BOTSWANA EXAMINATIONS COUNCIL

STANDARD FOUR ATTAINMENT TEST

SETSWANA Phalane/Ngwanatsêlê 2022

Matshwaô: 50 Nakô: Metsotso e le 80.

SEFANE: ________________________ LEINA: ____________________________

SEKOLE: __________________________________________________________________

DITAÊLÔ

1. Bala dipotsô tsotlhe ka kêlôtlhôkô pele o di araba.

2. Arabêla dipotsô tsotlhe mo go yônê pampiri e.

3. Kwala ka pênsêlê gore o tlê o kgônê go phimola fa o fositse.

4. Fa go nang le dikarabô tse o tlhôphang mo go tsônê, agêlêla karabô

jaana .

Pampiri e ya dipotsô e na le ditsêbê di le lesomê.

SE PITIKOLOLÊ TSÊBÊ E O ISE O LAOLELWE GO DIRA JALO.
© BEC 2022
Bala polêlô e e fa tlase moragô o arabê dipotsô 1 go êma ka 7.

Letsatsi e ne e le la kabȏ dimphȏ kwa

sekoleng se se bȏtlana sa Lekgwapha. Baithuti
ba ne ba itumetse fêla thata ka e le letsatsi le
le nang le ditiragalȏ tse dintsi. Mo go lȏnê
letsatsi le, bangwe ba ne ba tsaya dimphȏ fa
bangwe ba ne ba natefisa ka bokgôni jwa
bȏnê. Barutabana le batsadi ba motse le bȏnê
ba nna teng go ipela le bana.

Ditiragalȏ tsa letsatsi di ne tsa simolola mo mosong. Morafe le baithuti ba ne

ba êmêlêla ka dinaȏ go ȏpêla pina ya setšhaba, moragȏ ga rapêlwa. Baeng
ba tlotla ba ne ba ntse ka maêmȏ a bȏnê. Mo go bȏnê go ne go na le Tona
wa Lephata la Thutȏ. Moletlo o, o ne o na le tshologêlȏ e ntsi ya batho.
Mongwe le mongwe e ne e le yo o sa batleng go utlwa ka magatwe. Bommê
ba motse wa Boletelo ba ne ba apere ditšale, e le go supa fa le bȏnê ba
ipelêla kabȏ dimphȏ mo motseng wa bȏnê.

Mogokgo wa sekole o ne a amogêla

balalediwa. Moragȏ ga moo, molalediwa wa
tlotla o ne a fiwa sebaka sa go êma baithuti
ka lefoko la kgothatsȏ. Ga simololwa go
abêla baithuti dimphȏ. Ba ba dirileng sentlê
ba ne ba tletse boitumêlȏ jo bogolo ka ba ne
ba fiwa dikobȏ le dibêkê. Ya re go fetswa go
abiwa dimphȏ ga tsêna nakȏ ya bodiragatsi.

Mo letsatsing le, ga bo go laleditswe

badiragatsi ka go farologana. Mongwe wa
bônê ya bo e le moithuti wa Lekwapha e
bong Bofelo. Mosetsana yo, o ne a babiwa
ke mannȏ ka o ne a batla go ipȏna a
palame serala go jesa batho monate. O ne o
ka se mo re sepê fa go tsênwa mo pôkong.
O ne a apere kapari ya setsȏ, a rwele le
mpêêtšhane tȏta. E ne ya gôrôga nakȏ ya gore a bitswê. Ba ne ba mo itse
thata banni ba Boletelo. O tsene a thetha e kete phikôkô, monyenyȏ wa
gagwê o bȏnwa ke motho a le kgakala. O ne a patilwe ke kgarejwana e
gêlêbêtêga ka mogolokwane fa pele ga gagwê.

Bokgêlêkê jwa ga Bofelo jwa sala bo gakgamaditse ba le bantsi. Madi a wêla

mo dikgatong tsa gagwê kgapetsakgapetsa go tswa mo balalediweng. Tona
wa Lephata la Thutô le ênê a êma, a abêla Bofelo sebala-makgolo se seša, a

2
bo a mo solofetsa go mo rêkêla paka ya sekole mo ngwageng o o latêlang.
Baithuti ba ne ba simolola go lemoga fa e le ruri bodiragatsi bo na le mosola
mo botshelong jwa moithuti.

Motswedi: Ga o itsiwe

Dipotso

1. Moletlo wa kabȏ dimphȏ e ne e le wa sekole sefe?

……………………………………………………………………………… (1)

2. Sekole sa ga Bofelo se mo motseng ofe?

……………………………………………………………………………… (1)

3. Ke tona ofe yo o neng a tseneletse moletlo wa kabȏ dimphȏ?

……………………………………………………………………………… (1)

4. Fa go twe, “o ne a babiwa ke mannȏ” go têwa eng?

……………………………………………………………………………… (1)

5. Bofelo o ne a itsege ka eng mo motseng?

……………………………………………………………………………… (1)

6. Bommê ba motse ba ne ba ipelêla moletlo jang?

……………………………………………………………………………… (1)

7. Go ya ka polêlȏ e, o ithutile eng?

……………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………. (2)

3
 Tlhopha seêlê se se kwadilweng mo pakeng e o e filweng mo
dipotsong 8 go êma ka 10.

8. Paka jaanong

A Mmê o tlaa ya masimo.

B Basimane ba raga bȏlȏ.
C Ke ne ka ya sekoleng. (1)

9. Paka e e tlang

A Bana ba tlaa phêpafatsa sekole.

B Dikgomo di ja marȏtsê.
C Dikoko di ne tsa baya mae. (1)

10. Paka e e fetileng

A Ke tlaa ya Gaborone ka mosȏ.

B Batho ba apaya dinawa.
C Malomê o ne a rêka koloi. (1)

Feleletsa diêlê tsa dipotsô 11 go êma ka 13 o dirisa matshwaô

a mokwalô a a filweng mo lebȏkȏsong.

“ ” , ? . !

11. Ntatê o ne a bitsa a re, __________ Boêla kwano! __________. (1)

12. Sekole sa rona se bapilê le molapȏ __________ (1)

13. Logadima lo ne lwa re phatsi __________ (1)

Tlhôpha mafoko a a rulagantsweng sentlê go ya ka go

tlhômagana ga ditlhaka mo dipotsong tsa 14 le 15.

14. A mophane molȏtȏ morula

B morula mophane molȏtȏ
C molȏtȏ mophane morula (1)

15. A ditlhako dinala dipitse

B dinala dipitse ditlhako
C dipitse dinala ditlhako (1)

4
 Dirisa mafoko a a mo lebȏkȏsong go tlatsa diphatlha tse di mo
temaneng e e fa tlase.

rêka rêma aga rekisa dirisa

Motswere ke setlhare se se golêlang kwa godimo. Setlhare se, se na le

16
mosola thata. Batho ba se …………….….. ka ditsela tse di
17
farologanyeng. Bangwe ba ………….…… masaka le metse ya bônê ka
18
dikôta tsa sônê. Bontsi jwa batho ba itshetsa ka go ………………
dikgong tsa setlhare se. Dikgong tsa sônê di kgôna go tuka ka lobaka lo
lolêêlê, gapê se na le magala a mantle. (3)

Tlhôpha thulaganyô e e supang ka fa ditiragalô tse di mo

lebȏkȏsong mo dipotsong tsa 19 le 20 di ka diragalang ka teng.

19. (i) A fêlêla e le moôki.

(ii) Boitumelo o ne a rata go ithuta fêla thata.

(iii) O ne a fenya ditlhatlhobȏ nakȏ tsotlhe.

A (ii) (i) (iii)

B (iii) (ii) (i)
C (ii) (iii) (i) (1)

20. (i) A lela se se botlhoko a sa di bȏne.

(ii) O di fitlhetse di gorogile kwa lesakeng.

(iii) Kabelo o ne a timetsa dipodi.

A (iii) (ii) (i)

B (iii) (i) (ii)
C (i) (iii) (ii) (1)

5
21. Fa tlase o filwe mafoko mo mabȏkȏsong a E le F. Bopa mafoko a le
mabedi ka go dirisa mafoko go tswa mo mabȏkȏsong.

E F
kgala tshipi (1)
leeba + mogolo
mosadi potsane (1)

Ranolêla diêlê tsa dipotsȏ 22 le 23 kwa Setswaneng.

22. Thabo is eating bread.

……………………………………………………………………………… (1)

23. I am going home with my mother.

……………………………………………………………………………… (1)

Kwala bontsi jwa mafoko a a mo dipotsong tsa 24 le 25.

24. Mokgȏrȏ ........................................... (1)

25. Loleme ........................................... (1)

Dirisa moalȏ o o fa tlase go araba dipotsȏ 26 le 27.

Diteng tsa buka

Kgaolȏ Setlhȏgȏ Tsêbê

Kgaolȏ 9 Phêpafatsȏ 18

Kgaolȏ 10 Loarȏ lwa borrê 21

Kgaolȏ 11 Mosola wa thutȏ 24

Kgaolȏ 12 Bolwetsi jwa kwatsi 27

26. Setlhȏgȏ sa Loarȏ lwa borrê se bȏnwa mo kgaolong efe?

……………………………………………………………………………… (1)

6
27. Ke setlhȏgȏ sefe se se mo tsêbeng ya masomê mabedi le bosupa?

……………………………………………………………………………… (1)

Dirisa maina a losika go feleletsa diêlê tsa dipotsȏ 28 le 29.

28. Ngwana wa ga malomê ke mmitsa ............................................ (1)

29. Monnawê ntatê wa mosadi ke mmitsa ........................................ (1)

Kwalolola diêlê tsa dipotsȏ 30 le 31 o dirisê ditlhakakgolo fa go

tlhȏkêgang.

30. Morutabana o ȏtlhaile tebogo.

…………………………………………………………………………...…… (1)

31. go bolailwe motho montsho kwa Amerika.

…………………………………………………………………………...…… (1)

Kwalolola diêlê tsa dipotsȏ 32 le 33 o dirisê mokwalȏ o o

amogêlêsêgang.

32. Gatwe o thatêgê metsi.

…………………………………………………………………………...…… (1)

33. Go tuka mollȏ kwa sekgweng.

…………………………………………………………………………...…… (1)

Agêlêla lefoko le le sa tsamaêlaneng le a mangwe mo dipotsong

tsa 34 le 35.

34. borokgwe mosese leswana (1)

35. apole lee perekisi (1)

7
 Bala lebȏkȏ le le latêlang moragô o arabê dipotsȏ 36 go êma ka 38.

Lee

Lee tlhê ruri o dirisa ba le bantsi diphȏsȏ

Dikoko ga di sa tlhȏla di thuba dikokwana
Ba go laletse ba itirile magakabe
Leitlhô le nna le lebile kwa khutleng
Go se yo o batlang go tlhaêlwa

Bangwe ba go rata o gadikilwe

O filthêla o le mothokwana
Manyalong, medirong o a tlhȏkêga
O monate jaaka bogôbê jwa lerȏtsê
Monkô dikotla diotla le masiêla

O ratêga go feta tsotlhe

Fa o apeilwê motho o tlhôka borôkô
Monate wa gago o itsiwe le ke ntša
O dikotla diotla bȏtlhe

Motswedi: Tlale, D., Mogapi, K. le Manowe, Y. Tshidila Boko: Longman

Botswana Publishing, 2004. [Le fetotswê fale le fale.]

36. Ke seêlê sefe se se supang tshwantshanyȏ?

A. Monkȏ dikotla diotla le masiêla.

B. O monate jaaka bogȏbê jwa lerȏtsê.
C. Dikoko ga di sa tlhȏla di thuba dikokwana. (1)

37. Mmoki o bȏka a le mo maikutlong afe?

A. A kutlȏ-botlhoko
B. A boitumêlȏ
C. A tšhakgalȏ (1)

38. Molaetsa wa lebȏkȏ le ke eng?

A. Botlhôkwa jwa lee mo bathong

B. Bodiphatsa jwa go ja lee
C. Mekgwa ya go apaya lee (1)

8
39. Kwala polêlô ya selekanyô sa tsêbê ka setshwantshô se se fa tlase.

1 2

3 4

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

9
…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

…………………………………………………………………………….....……….

(10)

10