‫ﻧﺸﺮﻳﺔ ﻋﻠﻤﻲ _ ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ‬

‫ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‬

‫ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﻩ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪ ،۱۳۹۱‬ﺹ ‪۶۹-۹۴‬‬

‫ﺭﻭﻳﮑﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ‬

‫ﺩﺭ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻣﺜﻨﻮﻱ‬

‫‪‬‬
‫ﻋﺼﻤﺖ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ‪ -‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ ﺷﻌﻴﺮﻱ‬
‫‪‬‬
‫ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻛﻨﻌﺎﻧﻲ‬

‫ﭼﻜﻴﺪﻩ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻱ ﻧﻘﺪ ﺍﺩﺑﻲ ﻧﻮ‪ ،‬ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺑﻌـﺎﺩ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻣﻄـﺮﺡ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄـﻪﺍﻱ ﺑـﻪ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺍﺯ ﻛﻢﺭﻧﮓﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎ ﭘ‪‬ﺮﺭﻧﮓﺗﺮﻳﻦ ﺷـﻜﻞ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻮﺳـﺎﻥ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮ ﺍﻳـﻦ ﺍﺳـﺎﺱ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻌ‪‬ﺎﻟﻴﺖ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻱ ﺭﺍ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻓﻀـﺎﻱ ﺗﻨﺸـﻲ‪ ،‬ﺣﻀـﻮﺭ‬
‫ﻓﻌ‪‬ﺎﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﻤﮏﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﻨﺶﻫـﺎﻱ ﺣﺴ‪‬ـﻲ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﻓﻀﺎﻱ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻣﺪﻟﻮﻝﻫﺎﻱ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳـﻦ‬
‫ﺣﻀﻮﺭ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻲﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺩﺭﻭﻧـﻪﻫـﺎﻱ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﺑـﺮ ﺁﻥ ﺍﺳـﺘﻮﺍﺭ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪﺷﺪﻩ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺗـﺎ ﺿـﻤﻦ ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﻭﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎﻱ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ »ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ« ﺍﺯ ﻣﺜﻨﻮﻱ‪ ،‬ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ ﺭﺍ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ﻭ ﻧﺤﻮة ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕـﺬﺭ‬

‫‪ ‬ﺍﺳﺘﺎﺩﻳﺎﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﻤﻨﺎﻥ ‪[email protected]‬‬

‫‪ ‬ﺩﺍﻧﺸﻴﺎﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ )ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﺓ ﻣﺴﺌﻮﻝ( ‪[email protected]‬‬
‫‪ ‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻱ ﺩﻛﺘﺮﻱ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﻤﻨﺎﻥ )ﻧﻮﻳﺴﻨﺪةﻣﺴﺌﻮﻝ( ‪[email protected]‬‬

‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮﺵ ‪۹۱/۹/۲۹‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭﺻﻮﻝ ‪۹۱/۷/۲۴‬‬

 ‫‪ / ۷۰‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺑﺘﻮﺍﻥ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻬﻢ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣـﻲﺩﻫـﺪ ﻭ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﺎﺭﻓﻲ‬
‫ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ‪ ،‬ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺍﺣﺴﺎﺳﻲ ﻭ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﮔﺴﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﻮﺩﺵ ﻗﺮﺍﺭ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻱ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒﻪﺍﻱ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ‬
‫ﺧﺪﺍ ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻨﻮﻱ‪.‬‬

‫‪ .۱‬ﻣﻘﺪ‪‬ﻣﻪ‬
‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻭﺷﻲ ﮐﺎﺭﺁﻣﺪ ﺑـﺮﺍﻱ ﺗﺠﺰﻳـﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻣﺘـﻮﻥ ﺍﺩﺑـﻲ ﻣﻄـﺮﺡ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻟﮕﻮ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺘﻮﻥ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻭ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺷـﻌﺮ ﻣﻮﻻﻧـﺎ‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﭼﺸـﻤﮕﻴﺮ ﻭ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺗﻮﺟ‪‬ﻬﻲ ﺭﺍ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺯﻣﻴﻨﺔ ﺧﻮﺍﻧﺸـﻲ ﺗـﺎﺯﻩ ﺍﺯ ﺁﻥﻫـﺎ ﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﮐـﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧـﺔ‬
‫ﺳﻮ‪‬ﻣﻴﻦ ﺩﻓﺘﺮ ﻣﺜﻨﻮﻱ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» ،‬ﺭﻭﺍﻳﺘﻲ ﻏﺮﻳﺐ ﻭ ﺷﮕﻔﺘﻲﺁﻓﺮﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ »ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪‬‬
‫ﺩﺍﺳــﺘﺎﻥﻫــﺎﻱ ﻣﻮﻻﻧــﺎ« ﻧــﺎﻡ ﮐــﺮﺩ« )ﺗــﻮﮐﹼﻠﻲ‪ .(۵ :۱۳۸۶ ،‬ﺍﻳـﻦ ﺩﺍﺳــﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻳﮑ ـﻲ ﺍﺯ ﻣﻤﺘــﺎﺯﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﻴﭽﻴ ـﺪﻩﺗــﺮﻳﻦ‬
‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﻣﺜﻨﻮﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺭﺳـﻲ ﺍﺯ ﺩﻳـﺪﮔﺎﻩ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ‬
‫ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻭﺣﺪﺕ ﭘﻴﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﺮ‪‬ﻓـﻲ ﺑﺮﺧـﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗـﻮﻗﻲ‬
‫ﻭ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺟﻬﺖ ﻧﺸﺎﻥﺩﺍﺩﻥ ﺳﻴﺎﻟﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺍﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺷـﺮﺍﻳﻂ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﺭﺍ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫـﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺁﻥ ﺍﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻧﺸـﺎﻥ‬
‫ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ‪ ،‬ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﻣﺮﺍﻣﻲ ﻭ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﮔﺴﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻱ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ »ﺷﻮﹺﺵﮔﺮﻱ ﻣﻤﺘﺎﺯ« ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒﻪﺍﻱ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۷۱ /‬‬

‫‪ .۲‬ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺍﺩﺑﻲ ﻓﺎﺭﺳﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺟﺪ ﺗﺤﻮ‪‬ﻝ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺷﻌﻴﺮﻱ ﺩﺭ »ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ« )‪» ،(۱۳۸۵‬ﺭﺍﻫـﻲ ﺑـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴ‪‬ﺎﻝ‪ :‬ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻮﺭﺩﻱ ﻗﻘﻨﻮﺱ ﻧﻴﻤﺎ« )ﺷﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﻭﻓﺎﻳﻲ‪» ،(۱۳۸۸ ،‬ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺖﮔﺮﺍ ﺗﺎ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ« )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ :۱۳۸۸ ،‬ﺍﻟﻒ ‪ (۵۱ -۳۳‬ﻭ »ﻭﻳﮋﮔﻲﻫـﺎﻱ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗـﺄﺧﻴﺮ‬
‫ﻛﻨﺸﻲ« )‪ ،(۱۳۸۷‬ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻭ ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳ‪‬ﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺳﭙﻬﺮﻱ‪ ،‬ﻧﻴﻤـﺎ ﻭ ﭘـﺮﻭﻳﻦ ﺍﻋﺘﺼـﺎﻣﻲ‬
‫ﺭﺍ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﻗﺒﺎﺩﻱ ﻭ ﻫﺎﺗﻔﻲ ﺩﺭ »ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﻭ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺩﻳﺪﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻃﺎﻫﺮﻩ ﺻﻔﹼﺎﺭﺯﺍﺩﻩ« )‪ ،(۷۰ -۳۹ :۱۳۸۸‬ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﻃـﺎﻫﺮﻩ ﺻـﻔﹼﺎﺭﺯﺍﺩﻩ‪ ،‬ﭘﺮﺩﺍﺧﺘـﻪﺍﻧـﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺯﻣﻴﻨﺔ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﮐﹼﻠﻲ ﺩﺭ »ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭﺍﻗﻌـﺔ ﺩﻗـﻮﻗﻲ« )‪ (۳۴ -۴ :۱۳۸۶‬ﻭ »ﺍﺯ ﺍﺷـﺎﺭﺕﻫـﺎﻱ ﺩﺭﻳـﺎ‬
‫)ﺑﻮﻃﻴﻘﺎﻱ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺩﺭ ﻣﺜﻨـﻮﻱ(« )‪ ،(۱۵۴ -۱۴۲ :۱۳۸۹‬ﺍﻳـﻦ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻈـﺮ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﮐـﺮﺩﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻘﺎﻟﺔ »ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻳﺖﮔﺮﻱ ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺩﻗـﻮﻗﻲ« )ﺍﻣﻴـﺮﻱ ﺧﺮﺍﺳـﺎﻧﻲ ﻭ ﺣﺴـﻴﻨﻲ‬
‫ﺳـﺮﻭﺭﻱ‪ (۶۲ -۴۳ :۱۳۸۶ ،‬ﺑـﺎ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﻳـﺎﺕ ﺳـﺎﺧﺘﺎﺭﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺑــﻪ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺍﻳـﻦ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘـﻪﺍﻧــﺪ ﻭ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻘﺎﻟﺔ »ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺍﺯ ﻣﺜﻨﻮﻱ« )ﻧﻮﺭﻭﺯﭘﻮﺭ ﻭ ﺟﻤﺸﻴﺪﻳﺎﻥ‪ ،(۲۸ -۹ :۱۳۸۷ ،‬ﺍﻳـﻦ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ‬
‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﮐـﻪ ﻧﮕﺎﺭﻧـﺪﮔﺎﻥ ﺍﻃﹼـﻼﻉ ﺩﺍﺭﻧـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻃـﻮﺭ‬
‫ﻧﻈﺎﻡﻣﻨﺪ ﻭ ﺧﺎﺹ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷـﻌﺮ ﺳـﻨﹼﺘﻲ ﻭ ﻋﺮﻓـﺎﻧﻲ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﺸـﺪﻩ ﻭ‬
‫ﺟﺎﻱ ﺧﺎﻟﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﻧﻘﺪ ﺍﺩﺑﻲ ﻧﻮ‪ ،‬ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ .۳‬ﺧﻼﺻﺔ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻧﺜﺮ‬

‫ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻋﺎﺭﻓﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﻫﻞ ﺳﻔﺮ‪ .‬ﺍﻭ ﺷﻴﻔﺘﺔ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑـﻪ ﺩﻟﻴـﻞ ﺩﻝﺑﺴـﺘﻪ ﻧﺸـﺪﻥ‪ ،‬ﻫـﻴﭻﮔـﺎﻩ ﻣـﺪ‪‬ﺕ‬
‫ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺴﮑﻦ ﻧﻤﻲﮔﺰﻳﻨﺪ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺁﻥﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﻭ ﺩﻝﺳﻮﺯ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬
‫ﺍﺯ ﺩﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺮ ﮐﻨﺎﺭ ﻧﮕﻪ ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺳـﻔﺮ‪ ،‬ﻫـﺪﻑ ﺧـﻮﺩ ﺭﺍ ﻃﻠـﺐ ﺧﺎﺻـﺎﻥ ﺣـﻖ ﻭ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﻭ ﺩﻳﺪﻥ ﺍﻧﻮﺍﺭ ﻳﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺸﺮ ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ‪ ،‬ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ‬
‫ﺳﻴﺮﻱ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻱ ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﮔﺎﻡ ﻣﻲﻧﻬﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﺭﻳﺎﮐﻨﺎﺭ‪ ،‬ﻫﻔﺖ‬
‫ﺷﻤﻊ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﮏﺑﺎﺭﻩ ﻳﮑﻲ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺑﺎﺭ ﺍﺯ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻪ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ ﻭ ﻫﻔﺖ ﺷﻌﻠﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺩ ﻣﺒﺪ‪‬ﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺩﺭ ﻫﻴﺄﺕ ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ ﭼﻬﺮﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﻣـﻲﮐﻨﻨـﺪ‪.‬‬
 ‫‪ / ۷۲‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺩﻗﻮﻗﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪﻫـﺎ ﺩﺭ ﺳـﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳـﺎ‪ ،‬ﻳﮑﺒـﺎﺭﻩ ﺑﻴﺎﺑـﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ ﺑـﺎ ﻣﺮﺩﻣـﺎﻧﻲ ﺳـﺮﮔﺮﺩﺍﻥ ﻭ‬
‫ﺗﺸﻨﻪﮐﺎﻡ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭﺧﺘﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺑﺮﻣﻲﺁﻭﺭﻧﺪ ﮐﻪ »ﺳﻮﻱ ﻣﺎ ﺁﻳﻴﺪ«؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﮐﺴﻲ ﻧـﻪ ﺩﺭﺧﺘـﺎﻥ ﺭﺍ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﺪ ﻭ ﻧـﻪ‬
‫ﺁﻭﺍﻳﻲ ﻣﻲﺷﻨﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﺁﺩﻣﻴﺎﻥ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﮐـﻪ ﻣـﻲﺗﻮﺍﻧﻨـﺪ ﺩﺭﺧـﺖﻫـﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳـﻮﻱ ﺩﻳﮕـﺮﺍﻥ ﻣﺠﻨـﻮﻥ‬
‫ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﺑﺎﺯ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻏﻴـﺮ ﻣﻨﺘﻈـﺮﻩ‪ ،‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﺎﺑـﺎﻥ ﺑـﻪ ﺳـﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳـﺎ ﻣـﻲﺭﺳـﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺳﺎﺣﻞ‪ ،‬ﺁﻥ ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ‪ ،‬ﭘﻲﺩﺭﭘﻲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﻫﻔﺖﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﺯ ﻣـﻲﺍﻳﺴـﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧـﺔ‬
‫ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﺒﺪ‪‬ﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺎ ﺣﻴﺮﺕ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﮐﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺳﻼﻡ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺎﻣﺶ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻭ ﺳﻼﻡ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮐﺠﺎ ﻣـﻲﺩﺍﻧﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺷﺮﺍﻓﻲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺿﻤﻴﺮ ﺍﻭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﻲﺍﺵ ﺭﺍ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻋﺎﺭﻓﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﺳﺮﺍﺭ ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﺑﺎﺧﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻣﺖ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻨﺪ ﻭ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﮔﺰﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧـﺔ‬
‫ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ؛ ﮐﺸـﺘﻲﺍﻱ ﺩﺭ ﺑﻨـﺪ ﺍﻣـﻮﺍﺝ ﺳـﻬﻤﮕﻴﻦ ﺍﻳـﻦﺳـﻮ ﻭ ﺁﻥﺳـﻮ ﮐﺸـﻴﺪﻩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﮐﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﺑﻴﻢ ﻣﻮﺝ ﻭ ﻣﺮﮒ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻥ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺠﺎﺕ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﻋﺎ ﻣﻲﮐﻨـﺪ‬
‫ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻧﻤﺎﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﮐﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎﮐﻨﺎﺭ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﻋﺎﻱ ﭼﻪ ﮐﺴﻲ‬
‫ﺍﻫﻞ ﮐﺸﺘﻲ ﺭﺍ ﺭﻫﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺭﻭﻱ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﺛﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺳﺎﻝﻫـﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺁﺭﺯﻭﻱ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺭﻭﻱ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺍﻧﺪﻭﻩ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ )‪.(۱۹۲۴ -۲۳۰۵ /۳‬‬

‫‪ .۴‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﺭﻭﻳﮑﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬

‫ﺑﺎ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺖﮔـﺮﺍ )‪ (Sémiologie‬ﻭ ﭘﺴﺎﺳـﺎﺧﺖﮔـﺮﺍ )‪‬ﺍﺣﻤـﺪﻱ‪ ،(۳۷-۱۱ :۱۳۸۸،‬ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﮑﺮﺩ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﻛﻲ ﺍﻧﺴـﺎﻥ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧـﺪ‬
‫ﻣﻲﺯﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺖﮔﺮﺍﻱ ﺳﻮﺳﻮﺭﻱ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻣـﺪﻟﻮﻝ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄـﻪﺍﻱ ﺑـﺪﻭﻥ ﺣﻀـﻮﺭ ﻋﺎﻣـﻞ ﺍﻧﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﺍﺳﺖ )ﺷﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﻭﻓﺎﻳﻲ‪ .(۱ :۱۳۸۸ ،‬ﺩﺭ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻣـﻮﺭﺩ ﻧﻈـﺮ »ﭘـﻲﻳـﺮﺱ« )‪ ،(Peirce‬ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻣـﺪﻟﻮﻝ‪،‬‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺭﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺍﹸﺑﮋﻩ ﻳـﺎ ﻣـﻮﻗﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺭﻭﺑﻪ ﺭﻭ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﺗﺼﻮ‪‬ﺭ ﺫﻫﻨﻲ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺑﮋﻩ‪ ،‬ﺍﺯ ﺯﺍﻭﻳﺔ ﺩﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺳﻮﮊﻩ ﺻـﻮﺭﺕ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺣﻀﻮﺭﻱ ﺯﻧﺪﻩ ﻗﺎﻳﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﻧﮕﺎﻩ ﻭ ﺯﺍﻭﻳﺔ ﺩﻳﺪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻢ ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪﻱ ﺩﻳﻨﺎﻣﻴـﮏ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﻫﻨﻮﺯ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺍﻟﻒ( ﺑـﺮﺍﻱ ﺟﺴـﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥﺟﺎ ﻫﻤﺔ ﻓﻌ‪‬ﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴـﺮﺩ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕـﺎﻫﻲ ﺩﻳـﺪﻩ ﻧﺸـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ؛‬
‫ﺏ( ﻏﻴﺎﺏ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺭﺯﺷﻲ؛ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮐﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻥ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﻌﻨـﺎ ﻫـﻴﭻ ﻫﻮﺷـﻤﻨﺪﻱ ﻗﺎﺋـﻞ ﺑـﻮﺩ )ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪،‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۷۳ /‬‬

‫‪ :۱۳۸۸‬ﺍﻟﻒ ‪» .(۴۱-۴۰‬ﻳﻠﻤﺰﻟﻒ« )‪ ،(Hjelmslev‬ﻧﻈﺮﻳ‪‬ﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ »ﺳﻮﺳﻮﺭ« )‪ (Saussure‬ﺭﺍ ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻣـﻲ‪-‬‬

‫ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺩﺍﻝ ﻭ ﻣﺪﻟﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﺩﻭ ﺳﻄﺢ ﺑﻴـﺎﻥ ﻭ ﻣﺤﺘـﻮﺍ ﺭﺍ ﻣـﻲﻧﺸـﺎﻧﺪ ﻭ ﺑـﺎ ﺍﻋﺘﻘـﺎﺩ ﺑـﻪ ﺣﻀـﻮﺭ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﺳﻴ‪‬ﺎﻝ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ )ﺷﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﻭﻓـﺎﻳﻲ‪ .(۲ :۱۳۸۸ ،‬ﻗﺎﺋـﻞﺷـﺪﻥ ﺑـﻪ ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ‬
‫ﻣﻴﺎﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﻣﺤﺘﻮﺍ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﻠﻤﺰﻟﻒ ﺁﻥ ﺭﺍ »ﻧﻘﺶ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ« ﻣـﻲﻧﺎﻣـﺪ ﮐـﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﺁﻥ‪ ،‬ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺯﺍﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻣﻲﺷـﻮﺩ )ﻧﻘـﻞ ﺍﺯ‪ :‬ﺳـﺠﻮﺩﻱ‪» .(۹ -۱۹۸ :۱۳۸۷،‬ﺁﻟﮋﻳـﺮﺩﺍﺱ ﮊﻭﻟـﻴﻦ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣـﺎﺱ« ) ‪A.J.‬‬
‫‪ ،(Greimas‬ﺍﺯ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﻳﻠﻤﺰﻟﻒ ﺍﻟﮕﻮ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺁﻥﻫـﺎ‪ ،‬ﺍﻟﺒﺘـﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻧﻮﻉ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺁﻥ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﺔ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺳـﺎﺧﺖﮔـﺮﺍ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳـﻲ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓـﺮﺍﻫﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬
‫)ﺷﻌﻴﺮﻱ)ﺍﻟﻒ(‪ .(۴۳ :۱۳۸۸ ،‬ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻭ ﺭﻭﻱ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛـﺎﺭﻛﺮﺩﻱ ﺣﺴ‪‬ـﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﻛـﻲ ﻣـﻲﺑﺨﺸـﺪ ﻭ ﺑـﺎ‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﺳـﻴ‪‬ﺎﻝ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ )ﺷـﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﻭﻓـﺎﻳﻲ‪ .(۴ :۱۳۸۸،‬ﺩﻳـﺪﮔﺎﻩ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﻛﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﺩ )ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪،‬‬
‫‪ .(۷۰ :۱۳۸۶‬ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻱ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ ﺳـﺎﺯﻩ‪-‬‬
‫ﺍﻱ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫‪ .٥‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﻲ ﺭﺍ ﻣـﻮﺭﺩ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗـﺮﺍﺭ ﻣـﻲﺩﻫـﺪ ﮐـﻪ ﻫﻤـﺔ ﺁﻥﻫـﺎ ﺩﺭ‬
‫ﺗﻨﺶﭘﺬﻳﺮﻱ ﻭ ﺳﻴ‪‬ﺎﻝﺑﻮﺩﻥ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺍﺷﺘﺮﺍﮎ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﮑﻴـﻪ ﺑـﺮ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪﻫﺎﻱ‬
‫ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺘﻲ ﻭ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ‪ ،‬ﻧﺸـﺎﻥ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺑﺎ ﻳﺎﺭﻱﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸـﻲ‪ ،‬ﺑﺨـﻮﺑﻲ ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪﻫﺎﻱ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﮐﺮﺩ‪.‬‬
‫‪ ۱ .۵‬ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬
‫»ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ« )‪ (carré sémiotique‬ﺭﺍ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۱۲۷ :۱۳۸۸ ،‬ﺑﻨـﺎ‬
‫ﺑﺮ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ »ﮊﻭﺯﻑ ﻛﻮﺭﺗﺰ« )‪ ،(Courtés‬ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎﺯﻧﻤﻮﺩ ﺩﻳـﺪﺍﺭﻱ ﻭ ﻭﺍﺿـﺢ ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻟـﻪﺍﻱ‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﺳﺖ« )ﻧﻘﻞ ﺍﺯ‪ :‬ﻫﻤﺎﻥ‪(۱۲۶ ،‬؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺁﻥﭼﻪ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺯﻧﻤﻮﺩﻱ ﺭﺍ ﻣﻴﺴ‪‬ﺮ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺔ‬
‫ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﺔ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﭘﻮﻳﺎﻱ ﮐﻼﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ »ﻣﻘﻮﻟﻪ«ﺍﻱ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻟﻪ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﺩﻭ ﻭﺍﮊﻩﺍﻱ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻘﺎﺑﻠﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﺩﻭ‬
‫ﻭﺍﮊﻩ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺗﻘﺎﺑﻠﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﻳﮑﻲ‪ ،‬ﺣﻀﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺩﺍﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ؛ ﻫﻤـﺎﻥﻃـﻮﺭ ﮐـﻪ ﻓﻘـﺪﺍﻥ‬
 ‫‪ / ۷۴‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﻳﮑﻲ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺭﺩ )‪‬ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ ﻭ ﮐﻮﺭﺗﺰ‪ .(۳۳-۲۹ :۱۹۹۳ ،‬ﺯﺑﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻨﹼﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﻘﻮﻟـﻪ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ »ﺩﻭﺗﺎﻳﻲ« ﺩﺍﺷﺖ‪» .‬ﻳﺎﮐﻮﺑﺴﻮﻥ« )‪ (Jakobson‬ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻣﺪﺍﻓﻌﺎﻥ »ﺩﻭﺷﻘﹼﻲ«ﻫـﺎ )‪(Binarisme‬‬
‫ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﺗﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ :‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﻭ‪‬ﻝ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ )‪- a‬ﻭ ‪ (a‬ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗﻀﺎﺩﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ‪ ،‬ﻓﻘﺪﺍﻥ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺗﺸﮑﻴﻞﺩﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﻭﺗﺎﻳﻲﻫﺎﺳﺖ؛ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﻭ‪‬ﻡ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ )‪(a‬‬
‫ﻭ ﻏﻴﺮ )‪ (a‬ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‪ (a) ،‬ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﺑـﺮﻭﺯ‬
‫ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻣﻄﺮﺡﺷﺪﻥ ﻣﺴﺄﻟﺔ ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ »ﺑﻴﻨـﺎﻣﻘﻮﻟـﻪﺍﻱ« ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣـﺎﺱ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺳـﻮﻱ‬
‫ﭘﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺳﻮﻕ ﻣﻲﺩﻫﺪ )ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺷﻌﻴﺮﻱ‪.(۱۲۷ :۱۳۸۸ ،‬‬
‫ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﻗﻄﺐ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ‬
‫ﺗﺸﺒﻴﻪ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺩﻭ ﻗﻄﺐ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﺸﮑﻴﻞﺩﻫﻨﺪة ﻣﻘﻮﻟﺔ ﺍﺻﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺘﻀﺎﺩﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﮐـﺮﺩﻥ ﻫـﺮ ﻳـﮏ‬
‫ﺍﺯ ﻣﺘﻀﺎﺩﻫﺎ‪ ،‬ﺩﻭ ﻗﻄﺐ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﮔﺮﻭﻩ ﻧﻘـﺾ ﻣﺘﻀـﺎﺩﻫﺎ ﺧﻮﺍﻧـﺪ؛ ﺑـﺮﺍﻱ‬
‫ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﻮﻟﺔ »ﻣﺮﮒ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ«‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻧﻘﺾ ﻣﺮﮒ ﻭ ﻧﻘﺾ ﺯﻧـﺪﮔﻲ«‪ ،‬ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺍﻳﻦ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﻮﻉ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ :‬ﺍﻟـﻒ( ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﺗﻀـﺎﺩﻱ‬
‫)‪ (Relation de contrariété‬ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺘﻀﺎﺩﻫﺎ؛ ﻳﻌﻨـﻲ ﺑـﻴﻦ ﺩﻭ ﻗﻄـﺐ ﺑـﺎﻻﻳﻲ ﻣﺮﺑ‪‬ـﻊ ﻭﺟـﻮﺩ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪) :‬ﻣﺮﮒ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ(؛ ﺏ( ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﺗﻨﺎﻗﻀـﻲ )‪ (Relation de complémentarité‬ﮐـﻪ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻣﺘﻀﺎﺩ ﻭ ﻧﻔﻲ ﺁﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪) :‬ﻣـﺮﮒ ﻭ ﻧﻘـﺾ ﻣـﺮﮒ(؛ ﺝ( ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﺗﮑﻤﻴﻠـﻲ ) ‪Relation de‬‬
‫‪ (contradiction‬ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﻳﮏ ﻧﻔﻲ ﻣﺘﻀﺎﺩ ﻭ ﻭﺍﮊة ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺷـﻮﺩ‪) :‬ﻧﻘـﺾ ﻣـﺮﮒ ﻭ ﺯﻧـﺪﮔﻲ(‪ .‬ﺑـﺮ‬
‫ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺘﻀﺎﺩﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻫﺎ ﻭ ﻣﮑﻤ‪‬ﻞﻫﺎ ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴـﺮﺩ )ﺭ‪.‬ﮎ‪ .‬ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪:۱۳۸۸ ،‬‬
‫‪ .(۲۹ -۱۲۶‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺳـﻠﺒﻲ ﻭ ﺍﻳﺠـﺎﺑﻲ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﻧﺸـﺎﻥ ﺩﺍﺩ؛ ﻳﻌﻨـﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻧﻔـﻲ ﻣﻘﻮﻟـﺔ‬
‫ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺮﮒ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻧﻔﻲ ﻣﻘﻮﻟﺔ ﻣﺮﮒ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺳﻠﺒﻲ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺩﻭ ﻣﻘﻮﻟﺔ ﻣﺮﮒ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺍﻳﺠـﺎﺑﻲ ﻣـﺮﮒ ﻭ ﺯﻧـﺪﮔﻲ ﮐـﻪ ﻫﻤـﺎﻥ ﻣﺘﻀـﺎﺩ ﺗﺄﻳﻴـﺪﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ‪ ،‬ﺷـﮑﻞ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﺯﻳﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ‪:‬‬
‫ﻣﺮﮒ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﻧﻘﺾ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻧﻘﺾ ﻣﺮﮒ‬

‫ﺩﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐـﻪ »ﺳـﻔﺮ« ﺍﺳـﺖ؛ ﻃﻠـﺐ ﻭ‬
‫ﺳﻠﻮﮎ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﭘﻴﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ ﭼﻮﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﺭﻭﻧﺪ ﮐﻠﹼﻲ ﺷﻌﺮ ﺍﺯ ﺗﺤﻮ‪‬ﻟﻲ ﺣﮑﺎﻳـﺖ‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۷۵ /‬‬

‫ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﮐﻨﺶﮔﺮ )ﭘﻴﺮ ﻭﺍﺭﺳﺘﻪ= ﺩﻗﻮﻗﻲ( ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﻭ ﻃﻠﺐ ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﺳﻮﻕ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺟﺎ »ﭘﻴﺮ ﻭﺍﺭﺳﺘﻪ«‪،‬‬
‫ﮐﻨﺶﮔﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻓﺖﻫﺎﻱ ﺳﮑﻮﻥ ﻭ ﺳﻴﺮ ﺁﻓﺎﻗﻲ ﻭ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺁﮔﺎﻩ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺑـﻪ ﺁﻥ‪» ،‬ﻧـﻪ« ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ؛‬
‫ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻏﻴﺎﺏ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ﮐـــﻢ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺍﻧـــﺪﺭ ﺩﻫـــﻲ ﺍﻧـــﺪﺍﺧﺘﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻘـــﺎﻣﻲ ﻣﺴـــﮑﻨﻲ ﮐـــﻢ ﺳـــﺎﺧﺘﻲ‬
‫ﻋﺸــﻖ ﺁﻥ ﻣﺴــﮑﻦ ﮐﻨــﺪ ﺩﺭ ﻣــﻦ ﻓــﺮﻭﺯ‬ ‫ﮔﻔــﺖ ﺩﺭ ﻳــﮏ ﺧﺎﻧــﻪ ﮔــﺮ ﺑﺎﺷــﻢ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ‬
‫)‪(۳/۱۹۲۶ -۱۹۲۷‬‬
‫ﺩﻗــﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﺁﻏــﺎﺯ‪ ،‬ﻋﺎﻣــﻞ »ﺷﻮﹺﺷ ـﻲ« ﺑــﻪ ﺷــﻤﺎﺭ ﻣ ـﻲﺭﻭﺩ؛ ﺯﻳ ـﺮﺍ ﺍﺯ ﻧﻈــﺮ ﺭﻭﺣ ـﻲ ﺩﺭ ﻭﺿــﻌﻴﺖ »ﻧﻘﺼــﺎﻥ«‬
‫)‪ (Manqué‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ »ﻧﻘﺼﺎﻥ ﻣﻌﻨﺎ« )‪ ،(۱۹۸۷‬ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﮐﺜﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻃﺮﺡ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺼﺎﻧﻲ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﺷﻮﺩ )ﻧﻘﻞ ﺍﺯ‪ :‬ﻋﺒ‪‬ﺎﺳﻲ ﻭ ﻳﺎﺭﻣﻨﺪ‪ (۱۵۰ :۱۳۹۰ ،‬ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﻗﺼﹼﻪ ﺳﻌﻲ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺩﺭ »ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺗﺤﻮ‪‬ﻟﻲ« )‪ ،(Arcours narrative‬ﻭﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﻫـﺪ )ﻧﻘـﻞ ﺍﺯ ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪:۱۳۸۸،‬‬
‫‪ .(۷۹‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻣﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻓـﺮﺍ ﻣـﻲﺧﻮﺍﻧـﺪ‪ .‬ﺍﻭ‬
‫ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺗﺤﻮ‪‬ﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺮﺍﻕ )ﺳﮑﻮﻥ ﻭ ﻣﺎﻧﺪﻥ(‪» ،‬ﻧﻪ« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺔ ﻣﺆﻟﹼﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﻭ ﻳﮑﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎ‪ ،‬ﺗﺸـﺒﻴﻪ‬
‫ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺆﻟﹼﻔﻪﻫﺎ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫ﭼﺸــﻢ ﺍﻧــﺪﺭ ﺷــﺎﻩﺑــﺎﺯ ﺍﻭ ﻫــﻢﭼــﻮ ﺑــﺎﺯ‬ ‫ﺭﻭﺯ ﺍﻧــﺪﺭ ﺳــﻴﺮ ﺑ‪‬ــﺪ ﺷــﺐ ﺩﺭ ﻧﻤــﺎﺯ‬

‫ﻣﻨﻔــــﺮﺩ ﺍﺯ ﻣــــﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻧــــﻲ ﺍﺯ ﺩﻭﻱ‬ ‫ﻣﻨﻘﻄـــﻊ ﺍﺯ ﺧﻠـــﻖ ﻧـــﻲ ﺍﺯ ﺑـــﺪﺧﻮﻱ‬

‫ﺧــﻮﺵ ﺷــﻔﻴﻌﻲ ﻭ ﺩﻋــﺎﺍﺵ ﻣﺴــﺘﺠﺎﺏ‬ ‫ﻣﺸــﻔﻘﻲ ﺑــﺮ ﺧﻠــﻖ ﻭ ﻧــﺎﻓﻊ ﻫﻤﭽــﻮ ﺁﺏ‬
‫)ﻣﻮﻟﻮﻱ‪(۱۹۳۰ -۱۹۳۲ /۳ :۱۳۷۱ ،‬‬
‫ﺩﻗﻮﻗﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮐﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﻓﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﻭﺻﺎﻝ ﮔﺎﻡ ﺑـﺮ ﻣـﻲﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺑـﻪ ﺗﺼـﺮﻳﺢ ﺑـﻪ‬
‫ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﭼﻨﻴﻦ ﺳـﻔﺮﻱ ﺍﺷـﺎﺭﻩ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ‪) :‬ﻫﻤـﺎﻥ‪ .(۱۹۷۶-۱۹۷۸ /۳ ،‬ﺩﺭ ﺳـﻔﺮ ﺩﻗـﻮﻗﻲ‪» ،‬ﺳـﻴﺮ ﺟﺴـﻤﺎﻧﻪ«‪،‬‬
‫ﻳﮏﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﻲ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﻳـﻦ ﺳـﻔﺮ‪ ،‬ﮔﻮﻧـﻪﺍﻱ ﺗﺤـﻮ‪‬ﻝ ﻭ ﺗﮑﺎﻣـﻞ ﺍﻧﻔﺴـﻲ ﻭ ﺷﺨﺼـﻴﺘﻲ ﺍﺳـﺖ‪) :‬ﻫﻤـﺎﻥ‪،‬‬
‫‪ .(۱۹۸۱‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﻭ ﻣﻘﺼﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻔﺮﻱ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﻳﺪﻥ ﻧﻮﺭ ﺣﻖ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺸﺮ ﻭ‬
‫ﻭﺣﺪﺕ ﺩﺭ ﮐﺜﺮﺕ ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪» :‬ﮔﻔﺖ ﺭﻭﺯﻱ ﻣﻲﺷﺪﻡ ﻣﺸﺘﺎﻕﻭﺍﺭ‪/‬ﺗـﺎ ﺑﺒﻴـﻨﻢ ﺩﺭ ﺑﺸـﺮ ﺍﻧـﻮﺍﺭ ﻳـﺎﺭ« )ﻫﻤـﺎﻥ‪،‬‬
‫‪ .(۱۹۸۲‬ﺳﻴﺮ ﻭ ﺣﺮﮐﺖ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑـﻪ »ﺩﻳـﺪﺍﺭ ﻣـﺮﺩﺍﻥ ﺣـﻖ« ﻧﺎﻳـﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﭘﻴﺸﻮﺍﻱ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻥﻫـﺎ ﺍﺣﺴـﺎﺱ ﻳﮕـﺎﻧﮕﻲ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ‪) :‬ﻫﻤـﺎﻥ‪،‬‬
 ‫‪ / ۷۶‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫‪ .(۲۰۶۴‬ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕـﺮ ﺯﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎﻱ ﻏﻴـﺎﺏ‬
‫ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﭼﻨﺎﻥ ﻧﻤﺎﺯﻱ ﺑﺎ ﭼﻨﺎﻥ ﻫﻤﺮﺍﻫـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻴـﺎﻳﺶ ﺍﻫـﻞ ﮐﺸـﺘﻲ ﺩﺭ ﺣـﺎﻝ‬
‫ﻏﺮﻕ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﻲﺷﻨﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻫﺎﻳﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﻋﺎ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﺑـﺪﺍﻝ ﺑـﻪ ﺩﻋـﺎﻱ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﻭ ﺗـﻼﺵ ﺍﻭ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻀﺎ ﻭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺪﺍ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﻧﻤـﺎﺯ‬
‫ﺭﺍ ﺳﻼﻡ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟ‪‬ﻪ ﻏﻴﺎﺏ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺣﺴﺮﺕ ﻭ ﺣﻴﺮﺕ ﺍﺯ ﺳـﻔﺮ ﺑـﺎﺯ ﻣـﻲﮔـﺮﺩﺩ‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻧﻘﺾ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻫﻤﺮﺍﻫﻲ ﻭ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ‪ ،‬ﻓـﺮﺍﻕ ﻭ ﻏﻴـﺎﺏ ﺁﻥﻫﺎﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺮﺑ‪‬ـﻊ‬
‫ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺸﺎﻥﺩﺍﺩﻥ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫ﻭﺻﺎﻝ )ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺍﺑﺪﺍﻝ(‬ ‫ﻓﺮﺍﻕ)ﻏﻴﺎﺏ ﺍﺑﺪﺍﻝ(‬

‫ﻧﻘﺾ ﻓﺮﺍﻕ‬ ‫ﻧﻘﺾ ﻭﺻﺎﻝ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﺫﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮐﻠﹼﻲﺗﺮ ﻭ ﺟـﺎﻣﻊﺗـﺮ ﺑـﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪ ﺣﺮﮐـﺖ ﺩﻗـﻮﻗﻲ‬
‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫ﺳﻴﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﻘﺾ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻧﻘﺾ ﺳﻴﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬

‫‪ ۲ .۵‬ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ )‪ (Semiosphere‬ﺭﺍ ﺍﻭ‪‬ﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ »ﻳﻮﺭﻱ ﻟﻮﺗﻤﺎﻥ« )‪ ،(Juri Lotman‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪﺍﻱ‬
‫»ﺩﺭﺑﺎﺭة ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳـﻲ« )‪ ،(On the Semiosphere‬ﻣﻌﺮ‪‬ﻓـﻲ ﮐـﺮﺩ )ﮐﺎﮐـﻪﺧـﺎﻧﻲ‪ .(۲۲۱ :۱۳۹۰ ،‬ﻟﻮﺗﻤـﺎﻥ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﻓﻀﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ‪» ،‬ﻧﺸـﺎﻧﮕﻲ« )‪ (Semiosis‬ﻧـﺎﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺍﺯ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻫﺴﺘﻪ ﻭ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ )ﻫﺴﺘﻪ( ﻭ ﻓﻀﺎﻱ‬
‫ﻓﺮﺍﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ )ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ(‪ ،‬ﻣﺮﺯﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﺮﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﺘﺮﻫـﺎﻱ ﺗﺮﺟﻤـﻪﭘـﺬﻳﺮ ﺩﻭﺯﺑﺎﻧـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻣﺘﻦ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻳﺎ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕـﺮﻱ ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﮐـﻪ ﺑﻴـﺮﻭﻥ‬
‫ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ )‪‬ﻟﻮﺗﻤـﺎﻥ‪ .(۲۵۷ -۲۲۱ :۱۳۹۰،‬ﻟﻮﺗﻤـﺎﻥ ﺍﻳـﻦ ﺩﻳـﺪﮔﺎﻩ ﺭﺍ ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ ﺩﺭ‬
‫ﺣﻮﺯة »ﺗﺮﺟﻤﻪ« ﺑﻴﺎﻥ ﮐﺮﺩﻩ؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤـﻪ‪ ،‬ﻧﺸـﺎﻧﺔ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳـﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺑـﻪ ﺳـﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺩﻳﮕـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺍﺩﺑﻲ ﻭ ﻫﻨﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺍﺩﺑﻲ ﻭ ﻫﻨـﺮﻱ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕـﺎﻩ ﺍﺻـﻠﻲ ﺧـﻮﺩ ﺟـﺪﺍ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۷۷ /‬‬

‫ﺗﻼﻗﻲ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺣﻮﺯة ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻥﻃـﻮﺭ ﮐـﻪ ﻟﻮﺗﻤـﺎﻥ ﻧﻴـﺰ ﻣﻌﺘﻘـﺪ ﺍﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺩﺭﺑﺮﺩﺍﺭﻧﺪة ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﺳﭙﻬﺮﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻫﺮ ﮐﺪﺍﻡ‬
‫ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻫﻢ ﺩﺭ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻱ ﮔﻔﺖﻭﮔـﻮ ﺷـﺮﮐﺖ ﻣـﻲﮐﻨﻨـﺪ )ﻧﻘـﻞ ﺍﺯ‪ :‬ﮐﺎﮐـﻪﺧـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫‪ .(۲۲۲ :۱۳۹۰‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻱ ﺩﻭﺗﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﻧـﻪ ﺩﺭ ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﺎ ﻫـﻢ؛‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻭﺭﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻱ ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴ‪‬ــﺖ ﺑــﺎﻻﻱ ﺟﺎﻧﺸــﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻛــﺎﺭﻛﺮﺩ ﻧﺸــﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣــﻲﺩﻫﻨــﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﻨﺒــﺔ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑــﻪ ﺳــﻮﻱ ﺟﻨﺒــﺔ‬
‫ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺳﻮﻕ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ‪ ،‬ﺳﻴﺎﻝﺑﻮﺩﻥ ﻣﻌﻨﺎ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻫﺎﺗﻔﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭة ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ )‪‬ﻫﺎﺗﻔﻲ‪ ،(۷۰-۱۶۹ :۱۳۸۸ ،‬ﻫﺮ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ ﺗﺮﺳـﻴﻢﻛﻨﻨـﺪﺓ‬
‫ﺳﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﺗﺮﺍﺳﭙﻬﺮﻱ ﻣﻲﺳﺎﺯﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﻲﮐﻨﺸﻲ ﻣﺮﺣﻠـﺔ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻟﻮﺗﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺤﻞﱢ »ﮔﻔﺖﻭﮔﻮﻳﻲ« )ﻟﻮﺗﻤﺎﻥ‪ (۳۸ :۱۹۹۹ ،‬ﭘﺎﻳﺎﻥﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺩﺍﻧﺴﺖ‪ .‬ﺳﭙﻬﺮ‬
‫ﺍﻭ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺩﻭ‪‬ﻡ ﺑﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﮐﻨﺸﻲ ﻭ ﺳﭙﻬﺮ ﮐﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺁﺧﺮ ﺑﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﺷﻮﹺﺷﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻘﻴﺪة ﻟﻮﺗﻤﺎﻥ )ﻫﻤﺎﻥ‪» ،(۳۷ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﻭ ﺟﺎﺑـﻪﺟـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺳـﻮﻱ ﻧﻘﻄـﻪﺍﻱ ﻣﺮﮐـﺰﻱ ﺷـﮑﻞ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ ﮐـﻪ ﺭﺍﺯ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻧﻈﺎﻡﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ«‪ .‬ﻣﮑﺎﻥ ﺑﻲﮐﻨﺸﻲ‪ ،‬ﻣﮑﺎﻧﻲ ﺍﺳـﺖ ﮐـﻪ ﮐـﻨﺶﮔـﺮﺍﻥ‬
‫ﺁﻥ‪ ،‬ﺧﻨﺜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﮐﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﻢﮐﻨﻨﺪة ﮐﻨﺶﮔﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ »ﻗﺎﺩﺭ ﺍﺳﺖ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺯﻳﺴـﺘﻲ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﻧﻘﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ« )ﮐﻮﺭﺗﺰ‪ .(۸ :۱۹۹۷ ،‬ﺍﻳﻦ ﮐﻨﺶﮔـﺮ ﺳـﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠـﺔ ﻧﻬـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﮐﻨﺶ‪ ،‬ﺑﺎ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮﻱ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍﻱ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻫﻤﮕﺎﻥ‪ ،‬ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺳﭙﻬﺮ‪ ،‬ﺳﭙﻬﺮﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﻢﮐﻨﻨﺪة ﺳﻪ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ‬
‫ﻧﻮﻉ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ ﭼﻮﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺩﺍﺋﻢ ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ »ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ‪،‬‬
‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺍﺭﺯﺵ ﮐﻤ‪‬ﻲ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺮﻳـﺰ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﻣﮑـﺎﻥ‪،‬‬
‫ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﮐﻨﺶ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﻮﺯة ﺩﻭ‪‬ﻡ‪» ،‬ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﻲ ﺧﺎﺹ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﮑﺎﻥ ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﻣﮑﺎﻥ ﻭﺍﺳﻄﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻭﺿﻌﻴﺘﻲ‬
‫»ﺑﻴﻨﺎﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ« ﺭﺍ ﺷﮑﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻥ ﺑﺮﺗﺮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ‪» ،‬ﻣـﻦﹺ«‬
‫ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻱ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺩﻭﺳﻮﻳﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ :‬ﺩﺭ ﻳﮏ ﺳﻮ‪ ،‬ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻋﺎﺩﺕ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻮﻳﻲ ﺩﻳﮕﺮ‬
 ‫‪ / ۷۸‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﻼ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﮑﺎﻥ ﻭﺍﺳﻄﻪﺍﻱ ﻣﺮﺯ ﺑـﻴﻦ ﺩﻭ ﻧـﻮﻉ ﺳـﻴﺮ ﻭ ﺳـﻔﺮ ﺍﺳـﺖ‪ :‬ﺳـﻴﺮ‬
‫ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ )ﺁﻓﺎﻗﻲ( ﻭ ﺳﻴﺮ ﺟﺎﻧﻲ )ﺍﻧﻔﺴﻲ(‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺎ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﺟﺎﻧﻲ ﺭﻭﻱ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺮ‪ ،‬ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻳﺎ ﺩﺭﺍﺯ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍﻩ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺮ‪ ،‬ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﮑﺎﻥ ﻭ ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﺗﺤﻮ‪‬ﻝ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺍﻧﻔﺴﻲ‬
‫ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﺎﻟﮏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻟﻘﺎﻱ ﺣﻖ ﻣﻲﺭﺳﺎﻧﺪ‪ .(۳/۱۹۷۳-۱۹۸۴) :‬ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺳﻮ‪‬ﻡ‪،‬‬
‫ﺳﭙﻬﺮﻱ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﻱ ﮐﻴﻔﻲ ﻭ ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺠﺎﻝ ﺑﺮﻭﺯ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﮑﺎﻧﻲ‪» ،‬ﻣﻦﹺ«‬
‫ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ ﺑﻪ »ﻣﻦﹺ« ﻋﺎﺭﻑ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ‪» ،‬ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ ﺑـﺎ ﭘﺸـﺖ ﺳـﺮ‪-‬‬
‫ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﮐﻨﺸﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﺷﻮﹺﺷﻲ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﻨﺶﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺳﻴﺮ ﺟﺴـﻤﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﻣـﻲ‪-‬‬
‫ﮔﺬﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺤﻮ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺷﻮﹺﺷﻲ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﺎﺻﹼﻲ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﻭﺯ ﻣﻲﺩﻫـﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» :‬ﺗﻮ ﻣﺒﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﭘﺎﻱﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺯﻣﻴﻦ‪ /‬ﺯﺁﻧـﮏ ﺑـﺮ ﺩﻝ ﻣـﻲﺭﻭﺩ‪،‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻳﻘﻴﻦ« )ﻣﻮﻟﻮﻱ‪(۱۹۷۶ /۳ :۱۳۷۱ ،‬؛ »ﺍﺯ ﺭﻩ ﻭ ﻣﻨﺰﻝ ﺯ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻭ ﺩﺭﺍﺯ‪ /‬ﺩﻝ ﭼﻪ ﺩﺍﻧﺪ ﮐﻮﺳـﺖ ﻣﺴـﺖ ﺩﻝ‪-‬‬
‫ﻧﻮﺍﺯ»)ﻫﻤﺎﻥ‪(۱۹۷۷ ،‬؛ »ﺁﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﻭ ﮐﻮﺗﻪ ﺍﻭﺻﺎﻑ ﺗﻦ ﺍﺳﺖ‪ /‬ﺭﻓﺘﻦ ﺍﺭﻭﺍﺡ‪ ،‬ﺩﻳﮕﺮ ﺭﻓﺘﻦ ﺍﺳﺖ« )‪(۳/۱۹۷۸‬؛ »ﻣﻲ‪-‬‬
‫ﺭﻭﺩ ﺑﻲﭼﻮﻥ ﻧﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﭼﻮﻥ« )‪ .(۳/۱۹۸۱‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﭼﻨـﻴﻦ ﺗﺤـﻮ‪‬ﻟﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﮔـﺎﻡ ﻧﻬـﺎﺩﻥ ﺩﺭ ﻋﺮﺻـﺔ‬
‫ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮﻱ‪ ،‬ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳﺘﺤﺎﻟﺔ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ »ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﻣﻤﺘﺎﺯ« ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳـﭙﻬﺮﻫﺎﻱ ﺳـﻪﮔﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﻭ ﺩﻭ ﮔﻮﻧـﺔ‬
‫ﺣﻀﻮﺭ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ‪ :‬ﺣﻀﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺣﻀﻮﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻱ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺎ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻋﻴﻨﻲ ﮐﺎﻣﻼﹰ ﻗﻄﻊ ﻧﺸﺪﻩ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺍﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫـﺎ ﺍﺯ ﻣﻘـﺎﻡ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﮑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﺷـﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﺩﻳﮕـﺮ‬
‫ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻥﻫـﺎ ﻭ ﺩﻋـﺎ ﻭ ﺷـﻔﺎﻋﺖ ﺑـﺮﺍﻱ‬
‫ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺣـﺬﺭ ﻣـﻲﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻫﻤـﻴﻦ ﺩﻧﻴـﺎ ﻭ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒـﻲ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ‬
‫ﻧﻮﻉ ﺍﻭ‪‬ﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻳﻢ‪ ،‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ »ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ ﻳﺎ ﮐـﻨﺶﮔـﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﺠﺮﺑـﺔ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﺁﻓـﺖﻫـﺎﻱ‬
‫ﺳﮑﻮﻥ ﻭ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﻣﻨﺰﻝ‪ ،‬ﺁﮔﺎﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺳﮑﻮﻥ ﻭ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺳـﺒﺐ ﮔﺮﻓﺘـﺎﺭﻱ ﺍﻧﺴـﺎﻥ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺑﺎﺯ ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‪.(۳/۱۹۲۶-۱۹۲۷) :‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۷۹ /‬‬

‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺍﹸﺑﮋة ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﺟﻠﻮﻩﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﺑـﺪﺍﻝ(‪ ،‬ﭘﺪﻳـﺪﺍﺭ ﻧﺸـﺪﻩ‪ ،‬ﺯﻳـﺮﺍ »ﮔﺴﺴـﺘﻲ«‬
‫ﺍﺗﹼﻔﺎﻕ ﻧﻴﻔﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ‪» ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺴﺴﺘﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ ﺗـﺎ ﺍﹸﺑـﮋة ﺯﻳﺒـﺎﻳﻲﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺧـﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻤـﺔ‬
‫ﻭﺟﻮﻩ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﺳﺎﺯﺩ« )ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ‪ .(۴۱ :۱۳۸۹ ،‬ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺩﻭ‪‬ﻡ‪ ،‬ﮐﻨﺶﮔﺮ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺴﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﮑـﺮﺍﺭﺍﻱ‬
‫ﺳﮑﻮﻥ ﻭ ﻣﺎﻧﺪﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴـﺪﺍﺭﻱ ﺯﻳﺒـﺎﻳﻲﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺳـﺖ ﭘﻴـﺪﺍ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﺁﻥ‪ ،‬ﺍﺯ ﺣﻀـﻮﺭﻱ ﺣﺴ‪‬ـﻲ‪-‬‬
‫ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﻭ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻮﻻﻧﺎ‪ /‬ﺭﺍﻭﻱ‪ ،‬ﺍﺯ ﺳﻔﺮ ﻭ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ )ﻣﻮﻟﻮﻱ‪ ،(۱۹۲۵ -۱۹۳۰ /۳ :۱۳۷۱ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣـﻲﺩﻫـﺪ ﮐـﻪ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻭﺿـﻌﻴﺖ ﮐﻨﺸـﻲ ﺧـﻮﺩ‬
‫ﺭﺿﺎﻳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﺖ »ﻣﻨﻘﻄـﻊ ﺍﺯ ﺧﻠـﻖ ﻧـﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺑﺪﺧﻮﻱ‪ /‬ﻣﻨﻔﺮﺩ ﺍﺯ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﻱ» )ﻫﻤﺎﻥ‪ ،(۱۹۳۱ ،‬ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﻳـﻦ »ﺗﮑﺎﻧـﺔ ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ«‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻭ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ »ﮔﺴﺴﺘﻲ« ﺍﺗﹼﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺴﺴﺖ‪ ،‬ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ‬
‫ﮔﺬﺭ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﻀﻮﺭ‪ ،‬ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺣﺮﮐﺘـﻲ ﻓـﺮﺍ‬
‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺪﺍﺭﻱ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﺪﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮﻱ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻃﺎﻟــﺐ ﺧﺎﺻــﺎﻥ ﺣــﻖ ﺑــﻮﺩﻱ ﻣــﺪﺍﻡ‬ ‫ﺑـــﺎ ﭼﻨـــﻴﻦ ﺗﻘـــﻮﻱ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﺩ ﻭ ﻗﻴـــﺎﻡ‬
‫ﮐـــﻪ ﺩﻣـــﻲ ﺑـــﺮ ﺑﻨـــﺪة ﺧﺎﺻـــﻲ ﺯﺩﻱ‬ ‫ﺩﺭ ﺳـــﻔﺮ ﻣﻌﻈـــﻢ ﻣـــﺮﺍﺩﺵ ﺁﻥ ﺑ‪‬ـــﺪﻱ‬
‫)ﻣﻮﻟﻮﻱ‪(۱۹۴۵ -۱۹۴۶ /۳ :۱۳۷۱ ،‬‬
‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺩﻭ‪‬ﻡ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭﻱ ﺷﻮﹺﺷﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺍﺟﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﭙﻬﺮ‪ ،‬ﮐﻨﺶﮔﺮ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺭﻭﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﻀـﻮﺭ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺭﺍ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫ﺑـــﻲﺧﺒـــﺮ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺣﻴـــﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻟـــﻪ‪...‬‬ ‫ﺳــﺎﻝ ﻭ ﻣــﻪ ﺭﻓــﺘﻢ ﺳــﻔﺮ ﺍﺯ ﻋﺸــﻖ ﻣــﺎﻩ‬
‫ﺯﺁﻧــﮏ ﺑــﺮ ﺩﻝ ﻣــﻲﺭﻭﺩ ﻋﺎﺷــﻖ ﻳﻘــﻴﻦ‬ ‫ﺗــﻮ ﻣﺒــﻴﻦ ﺍﻳــﻦ ﭘــﺎﻱﻫــﺎ ﺭﺍ ﺑــﺮ ﺯﻣــﻴﻦ‬
‫ﺩﻝ ﭼـﻪ ﺩﺍﻧـﺪ ﮐﻮﺳــﺖ ﻣﺴـﺖ ﻭ ﺩﻝﻧــﻮﺍﺯ‬ ‫ﺍﺯ ﺭﻩ ﻭ ﻣﻨــــــﺰﻝ ﺯ ﮐﻮﺗــــــﺎﻩ ﻭ ﺩﺭﺍﺯ‬
‫ﺭﻓـــﺘﻦ ﺍﺭﻭﺍﺡ ﺩﻳﮕـــﺮ ﺭﻓـــﺘﻦ ﺍﺳـــﺖ‬ ‫ﺁﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﻭ ﮐﻮﺗــﻪ ﺍﻭﺻــﺎﻑ ﺗــﻦ ﺍﺳــﺖ‬
‫)ﻫﻤﺎﻥ‪(۱۹۷۴ -۱۹۷۹ /۳ ،‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺳﻴﺮ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ :‬ﺳﻴﺮ ﺟﺴـﻤﺎﻧﻲ ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎﻱ ﭘـﺎ ﻭ ﺳـﻴﺮ ﺟـﺎﻧﻲ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺩﻝ؛ ﺍﻭ‪‬ﻟﻲ ﮐﻨﺸﻲ ﻭ ﺩﻭ‪‬ﻣﻲ ﺷﻮﹺﺷﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺟﺎ ﺑﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﮔﺴﺴـﺖ ﻭ ﺍﻧﻔﺼـﺎﻝ ﻧﻴـﺰ ﻣﻮﺍﺟـﻪ ﻫﺴـﺘﻴﻢ؛‬
‫ﮔﺴﺴﺖ ﺍﺯ ﺟﺴﻢ ﻭ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﮐﻪ ﺣﻀﻮﺭﻱ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﺎ ﺩﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﮐـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﺣﻀـﻮﺭ‬
‫ﺍﻳﺪﻩﺁﻝ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﮑﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﺍﺯ ﻭ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑـﻮﺩﻥ ﺳـﻔﺮ‪ ،‬ﻣﻄـﺮﺡ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ؛‬
 ‫‪ / ۸۰‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺯﻳﺮﺍ ﻧﻮﻋﻲ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺸﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻨﺶﮔﺮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺳﻴﺮ ﺟﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺳـﻴﺮ‬
‫ﺷﻮﹺﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺮ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﮑﺎﻥ ﺑﻪ ﮐﻨﺎﺭﻱ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻭ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺑـﺎ ﺣﺎﻟـﺖ ﺩﺭﻭﻧـﻲ ﻣﻮﺍﺟـﻪ ﺍﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮﮊﻩ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﻭ ﮐﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﻏﻴﺮ ﮐﻨﺸﻲ ﻭ ﺷﻮﹺﺷﻲ ﻳﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻭ‬
‫ﻧﻮﺳﺘﺎﻟﮋﻱ‪ ،‬ﮔﺎﻡ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺟﺪﻳـﺪ‪ ،‬ﺷـﻮﹺﺵﮔـﺮ‪ ،‬ﺍﺯ ﺣﻀـﻮﺭﻱ ﺩﻳﮕـﺮ ﺳﺮﺷـﺎﺭ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺭ‪‬ﺧﺪﺍﺩﻱ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻧﻮ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺣﻀﻮﺭ‪ ،‬ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪﺍﻱ ﻣـﻲﺭﺳـﺎﻧﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲﺭﻭﺩ ﺑـﻲﭼـﻮﻥ ﻧﻬـﺎﻥ ﺩﺭ ﺷـﮑﻞ ﭼـﻮﻥ‬ ‫ﺳــﻴﺮ ﺟﺴــﻤﺎﻧﻪ ﺭﻫـــﺎ ﮐــﺮﺩ ﺍﻭ ﮐﻨـــﻮﻥ‬
‫ﺗـــﺎ ﺑﺒﻴـــﻨﻢ ﺩﺭ ﺑﺸـــﺮ ﺍﻧـــﻮﺍﺭ ﻳـــﺎﺭ‬ ‫ﮔﻔـــﺖ ﺭﻭﺯﻱ ﻣـــﻲﺷـــﺪﻡ ﻣﺸـــﺘﺎﻕﻭﺍﺭ‬
‫)ﻣﻮﻟﻮﻱ‪(۱۹۸۱ -۱۹۸۲ /۳ :۱۳۷۱ ،‬‬
‫ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺳﻮ‪‬ﻡ‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ )ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ(‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎ ﻫﺴـﺘﻴﻢ‪ :‬ﻫﻔـﺖ‬
‫ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺷﻤﻊ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺷﻌﻠﻪ ﻭ ﻟﺤﻈﻪﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻣﺮﺩ ﻣﺒﺪ‪‬ﻝ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻣـﺮﺩﺍﻥ ﺩﺭ‬
‫ﻫﻴﺌﺖ ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ ﭼﻬﺮﻩ‪ ،‬ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ ﭘﻲﺩﺭﭘﻲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﻫﻔﺖﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧـﺪ‪ .‬ﺩﺭﺧﺘـﺎﻥ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﺍﻳﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﺒﺪ‪‬ﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭﻭﺍﻗـﻊ ﺩﺭ ﺍﺛـﺮ ﻧﮕـﺎﻩ ﺍﺳـﺘﻌﻼﻳﻲ ﺩﻗـﻮﻗﻲ‪،‬‬
‫ﮐﺜﺮﺕﻫﺎ ﺭﻧﮓ ﻣﻲﺑﺎﺯﺩ ﻭ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﻮﻫﺮ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﺍﺻﻞ ﺧﻮﺩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷـﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﺁﻥ‪،‬‬
‫ﺗﻘﺎﺑﻞﻫﺎ ﺑﻪ ﻭﺣـﺪﺕ ﻣـﻲﺭﺳـﺪ ﻭ ﺍﺑـﺪﺍﻝ ﮐـﻪ ﻣﻈـﺎﻫﺮ ﻣﺘﻔـﺎﻭﺕ ﻳـﮏ ﺣﻘﻴﻘﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﻳﮕﺎﻧـﻪﺍﻱ ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﮑﺮﺩ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﺻﻮﻝ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺍﺳـﺎﺱ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺍﺩﻣﻮﻧـﺪ‬
‫ﻫﻮﺳﺮﻝ )‪ ،(Edmond Husserl‬ﺭﻭﻳﮑﺮﺩﻱ ﻧﺎﺏ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﺑـﻪ ﻫـﺮ ﭘﺪﻳـﺪﻩ ﻭ ﺩﺳـﺖﻳـﺎﻓﺘﻦ »ﺑـﻪ ﺳـﻮﻱ ﺧـﻮﺩ‪‬‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎ« ﺍﺳﺖ )ﺍﺣﻤﺪﻱ‪ .(۵۴۴ :۱۳۸۸ ،‬ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪة ﻧﺎﺏ ﻫﻮﺳﺮﻟﻲ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﺁﻥﭼﻪ ﮐﻪ ﺍﺻﻞ ﻭ ﺟﻮﻫﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺁﻥ‬
‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻮﻫﺮ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫـﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺩﺭﺍﮎ ﺣﺴ‪‬ـﻲ ﻣـﻲﺩﺍﻧـﺪ ﮐـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﮐﺲ ﺍﺯ ﭼﻴﺰﻱ ﺩﺍﺭﺩ )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۶۵ :۱۳۸۶ ،‬ﺍﻳﻦ ﺭﺟﻌﺖ ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺭﺍ ﺑـﺎ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﺩﻟﻴـﻞ ﮔ‪‬ﺮﹺﻣـﺎﺱ ﻭ ﻓـﻮﻧﺘﻨﻲ ﺩﺭ ﮐﺘـﺎﺏ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻋـﺎﻃﻔﻲ‬
‫)ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ ﻭ ﻓﻮﻧﺘﻨﻲ‪ ،(۱۹۹۱ ،‬ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﺔ ﺁﻥﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺑـﺎ ﺭﺟﻌـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺔ ﻭﺟﻮﺩﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺷﺪ )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۷۰ :۱۳۸۶ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ‬
‫)ﻣﻦﹺ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ(‪ ،‬ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺭ‪‬ﺥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۸۱ /‬‬

‫ﻃﺮحوارة ﺣﻀﻮر زﯾﺒﺎﯾﯽﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺷﻮِشﮔﺮ ﻣﻤﺘﺎز‬

‫»ﻣﻦ ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ«‬
‫ﺣﻀﻮﺭ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ‬ ‫ﺣﻀﻮﺭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬

‫ﻃﻠﺐ ﺧﺎﺻﹼﺎﻥ ﺣﻖ‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺁﻓﺖﻫﺎﻱ ﺳﮑﻮﻥ‬

‫ﺑﻴﺪﺍﺭﻱ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫ﻗﺮﻳﻦ ﺧﺎﺻﹼﺎﻥ ﺷﺪﻥ‬ ‫ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺩﻝﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺍﻭ‪‬ﻝ‬

‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺩﻝ‬ ‫ﮐﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ‬

‫ﻏﺮﻗﮕﻲ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﻲﭼﻮﻥ‬ ‫ﺳﻴﺮﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻣﺘﺤﻴﺮﺍﻧﻪ‬

‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫ﺩﻳﺪﻥ ﺍﻧﻮﺍﺭ ﻳﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺩﻭ‪‬ﻡ‬

‫ﺣﻀﻮﺭ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ )ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ(‬

‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫ﺭﻧﮓﺑﺎﺧﺘﻦ ﮐﺜﺮﺕﻫﺎ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻧﻮﻉ ﺳﻮ‪‬ﻡ‬

‫ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ‬

‫‪ ۳ .۵‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺮﺍﻡﻣﺪﺍﺭ )ﺍﺗﻴﮏ(‬

‫ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺩﻭ ﺳﻄﺢ ﺯﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻣﺮﺍﻡﻣﺪﺍﺭ ﻳﺎ »ﺍﺗﻴﮏ« )‪ (Ethique‬ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ‪ ،‬ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﮐﻨﺶﮔﺮﺍﻥ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺗﻴﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﮔﺬﺷـﺘﻦ ﻭ ﺩﻳﮕـﺮﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺮﮐـﺰ‬
‫ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﻣﻌﻨﺎ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﮐﻨﺶ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﻱ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ »ﺩﻳﮕـﺮﻱ«‬
‫ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﭼﺸﻢﺍﻧﺪﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ :۱۳۸۸ ،‬ﺍﻟـﻒ ‪ .(۴۸ -۴۷‬ﺩﮔـﺮﭘﻨـﺪﺍﺭﻱ ﻳـﺎ ﺩﮔﺮﻣـﺪﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺩﻭ‬
‫ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ‪ ،‬ﻧﮕﺮﺵ ﭘﻬﻠﻮﺍﻥ ﻣﻨﺸﻲ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪة »ﮊﺍﮎ‬
‫ﻓﻮﻧﺘﻨﻲ« )‪» ،(Fontanille‬ﻫﺮ ﻣﺴﺄﻟﺔ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺍﻳﻦﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻭ ﻳﺎ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﺔ ﺳﻠﻮﮐﻲ‪ -‬ﻣﺮﺍﻣﻲ )ﺍﺗﻴﮏ( ﺍﺳﺖ« )ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ‪.(۴۸ ،‬‬
 ‫‪ / ۸۲‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺮﺍﻡﻣﺪﺍﺭ )ﺍﺗﻴﮏ(‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﮐﻪ »ﺑﻮﺭﺩﻳﻮ« )‪ ،(Bordieu‬ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﮐﻨـﺪ‪» ،‬ﻣﺒﻨـﺎﻱ‬
‫ﻫﺮ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻳﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻧـﺎﻳﻲ ﻳـﺎ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻧﺸـﻲ ﺟﺴـﺖ ﮐـﻪ ﺭﻭﻱ ﺩﻳﮕـﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﻫـﺎ ﻭ ﺭﻭﻱ‬
‫ﺟﺴﻤﺸﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ« )ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﻗﺒـﺎﺩﻱ ﻭ ﻫـﺎﺗﻔﻲ‪ .(۶۰ :۱۳۸۸ ،‬ﭘـﺲ ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﺍﺗﻴـﮏ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄـﻪﺍﻱ‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﻮﮊﻩ ﺩﺭ ﺣﺮﮐﺘﻲ ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺧﻮﺩﻣﺤﻮﺭﻱ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‬
‫ﻭ ﺑﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﮐﺮﺩﻥ ﺩﻳﮕﺮﻱ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻨﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻓﺮﺍﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼﻑ‬
‫ﺳﻮﮊﻩ ﺍﺧﻼﻕﮔﺮﺍ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﻳﺴﺘﻦ ﻭ ﺟﺒﺮ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﺳﻮﮊة ﺍﺗﻴﮏ ﺑﺮ ﺍﺭﺍﺩة ﻓـﺮﺩﻱ‬
‫ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﺧﻼﻕ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻔـﺎﻫﻢ ﻭ ﻫﻤﺴـﻮﻳﻲ ﺑـﺎ ﻫـﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ ﻣـﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻌﻴﺮﻱ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺍﺗﻴﮏ‪ ،‬ﺗﺒﻴﻴﻦﮐﻨﻨﺪة ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻭ ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ ﻭ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﻟﻄـﻒ ﺁﻥ‬
‫ﻫﻤﺒﺴــﺘﮕﻲ ﺍﻧﺴــﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑــﺮ ﺗﻤــﺎﻡ ﮐــﻨﺶﻫــﺎﻱ ﺍﺧﻼﻗ ـﻲ ﺳــﺎﻳﻪ ﻣ ـﻲﺍﻧــﺪﺍﺯﺩ ﮐــﻪ ﻫــﺪﻓﻲ ﻫﻤــﻪﮔﺴــﺘﺮ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﻭ‬
‫ﻓﺮﺍﺭﻭﺵﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﺳﺖ« )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۴۹۰ :۲۰۰۸ ،‬ﭘﺲ ﺍﺗﻴﮏ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﺧـﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﮐـﺰ ﻗـﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ‬
‫ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻭﺿﻌﻴﺘﻲ ﻓﺮﺍﺧﻮﺩ ﻭ ﺩﮔﺮﻣﺮﮐﺰ ﺍﺳﺖ )ﺷـﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﺁﺭﻳﺎﻧـﺎ‪ .(۱۸۰ :۱۳۹۰ ،‬ﺍﺗﻴـﮏ ﺑـﻪ ﺩﻟﻴـﻞ‬
‫ﺍﻳﻦﮐﻪ ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲﮔـﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﮕﺮﺷـﻲ ﻓﺮﺍﺧـﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺭﺍﻫـﻲ ﺑـﻪ ﺳـﻮﻱ ﻣﻌﻨﺎﻫـﺎﻱ‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺩﻭ ﻋﻨﺼﺮ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ »ﺧﻮﺩ« ﻭ »ﺩﻳﮕﺮﻱ«‪ ،‬ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨـﺔ ﮔـﺬﺭ‬
‫ﺍﺯ »ﺧﻮﺩ« ﺑﻪ »ﺩﻳﮕﺮﻱ« ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻓﻌ‪‬ﺎﻟﻴﺖ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ‬
‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺧﻮﺩﻣﺤﻮﺭ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺩﮔﺮﻣﺤﻮﺭ ﻭ ﻣﺮﺍﻣﻲ ﺳﻮﻕ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ »ﺩﻳﮕﺮ«ﻣﺤﻮﺭ‪ ،‬ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﮐﻪ ﭘﻴـﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻭ ﺍﻫـﻞ ﺗﻘـﻮﻱ‪،‬‬
‫ﺍﻭﺭﺍﺩ ﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺩﺭ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮﻱ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺍﻧﻮﺍﺭ ﺧـﺪﺍﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺸﺮ ﺧﺎﮐﻲ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﻭﺍﺭﺳﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻣﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔﺮﺍ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﮑﺎﻥ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ )ﺣـﻮﺯة ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ‬
‫ﺍﻭ‪‬ﻝ(‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﻣﻴﺎﻥ »ﻣﻦ«ﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ »ﻣﻦ«ﻫﺎﻱ ﻣﺸـﺘﺮﮎ‪ ،‬ﺍﺑﺘـﺪﺍ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻥ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻧﺸﺪﻥ ﺩﺭ ﻋﺸـﻖﻫـﺎﻱ‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﮑﺎﻥ ﺍﺻﻠﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﭼﺎﺭ ﭘﺎﺷﻴﺪﮔﻲ ﻭ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ ﭘﻴـﺮ ﺻـﺎﺣﺐﮐﺮﺍﻣـﺖ‪،‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﻭ ﻣﺤﺒ‪‬ﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﺁﻥﻫﺎ ﺟﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥ ﺍﺻﻠﻲ ﺧﻮﺩ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑـﺮﺍﻱ ﭘﻴﻮﻧـﺪ‬
‫ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ »ﺩﻳﮕﺮ«ﮔﺮﺍ ﻭ ﻣﺘﮑﺜﹼﺮ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۸۳ /‬‬

‫ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺴﺴﺖ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ »ﻣﻦ«ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫـﺎﻱ ﮔﺮﻓﺘـﺎﺭ ﻋـﺎﻟﻢ ﻣـﺎﺩ‪‬ﻩ )ﺧـﻮﺩ( ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ »ﺩﻳﮕﺮﻱ« )ﺧﺎﺻﹼﺎﻥ ﺣﻖ= ﺍﺑﺪﺍﻝ(‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺍﻭ‪‬ﻟﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦﹺ ﺧﻮﻳﺶ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﻫﻤﻨﻮﻋﺎﻥ ﺧـﻮﺩ‪ ،‬ﺟـﺪﺍ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺩﺭ‬
‫ﺗﺼﺮ‪‬ﻑ ﺩﻳﮕﺮﻱ )ﺍﺑﺪﺍﻝ(‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺟﺎﻥ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺟﺎﻥ ﺍﺑﺪﺍﻝ )ﺩﻳﮕﺮﻱ(‪ ،‬ﺍﻳﻦﻫﻤﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪﺍ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ ﺑـﻪ ﻣﻘـﺎﻡ‬
‫ﻗﹸﺮﺏ ﻭ ﭘﻴﺸﻮﺍﻳﻲ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺭﻫﺎﺷﺪﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﻃﻠـﺐ ﺍﻭ ﺑـﺮﺍﻱ ﺩﻳـﺪﻥ‬
‫ﺍﻧــﻮﺍﺭ ﻳ ـﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﺸــﺮ )‪‬ﻣﻮﻟــﻮﻱ‪ ،(۱۹۸۰ -۱۹۸۳ /۳ :۱۳۷۱ ،‬ﺑــﻪ ﺟﻨﺒــﺔ ﻣــﺮﺍﻡﻣــﺪﺍﺭ ﮔﻔﺘﻤــﺎﻥ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ‬
‫ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪة ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺗﹼﺼﺎﻝ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻼﻗـﺎﺕ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺑـﺎ ﺍﺑـﺪﺍﻝ ﻭ ﺍﻧﺘﺨـﺎﺏ ﺍﻭ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﭘﻴﺸﻮﺍ ﻭ ﺍﻣﺎﻡ‪ ،‬ﺑﺮ ﺟﻨﺒﺔ ﻣﺮﺍﻡﻣﺪﺍﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ )ﻫﻤﺎﻥ‪(۲۰۵۶ -۲۰۶۴ ،‬؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﺎ ﮔﺴﺴـﺖ‬
‫ﺍﺯ ﻫﻤﺔ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺟﻠﻮﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻬﺮة ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻳﻦﻫﻤﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻭ‬
‫ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﭘﻴﺮ ﻋﺎﺭﻑ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻓﻨﺎ ﻭ ﺑﻘﺎ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﺑﻘﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻖ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮﻣﺤﻮﺭ ﻭ ﻣﺘﮑﺜﹼـﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺣﻖ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺩﺭ ﺷﮑﻞﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻭﺯ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺑــﻲﺧــﻮﺩ ﺍﺯ ﻭﻱ ﻣــﻲﺑﺮﺁﻣــﺪ ﺑــﺮ ﺳــﻤﺎ‬ ‫ﺍﺷﮏ ﻣﻲﺭﻓـﺖ ﺍﺯ ﺩﻭ ﭼﺸـﻤﺶ ﻭ ﺁﻥ ﺩﻋـﺎ‬
‫ﺁﻥ ﺩﻋــﺎ ﺯﻭ ﻧﻴﺴــﺖ ﮔﻔــﺖ ﺩﺍﻭﺭ ﺍﺳــﺖ‬ ‫ﺁﻥ ﺩﻋﺎﻱ ﺑﻲﺧـﻮﺩ ﺁﻥ ﺧـﻮﺩ ﺩﻳﮕـﺮ ﺍﺳـﺖ‬
‫ﺁﻥ ﺩﻋـــﺎ ﻭ ﺁﻥ ﺍﺟﺎﺑـــﺖ ﺍﺯ ﺧﺪﺍﺳـــﺖ‬ ‫ﺁﻥ ﺩﻋﺎ ﺣـﻖ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﭼـﻮﻥ ﺍﻭ ﻓﻨﺎﺳـﺖ‬
‫)ﻫﻤﺎﻥ‪(۲۲۱۸ -۲۲۲۰ /۳ ،‬‬
‫‪ ۴ .۵‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻫﻮﻳ‪‬ﺘﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‬
‫ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺣﺴ‪‬ﻲ‪ -‬ﺍﺩﺭﺍﮐﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻧﻈـﺮ »ﮊﺍﻥ ﻣـﺎﺭﻱ ﻓﻠـﻮﺵ«‬
‫)‪ ،(J. Marie Floch‬ﻫﻮﻳ‪‬ـﺖ ﺩﻭ ﮔﻮﻧـﺔ ﺍﺻـﻠﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪» :‬ﻫﻤـﺎﻥ« )‪ (Idem‬ﻭ »ﻏﻴـﺮ« )‪-۳۵ :۱۹۹۵) (Ipse‬‬
‫‪ .(۴۱‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺁﻥﭼﻪ »ﭘﻞ ﺭﻳﻜﻮﺭ« )‪ ،(P. Ricoeur‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪ ﺭﺍ ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ‪» ،‬ﺧـﻮﺩ‪-‬‬
‫ﻫﻤــﺎﻧﻲ« ﻭ »ﺧــﻮﺩ‪ -‬ﻏﻴــﺮﻱ« ﻧﻴ ـﺰ ﻧﺎﻣﻴ ـﺪ )ﻧﻘــﻞ ﺍﺯ‪ :‬ﺷــﻌﻴﺮﻱ‪» .(۱۳۵ :۱۳۸۴ ،‬ﻫﻤــﺎﻥ«‪ ،‬ﺑــﺎ »ﺍﺗﹼﺼــﺎﻝ ﮔﻔﺘﻤــﺎﻧﻲ«‬
‫)‪ (Embrayage énonciatif‬ﻭ »ﻏﻴﺮ« ﺑﺎ »ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ« )‪ ،(Débrayage énonciatif‬ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻫﻮﻳ‪‬ﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺍﺗﹼﺼﺎﻝ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺟﺎﻧﺸـﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻋﺎﻣـﻞ ﺯﻣـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﮑـﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﻧﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺯ »ﻧﻈﺎﻡﻳﺎﻓﺘﮕﻲ« )‪ (Ordre‬ﺑﻪ »ﺗﻨﺶ« )‪ (Tension‬ﻣـﻲﺭﺳـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ‬
‫ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ‪ ،‬ﮐﻨﺶﮔﺮ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺯﻣﻴﻨﺔ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺭﺍﻳﺞ )ﻫﻤﺎﻥ( ﺭﺍ ﺑـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪﻫـﺎﻱ ﺳـﻴ‪‬ﺎﻝ‬
 ‫‪ / ۸۴‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫)ﻏﻴﺮ(‪ ،‬ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷـﻮﺩ )‪‬ﺷـﻌﻴﺮﻱ ﻭ ﻭﻓـﺎﻳﻲ‪-۷۷ :۱۳۸۸ ،‬‬
‫ﺍﺳـﺘﻤﺮﺍﺭ )ﭘﻴﻮﺳـﺘﺎﺭ(‬ ‫‪ .(۸‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﺗﹼﺼﺎﻝ ﻭ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺸـﺎﻥ ﺩﺍﺩ‪ :‬ﺍﻟـﻒ( »ﻫﻤـﺎﻥ‬
‫ﺑﺮﺵ )ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﺎﺭ(‬ ‫ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ«؛ ﺏ( »ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺍﺗﹼﺼﺎﻝ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮔﻮﻧﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ )ﺗﺠﺪ‪‬ﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ(«‪.‬‬ ‫ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﺯ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﺟﺪﺍﺍﻓﺘﺎﺩﮔﻲ ﺯﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺩﻭ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩ ﻣـﻲﮐﻨـﻴﻢ‪ :‬ﻧﺸـﺎﻧﻪﻫـﺎﻱ ﮐﻠﻴﺸـﻪﺍﻱ ﻭ ﻧﺸـﺎﻧﻪﻫـﺎﻱ ﻧـﺎﻣﻨﺘﻈﺮ ﻭ‬
‫ﺳﺮﮐﺶ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ‪ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ‪ ،‬ﺍﺯ ﻳﮏ ﺳﻮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻣﺘﻌﻠﹼﻖ ﺑـﻪ ﺩﻧﻴـﺎﻱ ﻧﺸـﺎﻧﻪﻫـﺎﻱ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪» :‬ﻫﻤﺎﻥ«‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﻤﺔ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﻟﮑﺎﻥ؛ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﺮﺩﻱ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺮﺯ »ﻫﻤـﺎﻥ« ﮐـﻪ‬
‫ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﮑﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ ﻭ ﻣﺮﺯ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻱ ﻫﻮﻳﺘﻲ‬
‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻢ ﻣﻲﺷﮑﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ »ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ« ﺯﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﮑﺎﻧﻲ ﻭ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﻧﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻤـﺎﻥ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﻋﺎﺭﻓﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺑﻪ ﻭﺣﺪﺕ ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ ﺩﺳﺖ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺩﺭﻭﺍﻗـﻊ ﺁﻥﭼـﻪ‬
‫ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻱ ﻫﻮ‪‬ﻳﺘﻲ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﺔ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﻧﺎﺁﺷﻨﺎ ﺳﻮﻕ ﻣﻲﺩﻫـﺪ ﻭ ﻧـﻮﻋﻲ ﺗﻌـﺎﺩﻝ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺍﻳﺠـﺎﺩ‬
‫ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻌ‪‬ﺎﻟﻴﺖ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻮﻻﻧﺎ‪ /‬ﺭﺍﻭﻱ ﺍﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ »ﮔﻔﺘﻤﺎﻧـﻪ«‪ ،‬ﻣـﻲﻧـﺎﻣﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨـﻲ‪ ،‬ﻓﻌ‪‬ﺎﻟﻴـﺖ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺩﻫﻨﺪة ﺩﻭ ﮔﻮﻧﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻭ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﭘﻴﺮ ﻋﺎﺭﻑ‪ ،‬ﺍﺑﺘـﺪﺍ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺩﻳﮕـﺮ ﻃﺎﻟﺒـﺎﻥ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺳـﻴﺮ ﻭ ﺳـﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲ ﻣﺸـﻐﻮﻝ ﺍﺳـﺖ‪:‬‬
‫»ﻫﻤﺎﻥ«؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﺁﻥﭼﻪ »ﻏﻴﺮ« ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧـﺪ ﺩﺭ ﻣﻘـﺎﻡ ﺧـﻮﺩ ﺳـﺎﮐﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻋﺸﻖﻫـﺎﻱ ﻣـﺎﺩ‪‬ﻱ‪ ،‬ﻧﮕـﺮﺍﻥ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳـﻦﺟـﺎ »ﻏﻴـﺮ«‪ ،‬ﺷـﮑﻞ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ ﻭ ﺍﻳـﻦ‬
‫ﮐﻨﺎﺭﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﻫﻤﺔ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺳـﺮ ﻣـﻲﺑﺮﻧـﺪ؛ ﺑـﺪﻳﻦﺳـﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻧﻔﺼـﺎﻝ ﺍﻳﺠـﺎﺩ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ :‬ﺍﻟﻒ( ﮔﺴﺴﺖ ﻣﮑـﺎﻧﻲ‪» :‬ﺩﺭ ﻣﻘـﺎﻣﻲ ﻣﺴـﮑﻨﻲ‬
‫ﮐﻢ ﺳﺎﺧﺘﻲ‪/‬ﮐﻢ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺍﻧﺪﺭ ﺩﻫﻲ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻲ« )ﻣﻮﻟﻮﻱ‪ (۱۹۲۱ /۳ :۱۳۷۱ ،‬ﮔﺴﺴﺖ ﺯﻣﺎﻧﻲ‪ :‬ﺭﻭﺯ ﺍﻧﺪﺭ ﺳﻴﺮ ﺑ‪‬ـﺪ‬
‫ﺷﺐ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ‪/‬ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺭ ﺷﺎﻫﺒﺎﺯ ﺍﻭ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﺎﺯ )ﻫﻤﺎﻥ‪ ۱۹۳۰/۳ ،‬ﭖ( ﮔﺴﺴﺖ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ :‬ﻣﻨﻘﻄـﻊ ﺍﺯ ﺧﻠـﻖ ﻧـﻲ ﺍﺯ‬
‫ﺑﺪﺧﻮﻱ‪ /‬ﻣﻨﻔﺮﺩ ﺍﺯ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻧﻲ ﺍﺯ ﺩﻭﻱ )ﻫﻤﺎﻥ‪ .(۱۹۳۱ ،‬ﺍﻳﻦ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺑﺮﻭﺯ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ‪ ،‬ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﻋﺒﻮﺭ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺯ ﺗﻨﮓ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩ »ﻫﻤﺎﻥ« ﮐﻪ ﻣﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻧـﺎﻣﻴﻢ‪ ،‬ﺭﺍﻫـﻲ‬
‫ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺠﺪ‪‬ﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﻭ ﺗﻘﺎﺑـﻞ ﺩﺭ ﺳـﻴﺮ ﺯﻧﺠﻴـﺮﻩﺍﻱ »ﻫﻤـﺎﻥ« ﻫﻤـﺮﺍﻩ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺍﻳـﻦ‬
‫ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ ﺯﻧﺠﻴﺮة ﺣﺮﮐﺘﻲ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻲﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺭﺍ ﺑـﺮﺍﻱ ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﮔﻮﻧـﺔ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺍﻱ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺠﺪ‪‬ﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺒﺪﻳﻞﺷـﺪﻥ ﺑـﻪ »ﻏﻴـﺮ«‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۸۵ /‬‬

‫)ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺍﺑﺪﺍﻝ( ﻭ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻣﻔﻬﻮﻡ »ﻭﺣﺪﺕ« ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪ ﻫـﻮﻳﺘﻲ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ‬
‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫ﻏﻴﺮ)ﻣﻦﹺ ﺍﺳﺘﻌﻼﻳﻲ‪ /‬ﻋﺎﺭﻑ‪ ‬ﺩﺭ ﺁﺭﺯﻭﻱ ﺍﺑﺪﺍﻝ(‬ ‫ﻫﻤﺎﻥ )ﻣﻦﹺ ﺷﺨﺼﻲ‪ /‬ﺧﺮﺩﮔﺮﺍﻱ ﺳﺎﻟﮏ(‬

‫ﺑ‪‬ﺮﺵ )ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺍﺯ ﻣﺴﮑﻦﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ(‬ ‫ﺍﺳﺘﻤﺮﺍﺭ)ﻣﺴﮑﻦﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ(‬

‫ﺟﺪﺍﺍﻓﺘﺎﺩﮔﻲ ﺯﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬

‫)ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺷﺐ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻮﺩﻥ(‬ ‫)ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ(‬

‫ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﺍﺗﹼﺼﺎﻝ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬

‫)ﺩﻭﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ(‬ ‫)ﻫﻤﺮﺍﻫﻲ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ(‬

‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮔﻮﻧﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ‬

‫)ﻣﻼﻗﺎﺕ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎﻡ ﭘﻴﺸﻮﺍﻳﻲ ﺁﻧﺎﻥ(‬ ‫)ﺟﺪﺍﻳﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ(‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺠﺪ‪‬ﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ)ﻭﺣﺪﺕ ﭘﻴﺮ ﻋﺎﺭﻑ ﺑﺎ ﺣﻖ(‬

‫‪ ۵ .۵‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻋﻤـﻞ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ ﻣﺤـﻞﱢ ﺗﮑﺜﻴـﺮ ﻭ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﺭﻫﻢﺗﻨﻴﺪﻩ ﻭ ﺯﻧﺠﻴﺮﻭﺍﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ﻣﺘﹼﮑﻲ ﺑﺮ‬
‫ﺣﻀﻮﺭ ﺭﺍ ﺭﻗﻢ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻋﻤﻠـﻲ ﺩﺍﻧﺴـﺖ ﮐـﻪ ﻗـﺎﺩﺭ ﺍﺳـﺖ‪ ،‬ﻃـﺮﺡﻭﺍﺭﻩﺍﻱ‬
‫ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺔﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ‪ ،‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺁﻓـﺮﻳﻨﺶ ﻣﻌﻨـﺎ ﺭﺍ ﻓـﺮﺍﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﻩﻫﺎﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺩﺭ ﺣﻮﺯة ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة »ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸـﻲ«‬
‫))‪ (Dimension tensive (Process tensif‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﺍﺳـﺎﺱ ﺍﻳـﻦ ﻃـﺮﺡﻭﺍﺭﻩ‪ ،‬ﺑـﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺍﺯ ﻛﻢﺭﻧﮓﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎ ﭘ‪‬ﺮﺭﻧـﮓﺗـﺮﻳﻦ ﺷـﻜﻞ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻧﻮﺳـﺎﻥ ﺍﺳـﺖ‬
‫)ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۱۳۷ :۱۳۸۴،‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﺗﻨﺸـﻲ ﺩﻭ ﺑ‪‬ﻌـﺪ ﺩﺍﺭﺩ‪» :‬ﻓﺸـﺎﺭﻩ« )‪ (Intensité‬ﻭ »ﮔﺴـﺘﺮﻩ« )‪(Extensité‬‬
 ‫‪ / ۸۶‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﮐﻪ ﻓﺸﺎﺭﻩ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﺑ‪‬ﻌﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻓﺸﺎﺭﻩ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ )ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ .(۹ :۱۳۸۷ ،‬ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺍﻳـﻦ ﺩﻭ ﻋﺎﻣـﻞ ﻳـﺎ ﺳـﺒﺐ ﺗﺤﻘﹼـﻖ ﺑ‪‬ﻌـﺪ ﻋـﺎﻃﻔﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺩﺭ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﻗﻮﻉ ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺒﺐ ﺗﺤﻘﹼﻖ ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﹸﻓﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻭ ﺭﻓﻊ ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﻓﻮﻧﺘﻨﻲ )‪ ،(۱۰۸ -۱۰۰ :۱۹۹۸‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﺗﻨﺸﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﭼﻬﺎﺭ ﮔﻮﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻃـﺮﺡﻭﺍﺭﻩ‬
‫ﺍﺯ ﺍﺻﻞ ﻣﺤﻮﺭ )‪ (x‬ﻭ )‪ ،(y‬ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻮﺭ )‪ ،(x‬ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ ﻭ ﮔﺴﺘﺮة ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺤـﻮﺭ‬
‫)‪ ،(y‬ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻤﻮﺩﻱ ﻭ ﻓﺸﺎﺭة ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ ﻭ ﻋﻤﻮﺩﻱ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪة ﭼﻬﺎﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺍﺳﺖ‪ :‬ﺍﻟﻒ( ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﹸﻓﺖ ﺗﻨﺶ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ ﻋﻤـﻮﺩﻱ ﺑـﺎ ﮐـﺎﻫﺶ‬
‫ﮐﻴﻔﻴﺖ ﻭ ﺍﹸﻓﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﮔﺴـﺘﺮﺩﮔﻲ ﻭ ﺍﻭﺝ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﮐﻤ‪‬ـﻲ ﻣﻮﺍﺟـﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺍﹸﻓﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳـﻦ ﺭﺍﺑﻄـﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻧـﻮﻉ ﻧﺎﻫﻤﺴـﻮ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺏ(‬
‫ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﻭﺝ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﺑـﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤـﻮﺭ ﺍﻓﻘـﻲ‪ ،‬ﺩﭼـﺎﺭ‬
‫ﺍﹸﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻴﻔﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻤﻮﺩﻱ‪ ،‬ﺭﺷـﺪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻭ ﺍﻭﺝ ﻣـﻲﻳﺎﺑﻨـﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﺭﺍﺑﻄـﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨـﻲ‬
‫ﺻﻌﻮﺩ ﮐﻴﻔﻲ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺝ( ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ‬
‫ﻗﺪﺭﺕ ﻓﺸﺎﺭﻩﻫﺎ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻴﻔـﻲ ﺑـﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤـﻮﺭ ﻋﻤـﻮﺩﻱ‪،‬‬
‫ﺭﺷﺪ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺭﺷﺪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻭ ﺍﻭﺝ ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﺭﺍﺑﻄـﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨـﻲ‬
‫ﺻﻌﻮﺩﻱ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺩ( ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﻓﺸﺎﺭﻩﻫﺎ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩﻫﺎ ﮐـﻪ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻴﻔﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﻋﻤﻮﺩﻱ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺰﻭﻟـﻲ ﻫﻤﺴـﻮ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺩﺳـﺖ ﻣـﻲﺁﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﻩﻫﺎﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻱ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪة ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎﻥ »ﺷﺪﻥ« ﻭ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺸﺎﺭﻩﻫﺎ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩﻫـﺎ‪ ،‬ﺭﻗـﻢ ﻣـﻲﺧـﻮﺭﺩ )‪‬ﺷـﻌﻴﺮﻱ‪ .(۴۴ -۳۴ :۱۳۸۵ ،‬ﺩﺭ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﮔﺴـﺘﺮﻩﺍﻱ ﻭ ﻓﺸـﺎﺭﻩﺍﻱ ﺣـﺎﮐﻢ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺯﻳـﺮﺍ ﻣـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪﺍﻳﻢ ﮐﻪ ﺯﻳﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻴﻨﻨﺪة ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ ﺳـﻴﺎﻝ ﺁﻓﺮﻳـﺪﻩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﻨﺎﻱ ﺳﻴﺎﻝ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺳﻴﺎﻟﻴﺖ ﺍﺭﺯﺵ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﻭﺟـﻮﺩ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﻩﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۸۷ /‬‬

‫‪ ۱ .۵ .۵‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺻﻌﻮﺩﻱ ﻫﻤﺴﻮ‬

‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻣﺎ ﺑﺎ »ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ« ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺎﺱ ﺩﻗـﻮﻗﻲ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﻭ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﺍﺳﺖ‪) :‬ﻣﻮﻟﻮﻱ‪ .(۱۹۲۵/۳ :۱۳۷۱ ،‬ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕـﺮ ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ ﮐﻴﻔـﻲ ﻣـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻋﺎﺭﻓﻲ ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ »ﻃﺎﻟﺐ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣﻖ« ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﺝ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑـﺎ ﺍﺑـﺪﺍﻝ ﻧﺎﻳـﻞ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﺑﻪ ﺍﻭﺝ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﻋﺎﺭﻑ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮﮔﺮ‪ ،‬ﺣﺮﮐـﺖ ﻭ ﭘﻮﻳـﺎﻳﻲ ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻱ ﺍﺯ ﺧـﻮﺩ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺍﻭﺝ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﻭﺻﺎﻝ ﻋﺎﺭﻑ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮﻋﮑـﺲ ﻫـﺮﭼـﻪ ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ـﻲ‬
‫ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻨﺰﹼﻝ ﺷﻮﻳﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ‪ ،‬ﮐﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮﻱ ﮐﻨﻴﻢ ﻭ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔﻲ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻨﺰﹼﻝ ﺍﺭﺯﺵ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺍﺯ ﻭﺻﺎﻝ ﺍﺑﺪﺍﻝ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ ﻭ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷـﻮﻳﻢ‪ .‬ﺍﺯ‬
‫ﺗﻼﻗﻲ ﺩﻭ ﮔﻮﻧﺔ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲ ﻭ ﮔﻮﻧـﺔ ﮐﻴﻔـﻲ )ﻃﻠـﺐ ﺧﺎﺻـﺎﻥ ﺣـﻖ(‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵ »ﻭﺣـﺪﺕ ﻭ‬
‫ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ« ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻼﻗﻲ ﮔﻮﻧﺔ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﮐﻴﻔﻲ ﺳﻴﺮ ﺟﺴـﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵ »ﮐﺜـﺮﺕ ﻭ‬
‫ﺟﺪﺍﻳﻲ ﺍﺯ ﺍﺑﺪﺍﻝ« ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻫﻤﺴﻮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﻳﺮﺍ ﻫـﺮ ﭼـﻪ ﻋﻨﺼـﺮ ﮐﻴﻔـﻲ‬
‫ﺍﻭﺝ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻧﻴﺰ ﺍﻭﺝ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼـﻪ ﻋﻨﺼـﺮ ﮐﻴﻔـﻲ‪ ،‬ﺳـﻘﻮﻁ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﻋﻨﺼـﺮ‬
‫ﮐﻤ‪‬ﻲ ﻧﻴﺰ ﺳﻘﻮﻁ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﺗﻨﺸﻲ ﻫﻤﺴﻮﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺭﺍ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫ﻃﻠﺐ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣﻖ‬ ‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ‬

‫ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﮐﺜﺮﺕ ﻭ ﺟﺪﺍﻳﻲ‬

‫ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﮔﺮﺍﻳﻲ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ‬

‫‪ ۲ .۵ .۵‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺻﻌﻮﺩﻱ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ‬
‫ﺍﮔﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺗﻨﺸﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺁﻥﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ ﻣـﻲﺭﺳـﻴﻢ‪ .‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺮﮐﺘﻲ ﺣﻤﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮔﺴﺘﺮة ﺣﻴﺎﺕ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﻣﻲﮐﺎﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔـﻲ‬
‫ﺍﺯ ﺩﻗﻮﻗﻲ )ﺷﻮﹺﺵﮔﺮ(‪ ،‬ﺍﻭﺝ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ )ﻃﻠﺐ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣﻖ( ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﺑـﺎ ﺩﻳـﺪﮔﺎﻩ‬
‫ﺣﻤﺎﺳﻲ ﺍﻭ ﮐﻪ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳـﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸـﮕﻲ ﺍﻭﺳـﺖ‪ ،‬ﺭﻭﺑـﻪﺭﻭ ﻣـﻲﺷـﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑـﺮﻋﮑـﺲ‪ ،‬ﺍﮔـﺮ ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ ﮐﻴﻔـﻲ‬
‫)ﻋﻤﻮﺩﻱ( ﺍﺯ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻭ ﺗﻼﺵ )ﻃﻠﺐ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣـﻖ( ﮐﺎﺳـﺘﻪ ﺷـﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ـﻲ )ﺍﻓﻘـﻲ(‪ ،‬ﻣـﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳـﻲ‬
 ‫‪ / ۸۸‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﭘﺲ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺣﻤﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﺧﻮﺩ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﻭ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ‪ ،‬ﺍﺳـﺘﻤﺮﺍﺭ ﺯﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﺔ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺣﻖ‪ ،‬ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻭﺝ ﻟﺬﹼﺕ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﻮﻱ ﻭ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳـﻲ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺣﻀﻴﺾ ﭘﺴﺘﻲ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﻱ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺭﺍﺑﻄﺔ ﺩﺭ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮﻱ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣﻖ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺣﻤﺎﺳﻲ ﺷﺪﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ‬
‫)ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ(‪ ،‬ﺍﺭﺯﺷﻲ ﭼﻮﻥ »ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ« ﺷﮑﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺩﺭﺣﺎﻟﻲﮐﻪ ﺍﺯ ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﻣﺎﺩ‪‬ﻱﮔﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺭﺯﺵ ﻣﻨﻔﻲ »ﮐﺜﺮﺕ ﻭ ﺟﺪﺍﻳﻲ ﺍﺯ ﺍﺑـﺪﺍﻝ« ﺍﻳﺠـﺎﺩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮﻉ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﺍﺭﺯﺵﺳﺎﺯﻱ ﻣﻲﮐﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭة ﺗﻨﺸﻲ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻧﺎﻫﻤﺴـﻮﻱ ﺍﻳـﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪:‬‬
‫ﻃﻠﺐ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﺣﻖ‬ ‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ‬

‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﮐﺜﺮﺕ‬
‫ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺣﻤﺎﺳﻲ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ‬

‫ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ‬ ‫ﺍﺳﺘﻤﺮﺍﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ‬
‫‪ ۳ .۵ .۵‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺻﻌﻮﺩ ﮐﻴﻔﻲ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺭﻫﺎ ﮐﺮﺩﻥ ﺳﻴﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮﻱ ﺍﻧﻮﺍﺭ ﻳـﺎﺭ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺸﺮ ﺧﺎﮐﻲ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪) :‬ﻣﻮﻟﻮﻱ‪ .(۱۹۸۱ /۳ :۱۳۷۱ ،‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳـﺎ‬
‫ﻣﻲﺭﺳﺪ‪ .‬ﺩﺭﻳﺎ ﺩﺭ ﺗﻤﺜﻴﻞﻫﺎﻱ ﻣﻮﻻﻧﺎ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎﹰ ﻧﻤﺎﺩ ﻋﺎﻟﻢ ﻭﺣﺪﺕﻣﺪﺍﺭ ﻏﻴﺐ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺎﺣﻞ ﺑـﺎ ﺁﻥﮐـﻪ ﺭﻭﺑـﻪﺭﻭﻱ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﺳﺖ؛ ﺍﻣ‪‬ﺎ ﻧﻤﺎﺩ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎﺳﺖ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳﺎ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﺩﺭﻳـﺎﻱ ﻏﻴـﺐ‬
‫ﻧﺰﺩﻳﮏﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺍﺯ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ )ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ( ﺩﻭﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤـﺎﻥ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺩﺭﻳـﺎﻱ ﻏﻴـﺐ‬
‫ﻧﺰﺩﻳﮏ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﻴﺮ ﻭ ﺳﻠﻮﮎ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻭﺍﻻﻳﻲ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺁﻥ‪ ،‬ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺑﺮ‬
‫ﺍﻭ ﻣﮑﺸﻮﻑ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻪﺍﻱ ﺷﮕﻔﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺁﺷـﻨﺎ ﻣـﻲﮔـﺮﺩﺩ ﻭ ﺷـﺎﻫﺪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺒﺪ‪‬ﻝ ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﭘـﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﭘﻴﺸﻮﺍﻱ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﻤﺘﺎﺯﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺳـﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳـﺎﻱ ﻭﺣـﺪﺕ‬
‫ﺑﻪ ﻓﻨﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺭﺍ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﮐﻤﮏ ﺍﻫﻞ ﮐﺸﺘﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺷﻨﻮﺩ ﻭ ﺿﻤﻦ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۸۹ /‬‬

‫ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺗﻘﺪﻳﺮﺵ ﺭﺍ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﻨﺰﻝ ﺳﻠﻮﮎ‪ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ‬
‫ﻓﻨﺎ ﻭ ﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺎﻳﺸﻲ ﺩﺭ ﺣﻴﻦ ﻧﻤـﺎﺯ‪ ،‬ﻧﻴﺎﻳﺸـﻲ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺣﻖ ﺑﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﻋﺎﺭﻑ ﺗﺠﻠﹼﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺍﺯ‬
‫ﮔﺴﺘﺮة ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ )ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ﻲ( ﺑﮑﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔﻲ‪ ،‬ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻳـﺎﻱ‬
‫ﻏﻴﺐ ﺭﺍ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭة ﻋﺎﻃﻔﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﮐـﺎﻫﺶ ﻭ ﻣﺤـﺪﻭﺩﻳﺖ ﻓﻀـﺎﻱ ﮔﺴـﺘﺮﻩﻫـﺎﻱ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺐ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﮐﻨﺎﺭﻩﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪+‬‬ ‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ‬

‫ﻓﺸﺎﺭة ﻋﺎﻃﻔﻲ)ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺒﻲ(‬

‫‪-‬‬
‫_‬ ‫‪+‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮة ﮐﻤ‪‬ﻲ)ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ(‬
‫‪ ۴ .۵ .۵‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺍﻓﺖ ﻓﺸﺎﺭﺓ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺐ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﮏﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺍﻭ ﮐﺜﺮﺕﻫﺎ ﺑﻪ ﻭﺣﺪﺕ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔـﺮﺩﺩ‪ ،‬ﮔﻤﺮﺍﻫـﺎﻥ ﻭ‬
‫ﺑﻲﺑﻬﺮﮔﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﺷﻔﺔ ﺩﻗﻮﻗﻲ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺣﺮﮐﺖ ﻋﮑﺲ ﺭﺍ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴـﺐ ﺩﻭﺭ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮ ﻏﻔﻠﺖ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺍﻓﺰﺍﻳﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺳﻮﻱ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺐ‪ ،‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷـﻮﺩ ﮐـﻪ ﺣﻘـﺎﻳﻖ‬
‫ﺑﺮ ﺍﻭ ﻣﮑﺸﻮﻑ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥﺳﻮ‪ ،‬ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ ﮔﺮﻓﺘـﺎﺭ ﺷـﺪﻩﺍﻧـﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎﻍ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮔﻤﺮﺍﻫـﺎﻥ‬
‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻥﻫﺎ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ ﺩﻳﺪﻥ ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ )ﺍﺑﺪﺍﻝ( ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭﻭﺍﻗﻊ ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺮ ﺣﻴﺎﺕ ﻣﺎﺩ‪‬ﻱ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔﻲ ﺷﺎﻫﺪ ﺩﻭﺭ ﺷﺪﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺐ ﻭ ﺗﻨـﺰﹼﻝ‬
‫ﮐﻴﻔﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
 ‫‪ / ۹۰‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫‪+‬‬
‫ﻓﺸﺎﺭة ﻋﺎﻃﻔﻲ )ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎﻱ ﻏﻴﺒﻲ(‬ ‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﮐﺜﺮﺕ ﻭ ﺟﺪﺍﻳﻲ ﺍﺯ ﺣﻖ‬

‫‪-‬‬
‫_‬ ‫‪+‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮة ﮐﻤ‪‬ﻲ )ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﺑﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺎﺩ‪‬ﻩ‬
‫‪ ۵ .۵ .۵‬ﻃﺮﺡﻭﺍﺭﺓ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺻﻌﻮﺩ ﮐﻴﻔﻲ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﻱ ﮐﻪ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳﺎ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﻃـﺮﺡﻭﺍﺭة ﺗﻨﺸـﻲ‬
‫ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﻳﺎﮐﻨﺎﺭ ﻫﻔﺖ ﺷﻤﻊ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻳﮏﺑﺎﺭﻩ ﻳﮑﻲ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺑـﺎﺭ‬
‫ﺍﺯ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻪ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ ﻭ ﻫﻔﺖ ﺷﻌﻠﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺤﻈﻪﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻔـﺖ ﻣـﺮﺩ ﻣﺒـﺪ‪‬ﻝ ﻣـﻲﮔﺮﺩﻧـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺩﺭ ﻫﻴﺄﺕ ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ ﭼﻬﺮﻩ‪ ،‬ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺧﺖ ﭘﻲﺩﺭﭘﻲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﻫﻔﺖﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﺍﻳﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﺒـﺪ‪‬ﻝ ﻣـﻲﮔﺮﺩﻧـﺪ )ﻣﻮﻟـﻮﻱ‪ .(۱۹۸۵ /۳ :۱۳۷۱ ،‬ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺩﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪ :‬ﻳﮑﻲ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﮐﻴﻔـﻲ ﺍﺯ ﺷـﻤﻊ‬
‫ﺑﻪ ﺩﺭﺧﺖ ﻭ ﺁﻥﮔﺎﻩ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﻤ‪‬ﻲ ﺍﺯ ﻫﻔﺖ ﺑﻪ ﻳـﮏ ﻭ ﺍﺯ ﻳـﮏ ﺑـﻪ ﻫﻔـﺖ ﺑـﺪﻝﺷـﺪﻥ ﺷـﻤﻊﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺑﺪﺍﻝ‪) .‬ﺭ‪.‬ﮎ‪ .‬ﺗﻮﮐﹼﻠﻲ‪ (۱۴۷ :۱۳۸۹ :‬ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺭﺍ ﺗﺪﺍﻋﻲ ﻣـﻲﮐﻨـﺪ ﻭ ﻧﺸـﺎﻥﺩﻫﻨـﺪة‬
‫ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻳﮏ ﺣﻘﻴﻘﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺁﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺩﻳـﺪﻩ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﺗﻨﺸـﻲ ﺍﻳـﻦ‬
‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻧﺎﻫﻤﺴﻮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻫﻔـﺖ ﻋﻨﺼـﺮ ﺑـﻪ ﻳﮕـﺎﻧﮕﻲ ﻣـﻲﺭﺳـﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤـﻮﺭ‬
‫ﮐﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞﺷﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻳـﮏ ﺣﻘﻴﻘـﺖ ﻭﺍﺣـﺪ ﻫﺴـﺘﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨـﻲ‪،‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻮﹺﺷﻲ ﺩﻗﻮﻗﻲ ﻭ ﺍﻭﺝ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺍﻭ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺤﻮﺭ ﮐﻤ‪‬ـﻲ ﺍﺯ ﮔﺴـﺘﺮة‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻴﻨﻲ ﺍﻭ ﮐﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻭﺻﺎﻝ ﻭ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﺁﺳﺎﻥﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۹۱ /‬‬

‫ﺍﺑﺪﺍﻝ‬ ‫ﺍﺭﺯﺵ‪ :‬ﻭﺣﺪﺕ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺧﺪﺍ‬

‫ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫ﻳﮏ‬ ‫ﻫﻔﺖ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮﻱ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸـﺎﻧﻪﺍﻱ ﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪﻫﺎﻱ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﻫـﻮﻳﺘﻲ ﻭ ﺗﻨﺸـﻲ‪ ،‬ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﻗﻮﻗﻲ ﺍﺯ ﻣﺜﻨﻮﻱ‪ ،‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﻣﺮﺑ‪‬ـﻊ ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ‬
‫ﮐﺎﺭﮐﺮﺩ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻭ ﺑﺴﺘﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﺶ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻱ ﻧﻴـﺎﺯ ﻣـﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﮑﻞﮔﻴﺮﻱ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺑﺎ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺑﺎ ﻳﺎﺭﻱﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺭﺍ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﮐﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﮑﺮﺩ ﺑﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻔﻬﻮﻡ‬
‫»ﻭﺣﺪﺕ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ« ﺭﺍ‪ ،‬ﻣﻌﺮ‪‬ﻓﻲ ﻭ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻫﮕﺬﺭ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻧﻮ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ ﻏﺎﻟﺐ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺮﻱ ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ »ﻣـﻦﹺ« ﺧﺮﺩﮔـﺮﺍ‪ ،‬ﺍﺯ ﻃﺮﻳـﻖ‬
‫ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﻣﺮﺍﻣﻲ ﻭ ﺗﻨﺸﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﮔﺴﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻗـﺮﺍﺭ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨـﺪﻱ ﺍﺳـﺘﻌﻼﻳﻲ ﻭ ﺩﺭ ﺳـﻴﺮﻱ‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻭ ﺷﻬﻮﺩﻱ‪ ،‬ﺑﻪ »ﺷﻮﹺﺵﮔﺮﻱ ﻣﻤﺘﺎﺯ« ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺪﺍﻝ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒﻪﺍﻱ ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﺎ ﺣﻖ ﻧﺎﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﻳﺪﻳﻢ ﺍﺳﺘﻌﻼﻱ ﺷـﻮﹺﺵﮔـﺮ ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﻫﻤـﺔ ﭼـﺎﻟﺶﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻨﺸﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪ -۱‬ﺍﺣﻤﺪﻱ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻚ ‪ .(۱۳۸۸).‬ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻭ ﺗﺄﻭﻳﻞ ﻣﺘﻦ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ -۲‬ﺍﻣﻴﺮﻱ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺣﻤﺪ ﻭ ﻧﺠﻤﻪ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺳﺮﻭﺭﻱ ‪» .(۱۳۸۶).‬ﺷـﻴﻮﻩﻫـﺎﻱ ﺭﻭﺍﻳـﺖﮔـﺮﻱ ﻣﻮﻻﻧـﺎ ﺩﺭ‬
‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻮﻗﻲ«‪ ،‬ﻣﺠﻠﺔ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺷﻴﺮﺍﺯ )ﻭﻳﮋﻩﻧﺎﻣـﺔ ﺯﺑـﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴـﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳـﻲ(‪،‬‬
‫ﺩﻭﺭﺓ ‪ ،۲۶‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪) ۲‬ﭘﻴﺎﭘﻲ‪ ،(۵۱‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ‪.۶۲ - ۴۳‬‬
 ‫‪ / ۹۲‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬

‫‪ -۳‬ﺗﻮﻛﹼﻠﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ‪» .(۱۳۸۶).‬ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭﺍﻗﻌﺔ ﺩﻗـﻮﻗﻲ«‪ ،‬ﻓﺼـﻞﻧﺎﻣـﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺕ ﻋﺮﻓـﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻠﹼـﺔ‬

‫ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻛﺎﺷﺎﻥ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪ ،۵‬ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ ‪.۳۴ - ۴‬‬
‫‪ .(۱۳۸۹). ----------- -۴‬ﺍﺯ ﺍﺷﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﺩﺭﻳﺎ )ﺑﻮﻃﻴﻘﺎﻱ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺩﺭ ﻣﺜﻨـﻮﻱ(‪ ،‬ﺗﻬـﺮﺍﻥ‪ :‬ﻣﺮﻭﺍﺭﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﺎﭖ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪.‬‬
‫‪ -۵‬ﺳﺠﻮﺩﻱ‪ ،‬ﻓﺮﺯﺍﻥ‪ .(۱۳۸۷).‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻱ )ﻭﻳﺮﺍﻳﺶ ﺩﻭ‪‬ﻡ(‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪.‬‬
‫‪ -۶‬ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ ﻭ ﺩﻳﻨﺎ ﺁﺭﻳﺎﻧﺎ‪» .(۱۳۹۰).‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﭼﻬﻞ ﻧﺎﻣﺔ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮﻡ ﺍﺯ‬
‫ﻧﺎﺩﺭ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻧﻘﺪ ﺍﺩﺑﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ‪ ،۴‬ﺷﻤﺎﺭة ‪ ،۱۴‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ‪۱۸۵.-۱۶۱‬‬
‫‪ -۷‬ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﻲ ﻗﺒﺎﺩﻱ ﻭ ﻣﺤﻤ‪‬ﺪ ﻫﺎﺗﻔﻲ‪» .(۱۳۸۸).‬ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺗﺼـﻮﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺔ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﻭ ﺷﻌﺮ ﺩﻳﺪﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻃﺎﻫﺮﻩ ﺻﻔﹼﺎﺭﺯﺍﺩﻩ«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺑﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ‪ ،۶‬ﺷﻤﺎﺭة‬
‫‪ ،۲۵‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،‬ﺹ‪۷۰. - ۳۹‬‬
‫‪ -۸‬ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ ﻭ ﺗﺮﺍﻧﻪ ﻭﻓﺎﻳﻲ‪ .(۱۳۸۸).‬ﺭﺍﻫﻲ ﺑـﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺳـﻴ‪‬ﺎﻝ‪ :‬ﺑـﺎ ﺑﺮﺭﺳـﻲ‬
‫ﻣﻮﺭﺩﻱ »ﻗﻘﻨﻮﺱ« ﻧﻴﻤﺎ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﻧﺨﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -۹‬ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ )ﺍﻟﻒ(‪» .(۱۳۸۸).‬ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺖﮔﺮﺍ ﺗﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ«‪،‬‬
‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻧﻘﺪ ﺍﺩﺑﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ‪ ،۲‬ﺷﻤﺎﺭة ‪ ،۸‬ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ‪۵۱. - ۳۳‬‬
‫‪ .(۱۳۸۸).----------- -۱۰‬ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﺳﻤﺖ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺩﻭ‪‬ﻡ‪.‬‬
‫‪» .(۱۳۸۴).----------- -۱۱‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﺍﺩﺭﺍﻙ ﺣﺴ‪‬ﻲ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣﻌﻨـﺎ«‪ ،‬ﭘـﮋﻭﻫﺶﻧﺎﻣـﺔ ﻋﻠـﻮﻡ‬
‫ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭة )‪ ،(۴۶ -۴۵‬ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ‪۱۴۶.-۱۳۱‬‬
‫‪» .(۱۳۸۶).----------- -۱۲‬ﺭﺍﺑﻄﺔ ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻠـﻲ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻤـﺎﻥ‬
‫ﺍﺩﺑﻲ‪ -‬ﻫﻨﺮﻱ«‪ ،‬ﺍﺩﺏﭘﮋﻭﻫﻲ )ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﮔﻴﻼﻥ(‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮ‪‬ﻡ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،‬ﺹ ‪- ۶۱‬‬
‫‪.۸۱‬‬
‫‪» .(۱۳۸۷).----------- -۱۳‬ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻛﻨﺸﻲ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻮﺭﺩﻱ ﻣﺴﺖ‬
‫ﻭ ﻫﻮﺷﻴﺎﺭ ﭘﺮﻭﻳﻦ ﺍﻋﺘﺼﺎﻣﻲ«‪ ،‬ﺯﻳﺮ ﻧﻈـﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿـﺎ ﻧﻴﮑـﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻣﻘـﺎﻻﺕ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻜـﻲ ﭼﻬـﺎﺭﻣﻴﻦ‬
‫ﻫﻤﺎﻳﺶ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴ‪‬ﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ‪ ،‬ﮔﻴﻼﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﮔﻴﻼﻥ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺍﻧﺤﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ‬
‫ﺍﺩﺑﻴ‪‬ﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ‪ ،‬ﺍﺭﺩﻳﺒﻬﺸﺖ‪ ،‬ﺹ‪۱۳.- ۱‬‬
‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮﺑ‪‬ﻊ ﺗﻨﺸﻲ ‪۹۳ /‬‬

‫‪ .(۱۳۸۵).---------- -۱۴‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻬـﺮﺍﻥ‪ :‬ﺳـﻤﺖ‪ ،‬ﭼـﺎﭖ‬

‫ﺍﻭ‪‬ﻝ‪.‬‬
‫‪ -۱۵‬ﻋﺒ‪‬ﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻭ ﻫﺎﻧﻴـﻪ ﻳﺎﺭﻣﻨـﺪ‪» .(۱۳۹۰).‬ﻋﺒـﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﺮﺑ‪‬ـﻊ ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﻣﺮﺑ‪‬ـﻊ ﺗﻨﺸـﻲ‪ :‬ﺑﺮﺭﺳـﻲ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺎﻫﻲ ﺳﻴﺎﻩ ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ‪ ،‬ﺩﻭﺭة ‪ ،۲‬ﺷﻤﺎﺭة ‪) ۳‬ﭘﻴـﺎﭘﻲ‬
‫‪ ،(۷‬ﺹ‪.۱۷۲ -۱۴۷‬‬
‫‪-۱۶‬ﮐﺎﮐﻪﺧﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻧﺎﺯ)ﻣﺘﺮﺟﻢ(‪» .(۱۳۹۰).‬ﺩﺭﺑﺎﺭﺓ ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ«‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻮﺷﺶ ﻓﺮﺯﺍﻥ ﺳـﺠﻮﺩﻱ‪ ،‬ﻧﺸـﺎﻧﻪ‪-‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺹ‪.۲۵۷- ۲۲۱‬‬
‫‪ -۱۷‬ﮔ‪‬ﺮﹺﻣﺎﺱ‪ ،‬ﮊﻭﻟﻴﻦ ﺁﻟﮋﻳﺮﺩﺍﺱ‪ .(۱۳۸۹).‬ﻧﹸﻘﺼﺎﻥ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﺔ ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -۱۸‬ﻟﻮﺗﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻳﻮﺭﻱ‪» .(۱۳۹۰).‬ﺩﺭﺑﺎﺭة ﺳﭙﻬﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ«‪ ،‬ﻓﺮﻧﺎﺯ ﮐﺎﮐﻪﺧﺎﻧﻲ)ﻣﺘـﺮﺟﻢ(‪ ،‬ﺑـﻪ ﮐﻮﺷـﺶ ﻓـﺮﺯﺍﻥ‬
‫ﺳﺠﻮﺩﻱ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺍﻭ‪‬ﻝ‪ ،‬ﺹ ‪.۲۵۷- ۲۲۱‬‬
‫‪ -۱۹‬ﻣﻮﻟﻮﻱ‪ ،‬ﺟﻼﻝ ﺍﻟﺪ‪‬ﻳﻦ ﻣﺤﻤ‪‬ﺪﺑﻦ ﻣﺤﻤ‪‬ﺪ ‪ .(۱۳۷۱).‬ﻣﺜﻨﻮﻱ ﻣﻌﻨﻮﻱ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳـﻌﻲ ﻭ ﺍﻫﺘﻤـﺎﻡ ﺭﻳﻨﻮﻟـﺪﺍﻟـﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﻜﻠﺴﻮﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ :‬ﻣﺆﺳ‪‬ﺴﺔ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ -۲۰‬ﻧﻮﺭﻭﺯﭘﻮﺭ‪ ،‬ﻟﻴﻼ ﻭ ﻫﻤﺎﻳﻮﻥ ﺟﻤﺸـﻴﺪﻳﺎﻥ‪» .(۱۳۸۷).‬ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺩﻗـﻮﻗﻲ ﺍﺯ ﻣﺜﻨـﻮﻱ«‪ ،‬ﻓﺼـﻠﻨﺎﻣﺔ‬
‫ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﮐﺎﻭﺵﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪ ،۱۷‬ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺹ ‪۲۸. - ۹‬‬
‫‪ -۲۱‬ﻫﺎﺗﻔﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤ‪‬ﺪ‪ .(۱۳۸۸).‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ -‬ﻣﻌﻨﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺭﺍﺑﻄـﺔ ﻣـﺘﻦ ﻭ ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﺘـﻮﻥ‬
‫ﺍﺩﺑﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺣﻤﻴﺪﺭﺿﺎ ﺷﻌﻴﺮﻱ‪ ،‬ﺭﺳﺎﻟﺔ ﺩﮐﺘﺮﻱ ﺭﺷﺘﺔ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴـﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳـﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸـﮑﺪة ﻋﻠـﻮﻡ‬
‫ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭ‪‬ﺱ‪.‬‬
‫‪22- Courtés, J. Cl. (1997). La quéte du sens. Paris: P.U.F.‬‬
‫‪23- Flosh, Jean- Marie (1995). Identités visuelles. Paris: PUF.‬‬
‫‪24-Fontanille, j. (1998). Sémiotique du discours. Limoges: PULIM.‬‬
‫‪25-Greimas, A. J. et j. Courtés (1993). Sémiotique. Dictionnaire raisonné de la‬‬
‫‪théorie du langage. Paris: Hachette.‬‬
‫‪26-Greimas, A.J. & j. Fontanille (1991). Sémiotique des passions. Des états de‬‬
‫‪choses aux états d'âme. Paris: Hachette.‬‬
‫‪27-Lotman, Youri (1999). La sémiosphère (traduction française). Limoges:‬‬
‫‪PULIM.‬‬
‫‪28-Shairi, Hamid Reza (2008). "la base éthique de la didaction". Ela, n°: 152.‬‬
‫‪Paris: Didier Erodition and Klincksieck.‬‬
‫‪ / ۹۴‬ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﺍﺩﺏ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ )ﮔﻮﻫﺮ ﮔﻮﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﺎﻝ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺎﭘﻲ ‪ ،۲۳‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۱‬‬