0% found this document useful (0 votes)
48 views284 pages

Umwaka Wa 3 Umwaka Umwe Bihuje

The document outlines the curriculum framework for preschool education in Rwanda for the third year, developed by the Rwanda Education Board (REB) in collaboration with UNICEF and other partners. It emphasizes a competency-based approach and includes six subjects, structured over three terms, with specific weeks allocated for assessments and reviews. The framework aims to enhance teaching methods and engage children through play and interactive activities while addressing inclusivity and gender equality.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
48 views284 pages

Umwaka Wa 3 Umwaka Umwe Bihuje

The document outlines the curriculum framework for preschool education in Rwanda for the third year, developed by the Rwanda Education Board (REB) in collaboration with UNICEF and other partners. It emphasizes a competency-based approach and includes six subjects, structured over three terms, with specific weeks allocated for assessments and reviews. The framework aims to enhance teaching methods and engage children through play and interactive activities while addressing inclusivity and gender equality.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 284

REPUBULIKA Y’U RWANDA

MINISITERI Y’UBUREZI

ISARANGANYAMASOMO RYO MU
MASHURI Y’INSHUKE
UMWAKA WA GATATU
&
RIGENEWE ABANA BIGA UMWAKA UMWE
ISARANGANYAMASOMO RYO MU
MASHURI Y’INSHUKE
UMWAKA WA GATATU

&
RIGENEWE ABANA BIGA UMWAKA UMWE
© 2024 Urwgo rw’Igihugu rushinzwe Uburezi bw’Ibanze (REB)
Uburenganzira bwose burakomwe
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

IJAMBO RY’IBANZE
Mu rwego rwo gushyira mu bikorwa integanyanyigisho y’uburezi bw’inshuke ishingiye ku bushobozi, mu mwaka wa 2018 REB
yashyize ahagaragara isaranganyamasomo rijyanye n’iyo nteganyanyisho kugira ngo yunganire abarezi mu gutegura gahunda
y’icyumweru n’amasomo bagendeye ku nsanganyamatsiko. Hashingiwe ku bibazo byagiye bigaragazwa n’abarezi bakoresheje
iri saranganyamasomo REB ku bufatanye na UNICEF na Help a Child Rwanda yasanze ari ngombwa ko rivugururwa kugira ngo
rirusheho kunogera abarezi barikoresha.

Iri saranganyamasomo ryateguye hashingiwe ku byumweru mirongo itatu n’ikenda (39) bigenwa n’amabwiriza aherekeza
integanyanyigisho ishingiye ku bushobozi. Ibyigwa by’umwaka wa gatatu byagabanyijwe mu bihembwe bitatu, buri gihembwe
kigizwe n’ibyumweru cumi na bitatu (13) nubwo byagaragaye ko ingengabihe y’amashuri ya buri mwaka igenwa ikanatangazwa na
Minisiteri y’Uburezi hari ubwo itagaragaza ibyumweru 13 buri gihembwe. Abarezi barasabwa kwifashisha iri saranganyamasomo
bakora ubugororangingo aho bikenewe bitewe n’ingengabihe y’amashuri.

Mu itangira ry’igihembwe cya mbere hateganyijwe icyumweru kimwe kigenewe isuzuma ry’ibanze n’ibikorwa byo kumenyereza
abana bashya ishuri niba bahari no gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa kabir. Ku bindi bihembwe hateganyijwe icyumweru kimwe
kigenewe isubiramo ry’ibyizwe mu gihembwe kibanza. Hagati mu gihembwe hateganyijwe icyumweru kimwe kigamije kugaragaza
intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zo kumufasha kugera ku bushobozi bugamijwe. Ibyumweru bibiri bya nyuma
biteganyirijwe gukora raporo isoza igihembwe. Iyo ari igihembwe gisoza umwaka, hategurwa n’ibirori bisoza umwaka.

Iri saranganyamasomo rigizwe n’ibyigwa bitandatu ari byo: Ubumenyi bw’ibidukikije, Imibare, Ikinyarwanda, Icyongereza, Ubugeni
n’umuco n’Ibonezabuzima. Ibi byigwa bisaranganyijwe ku bihembwe bitatu ku buryo hagaragazwa ibizigishwa mu gihembwe
kimwe mu byigwa byose mbere yo kujya mu gihembwe gikurikiraho. Ikigwa k’Iterambere mu mbamutima n’imibanire n’abandi
ntikigaragara mu buryo bwihariye kuko kigomba kwitabwaho mu mwaka wose mu bikorwa byose.

3
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Mu ivugurura ry’iri saranganyamasomo, hibanzwe ku kureba uko ibyigwa byose byagendera ku nsanganyamatsiko nubwo
hari aho usanga hari imitwe imwe bigoranye kuyihuza n’insanganyamatsiko. Hongewemo kandi ibikorwa by’abana kugira ngo
hashimangirwe uruhare rw’umwana mu kwiga binyuze mu mikino n’ibindi bikorwa biteza imbere ubushobozi butandukanye
bw’umwana. Mu gukoresha iri saranganyamasomo abarezi barasabwa kuyihuza n’aho batuye no gushaka ibindi bikorwa bijyanye
n’abana bubahiriza ihame ry’uburinganire bw’ibitsina byombi no kwita ku bana bafite ubumuga.

Dr. MBARUSHIMANA Nelson


Umuyobozi Mukuru w’Urwego rw’igihugu rushinzwe Uburezi bw’ibanze mu Rwanda (REB)

4
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

GUSHIMIRA
Mu rwego rwo gushyira mu bikorwa integanyanyigisho y’uburezi bw’inshuke ishingiye ku bushobozi yashyizwe ahagaragara mu
mwaka wa 2015, Urwego rw’Igihugu rushinzwe Uburezi bw’Ibanze (REB) rwateguye inyoborabarezi ndetse n’imbumbanyigisho
z’amahugurwa mu mwaka wa 2016.
Mu rwego rwo gukomeza kunganira abarezi bo mu mashuri y’inshuke, mu mwaka wa 2018, Urwego rw’Igihugu rushinzwe Uburezi
bw’Ibanze (REB) rwasanze ari ngombwa ko hategurwa isaranganyamasomo ku rwego rw’igihugu kugira ngo abarezi baryifashishe
bategura amasomo bagendere ku nsanganyamatsiko zimwe.
Nyuma y’imyaka irenga itanu iri saranganyamasomo rikoreshwa, hashingiwe ku bibazo byagaragajwe n’abarezi barikoresheje, Urwego
rw’Igihugu rushinzwe Uburezi bw’Ibanze (REB) ku bufatanye na UNICEF/LEGO rwateguye ivugurura ry’isaranganyamasomo kugira ngo
rirusheho kunogera abarikoresha kandi biborohere gushira mu bikorwa uburyo bwo kwiga binyuze mu mikino.
Turashimira byimazeyo abafatanyabikorwa banyuranye mu burezi bw’inshuke bagize uruhare muri iki gikorwa batanga ibitekerezo
byagize uruhare rukomeye mu ivugurura no mu kunoza iri saranganyamasomo. Muri bo twavuga Ikigo cy’Igihugu gishinzwe
Imikurire no Kurengera Umwana (NCDA), Help a Child, Save the Children, VVOB, na VSO.
By’umwihariko, turashima Ministeri y’Ubumwe bw’Abanyarwanda n’inshingano mboneragihugu yadufashije mu kwinjiza umuco
n’uburere mboneragihugu mu nteganyanyigisho igenewe Uburezi bw’inshuke no mu isaranganyamasomo bijyanye.
Tuboneyeho kandi gushimira abarezi bigisha mu mashuri y’inshuke no mu ngo mbonezamikurire bagize uruhare mu gihe
cy’ubushakashatsi n’abarezi bahagarariye abandi mu mahugurwa ku myigishirize y’amateka n’indangagaciro nyarwanda.
Ibitekerezo batanze byashingiweho mu ivugurura no mu kunoza iri saranganyamasomo. Turasaba abarezi bose kuzakoresha
neza iri saranganyamasomo rivuguruye ndetse n’integanyanyigisho rishingiyeho, ari nako batanga ibitekerezo bizatuma turushaho
kunoza umurimo wo kurerera igihugu.

Joan Murungi
Umuyobozi w’Ishami ry’Integanyanyigisho n’Imfashanyigisho/REB

5
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

ABAGIZE URUHARE MU KUVUGURURA ISARANGANYAMASOMO


Abakozi b’Ikigo Gishinzwe guteza imbere Uburezi mu Rwanda (REB)
▪▪ NDAYISABA Apollinaire, ushinzwe uburezi bw’inshuke
Abakozi b’Ikigo cy’Igihugu gishinzwe Imikurire no Kurengera Umwana (NCDA)
▪▪ Munyampeta Emmanuel, Impuguke mu Burere Buboneye
Abashinzwe uburezi n’abarezi bo mu Karere ka Burera
▪▪ Byiringiro Phocas, Umukozi w’Akarere ushinzwe umurezi
▪▪ Nyirazuba Vestine, Umurezi mu mashuri y’inshuke
▪▪ Kwiringirimana Prince, Umurezi mu mashuri y’inshuke
▪▪ Ndacyayisenga Angelique, Umurezi mu mashuri y’inshuke
▪▪ Nzayihorana Seraphine, Umurezi mu mashuri y’inshuke
▪▪ Nsengimana Samuel, Umurezi mu mashuri y’inshuke
▪▪ Uwingabire Claudine, Umurezi mu mashuri y’inshuke
Abafatanyabikorwa mu Burezi bw’Inshuke:
▪▪ Dusengumuremyi Firmin, UNICEF
▪▪ Nyiracumi Rachel, Help a Child
▪▪ Mukantagwera Liliose, VVOB
▪▪ Niyonkuru Irenee, VSO
▪▪ Mbabazi Ruth Kabutembe, VSO
▪▪ Kembabazi Irene, Save the Children
Abayoboye igikorwa cy’ivugururwa:
▪▪ Mukakinyana Pauline
▪▪ Mukadepite Georgette
▪▪ Nyirandagijimana Anathalie

6
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

ISHAKIRO
IJAMBO RY’IBANZE ....................................................................................................................................................................................................3
GUSHIMIRA ..................................................................................................................................................................................................................5
ABAGIZE URUHARE MU KUVUGURURA ISARANGANYAMASOMO ...............................................................................................................6
1. IGIHEMBWE CYA MBERE......................................................................................................................................................................................9
1.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ..................................................................................................................................................................................................... 9
1.2. Imibare........................................................................................................................................................................................................................................14
1.3 Ikinyarwanda.............................................................................................................................................................................................................................24
1.4 English..........................................................................................................................................................................................................................................42
1.5 Ubugeni n’umuco ....................................................................................................................................................................................................................46
1.6. Ibonezabuzima.........................................................................................................................................................................................................................53
2. IGIHEMBWE CYA 2..............................................................................................................................................................................................57
2.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ...................................................................................................................................................................................................57
2.2. Imibare........................................................................................................................................................................................................................................62
2.3 Ikinyarwanda.............................................................................................................................................................................................................................71
2.4 English..........................................................................................................................................................................................................................................84
2.5 Ubugeni n’umuco ....................................................................................................................................................................................................................89
2.6. Ibonezabuzima.........................................................................................................................................................................................................................94
3. IGIHEMBWE CYA 3...............................................................................................................................................................................................97
3.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ...................................................................................................................................................................................................97
3.2. Imibare.....................................................................................................................................................................................................................................103

7
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.3 Ikinyarwanda..........................................................................................................................................................................................................................110
3.4 English.......................................................................................................................................................................................................................................127
3.5 Ubugeni n’umuco .................................................................................................................................................................................................................132
3.6. Ibonezabuzima......................................................................................................................................................................................................................138

RIGENEWE ABANA BIGA UMWAKA UMWE................................................................................................................................................... 143


INTANGIRIRO ................................................................................................................................................................................................................................144
1. IGIHEMBWE CYA MBERE................................................................................................................................................................................ 145
1.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ................................................................................................................................................................................................145
1.2. Imibare.....................................................................................................................................................................................................................................156
1.3 Ikinyarwanda..........................................................................................................................................................................................................................165
1.4 English.......................................................................................................................................................................................................................................188
2. IGIHEMBWE CYA 2............................................................................................................................................................................................ 196
2.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ................................................................................................................................................................................................196
2.2. Imibare.....................................................................................................................................................................................................................................205
2.3 Ikinyarwanda..........................................................................................................................................................................................................................213
2.4 English ......................................................................................................................................................................................................................................230
3. IGIHEMBWE CYA 3............................................................................................................................................................................................ 237

3.1. Ubumenyi bw’ibidukikije ................................................................................................................................................................................................237


3.2. Imibare.....................................................................................................................................................................................................................................246
3.3 Ikinyarwanda..........................................................................................................................................................................................................................252
3.4 English.......................................................................................................................................................................................................................................276

8
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1. IGIHEMBWE CYA MBERE


1.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
1 - Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana bashya ishuri niba baharí
- Gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa 2 w’inshuke..
2 Igihugu - Izina ry’igihugu - Kuvuga umwirondoro - Gukina umukino wo - Agapira
cyange - Amazina we yifitiye ikizere kwibwirana bavuga - Ishusho y’ ibendera
y’umukuru agaragaza ko ari amazina yabo, imyaka ry’igihugu cy’u Rwanda
w’igihugu umunyarwanda. n’igitsina bakongeraho ko
- Ifoto y’umukuru
- Kuvuga izina ari Abanyarwanda imbere
- Ibendera w’igihugu.
ry’igihugu ke. ya bagenzi babo bifitiye
ry’igihugu - Amakarita y’amabara
ikizere.
n’amabara - Kuvuga izina anyuranye
yaryo ry’umukuru w’igihugu. - Gukina umukino umwana
avuga icyo yakora aramutse - Igitabo: Ngewe
- Gutahura amabara n’umuryango wange,
abaye umukuru w’igihugu
agize ibendera umwaka wa 3.
akabivuga ari imbere
ry’igihugu cy’u
y’abandi kandi yifitiye
Rwanda mu yandi
ikizere.
mabendera y’ibindi
bihugu. - Gusobanura ibyo bazi ku
gihugu cy’u Rwanda.
- Gutahura amabara agize
ibendera ry’igihugu cy’u
Rwanda.

9
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


3 Ibice by’ - Ibice bigize - Kugaragaza ibice bigize - Kujya imbere bakerekana - Ishusho y’ ibice by’
umubiri umutwe umutwe n’isuku yabyo. ibice bigize umutwe umubiri w’umuntu
w’umuntu n’isuku yabyo. - Kugaragaza ibice bigize bagasobanura n’uko isuku - Igipupe cy’umuntu
n’isuku - Ibice bigize igihimba n’ n’isuku yabyo ikorwa. gifite ibice byose.
yabyo igihimba yabyo. - Kujya imbere bakerekana - Igitabo: Ngewe
n’isuku yabyo - Kugaragaza uburyo ibice bigize igihimba n’umuryango wange
bwo kwita no kubaha bagasobanura n’ uko isuku umwaka wa 3.
abafite ubumuga. yabyo ikorwa.
- Kubaha umubiri wabo - Umukoro wo mu rugo:
birinda ibyabateza gusaba ababyeyi ubufasha
impanuka no mu gusukura imyanya
kubirinda bagenzi ndangagitsina yabo no
babo. kwiyuhagira.
4 Ibice by’ Ibice bigize - Kugaragaza ibice bigize Kujya imbere bakerekana - Ishusho igaragaza
umubiri amaboko amaboko n’amaguru ibice bigize amaboko ibikorwa by’ isuku
w’umuntu n’amaguru no kugira uruhare mu n’amaguru bagasobanura y’umubiri w’umuntu.
n’isuku n’isuku yabyo no isuku yabyo. n’uko isuku yabyo ikorwa. - Igitabo: Ngewe
yabyo kugira uruhare - Kugaragaza uburyo n’umuryango wange
mu isuku yabyo. bwo kwita no kubaha umwaka wa 3.
abafite ubumuga.
- Kubaha umubiri wabo
birinda ibyabateza
impanuka no
kubirinda bagenzi
babo.

10
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


5 Tumenye Guteganya - Guteganya uko ikirere - Gukina umukino wo gutahura Ishusho igaragaza:
guteganya igihe witegereje kiri bube kimeze, uko ikirere kimeze bakaraga - Izuba
ibihe imiterere y’ikirere bahereye ku bimenyetso umutaka ufunguye uriho ibihe - Imvura
by’ikirere no kugira bakesha kwitegereza. bitandukanye by’ikirere. - Umuyaga
imyitwarire - Kugaragaza - Gukora umwitozo wo - Ibicu
ikwiye ijyanye imyitwarire ijyanye kuvangura imyambaro - Izuba n’ibicu
n’ibihe n’uko ibihe by’ikirere. ijyanye n’ikirere bakavuga - Imvura n’inkuba.
biteganyijwe. izina ryacyo. - Amakarita
ashushanyijeho
- Guhuza amakarita
imyambaro.
y’imyambaro n’ay’imiterere
y’ikirere ku mashusho. - Igitabo: Ngewe
n’umuryango wange,
umwaka wa 3.
6 Abagize Abagize Kuvuga abagize - Gushakira amazina abantu - Ishusho y’abagize
umuryango umuryango umuryango mugari no bari ku makarita. umuryango mugari.
wange mugari: papa, gukoresha amagambo - Kubaka igiti cy’amasano - Udukarita duto buri
mugari mama, abana, agaragaza amasano bakoresheje amakarita . gakarita kariho umuntu
sogokuru, bafitanye. umwe: umugabo,
- Gusobanura amasano
nyogokuru. umugore, umwana
y’abantu bari ku makarita
bakoresheje interuro. w’umuhungu, umwana
w’umukobwa, sogokuru
na nyogokuru.
- Igitabo: Ngewe
n’umuryango wange,
umwaka wa 3.

11
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Abagize Abagize Kuvuga abagize - Kwita amazina abantu bari - Udukarita duto buri
umuryango umuryango umuryango mugari no ku makarita. gakarita kariho umuntu
wange mugari: papa, gukoresha amagambo - Kubaka igiti cy’amasano umwe: umugabo,
mugari mama, abana, agaragaza amasano bakoresheje amakarita. umugore, umwana
sogokuru, bafitanye. w’umuhungu, umwana
- Gusobanura amasano
nyogokuru, data w’umukobwa n’abandi
y’abantu bari ku makarita
wacu, mama bagize umuryango
bakoresheje interuro.
wacu, masenge, mugari.
marume, babyara - Igitabo: Ngewe
bange. n’umuryango wange,
umwaka wa 3.
9 Ibyo abantu Ibyo abantu - Gutahura ibintu abantu Kwerekana ku mashusho - Amafoto y’abantu
bahuriyeho bahuriyeho n’ibyo bahuriyeho n’ibyo no gusobanura ibyo batandukanye:
n’ibyo batandukaniyeho. batandukaniyeho abantu bahuriyeho n’ibyo ababyibushye
batandu- - Gutahura ko abantu ari batandukaniyeho bakurikije n’abananutse, abarimo
kaniyeho bamwe n’ubwo bafite ibyo babona bari mu matsinda kurya no kunywa.
ibibatandukanyije. mato. - Igitabo: Ngewe
- Kwirinda guhohotera n’umuryango wange,
umuntu kubera uko umwaka wa 3.
ateye.
- Kwirinda kuvangura
abantu bitewe
n’imiterere.

12
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


10 Iwacu mu Ibice bigize Gutandukanya ibice - Kwerekana amashusho no - Igishushanyo k’inzu
rugo urugo n’inzu. bigize urugo n’inzu gusobanura ibice bigize kigaragaza ibice bigize
urugo inzu n’ imbuga. urugo, inzu n’ imbuga.
- Umukoro wo mu rugo: - Igitabo: Ngewe
Kwitegereza ibice bigize n’umuryango wange,
urugo, inzu n’imbuga. umwaka wa 3.
11 Iwacu mu Ibikoresho biba Gutahura ibikoresho - Kwerekana no kurondora - Igishushanyo k’inzu
rugo mu bice bigize biba mu bice bigize ibikoresho byo mu nzu : mu kigaragaza ibice bigize
urugo n’inzu urugo n’inzu ruganiriro, mu cyumba cyo urugo inzu n’ imbuga.
kuraramo, mu gikoni, mu - Igitabo: Ngewe
bwiherero. n’umuryango wange,
- Mu gikari: akarima k’igikoni, umwaka wa 3.
ubwiyuhagiriro n’ubwiherero
no gusobanura ibiri ku
mashusho.
- Umukoro wo mu rugo:
Kwitegereza ibikoresho byo
mu nzu: mu ruganiriro, mu
cyumba cyo kuraramo, mu
gikoni, mu bwiherero no mu
gikari.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

13
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 - Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana bashya ishuri niba baharí.
- Gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa 2 w’inshuke.
2 Igihugu Gushyira Gushyira Gushyira hamwe - Gukina umukino wo - Udupapuro tw’amabara
cyange ibisa hamwe hamwe ibisa ibintu bifite gushaka uwo dusa anyuranye, ingwa,
bashingiye icyo bihuriyeho bakoresheje amakarita. udukombe twa
ku ibara bashingiye - Kuvangura no gushyira purasitike.
ry’umuhondo, ku ibara hamwe ibintu bifite amabara - Igitabo k’Imibare
iry’ubururu ry’umuhondo, asa: iby’umuhondo, cy’umwaka wa 1, 2,3.
n’iry’icyatsi iry’ubururu iby’ubururu n’ iby’icyatsi
kibisi. n’iry’icyatsi kibisi. kibisi.
Imibare Umubare 1 Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Uduti, udufuniko
kuva kuri no kwandika gushyira agafuniko k’icupa tw’amacupa
1-10 umubare 1. kamwe mu ruziga. y’amazi, udufuniko
- Kubara ikintu kimwe tw’amacupa ya fanta,
bakoresheje ibintu ingwa, uducupa,
bifatika ibikombe, utubuye,
ibibabi, uturabo
- Gusiga ibara ikintu kimwe
twihunguye ku biti
- Guca uruziga ku mubare 1 n’ibindi bikinisho
- Kubaka umubare 1 bitandukanye.
bakoresheje uduti - Igitabo k’Imibare
n’utubuye. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Kubumba umubare1

14
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Guhuza utudomo - Ingwa, uduti,
bakandika umubare 1 amakaramu y’igiti.
- Kwandika umubare 1hasi
bakoresheje ingwa.
- Kwandika umubare 1 ku
kibaho bakoresheje amazi.
- Kwandika umubare 1
- bakoresheje ikaramu y’igiti.
3 Umubiri Gushyira Gushyira Gushyira hamwe - Gukina umukino - Udupapuro tw’amabara
wange ibisa hamwe hamwe ibisa ibintu bifite gutanguranwa kubona anyuranye, ingwa,
bashingiye icyo bihuriyeho uwo basa bakoresheje udukombe twa
ku ibara bashingiye ku amakarita. purasitike.
ry’umutuku, ibara ry’umutuku, - Kuvangura no gushyira - Igitabo k’ Imibare
iry’umuhondo, iry’umuhondo, hamwe ibintu bifite cy’umwaka wa 1,2,3.
iry’ubururu iry’ubururu amabara asa: iby’umutuku,
n’iry’icyatsi n’iry’icyatsi kibisi. iby’umuhondo, iby’ubururu
kibisi. n’ iby’icyatsi kibisi.
Imibare Umubare 2 Kubara, gusoma - Gukora umwitozo wo - Uduti, udufuniko
kuva kuri no kwandika gutoragura utubuye tubiri. tw’amacupa
1-10 umubare 2. - Guca akarongo mu bintu y’amazi, udufuniko
bibiri tw’amacupa ya fanta,
ingwa, uducupa,
- Gusiga ibara mu kazu
ibikombe, utubuye,
karimo umubare 2.
ibibabi, uturabo

15
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Ikitonderwa: Imyitozo twihunguye ku biti
yo kubaka, kubumba no n’ibindi bikinisho
kwandika umubare 2 bitandukanye.
yikore nk’uko wakoze ku - Igitabo k’Imibare
mubare 1. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Ingwa, uduti,
amakaramu y’igiti.
4 Umubiri Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu birenze - Amakaramu maremare
wange ibintu ibintu birenze 3 bahereye ku kigufi, n’amagufi, uduti
birenze 3 3 bakurikije ikirekire n’ikirekire cyane tureture n’utugufi,
bakurikije uburebure bakoresheje amagambo uducupa tureture
uburebure bwabyo akwiye. n’utugufi.
bwabyo. bakoresha - Gutondeka ibintu birenze - Igitabo k’Imibare
amagambo 3 bahereye ku kirekire cy’umwaka wa 1,2,3.
yabugenewe. cyane, ikirekire n’ikigufi
bakoresheje amagambo
akwiye.
Imibare Umubare 3 Kubara, gusoma - Gukora umwitozo wo - Ibibabi, indabyo,
kuva kuri no kwandika gukora ibirundo by’ibintu imifuniko
1-10 umubare 3 bitatu. y’amacupa, utubuye
- Guca akarongo ku bintu n’ibindi bijyanye
bitatu n’insanganyamatsiko.
- Guca uruziga ku mubare 3 - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.

16
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Ikitonderwa: Imyitozo - Ingwa, uduti,
yo kubaka, kubumba no amakaramu y’igiti.
kwandika umubare 3
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.
5 Ibihe Ibikorwa Ibikorwa - Gusobanura - Gusobanura ibikorwa - Igitambaro kiriho
by’ikirere bya buri byabo bya ibikorwa abana bakora mu rugo no iminsi kuva ku wa
munsi buri munsi bikorwa buri ku ishuri buri munsi no mbere kugeza ku
na buri na buri munsi na buri mu cyumweru. cyumweru n’amakarita
cyumweru cyumweru no cyumweru. - Guhuza amakarita ajyanye n’ibihe
kugaragaza - Kugaragaza uko y’iteganyagihe n’uko by’ikirere ariho:
imyitwarire iteganyagihe ikirere kimeze uwo - Izuba
ikwiye mu ry’umunsi munsi kugeza icyumweru - Imvura
birebana no n’iry’icyumweru kirangiye no kugaragaza - Umuyaga
kubahiriza rimeze. iteganyagihe ryaranze - Ibicu
gahunda icyumweru. - Izuba n’ibicu
y’ibikorwa - Imvura n’inkuba.
biri ku - Igitabo k’Imibare
ngengabihe. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Inyoborabarezi ku
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM)
mu mashuriy’inshuke

17
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imibare Umubare 4 Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Amakaramu y’igiti
kuva kuri no kwandika gushyira amabuye 4 n’ay’amabara, ingwa,
1-10 umubare 4 cyangwa udufuniko 4 mu uduti, ibumba.
kazu bari mu matsinda - Igitabo k’Imibare
mato. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Gushushanya abantu bane. - Ingwa, uduti,
- Gusiga ibara agatebo amakaramu y’igiti
kanditseho umubare 4 mu
dutebo twanditseho indi
mibare inyuranye.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubaka, kubumba no
kwandika umubare 4
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.
6 Umuryango Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu birenze - Amabuye arutana
mugari ibintu birenze ibintu birenze 3 ahereye ku cyoroshye, mu buremere.
3 bakurikije 3 bakurikije ikiremereye n’ikiremereye - Intebe 3 zirutana mu
uburemere uburemere cyane. buremere.
bwabyo bwabyo - Gutondeka ibintu birenze - Ibitabo 3 birutana
bakoresha 3 ahereye ku kiremereye mu buremere n’ibindi
amagambo cyane, ikiremereye bikoresho wabona
yabugenewe. n’icyoroshye. aho utuye birutana
mu buremere.

18
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Gukora Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Amakarita ariho
kuva kuri imyitozo no kwandika guhuza ikarita yanditseho imibare 1,2,3,4
1-10 yo kuva ku imibare kuva 1-4 umubare n’ikirundo - Amakaramu y’igiti.
mubare 1-4 k’ibintu bingana.
- Igitabo k’ Imibare
- Gushushanya ibintu cy’umwaka wa 1,2,3.
bingana n’umubare
wanditse mu ruziga.
- Kubara ibintu bakandika
umubare bijyanye.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Umuryango Amashush- Gushushanya, - Gukina umukino - Gukina umukino wo - Ishusho ya mpandenye,
mugari ongero: gusiga, wo gusimbuka, gusimbuka bagahagarara amakaramu y’ibiti
mpandenye, kubaka no bagahagarara mu kazu ka mpandenye n’ay’amabara, uduti,
mpande- kubumba mu kazu ka mu matsinda mato. utubuye, ibumba.
shatu mpandenye mpandenye. - Gutahura ibindi bintu - Igitabo k’ Imibare
n’uruziga - Gushushanya, bibakikije bifite ishusho cy’umwaka wa 1,2,3.
kubaka, ya mpandenye.
kubumba no - Kubaka mpandenye
gusobanura bakoresheje uduti
mpandenye. n’utubuye

19
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kubumba mpandenye
- Gushushanya no gusiga
amabara mpandenye.
Imibare Umubare 5 Kubara, gusoma - Gukina umukino wa - Amakaramu y’ igiti
kuva kuri no kwandika vangavanga ugakora n’ay’amabara, uduti,
1-10 umubare 5 itsinda ry’abana 5. ibumba.
- Gushushanya ibipesu 5 ku - Igitabo k’ Imibare
ishusho y’ishati. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Gusiga ibara akazu
kanditsemo umubare 5.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubaka, kubumba no
kwandika umubare 5
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.
9 Umuryango Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu birenze - Amacupa 3 arutana
mugari ibintu birenze ibintu birenze 3 3 ahereye ku gitwara mu bunini.
3 bakurikije bakurikije ingano bike, igitwara byinshi n’ - Ijerekani 3 zirutana
ingano yabyo. yabyo bakoresha igitwara byinshi cyane. mu bunini
amagambo - Gutondeka ibintu birenze - Ibase 3 zirutana
yabugenewe. 3 ahereye ku gitwara mu bunini n’ibindi
byinshi cyane, igitwara bikoresho wabona
byinshi n’igitwara bike. aho utuye birutana
mu bunini.

20
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Umubare 6 - Gukora ibirundo by’ibintu 6. - Amakaramu y’igiti
Kubara, gusoma
kuva kuri no kwandika - Guca akarongo ku bintu n’ay’amabara,
1-10 umubare 6 bitandatu bishushanyije . imifuniko y’amacupa,
utubuye, uduti, ibumba.
- Gusiga ibara igiti kiriho
amapapayi 6. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubaka, kubumba no
kwandika umubare 6
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.
10 Ibikoresho Amashush- Gushushanya Gushushanya, - Gukina umukino wo - Ishusho ya
byo mu ongero: no gusiga, kubaka, kubumba guhagarara bagakora mpandeshatu,
rugo mpandenye, kubaka no no gusobanura ishusho ya mpandeshatu amakaramu y’igiti
mpande- kubumba mpandeshatu. mu matsinda mato. n’ay’amabara, uduti,
shatu mpandeshatu. - Gutahura ibintu bimukikije utubuye, ibumba.
n’uruziga bifite ishushusho ya - Igitabo k’ Imibare
mpandeshatu. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Kubaka mpandeshatu
bakoresheje uduti
n’utubuye
- Kubumba mpandeshatu

21
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Gushushanya no gusiga
amabara mpandeshatu.
Imibare Umubare 7 Kubara, gusoma - Kubara ibikoresho byo mu - Amakaramu y’igiti
kuva kuri no kwandika rugo birindwi. n’ay’amabara,
1-10 umubare 7 - Gusiga ibara ibintu ibikombe, amasahani,
birindwi mu kirundo. amakanya, ibiyiko
utubuye, uduti n’
- Ikitonderwa: Imyitozo
ibumba.
yo kubaka, kubumba no
kwandika umubare 7 - Igitabo k’ Imibare
yikore nk’uko wakoze ku cy’umwaka wa 1,2,3.
mubare 1.
11 Ibikoresho Uruher- Itondeka Gutondeka ibintu - Gutondeka ibikoresho - Ibikoresho byo mu
byo mu erekane ry’ibintu byisubiramo byo mu rugo bakurikije rugo, amashusho,
rugo rwisubiramo binyuranye bakurikije urugero bahawe. ibitabo, amakaramu
byisubiramo uruhererekane - Gusiga urunigi rukoze mu y’igiti, ay’amabara
bahawe cyangwa masaro bakurikije urugero n’ibindi.
bihitiyemo bava bahawe rw’amabara. - Igitabo k’ Imibare
ku byoroheje cy’umwaka wa 1,2,3.
bajya ku bigoye.

22
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imibare Gukora Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Amakarita ariho
kuva kuri imyitozo no kwandika guhagarara mu ruziga imibare 1-7
1-10 yo kuva ku imibare kuva 1-7 rwanditsemo umubare - Amakaramu y’igiti,
mubare 1-7 babwiwe n’umurezi. umupira wo gukina,
- Gukina umukino wo gutera uducupa twa
umupira ku icupa iriguye purasitiki turimo
bakariterura bakavuga amazi make cyane /
umubare wanditse kuri ibitaka bike cyane
iryo cupa. twandiseho imibare
- Gukina umukino wo 1,2,3,4,5,6,7.
guhuza ikarita yanditseho - Igitabo k’ Imibare
umubare n’ikirundo cy’umwaka wa 1,2,3.
k’ibintu bingana.
- Kubara ibintu bakandika
umubare bijyanye.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

23
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 - Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana bashya ishuri niba baharí
- Gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa 2 w’inshuke.
2 Igihugu Gutega amatwi Umuvugo “Ndi Kuvuga Kuvuga umuvugo - Umuvugo
cyange no kuvuga umunyarwanda” umuvugo “Ndi “Ndi umunyarwanda” - Inyoborabarezi
bifatiye ku umunyarwanda” bagaragaza ko bifitiye y’Ikinyarwanda
nsanganya- awukurikiranya ikizere kandi ko batewe yo mu mashuri
matsiko. adacurikiranya ishema no kwitwa y’inshuke.
amagambo kandi Umunyarwanda.
anoza imvugo.
Indirimbo Kuririmba Kuririmba indirimbo Indirimbo y’itonde
y’inyuguti indirimbo y’inyuguti zigize itonde ry’inyuguti
zigize itonde y’inyuguti ry’Ikinyarwanda.
ry’Ikinyarwanda. zigize itonde
ry’Ikinyarwanda
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi a - Gutahura amagambo Agakuru kagufi
kuvumbura ry’inyuguti a. mu gakuru. arimo ijwi a ari mu kiganjemo ijwi a.
amajwi - Gutahura no gakuru.
y’inyuguti gutanga ingero - Gutanga ingero z’amazina
z’amagambo n’amagambo arimo ijwi a.
n’amazina arimo
ijwi rya a.

24
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti - Gusoma inyuguti ya a ntoya - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya a ya a ntoya. mu ijwi riranguruye. y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhitamo inyuguti ya a yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza ntoya mu zindi akoresheje y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti amakarita. - Amakarita y’inyuguti
da. ya a ntoya - Guca uruziga ku nyuguti ya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya a ntoya mu ijambo. z’ikinyarwanda
A nkuru. - Gukina umukino: “Uwo nibura buri nyuguti
duhuje izina ari he?” ifite eshatu zisa.
ni umukino wo guhuza
inyuguti ya a ntoya
n’inyuguti ya A nkuru
bakoresheje amakarita.
- Gukina umukino wo
gusimbuka ugahagarara
mu kazu kanditsemo
inyuguti ya a ntoya.
Kwandika Inyuguti ya a - Kubaka inyuguti - Kubaka inyuguti ya - Ibumba
inyuguti nto ntoya ya a ntoya. a ntoya bakoresheje - Utubuye
zigize itonde - Kubumba utubuye.
- Amakaramu y’igiti
ry’Ikinyar- inyuguti ya a - Gukina umukino wo
wanda. - Amakayi cyangwa
ntoya. kubaka inyuguti ya a
impapuro
- Kwandika ntoya bahagaze bakorera
inyuguti ya a hamwe mu matsinda
ntoya. mato.

25
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kubumba inyuguti ya a - Inyoborabarezi
ntoya. b’ubumenyi
- Kwandika inyuguti ya bw’imbamutima
a ntoya bakoresheje n’imibanire
ikaramu y’igiti. n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.
Imiterere Ibigize igitabo Gutandukanya - Kwerekana ibice bigize Ibitabo by’inkuru
y’igitabo ibice bigize igitabo. n’iby’amashusho.
no gusoma igitabo. - Gutahura ibiri ku gifuniko
igitabo no ku mpapuro.
- Kuvuga amazina
y’uwanditse igitabo
basomewe n’umurezi.
- Kuvuga amazina
y’uwashushanyije
igitabo basomewe
n’umurezi.
3 Umubiri Gutega Indirimbo “Iyo Kuririmba Kuririmba indirimbo “Iyo Indirimbo
wange amatwi Yohana aceza”. indirimbo “Iyo Yohana aceza” akurikiza
no kuvuga Yohana aceza”. injyana.
bifatiye ku
nsanganya-
matsiko.

26
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Inkuru: Kugararagaza - Gukina umukino wo - Inkuru
“Twiga n’izindi uko wakubaha gutega amatwi no - Inyoborabarezi
nyamaswa” imiterere ya buri gutahura amajwi atangwa y’Ikinyarwanda
irimo muntu, wirinda n’ibice bigize umubiri yo mu mashuri
ubutumwa ku mukomeretsa w’umuntu bipfutse y’inshuke
bwihariye mu mvugo no ku mu maso: gukoma mu
bujyanye mubiri, kwishyira mashyi, gukubita ikirenge
n’umuco mu mwanya hasi no kuvugiriza.
w’amahoro w’abandi - Gutega amatwi no
n’indangagaciro. no kwirinda gusubiza ibibazo no
icyababaza gukina ibivugwa mu
mugenzi nkuru: “Twiga n’izindi
wawe binyuze nyamaswa”
mu nkuru ya
- Gusobanura ubutumwa
Twiga n’izindi
bwihariye akuye mu nkuru.
nyamaswa”.
Guhimba no - Amajwi - Gukina umukino - Gukina umukino wo - Inyoborabarezi
kuvumbura atangwa wo gutahura gutega amatwi no y’Ikinyarwanda
amajwi n’ibice bigize amajwi atangwa gutahura amajwi atangwa yo mu mashuri
y’inyuguti umubiri n’ibice bigize n’ibice bigize umubiri y’inshuke.
w’umuntu umubiri w’umuntu bipfutse - Agakuru kagufi
- Gutahura ijwi w’umuntu. mu maso: gukoma mu kiganjemo ijwi b.
ry’inyuguti b. - Gutahura ijwi b mashyi, gukubita ikirenge
mu gakuru. hasi no kuvugiriza.

27
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Gutahura no - Gutahura amagambo arimo -
gutanga ingero ijwi b ari mu gakuru.
z’amagambo - Gutanga ingero z’amazina
n’amazina arimo n’amagambo arimo ijwi b.
ijwi rya b .
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya b ya b ntoya. yo ku nyuguti ya b ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya b ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
B nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya b - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya b ntoya. yo ku nyuguti ya b ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyar- inyuguti ya b nyuguti ya a ntoya. impapuro.
wanda. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya b bw’imbamutima
ntoya. n’imibanire
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.

28
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
4 Umubiri Gutega amat- Umuvugo “Uyu Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo uvuga - Inyoborabarezi
wange wi no kuvuga ni umutwe uvuga ku bice ku bice bigize umubiri y’Ikinyarwanda
bifatiye ku wange”. bigize umubiri bagaragaza ko bifitiye yo mu mashuri
nsanganya- bawukurikiranya ikizere. y’inshuke
matsiko. badacurikiranya - Umuvugo
amagambo kandi
banoza imvugo.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi c Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti c. mu gakuru. yo ku nyuguti ya c ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke
z’amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi c
ijwi rya c .
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya c ya c ntoya. yo ku nyuguti ya c ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya c ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
C nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

29
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Udufuniko
tw’amacupa
ya purasitiki
yanditseho itonde
ry’inyuguti ntoya
buri nyuguti ifite
eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya c - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya c ntoya. yo ku nyuguti ya c ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyar- inyuguti ya c nyuguti ya a ntoya. impapuro
wanda. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya c bw’imbamutima
ntoya n’imibanire
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.
Imiterere Gutandukanya Gutandukanya - Kwerekana amashusho Ibitabo by’inkuru
y’igitabo amashusho amashusho mu gitabo. n’iby’amashusho.
no gusoma n’inyandiko . n’amagambo. - Kugaragaza aho
igitabo inyandiko ziri mu gitabo.
- Gufata igitabo neza
atagicuritse.

30
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
5 Ibihe Gutega amatwi Indirimbo Kuririmba Kuririmba indirimbo - Inyoborabarezi
by’ikirere no kuvuga y’inyuguti indirimbo y’inyuguti zigize itonde y’Ikinyarwanda
bifatiye ku zigize itonde y’inyuguti ry’Ikinyarwanda. yo mu mashuri
nsanganya- ry’Ikinyarwan- zigize itonde y’inshuke
matsiko. da. ry’Ikinyarwanda

Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi d Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


kuvumbura ry’inyuguti d. mu gakuru. yo ku nyuguti ya d ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
z’ amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi d.
ijwi rya d .
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya d ya d ntoya. yo ku nyuguti ya d ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya d ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
D nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

31
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika Inyuguti ya d - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya d ntoya. yo ku nyuguti ya d ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya d nyuguti ya a ntoya. impapuro
da. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya d bw’imbamutima
ntoya n’imibanire
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.
Imiterere Gusoma ibitabo - Kugaragaza - Kugaragaza aho inyandiko Ibitabo by’inkuru.
y’igitabo by’inkuru aho inyandiko itangirira n’aho irangirira.
no gusoma itangirira n’aho - Kurambura igitabo bava
igitabo irangirira. ibumoso bajya iburyo.
- Kuvuga inkuru - Gusobanura inkuru akuye
akuye mu mu gitabo ahereye ku
gitabo ahereye mashusho.
ku mashusho.
6 Umuryango Gutega amatwi Inkuru - Gutega amatwi - Gutega amatwi, gusubiza - Inyoborabarezi
mugari no kuvuga “Twishimire no gusubiza ibibazo ku nkuru y’Ikinyarwanda
bifatiye ku kubana mu ibabazo “Twishimire kubana mu yo mu mashuri
nsanganya- mahoro” irimo ku nkuru mahoro”. y’inshuke
matsiko. ubutumwa “Twishimire - Gusobanura ubutumwa - Inkuru
bwihariye kubana mu bwihariye akuye mu
mahoro” irimo nkuru.

32
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
bujyanye ubutumwa
n’umuco bwihariye
w’amahoro bujyanye
n’indangagaciro. n’umuco
w’amahoro
n’indangagaciro.
Binyuze
muri ubwo
butumwa, abana
bazatozwa
kubana mu
mahoro no
koroherana na
buri wese.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi e - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti e. mu gakuru. yo ku nyuguti ya e ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
z’amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi e.
ijwi rya e .

33
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya e ya e ntoya. yo ku nyuguti ya e ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya e ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
E nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya e - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya e ntoya. yo ku nyuguti ya e ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyar- inyuguti ya e nyuguti ya a ntoya. impapuro
wanda. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya e bw’imbamutima
n’imibanire
ntoya
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.
Imiterere Gukora igitabo Gukora igitabo - Gutegura agatabo Imikasi, amakaramu
y’igitabo katanditsemo. y’igiti n’ay’amabara,
no gusoma - Kwomeka impapuro ubujeni (glue/colle).
igitabo bashushanyijeho cyangwa
amashusho bakase.
- Kumurika ibitabo bakoze.

34
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Umuryango Gutega amatwi Inkuru “Keza Gutega amatwi Gutega amatwi, gusubiza Inyoborabarezi
mugari no kuvuga na Hirwa kwa no gusubiza ibibazo ku nkuru “Keza na y’Ikinyarwanda yo mu
bifatiye ku sekuru”. ibabazo ku nkuru Hirwa kwa sekuru”. mashuri y’inshuke
nsanganya- “Keza na Hirwa
matsiko. kwa sekuru”.
Guhimba no Gutahura ijwi Gutahura ijwi f Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti f. mu gakuru. yo ku nyuguti ya f ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
z’ amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi f.
ijwi rya f .
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya f ya f ntoya. yo ku nyuguti ya f ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya f ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
F nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

35
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika Inyuguti ya f - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya f ntoya. yo ku nyuguti ya f ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya f nyuguti ya a ntoya. impapuro
da. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya f bw’imbamutima
ntoya n’imibanire n’abandi
yo mu mashuri
y’inshuke.
9 Umuryango Gutega Inkuru Gutega amatwi - Gutega amatwi no Inyoborabarezi
mugari amatwi “Kanyoni no gusubiza gusubiza ibabazo y’Ikinyarwanda yo mu
no kuvuga n’abaturanyi ibabazo ku ku nkuru “Kanyoni mashuri y’inshuke
bifatiye ku be” irimo nkuru “Kanyoni n’abaturanyi be”
nsanganya- ubutumwa n’abaturanyi be” - Gusobanura ubutumwa
matsiko. bwihariye irimo ubutumwa bwihariye akuye mu
bujyanye bwihariye nkuru.
n’umuco bujyanye n’umuco
w’amahoro w’amahoro
n’indangagaciro. n’indangagaciro.
Binyuze muri
ubwo butumwa,
abana bazatozwa
kwirinda
guhohotera

36
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
umuntu kubera
uko ateye
no kwirinda
kuvangura abantu
bitewe n’imiterere
n’aho baturuka no
kubaha buri wese.
Umuvugo “ Kuvuga Umuvugo - Kuvuga umuvugo“ - Inyoborabarezi
Twimakaze “Twimakaze Twimakaze umuco y’Ikinyarwanda
umuco umuco w’amahoro” bagaragaza yo mu mashuri
w’amahoro” w’amahoro” ko bifitiye ikizere. y’inshuke
urimo urimo ubutumwa - Gusobanura ubutumwa - Umuvugo
ubutumwa bwihariye bwihariye akuye mu mu
bwihariye bujyanye no muvugo.
bujyanye no gutoza abana
gutoza abana kwimakaza
kwimakaza umuco
umuco w’amahoro.
w’amahoro.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi g Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti g. mu gakuru. yo ku nyuguti ya g ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
z’amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina kiganjemo ijwi g
arimo ijwi rya g .

37
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya g ya g ntoya. yo ku nyuguti ya g ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya g ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
G nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya g - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya g ntoya. yo ku nyuguti ya g ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya g nyuguti ya a ntoya. impapuro
da. ntoya - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
inyuguti ya g bw’imbamutima
ntoya n’imibanire
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.
10 Ibikoresho - Gutega Indirimbo Kuririmba Kuririmba indirimbo ivuga - Inyoborabarezi
byo mu rugo amatwi “Iwacu mu indirimbo ivuga ku bikoresho byo mu y’Ikinyarwanda
no kuvuga rugo dufite ku bikoresho byo rugo agaragaza ko yifitiye yo mu mashuri
bifatiye ku ibikoresho” mu rugo. ikizere. y’inshuke.
nsanganya- - Indirimbo
matsiko.

38
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi h Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti h. mu gakuru. yo ku nyuguti ya h ntoya y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
z’amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina kiganjemo ijwi h.
arimo ijwi rya h.
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya h ya h ntoya. yo ku nyuguti ya h ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti - Amakarita y’inyuguti
da. ya h ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
H nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya h - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya h ntoya. yo ku nyuguti ya h ntoya amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba yikore nk’uko wakoze ku amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya h nyuguti ya a ntoya. impapuro
da. ntoya. - Inyoborabarezi
- Kwandika y’ubumenyi
bw’imbamutima
inyuguti ya h
n’imibanire
ntoya.
n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke.

39
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Ibikoresho Gutega Inkuru ivuga ku Gutega amatwi Gutega amatwi no kubara Inkuru
byo mu rugo amatwi bikoresho byo no kubara inkuru mu nshamake
no kuvuga mu rugo. inkuru ivuga ku ivuga ku bikoresho byo mu
bifatiye ku bikoresho byo rugo agaragaza ko yifitiye
nsanganya- mu rugo. ikizere.
matsiko.
Guhimba no Imyitozo yo Gukina umukino - Gukina umukino: - Inyoborabarezi
kuvumbura gutahura amajwi “Inkangara “Inkangara y’amajwi” y’Ikinyarwanda
amajwi a b c d e f g h . y’amajwi “. aho buri mwana akora yo mu mashuri
y’inyuguti mu nkangara irimo y’inshuke.
amakarita y’inyuguti a - Amakarita y’inyuguti
b c d e f g h agatoranya nkuru n’intoya
ikarita akerekana z’ikinyarwanda
inyuguti iriho hanyuma nibura buri nyuguti
akavuga ijambo ririmo ifite eshatu zisa.
iyo nyuguti.
- Inkangara cyangwa
ikindi gikoresho cyo
mu rugo gifukuye.
Gutahura Imyitozo Gusoma inyuguti - Guca umurongo ugahuza - Inyoborabarezi
no gusoma yo gusoma ya a b c d e f g h. inyuguti ntoya a b y’Ikinyarwanda
inyuguti inyuguti ya a b c d e f g h n’inkuru yo mu mashuri
zigize itonde cdefgh. zijyanye zitondetse ku y’inshuke.
Ikinyarwan- mirongo ibiri iteganye - Amakaramu y’igiti.
da. zivangavanze.

40
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Gukina umukino wo - Imyitozo yanditse
gutera umupira ku ku mpapuro
icupa rya purasitiki cyangwa mu ikayi.
ryanditseho inyuguti - Amacupa ya
hanyuma ugatoragura purasitiki
icupa riguye ukavuga yanditseho
inyuguti yanditseho. inyuguti.
Kwandika Imyitozo yo Gukora imyitozo Kwandika inyuguti nkuru Amakaramu y’igiti
inyuguti nto kwandika yo kwandika n’intoya biri kumwe n’amakaye.
n’inkuru inyuguti nkuru inyuguti nkuru akurikije urugero: Aa; Bb;
zigize itonde n’into. n’intoya. Cc; Dd; Ee; Ff; Gg; Hh.
ry’Ikinyarwan-
da.
12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

41
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1.4 English
Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM
1 - Induction activities for newly enrolled children in preschool.
- Review the grade 2 content and activities.
2 My country Listen to songs Poem: Our Reciting Poem: Reciting poem: Our The picture of National
and stories with National Flag Our National Flag National Flag Flag
an increased
understanding.
3 My body Simple present simple present Use simple present Reciting poem: When Chart of daily schedule
and progressive tense: What do tense in daily I wake up in the pictures of each action,
tenses in oral you do? conversations. morning. toothbrush, bag.
communication.
4 My body Simple present Progressive Use present Practice the present - Comb, toothbrush,
and progressive tense: What are progressive progressive tense basin toothpaste,
tenses in oral you doing? tenses in oral through role play by soap and water.
communication. communication responding to the
question: what are you
doing?
- I am washing my
arms, my legs
Counting from 1 Use progressive The children will sing - Pre-Primary English
to 10 tenses in oral a song about body part for Rwandan Schools
communication and numbers following Teacher’s Guide
the rhyme.

42
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


5 Weather Listen to songs - Songs: Season - Use correctly - Singing and dancing a - Pictures of rainy,
and stories with song the new words song “Rain go away” sunny, cloudy and
an increased - Songs: Rain go gained from with gestures windy season.
understanding away song of season - Recite poems: Rain - Pre-Primary English
- Sing a song on The Green Grass for Rwandan Schools
“Rain go away”. Teacher’s Guide
6 Extended Listen to songs A Song: “Thank Sing a song : Singing a song “Thank - A song
family and stories with father” “Thank father” father” with gestures - Pre-Primary English
an increased for Rwandan Schools
understanding Teacher’s Guide
7 Report on child progress
8 Extended Listen to songs - Rhyme “there” - Use vocabularies - Follow attentively Pictures and flash cards
family and stories with :(Mother, related to - Observe the picture of family members
an increased father, family in songs, and answer to the
understanding Grandmother, rhymes, poems asked questions
Grandfather) and games
- Show the father,
- Songs: - Repeat correctly mother, brother,
“Good the vocabularies: sister, grandfather or
morning my father and grandmother on the
brother/ Good mother picture
morning my - Repeat the words
sister” ‘father, mother, brother,
sister, grandfather,
grandmother correctly

43
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


- Recite the rhyme or
poem with gestures
9 Extended Demonstratives Demonstrative: Use expressions Through a role play, Chart of extended
family in oral This and these this/these to children form a family members, real
communication. introduce family family and take turn classroom objects:
members to introduce family books, pens, chalks,
members. bags, pictures
- Who is this?
- This is my mother,
father, …
- Who are these?
These are my
brothers/sisters,
grandmother,
grandfather…
10 Home Demonstratives Demonstratives: Use Children answer or ask Home objects: cup,
objects in oral That and those demonstratives: questions to know the basins, folks…
communication. That and those name of different things
in conversations found at home.
and answering Examples:
questions.
- What is that?
- This is a knife.
- What are those?
- These are spoons

44
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


In small groups,
children observe
different home objects
t in classroom and
indicate their locations.
11 Home Listen to songs A Song “We are Sing a song “We Singing a song “We are - A song
objects and stories with busy washing” are busy washing” busy washing” with - Home objects
an increased gestures.
- Pre-Primary English
understanding
for Rwandan Schools
Teacher’s Guide

12 & 13 End term report and celebrations

45
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1.5 Ubugeni n’umuco


Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
matsiko
1 - Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana bashya ishuri niba baharí
- Gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa 2 w’inshuke.
2 Igihugu Guhanga Gushushanya Gushushanya no gusiga Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
cyange ibintu no gusiga amabara ibendera gusiga amabara n’amakaramu y’igiti
bagaragaza amabara ry’igihugu cy’u Rwanda ibendera ry’igihugu y’amabara: ubururu,
ibitekerezo ibendera bubahiriza uko amabara cy’u Rwanda umuhondo n’icyatsi
byabo ry’igihugu akurikirana. bubahiriza uko kibisi.
n’imbamuti- cy’u Rwanda amabara akurikirana. - Ishusho y’ibendera
ma. ry’igihugu cy’u
Rwanda.
- Igitabo cy’ Ubugeni
n’umuco, umwaka
wa 1,2,3.
Kuririmba, Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo - Indirimbo
kubyina no indirimbo yubahiriza igihugu yubahiriza igihugu - Igitabo cy’Ubugeni
guhimba yubahiriza “RWANDA NZIZA” “RWANDA NZIZA” n’umuco umwaka
indirimbo igihugu bagaragaza bagaragaza wa 1,2,3.
amarangamutima kandi amarangamutima
bagira imyitwarire kandi bahagaze
ikwiye mu gihe bemye.
baririmba iyi ndirimbo.

46
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
3 Umubiri Guhanga - Gushushanya - Gushushanya umuntu - Kwishushanya - Amakaramu y’igiti,
wange ibintu umuntu. bagashyiraho ibice - Gutera irangi n’ay’amabara,
bagaragaza - Gutera irangi byose bimugize. bakoresheje amakayi yo
ibitekerezo bakoresheje - Gutera irangi ikiganza. gushushanyamo
byabo ikiganza bakoresheje ikiganza irangi n’uburoso
n’imbamuti- - Igitabo cy’ Ubugeni
ma. n’umuco, umwaka
wa 1,2,3.
Kubumba Kubumba Kubumba umuntu Kubumba umuntu - Ibumba
ibintu umuntu bakoresheje ibumba. no gusobanura ibice - Igitabo cy’ Ubugeni
batekereje bimugize. n’umuco, umwaka
biboneka aho wa 1,2,3.
batuye
Guhanga Gukora ibipupe Kuzinga ibitambaro/ Gukora umuntu - Udutambaro,
ibikoresho ibirere bagakora umuntu bifashishije impapuro, uduti
n’ibikinisho bakoresheje ibikoresho ibitambaro/ibirere n’ibindi.
byo mu binyuranye biboneka n’ibindi bikoresho - Igitabo cy’ Ubugeni
bukorikori aho atuye. biboneka aho batuye. n’umuco, umwaka
wa 1,2,3.
4 Umubiri Kuririmba, Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo - Indirimbo ijyanye
wange kubyina no indirimbo ijyanye n’ibice by’umubiri ijyanye n’ ibice by’ n’ ibice by’ umubiri
guhimba w’umuntu n’isuku yabyo umubiri w’umuntu w’umuntu n’isuku
indirimbo bakurikije injyana n’isuku yabyo yabyo.

47
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
kandi bakora ku bice bakurikije injyana - Igitabo cy’ Ubugeni
by’umubiri bagezeho kandi bakora ku bice n’umuco, umwaka
baririmba. by’umubiri bagezeho wa 1,2,3.
baririmba.
Guhanga Gushushanya Gushushanya inkuru no Gushushanya inkuru - Ikayi yo gushusha-
ibintu inkuru no gusobanurira bagenzi ivuga ku bice bigize nyamo, amakaramu
bagaragaza kuyisobanura babo ibyo bashushanyije umuntu (umutwe, y’igiti n’ay’amabara.
ibitekerezo bagaragaza ibitekerezo igihimba, amaboko - Igitabo cy’ Ubugeni
byabo n’imbamutima zabo. n’amaguru) no n’umuco, umwaka
n’imbamuti- kuyisobanura. wa 1,2,3.
ma
5 Ibihe Guhanga - Gushushanya - Gushushanya no - Gusiga amabara - Amakaramu y’igiti
by’ikirere ibintu no gusiga gusiga amabara ikanzu. n’ay’amabara,
bagaragaza amabara imyenda yambarwa - Gusiga amabara, imikasi, ubujeni
ibitekerezo ajyanye mu gihe k’izuba. gukata no komeka (glue), irangi.
byabo n’ibihe - Gutera irangi no gusiga ikabutura. - Impapuro
n’imbamuti- by’izuba. amabara imyenda - Gutera irangi z’amabara zifite
ma - Gutera irangi yambarwa mu gihe inkweto zifunze umubyimba muto
no gusiga k’imvura - Gusiga amabara ku buryo zitihina
amabara - Gukora igerageza umupira w’imbeho cyangwa ngo
ajyanye - Gukora agatan- zigonde, umugozi,
n’ibihe gamuyaga agakoni gato
by’imvura. bakoresheje ibiko- - Igitabo cy’Ubugeni
resho biboneka n’umuco, umwaka
aho batuye. wa 1,2,3.

48
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
- Inyoborabarezi ku
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi,
Ubugeni n’Imibare
(STEAM) mu
mashuriy’inshuke.
6 Umuryango Guhanga Gushushanya Gushushanya no gusiga Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
mugari ibintu no gusiga amabara abagize gusiga amabara n’ay’amabara,
bagaragaza amabara umuryango mugari. abagize umuryango amakayi yo
ibitekerezo abagize mugari. gushushanyamo.
byabo umuryango - Igitabo cy’ Ubugeni
n’imbamuti- mugari n’umuco, umwaka
ma wa 1,2,3.
Kubumba Kubumba Kubumba abantu Kubumba abagize - Ibumba
ibintu abantu bakoresheje ibumba. umuryango mugari - Igitabo cy’ Ubugeni
batekereje no gusobanura n’umuco, umwaka
biboneka aho amasano. wa 1,2,3.
batuye

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

49
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
8 Umuryango Kuririmba, Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba - Indirimbo ivuga ku
mugari kubyina no indirimbo ivuga ku muryango indirimbo yose muryango.
guhimba ivuga ku bakurikije injyana ivuga ku muryango - Igitabo cy’Ubugeni
indirimbo muryango. kandi bagaragaza bakurikije injyana n’umuco, umwaka
amarangamutima. kandi bagaragaza wa 1,2,3.
amarangamutima.
Guhanga Gushushanya Gushushanya inkuru no Gushushanya - Ikayi yo gushusha-
ibintu inkuru no gusobanurira bagenzi inkuru ivuga ku nyamo, amakaramu
bagaragaza kuyisobanura babo ibyo bashushanyije muryango mugari no y’igiti n’ay’amabara.
ibitekerezo bagaragaza ibitekerezo kuyisobanura. - Igitabo cy’ Ubugeni
byabo n’imbamutima zabo. n’umuco, umwaka
n’imbamuti- wa 1,2,3.
ma
9 Umuryango Guhanga Kubaka ibintu Kubaka ibintu binyuranye Kubaka inzu, ibiraro. - Uduti, ibirere,
mugari ibikoresho binyuranye bihimbiye mu mutwe amatafari n’amabuye
n’ibikinisho bihimbiye. cyangwa bigana ibyo - Igitabo cy’Ubugeni
byo mu babona mu bidukikije no n’umuco, umwaka
bukorikori kwishimira ibyo bakoze. wa 1,2,3.
10 Ibikoresho Guhanga Gushushanya Gushushanya no gusiga - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
byo mu ibintu no gusiga amabara inzu ifite urugo gusiga amabara n’ay’amabara,
rugo bagaragaza amabara inzu n’imbuga. inzu y’iwabo amakayi cyangwa
ibitekerezo n’ibiyigize. impapuro.
byabo - Gusobanura ibyo - Igitabo cy’ Ubugeni
n’imbamuti- bashushanyije. n’umuco, umwaka
ma wa 1,2,3.

50
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
Kuririmba, Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo - Indirimbo
kubyina no indirimbo ivuga ku nzu akurikije yose ivuga ku nzu - Igitabo cy’ Ubugeni
guhimba ivuga ku nzu injyana kandi agaragaza akurikije injyana n’umuco, umwaka
indirimbo amarangamutima. kandi agaragaza wa 1,2,3.
amarangamutima.

11 Ibikoresho Guhanga Gushushanya Gushushanya no gusiga - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti


byo mu ibintu no gusiga amabara ibikoresho byo gusiga amabara n’ay’amabara.
rugo bagaragaza amabara mu gikoni, ibikoresho byo mu - Amakayi yo
ibitekerezo ibikoresho byo gikoni bakoresha gushushanyamo.
byabo mu gikoni. iwabo
- Igitabo cy’ Ubugeni
n’imbamuti- - Gusobanura ibyo n’umuco, umwaka
ma bashushanyije. wa 1,2,3.
Kubumba Kubumba Kubumba ibikoresho byo Kubumba ibikoresho - Ibumba
ibintu ibikoresho mu rugo bakoresheje byo mu rugo - Amazi
batekereje byo mu rugo ibumba. no gusobanura
- Igitabo cy’ Ubugeni
biboneka aho binyuranye amasano.
n’umuco, umwaka
batuye
wa 1,2,3.

51
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
Guhanga Kubaka ibintu Kubaka ibintu Gukora ibikoresho - Uduti, ibirere,
ibikoresho binyuranye binyuranye biboneka mu biboneka mu cyumba ibikenyeri, utubuye
n’ibikinisho cyumba cyo kuraramo cyo kuraramo n’ibindi.
byo mu bihimbiye mu mutwe bakoresheje - Igitabo cy’ Ubugeni
bukorikori cyangwa bigana ibyo ibikoresho biboneka n’umuco, umwaka
babona mu rugo iwabo aho atuye wa 1,2,3.
no kwishimira ibyo Urugero: igitanda
bakoze bakoresheje
ibikoresho biboneka aho
batuye.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

52
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

1.6. Ibonezabuzima
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 - Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana bashya ishuri niba baharí
- Gusubiramo ibyizwe mu mwaka wa 2 w’inshuke.
2 Igihugu Gukora imiyego Imikino Kugendera Kwitoza kugendera ku - Indirimbo
cyange atadandabirana n’imyitozo ku murongo, mirongo bakurikije - Ingoma
biteza imbere baririmba injyana y’indirimbo“Iyo
ingingo nini indirimbo “Iyo tugenda kuri gahunda”.
tugenda kuri
gahunda”.
3 Umubiri - Imyitwarire - Ibikorwa - Gukora umwitozo - Gukora umwitozo wo - Amazi, isabune
wange y’ibanze bitoza abana wo gusukura gukaraba mu maso n’urukarabiro
y’isuku kugira isuku. ibice bigize neza, ku munwa igihe cyangwa ibase,
- Gufata neza - Gufata no umutwe. bamaze gufata ifunguro umuswaro
ibikoresho gukoresha - Gukina umukino gusokoza, koza amenyo cyangwa agace
uko bikwiye uko bikwiye wo guhererekanya no kwimyira akoresheje k’agatambaro
ibikoresho umupira ukagera agatambaro kameshe. kameshe, uburoso
binyuranye. ku mwana wa - Gukina umukino wo bw’amenyo.
nyuma utaguye guhererekanya umupira - Umupira wo
hasi. bawunyujije hagati gukina.
y’amaguru abana
bunamye ukagera ku
mwana wa nyuma uwo
mupira utaguye hasi

53
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
4 Umubiri - Gufata neza - Gufata no - Gukina - Gukina umukino wo - Amazi, isabune
wange ibikoresho gukoresha umukino wo guhererekanya umupira n’ibase
uko bikwiye uko bikwiye guhererekanya bawunyujije ku mutwe - Umupira wo
ibikoresho umupira ukagera bahagaze ukagera ku gukina.
binyuranye ku mwana wa mwana wa nyuma
nyuma utaguye utaguye hasi.
hasi.
5 Ibihe Imyitwarire Ibikorwa - Gukora - Gukora umwitozo Amazi, isabune
by’ikirere y’ibanze bitoza abana umwitozo wo wo gukaraba intoki n’ibase, umuswaro
y’isuku kugira isuku. gukaraba ibice n’amaboko neza no koga cyangwa undi
bigize amaboko amaguru mu matsinda mwambaro
n’amaguru. mato. woroheje.
- Gukora isuku - Gukina umukino wo
y’imyambaro. guhererekanya umupira
bawunyujije ku ruhande
ukagera ku mwana wa
nyuma utaguye hasi.

54
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
6 Umuryango Indwara Indwara Kuvuga indwara Kwerekana no gusobanura - Amashusho
mugari zikunze zikunze zikunze indwara zikunze kwibasira y’abana bafite
kwibasira kwibasira kwibasira abana abana no kugaragaza bimwe mu
abana abana no kugaragaza ibimenyetso by’uzirwaye: bimenyetso
ibimenyetso malariya, ubuheri, ibihushi, biranga indwara
by’uzirwaye. inkorora, ibicurane kuruka, z’abana.
guhitwa, Ibihara, bwaki, - Igitabo k’Ibonez-
amashamba. abuzima, umwaka
wa 1,2,3.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Umuryango Indwara Gukina Gukina umukino Gukina umukino wo kwica
mugari zikunze umukino wo wo kwica imibu. imibu basutamye bakajya
kwibasira kurwanya basimbuka bakayica
abana Malariya. bakoresheje ibiganza
byombi.
9 Umuryango Gukora imiyego Imikino Gukina umukino: Gukina umukino umuyaga Inyoborabarezi
mugari atadandabirana n’imyitozo umuyaga urahuha” urahuha urafasha y’ubumenyi
biteza imbere ugamije kubaka gusobanukirwa n’icyo bw’imbamutima
ingingo nini imibanire. bahuriyeho n’umwihariko n’imibanire
wa buri wese. n’abandi yo mu
mashuri y’inshuke

55
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
10 Ibikoresho Imyitwarire Ibikorwa bitoza Gukora isuku Gukubura, guhanagura Amazi, isabune,
byo mu rugo y’ibanze abana kwita y’aho bari mu rugo ameza, gutoragura ibase, imyeyo,
y’isuku ku isuku y’aho no ku ishuri. imyanda bakayishyira agatambaro
bari. ahabugenewe. n’agatebo kajyamo
imyanda.
11 Ibikoresho Imyitwarire Ibikorwa bitoza Gukora isuku y’aho Koza ibikombe no Amazi, isabune,
byo mu rugo y’ibanze abana kwita bari mu rugo no ku gushyira ibikoresho indobo cyangwa
y’isuku ku isuku y’aho ishuri. ahabugenewe. ibase yo
bari. kogerezamo,
icyogesho
n’igikoresho
cyagenewe
gushyirwamo
ibikombe byogeje.
12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

56
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2. IGIHEMBWE CYA 2
2.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere
2 Imyuga Imyuga Kwerekana no Gusura no gusobanura imwe - Urugendoshuri.
ikorerwa aho ikorerwa aho gusobanura imyuga mu myuga ikorera hafi y’ishuri. - Igitabo k‘Ibigo n’imirimo
dutuye batuye. ikorerwa aho batuye ikorerwa aho dutuye ,
bagira ishyaka ryo umwaka wa 1,2,3.
gukunda umurimo.
3 Imyuga Akamaro - Kugaragaza akamaro - Gukina umukino wo - Urugendoshuri
ikorerwa aho k’imyuga k’imyuga n’abayikora guhuza amakarita ariho - Ibikoresho byo gukina
dutuye ikorerwa muri agira ishyaka ryo abanyamwuga n’ibikoresho bigana ibikorwa mu kigo
ibyo bigo kuzihangira umurimo bakoresha. bahisemo.
yihitiyemo, akorana - Gutegura ahakorera
- Ibyapa bigaragaza ahantu
umurava ibyo akora imirimo y’ubwubatsi hakorerwa imirimo
kandi afata ingamba bifashishije ibyapa y’ubwubatsi.
zo kuzakora imyuga. byabugenewe.
- Igitabo k’Ibigo n’imirimo
- Gutegura ahakorera
ikorerwa aho dutuye,
imirimo y’ubwubatsi
umwaka wa 1,2,3.
- Inyoborabarezi ku bikorwa
bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke.

57
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


4 Icungamutun- Ibigize Kugaragaza uruhare - Kugaragaza ibigize - Amashusho y’ibintu bigize
go rirandeba umutungo rwabo mu micungire umutungo wo mu rugo no umutungo, ibiceri, inoti,
mu rugo no y’umutungo mu ku ishuri no kuwufata neza - Ibikoresho byo ku ishuri,
ku ishuri rugo no ku ishuri, mu matsinda mato. ibyo mu rugo n’ibindi.
n’akamaro kuzigama no kugira - Gusobanura akamaro ko - Igitabo k’Ibigo n’imirimo
k’amafaranga. ubunyangamugayo mu kuzigama amafaranga no ikorerwa aho dutuye,
kuwukoresha. kuvuga ibintu bibashimisha umwaka wa 1,2,3.
bigurwa amafaranga
n’ingaruka zo kutizigama
no gusesagura.
5 Ibiribwa Ibiribwa Gutandukanya no - Gukina umukino «Fora - Udukarita dushushanyijeho
n’ibinyobwa n’ibinyobwa gusobanura ibiribwa mfite iki? » Bifashishije amafi, inyama, amagi,
bikomoka ku bikomoka binyuranye bikomoka udukarita batahura amavuta y’inka n’udukarita
matungo ku matungo ku matungo, kuvuga ibiribwa n’ibinyobwa turiho inkokokazi, ihene
bagaragaza akamaro kabyo, isuku bikomoka ku matungo. n’amafi.
akamaro yabyo no kugaragaza - Kuganira ku kamaro - Igitabo k’Ibiribwa,
kabyo ku ibyo bakunda. k’ibiribwa n’ibinyobwa. ibinyobwa n’ibimera,
mubiri umwaka wa 1,2,3.
- Gukina umukino wo
w’umuntu
n’isuku yabyo. - guhuza amatungo
- n’ibiribwa n’ibinyobwa
biyakomokaho.
- Gusiga ikinyobwa
gikomoka ku matungo mu
bindi binyobwa.

58
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


- Gusobanura uko bakora
isuku y’ibiribwa n’ibinyobwa
bikomoka ku matungo n’uko
babigenza iwabo.
6 Ibimera Gutera Gukora umushiga wo - Gusura umuhinzi w’imboga - Gusura ibimera.
ibihingwa gutera ibihingwa. uturanye n’ishuri. - Igitabo k’ Ibiribwa,
- Gusura akarima k’ishuri no ibinyobwa n’ibimera,
gufata gahunda y’ibikorwa. umwaka wa 1,2,3.
- Kuvanga ifumbire - Ikitonderwa: Umurezi
n’ubutaka busanzwe. afatanya n’abana gutera
- Guca imirongo no gutera ibimera mu karima
karoti k’ishuri igihe nta butaka
bwo buhingwaho buhari
- Gucukura utwobo no
atuma abana udukombe
gutera ingemwe z’amashu
bagateramo ibihingwa
- Gutera ibishyimbo. bakabyitaho kugeza
bikuze.
- Inyoborabarezi ku
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke.

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

59
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


8 Ibimera Ibintu by’ibanze Gusobanura uburyo Gusobanura uko bagiye - Akarima k’ishuri, arozwari,
ibimera bwo kwita ku bihingwa kwita ku bihingwa byabo amazi, ifumbire, ibyatsi
bikenera kugira neza kugeza bikuze kugira ngo bikure neza: byo gusasira.
ngo bikure neza bibanda kubyo kubisura bakareba uko - Igitabo k’Ibiribwa,
no kwita ku ibihingwa bikenera ngo bimeze, gusukira, gusasira no ibinyobwa n’ibimera,
bihingwa. bikure neza. gufumbira. umwaka wa 1,2,3.
9 Amazi Akamaro Gusobanura akamaro - Gusobanurira bagenzi babo - Amashusho yerekana
ko kunywa ko kunywa amazi meza, uburyo bazi bwo gusukura uburyo bunyuranye bwo
amazi meza n’uburyo bwo gukoresha amazi n’uburyo bakoresha gusukura amazi n’ubwo
n’uburyo bwo amazi neza, bazirikana iwabo mu kuyasukura mu kuyakoresha neza.
gukoresha abandi mu gukoresha matsinda mato. - Igitabo k’Ibidukikije
amazi neza. amazi cyanecyane igihe - Gusobanura akamaro k’amazi, kamere n’ibyakozwe
ari make. ako kunywa amazi meza n’abantu, umwaka wa
n’ako kuyakoresha neza. 1,2,3.
10 Amazi Gukora Gukora amagerageza - Gukora igerageza bavanga - Amarangi y’amoko
amagerageza atandukanye amarangi abiri adahuje atandukanye, amazi,
atandukanye bakoresheje amazi ibara mu mazi bakareba akadobo kabengerana
ajyanye bakavumbura imbaraga irindi bara rishya rivuyemo. cyangwa ijagi ibengerana,
n’amazi. z’amazi. - Gukora igerageza ikirahuri, amacupa ya
bitegereza icupa riri purasike, urupapuro.
bushiremo amazi vuba - Inyoborabarezi ku
bifashishije amacupa atatu bikorwa bya Siyansi,
ya purasitiki afunguye afite Ikoranabuhanga,
intoboro zingana, icupa rya Ubwubatsi, Ubugeni
mbere ritoboye ahagana n’Imibare (STEAM) mu
hasi, icupa rya 2 ritoboye mashuriy’inshuke.

60
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


hagati, icupa rya 3 ritoboye
ahagana hejuru.
- Gukora igerageza bitegereza
icupa riri bushiremo amazi
vuba bifashishije amacupa
abiri ya purasitiki afite
intoboro zingana, ayo
macupa yose atoboye hagati,
icupa rimwe rifunguye irindi
ripfundikiye.
- Gukora igerageza ku
macupa atatu atanganya
ubunini bw’intoboro.
- Gukora igerageza
bashyira urupapuro ku
kirahuri cyuzuye amazi
neza ukaricurika amazi
ntameneke.
11 Inyamaswa zo Inyamaswa Gutandukanya - Kwerekana no kuvuga - Amashusho y’inyamaswa
mu mazi zo mu mazi inyamanswa zo mu amazina y’ inyamaswa ziba zo mu mazi.
no kuzibung- mazi. mu mazi. - Igitabo k’ Inyamanswa zo
abunga - Gusobanuro uburyo mu mazi, umwaka wa 3.
babungabunga inyamaswa
zo mu mazi.

12 &13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

61
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere
2 Imyuga Amashush- Gushushanya - Gukina umukino - Gukina umukino wo - Ishusho y’uruziga,
ikorerwa ongero: no gusiga, wo gushaka ahari kwiruka ugashaka amakaramu y’igiti
aho dutuye mpandenye, kubaka no uruziga. uruziga uhagararamo n’ay’amabara,
mpandeshatu kubumba - Kubaka no mu yandi mashusho urudodo, utubuye,
n’uruziga uruziga kubumba uruziga anyuranye ibumba.
ashushanyije hasi mu - Igitabo k’ Imibare
- Gushushanya
matsinda mato. cy’umwaka wa 1,2,3.
uruziga
- Kubaka uruziga
akoresheje urudodo
n’utubuye
- Kubumba uruziga
- Gushushanya no gusiga
amabara uruziga gusa.
Imibare kuva Umubare 8 Kubara, gusoma no - Gushushanya inzira - Amakaramu y’igiti
kuri 1-10 kwandika umubare 8 y’umuntu igera ku giti n’ay’amabara,
kiriho imbuto 8. imifuniko y’amacupa,
- Ikitonderwa: utubuye, urudodo,
Imyitozo yo kubaka, ibumba.
kubumba no - Igitabo k’Imibare
kwandika umubare 8 cy’umwaka wa 1,2,3.
yikore nk’uko wakoze
ku mubare 1.

62
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
3 Imyuga Gushyira Gushyira Kuvangura no Kuvangura no gushyira - Ibikinisho bikoze
ikorerwa ibisa hamwe hamwe ibisa gushyira hamwe hamwe ibikinisho, muri mpandeshatu,
aho dutuye bashingiye ibintu bifite amakarita bisa kandi mpandenye
ku miterere amashushongero bakurikije imiterere n’uruziga bifite
n’ibara. akoze kimwe kandi n’ibara: mpandenye, amabara y’umutuku,
afite amabara mpandeshatu n’uruziga. umuhondo, ubururu,
asa ay’umutuku, icyatsi kibisi, iroza,
ay’umuhondo, umukara n’umweru.
ay’ubururu n’amakarita
ay’icyatsi ashushanyijeho ayo
kibisi, ay’iroza, mashusho asize
ay’umukara n’ amabara anyuranye
ay’umweru. yavuzwe haruguru.
- Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare kuva Umubare 9 Kubara, gusoma no - Gukina umukino - Amakaramu,
kuri 1-10 kwandika umubare wo guhitamo ibintu uduti, ibibabi,
9 bashaka, bakabara indabyo, imifuniko
ibintu ikenda bagenda y’amacupa, utubuye
babishyira mu n’ibindi bijyanye
kazu karimo ikarita n’insanganyamatsiko.
yanditseho umubare 9. - Igitabo k’Imibare
- Guca akarongo munsi cy’umwaka wa 1,2,3.
y’umubare 9

63
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Ikitonderwa:
Imyitozo yo kubaka,
kubumba no
kwandika umubare 9
yikore nk’uko wakoze
ku mubare 1.
4 Imyuga Gukoresha Kugura no Kugura ibintu - Gusobanura akamaro - Butike y’ibicuruzwa
ikorerwa neza kugurisha bakoresheje k’amafaranga no n’ibiceri.
aho dutuye amafaranga ibintu amafaranga kuyabika neza - Abakinnyi: umucuruzi
atarengeje atarenze 100; - Gukina umukino wo n’umuguzi
amafaranga kuvuga akamaro kugura no kugurisha
100. k’amafaranga no ibintu bakoresheje
kuyabika neza. amafaranga atarenze
100.
Imibare kuva Umubare 10 Kubara, gusoma no - Gushushanya amagi - Amakaramu igiti
kuri 1-10 kwandika umubare 10 ku isahani n’ay’amabara, ingwa,
10 ishushanyije ku uduti, ibumba.
rupapuro. - Igitabo k’Imibare
- Ikitonderwa: cy’umwaka wa 1,2,3.
Imyitozo yo kubaka,
kubumba no
kwandika umubare
10 yikore nk’uko
wakoze ku mubare 1.

64
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
5 Ibiribwa Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Gushyira ibintu - Amakaramu y’igiti
n’ibinyobwa ibintu biri imbere biherereye niba biri imbere y’umuntu y’amabara y’ubururu
bikomoka n’inyuma imbere cyangwa cyangwa inyuma ye. na y’umuhondo, ibindi
ku matungo inyuma. - Gusiga ibara bintu biboneka aho
ry’ubururu ikintu uri ushobora gushyira
kiri imbere no gusiga imbere y’umuntu
ibara ry’umuhondo cyangwa inyuma ye.
ikiri inyuma. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare kuva Imyitozo Gukora imyitozo - Gukina umukino - Amakarita
kuri 1-10 yo kuva ku yo kubara, gusoma witwa “Gushaka ariho imibare
mubare 1-10 imibare kuva 1-10 uwo duhuje” aho 1-10; Amakarita
abana bamwe ashushanyijeho
bafata amakarita amatsinda y’ingano
ashushanyijeho y’ibintu kuva ku kintu
ingano y’ibintu (kuva 1-10.
ku kintu 1-10) abandi - Igitabo k’Imibare
bafite amakarita cy’umwaka wa 1,2,3.
yanditseho imibare
- Inyoborabarezi ku
(1-10) batanguranwa
bikorwa bya Siyansi,
kubona vuba uwo
Ikoranabuhanga,
bahuje.
Ubwubatsi, Ubugeni
- Gukina umukino wo n’Imibare (STEAM)
kuvumbura ikarita isa mu mashuriy’inshuke.
niyo mfite, aho

65
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
afata ikarita iriho
umubare, imbere
ye hari amakarita
yanditseho imibare
itandukanye kuva kuri
1-10; akubura ikarita
akareba niba isa niyo
afite.
6 Ibimera Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Gukora umwitozo wo - Indabo, ivaze,
ibintu biri Ku na mu biherereye niba biri gushyira utubuye ku utubuye, ibibabi,
ku bintu cyangwa ruziga rushushanyije ameza, igikarito,
biri mu. no gushyira ibibabi umupira wo gukina,
mu ruziga. igitabo, amakaramu
- Gushyira ibikoresho y’igiti n’ibindi
ku bindi bintu bikoresho wabona aho
cyangwa kubishyira utuye.
mu bindi bintu. - Igitabo k’Imibare
- Guca uruziga ku cy’umwaka wa 1,2,3.
gikoresho kiri
ku kindi no guca
akarongo kaberamye
ku gikoresho kiri mu
kindi.

66
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imibare kuva Imyitozo Gukora imyitozo yo - Kubara ukandika - Amakaramu y’igiti,
kuri 1-10 yo kuva ku kubara, gusoma no umubare ujyanye impapuro n’amakaye.
mubare 1-10 kwandika imibare n’ibintu. - Igitabo k’Imibare
kuva 1-10 - Gushushanya ingano cy’umwaka wa 1,2,3.
y’ibintu ukurikije - Inyoborabarezi ku
umubare wanditse bikorwa bya Siyansi,
mu kazu. Ikoranabuhanga,
- Guca umurongo Ubwubatsi, Ubugeni
ugahuza akazu karimo n’Imibare (STEAM)
ingano y’ibintu mu mashuriy’inshuke.
n’umubare bijyanye.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Ibimera Amashush- Imyitozo ku Gukora imyitozo ku Gukina umukino - Ikibariko
ongero: mashushongero: mashushongero: w’ikibariko - Igitabo k’Imibare
mpandenye, mpandenye, mpandenye, gishushanyijeho cy’umwaka wa 1,2,3.
mpande- mpandeshatu mpandeshatu amashushongero:
shatu n’uruz- n’uruziga n’uruziga mpandenye,
iga mpandeshatu n’uruziga.
Imibare kuva Imyitozo - Kubara utondeka - Kwandika imibare - Amakaramu y’igiti.
kuri 1-10 yo kuva ku imibare kuva kuva kuri 1-10 - Igitabo k’Imibare
mubare 1-10 1-10 - Kuzuza imibare cy’umwaka wa 1,2,3.
- Kuzuza imibare ibura bakurikije - Inyoborabarezi ku
ibura urukurikirane rw’imib- bikorwa bya Siyansi,
are kuva kuri1-10. Ikoranabuhanga,

67
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM)
mu mashuriy’inshuke.
9 Amazi Gutondeka Gutondeka Gutondeka ibintu - Gutondeka ibintu - Amacupa 3 arutana mu
ibintu birenze birenze 3 bakurikije birenze 3 ahereye ku bunini.
3 bakurikije itwara ryabyo gitwara bike, igitwara - Ijerekani 3 zirutana
itwara rwabyo bakoresha magambo byinshi n’ igitwara mu bunini
yabugenewe. byinshi cyane. - Ibase 3 zirutana
- Gutondeka ibintu mu bunini n’ibindi
birenze 3 ahereye ku bikoresho wabona aho
gitwara byinshi cyane, utuye birutana mu
igitwara byinshi bunini.
n’igitwara bike. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare kuva Imyitozo - Kubara utondeka - Shushanya inzira iva - Imyambi y’ikibiriti,
kuri 1-10 yo kuva ku imibare kuva 10-1 ku mubare munini ujya amakarita riho imibare
mubare 1-10 - Kuzuza imibare ku muto wifashishije kuva kuri 1-10
ibura imyambi y’ikibiriti. - Igitabo k’Imibare
- Gukina umukino wo cy’umwaka wa 1,2,3.
kuzuza umubare ubura - Inyoborabarezi ku
bifashishije amakarita bikorwa bya Siyansi,
y’imibare atondetse Ikoranabuhanga,
hagiye haburamo Ubwubatsi, Ubugeni
imibare ku ikarita iriho n’Imibare (STEAM)
umubare 10-1 mu mashuriy’inshuke.

68
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
10 Amazi Gutondeka Gutondeka Gupima bakoresheje - Bapima amazi basuka Ijagi ya 2l, Ijagi ya 1l,
ibintu birenze agakombe mu majagi atandukanye Ijagi ya 500ml, Ijagi
3 bakurikije bareba inshuro ya 250ml cyangwa
itwara ryabyo z’ibikombe by’amazi igikombe 250ml
byagiyemo mu majagi
atandukanye.
- Gutondeka amajagi
bahereye ku ijyamo
byinshi.
Imibare kuva Imyitozo Gukora imyitozo Guca uruziga ku - Amakaramu y’igiti.
kuri 1-10 yo kuva ku yo kubara, gusoma mubare ukwiye mu - Igitabo k’Imibare
mubare 1-10 imibare kuva 1-10 mibare itandukanye iri cy’umwaka wa 1,2,3.
munsi y’akazu karimo
- Inyoborabarezi ku
ikirundo k’ibintu
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM)
mu mashuriy’inshuke.

69
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Inyamaswa Uruher- Itondeka Gutondeka ibintu Gutondeka amashusho - Amashusho y’inya-
zo mu mazi erekane ry’ibintu byisubiramo y’inyamaswa bakurikije maswa ziba mu rugo,
rwisubiramo binyuranye bakurikije urugero rw’aho ziba. mu mazi no mu gasozi.
byisubiramo. uhererekane - Igitabo k’Imibare
bahawe cyangwa cy’umwaka wa 1,2,3.
bihitiyemo bava ku
byoroheje bajya ku
bigoye.
Imibare kuva Imyitozo Gukora imyitozo Kubara, gushushanya - Amakaramu y’igiti.
kuri 1-10 yo kuva ku yo kubara, bakuzuza umubare - Igitabo k’ Imibare
mubare 1-10 akurikiranya cyangwa amashusho cy’umwaka wa 1,2,3.
imibare kuva 1-10 abura mu
mbonerahamwe.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

70
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere
2 Imyuga Gutega amatwi Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
ikorerwa no kuvuga indirimbo bakina imyuga bakina imyuga y’Ikinyarwanda yo mu
aho dutuye bifatiye ku bakina imyuga “Muganga yabaye “Muganga yabaye mashuri y’inshuke.
nsanganya- “Muganga umwana nkatwe”. umwana nkatwe”
matsiko yabaye bahana umwanya
umwana wo gukina umwuga
nkatwe”. bahisemo.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi i mu Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti i. gakuru. Imyitozo yo ku nyuguti y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no ya i ntoya yikore mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero nk’uko wakoze ku - Agakuru kagufi
z’amagambo nyuguti ya a ntoya. kiganjemo ijwi i.
n’amazina arimo
ijwi rya i.
Gutahura no - Gusoma Gusoma inyuguti ya - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma in- inyuguti ya i i ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
yuguti zigize ntoya. nyuguti ya i ntoya mashuri y’inshuke.
itonde ry’Ikin- - Guhuza yikore nk’uko - Amakarita y’inyuguti
yarwanda. inyuguti wakoze ku nyuguti nkuru n’intoya
ya i ntoya ya a ntoya. z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
I nkuru. eshatu zisa.

71
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Inyuguti ya i - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya i ntoya. Imyitozo yo ku amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba inyuguti nyuguti ya i ntoya amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- ya i ntoya yikore nk’uko impapuro
da. wakoze ku nyuguti - Inyoborabarezi
- Kwandika inyuguti
ya a ntoya. y’ubumenyi
ya i ntoya
bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.
3 Imyuga Gutega amatwi Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo - Inyoborabarezi
ikorerwa no kuvuga uvuga ku uvuga ku myuga uvuga ku myuga y’Ikinyarwanda yo mu
aho dutuye bifatiye ku myuga ikorerwa iwacu ikorerwa iwacu mashuri y’inshuke.
nsanganya- ikorerwa awukurikiranya bagaragaza ko yifitiye - Umuvugo
matsiko. iwacu. adacurikiranya ikizere.
amagambo kandi
anoza imvugo.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi j mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti j. gakuru. yo ku nyuguti ya j y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya - Agakuru kagufi
z’amagambo a ntoya. kiganjemo ijwi j.
n’amazina arimo
ijwi rya j.

72
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya j ya j ntoya. yo ku nyuguti ya j y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize ntoya. ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti a ntoya. nkuru n’intoya
da. ya j ntoya z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
J nkuru. eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya j - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba, utubuye,
inyuguti nto ntoya ya j ntoya. yo ku nyuguti ya j amakaramu y’igiti,
zigize itonde - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwan- ya j ntoya wakoze ku nyuguti ya impapuro
da. a ntoya. - Inyoborabarezi
- Kwandika inyuguti
ya j ntoya y’ubumenyi
bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.
4 Icungamu- Gutega amatwi Inkuru ivuga Kubara inkuru mu Gutega amatwi, Inyoborabarezi
tungo no kuvuga ku icungamu- nshamake ivuga ku gusubiza ibibazo no y’Ikinyarwanda yo mu
rirandeba bifatiye ku tungo. icungamutungo. kuvuga mu nshamake mashuri y’inshuke.
nsanganya- inkuru ivuga ku
matsiko. icungamutungo.

73
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no - Gutahura - Gutahura ijwi k Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ijwi mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi ry’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya k ntoya mashuri y’inshuke.
y’inyuguti k. gutanga ingero yikore nk’uko wakoze - Agakuru kagufi
z’ amagambo ku nyuguti ya a kiganjemo ijwi k.
n’amazina arimo ntoya.
ijwi rya k.
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti ya - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya k ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize k ntoya. nyuguti ya k ntoya mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza yikore nk’uko - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti wakoze ku nyuguti nkuru n’intoya
da. ya k ntoya ya a ntoya. z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
K nkuru. eshatu zisa.
- Udufuniko tw’amacupa
ya purasitiki yanditseho
itonde ry’inyuguti ntoya
buri nyuguti ifite eshatu
zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
inyuguti nto k ntoya ya k ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
zigize itonde - Kubumba inyuguti nyuguti ya k ntoya impapuro
ry’Ikinyarwan- ya k ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
da.

74
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandika inyuguti wakoze ku nyuguti y’ubumenyi
ya k ntoya ya a ntoya. bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.
5 Ibiribwa Gutega amatwi Umukino Gukina umukino Gukina umukino Inyoborabarezi
n’ibinyobwa no kuvuga “Bikomoka “Bikomoka he?” “Bikomoka he?” y’Ikinyarwanda yo mu
bikomoka bifatiye ku he?” akurikiza mabwiriza. mashuri y’inshuke.
ku matungo nsanganya-
matsiko.
Inkuru ivuga Gutega amatwi no Gutega amatwi, Inyoborabarezi
ku biribwa gusubiza ibibazo gusubiza ibibazo y’Ikinyarwanda yo mu
n’ibinyobwa ku nkuru ivuga ku ku nkuru ivuga ku mashuri y’inshuke.
bikomoka ku biribwa n’ibinyobwa biribwa n’ibinyobwa
matungo. bikomoka ku matungo. bikomoka ku matungo.
Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
“Ndate amata” “Ndate amata” “Ndate amata” y’Ikinyarwanda yo mu
adacurikiranya agaragaza ko yifitiye mashuri y’inshuke.
amagambo kandi ikizere.
anoza imvugo.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi l mu Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti l. gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no nyuguti ya l ntoya mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero yikore nk’uko wakoze - Agakuru kagufi
z’amazina arimo ku nyuguti ya a ntoya. kiganjemo ijwi l.
ijwi rya l .

75
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya l ya l ntoya. yo ku nyuguti ya l y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize ntoya. ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti a ntoya. nkuru n’intoya
da. ya l ntoya z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
L nkuru. eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya l - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Utubuye , imifuniko
inyuguti nto ntoya ya l ntoya. yo ku nyuguti ya l y’amacupa, amakaramu
zigize itonde - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko y’igiti
ry’Ikinyarwan- ya l ntoya wakoze ku nyuguti ya - Amakayi cyangwa
da. a ntoya. impapuro
- Kwandika inyuguti
ya l ntoya - Inyoborabarezi
y’ubumenyi
bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.
6 Ibimera Gutega Inkuru “Igiti Gutega amatwi no Gutega amatwi, Inyoborabarezi
amatwi gitangaje” gusubiza ibabazo gusubiza ibibazo y’Ikinyarwanda yo mu
no kuvuga ku nkuru “Igiti ku nkuru “Igiti mashuri y’inshuke.
bifatiye ku gitangaje”. gitangaje”.
nsanganya-
matsiko

76
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi m Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti m. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no nyuguti ya m ntoya mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero yikore nk’uko wakoze - Agakuru kagufi
z’amagambo ku nyuguti ya a kiganjemo ijwi m.
n’amazina arimo ntoya.
ijwi rya m .
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya m ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize m ntoya. nyuguti ya m ntoya mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza yikore nk’uko wakoze - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti ku nyuguti ya a nkuru n’intoya
da. ya m ntoya ntoya. z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
M nkuru. eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya m - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
inyuguti nto ntoya ya m ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
zigize itonde - Kubumba inyuguti nyuguti ya m ntoya impapuro
ry’Ikinyarwan- ya m ntoya yikore nk’uko wakoze
- Inyoborabarezi
da. ku nyuguti ya a
- Kwandika inyuguti y’ubumenyi
ntoya.
ya m ntoya bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.

77
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Ibimera - Gutega Indirimbo Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
amatwi “Tugiye “Tugiye gusoroma “Tugiye gusoroma y’Ikinyarwanda yo mu
no kuvuga gusoroma urunyogwe” urunyogwe” mashuri y’inshuke
bifatiye ku urunyogwe” akurikiza injyana
nsanganya- yayo.
matsiko.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi n Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti n. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no nyuguti ya n ntoya mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero yikore nk’uko wakoze - Agakuru kagufi
z’ amagambo ku nyuguti ya a kiganjemo ijwi n.
n’amazina arimo ntoya.
ijwi rya n.
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya n ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize n ntoya. nyuguti ya n ntoya mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza yikore nk’uko wakoze - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti ku nyuguti ya a nkuru n’intoya
da. ya n ntoya ntoya. z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
N nkuru. eshatu zisa.

78
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
inyuguti nto n ntoya ya n ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
zigize itonde - Kubumba inyuguti nyuguti ya n ntoya impapuro
ry’Ikinyarwan- ya n ntoya yikore nk’uko wakoze
- Inyoborabarezi
da. ku nyuguti ya a
- Kwandika inyuguti y’ubumenyi
ntoya.
ya n ntoya bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.
9 Amazi Gutega amatwi Indirimbo Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo - Inyoborabarezi
no kuvuga “Ku nkombe “ku nkombe “ku nkombe y’Ikinyarwanda yo mu
bifatiye ku y’umugezi” y’umugezi” y’umugezi” bakurikiza mashuri y’inshuke.
nsanganya- injyana yayo. - Indirimbo
matsiko
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi o Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti o. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi - Gutahura no nyuguti ya o ntoya mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero yikore nk’uko wakoze - Agakuru kagufi
z’ amagambo ku nyuguti ya a kiganjemo ijwi o.
n’amazina arimo ntoya.
ijwi rya o .

79
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gusoma Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya o ntoya. yo ku nyuguti ya o y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize o ntoya. ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- inyuguti a ntoya. nkuru n’intoya
da. ya o ntoya z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
O nkuru. eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
inyuguti nto o ntoya ya o ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
zigize itonde - Kubumba inyuguti nyuguti ya o ntoya impapuro
ry’Ikinyarwan- ya o ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
da. wakoze ku nyuguti
- Kwandika inyuguti y’ubumenyi
ya a ntoya.
ya o ntoya bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi
yo mu mashuri
y’inshuke
10 Amazi Gutega amatwi Inkuru “Amazi Gutega amatwi no Gutega amatwi no Inyoborabarezi
no kuvuga meza”. gusubiza ibabazo ku gusubiza ibabazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
bifatiye ku nkuru “Amazi meza”. nkuru “Amazi meza” mashuri y’inshuke.
nsanganya-
matsiko.

80
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no - Gutahura - Gutahura ijwi p Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ijwi mu gakuru. yo ku nyuguti ya p y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi ry’inyuguti p. - Gutahura no ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya - Agakuru kagufi
z’ amagambo a ntoya. kiganjemo ijwi p.
n’amazina arimo
ijwi rya p.
Gutahura - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya ya p ntoya. yo ku nyuguti ya p y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize p ntoya. ntoya yikore nk’uko mashuri y’inshuke.
itonde ry’Ikin- - Guhuza wakoze ku nyuguti ya - Amakarita y’inyuguti
yarwanda. inyuguti a ntoya. nkuru n’intoya
ya p ntoya z’ikinyarwanda nibura
n’inyuguti ya buri nyuguti ifite
P nkuru. eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Amakaramu y’igiti
inyuguti nto p ntoya ya p ntoya. yo ku nyuguti ya p - Amakayi cyangwa
zigize itonde - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko impapuro
ry’Ikinyarwan- ya p ntoya. wakoze ku nyuguti ya
- Inyoborabarezi
da. a ntoya.
- Kwandika inyuguti y’ubumenyi
ya p ntoya. bw’imbamutima
n’imibanire n’abandi yo
mu mashuri y’inshuke.

81
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Inyamaswa - Gutega Inkuru “Inka Gutega amatwi no Gutega amatwi no Inyoborabarezi
zo mu mazi amatwi n’imvubu ku gusubiza ibabazo gusubiza ibabazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
no kuvuga nkombe” ku nkuru “Inka nkuru “Inka n’imvubu mashuri y’inshuke.
bifatiye ku n’imvubu ku ku nkombe”.
nsanganya- nkombe”.
matsiko
Umukino “Ifi Gukina umukino Gukina umukino Inyoborabarezi
n’urukwavu” “Ifi n’urukwavu” “ Ifi n’urukwavu” y’Ikinyarwanda yo mu
bubahiriza bubahiriza mashuri y’inshuke.
amabwiriza. amabwiriza.
Guhimba no - Imyitozo yo Gukina umukino: Gukina umukino: - Inyoborabarezi
kuvumbura gutahura Inkangara y’amajwi. Inkangara y’amajwi y’Ikinyarwanda yo mu
amajwi ijwi a b c d e aho buri mwana mashuri y’inshuke.
y’inyuguti fghijklm akora mu nkangara - Amakarita y’inyuguti
nop. irimo amakarita nkuru n’intoya
y’inyuguti a b c d e z’ikinyarwanda nibura
fghijklmnop buri nyuguti ifite
agatoranya ikarita eshatu zisa, inkangara
akerekana inyuguti cyangwa ikindi
iriho hanyuma gikoresho cyo mu rugo
akavuga ijambo gifukuye.
ririmo iyo nyuguti.

82
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, Imyitozo - Gukina umukino - Gukina umukino - Inyoborabarezi
gusoma yo gusoma wo gushaka uwo wo gushaka uwo y’Ikinyarwanda yo mu
inyuguti zigize inyuguti ya a b dusa. dusa. mashuri y’inshuke.
itonde c d e f g h i j k - Gusoma inyuguti - Guca umurongo - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwan- lmnop. ya a b c d e f g h i j ugahuza inyuguti nto n’inkuru.
da. k l m n o p. ntoya a b c d - Amakaramu y’igiti.
efghijklm
- Imyitozo yanditse ku
n o p n’inkuru
mpapuro cyangwa mu
zijyanye zitondetse
ikayi.
ku mirongo
ibiri iteganye
zivangavanze.
Kwandika Imyitozo yo Gukora imyitozo yo Kuzuza inyuguti Amakaramu y’igiti
inyuguti nto kwandika kwandika inyuguti ibura, umwana n’amakaye.
n’inkuru inyuguti nkuru nkuru n’intoya. yuzuza inyuguti
zigize itonde n’into. nkuru cyangwa
ry’Ikinyarwan- intoya mu kazu
da. karimo ubusa.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

83
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2.4 English
Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM
1 Revision of term one
2 Occupations Demonstratives: Use demonstratives: Use demonstratives: In conversation, children ask or Different materials:
in our This, these, This, these, That This, these, answer questions to learn the pencils, pens, bags,
Community That and and those That and those names of different objects found stones, bottles,
those in oral in conversations in our community.
communication. and answering Example:
questions.
- What is this?
- This is a book
- What are these?
- These are stones
- What is that? That is a
chalkboard
- What are those?
- Those are pencils
Prepositions: Use prepositions: - Using - Children recite poems, Chart of different
to and at to and at in prepositions: sing songs and play games institutions
conversations to and at in related to the following
and answering conversations demonstratives: this, that,
questions. and answering those, these and prepositions:
questions. to and at with gestures.
- Locating real Example of a poem 1
objects and Who, who, who is this?

84
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


3 Occupations themselves in This is a shoe repairer
in our space. She is going to the shop
Community
Who, who, who is that?
That is a cleaner
He stands at the store

Who, who, who are these?


These are farmers
They are going to the farm

Who, who, who are those?


Those are players
They are at the play ground

Example of a poem 2
At schools we read, write and
play, With my friends
To banks we go, to save our money,
At hotels we rest and sleep in
beds the best
To hospitals we go, when we’re
not well.
These places help us feel better.

85
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


4 Occupations Listen to Games of the Playing games Children play games demonstrating Money: currency
in our songs, games seller and the “The seller and honesty in using money and the notes and coins,
Community and stories, buyer. the buyer”. importance of saving Example: different toys,
with an the seller and the buyer. shops that made
increased of cartons.
Seller: “Here is a toy. Do you
understanding.
like it?”
Buyer: “Yes, I like it. How much
is it?”
Seller: “It’s one hundred frw.”
Buyer: “Here you go. Thank you!”
Seller: “Thank you! Enjoy your
toy!”
5 Food and Prepositions: Prepositions: in - Using - Children recite poems, sing Different
drinks in front- front-behind in prepositions: in songs and do the activities materials
produced behind and conversations front-behind in related to” in front” and available in
from between and answering conversations “behind” using gestures. classroom
animals questions. and answering - Children provide answers to
questions. questions by locating the objects.
- Locating real - Examples:
objects and
- Where is the bottle?
themselves in
space. - In front of the box
- Where is Eric?
- Eric is behind Nadine

86
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


6 Plants Listen to songs Poem: What plant Recite poem: Children recite poems, sing songs Real Plants
and stories with need to grow What plant need and play games with gestures. picture of plant,
an increased to grow An example of a poem: water….
understanding.
Seeds need soil to grow strong
roots.
7 Report on child progress
8 Plants Listen to songs Use of number Recite the poem An example of a poem: One, Number cards
and stories with from 1 to 10 the number game one, one is number, Audio/audio-
an increased with gestures visual devices
understanding.
9 Water Prepositions Prepositions: Using Prepositions: Children recite poems, sing Tables, water
in oral On and in On and in in songs and play games related to in the cup or
communication. conversations prepositions: on and in using jerrycans, bags,
gestures. classroom
An example of a game about materials
water
On a circle, the children and the
teacher will play a game of jump
in the water, jump on the shores
The teacher will ask children
to follow the instructions of
jumping in the water and on
the shores and those who fail
the instructions will be put in
the middle of the circle

87
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities TLM


10 Water Prepositions Prepositions: Using Children recite poems, sing Different
in oral Under and in Prepositions: songs and of activity related materials located
communication. Under and in in to prepositions: Under and in in -under
conversations using gestures.
An example of activity:
- Where is the water?
- It is in the cup
- Where is the ball?
- It is under the table
Example: A poem about water.
11 Aquatic Listen to songs Prepositions: Using Prepositions: - Children recite poems, sing
animals and stories with near and far near and far in songs and play games related
an increased conversations to Prepositions and aquatic
understanding. animals
- Follow instructions and
demonstration for the
mosquito game:
- ‘Kill the mosquito near you,
far from you, behind you,
under you, in front of you etc.’
- Repeat the mosquito game
12&13 End term report and celebrations

88
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2.5 Ubugeni n’umuco


Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere

2 Imyuga Guhanga ibintu - Gushushanya no - Gushushanya no - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti


ikorerwa bagaragaza gusiga amabara gusiga amabara gusiga amabara n’ay’amabara,
aho dutuye ibitekerezo ibikoresho ibikoresho ibikoresho imikasi n’ubujeni
byabo by’abanyamyuga. by’abanyamyuga by’abanyamwuga (glue/colle).
n’imbamutima - Gusiga amabara, yihitiyemo. no gusobanura ibyo - Igitabo cy’Ubugeni
gukata no komeka - Gusiga amabara, yakoze. n’umuco, umwaka
ibikoresho gukata no komeka - Urugero: ibikoresho wa 1,2,3
by’umwarimu. ibikoresho by’ubuhinzi.
binyuranye - Gusiga amabara,
urugero: ibikoresho gukata no komeka
by’umwarimu. ibikoresho binyuranye
urugero: ibikoresho
by’umwarimu.
Kubaka afite Kubumba ibintu Kubumba ibikoresho Kubumba ibikoresho - Ibumba
intego batekereje bihitiyemo. bihitiyemo no - Igitabo
biboneka aho gusobanura ibyo cy’Ubugeni
batuye yabumbye. n’umuco,
umwaka wa 1,2,3

89
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
3&4 Imyuga Kuririmba, Kuririmba no Kuririmba no Kuririmba no kubyina - Indirimbo
ikorerwa kubyina no kubyina indirimbo kubyina indirimbo indirimbo ivuga ku - Igitabo cy’Ubugeni
aho dutuye guhimba ivuga ku kamaro ivuga ku kamaro kamaro k’imyuga n’umuco, umwaka
indirimbo k’imyuga. k’imyuga bakurikije injyana wa 1,2,3
bakurikije injyana kandi bagaragaza
kandi bagaragaza amarangamutima.
amarangamutima.
Guhanga ibintu Gushushanya Gushushanya Gushushanya inkuru - Ikayi yo
bagaragaza inkuru ivuga ku inkuru ivuga ku ivuga ku icungamutungo gushushanyamo,
ibitekerezo icungamutungo no icungamutungo no kuyisobanura. amakaramu y’igiti
byabo kuyisobanura no gusobanurira n’ay’amabara.
n’imbamutima bagenzi babo ibyo - Igitabo cy’Ubugeni
bashushanyije n’umuco, umwaka
bagaragaza ibitekerezo wa 1,2,3
n’imbamutima zabo.

Guhanga Gukora Gukora udukarito Gukora udukarito - Ibipapuro,


ibikoresho udusanduku two two kuzigama mo two kuzigama ubujeni (glue/
n’ibikinisho kuzigama amafaranga. mo amafaranga colle), imikasi
byo mu bakoresheje ibipapuro n’ibindi.
bukorikori cyangwa se ibindi - Igitabo cy’Ubugeni
bikoresho biboneka n’umuco, umwaka
aho batuye. wa 1,2,3

90
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
5 Ibiribwa Guhanga ibintu Gushushanya no Gushushanya no - Gushushanya no gusiga - Amakaramu y’igiti
n’ibinyobwa bagaragaza gusiga amabara, gusiga amabara, amabara: inyama n’ay’amabara,
bikomoka ibitekerezo gukata no komeka gukata no komeka - Gukata no komeka imikasi n’ubujeni
ku matungo byabo ibiribwa n’ibinyobwa ibiribwa n’ibinyobwa amagi. (glue/colle.
n’imbamutima bikomoka ku bikomoka ku matungo - Igitabo: Ubugeni
matungo bihitiyemo. n’umuco, umwaka
wa 1,2,3
Kuririmba, Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo - Indirimbo
kubyina no ivuga ku kamaro ivuga ku kamaro ivuga ku kamaro - Igitabo cy’Ubugeni
guhimba k’ibiribwa k’ibiribwa n’ibinyobwa k’ibiribwa n’ibinyobwa n’umuco, umwaka
indirimbo n’ibinyobwa bikomoka ku matungo bikomoka ku matungo wa 1,2,3
bikomoka ku bakurikije injyana bakurikije injyana
matungo. kandi bagaragaza kandi bagaragaza
amarangamutima. amarangamutima.
6 Ibimera Guhanga ibintu Gusiga amabara Gusiga amabara Gusiga amabara - Amakaramu
bagaragaza ikimera bakurikije ikimera bakurikije ikimera bakurikije y’igiti y’amabara:
ibitekerezo amabwiriza. amabwiriza bahawe amabwiriza akurikira: ibara risa
byabo n’umurezi. Igishushanyo k’ikimera n’igitaka, icyatsi
n’imbamutima kiriho uruti, amababi, kibisi, oranje ,
imbuto n’indabo umuhondo.
kitarimo ibara. - Igitabo cy’Ubugeni
Ku ruhande hari utuzu n’umuco, umwaka
4 dushushanyijemo wa 1,2,3
uruti mu ibara risa
n’igitaka, amababi

91
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
ibara ry’icyatsi kibisi,
urubuto mu ibara risa
na oranje n’ururabo mu
ibara ry’umuhondo
Guhanga ibintu Gushushanya no Gushushanya no Gushushanya no gusiga - Amakaramu y’igiti
bagaragaza gusiga amabara gusiga amabara amabara bihitiyemo y’amabara
ibitekerezo ibikoresho ibikoresho bakoresha arozwari n’isuka. - Igitabo cy’Ubugeni
byabo bakoresha mu mu buhinzi. n’umuco, umwaka
n’imbamutima buhinzi. wa 1,2,3
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Ibimera Guhanga ibintu Gushushanya Gushushanya inkuru Gushushanya inkuru - Ikayi yo
bagaragaza inkuru ivuga ivuga ku bimera ivuga ku bimera no gushushanyamo,
ibitekerezo ku bimera no no gusobanurira kuyisobanura. amakaramu y’igiti
byabo kuyisobanura bagenzi babo ibyo n’ay’amabara.
n’imbamutima bashushanyije - Igitabo cy’Ubugeni
bagaragaza ibitekerezo n’umuco, umwaka
n’imbamutima zabo. wa 1,2,3
9 Amazi Guhanga ibintu Gusiga amarangi Gusiga amarangi - Gusiga irangi ry’icyatsi - Amakaramu
agaragaza no gusiga amabara no gusiga amabara kibisi ibase n’ikigega y’igiti y’amabara:
ibitekerezo bye ibikoresho ibikoresho bibikwamo iry’umukara. umuhondo
n’imbamutima bibikwamo amazi amazi bihitiyemo. - Gusiga ibara n’ubururu, irangi
ry’umuhondo n’uburoso.
ijerekani n’indobo - Igitabo cy’Ubugeni
ibara ry’ubururu. n’umuco, umwaka
wa 1,2,3

92
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
10 Amazi Gukoresha Gukina n’amazi Kuvanga isabune Gukina umukino wo - Amazi, isabune ,
ibikoresho ku buryo atanga n’amazi ku buryo kuvanga isabune n’amazi amabase angana
bya muzika urusaku atanga urusaku. ku buryo atanga urusaku n’amatsinda
hanyuma bagahuha y’abana.
amafuro.

Ikitonderwa: banza
uhe abana amabwiriza
y’umukino yo gukina
birinda kuyanywa.
11 Inyamaswa Guhanga ibintu Gushushanya, Gushushanya, - Gushushanya ifi - Amakaramu y’igiti
zo mu mazi bagaragaza gutera irangi, gusiga gutera irangi, gusiga no kuyishyiraho n’ay’amabara,
ibitekerezo amabara, gukata no amabara, gukata no amagaragamba. imikasi, ubujeni,
byabo komeka inyamaswa komeka inyamaswa - Gusiga amabara irangi n’uburoso.
n’imbamutima zo mu mazi zo mu mazi ingona. - Igitabo cy’Ubugeni
bihitiyemo. n’umuco, umwaka
- Gutera irangi
akanyamasyo wa 1,2,3.
bakoresheje urutoki.
- Gukata no komeka
ifoto y’imvubu.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

93
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

2.6. Ibonezabuzima
Icyumweru Insanganya- Umutwe Isomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere
2 Imyuga Gufata Gukora ibintu Gukora ibintu Gukora ibitabo Impapuro cyangwa
ikorerwa ibikoresho uko binyuranye binyuranye bafata imifuka, amakaramu
aho dutuye bikwiye bafata ibikoresho uko y’igiti y’amabara,
ibikoresho bikwiye, bahuza ubujeni(glue/colle)
uko bikwiye. ijisho n’imiyego n’imikasi.
y’intoki n’ikiganza.
3 Imyuga Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino Ibikinisho bikozwe mu
ikorerwa batadandabi- n’imyitozo bagaragaza imyuga bagaragaza imyuga bikoresho biboneka aho
aho dutuye rana biteza imbere bazakora. bazakora n’akamaro batuye:
ingingo nini. kayo mu matsinda mato: Ikanzu ya muganga,
abaganga , abapolisi, igikoresho gipima
abarimu, abubabatsi umuriro, igipima uko
n’iy’indi myuga. umutima utera n’imiti.

4 Imyuga Gufata Gukora ibintu Gukora ibintu Gutunga amasaro Urudodo, amasaro
ikorerwa ibikoresho uko binyuranye binyuranye bafata bakoresheje urudodo manini, imiheha, ibirere,
aho dutuye bikwiye bafata ibikoresho uko n’amasaro cyangwa ibivovo by’insina,
ibikoresho bikwiye, bahuza imiheha ikase no ibipapuro.
uko bikwiye. ijisho n’imiyego gukora inkweto.
y’intoki n’ikiganza.

94
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Isomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
5 Ibiribwa - Akamaro ko - Indyo yuzuye - Kugaragaza ibigize - Gusobanura indyo - Ibiribwa byubaka
n’ibinyobwa kurya indyo n’akamaro indyo yuzuye yuzuye n’akamaro umubiri, ibirinda
bikomoka yuzuye. kayo. n’akamaro kayo. kayo. umubiri n’ibitera
ku matungo - Gukora imi- - Imikino - Gukina umukino - Kugaragaza no gukora imbaraga, isiniya
yego bata- n’imyitozo basimbuka amatsinda agize indyo cyangwa isahani.
dandabirana. biteza imbere bahagarara mu yuzuye. - Igitabo k’Ibimera,
ingingo nini. ruziga rurimo - Gusimbuka bahagarara ibiribwa n’ibinyobwa,
ibiribwa bigize mu ruziga rurimo umwaka wa 1,2,3.
indyo yuzuye. ibiribwa bigize indyo
yuzuye.
6 Ibimera Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo Inyoborabarezi
batadandabi- n’imyitozo wo gukuza urubuto gukuza urubuto. y’ubumenyi
rana biteza imbere akoresheje ingingo bw’imbamutima
ingingo nini zose z’umubiri n’imibanire n’abandi yo
atavaho ari. mu mashuri y’inshuke.

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye


8 Ibimera Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo Inyoborabarezi
atadandabirana n’imyitozo wo gusoroma gusoroma imbuto y’ubumenyi
biteza imbere imbuto ziri hafi n’iziri kure bw’imbamutima
ingingo nini bakoresheje bisumbukuruza ngo n’imibanire n’abandi yo
ingingo zose. bazishyikire hanyuma mu mashuri y’inshuke.
bakazishyira mu gatebo
bamanura amaboko
bayerekeza hasi.

95
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Isomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
9 Amazi Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo Inyoborabarezi y’ubumenyi
batadandabi- n’imyitozo gusimbuka bajya gusimbuka bajya bw’imbamutima
rana biteza imbere ku nkombe no mu ku nkombe no mu n’imibanire n’abandi yo
ingingo nini mazi. mazi bakurikiza mu mashuri y’inshuke.
amabwiriza.
10 Amazi Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino gusuka Amacupa 4, amabase 4,
batadandabi- n’imyitozo wo gusuka mazi mazi mu icupa, mu ibikombe 4.
rana biteza imbere mu icupa. matsinda y’abana bane
ingingo nini badaha amazi mu ibase
bakiruka batanguranwa
kuzuza amacupa.
11 Inyamaswa Gukora imiyego Imikino Gukina imikino Gukina umukino Amashusho y’inyamaswa
zo mu mazi. batadandabi- n’imyitozo n’imyitozo biteza wo kwigana uko zitandukanye
rana biteza imbere imbere ingingo nini inyamamaswa zo mu
ingingo nini mazi zigenda: igikeri,
ifi.
12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

96
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3. IGIHEMBWE CYA 3
3.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho

1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya 2


2 Inyamaswa Inyamaswa n’aho Gusobanura aho - Gukina umukino - Amashusho y’inyamaswa
n’aho ziba ziba no kwirinda inyamaswa ziba w’amakarita wo n’aho ziba
izabahungabanya. n’uko bakwirinda guhuza inyamaswa - Igitabo k’ Inyamaswa zo
izabagirira nabi. n’aho ziba. mu mazi, umwaka wa 3
- Guca uruziga ku - Inyoborabarezi ku
nyamaswa ziba mu bikorwa bya Siyansi,
mazi. Ikoranabuhanga,
- Guca akarongo munsi Ubwubatsi, Ubugeni
y’amatungo. n’Imibare (STEAM) mu
- Gusiga amabara mashuri y’inshuke
inyamaswa zo mu
gasozi
3 Inyamaswa Akamaro k’amafi Gusobanura akamaro Kwerekana no - Ishusho y’umuntu urimo
n’aho ziba k’amafi no kuyajonjora gusobanura akamaro gutegura amafi.
neza igihe barimo k’amafi. - Amashusho agaragaza
kuyarya kuko agira abana barimo kurya
amahwa ashobora amafi n’abantu barimo
kubangiriza ubuzima. kuyacuruza.
- Igitabo k’ Inyamaswa zo
mu mazi, umwaka wa 3.

97
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


4 Ibikorwa Ibikorwa by’abantu Gukora urugendo Gukora urugendo - Amashusho yerekana
by’abantu n’akamaro kabyo shuri, kwitegereza shuri, kwitegereza abantu bubaka amazu,
n’ibidukikije no gusobanura no gusobanura ibintu imihanda, amateme
ibikorwa by’abantu bikorwa n’abantu n’ibiraro.
n’akamaro kabyo. nk’amazu, imihanda, - Igitabo k’ Ibidukikije
amateme, ibiraro n’ kamere n’ibyakozwe
n’akamaro bibafitiye mu n’abantu, umwaka wa
buzima bwa buri munsi. 1,2,3.
5 Ibikorwa Ingaruka ziterwa - Kwitegereza - Kwitegereza - Amashusho yerekana
by’abantu n’ibikorwa by’abantu amashusho no amashusho no amazu, imihanda, amateme
n’ibidukikije igihe bititaweho gusobanura gusobanura ingaruka n’ibiraro byasenyutse.
neza no kurengera ingaruka z’ibikorwa z’ibikorwa by’abantu - Amashusho yerekana
ibidukikije. by’abantu n’uburyo n’uburyo bwo abantu barimo gutera
bwo kurengera kurengera ibidukikije. ibiti no gusana ibikorwa
ibidukikije. - Gutera ibiti, indabo ku remezo.
- Gukora igerageza ishuri no kubyitaho. - Igitabo k’Ibidukikije
- Gukora umugezi kamere n’ibyakozwe
n’ikizenga n’abantu, umwaka wa 1,2,3.
- Inyoborabarezi ku bikorwa
bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke

98
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


6 Tumenye - Ibitanga urumuri - Gutandukanya - Gukina umukino wo - Amakarita ariho
gutandukan- kamere n’ibyakozwe ibitanga urumuri kuvangura ibitanga ibitanga urumuri
ya ibitanga na muntu. kamere n’ibyakozwe urumuri kamere kamere: izuba, ukwezi
urumuri - Akamaro k’urumuri na muntu. n’ibyakozwe na muntu n’inyenyeri n’ibyakozwe
no kwirinda - Gukina umukino bakoresheje amakarita na muntu : buji, itara
impanuka ziterwa witwa “Fata maze ariho ibitanga urumuri. ry’amashanyarazi ,
n’urumuri uvuge”. - Gukina umukino “Fata ikibiriti, itara rya peterori,
maze uvuge” aho umuriro wo mu ziko na
- Gusobanura
akamaro k’urumuri umwana afata umupira gaze.
no kwirinda akavuga ibitanga - Amashusho yerekana
impanuka ziterwa urumuri bakoresha akamaro k’urumuri
narwo. iwabo. n’ingaruka ziterwa
- Gusobanura akamaro n’ibitanga urumuri.
- Gukora
amagerageza k’urumuri n’ingaruka - Amakarita agaragaza
y’urumuri zo kugendera ahatari ibitanga urumuri, insinga,
rudasanzwe urumuri. ubujeni (glue/colle),
- Kwerekana no amabuye, agasanduku
gusobanura uko kajyamo amabuye, itara.
ibitanga urumuri - Igitabo k’ Ibidukikije
byateza impanuka kamere n’ibyakozwe
n’uburyo bwo n’abantu, umwaka wa
kwirinda izo mpanuka. 1,2,3.
- Gukora amagerageza - Inyoborabarezi ku
y’urumuri rudasanzwe bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,

99
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Uburyo Uburyo bwo gutwara Gukina umukino Gukina umukino - Amakarita ariho uburyo
butandu- abantu n’ibintu ku w’amakarita wo w’amakarita wo guhuza bwo gutwara abantu
kanye bwo butaka, mu mazi no mu guhuza uburyo bwo uburyo bwo gutwara n’ibintu n’andi ariho
gutwara kirere gutwara abantu abantu n’ibintu n’aho inzira zo gutwara abantu
abantu n’ibintu n’aho bigendera. n’ibintu.
n’ibintu bigendera. - Igitabo k’ Itumanaho
n’uburyo bwo gutwara
abantu n’ ibintu, umwaka
wa 1,2,3.
- Inyoborabarezi ku
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke
9 Uburyo Kwirinda impanuka mu - Gukora urugendo - Gukora urugendo Ibyapa biyobora abantu:
butandu- muhanda shuri shuri bakitegereza - Go na stop
kanye bwo - Gukina umukino umuhanda bakiga no - Ibyapa byerekana imirimo
gutwara wo gukoresha kuwukoresha neza. ikorerwa mu muhanda.
abantu n’ib- umuhanda neza - Gukina umukino wo - Gushushanya inzira
intu gukoresha umuhanda y’abanyamaguru

100
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


neza bifashishije
ibyapa binyuranye
kandi bambukira
mu nzira
y’abanyamaguru
bayobowe n’ushinzwe
kwambutsa abantu.
10 Uburyo Uburyo butandukanye Gukina umukino Gukina berekana uburyo Ibikoresho by’itumanaho
butandu- bw’itumanaho ugaragaza gukoresha bw’itumanaho dukoresha cyangwa amashusho yabyo
kanye bw’itu- buboneka aho batuye. neza uburyo aho dutuye n’uburyo bwo aboneka aho abana batuye:
manaho butandukanye kurikoresha neza. Ibaruwa, Telefoni, Radiyo,
bw’itumanaho ibinyamakuru, Televiziyo,
buboneka aho Ifirimbi, Ingoma, Inzogera
batuye. n’ibindi.
11 Iminsi Iminsi y’ingenzi Gusobanura - Gusobanura iminsi Amashusho agaragaza
y’ingenzi n’umuco nyarwanda iminsi y’ingenzi y’ingenzi n’umuco umunsi w’intwari, ubunani
n’umuco n’umuco nyarwanda nyarwanda: ariyo n’umuganura.
nyarwanda no kugaragaza umunsi w’ Intwari,
imyitwarire ikwiye uw’umuganura,
ijyanye n’iyo minsi. ubunani no kwibuka
Jenoside yakorewe
abatutsi muri Mata
1994 no kugaragaza
imyitwarire ikwiye
ijyanye n’iyo minsi.

101
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


- Ikitonderwa:
Jenoside yakorewe
abatutsi muri Mata
1994 abana ntabwo
berekwa amashusho
bitewe n’ikigero
cyabo bahabwa
ibisobanuro by’uwo
munsi bijyanye
n’imyaka yabo.
- Abana batega amatwi
umurezi igihe
abaha ubutumwa
bujyanye no gukunda
umuco nyarwanda
no Kwibuka
Genocide yakorewe
abatutsi muri Mata
1994 batozwa
indangagaciro na
kirazira no kubana
neza n’abandi.
12 &13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

102
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya 2
2 Inyamaswa Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Gukina umukino hasi no - Amakaramu
n’aho ziba ibintu biri hejuru no hasi biri (niba biri hejuru hejuru bifashishije ibintu y’igiti y’amabara
cyangwa hasi.) binyuranye bakabishyira y’umuhondo
aho umurezi avuze. n’icyatsi kibisi.
- Gusiga inyoni ziri hejuru - Igitabo k’Imibare
mu ibara ry’umuhondo cy’umwaka wa
no gusiga inyoni ziri hasi 1,2,3.
mu ibara ry’icyatsi.
Guteranya, Guteranya Guteranya ibintu Guteranya ibintu bifatika - Amakaramu y’igiti,
gukuramo ibintu bifatika bifatika bitarenze 5 bitarenze 5, babara uduti, ibibabi,
no ibintu bigize buri kirundo indabyo, imifuniko
kugabanya hanyuma bakabiteranya y’amacupa, utubuye.
bakavuga umubare wabyo. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa
Urugero: uduti tubiri
1,2,3.
guteranyaho agati kamwe
tungana n’uduti dutatu.
3 Inyamaswa Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Gukina umukino wo - Amakaramu y’igiti
n’aho ziba ibintu biri hafi na kure biri niba biri hafi guhagarara kure y’aho y’ibara rya oranje
cyangwa kure. ibintu biteretse no n’iroza, intebe,
guhagarara hafi y’aho indobo cyangwa
biteretse. ibindi.

103
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Gusiga ibintu biri kure - Igitabo k’Imibare
mu ibara ry’iroza no cy’umwaka wa
gusiga ibintu biri hafi 1,2,3.
y’ibindi mu ibara rya
oranje.
Guteranya, Guteranya Guteranya Kubara amashusho y’ibintu - Amakaramu y’igiti
gukuramo amashusho amashusho y’ibintu biri mu nziga ebyiri n’amashusho
no kugabanya y’ibintu atarenze 5 zitandukanye bakayateranya y’ibintu binyuranye
atarenze 5 hanyuma bagashushanya bijyanye n’insang-
igiteranyo cyayo kitarenze anyamatsiko.
amashusho 5. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa
1,2,3.
4 Ibikorwa Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Kwambara agakomo - Udukomo cyangwa
by’abantu ibintu biri iburyo biri: ibumoso cyangwa urudodo (niba urudodo
n’ibidukikije n’ibumoso cyangwa iburyo. nta dukomo mwakoze) - Igitabo k’Imibare
ku kuboko kw’iburyo. cy’umwaka wa
- Kwambika mugenzi we 1,2,3.
agakomo ku kuboko
kw’ibimoso.
- Kuzamura ukuboko
kw’ibumoso
n’ukw’iburyo.

104
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guteranya, Guteranya Guteranya ibintuGuteranya ibintu bitarenze - Amakaramu y’igiti,
gukuramo ibintu bifatika 10 bifatika, babara ibintu
bifatika bitarenze uduti, ibibabi,
no 10 bigize buri kirundo indabyo, imifuniko
kugabanya hanyuma bakabiteranya y’amacupa, utubuye.
bakavuga umubare wabyo. - Igitabo k’Imibare
Urugero: udufuniko cy’umwaka wa
tune guteranyaho 1,2,3.
udufuniko dutanu tungana
n’udufuniko ikenda.
5 Ibikorwa Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho ibintu - Gukina umukino wo - Imifuniko
by’abantu ibintu biri iburyo biri: ibumoso kunaga umufuniko w’icupa y’amacuapa n’inziga
n’ibidukikije n’ibumoso cyangwa iburyo. mu ruziga ibumoso zishushanyije
cyangwa iburyo bitewe iburyo n’ibumoso
naho umurezi ababwiye. - Igitabo k’Imibare
- Gusiga ibara ry’umukara cy’umwaka wa
umupira wo gukina uri 1,2,3.
iburyo bw’umukinnyi
n’ibara ry’umuhondo uri
ibumoso bw’umukinnyi.
Guteranya, Guteranya Guteranya Kubara amashusho y’ibintu - Amakaramu y’igiti
gukuramo hifashishijwe hifashishijwe biri mu nziga ebyiri n’amashusho
no amashusho amashusho y’ibintu zitandukanye bakayateranya y’ibintu binyuranye
kugabanya y’ibintu atarenze 10 hanyuma bagashushanya bijyanye n’insang-
atarenze 10 igiteranyo cyayo kitarenze anyamatsiko.
amashusho 10. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.

105
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
6 Ibitanga Gushyira Kuvangura Gushyira ibintu bisa Kuvangura no gushyira - Amakarita y’ibitanga
urumuri ibisa hamwe no gushyira hamwe bashingiye: hamwe ibintu bisa ibintu urumuri kamere,
hamwe ibintu ku mabara, imiterere bifite icyo bihuriyemo ibyakozwe na muntu,
bifite icyo cyangwa intego, bashingiye ku mabara, amashushongero,
bihuriyeho. umumaro, uburebure imiterere, uburebure. amakarita y’amabara
cyangwa imiterere anyuranye,
n’ibindi ibikoresho byo ku
meza, imyenda
n’ibindi.
- Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.

Guteranya, Gukuramo Gukuramo ibintu Gukora amatsinda y’ibintu - Amakaramu y’igiti


gukuramo ibintu bifatika bifatika bitarenze 10 10 bagakuramo umubare n’amashusho
no kugabanya bitarenze 10 w’ibintu bifatika umurezi y’ibintu binyuranye
ababwiye bakavuga bijyanye n’insang-
umubare w’ibintu bisigaye. anyamatsiko.
Urugero: Uduti icumi - Igitabo k’Imibare
gukuramo uduti dutatu cy’umwaka wa
hasigara uduti turindwi 1,2,3.

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

106
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
8 Uburyo bwo Gushyira Kuvangura Gushyira hamwe Kuvangura no gushyira - Amakarita y’ibitwara
gutwara ibisa hamwe no gushyira ibitwara abantu ibintu bisa hamwe ibitwara abantu n’ibintu ku
abantu hamwe ibintu n’ibintu akurikije abantu n’ibintu bakurikije butaka, mu mazi no
n’ibintu bifite icyo aho bigendera. ibigendera ku butaka, mu mu kirere.
bihuriyeho. mazi no mu kirere - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Guteranya, Gukuramo Gukuramo - Kubara amashusho - Amakaramu y’igiti
gukuramo amashusho amashusho y’ibintu yose ari mu ruziga, n’amashusho
no y’ibintu atarenze 10 agakuramo amashusho y’ibintu binyuranye
kugabanya atarenze 10 aciyemo uturongo; bijyanye n’insang-
hanyuma akavuga anyamatsiko.
umubare w’amashusho - Igitabo k’Imibare
asigaye. cy’umwaka wa 1,2,3.
9 Ibitwara Imibare Gupima Gupima bakoresheje - Gupima ameza, urukuta - Ameza, umugozi
abantu kuva kuri bakoresheje ikiganza intera n’ibindi bakoresheje n’ibindi.
n’ibintu 1-10 uburyo gakondo zitarenze icumi. ikiganza intera zitarenze - Igitabo k’Imibare
inshuro 10. cy’umwaka wa 1,2,3.

Guteranya, Gukuramo Gukora imyitozo yo Kubara amashusho yose ari - Amakaramu y’igiti.
gukuramo amashusho gukuramo y’ibintu mu ruziga; ugaca akarongo - Igitabo k’Imibare
no y’ibintu bitarenze 10. kaberamye mu mashusho cy’umwaka wa 1,2,3.
kugabanya atarenze 10 angana n’umubare
wanditse hejuru y’uruziga
hanyuma ukabara

107
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
amashusho asigaye
adaciyemo akarongo
kaberemye ukandika
umubare wayo munsi
y’uruziga.
10 Uburyo Imibare Gupima Gupima bakoresheje Gupima umugozi, urukuta - Ameza, umugozi
bw’itumana- kuva kuri bakoresheje intambwe n’ikiganza n’ibindi bakoresheje n’ibindi.
ho 1-10 uburyo gakondo intera zitarenze intambwe intera zitarenze - Igitabo k’Imibare
icumi. inshuro 10. cy’umwaka wa 1,2,3.

Guteranya, Kugabanya Kugabanya ibintu - Kuganya abana ibintu - Amakaramu y’igiti.


gukuramo ibintu bifatika bifatika bitarenze bitarenze 10 bifatika ku - Igitabo k’Imibare
no bitarenze 10 10 bidasaguka. buryo bidasaguka. cy’umwaka wa
kugabanya - Urugero: amakaramu 1,2,3.
y’igiti n’ay’amabara
ikenda bakayabanya
abana batatu.
- Ibikombe umunani
bakabigabanya abana
bane.
- Imipira yo gukina ibiri
bakayigabanya abana
babiri.

108
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Iminsi Uruher- Itondeka Gutondeka ibintu Gukora imitako bakurikije - Amashusho y’imitako
y’ingenzi erekane ry’ibintu byisubiramo urugero bahawe cyangwa anyuranye.
n’umuco rwisubiramo binyuranye bakurikije bihitiyemo bava ku - Igitabo k’Imibare
nyarwanda byisubiramo. uruhererekane byoroheje bajya ku bigoye. cy’umwaka wa
bahawe cyangwa 1,2,3.
bihitiyemo bava ku
byoroheje bajya ku
bigoye.
Imibare Kubara Kubara Kubara bakurikiranya Igitabo k’Imibare
kuva kuri bakurikiranya bakurikiranya imibare kuva kuri 1 kugeza cy’umwaka wa 1,2,3.
1-20 imibare kuva imibare kuva kuri 1 kuri 20: basimbuka,
kuri 1-20 kugeza kuri 20 bakoma mu mashyi,
baririmba .

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka .

109
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya 2
2 Inyamaswa - Gutega amatwi Inkuru ivuga Gutega amatwi no Gutega amatwi no Inkuru
n’aho ziba no kuvuga bifatiye ku nyamaswa gusubiza ibibazo gusubiza ibibazo
ku nsanganya- n’aho ziba. ku nkuru ivuga ku ku nkuru ivuga ku
matsiko nyamaswa n’aho nyamaswa n’aho ziba.
ziba.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi r Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti r. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya r ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’ amagambo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
n’amazina ntoya. kiganjemo ijwi r.
arimo ijwi rya r.
Gutahura no - Gusoma Gusoma inyuguti - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya r ya r ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya r ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko y’inshuke.
inyuguti wakoze ku nyuguti - Amakarita y’inyuguti
ya r ntoya ya a ntoya. nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
R nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

110
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika inyuguti Inyuguti ya r - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya r ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya r ntoya impapuro
inyuguti ya r yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
- Kwandika ya a ntoya.
- Kwandukura bw’imbamutima
inyuguti ya r
amagambo magufi n’imibanire n’abandi
ntoya.
yanditse mu nyuguti yo mu mashuri
- Kwandukura
nto akoresheje y’inshuke.
amagambo
magufi yanditse amakarita
n’amakaramu y’igiti.
mu nyuguti nto.
- Urugero: iriba
3 Inyamaswa Gutega amatwi no Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
n’aho ziba kuvuga bifatiye ku uvuga ku uvuga ku uvuga ku kamaro y’Ikinyarwanda yo mu
nsanganyamatsiko. kamaro kamaro k’amafi k’amafi agaragaza ko mashuri y’inshuke
k’amafi. awukurikiranya yifitiye ikizere.
adacurikiranya
amagambo kandi
anoza imvugo
Guhimba no - Gutahura ijwi - Gutahura ijwi s Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti s. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya s ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’amagambo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
n’amazina arimo ntoya. kiganjemo ijwi s
ijwi rya s .

111
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura no - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya s ya s ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya s ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ku nyuguti ya a - Amakarita y’inyuguti
ya s ntoya ntoya. nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
S nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika inyuguti Inyuguti ya s - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya s ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya s ntoya impapuro
inyuguti ya s yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
ya a ntoya.
- Kwandika bw’imbamutima
inyuguti ya s - Kwandukura n’imibanire n’abandi
ntoya. amagambo magufi yo mu mashuri
yanditse mu nyuguti y’inshuke.
- Kwandukura
nto akoresheje
amagambo
amakarita
magufi yanditse
n’amakaramu y’igiti
mu nyuguti nto.
Urugero: isosi, isake

112
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
4 Ibikorwa Guhimba no - Gutahura ijwi - Gutahura ijwi t Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
by’abantu kuvumbura ry’inyuguti t. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
n’ibidukikije amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya t ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’amagambo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
n’amazina arimo ntoya. kiganjemo ijwi t.
ijwi rya t.
Gutahura no - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya t ya t ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya t ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ku nyuguti ya a ntoya. - Amakarita y’inyuguti
ya t ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
T nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
- Udufuniko
tw’amacupa
ya purasitiki
yanditseho itonde
ry’inyuguti ntoya
buri nyuguti ifite
eshatu zisa.

113
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika inyuguti - Inyuguti ya t - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya t ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya t ntoya impapuro
inyuguti ya t yikore nk’uko wakoze
- Inyoborabarezi
ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
y’ubumenyi
- Kwandika - Kwandukura bw’imbamutima
inyuguti ya t amagambo magufi n’imibanire n’abandi
ntoya. yanditse mu nyuguti yo mu mashuri
- Kwandukura nto akoresheje y’inshuke.
amagambo amakarita
magufi yanditse n’amakaramu y’igiti
mu nyuguti nto. Urugero: itara
5 Ibikorwa Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi u Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
by’abantu n’ kuvumbura ry’inyuguti u. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
ibidukikije amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya u ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’amazina arimo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
ijwi rya u . ntoya. kiganjemo ijwi u.
Gutahura no - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya u ya u ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya u ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ya ku nyuguti ya a - Amakarita y’inyuguti
u ntoya ntoya. nkuru n’intoya

114
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
U nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika inyuguti - Inyuguti ya u - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya u ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya u ntoya impapuro
inyuguti ya u yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
ya a ntoya.
- Kwandika bw’imbamutima
inyuguti ya u - Kwandukura n’imibanire n’abandi
ntoya. amagambo magufi yo mu mashuri
yanditse mu nyuguti y’inshuke.
- Kwandukura
nto akoresheje
amagambo
amakarita
magufi yanditse
n’amakaramu y’igiti
mu nyuguti nto.
Urugero: ubutaka
6 Ibitanga Gutega amatwi no Umukino Gukina umukino Gukina umukino Inyoborabarezi
urumuri kuvuga bifatiye ku “Shaka uwo “Shaka uwo musa” “Shaka uwo y’Ikinyarwanda
nsanganyamatsiko musa” musa” bubahiriza yo mu mashuri
mabwiriza. y’inshuke
Umukino Gukina umukino Gukina umukino wo Inyoborabarezi
wo kubura wo kubura kubura amakarita y’Ikinyarwanda yo mu
amakarita amakarita yubahiriza mabwiriza. mashuri y’inshuke

115
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Umukino “Fata Gukina umukino Gukina umukino Inyoborabarezi
kandi uvuge” “Fata kandi uvuge” “Fata kandi uvuge” y’Ikinyarwanda yo mu
yubahiriza mabwiriza. mashuri y’inshuke
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi v Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti v. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya v ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’ amagambo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
n’amazina arimo ntoya. kiganjemo ijwi v.
ijwi rya v .
Gutahura no - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya v ya v ntoya. Imyitozo yo ku nyuguti y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. ya v ntoya yikore yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza nk’uko wakoze ku y’inshuke.
inyuguti nyuguti ya a ntoya. - Amakarita y’inyuguti
ya v ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
V nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika inyuguti - Inyuguti ya v - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Uduti, imifuniko
nto zigize itonde ntoya ya v ntoya. Imyitozo yo ku y’amacupa.
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya v ntoya - Amakaramu y’igiti
inyuguti ya v yikore nk’uko
- Amakayi cyangwa
ntoya wakoze ku nyuguti
impapuro
ya a ntoya.

116
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandika - Kwandukura - Inyoborabarezi
inyuguti ya v amagambo y’ubumenyi
ntoya. magufi yanditse bw’imbamutima
- Kwandukura mu nyuguti n’imibanire n’abandi
amagambo nto akoresheje yo mu mashuri
magufi yanditse amakarita y’inshuke.
mu nyuguti nto. n’amakaramu y’igiti
- Urugero: ivuriro,
uruvu, ivatiri.

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye


8 Ibitwara Gutega amatwi no Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
abantu kuvuga bifatiye ku “Nkunda “Nkunda kureba “Nkunda kureba y’Ikinyarwanda yo mu
n’ibintu nsanganyamatsiko kureba indege!” indege”. indege” agaragaza ko mashuri y’inshuke.
yifitiye ikizere.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi w Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti w. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya w ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’ amagambo ku nyuguti ya a - Agakuru kagufi
n’amazina arimo ntoya. kiganjemo ijwi w.
ijwi rya w.

117
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya w ya w ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya w ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ku nyuguti ya a - Amakarita y’inyuguti
ya w ntoya ntoya. nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
W nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika inyuguti Inyuguti ya w - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya w ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya w ntoya impapuro
inyuguti ya w yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
ya a ntoya.
- Kwandika bw’imbamutima
inyuguti ya w - Kwandukura n’imibanire n’abandi
ntoya. amagambo yo mu mashuri
magufi yanditse y’inshuke.
- Kwandukura
mu nyuguti
amagambo
nto akoresheje
magufi yanditse
amakarita
mu nyuguti nto.
n’amakaramu y’igiti
- Urugero: ikawa,
iwawa.

118
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
9 Ibitwara Gutega amatwi no Inkuru ivuga Gutega amatwi Gutega amatwi no Inyoborabarezi
abantu kuvuga bifatiye ku ku buryo bwo no gusubiza gusubiza ibibazo y’Ikinyarwanda yo mu
n’ibintu nsanganyamatsiko. gukoresha ibibazo ku nkuru ku nkuru ivuga ku mashuri y’inshuke.
umuhanda ivuga ku buryo buryo bwo gukoresha
birinda bwo gukoresha umuhanda birinda
impanuka. umuhanda birinda impanuka.
impanuka.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi y Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti y. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya y ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’amagambo ku nyuguti ya a ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi y.
ijwi rya y .
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya y ya y ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya y ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ku nyuguti ya a ntoya. - Amakarita y’inyuguti
ya y ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
Y nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

119
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika inyuguti Inyuguti ya y - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya y ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya y ntoya impapuro
inyuguti ya y yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
ya a ntoya.
- Kwandika bw’imbamutima
inyuguti ya y - Kwandukura n’imibanire n’abandi
ntoya. amagambo magufi yo mu mashuri
yanditse mu nyuguti y’inshuke.
- Kwandukura
nto akoresheje
amagambo
amakarita
magufi yanditse
n’amakaramu y’igiti
mu nyuguti nto.
- Urugero: umuyaga,
ikiyaga.
10 Uburyo Gutega amatwi no Inkuru “Ngabo Gutega amatwi no Gutega amatwi no Inyoborabarezi
bw’itu- kuvuga bifatiye ku na Gaju” gusubiza ibibazo gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda
manaho nsanganyamatsiko ku nkuru “Ngabo nkuru “Ngabo na yo mu mashuri
na Gaju”. Gaju”. y’inshuke.
Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
“Itumanaho” “Itumanaho” “Itumanaho” y’Ikinyarwanda yo mu
agaragaza ko yifitiye mashuri y’inshuke
ikizere.

120
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Inkuru Gutega amatwi Gutega amatwi no Inyoborabarezi
“Umubano no gusubiza gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
wa Gafi na ibibazo ku nkuru nkuru “Umubano mashuri y’inshuke
Gikeri” irimo “Umubano wa wa Gafi na Gikeri”
ubutumwa Gafi na Gikeri” irimo ubutumwa
bwihariye irimo ubutumwa bwihariye bujyanye
bujyanye bwihariye no gutoza abana
n’umuco bujyanye no kwirinda kubeshyera
w’amahoro gutoza abana bagenzi babo kuko
n’indangagaciro kwirinda byabashyira mu kaga.
kubeshyera
bagenzi babo
kuko byabashyira
mu kaga.
Guhimba no - Gutahura ijwi - Gutahura ijwi z Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti z. mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya z ntoya yo mu mashuri
gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’ amagambo ku nyuguti ya a ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina kiganjemo ijwi z.
arimo ijwi rya z.

121
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura no - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti inyuguti ya z ya z ntoya. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
zigize itonde ntoya. nyuguti ya z ntoya yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. - Guhuza yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
inyuguti ku nyuguti ya a ntoya. - Amakarita y’inyuguti
ya z ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti ya z’ikinyarwanda
Z nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika inyuguti - Inyuguti ya z - Kubaka inyuguti - Ikitonderwa: - Amakaramu y’igiti
nto zigize itonde ntoya ya z ntoya. Imyitozo yo ku - Amakayi cyangwa
ry’Ikinyarwanda. - Kubumba nyuguti ya z ntoya impapuro
inyuguti ya z yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ntoya wakoze ku nyuguti
y’ubumenyi
ya a ntoya.
- Kwandika bw’imbamutima
inyuguti ya z - Kwandukura n’imibanire n’abandi
ntoya. amagambo yo mu mashuri
magufi yanditse y’inshuke.
- Kwandukura
mu nyuguti
amagambo
nto akoresheje
magufi yanditse
amakarita
mu nyuguti nto.
n’amakaramu y’igiti
- Urugero: izuba,
izuru

122
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Iminsi Gutega amatwi no Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
y’ingenzi kuvuga bifatiye ku “Iminsi “Iminsi y’umuco “Iminsi y’umuco y’Ikinyarwanda yo mu
n’umuco nsanganyamatsiko y’umuco iwacu” iwacu” mashuri y’inshuke
nyarwanda iwacu”
Inkuru Gutega amatwi Gutega amatwi no Inyoborabarezi
“Dukunde no gusubiza gusubiza ibibazo y’Ikinyarwanda yo mu
umuco ibibazo ku nkuru ku nkuru “Dukunde mashuri y’inshuke
w’iwacu” irimo “Dukunde umuco umuco w’iwacu”
ubutumwa w’iwacu” inkuru inkuru irimo
bwihariye irimo ubutumwa ubutumwa bwihariye
bujyanye bwihariye bujyanye no gutoza
n’umuco bujyanye no gukunda umuco
w’amahoro gutoza gukunda nyarwanda no
n’indangagaciro. umuco nyarwanda gusabana.
no gusabana.
Inkuru Gutega amatwi no Gutega amatwi no Inyoborabarezi
“Ubuhamya gusubiza ibibazo ku gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
bwange” irimo nkuru “Ubuhamya nkuru “Ubuhamya mashuri y’inshuke
ubutumwa bwange” irimo bwange” irimo
bwihariye ubutumwa ubutumwa bwihariye
bujyanye bwihariye bujyanye bujyanye no kwibuka
no kwibuka no kwibuka Jenoside yakorewe
Jenoside Jenoside yakorewe abatutsi muri Mata
yakorewe abatutsi muri Mata 1994 no guharanira
abatutsi muri 1994 ko itazongera kubaho
ukundi.

123
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Mata 1994 no no guharanira
guharanira ko itazongera
ko itazongera kubaho ukundi.
kubaho ukundi.
Umuvugo Kuvuga umuvugo Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
“Nzaba Intwari” “Nzaba Intwari” “Nzaba Intwari” y’Ikinyarwanda yo mu
mashuri y’inshuke
Guhimba no Imyitozo yo - Gukina umukino: - Gukina umukino: - Inyoborabarezi
kuvumbura gutahura ijwi “Isosi y’inyuguti”. “Isosi y’inyuguti” y’Ikinyarwanda
amajwi y’inyuguti ry’inyuguti - Gukina umukino: buri mwana yo mu mashuri
zigize itonde “Akabyino ararura mu y’inshuke.
ry’ikinyarwan- k’amazina” isafuriya irimo - Amakarita y’inyuguti
da. amakarita nkuru n’intoya
yose y’inyuguti z’ikinyarwanda
ntoya avuge iyo nibura buri nyuguti
ariyo; n’ijambo ifite eshatu zisa,
ririmo narangiza isafuriya na rushe
aragumana iyo cyangwa ikiyiko
nyuguti mu ntoki; kinini .
uwo mwitozo
urakomeza kugeza
inyama z’inyuguti
zose zishizemo.
- Gukina umukino:
“Akabyino

124
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
k’amazina” igihe
umurezi cyangwa
umwana uyoboye
umukino avuga
inyuguti itangira
izina; umwana ufite
inyuguti itangira
iryo zina we akaza
mu ruziga akabyina.
Gutahura no - Imyitozo - Gukina umukino - Gukina umukino - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti yo gusoma wo gushaka uwo wo gushaka y’Ikinyarwanda
zigize itonde inyuguti zose dusa. uwo dusa abana yo mu mashuri
ry’Ikinyarwanda. zigize itonde - Gusoma inyuguti bafite amakarita y’inshuke.
ry’Ikinyar- zose zigize itonde y’inyuguti ntoya - Amakarita y’inyuguti
wanda. ry’Ikinyarwanda. bagashaka abo basa nto n’inkuru.
bafite amakarita
- Gusoma inyuguti - Amakaramu y’igiti.
ariho inyuguti
zigize izina rye. - Imyitozo yanditse ku
nkuru.
mpapuro cyangwa
- Guca umurongo
mu ikayi.
ugahuza inyuguti
ntoya n’inkuru - Impapuro
zijyanye zitondetse zanditseho amazina
ku mirongo yabo zometse ku
ibiri iteganye nkuta z’ishuri
zivangavanze. buri mwana
yarishushanyijeho.

125
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Guhagarara imbere
ahamanitse izina
rye, agasoma
inyuguti zigize iryo
zina imwe imwe.
Kwandika inyuguti Imyitozo yo - Gukora imyitozo - Kuzuza inyuguti - Amakaramu y’igiti
nto n’inkuru kwandika yo kwandika ibura, umwana n’amakaye.
zigize itonde inyuguti nkuru inyuguti nkuru yuzuza inyuguti - Amakarita y’inyuguti
ry’Ikinyarwanda. n’into zose. n’into zose. nkuru cyangwa nkuru n’intoya
- Kwandukura intoya mu kazu z’ikinyarwanda
amazina yabo karimo ubusa . nibura buri nyuguti
- Kwandika amazina ifite eshatu zisa.
yabo bakoresheje
amakarita
bakurikije urugero
bahawe.
- Kwandukura
amazina yabo ku
mpapuro cyangwa
mu makayi yabo
bakurikije urugero
bahawe.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka

126
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.4 English
Week Theme Units Lesson Learning Learner’s activities TLM
objective
1 Revision of term two
2 Living areas Listen to songs Stories about Use correctly Children answer questions related - Chart of animals
of animals and stories with animals and the new words to story using gestures. An example and their living
an increased their living gained from of stories: In a green meadow, there areas:
understanding areas stories. was a happy cow named Daisy. - Cow, cowshed,
pigs...
- English grade
1-3, teacher guide
pre-primary.
3 Living areas Prepositions: Use preposi- Use Children recite poems, sing songs and
of animals near and far tions: near prepositions: play games related to prepositions:
and far in near and far in near and far using gestures.
conversations conversations
An example of a poem: Near the
and answering and answering
barn, the cow eats hay, Far in the
questions. questions.
sea, the fish swim and play.
- Locating real
objects and A game of putting things in a certain
themselves in area
space. The teacher provides different
objects and ask children to place
them in the given location

127
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning Learner’s activities TLM


objective
Example: Tom and Eric, put your - Chart of animals
bags near the table, far from the and their living:
desk, near the chalk board cows, cowshed,
pigs...
As they compete to accomplish the
task, the winner is appreciated. - English grade 1-3,
teacher guide
A poem: I like you milk pre-primary.
4 Human Listen to songs Poem on Use the new Children recite poems, sing Chart of human
activities and stories with human words gained songs and play games related activities and
and the an increased activities from the poem to the human activities and the the environment
environment understanding and the of human environment using gestures. bloom, dustbin…
environment activities and
the environment An example of a poem: In our world,
correctly big and round.
5 Human Prepositions in Prepositions: Use preposi- Children recite poems, sing songs Chart of human
activities communication up and down tions: up and and play games related to the human activities and the
and the in communi- down in activities and the environment using environment:
environment cation conversations gestures bloom, dustbin
and answering The children role-play a game of a and construction
questions. construction activity: materials
- Locating
There are engineers, carpenters,
themselves
builders’ mates
and the real
objects in Game: Engineer: Bring the brick up
space. here

128
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning Learner’s activities TLM


objective
Carpenters: Take the nails down there
Builder mates: I am taking the
cement up to the roof, etc. The
game continues
6 Sources of Listen to songs Song of Use correctly Children recite poems, sing songs Chart of sources of
light and stories with Sources of the new words and play games related to the light, drums.
an increased light: you are gained from sources of light using gestures.
understanding my sunshine the songs
An example of a song: You are my
sunshine.
7 Report on child progress
8 Means of Prepositions: in Use prepo- - Using Children recite poems, sing songs Car toys, chart of
transport front-behind sitions: in prepositions: and play games relate to the means of transport
and between front behind in front of- prepositions: in front-behind and
and between behind in between with gestures.
in conver- conversations
An example of a song:
sations and and answering
answering questions. In front of, behind, between (x4)
questions. - Locating real Where is the car? In front of the house
objects and
Where is motorcycle? Behind the fence
themselves in
space. Where is bicycle? Between the trees

129
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning Learner’s activities TLM


objective
9 Means of Possessives Possessive: - Use posses- Children recite poems, sing songs and Car toys, chart of
transport in oral my mine sives: my, play games related to the possessive: means of transport
communication. mine in con- my, mine with gestures
versations.
An example of a games:
Rita: This is my toy car, it is red.
Moses: Blue car is mine, it goes vroom-
vroom fast
Rita: My car goes zoom around the
room. It’s so much fun.
Moses: And this yellow car is mine now.
Moses and Rita: we race them together
and make them go beep-beep.
10 Means of Possessives Possessive: - Use posses- Children recite poems, sing songs Telephone,
communica- in oral your, yours, sive: yours, and play games related to the computer and
tion communication. His and her your, his and possessive: my, mine with gestures. radio made of
her in conver- pieces of papers
An example of a song:
sations.
We know English (X2) - Chart of means of
communication
We know everything. This is your
phone (X2)
We know everything.

130
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Week Theme Units Lesson Learning Learner’s activities TLM


objective
11 Special Possessives - Possessive: - Use - Children answer questions A chart displaying
events in oral our, ours, possessives: related to possessive: my, yours, various events, real
and the communication. yours, your, our, ours, your, his, her, our, ours objects: computer,
Rwandan his and her yours, your, Example: “Whose computer is this? drums…
culture his and her in This computer is ours
conversations.
- Reciting a poem about special
events in our Country.

12&13 End year report and celebrations

131
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.5 Ubugeni n’umuco


Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya 2
2 Inyamaswa Guhanga Gushushanya Gushushanya no - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
n’aho ziba ibintu ba- no gusiga gusiga amabara gusiga amabara n’ay’amabara , imikasi .
garagaza amabara inyamaswa n’aho ibinyugunyugu - Igitabo: Ubugeni n’umuco,
ibitekerezo inyamaswa ziba. n’inyoni ziri mu biti. umwaka wa 1,2,3
byabo n’im- n’aho ziba - Gukora igerageza - Inyoborabarezi ku bikorwa
bamutima ryo kuringaniza bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
ibinyugunyugu. Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuri y’inshuke
Kubumba Kubumba Kubumba Kubumba amatungo - Ibumba
ibintu amatungo amatungo bihitiyemo no - Igitabo: Ubugeni n’umuco,
batekereje bihitiyemo. gusobanura ibyo umwaka wa 1,2,3.
biboneka yabumbye.
aho batuye
3 Inyamaswa Kuririmba, Kuririmba Kuririmba Kuririmba no kubyina - Indirimbo
n’aho ziba kubyina no no kubyina no kubyina indirimbo ivuga ku - Igitabo cy’Ubugeni n’umuco,
guhimba indirimbo indirimbo ivuga ku nyamaswa n’aho ziba umwaka wa 1,2,3
indirimbo ivuga ku nyamaswa n’aho bakurikije injyana
nyamaswa ziba bakurikije kandi bagaragaza
n’aho ziba injyana kandi amarangamutima.
bagaragaza
amarangamutima.

132
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
4 Ibikorwa Guhanga Kubaka Kubaka ibintu - Kubaka amazu - Uduti, ibirere, amatafari
by’abantu ibikoresho ibintu binyuranye - Gukora ibiraro n’amabuye
n’ibidukikije n’ibikinisho binyuranye bikorwa n’abantu bagaragaza - Igitabo cy’Ubugeni n’umuco,
byo mu bikorwa bihimbiye mu inzira z’amazi umwaka wa 1,2,3
bukorikori n’abantu mutwe cyangwa berekana aho
bigana ibyo abantu bambukira
babona mu n’aho inyamaswa
bidukikije no zambukira
kwishimira ibyo
bakoze.
Kubumba Kubumba Kubumba Kubumba amatafari - Iforomo, umufuniko
ibintu ibintu amatafari. bakoresheje iforomo. w’iforomo, ibumba, amazi,
batekereje bijyanye umwiko, indobo.
biboneka n’ibikorwa - Igitabo: Ubugeni n’umuco,
aho batuye by’abantu umwaka wa 1,2,3.
n’ibidukikije
- Inyoborabarezi ku bikorwa
bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni n’Imibare
(STEAM) mu mashuri y’inshuke
5 Ibikorwa Guhanga Gushushanya - Gushushanya - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
by’abantu ibintu no gusiga no gusiga gusiga amabara n’ay’amabara.
n’ibidukikije bagaragaza amabara amabara abantu barimo - Igitabo cy’ Ubugeni n’umuco,
ibitekerezo ingero ibikorwa gutera ibiti. umwaka wa 1,2,3
byabo n’im- z’ibikorwa
bamutima by’abantu

133
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
byakozwe - Gukora imashini - Inyoborabarezi ku bikorwa
n’abantu idasanzwe bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
n’ibijyanye bakoresheje Ubwubatsi, Ubugeni n’Imibare
no kurengera ibikoresho biboneka (STEAM) mu mashuri y’inshuke
ibidukikije. aho batuye.
- Gukora imashini
idasanzwe.
6 Ibitanga Guhanga Gushushanya, - Gushushanya, - Gushushanya, gusiga - Amakaramu y’igiti y’amabara
urumuri ibintu gusiga gusiga amabara amabara no gutera anyuranye ubujeni (glue/
kamere bagaragaza amabara no no gutera irangi ibitanga colle), imikasi, uburoso
n’ibyakozwe ibitekerezo gutera irangi irangi ibitanga urumuri n’ijoro n’irangi.
n’abantu byabo n’im- ibitanga urumuri n’ijoro. aribyo inyenyeri - Igitabo k’ Ubugeni n’umuco,
bamutima urumuri - Gusiga amabara, n’ukwezi berekana umwaka wa 1,2,3
ko ari nijoro.
gukata no
komeka izuba. - Gusiga amabara,
gukata no komeka
- Gushushanya no
izuba.
gusiga amabara
ibitanga - Gushushanya no
gusiga amabara
urumuri
ibitanga urumuri
byakozwe
byakozwe n’abantu
n’abantu
bakoresha iwabo mu
rugo.

134
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Ibitwara Guhanga Gushushanya, Gushushanya, - Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
abantu ibintu gusiga gusiga amabara, gusiga amabara y’amabara anyuranye,
n’ibintu bagaragaza amabara, ibitwara imodoka , igare. uburoso n’irangi.
ibitekerezo ibitwara abantu n’ibintu - Gusiga irangi - Igitabo k’Ubugeni n’umuco,
byabo n’im- abantu bagaragaza ubwato. umwaka wa 1,2,3
bamutima n’ibintu ibitekerezo
n’imbamutima
zabo.
9 Ibitwara Guhanga Gukora Kuzinga no Gukora imodoka, - Utujerekani, amacupa ya
abantu ibikoresho ibitwara gukora ibitwara kuzinga bagakora purasitiki, uduti, ubujeni ,
n’ibintu n’ibikinisho abantu abantu n’ibintu. indege n’ubwato ibipapuro, ibibabi n’ibindi.
byo mu n’ibintu bakoresheje - Igitabo k’ Ubugeni n’umuco,
bukorikori ibikoresho biboneka umwaka wa 1,2,3.
aho batuye.
- Inyoborabarezi ku bikorwa
bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuri y’inshuke

135
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
10 Uburyo Guhanga Gukora - Gukora - Gukora ingoma, - Ibikarito,ibivovo by’insina,
bw’itu- ibikoresho ibikoresho ibikoresho radiyo, terefone, utudobo dushaje, imigozi
manaho n’ibikinisho by’itumanaho by’itumanaho tereviziyo y’ibirere , ubujeni, ibipapuro,
byo mu bakoreshe - Kuzinga no gukora ikaramu y’igiti, umukasi,
bukorikori ibikoresho ibahasha (envelope), iradiyo.
biboneka abo akoresheje
batuye.
- Gukora ibikoresho biboneka - Igitabo cy’ Ubugeni n’umuco,
ibikoresho aho batuye. umwaka wa 1,2,3.
by’umukino - Gukora ibikoresho - Inyoborabarezi ku bikorwa
wa “Hindura by’umukino wa bya Siyansi, Ikoranabuhanga,
amatwi yawe “Hindura amatwi Ubwubatsi, Ubugeni
uyahe indi yawe uyahe indi n’Imibare (STEAM) mu
shusho. shusho.” mashuri y’inshuke
11 Iminsi Guhanga Gushushanya Gushushanya Gushushanya no - Amakaramu y’igiti
y’ingenzi ibintu no gusiga no gusiga gusiga amabara, n’ay’amabara , imikasi
n’umuco bagaragaza amabara, amabara, gukata gukata no n’ubujeni.
nyarwanda ibitekerezo gukata no no komeka komeka imitako - Igitabo cy’ Ubugeni
byabo n’im- komeka imitako ijyanye ijyanye n’iminsi n’umuco, umwaka wa 1,2,3
bamutima imitako n’iminsi y’ingenzi y’ingenzi n’umuco
ijyanye n’umuco nyarwanda ariyo:
n’iminsi nyarwanda. umunsi w’ Intwari,
y’ingenzi uw’umuganura,
n’umuco ubunani.
nyarwanda.

136
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


matsiko
Kuririmba, Kuririmba Kuririmba no kubyina - Indirimbo zijyanye n’iminsi
kubyina no no kubyina indirimbo zijyanye mikuru n’umuco nyarwanda
guhimba indirimbo n’iminsi mikuru n’ ibirori bisoza ikiciro
indirimbo zijyanye n’iminsi n’umuco nyarwanda cy’amashuri y’inshuke
mikuru n’umuco n’ ibirori bisoza - Igitabo cy’ Ubugeni n’umuco,
nyarwanda ikiciro cy’amashuri umwaka wa 1,2,3
n’ ibirori y’inshuke bagaragaza
bisoza ikiciro amarangamutima.
cy’amashuri
y’inshuke
bagaragaza
amarangamutima.
Gukoresha - Kuvuza ingoma Ibikoresho bya muzika
ibikoresho bya - Kuvuza umwirongi biboneka aho dutuye:gitari,
muzika bakunze ingoma, ibinyuguri,
- Gucuranga gitari.
kubona bifitiye umwirongi, inanga, umuduri.
ikizere - Gukoresha ibindi
bikoresho bya
muzika biboneka
aho batuye.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka

137
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

3.6. Ibonezabuzima
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya kabiri
2 Inyamaswa Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo kwigana
n’aho ziba. batadandabirana n’imyitozo wo kwigana uko uko inyamaswa zigenda: inka,
biteza imbere inyamamaswa urukwavu, imbata.
ingingo nini zigenda
bakurikiza
amabwiriza.
3 Inyamaswa Gukora imiyego Imikino - Gukina - Gukina umukino w’ikirura Inyoborabarezi
n’aho ziba. batadandabirana n’imyitozo umukino kije kurya abana b’intama y’ubumenyi
biteza imbere w’ikirura bakiruka bakagihunga. bw’imbamutima
ingingo nini - Gukina - Gukina umukino mbese n’imibanire
umukino Kagoma igenda ite? Bigana n’abandi
mbese uko kagoma igenda bakoresha
Kagoma ingingo zose z’umubiri.
igenda ite?
4 Ibikorwa Gukora imiyego Imikino Gukina Gukina umukino wo kubaka Inyoborabarezi
by’abantu n’ batadandabirana n’imyitozo umukino wo ikiraro. y’ubumenyi
ibidukikije biteza imbere kubaka ikiraro bw’imbamutima
ingingo nini bakurikiza n’imibanire
amabwiriza. n’abandi

138
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

5 Ibikorwa Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino w’ikibariko Ikibariko
by’abantu n’ batadandabirana n’imyitozo w’ikibariko basimbuka bajya ibumoso gishushanyije.
ibidukikije biteza imbere basimbuka cyangwa iburyo.
ingingo nini bajya ibumoso
cyangwa iburyo
bakurikiza
amabwiriza.
6 Ibitanga Kwirinda Gutabara Gukina - Gukina umukino wo kuzimya Amazi, igitaka,
urumuri impanuka igihe habaye umukino wo igihe habaye inkongi y’umuriro ikiringiti,
inkongi gutabara igihe bifashishije igitaka n’amazi. agatambaro
y’umuriro. habaye inkongi - Gukina umukino wo gutabara cyangwa
y’umuriro umuntu uri ahabereye inkongi agapfukamunwa.
akoresheje y’umuriro bamutwikiriza
igitaka n’amazi. ikiringiti bakojeje mu mazi
bakamushyira n’agatambaro
ku mazuru.
- Ikitonderwa : Umurezi
ashobora gutumira abantu
bashinzwe kuzimya inkongi
y’umuriro bakaganiriza abana
uburyo batabara umuntu
wahuye n’inkongi y’umuriro.
- Abana bahabwa ubutumwa
ko bagomba gutabaza igihe
habaye inkongi y’umuriro
bagahamagara abantu bari
hafi yabo kandi birinda gukina
n’umuriro.

139
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye


8 Ibitwara Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo gutwara Ibikinisho
abantu batadandabirana n’imyitozo wo gutwara imodoka, moto n’igare. by’imodoka
n’ibintu biteza imbere ibinyabiziga n’igare, amashusho
ingingo nini bakurikiza agaragaza uburyo
amabwiriza yo butandukanye bwo
kubitwara. gutwara abantu
n’ibintu.
9 Ibitwara Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino wo Ibyapa biyobora
abantu batadandabirana n’imyitozo wo kugira kwambuka umuhanda akurikije abanyamaguru.
n’ibintu biteza imbere imyitwarire amabwiriza y’ibyapa.
ingingo nini ikwiye mu
kugenda ku
muhanda.
10 Uburyo Gukora imiyego Imikino - Gukina - Gukina umukino witwa Umva Inyoborabarezi
bw’itu- batadandabirana n’imyitozo umukino hano aho abana basabwa ku bikorwa
manaho biteza imbere witwa “Umva gutega amatwi aho amajwi bya Siyansi,
ingingo nini hano.” aturuka. Ikoranabuhanga,
- Gukina - Gukina umukino witwa Ubwubatsi,
umukino Hindura amatwi yawe uyahe Ubugeni n’Imibare
“Hindura indi shusho. (STEAM) mu
amatwi mashuri y’inshuke.
yawe” uyahe
indi shusho

140
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Umwaka wa Gatatu

11 Iminsi Gukora imiyego Imikino Gukina umukino Gukina umukino witwa Inyoborabarezi
y’ingenzi batadandabirana n’imyitozo witwa “Imbyino “Imbyino yange” aho abana y’ubumenyi
n’umuco biteza imbere yange” babyina imbyino bakunda. bw’imbamutima
nyarwanda ingingo nini n’imibanire
n’abandi.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka

141
RIGENEWE ABANA BIGA UMWAKA UMWE
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

INTANGIRIRO
Iri saranganyamasomo ryagenewe gukoreshwa mu gihe habonetse abana bafite imyaka 5-6 kandi batagize amahirwe yo kwiga
imyaka ibanza y’uburezi bw’inshuke. Baba bakeneye gutegurirwa gutangira umwaka wa mbere w’amashuri abanza mu buryo
bwihuse. Iri saranganyamasomo riteguye hashingiwe ku byumweru mirongo itatu n’ikenda (39) bigenwa n’amabwiriza aherekeza
integanyanyigisho ishingiye ku bushobozi.

Iri saranganyamasomo ry’umwaka umwe ryakusanyirijwemo ibyigwa by’ibanze biteganyijwe kuva mu mwaka wa mbere kugeza
mu mwaka wa gatatu w’inshuke aribyo: Ubumenyi bw’ibidukikije, Imibare, Ikinyarwanda n’Icyongereza. Ibi byigwa 4 byubaka
ubushobozi bw’ibanze bukenewe ngo umwana atangire umwaka wa mbere yiteguye neza. Ubushobozi bw’ingenzi bukubiye mu
byigwa by’ubugeni n’umuco n’Ibonezabuzima byinjijwe mu byigwa byavuzwe haruguru hifashishijwe ibikorwa bitandukanye byo
kubaka, kubumba, gushushanya, kuririmba indirimbo zijyanye n’insanganyamatsiko igezweho, ibikorwa by’isuku, n’ibindi.

Ibyigwa by’umwaka umwe byagabanyijwe mu bihembwe bitatu, buri gihembwe kigizwe n’ibyumweru cumi na bitatu (13) nubwo
byagaragaye ko ingengabihe y’amashuri ya buri mwaka igenwa ikanatangazwa na Minisiteri y’Uburezi hari ubwo itagaragaza
ibyumweru 13 buri gihembwe. Abarezi barasabwa kwifashisha iri saranganyamasomo bakora ubugororangingo aho bikenewe
bitewe n’ingengabihe y’amashuri.

Mu itangira ry’igihembwe cya mbere hateganyijwe icyumweru kimwe kigenewe isuzuma ry’ibanze n’ibikorwa byo kumenyereza
abana ishuri. Ku bindi bihembwe hateganyijwe icyumweru kimwe kigenewe isubiramo ry’ibyizwe mbere. Hagati mu gihembwe
hateganyijwe icyumweru kimwe kigamije kugaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zo kumufasha kugera ku
bushobozi bugamijwe. Icyumweru kimwe cya nyuma giteganyirijwe gukora raporo isoza igihembwe. Iyo ari igihembwe gisoza
umwaka, hategurwa n’ibirori bisoza umwaka.

144
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

1. IGIHEMBWE CYA MBERE


1.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya
1 Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana ishuri:
- Kuzuza ifishi y’isuzuma ry’ibanze (REB: Imfashanyigisho y’amahugurwa ku Nteganyanyigisho y’Uburezi bw’Inshuke,
2016)
- Kwakira abana n’urugwiro, uhumuriza abafite ubwoba, wiyegereza abarira kubera gutandukana n’umuryango.
- Kwereka abana aho babika ibikoresho
- Gushyiraho amabwiriza no kubatoza kuyubahiriza.
- Kumenyereza abana ubuzima bwo ku ishuri, kubatoza kubana neza mu mahoro batarwana, gufashanya, kumvira
bakora icyo umurezi abasaba;
- Gutembereza abana ikigo, kubereka ubwiherero n’uburyo bwo kubukoresha neza
- Kwereka abana gahunda y’ibikorwa by’ishuri n’uko bikurikirana.
- Gutoza abana isuku y’ibanze nko kwimyira, gukaraba intoki bavuye mu bwiherero na mbere yo gufata amafunguro,
kwirinda kwiyanduza.
2 Umwirondoro Kuvuga amazina - Kuvuga amazina Gukina umukino “Muzi izina - Ibishushanyo bibiri:
ye, imyaka n’imyaka ye, ryange?” wo kwibwirana kimwe kiriho umwana
ye, amazina yongeyeho (amazina ye, imyaka ye, amazina w’umuhungu, ikindi
y’ababyeyi be ay’ababyeyi be y’ababyeyi cyangwa abandi kiriho umwana
n’igitsina ke. cyangwa abamurera bamurera) n’icyo akunda. w’umukobwa
akavuga icyo akunda, bigaragara ko barimo
icyo atinya n’ibindi. kwibwirana.

145
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Igitabo “Ngewe
n’umuryango wange,
igitabo cya mbere”.
3 Umwirondoro Kuvuga amazina - Kuvuga amazina Gukina umukino wo kwibwirana - Ibishushanyo bibiri:
ye, imyaka n’imyaka ye (amazina ye, imyaka ye, kimwe kiriho umwana
ye, amazina - Kuvuga amazina amazina y’ababyeyi cyangwa w’umuhungu, ikindi
y’ababyeyi be y’ababyeyi be abandi bamurera, umudugudu kiriho umwana
n’igitsina ke. cyangwa abamurera atuyemo akongeraho ko ari w’umukobwa barimo
- Kuvuga izina umunyarwanda, akavuga n’icyo kwibwirana.
- Kuvuga icyo akunda,
ry’umudugu- akunda n’izina rya mugenzi we - Igitabo “Ngewe
atinya, n’ibindi.
du atuyemo umwegereye n’umuryango wange,
- Kuvuga izina
akongeraho ko Urugero rw’umukino: Ese igitabo cya mbere”.
ry’umudugudu
ari umunyar- muranzi?
akongeraho ko ari
wanda.
umunyarwanda.
- Kuvuga amazina
- Kuvuga amazina
y’abana bagenzi
y’abana bagenzi be.
be.
4 Ishuri ryange - Abantu - Gutandukanya Gusura inyubako zitandukanye Ibikoresho binyuranye
dusanga ku abarezi babo zo ku kigo yigaho : amashuri, dusanga ku ishuri :
ishuri n’abandi barezi ubwiherero, aho batekera, ibiro amakaramu y’igiti,
- Amazu agize ndetse n’abandi by’umuyobozi amakaramu y’igiti
ikigo k’ishuri bantu dusanga ku y’amabara, impapuro,
ishuri amakaye.
- Ibikoresho
dusanga ku - Gutahura ishuri
ishuri. yigamo

146
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Gutandukanya
ibikoresho byo
ku ishuri, bitoza
kubikoresha no
kubifata neza
5 Umubiri - Ibice by’ingenzi - Gutandukanya ibice - Gukora ku gice cy’umubiri - Amashusho agaragaza
wange bigize umubiri by’ingenzi bigize wabo umurezi avuze ibice by’umubiri
w’umuntu: umubiri w’umuntu. - Kwerekana igice cy’umubiri w’umuntu ari mu
umutwe, - Kugaragaza akamaro ku gishushanyo gitabo « Ngewe
igihimba, ka buri gice k’ingenzi - Gukora ibikorwa bitandukanye n’umuryango wange,
amaboko kigize umubiri umwaka wa mbere ».
bibafasha gutahura akamaro
n’amaguru w’umuntu. k’ibice by’umubiri: guteresha - Amashusho agaragaza
- Akamaro - Guha agaciro umupira amaguru, kugenda, uko bakora isuku
k’umutwe, ubwuzuzanye guteresha umupira amaboko, y’umubiri ari mu
igihimba, bw’ibice by’umubiri gukina bigana uwandika, gitabo « Ngewe
amaboko usokoza, uwoza amenyo, n’umuryango wange,
- Gusobanura uko
n’amaguru. ukaraba mu maso, umuntu umwaka wa gatatu».
bakora isuku
- Gusobanura uko y’umubiri wabo urimo kurya, kwigana
bakora isuku umuntu wikoreye ikintu
- Kubaha abantu bafite
y’umubiri wabo na bo bakikorera ikintu
ubumuga bw’ingingo
kitaremereye...
no kubaha ubufasha
aho babukeneye - Umukoro: Gusaba ababyeyi
gufasha abana gukaraba mu
myanyandangagitsina.

147
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
6 Umubiri Ibyumviro: - Kwerekana icyumviro - Gutahura no kuvuga ibyo Igishushanyo cy’umuntu
wange kubona, kumva cyo kubona. babona ku mashusho kigaragaza neza ibice
ukoresheje - Kwerekana ururimi agaragaza ibyumviro. by’umubiri, ibipupe,
ururimi, nk’icyumviro - Kwerekana igice cy’umubiri ibikoresho binyuranye
cy’uburyohe, kigaragaza icyumviro cyo kandi bifite amabara
ibisharira /ibirura, kubona. atandukanye, umunyu,
n’ibibishye. isukari, ibiribwa
- Gukina umukino wo kwipfuka
bitandukanye, igitabo:
- Gusobanura akamaro mu maso bagasubiza ibibazo
“Ngewe n’umuryango
k’icyumviro cyo by’ umurezi.
wange: umwaka wa 2”.
kubona n’icyo kumva - Kwerekana igice cy’umubiri
ukoresheje ururimi kigaragaza icyumviro cyo
kumva ibiryoshye, ibisharira
n’ibibishye.
- Umukino wo gutandukanya
umunyu n’isukari.
- Umukino wo gutahura
ibiryoshye, ibisharira
n’ibibishye bifashishije
ibiribwa bitandukanye
basukuye neza.
- Gukina umukino berekana
imyitwarire y’umuntu wariye
ikintu kikamubihira n’uwariye
ikintu kikamuryohera.

148
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Gusobanura akamaro
k’amaso nak’ururimi bari mu
matsinda mato.
- Kuririmba indirimbo : Imana
yampaye amaso bakora ku
gice cy’umubiri bavuze.
- Gutega amatwi ubutumwa
bujyanye no gufasha abafite
ubumuga.
Ibyumviro: - Kwerekana amatwi - Kwerekana igice cy’umubiri Igishushanyo cy’umuntu
kumva nk’icyumviro cyo kigaragaza icyumviro cyo kigaragaza neza ibice
ukoresheje kumva amajwi kumva amajwi y’abantu by’umubiri, ibipupe,
amatwi, kumva n’urusaku rw’ibintu n’ibintu. ibintu bitanga amajwi
ukoresheje bitandukanye. - Kwerekana igice cy’umubiri atandukanye, ibintu
uruhu, - Kwerekana uruhu kigaragaza icyumviro bihanda n’ibigahanda,
gumurirwa nk’icyumviro cyo cyo kumva ibihanda, ibintu bihumura
kumva ibihanda, ibyorohereye, ibinyerera, bitandukanye nk’
ibyorohereye, ibishyushye, ibikonje imineke, indabo,
ibinyerera, amasabune, …
- Kwerekana igice cy’umubiri
ibishyushye, ibikonje kigaragaza icyumviro cyo
Igitabo: “Ngewe
- Gutahura ibihanda, guhumurirwa
n’umuryango wange,
ibyorohereye, - Gukina umukino wo kwipfuka umwaka wa 2”.
ibinyerera, mu maso bakavuga izina rya
ibishyushye n’ibikonje mugenzi wabo uvuze cyangwa
bibashishije uruhu.

149
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Kwerekana amazuru amazina y’ibindi bintu
nk’icyumviro cyo bagendeye ku majwi yabyo.
kumva ibihumura - Gukina umukino wo kumenya
n’ibinuka. mugenzi we binyuze mu
- Gutandukanya kumukoraho.
impumuro z’ibintu - Gukina umukino wo gukora
bitandukanye ku kintu batakireba bakavuga
- Gusobanura akamaro izina ryacyo.
k’amatwi, uruhu - Gukina umukino wo gutahura
n’amazuru. imiterere y’ibintu: ibihanda,
ibyorohereye, ibinyerera,
ibishyushye n’ibikonje
babikozeho.
- Kumva impumuro y’ikintu no
gutahura icyo aricyo.
- Gukina umukino berekana
imyitwarire y’umuntu
wumvise ikintu gihumura
n’uwumvise ikinuka.
- Gusobanura akamaro k’amatwi
bari mu matsinda mato.
- Gusobanura akamaro
k’amatwi, uruhu n’amazuru
bari mu matsinda mato.

150
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Kuririmba indirimbo: Imana
yampaye amaso bakora ku
bice bavuze.
- Gutega amatwi ubutumwa
bujyanye no gufasha abafite
ubumuga.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Imyambaro Imyambaro Kurondora amazina - Kuvangura no gushyira - Imyambaro itandukanye
y’abana y’imyambaro y’abana hamwe imyambaro y’abana. y’abana amashusho
no kuyitandukanya - Kwerekana no kuvuga y’imyambaro y’abana.
n’iyindi. amazina y’imyambaro y’abana - Igitabo “Ngewe
babona ku mashusho. n’umuryango
- Kuvuga imyambaro buri wange”Umwaka wa
wese akunda kwambara no kabiri w’amashuri
gusobanura impamvu. y’inshuke
- Gusiga amabara imyambaro
y’abana.
Imyambaro Kurondora amazina - Kuvangura no gushyira - Imyambaro itandukanye,
y’abakuru y’imyambaro hamwe imyambaro y’abakuru. amashusho y’imyambaro
y’abakuru no - Kwerekana ku mashusho y’ abakuru n’iy’abana.
kuyitandukanya imyambaro y’abakuru no - Igitabo “Ngewe
n’iyindi. kuvuga amazina yayo. n’umuryango wange”
Umwaka wa kabiri
w’amashuri y’inshuke

151
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Umukino wo gutanguranwa
gukora ku myambaro umurezi
avuze.
- Gusiga amabara imyambaro
y’abakuru.
9 Ibihe Ibihe by’ikirere: - Gutandukanya ibihe - Gukora umwitozo wo guhuza - Amashusho yerekana
by’ikirere by’ikirere ibihe by’ikirere n’imyambaro ibihe bitandukanye
- Igihe k’izuba/ bijyanye. by’ikirere ari mu
- Kwifubika igihe
cy’ubushyuhe gitabo “Ibidukikije
hakonje - Gukina bigana umuntu ufite
- Igihe k’imvura imbeho. kamere n’ibyakozwe
- Gukuramo umupira
- Igihe w’imbeho igihe - Gukina bigana ibiti bihuhwa
n’abantu, umwaka wa
cy’ubukonje 1,2,3.”
hashyushye n’umuyaga
- Igihe - Inyoborabarezi
- Kwirinda kugenda - Gukina umukino wo
cy’umuyaga y’Ubumenyi
mu mvura kwihungiza bakoresheje
bw’imbamutima
- Kwirinda gukinira agatangamuyaga.
n’imibanire n’abandi.
mu mazi y’imvura - Gukina umukino : Umuyaga
mwinshi uhuha
- Gukina umukino ugaragaza
imyitwarire ikwiye ijyanye
n’ibihe by’ikirere.

152
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
10 Umuryango Abagize - Kuvuga abagize - Gukina bigana ibikorwa - Amashusho y’abagize
wange umuryango: umuryango wabo by’abagize umuryango muto umuryango muto ari
papa, mama, muto bakoresheje - Gukoresha amagambo mu gitabo “Ngewe
sogokuru, amagambo agaragaza amasano bavuga n’umuryango wange
nyogokuru, data agaragaza amasano. umuryango wabo bwite. umwaka wa 1.”
wacu, mama - Kugaragaza - Ishusho igaragaza
- Imikino yigana ijyanye
wacu, masenge, ubufatanye buranga ubufatanye bw’abagize
n’imibanire myiza
marume, abagize umuryango umuryango mugari.
n’ubufatanye bw’abagize
babyara banjye. ubana mu mahoro. umuryango. ari mu gitabo “Ngewe
n’umuryango wange”,
umwaka wa kabiri
w’amashuri y’inshuke.
Ibyo abantu - Gutahura - Kwerekana ku mashusho - Amafoto y’abantu
bahuriyeho ibintu abantu no gusobanura ibyo batandukanye:
n’ibyo bahuriyeho n’ibyo abantu bahuriyeho n’ibyo ababyibushye
batandukaniyeho. batandukaniyeho batandukaniyeho bakurikije n’abananutse, abarimo
- Gutahura ko ibyo babona bari mu matsinda kurya no kunywa.
abantu ari bamwe mato. - Igitabo “Ngewe
n’ubwo bafite - Gukina umukino : Umuyaga n’umuryango wange
ibibatandukanyije uhuha umwaka wa 3”.
- Kwirinda guhohotera - Gutega amatwi ubutumwa - Inyoborabarezi
umuntu kubera uko bujyanye no kwirinda y’Ubumenyi
ateye. kuvangura no guhohotera bw’imbamutima
abantu bitewe n’imiterere n’imibanire n’abandi.

153
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
11 Iwacu mu Ibice by’ingenzi - Gutandukanya ibice - Kwitegereza igishushanyo Igishushanyo kigaragaza
rugo bigize iwacu mu bigize urugo no gutahura ibice by’ingenzi ibice bitandukanye
rugo n’akamaro - Kuvuga akamaro ka by’urugo by’urugo, kiri mu gitabo
kabyo: irembo, buri gice cy’urugo. “Ngewe n’umuryango
urugo, imbuga, wange, umwaka wa
inzu n’igikari. mbere”
- Ibyumba - Gutandukanya - Gutahura ku mashusho - Ishusho y’urugo
by’ingenzi ibyumba by’ingenzi ibyumba by’ingenzi bigize igaragaza ibice bigize
bigize inzu yacu bigize inzu y’iwabo inzu. urugo: inzu n’ imbuga.
hiyongereyeho n’akamaro kabyo. - Gutahura ku mashusho - Amashusho agaragaza
ibyumba bya - Kuvuga ibyumba ibyumba by’inyongera ibyumba bitandukanye
kijyambere by’inyongera dusanga mu nzu ya by’inzu n’ibikoresho
n’akamaro dusanga mu nzu ya kijyambere dusangamo,
kabyo. kijyambere - Kuganira mu matsinda buri amashusho
- Gutahura ibikoresho wese akavuga ibyumba biba agaragaza mu gikari
- Ibikoresho biba mu bice bigize mu nzu y’iwabo. n’ibyo tuhasanga:
biba mu bice urugo n’inzu. akarima k’igikoni,
- Kuganira mu matsinda ku
bigize urugo ubwiyuhagiriro
kamaro ka buri cyumba
n’inzu n’ubwiherero.
bavuga ibihakorerwa.
- Imikino yerekana ibikorwa - Igitabo: Ngewe
binyuranye bikorerwa mu n’umuryango wange
rugo no mu nzu umwaka wa mbere.
- Umukino wo guhuza ibice - Igitabo: Ngewe
bitandukanye bagakora inzu. n’umuryango wange
umwaka wa 2.
- Kwerekana no kurondora

154
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- ibikoresho byo munzu : mu - Igitabo: Ngewe
ruganiriro, mu cyumba cyo n’umuryango wange
kuraramo, mu gikoni, mu umwaka wa 3.
bwiherero.
- Kuganira mu matsinda buri
wese akavuga ibikoresho
biba mu byumba by’iwabo.
Umukino wo guhuza
igikoresho n’icyumba
tugisangamo.
- Gukina umukino wo guhitamo
ibikoresho by’icyumba runaka
bakagitegura.
Umukoro wo mu rugo:
Kwitegereza ibikoresho byo mu
nzu: mu cyumba cyo kuraramo,
mu ruganiriro mu gikoni, mu
bwiherero no mu gikari.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

155
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

1.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana ishuri
2 Umwirondoro Gushyira Gushyira Gushyira hamwe - Gukina umukino wo - Udupapuro tw’amabara
ibisa hamwe ibisa ibintu bifite gushaka uwo dusa anyuranye, ingwa,
hamwe bashingiye icyo bihuriyeho bakoresheje udukarita udukombe twa
ku ibara bashingiye tw’amabara y’umutuku pulasitike.
ry’umutuku ku ibara n’umuhondo. - Igitabo k’ Imibare
n’umuhondo ry’umutuku - Kuvangura no gushyira cy’umwaka wa 1,2,3.
n’umuhondo. hamwe ibintu bifite
amabara asa iby’umutuku,
iby’umuhondo.
Imibare Umubare 1 Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Uduti, udufuniko
kuva kuri no kwandika gushyira agafuniko tw’amacupa
1-10 umubare 1. k’icupa kamwe mu y’amazi, udufuniko
ruziga. tw’amacupa ya fanta,
- Gusiga ibara ikintu kimwe ingwa, uducupa,
ibikombe, utubuye,
- Guca uruziga ku mubare 1
ibibabi, uturabo
- Kubaka umubare twihunguye ku biti
1 akoresheje uduti n’ibindi bikinisho
n’utubuye. bitandukanye.
- Kubumba umubare1 - Igitabo k’ Imibare
- Guhuza utudomo cy’umwaka wa 1,2,3.
akandika umubare 1

156
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandika umubare 1 ku
kibaho akoresheje amazi
- Kwandika umubare 1hasi
akoresheje ingwa.
- Kwandika umubare 1
akoresheje ikaramu y’igiti.
3 Umwirondoro Gushyira Gushyira Gushyira hamwe - Gukina umukino wo - Udupapuro
ibisa hamwe ibisa ibintu bifite gutanguranwa kubona tw’amabara
hamwe bashingiye icyo bihuriyeho uwo basa bakoresheje anyuranye, ingwa,
ku ibara bashingiye ku udukarita tw’amabara udukombe twa
ry’ubururu ibara ry’ubururu y’ubururu n’icyatsi kibisi. pulasitike.
n’icyatsi n’icyatsi kibisi. - Kuvangura no gushyira - Igitabo k’ Imibare
kibisi. hamwe ibintu bifite cy’umwaka wa 1,2,3.
amabara asa iby’ubururu
n’ iby’icyatsi kibisi.
Imibare Umubare 2 Kubara, gusoma - Gukora ibirundo bigizwe - Uduti, udufuniko
kuva kuri no kwandika n’ibintu bibiribibiri. tw’amacupa y’amazi,
1-10 umubare 2. - Guca akarongo ku bintu udufuniko tw’amacupa
bibiri ya fanta, ingwa,
uducupa, ibumba,
- Gusiga ibara mu kazu
ibikombe, utubuye,
karimo umubare 2.
ibibabi, uturabo
- Ikitonderwa: Imyitozo twihunguye ku biti
yo kubumba no kwandika n’ibindi bikinisho
bitandukanye.

157
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
umubare 2 yikore nk’uko - Igitabo k’Imibare
wakoze ku mubare 1. cy’umwaka wa 1,2,3.
4 Ishuri ryange Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu - Amakaramu y’igiti
ibintu bibiri ibintu bibiri bibiri ahereye ku kigufi maremare n’amagufi,
bakurikije bakurikije n’ikirekire akoresheje uduti tureture
uburebure uburebure amagambo akwiye. n’utugufi, uducupa
bwabyo bwabyo - Gutondeka ibintu bibiri tureture n’utugufi.
bakoresha ahereye ku kirekire - Igitabo k’ Imibare
amagambo n’ikigufi akoresheje cy’umwaka wa 1,2,3.
yabugenewe. amagambo akwiye.
Imibare Umubare 3 Kubara, gusoma - Gukora umwitozo wo - Amakaramu, uduti,
kuva kuri no kwandika gutoragura utubuye ibibabi, indabyo,
1-10 umubare 3 dutatu. imipfundikizo
- Guca akarongo ku bintu y’amacupa, utubuye
bitatu n’ibindi bijyanye
n’insanganyamatsiko
- Guca uruziga ku mubare 3.
- Igitabo k’ Imibare
- Ikitonderwa: Imyitozo
cy’umwaka wa 1,2,3.
yo kubumba no
kwandika umubare 3
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.

158
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
5 Umubiri Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu birenze - Amabuye arutana mu
wange ibintu birenze ibintu birenze 3 ahereye ku gito, ikinini bunini.
3 bakurikije 3 bakurikije n’ikinini cyane. - Intebe 3 zirutana mu
ingano ingano yabyo - Gutondeka ibintu birenze bunini
bwabyo bakoresha 3 ahereye ku kinini - Ibitabo 3 birutana
amagambo cyane, ikinini n’igito. mu bunini n’ibindi
yabugenewe.
bikoresho wabona aho
utuye birutana mu
bunini.
- Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Umubare 4 Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Amakaramu y’igiti
kuva kuri no kwandika gushyira amabuye 4 n’ay’amabara,ingwa,
1-10 umubare 4 cyangwa udufuniko 4 mu uduti, ibumba.
kazu ka mpandenye mu - Igitabo k’ Imibare
matsinda mato. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Gushushanya abantu bane.
- Gusiga ibara agatebo
kanditseho umubare 4
mu dutebo twanditseho
indi mibare inyuranye.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubumba no kwandika
umubare 4 yikore nk’uko
wakoze ku mubare 1.

159
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
6 Umubiri Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu - Amabuye arutana mu
wange ibintu birenze ibintu birenze birenze 3 ahereye ku buremere.
3 bakurikije 3 bakurikije cyoroshye, ikiremereye - Intebe 3 zirutana mu
uburemere uburemere n’ikiremereye cyane. buremere
bwabyo bwabyo - Gutondeka ibintu birenze - Ibitabo 3 birutana
bakoresha 3 ahereye ku kiremereye mu buremere n’ibindi
amagambo cyane, ikiremereye bikoresho wabona aho
yabugenewe. n’icyoroshye. utuye birutana mu
buremere.
- Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Gukora Kubara, gusoma - Gukina umukino - Imifuniko y’amacupa
kuva kuri imyitozo no kwandika wo guhuza ikarita - Amakarita ariho
1-10 yo kuva ku imibare kuva 1-4 yanditseho umubare imibare 1,2,3,4
mubare 1-4 n’ikirundo k’ibintu
- Amakaramu y’igiti.
bingana.
- Igitabo k’ Imibare
- Gushushanya ibintu
cy’umwaka wa 1,2,3.
bingana n’umubare
wanditse mu ruziga.
- Kubara ibintu ukandika
umubare bijyanye.

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

160
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
8 Imyambaro Amashush- Gushushanya Gushushanya, - Gukina umukino wo - Ishusho ya mpandenye,
ongero: no gusiga; kubaka, gusimbuka ugahagarara amakaramu y’ibiti
mpandenye, kubaka no kubumba no mu kazu ka mpandenye n’ay’amabara, uduti,
mpande- kubumba kuvuga kuri mu matsinda mato. utubuye, ibumba.
shatu mpandenye mpandenye. - Kubaka mpandenye - Igitabo k’Imibare
n’uruziga akoresheje uduti cy’umwaka wa 1,2,3.
n’utubuye
- Kubumba mpandenye
- Gushushanya no gusiga
amabara mpandenye.
Imibare Umubare 5 Kubara, gusoma - Gukina umukino witwa - Amakaramu igiti
kuva kuri no kwandika “Vangavanga” ugakora n’ay’amabara, uduti,
1-10 umubare 5 itsinda ry’abana 5. ibumba, amakayi.
- Gushushanya ibipesu 5 - Igitabo k’Imibare
ku ishati. cy’umwaka wa 1,2,3
- Gusiga ibara akazu
kanditsemo umubare 5.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubumba no
kwandika umubare 5
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.

161
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
9 Ibihe Ibikorwa Ibikorwa - Gusobanura - Gusobanura ibikorwa - Igitambaro/
by’ikirere bya buri byabo bya ibikorwa abana bakora mu rugo umufuka uriho iminsi
munsi buri munsi bikorwa buri no ku ishuri buri munsi y’icyumweru kuva ku
na buri na buri munsi na buri no mu cyumweru. wa mbere kugeza ku
cyumweru cyumweru no cyumweru. - Guhuza amakarita cyumweru n’amakarita
kugaragaza - Kugaragaza y’iteganyagihe n’uko ajyanye n’ibihe
imyitwarire uko ikirere kimeze by’ikirere ariyo: izuba,
ikwiye mu iteganyagihe uwo munsi kugeza imvura, umuyaga, ibicu,
birebana no ry’umunsi icyumweru kirangiye no izuba n’ibicu, imvura
kubahiriza n’iry’icyum- kugaragaza iteganyagihe n’inkuba.
gahunda weru. ryaranze icyumweru. - Igitabo k’Imibare
y’ibikorwa cy’umwaka wa 1,2,3.
biri ku
- Inyoborabarezi ku
ngengabihe
bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM)
mu mashuriy’inshuke
Imibare Umubare 6 Kubara, gusoma - Gukora ibirundo - Amakaramu igiti
kuva kuri no kwandika by’ibintu 6. n’ay’amabara,
1-10 umubare 6 - Guca akarongo ku bintu imifuniko y;amacupa,
bitandatu. utubuye,uduti,
ibumba.
- Gusiga ibara igiti kiriho
amapapayi 6. - Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.

162
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubumba no
kwandika umubare 6
yikore nk’uko wakoze ku
mubare 1.
10 Umuryango Amashush- Gushushanya Gushushanya, - Gukina umukino wo - Ishusho ya
mugari ongero: no gusiga; kubaka, guhagarara bagakora mpandeshatu,
mpandenye, kubaka no kubumba no ishusho ya mpandeshatu amakaramu y’ibiti
mpande- kubumba kuvuga kuri mu matsinda mato. n’ay’amabara, uduti,
shatu mpandeshatu mpandeshatu. - Kubaka mpandeshatu utubuye, ibumba.
n’uruziga akoresheje uduti - Igitabo k’Imibare
n’utubuye cy’umwaka wa 1,2,3.
- Kubumba mpandeshatu
- Gushushanya no gusiga
amabara mpandeshatu.
Imibare Umubare 7 Kubara, gusoma - Gusiga ibara ibintu - Amakaramu igiti
kuva kuri no kwandika birindwi mu kirundo. n’ay’amabara,
1-10 umubare 7 - Guca uruziga ku mubare 7 imifuniko y;amacupa,
utubuye,uduti,
- Ikitonderwa: Imyitozo
ibumba.
yo kubumba no
kwandika umubare 7 - Igitabo k’Imibare
yikore nk’uko wakoze ku cy’umwaka wa 1,2,3.
mubare 1.

163
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
11 Iwacu mu Uruher- Itondeka Gutondeka ibintu - Gutondeka ibikoresho - Ibikoresho byo mu
rugo erekane ry’ibintu byisubiramo byo mu rugo byisubiramo rugo, amashusho,
rwisubiramo binyuranye bakurikije bakurikije urugero ibitabo, amakayi,
byisubiramo. uruhererekane bahawe n’umurezi. amakaramu y’igiti,
bahawe cyangwa - Gusiga urunigi rukoze ay’amabara n’ibindi.
bihitiyemo bava mu masaro bakurikije - Igitabo k’Imibare
ku byoroheje urugero bahawe cy’umwaka wa 1,2,3.
bajya ku bigoye. rw’amabara.
Imibare Gukora Kubara, gusoma - Gukina umukino wo - Amakarita ariho
kuva kuri imyitozo no kwandika guhagarara mu ruziga imibare 1-7
1-10 yo kuva ku imibare kuva 1-7 rurimo umubare - Amakaramu y’igiti,
mubare 1-7 babwiwe n’umurezi. umupira wo gukina,
- Gukina umukino wo uducupa twa pulasitiki
gutera umupira ku icupa turimo amazi make
iriguye ukariterura cyane ibitaka bike
ukavuga umubare cyane twandiseho
wanditse kuri iryo cupa. imibare 1,2,3,4,5,6,7.
- Gukina umukino wo - Igitabo k’Imibare
guhuza ikarita yanditseho cy’umwaka wa mbere,
umubare n’ikirundo uwa 2 n’uwa 3.
k’ibintu bingana.
- Kubara ibintu akandika
umubare bijyanye.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

164
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

1.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Isuzuma ry’ibanze no kumenyereza abana ishuri
2 Umwirondoro Gutega amatwi - Gutega amatwi - Kugaragaza ko - Gusubiza ibibazo ku - Inyoborabarezi
no kuvuga no kubara bateze amatwi nkuru y’Ikinyarwanda
bifatiye ku inkuru: inkuru bitonze - Kuvuga umuvugo: yo mu mashuri
nsanganya- “Twirinde kwita basubiza ibibazo Ntewe ishema n’izina y’inshuke.
matsiko. abandi amazina ku nkuru. ryange agaragaza ko - Umuvugo
atesha agaciro” - Kuvuga umuvugo: yifitiye ikizere.
irimo ubutumwa Ntewe ishema
bwihariye n’izina ryange
bujyanye awukurikiranya
n’umuco adacurikiranya
w’amahoro amagambo kandi
n’indangagaciro. anoza imvugo.
- Umuvugo:
Ntewe ishema
n’izina ryange

165
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imyitozo yo - Gufata ibikoresho - Gufata uko - Gufata uko bikwiye Amakaramu
guca imirongo byo kwandikisha bikwiye ibikoresho byo y’igiti, impapuro,
inyuranye - Gukora - ibikoresho kwandika amakaramu
imisharabiko byo kwandika - Gusharabika hasi y’amabara, ingwa,
(amakaramu bakoresheje uduti, amakara, umucanga,
- Kwandika
y’igiti ingwa n’ibindi uduti…
umurongo
uhagaze, n’impapuro; - Kwandika umurongo
utambitse, ingwa n’ ibindi). uhagaze, utambitse,
uberamiye - Gukora uberamiye iburyo
iburyo imisharabiko n’uberamiye
n’uberamiye - Kwandika ibumoso bifashishije
ibumoso umurongo utubuye, uduti,
uhagaze, amakaramu y’igiti
utambitse, n’ibindi.
uberamiye iburyo
n’uberamiye
ibumoso akurikije
urugero yahawe.
Ibiri mu Gufata igitabo Gufata igitabo - Kwitegereza igitabo - Ibitabo by’inkuru
bitabo uko bikwiye uko bikwiye - Gukora imyitozo bitandukanye
n’inyandiko batagicuritse. yo gufata igitabo
batagicuritse.

166
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
3 Umwirondoro - Gutega - Indirimbo - Kugaragaza ko - Kugaragaza ko - Indirimbo
amatwi n’inkuru ijyanye bateze amatwi bateze amatwi - Umuvugo
no kuvuga n’umudugudu basubiza ibibazo basubiza ibibazo
bifatiye ku wacu ku nkuru, ku nkuru,
nsanganya- - Indirimbo indirimbo indirimbo bijyanye
matsiko. yubahiriza bijyanye n’umudugudu wacu.
igihugu. n’umudugudu - Kuririmba indirimbo
wacu. yubahiriza igihugu
- Umuvugo “Ndi
umunyarwan- - Kuririmba ahagaze yemye .
da” indirimbo - Kuvuga umuvugo
yubahiriza “Ndi umunyarwanda
igihugu ahagaze agaragaza ko
yemye. yifitiye ikizere
- Kuvuga kandi ko atewe
umuvugo “Ndi ishema no kwitwa
umunyarwanda” Umunyarwanda.
awukurikiranya
adacurikiranya
amagambo kandi
anoza imvugo.
Imyitozo yo Umurongo - Kuvuga izina - Kwitegereza Amasaro manini,
guca imirongo uheteye ibumoso. ry’umurongo: umurongo no utubuye, urudodo,
inyuranye umurongo Kuvuga izina ryawo: ibumba, impapuro,
uheteye umurongo uheteye amakayi,
ibumoso. ibumoso. amakaramu y’igiti.

167
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kubaka umurongo - Kubaka umurongo
uheteye ibumoso uheteye ibumoso
- Kubumba bakoresheje
umurongo ibikoresho biboneka
uheteye ibumoso aho batuye.
- Kwandika - Kubumba umurongo
umurongo uheteye ibumoso.
uheteye ibumoso - Guhuza utudomo
batanyuranya ukandika umurongo
n’ikerekezo uheteye ibumoso
cyawo. - Kwandika umurongo
- Kuvuga izina uheteye ibumoso
ry’umurongo: bakoresheje ikaramu
umurongo y’igiti.
Umurongo uheteye iburyo. - Ikitonderwa : ku
uheteye iburyo. - Kubaka, kubumba bikorwa bijyanye
no kwandika n’umurongo
umurongo uheteye iburyo,
uheteye iburyo kora ibikorwa
batanyuranya nk’ibyo wakoze ku
n’ikerekezo murongo uheteye
cyawo. ibumoso.

168
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imiterere Ibigize igitabo Gutandukanya - Kwerekana ibice Ibitabo by’inkuru
y’igitabo ibice bigize bigize igitabo. n’iby’amashusho.
no gusoma igitabo. - Gutahura ibiri ku
igitabo gifuniko no ku
mpapuro.

4 Ishuri ryange Gutega amatwi - Indirimbo: ivuga Gusubiza ibibazo - Gusubiza ibibazo ku - Amashusho
no kuvuga bi- ku ishuri ryange. ku nkuru ifitanye nkuru agaragaza ishuri
fatiye ku nsan- - Umuvugo: isano n’insang- - Gufata umuvugo n’ibirigize
ganyamatsiko anyamatsiko mu mutwe no - Amakarita
- Ishuri nkunda
kuwusubiramo agaragaza ibintu
- Inkuru: Karabo Gusubiramo umu-
- Gusubiramo dusanga mu ishuri.
na Karisa vugo/indirimbo
inkuru basomewe - Inyoborabarezi
bifitanye isano
bagendeye ku y’Ikinyarwanda
n’insanganyamat-
mashusho yo mu mashuri
siko
y’inshuke.
Gutandukanya Amajwi Gutandukanya no - Gukina umukino: - Ibikoresho byo
amajwi y’ibikoresho byo kwigana amajwi Ni iki wumvise? ku ishuri bitanga
ku ishuri (ifirimbi, y’ibikoresho byo (usaba ko batahura amajwi
ingoma, inzogera, ku ishuri bitanga igikoresho kijyanye - Amashusho
imfunguzo, ...) amajwi n’ijwi bumvise y’ibikoresho byo
batakireba) ku ishuri bitanga
- Kwigana ibikoresho amajwi
byo ku ishuri ryabo
bitanga amajwi

169
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Imyitozo yo Umurongo uhese - Kuvuga izina Ikitonderwa : ku Amasaro manini,
guca imirongo ureba hejuru. ry’umurongo: ibikorwa bijyanye utubuye, urudodo,
inyuranye umurongo uhese n’umurongo uhese ibumba, impapuro,
ureba hejuru. ureba hejuru amakayi,
- Kubaka umurongo n’umurongo uhese amakaramu y’igiti.
uhese ureba ureba hasi, kora
hejuru. ibikorwa nk’ibyo
wakoze ku murongo
- Kubumba
uheteye ibumoso.
umurongo uhese
ureba hejuru.
Umurongo uhese
- Kwandika
ureba hasi.
umurongo uhese
ureba hejuru
batanyuranya
n’ikerekezo
cyawo.
- Kuvuga izina
ry’umurongo:
umurongo
uhese ureba
hasi.
- Kubaka, kubumba
no kwandika
umurongo

170
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
uhese ureba hasi
batanyuranya
n’ikerekezo cyawo.
Ibiri mu Gufata igitabo - Gufata igitabo - Kwitegereza igitabo - Ibitabo by’inkuru
bitabo uko bikwiye uko bikwiye - Gukora imyitozo bitandukanye
n’inyandiko batagicuritse. yo gufata igitabo - Ishusho y’umwana
- Guhindura batagicuritse uri gusoma igitabo
impapuro uko - Imyitozo yo guhindura agifashe ku buryo
bikwiye impapuro neza. bukwiye amakaye
- Gutandukanya
igitabo n’amakaye.
5 Umubiri Gutega amatwi - Indirimbo - Kuririmba indi- - Kuririmba indirimbo - Indirimbo
wange no kuvuga y’inyuguti rimbo y’inyuguti y’inyuguti - Ishusho y’umubiri
bifatiye ku zigize itonde zigize itonde zigize itonde w’umuntu,
nsanganya- ry’Ikinyarwanda. ry’Ikinyarwanda. ry’Ikinyarwanda. amashusho
matsiko - Indirimbo: Iyo - Gusubiza ibiba- - Kuririmba bakora y’umuntu yerekana
- Yohana aceza/ zo ku nkuru ku gice cy’umubiri ibice by’umubiri
Imana yampaye ifitanye isano bavuze kandi w’umuntu, ibipupe
amaso n’insanganya- bashyira mu ngiro bifite ishusho
matsiko ikivuzwe mu y’umuntu.
- Gusubiramo ndirimbo. - Inyoborabarezi
umuvugo/indi- - Gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda
rimbo bifitanye nkuru yo mu mashuri
y’inshuke.

171
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Inkuru: Twirinde isano n’insang- - Gufata mu mutwe
kuvangura anyamatsiko. no gusubiramo
tugendeye ku umuvugo werekeye
miterere irimo ibice by’umubiri
ubutumwa w’umuntu
bwihariye
bujyanye
n’umuco
w’amahoro
n’indangagaciro.
- Umuvugo: Twite
ku mubiri wacu
Gutandukanya Amajwi y’ibice Gutandukanya no - Gukoresha ibice Inyoborabarezi
amajwi by’umubiri kwigana amajwi by’umubiri w’umuntu y’Ikinyarwanda
w’umuntu y’ibice by’umubiri bitanga amajwi: yo mu mashuri
(amashyi, ijwi, w’umuntu. gukoma amashyi y’inshuke.
inoni, ikivugirizo, (ibiganza), umunwa,
ubuhuha….) intoki, ...)
- Gutahura umuntu
avuze batamureba.

172
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutandukanya Gutahura - Gutahura ijwi A - Gutahura ijwi A mu - Agakuru kagufi
amajwi inyuguti A. mu gakuru. gakuru. kiganjemo ijwi A
y’inyuguti - Gutanga ingero - Gutanga ingero
n’imigemo z’ amagambo z’amagambo
n’amazina arimo n’amazina arimo ijwi
ijwi rya A rya A.
Gusoma Gusoma inyuguti A. - Gusoma inyuguti - Gusoma inyuguti - Amakarita
amashusho ya A nkuru mu ya A nkuru mu ijwi y’inyuguti nkuru
no kwandika ijwi riranguruye. riranguruye. nibura harimo
inyuguti - Gukina umukino inyuguti za A
nkuru z’icyapa w’isosi y’inyuguti, eshatu zisa.
ukarura inyuguti ya A - Igikarito
- Guca uruziga ku
nyuguti ya A nkuru
mu ijambo.
- Gukina umukino
wo gushaka uwo
musa (abafite ikarita
iriho inyuguti ya A
nkuru barashakana
bakihuriza hamwe).

173
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Kubaka inyuguti - Kubaka inyuguti ya A - Ibumba
inyuguti ya A ya A nkuru. nkuru bakoresheje - Utubuye
nkuru. - Kubumba utubuye, uduti,
- Uduti
inyuguti ya A udufuniko
tw’amacupa - Udufuniko
nkuru.
tw’amacupa
- Kwandika - Gukina umukino wo
inyuguti ya A kubaka inyuguti ya - Inyoborabarezi
A nkuru bahagaze b’ubumenyi
nkuru.
bakorera hamwe mu bw’imbamutima
matsinda mato. n’imibanire
n’abandi yo
- Kubumba inyuguti
mu mashuri
ya A nkuru.
y’inshuke.
- Guhuza utudomo
bakandika inyuguti
ya A.
- Kwandika inyuguti ya
A nkuru ku kibaho
no ku mpapuro
cyangwa mu akaye
bakoresheje ikaramu
y’igiti.

174
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho inyuguti ya B. gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya B inyuguti ya B
no kwandika - Gusoma ya B . yikore nk’uko wakoze nkuru.
inyuguti inyuguti ya B - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru. - Ibumba
nkuru z’icyapa nkuru. ya B nkuru. - Utubuye
- Kwandika - Gusoma inyuguti - Uduti
inyuguti ya B ya B nkuru mu
- Udufuniko
nkuru. ijwi riranguruye.
tw’amacupa
- Kwandika
- Amakaramu
inyuguti ya B
y’igiti, impapuro
nkuru.
cyangwa
amakaye.
6 Umubiri Gutega amatwi - Indirimbo - Kuririmba - Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
wange no kuvuga y’inyuguti indirimbo y’inyuguti zigize itonde y’Ikinyarwanda
bifatiye ku zigize itonde y’inyuguti ry’Ikinyarwanda. yo mu mashuri
nsanganya- ry’Ikinyarwanda. zigize itonde - Gukina umukino wo y’inshuke.
matsiko. - Inkuru: “Twiga ry’Ikinyarwanda gutega amatwi no
n’izindi nya- - Kugararagaza gutahura amajwi
maswa” irimo uko wa kubaha atangwa n’ibice
ubutumwa imiterere ya bigize umubiri
bwihariye bu- buri muntu, w’umuntu bipfutse
jyanye n’umuco wirinda ku mu maso: gukoma
w’amahoro mukomeretsa mu mashyi, gukubita
n’indangagaciro. mu mvugo

175
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
no ku mubiri, ikirenge hasi no
kwishyira kuvugiriza.
mu mwanya - Gutega amatwi no
w’abandi gusubiza ibibazo
no kwirinda no gukina ibivugwa
icyababaza mu nkuru: Twiga
mugenzi n’izindi nyamaswa”
wawe binyuze
mu nkuru ya
Twiga n’izindi
nyamaswa”.
Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi C - Ikitonderwa: - Igitabo:
amajwi ry’inyuguti C mu gakuru. Imyitozo yo ku Inyoborabarezi
y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya C nkuru y’Ikinyarwanda
n’imigemo gutanga ingero yikore nk’uko yo mu mashuri
z’ amagambo wakoze ku nyuguti y’inshuke.
n’amazina arimo ya A nkuru. - Agakuru kagufi
ijwi rya C. kiganjemo ijwi C
Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Igitabo:
amashusho ya C nkuru. ya C nkuru. yo ku nyuguti ya C Inyoborabarezi
no kwandika nkuru yikore nk’uko y’Ikinyarwanda
inyuguti nkuru wakoze ku nyuguti ya yo mu mashuri
z’icyapa a A nkuru. y’inshuke.

176
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Amakarita
y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya C
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: - Ibumba
inyuguti ya C ya C nkuru. Imyitozo yo ku nyuguti - Utubuye
nkuru. - Kubumba ya C nkuru yikore - Uduti
inyuguti ya C nk’uko wakoze ku - Udufuniko
nkuru. nyuguti ya A nkuru. tw’amacupa
- Inyoborabarezi
- Kwandika
b’ubumenyi
inyuguti ya C
bw’imbamutima
nkuru.
n’imibanire
n’abandi yo
mu mashuri
y’inshuke.
Gusoma - Gutahura mu - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho gakuru inyuguti gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya D inyuguti ya D
no kwandika ya D . ya D . yikore nk’uko wakoze nkuru.
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru. - Ibumba
nkuru z’icyapa inyuguti ya D ya D nkuru. - Utubuye
nkuru.

177
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandika - Kwandika - Uduti
inyuguti ya D inyuguti ya D - Udufuniko
nkuru. nkuru. tw’amacupa
- Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa
amakaye.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Imyambaro Gutega amatwi - Indirimbo ku - Kuririmba neza - Kuririmba indirimbo Imyambaro
no kuvuga ndirimbo ivuga indirimbo ivuga ivuga ku myambaro. itandukanye
bifatiye ku ku myambaro ku myambaro. - Gutega amatwi no cyangwa
nsanganya- - Inkuru ivuga ku - Gutega amatwi gusubiza ibibazo ku amashusho yayo.
matsiko myambaro bitonze no nkuru
gusubiza ibibazo
ku nkuru ivuga
ku myambaro.
Gutandukanya - Gutahura ijwi - Gutahura ijwi E Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti E mu gakuru. yo ku nyuguti ya E y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi E
ijwi rya E

178
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma no Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho ya E nkuru. gutahura inyuguti yo ku nyuguti ya E y’Ikinyarwanda
no kwandika ya E nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru z’icyapa nkuru. - Amakarita
a y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya E
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya E ya E nkuru. yo ku nyuguti ya E - Utubuye
nkuru. - Kubumba nkuru yikore nk’uko
- Uduti
inyuguti ya E wakoze ku nyuguti ya A
nkuru. - Udufuniko
nkuru.
tw’amacupa
- Kwandika
- Amakaramu y’igiti,
inyuguti ya E
impapuro cyangwa
nkuru.
amakaye.
Gusoma - Gutahura mu - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho gakuru inyuguti gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya F inyuguti ya F
no kwandika ya F. ya F . yikore nk’uko wakoze - Ibumba
inyuguti nkuru - Gusoma inyuguti - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
z’icyapa ya F nkuru. ya F nkuru.
- Uduti

179
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandika - Kwandika - Udufuniko
inyuguti ya F inyuguti ya F tw’amacupa
nkuru. nkuru. - Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa
amakaye.
9 Ibihe Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi G - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
by’ikirere amajwi ry’inyuguti G mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nyuguti ya G nkuru yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero yikore nk’uko y’inshuke.
z’ amagambo wakoze ku nyuguti - Agakuru kagufi
n’amazina arimo ya A nkuru. kiganjemo ijwi G
ijwi rya G
Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma no Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho ya G nkuru. gutahura inyuguti yo ku nyuguti ya G y’Ikinyarwanda
no kwandika ya G nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
nkuru z’icyapa A nkuru. - Amakarita
a y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya G
nkuru.

180
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya G ya G nkuru. yo ku nyuguti ya G - Utubuye
nkuru. - Kubumba nkuru yikore nk’uko
- Uduti
inyuguti ya G wakoze ku nyuguti ya
A nkuru. - Udufuniko
nkuru.
tw’amacupa
- Kwandika
- Amakaramu
inyuguti ya G
y’igiti n’amakayi
nkuru.
cyangwa
impapuro
Gusoma - Gutahura mu - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho gakuru inyuguti gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya H inyuguti ya H
no kwandika ya H. ya H . yikore nk’uko wakoze - Ibumba
inyuguti - Gusoma inyuguti - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru z’icyapa ya H nkuru. ya H nkuru.
- Uduti
- Kwandika - Kwandika
- Udufuniko
inyuguti ya H inyuguti ya H
tw’amacupa
nkuru. nkuru.
- Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa
amakaye.

181
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
10 Umuryango - Gutega - Umuvugo - Kuvuga - Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
wange amatwi uvuga ku bagize umuvugo uvuga uvuga ku bagize y’Ikinyarwanda
no kuvuga umuryango ku bagize umuryango wange yo mu mashuri
bifatiye ku wange mugari. umuryango mugari agaragaza ko y’inshuke
nsanganya- - Inkuru: wange mugari. yifitiye ikizere.
matsiko. - Gutega amatwi - Gutega amatwi,
- Gusangira ni
no gusubiza gusubiza ibibazo ku
- byiza.
ibabazo ku nkuru .
- Inkuru nkuru
“Tubane neza
n’abaturanyi”
irimo
ubutumwa
bwihariye
bujyanye
n’umuco
w’amahoro
n’indangaga-
ciro.
Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi I Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti I mu gakuru. yo ku nyuguti ya I y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi I
ijwi rya I

182
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho ya I nkuru. ya I nkuru. yo ku nyuguti ya I y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti nkuru wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’icyapa a A nkuru. - Amakarita
y’inyuguti
nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya I
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya I ya I nkuru. yo ku nyuguti ya I - Utubuye
nkuru. - Kubumba nkuru yikore nk’uko
- Uduti
inyuguti ya I wakoze ku nyuguti ya
A nkuru. - Udufuniko
nkuru.
tw’amacupa
- Kwandika
- Amakaramu
inyuguti ya I
y’igiti, impapuro
nkuru.
cyangwa amakaye.

183
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma - Gutahura mu - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho gakuru inyuguti gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya J inyuguti ya J
no kwandika ya J ya J yikore nk’uko wakoze - Ibumba
inyuguti nkuru - Gusoma - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
z’icyapa inyuguti ya J ya J nkuru.
- Uduti
nkuru. - Kwandika
- Udufuniko
- Kwandika inyuguti ya J
tw’amacupa
inyuguti ya J nkuru.
nkuru. - Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa amakaye.
11 Iwacu mu Gutega amatwi - Kuririmba - Kuririmba - Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
rugo no kuvuga indirimbo indirimbo ijyanye n’iwacu mu y’Ikinyarwanda
bifatiye ku ijyanye n’iwacu ijyanye n’iwacu rugo n’ibikoresho yo mu mashuri
nsanganya- mu rugo mu rugo tuhasanga y’inshuke.
matsiko. n’ibikoresho n’ibikoresho - Kuvuga “Inzu
tuhasanga tuhasanga y’iwacu” agaragaza
- Umuvugo “Inzu - Kuvuga ko yifitiye ikizere.
y’iwacu” urimo Umuvugo “Inzu - Gutega amatwi no
ubutumwa y’iwacu” gusubiza ibabazo ku
bwihariye - Gutega amatwi nkuru.
bujyanye no gusubiza
n’umuco ibabazo ku
w’amahoro nkuru.
n’indangagaciro

184
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Inkuru: Kaneza,
Kariza na Ganza
- Inkuru“ Irinde
gusenya
iby’abandi”
irimo ubutumwa
bwihariye
bujyanye
n’umuco
w’amahoro
n’indangagaciro
- Inkuru ivuga ku
bikoresho byo
mu rugo.
Gutandukanya - Gutahura ijwi - Gutahura ijwi K - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti K - mu gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
y’inyuguti nyuguti ya K nkuru yo mu mashuri
- Gutahura no
n’imigemo yikore nk’uko y’inshuke.
gutanga ingero
wakoze ku nyuguti - Agakuru kagufi
z’ amagambo
ya A nkuru. kiganjemo ijwi K
n’amazina arimo
ijwi rya K

185
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho ya K nkuru. ya K nkuru. yo ku nyuguti ya K y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti nkuru wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
z’icyapa a nkuru. - Amakarita
y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya K
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya K ya K nkuru. yo ku nyuguti ya K - Utubuye
nkuru. - Kubumba nkuru yikore nk’uko
- Uduti
inyuguti ya K wakoze ku nyuguti ya
A nkuru. - Amakaramu
nkuru.
y’igiti, impapuro
- Kwandika cyangwa
inyuguti ya K amakaye.
nkuru.
- Udufuniko
tw’amacupa.

186
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gusoma - Gutahura mu - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho gakuru inyuguti gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya L inyuguti ya L
no kwandika ya L ya L yikore nk’uko wakoze - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti ku nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru z’icyapa inyuguti ya L ya L nkuru.
- Uduti
nkuru. - Kwandika
- Udufuniko
- Kwandika inyuguti ya L
tw’amacupa
inyuguti ya L nkuru.
nkuru. - Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa
amakaye.

12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

187
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

1.4 English
Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
1 Here are some induction activities and tips for young children in preschool:
- Complete the diagnostic assessment form to understand each child’s needs and abilities.
- Give children a warm welcome and offer comfort to those who may be feeling anxious or upset due to separation from
their family.
- Show children around the classroom, including the designated areas for safely storing their bags and belongings.
- Establish simple classroom rules and help children become familiar with and adhere to them.
- Assist children in adjusting to the school environment, including learning to interact peacefully with others, work
collaboratively, and follow the educator’s instructions.
- Take children on a tour of the school to introduce them to various facilities and their uses.
- Teach children how to use the toilet effectively and independently.
- Explain the daily schedule and support children in developing routines.
- Teach young children basic hygiene skills, such as washing their hands before eating and after using the toilet.
2 Greetings Response - Self- - Respond - Sing song related - Pictures of people
and Self - to simple introduction: appropriately to to greetings and greeting each other
introduction greetings names, age, the simple greetings farewells - Flash cards showing
farewells name of the and farewells - Perform a poem the time of the day,
and self - country according to and games related - Hand puppets
introduction - Poems, songs different times of to greetings and
and games the day farewells
related to - Introduce
greetings and themselves by
farewells saying their

188
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
names, age, - Role plays the
country scenario of greetings
using appropriate
terms in the morning,
afternoon and evening
- Play the puppet game
(make the puppet talk
to each other)
- Introduce themselves
by saying their names,
age and country
3 ------------------- Responding Simple oral - Respond - Follow the teacher’s - Pictures of children
to simple oral instructions: appropriately instructions carefully playing different
instructions to simple oral - Listen and carry out games related to
▪▪ Come here instructions simple instructions
the given instructions
please!
- Listen attentively - Giving simple - Flash cards
▪▪ Jump please! and demonstrate showing children
instructions to each
▪▪ Stand up obedience and other performing the
please! politeness given instructions
- Performing a poem,
▪▪ Sit down - Follow instructions songs and games
(jumping, sitting….)
please! or act according to related to simple oral
instructions. instructions
- Role play a person
who is giving simple
instructions

189
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
4 My school Use Poems: - Use vocabularies - Listen to the teacher - Picture of class,
vocabularies - My class related to my - Observe the learning children and
related to the school in songs, materials teacher
- At school
theme of the rhymes, poems - Notes : Reference
- In my - Talk about learning
week and games for all songs, poems,
classroom materials
rhymes: REB,
- Repeat after the teacher
English teacher’s
- Recite the poem with guide for pre-
gestures primary schools,
- Role plays the teacher Grade 1-3
and children at school
Simple - simple present - Use simple present - Reciting poem: When - Chart: daily schedule
present and tense: What do tense in daily I wake up in the - Pictures of each
progressive you do? conversations. morning. action, wash brush,
tenses in oral bag...
communica-
tion.
5. My Body Use Rhyme: - Use vocabularies - Touch a given part of - Picture of human
vocabularies related to my body the body: head, arm, body
My head
related to the in songs, rhymes, legs, eye, ear, mouth, - Modeled human
theme of the Poem: Main parts poems and games nose, hand body
week of the body - Dramatize rhyme - Reciting the rhyme
Ryme: I like my related to my body with gestures
body using appropriate
gestures

190
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
Responding Simple oral - Respond - Listen and carry out - Image of the
to simple oral instructions: appropriately the given instructions teacher giving
instructions ▪▪ Close your to simple oral - Role play a person instructions to
eyes please! instructions who is giving simple children
▪▪ Touch your - Listen attentively instructions - Pictures of children
ears please! and demonstrate playing different
obedience and games related to
politeness simple instruction
- Flash cards
showing children
performing the
given instructions
(closing eyes,
touching ears,….

191
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
6 My body Simple Progressive Use present Practice the present Comb, toothbrush,
present and tense: What are progressive tenses in progressive tense through basin toothpaste,
progressive you doing? oral communication role play by responding soap and water
tenses in oral to the question: what are
communica- you doing?
tion
I am washing my arms,
my legs
Counting from 1 Use progressive Practice the progressive Number cards
to 10 tenses in oral tense and body parts by
communication counting 1 to 10
One, two
I am touching my chest
Three, four
I am bending my back
Five, six
I am clapping my hands
Seven, eight
I am stamping my feet
Nine, ten
I am walking on my toes

7 Report on child progress

192
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
8 Clothes Listen to Songs, poems, - Use vocabularies - Observe real and - Samples of clothes
stories and stories and related to clothes pictures of children’s - Pictures of clothes
participate in rhymes in songs, rhymes, clothes
singing short about clothes poems and games - Show and name
songs and Vocabulary: - Wear appropriately clothes
rhymes. dress, short, and differently - Recite the rhyme or
shirt, coat, jacket, according to the
poem with gestures
trouser weather.
- Role play ways of
wearing clothes
Example of poems:
- Clothes we wear
- Different kinds of
clothes
9 …………. Polite language Making and Make and respond In different role plays, Pictures, charts,
in oral responding to apologies in oral children practice how videos
communica- to apologies: communication. to make and respond to
tion Sorry! I am apologies.
sorry! It is okay!
Excuse me!

193
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
10 My family Listen to - Rhyme “there”: - Use vocabularies - Follow attentively Pictures and flash
stories and (Mother, father, related to family - Observe the picture cards of family
participate in Grandmother, in songs, rhymes, and answer to the members
singing short Grandfather) poems and games asked questions
songs and - Songs: “Good - Repeat correctly - Show the father,
rhymes. morning my the vocabulary: mother, brother,
brother” ; Good father and mother sister, grandfather or
morning my grandmother on the
sister” picture
- Repeat the words
‘father, mother,
brother, sister,
grandfather,
grandmother correctly
- Recite the rhyme or
poem with gesture
Demonstra- Demonstrative: Use expressions Through a role play, Chart of extended
tives in oral This and these this/these to children form a family family members, real
communica- introduce family and take turn to introduceclassroom objects:
tion. members family members. books, pens, chalks,
- Who is this: this is my bags, pictures
mother, father, …
- Who are these? These are
my brothers/sisters, …
- Rhyme: “home’’

194
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and Learning
Materials
11 Our home Use Use vocabularies - Use vocabularies - Observe materials and Pictures, chart of
vocabularies related to our related to our tell where they find home showing clearly
related to the home home through them the parts of home
theme of the songs, rhymes, - Repeat the rhyme
week poems and games after the teacher
- Recite the rhyme with
gestures
Demonstra- Demonstrative: Use demonstrative Children answer or ask Different materials
tives in oral this and these in conversations and questions to know the from home: kitchen
communica- answering questions name of different things utensils,
tion. about objects from found at home.
home
Eg:

- What is this?
- This is a knife.
- What are these?
- These are spoons

12&13 End of term report and celebrations

195
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

2. IGIHEMBWE CYA 2
2.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembe cya mbere

2 Imyuga - Imyuga - Kwerekana no - Gusura no gusobanura imwe - Urugendoshuri


ikorerwa ikorerwa aho gusobanura imyuga mu myuga ikorera hafi y’ishuri. n’ibikoresho byo
aho dutuye batuye. ikorerwa aho batuye - Gukina umukino wo guhuza gukina bigana ibikorwa
- Akamaro (kuvura, gucuruza, amakarita ariho abakora mu kigo bahisemo.
k’imyuga kubaka, kudoda, ...) imyuga itandukanye - Ibyapa bigaragaza
ikorerwa bagira ishyaka ryo n’ibikoresho bakoresha. ahantu hakorerwa
muri ibyo gukunda umurimo. imirimo y’ubwubatsi.
- Gutegura ahakorera imirimo
bigo - Kugaragaza akamaro y’ubwubatsi bifashishije ibyapa - Igitabo: Ibigo
k’imyuga n’abayikora byabugenewe n’imirimo ikorerwa
agira ishyaka aho dutuye umwaka
ryo kuzihangira wa 1,2,3.
umurimo yihitiyemo
- Igitabo: Inyoborabarezi
no kuwukorana
ya Steam.
umurava.
- Gutegura ahakorerwa
umwuga w’ubwubatsi.

196
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

3 Ibiribwa - Ibiribwa Gutandukanya no - Gukora urugendo shuri - Ibiribwa binyuranye


biboneka bikomoka ku gutanga ingero ku mirima iri hafi y’ishuri biboneka aho dutuye
iwacu bimera z’ibiribwa binyuranye bitegereza ibimera bitanga - Amashusho y’ibiribwa
bikomoka ku bimera. ibiribwa. bikomoka ku bimera.
- Kurondora ibiribwa babonye - Udukarita turiho
mu rugendo shuri. ibiribwa bitandukanye
Ibiribwa
n’ibinyobwa - Kwitegereza ibiribwa byazanywe bikomoka ku bimera.
bikomoka mu ishuri bakavuga amazina - Igitabo k’ ibiribwa,
ku bimera yabyo aho bikomoka n’akamaro ibinyobwa n’ibimera
kabyo ku mubiri w’umuntu. umwaka wa 1, uwa 2
- Kwitegera amashusho n’uwa 3.
y’ibiribwa no no kuvuga ibyo
bakunda kubona aho batuye.
- Gukina umukino Ibiribwa
nkunda bari ku ruziga:
Urugero: Ngewe nkunda
ibijumba, wowe ukunda iki?
- Kwitegereza
- Gusiga amabara ku biribwa
bakunda kurusha ibindi.
- Kuririmba indirimbo irimo
ibiribwa: Nagiye ku isoko.
Ibinyobwa Gutandukanya no - Kwitegereza amashusho - Ibinyobwa binyuranye
bikomoka ku gutanga ingero y’ibinyobwa bikomoka ku biboneka aho dutuye
bimera z’ibinyobwa bimera no kuvuga amazina
yabyo.

197
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

binyuranye bikomoka - Kuvuga ibinyobwa buri - Amashusho y’ibinyobwa


ku bimera. wese akunda no gusobanura bikomoka ku bimera.
impamvu abikunda. - Igitabo ibiribwa,
- Kuvangura no gushyira hamwe ibinyobwa n’ibimera
amashusho y’ibinyobwa umwaka wa 1,2,3
bisindisha n’ibidasindisha.
- Gukina umukino: Ibinyobwa
nkunda bari ku ruziga:
Urugero: Ngewe nkunda
amata, wowe ukunda iki?
- Kuvuga umuvugo mugufi
uvuga ku kamaro k’ibinyobwa,
unakangurira abana kutanywa
ibinyobwa bisindisha.
4 Ibinyobwa Ibiribwa - Gutandukanya - Gukina umukino «Fora - Udukarita
bikomoka n’ibinyobwa no gusobanura mfite iki? ». Bifashishije dushushanyijeho
ku bimera. bikomoka ibiribwa n’ibinyobwa udukarita bagatahura ibiribwa amafi, inyama, amagi,
ku matungo binyuranye n’ibinyobwa bikomoka ku amavuta y’inka
bagaragaza bikomoka ku matungo. n’udukatita turiho
akamaro kabyo matungo, kuvuga - Kuganira ku kamaro k’ibiribwa inkokokazi, ihene
ku mubiri akamaro kabyo, n’ibinyobwa bikomoka ku amafi.
w’umuntu. isuku yabyo no matungo. - Imbuto ziboneka aho
kugaragaza ibyo batuye,amazi n’ibase
- Gukina umukino wo guhuza
bakunda. cyangwa indobo.
amatungo n’ibiribwa
- Kurangwa n’umuco n’ibinyobwa biyakomokaho.
wo kurya ibiryo
bisukuye cyane

198
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

cyane ibiribwa ari - Gusiga ikinyobwa gikomoka Igitabo: Ibiribwa,


bibisi ku matungo mu bindi ibinyobwa n’ibimera
- Gusobanura binyobwa. umwaka wa 1,2,3.
impamvu ari - Kwitoza gusukura ibiribwa
ngomwa kugira bafatanyije n’umurezi.
isuku y’ibiribwa Urugero:koza imbuto ziboneka
n’ibinyobwa. aho batuye: avoka, amaronji,
amatunda, imyembe, ...
- Gusobanura uko bakora isuku
y’ibinyobwa.
5 Ibimera - Gutandukanya no - Gutembera hafi y’ishuri no - Ibimera binyuranye
biboneka kuvuga ku bimera kwitegereza ibimera biri mu babonye aho basuye,
iwacu: biboneka aho batuye. murima: ibyeraho ibijumba, udukarita turiho
Ibihingwa: imyumbati, ibishyimbo, amashusho y’ibimera,
imboga, imbuto, amasaka, ibigori, igitoki/ n’ibiribwa
ibiti, ibyatsi, imineke,… - Amashusho ari mu
indabo n’ibindi. - Umukino wo guhuza ibimera gitabo”, ibinyobwa
n’ibiribwa cyangwa ibinyobwa n’ibimera umwaka wa
bibikomokaho hakoreshejwe 1,2 ,3.
amakarita
Ibimera - Gutahura ibimera Kwitegereza ibimera byateza - Ibimera byateza
byateza byateza impanuka impanuka biboneka aho batuye impanuka
impanuka: - Kwitwararika igihe - Igitabo: Ibiribwa,
ibibabana babonye ibimera ibinyobwa n’ibimera
(isusa), ibifite byateza impanuka umwaka wa 1,2 ,3
amahwa, ibifite biboneka aho batuye.
amata

199
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

6 Ibimera - Ibice - Kurondora ibice - Gusura ibimera bitandukanye - Ibimera byimejeje


tubona by’ikimera: bitandukanye bigize no gutahura ibice bibigize. baranduye,
iwacu imizi, ikimera. - Kuvuga ibice bigize ikimera amashusho y’ibimera
igihimba, no gusobanuro itandukaniro bitandukanye,
amashami, - Gusobanura ryabyo. amashusho y’ibice
amababi, ubwuzuzanye hagati - by’ikimera, umurima
Umukino wo guhuza ibice
indabyo, y’ibice by’ikimera. cyangwa ubusitani byo
bitandukanye by’ikimera
imbuto ku ishuri, amakaramu
bagakora ikimera cyuzuye.
- Ubwuzuzanye y’amabara, impapuro
- Gushushanya ikimera gifite cyangwa amakaye,
hagati y’ibice
ibice byose no kugisiga amabara. amakaramu y’igiti.
by’ikimera
- Kuganira mu matsinda uko - Igitabo k’ibiribwa,
ibice by’ikimera byuzuzanya. ibinyobwa n’ibimera
- Kuririmba indirimbo ijyanye umwaka wa 1,2,3.
n’ibimera: Icunga ni igiti
gitangaje.
- Kuvuga umuvugo ugaragaza
ubwuzuzanye bw’ibice by’ikimera.
Ibice bigize Akamaro Kuvuga ku kamaro ka - Kwitegereza ibice by’ikimera - Ibintu binyuranye biva
ikimera k’ibice buri gice k’ikimera no kuganira ku kamaro ka buri mu bimera, amashusho
n’akamaro by’ikimera: no ku bwuzuzanye gice bari mu matsinda mato. y’ibintu binyaranye
kabyo kuribwa, bwabyo. - Kurondora ibikoresho cyangwa biva mu bimera.
kuvamo imiti, ibindi bintu byavuye mu bimera - Igitabo k’ibiribwa,
inkwi/ amakara, babona mu ishuri cyangwa ibinyobwa n’ibimera
gutegurwa, iwabo. umwaka wa 1,2,3.
kubaka, gukora
intebe, ameza,

200
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye


8 Amoko - Amoko - Gutandukanya Gukora amagerageza: - Ubutaka bunyuranye
y’ubutaka y’ubutaka amoko y’ubutaka no - Gusuka amazi mu mucanga, n’amazi
n’akamaro kwirinda impanuka
- Gusuka amazi mu itaka
kayo zaterwa n’imiterere
ry’ibumba,
y’ubutaka.
- Gusuka amazi mu itaka
rihingwamo
- Kugereranya no gutahura
ubutaka bwinjiramo amazi
9 - Ingero - Gutandukanya - Gusura ingo zegereye ishuri no - Amakarita ariho
z’amatungo amatungo aboneka kwitegereza amatungo, aho aba amashusho
- Aho aho batuye n’ibyo arya. y’amatungo,
amatungo bagaragaza bimwe - Gukina bigana uko amatungo amakaramu y’igiti,
aba, mu biyaranga, ibyo agenda n’uko avuga. amakaramu y’amabara,
arya n’aho aba. impapuro, amakaye,
- Ibyo - Gushushanya amatungo babona
- Kuvuga akamaro ibumba.
amatungo aho batuye.
arya k’amatungo - Igitabo cy’amatungo
- Kubumba amatungo
umwaka wa 1
- Akamaro atandukanye.
k’amatungo - Gukina umukino: Amatungo
yo mu rugo. nkunda (Urugero: Ngewe
nkunda inkoko ziduha amagi.
Wowe ukunda irihe tungo?)

201
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

10 Inyamaswa - Kuvuga amazina - Kwitegereza amashusho - Amashusho atandukanye


zo mu gasozi n’imiterere y’inyamaswa zo mu gasozi no y’inyamaswa zo mu
n’udukoko duto. y’inyamaswa zo kuvuga amazina yazo. gasozi n’udukoko
mu gasozi no - Kwitegereza amashusho duto, udukarita turiho
kuzitandukanya. y’udukoko duto no kuvuga inyamaswa zo mu gasozi
- Kuvuga amazina mazina yatwo. n’udukoko duto.
y’udukoko duto - Gutandukanya inyamaswa - Amakaramu y’igiti,
n’uburyo bakwirinda bari bazi n’izo batari bazi amakaramu y’amabara,
udutera indwara. bifashishije amashusho. impapuro, amakaye,
- Kuganira ku biranga inyamaswa ibumba.
babonye ku mashusho no - Igitabo k’Inyamaswa
gusobanura ibyo zihuriyeho zo mugasozi n’udukoko
n’ibyo zitandukaniyeho. duto, umwaka wa 2.
- Kuganira ku biranga udukoko
duto no gusobanura uburyo
bagomba kwirinda utwabagirira
nabi n’udutera indwara
- Gutandukanya udukoko duto
n’inyamwaswa zo mu gasozi
bifashishije amashusho.
- Gushushanya no gusiga
amabara inyamaswa zo mu
gasozi n’udukoko bakunda
kubona aho batuye?
- Gukina umukino wo gushaka
ufite ikarita iriho inyamaswa
isa n’iyo afite.

202
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Gukina umukino: Ziraguruka!


Ziraguruka!
- Gukina umukino wo gusimbuka
bakica imibu.
Inyamaswa - Inyamaswa - Gutandukanya - Kwerekana no kuvuga amazina - Amashusho y’inyamaswa
zo mu zo mu mazi inyamaswa zo mu y’ inyamaswa ziba mu mazi. zo mu mazi.
gasozi no kuzibung- mazi. - Gusobanura uburyo - Amashusho agaragaza
n’udukoko abunga - Gusobanura babungabunga inyamaswa zo abantu barimo kurya
duto - Akamaro akamaro k’amafi mu mazi. amafi, abandi barimo
k’amafi n’impamvu bagomba - Guca uruziga ku nyamaswa ziba kuyacuruza.
kuyajonjora neza mu mazi. - Igitabo: Inyamaswa zo
mbere yo kuyarya. mu mazi, umwaka wa 3.
- Kwerekana no gusobanura
umumaro w’amafi.
- Gukina umukino w’amakarita
wo guhuza inyamaswa n’aho
ziba.
11 Amazi Akamaro - Kuvuga akamaro - Kwitegereza amashusho no - Amashusho yerekana
k’amazi: k’amazi ku bantu no gutahura aho abantu bari uburyo amazi
kuyanywa, ku nyamaswa. gukoresha amazi akoreshwa, ingemwe
kuyatekesha, - Kuvuga akamaro - Gukora amagerageza: mu gihe zo gutera nka dodo,
kuyakaraba, k’amazi ku bihingwa. k’izuba abana batera ibimera, ibivomesho, ibidahisho,
kuyiyuhagira, buri gitondo bakuhira agace ibikoresho byo kuhiza,
- Kurangwa n’umuco
kuyakoresha kamwe akandi bakakihorera. ,ibikoresho by’isuku.
wo kudasesagura
isuku, Nyuma y’iminsi 7, bagereranya - Igitabo cy’ibidukikije
amazi.
kuyameshesha. ibimera byuhiwe n’ibitaruhiwe kamere n’ibyakozwe
kuyuhira bagatahura akamaro k’amazi n’abantu.
ku bihingwa.

203
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

amatungo,
kuyuhira
ibihingwa
Amasoko - Amasoko Gusobanura uburyo - Gusura amasoko y’amazi - Amashusho y’amasoko
y’amazi karemano butandukanye aboneka hafi y’ishuri. karemano y’amazi,
y’amazi: bwo kubona amazi - Kuvuga ibyo babonye mu amashusho agaragaza
Imvura, aho batuye no rugendo shuri. abantu barimo kuvoma
ibiyaga, gutandukanya amazi kuri robine, amacupa
- Kwitegereza amashusho
imigezi, meza n’amazi mabi. arimo amazi meza,
agaragaza amasoko no
kano(ivomo). amacupa arimo amazi
gutahura itandukaniro ryayo
- Amasoko Gutandukanya mabi.
masoko.
y’amazi amasoko karemano - Igitabo k’ibidukikije
n’amasoko ahangwa - Kwitegereza amashusho
ahangwa kamere n’ibyakozwe
n’abantu. agaragaza amasoko ahangwa
n’abantu: n’abantu, umwaka wa
n’abantu no gusubiza ibibazo.
robine 1,2,3.
- Kwerekana amazi meza
n’amabi bifashishije amazi
ari mu macupa no kuvuga
impamvu amazi ari meza
cyangwa ari mabi bari mu
matsinda mato.
- Gusobanura impamvu amazi
agomba kubikwa neza n’uburyo
bwo kuyabika.
- Gukina umukino: Amazi yo mu
icupa.
12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

204
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

2.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Isomo Intego Ibikorwa Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya mbere
2 Imyuga Gukoresha Kugura no Kugura ibintu - Gusobanura akamaro Butike y’ibicuruzwa
ikorerwa neza kugurisha bakoresheje k’amafaranga no kuyabika n’ibiceri.
aho dutuye amafaranga ibintu amafaranga neza
atarengeje atarenze 100; - Gukina umukino wo kugura
amafaranga kuvuga akamaro kugurisha ibintu bakoresheje
100. k’amafaranga no amafaranga atarenze 100.
kuyabika neza.
Imibare Umubare 8 Kubara, gusoma - Gushushanya inzira y’umuntu - Amakaramu igiti
kuva kuri no kwandika igera ku giti kiriho imbuto 8. n’ay’amabara, imifuniko
1-10 umubare 8 - Ikitonderwa: Imyitozo y’ amacupa, utubuye,
yo kubumba no kwandika urudodo, ibumba.
umubare 8 yikore nk’uko - Igitabo k’Imibare
wakoze ku mubare 1. cy’umwaka wa 1,2,3.
3 Ibiribwa Gushyira Gushyira Kuvangura no Kuvangura no gushyira hamwe - Ibikinisho bikoze
n’ibinyobwa ibisa hamwe ibisa gushyira hamwe ibikinisho, amakarita bisa muri mpandeshatu,
biboneka hamwe bashingiye ibintu bifite kandi bakurikije imiterere mpandenye, uruziga
iwacu. ku miterere amashushongero n’ibara: mpandenye, bifite amabara
n’ibara. akoze kimwe mpandeshatu n’uruziga. umutuku, umuhondo,
kandi afite ubururu, icyatsi
amabara asa kibisi, iroza, umukara
ay’umutuku, n’umweru. anyuranye
ay’umuhondo,

205
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

ay’ubururu n’amakarita
ay’icyatsi ashushanyijeho ayo
kibisi, ay’iroza, mashusho asize
ay’umukara n’ amabara anyuranye
ay’umweru. yavuzwe haruguru.
- Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Umubare 9 Kubara, gusoma - Gukina umukino wo kubara - Amakaramu,
kuva kuri no kwandika ibintu 9 ashaka, akabibara uduti, ibibabi,
1-10 umubare 9 akajya kubishyira mu kazu indabyo, imifuniko
karimo ikarita yanditseho y’amacupa, utubuye
umubare 9. n’ibindi bijyanye
- Guca akarongo munsi n’insanganyamatsiko.
y’umubare 9 - Igitabo k’ Imibare
- Ikitonderwa: Imyitozo cy’umwaka wa 1,2,3.
yo kubumba no kwandika
umubare 9 yikore nk’uko
wakoze ku mubare 1.

4 Ibiribwa Amashush- Gushushanya Gushushanya, - Gukina umukino wo - Ishusho y’uruziga,


n’ibinyobwa ongero: no gusiga; kubaka no kwiruka ugashaka uruziga amakaramu y’ibiti
bikomoka mpandenye, kubaka no kubumba uhagararamo mu yandi. n’ay’amabara,
ku bimera mpande- kubumba uruziga. mashusho anyuranye urudodo, utubuye,
no ku shatu uruziga ashushanyije hasi mu ibumba.
matungo n’uruziga matsinda mato kugirango - Igitabo k’ Imibare
batagongana. cy’umwaka wa 1,2,3.

206
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Kubaka uruziga akoresheje


urudodo n’utubuye
- Kubumba uruziga
- Gushushanya no gusiga
amabara uruziga gusa.
Imibare Umubare 10 Kubara, gusoma - Gushushanya amagi 10 ku - Amakaramu y’igiti
kuva kuri no kwandika isahani. n’ay’amabara, ingwa,
1-10 umubare 10 - Kubaka umubare 10 uduti, ibumba.
bahagaze bagamije gukorera - Igitabo k’Imibare
hamwe. cy’umwaka wa 1,2,3.
- Ikitonderwa: Imyitozo
yo kubumba no kwandika
umubare 10 yikore nk’uko
wakoze ku mubare 1.
5 Ibiribwa Kuranga Indangahan- Kuranga - Gushyira ibintu imbere - Ibikombe, amasahani
n’ibinyobwa aho ibintu tu: imbere aho ibintu y’umuntu cyangwa inyuma n’ibindi.
bikomoka biri n’inyuma biherereye niba ye. - Amakaramu y’igiti
ku matungo biri imbere - Gusiga ibara ry’ubururu y’amabara y’ubururu
cyangwa ikiri imbere no gusiga ibara n’umuhondo, ibindi
inyuma. ry’umuhondo ikiri inyuma. bintu biboneka aho
uri ushobora gushyira
imbere y’umuntu
cyangwa inyuma ye.
- Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.

207
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Imibare Imyitozo Gukora - Kubara, bagakora ibirundo - Uduti, utubuye,


kuva kuri yo kuva ku imyitozo yo by’ibintu 10. udufuniko tw’amacupa.
1-10 mubare kubara, gusoma - Gukina umukino witwa - Amakarita ariho
1-10 imibare kuva “Gushaka uwo duhuje” imibare 1-10
1-10 aho abana bamwe bafata - Amakarita
amakarita ashushanyijeho ashushanyijeho
ingano y’ibintu (kuva amatsinda y’ingano
ku kintu 1-10) abandi y’ibintu kuva ku kintu
bafite amakarita 1-10.
yanditseho imibare (1-10)
- Igitabo k’Imibare
batanguranwa kubona vuba
cy’umwaka wa 1,2,3.
uwo bahuje.
- Inyoborabarezi ku
- Gukina umukino wo
bikorwa bya Siyansi,
gutahura ikarita isa niyo
Ikoranabuhanga,
afite, aho umwana afata
Ubwubatsi, Ubugeni
ikarita iriho umubare,
n’Imibare (STEAM) mu
imbere ye hari amakarita
mashuriy’inshuke.
yanditseho imibare
itandukanye kuva kuri 1-10;
akubura ikarita akareba niba
isa niyo afite.

208
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

6 Ibimera Kuranga Indangah- Kuranga - Gukora umwitozo wo - Indabo, ivaze, utubuye,


aho ibintu antu: Ku na aho ibintu gushyira utubuye ku ruziga ibibabi, ameza, igikarito,
biri mu biherereye niba rushushanyije no gushyira umupira, igitabo,
biri ku bintu ibibabi mu ruziga. amakaramu y’igiti
cyangwa biri - Gushyira ibikoresho/ikintu n’ibindi bikoresho
mu. ku bindi bintu cyangwa wabona aho utuye.
kubishyira mu bindi bintu. - Igitabo k’Imibare
- Guca uruziga ku gikoresho/ cy’umwaka wa 1,2,3.
ikintu kiri ku kindi no guca
akarongo kaberamye ku
gikoresho/ ikintu kiri mu
kindi.
Imibare Imyitozo Gukora imyitozo - Kubara ukandika umubare - Amakaramu y’igiti.
kuva kuri yo kuva ku yo kubara, ujyanye n’ibintu. - Igitabo k’Imibare
1-10 mubare gusoma no - Gushushanya ingano y’ibintu cy’umwaka wa 1,2,3.
1-10 kwandika ukurikije umubare wanditse - Inyoborabarezi ku
imibare kuva mu kazu. bikorwa bya Siyansi,
1-10
- Guca umurongo ugahuza Ikoranabuhanga,
akazu karimo ingano y’ibintu Ubwubatsi, Ubugeni
n’umubare bijyanye. n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

209
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

8 Ubutaka Amashush- Imyitozo ku Gukora imyitozo Gukina umukino - Ikibariko


ongero: mashush- ku mashushonge- w’ikibariko gishushanyijeho - Igitabo:Imibare
mpandenye, ongero: ro: mpandenye, amashushongero: mpandenye, cy’umwaka wa mbere,
mpande- mpandenye, mpandeshatu mpandeshatu n’uruziga. uwa 2 n’uwa 3.
shatu mpandeshatu n’uruziga
n’uruziga n’uruziga
Imibare Imyitozo - Kubara - Kwandika imibare kuva kuri - Amakaramu y’igiti.
kuva kuri yo kuva ku utondeka 1-10 - Igitabo k’ Imibare
1-10 mubare imibare kuva - Kuzuza imibare ibura cy’umwaka wa mbere,
1-10 1-10 bakurikije urukurikirane uwa 2 n’uwa 3.
- Kuzuza rw’imibare kuva kuri1-10. - Inyoborabarezi ku
imibare ibura bikorwa bya Siyansi,
Ikoranabuhanga,
Ubwubatsi, Ubugeni
n’Imibare (STEAM) mu
mashuriy’inshuke.
9 Amatungo Uruher- Itondeka Gutondeka ibintu Gutondeka amashusho - Amatungo
erekane ry’ibintu byisubiramo y’amatungo bakurikije urugero - Igitabo k’ Imibare
rwisubiramo binyuranye bakurikije bahawe n’umurezi. cy’umwaka wa 1,2,3.
byisubira- uhererekane
mo. bahawe cyangwa
bihitiyemo bava
ku byoroheje
bajya ku bigoye.

210
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Imibare Imyitozo - Kubara - Shushanya inzira iva ku - Imyambi y’ikibiriti,


kuva kuri yo kuva ku utondeka mubare munini ujya ku amakarita riho imibare
1-10 mubare imibare kuva muto wifashishije imyambi kuva kuri 1-10
1-10 10 kugera y’ikibiriti. - Igitabo k’Imibare
kuri 1 - Gukina umukino wo kuzuza cy’umwaka wa 1,2,3.
- Kuzuza umubare ubura bifashishije - Inyoborabarezi ku
imibare ibura amakarita y’imibare bikorwa bya Siyansi,
atondetse hagiye haburamo Ikoranabuhanga,
imibare ku ikarita iriho Ubwubatsi, Ubugeni
umubare kuva 10 kugera n’Imibare (STEAM) mu
kuri 1 mashuriy’inshuke.
10 Inyamaswa Kuranga Indangahan- Kuranga aho - Gukina umukino hasi no - Amakaramu
aho ibintu tu: hejuru no ibintu biri niba hejuru bifashishije ibintu y’igiti y’amabara
biri hasi biri hejuru binyuranye bakabishyira aho y’umuhondo n’icyatsi
cyangwa hasi. umurezi avuze. kibisi.
- Gusiga inyoni ziri hejuru - Igitabo: Imibare
mu ibara ry’umuhondo no cy’umwaka wa 1,2,3.
gusiga inyozi ziri hasi mu
ibara ry’icyatsi.
Imibare Imyitozo Gukora imyitozo Guca uruziga ku mubare - Amakaramu y’igiti.
kuva kuri yo kuva ku yo kubara, ukwiye mu mibare - Igitabo k’Imibare
1-10 mubare gusoma imibare itandukanye iri munsi y’akazu cy’umwaka wa 1,2,3.
1-10 kuva 1-10 karimo ikirundo k’ibintu

211
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

11 Amazi Gutondeka Gutondeka Gutondeka - Gutondeka ibintu birenze - Amacupa 3 arutana mu


ibintu ibintu birenze 3 ahereye ku gitwara bike, bunini.
birenze 3 3 bakurikije igitwara byinshi n’igitwara - Ijerekani 3 zirutana
bakurikije itwara ryabyo byinshi cyane. mu bunini
itwara bakoresha - Gutondeka ibintu birenze 3 - Ibase 3 zirutana
rwabyo magambo ahereye ku gitwara byinshi mu bunini n’ibindi
yabugenewe. cyane, igitwara byinshi bikoresho wabona aho
n’igitwara bike. utuye birutana mu
bunini.
- Igitabo k’Imibare
cy’umwaka wa 1,2,3.
Imibare Imyitozo Gukora imyitozo Kubara, gushushanya akuzuza - Amakaramu y’igiti.
kuva kuri yo kuva ku yo kubara, umubare cyangwa amashusho - Igitabo k’Imibare
1-10 mubare akurikiranya abura mu mbonerahamwe. cy’umwaka wa 1,2,3.
1-10 imibare kuva
1-10

12 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

212
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

2.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembe cya mbere
2 Ibigo Gutega - Indirimbo - Kuririmba - Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
n’imirimo amatwi y’inyuguti indirimbo y’inyuguti zigize itonde y’Ikinyarwanda
ikorerwa no kuvuga zigize itonde y’inyuguti ry’Ikinyarwanda. yo mu mashuri
aho dutuye bifatiye ku ry’Ikinyarwan- zigize itonde - Kuvuga umuvugo y’inshuke.
nsanganya- da. ry’Ikinyarwanda uvuga ku myuga
matsiko. - Umuvugo - Kuvuga umuvugo n’akamaro kayo
uvuga ku uvuga ku myuga agaragaza ko yifitiye
myuga n’akamaro kayo ikizere.
n’akamaro ikorerwa iwacu - Gutega amatwi no
kayo. awukurikiranya gusubiza ibabazo ku
- Inkuru ivuga adacurikiranya nkuru ivuga ku myuga
ku myuga amagambo kandi n’akamaro kayo.
n’akamaro anoza imvugo.
kayo. - Gutega amatwi no
gusubiza ibabazo
ku nkuru ivuga ku
myuga n’akamaro
kayo.

213
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gutandukan- Gutahura ijwi - Gutahura ijwi M - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


ya amajwi ry’inyuguti M mu gakuru. yo ku nyuguti ya M y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi M
ijwi rya M
Gusoma Gusoma Gusoma no gutahura Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho inyuguti ya M inyuguti ya M nkuru. yo ku nyuguti ya M y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru z’icyapa nkuru. - Amakarita y’inyuguti
nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya M
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya M M nkuru. yo ku nyuguti ya M - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti nkuru yikore nk’uko - Uduti
ya M nkuru. wakoze ku nyuguti ya A
nkuru. - Udufuniko
- Kwandika inyuguti tw’amacupa
ya M nkuru.
- Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye.

214
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo


amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya N inyuguti ya N
no kwandika inyuguti ya N ya N yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru inyuguti ya N ya N nkuru.
z’icyapa - Uduti
nkuru. - Kwandika inyuguti
- Udufuniko
- Kwandika ya N nkuru.
tw’amacupa
inyuguti ya N
nkuru. - Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye.

3 Ibiribwa Gutega - Indirimbo - Kuririmba neza - Kuririmba indirimbo Ibiribwa n’ibinyobwa


n’ibinyobwa amatwi ijyanye indirimbo ivuga ivuga ku biribwa cyangwa amashusho
biboneka no kuvuga n’ibiribwa ku biribwa n’ibinyobwa. yabyo.
iwacu bifatiye ku n’ibinyobwa. n’ibinyobwa.
nsanganya- - Kuvuga umuvugo
matsiko - Umuvugo - Kuvuga umuvugo uvuga ku biribwa
uvuga ku uvuga ku biribwa n’ibinyobwa.
biribwa n’ibinyobwa.
n’ibinyobwa. - Gutega amatwi no
- Gutega amatwi gusubiza ibibazo
- Inkuru ivuga no gusubiza ku nkuru ivuga ku
ku biribwa ibibazo ku nkuru biribwa n’ibinyobwa.
n’ibinyobwa. ivuga ku biribwa
n’ibinyobwa .

215
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi O - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


amajwi ry’inyuguti O mu gakuru. yo ku nyuguti ya O y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi O
ijwi rya O
Gusoma Gusoma Gusoma no gutahura Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho inyuguti ya O inyuguti ya O nkuru. yo ku nyuguti ya O y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru nkuru. - Amakarita y’inyuguti
z’icyapa nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya O
nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya O O nkuru. yo ku nyuguti ya O - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti nkuru yikore nk’uko - Uduti
ya O nkuru. wakoze ku nyuguti ya A
nkuru. - Udufuniko
- Kwandika inyuguti tw’amacupa
ya O nkuru.
- Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye

216
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo


amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya P inyuguti ya P
no kwandika inyuguti ya P ya P yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru inyuguti ya P ya P nkuru.
z’icyapa - Uduti
nkuru. - Kwandika inyuguti
- Udufuniko
- Kwandika ya P nkuru.
tw’amacupa
inyuguti ya P - Kwandika inyuguti
nkuru. - Amakaramu y’igiti,
ya P nkuru.
impapuro cyangwa
amakaye.
4 Ibiribwa Gutega amat- Inkuru ivuga Gutega amatwi no Gutega amatwi no Ibiribwa n’ibinyobwa
n’ibinyobwa wi no kuvuga ku n’ibiribwa gusubiza ibibazo gusubiza ibibazo ku bikomoka ku bimera
bikomoka bifatiye ku n’ibinyobwa ku nkuru ivuga ku biribwa n’ibinyobwa no ku matungo
ku bimera nsanganya- bikomoka ku biribwa n’ibinyobwa bikomoka ku bimera no cyangwa amashusho
no ku matsiko bimera no ku bikomoka ku bimera ku matungo. yabyo.
matungo matungo. no ku matungo.
Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi R - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti R mu gakuru. yo ku nyuguti ya R y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi R
ijwi rya R.

217
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gusoma Gusoma inyuguti Gusoma no gutahura Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


amashusho ya R nkuru. inyuguti ya R nkuru. yo ku nyuguti ya R y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru nkuru. - Amakarita y’inyuguti
z’icyapa nkuru.
- Amakarita yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya R nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya R R nkuru. yo ku nyuguti ya R - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti nkuru yikore nk’uko - Uduti
ya R nkuru. wakoze ku nyuguti ya A - Udufuniko
nkuru. tw’amacupa
- Kwandika inyuguti
ya R nkuru. - Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye
Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya S inyuguti ya S
no kwandika inyuguti ya S ya S yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru. - Utubuye
nkuru inyuguti ya S ya S nkuru. - Uduti
z’icyapa nkuru. - Udufuniko
- Kwandika inyuguti
- Kwandika ya S nkuru. tw’amacupa
inyuguti ya S - Amakaramu y’igiti,
nkuru. impapuro cyangwa
amakaye.

218
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

5 Ibimera Gutega - Indirimbo - Kuririmba indirimbo - Kuririmba indirimbo - Indirimbo


amatwi ivuga ku ivuga ku bimera. ivuga ku bimera. - Inyoborabarezi
no kuvuga bimera. - Kuvuga umuvugo - Kuvuga umuvugo y’Ikinyarwanda
bifatiye ku - Umuvugo uvuga ku bimera. uvuga ku bimera yo mu mashuri
nsanganya- uvuga ku agaragaza ko yifitiye y’inshuke.
matsiko. bimera. ikizere.
Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi T - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti T mu gakuru. yo ku nyuguti ya T y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi T
ijwi rya T.
Gusoma Gusoma inyuguti - Gusoma no Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho ya T nkuru. gutahura inyuguti yo ku nyuguti ya T y’Ikinyarwanda
no kwandika ya T nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru nkuru. - Amakarita
z’icyapa y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya T nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya T T nkuru. yo ku nyuguti ya T - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti nkuru yikore nk’uko - Uduti
ya T nkuru.

219
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Kwandika inyuguti wakoze ku nyuguti ya A - Udufuniko


ya T nkuru. nkuru. tw’amacupa
- Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye
Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya U inyuguti ya U
no kwandika inyuguti ya U ya U yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru inyuguti ya U ya U nkuru.
z’icyapa - Uduti
nkuru. - Kwandika inyuguti
- Udufuniko
- Kwandika ya U nkuru.
tw’amacupa
inyuguti ya U
nkuru. - Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye.

6 Ibimera Gutega amat- - Indirimbo - Kuririmba indirimbo - Kuririmba indirimbo - Inyoborabarezi


wi no kuvuga ivuga ku ivuga ku bimera. ivuga ku bimera. y’Ikinyarwanda
bifatiye ku bimera. - Gutega amatwi no - Gutega amatwi, yo mu mashuri
nsanganya- - Inkuru“Avoka gusubiza ibabazo gusubiza ibibazo y’inshuke.
matsiko. ya Sano ku nkuru ijyanye ku nkuru ijyanye
n’insanganyamat- n’insanganyamatsiko.
siko.

220
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gutandukanya Gutahura ijwi - Gutahura ijwi V - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


amajwi ry’inyuguti V mu gakuru. yo ku nyuguti ya V y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi V.
ijwi rya V
Gusoma Gusoma - Gusoma no Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho inyuguti ya V gutahura inyuguti yo ku nyuguti ya V y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru. ya V nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru nkuru. - Amakarita
z’icyapa y’inyuguti nkuru.
- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya V nkuru.
Kwandika - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya V V nkuru. yo ku nyuguti ya V nkuru - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Uduti
ya V nkuru. nyuguti ya A nkuru.
- Udufuniko
- Kwandika inyuguti tw’amacupa
ya V nkuru.
- Amakaramu
y’igiti, impapuro
cyangwa amakaye

221
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo


amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya W inyuguti ya W
no kwandika inyuguti ya W ya W yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru inyuguti ya W ya W nkuru.
z’icyapa - Uduti
nkuru. - Kwandika inyuguti
- Udufuniko
- Kwandika ya W nkuru.
tw’amacupa
inyuguti ya W .
nkuru. - Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
Ubutaka Gutandukanya Gutahura ijwi Gutahura ijwi Y mu - Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amajwi ry’inyuguti Y gakuru. yo ku nyuguti ya Y y’Ikinyarwanda
y’inyuguti - Gutahura no nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
n’imigemo gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya y’inshuke.
z’ amagambo A nkuru. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi Y
ijwi rya Y
Gusoma Gusoma Gusoma no gutahura Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
amashusho inyuguti ya Y inyuguti ya Y nkuru. yo ku nyuguti ya Y y’Ikinyarwanda
no kwandika nkuru. nkuru yikore nk’uko yo mu mashuri
inyuguti wakoze ku nyuguti ya A y’inshuke.
nkuru nkuru. - Amakarita
z’icyapa y’inyuguti nkuru.

222
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Amakarita
yanditseho
amagambo arimo
inyuguti ya Y
nkuru.
Kwandika Kubaka inyuguti ya Y Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti ya Y nkuru. yo ku nyuguti ya Y - Utubuye
nkuru. - Kubumba inyuguti nkuru yikore nk’uko - Uduti
ya Y nkuru. wakoze ku nyuguti ya A
nkuru. - Udufuniko
- Kwandika inyuguti tw’amacupa
ya Y nkuru.
- Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye
Gusoma - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
amashusho mu gakuru gakuru inyuguti yo ku nyuguti ya Z inyuguti ya Z
no kwandika inyuguti ya Z ya Z yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
inyuguti - Gusoma - Gusoma inyuguti nyuguti ya A nkuru.
- Utubuye
nkuru inyuguti ya Z ya Z nkuru.
z’icyapa - Uduti
nkuru. - Kwandika inyuguti
- Udufuniko
- Kwandika ya Z nkuru.
tw’amacupa
inyuguti ya Z
nkuru. - Amakaramu y’igiti,
impapuro cyangwa
amakaye.

223
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

9 Amatungo Gutega - Indirimbo - Kuririmba - Kuririmba indirimbo - Inyoborabarezi


amatwi “Ngewe indirimbo ivuga ivuga “Ngewe nkunda y’Ikinyarwanda
no kuvuga nkunda “Ngewe nkunda amatungo”. yo mu mashuri
bifatiye ku amatungo”. amatungo”. - Kuvuga umuvugo y’inshuke.
nsanganya - Umuvugo - Kuvuga umuvugo uvuga ku nyamaswa - Indirimbo
matsiko uvuga ku uvuga ku matungo zo mu maz uvuga ku
matungo n’akamaro kayo.. matungo n’akamaro
n’akamaro - Gutega amatwi no kayo agaragaza ko
kayo. gusubiza ibabazo yifitiye ikizere.
- Inkuru ivuga ku nkuru ivuga ku - Gutega amatwi no
ku matungo. matungo gusubiza ibabazo
ku nkuru ivuga ku
matungo.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi a mu - Gutahura amagambo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti a. gakuru. arimo ijwi a ari mu y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no gakuru. yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero - Gutanga ingero y’inshuke.
z’ amagambo z’amazina n’amagambo - Agakuru kagufi
n’amazina arimo arimo ijwi a. kiganjemo ijwi a.
ijwi rya a.
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti - Guhitamo inyuguti - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya a ya a ntoya. ya a ntoya mu zindi y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhuza inyuguti ya akoresheje amakarita. yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza a ntoya n’inyuguti - Guca uruziga ku y’inshuke.
ry’Ikinyar- inyuguti ya a ya A nkuru. nyuguti ya a ntoya mu - Amakarita
wanda. ntoya ijambo. y’inyuguti

224
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

n’inyuguti ya - Gukina umukino: nkuru n’intoya


A nkuru. “Uwo duhuje izina ari z’ikinyarwanda
he?” ni umukino wo nibura buri nyuguti
guhuza inyuguti ya a ifite eshatu zisa.
ntoya n’inyuguti ya
A nkuru bakoresheje
amakarita.
Kwandika Inyuguti ya a - Kubaka inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya - Ibumba
inyuguti nto ntoya a ntoya. a ntoya bakoresheje - Utubuye.
zigize itonde - Kubumba inyuguti utubuye.
- Amakaramu y’igiti,
ry’Ikinyar- ya a ntoya. - Gukina umukino wo impapuro cyangwa
wanda. kubaka inyuguti ya
- Kwandika inyuguti amakaye
ya a ntoya a ntoya bahagaze
bakorera hamwe mu
matsinda mato.
- Kubumba inyuguti ya
a ntoya.
- Kwandika inyuguti ya
a ntoya bakoresheje
ikaramu y’igiti.
Gutahura, Gutahura mu - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma gakuru, gusoma ntoya ya b yo ku nyuguti ya b ntoya inyuguti ya b
inyuguti no kwandika - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
ntoya zigize inyuguti ya b ntoya ya b nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde ntoya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyar-
b ntoya n’inyuguti
wanda
ya B nkuru.

225
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Kubaka inyuguti - Udufuniko


ntoya ya b tw’amacupa
- Kubumba inyuguti - Amakaramu y’igiti,
ntoya ya b impapuro cyangwa
- Kwandika inyuguti amakaye.
ntoya ya b
10 Inyamaswa Gutega Inkuru: - Kugaragaza ko - Kwitegereza - Amashusho
zo mu gasozi amatwi Umubano wa bateze amatwi amashusho y’inyamaswa zo mu
n’udukoko no kuvuga Gafi na Gikeri. inkuru bitonze y’inyamaswa zo mu gasozi n’udukoko
duto bifatiye ku inkuru irimo basubiza ibibazo gasozi n’udukoko duto duto.
n’inyamaswa nsanganya- ubutumwa ku nkuru. no kuvuga ku byo - Ibitabo birimo
zo mu mazi. matsiko bwihariye - Gusubiramo babona. inyamaswa, inyoni
bujyanye no inkuru bumvise - Gutega amatwi no ndetse n’udukoko
gutoza abana bagaragaza gusubiza ibibazo ku duto tunyuranye
kwirinda ubutumwa nkuru. - Igitabo k’inkuru.
kubeshya no bwihariye buri - Gusubiramo inkuru
kubeshyera muri iyi nkuru. bumvise.
byashyira
bagenzi babo
mu kaga.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi c mu - Ikitonderwa: - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti c. gakuru. Imyitozo yo ku y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no nyuguti ya c ntoya yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero yikore nk’uko wakoze y’inshuke.
z’ amagambo ku nyuguti ya a ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi c.
ijwi rya c .

226
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


gusoma inyuguti ya c ya c ntoya. yo ku nyuguti ya c ntoya y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhuza inyuguti ya yikore nk’uko wakoze ku yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza c ntoya n’inyuguti nyuguti ya a ntoya. y’inshuke.
ry’Ikinyar- inyuguti ya C nkuru. - Amakarita
wanda. ya c ntoya y’inyuguti
n’inyuguti ya nkuru n’intoya
C nkuru. z’ikinyarwanda
nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika Inyuguti ya c - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto ntoya c ntoya. yo ku nyuguti ya c ntoya - Utubuye.
zigize itonde - Kubumba inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Amakaramu y’igiti,
ry’Ikinyar- ya c ntoya. nyuguti ya a ntoya.
impapuro cyangwa
wanda.
- Kwandika inyuguti amakaye.
ya c ntoya
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ntoya ya d yo ku nyuguti ya d ntoya inyuguti ya d
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
ntoya zigize kwandika ntoya ya d nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya d
- Guhuza inyuguti D - Uduti
ry’Ikinyar- ntoya
nkuru na d ntoya
wanda - Udufuniko
- Kubaka inyuguti tw’amacupa
ntoya ya d
- Amakaramu y’igiti,
- Kubumba inyuguti impapuro cyangwa
ntoya ya d amakaye.

227
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

- Kwandika inyuguti
ntoya ya d
11 Amazi Gutega Kuririmba Kuririmba indirimbo Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
amatwi indirimbo “Amazi yo mu icupa” “Amazi yo mu icupa” y’Ikinyarwanda
no kuvuga “Amazi yo mu yo mu mashuri
bifatiye ku icupa” y’inshuke.
nsanganya-
matsiko

Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi e mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


gutahura ry’inyuguti e. gakuru. yo ku nyuguti ya e y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi e.
ijwi rya e .
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya e ya e ntoya. yo ku nyuguti ya e y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza e ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyar- inyuguti ya E nkuru. ntoya. - Amakarita
wanda. ya e ntoya y’inyuguti
n’inyuguti ya nkuru n’intoya
E nkuru. z’ikinyarwanda
nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

228
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Kwandika Inyuguti ya e - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba


inyuguti nto ntoya e ntoya. yo ku nyuguti ya e ntoya - Utubuye.
zigize itonde - Kubumba inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Amakaramu y’igiti,
ry’Ikinyar- ya e ntoya. nyuguti ya a ntoya.
impapuro cyangwa
wanda.
- Kwandika inyuguti amakaye
ya e ntoya
Gutahura, Gutahura mu - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma gakuru, gusoma ntoya ya f ku inyuguti ya f ntoya inyuguti ya f
inyuguti no kwandika - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze ku - Ibumba
ntoya zigize inyuguti ya f ntoya ya f nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde ntoya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyar-
f ntoya n’inyuguti
wanda - Udufuniko
ya F nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya f
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya f
- Kwandika inyuguti
ntoya ya f

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza igihembwe

229
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

2.4 English
Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
1 Revision of term one key content and activities
2 Shop and Listen to Songs, poems, Sing songs, recite - Answer the questions about Pictures, goods,
market stories and role play related poems or rhymes pictures of shops and goods. money, audio-
participate in to shop and and use correctly - Repeat the songs or poem visual materials
singing short market: Example vocabularies about after the teacher in groups
songs and of songs: selling and buying. and thereafter one by one.
rhymes. - To the market - Recite the poem including
- Shopping appropriate gestures.
- Sing a song including
appropriate gestures
Demonstratives: Use Use In the shop corner in the Sample materials
that and demonstrative: demonstratives: classroom, children ask in the classroom,
those in oral that and those that and those questions and respond to
communication. in conversations questions related to materials
and answering found in the shop Making a
questions. Use demonstratives: that and
those in conversations and
answering questions.

What is that? That is a shirt

What are those? Those are


pencils

230
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
3 Food and Use - Rhyme “John, - Repeat correctly - Observe and touch the Sugar, mangoes,
drinks vocabularies John” the vocabularies materials bananas, potatoes,
found in related to the (sugar, mango - Answer to the questions beans,….
our environ- theme of the and other asked by the teacher
ment week vocabularies
- Repeat after the teacher
related to the
food and drinks) - Repeat the words: banana,
sugar, mango, etc correctly
- Show the food said by the
teacher on a chart or real
materials
- Recite the rhyme, poems
with gestures
Polite language Congratulate - Use of polite In different role plays, Pictures, charts,
in oral people language in children use different polite videos.
communication everyday oral expressions to congratulate
Well done
communication their peers.
Good
Very good!
Congratulations!
4 Foods from Use Song: the way”; - Repeat correctly - Observe and touch the Sugar, mangoes,
plants vocabularies Potato, to the the vocabularies materials bananas, potatoes,
related to the market” related to foods - Answer to the questions beans….
theme of the from plants. asked by the teacher
week

231
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
- Repeat after the teacher
- Repeat the words: banana,
sugar, mango, etc correctly
- Show the food said by the
teacher on a chart or real
materials
- Recite the rhyme, poems
with gestures
- Sing the song related to the
theme
5 Plants Use - Rhyme “shake - Repeat correctly - Observe the plants around - Pictures, charts
found in our vocabularies a mango tree’’ the vocabulary the school - Flash cards of
environ- related to the - Rhyme “tree in “tree and - Talk about what they see trees and plants
ment theme of the the forest” other related
- Observing the picture and - Real trees and
week vocabularies”
answering to the asked plants outside
- Use vocabularies questions the classroom
related to plants
- Show the tree on a picture
found in our
and repeat the word ‘tree’
environment in
correctly
songs, rhymes,
poems and - Repeat after the teacher
games - Perform the rhymes
correctly with appropriate
gestures

232
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
Prepositions in Prepositions: - Using - Children recite poems, sing - Different
oral communi- in front of prepositions: songs and do the activities materials
cation: and behind in in front of related to the in front of available in
conversations and behind in and behind and these with classroom
and answering conversations gestures.
questions. and answering - Children provide answers
questions. to questions by locating the
- Locating real objects:
objects and Examples:
themselves in
▪▪ Where is the bottle? In
space.
front of the box
▪▪ Where is Eric? Eric is
behind Nadine
6 ------------ Numbers Using numbers Recite the rhyme An example of a poem: - Number cards
from 1 to 10 the number game One, one, one is number - Audio/audio-
with gestures visual devices
7 Report on child progress
8& 9 Domestics Use - Rhyme: dad - Repeat correctly - Observe the pictures - Pictures of
Animals vocabularies has a cow” names of - Talk about what they see domestic
related to the - Rhyme: the domestic animals
- Answer to the asked
theme of the sound it makes animals and - Drawing and
questions
week their appropriate pictures of
sounds. - Show the domestic animal
domestic
on a picture and pronounce
animals
its name correctly

233
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
- Use vocabularies - Show the flash card - Audio/audio-
related to corresponding to the visual devices
domestic domestic animal said by the
animals in songs, teacher
rhymes, poems - Repeat after the teacher
and games
- Perform the rhymes
correctly with appropriate
gestures
- Play the memory cards
with the cards of domestic
animals
10 Insects, wild Listen to Songs, poems, Sing songs, tell - Answer the questions about - Pictures of wild
and aquatic stories and stories and stories, recite pictures of wild animals and animals and
animals participate in rhymes about rhymes or insects. insects.
singing short wild, aquatic poems and use - Recite the poem, rhyme - Flash cards
songs and animals and vocabularies about or sing a song including of birds and
rhymes. insects wild animals and appropriate gestures. insects.
insects.
Example of rhymes: - Audio visual/
Audio
▪▪ I know an elephant.
- English
▪▪ Mosquito Teacher’s for
▪▪ Fish in the water pre-primary
Grade 1-3

234
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
Listen to Prepositions: Using Prepositions: - Children recite poems,
songs and near and far near and far in sing songs and play games
stories with conversations related to Prepositions and
an increased aquatic animals
understanding. - Follow instructions and
demonstration for the
mosquito game: ‘Kill the
mosquito near you, far from
you, behind you, under you,
in front of you.... etc’
- Repeat the mosquito game

11 Water Use Rhymes: - Use vocabularies - Answer questions asked by - Pictures related
vocabularies related to water the teacher to the rhymes
I need water;
related to the in songs, rhymes, - Repeat after the teacher
theme of the Rain, rain go poems
- Recite a rhyme related to
week away. - Recite a rhyme the water with gestures
related to
- Role play some roles of
water using
water (washing hands,
appropriate
drinking water, washing
gestures
clothes, bathing, etc)

235
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
Prepositions Prepositions: On Using Prepositions: Children observe an Water in the cup,
in oral and in On and in in experiment showing some wooden sticks, a
communication. conversations objects in the water while pencil, potatoes,
others are on the water

Children repeat the experiment


using other objects and locate
them using in the water/ on
the water.

12&13 End of term report and celebrations

236
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

3. IGIHEMBWE CYA 3
3.1. Ubumenyi bw’ibidukikije
Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembe cya kabiri
2 Amazi Akamaro ko Gusobanura - Gusobanurira bagenzi babo - Amashusho yerekana
kunywa amazi akamaro ko uburyo bazi bwo gusukura uburyo bunyuranye bwo
meza, n’uburyo kunywa amazi amazi n’uburyo bakoresha gusukura amazi.
bwo gukoresha meza, n’uburyo iwabo mu kuyasukura mu - Igitabo: Ibidukikije
amazi neza. bwo gukoresha matsinda mato. kamere n’ibyakozwe
amazi neza; - Gusobanura akamaro k’amazi, n’abantu umwaka wa
Bazirikana abandi kunywa amazi meza no 1,2,3.
mu gukoresha kuyakoresha neza.
amazi cyanecyane
igihe ari make.
Gukora Gukora - Gukora igerageza bitegereza Amarangi y’amoko
amagerageza amagerageza icupa riri bushiremo amazi atandukanye, amazi,
atandukanye atandukanye vuba bifashishije amacupa akadobo kabengerana
ajyanye bakoresheje amazi atatu ya purasitiki afunguye cyangwa ijagi ibengerana,
n’amazi. bakavumbura afite intoboro ingana, icupa rya ikirahuri, urupapuro,
imbaraga z’amazi. mbere ritoboye ahagana hasi, amacupa,…
icupa rya 2 ritoboye hagati
icupa rya 3 ritoboye ahagana
hejuru.

237
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Gukora igerageza bitegereza
icupa riri bushiremo amazi
vuba bifashishije amacupa abiri
ya purasitiki afite intoboro
ingana, ayo macupa yose
atoboye hagati, icupa rimwe
rifunguye irindi ripfundikiye.
- Gukora igerageza bashyira
urupapuro ku kirahuri cyuzuye
amazi neza ukagicurika amazi
ntameneke.
4 Ibitanga Ibitanga Gutandukanya - Kwitegereza amashusho Amashusho y’ izuba ,
urumuri urumuri ibitanga urumuri y’izuba, ukwezi n’inyenyeri. ukwezi n’inyenyeri
kamere: karemano. - Gukina umukino: Izuba-Ukwezi:
zuba, Ukwezi mu matsinda 2, abana bamwe
n’Inyenyeri bakina ari izuba abandi
ari ukwezi. Abo umurezi
avuze barahaguruka abndi
bagakomeza kwicara.
Akamaro - Kugaragaza - Gukora amagerageza: gutwikira Amashusho y’izuba, ukwezi
k’izuba, ukwezi akamaro ibyatsi biri mu kibuga k’ishuri n’inyenyeri
n’inyenyeri k’ibitanga mu gihe cy’iminsi irindwi abana
urumuri kamere
ku bantu no ku
bimera

238
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Kwirinda bakajya bitegereza impinduka,
impanuka bakavumbura akamaro k’izuba
zatezwa no - Gukina umukino: Kazubazuba
kureba mu zuba ngwino, gicucu genda
Ibitanga Ibitanga - Gusobanura no - Kwitegereza ibitanga urumuri - Ibintu bifatika bitanga
urumuri urumuri gutandukanya byakozwe n’abantu bifatika urumuri byakozwe
byakozwe ibitanga urumuri n’ibiri ku mashusho no kuvuga n’abantu.
n’abantu: byakozwe amazina yabyo. - Amashusho y’ibitanga
itara, ikibiriti, n’abantu - Kwerekana ibitanga urumuri urumuri byakozwe
buji, itoroshi, - Gusobanura byakozwe n’abantu bakoresha n’abantu.
amashanyarazi akamaro iwabo bifashishije ibikoresho - Igitabo k’ibidukikije
k’urumuri bifatika cyangwa amashusho. kamere n’ibyakozwe
no kwirinda - Gusobanura akamaro k’urumuri n’abantu, umwaka wa
impanuka ziterwa n’ingaruka zo kugendera 1,2,3.
n’urumuri. ahatari urumuri.
- Kwerekana no gusobanura
ibitanga urumuri byateza
impanuka n’uburyo bwo
kwirinda izo mpanuka.
- Gukina umukino wo kuvangura
ibitanga urumuri kamere
n’ibyakozwe na muntu
bakoresheje amakarita ariho
ibitanga urumuri.

239
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Gukina umukino “fata maze
uvuge” aho umwana afata
umupira akavuga ibitanga
urumuri bakoresha iwabo
- Gukina umukino: Biramurika!
Biramurika!
5 Uburyo bwo Gutwara - Gutandukanya - Kwitegereza amashusho ariho - Amashusho n’ibikinisho
gutwara abantu n’ibintu uburyo bwo abantu bagenda, abikoreye, bigaragaza uburyo bwo
abantu ku butaka: gutwara abantu abahetse abana no gusubiza gutwara abantu n’ibintu
n’ibintu kugenda n’ibintu ku butaka ibibazo. ku butaka n’uburyo bwo
n’amaguru, - Gukoresha - Gukora imyitozo yo kugenda kugendera mu muhanda.
kwikorera umuhanda neza n’amaguru. - Igitabo cy’ubwikorezi
imitwaro, birinda gukinira - Gukina imikino yo guheka n’itumanaho umwaka
guheka abana, mu muhanda. abana bakajya gutembera. wa1, 2, 3.
guheka abantu
- Gukina bikorera ibintu
barwaye mu
bitaremereye bakajya gusura
ngobyi
inshuti zabo.
Gutwara Gutandukanya - Kwitegereza amashusho - Amashusho n’ibikinisho
abantu n’ibintu uburyo bwo y’abantu bari ku igare, ku bigaragaza uburyo bwo
ku butaka gutwara abantu ipikipiki no mu modoka gutwara abantu n’ibintu
hakoreshejwe n’ibintu ku butaka - Gukina bigana umuntu utwaye ku butaka.
igare, ipikipiki, igare, utwaye ipikipiki n’utwaye - Igitabo cy’ubwikorezi
imodoka, imodoka n’itumanaho umwaka
n’ibindi. - Gushushanya no gusiga igare, wa1, 2, 3.
ipikipiki n’imodoka.

240
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Kubumba igare, ipikipiki
n’imodoka.
Kwirinda Gukina umukino Gukina umukino wo gukoresha Ibyapa biyobora abantu:
impanuka zo wo gukoresha umuhanda neza bifashishije ibyapa - Go na stop
mu muhanda umuhanda neza binyuranye kandi bambukira mu
- Ibyapa byerekana
nzira y’abanyamaguru bayobowe
imirimo ikorerwa mu
n’ushinzwe kwambutsa abantu.
muhanda.
- Gushushanya inzira
y’abanyamaguru
6 Uburyo bwo Uburyo bwo Gusobanura uburyo - Kwitegereza amashusho Amashusho cyangwa
gutwara gutwara abantu bwo gutwara cyangwa amafoto y’ubwato amafoto y’ubwato
abantu n’ibintu mu abantu n’ibintu butandukanye buri mu mazi no butandukanya buri
n’ibintu mazi: ubwato bukoreshwa mu gusubiza ibibazo. mu mazi, ibase, amazi,
mazi. - Kwereka bagenzi be ubwato igikinisho cy’ubwato
yabonye haba amaso ku maso,
muri filimi cyangwa kuri
televiziyo.
- Gukina umukino wo gutwara
ubwato.
- Gukora ubwato mu mpapuro.

241
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
Uburyo bwo Gusobanura uburyo - Kwitegereza amashusho cyangwa Amashusho cyangwa
gutwara abantu bwo gutwara amafoto y’indege zitandukanye amafoto, impapuro,
n’ibintu mu abantu n’ibintu ziri mu kirere no gusubiza ibibazo. urudodo, n’ibindi
kirere: Indege bukoreshwa mu - Gukina imikino ijyanye no bikoresho byo kwifashisha
kirere. gutwara abantu n’ibintu mu mu dukino.
kirere.
- Gukora indege mu mpapuro no
kuzigurutsa
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Uburyo Uburyo - Gutandukanya - Kwitegereza ibikoresho - Ibikoresho by’itumanaho
bw’itumana- bw’itumanaho uburyo by’itumanaho bifatika nka bifatika, amashusho y’
ho bukunze bw’itumanaho radiyo, telefone, ifirimbi, ibikoresho by’itumanaho
gukoreshwa: bukoreshwa aho ingoma, inzogera binyuranye n’ibikinisho
telefone, radiyo, batuye - Kwitegereza amashusho bijyanye n’itumanaho
televiziyo, y’ibikoresho by’itumanaho - Igitabo “Ngewe
ibaruwa, bitandukanye. n’umuryango wange”,
ibinyamakuru, umwaka wa 2.
- Gukina bigana abantu
ifirimbi, ingoma,
baterefona. - Igitabo k’itumanaho
inzogera n’ibindi.
- Gukina umukino wo gushaka n’uburyo bwo gutwara
ufite ishusho y’igikoresho abantu n’ ibintu umwaka
k’itumanaho gisa n’icyo afite. wa1, 2, 3.
- Gushushanya no gusiga
amabara ibikoresho
by’itumanaho.

242
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Kubumba ibikoresho
by’itumanaho.
- Kuganira mu matsinda ku
kamaro k’itumanaho
9 Iminsi - Iminsi mikuru - Kuvuga ku minsi - Gukina bigana umunsi mukuru - Amashusho agaragaza
y’ingenzi mu muryango: mikuru mu baherukamo. iminsi mikuru, impapuro,
n’umuco Isabukuru muryango - Gusubiza ibibazo ku nkuru amakaye, amakaramu
nyarwanda y’amavuko, - Kurangwa ivuga kuri umwe mu minsi y’igiti, amakaramu
kubatizwa, n’imyitwarire mikuru mu muryango y’amabara, ibumba.
kwita ikwiye mu minsi - Indirimbo n’imbyino
- Kwitoza kuririmba no kubyina.
umwana izina mikuru. zijyanye n’iminsi mikuru.
n’ubukwe. - Gusiga amabara mu mashusho
- Kugaragaza y’umukwe n’umugeni. - Igitabo ngewe
- Ibiranga ibiranga iminsi n’umuryango wange,
iminsi mikuru: mikuru - Gushushanya no gusiga
umwaka wa 1.
kwambara amabara amashusho ajyanjye
- Kurangwa n’iminsi mikuru mu muryango.
neza, imitako,
n’imyitwarire
imirimbo, - Kubumba umutsima bategura
ikwiye mu minsi
imbyino ku isabukuru y’amavuko.
mikuru.
n’indirimbo.

243
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
10 Iminsi Iminsi y’ingenzi Gusobanura iminsi - Kwitegereza amashusho no - Amashusho agaragaza
y’ingenzi ishingiye ku mikuru ishingiye gusubiza ibibazo ajyanye iminsi y’ingenzi
n’umuco myemerere: ku myemerere n’iminsi y’ingenzi ishingiye ku ishingiye ku myemerere,
nyarwanda umunsi yizihizwa iwabo myemerer no gusubiza ibibazo. impapuro, amakaye,
mukuru wa n’ibiranga buri - Gusobanura uburyo iyo amakaramu y’igiti,
Noheli, umunsi munsi, minsi y’ingenzi ishingiye ku amakaramu y’amabara,
w’Isabato, memerere yizihizwa iwabo, ibumba.
Eid-El-Filtr bagerageza kwerekana ibyo - Igitabo ngewe
n’umunsi yose ihuriyeho. n’umuryango wange,
mukuru wa - Gushushanya amashusho umwaka wa 2.
Pasika agaragaza iminsi y’ingenzi
itandukanye ishingiye ku
myemerere.
- Gusiga amabara igiti cya Noheli.
- Gutega amatwi no gusubiramo
ubutumwa bujyanye no kubaha
imyemerere ya mugenzi wawe.
11 Iminsi Iminsi y’ingenzi Gusobanura Gusobanura iminsi y’ingenzi Amashusho agaragaza
y’ingenzi mu gihugu: iminsi y’ingenzi n’umuco nyarwanda: umunsi w’ umunsi w’intwari, umunsi
n’umuco - Umunsi n’umuco nyarwanda Intwari, uw’umuganura, kwibuka w’ubwigenge,
nyarwanda w’Intwari. no kugaragaza Jenoside yakorewe abatutsi muri umunsi wo kwibohora,
- Kwibuka
imyitwarire ikwiye Mata 1994, umunsi w’ubwigenge, umuganura n’ubunani.
ijyanye n’iyo minsi. umunsi wo kwibohora
Jenoside
umuganura, ubunani
yakorewe
abatutsi 1994

244
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya
- Umunsi no kugaragaza imyitwarire ikwiye
w’ubwigenge ijyanye n’iyo minsi.
- Umunsi wo
kwibohora Ikitonderwa: Jenoside yakorewe
abatutsi muri Mata 1994 abana
- Umuganura,
ntabwo berekwa amashusho
Ubunani
bitewe n’ikigero cyabo bahabwa
ibisobanuro by’uwo munsi
bijyanye n’imyaka yabo. Abana
batega amatwi umurezi igihe
abaha ubutumwa bujyanye no
gukunda umuco nyarwanda no
kwibuka Genocide yakorewe
abatutsi muri Mata 1994 batozwa
indangagaciro na kirazira no
kubana neza na buri wese.
12 & 13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka

245
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

3.2. Imibare
Icyumweru Insanganya- Umutwe Isomo Intego Ibikorwa Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembwe cya 2
2 Amazi Gutondeka Gupima Gupima Bapima amazi basuka Ijaga ya 2l, Ijaga ya 1l,
bakoresheje mu majagi atandukanye Ijaga ya 500ml, Ijaga ya
agakombe bareba inshuro z’ibikombe 250ml cyangwa igikombe
by’amazi byagiyemo mu 250ml
majagi atandukanye.
Guteranya, Guteranya Guteranya Guteranya ibintu bifatika - Amakaramu y’igiti,
gukuramo no ibintu bifatika ibintu bifatika bitarenze 5, babara ibintu uduti, ibibabi, indabyo,
kugabanya bitarenze 5 bigize buri kirundo hanyuma imifuniko y’amacupa,
bakabiteranya bakavuga utubuye.
umubare wabyo. - Igitabo k’ Imibare
Urugero: uduti tubiri cy’umwaka wa mbere,
guteranyaho agati kamwe uwa 2 n’uwa 3.
tungana n’uduti dutatu.
3 Ibitanga Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho - Gukina umukino wo - Amakaramu y’igiti
urumuri ibintu biri hafi na kure ibintu biri guhagarara kure y’aho y’ibara rya oranje
kamere niba biri hafi ibintu biteretse no hafi n’iroza, intebe, indobo
cyangwa kure. yabyo. cyangwa ibindi.
- Gusiga ibintu ibintu biri - Igitabo k’ Imibare
kure mu ibara ry’iroza cy’umwaka wa mbere,
no gusiga ibintu biri hafi uwa 2 n’uwa 3.
y’ibindi mu ibara rya
oranje/ironji.

246
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Guteranya, Guteranya Guteranya Kubara amashusho y’ibintu - Amakaramu y’igiti


gukuramo no amashusho amashusho biri mu nziga ebyiri n’amashusho ay’ibintu
kugabanya y’ibintu y’ibintu zitandukanye akayateranya binyuranye bijyanye
atarenze 5 atarenze 5 hanyuma agashushanya n’insanganyamatsiko.
igiteranyo cyayo mu ruziga - Igitabo k’ Imibare
rwa gatatu. (Igiteranyo cy’umwaka wa mbere,
cy’aya mashusho uwa 2 n’uwa 3.
ntikirenze umubare 5) .
4 Ibitanga Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho - Kwambara agakomo - Udukomo cyangwa
urumuri ibintu biri iburyo ibintu biri cyangwa urudodo niba urudodo
byakozwe n’ibumoso ibumoso nta dukomo mwakoze ku - Igitabo k’ Imibare
na muntu cyangwa kuboko ku iburyo. cy’umwaka wa mbere,
iburyo. - Kwambika mugenzi uwa 2 n’uwa 3.
wawe agakomo mu
kuboko kw’ibimoso.
- Kuzamura ukuboko
kw’ibumoso n’ukw’iburyo.
Guteranya, Guteranya Guteranya Guteranya ibintu bitarenze - Amakaramu y’igiti,
gukuramo no ibintu bifatika ibintu bifatika 10 bifatika, babara ibintu uduti, ibibabi, indabyo,
kugabanya bitarenze 10 bigize buri kirundo imifuniko y’amacupa,
hanyuma bakabiteranya utubuye.
bakavuga umubare wabyo. - Igitabo k’ Imibare
Urugero: Udufuniko cy’umwaka wa mbere,
tune guteranyaho uwa 2 n’uwa 3.
udufuniko dutanu tungana
n’udufuniko icyenda.

247
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

5 Uburyo bwo Kuranga aho Indangahantu: Kuranga aho - Gukina umukino wo - Imifuniko y’amacuapa
gutwara ibintu biri iburyo ibintu biri kunaga umufuniko w’icupa n’inziga zishushanyije
abantu n’ibumoso ibumoso mu ruziga ibumoso iburyo b’ibumoso
n’ibintu cyangwa cyangwa iburyo bitewe - Igitabo k’ Imibare
iburyo. naho umurezi ababwiye. cy’umwaka wa mbere,
- Gusiga ibara ry’umukara uwa 2 n’uwa 3.
umupira wo gukina uri
iburyo bw’umukinnyi
n’ibara ry’umukara uri
ibumoso bw’umukinnyi.
Guteranya, Guteranya Guteranya Kubara amashusho y’ibintu - Amakaramu y’igiti
gukuramo no amashusho amashusho biri mu nziga ebyiri n’amashusho y’ibintu
kugabanya y’ibintu y’ibintu zitandukanye akayateranya binyuranye bijyanye
atarenze 10 atarenze 10 hanyuma agashushanya n’insanganyamatsiko.
igiteranyo cyayo kitarenze - Igitabo k’ Imibare
amashusho atarenze 10. cy’umwaka wa mbere,
uwa 2 n’uwa 3.
6 Ibitanga Gushyira Kuvangura Gushyira ibintu Kuvangura no gushyira - Amakarita y’ibitanga
urumuri ibisa hamwe no gushyira bisa hamwe ibintu bisa hamwe ibintu urumuri kamere,
hamwe ibintu bashingiye: bifite icyo bihuriyemo ibyakozwe na muntu,
bifite icyo ku mabara, amashushongero,
bihuriyeho. amaforomo amakarita y’amabara
cyangwa intego, anyuranye, ibikoresho byo
umumaro, ku meza, imyenda n’ibindi.
uburebure - Igitabo k’ Imibare
cyangwa cy’umwaka wa mbere,
imiterere uwa 2 n’uwa 3.
n’ibindi

248
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Guteranya, Gukuramo Gukuramo Gukora amatsinda y’ibintu - Amakaramu y’igiti


gukuramo no wifashishishe ibintu bifatika 10 bagakuramo umubare n’amashusho ay’ibintu
kugabanya ibintu bifatika bitarenze 10 w’ibintu bifatika umurezi binyuranye bijyanye
bitarenze 10 ababwiye bakavuga n’insanganyamatsiko.
umubare w’ibintu bisigaye. - Igitabo k’ Imibare
Urugero: Uduti icumi cy’umwaka wa mbere,
gukuramo uduti dutatu uwa 2 n’uwa 3.
hasigara uduti turindwi.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye
8 Uburyo Gushyira Kuvangura Gushyira Kuvangura no gushyira - Amakarita ibitwara
bw’itumana- ibisa hamwe no gushyira hamwe ibitwara ibintu bisa hamwe ibitwara abantu n’ibintu ku
ho hamwe ibintu abantu n’ibintu abantu n’ibintu akurikije butaka, mu mazi no mu
bifite icyo akurikije aho ibigendera ku butaka, mu kirere.
bihuriyeho. bigendera. mazi no mu kirere - Igitabo k’ Imibare
cy’umwaka wa mbere,
uwa 2 n’uwa 3.
Guteranya, Gukuramo Gukuramo - Kubara amashusho - Amakaramu y’igiti
gukuramo no amashusho amashusho yose ari mu ruziga, n’amashusho ay’ibintu
kugabanya y’ibintu y’ibintu agakuramo amashusho binyuranye bijyanye
atarenze 10 atarenze 10 aciyemo uturongo; n’insanganyamatsiko.
hanyuma akavuga - Igitabo k’ Imibare
umubare w’amashusho cy’umwaka wa mbere,
asigaye. uwa 2 n’uwa 3.

249
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

9 Iminsi Imibare kuva Gupima Gupima Gupima ameza, urukuta - Ameza umugozi n’ibindi.
mikuru mu kuri 1-10 bakoresheje bakoresheje n’ibindi bakoresheje - Igitabo k’ Imibare
muryango uburyo ikiganza intera ikiganza intera zitarenze cy’umwaka wa mbere,
gakondo zitarenze icumi. inshuro 10. uwa 2 n’uwa 3.
Guteranya, Gukuramo Gukora - Kubara amashusho yose - Amakaramu y’igiti.
gukuramo no amashusho imyitozo yo ari mu ruziga; ugaca - Igitabo k’ Imibare
kugabanya y’ibintu gukuramo akarongo kaberamye cy’umwaka wa mbere,
atarenze 10 y’ibintu mu mashusho angana uwa 2 n’uwa 3.
bitarenze 10. n’umubare wanditse
hejuru y’uruziga
hanyuma ukabara
amashusho asigaye
adaciyemo akarongo
kaberemye ukandika
umubare wayo munsi
y’uruziga.
10 Iminsi Imibare kuva Gupima Gupima Gupima intera, umugozi, - Ameza umugozi n’ibindi.
y’ingenzi kuri 1-10 bakoresheje bakoresheje urukuta n’ibindi - Igitabo k’ Imibare
ishingiye ku uburyo intambwe bakoresheje intambwe cy’umwaka wa mbere,
myemerere gakondo n’ikiganza intera zitarenze inshuro 10. uwa 2 n’uwa 3.
intera zitarenze
icumi.
Guteranya, Kugabanya Kugabanya - Kuganya ibintu 10 - Amakaramu y’igiti.
gukuramo no ibintu bifatika ibintu bifatika abana bigatika ku buryo - Igitabo k’ Imibare
kugabanya bitarenze 10 bitarenze 10 bidasaguka. cy’umwaka wa mbere,
bidasaguka. uwa 2 n’uwa 3.

250
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Urugero:
- Amakaramu y’igiti
y’amabara ikenda
akayagabanya abana
batatu.
- Ibikombe umunani
akabigabanya abana bane.
- Imipira yo gukina ibiri
akayigabanya abana babiri.
11 Iminsi Uruhererekane Itondeka Gutondeka Gukora imitako bakurikije - Amashusho y’imitako
y’ingenzi rwisubiramo ry’ibintu ibintu urugero bahawe cyangwa anyuranye.
n’umuco binyuranye byisubiramo bihitiyemo bava ku - Igitabo k’ Imibare
nyarwanda byisubiramo. bakurikije byoroheje bajya ku bigoye. cy’umwaka wa mbere,
uhererekane uwa 2 n’uwa 3.
bahawe
cyangwa
bihitiyemo bava
ku byoroheje
bajya ku bigoye.
Imibare kuva Kubara Kubara Kubara bakurikiranya Igitabo k’ Imibare
kuri 1-20 bakurikiranya bakurikiranya imibare kuva kuri 1 kugeza cy’umwaka wa mbere,
kuva kuri 1-20 imibare kuva kuri 20: basimbuka, uwa 2 n’uwa 3.
kuri 1 kugeza bakoma mu mashyi,
kuri 20 baririmba.

12&13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka.

251
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

3.3 Ikinyarwanda
Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho
cya matsiko
1 Gusubiramo ibyizwe mu gihembe cya 2
2 Amazi Gutega Inkuru ivuga - Kugaragaza ko bateze - Gutega amatwi no Inyoborabarezi
amatwi ku kamaro amatwi basubiza gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
no kuvuga k’amazi ibibazo bivuga ku nkuru. mashuri y’inshuke
bifatiye ku kamaro k’amazi - Gusubiramo inkuru
nsanganya- - Gusubiramo inkuru bumvise.
matsiko bumvise.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi g mu - Gutahura amagambo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti g gakuru. arimo ijwi g ari mu y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no gutanga gakuru. yo mu mashuri
y’inyuguti ingero z’ amagambo - Gutanga ingero y’inshuke.
n’amazina arimo ijwi z’amazina n’amagambo - Agakuru kagufi
rya g. arimo ijwi g. kiganjemo ijwi g.
Gutahura - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Guhitamo inyuguti - Inyoborabarezi
no gusoma inyuguti ya g ntoya. ya g ntoya mu zindi y’Ikinyarwanda
inyuguti g ntoya. - Guhuza inyuguti ya akoresheje amakarita. yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza g ntoya n’inyuguti y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya G nkuru - Amakarita y’inyuguti
da. ya g ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya G nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

252
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika Inyuguti ya g - Kubaka inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya - Ibumba
inyuguti nto ntoya g ntoya. g ntoya bakoresheje - Utubuye.
zigize itonde - Kubumba inyuguti utubuye.
- Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- ya g ntoya. - Gukina umukino wo y’ubumenyi
da. kubaka inyuguti ya
- Kwandika inyuguti bw’imbamutima
ya g ntoya g ntoya bahagaze n’imibanire n’abandi
bakorera hamwe mu yo mu mashuri
- Kwandukura
matsinda mato. y’inshuke.
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya - Kubumba inyuguti ya
bayareba. g ntoya.
- Kwandika inyuguti ya
g ntoya bakoresheje
ikaramu y’igiti.
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bakoresheje
amakarita
n’amakaramu y’igiti.
- Urugero: igihaha

253
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
no gusoma mu gakuru, ntoya ya h ku inyuguti ya h ntoya inyuguti ya h
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika ntoya ya h ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya
- Guhuza inyuguti H - Uduti
ry’Ikinyarwan- h ntoya
nkuru n’intoya
da - Udufuniko
- Kubaka inyuguti tw’amacupa
ntoya ya h
- Amakaramu y’igiti,
- Kubumba inyuguti impapuro cyangwa
ntoya ya h amakaye.
- Kwandika inyuguti
ntoya ya h
- Kwandukura
amagambo magufi.
3 Ibitanga - Gutega - Indirimbo - Kuririmba indirimbo - Kuririmba indirimbo Inyoborabarezi
urumuri amatwi ivuga “Dore “Dore akazuba keza”. “Dore akazuba keza”. y’Ikinyarwanda yo mu
kamere no kuvuga akazuba - Gutega amatwi no agaragaza ko yifitiye mashuri y’inshuke.
bifatiye ku keza”. gusubiza ibabazo ikizere.
nsanganya- - Inkuru ivuga ku nkuru ivuga ku - Gutega amatwi,
matsiko. ku bitanga bitanga urumuri gusubiza ibibazo
urumuri kamere. ku nkuru ivuga ku
kamere. bitanga urumuri
kamere.

254
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi i mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti i gakuru. yo ku nyuguti ya i y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi i.
ijwi rya i
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya i i ntoya. yo ku nyuguti ya i y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza i ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya I nkuru. ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya i ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya I nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto i ntoya i ntoya. yo ku nyuguti ya i - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya i ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
da. magufi mu - Kwandika inyuguti ntoya.
bw’imbamutima
nyuguti ya i ntoya. n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

255
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ntoya ya j ku inyuguti ya j ntoya inyuguti ya j
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika ntoya ya j ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya j
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyarwan- ntoya
j ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya J nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya j
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya j
- Kwandika inyuguti
ntoya ya j
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.
4 Ibitanga - Gutega - Umuvugo - Kuvuga umuvugo - Kuvuga umuvugo Inyoborabarezi
urumuri amatwi uvuga ku uvuga ku bitanga uvuga ku bitanga y’Ikinyarwanda yo mu
byakozwe no kuvuga bitanga urumuri byakozwe urumuri byakozwe na mashuri y’inshuke.
na muntu bifatiye ku urumuri na muntu. muntu agaragaza ko
nsanganya- byakozwe yifitiye ikizere.
matsiko. na muntu.

256
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Inkuru - Gutega amatwi no - Gutega amatwi,
ivuga ku gusubiza ibabazo gusubiza ibibazo
bitanga ku nkuru ivuga ku ku nkuru ivuga ku
urumuri bitanga urumuri bitanga urumuri
byakozwe byakozwe na muntu. byakozwe na muntu.
na muntu.
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi k mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti k. gakuru. yo ku nyuguti ya k y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi k.
ijwi rya k.
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti ya k Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya ntoya. yo ku nyuguti ya k y’Ikinyarwanda
inyuguti k ntoya. ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya k ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya K nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

257
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto k ntoya k ntoya. yo ku nyuguti ya k - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko - Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya k ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
da. magufi mu ntoya.
- Kwandika inyuguti bw’imbamutima
nyuguti ya k ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ya l ntoya ku inyuguti ya l ntoya inyuguti ya l
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti ya yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika l ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya l
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyarwan- ntoya
l ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya L nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya l
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya l
- Kwandika inyuguti
ntoya ya l

258
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.
5 Uburyo bwo Gutega - Umuvugo - Kuvuga umuvugo - Kuvuga umuvugo - Umuvugo
gutwara amatwi uvuga ku uvuga ku bitwara uvuga ku bitwara - Amashusho/
abantu no kuvuga bitwara abantu n’ibintu abantu n’ibintu Ibikinisho
n’ibintu bifatiye ku abantu - Gutandukanya - Gukina bigana uko y’ibinyabiziga
nsanganya n’ibintu amajwi y’ibinyabiziga ibinyabiziga bigenda bitwaye abantu
matsiko - Amajwi bigendera ku butaka - Kwigana amajwi n’ibitwaye ibintu ku
y’ibinyabi- (imodoka, igare, y’ibinyabiziga butaka
ziga ipikipiki - Inyoborabarezi
y’Ikinyarwanda
yo mu mashuri
y’inshuke
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi m Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti m. mu gakuru. yo ku nyuguti ya m y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi m.
ijwi rya m .

259
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gusoma Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya m ntoya. yo ku nyuguti ya m y’Ikinyarwanda
inyuguti m ntoya. ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyar- inyuguti ntoya. - Amakarita y’inyuguti
wanda. ya m ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya M nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto m ntoya m ntoya. yo ku nyuguti ya m - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya m ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
da. magufi mu - Kwandika inyuguti ntoya.
bw’imbamutima
nyuguti ya m ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. yo mu mashuri
- Kwandukura
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

260
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ntoya ya n ku inyuguti ya n ntoya inyuguti ya n
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika ntoya ya n ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyarwan- n ntoya
n ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya N nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya n
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya n
- Kwandika inyuguti
ntoya ya n
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.

261
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
6 Uburyo bwo Gutega - Inkuru ivuga - Gutega amatwi - Gusubiza ibibazo - Amashusho
gutwara amatwi ku bitwara inkuru ivuga ku nkuru ivuga ku y’ibinyabiziga
abantu no kuvuga abantu ku bitwara bitwara abantu bitwaye abantu
n’ibintu bifatiye ku n’ibintu no abantu n’ibintu n’ibintu no kwirinda n’ibitwaye ibintu ku
nsanganya kwirinda no kwirinda impanuka butaka
matsiko impanuka. impanuka. - Gukina bigana uko - Inyoborabarezi
- Gukina bigana ibinyabiziga bigenda y’Ikinyarwanda
uko ibinyabiziga - Gukina bigana abana yo mu mashuri
bigenda. bambuka umuhanda y’inshuke
- Kugenda no mu buryo bukwiye - Ibikinisho
kwambuka by’ibinyabiziga
umuhanda mu (imodoka, ipikipiki,
buryo bukwiye igare)
- Inyoborabarezi
y’Ikinyarwanda
yo mu mashuri
y’inshuke
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi o mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti o. gakuru. yo ku nyuguti ya o y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi o.
ijwi rya o

262
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya o ntoya. yo ku nyuguti ya o y’Ikinyarwanda
inyuguti o ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza o ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya O nkuru. ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya o ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya O nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto o ntoya o ntoya. yo ku nyuguti ya o - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ry’Ikinyar- amagambo ya o ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
wanda. magufi mu ntoya.
- Kwandika inyuguti bw’imbamutima
nyuguti ya o ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. yo mu mashuri
- Kwandukura
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

263
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ntoya ya p ku inyuguti ya p ntoya inyuguti ya p
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika ntoya ya p ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyar- p ntoya
p ntoya n’inyuguti
wanda - Udufuniko
ya P nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti ya
- Amakaramu y’igiti,
p ntoya
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ya p ntoya
- Kwandika inyuguti
ya p ntoya
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.
7 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gufata ingamba zikwiye

264
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
8 Uburyo - Gutega - Umuvugo - Kuvuga umuvugo - Kuvuga umuvugo - Inyoborabarezi
bw’itu- amatwi “Itumanaho”. “Itumanaho”. “Itumanaho” y’Ikinyarwanda
manaho no kuvuga - Inkuru - Gutega amatwi agaragaza ko yifitiye yo mu mashuri
bifatiye ku “Umubano no gusubiza ikizere. y’inshuke.
nsanganya- wa Gafi na ibabazo ku nkuru - Gutega amatwi no
matsiko. Gikeri” irimo “Umubano wa gusubiza ibabazo
ubutumwa Gafi na Gikeri” ku nkuru “Umubano
bwihariye irimo ubutumwa wa Gafi na Gikeri”
bujyanye bwihariye bujyanye irimo ubutumwa
n’umuco no gutoza abana bwihariye bujyanye
w’amahoro kwirinda kubeshya no gutoza abana
n’indangaga- no kubeshyera kwirinda kubeshya no
ciro. byashyira bagenzi kubeshyera byashyira
babo mu kaga. bagenzi babo mu kaga.

Guhimba no - Gutahura - Gutahura ijwi r mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi


kuvumbura ijwi gakuru. yo ku nyuguti ya r y’Ikinyarwanda
amajwi ry’inyuguti r. - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi a.
ijwi rya r

265
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya r ntoya. yo ku nyuguti ya r y’Ikinyarwanda
inyuguti r ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza r ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya R nkuru. ntoya. - Amakarita
da. ya r ntoya y’inyuguti
n’inyuguti nkuru n’intoya
ya R nkuru. z’ikinyarwanda
nibura buri
nyuguti ifite eshatu
zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto r ntoya r ntoya. yo ku nyuguti ya r - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko - Inyoborabarezi
ry’Ikinyar- amagambo ya r ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
wanda. magufi mu ntoya.
- Kwandika inyuguti bw’imbamutima
nyuguti ya r ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

266
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ya s ntoya ku inyuguti ya s ntoya inyuguti ya s
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti ya yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika s ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyarwan- s ntoya s ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya S nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya s
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya s
- Kwandika inyuguti
ntoya ya s
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.

267
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
9 Iminsi Gutega - Indirimbo - Kuririmba - Kuririmba Indirimbo Inyoborabarezi
mikuru mu amatwi zijyanye Indirimbo zijyanye zijyanye n’iminsi y’Ikinyarwanda yo mu
muryango no kuvuga n’iminsi n’iminsi mikuru mu mikuru mu muryango mashuri y’inshuke
bifatiye ku mikuru mu muryango - Gukina bigana iminsi
nsanganya muryango - Gukina bigana mikuru yizihizwa mu
matsiko iminsi mikuru muryango (isabukuru
yizihizwa mu y’amavuko, ubukwe,
muryango kwita umwana izina ..)
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi t mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti t. gakuru. yo ku nyuguti ya t y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya t y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi t.
ijwi rya t.
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya t t ntoya. yo ku nyuguti ya t y’Ikinyarwanda
inyuguti ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza t ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya T nkuru. ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya t ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya T nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.

268
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto t ntoya t ntoya. yo ku nyuguti ya t ntoya - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti yikore nk’uko wakoze - Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya t ntoya. ku nyuguti ya a ntoya.
b’ubumenyi
da. magufi mu - Kwandika inyuguti bw’imbamutima
nyuguti ya t ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ya u ntoya ku inyuguti ya u ntoya inyuguti ya u
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti ya yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika u ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya
- Guhuza inyuguti ya - Uduti
ry’Ikinyarwan- u ntoya
u ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya U nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti
- Amakaramu y’igiti,
ntoya ya u
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ntoya ya u
- Kwandika inyuguti
ntoya ya u

269
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.
10 Iminsi Gutega Inkuru - Kugaragaraza ko - Gutega amatwi no Inyoborabarezi
y’ingenzi amatwi “Imyemerere bateze amatwi gusubiza ibibazo ku y’Ikinyarwanda yo mu
ishingiye ku no kuvuga ntikadutanye” basubiza ibibazo ku nkuru. mashuri y’inshuke.
myemerere bifatiye ku irimo nkuru. - Guhuza inkuru
nsanganya- ubutumwa - Guhuza inkuru n’ubuzima busanzwe.
matsiko. bwihariye n’ubuzima - Gusobanura
bujyanye busanzwe batanga ubutumwa bw’ingenzi
n’umuco ingero zerekana ko bakuye mu nkuru.
w’amahoro gusengera ahantu
n’indangaga- hatandukanye
ciro. bidakwiye
gutandukanya
abantu.
Guhimba no - Gutahura - Gutahura ijwi v mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ijwi gakuru. yo ku nyuguti ya v y’Ikinyarwanda
amajwi ry’inyuguti - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti v. gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’ amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi v.
ijwi rya v

270
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya v ntoya. yo ku nyuguti ya v y’Ikinyarwanda
inyuguti v ntoya. - Guhuza inyuguti ya ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza v ntoya n’inyuguti wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ya V nkuru. ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya v ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya V nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto v ntoya v ntoya. yo ku nyuguti ya v - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko - Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya v ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
da. magufi mu ntoya.
- Kwandika inyuguti bw’imbamutima
nyuguti ya v ntoya. n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

271
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gutahura - Gutahura inyuguti Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, ya w ntoya ku inyuguti ya w ntoya inyuguti ya w
inyuguti gusoma no - Gusoma inyuguti ya yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika w ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya - Guhuza inyuguti ya
ry’Ikinyarwan- w ntoya - Uduti
w ntoya n’inyuguti
da - Udufuniko
ya W nkuru.
tw’amacupa
- Kubaka inyuguti ya
- Amakaramu y’igiti,
w ntoya
impapuro cyangwa
- Kubumba inyuguti amakaye.
ya w ntoya
- Kwandika inyuguti
ya w ntoya
- Kwandukura
amagambo magufi
mu nyuguti ntoya
bayareba.
11&12 Iminsi - Gutega - Umuvugo
y’ingenzi amatwi “Nzaba
n’umuco no kuvuga intwari”
nyarwanda bifatiye ku - Inkuru
nsanganya- “Dukunde
matsiko. umuco
w’iwacu”
irimo
272
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
ubutumwa - Kuvuga umuvugo - Kuvuga umuvugo: - Inyoborabarezi
bwihariye “Nzaba intwari”. “Nzaba intwari” y’Ikinyarwanda
bujyanye - Gutega amatwi agaragaza ko yifitiye yo mu mashuri
n’umuco no gusubiza ikizere. y’inshuke.
w’amahoro ibabazo ku nkuru - Gutega amatwi no
n’indanga- “Dukunde umuco gusubiza ibabazo
gaciro. w’iwacu” inkuru ku nkuru “Dukunde
- Inkuru irimo ubutumwa umuco w’iwacu”
“Ubuhamya bwihariye bujyanye - inkuru irimo
bwange” no gutoza gukunda ubutumwa bwihariye
irimo umuco nyarwanda
- bujyanye no gutoza
ubutumwa no gusabana.
gukunda umuco
bwihariye - Gutega amatwi no nyarwanda no
bujyanye gusubiza ibibazo ku gusabana.
no kwibuka nkuru “Ubuhamya
Jenoside - Gutega amatwi no
bwange” irimo
yakorewe gusubiza ibibazo ku
ubutumwa
abatutsi nkuru “Ubuhamya
bwihariye bujyanye
muri Mata bwange” irimo
no kwibuka
1994 no ubutumwa bwihariye
Jenoside yakorewe
guharanira bujyanye no kwibuka
abatutsi muri Mata
ko itazongera 1994 no guharanira Jenoside yakorewe
kubaho abatutsi muri Mata
ko itazongera
ukundi. 1994 no guharanira
kubaho ukundi.
ko itazongera kubaho
ukundi.

273
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Guhimba no Gutahura ijwi - Gutahura ijwi y mu Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
kuvumbura ry’inyuguti y. gakuru. yo ku nyuguti ya y y’Ikinyarwanda
amajwi - Gutahura no ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
y’inyuguti gutanga ingero wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
z’amagambo ntoya. - Agakuru kagufi
n’amazina arimo kiganjemo ijwi y.
ijwi rya y.
Gutahura, - Gusoma - Gusoma inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Inyoborabarezi
gusoma inyuguti ya y ntoya. yo ku nyuguti ya y y’Ikinyarwanda
inyuguti y ntoya. ntoya yikore nk’uko yo mu mashuri
zigize itonde - Guhuza wakoze ku nyuguti ya a y’inshuke.
ry’Ikinyarwan- inyuguti ntoya. - Amakarita y’inyuguti
da. ya y ntoya nkuru n’intoya
n’inyuguti z’ikinyarwanda
ya Y nkuru. nibura buri nyuguti
ifite eshatu zisa.
Kwandika - Inyuguti ya - Kubaka inyuguti ya Ikitonderwa: Imyitozo - Ibumba
inyuguti nto y ntoya y ntoya. yo ku nyuguti ya y - Utubuye.
zigize itonde - Kwandukura - Kubumba inyuguti ntoya yikore nk’uko
- Inyoborabarezi
ry’Ikinyarwan- amagambo ya y ntoya. wakoze ku nyuguti ya a
b’ubumenyi
da. magufi mu - Kwandika inyuguti ntoya.
bw’imbamutima
nyuguti ya y ntoya n’imibanire n’abandi
ntoya. - Kwandukura yo mu mashuri
amagambo magufi y’inshuke.
mu nyuguti ntoya
bayareba.

274
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Icyumweru Insanganya- Umutwe Amasomo Intego Ibikorwa by’abana Imfashanyigisho


cya matsiko
Gutahura, - Gutahura - Gutahura mu Ikitonderwa: Imyitozo - Agakuru karimo
gusoma mu gakuru, gakuru, gusoma no ku inyuguti ya z ntoya inyuguti ya z
inyuguti gusoma no kwandika inyuguti yikore nk’uko wakoze - Ibumba
ntoya zigize kwandika ya z ntoya ku nyuguti ya a ntoya.
- Utubuye
itonde inyuguti ya - Kwandika amazina
ry’Ikinyarwan- z ntoya - Uduti
yabo bakoresheje
da amakarita - Udufuniko
bakurikije urugero tw’amacupa
bahawe. - Amakaramu y’igiti,
- Kwandukura impapuro cyangwa
amazina yabo ku amakaye.
mpapuro cyangwa
mu makayi yabo
bakurikije urugero
bahawe.

13 Gukora raporo igaragaza intambwe umwana agezeho no gutegura ibirori bisoza umwaka

275
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

3.4 English
Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
1 Revision of term two
2 Water Use vocabularies Rhymes: - Use vocabularies - Recite a rhyme related to - Pictures related
related to the Water is related to water the water with gestures to the rhyme
theme of the good for in songs, rhymes, - Water
week life; poems
- Recite a rhyme
related to water
using appropriate
gestures
Prepositions Prepositions: Using Prepositions: Actively participate to the Different materials
in oral Under and Under and in in game: Where is it? available at school
communication. in conversations Examples:
Where is the water? It is in
cup

Where are the beans: They


are in the small bucket
Where is the ball? It is
under the table

276
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
3 Natural Use vocabularies Song: my Use vocabularies - Observe pictures of Picture of sun,
source of related to the sun related to natural natural sources of light moon and stars
the light theme of the source of the light in - Talk about the Pictures
Poem: look
week songs, rhymes, poems
at the moon - Answer questions asked
and games
and stars by the teacher
- Show natural sources
of light on a picture and
repeat their names
- Perform the song and
rhyme with gestures
4 Artificial Listen to stories Songs, poems, Sing songs, tell stories, - Answer the questions Real artificial
sources of and participate stories and recite poem or rhyme about pictures of artificial sources of light:
Light in singing short rhymes about and use vocabularies sources of light. lamp torch, candle,
songs and Artificial about artificial sources - Recite the poem, rhyme electricity
rhymes. sources of of light including appropriate
light gestures. Pictures or chart.

Example of
rhyme: My
lamp

277
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
5 Means of Use vocabularies Rhymes: Use vocabularies - Observe and talk about - Toys of a car
transport related to the related to land the picture - Pictures of cars
theme of the - driving a transport rhymes, - Perform songs, rhymes,
week car” poems and games games and recite poems
- My motor- related to the means
cycle” of transport with
- My airplane appropriate gestures
Prepositions: Use prepo- - Using prepositions: Children recite poems, sing - Car toys, chart
in front of, sitions: in in front of, behind songs and play games of Means of
behind and front of, and between in related to the prepositions: transport
between behind and conversations in front of, behind and
between in and answering between with gestures.
conversations questions.
and answering - Locating real objects An example of a song:
questions. and themselves in In front of, behind, between
space. (x4)
Where is the car? In front of
the house
Where is the motorcycle?
Behind the fence
Where is the bicycle?
Between the trees
In front of, behind, between
(x4)

278
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
6 Means of Possessives Possessive: - Use possessives: Following the teacher’s Car toys, chart of
transport in oral my mine my, mine in demonstration, children use Means of transport
communication. conversations. possessives “my and mine”
in simple sentences with
gestures

An example of a games:
Rita: This is my toy car, it is
red.

Moses: Blue car is mine, it


goes vroom-vroom fast

Rita: My car goes zoom


around the room. It’s so
much fun.

Moses: And this yellow car


is mine now.

Moses and Rita: we race


them together and make
them go beep-beep.
7 Report on child progress

279
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
8 Means of Use vocabularies - Song Use vocabularies - Observe the available Stick, drum, rings,
communi- related to the “when related to means of means of communications drawing of a person
cation theme of the my phone communication in - Name the means of who is calling and
week rings” songs, rhymes, poems communication they phones
- Poem: my and games know
friend” - Repeat the songs, poems
- Rhyme: and rhymes related to
radio” means of communication
- Rhyme: - Pretend play involving
listen to 2 children interacting
drum through telephones.
------------- Polite language Present Use of appropriate - Trough role plays, Pictures, charts.
in oral wishes to expressions of wishes children use different
communication people in everyday oral polite expressions to
- Happy communication present and receive
birthday wishes
- Welcome
- Have a nice
day.
- Have a good
weekend
- Have a nice
evening
- Safe journey

280
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
- Happy new
year
- Merry
Christmas
9 Social days Use vocabularies Poem: my - Use vocabularies - Observe the drawing - Drawing of
in family related to the birth day” related to social - Tell what happen on the persons who are
theme of the days in family in drawing celebrating a
week Song: happy songs, rhymes, birthday
- Answer questions asked
new year” poems and games - Pictures of a
by the teacher
- Repeat the songs, poems
bride and a
and rhymes related
groom
birthday and happy new
year
10 Faith Listen to stories Songs, role Sing songs, tell stories, - Recite the poem, rhyme Pictures, chart,
based and participate play, poems, role play and use or sing a song including audio-visual
special in singing short stories and vocabularies about appropriate gestures. materials …
days songs and rhymes Faith based special - Answer the questions
rhymes. related to days about faith based special
faith based days
special days:
Example of poems:
examples:
baptism, 1. My special day

Easter, 2. Holy days

281
Isaranganyamasomo ryo mu mashuri y’inshuke Rigenewe abana biga umwaka umwe

Week Theme Units Lesson Learning objective Learner’s activities Teaching and
Learning Materials
Eid el fitri, Example of song: Merry
Christmas, Christmas
11 Special Possessives Possessive: Use possessives: Children answer questions A poem about special
events in oral our, ours, our, ours, yours, related to Possessive: my, events in our country
and the communication. yours, your, your, his and her in yours, your, his, her, our,
Rwandan his and her conversations. ours
culture
E.g. “Whose book is this?
This book is ours
Reciting a poem about
special events in our
country.

12&13 End of year report and celebrations

282
REPUBULIKA Y’U RWANDA

MINISITERI Y’UBUREZI

ISARANGANYAMASOMO RYO MU
MASHURI Y’INSHUKE
UMWAKA WA GATATU
&
RIGENEWE ABANA BIGA UMWAKA UMWE

You might also like