0% found this document useful (0 votes)
535 views4 pages

Thlarau Thianghlim Chungchanga Zirtirna Dik Lote 2 Na

The document summarizes the key theological beliefs and origins of several historical Christian denominations and movements: 1. The Joachimites, founded in the 12th century by Joachim of Fiore, who proposed a three-stage framework for history and theology. 2. The Amaurians, who challenged Joachimite views in the early 13th century and proposed their own Trinity doctrine. 3. The Anabaptists of the 16th century who believed in adult baptism and separation of church and state. 4. The Religious Society of Friends (Quakers) founded in 17th century England by George Fox, who emphasized the inner light of Christ in every person
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
535 views4 pages

Thlarau Thianghlim Chungchanga Zirtirna Dik Lote 2 Na

The document summarizes the key theological beliefs and origins of several historical Christian denominations and movements: 1. The Joachimites, founded in the 12th century by Joachim of Fiore, who proposed a three-stage framework for history and theology. 2. The Amaurians, who challenged Joachimite views in the early 13th century and proposed their own Trinity doctrine. 3. The Anabaptists of the 16th century who believed in adult baptism and separation of church and state. 4. The Religious Society of Friends (Quakers) founded in 17th century England by George Fox, who emphasized the inner light of Christ in every person
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 4

_April – 8_

*THLARAU THIANGHLIM CHUNGCHANGA ZIRTIRNA DIK LOTE –


II*
_Chhiar tur : 1 Kor 12:3_

Kar hmasa lamah khan Thlarau Thianghlim chungchanga zirtirna dik lo


\henkhat kan zir tawh a, khang kan zir takte kha Kohhran hmasa hun
laia mite an ni a. Tun \umah hian Hun laihawla Thlarau Thianghlim
chungchanga zirtitna dik lote kan zir leh dawn a ni. Hun laihawl tih
hian kum AD 500 a\anga 1500 inkar chhung a huam deuh ber a ni.
Zanina kan zirtur hi Thlarau Thianghlim chhala kal kawi te an ni a, an
ziarang tam tak hi kan ramah pawh hmuh tur a awm a ni.

*1. JOAKIM-A PAWL (JOACHIMITES) :*


He pawl din tu hi Italy rama khaw pakhat a cheng *Joakim-a* a ni a.
Joakim-a hi kum 1135 khan a lo pianga kum 1202 khan he khawvel hi
a chhuah san leh ta a ni. Joakim-a hi mi inserh hrang leh invawng
thianghlim tak, puithiamte zirna sikul _(monastery)_ 30 lai maia an
hotu a ni a. Kohhran tlin lohna a hmu tama, siam\hat a duh \hin hle.

Thuruk inthup zawn chhuah tur awm tlata hriatnaa neih avangin
Thupuan bu leh hrilhlawkna bu lam a tuipuiin a zir nasa em em a ni. A
zirtirna *‘Chatuan Chanchin |ha’* a tih chu, _“Tin, leia awmte
hnenah leh hnam tinreng te, mi tinreng te, \awng tinreng te hnena
chatuan Chanchin |ha nei, vantirhkoh dang vanlaizawla thlawk ka
hmu,”_ (Thupuan 14:6) tih a hrilhfiahna a\anga a chher a ni.

Trinity thurin behchhanin khawvel hun hi hun thumah a \hen a. A


hmasa ber chu *‘Pa Hun’* a ti a, chu chu Thuthlung Hlui hun dan
hmanga rorelna hun a ni. A pahnihna chu *‘Fapa hun’* niin chu chu
Thuthlung Thar hun, Isua lo kal a\anga kum 1260 thleng ni turah a
ngai in mihringte Pathian fa an nih hun a ni. A hun thumna *‘Thlarau
Thianghlim hun’* chu lo thleng mai turin a ngai a., vantirhkoh
ngunhnam kengin a hawn tur niin a sawi. Chu hunah chuan Thlarau
Thianghlim lalram a lo thleng a nga, miten Pathian hi hmaichhanah an
bia a nga, khawvela mihring zawng zawngte hi an inhmangaih tawn
vek tawh ang. Kohhran awm pawh hi a \ul tawh lo a nga, dikna
pawlten ro an rel tawh ang. Amah ngei pawh chu _Chatuan Chanchin
|ha kengtu, Bible hrilhfiahna dik dawngtuah a in ruat_ bawk a ni.

A zuitute chuan Rom Emperor Federick II – na chu Krista dodaltu niin


an ngai bawk. Joakima`n Thlarau Thianghlim lalram lo thlen hun tura a
sawi dawn hnaihah phei chuan a thuziakte chu nasa takin an ti darh a,
mahse, a sawi ang chuan a lo thleng ta lo. A zuitute chu Kohhran in
zirtirna dik lo zuituah an puang ta zawk a ni. _(Joakima hian kum 1260
zawhhnuah Thlarau Thianghlim lalram hi lo thleng turah a ngai a ni)_

*2. AMAURI-A PAWL (AMAURITES) :*


Kum zabi 13 – na lai khan Bonne khaw puithiam pakhat Amauri-a
chuan Joakim-a ang deuh hian Pathian pakhata minung pathumte chu
hun indawta rorel turin a ngai a. Mosia dan hmanga rorelna hun kha
*Pa hun* a tia, Kristiante hu hi *Fapa hun* tiin tawp mai tur angin a
ngai. A hun thumna Thlarau Thianghlim rorel hun lo thleng tur angin a
zirtir a ni. Chumi hunah chuan Kohhran serh leh sang te hi a ngai tawh
lo vang. Mosia dan chu Kristiannain a luahlan ang bawkin Kristian
sakhua pawh chu Thlarau Thianghlim sakhuain a luahlan a nga,
thlarau in Pathian chibai an buk tawh ang a ti. Hetianga Pa leh Fapa
leh Thlarat Thianghlim te hun hrang hranga in lal chhawk anga a sawi
hi a dik lo tiin kum 1210 khan a zirtirna chu Kohhran Inkhawmpui in a
hnawl ta a ni.

*3. ANABAPTIST PAWL :*


Anabaptist pawl hi Kohhran siam\hat hun laia lo chhuak a ni a.
Anabaptist tih chu, *‘Baptist \hat leh emaw Baptist Nawn pawl’*
emaw tihna a ni a. Nausen laia Baptist kha chu Baptist a tling lo,
Baptistma chu rinna nei mi chauhvin an chang tur a ni, an tih avangin
Baptist \hat leh an duh a, chuvangin *“ANABAPTIST”* tih hming hi
an put phah ta a ni. Rinna an uar a, pawn lam dan chu an uar lo va,
Baptist dan erawh chu hnim tur niin an ring. Kohhran leh sawrkar chu
kal kawp tur niin an ngai lo va. Kohhran chu thlarau lam mi, pangthar
tawhte chauh ni turah an ngai.

An zinga kal filawr zualte thiltih phei chu a mak hle; *‘Pathiana
inchhal,’ ‘awmze nei lova phun bul bul te,’* *‘Krista ka ni’* inti
te, *‘Krista dodaltu ka hring dawn’* inti te pawh an awm, zawlneia
an ngaih zinga pakhat Thomas Schugger-a chuan Pathian duh zawng
nia hriain a nau lu a tan hial a ni. An zinga \henkhat chu saruak
ngialngan takin Amsterdam khawpuiah an tlan kual a manin roreltute
hnenah an hruai a an ni lah chuan *“Thutak saruak kan ni”* an ti
mai a ni. Kum sang rorel an tuipui a, an hotu pakhat Melchovi
Hoffman-a chuan kum sang rorel chu Strassbourtg-ah a thleng \an
niin a sawi a, kum 1533-ah khawvel tawp tur angin a puang bawk. He
zirtirna hi Holland ram a\angin a lo chuak a. German ramahte a darh
a, Roman te, Luther-a pawl te leh Calvin-a pawlte pawhin an
ngaimawh \heuh va, tihduhdah pawh an tuar nasa hle a ni. Kohhranin
an buaipui hle mai a, an chanchin hi sawi tham tak a awm a ni.
*4. QUAKERS/SOCIETY OF FRIENDS :*
Quakers pawlte hi kum zabi 17-naa England rama lo ding an ni a,
*‘Thian pawlho’* tih te, *‘Thutak pawl’* tih te leh *‘Isua pawl’*
tite a sawi \hin an ni. A din chhuaktu hi England rama Drangton khaw
mi George Fox-a(1624-1691) a ni.

An innghahna bulpui chu *‘chhungril eng’* an tih chu a ni a.


*“Thlarau lam thil, Pathian eng chu mi tin thinlungah a awm
vek a, chu eng chu miin uluk tak leh rinawm taka a zui chuan
nunna engah thlarau thutaka hruai luhin an awm \hin a, Bible
leh Kohhran tih dan a pawimawh ber lo,”* tiin an zirtir \hin. Chu
chhungril eng an tih chu *‘mi tina Pathian awm’* tih te, *‘Krista
chi’* tih te, *‘eng chi’* tite in an sawi. *“Eng tak, mi tin tieng \hin
kha a awm a, khawvelah a lo kal mek a ni,”* tih hi an inzirtirna
innghah nan an hmang (Jn 1:9). Hlim sang pawl niin, Bible leh Kohhran
zirtirna aiin an mi mal thlarau thil tawn an dah sang a, an hotu
\henkhat phei chu Pathian tluk deuhthawah an ngai a, Pathian ang
hiala biak te pawh an nei.

Heng kan zir tak zirtirna hrang hrang a\ang te hian fimkhur a \ulzia
kan hre thei awm e. Kan ramah ngei pawh hian hmu dik bik leh hre
dik bika inchhal, Kohhran leh Bible ngei pawh mausama mahni thlarau
chan chawi vawng an awm \hin. Kohhran chhuahsana dik lo leh mak
sak tak taka khawsa tate pawh an awm. Zirtirna dik lo hi natna \ha lo,
dam anga a lan hnu pawha kawng danga hlet chhuah leh \hin ang an
ni a, fimkhur a ngai hle. Chuvangin heng mite hi Thurin dik vawng him
chunga hmachhawn zel a ngai a ni.

*Sawi ho tur :*

*1. Zirtirna dik lo kan zir tak atang hian fimkhur a tulzia sawi
ni se.*

*2. Engtin nge kan rama zirtirna dik lova peng tate hi kan
hruai kir leh theih ang?*

You might also like