MODYUL 1: ARALIN 1:Sulyap sa Paggamit ng Wika sa 5. Batas Republika 7104, Seksiyon 6.

Mga
Panahon ng Kolonisasyon Kapangyarihan at Tungkulin ng Komisyon. Ang Komisyon,
ayon sa mga pertinenteng tadhana ng 1987 Konstitusyon
Charles V. Sa kautusan niya noong Hulyo 17, 1550 sa mga at ng Batas Republika Blg. 7104, ay may mga
misyonero, inatasan ang mga paaralan na ang sinakop ng kapangyarihan, gawain, at tungkuling tulad ng mga
Espanya ay tuturuan ng wikang Espanyol. Subalit naging sumusunod:
malalim ang ugat ng diskriminasyon ng mga mananakop sa
mga mahihirap na Pilipino at sinabi hindi kailanman (a) Magbalangkas ng mga patakaran, plano, at programa
maaaring matuto ang mga katutubo ng wika nila, at upang matiyak ang higit at patuluyang pagpapaunlad,
“mananatiling mga unggoy anupaman ang bihis.” pagpapayaman, pagpapalaganap, at preserbasyon ng
Filipino at iba pang mga wika ng Pilipinas;
1901. Tinuruan ang mga Pilipino ng wikang Ingles ng
mga Amerikanong lulan ng isang barko na nagngangalang (b) Magtakda ng mga tuntunin, regulasyon, at patnubay
“Thomas”. (Thomasites - mga nakasakay) upang isakatuparan ang mga patakaran, mga plano, at mga
programa nitó;
Sa panahon ng Pamahalaang Komonwelt ni Pang.
Quezon, ang inisyatiba sa pagkakaroon ng Wikang (c) Magsagawa at makipagkontrata ukol sa saliksik at iba
Pambansa. pang mga pag-aaral upang isulong ang ebolusyon,
pagpapaunlad, pagpapayaman, at sa dakong huli’y
Sistemang edukasyong ng Hapon estandarisasyon ng Filipino at iba pang mga wika ng
● Itinakda ang wikang Tagalog at Nihonggo bilang Pilipinas. Sasaklawin nitó ang pagsasanib ng mga gawain
wikang opisyal, dahil dito sumigla ang pagsulat ng para sa posibleng ingkorporasyon tungo sa isang
mga akdang pampanitikan sa Tagalog multilingguwal na diksiyonaryo na mga salita, parirala,
idyoma, sipi, kasabihan, at iba pang mga pahayag, kasáma
MGA NAITAGUYOD NA BATAS PANGWIKA ang mga salita at parirala mula sa ibang mga wika na
ginagamit nang malaganap o bahagi ng linggua franca;
1. Saligang Batas 1935 – Itinakda nito na dapat gumawa
ang kongreso ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at (d) Magpanukala ng mga patnubay at istandard para sa
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa mga anyuing lingguwistiko at pagpapahayag sa lahat ng
mga umiiral na katutubong wika. Hanggang walang ibang opisyal na komunikasyon, publikasyon, teksbuk, at iba pang
itinatadhana ang batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy na materyales sa pagbasa at pagtuturo;
gagamiting mga wikang opisyal.
(e) Hikayatin at palaganapin, sa pamamagitan ng sistema
1936. Pinalawig ni Pang. Manuel Luis Quezon ang ng mga insentibo, ang mga grant at gawad, ang
pagpapaunlad ng wika sa buong bansa sa pamamagitan ng pagsusulat at publikasyon—sa Filipino at ibang mga wika
pagpapatupad ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na ng Pilipinas—ng mga akdang orihinal, kabilang ang mga
nagsasabing Tagalog ang gagamiting wikang pambansa teksbuk at sangguniang materyales sa iba’t ibang disiplina;
ng Pilipinas.
(f) Lumikha at magpanatili sa Komisyon ng isang
2. Department Order (D.O) No. 7, s. 1959 – dibisyon ng pagsasalin na gaganyak sa pamamagitan ng
Nagtadhana na gamitin ang terminong “Pilipino” bilang mga insentibo, magsasagawa at masigasig na
pambansang wika ng Pilipinas na ibinatay sa Tagalog. magtataguyod ng pagsasalin sa Filipino at sa iba pang mga
Ipinalabas ito ni Jose Romero noong August 13, 1959. wika ng Pilipinas ng mahahalagang akdang historikal at
tradisyong kultural ng mga pangkating etnolingguwistiko,
3. Artikulo 15, Seksyon 2 at 3 ng 1973 Konstitusyon ng mga batas, mga kapasiyahan, at iba pang mga gawaing
Pilipinas. Naipatupad sa panahon ni Pang. Ferdinand lehislatibo, mga atas ehekutibo, mga pahayag na
Marcos ang pormal na hakbangin upang mapaunlad ang pampatakaran ng pamahalaan at mga dokumentong opisyal,
wikang Pilipino at maipalaganap ito sa buong bansa. mga teksbuk at mga sangguniang materyales sa iba’t ibang
Ipinahayag ding Pilipino at Ingles ang magiging opisyal disiplina, at iba pang mga banyagang materyales na maaari
na wika ng Pilipinas. nitóng ipasiyang kinakailangan sa edukasyon at para sa iba
pang mga makabuluhang layunin;
Itinatakda ng Saligang Batas 1973 na ang batasang
Pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa (g) Tawagan ang alinmang kagawaran, kawanihan,
paglinang at pormal na adapsyon ng isang panlahat sa opisina, ahensiya, o alinmang kasangkapan ng
wikang pambansa na tatawaging Filipino. Pamahalaan, o alinmang pribadong entidad, institusyon, o
organisasyon para sa kooperasyon at tulong sa pagtupad ng
4. Saligang Batas 1987, Artikulo 14, Sek 6. “Ang wikang mga gawain, tungkulin, at pananagutan nitó;
pambansa ng Pilipinas ay Filipino, samantalang nalilinang,
ito ay dapat na pagyabungin at pagyamanin pa salig sa mga (h) Magsagawa sa mga antas na pambansa, rehiyonal, at
umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang wika.” lokal ng mga pagdinig pampubliko, kumperensiya,
seminar, at iba pang mga pangkatang talakayan upang
umalam at tumulong sa paglutas ng mga suliranin at mga
isyung may kaugnayan sa pagpapaunlad, pagpapalaganap, 1. Balbal
at preserbasyon ng Filipino at iba pang mga wika ng - Ayon kay Nick Joaquin ito ay tinatawag na
Pilipinas; language of the street.
- paggamit nito sa mga lansangan o sa mga grupong
(i) Bumuo at magpatibay ng mga patnubay, istandard, at madalas nananahan sa mga lugar na katulad nito.
sistema para sa pagmomonitor at pagrereport ng 2. Kolokoyal
pagganap nitó sa mga antas na pambansa, rehiyonal, at - Kadalasang wika sa loob ng tahanan.
lokal; at magsumite sa Opisina ng Pangulo at sa Kongreso - hindi nangangailagan ng istriktong pagtupad sa
ng mga taunang ulat ng pagsulong hinggil sa mga kahingian ng pormal na komunikasyon.
implementasyon ng mga patakaran, mga plano, at mga -Malaya at impormal
programa nitó; 3. Pambansa
- wikang nauunawaan at nagagamit sa lahat ng
(j) Humirang, sa ilalim ng mga tadhana ng umiiral na dako ng bansa.
mga batas, ng mga pinunò at kawani nitó at iba pang mga - linggwa frangka.
tauhan na kailangan para sa epektibong pagganap ng mga - Kapwa de facto at de jure ang wikang ito.
gawain, tungkulin, at pananagutan nitó; at magtiwalag sa 4. Pampanitikan
kanila alinsunod sa mga kadahilanan at prosesong itinakda - Malalim at malikhain ang anyong ito ng wika.
ng Kodigo ng Komisyon sa Serbisyo Sibil; - tula, nobela, maikling kwento, mga epiko at iba
pang akdang pampanitikan.
(k) Mag-organisa at magreorganisa ng estruktura ng
Komisyon, lumikha at bumuwag ng mga posisyon, o Barayti ng Wika
magpalit ng designasyon ng umiiral na mga posisyon upang 1. Idyolek.
matugunan ang nagbabagong mga kondisyon o kailanman at - isang tao na lumilikha ng kanyang sariling
hinihingi ng pangangailangan: sa pasubali, na ang naturang pagkakilanlan.
mga pagbabago ay hindi makaaapekto sa istatus ng mga - Maituturing na sariling istilo ito ng pananalita at
nanunungkulan, makapagpapababà sa kanilang mga paggamit ng wika.
ranggo, makapagbabawas sa kanilang mga suweldo, o 2. Dayalek
magbubunga ng kanilang pagkatiwalag sa serbisyo; - Ito ang heograpikong barayti ng isang wika.
- nabubuo batay sa paraan ng paggamit nito sa
(l) Gampanan ang iba pang mga aktibidad na isang lugar.
kinakailangan sa epektibong paggamit ng mga binanggit - katangi-tanging punto, pagbabago ng kahulugan ng
sa unahan na mga kapangyarihan, mga gawain, mga mga salita, ibang katawagan o maging pagbaybay.
tungkulin, at mga pananagutan; at 3. Sosyolek.
- Wika ng isang partikular na grupong panlipunan.
(m) Magpanukala at magsagawa ng iba pang gawaing - malikhaing nakabubuo ng ibang anyo ng wika na
wala sa mga binanggit sa unahan ngunit kailangan at tila eksklusibo sa mga kabilang sa isang partikular
nasasaklaw ng itinatadhana sa Batas Republika Blg. 7104. na pangkat.
- Ang sosyolek o social dialect ay nabubuo dahil
6. Executive Order 210 taong 2003. Sa ilalim ng batas ni sa mga panlipunang salik tulad ng sekswal na
Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo ginamit ang wikang oryentasyon, edukasyon, edad, katayuang
Ingles bilang wikang panturo sa mga paaralan sa lahat ng ekonomiko, interes, propesyon at iba pa.
asignatura, maliban sa Filipino na hanggang sa kasalukuyan
ay wikang pinahahalagahan ng mga unibersidad sa bansa, Iba pang Konseptong Pangwika
higit sa sariling wika.
Lingua Franca. Ang wikang komon sa pagitan ng mga tao o
7. House Bill 162 o Multilingual Education and Literacy komunidad na nagsasalita ng magkaibang wika.
Act of 2010. Ipinatupad na dapat gamitin ang wikang
nakagisnan o bernakular sa pagtuturo sa paaralan simula Code switching. pagpapalitan ng paggamit ng dalawang
sa unang taon hanggang sa ikatlong taon ng pag-aaral. wika sa pagitan ng mga pahayag..

MODYUL 1: ARALIN 2: FILIPINO, MTB-MLE, AT IBA Code mixing. Pinagsasama ang dalawang wika sa loob ng
PANG KONSEPTONG PANGWIKA isang pahayag. Halimbawa: Where na you, dito na me.

Pilipino Jargon. Tumutukoy sa mga espesyal na salita o ekspresyon

● Nagmula sa pinagsamang salita, na “pili”, lipi” at na ginagamit ng isang partikular ng grupo ng mga taong
“pino” na kung isasalin sa wikang Ingles ay propesyunal at mga espesyalista.
“chosen” “origin”at “refined”. Makahulugang ang
salitang ito na kung iisipin ang isang Pilipino ay may Layunin ng Mother Tongue-Based Multilingual Education
lahing pinagmulan mula sa pagiging malinis, disente - na makapaghubog ng mga kabataan na bihasa sa
at pinong-pino sa isip, sa salita at sa gawa. paggamit ng unang wika, ng pambansang wika at iba pang
wika kagaya ng English.
Wika sa Iba’t Ibang Konteksto ng Paggamit - magdudulot din ng madali at malalim na pagkatuto ng mga
aralin sa iba’t ibang asignatura. Sabi nga, ang suliranin sa - paraan ng pagpapakahulugan.
pagkatuto ay naiaangkla sa suliranin sa paggamit ng - salitang Griyego na “semaino” =
wika. “nangangahulugan”

Ang Sistema ng Edukasyon na MTB-MLE Dalawa ang paraan ng pagpapakahulugan sa mga salita.
- Ang MTB-MLE ay ang paggamit ng unang wika 1. literal (denotasyon)
(L1) ng mga mag-aaral bilang wikang panturo mula 2. di-literal (konotasyon).
Kindergarten hanggang ikatlong baitang. Sa
Pilipinas, maraming wikang umiral kaya E. Pragmatiks
nagkakaroon ng problema ang Kagawaran ng - semiotika o mas malalim na pagpapakahulugan.
Edukasyon sa pagpapatupad ng nasabing sistema.
(Estrada & Gargantiel, 2013) MODYUL 2: ARALIN 2: KAALAMANG PANGKULTURA
BILANG PANGANGAILANGAN SA PAGSASALIN
Ang MTB-MLE ay bilang susog o pagpapatuloy ng nauna
nang ipinalabas na Lingua Franca Education Project na Enriquez (1992)
inilunsad noong SY 1999-2000 bilang pagtalima sa DECS - “may mga salita sa Filipino na walang eksaktong
Memo No. 144 s. 1999. Bilang tiyak na pamantayan ng katumbas sa Ingles”
patakaran ito, isinasaad ng DepEd Memorandum Order No.
DO 16. S. 2012 o ang “Guidelines on the Implementation Mga katutubong konsepto
of the Mother Tongue-Based- Multilingual Education 1.1 Saling-pusa
(MTB-MLE)” ang mungkahing gamitin ang labindalawang - Isa itong manlalarong bata na hindi pa totoong kasali sa
lingua franca sa pagtuturo sa mga paaralan sa iba’t ibang laro sapagkat,
rehiyon. - Kunwari lamang na totoong kasali o tunay na manlalaro
ang panauhing bata.
Labindalawang lingua franca:
1. Tagalog 7. Ilokάno 1.2 Utang na loob
2. Hiligaynon 8. Maguindanaoan - Nag-ugat ito sa kasabihang Tagalog na “Ang hindi
3. Kapampangan 9. Bikol lumingon sa pinanggalingan, ay hindi makararating sa
4. Waray, 10. Maranao paroroonan”.
5. Pangasinense 11. Cebuano - isang responsibilidad o obligasyon na dapat tumbasan o
6. Tausug 12.Chabacano. kabutihang dapat ibalik sa kapuwa.

MODYUL 2: ARALIN 1 ESTRUKTURA NG FILIPINO 1.3 Bayanihan

- grupo ng mga tao na nagtutulungan upang
A. Ponolohiya. mapagtagumpayan ang isang mabigat na gawain.
● Ito ang pag-aaral sa tunog ng wika.
● Segmental na tunog - tunog na katinig at patinig 1.4 Panakip-butas
● Ponema - pinakamaliit na yunit ng tunog - Kahalintulad ito ng salitang “rebound” sa Ingles na
● tunog na suprasegmental tulad ng diin, tono, hinto, nagsisilbing pamalit sa unang minahal.
o bilis
1.5 Pikon
B. Morpolohiya - Nangangahulugan na mabilis mainis o magalit sa isang
● Pag-aaral ito sa pagbubuo ng mga salita. simpleng biro na tinototoo.
● afikseysyon o paglalapi. (Unlapi , Gitlapi , Hulapi,
Kabilaan, at Laguhan) 1.6 Balik-bayan
- Pilipinong nagtrabaho sa ibang bansa na bumalik sa
K. Sintaks. Pilipinas.
● “syntattein” sa salitang Griyego.
● pag-aaral sa kung paano nabubuo ang mga 1.7 Tsansing
pangungusap. - isang uri ng pang-aabuso sa isang tao sa pamamagitan ng
paghawak sa mga pribadong bahagi ng katawan.
Karaniwang ayos
- ang pangungusap ay hindi ginagamitan ng “ay” 1.8 Pamanhikan
- panaguri - paksa - Ito ay isinasagawa kapag ang babae at lalaki ay
nagkasundong magpakasal.
PANGUNGUSAP: - Pormal na hinihingi ng lalaki ang kamay ng babae sa
magulang nito.
Di-karaniwang ayos na
- ang pangungusap ay may panandang “ay” MGA SALITANG HIRAM:
- paksa - panaguri.
Siomai
D. Semantika. - Isang uri ng pagkain na binalot sa tinatawag na “molo
wrapper” na yari sa harina at niluluto sa paraang pasingaw.
Karaniwan na ang laman ng wrapper ay giniling na karne ng
baboy, baka o ano mang uri ng seafoods.

Hotdog
- Maituturing na meryenda sa iilan ngunit maaari ring iulam
sa panaghalian o hapunan.
- Ito ay isang pagkain nagrilled o steamed link-sausage.

Spaghetti
- Pagkain na madalas inihahanda kapag may okasyon sa
tahanan tulad ng kaarawan o pista.
- Ito ay isang pagkain na ang pangunahing sangkap ay
pasta na hinaluan ng pulang sauce o ketchup.

1. Mga konseptong bunga ng pagtatakda ng kahulugan

- Mas epektibo ang pagtatakda ng kahulugang
teknikal kaysa sa konseptong makahulugan na
sa mga Pilipino.
Halimbawa:
Alaala (“memory”) - ay isang lugar kung saan ang mga isip
natin ay nagkakaroon nang pag-iimbak at naaalala natin ang
mga impormasyon
Gunita ( “recall”)- mga pangyayaring naganap sa ating
buhay o kahit sa ibang tao.

2. Pag-aandukha o paglilipat ng katutubong kahulugan

sa ideya at salita.
- mga salitang hiram sa wikang banyaga ang
nabibigyan ng ibang kahulugan batay sa mga
katutubong salita.
Halimbawa:
“Traffic”
Orihinal na kahulugan: paggalaw ng sasakyan na mabagal,
mabilis o katamtaman
Sa Pilipinas: mabagal at di umuusad na galaw ng sasakyan
sa kalsada.

3. Pagbibinyag o paggamit ng katutubong salita para sa

pandaigdigan o banyagang konsepto
- Tumutukoy ito hindi lamang sa mga ritwal na
mayroon tayo kundi sa paggamit ng mga salitang
katutubo.

4. Paimbabaw na asimilasyon ng taguri at konseptong

hiram
- Mga konseptong matagal nang tumitimo sa isip ng
mga Pilipino ngunit ang kahulugan nito ay
pagtanggal sa karanasang Pilipino.

Mga ligaw at banyagang konsepto

- Ito ay mga salita ng mga dayuhan na walang
katumbas sa wikang Filipino dahil malayo ito sa
kultura ng mga Pilipino. (hal. CR at white christmas)

Salitang Kastila na hiniram at binaybay sa Filipino na

naging bahagi na ng bokabularyong Filipino.