0% found this document useful (0 votes)
4K views

Dancing Grade 07 TextBook

This document is the title page and preface for the Grade 7 textbook "Science for Daily Life" published by the National Institute of Education of Sri Lanka in 2016. The title page provides basic publication details such as the title, authorship, publisher and ISBN. The preface expresses that the textbook aims to help students understand science concepts relevant to their daily lives and encourage scientific thinking through examples and activities. It also notes that the textbook aligns with the new Grade 7 science curriculum and teacher guide published by the National Institute of Education.

Uploaded by

thisaradhenuwan
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
4K views

Dancing Grade 07 TextBook

This document is the title page and preface for the Grade 7 textbook "Science for Daily Life" published by the National Institute of Education of Sri Lanka in 2016. The title page provides basic publication details such as the title, authorship, publisher and ISBN. The preface expresses that the textbook aims to help students understand science concepts relevant to their daily lives and encourage scientific thinking through examples and activities. It also notes that the textbook aligns with the new Grade 7 science curriculum and teacher guide published by the National Institute of Education.

Uploaded by

thisaradhenuwan
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 67

k¾;kh

w;sf¾l lshùï fmd;


7 fYa%Ksh

fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j


cd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.u
Y%S ,xldj
www.nie.lk
[email protected]

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


k¾;kh
7 jk fY%aKsh
w;sf¾l lshùï fmd;
^2016 isg l%shd;aul fõ&

m%:u uqøKh 2016

© cd;sl wOHdmk wdh;kh

ISBN

fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j


NdId" udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
Y%S ,xldj

fjí wvúh ( www.nie.lk


úoHq;a ;emE, ( [email protected]

uqøKh ( uqøKd,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


wOHlaI ckrd,af.a mKsjqvh

wOHdmkfha .=Kd;aul ixj¾Okh i|yd cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska


ldf,daÑ; j úúO ls%hdud¾. wkq.ukh lrkq ,nk w;r ta ta úIhhkag wod< j
w;sf¾l lshùï fmd;a iïmdokh tys tla m%;sM,hls'

ta wkqj 6 isg 13 fY%aKs úIh ks¾foaY yd .=re ud¾f.damfoaY mka;s ldurh ;=<
id¾:l j ls%hd;aul lsÍu i|yd cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska w;sf¾l lshùï fmd;a
iïmdokh lr we;'

w;sf¾l lshùï fmd;a uÕsska úIh ks¾foaYhg wod< WoaOD; .=re YsIH fomd¾Yajh
fj; iemhSfuka wod< úIh Odrdj myiqfjka wOHhkh lsÍug myiqlï ie,fikq we;s
nj wmf.a úYajdih hs'

fuu w;sf¾l lshùï fmd;a mßYS,kh fldg bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh


id¾:l lr .kakd f,i .=re Nj;=kaf.ka o" isiq ore ±ßhkaf.ka o b,a,d isáñ'

fuu w;sf¾l lshùï fmd;a Tn w;g m;a lsÍu i|yd Ydia;%Sh odhl;ajh iemiQ
wdh;ksl ld¾h uKav,h iy ndysr úoaj;=ka fj; udf.a lD;{;dj ysñ fõ'

wdpd¾h chka;s .=Kfialr


wOHlaI ckrd,a
cd;sl wOHdmk wdh;kh

i
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
ksfhdacH wOHlaI ckrd,af.a mKsjqvh

bf.kqu ksr;=re j we.ehSu iu. iïnkaO l< yels h' by< we.ehSï idOkhla
i|yd w;a±lSu mq¿,a úh hq;= h' úyso .sh mq¿,a mrdihla iys; by< we.ehSul ysñlu
ieug u Wmßu i;=gla Wreu lrhs' ta i|yd fiajkhg wod< mqoa.," ia:dk" jia;=" isoaê
nyq, ùu wjYH h'

tfia bf.kqï w;a±lSï mq¿,a lsÍu i|yd w;sf¾l iïm;a fmd;a ilia lsÍug
yelsùu cd;sl wOHdmk wdh;khg i;=gls' ta i|yd lem ù ls%hd l< ieug wmf.a
ia;;
= sh msßkefï'

YsIH m%cdj fuu w;sf¾l iïm;a fmd; mßyrKh lrñka tuÕska bÈßm;a lrk
fjk;a ±kqï uQ,hka o ióm lr .;fyd;a by< idOkhla fj; <Õd ùug yels ùu
ksiel h' tneúka YsIH" .=re fo.=re" ieuf.a wjOdkh fhduq úh hq;= h' fuu w;sf¾l
iïm;a fmd;a ;jÿrg;a ixj¾Okh lsÍug Wla; ieuf.a wjOdkh fhduq ùu o wm úiska
wfmalaId flf¾' wod< hï lreKla fjf;d;a wm ±kqïj;a lrk f,i b,a,d isák w;r
±fha ¥ orejkaf.a bf.kqï mrdihka mq¿,a fjñka wNsudkj;a ±hla f.dv kefÕa jdz hs
m%d¾:kd lrñ'

wdpd¾h mQcH udUq,af.dv iqukr;k ysñ


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a
NdId udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

ii
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
ye¢kaùu
YS% ,xldfõ mdi,a moaO;sh ;=< yr fyj;a m%Odk úIhhka f,i ms<s.;a ujqni"
.Ks;h" úoHdj jeks úIhhka i|yd fndfyda lf,l isg úIh ks¾foaYhg iu.dó j .=re
ud¾f.damfoaYhg ^Teacher Guide& wu;r j fm< fmd;a ^Text books& Ndú;fha mj;S' ta
wkqj .=re ud¾f.damfoaY .=rejrhdg o" fm< fmd; isiq mßyrKhg o ,nd foñka isiqka
;=< keK myka b;d Wiia f,i o,ajkakg iefjdu ls%hd;aul fj;s'

wOHdmk m%;sm;a;s uÕska ;ju;a yr úIhhla f,i fkd ms<s.;a fi!kao¾h


úIhh iqNdIs; l;= lS f,i zz.=K keK fnf,ka hq;= mq;= u h b;d .reZZ hk fmfoys
z.=KZ jvkg fokq ,nkqfha woaú;Sh odhl;ajfhls' keK jefvkqfha úIh noaO ±kqu
yd yelshd jevqu uq,a fldg h' ñksid .=Kj;a kï udkj hymeje;aug" mßirhg fidnd
oyug ixfõ§ mqrjeisfhla nj fya p¾hdfjka u m< lrhs' z.=KZ m<uq fldg o" keK
Bg iß,k muKska o hq;= jQ mqrjeishl= wo fufoig jvd;a wjeis h' ta .re lghq;=
mqrjeishd ;ekqug kï fi!kao¾h úIhhka yr úIh l=,lfhys ;nkq jà' ta neõ
fndfyda lf,l isg y÷kd fuu úIh lafIa;f % ha keÕ=u Wfoid fjfyfik wms fuf;la
ms<s.ekqug ,laj we;s yr úIhhkag fia u óg o isiq le, i|yd fm< fmd;a
ksmoùfuys w.h fmkajd ÿkafkuq' wms ;j u;a zzyrZZ fkdjk neúka Bg bvlvla fkd
,o uq;a .=rejrhdg b.ekaùug Wmldrl w;afmd;la f,i fujka fmd;la moaO;shg
ms<s.ekaùug kï bv m%ia;dj ,Èuq' ñka bgq jkqfha fm< fmdf;ys ld¾hNdrh u fkd
jk uq;a fuh isiq mig o" .=re mig o" buy;a Yla;shla yd cd;sl jYfhka iïu;"
iumd; njla we;s lsÍug fkdu| M,odhl iïm;la jkq we;'

mka;sldurhg yrj;a jQ fuu bf.kqï iïm; fyg ojfia moaO;s .; lsÍfuka


wm imqrd .kakg wfmalaIs; iqúfYaI M, fufia fõ'

1' .=r ejrhdg w;HjYH úIh lreKq tl f.dkq jla fldg imhd §fuka .=r e
ld¾hlaIu;dj by< kexùu'
2' .=re ud¾f.damfoaYfhys iúia;rd;aul j bÈßm;a fkd flfrk úIh wka;¾.;h
fuu fmd; weiqßka ,nd§u'
3' .=re ud¾f.damfoaYh m%udKfhka msgq úYd, .Kklg hdu je<elaùu yd Bg w;HjYH
u lreKq muKla we;=<;a lsÍu'
4' u;fNaohkag ;=vq fok úIh lreKq fjf;d;a ta ms<sn| cd;sl jYfhka talu;sl
Ndjhla we;s lsÍug wjYH ksYaÑ; lreKq$;¾l iïmdokh lsÍu'
5' úIh lreKqj, iu;=,s; nj yd iSud ks¾Khkays m%ñ;s .; nj we;s lsÍfuka we.ehSï
ld¾h myiq lrùu'
6' .=rejrhdf.a ±kqu ks¾foaYfhka u|la Tíng m%idrKh lrñka úIhdkqnoaO ±kqu
ms<sn| úYajikSh;ajh ;yjqre lsÍu'
7' .=re isiq fomsßig u bf.kqï$b.ekaùï ls%hdj,sh rij;a yd yrj;a w;a±lSula njg
m;a lsÍu'

ta id buy;a iïm;la f,i fuu fmd; wm foi ore le,f.a hy .=K keK
jvkakg fuka u rij;a bf.kqï mßirhla ks¾udKh lr .kakg .=re Tng msysg jkq
we;' .=re Tfí ls%hdYS,S nj yd ±kqïj;a nj ñka ;j ;j;a jefâ jd! tfuka u j;auka
ore le,g fi!kao¾h úIhh bf.kqu rij;a yd yrj;a Ôú; w;a±lSula fõ jd! hs uu
m;ñ'

Ydia;%m;s iqo;a iurisxy


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ^je$n&
úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

iii
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
úIhud,d lñgqj

WmfoaYl;ajh yd
wkque;sh ( Ydia;S%h lghq;= uKav,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh

wëlaIKh ( Ydia;%m;s iqo;a iurisxy


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ^je' n'&
úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

úIh wëlaIKh ( tia' j¾Kisxy


wOHlaI ^je' wd'&
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

jHdmD;s kdhl ( î' uÍkd Ysrdka;s o fidhsid


lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

f,aLl uKav,h
wNHka;r ( tia' j¾Kisxy - wOHlaI ^je'wd'&
nqoaê l,HdKs uq;=l=udrK - fcH' lÓldpd¾h
î' uÍkd Ysrdka;s o fidhsid - lÓldpd¾h

ndysr ( .=Kfiak rdcmlaI - fcH' lÓldpd¾h ^úY%dñl&


isß,a ó.u - fcH' lÓldpd¾h ^úY%dñl&
fi!kao¾h wOHdmk .=re úÿy," .srd.u
iuka fmf¾rd
iyldr wOHdmk wOHlaI - le,Ksh
fla iqika; .=Kj¾Ok
iyldr wOHdmk wOHlaI - fokqjr wOHdmk l,dmh
hQ' Ô' fma%ur;ak
iyldr wOHdmk wOHlaI - y,dj; wOHdmk l,dmh
^úY%dñl&
oïñ;a m%kdkaÿ - .=re WmfoaYl yd úIh
iïnkaëldrl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - l¿;r
pkaøsld ueKsfla - .=re WmfoaYl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - ñkqjkaf.dv

iv
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
fÊ'tï'ã' YHdud - .=re WmfoaYl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - ñkqjkaf.dv
tï' fyajdú;drK
.=re fiajh - n'm' úoHdlr nd,sld úoHd,h - uyr.u
ta'tï' ìhxld tï' wfíisxy
.=re fiajh - n'm' O¾umd, úoHd,h - mkaksmsáh
tï'tï'tia'mS'fla' udrisxy
.=re fiajh - yxje,a, rdcisxy u'u' úoHd,h - yxje,a,
oSma;s mshfialr
.=re fiajh - wdkkao nd'u'ú' - fld<U
tï'tï' iuka; úfÊisß
.=re fiajh - Èlaje,a, u'ú' - Èlaje,a,

úIh ixialdrl
uKav,h ( fcHIaG uydpd¾h uqÈhkafia Èidkdhl
fcHIaG lÓldpd¾h úl%uisxy nKavdr
fcHIaG lÓldpd¾h wfidald Èidkdhl
wdpd¾h Ys%hdks rdcmlaI
fcHIaG lÓldpd¾h iqks,d rEmiair
fi!kao¾h l,d ú'ú' - fld<U 07

NdId ixialrKh ( uydpd¾h r;ak úfÊ;=x. - úY%dñl


YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h
tia'´' m%kdkaÿ - wOHlaI ^úY%dñl&" cd'w'wd'
YS%kd;a .fKaj;a; uy;d - NdId ixialdrl

lxpql ks¾udKh ( B't,a'ta'fla' ,shkf.a uy;d


cd;sl wOHdmk wdh;kh

mß.Kl joka ieliqu( ã'iS' chfldä uy;añh


cd;sl wOHdmk wdh;kh

úúO iydh ( §md YsfrdauKS fufKúh


fla'Ô' fmf¾rd uy;d
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

v
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
mgqk

msgj
q

wOHlaI ckrd,af.a mKsjvq h i


ksfhdacH wOHlaI ckrd,af.a mKsjv
q h ii
ye¢kaùu iii
f,aLl uKav,h iv- v
mgqk vi

1 mrsÉfþoh
1'0 mßirh weiqre lr.ksñka k¾;k ks¾udKh 1

2 mrsÉfþoh
2'0 k¾;k m%dfhda.sl l=i,;d m%o¾Ykh 8

3 mrsÉfþoh
3'0 idïm%odhsl jdoH NdKav yd úl,am jdoH WmlrK 26

4 mrsÉfþoh
4'0 YS% ,dxflah ixialD;sh yd ine¢ .dhkdj, miqìu
yd .dhkh 32

5 mrsÉfþoh
5'0 YS% ,dxflah k¾;k iïm%odh yd ine¢ ft;sydisl yd 37
ixialD;sl miqìu

6 mrsÉfþoh
6'0 úúO l,dx.j, fi!kao¾hd;aul jákdlï 49

7 mrsÉfþoh
7'0 w;a±lSï weiqre lr.ksñka m%dix.sl l,dx. ks¾udKh 54

wdYs%; .%ka: kdudj,sh 58

vi
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
11 mßÉfþoh
mßÉfþoh

1'0 mßirh weiqre lr .ksñka k¾;k ks¾udKh

jeis Èfkl olakg ,efnk ,laIK

zziq<x ;ohs úÿ,sh o fldghs


fyK y~ me;sfrhs
uy j,dl=<la fkdje tkafka ''''''''''ZZ
fï .S; LKavfhka lshefjk wjia:dj Ñ;a;rEm iys; j isyshg kÕd .kak' ta
wkqj Tn isyshg kÕd .;af;a jeisnr wjia:djla njg meyeÈ,s h'

jeiai hkq" iajdNdúl mßirfhka wmg ,efnk iïm;ls' th wisßu;a lsh


% dj,shls'
jeis iys; Èkfhl iajNdjfhka u j,dl=¿ w÷re meyehlska hqla; jk w;r" mßirh
o i;=kaf.a Yío" kdo" p,k úúO fjkialï m%o¾Ykh lrhs'
• l+ô .=,la úisÍu
• fureka mshUd hEu
• f.ïnkaf.a lE.eiSu
• jeys,sysKska wyfia mshUd hEu

ßoauhlg wkqj p,kh jk .iaje,a" iq<fÕa fõ.j;a nj yd uqiq ù mßirfha r¿


njla yd Nhxlr njla we;s lrhs' wyi l¿ j,dj,ska nr ù jeys ì÷ tlsfkl ìug
m;s; fjhs' tjka wjia:djla isyhs g kÕñka jeiafia wisßh fi!kao¾hd;aul j ú¢kak'
Tn jf.a u .iaje,a" i;=ka" we<fod<" .x.d" fl;a j;=" jeiafia wdiajdoh ú¢hs' iq<Õ"
.iaje,a weUÍu" fyKy~" úÿ,sh flàu" j;=r .,dhdu jeiai;a iu. l%ñl j we;s jk
l%shdj,shls'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 1


mka;s ldurh ;=< Tng mejfrk ld¾hh jkafka jeiail wisßh k¾;k
ks¾udKhlska bÈßm;a lsÍuhs' by; olajd we;s wjia:d ksrEmKh i|yd iqÿiq p,k
fhdod .ekSfï § mekSï" lerlSï" fmr<Sï" Ndj ksrEmK fhdod .ekSu jeo.;a fõ'

Wod ( iq<Õ - lerlSu


.iaje,a weUÍu - iaÓ;sl p,k
úÿ,s flàu - mekSu yd iïnkaO p,k
fyK y~ - Ndj ksrEmK
j;=r .,d hdu - ìu fmr<Su" iqr,a mE.Su" oE;a p,kh lsÍu

by; p,k fhdod .ekSfï § ßoauh fyda ;d,h fyda weiqre lr .ekSu jeo.;a fõ'

ls%hdldrlu (

• jeiai .ek lshefjk .S; kï lrkak'


• jeis Èkfhl § iajdNdúl mßirh ;=< we;s jk fjkialï ,shkak'
• tu fjkialï k¾;k ks¾udKhlska bÈßm;a lrkak'
• jeis Èkfhl mßirfha olakg ,efnk iqúfYaI ,laIK y÷kd .ksñka i;a;aj
pß; lSmhla ksrEmKh lrkak'

Ndj m%ldY jk mßÈ pß; ksrEmKh

• Ndj m%ldYk zzW;aidyhZZ keu;s ia:dhS Ndjh

by; mska;r+ h fyd|ska ksrSlaIKh lrkak' fuu mska;+rfha isák lU wÈkakka


hula we§ug jEhula ork nj fmfka' th Tyqf.a is; ;=< we;s jQ zzW;aidyZZ keu;s
Ndjh fjhs' tfia is; ;=< we;s Ndj wx." m%;Hx. yd Wmdx. m%fhdackhg .ksñka Ndj
ksrEmKh flfrk k¾;k ks¾udK lsÍfï § Ndj m%ldYkh b;d jeo.;a fõ'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 2


wx." m%;Hx." Wmdx. fhdod .ksñka lrkq ,nk ls%hdldrlï i|yd fõ.h" nr" ieye,a¨
nj" ld,h" ÿr ms<sn| j wjOdkh fhduq l< hq;= h'

wx." m%;Hx." ld,h Ndj ksrEmK


Wmdx. fõ.h
Yla;sh
ÿr
by; igykg wkqj Ndj ksrEmK bÈßm;a lsÍfï § zzW;aidyZZ kue;s Ndjh
i|yd uiamsvq ;o lsÍu" f;d,a ;Èka yl=<d .ekSu" weia l=vd lsÍu" o;a we¢ tlg ;o lsÍu"
lïuq,a fomig úys§u jeks p,k isÿfõ'

by; Ndj ksrEmKhg wkqj zzW;aidyZZ Ndjfhka ksrEmKh jkafka ùr rih hs'

ls%hdldrlu ( zW;aidyZ kue;s Ndjh m%o¾Ykh lsÍug fhdað; lsh


% dldrlu i|yd
Wmfoia
• lU we§fï ;r.hlg iyNd.s jk isiqyq fomsßils' Tjqyq ;u lKavdhu Èkùug
n,j;a W;aidyhl ksr; fj;s' fuu isoaêh Ndjd;aul j bÈßm;a lrkak'

• ;r.hlg bÈßm;a jk mdmeÈ Odjlfhda lSm fofkls' Tjqkaf.a .uka uf.a § l÷


iys; ia:dkhla yuqfõ' tys § mdmeÈlrejka ;u mdmeÈh yiqrejk wdldrh zzW;aidyZZ
Ndjh ksrEmKh jk wdldrhg bÈßm;a lrkak'

• le,fha or leãug .sh mqoa.,fhla yÈisfha j<lg jefghs' bka f.dv taug ±ä
W;aidyhl ksr; fõ' wjidkfha j< ;=<g ±uQ wdOdrlhl t,a,S Tyq f.dvg ths'

• nr tiùfï lS%vdfõ ksr; jk lSv


% lfhls' Tyq fojrla u nr tiùug .;a W;aidyh
wid¾:l úh' tfy;a f;fjks jr uy;a ´kElñka yd Wkkaÿfjka tu ld¾hh
bgq lf<a h' fuh W;aidy kue;s Ndjh ms<snsUq flfrk whqrska ksrEmKh lrkak'
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 3
;d,ï kegqfï iqúfYaI ,laIK yd k¾;k ks¾udKh

;d,ïmg oE;g f.k jdokh lrñka k¾;kfha fh§u ;d,ï kegqfï úfYaI
,laIKh hs' .dhkfha § yd k¾;kfha § ;d, ;eîug fhdod .kakd ;d,ïmg ;d,ï
kegqfï § rx. NdKavhla f,i fhdod .kshs' tfuka u fndfyda .eñ kegqï Ôjk
jD;a;shlg iïnkaO jqj o ;d,ï kegqu tfia fkdfõ' th úfkdaodiajdoh i|yd u
ks¾udKh jQjls' ;d,ï lú ks¾udKh ù we;af;a ir, NdIdfjka jk w;r" we;eï tajd
m%;sjd§kag wNsfhda.d;aul iajrEmfhka o rpkd ù we;'

tkjd weÿfrda ;rf.g lSu lshdf.k


okjd yoj; ;d,u Wm; weiQ ;ek
fudkjd j;a okafka ke;s j inhg wd ;ek
fokjd uf. ;d,ïmg Wm; lshdfok

;d,ï kegqu msßñ ldka;d fomlaIh úiska u rÕ olajkq ±lsh yels h' msßñ
mlaIh úiska rÕ olajk úg ;dKavj njla olakg ,efí' ;d,ïmg oE;g f.k úúO
l%u Ys,am Wmfhda.S lr .ksñka yrU ±laùu fuys iqúfYaI ,laIKhls'

;d,ï lú úúO ;d, rEm wkqj .dhkh lrñka k¾;kh l< yels h'

ud;%d 3 ;d,h

wf.a jvk uf. ;d,ï yrU n,kafka


jf.a fkd ±k wehs kqU,d lSug tkafka
lf.a .s,a, f,i neßfjhs kqUg fnd,kafka
uf.a oE; ;d,ïmg yrU n,kafka

ud;%d 4 ;ks ;s;

i|jg ;reje,a weúÈka l, t<s ioafoa


u|fldg mjiñ weúÈka werUqK hqoafoa
hqohg jij;= weúÈka merÿK hqoafoa
n|jg lerflk uf.a ;d,ïmg ioafoa

wyfia ;d,ï ;dx.= ;d,ï - i|jg lerlS hhs ;d,ï


fmdf<dfõ ;d,ï ;dx.= ;d,ï - je,shg ieÕù hhs ;d,ï
uqyqfoa ;d,ï ;dx.= ;d,ï - /<s hg ieÕù hhs ;d,ï
wmf.a ;d,ï ;dx.= ;d,ï - n|jg lerlS hhs ;d,ï

;d,ï kegqu i|yd ir, mo fhdod .ksñka .dhkh yd jdokh iys; j iduQysl
j k¾;kfha fhfoa'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 4


ls%hdldrlu (

• úúO ;d, rEmj,g ;d,ï lú .dhkh lrkak'


• ;d,ï kegqulg iqÿiq mo y;rla ks¾udKh lrkak'
• rx. rgd yd iïnkaO;d weiqre fldg f.k iduQysl j ;d,ï k¾;khla bÈßm;a
lrkak'

l=¨ kegqï yd ine¢ iqúfYaI ,laIK yd k¾;k ks¾udKh

lDIsld¾ñl ck iudcfha w;HjYH WmlrKhla f,i Ndú; jk l=,a, weiqre


lr .ksñka ks¾udKh fldg we;s w,xldr .eñ kegqula f,i l=¨ kegqu y÷kajd Èh
yels h'

l=,a, luf;a § Ndú; lrkq ,nk w;r uq¿;eka f.hs WmlrKhla f,i ksjfia
§ Ndú; lrhs' luf;a § ne; tl;= lsÍu" ldgqj msi yeÍu" ne; yq<x lsÍu" .,aje,s
iy,ska bj;a lsÍu i|yd mQ lsÍu" msßisÿ l< ne; f.daksj,g msrùu wdÈ ld¾hhkays §
l=,a, fhdod .efka' luf;a § msßñ md¾Yajh l=,a, Ndú; lrk w;r uq¿;ekaf.hs
jevlghq;=j, § tkï ù fm<Su" iy,a fm<Su" iy,a mQ lsÍu wdÈ lghq;=j, § ldka;djka
úiska l=,a, Ndú; lrkq ,efí'

l=¨ kegqu i|yd fhdod .kakd lú úúO ;d, rEm yd úúO kdoud,d wkqj ir,
.eñ nia jyrlska ks¾udKh ù we;' tfuka u fï i|yd r;akud,S foõÿj iïnkaO
rkaf;,Uq j¾Kkdfõ tk lú yd r;akj,a,S lú o fhdod .kq ,efí'

rgd oud l=,,


a ilia lsÍu fld;rï wmyiq ld¾hhla ±hs tys tk iuyr .dhkdj,ska
meyeÈ,s fõ'

lef,a f.diska ng m;=re lmkafka


m<d mqrela yer wõfõ oukafka
kud fofldk uq¿ wiafia mqrkafka
rgd oud,hs l=,a, úhkafka

tfia ilid .;a l=,a, k¾;kfha § úúO ieris,s yd j¾K fhdod w,xldr lr
.kshs'

lDIs l¾udka;fha § l=,a, Ndú;hg .kakd wjia:d by;ska olajd we;' tu


wjia:d mokï lr .ksñka l=¨ kegqu ks¾udKh ù we;' úfYaIfhka ldka;djka i|yd
jvd;a fhda.H .eñ kegqula f,i l=¨ kegqu ye¢kaúh yels h' b;d ir, jQ;a" w,xldr
jQ;a ir, ud;%d ^mo& fhdod .ksñka k¾;kfha fhÈh yels iduQysl k¾;k wx.hls'

wjldY Ndú;h ie,ls,a,g f.k úúO rx. rgd f.dv kÕñka l=,af,ka lrkq
,nk ld¾hhka wkqlrKd;aul j k¾;kh i|yd fhdod .; yels h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 5


j¾;udkfha m%ix. fõÈldj i|yd l=¨ kegqu ks¾udKh lsÍfï § ixlS¾K ;d,
rgd" ud;%d ^mo& yd rx. rgd fhdod .ksñka k¾;kh lrk whqre olakg ,efí'

by; mska;+r ksÍlaIKh lsÍfï § l=,a, Ndú; lrñka k¾;kh isÿ lrk whqre fmfka'

• l=¨ /f.k inhg tk ldka;dfjda


• l=,af,ka ù yq<x lsÍu
• l=,a,g ù msrùu
• w;ska w; udre lr heùu
• ù fm<Su" mQ lsÍu
• fmd<k ,o ù milg ±óu
• ld¾h ksud lsÍfï § ,o i;=g wdÈ wjia:djka flfrys wjOdkh fhduq l<
hq;= h'

l=¨ kegqu ks¾udKfha § my; i|yka l=¨ lú .dhkh i|yd Ndú;hg .; yels h'

ud;%d 3 ;d,h

1' wE; isgka tkakS fi,a,s fi,a,sfha


uE; isgka tkakS fi,a,s fi,a,sfha
wf;a mfha .s.sß o fi,a,s fi,a,sfha
l=¨ irfUg tkj o r;ak j,a,sfha

2' nkaojdk l=¨ h;=re ;kd,d


wekaojdk w¿ hka;f¾ we|,d
lekaojdk fofofkl=g lshd,d
lkao nef|k ne; meyem;a lr,d

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 6


3' <ud ,sfhda .jid u,a jr, msg
oud lrg uq;=fmdg w; j<¨ jg
fmud jvk f,i irid Tiß fmdg
mud fkdj rÕ;a l=¨ f.k ifí msg

ls%hdldrlu (

1' úúO ;d,rEm wkqj l=¨ lú .dhkh lrkak'


2' l=,a, Ndú; lrñka l=¨ kegqug iqÿiq mo y;rla ks¾udKh lrkak'
3' úúO rx. rgd Ndú; lrñka l=¨ kegqula ks¾udKh lrkak'
4' wjldYh ksis f,i Ndú; lrñka iduQysl j l=¨ kegqula bÈßm;a lrkak'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 7


2 mßÉfþoh

2'0 k¾;k m%dfhda.sl l=i,;d m%o¾Ykh

kuH;d wNHdi

k¾;khg wjYH yev;, ilia lr .ekSu i|yd kuH;d wNHdi b;d jeo.;a
fjhs' tneúka 6 fYa%Ksfha § W.;a kuH;d wNHdihkag wu;r j ;j;a wNHdi y;rla
ilia lr .ekSu wjYH fõ' fuu wNHdi lsÍfï § fnr jdokhg fyda ix.S; LKavj,g
fyda wkqj tajd isÿ lsÍfuka tajd wNHdi lsÍu myiq fõ'

Wod ( 1' 1" 2" 3" 4 jYfhka bÈßhg yd miqmig .uka lsÍu'
5" 6" 7" 8 wxlj, oS b| .ekSu yd keÕsàu

by; ls%hdldrlï lsÍfï § yia; p,kh lsÍu ysi iy foweia ls%hd lrùu"
k¾;k iïm%odhhka wkqj oE;a Wmfhda.S lr .ekSu jvd;a iqÿiq h' úúO;ajhla we;sjk
mßÈ fujeks wNHdi y;rla ilia lr.; yels h' lerlSu" Wv mekSu" b| .ekSu ta ta
iïm%odhhg wkqj ;d,hlg yd fnrmo jdokhg wkqj isÿ lsÍu fuhska n,dfmdfrd;a;=
fõ'

wNHdih isÿ lrk wjia:d

• mka;s ldur ;=< k¾;kh wdrïNfha §

kuH;d wNHdij, ksr; ùfï jeo.;alu

• k¾;kh i|yd wjYH YdÍßl iunr;dj yd ksjerÈ yev;, ilia lr .ekSu'


• ukd fi!LH ;;a;ajhlska fyì kSfrda. mqoa.,hl= ùu'
• i;=áka kuH;d wNHdi lsÍu ksid udkisl iqjhla we;s ùu'
• YdÍßl m%ikak nj we;s ùu'
• ri úkaok yelshdj j¾Okh ùu'
• wNsfhda.j,g uqyqK §u yd ord .ekSfï yelshdj we;s ùu'
• ldhsl ixj¾Okhla we;s ùu'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 8


uQ,l
s irU bÈßm;a lsÍu'

Wvrg - mdirU

y;r jk mdirUh ^Wvrg&

irU kduh ( isjq wäh ^y;r jk mdirUh&


irU moh ( f;hs; f;hs; f;hs f;hsh;a ;dï
;d,h ( ueÿï ;ks ;s; ^ud;%d 3&

$ $ $ $
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

ú,ïN f;hs - ; f;hs - ; f;hs - f;hs h;a ;dï -

uOH f;hs ;fk hs; f;hs f;hsh;a ;dï f;hs ;f; hs; f;hs f;hsh;a ;dï

m<uqfjka moh ;d, ;nñka lSu jeo.;a fõ' fuys § ;d, ;eîu i|yd ;d,ï mg
Ndú; l< hq;= w;r ksjerÈ j zzf;hsZZ y~ biau;= jk mßÈ ;d,ï mg jdokh l<
hq;= h' wk;=re j .=rejrhd k¾;kh lr fmkaùfuka ksjerÈ wx.ydr y÷kd f.k
wNHdi l< yels h' ^iu.=K" fo.=K hk ,hj,g wNHdi lsÍu w;HjYH fõ'&

mia jk mdirUh ^Wvrg&

irU kduh ( oE, wäh


irU moh ( f;hs ;s ;d f;hs
;d,h ( uy ;ks;s; ^ud;%d 4&

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - - ;s ;d - f;hs - f;hs - - ;s ;d - f;has -

uOH f;hs ;s ;d f;hs f;hs ;s ;d f;hs f;hs ;s ;d f;hs f;hs ;s ;d f;hs

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 9


yh jk mdirUh ^Wvrg&

irU kduh ( miq fmr wäh


irU moh ( ;d f;hsh;a ;d f;hsh;a ;d f;hsh;a ;d f;hs$$
^bÈßhg msgqmig&
;d,h ( ueÿï ;ks ;s;

$ $ $
$
1 2 3 1 2 3 1 2 3
1 2 3

ú,ïN ;d f;hs h;a ;d f;hs h;a ;d f;hs h;a


;d f;hs -

uOH ;df;hs h;a;d f;hsh;a ;df;hs h;a;d f;hs ;df;hs h;a;d f;hsh;a
;df;hs h;a;d f;hs

yudr lsrSfï moh

wjidkfha kgkq ,nk yudr moh ieu mdirUhlg u fmdÿ h'

yudr moh ( f;hsh;a f;hsh;a f;hsh;a ;dï f;hs ;dï


f;hs f;hs ;;a ;;a ;d

my;rg - mdirU

y;r jk md irUh ( f;hs lsg$$$ f;hs fodï


;d,h ( uy;ks ;s; 4$4

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - fodï -

uOH f;hs lsg f;hs lsg f;hs lsg f;hs fodï f;hs lsg f;hs lsg f;hs lsg f;hs fodï

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 10


mia jk md irUh ( f;hs lsg f;hs ;d $$
f;hs lsg$$$ f;hs fodï
$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - ls g f;hs - ;d - f;hs - ls g f;hs - ;d -


f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - fodï -
uOH f;hs lsg f;hs ;d f;hs lsg f;hs ;d f;hs lsg f;hs lsg f;hs lsg f;hs fodï

yh jk md irUh - f;hs f;hs ;d$$ f;hs lsg ;d$$


$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - f;hs - ;d - - - f;hs - f;hs - ;d - - -


f;hs - ls g ;d - - - f;hs - ls g ;d - - -
uOH f;hs f;hs ;d - f;hs f;hs ;d - f;hs lsg ;d - f;hs lsg ;d -

inr.uq - uKaä mo

y;r jk uKaä moh - f;hs f;hsh;a fodï f;hs .; f;hsh;a fodï


$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - f;hs - h;a - fodï - f;hs .; f;hs - h;a - fodï -

uOH f;hs f;hs h;a fodï f;hs.; f;hs h;a fodï f;hs f;hs h;a fodï f;hs.; f;hs h;a fodï

mia jk uKaä moh - f;hs f;hs ;;a ;l f;hs;l f;hs ;l


$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ú,ïN f;hs - f;hs - ;;a - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l

uOH f;hs f;hs ;;a ;l f;hs; ;l f;hs ;l f;hs f;hs ;;a ;l f;hs ;l f;hs ;l

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 11


yh jk uKaä moh - f;hs; f;hd f;hd f;hd

$ $ $ $

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

ú,ïN f; hs ; f; yd - f; yd - f; yd -

uOH f;hs ;f; yd f;yd f; yd f;hs ;f; yd f;yd f; yd

irU wNHdifha § ksjerÈ wx.ydr m%o¾Ykh

f.dv irU$b,x.ï irU$fodôk mo

k¾;k iïm%odhhla bf.k .kakd wdOqkslhl= ;ud bf.k .kakd iïm%odhhg


wod< ksjerÈ wx.ydr y÷kd .ekSu b;d jeo.;a fõ' tla tla k¾;k iïm%odhfhys
wkkH;dj r|d mj;skafka Bg wdfõKsl wx.ydr ksjerÈ j Ndú; lsÍfuks'

Wvrg k¾;k iïm%odhh bf.k .kakd wdOqkslhka f.dv irU o ^w;a irU&
my;rg k¾;k iïm%odhh bf.k .kakd wdOqkslhka b,x.ï irU o" inr.uq k¾;k
iïm%odhh bf.k .kakd wdOqkslhka fodôk mo o wNHdi l< hq;= nj 6 fYa%Ksfha §
Tfí wjOdkhg fhduq lr we;' iïm%odh ;=kg u fmdÿ uQ,sl bßhõj jk uKaäh
ksjerÈ j mj;ajd .ksñka mdo p,kj,g m%uqL;djla ,nd fok md irU wNHdifhka miq
fnr jdokhg wkqj ú,ïn" uOH" ,h m%fNao fol u ^iu.=K" fo.=K& kgkq ,nk fuu
irU úfYaIh f.dv irU$b,x.ï irU$fodôk mo hkqfjka y÷kajkq ,efí' yia; mdo
ksjerÈ j yiqrejñka ksjerÈ wx.ydr m%o¾Ykh lsÍu jeo.;a fõ'

ls%hdldrlu i|yd Wmfoia (

• fnr moh ú,ïn" uOH ^iu.=K" fo.=K& ,h folg ;d, ;nd lshkak' ^fï i|yd
by; m%ia;drh Wmfhda.S lr.kak'&
• ksjerÈ bßhjq wkqj uKaähg isg fnr jdokhg wkqj irU wNHdifhys fhfokak'
• fnr moh ;d, ;nd lshkak'
• .=rejrhd fnrh jdokh lrk úg fnr mohg wkqj ;d, ;nkak'
• 3" 4 f.dv irU$b,x.ï irU$fodôk mo ;d,hg wkqj wNHdi lrkak'
• oDYHdOdr fyda .=re ls%hdldrlï fyda ksÍlaIKh lrñka ksjerÈ wx.ydr idlÉPd
lrkak'
• fnr jdokhg wkqj ksjerÈ wx.ydr wkq.ukh lrñka iu.=K fo.=K ,hg wNHdi
lrkak'
• 3"4 irUj,g wod< lia;srï$ brÜá$l,diï ;d, ;nd lshkak'
• wod< lia;srï$ brÜá$wNHdi lrkak'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 12


Wvrg - f.dv irU

;=ka jk f.dv irUh

irU kduh ( ;=ka wäh


moh ( fodñlsg lsg fodï
lia;sru ( .;a;l= ð;a;ï .ð;l= ð;a;ï ;ßlsg ð;a
;ßlsg fodñlsg ;d

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

iu.=K fod ñ ls g ls g fodï - fod ñ ls g ls g fodñ -

fo.=K fodñ lsg lsg fodñ fodï lsg lsg fodñ fodñ lsg lsg fodñ fodñ lsg lsg fodñ

lia;sru .;a - ; l= ð;a - ;ï - . ð ; l= ð;a - ;ï -


;ß lsg ð;a - ;ß lsg fodñ lsg ;d - - -

y;r jk f.dv irUh

irU kduh ( isõ wäh


moh ( fodñ lsg lsg fodï
lia;sru ( .;a;l= ð;a;ï .ð;l= ð;a;ï .ðx ðx; l=o
.ð;l= ð;a;ï ;ßlsg ð;a ;ßlsg fodñlsg ;d

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

lia;sru .;a - ; l= ð;a - ;ï - . ð ; l= ð;a - ;ï -

. ðx - ðx - ; l= o . ð ; l= ð;a - ;ï -

;ß lsg ð;a - ;ß lsg fodñ lsg ;d -

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 13


my;rg - b,x.ï irU

;=ka jk irUh ( .=xo .=ox .;a Èx .;a ±ysï ^È..;&


brÜáh ( fodx; .;x .=ï Èx.; .;a;;a
.oaÈ; .;.;a Èï.; .=xo;a ;d
$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

iu.=K .=ï - o .= oï - .;a - Èï - .;a - ±ysï - È;. .;

fo.=K .=ï o.= oï .;a Èï .;a ±ysï È..; .=ï o.= ox .;a Èï .;a ±ysï È;.;

brÜáh fodx ;l ;x fodx Èx .; .;a ;;a .;a È; .; .;a Èï .; .=x o;a


;d

y;rjk irUh ( fr.=| .;l= fodï


brÜáh ( fr.=| .È; .; .=¢;l fr.;l= fodï
$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1$ 2 3 4

1 2 3 4
iu.=K fr .= | . ; l== fodï - fr .= | . ; l= fodï -

; l== fodï -
fo.=K fr.= |. ;l= fodï fr.= |. ;l= fodï fr.= |. ;l= fodï fr.= |. ;l= fodï

fr.= oÕ ;l= fodï


brÜáh fr .= | . È ; . ; .= ¢ ; l fr
fr .. ; l=l=
;
fodï

inr.uq - fodôk mo
;=ka jk moh ( f;hs f;hs f;hs; f;hd f;hd f;hs;

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

iu.=K f; hs f; hs f; hs ; - f; hd f; hd f; hs ; -

fo.=K f;hs f;hs f;hs ; f;hd f;hd f;hs ; f;hs f;hs f;hs ; f;hd f;hd f;hs ;

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 14


y;r jk moh ( f;hs .;l=| f;hs ;lg$$
f;hs .; l=| $$ f;hs ;lg

$ $ $ $

1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 1 2 3

iu.=K f; hs . ; l= | f; hs - ; l g
f; hs . ; l= | f; hs - ; l g
f; hs . ; l= | f; hs . ; l= o
f; hs . ; l= | f; hs - ; l g

fo.=K f;hs .; l=| f;hs ; lg f;hs .; l| f;hs ; lg


f;hs .; l=| f;hs .; l=| f;hs .; l=| f;hs ; lg

idïm%odhsl k¾;k weiqßka w,xldr ud;%d ks¾udKh

ud;%d 2 + 3 ^iq¿ ueÿï& fo;s;g w,xldr mo ^ud;%d& ks¾udKh lsÍu'

6 fYa%Ksfha § W.;a w,xldr mo k¾;kh ms<sn| wjOdkh fhduq lrñka iq¿


ueÿï ^2 + 3& fo;;sg wh;a k¾;k wx.hla krUd tys olakg ,efnk p,k" wx.ydr"
;d, ms<sn| j iduQysl j idlÉPd lsÍu fuys § jeo.;a fõ' .=rejrhd jdokh lrk fnr
mohg wkqj ;d, ;eîfuka tys ßoauh ms<sn| wjfndaOh ,nd .; yels h'

óg by; wNHdi lrk ,o irU weiqre lr.ksñka w,xldr mo ks¾udKh lr


.ekSug W;aidy lrkak' fuys § Wv mekSu" lerlSu" me;a;g .uka lsÍu jeks lsh
% dldrlï
Wmfhda.S lr .; yels h'

jkakï .hñka keàu

Wvrg - ykqud jkaku

6 fYa%Ksfha § bf.k .kakd ,o ykqud jkaku .dhkh lrñka fnr jdokhg


wkqj k¾;kh lrkak'

w,xldr mo keàfuka miqj lia;sru k¾;kh lrkak'

lia;sru - rex;l ðx;l ;ßlsg l=kao;a


;d.a. ðx;l ;ßlsg l=kao;a
rex;l ðx;l ;ßlsg l=kao;a ;d

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 15


by; mßÈ lia;sru k¾;kh l< yels w;r tu lia;sru my; i|yka wdldrhg
§¾> f,i o k¾;kh lsÍug yelshdj we;' fuys § wjYH kï .=rejrhdf.ka Wmfoia
,nd .kak'

lia;sru - rex;l ðx;l ;ßlsg l=kao;a$$$


;d.a. ðx;l ;ßlsg l=kao;a$$
rex;l ðx;l ;ßlsg l=kao;a ;d

iSreudrej - ;l= ;l ðð l=| .ð; .ð; l=o


.ð .; l=| l=| ;d l=ð;a; .;
fodñ lsg ;ßlsg l=kao;a ;d

wvõj - ;;a f;d`. ;l f;dÕ


;lalv ;ßlsg ;lf;d`.
;lg ðlg f;dÕ ðlalv ;ßlsg ;l f;d`.
;dl= ð;a; .; fodñlsg ;ßlsg l=kao;a ;d

fuu wvõjg wu;r j ud;%d 2 + 2 ;ks ;s;g wod< fjk;a wvõjla jqj o fhdod
.; yels h'

iSreudrej iy wvõj ;d, ;nñka lSfuka miq j fldgia jYfhka ms<sfj<ska


k¾;kh lrkak'

my;rg - ykquka;d ;d,h iskaÿ jkaku

6 fYa%Ksfha § bf.k .kakd ,o iskaÿ jkaku .dhkh lrñka kej; jkakfï


ish¨ u fldgia wNHdi lrkak' tys § wx.ydr yd uKaäh ms<sn| j ie,ls,su;a ùu
jeo.;a h'

brÜáh ( .;slsg .; fodx .=.=| ;ß


;;a È;a f;dx kx
.=ys;s.Èßlsg .;a;;a fodï;l Èl=ox
.;a; È;a; .; .ys;s.;x
;l= È.= fodï

inr.uq - wks,d jkaku

6 fYa%Ksfha § bf.k .kakd ,o wks,d jkaku ud;%d 2 + 2 ;d,hg .dhkh


lrñka k¾;kh lrkak' miq j l,diu k¾;kh o tf,i l< yels h'

l,diu - ðñlsg lsá;l ;ßlsg lsá;l$$$


.;s; l=È;a;;a

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 16


wvõj - .;a; l=|;a ;d fodx.v ;rslsg cs;a ;d
.; l=| cs; l=| ;;alv cs;alv fodxf.dv ;rslsg
fcx; fcx; .; .;s .; osrslsg ;rslsg ;d
ðñ;a ;;a .;s .; y¾ð;a .; l=| ;d

wvõj ;d, ;nd lSfuka miq j .=re Wmfoiaj,g wkqj fldgia jYfhka f.k
k¾;kh lrkak'

Wvrg - ;=rÕd jkaku

;s; ( ud;%d 2$3 fo;s; ^iq¿ ueÿï&


^ /
;d, rEmh ( 1 2 1 2 3

fnr moh ( fodx ðx; .; fodx;

;dku ( ;;a ;;a ;k;a ;fkk ;;a ;;a ;k;a ;fkk


;;a ;;a ;k;a ;ïo kd kd
;k ;fkk ;k ;fkk ;;k kï ok ;fkk
;dk;a ;k;a ;ï o kd kd

lúh (
i;a fj;a uy;a wor ,;a hq;a iso;a l=ure
.;a is;a f;di;a meúÈ wx.d
wK lrk Pkakfhk lka:lh wiq f.fkk
f.k fhÿK wiqf. msg kex.d

.;a .;a mh;a wiqf. Yío;a ji;a iqß÷


hkafkka f;diska ;sfok iuÕ
hk hfkk l, ;sfok t;ek ;ek miqj ±k
.xf;rg m;a WKsh tuÕd

,;a ,;a is;;a ;sfok fj;a fj;a tlla miqj


uq;a lka:l;a fõ h ;=rÕd
isÿy;=k f.k jyk Pkak j,s.h w;sk
mekafkka tf;r wfkdu .x.d

f.d;a is;a uy;a reisre ,;a hq;a iso;a l=ure


f.ka fi;a /.;a fk¾; wx.d
;sfok mek .sh .Õsk tf;o wK f.k ne;sk
fhÿj keK j¾Kfhk ;=rÕd

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 17


lia;sru ( l=| .ð; l=| .ð; l=| .ð; l=| ;d$$
^ol=K iy ju&
l=| .ð; l=| ;d$$
l=| ;d$$
l=| .ð; l=| .ð; l=| .ð; l=| ;d

my;rg - NjdÈ ;d,h iskaÿ jkaku

ud;%d 2 + 3 fyj;a iq¿ ueÿï fo;s;g fnr moh ;d, ;nñka lshkak' miq j
jkakfï ;dku" lúh o .dhkh l< yels w;r fnr jdokh o fhdod .; yels h'

iskaÿ jkakï k¾;kfha § ;dkug;a lúhg;a hk fldgia folg u w,xldr


ud;%d k¾;kh lsÍu úfYaIhls' tys § my;rg ir, w,xldr mo fhdod .; yels w;r
isiq YlH;d wkqj mo k¾;kh úúO úh yels h' kshñ; wx.ydr wkq.ukh lrñka
jkakfï mo fldgia k¾;k lsÍu jeo.;a jk w;r" wjidkfha brÜáh keàu isÿ
flf¾'

my;rg NdjdÈ ;d,h isxÿ jkaku

;s; ( ud;%d 2 + 3 fo;s; ^iq¿ ueÿï fo;s;&

;d, rEmh ( ^ /
1 2 $1 2 3

fnr moh ( Èx .È.;x fodx;

;dku ( f;ï f;k f;kï f;fkk


f;ï f;k f;kï f;fkk
f;ï f;k f;kï f;fkk
f;fkkd

lúh ( ieug u nhkaldr fjñ ks÷ tjka uqyq,


n,fhka hqog msúi tÈ fka
kul, úl=ka kEr m< l< frdiska fkal
l=,jr ijka iyi kÈ fka
ÿgq ÿgq ìÕ=ka fiau ì| yer Tjqka iEu
fialr lrka iqß÷ ir fka
fmulr is;ska fndau ku lr lshka f,dal
i; /l fojka biqre ks;s fka

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 18


brÜáh (

Èx .;s. ;ï fodx; - .; .ys;s .;ï ;;a ;;a


.=| .;s .;ï fodï; - .; .ys;s .;ï fodï fodï

kshñ; ;s;g brÜáh ;d, ;nñka lshkak' miq j fldgia jYfhka f.k
k¾;kh l< yels h'

inr.uq - l=Èrdä jkaku

1' ðx ðñ; ;;a ;lg hk ojq,a moh ud;%d 2 + 3 fo;s;g ;d, ;nñka lshkak'

2' ojq,a jdokhg wkqj ;dku" lúh lSmjrla .dhkh lrkak'

;dkug iy lú moj,g yia; mdo p,kh lrñka w,xldr mo keàu inr.uq


jkakïj, ±lsh yels iqúfYaI ,laIKhls' ta i|yd ud;%d mfya w,xldr mo yd msg ud;%d
mo wdÈh fhdod .; yels h tys § wmg wjYH wdldrhg w,xldr mo ie,iqï lr .;
yels h' jkakfï mo fldgia kgd wjidkfha l,diu yd wvõj k¾;kh lrkq ,efí'

inr.uq - l=Èrdä jkaku

;s; ( ud;%d 2 + 3 fo;s; ^iq¿ ueÿï fo;s;&

;d, rEmh ( ^ /
1 2 $1 2 3

ojq,a moh ( ðx ðñ; ;;a ;lg

;dku ( ;;a ;;a; k;a ;fkk - ;;a ;;a ; k;a ;fkk


;;a ;;a; k;a ;ïo - kd kd
;k ;fkk ;k ;fkk ;k ;fkk ;k ;ïo
;;a ;;a; k;a ;ïo kd kd

lúh ( i;af;ka rcqka fmdrK .;af;ka /Õ=ï lrk


we;af;ka lssúka msßj rd
b| fomi je| tl, wjirh f.k ti|
lsh;a lú ±k t;k jd ã
frd;af;ka uy;a fikÕ is;a fu;a ne¨ï lrk
we;af;ka lúka msßj rd
ti| i; isßjhk f,ig hi lSu fkl
mejiQ fid| f,iska ne¨Kd ã
.;af;ka rnka velals lú ;d, ñysÕ= fnr

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 19


tla;eka fjñka mEo rd
/f.k uÕ hk wiqka ú,i ±k lSu lú
t;k isg mej;s rÕ kd ã
we;af;ka lshka fulú i;af;ka wika fu;k
ke;akï thska fjhs mrd
foj .ug ÿj hkak lshñ fï jkakfï
ku wiõ fuf,i l=Èrd ã

l,diu ( ðx .;;a .;a;d $$$


ðx .;;a .;a ;lg ðx .;;a .;a;d

kshñ; ;s;g l,diu ;d, ;nñka lshkak' miqj fldgia jYfhka k¾;kh lr
fnr jdokh iuÕ l,diu kej; k¾;kh lrkak'

m%ia;dr lsÍu

fo;sf;a m%fNao y÷kd .ekSu'


ud;%d 2" ud;%d 3" ud;%d 4" ^iq¿" ueÿï" uy& hk uQ,sl ;s;a rEm ;=k wdY%fhka
fo;sf;a ;s;a rEm fn§ hk wdldrh my; olajd we;'
fo;sf;a m%fNao

^ ^ ^
iq¿ ueÿï fo;s; iq¿ uy fo;s; ueÿï uy fo;s;
ud;%d 2 + 3 ud;%d 2 + 4 ud;%d 3 + 4

fo;sf;a m%fNao m%ia;dr lsÍfï § ;ks;sf;a m%ia;drlrKfha § Ndú; lrk ,o


f;hs hk ;d, ix{djg ;s;a hk ;d, ix{dj uq,g tl;= lr ;s;a f;hs hkqfjka fhdod
.kq ,nhs' my; ±lafjkafka tu ix{d i,l=Kq fhdok wdldrh hs'

Wod ( ^ / ^ /
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

fnrmo m%ia;dr lsÍu


2 + 3 fo;sf;a ;d, rEmh
^ $ ^ $
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

Wvrg fodx - ðx - ; . ; fodx - ;

my;rg .=x - fo . ; .;a - ; .=x -

inr.uq ðx - ð ñ ; ;;a - ; l g

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 20


2 + 4 ;d, rEmh

^ $ ^ $
1 2 1 2 3 4 1 2 1 2 3 4

Wvrg fodx - fodx - ðx - ðx - . ð . ;

my;rg fodx - fodx - . ; .;a - È;a - ; l=

inr.uq ðx - ð ñ ls g ;;a - ; ß ls g

3 + 4 ;d, rEmh
^ $ ^ $
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4

Wvrg fodax - - ðx - ðx - ; l g fodx - ; l


; l=x - ðx - ðx - ; l g fodx - ; l

my;rg .=x - o . ;s . ; .;a - ; .= ¢ Õ= |

inr.uq ð ñ;a - ;la - ls g ; l g ðx - ; l

lú m%ia;dr lsÍu

;d,ï lú
$ $ $ $
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

w f.a - j v k u f. ;d - ,ï -
y r U n ,ka - fka - - - - -
j f.a - fkd ± k we hs kQ U ,d -
lS - u g tka - fka - - - - -
l f.a - .s,a - , f, i ne ß fjhs -
kq U g fnd ,ka - fka - - - - -
u f.a - oE - ; ;d - , ï m g
y r U n ,ka - fka - - - - -

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 21


l=¿ lú
$ $ $ $
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

< ud - ,s fhda - . j id - u,a -


j r < ms g - - - - - - -
o ud - l r g uq ;= fmd g w ;
j < ¨ j g - - - - - - -
fm ud - j v k f, i i r id -
T i ß fmd g - - - - - - -
m ud - fkd j r Õ ;s l= ¨ f. k
i fí - ms g - - - - - - -

u,a hyka lú
$ $ $ $
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

mq gq j i r i ,hs - u u ie ,
l rka - fka - - - - - - - -
mq gq fj ;s fh k o ¿ nq , ;=hs -
mq oka - fka - - - - - - - -
le gq j isõ - j rka - i u .ska -
n ,ka - fka - - - - - - - -
Ys% hd - foa - ú u,a - w ia fk g
j äka - fka - - - - - - - -

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 22


jkakï m%ia;dr lsÍu
Wvrg - ;=rÕd jkaku
;d, rEmh ( ud;%d 2 + 3 iq¿ ueÿï fo;s;

^ / ^ /
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

fnr fodx - ðx - ; . ; fodx - ;


moh

;dku ;;a - ;;a - ; k;a - ; fk k


;;a - ;;a - ; k;a - ; fk k
;;a - ;;a - ; k;a - ;ï - o
kd - kd - - - - - - -
; k ; fk k ; k ; fk k
; ; k ;ï - o k ; fk k
;d - k;a - ; k;a - ;ï o -
kd - kd - - - - - - -

lúh i;a - fj;a - u y;a - w o r


,;a - hq;a - is o;a - l= u re
.;a - is;a - f;d i;a - me ú È
wx - .d - - - - - - -
w K l r k Pka - k fh k
lka - : l h w iq f. fk k
f. k t ÿ k w iq f. ms g
kex - .d - - - - - - -

lia;rs u l= | . ð ; l= | . ð ;
//
l= | . ð ; l= | ;d -

l= | . ð ; l= | ;d - //
l= | ;d - l= | ;d

l= | . ð ; l= | . ð ;

l= | . ð ; l= | ;d

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 23


NdjdÈ ;d,h iskaÿ jkaku
ud;%d 2 + 3 fo;s; ^iq¿ ueÿï fo;s;&

^ / ^ /
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

fnr Èx - . ;s . ;ï - fodx - ;
moh

;dku f;ï - f; k f; kï - f; fk k
f;ï - f; k f; kï - f; fk k
f;ï - f; k f; kï - f; fk k
f; fk kd - - - - - - -

lúh ie u g u n hka - ld - r
fj ñ ks ÷ t jka - uq yq ,
n , fhka - hq o g ms ú i
t È fka - - - - - - -
k u l , ú l=ka - kE - r
m , j r i is;a - fka - l
l= , fka - - jka - i y i
k È ÿ gq ì - - - - -
od u ye r U Õ=ka - fia - -
´ | l r k jqka - iE - u
fia - fka - - rka - iq ß ÷
i r l r hs - - - - -
fm u l r ls ;s;a - fnda - u
k u / l fo hka - f,da - l
i ; fka - - jka - b iq re
ks i - - - - -

brÜáh Èx - . ;s . ;x - fodx - ;
. ; .y;s. ;ï - ;;a - ;;a - -
.= | . ;s . ;x - fodx - ;
Õ ; .ys;.
s ;x - fodx - fodx

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 24


l=Èrä jkaku ^inr.uq&

^ / ^ /
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

ojq, ðx - ð ñ ; ;;a - ; l g
moh

;dku ;;a - ;;a - ; k;a - ; fk k


;;a - ;;a - ; k;a - ; fk k
;;a - ;;a - ; k;a - ; ï o
kd - kd - - - - - - -
; k ; fk k ; k ; fk k
; k ; fk k ; k ;ï - o
;;a - ;;a - ; k;a - ; ï o
kd - kd - - - - - - -

lúh i;a - f;ka - r cqka - fmd r K


.;a - f;ka - / `.=ï - l r k
we;a - f;ka - ls úka - ms ß j
rd - - - - - - - - -
b | fo m i je | t l ,
w j i r h f. k t i |
ls h;a - l ú ± k t ;e k
jd - ã - - - - - - -
frd;a - f;ka - u y;a - fi k Õ
is;a - fuka - ne ¨ka - l r k
we;a - f;ka - l úka - ms ß j
rd - - - - - - - - -
t i o i ; is ß j h k
f, i g h i ls - u fk l
me j iq fid | f, iska - ne ¨
Kd - ã - - - - - - -
.;a f;ka - r nka - vela - ls
l ú ;d - , ñ ys `.= fn r
t tla ;eka - fj ñka - mE - o
rd - - - - - - - - -
/ f. k u . h y w iqka -
ú , i ± k lS - u l ú
t ; k is g me j ;s r Õ
kd - ã - - - - - - -
we;a - f;ka - ls h k fu l ú
i;a - f;ka - w ika - fu ; k
ke;a - ; ñ t bka - fj hs m
rd -

l,diu ðx - . ;;a - .;a - ;d - -


ðx - . ;;a - .;a - ;d - -
ðx - . ;;a - .;a - ; l g
ðx - . ;;a - .;a - ;d

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 25


3 mßÉfþoh

3'0 idïm%odhsl jdoH NdKav yd úl,am jdoH WmlrK

idïm%odhsl jdoH NdKav

ojq, jdoH NdKavh

idïm%odhsl jdoH NdKav f,i y÷kajkq ,nk .eg fnrh" fofjd,a fnrh" ojq,"
;ïueÜgu" Wvelalsh" rndk iy ;d,ïmg Wvrg" my;rg" inr.uq hk iïm%odhkag
wdfõKsl jQ NdKav h' by; i|yka l< NdKav w;ßka inr.uq k¾;k iïm%odhfha
m%Odk jdoH NdKavh jk ojq," jdoH NdKav w;r §¾> b;sydihla we;'

mqrdKfha isg wd.ñl wjia:dj, f;ajd fyaúis jdok" fmryer i|yd fuka u
ikaksfõok ld¾hhg o ojq, Ndú; lr we;' WodyrK f,i ( fyaúis" wK fnr" u<
fnr" rK fnr oelaúh yels h' fï ieu wjia:djl u ojq,a jdokh m%Odk jk w;r
iuyr wjia:dj, ;ïueÜgu yd fydrKEj iydh jdoH NdKav f,i fhdodf.k we;'

oUfoKs wiafkys zzf,day ojq,a" ðk ojq,a" uy ojq,a '''''''' jYfhka ojq,a j¾.
lSmhla kï lr we;' ,xldfõ bmerKs ck fldgila jk jeÈ ckhd w;r mj;skafka
o ojq,g iudk jQ is,sKavrdldr fnrhls'

inr.uq k¾;k iïm%odhh i|yd fhdod .kakd ojq,g iudk fnr j¾. wdishdfõ
fjk;a rgj, o fnfyúka ±lsh yels fõ' flfia fj;;a ojq, wmg wdfõKsl ixialD;shg
wkqj ilia lrf.k idod we;' ojq, iE§ug uQ,sl j .i lemSu o Y=N uqyQ¾;fhka lrk
wdldrh my; i|yka lúfhka úia;r fõ'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 26


wei<h mif<diajl od
ñ,a,h fma lrmq t od
kshñka iqn fudfyd; t od
ojq,g l| lemqj t od

fï wdldrhg iqn fudfyd;ska weye<" fldfydU" fldia" ñ,a, ls;=,a wdÈ .il" jg
m%udKh wÕ,a 45 lajk l|la" È.ska wÕ,a 15l m%udKhg f.k ilia lr .efka' ta
ms<sn| ojq,a Wmf;a i|yka jkafka my; wdldrhg h'

l| È. mif<dia wÕ= f,a


jg y;<sia mia wÕ= f,a
ta ±l reis kshu l f<a
fï f,i kshuhs ojq f,a

fï whqßka ilia lr .kakd ojq,a l|g fhdok wei ilia lr .kafka yrla yï
fyda t¿ yï fyda Ndú; lrñks' t¿ yu fyda yrla yu meh 2" 3l ld,hla c,fhys
fmdÕjhs' tu iu uDÿ ;;a;ajhg m;a lr f.k" fyd¢ka weo fnr lf|ys we;s l=yrh
jefik fia ;nd m%ñ;shg wkqj wjYH wdldrhg ne| ojq, ilia lr .kS'

fufia ilia lr .kakd ojq, wka jdoH NdKavj,g jvd úfYaI;ajhla olajk
;j;a fya;=jls" tla me;a;la w;ska iy wksla me;a; WmlrKhla Ndú; lrñka jdokh
lsÍu' wfkla ish¨ u NdKav jdokhg Ys,amSkA fhdod .kafka ;u oE;a muKs' ke;fyd;a
WmlrK muKs' ojq, jdokhg fhdod .kakd WmlrKh y÷kajkafka lämamqj kñks'
tneúka mxp ;+¾h j¾.SlrKfha zzú;;d;;ZZ j¾.hg ojq, wh;a fõ' lämamqj iE§u
i|yd zweÜfÜßhdZ jeks .iaj, fldagq Wmfhda.S lr .efka' lämamqfõ rEm igykla
my; ±lafõ'

by; wdldrhg iod .kakd lämamqj w,a,k fldgi i|yd frÈ má T;kafka
jdokh lsÍfï § ,siaiSu j<lajd .ekSug h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 27


ls%hdldrlu

1' mqrdKfha ojq, Ndú; lr we;s jdok wjia:d y;rla kï lrkak'


2' ojq,a wei iE§ug .kakd iï j¾. fol kï lrkak'
3' ojq, jdokh i|yd Ndú; lrk WmlrKfha ku l=ula o@
4' ojqf,a È. m%udKh iy ojq,a lf|ys jg m%udKh ,shkak'

úl,am jdoH WmlrK

úl,am jdoH WmlrK f,i y÷kajkq ,nkafka bj; ,k øjH Wmfhda.S lr f.k
iq<x uÕska" oE;a yd WmlrK wdÈ foa fhdod f.k ;Ügq lsÍfuka fyda f;rmSfuka fyda
y~ Wmojd .ekSug yels wdldrhg ksmojd .;a NdKav hs'

yh fY%aKsfha § áka fnr" tlaiaf¾ fnr" .ia,nq ng k<d wdÈh ilia l< nj
u;l we;s'

ta wdldrhg iE¥ áka fnr ;=kla f.k tl áka fnrhlg j;=r 3$4 muK msrúh
yels h' wfklg j;=r 1$4 muK msrúh yels h' wfklg l=vd .,a leg 2$4 la muK
msrúh yels h'

jdokh i|yd fldagq lE,s folla Ndú;hg .; yels h'

tfia u f.dhï kegqfï § Ndú; lrk nqïueähg iudk WmlrKhla idod .;


yels h' ueá$ms;a;, l<hla iy tlaiaf¾ fld<hla f.k l<fha lg jefik fia
tlaiaf¾ fld<h ;nd lg .eg .ikak' thg ;Ügq lsÍfuka o y~ Wmojd .; yels h'

;j o lg fkdjik ,o ùÿre fnda;, lSmhla iy remshf,a$Y; mkfya fyda ldis


folla f.k tu fnda;,hg ldisj,ska ;Ügq lsÍfuka y~ Wmojd .; yels h'

óg wu;r j idudkH m%udKfha fmd,a lgq folla f.k t ;=<g ,S len,s folla
iú lr tu ,S lene,af,ka w,a,d fmd,a lgq fol tlg .eiSfuka o y~ Wmojd .;
yels h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 28


ls%hdldrlu

1' fi,ùfuka" ;Ügq lsÍfuka yd msöfuka jdokh l< yels úl,am jdoH WmlrK
fol ne.ska kï lrkak'
2' kï lrk ,o tla NdKavhla ilia lr jdokh lrkak'

idïm%odhsl jdoH NdKav yd úl,am jdoH WmlrK

iuQy jdokhla lrñka jdok l=i,;d m%o¾Ykh lsÍu i|yd idïm%odhsl jdoH
NdKav fuka u úl,am jdoH WmlrK o Wmfhda.S lr .; yels h' fï i|yd idïm%odhsl
NdKav jk .eg fnrh" fofjd,a fnrh" ojq," ;ïueÜgu" Wvelalsh" rndk wdÈ jdoH
NdKav iQodkï lr .; yels h' fïjd tla j¾.hlska tla NdKavhla j;a ;sìh hq;= h'
tfia u 6 fY%aKsfha § fuka u 7 fYa%Ksfha § ksmojd .;a úl,am jdoH WmlrK tla
j¾.hlska fol ne.ska fyda fhdod .; hq;= h'

Wod ( idïm%odhsl jdoH NdKavhla jk .egfnrhla yd thg úl,am WmlrKhla


f,i ilia lrk ,o áka fnr folla .ekSu iqÿiq h'

fufia ilia lr .;a NdKavj,g iy idïm%odhsl NdKavj,g ;Ügq lsÍfï §


fkdfhla wdldrfha Yío ksmofjhs' ;d,hlg wkqj fnr mohla jdokh lruq'

/ / / /
1 2 1 2 1 2 1 2

l= | . ; . ; fodï -

/ / / /
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

l= | g . ; g l= | g . ðx -

fuu fnr moj,g wod< Yío èjks jdok NdKavj,ska jdokh l< yels h'

Bg wu;r j úúO NdKavj,g moh fldgia lr §fuka úúO;ajhla we;s lr.;


yels h' WodyrK f,i my; j.=j n,kak'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 29


.egfnrh úl,am jdoH WmlrK ojq, .egfnrh" úl,am
;ïueÜgu jdµ WmlrK
iy ojq,

l=|g .;g l=|g .ðx

fï wdldrhg fnr mo fjkqjg úl,am fnr mo fhdod .ekSu o l< yels h'

;j o - l=|g .;g l=|g .ðx ^by; j.=j wdldrhg&


p,a p,a p,a .ðx .ðx ^.egfnrh" ojq, iy úl,am jdoH WmlrKh
;ïueÜgu&

je,s mqrjk ,o ma,diaála


fnda;,h fi,ùu

by; wdldrhg o jdokh bÈßm;a l< yels h'

óg wu;r j ish¨ NdKav Wmfhda.S lr .ksñka fkdfhl=;a wdldrhg jdokh


lsÍu l< yels h' by; i|yka lrk ,oafoa ;ks ;s; i|yd fnr mohls' óg wu;r j
fo;s;g wh;a ;d, rEmj,g o jdokh l< yels h'

Wod ( fodx ðx; .; fodx;

fujeks lú mo ks¾udKh lr jdokh lsÍu o l< yels h'

u< ysre;a nei hkj


iqÿ kx.s f.g tkak
nqÿ idÿ n,ka we;s
u,a myka o,a juq o

f;audjlg wkqj jdok

óg fmr W.;a mo weiqfrka fkdfhla wdldrhg mo jdokh isÿ l< yels w;r
f;audjla wkqj jdokh lsÍu o l< yels h'

jákd ixialD;sl wx.hla oDYHudk jk zfmryerZ f;audj f,i .ksuq' fmryerla


u;lhg .kak' tys kdoh ms<sn| y~ wjOdkhg fhduq lrkak' wE;ska tk fmryefrys
y~g lka ÿka whqre fufkys lrkak' Tng weiqKq uq,a u y~ isg wjika jk f;la
weiqKq y~ kej; wdj¾ckh lrkak'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 30


fmryr ms<sn| lreKq idlÉPd lrkak' li y~ weiqfrka kï tu y~ Wmojk
wdldrhg úl,am jdoH WmlrKhla ks¾udKh lr ^f.dma fld< lSmhla È.g brd ^fjka
fkdlr& .; yels h'

bka miq j .fï fmryefrys kï m~qre fmÜáhla fid,jñka tk y~ wefihs' ta


fjkqjg fgdksla mshkaj,ska ie¥ j<,af,ka m%fhdack .; yels h'

bka miq fyaúis y~ fjkqjg áka fnr" whsialS%ï fldamamj,ska iE¥ ;ïueÜgï"
.ia,nq ngfhka ieÿï,;a k<dj wdÈh .ekSug mq¿jk'

tfia u .eñ kegqïj, § ,S tlg .eiSfuka ,S fl<s ;d, y~g o" fmd,algq tlg
.eiSfuka m;=re kegqfï y~g iudk y~la Wmojd .; yels h'

fï wdldrhg úl,am jdoH NdKav yiqrejd fmryerla i|yd iuQy jdokhla


bÈßm;a l< yels h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 31


4 mßÉfþoh

4'0 YS% ,dxflah ixialD;sh yd ine|s .dhkdj, miqìu yd .dhkh

jkakñj, iudc ixialD;sl miqìu

Wvrg" my;rg" inr.uq hk k¾;k iïm%odh ;s%;ajhg u fmdÿ jQ jkakï" uq,a


hq.fha rpkd jS we;af;a .dhkh i|yd h' Wvrg jkakï yd inr.uq jkakï úfkdaodiajdoh
wruqKq fldg f.k rpkd ù we;s w;r" my;rg iskÿa jkakï foúkqjr Wmq,ajka ^úIaK&q
foúhka flfrys Nla;sh fmr±ß fldg f.k Ydka;shla wfmalaIdfjka rpkd ù we;s nj
fmfka' .dhk lsÍu i|yd u rpkd ù we;s fuu jkakïj,g miq ld,fha k¾;kh
fhdod f.k we;' m%ia;=;fhka lshfjk woyi m%ldY ùula idïm%odhsl jkakï
k¾;kfha § bÈßm;a fkdlsÍu fmdÿ ,laIKhls' .dhkhg wkqj ;d,dkql+, p,khkays
fh§u jkakï k¾;kfha wdfõKsl iajNdjh hs'

Wvrg k¾;k iïm%odhfha jkakï oy wgla o my;rg iskaÿ jkakï ;sia folla
o Ndú;fha we;s w;r inr.uq iïm%odhfha jkakï ^21& úis tlla f,i ms<sf.k we;s
kuqÿ ±kg jkakï oy wgla Ndú;fha mj;S' kdñl jYfhka Wvrg yd inr.uq iuyr
jkakïj, iudk;ajhla olakg we;s w;r my;rg iskaÿ jkakï ;d, Í;Skag wkql+, j
,shù we;s nj fmfka'

Wvrg k¾;k iïm%odhh - ;=rÕd jkaku

;=rÕd hkq wYajhdg iudkd¾: mohls' ;=rÕd jkakfï m%ia;=;fhka j¾Kkd


jkafka isÿy;a l=ure .sysf.h w;yer lka;l kï jQ wiq msg keÕS wfkdaud .x f;ßka
tf;r ù meúÈ nj ,nd .ekSug msg;a jQ wdldrh hs'

fuu jkaku ud;%d 2 + 3 fo;sf;a ;d, rEmh wkqj .dhkh flf¾' tu ;d,
rEmhg wkql+, j .dhkfha kdoud,dj ieliS we;'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 32


my;rg k¾;k iïm%odh - NdjdÈ ;d,h iskÿ
a jkaku

fmdÿfõ iskaÿ jkakïj, ±lsh yels fi;a Ydka;sh ms<sn| j wfmalaIdj NdjdÈ
;d,h iskaÿ jkakfuka ms<sìUq fõ' ud;%d 2 + 3 ;d, rEmh wkqj .dhkh flfrk fuu
iskaÿ jkaku rpkd ú we;af;a o úIaKq foúhkaf.a .=K ms<sn| j¾Kkd lsÍu i|yd h'
úIaKq foúhkaf.a ùr úl%udkaú; Ndjh úia;r lr f,dal i;a;ajhd wdrlaId lr fok
f,i kuialdr mQ¾jl j b,a,d isàu fuu lúfhka woyia fõ'

inr.uq k¾;k iïm%odh - l=Èrä jkaku

ud;%d 2 + 3 ;d, rEm wkqj l=Èrdä jkaku .dhkd flf¾'


^* jkakï .dhkh i|yd msgq wxl 16 isg we;s jkakï Ndú;hg .kak'&

l=¨ kegqfuS .dhkdj, iudÔSh yd ixialD;sl miqìu

lDIsld¾ñl iudcfha w;HjYH WmlrKhla f,i Ndú; jQ l=,a, mokï lr


f.k ks¾udKh ù we;s lú" l=¨ kegqfó lú jYfhka ye¢kaúh yels h'

l=,a, ilia lr we;s wdldrh ta i|yd fhdod .;a wuqøjH yd l=¨ /f.k
ls%hdldrlïj, fhfok ldka;djka ms<sn| f;dr;=re fuka u l=,a, Wmfhda.S lr f.k
isÿ flfrk úúO ld¾hhka .ek o l=¨ lúj,ska lshfõ' ir, NdId ffY,shla fhdod
.ksñka l=,af,ka isÿ flfrk fuu ld¾hhka w;sYfhdala;shlska f;dr j .eñ lúhd
bÈßm;a lr we;s wdldrh tu lú ms<sn| f;dr;=re úuid ne,Sfuka meyeÈ,s fõ' fuys
kdo ud,dfõ iqúfYaI;ajh jkafka l=,af,ka lrkq ,nk ls%hdldrlï ksrEmKh lsÍug
WÑ; whqßka ks¾udKh ù ;sîuhs'

Wod ( rkaf;,Uqfõ yd r;akj,a,sfha tk lú o l=¨ kegqu i|yd Ndú;hg


.efka'

;d,ï kegqfuS lúj, iudc ixialD;sl miqìu

YS% ,xldfõ m%p,s; .eñ .dhkd w;r ;d,ï lú ;j;a iqúfYaI fldgila f,i
ye¢kaúh yels h' k¾;k" .dhk" jdok hk ;s%;aj ls%hdj,sfha § ;d, ;eîu fyj;a
;d,h u;= fldg ±laùu ;d,ïmáka isÿ fõ' my;rg" inr.uq k¾;k iïm%odh folg
u jvd ;d,h biau;= fldg ±laùu i|yd ;d,ïmg Ndú; flfrkafka Wvrg k¾;k
iïm%odhfha § h' ta wkqj ;d,ïfmdáka isÿ flfrk fuu ls%hdj,sh ;j ÿrg;a u;=
fldg ±laùu i|yd ;d,ïfmdg iïnkaO fldg f.k úúO woyia ±lafjk lú ks¾udKh
ù we;s whqre úuid n,uq' ±kg rpkd ù we;s we;eï ;d,ï lú úuid ne,Sfï § ;ukaf.a
m%;sjd§kag wNsfhda. lrk wdldrh" tys we;s iqúfYaI;ajh nj;a ir, NdId ffY,shla
fhdod .ksñka ks¾udKh lr we;s nj;a fmfka' fï wkqj Wvrg k¾;k iïm%odhfha §
Ndú; l< ;d,ïmg weiqre lr .ksñka ;d,ï lú kñka lú .dhkh ks¾udKh ù we;s
neõ lsj yels h'
Wod ( wf.a jvk uf.a ;d,ï '''''''''''''''''''' ^36 msgqj n,kak&
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 33
u,ahyka lúj, iudchSh yd ixialD;sl miqìu

´kE u iudchl iqn lghq;a;la wdrïNfha foú foaj;djqkaf.ka wdYS¾jdoh ,nd


.ekSu isß;ls' tksid u lrorhla" wm, Wmøjhla" wiajekafka wvq jeä ùula isÿ jqj
o foúhkaf.a msysg ,nd.ekSfï wruqKska fndfyda Ydka;sl¾u isÿ lrk ,o w;r tys
uQ,sl wruqK jkafka foú - foaj;djkag mqofi;a ,nd § msysg ,nd .ekSu hs' fï ksid
Ydka;s l¾u wdrïNfha § Ydka;sl¾u rx. N+ñh bÈßmiska u,a hykla b¢fldg tu
hykg foúhkag jäk f,i wdrdOkd iajrEmfhka .dhkd lrkq ,nk ldjH úfYaIh
u,a hyka lú hkqfjka ye¢kafjhs' fïjd Wvrg" my;rg" inr.uq hk ;sú% O iïm%odhhkays
fhdod .efka' m%dfoaYh
S úúO;ajh wkqj mqo ,nk foúhka uq,a fldg fïjd bÈßm;a lrhs'
iïm%odhhka wkqj fuu .dhkdj, kdoud,djkaf.a fjkila ±lsh yels h'

Wod ( ñyska;,h wgiegf,k '''''''''''''''''''''''''''


mqgqj iri,hs''''''''''''''''''''''''''

;,u, lú .dhkdj, iudÔh yd ixialD;sl miqìu

.%dóh mßirfha iajNdj fi!kao¾hh úoydmdk ;, .i §¾> ld,hlg miq tu


.fia wdhqld,h wjika jk fudfyd;l ;,u, msfmk nj .eñ ck iudch ;=< mj;sk
úYajdih hs'

tjka mßirhl iqkaor;ajh úoydmdk ;,uf,ys iajNdjh" j¾Kh" m%udKh


jeks iqúfYaI ,laIK .eñ ck;dj wjÈ lrùug fya;= fõ' tfia jqj o ;,u, msì§u
.ug wiqN ixfla;hla nj .eñ ck iudcfha úYajdih hs'

tfia fyhska tod .eñhd ;,u, lmd .fuka bj;g f.khdu i|yd thg f.!rj
olajñka ysi u; ;nd f.k fyda we;= msg ;ndf.k fyda /f.k .sh nj lú .dhkdj,ska
u;=lr oelafjhs'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 34


;,u, jreK lú .dhkh

fodx ðx ðx ;lg fodx;l ^3 + 4&

1' f,< foñfka u, Wvq .=jfka


uq;= l=v f,isfka iq<Õg jekqfKa
fid| f,isfka ñKs nrK f,fia
wE;g fmkqfKa rka fld; f,isfka
wm f.disfka u, ±l fk;sfka
is; msßh jqfKa ksu ke;s f,isfka
fuu f,isfka ;, u, msmqfKa
ils msh ilsfka fid| ., uqÿfka

2' hkag fid|hs YS% uy fnda wkqr mqf¾


f.dka ne¢ ßhlska hd yel wkqr mqf¾
fyd|g fyd|hs ;,u, we;s nrg nf¾
we;=msg jvjuq ;,u, ùÈ lf¾

l=¨ lú .dhkd

1' <ud ,sfhda .jid u,a jr, msg


oud lrg uq;= fmdg w; j<¨ jg
fmud jvk f,i irid Tiß mg
mud fkdj rÕ;s l=¨ f.k ifí msg

2' rka .sß uqÿfka ysre nn<kafka


j,a,s <÷ka yKs yKslg tkafka
wõj o jeiai o lshd n,kafka
l=,a, wrka wms kegqug tkafka

3' fudk ,S m;=frka l=,a, úhkafka


ng,S m;=frka l=,a, úhkafka
fudk ,S m;=frka l=,a, n¢kafka
ng,S m;=frka l=,a, n¢kafka

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 35


;d,ï lú .dhkh

1' wf.a jvk uf. ;d,ï irU n,kafka


jf.a fkd ±k wehs kqU,d lSug tkafka
lf.a .s,a, f,i neß fjhs kqUg fnd,kafka
uf.a oE; ;d,ïmg yrU n,kafka

2' i|jg ;reje,a weúÈka l, t<s ioafoa


uo fldg mjiñ weúÈka merÿK ioafoa
hqohg jij;= weúÈka merÿKq hqoafoa
n|jg lefrflk uf. ;d,ïmg ioafoa

3' wyfia ;d,ï ;dx.= ;d,ï


i| jg lerlS hhs ;d,ï
fmdf<dfõ ;d,ï ;dx.= ;d,ï
je,shg lerlS hhs ;d,ï
uqyqfoa ;d,ï ;dx.= ;d,ï
/,s msg ieÕù hhs ;d,ï
wmf.a ;d,ï ;dx.= ;d,ï
n|jg lerlS hhs ;d,ï

u,a hyka lú .dhkh

1' ñyska;,h wg ieg f,k fia, ffp;H fjfyrg


wU;,dj ñßi jeáh Nhd .sßh kï fjfyrg
ch .%S uy rejkaje,sh :Qmdrduh fjfyrg
wguia:dkfha isáh;a jäkak foú u,a hykg

2' mqgqj iri,hs uu ie, lrkafka


mqgqfõ ;sfhk o¿ nq,;=hs mqokafkA
legqj isõjrx iu.ska n,kafka
Y%shd foaú u,a wiafkg jäkafka

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 36


5 mßÉfþoh

5'0 YS% ,dxflah k¾;k iïm%odhhka yd ine¢ ft;sydisl yd ixialD;sl


miqìu

k¾;k iïm%odhhka yd ine¢ idrO¾u

w;S;fha § k¾;k wOHdmkfha ;lai,dj .=ref.or jQ w;r tys § Ys,am Ydia;%h


yodrk YsIHhd ^wdOqkslhd& .=rejrhdf.a wkq±kqu we;s j ckaum;%h n,d iqÿiq fydardjlg
wkqj foudmsh wjirfhka l,t<s neiSug iqÿiqlï ,nhs' Wvrg" my;rg" inr.uq hk
iïm%odh ;=k ;=< tk pdß;% iq¿ jYfhka fjkialï mj;sk w;r l,t<s wjia:d fufia
kdñl j y÷kajd fokq ,efí'

• Wvrg iïm%odhh - ysi fjia ne£fï ux.,Hh


^YS¾IdNrK me,|ùfï ux.,Hh&
• my;rg iïm%odhh - uvq neiSfï ux.,Hh
• inr.uq iïm%odhh - .=re jrï §fï ux.,Hh jYfhks'

Wvrg k¾;k iïm%odhfha ysi fjia me,|ùfï ux.,Hh

.=ref.or wOHdmkh ksu lrk wdOqkslhd ;u ckau m;%hg wkqj kshu lr.;a
Èkg f;uila l,ska ls,sj,ska wdrlaId ù Wfoa iji iakdkh lr msßisÿ ù wd.ñl
j;dj;aj, fh§u isß;ls' tu jljkqj ;=< .=rejrhd wdOqkslhd fj; Ys,amh ,nd§u
isÿ flf¾' kele;a Èkg wdikak Èk 7la wdOqkslhd úydria:dkfha wd.ñl j;dj;aj,
fh§ iji wod< foú foaj;djkag myka me,la ilid myka o,ajd wdYS¾jdo ,nd .kS'
kele;a Èkg m%:u Èk rd;S% yÕ< we;=¿ rx. jia;%dNrK fma lr" fndaê mQcdjg iyNd.s
fõ' kele;a Èk WoEik .=rejrhd w;ska meka fodjd .;a wdOqkslhd úydr f.g f.dia
ysi fjia me,|ùu fi;a msß;a .dhkh ueo isÿ flf¾' bka miq iqÿ frÈlfvka wdjrKh
lr úydrf.ka msg;g meñK wod< pdß;% isÿ lr fnda rel fyda u,a nq,;a;gqj fyda foi
n,d jyka;rdj újD; lr m,;=re mQcdjla ms<s.kajd .=re md keueo ux.,ï k¾;kfhka
rx.kh wdrïN lr" Ys,amSh l=i,;d m%o¾Ykh lrhs' tys§ YsIHhdg ;E.sfnda. msßkeóu
pdß;%hls'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 37


uvq neiSu fyj;a l,t<s neiSfï ux.,Hh

my;rg k¾;k Ys,amh m%.=K l< wdOqkslhl= ish yelshdjka wka wh bÈßfha
m%o¾Ykh lrk iqúfYaI wjia:dj uvq neiSu fyj;a l,t<s neiSu kñka ye¢kafõ' uvq
neiSfï pdß;%h i|yd uvq hd.hla fhdod .kakd w;r l,t<s neiSu i|yd hla f;dú,hla
fhdod.ekSu mj;akd isß;ls'
uvq neiSfï§ fohdldrh; pdß;% úê olakg ,efí' wdOqkslhd lmq m;a;sks
flfkla kï uvq neiSfï§ y,x jevujd m;a;sks keàu l< hq;= w;r wjfYaI wdOqksl
Ys,amsfhla kï jdy, keàu l< hq;= h' fuu uQ,sl pdß;% úê ksu lsÍfuka miq uvq
hd.fha wfkl=;a k¾;k wjia:d i|yd wdOqkslhkag iyNd.s úh yels h' tfuka u
ud,lalï" nUr j<,a, jeks iqúfYaI olaI;d oelaùu o fuys§ isÿ flf¾'
l,t<s neiSfï § fndfydaúg hla f;dú,hla fhdod.kakd neúka ikakshl=u
we;=¿ wfkl=;a hla f;dú,aj,g wh;a k¾;k wjia:d wdOqkslhd úiska m%.=K l< hq;=
h' ish¨ u k¾;k Ys,amSka iyNd.s jk yekaoE iuhu keue;s k¾;k wjia:dfõ §
wdOqkslhdg ish olaI;d oelaùug wjia:dj ,efí' ta wkqj yekaoE iuhug wh;a
k¾;kj,g wu;r j ud,lalï" nUr j<,a, jeks iqúfYaI olaI;d o fuys § bÈßm;a
lrhs'
Wvrg yd inr.uq k¾;k iïm%odhhkays fuka iqúfYaI pdß;% úê my;rg
k¾;k iïm%odhfha § olakg ke;' tfy;a wdOqkslhd k¾;khg msúfik wjia:dfõ §
muKla ;u .=rejrhdg .=re m`vqre yd ;E.s fnda. m%odkh lsÍu isß;la j mj;sk nj lsj
hq;= h'

inr.uq .=re jrï §fï ux.,Hh

.=re f.or wOHdmkh ksud lrk wdOqkslhd Ys,amSh m%ùk;djhg m;a jQ úg Tyq
.=re jrï §u iqÿiq hehs .=rejrhd ;SrKh lrhs' Ys,m
a {dKh ,enQ mrïmrdjg wdfõKslj
mj;ajk Ydka;s l¾uhl § .=re jrï ,nd§u iQodkï lsÍu isß;ls' tkï uvq Ydka;s l¾u
.=re mrïmrdjlg wh;a kï myka uvqfõ o" hla f;dú,a isÿ lrk mrïmrdjla kï hla
f;dú,hl § o" n,s Ydka;s l¾u isÿ lrk mrïmrdjla kï n,s Ydka;sl¾uhl § o wdÈ
jYfhks'

fuys § .=rejrhd wdOqksl Ys,amshdf.a foudmshka ±kqj;a lrhs' wk;=rej Ydka;s


l¾uh mj;ajk ujla ta i|yd iQodkï ùug uÕfmkajhs' fuys § uvqj mj;ajkq
,nkafka wdOqkslhdf.a Ys,amSh m%d.=KH m%o¾Ykh l< yels whqßks'

uvqj mj;ajk Èk iji iqN kel;g wkqj yÕ, yd fk;a;u s d,h ^ysia m<|kdj&
m<|jkq ,efí' wk;=re j mqjlau,a lsks;a;la w;g § .=rejrhd wdOqkslhddf.a ysiu;
w; ;nd .=re jrï § wdYS¾jdo lsÍu iïm%odhsl isß;hs'

wdOqkl
s hd jrï ,nk Ydka;s l¾ufha uQ,l s pdß;% isÿ lrkq ,nkafka wdOqkls hdf.a
uQ,sl;ajfhks' fuys § lú .dhkh" k¾;kh" ixjdo iy hla lú fuys ,d wka;¾.;
fõ' Ydka;s l¾uh wjidkfha .=rejrhd úiska wdOqkslhdg fi;a lrhs' wdOqkslhdf.a
foudmshka kE ys;=j;=ka Thqg wdYS¾jdo lrñka i;=g m%ldY lsÍug ;E.s fnda. o msßkeóu
isÿ lrhs'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 38


Ydka;l
s ¾u

Ydka;sl¾u hkq lsishï mqoa.,hl=f.a udkisl fyda ldhsl fyda iqN isoaêh
wruqKq fldg foúhka" hlaIhka ke;fyd;a fjk;a n,fõ. ÿre lr Ydka;shla Wfoid
mj;ajk lsishï ld¾h ixisoaêhls'

foaYSh k¾;k iïm%odh ;=kg wh;a Ydka;l


s ¾u

iïm%odh Ydka;sl¾uh
Wvrg k¾;k iïm%odhh fldfydUd lxldßh
my;rg k¾;k iïm%odhh fofjd,a uvq Ydka;sl¾uh
inr.uq k¾;k iïm%odhh myka uvqj Ydka;sl¾uh

Ydka;sl¾u meje;aùug fya;= jQ lreKq

Wvrg fldfydUd lxldßh Ydka;sl¾uh


>
>

>
w;S;fha meje;aùug fya;=j j¾;udkfha meje;aùug fya;=j
>

• m~qjia foõ rcqg jeÿKq Èúfodia • Ok" OdkH" .j" uysIdÈ Nj fNda.
ksid yg.;a frda. iqjm;a lsÍu iïm;a jeä ÈhqKq lr .ekSu
• mqo a.,h kag n,mE hï
frda.dndOhka iqj lr .ekSu
• .ulg" m%foaYhlg" uq¿ rgg u
meñK we;s jHikhlska ñ§ fi;a
Ydka;shla ,nd .ekSu
• wdOHdmksl wjYH;d ^wOHhk yd
m¾fhaIK i|yd&

my;rg fofjd,a uvq Ydka;sl¾uh


>
>

>

w;S;fha meje;aùug fya;=j j¾;udkfha meje;aùug fya;=j


>
>

• fiarudk rcqg we;s jQ ysiroh iqj • .ug rgg fi;a Ydka;shla me;Su
lsÍu • ëjrhkag jdrlka ld,fha §
/ljrKh yd Ydka;sh me;Su
• iYS%l;ajh Wfoid
• frda. ksjdrK fi;a Ydka;h
s la f,i
• wOHdmksl wjYH;d ^wOHhkh
yd m¾fhaIK i|yd&
k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 39
inr.uqj myka uvqj Ydka;sl¾uh

>
>

>
w;S;fha meje;aùug fya;=j j¾;udkfha meje;aùug fya;=j

>

>
• fiarudk rcqg we;s jQ ysiroh iqj • wïudjrekaf.a f,v f,i .eñhka
lsÍu y÷kajk frda.j,ska w;añ§u i|yd
wkjYH wdydrj,ska ñ§ m;a;sks
foaj;dúh fjkqfjka fmaù fi;a
Ydka;s lsÍu
• wdOHdmksl wjYH;d ^wOHhkh
yd m¾fhaIK i|yd&

Ydka;sl¾uj, mqo ,nk foújre

iïm%odh m%Odk Ydka;sl¾uh mqo ,nk foújre

Wvrg fldfydUdlxldßh fldfydUd foúfhda


w¨;a fldfydUd"
uy fldfydUd"
mrK fldfydUd hk
fldfydUd foú ;=ka
lÜgqj

my;rg fofjd,a uvqj m;a;sks foaj;dúh


fofjd,a foúfhda
±äuqKav foúfhda
fod<y foúfhda

inr.uq myka uvqj m;a;sks foaj;dúh


úIaKq foúfhda
iuka foúfhda
l;r.u foúfhda
úNSIK foúfhda
kd: foúfhda
fofjd,a foúfhda

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 40


fldfydUd lxldßfha mqrdjD;a;h
úch rcq l=fõKsh irK mdjd f.k jdih lsÍfï § Tyqg Ôjy;a; iy Èid,d
kï ore fofokd WmÈ;s' blaì;s Tyq l=fõKsh m,jd yer uÿrdmqrfhka f.kajd .;a iu
l=, l=udßhl irK mdjd .kS' úch rcq flfrys fldamhg m;a l=fõKsh Tyqg Ydm l<d
h' úchf.a wejEfuka rc meñKs m~qjia foõ rcqg" l=fõKsh úiska úch rcqg lrk ,o
Ydmh jeÈKs'

isysfkka Èú fjila ±l ìhm;a jQ m~qjia foõ rcq n,j;a fia frda.d;=r úh'
fldfydUd lxldßfha Èú fodaIh kñka ye¢kafjkafka fuh hs' fuu Èú fodaIh ÿre
lsÍu i|yd fkdfhl=;a fi;a Ydka;s lrjk ,o kuq;a iqjhla fkd ,eìKs' wk;=re j
Yl% foafõkaøhdg fuh ie, lr isáfha h' Èúhl= isysfkka ±l ìh ùfuka yg.;a
frda.hla fyhska ujq l=fika Wmka flfkl=g ÿre l< fkdyels ksid uf,ka Wmka
flfkl= fidhd hd.h lrk f,i Wmfoia fok ,È'

fuu ld¾hh rdyq wiqf¾kaøhdg Ndr lrk ,§' rdyq wiqf¾kaøhd úIaKq foúhkaf.a
oi wj;drj,ska tlla jk Èfhka" .skafkka" wdhqOj,ska fyda yShlska fyda fkd kiakd
n, we;s W!re wj;drh ,nd fokafka kï ld¾hh Ndr .kakd nj lshd isáfha h'
wjirh ,enqKq rdyq wiqf¾kaøhd i;a uqyqfoka tf;r ù" u,h rgg f.dia rcqf.a kkaok
Whk úkdY lrkakg mgka .;s' Whk wdrlaId lrk Whka m,a,d isÿ j we;s úm; u,h
rcqg ±kaù h' rcq W!rd we,a,Su i|yd kqjr wKfnr ,jd jeÈ fiakdj /ia lr Whk jg
lf<a h' W!rd u,h rcqf.a kqjrg jeo ud<s.d ì| ÿjk úg u,h rcq" ls;aisre" i|,s÷
hk ;=kafok w;ska ÿkq yS f.k W!rd ¨yqne| ,laÈj meñKsfha h' i;a uqyqo mSkd .sh
W!rd ,laÈjg meñK yka;dk lkao wi, § .,la njg m;a úh' u,h rcq lvqfjka
fldgd úiauhg m;a jQ wjia:dfõ t;ekg meñKs ilafoõ rcq u,h rcq we;=¿ msßi fuys
f.kaùu msKsi fujeks udhdjla l< njla úia;r lf<a h' u,h rcq we;=¿ msßi m~qjia
foõ rcqf.a Èú fodia iqjm;a lsÍu msKsi wkqrdOmqrfha uyfujqkd Whfka kshñ; È.
m<, iys; uKavmhla lrjd Ydka;s l¾uh lsÍfuka wk;=re j Èú fodaIh iqjm;a úh'

fofjd,a uvqfõ mqrdjD;a;h


fiaruka rcqf.a Whk md¿lrñka isá f.dakl= urd ouk f,i rcq úiska wK
lrk ,Èka fyajdhska f.dakd miqmi mkakd hk wjia:dfõ f.dakdf.a mh meg,S wi,
;snqK rcqf.a fmdl=K ;=<g jeà urKhg m;a úh' ;udg úm;a lf<a rcq nj ±k.;a
f.dakd Tyq flfrys fldamfhka urKhg m;a ù fmdl=fKys u l=vd ueçhl= ù Wm§'
Èkla rcq fmdl=Kg hoa§ ,iaiK u,la ±l th lvd iqj| wd>%Kh l< iefKlska tys isá
l=vd ueçhd rcqf.a kdihg .sfha h' bka yg.;a ysirohla iqj lsÍug fkdyels j isáh
§ Èkla rcqg isysfkka rEu;a ldka;djla fmkqKd h h' ta nj mqfrdays;hkag ±kaù h'
Tjqka mejiqfõ isyskfhka fmkS we;af;a m;a;sks foaúh nj;a fn!oaOd.u ia:dms; rglg
f.dia mska meñKúh hq;= nj;a h' tys § ,xldj f;dard f.k le,Kshg f.dia nqÿka je|
foúhkag mska § rejkaje,af,a § fofjd,a uvqj wdrïN l W nj lshefõ'

* inr.uq myka uvqfõ mqrdjD;a; l;dj my;rg fofjd,a uvqfõ mqrdjD;a;


l;dj yd nef|a'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 41


  

     !"# $% &'

      !"


#
  4   <&  ,!& &   =8  &E  +
5 (  &E-& ,  ,6    !,5    
 &E  & ,!'& *   8 ! N#&E ! 
   &   &    !)&0,&0 &
 &  & '& !!    ! )&8 3EQ
 ,> !E&<&   4-   &M 3  !    
 &       5 3 ! N# '  
  &    E  !C, !
   &  1 ,   +,&:O 
&E "    #) 0
L

P0  +0


3 + >
#5> E
=&  !
, # ' 
( 3
 >
,&:O!8
 ! N#
  

     !"# $  &'

  


   !"#

  &E    &   =8   &&  < 
 ,4 &
  &  . !)& ,  5>T.
,6     E
 0  %   ,5  ! N#
 *   8 3!)&
0 &E!)&0,
  &    <&  ,!3@
,4 &  2  & &0 
!!    U3@
  ! )&8
   &S 3  !  
   5 3 &
  & ! N# ' 
 E  !C,
   !
 &  1 ,
 &2  +,&:O
 " 
R

 >   ! #


2 ) 0P0
 >  +0
!E&<& 3 + >
#5> E
=& 
!,
# ' 
( 3
 >
,&:O!8
 ! N#
  

  !"# $ '

     !"



#
&E  &   &E  &  <   ,4 &
 E  =8
 &' ,6  . !)& , 5>T.   E
  ,5  ! N#
 1 & *   8    & 3!)&
   +   ,> !E& &E!)&0, &  &
&    &0  V&$! &W
 & !!   <&
   1<& ! )&8  ,  &
   &S 3 
  !)& !     
 5 3 ! N# ' 
 E  !C,  %     &
 &  <&  !
 1 ,  +,&:O
"    


 &  <&   ! #)


 5& 0P0 
  & +03 +
> #5
> E=& 
!, #
'  
( 3
 >
,&:O!8
 ! N#
k¾;k iïm%odh m%j¾Okhg odhl jQfjda

roa±,af,a fmdä uy;auhd uy;d

• inr.uq k¾;k Ys,amshl= f,i lghq;= l< roa±,af,a fmdä uy;a;hd Ys,amSh
{dkh ,enqfõ mshdf.ks' uq,a hq.fha fuu inr.uq k¾;kh iSud ù ;snqfKa
Ydka;sl¾uj, rÕ±laùug;a" úydria:dk wdYs%; j meje;s mskalï wdÈhg;a
muKs'

• 1947 j¾Ifha § inr.uq k¾;kh b.ekaùug inr.uq l,dh;khla wdrïN


l< fu;=udg 1959 j¾Ifha § Èlaje,a, uyd úoHd,hfha k¾;k .=rejrhl=
f,i m;aùula ,eìKs'

• 1964 § .srd.u .=re úoHd,hfha lÓldpd¾hjrhl= f,i fiajhg ne÷Kq


fu;=ud b.ekaùu i|yd kshñ; ld,hg iSud fkdù wu;r ld,h o fhdod
.ksñka inr.uq k¾;k iïm%odhh b.ekaùu i|yd .=re úoHd,hSh
lÓldpd¾hjrhl= jYfhka uy;a lemùulska lghq;= lf<a h'

• bka miq j 1977 - 1990 olajd fi!kao¾h wOHhk wdh;kfha lÓldpd¾hjrhl=


f,i lghq;= l< t;=ud isiqka tl;= lr .ksñka m%dix.sl j b.ekaùï
lghq;=j, ksr; úh' fï ksid jeä isiqka msßila k¾;k wOHdmkhg
m%úIag lrùug yels úh' inr.uq k¾;k úIhud,d ilia lsÍug uQ,l s ;ajhla
,nd ÿka fu;=ud ta ms<sn| jdo újdo mjd isÿ lf<a h'

• roa±,af,a fmdä uy;a;hd lÓldpd¾h ;=ud inr.uq k¾;khg;a" .dhkhg;a"


ojq,a jdokhg;a tl yd iudk olaI;djla ±lajQ l,d Ys,amsfhls' fu;=ud
k¾;k ks¾udKhg iqúfYaI olaI;djla ±laù h'

• mdi,g" .=re úoHd,hhg" úYajúoHd,hhg muKla t;=ud fiajh iSud lf<a


ke;' ,efnk ieu wjia:djl u myka uvq" .ïuvq Ydka;sl¾uj,;a
k¾;kfhka fhÈKs'

• roa±,af,a fmdä uy;a;hd kñka fuka u mrx.shd j;af;a fmdäuy;a;hd hk


kñka o fu;=ud ye¢kafjhs'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 45


fÊ'B' fiaoruka uy;d

1908'09'23 Èk Wm; ,nd we;s fudyq m%ùK Wvrg k¾;k Ys,amsfhls' uykqjr
mQcdmsáh uy úoHd,hfhka uQ,sl wOHdmkh ,nd we;'

bf.k .kakd ,o Ys,m


a Ydia;%

mshd jQ udok isßfiak .=re;=udf.ka Wvrg k¾;kh" fnr jdokh" Ñ;% Ys,amh"
uQ¾;s Ys,amh" klaI;%h wdÈh;a mkai, wdY%hfhka isxy," md,s yd ixialD; NdIdj iy
ldjHlrKh;a W.;a fu;=ud olaI l,dlrefjls'

úfoaY ixpdr iy bÈßm;a lrk ,o k¾;k

- 1930 j¾Ifha § m%xYh n,d msg;a j .sh Tyq tys § i¾lia lKavdhulg ne£
k¾;khla bÈßm;a lr we;' c¾uksh" fn,aðhu" iaúÜi¾,ka;h" yxf.aßhdj"
b;d,sh iy tx.,ka;h jeks rgj, o ixpdrfha fhfoñka k¾;k bÈßm;a
lr we;'

- tx.,ka; ixpdrfha § rd.sks foaúh iuÕ rdOd ls%IaK k¾;kh iy kd.


k¾;kh bÈßm;a lsÍug fuka u wehf.a k¾;k jev igykaj, k¾;k
wx. yhla bÈßm;a lsÍug o wjia:dj ,eî we;' Tyq úiska ,shk ,o zziqkaor
hqfrdamhZZ kï lD;sfha rdjK kD;Hhla o bÈßm;a lr we;s nj i|yka
fjhs' ixpdrl kegqï lKavdhula ilia lr fma%laIlhka bÈßfha /Õ=ï
±laùu" i¾liaj, iy m%o¾Ykj, rx.khka bÈßm;a lsÍï wdÈ lghq;= o lr
we;'

wOHdmk lafIa;h
% Wfoid bgq lr we;s fiajh

-1941 cqks 01 Èk .=rejrhl= f,i uq,a u m;aùu ,nd .ksñka udj;.u uyd
úoHd,hfha Wvrg k¾;kh úIhhla f,i b.ekaùu'
- .srd.u" fmardfoKsh" fmd,af.d,a," óß.u" ksÜgUqj hk .=re wNHdi
úoHd,hj, kegqï iy ix.S; mÍlaIljrhl= f,i fiajh lsÍu'
- .srd.u .=re wNHdi úoHd,hfha kegqï yd ix.S; lÓldpd¾hjrhl= f,i
fiajh lsÍu'

rÑ; .%ka:

* isxy, kdgH l,dj - 1944


* kD;H Ñka;duKs - 1949
* Wvrg kegqï l,dj - 1962
* kD;H r;akdlrh - 1959

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 46


* ,xldfõ hlaI hq.h fyj;a fldfydUd lxldß Wm; - 1955
* Y=N Ydka;s úê fkdfyd;a ,xldfõ n,s Wm; - 1964
* n,shd. úpdrh fkdfyd;a ,xldfõ n,s Wm; - 1967

- ks¾udKh lrk ,o uqød kdgH lD;s


* mKavl
q dNh
* f;a,m;a;
* úch l=fõKs

- l,d;aul lghq;= i|yd msysgqjk ,o ixúOdk


* ,xld uyck l,d uKav,h
* rdjK l,d ix.uh

tï'tÉ' f.dañia uy;d

my;rg k¾;k iïm%odhfha ud;r ffY,sfha k¾;k Ys,amshl= f,i f.dañia


uy;d ye¢kaúh yels h' rghl=u fyj;a ßoaÈ hd.h" iQkshï lems,a," uyfidfydka iuhx
jeks Ydka;sl¾u ms<sn| mq¿,a ±kqula t;=ud i;= j mej;s w;r" m%ùK Ydka;sl¾u weÿrl=
f,i m%isoaêhg m;a j we;'

k¾;k Ys,amshl= f,i f.dañia uy;d m%isoaêhg m;a jQfha my;rg iqúfYaI
k¾;k wx. lsym s hla ksid h' kd.lkHd" .sks isis," mkaoï md,sh jeks k¾;k wx. bka
lSmhls' flda,ï kdglfha tk kd. lkHd kegqu b;d u is;a .kakdiq¨ wdldrhg
ks¾udKh lrñka fõÈldjg WÑ; f,i rx. úkHdih lf<a f.dañia uy;d h' tfia u
.sks isis, kue;s k¾;k wx.h o fõÈldjg WÑ; f,i ilia fldg bÈßm;a lsÍfï
f.!rjh o f.dañia uy;dg ysñ úh hq;= h'

my;rg k¾;kh fõÈldjg WÑ; f,i ilia ù fkd;snqKq wjêhl tajd


l%uj;a j bÈßm;a lsÍu i|yd fu;=ud ord we;s W;aidyh w.h l< hq;= h'

f,dalfha rgj,a .Kkdjl u ;ukaf.a k¾;k yelshdjka m%o¾Ykh l< fu;=ud


wka;¾cd;sl jYfhka iïudkhg md;% jQfjls' fi!kao¾h wOHhk wdh;kfha ndysr
lÓldpd¾hjrhl= f,i jir .Kkdjla fiajh l< f.dañia uy;df.ka my;rg k¾;k
l,djg isÿ jQ fiajh fndfyda fokd w.h lr;s'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 47


ld¾h m;s%ldj

j.=j weiqre lr .ksñka ysia;eka mqrjkak'

Ys,amSkaf.a kï wh;a iïm%odhh Ys,amSh olaI;d k¾;k l,djg ks¾udKh lrk


isÿ jQ fiajdj ,o l,d lD;s

fÊ'B' fiaoruka Wvrg ;d,


Ydia;%h

ojq,a jdokh

k¾;k
my;rg k¾;k lÓldpd¾hjrhl=
iïm%odhh yd m%Odk
mÍlaIljrhl=
f,i fiajh
lsÍu

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 48


6 mßÉfþoh

6'0 úúO l,dx.j, fi!kao¾hd;aul jákdlï

l;r.u foajd, fmryer

l;r.u foajd, fmryer isxy," yskaÿ" uqia,sï" wdÈjdiSka wdÈ ish¨ ckhdf.a
wd.ñl fmryerla f,i ye¢kafõ'

wruqKq
- ne;su;=kaf.a wm, Wmøj ÿre lsÍu
- foajdYS¾jdoh ,eîu yd rgg fi;ame;Su
- j¾Idj yd iYS%l;ajh ,nd .ekSug
- iajdNdúl úm;aj,ska rg fírd .ekSu

fmryer meje;afjk ld,h

lma isgqùfuka osk 44la f.jqKq ;ek § t<fUk wudjl f.ù" mqr mE<úh Èkfha
mqi kel;ska l;r.u foajd,hfha fmryer wdrïN fõ' wei< udifha ux.,Hh
meje;afjk uq¿ ld,h ;=< u l;r.u foúhka ñksia f,djg meñK isgqjk ,o lfmys
jdih lrk njg úYajdihla mj;S' t ksid isgjk ,o lma mQcd jia;=jla f,i i,lkq
,efí'

l;r.u fmryer yd ne¢ pdß;%

l;r.u foajd,hfha idïm%odhsl jYfhka jd¾Isl j meje;afjk m%Odk ux.,H


W;aij ;=kls' wjqreÿ ux.,Hh" wei< W;aijh" b,a uy ux.,Hh jYfhks'

.sks mE.Su" ìu fmr<Su" lgq .eiSu wdÈ ÿIalr ld¾hhkays kshef<kafka foúhka
fjkqfjka ±ä Nla;sh m%ldY lsÍu i|yd h'

uÕ=,a fmryer meje;afjk Èkfhys § úfYaI lejqï" lsßn;a ilia lsÍu pdß;%hla
jYfhka isÿjkakls' fuu leú,s ilia lrkqfha foajd,hfha f;ajdlrejl= jk .ïmy
úodfka h' fmryer mgka .ekSfï § zzj; ne£uZZ kï pdß;%hla fõ' j; ne£u hkq
foajdNrK f.k hk we;= msg jia;% we;sÍu h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 49


.dhk yd jdok wjia:d

wei< mqrmif<diajl f.ù wjmE<úh ,nk Èkfha § zzfõ.j;a fmryerZZ kñka


ye¢kafjk úfYaI fmryerla meje;afõ' ÿjk fmryer hkq fuhg ;j;a kuls' fuu
fmryer uyd foajd,hfhka kslau j,a,s wïud foajd,hh fj; hhs' fuys § úfYaI
fyaúis jdokhla ±lsh yels j' ks,OdÍka bÈßfha meje;afjk fyaúis jdokfha § jdokh
lrkq ,nkafka tu wjia:djg muKla ieliqKq fnr mohls' fuu fnr moh kï lr
we;af;a zzùrmohZZ kñks'

fyaúis jdokh fuka u" oñ< fnrh kd.iajrï wdÈ NdKav jdokh lsÍu fuu
fmryef¾ ±lsh yels h' Bg wu;r j foaYSh jdoH NdKav o Ndú; flf¾'

foúhka jevu lsÍu isÿ lrkafka uyd foajd,hfhka ,nd.;a msß;a meka foajd,hh
mqrd biSfuka yd foajd,hh ;=< ;ekam;a lsÍfuka wk;=re j h' tys § zzyfrda yrdZZ
kdofhkq;a ;+¾h jdok" >Kagd yd iSkq kdofhkq;a wjg mßirh .s.=ï fohs'

fmryer t<sh lrk mkaoïlrejka o" iqj| Èh iy u,a biskakka o" ud¾.h mú;%
lsÍu msKsi ly Èhr biskakka o" iaf;da;% iy øúv .S;sld .dhkh lrkakka o" fmryer
fomiska .uka lrkq ±lsh yels h' fuys § isxy, yd øúv ck;djf.a tluq;=lu o
fmfka' fuys Èia jkafka rc fmryerl iajrEmhls' Bg fya;=j rc fmryerl we;=<;a
jQ ieu wxYhla u fuu foajd, fmryefrys wka;¾.; j ;sîu h'

k¾;k rx. jia;% yd ieris,s

fmryefrys jevulrjkq ,nk Y=oaO jia;=" hka;% yd foajrEm" jdikdfïÈh fj;


f.k hkqfha lmqrd, h' foajd,fha isg fïÈh f;la jQ ud¾.h r;= m,ila jeks
mdjdvhlska iy iqÿ úhklska ieriSu;a" Y=oaO jia;+ka f.k hk lmqrd, uqLjdvulska yd
;,mamdjlska ieriSu;a fï wjia:dfõ § ±l.; yels h' w,s we;=ka f.ka fuka u úÿ,s
nqnq¿j,ska yd ùÈ ieris,sj,ska fmryer w,xldr fjhs'

fmryef¾ bÈßfhka u isákafkda br y| ksrEmKh flfrk isxy, P;%" fiai;a


orkakka" yd Èid fldä orkafkda h' fm!rdKsl kshuhka wkqj ;u ;ukag kshñ;
fldä Tijd .; hq;af;a kskao.ï ,oaojqka úisks' B<Õg ks,fï we÷fuka ieriqKq
niakdhl ks,fï iy foajd,hfha f,alïjrhd ±lsh yels h' Tjqka fofokd fomi
lmqre iy myka w;e;s fyajd lrefjda fofofkla isá;s' foúhka jevu jk we;=msg
uqLjdvñka ieriqKq lmqrd, h' foúhkaf.a wdrlaIdjg fuka tfia .uka lrkqfha uy
foajd,hfhys fiajdj lrk m%Odk lmqrd, hs' we;= msgqmiska w;aje,a ne|.;a zzwd,;a;s
wïu,dZZ .uka lr;s'

Wvrg" my;rg yd inr.uq wdÈ idïm%odhsl k¾;k wx. fuka u l=¨" f.dhï"
rnka" ijrka" pdur" fõje,a" ;d,ï" ,S" lvq wdÈ úúO .eñ kegqï j,ska o isxy kegqu"

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 50


ykquka;d kegqu" fudkr kegqu wdÈ ks¾udK kegqïj,ska fuu fmryer w,xldrj;a
fõ' øúv ixialD;sh yd ne¢ ldjä kegqu" flfydU l<h wdÈ kegqï fuu fmryefrys
iqúfYaI fõ'

idïm%odhsl fnr jdok we÷ï lÜg,h yd idïm%odhsl k¾;k we÷ï lÜg, o


Ndú; lrk w;r úúO wdldrhg ks¾udKh lrk ,o rx. jia;%dNrK o kegqï i|yd
Ndú; lrkq olakg ,efí'

.dhkh" jdokh yd k¾;kh i|yd ia;S%" mqreI fomsßi u iyNd.s fj;s'

l;r.u foajd, fmryer ^ld¾h m;s%ldj&

meje;aùug fya;= meje;afjk ld, iSudj

1' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''


2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

fmryefrys olakg ,efnk k¾;k wx. fmryefrys olakg ,efnk jdok NdKav

1' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''


2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 4' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
5' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 5' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

fmryer yd iïnkaO iqúfYaI mqoa., fmryer yd iïnkaO iqúfYaI pdß;% úê


kdu
1' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

fmryefrys olakg ,efnk ieris,s wx. Nla;sh oekùu i|yd lrk ld¾h
1' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

øúv ixialD;sh yd ne¢ k¾;k wx. øúv ixialD;sh yd ne¢ jdoH NdKav
1' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 2' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 51


fjk;a ixialD;sj,g wh;a k¾;k

lr.ï kegqu

bkaÈhdfõ .eñ kegqï w;ßka iqúfYaI jQ .eñ kegquls' ;ñ,akdvq m%dka;h uQ,sl
lr f.k fuys wdrïNh isÿ jQ w;r ;dkacdjQ¾ m%foaYfha wd.ñl mqo mQcd wjia:djkays
§ olakg ,efí'

mqo ,nk foújre

udß wïudka yd .x.d wïudka foújre

W;aij mj;ajk ld, iSudj

wf.daia;= udih ;=< bkaÈhdfõ yd ,xldfõ meje;afjk W;aijhls'

lr.ï kegqu yd ne¢ iqúfYaI ,laIK

iunr;dj ;nd .ksñka k¾;kh lsÍu fuys úfYaI;ajhls' ta i|yd l<hla ysi
u; ;nd f.k ir, p,k Ndú;hg .kshs' .eyekq msßñ fomlaIh u fï i|yd iyNd.s
ùu isÿ fõ' ;ks ;ks j yd hq., jYfhka k¾;kfha fhfo;s' f,dayj,ska fyda
ueáj,ska fyda ilia lrk ,o l<h úúO j¾Kfhka hq;a u,a j¾.j,ska irikq ,efí'

Wod ( r;=" iqÿ" ly u,a jeä jYfhka w,xldrh i|yd fhdod .efka'

l<h uqÿfka lvodisj,ska ilia lrk ,o .srjl= f.a wdlD;shla ±lsh yels h'
tu .srjd lerflk wdldrhg l<h ysi uqÿfka ;nd .efka'

iunr;dj mj;ajd .ekSu i|yd l<h we;=<g iy,a oukq ,efí' u,aj,ska
irik ,o l<fha ljdldr nj biau;= lsÍug nïnq ,Shla l<h ;=<g isria w;g oud th
jgd u,a je,aj,ska w,xldr lr k¾;kfha pu;aldr nj jeä lr .efka'

ix.S;h yd jdoH NdKav

fnr j¾. yd k<d j¾. ix.S;h i|yd fhdod .kakd w;r ffkhä fï,ï
ix.S;h fuys § iqúfYaI fõ' we;eï úg .dhkh i|yd .S; o fhdod .efka'

rx. jia;%dNrK

oñ< ,laIK fmkakqï lrk idßh fkdfyd;a È. idh" yeÜgh yd wdNrK


ldka;djka Ndú; lrk w;r msßñ foda;sh yd mQk kQ, Ndú; lsÍu olakg ,efí' r;="
ly" fld< j¾K jeä jYfhka fhdod .kq ,efí'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 52


fjk;a ixialD;s yd ne¢ k¾;k wx.

ldjä$lr.ï rx. WmlrKhla ilia lr .ekSug Wmfoia

- k¾;kdx.hla ms<sn| j rx. WmlrKhla (CD ;eáhla fyda mska;+rhla


fyda keröfï § my; i|yka lreKq ms<sn| j wjOdkh fhduq lsÍu
jeo.;a h'&
- yev;,h
- rx. WmlrKh ilia lr we;s wuqøjH
- w,xldr lr .ekSug Ndú; lr we;s j¾K yd øjH ms<sn| j fyd¢ka
ksÍlaIKh lsÍu'
- ta wkqj rx. NdKavhla ks¾udKh lsÍu'

my; i|yka lreKq ms<sn| j ie,ls,su;a fjñka k¾;k wx.hla ks¾udKh lr


.ksuq'

- imhd .;a .dhkh yd jdoH LKav Y%jKh lr tys ;d,h ms<sn| is;kak'
- fuu k¾;kh i|yd fhdod .kakd p,k øúv wdNdihla f.k we;s nj
is;g .kak'
- rx. NdKavhla iunr lr .ksñka k¾;kh l< yels ir, p,k ks¾udKh
lr .kak'
- wjYH wjia:dj, § .=re Wmfoia ,nd .; yels h'
- ir, rgdj,g wkqj ksudjla we;s k¾;k wx.hla ks¾udKh lr .kak'
- ;ks ;ks j fyda lKavdhï jYfhka fyda k¾;k wx.h mka;s ldurh ;=<
m%o¾Ykh lrkak'
- fuu k¾;k wx.h mqyqKqùfuka Tnf.a isref¾ iunr;dj" bjiSfï
.=Kh" ord .ekSfï yelshdj hkd § .=Kdx. j¾Okh lr .ekSug yels h'

rduidka W;aijh

rduidka W;aijh wrdìh" uef,aishdj" bkaÿkSishdj" bkaÈhdj" YS% ,xldj wdÈ


rgj, fjfik bia,dï ne;su;=kaf.a W;aijhls' uqia,sï wd.ñl kS;sh wkqj iEu
bia,dï Nla;slhl= úiska u wksjd¾hfhka u /lsh hq;= fkdaïì we,a,Su fyj;a Wmjdi
YS,h udihla mqrd wdrlaId lr wjika lrk Èkh rduidka W;aij Èkh hkqfjka
ye¢kafõ' fuu Wmjdi YS,h wdrïN ùug fya;= ù we;af;a bia,dï wd.ñlhkaf.a Y=oaO
jQ .%ka:h jk zw,a l+¾ wdkhZZ f,dj my, jQ ld,h isysm;a lsÍfï wNsm%dhh hs' ia;S%
mqreI fNaohlska f;dr j ieu bia,dï Nla;slhl= úiska u wksjd¾hfha u l< hq;= fulS
Wmjdih i|yd wjq' 07g wvq jhiaj, orejkag" YÍr Yla;sfhka ÿ¾j, frda.Skag yd
jhia.; jQjkag wjir fkd,efí'

WoEik ysre Wodj;a iuÕ m%:u hd{dfjka wdrïN lrk Wmjdih ysre nei .sh
miq ksud fldg wdydr ms<sfh< lrf.k ojfia tl u wdydr fõ, wkqNj lsÍu

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 53


fudjqkaf.a isß;ls' Wmjdi ld,h wd.ñl lghq;= i|yd fjka jQ ld,hla neúka fï
udifha § b;d u Nla;sfhka yd lemùfuka wd.ñl lghq;= i|yd jeä wjOdkhla fhduq
lsÍug bia,dï Nla;slfhda fhduq fj;s'

w,a,dya foúhkaf.a wdYS¾jdoh u; fï ld,fha ÿmam;a fmdfydi;a fNaohlska


f;dr j ;uka ms<sfh< lr .kakd wdydr" Ok OdkH jia;= we֕ me<֕" fnod yod
.ekSfuka fndre lSu" u;ameka mdkh lsÍu jeks ÿYapß;j,ska ñ§fuka Wmjdi YS,h /
lSu fuys iqúfYaI ,laIKhls' tfuka u udkisl ixjr nj" ldhsl ixjr nj o we;s
fldg f.k hym;a Ôú;hla .; lsÍu i|yd jirlg jrla fhduq jk fï Wmjdi ld,h
^fkdaïì we,a,Su& cqks udifha fmda Èk i| ne,Sfuka miq j h<s cQ,s udifha fmda Èk i|
ne,Sfuka wjika fõ'

fkdaïì wjika jQ miq isxy, w¨;a wjqreÿ pdß;% fuka keoE ys;j;=kf
a .a ksfjiaj,g
hdu o isÿ lrkq ,efí' fï wkqj bia,dï ne;su;=kaf.a iuÕsh j¾Okh ùu;a" wd.ñl
jYfhka" cd;sl jYfhka tla ù ÈhqKqj i|yd;a zzrduidka W;aijhZZ foúhka jykafiaf.ka
Tjqkg ,enqK ienE wdo¾Yhla f,i i,l;s'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 54


7 mßÉfþoh

7'0 w;a±lSï weiqre lr.ksñka m%dix.sl l,dx. ks¾udKh

.S;hl iqúfYaI;d

wo fjiaika;r rdc mq;d '''''''''''''''''''''''''' .S;h


fjila lel=¿ w;= w. '''''''''''''''''''''''''''''' .S;h

wvx.= CD mghla$.=rejrhd úiska fyda isiqjl= úiska fyda lrk ,o .dhkhg


ijka §u'

wo fjiaika;r rdc mq;d .S;h

mo rpkh ( kS;s{ fcdaka o is,ajd iQÍyq

.S; .dhkh ( fcdaka o is,ajd kdgH lKavdhu

fuh kQ¾;s .S;hls' fjiaika;r yd ukaøS foaúhf.a újdyh f;aud lr.;a .S;hls'

fuu .S;h we;=<;a ù we;af;a fjiaika;r cd;l l:dj weiqfrka kS;s{ fcdaka
o is,ajd iQÍka úiska rpkd lrk ,o fjiaika;r kQ¾;s kdgHfha h'

fjila lel=¿ .S;h

mo rpkh ( u¾i,Ska chfldä msh;=ud


ix.S; ks¾udKh ( ;kq ks¾udKh - iqks,a idka; uy;d
ix.S; ks¾udKh - î'weia' fmf¾rd uy;d
.S; .dhkh ( bkaødKs úfÊnKavdr uy;añh

ir, mo rpkfhka fuka u .S ;kq ir, núka o hq;a fï .S;h we;=<;a jkafka
Ñ;%mg ix.S;fha ikaêia:dkhla f,i ie,flk 1956 ksIamdokh jQ zf¾LdjZ kï
Ñ;%máfha h'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 55


.S;hg wkqj k¾;k ks¾udK i|yd Wmfoia

• ±ka Tn leue;s mßÈ fï .S; foflka tlla f;dard .kak'


• lKavdhïj,g fn§ fyda ;ks ;ks j u fyda f;dard .;a .S;hg p,k
ks¾udKh lrkak'

tys § my; i|yka Wmfoia wkq.ukh lrñka k¾;kh ks¾udKh lr.kak'


• .S;fha woyig wkqj fyda Tn leu;s wdldrhg fyda p,k ks¾udKh
lr.kak'
• ix.S; LKav i|yd o iqÿiq p,k fhdod .ksñka k¾;kh w,xldr lr.kak'
• .S;fha woyig wkqj p,k fhdod .ekSfï § uqyqfKa bßhjq flfrys o
wjOdkh fhduq lrkak'
• p,k ks¾udKh lsÍfï § mdi,g .e<fmk wdldrhg p,k ilia lr
.ekSug ie,ls,su;a jkak'
• wjldY Ndú;fha § Èid" ;," rgd ms<sn| wjOdkh fhduq lrkak'
• wjYH wjia:dj, § .=rejrhdf.a iyfhda.h ,nd .ekSug yels h'
• lKavdhïj, § wka whf.a woyiaj,g o .re lrñka iduQysl j k¾;kfha
fhfokak'
• lKavdhï wkqj fyda ;ks ;ks j Tnf.a ks¾udK bÈßm;a lrkak'

ld¾h m;s%ld

1' fuu .S; Y%jKh lsÍfï § Tn is;g ±kqKq woyia folla ,shkak'
1'
2'

2' ojg .yuqÿfka isg y~k mlaIh


s d kï lr mlaIh
s l=f.a p,khka bÈßm;a lrkak'

3' tu mlaIshdf.a kdoh wemg wefikafka '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ld,fha § h'

4' .S;hg wkqj zzf,dj u wjÈ fjñka wuq;= mKla ,nkafkaZZ l=uk fya;=
ksid o@
1'
2'
3'

5' fjiaika;r kQ¾;s kdgHh rpkd lrk ,oafoa l=uk cd;sl l:dj weiqre lr
.ksñka o@

6' hd lrkak'
1' fjila lel=¿ .S; .dhkh u¾i,Ska chfldä msh;=ud
2' fjiaika;r kdgH bkaødKs úfÊnKavdr uy;añh
3' .S; rplfhls fjiaika;r l=ure ukaøs l=uß
4' pß; folls kS;s{ fcdaka o is,ajd uy;d

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 56


.S;h - fjila lel=¿

fjila lel=¿ w;= w. b| kgk ú,dfia


bfrka yf|ka isß ú| ú| rÕk ú,dfia $$

msh,s i,d,d f¾Kq i,d,d iqj| Wrd isis,a iq<x yukafka


f,dj u wjÈ fjñka wuq;= mKla ,nkafka $$

ojg .fya .y uqÿfka fldyd w~kafka


lEr,d o kdo foñka .yg fldgkafka $$

áx áx ioafoa ta ueo we;af;a


.u jg lr l=re¨ .S; wefikafka
f,dj u wjÈ fjñka wuq;= mKla ,nkafka$$

lod j<¨ oE; Èf.a álsß ,shkafka


álsß álsß j<¨ y~ hs <má <÷kaf.a$$

.S; .hkafka .hd kgkafka


fld¨ fl,s fmdÈ .S .hñka kgkafka
f,dj u wjÈ fjñka wuq;= mKla ,nkafka $$

.S;h - wo fjiaika;r rdc mq;d

wo fjiaika;r rdc mq;d


ukaøS l=udß n£
foafjdamldf¾ fõjd iE§ fi;a
rgjeiaikaf.a ldf, fyd|d
ÿ¾NslaI hdh is£
ux.,af,a idrfjjd iE§fi;a
fndau mS%;s f>daId wefikakd fï isõ Èid
fi; w;am;a fõjd ukaøs l=ußyg ±ka
rdc iïm;a fkdñka foah rdcd W;=ï
l=urdf.a mskla uhs
jdikd fnda''''''''''' jdikd fnda

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 57


ieris,s wx.hka ks¾udKh

• y;a wäfha Ndú; jk mshqï


• f.dma fld< fk¿ï u,
• f.dma fld< l=re,a,d

fïjd b;d myiqfjka ir, j ks¾udKh l< yels ks¾udK neúka my; i|yka
rEm igyka wdOdrlhla f,i Ndú; fldg ks¾udKh lrkak'

^1& ^2& ^3&

wjYH øjH (
f.dma fld<
fïrE úh<s fld< ^fmd,a fld<&
flfi,a fldg lene,a,la
brgq
msyshla
• 1 rEmfha ±lafjk wdldrhg f.dma fld< iy fmd,a fld< lmkak'
• lmd.;a f.dma fld< iy fmd,a fld< wxl ^2& rEmfha oelafjk mrsos os.
yer .kak'
• ta wkqj f.dma fld< iy fmd,a fld< wjYH m%udKhg lmd È. yßkak'
• f.dma fld<j,ska iy fmd,a fld<j,ska wjYH m%udKhg fld<
lmd .kak'
• flfi,a fldg lene,a,la ^w`.,a 5la Wig ilia lr .kak'&
• lmd .kakd ,o fld< wxl 3 rEmfha ±lafjk mßÈ flfi,a fldg
lene,af,a Wv uqyqKf;ys brgq ;=fvka r|jkak'

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 58


wdYs%; .%ka: kdudj,sh

Wvrg kegqï l,dj - fiaoruka" fÊ'B'


weï'ã' .=Kfiak iy iud.u
fld<U 1979
k¾;khg w;aje,la - cd'w'wd'
YS% ,xld cd;sl mqia;ld,h 2000
k¾;kh 10 fYa%Ksh - u,a,jwdrÉÑ" iageka,s f.a%Ika
u,amsh<s 2000
my;rg kegqï - iõßia is,ajd" tia'tÉ'
tï'ã' .=Kfiak 1965
inr.uq kegqï l,dj - fla'B' iqis,r;ak
fikr;a m%ldYk 2006
isxy, k¾;k l,dj - Èidkdhl" uqÈhkafia
weia' f.dvf.a iy ifydaorfhda
1998

k¾;kh 7 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd; 59

You might also like