(eBook PDF) Fundamentals of Complex Analysis:

with Applications to Engineering and Science 3rd

Edition download

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-fundamentals-of-complex-
analysis-with-applications-to-engineering-and-science-3rd-
edition/

Download more ebook from https://ebookluna.com

 We believe these products will be a great fit for you. Click
the link to download now, or visit ebookluna.com
to discover even more!

(eBook PDF) Complex Analysis: A First Course with Applications 3rd Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-complex-analysis-a-first-course-
with-applications-3rd-edition/

(eBook PDF) Fundamentals of Engineering Economic Analysis 2nd Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-fundamentals-of-engineering-
economic-analysis-2nd-edition/

(eBook PDF) Fundamentals of Materials Science and Engineering: An

Integrated Approach, 5th Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-fundamentals-of-materials-science-
and-engineering-an-integrated-approach-5th-edition/

Fundamentals of Materials Science and Engineering, An Integrated Approach

5th Edition (eBook PDF)

https://ebookluna.com/product/fundamentals-of-materials-science-and-
engineering-an-integrated-approach-5th-edition-ebook-pdf/
Introduction to Linear Algebra for Science and Engineering, 3rd Edition
Daniel Norman - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/introduction-to-linear-algebra-for-science-
and-engineering-3rd-edition-ebook-pdf/

(eBook PDF) The Fundamentals of Political Science Research 3rd Edition

https://ebookluna.com/product/ebook-pdf-the-fundamentals-of-political-
science-research-3rd-edition/

Polymer Science and Nanotechnology: Fundamentals and Applications 1st

Edition Ravin Narain - eBook PDF

https://ebookluna.com/download/polymer-science-and-nanotechnology-
fundamentals-and-applications-ebook-pdf/

Simultaneous Mass Transfer and Chemical Reactions in Engineering Science:

Solution Methods and Chemical Engineering Applications 1st Edition- eBook
PDF

https://ebookluna.com/download/simultaneous-mass-transfer-and-chemical-
reactions-in-engineering-science-solution-methods-and-chemical-engineering-
applications-ebook-pdf/

Numerical Methods in Engineering with MATLAB 3rd Edition

https://ebookluna.com/product/numerical-methods-in-engineering-with-
matlab-3rd-edition/
CONTENTS vii

8 The Transforms of Applied Mathematics 445

8.1 Fourier Series (The Finite Fourier Transform) . . . . . . . . . . . . . 446
8.2 The Fourier Transform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
8.3 The Laplace Transform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
8.4 The z-Transform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
8.5 Cauchy Integrals and the Hilbert Transform . . . . . . . . . . . . . . 496
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510

A Numerical Construction of Conformal Maps A-1

A.1 The Schwarz-Christoffel Parameter Problem . . . . . . . . . . . . . A-1
A.2 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A-6
A.3 Numerical Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A-11
A.4 Conformal Mapping of Smooth Domains . . . . . . . . . . . . . . A-13
A.5 Conformal Mapping Software . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A-15

B Table of Conformal Mappings A-19

B.1 Möbius Transformations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A-19
B.2 Other Transformations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A-21

Answers to Odd-Numbered Problems A-27

Index I-1
This page intentionally left blank
Preface

The raison d’existence for Fundamentals of Complex Analysis: with Applications to

Engineering and Science, 3/e is our conviction that engineering, science, and math-
ematics undergraduates who have completed the calculus sequence are capable of
understanding the basics of complex analysis and applying its methods to solve en-
gineering problems. Accordingly, we address ourselves to this audience in our attempt
to make the fundamentals of the subject more easily accessible to readers who have
little inclination to wade through the rigors of the axiomatic approach. To accomplish
this goal we have modeled the text after standard calculus books, both in level of expo-
sition and layout, and have incorporated engineering applications throughout the text
so that the mathematical methodology will appear less sterile to the reader.
To be more specific about our mode of exposition, we begin by addressing the
question most instructors ask first: To what extent is the book self contained, i.e.,
which results are proved and which are merely stated? Let us say that we have elected
to include all the proofs that reflect the spirit of analytic function theory and to omit
most of those that involve deeper results from real analysis (such as the convergence of
Riemann sums for complex integrals, the Cauchy criterion for convergence, Goursat’s
generalization of Cauchy’s theorem, or the Riemann mapping theorem). Moreover, in
keeping with our philosophy of avoiding pedantics, we have shunned the ordered pairs
interpretation of complex numbers and retained the more intuitive approach (grounded
in algebraic field extensions).
Cauchy’s theorem is given two alternative presentations in Chapter 4. The first is
based on the deformation of contours, or what is known to topologists as homotopy.
We have taken some pains to make this approach understandable and transparent to the
novice because it is easy to visualize and to apply in specific situations. The second
treatment interprets contour integrals in terms of line integrals and invokes Green’s
theorem to complete the argument. These parallel developments constitute the two
parts of Section 4 in Chapter 4; either one may be read, and the other omitted, without
disrupting the exposition (although it should not be difficult to discern our preference,
from this paragraph).
Steady state temperature patterns in two dimensions are, in our opinion, the most
familiar instances of harmonic functions, so we have principally chosen this interpre-
tation for visualization of the theorems of analytic function theory. This application
receives attention throughout the book, with special emphasis in Chapter 7 in the con-

ix
x Preface

text of conformal mapping. There we draw the distinction between direct methods,
wherein a mapping must be constructed to solve a specific problem, and indirect meth-
ods that postulate a mapping and then investigate which problems it solves. In doing
so we hope to dispel the impression, given in many older books, that all applications
of the technique fall in the latter category.
In this third edition L. N. Trefethen and T. Driscoll have updated an appendix that
reflects the progress made in recent years on the numerical construction of conformal
mappings. A second appendix compiles a listing of some useful mappings having
closed form expressions.
Linear systems analysis is another application that recurs in the text. The basic
ideas of frequency analysis are introduced in Chapter 3 following the study of the
transcendental functions; Smith charts, circuit synthesis, and stability criteria are ad-
dressed at appropriate times; and the development culminates in Chapter 8 with the
exposition of the analytic-function aspects of Fourier, Mellin, Laplace, Hilbert, and z
transforms, including new applications in signal processing and communications. We
hope thereby that our book will continue to serve the reader as a reference resource for
subsequent coursework in these areas.

Features of the Third Edition

Novel features of the third edition are a discussion of the Riemann sphere, adding
substance to the pragmatic concept of the “point at infinity” in complex analysis; an
introduction to functional iteration and the picturesque Julia sets that thereby mani-
fest themselves in the complex plane; an early exploration of the enrichment that the
complex viewpoint provides in the analysis of polynomials and rational functions; and
an introductory survey of harmonic function methods for calculating equilibrium tem-
peratures for simple geometries. Optional sections are indicated with an asterisk so
that readers can select topics of special interest. Summaries and suggested readings
appear at the end of each chapter. As in previous editions, the text is distinguished by
its wealth of worked-out examples that illustrate the theorems, techniques, and appli-
cations of complex analysis.
Instructors (and curious students) may benefit from a MATLAB toolbox developed
by Francisco Carreras, available by Internet download from the web site

http://ee.eng.usf.edu/people/snider2.html

(click on complextools.zip). Instructions for its use are detailed in the file comp-
man.doc. The toolbox provides graphic onscreen visulations and animations of the
algebraic manipulations of complex numbers and the common conformal maps, as
well as a introductory guide for designing Joukowski airfoils.
A downloadable .pdf file of the inevitable errata that our helpful readers report to
us is also available at this site.
The authors wish to acknowlege our mentors, Joseph L. Walsh and Paul Garabe-
dian who have inspired our careers, and express their gratitude to Samuel Garrett, our
longtime colleague at the University of South Florida; to acquisitions editor George
Preface xi

Lobell for encouraging this project; to Adam Lewenberg for providing the art work and
technical support; to our production editor Bob Walters for his guidance in convert-
ing this work from manuscript to book; and to the following mathematicians, whose
critical commentary contributed enormously to the development of the text:
Carlos Berenstein, University of Maryland
Keith Kearnes, University of Colorado
Dmitry Khavinson, University of Arkansas
Donald Marshall, University of Washington
Mihail Putinar, University of California at Santa Barbara
Sergei Suslov, Arizona State University
Rebecca Wahl, Butler University
G. Brock Williams, Texas Tech University

E. B. Saff
[email protected]
A. D. Snider
[email protected]
This page intentionally left blank
Chapter 1

Complex Numbers

1.1 The Algebra of Complex Numbers

To achieve a proper perspective for studying the system of complex numbers, let us
begin by briefly reviewing the construction of the various numbers used in computa-
tion.
We start with the rational numbers. These are ratios of integers and are written
in the form m/n, n  = 0, with the stipulation that all rationals of the form n/n are
equal to 1 (so we can cancel common factors). The arithmetic operations of addition,
subtraction, multiplication, and division with these numbers can always be performed
in a finite number of steps, and the results are, again, rational numbers. Furthermore,
there are certain simple rules concerning the order in which the computations can
proceed. These are the familiar commutative, associative, and distributive laws:

Commutative Law of Addition

a+b =b+a
Commutative Law of Multiplication

ab = ba

Associative Law of Addition

a + (b + c) = (a + b) + c

Associative Law of Multiplication

a(bc) = (ab)c

Distributive Law
(a + b)c = ac + bc,
for any rationals a, b, and c.

1
2 Complex Numbers

Notice that the rationals are the only numbers we would ever need, to solve equa-
tions of the form
ax + b = 0.
The solution, for nonzero a, is x=−b/a, and since this is the ratio of two rationals, it
is itself rational.
However, if we try to solve quadratic equations in the rational system, we find that
some of them have no solution; for example, the simple equation

x2 = 2 (1)

cannot be satisfied by any rational number (see Prob. 29 at the end of this section).
Therefore, to get a more satisfactory number system, we extend the concept√of “num-
ber” by appending to the rationals a new symbol, mnemonically written as 2, which
is defined to be a solution of Eq. (1)). Our revised concept of a number is now an
expression in the standard form √
a + b 2, (2)
where a and b are rationals. Addition and subtraction are performed according to
√ √ √
(a + b 2) ± (c + d 2) = (a ± c) + (b ± d) 2. (3)

Multiplication
√ is defined via the distributive law with the proviso that the square of the
symbol 2 can always be replaced by the rational number 2. Thus we have
√ √ √
(a + b 2)(c + d 2) = (ac + 2bd) + (bc + ad) 2. (4)

Finally, using the well-known process of rationalizing the denominator, we can put
the quotient of any two of these new numbers into the standard form
√ √ √
a+b 2 a+b 2 c−d 2 ac − 2bd bc − ad √
√ = √ √ = 2 + 2. (5)
c+d 2 c+d 2 c−d 2 c − 2d 2 c2 − 2d 2

This procedure of “calculating with radicals” should be very familiar to the reader,
and the resulting arithmetic system can easily be shown to satisfy the √ commutative,
associative, and distributive laws. However, observe that the symbol 2 has not been
absorbed by the rational numbers painlessly. Indeed, in the standard form (2) and in
the algorithms (3), (4), and√(5) its presence stands out like a sore thumb. Actually, we
are only using the symbol 2 to “hold a place” while we compute around it using the
rational components, except for those occasional opportunities when it occurs√ squared
and we are temporarily relieved of having to carry it. So the inclusion of 2 as a
number is a somewhat artificial process, devised solely so that we might have a richer
system in which we can solve the equation x 2 = 2.
With this in mind, let us jump to the stage √ where we have appended all the real
numbers to our system. Some of them, such as 4 17, arise as solutions of more com-
plicated equations, while others, such as π and e, come from certain limit processes.
1.1 The Algebra of Complex Numbers 3

Each irrational is absorbed in a somewhat artificial manner, but once again the re-
sulting conglomerate of numbers and arithmetic operations satisfies the commutative,
associative, and distributive laws.†
At this point we observe that we still cannot solve the equation
x 2 = −1. (6)
But now our experience suggests that we can expand our number
√ system once again
by appending a symbol for a solution to Eq. (6); instead of −1, it is customary to
use the symbol i. (Engineers often use the√ letter j.) Next we imitate the model of
expressions (2) through (5) (pertaining to 2) and thereby generalize our concept of
number as follows:‡

Definition 1. A complex number is an expression of the form a + bi, where a

and b are real numbers. Two complex numbers a + bi and c + di are said to be
equal (a + bi = c + di) if and only if a = c and b = d.

The operations of addition and subtraction of complex numbers are given by

(a + bi) ± (c + di) := (a ± c) + (b ± d)i,
where the symbol := means “is defined to be.”
In accordance with the distributive law and the proviso that i 2 = −1, we postulate
the following:
The multiplication of two complex numbers is defined by
(a + bi)(c + di) := (ac − bd) + (bc + ad)i.
To compute the quotient of two complex numbers, we again “rationalize the de-
nominator”:
a + bi a + bi c − di ac + bd bc − ad
= = 2 + 2 i.
c + di c + di c − di c +d 2 c + d2
Thus we formally postulate the following:
The division of complex numbers is given by
a + bi ac + bd bc − ad
:= 2 + 2 i (if c2 + d 2  = 0).
c + di c +d 2 c + d2
These are rules for computing in the complex number system. The usual alge-
braic properties (commutativity, associativity, etc.) are easy to verify and appear as
exercises.
† The algebraic aspects of extending a number field are discussed in Ref. 5 at the end of this
chapter.
‡ Karl Friedrich Gauss (1777–1855) was the first mathematician to use complex numbers freely
and give them full acceptance as genuine mathematical objects.
4 Complex Numbers

Example 1
Find the quotient
(6 + 2i) − (1 + 3i)
.
(−1 + i) − 2
Solution.
(6 + 2i) − (1 + 3i) 5−i (5 − i) (−3 − i)
= =
(−1 + i) − 2 −3 + i (−3 + i) (−3 − i)
−15 − 1 − 5i + 3i
= (7)
9+1
8 1
= − − i. 
5 5
(A slug marks the end of solutions or proofs throughout the text.)
Historically, i was considered as an “imaginary” number because of the blatant
impossibility of solving Eq. (6) with any of the numbers at hand. With the perspective
√
we√ have developed, we can see that this label could also be applied to the numbers 2
or 4 17; like them, i is simply one more symbol appended to a given number system
to create a richer system. Nonetheless, tradition dictates the following designations:†

Definition 2. The real part of the complex number a + bi is the (real) number
a; its imaginary part is the (real) number b. If a is zero, the number is said to
be a pure imaginary number.

For convenience we customarily use a single letter, usually z, to denote a complex

number. Its real and imaginary parts are then written Re z and Im z, respectively. With
this notation we have z = Re z + i Im z.
Observe that the equation z 1 = z 2 holds if and only if Re z 1 = Re z 2 and Im z 1 =
Im z 2 . Thus any equation involving complex numbers can be interpreted as a pair of
real equations.
The set of all complex numbers is sometimes denoted as C. Unlike the real num-
ber system, there is no natural ordering for the elements of C; it is meaningless, for
example, to ask whether 2 + 3i is greater than or less than 3 + 2i. (See Prob. 30.)

EXERCISES 1.1
1. Verify that −i is also a root of Eq. (6).
2. Verify the commutative, associative, and distributive laws for complex numbers.
† René Descartes introduced the terminology “real” and “imaginary” in 1637. W. R. Hamilton
referred to a number’s “imaginary part” in 1843.
1.1 The Algebra of Complex Numbers 5

3. Notice that 0 and 1 retain their “identity” properties as complex numbers; that is,
0 + z = z and 1 · z = z when z is complex.
(a) Verify that complex subtraction is the inverse of complex addition (that is,
z 3 = z 2 − z 1 if and only if z 3 + z 1 = z 2 ).
(b) Verify that complex division, as given in the text, is the inverse of complex
multiplication (that is, if z 2 = 0, then z 3 = z 1 /z 2 if and only if z 3 z 2 = z 1 ).
4. Prove that if z 1 z 2 = 0, then z 1 = 0 or z 2 = 0.

In Problems 5–13, write the number in the form a + bi.

 
i 2
5. (a) −3 (b) (8 + i) − (5 + i) (c)
2 i
2−i
6. (a) (−1 + i)2 (b) 1
(c) i(π − 4i)
3
8i − 1 −1 + 5i 3 i
7. (a) (b) (c) +
i 2 + 3i i 3
(8 + 2i) − (1 − i)
8.
(2 + i)2
2 + 3i 8+i
9. −
1 + 2i 6−i
 2
2+i
10.
6i − (1 − 2i)
11. i 3 (i + 1)2
12. (2 + i)(−1 − i)(3 − 2i)
13. ((3 − i)2 − 3)i
14. Show that Re(i z) = −Im z for every complex number z.
15. Let k be an integer. Show that

i 4k = 1, i 4k+1 = i, i 4k+2 = −1, i 4k+3 = −i.

16. Use the result of Problem 15 to find

(a) i 7 (b) i 62 (c) i −202 (d) i −4321

17. Use the result of Problem 15 to evaluate

8
3i 11 + 6i 3 + + i −1 .
i 20
18. Show that the complex number z = −1 + i satisfies the equation

z 2 + 2z + 2 = 0.
6 Complex Numbers

19. Write the complex equation z 3 + 5z 2 = z + 3i as two real equations.

20. Solve each of the following equations for z.
z
(a) i z = 4 − zi (b) = 1 − 5i
1−z

(c) (2 − i)z + 8z 2 = 0 (d) z 2 + 16 = 0

21. The complex numbers z 1 , z 2 satisfy the system of equations

(1 − i)z 1 + 3z 2 = 2 − 3i,
i z 1 + (1 + 2i)z 2 = 1.
Find z 1 , z 2 .
22. Find all solutions to the equation z 4 − 16 = 0.
23. Let z be a complex number such that Re z > 0. Prove that Re(1/z) > 0.
24. Let z be a complex number such that Im z > 0. Prove that Im(1/z) < 0.
25. Let z 1 , z 2 be two complex numbers such that z 1 + z 2 and z 1 z 2 are each negative real
numbers. Prove that z 1 and z 2 must be real numbers.
26. Verify that

n 
n
Re( z j) = Re z j
j=1 j=1

and that

n 
n
Im( z j) = Im z j .
j=1 j=1

[The real (imaginary) part of the sum is the sum of the real (imaginary) parts.]
Formulate, and then disprove, the corresponding conjectures for multiplication.
27. Prove the binomial formula for complex numbers:
   
n n−1 n n−k k
(z 1 + z 2 ) = z 1 +
n n
z1 z2 + · · · + z z 2 + · · · + z 2n ,
1 k 1
where n is a positive integer, and the binomial coefficients are given by
 
n n!
:= .
k k!(n − k)!

28. Use the binomial formula (Prob. 27) to compute (2 − i)5 .

29. Prove that there is no rational number x that satisfies x 2 = 2. [HINT: Show that if
p/q were a solution, where p and q are integers, then 2 would have to divide both
p and q. This contradicts the fact that such a ratio can always be written without
common divisors.]
1.2 Point Representation of Complex Numbers 7

30. The definition of the order relation denoted by > in the real number system is based
upon the existence of a subset P (the positive reals) having the following properties:

(i) For any number α = 0, either α or −α (but not both) belongs to P.

(ii) If α and β belong to P, so does α + β.
(iii) If α and β belong to P, so does α · β.

When such a set P exists we write α > β if and only if α − β belongs to P.†
Prove that the complex number system does not possess a nonempty subset P having
properties (i), (ii), and (iii). [HINT: Argue that neither i nor −i could belong to such
a set P.]

31. Write a computer program for calculating sums, differences, products, and quotients
of complex numbers. The input and output parameters should be the corresponding
real and imaginary parts.

32. The straightforward method of computing the product (a + bi)(c + di) = (ac −
bd) + i(bc + ad) requires four (real) multiplications (and two signed additions). On
most computers multiplication is far more time-consuming than addition. Devise
an algorithm for computing (a + bi)(c + di) with only three multiplications (at the
cost of extra additions). [HINT: Start with (a + b)(c + d).]

1.2 Point Representation of Complex

Numbers
It is presumed that the reader is familiar with the Cartesian coordinate system (Fig. 1.1)
which establishes a one-to-one correspondence between points in the x y-plane and
ordered pairs of real numbers. The ordered pair (−2, 3), for example, corresponds to
that point P that lies two units to the left of the y-axis and three units above the x-axis.

Figure 1.1 Cartesian coordinate system.

† On computers this is, in fact, the method by which the statement α > β is tested.
8 Complex Numbers

The Cartesian coordinate system suggests a convenient way to represent complex

numbers as points in the x y-plane; namely, to each complex number a + bi we asso-
ciate that point in the x y-plane that has the coordinates (a, b). The complex number
−2 + 3i is therefore represented by the point P in Fig. 1.1. Also shown in Fig. 1.1 are
the points that represent the complex numbers 0, i, 2 + 2i, and −4 − 3i.
When the x y-plane is used for the purpose of describing complex numbers it is
referred to as the complex plane or z-plane. (The term Argand diagram is sometimes
used; the representation of complex numbers in the plane was proposed independently
by Caspar Wessel in 1797 and Jean Pierre Argand in 1806.) Since each point on the x-
axis represents a real number, this axis is called the real axis. Analogously, the y-axis
is called the imaginary axis for it represents the pure imaginary numbers.
Hereafter, we shall refer to the point that represents the complex number z as
simply the point z; that is, the point z = a + bi is the point with coordinates (a, b).

Example 1
Suppose that n particles with masses m 1 , m 2 , . . . , m n are located at the respective
points z 1 , z 2 , . . . , z n in the complex plane. Show that the center of mass of the system
is the point
m 1 z1 + m 2 z2 + · · · + m n zn
z= .
m1 + m2 + · · · + mn

 z 1 = x1 + y1 i, z 2 = x2 + y2 i, . . . , z n = xn + yn i, and let M
Solution. Write
be the total mass nk=1 m k . Presumably the reader will recall that the center of mass
of the given system is the point with coordinates (
x,
y), where

n 
n
m k xk m k yk
k=1 k=1

x= , 
y= .
M M


But clearly x and y are, respectively, the real and imaginary parts of the complex
number ( nk=1 m k z k )/M = z. 
Absolute Value. By the Pythagorean
√ theorem, the distance from the point z = a + bi
to the origin is given by a 2 + b2 . Special notation for this distance is given in

Definition 3. The absolute value or modulus of the number z = a + bi is

denoted by |z| and is given by

|z| := a 2 + b2 .

In particular,

i 1 √
|0| = 0, = , |3 − 4i| = 9 + 16 = 5.
2 2
Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
eigen belang.

Eigenlyk moet het verdrietig wezen voor ’n koning, die gedurig vraagt:
“vindt gy lieden die wet goed?” als hy telkens bemerkt dat het volk zelf, in
wiens belang die vraag geschiedt, niet eens de moeite neemt zich met die
zaken intelaten, en door verregaande onverschilligheid toont onmondig te
wezen.

Als de konklusie niet al te streng klonk, zou ik byna zeggen: zulk ’n volk
verdiende dat Alva terugkeerde van de baden.

Deze onverschilligheid blykt evenwel gedurig uit de wyze waarop gylieden

u van uwen plicht kwyt, by de verkiezing der personen die u tot het
beoordeelen der voorgestelde wetten vertegenwoordigen ... of, beter
gezegd, in de wyze waarop gy u van dien plicht niet kwyt.

’t Is reeds te betreuren dat men spreken moet van plicht, waar ’t geldt: de
uitoefening van een recht.

Indien ge waart overgeleverd aan een despoot die eigen wil voor recht liet
gaan, zonder den wil des volks eenig aandeel te geven in de beschikking
over de algemeene zaak, zoudt ge luid roepen om verlossing. Ge zoudt dien
despoot vloeken, te wapen loopen, stryden ... en over eeuwen had ’n nieuw
nageslacht nieuwe dapperheden te bezingen van nieuwe voorvaderen.

Maar nu gy niet tot weerstand wordt gedrongen door geweldenary, houdt ge

u geheel buiten de zaken, als-of die u niet aangingen. Dit is niet goed,
Kiezers! M’n bedoeling is thans u opmerkzaam te maken op eenige
verkeerdheden, die eerlang zeer nadeelig op uw belangen zullen werken, en
u optewekken tot de meening dat men onvoorzichtig doet het oordeel over
die belangen op den duur overtelaten aan anderen, zonder—of zonder
voldoende—controle.
Het lydt geen twyfel dat de welvaart van Nederland voor ’n zeer groot
gedeelte afhankelyk is van de voordeelen die wy genieten uit Indie. Zeer
onlangs hebt gy in cyfers kunnen nalezen hoeveel gy naar die gewesten
uitvoert, en vooral hoeveel geldswaarde die bezittingen produceeren, en op
uwe markt aanvoeren27. En nog zyn deze cyfers ’t voornaamste niet. De
minder rechtstreeksche maar even zekere voordeelen, die Indie aan
Nederland verschaft, bedragen oneindig meer. Staat my toe, dit als bekend
te veronderstellen. Het is zoo vaak betoogd—en nooit weersproken!—dat
het me inderdaad verdrieten zou, langer stil te staan by iets dat ieder weet.

Maar erkent dan ook dat het verlies van die voordeelen zeer noodlottig
zoude werken op uwe welvaart.

Erkent dan ook dat het van hoog belang is de Oost-Indische bezittingen zóó
te besturen, dat de kans van dat verlies gering zy.

Erkent alzoo dat ge onverstandig doet ... dat gy handelt tegen uw eigene
belangen, door zoo lauw te zyn omtrent de wyze waarop die gewesten
worden bestuurd.

Een groot gedeelte van uwe welvaart hebt ge te danken aan den arbeid van
den Javaan. Zonder dien arbeid immers, geen koffi, geen suiker, geen
reederyen met alles wat daarmee in-verband staat. Stelt u eens voor—iets
onmogelyks natuurlyk—’n onzinnig minister trachtte eene wet te doen
aannemen, die de strekking had de Javanen te behandelen, zooals uw
voorvaderen werden behandeld door Alva. Het gevolg zou wezen dat die
Javanen—niet zoo spoedig wel-is-waar, omdat ze zeer geduldig zyn, maar
in ’t eind zéker toch—zouden opstaan, en het Nederlandsch gezag
afschudden. En hiertoe zouden zy geen tachtig jaren behoeven, want ze zyn
oneindig sterker in verhouding tot u, dan uw voorouders waren tegen-over
Spanje. Bovendien zouden zy hulp ontvangen van buiten, daar er volken en
regeeringen zyn, die nayver voelen op uwe welvaart. En nog meer redenen
bestaan er, die ’t van belang maken dat de Javaan u genegen zy, of althans
niet volstrekt vyandig gezind. Het Europeesch evenwicht zal eenmaal
verbroken worden ... neen, het zal meermalen verbroken worden, zoo-als
alle evenwichten. De taak der staatslieden is juist hierom zoo zwaar, wyl de
Natuur—dat is: alles!—voortdurend in beweging is. Stilstand is
onmogelyk. Het embleem der geheele schepping is ’n baskule ... en de
politiek maakt hierop geen uitzondering! Wat men evenwicht noemt, is
eigenlyk het streven naar evenwicht ... de gelykheid van de som der
beweging aan beide zyden van het midden der balans ... het sidderen van
den wyzer in het “huisje”. Eénmaal slaat een der beide schalen neer.

Wie nu ’t oog slaat op het gewapend parallelisme van de beide

hoofdmogendheden in Europa, zal inzien dat ook hier eenmaal—misschien
weldra—een der beide schalen zal nederslaan.

Er moet oorlog komen tusschen Frankryk en Engeland! En wie er aan

twyfelt, lette slechts op al de moeite die men zich van weerszyde getroost,
om te beletten dat er oorlog kome. Van beide kanten voelt men zich gedurig
genoopt de hand uittestrekken om de schaal te stutten. Dit zou niet noodig
wezen als het evenwicht natuurlyk ware, in stede van kunstmatig en
gekunsteld. De natuur is sterker dan de kunst, sterker dan gekunsteldheid
vooral.

En ’t onmiddellyk gevolg eener vredebreuk? Ik zal ’t u zeggen, zonder te

meenen alweer, dat ik u iets nieuws zeg.

Weet ge waar Engeland ligt naar het oordeel van den eersten Napoleon?...

Engeland ligt in Indie.

En dat ook het hedendaagsche Frankryk met deze geographische kettery

behebt is, blykt uit de “verkenningen” die het doet op de—in dien zin:
Engelsche—kusten, door gedurig expeditiën te zenden naar China, Cochin
en Madagaskar. Door de gezantschappen naar het verre Oosten. Door ’t
uitlokken van tegenbezoeken ... zie de Siamsche ambassade.
Maar het zyn niet alleen verkenningen. Reeds voorlang zyn de handen aan
’t werk geslagen.

De doorgraving der landengte van Suez is voor den handel en de

scheepvaart of voordeelig of nadeelig. Deze doorgraving geschiedt onder
Franschen invloed. Indien ze nadeelig ware, zou zy niemand baten ... en in
geval van voordeel en nut, zou dat reuzenwerk slechts voordeelig zyn voor
de eigenaars van Indie, d.i. voor Engeland hoofdzakelyk, en voor
Nederland in de tweede plaats. Voorts zou dat voordeel—in mindere mate,
maar eenigszins altoos—genoten worden door den handel van de
noordelyke havens Hamburg en Bremen, enz. Maar niet, of althans zeer
weinig, zou die doorgraving baten aan Frankryk, een land dat juist het minst
met Indie in aanraking is.

Toch geschiedt de doorgraving onder Franschen invloed!

En omgekeerd, Engeland—de Staat die juist by dezen nieuwen handelsweg

het grootste belang hebben zou—verzet zich krachtig tegen die doorgraving.
Het beweert dat de kosten te hoog zyn om door tollen te kunnen worden
gedekt. Het laat door z’n bekwaamste ingenieurs bewyzen, of ... betoogen,
dat de heele zaak onmogelyk is—eilieve, waartoe dan het verzet?—dat, al
slaagt men in ’t volbrengen van de voorgestelde taak, evenwel het
onderhoud te veel bezwaren opleveren zal ... dat men gedurig zal te stryden
hebben tegen verzanding. De Engelsche ekonomisten berekenen, dat op ’n
lading die uit Indië naar Europa wordt overgevoerd om de Kaap de Goede
Hoop, de rentekosten van tydverlies, verhoogd met het verschil der premiën
van verzekering tegen zeegevaar, minder bedragen dan ’t evenredig aandeel
dat zoodanige lading, langs den nieuwen weg vervoerd wordende, zou te
dragen hebben in de monsterachtige uitgaven voor ’t graven en
onderhouden van het Egyptische kanaal.

Dit alles leidt nu tot de volgende vreemde konkluziën:

Frankryk besteedt geld en invloed, om ’n werk tot-stand te brengen dat òf
onnut is, òf voordeel zal geven aan z’n MEDEDINGER.

Engeland spant zich in om te voorkomen dat er Fransche kapitalen

verloren gaan in’t bevorderen van Engelsche welvaart.

Had ik niet recht te zeggen dat die konkluziën vreemd zyn?

Het getal schepen dat uit de middellandsche zee op Indie vaart, is niet
noemenswaardig in vergelyking der koopvaardyvloot die thuis behoort in
de meer noordelyke havens van Europa ...

Nog eens: Frankryk brengt vriendschapsoffers aan Engeland, en Engeland

werkt met ongehoorde edelmoedigheid, deze belanglooze hulp tegen ...

Dit zou ’n combat de générosité zyn, ’t geen zooveel zeggen wil als: de
geheele zaak is ongerymd en onmogelyk.

Hoe dàn! Ik zeide dat Frankryk de kusten peilde van het Engeland dat in
Indië ligt ... dat het reeds handen aan ’t werk sloeg ...

Welnu, de doorgraving der landengte van Suez, nadeelig voor Frankryk uit
’n oogpunt van HANDEL, is hierom van belang voor dit land, wyl ze, UIT
EEN STRATEGISCH OOGPUNT, Indië verbindt met Brest en Toulon, wyl
ze vergelykender-wys Indië verwydert van Southampton en Portsmouth.

Ik hoop, kiezers, dat dit u niet te eenvoudig zal schynen, maar, ’t is me

onmogelyk u in deze zaak te onthalen op de minste ingewikkeldheid.

In Indie zal eenmaal de stryd gevoerd worden om de wereldheerschappy.

Het kanaal van Suez is de loopgraaf by ’n beleg ... geen trekvaart tot het
vervoeren van koopwaren. Wel is dit het doel later! Als de heirbaan heeft
uitgediend, kan ze strekken tot gemak van de reizigers ... die alsdan hun
home zullen hebben te Marseille, te Genua, te Livorno, te Venetie, te
Alexandrie ... want Italie en Egypte zyn in ’t Program begrepen, zooals
billyk is.

Nieuw? Volstrekt niet! De verandering waarop we ons moeten

vooorbereiden, is terugkeer tot ’n vroegeren, toestand die natuurlyker was
dan de tegenwoordige. Wanneer men het oog vestigt op de wereldkaart, is ’t
inderdaad onnatuurlyk dat de Indische produkten, voor ’t grootste gedeelte,
om centraal Europa te bereiken, hun weg nemen over Londen, Hamburg of
Amsterdam. Men zou onrechtvaardig handelen, iemand euvel te duiden dat
hy de havens der Middellandsche zee voorstelde als genegen en geschikt
om terug te keeren tot den toestand dien ze vroeger innamen, en waaruit ze
niet dan door zeer buitengewone omstandigheden, verdrongen zyn. Maar
men vindt dikwyls vreemd wat natuurlyk is, en we zouden de eenvoudige
waarheid met minder inspanning vatten, wanneer we niet van jongs af te
veel inspanning ten-koste legden aan ’t leeren, betoogen, over-eenbrengen
vasthouden van dingen die niet waar zyn.

Zoodra nu ’t evenwicht wordt verbroken en de stryd alsdan gevoerd zal

worden op Indisch terrein, kunnen onze bezittingen niet gespaard blyven.
Geen der beide krygvoerende partyen zal de ryke hulpbronnen versmaden,
die Insulinde aanbiedt. Dáár zyn goede oorlogshavens. Dáár is plaats en
geschiktheid voor magazynen en hospitalen. Dáár zyn te verkrygen alle
levensbehoeften voor legers en vloten. Dáár kan men werven aanleggen tot
bouwen en herstellen. Dáár kan men reeden, uitrusten, ademhalen. Dáár kan
men fabrieken oprichten van ammunitie. Dáár zyn hulptroepen ... dáár is
ALLES!

Het is in ’t belang van beide partyen, om òf Insulinde te nemen voor

zichzelf, òf—wat precies hetzelfde is—door bezetting het te beschermen
tegen de andere party. Dit laatste is meer gebeurd. En dat we in 1816 Java
van de Engelschen hebben teruggekregen, is te danken aan ’n misverstand,
onmogelyk voortaan door ’t boek van Money. Vroeger meende men dat
Java ’n lastpost was, en thans weet ieder wat daar te halen is.
Men droome nu niet van neutraliteit. Neutraliteit is ’n woord, niets dan ’n
woord, dat alleen kracht heeft zoolang de sterken voordeel zien in de
werkeloosheid der zwakken. “Neutraliteit!” is de onverstane kreet van
iemand die onder den voet is geraakt in ’n gedrang. Het beroep op
neutraliteit doet denken aan ’n pré-aux clercs die zich beklagen zou,
gebruikt te worden als vechtterrein. Neutraliteit van kleine staten houdt op,
zoodra de grootere—of één van de grootere—behoefte voelen aan het
tegendeel.

En Frankryk en Engeland zullen eerlang Insulinde noodig hebben! ’t Zal

die vraag niet wezen, wie trachten zal het te nemen. De vraag voor
Nederland is: of ’t goed is het te laten nemen, door wien ook?

Ik vertrouw dat ge volmondig neen zegt op deze vraag.

Nederlandsch-Indie zal dus verdedigd moeten worden.

Maar deze verdediging zal zeer zwaar vallen, ja onmogelyk wezen, wanneer
de inlandsche bevolking gemeene zaak maakt met de aanvallers ... of met
de ongeroepen beschermers, wat kompleet hetzelfde is.

En ’t behouden van de Indische bezittingen zal gemakkelyk wezen, wanneer

de bevolking ons steunt.

Van de stemming der bevolking hangt derhalve zeer veel af.

Deze stemming is ’n natuurlyk gevolg van de wyze waarop ze geregeerd

wordt.

De wyze van bestuur berust op wetten die te ’s Hage door den Koning, na
overleg met het volk worden vastgesteld.
Gebrek aan belangstelling in die wetten, is alzoo gebrek aan belangstelling
in ’t bezit van Indie ... gebrek aan belangstelling in uw eigen welvaart.

Hoe is deze belangstelling te toonen? Door het acht geven op de wyze hoe
Indie geregeerd wordt, en op de keuze der personen die gy naar den Haag
afvaardigt om in uwen naam de wetten te onderzoeken die ’s Konings
ministers voorstellen.

Ik vind dit alles zeer eenvoudig, kiezers! En duidt me niet ten kwade dat ik
u dingen vertel, die vanzelf spreken. Ik heb meermalen opgemerkt ...

O, beste Tine, dat is niet uittehouden. Verbeeld u dat het huis waarin ik
woon, geschilderd wordt. Boven m’n kamer—ik ben gaan kyken—legt men
uitgehaakte vensterramen en deuren op den grond, en daarby liggen
geknielde mannen die zich vermaken met scherpe driehoekige yzers de verf
van die deuren en vensters aftekrabben. Dit noemen ze schilderen! Ze
krabben my dol. Ik moet nu dien brief aan de kiezers afbreken. Ik zou
anders vreezen daarin dingen te zeggen, die in klank rymen op de
driehoekige tonen boven m’n hoofd.

’t Is eigenlyk verdrietig dat ’n genie als ik zoo afhangt van allerlei

kleinigheden. Ja, dit is heel verdrietig! ’t Is misschien ’n vreemd denkbeeld,
maar toch vraag ik dikwyls hoe Christus zich zou gedragen hebben by
zinkings of kramp? Hoe, als hy wissels te betalen had gehad, zonder ’t
noodige daartoe? En, als hy gelukkig getrouwd was?—’n doodsteek voor ’t
genie ... ik leef nog, helaas!—En, als hy z’n voet verstuikt had? En, als ’t
was begonnen te regenen in ’t midden van z’n bergrede? En—natuurlyk!—
als men óm hem, naast hem, onder hem, had getimmerd, of met yzeren
driehoeken had geschilderd ... lieve hemel, daar beginnen ze weer! Ik ga uit.

Neen, dit nog. Ik heb u, geloof ik, reeds geschreven dat ik allerlei malle
brieven kryg over dingen die ik niet begryp. Dit houdt nog altyd aan. ’t Is of
ze ’t er op toeleggen me razend te maken. Zou ’t een komplot wezen in
konniventie met die schilders? En ook ’s nachts heb ik geen rust. In m’n
slaap word ik geplaagd door bespottelyke droomen. Meestal zit ik in de war
met ’n meisjes-historie. M’n beminde—ja, ja, er is ’n beminde in ’t spel!—
plaagt en sart my met ’n haarlok die ik grypen wil, maar nooit vat. Dan
vliegt ze heen, en ik voel iets leegs, iets hols ... ’t is me of ik iets verloren
heb, dat ik terugvinden moet en wil, maar niet machtig worden kan. Ge
weet hoe droomen zyn. Als ik dan wakker word, heb ik pyn in ’t hart.
Morgen zal ik u verder vertellen wat ik schryven wil aan de kiezers ...

Ja, ja, die Christus zou schooner zyn, als hy mensch was. De verzinners
hebben te veel verzonnen, en gingen het doel voorby. Christus is ’n
schildery zonder schaduw. ’t Licht schynt niet, door gebrek aan bruin. Job is
veel schooner; Job was mensch! Hy voelde en leed als mensch. Job werd
beproefd als mensch... O, die verzoeking van Christus door den duivel
beduidt niets. De duivel biedt te weinig. Met zóó’n bod kwam hy niet eens
klaar by my die zoo vol gebreken ben, en niets weet van ’n hemel! De
koninkryken dezer wereld? Wat is dat voor iemand die oneindig grooter
erfdeel te wachten heeft? Men koopt geen Rothschild met ’n paar
penningen om. Neen, neen, dat ’s ’n onhandige vertelling. Ik wou toch
graag weten of we onsterfelyk zyn? Van tyd tot-tyd denk ik het wel, omdat
ik hier zooveel verdriet heb. Maar ... hoe dan al die anderen die minder
verdriet hebben?

O, die schilders! ...

Daar kryg ik waarachtig weer ’n brief dien ik niet begryp—ditmaal van ’n

uitgever—lees zelf. Is ’t niet om dol te worden? ’t Is een komplot! Ik weet
waarachtig niet wat ze bedoelen met hun geschryf! Ik minnebrieven? Zyn
ze gek?

’t Hoofd loopt me om! Is dát ’n leven? Ja, ja, we zyn zeker ontsterfelyk! Ik
ga uit. Zeg me of gy iets begrypt van die Kappellui en van dien uitgever met
z’n minnebrieven ... en van de ontsterfelykheid? Ja, dàt vooral!

Vaarwel, myn Tine!

 VAN EEN UITGEVER.

Mynheer! Een fatsoenlyk uitgever houdt zyn woord. Ik heb “minnebrieven”

geannonceerd.... het publiek heeft recht op “minnebrieven”. Ik was met u
overeengekomen dat ge “minnebrieven” zoudt schryven, en verwacht
“minnebrieven”. Het regent bestellingen op de aangekondigde
“minnebrieven”. Ik verwacht dus kopy uwer “minnebrieven”, en ’t zou me
leed doen als ik u gerechtelyk moest dwingen tot het leveren der door u aan
my, en door my aan ’t publiek toegezegde MINNEBRIEVEN.”

VAN TINE AAN FANCY.

Om godswil, Fancy, waar zyt ge? Laat ge ons alleen?

AAN TINE.

Lieve Tine! Ik heb geen plaats om ’t hoofd neerteleggen! Ja ik logeer nog,

maar hoe! Nu schoonmaken ze ook, in de meening zeker dat ze wat schoon
maken. ’t Is me onmogelyk aan u te schryven ... men vylt, boort, krabt,
hamert, schraapt, schuift schuurt, schaaft, schroeft ... o god, ik heb zooveel
te doen, en kan niets doen! Vertrekken kan ik ook niet. Waar zou ik heen?
Overal zal men me om geld vragen! O, die Christus! Heeft hy dàt
ondervonden ... hy met z’n leliën! Had zoo’n lelie vrouw en kinderen? Was
er nauwte die ze belette te bloeien ... die ’t haar onmogelyk maakte lelie te
zyn?

En de laster gaat ook maar al voort. Doch dit zyn byzaken. Als dat
geschoonmaak maar voorby was! Ik hoor dagelyks dat ik ’n schelm ben, ’n
laaghartige, ’n dief, ’n afzetter ... zóó antwoordt Publiek op MULTATULI’S
boek over de veilingen!

Maar dit zou niets zyn—ik verwachtte niet anders—als ik maar ’n plekje
kon vinden om rustig aan u te schryven. Op laster had ik gerekend, maar
niet op schoonmaken en schilderen.
M’n vriend de boekeman biedt my z’n bibliotheekkamer aan. Maar dit gaat
niet. Dan moet ik me aankleeden om uittegaan, voor ik kan beginnen te
schryven. Op straat zie ik allerlei dingen die unschön zyn. Dit bederft m’n
indrukken. En bovendien al myd ik de slachterswinkels, of de menschen die
“zaken” doen, al ontmoet ik geen gepensioneerd resident, geen welvarend
kontraktant met principes nà fortuin, al stuit ik nergens op de dikbuikige
tevredenheid der braven die koupons knippen van de schuldbrieven hunner
deugd ... al werd ik niet bespat door de modder van allerlei roode en gele
rytuigen—’t is heel moeielyk, Tine, alles te ontwyken!—dan nog kan ik
niet uitgaan om te schryven in die boekekamer.

Ik heb om te schryven négligé noodig, zoo-als Buffon z’n lubben van echte
kant. Hy wist zeer goed wat hy zei, met dat: (“le style c’est tout
l’homme”28. Zyn styl is gekleed ... de myne houdt van sarong en kabaai29,
of beter nog, myn styl draagt het matrozenhemd van Garibaldi ... ik hoor
dat men aanslagen doet op z’n leven ... dit is natuurlyk! Menschen die
zwarte rokken dragen, kunnen geen rood hemd zien, zonder boos te worden
als kalkoenen.

De meening van Buffon is zeer juist. Daarom is ook styl zeldzaam, wyl er
zoo weinig menschen zyn.

Let maar eens op ... wat klinkklank, wat meer of min afgeronde zinsneden,
behoorlyk of onbehoorlyk afgedeeld door kommaas en kommapunten, hier-
en-daar ’n nieuwe regel ... waarachtig, als men er niet goed op let, zou men
inderdaad van-tyd tot-tyd meenen dat er wat in zat. Maar zoodra men
nauwkeurig acht geeft, blykt er dat alles neerkomt op wat school. Ziel
ontbreekt ... precies als ’t karakter dat men te-vergeefs zoekt in de
handschriften van al de meisjes die schryven leerden op ’t zelfde instituut.
De meisjes schryven de Jufvrouw na, en dit doen ook de menschen met hun
styl. Ze schryven de Jufvrouw na!

Ieder wil dat ik schryven zal ... voor Publiek nog-al! Welnu, er zyn veel
redenen die me hiervan terughouden, maar al was er alleen deze, my dunkt
ze moest voldoende wezen:
 Schryven is afdruk nemen van de ziel.

Als Publiek ziel heeft, laat hemzelf schryven.

Heeft hy geen ziel, dan begrypt hy ook myn geschryf niet ... punctum!

Maar er bestaat nog ’n reden die my de bibliotheek van m’n vriend doet
schuwen als de pest. Ik ben inderdaad hoogmoedig en verwaand, en—ik
verzeker u dit ernstig—het hoofdingrediënt van schryven of spreken is
verwaandheid. Welnu, als ik veel boeken om my heen zie, laat ik my
verlokken daarin het oog te slaan. Ik lees voort, vind gedurig iets dat ik niet
wist ... word, vruchteloos tegenstrevend, overtuigd van onkunde, en weg is
de verwaandheid die ik noodig heb om te schryven! Neem dit niet op als
een sarkasme, als ironie, als scherts, als voorgewende nederigheid. Ik geef
’t u als eenvoudig waar, en ik ben zoo vry de menschen die voorwenden ’n
anderen indruk te ondergaan, voor verwaander te houden dan myzelf.

Ik denk altyd, wanneer ik iemand als spreker of schryver zie optreden: zou
die man—’t spreekt vanzelf dat het altyd ’n man is—zou die man nu
inderdaad gelooven dat hy wat te zeggen heeft? Maar nooit doe ik deze
vraag overluid, omdat ieder boos wordt, als men informeert naar z’n
hoogmoed. Wanneer de menschen konden gebracht worden tot de
erkentenis hunner verwaandheid, ware er veel gewonnen, want dan zouden
ook de andere fouten blootliggen. Maar dit schynt zwaar te vallen. Altyd
zyn er gaten in den mantel van Diogenes. Ge weet dat ik beter vind den
heelen mantel aftewerpen, “die man is hoogmoedig” beduidt eigenlyk: “Die
man neemt de moeite niet, z’n hoogmoed te verbergen als wy?” Dat is, nòg
eens overgezet: “hy loopt in z’n hemdsmouwen!”

Wel zeker ... als ’t warm is! Of als men iets te doen heeft, waarby ’t
opperkleed hindert, zooals by my dikwyls voorkomt. Ik heb geen tyd om
nederig te schynen.

Dat wegstoppen van aandoeningen is my te lastig op-den-duur. Ik heb

meely met de menschen die hun geheel leven door souffreeren aan de nooit
erkende obstruktie van eigenwaan, ’t is om te bersten!

Ook zou ik vreezen onoprecht te worden in geheel omgekeerden zin. Wie

zegt me of ik niet door dat kunstmatig en nooit gelukkend wegwringen
myner deugd, wat ondeugd zou verbergen met-een? Laat ons maar altyd
zeggen wat we meenen wáár te zyn, en het opgeven voor beter, ’t Is
eenvoudig alweer, zoo als ge ziet.

Bovendien er steekt veel hoogmoed in dat geklaag over hoogmoed. ’t Is

dépit over al de verloren moeite die men zich getroost om ’n doel te
bereiken, dat zonder schade wordt verwaarloosd door ’n ander.

Christus verbergde zyn hoogmoed niet. Hy verwaardigde zich niet, iets

wegtestoppen. “Ik ben de weg, de waarheid en het leven, wie My gezien
heeft, heeft den Vader gezien!” Als hy dit meende, had hy gelyk het te
zeggen. ’t Stond aan ’n ander, hem tegen te spreken, en des-verkiezende te
betoogen, dat hy trekvaart, leugen en dood was. Maar wat ik minder schoon
vind in Jezus is dat hy niet met dezelfde rondheid zei wat er aan hem
ontbrak. Ik erken echter dat er meer moed noodig is om goed te spreken van
zichzelf dan kwaad, en daar Christus het eerste durfde, zou hy ook moed
gehad hebben tot het laatste ... als het te-onpas gekomen ware.
Waarschynlyk dacht hy dat de Farizeeën ’t wel voor hem zouden doen, en
hierin dacht hy juist. Dit is nòg zoo.

Moed om hoogmoedig te wezen? Welzeker!

—Wie durft die bres bestormen? roept de bevelhebber.

—Ik! zegt ’n hoogmoedige, die zich schynt te houden voor den braafsten
man van ’t regiment.

Maar toen hy “Ik” riep, wist hy dat er zou geantwoord worden:

—Ga dan, en bestorm de bres!

En hy gaat! Want ik weet niet van wie “Ik!” roepen en niet gaan. Dit zou
gehuichelde hoogmoed wezen, en ik trek alleen party voor de ware. Och,
Tine, al deze dingen zyn heel eenvoudig. Ieder weet ze, maar wy denken er
niet aan, omdat we te veel zyn opgevoed en begodsdienst. Om wys te
worden, heeft men niet veel te leeren, er moet maar een-en-ander worden
afgeleerd. Het uitroeien van één vooroordeel is meer waard dan ’t bedenken
van tien nieuwe stelsels.

Voltaire—met wien ik lang niet in alles eens ben, dat weet ge—Voltaire
is ’n prul in de oogen van Kantianen, Hegelianen, Spinozisten, Cartezianen
en Leibnitzers. Waarom? Omdat hy niets heeft gezegd wat niet ieder kan
begrypen, en omdat hy geen stelsel heeft saamgeknoeid ... wat hy toch met
zyn vernuft heel goed had kunnen doen. Hy toont aan: wat niet waar is, en
dat willen de menschen niet, tenzy men hun iets anders in de plaats vertelle,
dat evenmin waar hoeft te wezen. Men hongert naar leugen. Zoodra ik ’n
slecht mensch word, ga ik aan ’t systeem-maken. Ik zie er best kans toe ...
ze komen er goed af! Ik wacht ’n standbeeld, met een opschrift ... ja zoo:

STA VICTOR.
DIT VERBEELDT
DE MAN
DIE
BETER HAD KUNNEN LIEGEN
DAN IEDER ANDER, ALS
HY GEWILD
HAD.

Maar, Tine, om dan konsekwent te zyn, moet men veel andere standbeelden
omverhalen.

Ik ben in ’n andere kamer gevlucht, waarboven slechts gemangeld wordt:

g.....! Ik heb ’n kolonel van de marine gekend, die ’n premie uitloofde voor
’n nieuwen vloek! O, ik begryp dien kolonel! Daar kryg ik weer brieven ...
lees zelf, en oordeel. Wat willen ze toch?
Ieder biedt me allerlei dingen aan, die ik niet noodig heb, maar niemand
schynt te willen deelnemen in den moeielyken stryd dien ik voer. ’t Is
zonderling!

VAN EEN MEISJE.

Dierbare broeder in Christus! Ja, ge zyt my dierbaar, al sluit ge uw oor

................30

VAN EEN ANDER MEISJE.31

VAN EEN DOMINE.

Broeder! Uit innig gevoel des harten voel ik me gedrongen, u te verzoeken,

my toetestaan persoonlyk kennis met u te maken. Ik ben van plan, morgen,
na de preek, terstond naar Amsterdam te gaan, en by u myn bef en broek te
komen afleggen, om met u te spreken over ’t geloof. Ge zyt op ’n goeden
weg. Ge zyt een te goed mensch: om niet te gelooven als ik. Lees maar na
...32

VAN EEN ANDEREN DOMINE.33

AAN TINE.

Ik ben vermoeid, lieve! Wees niet boos dat ik zoo weinig schryf. Ik kan u
niets zenden. Tracht maar voltehouden. ’t Zal niet altyd zoo blyven. Maar
vermoeid ben ik, dat is waar.

Verbeeld u ... ze hebben zich in het hoofd gezet dat ik ’n schryver ben, en
dat ik moet schryven voor den kost! Ze verwarren my met dien Multatuli.
Schryven voor den kost! ’t Doet me denken aan Don Juan, die zóó’n
pleizier vond in het praten van dien armen Mr. Dimanche, dat hy
verzuimde te antwoorden op diens verzoek om betaling van de rekening.
Ik heb geen Moliere meer ... ach Tine ... onze boeken! Weet ge nog wel dat
we eens boeken hadden, en ’n huis? En dat we menschen binnenriepen die
er geen hadden? ’t Is toch zonderling ... nog dikwyls vraag ik mezelf: hoe
komt het toch dat we geen huis hebben? ’t Is heel dom ... ik lyk kleine Max
wel, met z’n gekke vragen. Ik heb moeite om niet afgunstig te zyn, als ik
denk aan zoovelen die wonen kunnen. En meestal ... maar ik zal u liever
wat vertellen van Don Juan. ’t Is heel goed dat ik geen Moliere meer heb.
Dan zou ik misschien naschryven, en dit verveelt me zoo.

Don Juan is dik en vet als betaamt. Maar Dimanche is mager.

—M’n huisgezin is in nood, o edele Don Juan! Ge weet wat ik voor u

gedaan heb ...

—Goed gesproken, lieve Dimanche, ga zitten!

—Ik dank u voor ’t zitten, heer Jan ... ik wenschte dat ge deze rekening ...

—Uw rekening is verrukkelyk. Ga voort! Mag ik u ’n snuifjen aanbieden?

—Ik dank u voor ’t snuiven. Don Juan ... maar zie deze rekening, en ...

—Weet ge wel dat ge een goede hand schryft, o universeele Dimanche! Ik

benoem u tot myn secretaris ... dan kunt ge schryven voor my!

—Ik dank u voor ’t schryven, heer Ridder, doch m’n gezin lydt gebrek ...
en om-uwentwil zouden wy ...

—Gebrek? ... Lyden ... Gebreklyden? ... O heerlyk schoon verbond van diep
gevoelde klanken ... Ik zeg ... ik gloei ... ik wil ... ik weet zelf niet wat ik
wil, maar ’t doet er niets toe ... de uitdrukking is prachtig! Doe my ’t
genoegen, en zeg dat nog eens.

—Wy lyden gebrek, o heer ..,

—Goddelyk! Wat ’n leven ... wat ’n gloed ... wat ’n vuur! Ik verhef u tot
m’n lyfdichter. Ga voort, welsprekende Dimanche!
—Ik dank u voor ’t dichten, heer Grande ... ik meende dat gy ... om
godswil, bedenk dat wy sterven ... en bovendien, ik heb schulden ... ik kan
niet betalen ... en nu zegt men dat ik oneerlyk ben ... terwyl gy ... bedenk
heer, Ridder, Jan, Juan, Grande ... hoe moet ik u aanspreken om verstaan
te worden? Don Juan ... o god ... wy sterven, en men zegt dat ik ...

—Sterven? ... verheven denkbeeld! Maar ’t is onjuist ... vriend Dimanche!

Ge laat u door geestdrift vervoeren tot onnauwkeurigheid. Sterven? Gy met
uw talent van voordracht? Sterven? Gy?... met zoo’n schrift? Onmogelyk,
Dimanche! Ziehier! Ik Don Juan ... ik schenk u ... neem aan!.. . wees niet
beschaamd ... ik ben ’t schuldig ... ik schenk u, ex plenitudine potestatis ...
begrypt ge dat?

—Ach neen ... maar m’n rekening ...

—Ik schenk u de onsterfelykheid! Leporello, wilje m’nheer uitlaten?

Ik weet niet of ’t precies zoo staat by Moliere, ook niet of Dimanche nog
tyd heeft om te antwoorden: “ik dank u, Don Juan ... Publiek, voor uw
onsterfelykheid!” maar me dunkt, ik zie den sukkel zoo bedroefd weggaan,
om aan vrouw en kinderen onsterfelykheid thuis te brengen, in plaats van ’t
verwachte brood om niet te sterven!

En dan vraag ik, of er ook in dien tyd rustende Gouverneurs-generaal

waren, met ongestoorde levensdigestie en zwygende gewetens? Moliere
schreef aardig, maar hy had te weinig données. Hy was ’n kind van z’n tyd
en z’n tyd was eenvoudig.

Ik schryven voor den kost ... voor geld? Onze Nonni is nu pas vier jaar ..,
stel u eens voor, dat ze later ... voor geld ... o god!

Houd u staande, lieve Tine, zoo goed mogelyk! Heb ik u reeds geschreven
dat ik een brief zond aan den minister? Hy is ’n welwillend mensch ... hy
zal zeker antwoorden. Ik heb hem daarin niets gezegd van den nood waarin
we verkeeren. Dit zou niet goed wezen, want dan zou hy ons helpen uit
medelyden. Was ik nu maar aan den drank, dan waren we gered! Ja, dan
kon ik beterschap beloven, en waarachtig—zóó zyn ministers en menschen
—als men beterschap belooft, wordt men meestal geholpen.—
Rechtvaardigheid is duurder dan vergiffenis, en als ze niet zoo’n leven
maakten boven m’n hoofd, zou ik u uitleggen waarom.

Maar de zaak is nu juist omgekeerd, en hierom vrees ik dat m’n schryven

niet baten zal. Door myn bod aantenemen, zou de Regeering beterschap
beloven ... en deze belofte valt zwaar aan wien ’t niet meenen kan. Maar ik
denk toch wel dat ik antwoord zal krygen ...

Er is nu ’n nieuwe Gouverneur-generaal benoemd.34 Hy wordt geprezen of

gelaakt, al naar men behoort tot de party van behoud of van oppositie. Maar
dit moet ge nu zoo begrypen, dat de behouders opponeeren voor ’t moment,
en dat de oppositie nu behouden wil. Ik zou u dit kunnen uitleggen, maar ’t
is beneden uw aandacht. Wacht tot ik m’n brief aan de kiezers afmaak. Als
ge ’t dan goed begrypt, zyt ge niets wyzer. De hoofdzaak komt hierop neer,
dat die nieuwe Landvoogd wel wat gelykt op den “laatst-aangekomene” in
een kleinstad. Elke clique roept hem toe: “ge zult immers tot ons behooren?
Laat u toch volstrekt niet in met al ’t canalje van die andere societeit! ’t Is
hier goed lezen ... als ge maar niet omgaat met de A’s en de B’s en de C’s....

Al die initialen, samengevoegd, maken ’n kompleet adresboek van de

kleinstad.

Eén ding echter heeft me byzonder getroffen. Van de weinigen die niet
schynen te behooren tot ’n politieke party, en toch eenigszins achtslaan op
de publieke zaak, verneem ik dat de “nieuwaangekomene” groote
verdiensten heeft. Nu vraag ik hoe ’t komt, dat deze verdiensten niet
voorlang reeds ten nutte van het algemeen zyn aangewend, daar de man
toch niet meer jong is? Waarom heeft men tot-nog-toe geen—of maar zeer
onbeduidende—betrekkingen opgedragen aan iemand van zóóveel kennis,
zóóveel integriteit, zóóveel karakter, zóóveel genie ... had ik byna gezegd?
Ziet ge, daarvan begryp ik weer niets. Wie heeft al die Amerika’s ontdekt?
Hoe heeft de man het aangelegd, om al die gaven zoolang schuil te houden?
Hy is geweest: Griffier der Staten van Gelderland. Is ’t niet jammer dat
men iemand die thans geacht wordt op de hoogte te staan van ’t
ONDERKONINKSCHAP VAN INSULINDE, op de hoogte dus van de
BELANGRYKSTE BETREKKING IN DEN STAAT ... is ’t niet jammer,
vraag ik, dat die man is gebruikt tot het maken van die processen-verbaal
der zittingen van de Geldersche Staten? Dat men dien man heeft belast met
het opschryven der redekavelingen van anderen? Daartoe was ik te goed,
lang voor ik u kende. Die man moet byzonder nederig zyn.

Wanneer hy op de hoogte staat zyner schoone roeping—en ik heb geen

andere reden hieraan te twyfelen dan voornamelyk die nederigheid (zie
Göthe, in voce: “bescheidenheid”) en voorts de algemeene reden die ’t
juisttreffen in deze zaak zoo moeielyk maakt—welnu als hy op de hoogte
van z’n taak is, dan hadden de Geldersche Staten, kollectief of individueel,
zich zeer vereerd moeten achten, heel nauwkeurig en eerbiedig op-te-
schryven, wat hy zou gelieven te zeggen. Maar ... omgekeerd, is ’t ’n
gruwel.

En zie nu eens weer, hoe zonderling! Men zou toch geen koetspaard
spannen voor ’n kar. Moet ik nu gelooven dat men beter weet omtegaan met
paarden en karren, dan met menschen in Insulinde? Zoo schynt het,
waarachtig!

Maar, zeggen ze, hy is niet alleen griffier geweest. Hy is concessionaris

geweest van ’n spoorweg, die er niet geweest is, en daarna werd hy ter
schadeloosstelling benoemd tot president van den Raad van toezicht over
spoorwegen, die er tot heden toe niet geweest zyn.

De slotsom is, dat hy eigenlyk niets geweest is.

Ei, Nederland, hebt ge groote mannen te veel, dat ge ze ongebruikt laat? Dit
is niet huishoudelyk.
Ach, ik herinner me dat ook de laatstvoorgaande Gouverneur-generaal, die
zich nu bezighoudt met rusten, byzonder geprezen werd! Ik heb neiging tot
sympathie voor den tegenwoordigen, al bleek het nooit.35

Ja, ik wou u graag wat zenden, myn kind, maar hoe kom ik er aan?
Schryven voor geld? Aan wien? Wat? Moet ik schryven aan menschen die
niet lezen kunnen? Na ’t boek van Multatuli heb ik eigenlyk niets te
zeggen. Ik wacht antwoord, en ik dacht ...

Ziehier wat de Tielsche Courant schreef ... had ik geen recht op antwoord
van de natie?

IS NEDERLAND EEN ROOFSTAAT.

»Vier maanden zijn reeds voorbijgegaan, sinds Multatuli, een oud-Oost-Indisch

ambtenaar,—naar hij beweert, miskend, vervolgd en tot aftreding gedwongen
door zijne superieuren, in zijn »Max Havelaar of de koffiveilingen der Ned.
Handelmaatschappij,» de gezaghebbers in onze Oost-Indische koloniën openlijk
aanklaagde dat zij hun pligt verzaken, hun eed schenden, de stem der
menschelijkheid en der godsdienst, van het geweten en de eer smoren,—dat zij de
Javanen, wier bescherming hun is opgedragen, met lafhartigheid, maar vooral ook
uit eigen belang, willens en wetens, ten prooi laten aan de knevelarijen en
afpersingen hunner hoofden, dat zij hen stelselmatig laten vertrappen en uitzuigen
in onzen naam, en gelijk het heet, tot ons voordeel—dat zij valsche rapporten
uitbrengen om het moederland van dien ons onteerenden toestand onkundig te
laten,—en dat zij den zeldzamen ambtenaar, die zich niet tot hun medeplichtige
leenen, maar zijn eed gestand doen, en zijn plicht volbrengen wil, tegenwerken,
verdacht maken, vervolgen, ontslaan.

Ontzettende beschuldiging voorwaar! Zoo zij gegrond ware, zoo de schatten, die
ons uit onze koloniën, toestroomen, slechts verkregen werden ten koste van het
zweet en het bloed onzer Javaansche broeders, dan zouden wij met den schrijver
moeten uitroepen, dat Nederland den naam van “roofstaat” verdient, dan zou ons
eene wonde zijn ontdekt, waarvan de diepte bijna niet te peilen, de genezing niet
genoeg te bespoedigen zou zijn!

Maar is die beschuldiging gegrond?

Als Nederlander, als mensch, valt het moeilijk het te gelooven. Doch aan den
anderen kant (en wij beroepen ons hier op allen, die den »Max Havelaar» gelezen
hebben) de schrijver heeft niets wat aan een lasteraar zou kunnen doen denken; hij
slaat een toon aan, die overreedt niet alleen, maar die ook overtuigt, die aan zijne
waarheidsliefde bijna niet kan doen twijfelen; hij deelt feiten mede, gelijk alleen
een ooggetuige, en een waarheidzoekend ooggetuige, ze mededeelen kan; hij
verklaart alles te kunnen bewijzen, hij duidt de schuldigen als met den vinger
aan36 en tart hen uit, hem van eene enkele onwaarheid te overtuigen.

Als wij dus de vraag herhalen: »is die beschuldiging gegrond?» dan moeten wij
antwoorden: »wij durven noch bevestigen noch ontkennen.” Een zeer
onbevredigend antwoord voorzeker! Want de zekerheid van het nietbestaan der
kwaal zou ons gerust stellen; de zekerheid van haar bestaan zou de genezing
mogelijk maken; de onzekerheid alleen doemt tot vrees en tot werkeloosheid.

Waarom zwijgen zij, die de waarheid kennen? Waarom laten zij ons, vier lange
maanden in de onzekerheid?

Oud-Gouverneurs-Generaal, Oud-Residenten, Oud-Assistent-Residenten, gij allen

die door Multatuli zijt beschuldigd, breekt het stilzwijgen af! Het vaderland
verlangt het, uwe eer vordert het! Hoe? Multatuli werpt als in het voorbijgaan,
zonder opzet en uit onbedachtzame jacht op geestigheid, een smet op de edele
zendelingszaak, en dadelijk treedt voor haar een kampioen op, ridderlijk loyaal,
met open vizier, om hem voldoening te vragen37 en gy, die hij, niet in ’t
voorbijgaan, maar zonder ophouden, opzettelyk trof, gy, die hij kwetste op de
plaats, waar mannen van eer het gevoeligst zijn, gij zoudt voortgaan met zwijgen,
gij zoudt u als weêrloos laten slaan, als eerloos, laten beleedigen, gij zoudt de
smet laten kleven op uwe namen? U is een handschoen toegeworpen, openlijk
voor ’t oog der gansche natie, bij het klaar licht der eeuw der openbaarheid; raapt
hem op! treedt in het strijdperk! Vier maanden38 zijn voldoende geweest, om uwe
wapenen in orde te brengen.—Gij zijt gedagvaard voor de regtbank der openbare
meening, verschijnt voor de balie! Vier maanden zijn u voldoende geweest om
uwe verdediging voor te bereiden. Zoo gij onschuldig zijt, stelt ons gerust! Zijt gij
schuldig, bekent dan schuld en geeft ons gelegenheid het kwaad te herstellen door
u bedreven in onzen naam!

Tweede Kamer der Staten-Generaal! de handhaving van de eer der natie behoort
tot uwe roeping. Als zij, die in ’t bezit zijn van de waarheid, voortgaan met hun
majestueus stilzwijgen, interpelleer dan den verantwoordelijken man, die door
zijn post tot spreken geroepen is. Vraag den Minister van Koloniën, of Neêrlands
eer in de O. Indiën met voeten getreden wordt!

Volk van Nederland. Eerlijk volk, christelijk volk! blijft niet onverschillig in deze
zaak. Het zijn uwe broeders, die niet tot uw voordeel, maar tot uwe schande,
zouden worden vertrapt en uitgezogen in uwen naam. Gij hebt regt om te weten of
die aanklagt gegrond of valsch, of uwe eer bevlekt of zuiver is! Gij hebt regt om
te eischen, dat er een einde kome aan die onzekerheid, waarin gij wordt gelaten.
Het is beter het ergste te hooren, dan niets. Het is geen schande krank te zijn,
maar het is schandelijk, om, als men u toeroept: «Gij zijt ziek!» onverschillig te
blijven, en zonder naar uw vermeende kwaal onderzoek te doen, in flaauwheid
den tijd tot herstel geschikt te laten voorbijgaan. Als het zwijgen der O.-Indische
ambtenaren mogt voortduren, als ook uwe Vertegenwoordigers onverschillig
mogten blijven, herinnert u dan, dat gij geregeerd wordt door een Koning, die het
licht lief heeft, en de duisternis haat.

Ga vrijmoedig tot hem, en zeg aan den Keizer van Insulinde: «Sire, laat een
onderzoek instellen! Geef ons licht! Als Multatuli een valsch aanklager is, laat ons
dan weten, dat Nederlands eer onbezoedeld is gebleven,—zoo hij de waarheid
heeft doen hooren, herstel hem dan in zijne eer39 den edelen Max Havelaar, straf
de schuldigen, en neem de misbruiken weg.»

Dagbladpers van Nederland, ondersteun onze pogingen! Laat niet af, met gelijk
wij te vragen om licht, dat ons in plaats van de vraag: «Is Nederland een
roofstaat?» den kreet zal kunnen doen uiten: «Nederland is Goddank geen
roofstaat!» of wel: «Nederland wil met Gods hulp ophouden een roofstaat te
zijn!»

In die merkwaardige zitting der Tweede Kamer, waarin onze

volksvertegenwoordigers zoo treffend hebben getoond hunne roeping te
begrijpen, waarin zij openlijk hebben gebroken met dat misbruik, dat het
antwoord op de Troonrede verlaagt tot een loutere echo van de woorden der
Regering, is ook (al werd de naam zelf angstvallig vermeden) de «Max Havelaar»
ter sprake gebragt, en heeft een der leden der Tweede Kamer, in dat boek zwaar
beschuldigd, over dat boek het woord gevoerd.40

De aanleiding daartoe werd gegeven door de HH. van Hoëvell en Myer.

Eerstgenoemde constateerde het door ons reeds aangewezen feit «DAT DOOR
DAT BOEK EENE ZEKERE RILLING DOOR HET LAND GEGAAN EN
GROOTE ONGERUSTHEID, JA, VERONTWAARDIGING IN VELER
GEMOED ONTSTAAN WAS,» en zag in die, door de Tweede Kamer niet
beaamde zinsnede der Regeeringsboodschap: «de toestand der overzeesche
bezittingen is in alle opzigten bevredigend» een door den Minister van Koloniën
te vergeefs aangewend middel om die ongerustheid en die verontwaardiging weg
te nemen. Laatstgemelde (op wiens rede wij straks nog zullen terugkomen)
constateerde ook het feit, dat er in dat werk sommige personen—en wel bij name
een oud-landvoogd—zwaar worden beschuldigd.41
Wat mogt men nu verwachten toen deze laatste, de heer Duymaer van Twist, het
woord opnam? Dat hij zich thans van de aanklagt zou zuiveren? Geenszins: zoo
iets kon niet te pas komen bij eene discussie over het antwoord op de Troonrede.
Doch men had althans mogen verwachten, dat spreker zich onthouden zou van die
ons onbegrijpelijke verklaring, dat hij Multatuli nooit weerleggen zal—eene
verklaring, die, schoon niet met ronde woorden uitgesproken, evenwel moet
worden afgeleid uit sprekers ondubbelzinnige woorden: «ik meen dat uit ’t geen
de schrijver van dat boek gelieft te zeggen, voor mij geen verpligting tot
verantwoording kan ontstaan.»

Voor zooverre nu een voortdurend stilzwijgen alleen de eer van de beschuldigden

in gevaar zou kunnen brengen, is het hunne zaak: wij zijn niet geroepen voor
particuliere belangen op te treden. Doch de «Max Havelaar» heeft ook door
gansch Nederland ongerustheid en verontwaardiging verwekt. Dit is een feit dat
niet kan worden geloochend, en nog daar te boven door den heer van Hoëvell in ’t
openbaar is geconstateerd. Uit dit feit nu vloeit onmiddellijk voort, dat ieder
Nederlander, die de ongerustheid kan wegnemen, verplicht is om dat te doen. Kan
dan één hunner zich van dien pligt ontslaan door de verklaring: «dat uit ’t geen de
schrijver van dat boek gelieft te zeggen, voor hem geene verpligting tot
verantwoording ontstaan kan?» Wij betwijfelen het.

Vreemdsoortig is ook het argument, waarmede de heer D. v. T. dat stilzwijgen

schijnt te willen regtvaardigen. «Ik meen,» zeide hij, «dat ’t geen ik over dat boek
zou kunnen zeggen, den schijn van partijdigheid niet zou kunnen ontgaan.»

Dit is eene overdrevene kieschheid. Waar het verdediging geldt, kan het verwijt
van partijdigheid niet treffen. Een advokaat b.v. kan in zijn pleidooien nooit den
schijn van partijdigheid ontgaan; hij is partijdig reeds daarom, omdat hij voor
eene bepaalde partij optreedt. Is hij daarom verpligt of zelfs gerechtigd een deftig
stilzwijgen te bewaren?

Ook na de verklaring van den heer Duymaer v. Twist, blijven wij dus volharden
bij ons vroeger ontwikkeld gevoelen, dat de aangeklaagden het stilzwijgen, dat
hunne eer en het geluk van Nederland in de waagschaal stelt, behooren af te
breken. Zij kunnen er niets bij verliezen, en (zoo zij ten minste—wat wij nog
altijd hopen—onschuldig zijn) alles bij winnen. Hoe langer zij dat uitstellen, hoe
meer het vertrouwen van hen, die het slechte liefst niet geloovende, hen voor
onschuldig houden, zal geschokt worden, en bleven zij zwijgen tot het einde toe,
dan zouden wij vreezen, dat ook hier weder de openbare meening (waaraan hun
toch zeker wel iets zou gelegen liggen) vonnissen zoude, volgens den ouden
regel: ZWIJGEN IS TOESTEMMEN!42 Laat hen dat resultaat voorkomen,
terwijl het nog tijd is! Laat hen vooral den eisch der eeuw niet vergeten! Onze
19de eeuw heeft nu eenmaal geen behagen in de duisternis; zij begint met om licht
te vragen; wordt het geweigerd, dan eischt zij het en weet het te verschaffen.

Eindelijk nog iets over de redevoering van den heer Myer. Het doel van dezen
spreker was, gelijk hij zeide, niet om de aangeklaagden te verdedigen (’t geen hij
en teregt, aan hen zelven overliet). Van dit programma week hij niet af, toen hij
een feit mededeelde, waaruit blijken moest en ook werkelijk blijkt, dat er soms in
Oost-Indië regt wordt gedaan en het onregt gestraft. Want dit feit, hoe waar ook,
verzwakt in geenen deele de aanklagt van Multatuli. Dat er SOMS regt geschiedt,
is nog geen reden om over het voorkomende onregt heen te stappen. Op dit gebied
wordt geen compensatie toegestaan. In de 18de eeuw zijn er in Frankrijk
misschien duizende rechtvaardige vonnissen geveld; toch zal dit de
verontwaardiging over den gerechtelijken moord van Jean Calas niet
verminderen? Zoo het bleek, dat Multatuli’s klacht gegrond was, dan zou alleen
de mogelijkheid, dat er zulke schreeuwende onregtvaardigheden kunnen
gebeuren, (’t zij dan stelselmatig of niet) reeds eene onverwijlde hervorming in
het O.-Indisch bestuur noodzakelijk maken. En als de heer Myer, toegevende dat
er in Oost-Indiën misbruiken bestaan, beweert, dat die in alle Oostersche Staten
worden aangetroffen, dan antwoorden wij dat het dan hoog tijd is, om eens te
beproeven of er ook een Oostersch volk zonder onregt kan geregeerd worden, en
dat in elk geval Nederland geen deel wil hebben aan schatten ten koste van het
regt verkregen.

Maar wèl week de heer Myer van zijn programma af, toen hij deze woorden
uitsprak: »ik kan begrijpen dat een werk in eenen zoo schoonen, wegslependen
stijl en met zooveel talent geschreven, op vele onkundigen en ligtgeloovigen, of
bij dezulken die gaarne aannemen wat ten nadeele van het bestuur in N.-Indië
gezegd wordt, een ongunstigen indruk heeft gemaakt.” Dit is eene Seitenhieb op
«Max Havelaar» dien wij betreuren, want de schrijver—al dwaalt hij welligt ook
in zijne voorstellingen—behoort toch ongetwijfeld tot die weinige mannen, die
aan het algemeen belang boven het eigenbelang de voorkeur gevende, voor eene
in hunne oogen goede zaak, hunne carrière hebben opgeofferd en den haat der
grooten hebben getrotseerd. Het is ook een aanval op ons, en op allen die met ons
uit den «Max Havelaar» stof tot ongerustheid hebben geput; wij ongerusten
moeten volgens die voorstelling òf dom òf slecht zijn. Wij achten ons niet
verplicht de insinuatie te weerleggen.

Integendeel, wij nemen ze aan. Wij zullen doen als de Geuzen en den scheldnaam
aangrijpen! Welaan dan! Wij behooren tot die turbe van onkundigen en
ligtgeloovigen! Wij zijn verleid, verblind!... Maar geeft ons dan tegengift, gij,
oud-ambtenaren, die dat tegengift bewaart! Of zult gij onmenschelijk genoeg zijn
spottende uit te roepen: zij zijn vergiftigd en ons dan het tegengift weigeren? Wij
 zijn dom, onkundig, lichtgeloovig, al wat gij maar wilt? Zult gij dan nog
voortgaan ons uw licht te onthouden?...

Misschien hecht men weinig aan ons oordeel, en blijft ons vernieuwd verzoek om
licht, nog door geen ander dagblad ondersteund, zonder uitwerking. Bedenke men
dan, dat het altijd onvoorzichtig is een vonk te verachten, omdat hij slechts vonk
is, vergetende, dat hij een vlam kan worden!»43

Helaas, helaas, niemand antwoordt! Als ik eens aan den Koning schreef?
Dit dééd ik ... tweemalen reeds! Hy heeft niet geantwoord. En Multatuli
zond hem z’n boek over de veilingen! Zou de Koning ’t gelezen hebben?
Zeker!

Dan immers had hy gezegd: IK WIL WETEN OF DIT ALLES WAAR IS!
Ja, dan zou hy me geroepen hebben, en ik had hem getoond: DAT ALLES
WAAR IS!

Ik ben bedroefd dat ik u niets kan zenden, Tine! Tracht nog wat uit te
houden ... misschien antwoordt de minister. Leidt de kinderen wat af, als ze
vragen ... o god!

Ik ben moe.

VAN TINE AAN FANCY.

Fancy ... ik smeek u ... kom hem te-hulp! ...

AAN TINE.

Ik heb u in lang niet geschreven, omdat ik ... omdat ik ... ik weet het niet. Ik
geloof dat ik niet wèl ben. ’t Zal wel overgaan. Houd u maar goed, myn
kind. Vraag aan dien man van ’t huis waarin Multatuli dat boek schreef.
Hy zal u wel wat eten geven voor de kinderen,..

VAN TINE AAN FANCY.

Fancy!
 VAN TINE.

Beste Max! Wees maar opgeruimd, alles gaat heel goed. De kinderen zyn
volmaakt wèl, àl te vrolyk eigenlyk, al te dartel! Zy zien wat bleek ... maar
dat komt van ’t wisselen. Zy eten als wolven. Wees gerust, Max. Ook ik ben
wèl, héél wel, en goed gestemd ... we wandelen veel ... o, ge moest het zien
... zoo levenslustig!

VAN TINE AAN FANCY.

Fancy ... om-godswil ... Fancy!

AAN TINE.

Zóó! Dán is ’t goed. Ik dacht dat ge in grooten nood waart. Dit is zoo niet,
zegt ge, dan is alles goed! Wat my betreft, ik word nog geplaagd door dien
droom over leegte ... zonderling! Ik drink te veel koffi misschien. Nog
gedurig kryg ik zotte brieven...

Ik heb ’n bezoek gehad van dien domine. Hy heeft een paar uur by me
gezeten. Hy wilde dat ik zyn geloof aannam. ’t Was zoo jammer, zeid-i dat
ik geen Christen was, overigens was ik zoo’n goed mensch. Dan is ’t
veranderen de moeite niet waard, dacht ik. Maar ’n paar dagen later schreef
hy, dat-i zooveel kwaads van me gehoord had, en dat ik verdoemd was. In-
godsnaam.

Ik kan u niets zenden, lieve Tine! ’t Doet me innig genoegen dat uw brief
zoo vrolyk is, en dat de kinderen wèl zyn. Dat beurt me wat op. Ik was ’n
beetje moe. Maar ik wilde toch dat ik u wat zenden kon, want me dunkt ...
hoe maakt ge ’t toch?

Ik wou zoo graag dat ik ’n ambacht verstond ... maar ’t moest iets wezen,
waarby weinig of niets te denken viel. ’t Denken wilde ik graag voor óns
houden. Vindt ge ook niet? Ik zou wel boekbinder willen wezen ... neen,
tòch niet, dat is te verleidelyk. Maar steenzagen zou wel gaan, als ik daartoe
sterk genoeg was. Ik vrees neen, want ik ben wat uitgeput. We zouden van
zoo’n ambacht wel kunnen leven, dunkt me, als we maar geen schulden
hadden. Maar ze zouden my de zaag afnemen ... neen, de wet waarborgt
ieder het bezit van de gereedschappen, die noodig zyn voor z’n bedryf. Ook
van de kleêrtjes die de kinderen aanhebben ... om de decentie, denk ik. Dat
is toch lief van de wet.

Maar al liet men my de zaag, ik kan daarmee niet genoeg verdienen om

onze schulden te betalen. En als ik klaag, antwoorden ze: schryf!

O, aan U schryven,.. dit is wat anders! Wilt ge dat ik wat schryf aan U? Wilt
ge dat ik U iets vertel ... sprookjes, geschiedenissen ... heel graag, Tine! Ik
zal gauw wat voor u maken, maar vertel ze niet aan kleinen Max. Hy
begrypt ze niet ... evenmin als groote menschen, al heeft hy dan by ’t niet
begrypen geen belang.
 Eerste Sprookje.
Een netgekleed heer, goudgekettingd en tevreden, wandelde langs een der
grachten van Amsterdam. Hy was in de stad voor “zaken”. Straks zult ge zien,
wèlke zaken. Daar wandelde voor hem uit, een dame met haar kind. Door ik weet
niet welk toeval, viel het kind in ’t water. De moeder gaf een gil ... en sprong het
kind na, dat zy redde.

De man van zaken zag het aan, haalde z’n zakboek uit, en maakte zich gereed
daarin iets opteschryven.

—Mevrouw, mag ik zoo vry zyn, uw naam en adres te vragen?

—Myn kind, myn kind, ik heb m’n kind terug!

—Zeer wel, maar mag ik zoo vry wezen...

—Ik heb m’n kind terug, herhaalde de hoofdige moeder, die niet begreep dat men
haar vragen kon naar iets anders dan haar kind.

—Met die vrouw is niets te beginnen, bromde de nieuwsgierige vrager. Eilieve,

vriendje, ik zal u ruim beloonen, als ge my morgen den naam en ’t adres opgeeft
van die dame.

Zóó vraagde de vreemdeling aan een der omstanders, en ’t schynt dat hy ditmaal
te weten kwam wat hy begeerde te weten. Althans hy liet zich den volgenden dag
aandienen by de gelukkige moeder.

—Mevrouw, ik had de eer tegenwoordig te zyn...

—O, waart ge dáár, mynheer? Hebt gy ’t gezien? Ik zag niets, ik hoorde niets, ik
sprong...

—Verschoon my, mevrouw, ik heb gehoord...

—Gehoord?

—Ja, mevrouw, Ik heb gehoord hoe ge...

—Gehoord? Wàt toch?

—Ik heb gehoord hoe gy gegild heb, mevrouw ... ik kom u ’n engagement
aanbieden by ’t theater.

Arme moeder!

Die man was ’n impressario die sujetten zocht. Hy heette Publiek.

 Tweede Sprookje.
Chresos woonde in Beotie. Van beroep was hy burgemeester van ’n dorpje welks
naam ik niet weet. Ook kan ik u niet zeggen hoe hy verdwaald raakte in Beotie,
daar z’n familie thuis hoorde in Athene ... ja, ik meende zelfs dat hy verwant was
aan Alcibiades, een te vroeg geboren Franschman. Chresos was ’n goed mensch,
en leefde tevreden. Hy zorgde voor z’n dorpje zoo goed hy kon, en vermaakte
zich in ledige oogenblikken met spelen op de luit. Maar dit deed hy alleen in huis,
en nooit viel hy iemand lastig met z’n muziek.

En zie, daar kwamen roovers die geweld-deden aan de bewoners van ’t dorpje,
waar Chresos gezag had. Hy legde z’n luit neer, en trachtte de roovers te
verjagen. Men zeide hem, dat hy dit niet had moeten doen, omdat de roovers
onder de bescherming stonden van den magistraat in de hoofdstad.

Maar Chresos geloofde dit niet, omdat hy ’t àl te erg vond.

Hy ging voort met het bestryden der roovers, en daar zy overmacht hadden, zond
hy ’n bode naar Thebe om hulp te vragen.

In-stee van de gevraagde hulp te zenden, antwoordde men hem dat hy ’n

onwaardig burgemeester was, en volstrekt niet geschikt om ’n ambt te bekleeden
in Beotie. Dit laatste sprak hy niet tegen. Maar na z’n dorpelingen te hebben
vermaand tot geduld, begaf hy zich met vrouw en kinderen op weg, niets
meenemende dan z’n luit. Z’n huis werd ingenomen door ’n ander burgemeester,
die zeker minder onwaardig was in de oogen van den Thebaanschen magistraat,
en ook zeer bevriend scheen met de roovers die de domme Chresos had willen
uitroeien. Althans men hoorde niet meer klagen over de roovery, schoon de
roovers in ’t land bleven.

Met moeite verschafte Chresos zich toegang tot den Areopagus, en verhaalde wat
geschied was. Hy wees op z’n gezin, dat omkwam van ellende door ’t
misverstand van den magistraat. Nog altyd hield hy de zaak voor misverstand. Ik
heb u reeds gezegd dat hy eigenlyk niet thuishoorde in Beotie. Daarom oordeelde
hy zoo verkeerd.

Maar de Areopagus antwoordde niet. Chresos vermaande z’n vrouw tot geduld—
wat niet noodig was—en troostte zich met spelen op de luit, dat ’n behoefte voor
hem scheen. De tonen die hy aansloeg, waren in harmonie met z’n
gewaarwordingen. Eigenlyk was hy geen groot muzikant, maar er is wat
byzonders in ’t luitspel van ’n vader die z’n kinderen ziet derven. Dáárom en niet
omdat Chresos goed speelde, luisterde men naar hem. Er was iets snydends in z’n
spel, dat grove ooren kittelde. En er waren veel grove ooren in Beotie.

Als men zeide: “fraai gespeeld Chresos, ga voort!” dan viel z’n hand slap neder,
en er blonk hem ’n traan in ’t oog, by de gedachte dat die onbegeerde lof de prys
was van den honger zyner kinderen. Liever had hy nog slechter gespeeld, of in ’t
geheel, niet, dan zóó! En hy vergeleek z’n ziel by de snaren zyner luit, die
gespannen moesten zyn om klank te geven ... ja, gerekt op ’t breken af vóór de
hoorders tevreden waren. “Zouden die snaren daarvan gevoel hebben als ik?”
dacht hy.

Maar toch speelde hy van-tyd tot-tyd, omdat hy niet anders kòn. En z’n gezin
hongerde met geduld.

Telkens weder beriep hy zich op den Areopagus. Eindelyk ontving hy het

volgende vonnis:

De Areopagus, enz.

“Gehoord de klachten van den oud-burgemeester Chresos over de

rooveryen in ’t dorp ... enz.

“Gehoord zyn verzoek om uitspraak te doen, tusschen hem en den

Thebaanschen magistraat ... enz.

“Gelet op de verklaring van gezegden Chresos, dat hy en de zynen

verkeeren in zeer dringenden nood, ten-gevolge van een misverstand, dat
dien magistraat zou hebben bewogen party te trekken voor de roovers die
’t dorp afloopen, waar gezegde Chresos vroeger burgemeester was.

“Gelet op de verklaring van vele getuigen, die gezegden Chresos hebben

hooren spelen op de luit.
“Recht doende, enz.

“Veroordeelt meergenoemden Chresos tot de luit, en de kosten van ’t

proces.”

Die Areopagus was omgekocht, en heette Nederland.

 Derde Sprookje.

Komt mee, komt mee, daar wordt ’n man gekruist,

Daar is wat schoons te zien op Golgotha!
Werpt beitel neer en spade, o burgerluî,
En roept uw dochters en uw knapen van hun spel.
En laat uw werk, uw werk maar, voor van-daag!
Werpt hamer, troffel, schaaf en weefspoel neer!
Komt allen mee ... daar is wat fraais te zien!
Komt allen mee ... hoerah voor Golgotha!
Hoerah, hoerah voor Golgotha!

—Dat zal, by God, wat schoons zyn deze keer!

Hij schynt nog jong, en heeft iets in z’n blik
Dat taaiheid aanduidt ... zie, daar zygt hy neer:
Hy schynt toch zwak te wezen! ’t Kruis is zwaar...
Ik hoor: het is van ’t allerbeste hout! Men zegt,
(Maar Nathan, of het waar is weet ik niet!)
Ze zeggen dat hyzelf het heeft geleverd,
Toen hy als timmerman nog aan de schaafbank stond...
Want, buurman, vóór hy, ’k weet niet wàt, misdeed,
Ja, òf hy iets misdeed zelfs Nathan, weet ik niet...
Maar vóór hy deed wat men hem euvel nam,
Was hy een timmerman als wy.

—Hoe heet die man?

—Dit weet ik waarlijk niet, men zegt hy is hanootzri...44

Of wel, zijn vader was hanootzri. Hy lykt zwak
Voor zulk ’n ambacht, maar z’n werk was goed...
Hy struikelt weer ... (Op-zy wat, Jöchaz!
Ei, laat my ook wat zien ... ge dringt me weg,
Of ’t heele schouwspel waar voor u alleen! Hy zweet:
Ik zeide u wel dat hy niet sterk was, Nathan.
Maar toch geloof ik dat hy taai is, en ons niet
Bedriegen zal, als laatst die and’re dief
Die pas ’n half uur had gehangen, toen z’n hoofd
Op-zy knikte ... en ’t was uit! Hy sprak geen enkel woord
Dat ons beloonde voor de moeite. Waart ge er by?
(Houd kleine Mirjam wat omhoog, Jochébed!)
Zeg waart ge er by, o Nathan ben Daöud,
Toen ons die dief bestal voor zooveel moeite om-niet?

—Ik had dien dag een splinter in myn voet,

En dus geen lust in uitgaan of vermaak,
Maar ’k heb gehoord ...

—Ik was er by, vriend Nathan!

Ik droeg m’n opperkleed van groene zyde,

En had m’n tulband op van kashmirstof
Omdat die koel is ... zie, hy struikelt weer,
Maar staat weer op. Wat zeide ik ook het laatst?

—De dief die u bedroog ...

—Ik weet al. Nu dien dag

Was ’t warm als heden ... neen, zoo warm was ’t niet:
Want ... vindt ge ’t niet ontzettend heet van daag
De zon brandt me op den schedel. ’t Rouwt my wel
Dat ik m’n tulband niet verruild heb voor myn Kashmir,
Die licht van kleur en koeler is ... dat doet de haast:
Ik gunde my geen tijd—daar valt-i weer—
Ik heb er spyt van ... Golgotha is vèr!
Zoo’n donk’re zuigt de warmte broeiend in,
En dáárom heb ik spyt dat Golgotha zoo vèr is...
Wat zeide ik ook het laatst?

—Die slechte dief..

—Ik bèn er! Uren liep ik mee, en hygde als nu...

(Vervloekte hitte ... dringt zoo niet, Jöchaz!)
Ik was vermoeid vóór halfweg ... en de dief
(Let wel hoe schand’lijk die man ons bedroog)
Liep met z’n kruis, als waar ’t ’n palmtak, voort!
Hy zweette niet, en is niet eens gestruikeld ...
Maar toen-i hing, was ’t daad’lijk met hem uit!
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebookluna.com