Solution Manual for Calculus Early

Transcendentals 4th by Rogawski download

http://testbankbell.com/product/solution-manual-for-calculus-
early-transcendentals-4th-by-rogawski/

Download more testbank from https://testbankbell.com

We believe these products will be a great fit for you. Click
the link to download now, or visit testbankbell.com
to discover even more!

Solution Manual for University Calculus, Early

Transcendentals, 4th Edition Joel R. Hass

https://testbankbell.com/product/solution-manual-for-university-
calculus-early-transcendentals-4th-edition-joel-r-hass/

Solution Manual for Single Variable Calculus Early

Transcendentals, 8th Edition

https://testbankbell.com/product/solution-manual-for-single-
variable-calculus-early-transcendentals-8th-edition/

Solution Manual for Single Variable Essential Calculus

Early Transcendentals, 2nd Edition

https://testbankbell.com/product/solution-manual-for-single-
variable-essential-calculus-early-transcendentals-2nd-edition/

Thomas Calculus Early Transcendentals 14th Edition Hass

Solutions Manual

https://testbankbell.com/product/thomas-calculus-early-
transcendentals-14th-edition-hass-solutions-manual/
Test Bank for Calculus Early Transcendentals: Briggs
Cochran

https://testbankbell.com/product/test-bank-for-calculus-early-
transcendentals-briggs-cochran/

Test Bank for Calculus Early Transcendentals, 7th

Edition

https://testbankbell.com/product/test-bank-for-calculus-early-
transcendentals-7th-edition/

Solution Manual for Calculus, 4th Edition, Jon

Rogawski, Colin Adams, Robert Franzosa

https://testbankbell.com/product/solution-manual-for-
calculus-4th-edition-jon-rogawski-colin-adams-robert-franzosa/

Solutions Manual to accompany University Calculus:

Elements with Early Transcendentals 9780321533487

https://testbankbell.com/product/solutions-manual-to-accompany-
university-calculus-elements-with-early-
transcendentals-9780321533487/

Test Bank for Single Variable Calculus Early

Transcendentals, 8th Edition

https://testbankbell.com/product/test-bank-for-single-variable-
calculus-early-transcendentals-8th-edition/
Solution Manual for Calculus Early
Transcendentals 4th by Rogawski
Full download link at: https://testbankbell.com/product/solution-manual-for-
calculus-early-transcendentals-4th-by-rogawski/

Description:

The author's goal for the book is that it's clearly written, could be read by a calculus
student and would motivate them to engage in the material and learn more. Moreover,
to create a text in which exposition, graphics, and layout would work together to
enhance all facets of a student’s calculus experience. They paid special attention to
certain aspects of the text:

1. Clear, accessible exposition that anticipates and addresses student difficulties.

2. Layout and figures that communicate the flow of ideas.
3. Highlighted features that emphasize concepts and mathematical reasoning including
Conceptual Insight, Graphical Insight, Assumptions Matter, Reminder, and Historical
Perspective.
4. A rich collection of examples and exercises of graduated difficulty that teach basic
skills as well as problem-solving techniques, reinforce conceptual understanding, and
motivate calculus through interesting applications. Each section also contains exercises
that develop additional insights and challenge students to further develop their skills.

• ISBN-10 : 1319050743
• ISBN-13 : 978-1319050740

Table contents:

Chapter 1: Precalculus Review

1.1 Real Numbers, Functions, and Graphs

1.2 Linear and Quadratic Functions

1.3 The Basic Classes of Functions

1.4 Trigonometric Functions

1.5 Inverse Functions

1.6 Exponential and Logarithmic Functions

1.7 Technology: Calculators and Computers

Chapter Review Exercises Chapter 2: Limits

2.1 The Limit Idea: Instantaneous Velocity and Tangent Lines

2.2 Investigating Limits

2.3 Basic Limit Laws

2.4 Limits and Continuity

2.5 Indeterminate Forms

2.6 The Squeeze Theorem and Trigonometric Limits

2.7 Limits at Infinity

2.8 The Intermediate Value Theorem

2.9 The Formal Definition of a Limit

Chapter Review Exercises Chapter 3: Differentiation

3.1 Definition of the Derivative

3.2 The Derivative as a Function

3.3 Product and Quotient Rules

3.4 Rates of Change

3.5 Higher Derivatives

3.6 Trigonometric Functions

3.7 The Chain Rule

3.8 Implicit Differentiation

3.9 Derivatives of General Exponential and Logarithmic Functions

3.10 Related Rates

Chapter Review Exercises Chapter 4: Applications of the Derivative

4.1 Linear Approximation and Applications

4.2 Extreme Values

4.3 The Mean Value Theorem and Monotonicity

4.4 The Second Derivative and Concavity

4.5 L’Hôpital’s Rule

4.6 Analyzing and Sketching Graphs of Functions

4.7 Applied Optimization

4.8 Newton’s Method

Chapter Review Exercises Chapter 5: Integration

5.1 Approximating and Computing Area

5.2 The Definite Integral

5.3 The Indefinite Integral

5.4 The Fundamental Theorem of Calculus, Part I

5.5 The Fundamental Theorem of Calculus, Part II

5.6 Net Change as the Integral of a Rate of Change

5.7 The Substitution Method

5.8 Further Integral Formulas

Chapter Review Exercises Chapter 6: Applications of the Integral

6.1 Area Between Two Curves

6.2 Setting Up Integrals: Volume, Density, Average Value

6.3 Volumes of Revolution: Disks and Washers

6.4 Volumes of Revolution: Cylindrical Shells

6.5 Work and Energy

Chapter Review Exercises Chapter 7: Techniques of Integration

7.1 Integration by Parts

7.2 Trigonometric Integrals

7.3 Trigonometric Substitution

7.4 Integrals Involving Hyperbolic and Inverse Hyperbolic Functions

7.5 The Method of Partial Fractions

7.6 Strategies for Integration

7.7 Improper Integrals

7.8 Numerical Integration

Chapter Review Exercises Chapter 8: Further Applications of the Integral

8.1 Probability and Integration

8.2 Arc Length and Surface Area

8.3 Fluid Pressure and Force

8.4 Center of Mass

Chapter Review Exercises Chapter 9: Introduction to Differential Equations

9.1 Solving Differential Equations

9.2 Models Involving y'=k(y-b)

9.3 Graphical and Numerical Methods

9.4 The Logistic Equation

9.5 First-Order Linear Equations

Chapter Review Exercises Chapter 10: Infinite Series

10.1 Sequences

10.2 Summing an Infinite Series

10.3 Convergence of Series with Positive Terms

10.4 Absolute and Conditional Convergence

10.5 The Ratio and Root Tests and Strategies for Choosing Tests

10.6 Power Series

10.7 Taylor Polynomials

10.8 Taylor Series

Chapter Review Exercises Chapter 11: Parametric Equations, Polar Coordinates, and
Conic Sections

11.1 Parametric Equations

11.2 Arc Length and Speed

11.3 Polar Coordinates

11.4 Area and Arc Length in Polar Coordinates

11.5 Conic Sections

Chapter Review Exercises Chapter 12: Vector Geometry

12.1 Vectors in the Plane

12.2 Three-Dimensional Space: Surfaces, Vectors, and Curves

12.3 Dot Product and the Angle Between Two Vectors

12.4 The Cross Product

12.5 Planes in 3-Space

12.6 A Survey of Quadric Surfaces

12.7 Cylindrical and Spherical Coordinates

Chapter Review Exercises Chapter 13: Calculus of Vector-Valued Functions

13.1 Vector-Valued Functions

13.2 Calculus of Vector-Valued Functions

13.3 Arc Length and Speed

13.4 Curvature

13.5 Motion in 3-Space

13.6 Planetary Motion According to Kepler and Newton

Chapter Review Exercises Chapter 14: Differentiation in Several Variables

14.1 Functions of Two or More Variables

14.2 Limits and Continuity in Several Variables

14.3 Partial Derivatives

14.4 Differentiability, Tangent Planes, and Linear Approximation

14.5 The Gradient and Directional Derivatives

14.6 The Chain Rule

14.7 Optimization in Several Variables

14.8 Lagrange Multipliers: Optimizing with a Constraint

Chapter Review Exercises Chapter 15: Multiple Integration

15.1 Integration in Two Variables

15.2 Double Integrals Over More General Regions

15.3 Triple Integrals

15.4 Integration in Polar, Cylindrical, and Spherical Coordinates

15.5 Applications of Multiple Integrals

15.6 Change of Variables

Chapter Review Exercises Chapter 16: Line and Surface Integrals

16.1 Vector Fields

16.2 Line Integrals

16.3 Conservative Vector Fields

16.4 Parametrized Surfaces and Surface Integrals

16.5 Surface Integrals of Vector Fields

Chapter Review Exercises Chapter 17: Fundamental Theorems of Vector Analysis

17.1 Green’s Theorem

17.2 Stokes’ Theorem

17.3 Divergence Theorem

Chapter Review Exercises

 Another Random Document on
Scribd Without Any Related Topics
Geloof. 2o. Hij peinst over de beperktheid van ’t menschelijk weten en over ’t
geloof.

Men leze bv. de beide sonnetten over „Kennis” (LXXVII en LXXVIII), de

wonderen vloden voor de kennis, als de duisternis voor ’t licht.

Perk, zwervende door de Ardennen, komt in kleine dorpen, ziet de

kinderlijke vroomheid der eenvoudige dorpsbewoners, hun gemoedsrust, en
dat alles maakt op hem een diepen indruk. Heel duidelijk wordt zijn
stemming weergegeven in de slotverzen van sonnet LXXIV „Dorpsvesper”.

„De zwerver schrijdt, in zoet gepeins, weêr voort:

Waar zooveel eens-gezinden samen-kwamen,
Daar sterft de haat, en wordt geen klacht gehoord.”

Langzamerhand komt ook de vrede in zijn gemoed, vooral de grootsche,

machtige natuur brengt hem tot rust. („Een Luwtje”, „Maneschijn”, „Bede
in ’t Woud”).

Aan Mathilde denkt hij niet meer als vroeger, in zijn Sturm-und-Drang
periode is de liefde gedood. Evenals de zwarte stormwolken het aangezicht
der maan verbergen, zoo doen zijn stormende gedachten de liefde
verdwijnen. („Storm”, sonnet LXXIX).

„Zoo stormt het door mijn borst, waar de gedachte,

Spokend met steenen blik, de liefde dooft,
Die ik gestorven in mijn ziel voel zweven.”

Eindelijk in sonnet LXXX „Het Lied des Storms” de levensbeschouwing,

zooals die langzaam bij Perk geworden is: het zelf zoeken gesteld tegenover
het blind volgen, zooals dat geschiedt bij duizenden „die zich zelf nooit
wezen konden.”

„De duizend, die zichzelf nooit wezen konden,

Bezitten saâm één waarheid, die hen bindt:
Hùn is ’t geloof, dat spreekt uit duizend monden;
 Maar wie, wat menschlijk waar is, zelf ontgint,
Voelt zich aan zich door zich alleen verbonden,
En weet, dat hij voor zich slechts waarheid vindt.”

Nu gevoelt de dichter zich verheven boven al dat aardsche gewemel,

vandaar als slot van dit boek „Hemelvaart”.

Vierde boek. Het rustige weten. ’t Boek van ’t rustige Weten, de hymne aan de
Schoonheid.

De dichter heeft zijn zielsrust hervonden, zijn levensbeschouwing is

gevormd en daarin voelt hij zich gelukkig. Geen afdwalingen en klachten
vinden we meer. In alles ziet hij de Schoonheid, ze daalt op hem neer als
„de Sluimer”, hij ziet haar in „de Stroomval”, in den „Dorpsdans”, en
begrijpt de tevredenheid van den oude, die het gejoel der vroolijke jeugd
met lachende oogen aanziet; voelt de schoonheid van de uitgestrekte heide
(„De Scheper”). Hij verhaalt ons, hoe hij ’t leven ziet: ieder mensch, dier of
plant moet zijn roeping, zijn bestemming volgen, zoo bv. „Wilg en Popel”,
„Idealen”, „Twee Rozeblaadjes” en „De Forel”.

„Tot iets wordt door zijn aard bestemd, wat leeft;

Dat iets verrichten kàn het, want het moet,
En voelt zich vrij in ’t slaaf-zijn van een wet.”

Tevens vinden we hier „Rots en Water” (sonnet XCVI), waarin over ’t

geloof van den dichter wordt gesproken: zijn geloof en kennis strijden, en
wellicht „barst het geloof op ’s levens rots”, maar juist die strijd zal vrede
brengen in het gemoed.

Weerzien.Met een dergelijke gelouterde levensbeschouwing, vrij van

aardsche hartstochten kan Perk Mathilde wederzien, zelfs in
tegenwoordigheid van haar verloofde („Wederzien”). Dit wederzien bewijst
den dichter, dat hij werkelijk voelt, zooals hij dàcht te voelen, hij bemerkt
„Dat weerzien is, wat hij altijd ziet” („Laatste Aanblik”), en dat de
werkelijke Mathilde gelijk is aan de Mathilde, zooals hij zich die voorstelt,
dat de vrouw voor hem geworden is tot schoonheidsideaal. „De liefde,
vereend met schoonheid, werd tot poëzie”; hij zal Mathilde „loven onder
duizend namen.” Ditzelfde wordt nog eens uitgesproken in sonnet CIII
„Aan Mathilde”.

„Ik drukte in u een ideaal aan ’t hart.”

Nu verschijnt weer de Muze, maar ’t is niet meer

Door Mathilde tot kunstenaar.
de dartele Erato, doch de ernstige, strenge Kallíope, de Muze van de
epische poëzie: de poëzie van Perk is geen erotische poëzie gebleven. Heel
juist geeft dit sonnet de kunstevolutie van den dichter weer en ook zijne
verhouding tot Mathilde, die hem tot kunstenaar gemaakt heeft.

„Ze is van u heen; thans zeg ik u: voorwaar!

Ge aanzaagt … ge aanbadt—u trok, wat is verheven:
U daagde een schoonheidsideaal in haar.

Toen zaagt ge weêr naar wat ge aanbadt, gedreven:

Zij bleef zichzelve, gij werd kunstenaar;
’t Verheevne, dat verhief, leeft in uw leven!”
 Eline Vere.

Couperus geeft ons in Eline Vere een prachtigen psychologischen roman:

het leven en den ondergang van een meisje uit de hoogere Haagsche
kringen. De ondertitel „een Haagsche roman” is juist gekozen, want tevens
laat hij ons een blik werpen in de Haagsche kringen, de kringen waarin
Eline verkeert. Dat laatste moet men vooral goed in ’t oog houden, omdat
anders een groot deel van den roman, als overbodig zou zijn af te keuren—
heel wat personen staan slechts in zeer verwijderd verband met Eline en
zouden voor ’t goed begrijpen best weggelaten kunnen worden—maar toch
zijn ze noodig om ’t milieu te schilderen, waarin Eline verkeert. Ook valt
dikwijls door de tegenstelling met die andere personen een helder licht op ’t
karakter van de hoofdpersoon.

Eline.E l i n e is een heel begaafd en tevens een heel mooi meisje. Ze zingt
b.v. buitengewoon goed, weet zich in de moderne talen vloeiend uit te
drukken, beweegt zich gemakkelijk in hare kringen, is heel elegant en
bovendien vrij gefortuneerd. Ze schijnt voor ’t geluk geboren te zijn. Toch
is ze niet gelukkig en dat komt gedeeltelijk door haar karakter, gedeeltelijk
door hare positie. We geven enkele der meest sprekende karaktertrekken
aan:

Karakter. 1. De meest in ’t oog vallende karaktertrek is: gebrek aan energie.

In dit opzicht is ze een echte dochter van haar vader, den schilder Ve r e ,
die altijd grootsche plannen ontwierp, maar geen energie had om ze ten
uitvoer te brengen. Na een paar penseelstreken, wierp hij ’t onvoltooide
werk van zich. Een gedegenereerd type, dat onder de plak zat van z’n
vrouw!

2. Als gevolg van ’t bovenstaande is er in Eline iets looms en kwijnends.

Soms lijkt ze eenigszins een droomende, loome odaliske. Ze gevoelt zich
behagelijk in een ontzenuwende Oostersche weelde.
3. Ze heeft een even teer zenuwgestel („fijn-besnaard”) als dat van haar
vader, dat soms trilt onder ruwe aanraking, b.v. van haar zuster Betsy. Op
den duur wordt Eline dan ook een echte zenuwlijdster.

Dat meisje had gered kunnen worden, indien ze een levensdoel had gehad,
als ze iets had kunnen vinden, waardoor ze geheel in beslag was genomen,
als ze had moeten wèrken. Ledigheid is des duivels oorkussen! En dan had
ze moeten leven in een meer frissche, onbedorven omgeving. Maar ze is
juist geplaatst in een ontzenuwend milieu, waardoor hare slechte
eigenschappen voortwoekeren en haar zenuwgestel steeds meer aangetast
wordt. Zij woont bij haar zuster B e t s y , die met den rijken H e n k v a n
R a e t getrouwd is, weet letterlijk niet wat ze doen zal, heeft niets dat haar
leven vult.

Dan heeft een slechten invloed het lezen of liever verslinden van tallooze
romans. Vooral O u i d a (pseudoniem voor Louise de la Ramée, een
Engelsche schrijfster) leest ze graag, de romans met verhalen van elegante
graven en hertoginnen die elkaar zoo écht hoffelijk beminnen en elkaar bij
maneschijn in de parken der oude Engelsche kasteelen rendez-vous geven.
Haar fantasie wordt door dit alles geprikkeld, haar zenuwen overspannen,
zoodat ze ten slotte fantasie en werkelijkheid door elkaar haalt en ’t
onderscheidingsvermogen verliest. Haar eigen leven gaat ze poëtisch
fantaseeren.

Zoo moet dit meisje wel tot allerlei dwaasheid vervallen.

Liefde voor Fabrice. Haar eerste dwaasheid is de liefde van den operazanger
F a b r i c e , als gevolg van haar overspannen zenuwen. Ze ziet hem op ’t
tooneel, wordt bekoord door zijn prachtige stem en meesterlijk spel en gaat
nu een heele geschiedenis fantaseeren. Ze meent dat Fabrice alleen voor
háár zingt en als ze met Sinterklaas een prachtigen waaier cadeau krijgt
(van O t t o v a n E r l e v o o r t ), is die waaier natuurlijk van Fabrice! Ze
tracht hem telkens te ontmoeten en ziet hem vaak op haar wandeling door ’t
bosch. Ook dan fantaseert ze weer: van den dikken man met het norsche
uiterlijk maakt ze een soort rooverhoofdman, vooral de groote flambard gaf
hem zoo iets rooverachtigs. Dat trotsche en ongenaakbare, daarop borduurt
ze voort: Fabrice moet iemand zijn van goede familie, zijn ouders waren er
tegen, dat hij op ’t tooneel ging, maar hij, de man met zijn sterke wilskracht,
zette door en werd operazanger. Maar hij werd gedesillusioneerd, hij paste
niet in die omgeving, voor hem was ze te onbeschaafd, en daarom heeft hij
zich teruggetrokken in fiere eenzelvigheid. Ze bouwt den roman nog verder
op: zij zal Fabrice gelukkig maken! Heeft ook zij niet een heerlijke stem?
Sàmen zullen ze zingen, sàmen lauweren oogsten! En ze ziet zich al naast
Fabrice op ’t tooneel, beiden overladen met kransen. Ze koestert hare liefde
voor den zanger, haar liefde wordt een soort cultus: ze verzamelt portretten
van Fabrice, legt een Fabrice-album aan. Maar nu de plotselinge
ontnuchtering: Fabrice zingt op een concert, Eline zit vlak bij ’t tooneel en
ze ziet hem opkomen, een dik, plomp man, onhandig, met een rood hoofd
en forschen nek, alles even onaesthetisch. „Leelijke dikke bas”, hoort ze
haar neef Vincent zeggen! Thuisgekomen, verscheurt ze de portretten.

Engagement met Otto. Doch de dwaasheid heeft erge gevolgen voor Eline, ze
wordt er door tot eene andere dwaasheid gevoerd: het engagement met
O t t o v a n E r l e v o o r t , een ernstig, degelijk man, ver uitblinkende
boven die onbeteekende Haagsche dametjes en heertjes en die bovendien
Eline oprecht liefheeft. Maar Eline neemt hem uit bitteren spijt over de
ruïne harer ingestorte fantasieën, om zich te wreken op Fabrice en op zich
zelf. Ze maakt zich wel heel wat wijs, tracht zich zelf te verblinden; ze
vindt het prettig, dat Otto zooveel van haar houdt, ze snakt naar een eigen
tehuis, terwijl ten slotte ook de financiëele overwegingen in ’t spel komen.

En toch schijnt die dwaasheid van Eline niet zoo groot te zijn, want de
sympathieke Otto wint werkelijk langzamerhand hare liefde. Ze voelt zich
rustig-gelukkig worden onder Otto’s invloed, haar zenuwgestel komt tot
bedaren. Dat blijkt bv. uit het tochtje naar de muziek in Scheveningen,
vooral op den terugweg, als Otto een eigen naam voor haar gevonden heeft:
Nily. Maar ’t beste komt dit uit tijdens het verblijf op de Horze, ’t
buitengoed van Otto’s broer Théodore van Erlevoort. Eerst is Eline daar
nog niet goed op haar plaats, ze past nog niet tusschen die meer „gewone”
menschen. „Ik weet nog niet goed, wat ik aan haar heb”, zegt de practische
huisvrouw T r u u s . Eline is altijd eenigszins gekunsteld geweest, altijd
heeft ze een rol gespeeld. De nieuwe rol valt haar moeilijk: eenvoudig zijn
is lastig voor Eline. Maar na eenige dagen wordt ze toch zichzelf, ze
omsluierde zich niet meer met gemaaktheid, zij was, zooals zij was—het
vrouwtje van Otto. Allen beginnen van haar te houden, ook T r u u s en
zelfs F r é d é r i q u e , die vroeger niet hield van Eline, omdat ze haar
egoïstisch vond.

Invloed van Vincent.Maar de genezing is slechts tijdelijk en kan niet anders

dan tijdelijk zijn, omdat Eline een te zwak karakter heeft, omdat ze te zeer
een speelbal is van hare omgeving. Zoodra ze weg is van de Horze, waar
iedereen zich gaf zooals hij was, verliest ze haar natuurlijkheid en valt
geheel terug in den ouden sleur, vooral omdat er nu iemand is, die Otto’s
goeden invloed geheel te niet doet. Dit is V i n c e n t Ve r e , een neef van
Eline, die alle slechte eigenschappen der Vere’s heeft: iemand met dezelfde
loomheid, dezelfde matte stem, met hetzelfde energielooze als de schilder
Vere. Bovendien is ’t een gewetenlooze klaplooper, iemand met twaalf
ambachten en dertien ongelukken, die ’t liefst leeft op kosten van anderen.
Hij vraagt eerst Henk om ƒ 500, later Paul om ƒ 200, ten slotte Henk weer
om ƒ 50. Dit „serpent” komt nu in huis bij H e n k v a n R a e t , omdat
deze hem geweigerd heeft geld te leenen en ’t later door een dergelijke
uitnoodiging weer goed wil maken: bovendien vreest B e t s y zich dien
zomer te vervelen als er niemand bij hen komt logeeren. Op een flink
karakter heeft Vincent weinig invloed, wekt dan zelfs antipathie bv. bij
Otto, maar zwakke menschen weet hij geheel te beheerschen en dit is in ’t
bizonder ’t geval bij Eline.

Vooreerst weet Vincent met haar op zwaarwichtige wijze over zijne

levensfilosofie te redeneeren, over zijn pessimisme en fatalisme: „het leven
is een keten van toevalligheidjes”, zélf heeft men geen invloed op zijn leven
en zijn toekomst. In den mond van een luilak als Vincent klinken zulke
hoogwijze redeneeringen werkelijk komisch. (Men vergelijke de
beschouwingen, die een gedegenereerd type als B e r t i e in „Noodlot” ten
beste geeft). Maar Eline wordt geheel door hem gebiologeerd en gelooft
weldra aan de noodlotstheorieën van haar neef. En hier komt iets bij, dat de
toestand ernstiger maakt. Eens in Eline’s boudoir krijgt Vincent plotseling
een flauwte en nu komt Eline op de onzinnige gedachte, dat haar neef
gepijnigd wordt door een hopelooze liefde voor haar! De energielooze,
klaploopende Vincent wordt een martelaar!! Zoo moet het onvermijdelijke
komen: de gemartelde Vincent, die altijd bij haar is (Eline verpleegt hem),
oefent een zoodanigen invloed uit, dat Eline meer en meer van Otto wordt
verwijderd en ten slotte niets meer voor hem voelt.

Breuk met Otto.’t Moet tot een scheiding komen, vooral omdat ze eindelijk
een afkeer krijgt van Otto, die altijd even kalm is. De uitbarsting komt:
Betsy zegt op de haar vinnige wijze, dat ze ’t heerlijk zal vinden als Vincent
eindelijk weg zal zijn. Eline verdedigt haar martelaar, die door iedereen
miskend wordt, Otto vermaant haar tot kalmte, maar vindt ook, dat het
vertrek van Vincent wenschelijk is, waarop Eline zich opwindt tot de
hoogste mate en hem op de meest onhebbelijke wijze afsnauwt. Zij gevoelt
een wreede romantische voldoening, dat ze gestreden heeft voor den
zwakken Vincent! Wel volgt er eene verzoening, maar de kloof is niet meer
te dempen, Otto begrijpt zelf, dat alles gedaan is, hij voelt dat Eline zich
zelfs ergert over hem. ’t Engagement wordt dan ook werkelijk door Eline
verbroken.

Achteruitgang. Thans komt de langzame achteruitgang, die tot het einde moet
voeren. Juist dit gedeelte wordt door vele lezers minder mooi, soms zelfs
vervelend gevonden, maar dit was niet te vermijden door den schrijver. De
totale ondergang heeft in dergelijke gevallen niet plotseling plaats; had
Couperus dus dit gedeelte anders geschreven, dan zou hij onwaar geworden
zijn. Wij behoeven er echter niet zoo uitvoerig bij stil te staan als bij den
geschetsten ontwikkelingsgang, omdat het pleit feitelijk door ’t breken met
Otto al beslist was.

Langzaam is de achteruitgang: eerst de twist met B e t s y op een diner, dan

de vlucht van E l i n e naar de F é r e l i j n s , haar verblijf bij haar oom
D a n i ë l Ve r e te Brussel, haar voortdurend reizen en trekken. ’t Is een
telkens rust zoeken en nergens rust vinden.

Eindelijk komt ze in Den Haag terug, waar ze bij de oude mevrouw Va n

R a e t gaat wonen. Dan is er al groote achteruitgang merkbaar: haar
vervallen uiterlijk, de schorre stem; een ruïne, lichamelijk en geestelijk.
Steeds nog diezelfde pogingen om rust te vinden, eerst in ’t mysticisme van
de Katholieke Kerk; haar vroomheid, haar lid worden van
weldadigheidsvereenigingen. Maar na een maand is de „rage” al weer
voorbij, nergens vindt ze rust. Ook dokter R e y e r ’ s pogingen zijn
vruchteloos.

Daarom weer terug naar Brussel, naar haar oom D a n i ë l Ve r e . Hier

komt haar pessimisme geheel aan ’t licht: ze voelt zich op een hellend vlak,
wordt willoos voortgeduwd, ziet den afgrond vóór zich, maar heeft geen
kracht om weer óp te stijgen. Daarbij als vreeselijke kwelling de
voortdurende slapeloosheid, die ze door morphine tracht te verdrijven. En
ook voelt ze zich in Brussel niet op haar plaats: ze walgt van ’t leven in de
zonderlinge omgeving der Vere’s.

Plotseling een laatste opflikkering van hoop: ze leert

Invloed van St. Clare.
L a w r e n c e S t . C l a r e kennen: hij met zijn sterken wil suggereert
haar geheel, door hem meent ze ten slotte toch nog gelukkig te zullen
worden. Maar als die suggestie niet meer werkt, is ook de tijd van
beterschap voorbij. St. Clare doet een reis naar Moskou, na eenige maanden
zal hij terug komen en zal Eline zijn bruid worden, maar dan is alles
verloren.

Ondergang. Op aanraden van Lawrence gaat ze naar Den Haag en daar in ’t

eenzame pension komt langzamerhand de waanzin over haar. Nu de paar
druppels morphine, die ze in haar gejaagdheid te veel gebruikt en die
eindelijk rust geven.

B e t s y , haar zuster, is luimig, wispelturig en

Omgeving van Eline. Betsy.
berekenend. Juist dáárom was ze gehuwd met den rijken H e n k v a n
R a e t . Typeerend voor haar is ’t den-baas-spelen over Henk, ze aardt naar
haar moeder die ook Vere geducht onder den duim had. Kenschetsend is
verder haar kefferig-ruziemaken met de meiden, haar naar de opera gaan
alleen om zich te laten zien, ’t zingen zelf is geblèr.
Henk.H e n k wordt ’t best getypeerd door een zin uit den roman, waarin
gezegd wordt, dat hij „oogen had, als een goedige, domme New-
foundlander”. Hij is een goeie sul, maar geen man van karakter.

’t Is duidelijk, dat Eline in een dergelijke omgeving totaal niet paste.

Otto.O t t o is een heel sympathiek man, die verre uitsteekt boven alle
anderen in den roman, iemand met een vasten wil en nobel karakter, maar
die toch niet de rechte man voor Eline geweest zou zijn, omdat hij haar niet
geheel begreep.

Georges en Lili. De andere personen vormen meer ’t bijwerk van den roman,
ze staan dikwijls feitelijk buiten het eigenlijke verhaal en dienen om de
omgeving goed te teekenen, of om door tegenstelling Eline’s karakter te
doen kennen. Zoo b.v.: G e o r g e s d e W o u d e en L i l i
Ve r s t r a e t e n , „het baby-paartje”. Hun verhouding is bizonder mooi
geteekend: eerst de afkeer van Lili voor George, „dat pedant-être”, dan de
langzame toenadering, zoodat Lili door haar zuster Marie nog vaak
geplaagd wordt met haar vroegere uitspraak. De gedeelten waarin over dat
paartje gesproken wordt, behooren met de schildering van ’t buitenverblijf
op de Horze tot de meest frissche en bestgeslaagde gedeelten van den
roman.

Paul en Frédérique. P a u l v a n R a e t en F r é d é r i q u e v a n
E r l e v o o r t . Paul eerst ook iemand, die een geheel doelloos leven leidt,
iemand zonder de minste energie. Langzamerhand echter komt de
verandering, de liefde voor Frédérique heft hem op. Freddy is evenals haar
broer een héél sympathieke figuur, vooral ook in hare houding tegenover
Paul. Mooi is b.v. geteekend de gebeurtenis op de Horze, als Frédérique
Paul afwijst ondanks haar zelve, mooi ook de langzame toenadering en
verzoening.

Eenigszins zonderling is de figuur van S t . C l a r e .

St. Clare.
Onbegrijpelijk is zijn vriendschap en zijn verhouding tot Vincent, het
schijnt wel, dat hij geen ander levensdoel heeft, dan V i n c e n t te
verzorgen. Ook zijn plotselinge liefde voor Eline moet voor een goed deel
uit een dergelijk oogpunt beschouwd worden, maar ook al stapt men over
deze bezwaren heen, dan nog is onverklaarbaar zijn reis naar Rusland. Hij
kende den toestand van Eline beter dan iemand anders, hij wist dus dat ze
moest ondergaan, zoodra ze aan zijn suggestieven invloed was onttrokken
en tòch liet hij haar lange maanden alleen. Was die reis naar Moskou zoo
noodzakelijk; was er niet iets anders op te vinden? Juist hieruit blijkt, dat
Couperus ten slotte met de figuur van St. Clare zelf verlegen geraakt is en
tevens, dat deze geheele persoon best uit den roman gemist had kunnen
worden.

Determinisme. Een enkel woord nog over het determinisme in den roman. Het
determinisme leert ons dat het geheele leven is een aaneenschakeling van
oorzaken en gevolgen, waaraan we ons niet kunnen onttrekken. Deze leer
wordt vooral verkondigd in de redeneeringen van V i n c e n t Ve r e en ook
van B e r t i e in Couperus’ roman Noodlot, die juist geen van beide
hoogstaande persoonlijkheden zijn en waardoor we al bij voorbaat
eenigszins wantrouwend tegenover hunne theorieën worden. Bij eenig
nadenken bemerken we spoedig, dat het determinisme voor deze heeren een
middel is om hun verantwoordelijkheidsgevoel ’t zwijgen op te leggen. Dit
is vooral heel duidelijk bij Bertie. Volgens Couperus zelf is ’t bij hem een
„vooruitbestudeerd-pessimisme” en eigenaardig is ’t, dat die
noodlotstheorieën bij hem opduiken als hij in nood zit en zich niet meer
weet te redden. Als alles goed gaat, is hij actief genoeg; zoo ook in zijn
pogingen om F r a n k en E v a van elkaar te verwijderen, alleen met het
hooge doel om zelf een lui leventje te kunnen blijven leiden. Merkwaardig
is ’t ook, dat dit determinisme gedemonstreerd wordt aan gedegenereerden
en klaploopers als Vincent en Bertie, en verder dat ze uit den aard der zaak
alleen invloed oefenen op zwakke naturen, op slachtoffers van ’t „leege
leven”.

Vreemde woorden.Een enkele opmerking moet ons nog van ’t hart: ’t onmatig
gebruik van vreemde woorden: ’t is soms of we verplaatst zijn in den tijd
der Rederijkers en bijna kunnen we ’t Robbeknol in den „Spaanschen
Brabander” nazeggen:

„Ja, ’t is een moye mengelmoes, ghy meuchter wel van spreken,

 Ghy luy hebt de Fransche vry wat of ekeken.”

Dat er tamelijk veel vreemde woorden gebruikt moesten worden, is te

verklaren, als men er aan denkt, dat in de kringen waarin de roman speelt,
zulke woorden veel gehoord worden—we denken hierbij aan de gesprekken
in het werk—terwijl we ons tevens heel goed kunnen voorstellen, dat een
kunstenaar om den klank soms een vreemd woord de voorkeur zal geven,
maar …. „mate es tallen spele goet!”
 Iets over Kloos als Criticus.

Zijn beteekenis. Van

de mannen van ’80 is W i l l e m K l o o s wel een der
belangrijkste. Als dichter staat hij, vooral door de verzen uit zijn eerste
periode, zeer hoog en als criticus is hij door niemand van de jongeren
overtroffen. Hij heeft in zijn critieken met groote juistheid aangegeven het
verschil tusschen echte en onechte poëzie, tusschen waar en onwaar proza,
en is juist daardoor de leider geworden van de Nieuwe Beweging.

De belangrijkste critieken uit de eerste jaren zijn verzameld

De „Veertien Jaar”.
in de „Veertien Jaar Literatuurgeschiedenis”, welk werk dan ook voor ’t
begrijpen van de „Beweging van ’80” onmisbaar is. De latere critieken van
Kloos staan niet altijd op dezelfde hoogte als de zooeven genoemde, terwijl
er bovendien soms in herhaald wordt, wat op eenigszins andere wijze al in
vroegere beoordeelingen was gezegd en daarom zullen we ons bij deze
bespreking beperken tot de „Veertien Jaar”. Voor één artikel maken we een
uitzondering, n.l. voor het in 1904 geschreven „Over kritiek”, dat als
inleiding geplaatst is voor den derden druk van de „Veertien Jaar”, omdat
Kloos daarin zoo helder zijn meening over literaire critiek zegt.

Eischen voor een goed criticus. De voornaamste eischen die hij aan een criticus
stelt zijn:

1o. hij moet een goed inzicht hebben in ’t wezen van de literatuur.

2o. hij moet zelf een kunstenaar zijn en zelfs de meerdere van hem, wiens
werken hij beoordeelt.

3o. hij mag zich niet laten leiden door eenig staatkundig of godsdienstig
dogma. (Dat andere motieven van persoonlijken aard niet in aanmerking
mogen komen, spreekt vanzelf).

Feitelijk berust dus alles op deze vraag: wat is

Wat is literatuur, wat is kunst?
literatuur? wat is kunst? Kloos geeft hierop de volgende antwoorden:
„Literatuur is de haarfijn-preciese weergave van wat er omgaat in ’s
kunstenaars binnenste wezen, hetzij dat werd geboren in de psychische
diepte zelve, hetzij het onmiddellijk uit de buitenwereld er binnen valt.”

„Kunst is: naïve, bedoelingslooze uitbeelding, van ’t zij het leven in de ziel,
’t zij het leven in de omringende buitenwereld, een uitbeelding, die alleen
bestuurd wordt door de waarheid en schoonheid en preciesheid, altijd door.”

Leest nu een criticus een dergelijk kunstwerk, dan is zijn

Wijze van critiseeren.
taak deze: hij laat ’t boek op zich inwerken, en tracht de zielstoestanden van
den schrijver zelf te doorleven, ’t werk moet als ’t ware voor de tweede
maal ontstaan. Dan eerst kan de criticus proeven, wat echt en wat onecht is,
„dan komt langzamerhand het werk te liggen in den critikus, als in een
psychischen smeltoven, een oven, die geleidelijk het werk ontdoende van
alle minder-edele slakken en bijmengsels, het tracht te sublimeeren tot zijn
zuiverste schoonheids-essentie, tot zijn eigenlijkste, werkelijkste wezen, tot
zijn bij mogelijkheid meest echten staat.”

Hier sluit natuurlijk onmiddellijk bij aan de

De criticus moet zelf kunstenaar zijn.
eisch, dat de criticus zelf een kunstenaar is: hoe zou hij anders ’t werk van
een kunstenaar in zich kunnen doen herleven? Hij „moet een mensch zijn
van dezelfde soort als de artiesten, van een dergelijken aanleg, als deze zelf
bezitten, maar wiens geest, uit zichzelf en door strenge studie, breeder,
verder ziend, objectiever gebouwd is, en met meer ernst ontwikkeld, dan dit
den artiest zelven, uit gebrek aan tijd of abstraheervermogen, overal en
altijd goed mogelijk zou zijn.”

Over den laatsten eisch: de criticus moet niet staan op een

Niet dogmatisch.
dogmatisch standpunt, behoeft niet veel gezegd te worden: immers dan zou
de strekking hoofdzaak, de artistieke waarde bijzaak worden. Een groot
kunstwerk zou dan kunnen worden afgekeurd, een prul als iets groots
kunnen worden geprezen. Dit dogmatische keurt Kloos af in de predikant-
dichters (T e n K a t e , B e e t s e. a.) en ook in H e r m a n G o r t e r , die
bij de bespreking van de moderne Hollandsche literatuur „niet in de eerste
plaats op het oog (had) die literatuur zelve met haar grootere of geringere
schoonheid, maar alleen het belang, dat die literatuur kon hebben voor een
socialistisch-strevend hart.”

Deze beginselen heeft Kloos zelf in practijk gebracht, vandaar ook zijn
scherpe veroordeeling van vele schrijvers voor ’80. Vooral zijn critieken
over verschillende dichters zullen we hier wat uitvoeriger bespreken, omdat
daaruit nog beter dan uit ’t voorgaande blijkt, hoe Kloos denkt over
literatuur en vooral omdat daardoor duidelijk wordt, wat het kenmerkende
van de „Beweging van ’80” is.

Kenmerken van goede verzen. Volgens Kloos onderscheiden goede verzen zich
slechte door:

1o. de juistheid der klankexpressie.

2o. de noodzakelijkheid en zuiverheid der beeldspraak.

Over ’t eerste zegt Kloos dit:

Rhythme. „De opeenvolging der klanken in hunne eigenaardige

(individueele) combinatie vormt, tezamen met de plaatsing der accenten,
den rythmus van het vers. Daar iedere aandoening, iedere kleinste beweging
van het gevoel, bij fijn georganiseerde naturen, hare eigene rimpeling heeft,
zal dus ook iedere goede versregel zijn eigenen, slechts voor hem
passenden, rythmus doen hooren. Wie het zuiverst zijn gevoel, door den
alleen bij dat gevoel behoorenden rythmus weet weer te geven, is de beste
dichter; wie het vatbaarst is voor de allersubtielste klankverschillen in een
vers, en zich die vatbaarheid bewust wordt, is de beste kriticus: want het
eene noch het andere is mogelijk zonder dat men tegelijk zeer fijn en zeer
sterk gevoelt. Wanneer de klankexpressie van een vers zoo volkomen
mogelijk is, noemt men dat vers intens, omdat het in den geoefenden lezer
plotseling, schoon niet altijd bij de eerste inzage, een even krachtigen
indruk te voorschijn roept, als de dichter had, toen hij het schreef.”

Zulke intense verzen, verzen met prachtigen klank dus, vindt

Intense verzen.
Kloos bij Vo n d e l , „de breede, met zijn ruimen, rustigen klank, stil voor
zich zelf voortzingend, als een onzichtbaar koraal”; bij H o o f t in mindere
mate, omdat die te veel toegeeft aan woord- en klankspelingen en daardoor
onnatuurlijk wordt; bij enkele 17e eeuwers als P o o t en H o o g v l i e t .
B i l d e r d i j k daarentegen is niet een zuivere zanger, zijn gedichten zijn
bulderende, klinkende rhetorica; D a C o s t a weet, vooral door ’t gebruik
van veellettergrepige woorden soms een statigen klank te doen ontstaan;
P o t g i e t e r bereikt dikwijls fijne klankschoonheden, maar de meeste 19e
eeuwers voor ’80 hebben geen oor voor de fijn genuanceerde klanken van
een vers. Sommige dichters na ’80 bezitten die gave in hooge mate: zoo
prijst Kloos „de wondere melodie der lichtende en geurende
woordenreeksen” van W i n k l e r P r i n s ; Ve r w e y ’ s eerste gedichten
noemt hij vlekkeloos, omdat de dichter de impressies zijner verbeelding, de
rimpeling van zijn gevoel zóó weet vast te houden, en weer te geven door
klank en rythmus, zijn middel van uiting, zooals de verven voor den
schilder zijn, dat de lezer, die ooren heeft om te hooren en
verbeeldingskracht om te zien, diezelfde impressies en diezelfde
rimpelingen in zijn eigene ziel voelt opkomen.” H é l è n e S w a r t h is
„het zingende hart in onze letterkunde”, de dichteres met „het hooge
zilverklinkende accent van een engelenbazuin.” C o u p e r u s ’ poëzie
daarentegen wordt afgekeurd, vooral om het onware, onjuiste van de
klankexpressie. Van de „Orchideeën” zegt Kloos: „Ik wensch den heer
C o u p e r u s gaarne het beste toe, maar ik vind zijn poëzie om helsch te
worden. Voor wie gewoon is de emotioneele waarde der klanken te
onderscheiden, en het eerst van alles bij een dichtstuk naar de groote
muziek, de heerschende stemming van ’s dichters geluid, het lyrische accent
te luisteren, voor dien zijn deze verzen een kwelling naar lichaam en ziel. ’t
Is of men een zangeres hoort, die telkens van de wijs raakt, zichzelve
verliest, weer opvat, weer verliest, en zoo voort, den heelen eindeloozen
avond door, en iedereen denkt dat het zoo tepas komt in haar rol, want
Couperus zingt niet voluit, zóo uit zijn stemming, hij tracht niet weer te
geven, nauwkeurig, datgene wat hij in zichzelven verneemt,—hij zet
klanken naast elkaar als aardigheidjes tot een streeling des gehoors, hij
speelt bouwdoosje met de taal, hij coquetteert met ons mooi, open,
Hollandsch geluid.”
 En hierop volgen voor ons, lezers, nog enkele regels,
Een raad aan de lezers.
die we ons wel goed in de ooren mogen knoopen. „Maar hoe weet gij dit nu
allemaal? zal men mij vragen. Omdat ik het hoor, waarde vriend, en als gij
’t niet hoort, dan moet gij het trachten te leeren. Dat heb ik ook moeten
doen.”

Het tweede kenmerk van een goed vers is: juiste

Juiste beeldspraak.
beeldspraak d. w. z. de dichter moet werkelijk gezien hebben, wat hij door
woorden tracht uit te drukken en die beelden moeten zoo juist mogelijk de
aandoeningen van den dichter weergeven.

Rhetorica tegenover poëzie. Tegenover

deze werkelijke poëzie staat de
rhetorica, die gebruik maakt van de oude, overgeleverde beeldspraak, de
zoogenaamde dichterlijke taal.

Het groote verschil tusschen dichter en rhetoricus is dus de tegenstelling

tusschen natuur en onnatuur, tusschen waarheid en onwaarheid. Want: de
dichter ziet werkelijk wat hij in zijn verzen zegt, geeft zijn gedachten weer
in beelden, die bij zijn gedachten passen, terwijl de rhetoricus feitelijk de
taal van een ander gebruikt, die niet precies, doch slechts ongeveer, zijn
stemming weer kan geven. En juist omdat de rhetoricus niet alles ziet wat in
zijn vers staat, omdat zijn beelden vaak alleen klanken zijn, kunnen in zijn
gedichten allerlei malligheden voorkomen, die bij een dichter nooit
gevonden worden.

Kloos geeft daarvan enkele sprekende

Onzuivere beeldspraak bij rhetorici.
voorbeelden. Zoo heeft H u e t , die zulke juiste dingen over prozawerken
kon zeggen, volgens hem voor poëzie een zeer onzuivere smaak. Als bewijs
neemt Kloos een critiek over T e r H a a r , waarin Huet het volgende vers
aanhaalt:

„Wat herdren zie ik eenzaam dwalen

De heuvlen langs, de velden door?
De lach der blijdschap siert de dalen,
De vrede graast de kudde voor.”
den laatsten regel cursiveert en dan laat volgen: „Wie voor zijn twintigste
jaar een vers gevonden heeft als dit laatste, mag het er voor houden, dat de
Muzen hem gezalfd hebben.”

Dit nu is echte rhetorica: de dichter noch de criticus heeft werkelijk gezien

wat daar gezegd wordt, ’t is voor beide niets dan klank geweest. Luister
maar naar Kloos:

„Stel u maar even voor: Ziet gij wel dien „Vrede” (dus een zacht-
majestueuse vrouwefiguur) voorovergebukt met haar edel gelaat langs het
weiland schuiven, onderwijl zij zich traagjes voortbeweegt op handen en
voeten, als een vreemdsoortig quadrupeed, en de andere grazende koeien
achter dien mal-doenden Vrede aan!”

Een ander voorbeeld door Kloos aangehaald, waarbij een eenvoudige

cursiveering voldoende is om ons tot inzicht te brengen, dat de schrijver
klanken gebruikte in plaats van beelden:

„En de onrust bleef op ’t brandend vraagpunt wanken

En sloeg vandaar den angstig starren blik
Langs alle wegen heen om vasten steun.”

S c h a e p m a n is voor Kloos wel de rhetoricus bij uitnemendheid:

„oorspronkelijke, innerlijke of uiterlijke aanschouwing, uit welke een
waarachtig dichter alleen zijne beelden neemt, zijn den heer Schaepman
onbekende dingen. Hij toont zich hierin als de echte rhetor, die zich ook
bepaalt tot het rangschikken en kunstig gebruiken van het bestaande
materiaal, zonder iets van zijn eigene ziel er bij te doen.” Daarom keurt
Kloos de bekende „Zang der Zuilen” uit de Aya Sofia af, dat is geen ware
beeldspraak. „Men kan zich voorstellen, dat een zuil trotsch rijst, gewillig
zijn last draagt, trouw op wacht staat, doch dat een zuil …. zingt? Och,
kom! Wat is er in een zuil dat bij mij die impressie te voorschijn zou kunnen
roepen? Ik zou even goed kunnen beweren, dat een zuil zit te bitteren, of in
een koets met twee paarden naar den schouwburg rijdt.”

Realisme.Kloos is dus wat poëzie betreft de strijder voor waarheid: de

dichter moet weergeven òf innerlijk wezen òf de door hem geziene
werkelijkheid (buitenwereld). Datzelfde eischt hij van een proza-schrijver,
ook zijn beeldspraak mag niet conventioneel zijn, ook hij moet niets
neerschrijven dat niet door hem zelf gevoeld of gezien is. Het proza moet
waar, dat is realistisch, zijn. Kloos neemt het voorbeeld van een schrijver
die een dageraad of een toornig mensch noodig heeft in zijn werk, zoo
iemand zal „dien mensch en dien dageraad niet schilderen voor het
vaderland weg, rangschikkende slechts op zijne manier de spreekwijzen die
voor beide gevallen bij de romanschrijvers gebruikelijk zijn, maar hij gaat
staan en beziet den dageraad zelf en teekent zijn persoonlijke impressie van
een oogenblik en van het volgende oogenblik en het daarop volgende; en hij
tracht, in het andere geval zoo’n mensch, die toornt, tegen te komen, en
neemt dan zijn gebaren waar en zijn gelaat en de woorden, die hij spreekt.”

Op die wijze werkte Z o l a , en in ons land F r a n s N e t s c h e r ,

C o o p l a n d t , Va n D e y s s e l , Va n L o o y , A l e t r i n o , Va n
G r o e n i n g e n . Dezelfde C o u p e r u s die wegens zijn gedichten zoo
gekapitteld werd, omdat hij onwaar was, wordt door Kloos geprezen als
schrijver van Eline Vere, omdat hij in dien roman de afbeelding geeft van
iets werkelijks. „Couperus is van een precieus en pretentieus poëetje
veranderd in een groot en mooi-voelend realist.”

Overeenstemming tusschen leven en werken. Ten slotte willen we nog op een van
Kloos zijn critieken de aandacht vestigen, omdat daarin een zeer kwestieus
punt wordt besproken, nl. de overeenstemming tusschen het leven en de
werken van een schrijver. ’t Is een artikel geschreven naar aanleiding van
een boek van Dr. S w a r t A b r a h a m s z . , waarin M u l t a t u l i als type
van een zenuwlijder wordt beschouwd en veel wordt gesproken over
D e k k e r ’ s ijdelheid, grilligheid en grootheidswaan. Tegen een dergelijke
beschouwing komt Kloos met kracht op: „de waarde van een schrijver zit
niet in wat feiten uit zijn private leven, maar in de historische beteekenis
zijner werken. Slechts de woorden, die van hem uitgingen, als hij neerzat
aan zijn schrijftafel, dàt zijn de waarachtige en uitsluitend te herdenken
daden van Multatuli geweest.”
 Gorters Mei.

EERSTE ZANG.

De komst van Mei. Op een wonderschoonen avond komt uit zee een kleine
boot drijven, die een meisje naar ’t strand brengt, een kind „louter, niets dan
lieflijkheid”: M e i , de dochter van de zon en de maan. Op ’t rustige strand
hadden kinderen een fort gebouwd van zand; daar gaat ze zitten en slaapt
weldra in. ’s Nachts begint het geklaag van de zee, ’t is of allen die daar
verdronken, kermen, en dan komt een rij donkere mannen in monnikskap en
pij, die op een baar een doode dragen, de gestorven zuster van Mei:
A p r i l . Mei ziet angstig den somberen stoet voorbijtrekken, maar dan zakt
de angst weg, ze sluimert weer in en slaapt rustig tot de zon haar wekt.

Haar tocht.Nu begint de wondere tocht van Mei door ’t land; eerst door de
duinen, waar haar „roode voetjes ’t witte zand verstoren,” over de steile
duinheuvels en door de valleien, langs een duinvijver, waar ze dronk, „de
lippen in ’t hol handje.” Als een wit vlindertje loopt ze langs een beekje, dat
ontsprong uit den vijver en zoo komt ze in een wei, waarin staat „een
bloemkorf opgehoopt met versche bloemen.” En thans begint het mooi Mei-
werk: jubelend gooit ze den bloemkorf om, danst door de wei en strooit de
bloemen rond. Overal hechten ze zich vast in ’t weiland, de beek voert ze
mee en tooit er mee den rand van de landerijen, de wind neemt ze met zich
en plaatst ze op de ooftboomen. „Heel Holland vat brand van die
vlammetjes.”

Moe legt Mei zich neer in ’t weiland; een vlinder danst vlak langs haar
gezicht, ze grijpt hem en leest het teekenschrift, dat in de vlerken gegrift is.
Ontmoeting met de Stroomnimf. Zich omwendende ziet ze in een ander weiland
een vrouw liggen, als zij zich koesterende in den schijn der zon. ’t Is een
s t r o o m n i m f . Ze vertelt Mei veel uit haar leven, uit het leven van de
nimfen en elfen, van allen die de wacht hielden bij stroom en vijver,
zomerwind en zomerzon beminnen en heengaan naar warme streken „als
van herfstkou het water in den stroom rilt.” Eén ding wil ze Mei op dit
oogenblik niet vertellen, iets treurigs, dat haar zou doen schreien. Later
hooren we wat de stroomvrouw bedoelt.

Mei gaat verder. Wel is er een oogenblik spel van nevel in de ziel, maar
spoedig ebt dat leed weer heen. Ze hoort Z e f y r u s , die z’n basstem
oefent, ziet het bosch, dat dampt van zonnegoud, ziet den akkerman werken
op ’t veld; een bruiloftsstoet trekt voorbij, in ’t dal ligt een vroolijk dorpje.
Ze komt bij een stad en daar ziet haar de dichter. Een poos zwerven ze
samen rond, dan moet de dichter keeren naar zijn stad, Mei beklimt een
heiheuvel en legt zich te slapen in een ondiepen kuil vol donkere erica. ’s
Nachts houden twaalf kleine ridders, de nachturen, trouw om kleine Mei de
wacht.

TWEEDE ZANG.

Eenige dagen later in een ander landschap. Mei slaapt

Ontmoeting met Balder.
daar te midden van grillige rotsen. De zon spant weer zijn wagen aan en
Mei ontwaakt. Ze denkt aan den vorigen avond. Stil zat ze toen en daar
hoorde ze op eens een stem, die haar diep heeft ontroerd. Plotseling zweeg
de stem, maar in haar gedachten hoort ze hem nòg. En de begeerte komt in
haar op, die stem weer te hooren. Terwijl ze ligt te mijmeren en de
gedachten om haar hoofd zwermen, verschijnt op den besneeuwden top van
een rots het blank-rood lichaam van een jongen God en daar hoort ze ook
zijn zingende stem, dezelfde van den vorigen avond. De jonge God zingt
van zijn eigen leven. Het is B a l d e r , de zonnegod. Vroeger woonde hij
met de schoone I d o e n a in Wodans huis, hij reikte de schaal met rooden
wijn aan W o d a n en F r e y a , hij bestuurde de zon en de maan, verjoeg de
sombere hagelwolken, die op zonnemoord uit waren. Maar toen hij eens
ontwaakte aan ’t strand van de wijdvergulde zee, waren zijn oogen dicht
omwonden: blindheid was over hem gekomen. Nergens is genezing voor
die blindheid te vinden en langzaam is de herinnering aan alles wat vroeger
is geweest, verdwenen. Een nooit te stillen drang is er in hem gekomen: de
drang naar muziek. De muziek is alles voor hem: niemand kent als hij haar
woestenijen, „zij is zijn kluis, zijn vaderhuis, zijn stad, zijn hemeltent.”

Mei hoort niets dan de stem van Balder, ’t is of heel de wereld wegzinkt, de
herinnering van haar Mei-leven verdwijnt. Balder nadert, staat eindelijk
rechtop stil voor haar: als een kerkbeeld van goud, zoo puur vlamde hij in
het duister, ze strekt de handen naar hem uit, maar: hij was er niet meer.

De Hemelvaart van Mei. Mijmerend, gebogen, „aan ’t strand van eigen leed”,
zit Mei op een steen. Zo ziet haar de Maan, haar moeder. Ze heeft
medelijden met haar kind, tracht haar te troosten en om haar kind te sterken,
geeft ze het de volle moederborst. Den volgenden morgen doorstroomt
vader Zon ’t lichaam van Mei met schitterlicht, zoodat het licht wordt als
een veer. En nu kan Mei haar tocht beginnen naar ’t paleis van Wodan om
Balder te zoeken. Ze stijgt omhoog tot boven de wolken, „de kudde mooie
paarden”, ziet de wolkenspinster uit het Noorden, wie ze vraagt waar Balder
is en die haar den weg wijst naar ’t godenpaleis. Na een lange reis komt ze
eindelijk aan een groote hal, waar een rij mannen om een lange tafel zit. Dat
zijn de goden. Op een rots aan een afzonderlijke tafel zit een oud gebaard
man: Wodan. Mei kijkt de rij langs, maar de schoonste god, Balder, is er
niet. Ze vraagt het Wodan en de feestvreugde verkeert in droefheid:
niemand weet waar Balder is. Nu verhaalt Mei haar ontmoeting, Balder
leeft nog, ze heeft zijn godendroomenlied gehoord. Vreugde komt er met
deze woorden in ’t godenpaleis, de godinnen komen in de zaal, een reidans
vangt aan, Idoena, Balders bruid, leidt de rei. Wodan alleen blijft droef en
hopeloos, Mei wordt bang voor den peinzenden ouden man en vlucht weg
zonder omzien. Ze daalt neer en na vele dagen komt ze op aarde terug.

Mei en Balder.Overal voelt ze de tegenwoordigheid van Balder en eindelijk in

een vallei ziet ze hem. Ze springt vooruit, grijpt hem en drukt zijn lippen
met de hare toe. Lang houdt ze Balder omklemd, dan gaat ze beschroomd
naast hem zitten. Allerlei beelden verschijnen voor hunne oogen: ’t zijn de
beelden van zijn zielsmuziek. Daar zien ze een prieel ontstaan van blauwe
bloemviolen, en in dat prieel vleien zich twee wezens neer. Dan vraagt Mei
of zij elkaar ook eens zoo zullen toebehooren, maar Balder richt zich hoog
op, en als een doemvonnis vallen uit zijn mond de steenen woorden: Nooit,
nooit, nooit! Waaròm dit nooit kan zijn, zegt hij haar ook, nu niet meer
hard, maar vol medelijden: en dan verdwijnt hij. Nu weet Mei dat hij voor
haar niet was.

DERDE ZANG.

De dichter zit in den nacht aan den oever van een rivier,
Mei en de dichter.
somber gestemd, omdat hij ’t droevig lot van Mei kent. Terwijl hij
mijmerende neerzit, verschijnt Mei zelf, vertelt hem haar lotgevallen en
zegt hem ook al de wonderbare Balderswoorden. Als de morgen komt, gaan
Mei en de dichter samen nog eens door de mooie Hollandsche landen.
Plotseling ziet de dichter in een kreupelboschje een vrouw: de stroomnimf
uit den eersten zang, die nu uitspreekt wat ze toen Mei niet wilde zeggen. ’t
Lot van Mei is ook hààr lot, ook zij heeft eens de goddelijke stem van
Balder gehoord, en ook zij is „bleek, als water is, beneê den mist der beek.”

De dichter keert terug naar Mei en thans—’t is al avond geworden—gaan ze

naar de stad, waar ’t huis van de dichter gebouwd is op den stadsmuur. Daar
brengen ze nog eenigen tijd door, dan vraagt Mei: „te zien der menschen
stad, wat die voor werke’ en wezens in zich had.” De dichter leidt haar door
straten, over pleinen, langs grachten en lang zitten ze samen op den
stadsmuur. Ook den komenden nacht blijft Mei nog in ’t huis van den
dichter en dan komt eindelijk de laatste dag.

De dood van Mei. Tegen den morgen gaat Mei heen, stralende als een gouden
beeld in de zon; op jong ongerept gras tusschen vier eiken blijft ze staan,
„als een bloem van zomerrood, papaver, midden in gedaver van zonnevuur”
en zooals die bloem haar teeren stengel langzaam buigt omlaag, zoo buigt
ook Mei langzaam haar hoofd. De maan neemt het lichaam van haar
gestorven kind in haar armen, de dichter legt het in een boot, vaart de rivier
af tot aan de zee en daar wachten de twaalf uren al met een baar om hun
droeven plicht te doen. Aan den zeezoom, waar Mei het eerst geland was,
wordt ze in ’t graf gelegd: „daar ligt bedolven mijn kleine Mei”.

M e i is, zooals uit deze inhoudsopgave blijkt, in

De natuurbeschrijving in Mei.
de eerste plaats natuurpoëzie. De geheele eerste zang: de tocht van Mei
door ’t Hollandsche landschap, ook een groot deel van den tweeden en
vooral van den laatsten zang, dat alles zegt ons hoe de dichter meeleeft met
’t schoone dat hem omringt, en hoe hij dat schoone opgenomen heeft in zijn
ziel. Wie Mei goed leest en alles voor zich ziet, wat de dichter beschrijft,
ziet in eens al ’t gewoon-dagelijksche met heel andere oogen dan vroeger.
Niet alleen de zee in haar oneindige wisseling van tinten, de wolken, de
rivieren en beken, de bosschen en ’t Mei-landschap zijn schoon, maar ook
de boer werkende op ’t land, de uitgaande school, de smid in z’n
werkplaats, de armelijke buurten in de stad geven een
schoonheidsaandoening. Over zulke dingen redeneeren geeft weinig: goed
lezen en zich alles juist voorstellen is ’t eenige. Een enkele aanhaling geven
we om Gorters natuurbeschrijving te typeeren.

„Ook lag een dorpje in dat dal, waar rook

Fijn wemelde om heen van schouwen; ook
Dat zag ze. Glans maakte de zon in blauwe
En roode pannen, uit de straat was ’t flauwe
Gerucht hoorbaar der zwarte smederij,
Het ijzer blonk onder de hamers. Zij
Hamerden in cadans de spranken vuur.
De straat was leeg, ze zag aan de deur twee buur-
Vrouwtjes staan spreken en een zwarte hond
Rondloopen. Onder groene linde stond
Een oud man in de westerzon te zien,