BAB TEMA: Asas Biologi

TINGKAAN
Metabolisme dan Enzim

5.1 Metabolisme
1 \Metabolisme penukaran makanan
merangkumi semua tindak balas kepada tenaga dalam bent.
biokimia yang berlaku dalam organisma hidup. ATP. dan pembentukan molekulI
2 Proses-proses dalam metabolisme termasuk kompleks:
karbohidrat, protein. lipid dan asid nukleik separ

Jenis-jenis metabolisme dalam sel

Metabolisme terbahagi kepada dua jenis.katabolisme dan
anabolisme (Rajah 5.1).
A
B+C
Katabolisme (substrat)
5 (produk)
TINGKATAN
4 Katabolisme
ringkas.
ialah proses
Tenaga dibebaskanpenguraian sebatian
"
Respirasi seladalah salah satusemasa tindak balaskompleks
ini. kepada molekul
laluan
diuraikan dalam kehadiran oksigen katabolisme utama di mana
ATP tersimpan dalam molekul organik kepada karbon dioksida dan air.glukosa
misalnya pengangkut dibebaskan dan digunakan untuk Tenaga
an aktif merentasi membran plasma. fungsi S
ATP

Anabolisme B+C
(substrat) A TIP HEBAT
Anaboleksismedariialahpadaproses sintesis (produk)
kompl Tindak balas dalam
Tenaga diserap semasa molekul ringkas.molekul anabolisme dan
dimiosksialndya,a danpembent tindak balas ini.
air ukan glukosa
semasa daripada karbon
katabolisme saling
berhubungan. Tenaga
yang dibebaskan
RAJAH 5.1 fotosintesis. Semasa katabolisme
Katabolisme dan anabolisme digunakan untuk
5.2 Enzim
I
proses-proses dalam
anabolisme.
Tindak balas
spes1lik metabolbahan,1k bemula dengan
diubah suaisesualu
dalam satu siriyang molekul
2 menghasi lkan produk
Seliap langkah
3 dimnzim
dalam indak
angkinkan oleh enzim. balas
indak balas
kemudiannya
yang 4
mempercepat tindak balas biokimia.
danEnzim
78
lalah mangkin
organik
metabolik
yang 6
5
di
Namun,
Tanpa
sinkte
ebsia
sn
bukanyakan
oleh selya terbina daripada
protein. semua organismadisintesis
enzim hiaup
protein

daripada
enzim,
 7Bahan yang ditindak oleh enzim dikenali sebagai substrat manakala molekul substrat
bahanyang terhasil pada akhir tindak balas ialah produk.
8 Enzim akan bergabung dengan substrat di tapak spesifik enzim yang rmolekul enzirn
discbut tapak aktif untuk membentuk kompleks enzim-substrat
(Rajah5.2).

Penamaan enzim
IInternational Union of Biochemistry and Molecular Biology (IUBMB) kornpleks enzim
substrat
memperkenalkan satu sistem penamaan enzim yang sistematik dalam
tahun 1960an. Dalam sistem ini, enzim dinamakan berdasarkan kelas
substrat atau tindak balas yang dimangkinkan olehnya.
2 Oleh sebab tindakan enzim adalah khusus atau spesifik, iaitu setiap
jenis enzim bertindak ke atas satu jenis substrat, maka enzim dinamakan rnolekul produk
dengan menambahkan imbuhan akhir -ase kepada nama substrat itu.
molekul enzim
Misalnya, tidak berubah

Substrat Enzim
RAJAH 5.2 Pembentukan kompleks
Laktosa Laktase enzim-substrat semasa
tindak balas biokimia
Sukrosa Sukrase
Lipid Lipase
3 Nama enzim ditulis di atas anak panah tindak balas. Contohnya, laktase Aplikasi Biologi
memangkinkan hidrolisis laktosa kepada glukosa dan galaktosa. BAE
Apakah yang akan beriaku kepada
tindak balas biokimia sekiranya enzim

Laktosa + air
laktase
>glukosa + galaktosa tidak wujud? 5TIN
4
Jawapan
Tanpa enzim, tindak balas biokimia
dinamakan
4 Namun begitu, terdapat beberapa enzim yang ditemui dan
akan mengambil masa yang lama
untuk selesai.
sebelum penamaan sistematik diperkenalkan. Contohnya, pepsin,
tripsin dan renin.

Sifat-sifat umum enzim

mempercepat tindak balas biokimia.
" Enzim bertindak dengan pantas untuk semula berulang
digunakan
" Enzim diperlukan dalam kuantiti kecil dan boleh
akhir tindak balas.
kali. Enzim tidak habis digunakan tetapidibebaskan pada
tapak spesifik disebut
mempunyai
" Tindakan enzirm sangat spesifik. Enzim Hanya molekul
spesifik.
tapak aktifyang bergabung dengan substrat yangberpelengkap dengan tapak kofaktor
substrat yang mempunyai konfigurasi yang saling berlaku.
tindak balas
aktifenzim dapat bergabungdengannya untuk dimangkinkan olehnya.
Enzim tidak dipengaruhioleh tindak balas yangdimusnahkan selepas tindak
Struktur enzimkekal tidak berubah atau tidak
substrat
balas.
ialah tindak balas
Kebanyakan tindak balas yang dimangkinkan oleh enzim
tindak balas dalam
berbalik. Enzim yang sana berupaya memangkinkan
kedua-dua arah.
dihentikan oleh perencat. Contoh
Aktiviti enzim boleh diperlahankan atau enzim
merkuri.
perencat ialah lOgarn berat seperti plumbum dan
protein yang disebut kofaktor
Banyak enzirm memerlukan pembantu bukan bergabung dengan molekul
RAJAH 5.3
Kofaktor Kofaktor boleh bergabung
untuk bertindak dengan lebih berkesan.
enzim dan melemahkan ikatan dalam molekul substrat. dengan tapak aktif enzim
kuprum. Kofaktor organik atau bersama-sama dengan
Contoh kofaktor tak organik ialah ferum dan
vitamin B kompleks.
koenzim termasuk vitamin larut air seperti substrat.

Metabolisme dan Enzim 79

 disintesis
oleh terkandung
dalam bernitrogen sintesisRNA
terurai
untuk
ke terlibat
dalam "Maklumat
untuk pada
DNAkod
untuk
sintesis
merupakan pada HNA
disintesis
mengikut
(mRNA). kemudian
pengutus
terdapat
DNA.
memangkinkan
enzim dirembeskan
dan
Kebanyakanpankreas enzim molekul
DNA.
sintesis ganda
dua
DNA satu molekul
bebenang aran bergabung
dengan mengekodk
urutan
ekstrasel. mencernakan 5.4. Urutan
bes RNA maklumat
yang
pengutus keluar
dari
nukleus
RNA
pengutusRNA maklumat
yang Pengg
asid
am
ber
ke pengutus
Rajah protein.
pengutus
tunggal bergerak
mengandungi
ribosom. asid amino.
tripsin
Contohnya,
(b) dalam ribosom.
(a) enzim
ekstrasel
Enzim untuk yang 1 2 dan
di merupakanduodenum
sel.
luar
ditunjukkan
peristiwa 4
ekstrasel Urutan
enzim diterjemahkan
kepada
struktur
primer
protein
Maklumat
genetik
2 yang
spesifik.
amino antikodon
asid
kumpulan:
danheksokinase
scmasasel, scl. daripada
enzim daripada
protein.
sintesis
5
sel dalam translasi mBNA
dua dal:am pikolisis tapak tRNA
dan kepada (ontoboya,di kcluar
ekstrasel. terbentuk
sintesis
rmatang
mRNA
merupakan
intrasel diintesisproses
di
dbabpikan
eHzim
dibasilkan
duembeskan
Sintesis
enzim
ribosom
(protein)
apak
Memandangkan
enzim 3
sel, mcmpknkm diangkut
ke sitoplasna arrno
(polipeptida)
baharu
dibentuk
untuk
dibebaskan
sebelahnya
juga asid
danintscl dalun ckstrascl
Enzim
bolchDtcl lan
ialah ibosom Iranckripsi
mRNA dirangkaikan
dengan
Setiap
aid
arnino
rantalko
dalan
toplana.
di di satu
betndak linpkus arnino
m CwW
Inzin |Ribosom ohingqa
Vy! Ezinn protein,
CDZD.
isid
I 2 3
n5 4
TINGKATAN
 (2 (2
rnarkah)
rmarkah)
mengapa.
2markah] [1] dihidrolisiskan
(2] balas2]
dimangkinkan
molekul
pankreas
lalukeluar
plasma
bergerak
rembesan
Vesikel enzim
membebaskan
enzim dibebaskan
kandungannya kasar,
denganmembran hujung
dan
membrannya endoplaSma
jalinan
DNA yang 81
maklumat
membawa
mengandungi
Nukleus
dengannya yang
angkutan
Vesikel yang
tunas
membentuk
vesikel
menghasilkan enzim.
tindak protein
mengandungibercantum
kemudian untuk Enzim
sintesis dan
Metabolisme
membran sebagai ke
menuju
bergerak
di menmbran
untuk
menggenting
bahagian
dua Golgi,
jasad
arah sampai
sebab sel ruang
oleh
menjadi
molekulini
maltosa
Misalnya,
5.5).
berpadu
sel Golgi.
jasad
dalam
angkutan.
semula. ke daripada
ekstrasel. Apabila
Terangkan balas dimusnahkan
(Rajah menuju
glukosa
maltosa
Enzim air Tindak
maltase
Y: digunakan sel. 7 dan ke
balas. molekul
oleh
maltase. daripadatertentu
R: tidak
tindak
Substrat glukosa.
Setiap
(ii) boleh protein ekstrasel
glukosa oleh Y keluar yang enzim
angkutan
vesikel
Enzim sasaran.
sel nukleus
Jawapan
semasa dan
(0) direnmbes
komponen 2 enzim
P
proses
(a) (b) organ rembesan
vesikel
Penghasilan
enzim
Y sedikit
khusus
ke beberapa
yang substrat yang
terbentuk diangkut plasma
membran
air
balas sel kasar
endoplasma
jalinan
5.5
+ kuantiti
melibatkan
olehuntuk ribosom RAJAH
Y.
enzim
bahawa
yang
tindak
ekstrasel
enzim
Penghasilan
dihasilkan
jasadGolgi
dalam
substrat
R produk sel
dan nyatakan
oleh luarekstrasel
J1
SPM R P. diperlukan dalam dengan
berhampiran
Golgi
jasad glikoprotein.
menghasilkan
proses
substrat dipengaruhi
air,terlibat.
olehnya.
dimangkinkan yangke diubah yang
rembesan
vesikel dalam
diangkut
semasa
hidrolisis, amilase ditambah
karbohidrat
misalnya
Golgi,
jasad untuk
protein
kepada lumen
melalui
jalinan
oleh enzim enzim ke hujungplasma. kasar.
Terarngkan
hanya yang
dirembeskanmembran
telah suai
diubah
Protein
diangkut
ribosom
Namakan dihidrolisiskan disintesiskan
di
FOKUS merembeskan
Kebanyakan
Penghasilan yang Protein
yang
endoplasma
tidak
prosesenzim di
Y terbentuk
Enzim Enzim
Enzim
(i) ()
b)
Komen
Bagi dan Suai
2
(a) 1 2
 enzim
aktif
tapak bebasmolekul
adalah mengapa
enzim sebelum
bentuk
Bagaimanaenzinm. terhasil meninggalkan untuk
kini dengan
substrat dapat
tindak sebelum tindakMolekul
enzim
selesai. yang
mestienzim
secara bergabung yang
kompleks yang
terakhi, Produk substrat
enzim bentuknya
lukisannya setelah
molekulsubstrat
molekul
aktif
tapak
produk
peringkat
4 balas
lain. C.
enzim
sep
dalam
(b) aktif
tapak
dengan
Penggabungan spesifik.
sangat
seperti
dengan Bentuk
oleh
produk B
str
balas substrat berbeza fruktosa
Padasama substrat.
daripada dimangkinkan
sama kompleks. Produk enzim
ini
Hal Perhatian/
dan
terbentuk.
kekal glukosa
mestilah tindakan Pering
3
enzim enzim pembentukan
konpleks Enzim
memangkinkan
penukaran
tindak bagi yang
substrat
Lukisan struktur
membentuk fruktosa).
Substrat
bergabung
denganenzim-substrat.
kompleks
H,0 Kompleks
enzim balas
produk kunci' S
enzim
tindakan
Mekanisme
kompleks
rantai yangberlipat
disebut spesifik
dengan dan dan
kompleks
enzim-substrat
tindak 2 at
Peringk
dapatkunci" manakala untuk
Substrat
kepada 'mangga
(glukosa
dimensi ke
lebih
protein enzim berpelengkapsubstrat
yang konfigurasi aktif
dalam berti
kunci' dan Substrat Hipotesis
atau lekuk
merupakantigapolipeptida
'mangga
spesifik. kepada
'mangga'.
'kunci'
2: tapak
balas peringkat-peringkat
hany
satu strukturdan mempunyaidan oleh 5.6
dal
sutostrat
B
daripada lurah yangyang'mangga enzim
hipotesis oleh RAJAH
Substrat
A C
diwakili 2
enzim
enzim mempunvai
Rantai substrat penggabungandiwakili
spesifik Substrat aktif
tapak
FOKUS
SPM
J2 Perngkat
1
perin
Sukrosa
membentuk
aktif melalui ikatan Sukrase mengap
Kebanvakan
polipeptida.
terdiri tepat. aktif.
tapak molekul
substrat
enzim
menunjukkan
C
enzim olerh
Tapakcas Hipotesis5.6). (Rajah
dijelaskan
spesifik
yang menghampiri ditunjuk
yang Enzinsangat dan Molekul
molekul Substrat
Enzim Terangka
lipat Cara (sukrosa) (sukrase)
(a) enzim Rajah
1 2 3 1 2 (a)
5
INGKATAN4
 BA8
menurunkan
tenagasel 83
3markahisangat Contoh dalam pengaktifan
tenagatenaga
yang
bersih tenaga
yang
sutstrat
dengar 5.7). untuk
tertingg1
pada dihentikanmerkuri.
diperlahankan
atau enzim
dengan
A. aialah kunci berat
perencat. (Rajah
biokimia gaiaktosa
glukosa
dibebaskan
dianalogikan
diperlukan
suatu angkan
balas
Enzim
dan
Metabolisme
substrat bergatung
setiap
dimuatkan
spesifik.
seperti dan
logam titik
A
utntrat enzirn Aktiviti
enzim
boleh
balas supaya tindak
mengur
mana plumbum ke dimulakan.
tertertu
yang kehadiran balas balas anzim
dengan balas bolehboleh ialah yang suatu
di tindak
dengan boleh tenaga enZiT enzim
spesifik mangga perencat
seperti tindak tenaga
tindak dengan pengaktifan
Tindak hanya
enzim
hanya tanpa
C oleh sesuatu
ditingkatkan.
dapat pengaktifan Kehadiran
enzirn kadar
berfungsi dapat
penghalang balasbalas
bahan
jumlah
pengaktifan balas Tndak
iodak
atara dengan tapak dengan itu, 5.7
sahaja. (1) berkurang. enzim
(b)
Dengan menolak
sebagai
Tenaga
EnzimDengan tindak Petunjuk
suatu RAJAH
balas dengan
berpelengkap
A bergabung laktosa
C. substrat
tindak A 3 4 pengaktifan
tenaga
enzim X
molekul berpelengkap substrat
atas mempengaruhi
terhadap enzim
tanpa
daripada diperlukan
tenaga
substrat
pengaktifan
tenagayang
saling atas bersih
tenaga
ke
X spesifik ke molekul
memerlukan enzim
tanpa dibebaskan
yang saling
molekul
A C pengaktifan?
tenaga
Apakah
yang
pengaktifan
tenaga
enzim
menghalang
substrat galaktosa
+
glukosa enzim
balas
tindak
X berlaku.
tindakan molekul aktifadalahtidak
dapat tenaga
dalam enzim
dengan
substrat
A produk
tapak balas
aktif
tapak perencat. ialah
ikatan balas
dapat
bagaimana dan
menunjukkan mempunyai tindak tinggi.
yang
pengaktifan
A substrat
B C. pengaktifan
balastindak
substrat enzim memecahkan
ialah kadar
enzim
G C.enzim
aktif tindak
MolekulX
Terangkan
C struktur X aktif Kebanyakan
Tanpa
enzim
Rajah Enzim Struktur
Molekul itu,
Jawapan tapak
Oleh Tenagasebelum indak
balas
untuk laktosa
Dahan
(b) la) (b) 1 2 (a)
Sistem daiam Tenaga
 yang mempunya
kadar
optimum, manusia
adalah
kira-kira
dalam sunu
haha balas adalah
pada
tahap suhu
optimum
yang adalah untuk peningkatan
suhu
akan
mengurangkan
aktiviti
sehingga
aktiviti
enzim
Akibatnya,
kadar
tindak
molekul
struktur berpelengkap
dengan
tapak
faktor oleh tindak
suhu enzim
maksimum.
mana
optimum
enzim
optimum,
sebarang
mencapaienzim
dengan
cepat
berhenti
pada
60°C.
balas
juga tingg
menurun
dengan
mendadak.
memusnahkan
tapak
dan
dalam enzim

aktit.
substrat
saling
telah

haba
ternyahasi.
Penyahaslian
tindakan
di balas yang mengubah adalah
tidak
berbalik.
(ternyanasi) tersendiri terputus. molekul
enzim
kadar lagi dikatakan
Pada Setiap tindak tindakan Selepas kimia dimensi
suhu
(al
Suhu 37°C.
cepat. dapat bertungsi
(b)
perubahan dimusnahkan
telur
3 (a) (b)
ini
Ikatan
Pada
itu,
enzim. akibat
aktit
tidak Enzimenzim
Haltiga Oleh
ternyahasli
ternyahasli
oleh
haba. (c) (a) yang
putih (b) (c) (d) lel yang
enzim
Blog
Bio dalam enzim
molekul
Fnzim Protein enzim.
frekuensi 5.9
RAJAHmolekul
dan dan
substrat danaktif kepadatindak
sebanyak
suhu
optimum
yang
balas
Struktur
dan
enzim tapak
tindakan
enzim faktor mekanisme olehjumlah
mekanisme
enzim jumlah
substrat meningkat.
meningkatkan kadardicapai.
molekuldengan dengansubstrat meningkat -37C
tindak
bentukMolekul
10°C, kadar Enzim bergaburng
(c)
kepekatan
substrat
dimangkinkan molekul optimum 60 suhu
(°C) b)
dalam persekitarannya.(d)
perubahan kepekatan
enzim atau
enzim
kinetiksubstrat berlanggar
penukaran berubah
substrat.
mengukur ini
sebanyak
akan
4
50
terhadap enzim
telah
ternyahasli.
dikawal
oleh
enzim
mempengaruhi masa. Halantara oleh 40 dapat
kimia
mempengaruhi digunakan, tenagamolekul enzim
suhu
3
enzim molekul
kerap. tinggi.dimangkinkan kadar
iaitu,
20
30 5.8 suhu
RAJAH
akibat dengan unit substrat
berkesan
suhu tindak
balas
sehingga lagi
ikatan oleh aktif
termasuk: yang
di tindakan
enzim per meningkat,lebih lebih
antara balas,kenaikan 2 Kesan melebihi
40°C tidak
enzim
juga
meningkat. dikawal 10 Tapakdengan
Mekanisme mudahfizikal
kerana
yang balasdikaji terbentuk
telah denganmolekul
menjadi
perlanggaran
Perlanggaran tindak
yang
ganda
pada
suhu
haba dan
faktor faktor setiap
yang
dengan
enzim Faktor-faktor yangsuhu suhu berlakuPeluang produk kali
bolehyang Kesan
tindak
Kadar
enzim
enzim
bergerak
substrat
dan tindakdimangkinkan
Kadar adalah
rendah.
dan (b)
suhu Apabila Bagibalas
dua Pada
suhu pada
kadar
yang
agak balas
yang oleh
tindakan
Banyak diubah (a)
pH Kadar enzimsubstrat
produk rendah,
molekul
enzim
perlahan.
kimia
2 (a) (b) (c) (d)
Substrat
{a)
Enzim
1 2 3
84
BAB
5 4
TINGKATAN
 berkesan
berasidtapak
ikatan jenis dan
yang
larutan
persekitaran aktifberlaku.
dan bergabung
).
5.11 dalam
enzim dapat
banyakenzim itu, Enzim
dan
Metabolism
5.10). tapak (terlalu
enzim bentuk
(Rajah iniyang
berfungsi Oleh
hidrogen dapat memutuskan enzim-substrat
Kompleks
molekul Hal mernjerukmemusnahkan
tidak lama.
makanan.
cas normai ternyahasli pengawet
berasid. bawang.Bakteria
aktif(Rajah
dapat
tidak
kerana
ternyahasli
mengubah lebih
melampau Penyahaslian dapat
ion terbentuk.
tidak yang tahan
tapak
aktiftidak balas
yang sangat
sejenisdan dalam
urntuk makanan.
rendah, enzim akan enzim tidak timun
cuka
dalam tapak tindak
dengan yang dan
enzim.
aktif
Enzim
enzim enzim digunakan dijeruk
utrien
substrat enzim
yang cas
molekul beralkali)
struktur
Molekul
TIP yangcuka
Molekul5.11 HEBAT membuatkan
dalam
sepertidalammenguraikan
yang
danpH tindakan persekitaran
Kebanyakan
mengubah Keadaan
bergabung RAJAH asetik makanan
makanan
pHberlebihanMolekul
berubah
dengan boleh bakteria
kimia
Pada atau
mekanisme dan Asid
(a) (b) (c) dan "
perubahan.
mengalami
5 aktifsubstrat
permukaan
+
terhadap
tapak
+ + duodenum
pengecualian,
bolehberasidberkesan lazimnya
5.12yang enzim, tahap
aktifdapat optimum
pHtripsin
bagi
|0
berbeza
atau boleh paling yangtahap secara
enzim
kerana
balas
berkesan pada pH Rajah tapakenzim
keasidan pada berfungsi
tindak
balas Kesan
hanyamedium enzim terhadap ke yang
Cas dengan enzim kembali
kecil untuk
optimum
pHdanenzim
perut dalam 8.5). padadan kebanyakan
bagi haiwan
sel
dalam enzim
berada 8.hingga 5.10 beberapa
dalam asal liur
(pH
bertindak suhuaktif normalnya.
fungsi
meneruskan
olehlarutan
amat dengan enzim RAJAH dalamtripsin optimum cas keadaan air
tapak persekitaran
kealkalian
persekitaran. amilase 6 bagi
tindak
kadar kadar
mengurangkan
dipengaruhi enzim 6 berasid
keadaan
Dalam optimumberalkali kesan enzim, pH
optimun
pH H* H* ion
H+ terdapat
pepsin Enzim
yang bertindak kebanyakan
terhadap
optimum.
pH optimum,
pada oleh julat H H H*
enzimsecara
dapat pH daripada
medium dapat untukkepada
dipulihkan. 4
enzim
pH
Perubahan
2 dalam begitu, 1.5-2.0). menunjukkan pH optimum
pH bagi 3 pH
enzim dimangkinkan hanya dipulihkan pepsin
5.12
pH
Kesan maksimum.
sel,
Dalanm
4 optimum bertindak
misalnya optimumn
pH Apabila
3Pada
pH Berbeza
dalam berbeza.kesan
2
Aktiviti Namun RAJAH
setiap (pHpula
6 7 8 enTim lah
1 yang
 tind ex sedia sehingga dengan bilangan
(Rajah
kepekot. akan
kepekatan tapak
bergabung
tindak tindak fakto
bal subetwe kadar tindak
dan molekul molekulTapak
perlu substrat kepekatan
selesal ditingkatkan
hanya substrat dalamkadar malar.
menjadi
dicapaitindak
maksimum cukupmeningkattepu meninggalkan tinggi, enzim.
molekul mana dalam substrat ini aktif.
enzim
peningkatan ditingkatkan
dengan
kepada kadar
peningkatan
menyebabkan
substrat aktifbalas bilangan molekul menjadi
penambahan
kadar sejauh molekul akan enzim
yang berlebihan
tapak meningkatkan
terlibat enzim kepekatan -substrat
enzim
yang tapak terlibat molekul dapat
pemangkinan substrat
mempengaruhi dicapai.
maksimum
tindak substrat substrat
enzimterus
kepekatan melebihi
dengan penukaran
aktif kepekatan
balas
had semua danproduk
memangkinkan hanya
yang jika menambahkan
dengan terdapat molekul
balas dalam tapak
pemangkinan,
tindak
akan
balas molekul molekul
substrat kepekatan bergabung balas
substrat
substrat bebas
Peningkatan tindakini, terlibatsahajaitu.
balas tetap.
dapat yang aktif
tapak kepada
produk.
memangkinkan
semua
tindak dalam
meningkat takat
hanya
tidak ini,
Kadar tindak
tidak Namun,banyak terdapat lagi
molekul
Sebaik takatpengehad.
tahap
Kadar
untuk molekul
Molekul Apabilasubstrat
kadar ini terlibat3.
Padayang
enzim lahap
schingga (a) (b) (c) (d) (e)
satu
40
Pada untuk
aktif Pada Kadar
balas balas. dengan
telah (a) (b) (c) (d) (e)
selepas
enzim
oleh bertambah.
ditetapkan,
dimangkinkan aktil'molekul
substrat untuk
substrat
kepekatan
Kesan juga
banyak
hadir tersedia
rendah,
balas.
molekul
molekul
berkesan substrat
produk terhadap
kepekatan
substrat
enzimn kepckatan yang
balas
tindak dengan
substrat aktif
terbentuk terdapat
substrat.
molekul
pemangkinansubstrat
tindak
molekulmolekul
yangkepckalantapak substrat dan -enzim banyakperlanggaran tapak substrat
enzim
substrat berlaku
turut
meningkat. masa.
untuk substrat
peningkatan itu,bebas untuk banyak
balas vang semua kepekatan
lebih
banyak
dengan unit
balas
kepekatarn
tersedia
kepekatan
Oleh
molekul yang bagimolekul
enzim lebih
jikaProdukkera
tindak meningkat, per
lebih
bergabung
tindak
sedikit. 3
substratScbarang bilanganaktif PeluangmolekulApabila terbentuk
Apabilasubstrat
enzim,
Kesan
kadar
Kadar $.13). ini Pada amattapak
antara kadar
tindak
balas
Hal 5.13
I 2 2(a) (b) (c) RAJAH
J.5
86
TINGK
 5 4
TINGKATAN
BAB
87
digandakan
enzim enzim mediumamilase rodpenunu
amilase tabung
Pada
takat
maksimum, kepekatan
kali penitis,
kepekatan
substrattindak
balas
hanya
Kadarboleh substrat.
kepekatan
dengan
menarnbah
ditingkatkan
pengehad. enzim
tindakan
Enzim
dan
Metabolism
dua enzim enzim
pH rak
termometer,
faktor >masa
dawai,
meningkat dan sulingpicagari, randik
menjadi 4x 2x 1x kepekatan
apabila
ganda untuk larutan larutan
amilase (substrat) air kasa
2 balas betik.
optimum Kepekatan1%,dan uji, tiga,dan
jam
berlekuk,
tindak buah kanji
ais tabung
enzim kanji kakipenyukat
iodin,
11
10
12 Kadar
RAJAH5.15 dalam
suhu ampaianAmpaian putihtungku
terhadap aktiviti Dimalarkan:
tindak
balas Bikar,
larutan
ialah C
Jawapan jubin silinder
hadir
Bahan: Radas: Bunsen,
9 enzim Komen
37°C
terhadap dan 0.5%, kaca,
kepekatan
enzim yang
8 uji,
digunakan
tindak
balas
kadar
kepekatan yangsubstrat jumlah
7
membantu selama suhu meningkatkan
substrat untuk suhu dimangkinkarnenzim
suhu
sehingga
amilase
Kesan tindak
ditukar
digandakan
digunakan kesan
sejuk amilase?
kesan optimmum. balas
Kadar
tindak
kadar
indak
balos 3 5.14 suatu
yang bekalan 37°C
2
manakah Mengkaji
RAJAH dalam juga
substrat peti
suhu Apakah yang
kepekatan
enzim terdapat boleh
enzimHipotesis:
Peningkatan
suhu suhu
dalam
di
0.6 0.5 0.4 0,3 0.2 0.1
enzim
masa 5.15).
J3
SPM
FOKUS tersebut?
proses
mencepatkan
Kaedah pada
larutan
gula
balas
balas
selepas
jumlah Dimanipulasikan:
Suhu
meningkat
enzim
turut derngan
pemangkinan,balas (Rajah
unitbahawa masak garamitu masalah: enzim
tindak
kadar kepekatan tindak
kepekatan
Apabila
bertambah,
enzim tersedia
yang
aktitbalas substrat
molekul
(b)dalam
mengehadkan
terdapat per daging. campuran
campuran 5.1
EKSPERIMENtindak
yang tapak
balas
tindak
kadar
oleh
dikawal banyak
lebih tindak
untuk faktor
lain
yang digandakan,
terdapat
kerana kuantiti
yang produkberlebihan belum sedikit
Tambah
sedikit balas menurun balas:
faktor
tiada
(a) berlebihan. syarat Pemboleh
ubah
kadar Kadar
Sekiranya melembutkan Pernyataan
tindak Bergerak
Kesan kepada
dengan yang Tambah Simpan
Simpansatu
jam enzim amilase
syarat balas yang terhadap optimum.
Betik kadar Oleh
AB C
 tabuno Grai melawan
dengan ai Langkat
lekuk
jubin tabung setis
tersebu jubinyarg, Penits
dengan
campuran 9 selepas kanicampur kukus dimangkinkan Suhu
optimut:tpadakenzim Selepas
tindak
disediakan
setitis
i0d atres-merta.
dengan pertamaj jadual, ("C)
CSuhu enziM.
sifar).saat. hidrolisis setiap
bagi
pasangan
berlek iodin.
(Lekuk
\arutan dalamKaca. diuji eksperimen.
sepanjang
masing-masing yang akan menurun.
mengambil
ampaian
rendaman,
minit rod dan bikar apabila dalam (minit) melawan
suhu
(°C) meningkat berhenti optimum.
putih apabila suhu
enzim
amilase
ternyahasli.
aktiviti kadar
lekuk minit
30 dalam meningkat,
kadar memusnahkan
ke dengan Ag,
dituangkan dalam di
E,/E,.
dan
D,/D, 60 enzim
Jubin ) yang optimum,
uji
tabung
daridalam setiap untuk
sebagai masa direndam enzim (minit 50
pada iaits balas tiada
balas
meningkatkan
dan
yang
setiap untuk
digunakan
Penitis larutan keperangan
direkodkan.
iodin
larutan
sekeping dikacau
de
dimulakan direkodkan 40
balas oleh suhu
tindak
di pensampelan.
setiap
diulangi iaitu
diambil balas balas
30 berlaku
suhu
60°C,
37°C, tindak
dalamA, ke dianggap
setitis air 8
diulangi suhu
(°C)
diplotkan. HO20 tindak
RAJAH
5.17
enzimsuhu
dikawal sehingga
uji tinggi
uji Campuran dititiskan dengan lengkap,tabung C/C,, tindak mencapai suhu
sehingga
kadar
itu, tabung tindak amilase Apabila
amilase Selepas suhu Hipotesis
diterima.
5kering
Sementara
ke randik berisi iodin yang kuning Kadar
yang Pada terlalu
uji Keputusan kadar balas optimum,
0.21
Kesimpulan
5 B,/B,,
HO.3 amilase
dititiskan segerapertama
5 Peningkatan
Selepas
dalam dibilas menjadi Semuahingga
A,. Jam yang Ujian Masa kekal kadar
(b)
uji (c) enzim
6 7 10 11 12
Kadar
tindak
balas, H(minit) Suhu
0.20 0.28 0.33 0.17
0
dalam
D, ke B,, lain.C, masing air pada5.16).
air masing-masing
selama
kukus di dahulu yang kepada
supaya perang
menguji
warnakehitam-hitaman,
lagi
semua
kanji enzim
telah adalah
C,, dimasukkan
A,, B,, kukus
yang kanii
suhu tidak
ke B,, berlabeldan (Rajah
ditetapkan terlebih
masing-masing Jika enzim
oleh
masing-masing dimasukkan A,, picagariE,, lima ujidalam
direndam kanji selepas ampaian amilase
untukdaripada uji. kanji
B, dan 60°C menjadi
lengkap
(minit) pada campuran. tabungiodin amilase.
air
suhu
pada
kukus
amilase
enzim
larutan
m/2 berlabel
picagari.yang A,, dalam hidrolisis direndamkan aktiviti
amilase E, lengkap hidrolisis
menggunakan
danserta suhunya
dan dan berada oleh digunakan dalam
biru larutanenzim
5.16
RAJAH 5.00 3.57 3.00 6.00 10 minit bertukar
1%yang uji ke 50°C amilase gula
penurun
(maltosa). rendah,
menggunakan
tabungA, dimasukkan pada
enzim rendaman untuk
suhu tidak air
dalam
dihidrolisiskan kepada
bermaksud
itu,
kanji
ampaian kanji uji D, larutan di
warna oleh
uji yang40°C, Tempoh ujikukus hadir Oleh
tabung
ampaian dan
Tabung-tabung Semua
4
tabung Masih enzim
tabung
iodin
kanji
iodin suhu
dihidrolisiskan
setiap
larutan E, 20°C.30C, Perbincangan rendah.
m
5
dan D, berasingan kedua-dua
dalam ditetapkan. Kekuningan
kehadiranmasihSekiranya Pada
Prosedur setiap
E, dalam
D, C, masing 5 Keputusan
minit. Suhu
(°C) Larutan
dalam Kanji
Larutan
larutan
berubah,
m/ danm/ dan kanj
15 22 C,, 20 30 40 50 60 di (aj
3 1 2 3 4
88
5 4
TINGKATAN
346
 BAB
37°C pada menunjukkan
iniberlaku.
pH(tabung tindakan
masih
larutan + setiap dan dalam minit.
berikut.
1% M kerana
0.1 ditentukanpada pada
air
kukus minit
20
Selepas Z En
da
pepsin 20
diperhatikan dan beralkali
pepsin.
m/ dalam ke telah untuk
hidroksida dimasukkan termometer
tabung
uji selepas
jadual JernihKeruhKeruh
1 ditetapkan Y eksperimen
+ larutan 37°C uji
pepsin
M ke campuran dalam tabungpHaktiviti sesuai
diterima.
5.18).
0.1 dicelup RAJAHdan
5.18 kekeruhan
atau
Kejernihan Perubahan dan
m/ natrium
hidroklorik 1% oleh
pepsin 1 Z suhunya
(Rajah eksperimen
direkodkan
campuran untuk paling
pepsin dan dalam)
+
suling pH pH uji sesuai Hipotesis
proteinakhir
larutan (tabung 2)
enzim asid1% kertas Y yang
dan
larutan
minit
eksperimen
Pada
permulaan di pada
pepsin
air X, eksperimen.
pencernaan
Kandungan (pH
direkodkan. permulaan
Keputusan tidakKesimpulan
m/ m/ m/ uji uji 20
air pepsin.
aktiviti 1 Y:11 m/ Sehelai
tabungTabung selama Keadaan
6 neutral berasid
kukus keruhZ)
X: Z: 1
KeruhKeruhKeruh uji enzim
terhadap 4 5 7 4 pH
kekeruhan dalam dalam
kertas uji, penunu sebagai
natrium
larutan suhu (albumen)
dalam
kukus larut paling
berasid. di akhir
kesan bagi bagi
pH
Mengkaji kepekatan
balas Kandungan
optimum
pepsin?
optimum balas tabung picagari. polipeptidapada
37°C, ke ke merupakan
pepsin. 2)
tindak larutan
telur), dawai dilabeldimasukkan
randik, ditambah keadaan(pH
protein
tindak
atau albumen, jernih
di
pHoleh paling medium bersuhu termometer, menggunakan X
enzim keranauji
(putih
M, jam kasa dan direndam pepsin.
menjadi
dimangkinkanmedium
Apakah Kejernihan 0.1 disediakan tabung
pH
masing-masing:
uji yang menghidrolisis
dalam tabung
jarum), kemudian 2 7 8
pH albumen
hidroklorik
air dan albumen tindakan
suhu
Kepekatan jernih tindakan
masalah:
Pernyataan
ialah pH
balas
tindak
campuran kukus penitis, tiga uji 37°C polipeptida dalamX
5.2
EKSPERIMEN dan tanpa uji berikut tabung menjadi uji
tindak Dimanipulasikan:
pepsin.
balas balas: kaki uji suhu
untuk
yang ubah
Pemboleh Ampaian tabung
ampaian pepsin tabung
2 pepsin M, suling di bagi
pH asid tungkutabung
Z. Tabung
uji Perbincangan
Dimalarkan: 0.1 Bikar,
m/ Kesemua
pada
optimurm air. Keadaan
dalarm
balasHipotesis: Bergerak 1%, dan Larutan Keputusan kepada
EnzimLarutan Sesuai
dalam
larutan hidroksida
air 5 Prosedur setiap X Y Z
tindak
Bahan: dan Radas:
pepsin Bunsen,TigaY m/52
picagari air
X,
pH 1 3 1 2 3
 sama
kedudukan
in,kali
beten,
mudah
produk.
pemangkinan
enzim
&
disepanjang
enzim.
diguad,
sebagai
dikenali
tekndh
industri
seperti sirao dalar etanalkepadadaripada daa
darikulbijpiaait
seperti digunakan menguruskan
pembuatan dalam
kepada mengasinghan
dan uspenghasilan
dalam ain prot
kotkan
ataor
ditukar diperlukan. galaktosa
Harianfaktor
perubahan
terhadap supaya
balas
dan Teknologi
ini
daripada
digunakan
secara imobilisasi
diasingkan
5.1. bir
dan manis
gula
glukosa
a
dalam
dan Glukosa produk
lebih dan haiwan
berulang Jadual dalammenghasilkan
Kehidupan sahaja mengeluarkan
proses glukosa glukosa dalamnya
Kegunaan adalah kepadakulit
gula dalam
fruktosa: gandum
dalamindustri kecil
laut
3 pelbagai
ini
Teknologi Mempercepat
pematangan
kejukepada etanol rumpai selulosa daripada kain
tinggi fruktosa
kepada laktosa
kekal
ditunjukkan
proses
untuk digunakan
tinggi
yang daripada serta
di
terkandung daripadaMenying
kesan
miny
suhu. sirap Mengasingkan
kulit
ikan susukepada
Memejalkan
protein sel dan kulit Melarutkan
pembuatan
barangan
roma darah
beku
kanji fermentasi kuantiti
Melembutkan
daging sebab
laktosa proses
pembuatan
roti selulosa menghidrolisis Merawat
keradangan
dalam dalam pembuatan
aiskrim
galaktosa
dindingpektindalam
susu.
(b) Menukarkan
sirap
Menghasilkan fruktosa gula kanji bulu kanji
dalam enzim Oleh
proses
Menghidrolisis
kerana
Penghasilan
fruktosa.
glukosa,
yang
MemecahkanMemecahkan
Menukarkan
Menukarkan Menguraikan
agar-agar
Menyingkirkan
Mengeluarkan
daripa
paka
Laktase
kegunaan badan
(bakteria bijirin
Enzimluar di
berfungsi
takenzim
dan
mikroorganismarintangan Contoh
digunakan
yang
Enzim
Pektinase
dan
selulase
proteas
dan
selulas
haiwan.lengai
yang Isomerase
glukosa
Amiloglukosidase Iripsin
pankreas
Aplikasi untuk enzim 5.1
meningkatkan
sintetik.dan ialahbahan JADUAL
Protease
Amilase Protease Laktase Zimase AmilaseSelulaseSelulase LaktaseTripsinAmilase

Tripsin
mikrob
ipase,
amilase,
daripada tumbuhan
Lipase Renin
sel
daripadagerakdengan
secara industri/Aplikasi
Jenis (e)
Minuman
beralkoholbakeri
(industri
pembuatan
buah
boleh
Enzim
diperolehtersckat
dihasilkan
I dickstrak kulat),
bergabung
untuk pemprosesan
Industri pemprosesan
ikan
laut Penghasilan
jus
susu Industri
farmasi
dan Industri
pembuatan
5.3 sel. dan Enzrim larut
(a
Produk
daging
(b)
Produk
kanji (d)
Hasil
tenusu
hasil
dan
bir/arak)
(g)
Hasil
bijirin
bebas
laktosa
rumpaiPenghasilan
industri
kulit
Industri
tekstil
(c)
industri
(a) (b)(c) (a) makanan Roti
ian
Has1l perubatan
detergen
2 (f) (h) () 90
TINGKATA
 91
Fungsi enzim iaitu
pencernaan
dalam
terlibat
tidak menyebabkan
tinggi
Suhu tiga
ternyahaslt, Enzim
dan
Metabol
mengetahur berubah.
enzim
dimensI
pektinase
dengan
bentuk
jernin
yang yang
epal
jus Pintar
Strategi
keruh
yarg alginat
rnanikselulase
dan dan
sintesis
enzim tertentu enzm
epal
jus perlu konfigurasi
Tempat
enzim
Murnd molekul
kepada kerana laktase selulosa
tersekat
dinding
tersekat susU. masalah pektin
mengandungi
Buah-buahan buah.
pembatasan balas DNA(2] atau dengan penyahaslian
tidak
balas
laktosa
laktosa untuk susu
gentian dalam kuantiti Enzim
[2
laktosa enzim selulase
dan jus DNA
yanglaktase
dalam dalam dan
kekeruhan Enzim Ligase
tindakmemotong rendah. substrat
bergerak
tindak
menghadapi
sesuai dalampencernaan.
sistem
dalam ikatan
pektin
bebasmengandungi
tangki menghidrolisis penghasilan sejenis meningkatkan
diperoleh menggabungkan
37°C.
galaktosa buah
jus
Penghasilan hadir dan melonggarkan mempercepat dan
enzim laktosalaktosa menguraikan yang mengalami
Molekul
susu dalam
ke
dituang iaitu
yang pektinase bakteria; enzimoptimumaktif
mengurangkan
mengandungi yang selulosa
yang [2 menyatakan
markah] dan[4 suhu markah)
markah]
disintesis [4
Menilai molekul
Penghasilan
yang danbebas kekurangan
pencernaan karbohidrat sel.
dinding pengaktifan. tapak
aktif.
Laktase ini buah enzim.enzim. molekul. dan
glukosaindividu perubahan enzim
suhu
Susu gerak. Susu
Enzim serta Teknik
gerak enzim. enzim. dan dalamsel; substrat kinetik tapakdengan
dan sel. jus tindakan
jenis
dengan suatu
pemangkinan nukleus pada
sepanjang tinggi,
" mengandungi
dua Disintesis tenaga konfigurasi
berpelengkap
OKBAT
CABARAN tenaga molekultinggi
mekanisme enzim
setiap
tempat
menyenaraikan bagaimana
aktiviti sangat
apabila
laktosa tersekat
laktase
laktase
enzimmenghidrolisis
gerak
tersekat
susu alginat
melalui enzim
dengan
manik jadual dalam disebabkan
paling
di
merendahkan rendah, berlaku.
mengandungi
SUsU pembatasan:
mempengaruhi menjalankantertentu mengubah
yang
manik gerak bebas
Susu
hidup Lengkapkan Disintesis enzim
Terangkan Terangkan saling
laktosa
fungsinya. Contoh
Jawapan suhu suhu tidak
bersama.
boleh
Jadual tapak perlahan
laktosa sel Aktiviti dapat
Semua dengan
EnzimEnzim Ligase:Pada Pada yang
pada
gen
(a) (b) (c) "
1 (a) (b) (C)
 osmosis proses
Mengaplikasi
konsep Mengaplikasi
2markat
dengan dalam
keadaan
hipertonik, substrat
hidrolisis
menjalankan
garanm beradadengan di
epal berlaku
didedahkan Strategi
Pintar kimia bakteria yang
perang.
larutan tisu oksigen
di
udara. dalam
setiap
proses.
epal kaitkannya Strategi
Pintar enzim
dalam
secara pengoksidaan. selulosa
tisu
mempunyai
selulosa.
dalam
menjadi apabila pasti
dan Enzim balas Hidrolisis
dan Kenal luar
sel.
dipotongdipotong
bertukar ekstrasel.
mencernakan
mamalia
perang. tertentu
[2] meresap
mencepatkan di pengoksidaan
kurang
epal telah larut menghidrolisiskan
pertumbuhan
diuraikan molekul
ke 2] menghidrolisis
tersebut atau (2] Oleh(2]
selepas Sesetengah meresap
menjadi
yang udara
sebatianair yang untuk
intrasel sel.
menghidrolisiskan
epalepal oksigen air
itu, berikut. enzim
boleh dalam
perangbertukar Oleh dalam kurang kemudiannya
menghalang
merendamkan mengubah Kandungan bersifat untuk
perang. haiwan. yang untuk
kehadiran epal. proses merembeskan amilase ke
menjadi oksigen
itu diperlukan selnya diangkut
epal tisu
berwarna alimentariini maltosa ekstrasel.
dengan oleh enzim
isi akan dan terhadaposmosis. setiap enzim yang
pankreas
epal mengapa
bahawa terdedah, kurang
epal dicernakan luar
tindakan gliserol boleh
isiseketika. mungkin bahan terdedah, dalamsalur yang kepada
benih, yang di bersifat
mendapati Terangkan enzim selulase
sebabnya. bermaksud
secara
hipertonik Percambahan
biji
benih oleh tidak
diberitahu
sebab yang enzimdalammereka tenaga dan
menjadi boleh ada bijiendospermadirembeskan selulase
untuk secepat pengoksidaan selulosa
epal epal yang percambahan lemakmerembeskan
Cadangkan peranan lemak sama mnenghasilkan
murid tidak
perut
udara itu Jawapan adalah
Contoh epal
bahagian tisuepalepal dalam
lakteal
yilus. enzim
dengan pucuk.asid
Seorang Murid HidrolisisTerangkan
Selulosa
dalam Jawapan akar
Contoh dan kerana
daritisu
tisuAirgaram
kepada bahagian Terangkan dalam yang kepada tindakan
proses
Pada dalam dalam
keluar berlaku.
(a) (b) di Semasa Lipase Bakteria seluiosa
untuk
kanji
2 (a) (b)(c) lipid ttu,
(a) (b) 3
(a) tbj j