Ùq/Dh d;thA

e[Zb ;wK - 3 xzN/ ftÙk rfDs fbysh nze L 80

nKsfoe w[bKeD L 20
gqÙB gZso dh pDso e[Zb nze L 100
1 ;ko/ gqÙB io{oh jB .
2 Gkr T ftZu gqÙB Bz 1 s'A 3 sZe j'xgy.
(i) gqÙB 1 ftZu, 16 gqÙB pj[Fftebgh T[ZsoK tkb/ 1F1 nze tkb/ j'Dr/.
(ii) gqÙB 2 ftZu, 8 gqÙB ;jh$rbs T[ZsoK tkb/ 1F1 nze tkb/ j'Dr/.
(iii) gqÙB 3 ftZu, 8 gqÙB ykbh ;EkB GoB tkb/ 1F1 nze tkb/ j'Dr/.
3 Gkr n ftZu, gqÙB BzL 4 s'A 11 sZe jo/e gqÙB 2 nzeK dk j't/rk.
4 Gkr J ftZu, gqÙB BzL12 s'A 16 sZe jo/e gqÙB 4 nzeK dk j't/rk ns/ fJjBK gqÙBK ftZu fe;/ th fszB gqÙBK
ftZu nzdo{Bh S'N j't/rh.
5 Gkr ; ftZu, gqÙB BzL 17 s'A 18 sZe jo/e gqÙB 6 nzeK dk j't/rk ns/ fJjBK ;ko/ gqÙBK ftZu nzdo{Bh
S'N j't/rh.

bVh nfXnkfJ dk BK ns/ BzL 1nze 2 nzeK 4 nzeK 6 nzeK e[Zb nze
BzL tkb/ gqÙB tkb/ gqÙB tkb/ gqÙB tkb/ gqÙB
1 tk;sfte ;zfynktK-01 1 1 - - 3

2 pj[gd -02 2 1 - - 4

3 d' ubK ftZu o/yh ;wheoDK d/ i'V/ -03 4 1 - - 6

4 d' xksh ;wheoD -04 2 - 1 - 6

5 nzerfDfse bVhnK-05 2 - 1 - 6

6 fsqG[i -06, uZeo-10 4 1 - 1 12

7 fBod/Ù nze fiwkfJsh -07 3 1 - - 5

8 fse'Dfwsh pko/ ikDFgSkD-08 4 1 - - 6

9 fse'Dfwsh d/ e[M T[g:'r-09 - - 1 - 4

10 ouBktK-11 - - 1 - 4

11 uZeo Bkb ;pzfXs y/socb-12 2 1 - - 4

12 ;sQk dk y/socb ns/ xDcb-13 3 - 1 - 7

13 nzeVk ftfrnkB-14 2 - - 1 8

14 ;zGktBk-15 3 1 - - 5

e[Zb 3(32) 8 5 2 80
 Sample Paper
Pre Board(Mathematics) 2023
Total Marks:80 Class 10th Time: 3 Hours
Instructions:
1. Bwg-a pRSn 1 qoN 3 q`k hoxgy[ Part A has 1 to 3 questions.
(I) pRSn 1 iv`c 16 pRSn bhu-ivklpI au~qrW vwly 1-1 AMk vwly hoxgy[
Q.No.1 consists of 16 multiple choice questions carrying 1 mark each.
(ii) pRSn 2 iv`c 8 pRSn shI/glq au~qrW vwly 1-1 AMk vwly hoxgy[
Q.No.2 consists of 8 True/False type questions carrying 1 mark each.
(iii) pRSn 3 iv`c 8 pRSn KwlI sQwn Brn vwly 1-1 AMk vwly hoxgy[
Q.No.3 consists of 8 Fill in the Blank type questions with options carrying 1 mark each.
2. Bwg-A pRSn 4 qoN 11 q`k do AMk vwly hn [
Section B comprises of questions 4 to 11 of 2 marks each.
3. Bwg-e pRSn 12 qoN 16 q`k cwr AMk vwly hn [ iehnW pRSnW iv`c iksy vI iqMn pRSnW iv~c AMdrUnI Cot hovygI [
Section C comprises of questions 12 to 16 of 4 marks each. An internal choice has been provided in three
questions.
4. Bwg-s pRSn 17 qoN 18 q`k Cyy AMk vwly hn[iehnW swry pRSnW iv~c AMdrUnI Cot hovygI [
Section D comprises of question 17 to 18 of 6 marks each. An internal choice has been provided in all
questions.
Bwg-a (Part-A)
1. hyT id`qy pRSnW iv`co shI ivklp cuxo[hryk pRSn dw 1 AMk hY :
5
Choose the correct option in the following questions:
(i) id`qy guxnKMf ru`K iv`c AigAwq AMk kI hovygw? 20 2
The missing number in the following factor tree is: ?
a) 2 b) 4 c) 3 d) 5
(ii) jykr αAqy βdo GwqI bhupdp(x) = ax2 + bx + cdIAw isPrW hyx qW α+βdI kImq kI hovygI? 2
If α and β are the zeroes of a quadratic polynomial p(x)=ax2+bx+c ,then what is the value of α+β?
𝑐 −𝑏 −𝑐 𝑏
a) 𝑎 b) 𝑎 c) 𝑎 d) 𝑎
(iii) id`qy ic`qr y=p(x) dy AwlyK leI isPrW dI igxqI ikMnI hovygI?
Number of zeroes of the polynomial y=p(x) from the given graph.
a) 2 b) 6 c) 3 d) 4
(iv) jykr ryKI smIkrxW dy joVy sMgq hox qW smIkrxW dw AwlyK iks qrW dw huMdw hY?
If the pair of linear equation is consistent, then the lines will be :
(a) smWqr parallel (b) hmySw sMpwqI always coincident
(c) k`tdIAW ryKwvW jW sMpwqI intersecting or coincident (d) hmySw k`tdIAW ryKwvW always intersecting
(v) id`qy hoey AwlyK qo ryKI smIkrx dy joVy x – 2y = 0 Aqy 3x +4y = 20 dw kI h`l hovygw?
From the given graph the solution of pair of equations x – 2y = 0 and
3x +4y = 20 is:
a) P(0,5) b) A(0,0) c) B(2,1) d) Q(4,2)
(vi) id`qI doGwqI smIkrx 2𝑥 - 5 x+1=0 dy :
2

The quadratic equation 2𝑥 2 - 5 x+1=0 has:

a) do Asmwn vwsqivk mUl hn two distinct real roots b) do smwn vwsqivk mUl hn two real equal roots
c) vwsqivk mUl nhI hn no real root d) do qoN v`D vwsqivk mUl hn more than 2 real roots
(vii) AP: 2,2,2,2……dw sWJw AMqr kI hovygw? What is the common difference of the AP: 2,2,2,2……?
a) 2 b) -2 c) 4 d) 0
(viii) aus ibMdU dy inrdyS AMk pqw kro jo dovyN DuirAW qy siQq hovy[
What are the coordinates of a point which is located on both axis?
a) (1,0) b) (0,0) c) (-1,1) d) (1,-1)
(ix) 9𝑠𝑒𝑐 2 𝐴 − 9𝑡𝑎𝑛2 𝐴brwbr hY:
The value of 9𝑠𝑒𝑐 2 𝐴 − 9𝑡𝑎𝑛2 𝐴 is equal to:
a) 1 b) 0 c) 9 d) -9
(x) id`qI iqRBuj ABC iv`c cos 𝐴dw mu`l kI hovygw?
What is the value of cos 𝐴 from the given triangle ABC? 5cm
5 3 4 4 4cm
(a)3 b) 5 c) 5 d) 3
3cm
(xi) ig`lI f`fy dI Kyf iv`c ig`lI dw Akwr sMXojm huMdw hY:
The shape of a gilli , in the gilli-danda game is a combination of:
(a) do bylxW dw two cylinders
(b) SMkU Aqy bylx a cone and a cylinder
(c) do SMkU Aqy bylx two cones and a cylinder
(d) do bylxW Aqy SMkU two cylinders and a cone
(xii) ie`k c`kr dIAW ikMnIAW sprS ryKwvW ho skdIAW hn? How many tangents can a circle have?
a ) ie`k one (b) do two (c) isPr zero (d) AMnq infinite
(xiii) jykr ∆ABC ∽∆DEF Aqy ∠A=47 ,∠B=83 hox qW ∠F :
0 0

If ∆ABC ∽∆DEF and ∠A=470 and ∠B=830 ,then ∠F is :

(a) 500 (b) 470 (c) 800 (d)830
(xiv) bhulk pqw krn dw ie`k sUqr:
One of the methods of determining mode is:
(a) bhulk=2 m`iDkw+3 m`Dmwn Mode=2 Median+3 Mean
(b) bhulk=3 m`iDkw-2 m`Dmwn Mode=3 Median-2 Mean
(c) bhulk=3 m`iDkw+2 m`Dmwn Mode=3 Median+2 Mean
(d) bhulk=2 m`iDkw-3 m`Dmwn Mode=2 Median-3 Mean
(xv) ie`k b`cy dy kol ie`k Aijhw pwsw hY ijsdy plkW au~qy hyT ilKy A`Kr AMikq hn:
A B C D E A
ies pwsy nMU ie`k vwr s`uitAw jWdw hY A pRwpq hox dI kI sMBwvnw hY?
A child has a die whose six faces show the letters as given below:
A B C D E A
The die is thrown. What is the probability of getting A?
1 2 1 1
(a) 2 (b) 3 (c) 6 (d) 3

(xvi) hyTW iqRBujW dIAW dIAW BujwvW id`iqAW hn ienHW iv`co ikhVI smkoxI iqRBuj hY?
Sides of triangles are given below. Which of these is a right angled triangle?
(a) 7 cm, 5 cm,24cm (b) 34 cm, 30 cm, 16cm
(c) 4 cm, 3 cm,7cm (d) 8 cm, 12 cm, 14cm

2. id`qy pRSn leI shI/glq au~qr cuxo[

State true or false for the following statements:
(i) ryKI smIkrx y=-5 dw AwlyK x-Dury nMU kdy nhI k`tdw hY [ (shI/ glq)
The graph of a line y=-5 never meets the x-axis. (True/False)
(ii) 𝑥 3 + 2𝑥 2 = 5ie`k doGwqI smIkrx hY? (shI/ glq)
𝑥 3 + 2𝑥 2 = 5 is a quadratic equation. (True/False)
(iii) id`qI lVI 1,1,1,2,2,2,3,3,3………. ie`k A.P. hY[ (shI/ glq)
The series 1,1,1,2,2,2,3,3,3………. is an A.P. (True/False)
(iv) x-Dury qy siQq iksy ibMdU dy inrdyS AMk (a,0) huMdy hn[ (shI/ glq)
The coordinates of any point lies on x-axis is (a,0). (True/False)
(v) 𝑡𝑎𝑛𝐴 dw mu`l hmySw 1 qoN G`t huMdw hY[ (shI/ glq)
The value of tanA is always less then 1. (True/False)
(vi) jdoN iksy Tos A nMU ipGlw ky Tos B dy rUp iv`c pirvriqq kIqw jWdw hY qW
Tos A Aqy Tos B dw Awieqn smwn huMdw hY[ (shI/ glq)
When one solid ‘A’ is melted and recasted into another solid B, then the
volume of solid A and Solid B are equal. (True/False)
(vii) AMsBv GtnW dI sMBwvnw 1 huMdI hY[ (shI/ glq)
The probability of impossible event is 1. (True/False)
(viii) iksy c`kr dy iksy bwhrI ibMdU qoN c`kr qy isrP ie`k sprS ryKw iK`cI jw skdI hY[ (shI/ glq)
Only one tangent can be drawn from an external point of a circle to this circle. (True/False)

3. KwlI sQwn Bro[

Fill in the blanks from the given options:
(i) smIkrx 2𝑥 − 𝑦 = 0 dw ie`k h`l_______ hY[
One of the solutions of the equation 2𝑥 − 𝑦 = 0 is _________. [(1,2)/(2,1)/(1,1)/(1,0)]
(ii) ArD-ivAws r vwly c`kr dw KyqrPl _____ hovygw[
Area of circle with radius r is_________ (πr/2πr/πr2/2πr2)
(iii) ibMdU P(2, 3) dI x-Dury qoN dUrI……………….hY[
The distance of the point P(2, 3) from the x-axis is………………. (2/3/1/5)
(iv) 𝑐𝑜𝑠𝑒𝑐 2 𝐴 − 1 =………………….. ( 𝑠𝑖𝑛2 𝐴/𝑐𝑜𝑠 2 𝐴/ 𝑠𝑒𝑐 2 𝐴/𝑐𝑜𝑡 2 𝐴)
(v) ArD ivAws R vwly c`kr dy aus ArD ivAwsI KMf dI cwp dI lMbweI ………hY,ijsdw kox p0 hY[
Length of an arc of a sector with angle p0 of a circle with radius R is…………….
p0 p0 p0 p0
( 180 ×2πR / 90 ×2πR / ×2πR / 720 ×2πR)
360
(vi) jykr goly dw ArD ivAws 3 guxw kr id`qw jwvy qW ausdw Awieqn………… guxw ho jwvygw[
(3 guxw/ 6 guxw/ 9 guxw/ 27 guxw)
If the radius of a sphere becomes 3 times, then its volume will become……………
( 3 times/6 times/9 times/27 times)
(vii) inmn iv`co ………… kyNdrI pRivrqI dw mwp nhIN hY ? (m`Dmwn/ m`iDkw/ bhulk/ ivcln sImw)
………………is not a measure of central tendency. (mean/median/mode/range)
(viii) 52 p`iqAW dI qwS dI gu`tI iv`coN ie`k pqw bwhr k`iFAw jWdw hY[ie`k qsvIr vwlw p`qw pRwpq hox dI sMBwvnW
…………… hovygI[
One card is drawn from a well shuffled deck of 52 cards. The probability of getting a face card is ……….
3 3 1 1
( 13 / 26 / 13 / 26 )
Bwg A (Part –B)
not:hryk pRSn 2 nMbr dw hY[
Note:-Each question has 2 marks
4. ABwj guxnKMfx ivDI duAwrw 12,15 Aqy21 dw HCF Aqy LCM pqw kro[
Find HCF of 12, 15 and 21 by applying prime factorization method.
5. ie`k doGwqI bhupd 𝑥 2 − 2𝑥 − 8 dy isPr pqw kro[
Find the zeroes of quadratic polynomial 𝑥 2 − 2𝑥 − 8.
6. id`qy ryKI smIkrx joVy 3x + 4y = 10, 2x – 2y = 2nMU h`l kro [
Solve the pair of linear equation 3x+4y = 10, 2x-2y = 2.
ਾਂ ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਭੇਂ, ਇੱਕ ਟੈਲੀਪੋਨ ਖੰਬੇ ਦਾ ਩ਰਛਾਵਾਾਂ
7. ਇੱਕ 15 ਭੀਟਰ ਉੱਚਾ ਟਾਵਰ ਇੱਕ ਨਨਸ਼ਚਤ ਸਭੇਂ ਤੇ 24 ਭੀਟਰ ਲੰ ਫਾ ਇੱਕ ਩ਰਛਾਵਾਾਂ ਩ਾਉਦ
16m ਲੰ ਫਾ ਹੈ। ਟੈਲੀਪੋਨ ਖੰਬੇ ਦੀ ਉਚਾਈ ਲੱ ਬੋ।
A 15m high tower casts a shadow 24m long at a certain time and at the same time, a telephone pole casts a
shadow 16m long.Find the height of the telephone pole.
8. ibMdUAW ivckwr dUrI pqw kro : (2,3), (4,1)
Find the distance between the points: (2,3) , (4,1)
 9. ਅਰਧ ਨਵਆਸ 6 ਸਭ ਵਾਲੇ ਚੱਕਰ ਦੇ ਉਸ ਅਰਧ ਨਵਆਸੀ ਖੰਡ ਦਾ ਖੇਤਰਪਲ ਩ਤਾ ਕਰੋ ਨਜਸਦਾ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਕੋਣ 600 ਹੈ।
Find the area of sector of a circle with radius 6 cm if angle of the sector is 600.
3 3
10. ਜੇਕਰ sin 𝐴 = 5 ਹੈ ਤਾਂ cos 𝐴 ਦਾ ਭੁੱ ਲ ਩ਤਾ ਕਰ੉। If sin 𝐴 = 5, then find the value of cos 𝐴.

11. ie`k QYly iv`c 3 lwl Aqy 5 kwlIAW gyNdw hn[ ies QYly iv`coN ie`k gyNd Acwnk bwhr k`FI geI hY[ iesdI sMBwvnw
kI hovygI ik gyNd (i) lwl hovy? (ii) lwl nhI hovy?
A bag contains 3 red balls and 5 black balls. A ball is drawn at random from the bag. What is the probability
that the ball drawn is (i) red? (ii) not red
ਭਾਗ ੲ (Part-C)
Note:-Each question has 4 marks
12. doGwqI smIkrx 2𝑥 2 − 6𝑥 + 3 = 0 nMU h`l kro[
Solve the quadratic equation 2𝑥 2 − 6𝑥 + 3 = 0.
ਜਾਂ(OR)
ਮਭਲਾਣ ਕਰ੉ (Match the following):
2
ਦ੉ ਘਾਤੀ ਸਭੀਕਰਣ ax + bx + c=0,a≠ 0 ਮ ੁੱ ਚ:
2
In quadratic equation ax + bx + c=0,a≠ 0:

(i) ਦ੉ ਮਬਿੰ ਨ-ਮਬਿੰ ਨ ਾਸਤਮ ਕ ਭੂਲ ਹਿੰ ਦੇ ਹਨ। Roots are real and different. (a) b2 – 4ac < 0

(ii) ਦ੉ ਫਰਾਫਰ ਾਸਤਮ ਕ ਭੂਲ ਹਿੰ ਦੇ ਹਨ। Roots are real and equal. (b) b2 – 4ac > 0
(iii) ਕ੉ਈ ਾਸਤਮ ਕ ਭੂਲ ਨਹੀ ਹਿੰ ਦਾ। No real roots exist. (c) b2 – 4ac ≥ 0
(iv) ਭੂਲ ਾਸਤਮ ਕ ਹਿੰ ਦੇ ਹਨ। Roots are real. (d) b2 – 4ac = 0

13. 10 Aqy 250 dy ivckwr 4 dy ikMny guxj hn?

How many multiples of 4 lie between 10 and 250?
ਜਾਂ (OR)
636 joV pRwpq krn leI dy AP:9, 7, 25, …… ikMny pd lYxy cwhIdy hn?
How many terms of the AP:9,17,25,…… must be taken to give a sum of 636?
14. ie`k 80 mItr cOVI sVk dy dovW pwisAW qy Awhmxy swhmxy brwbr lMbweI vwly do KMby l`gy hoey hn[ iehnW dohW
KMibAW dy iv`c sVk qy ie`k ibMdU qoN KMibAW dy isKrW dw au~cwx kox kRmvwr 60 0 Aqy 300 hY[ KMibAW dI aucweI Aqy
KMibAW qoN ibMdU dI dUrI pqw kro[
Two poles of equal heights are standing opposite to each other on either side of a road, which is 80m wide.
From a point between them on the road the angles of elevation of the top of the poles are 60 0 and 300,
respectively. Find the height of the poles and distances of the point from the foot of the poles.
15. 4sm ArD ivAws dy ie`k c`kr qy 6sm ArD ivAws dy ie`k sm kyNdrI c`kr dy iksy ibMdU qoN ie`k sprS ryKw dI
rcnw kro Aqy aus dI lMbweI mwpo[
Construct a tangent to a circle of radius 4cm from a point on the concentric circle of radius 6cm and
measure its length.

16. 5.5cm×10cm×3.5cmpswrW vwlw ie`k Gxwv dy leI 1.75 ivAws Aqy 2mm motweI vwly ikMny cWdI dy is`ikAW nMU
ipGlwauxw peygw?
How many silver coins, 1.75cm in diameter and of thickness 2mm, must be melted to form a cuboid of
dimensions 5.5cm×10cm×3.5cm?
ਜਾਂ (OR)
 ਬਜਾ 7 ਸਭ ਾਲੇ ਇੁੱ ਕ ਘਣਾਕਾਰ ਫਲਾਕ ਦੇ ਉੱ਩ਰ ਇੁੱ ਕ ਅਰਧ ਗ੉ਲਾ ਰੁੱ ਮਿਆ ਹ੉ਇਆ ਹੈ। ਅਰਧ ਗ੉ਲੇ ਦਾ ੁੱ ਧ ਤੋਂ ੁੱ ਧ ਮ ਆਸ ਕੀ ਹ੉ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਫਣੇ ਠੋਸ ਦੀ ਸਤਹਾ ਦਾ ਿੇਤਰਪਲ ਩ਤਾ ਕਰ੉।
A cubical block of side 7 cm is surmounted by a hemisphere. What is the greatest diameter the hemisphere can have?
Find the surface area of the solid.
ਬਾਗ-ਸ (Part D)

Note:- ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6 ਅੰ ਕ ਦਾ ਹੈ। Each qustion has 6 marks

17. ਮਸੁੱ ਧ ਕਰ੉ ਮਕ ਇੁੱ ਕ ਸਭਕ੉ਣ ਮਤਿਬਜ ਮ ੁੱ ਚ ਕਰਣ ਦਾ ਰਗ ਫਾਕੀ ਦ੉ ਬਜਾ ਾਂ ਦੇ ਰਗਾਂ ਦੇ ਜ੉ੜ ਦੇ ਫਰਾਫਰ ਹਿੰ ਦਾ ਹੈ।
Show that in a right triangle, the square of the hypotenuse is equal to the sum of the squares of the other
two sides.
ਜਾਂ(OR)

ਮਸੁੱ ਧ ਕਰ੉ ਮਕ ਦ੉ ਸਭਰੂ਩ ਮਤਿਬਜਾਂ ਦੇ ਿੇਤਰਪਲਾਂ ਦਾ ਅਨ਩ਾਤ ਇਨਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੰ ਗਤ ਬਜਾ ਾਂ ਦੇ ਅਨ਩ਾਤ ਦੇ ਫਰਾਫਰ ਹਿੰ ਦਾ ਹੈ।
Show that the ratio of the areas of two similar triangles is equal to the square of the ratio of their
corresponding sides.
18. ਮਕਸੇ ਫਜ਼ਾਰ ਮ ੁੱ ਚ ੝ਲ ਮ ਕਿੇਤਾ, ਩ੇਮਿਆਂ ਮ ੁੱ ਚ ਰੁੱ ਿੇ ਅਿੰ ਫ ੇਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਩ੇਿੀਆਂ ਮ ੁੱ ਚ ਅਿੰ ਫਾਂ ਦੀ ਸਿੰ ਮਿਆ ਅਲੁੱਗ-ਅਲੁੱਗ ਸੀ।
਩ੇਿੀਆਂ ਦੀ ਸਿੰ ਮਿਆ ਅਨਸਾਰ, ਅਿੰ ਫਾਂ ਦੀ ਿੰ ਡ ਹੇਠ ਮਲਿੇ ਅਨਸਾਰ ਸੀ। ਇੁੱ ਕ ਩ੇਿੀ ਮ ੁੱ ਚ ਰੁੱ ਿੀ ਅਿੰ ਫਾਂ ਦੀ ਭੁੱ ਧਭਾਨ ਸਿੰ ਮਿਆ ਩ਤਾ ਕਰ੉।
In a retail market, fruit vendors were selling mangoes kept in packing boxes. These boxes contained
varying number of mangoes. The following was the distribution of mangoes according to the number of
boxes. Find the mean number of mangoes kept in a packing box.
ਅਿੰ ਫਾਂ ਦੀ ਸਿੰ ਮਿਆ Number of mangoes 50-52 53-55 56-58 59-61 62-64

਩ੇਿੀਆਂ ਦੀ ਸਿੰ ਮਿਆ Number of boxes 15 110 135 115 25

ਜਾਂ(OR)

ਹੇਠ ਮਦੁੱ ਤੇ ਅਿੰ ਕੜੇ 225 ਮਫਜਲੀ ਉ਩ਕਰਨਾਂ ਦੇ ਜੀ ਨ ਕਾਲ(ਘਿੰ ਮਿਆਂ ਮ ੁੱ ਚ) ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਦਿੰ ਦੇ ਹਨ। ਉ਩ਕਰਨਾਂ ਦਾ ਫਹਲਕ
ਜੀ ਨਕਾਲ ਩ਤਾ ਕਰ੉।

The following table gives the information on the observed lifetimes(in hours) of 225 elctrical
components. Determine the modal lifetimes of the components.

ਜੀ ਨਕਾਲ(ਘਿੰ ਮਿਆਂ ਮ ੁੱ ਚ) 0-20 20-40 40-60 60-80 80-100 100-120

Life time(in hours)

ਫਾਰਿੰ ਫਾਰਤਾ 10 35 52 61 38 29

Frequency
 mwfl pRSn p`qr (gixq)
jmwq-dsvIN
ku`l AMk:80
smW: 3 GMty
jrUrI not:-
1. Bwg-a pRSn 1 qoN 3 q`k hn [
(i) pRSn 1 iv`c 16 pRSn bhu-ivklpI au~qrW vwly 1-1 AMk vwly hn [
(ii) pRSn 2 iv`c 8 pRSn shI / glq au~qrW vwly 1-1 AMk vwly hn [
(iii) pRSn 3 iv`c 8 pRSn KwlI sQwn Brn vwly 1-1 AMk vwly hn [
2. Bwg-A pRSn 4 qoN 11 q`k do AMk vwly hn [
3. Bwg-e pRSn 12 qoN 16 q`k cwr AMk vwly hn [ iehnW pRSnW iv`c iksy vI iqM n
pRSnW iv~c AMdrUnI Cot hY[
4. Bwg-s pRSn 17 qoN 18 q`k Cyy AMk vwly hn[iehnW swry pRSnW iv~c AMdrUnI Cot
h Y[
Bwg-a
1.hyT id`qy pRSnW iv`co shI ivklp cuxo[hryk pRSn dw 1 AMk hY :
(i) id`qy guxnKMf ru`K iv`c AigAwq AMk kI hovygw? 3
18 2
a) 2 b) 6 c) 3 d) 9
?

3
(ii)jykr p(x) = ax2 + bx + c ie`k do GwqI bhupd hY qW c/a dw p(x) dy isPrW nwl kI sMbMD huMdw hY?

a) c/a isPrW dw GtwE hY b) c/a isPrW dI Bwg hY

c) c/a isPrW dw joVPl hY d) c/a isPrW dw guxnPl hY

(iii) id`qy ic`qr y=p(x) dy AwlyK leI isPrW dI igxqI ikMnI hovygI?

a) 2 b) 6 c) 3 d) 9
(iv) jykr smIkrxW kx – y = 2 Aqy 6x – 2y = 3 dw ie`k h`l hovy qW k dw mu`l d`so:

a) k = 3 b) k ≠ 3 c) k ≠ 0 d) k = 0
(v). jykr (6,k) id`qI geI smIkrx 3x + y – 22=0 dw ie`k hI h`l hovy qW k dw mu`l d`so:

a) 4 b) -4 c) 3 d) -3
(vi) hyTW id`qIAW smIkrxW ivcoN ikhVI do GwqI smIkrx nhI hY?
 a) − =4 b) 3 − = c) + =4 d) −3=4 −4

(vii) id`qI hoeI AP: 3,1,-1,-3…… dw sWJw AMqr kI hovygw?

a) 2 b) -2 c) 4 d) -4
(viii) x-Dury qy’ mOjUd iksy ibMdU dy inrdyS AMk kI hoxgy?

a) (a, 0) b) (0, a) c) (-a, a) d) (a,-a)

(ix) 9 −9 brwbr hY:

a) 1 b) 0 c) 9 d) -9
(x) id`qI iqRBuj ABC iv`c sin dw mu`l kI hovygw?

(a) b) c) d)

(xi) goly dI sqHw dw KyqrPl Aqy GxPl dw Anupwq kI hovygw?

a) 3 : r b) 2 : r c) 4 : 3 d) 1 : 3r
(xii) hyT iliKAW iv`coN ikhVI AwikRqI c`kr dI sprS ryKw nUM drswauNdI hY[

(a) (b) (c) (d)

(xiii) ic`qr dw AiDAYn krky hyT iliKAW iv`coN shI kQn cuxo:
R A

63 7.6 3.8 33

P Q B C
12 6

(a) P= A (b) P= B (c) P= C (d) ienHW iv`c koeI nhIN
(xiv) iksy gyNdbwz duAwrw 10 ikRkt mYcW ivc leIAW geIAW ivktW hyT ilKy Anuswr hY:-
2 6 4 5 0 2 1 3 2 3
iehnW AMkiVAW dw bhulk hovygw:
(a) 1 (b) 2 (c) 3 (d) 4
(xv) iksy AsMBv Gtnw dy vwprx dI sMBwvnw ikMnI huMdI hY ?
(a) (b) 1 (c) 0 (d)
(xvi) jykr ie`k c`kr dw pirmwp Aqy KyqrPl sMiKAwqmk rUp iv`c brwbr hY, qW aus c`kr dw
ArD ivAws hY:
(a) 2 iekweIAW (b) π iekweIAW (c) 4 iekweIAW (d) 7 iekweIAW

2. id`qy pRSn leI shI/glq au~qr cuxo[hryk pRSn dw 1 AMk hY :

(i) smIkrx y= -3 dw AwlyK iek ryKw hY jo x-Dury dy smWqr hMudI hY [ (shI/ glq)
 (ii) jykr smIkrx ax2 +bx +c =0 dy mUl smwn hox qW D 0 huMdw hY[ (shI/ glq)
(iii)fe;/ nze rfDse bVh dk ntK gd an&3 + 4 j't/ sK fJ;dw 10vW pd 40 hovygw[(shI/ glq)
(iv) ibMdU P(3,4) dI mUl ibMdU qoN dUrI 5 iekweI hY[ (shI/ glq)
(v) iksy vI kox A dy leI = hovygw[ (shI/ glq)
(vi) jykr SMkU dw AwDwr qy aucweI,islMfr dy AwDwr qy aucweI dy brwbr hovy qW auhnW dy GxPlW
ivc Anupwq 3:1 hovygw[ (shI/ glq)
(vii) jykr P( ), “E nhIN”dI sMBwvnw nMu drswaudW hY qW ( ) + ( )=0 hovygw[(shI/ glq)
(viii) c`kr dy AMdrUnI ibMdU qoN c`kr nUM do sprS ryKwvW iK~cIAW jw skdIAW hn[ (shI/ glq)

3. KwlI sQwn Bro[hryk pRSn dw 1 AMk hY :

(i) jdoN do smIkrnW dy AwlyK Awps ivc k`tx qW smIkrnW dw joVw ………… hovygw:
a) sMpwqI b) sMgq c) AsMgq d) koeI nhI
(ii) swry vrg ……………… huMdy hn[

(a) srbMgsm (b) smrUup (c) brwbr (d) ienHW iv`c koeI nhIN

(iii) jykr o/yk yzv AB dk wZX fpzd{ M j? qW AM ns/ BM dk nB[gks ………hovygwL

a) 1L2 b) 2L1 c) 3L1 d) 1L1
(iv) + 1 =…………………..

(a) b) c) d)

(v) ArD ivAws R vwly c`kr dy aus ArD ivAwsI KMf dw KyqrPl …………ijsdw kox p0 hY[
0 0 0 0
(a) ×2πR (b) × 2πR2 (c) ×2πR (d) ×2πR2

(vi) id`qy gey ic`qr iv`c iKfoxw ………… Aqy ……… dy sMXojn nwl
pRwpq hoieAw hY[
a) SMkU Aqy golw (b) SMkU Aqy ArD golw (c) vylx Aqy golw (d) vylx Aqy ArD golw

(vii) inmn iv`co ………… kyNdrI pRivrqI dw mwp nhIN hY ?

(a) m`Dmwn (b) m`iDkw (c) bhulk (d) ivcln sImw
(viii) ie`k is`ky nMU ie`k vwr auCwilAw jWdw hY[ie`k ic`q pRwpq krn dI sMBwvnw …………hovygI[
(a) 1 (b) 2 (c) 1/2 (d) -1

Bwg A
not:hryk pRSn 2 AMk dw hY
4.ABwj guxnKMfx ivDI duAwrw 96 Aq 404 dw HCF pqw kro[

5.ie`k doGwqI bhupd pqw kro, ijsdy isPrW dw joV Aqy guxnPl kRmvwr -3 Aqy 2 hY[

6.id`qy smIkrx joVy x + 3y = 5, 2x – 3y = 12 nMU h`l kro [

7. id`qy ic`qr iv`c x dw mu`l pqw kro jykr DE∥BC hovy[

8. aus ibMdU dy inrdyS AMk pqw kro jo ibMdUAW (4, -3)
3) Aqy (8, 5) nMU joVx vwly ryKwKMf nMU AMdrUnI
qOr qy 3:1 dy Anupwq iv`c vMfdw hY[

9. jykr = qW tan dw mu`l pqw kro[

10. id`qy ic`qr iv`c ArD ivAws 4 sY.mI. vwly ie`k c`kr dy ArD ivAwsI KMf dw
KyqrPl pqw kro[

11. ie`k b`cy dy kol ie`k Aijhw pwsw hY ijsdy PlkW au`qy hyT ilKy A`Kr AMikq
hn:
A B C D E A

ies pwsy nMU ie`k vwr su`itAw jWdw

jWdw hY iesdI kI sMBwvnw hY ik

(i) A pRwpq hovy[ (ii)

( ) D pRwpq hovy[

Bwg- e
hryk pRSn 4 AMk dw hY
12. do GwqI smIkrx 3 − 5 + 2 = 0 dy mUl, jykr sMBv hox, qW pqw kro[

jW

id`qI smIkrx dy mUl pqw kro + =3

13. joVPl pqw kro: 34 + 32 + 30 + ….. + 10

jW

10 Aqy 250 dy ivckwr 4 dy ikMny guxj hn?

14. 1.5 mI. lMbw ie`k pRyKk icmnI qoN 28.5 mI. dI dUrI qy hY[ausdI A`K nwl

icmnI dy isKr dw aucwx kox 450 hY[ icmnI dI aucweI pqw kro[

15. 6cm
cm ArD ivAws vwlw ie`k c`kr iK`co[kyNdr qoN 10cm
10cm dUr siQq ibMdU qoN c`kr ‘qy sprS
ryKwvW dy joVy dI rcnw kro[

16. ArD ivAws 4.2 cm vwly DwqU dy ie`k goly nMU ipGlw ky ArD ivAws 6 cm vwly ie`k bylx dy
rUp iv`c FwilAw jWdw hY[ bylx dI au~cweI pqw kro[

jW

shI imlwx kro:

SMkU dw Awieqn 2 ℎ

vylx dw Awieqn 1
ℎ
3
 ArD goly dw Awieqn ℎ

vylx dI vkr sqHw dw KyqrPl 2

3

Bwg – s
not: hryk pRSn 6 AMk dw hY
17.is`D kro ik ie`k smkox iqRBuj iv`c krx dw vrg bwkI do BujwvW dy vrgW dy joV dy brwbr huMdw
hY[

jW

is`D kro ik bwhrI ibMdU qoN c`kr’ qy iK`cIAW geIAW sprS ryKwvW dIAW lMbweIAW brwbr huMdIAW
hn[

18. iksy skUl dI dsvIN jmwq dIAW 51 lVkIAW dIAW aucweIAW dw ie`k srvyKx kIqw igAw Aqy hyT ilKy
AMkVy pRwpq kIqy gey:

aucweI (sm) iv`c lVkIAW dI sMiKAw

140 qoN G`t 4

145 qoN G`t 11

150 qoN G`t 29

155 qoN G`t 40

160 qoN G`t 46

165 qoN G`t 51

id`qy gey AMkiVAW dI m`iDkw pqw kro[

jW

hyT id`qI swrxI 35 SihrW dI swKrqw dr (pRqISq iv`c) drswauNdI hY[m`Dmwn swKrqw dr pqw kro:

swKrqw 45-55 55-65 65-75 75-85 85-95

dr(% iv`c)

SihrW dI 3 10 11 8 3
igxqI
 ie`k-ie`k AMk vwly pRSn
17
1. dw dSmlv pRswr ikho ijhw hovygw?
8
(a) SWq (b) ASWq (c) ASWq AwvrqI (d) ASWq AnwvrqI
𝟐𝟑
2. dw dSmlv pRswr ikho ijhw hovygw?
𝟐𝟑 𝟓𝟐
(a)SWq (b) ASWq (c) ASWq AwvrqI (d) ASWq AnwvrqI

6
3. dw dSmlv pRswr ikho ijhw hovygw?
15
(a)SWq (b) ASWq (c) ASWq AwvrqI (d) ASWq AnwvrqI

4. hr ie`k Bwj sMiKAw nUM ABwj sMiKAwvW dy guxnPl dy rUp iv`c drswieAw jw skdw hY
Aqy ieh guxnKMfx ivl`Kx huMdw hY[(shI jW glq)

5. 2+ 5 ie`k ApirmyX sMiKAw hY[(shI jW glq)

6. 3 5 × 2 5 ie`k ApirmyX sMiKAw hY[(shI jW glq)

7. 0.1201200120001… ie`k______sMiKAw hY[

8. pirmyX sMiKAw dw dSmlv pRswr………jW……….huMdw hY[

9. ApirmyX sMiKAw dw dSmlv pRswr……….huMdw hY[

10.Gwq……dy bhupd nUM ryKI bhupd kihMdy hn[

11.ryKI bhupd 𝑎𝑥 + 𝑏 dw isPr pqw kro[

a)a/b (b) –a/b (c) b/a (d)- b/a

12.do GwqI bhupd dw grwP ………..Akwr dw huMdw hY[

13.jykr iksy do GwqI bhupd dw AwlyK x-Dury nMU ikqy vI nhI k`tdw qw aus do GwqI bhupd
dy isPrW dI igxqI……….. hMudI hY[

14.Gwq n dy id`qy gey bhupd dy isPrW dI v`D qo v`D igxqI …………huMdI hY[

15.do GwqI smIkrn 𝑎𝑥 2 +bx+c=0 dy isPrW dw joV ………….. Aqy isPrW dI guxW
………huMdI hY[
16.ie`k bhupd p(x) dy isPr auhnW ibMdUAW dy x-inrdyS AMk huMdy hn, ij`Qy y= p(x) dw AwlyK
………… Dury nUM k`tdw hY[

17. hyT ilKy AwlyKW iv`c p(x) dy isPrW dI igxqI pqw kro[

18. AP 3, 1, -1, -3,...............dw pihlw pd a= ______ hovygw[

19. AP 0.6, 1.7, 2.8, 3.9,...............dw sWJw AMqr d=_____ pqw kro[

20.-10,-6,-2,2,………ie`k AP hY[(shI jW glq)

21.iksy AP ijsdw pihlw pd a Aqy sWJw AMqr d hY, leI nvyN pd dw sUqr ilKo[

22.iqRBuj ABC dw Kyqr&l 0 vrg iekweIAW hY qW ausdy isKr………hoxgy[

23.ibMdU P (x, y) dI mUl ibMdU qoN dUrI…………huMdI hY[

24.mUl ibMdU dy inrdyS AMk……… huMdy hn[

25.θ dy v`Dx nwl sin θ dw mu`l vI v`Ddw hY[(shI jW glq)

26.θ dy v`Dx nwl cos θ dw mu`l vI G`tdw hY[(shI jW glq)

27. A = 0° leI cot A pirBwiSq nhI hY[(shI jW glq)

28.θ dy swry mu`lW leI sin θ = cos θ (shI jW glq)

Sin 18 0
29.mu`l pqw kro ∶ =…………..
Cos 72 0

tan 26 0
30.mu`l pqw kro∶ =……………..
cot 64 0
31.mu`l pqw kro: Cos 480 – Sin 420=………..

32.mu`l pqw kro: Cosec 310 – sec 590=………..

33.9 sec2 A – 9 tan2 A =……….. ie`Qy 0° < 𝐴 < 90º

(a) 1 (b) 9 (c) 8 (d) 0

34. 1- sin2 θ =………..

35. cosec2 A – cot2 A =……….. ie`Qy 0° < 𝐴 < 90º

36. sinA dw mu`l kdy vI 1 qoNv`D nhI huMdw[(shI jW glq)

37. cosA dw mu`l kdy vI 1 qoNv`D nhI huMdw[[(shI jW glq)

38. secA jW cosec A dw mu`l hmySw ie`k jW ie`k qoN v`D huMdw hY[[(shI jW glq)

39.iksy gyNdbwj duAwrw 10 ikRkt mYcW iv`c ley gey ivktW dI sMiKAw hyT ilKy Anuswr hY :
2 6 4 5 0 2 1 3 2 2
iehnW AMkiVAW dw m`Dmwn pqw kro[
(a)2 (b) 2.7 (c) 2.8 (d) 3

40.c`kr ijsdw ArDivAws ‘r’ hovy ,ArDivAwsI KMf dy KyqrPl dw sUqr ilKo[

41.ie`k c`krI Kyqr dw auh Bwg jo do ArDivAwsW sMgq cwp nwl iGr ky bixAw hY,
aUsnUM…………AwKdy hn[
42.kox θ vwly ArDivAwsI KMf dI cwp dI lMbweI pqw krn dw sUqr ______ hY[

43.ArDivAws R vwly c`kr dy ArDivAwsI KMf dw KyqrPl ijsdw koxp0 hY, hyT ilKy
Anuswr hY:
𝑝 𝑝 𝑝 𝑝
a) × 2𝜋𝑅 (b) × 2𝜋𝑅 (c) × 𝜋𝑅2 (d ) × 2𝜋𝑅2
180 360 180 720

44.KwlI kQn nUM pUrw kro :

c`kr dy c`krKMf dw KyqrPl = sMgq ArDivAwsI KMf dy KyqrPl –……… .

45.jdoN iksy SMkU nUM ausdy AwDwr dy smWqr iksy ql duAwrw k`tky, ie`k Cotw SMkU htw idMdy
hW qW bwkI jo Tos bcdw hY ,auh SMkU dw ie`k ……………khwauNdw hY[
 46.SMk UdI iCMnk dy Awieqn dw sUqr=……………………

47.SMkU dI iCMnk dI vkr sqHw dw KyqrPl dw sUqr=………………

48.SMkU dI iCMnk ku`l sqHw dw KyqrPl dw sUqr=……………………
49.iksy pRXog dIAW swrIAW mu`FlIAW GtnwvW dIAW sMBwvnwvW dw joV kI huMdw hY?

(a)0 (b) 1 (c) 0.5 (d) -1

50.iksy Gtnw leI P( E ) +P( Not E )=________

51.iksy AsMBv Gtnw dI sMBwvnw……… huMdI hY[

52.iksy inScq Gtnw dI sMBwvnw……… huMdI hY[

53.iksy Gtnw dI sMBwvnw…………qoN v`fI jW ausdy brwbr huMdI hY Aqy………… qoN CotI
jW ausdy brwbr huMdI hY[

54.hyT iliKAW iv`coN ikhVI iksy Gtnw dI sMBwvnw nhI ho skdI ?

2
(a) (b) 0.7 (c) −1.5 (d) 15%
3

55.jykr P(E)=0.05 hY qW P(not E) =…………….

56. 80 ividAwrQIAW duAwrw pRwpq AMk ਹੇਠ ਦ ਿੱ ਤੇ ਹਨ

: 

m`iDkw vrg hovygw

1) 10-20 2) 20-30 3) 30-40 4) 40-50

57.id`qy ic`qr iv`c, jy AC , BD ibMdU P qy k`tdIAW hn qW, PBA=?

1) 30° 2) 70° 3) 80° 4) 100°
58) jykr do ryKI smIkrx dy joVy AsMgq hox qW gRwP qy ryKwvW hoxgIAW:
1) sMpwqI 2) smWqr 3) isrP iek ibMdU qy k`tdIAW hn 4) iek dUjy dy lMb smduBwjk
59) pihlIAW ds ABwj sMiKAwvW dI m`iDkw:

1) 11 2) 12 3) 13 4) 14

60) 100 AMkiVAW dw m`Dmwn 50 hY[bwAd iv`c dyiKAw igAw ik iek AMkVw 50 dI QW 150 iliKAw igAw sI.
shI m`Dmwn hovygw

1) 49 2) 50 3) 51 4) 52

61) id`qy AMkiVAW dI m`iDkw d`so: 4, 15, 19, 21, 6

1) 19 2) 15 3) 15.5 4) 17

62) ਜੇਕਰ ax2+bx+c = 0 ਦy mUl ਬਰਾਬਰ ਹਨ, ਤਾਾਂ c ਬਰਾਬਰ ਹੈ:

−𝑏 𝑏 𝑏2 −𝑏 2
1) 2𝑎 2) 2𝑎 3) 4𝑎 4) 4𝑎

63) id~qy ic`qr iv`c, DE∥BC[ jy AD=2 sm, AB=5 sm Aqy DE=3 sm, qW BC brwbr
hY[

1) 5 sm 2) 6 sm 3) 6.5 sm 4) 7.5 sm

64) x =0 Aqy y =0 dw kI h~l hovygw?

1) (1,0) 2) (0,1) 3) (1,1) 4) (0,0)

65) iehnw smIkrxW 2x+3y-√2=0 Aqy x-2y-8=0 dy gRwP ryKwvW hn, ieh ryKwvW hoxgIAW

1) sMpwqI hn 2) smWqr

3) isrP ie`k ibMdU qy k`tdIANw 4) ie`k dUsry qy lMb hoxgIANw

66) jy 10, 13, 15, 18, x + 1, x + 3, 30, 32, 35, 41 ਚੜ੍ਹ ੇ ਕ੍ਰਮ ਦ ਿੱ ਚ 10 ਪ੍ਰੇਖਣ ਹਨ Aqy m`iDkw 22 hY[ x ਾ ਮਿੱ ਲ

ਲਿੱਭ੉
1) 22.5 2) 22 3) 23 4) 20

67) ∆ABC ~ ∆ DEF ਹੈ ਅਤੇ ar (∆ABC) = 64 sm 2 ਅਤੇ ar (DEF) = 169 sm 2 ਹੈ। ਜੇ BC = 4 sm ਹ੉ ੇ ਤਾਂ
EF pqw kro[
1 1
1) 6 ਸਮ/cm 2) 62 ਸਮ/cm 3) 72 ਸਮ/cm 4) 7 ਸਮ/cm

68) ਦ ਿੱ ਤੇ ਦਚਿੱ ਤਰ ਦ ਿੱ ਚ , PQRS ਇਿੱ ਕ੍ ਚਤਰਭਜ ਹੈ ਜ੉ ਦਕ੍ ਕ੍ੇਂ ਰ O ਾਲੇ ਇਿੱ ਕ੍ ਚਿੱ ਕ੍ਰ ਨੂੰ
ਬਾਹਰਲੇ ਪ੍ਾਦਸਆਂ ਤੋਂ ਛੂੰ ਹ ਾ ਹੈ। ਜੇ PA = 4 cm, QB = 3 cm, RC = 6 cm ਅਤੇ SD = 5
cm, ਤਾਂ QR ਬਰਾਬਰ ਹੈ:

1) 7 sm 2) 8 sm 3) 9 sm 4) 10 sm
 shI imlwx kro:
69)shI imlwx kro: do GwqI smIkrx ax2 + bx + c=0,a≠ 0 iv`c

(i) do iBMn-iBMn vwsqivk mUl huMdy hn[ (a)b2 – 4ac < 0

(ii) do brwbr vwsqivk mUl huMdy hn[ (b)b2 – 4ac > 0
(iii) koeI vwsqivk mUl nhI huMdw[ (c)b2 – 4ac ≥ 0
(iv) mUl vwsqivk mUl huMdy hn[ (d)b2 – 4ac = 0

70). shI imlwx kro:

AMk gixqk lVIAW sWJw AMqr
5 7
(i) 2 , , 3, ,……. (a)5
2 2
1 1 1
(ii− , − , − ,…….. (b)4
2 2 2
(iii) -10,-6,-2,2,…….. (c)0
1
(iv) 1,6,11,17,……. (d)
2

71. ic`qr dyK ky shI imlwx kro:

(i) A (a)nIvwxkox
(ii) B (b)idRStIryKw
(iii) C (c)iKiqjIsqHw
(iv) D (d)vsqU

72. imlwxkro:
kwlm-1
kwlm-2
(i) goly dw Awieqn
(a)π𝑟 2 ℎ
1
(ii) Gx dw Awieqn (b) π𝑟 2 ℎ
3
4
(iii) vyln dw Awieqn (c) × π𝑟 3
3
(iv) SMkU dw Awieqn (d) 𝑎3
 do-do AMk vwly pRSn :
1.ABwj guxnKMf ivDI nwl 12, 15 Aqy 21 dw m.s.v (HCF ) Aqy l.s.v(LCM) pqw kro[

2.jykr HCF (306,657) = 9 qW LCM (306,657) pqw kro[

3.XUkilf vMf ivDI nwl 135 Aqy 225 dw m.s.v (HCF ) pqw kro[

4 .bhupd x2 – 2x -8dy is&rpqw kroAqy is&rW Aqy guxWkW iv`c sMbMDW dI jWc kro[

5. bhupd 4s2 – 4s + 1 dy is&rpqw kroAqy is&rW Aqy guxWkW iv`c sMbMDW dI jWc kro[

6. do GwqI bhupd pqw kro,ijsdy isPrW dw joV Aqy guxnPl kRmvwr -3 Aqy 2 hY[

7. bhupd p(t)=2t4 + 3t3 – 2t2 – 9t – 12 nUM t2 – 3 bhupd nwl Bwg krky pqw kro ik ieh
bhupdp(t) guxnKMf hY jW nhIN[

8. bhupd x3 – 3x2 + 5 x – 3 nUM bhupd x2 – 2 nwl Bwg kro Aqy BwgPl Aqy bwkI pqw kro [

9.ryKI smIkrxW dy joVy 3𝑥 − 2𝑦 = 5 Aqy 2𝑥 – 3𝑦 = 7 nUM h`l kro [

10.ryKI smIkrxW dy joVy 5𝑥 − 4𝑦 + 8 = 0 Aqy 7𝑥 + 6𝑦 − 9 = 0 nUM h`l kro[

11.ryKI smIkrxW dy joVy 3𝑥 + 4𝑦 = 10 Aqy 2𝑥 – 2𝑦 = 2 nUM h`l kro [

12.ryKI smIkrxW dy joVy 3𝑥 − 5𝑦 − 4 = 0 Aqy 9𝑥 = 2𝑦 + 7 nUM h`l kro [

13.a Aqy b dy ikhVy mu`lW nwl hyTW id`qy smIkrx joVy AsIimq rUp iv`c Anyk h`l hoxgy?

2𝑥 + 3𝑦 = 7, (𝑎 − 𝑏)𝑥 + (𝑎 + 𝑏)𝑦 = 3𝑎 + 𝑏 − 2

14. k dy iks mu`l leI hyT id`qy smIkrx joVy dw ie`k ivl`Kx h`l hY ?

3𝑥 + 𝑦 = 1, (2𝑘 − 1)𝑥 + (𝑘 − 1)𝑦 = 2𝑘 + 1

15. p dy ikhVy mu`lW nwl hyTW id`qy smIkrx joVy dw koeI h`l nhIN hY ?

4𝑥 + 𝑝𝑦 + 8 =, 2𝑥 + 2𝑦 + 2 = 0

16. ic`qr iv`c DE || BC, EC dw mu`l pqw kro[

17. iksy Δ PQR dIAW BujwvW PQ Aqy PR au`qy kRmvwr ibMdU E Aqy F siQq hn, jykr
PE = 4 cm, QE = 4.5 cm, PF = 8 cm Aqy RF = 9 cm,pqw kroik EF || QRhY jW nhI ?

18. 6m lMbweI vwly ie`k lMb dy rUp iv`c KVy KMBy dI jmIn ‘qy prCwvyN dI lMbweI 4m hY, jdoN
ik ausy smyN ie`k minwr dI prCwvyN dI lMbweI 28m hY[ mInwr dI aucweI pqw kro [
19. ∆ ABC Aqy ∆ DEF doo smrUp iqRBujW hn Aqy iehnW dy Kyqr&l kRmvwr 64cm2 Aqy
121cm2 hn[jykr Bujw EF = 15.4cm hovy qW Bujw BC pqw kro[

20.ie`k pOVI iksy dIvwr nwl ies qrHw itkI hoeI ik ies dw hyTlw isrw kMD qoN 2.5 mI: dI
dUrI qy hY Aqy auprlw isrw jmIn qoN 6 mI. dI au`cweI ‘qy bxI iKVkI ‘qy phuMcdw hY[pOVI dI
lMbweI pqw kro[

21.do KMby ijnHW dIAW a`cweIAW 6m Aqy 11m hn, smql BUmI ‘qy KVy hn[jykr auhnW dy hyTly
isirAW ivckwrlI dUrI 12m hovy qW auhnW dy auprly isirAW ivckwrlI dUrI pqw kro[

22.ie`k ibMdU A qoN,jo ie`k c`kr dy kyNdr qoN 5 sY.mI dI dUrI qy hY,c`kr qy sprS ryKw dI lMbweI
4sY.mI hY[c`kr dw ArD ivAws pqw kro[

23. ie`k ibMdU Q qoN jo c`kr dy kyNdr qoN 25 cm dUrI qy hY c`kr dI sprS ryKw dI lMbweI 24 cm
hY[c`kr dw ArD ivAws pqw kro[

24. ic~qr iv~c,jykr TP,TQ kyNdr O vwly iksy c~kr au~qy do

sprS ryKwvW ies qrW hn ik kox POQ=110oqW kox PTQ pqw kro [

25.ie`k f`by iv`c 5 lwl bMty,8 ic`ty bMty Aqy 4 hry bMty hn[ie`k bMtw Acwnk bwhr k`iFAw
igAw hY[iesdI kI sMBwvnw hY ik k`iFAw bMtw 1) lwl hY 2) ic`tw hY 3) hrw nhIN hY[

26. sivqw Aqy hmIdw do shyilAW hn[ iesdI kI sMBwvnw hY ik dovW

(1) dy jnm idn iBMn iBMn idn hox

(@2) dw jnm idn ie`k hI idn hox[

27. ie`k b`cy kol Aijhw pwsw hY ijsdy PlkW au`pr hyT ilKy A`Kr AMikq hn:

A B C D E A
ie`k pwsy nUM ie`k vwr su`itAw jWdw hY ies dI sMBwvnw pqw kro ik

1)A pRwpq hovy 2) D pRwpq hovy?

28. ic`qr iv`c DE∥ OQ Aqy DF∥OR idKwE ik EF∥QRhY[

29. ABCD ie`k smlMb cqrBuj hY, ijs iv`c AB ∥ DC hY Aqy iesdy ivkrx
𝐴𝑂 𝐶𝑂
Awps iv`c ibMdU O k`tdy hn[idKwau ik =
𝐵𝑂 𝐷𝑂
 𝑄𝑅 𝑄𝑇
30.id`qy gey ic`qr iv`c, = and ∠ 1 = ∠ 2.
𝑄𝑆 𝑃𝑅

idKwau ikΔ PQS ~ Δ TQR

31. iqRBuj ABC dI Bujw BC au`qy ibMdU D ies qrHW hY ik ∠ ADC = ∠ BAC idKwau ik CA2 =
CB.CD.

32. ic`qr iv`c ,ryKwKMf XY , Δ ABC dI Bujw AC dy smWqr hY

Aqy ieh ies iqRBuj nUM brwbr KyqrPl vwly do BwgW iv`c
𝐴𝑋
vMfdw hY[Anupwq pqw kro[
𝐴𝐵

33. jykr do smrUp iqRBujW dy Kyqr&l brwbr hox qW is`D kro ik auh iqRBuj srbMgsm huMdy hn[

34. is`D kro do smrUp iqRBujW dy Kyqr&lW dw Anupwq iehnW dIAW sMgq m`iDkwvW dy Anupwq dy
vrg dy brwbr huMdw hY[

35. ∆ABC ie`k smdoBujI smkox iqRBuj hY ijs iv`c ∠C smkox hY[is``D kro ik AB2 = 2 AC2

36 . AwieqABCD dy AMdr koeI ibMdU O siQq hY[

is`D kro ik OB2+OD2= OA2+OC2

1
37. iksy smBujI iqRBujABC dI Bujw BC ‘qy ie`k ibMdU D ies qrHW siQq hYik 𝐵𝐷 = 𝐵𝐶 ,is`D
3
kro ik 9 AD2 =7 AB2 hY[

38. kyNdr O vwly c`kr qy bwhrI ibMdU T qoN do sprS ryKwvW TP Aqy TQ

iK`cIAW geIAW hn[is`D kro ik∠PTQ = 2∠OPQ hY[

39. do sm kyNdrI c`krW dy ArD ivAws 5cm qy 3cm hn[v`fy c`kr dI aus jIvw dI lMbweI
pqw kro jo Coty c`kr nUM sprS krdI hovy[

40. ie`k c`kr nUM bwhrly pwisAW qo CUMhdw cqurBuj ABCD iK`icAw igAw hY,

is`D kro ik: AB+CD=AD+BC

41. x-Dury’qy auh ibMdU pqw kro jo(2, –5) Aqy (–2, 9) qoN brwbr dUrI qy hovy[
42. kI ibMdU (3,2),(-2,-3) Aqy (2,3) ie`k iqRBuj bxwaudy hn [ jykr hW qW d`so ik ieh iks
qrHW dw iqRBuj hY hn ?

43. kI ibMdU (1,5),(2,3) Aqy (-2,-11) smryKI hn ?

44.ibMdUAW(– 3, 10) Aqy (6, – 8) nUM imlwaux vwly ryKwKMf nUM ibMdU (– 1, 6) iks Anupwq iv`c
vMfdw hY ?

45. jykr ibMdU A Aqy B kRmvwr (– 2, – 2) and (2, – 4) hox qW ibMdU P dy inrdyS AMk pqw kro qW
3
ik AP = 𝐴𝐵hovy Aqy P ryKwKMf AB qy siQq hovy [
7

46. ibMdUAW( 5, -6) Aqy (-1, – 4) nUM imlwaux vwly ryKwKMf nUMy-Durw iks Anupwq iv`c vMfdw hY ?

47. A dy inrdyS AMk pqw kro ij`Qy AB c`kr dw ivAws hY[ijsdw kyNdr (2, – 3)Aqy B dy
inrdyS AMk (1, 4) hn[

48. k dw mu`l pqw kro jykr ibMdU (7, –2), (5, 1), (3, k) smryKI hox[

49. jykr15 cot A = 8 hovy qW sin A Aqy sec A dw mu`l pqw kro [

50. 2 𝑡𝑎𝑛2 45𝑜 + 𝑐𝑜𝑠 2 30𝑜 − 𝑠𝑖𝑛2 60𝑜 dw mu`l pqw kro[

51. is`D kro ik tan480 tan230 tan420 tan670 = 1

52. jykrtan 2A = cot (A – 18°),ij`Qy 2A ie`k inaUn kox hY qW Adw mu`l pqw kro[

53. jykrsin3A = cos (A - 260)hovy ,ij`Qy 3A ie`k inaUn kox hY qW A dw mu`l pqw kro[

1+𝑠𝑖𝑛 𝐴
54. is`D kro = 𝑠𝑒𝑐 𝐴 + tan 𝐴 , 𝑓𝑜𝑟 0° < 𝐴 < 90º
1−𝑠𝑖𝑛 𝐴
𝑐𝑜𝑠 𝐴 1 + 𝑠𝑖𝑛𝐴
55. is`D kro + = 2 𝑠𝑒𝑐 𝐴, 𝑓𝑜𝑟 0° < 𝐴 < 90º
1 + 𝑠𝑖𝑛𝐴 𝑐𝑜𝑠 𝐴
56. is`D kro 𝑠𝑒𝑐𝐴 1 − 𝑠𝑖𝑛𝐴 𝑠𝑒𝑐𝐴 + 𝑠𝑖𝑛𝐴 = 1, 𝑓𝑜𝑟 0° < 𝐴 < 90º

𝑡𝑎𝑛𝜃 𝑐𝑜𝑡𝜃
57. is`D kro + = 1 + 𝑠𝑒𝑐𝜃 𝑐𝑜𝑠𝑒𝑐𝜃, 𝑓𝑜𝑟 0° < 𝐴 < 90º
1−𝑐𝑜𝑡𝜃 1−𝑡𝑎𝑛𝜃

58.ie`k GVI dI imMtW vwlI sUeI dI lMbweI 14 sY.mI. hY[ ies sUeI duAwrw 5 imMt iv`c qYA kIqy
Kyqr dw KyqrPl pqw kro [

59.15sY.mI. Bujw vwly ie`k vrgwkwr Gwh dy mYdwn dy ie`k kony ‘qy l`gy ik`ly GoVy nUM 5mI. lMbI
r`sI nwl bMinAw hoieAw hY[ pqw kro:
(1) mYdwn dy aus Bwg dw KyqrPl ij`Qy GoVw Gwh cr skdw hY[

(2) cry jwx vwly KyqrPl iv`c vwDw jykr GoVy nMU 5mI. lMbI r`sI dy sQwn ‘qy 10mI. lMbI r`sI
nwl bMn id`qw jwvy (π =3.14 dw pRXog kro)[

60.iksy kwr dy do vwiepr hn,Awps iv`c kdy vI Awps iv`c CUh M dy nhI[hryk vwiepr,ijs dI
0
p`qI dI lMbweI 25 sY.mI hY Aqy 115 dy kox q`k GuMm ky sPweI kr Skdw hY[vwieprW dy
hryk gyVy nwl ijMnw KyqrPl swP ho jWdw hY, auh pqw kro[

61.ic`qr iv`c rMgIn Bwg dw KyqrPl pqw kro, ij`Qy Bujw 12 sY.mI vwly
ie`k smBujI iqRBuj OAB dy isKr O nUM kydr mMn ky 6 sY.mI ArD ivAws
vwlw ie`k c`krI cwp iK`icAw igAw hY[

62. Bujw 4sm vwly ie`k vrg dy hryk kony qoN 1sm ArD ivAws vwly
c`kr dw ie`k cOQweI k`itAw igAw hY Aqy ivcwly 2sm ivAws dw ie`k
c`kr vI k`itAw igAw hY , ijvyN ik ic`qr iv`c drswieAw igAw hY [
vrg dy bwkI Bwg dw KyqrPl pqw kro [

63.ic`qr iv`c ,OACB kyNdr O Aqy ArD ivAws 3.5 cm vwly ie`k c`kr
dw cOQw Bwg hY [ jykr OD = 2 cm hovy qW hyT iliKAW dy KyqrPl pqw kro[
(i) cOQweI OACB(ii) rMgIn Bwg

64.ic`qr iv`c, ie`k cOQweI OPBQ dy AMdr ie`k vrg OABC bixAw

hoieAw hY[jykr OA=20cm hovy qW rMgIn Bwg dw KyqrPl pqw kro[

65.jy hyTW id`qw smIkrxW dw joVw sMgq hY, qW AwlyK ivDI nwl h`l kro :
2𝑥 + 𝑦 − 6 = 0, 4𝑥 − 2𝑦 − 4 = 0
66.jykr AsIN AMS iv`c 1 joV dyeIey Aqy hr iv`coN 1 Gtw dyeIey qW iBMn 1 iv`c bdl jWdI hY
1
jykr isr& hr iv``c 1joV dyeIey qW ieh bx jWdI hY[iBMn pqw kro[
2

67. XSpwl ny ie`k tYst iv`c 40 AMk pRwpq kIqy, jdoN ausnMU shI au`qr dy 3 AMk imly Aqy
glq au`qr qy AMk dI ktOqI kIqI geI[ jykr ausnMU shI au`qr dy 4 AMk imlx Aqy glq au`qr
dy 2 AMk k`ty jwx qW auh 50 AMk pRwpq krdw hY[ tYst iv`c ikMny pRSn sn?

68.do AMkW vwlI sMiKAw dy AMkW dw joV 29 hY Aqy ies sMiKAw dw 9 guxw, sMiKAw dy AMkW nUM
aultw ky bxI sMiKAw dw 2 guxw hY [ sMiKAw pqw kro [
 cwr-cwr AMk vwly pRSn:
69.jykr do-GwqI smIkrxWdy mUl sMBv hn jW nhI[jy sMBv hn qW mUl pqw kro[

(1) x2– 3x -10 = 0 (3) 3x2 – 5x + 2 = 0

1
(2) 2x2 – x + = 0 (4)2x2– 2 2x +1 = 0
8

70. k dw Aijhw mu`l pqw kro ik do GwqI smIkrx 2x2 + kx + 3=0 dy mUl brwbr hox[
1
71. do-GwqI smIkrx 3x2 – 2x + = 0dw ifsikRmInYNt pqw kro Aqy iPr mUlW dI pRwikRqI pqw
3
kro Aqy jykr mUl vwsqivk hox qW qW auhnW dw pqw lgwau[

72.d osMiKAwvW pqw kro, ijMnHw dw joV 27 Aqy guxn&l 182 hovy[
1
73. 3 swl pihlW rihmwn dI aumr Aqy hux qoN 5 swl bwd dI aumr dy aultkRmW dw joV hY[
3
ausdI vrqmwn aumr pqw kro[
1 1
74. id`qI smIkrx dy mUl pqw kro: − = 3 , 𝑥 ≠ 0,2
𝑥 𝑥−2

75. do AijhIAW lgwqwr tWk Dnwqmk sMpUrn sMiKAwvW pqw kro ijnHW dy vrgW dw joV 290
hovy[

76. pUrn vrg bxwaux dI ivDI nwl smIkrx 5x2 – 6x -2 = 0dy mUl pqw kro[

77. AP : 21, 18, 15, ….. . . . iv`c ikMnvW pd -81 hY ? kI ies dw koeI pd isPr vI hY ?

78. iksyA.P. iv`c 50 pd hn,ijsdw qIsrw pd 12 Aqy AMiqm pd 106 hY [iesdw 29 vW pd

pqw kro[

79.10 Aqy 250 dy ivckwr 4 dy ikMny guxj hn?

80.do AMkW vwlIAW ikMnIAW sMiKAwvW 3 nwl vMfIAW jWdIAwW hn ?

81.iksyA.P. iv`c a3=15 Aqy S10=125 id`qw hY qW d Aqy a10 pqw kro[

82.pihlIAWn Dn sMpr
U n sMiKAwvW dw joV pqw kro[

83.iksy AP pihly 14 pdW dw joVPl 1050 hY Aqy iesdw pihlw pd 10 hY qW iesdw 20vW pd
pqw kro[

84.ausAP pihly 51 pdW dw joVPl pqw kro,ijsdy dUsry Aqy qIsry pd kRmvwr 14 Aqy 18
hn[
85. 636 joV pRwpq krn leIAP : 9, 17, 25, . . . dy ikMny pd lYxy cwhIdy hn?

86. iksy skUl dy ividAwrQIAW nUM auhnW dy vDIAw pRdrSn leI 7 nkd ienwm dyx leI 700
rupey dI rwSI r`KI geI hY[ jykr hryk ienwm Awpxy qoN Tik pihly ienwm qoN 20 rupey G`t hovy
qW hryk ienwm dw mu`l pqw kro[

87.hnyrI Awaux nwl ie`k dr`Kq tu`ut jWdw hY Aqy tu`itAw hoieAw Bwg ies qrWH nwl muV jWdw
hY ik dr~Kq dw isKr jmIn nUM CUhx l`gdw hY Aqy iesdy nwl 300 dw kox bxwaudw hY[ dr`Kq
dy AwDwr ibMdU dI dUrI ,ijQy dr`Kq dw isKr jmIn nUM CUhdW hY, 8 mI. hY[dr`Kq dI auc
` weI pqw
kro[

88.jmIn qoN 60 mI. aucweI qy ie`k pqMg au`f rhI hY[pqMg nwl l`gy Dwgy nUM jmIn qy ie`k
AsQweI ibMdU nwl bMnH id`qwigAw hY[jmIn nwl Dwgy dw JukwA kox 600 hY[ieh mMnky ik Dwgy
iv`c koeI iF`l nhIN hY,Dwgy dI lMbweI pqw kro[

89. 1.5 mI: lMbw ie`k pRyKk icmnI qoN 28.5 mI: dI dUrI qy hY[ausdI A`K icmnI dy isKr nwl
450 dw aucwx kox bxwauNdI hY[icmnI dI aucweI pqw kro[

90.ie`k mInwr dy ADwr ibMdu qoN ie`k iemwrq dy isKr dw aucwx kox 300 hY Aqy iemwrq dy
ADwr ibMdU qoN mInwr dy isKr dw aucwx kox 600 hY[jykr mInwr 50 mI: au`cI hovy qW iemwrq
dI aucweI pqw kro[

91.7.6 sm lMbw ryKwKMf iK`co qy iesnUM 5:8 iv`c vMfo[iPr donW BwgW nUM mwpo[

92.ie`k ∆ABC bxwau ijsdIAW BujwvW BC=6 cm ,AB=5 cm hox qy ∠ABC=600 dw hovy[iPr
𝟑
iesdy smrUp ie`k iqRBuj hor bxwau ijsdIAW BujwvW ∆ABC dIAW sMgq BujwvW guxw hox[
𝟒
93. 6 sm ArD ivAws dw ie`k c`kr iK`co Aqy iesdy kyNdr qoN 10 sm dUrI qoN c`kr dIAW
sprS ryKwvW dy joVy dI rcnw kro Aqy auhnW dIAW lMbweIAW mwpo[

94. 5 sm ArD ivAws vwly c`kr qy do sprS ryKwvw iK`co jo Awps iv`c 600 dy kox qy
JukIAW hox[

95. ie`k iKfOxw,ArD ivAws 3.5 sm vwly ie`k SMkU dy Awkwr dw hY jo ausy ArD ivAws vwly
ie`k ArD goly ,qy itikAw hY[ies iKfOxy dI ku`l aucweI 15.5 sm hY [ies iKfOxy dI ku`l sqHw
dw KyqrPl pqw kro [

96.ie`k jUs vycx vwlw Awpxy gRwhkW nUM iglwsW iv`c jUs idMdw sI [
vylxkwr iglws dw AMdrUnI ivAws 5sm sI, prMqU iglws dy hyTly AwDwr
iv`c ie`k auBirAw hoieAw ArD golw sI, ijs nwl iglws dI Dwrx smr`Qw
G`t ho jWdI sI[ jykr iglws dI au`cweI 10 sm sI, qW iglws dI AwBwsI
Dwrx smr`Qw Aqy ausdI Asl Dwrx smr`Qw pqw kro (π=3.14 vrqo)
97.3 mItr ivAws vwlw ie`k KUh 14 mItr fUMGw pu`itAw jWdw hY Aqy ies ivcoN pu`tx nwl
inklI hoeI im`tI nUM KUh dy cwry pwsy 4 mItr cOVI ie`k c`krwkwr cbUqrw bxwaudyN hoey, smwn
rUp nwl PYlw ky ie`k pRkwr dw bMn bxwieAw jWdw hY[ies bMn dI au`cweI pqw kro[

98.DwqU dI cwdr nwl bixAw Aqy au`pr qoN Ku`ilAw ie`k brqn SMkU dy iCMnk dy Awkwr dw
hY[ijsdI au~cweI 16𝑐𝑚 hY Aqy hyTly Aqy au`prI isirAw dy ArD ivAws kRmvwr 8𝑐𝑚 Aqy
20𝑐𝑚 hn [`20 pRiq iltr dI dr nwl, ies brqn nUM pUrw Br skx vwly du~D dw mu`l pqw
kro[nwl hI,ies brqn nUM bxwaux leI pRXog kIqI DwqU dI cwdr dw mu`l ` 8 pRiq 100𝑐𝑚 2 dI
dr nwl pqw kro[

99. 12 sm ivAws Aqy 15 sm au`cweI vwly ie`k lMb c`krI vylx dy Awkwr dw brqn
AweIskRIm nwl pUrw BirAw hoieAw hY[ ies AweIskRIm nUM au`cweI 12sm Aqy ivAws 6 sm
vwly SMkUAW iv`c BirAw jwxw hY , ijMnW dw au`prI isrw ArD golwkwr hovygw[auhnW SMkUAW dI
sMiKAw pqw kro, jo ies AweIskRIm nwl Bry pey hn [

100. 32 sm au`cI Aqy 18 sm AwDwr dy ArD ivAws vwlI ie`k vylxkwr bwltI ryq nwl BrI
hoeI hY[ies bwltI nUM BUmI qy KwlI kIqw jNwdw hY Aqy ies ryq dI ie`k SMkU Awkwr FyrI bxweI
jWdI hY[jykr SMkU Awkwr FyrI dI au`cweI 24 sm hY, qW ies FyrI dw ArD ivAws Aqy iqrCI
au`cweI pqw kro[
Cy-Cy AMk vwly pRSn
101. is`D kro ik iksy iqRBuj iv`c, jy ie`k Bujw dy smWqr ryKw iK`cI jwvy qW auh bwkI BujwvW nUM
smwn Anupwq iv`c vMfdI hY[(Qylj iQaUrm jW mUl smwn-Anupwqqw pRmyX)

102. is`D kro ik iksy iqRBuj iv`c, jy ie`k iK`cI ryKw do BujwvW nUM smwn Anupwq iv`c vMfdI hY
qW auh qIjI Bujw dy smWqr huMdI hY[[(Qylj iQaUrm dw ault)

103.is`D kro ik do smrUp iqRBujW dy KyqrPl dw Anupwq iehnW dIAW sMgq BujwvW dy vrg dy
Anupwq dy brwbr huMdw hY[

104.is`Dkroik iksy smkox iqRBuj iv`c krx dw vrg bwkI BujwvW dy vrg dy joV dy brwbr huMdw
hY[(pweIQwgors iQaUrm )

105. is`Dkroik jy iksy iqRBuj iv`c ie`k Bujw dw vrg bwkI BujwvW dy vrg dy joV dy brwbr huMdw
hY qW pihlI Bujw dy snm`uK kox smkox huMdw hY[(pweIQwgors iQaUrm dw ault )

106. is`D kro ik iksy bwhrI ibMdU qoN c`kr qy iK`cIAW geIAW sprS ryKwvW dIAW lMbweIAW
brwbr huMdIAW hn[
107.is`D kro ik c`kr dy iksy ibMdU qy sprS ryKw, sprS ibMdU qoN jwx vwly ArD ivAws qy lMb
huMdI hY[

108.hyTW ilKI swrxI iksy hspqwl iv`c ie`k ivSyS swl iv`c BrqI hoey rogIAW dI aumr
drswauNdI hY [iehnW AMkiVAw dw bhulk,m`iDkw Aqy m`Dmwn pqw kro [

auumr (swlW iv~c) 5-15 15-25 25-35 35-45 45-55 55-65

rogIAW dI sMiKAw 6 11 21 23 14 5
109.hyTW ilKI swrxI Bwrq dy sYkMfrI skUlW iv`c, rwjW Anuswr AiDAwpk-ividAwrQI
Anupwq nUM drswauNdI hY [iehnW AMkiVAw dw bhulk Aqy m`Dmwn pqw kro [
pRqI AiDAwpk -
ividAwrQI dI 15-20 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55
sMiKAw
rwj/kyNdrI Swsq
pRdySW dI sMiKAW
3 8 9 10 3 0 0 2
110.hyTW id`qI bwrMbwrqw vMf iksy muh`ly dy 68 aupBogqwvW dI mhInyvwr Kpq drswauNdw hY [
iehnW AMkiVAw dI m`iDkw, bhulk Aqy m`Dmwn pqw kro [

185-205
65-85 85-105 105-125 125-145 145-165 165-185
mhInyvwr Kpq
aupBogqwvW dI
4 5 13 20 14 8 4
sMiKAW

111.jykr hyTW id`qI geI vMf dI m`iDkw 28.5 hovy qW 𝑥 Aqy 𝑦 dy mu`l pqw kro :

vrg AMqrwl 0-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 joV

bwrMbwrqw 5 𝑥 20 15 𝑦 5 60
112.ie`k pOdy dy 40 p`iqAW dI lMbweI lgBg imlImItr iv`c mwpI jWdI hY Aqy pRwpq AMkiVAW
nUM hyTW ilKI swrxI dy rUp iv`c drswieAw igAw hY[p`iqAW dI m`iDkw lMbweI pqw kro [

118-126 127-135 136-144 145-153 154-162 163-171 172-180

lMbweI (mm iv`c)
p`iqAW dI sMiKAW 7 14 13 12 20 11 15

113.hyT ilKI swrxI iksy ipMf dy 100 PwrmW dy pRqI hYktyAr kxk dy auqpwdn nUM drswauNdy
hn [ies vMf nUM ‘v`D pRkwr dy vMf’ iv`c bdlo Aqy iPr aus dw qorx iK`co [

50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80

auqpwdn ( kg/ha)
PwrmW dI sMiKAW 2 8 12 24 38 16
114.iksy jmwq dy 35 ividAwrQIAW dI mYfIkl jWc smyN auhnW dw Bwr hyT ilKy rUp iv`c drj
kIqww igAw [AMkiVAw qoN ie`k G`t pRkwr dw qorx iK`co Aqy m`iDkw Bwr vI pqw kro[

Bwr (ik. gRwmWiv`c) ividAwrQIAWdI sMiKAw

38 qoN G`t 0
40 qoN G`t 3
42 qoN G`t 5
44 qoN G`t 9
46 qoN G`t 14
48 qoN G`t 28
50 qoN G`t 32
52 qoN G`t 35
115.ividAwrQIAW dy ie`k smUh duAwrw Awpxy vwqwvrn cyqnw AiBAwn dy ADIn ie`k srvyKx
kIqw igAw, ijs iv`c auhnW ny ie`k mh`ly dy 20 GrW iv`c l`gy pOidAW nwl sbMiDq hyTW ilKy
AMkVy ie`kTy kIqy[ pRiq Gr m`Dmwn (AOsq) pOidAW dI sMiKAW pqw kro[

pOidAW dI sMiKAW 0-2 2-4 4-6 6-8 8-10 10-12 12-14

GrW dI sMiKAW 1 2 1 5 6 2 3
 Class 10th Mathematics

Question Bank To prepare the students for Merit

1. HCF (306, 657) = 9 ਦਦਿੱ ਤਾ ਸ੄। LCM (306, 657) ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Given that HCF (306, 657) = 9, find LCM (306, 657).

2. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ 3 + 2 5 ਇਿੱ ਕ ਅ਩ਦਯਭ੃ਮ ਷ੰ ਦਿਆ ਸ੄।

Prove that 3 + 2 5 is irrational.

3. ਇਿੱ ਕ ਦ੅ ਘਾਤੀ ਫਸੁ਩ਦ ਩ਤਾ ਕਯ੅, ਦਜ਷ਦ੃ ਦ਷ਪਯਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜ ਅਤ੃ ਗੁਣਨਪਰ ਕਰਭਵਾਯ – 3 ਅਤ੃ 2 ਸ੄।

Find a quadratic polynomial, the sum and product of whose zeroes are – 3 and 2, respectively.

4. ਫਸੁ਩ਦ x3 – 3x2 + x + 2 ਨੂੰ ਫਸੁ਩ਦ g(x) ਨਾਰ ਬਾਗ ਦ੃ਣ ਤ੃ ਬਾਗਪਰ x – 2 ਅਤ੃ ਫਾਕੀ –2x + 4 ਩ਰਾ਩ਤ ਸੁੰ ਦਾ ਸ੄ ਤਾਂ g(x)
਩ਤਾ ਕਯ੅।

On dividing x3 – 3x2 + x + 2 by a polynomial g(x), the quotient and remainder were x – 2 and –2x + 4,
respectively. Find g(x).

5. ਩ੜਤਾਰ ਕਯ੅ ਦਕ ਷ਭੀਕਯਣਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜਾ x + 3y = 6 ਅਤ੃ 2x – 3y = 12 ਷ੰ ਗਤ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਸ੄ ਤਾਂ ਇਸਨਾਂ ਨੂੰ ਗਰਾਪ ਦੁਆਯਾ ਸਿੱ ਰ
ਕਯ੅।

Check graphically whether the pair of equations x + 3y = 6 and 2x – 3y = 12 is consistent. If so, solve them
graphically.

6. ਇਿੱ ਕ ਯ੃ਿੀ ਷ਭੀਕਯਣ 2x + 3y – 8 = 0 ਦਦਿੱ ਤੀ ਗਈ ਸ੄। ਦ੅ ਚਰਾਂ ਦਵਿੱ ਚ ਇਿੱ ਕ ਇ਷ ਤਯਹਾਂ ਦੀ ਷ਭੀਕਯਣ ਦਰਿ੅ ਤਾਂ ਦਕ ਩ਰਾ਩ਤ ਜ੅ੜ੃
ਦਾ ਦਜਭਾਇਤੀ ਦਨਯ੆਩ਣ:

(i) ਕਿੱ ਟਦੀਆਂ ਯ੃ਿਾਵਾਂ ਸ੅ਣ। (ii) ਷ਭਾਂਤਯ ਯ੃ਿਾਵਾਂ ਸ੅ਣ। (iii) ਷ੰ ਩ਾਤੀ ਯ੃ਿਾਵਾਂ ਸ੅ਣ।

Given the linear equation 2x + 3y – 8 = 0, write another linear equation in two variables such that the
geometrical representation of the pair so formed is:

(i) intersecting lines (ii) parallel lines (iii) coincident lines

7. ਷ਭੀਕਯਣਾਂ 2x + 3y = 11 ਅਤ੃ 2x – 4y = – 24 ਨੂੰ ਸਿੱ ਰ ਕਯ੅ ਅਤ੃ ਇ਷ ਦਵਿੱ ਚ ‘m’ ਦਾ ਉਸ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅ ਦਜ਷ਦ੃ ਰਈ y =
mx + 3 ਸ੅ਵ੃।

Solve 2x + 3y = 11 and 2x – 4y = – 24 and hence find the value of ‘m’ for which y = mx + 3.

8. ਦਕਯਾ਋ ਤ੃ ਩ੁ਷ਤਕਾਂ ਦ੃ਣ ਵਾਰੀ ਦਕ਷੃ ਰਾਇਫਯ੃ਯੀ ਦਾ ਩ਦਸਰ੃ ਦਤੰ ਨ ਦਦਨ ਦਾ ਇਿੱ ਕ ਦਨਸ਼ਦਚਤ ਦਕਯਾਇਆ ਸ੄ ਅਤ੃ ਉ਷ ਤੋਂ ਫਾਅਦ ਸਯ ਇਿੱ ਕ
ਵਾਧੂ ਦਦਨ ਦਾ ਦਕਯਾਇਆ ਅਰਿੱਗ ਸ੄। ਷ਦਯਤਾ ਨੇ ਷ਿੱ ਤ ਦਦਨ ਤਿੱ ਕ ਇਿੱ ਕ ਩ੁ਷ਤਕ ਯਿੱ ਿਣ ਰਈ 27 ਯੁ਩਋ ਦਦਿੱ ਤ੃ ਜਦਦਕ ਭੰ ਜੂ ਨੇ ਇਿੱ ਕ ਩ੁ਷ਤਕ ਩ੰ ਜ
ਦਦਨ ਯਿੱ ਿਣ ਰਈ 21 ਯੁ਩਋ ਦਦਿੱ ਤ੃। ਦਨਸ਼ਦਚਤ ਦਕਯਾਇਆ ਅਤ੃ ਸਯ ਇਿੱ ਕ ਵਾਧੂ ਦਦਨ ਦਾ ਦਕਯਾਇਆ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

A lending library has a fixed charge for the first three days and an additional charge for each day
thereafter. Saritha paid Rs. 27 for a book kept for seven days, while Susy paid Rs. 21 for the book she kept
for five days. Find the fixed charge and the charge for each extra day.
9. ਇਿੱ ਕ ਦਕਸ਼ਤੀ 10 ਘੰ ਦਟਆਂ ਦਵਿੱ ਚ ਧਾਯਾ ਦੀ ਦਦਸ਼ਾ ਦ੃ ਉਰਟ 30 ਦਕ.ਭੀ. ਅਤ੃ ਧਾਯਾ ਦੀ ਦਦਸ਼ਾ ਦਵਿੱ ਚ 44 ਦਕ.ਭੀ. ਜਾਂਦੀ ਸ੄। 13 ਘੰ ਦਟਆਂ ਦਵਿੱ ਚ
ਇਸ ਧਾਯਾ ਦੀ ਦਦਸ਼ਾ ਦ੃ ਉਰਟ 40 ਦਕ.ਭੀ. ਅਤ੃ ਧਾਯਾ ਦੀ ਦਦਸ਼ਾ ਦਵਿੱ ਚ 55 ਦਕ.ਭੀ. ਜਾਂਦੀ ਸ੄। ਧਾਯਾ ਦੀ ਚਾਰ ਅਤ੃ ਦਕਸ਼ਤੀ ਦੀ ਷ਦਥਯ ਩ਾਣੀ

ਦਵਿੱ ਚ ਚਾਰ ਩ਾਤ ਕਯ੅।

A boat goes 30 km upstream and 44 km downstream in 10 hours. In 13 hours, it can go 40 km upstream

and 55 km down-stream. Determine the speed of the stream and that of the boat in still water.
1 1 3
10. ਸਿੱ ਰ ਕਯ੅ (Solve): 3𝑥+𝑦
+ 3𝑥−𝑦 = 4

1 1 −1
− =
2(3𝑥+𝑦) 2(3𝑥−𝑦) 8

11. ਇਿੱ ਕ ਷ਭਕ੅ਣ ਦਤਰਬੁਜ ਦੀ ਉਚਾਈ ਇ਷ ਦ੃ ਆਧਾਯ ਤੋਂ 7 ਷ਭ ਘਿੱ ਟ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਕਯਣ 13 ਷ਭ ਸ੅ਵ੃ ਤਾਂ ਫਾਕੀ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

The altitude of a right triangle is 7 cm less than its base. If the hypotenuse is 13 cm, find the other two
sides.

12. ਩ੂਯਨ ਵਯਗ ਫਣਾਉਣ ਦੀ ਦਵਧੀ ਨਾਰ ਷ਭੀਕਯਣ 5x 2 – 6x – 2 = 0 ਦ੃ ਭੂਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Find the roots of the equation 5x 2 – 6x – 2 = 0 by the method of completing the square.

13. ਇਿੱ ਕ ਯ੃ਰਗਿੱ ਡੀ ਇਿੱ ਕ ਷ਭਾਨ ਚਾਰ ਨਾਰ 360 ਦਕ.ਭੀ. ਦਾ ਷ਪਯ ਤ੄ਅ ਕਯਦੀ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਇਸ ਚਾਰ 5 ਦਕ.ਭੀ. ਩ਰਤੀ ਘੰ ਟਾ ਵਿੱ ਧ ਸੁੰ ਦੀ ਤਾਂ
ਉਸ ਉ਷੃ ਷ਪਯ ਰਈ 1 ਘੰ ਟਾ ਘਿੱ ਟ ਷ਭਾਂ ਰੈਂ ਦੀ। ਯ੃ਰਗਿੱ ਡੀ ਦੀ ਚਾਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

A train travels 360 km at a uniform speed. If the speed had been 5 km/h more, it would have taken 1 hour
less for the same journey. Find the speed of the train.

14. ਕੀ ਸ੃ਠਾਂ ਦਦਿੱ ਤੀ ਷ਦਥਤੀ ਷ੰ ਬਵ ਸ੄? ਜ੃ਕਯ ਸਾਂ ਤਾਂ ਉਨਹਾਂ ਦੀ ਵਯਤਭਾਨ ਉਭਯਾਂ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

ਦ੅ ਦਭਿੱ ਤਯਾਂ ਦੀਆਂ ਉਭਯਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜ 20 ਷ਾਰ ਸ੄। ਚਾਯ ਷ਾਰ ਩ਦਸਰਾਂ ਉਨਹਾਂ ਦੀਆਂ ਉਭਯਾਂ(਷ਾਰਾਂ ਦਵਿੱ ਚ) ਦਾ ਗੁਣਨਪਰ 48 ਷ੀ।

Is the following situation possible? If so, determine their present ages.

The sum of the ages of two friends is 20 years. Four years ago, the product of their ages in years was 48.

15. ਷ਭੀਕਯਣ 3x2 – 4 3 x + 4 = 0 ਦ੃ ਭੂਰਾਂ ਦੀ ਩ਰਾਦਕਰਤੀ ਦਾ ਩ਤਾ ਰਗਾਉ। ਜ੃ਕਯ ਭੂਰ ਷ੰ ਬਵ ਸ੅ਣ ਤਾਂ ਉਨਹਾਂ ਦਾ ਩ਤਾ ਰਗਾਉ।

Find the nature of the roots of the quadratic equation 3x2 – 4 3 x + 4 = 0. If the real roots exist, find
them.

16. AP: 2, 8, 18, 32, … …. ਦਾ ਷ਾਂਝਾ ਅੰ ਤਯ ਩ਤਾ ਕਯ੅ ਅਤ੃ ਅਗਰ੃ ਦਤੰ ਨ ਩ਦ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Find the common difference d and write three more terms of the AP: 2, 8, 18, 32, … ….

17. ਦ੅ ਅੰ ਕਾਂ ਵਾਰੀਆਂ ਦਕੰ ਨੀਆਂ ਷ੰ ਦਿਆਵਾਂ 3 ਨਾਰ ਵੰ ਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।

How many two-digit numbers are divisible by 3?

18. ਦ੅ ਅੰ ਕਗਦਣਤਕ ਰੜੀਆਂ ਦਾ ਷ਾਂਝਾ ਅੰ ਤਯ ਫਯਾਫਯ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਇਸਨਾਂ ਦ੃ 100ਵੇਂ ਩ਦਾਂ ਦਾ ਅੰ ਤਯ 100 ਸ੄ ਤਾਂ ਇਸਨਾਂ ਦ੃ 1000ਵੇਂ ਩ਦਾਂ
ਦਾ ਅੰ ਤਯ ਕੀ ਸ੅ਵ੃ਗਾ?

Two APs have the same common difference. The difference between their 100th terms is 100, what is the
difference between their 1000th terms?

19. ਷ੂਫਾ ਯਾਓ ਨੇ 1995 ਦਵਿੱ ਚ 5000 ਯੁ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭਸੀਨਾ ਤਨਿਾਸ ਤ੃ ਕੰ ਭ ਸ਼ੁਯੂ ਕੀਤਾ ਅਤ੃ ਸਯ੃ਕ ਷ਾਰ 200 ਯੁ਩਋ ਦਾ ਷ਾਰਾਨਾ ਵਾਧਾ
਩ਰਾ਩ਤ ਕੀਤਾ। ਦਕਸੜ੃ ਷ਾਰ ਉ਷ਦੀ ਤਨਿਾਸ 7000 ਯੁ਩਋ ਸ੅ ਜਾਵ੃ਗੀ?

Subba Rao started work in 1995 at an annual salary of Rs. 5000 and received an increment of Rs. 200 each
year. In which year did his income reach Rs. 7000?

20. 0 ਅਤ੃ 50 ਦ੃ ਦਵਚਕਾਯ ਟਾਂਕ ਷ੰ ਦਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜਪਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Find the sum of the odd numbers between 0 and 50.

21. ਜ੃ਕਯ Q(0, 1) ਦਫੰ ਦੂਆਂ P(5, –3) ਅਤ੃ R(x, 6) ਤੋਂ ਫਯਾਫਯ ਦੂਯੀ ਤ੃ ਸ੄ ਤਾਂ x ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅। ਦੂਯੀਆਂ QR ਅਤ੃ PR ਵੀ
਩ਤਾ ਕਯ੅।

If Q(0, 1) is equidistant from P(5, –3) and R(x, 6), find the values of x. Also find the distances QR and PR.

22. ਜ੃ਕਯ ਦਫੰ ਦੂ A(6, 1), B(8, 2), C(9, 4) ਅਤ੃ D(p, 3) ਇਿੱ ਕ ਷ਭਾਂਤਯ ਚਤੁਯਬੁਜ ਦ੃ ਦ਷ਖ਼ਯ ਇ਷੃ ਸੀ ਕਰਭ ਦਵਿੱ ਚ ਸ੅ਣ ਤਾਂ p ਦਾ
ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

If the points A(6, 1), B(8, 2), C(9, 4) and D(p, 3) are the vertices of a parallelogram, taken in order, find the
value of p.
3
23. ਜ੃ਕਯ A ਅਤ੃ B ਕਰਭਵਾਯ (– 2, – 2) ਅਤ੃ (2, – 4) ਸ੅ਣ ਤਾਂ ਦਫੰ ਦੂ P ਦ੃ ਦਨਯਦ੃ਸ਼ ਅੰ ਕ ਩ਤਾ ਕਯ੅ ਤਾਂ ਦਕ AP = AB ਸ੅ਵ੃ ਅਤ੃ P
7
ਯ੃ਿਾਿੰ ਡ AB ਤ੃ ਷ਦਥਤ ਸ੅ਵ੃।

3
If A and B are (– 2, – 2) and (2, – 4), respectively, find the coordinates of P such that AP = 7 AB and P lies
on the line segment AB.

24. ਦਫੰ ਦੂਆਂ A(– 2, 2) ਅਤ੃ B(2, 8) ਨੂੰ ਦਭਰਾਉਣ ਵਾਰ੃ ਯ੃ਿਾਿੰ ਡ AB ਨੂੰ ਚਾਯ ਫਯਾਫਯ ਬਾਗਾਂ ਦਵਿੱ ਚ ਵੰ ਡਣ ਵਾਰ੃ ਦਫੰ ਦੂਆਂ ਦ੃
ਦਨਯਦ੃ਸ਼ ਅੰ ਕ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Find the coordinates of the points which divide the line segment joining A(– 2, 2) and B(2, 8) into four
equal parts.

25. k ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅, ਜ੃ਕਯ ਦਫੰ ਦੂ A(2, 3), B(4, k) ਅਤ੃ C(6, –3) ਷ਭਯ੃ਿੀ ਸ੅ਣ।

Find the value of k if the points A(2, 3), B(4, k) and C(6, –3) are collinear.

26. ਦ਷ਖ਼ਯਾਂ (0, –1), (2, 1) ਅਤ੃ (0, 3) ਵਾਰ੃ ਦਤਰਬੁਜ ਦੀਆਂ ਬੁਜਾਵਾਂ ਦ੃ ਭਿੱ ਧ ਦਫੰ ਦੂਆਂ ਤੋਂ ਫਨਣ ਵਾਰ੃ ਦਤਰਬੁਜ ਦਾ ਿ੃ਤਯਪਰ ਩ਤਾ
ਕਯ੅। ਇ਷ ਿ੃ਤਯਪਰ ਦਾ ਦਦਿੱ ਤ੃ ਸ੅਋ ਦਤਰਬੁਜ ਦ੃ ਦਿਤਯਪਰ ਨਾਰ ਅਨੁ਩ਾਤ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Find the area of the triangle formed by joining the mid-points of the sides of the triangle whose vertices
are (0, –1), (2, 1) and (0, 3). Find the ratio of this area to the area of the given triangle.
27. ∆PQR ਦਵਿੱ ਚ, ਦਜ਷ਦਾ ਕ੅ਣ Q ਷ਭਕ੅ਣ ਸ੄, PR+QR=25 cm ਅਤ੃ PQ = 5 cm ਸ੄। sin P, cos P ਅਤ੃ tan P ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ

ਕਯ੅।

In ∆PQR, right-angled at Q, PR+QR=25 cm and PQ = 5 cm. Determine the values of sin P, cos P and tan P.
1
28. ਦਤਰਬੁਜ ABC ਦਵਿੱ ਚ, ਦਜ਷ਦਾ ਕ੅ਣ B ਷ਭਕ੅ਣ ਸ੄, ਜ੃ਕਯ tan A = 3
, ਤਾਂ ਸ੃ਠਾਂ ਦਦਿੱ ਤ੃ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅:

1
In triangle ABC, right-angled at B, if tan A = 3
, find the value of:

(i) sin A cos C + cos A sin C

(ii) cos A cos C – sin A sin C

1 1
29. ਜ੃ਕਯ sin (A – B) = 2 , cos (A + B) = 2 , 0° < A + B ≤ 90°, A > B, ਤਾਂ A ਅਤ੃ B ਩ਤਾ ਕਯ੅।

1 1
If sin (A – B) = 2 , cos (A + B) = 2 , 0° < A + B ≤ 90°, A > B, find A and B.

30. ਦਿੱ ਷੅ ਸ੃ਠਾਂ ਦਦਿੱ ਦਤਆ ਦਵਿੱ ਚੋਂ ਦਕਸੜਾ ਷ਸੀ ਸ੄ ਅਤ੃ ਦਕਸੜਾ ਗਰਤ। ਕਾਯਣ ਷ਦਸਤ ਆ਩ਣ੃ ਉੱਤਯ ਦੀ ਩ੁਸ਼ਟੀ ਕਯ੅।

State whether the following are true or false. Justify your answer.

(i) sin (A + B) = sin A + sin B.

(ii) θ ਦ੃ ਵਿੱ ਧਣ ਨਾਰ sin θ ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਸ੄। The value of sin θ increases as θ increases.

(iii) θ ਦ੃ ਵਿੱ ਧਣ ਨਾਰ cos θ ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਸ੄। The value of cos θ increases as θ increases.

(iv) θ ਦ੃ ਷ਾਯ੃ ਭੁਿੱ ਰਾਂ ਰਈ sin θ = cos θ sin θ = cos θ for all values of θ.

(v) A = 0° ਤ੃ cot A ਩ਦਯਬਾਦਸ਼ਤ ਨਸੀਂ ਸ੄। cot A is not defined for A = 0°.

31. ਜ੃ਕਯ sin 3A = cos (A – 26°) ਸ੅ਵ,੃ ਦਜਿੱ ਥ੃ 3A ਇਿੱ ਕ ਦਨਊਨ ਕ੅ਣ ਸ੄ ਤਾਂ A ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

If sin 3A = cos (A – 26°), where 3A is an acute angle, find the value of A.

𝐵+𝐶 𝐴
32. ਜ੃ਕਯ A, B ਅਤ੃ C ਦਤਰਬੁਜ ABC ਦ੃ ਅੰ ਦਯੂਨੀ ਕ੅ਣ ਸਨ ਤਾਂ ਦਦਿਾਓ ਦਕ sin 2
= cos 2

𝐵+𝐶 𝐴
If A, B and C are interior angles of a triangle ABC, then show that sin 2
= cos 2 ⋅

33. ਸ੃ਠਾਂ ਦਦਿੱ ਤੀਆਂ ਷ਯਫ਷ਭਤਾਵਾਂ ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅, ਦਜਥ੃ ਉਸ ਕ੅ਣ, ਦਜਨਹਾਂ ਰਈ ਦਵਅੰ ਜਕਾਂ ਩ਦਯਬਾਦਸ਼ਤ ਸਨ, ਦਨਊਨ ਕ੅ਣ ਸਨ:

Prove the following identities, where the angles involved are acute angles for which the expressions are
defined.

1+𝑠𝑖𝑛𝐴
(i) 1−𝑠𝑖𝑛 𝐴
= sec 𝐴 + tan 𝐴

1+𝑡𝑎𝑛 2 𝐴 1−𝑡𝑎𝑛𝐴 2
(ii) = = 𝑡𝑎𝑛2 𝐴
1+𝑐𝑜𝑡 2 𝐴 1−𝑐𝑜𝑡𝐴
34. ਇਿੱ ਕ ਨਦੀ ਦ੃ ਩ੁਰ ਦ੃ ਇਿੱ ਕ ਦਫੰ ਦੂ ਤੋਂ ਨਦੀ ਦ੃ ਷ਨਭੁਿੱ ਿ ਦਕਨਾਦਯਆਂ ਦ੃ ਨੀਵਾਨ ਕ੅ਣ ਕਰਭਵਾਯ 30° ਅਤ੃ 45° ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਩ੁਰ, ਦਕਨਾਦਯਆਂ

ਤੋਂ 3 ਭੀ. ਦੀ ਉਂਚਾਈ ਤ੃ ਸ੅ਵ੃ ਤਾਂ ਨਦੀ ਦੀ ਚ੆ੜਾਈ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

From a point on a bridge across a river, the angles of depression of the banks on opposite sides of the
river are 30° and 45°, respectively. If the bridge is at a height of 3 m from the banks, find the width of the
river.

35. ਇਿੱ ਕ 80 ਭੀਟਯ ਚ੆ੜੀ ਷ੜਕ ਦ੃ ਦ੅ਵਾਂ ਩ਾਦ਷ਆਂ ਤ੃ ਆਸਭਣ੃ ਷ਾਸਭਣ੃ ਫਯਾਫਯ ਰੰਫਾਈ ਵਾਰ੃ ਦ੅ ਿੰ ਫ੃ ਰਿੱਗ੃ ਸ੅਋ ਸਨ। ਇਸਨਾਂ

ਦ੅ਸਾਂ ਿੰ ਦਫਆਂ ਦ੃ ਦਵਿੱ ਚ ਷ੜਕ ਤ੃ ਇਿੱ ਕ ਦਫੰ ਦੂ ਤੋਂ ਿੰ ਦਫਆਂ ਦ੃ ਦ਷ਖ਼ਯਾਂ ਦਾ ਉੱਚਾਣ ਕ੅ਣ ਕਰਭਵਾਯ 60° ਅਤ੃ 30° ਸ੄। ਿੰ ਦਫਆਂ ਦੀ

ਉਚਾਈ ਅਤ੃ ਿੰ ਦਫਆਂ ਤੋਂ ਦਫੰ ਦੂ ਦੀ ਦੂਯੀ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

Two poles of equal heights are standing opposite each other on either side of the road, which is 80 m
wide. From a point between them on the road, the angles of elevation of the top of the poles are 60° and
30°, respectively. Find the height of the poles and the distances of the point from the poles.

36. ਇਿੱ ਕ 1.2 ਭੀ. ਰੰਫੀ ਰੜਕੀ ਜਭੀਨ ਤੋਂ 88.2 ਭੀ. ਦੀ ਉਚਾਈ ਤ੃ ਇਿੱ ਕ ਦਿਦਤਜ
ਯ੃ਿਾ ਦਵਿੱ ਚ ਉੱਡ ਯਸ੃ ਗੁਫਾਯ੃ ਨੂੰ ਦ੃ਿਦੀ ਸ੄। ਦਕ਷੃ ਵੀ ਷ਭੇਂ ਰੜਕੀ ਦੀ ਅਿੱ ਿ ਨਾਰ ਗੁਫਾਯ੃

ਦਾ ਉਚਾਣ ਕ੅ਣ 60° ਸ੄। ਕੁਝ ਷ਭੇਂ ਫਾਅਦ ਉਚਾਣ ਕ੅ਣ ਘਿੱ ਟ ਕ੃ 30° ਸ੅ ਜਾਂਦਾ

ਸ੄(ਦ੃ਿ੅ ਦਵਿੱ ਤਯ)। ਇ਷ ਅੰ ਤਯਾਰ ਦ੆ਯਾਨ ਗੁਫਾਯ੃ ਤ੄ਅ ਕੀਤੀ ਦੂਯੀ ਩ਤਾ ਕਯ੅।
A 1.2 m tall girl spots a balloon moving with the wind in a
horizontal line at a height of 88.2 m from the ground. The angle
of elevation of the balloon from the eyes of the girl at any instant
is 60°. After some time, the angle of elevation reduces to 30° (see
Figure). Find the distance travelled by the balloon during the interval.

37. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਜ੃ਕਯ ਦਕ਷੃ ਦਤਰਬੁਜ ਦੀ ਇਿੱ ਕ ਬੁਜਾ ਦ੃ ਷ਭਾਂਤਯ ਫਾਕੀ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਬੰ ਨ-ਦਬੰ ਨ ਦਫੰ ਦੂਆਂ ਤ੃ ਕਿੱ ਟਦੀ ਸ੅ਈ ਇਿੱ ਕ ਯ੃ਿਾ ਦਿਿੱ ਚੀ
ਜਾਵ੃, ਤਾਂ ਫਾਕੀ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਇਿੱ ਕ ਸੀ ਅਨੁ਩ਾਤ ਦਵਿੱ ਚ ਵੰ ਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆ ਸਨ।

Show that if a line is drawn parallel to one side of a triangle to intersect the other two sides in distinct
points then the other two sides are divided in the same ratio.

38. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਜ੃ਕਯ ਕ੅ਈ ਯ੃ਿਾ ਦਕ਷੃ ਦਤਰਬੁਜ ਦੀਆਂ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਿੱ ਕ ਸੀ ਅਨੁ਩ਾਤ ਦਵਿੱ ਚ ਵੰ ਡ੃ ਤਾਂ ਉਸ ਤੀ਷ਯੀ ਬੁਜਾ ਦ੃ ਷ਭਾਂਤਯ ਸੁੰ ਦੀ
ਸ੄।

Show that if a line divides any two sides of a triangle in the same ratio, then the line is parallel to the third
side.

39. ਦਦਿੱ ਤ੃ ਦਚਿੱ ਤਯ ਦਵਿੱ ਚ DE || BC ਸ੄। EC ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

In given figure DE || BC. Find EC.

40. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਦ੅ ਷ਭਯੂ਩ ਦਤਰਬੁਜਾਂ ਦ੃ ਿ੃ਤਯਪਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁ਩ਾਤ ਇਨਹਾਂ ਦੀਆਂ ਷ੰ ਗਤ ਬੁਜਾਵਾਂ ਦ੃ ਅਨੁ਩ਾਤ ਦ੃ ਫਯਾਫਯ ਸੁੰ ਦਾ ਸ੄।

Show that the ratio of the areas of two similar triangles is equal to the square of the ratio of their
corresponding sides.

41. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਇਿੱ ਕ ਷ਭਕ੅ਣ ਦਤਰਬੁਜ ਦਵਿੱ ਚ ਕਯਣ ਦਾ ਵਯਗ ਫਾਕੀ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਦ੃ ਵਯਗਾਂ ਦ੃ ਜ੅ੜ ਦ੃ ਫਯਾਫਯ ਸੁੰ ਦਾ ਸ੄।

Show that in a right triangle, the square of the hypotenuse is equal to the sum of the squares of the other
two sides.

42. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਜ੃ਕਯ ਦਕ਷੃ ਦਤਰਬੁਜ ਦਵਿੱ ਚ ਇਿੱ ਕ ਬੁਜਾ ਦਾ ਵਯਗ, ਦੂ਷ਯੀਆਂ ਦ੅ ਬੁਜਾਵਾਂ ਦ੃ ਵਯਗਾਂ ਦ੃ ਜ੅ੜ ਦ੃ ਫਯਾਫਯ ਸ੅ਵ੃ ਤਾਂ ਩ਦਸਰੀ ਬੁਜਾ
ਦ੃ ਷ਾਸਭਣ੃ ਵਾਰਾ ਕ੅ਣ, ਷ਭਕ੅ਣ ਸੁੰ ਦਾ ਸ੄।

Show that in a triangle, if square of one side is equal to the sum of the squares of the other two sides,
then the angle opposite the first side is a right angle.

43. ABC ਇਿੱ ਕ ਷ਭਦ੅ਬੁਜੀ ਦਤਰਬੁਜ ਸ੄ ਦਜ਷ਦਾ ਕ੅ਣ C ਷ਭਕ੅ਣ ਸ੄। ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ AB2 = 2AC2 ਸ੄।

ABC is an isosceles triangle right angled at C. Prove that AB2 = 2AC2 .

44. ਦ਷ਿੱ ਧ ਕਯ੅ ਦਕ ਫਾਸਯੀ ਦਫੰ ਦੂ ਤੋਂ ਚਿੱ ਕਯ ਤ੃ ਦਿਿੱ ਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਷਩ਯਸ਼ ਯ੃ਿਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਰੰਫਾਈਆਂ ਫਯਾਫਯ ਸੁੰ ਦੀਆਂ ਸਨ।

Prove that the lengths of tangents drawn from an external point to a circle are equal.

45. ਦ੅ ਷ਭਕੇਂਦਯੀ ਚਿੱ ਕਯਾਂ ਦ੃ ਅਯਧ ਦਵਆ਷ 5 ਷ਭ ਅਤ੃ 3 ਷ਭ ਸਨ। ਵਿੱ ਡ੃ ਚਿੱ ਕਯ ਦੀ ਉ਷ ਜੀਵਾ ਦੀ ਰੰਫਾਈ ਩ਤਾ ਕਯ੅ ਜ੅ ਛ੅ਟ੃ ਚਿੱ ਕਯ ਨੂੰ
਷਩ਯਸ਼ ਕਯਦੀ ਸ੅ਵ੃।

Two concentric circles are of radii 5 cm and 3 cm. Find the length of the chord of the larger circle which
touches the smaller circle.

46. ਇਿੱ ਕ ਦਤਰਬੁਜ ABC ਫਣਾਉ, ਦਜ਷ ਦਵਿੱ ਚ BC = 7 cm, ∠ B = 45°, ∠ A = 105° ਸ੅ਵ੃। ਦਪਯ ਇਿੱ ਕ ਸ੅ਯ ਦਤਰਬੁਜ ਦੀ ਯਚਨਾ ਕਯ੅
4
ਦਜ਷ ਦੀਆਂ ਬੁਜਾਵਾਂ ∆ ABC ਦੀਆਂ ਷ੰ ਗਤ ਬੁਜਾਵਾਂ ਦਾ 3 ਗੁਣਾ ਸ੅ਣ।

Draw a triangle ABC with side BC = 7 cm, ∠ B = 45°, ∠ A = 105°. Then, construct a triangle whose sides are
4
3
times the corresponding sides of ∆ ABC.

47. ਇਿੱ ਕ 8 ਷ਭ ਰੰਫਾ ਯ੃ਿਾਿੰ ਡ AB ਦਿਿੱ ਚ੅। A ਨੂੰ ਕੇਂਦਯ ਭੰ ਨ ਕ੃ 4 ਷ਭ ਅਯਧ ਦਵਆ਷ ਦਾ ਇਿੱ ਕ ਚਿੱ ਕਯ ਅਤ੃ B ਨੂੰ ਕੇਂਦਯ ਰ੄ ਕ੃ 3
਷ਭ ਅਯਧ ਦਵਆ਷ ਦਾ ਇਿੱ ਕ ਸ੅ਯ ਚਿੱ ਕਯ ਦਿਿੱ ਚ੅। ਸਯ੃ਕ ਚਿੱ ਕਯ ਤ੃ ਦੂ਷ਯ੃ ਚਿੱ ਕਯ ਦ੃ ਕੇਂਦਯ ਤੋਂ ਷਩ਯਸ਼ ਯੁਿਾਵਾਂ ਦੀ ਯਚਨਾ ਕਯ੅।

Draw a line segment AB of length 8 cm. Taking A as centre, draw a circle of radius 4 cm and taking B as
centre, draw another circle of radius 3 cm. Construct tangents to each circle from the centre of the other
circle.

48. ਭੰ ਨ ਰਉ ABC ਇਿੱ ਕ ਷ਭਕ੅ਣ ਦਤਰਬੁਜ ਸ੄, ਦਜ਷ ਤੋਂ AB = 6 cm, BC = 8 cm ਅਤ੃ ∠ B = 90° ਸ੄। B ਤੋਂ AC ਤ੃ BD ਰੰਫ ਸ੄।
ਦਫੰ ਦੂਆਂ B, C, D ਤੋਂ ਸ੅ ਕ੃ ਜਾਣ ਵਾਰਾ ਇਿੱ ਕ ਚਿੱ ਕਯ ਦਿਿੱ ਦਚਆ ਦਗਆ ਸ੄। A ਤੋਂ ਇ਷ ਚਿੱ ਕਯ ਤ੃ ਷਩ਯਸ਼ ਯ੃ਿਾ ਦੀ ਯਚਨਾ ਕਯ੅।

Let ABC be a right triangle in which AB = 6 cm, BC = 8 cm and ∠ B = 90°. BD is the perpendicular from B on
AC. The circle through B, C, D is drawn. Construct the tangents from A to this circle.
49. ਦਕ਷੃ ਕਾਯ ਦ੃ ਦ੅ ਵਾਇ਩ਯ ਸਨ, ਆ਩਷ ਦਵਿੱ ਚ ਕਦ੃ ਵੀ ਇਿੱ ਕ ਦੂ਷ਯ੃ ਨੂੰ ਛੂਸੰਦ੃ ਨਸੀਂ। ਸਯ੃ਕ ਵਾਇ਩ਯ, ਦਜ਷ ਦੀ ਩ਿੱ ਤੀ ਦੀ ਰੰਫਾਈ 25 ਷ਭ
ਸ੄ ਅਤ੃ 115° ਦ੃ ਕ੅ਣ ਤਿੱ ਕ ਘੁੰ ਭ ਕ੃ ਷ਪਾਈ ਕਯ ਷ਕਦਾ ਸ੄। ਵਾਇ਩ਯਾਂ ਦ੃ ਸਯ੃ਕ ਗ੃ੜ੃ ਨਾਰ ਦਜੰ ਨਾ ਿ੃ਤਯਪਰ ਷ਾਫ਼ ਸ੅ ਜਾਂਦਾ ਸ੄,
ਉਸ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

A car has two wipers which do not overlap. Each wiper has a blade of length 25 cm sweeping through an
angle of 115°. Find the total area cleaned at each sweep of the blades.

50. ਇਿੱ ਕ ਗ੅ਰ ਭ੃ਜ਼਩੅ਸ਼ ਤ੃ ਛ੃ ਇਕ੅ ਦਜਸ੃(਷ਭਾਨ) ਦਡਜਾਈਨ ਫਣ੃ ਸ੅਋ ਸਨ। ਦਜਵੇਂ ਦਕ ਦਚਿੱ ਤਯ ਦਵਿੱ ਚ
ਦਯ਷ਾਇਆ ਦਗਆ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਭ੃ਜ਼਩੅ਸ਼ ਦਾ ਅਯਧ ਦਵਆ਷ 28 ਷ਭ ਸ੄ ਤਾਂ 0.35 ਯੁ਩਋ ਩ਰਦਤ ਵਯਗ
਷ੈਂਟੀਭੀਟਯ ਦੀ ਦਯ ਨਾਰ ਇਨਹਾਂ ਦਡਜਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਫਣਾਉਣ ਦੀ ਰਾਗਤ ਩ਤਾ ਕਯ੅। ( 3 = 1.7 ਰਉ)

A round table cover has six equal designs as shown in the given figure. If the
radius of the cover is 28 cm, find the cost of making the designs at the rate of
Rs. 0.35 per cm2 . (Use 3 = 1.7)

51. ਦਦਿੱ ਤ੃ ਦਚਿੱ ਤਯ ਦਵਿੱ ਚ ABC ਅਯਧ ਦਵਆ਷ 14 ਷ਭ ਵਾਰ੃ ਇਿੱ ਕ ਚਿੱ ਕਯ ਦਾ ਚ੆ਥਾਈ ਦਸਿੱ ਷ਾ ਸ੄ ਅਤ੃
BC ਨੂੰ ਦਵਆ਷ ਭੰ ਨ ਕ੃ ਇਿੱ ਕ ਚਿੱ ਕਯ ਦਿਦਚਆ ਦਗਆ ਸ੄। ਯੰ ਗੀਨ ਬਾਗ ਦਾ ਿ੃ਤਯਪਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

In given figure, ABC is a quadrant of a circle of radius 14 cm and a semicircle is

drawn with BC as diameter. Find the area of the shaded region.

52. ਉਚਾਈ 2.4 ਷ਭ ਅਤ੃ ਦਵਆ਷ 1.4 ਷ਭ ਵਾਰ੃ ਇਿੱ ਕ ਠੋ਷ ਵ੃ਰਣ ਦਵਿੱ ਚੋਂ ਇ਷੃ ਉਚਾਈ ਅਤ੃ ਇ਷੃ ਦਵਆ਷
ਵਾਰਾ ਇਿੱ ਕ ਸ਼ੰ ਕੂ ਆਕਾਯ ਿ੅ਰ ਕਿੱ ਟ ਦਰਆ ਜਾਂਦਾ ਸ੄। ਫਾਕੀ ਫਚ੃ ਠੋ਷ ਦਾ ਨੇੜ੃ ਤੋਂ ਨੇੜ੃ ਵਯਗ ਷ਭ ਤਿੱ ਕ ਷ਤਹਾ ਦਾ ਿ੃ਤਯਪਰ ਩ਤਾ
ਕਯ੅।

From a solid cylinder whose height is 2.4 cm and diameter 1.4 cm, a conical cavity of the same height and
same diameter is hollowed out. Find the total surface area of the remaining solid to the nearest cm2

53. ਇਿੱ ਕ ਠੋ਷ ਦਿਡ੆ਣਾ ਇਿੱ ਕ ਅਯਧਗ੅ਰ੃ ਦ੃ ਆਕਾਯ ਦਾ ਸ੄ ਦਜ਷ ਤ੃ ਇਿੱ ਕ ਰੰਫ ਚਿੱ ਕਯੀ ਸ਼ੰ ਕੂ ਫਦਣਆ ਸ੄। ਇ਷ ਸ਼ੰ ਕੂ ਦੀ ਉਚਾਈ 2
਷ਭ ਸ੄ ਅਤ੃ ਆਧਾਯ ਦਾ ਦਵਆ਷ 4 ਷ਭ ਸ੄। ਇ਷ ਦਿਡ੆ਣ੃ ਦਾ ਆਇਤਨ ਩ਤਾ ਕਯ੅। ਜ੃ਕਯ ਇਿੱ ਕ ਰੰਫ ਚਿੱ ਕਯੀ ਵ੃ਰਣ ਇ਷ ਦਿਡ੆ਣ੃
ਦ੃ ਆਇਤਨਾਂ ਦਾ ਅੰ ਤਯ ਩ਤਾ ਕਯ੅। (π = 3.14 ਰਓ)

A solid toy is in the form of a hemisphere surmounted by a right circular cone. The height of the cone is 2
cm and the diameter of the base is 4 cm. Determine the volume of the toy. If a right circular cylinder
circumscribes the toy, find the difference of the volumes of the cylinder and the toy. (Take π = 3.14)

54. 6 ਷ਭ ਚ੆ੜੀ ਅਤ੃ 1.5 ਷ਭ ਗਦਸਯੀ ਇਿੱ ਕ ਨਦਸਯ ਦਵਿੱ ਚ ਩ਾਣੀ 10 km/h ਦੀ ਚਾਰ ਨਾਰ ਵਦਸ ਦਯਸਾ ਸ੄। 30 ਦਭੰ ਟ ਦਵਿੱ ਚ,
ਇਸ ਨਦਸਯ ਦਕੰ ਨੇ ਿ੃ਤਯਪਰ ਦੀ ਦ਷ੰ ਚਾਈ ਕਯ ਷ਕ੃ਗੀ, ਜਦਦਕ ਦ਷ੰ ਚਾਈ ਦ੃ ਰਈ 8 ਷ਭ ਡੂੰ ਘ੃ ਩ਾਣੀ ਦੀ ਜਯੂਯਤ ਸੁੰ ਦੀ ਸ੄।

Water in a canal, 6 m wide and 1.5 m deep, is flowing with a speed of 10 km/h. How much area will it
irrigate in 30 minutes, if 8 cm of standing water is needed?

55. ਇਿੱ ਕ 20 ਷ਭ ਉਚਾਈ ਅਤ੃ ਦ਷ਖ਼ਯ ਕ੅ਣ 60° ਵਾਰ੃ ਇਿੱ ਕ ਸ਼ੰ ਕੂ ਨੂੰ ਉ਷ਦੀ ਉਚਾਈ ਦ੃ ਦਵਿੱ ਚਕਾਯ ਤੋਂ ਸ੅ ਕ੃ ਜਾਂਦ੃ ਇਿੱ ਕ ਤਰ ਨਾਰ ਦ੅
ਬਾਗਾਂ ਦਵਿੱ ਚ ਕਿੱ ਦਟਆ ਦਗਆ ਸ੄, ਜਦੋਂ ਦਕ ਤਰ ਸ਼ੰ ਕੂ ਦ੃ ਆਧਾਯ ਦ੃ ਷ਭਾਂਤਯ ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਇ਷ ਩ਰਾ਩ਤ ਸ਼ੰ ਕੂ ਦ੃ ਦਛੰ ਨਕ ਨੂੰ ਦਵਆ਷
1
਷ਭ ਵਾਰ੃ ਇਿੱ ਕ ਤਾਯ ਦ੃ ਯੂ਩ ਦਵਿੱ ਚ ਫਦਰ ਦਦਿੱ ਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸ੄ ਤਾਂ ਤਾਯ ਦੀ ਰੰਫਾਈ ਩ਤਾ ਕਯ੅।
16

A metallic right circular cone 20 cm high and whose vertical angle is 60° is cut into two parts at the middle
1
of its height by a plane parallel to its base. If the frustum so obtained be drawn into a wire of diameter 16
cm, find the length of the wire.
56. ਧਾਤੂ ਨਾਰ ਫਣੀ ਇਿੱ ਕ ਿੁਰੀ ਫਾਰਟੀ ਸ਼ੰ ਕੂ ਦ੃ ਦਛੰ ਨਕ ਦ੃ ਆਕਾਯ ਦੀ ਸ੄, ਜ੃ ਉ਷੃ ਧਾਤੂ ਦ੃ ਫਣ੃ ਇਿੱ ਕ ਿ੅ਿਰ੃
ਫਾਰਣਾਕਾਯ ਆਧਾਯ ਤ੃ ਫਣੀ ਸ੅ਈ ਸ੄(ਦ੃ਿ੅ ਦਚਿੱ ਤਯ)। ਇ਷ ਫਾਰਟੀ ਦ੃ ਦ੅ਨਾਂ ਚਿੱ ਕਯਾਕਾਯ ਦ਷ਦਯਆਂ ਦ੃ ਦਵਆ਷
45 ਷ਭ ਅਤ੃ 25 ਷ਭ ਸ੄ ਅਤ੃ ਫਾਰਟੀ ਦੀ ਕੁਿੱ ਰ ਦ਷ਿੱ ਧੀ ਉਚਾਈ 40 ਷ਭ ਅਤ੃ ਫ੃ਰਣਾਕਾਯ ਆਧਾਯ ਦੀ ਉਚਾਈ
6 ਷ਭ ਸ੄। ਇ਷ ਫਾਰਟੀ ਨੂੰ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਩ਰਮ੅ਗ ਕੀਤੀ ਧਾਤੂ ਦੀ ਚਾਦਯ ਦਾ ਿ੃ਤਯਪਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅ ਜਦੋਂ ਦਕ
ਅ਷ੀਂ ਫਾਰਟੀ ਦ੃ ਸਿੱ ਥ੃ ਨੂੰ ਇ਷ ਦਵਿੱ ਚ ਸ਼ਾਦਭਰ ਨਸੀਂ ਕਯ ਯਸ੃ ਸਾਂ। ਨਾਰ ਸੀ, ਉ਷ ਩ਾਣੀ ਦਾ ਆਇਤਨ ਩ਤਾ ਕਯ੅
ਜ੅ ਇ਷ ਫਾਰਟੀ ਦਵਿੱ ਚ ਧਾਯਨ ਕਯ ਷ਕਦਾ ਸ੄। (π = 3.14 ਰਓ)
An open metal bucket is in the shape of a frustum of a cone, mounted on a hollow
cylindrical base made of the same metallic sheet (see figure). The diameters of the
two circular ends of the bucket are 45 cm and 25 cm, the total vertical height of the bucket is 40 cm and
that of the cylindrical base is 6 cm. Find the area of the metallic sheet used to make the bucket, where we
do not take into account the handle of the bucket. Also, find the volume of water the bucket can hold.
22
Take π = 7 .
57. ਸ੃ਠਾਂ ਦਦਿੱ ਤੀ ਸ੅ਈ ਵੰ ਡ ਇਿੱ ਕ ਯ੅ਜ਼ਾ ਦਕਰਕਟ ਭ੄ਚਾਂ ਦਵਿੱ ਚ, ਗੇਂਦਫਾਜਾਂ ਦੁਆਯਾ ਰ਋ ਗ਋ ਦਵਕਟਾਂ ਦੀ ਷ੰ ਦਿਆ ਨੂੰ ਦਯ਷ਾਉਂਦੀ ਸ੄। ਷ਸੀ ਦਵਧੀ
ਚੁਣਦ੃ ਸ੅਋ ਰ਋ ਗ਋ ਦਵਕਟਾਂ ਦਾ ਭਿੱ ਧਭਾਨ ਩ਤਾ ਕਯ੅ । ਇਸ ਭਿੱ ਧਭਾਨ ਕੀ ਷ੂਦਚਤ ਕਯਦਾ ਸ੄?
The distribution below shows the number of wickets taken by bowlers in one-day cricket matches. Find
the mean number of wickets by choosing a suitable method. What does the mean signify?

58. ਇਿੱ ਕ ਦਵਦਦਆਯਥੀ ਨੇ ਇਿੱ ਕ ਷ੜਕ ਦ੃ ਦਕ਷੃ ਷ਥਾਨ ਉੱ਩ਯ ਿੜਹ੃ ਸ੅ ਕ੃ ਉੱਥੋਂ ਰੰਘਣ ਵਾਰੀਆਂ ਕਾਯਾਂ ਦੀ ਷ੰ ਦਿਆ ਨੋਟ ਕੀਤੀ ਅਤ੃ ਉਸਨਾਂ ਨੂੰ
ਸ੃ਠ ਦਦਿੱ ਤੀ ਷ਾਯਣੀ ਦ੃ ਯੂ਩ ਦਵਿੱ ਚ ਩ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਷ਾਯਣੀ ਦਵਿੱ ਚ ਦਦਿੱ ਤਾ ਸਯ੃ਕ ਩ਰਿਣ 3 ਦਭੰ ਟ ਦ੃ ਅੰ ਤਯਾਰ ਨਾਰ ਉ਷ ਷ਥਾਨ ਤੋਂ ਰੰਘਣ ਵਾਰੀਆਂ
ਕਾਯਾਂ ਦੀ ਷ੰ ਦਿਆ ਨਾਰ ਷ੰ ਫੰ ਧਤ ਸ੄। ਇਸ੅ ਦਜਸ੃ 100 ਅੰ ਤਯਾਰਾਂ ਉੱ਩ਯ ਩ਰ੃ਿਣ ਰ਋ ਗ਋। ਇਸਨਾਂ ਅੰ ਕਦੜਆਂ ਦਾ ਫਸੁਰਕ ਩ਤਾ ਕਯ੅।
A student noted the number of cars passing through a spot on a road for 100 periods each of 3 minutes
and summarised it in the table given below. Find the mode of the data :

59. ਸ੃ਠ
ਦਰਿ੃ ਅੰ ਕਦੜਆਂ ਦੀ ਭਿੱ ਦਧਕਾ 525 ਸ੄। ਜ੃ਕਯ ਫਾਯੰ ਫਾਯਤਾਵਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜ 100 ਸ੄, ਤਾਂ x ਅਤ੃ y ਦਾ ਭੁਿੱ ਰ ਩ਤਾ ਕਯ੅।
The median of the following data is 525. Find the values of x and y, if the total frequency is 100.

Class interval Frequency

0-100 2
100-200 5
200-300 x
300-400 12
400-500 17
500-600 20
600-700 y
700-800 9
800-900 7
900-1000 4
60. ਦਕ਷੃ ਭੁਸਿੱਰ੃ ਦ੃ ਇਿੱ ਕ ਸ਼੅ਦ਩ੰ ਗ ਕੰ ਩ਰ੄ ਕ਷ ਦੀਆਂ 30 ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੁਆਯਾ ਕਭਾ਋ ਗ਋ ਷ਾਰਾਨਾਂ ਰਾਬਾਂ ਤੋਂ ਸ੃ਠ ਦਰਿੀ ਫਾਯੰ ਫਾਯਤਾ ਵੰ ਡ ਷ਾਯਣੀ
਩ਰਾ਩ਤ ਸੁੰ ਦੀ ਸ੄:

The annual profits earned by 30 shops of a shopping complex in a locality give rise to the following
distribution. Draw both ogives for the data above. Hence obtain the median profit.

ਰਾਬ(ਰਿੱਿ ਯੁ਩਋ ਦਵਿੱ ਚ) Profit(Rs in lakhs) ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੀ ਷ੰ ਦਿਆ Number of shops

5 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 30

More than or equal to 5

10 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 28

More than or equal to 10

15 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 16

More than or equal to 15

20 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 14

More than or equal to 20

25 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 10

More than or equal to 25

30 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 7

More than or equal to 30

35 ਤੋਂ ਵਿੱ ਧ ਜਾਂ ਇ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ 3

More than or equal to 35

61. ਇਿੱ ਕ ਷ਰ੃ ਟੀ ਩ਾ਷੃ ਅਤ੃ ਇਿੱ ਕ ਰਾਰ ਩ਾ਷੃ ਨੂੰ ਇਿੱ ਕਠਾ ਷ੁਿੱ ਦਟਆ ਜਾਂਦਾ ਸ੄। ਷ਾਯ੃ ਷ੰ ਫਾਦਵਤ ਩ਦਯਣਾਭਾਂ ਨੂੰ ਦਰਿ੅। ਇ਷ਦੀ ਕੀ

਷ੰ ਬਾਵਨਾ ਸ੄ ਦਕ ਦ੅ਨੋ ਩ਾਦ਷ਆਂ ਦੀਆਂ ਷ੰ ਦਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜ੅ੜ:

(i) 8 ਸ੄? (ii) 13 ਸ੄? (iii) 12 ਤੋਂ ਛ੅ਟੀ ਜਾਂ ਉ਷ਦ੃ ਫਯਾਫਯ ਸ੄?

Two dice, one blue and one grey, are thrown at the same time. Write down all the possible outcomes.
What is the probability that the sum of the two numbers appearing on the top of the dice is :

(i) 8? (ii) 13? (iii) less than or equal to 12?

62. 144 ਫਾਰ ਩੄ੈੱਨਾਂ ਦ੃ ਇਿੱ ਕ ਷ਭੂਸ ਦਵਿੱ ਚ 20 ਫਾਰ ਩੄ੈੱਨ ਿਯਾਫ ਸਨ ਅਤ੃ ਫਾਕੀ ਠੀਕ ਸਨ। ਤੁ਷ੀਂ ਉਸੀ ਩੄ੈੱਨ ਿਯੀਦਣਾ ਚਾਸ੅ਗ੃

ਦਜਸੜਾ ਠੀਕ ਸ੄, ਩ਯੰ ਤੂ ਿਯਾਫ ਩੄ੈੱਨ ਤੁ਷ੀਂ ਿਯੀਦਣਾ ਨਸੀਂ ਚਾਸ੅ਗ੃। ਦੁਕਾਨਦਾਯ ਇਸਨਾਂ ਩੄ੈੱਨਾਂ ਦਵਿੱ ਚੋਂ ਅਚਾਨਕ ਇਿੱ ਕ ਩੄ੈੱਨ ਫਾਸਯ

ਕਿੱ ਢ ਕ੃ ਤੁਸਾਨੂੰ ਦਦੰ ਦਾ ਸ੄। ਇ਷ਦੀ ਕੀ ਷ੰ ਬਾਵਨਾ ਸ੄ ਦਕ:

(i) ਤੁ਷ੀਂ ਉਸ ਩੄ੈੱਨ ਿਯੀਦ੅ਗ੃? (ii) ਤੁ਷ੀਂ ਉਸ ਩੄ੈੱਨ ਨਸੀਂ ਿਯੀਦ੅ਗ੃?

A lot consists of 144 ball pens of which 20 are defective and the others are good. Nuri will buy a pen if it is
good, but will not buy if it is defective. The shopkeeper draws one pen at random and gives it to her.
What is the probability that:

(i) She will buy it ? (ii) She will not buy it ?

63. ਇਿੱ ਕ ਿ੃ਡ ਦਵਿੱ ਚ ਇਿੱ ਕ ਯੁ਩਋ ਦ੃ ਦ਷ਿੱ ਕ੃ ਨੂੰ ਦਤੰ ਨ ਵਾਯ ਉਛਾਦਰਆ ਜਾਂਦਾ ਸ੄ ਅਤ੃ ਸਯ੃ਕ ਵਾਯ ਦਾ ਩ਦਯਣਾਭ ਦਰਿ ਦਰਆ ਜਾਂਦਾ ਸ੄। ਦਤੰ ਨੋ
਩ਦਯਣਾਭ ਷ਭਾਨ ਸ੅ਣ ਤ੃, ਬਾਵ ਦਤੰ ਨ ਦਚਿੱ ਤ ਜਾਂ ਦਤੰ ਨ ਩ਟ ਩ਰਾ਩ਤ ਸ੅ਣ ਤ੃, ਸਨੀਪ ਿ੃ਡ ਦਵਿੱ ਚ ਦਜਿੱ ਤ ਜਾ਋ਗਾ, ਨਸੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਸਾਯ ਜਾ਋ਗਾ।

ਸਨੀਪ ਦ੃ ਿ੃ਡ ਦਵਿੱ ਚ ਸਾਯ ਜਾਣ ਦੀ ਷ੰ ਬਾਵਨਾ ਩ਤਾ ਕਯ੅।

A game consists of tossing a one rupee coin 3 times and noting its outcome each time. Hanif wins if all the
tosses give the same result i.e., three heads or three tails, and loses otherwise. Calculate the probability
that Hanif will lose the game.

64. ਇਿੱ ਕ ਩ਾ਷੃ ਨੂੰ ਦ੅ ਵਾਯ ਷ੁਿੱ ਦਟਆ ਜਾਂਦਾ ਸ੄। ਇ਷ਦੀ ਕੀ ਷ੰ ਬਾਵਨਾ ਸ੄ ਕੀ:

A die is thrown twice. What is the probability that:

(i) 5 ਦਕ਷੃ ਵੀ ਵਾਯ ਨਸੀਂ ਆ਋ਗਾ? 5 will not come up either time?

(ii) 5 ਘਿੱ ਟ੅ ਘਿੱ ਟ ਇਿੱ ਕ ਵਾਯ ਆ਋ਗਾ? 5 will come up at least once?