Read Anytime Anywhere Easy Ebook Downloads at ebookluna.

com

A review of uncertainty visualization errors:

Working memory as an explanatory theory - eBook
PDF

https://ebookluna.com/download/a-review-of-uncertainty-
visualization-errors-working-memory-as-an-explanatory-
theory-ebook-pdf/

OR CLICK HERE

DOWLOAD EBOOK

Visit and Get More Ebook Downloads Instantly at https://ebookluna.com

 Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) available
Download now and explore formats that suit you...

Cultivating an understanding of curiosity as a seed for

creativity - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/cultivating-an-understanding-of-
curiosity-as-a-seed-for-creativity-ebook-pdf/

ebookluna.com

Translation as a Science Translation as an Art, 2e: A

Practical Approach 2nd Edition Noa Talaván - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/translation-as-a-science-translation-
as-an-art-2e-a-practical-approach-ebook-pdf/

ebookluna.com

(eBook PDF) Graduate Review of Tonal Theory: A Recasting

of Common-Practice Harmony, Form, and Counterpoint

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-graduate-review-of-tonal-
theory-a-recasting-of-common-practice-harmony-form-and-counterpoint/

ebookluna.com

(eBook PDF) A Guide to Writing as an Engineer, 4th Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-a-guide-to-writing-as-an-
engineer-4th-edition/

ebookluna.com
(eBook PDF) Mechanisms of Memory 2nd Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-mechanisms-of-memory-2nd-
edition/

ebookluna.com

(eBook PDF) Student Workbook to Accompany Graduate Review

of Tonal Theory

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-student-workbook-to-accompany-
graduate-review-of-tonal-theory/

ebookluna.com

Dimensions of Uncertainty in Communication Engineering 1st

Editon- eBook PDF

https://ebookluna.com/download/dimensions-of-uncertainty-in-
communication-engineering-ebook-pdf/

ebookluna.com

(eBook PDF) Probability and Statistics: The Science of

Uncertainty Second Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-probability-and-statistics-
the-science-of-uncertainty-second-edition/

ebookluna.com

Pediatric Endocrinology and Inborn Errors of Metabolism

2nd Edition Kyriakie Sarafoglou - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/pediatric-endocrinology-and-inborn-
errors-of-metabolism-ebook-pdf/

ebookluna.com
 ARTICLE IN PRESS

A review of uncertainty
visualization errors: Working
memory as an explanatory theory
Lace Padillaa,∗, Spencer C. Castrob, and Helia Hosseinpoura
a
Cognitive and Information Sciences Department, University of California Merced, Merced, CA, United States
b
Management of Complex Systems Department, University of California Merced, Merced, CA, United States
∗
Corresponding author: e-mail address: [email protected]

Contents
1. Introduction 2
2. Visualization decision-making framework 7
2.1 Visual array and attention 7
2.2 Working memory 8
2.3 Visual description 10
2.4 Graph schemas 11
2.5 Matching process 11
2.6 Instantiated graph schema 12
2.7 Message assembly 12
2.8 Conceptual question 12
2.9 Decision-making 13
2.10 Behavior 14
3. Uncertainty visualization errors 14
3.1 Early-stage processing errors 14
3.2 Middle-stage processing errors 22
3.3 Late-stage errors 31
4. Conclusions 34
References 36

Abstract
Uncertainty communicators often use visualizations to express the unknowns in data,
statistical analyses, and forecasts. Well-designed visualizations can clearly and effectively
convey uncertainty, which is vital for ensuring transparency, accuracy, and scientific
credibility. However, poorly designed uncertainty visualizations can lead to misunder-
standings of the underlying data and result in poor decision-making. In this chapter,
we present a discussion of errors in uncertainty visualization research and current
approaches to evaluation. Researchers consistently find that uncertainty visualizations
requiring mental operations, rather than judgments guided by the visual system, lead
to more errors. To summarize this work, we propose that increased working memory

Psychology of Learning and Motivation Copyright # 2021 Elsevier Inc. 1

ISSN 0079-7421 All rights reserved.
https://doi.org/10.1016/bs.plm.2021.03.001
 ARTICLE IN PRESS

2 Lace Padilla et al.

demand may account for many observed uncertainty visualization errors. In particular,
the most common uncertainty visualization in scientific communication (e.g., variants of
confidence intervals) produces systematic errors that may be attributable to the appli-
cation of working memory or lack thereof. To create a more effective uncertainty
visualization, we recommend that data communicators seek a sweet spot in the work-
ing memory required by various tasks and visualization users. Further, we also recom-
mend that more work be done to evaluate the working memory demand of uncertainty
visualizations and visualizations more broadly.

1. Introduction
From simple analyses, such as those used in introductory statistics text-
books, to the complex forecasts of pandemic projection models, uncertainty
presents a difficult challenge for those seeking to represent and interpret it.
Uncertainties that can arise throughout a modeling and analysis pipeline
(Pang, Wittenbrink, & Lodha, 1997) are of interest to many fields. To con-
strain the complex category of uncertainty to its component parts, scholars
commonly distinguish between several types of uncertainty: ontological
(uncertainty created by the accuracy of the subjectively described reality
depicted in the model), epistemic (limited knowledge producing uncertainty),
and aleatoric (inherent irreducible randomness of a process; Spiegelhalter,
2017). Additionally, quantified forms of aleatoric and epistemic uncertainty
are referred to as risk in decision-making domains (Knight, 2012). In this chap-
ter, we define uncertainty to encompass quantifiable and visualizable uncer-
tainty, such as a probability distribution.
Many people have difficulty reasoning with even simple forms of uncer-
tainty (Gal, 2002). One study found that 16–20% of 463 college-educated
participants could not correctly answer the question, “Which represents the
larger risk: 1%, 5%, or 10%?” (Lipkus, Samsa, & Rimer, 2001). Other work
finds that even experts with training in statistics commonly misunderstand
how to interpret statistical significance from frequentist 95% confidence inter-
vals (Belia, Fidler, Williams, & Cumming, 2005). These findings—that even
simple forms of uncertainty are challenging for college graduates and statisti-
cians to understand—should concern both the scientific community and soci-
ety. We should be concerned because we all make both small- and large-scale
decisions with uncertainty throughout our lives, such as picking stocks to
invest in or evaluating our pandemic risk.
In the context of textual expressions of uncertainty, researchers propose
that people have difficulty understanding probabilities when expressed as a
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 3

percent (e.g., 10% chance of rain), because this framing is not how we expe-
rience probabilities in our daily lives (Gigerenzer & Hoffrage, 1995). A sub-
stantial body of research demonstrates that if we express uncertainty in
the form of frequency (e.g., it will rain 1 of 10 times), the representation
becomes more intuitive (e.g., Gigerenzer, 1996, 2008; Gigerenzer &
Gaissmaier, 2011; Gigerenzer & Hoffrage, 1995; Gigerenzer, Todd, &
ABC Research Group, 2000; Hoffrage & Gigerenzer, 1998). This line of
inquiry takes the perspective that humans can effectively reason with uncer-
tainty if, and only if, the information is presented in an intuitive way.
In addition to research on textural expressions of uncertainty, a large body of
evidence demonstrates that communicating uncertainty visually can help peo-
ple make more effective judgments about risk (for reviews see, Kinkeldey,
MacEachren, Riveiro, & Schiewe, 2017; Kinkeldey, MacEachren, &
Schiewe, 2014; Maceachren et al., 2005; Padilla, Kay, & Hullman, 2021).
Researchers propose that visualizations leverage the substantial processing
power of the visual system (Zacks & Franconeri, 2020), recruiting roughly half
of the brain (Van Essen, Anderson, & Felleman, 1992). Visualizations allow a
viewer’s visual system to complete some complex processing efficiently, such as
pattern recognition and data comparisons (Szafir, Haroz, Gleicher, &
Franconeri, 2016), which would be more challenging to do mathematically.
The power and efficiency of the visual system creates an advantage for visual-
izations over textual expressions of uncertainty. For example, consider how
long it takes to read about the following two treatments and how challenging
it is to decide which is riskier.
Treatment A: 3 of 10 patients have side effects.
Treatment B: 6 of 45 patients have side effects.
Now consider the same comparison of treatments but visualized using
the icon array in Fig. 1.

Treatment A Treatment B

Fig. 1 Icon arrays showing the proportion of patients with side effects in red after
receiving hypothetical treatments A or B.
 ARTICLE IN PRESS

4 Lace Padilla et al.

The red icons in Treatment A represent a larger portion of side effects

than the red icons in Treatment B. Icon arrays afford visual comparisons
that are relatively quick and easy for the visual system to compute, using
Gestalt grouping principles, which we will discuss in the Early-Stage
Processing Errors section. The visual comparison process above does not nec-
essarily require any mathematical calculation. A viewer can arrive at the correct
answer, that treatment A is riskier than B, by visually comparing the propor-
tion of side effects for each treatment and determining that A is larger. The
viewer does not need to calculate the exact proportions to accomplish this
task. Researchers have extensively studied icon arrays in the context of health
care communication; they find that icon arrays consistently help people
understand probabilities of risk and can be easier to understand than textual
representations of probabilities (for reviews, see Fagerlin, Zikmund-Fisher,
& Ubel, 2011; Garcia-Retamero & Cokely, 2017; Waters, Fagerlin, &
Zikmund-Fisher, 2016).
Many researchers have demonstrated that visualizations of uncertainty can
lead to better judgments than textual descriptions of the same information
(Fagerlin, Wang, & Ubel, 2005; Feldman-Stewart, Brundage, & Zotov,
2007; Fernandes, Walls, Munson, Hullman, & Kay, 2018; Garcia-Retamero
& Galesic, 2009a, 2009b; Garcia-Retamero, Galesic, & Gigerenzer, 2010;
Garcia-Retamero, Okan, & Cokely, 2012; Hawley et al., 2008; Tait,
Voepel-Lewis, Zikmund-Fisher, & Fagerlin, 2010; Waters et al., 2016;
Waters, Weinstein, Colditz, & Emmons, 2006). For example, one study
presented a mixed group of older adults and students with probabilities
via text (e.g., “aspirin can reduce the risk of having a stroke or heart attack
by 13%”). A second group was shown textual and icon arrays of this infor-
mation (Galesic, Garcia-Retamero, & Gigerenzer, 2009). Participants were
asked to estimate the number of people out of 1000 who had a stroke if
they did and did not take aspirin. Participants who were provided with
the icon arrays in addition to the textual information made significantly
more accurate judgments. Researchers have also documented improve-
ments compared to text for more complex visualizations (e.g., Fernandes
et al., 2018) (for a review of effective uncertainty visualization technique,
see Padilla et al., 2021).
In addition to mounting evidence illustrating the utility of uncertainty
visualizations, a number of studies have also documented reasoning errors
(e.g., Belia et al., 2005; Correll & Gleicher, 2014; Joslyn & LeClerc,
2013; Padilla, Creem-Regehr, & Thompson, 2020; Padilla, Ruginski, &
Creem-Regehr, 2017; Ruginski et al., 2016). Errors due to interpreting
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 5

uncertainty visualizations can exacerbate the difficulty people have in rea-

soning with uncertainty.
An uncertainty visualization can unintentionally mislead its viewers,
which results in poorer decision-making (e.g., Broad, Leiserowitz,
Weinkle, & Steketee, 2007). For example, the Cone of Uncertainty—
produced by the National Hurricane Center—has become one of the most
notorious uncertainty visualizations (see, Fig. 2). The Cone of Uncertainty is
intended to show the forecasted path of a storm with the centerline rep-
resenting the mean prediction and the edge of the cone denoting a 66.6%
confidence interval around the mean. When people are not provided with
additional information about what the cone is intended to represent, they
believe that the cone shows the size of the hurricane growing over time
(Padilla et al., 2017). Instead, the cone is intended to show that the uncer-
tainty in the storm’s path increases with time from the initial forecast. The
concept of uncertainty increasing over time can be intuitive. For example,

Fig. 2 Example hurricane track forecast cone produced by National Hurricane Center
(https://www.nhc.noaa.gov/aboutcone.shtml).
 ARTICLE IN PRESS

6 Lace Padilla et al.

it is easier to predict the temperature for tomorrow than the temperature for
2 weeks from now. However, when uncertainty in the storm’s path is rep-
resented visually with a cone-like visualization, it requires effort to under-
stand it as anything other than the size of the storm.
Within traditional uncertainty visualization research, practitioners
commonly recommend a set of best practices or general principles without
positing cognitive theories as to why a visualization might produce errors.
However, uncertainty visualization researchers are increasingly interested
in cognitive perspectives (Fernandes et al., 2018; Hullman, Kay, Kim, &
Shrestha, 2017; Kale, Kay, & Hullman, 2020; Kale, Nguyen, Kay, &
Hullman, 2018; Kim, Walls, Krafft, & Hullman, 2019). Notably, Kim
et al. (2019) propose a Bayesian cognitive modeling approach to incorporate
prior beliefs and update evaluations of uncertainty visualizations. Also, Joslyn
and Savelli (2020) detail the cognitive mechanisms associated with a specific
type of reasoning error in uncertainty visualization. Although prior approaches
have detailed the cognitive aspects of reasoning with uncertainty visualizations,
they do not offer a unified theory that describes the sources of errors across
visualization types. As a result, accurately predicting when a new type of
uncertainty visualization will fall into the category of helpful or harmful is
difficult.
The current chapter seeks to bridge this gap in knowledge by providing
a unifying theory for why errors occur when making decisions with uncer-
tainty visualizations. We begin this work by describing a cognitive framework
for how decisions are made with visualizations (Padilla, Creem-Regehr,
Hegarty, & Stefanucci, 2018), which we subsequently use as a tool to ground
empirical work on errors in uncertainty visualization. Then, we review
behavioral evidence of using uncertainty visualizations with a focus on when
errors or misunderstandings occur, in order to find commonalities among
these errors.
As a preview, researchers consistently observe errors when a visualization
or task requires a viewer to perform a complex mental computation to accu-
rately interpret the visual information. We propose that a unifying cognitive
process that predicts these errors is increased working memory or cognitive
effort. This chapter reviews research on working memory demand in the
context of visualizations and how working memory as a mental process
can potentially explain many of the errors observed in uncertainty-
visualization use.
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 7

2. Visualization decision-making framework

Reasoning errors with uncertainty visualizations have the potential to
arise at various stages in the decision-making process. If we have a clear
understanding of where an error occurs in this process, we can more clearly
develop interventions to help make more effective decisions with uncer-
tainty visualizations.
For this chapter, we will utilize a cognitive model that describes decision-
making with visualizations proposed by Padilla et al. (2018) (see Fig. 3). The
Padilla et al. (2018) model integrates a dual-process theory of decision-making
and a modern understanding of visualization comprehension and learning.

2.1 Visual array and attention

The Padilla et al. (2018) model begins with a visual array, which is the
unprocessed neuronal firing in response to a stimulus. Bottom-up and
top-down attention guide a viewer’s gaze around the image. Bottom-up atten-
tion refers to how the visual system is guided to elements in the visualization
based on visual salience. Errors that occur from bottom-up attention result
from the visualization directing a viewer’s attention to task-irrelevant infor-
mation. Top-down attention is how the viewer controls his or her gaze
around a visualization. Top-down attention is based on the viewer’s goals,
experiences, and other individual differences. For example, Kim et al. (2019)
capture the influence of top-down attention on decision-making with

Working
Memory

Conceptual
Question

inference
top-down
attention Visual Instantiated
Visual Array Description Graph Schema
Conceptual
bottom-up Message decision Behavior
attention MATCH message
assembly making

processes
influences

Fig. 3 Visualization decision-making model proposed by Padilla et al. (2018).

Reproduced per CC-BY license from Padilla, L., Creem-Regehr, S., Hegarty, M., &
Stefanucci, J. (2018). Decision making with visualizations: A cognitive framework across dis-
ciplines. Cognitive Research: Principles and Implications, 3, 29.
 ARTICLE IN PRESS

8 Lace Padilla et al.

Bayesian priors representing previous beliefs and experiences. Errors that

arise due to top-down attention may come from users having an incomplete
understanding of how to achieve their goals, having experiences that tell
them to search through an image ineffectively, or other potential biases
based on long-term knowledge.

2.2 Working memory

Working memory (located in the circle at the top of Fig. 3) is a cognitive pro-
cess that can influence most visualization decision-making processes (Padilla
et al., 2018). The debate about how to define the term working memory is
ongoing, as it has differing characteristics in various fields (Cowan, 2017).
For this review, we will use the definition of working memory defined
by Cowan (2017), where working memory is a multi-component system.
Working memory maintains a finite amount of information for a short time
before that information is potentially stored in long-term memory. In the
context of uncertainty visualization, the term maintain means that when
viewers see a visualization, they store a mental representation of it in their
mind to update or manipulate later. For example, viewers might see a scatter
plot and want to find the data’s central tendency. In their mind, they would
mentally overlay a trend line onto their temporarily stored mental represen-
tation of the visualization. Within the traditional model of working mem-
ory, the visual-spatial sketch pad represents the mechanism that maintains
information from a visualization; a separate mechanism maintains phonolog-
ical information (Baddeley, 1992).
Working memory has a central executive that controls its multicomponent
functions, and it works to control attention while suppressing automatic
processes (Logie & Marchetti, 1991). For example, the process of explicitly
directing top-down attention requires working memory (Shipstead,
Harrison, & Engle, 2015), as in directing one’s attention away from salient
information in a visualization. An error occurs when bottom-up attention
guides the visual system to visually salient but task-irrelevant elements in
the visualization. The central executive exerts its control over the finite
amount of working memory available to simultaneously suppress
bottom-up attention shifting to task-irrelevant information and guide atten-
tion toward task-relevant stimuli.
Three types of errors may occur due to working memory relevant to
uncertainty visualizations: capacity limitation errors, failure to utilize work-
ing memory, and temporal decay errors. Researchers have traditionally
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 9

studied capacity limitation errors in the context of how many digits or items in
sequence participants can remember (Miller, 1956). More recent work sug-
gests that we tend to group information (e.g., chunk) rather than maintain the
information separately and that we can remember between three to five
chunks of information (Doumont, 2002). Errors may occur when viewing
uncertainty visualizations if a visualization requires the viewer to maintain
too much information in working memory, essentially surpassing the limited
working memory capacity. As a simple example, imagine a visualization that
maps elements of the data to color, opacity, texture, size, shape, and position.
To interpret the visualization correctly, one must maintain in working mem-
ory how each variable relates to the data. Working memory capacity may be
overloaded if people are asked to do a complex data analysis with such a
working-memory demanding visualization. Capacity limitation errors include
failing to integrate all of the relevant information in a visualization; not being
able to perform a mental computation on a visualization; or failing to main-
tain, switch, or update task goals.
The second category of errors related to working memory encompasses
viewers failing to use working memory when they should. By default, we
tend to make fast and automated decisions that use as little working memory
as possible (Type 1 processing) (Kahneman, 2011; Tversky & Kahneman,
1974). Type 1 processing is an adaptive strategy that we have developed
to minimize effort because effort is metabolically costly. Researchers esti-
mate that our brains account for 20–25% of our resting metabolism
(Leonard & Robertson, 1994). Voluntary effort may not exclusively account
for the mind’s propensity toward Type 1 processing, but a combination of
energy conservation and reserving limited capacity working memory vali-
dates the preference for fast and automated decisions (Kool & Botvinick,
2014). However, some visualizations require the use of working memory
to be understood correctly (Type 2 processing). For example, when viewing
the line chart in Fig. 4 that illustrates the impact of the Stand Your Ground
law on gun deaths in Florida, a viewer might not notice that the Y-axis is
inverted. Without using working memory, the viewer would assume that
the Stand Your Ground law correlated with a drop in gun deaths in
Florida. To interpret this visualization correctly, a viewer needs to activate
working memory to recognize that the Y-axis is inverted and reimagine the
data’s appropriate relationships.
The third type of error related to working memory results from forgetting
relevant information because working memory decays over time. For exam-
ple, if asked to memorize the sequence 9,875,341,890, recalling the numbers
 ARTICLE IN PRESS

10 Lace Padilla et al.

Fig. 4 Deceptive visualization showing the impact of the 2005 Stand Your Ground law
in Florida and the number of murders from firearms with the Y-axis reversed. This exam-
ple is based on a data visualization that was released to the public by Christine Chan at
Reuters (Pandey, Rall, Satterthwaite, Nov, & Bertini, 2015). Redrawn per CC-BY license from
Padilla, L., Creem-Regehr, S., Hegarty, M., & Stefanucci, J. (2018). Decision making with
visualizations: A cognitive framework across disciplines. Cognitive Research: Principles
and Implications, 3, 29.

after holding them in working memory for 5 s is easier than after 5 min. To
memorize such information and hold it in working memory for prolonged
periods, people generally chunk information, such as (987) 534–1890, and
then mentally rehearse the information. Without rehearsal, our ability to store
information begins to decay after approximately 5–10 s (Cowan, 2017). The
nature of the decay can vary due to the task, type of information, and indi-
vidual capacities (Cowan, Saults, & Nugent, 1997). Longer sequential visual-
ization tasks that require completion of longer-term goals may be error-prone
due to the degradation of working memory over time.

2.3 Visual description

The visual description (second box in Fig. 3) is the resultant mental conception of
the visualization’s information after top-down and bottom-up processing have
guided the extraction of information. Note that the visual description is not
identical to the visualization; its generation is dependent on what the viewer
focuses on and can be incomplete, biased, or skewed in its representation.
Visit https://testbankfan.com
now to explore a rich
collection of testbank or
solution manual and enjoy
exciting offers!
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 11

A visual description allows for enough understanding to mentally transform,

interpret, and make decisions with the representation. These processes require
the cognitive ability termed mental imagery, and again depend on working
memory (for a review, see Kosslyn, 1995).

2.4 Graph schemas

Graph schemas (third box in Fig. 3) are templates, rules, graphic conventions,
or strategies that people use to interpret a visualization. People might
develop graph schemas during formal education if they were taught how
to read different visualizations. For example, teachers commonly instruct
students on how to read maps by explaining the purpose and use of a legend,
scale, and compass rose. As another example, most educational institutions
introduce the number line to students at a young age, cementing a more is to the
right mapping (Winter & Matlock, 2013). These formal educational experi-
ences likely establish many graph schemas. People may also develop a graph
schema implicitly through practice viewing visualizations that utilize the same
conventions. Errors may occur with graph schemas if a viewer has not devel-
oped the necessary schema to interpret a visualization. A viewer may lack
graphic education or familiarity with a visualization, resulting in individual
differences in graph literacy (Okan, Garcia-Retamero, Galesic, & Cokely,
2012). Alternatively, the visualization might be wholly novel and require
the development of a new schema.

2.5 Matching process

The matching process between the visual description and the graph schema
occurs when a viewer selects a graph schema to expedite the process of inter-
preting a visualization. The mechanism of how viewers select a particular
schema remains unclear. Viewers may select a schema from the same broad
category as a visualization. For example, a viewer may select a schema for a
Cartesian coordinate plane when viewing a line graph. Viewers may also
select schemas based on matching salient features of the visualization and
the schema. When viewers see a bar chart, they may select a schema with
similar rectangular objects. Viewers may select the schema that is easiest
to recall, more recently stored, or one that has been primed. Errors may
occur when viewers select the wrong schema for a visualization. For exam-
ple, recent work shows that researchers could prime the type of schema par-
ticipants used by telling them an interesting story about the data (Xiong, Van
Weelden, & Franconeri, 2019). Different groups of people received
 ARTICLE IN PRESS

12 Lace Padilla et al.

different stories, and each story pointed out different features within the
same visualization. When asked what other people might see as essential
features in the data, participants were more likely to report that other people
would see the information they were primed to think of as relevant (Xiong
et al., 2019).

2.6 Instantiated graph schema

Instantiating the graph schema occurs when viewers update their mental rep-
resentation of the visualization to include information from the graph
schema. Errors can occur in this process if viewers select the wrong schema;
they can also occur if the viewers have to perform a complex mental transfor-
mation to update their mental representation with the information from the
schema. With a large mismatch between the schema and the viewer’s mental
representation of the visualization, a mental transformation may be required to
combine the two (Vessey, 1991). For example, if the Y-axis is inversely
ordered (low numbers at the top), the viewer may need to mentally transform
the visualization to correctly order the Y-axis (according to their schema)
before incorporating the visual description and schema. Increased errors
and time to instantiate the graph schema will occur in cases in which a large
mismatch and exorbitant mental transformations are required. Theses out-
comes result from overloading the limited resources of working memory
available as time decays the information and exceeds the capacity to hold
chunks of information in memory (Doumont, 2002).

2.7 Message assembly

The message assembly process describes how viewers interpret their mental rep-
resentation of the visualization after it has been updated by the graph schema.
The resultant conceptualization of the meaning of the graphic is the concep-
tual message (fourth box in Fig. 3). Errors that may occur at this stage of the
process result from taking the wrong meaning from the visualization’s men-
tal representation.

2.8 Conceptual question

The conceptual question (box below working memory in Fig. 3) refers to the
question that the viewer asks of the visualization. A viewer may have specific
goals, such as attempting a data analytics task, which could produce various
direct conceptual questions, as in “Where are the outliers?” or “Which vari-
ables have meaningful relationships?.” Conceptual questions can also be
 ARTICLE IN PRESS

Uncertainty visualization errors 13

more general (e.g., What can this visualization tell me about my health?)
or ill-defined (e.g., What am I looking at?). Many times, viewers may have
a sequence of conceptual questions about the visualization, which may
evolve.
In the Padilla, Creem-Regehr, Hegarty, & Stefanucci, 2018 framework,
conceptual questions play a key role as they channel working memory. This
framework suggests that the central executive (i.e., the resource allocation
mechanism in working memory) applies working memory to answer the
conceptual question during visualization reasoning. As a result, the concep-
tual question can:
1. Drive a viewer’s top-down attention to relevant information
2. Guide which graph schemas are selected
3. Frame the conceptual message
4. Influence decisions
The viewer’s specific question can influence all of the processes in this model
except bottom-up attention. These processes can also form feedback loops
or prime a specific graph schema (e.g., Xiong et al., 2019). Based on the con-
ceptual message, a viewer may decide to update the question or goal and
repeat some of the processes. Errors can occur as a result of the conceptual
question if it is unclear to the viewer how to achieve his or her particular
goals. The viewer might ask the wrong question to achieve their goals or
use incorrect steps. Viewers might also have too many goals, which can
be challenging to keep track of and require a significant amount of working
memory to manage.

2.9 Decision-making
Once all the relevant conceptual questions have been answered for the viewer
to feel comfortable making a decision, he or she completes the decision step.
The majority of the widely documented decision-making biases and heuristics
occurs in the decision-making step. This process involves taking the visual
information stored in the mind and using Type 1 or Type 2 processing to reach
a conclusion, usually in order to perform an action (Kahneman, 2011). Type 1
processing is relatively fast, unconscious, and intuitive. Type 2 processing
involves working memory and is slower, more metabolically intensive, and
more contemplative than Type 1 processing (Evans & Stanovich, 2013).
Other models of decision-making characterize these processes differently.
Here we note two processes in line with Evans and Stanovich (2013), one that
requires the activation of working memory to make a decision and another
 ARTICLE IN PRESS

14 Lace Padilla et al.

process that does not require significant working memory. There exists a mas-
sive body of literature detailing numerous possible decision-making biases that
can occur at this stage. Not all decision-making biases have been generalized
to the context of decisions with visualizations, but many of these biases may
influence reasoning with visualizations. However, more work is needed to
examine if all previously documented decision-making biases generalize to
the context of decision-making with visualizations.

2.10 Behavior
The final stage of the Padilla et al. (2018) model results in action or behavior.
Errors, although not decision-making errors, might occur in this model’s
final stage when people cannot take the action that they have selected.
For example, in hurricane forecasting, people might see a hurricane visual-
ization, decide to evacuate, and then lack the necessary resources to evacuate
or not know the appropriate evacuation route. These phenomena require
exploration in the more applied social sciences and are beyond the scope
of this chapter. However, failures to suppress heavily automated behaviors
(e.g., in the case of addictions) due to reduced cognitive resources or poor
executive control can also be observed during this stage.

3. Uncertainty visualization errors

Errors in understanding uncertainty visualizations can occur through-
out the decision-making process. Here we will use the Padilla et al. (2018)
cognitive model to organize and describe the widely documented errors as
early-, middle-, and late-stage visualization processing errors (as seen in
Fig. 5).

3.1 Early-stage processing errors

Early-stage visual processing errors are driven by the visual system and atten-
tional processes. Occurring early in the decision-making process, these types
of errors can be particularly hard to overcome as they influence all of the
downstream processes. Researchers refer to early-stage errors driven by ele-
ments in the visualization as visual-spatial biases (Padilla et al., 2018).
Researchers also speculate that visual-spatial biases are particularly hard to
overcome because they may be due to bottom-up attention and Gestalt
principles, both of which are difficult to cognitively control.
 ARTICLE IN PRESS
Fig. 5 Early-, middle-, and late-stage uncertainty visualization errors that are organized using the Padilla et al. (2018) visualization
decision-making model.
Random documents with unrelated
content Scribd suggests to you:
Terwijl onze groote Junius in zijn Batavia van hem getuigde, »dat hij was
van eenen verhevenen geest, en dat hij zich in eenen netten en zuiveren stijl
van schrijven zoo in dicht als in ondicht bij uitnemendheid deedt
uitblinken.”

Ook als auteur heeft hij zich, naar aanleiding van deze getuigenis gunstig
doen kennen, en zijne geschriften even als van Palaeonydorus in Valerius
Andreas, Bibliotheca Belgica vermeld, regtigden Junius volkomen, tot het
geven, van deze hoogstgunstige getuigenis.

Nadat deze geleerde aldus een reeks van jaren, tot nut en wetenschappelijke
opleiding van anderen zijn beste vermogen had veil gehad, stierf hij, in
dezelfde plaats waar hij zoo uitermate schitterde, te Leuven op den 11
Augustus des jaars 1578,3 dus op zes en zestig jarigen leeftijd. Het stoffelijk
omhuldsel waarin zijne groote ziel gehuisd had, werd ter ruste gelegd in de
Leuvensche St. Pieterskerk. Twee en dertig jaren daarna (in 1610) heeft zijn
leerling Georgius van Oostenrijk, die toen Cancelier dier hooge school was,
uit dankbaarheid voor het onderwijs, hem door Valerius geschonken, in
voornoemden tempel, een praalgraf laten oprigten,4 met het volgende
opschrift.5

D. O. M.
CORNELII VALERII
ULTRAJECTINI
OSSA
HEIC CONDITA & CONSUMPTA:
NOMEN
ADSCRIBERE ALIENA PIETAS VOLUIT,
AN ALIENA TAMEN?
A. DISCIPULO VENIT.
ET QUANTUS ILLE QUI VENIT:
MERUIT
JUVENTUTEM BELGICAM
ORE & STYLO.
 IN COLLEGIO TRILINGUI
DOCUIT,
NON MINUS DESERTUS UTILISQUE,
POSTQUAM LOQUI DESIIT,
QUAM CLARUS & ÆTERNUS,
POSTQUAM SCRIBERE.
GEORGIUS AB AUSTRIA
PRÆPOSITUS HUJUS ECCLESIÆ
ET ACADEMIÆ CANCELLARIUS
NEGLECTUM XXXII. ANN.
MONUMENTUM PRÆCEPTORI P. C.
ANN. M D C X.
VIXIT ANN. LXVI. DOCUIT XXI.
OBIIT MDLXXIIX. III. EID. SEXT.

Dat is:

Aan den besten en grootsten God!

CORNELIUS VALERIUS,
des Utrechtenaars
beenderen
Liggen hier ter Verteringe bewaard.
Een naam,
der Onsterflijkheid toegewijd door den Eerbied
van een Vreemden,
Evenwel niet van eenen onbekende,
Want het geschiedt door zijnen Leerling,
En wat was hij niet waardig, voor wien het geschiedt?
Hij toch heeft alles verdiend
van de gansche Nederlandsche Jeugd,
door onderwijs en schriften.
In de Oeffenschole der drie talen
met zoo veel ijver Leerarende,
Dat hij niet minder welsprekend en nuttig was,
na dat hij ophield te spreken;
dan hij beroemd was en vereeuwigd,
 na dat hij ophield met schryven.
GEORGE VAN OOSTENRIJK,
Proost dezer Kerke,
en Cancelier der hooge schole,
heeft een XXXII jaren lang verwaarloosd
Gedenkteeken voor zijnen Leermeester laten oprigten
In het jaar M. D. C. X.
Hij Leefde LXVI. Leeraarde XXI jaren
Stierf in ’t M. D. LXXIIX jaar, den XI van Oogstmaand.

Men zou zich nu kunnen laten verleiden, dat, naar aanleiding van dit
grafschrift, onze Leuvensche Hoogleeraar te Utrecht zoude geboren zijn,
doch wij kunnen dit wederleggen, en wel hiermede:

Ten 1. daar alle schrijvers Cornelius Valerius als te Oudewater geboren,

vermelden, en

Ten 2. dat Utrecht zich nooit de eer heeft aangematigd, dat hij dáár geboren
zou zijn.

Het laat zich overigens vrij goed verklaren, waarom onze stadgenoot, op dat
grafschrift Utrechtenaar genoemd wordt, immers, alle geestelijken wierden
toen ter tijd genoemd, wat hunne geboorteplaats of eerste studie betrof, naar
het kerkelijk regtsgebied waaronder zij behoorden. Oudewater nu, het is
hiervoren reeds meermalen aangetoond, behoorde toen nog kerkelijk onder
Utrecht en van daar dan ook, dat hij door zijnen dankbaren leerling, die
Proost van St. Pieter te Leuven was, Utrechtenaar genoemd werd.

Op een geëtst portret, dat van dezen geleerde bestaat, komt hij om dezelfde
reden als Utrechtenaar voor, en onze wederlegging daaromtrent is als
boven.

Aan het hoofd van deze afbeelding staat:

Decessit Louan III Idus Aug. CIↃ IↃ LXXIIX Act. LXVI. (daarna het
portret en waaronder het volgende lofschrift.) Cornelius Valerius
Ultrajectinus orator et poeta, Quisquis es, et magni nescis decora alta Valeri,
Adspice magnorum nomina clara virûm L i p s i u s hunc coluit,
S c h o t t u s , C a n t e r u s et omnes Belgica nobilitas est venerata ducem.

Aub. Miraeus.

DE GESCHIEDKUNDIGE
GERARDUS DE ROO.

Ofschoon wij den juisten tijd van zijne geboorte en overlijden niet
geboekstaafd vinden, zoo aarzelen wij toch niet, dezen naar ouderdom van
geboorte in onze reeks nu te laten volgen. Hij is bekend als groot historicus,
»van een uitmuntend verstand, en geene gemeene geleerdheid, en was
opziener der Bibliotheek van Ferdinand, Aartshertog van Oostenrijk en
heeft zich als Chronijk Schrijver van dat gewest gunstig onderscheiden.”6

PROFESSOR
RUDOLPHUS SNELLIUS VAN ROOIJEN.

Deze geleerde, uit een adelijk geslacht geboren, aanschouwde alhier in het
jaar 1547 het eerste levenslicht, en bragt later een gedeelte zijner jeugd te
Marpurg in Hessen aan het onderwijzen van kunsten en wetenschappen met
lof door. Na verscheidene reizen door Europa volbragt te hebben, heeft hij
zich het meest op de geneeskunde toegelegd, doch had zich ook bijzonder
bekwaam gemaakt, in de Grieksche en Hebreeuwsche talen. Nadat hij uit
Marpurg vertrokken was, werd hij aan de Hooge School te Leiden
bevorderd, tot Hoogleeraar in de wiskunde en Oostersche talen; hij
bekleedde die betrekking zóó uitmuntend en met zóó veel ijver, dat hij de
hooge achting van den Prins van Oranje en den Landgraaf van Hessen
verwierf. Nadat hij gedurende 34 jaren aldus tot heil zijner medemenschen
gearbeid had, en hij zich ook als schrijver gunstig had doen kennen, stierf
hij te Leiden in 1613, op 66 jarigen leeftijd. Zijne assche rust in de groote
kerk alhier, en het opschrift van zijn grafmonument, hebben wij op
bladzijden 180 en 181 hier voren ter neder geschreven.

PROFESSOR
JACOBUS ARMINIUS.

De vader van dezen alom bekenden inboorling van Oudewater heette

Herman Jacobszoon en was messenmaker van beroep, terwijl zijne moeder
zich Angelica Jacobsdochter noemde. Arminius bekwam dus bij zijn doop
in 1560, den naam van Jacobus Hermanszoon. Toen hij echter later als
Theologant een grooten naam verwierf, werd hem, naar het Latijn, den
naam van Arminius gegeven, zooals toen ter tijde onder de geleerden
gebruikelijk was.

Reeds in zijne prille jeugd, werd hij vaderloos, en ter opleidinge tot zich
genomen, door Theodorus Aemilius, priester te Oudewater, die echter tot de
nieuwe leer was overgegaan. Deze naar Utrecht wijkende, nam zijnen
jeugdigen beschermeling met zich, alwaar hij hem eene wetenschappelijke
opleiding bezorgde. Niet lang daarna stierf Aemilius, toen zijn gunsteling
nog slechts 15 jaren oud was. De reeds bekende en vermaarde Rudolphus
Snellius van Rooijen, zijn stadgenoot, trok zich zijner aan, en nam hem met
zich naar Marpurg. Doch ook dáár werd zijn jeugdig gemoed weldra
verontrust, door de heillooze mare, dat zijn geboortestad door de
Spanjaarden was ingenomen. Hij reisde derwaarts, doch zag zijne moeder,
zijn broeder en zijne zuster niet weder; zij waren gevallen onder ’s vijands
moordend staal.
Hierop keerde hij terug naar Hessen, eene toen ter tijd nog al aanmerkelijke
reis, vooral als men haar te voet bij gebrek aan geld, zoo als Arminius,
moest afleggen. Dan om de troebele tijden naar Rotterdam gevlugt zijnde,
geraakte hij aldaar in gunst van Ds. Petrus Bertius, die hem daarna met
diens zoon naar Leidens pas gestichte Hooge Schole zond, waar hij van zijn
studie-tijd een zoo ijverig gebruik maakte, dat toen de Magistraat en de
Predikanten hem naar Amsterdam zonden, hij onder bescherming genomen
werd van de hoofdlieden van het Kramers-gilde. In het jaar 1582 werd hij
op kosten van Amsterdam naar Genève gezonden, alwaar hij zich vermaarde
mannen tot vrienden maakte, doch ook vele vijanden bekwam, omdat hij de
wijsbegeerte van Ramus met ijver verdedigde. Om laatstgenoemde rede
ging hij naar Bazel, alwaar hij weldra zoodanig de aandacht der geleerden
tot zich trok, dat Jacobus Grijnaeus, Theologiae Professor aldaar dikwijls
onder zijn gehoor kwam. Ja—vermeldt van Kinschot—dit ging zoo ver, dat
de gemelde Hoogleeraar, wanneer er in de openbare disputen een moeijelijk
stuk voor kwam om op te lossen, zich niet ontzag, om Arminius midden
onder de andere studenten staande, toe te roepen en te zeggen »Laat mijn
Hollander voor mij antwoorden.” Nadat de Godgeleerde faculteit
vervolgens aanbood, hem op hare eigene kosten te doen promoveren,
weigerde hij uit zedigheid die eer, en keerde weder naar Genève, waar hij
nogmaals drie achtereenvolgende jaren met vlijt zijne studie voortzette.
Daarop ondernam hij in 1586 met Adrianus Junius eene reis naar Padua,
om den Hoogleeraar Jacobus Zabarella aldaar te hooren; toen zij daarna
Rome en menige andere Italiaansche stad bezocht hadden, keerden zij
nogmaals weder naar Genève terug.

Na eenigen tijd aldaar vertoefd te hebben, kwam hij in het jaar 1587 te
Amsterdam, dewijl hij vroeger, om de protectie van die stad genoten, zich
verbonden had, wanneer hij daartoe geregtigd was, niet dan met
toestemming van den Magistraat in eene andere stad te prediken. Den 4
Februarij 1588 promoveerde Arminius aldaar, tot Doktor in de Theologie,
en den 21 Julij werd hij tot Predikant te Amsterdam beroepen, op 28 jarigen
leeftijd. Hij maakte zich echter al meer en meer vijanden, want in leeringen
en geschriften, was hij bekend, het met Galvinus en Beza volstrekt niet eens
te zijn, op het punt van onwederstaanbare vrije genade en volstrekte
praedestinatie, waardoor hij dan ook de grondlegger werd van het
Remonstantismus, en vooral met Gomarus, die zijne grootste tegenstrever
in het land was, in groote onmin geraakte. Een en ander gebeurde echter
geruimen tijd, nadat hij 14 jaren lang predikant te Amsterdam geweest
zijnde, met groote moeite en op bijzondere voorspraak van Anthonius
Thysius, in het jaar 1603 tot Professor aan de Hooge School te Leiden
beroepen was, willende de Amsterdamsche Predikanten hem niet ontslaan,
dan onder voorwaarde, dat hij met Gomarus in tegenwoordigheid van de
Synodale Gedeputeerden in gesprek zoude treden, dat plaats had en ten
gunste van onzen stadgenoot uitviel. Te Leiden aangekomen, maakte hij
weldra veel opgang, en geraakte zoodanig in aanzien, dat hij in Januarij
1605 tot R e c t o r M a g n i f i c u s benoemd werd, doch in het volgende
jaar legde hij het Rectoraat weder neder, terwijl hij bij die gelegenheid eene
oratie over »het verschil in de Godsdienst” deed.

Zijne geschillen met Gomarus, namen echter zoodanig in hevigheid toe, dat
beide meer dan eens voor den Hoogen Raad te ’s Gravenhage ontboden
werden, om hunne stellingen te wederleggen. Ieder dezer mannen had
natuurlijk zijne aanhangers, maar terwijl beide partijen al hun vermogen
aanwendden ter verdediging hunner zaak, werd Arminius door zoo veel
werken afgemat en door zijn veel bewogen leven verzwakt, door hevige
koortsen aangetast, die derwijze toenamen, dat hij den 19 October 1609 in
den mannelijken leeftijd van 49 jaren overleed—nadat hij zes jaren het
Professoraat bekleed had.

Hij was op dertig jarigen leeftijd gehuwd geweest, met zekere mejufvrouw
Reäal, dochter van een Amsterdamsch Schepen, en liet hij bij zijn overlijden
zijne echtgenoot negen kinderen na. De weduwe ontving van de Staten »uit
zonderlinge gunst,” voor de goede diensten aan de Hooge School te Leiden
door haar man bewezen, uitgenomen ’s mans jaarwedde, nog eene van drie
honderd ponden (het pond à 40 grootten).7

Dus was het leven van den grooten Remonstrant, die hoewel vele vijanden
gehad hebbende, van een aantal vermaarde tijdgenooten de hoogste lof en
genegenheid ontving; immers op 28 jarigen leeftijd, werd hij reeds
genoemd, »de vijl der waarheid, de wetsteen der verstanden en het
snoeimes der aangroeijende dwalingen.”
In 1737—en niet eerder—is het portret van dezen Hoogleeraar bij dat der
Professoren aan de Academie te Leiden gediend hebbende, gevoegd
geworden.

De nagedachtenis van zijn 200 jarige dood werd nog op den 22 October
1809 door Ds. Stolker te Rotterdam feestelijk herdacht, in een leerrede over
Hebr. 13 vs. 7; terwijl omstreeks dezen tijd eenige aanzienlijke
Remonstranten het plan gehad hebben, te Oudewater, vóór zijn reeds door
ons beschreven geboortehuis, een standbeeld op te rigten, dat echter om het
terrein geen doorgang heeft gehad.8

Dr. ABRAHAM VAN STIPRIAAN LUÏSCIUS.

Deze geleerde, een zoon van den edel Achtbaren Heer Herman van
Stipriaan, in leven Schepen enz. dezer stad, en vrouwe Agatha Copper, werd
geboren te Oudewater den 10 October 1763, en is te Delft overleden den 2
Mei 1829. Deze beroemde g e n e e s h e e r , deed in October 1787 aan de
Leidensche Hoogeschool zijn doctoraal examen, vestigde zich in 1788 te
Delft, alwaar in 1789 ook de post van Lector in de scheikunde door hem
werd aanvaard. Voorts werd hij in 1790 benoemd door de koninklijke
Maatschappij van geneeskunde te Parijs, tot derzelver buitengewoon
correspondent, in 1791 tot lid van het Bataafsch Genootschap der
proefondervindelijke Wijsbegeerte te Rotterdam, in 1792 tot lid van het
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen, in 1794 tot lid
van de Hollandsche Maatschappij te Haarlem, in 1802 tot lid van het
provinciaal Utrechtsch Genootschap van kunsten en wetenschappen; in
1809 correspondent der eerste klasse van het koninklijk Instituut, in 1819
lid van dezelfde klasse, in 1824 corresponderend lid van het Bataviaansch
Genootschap, in 1825 lid der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde
te Leiden en in 1826 Ridder der orde van den Nederlandsche Leeuw.
Hij was van 1801 tot in 1814 vice president van de provinciale
Geneeskundige Commissie, gevestigd te ’s Gravenhage, en daarna tot aan
zijnen dood president van dezelve, en tevens lid van de regering der stad
Delft.

Met het beantwoorden van prijsvragen in verschillende vakken van

geleerdheid heeft hij, zoo binnen als buiten den lande, grooten roem
verworven, en ten slotte deden zijne vele geleerde geschriften en de zoo
gelukkige uitoefening der geneeskunde in deszelfs uitgebreiden omvang,
hem al vroeg onder de grootste geneesheeren van ons vaderland stellen.9

Voorts dienen nog onder de benoemde mannen van Oudewater gerangschikt

te worden:

Wijlen de schout-bij-nacht DE JONG VAN RODENBURG.10

De Rotterdamsche burgemeester M. VERROEN enz. enz.

Onder de nog levende noemen wij met achting:

den oud-resident van Tagal op Java J. A. VRIESMAN, ridder der orde van
den Nederlandschen Leeuw enz., enz.,

den hoofd-Ingenieur van den Waterstaat N. I. VAN DER LEE te Deventer,

den priester J. BAALE, oud Biechtvader aan het Zweedsche hof van H. M.
de Koningin,

den oud Missionnaris op Curaçao, gem. Sancta Rosa J. J. PUTMAN, nu R.

K. Priester en Kanunnik te Utrecht, en

den bekenden schrijver R. C. H. RÖMER, Dtr. in de theologie en predikant

te Deil en Enspijk.
Op bladzijde 164 dezes werks, mijne geachte lezers, eindigden wij de
o n b e s c h r e v e n g e s c h i e d e n i s van het oord onzer beschrijving,
zijnde wij alstoen genaderd aan anno 1265, het jaar waarin de
b e s c h r e v e n g e s c h i e d e n i s van Oudewater aanvangt.

Wij hebben toen—als onzes inziens het beste geschikt om de ontwikkeling

der stad te kunnen nagaan—de voornaamste gebouwen van Oudewater
beschreven, zoowel wat hunne gedaante, als geschiedenis betrof, gingen de
regeringsvorm en regeringspersonen kortelijk na, die hier waren of nog zijn,
en besloten met de vermelding der voorname en geleerde mannen, die in de
plaats onzer beschrijving het eerste levenslicht aanschouwden.

Veel is er echter nog, dat wij in deze hoofdstukken niet konden inlasschen.
Zoo hebben wij, bij voorbeeld slechts vlugtig, of in het geheel niet kunnen
gewagen, van belegeringen, van rampen, brand en ziekten, die het stadje te
verduren had, van den bloei en welvaart die het vervrolijkte, enz. Wij
hebben bijna geen personen of corporatien hunne treurige of niet treurige
rollen zien afspelen, hen niet handelende kunnen laten optreden, en
aangezien wij dit alles nu, volgens ons plan nog willen beschrijven, in de
gelegenheid gesteld door meerdere oorkonden, handvesten, enz. enz. dan
waarvan wij reeds gewaagden, zoo hopen wij dit alles kortelijk te schetsen,
in het volgende hoofdstuk, dat wij om bovengenoemde redenen, willen
noemen zoo als hier achter volgt.

1 Zie hen allen vermeld bij Johannes Trethemius. ↑

2 Val: Adreae Bibleotheca Belgica, tom. II, pag. 708. ↑
3 Boxhorn, tooneel van Holland, pag. 313. ↑
4 Batavia Sacra, Dl. II fol. 266. ↑
5 Val. Andreae, Bibl. Belg. tom. I, pag. 221, bij G. R. van Kinschot, beschrijving van
Oudewater, blz. 137 en 138. ↑
6 Van Kinschot blz. 141. ↑
7 Resol. van Holland van 3 Dec. 1609 fol. 285.
Wij hebben dit levensverhaal kortelijk naar van Kinschot gevolgd.
Op het Gemeente Archief alhier, berust nog een eigenhandigen brief van Arminius, om de
Wed. van Ds. Petrus Bertius (Pieter de Bert) in Oudewater komende wonen, in hunne
bescherming te nemen—gedateerd 5 Mei 1607. ↑
8 Verder verwijzen wij naar Kasper Brandt, Historia vitae Jacobi Arminii Amst. 1705. ↑
9 In F. Allan „De stad ’s Gravenhage en hare geschiedenis,” vinden wij nog gewag
gemaakt van den bekenden Watergeus Gerrit Gerritsen als te Oudewater geboren. Zie pag.
38. ↑
10 Prof. Scheltema, heeft van dezen grooten man, in de werken van het Nederlandsch
Letterkundig genootschap, waarvan hij Lid was, op eene waardige wijze, eene
biographische schets geleverd. ↑
 OUDEWATER
EN HET LEVEN IN OUDEWATER.
Van 1265 tot 1860.
„Dat ic de waerheit so verclare,
Dat men weten moete dat ware.”

Melis Stoke.
Oudewaters naamreden hebben wij in onze geologische schets reeds
getracht te verklaren.

Oudewater is gelegen in het zuidoostelijk gedeelte van Zuid-Holland, aan

den Hollandschen IJssel, en ligt hemelsbreedte een uur afstands van
Schoonhoven en Woerden, terwijl het met deze laatste plaats eenen driehoek
vormt.1

Zooals hiervoren reeds gebleken is, zou—volgens de getuigenis van den

oudheidkundigen Arnoldus Buchelius—dit plaatsje omtrent het jaar 1265,
door Henrik van Vianden, den 38sten Bisschop van Utrecht tot eene stad
verheven zijn, als wanneer door hem aan de inwoners, benevens het
burgerregt nog vele voorregten en privilegiën zouden zijn geschonken.2

Zooals men dus bemerkt, behoorde Oudewater reeds zeer vroeg, ook wat
het landsgebied betrof, onder het beheer der Bisschoppen van Utrecht;
totdat in het jaar 1280 »in den avont der feeste Sinte Pauwels in den winter”
(24 Januarij), Jan, Graaf van Nassau en Bisschop van Utrecht, deze plaats
nevens andere steden, voor een zekere somme gelds, aan zijnen neef graaf
Floris den V verpandde, om de vele diensten hem bewezen, met dat
voorbehoud nogtans, dat hij of de andere bisschoppen die na hem komen
zouden, deze panden weder zouden mogen lossen.3

Tengevolge dezer verpanding, behoorde Oudewater nu onder Holland en

wel onder het oude Noord Holland, want deze landstreek werd alzoo
genoemd, omdat zij ten noorden van den IJssel lag.4
Nadat deze plaats nu gedurende een tijdvak van 66 jaren onder het regt
dezer verpanding gestaan had, nooit was gelost geworden, en dus in dien
tijd steeds aan Holland en de goederen van het graafschap gebleven was,
heeft keizerin Margaretha, als gravin van Holland, die na den dood van
graaf Willem den IV bij gebrek van mannelijke telgen, het bestuur over
Holland, door verleid van haren gemaal Keizer Lodewijk van Beijeren,
verkregen had, deze stad in het jaar 1346 het voorregt verleend, dat
Oudewater nooit meer van de Graaflijkheid van Holland gescheiden zoude
mogen worden.5

Intusschen begon Oudewater reeds eene vrij aanmerkelijke plaats te

worden, getuige hiervan onder anderen, het factum, dat reeds in 1319 het
Lombardshuis alhier, tot ’s Graven weder opzeggings toe gegeven werd aan
Vranke Oudekijns. Immers vinden wij gewag gemaakt dat de
Lombardhuizen eerst in 1327 te Schiedam, iets voor 1342 te Delft waren,
terwijl men in Amsterdam niet vóór het jaar 1477 van hen vindt gewag
gemaakt; getuige voorts de ordonnantie in den jare 1321 van Graaf Willem
den III aan den Bisschop van Suden, om die van Oudewater 200 »pont
suarter tornoys” te betalen, om hunne Stad te bemuren, enz.

Wij zien de ontwikkeling dezer plaats meer en meer toenemen, door het
voor en na ontvangen van een aantal regten en privilegiën. Zoo werd door
Graaf Willem den III in het jaar 1322 bepaald, dat de poorters van
Oudewater niet arrestabel verklaard mogten worden, en dat die van
Ammers hun regt niet vroed zijnde, daarvan verklaring moesten gaan halen
bij Schepenen van Oudewater, voorzeker geen geringe onderscheiding.

In 1324 werd aan die van Oudewater verlof verleend, om buitenlieden, mits
»goede knapen” zijnde, tot medeburgers te mogen ontvangen en burgerregt
te laten genieten; iets waarvan ongetwijfeld velen zullen gebruik gemaakt
hebben.

In 1325 vinden wij het eerst van het St. Janshuis alhier gewag gemaakt, al
hoewel het er echter reeds lang voor genoemd jaar moet geweest zijn,
zooals uit het stuk zelve is op te maken.
In het volgende jaar (1326) werd tot wederopzeggings toe, door Graaf
Willem aan deze stad het privilegie geschonken dat alle
landbouwproducten, en voornamelijk boter, vallende binnen de Landen van
Woerden, te Oudewater moest ter markt gebragt worden, op een boete van
XX schellingen. Hieruit ziet men dus, dat hier de handel ook reeds
vroegtijdig bloeide, waarvoor nog verder ten bewijzen moge verstrekken,
dat eene verpachting van ’s Graven »Gruiten” te Oudewater voor vijf jaren
in 1330 bewerkstelligd, aan Graaf Willem jaarlijksch 55 ponden opbragt en
voorts dat de »goede en de getrouwe luden” van Oudewater door
denzelfden landvoogd ten jare 1340 gepriviligeerd werden voor tolvrijdom,
weshalve hij zijn Rentmeester van Zuid Holland gebood dat »hise vrij laete
vaeren voorbi allen onzen tollen.”

In 1345 kregen zij weder vergunning van tolvrijdom en tevens het regt om
keuren te mogen maken, terwijl in het jaar daarna, de stad Oudewater door
keizerin Margaretha als gravin van Holland, geconfirmeerd werd, in hare
handvesten en vrijheden, en zij zoo als wij reeds weten, in dit zelfde jaar
(1346) aan Oudewater het privilegie schonk, om het nooit meer van de
Graaflijkheid van Holland te scheiden.6

Tot dus verre was alles in Oudewater vrij rustig toegegaan, indien wij ten
minste het zwijgen der geschiedenis als zoodanig mogen aannemen. Doch
op kalmte volgt veeltijds storm, en ook boven de plaats onzer beschrijving
pakten zich aan den politieken hemel, dreigende wolken te zamen, waarvan
Oudewater en deszelfs bewoners weldra al het schrikkelijke zouden
gevoelen.

Het was in het jaar 1349, dat op den Utrechtschen bisschopszetel, zich eene
telg van een der adelijkste huizen van Holland, Heere Jan van Arkel,
bevond.

Men vindt in de Batavia Sacra II D. bladz. 337 het volgende omtrent dezen
bisschop aangeteekend. »Deze Johannes heeft er zich ten hoogsten
aangelegen laten leggen, om de goederen der kerke, die door sommige der
voorgaande Bisschoppen verkocht en vervreemd waren, weder los te
maken.” Hierin zal dan ook de rede gelegen zijn, nu Oudewater voor altijd
van het Sticht door Margaretha gescheiden was, »dat de jeugdige
gemijterde Oudewater aantastte, en dat op den dag na Maria Boodschap (26
Maart) van het gezegde jaar 1349, zijne veldteekenen en legertenten voor
Oudewater gezien werden.”

»Van Arkel zelf, was aan het hoofd der aanvallers, en aan zijne zijde
bevonden zich Jan van Rijsenburg, Jacob en Jan van Lichtenberg, Everhard
van Driel en andere vermaarde leger-aanvoerders.7 De kamp was heet.
Ontbrak het den Bisschop noch den zijnen aan moed, ook de stedelingen
streden wakker, al was hun getal in vergelijking van dat der aanvallers
gering, en al waren hunne muren en verdere verdedigingswerken blijkbaar
niet in staat om hen voldoende te beschutten. De genoemde
krijgsbevelhebbers vonden met tal van onderhoorigen, zoowel als van
tegenpartijders den dood en welligt ware de aanval afgeslagen, hadde niet
van Arkel op die punten, waar het gevaar het grootst was, zich gewaagd met
die onverschrokkenheid, waardoor zijn geslacht zich gewoonlijk
onderscheidde en onvermoeid zijn strijders aangevuurd. Daaraan was het
ongetwijfeld niet het minst toe te schrijven, dat de veste viel. Zij had beter
lot verdiend, dan hare huizen door de vlammen te zien vernielen en hare
inwoners, hare zuigelingen niet uitgezonderd, te zien vallen door het
wraakzuchtige zwaard!”

»Maar zij viel niet ongewroken. Het vernielingswerk was voltooid en

eenige Utrechtsche Raadslieden, waren in een der weinige huizen, die aan
de algemeene verwoesting ontkwamen bijeen, om te overleggen, wat men
met den puinhoop zou aanvangen.

»Ziet gij die vrouw, die om het gebouw schijnt rond te sluipen? Het is als of
gloeijende wrake uit haar oog spreke. Misschien, dat haar echtgenoot in de
bres gevallen is. Misschien, dat de Stichtschen, haar eenig kind
vermoordden! Wat wil de ongelukkige met dat brandende stuk hout, dat zij
aangrijpt? Ha! haar plan,—ik doorzie het, nu zij met de eene hand de deur
met de kracht der vertwijfeling digt rukt en met de andere het hout op het
strooijen dak slingert. Zij bekomt haar doel—één punt des tijds—Zie hoe
het vlamt! nog een wijle—het knettert niet meer en de ledige plek vertoont
niets meer dan puinhoop, een puinhoop, waaronder men weldra de
verkoolde lijken, van Utrechts achtbaren zoeken zal.”8

Toen nu de Hollanders vernomen hadden, dat Oudewater aldus door de

Stichtschen gewonnen en verwoest was, vergaderde de geheele
Ridderschap, die uit alle steden en dorpen, eene groote menigte gewapende
mannen bijeenbragt met het doel den Bisschop op stichtschen bodem te
gaan bevechten of een strijd met hem aan te gaan. Van Arkel dit
vernemende, vergaderde hierop al zijn volk uit bisdom en stad en toog met
deze heirkracht tot bij Schoonhoven. De poorters uit laatstgenoemde plaats,
trokken hen met het gewapende leger der Hollanders, met blinkende banier
stoutelijk te gemoet, en nadat er lang en heet gevochten was, behielden die
van Utrecht het slagveld en behaalden wederom de victorie. Vele
Hollandsche edelen werden gevangen genomen, waarvoor groote losprijzen
door van Arkel bedongen werden. Daarna werd er omtrent St.
Bartholomeusdag een vrede tusschen beide partijen gesloten, doch ze
duurde korten tijd, want omtrent Sinte Martijnsdag 1350 waren de partijen
weder in vijandschap.9

Dan, keeren wij tot Oudewater terug. In hetzelfde jaar 1349, toen de kleine
veste, door de stichtenaren zoo deerlijk verwoest was, begon de zoo
bloedige strijd, die in de geschiedrollen onder den naam van Hoeksche-en
Kabellaauwsche twisten staat opgeteekend, en waarin ook het zoo zeer
geschokte Oudewater ruimschoots deel nam.

Den strijd, stap voor stap in hare aanleidende oorzaken te volgen, kan men
van ons hier niet vergen. Genoeg zij het te vermelden, dat Margaretha
naauwelijks tot Landvrouwe verkozen zijnde, door haar gemaal naar
Beijeren ontboden werd. Zij ging, onder belofte van haar tweeden zoon
Willem in haar afzijn herwaarts te zenden, om de teugels der regering in
handen te nemen.

Haar oudste zoon Lodewijk deed in September 1346 openlijk afstand van
zijn regt op deze landen, en Keizer Lodewijk verklaarde Willem bij open
brieven tot opvolger van Vrouwe Margaretha. Zij verliet in Slagtmaand van
laatstgenoemd jaar deze landen, en Willem besteedde het geheele volgende
jaar om de genegenheid der landzaten te winnen, doch hij arbeidde
intusschen, om zich nog bij het leven zijner moeder tot Graaf te doen
huldigen, dat hem eerlang gelukte.10

De jeugdige Willem kreeg nu door de reeds vermelde oorlogen met de

Stichtschen veel werks, doch toen de vrede na de slag bij Schoonhoven
gesloten was, begon hij openlijk en ernstig bij zijne moeder aan te houden,
dat hem de Grafelijke regering dezer lande zoude afgestaan worden. Het
overlijden van haren echtgenoot nu, bragt daar veel aan toe.

Zij besloot ten zijne behoeve afstand te doen, van Holland, Zeeland en
West-Vriesland, behoudende voor haar alleen Henegouwen zoo lang zij
leefde.

De hier van verleende brieven, waren op den vijfden Februarij 1349 te

Munchen in Beijeren gegeven, en werden sedert te Geertruidenberg
bezegeld door de Hollandsche en Zeeuwsche Ridders en knapen in groote
getale, en door de steden Dordrecht, Middelburg, Zierikzee, Leiden,
Geertruidenberg, Delft, Haarlem, Alkmaar, Amsterdam en Oudewater die te
dezer tijden, de aanzienlijkste steden van Holland, Zeeland en West-
Vriesland waren.11

Voor het beheer dezer landen nu, had Hertog Willem zich verbonden, om
jaarlijks uit de inkomsten tienduizend oude Schilden aan Vrouwe
Margaretha uit te keeren, waarvan hij beloofde, brieven, op gelijke wijze
door de Edelen en steden bezegeld te zullen geven.

Niet lang daarna, ontstond er tusschen moeder en zoon een strijd, zoo hevig
en van zoo langen duur, dat de voorvallen daarin, niet dan met huivering
gelezen zullen worden. De rede van dezen oorlog was daarin gelegen, dat
graaf Willem de jaarwedde zijner moeder onbetaald liet. Deze nu met reden
daarover verstoord, reisde naar Holland, alwaar zij het met groote
inspanning, zóó ver bragt, dat Willem wederom afstand van deze landen
deed, en in het jaar 1350, de ridders, knapen en steden waaronder ook
Oudewater, die hem hulde gedaan hadden, van den eed ontsloeg.
Margaretha nam toen weder de teugels van het bewind in handen, doch zij
behield die maar weinige maanden—naauwelijks toch had Willem afstand
van ’s lands regeringe gedaan of hij gevoelde berouw, en wendde vele
pogingen aan, om de brieven van dien afstand weder magtig te worden, dat
hem echter in sommige steden mislukte. Vele aanzienlijke edelen en steden,
onvergenoegd over de tegenwoordige regering, hielden zijne zijde en
huldigde hem weder als graaf, waardoor hij zich eerlang aan het hoofd van
eenen grooten aanhang zag geplaatst, die zich later Kabellaauwschen
noemden, terwijl de partij zijner moeder den naam van Hoekschen aannam.

Nadat de geschillen nu tot een werkdadigen oorlog waren overgegaan, sloot

Willem op den 23 Mei 1351 een verbond met vele edellieden en de meeste
steden, waarbij plegtig beloofd werd, de aanhangers van vrouwe
Margaretha uit den lande te zullen houden, en geen vrede met hen te zullen
maken, dan met onderling goed vinden, enz.

De steden nu, die z i j n e zijde hielden, waren Dordrecht, Delft, Leiden,

Haarlem, Amsterdam, Alkmaar, Medemblik, Oudewater, Geertruidenberg,
Schiedam en Rotterdam, waarbij zich kort daarna ook Vlaardingen
voegde.12

Terwijl wij Oudewater nu aan de zijde der Kabellaauwschen aantreffen,

laten wij de partijen doortwisten en keeren wij tot het in bloei herlevende
Oudewater terug. Ofschoon wij wel niets omstreeks 1351 van eenig
privilegie aan de stad geschonken, vinden gewag gemaakt, zoo is het toch al
veel, dat graaf Willem in 1351 »soeninge maakte, met den eersamen Vader
in Gode, Heere Jan van Arckel” waardoor Oudewater ten minste van die
zijde eenige verademing kreeg.13

In hetzelfde jaar, bleef Oudewater met de andere steden van Holland borg
voor graaf Willem, over het voldoen van de denariën, die Johanna, dochter
van den hertog van Braband en weduwe van Willem den IV, Grave van
Holland nog te eischen had.14

Dordrecht en de elf andere steden—waaronder ook Oudewater—

bevroedende, dat zij de meeste lasten van den binnenlandschen krijg te
dragen, en intusschen maar een gedeelte van het bewind in handen zouden
hebben, sloten later te zamen een b i j z o n d e r verbond, waarbij zij
beloofden, elkander naar vermogen voor schade te bevrijden.15

Middelerwijl beide partijen, moeder en zoon, nog eenigen tijd, meest ten
nadeele van Margaretha streden, kwam in 1354 de zoo lang gewenschte
vrede tot stand, en de graafschappen van Holland en Zeeland benevens de
heerlijkheid van Vriesland gingen nu van het stamhuis van Henegouwen in
dat van Beijeren over,16 en hieronder behoorde dus ook ongetwijfeld
Oudewater. Margaretha stierf kort na dit verdrag, namelijk in 1355, en nu
vond graaf Willem het in dezen tijd geraden, de wapens tegen de
Stichtschen wederom op te vatten, daar het verdrag tusschen hem en
Bisschop Jan reeds 5 jaar vroeger in 1350 was ten einde geloopen.17

Spoedig hierop rukte Willem met een leger in het Sticht, niet ver van Wijk
bij Duurstede, waar hij vele verwoestingen aanrichtte en de Bisschop niet
gelukkig zijnde met het op de been brengen van vele wapenknechten, daar
vele edelen hem afvielen, vonden de Hollanders aldus weinig tegenstand in
het Sticht.18

»Ook de heeren van Sleyde ende van Dycle in verre landen gheseten, door
gonst des hertogen, ontseyden sy mede den bisschop. Zy komende in het
bisdom met omtrent XL paerden wel ghewapent, namen haren weg na
Oudewater ende also sy den wech niet wel en kenden zyn sy verdwoelt
gheweest ende quamen onder haer vyanden by de stede van Montfoort, en
die van Montfoort waren op die tydt groote vrienden ende getrouwe
medevechters des bisschops, ende als de poorters van Montfoort vernamen,
dat dese heeren daer waren, ende nogthans heer Zweer van Montfoort haren
heere op dien tijd binnen Utrecht was, zyn zy met alle haer macht
witghegaen om teghen hen te vechten, ende sy zyn handghemeen
gheworden met malkanderen, ende sy verwonnen hen, ende namen den
heere van Sleyde ende den heere van Dycle met alle haar soudenieren
ghevangen.”19

In 1356 werden echter die heeren met hunne 40 schildknechten door den
Burggrave van Montfoort weder ontslagen.
De vijandelijkheden hielden daarop nog eenigen tijd aan, totdat anno 1356
eene vrede tusschen Holland en het Sticht tot stand kwam.

In het jaar 1357 werd hertog Willem, de zoon die zijne moeder beoorloogd
had, krankzinnig en door bewerking der Hoekschen, die zich eenige jaren
hadden stil gehouden, doch nu het hoofd weder begonnen op te steken,
werd Hertog Albrecht, Willems broeder tot Ruwaart benoemd.20

Het laatste bescheid, dat wij van Hertog Willem den V, omtrent Oudewater
aantreffen, is eene vergunning om zijne landpoorters, buiten den Landen
gezeten zijnde en ook andere poorters tot wederopzeggings binnen de veste
te mogen ontvangen; en het eerste van Albrecht is een consent van den 1
Mei 1371 tot het maken van een brug over den IJssel bij Oudewater, »wit
onse stede overgaende op ten gaenwech van den IJsseldijc.”

Terwijl de Hoekschen en Kabbellaauwsche partijen doortwisten, waaraan

ook Oudewater gedwongen of niet gedwongen deel nam, gebeurde er te
dien tijde overigens weinig belangrijks. Wij vinden slechts dat in 1367 een
accoord tusschen Oudewater en het Waterschap van Woerden getroffen
werd, nopens de uitwatering door de sluis alhier, en de bruggen over de
Linschoten; en een belofte der hoogheemraden van Woerden om de sluis te
dezer plaatse op eigen kosten te zullen onderhouden.

Het eerst, dat wij Oudewater nu weder in de historiebladen aantreffen, is

den 16 Junij van het jaar 1377 als wanneer Hertog Albrecht, Ruwaart van
Holland, en Margareet van Liegniech, zijne echtgenoot bij uitersten wille,
Oudewater vermaakten aan hunnen zoon Jan Bisschop van Luik, benevens
meer andere goederen; doch niet zoodra had hij gemerkt, dat hij omtrent
Oudewater hier op geen regt had21, of hij heeft zijnen uitersten wil
daaromtrent herroepen, en zijn genoemden Zoon Jan instede daarvan
gegeven het Land van Voorne met de stad Briel.22

»Middellerwijl had Oudewater nu van de zijde der Utrechtenaars onder

Bisschop Jan van Vernenburg, die na Van Arkel die waardigheid bekleedde,
eenige verademing gekregen, doch onder Van Vernenburgs opvolger Arnold
van Hoorn, had het oord en de stad onzer beschrijving weder veel te
verduren.

Ook h i j had met Jan van Arkel onder meer, dit gemeen, dat gedurig oorlog
voeren hem eigen was. Ook h i j had het met de Hollanders en den Hertog
te kwaad en nadat eerst Zwammerdam en Naarden veel van hem geleden
hadden, kreeg Oudewater zijn beurt.

»»Des derden dages na Sinte Jansdag te mid somer reedt Bissop Aerent
voor Oudewater en het was ten jare 1374””23 »Ik vind ergens
aangeteekend, dat hij de stad gedurende twee maanden belegerd hield, en
haar toen ten spijt van den moedigen tegenstand door de Belegerden
geboden, met storm innam.24 Ik durf voor de juistheid van deze
aanteekening niet instaan, daar de schrijver, die de bron waaruit hij putte
niet heeft genoemd, en niet al te goed bij mij aangeschreven staat. »Meer
hecht ik aan een anderen geschiedschrijver, waar hij in dier voege schrijft:
»»hy nam daer ene roof ende ving uyt Oudewater LXXIII mannen.””25 »In
ieder geval, het blijkt mij uit het feit van den aanval, dat Bisschop Arnold
evenmin als Bisschop Jan van Arkel voor Oudewater een vrede houdende
nabuur geweest is.”26

Terwijl de tijden aldus in woeling en onrust door vete van twee partijen
heen snelden, ontstonden er van tijd tot tijd groote geschillen tusschen
verschillende gemeenten over hare tollen en ook over het stapelregt te
Dordrecht. Zoo hadden er in het jaar 1380 tusschen den Burggrave van
Leiden en die van deze stede Oudewater dusdanige twisten plaats en waren
dezelve zoo hoog gestegen, dat Grave Albrecht van Beijeren als
scheidsregter tusschen beide partijen optrad. Deze twist was »om der tollen
tot Alphen ende daaromtrent.”27

In 1387 werden door Graaf Albrecht de markt tollen te dezer stede voor den
tijd van 5 jaren aan de stad zelve verhuurd28 en ten jare 1393 werd
Oudewater met eenige andere steden door hem vrij gesproken van alle
stapelregt te Dordrecht, waarover eveneens groote oneenigheid ontstaan
was.29
Dan keeren wij tot de Stichtsche-, Hoeksche en Kabellauwsche twisten
weder terug.

Die van Oudewater waren zoo het schijnt nog steeds met wrok bezield
tegen het stamhuis van Arkel, waarvan eene spruit in 1349 de veste
verwoeste en een andere telg »veel lude van Oudewater verwonnen hadde
van Lyve ende van goede” ten minste zeker is het, dat die van Oudewater
dan ook, waar zij konden niet stil zaten, getuige hier van dat zij »in die
heerscip van Haestrecht hadde gevangen, Melis Aerritssoen boven des
heeren geleyde van Arkel, ende Pieter Ottersoen, die in der heerscip van
Haestrecht woende.” De twist was van dien aard dat zij in 1388 door
Albrecht uit den weg geruimd werd.30

Inmiddels stierf in het jaar 1389 de krankzinnige Willem de V, waarna

Albrecht tot Grave van Holland werd verheven31 en als zoodanig komt hij
sedert dien tijd dan ook in de bescheiden van Oudewater voor.

Margaretha intusschen, was in het jaar 1386 overleden, en sedert dien tijd,
had Albrecht groote genegenheid opgevat voor Aleida van Poelgeest, die te
’s Gravenhage bij hem ten hove was.32 Die genegenheid verschafte echter
veel onrust in het land, en ook Oudewater moest daaraan deel nemen.

Zie hier wat er van de zaak is:

Albrechts minnares, wist den Hertog zóó te believen, dat zij in korten tijd,
bijna alles ten hove naar haren zin beschikten, en door haar geraakten de
Kabbellaauwschen al meer en meer aan het bewind en natuurlijk griefde dit
den Hoekschen zeer.33 De wrok steeg dermate, dat de Hoeksche Edelen
eenparig besloten, haar uit den weg te ruimen en op den nacht 21 en 22
September 1390 kwam zij door verscheidene wonden om.34

Willem Kuser, des graven hofmeester haar willende beschermen, verloor

eveneens het leven.35

De moordenaars verzuimden geen tijd om in allerijl het land te ruimen36

benevens vier en vijftig Hoeksche edelen. Hertog Albrecht, ongetwijfeld
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebookluna.com