Του γιοφυριού της Άρτας. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου
6 likes45,740 views
Του γιοφυριού της Άρτας. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 12-14
![By Harrygouvas - Greek Wikipedia,[1], CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=50060687
Απόδοση
μαγικών
στοιχείων στο
ίδιο το γεφύρι
Εμφάνιση
ανθρωπόλαλου
πουλιού
Παρανόηση του
αηδονιού που
μεταφέρει
λάθος μήνυμα
Το θέμα της
κατάρας
Το στοίχειωμα
ανθρώπου](https://image.slidesharecdn.com/random-161005134541/85/-31-320.jpg)
Του γιοφυριού της Άρτας. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου
- 1. Σελ. 12-14
- 2. Το γεφύρι της Άρτας, ένα έργο τόσο δύσκολο και θαυμαστό για την εποχή του, ενέπνευσε το ομώνυμο δημοτικό τραγούδι και πλούτισε την παράδοση με το δικό του θρύλο. Η παραλογή αυτή είναι ένα από τα γνωστότερα και ωραιότερα δημιουργήματα της λαϊκής μούσας και στηρίζεται σε μια μακραίωνη παράδοση, σχετική με τη θεμελίωση μεγάλων έργων. Ποια πανάρχαια δοξασία απηχεί το συγκεκριμένο δημοτικό τραγούδι;
- 3. Είχε μεγάλη σημασία τις παλαιότερες εποχές. Σηματοδοτούσε την προσπάθεια του ανθρώπου να τιθασεύσει τη φύση. Επειδή είναι σπουδαίο έργο απαιτείται και μεγάλη θυσία και μάλιστα ένα σπουδαίο πρόσωπο, όπως ο πρωτομάστορας, πρέπει να κάνει τη θυσία. Εδώ υπάρχουν στοιχεία – μνήμες του πανάρχαιου εθίμου των ανθρωποθυσιών.
- 4. Το Γεφύρι της Άρτας (1881) - Φωτογραφικό Αρχείο Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
- 5. By .Original uploader was Harrygouvas at el.wikipedia - Transferred from el.wikipedia; transfer was stated to be made by User:Patriot8790., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14013384 Το Γεφύρι της Άρτας είναι λιθόκτιστη γέφυρα του ποταμού Αράχθου, του 17ου αιώνα, στην πόλη της Άρτας, που έγινε πασίγνωστη από το ομώνυμο θρυλικό δημοτικό τραγούδι που αναφέρεται στην «εξ ανθρωποθυσίας» θεμελίωσή του. Ο ίδιος όρος αποτελεί επίσης σύγχρονη μεταφορική έκφραση όταν αναφέρονται έργα τα οποία αργούν να ολοκληρωθούν όπως και στο θρύλο του τραγουδιού («Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν»).
- 8. Παράλληλα όμως παρουσιάζουν και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: Είναι πολύστιχα τραγούδια. Έχουν αφηγηματικό χαρακτήρα. Αφηγούνται έναν ολοκληρωμένο μύθο που περιέχει αρχή και δέση του μύθου, σταδιακή εξέλιξη, κορύφωση και λύση. Η υπόθεση είναι πλαστή. Κυριαρχεί το παραμυθιακό στοιχείο και το εξωλογικό. Υπάρχει δραματική ένταση και έκβαση. Η υπόθεση εξελίσσεται με γοργό ρυθμό. Οι παραλογές αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία δημοτικών τραγουδιών. Έχουν όλα τα γνωρίσματα που διακρίνουν γενικά τη δημοτική ποίηση. Α. Οι παραλογές και τα βασικά χαρακτηριστικά τους ΠΡΟΣΟΧΗ ► άλλο παραλογές και άλλο παραλλαγές. παραλλαγές: οι διάφορες μορφές με τις οποίες διασώζεται ένα δημοτικό τραγούδι (πχ οι παραλλαγές «Του γιοφυριού της Άρτας») Οι Παραλογές είναι τα μόνα δημοτικά τραγούδια που δεν ήταν τραγούδια... Τις απήγγειλαν. Ήταν κάτι σαν έμμετρο παραμύθι
- 16. Έξι στροφικές ενότητες – χρονική ακολουθία γεγονότων Μικρές «χρονολογικές αναδρομές» γίνονται στον μονόλογο της γυναίκας του Πρωτομάστορα Η αναφορά στις «στοιχειωμένες αδελφές» της λυγερής( «τρεις αδελφάδες ήμαστε…έχτισε τον Δούναβη…τον Ευφράτη») Είδος αφήγησης Απλή δημοτική με ελάχιστη παρουσία των επιθέτων. Κυριαρχούν τα ρήματα σε διάφορους χρόνους καθώς και τα ουσιαστικά .Η σύνδεση των προτάσεων γίνεται παρατακτικά με το ασύνδετο σχήμα να κυριαρχεί και να προσδίδει γοργότητα. Γλώσσα
- 17. Τεχνικές αφήγησης Ποια η σκοπιμότητα της εναλλαγής αφήγησης και διαλόγου;• Αφήγηση (19 στίχοι) με μηδενική εστίαση, αφηγητής ετεροδιηγητικός (δε μετέχει στη δράση) και παντογνώστης (καλά πληροφορημένος για την πλοκή, γνωρίζει ακόμα και τα συναισθήματα των ηρώων) • Μονόλογος • Διάλογος (27 στίχοι) Μεγάλη δραματικότητα, ζωντάνια, αμεσότητα καθώς η δράση δίνεται εναλλάξ με αφήγηση και διάλογο. Με το διάλογο επίσης φωτίζονται καλύτερα οι ψυχικές συγκρούσεις.
- 20. Υπερβολή Επανάληψη Επανάληψη Νόμος των τριών / σχήμα άρσης – αντίθεσης / προσωποποίηση χρησμός
- 22. Εκμηδενισμός χρόνου μεταφορά μεταφορά Τρυφερότητα, αυταπάρνηση, απουσία εγωισμούΤρυφερότητα, αυταπάρνηση, απουσία εγωισμού Τραγική ειρωνεία Αντιδράσεις – συναισθήματα Λυγερής
- 23. By Dodos2013 - Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=43667392
- 24. Υπερβολή Νόμος των τριών / εκπληκτική λιτότητα ενεστώτας επίθετοενεστώτας
- 25. μεταφορά μετωνυμίαΝόμος των τριών Κατάρα / παρομοιώσεις Συναισθηματική αντίδραση γυναίκας πρωτομάστορα Ο αριθμός 3 έχει συμβολική σημασία στο δημοτικό τραγούδι. Παραπέμπει στην Αγία Τριάδα και στη δύναμή της.
- 27. Ποια είναι τα βασικά γεγονότα- Σπόνδυλοι του μύθου; Το αδιέξοδο Η προτεινόμενη λύση Η αλλοίωση του μηνύματος Ο ερχομός της γυναίκας Το τέχνασμα του δαχτυλιδιού Η στοιχείωση Η κατάρα Η τροποποίηση της κατάρας
- 28. Ποιος είναι ο ρόλος του πουλιού στην εξέλιξη της αφήγησης; Με την «παρακοή» του προκαλεί «περιπέτεια», γεγονός που εντείνει τη δραματική ένταση, καθορίζει την πλοκή του έργου και οδηγεί στην κορύφωση του δράματος.
- 29. ΠΡΩΤΟΜΑΣΤΟΡΑΣ (= το προσωπικό καλό) (= το καλό του συνόλου)
- 31. By Harrygouvas - Greek Wikipedia,[1], CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=50060687 Απόδοση μαγικών στοιχείων στο ίδιο το γεφύρι Εμφάνιση ανθρωπόλαλου πουλιού Παρανόηση του αηδονιού που μεταφέρει λάθος μήνυμα Το θέμα της κατάρας Το στοίχειωμα ανθρώπου
- 32. Αντιθέσεις Μήνυμα παραποίηση μηνύματος Η κατάρα η άρση της κατάρας Χτίζεται το γιοφύρι γκρεμίζεται
- 33. By Σαλαμ Σπύρος / Σαλαμούρας Σπύρος at Ελληνικά Wikipedia - Έργο αυτού που το ανεβάζει (Original text: έργο αυτού που το ανεβάζει), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=38152346
- 34. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΟΓΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ Η παραλογή έχει κοινά στοιχεία με αρχαία τραγωδία, γιατί: Παρουσιάζει «τραγικούς ήρωες*». Υπάρχει ο «από μηχανής θεός»(πουλί) Έχει «περιπέτεια» (= ανατροπή /περιπέτεια αποτελεί η παρακοή του πουλιού και οι επιπτώσεις της) Έχει πλοκή- δέση «θεατρική οικονομία» (βλ. ρόλο πουλιού) έντονο το δραματικό στοιχείο (θάνατος, κατάρα) κορύφωση συναισθημάτων και «κάθαρση» (ανακούφιση από τα αρνητικά συναισθήματα) Συνδυάζει το διαλογικό και το αφηγηματικό στοιχείο
- 35. • Υποφέρει χωρίς να φταίει •Γίνεται θύμα σύγκρουσης με υπέρτερες δυνάμεις, όπως η Μοίρα , η εξουσία, οι Θεοί. •Αντιμετωπίζει διλήμματα και η όποια επιλογή ή πράξη του οδηγεί στον όλεθρο •Περνά από την άγνοια στη γνώση και αυτό προκαλεί πόνο… •Μεταπίπτει από την ευτυχία στη δυστυχία
- 36. 1. Διακρίνετε τις ενότητες του ποιήματος και δώστε έναν τίτλο για την καθεμιά. 2. Πώς δηλώνεται η δυσκολία της θεμελίωσης του γεφυριού και με ποιον τρόπο προβλέπεται να πραγματοποιηθεί το έργο; 3. Ποιος είναι ο ρόλος του πουλιού στην εξέλιξη της αφήγησης; 4. Ποιο επίρρημα χρησιμοποιεί στην παραγγελία του ο πρωτομάστορας και ποιο ο φτερωτός αγγελιαφόρος του μηνύματος; Τι δείχνει η επιλογή του επιρρήματος στην πρώτη περίπτωση και τι στη δεύτερη; 5. Πώς αντιδρά η γυναίκα του πρωτομάστορα στην απρόσμενη δοκιμασία της, και ποια είναι τα συναισθήματά της για το σύζυγό της; 6. Ποια στοιχεία αυτού του τραγουδιού αποδεικνύουν ότι ανήκει στο είδος των παραλογών;
- 37. Ποιο είναι το ήθος του πρωτομάστορα; Από ποια σημεία του κειμένου διαπιστώνουμε την τραγική διάσταση του ρόλου του; Να βρεθούν τα μαγικά – παραμυθικά στοιχεία του τραγουδιού. Αναζητήστε τα σχήματα λόγου που υπάρχουν στο τραγούδι δίνοντας από ένα παράδειγμα. Ποια συναισθήματα σας δημιουργούνται από το δημοτικό αυτό τραγούδι; Ποιο χωρίο του σας « άγγιξε» περισσότερο και γιατί; Στο τέλος του ποιήματος η γυναίκα του πρωτομάστορα αλλάζει την κατάρα. Τι είναι αυτό που την οδηγεί ν’ αλλάξει τη στάση της και τι φανερώνει η αλλαγή αυτή σχετικά με τη σχέση ανάμεσα στα μέλη της παραδοσιακής οικογένειας; Ξεκινώντας από όποιο σημείο του δημοτικού τραγουδιού θέλετε να επιχειρήσετε να δώσετε ένα διαφορετικό τέλος στο δημοτικό τραγούδι(πεζό ή ποιητικό κείμενο). Να υποθέσεις ότι είσαι δημοσιογράφος σε μια εφημερίδα και παίρνεις συνέντευξη από τον πρωτομάστορα μετά τα γεγονότα που εξιστορούνται στο κείμενο. Να γράψεις τη συνέντευξη.
- 38. Ο Θρύλος του Γεφυριού της Άρτας 3D
- 39. Θέατρο Σκιών «Της Άρτας το γιοφύρι». Παράσταση του Γιάννη Χατζή για τη δημοτική τηλεόραση Θεσσαλονίκης