Mga Gunita ng

Himagsikan
Analysis using Primary and Secondary Sou
rces

http://www.free-powerpoint-templates-design.com
Format Analysis
Background of the Author
Background of the Document
Content Analysis
Contribution and Relevance
Background
of the Autho
r
Emilio Aguinaldo y Famy
• Emilio Famy Aguinaldo Sr. was born on March 22, 1869 in 
Kawit, Cavite province, to Carlos Jamir Aguinaldo and
Trinidad Famy-Aguinaldo
• A Filipino revolutionary, politician, and military leader who is
officially recognized as the first and the youngest President of
the Philippines.
• He led Philippine forces first against Spain in the latter part of
the Philippine Revolution (1896–1898), and then in
the Spanish–American War (1898), and finally against
the United States 
during the Philippine–American War (1899–1901).
• He died on February 6,1964 (aged 94)
Ambeth R. Ocampo

• He was born on 1961 in Manila, Philippines

• He served as the Chairman of the National Historical
Commission of the Philippines and concurrently Chairman of
the National Commission for Culture and the Arts.
• From 1987 until 1992, Ocampo served as a consultant to
the National Library of the Philippines (NLP) with a concurrent
capacity as member of the National Committee on Libraries and
Information (NCLI) and the National Committee on
Monuments and Sites (NCOM) under the Presidential
Commission on
Culture and the Arts.
Background
of the
Document
 Mga Gunita ng Himagsikan

• Between 1928 and 1946, he produced in long hand the

first volume of his memoirs, “Mga Gunita ng Himagsikan
(1964),” translated from the original Tagalog as “Memoirs
of the Revolution” by Sulpicio Guevara (1967). 
• In his preface Aguinaldo says the memoirs were based
on a diary he kept, documents he preserved, and family
lore
gathered from his elders.
• A second publication was made in 1998 during the 100th
anniversary of Philippine Independence.
101 Stories on the Philippine Revolution

• Published in 1998
• He wrote the book during
the time that he was
appointed as the Chairman
of
the National Commission
for Culture and the Arts.
Content
Analysis
Primary Source
Huling araw ng Aking pagka Capitan Municipal

• Ang kabigatan ng panahon ay dumating na sa • NA ANG EXCELENTISMO

sukdulan, kaya pinagtibay namin ng aking mga GOBERNADOR GENERAL AT
kasamahan sa Katipunan sa aming pulong sa CAPITAN DON RAMON BLANCO,
Tribunal na lubhang kailangang gumawa kami AY IPINASYA NA ANG ESTADO
ng kaparaanan upang sa pagbabangon namin GUERRA (LEY MARCIAL) SA
bilang pagtugon sa sinimulan ng Supremo WALONG LALAWIGANG
Andres Bonifacio, ay magkaroon kami ng TAGALOG: MAYNILA
sandatang maipanglaban sa kaaway BULAKAN,PAMPANGA,TARLAK,NU
• Humingi ng abuloy sa isang destakamanto ng EVA ECIJA,LAGUNA,BATANGAS AT
isang Compania ng Infanteria Marina 6 humingi KABITE.
ng mga baril na kailangan upang ipagtanggol ang • Ipinagbilin ko sa aking kausap na ang
Kabite el Viejo lahat ng aming pinaglipunan ay
• Palanyag- ngayon ay mas kilalang Parañaque mangyaring paabutin sa isang kapatid pa
• Gobernador, nakasapit na po sa aming bayang namin na si Maximo Gregorio, sa San
Cavite el Viejo ang maraming tulisan- Unang Roque
bukas na pangungusap ni Emilio Aguinaldo kay • Maximo Gregorio- architect at isa sa
Don Antonio Fernandez 13 na martyrs ng Cavite na hinatulan ng
• Ang aming pag- uusap ay nauwi lamang sa kamatayan dahil nalamang taga suporta
isang tawanan, dahil sa pabiro nilang tugon at ng Katipunan
payo sa aking na ilaban namin sa sandata ay
bambo at bato. pp.78-82
 Primary Source
. • Mag iika dalawa na halos ng hapon nang ako’y lumunsad
sa bangka. pag daka'y nagtuloy ako sa kumbento upang • "Aha! Gayon pala. Bakit di ninyo naipagtapat
ibalita sa aming kura ang nabigo kong lakad sa Kabite. agad sa akin? Ang balak ko'y mamayang gabi na
Maikatlo akong kumatok sa pinto ng kanyang silid, ngunit tayo
walang sumasagot. nilakasan ko ang yabag ng aking sapatos kumilos subalit sa ganyang sabi ninyo, ay dapat
upang matanto nila na may tao sa labas,ngunit wala ring nang ako'y sumunod, nguni't huwag nating patayin
kumikilos. naghinala tuloy ako sa sarili na baka ayaw na ang tatlong Guardia Civil. Pakiusapan na lamang
nila akong tanggapin at natiktikan ang aking mga natin sila, kung maari, at kung hindi'y agawan na
pagbabalatkayo sa kanila. Dali-dali akong nanaog sa silong lamang natin sila ng kani-kanilang baril. Tayong
ng kumbento dalawa lamang Kumpareng Candido ang aagaw sa
at lalo ko pangnilakasan ang yabag ng aking sapatos, sa baril, at Kuya Tiago Dano naman ay uuwi agad sa
pagbabasakaling sila'y magising kung sila man ay Binakayan, upang maihanda ang ating mga tauhan
natutulog. doon" At lumakad naman agad si G.Dano. Saka
Subali’t nang ako'y na sa silong na at palabas na sa pintuan, sinabi ko kay Consejal Tirona na maghintay siya sa
ay siyang pagdungaw ng Kura at tinawag ako. loob ng aking tanggapan at aking mamanmanan
• Pagkatapos ng ganyang maikling pag-uusap ay umuwi ako kung naroroon na ang tatlong Guardia Civil.
sandali sa aming bahay at bago dali-daling nagbalik ako sa
Tribunal. halos kakarating ko pa lamang sa aking
tanggapan, ay kasunod ko namang dumating na
humahangos ang
dalawa kong Consejal, sina G. Candido Tria Tirona at
Santiago Dan. ibinalita ko sa kanila ang pagkakabigo ng pp.78-82
aking lakad sa Kabite at sinabi ko na " Declarado na ang
Primary Source
• Sa ganitong pag-aagawan lamang ng baril ay
• Mag-iikatlo na ng hapon ng dumating sa Tribunal malaking gulo din sa bayan ang nangyari. Narinig
ang ikatlong Guardia Civil na aming pinakahihintay. ko ang kalambugan ng pagsasara ng pinto at
Pumasok ako pagdaka, at sinabi ko sa Kumapareng bintana ng mga bahay na nakapaligid sa Tribunal,
Tirona na naroroon na ang mga Guardia Civil. Sinabi kasunod ang pagdalo at pagdaluhong ng mga taong
kong pagtig-isahan na namig agawan ng baril ang nasa bayan na hindi naman mga Katipunan, ang iba
magkabilang dulo, at ang nasa gitna ay parang naman ay tumakbo sa bukid, bago masayang
masisikil na namin sa pakiusapan. Inulit ko sa kanya nagbalikan at sumang-ayon sa kilusan nang
na agawan na lamang namin sila ng baril sa matanto na isang pagbabangon ang nangyari.
pamamagitan ng lakas at pakikiusap, at kailan man ay Simbahan ng Kawit: Nang
huwag saktan at lalong huwag uutang ng buhay mabatyagan nina Henaral Aguinaldo na sinisilip ni
pagka't sila’y Kura Fidela de Blas mula torre ang Tribunal na
kadugo rin natin, at ganito nga ang aming ginawa. kinapaparoonan nila, ang frayle ay biglang-biglang
• Sinabi ko muna sa kanyang: "Narinig mo na ang nawala.
aking pakiusap sa iyong kasama at huwag mo nang • Pagkatapos naming maagawan ng baril ang mga
hintaying pang ulitin kaya't ipagkaloob mo sa akin Guardia Civil na pumapatrulya sa Cavite el Viejo,
ang iyong baril. nq hindi naman inutang ang buhay, sumilod sa isip
• "Ayoko po!" - tugon niya. "Bayaan po muna ninyong kona anyayahan ang lahat ng aking kapwa Capitan
makauwi ako sa aming kuwartel sa Noveleta, at Municipal, sa buong lalawigan ng Kabute, upang
silang lahat ay hihikayatin kong makiisa na." magbangon agad, nang mailigtas ang bayan sa
• "Oo." - ang sagot ko. "Mabuti iyan nguni't iwan mo ginagawang pang-aalipin ng Kastila't mga Frayle, at
na lamang ang iyong baril sa amin." ang inatasan ko sa pagpapadala nang nasabing
• Nang aayaw niyang pumayag ay nagpamuok kaming kalatas ay ang aking Direktorsilyo sa Tribunal, na si
sandali hanggang sa naagaw ko ang baril. Pagkatapos G Estanislao Reyes. Ang nagsabing kalatas ay
ay iniutos ko sa dalawang Guardua Civil na maghubad ganito ang nalalaman. pp.78-82
sila ng kanilang uniporme.
Secondary Source
Huling Araw ng Aking pagka Capitan Municipal

• Sinimulan ng Supremo Andres Bonifacio, ay • Pagkatapos niyang makipag agawan ng

magkaroon kami ng sandatang maipanglaban sa baril sa Guardia Civil ay pinaghubad nya
kaaway ito ng uniporme at dun na lamang nya
• Humingi ng tulong sa isang destakamanto ng napansin na nag sasarahan ng mga
isang Compania ng Infanteria Marina 6ng mga bintana at pinto ang mga nakasaksi.
baril na kailangan upang ipagtanggol ang Kabite • Ipinatawag nya ang kaniyang mga
el Viejo kapwa Capitan Municipal upang
• Ibinalita ni Emilio Aguinaldo ang pagdating ng magbangon agad, nang mailigtas ang
mga tulisan at ito naman ay tinawanan sa bayan sa ginagawang pang-aalipin ng
pagpapayo na gumamit na lmang ng bambo at Kastila't mga Frayle
bato.
• Pagkatapos ng kanyang paguwi galing
kumbento ay bumalik sya sa tribunal. Doon ay
ibinalita nya kanila G. Candido Tria Trio at
Santiago Dan ang pagkabigo ng kanyang lakad
sa Kabite at nagsabing "Declarado na ang Estado
de Guerra."

pp.78-82
Primary Source
Pasimula ng Pagsalakay naming sa Kalaban

• Setyembre 1, 1896 nakipagkita sa akin

sa aming Kuwartel Heneral sa kumbento
• Napahinto sapagka’t ngayon lamang
ng Cavite el Viejo, ang Pangulo ng
ako makapag-aaral sa sarili ng tinatawag
Balangay Pilar at Capitan Municipal ng
na “estrategia military”
Imus, na si G. Jose Tagle na may dalang
• Nang kami’y malapit sa bahay ni Juan
isang daang kawal na gulukan at sibatan
Fajardo ay pinahipan ko na ang
para lusubin ang bayan ng Imus.
korneting ang AVANCE, saka ko
• Tinipon ko agad ang aking tropang
sinabayan ng sigaw na sisid
gulukan na may 600 lahat, kasapi at
• Maraming nalagas sa aming mga
hindi man, sa Katipunan.
kawal at napauntol ang pag sisid ng
• Manunubok muna bago biglang
aking mga kasamahan.
Maninisid
• Sa ganito’y nagbago ako ng paraan.
• Taglay ang siyam na matatanda at
mahahabang baril
• Nangunguna sa tungkulin kong pagka-
Teniente Abanderado kahit na wala pa
kaming bandera
pp.95-100
Secondary Source
Pasimula ng Pagsalakay naming sa Kalaban

• Napahinto sapagka’t ngayon lamang

ako makapag-aaral sa sarili ng tinatawag
• Tinipon ko agad ang aking tropang na “estrategia military”
gulukan na may 600 lahat, kasapi at • Nang kami’y malapit sa bahay ni Juan
hindi man, sa Katipunan na may dalang Fajardo ay pinahipan ko na ang
gulukan at sibatan para lusubin ang korneting ang AVANCE, saka ko
bayan ng Imu• Taglay ang siyam na sinabayan ng sigaw na sisid
matatanda at mahahabang baril • Maraming nalagas sa aming mga
kawal at napauntol ang pag sisid ng
aking mga kasamahan.
• Sa ganito’y nagbago ako ng paraan.

pp.95-100
Primary Source
Paglusob at Tagumpay ng Manghihimagsik sa
Pasong Santol

• Muling nag plano at sumugod sa Pasong • Dumating narin ang komandante

Santol sina Don Emilio, Heneral Gregorio Jocson ng Naic na dala ang
Pantaleon Garcia, Koronel Mariano kanyang tropa.
Yenko, at • Mag dadalawnag linggo ng hindi sila
Koronel Pedro Janolino. binubulabog ng kalaban at nakapag tayo
• Tinira sa magkabilang tagiliran ang na din nila ng mga kuta 3 kilometro ang
kampo ng mga kastila sa Pasong Pansol at haba.
tuluyan na silang napaaurong at naagaw • Marso 1897 napatay si Koronel Mariano
na muli ang Pasong Pansol, sa labanang Yengko sa pagdeduscubierta sa timog ng
ito kaparangan ng Pasong Santol.
nakalikom ng 5 kahon ng bala, 29 baril at
8 bangkay kapalit ang 50 buhay ng mga
nalagas na tropa.
• Nakiisa na din kay Don Emilio sina
Koronel Juan Cailles galing Tanza, sa
hukbo ng Haring Bayang Bonifacio.

pp.212-227
Secondary Source
Paglusob at Tagumpay ng Manghihimagsik sa
Pasong Santol

• Muling nag plano at sumugod sa Pasong • Dumating narin ang komandante

Santol sina Don Emilio, Heneral Gregorio Jocson ng Naic na dala ang
Pantaleon Garcia, Koronel Mariano kanyang tropa.
Yenko, at • Mag dadalawnag linggo ng hindi sila
Koronel Pedro Janolino. binubulabog ng kalaban at nakapag tayo
• Tinira sa magkabilang tagiliran ang na din nila ng mga kuta 3 kilometro ang
kampo ng mga kastila sa Pasong Pansol at haba.
tuluyan na silang napaaurong at naagaw • Marso 1897 napatay si Koronel Mariano
na muli ang Pasong Pansol, sa labanang Yengko sa pagdeduscubierta sa timog ng
ito kaparangan ng Pasong Santol.
nakalikom ng 5 kahon ng bala, 29 baril at
8 bangkay kapalit ang 50 buhay ng mga
nalagas na tropa.

pp.212-227
Primary Source
Pagpipisan ng Sangguniang Magdiwang at Magdalo

• Ika-22 ng marso heneral Mariano • Sa tungkuling kapitan Heneral ay

Trias nahalal na Vice President sa nagtunggali naman ang dating
ikalawang pagkakatalo ng Supremo sa Kapitang Santiago Alvarez anak ni
pagkakandidato. Vi Rey Mariano Alvarez at si Heneral
Artemio Ricarte isang ilocano.
• Dalawang kandidato ang nagharap, si
Supremo Andres Bonifacio at Heneral • Heneral Mariano Riego de Dios,
Emilio Aguinaldo nahalal sa Secretario de Guerra na
tumalo sa ikatlong pagkakataon sa
Supremo.
Secondary Source
Pagpipisan ng Sangguniang Magdiwang at Magdalo

• Ika-22 ng marso heneral Mariano • Sa tungkuling kapitan Heneral ay

Trias nahalal na Vice President sa nagtunggali naman ang dating
ikalawang pagkakatalo ng Supremo sa Kapitang Santiago Alvarez anak ni
pagkakandidato. Vi Rey Mariano Alvarez at si Heneral
Artemio Ricarte isang ilocano.
• Dalawang kandidato ang nagharap, si
Supremo Andres Bonifacio at Heneral • Heneral Mariano Riego de Dios,
Emilio Aguinaldo nahalal sa Secretario de Guerra na
tumalo sa ikatlong pagkakataon sa
Supremo.
Contributio
n
and
Relevance
 The memoirs of the revolution gave us essential information that we need to know during the foreign
colonization. Giving its readers a brief preview on the important events that happened in the Philippine history.
It also specified some details that are helpful in understanding the situations of the Filipino people under the
Spanish regime.
Events in our minds continues to build up and as we go through we found out that they were all connected.
Since we read first the different accounts in the Tejeros assembly we do not have any background about what
happen before that, we didn’t know who were those people elected and we can’t thoroughly judge the way they
act, like the actions of Daniel Tirona and Andres Bonifacio. This document tells the things that those people
done before the Tejeros assembly. We also realize that Aguinaldo is fit for being the president. Hence, before the
assembly he was able to win the battle in Pasong Santol and the contra ataque in Silang and Escribano that
drives the Spanish which result to the resignation of Captain General Polavieja with that, Aguinaldo have the
quality
that president of revolutionary government should possess.
Thank you