﻮﻳﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ و اﻳـﻦ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ از ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1/98‬ﺑﻪ ‪ 2/8‬ﻓﺎﺣﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ اﻧـﺪازه ذرات ﭘـﻮدر )از ‪20‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮون ﺑﻪ ‪ 38‬ﻣﻴﻜﺮون( دﻣﺎي ذرات ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 350‬درﺟﻪ ﻛﻠﻮﻳﻦ اﻓـﺖ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ و درﺻـﺪ ‪ W2C‬از ‪ 8/65‬ﺑـﻪ‬
‫‪ch‬‬

‫‪ 2/89‬ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻮﺧﺖ از ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ دﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ‪ 2000‬در ﺟﻪ ﻛﻠﻮﻳﻦ ﺟﻬﺶ ﻣـﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﺗﺨﻠﺨﻞ از ﺣﺪود ‪ 20‬ﺑﻪ ‪ 2‬اﻓﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ‪ W2C‬درﻳﺎﻓﺖ ﺷـﺪه‬
‫‪Ar‬‬

‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ از ﻫﻴﺪروژن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ ذرات ﭘـﻮدر رﻳـﺰ ﺗـﺮ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺑﻌﺪ ﺧﻮاص ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ اﻳـﻦ ﭘﻮﺷـﺸﻬﺎ)‪ (WC-CO‬ﺳـﺨﺘﻲ و ﺳـﺮﻋﺖ ﺳـﺎﻳﺶ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎزاي ﻧـﺴﺒﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن و ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﺴﺒﺖ اﺳـﺘﻮﻛﻴﻮﻣﺘﺮي ﺷـﺎن)ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ 2‬و ‪ (0/222‬و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻮدرﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ )ﺟـﺪول ‪ (8‬اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺖ]‪.[26‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺟـﺪول ‪ 8‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﭘﻮﺷﺸﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﺗﺮ‪ ،‬ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﻴﺪروژن اﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻧـﺴﺒﺖ ﺳـﻮﺧﺖ ﺑـﻪ‬
‫اﻛﺴﻴﮋن‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺨﺖ ﺗﺮي ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺶ ﻛﻤﺘﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﭘـﺲ ﻟﺰوﻣـﺎً ﺑـﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺨﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺶ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻤﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
91 ‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‬
(HVOF) ‫ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي آن و ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗـﻲ‬،‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻳﻚ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻧﺤﻮه ﺳﻨﺘﺰ ﭘﻮدر ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
.‫ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه آﺳﻴﺎب ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺳـﻨﺘﺰ ﭘـﻮدر ﻧـﺎﻧﻮ ﺳـﺎﺧﺘﺎر دارد‬.‫آن ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻣـﻲ ﺑﺎﻳـﺴﺖ ﺑـﻪ‬.‫اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﺳﻴﺎب و ﭘﻮدر اوﻟﻴﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗـﺮار ﮔﻴﺮﻧـﺪ‬
‫ ﺑـﺎ‬.‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﺎﺷﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﺗﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻫـﺮ ﭼـﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﺷـﻮد‬
‫ ﻣﺜﻼً رﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻤﺎن رﻳـﺰ ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﭘـﻮدر‬.‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎ ﻫﻨﻮز ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ در ﺣﻴﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﺎﺷﺶ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻـﻠﻲ ﭘﺎﻳـﺪاري ﺣﺮارﺗـﻲ ﭘﻮدرﻫـﺎي ﻧـﺎﻧﻮ‬

D
.‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ‬

SI
[1] L. Pawlowski, The Science and Engineering of Thermal Spray Coatings, Wiley,
England, 1995.
[2] Jianhong He, Julie M. Schoenung, Nanostructured coatings, Materials Science and
Engineering A336 (2002) 274–319
of
[3] C. Suryanarayana, C.C. Koch, in: C. Suryanarayana (Ed.), Non-equilibrium
Processing of Materials, Pergamon, New York, 1999, pp. 313–344. J. He, J.M.
Schoenung /Materials Science and Engineering A 336 (2002) 274–319
[4] E.J. Lavernia, M.L. Lau, H.G. Jiang, Thermal spray processing of nanostructured
materials, in: C.M. Chow, N.I. Noskova (Eds.), Nanostructured Materials, Kluwer,
vie

Dordrecht, The Netherlands, 1998, pp. 283–302.

[5] R. Birringer, in: G.C. Hadjipanayis, R.W. Siegel (Eds.), Nanophase Materials:
Synthesis–Properties–Applications, Kluwer, Dordrecht, The Netherlands, 1994, p.
157.
ch

[6] J. He, M. Ice, E.J. Lavernia, Metall. Mater. Trans. A31 (2000) 555–564.
[7] C. Suryanarayana, Int. Mater. Rev. 40 (1995) 41–64.
[8] E. Hellstern, H.J. Fecht, Z. Fu, W.L. Johnson, J. Mater. Res. 4 (1989) 1292–1295.
[9] H.J. Fecht, E. Hellstern, Z. Fu, W.L. Johnson, Metall. Trans. A21 (1990) 2333–2337.
Ar

[10] E. Hellstern, H.J. Fecht, C. Garland, W.L. Johnson, J. Appl. Phys. 65 (1989) 305–
310.
[11] H.J. Fecht, Nanostruct. Mater. 6 (1995) 33–42.
[12] J. Eckert, J.C. Holzer, C.E. Kill III, W.L. Johnson, J. Mater. Res. 7 (1992) 1751–
1761.
[13] J.S.C. Jang, C.C. Koch, J. Mater. Res. 5 (1990) 489–510.
[14] C.C. Koch, Nanostruct. Mater. 2 (1993) 109–129.
[15] C.C. Koch, Nanostruct. Mater. 9 (1997) 13–22.
[16] D.G. Morris, Mechanical Behavior of Nanostructured Materials, Trans. Tech.
Publ., Switzerland, 1998, p. 85.
[17] J.S. Benjamin, Met. Trans. 1 (1970) 2943–2951.
[18] J.S. Benjamin, Mater. Sci. Forum 88–90 (1992) 1–18.
[19] J. He, M. Ice, E.J. Lavernia, Nanostruct. Mater. 10 (1998) 1271–1283.

www.SID.ir
 (HVOF)‫ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ‬92

[20] J. He, E.J. Lavernia, J. Mater. Res. 16 (2001) 2724–2732.

[21] P. Vuoristo, K. Niemi, T. Mantyla, L.M. Berger, M. Nebelung, in: C.C. Berndt, S.
Sampath (Eds.), Thermal Spray Science and Technology, ASM International,
Materials Park, Ohio, 1995, pp. 681–686.
[22] J. He, E.J. Lavernia, Mater. Sci. Eng. A301 (2001) 69–79.
[23] J. He, E.J. Lavernia, J. Mater. Res. 16 (2001) 478–488.
[24] J. He, Y. Liu, Y. Qiao, T.E. Fischer, E.J. Lavernia, Metall. Mater. Trans. A 33A
(2002) 145–157.
[25] T.A. Mantyla, K.J. Niemi, P.M.J. Vuoristo, G. Barbezat, A.R. Nicoll, Proceedings
of Second Plasma-Technik Symposium, in: S. Blum-Sandmeier, H. Eschnauer, vol. 1,
Sulzer Metco AG, 1991, pp.287–297.

D
[26] Y. Liu, Y. Qiao, J. He, E.J. Lavernia, T.E. Fischer, Metall. Mater. Trans. A 33
(2002) 159–164.

SI
[2]‫ اﻧﺪازه ذرات ﭘﻮدر آﺳﻴﺎب ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار‬:1 ‫ﺟﺪول‬
of
vie
ch

[19] Cr3C2-25(Ni20Cr) ‫ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن آﺳﻴﺎب در ﻣﻮرد ﭘﻮدر‬:2 ‫ﺟﺪول‬
Ar

www.SID.ir
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪93‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :3‬واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ‪ Inconel625‬ﺑﻪ زﻣﺎن آﺳﻴﺎب]‪[20‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :4‬اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﺲ از آﺳﻴﺎب]‪[2‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫‪of‬‬
‫ﺟﺪول ‪ :5‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﭘﻮﺷﺶ )‪[6] Cr3C2-25(Ni20Cr‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :6‬ﺳﺨﺘﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي )‪[2] Cr3C2-25(Ni20Cr‬‬

‫‪Ar‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 94‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :7‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻮع ﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻪ اﻛﺴﻴﮋن و اﻧﺪازه ذرات ﺑﺮ ﭘﻮﺷﺶ ‪[24]WC-18%Co‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :8‬ﺳﺨﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺶ]‪[26‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫‪of‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪:1‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﻳﻚ آﺳﻴﺎب اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ]‪[6‬‬

‫‪Ar‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪:2‬واﺑﺴﺘﮕﻲ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ ذرات ﭘﻮدر آﺳﻴﺎب ﺷﺪه ﺑﻪ زﻣﺎن آﺳﻴﺎب]‪[19‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪95‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫‪of‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ :3‬ﺗﺼﺎوﻳﺮ ‪ SEM‬ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﭘﻮدر)‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬در زﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺳﻴﺎب ‪ :a)s‬ﻗﺒﻞ از‬
‫آﺳﻴﺎب‪ b ،‬ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻴﻜﻞ )‪ (a‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪C ،EDS‬؛ ﭘﺲ از ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ آﺳﻴﺎب‪ :d ،‬ﭘﺲ از ‪ 16‬ﺳﺎﻋﺖ آﺳﻴﺎب ]‪[19‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :4‬واﺑﺴﺘﮕﻲ اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎي ﭘﻮدر آﺳﻴﺎب ﺷﺪه ﺑﻪ زﻣﺎن آﺳﻴﺎب]‪[20‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 96‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫‪D‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ :5‬ﭘﻮدر )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬آﺳﻴﺎب ﺷﺪه ﺑﻤﺪت ‪ 20‬ﺳﺎﻋﺖ]‪[19‬‬

‫‪SI‬‬
‫‪ (a‬ﺗﺼﻮﻳﺮ در ﻣﻴﺪان روﺷﻦ‪ (b ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ در ﻣﻴﺪان ﺗﺎرﻳﻚ)ذرات ﺳﻔﻴﺪ ‪ Cr3C2‬و زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺸﻜﻞ ‪(Nicr‬‬
‫‪of‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :6‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ‪ Inconel625‬ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ‬

‫‪ (a‬در ﻣﻴﺪان روﺷﻦ ‪ (b‬در ﻣﻴﺪان ﺗﺎرﻳﻚ ‪ (d SAD (c‬ﺑﺰرگ ﺷﺪه )‪[20] (a‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪97‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫‪of‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ :7‬اﺑﺰار و اداوت روش‪[6] HVOF‬‬
‫‪vie‬‬

‫‪ (a‬اﺟﺰاء دﺳﺘﮕﺎه )‪ (b (Sulzes Metco Diamond Jet‬ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﻓﺮآﻳﻨﺪ‬

‫‪ch‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :8‬رﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر )‪(a[6] Cr3C2-25(Ni20Cr‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ (b‬ﺑﺰرگ ﺷﺪه‪ (c a‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮﻳﻲ‪ (d‬ﺑﺰرگ ﺷﺪه‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪ 98‬ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻧﻮ ﺳﺎﺧﺘﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﺷﺶ ﺣﺮارﺗﻲ)‪(HVOF‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫‪of‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ :9‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي )‪ Cr3C2-25(Ni20Cr‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺮاش]‪[22‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬
‫‪Ar‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪:10‬ﻧﻤﻮدار ‪ XRD‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ WC-18%Co‬در ﻫﻮا]‪[23‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻄﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ‪99‬‬

‫‪D‬‬
‫‪SI‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ :11‬ﻧﻤﻮدار ﺷﻜﻞ ‪ 10‬وﻟﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻴﺘﺮوژن]‪[23‬‬
‫‪of‬‬
‫‪vie‬‬
‫‪ch‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ :12‬اﻧﺪازه داﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﻴﺪ ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﺷﺮر]‪[23‬‬

‫‪Ar‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬