Project 3 - Draft 2

Author’s Note: Hello Dr. Green and lovely workshop group members, I
hope that finals are treating you well! For this draft, I have been trying really
hard to include both an English and Vietnamese version of the proposal.
The English version is written specifically for Dr. Green’s grading and for
our non-Viet folks, while the Vietnamese version will be sent to the board of
administration at Thang Long Gifted High School. Here, I ask Chloe
especially for a favor to read and comment on the Vietnamese edition (my
written Vietnamese is super broken). So far, I have pretty much come to
the solution proposal section. What I have left is the implementation plans,
where I outline the time span, resources needed and specific steps to
implement mental health services. What I am needing help on is:

● Transitioning: please help me identify where transitions are not

smooth or coherent enough.
● Sentence-level writing: writing in two languages makes me mix up a
little bit between the two, so it helps to identify awkward and wordy
expressions.
● Content: Is my “challenges” part too lengthy for a solution proposal?
Also, do you find any part introduced lacking in content? (I will cook
more until it’s well-done)
● Implementation: Given a five-year period, how would you distribute
your time and resources (human and finances) to implement a mental
health counseling department in a resource-scarce institute? (I am
thinking of connecting with alumni and specialists who need to
advertise themselves)

Also, I sent an email to Dr. Dang Hoang Minh - head of research for many
of the content I find about mental health services in schools. I also made a
Facebook post looking for alumni who work in psychology (>30 reactions,
no replies). I haven’t received any response, but I won’t quit seeking help!
English
Proposal Cover

I have yet to draft a design for the cover. It’s not the most important part,
though.

Acknowledgement

This section is where I acknowledge the contributions and consultancy of

professors, specialists, consultants and peers in this project. It will be done
after everything is completed.

Introduction (Mở đầu)

Pursuant to Decision No. 3854 in Hanoi, dated November 16, 2023, the
Ministry of Education and Training of the Socialist Republic of Vietnam
issued communication materials on the mental health of high school
students. With the support of UNICEF Vietnam, the materials emphasize
the roles and responsibilities of parents, teachers, and schools in “helping
students achieve good mental health to facilitate effective learning”
(Ministry of Education and Training, 2023). Simultaneously, the
Government Electronic Newspaper (2022) reiterated the Ministry’s directive
in the Decision on the Plan for Mental Health Education for Children and
Students for the period 2022–2025.

The introduction of these documents highlights the urgent need to establish

a mental health support system capable of addressing the psychological
needs of students, thereby optimizing their academic performance and
overall well-being. Similar to how Vietnam embraced “World Oral Health
Day” with public healthcare initiatives over a decade ago, it is now time for
high schools nationwide to enhance the “regularity” and “mandatory”
aspects of mental health care. As one of the nation’s leading schools in
academic achievements and scientific research, I firmly believe that Thang
Long High School for the Gifted - Dalat has the capacity to shoulder this
important responsibility.

Specifically, the achievements of both students and teachers at Thang

Long High School consistently rank among the best in the country. As of
2024, the school has trained [...] National Excellent Students, including [...]
First Prizes in various subjects [...]. Additionally, in 2023, Thang Long High
School won a total of 51 medals at the 30/04 Olympiad, ranking among the
top 12 teams nationwide, an 8-place improvement compared to 2021. In
the field of scientific research, numerous projects have earned high awards
and are closely aligned with the Ministry’s guidelines on mental health in
schools. These projects address topics such as “peer pressure,” “the
psychology of belittlement,” and “stress management support.” Despite the
practical relevance of these research topics, natural science-focused
projects are generally rated higher, leading to the issue of “excessive focus,
insufficient application” (Financial Magazine, 2023).

To meet the Ministry’s requirements and fully realize the academic potential
of Thang Long High School students, I have written this proposal to provide
an objective perspective on the obstacles and limitations within Vietnam’s
current mental health system. Based on this analysis, I propose solutions
that align with the school’s human and financial resources. These
measures include:

1. Providing information to Thang Long High School students about the

“Tomorrow” hotline.
2. Compiling communication materials to raise awareness about mental
health among teachers and students.
3. Developing a 5-year plan to establish a school counseling office for
Thang Long High School students.

Landscape Overview

In Vietnam, mental health issues are prevalent, yet undertreated, with

undiagnosed depression, anxiety, and behavioral disorders being the
primary contributors to decreased life expectancy among young people
(Grande et al., 2020). Alarmingly, up to 36% of secondary and high school
students in Ho Chi Minh City were reported to have symptoms of
depression, anxiety and stress (Thai, 2010). This number is almost twice as
high as the average index for adolescents worldwide, which is around 20%
(World Health Organization, 2017). Ho Chi Minh City appears to be the only
locality where the “School counseling office” model is being applied on a
large scale (UNICEF Vietnam). While finding solutions to these issues is
emergent, little has been done to provide support for Vietnamese youth,
primarily because of cultural, educational and legal challenges.

Compared to major cities like Ho Chi Minh or Ha Noi, providing mental

health support is even more challenging. Overall, Lam Dong Province has
by far recorded zero mental health projects, be it in terms of support from
specialists or education programs aimed at increasing mental health
literacy. Similarly, despite topping the chart in quality of education, there
has been no mental-health related initiative taken at Thang Long High
School for the Gifted. A browse through the school’s website only provides
information on the Youth Union and publications of academic and
extracurricular achievements alike. The main highlights on the website are
limited to only Introduction, The Party – Trade Union, Academic Activities,
and Library (Accessed 11 November 2024). Meanwhile, there is a notable
lack of information on student services, except for a few posts related to
book reviews organized by the school library. As a result, students would
not know where to find information related to mental health, even if they
have managed to identify their issues.

Such lack of support is proven in a survey I have conducted primary

research on more than 20 students of the English Specialized Department
at Thang Long High School for the Gifted. Speaking of available support,
more than half (57%) of the students surveyed reported “emotional support
from teachers, faculty, and friends” as the only source provided, while one-
third opted for “none of the options above”. While some chose peer support
programs and mental health education (14.3%) as some of the services
offered, Ms. Ngô Tường Uyên Linh – Head of the English Department
confirmed that there is no evidence of such services offered by the school
administration. Students opting for these options may have interpreted
“peer support” as something differently, for example the support from
friends in the same grade, rather than from trained seniors in the same high
school. It is also paradoxical that emotional support from teachers and
faculty is the only option reported by the students, when the average
degree of comfort for students with mental issues to communicate their
issues is 1.33 out of 5.0, indicating that this source of assistance is
significantly lacking in accommodating their needs.
Challenges

To gain deeper insights, I have conducted primary research on more than

20 students of the English Specialized Department at Thang Long High
School for the Gifted. In the first two sessions of the survey, students were
asked to self-report symptoms of generalized anxiety disorders (GAD) and
depression based on the GAD-7 and the PHQ-A, respectively. Students
scoring above the threshold of moderate to severe symptoms (15 for
depression and 14 for anxiety disorder) are then selected into the next
session. In this follow-up session, they are asked a wide range of
questions, ranging from scaled questions, checkboxes, and short answers
about the available support at Thang Long Gifted High School. These
students also gave insights into their coping strategies and
recommendations for improvements in the mental health system of the
school. This primary research, backed up by a plethora of secondary
references, reveals the urgency of mental health issues among the young,
coupled with three main challenges faced by young people with mental
disability in Vietnam: educational, cultural and legal.

First and foremost, my study found a prevalence of mental health issues

among students in the English Department of Thang Long High School for
the Gifted. Among 21 students who have done the survey, five of them
scored above 14 according to the GAD-7, while eight scored above 15 for
the PHQ-A. This indicates that mental health issues among students at
Thang Long High School for the Gifted is prevalent, proving the necessity
for timely intervention against such a stressful academic environment.
Despite the exigency, most of these students (90%) reported having never
sought mental health interventions, half of whom saying they have never
sought interventions and never even thought about it. More notably, those
who scored above the determined threshold also found it more challenging
to communicate their mental status to friends, faculty, and family (Appendix
1). To elaborate, students with higher rates of anxiety and depression are
almost three times less likely than their low-risk counterparts to
communicate their issues with friends. Similarly, this high-risk group also
finds it difficult to communicate mental issues with their family (below 1.5
comfort level), while an equally low rate of comfort in communicating with
teachers is registered for both groups (about 1.25). From these figures, it
can be inferred that students, specifically those who show signs of mental
disorders, find it difficult to share about their conditions.

Appendix 1: On a 1-5 scale, how comfortable are you with sharing your
mental health concerns with the following stakeholders?

One of the factors explaining this communication barrier refers to

education. Firstly, the mental health literacy level is higher in European and
North American countries compared to Asian and African countries
(Altweck, Marshall, Ferenczi, & Lefringhausen, 2015). A similar pattern can
be observed in Vietnam, wherein a lower level of mental health literacy
among high school students in Vietnam is recorded compared to university
students in England and Australia (Thai et al., 2020). Secondly, in cases
where students are aware of their own conditions, students are still very
unlikely to seek support from a specialist. Specifically, less than one-fifth of
students sought health professionals to address their mental illness,
including psychologists (18.8% very often or always), general practitioners
at hospital (17.9%) and psychiatrists (11.0%). (Thai et al. 2020). A possible
explanation for not choosing professional support may be either the
students’ lack of knowledge of available sources, or their doubt about the
reliability of these resources (Nguyen Thai & Nguyen, 2018).

Besides educational barriers, students from Thang Long High School for
the Gifted are limited by cultural stigmas. When asked about the causes of
communication barriers between these students and family in addition to
faculty, two-thirds of the students claimed the fear of being seen as weak or
abnormal as their primary reason. Other most popular reasons refer to their
lack of certainty about their own conditions (52.4%), fear of becoming a
burden (47.6%), and the limiting access to mental health services (42.9%)
(Graph 2). Such responses reflect a broader issue related to culture in
Vietnam. In an interview with UNICEF Vietnam, the director of a mental
health hospital in Ho Chi Minh City claimed: “People’s attitude is a big
problem. It’s called ‘stigma’.” As mentioned in the overview session,
Vietnamese society regards mental illnesses as abnormal illnesses that
twist a person’s personality, often indicating a sense of incurability.
Families with children of mental disabilities, as a result, are more likely to
hide their child’s conditions from society (UNICEF, 2022). If they have
another type of illness, they can talk about it with people outside the family,
such as “I have a stomachache”, but if someone in the family has
depression, anxiety, or psychosis, they will hide it. Moreover, even if
children are exposed to treatment at a medical institute, doctors often
identify their patients with neurasthenia (suy nhược thần kinh, neurological
degeneration), instead of classifying them according to standardized
mental disorders (Tran, A Life of Worry). In short, mental health issues are
either heavily frowned upon or wrongly treated in Vietnamese society.

The political landscape of mental disability in Vietnam accounts for this

cultural stigma in many ways. While UNICEF’s report recognizes the
inclusion of mental illnesses in the Law of People with Disability as legal
progress (Law No. 51/2010/QH12), I argue that this addition can
perpetuate social prejudices. The word “khuyết tật” (disability) only
represents the medical, rather than the social perspective of disabilities.
Specifically, “khuyết” means lacking, while “tật” is defined as “a congenital
disability or one caused by an accident” (Tu Dien Tieng Viet: Vietnamese
Dictionary, Hoang Phe). Consequently, people may associate mental
disabilities (khuyết tật thần kinh, tâm thần) as a permanent defect that
prevents oneself from functioning normally, which sustains the narrative
disregarding mental disabilities as a “craziness”.

Moreover, existing policies and programs are failing to address the broad
spectrum of people with mental disabilities. Decree No. 136/2013/ND-CP
states that individuals must have severe disabilities to access social
assistance benefits (UNICEF & MOLISA, 2015). This means that
individuals will not receive any formal assistance until their illnesses have
become so severe that they are considered “crazy” by society. As a result,
mental disabilities on the milder end of the spectrum receive very little
attention. Correspondingly, healthcare in schools fail to include mental
health: “School healthcare deals only with dentistry and ophthalmology.
With regard to mental health, the school medical workers are unable to
detect any issue. It is not their specialty.” (FGD, provincial officers, Long
Xuyen city, An Giang Province).

Solutions
As mentioned in the introduction, both short-term and long-term measures
have to be taken into consideration for the mental well-being of students at
Thang Long High School for the Gifted. Having done extensive research, I
found a plethora of solutions which would have been applicable given
enough resources. These include school-based mental health intervention
programs, regular screenings and counseling services. However, in
acknowledgement that Thang Long is situated in a resource-scarce region,
where most of the funding is allocated into academic training for faculty and
students, what I propose in this paper is considered most feasible for our
school’s situation. Specifically, I suggesting implementing three main
initiatives:
 ● Providing information to students at Thang Long about the “Tomorrow
Hotline” - a non-profit suicide prevention program provided by Dr.
Dang Hoang Giang and counselor Nguyen Ha Thanh.
● Translating mental health education materials provided by the
Ministry of Education and Training into awareness, for teachers and
students alike.
● Developing a 5-year plan to establish a school counseling office for
Thang Long High School students.

To analyze how these initiatives can be implemented, I will make an

analysis of case studies where projects like these have been successfully
constructed, in a similarly resource-scarce condition.

Tiếng Việt

Tổng quan

Căn cứ theo Quyết định Số 3854 tại Hà Nội, ngày 16 tháng 11 năm 2023,
Bộ Giáo dục và Đào tạo Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ban
hành tài liệu truyền thông về sức khỏe tâm thần của học sinh phổ thông.
Với sự hỗ trợ của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, tài liệu nhấn
mạnh vai trò và trách nhiệm của cha mẹ học sinh, giáo viên và nhà trường
trong việc “giúp học sinh có sức khỏe tâm thần tốt để học tập hiệu quả” (Bộ
Giáo dục và Đào tạo, 2023). Đồng thời, Báo Điện tử Chính phủ (2022)
cũng nhắc lại yêu cầu của Bộ trong Quyết định về Kế hoạch giáo dục sức
khỏe tâm thần cho trẻ em và học sinh giai đoạn 2022-2025.

Sự ra đời của những văn bản này phản ánh tính cấp thiết của việc xây
dựng một hệ thống chăm sóc tinh thần có khả năng đáp ứng nhu cầu tâm
lý của học sinh, qua đó tối ưu hóa kết quả học tập và sức khỏe chung của
các em. Như cách nước ta hưởng ứng “Ngày sức khỏe răng miệng thế
giới” với các gói hỗ trợ y tế công cộng hơn 10 năm trước, đã đến lúc các
trường THPT trong nước nâng cao tính “định kỳ” và “bắt buộc” của việc
chăm sóc sức khỏe tâm thần. Với vị thế là một trong những trường đi đầu
cả nước về thành tựu học tập và nghiên cứu khoa học, em tin rằng trường
THPT Chuyên Thăng Long - Đà Lạt hoàn toàn đủ nguồn lực để đảm nhận
trọng trách này.

Cụ thể, thành tích của học sinh và giáo viên trường THPT Chuyên Thăng
Long luôn đi đầu cả nước. Tính đến năm 2024, trường THPT đào tạo [...]
Học sinh Giỏi cấp Quốc gia, trong đó có [...] giải Nhất ở các môn học [...].
Ngoài ra, trong năm 2023 trường THPT Chuyên Thăng Long còn đạt được
tổng cộng 51 huy chương trong kỳ thi Olympic 30/04, đứng trong top 12
toàn đoàn, tăng 8 hạng so với năm 2021. Đối với các lĩnh vực nghiên cứu
khoa học, đã có nhiều dự án đạt giải cao có mối liên hệ mật thiết với quy
định ban hành của Bộ về sức khỏe tinh thần học đường, với các đề tài như
“áp lực đồng trang lứa”, “tâm lý hạ thấp người khác”, “hỗ trợ kiểm soát áp
lực”,.... Dù được các chủ đề nghiên cứu mang tính ứng dụng cao, hầu như
các đề tài liên quan đến Khoa học Tự nhiên được đánh giá cao hơn, dẫn
đến tình trạng “Thừa lãng phí, thiếu ứng dụng” (Tạp chí Tài Chính, 2023).

Để đáp ứng yêu cầu của Bộ cũng như tiềm năng học thuật của các em học
sinh trường THPT Chuyên Thăng Long - Đà Lạt, em viết đề xuất này nhằm
đưa ra một cái nhìn khách quan nhất về những trở ngại, hạn chế trong hệ
thống cung cấp sức khoẻ trong nước ta, từ đó gợi ý những biện pháp phù
hợp nhất với tài nguyên nhân sự và tài chính của trường THPT Chuyên
Thăng Long - Đà Lạt. Các biện pháp cụ thể bao gồm:

● Cung cấp thông tin đến học sinh trường THPT Chuyên Thăng Long -
Đà Lạt về đường dây nóng “Ngày mai”
● Tổng hợp tài liệu truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về sức
khỏe tinh thần của giáo viên, học sinh
● Kế hoạch 5 năm xây dựng phòng tham vấn tâm lý học đường cho
học đường cho học sinh trường THPT Chuyên Thăng Long - Đà Lạt.

Thực Trạng

Tại Việt Nam, các vấn đề về sức khỏe tâm thần rất phổ biến nhưng lại ít
được điều trị. Trầm cảm, lo âu và rối loạn hành vi không được chẩn đoán
kịp thời là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến giảm tuổi thọ ở người trẻ
(Grande et al., 2020). Đáng báo động hơn, có lên đến 36% học sinh cấp
hai và cấp ba tại Thành phố Hồ Chí Minh có triệu chứng trầm cảm, lo âu và
căng thẳng (Thai, 2010). Con số này gần gấp đôi so với mức trung bình
toàn cầu ở thanh thiếu niên, rơi vào khoảng 20% khoảng 20% (Tổ chức Y
tế Thế giới, 2017). Đáng quan ngại hơn, Thành phố Hồ Chí Minh dường
như là địa phương duy nhất áp dụng mô hình “Phòng tham vấn học
đường” trên quy mô lớn (UNICEF Việt Nam). Mặc dù việc tìm kiếm giải
pháp cho các vấn đề này đang trở nên cấp thiết, rất ít hành động cụ thể
được thực hiện để hỗ trợ thanh niên Việt Nam, chủ yếu do những rào cản
về văn hóa, giáo dục và pháp lý.

Như được đề cập phía trên, so với các thành phố lớn như Thành phố Hồ
Chí Minh hay Hà Nội, việc cung cấp hỗ trợ sức khỏe tâm thần ở tỉnh Lâm
Đồng có nhiều trở ngại hơn. Tại Lâm Đồng, chưa có bất kỳ dự án nào liên
quan đến sức khỏe tâm thần, dù là hỗ trợ từ chuyên gia hay các chương
trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần. Dù đứng
đầu về chất lượng giáo dục, Trường THPT Chuyên Thăng Long cũng chưa
triển khai bất kỳ sáng kiến nào liên quan đến sức khỏe tâm thần. Trường
THPT Chuyên Thăng Long làm tốt nhiệm vụ quảng bá những hoạt động
của Đoàn Thanh niên cũng các bài viết xoay quanh học tập ngoại khóa.
Các mục nổi bật trên trang bao gồm Giới thiệu, Đảng – Công đoàn, Hoạt
động học thuật và Thư viện (Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2024). Song,
gần như không có thông tin nào về các dịch vụ hỗ trợ học sinh, ngoại trừ
một vài bài đăng liên quan đến các buổi giới thiệu sách do thư viện trường
tổ chức. Do vậy, ngay cả khi học sinh nhận thức được vấn đề của mình,
các em vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm hỗ trợ về sức khỏe tâm thần.

Sự thiếu hỗ trợ này được minh chứng rõ ràng qua một khảo sát mà em đã
tiến hành với hơn 20 học sinh thuộc lớp chuyên Anh tại Trường THPT
Chuyên Thăng Long. Về các hình thức hỗ trợ hiện có, hơn một nửa (57%)
số học sinh khảo sát cho biết “sự hỗ trợ tinh thần từ giáo viên, nhà trường
và bạn bè” là nguồn duy nhất được cung cấp, trong khi một phần ba chọn
“không có hình thức hỗ trợ nào kể trên”. Một số học sinh lựa chọn các
chương trình hỗ trợ đồng trang lứa và giáo dục sức khỏe tâm thần (14,3%)
là những dịch vụ hiện có, nhưng cô Ngô Tường Uyên Linh – Trưởng bộ
môn Tiếng Anh xác nhận rằng không có bằng chứng nào cho thấy các dịch
vụ này do nhà trường tổ chức. Các học sinh chọn những lựa chọn này có
thể đã hiểu sai “hỗ trợ đồng trang lứa” theo cách khác, chẳng hạn như sự
giúp đỡ từ bạn bè cùng khối, thay vì từ các anh chị đã qua đào tạo trong
cùng trường. Cũng thật nghịch lý khi “sự hỗ trợ tinh thần từ giáo viên và
nhà trường” là nguồn duy nhất được báo cáo bởi học sinh, trong khi mức
độ thoải mái trung bình của các em khi chia sẻ vấn đề tâm lý với giáo viên
chỉ đạt 1,33 trên 5,0, cho thấy rằng nguồn hỗ trợ này chưa đáp ứng đủ nhu
cầu của các em.

Khó khăn
Để hiểu sâu hơn, em đã tiến hành nghiên cứu sơ cấp với hơn 20 học sinh
thuộc lớp chuyên Anh tại Trường THPT Chuyên Thăng Long - Đà Lạt.
Trong hai phần đầu của khảo sát, học sinh được yêu cầu tự đánh giá các
triệu chứng rối loạn lo âu tổng quát (GAD) và trầm cảm dựa trên GAD-7 và
PHQ-A, tương ứng. Những học sinh đạt điểm trên ngưỡng triệu chứng
trung bình đến nặng (15 điểm đối với trầm cảm và 14 điểm đối với rối loạn
lo âu) được chọn vào phần tiếp theo. Trong phần khảo sát tiếp theo, các
em được hỏi nhiều câu hỏi khác nhau, từ câu hỏi theo thang điểm, câu trả
lời checkbox, đến câu trả lời ngắn về các dịch vụ hỗ trợ có sẵn tại Trường
THPT Chuyên Thăng Long. Các học sinh này cũng cung cấp những thông
tin chi tiết về cách đối phó và đề xuất cải tiến hệ thống chăm sóc sức khỏe
tâm thần tại trường. Nghiên cứu này, được củng cố bởi nhiều tài liệu tham
khảo thứ cấp, chỉ ra sự cấp thiết của các vấn đề sức khỏe tâm thần ở giới
trẻ, cùng với ba thách thức chính mà người trẻ gặp phải khi đối mặt với
khuyết tật tâm thần tại Việt Nam: giáo dục, văn hóa và pháp lý.

Trước tiên, nghiên cứu của em cho thấy sự phổ biến của các vấn đề sức
khỏe tâm thần trong học sinh lớp chuyên Anh tại Trường THPT Chuyên
Thăng Long. Trong số 21 học sinh tham gia khảo sát, năm em đạt trên 14
điểm theo GAD-7, trong khi tám em đạt trên 15 điểm theo PHQ-A. Điều này
cho thấy các vấn đề sức khỏe tâm thần rất phổ biến ở học sinh Trường
THPT Chuyên Thăng Long, minh chứng cho sự cần thiết của các can thiệp
kịp thời trong môi trường học tập căng thẳng như vậy. Dù cấp thiết, hầu
hết các học sinh này (90%) báo cáo rằng các em chưa bao giờ tìm kiếm sự
can thiệp về sức khỏe tâm thần, một nửa trong số đó nói rằng các em
chưa bao giờ nghĩ đến việc này. Đáng chú ý hơn, những học sinh đạt trên
ngưỡng điểm đã xác định cũng gặp khó khăn hơn trong việc chia sẻ tình
trạng tâm lý với bạn bè, giáo viên và gia đình (Phụ lục 1). Cụ thể, những
học sinh có mức độ lo âu và trầm cảm cao ít có khả năng giao tiếp về vấn
đề của mình với bạn bè hơn gần ba lần so với các bạn có nguy cơ thấp.
Tương tự, nhóm có nguy cơ cao này cũng gặp khó khăn khi chia sẻ với gia
đình (mức độ thoải mái dưới 1,5), trong khi mức độ thoải mái khi giao tiếp
với giáo viên cũng rất thấp đối với cả hai nhóm (khoảng 1,25). Từ những
con số này, có thể suy ra rằng học sinh, đặc biệt là những em có dấu hiệu
rối loạn tâm lý, cảm thấy khó khăn khi chia sẻ về tình trạng của mình.
Phụ lục 1: Trên thang điểm 1-5, bạn cảm thấy thoải mái như thế nào khi
chia sẻ vấn đề sức khỏe tâm thần của mình với các nhóm liên quan?

Một trong những yếu tố giải thích rào cản giao tiếp này liên quan đến giáo
dục. Thứ nhất, mức độ hiểu biết về sức khỏe tâm thần cao hơn ở các quốc
gia Châu Âu và Bắc Mỹ so với các nước Châu Á và Châu Phi (Altweck,
Marshall, Ferenczi, & Lefringhausen, 2015). Xu hướng tương tự cũng
được quan sát tại Việt Nam, nơi mức độ hiểu biết về sức khỏe tâm thần
của học sinh cấp ba thấp hơn so với sinh viên đại học tại Anh và Úc (Thai
et al., 2020). Thứ hai, ngay cả khi học sinh nhận thức được tình trạng của
mình, các em vẫn rất ít khi tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia. Cụ thể, chưa
đến 1/5 học sinh tìm đến chuyên gia để giải quyết vấn đề sức khỏe tâm
thần của mình, bao gồm nhà tâm lý học (18,8% rất thường xuyên hoặc
luôn luôn), bác sĩ đa khoa tại bệnh viện (17,9%) và bác sĩ tâm thần
(11,0%). (Thai et al. 2020). Một lý do có thể giải thích cho việc không chọn
hỗ trợ chuyên môn có thể là do học sinh thiếu kiến thức về các nguồn lực
có sẵn hoặc nghi ngờ về độ tin cậy của các nguồn này (Nguyễn Thái &
Nguyễn, 2018).
Ngoài rào cản giáo dục, học sinh tại Trường THPT Chuyên Thăng Long
cũng bị hạn chế bởi định kiến văn hóa. Khi được hỏi về nguyên nhân gây
ra rào cản giao tiếp giữa học sinh với gia đình và nhà trường, hai phần ba
học sinh cho rằng nỗi sợ bị coi là yếu đuối hoặc bất thường là lý do chính.
Những lý do phổ biến khác bao gồm không chắc chắn về tình trạng của
mình (52,4%), sợ trở thành gánh nặng (47,6%), và thiếu quyền tiếp cận
các dịch vụ sức khỏe tâm thần (42,9%) (Biểu đồ 2). Những phản hồi này
phản ánh một vấn đề văn hóa lớn hơn tại Việt Nam. Trong một cuộc phỏng
vấn với UNICEF Việt Nam, giám đốc một bệnh viện tâm thần tại TP.HCM
đã nói: “Thái độ của mọi người là một vấn đề lớn. Nó được gọi là ‘định
kiến’.” Như đã đề cập ở phần tổng quan, xã hội Việt Nam xem các bệnh
tâm thần như một căn bệnh bất thường làm thay đổi nhân cách của con
người, thường mang ý nghĩa không thể chữa trị. Gia đình có con bị rối loạn
tâm thần, do đó, có xu hướng che giấu tình trạng của con mình khỏi xã hội
(UNICEF, 2022). Nếu một người mắc các bệnh khác, họ có thể chia sẻ với
người ngoài như “Tôi bị đau dạ dày”, nhưng nếu có ai đó trong gia đình bị
trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn tâm thần, họ sẽ che giấu. Hơn nữa, ngay cả
khi trẻ em được điều trị tại cơ sở y tế, các bác sĩ thường chẩn đoán bệnh
nhân là suy nhược thần kinh, thay vì phân loại theo các rối loạn tâm thần
chuẩn hóa (Trần, Một đời lo âu). Tóm lại, các vấn đề sức khỏe tâm thần ở
Việt Nam hoặc bị nhìn nhận một cách tiêu cực, hoặc bị chẩn đoán sai.
Bối cảnh chính trị của khuyết tật tâm thần tại Việt Nam giải thích cho sự
định kiến văn hóa này theo nhiều cách. Mặc dù báo cáo của UNICEF ghi
nhận việc đưa bệnh tâm thần vào Luật Người khuyết tật là một bước tiến
pháp lý (Luật số 51/2010/QH12), em cho rằng điều này có thể làm gia tăng
định kiến xã hội. Từ “khuyết tật” chỉ thể hiện góc nhìn y học, chứ không
phải xã hội, về khuyết tật. Cụ thể, “khuyết” mang ý nghĩa thiếu, trong khi
“tật” được định nghĩa là “một khuyết tật bẩm sinh hoặc do tai nạn gây ra”
(Từ điển Tiếng Việt, Hoàng Phê). Do đó, mọi người có thể liên hệ các
khuyết tật tâm thần (khuyết tật thần kinh, tâm thần) như một khuyết điểm
vĩnh viễn khiến người ta không thể hoạt động bình thường, củng cố quan
niệm xem khuyết tật tâm thần là “điên loạn”.
Hơn nữa, các chính sách và chương trình hiện tại đang thất bại trong việc
giải quyết các trường hợp khuyết tật tâm thần trên diện rộng. Nghị định số
136/2013/NĐ-CP quy định rằng các cá nhân phải có khuyết tật nặng mới
được hưởng trợ cấp xã hội (UNICEF & MOLISA, 2015). Điều này có nghĩa
là các cá nhân sẽ không nhận được hỗ trợ chính thức cho đến khi bệnh lý
của họ trở nên nghiêm trọng đến mức bị xã hội xem là “điên”. Kết quả là,
những rối loạn tâm thần nhẹ hơn ít nhận được sự chú ý. Tương ứng, dịch
vụ chăm sóc sức khỏe tại trường học không bao gồm sức khỏe tâm thần:
“Chăm sóc sức khỏe học đường chỉ xử lý các vấn đề về răng miệng và
mắt. Đối với sức khỏe tâm thần, nhân viên y tế trường học không thể phát
hiện bất kỳ vấn đề nào. Đó không phải chuyên môn của họ.” (FGD, cán bộ
cấp tỉnh, TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang).

Giải Pháp

Như đã đề cập trong phần mở đầu, cả các biện pháp ngắn hạn và dài hạn
đều cần được xem xét để đảm bảo sức khỏe tâm thần cho học sinh tại
Trường THPT Chuyên Thăng Long. Sau khi tiến hành nghiên cứu chuyên
sâu, em nhận thấy có rất nhiều giải pháp khả thi nếu có đủ nguồn lực, bao
gồm các chương trình can thiệp sức khỏe tâm thần tại trường học, các
buổi kiểm tra định kỳ và dịch vụ tham vấn tâm lý. Tuy nhiên, với thực tế
rằng Trường THPT Chuyên Thăng Long nằm trong một khu vực hạn chế
về nguồn lực, nơi phần lớn kinh phí được tập trung vào đào tạo học thuật
cho giáo viên và học sinh, những gì em đề xuất trong bài viết này được
xem là khả thi nhất đối với tình hình của trường. Cụ thể, em đề xuất triển
khai ba sáng kiến chính:

1. Cung cấp thông tin cho học sinh Trường THPT Chuyên Thăng Long
về “Đường dây nóng Ngày Mai” – một chương trình phi lợi nhuận về
phòng chống tự tử do Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang và nhà tư vấn
Nguyễn Hà Thanh thực hiện.
2. Dịch và chuyển đổi các tài liệu giáo dục về sức khỏe tâm thần do Bộ
Giáo dục và Đào tạo cung cấp thành các tài liệu nâng cao nhận thức
dành cho cả giáo viên và học sinh.
3. Phát triển kế hoạch 5 năm để thành lập phòng tham vấn tâm lý học
đường dành cho học sinh Trường THPT Chuyên Thăng Long.
Để phân tích cách các sáng kiến này có thể được triển khai, em sẽ thực
hiện phân tích các nghiên cứu điển hình, nơi các dự án tương tự đã được
xây dựng thành công trong những điều kiện hạn chế về nguồn lực tương
tự.

Kế hoạch triển khai