Split by PDF Splitter

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
--------------------------

TRỊNH PHI HIỆP

NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ

DỤNG CỤ THÍ NGHIỆM ĐƠN GIẢN KẾT HỢP ỨNG DỤNG
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC
PHẦN "ĐIỆN TÍCH - ĐIỆN TRƢỜNG" VẬT LÝ 11
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học vật lí

Mã số: 60.14.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN ĐỨC VƢỢNG

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng và
chưa từng được công bố trong bất kì công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2011

Tác giả

Trịnh Phi Hiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

ii

LỜI CẢM ƠN

Em xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo Tiến Sĩ Trần Đức Vƣợng,
ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa sau đại học, khoa vật lý,
Thƣ viện – Trƣờng Đại học Sƣ Phạm – Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi
và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Em xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, phòng Đào tạo và nghiên cứu khoa
học Trƣờng Đại học Sƣ Phạm – Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi để em hoàn thành luận văn.
Cuối cùng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu và đồng ngiệp trƣờng
THPT Sơn Nam đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành nhiệm vụ
học tập và nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Trịnh Phi Hiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

iii

MỤC LỤC
Lời cam đoan ....................................................................................................... i
Lời cảm ơn ....................................................................................................... ii
Mục lục ...................................................................................................... iii
Một số cụm từ viết tắt trong luận văn ................................................................. vii
Danh mục các hình vẽ và bảng .......................................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
I. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1
II. Mục tiêu của đề tài ...................................................................................... 2
III. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 3
IV. Giả thuyết khoa học ................................................................................... 3
V. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3
VI. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 3
VII. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 3
VIII. Đóng góp của đề tài................................................................................. 4
IX. Cấu trúc và nội dung luận văn .................................................................... 4
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC: NGHIÊN CỨU
CHẾ TẠO VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ DỤNG CỤ THÍ NGHIỆM ĐƠN
GIẢN KẾT HỢP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ DẠY
HỌC CÁC KIẾN THỨC PHẦN "ĐIỆN TÍCH - ĐIỆN TRƢỜNG"
VẬT LÝ 11 THPT .......................................................................... 5
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ......................................................................... 5
1.2. Nhiệm vụ dạy học bộ môn vật lý ở trƣờng phổ thông.................................. 6
1.3. Một số quan điểm hiện đại về phƣơng pháp dạy học bộ môn vật lý ............. 7
1.4. Hứng thú, tính tích cực, tự lực của HS trong hoạt động học tập vật lý ở
trƣờng phổ thông ...................................................................................... 9
1.4.1. Hứng thú của HS trong học tập vật lý ở trƣờng phổ thông .................... 9
1.4.2. Tính tích cực của HS trong hoạt động học tập ..................................... 9
1.4.3. Tính tự lực trong hoạt động học tập của HS ....................................... 10
1.4.4. Quan hệ giữa tích cực, tự lực học tập và hứng thú nhận thức .............. 10

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

iv

1.4.5. Phƣơng pháp hình thành, phát triển hứng thú, tích cực, tự lực học tập
của HS ............................................................................................ 11
1.5. Một số đặc điểm của HS phổ thông liên quan đến hứng thú và tính tích cực,
tự lực trong hoạt động học tập ................................................................. 11
1.6. Các phƣơng pháp dạy học phát huy tính tích cực, tự lực và hứng thú nhận
thức trong dạy học vật lý ......................................................................... 12
1.6.1. Khái niệm ........................................................................................ 12
1.6.2. Những dấu hiệu đặc trƣng của các phƣơng pháp nhằm phát huy tính
tích cực, tự lực và hứng thú cho HS .................................................. 12
1.6.3. Các phƣơng pháp dạy học tích cực cần đƣợc phát triển ...................... 14
1.6.3.1. Dạy học định hƣớng hoạt động tìm tòi ...........................................15
1.6.3.2. Dạy học định hƣớng khái quát chƣơng trình hóa ............................15
1.6.3.3. Dạy học theo phƣơng pháp hƣớng dẫn HS tự học ..........................15
1.6.3.4. Dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ .....................................................16
1.6.3.5. Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề ..........................................16
1.7. Thí nghiệm trong dạy học Vật lý ............................................................. 16
1.7.1. Khái niệm về thí nghiệm Vật lý ........................................................ 16
1.7.2. Đặc điểm của thí nghiệm Vật lý ........................................................ 17
1.7.3. Vai trò của thí ngiệm trong dạy học Vật lý ........................................ 18
1.7.4. Phân loại thí nghiệm dạy học vật lý trong trƣờng phổ thông ............... 20
1.7.4.1. Thí nghiệm biểu diễn ......................................................................20
1.7.4.2. Thí nghiệm thực tập ........................................................................20
1.8. Thí nghiệm trực diện ............................................................................... 20
1.8.1. Khái niệm TN trực diện .................................................................... 20
1.8.2. Vị trí của TN trực diện ..................................................................... 21
1.8.3. Mục đích sử dụng TN trực diện ........................................................ 22
1.8.3.1. Sử dụng TN trực diện mở đầu .................................................... 22
1.8.3.2. Sử dụng TN trực diện nghiên cứu hiện tƣợng.................................22
1.8.3.3. Sử dụng TN vật lý trực diện để củng cố kiến thức .........................23
1.9. Yêu cầu về kỹ thuật và phƣơng pháp dạy dọc trong việc sử dụng TN ........ 23
1.9.1. Những yêu cầu chung trong việc sử dụng TN .................................... 24
1.9.2. Những yêu cầu đối với việc sử dụng TN ........................................... 24

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

1.9.2.1. Yêu cầu về việc lựa chọn TN ..........................................................24

1.9.2.2. Yêu cầu về chuẩn bị ........................................................................24
1.9.3. Ƣu điểm khi chế tạo DCTN đơn giản từ vỏ lon và chai nhựa.............. 25
1.10. Thực trạng dạy học vật lý có sử dụng TN ở một số trƣờng PT ................. 26
1.10.1. Mục đích, phƣơng pháp điều tra ...................................................... 26
1.10.2. Kết quả điều tra .............................................................................. 26
KẾT LUẬN CHƢƠNG I ................................................................................... 29
CHƢƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ TIẾN HÀNH MỘT SỐ THÍ NGHIỆM ĐƠN GIẢN
KHI DẠY PHẦN ĐIỆN TÍCH, ĐIỆN TRƢỜNG ........................... 31
2.1. Thiết kế, chế tạo DCTN đơn giản từ chai nhựa và vỏ lon .......................... 31
2.2. Tầm quan trọng của CNTT và ứng dụng của nó trong dạy học VL ............ 35
2.2.1. Mô phỏng các đối tƣợng vật lý cần nghiên cứu .................................. 36
2.2.2. Hỗ trợ xây dựng các mô hình ............................................................ 36
2.2.3. Hỗ trợ các TN vật lý ......................................................................... 36
2.2.4. Ứng dụng CNTT vào việc phân tích các đoạn phim ghi lại những quá
trình vật lý thực ............................................................................... 37
2.3. Quy trình thiết kế tiến trình dạy học vật lý với việc ứng dụng công nghệ
thông tin ................................................................................................. 37
2.3.1. Xác định mục tiêu bài học ................................................................ 37
2.3.2. Các mục tiêu trong dạy học .............................................................. 38
2.3.3. Hình thức......................................................................................... 38
2.3.4. Trình chiếu bài giảng điện tử ............................................................ 39
2.4. Thƣ viện tƣ liệu tranh, ảnh, hình vẽ và các video clip ............................... 39
2.4.1. Các thí nghiệm mô phỏng ................................................................. 40
2.4.2. Thƣ viện video clip .......................................................................... 41
2.5. Thiết kế phƣơng án dạy học từng đơn vị kiến thức cụ thể.......................... 43
2.5.1. Xác định mục đích yêu cầu ............................................................... 43
2.5.2. Xác định các yếu tố cơ bản của nội dung kiến thức ............................ 43
2.5.3. Lập sơ đồ tiến trình xây dựng kiến thức ............................................ 44
2.5.4. Xác định tiến trình dạy học cụ thể ..................................................... 44
2.6. Sử dụng TN trong giờ học vật lý nhằm kích thích hứng thú, phát huy tính
tích cực, tự lực học tập cho HS ................................................................ 45

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

vi

2.6.1. Sơ đồ cấu trúc các bƣớc của pp thực nghiệm trong dạy học vật lý ...... 45
2.6.2. Sử dụng TN trong giờ học vật lý để xây dựng logic kiến thức của bài học ..... 46
2.6.3. Tổ chức và hƣớng dẫn TN ................................................................ 49
2.7. Cấu trúc và đặc điểm của chƣơng “Điện tích -Điện trƣờng” vật lý 11 THPT ........... 49
2.7.1. Phân tích cấu trúc nội dung cơ bản .................................................... 49
2.7.2. Chuẩn kiến thức, kĩ năng và thái độ của HS cần đạt đƣợc khi học phần
“Điện tích - Điện trƣờng” ................................................................. 50
2.7.3. Soạn thảo tiến trình dạy học các bài học cụ thể trong phần “Điện tích -
Điện trƣờng” .................................................................................. 51
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .................................................................................. 61
CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ........................................................ 62
3.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm ............................................................... 62
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm .............................................................. 62
3.3. Đối tƣợng và cơ sở thực nghiệm sƣ phạm ................................................ 62
3.4. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ......................................................... 63
3.5. Phƣơng pháp đánh giá kết quả thực nghiệm sƣ phạm ................................ 63
3.6. Khống chế các hoạt động ảnh hƣởng đến kết quả TNSP ........................... 64
3.7. Các giai đoạn thực nghiệm sƣ phạm......................................................... 64
3.7.1. Công tác chuẩn bị cho TNSP ............................................................ 64
3.7.2. Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm ....................................................... 64
3.7.3. Sử lý và phân tích kết quả thực nghiệm sƣ phạm ............................... 65
3.7.3.1. Đánh giá cụ thể tiến trình dạy học các bài học đã soạn thảo ..........65
3.7.3.2. Kết quả và sử lý kết quả thực nghiệm sƣ phạm ..............................68
3.8. Đánh giá chung về thực nghiệm sƣ phạm ................................................. 72
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................. 73
KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................................ 75
1. Kết luận .................................................................................................... 75
2. Kiến nghị .................................................................................................. 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 76

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

vii

MỘT SỐ CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

CNTT : Công nghệ thông tin

DCTN : Dụng cụ thí nghiệm
GV : Giáo viên
HS : Học sinh
HĐNT : Hoạt động nhận thức
KHVL : Khoa học vật lý
KH : Khoa học
MVT : Máy vi tính
PP : Phƣơng pháp
PPTN : Phƣơng pháp thực nghiệm
PT : Phổ thông
PPMH : Phƣơng pháp mô hình
SGK : Sách giáo khoa
SBT : Sách bài tập
TN : Thí nghiệm
TNSP : Thực nghiệm sƣ phạm
TĐK : Tĩnh điện kế
VL : Vật lý
VĐ : Vấn đề

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ BẢNG

Hình 1.1. Cách chế tạo điện nghiệm ......................................................................... 31

Hình 1.2. Cách chế tạo TĐK với trục quay ở giữ kim .............................................. 31
Hình 1.3. Cách chế tạo DCTN nhiễm điện do tiếp xúc, cọ xát ................................. 32
Hình 1.4. Cách chế tạo DCTN nhiễm điện do hƣởng ứng, tiếp xúc, cọ xát ............. 33
Hình 1.5. Cách chế tạo DCTN điện trƣờng trong lòng vật dẫn bằng không ............ 33
Sơ đồ 2.1. Cấu trúc các bƣớc của PP thực nghiệm trong dạy học vật lý .................. 46
Sơ đồ 2.2. Lôgic kiến thức của chƣơng “Điện tích - Điện trƣờng” .......................... 50
Bảng 3.1. Bảng thống kê các điểm số Xi của các bài KT .........................................69
Bảng 3.2. Bảng phân phối tần suất............................................................................69
Bảng 3.3: Phân phối tần suất luỹ tích........................................................................71
Biểu đồ 3.1: Phân bố điểm KT của hai nhóm ...........................................................69
Biểu đồ 3.2: Phân phối tần suất của hai nhóm ..........................................................70
Đồ thị 3.3: Đồ thị phân phối tần suất của hai nhóm..................................................70
Đồ thị 3.4: Phân phối tần suất luỹ tích của hai nhóm ...............................................71

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành trung ƣơng Đảng Cộng sản
Việt Nam khóa VIII. Số 02-NQ/HNTW ngày 24/12/1996 về định hƣớng phát triển
GD&ĐT trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã xác định mục tiêu giáo dục
trong giai đoạn mới: “Nhiệm vụ cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng con người
và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo
đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, công nghiệp hóa,
hiện hóa đất nước; giữ gìn và phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt
Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực năng lực cá nhân, làm chủ tri
thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi,
có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức kỷ luật, có sức khỏe, là những người thừa
kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng vừa chuyên như lời dặn của Bác Hồ”.
Để đạt đƣợc mục tiêu trên, ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới cả về cơ sở
vật chất lẫn phƣơng pháp dạy học cho phù hợp với thời đại và hoàn cảnh của đất
nƣớc ta. Việc nghiên cứu các phƣơng pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực
tự lực, sáng tạo của học sinh là một vấn đề đƣợc nhiều nhà nghiên cứu quan tâm.
Đối với các môn khoa học thực nghiệm nói chung và môn Vật lý nói riêng thì việc
đổi mới đó gắn liền với việc tăng cƣờng sử dụng thí nghiệm trong quá trình dạy
học. Việc tăng cƣờng sử dụng thí nghiệm trong dạy học Vật lý là vấn đề then chốt
trong đổi mới phƣơng pháp dạy học Vật lý. Đối với bộ môn Vật lý, xu hƣớng tích
cực hóa và cá thể hóa quá trình hoạt động nhận thức của học sinh đƣợc thể hiện
trên nhiều mặt, trong đó mặt đặc trƣng của bộ môn Vật lý đó là việc tăng cƣờng các
hoạt động thực nghiệm của học sinh. Qua đó học sinh không những đƣợc làm quen
và tiến hành các thí nghiệm với những thiết bị có sẵn trong phòng thí nghiệm mà
còn đƣợc giao nhiệm vụ thiết kế, chế tạo các dụng cụ thí nghiệm đơn giản để tiến
hành thí nghiệm với chúng. Những nhiệm vụ học tập này có tác dụng trên nhiều mặt,
đặc biệt là kích thích hứng thú học tập và phát triển năng lực hoạt động trí tuệ - thực tiễn

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

độc lập và sáng tạo của học sinh. Xu hƣớng nói trên cũng là một trong những nội dung
đổi mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng phổ thông đang tiến hành ở nƣớc ta.
Lịch sử phát trển của Vật lý đã cho thấy: những phát minh cơ bản thƣờng gắn với
các dụng cụ đơn giản. Việc sử dụng dụng cụ thí nghiệm đơn giản trong dạy học vật lý ở
trƣờng phổ thông còn là cần thiết bởi vì các thiết bị có sẵn trong phòng thí nghiệm trong
nhiều trƣờng hợp, “cái hiện đại” của các thiết bị này che lấp mất bản chất Vật lý của hiện
tƣợng xảy ra trong thí nghiệm mà học sinh cần phải đƣợc thấy rõ.
Chính vì vậy, bên cạnh sự cần thiết phải trang bị cho trƣờng phổ thông những
thiết bị thí nghiệm hiện đại, việc nghiên cứu thiết kế, chế tạo các dụng cụ thí
nghiệm đơn giản từ những vật liệu dễ kiếm, rẻ tiền để sử dụng trong dạy học Vật lý
ở trƣờng phổ thông luôn luôn là một hƣớng nghiên cứu phổ biến của các nhà lý luận
dạy học bộ môn, ngay cả ở các nƣớc công nghiệp phát triển.
Dụng cụ thí nghiệm phần điện tích điện trƣờng trong chƣơng trình sách giáo
khoa lớp 11 đã đƣợc cung cấp về trƣờng phổ thông. Tuy nhiên, một số phƣơng án
thí nghiệm còn phức tạp, khó thành công. Nhiều phƣơng án có sẵn trong sách giáo
khoa, không phát huy đƣợc tính sáng tạo của học sinh. Các dụng cụ thí nghiệm đó
cũng khó thay thế khi bị hỏng. Do vậy, việc nghiên cứu thiết kế các phƣơng án thí
nghiệm đơn giản, hiệu quả và chế tạo các dụng cụ thí nghiệm để có thể sử dụng
trong dạy học phần điện tích điện trƣờng lớp 11 nhằm phát huy tính sáng tạo, nâng
cao chất lƣợng kiến thức cho học sinh là một đòi hỏi cấp bách.
Trên cơ sở những lý do đã trình bày ở trên và để nâng cao hiệu quả trong quá
trình dạy học đồng thời góp phần phát huy tính tích cực nhận thức cho học sinh
THPT, tôi lựa chọn đề tài. “Nghiên cứu chế tạo và sử dụng một số dụng cụ thí
nghiệm đơn giản kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học các kiến thức
phần “Điện tích - Điện trường” Vật lý 11 trung học phổ thông”.
II. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
Nghiên cứu chế tạo và sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản kết hợp
ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học các kiến thức phần “Điện tích - Điện
trƣờng” Vật lý 11 trung học phổ thông.

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

III. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU

+ Khách thể: Quá trình dạy học một số kiến thức phần “Điện tích - Điện
trƣờng” Vật lí 11 THPT.
+ Đối tƣợng nghiên cứu: Xây dựng một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản để sử
dụng trong dạy học các kiến thức phần “Điện tích - Điện trƣờng” vật lý lớp 11 THPT.
IV. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Thông qua thiết kế các thí nghiệm đơn giản, hiệu quả và chế tạo ra các dụng
cụ thí nghiệm theo phƣơng án đó, kết hợp ứng dụng CNTT sử dụng trong dạy học
phần “Điện tích - Điện trƣờng” nếu đƣợc đƣa vào giảng dạy theo chƣơng trình và
sách giáo khoa vật lý lớp 11 thì sẽ góp phần nâng cao tính tích cực, tự lực nhận thức
cho học sinh THPT.
V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của phƣơng pháp thực nghiệm và vai trò của thí
nghiệm trong dạy học Vật lý.
- Khảo sát thực trạng và đề xuất giải pháp việc thiết kế chế tạo và sử dụng thí
nghiệm trong dạy học bộ môn Vật lý ở trƣờng THPT.
- Hƣớng dẫn chế tạo một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản để dạy học phần
“Điện tích – Điện trƣờng” vật lí 11 THPT.
- Soạn thảo tiến trình dạy học có sử dụng các phƣơng án thí nghiệm đã chế
tạo kết hợp với sử dụng công nghệ thông tin cho một số đơn vị kiến thức trong phần
điện tích điện trƣờng chƣơng trình Vật lý lớp 11 THPT.
- Tổ chức thực nghiệm, tổng kết và rút ra một số kết luận cần thiết.
VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu chế tạo một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản để sử dụng trong dạy
học các kiến thức phần “Điện tích - Điện trƣờng” Vật lý lớp 11 ở trƣờng phổ thông.
VII. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu cơ sở lý luận tâm lý học, giáo dục học và
lí luận DH bộ môn vật lý, các tài liệu về tích cực hóa hoạt động nhận thức, TN và
ứng dụng CNTT trong DH môn vật lý.

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

Nghiên cứu thực nghiệm sư phạm: Thực hiện thiết kế chế tạo và tổ chức
dạy học theo phƣơng án thí nghiệm đã chọn để kiểm tra tính khả thi của luận văn,
đặc biệt làm nổi bật vai trò của việc sử dụng TN tự tạo đơn giản kết hợp với ứng
dụng công nghệ thông tin để dạy học các kiến thức phần “Điện tích – Điện trƣờng”
Vật lý 11 trung học phổ thông.
Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả và
kiểm định để trình bày kết quả thực nghiệm sƣ phạm và kiểm tra giả thuyết thống
kê về sự khác biệt trong kết quả học tập của hai nhóm ĐC và TN.
VIII. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
- Góp phần làm rõ hơn cơ sở lý luận của phƣơng pháp thực nghiệm trong
dạy học Vật lý tại các trƣờng THPT.
- Đề xuất đƣợc một số phƣơng án xây dựng chế tạo các dụng cụ thí nghiệm
đơn giản kết hợp sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học bộ môn Vật lý phần
“Điện tích - Điện trƣờng” Vật lí 11 THPT.
- Có thể làm tài liệu tham khảo cho giáo viên dạy bộ môn Vật lý ở các
trƣờng THPT.
IX. CẤU TRÚC VÀ NỘI DUNG LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo nội
dung chính của luận văn gồm 77 trang đƣợc chia thành 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc: Nghiên cứu chế tạo và sử
dụng một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin để dạy
học các kiến thức phần “Điện tích - Điện trƣờng” Vật lý 11 trung học phổ thông.
Chƣơng 2: Xây dựng và tiến hành một số TN đơn giản kết hợp ứng dụng
CNTT khi dạy phần “Điện tích – Điện trƣờng” (vật lý 11)
Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm
Trong đó có 24 hình vẽ và sơ đồ, 8 bảng biểu đồ thị, 4 phiếu phỏng vấn và đề
kiểm tra thực nghiệm.

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

CHƢƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC: NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO
VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ DỤNG CỤ THÍ NGHIỆM ĐƠN GIẢN KẾT HỢP
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC
PHẦN "ĐIỆN TÍCH - ĐIỆN TRƢỜNG" VẬT LÝ 11 THPT

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Đất nƣớc ta ngày càng đổi mới, cùng với sự phát triển của xã hội thực tiễn
giáo dục của Việt Nam đang đặt ra cho nền giáo dục của nƣớc nhà những yêu cầu
cấp bách và quan trọng nhƣ: Làm thế nào để nâng cao chất lƣợng nền giáo dục nói
chung, chất lƣợng dạy và học ở các trƣờng phổ thông nói riêng. Vấn đề học tập của
HS phổ thông hiện nay là một trong những vấn đề mang tính thời đại và cấp thiết.
Vì lẽ đó mà rất nhiều nhà nghiên cứu khoa học về giáo dục đã và đang tìm ra những
giải pháp nhằm đƣa nền giáo dục của nƣớc nhà đi lên. Những công trình nghiên cứu
đó xoay quanh những nội dung nhƣ tạo hứng thú cho ngƣời học. Tích cực hóa hoạt
động của ngƣời học, nâng cao, phát triển năng lực tự lực của ngƣời học, khả năng
sáng tạo và niềm đam mê học tập, nghiên cứu… Cụ thể là một số công trình đã
đƣợc công bố nhƣ:
1. “Phƣơng pháp dạy học vật lý ở trƣờng phổ thông” của Nguyễn Đức Thâm
- Nguyễn Ngọc Hƣng - Phạm Xuân Quế [16] Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm Hà
Nội - 2002. Các tác giả đã chỉ ra phƣơng pháp làm việc cho ngƣời GV dạy môn vật
lý trên cơ sở phƣơng pháp dạy học là dạy học bằng hoạt động đƣợc thông qua hoạt
động của ngƣời học.
2. “Sử dụng TN trong giờ học vật lý nhằm phát huy tính tích cực, tự lực và
bồi dƣỡng tƣ duy khoa học cho HS khi dạy phần “Từ Trƣờng – Cảm ứng điện từ”
tác giả Hứa Thị Thắng [15] Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên - 2005.
Trong đề tài này tác giả đã nêu nên tầm quan trọng của TN, phƣơng thức sử dụng,
một số vấn đề về lý luận và sự đa dạng của thực tế khi vận dụng xây dựng tiến trình
dạy học phần “Từ Trƣờng – Cảm ứng điện từ”.
3. “Nghiên cứu hứng thú học tập môn Vật Lý của học sinh THPT trên địa
bàn tỉnh Thanh Hóa” tác giả Nguyễn Thị Hồng Lê [11] với đề tài “Khai thác, tự tạo

Số hóa bởi Trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Split by PDF Splitter

HƯỚNG DẪN MUA TÀI LIỆU BẢN ĐẦY ĐỦ:

- Tên tài liệu cần tải:

- Số trang: 114

- Mã tài liệu (ID): 13300

Cách 1: Thanh toán qua tài khoản ngân hàng quét mã QR thanh toán:

THÔNG TIN THANH TOÁN:

0974577291 tại ngân hàng MBBank

Số tài khoản:
Hoặc : 38590217 tại ngân hàng ACB

Chủ tài khoản: NGUYỄN VĂN NGHĨA

Số tiền thanh toán: 50,000 đồng

Nội dung chuyển khoản: TAILIEU 13300

Cách 2: Thanh toán qua app MOMO quét mã thanh toán:

THÔNG TIN THANH TOÁN:

Số tài khoản MOMO: 0974577291

Số tiền thanh toán: 50,000 đồng

Nội dung chuyển khoản: TAILIEU 13300

Split by PDF Splitter

Cách 3: Truy cập vào Website tailieu369 bên dưới để mua tài liệu:

https://tailieu369.info/trangchu và thanh toán.

Cách 4: Thanh toán qua tài khoản paypal :

THÔNG TIN THANH TOÁN:

Tài khoản PayPal: [email protected]

Lưu ý:

 Sau khi hoàn thành chuyển khoản thanh toán qua ngân hàng hoặc momo, vui
lòng inbox zalo/telegram 0974577291, mã qr zalo/tele liên hệ :
 hoặc fanpage: https://www.facebook.com/tailieuso369
 với nội dụng chuyển khoản bên trên, trong vòng 5-10 phút
 chúng tôi sẽ gửi tài liệu qua zalo hoặc facebook hoặc email của quý khách.
 Sau khi tải tài liệu, Quý khách có thể chuyển đổi file tài liệu từ PDF sang WORD
miễn phí tại đây
 Nếu cần hỗ trợ vui lòng liên hệ số zalo/telegram: 0974577291 hoặc email:
[email protected]

(*) Quý khách lưu ý khi chuyển khoản ghi nội dung chuyển khoản kèm MÃ TÀI LIỆU
theo hướng dẫn