ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ಛಂದಸ್ಸು
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಛಂದಸ್ಸು-ಪೀಠಿಕೆ
ಛಂದಸ್ಸು-ಮಾತ್ೆೆಗಳು ಮತ್ಸು ಗಣಗಳು

ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಹ ಗ ರಚಿಸಬ ಕನ? ಅಲ್ಲಿ ಯಾವ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕವಿಗಳು ಅನ್ನಸರಿಸನತ್ಾಾರ ? ಎಂಬ

ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಯಬ ಕಾದ್ರ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಛಂದ್ಶ್ಾಯಸರದ್ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕ ಮಳಳಬ ಕಾಗನವುದ್ನ. ನ್ಮೂ
ವಿದ್ಾಯರ್ಥಿಗಳು ತ್ಾವು ಓದ್ನತಿಾರನವ ಕನ್ುಡ ಪಠ್ಯ ಪುಸಾಕಗಳಲ್ಲಿ ಅದ್ ಷ ಮಟ ಬಗ ಯ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು
ಓದ್ನತ್ಾಾರ . ಆ ಎಲಿ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ರಚನ ಮಾಡಿದ್ ಕವಿಗಳು ಹಲಕ ಲವು ನಿಯಮಗಳನ್ುನ್ನಸರಿಸಿ ಆ
ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರನತ್ಾಾರ . ಯಾವ ನಿಯಮವನ್ನು ಅನ್ನಸರಿಸಿ ಈ ಪದ್ಯಗಳು ರಚಿತವಾಗಿವ , ಎಂಬನದ್ನ್ನು
ತಿಳಿಯದ್ ಅವುಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ರ ಸಾಕಾದ್ಷನಟ ಪರಯ ಜನ್ವಾಗಲ್ಲಕ್ಕಿಲಿ. ಆದ್ನದ್ರಿಂದ್ ನ್ಮೂ ಮಕಿಳು
ಛಂದ್ಶ್ಾಯಸರದ್ ಸಮೂಲವಾದ್ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕ ಮಳಳಬ ಕಾ ಗನವುದ್ನ. ಈ ದ್ೃಷ್ಟಟಯಂದ್ ಮನಂದ್
ಸಂಗರಹವಾಗಿ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದ್ .
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ವಾಯಕರಣ ಶ್ಾಸರವು ಗದ್ಯ ಪದ್ಯಗಳ ರಡಕಮಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ ಶ್ಾಸರವಾದ್ರ , ಛಂದ್ಸನು ಕ ವಲ ಪದ್ಯಗಳಿಗ
ಮಾತರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ ಶ್ಾಸರವಾಗಿದ್ . ನಾವು ಓದ್ನವ ಪದ್ಯಗಳು ನಾನಾ ತರವಾಗಿವ . ಕ ಲವು ನಾಲನಿ
ಸಾಲ್ಲನ್ವು, ಕ ಲವು ಆರನ ಸಾಲ್ಲನ್ವು, ಕ ಲವು ಮಮರನ ಸಾಲ್ಲನ್ವು, ಕ ಲವು ಸಾಲನಗಳು ಉದ್ದ, ಕ ಲವು
ಚಿಕಿವು. ಹ ಗ ನಾನಾ ಬಗ ಯನ ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡನಬರನತಾವ . ಅವುಗಳ ಲಿವುಗಳ ಸವರಮಪವನ್ನು
ತಿಳಿಯದಿದ್ದರಮ ಮನಖ್ಯವಾದ್ ಕ ಲವು ಪದ್ಯಗಳ ರಿ ತಿನಿ ತಿ ಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬ ಕನ.
ಪದ್ಯಗಳು ವಿಸಾಾರವಾದ್ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ ಪವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲಮ, ರಸವತ್ಾಾದ್ ಅಂತಗಳನ್ನು
ಸಾವರಸಯ ಮಾತನಗಳಿಂದ್ ವರ್ಣಿಸಲಮ, ಮತನಾ ಅವುಗಳನ್ನು ಸನಲಭವಾಗಿ ಜ್ಞಾಪಕದ್ಲ್ಲಿಟ್ನಟಕ ಮಳಳಲಮ
ಅನ್ನಕಮಲವಾದ್ವು. ಅಲಿದ್ ರಾಗವಾಗಿ ಹಾಡಿ, ತ್ಾವೂ ಆನ್ಂದ್ ಪಡಬಹನದ್ನ. ಇತರರನ್ಮು
ಆನ್ಂದ್ಗ ಮಳಿಸಬಹನದ್ನ. ಇಂಥ ಮಹತವದ್ ಕಾವಯಭಾಗಗಳಾದ್ ಪದ್ಯಗಳ ರಚನಾಕರಮದ್ ಬಗ ಗ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು
ತಿಳಿಸನವ ಗರಂಥವ ಂದ್ರ ಮನಖ್ಯವಾಗಿ ‘ಛಂದ್ ಮ ಂಬನಧಿ‘ ಎಂಬನದ್ನ. ಇದ್ನ ಹಳಗನ್ುಡ ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ
ರಚಿಸಲಪಟ್ಟಟದ್ . ಇದ್ ಕನ್ುಡ ಛಂದ್ಸುನ್ನು ವಿಶ್ದ್ವಾಗಿ ತಿಳಿಸನವ ಗರಂಥವಾಗಿದ್ .
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
I – ಛಂದೆ ೀಂಬಸಧಿ ಗೆಂಥ ಕತ್ತೃವಿನ ವಿಚಾರ

ಛಂದೆ ೀಂಬಸಧಿ ಎಂಬ ಕನನಡ ಛಂದಸ್ುನಸನ ತಿಳಿಸ್ಸವ ಗೆಂಥವನಸನ ಕ್ರೆ.ಶ. ೯೯೦ ರ ಸ್ಸಮಾರಿನಲ್ಲಿ ೧ನೆಯ
ನಾಗವಮೃನೆಂಬಸವನಸ ಬರೆದನಸ. ಇವನಸ ಕನಾೃಟಕ ಕಾದಂಬರಿಯಂಬ ಇನೆ ನಂದಸ ಗೆಂಥವನ ನ
ಬರೆದಿದಾಾನೆ. ವೆಂಗಿ ವಿಷಯದಲ್ಲಿನ ಸ್ಪ್ು ಗ್ಾೆಮಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆ ೀಹರವಾದ ವೆಂಗಿಪ್ಳುವಿನಲ್ಲಿದಾ ಕ ಂಡಿನಯ
ಗ್ೆ ೀತ್ೆ ದ ವೆಣಣಮಯಯ ಎಂಬ ಬ್ಾೆಹಮಣನ ಮಗ; ತ್ಾಯಿ ಹೆ ೀಕಳವೆೆ. ಇವನಿಗ್ೆ ಕವಿರಾಜಹಂಸ್,
ಬಸಧಾಬಜವನಕಳ ಹಂಸ್, ಕಂದಕಂದಪ್ೃ-ಇತ್ಾಯದಿ ಅನೆೀಕ ಬಿರಸದಸಗಳಿದಾವು. ಈತ್ನಸ ಯಸದಧವಿೀರನಾಗಿದಾ
ಹಾಗ್ೆಯ ತ್ೆ ೀರಸವುದಸ. ಶೆವಣಬ್ೆಳೆಗ ೊಳದ ಗ್ೆ ಮಮಟೆೀಶೆರನ ವಿಗೆಹವನಸನ ಕೆತಿುಸಿ ಪ್ೆಸಿದಧನಾಗಿರಸವ
ಚಾವುಂಡರಾಯನೆಂಬಸವನಸ ಇವನ ಆಶೆಯದಾತ್ನಸ. ಅಜಿತ್ಸೆೀನದೆೀವ ನೆಂಬಸವರಸ ಇವನಿಗ್ೆ
ಗಸರಸಗಳು.
ಛಂದೆ ೀಂಬಸಧಿ ಎಂಬ ಈ ಗೆಂಥದಲ್ಲಿ, ಕನನಡ ಛಂದಸಿುಗ್ೆ ಸ್ಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಾಿ ವಿಷಯಗಳಗ ಹೆೀಳಲ್ಪಟ್ಟಿ
ವೆ.
[1] ನಾಗವಮಿನ ಂಬ ಹ ಸರಿನ್ ಕವಿಗಳಿಬಬರನ. ಮೊದ್ಲನ ಯ ನಾಗವಮಿ (ಕ್ಕರ.ಶ್. ೯೯೦) ನ್ನ
ಛಂದ್ ಮ ಂಬನಧಿಯನ್ಮು, 'ಕನಾಿಟ್ಕ ಕಾದ್ಂಬರಿ' ಎಂಬ ಚಂಪೂ ಗರಂಥವನ್ಮು ರಚಿಸಿದ್ನ್ನ. ಎರಡನ ಯ
ನಾಗವಮಿನ ಂಬನವನ್ನ ಕ್ಕರ.ಶ್. ೧೧೪೫ ರ ದ್ವನ್ನ. ಇವನ್ನ ಕಾವಾಯವಲ ಮ ಕನ್, ಕನಾಿಟ್ಕ ಭಾಷಾಭಮಷಣ,
ವಸನಾಕ ಮ ಶ್ಗಳ ಂಬ ಮಮರನ ಗರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ಾದನ ಂದ್ನ ಕವಿ ಚರಿತ್ ರಕಾರರನ ತಿಳಿಸಿದ್ಾದರ .
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಕನನಡ ಕಾವಯಗಳು
ಕನನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾವಯಗಳು ಪ್ಂಪ್ಕವಿ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೯೪೧) ಗಿಂತ್ಲ್ ಮೊದಲ್ೆೀ ರಚಿತ್ವಾಗಿದಾವು. ಆದರೆ ಆ ಕಾಲ್ದ ಸ್ಮಗೆ
ಕಾವಯಗಳು ನಮಗ್ೆ ಸಿಕ್ರಿಲ್ಿ. ಪ್ಂಪ್ಮಹಾಕವಿ ಬರೆದ ವಿಕೆಮಾಜಸೃನವಿಜಯ, ಆದಿ ಪ್ುರಾಣಗಳೆೀ ಈಗ ಉಪ್ಲ್ಬಧವಿರಸವ
ಗೆಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ್ಲನವು. ಪ್ೂವೃದ ಗೆಂಥಗಳು ಸಿಗದಿದಾರ ಕ್ರೆ.ಶ. ೯ನೆಯ ಶತ್ಕದಲ್ಲಿ ನತಪ್ತ್ಸಂಗನಿಂದ ರಚಿತ್ವಾದ
‘ಕವಿರಾಜಮಾಗೃ‘ದಲ್ಲಿ ಉತ್ುಮ ಕಾವಯಮಯವಾದ ಪ್ದಯಗಳನಸನ ಉದಾಹರಿಸಿದಾಾನೆ. ಇದರಿಂದ ನತಪ್ತ್ಸಂಗನಿಗಿಂತ್ಲ್ ಮೊದಲ್ಸ
ಉತ್ುಮವಾದ ಕನನಡ ಪ್ದಯ ಕಾವಯಗಳು ಇದಸಾವೆಂದಸ ತಿಳಿಯಬಹಸದಸ. ಮತ್ಸು ಕಲ್ಸಿಗಳ ಮೀಲ್ೆ ಕೆತಿುದ ಅನೆೀಕ ಪ್ದಯಗಳು
ಸಿಗಸತ್ುವೆ. ಇವುಗಳ ಮೀಲ್ಲಂದ ಕ್ರೆ.ಶ. ೬ನೆಯ ಶತ್ಮಾನದ ಹೆ ತಿುನಲ್ಲಿಯೀ ಛಂದೆ ೀಬದಧವಾದ ಪ್ದಯಗಳನಸನ ನಮಮ ಕವಿಗಳು
ಬರೆಯಸತಿುದಾರೆಂದಸ ಹೆೀಳಬಹಸದಸ. ಪ್ಂಪ್ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೯೪೧), ರನನ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೯೯೩), ಅಭಿನವ ಪ್ಂಪ್ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೧೧೦೦), ಜನನ (ಕ್ರೆ.ಶ.
೧೨೦೯) ಇತ್ಾಯದಿ ಮಹಾಕವಿಗಳು ಸ್ಂಸ್ೃತ್ ವತತ್ು ಜಾತಿಯ ಛಂದಸ್ುನಸನ ಬಳಸಿ ದೆ ಡಡ ದೆ ಡಡ ಚಂಪ್ೂಕಾವಯಗಳನಸನ
ಬರೆದರಸ. ಚಂಪ್ೂಕಾವಯಗಳೆಂದರೆ ಗದಯಪ್ದಯಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಕಾವಯಗಳು. ಕ್ರೆ.ಶ.ಸ್ಸ. ೧೨೧೬ ರ ಸ್ಸಮಾರಿನಲ್ಲಿದಾ
ಹರಿಹರೆೀಶೆರನೆಂಬ ಕವಿ ರಗಳೆಗಳ ಛಂದಸಿುನಲ್ಲಿ ಅನೆೀಕ ಕಾವಯ ಬರೆದನಸ. ಇವನ ಅಳಿಯನಾದ ರಾಘವಾಂಕನಸ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೧೨೧೬)
ಷಟಪದಿಗಳ ಛಂದಸಿುನಲ್ಲಿ ಅನೆೀಕ ಕಾವಯಗಳನಸನ ಬರೆದನಸ. ಷಟಪದಿಯನಸನ ಬಳಸಿ ಮಸಂದೆ ಗದಸಗಿನ ನಾರಣಪ್ಪ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೧೪೩೦) ನೆೀ
ಮೊದಲ್ಾದವರಸ ಕಾವಯ ಬರೆದರಸ. ರತ್ಾನಕರವರ್ಣೃ (ಕ್ರೆ.ಶ. ೧೫೫೭) ಯಸ ಸಾಂಗತ್ಯವೆಂಬ ದೆೀಶೀಯ ಛಂದಸಿುನಲ್ಲಿ ಭರತ್ೆೀಶ
ವೆೈಭವವನಸನ ಬರೆದನಸ. ಹೀಗ್ೆ ಅನೆೀಕಾನೆೀಕ ಛಂದೆ ೀಬದಧವಾದ ಸಾಹತ್ಯರಾಶ ಕನನಡಕೆಿ ಇದೆ. ಈ ಎಲ್ಿ ಛಂದಸ್ಸುಗಳ ಲ್ಕ್ಷಣವನಸನ
ತಿಳಿಯಸವುದಸ ಅವಶಯವಾದರ ಪ್ ೆಢಶಾಲ್ೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಯಸ್ಂಗಮಾಡಸವ ನಮಮ ಮಕಿಳು, ಮಸಖ್ಯವಾಗಿ ಕನನಡದಲ್ಲಿ ವಿಶೆೀಷವಾಗಿ
ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರಸವ ಉತ್ಪಲ್ಮಾಲ್ಾ, ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್, ಶಾದ ೃಲ್ವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್, ಮತ್ೆುೀಭವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್, ಸ್ೆಗಧರಾ, ಮಹಾಸ್ೆಗಧರಾ-ಇತ್ಾಯದಿ
ವತತ್ುಗಳ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳನ ನ, ಷಟಪದಿಗಳು, ರಗಳೆಗಳು ಕಂದ ಪ್ದಯಗಳೆೀ ಮೊದಲ್ಾದವುಗಳ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳನಸನ ತಿಳಿಯಬ್ೆೀಕಾದಸದಸ
ಅವಶಯಕ. ಅಂತ್ೆಯೀ ಸ್ಂಕ್ೆೀಪ್ವಾಗಿ ಮಸಂದೆ ಆ ವಿಷಯವನಸನ ಹೆೀಳಲ್ಾಗಿದೆ.
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಪ್ದಯ
ಒಂದಸ ಗ್ೆ ತ್ಾುದ ಸಾಲ್ಸಗಳ (ಪ್ಾದಗಳು) ನಿಯಮದಿಂದ ಬರೆದವುಗಳೆೀ ಪ್ದಯಗಳು. ಅಂದರೆ ಪ್ದಯಗಳು ಪ್ಾದ (ಸಾಲ್ಸ)
ಗಳಿಂದಲ್ , ಪ್ೆತಿಯಂದಸ ಪ್ಾದವೂ ಪ್ಾೆಸ್, ಯತಿ, ಗಣಗಳ ನಿಯಮದಿಂದಲ್ ಕ ಡಿರಸತ್ುವೆ. ಈಗ ಈ ವಿಚಾರವಾಗಿ
ಒಂದೆ ಂದಾಗಿ ತಿಳಿಯೀಣ.
(೧) ಪ್ಾೆಸ್
ಪ್ದಯಗಳ ಪ್ೆತಿಯಂದಸ ಸಾಲ್ಲನ ಒಂದನೆಯ ಮತ್ಸು ಎರಡನೆಯ ಸ್ೆರಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೆೀ ರಿೀತಿಯ ವಯಂಜನಾಕ್ಷರಗ
ಳು ಬರಸವುದಕೆಿ ಪ್ಾೆಸ್ವೆನಸನತ್ಾುರೆ. ಈ ಪ್ಾೆಸ್ವನಸನ ಕೆಲ್ವರಸ ಸಾಲ್ಸಗಳ (ಪ್ಾದಗಳ) ಕೆ ನೆಯಲ್ ಿ ಬರಸವಹಾಗ್ೆ ಪ್ದಯ
ರಚಿಸ್ಸತ್ಾುರೆ. ಪ್ಾದಾಂತ್ದಲ್ಲಿ ಬರಸವ ಈ ಪ್ಾೆಸ್ದ ನಿಯಮವು ಕೆೀವಲ್ ರಗಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೆ ಕಂಡಸ ಬರಸತ್ುದೆ.
ಈ ಪ್ಾೆಸಾಕ್ಷರದ ಹಂದೆ ಹೆಸ್ೆಸ್ೆರವಿದಾರೆ ಎಲ್ಿ ಸಾಲ್ಸಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸ್ೆಸ್ೆರವೂ ದಿೀಘೃಸ್ೆರವಿದಾರೆ ಎಲ್ಿ ಕಡೆಗ್ೆ
ದಿೀಘೃಸ್ೆರವೂ, ಅನಸಸಾೆರ ವಿಸ್ಗೃಗಳಿದಾರೆ ಎಲ್ಿ ಕಡೆಗ್ೆ ಅನಸಸಾೆರ ವಿಸ್ಗೃಗಳಗ ಬಂದಿರಬ್ೆೀಕಸ.
ಉದಾಹರಣೆಗ್ೆ:-
ಭವದನಸಜನರಸಣ ಜಲ್ಮಂ |
ಸ್ವಿನೆ ೀಡಿದೆನಿಂತ್ಸ ನಿನನ ಬಲ್ಜಲ್ನಿಧಿಯಂ |
ಸ್ವಿನೆ ೀಡಿದೆನಿೀ ಕೆ ಳನಂ |
ತ್ವೆಪೀದಸೃ ಬಳಿಕೆಿ ನಿನನ ಸ್ವಿಯಂ ನೆ ೀಳೆಪಂ ||
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಈ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ್ನೆಯ ಸ್ೆರ-‘ಭ‘ ಕಾರದ ಮಸಂದಿರಸವ ಅಕಾರ, ೨ನೆಯ ಸ್ೆರ ‘ವ‘ ಕಾರದ ಮಸಂದಿರಸವ
ಅಕಾರ. ಇವೆರಡರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ವ್‘ ಎಂಬ ವಯಂಜನವಿದೆ. ಇದರಂತ್ೆ ೨ನೆಯ ಸಾಲ್ಲನಲ್ಲಿ ಅಕಾರ ಇಕಾರಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ
‘ವ್‘ ವಯಂಜನವಿದೆ. ೩ನೆಯ ಸಾಲ್ಲನಲ್ಲಿ ಅಕಾರ ಇಕಾರಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ವ್‘ ಕಾರವಿದೆ. ನಾಲ್ಿನೆಯ ಸಾಲ್ಲನಲ್ಲಿ ಅಕಾರ
ಎಕಾರಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ವ್‘ ಕಾರವಿದೆ. ಹೀಗ್ೆ ನಾಲ್ಸಿ ಸಾಲ್ಸಗಳಲ್ಲಿಯ ಇರಸವ ಒಂದನೆಯ ಎರಡನೆಯ ಸ್ೆರಗಳ
ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ವ್‘ ಎಂಬ ವಯಂಜನವಿರಸವುದಸ ಗ್ೆ ತ್ಾುಗಸವುದಸ. ಈ ‘ವ‘ ಕಾರವೆೀ ಪ್ೆಸಾಕ್ಷರವೆನಿಸ್ಸವುದಸ. ಅಲ್ಿದೆ
ಪ್ಾೆಸಾಕ್ಷರದ ಹಂದೆ ಎಲ್ಿ ಕಡೆಗ ಹೆಸ್ೆಸ್ೆರವೆೀ ಇರಸವುದಸ. ಈಗ ಒಂದಕ್ರಿಂತ್ ಹೆಚಸು ವಯಂಜನಗಳ
ಪ್ಾೆಸಾಕ್ಷರವಾಗಿರಸವುದನಸನ ಗಮನಿಸಿರಿ.
ಉದಾಹರಣೆಗ್ೆ:-
ಬಲ್ೊಯಯ ನತಪ್ರಂಜಿ ತ್ಡೆಯದೆ ರಘ ದೆಹನ |
ಸೆ ಲ್ೆೊೀಳಿ ನಮಿಸ್ಲ್ಲಳೆಯಳ್ ಚರಿಸ್ಸತ್ಧ್ವರದ |
ನಲ್ಸೊದಸರೆ ಬಂದಸ ವಾಲ್ಲೀಕ್ರಯ ನಿಜಾಶೆಮದ ವಿನಿಯೀಗದಸಪ್ವನದೆ ಳು||
ಪ್ುಲ್ೊಳಪ್ಸ್ಸಗ್ೆೃಳಸಿ ಪೊಕೆ ಿಡಾ ತ್ೆ ೀಟಗ್ಾ- |
ವಲ್ೆೊ ತ್ನೆ ನಡನಾಡಿಗಳ ಕ ಡಿ ಲ್ಲೀಲ್ೆಮಿಗ್ೆ |
ಬಿಲ್ೆ ೊಂಡಸ ನಡೆತ್ಂದನಂ ಕಂಡನಚಿೃತ್ ಸ್ಸವಾಜಿಯಂ ವಿೀರಲ್ವನಸ ||
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
೧ನ ಯ ಸಾಲನ-ಬಲಗಯಯ ………………………… ಅ + ಲ್ ಗ್ + ಅ
೨ನ ಯ ಸಾಲನ-ಸ ಮಲ ಗ ಳಿ ………………………… ಒ + ಲ್ ಗ್ + ಏ
೩ನ ಯ ಸಾಲನ-ನ್ಲನಗದ್ನರ ………………………… ಅ + ಲ್ ಗ್ + ಉ
೪ನ ಯ ಸಾಲನ-ಪುಲಗಳ ………………………… ಉ + ಲ್ ಗ್ + ಅ
೫ನ ಯ ಸಾಲನ-ವಲ ಗತನ ಮು ………………………… ಅ + ಲ್ ಗ್ + ಎ
೬ನ ಯ ಸಾಲನ-ಬಿಲ ಮಗಂಡನ ………………………… ಇ + ಲ್ ಗ್ + ಒ
ಎಲಿ ಸಾಲನಗಳಲಮಿ ಒಂದ್ನ ಯ ಎರಡನ ಯ ಸವರಗಳ ಮಧ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ಒಂದ್ ರಿ ತಿ ವಯಂಜನ್ಗಳನ್ನು ನ ಮ ಡಿರಿ.
ಮ ಲ್ಲನ್ ಈ ಪದ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ‘ಲ್ ಗ್‘ ಈ ಎರಡನ ವಯಂಜನ್ಗಳು ಆರಮ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರಗಳಾಗಿ ಬಂದಿರನವುದ್ನ್ನು
ಗಮನಿಸಿರಿ. ಮತನಾ ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರಗಳ ಹಂದ್ ಅ, ಒ, ಅ, ಉ, ಅ, ಇ – ಇತ್ಾಯದಿ ಹರಸವಸವರಗಳ ಬಂದಿರನವುದ್ನ್ಮು
ಗಮನಿಸಿರಿ. ಇದ್ರ ಹಾಗ ಯ ಕ ಲವು ಕಡ ಪರಸಾಕ್ಷರಗಳು ಮಮರನ ವಯಂಜನ್ಗಳಿಂದ್ಲಮ ಕಮಡಿರನವುದ್ನಂಟ್ನ. ಕ ಲವು
ಸಜಾತಿ ಯ ಸಂಯನಕಾಾಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ ಕಮಡಿರನವುದ್ನಂಟ್ನ.
ಒಮೊೂಮೂ ದ್ ಮಡಡ ದ್ ಮಡಡ ಕವಿಗಳೂ ಈ ಪ್ಾರಸದ್ ನಿಯಮದ್ಲ್ಲಿ ಅಲಪಸವಲಪ ವಯತ್ಾಯಸ ಮಾಡಿರನವುದ್ಮ
ಉಂಟ್ನ. ಹಾಗಾಗಿರನವುದ್ನ ಎಲ ಮಿ ಕ ಲವು ಕಡ ಮಾತರ. ಆದ್ರ ಎಲಿ ಕಡ ಗಮ ಪ್ಾರಸದ್ ನಿಯಮವನ್ನು ಪ್ಾರಚಿ ನ್
ಕವಿಗಳು ಪ್ಾಲ್ಲಸಿಕ ಮಂಡ ಬಂದಿದ್ಾದರ . ರಗಳ ಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ನವರ ಗ ಹ ಳಿದ್ ಆದಿ ಪ್ಾರಸದ್ ಜ ಮತ್ ಗ ಅಂತಯದ್ಲ್ಲಿಯಮ ಈ
ಪ್ಾರಸದ್ ನಿಯಮವನ್ನು ಪ್ಾಲ್ಲಸಿರನವುದ್ನಂಟ್ನ.-
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಉದಾಹರಣೆಗ್ೆ:-
ಆಡನವ ಗಂಡಯಯನ್ ಹ ಮಸ ನ್ೃತಯಂ
ನ ಮ ಡನವ ಶಿವನ್ಂ ಮನಟ್ಟಟತನ ಸತಯಂ
ಇಲ್ಲಿ ಮೊದ್ಲ ಸಾಲ್ಲನ್ ಕ ಮನ ಯ ಎರಡನ ಸವರಗಳಾದ್ (ನ್ ಋ + ತ್ ಯ್ + ಅಂ) ಋಕಾರ ಅಕಾರಗಳ ಮಧ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ತ್
ಯ್ ಎಂಬನವು ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರಗಳು ೨ನ ಯ ಸಾಲ್ಲನ್ಲ್ಲಿ ಕ ಮನ ಯ ಎರಡನ ಸವರಗಳಾದ್ (ಸ್ ಅ + ತ್ ಯ್ + ಅಂ) ಅಕಾರ
ಮತನಾ ಅಕಾರಗಳ ಮಧ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ‘ತ್ ಯ್‘ ಎಂಬಿವು ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರಗಳಾಗಿವ .
ಮ ಲ್ಲನ್ ಎರಡನ ಸಾಲನಗಳ ರಗಳ ಯ ಛಂದ್ಸಿುನ್ಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾರಸವು ಡ್ ವಯಂಜನ್ವಾಗಿದ್ದರ , ಅಂತಯ ಪ್ಾರಸವು ‘ತ್ ಯ್‘
ಎಂಬ ರಡನ ವಯಂಜನ್ಗಳಾಗಿವ . ಈ ತರದ್ಲ್ಲಿ ಅಂತಯಪ್ಾರಸದ್ ನಿಯಮವನ್ನು ರಗಳ ಯಲಿಲಿದ್ ಬಹನಶ್ಃ ಉಳಿದ್ ಕಡ ಗ
ಕಾಣನವುದ್ನ ಅಪರಮಪ.

(೨) ಯತಿ
ಯತಿ ಯಂದ್ರ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಓದ್ನವಾಗ ನಿಲ್ಲಿಸನವ ಸೂಳಗಳು. ಹ ಗ ನಿಲ್ಲಿಸನವುದ್ಕ ಿ ಗ ಮತ್ಾಾದ್ ಸೂಳಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ರ
ಅಥಿ ಕ ಡನವಂತಿರಬಾರದ್ನ. ಅಲ್ಲಿಗ ಪದ್ ಮನಗಿದಿರಬ ಕನ. ಕನ್ುಡ ಕವಿಗಳು ಪ್ಾರಸ ನಿಯಮವನ್ಮು ಪ್ಾಲ್ಲಸಿ
ಯತಿಯ ನಿಯಮವನ್ನು ಪ್ಾಲ್ಲಸನವುದ್ನ ಕಷಟವ ಂದ್ನ ಪ್ಾರಸಕ ಿ ಪ್ಾರಧಾನ್ಯತ್ ಕ ಮಟ್ನಟ, ಯತಿಯ ನಿಯಮವನ್ನು
ಮಿಕ್ಕಿದ್ಾದರ . ಸಂಸೃತ ಕವಿಗಳು ಪ್ಾರಸನಿಯಮವನ್ನು ಪ್ಾಲ್ಲಸದ್ ಯತಿಯ ನಿಯಮವನ್ನು ಎಲಿ ಕಡ ಗಮ
ಪ್ಾಲ್ಲಸಿದ್ಾದರ . ಆದ್ದರಿಂದ್ ಯತಿಯ ನಿಯಮವು ಕನ್ುಡ ಕಾವಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಷನಟ ಮನಖ್ಯವಲಿ. ಅದ್ರ ವಿಷಯವಾಗಿ
ಹ ಚಿಿಗ ತಿಳಿಯಬ ಕಾದ್ ಅವಶ್ಯಕತ್ ಯಲಿ.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

(೩) ಗಣಗಳು
(೧೦೨) ಗಣ ಎಂದರೆ ಗಸಂಪ್ು ಸ್ಮ ಹ ಎಂದಸ ಅಥೃ. ಛಂದಶಾಯಸ್ರದಲ್ಲಿ ಗಣ ಎಂದರೆ-
ಪ್ದಯದ ಪ್ೆತಿಯಂದಸ ಪ್ಾದದಲ್ ಿ ವಿಭಾಗಿಸ್ಸವ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಅಥವಾ ಅಕ್ಷರಗಳ ಗಸಂಪ್ು ಮತ್ಸು ಅಂಶಗ
ಳ ಗಸಂಪ್ು.
ಮಾತ್ ರಗಳ ಲ ಕಿದಿಂದ್-ಮಮರನಮಾತ್ ರ ಅಥವಾ ನಾಲನಿಮಾತ್ ರ ಮತನಾ ಐದ್ನಮಾತ್ ರಗಳ ಗನಂಪುಗಳು
ಕ ಲವು ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರನತಾವ . ಅವ ಲಿ ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳು. ಕ ಲವು ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಮರನ ಅಕ್ಷರಗಳ
ಗನಂಪುಗಳನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸನವರನ. ಅವ ಲಿ ಅಕ್ಷರಗಣಗಳು. ಕ ಲವು ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದ್ ಮಂದ್ನ ಅಂಶ್ಕ ಿ
ಒಂದ್ ಮಂದ್ನ ಗಣವನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸನವರನ. ಅವ ಲಿ ಅಂಶ್ಗಣಗಳು. ಮನಖ್ಯವಾಗಿ ಈಗ ಮಾತ್ಾರಗಣ,
ಅಕ್ಷರಗಣಗಳ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿದ್ರ ಸಾಕನ.
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮಾತ್ೆೆ, ಗಸರಸ, ಲ್ಘುಗಳು
ಮಾತ್ೆೆ:-
ಅ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರವನಸನ ನಾವು ಎಳೆಯದಂತ್ೆ, ಮೊಟಕಸಗ್ೆ ಳಿಸ್ದಂತ್ೆ ಉಚಾುರ ಮಾಡಸವುದಕೆಿ ಬ್ೆೀಕಾಗಸವ ಕಾಲ್
ವೆೀ ಒಂದಸ ಮಾತ್ಾೆ ಕಾಲ್. ಒಂದಸ ಮಾತ್ಾೆಕಾಲ್ದಲ್ಲಿ ಉಚಾುರ ಮಾಡಲ್ಾಗಸವ ಅಕ್ಷರಗಳೆಲ್ಿ ಲ್ಘುಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು
. ಲ್ಘುವನಸನ ‘U' ಹೀಗ್ೆ ಗಸರಸತಿಸ್ಸವುದಸ ವಾಡಿಕೆ.
ಒಂದ್ನ ಮಾತ್ಾರಕಾಲದ್ಲ್ಲಿ ಉಚಿರಿಸಲಪಡನವ ಅಕ್ಷರಗಳು:-
ಹರಸವಸವರಗಳು ಮತನಾ ಹರಸವಸವರಗಳಿಂದ್ ಕಮಡಿದ್ ಗನರ್ಣತ್ಾಕ್ಷರಗಳ ಲಿ ಲಘುಗಳ ನಿಸನವುವು. ಲಘುಗಳಾಗಿರನವ
ಅಕ್ಷರಗಳ ಮ ಲ ‘U‘ ಹ ಗ ಛಂದ್ಸಿುನ್ಲ್ಲಿ ಗನರನತಿಸನವುದ್ನ ವಾಡಿಕ .
ಉದ್ಾಹರಣ ಗ :-
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ ಹರಸವಸವರ ಮತನಾ ಹರಸವಸವರಗಳಿಂದ್ ಕಮಡಿದ್ ಗನರ್ಣತ್ಾಕ್ಷರಗಳ ಲಿ ಒಂದ್ನ ಮಾತ್ಾರಕಾಲದ್ಲ್ಲಿ
ಉಚಿರಿಸಲಪಡನವ ಅಕ್ಷರಗಳಾದ್ನದ್ರಿಂದ್ ಅವುಗಳ ಮ ಲ ಹ ಗ ಗನರನತನ ಮಾಡಿದ್ .

ಗಸರಸಗಳು:-
ಎರಡಸ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಕಾಲ್ದಲ್ಲಿ ಉಚುರಿಸ್ಲ್ಪಡಸವ ಅಕ್ಷರಗಳೆಲ್ಿ ಗಸರಸಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು. ಗಸರಸಗಳಾಗಿರಸವ ಅಕ್ಷರಗ
ಳ ಮೀಲ್ೆ ಹೀಗ್ೆ ಗಸರಸತಿಸ್ಸವುದಸ ವಾಡಿಕೆ.
ಗಸರಸಗಳಾಗಸವ ಅಕ್ಷರಗಳು:-
ದಿೀಘೃಸ್ೆರ, ದಿೀಘೃಸ್ೆರದಿಂದ ಕ ಡಿದ ಗಸರ್ಣತ್ಾಕ್ಷರಗಳು ಅನಸಸಾೆರ ವಿಸ್ಗೃಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಅಕ್ಷರಗಳು, ಒ
ತ್ುಕ್ಷರದ ಹಂದಿನ ಅಕ್ಷರ, ವಯಂಜನಾಕ್ಷರದ ಹಂದಿನ ಅಕ್ಷರ ಷಟಪದಿ ಪ್ದಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರಸವ ೩ನೆಯ ೬ನೆಯ ಸಾಲ್ಲನ
ಕೆ ನೆಯಲ್ಲಿರಸವ ಅಕ್ಷರ (ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ) ಗಸರಸಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು.

ಉದ್ಾಹರಣ ಗ :
(i) ದಿೀಘೃಸ್ೆರಾಕ್ಷರಗಳು ಗಸರಸಗಳಾಗಸವುದಕೆಿ-
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಛಂದಸಿುನ ಪ್ೆಕಾರಗಳು

ಮಾತ್ಾೆಗಣ-ಕಂದಪ್ದಯ
ಮಾತ್ಾೆಗಣ-ರಗಳೆ
ಮಾತ್ಾೆಗಣ-ಷಟಪದಿ
ಅಕ್ಷರಗಣ-
ಖ್ಾಯತ್ಕಣಾೃಟಕಗಳು
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಕಂದ ಪ್ದಯ

ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳು ಎಂದ್ರ ಮಮರನ, ನಾಲನಿ, ಐದ್ನ ಮಾತ್ ರಗಳು ಗನಂಪುಗಳ ಲ ಕಿವಿಟ್ನಟಕ ಮಂಡನ ವಿಭಾಗಿಸನವ
ಗಣಗಳು ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳ ನಿಸನವುದ್ ಂದ್ನ ಈ ಹಂದ್ ವಿವರಿಸಿದ್ .
ಪದ್ಯದ್ಲ್ಲಿನ್ ಸಾಲನಗಳನ್ನು ಗನರನಲಘುಗಳಿಂದ್ ಗನರನತಿಸಿದ್ ಮ ಲ ಗನರನವಿಗ ಎರಡನ ಮಾತ್ ರ, ಮತನಾ
ಲಘುವಿಗ ಒಂದ್ನ ಮಾತ್ ರಯ ಲ ಕಿಹಾಕ್ಕ ಮಮರನ, ನಾಲನಿ, ಐದ್ನ ಮಾತ್ ರಗಳ ಗನಂಪುಗಳನ್ನು ಒಂದ್ ಮಂದ್ನ
ಗಣವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸನವ ಗಣಗಳ ಲಿ ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳ ನಿಸನವುವು. ಪದ್ಯಗಳ ಸಾಲನಗಳ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗ
ಗನರನಲಘುಗಳ ಗನರನತನಮಾಡನವುದ್ಕ ಿ ಪರಸಾಾರ ಎಂದ್ನ ಹ ಸರನ.
ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳಿಂದ್ ಕಮಡಿದ್ ಪದ್ಯಜಾತಿಗಳ ಂದ್ರ -ಕಂದ, ಷಟಪದಿಗಳು, ರಗಳೆ ಮೊದ್ಲಾದ್ವುಗಳು. ಈಗ
ಒಂದ್ ಮಂದ್ಾಗಿ ಮಾತ್ಾರಗಣದ್ ಪದ್ಯಗಳ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತಿಳಿಯರಿ.

(೧) ಕಂದ ಪ್ದಯದ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಕಂದ್ ||
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ್ಲನ್ ಈ ಕಂದ್ ಪದ್ಯಕ ಿ ಪರಸಾಾರ ಹಾಕ್ಕ ಗಣಗಳನ್ನು (ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳನ್ನು) ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ . ಈ ಪದ್ಯದ್ಲ್ಲಿ
ಮಮರನ ಮಾತ್ ರಯ ಅಥವಾ ಐದ್ನ ಮಾತ್ ರಯಗಣಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲನ ಬರನವಂತಿಲಿ. ಇದ್ರಲ್ಲಿ ನಾಲನಿ
ನಾಲನಿ ಮಾತ್ ರಯ ಗಣಗಳನ ು ವಿಂಗಡಿಸಬ ಕನ.

(೧೦೭) ಲ್ಕ್ಷಣ:-
ನಾಲ್ಸಿ ಸಾಲ್ಸಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯ; ಒಂದನೆಯ ಮ ರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಸ್ಮಾನವಾಗಿದಸಾ ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆ
ಯ ಮ ರಸ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿವೆ. ಎರಡನೆಯ, ನಾಲ್ಿನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಯ ಐ
ದಸ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿವೆ.
ಪೂವಾಿಧ್ಿದ್ಲ್ಲಿ ಎಂಟ್ನ ಗಣಗಳೂ, ಉತಾರಾಧ್ಿದ್ಲ್ಲಿ ಎಂಟ್ನ ಗಣಗಳೂ ಇವ . ಪೂವಾಿಧ್ಿ ಉತಾರಾಧ್ಿಗಳ
ವಿಷಮ ಸಾೂನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದ್ರ ೧, ೩, ೫, ೭ನ ಯ ಗಣಗಳ ಸಾೂನ್ದ್ಲ್ಲಿ “U _ U” ಈ ರಿ ತಿಯ ಮಧ್ಯ ಗನರನವುಳಳ
ಗಣವು ಬರಕಮಡದ್ನ. ಪೂವಾಿಧ್ಿ ಉತಾರಾಧ್ಿಗಳ ೬ನ ಯ ಗಣವು ಮಾತರ ನಾಲನಿ ಮಾತ್ ರಗಳ UUUU
ಹ ಗಿರನವ ಗಣವಾಗಲ್ಲ, ಮಧ್ಯ ಗನರನವುಳಳ U _ U ಹ ಗಿರನವ ಗಣವಾಗಲ್ಲ ಬರಬ ಕನ. ಪೂವಾಿಧ್ಿ
ಉತಾರಾಧ್ಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ ಮನ ಗ ಗನರನ ಬರನವ “_ _” ಇಂಥ ಗಣವಾಗಲ್ಲ, ” U _ U “ ಇಂಥ ಗಣವಾಗಲ್ಲ ಬರಬ ಕನ.
ಮ ಲ್ಲನ್ ಕಂದ್ ಪದ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ಮ ಲ ಹ ಳಿರನವ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಲಿ ಬಂದಿರನವುದ್ನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಿ.
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ರಗಳೆ ರಗಳೆ’ ಎಂಬನದ್ನ ‘ರಘಟಾ’ ಎಂಬ ಸಂಸೃತ ಶ್ಬದದ್ ತದ್ಭವ
ಪದ್. ಕನ್ುಡದ್ಲ್ಲಿ
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ಾುಹರಗಳೆ, ಮಂದಾನಿಲ್ರಗಳೆ, ಲ್ಲ್ಲತ್ರಗಳೆ
ಎಂದ್ನ ಮಮರನ ವಿಧ್ವಾದ್ ರಗಳ ಗಳು ಪರಸಿದ್ಧವಾಗಿವ . ರಗಳ ಯ
ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ನವರ ಗ ಹ ಳಿದ್ ನಾಲನಿ ಅಥವಾ ಆರನ ಸಾಲನಗಳ
ಪದ್ಯಗಳಂತ್ , ಇಷ ಟ ಸಾಲನಗಳಿರಬ ಕ ಂಬ ನಿಯಮವ ಇಲಿ. ಎಷನಟ
ಬ ಕಾದ್ರಮ ಸಾಲನಗಳು ಹಾಗ ಯ ಬ ಳ ಯನತಾ
ಹ ಮ ಗಬಹನದ್ನ. ಆದ್ರ ಎಲಿ ಸಾಲನಗಳೂ ಸಮಾನ್ವಾದ್
ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳಿಂದ್ ಕಮಡಿರನತಾವ . ಮತನಾ ಎರಡ ರಡನ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ
ಪ್ಾರಸದ್ ನಿಯಮವಿರನ ತಾದ್ . ಅಂತಯಪ್ಾರಸವೂ ಇರನವುದ್ನಂಟ್ನ.

(೧) ಉತ್ಾುಹರಗಳೆಯ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮೀಲ್ಲನ ಎರಡನೆಯ ರಿೀತಿಯ ಉತ್ಾುಹರಗಳೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಿ ಸಾಲ್ಸಗಳಗ ಮ ರಸ
ಮಾತ್ೆೆಯ ಮ ರಸಗಣಗಳಿಂದಲ್ ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್
ಕ ಡಿವೆ. ಮೊದಲ್ೆರಡಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾೆಸ್ ಅಂತ್ಯಪ್ಾೆಸ್ಗಳೆರಡ
ಇವೆ. ಕೆ ನೆಯ ಎರಡಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಪ್ಾೆಸ್ ಮಾತ್ೆ ಇದೆ.
ಹೀಗ್ೆ ಮ ರಸ ಮಾತ್ೆೆಯ ಮ ರಸಗಣ ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದ ಕ ಡಿದ
ವಯವಸೆೆಯಿಂದಲ್ ಉತ್ಾುಹರಗಳೆಯ ಛಂದಸಿುನ ಪ್ದಯಗಳಿರಸತ್ುವೆಂದಸ
ತಿಳಿಯಬ್ೆೀಕಸ.

(೨) ಮಂದಾನಿಲ್ರಗಳೆಯ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ್ಲನ್ ಮಂದ್ಾನಿಲರಗಳ ಯ ಪದ್ಯದ್ಲ್ಲಿ ಪರತಿಯಂದ್ನ ಪ್ಾದ್ದ್ಲಮಿ ನಾಲನಿ
ಮಾತ್ ರಯ ನಾಲನಿ ಗಣಗಳಿವ . ಮೊದ್ಲ ರಡನ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ‘ಡ್’ ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರವೂ,
ಉಳಿದ್ ರಡನ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ‘ಖ್’ ಪ್ಾರಸಾಕ್ಷರವೂ ಇದ್ . ಅಂತಯ ಪ್ಾರಸವೂ ಎರಡ ರಡನ
ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ಬ ರ ಬ ರ ಇದ್ . ಹ ಗ -

ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಯ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣ ಪ್ೆತಿಪ್ಾದದಲ್ ಿ ಬಂದಸ ಎರಡೆರಡಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಿಗ್ೆ ಪ್ಾೆ

ಸ್ನಿಯಮವಿರಸವ ಪ್ದಯಜಾತಿಗ್ೆ ಮಂದಾನಿಲ್ರಗಳೆಯನಸನವರಸ. ಅಂತ್ಯಪ್ಾೆಸ್ವೂ ಕೆಲ್
ವು ಕಡೆ ಇರಸವುದಸಂಟಸ.

(ii)ಈ ಮಂದ್ಾನಿಲರಗಳ ಯಲ್ಲಿ ಇನ್ಮು ಒಂದ್ನ

ವಿಧ್ವುಂಟ್ನ. ಈ ಕ ಳಗಣ ಪದ್ಯ ನ ಮ ಡಿರಿ.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ ವಿವರಿಸಿದ್ಂತ್ ಪರತಿಯಂದ್ನ ಪ್ಾದ್ದ್ಲಮಿ ಮಮರನ ಮತನಾ ಐದ್ನ ಮಾತ್ ರಯ ನಾಲನಿ ಗಣ (ಒಟ್ನಟ
೧೬ ಮಾತ್ ರಗಳು) ಗಳ ಲ ಕಿದಿಂದ್ಲಮ ಮಂದ್ಾನಿಲರಗಳ ಯ ಪದ್ಯಗಳಿರನವುದ್ಮ ಉಂಟ್ನ. ಮೊದ್ಲ ರಡನ
ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾರಸ ನಿಯಮವಿಲಿ. ಆದ್ರ ಬಿರಯಯಂ ಸನರಯಯಂ ಎಂದ್ನ
ಅಂತಯಪ್ಾರಸವಿದ್ . ಕ ಮನ ಯರಡನ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾರಸವೂ ಅಂತಯಪ್ಾರಸವೂ ಇದ್ . ಹ ಗ -

ಮ ರಾದ ಮೀಲ್ೆ ಐದಸ ಮಾತ್ೆೆಯಗಣದಿಂದ ಕ ಡಿದ, ಒಟಸಿ ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ಾೆಗಣದಿಂದ ಕ ಡಿ ಎರಡೆರ

ಡಸ ಸಾಲ್ಲನಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾೆಸ್ವಾಗಲ್ಲ ಅಂತ್ಯ ಪ್ಾೆಸ್ವಾಗಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಎರಡಸ ಕಡೆಗ ಪ್ಾೆಸ್ ನಿಯಮವಿರಸವ ಪ್
ದಯ ಜಾತಿಯ ಮಂದಾನಿಲ್ರಗಳೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ವಿಧ್ವಾಗಿದೆ.

(೩) ಲ್ಲ್ಲತ್ರಗಳೆಯ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ್ಲನ್ ಈ ಲಲ್ಲತರಗಳ ಯ ಪದ್ಯದ್ ಪರತಿಯಂದ್ನ ಸಾಲ್ಲನ್ಲ್ಲಿಯಮ ಐದ್ನ ಮಾತ್ ರಯ
ನಾಲನಿ ಗಣಗಳಿವ . ಎರಡ ರಡನ ಸಾಲನಗಳಲ್ಲಿ ಆದಿಪ್ಾರಸನಿಯಮವಿದ್ . ಅಂತಯಪ್ಾರಸವೂ
ಎರಡ ರಡನ ಸಾಲನಗಳಿಗ ಬ ರ ಬ ರ ಯಾಗಿಯ ಇದ್ .
ಈ ರಿೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ಾದ (ಸಾಲ್ಸ)ಗಳು ಇಂತಿಷೆಿೀ ಇರಬ್ೆೀಕೆಂಬ ನಿಯಮವಿಲ್ಿದೆ, ಪ್ೆತಿಯಂದಸ
ಪ್ಾದದಲ್ ಿ ಐದೆೈದಸ ಮಾತ್ೆೆಯ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣಗಳನಿನಟಸಿ ಎರಡೆರಡಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಾೆಸ್ನಿ
ಯಮವನಸನ ಮಸಖ್ಯವಾಗಿ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ಾಲ್ಲಸಿಕೆ ಂಡಸ ಬರೆಯಲ್ಪಟಿ ಪ್ದಯಗಳು ‘ಲ್ಲ್ಲತ್ರಗಳೆ
’ಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು. ಅಂತ್ಯ ಪ್ಾೆಸ್ದ ನಿಯಮವೂ ಎರಡೆರಡಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಿಗ್ೆ ಇರಬಹಸದಸ. ಕೆಲ್
ವು ಕಡೆ ಆದಿಪ್ಾೆಸ್ವಿಲ್ಿದೆ ಕೆೀವಲ್ ಅಂತ್ಯ ಪ್ಾೆಸ್ವೂ ಇರಬಹಸದಸ. ಇಂಥ ಉದಾಹರಣೆಗ
ಳು ತಿೀರ ಕಡಿಮ.
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಷಟಿದಿ
ಆರನ ಜಾತಿಯ ಷಟ್ಪದಿಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕರಮವಾಗಿ ತಿಳಿಯ ಣ. (ಷಟ್=ಆರನ,
ಪದಿ=ಪ್ಾದ್ಗಳುಳಳದ್ನದ ಎಂದ್ನ ಅಥಿ).

ಷಟಪದಿಗಳ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳು
ಆರಸ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯವನಸನ ‘ಷಟಪದಿ’ ಎಂದಸ ಕರೆಯಸತ್ಾುರೆ. ಇದರ ಒಂದಸ, ಎರಡಸ, ನಾಲ್ಸಿ
ಮತ್ಸು ಐದನೆಯ ಪ್ಾದಗಳು ಮಾತ್ಾೆ ಸ್ಂಖ್ೆಯಯಲ್ಲಿ ಒಂದಕೆ ಿಂದಸ ಸ್ಮಾನವಾಗಿರಸತ್ುವೆ.
ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಪ್ಾದಗಳು ಪ್ರಸ್ಪರ ಸ್ಮವಾಗಿರಸತ್ುವೆ. ಒಂದನೆಯ ಪ್ಾದದಲ್ಲಿರಸವ
ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಒಂದ ವರೆಯಷಸಿ ಮತ್ಸು ಒಂದಸ ಗಸರಸ ಮ ರನೆಯ ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ
ಪ್ಾದಗಳಲ್ಲಿರಸತ್ುವೆ. ದಿೆತಿೀಯಾಕ್ಷರವು ಪ್ಾೆಸಾಕ್ಷರವಾಗಿರಸತ್ುದೆ. ಷಟಪದಿಗಳಲ್ಲಿ ಶರ, ಕಸಸ್ಸಮ,
ಭೆ ೀಗ, ಭಾಮಿನಿ, ಪ್ರಿವಧಿೃನಿ ಮತ್ಸು ವಾಧ್ೃಕ ಎಂಬ ಆರಸ ವಿಧ್ಗಳಿರಸತ್ುವೆ.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ಈ ಮೀಲ್ಲನ ಪ್ದಯವು ಆರಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದೆ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗ

ಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ೪ ಮಾತ್ೆೆಯ ೨ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿವೆ. ೩ ಮತ್ಸು ೬ ನೆಯ
ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ೪ ಮಾತ್ೆೆಯ ೩ ಗಣಗಳಿಂದಲ್ , ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ
ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿವೆ. ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳ ಕೆ ನೆಯಕ್ಷರ ಲ್
ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸರಸವೆಂದೆೀ ತಿಳಿಯಬ್ೆೀಕಸ. ಈ ಜಾತಿಯ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಗಸರಸವು
ಳಳ “U _
U” ಈ ರಿೀತಿಯ ಗಣವು ಎಲ್ಲಿಯ ಬರಕ ಡದಸ. ಇಂಥ ಲ್ಕ್ಷಣದಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯ
ಗಳು ಶರಷಟಪದಿಗಳೆಂದಸ ತಿಳಿಯಬ್ೆೀಕಸ.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಆರಸ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮ
ನಾಗಿದಸಾ ಐದೆೈದಸ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಎರಡಸ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿವೆ. ಮ ರಸ ಮ
ತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ಐದೆೈದಸ ಮಾತ್ೆೆಗಳ
ಮ ರಸ ಗಣಗಳಿಂದಲ್ ಮೀಲ್ೆ ಒಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿವೆ. ೩
ಮತ್ಸು ೬ ನೆಯ ಸಾಲ್ಲನ ಕೆ ನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸರಸವೆಂದಸ
ಭಾವಿಸ್ಬ್ೆೀಕಸ. ಈ ಜಾತಿಯ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ “U_UU ” ಹೀಗಿರಸವ ಮತ್ಸು ”
U_
_” ಹೀಗಿರಸವ ಗಣವು ಬರಕ ಡದಸ. ಈ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯಗ
ಳೆೀ ಕಸಸ್ಸಮ ಷಟಪದಿಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು.

(೩) ಭೆ ೀಗಷಟಪದಿ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಆರಸ ಸಾಲ್ಸಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್
ಮನಾಗಿದಸಾ ಮ ರಸ ಮ ರಸ ಮಾತ್ೆೆಯ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿವೆ. ಮ ರಸ
ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ಮ ರಸ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಆರಾರಸ
ಗಣಗಳಿಂದಲ್ , ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿರಸತ್ುವೆ. ಮ ರಸ ಮ
ತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಲನ ಕೆ ನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸರಸವಾಗಸವುದಸ. ಈ
ಜಾತಿಯ ಛಂದಸಿುನ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ ” U_
” ಹೀಗ್ೆ ಇರಸವ ಮಾತ್ಾೆಗಣ ಬರಕ ಡದಸ. ಇಂಥ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯ
ವೆೀ “ಭೆ ೀಗಷಟಪದಿ” ಎನಿಸ್ಸವುದಸ.

(೪) ಭಾಮಿನಿೀ ಷಟಪದಿ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ಆರಸ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ನಾ

ಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣಗಳಿರಸತ್ುವೆ. (ಮೊದಲ್ಸ ಮ ರಸ ಮಾತ್ೆೆಯ ಗಣ ಅನಂತ್ರ ೪ ಮಾತ್ೆೆಯ
ಗಣ ಈ ಕೆಮದಲ್ಲಿ ಒಟಸಿ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣಗಳಿರಸತ್ುವೆ.) ೩ನೆಯ ೬ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ,
ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಗಳ ಆರಸಗಣಗಳಿಂದಲ್ ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿರಸತ್ುವೆ.
ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳ ಕೆ ನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸರಸವಾಗಸತ್ುದೆ. ಈ ಜಾತಿ
ಯ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ “U _
U” ಈ ರಿೀತಿಯ ಮಧ್ಯ ಗಸರಸವುಳಳ ಗಣವು ಎಲ್ಲಿಯ ಬರಕ ಡದಸ. ಇಂಥ ಲ್ಕ್ಷಣವುಳಳವು ಭಾಮಿನಿೀ ಷ
ಟಪದಿಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು.

೫) ಪ್ರಿವಧಿೃನಿೀಷಟಪದಿ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಆರಸ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂ
ದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ, ನಾಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಯ ನಾಲ್ಸಿ ಗಣಗಳಿಂದ ಕ
ಡಿವೆ. ೩ ಮತ್ಸು ೬ನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ನಾ
ಲ್ಸಿ ಮಾತ್ೆೆಯ ಆರಸ ಗಣಗಳಿಂದಲ್ ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿ
ನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿರಸತ್ುವೆ. ಈ ಪ್ದಯದಲ್ಲಿ ” U _ U
” ಈ ರಿೀತಿಯಿರಸವ ಗಣವು ಎಲ್ಲಿಯ ಬರಕ ಡದಸ. ಮ ರಸ
ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಲನ ಕೆ ನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸ
ರಸವೆನಿಸ್ಸವುದಸ. ಈ ಲ್ಕ್ಷಣದಿಂದ ಕ ಡಿದ ಪ್ದಯವು ಪ್ರಿವಧಿೃ
ನಿೀಷಟಪದಿಯನಿಸ್ಸವುದಸ.
(೬) ವಾಧ್ೃಕಷಟಪದಿ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಆರಸಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ೧, ೨, ೪, ೫ ನೆಯ ಪ್ಾದಗ
ಳು ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ೫ ಮಾತ್ೆೆಯ ೪ ಗಣಗಳಿಂ
ದ ಕ ಡಿದೆ. ಮ ರಸ ಮತ್ಸು ಆರನೆಯ ಸಾಲ್ಸಗಳು
ಒಂದಸ ಸ್ಮನಾಗಿದಸಾ ೫ ಮಾತ್ೆೆಯ ಆರಸಗಣ ಮತ್ಸು
ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದ ಕ ಡಿರಸತ್ುವೆ. ೩, ೬ ನೆ
ಯ ಸಾಲ್ಸಗಳ ಕೆ ನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಲ್ಘುವಾಗಿದಾರ ಗಸ
ರಸವಾಗಸತ್ುದೆ. ಇಂಥ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳುಳಳ ಪ್ದಯಗಳೆೀ ವಾ
ಧ್ೃಕಷಟಪದಿಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು.
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಅಕ್ಷರಗಣ-ಖ್ಾಯತ್ಕಣಾೃಟಕಗಳು
ಅಕ್ಷರಗಣಗಳು
ರಗಣಗಳೆಂದರೆ ಮ ರಸ ಮ ರಸ ಅಕ್ಷರಗಳ ಗಸಂಪ್ುಗಳನಸನ ಒಂದೆ ಂದಸ ಗಣವೆಂದಸ ತಿಳಿಯಸವ ಗಣಗಳು. ಮ ರಸ
ಮ ರಸ ಅಕ್ಷರಗಳ ಗಸಂಪನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೆೆಗಳು ಮ ರೆ ಇರಬಹಸದಸ, ನಾಲ್ಸಿ, ಐದಸ, ಆರಸ ಮಾತ್ೆೆಗಳಗ ಇರಬಹಸದಸ. ಅ
ದಸ ಮಸಖ್ಯವಲ್ಿ. ಇಲ್ಲಿ ಮ ರಸ ಮ ರಸ ಅಕ್ಷರಗಳು ಮಸಖ್ಯ. ಹೀಗ್ೆ ಮ ರಸ ಮ ರಸ ಅಕ್ಷರಗಳ ಲ್ೆಕಿದಿಂದ ಗಣಗಳನಸನ
ವಿಂಗಡಿಸ್ಸವುದಸ ವತತ್ುಜಾತಿಯ ಛಂದಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ೆ. ವತತ್ುಗಳು ಹಲ್ವಾರಸ ವಿಧ್ಗಳುಂಟಸ. ಅವುಗಳೆಗ ಡನೆ ಕನನಡ
ದಲ್ಲಿ ಮಸಖ್ಯವಾಗಿ ಬರಸವ
ಉತ್ಪಲ್ಮಾಲ್ವತತ್ು,
ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್ಾವತತ್ು,
ಶಾದ ೃಲ್ವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್ವತತ್ು,
ಮತ್ೆುೀಭವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್ವತತ್ು,
ಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ು,
ಮಹಾಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ು ಗಳೆಂಬ ಆರಸ ಜಾತಿಯ ವತತ್ುಗಳ ಪ್ರಿಚಯವನಸನ ಪ್ ೆಢಶಾಲ್ೆಯ ಮಕಿಳು ತಿಳಿದರೆ ಸಾಕಸ. ಆದಾ
ರಿಂದ ಮೊದಲ್ಸ ಅಕ್ಷರಗಣಗಳ ಪ್ರಿಚಯವನಸನ ಮಾಡಿಕೆ ಂಡಸ ವತತ್ುಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಹೆೀಗ್ೆ ಬಳಸ್ಲ್ಪಡಸತ್ುವೆಂಬಸದನಸನ ತಿಳಿ
ಯಿರಿ.
ಅಕ್ಷರಗಣಗಳು ಒಟ್ನಟ ೮ ವಿಧ್. ಅವುಗಳ ವಿನಾಯಸವು ಈ ಕ ಳಗಿನ್ಂತ್ ಇದ್ -
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಮ ಲ ವಿವರಿಸಿದ್ಂತ್ ಮಮರನ ಗನರನಗಳು ಬರನವ ಮಮರನ ಅಕ್ಷರದ್ ಗಣ ಮಗಣ. ಮಮರನ ಲಘು ಬರನವ ಮಮರಕ್ಷರದ್ ಗಣ
ನ್ಗಣ. ಗನರನ ಮೊದ್ಲನ ಬಂದ್ನ ಎರಡನ ಲಘು ಬರನವ ಗಣವ ಭಗಣ. ಲಘು ಮೊದ್ಲನ ಬಂದ್ನ ಎರಡನ ಗನರನಗಳು ಬರನವ ಗಣವ
ಯಗಣ. ಗನರನ ನ್ಡನವ ಬರನವುದ್ನ ಜಗಣ. ಲಘು ನ್ಡನವ ಬರನವುದ್ನ ರಗಣ. ಗನರನ ಕ ಮನ ಯಲ್ಲಿ ಬರನವ ಗಣ ಸಗಣ. ಲಘು
ಕ ಮನ ಯಲ್ಲಿ ಬರನವ ಗಣ ತಗಣ. ಹ ಗ ಎಂಟ್ನ ಪರಕಾರದ್ಲ್ಲಿ ಈ ಅಕ್ಷರ ಗಣದ್ ವಿನಾಯಸಗಳಿವ . ಈ ಎಂಟ್ಮ ಗಣಗಳ ವಿನಾಯಸವನ್ನು
ಸನಲಭವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲನ ಈ ಕ ಳಗಣ ಪದ್ಯವನ್ನು ಕಂಠ್ಪ್ಾಠ್ ಮಾಡಿದ್ರ ಅನ್ನಕಮಲವಾಗನವುದ್ನ:-
ಗನರನ-ಲಘು ಮಮರಿರ ಮ-ನ್ಗಣ |
ಗನರನ-ಲಘು ಮೊದ್ಲಲ್ಲಿ ಬರಲನ ಧ್-ಯಗಣಮಂಬರ್ |
ಗನರನ-ಲಘು ನ್ಡನವಿರ ಜ-ರಗಣ |
ಗನರನ-ಲಘು ಕ ಮನ ಯಲ್ಲಿ ಬರಲನ ಸ-ತಗಣಮಕನಿಂ ||
ಗನರನ ಮಮರಿರ ಮಗಣ; ಲಘು ಮಮರಿರ ನ್ಗಣ; ಗನರನ ಮೊದ್ಲಲ್ಲಿ ಬರಲನ ಭಗಣ; ಲಘು ಮೊದ್ಲಲ್ಲಿ ಬರಲನ ಯಗಣ; ಗನರನ ನ್ಡನವಿರ
ಜಗಣ; ಲಘು ನ್ಡನವಿರ ರಗಣ; ಗನರನ ಕ ಮನ ಯಲ್ಲಿ ಬರಲನ ಸಗಣ; ಲಘು ಕ ಮನ ಯಲ್ಲಿ ಬರಲನ ತಗಣ-ಎಂದ್ನ ಈ ಪದ್ಯದ್
ಅಥಿ. ಅಥವಾ ಈ ಎಂಟ್ಮ ಗಣಗಳ ತಿಳಿವಳಿಕ ಗ ಇನ್ಮು ಒಂದ್ನ ರಿ ತಿಯ ವಿಧಾನ್ವುಂಟ್ನ. ಕ ಳಗಣ ಈ ಸಮತರ ನ ಮ ಡಿರಿ:-

“ಯಮಾತ್ಾರಾಜಭಾನಸ್ಲ್ಗಂ”
ಈ ಸಮತರದಿಂದ್ ಗಣಗಳ ಗನರನ ಲಘು ವಿನಾಯಸವನ್ನು ಹ ಗ ತಿಳಿಯಬ ಕ ಂದ್ರ – ‘ಯ, ಮ, ತ, ರ, ಜ, ಭ, ನ್, ಸ’ ಎಂಟ್ನ ಗಣಗಳಲ್ಲಿ
ನ್ಮಗ ಯಾವ ಗಣದ್ ವಿನಾಯಸ ಬ ಕಾದ್ಾಗಲಮ ಯಮಾತ್ಾರಾಜಭಾನ್ಸಲಗಂ ಈ ಸಮತರದ್ಲ್ಲಿ ಆಯಾ ಅಕ್ಷರದಿಂದ್ ಮೊದ್ಲ ಮಗಂಡನ
ಮಮರನ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗ ಪರಸಾಾರ ಹಾಕ್ಕಕ ಮಂಡರ ಆ ಗಣದ್ ವಿನಾಯಸ ಬರನತಾದ್ . ಉದ್ಾಹರಣ ಗ ಯಗಣಕ ಿ ಸಮತರದ್ಲ್ಲಿಯ ಯಕಾರದಿಂದ್
ಮಮರಕ್ಷರ ತ್ ಗ ದ್ನಕ ಮಳಳಬ ಕನ.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ಲ ಎಂದ್ರ ಲಘು (U); ಗನ ಎಂದ್ರ ಗನರನ ( _ ) ಎಂದ್ನ ತಿಳಿಯಬ ಕನ.

ಇದ್ನವರ ಗ ಎಂಟ್ನ ವಿಧ್ವಾದ್ ಅಕ್ಷರ ಗಣಗಳ ವಿನಾಯಸ ಕರಮವನ್ನು

ತಿಳಿದಿರಿ. ಇನ್ನು ಈ ಎಂಟ್ಮಗಣಗಳ ನಿಯಮದಿಂದ್ ರಚಿಸಲಪಟ್ಟ ವೃತಾ
ಜಾತಿಯ ಛಂದ್ಸಿುನ್ ಲಕ್ಷಣ ತಿಳಿಯ ಣ.

(೪) ವತತ್ುಜಾತಿಯ ಛಂದಸಿುನ ಲ್ಕ್ಷಣಗಳು

ಖ್ಾಯತ್ಕಣಾೃಟಕ ವತತ್ುಗಳು

(೧) ಉತ್ಪಲ್ಮಾಲ್ಾವತತ್ುದ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ನಾಲ್ಸಿ ಸ್ಮಾನ ಸಾಲ್ಸಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ಪ್ೆತಿಸಾಲ್ಲನಲ್ ಿ ೨೦ ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ. (ವಯಂಜನವಣೃಗಳನಸನ ಲ್ೆಕಿಕೆಿ
ತ್ೆಗ್ೆದಸಕೆ ಳಳಕ ಡದಸ.) ಪ್ೆತಿ ಸಾಲ್ಲನಲ್ ಿ ಭ, ರ, ನ, ಭ, ಭ, ರ ಗಣಗಳಗ, ಮೀಲ್ೆ ಒಂದಸ ಲ್ಘು ಮತ್ಸು ಒಂ
ದಸ ಗಸರಸ ಹೀಗ್ೆ ಬರಸವ ವತತ್ುವೆೀ ಉತ್ಪಲ್ಮಾಲ್ಾವತತ್ುವೆನಿಸ್ಸವುದಸ.
ಈ ಲ್ಕ್ಷಣವನಸನ ಸ್ಸಲ್ಭವಾಗಿ ನೆನಪನಲ್ಲಿಡಲ್ಸ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸ್ ತ್ೆವನಸನ ಹೆೀಳಬಹಸದಸ.

ಸ್ ತ್ೆ:- ಉತ್ಪಲ್ಮಾಲ್ೆಯಪ್ುಪದಸ ಭರಂ ನಭಭಂ ರಲ್ಗಂ ನೆಗಳಿಾರಲ್

(೨) ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್ಾವತತ್ುದ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ನಾಲ್ಸಿ ಸ್ಮಾನಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ಪ್ೆತಿಯಂದಸ ಪ್ಾದದಲ್ ಿ ೨೧

ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ. ಪ್ೆತಿ ಪ್ಾದದಲ್ಲಿಯ ನ, ಜ, ಭ, ಜ, ಜ, ಜ, ರ -
ಎಂಬ ಏಳು ಗಣಗಳಿರಸತ್ುವೆ. ಇಂಥ ವತತ್ುಗಳೆಲ್ಿ ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್ಾವತತ್ು
ಗಳೆನಿಸ್ಸವುವು.
ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್ಾವತತ್ುದ ಈ ಕೆಳಗಣ ಸ್ ತ್ೆವನಸನ ಕಂಠಪ್ಾಠಮಾಡಿರಿ.
ಸ್ ತ್ೆ:- ನಜಭಜಜಂಜರಂ ಬಗ್ೆಗ್ೆ ಳುತಿುರೆ ಚಂಪ್ಕಮಾಲ್ೆಯಂದಪ್ರ್

(೩) ಶಾದ ೃಲ್ವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್ವತತ್ುದ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ನಾಲ್ಸಿ ಸ್ಮಾನಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ಪ್ೆತಿ ಪ್ಾದವೂ ೧೯ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದೆ. ಪ್ೆತಿ ಪ್ಾದದಲ್ ಿ
ಮ, ಸ್, ಜ, ಸ್, ತ್, ತ್ -
ಎಂಬ ಆರಸ ಗಣಗಳಗ ಮೀಲ್ೆ ಒಂದಸ ಗಸರಸವೂ ಇರಸತ್ುವೆ. ಇಂಥ ವತತ್ುಗಳಿಗ್ೆಲ್ಿ ಶಾದ ೃಲ್ವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್
ವತತ್ುಗಳೆನಸನ ವರಸ. ಇದರ ಸ್ ತ್ೆವನಸನ ಕೆಳಗ್ೆ ಕೆ ಟ್ಟಿದೆ. ಕಂಠಪ್ಾಠ ಮಾಡಿರಿ.
ಸ್ ತ್ೆ:- ಕಣೆ ೊಪ್ಪಲ್ ಮಸ್ಜಂಸ್ತ್ತ್ಂಗಮಸಮಾ ಶಾದ ೃಲ್ವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್ಂ

(೪) ಮತ್ೆುೀಭವಿಕ್ರೆೀಡಿತ್ವತತ್ುದ ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ನಾಲನಿ ಸಮಾನ್ ಪ್ಾದ್ಗಳುಳಳ ಪದ್ಯ. ಪರತಿ ಪ್ಾದ್ದ್ಲಮಿ ಇಪಪತನಾ
ಅಕ್ಷರಗಳಿವ . ಪರತಿಪ್ಾದ್ವೂ ಸ, ಭ, ರ, ನ್, ಮ, ಯ ಗಣಗಳಿಂ
ದ್ಲಮ ಮ ಲ ಮಂದ್ನ ಲಘು ಮತನಾ ಒಂದ್ನಗನರನವಿನಿಂದ್ಲಮ ಕಮಡಿ
ದ್ ಪದ್ಯಜಾತಿಯನ ಮತ್ ಾ ಭವಿಕ್ಕರ ಡಿತವೃತಾ ವ ನಿಸನವುದ್ನ. ಈ ವೃ
ತಾ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತಿಳಿಸನವ ಸಮತರವನ್ನು ಕಂಠ್ಪ್ಾಠ್ ಮಾಡಿರಿ.
ಸಮತರ:-
ಸಭರಂನ್ಂದ್ನಯಲಂಗಮನಂ ಬಗ ಗ ಮಳಲ್ ಮತ್ ಾ ಭವಿಕ್ಕರ ಡಿತಂ

(೫) ಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ು ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

ನಾಲ್ಸಿ ಸ್ಮಾನ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ಪ್ೆತಿಪ್ಾದದಲ್ಲಿಯ ಇಪ್ಪತ್ೆ ುಂದಸ ಅಕ್ಷರಗಳಿರಸತ್ುವೆ. ಪ್ೆತಿ

ಯಂದಸ ಪ್ಾದದಲ್ ಿ ಮ, ರ, ಭ, ನ, ಯ, ಯ, ಯ ಗಣಗಳಿರಸತ್ುವೆ. ಈ ರಿೀತಿಯ ವತತ್ು ಜಾತಿಗ್ೆ ‘
ಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ು’ವೆನಸನವರಸ. ಇದರ ಸ್ ತ್ೆವನಸನ ಕೆಳಗಿನಂತ್ೆ ಹೆೀಳಬಹಸದಸ.

ಸ್ ತ್ೆ:-ತ್ೆ ೀರಲ್ ಮಂರಂಭನಂಮ ಯಗಣಮಸಮದೆ ತ್ಾಂ ಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ುಮಕಸಿಂ.

(೬) ಮಹಾಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ು ಲ್ಕ್ಷಣ

ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ನಾಲ್ಸಿ ಸ್ಮಾನ ಪ್ಾದಗಳುಳಳ ಪ್ದಯ. ಪ್ೆತಿ ಸಾಲ್ಲನಲ್ ಿ ೨೨ ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ. ಪ್ೆತಿ ಸಾಲ್ ಸ್, ತ್, ತ್, ನ, ಸ್, ರ, ರ
ಗಣಗಳಿಂದಲ್ , ಮೀಲ್ೆ ಂದಸ ಗಸರಸವಿನಿಂದಲ್ ಕ ಡಿರಸತ್ುದೆ. ಇದರ ಸ್ ತ್ೆವು ಕೆಳಗ್ೆ ಇದೆ. ಅದನಸನ ಕಂಠಪ್ಾ
ಠ ಮಾಡಿರಿ.
ಸ್ ತ್ೆ:- ಸ್ತ್ತ್ಂ ನಂ ಸ್ಂ ರರಂಗಂ ನೆರೆದೆಸೆಯ ಮಹಾಸ್ೆಗಧರಾವತತ್ುಮಕಸಿಂ
ಮನಖ್ಯವಾಗಿ ಕನ್ುಡದ್ಲ್ಲಿ ಬರನವ ಆರನ ವೃತಾಗಳಾದ್ ಉತಪಲಮಾಲಾ, ಚಂಪಕಮಾಲಾ, ಶ್ಾದ್ಮಿಲವಿಕ್ಕರ ಡಿತ,
ಮತ್ ಾ ಭವಿಕ್ಕರ ಡಿತ, ಸರಗಧರಾ, ಮಹಾಸರಗಧರಾವೃತಾಗಳ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಇದ್ನವರ ಗ ತಿಳಿದಿದಿದ ರಿ. ಉತಪಲಮಾಲ ಯನ
೨೦ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ ಚಂಪಕಮಾಲ ಯನ ೨೧ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ ಶ್ಾದ್ಮಿಲವಿಕ್ಕರ ಡಿತವು ೧೯ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ
ಮತ್ ಾ ಭವಿಕ್ಕರ ಡಿತವು ೨೦ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ ಸರಗಧರ ಯನ ೨೧ ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ ಮಹಾಸರಗಧರ ಯನ ೨೨
ಅಕ್ಷರಗಳಿಂದ್ಲಮ (ಪರತಿಸಾಲ್ಲನ್ಲ್ಲಿ) ಕಮಡಿರನತಾವ . ಈ ಆರಮ ವೃತಾಗಳನ್ನು ಸನಲಭವಾಗಿ ಸಮೂಲವಾಗಿ
ಗನರನತಿಸನವುದ್ಕ ಿ ಒಂದ್ನ ಪದ್ಯವಿದ್ . ಅದ್ನ್ನು ತಿಳಿದ್ರ ಸಮೂಲವಾಗಿ ಈ ಆರಮ ವೃತಾಗಳನ್ನು
ಗನರನತಿಸಬಹನದ್ನ. ಆದ್ರ ಇದ್ನ ಅಷ ಮಟಂದ್ನ ನಿಖ್ರಸಾಧ್ನ್ವಲಿ. ಸಮೂಲಸಾಧ್ನ್ವ ಂಬನದ್ನ್ನು ನ ನ್ಪಿನ್ಲ್ಲಿಡಬ ಕನ.
ಗನರನವಂದ್ಾದಿಯಳುತಪಲಂ ಗನರನಮೊದ್ಲ್ ಮಮರಾಗ ಶ್ಾದ್ಮಿಲಮಾ |
ಗನರನನಾಲಾಿಗಿರಲಂತನ ಸರಗಧರ ಲಘುದ್ವಂದ್ವಂ ಗನರನದ್ವಂದ್ವಮಾ |
ಗಿರ ಮತ್ ಾ ಭ ಲಘುದ್ವಯ ತಿರಗನರನವಿಂದ್ಕನಿಂ ಮಹಾಸರಗಧರಾ |
ಪರಿಣಾಕ್ಷ , ಲಘು ನಾಲನಿ ಚಂಪಕಮಿವಾರನ ಖ್ಾಯತಕನಾಿಟ್ಕಂ ||
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಅಥಿ:- ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದ್ನ ಗನರನ ಬಂದ್ನದ್ ಉತಪಲಮಾಲಾ; ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಮಮರನ
ಗನರನಗಳು ಬಂದ್ನದ್ನ ಶ್ಾದ್ಮಿಲ ವಿಕ್ಕರ ಡಿತ; ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಕರಮವಾಗಿ ನಾಲನಿ
ಗನರನಗಳು ಬಂದ್ರ ಸರಗಧರ ; ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡನ ಲಘು ಬಂದ್ನ ಅನ್ಂತರ ಎರಡನ
ಗನರನ ಬಂದ್ರ ಮತ್ ಾ ಭವಿಕ್ಕರ ಡಿತ; ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದ್ಲನ ಎರಡನ ಲಘು ಬಂದ್ನ
ಮನಂದ್ ಮಮರನ ಗನರನಗಳು ಬಂದ್ರ ಮಹಾಸರಗಧರಾವೃತಾ; ನಾಲನಿ ಲಘುಗಳು
ಕರಮವಾಗಿ ಬಂದ್ರ ಚಂಪಕಮಾಲಾವೃತಾ. ಹ ಗ ಆರಮ ವೃತಾಗಳ ಸಮೂಲ
ಪರಿಚಯವು ಈ ಪದ್ಯದಿಂದ್ಾಗನವುದ್ನ.
ಇದ್ನವರ ಗ ವಣಿಗಳ ವಿಚಾರವಾಗಿ ತಿಳಿದ್ನ, ಅವುಗಳ ನಿಯಮದಿಂದ್ ಪದ್ಯ
ರಚಿಸನವ ಆರನ ಮನಖ್ಯವಾದ್ ವೃತಾಗಳ ವಿಚಾರ ತಿಳಿದಿದಿದ ರಿ. ವಣಿಗಣ ಮತನಾ
ಮಾತ್ಾರಗಣಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ುವಾದ್ ಇನ ಮುಂದ್ನ ರಿ ತಿಯ ಗಣಗಳ ಲ ಕಿದಿಂದ್ ಪದ್ಯ
ರಚನ ಮಾಡನವುದ್ನಂಟ್ನ. ಅವ ಅಂಶ್ಗಣ ಎಂಬ ಹ ಸರಿನ್ ಗಣಗಳು.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ
 ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ

[7] ಇಲ್ಲಿಯ ರಕಾರವು ಶ್ಕಟ್ರ ಪವ ಆಗಿದ್ . ಇದ್ನವರ ಗ

ಛಂದ್ಸಿುನ್ಲ್ಲಿ ಉದ್ಾಹರಿಸಿದ್ ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರನವ
ಶ್ಕಟ್ರ ಫಗಳ ಸಾೂನ್ದ್ಲ್ಲಿ ರಕಾರವನ್ಮು, ರಳಾಕ್ಷರಗಳ
ಸಾೂನ್ದ್ಲ ಿಲಿ ಳಕಾರವನ್ಮು ಬಳಸಿದ್ . ವಿದ್ಾಯರ್ಥಿಗಳಿಗ
ತ್ ಮಡಕಾಗಬಾರದ್ ಂಬನದ್ ಇದ್ರ ಉದ್ ಧ ಶ್.
ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕ ಂದ್ರ