Dr Michael Casey, PhD

Irish Oral Masterclass

Thursday 22nd Feb 2023

Irish Teacher at the Institute of Education

The Institute State Examiner for Leaving Cert Honours Irish
of Education State Appeals Examiner for Leaving Cert Irish

Q & A at the end of our session

 The run up to the Oral Exam
• The Goal
material should be fluid, free flowing and natural
• Revision should match the exam
writing for written exam, listening for aural; SPEAKING for ORAL exam
• Practice speaking
meet ups with friends- Voice notes – Whatsapp / snapchat
• 5 Weeks until exam
plenty of time to make massive progress (topic / week)
• Avoid Learning chunks of material
Keep material manageable. Simple swaps to excel in your Irish
 The Problem with a Common Oral Exam

Mé Féin Córas Oideachais

Is mise Saoirse. Tá mé ocht Dá mbeinn i m’Aire
bliain déag d’aois. Rugadh mé Oideachais, chuirfinn a lán
ar an trí lá déag de Mí rudaí nua i bhfeidhm sa
Feabhra dhá míle is a naoi. Tá chóras. Bheadh measúnú
mé i mo chónaí i Cluain Tarbh leanúnach mar chuid de mo
i Baile Átha Cliath. pholasaithe. Ar nós scoileanna
i Sasana, ní bheadh ach trí
There are six mistakes above ábhar scoile againn
 Layout of the Exam

• Fáiltiú (5m)

• Léamh na Filíochta (35m)

• Comhrá (120 marks and lasts 7-8 minutes)

• Sraith Pictiúr (80 marks and lasts 3-4 minutes)

 First things first
When you walk into the room, greet the examiner with
Dia duit
or the response
Dia is Muire duit

The examiner will ask how you are

“Conas atá tú” or “Cén chaoi a bhfuil tú”. Simply reply with

“go maith, go raibh maith agat. Agus tú féin?

or
“rud beag néirbhíseach ach go maith, go raibh maith agat”.
 1. Fáiltiú (5m)

Wait for the questions (!)

1. Cad is ainm duit: (Full Name) is ainm dom

2. Cén aois tú: Tá mé (sé bliana) (seacht/ ocht mbliana) déag d’aois

3. Cad é do dháta breithe: Rugadh mé ar an (date) de mhí (month) dhá mhíle is__

4. Cén seoladh baile atá agat: Tá mé i mo chónaí i gCluain Tarbh, Baile Átha Cliath

5. Cad é d’uimhir scrúdaithe: a haon, a dó, a trí, a ceathair, a cúig

 2. Léamh na Filíochta (35m)

Practice the Pronunciation everyday (more marks than Paper 2)

Read the poems outload (intonation, stress, rhyme)

Don’t race through it – slow the tempo down

Listen to the poems on TG4 – mimic their sounds, pronunciation

 Sounds of Irish (poetry)

Broad (a o u) letter Slender (i e)

(w or v) abhaile bh leibhéal (v)
(strong) nach ch fiche (softer)
(g) dhún dh Dhia (y)
(Silent) fhuaim fh fhéile (Silent)
(guttural) ghasúr gh oighear (y)
In the poem Mo Ghrá-sa : i ndea-ghiúmar
 Sounds of Irish (poetry)

Broad (a o u) Letter Slender (i e)

(w or v) Camhraigh mh nimh (v)
(f) Phól ph phictiúrlann (f)
(h) shona sh sheol (h)
(h) ní thuigim th trí thine (h)
Pronunciation in Irish is very regulated and structured. Never be afraid of
pronouncing words in Irish. Refresh your rules. It will take ten minutes
 Audio files available
Introduce the Poem WITH the poet
1. An tEarrach Thiar
https://www.tg4.ie/ga/brandai-eile/foghlaim/danta/an-tearrach-thiar/an-tearrach-thiar-le-mairtin-o-direain/

2. An Spailpín Fánach
https://www.tg4.ie/ga/brandai-eile/foghlaim/danta/an-spailpin-fanach/an-spailpin-fanach-anaithnid/

3. Géibheann
https://tg4.ie/ga/brandai-eile/foghlaim/danta/geibheann/geibheann-le-caitlin-maude/

4. Colscaradh
https://tg4.ie/ga/brandai-eile/foghlaim/danta/colscaradh/colscaradh-le-padraig-mac-suibhne/

5. Mo Ghrá-sa
https://tg4.ie/ga/brandai-eile/foghlaim/danta/mo-ghra-sa-idir-luibini/mo-ghra-sa-idir-luibini-le-nuala-ni-
dhomhnaill/
 3. Cómhrá (120m = 8 minutes)
This is a conversation and not a recital of information
You will not get to recite chunks of material (5-6 lines per question)
The conversation will progress in a natural manner
Use some hints and tags to focus my attention
Steer and direct the conversation
I know nothing about you. Your life is your area of expertise (!)
Information has to appear natural not robotic – eye contact
Practice speech every day (voice notes / Whatsapp friends)
 Cé mhéad duine atá sa teaghlach?
Numbers (ceathrar/ cúigear)
Tá seachtar i mo chlann; Seachtar atá i mo theaghlach
Position – Age – Location (PAL)
P Is í Niamh an duine is sine Is é Pól an duine is óige

A Tá sí naoi mbliana déag d’aois Tá sé dhá bhliain déag d’aois

L Tá sí ag freastal ar Ollscoil Tá sé ag freastal ar an mbunscoil áitiúil

• Réitím go maith le Niamh, is maith linn spórt (these are tags)

• Ní réitím le Pól, cuireann sé isteach orm agus mé ag staidéar (tag)
This is quite private – should be student led
 Cá bhfuil tú i do chónaí?
1. Remember i takes an urú
Tá cónaí orm i nGuaire, Tá mé i mo chónaí i gContae na Mí
2. Facilities (try avoid basics)
spórtlann mhór, eaglais áitiúil, halla paróiste, siopa gnóthach
3. On bus to school?
Éistim le ceol, le podchraoltaí; bím ag léamh (these are tags)
4. An maith leat do cheantar? Cén fáth?
Tá mé tógtha leis, tá neart áiseanna ach tá cúpla fadhb ann

Challenging Question
fadhbanna i do cheantar? Cad a dhéanfá dá mbeifeá i d’Aire áitiúil?
 Inis dom faoin Scoil seo (i)
Describe your school:
scoil is feminine – Is scoil mheasctha í; Is scoil mhór í
What facilities are in your school?
Tá neart áiseanna againn, cuirim i gcás halla spóirt, seomra ceoil
Your subjects:
Tá (sé ábhar, seacht n-ábhar, ocht n-ábhar) idir lámha agam.
Don’t fluster your subject list. Try my way:
Tá Gaeilge, Máta agus Béarla riachtanach. Agus roghnaigh mé Stair,
Ceimic, bitheolaíocht agus Spáinnis.
 Inis dom faoin scoil seo (ii)
favourite subject + why
suim: Tá dúil as cuimse agam ann; Tá sé corraitheach; suimiúil
least favourite + why
Níl mé tógtha leis. Tá iomarca scríbhneoireachta san ábhar. Tá sé dúshlanach
school rules
Aontaím le cuid acu, name three; Ní aontaím leis an gcuid eile acu
transition year
Rinne mé an idirbhliain/ Ní dhearna mé an idirbhliain + 3-5 sentences (tags)

Challenging question:
What do you think about the education system/ under pressure
 Caithimh Aimsire
Spórt Ceol Teilifís

team you like artist you like programme you like

sport’s Personality some songs/ albums a few lines to describe it
game you saw a concert you saw who’s the main character

how often you play what instrument you play How often you watch it
where you play how often you play music
a game you won

Challenging Questions:
Does (pastime) give you a break from stress of leaving cert?
 Sample Answer for Music
Tá mo chroí istigh sa bhanna ceoil ________

Chuir mé suim (ann /inti /iontu) ó eisíodh an t-albam ___________

D’fhás mé aníos ag éisteacht (leis /léi / leo).

Tá guth breá láidir (aige /aici / acu).

Bhí an t-ádh liom (é /í /iad) a fheiceáil san Aviva anuraidh

nuair a tháinig (sé /sí /siad) go hÉirinn.

masculine – feminine- plural

 Laethanta Saoire
Accommodation - Weather – Food – People

Accomodation and Weather

Óstan- teach saoire; an ghrian ag taitneamh- ag doirteadh anuas;
Food
bia sláintiúl - bia folláin; bia áitiúil; chuir sé samhnas / múisc orm

Activities on holidays
ag snámh; ag tumadh, ag bádóireacht, ag spaisteoireacht, lig mé mo scíth

Comparison: Ireland or Spain

Bhí mé tógtha leis an mbia, leis an gcultúr, leis an teanga, bhí an bia níos saoire
 An Ghaeltacht
Family- Accommodation – Area- Weather – food – College
Teaghlach:
cúigear sa teaghlach , Bríd ab ainm don bhean an tí

Ceantar
teach scoite, ní raibh mórán áiseanna sa cheantar, séipéal, siopa

Weather:
ag cur fearthainne, scamallach; bia sláintiúil

Activities (use your sport and school material)

ranganna sé lá – cúrsaí spóirt, corr, eitpheil ar an trá, lig mé mo scíth

Comparison: Dublin or Galway

Ní raibh mé tógtha leis an mbia; bhí sé níos iargúlta
 Last weekend & Next Year
Cad a rinne tú ag an deireadh seachtaine seo caite?
Use up tags - study, sport, watched TV, listened to music, met with friends
Dé hAoine – Dé Sathairn – Dé Domhnaigh
Show off your verbs – chuaigh, d’imigh, d’éist, bhuail mé le

Cad a dhéanfaidh tú an bhliain seo chugainn?

University’s full name – keep points simple – course length
stay at home or move in with friends?
rachaidh, fanfaidh; corraitheach, dúshlánach, ag súil go mór leis

Challenging Question
What profession would you like? Cén fáth?
 Sraith Picitúr (70m + 10m; 3 minutes)

Give vocab relating to the STORY

Take it picture by picture (try 5 sentences per picture).

Don’t get wound up by grammar / phrases

Flowing and fluid narrative are most important (no stop-start, searching
words)

3 questions from the student; then 3 questions from the examiner

 Ceisteanna Samplacha
• Cathain a chuaigh na deagóirí abhaile?
• Cé a d’oscail an doras i bpictiúr a ________
• Cá ndeachaigh na déagóirí i bpictiúr a _____
• Cad a dúirt an mháthair i bpictiúr a ____
• Cad a phléigh siad i bpictiúr a ____
• Ar bhain na déagóirí sult as (activity)
• An raibh (emotion) ar na déagóirí i bpictiúr a ____
• Meast tú go raibh an mháthair sásta i bpictiúr a ____
• Cé mhéad duine atá i bpictiúr a _____
• Cén t-am é i bpictiúr a ____
 Highlight the grammar in your Sraith Pictiúr
I bpictiúr a haon, feicimid go raibh beirt déagóirí ina suí go suaimhneach os
comhair an ríomhaire.

Bhí siad ag póirseáil an idirlín nuair a chonaic siad fógra spéisiúil.

Bhí fógra curtha in airde ar an idirlíon faoi cheolchoirm sa Staid Aviva

Bhí ticéid á ndíol ar luach caoga euro.

Bheartaigh an buachaill ar chárta creidmheasa a Dhaid a úsáid

Bhí an cárta ar an matal agus bhí uimhir an chárta ar eolas ag an gcailín.

Make sure your Skills match the Exam Type

Practice Speed Writing for Written

Exams

Practice Listening for Aural Exams

and

Practice SPEAKING for Oral Exams

 Family
• Tá seisear againn sa bhaile

• Seachtar ar fad atá sa bhaile

• Tá beirt deartháir agus deirfiúr amháin agam

• Níl deartháir ná deirfiúr agam

Bliain:

Bliain

Ages 1- 10 Ages 11 +

Aon / dhá bhliain d’aois Aon / dhá bhliain déag d’aois

Trí/ ceithre/ cúig/ sé bliana d’aois Trí/ ceithre/ cúig/ sé bliana déag d’aois

Seacht/ ocht/ naoi mbliana d’aois Seacht/ ocht/ naoi mbliana déag d’aois
 Ceantar
• Avoid: Tá mé i mo chónaí i mBaile Átha Cliath

• (Rugadh agus) Tógadh mé ......................................

• i ndeisceart Bhaile Átha Cliath /i dtuaisceart Bhaile Átha Cliath

• in oirthear Chill Mhantáin / in iarthar Chill Dara

• in áit darb ainm ___________

 Ceantar: Sample

• Tá cónaí orm in eastát tithíochta i nDeisceart Bhaile Átha Cliath in áit

darb ainm Dún Droma. Tá an baile suite i ndeas do Dhún Droma. Sílim
go bhfuil sé tuairim is cúig mhíle ó lár na cathrach. Tá mo chroí istigh
sa cheantar. Tá neart áiseanna ann cuirim i gcás, linn snámha,
cúirteanna leadóige. Tá ionad siopadóireachta gar don bhaile, chomh
maith le pictiúrlann mór millteanach, eaglaisí, scoileanna agus
páirceanna imeartha.