BQWN V 1 - ) Mty-) - XN F V? FSSS/?
BQWN V 1 - ) Mty-) - XN F V? FSSS/?
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ska-ÿ ˛ 2
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t]∏¿ ˛ 202
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy-]-≤-Xnbpw P\m-[n-]-Xy -hn-Zym-`ym-khpw
123456789
90
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn‰v -˛ 1 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤Xn F¥v? Fßs\? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
BapJw 123456789
123456789
123456789
123456789
P\m[n]XyhnZym`ymkw {]Zm\w sNøp∂ Hcp ]mTy]≤XnbmWv hnIk\w B{Kln°p∂ Hcp 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
cmjv { SØn\v AXy¥mt]£nXambn th≠Xv . ]T\w P\m[n]Xy]camIp∂tXmsSm∏w 123456789
123456789
123456789
123456789
KpWta∑bpw CXv Dd∏m°pw. CXneqsS ka{KPohnX Z¿i\Øn¬ A[njvTnXamb hnZym`ymkw 123456789
123456789
123456789
123456789
\S∏m°m≥ km[n°pw. CXn\v km[yamIp∂ XcØnep≈ ]mTy]≤XnbpsS ImgvN∏mSpIƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
F¥mIWsa∂v Cu A[ymbØn¬ ka{Kambn N¿® sNøp∂p. Cu ImgvN∏mSpIƒ°v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A\pkcn®p≈ ]T\{]{Inb, hnZymebkuIcy߃ XpSßnbh Fßs\sbms°bmIWsa∂pw 123456789
123456789
123456789
N¿® sNøp∂p≠v. iniptI{μoIrX ]T\coXnbpw {]h¿Øm\m[njvTnXhpw {]{Inbm_‘nX 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hpambn AhXcn∏n°p∂ ]mTy]≤Xn kao]\ßfpw Cu A[ymbØn¬ N¿® sNøp∂p≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
C{]Imcw P\m[n]XykaqlsØ Ipdn®p≈ \ΩpsS ImgvN∏mSpIfpw, `cWLS\maqeyßfpw 123456789
123456789
123456789
123456789
IW°nseSpØpsIm≠p≈ ]mTy]≤Xn ImgvN∏mSpIfpw kao]\ßfpw F{]ImcamIWsa∂v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hy‡X ssIhcpØphm≥ CXn¬ \¬Inbn´p≈ {]h¿Ø\ßfneqsS km[yamIp∂XmWv. 123456789
123456789
91
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hn`mh\w sNbvXncn°p∂Xv. Xncs™Sp∏n¬ thm´v sNøptºmƒ am{Xa√, Dugw ImØv Iyqhn¬
234567890
234567890
234567890
234567890 \n¬°ptºmgpw, hncp≤m`n{]mbßsf klnjvWpXtbmsSbpw {]Xn]£ _lpam\tØmsSbpw
234567890
234567890
234567890
234567890 ]cnKWn°ptºmgpw hnhn[ {]bmkßf\p`hn°p-∂hsc klmbn°ptºmgpw \mw P\m[n]Xyw
234567890
234567890
234567890
234567890 ]men°pIbmWv. "Hcp P\m[n]XycmPyØv \mw sshhn[yap≈ P\Xsb hnizmkØnseSp-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 t°≠Xp≠v. cmPyØns‚ `mKt[b\n¿WbØnepw `cWIqSØnepw X߃ Xpey]¶mfnIfm
234567890
234567890
234567890 sW∂ tXm∂¬ F√mhcnepw DfhmIpI F∂XmWv P\m[n]XyØns‚ ImX¬ Phl¿em¬
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 s\lvdphns‚ hm°pIfmWnh. F√m A¿YØnepap≈ ]¶mfnØw P\Xbv°v e`yamhptºmƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 am{Xsa P\m[n]Xyw A¿Y]q¿Wamhq F∂mWv cmjv { Sinev ] nbpsS Cu hm°pIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 kqNn∏n°p∂Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]XysØ Cßs\ ka{Kamb Hcp PohnX Z¿i\ambn kzmwioIcn®hcpw AX\pkcn®v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Pohn°m\p≈ k∂≤Xbpw at\m`mhhpw ss\]pWnIfp≈hcpamb ]uc∑msc krjvSn°m≥
234567890
234567890
234567890 ]cym]vXamb ]mTy]≤XnsbbmWv P\m[n]Xy ]mTy]≤Xn F∂Xv sIm≠v Dt±in°p∂Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ hy‡n°v kºq¿Wamb kzmX{¥yhpw hnhn[ßfmb AhImißfpw A\phZn°p∂
234567890
234567890
234567890 hyhÿbmWv P\m[n]Xyw. F∂m¬ AXns‚ ]cn[nsb¥mWv? a‰p≈hcpsS
234567890
234567890
234567890
234567890 AhImißsftbm kzmX{¥ysØtbm l\n°p∂ bmsXmchImihpw P\m[n]Xyw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 A\phZn°p∂n√. hy‡nkzmX{¥yw A\phZn°ptºmƒ Xs∂ km-aqlnI kzmX¥yØn\v
{]m[m\yw I¬∏n°p∂ hyhÿbmWv C¥y≥ ImgvN∏mS\pkcn®v P\m[n]Xyw. Cu
t_m[yamWv ]ucXzØns‚ Hc\nhmcy khntijX.
$ ]uc∑m¿°vv AhImißfpw kzmX{¥yhpw A\phZn°p∂ \ΩpsS P\m[n]Xy hyhÿ
Ah¿ \n¿hlnt°≠ auenIamb NpaXeIfpw \n¿tZin°p∂p. Cu NpaXeIƒ
\n¿hln°m\mhiyamb at\m`mhhpw {]Xn_≤Xbpw hnIkn∏n°m≥ klmbIamb
A\p`h߃ ]mTy]≤XnbpsS {]mYanI ]cnKWIfnsem∂mth≠Xp≠v. `cWLS\bpsS
42-˛mw t`ZKXnbpsS `mKambmWv ]m¿´v 4F bn¬ auenI IS-a-Iƒ (Fundamental duties)
Dƒs∏SpØnbncn°p∂Xv. \n¿tZiIXØzßfpsS amXrIbn¬ [m¿ΩnIamb _m[yXIƒ
F∂ \nebnemWv Cu NpaXeIƒ Dƒs∏SpØnbncn°p∂Xv.
Xmsg ]dbp∂hbmWv Cu auenI IS-a-Iƒ
a) `cWLS\sb A\pkcn°pI, AXns‚ BZ¿i߃, ÿm]\߃, tZiob]XmI,
tZiobKm\w F∂nhsb BZcn°pI.
b) kzmX{¥yØn\pth≠nbp≈ tZiobkacØn\v {]tNmZ\w \¬Inb al\obmZ¿ißsf
]cnt]mjn∏n°pIbpw ]n¥pScpIbpw sNøpI.
c) `mcXØns‚ ]cam[nImchpw, AJfiXbpw, sFIyhpw kw-c£n°pI, \ne\n¿ØpI.
d) cmPy-c-£m-{]-h¿Ø-\-Øn\pw cmjv{S-tk-h-\-Øn\pw k÷-cm-bn-cn-°pI
e) aX]chpw `mjm]chpw {]mtZinIhpw hn`mKobhpamb hyXymk߃°XoXambn
`mcXØnse F√m P\߃°panSbn¬ kulm¿Zhpw s]mXphmb kmtlmZcy-at\m`mhhpw
]pe¿ØpI. kv{XoIfpsS A¥ n\v Ipdhv hcpØp∂ BNmc߃ ]cnXyPn°pI.
f) \ΩpsS kΩn{ikw-kvImcØns‚ kº∂amb ]mcºcysØ hneaXn°pIbpw \ne\n¿Øp-
Ibpw sNøpI.
g) h\ßfpw XSmIßfpw \ZnIfpw h\yPohnIfpw Dƒs∏Sp∂ {]IrXym D≈ ]cnÿnXn kw-
c£n°pIbpw A`nhr≤ns∏SpØpIbpw PohnItfmSv ImcpWyw ImWn°pIbpw sNøpI.
92
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
h) imkv{Xob ImgvN∏mSpw am\hnIXbpw At\zjWØn\pw ]cnjv°cWØn\pw D≈ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
at\m`mhhpw hnIkn∏n°pI. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
i) s]mXpkzØv kw-c£n°pI, A{Iaw shSnbpI. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
j) F√m afi-e-ß-fnepw anIhv Im´n Hu∂-Xy-Øns‚ ]mX-bn¬ apt∂-dm≥ klm-bn-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
k) c£nXmthm amXm]nXm°tfm AXmXv kw-KXn t]mse, 6 apX¬ 14 hsc {]mbap≈ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ip´nIƒ°v hnZym`ymkmhkc߃ {]Zm\w sNøpI. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\ΩpsS P\m[n]Xyk¶¬∏w XpeyX, kmtlmZcyw, am\hnIX, \oXnt_m[w, klnjvWpX, 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hn´phogvN, klIcWw, kw-Lt_m[w XpSßnb aqeyßfn¬ A[njvTnXamWv. tZiob {]ÿm\w 123456789
123456789
123456789
123456789
aptºm´v sh® Cu aqeyßfn¬ ASnbpd®v \n¬°p∂ Hcp hyhÿbn¬ Pohn°m\mhiyamb 123456789
123456789
123456789
at\m`mhßfpw ss\]pWnIfpw ]uc∑mcn¬ cq]s∏tS≠Xp≠v. `cWLS\m\n¿amWØn\p 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
th≠nbp≈ tIm¨Ãn‰yqh‚ v Akw-ªnbn¬ \SØnb Ncn{X{]kn≤amb {]kw-KØn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
`cWLS\m in¬∏nIfnsemcmfmb tUm. _n.B¿ Awt_Zv°¿ ]d™p˛""1950 P\phcn 26 \v \mw 123456789
123456789
123456789
123456789
sshcp[yßfpsS Hcp PohnXØnte°v NphSv hbv°pIbmWv. cmjv{SobcwKØv XpeyX 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ÿm]ns®¶nepw \ΩpsS kmaqly˛kmºØnI taJeIfn¬ AkaXzw XpScpIbmWv. Hcmƒ°v 123456789
123456789
123456789
Hcp thm´v, Hmtcm thm´n\pw Htc aqeyw F∂ XØzw cm{„obØn¬ \mw AwKoIcn®p Ign™p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
F∂m¬ HmtcmcpØ¿°pw Htc aqeyw F∂ XØzw kmaqlnI˛kmºØnI LS\bn¬ Ct∏mgpw
\ntj[n°s∏Sp∂p. Cu \ne XpS¿∂m¬ \ΩpsS cm{„ob P\m[n]XyLS\ A]ISØnemhpw.''
kaXzØn\pth≠n \nesIm≈pIbpw AkaXz߃s°Xnsc t]mcmSpIbpw sNtø≠Xv
]uc_m[yXbmsW∂mWv At±lw Ak∂nKv[ambn {]Jym]n°p∂Xv. k-a\oXnbpw XpeyXbpw
P\m[n]Xy kmaqlyPohnXØnse ASnÿm\ \njv°¿jIfmsW∂ [mcWbpw Xs‚
CSs]SepIfn¬ Ch ]men°m\p≈ at\m`mhhpw ]uc∑mcn¬ hnIknt°≠Xp≠v .
P\m[n]XyhnZym`ymkhpw ]mTy]≤Xnbpw CXn\v klmbIamhWw. There can be no rule of
God in the present state of iniquitous inequalities in which a few roll in riches and the masses do not get
enough to eat. almflmKm‘nbpsS Cu \nco£Whpw P\m[n]Xy kaqlØn¬ XpeyXbpsS
{]m[m\yØn\v ASnhcbnSp∂p.
aXw, PmXn, hnizmk߃, BNmc߃, BlmccoXn, hkv{X[mcWcoXn XpSßn PohnX
ho£Wßfn¬ hsc hfsc hyXykvXXIfp≈ Hcp kaqlamWv C¥ybnep≈Xv. Cu _lpkzc
kaqlsØ kw- L ¿jclnXambn \ne\n¿Øm\pw Iq´mbv a bneqsS aptºm´v t]mhm≥
t{]cn∏n°m\pw Ahiyw th≠ H∂mWv klnjvWpX. CXc kw-kvImcßsfbpw ImgvN∏mSp-
Itfbpw {]Xn]£ _lpam\tØmsS kao]n°m\p≈ a\ v ]uc∑mcn¬ D≠mth≠Xp≠v.
C¥y≥ kaqlØns‚ _lpkzckz`mhw Xncn®dn™psIm≠mWv kl\sØ Hcp katcm]m[n-
bmbn tZiob {]ÿm\w {]tbmP\s∏SpØnbXv. (Mutual tolerance is a necessity for all time and
for all races.) ]ckv]c klnjvWpX F√m hwi߃°pw F√m Imetذpap≈ Hc\pt]£Wo-
bXbmWv F∂mWv Km‘nPn CtX°pdn®v A`n{]mbs∏´Xv.
{]IrXn hn`hßfpsS timjWw kw- ` hn°msXbp≈ kmºØnI hnIk\w kpÿnc
hnIk\Øns‚ `mK-amWv. `mhn kaqlsذpdn®v IcpXep≈ Hcp k¶¬-∏amWv P\m[n]Xyw.
AXpsIm≠pXs∂ A\nb{¥nbamb {]IrXn hn`hNqjWan√msXbp≈ Hcp hnIk\
ImgvN∏mSn\p am{Xta AXns\ AwKoIcn°m\mhq. hnIk\ Imcyßfn¬ ^e{]Zambpw
kPohambpw CSs]SpIbpw AtX kabw {]IrXn hn`h߃ IcpXtemsS hn\ntbmKn°pIbpw
sNøm\p≈ at\m`mhw hnIkn∏n°m≥ ]mTy]≤Xnbn¬ Ahkcßfp≠mhWw.
93
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
{]h¿Ø\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Hcp P\m-[n-]Xy kaq-l-Øn¬ Pohn-°m-\m-h-iy-amb Xncn-®-dn-hp-I-fpw, [mc-W-Ifpw at\m-
234567890
234567890
234567890
234567890 `m-h-ßfpw cq]-s∏-Sp-Øp-∂Xn\v Hcp s]mXp-hn-Zym-e-bsØ Fßs\-sbms° i‡n-s∏-Sp-
234567890
234567890
234567890
234567890 Ø-Ww. cmjv{Sob kmaqly ImgvN-∏m-Sn¬ \n∂p-sIm≠v N¿® sNøp-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]mTy]≤Xnbpw P\m[n]Xy hnZym`ymkhpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 \mw hn`mh\w sNøp∂ P\m[n]Xy kmaqlyPohnXØns‚ khntijXIsf°pdn®mWv
234567890
234567890
234567890
234567890 CXphsc N¿® sNbvXXv. Cßs\sbmcp kaql\n¿anXn°v A\pKpWamb P\m[n]Xy
234567890
234567890
234567890
234567890 hnZym`ymksذpdn®pw P\m[n]Xy ]mTy]≤Xnsb°pdn®pw BWv \ap°n\n N¿®
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
sNøm\p≈Xv. F¥mWv ]mTy]≤Xn F∂v kmam\yambn a\ nem°nb tijw \ap°v
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xy hnZym`ymkØns‚ khntijXIsf°pdn®v BtemNn°mw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]mTy]≤Xn F∂mse¥v?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
To run a course F∂¿∞w hcp∂ currerre F∂ Latin ]Z-Øn¬ \n∂mWv Curriculum F∂
234567890
234567890
234567890
234567890
CwKvfojv ]Zw cq]w sIm≠-Xv. 1631 apX¬ Cu ]Zw D]tbmKn®v hcp∂p. e£y{]m]vXn°v
234567890
234567890
234567890
234567890
th≠n kzoIcn°p∂ ]mX F∂mWv Cu hm°ns‚ A¿Yw. ]mTy]≤Xn°v \nch[n \n¿hN\߃
234567890
\nehnep≠v. sk°≠dn hnZym`ymk IΩoj≥ ]mTy]≤Xnsb \n¿hNn®ncn°p∂Xv˛ "¢mkvdqw,
sse{_dn, h¿°vtjm∏v, Ifnÿew F∂nhnSßfnse√mw A[ym]I\pw Ip´nbpw XΩn¬
\S°p∂ Hu]NmcnIhpw A\u]NmcnIhpamb CSs]SepIfneqsS B¿Pn°p∂ F√m
A\p`hßfpw tN¿∂XmWv ]mTy]≤Xn' F∂mWv. ‘Curriculum is a description of what,why and
how well students should learn in a systematic and intentional way’ F∂mWv UNESCO ]mTy]≤Xn°v
\¬Inb \n¿hN\w. a‰p Nne \n¿hN\߃ t\m°q.
"]mTy]≤Xn F∂Xv kvIqfn¬ \S°p∂ F√m {]h¿Ø\ßtfbpw {]Xn\n[m\w sNøp∂
]ZamWv F∂v W Kenneth Richmond A`n-{]m-b-s∏-Sp-∂p.
All the learning which is planned or guided by the school whether it is carried on in groups or individu-
ally inside or outside the school - John F Kerr.
A programme of activities designed so that pupil will attain as far as possible certain educational goals -
Paul Hirst.
s]mXphmbn ]cntim[n®m¬ ]mTy]≤Xn F∂Xv Ip´n°v e`nt°≠ F√m A\p`hßsfbpw
\n¿tZin°p∂ ka{KtcJbmsW∂v ImWmw. ]mTy]≤Xnsb°pdn®v \mw hniZambn ]n∂oSv
N¿® sNøp∂p≠v.
]mTy]≤Xnsb kzm[o\n°p∂ Bibßfpw Z¿i\ßfpw
Hmtcm cmPyØpw \ne\n¬°p∂ kmaqlnImhÿbpw AhnsS kzoIcn°s∏´ cm{„ob
Z¿i\ßfpw ]mTy]≤Xnsb kzm[o\n°p∂p. cmPhmgvN \ne\n¬°p∂ Hcp {]tZiØv
hnt[bXzhpw A\pkcWbpap≈ Hcp XeapdbpsS krjv S n°mhpw Du∂¬. ]pcmX\
kv]m¿´sbt∏mse bp≤tØbpw IogS°ent\bpw {][m\ambn I≠ cmPyßfn¬ ImbnI
]cnioe\Øn\pw BtcmKyØn\pamhpw ap≥Xq°w. aXm[n]Xyw \ne\n¬°p∂
cmPyßfnemhs´ aX hnZym`ymkØn\pw BflobXbv°pamhpw {]m[m\yw. Hcp cmPyw ]n¥p-S-
cp∂ Z¿i\w( ^ntem-k-^n) B cmPy-Øns‚ hnZym-`ymk kwhn-[m-\sØ kzm[o-\n-°p-∂p. hnZym-
`ymk aqey-߃ BIvkn-tbm-f-Pnsb (Axiology) ASn-ÿm-\-am-°n-bpw, coXn-im-kv{X-߃ sa‰m-
94
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
^n-kn-Ivkns\ (Metaphysics) ASn-ÿm-\-am-°nbpw Adn-hp-ta-Je F∏n-Ã-tam-f-Pnsb (Episte- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
mology) ASn-ÿm-\-am-°nbpw Nn´-s∏-Sp-Øp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\ΩptSXv Hcp P\m[n]Xy cmPyamWv. AXpsIm≠v Xs∂ P\m[n]Xy kmaqlyPohnXw 123456789
123456789
123456789
123456789
\bn°p∂Xn\v ]uc∑msc k÷cm°p∂ Hcp ]mTy]≤Xn°mWv \mw Du∂¬ \¬Ip∂Xv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
P\m[n]Xy hnZym`ymk{IaØnse ]mTy]≤Xnsb°pdn®mWt√m \ap°v N¿® sNtø≠Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\ap°v P\m[n]Xy hnZym`ymkw- F∂ Bibw hniIe\w sNømw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
P\m[n]Xy hnZym`ymkw- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]¶mfnØØnepw \oXnbnepw P\m[n]XyØnepw ASnbpd®v \n¬°p∂ Hcp kaqlØnse 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hnZym`ymk]≤Xn \n›bambpw P\m[n]Xy]cambncn°Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
s_¿en\n¬ 2005¬ \S∂ A¥mcmjv{S P\m[n]XyhnZym`ymkktΩf\w AwKoIcn® Cu 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]kvXmh\ P\m[n]Xy hnZym`ymkØn\p≈ anI® HcmapJamWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hcp P\m[n]Xy hnZym`ymk{IaØn¬ ]TnXm°ƒ°v Xmsg ]dbp∂ AhImißfps≠∂v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
R߃ IcpXp∂p 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Ft∏mƒ FhnsSsh®v F¥v Bcn¬ \n∂pw ]Tn°Ww F∂v Xocpam\n°m\p≈ AhImiw.
$ hnZymeb \SØn∏v, AhnsSbp≈ \n_‘\Iƒ F∂nhbn¬ A`n{]mbw ]dbm\p≈
XpeymhImiw.
"P\m[n]Xy hnZym`ymkw- F∂Xv ]TnXm°fpw A[ym]Icpw Xpeycmbn {]h¿Øn°p∂ kw-
hn[m\amWv ' - F∂mWv David Gribble F∂ {]apJ P\m[n]Xy hnZym`ymk Nn¥I≥
\n¿hNn°p∂Xv. "kl\Ønepw kvt\lØnepw BZchnepw A[njvTnXambXmWv P\m[n]Xy
hnZym`ymkw-' F∂mWv as‰mcp \n¿-hN\w (Yakov Hercht). \ap°v \mw hn`mh\w sNøp∂
P\m[n]Xy kaqlØn\\pKpWamb Hcp hnZym`ymk ]≤Xnsb°pdn®mWv BtemNnt°≠Xv.
Cu ]›mØeØn¬ \n∂psIm≠v P\m[n]Xy hnZym`ymkØns‚ LSI߃ \ap°v
]cntim[n°mw
P\m[n]Xy hnZymebw
hnZymeb\SØn∏v, ¢mkvdqw {]h¿Ø\߃, A[ym]I hnZym¿Yn _‘w, hnZymebhpw
kaqlhpw XΩnep≈ _‘w XpSßn kakvX taJeIfnepw P\m[n]Xy-aqey߃ \ne
\n¬°p∂ hnZymebamWv P\m[n]Xy hnZymebw. P\m[n]Xy hnZymebsa∂ BibØns‚
BtKmf {]NmcIcmb Michael Apple, James A Beane F∂n-h¿ tN¿s∂gpXnb Democratic Schools
Lessons from the Chalk face F∂ ]pkvXIØn¬ P\m[n]Xy hnZymebßsf Xmsg-t®¿°p∂
coXn-bn¬ ]cm-a¿in-®n-cn-°p-∂p.
"The schools are committed to an education that builds upon student and communtiy needs, cultures,
and histories. They are committed as well to anti-racist, anti-homophobic and anti-sexist principles, and
are organized around a deep concern for social justice. These are not merely abstract principles, but are
woven into the curriculum and teaching practices of the schools. The practices themselves involve a
negotiated curriculum, extensive communtiy and student involvement. bmsXmcp hnthN\߃°pw
CS-h-cp-ØmØ coXn-bn-ep≈ kmaqly\oXnbn¬ ASnbpd®v \n¬°p∂ Cu aqeyßsf
]mTy]≤Xnbn¬ kzmwioIcn°p∂ hnZymebamWv P\m[n]Xy hnZymebw.
95
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xy hnZym`ymkØns‚ Ahn`mPyLSIw P\m[n]Xy aqey߃ \ne\n¬°p∂ ¢mkv
234567890
234567890
234567890
234567890 apdnIfmWv. A[ym]I hnZym¿Yn _‘Ønepw Ip´nIfpsS kPohhpw ka{Khpamb ]¶mfnØw
234567890
234567890
234567890
234567890 Dd∏phcpØp∂Xnepw CXv {]ISamhWw. hnthN\clnXamb ]cnKW\ F√mh¿°pw
234567890
234567890
234567890
234567890 e`n°p∂XmhWw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
P\m[n]Xy ¢mkvapdnIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 AhchcpsS Ignhn\pw ]cnanXn°pw A\pkcn®v apt∂dm\p≈ Ahkcßfpw kμ¿`ßfpap≈,
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ka{KtijnIƒ°pw ]cnKW\bp≈, am\hnIhpw imkv { Xob- h pamb ]mTy]≤Xnbpw
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xy hnZym`ymkØns‚ A\nhmcyLSIamWv. imcocnIhpw am\knIhpamb sh√p-hnfn-
234567890
234567890
234567890
234567890 Iƒ t\cnSp∂h¿, kmºØnI kmaqlnI ]n∂m°mhÿ A\p`hn°p∂h¿ F∂nh¿s°√mw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
khntij ]cnKW\ e`n°Ww. F√mh¿°pw Htc ]cnKW\ \¬IpIb√, {]bmkßfpw
234567890
234567890
234567890 ]cnanXnIfpw D≈htcmSv IqSpX¬ ]cnKW\ Im-Wn°pIbmWv P\m[n]Xy \oXn. `n∂tijn-
234567890
234567890
234567890
234567890 Ifp≈ Ip´nIsf km[mcWhnZymebßfn¬ \ne\n¿Øns°m≠pw AtXk-abw Ah¿ t\cnSp∂
234567890
234567890
234567890
234567890 hnhn[ ]cnanXnIfn¬ Ah¿°v A\ptbmPyamb ]n¥pW \¬Ip∂Xn\pambn cq]oIcn® kw-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
tbmPnX hnZym`ymk ]≤Xn (Inclusive Education) CXns‚ `mKamWv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 s]mXp kΩXnb\pkcn®mWv P\m[n]Xy kaqlØn¬ A`n{]mb cq]oIcWhpw `cW\n¿-
234567890
234567890
234567890
234567890 hlWhpw \S°p∂Xv. Bibkw-hmZßfneqsSbpw A`n{]mb {]IS\ßfneqsSbpamWv
s]mXpkΩnXn \n¿Ωn°s∏Sp∂Xv. Bibhn\nabhpw kw-hmZßfnse kPoh]¶mfnØhpw
km[yamhp∂Xpw ^e{]Zamhp∂Xpw amXr`mjbneqsSbm-hptºmgmWv. AXpsIm≠vXs∂
hnZym`ymkØns‚ BZyL´ßfnse-¶nepw A[yb\am[yaw amXr`mjbmth≠XmWv.
{]h¿Ø\w
P\m-[n-]Xy hnZym-e-b-߃ P\m-[n-]Xy kaqlw cq]-s∏-Sp-Øp-∂-Xn¬ kp{]-[m-\- ]-¶p-h-
ln-°p-∂p. C°m-cy-Øn¬ hnZym-e-b-hp-ambn _‘-s∏´ hnhn[ LS-I-ß-fmb ]mTy-]-≤Xn,
A[ym-]-I≥, ]n.Sn.-F, {XnX-e-]-©m-bØv kwhn-[m\w F∂n-h-bpsS tdmƒ hy‡-am-°p-I.
96
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
a‰v {][m\ hyhÿIƒ: 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 14 C¥ybpsS AXn¿Øn°p≈n¬ cmjv{Sw Hcmƒ°pw \nbaXpeyXsbm 123456789
123456789
123456789
123456789
\nba]cnc£sbm \ntj[n°pIbn√ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 15 aXw, hwiw, PmXn, enwKw, P\\ÿew F∂nhbpsS t]cnep≈ hnthN\ßfpsS 123456789
123456789
123456789
123456789
\ntcm[\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 16 123456789
s]mXp ÿm]\ßfnse sXmgnehkcßfnse Xpeymhkcw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 17 F√m hn[Ønepap≈ AbnØmNcWhpw sXm´pIqSmbvabpw \ntcm[n°p∂p 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 19(1) F√m ]uc∑m¿°pw cmPyØv kzX{¥ambn k©cn°mw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 39 A \nbahyhÿbn¬ Xpey\oXn Dd∏m°pw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Article 25 a\ m£n°\pkcn®v GXv aXØnepw hnizkn°m\pw AX\pkcn®p≈ Bcm[\m 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
coXnIƒ ]n¥pScm\pw {]Ncn∏n°m\pw F√mh¿°pw Xpeymhkcw \¬Ip∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2. ]m¿izh¬°cn°s∏´h¿°v khntij ]cnKW\ Dd∏v hcpØp∂ Nne `cWLS\m hyhÿIƒ. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
''We are having this liberty in order to reform our social system, which is full of inequality, dis- 123456789
123456789
123456789
crimination and other things, which conflict with our fundamental rights”. - BR Ambedkar'
"To call woman the weaker sex is a libel; it is man's injustice to woman”. – Gandhiji
97
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ P\m[n]Xyw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]XysØ Hcp kmaqlyPohnXaqeyambn am{Xa√ `cWLS\maqeyambn Xs∂bmWv
234567890
234567890
234567890
234567890 C¥y≥ P\m[n]Xyw ]cnKWn°p∂Xv . AXmbXv kmaqlyPohnXØn¬ P\m[n]Xyw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]petc≠Xv \nba]cambnØs∂ \njvI¿jn°s∏Sp∂p. P\m[n]Xyw F∂Xv hnhn[ coXnbn¬
234567890
234567890
234567890 hymJym\n°s∏SpIbpw ]cnKWn°s∏SpIbpw sNøp∂ H∂mWv. P\m[n]Xy `cWhyhÿ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 \ne\n¬°p∂ cmPyßfn¬Øs∂ AXv sshhn[yam¿∂ coXnbnemWv kao]n°s∏Sp∂Xpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kzoIcn°s∏Sp∂Xpw. C¥y≥ P\m[n]XyØns‚ khntijXIfmbn ]cnKWn°s∏Sp∂Xv
234567890
234567890
234567890 Xmsg ]dbp∂hbmWv
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]cam[nImcw P\߃°v (Popular Sovereignty), cmjv{Sob XpeyX (Political Equality), `qcn]£
234567890
234567890
234567890
234567890 `cWw (Majority Rule), s^Ud¬ `cWhyhÿ (Federal System), Iq´pØchmZnXzw (Collective
234567890
234567890
234567890
234567890 Responsibility), _lpP\m`n{]mbcq]oIcWw (Formation of Opinion), \yq\]£tØmSp≈ BZchv
234567890
234567890
234567890 (Respect for Opinion of Minority), ]ucmhImi߃ (Provision for Rights), \nbahmgvN (Rule of
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Law), kΩnXnbpsS ASnÿm\Ønep≈ `cWw (Rule by Consent), Xpd mb kaqlw (Implies
234567890
234567890
234567890
234567890 open society), A\p-c-RvP\ at\m-`m-h-ap≈ k¿°m¿ (Government by Compromise), t£a
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
`cWIqSw (Welfare Government), kzX{¥amb \oXn\ymbhyhÿ (Independent Judiciary).
234567890
234567890
234567890
apIfn¬ kqNn∏n® Hmtcm Bibsذpdn®pw IqSpX¬ hnhc߃ tiJcn°pat√m.
$ atXXcXzw
1976˛se 42˛maXv `cWLS\mt`ZKXnbpsS `mKambmWv atXXcXzw C¥y≥ `cWLS\bpsS
ASnÿm\ khntijXIfpsS `mKambXv. s]mXpPohnXØn¬\n∂v aXsØ \ncmIcn°p∂
A¿YØnemWv atXXcXzw F∂ hm°v BtKmfambn D]tbmKn°s∏Sp∂sX¶nepw hnhn[
aXhnizknIƒ [mcmfambn Pohn°p∂ \ΩpsS cmPyw atXXcXzsØ kao]n°p∂Xv Nph-sS-
sIm-Sp-°p∂ hn[ØnemWv
$ cmjv{SØn\v HutZymKnI aXap≠mhpItbm GsX¶nepw {]tXyI aXsØ `cWIqSw
t{]m’mln∏n°pItbm sNøpIbn√.
$ aXØns‚ ASnÿm\Ønep≈ hnthN\w Hcp ImcyØnepw D≠mhn√ (`cWLS\bnse
hnhn[ B¿´n°nfpIƒ C°mcyw ]cma¿in°p∂p)
$ GsXmcmƒ°pw CjvSap≈ aXØn¬ hnizkn°m\pw AXn≥ {]Imcap≈ BNmcm\pjvTm-
\ßfn¬ G¿s∏Sm\pw aX{]NmcWØn¬ F¿s∏Sm\pw AhImiap≠mbncn°pw.
(B¿´n°nƒ 25 )
$ s]mXphnZymebßfn¬ bmsXmcphn[ aX{]NmcWhpw A\phZn°p∂X√ (B¿´n°nƒ 28)
$ kmtlmZcyw
{^©v hnπh ap{ZmhmIyßfn¬ \n∂pamWv kmtlmZcyw F∂Xv temIsaßpap≈
P\m[n]Xyt{]anIfpsS ASnÿm\ Z¿i\ßfnsem∂mbn amdnbXv. \ΩpsS `cWLS\bpsS
BapJØn¬ Dƒs∏Sp∂ Cu ]Zw P\m[n]Xyw, kzmX{¥yw F∂nhtb°mƒ DZmØamb
H∂mbn´mWv kzoIcn°s∏´ncn°p∂Xv. ]ucs‚ A¥ pw cmPyØns‚ AJfiXbpw F∂mWv
`cWLS\bpsS BapJØn¬ CXv kw- _ ‘n®v \¬Ip∂ hniZoIcWw. cmPysØ
P\Xbv ° nSbn¬ D≠mth≠ c‡_‘kam\amb kmtlmZcysذpdn®mWv \ΩpsS
`cWLS\ ASnhcbnSp∂Xv.
98
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kzmX{¥yw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
`cWLS\bpsS B¿´n°nƒ 19 kzmX{¥ysØ HchImiambn {]Jym]n°p∂p. Bdv Xcw 123456789
123456789
123456789
123456789
kzmX¥yßfmWv `cWLS\ A\phZn°p∂Xv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1. Right to freedom of speech and expression (A`n{]mb kzmX{¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2. Right to assemble peaceably and without arms (kw-Lw tNcm\p≈ kzmX¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3. Right to form associations or unions (kw-LmS\ kzmX{¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. Right to move freely throughout the territory of India, (k©mc kzmX{¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
5. Right to reside and settle in any part of the territory of India, (ÿnc-hm-k-Øn-\p≈ kzmX{¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
6. Right to practice any profession or to carry on any occupation trade or business (sXmgn¬˛hym]mc 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kzmX{¥yw). 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu kzmX{¥y߃ \ncp]m[nItam A\nb{¥nXtam A√. DZmlcWambn A`n{]mb߃ Xpd∂v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]dbm≥ kzmX{¥yaps≠¶nepw as‰mcmƒ°v A]Io¿ØnIcambn kw-kmcn°p∂Xpw tImSXnb 123456789
123456789
123456789
e£yamhp∂ A`n{]mb߃ ]dbp∂Xpw cm{„Øns‚ AJfiXbv°pw kpc£bv°pw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
FXncmbn kw-kmcn°p∂Xpw hne°p∂p. kw-LSn°m≥ kzmX{¥yaps≠¶nepw {Inan\¬ 123456789
123456789
123456789
Dt±iyßtfmsSbp≈ kw- L wtNc¬ \ntcm[n°p∂p. cmPyØv \n¿_m[w k©cn°m≥ 123456789
123456789
kzmX{¥yw D≈t∏mƒØs∂ kw-c£nX taJeIfn¬ {]thin°p∂Xn\pw tKm{Xh¿K-
{]tZißfn¬ k©cn°p∂Xn\pw hnet°¿s∏SpØm≥ k¿°mcpIƒ°v AhImiap≠v.
]mTy]≤Xn ImgvN∏mSpIƒ {]Xn^ent°≠ taJeIƒ
P\m[n]XykaqlØns‚ khntijXIƒ, `cWLS\m aqey߃ F∂nhbv°\pkcn®v Hcp
]mTy]≤Xn Xbmdm°ptºmƒ AXns‚ ImgvN∏mSpIƒ GsX√mw taJeIfn¬ {]Xn^en°W-
sa∂pw Fßs\ {]Xn^en°Wsa∂pw ap≥Iq´n \n¿Wbnt°≠Xp≠v. ]¶mfnØw, XpeyX,
AhkckaXzw, ]m¿izh¬°cn°s∏´h¿°p≈ khntij]cnKW\, `qcn]£m`n{]mba\p-
kcn®p≈ Xocpam\saSp°¬, \yq\]£sØ am\n°¬, AhImit_m[tØmsSm∏w
\ne\n¿tØ≠ NpaXemt_m[w, kmtlmZcyw, atXXcNn¥ XpSßnb aqey߃ hnZymeb-
{]h¿Ø\ßfnepS\ofw \ne\n¬°ptºmgmWv AsXmcp P\m[n]XyhnZymebamhp∂Xv.
]mTy]≤Xn F∂Xv hnZymebØn¬ \n∂pw e`n°p∂ ka{Km\p`hßfpsS tcJbmbXpsIm≠v
Xs∂ Hcp P\m[n]XyhnZymebØn\pam{Xta P\m[n]Xy]mTy]≤Xnsb Dƒs°m≈m\mhq.
F√mhcptSbpw ]¶mfnØhpw Iq´mbvabpw klIcWhpw Dd∏v hcpØnbp≈ kvIqƒ kw-
LmS\amWv CXn¬ apJyw. kvIqƒ kw-LmS\Øns‚ F√m Xeßfnepw P\m[n]Xy-coXnIƒ
]men°s∏SWw. AXn-\mbn Nne Imcy-߃ {]tXyIw IW-°n-se-Sp-t°-≠Xp≠v.
$ AhkckaXzhpw F√mh¿°pw G‰hpw anIhp‰ hnZym`ymkw- e`yamhp∂Xn\p≈
kuIcyßfpw Dd∏v hcpØWw.
$ ]m¿izh¬°cn°s∏´h¿°v th≠n kvIqƒ kuIcyßfpw kma{KnIfpw k÷-am-°-¬.
$ \oXnbpw AhkckaXzhpw Dd∏v hcpØp∂ coXn-bn¬ A[ym]IcpsS CSs]SepIƒ.
$ kmtlmZcyw, ]m¿izh¬°cn°s∏´htcmSp≈ khntij]cnKW\, klIcWw, kw-
Lt_m[w, NpaXemt_m[w F∂nhbn-eq-∂nb CSs]SepIƒ.
$ ]TnXmhns\ tI{μoIcn°p∂Xpw, F√mhcpsSbpw ]¶mfnØw Dd∏m°p∂Xpamb ]T\-
t_m-[-\ -{]-{Inb.
99
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ imcocnI am\knI {]bmk߃, kmaqly kmºØnI ]n∂m°mhÿ, XpSßnb
234567890
234567890
234567890
234567890 ImcWßfm¬ ]m¿izh¬°cn°s∏´hcpsS ]T\{]iv\߃ Is≠Øn ]cnlcn°p-∂Xn\v
234567890
234567890
234567890
234567890 {]tXyI ]cnKW\.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hnZymeb{]h¿-Ø\-ßfnepw ¢mkvdqw {]h¿Ø\ßfnepw Ip´nIfpsS Xm¬]cyw ]cnKWn°p-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
∂XmWv P\m[n]Xy hnZymebk¶¬∏w. hnZym¿YnIƒ°v e`n°p∂ Ahkc߃ Cu
234567890
234567890
234567890 hn[Ønep≈XmhWw. F√mh¿°pw Xpeymhkcßf√, HmtcmcpØ¿°pw Ignhn\pw A`ncpNn°pw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]cnanXn°pw A\pkcn®v A\ptbmPyamb AhkcßfmWv e`yamth≠Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]XykaqlØns‚ khntijXIƒ, `cWLS\m aqey߃ F∂nh \mw N¿®
234567890
234567890
234567890
234567890 sNbvXpht√m. Ch c≠pw ]pecp∂ Hcp `mhn kaqlamWv \mw kz]v\w ImWp∂Xv. Cu kz]v\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 km[yamhWsa¶n¬ AØcw A\p`hßfpw ]cnioe\hpw hnZymebØn¬ \n∂v e`nt°≠-
234567890
234567890
234567890
234567890 Xp≠v. Cu A\p`h߃ ^e{]ZamhWsa¶n¬ \nc¥camb kaql_‘w BhiyamWv.
234567890
234567890
234567890 ImcWw kmaqlnIaqey߃ ¢mkv a pdnbn¬ \n∂v am{X- a - √ , kaqlØn¬ \n∂pamWv v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
kzmbØamt°≠Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890 hnZymebw Hcp kmaqlnI ÿm]\amWv. AXns\ \ne\n¿tØ≠Xpw kw-c£nt°≠Xpw kaql
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 _m[yXbmWv. hnZymebhpambp≈ ssPhnI_‘w c£nXm°fpw k-aqlhpw \ne\n¿tØ-
234567890
234567890
234567890 ≠Xp≠v. Cu A¿YØnep≈ c£mI¿Xr_‘hpw k-aql_‘hpw hnZymebØnep≠mhWw.
]mTy]≤XnbpsS ASnÿm\ LSI߃, ]cnKW\Iƒ
$ AXmXv ImeØv \ne\n¬°p∂ kaqlßfpsS hnZym`ymk ImgvN∏mSpIƒ, kmaqlnIm-
hiy߃ F∂nh ]mTy]≤XnbpsS Hcp ASnÿm\ ]cnKW\bmWv.
$ \mw hn`mh\w sNøp∂Xv \oXnbpw XpeyXbpw \ne\n¬°p∂, ]m¿izh¬°cn-°s∏´h¿
khntijambn ]cnKWn°s∏Sp∂, P\m[n]Xyhpw atXXXcXzhpw kmtlmZcyhpw
apJap{Zbmb Hcp kaqlsØbmWv. Cu `mhn k-aql ImgvN∏mSv {]Xn^en°p∂XmhWw
]mTy]≤Xn.
$ ]TnXmhns‚ {]mbw, {]IrXw, kzm`mhnIamb ]T\{]{Inb, hf¿®sbbpw hnImksØbpw
_m[n°p∂ a\»mkv{X XØz߃, Ip´nIƒ Pohn°p∂ kmaqly Np‰p]mSv, kmwkvImcnI
Np‰p]mSv, hnhn[ ImcW߃ sIm≠v Ip´nIƒ°nSbn¬ \ne\n¬°p∂ `n∂\nehmcw
XpSßnbhsb√mw ]mTy]≤XnbpsS kp{][m\ ]cnKW\IfmWv.
$ kmaqlnIe£y߃, a\»mkv{X]cnKW\Iƒ, Ip´nbpsS Np‰p]mSv, ]q¿-hm\p`h߃
F∂nh ]cnKWn®psIm≠v Hmtcm hnjbØnsebpw D≈S°w \n›bn°pIsb∂Xv as‰mcp
{][m\ ]cnKW\bmWv.
$ P\m[n]Xy aqey߃°\pkcn®p≈ CSs]SepIfpw s{]m^jW¬ ss\]pWnIfpapff
A[ym]I¿°p am{Xsa ]mTy]≤Xn ^e{]Zambn hn\nabw sNøm\mhq. A[ym]I¿
]mTy]≤XnbpsS Hcp {][m\ LSIamWv.
$ Fßs\ ]Tn∏n°Ww? Fßs\ ]Tn°Ww? F∂Xv ]mTy]≤XnbpsS Hcp {][m\
]cnKW\bmWv. CXv c≠v Imcyßsf B{ibn°p∂p. 1) P\m[n]Xy ]cnioe\w
\S°p∂Xv ]T\{]{InbbneqsSbmWv. AXpsIm≠v ]T\{]{Inbbn¬ P\m[n]XycoXn
Ahew_nt°≠Xp≠v . 2) B[p\nIhpw imkv { Xobhpamb ]T\t_m[\{]{Inb
kzoIcn®m¬ am{Xsa ]T\w ^e{]Zamhq.
100
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ tZiob ]mTy]≤Xn ImgvN∏mSv, kw-ÿm\ ]mTy]≤Xn ImgvN∏mSv, \mfnXphscbp≈ 123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤Xn \hoIcWØns‚ NphSpIƒ, kmaqlnImhiy߃ Chsb√mw ]cnKWn®p≈ 123456789
123456789
123456789
Hmtcm ¢mknsebpw hnjb\n¿Wbw ]mTy]≤XnbpsS Hcp kp{][m\ ]cn-K-W-\-bm-Wv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ hnhn[ hnjbßfpsS ]T\sذpdn®v \mw hnIkn∏ns®SpØn´p≈Xpw A¥mcmjv{S 123456789
123456789
123456789
123456789
XeØn¬ hnIkn®phcp∂Xpamb Imgv N ∏mSpIfpsS ASnÿm\Øn¬ Hmtcm 123456789
123456789
123456789
123456789
hnjbØns‚bpw ]T\˛t_m[\ hniZmwi߃ Dƒs°m≈p∂ hnjb kao]\߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤XnbpsS apJy LSIßfnsem∂mWv. P\m[n]Xy hnZym`ymk ImgvN∏mSv, s]mXp 123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤Xn kao]\߃ F∂nhbv°\pkcn®v \n›bn°p∂ Hmtcm hnjbØns‚bpw 123456789
123456789
123456789
]Tt\mt±iy߃, ]T\coXn, kma{KnIƒ, hnebncpج \n¿tZi߃ F∂nhsb√mw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
CXns‚ `mKamWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ P\m[n]Xykaqlsذpdn®pw `cWLS\maqeyßsf°pdn®pw `mhn kaql 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ImgvN∏mSns\°pdn®pw \mw N¿® sNbvXp Ign™p. CXn\\pKpWamb A¥co£-amWv 123456789
123456789
123456789
hnZymebØnep≠mth≠Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ imkv{Xobhpw am\hnIhpamb hnebncpجcoXn ]mTy]≤XnbpsS {][m\ LSIamWv. 123456789
123456789
123456789
Ip´nIfpsS ]T\{]iv\߃ \nc¥cambn hniIe\w sNbvXv ]cnlmcw \n¿tZin°m≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
klmbIamhWw aqey\n¿Wbw/hnebncpج.
$ c£nXmhv \¬tI≠ ]T\ ]n¥pW kw- _ ‘n® \n¿tZi߃ ]mTy]≤XnbpsS
`mKamhWw.
{]h¿Ø\w
KpW-ta-∑-bp≈ ]T\w Dd-∏m-°p-∂, P\m-[n-]Xyaqey-߃ ]cn-K-Wn-°p-∂, Hcp ]mTy-]-≤-
Xn-bpsS ImgvN-∏m-Sp-Iƒ F¥m-I-Ww?
]mTy]≤Xn kao]\߃
DZv{KYnXw/hnj-b-_-‘nXw
]mTy]≤Xnbnse D≈S°sØ hnhn[ hnjbßfmbn Xncn°msX ka{Kamb A\p`hßfmbn
AhXcn∏n°p∂ coXnbmWv DZv{KYnX coXn. H∂v, c≠v ¢mkpIfn¬ \mw Cu coXn Ahew_n-
°p∂p. \ΩpsSsb√mw PohnXm\p`h߃ k-a{KambXmsW∂pw hnjbw Xncn®s√∂pw
AXpsIm≠v Ip´nIƒ°v G‰hpw kzm`mhnIambn A\p`hs∏Sp∂Xv Cu coXnbmsW∂pw
B[p\nI a\»mkv{Xhpw Z¿i\ßfpw A`n{]mbs∏Sp∂p. ag, D’hw, bm{X XpSßnb
Ip´nIfpsS PohnX]cnkcsØ A\p`hßsf ka{Kambn AhXcn∏n°pIbpw AXn¬ \n∂v
KWnXw, `mj, ]cnkc]T\w, Ie˛ImbnI˛ {]hrØn]cnNb ]T\w F∂nhbpambn _‘s∏´
[mcWIfpw tijnIfpw ss\]pWnIfpw kzmwioIcn°m≥ Ahkcsamcp°pIbpamWv Cu
¢mkpIfn¬ sNøp∂Xv . PohnXm\p`h߃°v k- a m\amb coXnbnep≈ ka{Kamb
]T\m\p`h߃ Ip´nbn¬ kzm`mhnI ]T\Øn\p≈ kmlNcysamcp°pw F∂XmWv CXns‚
ta∑.
]mTy]≤Xnbnse D≈S°sØ hnhn[ hnjbßfmbn shtΔsd AhXcn∏n°p∂XmWv
hnjb_‘nXcoXn. aq∂mw ¢mkv apX¬ \mw Cu coXn kzoIcn°p∂p. aq∂mw ¢mknepw \memw
¢mknepw KWnXw, `mj, ]cnkc]T\w F∂nßs\ hnjbw Xncn®v ]T\m\p`h߃ \¬Ip∂p.
101
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 A©mw ¢mkn¬ ]cnkc]T\Øns‚ DZv{KY\kz`mhw am‰n kmaqlyimkv{Xw, ASnÿm\
234567890
234567890
234567890
234567890 imkv{Xw F∂nßs\ AhXcn∏n°p∂p. Db¿∂ ¢mkpIfn¬ Cu hnjb߃ hnjbßfmbn
234567890
234567890
234567890
234567890 hn`Pn®mWv AhXcn∏n°p∂Xv. Hmtcm hnjbsØbpw kq£vaambn ]Tn°m≥ AXns\
234567890
234567890
234567890
234567890 hnLSn∏nt°≠Xp≠v F∂Xp sIm≠mWv Db¿∂ ¢mkpIfn¬ Cu coXn kzoI-cn-®n-cn-°p-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {]h¿Ø\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 temh¿ ss{]adn Xe-Øn¬ DZv{K-YnX ]mTy-]-≤-Xn-bmWv \S-∏m-°n-bn-´p-≈-Xv. CXp-hgn ta∑-
234567890
234567890
234567890
234567890 bp-≈ ]T\w Dd-∏m-°m≥ km[n-°p-∂pt≠m? N¿® sNøp-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
tcJobw/Nm{InIw (Linear/Spiral)
234567890
234567890
234567890
234567890 Hcmibw ]p¿Wambn ]Tn®tijw thsdm∂v AhXcn∏n°p∂ coXnbmWv tcJob coXn.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]mTy]≤Xnbnse hnjbßsf Cu coXnbnemWv apºv {IaoIcn®ncp∂Xv. DZmlcWambn ss{]adn
234567890
234567890
234567890
234567890 ¢mkpIfnse KWnX]pkvXIØn¬ kw-Jymt_m[w ]q¿Wambn ]Tn® tijw, k¶e\w ]n∂oSv
234567890
234567890
234567890
234567890 hyhIe\w XpS¿∂v `n∂kw-JyIƒ Cu coXnbnemWv ]mT`mK߃ {IaoIcn®ncp∂Xv. F∂m¬
234567890
234567890
234567890 Hcmibhpw Cßs\ ]Tn°m\mhns√∂pw XpS¿®bmb Nm{InIm\p`h߃ Bibcq]oIcW-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Øn\mhiyamsW∂pw hmZn®Xv sPtdmw Fkv {_qWdpw a‰pamWv. kw-Jymt_m[hpw k¶e\hpw
234567890
234567890
234567890 hyhIe\hpsams°bmbn _‘s∏´ A\p`h߃ kzm`mhnIamb kμ¿`ßfn¬ ho≠pw
ho≠pw AhXcn∏n°p∂XmWv Nm{InI]mTy]≤XnbpsS kz`mhw. Cßs\ kzm`mhnIamb
kμ¿`ßfn¬ ho≠pw ho≠pw Hcmibhpambn _‘s∏SptºmgmWv Bibcq]oIcWw
ZrVamhp∂Xv F∂mWv {_qWdpsS hmZKXn.
{]h¿Ø\w
ss{]adn KWnXw ]Tn-°p-∂Xn\v Nm{InIcoXn-bmWv IqSp-X¬ A`n-Im-ayw. Nne DZm-l-c-W-
߃ ]cn-K-Wn-®p-sIm≠v C°mcyw hy‡-am-°p-I.
102
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]{Inbm[njvTnX coXnbmhs´ t\sc adn®mWv. ChnsS {][m\w {]iv\]cnlcWØn\p≈ 123456789
123456789
123456789
123456789
{]{Inb Ip´nIƒ kzmbØam°ntbm F∂XmWv. {]{Inb (process) icnbmbm¬ D¬∏∂w (product) 123456789
123456789
123456789
kzm`mhnIambpw icnbmbns°m≈pw. {]{Inbm]T\amWv ¢mkn¬ \St°≠Xv. DZmlcWambn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hcp `q]SØn¬ Hcp {]tXyI {]tZiØns‚ ÿm\w IrXyambn Hcp ]TnXmhv ]dbp∂psh¶n¬ 123456789
123456789
123456789
D¬∏∂m[njvTnX coXnbn¬ AXv B ]Tt\mt±iyØns‚ km£m¬°mcamWv. F∂m¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A£mwi tcJIfpsSbpw tcJmwi tcJIfpsSbpw hn\ymkw- ]cntim[n®v ÿm\\n¿Wbw 123456789
123456789
123456789
123456789
\SØm\p≈ {]{Inbmtijn Ip´n t\Snsb¶n¬ am{Xsa {]{Inbm[njvTnX coXnbn¬ Dt±iy 123456789
123456789
123456789
123456789
km£m¬°mcamhq. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu bqWn-‰neqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿® sNbvX Bi-b-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ P\m[n]Xyw Hcp `cW{Iaw am{Xa√ AsXmcp ka{K PohnXZ¿i\amWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ka\oXnt_m[w, klnjvWpX, hn´phogvN, klIcW at\m`mhw, kmaqly \∑bv°p 123456789
123456789
123456789
123456789
th≠nbp≈ kw-Lt_m[w, kpÿnchnIk\ k¶¬∏w XpSßn P\m[n]Xy kaqlØn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
Pohn°p∂Xn\v ]uc∑m¿°v A\nhmcyamb Nne KpWhntijßfp≠v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Cu KpW߃ hnIkn∏n°m≥ A\ptbmPyamhWw ]mTy]≤Xn. hnZymeb {]h¿Ø\ß- 123456789
123456789
123456789
123456789
fnepw ¢mkvdqw {]h¿Ø\ßfnepw P\m[n]Xyhg°ßƒ ]men°pI, Ip´nIfpsS 123456789
123456789
123456789
]¶mfnØhpw ka{KhnIk\hpw Dd∏phcpØpI, P\m[n]Xy]camb Hcp `mhnkaql
ImgvN∏mSv \ne\n¿ØpI, t_m[\am[yaw amXr`mjbmhpI XpSßnb ASnÿm\
aqeyßfn¬ Dd®p\n¬°p∂XmhWw P\m[n]Xy ]mTy]≤Xn.
$ Xpey\oXn, AhkckaXzw, ]m¿izh¬°cn°s∏´htcmSp≈ khntij]cnKW\,
P\m[n]Xyw, atXXcXzw, kmtlmZcyw, kzmX{¥yw XpSßnb `cWLS\m aqeyßtfmSv
{]Xn_≤X ]pe¿Øp∂XmhWw ]mTy]≤Xn.
$ hnZymebkw-LmS\w, kvIqƒ kuIcy߃, kma{KnIƒ, A[ym]I CSs]SepIƒ,
]T\t_m[\ {]{Inb, hnZym¿YnIƒ°v e`n°p∂ ]cnKW\, ]n¥pW, hnZymeb
˛c£I¿Xr_‘w, hnZymebkaql_‘w XpSßn F√m hnZymeb{]h¿Ø-\ßfnepw
]mTy]≤Xn hn`mh\w sNøp∂ P\m[n]Xy ImgvN∏mSv {]Xn^en°Ww.
$ `mhnkaql ImgvN∏mSv, Ip´n, D≈S°w, A[ym]I≥,]T\t_m[\coXn, t_m[\{]{Inb,
]T\hnjb߃ AhbpsS ]T\ kao]\߃, ]T\{]{Inb, kma{KnIƒ, kvIqƒ
A¥co£w, hnebncpج XpSßnbh ]mTy]≤XnbpsS LSIßfmWv . Cu
LSIßfnse√mw P\m[n]Xy]mTy]≤XnbpsS aqey߃ {]Xn^ent°≠XmWv.
$ ]mTy]≤Xn cq]oIcWØn\v hnhn[ kao]\ßfp≠v . G‰hpw imkv { Xobhpw
]ptcmKa\]chpamb coXnbmWv \mw A\ph¿Ønt°≠Xv.
hnebncpج{]h¿Ø\߃ / XpS¿{]-h¿Ø-\-߃
Cu bqWn-d-dns‚ ]mTy-`m-KsØ tI{μo-I-cn-®p-sIm≠v Xmsg ]d-bp∂ {]h¿Ø-\-߃ \SØq...
$ P\m[n]XykaqlØnse ]ucXzKpW߃, `cWLS\ hn`mh\w sNøp∂ aqey߃
F∂nhbpsS ASnÿm\Øn¬ Hcp P\m[n]XykaqlØns‚ kqNI߃ hnIkn∏n°pI.
˛ hy‡nsb°mƒ kaqlØn\mWv {]m[m\yw.
˛ ka\oXn t_m[w, klnjvWpX, kpÿnchnIk\t_m[w hn´phogvN XpSßnb ]ucXz
KpW߃.
103
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ˛ `cWLS\m aqey߃˛ XpeyX ]m¿izh¬°cn°s∏´htcmSv khntij ]cnKW\,
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xyw, kzmX{¥yw, kmtlmZcyw XpSßnbh.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ˛ P\m[n]Xy hnZym`ymkw-, P\m[n]XyhnZymebw F∂nh kw-_‘n® BtKmf [mcWIƒ.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Cu kqNI߃ {]tbmP\s∏SpØn \ap°v hnZymeb{]h¿Ø\ßsf hnebncp-ØWw˛
234567890
234567890
234567890
234567890 GsX√mw LSI߃ hnebncpØen\v hnt[bamhWw˛ Cu taJeIfn¬ Fßs\bmWv
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xy hnZym`ymkw {]ISamth≠Xv F∂v apºv kqNn∏n®n´p≠v. (]mTy]≤Xn ImgvN∏mSpIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
{]Xn^ent°≠ taJeIƒ, ]mTy]≤Xn LSI߃ F∂o `mK߃ t\m°pI.) ta¬
234567890
234567890
234567890 kqN\IfpsS ASnÿm\Øn¬ hnZymeb{]h¿Ø\ßfpw ¢mkvdqw {]h¿Ø\ßfpw
234567890
234567890
234567890
234567890 hnebncpØm≥ Hcp Sqƒ Xbmdm°q.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hnhn[Xcw ]mTy]≤XnIsf°pdn®v N¿® sNbv X t√m. \ΩpsS \nehnep≈ kv I qƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
]mTy]≤Xn kq£vaambn hnebncpØq. AXv GXpXcw ]mTy]≤XnbmWv? DZmlcW klnXw
234567890
234567890
234567890 hniZam°q . Cu Is≠-Ø-ep-Isf ASn-ÿm-\-am°n Hcp N¿®m skj≥ ¢mkn¬ kwL-Sn-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ∏n-°q.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 d^-d≥kv
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ C¥y≥ `cWLS\ tUm Fw. hn. ss]en, tIcf `mjm C≥Ãn‰yq´v
$ India of my dreams M K Gandhi
$ Non violent resistance M K Gandhi
$ The discovery of India Jawaharlal Nehru
$ Letters for a Nation Jawaharlal Nehru
$ Democracy as a way of Life John Dewey
$ Process of Education J.S. Bruner
$ Dr. Bhabasaheb Ambedkar speeches and writings
Published by Ministry of External Affairs http://www.mea.gov.in/books-writigs-of-ambedkar.htm
$ International Democratic Education 2005 http://en.idec2005.org
$ Democratic Schools Lessons from the Chalk faceM Apple and James Beane
(Re-published by Ekalavya)
104
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn‰v -˛ 2 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤Xnbpw A[ym]Icpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
D≈S°Ønepw ]T\t_m[\{]{Inbbnepw P\m[n]Xy]camb hnZym`ymk Imgv N ∏mSv 123456789
123456789
123456789
]pe¿Øm\pw AX\pkcn®v Xt‚Xmb {]tbmKcoXnIƒ hnIkn∏ns®Sp°m\pw \ap°v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
km[n°Ww. am\hnIamb PohnXmht_m[Øns‚ Hcp {][m\ kqNIamWv P\m[n]Xyw F∂ 123456789
123456789
123456789
aqeyhpw P\m[n]Xy]cambn CSs]Sm\p≈ k∂≤Xbpw. a\pjycpambp≈ F√m 123456789
123456789
123456789
123456789
CSs]SepIfpw P\m[n]Xy]cambncn°Ww. `mhnsb Iptd°qSn ]ptcmKa\]chpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
am\hnIhpambn \bn°m\p≈ t{]cWbpw A\p`hhpw hnZym`ymk ImeL´Øn¬ Ip´nIƒ°v 123456789
123456789
123456789
e`nt°≠Xp≠v. AXn\m¬ hnZym`ymk{]{Inb km[yamhp∂{Xbpw P\m[n]Xy]camIWw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cßs\ P\m[n]Xy]camb hnZym`ymk{]{Inbbv°p t\XrXzw \¬tI≠ A[ym]I¿°v 123456789
123456789
123456789
Fs¥√mw [mcWIfpw ss\]pWnIfpamWv Bhiysa∂v Cu bqWn‰n¬ N¿® sNøp∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym]I¿ kzmwioIcnt°≠ aqey߃, ss\XnIX F∂nh hy‡n\njvTamb Xocpam\w 123456789
123456789
123456789
123456789
am{Xa√, A[ym]\w F∂ tPmenbpsS DØchmZnØhpw \nba]chpw [m¿ΩnIhpamb 123456789
123456789
123456789
123456789
_m[yXbpamWv. Cu [mcWIfpw AXv {]tbmKh¬°cn°m\p≈ ss\]pWnIfpw t\SpIbpw 123456789
123456789
123456789
Ah {]tbmKn®pt\m°ptºmƒ Bflhna¿i\]cambn hniIe\w \SØpIbpw thWw.
XncpØpIbpw \hoIcn°pIbpw sNbvXpsIm≠mWv A[ym]\Imcy£aX hnIknt°≠Xv.
AXn\mbn \nc¥cw At\zjWßfn¬ G¿s∏Sm\p≈ k∂≤X A\nhmcyamWv. AXp
sIm≠mWv A[ym-]I¿ Hcp \nc¥c KthjIcmsW∂v \mw ]dbp∂Xv.
hnZym`ymksØ P\m[n]Xy]cam°p∂Xn¬ A[ym]I¿°v \n¿WmbIamb ]¶v Fß-s\-
sb√mw \n¿h-ln-°m-\m-Ip-sa∂v NphsS tN¿Øn-cn-°p-∂p.
$ ]mTy]≤Xn Dt±iy߃ ssIhcn°m\mhiyamb _lpapJ {]h¿Ø\߃ Is≠ØpI,
AXn\mhiyamb kma{KnIƒ Xbmdm°pI.
$ ]T\t_m[\{]{Inb iniptI{μnXhpw F√mh¿°pw ]¶mfnØap≈Xpam°pI.
$ ]T\Øns‚ Xmgv∂ ]Snbn¬ \n¬°p∂h¿°pw ]T\thKX, ]T\ssien F∂nhbn¬
hyXykvXcmbh¿°pw A\ptbmPyamb ]T\X{¥ßƒ Is≠ØpI.
$ imcocnI am\knI ]cnanXnIƒ A\p`hn°p∂h¿°v A\ptbmPyamb ]T\kma{KnIfpw
X{¥ßfpw kzoIcn°pI.
$ kzX{¥amb At\zjW߃°pw kwib߃°pw Ahkcw \¬IpI.
$ tNmZy߃ tNmZn°m\pw _ZepIƒ AhXcn∏n°m\pw kzmX{¥yw \¬IpI.
$ F√m Ip´nIƒ°pw AhcpsS IgnhpIƒ, ho£W߃ F∂nh AhXcn∏n°m≥ Ahkc-
samcp°pIbpw t{]m’ml\w, AwKoImcw, sa®s∏SpØm\pw kzbw XncpØm\pap≈
Ahkcw F∂nh Dd∏m°pIbpw sNøpI.
\Ωƒ ]Tn-°p∂ ImesØ hnZym-e-b-ß-fnse ]T-\-coXn
P\m[n]Xy]chpw A√mØXpamb \nch[n A\p`h߃ \ap°p≠mIpw. iniptI{μnXhpw
am\hnIhpamb ]mTy]≤Xn \S∏nem°pIbpw P\m[n]XyhnZym`ymkw F∂ BibØn\v
kzoImcyX GdnhcpIbpw sNøp∂ C°mesØ ¢mkvapdnIƒ F{XtØmfw P\m[n]Xyh¬°cn-
°s∏´n´p≠v F∂v Is≠Ømw.
105
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 t\cn´v ¢mkv \nco£n®v A[ym]I hnZym¿∞n _‘w, ]T\ t_m[\coXn, A¥co£w XpSßnb
234567890
234567890
234567890
234567890 LSI߃ hnebncpØnbmWv ¢mkvapdn P\m[n]Xy]camtWm F∂p hniIe\w sNtø≠Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ¢mkvapdn P\m[n]Xy]camtWm F∂v hnebncpØp∂Xn\p ]cn-K-Wn-t°≠ LS-I-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kaXzw ( Equality)
234567890
234567890 kzmX{¥yw (Freedom) \oXn (Justice)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ¢mkvapdnbpsS `uXnIm¥co£w, ^¿Wn®dpIƒ, D]IcWßfpsS hn\ymkw F∂nh
234567890
234567890
234567890
234567890
inipkulrZ]camtWm?
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym]nI Bhiyamb aps∂mcp°ßƒ \SØnbpw kma{KnIƒ, X{¥ßƒ F∂nh
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Bkq{XWw sNbvXpamtWm ¢mkn¬ FØnbn´p≈Xv?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ F√m Ip´nIsfbpw ]cnKWn°pIbpw {]h¿Ø\߃°p t{]m’ml\w \¬IpIbpw
234567890
234567890
234567890
234567890 sNøp-∂pt≠m?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ hyXykvX ]T\\nehmc°mcmb Ip´nIƒ°v A\ptbmPyamb ]n¥pWbpw aXnbmb
234567890
234567890
234567890
234567890 kabhpw \¬Ip∂pt≠m?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ H‰bv°pw kwLambpw ]T\{]h¿Ø\ßfn¬ G¿s∏Sm≥ Ahkcw \¬Ip∂pt≠m?
234567890
234567890
234567890
$ F√m Ip´nIfpw ]T\{]h¿Ø\ßfn¬ ]¶mfnbmIp∂p F∂pd∏p hcpØp∂pt≠m?
$ ]T\{]iv\ßfpsS AhXcWw, N¿®, CSs]SepIƒ, BibßfpsS t{ImUoIcWw
F∂nh A\ptbmPyamb `mjbnemtWm?
$ Ip´nIfpsS Bib߃, A`n{]mb߃, kwib߃ F∂nh AhXcn∏n°m≥
kzmX{¥yapt≠m?
$ Ip´nIƒ At\ym\yhpw A[ym]nIbpw Ip´nIfpw XΩnepw kvt\lw, BZchv F∂nh
{]ISamtWm?
$ A[ym]nI in£, iImcw, Ip‰s∏Spج, `ojWn, hn[nIev]\, A\mhiyXmcXayw
XpSßnb \S]SnIfneqsS Ip´nIsf {]bmks∏SpØp∂pt≠m?
$ F√m Ip´nIƒ°pw AhcptSXmb coXnbn¬ hnPbnbmIm≥ Ahkcsamcp°p∂pt≠m?
$ klIcWmflIhpw klh¿ØnXhpamb ]T\Øn\pw BtcmKyIcambn At\ym\yw
B{ibn°p∂Xn\pw Ahkcw e`n°p∂pt≠m?
$ ]T\{]h¿Ø\߃ e£yw ssIhcn°p∂p F∂pd∏m°pIbpw hnebncpØpIbpw
sNøp∂pt≠m?
$ Ip´nIƒ°nSbnepw A[ym]nIbpambpw \SØp∂ Bibhn\nab`mj BZchpw
klnjvWpXbpw D≈XmtWm?
$ A[ym]nI Ip´nIƒ ]dbp∂Xv {i≤m]q¿hw tIƒ°pIbpw Ahsc {]tNmZn∏n°pIbpw
Bflhnizmkw hf¿Øp∂ coXnbn¬ CSs]SpIbpw sNøp∂pt≠m?
$ imcocnI am\knI ]T\]cnanXnIƒ A\p`hn°p∂ Ip´nIsf A¿ln°p∂ coXnbn¬
]cnKWn°pIbpw A\ptbmPyamb ]T\X{¥ßƒ kzoIcn°pIbpw sNøp∂pt≠m?
$ XpS¿]T\\n¿tZißfpw Krl]mThpw Ip´nIƒ°v Dƒs°m≈m\pw ]q¿ØoIcn°m\pw
km[n°p∂ XcØnep≈XmtWm?
106
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu Imcy߃ ]cnKWn®mWv \nco£WkqNI߃ hnIkn∏nt°≠Xv. Xbmdm°nb kqNIw 123456789
123456789
123456789
123456789
D]tbmKn®v aqt∂m \mtem t]cSßp∂ kwLw ¢mkv a pdnIƒ hnebncpØn dnt∏m¿´v 123456789
123456789
123456789
Xbmdm°Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu dnt∏m¿´pIfpsS AhXcWØneqsS \ΩpsS ¢mkvapdnIfnse ]T\m¥co£w P\m[n]Xy- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]camtWm F∂p hnebncpØmw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ss{]adnXe-Ønse ¢m v apdn-Iƒ P\m-[n-]Xy]c-amtWm F∂v ]cn-tim-[n-°p-∂-Xn\v Hcp 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Sqƒ Xbm-dm-°p-I. AXp]-tbm-Kn®v ]T\w \SØn dnt∏m¿´v Xbm-dm-°p-I. {Kq∏n¬ Ah-X- 123456789
123456789
123456789
123456789
cn-∏n-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym]\ss\]pWnIƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\nch[n ss\]pWnIfpw IeIfpw Dƒt®¿∂ sXmgnemWv A[ym]\w. A[ym]\w 123456789
123456789
123456789
123456789
^e{]ZamIWsa¶n¬ Fs¥√mw ss\]pWnIƒ BhiyamWv? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
P\m[n]Xy]camb ¢mkv a pdn {]mtbmKnIamIWsa¶n¬ khntijss\]pWnIƒ 123456789
123456789
123456789
Bhiyapt≠m? 123456789
123456789
107
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ P\m[n]Xy]camb ]T\{]{Inb
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ kl{]h¿ØIcpw kaqlhpambp≈ _‘w
234567890
234567890
234567890
234567890 3. `uXnIXew
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hrØnbp≈ A¥co£w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T\Øn\v A\ptbmPyamb A¥co£w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 4. kwLS\mXew
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ s{]m^jWemb {]Xn_≤X (Professional commitment) bpw DØchmZnØhpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ s{]m^jWemb hnImkØn (Professional development) \p≈ {ia߃
234567890
234567890
234567890
234567890 $ kl{]h¿ØIcpambn kwLw tN¿∂p {]h¿Øn°¬
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ {]Xn^e\mflIamb {]h¿Ø\߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ amt\Pvsa‚nepw \SØn∏nepw ]¶mfnØw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 CXn¬ ]eXpw A[ym]\ ss\]pWnIƒ at\m`mhw, aqey߃ F∂nhbpambn _‘s∏´XmWv.
234567890
234567890
234567890
234567890 P\m[n]Xy]cambn t_m[\{]{Inb \n¿hln°p∂Xn\v \nch[n aqeyßfpw at\m`mhßfpw
234567890
234567890
234567890
234567890 \ne]mSpIfpw BhiyamWv.
234567890
234567890
234567890
{]h¿Ø\w
ADEPTS Xbmdm-°nb A[ym-]\ {]I-S\ am\-Z-fi-߃ A\p-k-cn®v Hcp ss{]adn A[ym-
]-I\v D≠m-bn-cn-t°≠ A[ym-]\ss\]p-Wn-Iƒ Fs¥-√m-am-sW∂v Is≠-Øp-I.
108
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hcp anI® A[ym-]-I\v kvIqƒ Xs‚ `h\w t]mse-Xs∂ A\p-`-h-s∏-Spw; Ip´n-Iƒ Xs‚ 123456789
123456789
123456789
123456789
Ip´n-I-fpw. anI® A[ym-]-I\v D≠m-bn-cn-t°≠ KpW-hn-ti-j-ßsf ASn-ÿm-\-s∏-SpØn 123456789
123456789
123456789
123456789
N¿® sNøp-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy]≤Xn ImgvN∏mSpIfn¬ ]ptcmKa\]camb \ne]mSpIƒ kzoIcn°m\pw P\m[n]Xy- 123456789
123456789
123456789
123456789
]cambn ]T\t_m[\{]{Inbbv°p t\XrXzw \¬Im\pw F√m A[ym]I¿°pw km[n°p∂n√. 123456789
123456789
123456789
123456789
F¥psIm≠mbncn°mw Cßs\ kw`hn°p∂Xv F∂v BtemNn°mw. anI® A[ym]Icmhm≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
IgnhpIfpw [mcWIfpw ss\]pWnIfpw am{Xw t]mcm; at\m`mhw (Attitude) IqSn BhiyamWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]ptcmKa\]chpw P\m[n]Xy]chpambn A[ym]\{]{Inbbn¬ G¿s∏Sp∂Xn\v A\pIqeamb at\m`mh߃. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ P\m[n]Xyw, atXXcXzw, XpeyX, am\hnIX F∂nhtbmSp≈ ]ptcmKa\]camb 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
at\m`mhw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kaqlØns‚ \∑, ]ptcmKXn, F∂nhbnep≈ hnizmkw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ imkv{Xob at\m`mhhpw kmwkvImcnIØ\nabpw hnIk\tØmSp≈ A\pIqe \ne]mSpw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ⁄m\w, At\zjWw, ]pXpaIƒ, am‰w F∂nhtbmSp≈ XmXv]cyw. 123456789
123456789
123456789
$ F√m-h-tcmSpw kvt\lw, BZ-c-hv; F√mh¿°pw hfcm\pw hnIkn°m\pw Ahkc߃
BhiyamsW∂ t_m[yw.
$ £a, kXyk‘X, klnjvWpX, Xpd∂a\:ÿnXn, ip`{]Xo£.
$ Ip´nIfpsS {]IrXw, kz`mhw, AhImi߃ F∂nh AwKoIcn°m\p≈ a\ v.
$ AwKoImcw, t{]m’ml\w, Ahkcw, ]n¥pW F∂nh \¬Im\p≈ k∂≤X.
$ in£, iImcw, XmcXayw, Ip‰s∏Spج, `ojWn, `bwkrjvSn°¬ F∂nh t_m[]q¿hw
Hgnhm°m\p≈ Xncn®dnhv.
$ kzX{¥amb At\zjWßtfmSpw Xpd∂ kwhmZßtfmSpw P\m[n]Xy]camb kao]\w.
$ ÿm]\Øns‚bpw kaqlØns‚bpw Xs‚ sXmgn-ens‚bpw anIhn\mbn \nc¥cw
]cn{ian°m\p≈ A¥xt—mZ\.
as‰s¥√mw at\m`mhßfmWv anIhp‰ A[ym]Isc cq]s∏SpØp∂Xn¬ \n¿WmbIamIp∂Xv?
$
$
kzX{¥hpw ^e{]Zhpamb A[ym]\ssien hnIkn∏ns®Sp°p∂- X n\v A\nhmcyamb
[mcWIƒ.
$ A[ym]\hnjbsذpdn®v BgØnep≈ [mcW.
$ ]T\t_m[\{]{Inbsb°pdn®v [mc-W.
$ kaqlw, kmaqlymhImi߃ F∂nhsb°pdn®p≈ [mcW.
$ hnZym`ymk\b߃, ÿm]\߃, kwLS\Iƒ F∂nhsb°pdn®v [mcW.
$ ]TnXm°ƒ, ]T\coXnIƒ F∂nhsb°pdn®v [mcW.
109
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ a\pjymhImiw, Ip´nIfpsS AhImiw, `cWLS\m]chpw \nba]chpamb ]cnc£Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 F∂nhsb°pdn®v [mcW.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 C\nbpw Fs¥√mw [mcWIƒ \n߃°v Iq´nt®¿°m≥ km[n°pw?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Cßs\ t\Snb hn⁄m\ßsf GtIm]n∏n°m\pw ]ptcmKa\]chpw P\m[n]Xy]chpambn
234567890
234567890
234567890 ]p\xkwhn[m\w sNøm\pw km[n°Ww. Hmtcm ]T\{]iv\sØbpw adnIS°p∂Xn\mbn
234567890
234567890
234567890
234567890 kz¥amb ]Tt\m]m[nIfpw X{¥ßfpw cq]oIcn°pItbm Is≠ØpItbm sNtø≠Xmbnhcpw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Cßs\ {]mtbmKnI amXrIIƒ hnIkn∏n®pw {]tbmKn®pamWv [mcWIsf ^e{]Zam°p∂Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 GsX√mw ]T\{]bmkßsf adnIS°m\mWv {]mtbmKnIamXrIIƒ cq]oIcnt°≠n hcnI?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ Ip´nIfpsS FÆw IqSpXep≈ ¢mkv apdnIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hyXykv X kmwkv I mcnI, kmaqly kmºØnI hn`mKØn¬s∏´ Ip´nIfpsS
234567890
234567890
234567890
234567890 A\p`h]camb hnShpIƒ \nIج.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T\thKX, ]T\ssien F∂nhbv°p≈ ]cnKW\.
234567890
234567890
234567890
$ imcocnI am\knI ]cnanXnbp≈ Ip´nIfpsS hnZym`ymkw.
$ Nne hnjbßfnse ITn\taJeIƒ
F∂nßs\ {]mtbmKnIambn A\p`hs∏Sp∂ {]Xnk‘nIsf adnIS°m\mbn ]mTy]≤Xn
[mcWIsf {]mtbmKnI amXrIIfm°n am‰n {]tbmKn°pIbpw hniIe\ hnt[bam°pIbpw
sNøWw.
A[ym]I¿ t\Snb [mcWIƒ, ss\]pWnIƒ, aqey߃, at\m`mh߃, kz¥amb
{]tbmKamXrIIƒ, A\p`h߃ F∂nhsb√mw tN¿∂mWv sXmgn¬]camb anIhmbn
hnIkn°p∂Xv. hnIkn°Wsa∂pw ImtemNnXambn \hoIcn°Wsa∂pw B{Kln°ptºmgmWv
s{]m^jW¬ hf¿®bp≠mIp∂Xv. kq£vahpw ]ckv]c_‘nXhpamb \nch[n ss\]pWnIƒ
anIhp‰XmIptºmgmWv A[ym]\w ^e{]ZamIp∂Xv.
t_m[\imkv{X]camb IgnhpIƒ
]T-\hpw t_m[\hpw ^e{]Zhpw ]ptcmKa\]chpam°p∂Xn\v klmbIamb \nch[n
ss\]pWnIfp≠v. Chsb khntijXIfpsS ASnÿm\Øn¬ hnhn[ taJeIfm°n Xncn°mw.
$ hn`h߃ Is≠ج
$ Bkq{XW anIhv
$ {]iv\hniIe\ tijn
$ kab amt\Pvsa‚ v
$ ¢mkv amt\Pvsa‚ v
$ kmaqlnI ss\]pWn
$ Bibhn\nab tijn
$ Bflhnizmkhpw {]iv\]cnlmchpw
$ ]cnlmct_m[\w
$ imkv{Xobhpw am\hnIhpamb hnebncpج
110
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t_m[\imkv{X]camb Cu IgnhpIfpsS G‰°pd®nepIfmWv A[ym]\ssien cq]s∏SpØp∂Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t\Snb IgnhpIƒ, [mcWIƒ, at\m`mh߃ F∂nh {]tbmP\s∏SpØn kμ¿`m\pkcWw 123456789
123456789
123456789
kzX{¥hpw A\ptbmPyhpamb t_m[\\ne]mSpIfpw X{¥ßfpw kzoIcn°m≥ IgnbWw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym]I ˛ hnZym¿∞n _‘Øn¬ c≠phy‡nIƒ XΩnep≈ kzm`mhnI _‘Øn\∏pdw 123456789
123456789
123456789
ImØpkq£nt°≠ Nne aqeyßfpw \ne]mSpIfpap≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kmaqlyamb \nch[n am\-ß-fp≈ sXmgn¬ F∂ \nebn¬ A[ym]I¿ ]ment°≠ Nne 123456789
123456789
123456789
123456789
NpaXeIfpw [¿Ωßfpw \ne]mSpIfpw {]Xn_≤XIfpap≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Btcm-Ky-I-c-amb A[ym]I hnZym¿∞n _‘w 123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]TnXmhns‚ hy‡nXz cq]oIcWØn¬ sNepØp∂ kzm[o\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ÿm]\w, c£nXm°ƒ, kl-{]-h¿ØI¿ F∂n-hcp-am-bp≈ \√ _‘w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
F∂o taJeIfpambn _‘s∏´XmWv Ch. [m¿ΩnIamb Aht_m[w F∂Xns\m∏w 123456789
123456789
123456789
123456789
\nba]cambn ]men°s∏Sm≥ \njvI¿jn°p∂ aqeyhyhÿ IqSnbmWv CXv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
tIcf hnZym`ymk BIvSpw \nbahpw (KER) hnZym`ymk AhImi\nbaw (RTE-Act) F∂nh 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym]I ss\XnIXsb°pdn®v hy‡ambn {]Xn]mZn°p∂p≠v. d^-d≥kn-ßn-eqsS A[ym-]I 123456789
123456789
123456789
ss\Xn-IX
- s
- b-∏‰n IqSp-X¬ hkvXp-XI
- ƒ Is≠Øn ¢mkn¬ s]mXp-hn¬ N¿® sNøp-at- √m.
111
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 A[ym-]-I¿ sXmgn¬]-c-ambn ]men-t°≠ [m¿anI \nb-a-kw-lnX
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
(Code of Professional Ethics for School Teachers)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1. hnZym¿Yn-I-tfm-Sp≈ DØ-c-hm-Zn-Xz-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1.1 F√m hnZym¿Yn-I-tfmSpw kvt\l-hm-’-ey-ß-tfmsS s]cp-am-dp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ F√m hnZym¿Yn-I-tfmSpw ka-`m-h-\-tbmsS s]cp-am-dpI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T-\-Øn¬ ]n∂m°w \n¬°p∂ hnZym¿Yn-Iƒ°v {]tXyI ]cn-K-W\ \¬IpI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hnZym¿Yn-I-fn¬ Bfl-hn-izm-kw, Xm¬∏-cyw, {]Xymi F∂nh P\n-∏n-°p∂ Xc-Øn-em-
234567890
234567890
234567890
234567890 hWw s]cp-am-‰w.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1.2 PmXn, aXw, h¿Kw, h¿Ww, kmº-ØnI\ne-, `mj, enwKw, P∑-ÿew F∂o ]cn-K-W-\-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
I-fn-√msX, \oXn, ]£-]m-X-cm-lnXyw F∂o aqey-ßsf _lp-am-\n-°p∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym-]-I¿°v P\m-[n-]XyXØz-ß-fn-epw kln-jvWp-X-bnepw kmaq-lnI\oXn-bn-ep-ap≈
234567890
234567890
234567890 hnizmkw hnZym¿Yn-I-fn-te°pw ]I-cp∂-p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym-]IcpsS hy‡n-]c- a
- mb hnizm-kß
- ƒ, `c-WL
- S- \mXØz-߃°v FXn-cm-bn-cp∂m¬
234567890
234567890
234567890
234567890 AXv kvIqƒ kwhn-[m-\sØ Kpcp-X-c-ambn _m[n°pw.
234567890
112
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ hnZym¿Yn-I-fpsS F√m-hn[ Ign-hp-Ifpw hnI-kn-°m-\m-h-iy-amb {]h¿Ø-\-߃ D≠m- 123456789
123456789
123456789
123456789
I-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1.6 `c-W-L-S\ hn`m-h\w sNøp∂ aqey-ßfpw at\m-`m-h-ßfpw Dƒs°m-≈p∂ hn[-Øn-em- 123456789
123456789
123456789
123456789
hWw ]mTy-]-≤Xn hn\n-abw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ P\m-[n-]-Xyw, aX-\n-c-t]-£-X, ka-Xzw, \oXn, kzmX-{¥yw F∂o `c-W-L-S\maqey-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy-]-≤Xn hn\n-a-b-Øns‚ {][m\s∏´ B¥-cn-I -[mc-bm-h-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ `c-W-L-S-\-bn¬ ]uc-∑m-cpsS IS-a-Isf°pdn®v ]d-bp∂ B¿´n-°nƒ 51 F a\- nem°p- 123456789
123456789
123456789
Ibpw AXnse F apX¬ sI hsc-bp≈ Jfi-߃ Dƒs°m≠v {]h¿Øn-°p-Ibpw 123456789
123456789
123456789
123456789
sNø-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1.7 hnZym¿Yn-I-fpsS Bh-iy-߃ A\pk-cn®v A[ym-]n-I-bpsS/ A[ym-]-Is‚ A[ym-]-\- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
coXn ]cnjvIcn°p∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nc-¥chne-bn-cp-Ø-ens‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ Ip´n-bpsS {]Ir-Xw, B¿PnXamb Adn-hv, 123456789
123456789
123456789
123456789
A`n-cp-Nn, ]T-\-coXn XpS-ßn-bh ]cn-K-Wn®v t_m-[-\-X-{¥-ß-fn¬ Bh-iy-amb ]cn-jv°- 123456789
123456789
123456789
123456789
cWw \n-c-¥cw \S-tØ-≠-Xp-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1.8 Ip´n-Iƒ \¬Ip∂ Ah-cpsS hy‡n-]-c-amb hnh-c-ß-fpsS cl-ky-kz-`mhw kq£n-°p- 123456789
123456789
Ibpw B hnh-cß
- ƒ \nb-a]
- c
- a
- mbn ssIam-dm-hp∂h-¿°p-am{Xw ssIam-dp-Ibpw sNøp∂p.
$ Hcp Iu¨k-e¿ IqSn-bmb A[ym-]n-I/A[ym-]-I\v Ip´n-bpsS hy‡n-]-c-amb hnh-c-ß-
sf√mw Adnbmw.
$ Cu hnh-c-߃ Ip´n-bpsS \∑-bv°p-th≠n hnth-I-]q¿hw am{Xta D]-tbm-K-s∏-Sp-Øm≥
]mSp≈q.
1.9 Ip´n-Isf `b-s∏-Sp-Øp-I, D¬°WvTmIpe-cm-°p-I, imco-cn-I-ambn in£n-°pI, am\-
kn-Ihpw sshIm-cn-I-hp-ambn ]oUn-∏n-°pI F∂n-h-bn¬\n∂v Hgn™p \n¬°p∂-p.
$ Ip´nsb ssewKnI]oU-\-ß-fpƒs∏-sS-bp≈ ]oU-\-ß-fn¬\n∂pw Ah-K-W-\-bn¬\n∂pw
Nqj-W-Øn¬\n∂pw kwc-£n-°m-\p≈ DØ-c-hm-ZnXzw A[ym-]I¿°p≠v.
$ in£ sa®-s∏´ ]T-\-Øn-te°p \bn°pw F∂ sX‰n≤mcW Xncp-Ø-s∏-tS-≠-Xp-≠v.
$ CØcw Imcy-ß-fn¬ Ip´n°p e`n-°p∂ \nb-a-]-cn-c-£sb°pdn®pw A[ym-]-I¿ Adn-
™n-cn-°-Ww.
1.10 GXp hnt[-\-bpap≈ ssewKnINqj-W-Øn¬\n∂pw Ip´nsb kwc-£n-°p∂p.
$ ssewKnINqj-Ww imco-cn-Ia-- mb BLm-X-߃ am{X-a√, hf-sc-°mew Xßn-\n¬°p∂
am\-kn-Im-Lm-XhpwIqSn Ip´n°p≠m-°p∂p.
$ _lp-am-\-s∏´ C¥y≥ kp{]ow-tIm-S-Xnbpw F≥.-kn.]n. Bdpw tPmen ÿe-ß-fnepw
kvIqfp-If
- nepw \S-°p∂ ssewKnINqj-WØ
- n-s\-Xnsc \¬In-bn-´p≈ am¿K-\n¿tZ-iß
- ƒ
A[ym]-I¿ ]men-t°-≠-XmWv.
2. c£n-Xm-°-tfmSpw kaq-l-tØm-Sp-ap≈ DØ-c-hm-Zn-Xz-߃
2.1 amXm-]n-Xm-°-tfmSpw c£-mI¿Øm-°-tfmSpw hn\-b-]q¿h-ap≈ _‘w ÿm]n-°p∂p.
$ Ip´nsb IqSp-X¬ Adn-bp--∂Xn\v Ah-cpsS c£mI¿Øm-°-fp-ambpw kplr-Øp-°-fp-ambpw
A[ym-]-I¿ \√ _‘w ]pe¿tØ-≠Xv Bh-iy-am-Wv.
113
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym-]Icpw c£-mI¿Øm-°f - p-am-bp≈ kvt\l-]q¿W-amb _‘w Ip´nsb A[ym-]Icp-
234567890
234567890
234567890
234567890 ambn IqSp-X¬ ASp-∏n°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ `qcn-]£w c£n-Xm-°fpw Xß-fpsS Ip´n-I-fpsS kvIqfn-\-I-Øpw -]p-d-Øp-ap≈ {]h¿Ø-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\-߃ Ah-cpsS A[ym-]-I-cn¬\n∂v Adn-bm≥ Xm¬∏cy-ap-≈-h-cmWv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ hf¿®-bpsS L´-Øn¬ Ip´n-Iƒ°p kw`-hn-°p∂ ]ng-hp-IƒIqSn t\´-ßt- fm-sSm∏w c£n-
234567890
234567890
234567890 Xm-°f
- p-ambn ]¶p-hb
- v°p--∂Xv henb Zpc-¥ß
- ƒ Hgn-hm-°p∂--Xn\v klm-bI
- a
- m-Ipw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
2.2 Ip´n-I-fpsS A¥- ns\ l\n-°p∂ GXp {]hr-Øn-bn¬\n∂pw hn´p-\n¬°p∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ a‰p≈ hnZym¿Yn-I-fpsS ap∂n¬h®v Bflm-`n-am-\sØ CSn-®p-XmgvØn kwkm-cn-°p∂-Xv
234567890
234567890
234567890
234567890 Hgn-hm-t°-≠-Xm-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ AXp-t]mseØs∂ c£n-Xm-°-fpsS A`n-am-\-sØbpw tNmZyw sNøcpXv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ GsX-¶nepw Hcp hn`mKw Ip´n-I-fpsS am{Xw ]›m-Ø-esØ (Pm-Xn, aXw, kmº-Øn-Iw,
234567890
234567890
234567890
234567890 ....) ]pIgvØn∏d-bp-∂Xv a‰p≈ Ip´n-I-fn¬ hntZzjw P\n-∏n°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2.3 Ip´n-Iƒ°n-Sbn¬ C¥y-bpsS kmwkvIm-cnI ss]Xr-Is
- Ø-°p-dn®v A`n-am-\t- _m[w hnI-
234567890
234567890
234567890
234567890 kn-∏n-°m≥ {ian-°p∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ At\Iw kwkvIm-c-ß-fp-sSbpw `mj-I-fp-sSbpw aX-ß-fp-sSbpw hnizm-k-ß-fp-sSbpw
\mSmWv C¥y. CXv Hmtcm ¢mkv apdn-bnepw {]Xn-^-en°pw.
$ F∂m¬ C¥y-bn¬ Cu \m\m-Xz-Ønepw GIXzw cq]w-sIm-≠n-´p-≠v.
$ ]c-kv]-c-ap≈ kln-jvWp-Xbpw F√m kwkvIm-c-ß-sfbpw _lp-am-\n°m-\p≈ a\ pw
thWw.
$ Cu XØzw ]mTy-]-≤-Xn-bn-eq-sS- hf¿Øn-sb-Sp-°m-\p≈ t_m[-]q¿h-amb {iaw Bh-iy-
am-Wv.
2.4 hnhn[ P\-hn-`m-K-߃ XΩn-ep≈ hntZz-jhpw i{Xp-Xbpw hf¿Øp∂ XcØn-ep≈
{]h¿Ø-\-߃ Hgn-hm-°Ww.
$ F√m aX-ß-tfmSpw hnizm-k-ß-tfmSpw `mj-I-tfmSpw Xpey-_-lp-am\w hf¿Øp∂ Xc-
Øn-ep≈ {]h¿Ø-\-ß-fm-Wv ¢mkn¬ \S-t°-≠-Xv.
$ tZio-tbm-Zv{K-Y-\-Øns‚ ASn-Ød BZyw C¥y-°m-c≥, ]ns∂ am{Xw Hcp hn`m-K-Ønse
AwKw F∂ [mcWbmWv.
$ GsX-¶nepw Hcp hn`m-KØ
- ns‚ {]Nm-cW
- Ø
- n-\mbn kvIqƒ / ¢mkv D]-tbm-Ks
- ∏-Sp-Øc
- pXv.
$ ImenI-amb kmaqlnI -˛ cmjv{Sob Imcy-߃ N¿®-sN-øp-tºmgpw A[ym-]-I≥/A[ym-
]nI GsX-¶nepw Hcp ]£Øp \n∂v kwkm-cn-°-cp-Xv.
3. A[ym-]\w F∂ sXmgn-ent\mSpw kl-{]-h¿Ø-I-tcm-Sp-ap≈ DØ-c-hmZn-Xz-߃.
3.1 sXmgn¬sshZKv[yw hnI-kn-∏n-°p∂X-n\v \nc-¥-cw ]cn-{i-an-°p∂-p.
$ Hcp hnZym¿Ynsb \nc-¥c]Tn-Xmhm-°m≥ {ian-°p∂ A[ym-]I
- \pw Aßs\ BtI-≠X
- p-≠.v
$ \nc-¥cw hnI-kn-®p-sIm-≠n-cn-°p∂ hn⁄m\taJ-e-I-sf-°p-dn®pw A[ym-]\coXn-I-sf-
°p-dn-®p-ap≈ Adnhv tiJ-cn-°m\pw {]tbm-K-Øn¬ hcp-Øm\pw Ign-b-Ww.
$ GsX√mw Xe-ß-fn-¬ \n∂v X\n°v ]pXnb Adn-hp-Iƒ e`n°pw F∂v At\z-jn-
°pIsb∂Xv A[ym-]-Is‚ IS-a-bm-Wv.
114
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.2 kl-{]-h¿Ø-I¿ XΩnepw a‰p-≈-h¿ XΩn-ep-ap-≈ t_m[-]q¿h-amb Bi-b-hn-\n-a-b- 123456789
123456789
123456789
123456789
Øn-eqsS ]pXn-sbm-cp kwcw`w krjvSn-°p∂-p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ A°m-Z-an-I-amb DW-¿hv P\n-∏n-°p∂--Xpw F√m A[ym-]-I¿°pw Xß-fp-tS-Xmb kw`m- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
h\ \¬Im≥ Ignbp-∂Xp-amb Hcp ss\Xn-IX kvIqfn¬ krjvSn-t°-≠-Xp-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Cß-s\-sbm-cp-W¿hv D≠m-°p∂--Xn\v Bkq-{Xn-Xhpw ^e-{]-Z-hp-amb kl-I-cWw F√m 123456789
123456789
123456789
A[ym-]-I-cn¬\n∂pw D≠m-h-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kvIqfnse {]iv\߃ ]cn-l-cn-°p--∂Xn¬ F√m A[ym-]-I-cp-sSbpw {Inbm-fl-I-amb 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\n¿tZi-ßfpw {]h¿Ø-\-ßfpw D≠m-I-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ A[ym-]Isc am{Xa√, kvIqƒ hnj-bß- f
- n¬ Xm¬∏-cy-ap≈ F√m hn`m-Ks
- Øbpw CØcw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø-\-ß-fn¬ ]¶m-fn-I-fm-°m≥ A[ym-]-I\v Ign-b-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.3 kl-{]-h¿Ø-I-tcmSv A¥-t m-sSbpw _lp-am-\-tØm-sSbpw s]cp-am-dp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kvIqfnse F√m A[ym-]-I-tcmSpw Ah-cpsS hnZym-`ymktbmKy-Xtbm Ah¿ GXp hn`m- 123456789
123456789
123456789
123456789
K-Ønse Ip´n-Isf ]Tn-∏n-°p-∂p-sht∂m ]cnKWn-°msX A¥-t m-sSbpw _lp-am-\- 123456789
123456789
123456789
123456789
tØm-sSbpw s]cp-am-d-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.4 A[ym-]-I¿ kzIm-cySyqj≥ FSp-°p-Itbm a‰p kzIm-cy hnZym-`ymk{]h¿Ø-\-ß-fn¬
G¿s∏-Sp-Itbm sNøp∂-n-√.
$ A[ym-]-I≥ kzImcySyqj≥ FSp-°p-∂Xv Ah-cpsS kvIqƒ {]h¿-Ø-\-ßsf {]Xn-Iq-e-
ambn _m[n-°p∂-p.
$ kz¥w {]h¿Ø-\-ta-Je anI-®-Xm-°m-\p≈ kabw Ah¿°v \jvS-am-Ip∂-p.
$ kz¥w hnZym¿Yn-Iƒ°v kzIm-cySyqj≥ \¬Ip-tºmƒ AXv kvIqfnse ss\XnI XØz-
߃°pXs∂ hnLm-XamI-ذ s]cp-am-‰-߃°p Imc-W-am-bn-Øo-cpw.
3.5 Xs‚ {]h¿Ø-\-ß-sfbpw Xocp-am-\-ß-sfbpw kzm[o-\n-°p-sa∂v Adn-bm-hp--∂Xn-\m¬
GsX-¶nepw hn[-Øn-ep≈ kΩm-\-ßtfm a‰p klm-b-ßtfm kzoI-cn-°p∂n√.
$ GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ B\p-Iq-ey-߃ {]Xo-£n-®p-sIm≠v \¬I-s∏-Sp∂ hne-]n-Sn-
∏p≈ kΩm-\-߃ A[ym-]-I¿ hnZym¿Yn-I-fn¬\nt∂m c£-I¿Øm-°-fn¬\nt∂m kzoI-
cn-°-cp-Xv.
3.6 kl{]h¿Ø-I¿s°-Xn-scbpw D∂-Xm-[n-Im-cn-Iƒs°-Xn-scbpw A\m-h-iy-amb Btcm-
]-W-߃ D-∂bn-°p-∂n-√.
$ ]c-kv]cw Ip‰-s∏-Sp-Øp∂ hn`m-KobkwL-߃ A[ym-]-I¿°n-S-bn¬ A`n-Im-ay-a-√.
$ kl-{]-h¿Ø-I¿s°-Xn-cmbn sXfn-hp-I-fn-√mØ Btcm-]-W-߃ D∂-bn-°-cpXv.
$ GsX-¶nepw Hcp kl-{]-h¿Ø-Is‚/kl-{]-h¿Ø-I-bpsS `mK-Øp-\n∂v Kpcp-X-c-amb
sX‰v ImWp-I-bm-sW-¶n¬ AXv ko\n-b¿ A[ym-]-I-cpsS {i≤-bn¬s∏-Sp-Ø-Ww.
3.7 kl-{]-h¿Ø-Ic
- p-sStbm hnZym¿Yn-If
- p-sStbm c£n-Xm-°f
- p-sStbm ap∂n¬h®v Hcp kl-
{]-h¿Ø-Is\ A[n-t£-]n®v kwkm-cn-°p∂-n-√.
$ A[ym-]-Isc-°p-dn®v hyXy-kvX-ßfmb A`n-{]m-b-߃ D≠mImw. F∂m¬ AXv {]I-Sn-
∏n-°p∂ coXn am\y-am-bn-cn-°-Ww.
$ kl-{]-h¿Ø-Is‚ A[ym-]\coXnsb A]-l-kn-°p∂ Xc-Øn¬ kwkm-cn-°-cpXv.
115
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.8 kl-{]-h¿Ø-I-cpsS A[ym-]-\-\n-e-]m-Sp-Isf am\n-°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym-]-\-Øn¬ anIhp ]pe¿Øp--∂h-cpsS {]h¿Ø-\-ßsf «mLn-°p-Ibpw AØcw
234567890
234567890
234567890
234567890 anIhv B¿Pn-°m≥ {ian-°p-Ibpw sNø-Ww. F∂m¬ AXv XnI®pw A‘-amb A\p-I-c-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 W-am-I-cp-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.9 kl-{]-h¿ØI-sc-°p-dn-®p≈ kzImcyhnh-c-߃ cl-ky-ambn kq£n-°pIbpw \nb-a-
234567890
234567890
234567890 ]-c-ambn Bh-iy-s∏-Sp-tºmƒ am{Xw shfn-s∏-Sp-Øp-Ibpw sNøp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ GsX-¶nepw Bh-iy-Øn-\mbn tiJ-cn-°s - ∏-Sp∂, kl-{]-h¿Ø-Isc-°p-dn-®p≈ hy‡n]c-
234567890
234567890
234567890 amb hnh-cß - ƒ clkykz`m-ha
- p-≈X
- m-sW-¶n¬ Ah \nb-a] - c
- a
- mb Imcy-߃°p am{Xta
234567890
234567890
234567890
234567890 shfn-s∏-Sp-Øm≥ ]mSp≈q.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Cu bqWn-‰n-eqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿® sNbvX Bi-b-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ P\m-[n-]Xy aqey-ßsf°pdn-®p≈ [mc-W-Iƒ ssIh-cn-°p-I. Ah Dƒs°m-≠p-sIm-≠v
234567890
234567890
234567890
234567890 {]h¿Øn-°m-\p≈ at\m-`mhw, tijn F∂nh ssIh-cn-°p-I.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ A[ym-]Iss\]p-Wn-Isf kw_-‘n® [mcW ssIh-cn-°p-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ kzX-{¥hpw ^e-{]-Z-hp-amb A[ym-]\ssien hnI-kn-∏n-°p-I.
234567890
234567890
$ A[ym-]Iss\Xn-I-X-sb-°p-dn-®p≈ [mcW. ss\Xn-IX {]tbmKh¬°-cn-°p-I.
$ A[ym-]-I≥ Hcp Kth-j-I≥.
XpS¿{]-h¿Ø\w / hne-bn-cp-ج {]h¿Ø\w
$ \ne-hn-ep≈ ¢mkp-ap-dn-I-fnse CS-s]-S-ep-Iƒ P\m-[n-]Xy]c-a√ F∂mWv ]c-s°-bp≈ A`n-
{]m-bw. C°m-cy-Øn¬ \nß-fpsS \ne-]mSv F¥mWv? hni-Z-am-°p-I. ¢mkv apdn-I-fn¬ P\m-[n-
]Xy CS-s]-S-ep-I-fp-ambn _‘-s∏´ Fs¥ms° Imcy-߃ sNøm≥ Ignbpw?
$ tI{μam\h hn`-h-tijn hnI-k\ a¥m-ebw UNICEF ambn kl-I-cn®v Xbm-dm-°nb A[ym-
]I{]I-S\ am\-Z-fi-߃ (Teacher Performance Indicators) GsXm-s°-bm-sW∂v hni-Zo-I-cn-
°p-I?
$ \nß-fpsS A`n-{]m-b-Øn¬ anI® A[ym-]-I\v D≠m-bn-cn-t°≠ KpW-hn-ti-j-߃ Fs¥m-
s°-sb∂v hy‡-am-°p-I?
$ kzX-{¥hpw ^e-{]-Z-hp-amb A[ym-]\ssien hnI-kn-∏n-s®-Sp-°p-∂-Xn\v A\n-hm-cy-amb [mc-
W-Iƒ Fs¥m-s°-sb-∂mWv \n߃ Icp-Xp-∂Xv? hni-Zo-I-cn-°p-I.
$ t_m[-\-im-kv{X-]-c-ambn Hc-[ym-]-I\v D≠m-bn-cn-t°≠ {][m\ss\]p-Wn-Iƒ GsXm-s°-
bmsW∂v hy‡-am-°p-I?
apI-fn¬ sImSpØ tNmZy-ß-fpsS hni-Zmw-i-߃ ¢mkn¬ N¿® sNbvXn-´p-≠m-Ip-a-t√m. AXp-
ambn _‘-s∏´ \nß-fpsS ImgvN-∏m-Sp-Iƒ IqSn Ub-dn-bn¬ Fgp-X-Ww.
-d^-d≥kv
1. Kerala Education Rules 1959
2. Right to Education Act 2009
3. National curriculum frame work 2005 (NCF 2005)
4. Kerala curriculum Frame work 2007 (KCF 2007)
116
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn‰v -˛ 3 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T-\- co-Xn-Ifpw ]T-\- X-{¥-ßfpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
BapJw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T\w ^e-{]-Z-am-h-W-sa-¶n¬ ]Tn-Xm-hn¬ Xm¬]-cyhpw Bh-iyhpw P\n-∏n-°p-∂-hn[w ]T-\-{]- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{Inb Bkq-{XWw sNbvXv \S-∏m-°-Ww. Hmtcm Ip´nbpw a‰p Ip´n-I-fn¬ \n∂pw hyXy-kvX-cm- 123456789
123456789
123456789
Wv. Hcp ¢mkv apdn-bn¬ F√m Ip´n-I-sfbpw ]cn-K-Wn-°p∂ ]T-\ -co-Xnbpw X{¥-ßfpw Bhn- 123456789
123456789
123456789
123456789
jvI-cn®p \S-∏n-em-°pI F∂Xv GsXm-c-[ym-]-I\pw t\cn-Sp∂ sh√p-hn-fn-bm-Wv. Hmtcm A[ym- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]-I\pw Ahiyw Adn-bp-Ibpw tijn t\Sp-Ibpw th≠ taJ-e-bm-Wn-Xv. sshhn-[y-am¿∂ ]T-\ 123456789
123456789
123456789
-co-Xn-I-sf-°p-dn®pw ]T-\-X-{¥-߃ kw_-‘n®pw Ah-bpsS hn\n-ab km[y-X-I-sf-°p-dn®pw Cu 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn-‰n¬ N¿® sNøp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T-\-co-Xnbpw ]T-\-X-{¥-ßfpw \n›-bn-°p∂Xv ]mTy-]-≤Xn kao-]-\-amWv. Adnhp \n¿ΩmW 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]{In-b-bn-e-[n-jvTn-X-amb Hcp ]mTy-]-≤-Xn-bn¬ Ip´n kzbw Adnhp \n¿an-°m-\p-X-Ip∂ ]T-\ - 123456789
123456789
123456789
co-Xn-Ifpw X{¥-ß-fp-amWv {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-I. AXp-sIm≠v Xs∂ AØcw ]T-\ -co-Xn-Ifpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
X{¥-ßf - p-amWv ChnsS khn-ti-ja - mbn N¿® sNøp-I. kmaq-lnI ⁄m\-\n¿Ωn-Xn- hm-Zw, hna¿i-
\m-h-t_m-[w, am\-hn-I-Xm-hm-Zw, `mjm-k-a-{K-Xm -Z¿i-\w, \mUo- a-\»m-kv{Xw, _lp-ap-J -_p≤n
XpS-ßnb kn≤m-¥-ß-fpsS ASn-Ø-d-bn-emWv \ne-hn-ep≈ kvIqƒ ]mTy-]-≤Xn kao-]\w ]Sp-
Øp-b¿Øn-bncn-°p-∂Xvv. AXn-\m¬ ]T-\ co-Xnbpw ]T-\ X-{¥-ßfpw Cu kao-]-\-Øn\v tbmPn-
°p-∂-h-bm-bn-cn-°-Ww.
D≈-S°w
1. ]T-\ ssien, ]T-\-th-KX ˛ Zriy-ssi-en, {imhy-ssi-en, Ne-\-ssien
2. ]T-\-coXn ˛ At\z-jW- c - o-Xn, {]iv\]- c- n-lc - W
- - coXn, A]-{K-Y\ - c
- o-Xn,
t{]mPIvSv coXn, BK-a\ - \- n-Ka- \
- c - o-Xn, {]`m-jW
- c
- oXn
3. ]T-\-X-{¥-߃ ˛ kwhm-Zm-flI
- w, Kth-jW- m-flI
- w, \n¿am-Wm-flI
- w, k¿Km-
fl-Iw, hy‡n-K-X-]-T-\w, kwL-]-T-\w.
4. ]T-\-ss\-]pWn ˛ d^-d≥knMv, Ipdn∏p Xbm-dm-°¬
5. ]T-\m-¥-co£w ˛ ImgvN-∏mSv
6. ]T-\-{]-h¿Ø\w ˛ khn-ti-j-X-Iƒ
7. ]T-\-km-a-{Kn-Iƒ ˛ F¥v? F¥n\v?
8. `uXn-I-ku-I-cy-߃ ˛ ka-{K- hn-I-k-\-Øn-\p-X-Ip-∂Xv
117
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 tIƒ°¬, Nn¥n-°¬, a\\w, H‰bv°pw Iq´mbpw kzm`n-{]mbw {]I-Sn-∏n-®p-sa-√m-amWv ]T\w
234567890
234567890
234567890
234567890 \S-°p-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1.1. ]T\ssien
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Hmtcm Ip´nbpw hyXy-kvX-\m-Wv. `mh-Øn¬, cq]-Øn¬, {]Ir-X-Øn¬, \S-∏n¬ F∂p th≠
234567890
234567890
234567890 F√m Imcy-ß-fnepw Hcp Ip´n-sb-t∏mse as‰m-cmƒ C√ Xs∂. F¶n¬ F√m-hcpw Htc t]mse
234567890
234567890
234567890
234567890 Htc ka-b-Øn-\p-≈n¬ ]T\w ^e-{]-Z-ambn ]q¿Øn-bm-°-W-sa∂p ]d-bp-∂-Xnse HuNn-Xy-sa¥v?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ChnsS {]mtbm-Kn-I-X-bmWv ]cn-K-Wn-®n-´p-≈-Xv. F∂m¬ Cu hy‡n-hy-Xym-ksØ ]msS \ntj-
234567890
234567890
234567890
234567890 [n-°m-\m-hptam? Fßs\ Cu {]iv\sØ adnIS°mw?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
F¶n¬ BZyw N¿® sNtø-≠Xv F¥p-sIm-≠mWv Cßs\ kw`-hn-°p-∂Xv F∂mWv. Chn-sS-
234567890
234567890
234567890 bmWv ]T-\-ssi-en, ]T-\-th-KX XpS-ßnb Bi-b-߃ {]k-‡-am-Ip-∂-Xv. Hmtcm Ip´n-bp-sSbpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T-\-th-K-Xbpw ]T-\ssi-enbpw hyXy-kvX-am-W-t√m. Fs¥-√m-amWv hyXym-k-߃? {][m-\-
234567890
234567890
234567890
234567890 ambpw aq∂p-Xcw ]T-\-ssi-en-I-fmWv D≈-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ I≠p ]Tn°p∂-h¿ (Visual Learners)
234567890
234567890
234567890
234567890 $ tI´p ]Tn-°p-∂-h¿ (Auditory Learners)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ {]h¿Øn®p ]Tn-°p-∂-h¿ (Kinesthetic learners)
1.1.1. Zriy-]-c- ]-T-\-ssien (Visual Learning Style)
Bi-b-ß-sfbpw hnh-c-ß-sfbpw Nn{X-ß-fp-ambn (Images) _‘n-∏n®p ]Tn-°p∂ coXn-bm-Wn-Xv.
Cu ssien-bn¬ ]Tn-°p-∂-h¿°v Ah¿ ]Tn-°m≥ t]mIp∂ Imcy-sØ-°p-dn-®p≈ Nn{X-߃
ImW-Ww. {Km^p-Iƒ, am∏p-Iƒ, hoUn-tbm, Ub-{Kw, Nm¿´p-Iƒ, ]´n-I-Iƒ F∂nh D]-tbm-K-
s∏-Sp-Øp-tºm-gmWv ]T\w anI® \ne-bn¬ \S-°p-I. Cu ssiensb Zriy˛ÿe-]c ]T\ssien
(Visual -Spacial) F∂pw Adn-b-s∏-Sp-∂p.
1.1.2 {ih-W- ]-T-\ssien (Auditory learning style)
Cu ssien-bn¬ ]Tn-Xm-hn¬ tIƒ°p-∂-Xn-eq-sSbpw ]d-bp-∂-Xn-eq-sS-bp-amWv ]T\w \S-°p-I.
¢mkn¬ A[ym-]-I≥ ]d-bp∂ Bi-b-߃ ^e-{]-Z-ambn kzmwio-I-cn-°m\pw {]h¿Øn-°m\pw
CØcw ]Tn-Xm-°ƒ°p Ign-bpw. Ch¿ anI® {ih-W-ti-jn-bp-≈-h-cm-bn-cn-°pw. A[ym-]-I≥
]d™ Imcy-߃ Hm¿a-bn¬ kq£n-°m≥ Ch¿°p Ign-bpw. AXpsIm≠pXs∂ Ch-cpsS
¢mkvXe ]¶m-fnØw A\n-hm-cy-am-Ip-∂p. {ih-W- ]T-\ s - si-en-bp-≈h - ¿ Ah¿ sNøm≥ t]mIp∂
Imcy-߃ hni-Za - mbn hnh-cn-°pw. Ah-cpsS hnIm-cß
- ƒ, i_vZ h - n-eqsS (Tone, Pitch,
- y-Xn-bm-\Ø
Volume) {]I-Sn-∏n-°p-∂p. Ah¿ tIƒ°p-∂X - n\mWv IqSp-X¬ Xm¬∏cyw ImWn-°p-∂Xv.
1.1.3 Ne-\-]-c- ]-T-\ssien (Kinesthetic learning style)
]Tn-Xm-hns‚ imco-cnI Ne-\-hp-ambn _‘n-∏n-®p≈ {]h¿Ø-\-ß-fn¬ G¿s∏-´p-sIm-≠p≈ ]T\
-ssi-en-bm-Wn-Xv. Ch¿°v tI´p ]Tn-°p-∂-Xnt\m I≠p ]Tn°p-∂-Xnt\m Xm¬∏cyw Ipd-hm-bn-cn-
°pw. ]T-t\m-]-I-c-W-߃ Xbm-dm-°¬, em_v {]h¿Ø-\-߃, ]mTy-h-kvXp-hp-ambn {]h¿Ø-\-
ßsf _‘n-∏n-°¬, \mS-Io-I-c-Ww, Ifn-Iƒ F∂nh Ch¿°p≈ ^e-{]-Z-amb coXn-Ifm-Wv.
Cßs\ GsX-¶nepw Hcp ssien-bn¬ am{Xw Dd®p \nev°p∂ ]Tn-Xm-°ƒ hfsc Ipd-hm-bn-cn-
°pw. F∂m¬ Cu aq∂p km[y-X-Ifpw F√m-h¿°pw ]T-\-Øn¬ Bh-iy-am-Wv. AXp-sIm≠p
Xs∂ Zriy-]-c-hpw, {ih-W-]-c-hpw, Ne-\-]-c-hp-amb {]h¿Ø-\-ß-fpsS DZv{K-Y\w Hmtcm ]mTy-
h-kvXp-hn-epap≈ A\p-`-h-߃ Hcp-°p-∂-Xn¬ \mw Dƒs∏-Sp-tØ-≠-Xm-Wv.
118
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2.1 At\z-j-Wm-flI coXn (Inquiry Method)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 At\z-j-Wm-flI coXnsb lyqdn-Ãn°v coXn (Heuristic Method), Is≠-ج coXn F∂o t]cp-
234567890
234567890
234567890 I-fnepw Adn-b-s∏-Sp-∂p. lyqdn-Ãn°v coXn-bpsS D]-⁄m-Xm-hmb s{]m^.-sl‚n FUvthUv
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Bwkvt{SmMv Cu coXnsb \n¿h-Nn-®Xv Cß-s\-bm-Wv. "Heuristic method is a method of teaching
234567890
234567890
234567890
234567890
which involves our placing of children as far as possible in the attitude of a discoverer) Ip´n-Iƒ kzbw
234567890
234567890
234567890 {]iv\-]-cn-lmcw Is≠-Øp-Ibpw I≠p-]n-Sn-°p-Ibpw sNøp∂- co-Xn-bm-Wn-Xv. Ip´n-bpsS {]Ir-X-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hp-ambn Gsd CW-ßp∂ coXn-bm-Wn-Xv. Hcp kμ¿`-hp-amtbm A\p-`-h-hp-amtbm _‘-s∏´v
234567890
234567890
234567890 D≠m-Ip∂ kwib\nhm-c-W-Øn-\m-bp≈ At\z-j-W-amWv Cu coXn-bpsS ImX¬. CXns‚
234567890
234567890
234567890
234567890 ^e-ambn [mcmfw A¿Y-]q¿W-amb tNmZy-߃ Db¿∂p hcpw. XpS¿∂p≈ At\z-jW{]{In-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 b-bpsS `mK-ambn Ip´n kzbw DØ-c-ß-fn-se-Øp-Ibpw am\-kn-I-ambn Xr]vXn -t\-Sp-Ibpw sNøpw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
ChnsS A[ym-]-I≥ ]T-\mw-i-hp-ambn _‘-s∏´ {]iv\-߃ D∂-bn®v Ip´n-bn¬ At\z-j-W-
234567890
234567890
234567890 Xzc krjvSn-°-Ww.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
At\z-j-W-Øns‚ coXn, tNmZy-߃ F∂nh A¿Y-]q¿W-am-hm≥ ]tcm-£-ambn klm-bn-°p-
234567890
234567890
234567890 Ibpw {]Xy-£-ambn t{]m’m-ln-∏n-°p-Ibpw thWw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 At\z-j-Wm-fl-I -co-Xn-bpsS anI-hp-Iƒ
234567890
234567890
234567890
$ kz¥w At\z-j-W-Øn-eq-sSbpw A\p-`-h-Øn-eq-sSbpw Adnhp t\Sp-∂p.
$ {]iv\-]-cn-l-c-W-Øn¬ B\-μ-a-\p-`-hn-°p-∂p.
$ kz¥-ambn Iev]n-°p∂ hn[n-bn¬ (PUvPvsa‚ v) hniz-kn-°p-∂p.
$ sX‰ns\ `b-s∏-Sp-∂n√
$ ImgvN-∏m-Sn¬ Ab-hp-≠m-Ip-∂p.
$ F√m tNmZy-߃°pw A¥na DØcw thW-sa∂v iTn-°p-∂n√
$ DØ-ct- Øm-sSm∏w IS-∂p-t]mb {]{In-bbpw {][m-\a
- m-W.v CXv XpS¿]T-\sØ klm-bn-°pw.
$ kzbw]T-\-Øns‚ coXnimkv{Xw Xncn-®-dn-bp-∂p.
2.2 {]iv\-]-cn-l-c-W -coXn (Problem solving method)
Ip´n Xs‚ ]T-\ k-μ¿`-Øntem PohnXkμ¿`-Øntem t\cn-Sp∂ Hcp {]iv\sØ ]cn-l-cn-°p-
∂-Xn-\p≈ Ah-k-c-sam-cp-°p-Ibpw {]iv\-hn-i-I-e\w sNbvXv ]cn-lmc{]h¿Ø-\-߃ \SØn
{]ivv\w -]-cn-lcn°pIbpw sNøp∂ coXn-bm-Wv.
1983 ¬ tab¿ (Mayer) _lp-Xeßfp≈ Hcp {]{In-b-bmWv {]iv\-]-cn-l-c-W-coXn F∂v \n¿h-
Nn®p. ChnsS {]iv\-]-cn-lm-c-I≥, Xm≥ Ct∏mƒ t\cn-Sp∂ {]iv\hpw ap∂\p-`-h-ßfpw XΩn-
ep≈ _‘w Is≠Øn thWw ]cn-lm-c-Øn-\mbn {iaw XpS-cp-hm≥. 1984˛¬ {_m≥kvt^mUv &
sÃbn≥ (Bransford and Stein, 1984) {]iv\-]-cn-l-c-W-Øn-\mbn sFUn-b¬ tamU¬ (Ideal model)
Ah-X-cn-∏n-®p. CXv Aaq¿Ø-amb {]iv\-]-cn-l-c-Wtijn hnI-kn-∏n-°p-∂-Xn\v klm-b-I-am-Wv.
F∂m¬ Hcmƒ°v Cu tijn a‰p kμ¿`-ß-fn-te°v am‰m≥ Ign-bpw. t\cn-Sp∂ ]T-\-{]-iv\sØ
]cn-lc- n-°m≥ \ne-hn-ep≈ [mc-Wbpw ss\]p-Wnbpw aXn-bm-hmsX hcp-tºm-gmWv ]pXnb Adnhp
tXSn t]mtI≠n hcp-I. {]iv\-]-cn-l-c-W-Øn\v ]pXnb Adnhv A\n-hm-cy-amWv. Cu coXn {]Xn-
^-e-\m-flI Nn¥, bp‡n-Nn¥ F∂nh hf¿Øp-∂-Xn\v klm-bn-°pw. Hcp ¢mkv apdn-bn¬ ]T-
\-Øns‚ `mKambn {]iv\-]-cn-l-c-W -coXn D]-tbm-K-s∏-Sp-Øp∂ Hcp So®¿ Xmsg ]d-bp-∂-L-´-
߃ ]n¥p-S-c-Ww.
120
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]iv\w Fs¥∂v \n¿W-bn-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]iv\s
- Ø-°p-dn®pw {]iv\I
- m-cW
- s
- Ø-°p-dn®pw hnhn[ t{kmX- p-If
- p-]t- bm-Kn®v a\- n-em- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]iv\-Im-c-W-ß-fpsS hni-I-e-\hpw km[y-amb ]cn-lm-c-߃ \n¿tZ-in-°epw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]cn-lm-c-ß-fpsS i‡n-Zu¿_-ey-ßfpw, Zqc-hym-]-I-^-e-ßfpw Is≠-ج 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ e£y-Øn-se-Øp-∂-Xn\v G‰hpw tbmPn® ]cn-lm-c-am¿Kw Xnc-s™-Sp-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]cn-lm-c-am¿K-Øns‚ ^e-{]m]vXn hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-\p≈ am\-Z-fi-߃ \n›-bn-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym]n-I-bpsS tdmƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]iv\w \n¿h-Nn-°p-∂-Xn\v Ah-k-c-sam-cp-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Hmtcm L´-Ønepw Bh-iy-amb klm-b-sam-cp-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \n¿tZ-i-߃ cq]o-I-cn-°m≥ klm-bn-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Hmtcm \n¿tZ-i-sØbpw hne-bn-cp-Øm≥ Ah-k-c-sam-cp-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nK-a-\-ß-fpsS IrXy-X, bp‡n F∂nh Dd-∏m-°p-∂-Xn\v klm-bn-°¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.3 A]-{K-Y-\ -coXn (Analytical Method)
{]iv\sØ D]-{]-iv\-ß-fm°n am‰n ]cn-lmcw ImWp∂ {]{In-b-bmWv A]-{K-Y\ coXn. X¬^-
e-ambn {]iv\-Øns‚ hnhn[ hi-ßfpw {]iv\-Im-c-Whpw Xncn-®-dn-bm≥ Ign-bpw. CXv {]iv\sØ
Xe-\m-cngIodn ]cn-tim-[n-°p-∂-Xn\pw A¥¿eo-\-amb Bi-b-ß-sf Xncn-®-dn-bm\pw klm-bn-
°pw. a\- ns‚ Db¿∂ Xe-Øn-ep≈ {]I-S-\-amWv A]-{K-Y-\-sa∂v sXmss≠°v (Thorndike)
]d-bp-∂p.
{][m\ t\´-߃
$ ]Tn-Xm-hns‚ F√m kwi-b-ß-tfbpw Zqco-I-cn-°m≥ Ign-bp∂ bp‡n-k-l-amb coXn-bm-Wv.
$ Is≠-ج]T-\-Øn\pw Bi-b-{K-l-W-Øn\pw G‰hpw tbmPn® coXn.
$ ]T-\-co-Xn-bpsS Hmtcm L´hpw kzm`m-hn-I-ambn hnI-kn®p hcp-∂Xpw bp‡n-k-lhpw \oXo-
I-cn-°m≥ Ign-bp-∂-Xp-am-Wv.
$ Hmtcm L´-Ønepw ]Tn-Xmhv \nc-h[n tNmZy-ßsf A`n-ap-Jo-I-cn-°p-∂p. CXv ]Tn-Xm-hns‚
Nn¥m-tijn h¿[n-∏n-°pw.
]cn-an-Xn-Iƒ
$ ssZ¿Ly-ta-dnb {]{In-b-bmWv
$ anIhpw thKhpw B¿Pn-°m≥ {]bmkw
2.4 t{]mPIvSv coXn (Project Method)
121
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
John Alford Stevenson : "A project is a problematic act carried to the completion
234567890
234567890
234567890
234567890
in its natural settings"
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ballord : "A project is a bit of real life that has been imported into
234567890
234567890
234567890 the school"
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 William Head Kilpatrick : "A project is a whole hearted purposeful activity
234567890
234567890
234567890
234567890
proceeding in a social environment."
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Cu \n¿h-N-\-ß-fn¬ \n∂v \nco-£n-°m-hp-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ t{]mPIvSv Hcp {]h¿Ø-\-amWv
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ AXn\v Nne e£y-ß-fp-≠v.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ CXv kmaq-ln-Ihpw kzm`m-hn-I-hp-amb kμ¿`-Øn-emWv \n¿hln-°-s∏-Sp-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 t{]mPIvSv coXn-bpsS khn-ti-j-X-Iƒ
234567890
234567890
234567890
$ {]iv\m[njvTnXw : F√m t{]mP-IvSp-Ifpw ]Tn-Xm-°ƒ t\cn-Sp∂ {]iv\-]-cn-
(Problem based) l-c-W-Øn-\p-th-≠n-bm-Wv. {]iv\-sØ-°p-dn-®p≈ Xncn-®-dn-hmWv
t{]mPIvSvcoXn-bpsS BZy-L-´w.
$ Dt±iym[njvTnXw : t{]mPIvSvcoXn-bpsS hnPbw Dt±iyw kw_-‘n®v ]Tn-
(Objective based) Xm-°ƒ°p≈ IrXy-amb [mc-W-bm-Wv.
$ {]h¿Ø\m[njvTnXw : Dt±iyw IrXy-am-bn-°-gn-™m¬ ]T-\m-¥-co£w D≠m-°-Ww.
(Activity based) ]Tn-Xm-°ƒ kzbw Bkq-{X-W-Øn-eq-sSbpw N¿®-bn-eq-sSbpw
kwL-{]-h¿Ø-\-ß-fneq-sSbpw ]T\w XpS-ßpw.
$ bmYm¿Yyw : ^e-{]-Z-amb ]T-\-Øn\v bYm¿Y Pohn-X-k-μ¿`w D≠m-°-Ww.
(Realistic)
$ kzmX{¥yw : ]T\w ^e-{]-Z-ambn \S-°-W-sa-¶n¬ ]Tn-Xm-°ƒ°v kzX-
(Freedom) {¥-ambn {]h¿Ø-\-߃ sNøm≥ Ah-k-c-sam-cp-°Ww
$ D]-tbmK£aX : t\Snb Adnhv ]Tn-Xm-°ƒ°v {]iv\-߃ ]cn-l-cn-°p-∂-
(Usability) Xn\v klm-bn-°-Ww.
$ DZv{K-Y\w : bYm¿Y Pohn-X-hp-ambn _‘-s∏-´-XmWv Cu coXn. Hcp
(Integration) hnj-bsØ am{Xw ]cn-K-Wn-®√ t{]mPIvSvcoXn apt∂-dp-∂-Xv. Hcp
{]iv\w ]cn-l-cn-°p-∂-Xn\v hnhn[ hnj-b-ß-fpsS DZv{K-Y\w \S-
t°-≠-Xp-≠v.
$ P\m-[n-]-Xy-aq-ey-߃ : CsXm-cp-kw-L-{]-h¿Ø-\-amWv. Bi-b-߃ sIm≠pw
(Democratic Values) sImSp-Øp-amWv t{]mPIvSv coXn apt∂-dp-∂-Xv. N¿®, kwhmZw
F∂o P\m-[n-]-Xy-co-Xn-Iƒ CXns‚ `mK-am-Wv.
t{]mPIvSv coXn-bpsS anI-hp-Iƒ
$ kPo-h-amb ]T-\-{]-{In-b-bmWv t{]mPIvSvcoXn
122
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]Tn-Xm-°-fpsS kºq¿W]¶m-fnØw Dd-∏m-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ka{K hy‡n-Xz-hn-I-k\w km[y-am-Ip∂p 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ bYm¿Y PohnX{]iv\-ß-fp-ambn _‘-ap-≈-Xm-I-bm¬ `mhn Pohn-X-Øn¬ Cu coXn-bn- 123456789
123456789
123456789
123456789
ep≈ ]T\w klm-bn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]Tn-Xmhv ]q¿WkzmX{¥yw A\p-`-hn-°p-∂p. CXv Bfl-hn-izmkw hf¿Øp-∂-Xn\pw DØ- 123456789
123456789
123456789
123456789
c-hm-Zn-Xz-t_m-[-ap≈hcm-°p-∂-Xn\pw klm-bn-°pw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kl-I-c-Ww, kwL-{]-h¿Ø-\w, XymKw XpS-ßnb kmaq-ly-Kp-W-߃ B¿Pn-°p-∂-Xn\v 123456789
123456789
123456789
123456789
klm-bn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ B¥-cnI {]tNm-Z-\-Øn-eqsS ]T-\-Øn¬ Xm¬]-cy-ap-≈-h-cm-Ip-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]iv\]
- c
- n-lc
- W
- Ø
- n¬ \n∂v e`n-°p∂ B\μw XpS¿]T-\sØ kzm[o-\n-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.5 BK-a\ \nK-a\ coXn-Iƒ (Inductive and Deductive Methods) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T-\-{]-{In-b-bn¬ [mcm-f-ambn {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp∂ ]T-\-co-Xn-bmWv BK-a\ \nK-a-\-co-Xn. BK- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
a-\-coXnbn¬ DZm-l-c-W-ß-fn¬ \n∂pw s]mXp-X-Øz-Øn-te°pw \nK-a-\-coXnbn¬ s]mXp-X-Øz- 123456789
123456789
Øn¬ \n∂v DZm-l-c-W-ß-fn-te°pw FØn-t®-cp-∂p.
2.5.1 BK-a-\ coXn (Inductive Method)
A[ym-]nI Bi-b-hp-ambn _‘-s∏´ [mcmfw DZm-l-c-W-߃ Ah-X-cn-∏n-°p-Ibpw DZm-l-c-
W-ß-fn-eq-sSbpw A\p-`-h-ß-fn-eq-sSbpw s]mXpXØz-Øn-te°v FØn-t®-cp-Ibpw sNøp∂ ]T-
\-co-Xn-bm-Wn-Xv. ]Tn-Xm-hns‚ \nco-£-W-Øn-eq-sSbpw hni-I-e-\-Øn-eq-sS-bp-amWv Bi-b-cq-
]o-I-cWw \S-°p-∂-Xv. kzm`m-hn-I-amb Adnhv kzmb-Ø-am-°p-∂- co-Xn-bm-Wv CXv. Cu L´-
Øn¬ ]Tn-Xmhv Ah-cpsS _p≤n, ap∂-\p-`-hw, Nn¥m-tijn F∂o am\-knI {]{InbIƒ ]T-\-
Øn¬ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂p.
]Tn-Xm-hn\v \n›nX hnj-b-Øn¬ ImgvN-∏mSv cq]o-I-cn-°m\pw AXp-hgn Bi-b-{K-lWw Ffp-∏-
am-°m\pw Ign-bpw. kz¥-ambn Bibw cq]-s∏-Sp-ØpIhgn Zo¿L-Imew Hm¿a-bn¬ \ne-\n¿Øp-
∂-Xn\pw Ign-bp-∂p.
anI-hp-Iƒ
$ \nco-£n® hkvXp-°-sf-°p-dn®v bp‡n-]-c-amb \nK-a\w cq]-s∏-Sp-Ø-p∂-Xn\p≈ kzm`m-hn-
I-amb coXn
$ Pohn-X-hp-ambn t\cn´p_‘-ap≈ kw`-h-ß-sfbpw {]Xn-`m-k-ß-sfbpw kw_-‘n®v hnh-c-
߃ tiJ-cn-°p-∂-Xn\v klm-bn-°p-∂p.
$ \nco-£n® hnh-c-ß-sf-°p-dn®v Ip´n-Iƒ°v hna¿i-\m-fl-I-ambn Nn¥n-°m\pw hne-bn-cp-
Øm\pw t_m[y-s∏-Sm\pw AXp-hgn bp‡n-]-c-amb \nK-a-\-߃ cq]o-I-cn-°m\pw klm-
bn-°p-∂p.
$ At\z-j-Wm-fl-I- ]-T-\w, {]iv\m-[n-jvTn-X- ]-T-\w, t{]mPIvSv coXn-bn-ep≈ ]T-\w, F∂n-h-
bn¬ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂Xv BK-a\coXn-bnse {]{In-b-bm-Wv.
$ ]T-\-Øn¬ ]Tn-Xm-hns‚ kPo-h-]-¶m-fnØw Dd-∏m-°p-∂p.
$ ]Tn-Xm-°ƒ kzbw s]mXp-X-Øz-߃ cq]o-I-cn-°p-∂p.
123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hni-I-e-\m-flI Nn¥ hf¿Øm\pw Db¿∂ Xe-Øn-ep≈ Nn¥m-tijn hnI-kn-∏n-°m\pw
234567890
234567890
234567890
234567890 Ign-bp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T\w ck-I-c-am-°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890 ]cn-an-Xn-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ BK-a-\-co-Xn-bn-ep≈ ]T-\-{]-{Inb ka-b-°q-Sp-X¬, `mh-\, k¿Km-fl-IX F∂nh Bh-iy-
234567890
234567890
234567890 s∏-Sp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ \S-∏n-em°p∂Xn\v IqSp-X¬ A[ym]\sshZKv[yw Bh-iy-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2.5.2 \nK-a-\-coXn (deductive method)
234567890
234567890
234567890
234567890 \nKa\co-Xn-bn¬ BZyw kn≤m¥w AYhm \nbaw Ah-X-cn-∏n-°p-Ibpw ]ns∂ kμ¿`-ß-fn-eq-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 sSbpw DZm-l-c-W-ß-fn-eq-sSbpw Bibw hni-Z-am-°p-Ibpw sNøpw. A[ym-]ItI{μnXcoXn-bm-
234567890
234567890
WnXv. Ip´n kzbw ]pXnb Adn-hn-te°v \bn-°-s∏-Sp-I-bn√. Cu coXn-bn¬ hn\n-abw sNø-s∏-
Sp∂ Bi-b-߃ ap≥Iq´n \n›-bn-°-s∏-´-h-bm-bn-cn-°pw. hyh-lm-c- hm-Z-Øn-e-[n-jvTn-X-amb ]mTy-
]-≤-Xn- ]n≥Xp-S-cp∂ ¢mkpapdn-bn¬ Cu coXn-bmWv {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂-Xv. Ip´n-I-fn¬ B{in-
XXzw hf¿Øp∂ coXn-bm-Wn-Xv.
DZm: `qan-im-kv{X-]-T-\-Øns‚ `mK-ambn Imem-h-ÿ-sb-°p-dn®p ]Tn-∏n-°p-tºmƒ A[ym-]-I≥,
""Imem-h-ÿbpw hkv{X-[m-c-W-co-Xnbpw XΩn¬ _‘-ap≠v'' F∂p {]kvXm-hn-®-tijw C¥y-
bnse hnhn[ kwÿm-\ß - f
- nse/temI-Ønse hnhn[ cmPy-ßf - nse hkv{X-[m-cW - c- o-Xnbpw Imem-
h-ÿbpw hni-Zo-I-cn-°p-∂p. AXn-eqsS Imem-h-ÿbpw hkv{X-[m-c-W-co-Xnbpw XΩn¬ _‘-
ap≠v F∂p Xncn-®-dn-bp-∂p. ChnsS Ip´n ]pXp-Xm-sbm∂pw Is≠-Øp-∂n-√. So®-dpsS {]kvXm-
h\ icn-hb - v°p-∂X
- n-\p≈ Ah-kc - s
- am-cp-°p-∂p. F∂m¬ BK-a\- c
- o-Xn-bn-¬ hnhn[ cmPy-ßfnse
Imem-h-ÿbpw hkv{X-[m-c-W-co-Xnbpw Is≠-Øm\pw Xmc-Xayw sNøm\pw Ah-kcw \¬Ip-
∂Xn-eqsS Imem-h-ÿbpw hkv{X-[m-c-W-co-Xn-Ifpw XΩn¬ _‘-ap-s≠∂pw AXv F{]-Im-c-am-
bn-cn-°p-sa∂pw Ip´n \nK-a-\-Øn¬ FØp-∂p. BK-a-\-co-Xn-bn¬ ]Tn-Xmhv Adnhv kzbw \n¿Ωn-
°p-tºmƒ \nK-a-\-co-Xn-bn¬ A[ym-]-I≥ Adnhv ]I¿∂p \¬Ip-∂p.
BK-a-\- \n-K-a-\- co-Xn-Iƒ ˛ khn-ti-j-X-Iƒ H‰-t\m-´-Øn¬
124
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kabw A[nIw th≠n hcp∂p $ Ipd®p ka-bta Bh-iy-ap-ffp 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Ip´n-I-fpsS ImgvN-∏m-Sn-\p -tbm-Pn-®Xv $ ap≥Iq´n \n›-bn-°-s∏-´Xv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ At\z-j-Wm-fl-I-co-Xn, t{]mPIvSv coXn $ {]`m-jW
- c
- o-Xn, sUtam¨kvt{S-j≥ coXn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]iv\m-]-{K-Y-\-coXn F∂n-h-bn¬ D]- F∂n-h-bn¬ D]-tbm-Kn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
tbm-Kn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Bi-b-߃ tI´p ]Tn-°p-∂p. 123456789
$ hni-I-e-\m-flI Nn¥ hf¿Øp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ $ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ $ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.6 {]`m-j-W-coXn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym-]-I-tI-{μnX ]T-\-co-Xn-bmWv {]`m-j-W-coXn. hyh-lm-c-hm-Z-Øn-e-[n-jvTn-X-amb Hcp ]T-\- 123456789
123456789
123456789
kn-≤m¥w ASn-ÿm-\-am°n \ne-\n-∂n-cp∂ ]mTy-]-≤-Xn-bn¬ Cu coXn°v {]mapJyw D≠m-bn-cp- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
∂p. A[ym-]-I≥ kwkm-cn-°p-Ibpw Ip´n-Iƒ tIhew tIƒhn-°m-cmbn Ccn-°p-I-bp-amWv sNøp- 123456789
123456789
123456789
∂-Xv. CXn¬ Ip´n-I-fpsS {Inbm-fl-I-amb ]¶m-fnØw D≠m-hn-√. CXv hnh-c-߃ Ip´n-I-fn¬ \nd-
bv°p-hm≥ IqSn e£y-an-Sp∂ ]T-\ -co-Xn-bm-Wv. F∂m¬ Nne hnj-b-߃ Ah-X-cn-∏n-°p-∂-Xn\v
{]`m-j-W-coXn klm-b-I-am-hpw. Wronski, Stanley XpS-ßn-b-h¿ {]`m-j-W-co-Xn-bpsS 4 [¿Ω-߃
Ah-X-cn-∏n-°p-∂p. (1) Ip´n-I-fn¬ Xm¬∏cy-ap-W¿Øp-∂-Xn¬ (to motivate) (2) hy‡-X -h-cp-Øp-
hm≥ (to clarify) (3) Ah-tem-I\w sNøm≥ (to review) (4) hn]p-eo-I-cn-°m≥ (to expand)
{]`m-j-W-coXn Bkq-{XWw sNøp-∂-Xn\p apºmbn A[ym-]nI IrXy-amb Bkq-{XWw \S-Ø-
Ww. Cu kμ¿`-Øn¬ BcmWv t{imXm-°ƒ, {]`m-j-W-Øns‚ e£y-sa¥v? e`n-°p∂ kabw
F{X? D≈-S-°-sa¥v? XpS-ßnb tNmZy-߃ a\- n¬ D≠m-I-Ww.
{]`m-j-Wco-Xn-bpsS e£yw:
$ Hcp hnj-bsذpdn-®p≈ s]mXp-hn-hcw \¬Ip-∂-Xn-\v,
$ Ah-X-cn-∏n-°p∂ ]pXnb Bi-b-߃°v AwKo-Im-chpw hy‡-Xbpw hcp-Øp-∂-Xn-\v,
$ ASn-ÿm-\- a-t\m-`m-h-Øn¬ am‰w hcp-Øp-∂-Xn-\v,
$ {]tXy-I-tijn t\Sp-∂-Xn-\m-h-iy-amb \n¿tZ-i-߃ \¬Ip-∂-Xn-\v.
{]`m-j-WsØ hne-bn-cp-Øp-tºmƒ
$ {]`m-j-Is‚ D≈-S°[mc-W
$ `mjmss\-]p-Wn,
$ Ah-XcWØnse kpXm-cy-X,
$ Zriy-{imhy D]-I-c-W-ß-fpsS D]-tbm-Kw,
$ Ip´n-I-fpsS {i≤bpw _u≤nI ]¶m-fn-Øhpw
{]`m-j-W -co-Xn-bpsS {][m-\-KpW߃
$ AXv sNehp Ipd™ coXn-bmWv.
$ IqSp-X¬ t]sc Htc-k-abw Dƒs°m-≈p-∂p,
125
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ a‰p ]T-t\m-]-I-c-W-߃, em_v, sse{_dn H∂pw Xs∂ Bh-iy-an-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ thK-Øn¬ Adnhv hn\n-abw sNøm\pw ]mTy-hkvXp thK-Øn¬ ]Tn-∏n®p Xo¿°m\pw
234567890
234567890
234567890
234567890 klm-bn-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ \√ {]`m-jW
- ß- ƒ Ip´n-If
- psS A`n-t{]-cW h¿[n-∏n-°m\pw Ah-cpsS k¿Kmfl-IN -- n-¥-\-
234567890
234567890
234567890
234567890 sØ {]tNm-Zn-∏n-°m\pw klm-bn-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
{]h¿Ø\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {]`m-jWcoXn°v ]cn-an-Xn-I-fpt≠m? Fs¥m-s°-bm-Wh?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. sshhn-[y-am¿∂ ]T-\-X-{¥-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Ip´n-I-fpsS hy‡n-hy-Xym-kw, A`n-cp-Nn, ]T-\-tijn F∂nh ]cn-K-Wn-®p≈ ]T-\-X-{¥-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
kw_-‘n® N¿®-I-fmWv Cu L´-Øn¬ \S-Øp-∂-Xv. CXn¬ kwhm-Zm-fl-Ihpw Kth-j-Wm-fl-
234567890
234567890
234567890
234567890
Ihpw \n¿Ωm-Wm-fl-Ihpw k¿Km-fl-I-hp-amb ]T-\-X-{¥-ß-fmWv hni-Zo-I-cn-°p-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890 3.1. kwhm-Zm-flI ]T-\-X-{¥-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Cu hn`m-K-Øn¬ ss{]adn ¢mkp-I-fn¬ {][m-\-ambpw hcp-∂Xv N¿®, kwhm-Zw, skan-\m¿ F∂n-
234567890
h-bm-Wv. CXn-s\-°p-dn-®p≈ eLp-hn-hcw Xmsg \¬Ip-∂p.-A-tXm-sSm∏w \n߃ sNtø≠ ]T-
\-{]-h¿Ø-\-hpw \¬In-bn-´p-≠v.
3.1.1. N¿® (Discussion)
Hcp \n›nX e£yw t\Sp∂Xn\v Bi-b-ßfpw hnh-c-ßfpw apJm-apJw ssIam-dp∂ {]{In-b-
bmWv N¿®.
N¿®-Iƒ c≠p Xc-ap≠v Hu]-Nm-cn-Ihpw A\u-]-Nm-cn-Ihpw, \ΩpsS ¢mkp-ap-dn-I-fn¬ km[m-c-
W- ]-T-\-{]-h¿Ø-\-Øns‚ `mK-ambn A\u-]-Nm-cnI N¿®-I-fmWv \S-°p-∂-Xv. ¢mkp-ap-dn-bn¬
sNdp-kw-L-ß-fmbpw Nne-t∏mƒ ¢mkvXe-Ønepw N¿®-Iƒ \S-°pw. kwhm-Zw, ]m\¬ N¿®-
Iƒ, skan-\m¿, knwt]m-knbw F∂nh Hu]-Nm-cn-I-amb N¿®m cq]-ß-fm-Wv.
{]h¿Ø\w
kwhm- Z m- fl I ]T- \ - X - { ¥- s a∂ \ne- b n¬ N¿®bv ° p≈ {]k- ‡ nbpw {]m[m- \ yhpw
Is≠-Øp-I.
126
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kwhmZw Hcp ]T\X{¥-am-Wv. CXns‚ {]m[m\yw N¿® sNbvXv Ipdn∏p Xbm-dm-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.1.3 skan-\m¿ (Seminar) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Bi-b-ß-fpsS hni-I-e-\-Øn\pw hni-Zo-I-c-W-Øn\pw klm-bn-°p∂ Hcp \qX\ ]T-\-X-{¥-am- 123456789
123456789
123456789
123456789
Wv skan-\m¿. ap≥Iq´n \n›-bn® Hcp hnj-b-Øn¬ Ht∂m AXn¬ IqSp-Xtem ]Tn-Xm-°ƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]_‘w Xbm-dm-°p-Ibpw tamU-td-‰-dp-sSbpw a‰p kl-]-Tn-Xm-°-fp-sSbpw ap∂n¬ hnjbw Ah- 123456789
123456789
123456789
123456789
X-cn-∏n-°p-Ibpw thWw. H∂n¬ IqSp-X¬ t]¿ hnj-b-a-h-X-cn-∏n-°p-∂p-s≠-¶n¬ {]kvXpX hnj- 123456789
123456789
123456789
b-Øn¬ hnhn[hi-߃ Ah-Xc - n-∏n-°m≥ \n¿tZ-in-°mw. XpS¿∂v tNmtZym-Øc
- k
- a
- b
- hpw N¿®bpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\S-°pw. HSp-hn¬ tamU-td-‰¿ skan-\m-dnse Bi-b-߃ t{ImUo-I-cn-°pw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
skan-\m-dns‚ {][m\ khn-ti-j-X-Iƒ Is≠ØpI. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.2 Kth-j-Wm-flI ]T-\X-{¥-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym-]-I≥ BXy-¥n-I-ambn Hcp Kth-j-I-\m-Wv. hnh-c-ß-fp-sSbpw hkvXp-X-I-fp-sSbpw ASn- 123456789
123456789
ÿm-\-Øn¬ bp‡n-k-l-ambn Nn¥n®v {]iv\w -]-cn-l-cn-°p∂ X{¥-am-Wn-Xv. t{]mP-IvSv, k¿th
F∂nhbmWv Cu hn`m-K-Øn¬ s]Sp-∂-Xv.
3.2.1 t{]mPIvSv ˛ Hcp ]T-\-X{¥w
t{]mPIvSv Hcp ]T-\-co-Xn-bmbpw ]T-\-X-{¥-ambpw {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂p-≠v. hnim-e-amb
A¿YØn¬ t{]mPIvSv Hcp coXn-im-kv{X-am-Wv. F∂m¬ ]T-\-{]-{In-b-bpsS `mK-ambn ¢mkp-ap-dn-
bn¬ Hcp ]T-\-X-{¥-ambpw {]tbm-Kn-°p-∂p-≠v. ChnsS A[ym-]nI ]T-\-e£yw \n›-bn-°p-Ibpw
]Tn-Xmhv ]T\hn-jbw Bg-Øn¬ ]Tn-°p-Ibpw t{]mPIvSv ka-b-_-‘n-X-ambn Xbm-dm°n ka¿∏n-
°p-Ibpw sNøp-∂p. CXns‚ Hmtcm L´-Ønepw ({]iv\w \n¿W-bn-°¬, {]iv\-hn-i-I-e-\w, ]cnI-
ev]-\ -cq-]o-I-c-Ww, ]T\-coXn \n›-bn-°¬, ZØ-ti-J-c-W-Øn-\p≈ D]m[n Xbm-dm-°¬, ZØ-
ti-J-c-Whpw hni-I-e-\hpw Is≠-ج, \nK-a-\-߃ cq]o-I-cn-°¬, dnt∏m¿´v Xbm-dm-°¬, hn\n-
abw sNø¬) A[ym-]nI Hcp klm-bn-bmbn IqsS h¿Øn-°-Ww.
t{]mPIvSvcoXn {]mtbm-Kn-I-hmZ Z¿i-\-Øns‚ `mK-am-Wv. {]h¿Ø-\-Øn-eqsS ]T\w F∂ XØz-
amWv ChnsS kzoI-cn-®n-´p-≈Xv tPm¨ Uyqbn BWv Cu coXn- t_m[-\-cw-KØv BZy-ambn D]-
tbm-K-s∏-Sp-Øn-b-Xv.
{]h¿Ø\w
1. \memw ¢m nse ]cn-k-c-]-T-\-hp-ambn _‘-s∏´ Hcp taJe Xnc-s™-SpØv t{]mPIvSv
cq]-tcJ Xbm-dm-°p-I.
2. t{]mPIvSv coXn-bpsS khn-ti-j-X-Iƒ Ipdn-°p-I.
127
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Xbm-dm-°p∂ kma-{Kn-Iƒ F∂nh DZm-l-c-W-ß-fmWv. Ne-\-]-c-ssien (Kinesthetic method) -]T-\-
234567890
234567890
234567890
234567890
Øn¬ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp∂ ]Tn-Xm-°ƒ°v Cu ]T-\-X{¥w Gsd KpW-I-c-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890 3.3.1. anI-hp-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]Tn-Xm-hns‚ GIm-{K-X-tbm-sS-bp≈ {]h¿Ø\w Dd-∏m-°m-\m-hp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T-\-Øns‚ `mK-ambn aq¿Ø-amb D¬∏∂-߃ cq]-s∏-Sp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Bfl-hn-izm-khpw B\-μhpw e`n-°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.4 k¿Km-flI ]T-\-X-{¥-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T-\-{]-{In-b-bpsS `mK-ambn k¿Km-flI{]h¿Ø-\-߃°nSw \¬Ip∂ X{¥-am-WnXv. ]mT-`m-K-
234567890
234567890
234567890 ß-fnse Bibw \mS-I-am-°¬, tdmƒtπ, ]mh-\m-S-Iw. kwKo-Xm-hn-jvIm-cw, Nn{X-h¬°-c-Ww,
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\rØmhnjvIm-cw, inev]-im-e-Iƒ F∂nßs\ k¿Km-flI km[y-X-Isf {]tbm-P-\-s∏-Sp-Ømw.
234567890
234567890
234567890 k¿Khm-k-\-bp≈ Ip´n-I-sf Is≠Øn ]cn-t]m-jn-∏n-°m≥ Cu X{¥w klm-b-I-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.5 hy‡n-KX ]T\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 P¿Ω≥ t_m[-\-coXn imkv{X-⁄-\mb t{^ms_¬ BWv Cu coXn°v ASn-ÿm-\-an-´-Xv. Ip´n-
234567890
234567890
234567890 I-fpsS khn-tij Ign-hp-Ifpw Xm¬∏-cyhpw ]cn-K-Wn®p apt∂-dm-\p≈ Ah-k-c-amWv Cu X{¥-
Øn-eqsS km[y-am-Ip-∂-Xv. kzbw ]Tn®p apt∂-dm≥ km[n-°p-∂-h¿°v AØ-c-Øn-ep≈ Ah-k-
c-߃ \¬Ip-∂p. A[ym-]n-I-bpsS ]n¥pW th≠-h¿°v Ah-cpsS tijn ]cn-K-Wn-®p-sIm-≠p≈
klmbw \¬Ip-∂p.
kzbw hmbn®v Bibw {Kln-°¬, d^-d≥knMv, hmbn®v Ipdn∏p Xbm-dm-°¬ XpS-ßnb \nc-
h[n kμ¿`-߃ hy‡n-K-X-]-T-\-Øn-\p≈ Ah-k-c-am-Wv.
3.6 kwL-]-T-\X-{¥-߃
]T\w Hcp kmaq-lnI{]{In-b-bm-Wv. A¿Y-]q¿W-ambn ]T\w ]q¿Øn-bm-°m≥ km[n-°p-∂Xpw
bp‡n-`{- Z-ambn {]iv\ß
- ƒ°v ]cn-lmcw ImWm≥ Ign-bp-∂Xpw kwL-{ia-ßf - n-eq-sS-bm-Wv. kwL-
Nn-¥-bnepw (Collective thinking) Iq´mb {]h¿Ø-\-Ønepw D≈ Du∂¬ ]Tn-Xm-°-fp-sSbpw
A[ym-]-I-cp-sSbpw tdmfn¬ henb am‰w Bh-iy-s∏-Sp-∂p. kwL-]-T-\-X-{¥-ßsf {][m-\-ambpw
aq∂mbn Xncn-°mw. ka-kw-L-]-T-\w, kl-I-c-Wm-fl-I-]-T-\w, kl-h¿ØnXz]T-\w.
3.6.1. ka-kw-L-]-T\w (Peer Learning)
kam\ Xm¬∏-cy-ap≈ c≠p ]Tn-Xm-°-fpsS kwLw Ah¿ \n›nX ]T-\-e£yw t\Sp-∂-Xn\v
]c-kv]cw N¿®-Iƒ, kwhm-Zß - ƒ F∂nh \S-Øp∂ ]T-\{- ]-{In-bb
- mWv ka-kw-L] - T
- \
- w. ChnsS
a‰-[n-Im-cn-Itfm hy‡n-Itfm CS-s]-Sp-∂n-√. Bi-b-߃ ]c-kv]cw hni-Zo-I-cn®pw {]h¿Ø-\-
ß-fn¬ ]¶m-fn-bmbpw ]T-\-Øn¬ G¿s∏-Sp-I-bmWv sNøp-∂-Xv.
hnP-b-I-c-ambn \S-°p∂ Cu {]{Inb ]Tn-Xm-°-fpsS ]T-\-t\´w h¿[n-°m≥ klm-bn-°pw. ChnsS
kwL-Ønse Ip´n-Iƒ ]c-kv]cw ]T\w Dd-∏m-t°-≠-Xm-Wv. Cu {]{Inb ]T-\-{]-h¿Ø-\-߃
]c-kv]cw Bkq-{XWw sNbvXv kwL-ambn {]h¿Øn-°p-∂-Xn\pw ]c-kv]cw hne-bn-cpØn apt∂-
dp-∂-Xn\pw Ah-k-c-sam-cp-°p-∂p.
3.6.2. kl-I-c-Wm-flI ]T\w (Coperative Learning)
kl-I-c-Wm-flI ]T\w F∂Xv ¢mkvap-dn-I-fn¬ A°m-Z-an-Ihpw kmaq-ln-I-hp-amb A\p-`-h-
߃ ]¶p-h-bv°p∂ Hcp ]T\kwhn-[m-\-am-Wv. CXv tIhew Ip´n-Isf kwL-ß-fm°n ]Tn-∏n-
°p-∂-Xn-ep-]cn Ip´n-I-fn¬ ]c-kv]-cm-{in-XXzw cq]-s∏-Sp-Øp-∂ {]{In-b-Iq-Sn-bm-Wv. hyXy-kvX-\n-
e-hm-c-°mcmb Ip´n-I-fpsS sNdp-kw-L-ß-fn¬ e`n-°p∂ sshhn-[y-am¿∂ ]T-\m-\p-`-h-߃, Ah-
128
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
cpsS [mc-W-Ifpw tijn-Ifpw hnI-kn-°p-∂-Xn\v 123456789
123456789
123456789
klm-bn-°pw. kwL-Ønse Hmtcm AwK-Øn\pw kwL-]-T\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kz¥w ]T-\-Ønepw kwL-Ønse a‰p-≈-h-cpsS ""kwL-]-T\w Cs∂mcp ^mj-\mbncn°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
]T-\-Ønepw DØ-c-hm-Zn-Xz-ap-≠m-bn-cn-°pw. AXp- F√m-bv-t∏mgpw Ip´n-Isf kwL-ambn Ccp- 123456789
123456789
123456789
123456789
sIm≠v Hcp Ip´n-bpsS hnPbw a‰p-≈-h-cpsS hnP- Øp∂-Xp-sIm≠v Hcp Imcy-hp-an-√. shdpsX 123456789
123456789
kabw \jvS-s∏-Sp-Øp-I-bmWv''' 123456789
123456789
b-Øn\v klm-bn-°pw. Bi-b-ß-fpsS ssIam‰w 123456789
123456789
123456789
]Tn-Xm-°-fn¬ Xm¬∏cy-ap-f-hm-°p-Ibpw hna¿i- 123456789
A[ym-]I ]cn-io-e\ thf-bn¬ Db¿∂p h∂ 123456789
123456789
123456789
\m-flINn¥ hnI-kn-∏n-°p-Ibpw sNøpw. hna¿i-\-am-WnXv. CXn-t\mSv \nß-fpsS {]Xn- 123456789
123456789
123456789
123456789
kl-I-c-Wm-flI]T\w ]Tn-Xm-°-fp-sS: I-c-W-sa-¥mWv? tbmPn-°p-∂pt≠m? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T- \ - k w- L - s Ø - h n- I - k n- ∏ n- ° p- ∂ - X n\pw Hmtcm ]T-\-X-{¥-Øn\pw IrXy-amb {]{In-b- 123456789
123456789
I-fp≠v. Ah ]men®v \S-Øp∂ {]h¿Ø-\- 123456789
123456789
_lp- k z- c X hf¿Øp- ∂ - X n\pw klm- b n- 123456789
123456789
123456789
߃ shdp-sX-bm-hn-√. 123456789
°p∂p 123456789
123456789
kwL-{]-h¿Ø\w Bkq-{XWw sNøp-tºmƒ 123456789
123456789
$ ]T-\-hn-j-b-ß-fn-ep≈ ss\]p-Wnbpw ]c- 123456789
123456789
123456789
123456789
kv]cw ]¶p-h-bv°-ens‚ aqeyhpw a\ n-em- $ ]T\{]h¿Ø\w kwL- { ]- h ¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
°m≥ Ign-bpw. Bh-iy-s∏-Sp-∂pt≠m? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kl-Ic - W
- m-flI]T\Øn¬ ]Tn-Xm-°ƒ ]c- $ kwL-Ønse AwK-ßf
- psS FÆw F{X 123456789
123456789
123456789
kv]cw {Inbm-flIN¿®-Iƒ \S-Øp-Ibpw ]Tn- thWw? 123456789
123456789
123456789
°m-\p-≈h H∂n®v ]Tn-°p-Ibpw sNøp-∂p. 123456789
123456789
$ kwL-Øn¬ \¬Im-\p≈ kma-{Kn-Iƒ
(h¿°vjo-‰v, Ipdn-∏p-Iƒ, hmb\ k m a -
{Kn-Iƒ) e`y-amtWm?
$ {]h¿Ø- \ - { Iaw IrXy- a mtWm F√m-
h¿°pw Dƒs°m-≈m≥ Ign-™n-´pt≠m?
{]h¿Ø\w
kl-Ic
- W
- mflI ]T-\Ø
- ns‚ anI-hp-Ifpw khn-ti-jX
- I
- fpw Is≠Øn Fgp-Xp-I.
129
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 klm-bn-°p-Ibpw hna¿i-\m-flI Nn¥-bp-≈h - c
- m-°pIbpw sNøpw. ]Tn-Xm-°ƒ Ah-sc-Øs - ∂bpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 a‰p-≈-h-scbpw kzbw hne-bn-cp-Øp-∂p. ]Tn-Xm-°ƒ Ah-sc-Ø-s∂bpw a‰p-≈-h-scbpw kzbw
234567890
234567890
234567890
234567890 hne-bn-cp-Øp-∂p. {Kq∏ns‚ hnPbw hy‡n-I-fpsS hnP-b-hp-ambn _‘-s∏-´n-cn-°p-∂p. A[ym-]nI
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {]h¿Ø-\-߃ \nc-¥cw hne-bn-cp-Ø-W-sa-∂n-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.6.3.1 klh¿ØnX]T\w ˛ anIhpIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Nn¥mtijn, Hm¿Ωi‡n, Bflhnizmkw, `mjWtijn kmaqly CSs]S¬ tijn,
234567890
234567890
234567890
234567890 hy‡ym¥c_‘w F∂nh hnIkn°p∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hna¿i\mflINn¥ D±o]n∏n°pIbpw N¿®IfneqsSbpw kwhmZØneqsSbpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Bibhy‡X Dd∏phcpØpIbpw sNøp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ {]iv\]cnlcWØn\v \qX\amb ]cnlmc߃ Is≠Øp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ⁄m\\n¿ΩnXnhmZkao]\hpambn tbmPn®pt]mIp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]TnXm°ƒ°v ]ckv]cw klmbn°m\pw hnIkn°m\pw DØchmZnØap-≠mIp∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ]T\ssienbnep≈ hyXymkw A`nkwt_m[\ sNøpIbpw \qX\]T\ coXn-Ifpw
234567890
234567890
234567890 X{¥ßfpw hnIkn∏n°pIbpw sNøp∂p.
$
$
$
130
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]¶mfnØtijn (Participation Skills): 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Bibhn\nabtijnIƒ (Communication Skills) : 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {ihWtijnIƒ (Listening Skills) : 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]h¿Ø\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kwL{]h¿Ø\w Imcy£aam°m≥ Bkp-{XWØn¬ {i≤n-t°≠ Imcy߃ ˛ Ipdn∏v 123456789
123456789
123456789
Xøm-dm-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. ]T\ss\]pWn (Learning Skill) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hnhctiJcWw ]T\{]{InbbpsS Ahn`mPyLSIamWv. \mw t\cnSp∂ Hcp ]T\{]iv\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]cnlcn°p∂Xn\mbn hnhn[ taJeIfn¬ \n∂v hnhc߃ tiJcnt°≠nhcpw. AXn\v 123456789
123456789
123456789
klmbIcamb {][m\s∏´ ]T\ss\]pWnbmWv d^d≥knßpw Ipdn∏v Xbmdm°epw. 123456789
123456789
123456789
123456789
sshhn[yam¿∂ ]pkvXIßfn¬ \n∂pw sh_vssk‰pIfn¬ \n∂pw Bhiyamb hnhcw 123456789
123456789
123456789
123456789
tiJcn°m\pw Ah eLp Ipdn∏pIfmbn FgpXnsbSp°m\pap≈ ss\]pWnbmWnXv. kzbw]T\w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
^e{]Zam°p∂Xn\v d^d≥knMvss\]pWn A\nhmcyamWv. D∂X]T\cwKØpw 123456789
123456789
123456789
123456789
d^d≥knMns‚ {]m[m\yw Gsd hepXmWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
5. ]T\m¥co£w (Learning Atmosphere)
`uXnIhpw sshImcnIhpamb inip kulrZm¥co£w Hmtcm hnZymeb-Ønepw D≠mIWw.
]T\{]{In-bbn¬ kvIqfnse `uXnIhpw sshImcnIhpamb kmlNcy-ßfpsS {]m[m\yw \mw
C\nbpw ]q¿Wambn Xncn®dn-™n´n√. ]T\m¥-co£w kw_-‘n®p≈ kao]\w ]ptcmKa\-
]chpw ]T\{]{Inbbv ° v A\p- t bmPy- h pamIWw. AhbpsS hym]\w Dd∏m°p∂Xn¬
Un.]n.C.]n, Fkv.Fkv.F, B¿.Fw.Fkv.-F, {XnXe ]©mbØpIƒ, P\{]Xn-\n[nIƒ,
F≥.Pn.H, s]mXp-P\߃ F∂nhcpsS CSs]S¬ ^e{]-Zambn \S∂n´p-≠v. ]T\m¥co£w
kw_‘n-®v tIcfØnse ]mTy-]≤XnIƒ apt∂m´p- hbv°p∂ ImgvN∏mSv Cßs\ kw{Kln°mw.
$ Ip´nbpsS {]IrXsØ ]cnKWn°p-∂Xv.
$ AhImißsf kwc-£n-°p∂Xv.
$ ]T\kao]\Øn\v tbmPn®Xv. ¢mkvapdnbnse CSw
$ P\m[n]Xy atXXc aqey߃ ]cnKWn- FgpØv ]cnioen°p∂Xn\papºp≈
°p∂Xv. ss\]p- W nIƒ hnIkn∏n°p∂Xn\pw
`n∂kwJy Isf a\ n- e m°p∂Xn\pw
$ AhkcXpeyX Dd∏m-°p∂Xv. klmbn°p∂ coXnbn¬ ¢m nse
$ Ip´nIsf BI¿jn-°p∂Xv. P\¬{Kn√pIƒ cq]Iev ] \ sNømhp∂-
XmWv . tImWpIsf°pdn®v hniZam°p-
$ ]pdwhmXn¬ ]T\-Øn\v km[yX-bp≈Xv.
∂Xn\mbn hmXn¬-]mfnIfntem Xdbntem
$ Ifnbp]IcW߃, ]Tt\m]Ic- W ߃ ]ehn[w tImWp Iƒ Dƒs°m≈n°mw.
F∂nh BhiyØn\p-≈Xv. ¢m v a pdn bnse sNdnb AeamcIsf
$ {]okvIqƒ A\p`h߃°v XpS- ¿ ® AhnSsØ sse{_dn Ifmbn am‰mw.
koenwKv ^m\p Ifn¬ If¿ \¬In \nc¥cw
e`n°p∂Xv. amdn-s°m≠ncn-°p∂ cq]߃ Ip´nIƒ°v
$ amXr`mjbn¬ ]Tn°m\p≈ Ahkcw I≠v ckn°mw. Cßs\ ]T\ {]{Inbsb
Dd∏m°p∂Xv. klmbn°p∂ XcØn¬ ¢mkv A¥co£w
BI¿jI am°m≥ Ignbpw.
$ `bclnXhpw kulrZ]q¿Whp-amb A¥
(F≥.-kn.-F-^v. 2005)
co£w Dd-∏m-°p-∂-Xv.
131
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ s]mXp[mcWbpsS ASnÿm- \ Øn¬
234567890
234567890
]pdwtemIw
234567890
234567890 A[ym]I¿°pw Ip´nIƒ- ° pw {]h¿Øn-
234567890
234567890
234567890
kv I qfns‚ sI´nSØns‚ \ngep≠mIp∂
234567890 °m\hkcw.
234567890 Znimam‰hpw \ofhyXymkhpw kab]T\Øn
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ kzX{¥amb ¢mkv{]h¿Ø\Øn\p \mbn {]tbmP\-s∏SpØmw. XWp∏pImeØv
234567890
234567890
234567890 hgßp∂ Ccn∏nSkuIcyw, hrØnbp≈ Ces]mgnbp∂ hr£ßƒ \´p]nSn∏n®m¬
234567890
234567890
234567890 EXpam‰w \nco£n®p a\ nem°mw. th\¬
234567890
234567890 ¢m vapdn.
234567890 °meØv ]pdw]T\Øn\p≈ CSßfmhp
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Im‰pw shfn®hpw e`n°p∂ AS®pd∏p≈ Ibpw sNøpw.
234567890
234567890
234567890 ¢m vapdn. D]tbmKiq\yamb SbdpIƒ a‰p kma{KnIƒ
234567890
234567890
234567890
234567890 F∂nh D]tbmKn®v kmlk߃°p≈ Ifn
234567890
234567890 $ ¢m v s se{_dn, em_v , Ifnt°m∏paqe
234567890 ÿew Hcp°mw. aÆpw sNfnbpw D]tbmKn®v
234567890
234567890
234567890 XpSßnb kuIcyw.
234567890
234567890
\n¿an® C¥ybpsS Hcp tcJm`q]SØn¬
234567890
234567890
234567890 $ ¢m papdnbn¬ IpSnsh≈ e`yX. HmtcmcpØ¿°pw aeIfpw Ip∂pIfpw
234567890
234567890
234567890 ]pgIfpw XmgvhcIfpw \n¿an°mw. agsh≈
234567890
234567890 $ btYjvSw D]tbmKn°mhp∂ t_m¿UpIƒ.
234567890
234567890 kw`cWnIƒ D≠m°mw. _lncmImi ]cn
234567890
234567890
234567890 $ sF.kn.Sn. A[njvTnX ]T\kuIcyw. thjWw BteJ\w sNømw. {Xnam\ÿe-
234567890
234567890
234567890 ap≠m°mw. iet`mZym\w, ssPhssh-
234567890 $ Sn.F¬.Fw. ^Ãv FbnUv In‰v, Ifnbp]Ic-
234567890
234567890
234567890
234567890
hn[y]m¿°v F∂nh \n¿Ωn°mw.
234567890 W߃.
234567890
234567890 (F≥.kn.F^v 2005)
$ Ip´nIfpsS \n¿anXnIƒ, cN\Iƒ F∂nh
{]Z¿in∏n°p∂Xn\pw t{]m’mln∏n°p∂Xn\pw Ahkcw.
$ sI´nSsØ ]Tt\m]IcWam°nam‰p∂ ]≤Xn (Building as Learning Aid - BALA).
$ kaqlhpw hnZymebhpw XΩn¬ Dujvafamb _‘w.
$ `n∂tijn kulrZamb \n¿anXnIƒ. Cßs\ hn]peamb ImgvN∏mSpIƒ hnZymebm¥
co£sذpdn®v cq]s∏SpØn {]mtZinI Bhiy߃IqSn ]cnKWn®v Ah
\S∏nem°Ww. AXn\mbn kvIqƒ hnIk\]≤Xn hnIkn∏n°pIbpwthWw.
6. ]T\{]h¿Ø\w (Learning Activity)
{]h¿Ø\m[njvTnX ]mTy]≤XnbmWv C∂v tIcfØn¬ \ne\n¬°p∂Xv. ]TnXmhv t\tS≠
Bib߃, [mcWIƒ, tijnIƒ, ss\]pWnIƒ, at\m`mh߃, aqey߃ F∂nh
]T\{]h¿Ø\ßfneqsSbmWv kzmbØamt°≠Xv . AXn\m¬ Hmtcm ]T\m\p`hhpw
{]h¿Ø\ßfneqsSbmWv ¢m n¬ hn\nabw sNøp∂Xv.
1996se ]pXnb ]mTy]≤XnbmWv {]h¿Ø\m[njvTnX]T\w tIcfØn¬ Dd∏m-°nbXv. CXns‚
`mKambn ]mT]pkvXI߃, ssI∏pkvXI߃, ]cnioe\߃, a‰v A\p_‘kma{KnIƒ
F√mw ]T\{]h¿Ø\߃°\pKpWam°m≥ \S]SnIƒ kzoIcn®p.
Hmtcm ¢m nsebpw Ip´nbpsS Bhiy߃ ]cnKWn®v {]h¿Ø\ßfn¬ am‰w \n¿tZin®p.
]T\{]h¿Ø\߃°v \n›nX khntijXIƒ D≠mbncn°Wsa∂v ]mTy]≤Xn
\n¿tZin°p∂p≠v.
6.1. ]T\{]h¿Ø\w ˛ khntijXIƒ
$ ]TnXmhns‚ _u≤nI\nehmcØn\v tbmPn®Xv.
$ sh√phnfn Db¿Øp∂Xv
$ ]T\t\´Ønte°v \bn°p∂Xv.
132
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ F√mhcpsSbpw ]¶mfnØw Dd∏m°p∂Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ k¿KmflIXbp≈Xv (`mh\, IY, Ifn, ]m´v) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kzbw]T\Øn\pw ]ckv]c]T\Øn\pw Ahkcsamcp°p∂Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nc¥chnebncpج km[yXbp≈Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hmtcm A[ym]I\pw Xm≥ Xbmdm°nb ]T\{]h¿Ø\߃°v , apIfn¬ sImSpØ 123456789
123456789
123456789
123456789
khntijXIƒ Dt≠m F∂v (F√m {]h¿Ø\߃°pw F√m khntijXIfpw 123456789
123456789
123456789
D≠mIWsa∂n√) hnebncpØpIbpw Bhiysa¶n¬ am‰ßtfmsS ¢m n¬ AhXcn∏n°pIbpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
thWw. {]h¿Ø\m[njvTnX ]T\w Ip´nIfpsS kPohamb ]T\]¶mfnØw Dd∏m°pw. 123456789
123456789
123456789
123456789
7. ]T\kma{KnIƒ (Learning Materials) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T\w ^e{]Zam°p∂Xn\v A\ptbmPyamb ]T\kma{KnIƒ BhiyamWv. Hmtcm Ip´nbpsSbpw 123456789
123456789
123456789
]T\ssienbpw ]T\thKXbpw hyXykvXamsW∂v \mw N¿® sNbvXp-ht√m. ]T\ssien, 123456789
123456789
123456789
123456789
]T\thKX F∂nh ]cnKWn®v \nch[n ]T\kma{KnIƒ ¢m vapdnbn¬ Hcpt°≠Xp≠v. ¢m v, 123456789
123456789
123456789
123456789
hnjbw F∂nhbpsS ASnÿm\Øn¬ hyXykvXXcØnep≈ kma{KnIƒ Bhiyambnhcpw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
B[p\nI ImeØv sF.kn.Sn. F√m ¢m nepw A\nhmcyamb Hcp ]T\kma{KnbmWv. 123456789
123456789
{]h¿Ø\w
ss{]adnXe-Øn¬ D]-tbm-Kn-°m-hp∂ ]T\kma-{Kn-Iƒ Gh? Ch-bpsS {]k‡n F¥v?
133
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 sNøpIbpw inip kulrZ]chpw {]h¿Ø\m[njvTnXhpamb ]T\Øn\v klmbIamIpw hn[w
234567890
234567890
234567890
234567890 hnIkn∏n°m\p≈ [mcWIƒ t\SpIbpw thWw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Cu bqWn-‰n-eqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿® sNbvX Bi-b-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
1. Hmtcm Ip´n-sbbpw ]cn-K-Wn-®p≈ ]T-\-Øn¬ ]T-\-ssi-en, ]T-\-th-KX XpS-ßnb Bi-b-
234567890
234567890
234567890
234567890 ߃ {][m-\-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
2. hy‡n-hy-Xymkw ]cn-K-Wn-°p∂ sshhn-[y-ap≈ ]T-\-co-Xn-Iƒ (At\z-j-W- co-Xn, BK-a-\-
234567890
234567890
234567890
234567890
\n-K-a-\-co-Xn, A]-{K-Y-\-co-Xn, {]iv\-]-cn-l-c-W-co-Xn) ^e-{]-Z-amb ]T-\-Øn-\mbn {]tb-mP-
234567890
234567890
234567890 \-s∏-Sp-Øm≥ Ign-bpw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. ]T-\-X-{¥-ßsf kwhm-Zm-fl-Iw, Kth-j-Wm-fl-Iw, \n¿am-Wm-fl-Iw, k¿Km-flIw F∂p
234567890
234567890
234567890
234567890 Xcw-Xn-cn-°mw.
234567890
234567890
234567890
234567890 4. N¿®-Ifpw kwhm-Z-ßfpw skan-\mdpw kwhm-Zm-flI ]T-\-X-{¥-ß-fm-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. t{]mP-IvSv, k¿tΔ F∂nh Kth-j-Wm-flI ]T-\-X-{¥-ßfpw D]-I-c-W-\n¿an-Xn, amXr-I- hn-
234567890
234567890
234567890
234567890 I-kn-∏n-°¬, sF.kn.Sn D]-tbm-Kn-®p≈ \n¿am-W-߃ F∂nh \n¿am-Wm-flI ]T-\-X-{¥-
234567890
234567890
234567890 ß-fp-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 6. \mS-Io-I-c-Ww, tdmƒtπ, kwKo-Xm-hn-jvImcw, Nn{X-c-N-\, ]mh-\m-S-Iw, XpS-ßnb k¿Kkm[y-
234567890
234567890
X-Isf {]tbm-P-\-s∏-SpØp∂ ]T-\X{¥ßfmWv k¿Km-flI ]T-\-X-{¥-߃.
7. hy‡n-]-T-\w, kwL-]-T\w (kakwL-]-T-\w, kl-I-c-Wm-fl-I-]-T-\w, kl-h¿Øn-Xz-]-T\w)
XpS-ßnb ]T-\-X-{¥-߃ kw_-‘n® [mcW ]Tn-Xm-°-fpsS hnI-k-\-Øn\v klm-bn-°pw.
8. sshhn-[y-am¿∂ ]T-\-ss\-]p-Wn-Iƒ (d^-d≥knMv, Ipdn-∏p-X-bm-dm-°¬,.....) kw_-‘n®
[mcW `mhn A[ym-]-I\v A\n-hm-cy-am-Wv.
9. P\m-[n-]X
- y-]c- hpw A`n-t{]-cW krjvSn-°p-∂X- p-amb ]T-\m-¥c
- o-£Ø - ns‚ khn-ti-jX - I- ƒ,
F√m Ip´n-If - p-sSbpw k¿htXm-apJ hnIm-kØ - n\v DX-Ip∂ hnZym-eb - ˛- ¢
- mkvdqw kuI-cy-߃
kw_-‘n® [mc-WI - ƒ F∂nh `mhn A[ym-]Is‚ Bkq-{X-Wa - n-Ih- n\v klm-bI- a
- m-Ipw.
10. ]T-\-{]-h¿Ø-\-ß-fpsS khn-ti-j-X, Ah-bpsS KpWX hne-bn-cp-Øp∂ coXn F∂nh Adn-
bp-∂-Xv ]T-\-Øns‚ KpW-\n-e-hmcw Db-cm≥ klm-b-I-am-Ipw.
11. ]T- \ - { ]- h ¿Ø- \ - Ø n¬ ]T- \ - k m- a - { Kn- I - f psS {]m[m- \ yw, Ah- b psS sshhn- [ y- Ø ns‚
A\nhmcyX F∂nh kw_-‘n® [mcW A[ym-]-I\v ]T-\-{]-{Inb ^e-{]-Z-am-°p-∂-Xn\v
klm-bn-°pw.
aqe-y-\n¿Wb {]h¿Ø-\-߃/XpS¿{]h¿Ø-\-߃
1. ]T\ssien, ]T-\-th-KX F∂-Xp-sIm≠v Dt±-in-°p-∂-sX-¥mWv?
2. {][m-\-ambpw F{X-Xcw ]T\ssien-I-fm-Wp-≈Xv? Ahsb Fßs\ kao]n-°Ww?
3. ]T-\-th-KX ]cn-K-Wn®v ]T-\-{]-{Inb Bkq-{XWw sNøp∂ Hc-[-ym-]nI t\cn-Sp∂ sh√p-hn-
fn-Iƒ Fs¥√mw? Ah Fßs\ adn-I-S-°mw?
4. ]T-\-ssien, ]T-\-th-KX F∂nh A`n-kw-t_m-[\ sNøp-∂-Xn\v ]T-t\m-]-I-c-W-ß-fpsS
]s¶¥v?
5. At\-z-j-Wm-flI ]T-\-coXn F∂m-se¥v? Cu coXnbpsS {][m\ anI-hp-Iƒ Fs¥√mw?
6. {]iv\-]-cn-l-c-W- coXn Adn-hp-\n¿ΩmWØne-[n-jvTn-X-amb ]mT-y-]-≤Xn°v tbmPn-®-XmtWm?
kzm-`n-{]mbw ka¿Yn-°p-I.
134
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
7. {]iv\-]-cn-l-cWcoXn-bpsS L´-߃ Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
8. A]-{K-Y-\-coXn F∂m-se¥v? {][m-\- t\-´-ßfpw ]cn-an-Xn-Ifpw Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
9. t{]mPIvSvcoXn F∂m-se¥v? AXns‚ khn-ti-j-X-Iƒ Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
10. BK-a-\-\n-K-a-\ co-Xn-Iƒ F∂m-se¥v? inip-tI-{μn-Xhpw {]{In-bm-[n-jvTn-X-hp-amb ]T\coXn- 123456789
123456789
123456789
123456789
°-\p-tbm-P-y-amb ]T-\-co-Xn-bmtWm CXv? ka¿Yn-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
11. BK-a\coXn-bpsS anI-hp-Iƒ Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
12. BK-a\\nK-a\coXn-Iƒ Xmc-X-ayw sNbvXv kma-y-h-y-X-ym-k-߃ hy-‡-am-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
13. ]T-\-X-{¥-߃ \n¿W-bn-°p∂ LS-I-߃ Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
14. {][m-\s-- ∏´ kwhm-Z-m-flI ]T-\-X-{¥-߃ Fs¥√mw? P\m-[n-]-Xy cmP-yØv Cu coXn-bpsS 123456789
123456789
123456789
{]m[m-\-y-sa¥v? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
15. ¢mkvapdn {]{In-b-bn¬ kwhmZw kwL-Sn-∏n-°p-∂Xv ¢mkn-sebpw kvIqfn-sebpw A®-S-°- 123456789
123456789
123456789
123456789
sØ tZmj-I-c-ambn _m[n-°pw. AXn-\m¬ A[-ym-]-I¿ ¢m v FSp-°p-Ibpw Ip´n-Iƒ AXv 123456789
123456789
123456789
123456789
tI´p ]Tn-°p-IbpamWv th≠Xv? kwhm-Zm-flI ]T-\-X-{¥-߃ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp∂ Hc- 123456789
123456789
123456789
[ym-]-I≥ F∂ \ne-bn¬ Xm¶-fpsS A`n-{]m-b-sa¥v? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
16. Kth-jWm-flI ]T-\-X-{¥-߃ GsX√mw? Ah-bpsS khn-ti-j-Iƒ Fs¥√mw? 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
17. \n¿[m-c-Wm-fl-Ihpw k¿Km-fl-Ihpamb ]T\X-{¥-߃ ¢mkn¬ s]mXp-hmbn \S-∏m-°p-∂-
Xn¬ ]cn-an-Xn-bp-≠v. hni-I-e\w sNbvXv ka¿Yn-°p-I.
18. \n¿[m-c-Wm-fl-Ihpw k¿Km-fl-I-hp-amb ]T\X{¥w ]T-\-{]-{In-b-bn¬ \n¿Wm-bI kzm[o\w
sNep-Øp-∂p-≠v. Fß-s\-bmWv ka¿Yn-°p-I.
19. hy-‡n-KX]T\w F∂m-se¥v? {]m[m-\yw F{X-am{Xw?
20. kwL-]T
- \
- Ø
- ns‚ {]m[m-\yw Fs¥√mw? sshhn-[y- a
- m¿∂ kwL-]T
- \
- X
- {- ¥-߃ Fs¥√mw?
21. kl-I-c-Wm-flI]T\w, kl-h¿ØnXz]T\w F∂mse¥v? Ah Fßs\ hy-Xym-k-s∏-´n-cn-
°p-∂p.
22. kl- h ¿ØnX]T- \ - Ø ns‚ anI- h p- I ƒ Fs¥√mw? DZm- l - c - W - k- l nXw ka¿Yn--°pI
23. kwL-]-T\w t\cn-Sp∂ sh√p-hn-fn-Iƒ Fs¥√mw? Fßs\ adn-I-S°mw?
24. ]T-\ ss\-]p-Wn-Iƒ Fs¥√mw? d^-d≥knMv, Ipdn∏v Xbm-dm-°¬ F∂n-hbv°v D≈
{]m[m\yw F{X-am{Xw?
25. kvIqfn¬ Hcp--t°≠ `uXn-Ihpw sshIm-cn-I-hp-amb A¥-co£w Fßs\bmbn-cn-°-Ww.
26. anI® {]h¿Ø-\-Øns‚ khn-ti-j-X-Iƒ Fs¥√mw?
27. ]T-\-{]-h¿Ø\w F∂m-se¥v? t{]m{Km-ap-I-fn¬ ]T-\-km-a-{Kn-bpsS {]m[m-\yw F{X-am{Xw?
28. ss{]a-dn-¢m-kp-I-fn¬ D]-tbm--Kn-t°≠ {][m\ ]T-\-km-a-{Kn-Iƒ Fs¥√mw?
d^-d≥kv
1. tZio-b-]m-T-y-]-≤Xn N´-°qSv 2005
2. tIcf]mT-y-]-≤Xn N´-°qSv 2007
3. hnZ-ym-`-ymk ]cn-h¿Ø-\-Øn\v Hcm-apJw ˛ tIc-f-im-kv{X-km-ln-X-y-]-cn-jØv
4. \mj-W¬ C≥Ãn-‰-yq´v Hm^v Hm∏¨ kvIqfnMv ˛ Un.F¬.-FUv ]T-\-km-a{Kn
5. Fkv.-sI.-tIm-®m¿ ˛ satØUvkv Hm^v So®nwKv
135
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
bqWn‰v -˛ 4
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
hne-bn-cp-ج
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 BapJw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
A[ym-]IhnZym¿Yn-I-fmb \n߃°v hne-bn-cp-ج coXn-Isf ]cn-N-b-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\pw hne-
234567890
234567890
234567890 bn-cp-ج {]mtbm-Kn-I-ambn \S-∏n-em-°p-∂-Xn-\p≈ Ignhv B¿Pn-°p-∂-Xn\v Ahk-c-sam-cp-°p-
234567890
234567890
234567890
234567890 ∂-Xn-\p-amWv "hne-bn-cp-ج' F∂ bqWn‰v Dƒs∏-Sp-Øn-bn-cn-°p-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hne-bn-cp-ج F¥v?, F¥n\v?, Fßs\?, Fs¥m-s°-bmWv hne-bn-cp-Ø-s∏-tS-≠Xv F∂-dn-bp-
234567890
234567890
234567890
234567890 I, hne-bn-cp-Ø-en-s\-°p-dn-®p≈ hnhn[ ImgvN-∏m-Sp-Iƒ hni-I-e\w sNøp-I, am\-hn-Ihpw P\m-
234567890
234567890
234567890
234567890 [n-]-Xy-]-c-hp-amb hne-bn-cp-ج k{º-Zm-b-sØ-°p-dn®v [mc-W-Iƒ cq]o-I-cn-°p-I, \nc-¥-chpw
234567890
234567890
234567890
234567890 ka-{Khpw ]T-\sØ Imcy-£-a-am-°p-∂-Xp-amb hne-bn-cp-ج km[y-X-Iƒ, X{¥-߃ F∂n-h-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 bn¬ {]mtbm-Kn-I-ti-jn-Iƒ B¿Pn-°pI XpS-ßn-b-h-bmWv "hne-bn-cp-ج' F∂ bqWn-‰ns‚
234567890
234567890
234567890
234567890 hn\n-a-b-Øn-eqsS e£y-an-Sp-∂-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 D≈-S°w
• hne-bn-cp-Øepw aqey-\n¿W-bhpw : hne-bn-cp-ج ImgvN-∏mSpw \n¿h-N-\hpw
: hne-bn-cp-Øepw aqey-\n¿W-bhpw
: hne-bn-cp-ج aq∂p -X-e-߃
• hnhn-[-Xcw hne-bn-cp-Øepw : ]cn-amWm-flI hne-bn-cp-ج
tSw aqey-\n¿W-bhpw : KpWm-flI hne-bn-cp-ج
: _mly hne-bn-cp-ج
: t]m¿´vt^m-fntbm hne-bn-cp-ج
: tSw hne-bn-cp-ج
•. \nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb : kzbwhne-bn-cp-ج
hne-bn-cp-ج : ]c-kv]chne-bn-cp-ج
: hy‡n-KXhne-bn-cp-ج
: kwLhne-bn-cp-ج
•. hnhn-[-Xcw ]co-£-Iƒ
Fgp-Øp-]-co-£-Iƒ : tim[-I-߃°p-≠m-tI≠ KpW-߃
: kn≤n-tim-[-I-߃
: \nZm-\-tim-[-I-߃
: am\-Io-IrXtim[-I-߃
: _p≤n-tim-[I-߃
• CXc ]co-£Iƒ : {]I-S\ ]co-£-Iƒ
: hmNnI ]co-£-Iƒ
: Hm¨sse≥ ]co-£-Iƒ
: Hm¨Un-am‚ v ]co-£-Iƒ
: Xpd∂ ]pkvXI ]co-£-Iƒ
136
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
• a‰p hne-bn-cp-ج taJ-e-Iƒ : t_m[-\-{]-{In-b-bpsS hne-bn-cp-ج 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
: hnZym-`ym-k -kw-hn-[m-\-Øns‚ hne-bn-cp-ج 123456789
123456789
123456789
: hnZym-ebhne-bn-cp-ج 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
: hne-bn-cp-Ø-ens‚ hne-bn-cp-ج 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kl-c-£m-I¿Ør-Xzhpw hne-bn-cp-Øepw 123456789
123456789
123456789
• 123456789
]T-\-]p-tcm-KXn hne-bn-cp-Øm-\p≈ D]m-[n-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
• kvtImdnwKpw t{KUnwKpw 123456789
123456789
123456789
123456789
• hne-bn-cp-ج tcJ : ]T-\-]p-tcm-KXn tcJ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
• bqWn-‰v-˛-hn-e-bn-cp-ج {]h¿Ø-\-ßfpw XpS¿{]-h¿Ø-\-ßfpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
• d^-d≥kv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1. hne-bn-cp-Øepw aqey-\n¿W-bhpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\n߃ {]mY-anI]T-\-Imew apX¬Xs∂ ]co-£-Iƒ Fgp-Xn-bn-´p-≠m-hpw. F¥n-\p-th-≠n-bmWv 123456789
123456789
123456789
A∂v ]co-£-Iƒ Fgp-Xn-bXv? ]co-£sb A∂v Fß-s\-bmWv t\m°n-°-≠n-cp-∂Xv? Fgp-Øp- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]-co-£-I-fn¬ am{X-amtWm \n߃ ]s¶-Sp-Øn-cp-∂Xv? ]n∂oSv kvIqƒ Ime-L-´-Ønse Db¿∂ 123456789
123456789
123456789
¢mkp-I-fn¬ ]Tn-®-t∏mƒ Fgp-Øp-]-co-£-tbm-sSm∏w kn.C. F∂ t]cn-ep≈ kvtIm¿ \n߃ 123456789
123456789
hne-bn-cp-ج aqey-\n¿Wbw
$ {]h¿Ø-\t- Øm-sS∏w \nc-¥cw \S-°p-∂p. $ Hcp \n›n-X-L´w Ign™p \S-°p-∂p.
$ hnebncpج ]cnamWmflIamWv (quanti- $ aqey\n¿Wbw KpWmflIamWv (quali-
tative) tative)
137
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T-\-Øn¬ Ip´n A\p-`-hn-°p∂ {]iv\-߃ $ ]Tn-Xm-hns‚ ]T-\t- \-´Ø
- ns‚ \ne F{X-
234567890
234567890
234567890 Xncn-®-dn-bp-∂-Xn\v tØm-f-sa∂v \n¿W-bn-°p-∂-Xn\v.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]Tn-Xm-hns‚ ]T-\-]p-tcm-KXn Dd-∏n-°p-∂-Xn\v $ ÿm\-\n¿W-b-Øn\v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]Tn-Xm-hns\ hne-bn-cpØn tcJ-s∏-Sp-Øp-∂Xv $ tSans‚ Ah-km-\Ø - ntem bqWn‰v/]mTw
234567890
234567890
234567890
234567890 {][m- \ - a mbpw A[ym- ] n- I - b psS So®nwKv Ign-bp-tºmtgm \S-°p∂ ]co£ aqey-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
am\zens‚ (Sn.Fw.) {]Xn-I-cWt∏Pn-em-Wv. \n¿W-b-am-Wv.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ¢mkp-I-b-‰-Øn-\p≈ A¿lX \n¿W-bn-
234567890 $ {]{In-bbv°v {]m[m\yw
234567890
234567890
234567890 °p-∂Xn\v.
234567890 $ kzbw sa®-s∏-S-en\v klm-bn-°p-∂-p
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1.3 hne-bn-cp-ج aq∂v Xe-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
ap≥Iq´n \n›-bn® ]T-\-t\-´-ßsf ASn-ÿm-\-s∏-Sp-Øn-bp≈ ]cn-tim-[-\-bmWv hne-bn-cp-ج.
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T-\-{]-{In-b-bp-ambn Cg-tN¿∂p \n¬°p-∂-XmWv hne-bn-cp-ج. Ip´n°v ]T-\-t\´w B¿Pn-°p-
234567890
234567890
234567890
234567890 ∂-Xn\v \nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb hne-bn-cp-ج Bh-iy-am-Wv. ]T-\hpw hne-bn-cp-Øepw XΩn-
234567890
234567890
234567890
234567890 ep≈ _‘w ]cn-K-Wn-°p-tºmƒ hne-bn-cp-ج {]{In-bbv°v aq∂p Xe-ß-fp-≈-Xmbn ImWm≥
Ign-bpw.
$ ]T-\-Øn-\m-bp≈ hne-bn-cp-ج (Assessment for learning)
$ hne-bn-cp-ج Xs∂ ]T\w (Assessment as learning)
$ ]T-\sØ hne-bn-cp-ج (Assessment of learning)
1.3.1. ]T-\-Øn-\m-bp≈ hne-bn-cp-ج (Assessment for learning)
]T\w \S-°p∂ ka-bØv AXns‚ ^e-{]m-]vXn-°mbn hne-bn-cp-ج \S-°-Ww. A[ym-]n-Ibpw
kl-]m-Tn-Ifpw ]T-\sØ apt∂m´p \bn-°ptºmƒ AØcw hne-bn-cp-ج \S-tØ-≠-Xp-≠v.
hne-bn-cp-Ø-ens‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ A[ym-]n-Ibpw kl-]m-Tn-Ifpw \¬Ip∂ klm-b-ßfpw
^oUv_m°pw ]T-\-Øn-\m-bp≈ hne-bn-cp-Ø-ens‚ `mK-am-Wv.
1.3.2. hne-bn-cp-ج Xs∂ ]T\w (Assessment as learning)
Xs‚ ]T-\sØ kzbw hna¿i-\-]-c-ambn ]cn-tim-[n-°p-tºmƒ Hcp Ip´n Xs‚ Ign-hp-Ifpw ]cn-
an-Xn-Ifpw Xncn-®-dn-bp∂ {]{In-b-bm-Wn-Xv. kzbw hne-bn-cp-Ø-en-eqsS \S-°p∂ Xncp-ج {]{In-
bbpw ]T\w Xs∂-bm-Wv. CØcw hne-bn-cp-ج, ^e-{]m-]vXn-bp≈ ]T\w Dd-∏p-h-cp-Øpw.
1.3.3. ]T-\sØ hne-bn-cp-ج (Assessment of learning)
Hcp \n›nX Ime-b-f-hnse ]T-\-Øn-\p-tijw Ip´n-bpsS ]T-\-\n-e-hmcw Af-°p∂ coXn-bm-Wn-
Xv. ]T-\-{]-{In-b-bn-eqsS Hmtcm ]Tn-Xm-hn\pw e`n® ]T-\-t\´w a\- n-em-°m≥ CXn-eqsS Ign-bp-
∂p. Cßs\ e`n-°p∂ ^oUv_m°v A[ym-]n-Ibv°v Xs‚ ]T-\-X-{¥-sØbpw ]T-\-km-a-{Kn-I-
sfbpw hne-bn-cp-Øm\pw Ah-k-c-sam-cp-°p-∂p. c£I¿Øm-°ƒ°pw kaq-l-Øn\pw ]T-\-Im-cy-
ß-fn¬ klm-bn-°m≥ kpXm-cy-amb hne-bn-cp-Ø-en-eqsS km[n-°p-∂p.
2. hnh-[-Xcw hne-bn-cp-Øepw tSw aqey-\n-¿W-bhpw
hnhn[ hne-bn-cp-ج k{º-Zm-b-ßsf Ipdn®v kw£n-]vX-ambn NphsS sImSp-°p-∂p.
138
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.1. ]cn-am-Wm-flI hne-bn-cp-ج (Quantitative assessment) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ip´n-I-fpsS {]I-S-\-hp-ambn _‘-s∏´ kvtImdp-Iƒ°pw FÆ-Øn\pw {]m[m\yw sImSp-°p∂ 123456789
123456789
123456789
123456789
hne-bn-cp-ج coXn-bm-Wn-Xv. k¿th, C‚¿hyq, tNmZym-hen XpS-ßnb coXn-Iƒ CXn-epƒs∏-Sp- 123456789
123456789
123456789
123456789
∂p. IqSp-X¬ hkvXp-\n-jvTX CØcw hne-bn-cp-Ø-en-\p-≠v. Bg-Øn-ep≈ Hcp hne-bn-cp-Ø-en\v 123456789
123456789
123456789
123456789
Cu coXn ]e-t∏mgpw klm-b-I-a-√. kabw IqSp-X-se-Sp-°p-∂Xpw CØcw hne-bn-cp-جcoXn- 123456789
123456789
123456789
123456789
bpsS tIm´-ambn Nq≠n-°m-Wn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.2. KpWm-flI hne-bn-cp-ج (Qualitative assessment) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ip´n-I-fpsS tijn-I-sfbpw ss\]p-WnI-sfbpw Bg-Øn¬ Af-°m≥ KpWm-flI hne-bn-cp-Ø- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
en\v km[n-°p-∂p. \nco-£-Ww, tUmIyp-sa‚ v ]cn-tim-[-\, t]m¿´vt^m-fntbm hne-bn-cp-ج, 123456789
123456789
123456789
123456789
{]I-S\ ]cn-tim-[\ XpS-ßnb coXn-Iƒ CXn-ep-]-tbm-Kn-°p-∂p. IqSp-X¬ Bg-Øn¬ Ip´n-Isf 123456789
123456789
123456789
123456789
Af-°m≥ Cu coXn-bn-eqsS Ign-bp-∂p. Ip´n-I-fpsS {]I-S-\-hp-ambn _‘-s∏´ kvtImdp-Iƒ°pw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
a‰pw {]m[m-\y-an-√. Ãm‰n-ÃnIvkv t]mep≈ kt¶-X-߃ D]-tbm-Kn-°p-∂n-√. ]cn-am-Wm-flI coXn- 123456789
123456789
123456789
123456789
tb-°mƒ kabw Ipd-®p-a-Xn-sb-∂p≈ ta∑ CXn-\p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.3. _mly hn-e-bn-cp-ج (External assessment) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]Tn-Xm-°-fpsS ]T-\-hp-ambn t\cn´v _‘-an-√mØ Hcp _mly GP≥kn \S-Øp∂ hne-bn-cp-Ø-
em-Wn-Xv. s]mXp-]-co-£-Iƒ _mly- h-ne-bn-cpØens‚ ]cn-[n-bn¬ hcp-∂p. CØcw hne-bn-cp-
ج \S-Øp-∂Xv ]T-\-{]-h¿Ø-\-ß-fp-ambn t\cn´v _‘-ap≈ A[ym-]-I-c-√. Hcp kvIqfnse
Xs∂ ]Tn-Xm-°-fpsS ]T-\-hp-ambn _‘-an-√mØ a‰-[ym-]-I¿ \S-Øp∂ hne-bn-cp-Ø-em-bmepw
AXv _mly- hn-e-bn-cp-Ø-ens‚ ]cn-[n-bn¬ hcpw. D∂-X-]-T-\-Øns‚ tbmKyX Xocp-am-\n-°p-∂-
Xn\v _mly -hn-e-bn-cp-ج Bh-iy-am-Wv.
2.4. t]m¿´vt^mfntbm hne-bn-cp-ج
]T-\-{]-h¿Ø-\-ß-fp-ambn _‘-s∏´ D¬∏-∂-ß-fmWv t]m¿´vt^mfn-tbm-Iƒ. Ip´n-I-fpsS cN-\-
Iƒ, {]_-‘-߃, Ip´n-Iƒ \n¿an® kn\n-a-Iƒ, B¿´v t{]mP-IvSp-Iƒ, hnhn[ tiJ-c-߃
XpSßn Ip´n ]T-\-Øn-\mbn cq]-s∏-Sp-Ønb kma-{Kn-I-fm-Wn-h. CØcw t]m¿´vt^mfn-tbm-Isf
hne-bn-cpØn ]Tn-Xm-hns‚ \ne-hmcw/t\Snb ]T-\-t\-´-ß-fpsS Afhv Is≠-Øp∂ coXn-bmWv
t]m¿´vt^m-fntbm hne-bn-cp-ج. Ch-bpsS hne-bn-cp-Ø-en-\mbn kzbw-hn-e-bn-cp-ج, ]c-kv]c
hne-bn-cp-ج F∂o coXnIƒ kzoI-cn-°m-hp-∂-Xm-Wv.
2.5. tSw -aqey-\n¿Wbw (Term Evaluation)
Hmtcm tSan-s‚bpw Ah-km\w \S-Øp∂ hne-bn-cp-Ø-emWv tSw hne-bn-cp-ج. Hcp tSan¬
hnhn[ hnj-b-ß-fn-embn t\tS≠ hnhn[ ]T-\-t\-´-߃ ]Tn-Xm-°ƒ°v F{X-am{Xw ssIh-cn-
°m≥ Ign-™n-´p≠v F∂-XmWv CXn-eqsS hne-bn-cp-Øp-∂-Xv. Hcp {]tXyI Ime-b-f-hn¬ ]Tn-
Xmhv t\tS≠ tijn-Iƒ ChnsS hne-bn-cp-Ø-s∏-Sp-∂p. \nc-¥chne-bn-cp-Ø-ens‚ `mK-ambn
\¬Inb ^oUv_m-°p-I-fpsS ^ew hne-bn-cp-Øm\pw tSw hne-bn-cp-Ø-en-eqsS km[n-°pw. tSw
hne-bn-cp-ج \S-Øp-∂Xv Hcp ]co-£-bpsS coXn-bn-em-Wv. ]Tn-Xm-°-fpsS {]I-S-\-Øns‚ ASn-
ÿm-\-Øn¬ Ah-sc ]e t{KUp-I-fn¬ Dƒs∏-Sp-Øp-∂p. ]T-\-t_m-[\ {]h¿Ø-\-ß-fpsS ^e-
{]m]vXn Af-°m\pw CXn-eqsS Ign-bp-∂p. \nc-¥chne-bn-cp-Øepw tSw hne-bn-cp-Øepw ]c-kv]-
c-_-‘n-Xhpw ]c-kv]-c-]q-c-I-hp-am-bn-cn-°-W-sa∂v sI.kn.-F-^v. 2007 Nq≠n-°m-´p-∂p.
139
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
3. \nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb hne-bn-cp-ج (Continous and comprehensive evaluation)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb hne-bn-cp-ج coXn-bmWv C¥y≥ hn-Zym-`ymkcoXn-bn¬ kvIqƒ Xe-
234567890
234567890
234567890
234567890
Øn¬ D]-tbm-Kn-®p-h-cp-∂-Xv. CXn\v c≠v Xe-amWv Df-f-Xv. H∂v˛ \nc-¥c hne-bn-cp-ج, c≠v˛
234567890
234567890
234567890 ka{K hne-bn-cp-ج. \nc-¥-c-hn-e-bn-cp-ج F∂m¬ ]T-\-{]-{In-b-tbm-sSm∏w \n¿h-ln-°-s∏-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Sp∂ hne-bn-cp-Ø-em-Wv. Hmtcm Ip´n-bp-tSbpw anI-hpw, Ign-hpw, t\´-hpw, t]mcm-bvabpw I≠pw
234567890
234567890
234567890
234567890 a\- n-em-°nbpw ssIØmßv \¬Inbpw A[ym-]-I¿ \nc-¥cw ]Tn-Xm-hns\ hne-bn-cp-Øp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
ka-{K-hn-e-bn-cp-ج F∂-Xp-sIm≠v A¿Y-am-°p-∂Xv ]Tn-Xm-hns‚ k¿h-tXm-ap-J-amb hnIm-k-
234567890
234567890
234567890 Øns‚ hne-bn-cp-ج F∂mWv. AXm-bXv ssh⁄m-\nI hnImkw (Cognitive development),
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 sshIm-cnI hnImkw (affective development), am\-knI hnImkw (psycho- development) F∂m-
234567890
234567890
234567890
234567890 Wv. CØ-c-Øn¬ hnImkw ssIh-cn-°p-∂-Xn-\p-ff {]h¿Ø-\-߃ Hcp-°p-Ibpw Ah-bp-sSbpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
hnebncp-ج \n¿h-ln-°-s∏-Sp-Ibpw sNøp-tºmƒ \Ωƒ \n¿h-ln-°p∂ hne-bn-cp-ج ka-{K-
234567890
234567890
234567890
234567890
am-Ip-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.1. \nc-¥chne-bn-cp-ج (Continous assessment)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\nc-¥c
- a- mb hne-bn-cp-ج \SØn th≠ ^oUv_m°v \¬In ]Tn-Xm-hns\ ]T-\t- \-´ß - ƒ t\Sm≥
234567890
234567890
234567890
234567890 {]m]vX-\m-°p-I-sb-∂Xv hfsc {][m-\-am-Wv. ]Tn-Xm-hns‚ ]T-\-]p-tcm-KXn Adn-bm≥ \nc-¥cw
234567890
hne-bn-cp-ج \S-tØ-≠-Xp-≠v. Hmtcm ]T-\-{]-h¿Ø-\-hp-ambn _‘-s∏´pw hne-bn-cp-ج \S-
°-Ww. A[ym-]-I¿°pw kl-]-Tn-Xm-°ƒ°pw C°m-cy-Øn¬ {][m\ ]¶p-≠v. ]T-\-t\-´-ß-fp-
ambn _‘-s∏´ hne-bn-cp-ج kqN-I-߃ Xbm-dm°n AXns‚ ASn-ÿm-\-Øn-emWv hne-bn-
cp-ج \S-tØ-≠-Xv.
3.1.1. kzbw-hn-e-bn-cp-ج (Self assessment)
kmaq-ly-⁄m-\-\n¿an-Xn-hm-Z-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn-ep≈ Adn-hp-\n¿am-W-Øn-e-[n-jvTn-X-amb
¢mkn¬, ]Tn-Xm-hns\ icn-bmb Zni-bn¬ \bn-°m≥ ]e-X-c-Øn-ep≈ hne-bn-cp-Ø-ep-Iƒ Bh-
iy-am-Wv. ]T-\-t\´w ]q¿W-ambn B¿Pn-°m≥ ]Tn-Xmhv ]T-\-{]-h¿Ø-\sØ kzbw hne-bn-cp-
Øp-∂Xv Bh-iy-am-Wv. ]T-\-{]-h¿Ø-\-Øns‚ `mK-ambn cq]-s∏-Sp∂ D¬∏∂hpw hne-bn-cp-tØ-
≠-Xp-≠v. Xm≥ IS-∂p-t]m∂ hgn-Iƒ hne-bn-cp-Øm≥ kzbwhne-bn-cp-Ø-en-eqsS km[n-°p-∂p.
Xs‚ {]h¿Ø-\-ß-fpsS ]q¿W-Xtbm ]cn-an-Xntbm F{X-am-{X-sa∂v Xncn-®-dn-bp-∂-Xn-eqsS IqSp-
X¬ sa®-s∏-Sp-Øm≥ CXn-eqsS Ign-bpw. sN°ven-Ãv, td‰nMv kvsIbn¬ XpS-ßnb X{¥-ßfpw
CXn-\mbn D]-tbm-Kn-°mw.
3.1.2. ]c-kv]c-hn-e-bn-cp-ج (Peer assessment)
kmaq-ly-⁄m\-\n¿an-Xn-]-c-amb ¢mknse as‰mcp hne-bn-cp-ج coXn-bmWv ]c-kv]chne-bn-
cp-ج. Hmtcm ]Tn-Xm-hn-s‚bpw t\´w Xncn-®-dn-bm≥ kl-]-Tn-Xm-°-fpsS hne-bn-cp-ج A\n-
hm-cy-am-Wv. hne-bn-cp-ج {]{In-b-bn¬ G¿s∏-Sp∂ kl-]-Tn-Xm-°ƒ°pw Ah-c-h-cp-sS kz¥w
{]h¿Ø-\-ß-fpsS ta∑ Xncn-®-dn-bm≥ CXv klm-b-I-am-Ipw. ]Tn-Xm-°-fpsS hnhn[ßfmb tijo-
hn-I-k-\-Øn\v CØcw hne-bn-cp-ج Bh-iy-am-Wv.
3.1.3. hy‡n-KX hn-e-bn-cp-ج (Individual assessment)
Hmtcm ]Tn-Xm-hn-s\bpw ]T-\-t\-´-Øn-se-Øn-°p-I-sb-∂-XmWv ]T-\-t_m-[-\-{]-h¿Ø-\-Øns‚
BXy-¥n-I -e-£yw. AXn-\mbn hy‡n-]-c-ambn Hmtcm ]Tn-Xm-hn-s\bpw \nc-¥cw hne-bn-cp-tØ-
≠-Xp≠v. A[ym-]n-I-bpsS ssZ\w-Zn-\m-kq-{X-W-tc-J-bmb So®nMv am\z-ens‚ {]Xn-I-c-W-t∏-Pnse
140
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
tcJ-s∏-Sp-Øepw AXp-ambn _‘-s∏´ ^oUv_m°pw ]p\-cm-kq-{X-Whpw ChnsS {it≤-b-am- 123456789
123456789
123456789
123456789
Wv. ]T-\-{]-h¿Ø-\-th-f-bn¬Øs∂ Hmtcm ]Tn-Xm-hn-s\bpw hy‡n-]-c-ambn A[ym-]nI klm- 123456789
123456789
123456789
bn-t°-≠-Xp-≠v. ]c-kv]chne-bn-cp-Ø-ens‚ `mK-ambn kl-]-Tn-Xm-°ƒ Hmtcm ]Tn-Xm-hn-s\bpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hne-bn-cp-Øp-∂p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.1.4. kwL-hn-e-bn-cp-ج (Group assessment) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kwL-ß-fm-bp≈ ]T-\-{]-h¿Ø-\-ßsf hne-bn-cp-Øp∂ coXn-bm-Wn-Xv. N¿®, {Kq∏p-N¿®, skan- 123456789
123456789
123456789
\m¿, ]m\¬ N¿®, t{]mP-IvSv, ^o¬Uv {Sn∏v XpS-ßnb {]h¿Ø-\-ß-fn¬ kwL-ß-fpsS {]h¿Ø- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\-ßsf hne-bn-cp-Øp-∂p. H∏w kwL-Øn-ep≈ Hmtcm ]Tn-Xm-hns\bpw hne-bn-cp-Øp-∂p. hne- 123456789
123456789
123456789
123456789
bn-cp-ج kqN-I-ß-fpsS ASn-ÿm-\-Øn-emWv hne-bn-cp-ج \S-Øp-∂-Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. hnhn[Xcw ]co-£-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
4.1 Fgp-Øp-]-co-£-Iƒ (Written exams) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hfsc km[m-c-W-bmbn \S-Øm-dp≈ Hcp hne-bn-cp-ج coXn-bm-Wn-Xv. ]e-X-c-Øn-ep≈ tNmZy- 123456789
123456789
123456789
߃ Fgp-Øp-]-co-£-bpsS tNmZy-t]-∏-dn¬ Dƒs∏-Sp-Ømw. hkvXp-\njvT (objective type) tNmZy- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
߃, _lp-hn-Iev] (Multiple choice) tNmZy-߃, {ltkzm-Øc (short answer) tNmZy-߃, D]- 123456789
123456789
123456789
\ymk (essay) amXr-Im-tNm-Zy-߃ XpSßn ]e-X-c-Øn-ep≈ tNmZy-ß-fp-≠v. Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn 123456789
123456789
141
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
4.1.3. \nZm\tim-[-I-߃ (diagnostic tests)
234567890
234567890
234567890
234567890 ]Tn-Xmhv ]T-\-t\-´-Øn-te°v FØm-Ø-Xns‚ Imc-W-߃ I≠p-]n-Sn-°m-\mbn \S-Øp∂ tim[-
234567890
234567890
234567890
234567890 I-ß-fmWv \nZm-\-tim-[-I-߃. Imc-W-߃ \n¿W-bn-°p-∂-Xns\ \nZm-\-\n¿Wbw F∂v ]d-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 bpw. CXn-\mbn {]o˛-sS-Ãp-Ifpw t]mÃv sSÃp-Ifpw D]-tbm-Kn-°mw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 4.1.4. am\-Io-IrXtim-[-I-߃ (Standardised tests)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hnhn[ kvIqfp-Iƒ, hnhn[ hnj-b-߃ XpS-ßn-b-h-bpsS {]I-S\w Xmc-Xayw sNøm\pw D∂-X-
234567890
234567890
234567890
234567890 hn-Zym-`ym-k-Øn-\p≈ tbmKyX kwÿm-\m-Sn-ÿm-\-Øntem tZio-bm-Sn-ÿm-\-Øntem Xocp-am-
234567890
234567890
234567890
234567890 \n-t°≠n hcp-tºmgpw s]mXp-]-co-£-Iƒ \S-tØ≠n hcpw. CXn-\p-]-tbm-Kn-°p∂ tim[-I-ß-
234567890
234567890
234567890
234567890 fmWv am\-Io-Ir-X -tim-[-I-߃.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
4.1.5. _p≤ntim-[-I-߃ (Intelligence tests)
234567890
234567890
234567890
234567890 _p≤n-\n-e-hmcw Af-°p-∂-Xn-\p≈ sSÃmWv _p≤n -tim-[-I-߃. Db¿∂ \ne-hmcw ]pe¿Øp∂
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 sSÃm-WnXv. _p≤ntim-[-I߃ Hcp am\-IoIr-X-tim-[Iw IqSn-bm-Wv. {]Xn-`m-k-º-∂sc Xnc-
234567890
234567890
234567890
234567890 s™-Sp-°m-\p-]-tbm-Kn-°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 4.2. CX-c -]-co-£-Iƒ
234567890
234567890
234567890
4.2.1. {]I-S-\ -]-co-£-Iƒ (Performance exams)
]TnXm°ƒ°v e`n-t°≠ ]T-\t- \-´ß - ƒ apgp-h\pw hne-bn-cp-Øm≥ Fgp-Øp-]c - o-£b- n-eqsS am{Xw
Ign-bp-Ib
- n-√. AXn-\mbn {]I-S\
- ]
- c
- o-£I
- fpw \S-tØ-≠X - p-≠v. DZm-lc
- W
- a
- mbn Hcp IhnX sNm√m-
\p≈ tijn-bmWv hne-bn-cp-Øp-∂-sX-¶n¬ ]Tn-Xmhv IhnX sNm√p-Ibpw AXns\ a‰p-≈-h¿
hne-bn-cp-جkqN-I-Øns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ hne-bn-cp-Øp-Ibpw thWw. {]kw-Kw, \nL-≠p-
\n¿am-Ww, t{]mP-IvSp-Iƒ, ]co-£-W-߃, hmb-\, IY-]-d-®n¬, ÿe-k-μ¿i-\hpw hnh-c-ti-J-
c-Whpw, N¿®, skan-\m¿, A`n-\bw XpSßn \nc-h[n tijn-Iƒ hne-bn-cp-Øp-∂-Xn\v {]I-S-\-]-
co-£I- ƒ Ds≠-¶n¬ am{Xta Ign-bq. CXn¬ an°Xpw ]T-\k - a- b
- ØpXs∂ \nc-¥c - h
- n-eb
- n-cp-Ø-
en-eqsS \n¿h-ln-°m≥ Ign-bpw. F∂mepw {]I-S\ - ]
- c
- o-£I- f
- psS {]m[m\yw hfsc hep-Xm-Wv.
4.2.2. hmNn-I -]-co-£Iƒ (Oral exams)
Fgp-Øp-]-co-£-bn¬ ]Tn-Xm-°ƒ Xß-fpsS Bi-b-߃ FgpXn {]I-Sn-∏n-°p-tºmƒ hmNn-I-]-
co-£b- n¬ ]d™v Ah-Xc - n-∏n-°p-Ib
- mWv sNøp-∂X
- v. A`n-apJw Hcp hmNnI ]co-£b - m-Wv. kvIqfp-
I-fn¬ apJy-ambn D]-tbm-Kn-t°≠ coXn-bm-Wn-Xv. hmNn-I-ambn `mj D]-tbm-Kn-°m-\p≈ tijn
hne-bn-cp-Øm\pw CXn-eqsS km[n-°p-∂p. C∂v sXmgn¬cw-KØpw _ncp-Z_ - n-cp-Zm-\¥
- c- K
- th-jWcw-
KØpw hmNn-I-]-co-£-Iƒ D]-tbm-Kn-°p-∂p.
4.2.3. Hm¨sse≥ ]co-£-Iƒ (Online exams)
Hcp {]tXyItaJ-e-bp-ambn _‘-s∏-SpØn ]Tn-Xm-°-fpsS Adnhv Af-°m-\mbn Hm¨sse-\n-
eqsS \S-Øp∂ ]co-£m-co-Xn-bm-Wn-Xv. ]Tn-Xm-°ƒ°v Ah-cpsS ka-b-a-\p-k-cn®v Ah-c-h-cpsS
Iºyq-´-dn¬ sNøm-hp∂ ]co-£-bm-Wn-Xv. CØcw ]co-£-Iƒ°v C‚¿s\‰v IWIvj≥ Bh-
iy-amWv. sNe-hp-Ip-d™ ]co-£m-co-Xn-bm-Wn-Xv. ¢m p-ap-dn, kq∏¿ssh-k¿am¿ XpS-ßn-b-h-bpsS
Bh-iy-an-√. an° F≥{S≥kv ]co-£-Ifpw Hm¨sse≥ coXn-bn-emWv \SØp-∂-Xv. ]co-£-bpsS
^ew DS≥Xs∂ Adn-bm\pw ^oUv_m°v In´m\pw CXn-eqsS Ign-bp-∂p.
142
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hm¨sse≥ ]co-£-bpsS t\´-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1. t]∏¿ Bh-iy-an-√. 123456789
123456789
123456789
123456789
2. kabw em`n-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3. ]co-£m-\-S-Øn-∏ns‚ sNehv em`n-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. hnZym¿Yn-I-fpsS ]co-£m-s®-ehv Ipd-bv°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
5. IqSp-X¬ cl-ky-kz-`mhw D≠m-Ipw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4.2.4. Hm¨ Unam‚ v ]co-£-Iƒ (On demand exams) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]Tn-Xmhv Xbm-dm-Ip∂ ka-b-Øp-am{Xw/Unam‚ v sNøp∂ L´-Øn¬am{Xw \S-Øp∂ ]co-£- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bmWv Hm¨ Unam‚ v ]co-£-Iƒ. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t\´-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]Tn-Xmhv Xbm-dm-Ip-tºmƒ am{Xw ]co£. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ kΩ¿Z-an-√msX ]co-£-sb-gp-Xm≥ Ign-bp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]cm-P-b-`oXn Hgn-hm-Ip-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \ncm-i, hnjmZw, kl-]m-Tn-I-fpsS ]cn-lmkw XpS-ßn-bh C√mØ coXn.
$ ]co-£m-^ew DS-\Sn Adn-bm≥ Ign-bp-∂p.
$ Hmtcm hnZym¿Yn-bp-sSbpw hy‡n-XzsØ _lp-am-\n-°p-∂p.
143
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. a‰v hnebn-cp-ج taJ-e-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
5.1. t_m[-\-{]-{In-b-bpsS hne-bn-cp-ج
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T-\-t_m-[-\-{]-{In-b-bpsS `mK-ambn A[ym-]nI ka-{K-amb Bkq-{XWw \S-tØ-≠-Xp-≠v. ]mT-
234567890
234567890
234567890
234567890 `m-K-Øns‚ / bqWn-‰ns‚ t_m[-\-im-kv{X-]-c-amb A]-{K-Y-\hpw ssZ\w-Zn-\m-kq-{X-Whpw \S-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ø-Ww. ssZ\w-Zn-\m-kq-{X-W-tc-J-bpsS (So®nMv am\z-en-s‚) hne-bn-cp-ج t]Pnse tcJ-s∏-Sp-
234567890
234567890
234567890
234567890
Ø-ep-Iƒ \nc-¥-c-amb hne-bn-cp-ج {]{In-b-bnse kp{]-[m-\-tc-J-bm-Wv. hne-bn-cp-ج kpXm-
234567890
234567890
234567890
234567890
cy-am-°m≥ CXv klm-b-I-am-Ipw. slUvam-ÿam¿ \n¿h-ln-°p∂ So®nMv am\z¬ ˛ Bkq-{X-W-
234567890
234567890
234567890 tc-J-I-fpsS ]cn-tim-[\, ¢mkv tamWn-‰-dnwKv F∂nh t_m[-\-{]-{In-bbpsS hne-bn-cp-ج BWv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Fkv.-B¿.Pn (kvIqƒ dntkmgvkv {Kq∏v) ao‰nw-Kp-I-fnse N¿®bpw CXn\v klm-b-I-am-Ipw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5.2. hnZym-`ymkkwhn-[m-\-Øns‚ hne-bn-cp-ج
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 KpW-]-c-X-bp≈ ]T\w Dd-∏m-°p-∂-Xn\v hnZym-`ym-k-kw-hn-[m-\-Øn\v Gsd sNøm-\p-≠v. `uXnI
234567890
234567890
234567890
234567890 kuI-cy-߃ Hcp-°p-I, IrXy-amb ]cn-io-e-\m-h-k-c-߃ Dd-∏p-h-cp-ØpI F∂-Xn-s\m∏w hnZym-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
`ym-k-h-Ip-∏ns‚ kwhn-[m-\-ß-fmb kn.B¿.kn (¢Ã¿ dntkmgvkv sk‚¿), _n.B¿.kn (tªm°v
234567890
234567890 dntkmgvkv sk‚¿), Ub‰v (DIET - District Institute of Education and Training), F.C.H (Assistant
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Education Officer), Un.C.H (District Education Officer), Un.Un.C (Deputy Director of Education)
234567890
XpS-ßn-b-h-cpsS tamWn-‰-dnwKpw ]n¥p-Wbpw hnZym-`ymk hne-bn-cp-Ø-ens‚ `mK-am-Wv.
5.3. hnZym-ebhne-bn-cp-ج
ta¬∏-d™ kwhn-[m-\-߃ hnZym-e-b-ßsf \nc-¥-c-ambn hne-bn-cp-tØ-≠Xv ]c-a-{]-[m-\-am-
Wv. H∏w {XnXe]©m-b-Øns‚ CS-s]-Sepw A\n-hm-cy-am-Wv. ^e-{]-Z-ambn Hcp hnZym-e-b-Øns‚
F√m LS-I-ßfpw HØp-tN¿∂n-´pt≠m F∂v hne-bn-cp-Øm\pw AXn-\m-h-iy-amb ka-{K-]n-¥pW
sImSp-°m\pw {i≤n-t°-≠-Xm-Wv. kvIqƒ ÿnXn-sN-øp∂ {]mtZ-inI kaq-l-Øn\pw PTA (Parent
Teacher Association) bv°pw hnZym-ebhne-bn-cp-Ø-en¬ \n¿Wm-bI ]¶m-Wp-≈-Xv.
5.4. hne-bn-cp-Ø-ens‚ hne-bn-cp-ج
]T-\-t\-´-߃ B¿Pn-®n-´pt≠m F∂-dn-bp-∂-Xn\v hnhn-[-ß-fmb hne-bn-cp-ج X{¥-ß-fp-≠v.
B hne-bn-cp-ج coXn-Iƒ F{X-tØmfw ^e-{]-Z-ambn F∂v hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-s\-bmWv hne-
bn-cp-Ø-ens‚ hne-bn-cp-ج F∂v ]d-bp-∂-Xv. hnZym-`ym-k-h-Ip-∏nse kwhn-[m-\-ßfpw A[ym-
]Icpw hnZym¿∞n-Ifpw "hne-bn-cp-Ø-ens‚ hne-bn-cp-ج' \SØn {]h¿Ø-\-߃ Ip‰-a-‰-Xm-
°p-∂-Xn\v {ian-°-Ww.
\nc-¥-c-ambn hne-bn-cp-Øepw aqey-\n¿W-bhpw \S-°p-tºmƒ am{X-amWv ka-{K-amb hne-bn-cp-
ج \S-°p-I. AXmWv \nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb hne-bn-cp-ج (CCE - Continuous and
Comprehensive Evaluation) \nc-¥c hne-bn-cp-Ø-en-s‚bpw (CE - Continuous evaluation), tSw hne-
bn-cp-Ø-en-s‚bpw (TE - Term and evaluation) ASn-ÿm-\-Øn-emWv Ip´n-bpsS ]T-\-]p-tcm-KXn
\n¿W-bn-°p-∂-Xv.
6. kl-c-£-mI¿Ør-X-zhpw hne-bn-cp-Øepw (Mentoring & Assesment)
Ip´n-bpsS {]Ir-Xw, {]tX-y-I-X-Iƒ, A`n-cp-Nn-Iƒ, Bh-i-y-߃, {]iv\-߃ XpS-ßn-b-h-bn¬
{i≤bpw Xm¬]c-yhpw FSp-t°≠ DØ-c-hm-ZnØw Hmtcm c£m-I¿Øm-hn\p-ap-≠v. CXn¬ hcp∂
{i≤-°p-dhv Ip´n-bpsS ka-{K-hn-Ik
- \
- sØ {]Xn-Iq-ea
- mbn _m[n°pw. kl-c£
- m- I¿Ør-Xzw F∂p
]d-bp-∂Xv c£-mI¿Ør-Xzw F∂-Xn-t\mSv tN¿∂p\n¬°p∂ {][m-\-s∏´ Hcp Bi-b-am-Wv. Hc-
144
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
[-ym-]-I≥ ]Tn-Xm-°-fpsS ka-{K-hn-Im-k-Øn-te°v \bn-°p∂ km[-y-amb F√m LS-I-ß-sfbpw 123456789
123456789
123456789
123456789
Iq´n-tbm-Pn-∏n-®p-sIm≠v Ip´n-Isf klm-bn-t°≠ hy-‡n-bm-Wv. CØ-c-Øn-ep≈ A[ym-]-I≥ 123456789
123456789
123456789
Hcp kl-c-£m-I¿Øm-hns‚ Xe-Øn-te-°p-b-cp-I-bmWv sNøp-∂-Xv. ho´n¬ e`n-°p∂ c£- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
mI¿Ør-X-z-Øns‚ XW¬ ]Tn-Xm-°ƒ°v kvIqfnepw ¢mkn-\IØpw e`n-°-Ww. kpc-£n-X-t_m- 123456789
123456789
123456789
[-tØmSpw \n¿`-b-ambpw ]T-\-{]{In-b-bn¬ G¿s∏-Sm≥ Ip´n°v CXn-eqsS Ign-bpw. ]Tn-Xm-hns‚ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ka-{K-hn-I-k-\-Øn\v hgn-sX-fn-°m\pw ]T\w hne-bn-cp-Øm\pw ]T-\-Ønse {]bm-k-߃ a\- 123456789
123456789
123456789
123456789
n-em°n ]cn-lm-c-t_m-[-\-Øn-\p≈ ssIØmßv \¬Ip-hm\pw kl-c-£-mI¿Øm-hmb A[-ym- 123456789
123456789
123456789
123456789
]-I\v Ign-b-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
7. ]T-\-]p-tcm-K-Xn hne-bn-cp-Øp-∂-Xn-\p≈ {][m\ D]m-[n-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ tNmZy-t]∏¿ \¬In-bp≈ hne-bn-cp-ج 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nco-£Ww (Observation) 123456789
123456789
123456789
123456789
$ A`n-apJw (Interview) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ tIkv ÃUn (Case study) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kaq-l-anXn (Sociometry) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
aqey-\n¿W-tbm-]-I-c-W-߃ 123456789
123456789
145
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]e hnj-b-߃°mbn Ip´n-Iƒ°v e`n-°p∂ kvtImdnMvtd©v hyXy-kvX-am-bn-cn-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ]Tn-Xm-°-fn¬ A\m-tcm-Ky-I-c-amb a’cat\m-`mhw D≠m-Ip∂p; c£n-Xm-°-fpsS A\-`n-
234567890
234567890
234567890
234567890
e-j-Wo-b-amb CS-s]-S-en\pw Imc-W-am-Ip-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 apI-fn¬ kqNn-∏n® tIm´-߃ {][m-\a
- mbpw hnh-cW
- m-flI tNmZy-ßf
- p-ambn _‘-s∏-´mWv D≠m-
234567890
234567890
234567890
234567890 Im-dp-≈-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 t{KUnMv
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kvtImdnMv coXn-bpsS ]cn-an-Xn-I-ƒ ]cn-l-cn-°m-\mbn G¿s∏-Sp-Ønb hne-bn-cp-ج coXn-bm-Wn-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Xv. em‰n≥]-Z-amb 'gradus' F∂ ]Z-Øn¬ \n∂mWv Grading F∂ ]Zw D≠m-b-Xv. ]Sn (Step)
234567890
234567890
234567890 F∂m-Wn-Xns‚ A¿Yw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 t{KUnMv coXn-bpsS ta∑-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Ht∂m ct≠m kvtImdns‚ hyXymkw h®p sIm≠v ]Tn-Xm-°sf th¿Xn-cn-°p∂ coXn Hgn-
234567890
234567890
234567890
234567890 hmIp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ Ip´n-I-fn¬ A\m-tcm-Ky-I-c-amb a’cw Ipd-bv°m≥ km[n-°p-∂p.
234567890
$ ]cn-tim-[-I¿ \¬Ip∂ kvtIm¿, td©ns‚ ]cn-[n-bn-tebv°v hcp-tºmƒ hne-bn-cp-Ø-en¬
hcp∂ ]mI-∏ngbpsS Afhv Ipd-bp-∂p.
t{KUnMv c≠p Xc-Øn-ep-≠v. Ub-dIvSv t{KUnMpw (Direct grading) kwJym-[n-jvTnX t{KUnMpw
(Absoulute grading). ]Tn-Xm-hns‚ ]T-\-t\-´-߃ hne-bn-cpØn t\cn´v e‰¿ t{KUv \¬Ip∂
coXnbmb (A+, A, B+ etc) Ub-dIvSv t{KUn-ßv kl-ssh-⁄m-\nI (Co-cognitive) taJ-e-bnse
hne-bn-cp-Ø-en-\mWv km[m-c-W-bmbn D]-tbm-Kn-®n-cp-∂-Xv. 3 t]mbn‚ v, 5 t]mbn‚ v kvsIbn-ep-I-
fmWv s]mXpsh D]-tbm-Kn-°p-∂-Xv.
]Tn-Xm-hns‚ ]T-\-t\-´-߃ hne-bn-cp-Øp-tºmƒ e`n-°p∂ kvtImdns\ e‰¿ t{KUn-tebv°v
am‰p∂ coXn-bmWv kwJym-[n-jvTnX t{KUn-ßv (Absolute grading.)
LP, UP, HS Xe-ß-fn¬ bYm-{Iaw UbdIvSv, 5 t]mbn‚,v 9 t]mbn‚ v kvsIbn-ep-I-fmWv CXn-
\mbn D]-tbm-Kn-®p-sIm-≠n-cn-°p-∂-Xv.
\nc-¥c aqe-y-\n¿Wb (Continuous evaluation - C.E) Øns‚bpw tSw aqe-y-\n¿Wb (Term end
Evaluation- T.E) Øns‚bpw kvtImdp-Iƒ Hcp-an®p tN¿ØmWv ]Tn-Xm-°-fpsS Over all grade Xocp-
am-\n-°p-∂X
- .v ¢mkv Ib-‰Ø
- n\pw D]-cn-]T
- \ - n\pw Over all grade ASn-ÿm-\a
- Ø - m-°p-∂p.
t{KUnMv coXn-bpsS t{ImUoIcWw Xmsg tN¿°p-∂p.
146
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
UP, HS Xe-ß-fn¬ ]Tn-Xm-°ƒ°v e`n-°p∂ kvtImdns\ t{KUn-ßn-te°v am‰p∂ coXn Xmsg 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
sImSp-°p-∂p. Hmtcm Ime-L´- Ø
- nepw Bh-iy-sa-¶n¬ kvtImdnwKv td©n¬ am‰-߃ hcp-Øm-dp-≠.v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
UP Xe-w 5 t]mbn‚ v kvsIbn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{Iaw kvtImdns‚ td©v % t{KUv hni-Zo-I-cWw 123456789
123456789
123456789
123456789
1 75-100 A Excellent 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2 60-74 B Very good 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3 45-59 C Good 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4 33-44 D Average 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
5 Below 33 E Below average 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
HS Xe-w 9 t]mbn‚ v kvsIbn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{Iaw kvtImdns‚ td©v % t{KUv hni-Zo-I-cWw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1 90-100 A+ Outstanding 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2 80-89 A Excellent 123456789
147
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ߃ GsXms° Bi-b-߃/[mc-W-Iƒ F∂nh hne-bn-cp-Øm-\m-sW∂v Is≠Øn tcJ-
234567890
234567890
234567890
234567890 s∏-Sp-ØWw. aq∂m-asØ tImf-Øn¬ Cu taJe hne-bn-cp-Øp-∂-Xn\v \n›-bn-°-s∏-´n-´p≈
234567890
234567890
234567890
234567890 kqN-I-ßfpw ASpØ tImf-Øn¬ kvtImdpw tcJ-s∏-Sp-Ø-Ww.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. aqe-y-\n¿Wb {]h¿Ø\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 aqe-y-\n¿Wb taJ-e-bn¬ \n∂p-sIm≠v ]cn-tim-[n-°m-\p-t±-in-°p∂ Bi-b-߃ hnebncp-
234567890
234567890
234567890 Øm-\p-X-Ip∂ {]h¿Ø-\-am-Wn-hnsS tcJs∏SptØ-≠-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 4. kqN-I-ß-fpsS hym-J-ym\w
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\¬Inb aqe-y-\n¿Wb {]h¿Ø-\-ßsf kqN-I-ß-fpsS ASn-ÿm-\-Øn¬ hym-J-ym-\n®v
234567890
234567890
234567890 Fgp-Xp-I-bmWv th≠Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
9.1. ]T-\-]p-tcm-K-Xn-tcJ (Student Evaluation Profile - SEP)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]Tn-Xm-hns‚ ]T-\-]p-tcm-KXn CØ-c-Øn¬ \n›-bn®p Ign-™m¬ AXv c£-mI¿Øm-hns\bpw,
234567890
234567890
234567890
234567890 Ip´n-I-sfbpw Adn-bn-t°-≠-Xp-≠v. Ip´n-bpsS ]T-\-]p-tcm-KXn IqSp-X¬ hni-Z-ambn tcJ-s∏-SpØn
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
\¬Ip-∂-Xn-\mbn Xbm-dm-°n-bn-´p≈ tcJ-bmWv SEP. ¢mkv ]n.Sn.F (CPTA) -tbmK-Øn¬ h®v
234567890
234567890
234567890
234567890
Ip´n-I-fpsS SEP Ah¿°v hnX-cWw sNøp-Ibpw N¿® \S-Øp-Ibpw sNø-Ww. ]Tn-Xm-hns‚
234567890
234567890 ]T\-]p-tcm-K-Xn-bn¬ c£-mI¿Øm-°-fpsS ]¶v ]c-a-{]-[m-\-am-Wv.
apI-fn¬ kqNn-∏n® hne-bn-cp-ج cq]-tc-J, kvtImdn-Mv, t{KUn-Mv, SEP, \nc-¥-c aqey-\n¿Wbw
XpS-ßnb Imc-y-ßsf°pdn®v \n߃ A[-ym-]n-I-bpsS klm-b-tØmsS IqSp-X¬ N¿® \S-tØ-
≠-Xm-Wv. hnZ-ym-`-ym-k-h-Ip-∏pw, SCERT, SSA, ka-{K-in£m tIcf (SSK) XpS-ßnb GP≥kn-
Ifpw Xbmdm-°n-bn-´p≈ hnhn[ hne-bn-cpج tcJ-Iƒ tiJ-cn®v ¢mkn¬ N¿® sNbvXv hni-
I-e\w \StØ≠-Xm-Wv. hni-I-e-\-°p-dn∏pw Xbm-dm-°-Ww. kvIqƒ A\p-`-h-]-cn-]m-Sn-bpsS `mK-
ambpwa‰pw \n߃°v hne-bn-cp-ج {]h¿Ø-\-߃ \S-Øm-\p-≠v. AXn\v klmb-I-amb hn[-
Øn¬ hne-bn-cp-Ø-en¬ Bh-i-y-amb ss\]pWn B¿Pn--t°-≠-Xm-Wv.
\ne-hn-ep≈ aqe-y-\n¿Wbk{º-Zm-b-Øns‚ ]cn-an-Xn-Iƒ, anI-hp-Iƒ, F∂n-hsb°pdn-®p≈
kwhmZw ¢mkn¬ kwL-Sn-∏n-°m≥ {i≤n-°p-a-t√m. Bh-i-y-amb Ipdn-∏p-I-sf-SpØv dnt∏m¿´v Xbm-
dm-°-Ww.
kmt¶-XnIhnZ-y-I-fpsS klm-bt-- Øm-sS-bp≈ hne-bn-cp-ج coXn-Iƒ ]cn-N-b-s∏-tS-≠-Xp-≠v.
Hm¨sse≥, Hm¨ Un-am‚ v ]co-£-Iƒ AØ-c-Øn¬s∏´-Xm-Wv. AXn-s\-°p-dn-®p≈ Nne kqN-
\-Iƒ apI-fn¬ sImSp-Øn-´p≈Xv {i≤n-°p-at- √m. Hm¨sse≥, Hm¨ Un-am‚ v ]co-£I- sf°pdn®pw
kmt¶-XnhnZ-yb- p-sS klm-bt- ØmsS \nc-¥c
- a
- q-ey- \
- n¿Wb tcJ-s∏-Sp-ج Fßs\ sNømw F∂-
Xn-s\-°p-dn®pw {]mtbm-KnI\n¿tZ-i-߃ Xbm-dm-°m≥ {i≤n-°-Ww.
Cu bqWn-‰n-eqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿®-sNbvX Bi-b-߃
1. ]T-\-Øn-\m-bp≈ hne-bn-cp-ج, hne-bn-cp-ج Xs∂ ]T-\w, ]T-\sØ hne-bn-cp-ج
F∂o Xe-ß-fn¬ hne-bn-cp-ج {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂p-≠v.
2. hne-bn-cp-Øepw aqey-\n¿W-bhpw XΩn-ep≈ kmay-hy-Xym-k-߃ Xncn-®-dnbp-∂Xv ]T-\-{]-
{Inb ^e-{]-Z-am-°m≥ klm-bn-°pw.
3. hne-bn-cp-ج kw_-‘n® [mc-W-Iƒ \nc-¥cw ka-{K-ambn ]T-\-{]-{In-b-bn¬ CS-s]-Sp-∂-
Xn\v klm-bn-°pw.
148
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. aqey-\n¿-Wbw F¥n\v F∂ Xncn-®-dnhv Hmtcm A[ym-]-I\pw ]T-\-{]-{Inb ^e-{]-Z-am-°m≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
A\n-hm-cy-am-Wv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
5. hnZym-e-b-Ønse F√m {]h¿Ø-\-ß-fpw \nc-¥-chpw ka-{K-hp-ambn hne-bn-cp-Øp-tºm-gmWv 123456789
123456789
123456789
123456789
hnZym-e-b-{]-h¿Ø-\-߃ (-]-T-\-{]-{In-b, ]T-\-km-a-{Kn, amt\-Pvsa‚ v, hnZym-eb Bkq-{X-Ww, 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hnZym-`ymk kwhn-[m-\-ß-fpsS {]h¿Ø-\w) anI-hp-‰-Xm-Ip-∂-Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
6. hnhn[ hne-bn-cp-ج k{º-Zm-b-ß-sf-°p-dn®v A[ym-]-I¿°p≈ Adnhv ]T-\-{]-h¿Ø-\- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Øns‚ hne-bn-cp-Ø-en¬ klm-bn-°pw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
7. ]cn-amWm-fl-Ihpw KpWm-fl-I-hp-amb hne-bn-cp-ج, \nc-¥-c-hn-e-bn-cp-Øepw tSw hne- 123456789
123456789
123456789
123456789
bncpØepw, kzbw hne-bn-cp-ج, ]c-kv]chne-bn-cp-ج, _mly-hn-e-bn-cp-ج, hy‡n- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
KX hne-bn-cp-ج, kwL-hn-e-bn-cp-ج XpS-ßnb hne-bn-cp-ج coXn-IfpsS kmay-hy- 123456789
123456789
123456789
Xym-k-߃ A[ym-]IhnZym¿∞n Xncn-®-dn-bp-tºmƒ A\p-tbm-Py-amb coXn {]tbm-Kn-°m≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ign-bpw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
8. ]co-£-Iƒ°v sshhn-[y-am¿∂ coXn-I-fp-≠v. (FgpØv ]co-£, {]I-S\ ]co-£, hmNnI 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]co-£, Hm¨sse≥ ]co-£, Hm¨ Un-am‚ v ]co-£, Xpd∂ ]co-£) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
9. Hmtcm Ip´n-bp-sSbpw A`n-cp-Nnbpw {]iv\-ßfpw Xncn-®-dn™v klm-bn-°p-∂-Xn\pw am¿K- 123456789
123456789
123456789
Z¿i\w sNøp-∂-Xn\pw sa‚-dnwKv A\n-hm-cy-am-Wv.
10. Hmtcm Ip´n-bp-sSbpw ]T-\-\ne hne-bn-cpØn AXns‚ \ne tcJ-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\v t{KUnwKv,
kvtImdnwKv F∂o coXn-I-fp-≠v. t{KUnßn¬Øs∂ hnhn[ coXnIfp≠v.
11. Ip´n-I-fpsS ]T-\-\ne hni-Z-ambn tcJ-s∏-Sp-Øp-∂Xv ]T-\-]p-tcm-KXn tcJ-bn-em-Wv.
hne-bn-cp-ج {]h¿Ø-\-߃ / XpS¿{]h¿Ø-\-߃
1. ""]T-\-{]-{In-b-bn¬ hne-bn-cp-Ø-en\v {]Y-a-ÿm-\-am-Wp-≈-Xv'. Cu A`n-{]m-b-tØmSv \n߃
tbmPn-°p-∂pthm? F¥p-sIm≠v?
2. A[-ym-]-I≥ Hcp kl-c-£-mI¿Ømhv BtI-≠-Xpt≠m? hni-Z-am-°pI.
3. ]T-\-Øn¬ "hne-bn-cp-ج Xs∂ ]T\w' F∂ Bi-b-Øns‚ {]m[m-\-y-sa¥v?
4. ]T-\-{]-{In-b-bn¬ ]Tn-Xm-°sf hne-bn-cp-Øp-∂p-≠v. hnZ-ym-e-b-sØbpw hnebncptØ-≠-Xns‚
Bh-i-y-apt≠m? km[q-I-cn-°p-I.
5. "hne-bn-cp-ج Xs∂ ]T\w' F∂ Bibhpw kzbw hne-bn-cp-Ø-ens\ kqNn-∏n-°p-∂p.
\nß-fpsS A`n-{]mbw hni-Z-am-°p-I.
6. \ΩpsS hnZ-ym-e-b-ß-fn¬ "Xpd∂ ]pkvX-I-]-co£' F{X--tØmfw {]mtbm-Kn-I-amWv? hne-bn-
cp-Øp-I.
7. "hne-bn-cp-ج', "aqe-y-\n¿Wbw' F∂nh sIm≠v A¿Y-am-°p-∂-sX¥v?
8. "t{KUnMv coXn' G‰hpw A\p-tbm-P-y-amb hne-bn-cp-ج coXn-bmWv CXns\ Ipdn-®p≈ \nß-
fpsS A`n-{]m-b-sa-¥mWv?
apI-fn¬ sImSpØ tNmZ-y-ß-tfm-Sp≈ \nß-fpsS {]Xn-I-cWw hnj-b- U-b-dn-bn¬ Ipdn-°p-I.
Cu bqWn-‰p-ambn _‘-s∏´ d^-d≥kv kma-{Kn-Iƒ NphsS tN¿°p-∂p. d^-d≥kv \SØn IqSp-
X¬ Imc-y-߃ Adn-bp-Ibpw N¿® sNøp-Ibpw thWw. Is≠Ø-ep-Iƒ \nß-fpsS Ub-dn-bn¬
Ipdn-°p-I.
149
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 d^-d≥kv kma-{Kn-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1. ]S-hp-Iƒ ˛ Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., tIcfw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2. D.Ed A[ym-]I klmbn skaÿ 1,
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Volume 1 - Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., tIcfw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. Dt±-i-ym-[n-jvTnX t_m[\w - tUm. sI. tkm-a≥
234567890
234567890
234567890
234567890 (Pages 71 to 116) tIcf `mjm C≥Ãn-‰-yq´v
234567890
234567890
234567890
234567890 4. - tIcf k¿°m¿,
234567890
234567890
tIc-f- kvIqƒ]mT-y-]-≤Xn (2013)
234567890
234567890
234567890
234567890
\b-tcJ hnZ-ym-`-ymk hIp∏v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. aqe-y-\n¿Wb tcJ - Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., tIcfw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 6. Grading in Schools - NCERT
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
7. Using Assessment for School Improvement - Mary James
234567890
234567890
234567890
234567890
Heinemann Educational Publishers, Oxford.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 8. Assessment for learning (Pages 3 to 348) - Surendra Pal
234567890
234567890
234567890
234567890 Arjun Publishing House , New Delhi 110002
234567890
Ph: 23272541
email. arjunbooks [email protected]
9. Educational Evaluation - Mujibul Hasan Siddiqui
APH Publishing Corporation, Ansari road,
Darya Ganj, New Delhi. 110002
10. Educational measurement and evaluation - Dr. R.S.S Nehru
APH Publishing corporation New Delhi.
11. National Curriculum framework NCF 2005 - NCERT, NewDelhi
12. Kerala Curriculum framework - SCERT, Kerala
KCF 2007
13. hne-bn-cp-ج am¿K-tcJ 2017˛18 ˛ Fkv.-kn.-C.-B¿.-Sn, tIcfw
150
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn‰v -˛ 5 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kmt¶-XnI hnZ-ybpw hnZ-ym-`y- m-khpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
BapJw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t_m[\ ˛ ]T-\ -{]-{InbIƒ Bcw-`n® Imew apX¬ Xs∂ hnhn-[-ß-fmb t_m[\]T-t\m-]-I- 123456789
123456789
123456789
123456789
c-W-߃ D]-tbm-Kn®p h∂n-cp-∂p. Iºp-sI-´p-Iƒ, I√p-Iƒ, a©m-Sn-°pcp t]mse-bp≈ ImbvIƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
F∂nh ss{]adn ¢mkp-Ifn¬ D]-tbm-Kn-®ncp-∂p. ]n∂oSv A£-c-Im¿Up-Iƒ, Nm¿´p-Iƒ, Nn{X- 123456789
123456789
123456789
߃ apX-em-b-h-IqSn D]-tbm-Kn°m≥ XpS-ßn. tdUntbm, tS∏v dn°m¿U¿, ^nenw s{]mP-IvS¿ 123456789
123456789
123456789
123456789
apX-em-bh ]n¬°m-eØv D]-tbm-Kn®p. imkv{X, hnh-c-km-t¶-XnI cwK-Øp-≠mb ]ptcm-K-Xn- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bpsS `mK-ambn F¬. kn. Un. s{]mP-IvS¿, samss_¬ t^mWp-Iƒ, C‚¿s\‰v, C‚-dm-IvSohv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t_m¿Up-Iƒ F∂nh ]T-\-cw-KØv IS-∂p-h-∂n-´p-≠v. \ΩpsS hnZ-ym-e-b-߃ sslsS°v Bbn 123456789
123456789
123456789
amdn-s°m-≠n-cn-°p∂ Hcp Ime-bf
- h
- n-emWv \n߃ A[-ym-]I
- c
- m-Im-\p≈ ]cn-io-e\
- Ø
- n¬ G¿s∏- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
´n-cn-°p-∂-Xv. A[ym]I¿ t\c-tØ Iq´n- X-bm-dm°p-∂-hbv°v ]pdta ]T-\-{]-h¿Ø-\-Øn-\n-S- 123456789
123456789
123456789
bn¬ A[-ym-]-Icpw Ip´n-Ifpw Xbm-dm-°p∂ D]I-c-W-ßfpw kma-{Kn-Ifpw ]T-t\m-]-I-c-W- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Øn¬s∏Spw. Nn{X-߃, Nm¿´p-Iƒ, amXr-I-Iƒ, ]Zm¿∞-߃, ]co-£-tWm-]-I-c-W-߃ XpSßn 123456789
123456789
123456789
hnhn[ D]-I-c-W-ßfpw kma-{Kn-Ifpw ]T-\sØ klm-bn-°m≥ Bh-i-y-am-Wv. 123456789
123456789
Iº-yq-´¿, Sn. hn, tdUntbm, F¬.-kn.-Un. s{]mP-IvS¿ XpS-ßn-bp≈ B[p-\nI kmt¶-XnI hnZyIƒ
am{X-a√ hnZ-ym-`-ymk kmt¶-XnI hnZ-y-bn¬ Dƒs∏-Sp-∂-Xv. hnZ-ym-`-ym-k-Øns‚ Bcw`-Imew apX¬
D]-tbm-Kn-®n-cp-∂ ªm°v t_m¿Uv, aWn-®-´w, Nm¿´v, Im¿Up-Iƒ, amXr-I-Iƒ XpSßn F√m D]-
I-c-W-ßfpw kma-{Kn-Ifpw sshhn-[y-am¿∂ ]T-\-X-{¥-ßfpw coXn-Ifpw hnZym`ymk kmt¶-XnI
hnZ-y-bpsS ]cn-[n-bn¬ hcp-∂p.
]T-\ t_m[-\ -km-a-{Kn-Iƒ (Teaching Learning Materials - TLM)
]T-\-t_m-[\ {]{In-b-bn¬ Hgn-hm-°m-\m-hmØ Hcp LS-I-amWv ]T-\ -t_m-[\ kma-{Kn-Iƒ.
hmb-\, Fgp-Øv, KWn-Xw, bp‡n-Nn-¥, k¿Km-flIX XpS-ßnb taJ-eI -- f
- n¬ Bg-Øn-ep≈ ]T\w
Ffp-∏-Øn¬ km[-y-am-°m\pw Bi-b-cq-]o-I-c-W-Øn\pw, Bi-b-{K-l-W-Øn\pw TLM klm-bn-
151
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 °p-∂p. Ip´n-Iƒ°pw A[ym-]-I¿°pw Hcpt]mse Ch {]tbm-P-\-s∏-Sp-∂p. ]Tn-Xm-hn¬ ]T-\ -
234567890
234567890
234567890
234567890 Xm-ev]-cyw D≠m-°m\pw Pn⁄mk P\n-∏n-°m\pw Chbv°v km[n-°p-∂p. F√m C{μn-b-ß-fp-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
sSbpw klm-b-tØm-sS IqSp-X¬ Bg-Øn¬ Adnhv t\Sm≥ TLM - s‚ D]-tbm-K-Øn-eqsS Ign-
234567890
234567890
234567890 bp-∂p. ]T-\-{]-{In-b-bnse hnc-k-X-b-I‰n XmXv]-c-y-ap-≠m-Im≥ DNn-X-amb kmt¶-XnIhnZy {]tbm-
234567890
234567890
234567890
234567890 P-\-s∏-Sp--∂p. Bi-b-ßfpw hkvXp-X-Ifpw Ffp-∏-Øn¬ Adn-bm\pw AXn-eqsS kabw em`n-°p-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
∂-Xn\pw TLM - klm-bn-°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T-\ -t_m-[\ kma-{Kn-Iƒ F¥n\v?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T-\-Øn¬ Xmev]-cyw P\n-∏n-°p-∂-Xn\v
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Bi-b-cq-]o-I-cWw \S-Øp-∂-Xn\v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ Bi-b-h-y-‡X ssIh-cn-°p-∂-Xn\v
234567890
234567890
234567890 $ Bi-b-[m-cW Dd-∏n-°p-∂-Xn\v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ]T\w ck-I-c-am-°p∂Xn\v
234567890
234567890
234567890 $ kzbw]T-\sØ klm-bn-°p-∂Xn\v.
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890 $
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
IqSp-X¬ Imc-y-߃ N¿®-bn-eqsS Is≠Øn Cu enÃv ]q¿Øn-bm-°q.
234567890
Nne ]T-t\m-]-I-c-W-ß-fpw, kma-{Kn-Ifpw klm-bn-Ifpw ¢mkn¬ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂-Xn-eqsS cq]o-I-cn-°m-
hp∂ B-i-bßfpw, a‰p LS-I-ßfpw
$ A_m-°kv ˛ kwJ-ym- t_m[w
$ t•m_v ˛ {`aWw, ]cn-{I-aWw, h≥I-c-Iƒ XpS-ßn-bh
$ ipNn-X-z-hp-ambn _‘-s∏´ hoUntbm ¢n∏nßv ˛ ipNn-X-z- t_m[w
$ Ihn-I-fpsS {][m-\-s∏´ hcn-I-fpsS tiJcw ˛ Ihn-X-bnse CuWw, `mhw Ihn-X-I-tfm-Spw,
Ihn-I-tfmSpw Xmev]-cyw
$ C¥-y-bpsS Imem-h-ÿm-`q-]Sw ˛ hnhn[ kwÿm-\-ß-fnse Imem-hÿ Xmc-X-ayw sNbvXv
\nK-a-\-Øn-se-Øn-t®-c¬.
]T-t\m-]-I-c-W-߃°v/kma-{Kn-Iƒ°v D≠m-tI≠ Nne khn-ti-j-X-Iƒ
]T-t\m-]-I-c-W-ß-fp-tSbpw
Ip´n-I-fpsS ]cn-an-Xn-Iƒ - sNehp Ipd-™Xv
kma-{Kn-I-fp-tSbpw
]cnK-Wn-°p-∂Xv (Low Cost)
khn-ti-j-X-Iƒ
H´pw sNe-hn-√m-ØXv
Ip´n-I-fpsS khn-ti-jXIƒ -
(Zero cost)
]cnK-Wn-°p-∂Xv
]p\-cp-]-tbmK {]mtZ-inI hn`-h-߃ {]tbm-P-\-
km[-y-X-bp-≈-Xv. s∏-Sp-Øp-∂Xv
152
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
apI-fn¬ sImSpØ enÃn¬ IqSp-X¬ Ip´n-t®¿°-ep-Iƒ hcp-Øm≥ \n߃ H‰bv°pw Iq´mbpw 123456789
123456789
123456789
123456789
{ian-°Ww. AsXs¥m-s°-bm-sW∂v \nß-fpsS Ub-dn-bn¬ Ipdn-°m\pw {i≤n-°-Ww. {]kvXpX 123456789
123456789
123456789
khnti-jX-Isf°pdn-®p≈ [mc-W-Iƒ ¢mknse Iq´mb N¿®-bn¬ \n∂v cq]oI-cnt°≠Xp≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[-ym-]n-I-bpsS klmbtØmsS AXn-\p-th≠n {ian-°p-a-t√m. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nß-fpsS ÿm]-\-Øn-\-Sp-Øp≈ ss{]adn kvIqfp-Iƒ kμ¿in-°p-Ibpw ¢mkv \nco-£Ww 123456789
123456789
123456789
123456789
\SØn AhnsS D]-tbmKn® ]T-t\m-]I-cW-ß-fpsS A\p-tbm-P-y-X, ta∑-Iƒ, ]cn-an-Xn-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
F∂nh Is≠Øn dnt∏m¿´v Xbm-dm-°p-Ibpw AXp-ambn _‘--s∏´ N¿® \nß-fpsS ¢mkn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
kwL-Sn-∏n®v ]Tt\m-]I-cWw kw_‘n®v icn-bmb [mcW Dd-∏n-°p-Ibpw thWw. N¿®m- 123456789
123456789
123456789
°p-dn∏v Xbm-dm-°-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T-t\m-]-I-c-W- km[-yXIƒ {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp∂ kvIqfp-Iƒ kμ¿in®v dnt∏m¿´v Xbm- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
dm-°-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ 1 apX¬ 8 hsc ¢mkp-I-fnse ]T-\-t\-´-ß-fp-ambn _‘-s∏´ ]T-t\m-]-I-c-W-߃ \n¿an- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
°m-\p≈ inev]-ime kwL-Sn-∏n-°-Ww; ]T-t\m-]-I-cWßfpw kma-{Kn-Ifpw \n¿an-°-Ww. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ªm°v t_m¿Uv, _p≈-‰n≥ t_m¿Uv, Nm¿´v, ta∏v, t•m_v , sse{_dn ]pkvX-I-߃ F∂n-h-bpsS D]-tbmKw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hfsc {][m-\-s∏´ Hcp ]T-t\m-]-I-c-W-amWv ªm°vt_m¿Uv. ªm°vt_m¿Uv D]-tbm-Kn-°p-∂- 123456789
123456789
Xn-ep≈ {]mho-Wyw {][m-\-s∏´ Hcp A[-ym-]\ -ss\-]p-Wn-bm-Wv. ªm°v t_m¿Un\p ]Icw
{Ko≥t_m¿Uv, ssh‰vt_m¿Uv XpS-ßn-bh C∂v km¿h-{Xn-I-ambn D]-tbm-Kn-®p-h-cp-∂p. UnPn-
‰¬ C‚-dm-IvSohv t_m¿Up-I-fpsS Ime-am-Wn-Xv.F∂m¬ t]mepw ªm°vt_m¿UpIfpsS {]m[m-
\yw Ipd-™n-´n-√. hfsc Ipd™ sNe-hn¬ Ip´n-Iƒ°pw A[-ym-]-I¿°pw Fgp-Xm\pw Nn{Xw
hc-bv°m\pw IW°p Iq´m\pw Ign-bp∂ Hcp sNe-hp-Ip-d™ ]Tt\m]-I-c-W-amWv ªm°v
t_m¿Uv.
v
Ip´n-Iƒ°v ad-bmsX I
n™
g ¬ a‰pw
w v° pw
Fgp-X¬ bmK v amb ƒ ° p∏w
Fgp-Xp--tºmgpw hc-bv°p-- -t e
D] m¿U -c-ß{X h
tºm-gpw Bi-bhp-ambn t_ £
A th≠
_‘-s∏-´-Xm-I-Ww.
Npcp-ßnb, hrØn
IrX-y-X-bp≈ (Neatness)
FgpØv
ªm°v t_m¿Uv D]-tbmKw Bi-b-ß-fpsS
{i≤n-t°-≠h {Iao-I-cWw
A£-c-ßfpw hy-‡X
hcn-Ifpw CSp-ßm≥
]mSn-√.
DNn-X-amb
ƒ kvs]bn-knßv
-{K-ß
Ub kmwK-X-y-ap≈
{]m[m-\yw Imc-y-߃
\¬Im≥ If¿
tNm°v Hmh¿ ssd‰nwKv
{]m[m-\-y-ap-≈-hbv°v
ASn-h-c-bn-S¬ ]mSn√
153
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 _p≈-‰n≥ t_m¿UpIƒ as‰mcp kt¶-X-amWv. {][m\s∏´ hm¿Ø-Ifpw Nn{X-ßfpw ]T-\-h-
234567890
234567890
234567890
234567890 kvXp-XI
- f
- p-sa√mw H´n®p h®v a‰p-≈h
- ¿°v Adnhv ]I¿∂p \¬Ip∂Xn\mWv _p≈-‰n≥ t_m¿Up-
234567890
234567890
234567890
234567890 Iƒ D]-tbmKn-°p-∂-Xv. _p≈-‰n≥ t_m¿Up-Iƒ Xbm-dm-°p-∂-Xn-eqsS Ip´n-Iƒ kzbw Adnhv
234567890
234567890
234567890
234567890 tiJ-cn-°p-∂p. a‰p-≈-h¿°v ssIam-dp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
k¿h-km-[m-c-W-ambn D]-tbm-Kn-°p∂ Hcp ]T-t\m-]-I-cWamWv Nm¿´v. ]e-Xcw Nm¿´p-I-fp≠v.
234567890
234567890
234567890 A£-c-®m¿´v, ]Z-®m¿´v, hmI-y-Nm¿´v, kwJ-ym-Nm¿´v, Nn{X-Nm¿´v, Ihn-Xm-Nm¿´v XpS-ßn-bh. Ffp-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ∏Øn¬ \n¿Ωn-°m-hp∂ Hcp ]Tt\m-]I-c-W-am-Wn-Xv. Ip´n-Iƒ°v Nm¿´p-Iƒ kzbw \n¿an°m≥
234567890
234567890
234567890 km[n-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kmaq-l-y-im-kv{X -]-T-\-hp-ambn _‘--s∏´ ]T-t\m-]-I-c-W-ßfmWv ta∏p-Ifpw t•m_pw. `qan-sb-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 °p-dn®pw a‰p {Kl-ß-sf-°p-dn®pw ]Tn-°p-∂-Xn\v ta∏v klm-b-I-am-Ipw. ta∏v doUnßv hfsc
234567890
234567890
234567890
234567890 {][m-\-s∏´ Hcp ss\]p-Wn-bm-Wv. hnhn[ {]tZi-ß-fp-sS `qan-imkv{X-]c-amb {]-tX-y-I-X-Iƒ,
234567890
234567890
234567890 AXn-cp-Iƒ, KXm-K-Xw, Irjn, Imem-hÿ XpSßn Ht´sd Imc-y-߃ \ap°v `q]-S-ØneqsS
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ah-X-cn-∏n-°m\pw ]Tn-°m\pw km[n-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890 `qan-bpsS {`aWw, ]cn-{I-a-Ww, h≥I-c-Iƒ, A£mw-i tcJmw-i-߃, {[ph-{]-tZ-i-߃ XpS-ßn-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 bhsb kw_-‘n® Bi-b-߃ cq]o-I-cn°m≥ t•m_n-eqsS Ign-bp-∂p.
234567890
234567890
234567890
Adnhp\n¿amW{]{In-b-bnse Ahn-`m-P-y-L-S-I-amWv hmb-\. UnPn-‰¬bpK-amb h¿Ø-am\-Ime-
b-f-hnepw hmb-\-bpsS {]m[m-\-y-Øn\v Cf°w X´n-bn-´n-√. Ip´n-Iƒ°v Ffp∏Øn¬ Adnhv tiJ-
cn-°m≥ hmb-\-bn-eqsS Ign-bp-∂p. F√m hnjb-ß-fp-ambpw _‘-s∏´ ]pkvX-I-߃ ¢mknse
hmb-\-aq-e-bn¬/ ¢mkv sse{_-dn-bn¬ D≠m-I-Ww. ]pkvX-I-߃, _me-am-kn-I-Iƒ, hnhn-[- ti-
J-c-߃ F∂nh Ahn-sS-bp-≠m-h-Ww. F√m kvIqfnepw Hcp kvIqƒsse{_dn kPo-h-ambn
{]h¿Øn-°p-∂Xv ]T-\- t_m-[\ {]{In-bsb Gsd klm-bn-°pw.
ªm°vt_m¿Uv D]-tbm-Kn-°p--tºmƒ C\n Fs¥ms° {i≤n-°Ww. \n߃ N¿® sNbvXv,
Is≠Øn Fgp-Xq. CXp-t]mse Hmtcm ]T-t\m-]-I-c-W-ßfpw kma-{Kn-Ifpw \n¿an-°p--tºmgpw D]-
tbm-Kn-°p-tºmgpw th≠{X {i≤ sImSp-°-Ww. AsX-s¥m-s°-bm-hm-sa∂v Iq´mbn N¿® sNøp-
a-t√m.
$ t^mt´m {Km^p-Iƒ
$ Nn{X-߃
$ t]mÃ-dp-Iƒ.
$ Nm¿´p-Iƒ
$ Ub-{K-߃ (Diagrams)
$ `q]-S-߃
$ tcJm-Nn-{X-߃
$ Im¿´q-Wp-Iƒ
$ ªm°v t_m¿Uv, {Ko≥ t_m¿Uv, ssh‰v t_m¿Uv, UnPn-‰¬ t_m¿Uv
$ ^vfm\¬ t_m¿Uv
$ _p≈-‰n≥ t_m¿Uv
$ am·-‰nIv t_m¿Uv
$ amXr-I-Iƒ (Models)
154
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kvs]kn-sa-\p-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]mh-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]co-£-W-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ^o¬Uv{Sn∏v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \mS-Io-I-cWw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ s{]mP-IvS-dp-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ss…Up-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ C‚¿s\‰v, Wi Fi, C ˛ sabn¬, bqSq_v XpS-ßn-bh 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kvam¿´v ssh‰v t_m¿Uv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ F¬. kn. Un. s{]mP-IvS¿ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kvam¿´v t_m¿Uv C‚-dm-IvSohv Unkvtπ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ Social Networking and blogs 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ HmUntbm ^b-ep-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
$ Tablets 123456789
123456789
123456789
123456789
$ UnPn-‰¬ Iym-ad
$ UnPn-‰¬ HmUntbm dn°m¿Up-Iƒ
$ CD/DVD, Digital duplicators
$ hnZ-ym-`-ymk tkm^v‰v shb-dp-Iƒ
$ Mimio vote, mimio view, Mimio Pad, Mimio Capture, Mimio tech
$ hb¿ekv Iot_m¿Uv & aukv
$ Un.hn.-Un. tπb¿
155
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
hnZ-ym-`-ym-k-hp-ambn _‘-s∏´ {][m-\-s∏´ Zri-y-{im-hy D]-I-c-W-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
sSen-hn-j≥
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 tdUntbm
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Iº-yq-´¿ tS∏v dnt°m¿U¿
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ªqSqØv tπb¿ ]ªnIv A{U v knÃw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 apI-fn¬ sImSpØ D]-I-c-W-ß-fpsS enÃv ]q¿Øn-bm-°q.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 \ΩpsS kwÿm-\Øv ¢mkv apdn-Isf sslsSIvv B°p-∂-Xn-\p≈ {]h¿Ø-\-߃ \S-∂p-hc-- n-I-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 bm-W-t√m. F¥mWv sslsSIv ¢mkvap-dn-Iƒ?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 sslsSIv ¢mkvapdn-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ip´n°pw A[-ym-]-I\pw ¢mkv ka-bØv ]n¥pW Dd-∏m-°p∂ kwhn-[m-\-amWnXv. hoUn-tbm-
234567890
Iƒ, HmUn-tbm-Iƒ, h¿°vjo-‰p-Iƒ, C‚-dm-IvSohv Ifn-Iƒ, hne-bn-cp-Ø-ep-Iƒ XpSßn Ht´sd
kuI-c-y-߃ CØcw ¢mkvap-dn-bn-ep-≠v. anI® ]T-\m-\p-`-h-߃ Ip´n°v e`-y-am-°m≥ UnPn-‰¬
kwhn-[m-\-Øn-eqsS Ign-bp-∂p. hnhn[ D≈-S-°-ß-fp-ambn t\cn´v _‘-ap≈ A\n-ta-j≥
hoUntbm-Iƒ, km[m-c-W- ho-Un-tbm-Iƒ, HmUn-tbm-Iƒ, Pnºv, Pntbm-Pn{_ apX-emb tkm^v‰v
shb-dp-Iƒ. C‚-dm-IvSohv Ifn-Iƒ, h¿°v jo‰p-Iƒ, doUnßv Im¿Up-Iƒ, Nn{X-߃, ]mT-߃,
A[nI-hmb-\mkm-a-{Kn-Iƒ, ]cn-lm-c-t_m-[\]cn-]m-Sn-Iƒ, hne-bn-cp-ج kwhn-[m-\߃,
hnIvtSgvkv Nm\¬ t]mse-bp≈ km[-y-X-Iƒ XpSßn \nc-h[n kuI-c-y-ß-fmWv UnPn‰¬ ¢mkv
apdn-bn-ep-≈-Xv.
$ kmt¶-XnIhnZ-y-bp-sS-bpw- D-]-I-c-W-ß-fp-sSbpw D]-tbmKw kw_-‘n®v ap≥Iq´n Xbm-
dm-°nb k¿tΔ t^mdw D]-tbm-Kn®v \n߃ hnZ-ym-eb - ß
- f
- n¬ k¿tΔ \S-ØW
- w. k¿tΔ
t^mdw Xbm-dm-°p-∂Xv {Kq∏p N¿®-bpsS ASn-ÿm-\-Øn-em-hWw. hnhn[ hnZ-ym-e-b-
߃ kμ¿in®v ¢mkv \nco-£n®v Bh-i-y-amb tU‰ tiJ-cn-°-Ww.
$ k¿sΔ-bpsS ASn-ÿm-\-Øn¬ e`n® hnh-c-ßsf t{ImUo-I-cn®v skan-\m-dn¬ Ah-X-
cn-∏n-°-Ww. skan-\m-dnse N¿®-Iƒ°p-tijw dnt∏m¿´v Xbm-dm-°-Ww.
$ ""hnhc kmt¶-XnI hnZ-ym-hn-`-h-ß-fpsS Is≠-Øepw {]tbm-P-\s-- ∏-Sp-Øepw'' F∂
hnj-bsذpdn-®p≈ N¿® ¢mkn¬ kwL-Sn-∏n-°-Ww.
$ ªm°v t_m¿Uns‚ D]-tbm-Kw, Nm¿´p \n¿am-Ww, Nn{X-c-N-\, `q]S \n¿amWw F∂o
taJ-e-I-fp-ambn _‘-s∏´v ¢mkn¬ kwL-Sn-∏n-°p∂ inev]-im-e-bn-eqsS {]kvXpX
taJe-bp-ambn _‘-s∏´ ss\]pWn hnI-kn-∏n-°m≥ \n߃°v Ignb-Ww.
hnZ-ym-ebw Hcp ]T-t\m-]-I-c-Ww, Iym-ºkv Hcp ]mT-]p-kvX-Iw, ssPh -ssh-hn-[y-
Iymºkv, sslsS°v hnZ-ym-e-bw, Sme‚ v em_v
hnZ-ym-ebw Xs∂ Hcp ]T-t\m-]-I-cWamsW-∂p≈ Bibw Cub-SpØ ImeØv \ne-hn¬ h∂-
Xm-Wv. `mj, KWnXw, ]cn-kc]T\w, Cw•ojv XpS-ßn \nc-h[n hnj-b-߃°v kvIqƒ sI´n-
SsØ Xs∂ ]T-t\m-]-I-c-W-am-°mw. hnZ-ym-`-ymk t{]mP-IvSp-I-fp-ambn _‘-s∏´v kvIqƒ sI´n-S-
156
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Øns‚ Nph-cp-Iƒ ]T-t\m-]-I-c-W-am°n am‰p-∂-Xn-\p≈ {ia-߃ \SØnbn´p-≠v. kmlnXy-Im- 123456789
123456789
123456789
123456789
c-∑m-cpsS Nn{X-߃, alXv hN-\-߃ XpS-ßn-bh an° hnZ-ym-e-b-ß-fn-sebpw Nph-cp-I-fn¬ 123456789
123456789
123456789
\ap°v ImWm≥ km[n-°pw. Building As Learning Aid (BALA) F∂ B-ibw Xs∂ CXns‚ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
`mK-ambn N¿® sNø-s∏-Sp-∂p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
s]mXp-hn-Z-ym-`-ymk kwc-£W b⁄-Øns‚ `mK-ambn tIc-f-Ønse F√m kvIqfp-I-fnepw "Iym- 123456789
123456789
123456789
123456789
ºkv Hcp ]mT-]p-kvXIw' F∂ Bibw Dƒs°m≠psIm≠p≈ ]cn-]m-Sn-Iƒ \S-∏n-em-°n h-cn- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
I-bmWvv. kwÿm-\sØ ]e kvIqfp-I-fnepw Ct∏mƒ Xs∂ ss]e‰v t{]m{Kmw F∂ Xc-Øn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
Cu Bibw \S-∏n-em-°n-°-gn-™p. CXns‚ `mK-ambn "ssPh-ssh-hn-[y ]m¿°v ' Dƒs∏sS XpS- 123456789
123456789
123456789
ßm≥ ]≤Xn Xbm-dm-°n-bn-´p-≠v. lcnX \nb-am-hen ({Ko≥t{]m-t´m-t°mƒ) \S-∏n-em-°n-s°m- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
≠mWv CXv km[-y-am-°p-∂Xv. `£Ww ]mgm-°m-Xn-cn-°p-I, ajn--t∏-\- io-e-am-°p-I, D]-tbm-K- 123456789
123456789
123456789
123456789
tijw hen--s®-dn-bp∂ ]m{X-߃°v ]Icw Ão¬ tπ‰p-Ifpw Ão¬ •m p-Ifpw D]-tbm-Kn-°p-I, 123456789
123456789
123456789
123456789
πmÃn°v Ip∏n-Iƒ°v ]Icw Ão¬ Ip∏n-I-fn¬ sh≈w sIm≠p-h-cp-I,- ssPhm-h-in-jvS-ßsf 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hf-am°n am‰p-I, ^vfIvkv t_m¿Up-Ifpw _m\-dp-Ifpw Hgn-hm-°p-I, amen-\-y-߃ ]cn-k-c-ß- 123456789
123456789
123456789
123456789
fn¬ hen-s®-dn-bm-Xn-cn-°pI XpSßnb Imc-y-߃ Ip´nIƒ kvIqfn¬ \n∂p Xs∂ ioen®p XpS- 123456789
123456789
123456789
tß≠Xp≠v. Irjn, IpSn-sh≈kwc-£-Ww, XpS-ßnb Imc-y-ß-fp-ambn _‘-s∏-´p≈ A\p-`-h- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ßfpw Ip´n-Iƒ°v hnZ-ym-eb - Ø
- n¬ \n∂p e`n-°W
- w. F√m- k
- vIq-fnepw ]®-°d
- n-tØm-´hpw Huj[- 123456789
123456789
123456789
k-k-y-tØm-´hpw Ip´n-I-fpsS t\Xr-XzØn¬ ]cn-N-cn°Ww. {]Ir-Xnsb sXm´-dn-bm\pw ]mcn-
ÿn-XnIt_m[w hf¿Øm\pw CØcw {]h¿Ø-\-Øn-eqsS km[n-°pw. F√m kvIqfnepw Ign-
bp-sa-¶n¬ Hcp Ip´nh\w D≠m-°n-sb-Sp-°p-I. F∂Xpw s]mXp-hn-Z-ym-`-ym-k- kw-c-£-W -b-⁄-
Øns‚ `mK-ambn hn`m-h\w sNøp-∂p≠v. ]cnÿnXn{]h¿Ø-I¿, \m´p-ssh-Z-y¿, hnZym¿∞n {]Xn-
\n[n, A[-ym-]-I-cpsSbpw ]n. Sn. F bpsSbpw {]Xn-\n-[n-Iƒ F∂n-h-cpƒs°m≈p∂ kan-Xn-
bpsS t\Xr-X-z-Øn-emWv ssPh -ssh-hn-[-y-]m¿°p-Iƒ Xbm-dm-t°-≠-Xv. kvIqƒ Iym-º-kn¬
\n∂pXs∂ [mcmfw ]mT-߃ Dƒs°m-≠p-sIm-≠m-bn-cn-°Ww hnZ-ym¿∞n-Iƒ ]T-\I - mew Ign™v
Pohn-X-Øn-te°v Cd-tß-≠-Xv. ssPh ssh-hn-[y cPn-ÿ Xbm-dm-°p-∂-Xn\pw Ip´n-Isf {]m]vX-
cm-t°-≠-Xp-≠v.
"Iym-º-kv Hcp ]mT]p-kvXIw' F∂-Xn-eqsS Hmtcm Ip´n-sbbpw ]cn-ÿnXn imkv{X-⁄-cmbn
hf¿Øp-I F∂-XmWv e£-y-an-Sp-∂-Xv. kvIqƒ]cn-ÿn-Xn-sb Ip´n-Iƒ X-s∂ ]mT-]p-kvX-I-am-
°pI-bm-Wn-hnsS sNøp-∂-Xv.
sslsSIv hnZ-ym-ebw
s]mXp-hn-`-ym-`-ymk kwc-£-W -b-⁄-Øns‚ `mK-ambn s]mXp-hn-Z-ym-e-b-ßsf A¥¿tZ-iob
\ne-hm-c-Øn-te-°p-b¿Øp-∂-Xn-\mbn 8 apX¬ 12 hsc-bp≈ kvIqfp-I-fnse GI-tZiw 45000
¢mkvap-dn-Iƒ A¥m-cmjv{S \ne-hm-c-Øn-se-Øn-°p-∂-Xn-\p≈ ]≤-Xn-bmWv sslsSIv kvIqƒ.
UnPn-‰¬ C‚dmIv‰ohv ]mT-]p-kvXIw, F√m hnj-b-ß-fp-tSbpw ]T-\-Øn\v klm-b-I-am-Ip∂
UnPn-‰¬ D≈S°-ti-Jcw, F√m-h¿°pw apgp-h≥ka-b- ]-T-\m-¥-co£w Dd-∏m-°p∂ ka-{K-
t]m¿´¬, C˛teWnMv/Fw teWnßv, teWnßv amt\-Pvsa‚ v kwhn-[m-\w, aqe-y-\n¿Wb kwhn-
[m\w XpSßnbh CXns‚ `mK-am-Wv.
Sme‚ v em_v
Ip´n-Iƒ°v A`n-cp-Nn-bp-≈ taJe Is≠Øn kvIqƒ ]T-\I - m-eØ - p-Xs∂ ]cn-io-e\
- hpw t{]m’m-
l-\hpw \¬Im-\mWv Sme‚ v em_p-Iƒ. ]T-\-]p-tcm-KXn am{X-a√ kzbw Xncn-®dnb¬, k¿Km-
flI Nn¥, \nco-£W ]mS-hw, t\Xr-]m-Shw, Bi-bh- n-\n-ab- t- i-jn, kl-`mhw XpS-ßn-bh B¿Pn-
157
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 °m\pw Ip´n-I-fn¬ A¥¿eo-\amb Ign-hp-Iƒ hnI-kn-∏n-°m\pw Sme‚ v em_v F∂ B-i-b-
234567890
234567890
234567890
234567890 Øns‚ \S-∏m-°-en-eqsS km[n-°pw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kvIqfnse apgp-h≥ Ip´n-IfptSbpw A`n-cpNn Is≠Øn Ahsc hnhn[ Sme‚ v{Kq∏p-I-fmbn Xncn-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 °mw. H∂n-e-[nIw Sme‚p≈hsc H∂n-e-[nIw {Kq∏n¬ Dƒs∏-Sp-Ømw. F√m Ip´n-I-sfbpw GsX-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
¶n-ep-samcp Sme‚ v{Kq∏n¬ Dƒs∏-Sp-Ø-Ww. c£mI¿Øm-°ƒ, ¢∫p-Iƒ, ]q¿Δ-hnZym¿∞nIƒ,
234567890
234567890
234567890 k∂-≤-{]-h¿Ø-I¿, Iem-Im-c-∑m¿, kmln-X-y-Im-c-∑m¿, a‰v hnhn[ taJ-e-Ifn¬ Ign-hp-sX-fn-bn-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ®-h¿ XpS-ßn-b-h-cpsS kl-I-cWw Sme‚ v em_ns‚ {]h¿Ø-\-Øn¬ Dƒs°m-≈n-°Ww. `mjm-
234567890
234567890
234567890 ]-cw, imkv{X-]-cw, KWn-X-]-cw, kmaq-lyimkv{X-]-cw, Iem-]-cw, \n¿amW-]cw, Imbn-I-]-cw,
234567890
234567890
234567890
234567890 Irjn t]msebp≈ a‰n-\-߃ XpS-ßn-bh Sme‚ v em_n-ep-≠m-Ipw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ apI-fn¬ kqNn-∏n® Hmtcm taJ-e-bp-ambn _‘-s∏´v hnZ-ym-`-ym-k-h-Ip-∏v, Fkv.-kn.-C.-B¿.-Sn,
234567890
234567890
234567890
234567890 ka-{K-in£m A`n-bm≥ XpS-ßnb GP≥kn-Iƒ Xbm-dm-°nb am¿K-tc-JIƒ ]cn-tim[n®v
234567890
234567890
234567890 \n߃ Ipdn-∏p-Iƒ Xbm-dm-°-Ww.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ hnZ-ym-eb
- ß
- f
- n¬ Sme‚ v em_v, ssPh s
- sh-hn-[y- ]
- m¿°v XpS-ßn-bh Fßs\ kwL-Sn-∏n-°m-sa-∂-
234567890
234567890
234567890 Xn-\p≈ am¿K-\n¿tZ-iß - ƒ hnI-kn-∏n-°W - w. AXp-ambn _‘-s∏´ Ipdn∏v Xbmdm-°W - w.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
`n∂-ti-jn-°m-cmb Ip´n-Iƒ°p-t]mepw k¶-enXhnZ-ym-`-ymk kao-]-\-Øn¬ \n∂psIm≠p-Xs∂
234567890
]T\w km[-y-am-°m≥ B[p-\nIhnZ-ym-`-ymkkmt¶-XnIhnZ-ybv°p Ign-bpw.
InS-∏p-tcm-Kn-I-fmbn ho´n¬ Ign-bp∂ ]Tn-Xm-°ƒ°p t]mepw ¢mkn¬ \S-°p∂ ]T-\-{]-h¿Ø-
\-߃ t\cn´p ImWm\pw Bh-i-ysa-¶n¬ A[-ym-]n-I-bp-ambn _‘-s∏-Sm\pw (Interact) Ign-
bp∂ hn[-Øn¬ kmt¶-XnIhnZy hf¿∂n-cn-°p-∂p. A[-ym-]-I¿ k÷o-I-cn-°p∂ t\¿ A\p-
`h]T-\-߃°-∏pdw hnZq-c-Øp≈ hnZ-Kv[s‚ tkh\w X¬k-abw e`n-°m\pw AXp-hgn hnZym-
`-ymk KpW-\n-e-hmcw Db¿Øm\pw C∂v Ah-k-c-߃ D≠v.
t_m[-t\m-]-I-c-W-߃ Xnc-s™-Sp-°¬, \n¿an-°¬, kam-l-cn-°¬, {]tbm-P-\-s∏-Sp-ج,
kq£n-°¬, ]cn-jvI-cn-°¬
H∂mw¢mkv apX¬ Ggmw ¢mkv hsc-bp≈ ]mT-]p-kvX-I-߃ ]cn-tim-[n®v kmt¶XnIhn-Z-y-bp-
sSbpw hn-hn[ ]T\-t_m-[\ D]-I-c-W-߃, kma-{Kn-Iƒ, klm-bnIƒ F∂n-h-bp-sSbpw km[yX
Is≠Øn enÃv sNø-Ww. AXp-ambn _‘s∏´v in¬∏-ime kwL-Sn-∏n®v A[ym-]I-cp-sSbpw
kl-]m-Tn-I-fp-sSbpw klm-b-tØm-sSbpw H‰bv°pw D]I-cW-ßfpw kma-{Kn-Ifpw \n¿an-°-Ww.
\n¿an® kma-{Kn-I-fpsS ¢mkvdqw D]-tbmKw ss{SHu-´n-eqsS \SØn Bfl-hn-i-zmkw ssIh-cn-
°m≥ \nß-fpsS t\Xr-X-z-Øn¬ Ah-k-c-sam-cp-°-Ww. A[-ym-]\ ]cn-io-e\kμ¿`-ßfpw sa‚-
dnwKv thf-Ifpw CXn-\mbn D]-tbm-K-s∏-Sp-Ømw.
F√m hnj-b-ß-fp-ambn _‘-s∏-´ t_m[-\im-kv{X-]-c-amb A]-{K-Y\w \S-Øp-tºmƒØs∂
t_m-[t-- \m-]-I-c-W-ß-fp-sSbpw kma-{Kn-I-fp-sSbpw km[-yX Xncn-®-dn-bm-\p≈ {iaw \S--tØ-≠-
Xm-Wv. {]kvXpX A]-{K-Y-\-Øn¬ Ah enkv‰v sNøp-Ibpw inev]-im-e-I-fneqsS Xbm-dm-°p-
Ibpw thWw. am{X-a√ Ht´sd kma-{Kn-Iƒ \ap°v tiJ-cn-°m≥ Ignbpw. kaq-l-Øns‚bpw
c£m-I¿Øm-°-fp-sSbpw klmbw C°m-c-y-Øn¬ tXtS-≠-Xp-≠v. ¢mkn¬ ]T-t\m-]-I-c-W-߃
^e-{]Z-ambn D]-tbm-K-s∏-Sp-Ø-Ww. sshhn-[-y-am¿∂ D]-I-c-W-߃ Xbm-dm°n D]-tbm-Kn-°p-
∂-Xn¬ {i≤ ]pe¿Ø-Ww. ]T-t\m-]-I-cW \n¿am-Whpw {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øepw Hcp Ie-bmWv.
B Ie kzm-b-Ø-am-°m≥ A[-ym-]\]cn-io-e\kμ¿`-߃ ]c-am-h[n {]tbm-P-\s-- ∏-Sp-Ø-Ww.
158
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hcn-°¬ D]-tbm-Kn® ]T-t\m-]-I-c-Wß -- fpw kma-{Kn-Ifpw ]p\-cp-]-tbmKkm[-y-X-bp-≈-h-bmWv. 123456789
123456789
123456789
123456789
AXp-sIm≠v Xs∂ Ah IrX-y-ambn kq£n-®p-h-bvt°-≠-Xp-≠v. ]T-t\m-]-I-c-W-߃ D]-tbm-Kn- 123456789
123456789
123456789
°p∂Xns‚ HuNn-Xyw, kμ¿`w, {]tbm-P-\w, kmwK-Xyw XpS-ßn-bh kz-b-ambpw ]ckv]chpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hne-bn-cp-Ø-Ww. AXns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ Hcn-°¬ \n¿an® ]T-t\m-]-I-cWw ]cn-jvI-cn-°m\pw 123456789
123456789
123456789
AXns‚ {]tbm-P\ - s
- ∏-Sp-Øe
- ns‚ coXn-bpw kμ¿`hpw am‰-Øn\v hnt[-ba - m-°m\pw km[n-°W
- w. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu bqWn-‰n-eqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿® sNbvX Bi-b-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T-t\m-]-I-cW-ß-fpsS khn-ti-j-X-Iƒ (efn-X-ambn \n¿an-°m-hp-∂-Xv, ]T-\-£-a-X, sNehv 123456789
123456789
123456789
Ipd-™-Xv, {]mtZ-inI hn`-h-߃ {]tbm-P-\s-- ∏-Sp-Øp-∂-Xv, ]p\-cp-]-tbmK km[-y-X, Ip´n-I- 123456789
123456789
123456789
123456789
fpsS khn-ti-j-X-Iƒ, ]cn-an-Xn-Iƒ F∂nh ]cn-K-Wn-°p-∂-Xv, \n¿am-W-Ønepw tiJ-c-W- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ønepw Ip´n-Iƒ°pw c£n-Xm-°ƒ°pw ]¶m-fn-Ø-ap-≈-Xv.) Dƒs°m-≠p-sIm≠p≈ \n¿amWw 123456789
123456789
123456789
]T-\-{]-{In-bsb A¿∞-h-Øm-°pw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ªm°v t_m¿Uv, _p≈-‰n≥ t_m¿Uv, Nm¿´v, am∏v, t•m_v, sse{_dn]pkvX-I-߃, Zriy˛ 123456789
123456789
123456789
123456789
{imhy D]-I-c-W-߃, Iº-yq-´-dp-Iƒ, A\p-_‘ D]-I-c-W-߃ F∂n-h- A\p-tbm-Py-amb 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kμ¿`-ß-fn¬ D]-tbm-Kn-°p-∂Xv ]T-\sØ sa®-s∏-Sp-Øpw. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ hnZ-ym-ebw Hcp ]Tt\m-]I-cWw, Iym-ºkv Hcp ]mT-]p-kvX-Iw, ssPhssh-hn-[y Iymºkv, 123456789
123456789
123456789
sslsS°v hnZ-ym-ebw, Sme‚ v em_v XpS-ßnb \qX-\m-i-b-߃ kzm`m-hnI]T-\sØ DtØ-
Pn-∏n-°pw.
$ t_m[-t\m-]-I-c-W-߃ Xnc-s™-Sp-°¬, \n¿an-°¬, kam-l-cn-°¬, {]tbm-P-\-s∏-Sp-ج,
kq£n-°¬, ]cn-jvI-cn-°¬ F∂nh Kth-j-Wm-fl-I -t_m-[\{]{In-b-bpsS `mK-am-Wv.
XpS¿{]h¿Ø-\-߃/hne-bn-cp-ج {]h¿Ø-\-߃
D.El.Ed tImgvknse H∂pw c≠pw ska-Ã-dp-I-fnse 107, 207 t]∏-dp-I-fpsS hn\n-a-b-Øn¬
e`n® Adn-hns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ C˛ So®nwKv am\-z¬ hnI-kn-∏n-°Ww. (Ipd-™Xv GsX-
¶nepw Hcp ]T-\-ta-J-e-bp-ambn _‘-s∏´v) AXp-ambn _‘-s∏´ {]h¿Ø\km[-y-X-sb°pdn®v
\n¿t±-i-߃ Xbm-dm-°-Ww.
1. ]T-\-˛-t_m-[-\-{]-{In-b-bn¬ ]T-\-km-a-{Kn-I-fpsS ]¶v F{X-tØm-f-sa∂v hne-bn-cp-ØpI?
2. ªm°v t_m¿Uv D]-tbm-Kn-°p--tºmƒ {i≤n-t°≠ {][m\-Im-cy-ßsf kw_-‘n® Hcp Ipdn∏v
Xbm-dm-°p-I.
3. ªm°vt_m¿Unt\-°mƒ {]tbm-P-\-I-c-amtWm {Ko≥t_m¿Upw ssh‰vt_m¿Upw. \nßfpsS
A`n-{]mbw hni-Z-am-°p-I.
4. ]T-\-km-a-{Kn- F∂ \ne-bn¬ sse{_dn]pkvX-I-ß-fpsS {]m[m-\yw hni-Zo-I-cn-°p-I.
5. \ne-hn-ep≈ ¢mkp-Iƒ sslsS-°n-te°v amdp-tºmƒ ]T-\-t_m-[-\-cw-KØpw ¢m -¥co£-
Ønepw Fs¥m-s°-am-‰-ß-fmWv D≠m-hp-I-sb∂v hy-‡-am-°p-I.
6. ""hnZ-ym-ebw Hcp ]mT-]p-kvXIw'' F∂ B-ibw \S-∏n-em-°m≥ Hcp kvIqfn¬ Fs¥ms°
am‰-ß-fmWv hcp--tØ-≠-sX∂v hni-Zo-I-cn-°p-I.
7. Hcp ssPh- ssh-hn-[-y-]m¿°v Fßs\ k÷o-I-cn-°m-sa∂v hy-‡-am°pI?
8. ¢mkvapdn-I-fn¬ D]-tbm-Kn-°m-hp∂ {][m\ Zri-y-{im-hy D]-I-c-W-߃ GsXm-s°-bmWv?
Ah-bpsS {]tbm-P-\-sØ Ipdn®v kw£n-]vX-ambn Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I.
159
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 9. C˛ So®nMv am\-z¬ F∂m-se¥v? hni-Z-am-°p-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 10. Ipam-c-\m-ims‚ ""Zpc-h-ÿ-bnse'' hb¬hc-ºnse amS-sØ-°p-dn-®p≈ hcn-Iƒ hn-\n-abw
234567890
234567890
234567890
234567890 sNøp-∂-Xp-ambn _‘-s∏´v Fs¥√mw ]T-t\m-]-I-cWßfpw kma-{Kn-Ifpw Hcp-°m-sa∂v
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hni-Zo-I-cn-°p-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 11. ]T-t\m-]-I-c-W-ßsf Fs¥√mw LS-I-ß-fpsS ASn-ÿm-\-Øn-emWv hne-bn-cp--tØ-≠Xv?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 d^-d≥kv kma-{Kn-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1. Dt±-i-ym-[n-jvTnX t_m[\w (t]Pv 69) ˛ tUm. sI. tkma≥
234567890
234567890
234567890 (tIc-f-`mjm C≥Ãn-‰-yq-´v)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
2. Introduction to Educational Technology - K. Sampath, A. Pannir selvam,
234567890
234567890
234567890
234567890
S. Santhanam.
234567890
234567890
234567890 Sterling publishers, New Delhi
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
3. Text book of Educational Technology - B.C. Dash
234567890
234567890
234567890
234567890
Wisdom Press, New Delhi
234567890
4. Untπma C≥ FU-yq-t°-j≥ (D.Ed) - SCERT - tIcfw
A[-ym-]Iklmbn (ska-ÿ I)
5. Educational Technology & Management - J.C. Agarwal
Wisdom Press, New Delhi
6. Educational Technology -˛ Sami Anwar,
Wisdom Press, New Delhi
160
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
bqWn‰v -˛ 6 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy-]-≤Xn \ho-I-cWw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
BapJw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\nc-¥cw hnI-kz-c-amb Hcp kaq-l-Øn¬ kmaq-lnI Bi-b-ßfpw Bh-iy-ßfpw \ho-I-cn-°- 123456789
123456789
123456789
s∏-SpI kzm`m-hn-I-am-Wv. kmaq-ln-I-tc-J-bmb (Social document) ]mTy-]-≤-Xn-bn¬ AXp {]Xn- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
^-en-°m-Xn-cn-°m≥ Xc-an-√. sa®-s∏´ kmaq-lnI Pohn-X-Øn\v Bh-iy-amb ⁄m\w, kmaq-ln- 123456789
123456789
123456789
Ihpw hy‡n-]-chpw sXmgn¬]-c-hp-amb ss\]p-Wn-Iƒ, at\m-`m-h-߃, aqey-߃ F∂nh t\Sn- 123456789
123456789
123456789
123456789
sb-Sp-°p∂Xn\pw hy‡n-bpsS ka-{K-hn-I-k-\-Øn\pw klm-b-I-am-IWw ]mTy-]-≤-Xn. ]mTy-]- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
≤Xn Imtem-Nn-X-ambn ]cn-jvI-cn-t°-≠-Xns‚ Bh-iy-I-X, tIc-f-Øns‚ ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
c-W-Øns‚ \mƒh-gn-Iƒ, ]mTy-]≤Xn]-cn-jvI-cWw, tIcf hnZym-`ymk taJ-e-bn-ep-≠m-°nb 123456789
123456789
123456789
am‰ßƒ, KpW-ta∑mhnZym-`ymkw t\cn-Sp∂ sh√p-hn-fn-Iƒ, tZiob ]mTy-]-≤Xn N´-°qSv 2005, 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
tIcf ]mTy-]-≤Xn N´-°qSv 2007 hni-I-e\w F∂n-h-bmWv Cu bqWn-‰n¬ N¿® sNøp-∂-Xv. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
""icn-bmb hnZym-`ymkw ]Tn-Xm-°-fpsS G‰hpw \√ Ign-hp-Iƒ ]pd-Øp-sIm- 123456789
123456789
123456789
≠p-h-c-em-Wv. {Ia-hn-cp-≤hpw A\m-h-iy-hp-amb hnh-c-߃ Ip´n-bpsS Xe-bn¬ 123456789
123456789
Iq´n-b-Xp-sIm≠v CXv km[y-am-hp-I-bn-√. Ah-cpsS F√m hy‡n-Xz-ß-sfbpw
sR°n-sR-cp°n Ahsc shdpw b{¥-ß-fm-°p∂ alm-]-cm-[-am-W-Xv.-''
(Km‘n-Pn)
D≈-S°w
1 ]mTy-]-≤Xn Imtem-Nn-X-amb : ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-cWw A\n-hm-cy-am
\ho-I-c-Ww˛Bh-iy-IX - °p∂ ]›m-Øew
2 tIcfØnse ]mTy-]-≤Xn : $ Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmc]≤Xn
]cn-jvI-c-Ww-˛-\mƒh-gn-Iƒ $ 1997 se ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-cWw
$ 2007 se ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-cWw
$ 2013 se ]cn-jvI-cWw
$ ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-c-W-Øns‚ {]Xn-^-
e-\-߃
3 ]mTy-]-≤Xn \ho-I-cWw ˛ tIcf : $ A°m-Z-anI apt∂-‰-߃
hnZym-`ym-k-Øn-ep-≠m-°nb ka-{K-am‰w $ `uXnIkuI-cy -hn-Imkw
$ hnZym-e-b-ß-fnse kmaqly CS-s]-S¬
$ A[ym-]I im‡o-I-cWw
$ ]T-\-\n-e-hm-c-Øn¬ h∂ Db¿®
$ `n∂-ti-jn-°m¿°p≈ khn-tij hnZym-
`ymkw
4 KpWta∑ km¿h-{Xn-I-am-°p-∂-Xn¬ : $ km¿h-{XnI KpW-ta-∑bv°v XS w
\mw t\cn-Sp∂ {]iv\-ßfpw Ah-bv°p≈ \n¬°p∂ LS-I-߃.
]cn-lm-chpw $ hnZym-e-bm-¥-co£w sa®-s∏-Sp-ج.
$ s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-W -b-⁄w.
161
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. tZiob ]mTy-]-≤-Xn-Ifpw \b-ßfpw : $ 1986, 2016 tZiob hnZym-`ym-k-\bw
234567890
234567890
234567890
234567890 tIcf ]mTy-]-≤Xn N´-°qSv $ 1992 se t{]m{Kmw Hm^v BIvj≥
234567890
234567890
234567890
234567890 $ 1993 biv]m¬ IΩn‰n dnt∏m¿´v
234567890
234567890
234567890
234567890 $ F≥.-kn.-F^v ˛ 2005
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ sI.kn.-F^v -˛ 2007
234567890
234567890
234567890 $ ]mTy-]-≤Xn ]cnjvImcw 2013
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1. ]mTy-]-≤Xn Imtem-Nn-X-amb \ho-I-cWw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Hu]-Nm-cnI hnZym-`ym-k-Im-eØv Hcp ]Tn-Xmhv kvIqfn-\-IØpw ]pd-Øp-ambn IS-∂p-t]mtI≠
234567890
234567890
234567890
234567890 A\p-`-h-ß-fpsS BsIØpI-bmWv ]mTy-]-≤-Xn. Cu A\p-`-h-ß-fn-eqsS kzbw B¿Pn-°p∂
234567890
234567890
234567890
234567890 Icp-ØmWv XpS¿∂p≈ ]T-\-Øn\pw Pohn-X-hn-P-b-Øn\pw sXmgn¬]-c-amb ss\]pWn hf¿Øp-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
∂-Xn\pw klm-b-I-am-Ip-∂-Xv. kaq-l-Øn¬ ap≥Im-e-ßsf At]-£n®v am‰-Øns‚ thKX h¿[n-
234567890
234567890
234567890
234567890
®n-´p-≠v. kmt¶-Xn-I-cw-KØpw kmº-Øn-I-cw-KØpw D≠mb hf¿® kmaq-lnI cmjv{Sob cwK-
234567890
234567890
234567890
234567890 ß-fnepw hy‡n-_-‘-ß-fnepw hsc ]pXnb am‰-߃°v hgn-sbm-cp-°n-bn-cn-°p-∂p.
234567890
Cu kml-N-cy-Øn¬ ]mTy-]-≤-Xn-bn¬ am‰-߃ hcp-Øn-s°m-≠p-am-{Xta Pohn-X-Ønepw ]T-\-
Ønepw A`n-ap-Jo-I-cn-t°-≠n-h-cp∂ ]pXnb sh√p-hn-fn-Isf t\cn-Sm≥ ]pXp-X-e-ap-dbv°v km[n-
°p-I-bp-≈q. AXp-sIm≠pXs∂ D≈-S-°-Ønepw ]T-\-co-Xn-bnepw ]T-\-X{¥-ß-fnepw ImX-emb
am‰-߃ A\n-hm-cy-am-Ip-∂p. C∂-esØ Is≠-Ø-ep-Iƒ ]eXpw C∂v A{]-k-‡-am-hp-Ibpw
]pXnb Is≠-Ø-ep-Iƒ CSw ]nSn-°p-Ibpw sNøp-∂p. a\x-»m-kv{X-cw-KØpw hnZym-`ym-k- Z¿i-\-
ß-fnepw kmt¶-Xn-I- hn-Zy-bnepw kmaq-ly-kmw-kvIm-cn-I -L-S-\-bnepw am‰-߃ hcp-tºmƒ B
am‰-߃ [\m-fl-I-am-sW-¶n¬ Ahbv°p tbmPn® ]mTy-]-≤Xn A\n-hm-cy-am-Ipw. AXn-\m¬
{lkz-Im-eß
- f- n¬ Xs∂ ]mTy-]≤ - Xn \ho-Ic
- Ww A\n-hm-cy-am-Ip∂ kml-Nc - y-amWv \ne-\n¬°p-
∂-Xv.
]Tn-Xm-hns‚ am\-kn-I- h-b- n\v Dƒs°m-≈m≥ Ign-bp∂ Bi-b-ß-fpsS kz`mhw, Afhv F∂nh
Imen-I-ambn am‰-Øn\v hnt[-b-am-Ip-∂p-≠v. Cu hkvXp-Xbpw ]mTy-]-≤Xn \ho-I-c-W-Øns‚
Bh-iy-I-X-bn-te°v hnc¬Nq-≠p-∂p. IqSmsX ]Tn-Xm-hns‚ imco-cnI hf¿®-bn-ep≈ hyXym-
khpw Ahs‚ ]T-\sØ kzm[o-\n-°p-∂p-≠v. Hcp cmPysØ F√m {]tZ-i-ß-fnepw Htc ]mTy-]-
≤Xn F∂ Bibw hna¿in-°-s∏-Sp-∂p-≠v. `q{]-IrXn, kwkvImcw, Pohn-X-co-Xn, {]mtZ-in-I-ambn
Bh-iy-ap≈ Pohn-X-ss\-]p-Wn-Iƒ, Ie, kwkvImcw F∂nh ]cn-K-Wn®pw ]mTy-]-≤-Xn-Iƒ hnI-
kn-∏n-t°-≠X- p-≠v. `n∂-ti-jn-°m-cptSbpw ]m¿iz-h¬°-cn-°s
- ∏-Sp-∂h
- c
- p-tSbpw Bh-iy-߃ IqSn
]cn-K-Wn-®p≈ ]mTy-]-≤-Xn-bmWv Ct∏mƒ Bhiyw.
2. tIc-fØ
- nse ]mTy-]≤
- Xn ]cn-jvIc- Ww \mƒh-gn-Iƒ
1956 \hw-_¿ 1 ¬ tIcfw cq]o-Ir-X-am-Ip-∂-Xn-\p-apºv ae-_m¿, sIm®n, Xncp-hn-Xmw-Iq¿ F∂o
aq∂v {]tZ-i-am-bmWv `cWw \S-Øn-bn-cp-∂-Xv. A°m-eØv kne-_kpw ]mT-]p-kvX-I-ßfpw hyXy-
kvX-am-bmWv \ne-\n-∂n-cp-∂-Xv. sFIy-tI-cfw \ne-hn¬ h∂-tijw C.Fw.-Fkv \ºq-Xn-cn-∏m-
Sns‚ t\Xr-Xz-Øn-ep≈ a{¥n-k-`-bnse hnZym-`ym-k-a-{¥n-bmb s{]m^. tPmk^v ap≠-t»-cn-bmWv
hnZym-`ym-k-ta-J-esb GIo-I-cn-°p-Ibpw 1959 ¬ tIcfhnZym-`ym-k\nbahpw N´hpw hnI-kn-∏n-
°p-Ibpw sNbvX-Xv. AXn-\p-tijw 1961 ¬ tZio-b-Xe-Øn¬ apJy-a-{¥n-am-cpsS tbmKw \S-°p-
162
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ibpw {Xn`m-jm-]-≤Xn AwKo-I-cn-°p-Ibpw sNbvX-Xns‚ `mK-ambn tIc-f-Øn¬ AXv \S-∏n-em- 123456789
123456789
123456789
123456789
°m≥ Xocp-am-\n-°p-Ibpw sNbvXp. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1962 ¬ temh¿ss{]-adn (1-4) ¢m p-I-fn-te-°p≈ kne-_kv hnZym-`ym-k-h-Ip∏v Xbm-dm-°n. ap≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
]m-Ty-]-≤-Xn-I-fpsS ]cn-an-Xn-Iƒ adn-I-S-°pI F∂ e£y-tØm-sS-bmWv 1962 se ]cn-jvI-cWw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
\S-Øn-b-Xv. ASpØ ]cn-jvI-cWw \S-°p-∂Xv 1970˛em-Wv. ]T-\-e-£y-ßfn¬ {]I-S-amb am‰w 123456789
123456789
123456789
123456789
hcp-Ønbn-s√-¶nepw Ah Iptd-°qSn kq£va-ambn Ah-X-cn-∏n-°m≥ {ian-®n-´p-≠v. a\x-im-kv{X- 123456789
123456789
123456789
⁄-\mb _©-an≥ ªqans‚ (SmIvtkm-Wan Hm^v FPp-t°-jW - ¬ H_vPI - vSo-hvkv) kn≤m-¥sØ 123456789
123456789
123456789
123456789
ASn-ÿm-\-am-°n-bp≈ coXn-bmWv Ah-ew-_n-®-Xv. Adn-hp-t\-Sp-∂p, {Kln-°p-∂p, {]I-Sn-∏n-°p- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
∂p, {]tbm-Kn-°p-∂p, Bkz-Zn-°p-∂p, ss\]p-Wn-t\-Sp-∂p, Xm¬∏-cy-ß-fp-≠m-°p∂p F∂n-ßs\ 123456789
123456789
123456789
123456789
Ggp-X-e-ß-fn-embn´mWv Cu L´-Øn¬ ]T-\-t_m-[\ Dt±-iy-ßsf {Iao-I-cn-®n-´p-≈-Xv. (Dt±-im- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
[n-jvTnXt_m[\w hm¿jnIπm≥, bqWn‰v πm≥ ˛ Fkv.-sF.-C. 1970)1970˛71 ¬ 1˛4 ¢m p-I-fp- 123456789
123456789
123456789
123456789
tSbpw 1971˛72 ¬ 5˛8 ¢m p-I-fn-tebpw kne-_kv ]cn-jvI-cn-®p. Db¿∂ ¢m p-I-fn-te°v 1973˛74 123456789
123456789
123456789
¬ ]pXnb kne-_kv \ne-hn¬ h∂p. F∂m¬ ]pXnb kne-_kv D≈-S°w IqSp-X-emWv F∂ 123456789
123456789
123456789
123456789
hna¿i-\sØ XpS¿∂v kne-_kv D]-tZ-i-I-k-anXn cq]o-I-cn-°p-Ibpw Ah-cpsS \n¿tZ-i-{]-Imcw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1976 ¬ ]pXnb ]mTy-]-≤Xn \ne-hn¬ hcn-Ibpw CXn-\-\p-kr-X-amb ]mT-]p-kvXIw Xbm-dm-°p- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Ibpw sNbvXp. 123456789
123456789
123456789
amXr-`m-jm-`y-k\w ˛ 1962
kmam\yw thK-Øn¬ kwkm-cn-°p-∂Xv a\- n-em-°p-∂-Xn\pw \√ `mj-bn¬
kv]jvS-ambpw XpS¿®-bmbpw A\m-bm-k-ambpw kz¥w Bi-b-߃ a‰p-≈-hsc
]d™p a\- n-em-°p-∂-Xn\pw enJn-X-`m-j-bn-ep≈ Bi-b-߃ hmbn®p {Kln-
°p-∂-Xn\pw A¿Yw hy‡-am-I-Ø-°-hÆw hmbn-°p-∂-Xn\pw FgpXn {]I-Sn-
∏n-°p-∂-Xn\pw kmln-Xym-kzm-Z-\-Øn\pw Ign-hp-≠m-I-Ww. h¿Ø-am-\-]-{Xw,
IYm-]p-kvX-I-߃, efn-X-{K-Ÿ-߃ hmbn-°p-∂-Xn-\p≈ Xm¬∏cyw D≠m-°n-
s°m-Sp-t°-≠-Xm-Wv.
(tIcf k¿°m¿, hnZym-`ym-kh - I
- p-∏v, temh¿ ss{]adn ¢m pIfnte-°p≈ kne-
_kv 1˛4, Xncp. Kh. {] v, 1962)
163
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2.1 Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw (an\naw eh¬kv Hm^v teWnwKv ˛ Fw.F¬.-F¬) 1994˛96
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Hmtcm Ip´nbpw Hmtcm ¢m nepw t\tS≠ Ahiytijn-Iƒ \n›-bn®v Dd∏ph-cp-ØpI F∂-
234567890
234567890
234567890
234567890 XmWv Fw.F¬.-F¬ F∂v {]mY-an-I-ambn ]d-bmw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 km¿h-{XnI hnZym-e-b -{]-th-i\w (Universal Enrolment) k¿h-scbpw \ne-\n¿Ø¬ (Uni-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
versal Retension) km¿h-{Xn-I-amb KpW-\n-e-hmcw (Universal Quality Achievement) Ch-bn-
234567890
234567890
234567890 eq∂ns°m≠mWv tZiobhnZym-`ym-k- \bw cq]-s∏-´Xv. F∂m¬ tIc-fsØ kw_-‘n-®n-St- Ømfw
234567890
234567890
234567890
234567890 BZysØ c≠p-e-£y-ßfpw km£m-Xv°-cn-®p. aq∂m-asØ e£y-amb km¿h-{XnI KpW-\n-e-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hm-c-am-Wv C\nbpw ]q¿W-ambn B¿Pn-°m-\p-≈-Xv. KpW-ta∑ t\Sp-∂-Xn\v c≠p LS-I-ß-sf-°p-
234567890
234567890
234567890
234567890 dn®v \mw Nn¥n-°Ww ˛ {]m]vXnbpw {]mho-Wy-hpw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
{]m]vXn (Competency) ˛ \nb-X-amb kml-N-cy-Øn¬ Hcp {]bXv\w hnP-b-I-c-ambn sNøm-\m-h-
234567890
234567890
234567890 iy-amb Ign-hp-Ifpw ss\]p-Wn-Ifpw Adn-hp-Ifpw D]-tbm-Kn-°m-\p≈ kma¿∞y-sØ-bmWv
234567890
234567890
234567890 {]m]vXn sIm≠ptZ-in-°p-∂-Xv. (Competency is an element of power to be generated through the pro-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
cess of education.)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {]mhoWyw (Mastery) ˛ {]Xo-£n-°-s∏-Sp∂ {]m]vXn-Iƒ D∂X-\n-e-hm-c-Øn¬ B¿Pn-°pI
234567890
234567890
234567890
234567890 F∂-XmWv {]mhoWyw. (Mastery refers to the achievement of a set of expected competencies at the
234567890
234567890
234567890 level of high proficiency).
KpW-ta∑ ˛ KpW-ta∑ F∂Xv B¿Pn-t°≠ Hcp Iq´w {]m]vXn-Iƒ {]mho-Wy-\n-e-hm-c-Øn¬
ssIh-cn-°pI F∂-Xm-Wv.
KpW-\n-e-hmcw sa®-s∏-Sp-Øn-bm¬ am{Xw t]mc, AXp km¿h-{Xn-I-am-hp-Ibpw thWw. {]mY-
anIhnZym-`ymk L´-Øn¬ {]Xo-£n-°-s∏-Sp∂ Hcp Iq´w {]m]vXn-Iƒ {]mho-Wy-\ne-hm-c-Øn¬
F√m Ip´n-Ifpw t\Sn-bn-cn-°pI F∂-XmWv Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw (Fw.F¬.-F¬)
Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw = {]m]vXn + {]mhoWyw + F√m-h¿°pw KpW-ta∑
MLL = C + M + E (Competency + Mastery + Equity)
(MLL refers to a set of competencies that are to be achieved at all the levels of mastery
by practically all children during the period of primary education)
2.1.1. Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw ˛ hnj-b-ß-fn¬
1˛5 ¢m p-I-fn¬ Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw Dd-∏m-°p-∂-Xns‚ `mK-ambn Xmsg ]d-bp∂ taJ-e-I-
fn¬ Bi-b-߃ {Iao-I-cn-®p.
$ hnhn[ hnj-b-ß-fpsS ]T-t\m-t±-iy-߃ \n›-bn-®p.
$ hnhn[ ¢m p-I-fn-te-°p≈ {]m]vXn-Iƒ (competency) \n›-bn-®p.
$ {]m]vXn-I-fpsS ]c-kv]-c-_-‘hpw XpS¿®bpw Dd-∏m-°n.
$ inip-tI-{μnX ]T-\-t_m-[\ X{¥-߃ cq]-s∏-Sp-Øn.
$ ]T-t\m-]-I-c-W-ß-fpsS km[y-X-Iƒ \n¿W-bn-®p.
$ aqey-\n¿W-b-coXn ]cn-jvI-cn-®p. ({]h¿Ø-\m-[n-jvTn-Xhpw \nc-¥-c-hp-am-°n.)
2.1.2. Ah-iy-]-T-\-\n-e-hm-c-]-≤Xn \n¿h-lWw
1992 se t{]m{Kmw Hm^v BIvj≥, 1993˛se s{]m^. biv]m¬ IΩn‰n dnt∏m¿´v F∂n-h-bn¬
164
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Hmtcm Ip´nbpw Hmtcm ¢m nepw t\tS≠ Ah-iy-]-T-\-\n-e-hmcw \n›-bn-°-W-sa∂v \n¿tZ-in- 123456789
123456789
123456789
123456789
®n-´p-≠v. CXns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ tZio-b-X-e-Øn¬ B¿.-F-®v. [msh A[y-£-\mbn IΩn‰n 123456789
123456789
123456789
cq]oIcn®v 1- 5 ¢mkp-If
- nse Ah-iy-]T
- \
- \
- n-eh
- mcw \n›-bn-°p-Ib
- m-Wp-≠m-bX
- v. XpS¿∂v kwÿm- 123456789
123456789
123456789
123456789
\-X-e-Øn¬ Ah hn\n-abw sNøp-Ibpw Pn√m-X-e-Øn¬ A[ym-]-I-]cn-io-e\w \¬Ip-Ibpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
sNbvXp. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ P\-Io-b-k-an-Xn-Iƒ F√m-X-e-Ønepw cq]o-I-cn-®p. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ hnfw-_-c-Pm-Y-Iƒ kwL-Sn-∏n-®p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ eLp-te-J-Iƒ Xbm-dm°n t_m[-h¬°-c-W-¢m-kp-Iƒ \S-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ tªm°vXe ]cn-io-e-\-tI-{μ-߃ ÿm]n-®p. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ _n.B¿.-kn-I-fn¬ sslkvIqƒ A[ym-]-Isc s{Sbn-\¿am-cmbn \nb-an-®p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn Ah-iy-]-T-\-\n-e-hm-c-Øn\p tbmPn® ]mT-]p-kvX-I-ßfpw A[ym-]-I- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
klm-bn-Ifpw Xbm-dm°n. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym-]-I¿, c£n-Xm-°ƒ, kaqlw F∂n-h-cn¬\n∂pw ]≤-Xn-sb-°p-dn®v kΩn{i{]Xn-I-c-W- 123456789
123456789
123456789
amWv D≠m-b-Xv. tZio-b-X-e-Øn¬ Fw.F-®v.-B¿.Un \S-Ønb ]T-\-Øn¬ Is≠-Ønb {][m\ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hkvXp-X-Iƒ NphsS tN¿°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \n¿tZ-in® {]m]vXn-Iƒ Ip´n-I-fpsS \ne-hm-c-Øn\pw {]mb-Øn\pw tbmPn-®-X-√. tZio-b-
X-e-Øn¬ 6 hb- p≈ Ip´n-I-sf-bmWv H∂mw ¢m n¬ tN¿°p-∂Xv. F∂m¬ tIc-f-Øn¬
AXv A©v hb- m-Wv.
$ ]e tijn-Ifpw t\SpI F∂Xv A{]m-tbm-Kn-I-am-Wv, ]e tijn-Ifpw bm{¥n-I-kz-`m-h-ap-
≈-h-bm-Wv.
$ e£yw \n›-bn-°p-I-b-√msX e£y-Øn-se-Øm-\p≈ {]{Inb IrXy-ambn \n¿h-Nn-®n-√.
$ aqey-\n¿W-b-co-Xn-bnse hy‡-X-°p-dhpw A{]m-tbm-Kn-I-Xbpw \ne-\n¬°p-∂p.
$ ]T-\-Øn¬ tcJo-b-k-ao-]-\-amWv kzoI-cn-®-Xv.
CØcw ]cn-an-Xn-Isf AXn-Po-hn-°p-∂-Xn-\mbn 1997 ¬ tIc-f-Øn¬ ]pXnb ]mTy-]-≤Xn \nehn¬
h∂p.
2.2 1997 se ]pXnb ]mTy-]-≤Xn
1997 Pq¨ apX¬ tIc-f-Øn¬ ]pXnb ]mTy-]-≤Xn \ne-hn¬ h∂p. B[p-\nI a\-»mkv{X kn≤m-
¥-ßfpw ]T-\-t_m-[-\-am-Xr-I-Ifpw ]cn-K-Wn-®v, DZv{K-Y-\-co-Xn, {]{In-bm-[n-jvTnX kao-]\
- w,
{]h¿Ø-\m-[n-jT
v nX ¢m p-ap-dn, Ip´n Adn-hns‚ \n¿am-Xm-h,v kmaq-lnI CS-s]-S¬ ]T-\sØ kzm[o-
\n-°p∂p F∂ [mc-W, ka{K-hpw \nc-¥-c-hp-amb aqey-\n¿Wbw XpS-ßnb Bi-b-߃
AS-ßp∂ ]mTy-]-≤Xn \ne-hn¬h-∂p. ]mTy-]-≤Xn \S-∏n-em-°p-∂-Xn-\mbn Un.]n.-C.]n kwhn-
[m\w {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øn.
$ kwÿm-\-X-e-Øn¬ Fkv.-B¿.Pn (tÉv dntkmgvkv {Kq∏v) cq]o-I-cn®v ]cn-io-e\w \¬In.
$ _n.B¿.kn Xe-Øn¬ A[ym-]-I-]-cn-io-e\w \¬In.
ka-{K-amb am‰-amWv 1997 se ]cn-jvI-c-W-Øn¬ D≠m-b-Xv. tIhew hkvXp-X-Ifpw hnh-c-ßfpw
IpØn-\n-d-bv°p-∂-Xn-\p-]-Icw Ip´n-Isf Nn¥n-∏n-°p-hm\pw {]h¿Øn-°p-hm\pw t{]cn-∏n-°p∂
A\p-`-h-߃°v {]m[m\yw \¬Ip∂ {]h¿Ø-\-߃°mWv ]mTy-]-≤Xn Du∂¬ \¬In-b-Xv.
\ne-hn-ep≈ ]mT-]p-kvX-I-ßfpw ]T-\-co-Xnbpw am‰msX Cu e£yw km£m-XvI-cn-°m≥ Ign-
bn√ F∂ kml-Ncyw D≠m-bn. CXv ]mT-]p-kvX-I-]-cn-jvI-c-W-Øn-te°v \bn-®p.
165
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]mTy-]-≤Xn cq]o-I-c-W-Øns‚ L´-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 1. ]mTy-]-≤XnbpsS hnhn[ LS-I-ßsf kw_-‘n® ImgvN-∏mSv cq]o-I-cn-®p. (Ip´n, A[ym-]nI,
234567890
234567890
234567890
234567890 c£n-Xm-hv, ]T-\-co-Xn, X{¥-߃, ]T-\-km-a-{Kn, aqey-\n¿W-bw)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
2. hnhn[ hnj-b-k-ao-]-\-߃ cq]-s∏-Sp-Øn. (DZv{K-Y-\w, `mjm-]-T-\w, KWn-X-]-T-\w, ]cn-
234567890
234567890
234567890 ÿnXn]T-\w, Cw•ojv]T-\w, Iem-Im-bn-I-{]-hrØn]cn-N-bw)
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. ]mTy-]-≤Xn Dt±-iy-߃°pw kv]jvSo-I-c-W-Øn\pw ]Icw D≈-S-°w, {]{In-b, ]T-\-coXn
234567890
234567890
234567890
234567890 F∂nh Dƒs°m-≈p∂ ]mTy-]-≤Xn{]kvXm-h-\-Iƒ cq]o-I-cn-®p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Pn√m {]mY-anI hnZ-ym-`-ymk ]≤Xn
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
(Un. ]n. C. ]n. 1994 ˛ 2001)
234567890
234567890
234567890
234567890 H∂p -ap-X¬ \mep hsc ¢mkp-I-fnse hnZ-ym-`-ymkKpW-\n-e-hmcw Db¿Øp∂-Xn-\p≈
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 tI{μmhnjvIrX ]≤-Xn-bm-Wn-Xv. tIc-fØ
- n¬ Xncp-h\ - ¥
- ]- p-cw, CSp-°n, ]me-°m-Sv, ae-∏p-
234567890
234567890
234567890
234567890 dw, hb-\m-Sv, Imk¿tKmUv F∂o 6 Pn√-If- n-emWv Un. ]n. C. ]n. \S-∏n-em-°n-bX
- v.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T-\-co-Xn, ]mT-]p-kvX-I-߃, hnj-b-k-ao-]-\-߃, aqey-\n¿W-b-coXn F∂n-h-bn¬ h∂ ka-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {K-amb am‰w Dƒs°m-≈m≥ A[ym-]-I-k-aq-l-Øn\pw c£n-Xm-°ƒ°pw Gsd°mew th≠n-
h-∂p. Un.]n.-C.]n C√mØ 8 Pn√-I-fn¬ hfsc {]bmkw t\cn-´p.
$ H∂p apX¬ \mep-hsc ]mT-]p-kvX-I-߃ Hcp-an®v ]cnjvI-cn-®Xpw hna¿i-\-hn-t[-b-am-bn.
$ ]cn-io-e-\-ß-fnse ]cn-an-Xn-Iƒ ]cn-l-cn-°m≥ Gsd sh√p-hn-fn-Iƒ t\cn-tS-≠n-h-∂p. hnZym-
`ym-k-h-Ip∏pw Un.]n.-C.]n t{]mPIvSpw s]mXp-P-\-]-¶m-fn-Ø-tØmsS AXv AXn-Po-hn-®p.
$ ss{]a-dn-X-e-Øn¬ ka-kvX-ta-J-e-bnepw KpWm-fl-I-am-‰-߃°v XpS°w Ipdn-°m≥ 1997 se
]mTy-]-≤-Xn ]cn-jvI-c-W-Øn\v Ign-™-Xmbn hne-bn-cp-Ø-s∏-Sp-∂p. Un.]n.-C.-]n.-bpsS Imem-
h[n ]q¿Øn-bm-bt- ijw 2002 apX¬ k¿h-in-£m-A` - n-bm≥ (Fkv.F
- k
- v.F
- ) Bcw-`n-®p. 1998˛99
apX¬ ]mTy-]-≤Xn A∏¿ss{]-adn ¢m p-I-fn-te°v hnI-kn-∏n-®p. Fkv.-F-kv.F C¥y-bnse
F√m kwÿm-\-ß-fnepw 1˛8 ¢m pI-fnse ]T-\-ku-I-cy-ßfpw ]T-\-\n-e-hm-chpw Db¿Øp-
∂-Xn-\p≈ tI{μm-hn-jvIrX ]≤-Xn-bmbn {]Jym-]n-°-s∏-´p. 2002˛2017 hsc Fen-sa‚dn hnZym-
e-b-ß-fnse `uXn-Ihpw A°m-Z-an-I-hp-amb anI-hn\v Fkv.-F-kv.F ]≤-Xn-Iƒ Bhn-jvI-
cn®v \S-∏n-em-°n. 2018 apX¬ 1˛12 ¢m p-h-sc-bp≈ hnZym-e-b-ßsf sa®-s∏-Sp-Øp-∂-Xn-\mbn
ka-{K-in£m tIcfw (Fkv.-F-kv.-sI) \ne-hn¬ h∂p.
2.3. 2007 se ]mTy-]-≤Xn N´-°qSv
2005 se tZiob ]mTy-]-≤Xn N´-°q-Sns\ ASn-ÿm-\-am°n 2007 ¬ tIcf ]mTy-]-≤Xn N´-°qSv
cq]-s∏-´p. AXns\ ASn-ÿm-\-am°n ]mTy-]-≤Xnbpw ]mT-]p-kvX-Ihpw hnI-kn-∏n-®p. {]iv\m-
[n-jvTnX kao-]-\-Øn-eq-∂n-s°m≠v hnI-kn-∏n® ]mTy-]-≤Xn \ne-hn¬h-∂p.
2.4 2013 se ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-cWw
2013˛¬ \ne-hn-ep≈ ]mTy-]-≤Xnbn¬ Nne ]cn-jvI-c-W-߃ \n¿tZ-in-°-s∏-´p. ]mTy-]-≤Xn Dt±-
iy-߃°p-]-Icw ]T-\-t\-´-߃ (Learning outcomes) F∂-t]-cn¬ Ip´n B¿Pn-t°≠ tijn-
Iƒ Nn´-s∏-Sp-Øn. CXns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬ ]mT-]p-kvX-I-߃ hnI-kn-∏n-®p. A\p-_-‘-ambn
So®¿ sSIvÃpw hnI-kn-∏n-®p.
166
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2.5. ]mTy-]≤Xn]-cnjvI-c-W-ß-fpsS {]Xn-^-e-\-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
hnZym-`ymkw Hcp kmaq-lnI -{]-{In-b-bmWv F∂ ImgvN-∏m-Sn¬ \n∂p-sIm-≠m-bn-cp∂p ]mTy-]- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
≤Xn ]cn-jvI-cn-®-Xv. {]h¿Ø-\m-[n-jvTn-Xhpw {]{In-bm-_-‘n-X-hp-amb ]T-\-X-{¥-߃, At\z- 123456789
123456789
123456789
123456789
j-Wm-fl-I-]-T-\w, ka-{K-hn-I-k\w e£y-an-Sp∂ ]mTy-]-≤Xn, kzX-{¥hpw P\m-[n-]Xy-]-chpw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
inipkulr-Z] - c
- h
- p-amb kao-]\w F∂nh ]mTy-]≤ - XnbpsS {]mtbm-Kn-Ic
- oXnimkv{X-ambn kzoI- 123456789
123456789
123456789
cn®p \S-∏n¬hcp-Øm≥ {ian-®p. XXv^-e-ambn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T-\-Øn¬ Adnhp \n¿an-°p∂ {]{In-bbv°v Du∂¬ h∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ At\z-j-Wm-fl-I-]-T-\-coXn ]n¥p-S-cp-∂-Xn\v A[ym-]-I¿ Xbm-dm-bn. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T\w ¢m p-ap-dn°p≈n¬ am{X-a√ \S-t°-≠-sX∂ Xncn-®-dnhv ]mTy-]-≤Xn hn\n-a-b-Øn¬ 123456789
123456789
123456789
{]tbm-Kn-°m≥ XpS-ßn. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ IrXyhpw kq£va-hp-amb Bkq-{X-W-Øns‚ A\n-hm-cyX t_m[y-s∏-´p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ A[ym-]Iim‡o-I-cW{]h¿Ø-\-߃°v {]m[m\yw h∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ \nc-¥-chpw ka-{K-hp-amb aqey-\n¿Wbw F∂ Bibw AwKo-I-cn-°p-Ibpw \S-∏m-°m≥ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
XpS-ßp-Ibpw sNbvXp. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ hnZym-eb{]h¿Ø-\-ß-fn¬ kaq-l-Øns‚ Iq´m-bvabpw CS-s]-Sepw h¿[n-®p. 123456789
123456789
123456789
$ Kth-j-Wm-flI ]T-\-t_m-[-\-{]-{In-bbv°v Du∂¬ e`n-®p.
$ {]mtZ-inI Adn-hp-I-fpsSbpw hn`-h-ß-fpsSbpw D]-tbmKw Dd-∏m-°m≥ XpS-ßn.
$ A°m-Z-anIamÿπm≥, ka-{K-hn-Zym-ebhnI-k-\-]-≤Xn F∂nh Xbm-dm°n {]h¿Ø-\-am-
cw-`n-®p.
Xncn-®-dn-hp-Iƒ
c≠p Zim-_vZ-Im-esØ A\p-`-h-߃ Kth-j-W-_p-≤n-tbmsS ]Tn-°p-tºmƒ Nne Xncn-®-dn-hp-
Iƒ°v Ah-k-c-sam-cp-ßp-∂p.
$ ]mTy-]-≤Xnbn¬h-cp∂ am‰-߃°-\p-k-cn®v kwhn-[m-\-ß-fn¬ am‰-ap-≠m-tI-≠-Xp-≠v.
$ hnZym-e-b-Øns‚ `uXn-I-km-l-N-cy-߃ inip-ku-lr-Z-]-c-amb A¥-co£w krjvSn°m≥
]cym-]vX-am-I-Ww.
$ {]mtbm-Kn-Im-\p-`-h-߃ krjvSn-®p-sImt≠ am‰-Øns‚ {]k‡n kaq-l-Øn¬ {]k-cn-∏n-
°m-\m-hq.
$ kq£va-X-e-Øn-ep≈ Bkq-{XWw, \n¿h-l-Ww, hne-bn-cp-ج, F√m-X-e-Ønepw khn-
ti-j-amb Du∂¬ A\n-hm-cy-am-Wv.
$ A[ym-]IhnZym-`ym-k-Øns‚ (tkh\-]q¿Δhpw tkh-\-Im-e-hpw) KpW-ta≥a Dd-∏m-°p-∂-
Xn-\p≈ ]cn-]m-Sn-Iƒ \S-∏n-em-°-Ww.
$ P\-Io-bhpw {]mtZ-in-I-hp-amb ]¶m-fn-Øhpw {]h¿Ø-\-ß-fnse kpXm-cy-Xbpw Dd-∏m-
°Ww.
$ A[ym-]-I¿°v kzbw im‡o-I-cn-°m-\p≈ Ah-kcw Hcp-°-Ww.
$ ]mT-]p-kvXI- a
- pƒs∏-sS-bp≈ kma-{Kn-Iƒ hg-°a
- p-≈X
- m-hW
- w. ]T-\{- ]-{In-bbv°v {]m[m\yw
thWw.
$ klm-b-kw-hn-[m-\-ßsf im‡o-I-cn-°p-Ibpw ka-b-_-‘n-X-ambn {]h¿Øn-∏n-°p-Ibpw
thWw.
$ ]mTy-]-≤Xn \ho-I-c-W-{]-{Inb C—m-i-‡n-tbmsS \S-∏m-°-Ww.
167
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. ]mTy-]-≤Xn \ho-I-cWw tIcfhnZym-`ym-k-cw-K-Ønep-≠m°nb ka-{K-am-‰-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
1997 apX¬ c≠p-]-Xn-‰m-≠mbn tIc-f-Øn¬ \S∂ ]mTy-]-≤Xn \ho-I-cW {ia-ß-fpsS `mK-ambn
234567890
234567890
234567890
234567890
khn-ti-j-amb \nc-h[n apt∂-‰-߃ hnZym-`ym-k-cw-KØv D≠m-bn-´p-≠v. Ahsb A°m-Z-an-I -ta-
234567890
234567890
234567890 J-e, `uXn-I- ta-J-e, kmaq-ln-I- ta-Je F∂n-ßs\ t{ImUo-I-cn-°m-w.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.1 A°m-Z-anI taJ-e-bn¬ ]mTy-]-≤Xnbpambn _‘-s∏´ LS-I-ß-fn¬ D≠mb am‰-߃
234567890
234567890
234567890 Fs¥-√m-sa∂v ]cn-tim-[n-°mw.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
a) ]T-\-e£yw:
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ap≥Im-e-ßsf At]-£n®v Hmtcm hnj-b-Øn-s‚bpw ]T-\-e-£y-ßsf IrXy-X-tbmsS
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 \n¿h-Nn-°p-∂-Xn\v km[n-®n-´p-≠v. {]m]vXn{]kvXm-h-\-I-fn¬ \n∂pw hyXy-kvX-ambn
234567890
234567890
234567890 {]{In-bm-_‘ - n-Xa
- mb {]kvXm-h\
- I
- f
- mbpw Dt±-iy-{]-kvXm-h\
- I
- f
- mbpw ]T-\t- \-´ß- f- mbpw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 {]kvXm-hn-°p∂ coXn-bn¬ FØn-\n¬°p-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ `mjm-k-a-{K-Z¿i-\sØ Dƒs°m≠v ka-{K-X-bn¬ \n∂pw LS-I-ß-fn-te°v F∂
234567890
234567890
234567890 XØzsØ ASn-ÿm-\-am-°n-bmWv `mjm-]-T-\-e-£y-߃ \n¿W-bn-®n-´p-≈-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ `mjm-t`-Z-ß-sfbpw sshhn-[y-sØbpw AwKo-I-cn-°p-∂ hyh-lmc cq]-ß-fn-e-[n-jvTn-X-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 amb ]T-\-amWv e£y-an-Sp-∂-Xv.
234567890
234567890
$ Ip´n-I-fpsS Nn¥, k¿K-ti-jn, hni-I-e-\ -tijn F∂n-h -h-f¿Øp-∂-Xn\v Du∂¬
\¬In.
$ ]T-\{- ]-{In-bbv°v D∂-Xa - mb ÿm\w \¬Ip-tºmgpw Bhn-jvIm-cØ - nepw {]I-S\ - Ø- nepw
A[n-jvTn-X-am-b- D¬∏∂-߃°pw {]m[m\yw \¬In.
$ Hmtcm hnj-b-Øn-s‚bpw kmwkvIm-cn-Ihpw {]mtZ-in-I-hp-amb ]›m-Ø-e-Øn\v
{]m[m\yw \¬In.
b) Ip´n:
$ ]T-\-{]-{In-b-bnepw {]h¿Ø-\-Øn-epw Ip´n-bpsS {]IrXw ]cn-K-Wn-®p.
$ ]T-\-{]-h¿Ø\w \n¿W-bn-°p-∂-Xn¬ Ip´n-bpsS ]¶m-fnØw Dd-∏m-°n.
$ F√m-h¿°pw Xpey-]-cn-K-W\ Dd-∏m-°n.
$ `n∂-ti-jn-°m¿°p-IqSn Dƒs°m-≈m-hp∂ {]{In-b-Ifpw {]h¿Ø-\-ßfpw Bkq-{XWw
sNbvXp.
$ ]T\w A\u-]-Nm-cn-Ihpw kzX-{¥-hp-amb A¥-co-£-Øn¬ \S-∏n-em-°n.
$ tijn, ss\]p-Wn, Bi-bw, [mcW Ch-bpsS Nm{In-Im-tcm-lWw Dd-∏m-°n.
c) A[ym-]-I≥:
$ kl-]-Tn-Xm-hv, P\m-[n-]-Xy-hm-Zn-bmb kwL-Ø-e-h≥, {]iv\-]-cn-lm-c-I≥, klm-bn, kz¥w
amXr-I-Iƒ \n¿an-°m≥ Ah-k-c-sam-cp-°p-∂-bmƒ F∂ \ne-bn-te°v hf¿∂p.
$ ]T-\-km-a-{Kn-Iƒ btYjvSw e`y-am-°n.
$ Bkq-{X-W-th-f-bn¬ Ip´n-bpsS ap∂-dnhv ]cn-K-Wn-®-p.
$ At\z-j-Wm-flI]T-\-Øn\v Ah-k-c-sam-cp-°p-∂p.
d) ]T\-co-Xnbpw ]T-\-X-{¥-ßfpw
$ kzbw-]-T-\-Øn\v {]mapJyw \¬Ip-∂p.
$ kl-I-c-Wm-fl-Ihpw kl-h¿Øn-X-hp-amb ]T-\-Øn\v ap≥Xq°w.
168
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]T-\-Øns‚ hgn-I-sf-°p-dn®v Nn¥n-°m-\-h-kcw. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ Nn¥m-{]-{In-bsb D±o-]n-∏n-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ sshhn-[y-]q¿Whpw A¿Y-]q¿W-hp-amb ]p\-c-\p-`-h-߃ ]T-\-{]-{In-b-bpsS `mK-ambn 123456789
123456789
123456789
123456789
\njvI¿jn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kzX-{¥-Nn-¥bpw {]Xn-I-c-W-ßfpw t{]m’m-ln-∏n-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]mtZ-in-I-hn-`-h-ßfpw ssh`-h-ßfpw {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ sshhn-[y-am¿∂ ]T-\-X-{¥-߃, ]T-\-km-a-{Kn-Iƒ \njvI¿jn-°p-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
$ Adn-hns‚ \n¿amWw ¢m p-ap-dn-bn¬ Dd-∏m-°p∂ ]T-\-{]-{Inb hn`m-h\w sNøp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ {]h¿Ø-\m-[n-jvTn-Xhpw inipkulr-Z-]-c-hp-amb ]T\w hn`m-h\w sNøp-∂p. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ am\-hn-I-X-bn-eq-∂nb ]T-\-{]-{In-bbv°v {]m[m\yw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ kwtim-[\bv°pw \ho-I-c-W-Øn\pw Du∂¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ Smse‚ v em_p-Iƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
e) ]mT]p-kvX-Iw, ]T-\-km-a{Kn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ ]mT-]p-kvX-I-Øns‚ LS-\bpw D≈-S-°hpw inip-ku-lr-Z-am-°n.
$ ]mT]p-kvX-Iw ]T-\-km-a-{Kn-I-fn-sem-∂msW∂pw ]mT]p-kvX-Iw Ip´n-°p-th-≠n-bm-bn-cn-°-
W-sa∂pw \n›-bn-®p.
$ ssPh-]m-T-ß-fpsS D]-tbmKw t{]m’m-ln-∏n-°p-∂p.
$ ]mT-ß-fpsS XpS¿{]-h¿Ø-\-km-[yX (Open ended) hn`m-h\w sNøp-∂p.
$ sshhn-[y-am¿∂ {]h¿Ø-\-߃ e£yw-sh-bv°p-∂p.
f) ]T-\-{]-h¿Ø-\-߃
$ Hmtcm {]h¿Ø-\hpw ]mTy-]≤
- Xn{]kvXm-h\
- I
- ƒ km£m-XvIc
- n-°p-∂X
- n\v klm-bI
- a
- mWv.
$ {]h¿Ø-\-߃ ]mTy-]-≤Xn hn`m-h\w sNøp∂ khn-ti-j-X-Iƒ Dƒs°m-≈p-∂-h-bmWv.
$ {]h¿Ø-\-߃ `n∂-\n-e-hm-c-°msc A`n-kw-t_m-[\ sNøp-∂p.
$ Pohn-X-k-μ¿`-hp-ambn _‘-ap-≈-h-bm-Wv.
$ {]h¿Ø-\-߃ _lp-apJ _p≤n-hn-I-k-\-Øn-e-[n-jvTn-Xhpw Nm{InI kz`m-h-ap-≈-Xp-am-
Wv.
g) hnebn-cp-ج
$ kzbw, ]c-kv]-cw, A[ym-]-Is‚ hne-bn-cp-ج
$ aqey-\n¿Wbw KpWm-flI kqN-I-ß-fpsS ASn-ÿm-\-Øn¬
$ hne-bn-cp-ج \nc-¥-chpw ka-{K-hp-am-Wv.
$ aqey-\n¿Wb{]h¿Ø-\-߃°v ]T-\-{]-h¿Ø-\-Øns‚ khn-ti-jX D≠m-bn-cn-°Ww
$ tSw aqey-\n¿W-b-Øn\v Ah-k-c-ap-≠v.
$ kvtImf¿jn∏v ]co-£-Iƒ ]mTy-]-≤-Xn-°-\p-tbm-Py-am°n.
169
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3.2 `uXnI kuI-cy-hn-Imkw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 hnZym-e-b-Ønse `uXnI kuI-cy-߃ Hcp-°p-∂-Xn¬ ]mTy-]-≤Xn khn-ti-j-amb ]¶p-h-ln-
234567890
234567890
234567890
234567890 ®p. ^e-{]-Z-amb hnZym-e-b-Øns‚ kqN-I-߃ hnI-kn-∏n-°p-Ibpw Ah km£m-XvI-cn-°p-∂-
234567890
234567890
234567890
234567890 Xn\v ka-{K-hn-Zym-eb hnI-k-\-]-≤Xn Xbm-dm-°p-Ibpw sNbvXp.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Un.]n.-C.]n, Fkv.-F-kv.F, B¿.-Fw.-F-kv.F., Fkv.-F-kv.-sI. F∂o t{]mP-IvSp-Ifpw {XnXe
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]©m-b-Øp-Ifpw P\-{]-Xn-\n-[n-Iƒ, ÿm]-\-߃, hy‡n-Iƒ, ]q¿h-hn-Zym¿Yn-Iƒ, k∂-≤-kw-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
L-S-\-Iƒ F∂n-h-cp-sS-sb√mw ]¶m-fn-Ø-tØmsS tIc-f-Ønse s]mXp-hn-Zym-e-b-߃ kam-\-X-
234567890
234567890
234567890 I-fn-√mØ hf¿®-bmWv Ign™ 20 h¿jw sIm≠v t\Sn-sb-Sp-Ø-Xv.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ AS-®p-d∏pw hmbp-{]-hm-lhpw sse‰pw ^m\pw D≈ ¢m p-ap-dn-Iƒ.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ip≤-PehnX-c-W-kw-hn-[m-\-߃
234567890
234567890
234567890
234567890 $ BI¿j-I-amb Ccn-∏n-S- ku-I-cy-߃
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ¢mkvsse{_-dn-I-ƒ, hmb-\m-aq-e-Iƒ, kvIqƒsse{_dn
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ imkv{Xw, kmaq-ly-im-kv{Xw, KWn-Xw, sF.Sn. em_p-Iƒ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ sI´nSw Xs∂ ]T-t\m-]-I-c-W-am-°¬ (BALA)
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ssPh-ssh-hn--[y -]m¿°p-Iƒ
234567890
$ Ip´n-I-fpsS FÆ-Øn\v X° ipNn-ap-dn-Iƒ
$ s]¨Ip-´n-Iƒ°v {]tXyIw ipNn-ap-dn-Iƒ
$ `n∂-ti-jn-°msc ]cn-K-Wn-°p∂ \n¿am-W- coXn
$ Hm∏¨ Fb¿ ¢m p-Iƒ
$ D¬∏-∂-߃ {]Z¿in-∏n-°m-\p≈ kuIcyw
$ Ãm^vap-dn, {]Y-am-[ym-]-Is‚ apdn, Hm^okvapdn
$ Ifn-ÿ-ew, Iem-tI{μw
$ ssS¬kv ]Xn® s]mSn-c-ln-X-amb Xd
$ ssPh-then
ASp-°-f, ssU\nwKvlmƒ XpSßn B[p-\nI kuI-cy-ß-tfm-Sp-Iq-Snb hnZym-e-b-amWv hn`m-h\w
sNbvXn-´p-≈Xv s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-W-b-⁄-Øns‚ `mK-ambn A¥m-cmjv{S \ne-hm-c-
Øn-te°v Hmtcm hnZym-e-b-sØbpw A°m-Z-an-I-ambpw `uXn-I-ambpw Db¿Øm≥ Kh¨sa‚ v
]≤Xn Xbm-dm-°n-bn-cn-°p-∂p.
CXns‚ `mK-ambn sslkvIqƒ lb¿sk-°‚dn hnZym-eb - ß - nse 45000 ¢m p-ap-dn-Iƒ sslsSIv
- f
kuI-cy-sam-cp-°n, 140 \ntbm-P-I-a-fi-e-ß-fnepw 5 tImSn cq] sNe-hn¬ sI´n-S-\n¿amWw, a‰p-
hn-Zym-e-b-ß-fn-te°v 3 tImSn, 1 tImSn ]≤-Xn. bp.]n. F¬.]n hnZym-e-b-ß-fn¬ 2019 - 20 h¿j-
ß-fn¬ sslsSIv kuI-cy-sam-cp-°pw. \o¥¬°pf-߃, tÃUn-b-߃, tkmfm¿ ]m\¬ XpSßn
\nc-h[n `uXnIkuI-cy-ß-fmWv Hcp-°p-∂-Xv.
170
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
t°-j≥ IΩn-‰n, Pn√m-hn-Zym-`ym-k-k-anXn Cßs\ \nc-h[n kwhn-[m-\-ß-fpsS ]¶m-fn-Ø- 123456789
123456789
123456789
123456789
tØmsS hnZym-e-b-Øns‚ kmaq-lnI CS-s]-S¬ kPo-h-am-°m≥ Ign-bp-∂p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3.4 A[ym-]-I- im-‡o-I-cW]cn-]mSn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ tkh-\-Ime A[ym-]Iim-‡o-I-cW-Øn\v ]pXnb apJw \¬In-bXv 1997 se ]mTy-]-≤Xn 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
apX¬°m-Wv. AXp-hsc Ub-‰p-I-fn-te°v {]Xn-h¿jw ]e L´-ß-fn-embn Pn√-bnse Bbn-c- 123456789
123456789
123456789
Øn\p Xmsg A[ym-]-I¿°p am{X-amWv Nne im-‡o-I-cW-߃ \¬In-b-Xv. Un.]n.-C.-]n, 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Fkv.-F-kv.F F∂o t{]mP-IvSp-Iƒ, A[ym-]I im-‡o-I-cWw hntI-{μo-I-cn-®p. Ah k_vPn- 123456789
123456789
123456789
√m-X-e-Ønepw ¢Ã¿ Xe-Øn-ep-am-bn. Hmtcm A[ym-]-I\pw {]Xn-h¿jw 20 Znh-ksØ im- 123456789
123456789
123456789
123456789
‡o-I-cWw hn`m-h\w sNbvXp. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
kwÿm-\-X-e-ß-fn¬ Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn, Fkv.-F-kv.-F, B¿.-Fw.-F-kv.-F, sF.Sn@kvIqƒ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
F∂o GP≥kn-Iƒ kwÿm\ dntkmgvkv {Kq∏p-Iƒ D≠m°n Ah-cn-eqsS Ub-‰p-Iƒ tI{μo- 123456789
123456789
123456789
123456789
I-cn®v Pn√m-X-e- im-‡o-I-cWw \S-Øp-Ibpw Pn√m dntkmgvkv {Kq∏v, tªm°v Xe-Øn¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
A[ym-]Iim-‡o-Ic - Ww kwL-Sn-∏n-°p-Ibpw sNbvXp. Ah-[n-°m-eØpw kvIqƒ Xpd-∂t- ijw 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
i\n-bm-gvN-I-fn-ep-amWv A[ym-]I im-‡o-I-cWw \S-∂n-cp-∂-Xv. CXns‚ KpW-ta∑ Dd-∏m- 123456789
123456789
123456789
°m-\p≈ \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-°m-dp-≠v. Ub-‰p-Iƒ Pn√m-X-e-Ønepw _n.B¿.-kn.-Iƒ k_vPn- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
√m-X-e-Ønepw im-‡o-I-cW߃°v t\XrXzw \¬In.
171
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 2. ]T-\-k-a-bhpw ]mT-]p-kvXI D≈-S-°hpw XΩn¬ s]mcp-Ø-s∏-Sp-∂n-√. D≈-S°tI{μn-X-amb
234567890
234567890
234567890
234567890 ]T\w XpS-cp-∂p.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 3. {]o˛-k¿Δokv A[ym-]I im-‡o-Ic
- W-Øns‚ KpW-ta∑ {]Xo-£nX \ne-hm-cØ
- n¬ FØmØ
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ah-ÿ. {]th-i-\-Øn\v A`n-cpNn ]cn-K-Wn-°p-∂n-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
4. tkh-\-Imeim-‡o-I-cW-Øn¬ {]mtZ-in-Ihpw Imen-I-hp-amb Bh-iy-߃ ]q¿W-ambpw ]cn-
234567890
234567890
234567890 K-Wn-°p-∂n-√. A[ym-]-Isc s{]m^-j-W-ep-I-fm-°m≥ Ign-bp-∂n-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. c£n-Xm-°-fpsS hnZym-`ymkw, Ip´n-bpsS hnI-k-\w, t_m[-\-am-[y-aw, ]T-\w, c£m-I¿ØrXzw
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 (parenting) F∂nh kw_-‘n® [mc-W-bn-ep≈ ]cn-an-Xn.
234567890
234567890
234567890
234567890 6. `uXn-I-ku-I-cy-ß-fpsS C\nbpw sa®-s∏-tS≠ Ah-ÿ.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 7. Iem-Im-bnI {]hrØn]cn-Nb ]T-\-tØmSv hnZym-e-b-Øn-s‚bpw kaq-l-Øn-s‚bpw kwhn-
234567890
234567890
234567890
234567890 [m-\-ß-fp-tSbpw EWm-fl-I-k-ao-]-\w.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 8. hnZym-`ym-k-ta-J-e-bn¬ LS-\m-]-c-amb am‰-an-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 9. {]mtZ-inIhn`-h-ß-sfbpw ssh`-h-ß-sfbpw ^e-{]-Z-ambn {]tbm-P-\-s∏-Sp-Øp-∂n-√.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
10. `c-Ww, amt\-Pvsa‚ v F∂o taJ-e-bn¬ s{]m^-j-W¬ ImgvN-∏mSv D≠m-Ip-∂n-√.
234567890
234567890
234567890
234567890 11. Hmtcm Ip´n-sbbpw ]cn-K-Wn-®p≈ ]T\w \S-°p-∂n-√.
234567890
12. ]m¿iz-h¬°-cn-°-s∏-Sp∂ hnZym¿Yn-I-fpsS {]iv\-߃ IrXy-ambn A`n-kw-t_m-[\ sNøp-
∂n-√.
14. A¨ FbvUUv taJ-e-bn¬ ]mTy-]-≤Xn, ]T-\-co-Xn, ]T-\-km-a-{Kn, aqey-\n¿Wbw F∂nh
th≠{X \nb-{¥n-°m≥ Ign-bp-∂n-√.
4.2. km¿h-{XnIKpW-ta-∑-˛-]cn-lm-c-߃
1. kwÿm-\-sØ hnZym-`ymkhnN£W¿, cmjv{Sob, kmwkvIm-cn-I, kmaq-lnI taJ-e-bnse
{]ap-J¿ F∂n-h¿ kwbp-‡-ambn hnZym-`ym-k-\bw ]cn-jvI-cn®p \S-∏n-em-°p-I.
2. ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvI-c-W-hp-ambn _‘-s∏´ A°m-Z-an-Ihpw LS-\m-]-c-hp-amb am‰-߃
(¢m vXew apX¬ kwÿm-\-Xew hsc-bp-≈-Xv) Fs¥-√m-sa∂v Is≠Øn \n¿tZ-i-߃
\¬Ip-∂-Xn\v Hcp IΩo-js\ shbv°p-I.
3. ]T-\-k-a-b-Øn\pw ]T-\-{]-{In-bbv°pw Ip´n-I-fpsS `uXnI\nebv°pw tbmPn-°p-∂-hn[w D≈-
S°w {Iao-I-cn-°p-I.
4. {]o˛-k¿Δokv A[ym-]Iim-‡o-I-cWØns‚ ]cn-an-Xn-Iƒ Is≠Øn ]cn-l-cn-°p-∂-Xn\v
{]tXy-I-k-an-Xnsb \nb-an-°p-I. \n¿tZ-i-߃ \S-∏m-°p-I.
5. tkh-\-Im-e-im-‡o-I-cWw Bh-iym-[n-jvTn-Xhpw KpW-ta-∑-bp≈Xpam-°p-I. hnZym-e-bm-[n-
jvTnX im-‡o-I-cWØns‚ km[yX ]cn-tim-[n-°p-I.
6. hnZym-`ym-kt- a-Je
- b
- nse Kth-jW
- ß
- ƒ ^e-{]-Za
- mbn \n¿h-ln-°p-hm≥ \S-]Sn kzoI-cn-°p-I.
7. c£m-I¿Ørt_m[-h¬°-c-W-Øn\pw kmaq-ly-t_m-[-h¬°-c-W-Øn\pw khn-ti-j-amb
Du∂¬ \¬Ip-I.
8. ka-{K-amb ImgvN-∏m-tSmsS hnZym-e-b-Øns‚ `uXn-I-hn-I-k\w Dd-∏m-°p-I.
9. Iem-Im-bnI {]hr-Øn-]T
- \
- Ø
- n\v khn-tij Du∂¬ \¬Ip-I. DZv{K-YnX]T-\k
- m-[yX {]tbm-
P-\-s∏-Sp-Øp-I.
172
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
10. {]mtZ-in-I-hn-`-h-߃ Bkq-{Xn-X-ambn D]-tbm-Kn-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
11. `c- W - a m- t \- P v s a‚ v sshZKv [ yw h¿[n- ∏ n- ° p- ∂ - X n- \ p≈ khn- t ij im-‡o-I-cW߃, 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
{]Yam-[ym-]-I¿°pw, DtZym-K-ÿ¿°pw \nb-a-\-Øn-\p- apºpw tijhpw \¬Ip-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
12. Hmtcm Ip´n-sbbpw ]cn-K-Wn-®p≈ ]T-\-{]-{Inb \S-°p∂p F∂p-d-∏m-°p-I. A[ym-]-I¿°v 123456789
123456789
123456789
123456789
CXn-\p≈ im-‡o-I-cW߃, kma-{Kn-Iƒ F∂nh \¬Ip-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
13. ]m¿iz-h¬°-cn-°-s∏-Sp∂ hnZym¿Yn-I-fpsS {]iv\-߃ ]Tn®v Ah-sc-°qSn Dƒs°m-≈p∂ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]T-\-X-{¥-߃, kma-{Kn-Iƒ F∂nh Bhn-jv°-cn®v \S-∏m-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
14. A¨ FbnUUv taJ-e-bnse ]mTy-]-≤-Xn, ]T-\-co-Xn, aqey-\n¿Wbw F∂nh hnZym-`ymk 123456789
123456789
123456789
123456789
Ah-Im-i-\n-b-a-Øns‚ ]cn-[n-bn¬\n-∂p-sIm≠v \nb-{¥n-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
15. hnZym-`ym-k-ta-J-ebnse kwÿm-\-Xew apX¬ kvIqƒXew hsc-bp≈ ÿm]-\-ß-fpsS KpW- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
ta∑ h¿[n-∏n-°p-∂-Xn\v \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-°p-I. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4.3. s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-W- b⁄w 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
tIc-f-Ønse {]oss{]-adn apX¬ lb¿sk-°‚-dn-h-sc-bp≈ F√m Ip´n-Iƒ°pw KpW-ta-∑-bp≈ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hnZym-`ymkw Dd-∏m-°p-∂-Xn-\mbn tIc-f-k¿°m¿ Bhn-jvI-cn® ]≤-Xn-bmWv s]mXp-hn-Zym`ymk- 123456789
123456789
123456789
kw-c-£-W- b-⁄w. hnZym-e-b-Ønse Hmtcm Ip´n-bp-sSbpw [mc-W-Ifpw ss\]p-Wn-Ifpw tijn- 123456789
123456789
Ifpw at\m-`m-h-ßfpw aqey-ßfpw A¥m-cmjv{S \ne-hm-c-Øn¬ hnI-kn-∏n-°p-∂-Xn\pw AXp-hgn
anI-hns‚ tI{μ-ambn s]mXp-hn-Zym-e-b-ßsf hf¿Øp-∂-Xn\pw e£ywh®p-sIm-≠mWv s]mXp-
hn-Zym-`ymk kwc-£-W-b⁄ {]h¿Ø-\-߃ cq]-I-ev]\ sNbvXn-´p-≈-Xv. Adn-hns\ kvIqfn\p-
]p-d-Øp≈ Pohn-X-hp-ambn _‘-s∏-Sp-Øp-I, ImWm-]mTw ]Tn-°p-∂-coXn Hgn-hm-°p-I, ]mT-]p-
kvX-I-߃°-∏p-d-tذv ]T-\-{]-h¿Ø-\sØ hnI-kn-∏n-°p-I, ]T-\hpw ]co-£bpw XΩn¬
DZv{K-Yn-°p-I, \nc-¥-c-aq-ey-\n¿W-b-Øn-s‚bpw hne-bn-cp-Ø-en-s‚bpw km[yX {]tbm-P-\-s∏-Sp-
ØpI XpS-ßnb tZiob ]mTy-]-≤Xn N´-°q-Sns‚ (F≥.-kn.-F^v 2005) \n¿tZ-i-ßfpw {]{In-bm-
_-‘n-Xhpw {]h¿Ø-\m-[n-jvTn-Xhpw inip-tI-{μn-X-hp-amb ]T-\-amWv ¢m p-ap-dn-bn¬ \S-t°-
≠-sX∂ hnZym-`ymk Ah-Im-i-\n-baw 2009 apt∂m-´p-sh-bv°p∂ Bi-b-ß-fn¬ Du∂n\n∂p-sIm-
≠pamWv s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-Wb-⁄-Øns‚ e£y-߃ \n¿W-bn-®n-´p≈-Xv.
e£y-߃
$ 1 apX¬ 12 hsc Hmtcm ¢m nepw Ip´n B¿Pn-t°≠ tijn-Ifpw [mc-W-Ifpw ss\]p-Wn-
Ifpw A¥m-cmjv{S \ne-hm-c-Øn¬ Hmtcm Ip´nbpw t\Sp-∂-Xn-\m-h-iy-amb sshhn-[y-am¿∂
A\p-`-h-߃ Hcp-°p-I. (]T-\-hn-j-b-ß-fn¬ Bi-bZr-VX Dd-∏m-°-Ww, kmaq-ly-cw-KsØ
[mc-W, Iem-Im-bnI{]hrØn]cn-N-b -]-T-\-Øn¬ ]¶m-fn-Øhpw Xm¬∏-cyhpw Dd-∏m-°-Ww,
]cn-ÿn-Xn-⁄m\w ssIh-cn-°-Ww, Hmtcm Ip´nbpw aq∂p `mj-bn-se-¶nepw Bi-b-hn-\n-a-b-
tijn t\S-Ww.)
$ F√m Ip´n-Iƒ°pw F√m taJ-e-I-fnepw A\p-`hw e`n-°p-∂-Xn\pw k¿K-]-c-amb Ign-hp-
Iƒ {]I-Sn-∏n-°p-∂-Xn\pw Ah-k-c-sam-cp-°pI.
$ A¥m-cm-jv{S-]-T-\-\n-e-hmcw Dd-∏m-°p-∂-Xn\v Bh-iy-amb ]T-t\m-]-I-c-W-߃, `uXn-I-ku-
I-cy-߃ F∂nh hnZym-e-b-Øn¬ Dd-∏m-°pI.
$ D∂-X-]-T-\-\n-e-hm-c-Øn-ep≈ A[ym-]\w Dd-∏m-°m≥ A[ym-]-I -im-‡o-I-cW ]cn-]m-Sn-Iƒ
Bkq-{XWw sNøpI.
173
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ sF.kn.Sn A[n-jvTnX ]T-\-Øn-\m-h-iy-amb `uXn-I-ku-I-cy-ßfpw A°m-Z-anI Xbm-sd-Sp-
234567890
234567890
234567890
234567890 ∏p-Ifpw Dd-∏m-°pw. _lp-ap-J -]-T-\-X-{¥-߃ D]-tbm-K-s∏-Sp-Øm≥ Ign-bpI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Iem-Im-bnI{]hr-Øn-]-cn-Nb anIhv Dd-∏p-h-cp-Øp-∂-Xn\v Bh-iy-amb `uXnI am\-knI
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 kmwkvIm-cnI kuI-cy-߃ Hcp-°pI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Kth-j-Wm-flI A[ym-]-\-Øn\pw ]T-\-Øn\pw Ah-k-c-sam-cp-°pI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ ]T-\-Øn¬ ]n∂m-°-°msc XpS-°-Øn¬Øs∂ Is≠Øn Bh-iy-amb klmbw ]mTy-]-
234567890
234567890
234567890
234567890
≤-Xn-bpsS kØ Dƒs°m≠v e`y-am-°pI.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ ]T\w BI¿j-Ihpw k¿Km-fl-Ihpw B\-μ-Zm-b-Ihpw BIp∂ Xc-Øn¬ hnZym-e-b-Øns‚
234567890
234567890
234567890
234567890 `uXn-I-ku-I-cy-߃ hnI-kn-∏n-°pI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
$ kvIqƒsse{_-dn, et_m-d´- d
- n-Iƒ F∂nh B[p-\n-Ih
- ¬°-cn®v ]T-\{- ]-{In-bb
- psS `mKam°pI.
234567890
234567890
234567890
234567890 $ eLp-]-T-\-bm-{X-Iƒ, ]T-\-Iym-ºp-Iƒ, in¬∏-im-e-Iƒ, hnZ-Kv[-cpsS ¢m p-Iƒ, skan-\m-dp-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 Iƒ, t{]mP-IvSp-Iƒ XpS-ßnb sshhn-[y-am¿∂ ]T-\-X-{¥-߃ {]tbm-P-\-s∏-Sp-ØpI.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 $ Im¿jnIkwkvImcw ]pXnb Xe-ap-d-bn¬ hf¿Øn-sb-Sp-°p-I, amen-\y-\n¿am¿P\w Hcp
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
kwkvIm-c-ambn cq]-s∏-Sp-Øn-sb-Sp-°p-I.
234567890
234567890
234567890 $ aZyw, ab-°p-a-cp∂v F∂n-h-bpsS D]-tbmKw ]pXnb Xe-ap-d-bn¬\n∂pw Hgn-hm-°m-\m-hp∂
Xc-Øn¬ CS-s]-S-ep-Iƒ \S-ØpI.
$ πmÃn-Iv ap‡ ˛ IoS-\m-in-\n- ap-‡-˛-e-l-cn- ap‡ Iymº-kp-Iƒ krjvSn-°pI.
$ "Iymºkv Xs∂ ]mT-]p-kvXIw' F∂ Bi-bsØ P\-Io-b-ambn hnI-kn-∏n-s®-SpØv ssPh-
ssh-hn[y DZym\w F∂ Bibw kvIqfn¬ \S-∏m-°pI.
$ ]n∂m°w \n¬°p∂ hn`m-K-°m¿°v {]tXyI ]cn-K-W\ \¬In apJy-[m-c-bn-se-Øn-°pI.
$ hnZym-`ym-k-Øns‚ P\-Iob kwkvI-cWw A¿Y-]q¿W-am-°pI.
$ sXmgn-e-[n-jvTnX hnZym-`ym-k-Øn\v Ah-k-c-sam-cp-°pI.
$ Ip´n-Iƒ°v ssKU≥kv, Iu¨kn-enwKv kuI-cy-sam-cp-°pI.
$ kvIqƒ{]h¿Ø-\-߃ ^e-{]-Z-am-°p-∂-Xn\v P\-Iob CS-s]-S¬ Dd-∏m-°pI. {]mtZ-inI
hn`-h-߃ {]tbm-P-\-s∏-Sp-ØpI.
$ kvIqƒX-e-Øn-ep≈ hnhn[ klmbkwhn-[m-\-ßsf ^e-{]-Z-ambn A°m-Z-an-Ihpw `uXn-
Ihpw kmaq-ln-I-hp-amb hf¿®bv°v DX-Ipw-hn[w {]tbm-P-\-s∏-Sp-ØpI.
$ 45000 ¢m p-Iƒ sslsSIv B°p-I.
$ 140 hnZym-e-b-߃°v 5 tImSnbpw sXsc-s™-SpØ hnZym-e-b-߃°v 3 tImSnbpw [\-k-
lmbw \¬In `uXnIkuI-cy-hn-I-k\w Dd-∏m-°p-I.
$ P\-Iob ]¶m-fn-Ø-tØmsS hn`-h-k-am-l-c-Ww.
$ F√m hnZym-e-b-ß-fnepw ka{K KpW-ta∑m hnZym-eb hnI-k-\-]-≤Xn P\-Iob ]¶m-fn-Ø-
tØmsS Xbm-dm-°¬.
$ F√m hnZym-e-b-ß-fnepw A°m-Z-anI amÿπm≥ P\-Iob ]¶m-fn-Ø-tØmsS Xbm-dm°n
\S-∏m-°¬.
$ ssPh -ssh-hn-[y-]m¿°v, ¢mkv sse{_-dn, Sme‚ v em_v XpS-ßnb \qX-\ Bi-b-߃ {]tbm-
K-h-Xv°-cn-°p-∂-Xn\v t{]m’m-l\w \¬Ip-I.
174
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
apI-fn¬ ]d™ e£y-߃ km£m-XvI-cn-°p-∂-Xn\v sshhn-[y-am¿∂ {]h¿Ø-\-߃ Bkq- 123456789
123456789
123456789
123456789
{XWw sNbvXv \S-∏n-em-°p-∂p-≠v. kwÿm-\-X-e-Øn¬ apJy-a{¥n A[y-£-\mb kan-Xn-bmWv 123456789
123456789
123456789
CXn\v t\XrXzw \¬Ip-∂-Xv. hnZym-`ym-k-a-{¥n, D∂X DtZym-K-ÿ¿, P\-{]-Xn-\n-[n-Iƒ F∂n-h- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
cpsS t\Xr-Xz-Øn¬ b⁄-Øns‚ {]h¿Ø-\-߃ Bkq-{XWw sNbvXv \S-∏nem-°p-∂p. Pn√, 123456789
123456789
123456789
\ntbm-P-I-a-fi-ew, tªm°v, ]©m-b-Øv, kvIqƒXe kan-Xn-Iƒ cq]o-I-cn-®n-´p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
(d^-d≥kv : s]mXp-hn-Zym-`ymkkwc-£-W-b⁄w am¿K-tcJ 1, 2. tIcf k¿°m¿) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
5 tZio-b-]m-Ty-]-≤-Xn-Ifpw \b-ßfpw tIcf]mTy-]-≤Xn N´-°qSv 2007 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1986 se tZiob hnZym-`ym-k-\-bw, 1992 se t{]m{Kmw Hm^v BIvj≥, 1993 se biv]m¬ 123456789
123456789
123456789
123456789
IΩn‰n dnt∏m¿´v, 2005 F≥.-kn.-F-^v, 2007 ˛ sI.kn.-F-^v, 2013 ˛ ]mTy-]-≤Xn ]cn-jvIm-cw, 2016 ˛ 123456789
123456789
123456789
se tZiob hnZym-`ym-k-\bw (Cu taJ-e-Iƒ H∂mw ska-Ã-dn¬ {]Xn-]m-Zn-®n´p≠v.) 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
Cu bqWn-‰n-eqsS IS-∂p-t]m-b-t∏mƒ N¿® sNbvX Bi-b-߃ 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ A¥¿tZ-io-bhpw {]mtZ-in-I-hp-amb Xe-ß-fn¬ temI-Øp-≠m-Ip∂ am‰-߃ Dƒs°m≠v 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
]mTy-]-≤Xn Imtem-Nn-X-ambn ]cn-jvI-cn-°-s∏-Sp-∂p-≠v. 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
$ tIc-f-Øn¬ \S∂ ]mTy-]-≤Xn]cn-jvIm-c-߃ Adn-bp-∂-Xn\pw Ah F-ßs\ KpW-ta-∑m- 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
hn-Zym-`ym-ksØ apt∂m´p \bn-®p F∂pw Xncn-®-dn-bp-∂-Xn-\v.
$ tIc-f-Øn¬ \S∂ ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-c-W-Øns‚ \mƒh-gn-Iƒ Adn-bp-∂Xv \mw Cu taJ-
e-bn¬ B¿Pn® anI-hp-Iƒ Xncn-®-dn-bm≥ klm-bn-°pw.
$ ]mTy-]≤
- Xn \ho-Ic- W
- Ø
- ns‚ ^e-ambn tIcf hnZym-`ym-kt- a-Je - b- n-ep-≠mb am‰-߃ hni-
I-e\w sNøp-∂X- n-eqsS ]cn-jvIc
- W
- Ø
- ns‚ anI-hp-Ifpw ]cn-an-Xn-Ifpw Is≠-Øm≥ Ign-bpw.
$ KpW-ta-∑-bp≈ hnZym-`ymkw F√m-h¿°pw e`y-am-°p-∂-Xn\v \mw \nc-h[n {]iv\-߃ t\cn-
Sp-∂p-≠v.
$ KpW-ta-∑-bp≈ hnZym-`ymkw Dd-∏m-°p∂Xn\mbn \nc-h[n ]≤-Xn-Iƒ tIc-f-Øn¬ Bhn-
jvI-cn®v \S-∏m-°nbn-´p-≠v.
$ tZiob]mTy-]-≤Xn N´-°q-Sv, tIcf]mTy-]-≤Xn N´-°qSv F∂nh tIc-f-Ønse ]mTy-]≤Xn
]cn-jvI-c-WsØ [\m-fl-I-ambn kzm[o-\n-®n-´p-≠v.
aqey-\n¿W-b-{]-h¿Ø-\-߃/XpS¿{]-h¿Ø-\-߃
1. ]mTy-]-≤-Xn, ]mT-]p-kvXIw F∂nh \nc-¥cw am‰p-∂-Xn\v A[ym-]-I¿°pw Ip´n-Iƒ°pw
k¿°m-cn\pw \nc-h[n {]bm-k-߃ D≠m-°p-∂p-≠v. Hcp c£n-Xm-hns‚ A`n-{]m-b-am-WnXv.
]mTy-]-≤Xn \ho-I-c-W-Øns‚ \ho\ ImgvN-∏mSv ASn-ÿm-\-am°n hni-Z-am-°p-I.
2. tIc-f-Ønse ]mTy-]-≤Xn\ho-I-c-W-Øns‚ \mƒh-gn-I-fpsS ssSwsse≥ hnI-kn-∏n-°p-I.
3. tIc-f-∏n-d-hn-°p-ap-ºp≈ tIc-f-Ønse hnZym-`ymk]cn-jvI-c-W-sØ-°p-dn®v e`y-amb hnh-c-
ß-fpsS ASn-ÿm-\-Øn¬ Ipdn∏v Xbm-dm-°p-I.
4. C¥y≥ hnZym-`ymk IΩo-j≥ (tImØmcn IΩo-j≥) 1964˛66, 1986 se tZiob hnZym-`ym-k-\-
bw F∂nh C¥y≥ hnZym-`ym-k-cw-KØpw khn-ti-j-ambn tIcfhnZym-`ym-k-Ønepw hcp-Ønb
am‰w ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-c-W-Øns‚ ]›m-Ø-e-Øn¬ hne-bn-cp-Øp-I.
175
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890
1234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 5. 1962 se ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-cWe£y-ß-fn¬ \n∂pw Gsd-sbm∂pw apt∂-dm≥ \ap°v C∂pw
234567890
234567890
234567890
234567890 km[n-®n-´n-√. Cu {]kvXm-h\sb hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 6. s{]m^. biv]m¬ IΩn‰n dnt∏m¿´v ˛1993, C¥y≥ hnZym-`ym-k-cw-KØpw tIc-f-Ønepw sNep-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
Ønb kzm[o\w hni-I-e\w sNøp-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 7. 1986 se tZiobhnZym-`ym-k-\bw (NPE) C¥y≥ hnZym-`ym-k-Ønepw ]mTy-]-≤Xn cq]o-I-c-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
W-Ønepw Fß-s\-bmWv {]Xn-^-en-®-Xv?
234567890
234567890
234567890 8. s{]m^. biv]m¬ IΩn‰n dnt∏m¿´n¬ ]d-™-Xn¬ IqSp-X-embn H∂pw-Xs∂ tIcf ]mTy-
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 ]≤Xn-bn¬ Dƒs°m≈n-°m≥ \ap°v Ign-™n-´n-√. Cu {]kvXm-h-\sb hna¿i-\m-fl-I-ambn
234567890
234567890
234567890
234567890 hne-bn-cp-Øp-I.
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890 9. Fw. F¬. F-¬ ]≤-Xn-bpsS khn-ti-j-X-Iƒ Fs¥√mw?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
10. Ah-iy-]T
- \
- \
- n-eh
- mcw (Fw.F¬.-F¬) C¥y≥ hnZym-`ym-kc
- w-KØv hcp-Ønb kzm[o\w F¥v?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
11. Fw.F¬.-F¬ ]≤-Xn-bpsS anI-hp-Ifpw ]cn-an-Xn-Ifpw F¥m-bn-cp∂p?
234567890
234567890
234567890
234567890
234567890
12. 1997 se ]mTy-]-≤Xn ap≥ ]mTy-]-≤-Xn-I-fn¬ \n∂pw GsX√mw Xc-Øn-emWv hyXym-k-s∏-´n-
234567890
234567890
234567890
234567890
cp-∂Xv?
234567890
234567890
234567890
234567890 13. 1997 apX¬ 2016 hsc \S∂ tIc-f-Ønse ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-c-W-߃ t\cn-tS≠n h∂
234567890
hna¿i-\-߃ Fs¥-√m-am-bn-cp∂p? Ahsb hni-I-e\w sNbvXv ]pXnb ]cn-jvI-c-W-Øn-
\p≈ \n¿tZ-i-߃ \¬Ip-I.
14. ]mTy-]≤
- Xn]cn-jvIc
- Ww tIcfhnZym-`ym-kc
- w-KØ
- p-≠m-°nb A°m-Za
- n-Ihpw `uXn-Ihpw kmaq-
ln-I-hp-amb am‰-߃ hni-I-e\w sNøp-I.
15. ]pXnb ]mTy-]-≤Xn hnhn[ taJ-e-bn¬ apt∂m-´p-sh-bv°p∂ ImgvN-∏mSv KpW-ta∑mhnZym-
`ym-ksØ Fßs\ klm-bn°pw? hni-Z-am-°p-I.
16. ]T-t\m-t±-iy-߃, e£y-߃ F∂nh kw_-‘n®v hnhn[ L´-ß-fn¬ h∂ am‰w KpW-I-c-
amtWm? hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-I.
17. D≈-S-°-`mcw F∂-Xp-sIm-≠p-t±-in-°p-∂Xv F¥mWv? Fßs\ ]cn-l-cn°mw?
18. KpW-ta∑ Dd-∏m-°p-∂-Xn¬ \n¿Wm-b-I-amb ]¶p-h-ln-°p-∂Xv ]T-\-{]-{In-b-bm-Wv. hni-I-
e\w sNøp-I.
19. F√m-h¿°pw ]¶m-fn-Øhpw KpW-ta-∑bpw D≠m-hpI F∂ e£yw bmYm¿Yy-t_m-[-tØmsS
Xs∂-bmtWm ]d-bp-∂Xv? hna¿i-\m-fl-I-ambn hne-bn-cp-Øp-I.
20. Dƒt®¿∂ hnZym-`ymkw (C≥¢q-kohv FUyq-t°-j≥) F∂-Xp-sIm≠v A¿Y-am-°p-∂-sX¥v?
21. 1997 \ptijw `n∂-ti-jn-°m¿°p≈ hnZym-`ym-k-Øn¬ h∂ ]cn-Wmaw Fs¥√mw?
22. ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-cWw ]mT-]p-kvX-I-Øn¬ am{Xw HXp-ßn-bm¬ ^ew D≠m-In-√. ]T-\m-
¥-co-£-Ønepw {]{In-bbnepw LS-\-bnepw am‰-߃ hcp-Ø-Ww. Cu A`n-{]m-bsØ tIc-
f-Ønse ]mTy-]-≤Xn]cn-jvI-c-W-Øns‚ ]›m-Ø-e-Øn¬ hni-I-e\w sNøp-I.
23. km¿h-{XnIKpW-ta∑ F∂ e£ykm£m-XvIc-W-Øn\v t\cn-Sp∂ sh√p-hn-fn-Ifpw ]cn-lmc
am¿K-ßfpw \n¿tZ-in-°p-I.
24. s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-W -b⁄w e£yw hbv°p-∂-sX¥v?
25. s]mXp-hn-Zym-`ymk kwc-£-Wb⁄w tIcfw t\cn-Sp∂ hnZym-`ymk {]iv\-߃ ]cn-l-cn-
°p-∂-Xn\v klm-bn°pw. hni-I-e\w sNøp-I.
176
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
89
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
d^-d≥kv 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
1. temh¿ ss{]adn ¢m p-I-fn-te-°p≈ kne-_kv 1˛4 hnZym-`ym-k-h-Ip∏v 1962 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
2. GI-I-t_m-[-\-]-≤-Xn, Fkv.-sF.-C. Xncp-h-\-¥-]pcw 1968 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
3. Dt±-iym-[n-jvTnX t_m[\w ˛ hm¿jn-I-]-≤Xn Fkv.-sF.-C. 1970 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
4. ss{]adn kvIqƒ kne-_kv 1˛7 Fkv.-sF.-C. Xncp-h-\-¥-]pcw 1981 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
5. ss{]adn kne-_kv 1˛4 Fkv.-sF.C 1990 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
6. Ah- i y- ] - T - \ - \ n- e - h mcw ˛ ss{]a- d n- X - e - Ø n¬, Fkv . - k n.- C .- B ¿.Sn Xncp- h - \ - ¥ - ] pcw 123456789
123456789
123456789
123456789
Un.]n.-C.-]n. 1995 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
7. A[ym-]-I-k-lmbn 1˛4 Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., Xncp-h-\-¥-]pcw Un.]n.-C.-]n. 1995 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
8. Idp-I, A[ym-]-I-k-lmbn Un.]n.-C.]n tIcfw 1996 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
9. a©m-Sn, A[ym-]-I-k-lmbn Un.]n.-C.]n tIcfw 1996 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
10. {]mY-anI hnZym-`ymk ]mTy-]-≤Xn Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., Xncp-h-\-¥-]pcw 1997 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
11. ]mT-]p-kvXIw 1˛4 Fkv.-kn.-C.-B¿.Sn., Xncp-h-\-¥-]pcw 1997 123456789
123456789
123456789
123456789
123456789
12. aqey-\n¿Wbw F¥v? F¥n\v? Un.]n.-C.]n tIcfw 1997
13. kwtbm-Pn-X-hn-Zym-`ymkw A[ym-]-I-k-lmbn Un.]n.-C.]n tIcfw 2002
14. hnZym-`ymk]cn-h¿Ø-\-Øn\v Hcm-apJw 2002, sI.F-kv.-F-kv.]n
15. ss{]adn]mTy-]-≤-Xn-bpsS ssk≤m-¥nI hiw, Un.]n.-C.]n 2000
16. Dt±-iym-[n-jvTnX t_m[\w tUm.sI. tkma≥, `mjm -C≥Ãn-‰yq´v 1990
17. Tuition to intution. Dr. K.N. Anandan, Kerala Bhasha Institute
18. National Policy on Education 1986, 2016, NCERT, New Delhi.
19. Learning without Burden 1993. Prof. Yashpal , NCERT, New Delhi.
20. National Curriculum Frame Work 2005 - NCERT, New Delhi.
21. Kerala Curriculum Frame Work 2007, SCERT, Kerala
22. Textbook with Difference - A Study of Two DPEP Experience - DILGITH GUPTA,
NCERT New Delhi.
177