0% found this document useful (0 votes)
174 views85 pages

နှောင်းခေတ်ဟောင်းကလောင်းရှည် (သို့) ယောရွှေပြည်ကပုဂံ ကိုယော

This 3 sentence summary provides the key details from the document: The document is a preface written by U Khin Maung (Aye) for the book "History of Burmese Literature" which discusses the history and development of Burmese literature from ancient times to the present day. It introduces the table of contents for the book which is divided into 16 chapters covering topics such as ancient inscriptions, royal chronicles, classical literary works, regional literature, and modern literature. The preface emphasizes the importance of documenting Burma's rich literary heritage and making it accessible to readers.

Uploaded by

unmwin
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
174 views85 pages

နှောင်းခေတ်ဟောင်းကလောင်းရှည် (သို့) ယောရွှေပြည်ကပုဂံ ကိုယော

This 3 sentence summary provides the key details from the document: The document is a preface written by U Khin Maung (Aye) for the book "History of Burmese Literature" which discusses the history and development of Burmese literature from ancient times to the present day. It introduces the table of contents for the book which is divided into 16 chapters covering topics such as ancient inscriptions, royal chronicles, classical literary works, regional literature, and modern literature. The preface emphasizes the importance of documenting Burma's rich literary heritage and making it accessible to readers.

Uploaded by

unmwin
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 85

2013 ck E S p f ?

pmayAd r mef p mrl q k


ok w ya'om (0d Z Æ m )? 'k w d , qk

aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Sn}f }
(odrYk [kw)f
a,ma&Tjynfu yk*H

udka,m (abm*aA')
wnf;jzwfol - a':cif0gaqG (0g0g-tif;pdef)
pmwnf; (wm0efcH)

tzHk;yef;csD - cifMunfjzL

pmayAdrmefxkwf jynfolYvufpGJpmpOf
2015 ckESpf? yxrtBudrf? tkyfa& 1500

'd k h w m0ef t a&;oH k ; yg;

Ä jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'dkYta&;


wefzdk; ( 1200 ) usyf Ä wkid ;f &if;om; pnf;vHk;nDnGwrf I rNydKuGJa&; 'dkYta&;
Ä tcsKyftjcmtmPm wnfwHhckid Nf rJa&; 'dkYta&;

yHEk ydS af &;ESiphf mtkyx


f w
k af 0a&;vkyif ef;
pmayAdrmef pmwnf;rSL;csKyf
OD;atmifoef; (rif;cefY a&T) u
rSwfyHkwiftrSwf 00961 jzifh yHkESdyfí
rSwfyHkwiftrSwf 03911 jzifh xkwfa0onf/
rmwdum
pOf taMumif;t&m pmrsufESm
1/ ordkif;a[mif;aemufcH a,majr&yf0ef; 1
2/ a,majr&yf0ef;u aESmif;acwf 7
a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU
3/ &mZ0ifxJu avmif;&Snf 14
4/ avmif;&SnfNrdKU ppfwrf; (2) apmif 18
5/ a,mXmeDu yk*H 39
6/ a&S;a[mif;ordkif;0if xl;jrwfvSonfh 56
odef;usif;a&TwefqmapwDawmf
7/ emrnfxif&Sm; avmif;&SnfNrdKUu 63
bk&m;? ykxdk;? apwDawmfrsm;
8/ a&S;a[mif; bkef;awmfBuD;ausmif;rsm; 71
9/ a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU\ 82
omoemh*kPfaqmif &[ef;awmfrsm;
udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

10/ a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU\ omoemh 86


pmcRefawmf aypmrsm;? yk&ydkufpmrsm;
11/ atmufrm;0ef\ vufatmufcH 90 pma&;ol\trSmpm
qifzrf;aus;&Gmrsm;ESihf aypm?
a&S ; a&S ; tcgrsm;u ]]a,majr&yf 0 ef ; -a,ma'o-
yk&ydkufpmrsm;
a,me,f } } ud k tk w f t a&ma&m ausmuf t a&ma&mES i h f
12/ &mZ0ifxJu avmif;&Snf\ txifu& 97 bmvdv k kd nmvdv k kd vlujkd yKpm;jcif;jzifh tema&m*gusa&mufí
vlyk*¾dKvftausmftarmfrsm; aoapwwfaom pkef;? ua0? ynmonfwkdYaygrsm;onfh
13/ aESmif;twdwf avmif;&SnfNrdKU\ pD;yGm;? 106 e,fajrvdkvdk ? ESdrfhcsaomtoGiftjrifwpfrsKd; emrnfqdk;ESifh
tusnf;wef txD;usefjzpfap tajymtqkd'Pfudk cHcJh&
vlrI? "avha&;&m
ayaom a'owpfcktjzpf trsm;tjrif0,f txifrSm;cJhMu
14/ ya'o&mZfacwfa[mif; avmif;&Snf\ 114 ap&m e,fajrvnf;jzpfcJh&avonf/
tkyfcsKyfa&;&mESifh w&m;pD&ifa&;&m trSefrSm ]]vlom;tp jrefrmu}} [k a<u;aMumfEdkifchJ&m
15/ avmif;&Snfa'o a&S;uppfrIa&;&m 131 vnf;jzpfaom *E 0¬ if yHkawmifESifh yHknm awmifwef;jrifh
nDaemifwpYdk ;kd rd;k wnf&&dS m e,fajrt0ef;t0kid ;f onf ]]a,ma'o-
16/ *E¬0ifavmif;&Snf\ jzwfoef;cJh&aom 136
a,mXmeD-a,ma&Tjynf}} yifjzpfayonf/
c&D;&Snf jref r mEk d i f i H \ taemuf b uf t usqH k ; yif v ,f a &
rsufESmjyiftxuf ysrf;rQtjrifhay (7000) ausmf&Sd csif;½dk;r
awmifwef;Bu;D ESit hf NyKd if ta&SUbufü ysr;f rQtjrihaf y (3000)
ausmf p D j rih f r m;NyD ; awmif a jrmuf t Nyd K if o G , f w ef ; vsuf
wnf&Sdaeavaom yHkawmifESifhyHknm awmifpOfwef;wkdY\
obm0½Icif;wku Yd m; tvGev f aS yonf/ awmifwef;jriht f oG,f

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 4


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

oG,ftxyfxyfwkdYu ½IrNiD;p&mESifhvGrf;armzG,f&m&SdvSonf/ odkYjzpfí ajrjyefYa'ou aoG;csif;om;csif;awGESifh


EdkifiHhtzkd;wef uRef;? ysOf;uwdk;? ydawmuf? opf&m? tifMuif;? a,majr&yf 0 ef ; wk d Y yd k r k d t vS r f ; a0;ovd k jzpf c J h M u&onf /
oif;0ifESifh opfrsKd;pHkwkdYu obm0tavsmuf a&m>yrf;um taea0;cJhMu&onf/ a,ma'oonf zGHUNzdK;rItm;jzihfvnf;
aygufa&mufjzpfxGef;aeonf/ ndKUndKUrdIif;rdIif; tkHYtkHYqkdif;qdkif; aemufuscJh&onf/ xkdYaMumihfvnf; a&S;,cifumvrsm;u
ESihf vScsifwkdif;vSaeawmhonf[k ajymí&onf/ a,mjynf a,me,fudk txiftawG;wkdYu bmvdkvkdESifh
odkY&mwGif awm&dyfawmif&dyfu BuD;vSonfh yHkawmif NidKjiifp&mvkdvdk jzpfapcJh&onf/ ydkqdk;onfu wpfae&mwnf;
yHknm/ pdrfhBuD;NrdKifBuD; pdrfhprf;vQdKajrmif awmifpOfwef; wpf c sd e f w nf ; wG i f t&G , f a &muf tm;aumif ; armif ; oef
toG,foG,f txyfxyfESifhjzpfaeaom yHkawmifyHknm/ om;&J a,musfm; (74) OD;wkdYtm; (27-5-1960) eHeuf t½kPfwuf
wd&pämef qif? usm;? usm;opf? 0H? acs (*sD)? pdkif? qwf? zGwf? tcsd e f w G i f aomif ; usef ; ol t vH e D w k d Y u &uf p uf p G m
ykwwf? ,kef pHkvifpGm usufpm;Mu&mvnf;jzpfonfh yHkawmif owfjzwfcahJ om xD;vif;NrKd Ue,f ]]qifp, G &f mG vlowfyBJG u;D }}aMumihf
yHknm/ onfyHkawmifyHknm0,f acsmif;wkdacsmif;i,fwkdYu a,mwdkYe,fajronf rsm;pGmt½kyfqkd;tusnf;wef jzpfcJh&
tvGefrsm;ojzihf awmBuD;jrufrnf;txyfxyfMum; iSufzsm; acsonf/
uvnf;ayg/ iSufzsm;a&m*gudk jyif;xefpGmcHpm;&í iSufzsm; 1956 ckEpS w f iG f wyfrawmfu ]]atmifrmC}} ppfqifa&;
ydk;u OD;aESmufudkxdcdkufapum ½l;oGyfaoqHk;jcif;rsm;&SdcJh/ jyKvkyfcJhonf/ 1973-74 ckESpfrS pwifum aomif;usef;ol
vrf;yef;tquftoG,fuvnf;cufcJESihf/ onfodkYES,f tjyif [lí vH;k 0r&Sad wmh ? tjzLa&mife,fajrppfppf jzpfvmcJ&h onf/
awmifpOftxyfxyfawGu 0ef;&Hc pdrf;jrndKUrIdif;aeaom EkdifiHawmfu vrf;awGazmuf wHwm;awGaqmufESihf ajrjyefYu
yHak wmifyn kH m&yf0ef;Bu;D udk tcGiahf umif;,lvsuf aomif;use;f ol jynfow l Ydk a,mXmeDqD at;csr;f pGmoGm;vmEkid cf MhJ uNy?D wpfacwf
tvHeDuGefjrLepfwkdYu A[dkXmecsKyfvkyfum a,me,fajrrSm wpfcgqDu tawG;rSm; tjrifrSm; txifrSm; ajympum;awG
aomif;usef;rif;rlcJhMuonf/ vrf;yef;tquftoG,f cufcJ onf aysmufvGifhumoGm;cJh&NyD? raumif;aom? r[kwfaom?
vGef;rIudk tcGifhaumif;,lumvnf; pdk;rdk;jc,fvS,f &ufpuf txiftjrif tawG;ESio fh o H ,wko Yd nf twdwrf mS use&f pfcNhJ y/D
,kwrf mcJMh uonf/ "m;jywku d ?f vk,uf? owfjzwf ½dik ;f pdik ;f cJMh u &yfa0;ajrjyefYujynfolawG a,mwkdYXmaeudk tjrifMunfvif
ojzihf ajrjyefYa'orSaoG;csif;rsm;wkdY yHkawmif yHknma'oqD EkdifcJhMuNyD? a,me,fajronf wpfpxufwpfp yGifhvef;zGHUNzdK;
a,majr&yf0ef;qD roGm;&Jrvm&JjzpfcJhMu&onf/ wkd;wufumvmaecJh&ygNyD/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 5


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

þodkY todtjrifopfudk wifjy&jcif;tm;jzihf tae


txm;rSefudkrodbJ remvkdtzsuftarSmifhw&m;? t&yfpum;
ESiZfh mwf? yHjk yif? 0w¬Kwt
Ydk & a,ma'o a,me,fajrole,fajr
om;wkt Yd ay:wGif xifa,mifxifrmS ;jzpfaejcif;rsm; uif;pifvsuf
wkdif;&if;om;cspfMunfrIESihf EkdifiHaoG;pnf;nDñGwfrIrsm;udk
ydkrdk&,lcdkifNrJaprnf[k ,lqrdygonf/ txl;ojzihf vlrsKd;
wpf&mhwpfyg;tqkdwGif a&S;jrefrm (7) rsKd;jzpfaom Arm
(jrefrm)? ysL? awmifo?l urf;,H? a,m? &cdik ?f xm;0,fwt Ydk euf
oGm;vma&;cufcJcJh&onfh a&S;Armrnfonfh ]]a,m}} wkdY\
e,fajr? a,majr&yf0ef;&Sd a&S;a[mif; ]]avmif;&SnfNrdKU}}
uav;\ acwftqufquf jzpf&yfpHkvif ywfoufyg0if
aecJhrIudk &Sm;&Sm;yg;yg; azmfxkwfjzpf&aom taMumif;t&m
uvnf; pdwf0ifpm;zG,f&m taxmuftyHh taetxm;wpfck
ozG,ftjzpf jrefrmhorkdif;pOftm; toifhtwifh jznfhpGrf;Edkif
vdrfhrnf[k ,HkMunfrdayonf/

avmif ; &S n f N rd K Ujypepf y H k

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 6


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 7


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

tcef; (1)
ordkif;a[mif;aemufcH a,majr&yf0ef;
a&S;,cifu a,me,fa'oonf rauG;wkdif;a'oBuD;
yck u ú L c½d k i f \ taemuf y d k i f ; ES i h f csif ; awmif w ef ; BuD ; \
ta&SUbufwiG f wnf&adS yonf/ a&S;a[mif;ordik ;f t& ,cifu
a,majr&yf0ef;onf {&m0wDjrpftaemufbufwpfvTm;rS
&ckdif½dk;rawmifwef;\ ta&SUajrmufbufESihf csif;awmifwef;
ta&SUbufxd? ,if;ajrmufzsm;aomifoGyfrS awmifbuf
apwkwå&mponfh awmifpOf (7) c½dkiftxd us,f0ef;aMumif;
qkdygonf/ omuDEG,f0ifbk&ifrsm;tp? yk*Hacwftavmif;
pnforl if;Bu;D tv,f uke;f abmifrif;quf jrefrmwkaYd emufq;kH
bk&if oDaygtxd pdk;rdk;cJhpOfumvrsm;u yHk&dyfrsm;udk ½IMunfh
jcif ; tm;jzih f a,ma'o\tajctae? taetxm;ud k
jrifawGUí&Edkifayonf/
odkYjzpfonfhtm;avsmfpGm a,me,f&yf0ef;\ tae
txm;t&yf&yftm; vkd&if;udk tESpfcsKyfum twdkqHk;enf;jzihf
pwifum wifjyjzpf&ayawmhonf/
rZdösra'o ]]oke}} trnf&Sdaom r[morwrif;onf
om;BuD;jzpfonfh u&ay:rif;om;udk ppfonfAdkvfyg tNcHt&H
1

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 8


2 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 3
rsm; ES i f ; tyf N yD ; wk d i f ; opf j ynf o pf w nf a xmif a p\/ e,fopfwnfaxmifrif;jyKaecJ\ h / yef;wdr;f ? yef;bJ? yef;awmif;
jrefrmjynfodkY ajymif;a&TUa&mufvmMuNyD; ]][efvif;NrdKU}} paom NrdKUrsm;ukd wkdufcdkufodrf;,lcJhNyD; okemy&EÅ[laom
[efvif;a&Tjynfudk pwifwnfaxmifpHaeawmfrlav\/ trnfudk zsufí ]]a,meu}} EkdifiHawmf trnfopforkwf\/
xkdrif;onf {&m0wDjrpftaemufbuft&yfa'oudk xkdodkY a&S;u a,meu[kac:wGifcJhaom e,fwpfcGifonf
pk;d rd;k tkycf sKyo
f jzihf Ekid if aH wmfuv kd nf; rZdsö ra'orS crnf;awmf umvMumvwfaomf ]]eu}} aysmufí ,cktcgwGif ]]a,m}}
]]ok e }} rif ; BuD ; \ tmPmpuf u G i f ; us&mt&yf j zpf o nf h [k xif&Sm;vmcJhav\/
tavsmuf ]]okemy&EÅ}} [laomtrnfemrudk wGifap\/ xk d o d k Y a,ma'o[k a c:onf h e ,f y ,f r S m xk d p Of u
xkaYd emuf aumvd,rif; tbd&mZmonf aumovwkid ;f ? taemufbufvm;aomf ov’m0wD ac: csif;wGif;jrpfESihf
yOövwkdif;wkdYudk tpdk;&onfh ouFóe*dk&fjynfBuD;&SifESifh {&m0wD j rpf w k d Y \ taemuf b uf w pf v T m ;rS &ck d i f ½ d k ; r
ppf j zpf \ / ppf ½ H I ; onf j zpf í jref r mjynf o d k Y a jy;0if v m&m awmifwef;\ ta&SUajrmufbufESihf csif;½dk;rawmifwef;
]]waumif;}} waumif;jynfBuD;udk wnfaxmifpHaeav\/ ta&SUbufxd? awmifodkYvm;aomf ajrmufzsm;aomifoGyfrS
xkdrif;ewf&GmpHvQif om;awmf uH&mZmBuD;ESifh uH&mZmi,fwdkY awmifbuf zm;tdkif? apwkwå&m ponfhawmifpOf (7) c½dkif
yef ; wd r f ; ? izJ ? wk d i f w m;? apwk w å & m? puk ? v,f u d k i f ; ?
xD;eef;vkMuav&m uH&mZmi,fu xD;eef;&ojzihf uH&mZmBu;D
aomif;vif;NrdKUrsm;txdudk a,mwkdYe,fajr[kac:Mu\/
onf uav;awmifndKt&yfodkY a&TUajymif;cJh\/
,cifordkif;a[mif;rsm;t& xdkpOfu a,me,fajr\
xkdokdY u&ay:rif;wnfaxmif&if; wkdif;? c½dkifwkdYudk
tus,f t 0ef ; yrmPonf ajrmuf u d k v m;aomf uav;
uH&mZmBu;D paom rif;wko Yd nf okemy&EÅ[al omtrnfjzihyf if aomif o G y f a jr? ov’ m 0wD j rpf t xd / ta&S U od k Y v m;aomf
ac:a0:pdk;pHcJhMuav\/ csif ; wG i f ; ? {&m0wD u rf ; ajctxd / taemuf o d k Y v m;aomf
umvMumjrihfcJhaomf omoemouú&mZf (73) ckESpfwGif csif;½dk;rawmif zdk;acgifawmiftxd/ awmifbufodkYum;
rZdösra'o rm*"wkdif;rS Zmvrdurif;wpfyg;onf þa'oodkY a&Tpufawmf&m? rEÅmawmiftxd us,0f ef;av\/ tkycf sKyaf &;
a&muf&Sdtkyfpdk;cJhjyef\/ &mZN*dK[fjynfom;wkdYu ESifxkwfojzihf e,fajrt&qdkvQif uav;e,f? *efYa*ge,f? xD;vif;e,f?
a&muf&Sdvmjcif;jzpf\/ ,cktcg ppfudkif;wkdif;a'oBuD;&Sd aqme,f? rif;wkef;? apwkwå&me,f? qdyfjzL? puke,fwkdYjzpfí
]]uav;NrdKU}} opfudk wnfaxmifcJh\/ ]]t&drnNrdKU}} [kvnf; awmifajrmuf &SnfarsmarsmawmifMum;csKdihf0Srf;ajra'oyif
wGif\/ &Srf;? u'l;? tdrfus,fpaom vlrsKd;pkrsm;udk pnf;½Hk;í jzpfav\/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 9


4 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 5

quf&aomf- jyefvnfícsKyfaomf yk*HacwfrSpNyD; {&m0wDjrpfta&SUbuf


jrefrmbk&ifvufxufu owfrw S yf rkH mS a,mMucwfNrKd U? ydik ;f udk "r®'yD wkid ;f ? {&m0wDjrpftaemufbufyikd ;f udk okemy&EÅ
aqmNrdKU? avmif;&SnfNrdKU? xD;vif;NrdKU ponfh NrdKU (4) NrdKUESihf wk d i f ; [k ac:apcJ h \ / uk e f ; abmif a cwf t v,f y d k i f ; od k Y
e,f y ,f r sm;ud k a,me,f [ k owf r S w f y gonf / (,aeY a&mufaomtcg okemy&EÅwkdif;udk oHk;ydkif;? oHk;wkdif; cGJjcm;
vuf&Sda,ma'o\ c½dkifNrdKUBuD;jzpfae&aom ]]*efYa*gNrdKU}} owf r S w f c J h o nf / uav;a'o? uabmf c sd K if h 0 S r f ; a'oud k
[lonfum; wkdufusef (7) &Gm pm&if;wGif ]]uhHaumf&Gm}} [lí
arm&d,wkdif;? a,ma'o (*efYa*g? xD;vif;? aqm) udk
&SdaecJhao;csdefjzpfygonf/ ausm? pum;? awmr? rif;&Gm?
a,meuwkdif;ESihf csif;awmifa'oudk cd&#wkdif;[k ac:cJhMu
jrifom;? &SJ? uHhaumfwkdYonf wkdufusef (7) &Gmjzpfygonf/)
xkdYjyif a&S;ua,mMucwfNrdKUqkdonfrSmvnf; ,ck avonf/
a,mNrdKUtrnfwGifqJ ('dkife,faus;&GmBuD;tqihf) &GmBuD; þwGif ,cktcg0,f xD;vif;? aqmESifh *efYa*ge,f
wpf&Gmom jzpfaeygawmhonf/ (3) ckwdkYudkom a'ocHwkdYu a,ma'oppfppftjzpf rSwfom;
azmfjyyg a,ma'oudkyif twGif;a,m? tjyifa,m? ajymqd k c J h M uonf E S i h f a,ma'oonf awmif a jrmuf
a,mBuD;? a,muav;? awmifa,m? ajrmufa,m[k trsKd;rsKd; &Snaf rsmarsmoP²mef&o dS nft
h m;avsmpf mG awmifbuftusq;kH
cGJjcm;NyD; ac:cJhMuyg\/ cGJjcm;yHkrSm ajrjyefYa'o yckuúLa'orS aqmNrKd Ue,fukd awmifa,m? tv,fusaom xD;vif;NrKd Ue,fukd
omrefvlrsm;\tac:t& wufrawmif\ ta&SUbufudk tv,f a ,mES i f h ajrmuf b uf u sonf h *ef Y a *gNrd K Ue,f u d k
tjyifa,m? wufrawmif\taemufbufudk twGif;a,m? ajrmufa,m[lí ac:qdkaeMuacsonf/
taemufbufodkYqufívm;aomf yHkawmif awmifwef; xkdYaMumihf rauG;wkdif;a'oBuD;twGif; yg0ifwnf&Sd
jrihfBuD;&SdNyD; yHkawmiftaemufydkif;udk a,mBuD;? yHkawmif aeaom a,ma'o\ rsufarSmuftaetxm;wGif *efYa*g
ta&SUbufudkyif a,muav;/ xD;vif;NrdKUudk A[kdjyKívnf; NrdKUudk c½dkifNrdKUBuD;tjzpf (4-4-1996) aeYwGif pwifzGJUpnf;
awmifbuf aqm? avmif;&Snf? zm;tdkif? apwkwå&mtxdudk
cJhonf/ *efYa*gc½dkifü *efYa*g? xD;vif;? aqm[lí NrdKUe,f
awmifa,m/ xD;vif;\ajrmufbuf *efYa*gNrdKUe,ftxd
ajrmufydkif;udk ajrmufa,m[kac:Muonf/ oHk;ck yg0ifvsuf&Sdonfh NrdKUe,fajrwkdYudkomvQif a,me,fy,f
wpfzef a&S;acwf a,m (4) NrdKUudk aqm? a,m? ppfppf[lí ajymqdkvsuf&SdMuayawmhonf/
avmif;&SnEf iS hf xD;vif;NrKd UwkjYd zpfonf[k owfrw S cf MhJ uygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 10


6 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

tcef; (2)
a,majr&yf0ef;u
aESmif;acwf a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU
yHkawmif yHknma'o a,majr&yf0ef;0,f a&S;usvSaom
avmif;&SnfNrdKUuav; wnf&Sdaeonf/
]] pvif;acsmif;a& pD;axGaxGESihf
&pfacG&H0ef; awmifbufurf;ü
at;csrf;om,m NrdKUwnf&GmrSwf
AsKyÜwfac:wGif a&S;,cifu
om"uaygif;ESihf NrdKUavmif;&Snf}} .....
[k avmif;&SnNf rKd U orkid ;f jyKprk w
S w
f rf;wifa&;tzGUJ rlMurf;
pmMunf h w k d u f c if a rmif (jyef M um;a&;^uef y uf v uf ) \
uAsmwpfy'kd u f kd tpjyKvsuf twdw&f mZ0ifukd vufvrS ;f rDorQ
avhvmrdonf/ okawoejyKrdcJhonf/
avmif;&Snfonf a*gwrjrwfpGmbk&m;ryGifhrD a&S;,cif
uyif ]]AsKyÜwf&Gm}} [k wGif&SdcJhaMumif;qkdyg\/
]]jref r mtp waumif ; u}} [k t qk d t & omuD 0 if
rif;rsKd;jzpfaom yxrwaumif;NrdKUwnf tbd&mZmrStp
avmif;&Snfyg0ifaom aqmNrdKUe,f ajryHk waumif;rif;qufaemufqHk; bdEéurif;txd yxrwaumif;
7

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 11


8 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 9

acwfwGif AsKyÜwf&Gmyifac:qdkcJhaMumif;? 'kwd,waumif;wGif yk*Hjynfh&Siftaemf&xmrif;BuD;onf uif;wyfNrdKUrsm;


owd;k ZAÁK'yD "Z&mZmrif;rS owd;k r[m&mZmrif;txdvnf;aumif;? wnfcJhovdk odef;jyKNrdKU? aomif;jyKNrdKU? axmifjyKNrdKU? &mjyKNrdKUrsm;
oa&acwå&macwfBuD;\tp 'Gwåaygifrif;BuD;rS okynme*& wnfcJhonf/ xkdNrdKUrsm;rS ppfa&;tvdk&Sd&mtwGuf ppfom;
qdEérif;vufxuftxdvnf;aumif;? yk*Hrif;qufrsm;\tp ppfonf ay;Mu&\/
t&d r '´ e mrnf a om yk * H j ynf B uD ; ud k pwif w nf a xmif o l OD ; uk v m;&mZ0if B uD ; wG i f yk * H r if ; e&ywd p nf o l r if ;
(odkYr[kwf) yxryk*Hudkwnfaxmifol ork'´&mZfrif;rSonf vufxufwikd af tmif eef;pOfppftiftm;udjk yaom pm&if;csKyüf
(42) qufajrmuf taemf&xmrif;eef;wufaom ouú&mZf pvif;NrdKUonf (600) jyK NrdKUjzpfNyD; ppfa&;ppf&m&SdvmvQif
(379) txdvnf;aumif;? AsKyÜwf&Gmtjzpf&SdaecJhonf[k ppfonftiftm; (600) ay;&onf/ ,if;wGif avmif;&SnfNrdKU?
qdkay\/ odkYjzpf&m a,mwkdYXmeDu aESmif;acwfavmif;&SnfNrdKU aqmNrdKUwkdYyg0ifonf[k azmfjyxm;av\/
uav;onf yk*Htaemf&xmrif;vufxufxdatmif AsKyÜwf&Gm
[kac:wGifvsuf &SdaecJhonfqkday\/
quf&aomf -
ouú&mZf (1127)ckESpf? avmif;&SnfNrdKUppfwrf;wGif
avmif;&SnfNrdKUudk omoemawmfouú&mZf 1562 ck? aumZm
ouú&mZf-380 jynfh? yk*Htaemf&xmrif;vufxuf? uqkef
vjynfh wevFmaeY? eu©wf (19) vkH;ESihf,SOfvsuf trwf
odr;f pnf;ESifh NrKd UolBu;D b,awZmcHiumwku Yd yEéuf (9) csuf
ESifh ppfonfo&l J 1000 ESifh avmif;&SnNf rKd Uudk wnfaxmifonf/
taemufbufESihftaemufajrmufbuf &cdkif? csif;ESihfuonf;
wk\Yd &eftEÅ&m,frsm;udk qD;qkcYd &H yf apmih&f onfNh rKd UjzpfaMumif;
od & S d & ygonf / opf w yf N rd K Ujzpf o nf / cH w yf N rd K Ujzpf o nf / NrdKUyEéuf (9) csufyg a&Tpm&Dbk&m;
uif;wyfNrdKUjzpfonf[kqkdyg\/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 12


10 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 11

opfwyfNrdKUwnfpOftcg yEéuf (9) csufjzihf e,fedrdwf (8) ajrmif;BuD; (Nrd K Utaemuf b uf wm


twkdif;twmrsm; owfrSwfum avmif;&SnfNrdKUudk wnfapcJh 60 tuGmwGif&Sdonf/)
onfjzpf&m pD;yGm;a&;? vlrIa&;? zGHUNzdK;a&;? bmoma&;? (9) wHwm;eD (NrKd U\av;yHw
k pfyckH ef?Y NrKd U\
omoema&;? ppfa&;ppf&m ponfwkdYudk NcHKiHkoHk;oyfowfrSwf taemufbufususwGif
cJhjcif;jzpfygrnf/ &Sdonf/)
yEéuf (9) csufrSm - NrdKUwnf&mwGif a&SUwef;cHwyfNrdKUjzpfonfhtavsmuf
(1) a&Tpm&Dbk&m; (Nrd K Uta&S U buf 2 wm tkwfNrdKU½kd;r[kwfbJ opfvHk;rsm;pdkufxlum&Haom opfwyf
tuGmwGif&Sdonf)/ NrdKUtjzpfwnfcJhygonf/
(2) r*FvmOD;bk&m; (NrdKUtaemufbuf 9 wm NrdKU½dk;ta&SUrsufESm (37) wm? tjrihf (7) awmif?
ES i h f 1 xG m tuG m wG i f wHcg;0rSm anmifwcH g;ac:Ny;D wHwm; (2) pif;rSm BuKd ;rJjh zpfonf/
&Sdonf/) taemufNrdKU½dk;rSm awmifajrmuf (37) wm? wHcg;0rSm
(3) tif;bkwfausmif; (Nrd K Utaemuf b uf 11 refusnf;wHcg;ac:NyD; wHwm; (2) ckxm;onf/
wm tuGmwGif&Sdonf/) ajrmufbufrsufESmrSm ta&SUrStaemuf (61) wm?
(4) awmifBuD;&Sif (NrdKUta&SUbuf 20 wm wHcg;0udk &ifcdkwHwm; wHwm; (2) ckxm;&Sdonf/
ewfuGef; tuGmwGif&Sdonf/) awmifrsufESmü ta&SUrStaemuf ta&SUrsufESm (59)
(5) rdk;ewfuGef; (NrdKUta&SUawmifbuf 7 wm? wHcg;r&Sd[lí jzpfonf/
wm tuGmwGif&Sdonf/) NrdKUwmt0Sef; (197) wm? wHcg; (3) ayguf? wHwm;
(6) taemuf&SifrewfuGef; (Nrd K Utaemuf b uf wm (6) pif;jzihf opfwyftjrihf (7) awmifxm;&Sdum NrdKUudk
60 tuGmwGif&Sdonf/) wnfaqmufcJhaMumif; qkdavonf/
(7) uef(3)qihf (t&SiBf u;D uef ? rk;d ewfuef? yEéuf (9) csufjzihf NrdKUwnf&mwGif-
a&xdef;uef) NrdKUta&SUbuf wm (20) uGmwGif awmifBuD;&Sifewfeef;
(NrdKUta&SUawmifbuf 2 ESihf rkd;ewfeef;wkdY&SdNyD; NrdKUOD;ü a&Tpm&Dbk&m;&Sdonf/ a&Tpm&D
wm tuGmwGif&Sdonf/) bk&m;onf "r®apwDjzpfí avmif;&SnfNrdKUudk tkyfcsKyfaom

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 13


12 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 13

rif;apmfbGm;olBuD;rsm; udk,fusifhw&m;aumif;NyD; ig;yg;oDv wHwm;eDonf NrdKUtwGif; oGm;vma&;vG,fulap&ef


NrJvsuf &yf&GmjynfolwkdYtm;udk;aom rif;quf&Snfap&ef acsmarGUap&ef &nf&G,faqmufvkyfonf/
&nf&G,fonf/ NrdKUta&SUanmifyifwHcg;rS ta&SU (500) wGif;cefYtuGm
r*FvmOD;bk&m;onf avmif;&Snfa'otwGif; r*Fvm Ak'¨bmomomoemjyK oD&d"r®maomurif;\ apwDaygif;
taygif;ESifhjynfhpHkap&ef &nf&G,fonf/ (84000) tygt0ifjzpfaom? avmuoHk;yg;\txG#ftjrwf
tif;bkwaf usmif;onf avmif;&Snaf 'oae jynforl sm; tEdIif;rJhjrwfAk'¨jzpfayaom a&S;a[mif;orkdif;0if odef;usif;
t0dZÆmtarSmifzHk;vTrf;jcif;rS uif;vGwf&efESihf opömav;yg; a&Twefqmbk&m;&Sdonf/
jrwfw&m;jzihf aq;aMumokwfoifEdkif&ef &nf&G,fonf/ txufygwko Yd nfum; aESmif;acwfa[mif;tcgrsm;qDu
awmifBuD;&SifewfuGef;onf awmifig;vHk;t&Sifrsm;ESihf a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU\ tw¬KyÜwdåaywnf;/ &mZ0if
Nrd K Ut&S i f B uD ; rsm;ud k ES p f p Of yoyl a Zmf N yD ; rif ; ouf & S n f aywnf;/
tEå&m,fuif;&ef &nf&G,fonf/
rkd;ewfrif;rSm avmif;&Snfa'owGif rkd;av0o rSefuef
aumif;rGef&ef &nf&G,fonf/
taemuf&SifrewfuGef;onf taemuf½dk;rewfrsm;udk
ylaZmfyo&ef &nf&G,fonf/
uef (3) qihfonf a&tpdk"mwfudef;jcif;? vl? ol? uRJ?
EGm;? wd&pämefrsm; a&00vifvifaomufoHk;í aysmfyg;pGm
aexdkifEdkif&ef &nf&G,fonf/
ajrmif;BuD;onf avmif;&Snfa'owGif qefa&pyg;
aygrsm;NyD; pm;eyf&du©mzlvHkap&ef &nf&G,faqmufvkyfonf/
NrKd UtaemufbufrpS wifNy;D NrKd UajrmufbufryS wfum tptqH;k
(4) rdkif&Sdaom v,fawm (400) ausmfaomufoHk;aom
ajrmif;BuD;jzpfonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 14


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 15

twGif;wGifyg0ifvsuf pvif;acsmif;\awmifbufurf;wGif
wnf&Sdaeavonf/
avmif;&Snf[k wGifaejcif;wGif a&S;rif;rsm;vufxuf
tcef; (3) awmftcguyif &mZ0ifwGif&SdcJhonf/ tavmif;pnfolrif;
&mZ0ifxJu avmif;&Snf ESihfpyfqkdifcJhonf? a'od,&mZ0iftjzpfvnf; usef&pfaecJh&
onf[k qdkMuonf/ ayguúHjynf taemf&xmrif;\ajr;awmf
a&S;tcgu ]]wpf&mhwpfyg;? vlrsK;d rsm;om;? rSwo f m;opfopf? omoemh'g,um tavmif;pnfolrif;ESihfpyfvsOf;í pum;
ckepfjrefrm? (rGef) rSmav;? &Srf;a&;oHk;q,f? ocsFmoG,fjy? tqkd&SdcJhonf/ [l;&m;aA'ifynm&SifwkdY\ a[mcsuft&
ajcmufq,fukvm;? cGJrSwfxm;onf jzpfyGm;okwNzdK;NzdK;wnf;}} awmif a wmf j rwf w G i f ouF e uf (ouF e f ; euf [ k v nf ; qd k ?
[k vlrsKd; (101) yg;&SdaMumif; zGJUqdka&;pyfxm;cJhonfh tqkd uRef ; euf [ k v nf ; qk d ) om;ES i h f w uG ¤if ; opf e uf o m;ü
&Sdonf/ uGJuGJjym;jym;odem;vnfap&efvnf; tao;pdwfum b0a[mif ; uuscJ h a om ypö n f ; trS e f ]]y&&S i f - jy'g;&S i f -
wifjyxm;cJhonf/ ywåjrm;rsuf&Sif}} &Sdonfqkd&m ppft*Fgav;yg;jzifh þa'oodkY
jrefrm (7) rsKd;? (rGef) (4) rsKd;? &Srf;rsdK; (30)? ukvm;rsKd; <ucsDa&muf&SdawmfrlvmcJhaMumif;qkd\/ bkef;wefcdk;aMumihf
(60) wkdYjzpfaMumif;qdkonf/ awmifawmfjrwfwiG f opfeufyifjrwftm; &SmazGawGU&Scd hJaMumif;ESihf
þwGif a&S;Arm (jrefrm) (7) rsKd;wGif Arm (jrefrm)? rsu&f iS af wmfu&kd &Scd ahJ Mumif; a'od,&mZ0iftjzpf ajymMuyg\/
ysL? awmifol? urf;,H? a,m? &ckdif? xm;0,fwkdY yg0ifonfESifh opfeufyifudkckwfvSJNyD; opfvHk;t½dkif;tm; awmifawmf
a&S;Arm (jrefrm) wkdYü wpfcktygt0ifjzpfaom ]]a,m}} wkdY wpfae&mrS xkd;cswGef;csapí wifaomae&mudk ]]wHk;wif}}
aexk d i f M u&m a,mXmeD w G i f ]]avmif ; &S n f N rd K U}} uav; [kvnf;aumif;? EG,fBudrfBuD;rsm; trsm;tjym;&Sd&m awmBuD;
wnf&Sdaeavonf/ avmif;&Snfonf a,myifjzpfav\/ jrufarSmifwGif EG,fBudrfBuD;rsm;udk &SmazG&,lMu&mae&mudk
a,mXmeDudk olwkdYa'o ,aeYtac:ta0:t& (3) ]]ydef;arSmif}} [kvnf;aumif;? BudrfEG,frsm;&SmazG&&SdMuNyD;
rsKd;cGJjcm;xm;onf/ ajrmufa,m (*efYa*gNrdKUe,f)? tv,fa,m pkaygif;um qufoaomae&mudk ]]BudrfBuD;}} [kvnf;aumif;
(xD;vif;NrdKUe,f)? awmifa,m (aqmNrdKUe,f) [líjzpf&m toD;oD; &Gmtrnf? acsmif;trnfwYdk emrnfwiG v f suf use&f pf
]]avmif;&SnfNrdKU}} uav;onf awmifa,mac: aqmNrdKUe,f cJhaMumif; qkdMuyg\/
14

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 15


16 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 17

opfeufyifBuD; (0g) uRef;eufyifBuD;udk opft½dkif; &wemwkdYrS zGm;jrifaomrif;orD;av; a&TtdrfpnfESihf &nfiH


wH;k Bu;D jzpfapcJo h nfrS opfv;kH awmfBu;D tqif?h opfv;kH awmfBu;D aeaom y#duú&m;rif;om;av;wdkYtaMumif;tm; rSL;rwf
rSonf avSavmif;xGif;um avmif;avSawmftjzpf a&mufap rsm;uodí bk&ifhxHavQmufxm;\/ wkdif;wpfyg;vlrsKd;jcm;ESihf
cJh\/ opfvHk;awmfBuD;udk avmif;avSawmfBuD;tjzpf&&Sdatmif vuf r quf a pvd k í usef p pf o m;rif ; BuD ; u aemif a wmf
opfvHk;awmfa&G&m Xmet&yftm; ]]avmif;a&G}} [k trnf apmvl;rif;\om;awmf apm,Grf;rif;om;ESifh a&Ttdrfpnf
rSnfhwGifapcJhonfqkd\/ rif;orD;av;tm; xdr;f jrm;ap\/ r*FvmqGr;f qufuyfaomaeY
umva&G U vsm;vmcJ h o nf w G i f avmif ; avS a wmf y#du&ú m;rif;om;u ayguHjú ynfot Ykd vm &Sitf &[Hrax&fjrwfu
t&Snfum; tHhrcef;&Sdjcif;ESifh a&ajrht&Sifocif a&Teef;&Sif qGrf;pm;cJhNyD;í aumif;uifc&D;jzifh rZdösra'o r[maAm"dodkY
twGufESifh a&Tudk vlwkdY tjrwfwEdk;wefzdk;xm;Muonfh <ucspD Of aumif;uifwiG af wGUMuav\/ &Sit f &[HrS taMumif;pHu
k kd
oabmt&yg yg0ifapvsuf ]]a&Tavmif;avS&Snf}} jzpfvm >rwf[onfwiG f y#du&ú m;rif;om;onf tmar#dwjf zpf&onfEiS fh
cJh[efwpfenf;/ wjznf;jznf;ESihfyif avmif;a&G? a&Tavmif; owdvufvGwfjzpfcJh&NyD; jy'g;&Sifonf tmcHwGif;rS xGufus
avS&n S ?f a&Tavmif;&Snrf o S nf ed*;kH tqH;k owfü ]]avmif;&Sn}f } oGm;cJhavawmh\/ rif;om;vnf; ajrokdYoufum uHawmf
[lí trnfwiG u f se&f pfvmcJah paMumif; qkMd uyg\/ ajymprSwf ukef\/ pGJvrf;pdwfjzihf a&TtdrfpnfxHwGif y#doaE¨ae\/ xkdrS
jzpfí usef&pfcJh&jcif;jzpfyg\/ zGm;jrifaomom;awmfonfum; tavmif;pnfoljzpfav\[k
wpfzef avmif;&SnfNrdKUuav;\ pdwf0ifpm;zG,f&m qkday\/
ZmwfaMumif;rSmvnf; trsm;odMuonft h wdik ;f Mum;od&olw\ Ydk
&ifrmS pGNJ y;D use&f pf&yg\/ tavmif;pnforl if;onf bke;f wefc;kd
awmf azmifawmfpMum ac: avSavmif;awmfBuD;ESihf y&&Sif
ac: jy'g;&Sif ac: ywåjrm;rsuf&Sif\ wefckd;pGrf;tm;aMumihf
azmif a wmf j zih f pd w f a wmf t vd k & S d & mod k Y oG m ;a&muf E k d i f
cJh&onf[kqkdMuyg\/
tavmif;pnfolonf b0a[mif;u ukvm;rif;om;
y#duú&m;jzpf\/ ayguúHjynf usefppfom;rif;BuD;ESihf ty,f

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 16


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 19

1127 ckESpf avmif;&SnfNrdKUppfwrf;onf tOD;tp


jzpfNyD; 1145 ckESpf ppfwrf;u 'kwd,jzpfonf/
tcef; (4) yxravmif ; &S n f p pf w rf ;
avmif;&SnfNrdKU ppfwrf; (2) apmif 1127 ck E S p f avmif ; &S n f p pf w rf ; (yxr) wG i f
avmif;&SnfNrdKUudk omoemESpf 1562 ck? ouú&mZf 380
a&S;acwfa[mif; avmif;&SnfNrdKUtaMumif;udk avhvm jynfhESpf? yk*Htaemf&xmrif;vufxufawmf uqkefvjynfh
aomtcgwG i f avmif ; &S n f N rd K U ZmwmES i h f yxrppf w rf ; ? wevFmaeY eu©wf 19 vHk;ESihf,SOfvsuf trwfodrf;qnf;ESihf
'kwd,ppfwrf;[lí awGY&onf/ NrdKUolBuD; b,awZmcH iumwkdY ppfonfol&J (1000) ESihf
tm avmif;&SnfNrdKUudk jyKpkwnfaxmifygonf/
Ak'¨H "rH®
16 17 NrdKUESihfwNydKifwnf; awmifBuD;&Sifewf (1)? rkd;ewf (1)?
{ om
13 8 aygif; (2) yg;udkvnf; NrdKUta&SUwm 20 cefYtuGmwGif
12 4 6 3 ewfuGef;ewftdrfESihf aqmufvkyfudk;uG,fygonf/ taemuf
38 1 0 &Sifewf (1) udkvnf; NrdKUtaemufwm (30) tuGmwGif
3 5 ewfuGef;ewftdrfESihf aqmufvkyfudk;uG,fygonf/
rm 0
2 4 NrKd Uta&SUawmifajrmuf (37) wm? wHcg;0wHwm; 2 ckxm;
5 oHCH (38) wm/ awmifrsufESmta&SUtaemuf (59) wm wHcg;r&Sd?
0H 8 2 15 n taemufrsufESm awmifajrmuf (37) wm? wHcg;0wHwm;
a' 10
å 1 (2) ckxm; (38) wm? ajrmufrsuEf mS ta&SUtaemuf (6) wm?
dw 14 11
u wHcg;0wHwm; 2 pkxm; (62) wm? NrKdUwm0Sef; (197) wm
aom wHcg; (3) ayguf? NrdKU&yf (7) awmif? usKH;tjcm;r&Sd NrdKUta&SUudk
anmifyifwHcg;wGifonf/
avmif;&SnfNrdKU
(ZmwmyHk)
18

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 17


20 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 21

NrdKUrta&SU (500) wGif;cefYtuGmwGif "r®maomu wdkifacgif; i0ufr&SdvQif om;iref wkdifaqmfonf/ r&SdvQif


rif;Bu;D wnfonfh a&Twef;qmbk&m;wpfql &yfawmf (15) awmif ipHausmf wkdifaqmfonf/ r&SdvQif ,ckqufcHwkdifaqmfrnhfol
cefY&Sdygonf/ ibdk;vnf;&Sdygonf/ w½dk;rSm itif<u,f wkdifaqmfonf/
Nrd K Utaemuf w H c g;ud k ref u snf ; wH c g;wG i f y gonf / r&Sv d Qif om;i<uuf? r&Sv d Qif iomNzKd ; wkid af qmfonf/ r&Sv d Qif
¤if ; rsuf E S m rS wm (20) ausmf c ef Y t uG m wG i f a&S ; iH k ; rif ; qufcHoifhol ia&Tabmf wkdifaqmfonf/ r&SdvQif icspf
wnfonfh ulawmfopfbk&m;wpfql &yfawmf (15) awmif wkdifaqmfonf/ r&SdvQif om;iae wkdifaqmfonf/ r&SdvQif
cefY&Sdygonf/ t&mqufcHoihfoltEG,ftqufr&Sd w½dk;rSm uRefawmfNrdKU
¤if;rsufESmu &cdkifbk&m; &yfawmftawmif (30) cefY olBuD; wkdifaqmft&mESihf qufcHwkdifaqmfBuD;pdk;ygonf/
&Sdygonf/ ajrmufrsufESmwHcg;udk O,smOfwHcg;wGifygonf/ uReaf wmfp&D ifonfh avmif;&SnNf rKd UrSmu ta&SUvm;aomf
ypöif&ifavQmufrSm tkwfNrdKUr[kwfír&Sdyg/ taemufrsufESm ESpfwkdifig;&mwGif;cefYu vkvifckHawmifxdyf a&cGJa&a0 tjcm;
csif;ESifh &ckdifwkdYudk qD;qkdYcHapmifhae&onfhNrdKUjzpfí opfNrdKU wpfzuf pavajrESifhausmcdkif;& ^ ta&SUawmifudkvm;aomf
wnfvkyf&ygonf/ waomif;ESpfwkdifuGm 'l;awmf&mavmif;awmfarSmuf tjcm;
wpf z uf pvif ; ajrES i h f a usmcd k i f ; ^awmif u d k v m;aomf
NrdKUolBuD;½dk;rSm b,awZmcH ium BuD;pkd;pD&ifonf/
ESpfaomif;oHk;wdkifceYfuGm Mumtif;eufa&uefpvif;csif; (5)
r&SdvQif ausmufppfpm;qufcHBuD;pdk;pD&ifonf/ r&SdvQif ¤if;\
&Gmtxd tjcm;wpfzuf pvif;ajrESiahf usmcdik ;f ^taemufawmif
om;ajr;tEG,ftqufr&Sdí NrdKUae ibdk;wl BuD;pdk;pD&ifonf/
udvk m;aomf ESpaf omif;ESpw f idk u
f mG pnf;acsmif;? tjcm;wpfzuf
r&SdvQif om;iaygufjzL BuD;pdk;pD&ifonf/ r&SdvQif iwkwf &cdik af jrESiafh usmcdik ;f ^taemufuv kd m;aomf ESpaf omif;ig;wkid u
f mG
BuD;pdk;pD&ifonf/ ¤if;\nD a&Tpdkif BuD;pdk;pD&ifonf/ r&SdvQif &cdkif? csif;t&yfom;wGif;v,matmifcGm opfyifav;wifcG
iwkwfom; ieuf BuD;pdk;pD&ifonf/ r&SdvQif nDiukvm; tjcm;wpfzuf &cdkifajrESihfausmcdkif;^taemufajrmufudk
BuD;pdk;pD&ifonf/ r&SdvQif ¤if;om; ZGJawZcHiausmf BuD;pdk; vm;aomf waomif;ig;wkdifcefYuGm &pfacsmif; wjcm;wpfzuf
pD&ifonf/ r&SdvQif ia&Txdkifajr; irsKd;qef; ouú&mZf 1127 aqmaus;vGefyHk&Gm ajrESihfausmcdkif;^ajrmufudkvm;aomf
ckESpf BuD;pdk;pD&ifonf/ ig;wkdifcefYuGm csKyfacsmif;? tjcm;wpfzuf aqmaus;tcsKyf
pcsDajrwkdif½dk;r&Sd? wkdifacgif;½dk;rSm i0uf? itif<u,f? ajrESihf? ausmcdkif;? ta&SUajrmufudkvm;aomf ig;wkdifcefYuGm
a&TxGef;? uRefawmfNrdKUolBuD;ESihf (4) wkdifacgif;&Sdygonf/ wufwla&&Sifacsmif; wjcm;wpfzuf aqmajrESihfausmcdkif;/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 18


22 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 23

,ckoufqdkifonfhajr e,fajrtwGif;wGif bk&m;ajr? cGefr (25)? 0efpm;ESpfru vkdif;pdk;pm;a&;pm; ¤if;enf;u


ausmif;ajr? av;ajr? umajr? qifajr? jrif;ajrr&Sd rif;MoZm aomif;ajrmif;wkdufrSm oGif;&ygonf/
&Sdygonf/ BudrfBuD;&Gm? ykwåL&Gm? pdk;&Gm? vAYkd&Gm? zsHacsmif;&Gm?
ajr&yfvnf;awmifBuKd awmifMum;? acsmif;BuKd acsmif;Mum; zsifi,f&Gm? aumufuspf&Gm? aomifb&Gm? ausmuft&Gm?
jzpfí awmif,mpyg; pl;wkdif;vuf,ufESihf 0g? ajymif;? yJ? zsifBuD;&Gm? armacsmif;&Gm? &Gmaygif; (11) &GmrS wpfESpfvQif
vl;? qyf? taoGU? tajcmuf pd;k pHrQomvky&f ygonf/ tqDtcGef cGefawmfpyg; (225) wif; ESD;vufckwfwqkwf <uufpmr&Sd
rSm tjcm;rqufroGi;f &/ uReaf wmfwaYdk exdik o f nfh t½dik ;f uJ&mG ? BuD;pdk;wkdYom vufaqmif qef (2) wif;? Muufwck? acgifao;
ykyÜudkif;&Gm? v,fjzL&Gm oHk;&Gmom;wkdYvkyfpm;onfh ajr&yfrSm wbl;? MuufOig;vHk;? *sif;pdrf;wcsKdihf? ydef;wcsdKihfESihfay;í
vkyf&pyg;ajrwGif (100) wif;&vQif (10) wif;? (10) wif; usD;pdk;wkdUudk oGif;&ygonf/
&vQif (1) wif; ajrcGefudkcHí uRefawmfNrdKUolBuD;pm;&ygonf/ pyg;ud k Nrd K UwG i f ; usD a qmuf í tpOf x m;&ygonf /
uRefawmf pD&ife,fwGif csif;aus;&Gmrsm;rS pyg;cGef? qufoiG ;f onfph yg;udv k nf; taemuftjyifcsi;f wkw Yd u
dk cf u kd íf
0gcGef? apmifcGef? vlcGef? za,mif;cGef ponfhtcGefrsm;udk ppfcsDppfoGm;&SdvQif wkdufcdkuf&olwkdYudk cGefawmfrsKd;usDwGif
qufoGif;&ygonf/ pD&ifpke,fwGif;&Sd t½dkif;uJ&Gm? ykyÜudkif;&Gm? jcifoGif;xm;onfh pyg;&du©mpm;tyfESHay;&ygonf/ ratG&Gm?
v,fjzL&Gm (3) &GmESihf jrefrmuRefawmfrsKd;wkdY&Gm&Sdaeygonf/ tkdif&Gm? vJbHk&Gm onfoHk;&GmrS wpfESpfvQif ckepfESpft&G,f
csi;f &Gmrsm;rSm a&ykw&f mG ? iSuaf cG;&Gm? oHacsmif;&Gm? ref';l &GmwkrYd S t&yf 2 F 2 d cefYus uRefwa,muf (3) ESpfwBudrf qufoGif;
0gcGefawmf cGefr (195) 0efpm; (19.59)? pdk;pm; a&;pm; &ygonf/ usifa'G;&Gm? zkef;&GmNrdKUolBuD;wkdYpm;½dk;jzpfygonf/
(89) &&S d a umuf c H í a&T b 0g;awmf a tmuf a &muf v Qif NrdKUpm;NrdKUudk cefYxm;vQifvnf; NrdKUolBuD;udk rpm;&?
0efpm;twGuyf g qkid &f mNrKd Upm;udak y;&ygonf/ cGerf (195) rSm xkdpm;NrdKUudkifwdkYrSmay;&ygonf/ ausmufvSJY&GmrSm cGefawmf
taemuf0efpma&;wkdYudk ay;&ygonf/ a&;pm;rSwfpm;rSm za,mif;udkay;&ygonf/ za,mif;rSm 10d^- 0efpm;? pdk;pm;
0gcG e f a wmf u d k o d r f ; cH o l taemuf 0 ef p ma&;ud k (975) a&;pm; 1d^ pD 0efpm;rSm qkdif&modkYay;&ygonf/
ay;&ygonf/ cGerf za,mif;ESifh pk;d pm;a&;pm;rSm vufaqmif,w l ukd o f Ykd
¤if;csif;&Gm? iuGuf&Gm? aygufyef;qdkif&Gm? awmifiuGuf oGif;&ygonf/
&Gm? 0uúK&Gm? ia[mif &Gmaygif; (5) &GmrS oHk;pyfaqmifjzL

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 19


24 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 2 5

&pfacsmif;&Gm? vS&J mG ? ckw&f mG ? yifwm&Gmrsm;rS uReaf wmfrsK;d 'k w d , avmif ; &S n f p pf w rf ;


NrdKUolBuD;u za,mif;cGefudkpm;&ygonf/ 1145 ck? avmif;&Snfppfwrf; ('kwd,) wGif ouú&mZf
uRefawmfrsKd;pD&ifpk (4) &yftwGif;wGif qdyfurf;yGJ 1145 ck? waygif;vjynfhausmf 7 &uf? avmif;&SnfNrdKUolBuD;
tif;ul;wkdYwGif uRefawmf uRJEGm;jrnf;r&Sd? uRef0if? uRJ0if? a&Tawmf eHeuf touf 19 ol½dk;BuD;pdk;pOfquf qufoGif;
EGm;0ifvQif (3) ESpfaphí t&Sifray:vQif NrdKUpm;&SdvQif xrf;&Guf½dk;? tcGefb@mNrdKUe,fedrdwf tydkif;tjcm;rsm;udk
NrKd Upm;rSmwpf0uf? NrKd UolBu;D rSm wpf0ufpm;&ygonf/ NrKd Upm;oem; ar;ppfvQif avmif;&SnNf rKd Uudk b,awZmcH iwm? ibd;k wlom;
awmfrv l Qiv f nf; NrKd Upm;uNrKd Uaeolwu Ydk kd vbuf (10d) pDxyk í f iaygufjzL? iwkwfnD ia&Tpdkif? iwkwfom; ieuf? nDiukvm;?
tyfESpfpif;? puúLESpfcsyfpDay;a0ygonf/ NrdKUaeolwkdYonf ZGJawZcH iausmfom;? iaexGef;wGifBuD;pdk;jywfí xufBuD;pdk;
tdrfwkdY&GmwkdY 0if;jyifNcHvkyfenf; wtdrfvQifoaiG (2d)? 5L; ia&Tpdkiof m; itifay: om;irsK;d xGe;f om;ipOf? om;uReaf wmf
aumufcHay;oGif;&ygonf/ ia&Tabmfwkdifwpfa,mufr&SdvQifwpfa,muf tpOftwkdif;
NrdKUolBuD;wkdYudkvnf; aygif;xkyf0wfpHkpm;pHk NrdKUpm;wkdYu qufcHBuD;pdk;pD&if&ygonf/
ay;ygonf/ uRefawmfrsKd;onf csif;? &cdkifwkdYudk qD;qkdYcH& avmif;&SnNf rKd UwGif Bu;D pd;k uReaf wmfwpfO;D om&Syd gonf/
apmifhae&onf/ tvHOD;uifzsm;NrdKU&Gmjzpfí ppfa&;rif;rIay: pcsDajrwkdifqdyfwnf yGJwif ukwkdYaumufjywf½dk;r&Sd? uRefawmf
&SdvQif t&yf&yfNrKdU&Gmenf;rcefY? rpm;& vGwfNidrf;ygonf/ pD&ifonfh avmif;&SnfNrKdUe,fonf-
NrdKUolBuD;wkdYudk tpOfcsD;ajr§mufoem;awmfrlNrJrSm usKdif; ta&S U ud k v m;aomf waomif ; av;wk d i f c eY f u G m wG i f
(2) csuf carmufeD aiG"m;ig;ywfcHwGif; usuf vzufzkd;aiG aevif ; cH k a wmif ½ d k ; ? a&cG J a &a0 tjcm;wpf z uf yk * H a jr?
axG;tdk; pvG,f uGrf;cGuf (4) ajr§mihf tHk;0ef;xm;wif carmuf pavajr-
wifaq;wHa&TjcLqGJ csicf u G f jrif;BuKd ; ouúvyfuu G u
f wkid af &SU ta&SUawmifudkvm;aomf ESpfaomif;ESpfwkdifcefYuGm
1 aemuf 2 yGifhuawmif a&Tp0g a&;wif&ef;awmifvHk;qHk vkvifcakH wmif½;kd tpOfausmufpif ausmyf u kH onf tifMuif;yif?
pD;ESihf aqmif&Guf&ygonf/ uRefawmfrsKd;olBuD;aovGefvQif ¤if;taemufukd EGm;rwufNrKd U tkad csmif;ajrausm uke;f wef;rif;
ysO;f tzH;k cg;ywfouf a&TarSmBf uJ usizf ik u S af cs;cHavmifwu
dk Ef iS hf usnf;acsmif; oa&G;yifacsmif;zsm;? qm;ajriH OoQpfacsmif;
oN*ØK[frsKd;&Sdygonf/ aumuf a umuf p if ; pif ; rG J a csmif ; atmuf a jru pk e f í
acsmif;taemufbuf o&ufyifcif½;kd cufvefacsmif; ajreDcif½;kd

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 20


26 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 2 7

itlacsmif;&yf pvif;acsmif; aumufaumufpif;pif; ajrmufukd uRefawmfoufqdkifonfh pD&ifpke,ftwGif; ausmif;?


ig;usi;f 0wufí avmif;awmf arSmufpaAsmacsmif;pHk 'lawmf&m bk&m;? 0wfrdk;0wfajr? 'dkif;vrdkif;0efudk,f&H qifjrif;tpkxm;
bk&m;awmif a&½dkawmifykvJacsmif;? a&Smufyifacsmufu wkdYudk ay;acsxm;oem;awmfrlonf ajrr&Sd? awmawmif
uRJOD;ausmufwef;acsmif;zsm; cspfra&a0oifwef; 0g;rawmif ukef;usif; rif;ajrom&Sdygonf/
½dk;cif &Gmbdk;ukef;waemufbuf tifMuif;yifBuD;uonf jrefrmuRefawmfrsKd; trIxrf;onfh avmif;&SnfNrdKUESihf
taemuf u d k EG m ;rawmif x d y f qD ; acsmif ; uef w k d i f & yf t0if p D & if p k od e f ; usif ; &G m ? v,f j zL&G m om &S d y gonf /
tjcm;wpfzuf pvif;NrdKUajr/ aygufyef;qdkif;? awmifiuGuf ta&SUiuGuf csif; (3) &GmrS
awmifuv kd m;aomf ESpaf omif;oH;k wkid cf efu
Y mG apmif;awmif tpOfapmifcGefxrf;? oefacsmif;&Gm? iSufacG;&Gm? a&ykwf&Gm?
n§if;awmif ¤if;u taemufudkavQmufí yHk;awmifyef;td wifw h &l mG wdrYk mS 0gcGeaf wmftpOfxrf;? ausmufv&JS mG ? &pfacsmif;
ausmufwef; Mumtif;ewfa&uef wpfyGifhqnfOD;ykef;acsmif; &GmwkdY csif; (2) &GmrSm za,mif;cGeftpOfxrf;? ,rf;&Gm?
atmufudk pkefí a'G;acsmif; aumufaumufpif;pif; iwfBuD; BudrfBuD;&Gm? aESmifcsif;&Gm? aumufacsmif;&Gm? aomif;b&Gm?
,ma,m iwfi,ftxdwpfzuf puif;awmifpOfcsi;f (5) &Gmajr/ armacsmif;&Gm? zsifi,f&Gmudk csif;&Gmrsm;rS pyg;cGefaumuf
taemufawmifuv kd m;aomf wpfaomif;ajcmufwidk cf efu Y mG tpOfxrf;? ratG&G ? tdkif&Gm? usifa'G; (3) &GmrS uRefcGefawmf
&Sif;acsmif;tjcm;wpfzuf &cdkifajrESihfausmcdkif;? tpOfxrf;? iv,fcHk? ia[mif (2) &GmrS tcGefawmfxrf;
taemufudkvm;aomf ESpfaomif;ig;wkdifcefYuGm zdk;acgif qufNrJr&Sd/ NrdKUolBuD;tquftpOfpyg;cefYxm;&onfh csif;&Gm
awmif ½ d k ; a&cG J a &a0csif ; r&yf uG i f ; v[m atmif c G m rsm;jzpfygonf/
opfyifav;xifcG tjcm;wpfzuf &cdkifajr/ NrdKUe,ftwGif; t½kdif;uJ&GmrSm ta&SUpvif;rif;wkdY
taemufajrmufudkvm;aomf wpfaomif;ajcmufwkdif atmufrm;qifzrf;om;wkdY cefYxm;í ,ckwdkifatmufrm;
cefYuGm csKyfacsmif;zsm; tjcm;wpfzufaqmajr/ qif 0 ef u pD & if o nf / e,f y ,f t jcm;r&S d ? pm;ajraeajr?
ajrmufudkvm;aomf ajcmufwkdifcefYuGm csKyfajcmif; vkyfajray;csoem;awmfrlonf? ajruGufrSwfír&Sd/ pyg;cGef
tjcm;wpfzufaqmajr/ quf ykwfwl&Gm? ausmuft&Gm? zsifBuD;&Gm? aumufuspf&Gm?
ta&SUajrmufuv kd m;aomf wpfaomif;ajcmufwidk cf efu Y mG ESHacsmif;&Gm? ESD;&Gm? uH&Gm? cdk&Gm? uRefcGefquf&Gm? vJbHk&Gm?
wufwl a&&Sifacsmif; tjcm;wpfzufaqmNrdKUajr/ rHk&Gm? vbYdk&Gm? za,mif;cGefquf? ckwf&Gm? vS,f&Gm? yif;w&Gm

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 21


28 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 2 9

apmif c G e f a wmf q uf ? vl r &S d (3) &G m rS m tpOf x rf ; NrJ o H k ; tonf*si;f tdyjf yifpk todjrefrmuyÜg;&So d nfuo dk m Edik o
f cl si;f
pyfapmifjzLtxnfa& (25) wkdufpdk; a&;pm; ¤if;apmifjzL rif;rIcefYxm;ygonf/ NrdKU&GmwGif uRefawmf uRJEGm;onfwkduf
(5) udk tdrfajcESihfysrf;rQcefYxm;í uRefawmfNrdKUolBuD;u uket f a&mif;t0,frsm;rSjzwfawmuf½;kd r&Spd w d wf al &mif;0,fvQif
uaomif;ajrmifwkdufa&mufqufoGif;&ygonf/ jzwfolqdkolwkdYuom pm;,l&ygrnf/
0gcGefawmfquf (5) &GmrSmvnf; tpOfqufNrJ 0gcGef qm;eHwifyg; taumuftpm;r&Sd qifaovQif? tpG,f
tcsdef (195) wdkufpdk;a&;pm; 19.50d xdrf;pm; 985d udk ESpaf csmif;udk wpfacsmif; NrKd UolBu;D u odr;f ,lonf/ wpfacsmif;udk
uaomif;ajrmifwdkufawmfa&mufqufoGif;ygonf/ t&mawmfqufoGif;onf/
za,mif ; cG e f q uf y suf & G m ygusef v l q uf o G i f ; NrJ uRJ0ifEGm;0ifrsm;udk wpfESpfvnfítvQifray:vQif
ausmufvJS&Gmu qufNrJtcGefrysuf pdk;pm;a&;pm; xdrf;pm; t&mawmfwpf0ufudk qkdif&mqufoGif;&onf/ wpf0ufrSm
50d^- udk vufaqmif,lwdkufawmfrSm ESpfpOfrjywf ay;acs uRefawmfNrdKUolBuD;u pm;,l&onf/ w&m;uGrf;zkd;rSm NrdKUe,f
qufoGif;&ygonf/ pyg;cGefqufusefvlr&Sd ajrmuf&GmrS twGif; pD&if&aus;&GmwGif pD&if&uGrf;zdk; b@mt&mawmf
tpOf p yg; 235 wif ; ud k &cd k i f c sif ; tvH OD ; uif ; 0jzpf í rsm;udk qdkif&mqufoGif;&ygonf/
pyg;awmfukd a&Tb0g;awmfatmuf rqufoiG ;f & avmif;&SnNf rKd U jrefrmuRefawmfrsKd; avmif;&SnfNrdKUyg (4) &GmrSmtpOf
wGif usDüpkxm;&onf/ twkdif; xrf;&GufNrJjzpfygonf/ uRefcsif;t½kdif;&Gm awmawmif
ppfa&;rif;rIray:&SdvQif ¤if;pyg;udka&mif;í aiGudk &Gmpk vlolaeonfh csif;&Gmrsm;rSm jrefrmuRefawmfrsKd;uJhodkY
a&Tb0g;awmfatmuf qufoGif;&ygonf/ pl;xdk;vuf,uf tcefYtxm;r& apmifcGef? 0gcGef? za,mif;cGef pyg;cGefawmf
xkwfaqmifonf csif;pkjzpfí 1129- ckESpfuonf bk&m; rsm;rSm tdrfajcenf;rsm;rqdk *sif;tcGefaotwkd;t,kwfr&Sd
a&Tvufawmfwkdif tcGefuspyg;udk rcHrodrf;&yg/ uRefcGef qufoGif;aqmif&GufNrJ&Sdygonf/
qufzsufusefvl&Sd (2) &Gmu qufNrJ uRefcGefqufcsif;wGif Nrd K UwG i f ; Nrd K Uol B uD ; tquf q uf p majrrS m BuD ; pm;
a,musmf;t&yfjrihf 2 F20 wa,mufudk ESpfpOfrjywf qufNrJ ted r f h t jrih f ^ a&T u Ref ; ^ted r f h ^ tjrih f ^ awmif a wmf ^
twkdif;tpD&ifcHxm; qufNrJay;,lNrJjzpfygonf/ acgif;a*smuf^uHv,f^vufyHAsm;^wdrfyg;tedrfh^tjrihf^
&pfacsmif;&Gm za,mif;tcsdef 10d^; ia[mif&GmrSm rifcHkv,f^qifaov,f^iBuHem;yif;v,f^ (12) &yfpm;
NrdKUolBuD;apcHNrJjzpfygonf/ tcGefawmfquf csif;&Gmrsm;wGif ajrtoD;oD;&Sdygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 22


30 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 31

uRefawmfNrdKUolBuD;aqmif&Guf½dk;rSm vdIif; (2) csuf 'kwd,ppfwrf;wGif atmufrm;qif0efu wkduf½dkuf


carmufeD? a&T"g;ig;ygwfcHwGif;? MuufvÇuftkd;? a'G;at;tdk; tkyfcsKyfaom t½dkif;uJ&Gm&SdaMumif;ESihf qifaovQif tpG,f
pv,fuGif;cGuf &Spfajrmuf tHk;0efcarmufwif? a&Taq;wefjcL wpfacsmif;udk bk&iho f qYkd uf&aMumif;vnf; azmfjyxm;onfukd
tH;k csi;f cGujf rif;BuKd ;? ouúvyfuu G ?f aiGMu,fpmvG,f (9) oG,f awGU&\/
wudkifa&T? a&S (4) aemuf (3) jrif;u awmihfudk;? a&Ta0ga&; avmif;&SnfNrdKUe,ftwGif; csif;aus;&Gmrsm;&SdaMumif;
wif&ef atmifvHk;qGJpD;eif;&ygonf/ udkvnf; azmfjyxm;\/ ,if;wkdYonf jrefrmbk&iftkyfcsKyfrI
NrdKUolBuD;wkdYr,m;rSm ,mOfteD trdk;vdyfcHk; pD;eif; t&dyfatmufwGif tpm;taomuftaetxdkif acsmifvnf
&ygonf/ NrdKUolBuD;aqmufvkyfNrJ aexdkifNrJtdrfrSm trdk;p at;aq;aomaMumihf awmifay:rSqif;vmMuNyD; &Gmwnf
aMumom edrfhomjrifyg&aqmif avSum;OD;wkduf (2) ESifh axmifaeMu[efwlav\/ &Gm[kyifqdk&apumrl ig;tdrf?
pifygaqmufvyk af exdik &f ygonf/ NrKd UolBu;D wkrYd pS í rdbr,m; q,ftdrf ponfjzihf &Gmi,fwJpkuav;rsm;omjzpfaMumif;
om;orD;aovQif jrxHoHuRef;jzihf tzHk;cg;ywf a&TarmfBuJ a&S;tqufquf a'ocHrsm;ajympum;ESihf csif;wkdYqufoGif;
&aom tcGefb@mypönf;udk axmuf½IMunfhjcif;tm;jzihf
zdwHk;tzsm;a&Tcs xif;pjzihf wkdifjyif cHkMuifyk a&TjrLwmtkd; 6
vnf; &GmBuD;rsm;r[kwfaMumif;odomxif&Sm;av\/
cEåm,jrm;? a&TycsKyf aiGycsKyfiSufacs;cHavmif;wdkufESihf
ppfwrf;rsm;udkavhvm&mwGif a&S;acwftoHk;tEIef;rsm;
oN*ØK[f½dk;&Sdygonfbk&m;/
rodem;rvnfEdkifonfrsm;udk awGU&Sd&yg\/ t"dyÜm,fudk
txufygtwkdif; ppfwrf; (2) apmifudk awGU&Sd&\/ jynfhpHkpGmod&SdEdkif&ef ppfwrf;wkdYwGif awGU&Sd&aom pum;&yf
yxrppfwrf;rSm NrdKUtus,ft0ef;teD;ywf0ef;usif&Sd apwD rsm;\ t"dyÜm,ftaetxm;wkdYtm; avhvmwifjy&yg\/
ykxdk;rsm;? ewfuGef;rsm; ouú&mZfNrdKUwnfZmwmESihf tcsdef NrdKUolBuD; = NrdKUolBuD;wkdYonf usKd;? carmufeD? a&Txm;?
ZmwmyHkudkvnf; azmfjyxm;\/ e,fedrdwftvm; trSwf ig;ywf cHwGif;? Muufvufzuftdk;? aiGaxG;tdk;? &SpfarQmihf
tom;rsm;udk yEéuw f idk pf u
kd o
f uJo
h Ykd t&yf&pS rf suEf mS &Sd rSww
f idk f uGrf;cGuf tHk;0ef;carmufwif? a&Taq;wH? jcL;tHkcsif;cGuf?
ae&mrsm;udkom azmjfyxm;onf/ jrif;BudK;ouúvyfuGuf? aiGMu,fpvG,fudk;oG,f? uudkif;a&SU
'kwd,ppfwrf;rSm NrdKUe,fedrdwfudk yEéufcsouJhodkY (4) aemuf (3) jrif;uawmifw;dk a&Tpum;0ga&;wif&rf;atmif
r[kwfbJ pnf;½dk;umouJhodkY pyfMum;ae&mvyfr&Sdatmif vHk;qGJpD;eif;&onf/ olBuD;wkdYr,m;rSm ,mOfteDtrdk;vdyfcGH
tpHktvifazmfjyxm;ay\/ pD;eif;&onf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 23


32 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 33

olBu;D wktYd rd rf mS trd;k pausm? omedrahf omjrifyh g&aqmif? yJheif; = avSudktkyfcsKyf&ol


avScg;OD;wkduf 2 ESihf ,dk;pifygaqmufvkyfaexdkif&onf/ yJhcsdwf = yJheif;udkul&ol
olBuD;ESihfr,m;aovQif jywH? oHuGefysOftzHk;cg;ywfowf a&TrSL;? aiGrSL;? oHrSL; = a&T ? aiG ? oH vk y f i ef ; rsm;ud k
a&T a rmf B uJ Muif z k a &T j rLwmtk d ; ? aiG j rLwmtd k ; iS u f a cs;cH tcGeu f akd umufcpH m;&ol? a&S;acwf
avmifwkdufESihf pE´m;? ,jrm;? a&TyjcKyf aiGyjcKyfrSm oN*ØK[f t&m&Sd
Muonf/ jrif;pD = aus;&Gmrsm;üpmydkY&ef jrif;pD;rsm;
jrefrmrif;rsm;vufxufu rif;? rdzk&m;? rif;om;? xm;onf/
rSL;rwfrt S p &GmolBu;D ? aus;&Gmjynfow l u Ydk kd pum;tajymtqdk jrif;acgif; = jrif;pD;rsm;\acgif;aqmif
tdrftaqmifta,mifrSpí tqifhcGJxm;onf/ qnfaqmf = aus;&Gmwl;ajrmif;? qnfajrmif;
tonfESihftonf0ef = rif;rSL;xrf;r[kwfol Zmwdom;/ rsm;twGuf aqmfMo&ol/
tonf w k d Y u d k tk y f c sKyf r I u d k wkdifacgif; = 25 tdrfudk wpfwdkifac:í 25
tonf0efac:\/ tonfwkdYu tdrfrSL;/
wrmap;avQmf? tHkwHkvJ paom armif;aMumf = vrf ; wpf a vQmuf armif ; wD ;
rif;wkdif 12 &yfudkqufo&\/ aMunmNyD; vrf;qHk? vrf;r? vrf;
tvm = tonfESihfuyÜg;wkdYnm;íarG;ol av;cGü 0g;&if;wkwjf zihf ½du k Ef u
S u
f m
uyÜm; = w&yfwaus;rSvma&muf aexdik o f l okomefa&mufaomf tqHk;pD&ifonf/
(twnfwusr[kwf) pmcRef = bk&ihftrdefY? ay&Guf? xef;&Guf?
aoGmH = aoG;aomuf? a&S;ujrefrmwyfwiG f ayzl ; ? xef ; zl ; rS m a&;onf /
vl (11) a,muf u d k ? wMuyf ? oHjym;udk 0g;vH;k uJo h Ukd usnaf wmuf
wMuyf p k (5) ck (55) OD ; ud k vkyu f m twGi;f rSm pmcReaf wmfukd
tkyfcsKyf&ol xnfhonf/ oHjym;usnfaxmuf
ta0;NrdKU0ef = jrefrmrif;rsm;vufxuf EdkifiH onf &Snf\/
tpGeftzsm;e,fudk tkyfcsKyf&ol t½dk;om;ajr = rsKd;½dk;pOfqufom;ajr;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 24


34 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 35

500 wGif; = wm 1000 rSm wpfwkdifjzpf&m a&Tpum;0ga&;wif&rf; = jrif;ukef;ESD;atmufcH a&Ta&mif


wpfwkdif\xuf0uf wm 500 tjym;BuD;
onf wpf r d k i f j zpf \ / 8 atmifv;kH qGJ = jrif;uke;f ES;D aemufrmS qGx J m;aom
zmvHk&Sd\/ yef;yGm;rsm;
300 wkef; = wm 600 (4 zmvHkausmf) trdk;pausm = acgif \ wpf z uf w pf c suf w G i f
200 wGif; = wm 400 (3 zmvHkausmf) trdk;rdk;xm;aomtdrfrdk;
100 wGif; = 200 (1 zmvHkausmf) trdk;vdyfcHG = trdk;vdyfcHk;
7 awmif = wpfwm avScg;OD;wkduf = tdrfBuD;odkYOD;wdkuf (wnfhwnfh)
c&D;wpfaomif; = wmwpfaomif; (10 wkdif) axmifxm;aomavSum;
usKdif; = xD ; ES i f h o P² m ef w l ½ d k ; &S n f w yf ? iSufacs;cH = (jyef Y ^ usOf ; ) vl a otavmif ;
rif ; rS L ;rwf p onf h taqmif xnfhxm;onfh acgif;aowåmudk
ta,mifwpfrsKd;/ tjyif t ywG i f x m;aomtcg
axG;tkd; = axG;tif? axG;cH txuftjrihfu rkd;umxm;aom
uGrf;cGuf&SpfarQmihf = &Spfajr§mihf (&SpfrsufESmaxmifh) t0wfp/
ygaom uGrf;cGuf (aZ,socF,m avmifwdkuf = tavmif;udk rD;½dIUoN*ØK[fonfh
\ a&T b H k e d ' gef ; ygaomyH k p H r S m jymó'f/
cyfapmufapmufjrihjf rihf tvH;k ryg jrLwmtd;k = 0rf; (odrYk [kw)f vnfw&H n S af om
yg/) anmif a &tk d ; ? (apwD t csKd U \
jrif;u = jrif;ukef;eD ypö,mav;axmifhwGif jrLwmtdk;
uukid ;f = jrif;uke;f ES;D wGiyf gaomvufuikd f rsm;udk awGYEdkifonf/)
uawmif = uk e f ; ES D ; \ab;rS m csxm;aom ,jrm; = tavmif;pif ponfudk zGJUcsnfí
tjcm; a&SUrSvt l rsm; qGuJ ikd o
f mG ;ap&aom
ydwfp&Snf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 25


36 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 37

yjcKyf = 0g;ESD;? ESD;? qef;acguf? a&T? aiG aMumif; awGU&onf/ bk&ihb f @m


ponfwkdYjzifh jyKvkyfonfh tzHk; awmfwu kd f[v k nf; awGU&ygonf/
ygaom xnf h p &mwpf r sKd ; ? ES D ; ? cgomtkyf = a&S;acwfoHk; ydwfp? ydwfxnf?
xef;acgufwkdYjzihf &ufvkyfaom ydwaf umif;? ydwaf csmtrsK;d tpm;
zmudk a,ma'owGif yjcKyf[k wpfrsKd;/
rac:? yjcKyo f nf zmuJo h Ykd tvsm; av;ajr? umajr? = av;orm;? umorm;? qifrx I rf;?
r&Sd a'gifapmufapmufjzpf\/ qifajr? jrif;ajr jrif;rIxrf;wkdYukd csay;xm;aom
t&yf 2F2d = t&yfESpfawmifESihfESpfrdkuf (0g) 4 ajr/
ay cGefr = bk&ifudk qufo&aomtcGef
uaomif;ajrmif;wdkuf = jrefrmrif;rsm; w&m;pD&ifa&;wGif cGefao = tNrJwrf;tcGef (0efpm;? pdk;pm?
]]0wfajr0efESihfqdkifaom 24 Xme a&;pm;? 0ef? usDpdk;? pma&;wkdY
ryg? ausmif ; bk & m;0wf a jru pm;&aomtcGef)
aumufcH&&Sdaom 0wåuH tcGef ppfuJ = a&S;acwfppfAdkvf? a&S;acwfNrdKUjy
twkwfrsm;udk {&mZfrif;jrwf\ tkyfcsKyfa&;t&m&Sd
b@mawmfESihf ra&m&Sufap&? em;cHawmf = vT w f a wmf w G i f ta&;ygaom
oD;jcm;odr;f xm;Xmeudk uaomif; t&m&SdjzpfNyD; bk&ifhtrdefYawmf
ajrmifwu kd of rkwí f }} [kt"dymÜ ,f rsm;udk vTwfawmfodkY ,laqmif
zGihfqdkxm;onf/ wifoGif;&onf/
(OD;atmifoef;xGe;f -r[m0dZmÆ ) aeajr = &Gmwnfae&efajrae&m
jrefrmhorkdif;ygvTwfawmft&m&Sd vkyfajr = vk y f u d k i f p d k u f y sKd ; pm;aomuf & ef
(66) OD;wGif uaomif;ajrmifwu kd pf ;kd ajr/
(vTwaf wmfaiGwu kd pf ;kd ) uaomif; atmufrm; = awmqif½dkif;udkjrLaomqifr/
ajrmif wd k u f p m;a&;wk d Y yg0if ajrwkdif; = oHAsif[kvnf; wGifonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 26


38 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

oóar" = q,fyw kH pfykH tcGeaf umufcjH cif;/


pmcsD = pma&;awmfwkdY\tcsKyf
BuD;½dk; = olBuD;rsKd;½dk;
uRJEGm;NrDr&Sd = oabFmqdyfcGef? yGJ½HkcGef? ul;wkdYcGef? tcef; (5)
uif ; cG e f p aom oD ; jcm;tcG e f a,mXmeDu yk*H
aumuf , l & &S d & ef r&S d j cif ; ud k
qdkonf/ ajrjyefYa'orS a,mwkdYXmaeqDodkY taMumif;trsKd;rsKd;
ESpfrESihfwydkif; = apmifESpfxnfESihfwpfydkif; aMumihf vma&mufMuonfwiG f *efaY *gNrKd U? xD;vif;NrKd U? aqmNrKd U
atmufrm;qifprf; = qif½dkif;zrf;olrsm; wkdYudk a&muf&SdjrifawGUzl;Mu&onfESihfrwlbJ wpfrlxl;jcm;
atmufrm;qif = qif½dkif;udk usKH;wGif;0ifatmif aeaom Nrd K Uuav;um; ]]avmif ; &S n f } } Nrd K Uuav;yif
jrLqG,af om qifr? qifwed fnifr/ jzpfayonf/
a&muf z l ; ol w k d i f ; u rS w f c suf c sMuonf u awmh
aESmif;twdwf ]]a,m&yfXmeDu yk*Hjynf}} [lí qkdwwfMuNrJ
jzpf&avonf/
jref r mwd k Y \ a&S ; acwf a&S ; a[mif ; ,Of a us;rI r sm;
pka0;&m yk*HjynfBuD;wGif a&S;acwfu bk&m;? ykxkd;? apwD
aygif;rsm;pGm wnfxm;cJhaMumif; ,aeYacwf yk*Ha'ojrifuGif;
udk Munfhjcif;jzifh txift&Sm; odjrifEdkifrnfjzpfygonf/
yk*Hacwfumvu yk*Hacwf,Ofaus;rI Adokumvuf&mrsm;
zGHUNzdK;cJhjcif;ESifhtwl Ak'¨omoemawmf xGef;um;cJhygonf/
od k Y E S , f tav;xm;umomvQif a,m&yf X maeu
avmif;&SnfNrdKUuav;udkvnf; wifpm;um ]]a,m&yfXmeDu
yk*Hjynf}} [lí ajymprSwfjzihf ac:wGifaeMuavonf/
39

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 27


40 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 41

ajymrnfqdkuvnf; ajymavmufygayonf[kvnf; 12/ NrdKUyEéuf 9 csuf


rSwfcsufcs&rvkdjzpf&onfuawmhtrSef/ ajrckud af pwD ? bk&m; ? ykx;dk awmfrsm;udk tao;pdwrf sm;
Nrd K Uuav;ui,f i ,f r S m omoemawmf x G e f ; um;rI jyefvnfwifjyygonf/ pm&if;Z,m;jzihf azmfjyygonf/
tajctaeudk avhvmrnfqkdygu bk&m;? wefaqmif;? odrf?
ausmif;? Z&yfwkdYtm; avhvmjcif;jzihfodEdkifonf/ bJ G U awmf wnf a e&m ql
avmif;&SnfNrdKUonf ,ckvuf&Sdtajctaet& tdrfajc oD&drmefatmif NrdKUopf&Gmta&SU 1
(500) ausmfESihf vlOD;a& (3000) eD;yg;om&Sdaomfvnf; &Sifbk&ifbk&m;
a&S;uyifvQif apwDykxkd; (100) ausmfESihf bkef;awmfBuD; &mZrked (1) (2) NrdKUopf&Gmta&SU 2
ausmif; (18) ausmif;&SdcJhjcif;udk Munfhjcif;tm;jzihf rnfrQ at;apwD NrdKUopfawmifbuf 1
omoem xGef;um;pnfyifcJhaMumif;odEdkifayonf/ iHk;rif;ay:awmfrl aps;&yf ta&SU 1
avmif;&Snf a&S;a[mif;tarGrsm;udk pm&if;jzihf wifjy OD;ygarmuf aps;&yf ta&SUajrmuf 1
tyfygonf/ NrKdUqDrD;ausmif;0kdif; aps;&yf ta&SUajrmuf 8
1/ ajrcdkufbk&m;apwDykxkd;aygif; 108 ql (ompD&efatmifbHkom)
2/ yg'ajcawmf&m 2 ql tdrfa&SUrif;ausmif;wkduf aps;&yf ta&SUajrmuf 12
3/ wefaqmif;awmfaygif; 4 ql tkwfwdkufausmif;0dkif; aps;&yf ta&SUtk|fwdkuf 2
4/ jymom'faqmif (,cif-31? ,ck-11) 11 aqmif qifpD;bk&m; aps;&yf ta&SUawmif 1
5/ bke;f awmfBu;D ausmif;aygif; 18 ausmif; &SpfrsufESmtk|fausmif; aps;&yf ta&SUawmif 1
6/ c@odrfawmf 8 ck ¤if;teD; tk|fausmif; aps;&yf ta&SUawmif 1
7/ Z&yf 20 aqmif od'd¨vif;? od'd¨0if? aps;&yf 3
8/ a&uef (,cif-31 ? ,ck-3 ) 3 uef od'd¨xGef;
9/ a&wGif;BuD; 63 ck atmifod'd¨ aps;&yf 1
10/ ewfeef; 5 ck xD;BuD;yg'apwD aps;&yf 1
11/ vloGm;vrf;tk|f½dk; 1 ck ¤if;bk&m;0dkif; aps;&yf 1

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 28


42 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 43

tif;ausmif; aps;&yf awmifydkif; 5 iSufcg; jcifawmif 1


awmifrif;ausmif;0kdif; aps;&yf awmifydkif; 2 &Srf;bk&m; uHvS 1
vnfay:ausmif;0dkif; aps;&yf awmifydkif; 3 &efajyrmefajy / 1
a&Tpm&D (NrdKUyEéufyg) NrdKUra&SU 3 [if;cGufcHk NrdKUopf 1
ajcmufql0dkif; aps;&yf? NrdKUrMum; 7 bkd;&mukef; NrdKUopf 1
0rf;wGif;bk&m; oDv&Sifausmif;teD; 1 ysufpD;oGm;aomapwDykxdk;rsm; 13 qlcefY
jrrmvm^Zdermefatmif NrdKUr-NrKdUv,f 3
r*FvmOD;^'DyuF&m NrdKUrtaemuf 3 apwD y k x d k ; aygif ; 108 q l
tvnfausmif; NrdKUrtaemuf 6
&cdkifbk&m; / 1 txuf a zmf j yyg apwD r sm;tjyif jrwf p G m bk & m;\
¤if;ajrmuf / 2 yg'awmf (108) uGuf "ufvu©Pmawmfrsm;jzihf ref;a&Tpufawmf
a&Tausmuf*lbk&m; / 1 ESihfrjcm; ajcawmf&m (2) ql &Sdao;onf/ aps;&yfwGif atmuf
ulawmfvS / 1 pufawmf&mESifh NrdKUtaemufawmifukef;ay:wGif txuf
ulawmfopf / 1 pufawmf&m[lí jzpfavonf/
a*gwr / 1 wpf z ef avmif ; &S n f o nf ax&0g'Ak ' ¨ o moem
atmifjrif / 1 xGe;f um;&mjzpfonft h avsmuf jrwfA'k \
¨ wynfoh m;awmfrsm;
¤if;teD; / 1 jzpfaom &[ef;awmfrsm;oDwif;okH;awmfrlcJhMu&m bkef;awmf
pufawmf&m &efrsKd;atmif / 1 BuD ; ausmif ; (18) ausmif ; ud k v nf ; pm&if ; jyKpk a zmf j y
pufawmf&m ¤if;atmuf / 1 tyfygonf/
pHy,f½Hkausmif;awmifbuf / 1 pOf ausmif ; trnf wnf & S d & mXme
oufawmf& (&efatmif) NrdKUeHbk&m; 1 1/ r*Fvmausmif; (r&Sdawmhyg) aps;&yf ta&SUxdyf
oufawmf&Snf / 1 2/ tk|fausmif; ( / ) aps;&yf ta&SU
at;apwD / 2 awmifxdyf

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 29


44 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 45

3/ tk|fwkdufausmif; (aZ,sod'd¨) aps;&yf ta&SU r&S d o l r sm;tzd k Y acwå r Qem;aewnf ; cd k E k d i f a pjcif ; tvd k U iS m ?
4/ ta&SUrif;ausmif; aps;&yf ta&SUajrmuf tcaMu;aiGay;&jcif;r&Sdonfh Z&yfrsm;aqmufvkyfxm;&Sd
(rif;ausmif;BuD;) apjcif;wkdYrSmvnf; renf;vSyg/
5/ NrKd UqDr;D ausmif; aps;&yfta&SUajrmuf okomef? Z&yfrSty "r®m½HkESihfZ&yfrsm; ,cifu (23)
(ompD^&efatmifbHkom) ck &dScJh&mwGif ,cktcg (20) usef&Sdaeao;ayonf/
6/ vnfay:ausmif; aps;&yf awmifbuf txufazmfjyyg a&S;a[mif;tarGtESprf sm;udk axmuf½I
7/ awmifrif;ausmif; aps;&yf awmifbuf avh v mod & S d & jcif ; tm;jzih f NrKd U uav;u i,f y if i ,f j im;
8/ tif;ausmif; (r&Sdawmhyg) - aomfvnf; a&S;ESpfaygif;rsm;pGmu ]]avmif;&Snf}} [lonfh
9/ a&Tausmif; (r&daS wmhyg) abmvHk;uGif;ae&m a&S;usvaS om NrKd Ujyav;wpfNrKd Uonf &mZ0ifwiG f txift&Sm;
10/ py,f½akH usmif; NrKd Urtaemufawmif jzpfcJh&onfrSm trSefyifjzpfayawmhonf/
11/ a'geausmif; NrdKUrtaemuf xk d U aMumih f v nf ; a,majr&yf 0 ef ; ? a,ma&T j ynf ?
12/ ,Gef;ausmif; NrdKUrtaemuf a,mXmeD0,fwnf&Sdaeavaom avmif;&SnfNrdKUuav;udk
13/ tvnfausmif; NrdKUrtaemuf vma&mufcJhzl;Muol jynfoltaygif;wkdYu ]]a,mXmeDu yk*H}}
14/ tif;tkwfausmif; (r&Sdawmhyg) NrdKUrtaemuf [l í wif p m;ac:a0:aeMujcif ; vnf ; jzpf a vonf [ k o m
15/ uHay:ausmif; (r&Sad wmhyg) aps;&yf ta&SUawmif qdk&ayawmhrnf/
16/ refusn;f ausmif; (r&Sad wmhyg) aps;&yf ta&SUawmif
17/ NrKd Uopfausmif; (r&Sad wmhyg) NrKd Uopfawmifbuf
18/ uHvSausmif; uHvS&yf
azmfjyyg bkef;awmfBuD;ausmif;rsm;tjyif ,cktcg
omoemhEG,f0ifoDv&Sifrsm; oDwif;oHk;aom pmoifwkdufBuD;
(1) wkduf&SdNyD; oDv&Siftyg; (80) cefY&Sdygonf/
quf&jyefaomf a&S;tcgrsm;upí bmoma&;udpörsm;
usi;f yjcif;? &yfa0;e,fy,fprkH S a&mufvmMuukeaf om todtuRr;f

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 30


46 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 47

&S i f y if o uf a wmf & bk & m;

iH k ; rif ; ay:awmf r l &S p f r suf E S m apwD a wmf


jyKjyifxm;aom apwD 2 ql

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 31


48 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 49

rif ; om;armif a usmf


acgif ; avmif ;
0rf ; wG i f ; bk & m;

vnf a y:
ausmif ; wd k u f u
vuf & mwpf c k

a&S ; a[mif ; apwD w pf q l

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 32


50 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 51

0rf ; wG i f ; bk & m;

jyKjyifxm;aom apwDrsm;

bH k c k e pf q if h
jymom'f t wG i f ; u
oD a ygbk & if bk & m;
jyKjyifxm;aom apwDrsm;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 33


52 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 53

jyKjyifxm;aom apwDrsm; jyKjyifxm;aom apwDrsm;

jyKjyifxm;aom apwDrsm; tajccH y nmtxuf w ef ; ausmif ;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 34


54 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 55

aps;wef ; &yf oD & d r *F v m"r® m ½H k ESpfaygif; 140 cefY oufwrf;&Sd awmifrif;ausmif;

r*F v muef a wmf

jrrmvm ac: Zderm&fatmifbk&m;u jrA[dk&fpnfawmf

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 35


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 57
apwDi,fudkawGUí xyfrHjyKjyifrGrf;rHwnfaqmufawmfrlap
cJhonf[k od&onf/
oD&d"r®maomurif;BuD;aumif;rI jrwfAk'¨bk&m;&Sif\
tcef; (6) a&Ttqif;&Sdonfh "mwfawmfudef;0wf&if;trSef apwDi,ftm;
a&S;a[mif;ordkif;0if xl;jrwfvSonfh omoemig;axmift&Snw f nfapaomiSm tkw?f t*FawwkjYd zihf
xyfrHjyKjyiftyfum xD;awmfta[mif;udk paeaxmifhwGif
odef;usif;a&TwefqmapwDawmf Xmyemí aemufxyfxD;awmftopfudk qufuyfvSL'gef;cJh
od e f ; usif ; a&T w ef q mapwD a wmf o nf avmif ; &S n f onf[k od&onf/
ppfwrf; (1127) wGif yg0ifonf/ rZösdra'o Ak'¨bmom taemf & xmrif ; jrwf jyKjyif a om apwD a wmf E S i h f
omoem? 'g,um? oD&d"r®maomurif;BuD;\ apwDaygif; tawmif (20) pDuGmonftxd tavmif;pnfolrif;u
(84000) wGifyg0ifaom apwDwpfqljzpfonf/ odrforkwfcsJUxGifawmfrlxm;cJhavonf[k bk&m;ordkif;wGif
avmif;&SnfNrdKU NrdKUta&SU (500) wGif;cefY (0g) 1 rkdifcefY qdkonf/
tuG m wG i f wnf & S d o nf / wef c d k ; awmf x if & S m ;vS o jzih f oD&d"r®maomurif;BuD;\ ordkif;0ifapwDawmfjrwfudk
emrnfvnf;ausmfapmvSonfhbk&m;jzpfonf/ taemf&xmESifh tavmif;pnfolrif;wdkYonf tpOftquf
a,ma'o\ NrdKUwpfNrdKUjzpfaom xD;vif;NrdKU a&TuGef ESprf sm;pGm ylaZmfvmcJMh u&m 1242 ck? jymodv k qef; (13) &uf
bk&m;\ ordkif;0ifa&S;a[mif;ausmufpm (A'Hkrif; bkd;awmf ol&d,puúeu©wftcg avmif;&SnfNrdKU ta&SUrif;ausmif;BuD;
pyfxdk;ausmufpm (0g) yk*Hacwfausmufpmtm; A'Hkrif;u q&mawmf yknmbd"Z*Pygarmu© "r®mp&d,rax&fjrwf
jyefvnfa&;xdk;xm;onfhausmufpm)/ rEÅav;NrdKU ausmufpm *d k P f ; axmuf OD ; yk n rax&f j rwf u *d k P f ; csKyf q &mawmf
wkdufwGif&Sd ]]'g,uma&Tul avmif;pnfolonf Adkvfvlrsm;pGm OD;u0dxH bk&m;apwDjyKjyif&ef avQmufxm;awmif;yefcJhonf/
rwf a ygif ; umvsuf xG u f c G m wk d i f ; cef ; vS n f h v nf j ref ; &m 'g,umtrsm; vSL'gef;xm;aom aiGom; '*Fg; (4000) usyu f kd
pcef;uGef;axmufa,me,fa&mufvm}} [lí a&;om;xm; rwnfNyD; jyKjyifMuonf/
cJhonfESihf yk*Hjynfh&Siftavmif;pnfolrif;onf þavmif;&Snf a&S ; rif ; jrwf E S p f q uf j yKjyif c J h a om apwD a wmf r S
NrdKUa'oodkYvnf; a&mufcJhonf/ oD&d"r®maomurif;BuD;\ tkwft*FawwdkYtm; wpfxyfcsif;z,fxkwf&Sif;vif;Muonf/
56

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 36


58 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 59

rZösdra'o rlv'g,um Ak'¨omoemjyKrif;jrwf wnfxm;


apcJ h o nf h jrwf A k ' ¨ " mwf a wmf u d e f ; 0yf & m apwD i ,f o d k Y
a&muf a omtcg wpf a vmuvH k ; rk d ; om;wd r f w d k u f r sm;
wvdyfvdyfwuf tHkYrdIif;rnf;arSmifvmavawmh\/ vQyfpD;rsm;
vufum rk;d Ncrd ;f oHwYdk jrnf[nf;vmavawmh\/ aeYtcgonf
aea&mifuG,faysmufvsuf nuJhokdY rnf;arSmifvmayawmh\/
tcsdeftcg&moDr[kwf tvGefw&myif qef;Mu,fvSav\/
xdktjzpftysuftaetxm;aMumihf aMumuf&GHUpdk;xdwf
pdwfjzihf q&mawmfBuD;ODu0dxH tvsiftjrefavQmufxm;&m
OD;u0drS Mo0g'tBuHjyKcsufcsrSwfcJh\/ 1242 ckESpfESifh 1310 jynfhESpfu a&;xdk;xm;cJhaom
a&S ; a[mif ; ord k i f ; 0if od e f ; usif ; a&T w ef q mbk & m;&S d
ausmufpm (2) csyf
avmuxdyfwif twkr&SdAk'¨&SifawmfjrwfpGmbk&m;tm;
OD;cdk ufí odMum;? jA[®m? or®ma'0ewfjrwfewfaumif;
omoemawmfapmifhewftaygif;? awmawmifapmifhewf?
ajra&avrD;apmifhewfrsm;ESifh tvHk;pHkaom apmifha&SmufrI
taygif ; wk d Y t m; arwå m xyf a vmif ; vsuf toem;cH
awmif;yefNyD; apwD0rf;wkdufudk aMu;jzihfjrefpGm&pfywfapum
xm;ap&avawmh\/ xkdrS tkwft*FawwkdYjzihf tvsiftjref
rGrf;rHjyKjyifNyD;ap&\/ a0Z,EÅmeef;jymom'fuJhodkY zefwD;
apNyD;vQif t&Hjymom'fajcmufaqmifESihf bk&m;&ifjyiftwGif;
a&S ; a[mif ; ord k i f ; 0if od e f ; usif ; a&T w ef q mbk & m; trdk;csif;qufwGif vif;EdkYawmifyHqGJ ½kyfvkH ;½kyf<ursm;jzihf
jyKvkyfvSL'gef;jcif;udk NyD;ajrmufapcJhMuav\/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 37


60 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 61

onfodkYESihf omoedutaqmufttHkrsm;tm; jyKjyif a&Twefqmbk&m;yGaJ wmfukd ESppf Of wefc;l v oBueF t f cg


rGrf;rHjcif;rsm;? topfxyfrHwdk;csJUaqmufvkyfjcif;rsm; jyKvkyf oBuFeftBudKaeY? tusaeY? tMuwfaeY? twufaeYrsm;wGif
vm&if ; apwD a wmf u d k v nf ; tk w f t *F a wrsm;jzih f use usif ; yonf / bk & m;a'oemawmf r sm;&G w f z wf y l a Zmf j cif ; ?
aooyfpGmjyKjyifNyD; ÓPfawmf (1) aywkd;jrihfcJh\/ oHawmif qGrf;qefpdrf;avmif;vSLjcif;? qGrf;awmfBuD;avmif;vSLyGJwkdYudk
tjrihf (16) &SdapwDawmfjzpfapcJh\/ jyKvkyfNyD; aysmfyGJ&TifyGJMunfhcsifyGJ NcdrfhNcdrfhoJoJ&SdvSaMumif;
rPdpnfolrif;BuD;\ xD;awmftpm; ,cifausmif; od&ygonf/
q&mawmf OD;u0d"ZOD;aqmifNyD; tifbl;&GmolBuD; OD;zkd;odef;\ awmifjrihaf wmifwef;Bu;D awG0ef;&HvsuEf iS fh tvGew f &m
om; xkdpOfu rEåav;wkdif;rif;BuD; (0g) jynfxJa&;Xme om,mvSyaom½Icif;? pvif;acsmif;a&MunfMunfat;at;
twGif;0ef (tNidrf;pm;) OD;vSarmifESifh ZeD;a':cifzl;wdkYu urf;eHab;uke;f jrih0f ,f? tvGew f &mvQif wefc;kd <u,fvaS yaom
xD;awmfwifcJh\/ wefzdk; (700) usyfjzpf\/ xdkolwkdYuyif a&TwefqmapwDawmfjrwfonfum; a&S;a[mif;orkdif;0if
1343 ckESpf? wefcl;vjynfhausmf (8) &uf? aomMumaeY eHeuf apwDawmfwpfqlyif jzpfavonf/
(9) em&Dü rkd;ukwfxGufwefzdk; (5000) usyfoifh ovif; ordkif;0if odef;usif;a&Twefqmbk&m;wGif 1242 ckESpf
ausmuftppf pdefzl;awmfudk xyfrHwifvSLcJhMuay\/ ESihf 1310 jynfhESpf pmwef;xdk;ausmufpm (2) csyf pdkufxlxm;
taemf & xmrif ; vS L 'gef ; aomxD ; awmf q k d o nf r S m &Sdonfudkvnf; awGUEdkifavhvmí&Edkifayonf/
aMu;xD;awmfjzpfí atmufqHk;acGrSm jAuf (4) vufr&SdNyD;
acG (3) qifhESihf tcsif;tm;jzihf (12) vufrcefY&SdaMumif;
od&Sd&onf/
*E¨uk#Dwdkufawmftjzpf av;zufav;wefjyKvkyfum
oHyef;? oHwHcg;? tcdkiftrmjyKvkyfxm;vsufESihf odef;usif;
a&Twef;qmbk&m; apwDawmf0,f? bk&m;½kyfyGm;awmf (8) ql
tjyif ESpfusdyf&Spfql (28) qlukefaom bk&m;½kyfyGm;awmf
rsm;udk xm;&Sdudk;uG,fEkdifcJhMuygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 38


62 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

tcef; (7)
emrnfxif&Sm; avmif;&SnfNrdKUu
bk&m;? ykxdk;? apwDawmfrsm;
(1) Zderm&fatmifjrrmvmbk&m;
NrdKUv,fbk&m; ac: jrrmvmbk&m;BuD;ESihfpyfvsOf;í
Zderm&fatmif jrrmvmbk&m;BuD; ausmufpmrSwfwrf;udkrawGU&aomfvnf; a&S;olBuD;rif;rsm;
rS w f o m;xm;cJ h a om yk & yd k u f r sm;t& omoemouú & mZf
(1762) ck? aumZmouú&mZf (580) jynfhESpfwGif NrdKUolBuD;
OD;wkyfESihf taygif;yg'g,umrsm; wnfxm;udk;uG,fcJhaMumif;
avhvmod&Sd&onf/
zdeyfawmf (144) awmif? ÓPfawmftjrihf (51) awmif
&Sdonfqdk\/ av;zufav;wefrkcf? *E¨uk#DwdkufESifh t&HapwD
(4) ql? yef;tkd;BuD; (4) vHk;jzihf wihfw,fpGm wnfxm;awmfrl
cJh\/
rlvwnfxm;cJah om apwDawmfukd ESpaf ygif; (766) ESpf
Mumaomtcg ,dk,Gif;rIrsm;&SdvmcJhonfESihf (1346) ckESpf?
jymodkvjynfh (15) &uf paeaeYü aus;Zl;&SifurÇmhomoemjyK
NrdKUv,f&Sd Zderm&fatmif jrrmvmbk&m;BuD;ESifh awmifykvkq&mawmfbk&m;BuD;ESihfwuG oHCmawmft&Sif
avmif ; &S n f j rif u G i f ;
63

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 39


64 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 65

oljrwfwkdY atmifajreif;í ajroefYum yEéufcsNyD; vkdtyf jyKygrnfhtaMumif; avQmufwif\/ bk&ifrif;w&m;onf


onfrsm;tm; jyKjyifrGrf;rHapcJhonf/ om;awmf\vuf½Hk;&nfudk odawmfrlonfhtwdkif; AdkvfrSL;
rlvyHkpHrysufapbJ iHkNyD; xyfrHwnfxm;cJh&m rlvu cefYawmfrl\/ wyfrSL;? ppfuJ? emcHwyfa&; tuGyftMuyf
apwDawmfÓPfawmf (51) awmifrSm jyKjyifNyD;aomtcg wkdYudkvnf; cefYxm;ap\/ qifwyf? jrif;wyf? ajcvsifawmf
ÓPfawmf (61) awmif&SdvmcJhygonf/ (10) wyfESihf avmif;&Snfudk csDwufapcJhawmhav\/
ESppf Of wefaqmifrek ;f vqef; (14) &ufEiS hf vjynfh (15) yk c ef ; pm;w&zsm;wpf w yf ? yk * H p m;OZemwpf w yf ?
&ufaeYrsm;wGif y|mef;&Gwfzwfjcif;? r[mbHkuxdefyGJESifh awmifwGif;pm;odefyawhwpfwyf? w½kwfpm;&mZolwpfwyf?
r[m'kufpma&;wHrJcsjcif;? qGrf;awmfBuD;avmif;vSLyGJESihf pvif;pm;aemf&xmwpfwyf? pOfhul;pm;b,*grPdwpfwyf?
qG r f ; w&m;emjcif ; ? qG r f ; qef p d r f ; avmif ; vS L jcif ; ponf h pnfykwå&mpm;&mZoBuFefwpfwyf? aygufNrdKifpm; pnfol
aumif;rI'gersm; jyKvkyfusif;yNrJjzpfavonf/ wpfwyf? ajrmufbufjrif;rSL;apmepfwpfwyfESihf om;awmf
rif;&JausmfpGmwpfwyfwkdYwGif om;awmfwyftm; NrdKUvSpm;udk
(2) a&T*lBuD;bk&m; ppfuJcefYawmfrl\/ wkdufqifav;&m? jrif;ig;axmif? ppfonf
ouú & mZf (765) ck ? yxrtif ; 0bk & if r if ; acgif ol&Jwpfodef; ESifcsDav\/
vufxufawmftcg &ckdifbk&if axm&mBuD;onf a,me,f &cd k i f b k & if a xm&mBuD ; onf &J r uf A d k v f y g qif v H k ;
a'otyg avmif ; &S n f N rd K Uud k xd y g;vmcJ h \ / &cd k i f j ynf ? jrif;&if;ESihf eEGif;awmifuBudKícHonf/
&cdik b
f &k iftyk cf sKyrf aI tmuf odr;f oGi;f cJah v\/ bk&ifrif;acgif rif;&JausmfpGmwkdY eEGif;awmifqDodkYa&mufavvQif
eef;wufpumvjzpf\/ tif;0EdkifiHawmfü bk&ifjzpfump ppfulppfaxmuf wyfrSL;ppfuJtaygif;wkdYu rif;&JausmfpGm
rif ; opf t m; tk y f c sKyf r I w G i f z,d k z &J & S d v d r f h r nf t xif E S i f h tm; avQmuf w if \ / &ef o l w k d Y tif t m;rsm;jym;vS \ /
apmfum;odrf;ydkufum tkyfcsKyfaexdkif[ef&SdaMumif; rSL;rwf t&Sio hf m;Munfí h omaeyg? &efoEl iS efh ;D uyfaomtcg pdwrf mef
rsm;u avQmufxm;csufudk yxr tif;0bk&ifrif;acgifu awmf t vd k u f wk d u f c d k u f a wmf r rl y gES i h f [ k avQmuf M u\/
wHkYjyefta&;,lcJhavawmh\/ rif;&JausmfpGmqdwfqdwfaeawmfrl\/
xktd csed wf iG f oufawmf (13) ESpt f &G,o f m½daS o;aom &efolESihfeD;uyfvmaomf rif;&JausmfpGmu rdefYonf/
om;awmfrif;&JausmfpGmu crnf;awmfudk,fpm; wdkufcGifh ppfonftiftm;rrQaomaMumifh igwko Yd nf ppfaMumif; oHk;aMumif;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 40


66 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 67

cGí
J wdu k rf S &efou l kd ysuv f ,
G rf nfred aYf vonf/ rdeo Yf nft h wkid ;f aemifawmfb&k ifrif;acgifu uav;NrKd Upm; taemf&xm
vuf0J? vuf,m oHk;aMumif;pD csDapum tv,frSaeí rif ; apmtm; avmif ; &S n f N rd K Uud k pm;apcJ h \ / om;awmf
rif;&JausmfpGmvkdufavonf/ rif;&Jausmpf mG udk tif;0odjYk yefac:apcJ&h efred \ Yf / rif;&Jausmpf mG
rif;&JausmfpGmonf &JjrwfpGm trnf&qifudk pD;í onf avmif;&Snu f kd odr;f ydu
k &f rdum pcef;csem;aecJah vonf/
jrif;wyf&HNyD; ppfpnfudk,Grf;um ppfatmifvHudkvTifhvsuf avmif ; &S n f N rd K UwG i f omoempnf y if x G e f ; um;aeonf u d k
&efolwyfudkcsif;eif;azmufxGif;0ifa&mufwkdufcdkufavonf/ jrifawGU&í ppfatmifjrifjcif;txdrf;trSwftaejzihf bk&m;
rif ; &J a usmf p G m onf ol Y q if u d k cRef ; zG i f h í vT w f N yD ; apwDwnfvdkomqE´awmfjzpfay:av\/ wyfrSL;ppfuJrsm;ESihf
&Gyf&GyfcRHcRHwdkufonf? OD;pGmawGUaomqifonf ,SOfrdonf wkdifyifNyD; bk&m;wpfqludk NrdKU\taemuft&yfwGif wnfap
ESihfwpfNydKifeuf tm;csif;rwefívJonf/ aemufwpfpD;udk cJ\
h / ]]a&T*Bl u;D bk&m;}} [k bGUJ awmfrnfapNy;D rkcw f wH idk ;f rsm;ESifh
wdkufcdkufjyef&m &JjrwfpGmudkjrifonfESihf a[mifa[mifjrnfí wuG wnf x m;awmf r l c J h a vonf / aerif ; wpf q l t vm;
qk w f u majy;onf E S i h f ol Y w yf u d k ol e if ; rd a vonf / a&T*lbk&m;[k tajymrsm;\/ ,cktcsdefwGif ESpfaygif; (600)
wwd,qifESihfawGUjyef&m tpG,fcsif;,SOf,SufrdonfESihf ausmf MumvmcJhNyD;jzpf&m jyKjyifxdef;odrf;Ekdifjcif;r&Sdojzihf
wpfNydKifeuf aemufodkYvefum zifxdkifvJonf/ pwkw¬qifESihf a[mif E G r f ; ysuf p D ; vmaecJ h & m jyKjyif & ef v k d t yf a eaom
tpG,fcsif;,Suf ESmarmif;csif;vdefxkd;&m &JjrwfpGm\tm;udk taetxm;tjzpf jrifawGUEkdifayonf/
r,SOfomí vJjyefavonf/ rlvtpu a&T*lBuD;bk&m;onf aumZm (756) ckwGif
axm&mBuD ; ud k j rif a vvQif rif ; &J a usmf p G m onf zdeyfawmfrS pdezf ;l awmftxd ÓPfawmf (19) awmif&adS Mumif;
axm&mBuD ; \wyf x J o d k Y &J j rwf p G m ud k cRef ; uk e f z G i f h u m qkd\/ ½kyf&SifawmfjrwfoDwif;oHk;&m rkcfwGif opfeufom;
[l;[l;vQifvQif vTwfonf/ tiftm;csif;rrQonfudk jrifí (uRe;f euf) jzihNf y;D apNy;D ½kyyf mG ;awmfjrwftyg;wGif a&TwpfMuufO
olYqifESihfrwdkuf0Hhojzihf qifay:rSjrif;udkqif;vsuf jrif;wyf &Sdonf[k odkufordkif;rsm;xGufay:í rormolwkdY zsufqD;
ESihfckcHavaomf axm&mBuD;jrif;wyfESihf tif;0jrif;wyfwkdY jcif;rsm;&Sd\/ opfeufom;udk wl;um,laeMuojzihfvnf;
wk d u f M u&m axm&mBuD ; onf wk d u f y G J w G i f usavaomf apwDawmfrkcfonf ysufpD;jcif;udkBuHK&yg\/ ,if;a&T*lBuD;
ol Y w yf r sm;vnf ; upOf h u vsm;jzih f xG u f a jy;Muav\/ bk&m;rSm NrdKUtaemufwm (20) cefYuGmESihf tkwfausmif;
axm&mBuD; ppf½HI;avonf/ taemufbufwGif &Sdavonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 41


68 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 69

&S i f y if * l B uD ; bk & m; oDaygbk&m;\ &Sifbk&ifbk&m; (bHkckepfqifh jymom'fawmfjzifh)


a&T*lBuD;bk&m;\ awmifbuf? ,Gef;ausmif;0dkif;twGif;
wGif ysufpD;aeaom bk&m;wpfql&Sdonf/ ,if;bk&m;apwDudk oD a ygrif ; \r,f a wmf j zpf o l yOö r o*F g ,emwif
]]&cdkifbk&m;}} [k a'ocHtqufqufwkdYu ac:a0:aecJhMu\/ rif;wkef;rif;w&m;BuD;\ rdzk&m;wpfyg;jzpfaom avmif;&Snf
bGJUawmftrnfemrtm; twdtusrodMu&ay/ ,if;apwD rdzk&m;onf bmoma&;udk udkif;½Idif;vSaom rdzk&m;jzpfonf/
onf &ckid b f &k ifaxm&mBu;D wnfxm;cJah vonfvm;[k ,lq bmoma&;ud k ,H k M unf v S o nf h t m;avsmf p G m om;awmf
&ayonf/ a&S;vuf&m a&S;utkwfcsyfrsm;ESihf &Sdaeayonf/ oDaygrif;om;av;tm; tppt&m&m xdef;odrf;apmifha&Smuf
umuG,fay;cJh½Hkomru twwfynmwkdYudk wwfajrmufap
(3) &Sifbk&ifbk&m; &atmifvnf; vHkYvjyKay;cJh\/ wu,fhaoa&;&Sifa&; ta&;
1240 jynfhESpfwGif rEåav;&wemyHkaejynfawmfudk tcif;? jrifueG ;f -jrif;ckew
f ikd t
f a&;wkaYd b;rS oDaygrif;om;av;
xD;eef;pd;k pHaom oDaygrif;onf oufawmf (27) ESpf ta&mufü udk umuG,fjyKpkapmifha&Smufay;cJhonf/ rdcifarwåm tiftm;
apwDaygif; (27) qlwnfapcJhonfwGif &Sifbk&ifbk&m;onf Bu;D rm;vSyukH kd odjrifavaom om;awmf oDaygrif;om;onf
wpfqltygt0ifjzpfonf[kqkdonf/ &Sifbk&iftjzpfudk &&SdcJhonfhaemuf r,fawmfrdzk&m;tm;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 42


70 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

tydkifpm;ay;oem;awmfrlxm;jcif;cH&onhf avmif;&SnfNrdKU
a'owGif crnf;awmf? r,fawmfwkdYtwGuf apwDwpfqludk
wnfapcJhonfqdkyg\/
a&S ; ya'o&mZf j ref r mbk & if r sm; eef ; wuf a omES p f ? tcef; (8)
bdodufcHaomESpfwkdYwGif EdkifiHawmftwGif; bk&m;apwDrsm; a&S;a[mif; bkef;awmfBuD;ausmif;rsm;
wnfMu\/ ysufpD;aeonfrsm;tm;vnf; jyKjyifrGrf;rHMu\/
eef;wuftxdrf;trSwf aus;Zl;w&m;txdrf;trSwfjzpfyg\/ avmif;&SnfomoemwGif bkef;awmfBuD;ausmif;aygif;
t"duewfueG ;f ewftrd rf sm;udv k nf; a&S;a[mif;rlvutwdik ;f (18) ausmif;&SdcJhonfwGif rSwfrSwfom;om; txifu&
jyKjyifapMu\/ jzpf&aom vGefcJhonfhESpfaygif; (100) ausmfuwnf;u
odkYjzpfí txufuqkdcJhonfhtwdkif; avmif;&SnfNrdKUwGif wnfaqmufxm;cJMh uaom bke;f awmfBu;D ausmif;Bu;D rsm;udo
k m
bk&m;apwDwpfqlwnfapcJhonf/ NrdKUolBuD; OD;oH'dkifudk azmfjyvdkuf&ayonf/
OD;pD;apNyD; wnfxm;ap&m 1242 ck? wefaqmifrkef;vqef;
(8) &ufwGif NyD;pD;aMumif;od&onf/ (1) rif;ausmif;BuD; (ac:) ta&SUrif;ausmif;
apwD a wmf \ tjrih f oH a wmif (11) awmif c eY f ? yxrausmif;xkdifaomq&mawmfrSm OD;yknmbd"Z*P
(zdeyfawmfrS pdefzl;awmftxdqdkvQif 13 awmifcefY) &Sd ajrpdkuf ygarmu© "r®mp&d,*dkPf;axmufq&mawmfbk&m; jzpfonf/
apwDawmfwpfqljzpf\/ (1231) ckwGif pvif;NrdKUwGifaexdkifaom ausmif;'g,um?
a&S;tprlvtac: &Sifbk&ifbk&m;jzpfum &mZrked bk&m;'g,um OD;xGm;BuD;rS aqmufvkyfvSL'gef;cJhaMumif;
(ac:) oD&drm&fatmif[k trnfwGifvmcJhjyefao;av&m od & onf / ,ck t cgqd k v Qif ES p f a ygif ; (140) ausmf c J h N yD
oH k ; rnf & apwD a wmf jzpf & yg\/ a'ocH r sm;taejzih f r l jzpfavonf/
rsm;aomtm;jzih f &S i f b k & if b k & m;[l í om tac:ta0: ta&SUrif;ausmif;Bu;D 0dik ;f twGi;f bk&m;Bu;D (apwDawmf)
rsm;onfudk avhvmod&SdcJh&ayonf/ wpf q l u d k v nf ; OD ; xG m ;BuD ; uyif pwnf x m;cJ h a Mumif ;
qkyd gonf/ rif;ausmif;Bu;D 0dik ;f ü apwDb&k m; (12) qlww d &d NdS y;D
avmif;&SnNf rKd UwGif bk&m;apwDtrsm;qH;k ausmif;Bu;D jzpfonf/
71

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 43


72 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 73

q&mawmfbk&m;BuD;OD;yknonf aumZm 1242 ckwGif (3) a'geausmif;


a&S;a[mif;orkdif;0if odef;usif;a&TwefqmapwDawmfESihf a'geausmif; yxrq&mawmfOD;cEDÅonf ,Gef;ausmif;
wefaqmif;awmfBuD;wkdYudk jyKjyifrGrf;rHaqmufvkyfcJhonfudk q&mawmf OD;u0dESihf vlnDtpfudkjzpfonf/ OD;ykn? OD;u0dESihf
od e f ; usif ; a&T w ef q mapwD a wmf yxrausmuf p mwG i f OD;cEÅDq&mawmf (3) yg;wkdYonf pvif;NrdKUrS<uvmMuNyD;
awGU&onf/ &[ef ; nD a wmf r sm;[k avh v mod & S d & ygonf / od k Y j zpf o nf h
yxrq&mawmfO;D yknonf ,Ge;f ausmif; yxrq&mawmf tm;avsmfpGm rif;ausmif;? ,Gef;ausmif;wkdYESihf ra&S;raESmif;
OD;u0d? a'geausmif;yxrq&mawmf OD;cEDÅwkdYESihf &[ef; rSmyif a'geausmif;udk aqmufvkyfcJhonf[kqkdayonf/
nDawmf? aemifawmfrsm;[k od&Sd&ayonf/ 1339 ck? wydkYwGJvjynfhausmf (13) &ufaeY ntcgwGif
a'geausmif;rS rD;pwifavmifuRrf;cJh&m avmif;&SnfNrdKU&Sd
(2) ,Gef;ausmif;BuD; tdrfajc (162) tdrf rD;avmifuRrf;cH&onf/
ta&SUrif;ausmif;BuD;ESihf wpfcsdefwnf;eD;yg;[k ,lq 1342 ckwiG f yOörq&mawmf OD;aombdwu rwnfum
&aMumif ; ES i h f aumZmouú & mZf (1230) ck 0 ef ; usif w G i f 'g,um? 'g,dumrwkdYvSL'gef;aiGrsm;jzihf ,ckausmif;awmfudk
wnfaqmufcJhaMumif; avhvmawGU&Sd&onf/ aqmufvkyfcJhaMumif; od&ayonf/
yxr,G e f ; ausmif ; q&mawmf OD ; u0d o nf ta&S U
rif;ausmif;q&mawmf OD;yknxuf odu©m0gawmfBuD;onf/ (4) r*Fvmausmif;
rEÅ a v;&wemyH k e ef ; wnf rif ; wk e f ; rif ; BuD ; vuf x uf avmif;&Snf ta&SUxdyfwGifwnf&Sd\/ NrdKUolBuD;OD;oH'dkif
,Gef;ausmif;q&mawmf OD;u0dukd rEåav;&wemyHkeef;OD; wnfaqmufvSL'gef;cJhaMumif; od&\/ NrdKUolBuD; OD;oH'dkifonf
q&mawmfBuD;rsm;u *dkPf;tkyfcefYNyD; ta&SUrif;ausmif;BuD; &wemyHak cwf rif;wke;f rif;w&m;BuD;vufxufwiG f wnfaqmufru I kd
q&mawmf OD;ykntm; *dkPf;axmuftjzpf aqmNrdKUawmif pwifcJhyHk&aMumif;qkd\/
ausmif;q&mawmf OD;eE´rOÆLESihf ESpfyg;wGJ *dkPf;axmuf rif;wke;f rif;Bu;D \om;awmf oDaygrif;\aumif;rIjzpfaom
cefYxm;aMumif; avhvmod&Sd&onf/ &Sifbk&ifbk&m; ac: &mZrked (ac:) oD&drm&fatmif oHk;rnf&
,ckaomf ,Ge;f ausmif;Bu;D rSm oufwrf; (140) ausmcf efY apwDawmftm; NrdKUolBuD;OD;oH'dkifudk OD;pD;apum wnfxm;
oufwrf;&SdcJhayNyD/ cJhapjcif;ESihfqufET,fívnf; jrifí&\/ &Sifbk&ifbk&m;udk

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 44


74 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 75
1242 ck? wefaqmifrkef;vqef; (8) &ufaeYü wnfxm;NyD;pD; (5) vnfay:ausmif;
aMumif ; ud k axmuf ½ I j cif ; tm;jzih f v nf ; xd k t csd e f r S m yif vnf a y:ausmif ; yxrq&mawmf OD ; ar"monf
r*Fvmausmif;BuD;tm; jrifawGUae&NyDjzpfaMumif; vnfay: oDaygrif;vufxuf eef;OD;q&mawmfwpfyg;jzpfcJh\/ aumZm
ausmif;q&mawmfbk&m;BuD; OD;£E´mp&d,u rdefYcJhonfudk ouú&mZf 1247 ck oDaygrif;ygawmfrNl y;D aemuf atmufjrefrm
rSwfom;&yg\/ jynfodkY <uav\/ &efukefwpfzuf 'vbufurf; &Srf;uav;
r*Fvmausmif;Bu;D atmufwiG f vTwaf usmif;pepfaMumifh uRe;f &Gmü oDwif;oH;k aexdik cf \ hJ / rlvae&mXmae aqmNrKd Ue,f
EG m ;rsm;rd w f v k d u f M u&m EG m ;rrsm; acwå r Q 0yf a eMu&m v,f&if;&Gm&Sd q&mawmf\zcrnf;awmf uG,fvGefjcif;aMumihf
ae&mjzpf j cif ; vnf ; BuKH c J h \ / ZD ; &S d a omEG m ;ronf r*F v m q&mawmf OD;ar"m Zmwdajrjyef<ucJhyg\/ crnf;awmf\
ausmif;Bu;D \ wkid rf sm;teD;0,f EGm;uav;arG;zGm;cJjh cif;aMumihf tokbp&dwfudk avmif;&SnfNrdKUtkyf OD;,if;rmu vSL'gef;NyD;
vnf; vlwdkYu r*Fvmausmif;[k ac:qkdcJhMuaMumif; avhvm q&mawmftm;vnf; avmif;&SnfudkyifhcJh\/
awGY&Sd&\/ aumZmouú&mZf 1249 ckwGif OD;,if;rmrS rwnfí
r*Fvmausmif;Bu;D Ny;D pD;aomtcg q&mawmfO;D aum@nudk ausmif;aqmufvSL'gef;&m ausmif;'umtrsm;vnf; o'¨g
ausmif;tyfvSL'gef;cJh\/ cef;ae OD;yOöif;rSm OD;pE´ jzpf\/ aygufcJhMuaMumif; avhvmod&Sd&yg\/ ,cktcg ESpfaygif;
vnfay:ausmif;q&mawmf OD;ar"mxHwGif pmvkdufae\/ (120) ausmfcJhNyDvnf;jzpfavonf/
OD;aum@nonf omoemawmfwGif raysmfarGUí aumZmouú&mZf (1284) ckwGif OD;ar"m ysHvGefawmfrl
vl0wfvJoGm;aomf cef;ae OD;pE´rSmvnf; pmvdkufqJjzpf NyD ; aemuf 'k w d , q&mawmf OD ; pE´ ? wwd , q&mawmf
jcif;ESifh vnfay:ausmif;q&mawmf OD;ar"muvnf; vufrvTwf OD;0do'k E¨ iS fh ,ck pwkwq ¬ &mawmf OD;£E´p&d,wkt Yd qufquf
vdkaomaMumihf aumZmouú&mZf 1262 ckwGif ausmif;ESihf ausmif;xkdifoDwif;okH;awmfrlcJhMuonf/
wuG t&Hrsm;udkyg OD;ar"mxH OD;oH'dkifu vSL'gef;cJhyg\/ OD;,if;rm vSL'gef;cJhaomausmif;onf Z&moabm
OD;oH'dkifrSm avmif;&Snfe,faumfwHk&Gmom;[k qkdavonf/ ,d, k iG ;f vmrIaMumihf jyKjyifrrI sm;ESihf xyfraH qmufvyk cf &hJ onf/
r*Fvmausmif;Bu;D rSm ESpaf ygif; (130) oufwrf;ausmcf hJ OD;ukE´mp&d,u aumZmouú&mZf (1356) ckwGif xyfrH
NyD[k od&avonf/ a&pufcsvSL'gef;rIjyKcJhavonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 45


76 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 77

yxrvnf a y:ausmif ; BuD ; q&mawmf OD ; ar"mtm;


rmvmvuFm&"Z "r®aoemywd twkve,m;½kyftrSwf
wHqdyfyg "dywdoD&dy0& r[m"r®&mZm"d&mZ*k½k t*Fvefwdkif;
tdEd´,aomVwkdif; bk&ifcH0ef&Sifawmfu aumZmouú&mZf
(1252) ckwGif *dkPf;axmufawmfcefYawmfrlonf/ ,if;0ef&Sif
awmfuyif aumZmouú&mZf (1255) ckwGif OD;ar"mtm;
*dkPf;csKyfcefYawmfrlcJhaMumif; pmcRefawmfrsm;t& od&Sd&
ayonf/

ESpfaygif; (120) ausmfoufwrf;&Sd "r®dum&mr


vnf a y:ausmif ; wd k u f B uD ;

rpd k ; &d r f p moif w d k u f


ESpfaygif; (140) ausmfoufwrf;&Sd ,Gef;ausmif;
ausmif ; wd k u f

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 46


78 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 79

rjyKjyif E d k i f a o;aom a&S ; a[mif ; apwD w pf q l r*F v mOD ; bk & m;0d k i f ; ES i f h 'D y uF & mAsm'd w f a y;bk & m;

rjyKjyif E d k i f a o;aom a&S ; a[mif ; apwD w pf q l rif;ausmif;BuD; ac: ta&SUrif;ausmif;BuD;ae&m

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 47


80 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 81

a&S ; uapwD r sm; avmif ; &S n f N rd K U om,mzG , f j rif u G i f ; wpf c k

a&S ; uapwD w pf q l

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 48


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 83

oD a ygrif ; vuf x uf a wmf t cg usif ; yjyKvk y f a om


pmjyef y G J r sm;wG i f &S i f a r"monf yxri,f ? vwf ? BuD ; ?
yxrausmftxd atmifjrifcJhonf/
tcef; (9) oDaygrif;ygawmfrlNyD;onfhaemuf wkdif;jynfrNidrfrouf
a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU\ omoemh*kPfaqmif &Sdonfjzpfí atmufjrefrmjynf &efukefNrdKUwpfzufurf;
&[ef;awmfrsm; 'vNrdKU &Srf;uav;uRef;&Gmü oDwif;okH;aexdkifcJh\/ rlvZmwd
txufjrefrmjynfa,ma'o aqmNrdKUe,f v,f&if;&Gm&Sd
(1) q&mawmfOD;ar"m zcrnf;awmfu, G v f eG o
f nfwiG f jyefvmcdu k f avmif;&SnNf rKd Utkyf
rif;udk;uG,faom q&mawmfwpfyg;jzpfonf/ jrefrm OD;,if;rmu avmif;&SnfodkYyifhum ausmif;aqmufvSL'gef;NyD;
ouú & mZf 1219 ck ? oD w if ; uRwf v qef ; 14 &uf ? oDwif;oHk;apojzifh yxrvnfay:ausmif;q&mawmf jzpfvm
Mumoyaw;aeY 4 csufwD;ausmf 3 em&Dywfjynfh 9-ADZmem- cJh&onf/
3 jyefc&m? rdóv*f? ukrfpef;? Owå&moeu©wf,SOfvsuf OD;ar"mtm; rmvmvuFm&"Z "r®aoemywd twkv
tbOD ; jrwf o d e f ; ? trd a':rS e f B uD ; wk d Y u zG m ;jrif o nf / e,m;½k y f t rS w f w H q d y f y g "d y wd o D & d y 0& r[m"r® & mZm
q&mawmfavmif;vsm\ i,ftrnfrSm armifrifomjzpfNyD; "d&mZ*k½k t*Fvefwidk ;f tdE, ´d aomVwdik ;f bk&ifc0H ef&iS af wmfu
aqmNrdKUe,f v,f&if;&GmZmwdjzpfonf/ aumZmouú&mZf 1252 ckwGif *dkPf;axmuf cefYawmfrljcif;
aqmNrdKUawmifausmif;q&mawmf OD;eE´mrÍÆLxHwGif cH&onf/ ,if;0ef&iS af wmfuyif aumZmouú&mZf 1275 ckwiG f
omraPjyKonf/ &[ef;abmif0ifonf/ o'´g? oN*KØ[fpaom OD;ar"mtm; *dkPf;csKyfcefYawmfrlcJhonf/
yd#uwftajccHwkdYudk tm*HkaqmifEkdifonf/
&[ef;jzpfNyD;aemuf rEÅav;NrdKU? &wemyHka&Teef;awmf\ (2) ,Gef;ausmif;q&mawmf &Sifu0d
ta&SUbuf r[m0dok'¨g&mrwkdufü oDwif;oHk;aexdkifawmf
*Pmp&d,? *Pygarmu©? ur®mur®0ed pd , ä bGUJ awmfukd
rlaom OD;aÚ,s"r®mbd0HooD&dy0& vuFm&"r®aoemywd
rEÅ a v;&wemyH k a ejynf a wmf r S quf u yf j cif ; cH & onf h
r[m"r®&mZm"d&mZ*k½k q&mawmfxHwGif ynmoifMum;cJh
q&mawmfjzpfonf/ avmif;&SnfNrdKUe,fae oHCmawmfwkdYwGif
onf/ OD;aÚ,sonf rif;wkef;rif;ESihf om;awmfoDaygrif;wkdY
pD&ifqHk;jzwf&ef&SdorQ omoema&; omoemrIESihfpyfqdkif
udk;uG,faom q&mawmfwpfyg;jzpfonf/
82

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 49


84 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif
93 ;&Snf}} (odkY) ...... 85
onfrsm;udk 0denf;"r®ESihftnD pD&ifqHk;jzwfEdkif&ef *dkPf;tkyf (4) avmif;&Snfydkif &if;uJ&Gmausmif; &Sif0dpdwåq&mawmf
q&mawmftjzpf cefYxm;awmfrljcif;cH&onf/ ]]oHCmvuFm& &if;uJ&Gmbkef;awmfBuD;ausmif;wGif oDwif;oHk;aom
o'¨r®0HooD&dy0&"r®aoemywd r[m"r®&mZm"d&mZ*k½k}} q&mawmf j zpf \ / *d k P f ; tk y f avmif ; &S n f ,G e f ; ausmif ;
wHqdyfawmfjzihf pmcRefawmf qufuyfcefYxm;jcif;jzpfonfudk q&mawmf &Sifu0dESifh*dkPf;axmuf avmif;&Snf NrdKUrausmif;
od&\/ q&mawmf &SifyknwkdYESihftwl *dkPf;axmufq&mawmftjzpf
wpf z ef ynmomrd u 0d " Z r[m"r® & mZm"d & mZ*k ½ k rEÅav;&wemyHak ejynfawmfEiS fh omoemydik w f u Ydk cefx Y m;jcif;
wHqyd jf zihf r*FvmrSeaf usmif;q&mawmfEiS fh eef;OD;q&mawmfwu Ydk cH&aom q&mawmfwpfyg;jzpfonf/
avmif ; &S n f N rd K Uod k Y ay;yd k Y a ompmwG i f v nf ; &S i f u 0d t m; q&mawmf\rsKd;½dk;Zmwdrdbrsm;udk rod&Sd&yg/
*dkPf;tkyftjzpfcefYxm;aMumif; avhvmod&SdEkdifonf/
rdbrsdK;½dk;Zmwdtppfudk rod&Sd&yg/ pvif;e,fa'orS
<ua&muf a&muf&SdvmcJhjcif;[kom od&ayonf/

(3) avmif;&SnfNrdKUrausmif; &Sifyknq&mawmf


*dkPf;tkyfq&mawmf &Sifu0dESihf*dkPf;axmufq&mawmf
&if ; uJ & G m ausmif ; &S i f 0 d p d w å E S i h f t wl rif ; aejynf a wmf r S
*dkPf;axmufq&mawmftjzpf qufvufcefYxm;jcif;cH&aom
q&mawmfwpfyg;jzpf\/ tvm;wl &wemyHkaejynfawmf
rSefausmif;q&mawmfESihfeef;OD;q&mawmfwkdY\ *dkPf;axmuf
tjzpf cefYxm;jcif;vnf;cH&jyef\/
rdbrsKd;½dk;Zmwdtppfudkrl rod&Sd&ay/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 50


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 87

(2) ynmomrdu0d"Z r[m"r®&mZm"d&mZ*k½w k qH yd af wmfjzif


j zifh
ay;yd k Y a ompmcRef a ypm
rEÅav; &wemyHkaejynfawmf omoemydkifq&mawmf
tcef; (10) rsm;jzpf M uonf h rS e f a usmif ; q&mawmf b k & m;ES i h f eef ; OD ;
a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKU\ omoemhpmcRefawmf q&mawmfbk&m;wkdYu ,Gef;ausmif;q&mawmf &Sifu0dtm;
aypmrsm;? yk&ydkufpmrsm; *dkPf;tkyfNrdKUrausmif;q&mawmf &SifyknESihf &if;uJ&Gmausmif;
q&mawmf &Sif0dpdwåwkdYtm; *dkPf;axmufq&mawmftjzpf
aESmif;acwf a&S;a[mif;avmif;&SnfNrdKUESihfpyfvsOf;í cefx
Y m;aompmjzpfonf/ 1244 ck? wefc;l vjynfah usmf 4 &uf
aypmayxkyfrsm;? yk&ydkufpmrsm;? pmcRefawmfaypmrsm;udk aeYpGJjzifhjzpfonf/ (,Gef;ausmif;wGif&Sdonf/)
odrf;qnf;xm;&Sd&m ,if;wkdYteuf tcsKdUudkom azmfjyvdkuf
ygonf/ (3) trd e f Y p mwG i f a'gif ; wH q d y f c wf E S d y f x m;aom pmcRef
aypm (od r f a qmuf c G i h f )
(1) oH C mvuF m & o'¨ r ® 0 H o oD & d y 0& "r® a oemywd ouú&mZf 1236 ck? wydkYwJGvqef; 2 &uf? we*FaEGaeY
r[m"r® & mZm"d & mZ*k ½ k w H q d y f a wmf j zif h ay;yk d Y a om aeY p G J j zih f rif ; wk e f ; rif ; w&m;BuD ; u &[ef ; oH C mawmf w k d Y
pmcRef a ypm Oykofy0g&Pm uHBuD;uHi,faqmif&Guf&ef avmif;&SnfNrdKU
rEÅav; &wemyHkaejynfawmfrS avmif;&SnfNrdKUodkY taemuf,Gef;ausmif;wdkuftwGif; pwk&ef; (7) pD&ifajrudk
ay;ydkYaom pmcRefawmfjzpfonf/ ,Gef;ausmif;q&mawmf ieDwGuf\ u0doHk;yg;*grajrtm; c@odrftjzpfvSL'gef;&ef
&Siuf 0dtm; *dP
k ;f tkyt
f jzpfcefx
Y m;jcif;? NrKd Urausmif;q&mawmf taMumif;Mum;onfh aypmjzpfonf/
&SifyknESihf &if;uJ&Gmausmif; &Sif0dpdwåwkdYtm; *dkPf;axmuf (,Gef;ausmif;wGif&Sdonf/)
q&mawmfrsm;tjzpf cefYxm;jcif;jzpfonf/ (,Gef;ausmif;wGif (4) aÚ,s "r®tbd"Z oD&dy0& r[m"r®&mZm"d&mZ *k½k
&Sdonf/) wHqdyfawmfjzihf ay;ydkYaompmcRefaypm (bk&m;wnfcGifh)
&wemyH k a ejynf a wmf rif ; wk e f ; rif ; w&m;BuD ; u
avmif ; &S n f N rd K UpD & if p k yk y Ü u d k i f ; &G m ae? 'um iygaemuf
86

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 51


88 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 89

iygav;u ¤if;&GmwGif o&D&"mwfawmf? arGawmf udef;0yf&ef pD & if r nf h *Pmp&d , *Pygarmu© ur® m ur® 0d e d p ä ,
tk w f ½ d k ; pnf ; cH k a pwD w nf x m;a&;twG u f ay;yd k Y a om bJGJUawmfjzihf ouú&mZf 1252 ck ewfawmfvqef; 12 &uf
pmcRefawmf jzpfonf/ (,Gef;ausmif;wGif&Sdonf/) wGif vnfay:ausmif;ae &Sifar"mtm; *dkPf;axmuftjzpf
cefYtyfaMumif; rEÅav;NrdKU &wemyHkaejynf omoemydkifrS
(5) ar"mbd 0 H o o'¨ r ® " Z r[m"r® & mZm"d & mZ*k ½ k taMumif;Mum;pm pmcReaf ypmjzpfonf/ (,Ge;f ausmif;wGi&f o
d S nf/)
wHqyd af wmfjzif hay;ydaYk om pmcReaf ypm (ausmif;aqmufciG )fh
jzifay;yd
&wemykHaejynfawmf rif;wkef;rif;w&m;BuD;taejzihf (7) rmvmvuF m &"Z "r® a oemywd twk v "d y wd
avmif;&SnfNrdKUae ieDwGwf? ieDwm? indK? iydefwm? icspf oD & d y 0& r[m"r® & mZm"d & mZ*k ½ k w H q d y f a wmf j zih f
wkdYu avmif;&SnfNrdKUtaemufwGif ausmif;aqmufvkyfvSL'gef; ay;yd k Y a om pmcRef a wmf a ypm
vkdaMumif; avQmufxm;csuft& aqmufvkyfcGifhjyKaMumif; rEå a v;omoemyd k i f q&mawmf r S avmif ; &S n f
taMumif;Mum;onfh pmcRefaypmjzpfonf/ ,Ge;f ausmif;q&mawmftm; *Pmp&d, *Pygarmu© ur®mur®
(aumZmouú&mZf 1222 ck? wefcl;vqef; (13) &uf? 0dedpä,tjzpf ouú&mZf 1255-ck jymodkvqef; 2-&ufwGif
rl v moeu© w f rG e f ; wnf h r wf a omtcg ,G e f ; ausmif ; ud k *dkPf;axmufrS *dkPf;tkyftjzpf cefYxm;aMumif; taMumif;
aqmufvkyfvSL'gef;cJhMuygonf/) Mum;onfh pmcRefawmfaypmjzpfonf/ (,Gef;ausmif;wGif
&Sdonf/)
(6) rmvmvuF m &"Z "r® a oemywd twk v "d y wd
o D & d y0& r[m"r® & mZm"d & mZ*k ½ k w H q d y f a wmf j zih f
ay;yd k Y a om pmcRefaypm
1247 ck? wydw Yk vJG qef; (13) &ufaeYwiG f a&Teef;awmfü
Ak'¨bmom omoemawmfudk txufEdkifiH? atmufEdkifiH
uGjJ ym;rIr&Sad p&ef avQmufxm;cJNh y;D jzpfaMumif;? avmif;&SnNf rKd Ue,f
4 &yf? 8 &yf owfrw S o f nfth wkid ;f 8 &yfowfrw S o
f nft h wGi;f
oDwif;oHk;aexdkifMuonfh oHCmawmfwkdYtm; qihfqkdqHk;r

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 52


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 91

ysufjyefíusef&Sdaom&GmwkdYudkvnf; NrdKU? &Gm? *gr? ed*krf;


pD&ifí tdrfajcpdkufae&onf/ avmif;&SnfNrdKUe,f 4-&yf
twGif;wGif &Gm? *gr ed*krf;rsm;udkvnf; a&S;uwnfxm;aom
tcef; (11) ukef;rsm;ü tdrfajcwGif;pdkufae&onf/ ykyÜudkif;&Gm rkd;n§if;rif;
atmufrm;0ef\ vufatmufcH w&m;vufxufawmf atmufrm;awmfom;wku Yd kd ay;acsoem;
qifzrf;aus;&Gmrsm;ESifh aypm? yk&ydkufpmrsm; awmfrlonf? pma[mif;pmwrf; armfuGef;xdef;wkdYwGif&Sdonfh
twkdif; wpf&GmvQif ta&SUwpfwdkif 2d? taemufwpfwdkif 2d?
jrefrmEkdifiHwGif awmqif½dkif;rsm;aygrsm;aom t&yf ajrmufwpfwkdifjyKí wpf&GmvQif wpf,lZemudkvnf; 6-wdkif
a'orsm;&Sdonfhteuf a&S;tcgu a,ma'otygt0if 4-&GmwGif;jzpfapí e,f-4 &yftwGif;wGif tcGeftwkwfrSpí
jzpfonfh avmif;&Snfe,fajronfvnf; wpfcktygt0if tay:0ef t aumuf t pm;w&m;uG r f ; zk d ; ? uRJ E G m ;jrif ; 0if
jzpfonf/ bk&ifhwyfrawmftwGuf qif½dkif;rsm;udk zrf;ay; qifaojrif;rwfuRef uREJ mG ;? NrKd UO,smOfceG ?f vSn;f cGe?f aygif;cGe?f
&aom a'ojzpfcJhonf/ awmcGef? ,mcGef? ig;qDjrif;vuf EkdifusH½dkwuf? arsmrSpí
avmif;&Snaf 'o t½dik ;f uJ&mG ? ykyu Ü ikd ;f &Gm? v,fjzL&GmESifh yk y Ü u d k i f ; &G m wG i f jynf p d k ; iatmif p H ? ajrwd k i f ia&T x G e f ; ?
a,mNrKdUa'o acsmif;ul;&Gm? yJcif;&GmwkdYonf atmufrm; acsmif ; ul ; &G m ü jynf p d k ; ? ixG e f ; jzL? ajrwk d i f ixG e f ; OD ; ?
qif0ef\ vufatmufcHaus;&Gmrsm;jzpfcJhMuonf/ t½kdif;uJ&GmwGif jynfpdk; iatmifxif? ajrwkdif;iaemufaxG;wkdY
xkud mvu a&S;a[mif;aypm? yk&ydu k pf m? ppfwrf;wkw Yd iG f wkdifaqmfí&GmqD? &GmcGeftay: 0eftaumuf tpm;rsm;udk
awGUEdkifonf/ taxmuftxm;tvdkYiSm atmufwGif azmfjy atmufrm;trSL;tuJ&Gm aoGm;HBuD;wkdYu pm&if;aumuf,lí
ygonf/ trIawmfudkxrf;&Guf&onfht&mrsm;udk orkdif;armfuGef;wGif
&wemyl&NrdKUawmf&mwGif a&T0NrdKUBuD;trnf&aom? &S d o nf h t wk d i f ; jymom'f o H k ; ql ' g,um r[m"r® & mZf
emrork w f t yf a om a&T N rd K Uawmf o nf awmif b uf w k d u f rif;w&m;BuD;vufxufü qufvufí atmufrm;awmfom;
r[m'gef w d k u f r S p í a&T a yguH ú & mr 0d Z ,yk & Nrd K Uawmf u d k wk d Y u d k ay;csoem;awmf r l o nf / &G m qd a jrcG e f u d k p m;í
tpd;k &aom rif;{u&mZfwv Ydk ufxuf? NrKd U&GmwGif umv&Snv f sm; atmufrm;awmftrIudk xrf;&Guf&ygonf/

90

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 53


92 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 93

(iwrd? ivdyÜg? iqGyÜg? iemvS wkdYtppfcHcsuf) txufygtrdefYtwdkif;aqmif&GufzG,fwkdYudk aqmif&Guf


(ouú & mZf 1164 ck ? acsmif ; ul ; &G m ol B uD ; a[mif ; NyD ; pD ; í jcaoF h w H q d y f c wf E S d y f x m;aomtaMumif ; pmcRef
OD;bvHk;xHrSyk&ydkufpm) awmftrdefYudk &&Sd&m qufvufwifjyygrnf/
xkdUaemuf rif;wkef;rif;vufxuf qif0efrif;xHrSpmudk
qufvufazmfjyygrnf/ ol B uD ; cef Y w pf a Mumif ; pmcRef a wmf
bkef;awmftvGefBuD;jrwfawmfrlvSaom a&ajrht&Sif
qif 0 ef r if ; trd e f Y p m q'´ e f q if r if ; ocif qif j zLrsm;&S i f vuf e uf p Mumocif
qifprf;? t½dkif;uJ&GmolBuD; aersKd;ndeforEÅoD[ausmf t&S i f b 0&S i f r if ; w&m;BuD ; bk & m;? ouú & mZf 1230 ck ?
/ / acsmif;ul;olBu;D ijrwfvw S /Ydk /vuf&adS us;&GmolBu;D rsm;rSm oDwif;uRwfvqef; 9 &uf? 5-aeY ijrwfvSudk a,mNrdKUpD&ifpk
jcaoFhwHqdyfawmfr&SdvQif Ekdifpm;ray;apESifh/ Ekdifpm;pm;vkdí acsmif;ul;&GmolBuD;cefYxm;awmfrlonf/ tonfi,fom;wkdY
aus;&Gmudkvuf&SdBuD;pdk;vdkvQif vTwfawmfrSmavQmufxm;í trI a wmf x rf ; uk e f í vk y f p m;aqmif p m;pD ; yG m ;jzpf a tmif
vuf&SdtrdefYawmfpmcRefqdkif&mpmrsm;udk jcaoFhwHqdyfawmf rppD&if/
ay;tyfBuD;pdk;aqmif&Gufap[k bk&m;trdefYawmfudk OD;xdyf txuf y gpmcRef a wmf E S i h f p yf v sOf ; í ouf q k d i f & mrS
xufqif&Guf&onfjzpfí? t½dkif;uJ&GmolBuD; aersKd;ndef qufvufxkwfjyeftyfaom jcaoFhwHqdyfcwfESdyfxm;aom
orEÅoD[ausmf? acsmif;ul;olBuD; ijrwfvSwkdYudk pvif; (7) a,mwGif; 4 NrdKU0efrif;\pmudk qufvufazmfjyygrnf/
oif ; qif t pD & if O'd e f & mZmaemf & xmbk d Y 0ef p may;tyf
ac:vmaponf/ trd e f Y a wmf
a&mufvQif t½dkif;uJ&GmolBuD;cefYtrdefYawmfqkdif&m a,mNrdKUolBuD; NrdKUpma&;wkdYESihf acsmif;ul;&Gmtonf
pmrsm;udk,lí a&Tb0g;awmfjrwfatmuf wufvm&rnf/ tvm0ifaeuyÜg;aMu;xrf;BuD;i,fwkdY/ / a,m 4 NrdKU0ef
olBuD;wkdYrusef;rrm&dSvQif aqmif&GufEkdifolwkdYudk a&Tb0g; aersKd;rif;xif&mZm &Sdcdk;oHawmfOD;wifcsuftwdkif; a,mNrdKU?
awmfjrwfatmufapolESihftwl qefwufvm&rnf/ aqmNrdKU? avmif;&SnfNrdKU? xD;vif;NrdKU pm&if;yg NrdKUolBuD;?
(qE´qifrif;0ef? atmufrm;0ef? rkd;ZmavSawmftkyf aus;&GmolBu;D 126 wku Yd kd vuf&BdS u;D pd;k NrJ Bu;D pd;k ap[k ouú&mZf
rif;vSrif;acgif&mZmpm) 1230 ck oD w if ; uRwf v qef ; 9 &uf a eY bk & m;trd e f Y

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 54


94 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 95

awmfjrwfudk OD;xdyfxufqif&Guf&onfhtwkdif; vuf&SdolBuD; qif0efaxmuf OD;vlBuD;tpD;teif;taqmift&Gufrsm;


qufoiG ;f &mygaom NrKd UpD&ifpk acsmif;ul;&Gm ijrwfvu S kd vuf&dS aersKd;bGJUoem;awmfrlonf/
BuD;pdk;NrJBuD;pdk;aponf/ acsmif;ul;&Gm tonftvm0ifae aersKd;bGJU oem;awmfrlonf - 1
uyÜg;aMu;xrf;BuD;i,fwpfpkwkdY/ /olBuD;ijrwfvS qifhqdk&m bJeDyawmif;vnf 3 qihf
emcHaqmif&GufMu&rnf/ olBuD;ijrwfvSvnf; aus;&Gmpnfyif txG#fem;&Gufa&TxD; - 1 aygif;-4
om,matmif odrf;oGif;jyKpkNyD;vQif cefYxm;usa&mufonfh a&Txm; ("m;) - 1
rif;rIawmf&yfrsm;udk ajyukefatmifBuD;pdk;aqmif&Guf&rnf/ bJeDabmif;bDtusÐa&TZm
txufygolBuD; ijrwfvSwGif&&Sdaom tpD;teif;? 2-qifhowf - 1
taqmift&Guftcrf;tem;udk atmufwGif qufvufazmfjy qifpcsDOD;awmif;tpD;teif;taqmift&Gufrsm;
ay;ygrnf/ 1241 ck? uqkefvjynfhausmf 6 &ufaeYwGif taemf&xmbGJUoem;awmfrlonf - 1
qif0efr[m rif;vSrif;ausmfu qif0efaxmufwkdYrSm aoewf xD;eDtxG#fem;&Gufa&T - 1
pma&;wenf;? qifpcsDwkdYrSm aoewftpk wyfrSL;wdkYenf;? a&Txm; ("m;) - 1 aygif;-4
xm;pGJudkifap&rnfhtaMumif;ESihf trdefYawmfjrwf OD;xdyf bJeDabmif;bDtusÐa&TZm
xufqif&u G &f onfukd aersK;d pnfoal usmx
f ifEiS fh qifpma&;Bu;D 2-qihfowf -1
rif;vSpnfolwkdY\ rSwfom;csufjzpfygonf/ qifprf;olBu;D ijrwfvS tZoD&ad emf&xmtpD;teif;taqmif
taemf&xmbJGUoem;awmfrlonf - 1
trd e f Y a wmf xD;eDtxG#fem;&Gufa&T -1
atmufrm; r[mrif;xif&mZm &Sdckd;oHawmfOD;wifcsuf a&Txm; ("m;) - 1 aygif;-4
twdkif; atmufrm;pma&;wkdYudk aersKd;bGJUESifh qif0efaxmuf bJeDabmif;bDtusÐa&TZm
wkdYenf;/ xD;tpD;teif;oem;awmfcHap/ /tpkttkyfqif 2-qihfowf -1
tpD t &if w k d Y r S m qif p csD w k d Y e nf ; / /atmuf r m;qif r S L ; [lí txufygtwkdif;trSwftom;awGU&onfhtjyif
qifuo hJ eYkd nf; bGUJ xD;? tpD;teif;? taqmift&Guf oem;awmf OD;jrwfvS &&Sad oma&Txm;("m;) 1/ xD;eDBu;D txG#ef m;&Guaf &T 1/
cHap/ *ZoD&daemf&xmbGJUudk aMu;jym;wGif pmvHk;xGif;xm;aom

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 55


96 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

ezl;pnf; 1/ a&Tcu
G f 1/ wku
Yd ,
kd aeYwidk f acsmif;ul;olBu;D a[mif;
OD;bvHk;tdrfwGif odrf;qnf;xm;qJ&Sdygonf/
*ZoD&daemf&xmbJGUrSm tvsm; (7) vufr? teH (1 14 )
vufr&Sd aMu;jym;ü ab;ESpfzufrS jcaoFhwHqdyfwpfckpDESihf tcef; (12)
tv,fwGif bGJUtrnfa&;xm;onfudk avhvmí&onf/ &mZ0ifxJu avmif;&Snf\ txifu&vlyk*¾dKvf
tausmftarmfrsm;
pum;vH k ; wk d Y \ t"d y Ü m ,f r sm;
aersKd;bGJU - uRefudkcspfvQifaersKd;bGJUay;onf/ (1) avmif;&SnfNrdKUpm; avmif;&Snfrdzk&m;
xD; - zJex D ;D ? txGwef m;&Gu?f xD;\xdycf Reu f kd yOöro*Fg,emwif rif;wkef;rif;w&m;BuD;\ rdzk&m;
txGw[ f ak c:\/ txGwEf iS fh xD;&Guwf Ydk wpfyg;jzpfonf/
Mum;&Sd t0wfptydkif;udk em;&Guf[k &r®m0wDrif;om; oD&dokr[m"r®&mZm rdk;eJAdkvfrSL;
ac:\/ em;&GufrSm a&Tcsxm;aomxD;/ cRef;awmifNrdKUpm;ESihf rdrdaESmuf (anmif&rf;0efOD;jrwf&m ac:
a&Txm;("m;) - vufudkif½dk;wpfay? "m;oGm;wpfayESihf pBuFm0efBuD; + &SifykpGef) wkdYrS avmif;&Snfrdzk&m;jzpfvmrnfh
udk;vufr"m;½dk;aemufydwfrS aMu;yef; orD;awmfEiS fh acgifw;kH NrKd Upm;jzpfvmrnfh om;awmfwu Ydk kd arG;zGm;
ajymufyHk iSufBuD;awmif"m;&Snf/ cJhjcif;jzpf\/
atmufrm; - awmqif½dkif;udkjrLaomqifr avmif ; &S n f r d z k & m;\arG ; ouú & mZf E S i h f i,f r nf u d k
pmcsD - pma&;awmfwkdY\tcsKyf aocsmpGm rod&ay/ okdY&mwGif &wemocFukef;abmif r[m
qifxl;BudK; - qif\ajcudkcsnfaESmifxm;aomBudK;? &mZ0iftusO;f wGif ouú&mZf 1203 ck? e,kev f qef; 5 &ufaeY
xl;cwfonf[kac:a0:aomaMumihf uHukefawmfrlpOfu oufawmf 66 ESpfjynfhNyD[k azmfjyxm;
xl;BudK;[kac:onf/ onfudkaxmufí ouú&mZf 1177 wGif zGm;jrifonf[k
(ouú&mZf 1164 ck acsmif;ul;&GmolBu;D a[mif; OD;bvk;H ,lq&ygaMumif; avhvmod&Sd&ay\/
xHrS yk&ydkufpm) avmif;&Snfrdzk&m;onf yk*Hrif;? rif;wkef;rif;? tdrfa&SUpH
uaemifrif;? pMuma'0Drdzk&m;acgifBuD;? tv,feef; rdzk&m;?
97

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 56


98 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 99

qifjzLr&Sif? rif;wkef;rif;\ rauG;rdzk&m;? tdrfa&SUrdzk&m; avmif ; &S n f r d z k & m;bG J U trnf r S m oD & d r [m r*F v m
vdIifxdyfacgifwifwkdYESihf armifESrwpf0rf;uGJawmfpyfyg\/ okybma'0DbGJUESihf avmif;&SnfNrdKUpm;rdzk&m;[k wGifavonf/
om,m0wDrif;vufxuf ouú&mZf 1202 ck? wefaqmifrkef; avmif;&Snfrdzk&m;onf rEÅav;NrdKUta&SUjyif 0ZD&m&mr
vqef; 13 &uf yifwkdifpHorD;awmfBuD; (aemifpMuma'0D) ac: pdefwHk;ausmif;wkdufawmifbufwGif bHkoHk;qihf pHjrihfcH
udk em;xGif;r*FvmjyK&mü tjcm; om;awmf? orD;awmfrsm;ESihf ausmif;awmfBuD;udk ausmif;&Hrsm;ESifh aqmufvkyfvSL'gef;
twl em;&Hawmftjzpfyg0ifcJh&\/ (xkdpOfu avmif;&Snf cJhonf/ rwå&mwkduf[kac:avonf/
rd z k & m;\crnf ; awmf o nf oD & d o k r [m"r® & mZmbG J U ES i h f
oDaygNrdKUudkpm;&aomaMumihf oDaygrif;\orD;awmf (5) aw; (2) a,mtwG i f ; 0ef a &T j ynf 0 ef B uD ; OD ; bk d ; vd I i f
orD;tdrfawmfwGif oBuFefawmf[k azmfjyxm;onf/)
avmif;&Snfrdzk&m;udk eef;&aqmif&rdzk&m;pm&if;wGif 14
9
rygí rif;wkef;rif;\ rdzk&m;i,fwpfyg;[k xifaeMu\/ v6
20
trSefrSm rif;wkef;rif;\ ESrawmf0rf;uGJrsm;jzpfonfh pdefwHk;
rd z k & m;? rauG ; rd z k & m;? avmif ; &S n f r d z k & m;wk d Y o nf eef ; & 8
rdz&k m;Bu;D av;yg; atmufaqmif&rdz&k m;Bu;D av;yg; txufwiG f
&SdMu\/ a&Tjynf0efBuD; OD;bkd;vdIif\Zmwm
avmif;&Snfrdzk&m;onf a'0DbGJUudk tyfESif;jcif;cH&ol
jzpf\/ tcsdKUaqmif&rdzk&m;rsm;yif ra[bGJUomtyfESif;jcif; rif ; wk e f ; rif ; BuD ; acwf E S i h f oD a ygrif ; wk d Y a cwf w G i f
cH&oljzpf\/ taqmift&Guf tpD;tESif;tyfESif;jcif;cHMu&m xif&Sm;ausmfMum;aom ynm&SdBuD;jzpfonf/ a,ma'o
wGif ]]crnf;awmfbk&m;vufxuf ausmufarmfNrdKUpm;rdzk&m;? (uHhaumf? xD;vif;? aqm? a,m? avmif;&Snf) udk tydkifpm;
uaemifNrKd Upm;rdz&k m;wku Yd kd oem;awmfrol nfh taqmift&Guw f iG f &ojzihf a,mtwGif;0ef[k ac:qkdorkwfcJhMujcif;jzpfygonf/
wd k ; í avmif ; &S n f r d z k & m;ud k oem;awmf j rwf c H a p}} [k armifb;dk vdiI u f kd tb ,if;awm0efBu;D OD;a&Tww k ?f trd
azmfjyxm;onfudk avhvmod&Sd&yg\/ 0efBuD;uawmf r,fNidrf;wkdYu 1191 ckESpf? aESmif;wefcl;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 57


100 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......101

vqef; (10) &uf? nOfYoHk;csufwD;ausmfcsdefwGif jrif;NcHtxuf uaemifrif;om;BuD;\ EkdifiHawmfjyKjyifa&;ESihf acwfrD


ykvJ&GmwGif zGm;jrifonf/ jrefrmEkdifiHawmfBuD;wnfaqmufa&; pDrHcsufrsm;a&;qGJ&mü
tr&yl & q&mawmf OD ; usnf a yG U xH w G i f omraP t"dutcef;rS yg0ifaqmif&GufcJhonf/ acwfrDynmrsm;
0wfonf? jynfq&mawmfbk&m;BuD;xHrS ynmoif,lonf? oifMum;a&;udk pDrHcsufcsaqmif&Gufonf/ EkdifiHjcm;ynmoif
rJxD;wdkufq&mawmfxH qufvufynmoif,lonf/ rsm; a&G;cs,fay;NyD; EdkifiHjcm;okdY ynmawmfoifrsm; a&G;cs,f
rif;wkef;rif;om;ESihf uaemifrif;om;wkdYu aemifawmf apvTwfay;cJhonf/ ynmoifrsm;wcsKdU jyefvmaomtcg
yk*Hrif;udk 1214 ckESpfwGif awmfvSefykefuefjcm;em;aomtcg puf½Hktvkyf½Hkaygif; (50) ausmf wnfaqmufonf/ jynfwGif;
tr&yl & rS a&T b k d t xd twl v k d u f y gonf / vl x G u f í ynma&;udkvnf; acwfrDap&ef a&S;a[mif;ocsFmoifMum;
vkud &f rnf[k trdeaYf wmf&o dS nft
h wdik ;f vlxu
G í
f vku d &f onf/ a&;rljzpfaom ]]aem? {u? aem}} tpcsDocsFmwGufenf;?
a&TbkdNrdKUudkodrf;ydkufatmifjrifawmfrlaom rif;wkef; udk;acsmif;wGufenf;udk tpm;xkd;oifMum;&ef ]]vDvm0wD
rif;om;ESifh uaemifrif;om;wkdYonf ÓPftajrmftjrifBuD;
*Pef;usrf;}} BuD;udk pD&ifa&;om;bmomjyefqkdcJhonf/
aom armifbdk;vdIifudk pwifcsD;usL;cJh? rif;wkef;rif;BuD;u
a,mtwG i f ; 0ef O D ; bk d ; vd I i f [ k emrnf B uD ; cJ h o nf r S m
om;t&marG;pm;jcif;udkvnf;cH&onf/ tdrfa&SUpH uaemif
ÓPfynmxufjrufNyD; uavmifvufeufaMumifhjzpfonf/
rif;om;BuD; vl , H k a wmf t jzpf v nf ; aumif ; ? wk d i f y if a zmf
OD;bkd;vdIifa&;om;aom bmom&yfrsm;rSm pHkvSyg\/
wkid yf ifzuftaejzihv f nf;aumif; cefx Y m;onf? tr&yl&NrKd UodYk
0ifawmfrl&m ukvm;0eft&mcefYawmfrlNyD; rauG;0efBuD; 1255 ckESpf? vDvm0wD*Pef;usrf;? 1231 ckESpf?
orD;ti,fcifjzLESihf 1215 ckESpf? trdefYawmfESihf awmif;&rf; avmu"mwfaq;usrf;? vdyd'Dydum? aMu;eef;½dkufenf;usrf;?
vufxyf r*FvmjyKaponf/ tóaA'usrf;? 1233 ckESpf? 0drkwdå&ousrf;? 1234 ckESpf?
1219 ck E S p f w G i f twG i f ; 0ef a,mNrd K Upm;t&mES i h f r[morxuyÜ0dedpä,usrf;? 1235 ckESpf? o'´o*F[usrf;?
olaumif;jyKawmfrlcH&onf/ aiGcGef 12 &yf? taumuf? a&eH? 1237 ckESpf? um,Ekyóemusrf;? 1240 ckESpf? &mZ"r®
aps;? yGJ? Zif;? ul;wkdYrsm;udkvnf; tyfawmfrlcH&onf/ o*F[usrf;? 1242 ckESpf? OwkabmZeusrf;? tvuFmedoQ
1229 ck E S p f w G i f uav;Nrd K U? a,mNrd K U? aqmNrd K U? usrf;? 1244 ckESpf? r[mokZmwuaA'ifusrf; tp&Sdonfjzihf
xD;vif;NrdKU? avmif;&SnfNrdKUrsm;udk qdkif&mtyfawmfrlonf/ bmomaygif;pHkudk a&;om;Ekdifoljzpfygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 58


102 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......103

ynm&SdowdjzpfcJqdkouJhodkY ynm&SdBuD;OD;bkd;vdIifonf aomfvnf; 1865 ckEpS üf &mxl;usomG ;cJo h nf/ 1869 ckEpS w f iG f
ol \ ynmom;ygaom ]]&mZ"r® o *F [ usrf ; }} [l a om twG i f ; 0ef & mxl ; jyef v nf & &d S a omf v nf ; 1871 ck E S p f ü
bk&ifpepfrS 'Drkdua&pDpepfodkY ajymif;vJtkyfcsKyf&ef tqkdjyK &mxl;uscJh&jyefonf/ 0efBuD;jzpfpOf a&Tjynf0ef&mxl;udkyg
wifjyaomusrf;BuD;aMumihf t&mrScsxm;jcif;cH&onf/ yl ; wG J x rf ; aqmif & ojzih f a&T j ynf 0 ef B uD ; [k trnf w G i f
a,mtwGif;0ef[laom &mxl;rSonf aemufxyf&mxl;? jyefygonf/
bGJUxl;trsKd;rsKd;&cJhonf/ oDaygrif;vufxuf a&Tjynf0efBuD; xkdodkY jrefrmhorkdif;wGif xif&Sm;cJhaom a,mtwGif;0ef
t&mcefx Y m;olaumif;jyKawmfro l nf/ owk;d rif;Bu;D rif;vSr[m OD ; bk d ; vd I i f ? owk d ; rif ; BuD ; rif ; vS r [mrif ; acgif o D [ ol
rif;acgifo[ D olvnf;jzpfonf/ ynm&S[ d í
l ausmaf pmxif&mS ; a&Tjynf0efBuD;t&mwkdYjzihf r[mvl&nfcRefvnf;jzpfaom
&S d v S o nf E S i f h wk d i f ; jynf \ tusKd ; ? rif ; {u&mZf t usKd ; ? vli,frsKd;qufopfrsm;u rdrdwkdYbkd;ab; a&S;jrefrmBuD;rsm;udk
wkd;wufBuD;yGm;&efrsm;udkvnf; txl;tm;xkwfonf/ avmuD pd w f 0 if w pm; wef z d k ; xm;jcif ; jzih f Ek d i f i H E S i h f v l r sKd ; twG u f
avmukwå&mtusKd;udkarQmfí usrf;trsm;tjym; a&;om; rsK;d csppf w
d f Zmwdrmef&iS o f efapaom OD;bk;d vdiI u f m; (17-8-1883)
jyKpkcJhonf/ (1245) ckESpf? 0gacgifvjynfhaeY? touf (54) ESpft&G,fwGif
OD ; bd k ; vd I i f o nf a,mtwG i f ; 0ef 0uf r pG w f N rd K Upm;? uG,v f eG t
f edpaö &mufc&hJ ayonf/ OD;bd;k vdiI u f awmf a':cifjzLrSmrl
rauG;NrdKUpm;? &mxl;trsKd;rsKd;tqihftoG,foG,fcsD;ajr§mufjcif; (18-5-1895)? (62) ESpft&G,fwGif uHukefayonf/
cH & um a&T j ynf 0 ef B uD ; txd cef Y t yf j cif ; cH c J h & aomf v nf ;
a,mtwGi;f 0ef a,mrif;Bu;D [laom trnfomvQif vltrsm; (3) avmif;&SnfNrdKUpm; ? 0efBuD; OD;armifuav;
yg;pyf z sm;wG i f pG J u sef a ecJ h y gonf / a,mES i h f O D ; bd k ; vd I i f ? ]]ycef;rSmav cef;ywfrSmem; avmif;&SnfrSm"m; a&eH
OD;bdk;vdIifESifha,m onfcGJjcm;r&cJhojzihfvnf; OD;bdk;vdIifudk wpfwkdifcsif;&,feJY vif;Edkifygrvm;}}
a,me,fajrzGm; a,ma'oom;? a,mom;[kyif xifrw S cf MJh u [laom Aef;armfq&mawmfBu;D \pmcsK;d t& uke;f abmif
ygavonf/ rif;quf &wemyHkacwf 0efBuD;rsm;wGif txifu& 0efBuD;
a,mrif;BuD; ac: 0ufrpGwfNrdKUpm;0efBuD;\ trIxrf; (4) yg;&Sdonf/ ,if;wkdYwGif ycef;0efBuD; (OD;&efa0;) rSm
oufwpfavQmufwGif &mxl;usrIrsm; tBudrfBudrfBuHKawGY avema&m*g&Sdonf/ avmif;&Snf0efBuD; (OD;armifuav;) rSm
cJh&ygonf/ 1858 ckESpfwGif twGif;0ef&mxl; cefYtyfcH& jrifuGef;jrif;ckefwkdifta&;wGif "m;'Pf&maMumihf vnfyif;

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 59


104 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......105

wpfzufapmif;oGm;cJhonf/ cef;ywf0efBuD; (OD;a&Tarmif) u xufwGif acgif;avmif;pmrsm; a&;xGif;rSwfwrf;wifcJh&m


em;av;onf? a&eHacsmif;0efBuD; (OD;a&Tpkd) wpfyg;wnf;ESihf 0efBuD;\tw¬KyÜwdåudk wduscdkifrmpGm awGU&SdEkdifygonf/
wkdif;a&;jynf&mudk pDpOfEkdifygYrvm;[k qkdcJhavonf/ avmif;&SnNf rKd Upm;0efBu;D \ 0efuawmfrmS bk;d awmfb&k m;
azmf j yyg avmif ; &S n f N rd K Upm;0ef B uD ; owk d ; rif ; BuD ; vufxuf vuf0J0efrSL;OD;aw\orD;jzpfNyD; om;orD;rsm;
r[mpnfob l UJG cH OD;armifuav;udk oHvsirf if;Bu;D OD;ausmaf cgifEiS hf teuf xif&Sm;olwkdYrSm jrif;pkBuD;0efuawmf? rauG;rif;BuD;\
0efuawmfwkdYu (21-3-1804) ckESpfwGif zGm;jrifygonf/ acR;r? rif;wkef;rif;\xD;vdIifwkdufpm;rdzk&m;ESihf pD;awmf
OD;armifuav;onf bBuD;awmfrif;vufxufwGif jrif;0efwkdY jzpfMuygonf/ OD;armifuav;onf oDaygrif;
a&Tawmifrif;i,fbGJUjzihf vufzuf&nfawmftjzpf pwif vufxufwiG v f nf; 0efBu;D &mxl;jzihyf if qufvufxrf;aqmif
trIxrf;cJhonf/ xkdYaemuf rif;vSausmfxifbGJUcH rif;pHBuD; cJh&onf/
avSawmftkyf? a&Tyef;uefavSawmftkyf vuf½Hk;awmfukdif avmif;&Snf0efBuD;ESihfvufqufí yk&ydkufrSwfwrf;
&mxl;rsm;jzihf trIxrf;&\/ (1846) yk*rH if;eef;wufaomtcg wpfapmifwiG f ]]tvkyaf wmf? taqmif0ifvyk o f ?l ausmufawmf
cRe;f awmifNrKd Upm; a&TveG af vStyk t f &m/ xdaYk emuf rif;Bu;D r[m BuD;bk&m;yifhol}} [krSwfcsufjyKxm;ygonf/
rif;vSausmfxifbGJUcH NrdKUawmf0eft&mrsm; cefYtyfcH&ygonf/ (10-2-1883) wGif avmif;&Sn0f efBu;D uG,v f eG yf gonf/
rif; wke f; rif; vufxufwGi f aiGc Ge f0 ef? twGi f; 0ef? 0efBuD;\psmyeudk qifjzLr&Sifrdzk&m;BuD;udk,fwkdif wufa&muf
avSoif;awmf&mxl;rsm;jzihf avmif;&SnfNrdKUpm;t&m&cJh\/ cJhonf[k avhvmod&Sd&ayonf/
1861 ckESpf? arvwGif 0efBuD;&mxl;wkd;jr§ihfcefYtyfcHcJh&\/
1866 ckESpf? jrifuGef;jrif;ckefwdkifta&;wGif "m;'Pf&m&&SdNyD;
vnfapmif;vsuf&Sdonfqkdygonf/
avmif;&SnNf rKUd pm;0efBu;D onf a&pBuKd NrKUd e,f? a&&Sm;&Gm?
a&TyGifhvif;bk&m;0if;twGif; aMu;csdef (23930) usyf&Sd
acgif;avmif;wpfvHk;udk aiG'*Fg; (930) usyf tukeftuscH
oG e f ; avmif ; vS L 'gef ; cJ h y gonf / acgif ; avmif ; rsuf E S m jyif

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 60


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......107

twGif;wGif bk&m;ajr? ausmif;ajr? av;ajr? umajr? qifajr?


jrif;ajrr&Sd? rif;ajrom&Sdygonf/ ajr&yfvnf; awmifBudK
awmifMum;? acsmufBuKdacsmufMum;jzpfí awmif,mpyg;
tcef; (13) pl;xkd;vuf,ufESihf 0g? ajymif;? yJ? vl;? qyf? taoGUtajcmuf
aESmif;twdwf avmif;&SnfNrdKU\ pD;yGm;? vlrI? pdk;pdrQom vkyf&ygonf/ tqDtcGefrSm tjcm;rqufoGif;&
"avha&;&m ...}}
[l í yg&S d & m xd k a cwf u mvu avmif ; &S n f N rd K Ue,f
yx0Dtaetxm;tm;jzihf avmif;&SnfNrdKUonf jrpf? taetxm;onf pD;yGm;a&;rzGHUNzdK;ao;? pdkufysKd;a&;tqifh
acsmif ; ? awmawmif x l x yf í quf o G , f o G m ;vma&; edrfhusaeao;onf[k qkd&rnfomjzpfyg\/ t½dkif;uJ&Gm?
rvG,fulaom a,me,fa'o&Sd NrdKUuav;wpfNrdKUjzpfay&m ykyÜukdif;&Gm? v,fjzL&GmwkdYrSm pyg;pdkufMu\/ pyg;wif; (100)
,aeYtxdyifvQif ajrjyefYt&yfa'orsm;ESihf eD;vsufESihfa0; &vQif (10) wif;? (10) wif;&vQif (1) wif; ajrcGeftjzpf
aeao;ouJhodkY jzpfaeao;onf/ þodkYjzpfonfhtm;avsmfpGm olBuD;pm;&av\/ wpfq,f&mcdkifEIef; tcGefaumufcHjcif;
avmif;&Snfonf tjcm;aomNrdKUpm;apmfbGm;rsm; e,frsm; aywnf;/
enf;wl bk&if{u&mZftrdefYus&m? ppfa&;ppf&m? e,fy,f rif;aejynfawmfodkY pyg;cGef? 0gcGef? apmifcGef? vlcGef?
a&;&m? Ed k i f i H a &;&mwm0ef r sm;ES i h f tcG e f t ctrsKd ; rsKd ; za,mif;cGefrsm; qufoGif;&\/
xrf;aqmifcJhMu&onfudk rsm;aomtm;jzihf rod&SdMuyg/ &Gm (11) &GmrS wpfESpfvQif tcGefawmfpyg; (225)
zGHUNzdK;rIvnf;enf;cJhaom avmif;&SnfESihfpyfvsOf;í wif;oGi;f Mu&\/ qefpyg;udk avmif;&SnNf rKUd wGif usED iS x
fh m;\/
a0;vHa'ojzpfonfhtm;avsmfpGm tcdkiftrmawGU&dS&aom ppfcsDppfa&;&Sdaomtcg qefpyg;udk wyf&du©mtjzpf pm;&\/
taxmuftxm;rsm;tjzpf avmif;&SnfNrdKUppfwrf;udk t"du &du©mudk BudKwifodkavSmifxm;jcif;yifjzpf\/
ñTef;vsuf azmfjy&efom&Sdyg\/ cGefr (0efpm;? pdk;pm;? a&;pm; tcGefrsm;) ay;Mu&\/
ouú&mZf 1127 ckESpf? 1145 ck ppfwrf; (2) apmifwGif bk&ifhtwGuf cGefrudk taemuf0efESifh pma&;wkdYtm; ay;Mu
ouú&mZf 1127 ck ppfwrf;ü ]],ckoufqkdifonfh e,fajr &\/ 0efpm;rSm qkdif&m0efodkY? a&;pm;rSm taemuf0efpma&;okdY
ay;Mu&\/
106

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 61


108 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......109

a,mNrKd U&Gmrsm;onf bk&ifrif;jrwfEiS hf tdraf &SUrif;wktYd m; avmif;&SnfNrdKUolBuD;pm;v,f? &Spfq,fhajcmufy,fcGJ &Sdonf[k


ESpfpOf ESpful;wpfBudrf? 0guRwfwpfBudrf uefawmhvufaqmif qkdyg\/
rsm; qufoMu&ygonf/ ypönf;ESihfta&twGufwkdYonf avmif;&SnfNrdKUolBuD;onf tcGefawmftjzpfESifh uRefudk
wpfNrdKUESifhwpfNrdKU? wpf&GmESifhwpf&Gm rwlnDMuyg/ aumuf,lapckdif;ydkifcGifh&Sd\/ 1861 Mo*kwfv? 16 &ufwGif
vuf a qmif a y;Mu&aom"avh r sm; a&S ; uyif & S d c J h avmif;&SnfNrdKUolBuD; izkd;oD;u ratG;&GmESifhusnfaxG;&GmwkdYrS
aMumif; awGU&\/ xkdacwfvufaqmifonf rdrdwkdY\vkyfief; wpf&GmvQif wpfESpftwGuf uRefwpfa,mufpDudk tcGefawmf
cGifrS&jcif;jzpfay\/ tjzpf aumuf,lcdkif;ap&NrJjzpfonf[k tppfcHyg\/
ppfwrf;ü usDpkd;udk vufaqmifqH2if; (qefESpfwif;) xkdpOfu csif;wkdYukd rif;rIcefYxm;avhr&SdbJ tdrfajc
Muufwpfck? acgif&nfwpfbl;? MuufOig;vHk;? csif; (*sif;) enf;rsm;rqdk csif;wkdY"avhjzihf vkyfudkifpm;aomufonfudkom
wpfcsKdifh? ydef;wpfcsdKihfESihf[k azmfjyxm;av\/ tcGefawmftjzpf xrf;aqmifMu&í pkrodjrefrmuyÜg;&SdvQif
wefzdk;BuD;rm;vSonfr[kwf? wpfOD;ESihfwpfOD; qufqH ,if;udk NrdKUolBuD;wkdYu rif;rIcefYxm;NrJjzpfyg\/ csif;&Gm
aygif;oif;&mü arwåmapwemjzihfay;½dk;jzpfonfh "avh[kyif tcsKd U wG i f wpf E S p f v Qif 0gyd ó m ig;q,f p D ? tcG e f a wmf
qkd&ayvdrfhrnf/ ay;Mu&yg\/
a&mif ; 0,f & mwG i f v nf ; tcG e f a umuf c H j cif ; r&S d ? qif t pk t rI x rf ; jzpf a om atmuf r m;&G m wk d Y u d k
vGwfvyfpGm a&mif;0,fEkdifyg\/ qifaovQif NrdKUolBuD;udk oufqkdif&m0efu pD&iftkyfcsKyfyg\/ avmif;&Snfe,fwGif
tpG,fwpfacsmif;? t&mawmfudk tpG,fwpfacsmif; quf&\/ t½dkif;uJ&Gmonf atmufrm;om;wdkYaexdkifonfh aus;&Gm
uRJ0if? EGm;0ifwkdYudk NrdKU&GmolBuD;wkdYuzrf;rdvQif oHk;ESpfaphí jzpfaomaMumihf atmufrm;0efupD&iftyk cf sKyo f nf[k qkyd g\/
ydkif&Sifray:ygu olBuD;wpf0uf? t&mawmfwpf0uf cGJa0 1611 ckESpfuwnf;u atmufrm;oif;zGJU&mwGif yg0ifcJh\/
,lvsuf xdef;ausmif;ol&SdcJhvQif olBuD;u ¤if;\wpf0ufudk 1783 ckwGif atmufrm;&Gmrsm;? acsmif;ul;? ykyÜudkif;? yJoif;?
xdef;oltm; ay;&yg\/ v,fjzL? t½dkif;uJ&GmwkdYü tdrfajcaygif; 87 tdrf&SdaMumif;ESihf
avmif;&Snef ,fwiG f omoemhajrESifh trIxrf;wdYk pm;ajr acsmif;ul;&Gm? 9 tdrf? ykyÜudkif; 12 tdrf? yJcif; 14 tdrf?
r&Sdyg/ a,mav;NrdKUwGif avmif;&SnfNrdKUrü olBuD;pm;ajr v,fjzL 9 tdrf? t½dkif;uJ&Gm 43 tdrfjzpfaMumif; od&Sd&yg\/
trsm;qHk;&Sdonfudk awGY&yg\/ 1861 Mo*kwfv? 16 &uf xkd&Gmrsm;udk qifrSL;olBuD;rsm;uom tpOftkyfcsKyfNyD;? tonf

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 62


110 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 111

olBuD; cefYxm;½dk;r&SdMuyg/ pkroduyÜg;&SdvQif ,if;udk NrdKUolBuD; jrefrmrif;rsm;vufxuf oDaygrif;txd uRefpepf


wkdYu aumufcHpD&ifNrJjzpfyg\/ &SdcJhaMumif; 1245 ck? avmif;&Snfppfwrf;ü-
atmufrm;qiftpk trIxrf;aus;&Gmrsm;udk atmufrm; ]]3 &GmrS (7) ESpft&G,f? t&yf 2F ? 2d &Sd uRefwpfa,muf
0efu pD& iftky fc sKyfa omfvnf; pm;ajr? aeajrowfr Sw f (3) ESpw f pfBurd f qufoiG ;f &ygonf/}} (t&yf 2 awmif 2 rdu k f
ay;xm;jcif ; r&S d y g/ od k Y j zpf í ,mck w f v k y f u d k i f p m;vQif = 4ay) [kyg&Sdyg\/ wpfzef avmif;&Snfa'oü EdkifiHydkif
avmif;&SnfNrdKUolBuD;tm; ajrOD;? ajrwdkiftwGuf ,mwpfcif; pD;yGm;a&;vkyfief;[lívnf; rif;wkef;rif;rwdkifrDu vkyfudkif
vQif apmifjzL 1? acgif&nftkd; 1 ESihf? Muufwpfaumif ay;&NrJ cJjh cif; rawG&Y ay/ qifzrf;jcif;tvkyw f pfrsK;d udo
k m awGU&onf/
jzpf\/ 1835 {NyD 7? t½dkif;uJ&GmolBuD; orEÅa&TawmifESihf 1145 ckESpf? waygif;vjynfhausmf 5 &ufaeYpGJjzihf
&Gmom;wkdYu 1834 ajrESD;? ajrwkdif;wGuf apmifjzLtawmif qif o l B uD ; iausmf u tr&yl & aejynf a wmf o d k Y tpD & if c H
30 ESihf apmif 12 xnfudk avmif;&SnfNrdKUolBuD;tm;ay;& pmwpf a pmif o G i f ; onf / qif ½ d k i f ; rsm;ud k aMumh z rf ; NyD ;
yg\/ tcsKdUqifaotrIxrf;&Gmrsm;udk pm;ajr? aeajrrsm; ,Of y g;atmif a vh u sih f u m bk & if x H q uf M u&onf /
oD;jcm;owfrw S af y;xm;onfuv kd nf; awGU&ao;&m 1802 ck? qiftrIxrf;rsm; aexkdifaom&Gmudk tkyf&aom tBuD;tuJudk
atmufwkdbm 22 acsmif;ul;&Gm atmufrm;awmftrIxrf; qifolBuD;[kac:onf/ ol\ppfwrf;wGif ykyÜudkif;&Gmonf
wkdYonf NrdKUqifajczHk;aygufusefawm&GmESihf ewf&J&GmtMum; atmufrm;tpkom;wkYd aexdik cf iG ahf y;xm;cJo h nfrmS anmif&rf;rif;
ajr 2 y,f? ewf&J&GmESihf a&Smufyif&GmtMum; ajr 3 y,fudk vufxufrpS í jzpfygonf/ ae&mcsxm;jcif;cH&olaygif; 3 ck
vkyfudkifpm;&yg\/ tdrfaxmifpk&Sdum avmif;&SnfNrdKUolBuD;\ tkyfcsKyfrIatmufrS
acsmif;ul;&Gm? ykyÜudkif;&Gm? yJcif;&Gm? v,fjzL&GmESihf uif;vGwfcGifhjyKxm;cJhaomfvnf; 1883 ckwGif avmif;&Snf
t½k d i f ; uJ & G m wk d Y o nf 1611 ck u zG J U pnf ; cJ h a om pvif ; olBuD;u ajrcGefaumufcHcJhojzihf trIjzpfyGm;cJhonfudkvnf;
ckepfoif;0if atmufrm;qifprf;&Gmrsm;jzpfMu&m tpkqkdif&m od&Sd&onf/
trIawmfudk xrf;&GufMu&NrJjzpfaomaMumihf ppfa&;rif;rI Ek d i f i H y d k i f v k y f i ef ; rsm;wG i f qif z rf ; vk y f i ef ; tjyif
wm0efrsm;vn;f uif;vGwNf rjJ zpfyg\/ qiftpktrIxrf;olBu;D opfxkwfjcif;vkyfief;udk rif;wkef;rif;vufxufwGif pwifvkyf
wkoYd nf &Gmü orD;vkvifwYdk vufxyfxrd ;f jrm;MuvQif &Gm0ifaMu; aqmifcJh&m uRef;opfxkwfvkyfcGifhtm; awGU&onf/ rpöwm
aiGwpfusyfESihf vufzufwpfy dómudk aumuf,lpm;&NrJ pkwmvif; (Mr. SutherLand) qkdoltm; (7) ESpfvkdifpOf csay;?
jzpfyg\/ w&m;udkrl NrdKU&GmtBuD;tuJwkdYu pD&ifMuygonf/ csxm;cJhojzihf a,me,fajr&yf0ef; qiftpD; 80 jzihf csDacsmif;?

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 63


112 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 113

ausmufqpfacsmif;? usDacsmif;? a,macsmif; a'orsm;rS rdrdwkdY&yf&GmrSmjzpfap? wpf&yfwpf&GmodkY tzGJUvdkuf


opfrsm;udk xkwf,lonf/ uRef;opfrsm;onf pvif;acsmif;? oG m ;Muíjzpf a p? vl y sKd r sm;u tysKd r sm;ud k apmif h a &S m uf
rkef;acsmif; a'orsm;rSjzpfonf/ xde;f odr;f Mu\/ odum© rJah om pm&dw, å iG ;f aom trltusiu fh kd
"avha&;&mESihfpyfvsOf;í a,me,fajr avmif;&Snf rvkyfap&atmif apmifha&Smufxdef;odrf;Muonf/
a'owGif Ak'b ¨ momxGe;f um;pnfyifco hJ nfjzpf&m jrefrmh½;kd &m umvom;? umvorD;tzGJU\ wm0efrsm;um; rsm;jym;
0guRwfuefawmhyGJ qDrD;wpfaxmifylaZmfyGJjzpfaom a'o vSay\/ 12 &moD bmoma&;yGJawmfrsm;? bk&m;yGJawmfrsm;?
tac: yef;urf;yGJ? rD;urf;yGJ? rD;yHk;ysHvTwfyJG? oeyfcg;yg;wkdYyGJ tcsdeftcgra&G;ay:vmwwfaom oma&;? ema&;rsm;wGif
wkdYudk ½dk;&mtpOftvmrysuf usif;yjyKvkyfMuavonf/ xkdtzGJUrygvQif rNyD;acs/ r@yfxkd;? a&cyf? xrif;[if;csuf?
(oeyfcg;yg;wkdYyGJonf xl;xl;jcm;jcm; a,m"avhjzpfay\/) xrif ; auR;? azsmf a jza&;? oef Y & S i f ; a&; tppt&m&mud k
wpfzef rod;k ouFe;f uyfvLS yG?J rD;yH;k ysyH ?JG &Sio
f mraPavmif; wm0efcHvkyfaqmifay;Muavonf/ jrefrmhvlrI"avhwGif
vSnfhyGJ &SifjyKyGJ? bkef;BuD;ysHyGJ? tokbtcrf;tem;rsm;rSmvnf; tvG e f w &m cspf M unf z G , f & mvnf ; jzpf a om "avh u d k
Ak'b¨ momxH;k xrf;"avhrsm;t& jyKvyk u f si;f yonfukd avhvm avmif;&Snfa'owGif ,aeYwkdif awGUjrifEkdifavonf/
od&Sd&ayonf/ azmfjyyg bmoma&;yGJrsm;tjyif vlrI"avh
½dk;&mrsm;&SdMuonfwGif uav;rsm;i,fpOftcg uifyGef;wyf
"avhtm;vnf;aumif;? t&G,fa&mufvwfaomf vufxyf
r*FvmjyKjcif;"avhtm;vnf;aumif; jrefrmhxHk;wrf;pOfvmESihf
tnD usif;yMuayonf/
þwGif xl;xl;jcm;jcm;tm;jzihf avmuDr*Fvm (12) yg;
wkdYudk usif;yjyKvkyfavh&SdMu&mü umvom;? umvorD;
tzGUJ [lí ½d;k &m"avh,Ofaus;rItzGUJ tpnf;udk tzGUJ zGUJ pnf;um
xm;&Sdjcif;yifjzpfonf/ a&S;a&S;umvrsm;uyif a,me,fajr
wGi&f cdS o
hJ nft
h m;avsmpf mG avmif;&Snaf 'orSmvnf; twlwyl if
jzpfavonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 64


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......115

oHCmawmfwkdYpaom ulnDrIvnf;vkdayonf/ ½dk;&mtvdkuf


tusifhaumif;oludk trsm;tm;jzihf cefYNrJjzpf\/ olBuD;udk
tk y f c sKyf r nf h Nrd K U0ef t p&S d o l \ oabmwl r I u d k v nf ; &,l
tcef; (14) &ao;onf/ tqifhqifh vTwfawmfodkY wifoGif;NyD;rS bk&ifu
ya'o&mZfacwfa[mif; avmif;&Snf\ trdefYawmfrSwfcefYxm;avonf[k tajcjyjrefrmhEdkifiHa&;
tkyfcsKyfa&;&mESifh w&m;pD&ifa&;&m orkid ;f 'kw, d wG?J 'kw, d ydik ;f wGif azmfjyyg&So
d uJo
h Ydk avmif;&Snf
wGifvnf; usifhoHk;aMumif; aypm? yk&ydkufpmrsm;u oufaocH
tk y f c sKyf a &;&m ay\/
a&S ; tp rZd ö s ra'orif ; rsm; tEG , f a wmf r sm;u 1861 ckEpS f a,mav;NrKd UESifh aus;&Gm&Sd olBu;D pm&if;tm;
ouf O D ; qH y d k i f bk & if t k y f c sKyf a &;&S d c J h & m avmif ; &S n f a 'o avhvmí&yg\/ wpfzef taqmifta,mifrsm;ESipfh yfvsO;f í
onf v nf ; xk d e nf ; ES i f E S i f j zpf c J h y g\/ yk * H r if ; quf r sm;\ vnf; ay;tyfxm;rIudk avhvmod&SdEdkifyg\/
atmufodkY usa&mufoGm;MuonfhtcgwGifrl bk&iftrnf
rcH & awmh b J apmf b G m ;tqif h o d k Y avsmh u soG m ;&awmh \ / pOf Nrd K Urtrnf vuf a tmuf c H ol B uD ; OD ; a&
apmfbGm;acwftpOD;wGif apmfbGm;rsm;u NrdKUudktkyfcsKyf\/ &GmolBuD;
&GmtcsKdUudkpkNyD; wkdufe,ftjzpf owfrSwfum wkdufolBuD;u 1 xD;vif;NrdKUrESifh 42 28
tkyfcsKyf\/ aus;&Gmwpf&Gmcsif;pDudk &GmolBuD;u tkyfcsKyfay\/ e,faus;&Gm
jref r mbk & if r sm;onf rd z k & m;? rif ; om;? rif ; orD ; ? 2 a,mNrdKUrESihf 75 75
rSL;rwfponfwkdYtm; NrdKU&Gmrsm;udkay;\/ NrdKUpm;? &Gmpm; e,faus;&Gm
[k a c:qk d y g\/ Nrd K Upm;? &G m pm;rsm;onf Nrd K U&G m rS & aom 3 aqmNrdKUrESihf 4 3
tcGeft&yf&yfudkom pm;Muonf/ rdrdpm;&aom NrdKU&Gmudk e,faus;&Gm
rtkyfcsKyfMu? apmfbGm;ESihfolBuD;rsmuom vufawGUtkyfcsKyf 4 avmif;&SnfNrdKUESihf 29 29
MuaMumif; od&yg\/ e,faus;&Gm
olBuD;rSpí e,ft&m&Sdrsm;udk bk&ifu trdefYawmf pkpkaygif; 150 135
xk w f j yef c ef Y x m;&onf / &G m om;rsm;ES i h f &G m rS q &mawmf ?
114

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 65


116 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......117

]]NrKd UolBu;D wko Yd nf usK;d ? carmufe?D a&T"m;? ig;ywfcw H iG ;f ? vma&mufwkdufcdkufjcif;udk wm;qD;ckcH&m t&yfa'ovnf;
Muufvufzuftkd;? aiGaxG;tkd;? uGrf;cGuf&SpfarQmifh tkH;0ef; jzpfygonf/ odkYjzpfí avmif;&Snftygt0if a,me,fa'o
carmufwif? a&Taq;wH? jcL;tHck si;f cGu?f jrif;BuKd ;ouúvyfuu G ?f onf jrefrmEkdifiH taemufbufESihftaemufajrmufbuf\
aiGMu,fpvG,u f ;kd oG,?f uukid ;f a&SU 4-aemuf 3? jrif;uawmif vHkNcHKa&;wHcg;0[kqkdEdkifygonf/
wkd; a&Tpum;0ga&;wif &rf;atmifvHk;wGif pD;eif;&onf/ avmif ; &S n f ? xD ; vif ; ? aqm? a,m Nrd K Uwd k Y o nf
olBuD;wkdYr,m;rSm,OfteD? trdk;vdyfcGHpD;eif;&onf/ ya'o&mZfwkdY ½Hk;pkduf&m NrdKUrsm;jzpfcJhMuygonf/ opfNrdKU½dk;ESihf
olBu;D wkt Yd rd rf mS trd;k pausm? omedrohf mjrih?f yg&aqmif? um&Hxm;aomaps;r&Sdonhf NrdKUi,frsm;omjzpfMuygonf/
avScg;OD;wdkuf 2 ESihf ,dk;pifyg aqmufvkyfaexdkif&onf/ vlaetdrfajcrsm;onfxuf umuG,fa&;twGuf cHwyf&Sdonf
olBuD;ESihfom;r,m;aovQif jywH? oHuGefysOftzHk;? ud k o m yd k r d k & nf ñ T e f ; jcif ; jzpf y gonf / rsm;aomtm;jzih f
cg;ywfoufa&TarmfBuJ Muifzka&TjrLwmtkd;? aiGjrLwmtdk; xkdNrdKU&Gmrsm;onf ywf0ef;usife,frsm;\ vk,ufwdkufckduf
iSufacs;cH avmifwkdufESihf pE´m;? ,jrm;? a&TyjcKyf? aiGyjcKyfESihf
jcif;udk ckcHumuG,f&m cHwyfNrdKUrsm;vnf;jzpfMuygonf/
oN*ØK[fMuonf/
1765 ckESpfu avmif;&SnfNrdKUonf EkdifiHawmftaemuf
jrefrmrif;rsm;vufxuftcg rif;? rdzk&m;? rif;om;?
rsufESmrS csif;? &ckdifwkdYtm; wm;qD;ckcHwkdufcdkuf&onfh
rif;orD;? rSL;rwfrStp &GmolBuD;? aus;&GmaeolwkdYudk pum;
opfwyfNrdKUjzpfonf[k qkdxm;ygonf/
tajymtqd?k tdrt f aqmifta,mifrpS í tqihcf x JG m;av\/
xd k a cwf u mvrsm;utaetxm;t& avmif ; &S n f avmif ; &S n f N rd K UrwG i f xk d p Of t cgu td r f a jc 386?
tygt0if a,me,f a 'o Nrd K U&G m rsm;onf jref r mEd k i f i H qifajczHk;tpk 18 ck? &Gmvwf 37 &Gm &SdcJhaMumif;qdkygonf/
taemufbufEiS fh taemufajrmufbufrS uif;apmifNh rKd U&Gmrsm; xD;vif;? a,m? aqm? avmif;&Snf NrdKUrav;cktm;
jzpfMuygonf/ awmawmifxlxyfí oGm;a&;vma&;cufcJ 19 &mpk 'kwd,ESpfig;q,fwGif NrdKU0efwpfa,mufwnf;u
jcif;? csif;? &ckdife,fpyfa'ojzpfjcif;aMumihf ppf½HI;jrefrm tk y f c sKyf c J h j cif ; jzif h a,mav;Nrd K U[k xif & S m ;vmygonf /
ya'o&mZfwo Ydk nf a,me,f avmif;&Snaf Mumif;jzihf csi;f awmif ,if;a,m 4 NrdKUESihf tvSrf;uGmí wkdufyGJ&mrygaom&Gmrsm;udk
odkYvnf;aumif;? &ckdife,fodkYvnf;aumif; ckd0if&mae&m a,mwdu k u f secf ek pf&mG (aMum? uHah umf? pum;? awmr? rif;&Gm?
jzpfcJhygonf/ txl;ojzifh ywf0ef;usif&Sd uonf;? &ckdifwkdY\ &SJ? jrifom;) [kac:ygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 66


118 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......119

ukef;abmifacwf (1752-1885) wGif a,ma'oNrdKU tkycf sKyaf &;wGif NrKd U&Gmtkycf sKyo f El iS fh wku d ef ,faus;vuf
rsm;onf rdrdwkdYtcsif;csif;aomfvnf;aumif;? ywf0ef;usif wku Yd kd tkycf sKyo
f [ l í l awGU&&m NrKd U&Gmtkycf sKyo f wl rYdk mS xD;vif;?
e,frsm;ESihfaomfvnf;aumif;? e,fajrvkjcif;ESihf e,fedrdwf a,m? aqm? avmif;&SnfNrdKU qifajczHk;tpkESihf vufatmufcH
tjiif;yGm;jcif;rsm; jzpfyGm;cJhMuzl;ygonf/ xkde,fajrrsm;udk &Gmrsm;ay: tkycf sKyo f ul q kd v
dk jdk cif;jzpfNy;D 19 &mpk 'kw, d ydik ;f wGif
ya'o&mZfacwf w&m;pD&ifpepfjzihf pD&ifq;kH jzwfcMhJ uygonf/ ,if;av;NrdKUü tdrfajc (2473)? qifajczHk;tpk (39) pkESifh
avmif;&SnfESihfpvif;e,fwkdYonf 1780 rS 1781? &Gmvwf (138)? &GmrSm (5425) tdrf&SdcJhonf/
Zlvdkif 7 txd e,fajrrIjzihf w&m;awGUqHkcJhonfudk avhvm 1861 ck a,mav;NrKd UESifh aus;&GmwGi;f &Sd olBu;D pm&if;udk
od&Sd&ygonf/ Munf h a omf avmif ; &S n f N rd K Ue,f e,f a us;&G m rsm;tjzpf
19 &mpk 'kwd,ydkif;wGif avmif;&Snf? aqm? a,m? avmif;&SnfwGif vufatmufcH&GmOD;a& (29)? olBuD;OD;a&
xD;vif; av;NrdKUudk NrdKU0efwpfa,mufwnf;u tkyfcsKyf (29) &SdaMumif; awGU&onf/
cJhonfrS wdkufusef 7 &Gm tygt0if a,mav;NrdKU0efuyif rif;wkef;rif;ESifhoDaygrif;wkdYvufxuf a,mNrdKUpm;
wGJzuftkyfcsKyfí NrdKU0efudkvnf; ]]a,mav;NrdKUckepf&Gm0efrif;}} rif;vSpnfob l UJG cH OD;bk;d vdiI f t&musNy;D aemuf avSoif;0efBu;D
[k a c:qd k M uygonf / 1884 jref r mEk d i f i H u d k 10 XmecG J owkd;rif;BuD;r[moD&dpnfolbGJUcH avmif;&SnfNrdKUpm;0efBuD;
tkyfcsKyfaomtcgwGif avmif;&Snftygt0if a,ma'oudk OD;armifuav; xif&Sm;vmcJhonf/ txl;ojzihf ukef;abmif
]]q|rXme}} ycef ; BuD ; c½d k i f t wG i f ; xnf h o G i f ; cJ h o nf / acwf ukefqHk;cgeD;wGif avmif;&SnfNrdKUrSm NrdKU0ef½Hk;pdkuf&m
ya'o&mZfacwfaESmif;ydik ;f oDaygrif;vufxufwiG f a,me,f jzpfvmonf/ xD;vif;? a,m? avmif;&SnNf rKd Uwko Yd nf a,moH;k NrKd U[k
a'oudk ykcef;BuD;c½dkif0efu wGJzuftkyfcsKyfygonf/ xif&Sm;um NrdKU0efESihf tpD&ifwkdYudkvnf; a,moHk;NrdKU0ef?
þokdYjzihf ppfa&;? EkdifiHa&;wkdYwGif ta&;ygcJhaom a,moHk;NrdKU tpD&ifcHrif;[kac:qdkcJhMuygonf/
avmif;&Snftygt0if a,me,fudk ukef;abmifacwfjrefrm þodkYjzifh a,me,fapmfbGm;ESihf NrdKU&GmolBuD;rsm;onf
bk&ifwkdYonf aus;Zl;opömcHe,fajrtjzpf apmfbGm;? NrdKUpm;? ½dk;&mtvdkuf t&mudkqufcH&mwGifvnf;aumif;? rif;ajymif;
NrdKU0efrsm;ceYfum tkyfcsKyfjcif;? ,if;ESihfeD;pyfaom uav;? rif;vGJjzpfonfhtcgwGifvnf;aumif;? t&mvTJajymif;&mwGif
ykcef;? tjrifh NrdKUrsm;ESihf wGJzuftkyfcsKyfjcif;rsm; jyKvkyf vnf;aumif;? bk&ifrif;jrwf? vTwfawmfESihf oufqdkif&m
cJhMuygonf/ xkdokdYtkyfcsKyf&mwGif yx0D0iftaetxm;t& tBuD;uJwkdYxHodkY vuf&Sdt&mwGif qufvufcefYxm;ygrnfh
NrdKUrESihfwdkufe,faus;vufwkdYudk cGJjcm;xm;cJhygonf/ taMumif; avQmufxm;Mu&ygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 67


120 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 121

odkYjzpfí NrdKU&GmolBuD;wpfOD;vQif cefYpm av;apmifrS vufaqmifwkdYudk uefawmhyGJawmftrD vma&mufay;ydkYMu&ef


ig;apmiftxd qifpktrIxrf;aus;&GmolBuD;wkdYrSmrl trdefYawmf EdI;aqmf&ygonf/ odkYjzpfí 0guRwfcsdef oDwif;uRwfvqef;
vTwaf wmfEiS q fh idk &f m 0efpm? tonf0efpmwko Yd mru tpkqidk &f m 5 &ufta&muf q,f&ufBuKd wifum ay;yd&Yk efqifq h ydk gonf/
peufyvmqif0ef? atmufrm;0efw\ Ykd pmrsm;udo k m avQmufxm; ,if;uefawmhvufaqmifrsm;udk bk&ifxH wkduf½dkuf
&,l M u&ygonf / avQmuf x m;&mwG i f ouf q k d i f & mwk d Y u d k qufo&jcif;rjyK&yg/ rif;wkef;rif;vufxufwGif ypönf;rsm;
vuf a qmif r sm;ay;Mu&ygonf / trd e f Y w H q d y f p m&G u f r sm; udk a&SU½Hk;awmfwGif yxrjyo&í qifhqdkorQ emcHaqmif&Guf
&,lMu&ygonf/ apygonf/ uefawmhp&dwfaiGudkrl NrdKUe,ftwGif;&Sd apmfbGm;
wpf z ef a,me,f N rd K U&G m rsm;wG i f bk & if r if ; jrwf E S i h f rsm;u NrdKUpm;apmfbGm;wkdYtm; ay;&NrJjzpfonf[k od&ygonf/
tdrfa&SUrif;wkdYtm; ESpfpOf ESpful;wpfBudrf? 0guRwfwpfBudrf? 19 &mpk 'kwd,ydkif;wGif uefawmhvufaqmifypönf;wkdYudk
uefawmhvufaqmifrsm; qufoMu&ygonf/ qufo&aom NrdKU&GmtBuD;tuJwkdYonf NrdKU&GmjynfolwkdYxHrS cGJa0aumufcH
ypönf;ESihf ta&twGufwkdYonf wpfNrdKUESihf wpfNrdKU? wpf&GmESihf Mu[efwlygonf/
wpf&mG rwlnMD uyg/ NrKd U&Gmtus,t f 0ef;tvdu k f owfrw S [f ef 1878 oDaygrif;eef;wufvQif ESpfpOfuefawmh&NrJ
wlygonf/ ypön;f wku Yd dk NrKd U&Gmaejynfow l x Ydk rH S cGaJ 0aumufcjH cif;rjyKMu&ef
1765 wGif xD;vif;NrdKUu tav;csdefa&Tig;usyfom;&Sd trdefYxkwfí wm;jrpfonfudk awGU&ygonf/
a&Tzvm;wpfv;kH ESihf cgomydwt f yk w f pftyk u
f kd ESppf Of uefawmh þodkY qufo&ouJhodkY NrdKU&GmtBuD;tuJwkdYudkvnf;
Mu&onf[k od&onf/ aqmNrdKUurl tav;csdef ig;usyfom;&Sd &mxl ; ed r f h j rih f t vd k u f tpD ; teif ; ? taqmif t &G u f w k d Y u d k
a&Tzvm;wpfv;Hk ESifh zsiw f bufukd qufo&onf[k od&onf/ {u&mZfu csD;jr§ifhygonf/
avmif;&Snf qiftrIxrf;&Gmrsm;jzpfaom acsmif;ul;ykyÜudkif;? avmif;&Snftygt0if a,me,fNrdKU&GmtkyfcsKyfolwdkYwGif
avQmf j zLES i h f t ½d k i f ; uJ & G m wk d Y r S m zsif r sm;ud k o m quf o Mu pD&ifpke,fvufatmufcH aus;&GmolBuD;wkdYrSty apmfbGm;
&ygonf/ NrdKUpm;rsm;ESihf tpktrIxrf;tBuD;tuJwkdYonf &mxl;edrhfjrifh
ESppf Of uefawmhy&JG ufe;D vmaomtcgwGif vTwaf wmfu t& owfrSwfxm;aom tpD;teif;? taqmift&Gufrsm;ESifh
vuf a tmuf c H a pmf b G m ;? Nrd K Upm;? NrKd U 0ef t&m&S d r sm;ES i h f bk&ifha&SUawmfodkY 0ifa&mufaomtcgwGif aexkdif&rnfh
Nrd K U&G m ol B uD ; wk d Y x H r S quf o &NrJ j zpf a om uef a wmh ae&mrsm; toD ; oD ; &&S d M uygonf / tpk t rI x rf ; wd k Y \

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 68


122 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 123

tpD ; teif ; ? taqmif t &G u f w k d Y u d k r l rsm;aomtm;jzih f xD;vif;NrdKUpm; ia&Tjrwfu 1796 usKdif;wHkta&;wGif


tpk q k d i f & mtBuD ; tuJ w k d U u avQmuf x m;ay;Mu&[ef aoqHk;oGm;aomaMumihf tarGwkdufawmfodkY jyefvnftyfESif;
wlygonf/ xm;&aom ¤if ; zcif \ uG r f ; cG u f t 0ef ; ? vuf z uf t d k ;
1880? Zlvdkif 19 atmufrm;0ef r[mrif;xif&mZm\ waumif;ydwf? xD;0g 5? a&Tanmif&GufqGJwqifh? tcsufa&T
avQmufxm;csuft& atmufrm;pma&;wkdYudk aersKd;bJGUESihf t½d;k eD? "m;rd;k BuKd ;qih?f pnfjzL 5? a&TZ0gESi;f ESi;f ody?f tdraf jrmif?
qif0efaxmufweYdk nf;wl? taqmift&Gucf aH pí pktyk o f Bl u;D ? &ifywfuGif;? aiGZ0g? uavmifa&Ta&;? Zmr&D ½kyfyef;cufudkuf?
qiftpDt&ifwkdYrSm qifpcsDwkdYuJhodkY bGJU? xD;? tpD;teif;? tem;oHav;opf? a&Tyed ;f jrif;BuKd ;? pD;ES;D ouúvyfwif&rf;ponfh
taqmift&Gufrsm;ay;&ygonf/ ,if;wGif qif0efaxmuf tpD;teif;? taqmift&Guw f uYdk kd bk;d ? b wku Yd o hJ yYdk if jyefvnf
OD;vlBu;D rSm vuf0aJ wmftwGi;f ba0gae&m&onf/ OD;vlBu;D \ csD;jr§ifhygrnfhtaMumif; vTwfawmfodkY avQmufxm;cJhygonf/
qif0efaxmuf? tpD;teif;? taqmift&Gufrsm;rSm aersKd;bGJU ,if;udk vTwfawmfu 1773? Mo*kwf 11 wGif &ufpGJESihf
ESifh zJe?D yawmifvnfo;kH qif?h txG#ef m;&Guaf &Tx;D 1? a&T"m; 1? wuGazmfjyí emcHawmfajymBuD;rSL;rSwpfqifh bk&ifrif;jrwfxH
zJeDabmif;bD? tusÐa&TZmESpfqifhwyfjzpfygonf/ wifoGif;ygonf/
qifpcsD OD;aumif;rSm vuf,mawmftwGif;ba0gae&m od k Y j zpf í 1773? puf w if ? 24 wG i f ajr'l ; rif ; u
ae&onf/ ,if;rSm aemf&xmbJGUESihf txG#fem;&Gufa&TxD;eD xD;vif;pm; ia&Tjrwftm; ¤if;\zcifuo kd em;onfh tpD;teif;?
wkdYom uGJjym;jcm;em;í usef"m;ESihf t0wftxnfwkdYonf taqmift&Gufrsm;twkdif; jyefvnfay;oem;cJhygonf/
qif0efwkYdenf;wljzpfonfudk awGU&ygonf/ aqmNrdKUpm;ESifh avmif;&SnfNrdKUpm;wkdYvnf; ,if;uJhodkYyif
,if ; uJ h o d k Y y if qif r S L ;ol B uD ; *ZoD & d a emf & xm\ tpD;teif;? taqmift&Gufrsm; udk,fpD&&SdMuygonf/
tpD;teif;? taqmift&GufwkdYrSmvnf; aemf&xmbGJUrSty tpD;teif;? taqmift&Guw f u Ykd kd trsK;d orD;rsm;udv k nf;
qifpcsDrsm;enf;wl jzpfygonf/ oem;avh&Sdygonf/ 1830? {NyD 26? a,mNrdKUpm;uawmfudk
apmfbGm;NrdKUpm;wkYdaoqHk;vQif ,if;wkdY\ tpD;teif;? Z½TUHNrdKUpm;ESifhawmifNyHK;BuD;NrdKUpm;uawmfwkdYenf;wlyif oHk;pGJ
taqmif t &G u f r sm;ud k usef & pf o l t arG c H o m;^nD wk d Y u apygonf/ rif;wkef;rif;vufxufwGif avmif;&SnfNrdKU0ef
tarGwkdufawmfodkY jyeftyfMu&NrJjzpfí aemufrSwpfzef uawmfESihf a,mtwGif;0efuawmfwkdYrSm taemufyGJwuf
qufcHol\ t&nftaoG;udkMunfhvsuf bk&ifrif;jrwfu uefawmhcH&mwGif yg0if&ojzihf taemufuawmfBuD;wkdY\
jyefvnfoem;avh&Sdygonf/ tpD;teif;? taqmift&Gufrsm; udk,fpDoHk;pGJcGifh&&SdMuygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 69


124 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......125

,if;NrdKUpm;uawmfr,m;rsm;uJhodkYyif NrKdUolBuD;uawmf xm;aom tpD;teif;? taqmift&Gufrsm;ESifh a&SUawmfwGif


wkdYudkvnf; NrdKUolBuD;tqihftvkduf taqmift&Gufrsm; 0ifa&mufonfhtcgü aexdkif&rnfhae&mpm;udk toD;oD;
ay;oem;ygonf/ &&SdMuygonf/ ,if;NrdKU&GmtBuD;tuJwkdYonf NrdKU&Gmtvdkuf
1784? rwf 12? avmif;&SnfNrdKUolBuD;? ia&Tabmfu tpOfxrf;aqmifNrJ? tcGeftaumufwkdYudkvnf; aumufcH
NrdKUolBuD;wkdYrSm usKdif;ESpfcsuf? carmufeD? a&T"m;ig;ywfcH xrf;aqmifMu&ygonf/
wG i f ; Muyf ? vuf z uf t k d ; ? aiG a xG ; cH ? pvG , f ? uG r f ; &G u f ?
&Spfajr§mifhtHk;0ef? carmufwif? a&Taq;wH? jcL;tHkcsifpGyf? w&m;pD & if a &;&m
jrif;BudK;ouúvyf&Snf? aiGMu,fpvG,fudk;oG,f? uudkifa&SU avmif;&Snftygt0if a,me,fa'o w&m;pD&ifa&;
a&T a v;? aemuf q H k ; ? jrif ; uawmif a &T Z 0gwk d ; ? wif & rf ; pepfrSm rsm;aomtm;jzihf jypf'PfowfrSwfay;jcif;xuf
atmifvHqGJwkdYudk pD;eif;aqmif&Guf&í NrdKUolBuD;r,m;rSm w&m;vdkw&m;cH ESpfOD;ESpfzufauseyfvufcHonfh zsefajz
trdk;vdyfcGHESihf,mOfteDudk pD;eif;&onf[kqkdygonf/ ay;jcif;pepfuo kd m usio fh ;kH onf/ w&m;Oya'pd;k rd;k a&;twGuf
aus;vufolBuD;wkdYrSmrl NrdKUolBuD;wkdYuJhodkY tpD;teif;? omoemh0efxrf;&[ef;wkdYtm; BuD;Muyfapygonf/ w&m;a&;
taqmift&Gufrsm; &&SdMu[efrwlyg/ qiftpktrIxrf; udpöwkdYudk NrdKUolBuD;ESihf NrdKUpm; odkYr[kwf NrdKUpm;rSvTJtyfxm;ol
olBuD;wkdYrSty tjcm;aus;&GmolBuD;wkdYonfvnf; tpD;teif;? NrdKUudkifwkdYu pD&ifygonf/
taqmift&Gufrsm;ESihf trIxrf;Mu&onfudk ppfwrf;rsm;ü ,if;odkYpD&if&mwGif zsefajzay;jcif;enf;vrf;oHk;&mwGif
rawGU&oavmufyifjzpfygonf/ txl;ojzihf jrefrmwkdY\w&m;pD&ifa&;pepft& BuD;aomtrI
&Gmpm;topfcefYxm;vQif ¤if;udk aus;&GmolBuD;wkdYu i,fatmif? i,fonfhtrI yaysmufatmif rus,fryGm;ap&m
&Gmwufr*FvmwGif wpftdrf wpfusyfus vufaqmifpkay; [laomrljzihf tBuD;tuJwkdYu zsefajzay;Muygonf/ w&m;vdk
&ouJhokdY &Gmpm;uvnf; ,if;olBuD;wkdYtm; 0wfpHkwpfpHkpD w&m;cH E S p f O D ; wk d Y r S oabmwl v uf c H v Qif vuf z uf p m;í
vufaqmifjyefay;&NrJjzpfonf[kod&ygonf/ ajyNidrf;Muonfudk rSwfwrf;xm;avh&Sdygonf/
þodkYtm;jzihf a,me,fNrdKU&GmtkyfcsKyfolwdkYwGif pD&ifpk zsefajzír&Edkifonfh txift&Sm;ajymqdkqkH;jzwfjcif;
e,fwGif;&Sd aus;&GmolBuD;wkYdrSty usefapmfbGm;? NrdKUpm;ESihf rjyKEdkifaom e,fajrvkrI? e,fedrdwftjiif;yGm;rI ponfwdkYudkrl
tpktrIxrf;tBuD;tuJwkYdonf &mxl;edrfhjrihft& owfrSwf w&m;vdk w&m;cHESpfOD;wkdYtm; usrf;jyoGm;apjcif;? urÇm

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 70


126 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......127

av;&yfw&m;pD&ifenf;jzpfaom a&vm;w&m;pD&ifjcif;enf; wGif qifewf OD;'defrif;apmudk ylaZmfyoMuí usefvQif


wkdYjzihf pD&ifqHk;jzwfay;avh&Sdygonf/ qifrSL;olBuD;u pm;&onf[kqkdygonf/
&Hzef&HcgwGif &yf&Gm"avhtwdkif; usdefqdkjcif;udkvnf; oDaygrif;vufxufwiG f vufaxmufcNH rKd U&GmwkrYd S ESppf Of
,HkMunfvufcHMuygonf/ csif;wkdYudkrl csif;vlrsKd;"avhxHk;pH qufo&NrJjzpfaom w&m;uGrf;zdk;aiGrsm;udk NrdKU&Gmtvdkuf
twdkif; pD&ifonfudk awGU&ygonf/ owfrSwfawmif;qkdMuygonf/ aus;&GmwkdYu cGJa0xrf;aqmif
odkYjzpfí a,me,fajronf t<uif;rJhtmPm&Sifpepf Mu&onfudk awGU&ygonf/
vufatmuf&dS ya'o&mZfe,fwpfcjk zpfaomfvnf; wpfzufowf txl;ojzihf a,me,ftkyfcsKyfa&;wGif NrdKUe,f&yf&Gm
w&m;pD&ifa&;pepfrsKd;r&Sd[k ,lq&ygonf/ Nid r f ; csrf ; om,ma&;ES i f h w&m;Oya'pd k ; rk d ; a&;wk d Y t wG u f
tarG r I r sm;wG i f rsm;aomtm;jzih f ,if ; tarG q k d i f omoemh0efxrf;&[ef;wkdYudk *dkPf;tkyf? *dkPf;axmufrsm;
rdom;pkwkdYtay: MoZmoufa&mufonfhyk*d¾Kvfrsm;u qHk;jzwf cefYxm;vsuf BuD;Muyfapygonf/ &[ef;wkdYu rSefuefonfh
wwfMuygonf/ 1768 ckEpS ?f Zlvikd v f 8 &uf avmif;&SnNf rKd Utkyf
twkdif; arwåmpma&;om;í bk&ihfxHwifoGif;apygonf/
armifykESihfr,ftdwfwkYd tarGrIwGif a&Tausmif;q&mawmfu
jynf o l w k d Y t wG u f v nf ; tusKd ; aus;Zl ; toif h t wif h
a&SUaearmifuHayESihf armifiHaESmif;wkdYudk todoufao
&apcJhonfudk awGY&ygonf/ NrdKU&Gmvlxk qif;&J'ku©rsm;ESihf
oabmxm;vsuf 0ifa&mufzsefajzay;onfudkawGU&ygonf/
awGUBuKH &vQiv f nf; bk&ifrif;jrwfxo H Ykd tcGev
f w
G Nf ird ;f cGirhf sm;
tpktrIxrf;jzpfaom qif&Gmrsm;wGif qifrSL;olBuD;wkdY
uom pD & if t k y f c sKyf M uí tpk o m;csif ; cd k u f & ef j zpf v Qif avQmufxm;ay;Muonfudk awGU&ygonf/
ajyxHk;pmEIwfom&Sdonf[kod&ygonf/ tcsKyftm;jzihfqkd&aomf a,mav;NrdKUwGif {u&mZf
w&m;awGUqH&k mwGif w&m;vdw k o
Ydk nf w&m;pGq J cdk tjzpf opömcH apmfbGm;? NrdKUpm;? NrdKU0efrsm; cefYxm;tkyfcsKyfouJhodkY
w&m;olBu;D tm; uGr;f zk;d ay;Mu&ygonf/ ,if;w&m;uGr;f zd;k udk wkdufusef&Gmrsm;wGif NrdKUpm;? NrdKUudkif? NrdKU0ef? NrKdUpma&;?
rsm;aomtm;jzih f Nrd K Uol B uD ; wpf 0 uf ? t&mawmf w pf 0 uf qifajczHk;acgif;ESihf vufatmufcHaus;&GmolBuD;rsm; &SdMu
cGJa0,lavh&Sdygonf/ ouJo h Ykd wdu
k 0f efwu
kd t
f yk Ef iS hf pD&ifp&k mG rolBu;D ac: t&efyikd rf if;?
atmufrm;&GmolBuD;wkdYrSm w&m;uGrf;zkd;aiGudk qifzrf; ,if;vufatmufcaH us;&GmolBu;D rsm;? &Gmpma&;? &GmtpDt&ifEiS fh
rxGufrD 0gqkdv? oDwif;uRwfvrsm;ESifh ESpfopful;csdefrsm; &Gmacgif;&Gmaqmfrsm;[lí &SdMuygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 71


128 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......129

,if;wkdYwGif NrKdUpm;udk rif;rdzk&m;? om;orD;rsm;ESifh tdrfaqmuf0if;jyif? qifjrif;wif;ukyftvkyf? qifpmjrif;pm


,HMk unfpw d cf s&aom uReaf wmf&if;rsm;udo k m cefx Y m;avh&o dS nf/ auR; ponfhvkyftm;cGefudkay;Mu&onf/
NrdKU0efudkrl rsm;aomtm;jzihf NrdKUpm;oabmusoltm; cefYxm; csif;wkdYudkrl cefYxm;avhr&SdbJ tdrfajcenf;rsm;rqkd
onfudk awGU&ygonf/ &Gmpm;ESihfwkduf0efwkdYrSm rif;rIwm0ef csif;wkdY"avh vkyfudkif&&Sdonfh Muuf? MuufO? csif;pdrf;? ig;uif?
ausyGefaomolrsm;udkom bk&ihfqE´t& trdefYjzihfcefYxm;í *k e f a vQmf ? pyg;? apmif ? za,mif ; ? ,mES i h f 0 uf i ,f w k d Y u d k
*dkPf;tkyf? NrdKUtkyf&mxl;rsm; vpfvyfaevQif NrdKU&GmolBuD;rsm;rS awmif p Of ; pm;? awmif p Of a qmf w k d Y E S i h f tcsKd ; usquf o
rif;rIwm0efausyGefaomolrsm;udk t&nftcsif;tavsmuf apygonf / ypö n f ; cG e f r sm; ray;Mu&aomf v nf ; Nrd K Upm;
a&G;cs,Nf y;D cefaY vh&o dS jzihf vufatmufco H Bl u;D rsm; avQmufxm; apmfbGm;wkdYu vkd&mcdkif;apNrJjzpfouJhodkY tcsdKUaus;&GmwkdYurl
avh&Sdygonf/ ESppf Of a,musmf ;i,fwpfa,mufukd uRet f jzpf tcGex
f rf;aqmif
xkdYaMumifh a,ma'otkyfcsKyfa&;wGif NrdKUpm;? NrdKU0ef? aponfudk awGU&ygonf/
wdu k 0f ef? wdu k t f yk ?f &Gmpm;ESifh ¤if;wkvYd ufatmuf&dS tcsKUd aom tpktrIxrf;jzpfaom atmufrm;&GmwkdYrSm oufqkdif&m
olBuD;t&mrsm;onf bk&iftrdefYjzihfcefYxm;aom &mxl;rsm; tpk0efu tkyfcsKyf&m ppfa&;? rif;rIvGwfuif;&ef pm;ajr
jzpfMuí NrdKU&GmolBuD;t&mwkdYrSmrl ½dk;&mtvdkufcefYxm;&aom aeajrr&Sdaom t½dkif;uJ&Gmu ,mckwfvkyfpm;ctjzpf ajrESD;?
&mxl;rsm;jzpfonf[k qkdEdkifygonf/ ,if;odkY ½dk;&mtvdkuf ajrwdkif;twGuf avmif;&SnfNrdKUolBuD;tm; ,mwpfcif;vQif
cefx Y m;aom&mxl;wGif apmfbmG ;wkv Yd nf; tygt0ifjzpfygonf/ wpfESpftwGuf Muuf 1? apmifjzL 1? acgif;tHk; 1 wkdY
okaYd omfvnf; bk&iftrdeaYf wmf? vTwaf wmfEiS q hf ikd &f m 0efpmrsm; ay;&onf[kod&ygonf/ oufqkdif&mwkdYu vlrsKd;tvdkuf
&&SdrSomvQif tBuD;t&yftjzpf tcdkiftrm ,lqcHMu&ojzihf tcGefawmf tenf;trsm; vufaqmifjyefay;avh&Sdygonf/
&mxl;qufcv H aJT jymif;jcif;rsm; jyKMu&mwGif trdew Yf q H yd pf mrsm;udk NcH K íMunf h & vQif jref r mEd k i f i H t aemuf a jrmuf b uf
avQmufxm;&,lMu&ygonf/ e,fpyfa'ojzpfaom avmif;&Snftygt0if a,me,fonf
ya'o&mZfNrdKUpm;apmfbGm;wkdYtkyfcsKyfonfh e,fajr ppfa&;? EdkifiHa&;vHkNcHKa&;wkdYwGif ta&;ygvSonfudk awGU&Sd
jzpfonft h avsmuf aus;Zl;cHaus;Zl;pm;oabm tcGeq f ufo& &aomaMumihf a&S;acwfya'o&mZfrif;rsm;u enf;pepf
jcif;ESifh tjyeftvSefaus;Zl;pm;&jcif;rsm;&Sdygonf/ tcsKdU aumif;rGefpGmjzihf pDrHzGJUpnf;tkyfcsKyfxm;onfh w&m;pD&if
aus;&Gmrsm;onf NrdKUpm;apmfbGm;wdkYcdkif;aponfh v,fvkyf? a&;&musihfoHk;onfh e,fajrwpfck[kqkdEdkifygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 72


130 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......

wpfzefvnf; jrefrmrif;rsm;vufxufwGif avmif;&Snf


tygt0if a,me,f \ Nrd K Ursm;ü apmf b G m ;rsm;cef Y x m;NyD ;
tkyfcsKyfaomacwfESihf NrKdUolBuD;rsm;cefYí tkyfcsKyfaom
acwf[lí awGU&Sd&ygonf/ yk*Hacwfouú&mZf (453) rS tcef; (15)
(1149) txd ESpfaygif; (696) ESpfwkdif apmfbGm;rsm; avmif;&Snfa'o a&S;uppfrIa&;&m
tkyfcsKyfaomacwfjzpfNyD; ouú&mZf (1149) rS (1248) ckESpf
txufjrefrmEdkifiHudk NAdwdoQwkdYodrf;ydkufvdkufonftxd avmif;&Snt f ygt0ifjzpfaom a,ma'oonf uonf;?
ESpaf ygif; (98) ESpMf um NrKd UolBu;D tkycf sKyaf omacwfjzpfco
hJ nf[k csif ; ? &cd k i f E S i h f j ref r mwk d Y \ taemuf a jrmuf b uf a 'orS
qkd&rnfomjzpfayonf/ e,f p yf u if ; apmih f e ,f a jrjzpf a omaMumih f a,ma'o
om;wkdYonf rsm;aomtm;jzihf ppftaMumif;udk em;vnf
onf[k qk&d rnfjzpfonf/ ppfcspD pfwufem;vnfraI umif;onf
vnf; jzpfMuygonf/
a,majr&yf0ef;u a&S;a,mESihfavmif;&SnfNrdKUwkdYum;
yk*Hacwfuyif pvif; 600 jyK NrdKUwGif tygt0ifjzpfygonf/
[H o m0wD y grif ; vuf x uf w G i f v nf ; a,ma'oNrd K Ursm;rS
vufeufudkifvl (1000) jzihf rwå&mtkwfzdke,frS auGUwkdYudk
ESdrfESif;cJhMuygonf/
ukef;abmifrif;quf ukef;abmifacwf (1752-1885)
wpfavQmufvnf; a,me,fajrom;wkdYonf EdkifiHpnf;½Hk;
a&;ppf? e,fcsUJ ppfEiS u fh muG,af &;ppfyrJG sm;? ,d;k ',m;a&;wkw
Yd iG f
yg0ifcJhMuonfh ol&Jaumif;rsm;yifjzpfMuygonf/
jrefrmrif;vufxufwdkYwGif xif&Sm;aom ppfrIxrf;
e,f B uD ; wpf c k t jzpf E S i h f ppf a &;ppf & mwG i f ta&;ygaom
131

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 73


132 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 133

a,me,f a jra'o\ ppf t if t m;onf {&m0wD j rpf \ NrdKU aoG;aomufBuD


BuD; tMuyfom;
om; i,fxrf
xrf; 3-pk
3-pk
taemufajrmufbufwpfvTm;ü y"meuscJhygonf/ 1404
avmif;&Snf 4 20 200 224
wGif yif;, paMumoljrwfu ]]t0}} udk vmwdkufaom
[Hom0wDbk&if &mZ"d&mZftm; xD;vif;? a,m? avmif;&Snf a,m 6 30 300 336
ponhfNrdKU&GmwdkYwGif qifjrif;vufeufESihf ppftiftm;tjynfh aqm 1 5 50 56
&Sdonf[kajymum jyefapcJhzl;ygonf/ xD;vif; 5 25 250 280
xkdYaMumihf 19 &mpkü (1829 rS 1854) twGif; a&Twdkuf wdkufusef (7) &Gm 3 15 150 168
pm&if;t& a,ma'oppfrIxrf;tiftm; trIxrf;vltpkpk
(3) ckwGif 724 a,muf&Sdygonf/ a,me,fav;pk trIxrf;wkdYudk yk*Hrif;? rif;wkef;rif;ESihf
oDa ygrif; wkdYvufxufwG if aoewfp kt rIx rf;rsm;tjzpf
zGJUcJhygonf/ AefYusDwdkufwGifyg ajcmufaMumif;aoewfpk
NrdKU aoG;aomuf tMuyf trIxrf; 3-ck zGJUonfhESpf
jzpfvmygonf/ wyfom;wkrYd mS NrKd U&Gmtiftm;tavQmuf qifq h kd
avmif;&Snf 1 5 50 56 1191-ck xm;onfh t&yfom;rsm;omjzpfMuygonf/
a,m 4 20 200 224 1200-ck ppfrIa&;&m&SdcJhvQif a,me,fNrdKU&GmtBuD;tuJwkdYonf
aqm 1 50 50 56 1207-ck owf r S w f q if h q k d a om wyf o m;ta&twG u f u d k r D a tmif
pkaqmif;vsuf udk,fwkdifppfrIxrf;Mu&ygonf/ tcsKdUuvnf;
wdkufusef (7) &Gm 7 45 342 388 1207-ck
ppf r I x rf ; tiS m ;vd k u f M uygonf / ,if ; ppf r I x rf ; wk d Y o nf
trdefYawmfESihfrac:vQif ae&yfNrdKU&GmodkY jyefvm&½dk;vnf;
wpfzef a,mav;NrdKUESihfwkdufusef (7) &GmwkdYrS ouú&mZf
r&SdMuyg/ ppfrIxrf;rsm;onf rdrdwkdYe,fajraus;&Gmudk udk,fpm;
1201 ck (av;trIawmfxrf;) pm&if;udkvnf; avhvmí jyKí ppfrIa&;&mNyD;qHk;onftxd trIxrf;aqmifMu&ygonf/
&ygonf/ ppfrIa&;&mNyD;qHk;jcif;r&SdbJ jyefvmcJhvQif oufqdkif&m NrdKU&Gm
tBuD ; tuJ w k d Y u ¤if ; tm; zrf ; qD ; xm;í vT w f a wmf o d k Y
tvsiftjref tpD&ifcH&ygonf/

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 74


134 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......135

ioH y d k E S i h f i uH v d I i f xk d o l w k d Y o nf trd e f Y a wmf r &S d b J a'ojzpf a om a,me,f a jra'oom;wk d Y o nf rsm;aom


aus;&GmodkY jyefvmMuaomaMumihf avmif;&SnfNrdKUolBuD;u tm;jzihf ppftaMumif;udk em;&nf0í ppfcsDppfwufem;vnf
zrf;qD;csKyfxm;í 1884 ckESpf? Zefe0g&Dv 13 &ufwGif Muygonf/ odkYjzpfívnf; a,me,fajra'oonf jrefrmrif;
vTwfawmfodkY tpDt&ifcH&aMumif;ESihf jyefvmMuol&SdcJhygu tqufquf xif&Sm;aomppfrIxrf;e,fajrrsm;wGif wpfck
wyfajy;? wyfa&Smif [kwfr[kwf NrdKUawmfodkYac:,lppfaq;um tygt0ifjzpfcJh&um {&m0wDjrpf\ taemufwpfvTm;ü
vdktyfonfrsm;udk cdkif;avh&Sdygonf/ y"meuscJhygonf/
ppfrIxrf;aqmif&mwGif ppfa&;ppf&mrsm;ay:aygufvm
aomtcg NrdKU&GmrS&onfh vufeufudkpGJudkifí tdk;? cGuf? &du©m?
ud&d,mtpHkjzihf NrdKU&GmtBuD;tuJwdkYESihftwl qifhqdkonhf
t&yfodkY owfrSwfaeY&ufta&mufoGm;Mu&ygonf/
ppfcsDaomtcgü ppfwyfudk vlig;a,mufwpftkd;pm;?
ESptf ;kd pm;vQiw f pfMuyf? tMuyfwpfq,fwiG f rSL;i,fwpfa,mufus
zGJUpnf;csDwuf&ygonf/ wyfoHk;jrif;udkvnf; vl (20) vQif
jrif ; wpf p D ; EI e f ; jzpf y gonf / 1805 ck E S p f u wyf o H k ; jrif ;
wpfaumif\wefzdk;rSm aiG (50) usyf&SdaMumif; od&ygonf/
aoewf? "m;? vSH? oHcRef? "m;r? aygufqdef? aqmuf?
vG,ftdwf ponfhvufeufwkdYudk NrdKU&GmtwGif;rS &EkdiforQ
pkaqmif;odrf;,lí cGJa0udkifaqmifMuygonf/ aoewf?
cJ,rf;rD;ausmufwkdYudkrl vlwkdif;aph rudkifaqmifEdkifMuay/
rdrdNrdKU&Gmrsm;rSvnf;aumif;? &Hzef&Hcg bk&ihfvufeufwkdufrS
vnf;aumif; &&SdMuygonf/
txuf y gwd k Y u d k M unf h j cif ; tm;jzih f jref r mEd k i f i H
taemufbufESifh taemufajrmufbuf&Sd uif;apmihft&yf

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 75


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......137

vrf;pOfygwDacwf? 1974 ckESpf jynfolYvTwfawmfESihf jynfolY


aumif p D t qif h q if h w k d Y j zif h zG J U pnf ; tk y f c sKyf c J h a omacwf ?
Ekid if aH wmfNird 0f yfyjd ym;a&;ESiwfh nfaqmufa&;umv? Edik if aH wmf
tcef; (16) at;csrf ; om,ma&;ES i h f zG H U Nzd K ;a&;aumif p D ponf j zih f
*E 0¬ ifavmif;&Snf\ jzwfoef;cJh&aom c&D;&Snf tqihfqihfajymif;vJtkyfcsKyfvmcJhonfwkdYudkvnf; jzwfoef;
vmcJ h N yD ; NyD v nf ; jzpf a vonf / ,ck c sd e f c gumvor,
avmif ; &S n f w G i f &S n f v sm;vS a omork d i f ; aMumif ; u 'Dru kd a&pDEidk if aH wmfopfqo D Ykd csw
D ufaeNyjD zpfaom avmif;&Snf
&S d a ecJ h o nf / avmif ; &S n f [ k trnf e mrjzpf a y:rvmrD jzpfaeayNyD/
]]AsLyÜwf&Gm}} [lí ac:wGifcJhonfESifh a*gwrjrwfAk'¨bk&m;&Sif wpfzef a&S;a[mif;aESmif;acwf &mZ0ifxu J avmif;&Sn\ f
ryGifhrDrSmyif &SdaecJhNyD[kqkdcJhonf/ orkid ;f aMumif;wkYd tus,w f 0ifah zmfjycJNh y;D onfah emuf ya'o&mZf
ya'o&mZf p epf jref r mrif ; rsm;umv yk * H a cwf jrefrm&Sifbk&ifrsm;tvGef avmif;&SnftaMumif;tm;vnf;
tavmif ; pnf o l r if ; vuf x uf a wmf t cgurS p wif u m tqifhqifh vufvSrf;rDoí tusOf;csKyfumvQif xyfqihfNyD;
]]avmif;&SnfNrdKU}} trnfwGifvmcJh&onfh avmif;&Snfonf wifjy&ayOD;rnf/
orkdif;tqufquf ESpfumvvnf;MumjrihfcJhvSNyDjzpfayonf/ 1887 ckESpfwGif avmif;&Snfü NrdKUtkyf½Hk;pdkufcJhonf/
ouú&mZf wifEdkifaomtcgumv jrefrmbk&ifrsm; 1904 ckESpfwGif yqkyf½Hk;udk aygif;cJh&onfESihf NrdKUtkyf½Hk;pdkuf&m
vufxuf NrdKUpm;? &Gmpm;? olBuD; zGJUpnf;ESif;tyfyHkacwfwkdYudk rSonf avmif;&SnfNrdKUrSm aus;&GmtkyfpktqifhodkY avsmhusvm
vnf; yg0ifjzwfoef;cJhNyD;NyD? e,fcsJUNAdwdoQvufatmufESihf cJ h & onf / a,ma'o\tpG e f t zsm;vnf ; jzpf ? vrf ; yef ;
*syefvufatmufwkdYwGifvnf; BuHKcJh&NyD;NyD/ tquf t oG , f t m;jzih f v nf ; aumif ; rG e f r I enf ; aeao;
jrefrmwkYd oYu
l Reb
f 0rSvw G af jrmufa&;twGuf vGwv f yfa&; aomaMumifhvnf; tqihfavsmhusjcif;[k,lq&ayrnf/
BudK;yrf;rIorkdif;udkvnf; avmif;&Snftaejzihf BuHKcJh&onf/ 1962 ck E S p f ? awmf v S e f a &;aumif p D w uf N yD ; aemuf
vG w f v yf a &;BuD ; &NyD ; onf h a emuf jref r mwk d Y \ ygvD r ef avmif;&SnfNrdKUwGif vufaxmufNrdKUydkif½Hk;zGifhNyD; NrdKUe,fcGJ[k
'Drdkua&pDpepf? tdrfapmifhtpdk;&umv? jrefrmhqkd&S,fvpf owfrSwfrI&SdcJhonf/ yckuúLc½dkif aqmNrdKUe,f\ NrdKUe,fcGJwpfck
jzpfcJh&onf/
136

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 76


138 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......139

onfodkYESihf jrefrmEdkifiHwpf0ef; wkdif;? c½dkif? NrdKUe,frsm; t"duxm;vkyfudkifMuNyD; Ak'¨bmom0ifutrsm;qHk;jzpfonf/


tqifq h ihaf jymif;vJzUJG pnf;cJjh yef&m 1996 ckEpS ?f {Nyv D 4 &ufü c&pf,mefbmomudkudk;uG,fol tenf;i,f&Sdonf/ jrefrm
*ef Y a *gNrd K U? xD ; vif ; Nrd K U? aqmNrd K U wk d Y y g0if a om Nrd K Ue,f vlrsK;d utrsm;qH;k ESifh awmifo^l om; (olwu Ydk ,
kd o
f w
l Ydk ysLvlrsK;d
(3) cktm; a,ma'o? *efYa*gc½dkif[k ac:a0:vmapcJhonf rsm;jzpfonf[k ,HkMunf,lqum ajymqdkaeMuaom ta&;
wGif avmif;&Snfum; aqmNrdKUe,fwGifyg0ifNyD; ,aeYumv bmompum; rSwfwrf;wifEdkifjcif;r&Sdaomfvnf; tajym
tcg 'd k i f e ,f a us;&G m BuD ; wpf & G m tjzpf E S i h f o m jzpf a eay bmompum; oD;jcm;&Sdaeavaomolrsm;)? csif;vlrsKd;wkdYvnf;
awmhonf/ tenf;tusOf;aexkdifvsuf&Sd&m avmif;&SnfNrdKUuav;um;
qufvufíwifjy&rnfrSm- (2011) ckESpf? oef;acgifpm&if;t& tdrfajc (511)? vlOD;a&
rauG;wdik ;f a'oBu;D twGi;f *efaY *gc½dik f (a,ma'o) \ (2540) a,muf&Sdayonf/
vl O D ; a&ES i h f Nrd K Ue,f t vd k u f a exd k i f r I w G i f 2003 ck E S p f ? c&D;vrf;qufoG,fa&;tm;jzihf rEåav;-yckuúL-ayguf-
*efYa*gc½dkifjyefwrf;ü atmufygtwdkif;awGU&ygonf- ausmufxk-aqm-avmif;&Snf armfawmfum;vrf;? aqmNrdKUrS
aqm-avmif;&Snf-uefyufvufarmfawmfum;vrf;ESihf qdyfjzL
pOf Nrd K Ue,f ucsif u,m; u&if csif ; Arm rG e f &cdkif &S r f ; Ed k i f i H j cm;
avmif;&Snf-aqm armfawmfum;vrf;wkdY&Sdonf/ aqmNrdKUESihf
1 *efaY *g 188 63 169 9955 124038 55 110 150 1
vnf;aumif;? qdyfjzLNrdKUESihfvnf;aumif; oGm;vmí&aom
2 xD;vif; 1 110 71742
3 aqm 74 81797
armf a wmf u m;vrf ; wk d Y r S m aqmif ; ES i h f a EG & moD w k d Y w G i f o m
c½dik cf sKyf 188 63 170 10139 277577 55 110 150 1 oGm;vmí&aomvrf;rsm;jzpfaomaMumihf avmif;&SnfodkY
&moDra&G;oGm;vmEkdifa&;wGif tcuftcJjzpfaeao;onf/
¤if;jyefwrf;udkMunfhjcif;tm;jzihf avmif;&Snftygt0if
jzpfaom (*efYa*gc½dkif) twGif;u ,aeYavmif;&SnfwGif
EkdifiHawmftpdk;& tajccHynmtxufwef;ausmif;? wdkufe,f
aq;½Hk? jynfolY&Jpcef;? pmwkdufESihfaMu;eef;½Hk;wkdY&Sdonf/
avmif;&Snfae jynfolwkdYrSm v,f,mpdkufysKd;a&;vkyfief;udk

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 77


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 141

ynm&SifwkdYxH ar;jref;íwpfenf;/ pdppfjcif;tcgcg tcsdef


rsm;pGmay;umvQif yifyef;pGmaqmif&u G cf &hJ ygonf/ rnfoaYkd om
tcuftcJrsm;udk awGUapumrl ZG?J vHv Yk ? 0D&, d jzihf wwfEikd pf rG ;f
ed * k H ; orQ BudK;yrf;cJhygonf/
]]aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkYr[kwf) ]]avmif;&Snf}} wGif ouú&mZf 1263 ck OD;pmyif
a,ma&Tjynfu yk*H}} [laomtrnfjzifh jyKpka&;om;&jcif;wGif rD;ab;aMumihf &yfuGufwpfckvHk;ESihf ta&SUrif;ausmif;BuD;yg
t"durSm wdrfjrKyfvsuf&Sdonfh a&S;acwfa[mif;NrdKUuav; rD;avmifc&H jcif; ? ouú&mZf 1319 ckEpS u f NrKd UrOD;aomif;armf
wpf N rd K Uud k trsm;jynf o l w d k Y od v mEd k i f M uapa&;twG u f rD;ab;aMumihf NrdKUrajrmufbuf&yfuGufwpfjcrf; tdrfajc
&nf&G,f&if;jzpfygonf/ rsm;pGmrD;avmifcH&jcif;? ouú&mZf 1339 cku a'geausmif;
ordkif;\wpfpdwfwpfydkif;rQjzpfaom ]]avmif;&Snf}} udk BuD;rSpí NrdKUr&yfuGuf tdrfajc (162) tdrfrD;avmifcH&jcif;
aESmif;vlwkdYtwGuf odapvdkívnf; pma&;olonf BudK;pm; paom taMumif;rsm;ESifh a&mifpHkolykefrsm;wkdY\ zsufqD;rIrsm;
&SmazGp;l prf;cJyh gonf/ xdo k &Ykd mS azG&mwGif &&m&aMumif;enf;vrf; wkdYaMumihfvnf; rSwfwrf;rsm; ysufpD;aysmufqkH;jcif;rsm;pGm
rsm;tjzpf ausmufpmESihfaypm? yk&ydkufpmrsm;? &mZ0ifwGif &SdcJhonfudkyg Mum;odcJh&ygonf/
pmwifxm;aom jzpf&yfrsm;ESihf owif;tcsuftvufrsm;udk odkY&mwGif rqkwfrepf tm;ravQmhaompdwf"mwfjzihf
ajymjyEkdifrnfh awGUoifhawGUxdkufaom &[ef;yk*d¾Kvfrsm;? azG&Smpkpnf;EkdiforQtm; NyD;jynfhpHkonfhtaetxm;rsKd; r[kwf
vlyk*d¾Kvfrsm;xH awGUqHkar;jref;rIrsm;wkdYtm; jyKpkum a&;om; onfhwkdifatmif aemifvmaemufom;rsm; od&SdEkdifap&ef
xm;jcif; jzpfygonf/ tvdkYiSm BudK;pm;tm;xkwfjzpfcJhygonf/
]]avmif;&Snf}} odkU oGm;vma&;tcuftcJ? tjcm; ]]avmif;&Snf}} \ taetxm;? taumif;tqdk;udk
tcuftcJrsK;d pH&k adS eonfMh um;rS ra&mufa&mufatmif txyfxyf oHk;oyfum acwftajctaeESihf vlrIb0udkem;vnfoHk;oyf
tcgcgoGm;NyD; tcsuftvufrsm;? "mwfyHkrSwfwrf;rsm;udk EdkifMurnfjzpfouJhodkY wkd;wufrI? qkwf,kwfrIwdkYudkyg qifjcif
&SmazGpkaqmif;cJh&ygonf/ pmtkyfpmwrf;rsm;? ausmufpm? EkdifMurnf[k ,lqrd&ygonf/
aypm? yk&ydkufpmrsm;udk zwf½IíwpfzHk? wwfuRrf;em;vnfol ,kwfpGtqHk; wpfcgwkef;qDu tajymrsm;cJhMu&mwGif
avmif;&Snftygt0if ]]a,mjynf a,me,f}} [lonfrSm
140

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 78


142 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 143

ckdifcHhBuD;rm;aom twm;tqD;BuD;rsm;jzpfonfh urÇmausmf yd;k udk jzpfaponf/ iSuzf sm;a&m*g (4) rsK;d teuf ]]yvyfprf ;dk eD;,m;
*E¦0ifyHkawmif? yHknm nDaemifawmifwef;BuD;rsm;ESihf awmBuD; z,fqDy&rf}} iSufzsm;ydk;onf OD;aESmufodkY a&mufNyD; owd
jrufrnf; pdrfhBuD;? NrdKifBuD;wkYd&Sd&m t&yfa'o[k odcGihf vpfjcif;/ wufzsm;zsm;jcif;ESihf ½kwfw&uf aoqHk;wwfonf
&oGm;EdkifMuygvdrfhrnf/ jrefrmEdkifiHtv,fydkif; rkd;enf;&yf0ef; vnf ; jzpf y gonf / touf r aoí a&m*gouf o m
ajrjyefaY 'o&S&d mrS taemufbufqw D ufvmcJv
h Qif rauG;wdik ;f aysmufuif;apumrl pdwfazmufjyefNyD; ½l;oGyfjcif;udkyif
a'oBuD; taemuf,Gef;,Gef;wGif yifv,fa&rsufESmjyif jzpfapwwfygonf/ xkdodkYES,f cHpm;&aom vlemrsm;udk pkef;?
txuf ysr;f rQtjrihaf y (3000) ausmpf &D adS eMuaom yHak wmif? ua0 wkdY\ jyKpm;jcif;cH&onf[k xifjrifcJhMuum a,mjynf
yHknm awmifwef;jrifhnDaemifudkawGU&NyD;aemuf jrefrmEkdifiH\ a,me,fudk txifrSm;apcJh&ygonf/
taemufbuftusqHk; ysrf;rQtjrihfay (7000) ausmf&Sd wpf z ef v nf ; jref r mEd k i f i H v G w f v yf a &;&NyD ; umv
csif;½dk;rawmifwef;jrihfBuD;wkdYtMum;u rauG;wdkif;a'oBuD; EkdifiHawmftwGif; ygwDrsm;tuGJtNyJjzpfcsdef? a&mifpHkolykefwkdY
taemuf,eG ;f ,Ge;f wGif a,mjynfa,me,f? a,majr&yf0ef;udk x<ucsdefrsm;0,f a,ma'oonf aomif;usef;ol tvHeD
awGUMu&ygrnfqo dk nft
h aMumif;tm;vnf; ,ckavmufqv kd Qif uGefjrLepfrsm;\ A[kdXmecsKyfwnf&me,fajrvnf; jzpfcJh
tawmftwefodcGifh&Mu&NyD[k cefYrSef;,lqrd&ygonf/ &jcif;aMumihf "m;jywdkufvk,ufowfjzwf n§Of;yef;rIrsm;
wu,f w rf ; tm;jzih f ]]avmif ; &S n f } } tygt0if BuD;xGm;cJh&um ajrjyefYujynfolom;csif;wkdY a,mwkdYe,fajrudk
a,majr&yf0ef;onf awmifpOftxyfxyf awmifjrihw f ef;awG roGm;&J? rvm&J jzpfapcJhjcif;vnf;yg0ifygonf/ ajrjyefY
Mum; EkdifihHtzkd;wefobm0 uRef;? ysOf;uwkd;? ydawmuf? a'orsm;ESihf a,ma'otquftoG,ef nf;yg;cJ&h um a,me,f
oif;0if? tifMuif;? opf&m? ,rae tp&Sad om opfyifBu;D rsm;? ajronf zGHUNzdK;wkd;wufrIwGifvnf; aemufuscJh&ygonf/
0g;awmBuD;rsm;u obm0tavsmuf xlxyfpGm aygufa&muf 1956 ckESpfwGif wyfrawmfu ]]atmifrmC}} ppfqif
jzpfxGef;aejcif;? awmifusacsmif;rsm; aygrsm;pGm&Sdjcif;ESihf a&;vkyfcJhí 1973-74 ckESpfrSpwifum a,majr&yf0ef;onf
pdrfhprf;aumif;rGefjcif;wkYdaMumihf oGm;vma&;tvGefcufcJ&um Nidrf;csrf;vmcJh&onf/ tjzLa&mife,fajrppfppf jzpfvmcJh
vlot l a&muftaygufvnf;enf;cJ&h ygonf/ xdt k aMumif;t&m &onf/ wjznf;jznf;ESihf zGHUNzKd;wkd;wufvmcJh&awmhonf/
wkdYudk tajccHNyD; iSufzsm;a&m*guvnf; tcef;u@wpfck ,if;uJhodkYaom taetxm;rsm;wGif wpfcsdefaom
tjzpf yg0ifvmcJ&h onf/ tifEzkd ;D vD;jcifaMumihf iSuzf sm;a&m*g ya'o&mZf&Sifbk&ifrsm; (yk*H? yif;,? ppfudkif;? tif;0?

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 79


144 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ...... 145

awmifi?l jynf? anmif&rf;? uke;f abmif) acwfu aejynfawmf\ pHkpHkr[kwfonfhwdkif ordkif;uGufvyfwpfckudk wpfaxmifh
tpG e f t zsm;jzpf c J h & aom uif ; pcef ; Nrd K U? tapmif h w yf N rd K U? wpfae&mrS jznfhpGufay;&ma&mufonf[kqdkygvQif pma&;ol
cHwyfO;D uif;NrKd Uav;wpfNrKd Ujzpfc&hJ aom? tcsed t f cgae&ma'o taejzifh þpmtkyfudk a&;&usKd;eyfNyD[k rSwf,lrdygonf/
tavsmuf ta&;ygcJh&aom? a,majr&yf0ef;u aESmif;acwf
]]avmif;&Sn}f } onf jrefrm&mZ0iftqufqufwiG v f nf;aumif;? udka,m (abm*aA')
jrefrmhorkid ;f pOfacwfpepftrsK;d rsK;d wGiv f nf;aumif; aysmufu, G f
ysuf p D ; roG m ;cJ h / &S m ;&S m ;yg;yg; bmomomoem pnf y if
0ajymvS p G m ES i h f &S i f o ef q J v nf ; &S d y gonf / jref r mh r l [ ef
trSwftom;rsm;ESihf usef&pfqJvnf;jzpfygonf/
odkYjzpfí a,majr&yf0ef;u yk*HtjzpfESihf ]]avmif;&Snf}}
onf a&S ; a[mif ; ork d i f ; 0if b k & m;? yk x k d ; ? apwD r sm;ES i h f
ausmif;uefZ&yfrsm; ponfh a&S;a[mif;orkdif;0if tarGtESpf
rsm;udk xdef;odrf;&if; tem*wfjrefrmEkdifiHawmf\ orkdif;pOf
rsm;wGif yg0ifaeOD;rSmjzpfonft h jyif azmfxw k &f ef&adS eao;aom
bk&m;? apwD? ykxdk;rsm;ESihf acgif;avmif;wkdYvnf; &SdaeqJESihf
a&S;a[mif;tarGtESpfwkdYudk jrifawGUí pl;prf;Edkifygonf/
ork d i f ; ynm&S i f r sm;? ok a woD t aygif ; wd k Y t aeES i h f v nf ;
jzpf & yf p H k v if *E¦ 0 if o rk d i f ; ES i h f avmif ; &S n f N rd K Uuav;ud k
qE´ t avsmuf oG m ;a&muf a vh v mEd k i f M uygapaMumif ;
azmfxkwfa&;om;wifjyjzpf&ayonf/
,ck u J h o k d Y ]]aES m if ; acwf a [mif ; u ]]avmif ; &S n f } }
(odkYr[kwf) a,ma&Tjynfu yk*H}} pmtkyfi,fonf jynfhjynfh

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 80


146 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......147

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 81


udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......149

17/ jrefrmrif;rsm;w&m;pD&ifa&; (OD;atmifoef;xGef;-


r[m0dZÆm)
18/ a&TbHked'gef; (aZ,s ocF,m)
usrf ; ud k ; rsm; 19/ ukef;abmifacwfa,ma'o (OD;ausmf-tNidrf;pm;
1/ rSefeef;r[m&mZ0ifawmfBuD; (y? 'k? w) orkdif;ygarmu©-tzGJU0if? jrefrmorkdif;tzGJU)
2/ r[m&mZ0ifawmfBuD; (y? 'k ? w) (OD;ukvm;) 20/ r[mvl&nfcRefa&Tjynf0efBuD; OD;bkd;vdIif (a&TbdkrdrdBuD;)
3/ ukef;abmifqufr[m&mZ0ifawmfBuD; (y? 'k? w) 21/ ukef;abmif&SmyHkawmf (ndKjr)
(OD;armifarmifwif) 22/ ukef;abmifa&Tjynf (a'gufwmwkd;vS)
4/ jrefrm&mZ0if (OD;boef;) 23/ a,mrif;Bu;D OD;bd;k vdiI f tw¬Kyw
Ü Eåd iS &fh mZ"r®o*F[usr;f
5/ taemf&xm t&ifu jrefrmEkdifiH (AdkvfrSL;b&Sif) (armifxif)
6/ e,fvn S &hf mZ0if (a'gufwmoef;xGe;f -orkid ;f ygarmu©) 24/ &wemyHkacwf xdyfwef;eef;wGif;t&m&SdBuD;rsm;
7/ ysLawGb,faysmufoGm;ovJ (a'gufwmoef;xGef;- (wifEdkifwkd;)
orkdif;ygarmu©) 25/ oDaygbk&ifESihfpkzk&m;vwf (wuúodkvf pdefwif)
8/ eef;"avhrSwfwrf;rsm; (jrauwk) 26/ eef;usbk&ifoDayg (wuúodkvfpdefwif)
9/ ukef;abmif&Sif;wrf; (armifoef;aqG-xm;0,f) 27/ uav;NrdKUorkdif; (t&Sify'kr)
10/ xD;t&dyf eef;t&dyf (armifoef;aqG-xm;0,f) 28/ a&Tpufawmforkdif;ESihfausmif;awmf&morkdif;
11/ yk*HjrifuGif;us,f (vSordef) (q&mawmf OD;'Dy)
12/ yk*HtBudKorkdif;ajc&mrsm; (OD;oef;xGef;-a&Tbkd) 29/ a,m (tNidrf;pm;ausmif;q&mBuD; OD;MumxGef;-
13/ yk*Hrif;qufrsm;&mZ0if (wuúodkvf-armifokvdIif) trsKd;om;pmayqk&)
14/ tajcjyjrefrmEdkifiHa&;orkdif; (y? 'k-jrefrmhqkd&S,fvpf 30/ a,mr*¾Zif; (a,me,ftoif;-&efukef)
vrf;pOfygwD) 31/ a,m (*efYa*gc½dkif q,fESpfjynfhtxl;xkwfr*¾Zif;)
15/ jrefrmtbd"meftusOf;csKyfrsm; (jrefrmpmtzGJU) 32/ xD;vif;NrdKUe,fr*¾Zif;
16/ jrefrma&S;a[mif;,Ofaus;rIokawoe (OD;jrihfatmif) 33/ xD;vif;NrdKU a&TuGeftkyfbk&m;orkdif; (OD;xGef;BuD;)
148

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 82


150 udka,m (abm*aA') aESmif;acwfa[mif;u ]]avmif;&Snf}} (odkY) ......151

34/ GAN GAW DISTRICT GAZETTER 47/ aypm? yk&ydkufpm? pmcRefawmfrsm; (,Gef;ausmif;wkduf?
35/ a,m"avh (apmMuLarmif-a,majr) avmif;&Snf/)
36/ vGrf;zG,fawGaygygwJh wkdYa,majr (a'gufwmoufvGif)
37/ a,mwkaYd jr (ausmufxNk rKd Ue,fcJG vlxyk nma&;rSL; (Nird ;f )
OD;rJ\ aypm? yk&ydkufpm? rSwfwrf;rsm;? vufESdyfpuf
pmrl)
38/ aqmNrdKUe,f avmif;&Snforkdif;jyKpka&; (pmMunfhwkduf
cifarmif? jyefMum;a&; ^ uefyufvuf\vufa&;pmrl)
39/ avmif;&SnfrSwfwrf;rsm; (wifpdk;-avmif;&Snf)
40/ aqmNrdKUe,f odef;usif;&Gm a&S;a[mif;orkdif;0if
odef;usif;a&TwefqmapwDawmfbk&m;orkdif;
41/ uke;f abmifacwfa,meJY csi;f qufqaH &; (qvkid ;f usiaf 'G;
barmif-yckuúLaumvdyfESpfvnfr*¾Zif;)
42/ taemufbufwu dk f a,m (7) &GmESifh a,mav;NrKd U aypm?
yk&ydkufpmrsm; ('k-AdkvfrSL;BuD; vSxGm;)
43/ xD;vif;ppfwrf;yk&ydkuf (r*Fvmausmif; xD;vif;NrdKU/)
44/ avmif;&Snfppfwrf;yk&ydkufrsm; (OD;ausmftkef;pdef?
a':wifOD; aqmNrdKU/)
45/ aqm ppfwrf; yk&ydkufrsm; (OD;ausmftkef;pdef? a':wifOD;
aqmNrdKU/)
46/ *efYa*gppfwrf;yk&ydkuf (OD;tefYBuD; ausmif;q&m
taemuf*efYa*g? *efYa*gNrdKU/)

udka,m (abm*aA')^ jynfolYtwGuf..... 83

You might also like