Lean 6 Sigma Số 56
0 likes255 views
Báo cáo 'Việt Nam 2035' khuyến nghị các chuyển đổi quan trọng để Việt Nam trở thành một nền kinh tế thu nhập trung bình cao, bao gồm hiện đại hóa nền kinh tế, phát triển năng lực đổi mới sáng tạo và đảm bảo công bằng xã hội. Tài liệu nêu bật những thành tựu lớn trong 30 năm đổi mới, nhấn mạnh vào mục tiêu thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ cho tương lai. Hợp tác giữa chính phủ Việt Nam và Ngân hàng Thế giới được đề cao như yếu tố then chốt trong việc thực hiện và giám sát các khuyến nghị của báo cáo.
More Related Content
Similar to Lean 6 Sigma Số 56 (20)
![[Research];[Micheal Porter]](https://cdn.slidesharecdn.com/ss_thumbnails/portercomplete-110108232241-phpapp02-thumbnail.jpg?width=560&fit=bounds)
Lean 6 Sigma Số 56
- 1. ÑAØO TAÏO 2929 Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ Việt Nam 2035 Báo cáo Tổng quanááo cB quanááoáo cB ổng quanTo BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ Việt Nam 2035 Báo cáo Tổng quan NHÓM NGÂN HÀNG THẾ GIỚI ááo cB quanááoáo cB ổng quanTo NHÓM NGÂN HÀNG THẾ GIỚINHÓM NGÂN HÀNG U TẦĐÀV HOKẾẾBỘ ƯU T CHẠHONaêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp taïi Thaønh phoá Hoà Chi MinhBaùo caùo chuyeân ñeà Lean Hoäi nghò caùn boä chuû choát Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Soá thaùng 3 naêm 201656 TRUNGTAÂMKYÕTHUAÄTTCÑLCL3
- 2. Sau 30 năm đổi mới kể từ năm 1986, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Từ một nước nghèo, bị chiến tranh tàn phá nặng nề và kế hoạch hóa tập trung bao cấp, khép kín, Việt Nam đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình và một nền kinh tế thị trường năng động, hội nhập mạnh mẽ, sâu rộng vào hệ thống kinh tế toàn cầu. Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam khá cao, liên tục, ổn định và bao trùm, bảo đảm mọi người dân được hưởng lợi từ quá trình phát triển. Việt Nam đã giảm tỷ lệ nghèo cùng cực từ gần 60 phần trăm trong những năm 1990 xuống dưới 3 phần trăm năm 2016. Đây là thành công rất ấn tượng và là niềm tự hào của Việt Nam, trong đó có sự hợp tác, giúp đỡ quý báu của cộng đồng quốc tế. Thành công của 30 năm Đổi mới cũng đặt ra nhiều kỳ vọng và trách nhiệm lớn hơn, nặng nề hơn đối với tương lai. Mục tiêu của Việt Nam được khẳng định trong Hiến pháp là “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Việt Nam có khát vọng mạnh mẽ là đến năm 2035 sẽ trở thành một nước công nghiệp hiện đại, hướng tới thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ. Với tinh thần đó, tháng 7 năm 2014, Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng Thế giới đưa ra sáng kiến xây dựng Báo cáo Việt Nam 2035. Báo cáo khuyến nghị Việt Nam cần thực hiện sáu chuyển đổi quan trọng để trở thành một nền kinh tế thu nhập trung bình cao. Trước hết là hiện đại hóa nền kinh tế đồng thời với nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế tư nhân. Hai là phát triển năng lực đổi mới sáng tạo, lấy khu vực kinh tế tư nhân làm trung tâm. Ba là nâng cao hiệu quả của quá trình đô thị hóa, tăng cường kết nối giữa các thành phố và vùng phụ cận. Bốn là phát triển bền vững về môi trường và tăng cường khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu. Năm là đảm bảo công bằng và hòa nhập xã hội cho các nhóm yếu thế cùng với sự phát triển của xã hội trung lưu. Sáu là xây dựng một Nhà nước pháp quyền hiện đại với nền kinh tế thị trường đầy đủ, hội nhập và xã hội dân chủ phát triển ở trình độ cao. Chương trình cải cách gắn với sáu chuyển đổi này được thể hiện theo ba trụ cột chính: thịnh vượng về kinh tế đi đôi với bền vững về môi trường; công bằng và hòa nhập xã hội; năng lực và trách nhiệm giải trình của nhà nước. Chúng tôi rất vui mừng thấy các chuyên gia Việt Nam, Ngân hàng Thế giới và các chuyên gia quốc tế đã hợp tác hết sức chặt chẽ trong quá trình xây dựng Báo cáo “Việt Nam 2035: Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ”. Chúng tôi hy vọng rằng Chính phủ Việt Nam, Ngân hàng Thế giới và các đối tác phát triển sẽ tiếp tục duy trì sự phối hợp hiệu quả nhằm cụ thể hóa những nội dung phù hợp của Báo cáo này trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, cũng như theo dõi, đánh giá và triển khai thực hiện các khuyến nghị của Báo cáo. THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ CHỦ TỊCH Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Ngân hàng Thế giới NGUYỄN TẤN DŨNG JIM YONG KIM BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ Việt Nam 2035 Báo cáo Tổng quan NHÓM NGÂN HÀNG THẾ GIỚI ááo cB quanááoáo cB ổng quanTo NHÓM NGÂN HÀNG THẾ GIỚINHÓM NGÂN HÀNG U TẦĐÀV HOKẾẾBỘ ƯU T CHẠHO
- 3. khoa hoïc vaø coâng ngheä 11 Hoäi nghò nhaèm höôùng tôùi muïc tieâu naâng cao hieäu quaû, chaát löôïng hoaït ñoäng KH&CN trong keá hoaïch coâng taùc naêm 2016 vaø caùc naêm tieáp theo cuûa Boä KH&CN. Hoäi nghò coøn laø cô hoäi ñeå caùc caùn boä chuû choát cuûa Boä tieáp caän vôùi caùc caùn boä Sôû KH&CN, caùc doanh nghieäp KH&CN treân ñòa baøn tænh Ninh Bình. Phaùt bieåu taïi Hoäi nghò, Boä tröôûng Boä KH&CN Nguyeãn Quaân cho bieát, naêm 2015 Boä KH&CN ñaõ hoaøn thaønh xuaát saéc nhieäm vuï Chính phuû giao, caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät trong chöông trình coâng taùc Chính phuû cô baûn trình ñuùng thôøi haïn ban haønh. Boä tröôûng nhaán maïnh, ñieåm ñaëc bieät nhaát trong naêm 2015 laø KH&CN Vieät Nam ñöôïc coäng ñoàng khoa hoïc quoác teá khaúng ñònh coù toác ñoä taêng tröôûng töông ñoái toát, vôùi caùc saûn phaåm khoa hoïc ñaït trình ñoä khu vöïc vaø theá giôùi (Vieät Nam xeáp thöù haïng 52 treân 141 neàn kinh teá veà naêng löïc ñoåi môùi saùng taïo toaøn caàu). Ñoù laø bieåu hieän noã löïc khoâng ngöøng cuûa coäng ñoàng khoa hoïc Vieät Nam, trong ñoù coù söï ñoùng goùp raát quan troïng cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc quaûn Hoäi nghò caùn boä chuû choát Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä lyù KH&CN, ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù cuûa Boä KH&CN noùi chung vaø nhöõng caùn boä chuû choát cuûa Boä noùi rieâng. Beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc, Boä tröôûng nhaán maïnh, naêm 2016 laø moät naêm ñaày thaùch thöùc nhöng cuõng laø moät cô hoäi ñoái vôùi ñaát nöôùc vaø vôùi neàn KH&CN. Vôùi vieäc hoaøn thaønh kyù keát hieäp ñònh thöông maïi lôùn nhaát töø tröôùc ñeán nay - Hieäp ñònh ñoái taùc xuyeân Thaùi Bình Döông, Vieät Nam chính thöùc tham gia vaøo moät saân chôi lôùn nhaát vôùi caùc quoác gia haøng ñaàu theá giôùi nhö Hoa Kyø vaø Nhaät Baûn, moät saân chôi maø taát caû ngöôøi chôi ñeàu ôû trình ñoä cao hôn…vaø khoâng gì coù theå thay theá ñöôïc KH&CN trong cuoäc caïnh tranh naøy. Bôûi caïnh tranh ngaøy nay thöïc chaát laø veà trình ñoä coâng ngheä, veà naêng suaát lao ñoäng, veà chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa. Ñeå chuaån bò khi Hieäp ñònh chính thöùc coù hieäu löïc, caùc caùn boä coâng chöùc, vieân chöùc cuûa Boä KH&CN phaûi tích cöïc hoã trôï doanh nghieäp Vieät Nam naâng cao naêng suaát lao ñoäng, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa, haï giaù thaønh saûn phaåm ñeå haøng Vieät Nam coù theå toàn taïi ñöôïc, caïnh tranh ñöôïc trong cuoäc caïnh tranh toaøn caàu. Caùc nhaø khoa hoïc Vieät Nam beân caïnh vieäc hoã trôï caùc doanh nghieäp phaûi taêng cöôøng hoaït ñoäng nghieân cöùu öùng duïng ñeå Vieät Nam coù nhieàu saûn phaåm xuaát khaåu. Keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc nhaø khoa hoïc chính laø ñaàu vaøo raát quan troïng cho doanh nghieäp, ñoù laø nhöõng coâng ngheä nguoàn, coâng ngheä loõi, coâng ngheä môùi, coâng ngheä cao. Trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùn boä chuû choát cuûa Boä, Boä tröôûng thaúng thaén pheâ bình moät soá ñôn vò trong Boä chöa thöïc hieän toát nhieäm vuï ñöôïc giao. Boä tröôûng chæ ra hai maët yeáu keùm ñoù laø söï phoái hôïp giöõa caùc ñôn vò trong Boä; kyû luaät lao ñoäng taïi Boä chöa thaät söï toát. Theo Boä tröôûng, ñoái vôùi moät coâng chöùc, vieân chöùc phaûi hoäi tuï caùc ñöùc tính: kyû luaät, maãn caùn, ñoaøn keát, nhaân aùi. Trong ñoù, kyû luaät laø yeáu toá raát quan troïng, laø söùc maïnh laøm neân moät toå chöùc. Taïi Hoäi nghò, oâng Tröông Ñình Tuyeån, Coá vaán cuûa Thuû töôùng Chính phuû; oâng Löông Hoaøng Thaùi, Vuï tröôûng Vuï Chính saùch ña bieân, Boä Coâng Thöông, Phoù tröôûng ñoaøn ñaøm phaùn Hieäp ñònh TPP cuõng ñaõ giôùi thieäu veà TPP tôùi caùc caùn boä chuû choát cuûa Boä KH&CN naém baét ñöôïc tinh thaàn cuûa TPP cuøng nhöõng vaán ñeà quan troïng vaø thaùch thöùc cuûa TPP ñeå trong thôøi gian tôùi coù söï chuaån bò cho coäng ñoàng doanh nghieäp, coäng ñoàng khoa hoïc Vieät Nam khi tham gia vaøo TPP coù theå phaùt trieån. (Nguoàn: Trung taâm Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån truyeàn thoâng KH&CN)
- 4. 2 LEAN 6 SIGMA CHÖÔNG 2: CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT 2.1 Lean laø gì? 2.1.1 Lòch söû cuûa Lean Lean trong tieáng Anh coù nghóa laø söï tinh goïn, maïch laïc. Caùc caáp ñoä trong Lean bao goàm Lean (saûn xuaát theo Phöông thöùc Lean), Lean enterprise (Doanh nghieäp thöïc hieän Phöông thöùc Lean), Lean thinking (Tö duy theo Phöông phaùp Lean). Nhieàu khaùi nieäm veà Lean baét nguoàn töø Heä thoáng saûn xuaát Toyota (TPS) vaø ñaõ ñöôïc daàn trieån khai xuyeân suoát caùc hoaït ñoäng cuûa Toyota töø nhöõng naêm 1950. Töø tröôùc nhöõng naêm 1980, Toyota ñaõ ngaøy caøng ñöôïc bieát ñeán nhieàu hôn veà tính hieäu quaû trong vieäc trieån khai heä thoáng saûn xuaát Just-In-Time (JIT). Ngaøy nay, Toyota thöôøng ñöôïc xem laø moät trong nhöõng coâng ty saûn xuaát hieäu quaû nhaát treân theá giôùi vaø laø coâng ty ñaõ ñöa ra chuaån möïc veà ñieån hình aùp duïng Lean. Cuïm töø “Lean ” hay “Lean Production” ñaõ xuaát hieän laàn ñaàu tieân trong quyeån Coã maùy laøm thay ñoåi Theá giôùi (The Machine that Changed the World) xuaát baûn naêm 1990. Nguyeân taéc chuû ñaïo cuûa Lean laø laøm taêng giaù trò cho khaùch haøng thoâng qua vieäc lieân tuïc loaïi boû laõng phí trong suoát quaù trình cung caáp saûn phaåm, dòch vuï. Doanh nghieäp phaûi hieåu ñöôïc khaùch haøng thaät söï quan taâm ñeán ñieàu gì vaø saün saøng Baùo caùo chuyeân ñeà Lean traû tieàn cho nhöõng giaù trò naøo töø saûn phaåm vaø dòch vuï ñöôïc cung caáp. Töø ñoù, nhöõng hoaït ñoäng naøo cuûa doanh nghieäp khoâng taïo ra giaù trò mong muoán seõ ñöôïc giaûm thieåu hoaëc loaïi boû. Vieäc gia taêng doanh thu laø caàn thieát, tuy nhieân chính tieát kieäm chi phí töø hoaït ñoäng kinh doanh seõ tröïc tieáp caûi thieän lôïi nhuaän cho doanh nghieäp. Lean ñang ñöôïc aùp duïng ngaøy caøng roäng raõi taïi caùc coâng ty saûn xuaát haøng ñaàu treân toaøn theá giôùi, daãn ñaàu laø caùc nhaø saûn xuaát oâtoâ lôùn vaø caùc nhaø cung caáp thieát bò cho caùc coâng ty naøy. Lean ñang trôû thaønh ñeà taøi ngaøy caøng ñöôïc quan taâm taïi caùc coâng ty saûn xuaát ôû caùc nöôùc phaùt trieån khi caùc coâng ty naøy ñang tìm caùch caïnh tranh hieäu quaû hôn ñoái vôùi khu vöïc chaâu AÙ. Töø naêm 1850 ñeán naêm 1900, El Whitney söû duïng phöông phaùp thay theá linh kieän. Sau ñoù Frederich Taylor ñaõ söû duïng caùc phöông phaùp vaø coâng cuï nhö Tieâu chuaån hoùa coâng vieäc, nghieân cöùu thôøi gian vaø thao taùc chuaån ñeå aùp duïng cho saûn xuaát ñôn chieác. Frank Gilbreth ñaõ taïo ra sô ñoà xöû lyù, cuøng caùc chuyeån ñoäng daây chuyeàn. Ñeán thaäp nieân 1930, Henry Ford ñaõ ñeà caäp tôùi daây chuyeàn laép Trong nhöõng naêm gaàn ñaây coù nhieàu tö lieäu veà LEAN. Ñaëc bieät coù nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu, luaän vaên toát nghieäp ñaïi hoïc vaø sau ñaïi hoïc veà LEAN. Ñeå giuùp baïn ñoïc coù theâm thoâng tin tham khaûo, Baûn tin xin trích giôùi thieäu Baùo caùo chuyeân ñeà “Saûn xuaát tinh goïn vaø vieäc öùng duïng vaøo caùc Coâng ty taïi Vieät Nam” cuûa sinh vieân ngaønh Quaûn trò kinh doanh Ñaïi hoïc Kinh teá TPHCM thöïc hieän döôùi söï höôùng daãn cuûa Tieán só Hoà Tieân Duõng (http://123doc.org/document). Xin chaân thaønh caùm ôn caùc taùc giaû. Hình 1: Lòch söû phaùt trieån cuûa Lean Sô ñoà phaùt trieån cuûa LEAN ñöôïc dieãn taû nhö sau:
- 5. 3 LEAN 6 SIGMA raùp vaø saûn xuaát theo daây chuyeàn nhaèm taïo doøng nguyeân lieäu lieân tuïc trong suoát quaù trình saûn xuaát, chuaån hoùa caùc quy trình vaø loaïi boû laõng phí. Sau ñoù Edwards Deming, Juran ñaõ ñöa ra heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng SPC vaø TQM coù taùc ñoäng lôùn tôùi heä thoáng saûn xuaát cuûa theá giôùi. Vaøo naêm 1950, “Saûn xuaát ñuùng giôø” (Just In Time Production), ñöôïc xaây döïng bôûi nhöõng ngöôøi saùng laäp ra haõng Toyota, Sakichi Toyoda, con trai oâng Kiichiro Toyoda vaø oâng kyõ sö Taiichi Ohno ñaõ phaùc thaûo ra heä thoáng “Saûn xuaát ñuùng giôø” (Just In Time Production). Khi nhöõng ngöôøi saùng laäp ra haõng Toyota ñeán Myõ vaø quan saùt daây chuyeàn laép ñaët vaø saûn xuaát haøng loaït maø Ford ñaõ taïo ra taïi moät nhaø maùy ôû Michida, hoï ñaõ khoâng bò aán töôïng. Trong luùc mua saém taïi moät sieâu thò, hoï quan saùt moät yù töôûng ñôn giaûn cuûa vieäc cung caáp laïi ñoà uoáng, khi khaùch haøng caàn ñoà uoáng, hoï seõ laáy moät vaø moät caùi khaùc seõ thay theá. YÙ töôûng ñoù ñaõ ñöôïc ñem vaøo yù töôûng “Heä Thoáng Saûn Xuaát cuûa Toyota” (Toyota Production System (TPS)). 2.1.2 Muïc tieâu cuûa Lean Nhaèm lieân tuïc loaïi boû taát caû nhöõng laõng phí trong quaù trình saûn xuaát. Lôïi ích chính cuûa heä thoáng naøy laø giaûm chi phí saûn xuaát, taêng saûn löôïng, vaø ruùt ngaén thôøi gian saûn xuaát. Nguyeân taéc chuû ñaïo cuûa Lean laø gia taêng giaù trò cho khaùch haøng thoâng qua vieäc lieân tuïc loaïi boû laõng phí trong suaát quaù trình cung caáp saûn phaåm vaø dòch vuï. Laõng phí ôû ñaây ñöôïc hieåu laø taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp khoâng giuùp taïo ra giaù trò mong muoán cho khaùch haøng. Vì theá, muoán aùp duïng Lean, doanh nghieäp phaûi hieåu ñaâu laø nhöõng ñieàu khaùch haøng thaät söï quan taâm, nhöõng giaù trò töø saûn phaåm vaø dòch vuï cung caáp ñöôïc khaùch haøng saün saøng traû tieàn... Treân cô sôû ñoù, doanh nghieäp seõ bieát caùch giaûm thieåu, hoaëc loaïi boû, nhöõng hoaït ñoäng naøo laøm phaùt sinh chi phí vaø keùo daøi thôøi gian chôø ñôïi cuûa khaùch haøng. Hình 2: Muïc ñích cuûa Saûn xuaát Tinh goïn Giaûi thích sô ñoà: Waste Reduction: Giaûm thieåu söï laõng phí; Intergrated Supply Chain: Tích hôïp keânh phaân phoái; Flow: Doøng; Lean Desgin: Thieát Keá Lean; Process Control: Kieåm soaùt söï vaän haønh; Synchronize: Ñoàng Boä; Value-creating Organization: Toå Chöùc taïo ra giaù trò; Enhanced customer value: Caûi tieán giaù trò mang laïi cho khaùch haøng. Nhö vaäy, baèng caùch tích hôïp keânh phaân phoái cuøng vôùi vieäc keát hôïp giöõa Lean, kieåm soaùt söï vaän haønh vaø ñoàng boä caùc khaâu, toå chöùc seõ taïo ra giaù trò gia taêng cho khaùch haøng baèng caùch giaûm thieåu söï laõng phí. Cuï theå hôn, caùc muïc tieâu bao goàm: 2.1.2.1 Pheá phaåm vaø söï laõng phí Giaûm pheá phaåm vaø caùc laõng phí höõu hình khoâng caàn thieát, bao goàm söû duïng vöôït ñònh möùc nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo, pheá phaåm coù theå ngaên ngöøa, chi phí lieân quan ñeán taùi cheá pheá phaåm, vaø caùc tính naêng treân saûn phaåm voán khoâng ñöôïc khaùch haøng yeâu caàu; 2.1.2.2. Chu kyø saûn xuaát Giaûm thôøi gian quy trình vaø chu kyø saûn xuaát baèng caùch giaûm thieåu thôøi gian chôø ñôïi giöõa caùc coâng ñoaïn, cuõng nhö thôøi gian chuaån bò cho quy trình vaø thôøi gian chuyeån ñoåi maãu maõ hay quy caùch saûn phaåm; 2.1.2.3. Möùc toàn kho Giaûm thieåu möùc haøng toàn kho ôû taát caû coâng ñoaïn saûn xuaát, nhaát laø saûn phaåm dôû dang giöõa caùc coâng ñoaïn. Möùc toàn kho thaáp hôn ñoàng nghóa vôùi yeâu caàu voán löu ñoäng ít hôn; 2.1.2.4. Naêng suaát lao ñoäng Caûi thieän naêng suaát lao ñoäng, baèng caùch vöøa giaûm thôøi gian nhaøn roãi cuûa coâng nhaân, ñoàng thôøi phaûi ñaûm baûo coâng nhaân ñaït naêng suaát cao nhaát trong thôøi gian laøm vieäc (khoâng thöïc hieän nhöõng coâng vieäc hay thao taùc khoâng caàn thieát); 2.1.2.5. Taän duïng thieát bò vaø maët baèng Söû duïng thieát bò vaø maët baèng saûn xuaát hieäu quaû hôn baèng caùch loaïi boû caùc tröôøng hôïp uøn taéc vaø gia taêng toái ña hieäu suaát saûn xuaát treân caùc thieát bò hieän coù, ñoàng thôøi giaûm thieåu thôøi gian döøng maùy; 2.1.2.6. Tính linh ñoäng Coù khaû naêng saûn xuaát nhieàu loaïi saûn phaåm khaùc nhau moät caùch linh ñoäng hôn vôùi chi phí vaø thôøi gian chuyeån ñoåi thaáp nhaát. 2.1.2.7. Saûn löôïng Neáu coù theå giaûm chu kyø saûn xuaát, taêng naêng suaát lao ñoäng, giaûm thieåu uøn taéc vaø thôøi gian döøng maùy, coâng ty coù theå gia taêng saûn löôïng moät caùch ñaùng keå töø cô sôû vaät chaát hieän coù. Haàu heát caùc lôïi ích treân ñeàu daãn ñeán vieäc giaûm giaù thaønh saûn xuaát. Ví duï nhö, vieäc söû duïng thieát bò vaø maët baèng hieäu quaû hôn daãn ñeán chi phí khaáu hao treân ñôn vò saûn phaåm seõ thaáp hôn, söû duïng lao ñoäng hieäu quaû hôn seõ daãn ñeán chi phí nhaân coâng cho moãi ñôn vò
- 6. 4 LEAN 6 SIGMA saûn phaåm thaáp hôn vaø möùc pheá phaåm thaáp hôn seõ laøm giaûm giaù voán haøng baùn. Khi coâng ty Lantech, moät coâng ty saûn xuaát thieát bò cuûa Myõ hoaøn taát vieäc trieån khai Lean naêm 1995, coâng ty cho bieát ñaõ ñaït ñöôïc caùc caûi tieán sau so vôùi heä thoáng saûn xuaát theo loâ saûn phaåm trong naêm 1993: • Maët baèng saûn xuaát treân moãi maùy giaûm 45%; • Pheá phaåm giaûm 90% • Chu kyø saûn xuaát giaûm töø 16 tuaàn xuoáng coøn 5 ngaøy 14 giôø; vaø • Thôøi gian giao haøng giaûm töø 4-20 tuaàn xuoáng coøn 1-4 tuaàn. 2.1.3 Caùc Nguyeân taéc chính cuûa Lean Caùc nguyeân taéc chính trong Lean coù theå ñöôïc toùm taét nhö sau: 2.1.3.1. Nhaän thöùc veà söï laõng phí Böôùc ñaàu tieân laø nhaän thöùc veà nhöõng gì coù vaø nhöõng gì khoâng laøm taêng theâm giaù trò töø goùc ñoä khaùch haøng. Baát kyø vaät lieäu, quy trình hay tính naêng naøo khoâng taïo theâm giaù trò theo quan ñieåm cuûa khaùch haøng ñöôïc xem laø thöøa vaø neân loaïi boû. Ví duï nhö vieäc vaän chuyeån vaät lieäu giöõa caùc phaân xöôûng laø laõng phí vaø coù khaû naêng ñöôïc loaïi boû. 2.1.3.2. Chuaån hoùa quy trình Lean ñoøi hoûi vieäc trieån khai caùc höôùng daãn chi tieát cho saûn xuaát, goïi laø Quy Trình Chuaån, trong ñoù ghi roõ noäi dung, trình töï, thôøi gian vaø keát quaû cho taát caû caùc thao taùc do coâng nhaân thöïc hieän. Ñieàu naøy giuùp loaïi boû söï khaùc bieät trong caùch caùc coâng nhaân thöïc hieän coâng vieäc. 2.1.3.3. Quy trình lieân tuïc Lean thöôøng nhaém tôùi vieäc trieån khai moät quy trình saûn xuaát lieân tuïc, khoâng bò uøn taéc, giaùn ñoaïn, ñi voøng laïi, traû veà hay phaûi chôø ñôïi. Khi ñöôïc trieån khai thaønh coâng, thôøi gian chu kyø saûn xuaát seõ ñöôïc giaûm ñeán 90%. 2.1.3.4. Saûn xuaát Loâi Keùo “Pull” Coøn ñöôïc goïi laø Just-in-Time (JIT), saûn xuaát Pull chuû tröông chæ saûn xuaát nhöõng gì caàn vaø vaøo luùc caàn ñeán. Saûn xuaát ñöôïc dieãn ra döôùi taùc ñoäng cuûa caùc coâng ñoaïn sau, neân moãi phaân xöôûng chæ saûn xuaát theo yeâu caàu cuûa coâng ñoaïn keá tieáp. 2.1.3.5. Chaát löôïng töø goác Lean nhaém tôùi vieäc loaïi tröø pheá phaåm töø goác vaø vieäc kieåm soaùt chaát löôïng ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc coâng nhaân nhö moät phaàn coâng vieäc trong quy trình saûn xuaát. 2.1.3.6. Lieân tuïc caûi tieán Lean ñoøi hoûi söï coá gaéng ñaït ñeán söï hoaøn thieän baèng caùch khoâng ngöøng loaïi boû nhöõng laõng phí khi phaùt hieän ra chuùng. Ñieàu naøy cuõng ñoøi hoûi söï tham gia tích cöïc cuûa coâng nhaân trong quaù trình caûi tieán lieân tuïc. 2.1.4 Troïng taâm cuûa Lean 2.1.5 Lôïi ích cuûa Lean Lean ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát trong caùc ngaønh coâng nghieäp thieân veà laép raùp hoaëc coù quy trình nhaân coâng laëp ñi laëp laïi. Trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp naøy, tính hieäu quaû vaø khaû naêng chuù taâm vaøo chi tieát cuûa coâng nhaân khi laøm vieäc vôùi caùc coâng cuï thuû coâng hoaëc vaän haønh maùy moùc coù aûnh höôûng lôùn ñeán naêng suaát. ÔÛ caùc coâng ty naøy, heä thoáng ñöôïc caûi tieán coù theå loaïi boû nhieàu laõng phí hoaëc baát hôïp lyù. Vôùi ñaëc thuø naøy, coù moät soá ngaønh cuï theå bao goàm xöû lyù goã, may maëc, laép raùp xe, laép raùp ñieän töû vaø saûn xuaát thieát bò. Vì Lean loaïi boû nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán lòch saûn xuaát vaø caân baèng chuyeàn keùm neân Lean ñaëc bieät thích hôïp cho caùc coâng ty chöa coù heä thoáng Hoaïch ñònh Nguoàn löïc Doanh nghieäp (ERP) hoaëc chöa coù heä thoáng ñeå hoaïch ñònh yeâu caàu vaät tö (MRP), lòch saûn xuaát hay ñieàu phoái saûn xuaát. Ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng ôû Vieät Nam vì chuùng toâi nhaän thaáy nhieàu coâng ty tö nhaân Vieät Nam ñang hoaït ñoäng döôùi möùc coâng suaát khaù ñaùng keå, hoaëc thöôøng giao haøng khoâng ñuùng heïn do caùc vaán ñeà trong heä thoáng quaûn lyù vaø leân lòch saûn xuaát. Lean cuõng thích hôïp cho caùc ngaønh coù chieán löôïc öu tieân vieäc Saûn xuaát haøng loaït Lean Manufacturing Ñònh höôùng Theo nhaø cung caáp Theo khaùch haøng Hoaïch ñònh Caùc ñôn haøng ñöôïc ñöa tôùi nhaø maùy döïa treân hoaïch ñònh/döï baùo saûn xuaát Caùc ñôn haøng ñeán vôùi nhaø maùy döïa treân yeâu caàu khaùch haøng hay nhu caàu cuûa coâng ñoaïn keá tieáp Quy moâ moãi loâ Lôùn Nhoû Kieåm soaùt chaát löôïng Nhaân vieân kieåm soaùt chaát löôïng kieåm tra laáy maãu ngaãu nhieân Coâng nhaân kieåm tra treân chuyeàn Haøng toàn kho Taäp hôïp saûn phaåm dôû dang giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát Khoâng coù hoaëc raát ít saûn phaåm dôû dang giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát Baøn giao saûn phaåm dôû dang Vaät lieäu sau moãi khaâu ñöôïc taäp trung vaøo kho baùn thaønh phaåm tröôùc khi ñöôïc ñöa vaøo khaâu keá tieáp Vaät lieäu ñöôïc baøn giao tröïc tieáp töø moãi khaâu cho khaâu keá tieáp Thôøi gian chu kyø Chu kyø saûn xuaát seõ maát nhieàu thôøi gian hôn thôøi gian thaät söï daønh cho vieäc xöû lyù vaät lieäu Chu kyø saûn xuaát ñöôïc ruùt ngaén gaàn baèng thôøi gian daønh cho vieäc xöû lyù vaät lieäu ruùt ngaén thôøi gian chu kyø saûn xuaát tôùi möùc toái thieåu ñeå taïo ñöôïc theá maïnh trong caïnh tranh cho coâng ty. 2.2 Caùc Khaùi nieäm trong Lean 2.2.1 Vieäc taïo ra giaù trò vaø söï laõng phí Trong Lean, giaù trò cuûa moät saûn phaåm ñöôïc xaùc ñònh hoaøn toaøn döïa treân nhöõng gì khaùch haøng thaät söï yeâu caàu vaø saün loøng traû tieàn ñeå
- 7. 5 LEAN 6 SIGMA coù ñöôïc. Caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coù theå ñöôïc chia thaønh ba nhoùm sau ñaây: Caùc hoaït ñoäng taïo ra giaù trò taêng theâm laø caùc hoaït ñoäng chuyeån hoaù vaät tö trôû thaønh ñuùng saûn phaåm maø khaùch haøng yeâu caàu. Caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm laø caùc hoaït ñoäng khoâng caàn thieát cho vieäc chuyeån hoaù vaät tö thaønh saûn phaåm maø khaùch haøng yeâu caàu. Baát kyø nhöõng gì khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm coù theå ñöôïc ñònh nghóa laø laõng phí. Nhöõng gì laøm taêng theâm thôøi gian, coâng söùc hay chi phí khoâng caàn thieát ñeàu ñöôïc xem laø khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm. Moät caùch nhìn khaùc veà söï laõng phí ñoù laø baát kyø vaät tö hay hoaït ñoäng maø khaùch haøng khoâng saün loøng traû tieàn mua. Thöû nghieäm vaø kieåm tra nguyeân vaät lieäu cuõng ñöôïc xem laø laõng phí vì chuùng coù theå ñöôïc loaïi tröø trong tröôøng hôïp quy trình saûn xuaát ñöôïc caûi thieän ñeå loaïi boû caùc khuyeát taät. Caùc hoaït ñoäng caàn thieát nhöng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm laø caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm töø quan ñieåm cuûa khaùch haøng nhöng laïi caàn thieát trong vieäc saûn xuaát ra saûn phaåm neáu khoâng coù söï thay ñoåi ñaùng keå naøo töø quy trình cung caáp hay saûn xuaát trong hieän taïi. Daïng laõng phí naøy coù theå ñöôïc loaïi tröø veà laâu daøi chöù khoâng theå thay ñoåi trong ngaén haïn. Chaúng haïn nhö möùc toàn kho cao ñöôïc yeâu caàu duøng laøm kho “ñeäm” döï phoøng coù theå daàn daàn ñöôïc giaûm thieåu khi hoaït ñoäng saûn xuaát trôû neân oån ñònh hôn. 2.2.2 Nhöõng loaïi laõng phí chính Nguyeân thuûy coù 7 loaïi laõng phí chính ñöôïc xaùc ñònh bôûi Heä thoáng saûn xuaát Toyota (Toyota Production System). Tuy nhieân, danh saùch naøy ñaõ ñöôïc ñieàu chænh vaø môû roäng bôûi nhöõng ngöôøi thöïc haønh lean, nhìn chung bao goàm caùc muïc sau: 2.2.2.1. Saûn xuaát dö thöøa Saûn xuaát dö thöøa töùc saûn xuaát nhieàu hôn hay quaù sôùm hôn nhöõng gì ñöôïc yeâu caàu moät caùch khoâng caàn thieát. Vieäc naøy laøm gia taêng ruûi ro söï loãi thôøi cuûa saûn phaåm, taêng ruûi ro veà saûn xuaát sai chuûng loaïi saûn phaåm vaø coù nhieàu khaû naêng phaûi baùn ñi caùc saûn phaåm naøy vôùi giaù chieát khaáu hay boû ñi döôùi daïng pheá lieäu. Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp thì löôïng baùn thaønh phaåm hay thaønh phaåm phuï troäi ñöôïc duy trì nhieàu hôn moät caùch chuù chuû yù, keå caû trong nhöõng quy trình saûn xuaát ñöôïc aùp duïng Lean. 2.2.2.2. Khuyeát taät Beân caïnh caùc khuyeát taät veà maët vaät lyù tröïc tieáp laøm taêng chi phí haøng baùn, khuyeát taät cuõng bao goàm caùc sai soùt veà giaáy tôø, cung caáp thoâng tin sai leäch veà saûn phaåm, giao haøng treã, saûn xuaát sai quy caùch, söû duïng quaù nhieàu nguyeân vaät lieäu hay taïo ra pheá lieäu khoâng caàn thieát. 2.2.2.3. Toàn kho Laõng phí veà toàn kho nghóa laø döï tröõ quaù möùc caàn thieát veà nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm vaø thaønh phaåm. Löôïng toàn kho phuï troäi daãn ñeán chi phí taøi chính cao hôn veà toàn kho, chi phí baûo quaûn cao hôn vaø tyû leä khuyeát taät cao hôn. 2.2.2.4. Di chuyeån Di chuyeån ôû ñaây noùi ñeán baát kyø söï chuyeån ñoäng nguyeân vaät lieäu naøo khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm cho saûn phaåm chaúng haïn nhö vieäc vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát. Vieäc di chuyeån nguyeân vaät lieäu giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát neân nhaém tôùi moâ hình lyù töôûng laø saûn phaåm ñaàu ra cuûa moät coâng ñoaïn ñöôïc söû duïng töùc thôøi bôûi coâng ñoaïn keá tieáp. Vieäc di chuyeån giöõa caùc coâng ñoaïn xöû lyù laøm keùo daøi thôøi gian chu kyø saûn xuaát, daãn ñeán vieäc söû duïng lao ñoäng vaø maët baèng keùm hieäu quaû vaø coù theå gaây neân nhöõng ñình treä trong saûn xuaát. 2.2.2.5. Chôø ñôïi Chôø ñôïi laø thôøi gian coâng nhaân hay maùy moùc nhaøn roãi bôûi söï taéc ngheõn hay luoàng saûn xuaát trong xöôûng thieáu hieäu quaû. Thôøi gian trì hoaõn giöõa moãi ñôït gia coâng cheá bieán saûn phaåm cuõng ñöôïc tính ñeán. Vieäc chôø ñôïi laøm taêng theâm chi phí ñaùng keå do chi phí nhaân coâng vaø khaáu hao treân töøng ñôn vò saûn löôïng bò taêng leân. 2.2.2.6. Thao taùc Baát kyø caùc chuyeån ñoäng tay chaân hay vieäc ñi laïi khoâng caàn thieát cuûa caùc coâng nhaân khoâng gaén lieàn vôùi vieäc gia coâng saûn phaåm. Chaúng haïn nhö vieäc ñi laïi khaép xöôûng ñeå tìm duïng cuï laøm vieäc hay thaäm chí caùc chuyeån ñoäng cô theå khoâng caàn thieát hay baát tieän do quy trình thao taùc ñöôïc thieát keá keùm laøm chaäm toác ñoä laøm vieäc cuûa coâng nhaân. 2.2.2.7. Söûa sai Söûa sai hay gia coâng laïi, khi moät vieäc phaûi ñöôïc laøm laïi bôûi vì noù khoâng ñöôïc laøm ñuùng trong laàn ñaàu tieân. Quaù trình naøy khoâng chæ gaây neân vieäc söû duïng lao ñoäng vaø
- 8. 6 LEAN 6 SIGMA thieát bò keùm hieäu quaû maø coøn laøm giaùn ñoaïn luoàng saûn xuaát thoâng thoaùng daãn ñeán nhöõng aùch taéc vaø ñình treä trong quy trình. Ngoaøi ra, caùc vaán ñeà lieân quan ñeán söûa chöõa thöôøng tieâu toán moät khoái löôïng thôøi gian ñaùng keå cuûa caáp quaûn lyù vaø vì vaäy laøm taêng theâm chi phí quaûn lyù saûn xuaát chung. 2.2.2.8. Gia coâng thöøa Gia coâng thöøa töùc tieán haønh nhieàu coâng vieäc gia coâng hôn möùc khaùch haøng yeâu caàu döôùi hình thöùc chaát löôïng hay coâng naêng cuûa saûn phaåm - ví duï nhö ñaùnh boùng hay laøm laùng thaät kyõ nhöõng ñieåm treân saûn phaåm maø khaùch haøng khoâng yeâu caàu vaø khoâng quan taâm. 2.2.2.9. Kieán thöùc rôøi raïc Ñaây laø tröôøng hôïp khi thoâng tin vaø kieán thöùc khoâng coù saün taïi nôi hay vaøo luùc ñöôïc caàn ñeán. ÔÛ ñaây cuõng bao goàm thoâng tin veà caùc thuû tuïc quy trình, thoâng soá kyõ thuaät vaø caùch thöùc giaûi quyeát vaán ñeà, v.v.... Thieáu nhöõng thoâng tin chính xaùc thöôøng gaây ra pheá phaåm vaø taéc ngheõn luoàng saûn xuaát. Ví duï, thieáu thoâng tin veà coâng thöùc phoái troän nguyeân lieäu, pha maøu coù theå laøm ñình treä toaøn boä quy trình saûn xuaát hoaëc taïo ra caùc saûn phaåm loãi do caùc laàn thöû sai toán raát nhieàu thôøi gian. 2. 2.3 Saûn xuaát Loâi Keùo (Pull) Khaùi nieäm troïng taâm cuûa Lean laø Pull Production (Saûn xuaát Loâi Keùo), trong ñoù luoàng saûn xuaát trong nhaø maùy ñöôïc ñieàu tieát bôûi yeâu caàu töø coâng ñoaïn cuoái quy trình “loâi keùo” hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ñoaïn ñaàu quy trình, voán traùi ngöôïc vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát truyeàn thoáng theo loâ saûn phaåm maø trong ñoù hoaït ñoäng saûn xuaát ñöôïc thuùc ñaåy töø ñaàu quy trình ñeán cuoái quy trình döïa treân moät lòch saûn xuaát ñònh kyø. Ñieàu naøy coù nghóa raèng chæ khi naøo coù nhu caàu (tính hieäu) ôû coâng ñoaïn sau thì coâng ñoaïn tröôùc môùi tieán haønh gia coâng nguyeân lieäu. Ví duï trong heä thoáng pull, moät ñôn ñaët haøng taïo ra nhu caàu veà thaønh phaåm, sau ñoù laàn löôït taïo ra nhu caàu cho coâng ñoaïn laép raùp hoaøn chænh, roài laép raùp sô boä vaø ñi tieáp ngöôïc doøng chuoãi cung caáp. Vieäc trieån khai cuï theå ñöôïc tieán haønh nhö sau: 2.2.3.1. Ñôn haøng baét ñaàu töø coâng ñoaïn cuoái cuøng Khi moät ñôn haøng ñöôïc nhaän töø khaùch haøng vaø thoâng tin cho xöôûng saûn xuaát, leänh saûn xuaát tröôùc tieân ñöôïc ñöa ñeán coâng ñoaïn ôû cuoái quy trình saûn xuaát (nhö ñoùng goùi hay laép raùp hoaøn chænh) traùi ngöôïc vôùi caùc coâng ñoaïn ñaàu cuûa quy trình (chaúng haïn nhö sô cheá nguyeân lieäu). Caùch laøm naøy ñoøi hoûi moät heä thoáng thoâng tin heát söùc hieäu quaû ñeå ñaûm baûo raèng caùc coâng ñoaïn cung caáp ôû thöôïng nguoàn lieân tuïc naém baét ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng ôû caùc coâng ñoaïn veà sau cuûa quy trình saûn xuaát. 2.2.3.2. Saûn phaåm ñöôïc “loâi keùo” trong quaù trình saûn xuaát döïa treân nhu caàu cuûa coâng ñoaïn sau Moãi coâng ñoaïn saûn xuaát ñöôïc xem laø moät khaùch haøng cuûa coâng ñoaïn gaàn keà tröôùc noù. Khoâng coù saûn phaåm naøo ñöôïc gia coâng bôûi coâng ñoaïn tröôùc neáu coâng ñoaïn ñöùng sau (khaùch haøng) khoâng yeâu caàu. 2.2.3.3. Toác ñoä saûn xuaát ñöôïc ñieàu phoái bôûi toác ñoä tieâu thuï cuûa caùc coâng ñoaïn sau Möùc ñoä saûn xuaát ôû töøng coâng ñoaïn hay toå baèng vôùi möùc nhu caàu/ tieâu thuï cuûa coâng ñoaïn theo sau (khaùch haøng). Phöông phaùp pull töông töï nhö khaùi nieäm saûn xuaát Just-in-Time (vöøa ñuùng luùc) coù nghóa laø nguyeân vaät lieäu hay baùn thaønh phaåm ñöôïc giao ñuùng soá löôïng vaø “vöøa ñuùng luùc” khi khaâu sau caàn duøng ñeán. Tröôøng hôïp lyù töôûng cuûa heä thoáng saûn xuaát pull laø nguyeân vaät lieäu seõ ñöôïc nôi cung caáp (coâng ñoaïn tröôùc) chuaån bò saün ñuùng luùc coâng ñoaïn sau caàn ñeán. Ñieàu naøy coù nghóa raèng toaøn boä löôïng nguyeân lieäu toàn kho ñeàu ñang trong tình traïng ñöôïc xöû lyù, chöù khoâng phaûi ñang chôø ñeå ñöôïc xöû lyù, vaø khaùch haøng thöôøng phaûi hoaïch ñònh tröôùc baèng caùch döï ñoaùn seõ caàn gì döïa treân thôøi gian ñaùp öùng cuûa nhaø cung caáp. Ví duï, neáu nhaø cung caáp caàn 2 giôø ñeå cung caáp nguyeân lieäu keå töø luùc ñöôïc khaùch haøng yeâu caàu, khaùch haøng seõ phaûi ñaët leänh yeâu caàu 2 giôø tröôùc khi nguyeân lieäu caàn ñöôïc söû duïng ñeán. 2.2.4 Caùc Moâ hình khaùc nhau cuûa heä thoáng saûn xuaát Pull Nhieàu nhaø saûn xuaát aùp duïng Lean duy trì moät löôïng toàn kho coù tính toaùn cho nguyeân lieäu, baùn thaønh phaåm vaø thaønh phaåm nhaèm: - Phoøng khi nhu caàu khaùch haøng thay ñoåi; - Phoøng khi nhaø cung caáp giao nguyeân vaät lieäu chaäm hôn döï tính hay hoaït ñoäng saûn xuaát bò chaäm treã; - Ñieàu hoøa luoàng saûn xuaát baèng caùch saûn xuaát lieân tuïc moät soá saûn phaåm duø khaùch haøng chöa yeâu caàu; - Thích öùng vôùi thöïc teá raèng nguyeân lieäu phaûi ñöôïc giao theo loâ vaø thaønh phaåm phaûi ñöôïc xuaát theo loâ; - Thích öùng vôùi thöïc teá raèng vieäc gia coâng ôû moät vaøi coâng ñoaïn saûn xuaát phaûi ñöôïc thöïc hieän theo loâ do baûn chaát cuûa thieát bò hay quy trình. Nhìn chung, caøng ít khaû naêng döï ñoaùn caùc ñôn ñaët haøng, quaù trình saûn xuaát caøng baát oån ñònh (nhö laø nhöõng chaäm treã vaø taéc ngheõn ngoaøi döï tính), hay möùc
- 9. 7 LEAN 6 SIGMA ñoä tin caäy cuûa caùc nhaø cung caáp nguyeân lieäu caøng thaáp thì möùc toàn kho ñöôïc yeâu caàu caøng cao phoøng khi coù nhöõng bieán ñoäng ñoät ngoät trong nhu caàu cuûa khaùch haøng, söï baát oån ñònh cuûa saûn xuaát hay thieáu huït nguyeân vaät lieäu. Trong nhöõng tröôøng hôïp treân, caùc chuyeàn saûn xuaát lean coá yù duy trì löôïng toàn kho nguyeân lieäu, baùn thaønh phaåm hay thaønh phaåm laøm vuøng “ñeäm” döï phoøng tröôùc nhöõng thay ñoåi khoâng löôøng tröôùc ñöôïc. Ñeå thích öùng vôùi nhöõng tình huoáng vöøa neâu, moät soá heä thoáng khaùc nhau coù theå ñöôïc aùp duïng cho moâ hình saûn xuaát pull nhö sau: 2.2.4.1. Heä thoáng Pull Caáp Ñaày Trong heä thoáng naøy, coâng ty coá yù duy trì moät löôïng toàn kho thaønh phaåm cho töøng chuûng loaïi hay nhoùm saûn phaåm vaø chæ khi toàn kho cuûa moät loaïi saûn phaåm thaáp hôn möùc xaùc ñònh thì moät leänh laøm ñaày kho ñöôïc ban haønh yeâu caàu saûn xuaát theâm saûn phaåm. Heä thoáng caáp ñaày toàn kho ñöôïc aùp duïng phoå bieán hôn ôû coâng ty coù nhieàu khaùch haøng nhoû thöôøng ñaët mua caùc saûn phaåm coù quy caùch chuaån. Trong heä thoáng naøy, lòch saûn xuaát ñöôïc bieát tröôùc khaù laâu neân möùc toàn kho nguyeân lieäu cuõng ñöôïc quy ñònh cuï theå. 2.2.4.2 Heä thoáng Pull Saûn xuaát theo Ñôn haøng Trong heä thoáng naøy, caùc leänh saûn xuaát chæ ñöôïc gôûi ñeán xöôûng saûn xuaát khi khaùch haøng beân ngoaøi yeâu caàu. Taát caû saûn phaåm ñöôïc laøm theo ñôn ñaët haøng. Heä thoáng naøy ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû coâng ty coù ít khaùch haøng nhöng laø khaùch haøng lôùn, mua caùc saûn phaåm coù yeâu caàu ñaëc bieät. Maëc duø caùc coâng ty aùp duïng heä thoáng naøy neân coù löôïng kho thaønh phaåm thaáp hôn, hoï vaãn caàn coù kho nguyeân lieäu hay baùn thaønh phaåm lôùn hôn do lòch saûn xuaát khoâng ñöôïc bieát tröôùc (vì khoù ñoaùn tröôùc chính xaùc khaùch haøng seõ caàn gì vaø vaøo khi naøo). 2.2.4.3. Heä thoáng Pull Phöùc hôïp Trong heä thoáng phöùc hôïp, moät soá thaønh phaàn cuûa heä thoáng caáp ñaày vaø saûn xuaát theo ñôn haøng ñöôïc söû duïng hoã trôï laãn nhau. Ví duï moät coâng ty coù theå saûn xuaát moät soá saûn phaåm treân cô sôû caáp ñaày toàn kho trong khi saûn xuaát moät soá saûn phaåm khaùc vôùi heä thoáng laøm theo ñôn ñaët haøng. Moät choïn löïa khaùc, moät coâng ty coù theå aùp duïng heä thoáng caáp ñaày toàn kho cho moät phaàn cuûa quy trình saûn xuaát vaøíap duïng heä thoáng laøm theo ñôn haøng cho phaàn khaùc cuûa quy trình saûn xuaát. Ví duï nhö moät coâng ty duy trì moät möùc quy ñònh toàn kho cho moät soá loaïi baùn thaønh phaåm vaø chæ saûn xuaát ra thaønh phaåm khi ñöôïc khaùch haøng yeâu caàu. Trong tröôøng hôïp naøy, coâng ty aùp duïng heä thoáng caáp ñaày toàn kho cho quaù trình saûn xuaát baùn thaønh phaåm vaø aùp duïng quy trình laøm theo ñôn haøng cho phaàn coøn laïi cuûa chuyeàn saûn xuaát. Trong Heä Thoáng Saûn Xuaát Toyota, quaù trình saûn xuaát ñöôïc kích hoaït caáp ñaày moät soá thaønh phaåm ñeå chuùng coù saün khi ñöôïc caàn ñeán. 2.2.5 Vì sao möùc toàn kho cao laøm taêng pheá phaåm vaø laõng phí Pull production (saûn xuaát loâi keùo) giuùp loaïi boû toàn kho khoâng caàn thieát giöõa caùc coâng ñoaïn. Möùc toàn kho cao giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát daãn ñeán tyû leä khuyeát taät saûn phaåm cao hôn vì nhöõng lyù do sau: - Kieåm soaùt loãi keùm trong saûn xuaát theo loâ - khi saûn xuaát theo loâ, seõ coù nhieàu saûn phaåm loãi ñöôïc taïo ra tröôùc khi bò phaùt hieän ôû coâng ñoaïn saûn xuaát tieáp theo. Ví duï, neáu kích thöôùc moãi loâ ôû coâng ñoaïn in bao laø ba ngaøn bao tröôùc khi chuyeån cho coâng ñoaïn keá tieáp, ñoàng thôøi nhaân vieân kieåm phaåm khoâng phaùt hieän ñöôïc loãi (do chæ kieåm xaùc suaát), seõ coù raát nhieàu khaû naêng laø voâ soá bao in loãi ñöôïc taïo ra tröôùc khi sai xoùt ñöôïc phaùt hieän ôû coâng ñoaïn saûn xuaát keá tieáp. - Hö hoûng vaø laõng phí do löu kho vaø di chuyeån - moät soá loãi phaùt sinh trong quaù trình di chuyeån vaø trong thôøi gian löu kho. Ví duï trong ngaønh saûn xuaát ñoà goã, vieäc baùn thaønh phaåm bò taêng ñoä aåm do tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng aåm trong quaù trình gia coâng cuõng ñöôïc xem laø loãi. Trong khi ñoù, vieäc löu kho caàn theâm lao ñoäng, naêng löôïng vaø maët baèng. - Traùch nhieäm tröïc tieáp - khi baùn thaønh phaåm naèm chôø xöû lyù giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát, töùc maát ñi moái lieân heä tröïc tieáp giöõa hai coâng ñoaïn. Coâng ñoaïn sau coù raát ít khaû naêng phaân bieät ñöôïc moät saûn phaåm cuï theå do moät coâng nhaân hay nhoùm naøo saûn xuaát. Khi coâng nhaân hay toå ôû coâng ñoaïn tröôùc chòu traùch nhieäm ít hôn seõ caøng coù nhieàu khaû naêng gaây ra saûn phaåm loãi hay sai quy caùch so vôùi yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Ngöôïc laïi, vieäc baøn giao tröïc tieáp vaø söû duïng ngay vaät tö/baùn thaønh phaåm bôûi coâng ñoaïn theo sau seõ giuùp ñaûm baûo raèng coâng nhaân hay toå ôû coâng ñoaïn tröôùc nhaän laõnh traùch nhieäm hoaøn toaøn trong vieäc chæ laøm ra nhöõng saûn phaåm toát ñöôïc coâng ñoaïn sau chaáp nhaän. Tuy nhieân, nhö ñaõ ñeà caäp trong phaàn tröôùc, coù moät soá tröôøng hôïp toàn kho laø ñieàu thieát yeáu ñaûm baûo ñieàu hoaø saûn xuaát vì vaäy moät soá loaïi toàn kho neân ñöôïc duy trì ôû möùc ñoä cho pheùp ñeå quaù trình saûn xuaát khoâng bò giaùn ñoaïn. 2.2.6 Taùc ñoäng cuûa Heä thoáng Pull ñoái vôùi vieäc hoaïch ñònh saûn xuaát Phaàn lôùn caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam ñeàu söû duïng heä thoáng hoaïch ñònh trung
- 10. 8 LEAN 6 SIGMA taâm trong ñoù Tröôûng Phoøng Keá hoaïch saûn xuaát xaây döïng lòch saûn xuaát vaø phaân boå leänh saûn xuaát ñeán caùc phaân xöôûng ñeå xöû lyù theo loâ saûn phaåm. Ñaây laø heä thoáng saûn xuaát Push (thuùc ñaåy), coù nghóa raèng nguyeân vaät lieäu ñöôïc ñaåy ñi qua quy trình saûn xuaát döïa vaøo lòch saûn xuaát. Moâ hình Hoaïch ñònh yeâu caàu nguyeân vaät lieäu ( MRP) cuûa phaàn lôùn caùc heä thoáng Hoaïch ñònh Nguoàn löïc Doanh nghieäp ( ERP) hoaït ñoäng treân cô sôû naøy. Trong moät heä thoáng saûn xuaát Push, neáu heä thoáng döï baùo saûn xuaát khoâng chính xaùc (voán phoå bieán ôû caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam) hoaëc Tröôûng Phoøng Keá hoaïch saûn xuaát khoâng coù thoâng tin ñaày ñuû veà tình hình saûn xuaát vaø nhu caàu ôû töøng coâng ñoaïn hoaëc khoâng coù coâng cuï höõu hieäu ñeå phaân tích nhu caàu (ñaây cuõng laø tröôøng hôïp ñaëc thuø ôû caùc doanh nghieäp saûn xuaát Vieät Nam), ngöôøi phuï traùch coù theå phaân boå quaù nhieàu hoaëc quaù ít vieäc cho caùc toå vaø coâng ñoaïn khaùc nhau, vì vaäy seõ deã daãn ñeán taéc ngheõn luoàng saûn xuaát, dö thöøa veà toàn kho, raát ít khaû naêng trieån khai saûn xuaát treân cô sôû quy trình lieân tuïc vaø noùi chung laø keùm hieäu quaû trong vieäc söû duïng taøi nguyeân. Ngöôïc laïi, ngoaïi tröø vieäc caân baèng saûn xuaát, yeáu toá chính cuûa heä thoáng saûn xuaát pull ñoù laø vieäc phaân boå luoàng coâng vieäc cho xöôûng saûn xuaát ñöôïc xaùc ñònh döïa treân nhu caàu cuûa chuyeàn saûn xuaát chöù khoâng phaûi lòch saûn xuaát hay heä thoáng phaân boå saûn xuaát ñöôïc hoaïch ñònh bôûi heä ñieàu haønh trung taâm. Maëc duø caùc doanh nghieäp saûn xuaát aùp duïng lean vaãn coù moät keá hoaïch saûn xuaát, keá hoaïch naøy chuû yeáu ñöôïc söû duïng cho caùc muïc tieâu sau: - Hoaïch ñònh yeâu caàu naêng suaát thieát bò, bao goàm nhöõng thay ñoåi ñoái vôùi thoâng soá cuûa caùc chuyeàn hay caùc cell (oâ/ngaên gia coâng saûn phaåm). - Hoaïch ñònh yeâu caàu nhaân löïc; - Ñieàu hoøa caùc leänh saûn xuaát cho xöôûng. - Hoaïch ñònh nhu caàu nguyeân vaät lieäu. 2.2.7 Quy trình Lieân tuïc Quy trình lieân tuïc laø vieäc phoái hôïp caùc thao taùc vaø hoaït ñoäng cuûa thieát bò trôû thaønh moät luoàng haøi hoaø hoaøn haûo, trong ñoù baùn thaønh phaåm lieân tuïc ôû trong traïng thaùi chuyeån ñoåi vaø khoâng bao giôø phaûi naèm öù ñoïng trong tình traïng chôø ñôïi ñeå ñöôïc xöû lyù. Quy trình lieân tuïc loaïi tröø thôøi gian chôø ñôïi cuûa baùn thaønh phaåm, thieát bò hay coâng nhaân. Trong quy trình lieân tuïc, ñieàu kieän lyù töôûng laø chuoãi moät saûn phaåm (one- piece flow) hay caùc loâ gia coâng coù soá löôïng nhoû coù theå ñöôïc xöû lyù maø khoâng toán thôøi gian chôø ñôïi giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát. Quy trình lieân tuïc coù theå yeâu caàu vieäc taùi thieát keá maët baèng saûn xuaát töø vieäc saép ñaët caùc nhoùm hay coâng ñoaïn töông töï naèm gaàn keà nhau trôû thaønh caùc chuyeàn saûn xuaát phoái hôïp, trong ñoù baùn thaønh phaåm coù theå di chuyeån nhanh choùng vaø deã daøng töø coâng ñoaïn naøy sang coâng ñoaïn khaùc. Quy trình lieân tuïc coù theå giuùp giaûm thieåu ñaùng keå toång thôøi gian chu trình saûn xuaát. 2.2.8 Phoái hôïp Quy trình Lieân tuïc vaø Khoâng lieân tuïc Ñoâi khi quy trình lieân tuïc khoâng khaû thi ñoái vôùi moät soá coâng ñoaïn trong quy trình saûn xuaát. Trong tröôøng hôïp naøy thì quy trình lieân tuïc chæ coù theå ñöôïc trieån khai ôû moät soá khaâu trong quy trình saûn xuaát. Moät soá ñieån hình trong ñoù quy trình lieân tuïc khoâng phuø hôïp ñoái vôùi moät vaøi coâng ñoaïn saûn xuaát nhö sau: - Thôøi gian chu kyø khoâng ñoàng boä giöõa moät soá coâng ñoaïn trong ñoù moät soá quy trình vaän haønh vôùi chu kyø raát nhanh vaø phaûi chuyeån ñoåi ñeå ñaùp öùng nhieàu chuûng loaïi saûn phaåm khaùc nhau. - Khoaûng caùch giöõa caùc coâng ñoaïn laø ñieàu khoâng traùnh khoûi trong moät vaøi tröôøng hôïp vaø coù nghóa raèng vieäc di chuyeån nguyeân vaät lieäu phaûi ñöôïc thöïc hieän theo töøng loâ töông ñoái lôùn. - Moät soá quy trình coù ñoä tin caäy quaù thaáp neân khoâng theå döï baùo veà hieäu suaát vaø coù theå gaây giaùn ñoaïn cho hoaït ñoäng cuûa quy trình lieân tuïc. - Moät soá coâng ñoaïn phaûi ñöôïc thöïc hieän theo loâ lôùn. Ví duï loø saáy goã Hình 3: So saùnh thôøi gian theo caùch thöùc saûn xuaát chöùc naêng vaø lieân tuïc
- 11. 9 LEAN 6 SIGMA hoaït ñoäng theo chu kyø vôùi caùc loâ lôùn neân goã ra loø sau ñoù seõ ñöôïc löu tröõ trong kho moät thôøi gian vì löôïng goã khoâng theå ñöôïc duøng heát ngay moät laàn. - Ñoâi luùc pheá phaåm hay vaät lieäu thaûi ra sau khi gia coâng ñöôïc giöõ laïi döôùi daïng toàn kho ñeå söû duïng veà sau nhaèm gia taêng hieäu suaát söû duïng vaät tö. Nhö moät soá maåu goã coøn dö sau khi caét coù theå ñöôïc söû duïng laïi veà sau khi coù nhu caàu söû duïng goã vôùi quy caùch töông öùng caùc maåu nhoû coøn laïi. Ñieàu naøy coù nghóa laø moät soá toàn kho baùn thaønh phaåm coù theå ñöôïc taïo ra moät caùch coù chuû yù ôû caùc coâng ñoaïn maø pheá phaåm coù theå duøng laïi ñöôïc. Khi ñoù, moät luoàng saûn xuaát lieân tuïc hoaøn toaøn seõ daãn ñeán möùc laõng phí cao hôn so vôùi caùch toái ña hieäu suaát maø trong ñoù pheá phaåm hay caùc maãu thöøa ñöôïc coá yù giöõ laïi ñeå söû duïng trong töông lai. - Trong moät soá tröôøng hôïp khaùc, coâng ty coù theå coá yù duy trì löôïng toàn kho baùn thaønh phaåm ôû moät soá coâng ñoaïn cuûa quy trình saûn xuaát. 2.2.9 Caûi tieán Lieân tuïc/ Kaizen Thöïc teá, raát khoù coù moät coâng ty naøo coù theå ñaït ñeán möùc hieäu quaû tuyeät ñoái, vì vaäy Lean ñoøi hoûi moät cam keát caûi tieán lieân tuïc, vaø toát nhaát laø coù moät quy trình heä thoáng nhaèm ñaûm baûo vieäc caûi tieán lieân tuïc, nhôø ñoù coâng ty khoâng ngöøng tìm kieám caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm vaø caùch thöùc ñeå loaïi boû chuùng. Troïng taâm cuûa vieäc caûi tieán lieân tuïc neân nhaém vaøo vieäc xaùc ñònh caùc nguyeân nhaân tieàm taøng cuûa caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm vaø loaïi boû chuùng baèng caùch caûi tieán quy trình saûn xuaát. Kaizen, moät thuaät ngöõ trong tieáng Nhaät, coù nghóa laø “caûi tieán lieân tuïc”, vôùi troïng taâm höôùng ñeán caùc caûi tieán nhoû dieãn ra töø töø. Nhieäm vuï chính cuûa Kaizen laø taïo ra moät vaên hoaù caûi tieán lieân tuïc, phaàn nhieàu baèng vieäc phaân coâng traùch nhieäm cho coâng nhaân vaø khuyeán khích hoï xaùc ñònh caùc cô hoäi caûi tieán. 2.2.10 Söï tham gia cuûa coâng nhaân Trong Lean, coâng nhaân ñöôïc chæ ñònh traùch nhieäm roõ raøng nhaèm xaùc ñònh caùc nguoàn hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm vaø ñeà xuaát giaûi phaùp khaéc phuïc. Caùc doanh nghieäp saûn xuaát Lean nhìn chung tin raèng phaàn lôùn caùc yù töôûng höõu duïng cho vieäc loaïi tröø caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm xuaát phaùt töø coâng nhaân tröïc thuoäc caùc quy trình saûn xuaát. Ñeå ñaûm baûo raèng caùc yù töôûng loaïi tröø caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm ñöôïc thöïc thi, quyeàn quyeát ñònh thay ñoåi caùc quy trình saûn xuaát ñöôïc ñöa tôùi möùc thaáp nhaát coù theå ñöôïc (ñoù laø coâng nhaân) nhöng baát kyø moät thay ñoåi naøo cuõng ñöôïc yeâu caàu phaûi ñaùp öùng moät soá tieâu chí nhaát ñònh. Ví duï, ôû Toyota caùc coâng nhaân ñöôïc khuyeán khích trieån khai caùc caûi tieán cho caùc quy trình saûn xuaát nhöng vieäc caûi tieán phaûi theå hieän tính hôïp lyù roõ raøng phuø hôïp vôùi phöông phaùp khoa hoïc, vieäc caûi tieán phaûi ñöôïc trieån khai döôùi söï giaùm saùt cuûa moät ngöôøi quaûn lyù coù thaåm quyeàn vaø quy trình môùi phaûi ñöôïc ghi nhaän laïi heát söùc chi tieát veà noäi dung, trình töï, thôøi gian vaø keát quaû. Toyota tröôùc tieân trieån khai caùc thay ñoåi ñöôïc ñeà xuaát ôû quy moâ nhoû treân cô sôû thöû nghieäm vaø neáu vieäc caûi tieán coù hieäu quaû, Toyota seõ tieán haønh thay ñoåi xuyeân suoát trong hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa mình. Coù hai caùch phoå bieán ñeå khuyeán khích söï tham gia cuûa coâng nhaân trong hoaït ñoäng caûi tieán lieân tuïc: 2.2.10.1. Voøng Kaizen (Kaizen Circles) Caùch thöù nhaát laø aùp duïng Voøng Kaizen trong ñoù caùc nhoùm 6-8 coâng nhaân ñöôïc laäp ra ñeå tìm caùc yù töôûng giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuï theå. Ñieån hình, moät Voøng Kaizen seõ gaëp nhau moät giôø moãi tuaàn trong suoát 6-8 tuaàn vaø trong thôøi gian ñoù seõ ñöa ra moät soá ñeà xuaát cho ngöôøi quaûn lyù veà caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuï theå. Söï hoã trôï vaø tham gia cuûa caáp quaûn lyù laø yeáu toá tieân quyeát cho söï thaønh coâng cuûa Voøng Kaizen. 2.2.10.2. Chöông Trình Ñeà xuaát caûi tieán Caùch thöù hai trong vieäc gia taêng söï tham gia cuûa coâng nhaân laø xaây döïng moät chöông trình ñeà xuaát caûi tieán tích cöïc khuyeán khích vieäc goùp yù caûi tieán vaø töôûng thöôûng cho caùc yù töôûng ñöôïc aùp duïng thaønh coâng. Thöôøng thì chi phí cho vieäc khen thöôûng töông ñoái nhoû so vôùi giaù trò mang laïi cho coâng ty töø vieäc aùp duïng caûi tieán. Moät soá chuyeân gia veà lean cho raèng duy trì söï tham gia cuûa coâng nhaân ôû möùc ñoä cao trong vieäc lieân tuïc ñeà xuaát caûi tieán chính laø yeáu toá then choát trong vieäc aùp duïng lean vaø laø ñieàu chính yeáu taïo neân söï khaùc bieät giöõa Toyota so vôùi caùc coâng ty khaùc veà söï thaønh coâng trong vieäc aùp duïng caùc nguyeân taéc cuûa lean . 2.2.11 Quy hoaïch Moâ phoûng daïng teá baøo Trong boá trí saûn xuaát daïng teá baøo, thieát bò vaø caùc toå laøm vieäc ñöôïc saép xeáp thaønh nhieàu “cell” nhoû (oâ/ngaên laøm vieäc cuûa coâng nhaân) ñöôïc noái keát lieân laïc ñeå caùc coâng ñoaïn hay taát caû caùc coâng ñoaïn cuûa moät quy trình saûn xuaát coù khaû naêng dieãn ra trong moät hay nhieàu cell lieân tuïc. Boá trí daïng teá baøo mang caùc ñaëc tính sau: 2.2.11.1. Quy trình lieân tuïc Luoàng nguyeân lieäu vaø phuï lieäu di chuyeån ñeàu ñaën vaø haàu nhö khoâng thaáy coù vieäc vaän chuyeån baùn thaønh phaåm hay chôø ñôïi giöõa
- 12. 10 LEAN 6 SIGMA caùc coâng ñoaïn saûn xuaát. 2.2.11.2. Luoàng moät saûn phaåm Quaù trình saûn xuaát vôùi moâ hình teá baøo aùp duïng luoàng moät saûn phaåm trong ñoù töøng saûn phaåm moät laàn löôït di chuyeån qua töøng coâng ñoaïn cuûa quy trình saûn xuaát. 2.2.11.3. Coâng nhaân ña naêng Chæ coù moät hoaëc vaøi coâng nhaân ñöùng taïi moãi cell, khoâng gioáng nhö saûn xuaát theo loâ/meû maø trong ñoù nhieàu coâng nhaân cuøng laøm vieäc vaø chòu traùch nhieäm treân moät coâng ñoaïn ñôn leû, trong moâ hình teá baøo caùc coâng nhaân phuï traùch töøng coâng ñoaïn khaùc nhau dieãn ra trong moät cell. Vì vaäy moãi coâng nhaân ñöôïc huaán luyeän thöïc hieän töøng coâng ñoaïn trong cell ñoù. 2.2.11.4. Moâ hình chöõ U Caùc Cell thöôøng coù daïng chöõ U, vôùi saûn phaåm di chuyeån töø ñaàu naøy ñeán ñaàu kia cuûa chöõ U khi ñöôïc coâng nhaân gia coâng. Muïc ñích cuûa caùch boá trí naøy nhaèm haïn cheá toái ña khoaûng caùch ñi laïi vaø vieäc di chuyeån nguyeân vaät lieäu trong moät cell. Boá trí daïng teá baøo giuùp ñaït ñöôïc nhieàu muïc tieâu cuûa Lean nhôø khaû naêng loaïi tröø nhieàu hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm töø quy trình saûn xuaát nhö thôøi gian chôø ñôïi, taéc ngheõn, di chuyeån vaät lieäu vaø baùn thaønh phaåm. Moät lôïi ích khaùc cuûa moâ hình teá baøo laø traùch nhieäm veà chaát löôïng ñöôïc aán ñònh roõ raøng cho coâng nhaân trong moät cell cuï theå vaø vì vaäy ngöôøi coâng nhaân khoâng theå ñoå loãi cho caùc coâng nhaân ôû coâng ñoaïn tröôùc. Nhieàu coâng ty trieån khai moâ hình teá baøo cho moät soá coâng ñoaïn chöù khoâng aùp duïng cho toaøn boä quaù trình saûn xuaát. Ví duï, caùc coâng ñoaïn saûn xuaát coù quy trình saáy hay nung trong thôøi gian daøi thöôøng khoâng phuø hôïp cho vieäc aùp duïng moâ hình teá baøo vì khoù lieân keát coâng ñoaïn naøy vaøo quy trình lieân tuïc cuûa daïng teá baøo. Caùc nhaø maùy saûn xuaát ñoà goã chuû yeáu trieån khai moâ hình teá baøo cho moät soá coâng ñoaïn nhö caét xeû, laép raùp vaø hoaøn thieän chöù khoâng aùp duïng cho coâng ñoaïn saáy goã hay laøm khoâ sôn. Moät ñieån cöùu veà vieäc aùp duïng saûn xuaát theo moâ hình teá baøo cho moät loaït caùc coâng ñoaïn saûn xuaát trung gian taïi Franklin Corp., moät nhaø saûn xuaát gheá boïc da ôû Myõ. Baøi nghieân cöùu cho bieát möùc caûi thieän 36% veà naêng suaát lao ñoäng laø keát quaû ñaït ñöôïc sau khi coâng ty trieån khai aùp duïng heä thoáng lean. Boá trí theo moâ hình teá baøo khoâng haün phuø hôïp cho taát caû caùc coâng ty vaø coù nhieàu coâng ty thaønh coâng trong vieäc aùp duïng Lean maø khoâng caàn ñöa vaøo moâ hình teá baøo. Chaúng haïn nhö moät soá ngaønh ñoøi hoûi vieäc xöû lyù caùc loâ saûn phaåm lôùn do tính chaát cuûa thieát bò hay söï giaùn ñoaïn ñaùng keå giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát vaø vì vaäy khoâng thích hôïp ñeå aùp duïng moâ hình teá baøo. 2.2.12 Lean cho Coâng taùc haønh chaùnh Lean aùp duïng cho coâng taùc haønh chính laø duøng caùc khaùi nieäm vaø coâng cuï cuûa lean ñeå caûi thieän caùc quy trình thuû tuïc giaáy tôø ngoaøi hoaït ñoäng saûn suaát cuûa xöôûng. Ñaëc bieät ñoái vôùi caùc quy trình haønh chaùnh coù tính laëp laïi vaø bao goàm khoái löôïng lôùn caùc giao dòch nhö nhaän ñôn haøng, thu mua, keá toaùn hay caùc coâng vieäc haäu caàn. Tuy nhieân, vieäc aùp duïng lean cho caùc quy trình haønh chaùnh khoâng phoå bieán baèng vieäc aùp duïng cho caùc quy trình saûn xuaát. 2.3. Coâng vuï vaø Phöông phaùp trong Lean Caùc coâng cuï ñeå trieån khai Lean coù theå ñöôïc giaûi thích baèng hình veõ treân nhö sau Vieäc ruùt ngaén chu kyø (short cycles), taäp trung vaøo chaát löôïng (Quality Focus) vaø lieân tuïc caûi tieán (Continuos Improvement) ñöôïc thöïc hieän döïa treân: - Con ngöôøi (People) + Vôùi vieäc huy ñoäng tham gia cuûa toaøn boä nhaân löïc + Kieåm soaùt thoâng qua tröïc quan + Quaûn lyù coâng vieäc + Taäp trung quaûn lyù chaát löôïng -Coâng ngheä (Technology) + Caáu truùc luoàng saûn xuaát roõ raøng + Saûn xuaát theo töøng loâ + Giaûm quaù trình khôûi ñoäng + Phuø hôïp ñeå söû duïng - Heä thoáng (System) + Caân baèng giöõa taûi vaø doøng saûn xuaát + Ñaûm baûo vieäc baûo trì thay theá ñeå traùnh vieäc ngöng saûn xuaát + Taïo moái quan heä ñoái taùc vôùi caùc nhaø cung caáp + Saûn xuaát theo kieåu keùo Ñi vaøo chi tieát, chuùng ta neân theo caùc böôùc sau: 2.3.1 Chuaån hoùa Quy trình Chuaån hoùa quy trình coù nghóa laø caùc quy trình vaø höôùng daãn saûn xuaát ñöôïc qui ñònh vaø truyeàn ñaït roõ raøng ñeán möùc heát söùc chi tieát nhaèm traùnh söï thieáu nhaát quaùn vaø giaû ñònh sai veà caùch thöùc thöïc hieän moät coâng vieäc. Muïc tieâu cuûa vieäc Chuaån hoùa laø ñeå caùc hoaït ñoäng saûn xuaát luoân ñöôïc thöïc hieän theo moät caùch thoáng nhaát, ngoaïi tröø tröôøng hôïp quy trình saûn xuaát ñöôïc ñieàu chænh moät caùch coù chuû yù. Khi caùc thuû tuïc quy trình khoâng ñöôïc Chuaån hoùa ôû möùc ñoä cao, caùc coâng nhaân coù theå coù nhöõng yù nghó khaùc nhau veà caùch laøm Hình 4: Caùc Coâng Cuï vaø Phöông Phaùp cuûa Lean
- 13. 11 LEAN 6 SIGMA ñuùng cho moät thuû tuïc quy trình vaø deã ñöa ñeán caùc giaû ñònh sai. Möùc ñoä Chuaån hoùa cao veà quy trình cuõng giuùp caùc coâng ty môû roäng saûn xuaát deã daøng hôn nhôø traùnh ñöôïc nhöõng giaùn ñoaïn coù theå gaëp phaûi do thieáu caùc quy trình ñöôïc Chuaån hoùa. Caùc höôùng daãn coâng vieäc chuaån trong Lean thöôøng ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ra ôû möùc chi tieát hôn nhieàu so vôùi yeâu caàu toái thieåu ñaùp öùng ñieàu khoaûn 7.5.1. cuûa phieân baûng ISO 9001:2000 veà “Kieåm Soaùt Saûn Xuaát vaø Cung Caáp Dòch Vuï”, cuï theå döôùi hình thöùc Chuaån hoùa caùc thao taùc vaø trình töï coâng vieäc cho töøng coâng nhaân. Moät toå chöùc caàn coù caùc taøi lieäu sau: - Thoâng tin veà caùc ñaëc tính cuûa saûn phaåm; - Höôùng daãn coâng vieäc phuø hôïp; - Thieát bò saûn xuaát thích hôïp; - Ño löôøng vaø giaùm saùt thieát bò vaø heä thoáng; - Caùc quy trình bao phuû töø caùc hoaït ñoäng hoaøn taát saûn phaåm, phaân phoái vaø sau phaân phoái. Vieäc Chuaån hoùa quy trình trong Lean bao goàm moät soá thaønh phaàn chính: 2.3.1.1 Trình töï coâng vieäc chuaån Laø trình töï moät ngöôøi coâng nhaân phaûi tuaân thuû khi thöïc hieän coâng vieäc, bao goàm caùc thao taùc vaø caùc böôùc thöïc hieän coâng vieäc. Vieäc moâ taû roõ raøng giuùp ñaûm baûo raèng taát caû caùc coâng nhaân ñeàu thöïc hieän coâng vieäc theo caùch thöùc töông töï nhau vaø haïn cheá caùc sai soùt voán coù khaû naêng gaây ra pheá phaåm. Trong ñieàu kieän lyù töôûng, vieäc chi tieát hoaù coâng vieäc chæ roõ töøng böôùc thao taùc cho moãi coâng nhaân. Ví duï vôùi coâng ñoaïn caét goã, trình töï coâng vieäc chuaån seõ moâ taû töø chi tieát caét vaø caùc böôùc thao taùc nhö chuaån bò maùy, chænh dao caét, caùch naâng giöõ vaø ñöa vaät lieäu qua maùy vaø thôøi gian xöû lyù coâng vieäc. Ñoái vôùi coâng ñoaïn laép raùp, baûng moâ taû caàn lieät keâ chi tieát töøng böôùc thao taùc thöïc hieän vieäc laép raùp cho moãi loaïi saûn phaåm. 2.3.1.2 Thôøi gian chuaån Laø taàn xuaát moät saûn phaåm ñöôïc laøm ra. Ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû roõ raøng vaø theo doõi toác ñoä moät quy trình caàn ñöôïc duy trì ôû caùc coâng ñoaïn khaùc nhau. Ñoái vôùi caùc nhaø saûn xuaát Lean, thôøi gian chuaån cuûa moãi quy trình saûn xuaát ñöôïc chuû ñoäng ñieàu phoái vaø giaùm saùt ñeå duy trì moät luoàng saûn xuaát lieân tuïc. Thôøi gian chuaån khaùc vôùi thôøi gian chu kyø saûn xuaát laø thôøi gian caàn ñeå quy trình hoaøn taát moät saûn phaåm. Ví duï, moät nhaø saûn xuaát ñoà goã coù theå caùch 10 phuùt cho xuaát xöôûng moät gheá sofa (take time) nhöng thöïc söï hoï phaûi maát 3 ngaøy laøm vieäc ñeå hoaøn taát moät gheá sofa (cycle time). 2.3.1.3 Möùc toàn kho chuaån trong quy trình Ñaây laø löôïng nguyeân lieäu toái thieåu, bao goàm löôïng nguyeân lieäu ñang ñöôïc xöû lyù treân chuyeàn, caàn coù ñeå giöõ moät cell hay quy trình hoaït ñoäng ôû cöôøng ñoä mong muoán. Möùc toàn kho chuaån neân ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng vì raát caàn thieát phaûi duy trì löôïng nguyeân lieäu toái thieåu naøy trong chuyeàn ñeå khoâng gaây ra söï ñình treä cho quy trình do thieáu nguyeân lieäu. Ñaây laø yeáu toá duøng ñeå tính toaùn khoái löôïng vaø taàn soá cuûa leänh saûn xuaát (hay Kanban) cho caùc nguoàn cung caáp töø coâng ñoaïn tröôùc. 2.3.2 Truyeàn ñaït Quy trình chuaån cho nhaân vieân Caùc höôùng daãn coâng vieäc chuaån khoâng neân chæ ôû daïng vaên baûn maø bao goàm caû hình aûnh, caùc baûng hieån thò tröïc quan vaø thaäm chí caû caùc ví duï. Thöôøng caùc nhaân vieân raát ít chòu ñoïc caùc taøi lieäu höôùng daãn saûn xuaát baèng vaên baûn nhaøm chaùn vì vaäy caùc baûng hieån thò tröïc quan vaø ví duï thöïc teá coù hình aûnh neân ñöôïc söû duïng caøng nhieàu caøng toát. Caùc höôùng daãn neân roõ raøng vaø chi tieát, nhöng ñoàng thôøi ñöôïc trình baøy theo caùch giuùp nhaân vieân thaät deã hieåu vaø lieân quan maät thieát ñeán ñeàu hoï caàn bieát. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi tröôøng hôïp ôû Vieät Nam khi coù nhieàu coâng nhaân vôùi möùc hoïc vaán thaáp seõ thaáy caùc baûng hieån thò baèng hình aûnh deã hieåu hôn so vôùi caùc taøi lieäu vaên baûn. Moät soá coâng ty thaäm chí aùp duïng vieäc huaán luyeän baèng phim video cho caùc loaïi coâng vieäc phöùc taïp hay caùc vaán ñeà lieân quan veà an toaøn lao ñoäng. 2.3.3 Quy trình chuaån vaø söï linh hoaït Moät soá doanh nghieäp ôû Vieät Nam theå hieän söï lo ngaïi raèng vieäc thieát laäp caùc quy trình chuaån veà saûn xuaát seõ daãn ñeán söï cöùng nhaéc, thieáu linh hoaït. Maëc duø quy trình chuaån ñoøi hoûi coù möùc ñoä chi tieát cao, ôû Lean, caùc höôùng daãn coâng vieäc chuaån neân ñöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân caøng toát nhaèm gaén keát vôùi caùc caûi tieán quy trình ñang dieãn ra. Trong thöïc teá, caùc coâng ty ñöôïc khuyeán khích toái ña hoaù toác ñoä caûi tieán quy trình ñoàng nghóa vôùi vieäc caäp nhaät lieân tuïc caùc höôùng daãn coâng vieäc chuaån. Ngoaøi ra moät quy trình chuaån thöôøng bao goàm caùc höôùng daãn roõ raøng ñeå coâng nhaân xöû lyù caùc tình huoáng baát thöôøng, do ñoù thuùc ñaåy hoï öùng xöû theo caùch linh hoaït ñoái vôùi caùc tình huoáng baát thöôøng. Ñeå thöïc hieän thaønh coâng vieäc naøy, traùch nhieäm neân ñöôïc phaân coâng roõ raøng trong vieäc chuaån bò vaø phaân phaùt caùc taøi lieäu caàn thieát, caùc baûng hieån thò, cuõng nhö ñaûm baûo raèng baát kyø moät thay ñoåi naøo cuõng ñeàu ñöôïc caáp treân truyeàn ñaït roõ raøng cho nhaân vieân beân döôùi. Moät khi traùch nhieäm ñöôïc phaân coâng roõ raøng, caùc quy trình coâng vieäc chuaån coù theå ñöôïc boå sung
- 14. 12 LEAN 6 SIGMA moät caùch thöôøng xuyeân. Treân thöïc teá, caùc coâng ty aùp duïng lean nhö Toyota ñöôïc bieát ñeán bôûi döï linh hoaït caû döôùi hình thöùc saûn phaåm ña daïng vaø khaû naêng caûi tieán caùc quy trình saûn xuaát moät caùch nhanh choùng, vì vaäy giuùp coâng ty phaûn öùng nhanh hôn ñoái vôùi caùc thay ñoåi veà nhu caàu cuûa khaùch haøng. 2.3.4 Quaûn lyù baèng coâng cuï tröïc quan Caùc heä thoáng quaûn lyù baèng coâng cuï tröïc quan cho pheùp caùc coâng nhaân cuûa xöôûng ñöôïc thoâng tin ñaày ñuû veà caùc quy trình saûn xuaát, tieán ñoä vaø caùc thoâng tin quan troïng khaùc giuùp hoï laøm vieäc coù hieäu quaû nhaát. Caùc baûng hieån thò lôùn noùi chung thöôøng laø coâng cuï thoâng tin hieäu quaû hôn cho coâng nhaân trong chuyeàn saûn xuaát so vôùi caùc baùo caùo vaø chæ thò vì vaäy neân ñöôïc söû duïng caøng nhieàu caøng toát. Trong tröôøng hôïp caàn caûi thieän söï tuaân thuû ñoái vôùi moät quy trình thì vieäc trình baøy tröïc quan giuùp nhoùm hieåu roõ hôn moät quy trình phöùc taïp bao goàm caùc böôùc thao taùc ñuùng, caùch thöïc hieän ñuùng cho töøng ñoäng taùc, caùc moái quan heä beân trong vaø beân ngoaøi giöõa caùc hoaït ñoäng vaø vôùi caùc taùc nhaân khaùc. Caùc coâng cuï tröïc quan thöôøng ôû döôùi caùc hình thöùc sau: 2.3.4.1 Caùc baûng hieån thò tröïc quan Caùc bieåu ñoà, baûng ño löôøng hieäu quaû, caùc thuû tuïc vaø taøi lieäu quy trình laøm nguoàn thoâng tin tham khaûo cho coâng nhaân. Ví duï, bieåu ñoà xu höôùng veà hieäu suaát thöïc hieän, % dao ñoäng cuûa tyû leä loãi, tieán ñoä xuaát haøng trong thaùng, v.v... 2.3.4.2 Caùc baûng kieåm soaùt baèng tröïc quan Caùc chæ soá duøng ñeå kieåm soaùt hay baùo hieäu ñieàu chænh cho thaønh vieân nhoùm. Caùc baûng bieåu coù theå bao goàm caû thoâng tin veà tieán ñoä saûn xuaát, thoâng tin theo doõi chaát löôïng, v.v... Ví duï caùc baûng maøu chæ thò giôùi haïn kieåm soaùt nhieät ñoä hay toác ñoä giuùp ngöôøi vaän haønh thieát bò nhanh choùng phaùt hieän khi quy trình vaän haønh vöôït möùc cho pheùp. Caùc theû Kanban laø moät ví duï khaùc veà kieåm soaùt baèng tröïc quan. 2.3.4.3 Caùc chæ daãn baèng hình aûnh Coâng cuï naøy giuùp truyeàn ñaït caùc quy trình saûn xuaát hay luoàng vaät tö ñöôïc quy ñònh. Chaúng haïn, vieäc söû duïng caùc oâ veõ treân neàn nhaø xöôûng ñeå phaân bieät khu vöïc chöùa vaät lieäu söû duïng ñöôïc vôùi pheá phaåm hay caùc chæ daãn luoàng di chuyeån nguyeân vaät lieäu vaø baùn thaønh phaåm treân maët baèng xöôûng. 2.3.5 Chaát löôïng töø goác (“Laøm ñuùng ngay töø ñaàu”) Chaát Löôïng töø Goác hay “Laøm ñuùng ngay töø ñaàu” coù nghóa laø chaát löôïng neân ñöôïc ñöa vaøo quy trình saûn xuaát ñeå khuyeát taät khoâng coù ñieàu kieän phaùt sinh - hay moät khi xuaát hieän seõ ngay laäp töùc bò phaùt hieän. Caùc heä thoáng Lean thöôøng nhaéc ñeán töø “Jidoka” trong tieáng Nhaät coù nghóa laø caùc vaán ñeà neân ñöôïc xaùc ñònh vaø loaïi tröø ngay taïi nguoàn phaùt sinh. Moät soá yeâu caàu chính coù lieân quan: 2.3.5.1. Kieåm tra trong chuyeàn Traùch nhieäm chính cuûa coâng taùc kieåm tra chaát löôïng ñöôïc thöïc hieän treân chuyeàn saûn xuaát bôûi coâng nhaân, khoâng phaûi bôûi caùc nhaân vieân kieåm tra chaát löôïng ñoäc laäp laáy maãu xaùc suaát. Maëc duø moät soá nhaân vieân kieåm soaùt chaát löôïng vaãn thöôøng ñöôïc söû duïng trong caùc chuyeàn lean, vai troø cuûa hoï khaù haïn cheá (lyù töôûng vaãn laø khoâng coù nhaân vieân kieåm soaùt chaát löôïng vì söï hieän dieän cuûa hoï ñöôïc xem laø moät daïng laõng phí ñoái vôùi Lean ). 2.3.5.2. Kieåm soaùt taïi nguoàn Vôùi yeâu caàu naøy, baûn thaân caùc nhaân vieân kieåm tra chaát löôïng khoâng ñi tìm khuyeát taät saûn phaåm maø tìm nguoàn gaây ra khuyeát taät. Chaúng haïn, hoï coù theå kieåm tra xem caùc quy trình chuaån coù ñöôïc coâng nhaân tuaân thuû khoâng, hay trong tröôøng hôïp phaùt sinh khuyeát taät treân saûn phaåm, hoï coù theå chòu traùch nhieäm xaùc ñònh nguoàn goác cuûa caùc khuyeát taät naøy. Töø caùch laøm naøy, coâng vieäc chuû yeáu cuûa nhoùm kieåm soaùt chaát löôïng laø giaûi quyeát caùc nguoàn goác gaây ra loãi saûn phaåm, trieån khai caùc bieän phaùp ngaên ngöøa vaø ñaøo taïo cho coâng nhaân ñeå khuyeát taät khoâng taùi xuaát hieän. 2.3.5.3. Traùch nhieäm roõ raøng cuûa coâng nhaân Vôùi Lean, neáu khoâng coá yù toàn kho baùn thaønh phaåm, caùc coâng ñoaïn seõ baøn giao saûn phaåm tröïc tieáp, coù nghóa raèng caùc coâng nhaân thuoäc coâng ñoaïn tröôùc chòu traùch nhieäm hoaøn toaøn veà chaát löôïng saûn phaåm hoï baøn giao cho coâng ñoaïn keá vaø nhaän traùch nhieäm khi coù phaùt sinh khuyeát taät treân saûn phaåm. Maët khaùc, neáu löôïng toàn kho cao giöõa hai coâng ñoaïn saûn xuaát, caùc coâng nhaân thuoäc coâng ñoaïn tröôùc seõ ít caûm thaáy coù traùch nhieäm caù nhaân ñoái vôùi baát kyø khuyeát taät saûn phaåm naøo. 2.3.5.4. Phöông phaùp Poka Yoke Phöông phaùp ñôn giaûn ñeå kieåm tra chaát löôïng treân chuyeàn saûn xuaát (khoâng chæ kieåm tra baèng maét), ñöôïc aùp duïng ñeå ngaên chaën caùc saûn phaåm loãi khoâng cho ñi tieáp sang coâng ñoaïn sau. Vôùi Poka-Yoke, 100% saûn phaåm ñöôïc kieåm tra nhö moät phaàn coâng vieäc cuûa quy trình saûn xuaát. Bieän phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän töï ñoäng treân chuyeàn hay bôûi caùc coâng nhaân (khoâng phaûi nhoùm kieåm soaùt chaát löôïng). 2.3.5.5. Döøng quy trình coù chuû yù Khi coù saûn phaåm loãi, hoaït ñoäng saûn xuaát seõ bò döøng cho ñeán khi
- 15. 13 LEAN 6 SIGMA nguyeân nhaân gaây loãi ñöôïc khaéc phuïc. Haønh ñoäng naøy giuùp duy trì vaên hoùa khoâng nhaân nhöôïng khuyeát ñieåm ñoàng thôøi ngaên khoâng ñeå saûn phaåm loãi loït sang quy trình sau vaø gaây nhieàu haäu quaû lôùn hôn. Chaúng haïn ôû Toyota, baát kyø moät coâng nhaân naøo cuõng ñöôïc pheùp döøng chuyeàn saûn xuaát. Ñieàu naøy giuùp ñaûm baûo traùch nhieäm giaûi trình bôûi caùc coâng nhaân ôû coâng ñoaïn tröôùc. 2.3.6 Sô ñoà chuoãi giaù trò Sô ñoà chuoãi giaù trò laø taäp hôïp caùc phöông phaùp giuùp theå hieän tröïc quan luoàng saûn phaåm vaø thoâng tin qua quy trình saûn xuaát. Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø xaùc ñònh caùc hoaït ñoäng laøm taêng giaù trò vaø caùc hoaït ñoäng khoâng laøm taêng giaù trò. Sô ñoà chuoãi giaù trò neân phaûn aùnh nhöõng gì ñang thöïc söï dieãn ra hôn laø nhöõng gì ñöôïc mong muoán xaûy ra nhôø ñoù caùc cô hoäi caûi tieán coù theå ñöôïc xaùc ñònh. Thöôøng ñöôïc söû duïng trong caùc döï aùn caûi tieán thôøi gian chu kyø quy trình vì noù theå hieän chính xaùc caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa moät quy trình vôùi yeâu caàu thôøi gian vaø töøng böôùc coâng vieäc chi tieát. Phöông phaùp naøy cuõng ñöôïc duøng trong phaân tích vaø caûi tieán quy trình baèng caùch xaùc ñònh vaø loaïi tröø khoaûng thôøi gian lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm. 2.3.7 Phöông phaùp 5S Phöông phaùp 5S bao goàm moät soá caùc höôùng daãn veà toå chöùc nôi laøm vieäc nhaèm saép xeáp khu vöïc laøm vieäc cuûa coâng nhaân vaø toái öu hieäu quaû coâng vieäc. 2.3.7.1. Saøng loïc Phaân loaïi nhöõng gì caàn thieát vaø nhöõng gì khoâng caàn thieát ñeå nhöõng thöù thöôøng ñöôïc caàn ñeán luoân coù saün gaàn keà vaø thaät deã tìm thaáy. Nhöõng moùn ít khi hay khoâng caàn duøng ñeán neân ñöôïc chuyeån ñeán nôi khaùc hay boû ñi. 2.3.7.2 Saép xeáp Saép xeáp nhöõng thöù caàn thieát theo thöù töï ñeå deã laáy. Muïc tieâu cuûa yeâu caàu naøy laø giaûm ñeán möùc toái thieåu soá thao taùc maø coâng nhaân thöïc hieän cho moät coâng vieäc. Ví duï, hoäp coâng cuï cho coâng nhaân hay nhaân vieân baûo trì coù nhu caàu caàn söû duïng nhieàu coâng cuï khaùc nhau. Trong hoäp coâng cuï, töøng duïng cuï ñöôïc xeáp ôû moät nôi coá ñònh ñeå ngöôøi söû duïng coù theå nhanh choùng laáy ñöôïc coâng cuï mình caàn maø khoâng maát thôøi gian tìm kieám. Caùch saép xeáp naøy cuõng coù theå giuùp ngöôøi söû duïng ngay laäp töùc bieát ñöôïc duïng cuï naøo ñaõ bò thaát laïc. 2.3.7.3. Saïch seõ Giöõ caùc maùy moùc vaø khu vöïc laøm vieäc saïch seõ nhaèm ngaên ngöøa caùc vaán ñeà phaùt sinh do veä sinh keùm. Trong moät soá ngaønh, buïi baån laø moät trong nhöõng taùc nhaân chính gaây loãi cho beà maët hay nhieãm baån maøu treân saûn phaåm. Ñeå taêng yù thöùc veà möùc ñoä buïi baån, moät soá coâng ty cho sôn nôi laøm vieäc vaø thieát bò vôùi maøu saùng ñoàng thôøi taêng ñoä chieáu saùng nôi laøm vieäc. 2.3.7.4. Saün saøng vaø chuaån hoùa Ñöa 3 coâng vieäc treân trôû thaønh vieäc aùp duïng thöôøng xuyeân baèng caùch quy ñònh roõ caùc thuû tuïc thöïc hieän caùc coâng vieäc saøng loïc, saép xeáp vaø giöõ saïch seõ. 2.3.7.5. Saâu saùt Khuyeán khích, truyeàn ñaït vaø huaán luyeän veà 5S ñeå bieán vieäc aùp duïng trôû thaønh moät phaàn vaên hoaù cuûa coâng ty. Ngoaøi ra vieäc duy trì cuõng bao goàm phaân coâng traùch nhieäm cho moät nhoùm giaùm saùt vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh veà 5S. 2.3.8 Baûo trì ngaên ngöøa Baûo trì ngaên ngöøa laø moät loaït caùc coâng vieäc thöôøng nhaät, thuû tuïc vaø caùc böôùc ñöôïc thöïc hieän nhaèm xaùc ñònh vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà tieàm taøng tröôùc khi chuùng phaùt sinh. Lean nhaán maïnh coâng taùc baûo trì ngaên ngöøa caàn thieát cho vieäc giaûm thieåu thôøi gian döøng maùy do hoûng hoùc vaø thieáu phuï tuøng thay theá. Khi ñoä tin caäy cuûa thieát bò coøn thaáp, caùc nhaø saûn xuaát buoäc phaûi duy trì möùc toàn kho baùn thaønh phaåm cao ñeå döï phoøng. Tuy nhieân, toàn kho cao ñöôïc xem laø nguoàn chính yeáu gaây laõng phí vaø sai soùt trong Lean . 2.3.9 Baûo trì Saûn xuaát toång theå Baûo trì Saûn xuaát toång theå (TPM) laø phaân coâng coâng vieäc baûo döôõng cô baûn thieát bò, bao goàm kieåm tra, veä sinh, boâi trôn, caân chænh cho coâng nhaân saûn xuaát laø ngöôøi vaän haønh thieát bò. TPM phaân nhieäm roõ raøng traùch nhieäm ñeå coâng nhaân chuû ñoäng vaø coù traùch nhieäm trong vieäc xaùc ñònh, giaùm saùt vaø khaéc phuïc nguyeân nhaân gaây ra söï coá ñöùng maùy khoâng caàn thieát. Baèng caùch phaân boå traùch nhieäm cho caùc nhaân vieân vaän haønh maùy, coâng taùc baûo trì vaø thôøi gian döøng maùy ñöôïc giaûm thieåu. Vieäc naøy cuõng ñoøi hoûi nhaân vieân vaän haønh maùy thöôøng xuyeân caäp nhaät cho nhoùm baûo trì bieát veà tình traïng cuûa thieát bò ñeå caùc vaán ñeà kyõ thuaät tieàm taøng sôùm ñöôïc phaùt hieän vaø ngaên ngöøa. Trong TPM, toå baûo trì chòu traùch nhieäm cho caùc hoaït ñoäng mang laïi giaù trò taêng theâm nhieàu hôn nhö laø caûi thieän, ñaïi tu vaø caûi tieán hieäu naêng thieát bò, söûa chöõa hö hoûng vaø huaán luyeän kyõ thuaät cho nhaân vieân ñieàu haønh. 2.3.10 Thôøi gian Chuyeån ñoåi/Chuaån bò Lean nhaém tôùi vieäc giaûm thieåu thôøi gian döøng chuyeàn baát hôïp lyù do chuaån bò maùy hay chuyeån ñoåi saûn phaåm vì maùy döøng laø nguoàn laõng phí ñaùng keå. Vieäc naøy ñoøi hoûi moät vaên hoaù lieân tuïc caûi tieán
- 16. 14 LEAN 6 SIGMA trong ñoù coâng ty khoâng ngöøng tìm caùch giaûm thôøi gian chuyeån ñoåi vaø chuaån bò maùy. Thöôøng vieäc chuyeån ñoåi nhanh choùng coù theå ñaït ñöôïc phaàn naøo baèng caùch xaây döïng caùc thoâng soá kyõ thuaät thaät chuaån (vaø ñöôïc taøi lieäu hoaù ñaày ñuû) cho vieäc saûn xuaát töøng loaïi saûn phaåm rieâng bieät ñeå khoâng coøn söï lo ngaïi veà vieäc ñieàu chænh laïi caùc thoâng soá trong quaù trình chuyeån ñoåi saûn phaåm treân thieát bò. Caùc coâng ty coù danh muïc, maøu saéc vaø quy caùch saûn phaåm ña daïng thöôøng xem nheï chi phí chuyeån ñoåi cho moãi laàn quy trình saûn xuaát phaûi döøng laïi ñeå thay khuoân, lau röûa doïn deïp vaät lieäu thuoäc quy caùch tröôùc coøn ñoïng laïi treân maùy, ñieàu chænh laïi thoâng soá thieát bò.v.v... Coù moät soá caùch ñeå giaûm thieåu thôøi gian chuyeån ñoåi/chuaån bò bao goàm vieäc thay ñoåi caùch saép xeáp maët baèng cuûa chuyeàn saûn xuaát, chuaån bò saün saøng nguyeân lieäu vaø coâng cuï khi caàn söû duïng hay söû duïng loaïi thieát bò coù ngaên chöùa ñoâi (phuï) nhaèm traùnh thôøi gian döøng thieát bò ñeå laøm veä sinh. 2.3.11 Giaûm thieåu Quy moâ loâ saûn xuaát Lean nhaém tôùi luoàng saûn phaåm di chuyeån treân chuyeàn coù quy moâ loâ caøng nhoû caøng toát, vôùi ñieàu kieän lyù töôûng laø luoàng moät saûn phaåm, ñeå baùn thaønh phaåm giöõa caùc coâng ñoaïn laø toái thieåu. Quy moâ loâ saûn xuaát caøng nhoû seõ giuùp coâng ñoaïn tröôùc caøng coù nhieàu khaû naêng saûn xuaát ñuùng nhöõng gì ñöôïc khaùch haøng yeâu caàu vaø ñuùng luùc khaùch haøng caàn ñeán. Vì vaäy, thay theá cho caùch toå chöùc vôùi moät vaøi chuyeàn saûn xuaát coù quy moâ caùc loâ saûn phaåm lôùn, Lean thöôøng uûng hoä caùch toå chöùc nhieàu chuyeàn saûn xuaát coù quy moâ loâ nhoû, vôùi quy hoaïch daïng teá baøo laø moät hình thöùc ñaëc tröng. Nhöõng lôïi ích chính cuûa caùc chuyeàn saûn xuaát nhoû bao goàm: - Quy moâ loâ nhoû ñoàng nghóa vôùi ít baùn thaønh phaåm hôn giöõa caùc coâng ñoaïn saûn xuaát vaø cho pheùp coâng ty hoaït ñoäng gaàn vôùi moâ hình quy trình lieân tuïc; - Nhieàu chuyeàn saûn xuaát coù quy moâ loâ nhoû cho pheùp nhieàu quy caùch saûn phaåm khaùc nhau ñöôïc trieån khai ñoàng loaït, vì vaäy seõ giaûm thieåu thôøi gian cheát gaây ra bôûi vieäc chuyeån ñoåi quy caùch. - Caùc chuyeàn saûn xuaát nhoû hôn, caàn ít coâng nhaân hôn, seõ naâng möùc traùch nhieäm cuûa coâng nhaân ôû töøng chuyeàn cao hôn. 2.3.12 Quy hoaïch maët baèng xöôûng vaø vaät tö taïi nôi söû duïng Lean nhaém tôùi vieäc giaûm thieåu caùc di chuyeån vaø vieäc vaän chuyeån saûn phaåm giöõa hai coâng ñoaïn saûn xuaát. Töông töï, baùn thaønh phaåm neân ñöôïc giöõ gaàn keà nôi söû duïng keá tieáp. Ñieàu naøy giuùp giaûm thieåu caùc yeâu caàu khieâng vaùc vaät tö, vieäc thaát laïc vaät tö, giaûm thieåu vieäc vaät tö bò hö hoûng do quaù trình vaän chuyeån gaây ra vaø ñoøi hoûi toân troïng nguyeân taéc saûn xuaát theo moâ hình pull (loâi keùo). 2.3.13 Kanban “Kanban” laø heä thoáng caáp ñaày vaät tö theo moâ hình pull söû duïng caùc daáu hieäu töôïng hình, nhö caùc theû treo phaân bieät baèng maøu saéc, ñeå ra hieäu cho caùc chuyeàn phía tröôùc khi chuyeàn sau caàn theâm vaät tö. Veà taùc duïng, Kanban laø moät coâng cuï thoâng tin hoã trôï saûn xuaát theo moâ hình pull. Moät Kanban coù theå laø moät thuøng roãng, moät theû treo, baûng hieån thò ñieän töû hay baát kyø hình thöùc gôïi nhaéc tröïc quan naøo thích hôïp. Coù hai loaïi Kanban ñaëc tröng: 2.3.13.1. Kanban Cung caáp Moät daáu hieäu töø khaùch haøng noäi boä ñeán nguoàn cung caáp noäi boä cho bieát loaïi vaät tö caàn ñöôïc cung caáp. 2.3.13.2. Kanban Tieâu thuï Moät daáu hieäu töø nôi cung caáp noäi boä ñeán khaùch haøng noäi boä cho bieát raèng vaät tö ñaõ saüng saøng cho vieäc söû duïng. Trong tröôøng hôïp naøy, nôi cung caáp noäi boä seõ khoâng saûn xuaát theâm cho ñeán khi vieäc tieâu thuï ñöôïc thöïc hieän bôûi khaùch haøng beân trong. Coù nhieàu bieán theå trong heä thoáng Kanban vaø trong thöïc teá coù khaù nhieàu saùch vieát rieâng veà caùch aùp duïng Kanban hieäu quaû nhaát. 2.3.14 Caân baèng Saûn xuaát Caân baèng saûn xuaát, hay ñieàu ñoä saûn xuaát, nhaém tôùi vieäc boá trí löu löôïng saûn xuaát vaø chuûng loaïi saûn phaåm oån ñònh theo thôøi gian nhaèm giaûm thieåu söï ñoät bieán trong khoái löôïng coâng vieäc. Baát kyø söï thay ñoåi naøo veà löôïng neân ñöôïc caân baèng ñeå chuùng dieãn ra töø töø vôùi caøng ít söï thay ñoåi ñoät ngoät caøng toát. Ñieàu naøy cho pheùp coâng ty taän duïng coâng suaát saûn xuaát cao hôn ñoàng thôøi giaûm thieåu vieäc chuyeån ñoåi maãu maõ saûn phaåm. Yeáu toá chính cuûa caân baèng saûn xuaát ñoù laø ngöôøi chòu traùch nhieäm ra leänh saûn xuaát cho xöôûng phaûi coù moät heä thoáng töï ñoäng ñieàu tieát caùc ñôn haøng khoâng ñeå coù söï ñoät bieán veà khoái löôïng saûn xuaát. Heä thoáng naøy giuùp vieäc phaân boå thieát bò vaø con ngöôøi chính xaùc vaø deã daøng hôn. Ñeå aùp duïng phöông phaùp naøy, coâng ty caàn bieát coâng suaát thöïc vaø toác ñoä thöïc hieän ôû töøng coâng ñoaïn saûn xuaát. 2.3.15 Ngöôøi Giöõ nhòp Ñeå ñaûm baûo chöùc naêng ñieàu ñoä cuûa luoàng saûn xuaát lieân tuïc trong lean, moãi coâng ñoaïn caàn saûn xuaát vôùi toác ñoä phuø hôïp khoâng quaù nhanh hay quaù chaäm so vôùi yeâu caàu cuûa coâng ñoaïn sau. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, caàn coù moät coâng ñoaïn ñöôïc choïn laøm “ngöôøi giöõ nhòp”. Ngöôøi giöõ nhòp taïo ra nhòp ñoä saûn xuaát cho toaøn chuyeàn vaø toác ñoä saûn xuaát ôû töøng coâng ñoaïn
- 17. 15 LEAN 6 SIGMA ñöôïc taêng hay giaûm phuø hôïp vôùi toác ñoä cuûa ngöôøi giöõ nhòp. Trong Heä Thoáng Pull Caáp Ñaày, ngöôøi giöõ nhòp thöôøng laø coâng ñoaïn cuoái chaúng haïn nhö phaàn raép raùp hoaøn chænh. Trong Heä Thoáng Pull Saûn Xuaát Theo Ñôn Haøng, ngöôøi giöõ nhòp thöôøng laø coâng ñoaïn gaàn nôi baét ñaàu quy trình cuûa chuoãi giaù trò (value stream). 2.3.16 Möùc Höõu duïng thieát bò toaøn phaàn Möùc Höõu duïng thieát bò toaøn phaàn (OEE) laø soá ño khaû naêng taän duïng coâng suaát toång cuûa caùc thieát bò cuï theå. OEE ñöôïc chia ra hai phaàn: Möùc höõu duïng (Availability) - löôïng thôøi gian moät thieát bò coù theå hoaït ñoäng toái ña sau khi ñaõ tröø ñi thôøi gian döøng maùy baét buoäc; H i e ä u s u a á t t h ö ï c h i e ä n (Performance efficiency) - saûn löôïng thöïc teá cuûa maùy khi hoaït ñoäng so vôùi naêng suaát thieát keá toái ña hay saûn löôïng toái ña trong ñieàu kieän hoaït ñoäng lieân tuïc. Ví duï, neáu möùc höõu duïng laø 80% vaø hieäu suaát thöïc hieän laø 75%, vaäy OEE seõ laø: Möùc höõu duïng x Hieäu suaát thöïc hieän = OEE 80% x 75% = 60% (Ñoâi khi hieäu suaát chaát löôïng (%yield) cuõng ñöôïc bao goàm trong coâng thöùc tính naøy.) Khi phaân tích OEE, nhieàu coâng ty coù theå ngaïc nhieân khi thaáy raèng coøn raát nhieàu khaû naêng ñeå taêng saûn löôïng treân töøng thieát bò cuï theå. Chaúng haïn, coâng ty coù theå giaûm thieåu: - Hoûng hoùc thieát bò baát ngôø; - Thôøi gian döøng do chuaån bò vaø ñieàu chænh thieát bò; - Laõng coâng vaø ngöng chuyeàn do thieáu nguyeân lieäu, uøn taéc hay hoaïch ñònh saûn xuaát keùm; - Hoaït ñoäng thaáp hôn toác ñoä thieát keá do tay ngheà coâng nhaân keùm, thieáu baûo trì hay caùc taùc nhaân khaùc; - Khuyeát taät treân saûn phaåm caàn gia coâng laïi; Ño löôøng OEE raát coù ích trong vieäc xaùc ñònh caùc nguoàn gaây aùch taéc, ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö thieát bò vaø giaùm saùt tính hieäu quaû cuûa caùc chöông trình taêng naêng suaát thieát bò. Tuy nhieân, Lean thöôøng öu tieân toái ña hoaù vieäc duøng ngöôøi hôn laø vieäc taän duïng thieát bò. Moät trong caùc lyù do laø caùc nhaø maùy saûn xuaát ña daïng veà saûn phaåm seõ khoâng coù khaû naêng söû duïng taát caû caùc thieát bò trong moïi luùc vì caùc yeâu caàu söû duïng maùy khaùc nhau tuøy töøng loaïi saûn phaåm. 2.4 Trieån khai Lean 2.4.1 Söï tham gia cuûa Laõnh ñaïo caáp cao Cuõng nhö baát kyø döï aùn quan troïng naøo khaùc veà caûi tieán quy trình, söï cam keát vaø hoã trôï cuûa caáp laõnh ñaïo cao nhaát laø ñieàu thieát yeáu. Chaéc chaén seõ naûy sinh nhieàu vaán ñeà khi trieån khai heä thoáng lean vaø caùc vaán ñeà naøy chæ coù theå ñöôïc giaûi quyeát khi ban Giaùm ñoác toaøn taâm vôùi vieäc trieån khai thaønh coâng lean. 2.4.2 Baét ñaàu baèng vieäc Trieån khai Lean töøng phaàn Moät soá coâng ty böôùc ñaàu chæ trieån moät phaàn cuûa lean vaø daàn daàn tieán tôùi trieån khai toaøn dieän hôn. Trong moät cuoäc khaûo saùt taïi caùc coâng ty saûn xuaát ôû Myõ bôûi taïp chí Industry Week trong naêm 2004, trong soá caùc coâng ty ñaõ baét ñaàu caùc chöông trình lean coù 39.1% cho bieát chæ trieån khai moät soá öùng duïng cuûa lean, 55.0% trieån khai haàu heát caùc öùng duïng vaø chæ coù 5.9% cho bieát ñaõ trieån khai lean toaøn dieän. Moät soá böôùc ñôn giaûn ban ñaàu goàm coù: - Ño löôøng, theo doõi coâng suaát vaø saûn löôïng cuûa thieát bò; - Thieát laäp vaø taøi lieäu hoaù caùc quy trình saûn xuaát roõ raøng hôn; - Trieån khai heä thoáng 5S trong quaûn lyù nhaø xöôûng; - Quy hoaïch laïi caùch boá trí maët baèng saûn xuaát. 2.4.3 Baét ñaàu vôùi Quy moâ nhoû Caùc coâng ty trieån khai lean neân thöû nghieäm ôû moät boä phaän nhoû trong hoaït ñoäng tröôùc khi aùp duïng cho toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát, nhaát laø khi chuyeån ñoåi töø heä thoáng “push” sang “pull” vì söï thay ñoåi naøy coù theå gaây giaùn ñoaïn saûn xuaát. Ví duï nhö, coù theå thöû nghieäm treân moät daây chuyeàn saûn xuaát hoaëc moät chuoãi quy trình nhoû vì ñieàu naøy seõ giuùp giaûm thieåu ruûi ro laøm giaùn ñoaïn coâng vieäc. Tieán haønh huaán luyeän nhaân vieân veà caùc nguyeân taéc cuûa lean, ñoàng thôøi thuyeát phuïc nhöõng ngöôøi khaùc trong coâng ty veà lôïi ích cuûa lean. 2.4.4 Nhôø chuyeân vieân Neân söû duïng dòch vuï tö vaàn töø moät chuyeân vieân veà lean ñeå höôùng daãn trieån khai heä thoáng lean. Ñaëc bieät söï chuyeån ñoåi töø heä thoáng saûn xuaát “push” sang “pull” coù theå gaây giaùn ñoaïn saûn xuaát, do ñoù quaù trình naøy neân ñöôïc söï höôùng daãn cuûa moät chuyeân vieân coù nhieàu kinh nghieäm lieân quan. 2.4.5 Laäp keá hoaïch Coâng ty neân thieát laäp moät keá hoaïch trieån khai chi tieát vaø roõ raøng tröôùc khi tieán haønh chuyeån ñoåi sang lean. Hình 5: Trieån khai Lean trong doanh nghieäp
- 18. 16 LEAN 6 SIGMA Chuùng ta coù theå söû duïng hình veõ sau ñeå thuyeát minh: Coù boán böôùc ñeå trieån khai Lean trong moät doanh nghieäp: Böôùc 1: Phaûi xaùc ñònh roõ raøng Chieán Löôïc vaø caùc Tröôøng Hôïp Thay Ñoåi ñeå taäp trung vaøo muïc tieâu kinh doanh vaø caùc muïc tieâu cuï theå Böôùc 2: Cung caáp caùc khoùa huaán luyeän ñeå coù ñöôïc neàn taûng vaø söï hieåu roõ caùc ñaëc tính, phöông phaùp vaø coâng cuï Böôùc 3: Xaùc ñònh caùc ñieåm cuûa döï aùn, sô ñoà chuoãi giaù trò vaø thaønh phaàn thoâng qua Kaizen Böôùc 4: ÖÙng duïng caùc coâng cuï vaø phöông phaùp naâng cao thoâng qua vieäc chuyeån giao caùc kyõ naêng vaø tieáp tuïc caûi thieän vieäc chuyeån giao trong doanh nghieäp 2.5 Keát hôïp Lean vôùi caùc Heä thoáng khaùc 2.5.1 Heä thoáng Saûn xuaát Toyota Maëc duø baét nguoàn töø Heä thoáng Saûn xuaát Toyota (TPS), Lean ñaõ ñöôïc nhieàu coâng ty ñoùn nhaän vaø vì theá ñaõ ñöôïc môû roäng phaïm vi hôn so vôùi TPS. TPS coù theå ñöôïc xem laø caùch trieån khai lean thuaàn tuùy cho moät coâng ty cuï theå. Trong heä thoáng TPS, caùc chuû ñeà chính ñöôïc nhaán maïnh bao goàm: - Chuaån hoùa quy trình - Taát caû caùc quy trình saûn xuaát ñeàu raát cuï theå veà noäi dung coâng vieäc, chuoãi söï kieän, thôøi gian vaø keát quaû. Muïc tieâu laø loaïi tröø nhöõng khaùc bieät trong caùch coâng nhaân thöïc hieän coâng vieäc. - Baøn giao tröïc tieáp - Moïi ñieåm keát noái giöõa khaùch haøng vôùi nhaø cung caáp phaûi hoaøn toaøn tröïc tieáp, vaø phaûi luoân luoân ñöôïc theå hieän moät caùch roõ raøng, coù-hay-khoâng, ñeå truyeàn ñaït yeâu caàu saûn xuaát giöõa nhaø cung caáp vaø khaùch haøng. Ñieàu naøy ñaûm baûo nhaø cung caáp phaûi chòu traùch nhieäm tôùi möùc toái ña vaø luoàng thoâng tin ñöôïc toái öu. - Luoàng saûn xuaát - Ñöôøng ñi cuûa moãi saûn phaåm vaø dòch vuï phaûi thaät ñôn giaûn vaø roõ raøng, vôùi luoàng saûn xuaát ñaõ ñònh tröôùc. Ñieàu naøy coù nghóa laø saûn phaåm khoâng ñöôïc ñöa tôùi nhaân vieân hay maùy coøn troáng keá tieáp, maø ñöôïc ñöa tôùi moät nhaân vieân hay maùy cuï theå ñaõ ñònh vaø nhaân vieân hay maùy naøy neân ñöôïc ñaët ôû vò trí caøng gaàn nguoàn cung caáp caøng toát. - Giao quyeàn cho coâng nhaân trong caûi tieán quy trình - Taát caû caùc caûi tieán phaûi ñöôïc thöïc hieän döïa theo phöông phaùp khoa hoïc, döôùi söï giaùm saùt cuûa moät chuyeân vieân, nhöng neân baét nguoàn töø caáp thaáp nhaát trong toå chöùc. Toyota khuyeán khích coâng nhaân ñeà xuaát caùc caûi tieán cho quy trình saûn xuaát baèng caùch trieån khai thöû nghieäm, nhöng baát cöù thay ñoåi naøo trong quy trình saûn xuaát ñeàu phaûi ñöôïc ñònh nghóa chi tieát theo chuaån möïc cuûa Toyota veà Chuaån hoùa Coâng Vieäc, nhö moâ taû ôû treân. 2.5.2 Lean Six Sigma Six Sigma laø moät phöông phaùp luaän coù heä thoáng nhaèm caûi tieán ñoät phaù quy trình saûn xuaát baèng caùch xaùc ñònh nhöõng nguyeân nhaân gaây ra bieán ñoäng trong quaù trình saûn xuaát vaø daãn ñeán pheá phaåm, ñeå roài sau ñoù loaïi tröø caùc bieán ñoäng naøy vaø giaûm thieåu pheá phaåm. Vì loaïi tröø pheá phaåm cuõng laø moät muïc tieâu then choát cuûa Lean neân caùc coâng cuï veà thoáng keâ vaø giaûi quyeát vaán ñeà cuûa Six Sigma coù theå ñöôïc söû duïng khi trieån khai Lean . Thoâng thöôøng khi hai phöông phaùp naøy ñöôïc trieån khai ñoàng thôøi, ngöôøi ta goïi ñoù laø “Lean Six Sigma”. 2.5.3 Lean vaø ERP ERP laø moät phaàn meàm hoaït ñoäng trong moâi tröôøng coâng nghieäp, giuùp doanh nghieäp ñieàu haønh moät caùch deã daøng vaø hieäu quaû caùc coâng vieäc cuûa quaù trình saûn xuaát. Heä thoáng ERP lieân tuïc caäp nhaät thoâng tin giöõa caùc phoøng ban. Khi coù yeâu caàu, caùc thoâng tin ñoù seõ ñöôïc chuyeån tôùi nhaø quaûn lyù döôùi daïng caùc baùo caùo moät caùch ngaén goïn vaø gaàn nhö töùc thôøi. Vôùi heä thoáng ERP, nhaø quaûn lyù coù theå kieåm soaùt vaø ñieàu phoái taát caû caùc hoaït ñoäng trong coâng ty. Haàu heát caùc phaàn meàm ERP ñeàu ñöôïc thieát keá cho heä thoáng saûn xuaát theo moâ hình “push” vaø ñöôïc hoaïch ñònh taäp trung. ERP laø moät phöông phaùp giuùp cho vieäc hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt coù hieäu quaû nhöõng nguoàn löïc caàn ñeå mua vaät tö, cheá taïo, vaän chuyeån, giao haøng trong moät coâng ty saûn xuaát, phaân phoái hoaëc dòch vuï. Moät heä thoáng tích hôïp ERP quaûn lyù caùc quaù trình kinh doanh caàn cho moãi ñôn haøng vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa vieäc thöïc hieän ñôn haøng ñoù ñeán toàn kho vaø saûn xuaát. Module saûn xuaát cuûa moät giaûi phaùp ERP, chaúng haïn, giuùp giaûm thôøi gian hoaïch ñònh/ taùi hoaïch ñònh vaø vì vaäy laøm cho heä thoáng linh hoaït hôn giuùp coâng ty saûn xuaát nhanh hôn vaø hieäu quaû hôn. Module phaân phoái quaûn lyù giuùp kieåm soaùt moïi thöù töø mua saém vaät tö cho ñeán vieäc ñoùng goùi, vaän chuyeån thaønh phaåm. ERP cung caáp chính xaùc, ñuùng luùc vaø nhanh choùng nhöõng thoâng tin ñònh höôùng saûn xuaát cho vieäc laäp keá hoaïch vaø kieåm soaùt taùc vuï. Nhöõng khaû naêng toång hôïp, so saùnh, phaân tích vaø ñöa ra thoâng tin chaát löôïng cao laøm cho vieäc ra quyeát ñònh toát hôn. ERP hình thaønh xöông soáng giao dòch cuûa moät doanh nghieäp vaø laøm vieäc nhö laø moät chaát boâi trôn thoâng tin, thuùc ñaåy vieäc trao ñoåi döõ lieäu giöõa boä phaän cuûa doanh nghieäp thoâng qua söï thoáng nhaát veà caùc quaù trình chuû choát. Cuõng xin löu yù raèng caùc heä thoáng ERP thöôøng bao goàm moät soá tính naêng khoâng lieân quan ñeán hoaïch ñònh saûn xuaát - ví duï nhö keá toaùn, phaân tích taøi chính, quaûn lyù
- 19. 17 LEAN 6 SIGMA nhaân söï, quaûn lyù baùn haøng, v.v.... Caùc tính naêng naøy coù theå ñem laïi nhieàu lôïi ích cho coâng ty vaø khoâng gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng trieån khai lean. AÙp duïng nguyeân taéc Lean “8 laõng phí” vaøo ERP - Saûn xuaát thöøa: Chæ ñieàu ñoä nhöõng gì caàn thieát döïa treân Ñieàu ñoä saûn xuaát toång theå (MPS) vaø Hoaïch ñònh nhu caàu vaät tö (MRP). - Thôøi gian chôø: Giaûm thôøi gian ñieàu ñoä (laäp keá hoaïch vaø ñieàu ñoä haøng ngaøy hoaëc moãi ca). - Toàn kho: + Loaïi boû löôïng toàn kho an toaøn. + Laøm theo ñôn ñaët haøng. - Vaän chuyeån: Söû duïng nhöõng kyõ thuaät tinh goïn khoâng phaûi kieåm soaùt phaân xöôûng baèng thoáng keâ (SFC). - Thao taùc: + Toái thieåu hoùa coâng vieäc ñieàu ñoä. + Toái thieåu hoùa hoaëc loaïi boû vieäc baùo caùo veà saûn xuaát vaø lao ñoäng. - Quy trình: Loaïi boû vieäc söû duïng SFC, thay baèng JIT vaø Kanban. - Sai soùt: + Cô sôû döõ lieäu chính xaùc. + Thoâng tin: - Laäp keá hoaïch vaø ñieàu ñoä ñaït hieäu suaát vaø hieäu quaû cao. Vieäc öùng duïng nhuaàn nhuyeãn caùc nguyeân taéc cuûa Lean coù theå bieán ñoåi ERP thaønh Lean ERP vôùi caùc ñaëc ñieåm nhö sau: 2.5.4 Lean vaø ISO9001:2000 ISO9001:2000 laø moät heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng giuùp ñaûm baûo raèng coâng ty coù moät heä thoáng cô baûn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu chaát löôïng cuûa khaùch haøng moät caùch nhaát quaùn. So vôùi ISO9001:2000, Lean coù theå ñöôïc xem nhö moät heä thoáng quaûn lyù tính hieäu quaû nhaèm laøm giaûm taát caû söï laõng phí vaø baát hôïp lyù trong quaù trình saûn xuaát. Maëc duø caùc muïc tieâu naøy cuõng truøng laép treân nhieàu phöông dieän, ñaëc bieät caû hai ñeàu nhaèm giaûm thieåu möùc pheá phaåm ñeán tay khaùch haøng, noùi chung hai heä thoáng vaãn coù nhieàu ñieåm khaùc bieät quan troïng. Ví duï, moät coâng ty coù theå tuaân thuû 100% theo ISO9001:2000, nhöng möùc ñoä laõng phí vaø keùm hieäu quaû vaãn coøn cao. Moät caùch phaân bieät quan troïng laø ISO9001:2000 ñoøi hoûi caùc quy trình trong coâng ty phaûi ñaït tôùi moät tieâu chí toái thieåu, trong khi Lean nhaém tôùi caûi tieán quy trình lieân tuïc vaø cung caáp moät loaït phöông phaùp ñeå ñaït ñöôïc caùc caûi tieán naøy. Nhìn chung, ISO9001 ñöôïc xem nhö moät neàn taûng toát cho Lean vaø caû hai phöông phaùp ñeàu boå sung cho nhau. CHÖÔNG 3: ÖÙNG DUÏNG LEAN TAÏI VIEÄT NAM 3.1 Toyota Beán Thaønh vaø Bao bì Ñoâng Nam Vieät 3.1.1 Toyota Beán Thaønh Caùch quaûn lyù Lean döïa treân neàn taûng TPS cuûa Toyota neân seõ raát phuø hôïp cho caùc coâng ty saûn xuaát xe hôi vaø xe gaén maùy. Ngoaøi ra moät soá ngaønh cô khí, ñieän töû, ñieän gia duïng, laøm ñoà goã, laøm haøng tieâu duøng, giaøy deùp, may xuaát khaåu, tuùi xaùch, ñoà chôi, ñoà nhöïa, buùt bi... Cô sôû lyù luaän cuûa Lean taïi Toyota Beán Thaønh: Xí nghieäp oâ toâ Toyota Beán Thaønh ñöôïc thaønh laäp naêm 1993 vaø trôû thaønh ñaïi lyù chính thöùc cuûa Coâng ty oâ toâ Toyota Vieät Nam vaøo naêm 1999. Coâng ty cung caáp dòch vuï: kinh doanh xe oâ toâ Toyota, traïm baûo döôõng, söûa chöõa xe oâ toâ Toyota vaø kinh doanh phuï tuøng Toyota chính hieäu. Hieän taïi, xí nghieäp coù nguoàn nhaân löïc maïnh vôùi gaàn 200 caùn boä, nhaân vieân, trong ñoù coù 64 ngöôøi laøm vieäc taïi boä phaän söûa chöõa thaân xe vaø sôn. Toyota Beán Thaønh luoân laø moät trong nhöõng ñaïi lyù coù hoaït ñoäng kinh doanh xuaát saéc nhaát trong heäHình 6: Keát Hôïp Lean vaø ERP ERP vaø Lean laøm vieäc vôùi nhau ERP truyeàn thoáng Lean ERP Laäp keá hoaïch saûn xuaát döïa vaøo söï keát hôïp caùc ñôn ñaët haøng thöïc teá vaø döï baùo baùn haøng Saûn xuaát chæ döïa vaøo ñôn ñaët haøng thöïc teá nhaän ñöôïc Thôøi gian laäp keá hoaïch vaø saûn xuaát coù theå ngaén trong vaøi tuaàn nhöng cuõng coù theå daøi trong moät naêm hoaëc hôn. Trung bình thöôøng vaøo khoaûng 12 tuaàn Laäp keá hoaïch vaø ñieàu ñoä saûn xuaát döïa treân naêng löïc saûn xuaát haøng ngaøy vaø caùc ñôn ñaët haøng thöïc teá nhaän ñöôïc Caùc saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát haøng loaït lôùn ñeå ñaït ñöôïc hieäu suaát cao veà laâu veà daøi Saûn xuaát theo moâ hình hoãn hôïp trong ñoù haøng hoùa coù theå ñöôïc saûn xuaát theo loaït nhoû hoaëc ñôn chieác Caùc saûn phaåm ñöôïc di chuyeån xuyeân suoát nhaø maùy theo loaït vôùi nhöõng nguyeân coâng rieâng reû ñöôïc hoaøn thaønh tröôùc khi di chuyeån ñeán nguyeân coâng tieáp theo Do moãi nguyeân coâng ñöôïc hoaøn thaønh treân moät boä phaän ñôn leû, moãi boä phaän ñöôïc di chuyeån ñeán nguyeân coâng tieáp theo trong doøng coâng vieäc lieân tuïc Vaän haønh döïa treân khaùi nieäm caùc trung taâm gia coâng Yeâu caàu chuyeàn saûn xuaát phaûi ñöôïc caân baèng vôùi caùc thôøi gian ñònh möùc vaø chu kyø saûn xuaát ñöôïc ñoàng boä hoùa Mua saém vaät tö döïa vaøo ñieàu ñoä saûn xuaát ñaõ döï baùo thoâng qua heä thoáng ERP truyeàn thoáng Kanban ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh nhu caàu mua vaät tö vaø phuï tuøng
- 20. 18 LEAN 6 SIGMA thoáng ñaïi lyù cuûa Toyota Vieät Nam. Trong naêm 2006, Toyota Beán Thaønh ñaõ ñoùn 44.000 löôït xe vaøo söûa chöõa, döï tính con soá naøy seõ taêng leân 48.000 löôït xe trong naêm nay, taêng 10% so vôùi naêm 2006. Toyota Beán Thaønh ñaõ öùng duïng Lean thaønh coâng ôû Vieät Nam vaø ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu trong thôøi gian qua. Ñaây laø moät trong nhöõng trung taâm dòch vuï baûo trì haøng ñaàu cuûa Toyota taïi Vieät Nam. Keát quaû moät cuoäc thaêm doø yù kieán khaùch haøng do Coâng ty Toyota Vieät Nam tieán haønh cho thaáy, gaàn 90% chuû xe muoán chôø ngay taïi traïm ñeå nhaän laïi xe ngay sau khi baûo trì xong vaø coù ñeán 67% noùi raèng hoï chæ muoán ngoài chôø khoaûng 60 phuùt. Trong khi ñoù, vieäc baûo trì bình thöôøng taïi Toyota Beán Thaønh maát khoaûng 240 phuùt. Nhö vaäy laøm theá naøo ñeå ruùt ngaén thôøi gian chôø nhaèm thoûa maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng. Ñaàu tieân coâng ty cho quay phim laïi toaøn boä quy trình baûo trì chieác xe, keå töø luùc tieáp nhaän cho ñeán khi baøn giao xe cho khaùch. Qua phaân tích baêng hình, coâng ty phaùt hòeân trong 240 phuùt ñoù coù ñeán 70 phuùt laø thôøi gian cheát do nhöõng aùch taéc giöõa caùc coâng ñoaïn cuûa quy trình maø chuû yeáu laø chôø ñôïi ñeå giao vaø nhaän phuï tuøng. Thôøi gian baûo trì thöïc söï chæ coù 150 phuùt vaø phaàn coøn laïi laø thôøi gian cho coâng taùc lieân quan nhö chuaån bò phuï tuøng böôùc tröôùc khi baûo trì, kieåm tra laïi sau khi hoaøn taát coâng vieäc, thuû tuïc baøn giao xe cho khaùch..” Nhö vaäy, chæ caàn loaïi boû thôøi gian cheát, trung taâm ñaõ coù theå ruùt ngaén thôøi gian baûo trì moät chieác xe xuoáng coøn 170 phuùt. Phaân tích tieáp thôøi gian 150 phuùt thöïc hieän coâng taùc baûo trì cuûa coâng nhaân, nhoùm caûi tieán tieáp tuïc phaùt hieän nhöõng baát hôïp lyù trong caùch thöùc laøm vieäc, nhö vaäy saép xeáp duïng cuï vaø löïa choïn duïng cuï khoâng phuø hôïp, choã ñöùng cuûa coâng nhaân chöa toái öu neân maát nhieàu thôøi gian di chuyeån. Chæ rieâng söï di chuyeån thieáu hôïp lyù naøy ñaõ chieám hôn moät phaàn ba thôøi gian cuûa hoaït ñoäng baûo trì. Do ñoù, Toyota Beán Thaønh khaéc phuïc khoaûng thôøi gian cheát, chieám ñeán hôn moät phaàn tö thôøi gian baûo trì xe, chuû yeáu do caùc nhaân vieân phaûi ñôïi nhau trong luùc giao vaø nhaän phuï tuøng giöõa caùc coâng ñoaïn cuûa quy trình. Tuy nhieân, vaãn coøn moät nöûa thôøi gian baûo trì caàn phaûi ñaåy nhanh tieán ñoä theo yeâu caàu cuûa khaùch. Ñeå caét giaûm löôïng thôøi gian thöøa naøy, Toyota Beán Thaønh nghieân cöùu laïi vieäc saép xeáp choã ñöùng cuûa coâng nhaân trong thao taùc ñeå coù theå hoã trôï nhau nhieàu hôn, ít maát thôøi gian di chuyeån hôn, saép ñaët laïi duïng cuï theo töøng thao taùc phuø hôïp ñeå coâng nhaân söû duïng ñöôïc thôøi gian toái öu trong vieäc löïa choïn duïng cuï laøm vieäc; trang bò theâm caùc thieát bò chuyeân duøng vaø huaán luyeän coâng nhaân söû duïng thaønh thaïo caùc thieát bò naøy... Nhôø aùp duïng Lean, Toyota Beán Thaønh ñaõ ruùt ngaén ñöôïc hôn ba phaàn tö thôøi gian baûo trì ñònh kyø cho moät chieác xe töø 240 phuùt xuoáng coøn khoaûng 50 phuùt. ÔÛ Toyota Beán Thaønh, voán ñaàu tö cho vieäc mua saém trang thieát bò môùi chæ khoaûng 10.000 ñoâ la Myõ, coøn laïi moïi thöù ñeàu töông töï nhö caùc trung taâm baûo trì xe hôi khaùc. Keát quaû mang laïi khoâng chæ laø söï haøi loøng cuûa khaùch haøng maø coøn laø lôïi ích kinh teá: Toyota Beán Thaønh ñaõ taêng soá löôïng xe ñöôïc baûo trì töø 6 leân 16 chieác/ngaøy. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc toå chöùc quy trình saûn xuaát hôïp lyù coù yù nghóa hôn laø ñoåi môùi thieát bò, coâng ngheä nhaèm taêng naêng suaát lao ñoäng. Treân thöïc teá, nhieàu cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp ôû Vieät Nam vaãn chöa thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc quy hoaïch maët baèng nhaø xöôûng, boá trí maùy moùc thieát bò phuø hôïp, ruùt ngaén thôøi gian vaän chuyeån nguyeân lieäu töø kho vaøo daây chuyeàn saûn xuaát... seõ giuùp taêng hieäu suaát laøm vieäc cuûa coâng nhaân nhö theá naøo. 3.1.2 Coâng ty Bao bì Ñoâng Nam Vieät Coâng ty TNHH Bao bì Ñoâng Nam Vieät laø coâng ty con cuûa coâng ty Liksin, ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 2003 vôùi nhaø maùy ñaët taïi tænh Bình Döông. Lónh vöïc hoaït ñoäng laø saûn xuaát thuøng carton 3 vaø 5 lôùp chaát löôïng cao, in nhieàu maøu, phuïc vuï cho nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu, ñaëc bieät laø caùc thuøng carton in offset vôùi chaát löôïng cao. Coâng ty ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ISO 9001:2000 thaùng 2 naêm 2006, Coâng ty tieán haønh caùc hoaït ñoäng nhaèm naâng cao hieäu quaû trong coâng taùc quaûn lyù nhaèm giaûm giaù thaønh, ñöa ñeán baïn haøng nhöõng saûn phaåm chaát löôïng thoûa maõn yeâu caàu. tieán haønh hoaït ñoäng 5S, thöïc hieän aùp duïng saûn xuaát tinh goïn (LEAN),vaø tieán tôùi thöïc hieän ISO 22.000 tích hôïp giöõa phieân baûn ISO 9001:2008 vaø ISO 14.000. Coâng ty ñaõ laøm caùc thaønh vieân trong Hieäp hoäi Bao bì Vieät Nam (Vinpas) baát ngôø khi trieån khai thaønh coâng 5S, ñoàng thôøi trôû thaønh ñôn vò ñaàu tieân cuûa Vinpas aùp duïng thí ñieåm thaønh coâng heä thoáng saûn xuaát tinh goïn (Lean ) vaøo thaùng 4/2009. Muïc tieâu cuûa vieäc aùp duïng naøy laø taêng naêng suaát lao ñoäng 8-10%, giaûm toàn kho 30%, xaây döïng heä thoáng quaûn lyù theo 5S vaø quaûn lyù tröïc quan. Cô sôû lyù luaän cuûa Lean taïi coâng ty Ñoâng Nam Vieät
- 21. 19 LEAN 6 SIGMA Ban ñaàu, nhaø maùy, kho xöôûng... ñeàu ñöôïc saép xeáp thoaùng ñaõng, moâi tröôøng laøm vieäc saïch seõ, ngaên naép, taâm lyù cuûa caùn boä coâng nhaân laøm vieäc thoaûi maùi hôn tröôùc, naêng suaát taêng leân. Keá tieáp, laõnh ñaïo coâng ty ñaõ cöû moät soá thaønh vieân ban giaùm ñoác tham gia ban döï aùn saûn xuaát tinh giaûn, ñoàng thôøi tham gia khoùa huaán luyeän hai ngaøy moãi tuaàn vôùi nhaân vieân, tröôûng caùc boä phaän. Ñeå boå sung cho phaàn lyù thuyeát hoïc ñöôïc, ban döï aùn coøn quay phim, chuïp aûnh quy trình laøm vieäc tröôùc vaø sau khi vaän duïng saûn xuaát tinh giaûn. Haøng tuaàn, ban ñeàu coù buoåi hoïp veà “Lean” ñeå ruùt kinh nghieäm vaø xaây döïng keá hoaïch cho tuaàn sau, ñoàng thôøi coøn toå chöùc chaám ñieåm caùc hoaït ñoäng 5S vaø quaûn lyù tröïc quan, xaây döïng tieâu chuaån laøm vieäc cho nhaân vieân. Tuy nhieân, coâng ty vaãn chöa thoûa maõn. Bôûi leõ vaãn maát nhieàu thôøi gian cho quy trình saûn xuaát, coâng nhaân toán nhieàu thôøi gian di chuyeån trong luùc laøm vieäc, caùc coâng ñoaïn saûn xuaát phaûi chôø ñôïi nhau, chöa coù tieâu chuaån hoùa coâng vieäc… Sau khi ñöôïc höôùng daãn lyù thuyeát caùch caûi tieán taïi toå maùy soùng bôûi caùc chuyeân gia, ban döï aùn vaø nhaân vieân ñaõ theå hieän söï saùng taïo cuûa mình. Hoï chuyeån ñoåi ca vaø chuaån bò thôøi gian saûn xuaát haøng ngaøy, giuùp hieäu suaát söû duïng maùy taêng 8,95%, taïo ra giaù trò laøm lôïi treân 500 trieäu ñoàng/ naêm”. Nhöõng hieäu quaû cuûa vieäc aùp duïng coù theå ñöôïc nhaän thaáy qua chín thay ñoåi döôùi ñaây: - Maët baèng nhaø xöôûng nay ñaõ thoâng thoaùng cho vieäc SX chöù khoâng coøn raùc röôûi böøa baõi hay doàn ñoáng nhöõng ñoà ñaïc khoâng caàn thieát. So vôùi khi chöa thöïc hieän 5S, doanh soá hieän nay taêng gaàn gaáp 2 laàn, maëc duø khoâng xaây theâm kho nhöng vaãn ñuû dieän tích cho SX, kho vaät tö, thaønh phaåm, ngoaøi ra coøn boá trí 350 m2 kho cho thueâ ñeå taïo thu nhaäp cho Cty. - Saûn löôïng SX gia taêng laø do ñieàu kieän SX coù ngaên naép traät töï cuûa Cty, kieåm soaùt SX ñöôïc deã daøng hôn, maët baèng nhaø xöôûng thoâng thoaùng vaø nhaát laø BGÑ Cty khoâng phaûi lo laéng trong vieäc veä sinh nhaø xöôûng khi coù khaùch ñeán thaêm quan coâng ty. - Khaâu kieåm soaùt SX ñöôïc thöïc hieän deã dang hôn. - Vaät tö vaø phuï tuøng ñöôïc baûo quaûn, taän duïng. Taát caû vaät tö, phuï tuøng khoâng duøng, pheá lieäu... ñeàu ñöôïc dôøi ñi tôùi nhöõng nôi thích hôïp. - Thôøi gian ñöôïc tieát kieäm. Vieäc maát coâng ñi kieám nguyeân vaät lieäu, duïng cuï, ñoà duøng... ñöôïc chaám döùt. Coâng nhaân coù choã roäng hôn ñeå laøm vieäc thoaûi maùi vaø khoâng coøn maát thì giôø cho vieäc doïn deïp ñeå tìm choã laøm vieäc. - Vieäc baûo trì baûo döôõng, söûa chöõa thieát bò ñöôïc tieán haønh thuaän lôïi. Coâng nhaân cô ñieän khoâng phaûi lo lau chuøi buïi baëm, daàu nhôùt, laïi coøn coù choã troáng thuaän tieän cho thao taùc. - Cheá ñoä baûo quaûn an toaøn ñöôïc thöïc hieän vöõng chaéc hôn. Xoùa boû khoâng gian chaät choäi giuùp cho vieäc vaän haønh maùy moùc thieát bò ñöôïc an toaøn. Neàn nhaø xöôûng thoâng thoaùng saïch seõ laøm giaûm bôùt va chaïm, tröôït ngaõ ôû nhöõng nôi coù daàu môõ, loái ñi thoâng thoaùng cuõng giuùp giaûm thieåu caùc vuï ñuïng xe, ñuïng vaøo ngöôøi nhau, ñuïng vaät tö, baùn thaønh phaåm ngaõ ñoå... - Coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy ñöôïc taêng cöôøng. Ruûi ro hoûa hoaïn ñöôïc giaûm thieåu. Maët baèng thoâng thoaùng giuùp thoaùt hieåm nhanh. - Tinh thaàn ñaïo ñöùc ñöôïc naâng cao. Coâng nhaân quan taâm ñeán nhaø maùy hôn. Sau ba thaùng aùp duïng saûn xuaát tinh giaûn song song vôùi 5S, naêng löïc saûn xuaát ñaõ ñöôïc caûi thieän raát nhieàu, ñaït 4.000-5.000 thuøng/ca, ñaùp öùng yeâu caàu veà thôøi gian cuûa khaùch haøng so vôùi naêng suaát cuûa nhaø maùy chæ saûn xuaát ñöôïc 2.500 thuøng ñöïng thanh long/ca nhö tröôùc ñaây. Taïi nhaø maùy cuûa Ñoâng Nam Vieät, caùc boä phaän thaønh phaåm, baùn thaønh phaåm, toå maùy soùng, kho baõi… ñeàu theå hieän ñöôïc söï ñoåi môùi vì soá löôïng, thoâng tin ñöôïc caäp nhaät, coâng khai moãi ngaøy, goùp phaàn laøm giaûm ñaùng keå löôïng haøng toàn kho, tieát kieäm khoâng gian vaø taêng khaû naêng quay voøng cuûa ñoàng voán… Cuï theå, sau khoaûng ba thaùng thöïc hieän saûn xuaát tinh goïn taïi caùc boä phaän, keát quaû laø giaûm toàn kho giaáy cuoän, giaûm toàn kho vaät tö, kho thaønh phaåm, taêng naêng suaát boä phaän daùn hoâng vaø ñoùng kim thuøng carton, toå maùy soùng, toå maùy in… giaù trò laøm lôïi ñaït gaàn 1 tæ ñoàng/naêm. Tính ñeán cuoái thaùng 8-2009, naêng suaát lao ñoäng taïi Ñoâng Nam Vieät ñaõ taêng 5-10% theo töøng khaâu, giaûm toàn kho töø 30,56- 52,41%, xaây döïng hoaøn chænh heä thoáng quaûn lyù 5S vaø heä thoáng saûn xuaát tinh giaûn. Naêm 2009, coâng ty ñaët keá hoaïch doanh thu 70 tæ ñoàng. Theo oâng Cao Hoàng Quang, Chuû tòch Hoäi ñoàng thaønh vieân kieâm Giaùm ñoác coâng ty: “Keát quaû ñaït ñöôïc lôùn nhaát, laø ñaõ xaây döïng ñöôïc tinh thaàn töï giaùc cuûa moãi coâng nhaân, yù thöùc tieát kieäm, veä sinh coâng nghieäp…Thöïc hieän saûn xuaát tinh goïn khoâng phaûi laø boû ra thaät
- 22. 20 LEAN 6 SIGMA nhieàu tieàn ñeå mua maùy moùc, ñieàu quan troïng laø doanh nghieäp phaûi bieát caùch taän duïng nhöõng gì ñang coù thaät hieäu quaû. “Lean” khoâng sôï nhöõng ngöôøi khoâng bieát laøm maø chæ sôï ngöôøi khoâng muoán laøm”. 3.2 Ñeà xuaát söû duïng Lean 3.2.1 Taïi Doanh nghieäp May maëc: Tröôùc ñaây moãi moät saûn phaåm may maëc seõ coù moät ngöôøi chuyeân phuï traùch vieäc caét vaûi, baây giôø aùp duïng Lean chæ coøn moät ngöôøi phuï traùch vieäc naøy cho caùc nhoùm saûn phaåm. Ñaây laø ñieàu cöïc kyø khoù khaên vì töùc thôøi khoâng deã tìm, hay ñaøo taïo/ moät ngöôøi coù kyõ naêng “chuyeân saâu” nhö theá. Beân caïnh ñoù Lean yeâu caàu chæ saûn xuaát vöøa ñuû, haïn cheá haøng toàn kho. Nhöng ñieàu naøy laïi laøm loä ra nhieãu toån thaát tieàm aån vaø taêng aùp löïc cho nhaø quaûn lyù nhö maùy hö khoâng söûa kòp, coâng nhaân beänh ñoät xuaát... daãn ñeán khoâng laøm kòp ñôn haøng. Vieäc ñaàu tieân thöïc hieän laø vieäc chuyeàn maãu, töùc boá trí coâng nhaân ngoài ñuùng sô ñoà maùy theo luoàng di chuyeån hôïp lyù cuûa saûn phaåm. Tröôùc ñaây, moãi coâng nhaân töï choïn cho mình moät choã ngoài tuøy thích, daãn ñeán giaùn ñoaïn chuyeàn saûn xuaát vì coù khi hai coâng ñoaïn lieàn nhau nhöng hai maùy laïi ñaët caùch xa nhau. Baøi hoïc keá tieáp laø caùch traû löông. Laâu nay doanh nghieäp traû löông caên cöù theo soá löôïng, maø khoâng caên cöù vaøo ñoä khoù cuûa vieäc taïo ra saûn phaåm ôû töøng coâng ñoaïn neân luoân coù söï caùch bieät lôùn veà thu nhaäp trong cuøng moät chuyeàn saûn xuaát. Nay löông ñöôïc traû theo saûn löôïng cuûa caû moät chuyeàn saûn xuaát, neân thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc tính toaùn hôïp lyù hôn. Ngöôøi coù tay ngheà cao hay thaâm nieân thì doanh nghieäp cho nhaân theâm heä soá ñeå giöõ chaân, ñoàng thôøi khuyeán khích hoï giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi yeáu ngheà hôn trong chuyeàn saûn xuaát cuûa mình. Nhöõng keát quaû tieáp theo khi doanh nghieäp may maëc aùp duïng Lean seõ giuùp giaûm thôøi gian thöïc hieän ñôn haøng; giaûi quyeát ñöôïc taéc ngheõn trong daây chuyeàn saûn xuaát (vì baây giôø ngöôøi gioûi ngheà seõ hoã trôï ngöôøi yeáu, ngöôøi laøm coâng ñoaïn ñôn giaûn seõ ñöôïc phaân theâm vieäc cho baèng vôùi thôøi gian ngöôøi laøm coâng ñoaïn phöùc taïp). Quan troïng hôn heát laø giôø ñaây ôû doanh nghieäp, tính ñoaøn keát cuûa caùc boä phaän seõ taêng leân, töø ñoù chuyeàn saûn xuaát hoaït ñoäng lieân tuïc, coâng vieäc giöõa caùc thaønh vieân ñöôïc caân baèng vaø thôøi gian hö hoûng maùy moùc cuõng ñöôïc ruùt ngaén laïi. 3.2.2 Taïi Doanh nghieäp Thöïc phaåm Vaán ñeà cuûa Doanh Nghieäp Thöïc Phaåm chính laø soá löôïng haøng toàn kho vaø ñieàu naøy aûnh höôûng raát lôùn ñeán chi phí cuûa doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù, ngoaøi vieäc coù nhieàu loaïi saûn phaåm vaø tranh thuû cô hoäi treân thò tröôøng, khoái saûn xuaát luoân mong muoán coù chu kyø saûn xuaát thaät daøi nhaèm giaûm thieåu tyû leä ngöøng maùy vaø hao phí cho moãi ñôït chaïy. Do ñoù, höôùng aùp duïng Lean vaøo trong nhaø maùy thöïc phaåm laø giaûm chu kyø saûn xuaát trung bình xuoáng cho taát caû saûn phaåm. Ñeå coù theå ñaït ñöôïc, chuùng ta caàn phaûi thay ñoåi vieäc saûn xuaát caùc saûn phaåm nhieàu laàn. Moãi phuùt ngöøng maùy cho cho moät laàn chuyeån ñoåi, moãi saûn phaåm loãi ñöôïc saûn xuaát ra khi khôûi ñoäng laïi maùy vaø caû vieäc duy trì toác ñoä maùy thaáp tröôùc khi taêng daàn ñeán toác ñoä mong muoán, … ñeàu trôû neân raát quan troïng. Ñieàu naøy daãn ñeán moät yeâu caàu böùc baùch cho khoái saûn xuaát laø laøm sao phaûi thöïc hieän chuyeån ñoåi thaät nhanh vaø hieäu quaû: thôøi gian ngöøng maùy ngaén, saûn phaåm loãi trong quaù trình khôûi ñoäng thaáp vaø quy trình taêng toác sau khôûi ñoäng thaät nhanh. Beân caïnh ñoù, caàn phaûi trang bò cho khoái saûn xuaát ñaõ ñöôïc thaät nhieàu kieán thöùc vaø kyõ naêng cho vieäc chuyeån ñoåi saûn phaåm nhanh. Vôùi caùc kyõ naêng ñöôïc trang bò cuøng vôùi heä thoáng phaùt huy saùng kieán caûi tieán, raát nhieàu thao taùc chuyeån ñoåi saûn phaåm ñaõ ñöôïc ruùt ngaén ñi nhieàu laàn. Ngoaøi ra, coøn löu yù ñeán caùc daây chuyeàn ñöa nguyeân lieäu vaøo nhaø maùy. Ñieàu naøy seõ giuùp taêng nhanh thôøi gian saûn xuaát vaø giaûm thieåu thôøi gian chôø. Moät yeáu toá raát quan troïng khaùc chính laø vieäc thu thaäp thoâng tin veà nhu caàu cuûa khaùch haøng treân thò tröôøng. Thoâng tin naøy seõ giuùp caùc nhaø saûn xuaát hoaïch ñònh saûn löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra treân thò tröôøng nhôø ñoù traùnh ñöôïc tình traïng löu tröõ toàn kho. 3.3 Nhöõng vaán ñeà khi öùng duïng LEAN vaøo Vieät Nam 3.3.1 YÙ thöùc cuûa toaøn theå thaønh vieân trong toå chöùc. Muïc naøy ñöôïc xeáp ñaàu tieân vì trong Lean, chuùng ta chæ noùi ñeán söï vaän haønh cuûa caû moät heä thoáng (System) döïa treân noã löïc cuûa taäp theå, ñoäi nhoùm chöù khoâng phaûi caù nhaân. 3.3.2 Ñoäi nguõ coâng nhaân vieân Heä thoáng saûn xuaát Lean ñoøi hoûi ngöôøi lao ñoäng phaûi coù yù thöùc vaø tinh thaàn traùch nhieäm cao trong moïi coâng vieäc. Ví duï ñieån hình, trong Lean, ñoäi nguõ laøm coâng vieäc kieåm tra saûn phaåm (QC hay KCS) ñöôïc xem laø laõng phí. Chính ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc taïi oâ cuûa mình (cell layout) chòu traùch nhieäm kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm mình laøm ra. Hay trong vieäc ruùt ngaén thôøi gian laép ñaët hay ñieàu chænh maùy moùc, ngöôøi lao ñoäng phaûi tuaân thuû nghieâm tuùc quy trình chuyeån ñoåi thì môùi coù hieäu quaû. Vôùi thoùi quen laøm vieäc thong dong vaø chaäm raõi cuûa ngöôøi Vieät Nam chuùng ta, lieäu chuùng ta coù tinh thaàn chuû ñoäng tuaân thuû quy trình tieát kieämthôøigianñeåtaêngnaêngsuaáthay seõ nghó ñeán vieäc coù nhieàu thôøi gian, mình phaûi laøm nhieàu vieäc hôn?
- 23. 21 LEAN 6 SIGMA 3.3.3 Ñoäi nguõ quaûn lyù Ñaây laïi chính laø nhöõng ngöôøi aûnh höôûng raát lôùn ñeán tieán trình öùng duïng Lean. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm quaûn lyù, nhaát laø nhöõng ngöôøi coù tö töôûng laøm vieäc cuõ, döïa vaøo kinh nghieäm vaø thích oån ñònh trong coâng vieäc thì seõ laø moät thöû thaùch lôùn neáu yeâu caàu hoï thay ñoåi coâng vieäc gì ñoù, duø raèng laøm vieäc naøy seõ toát hôn cho ngay chính baûn thaân hôn. Hieän nay, nhöõng ngöôøi coù tö töôûng laøm vieäc naøy coù maët taïi ña soá caùc toå chöùc. Hoï raát töï tin vaøo kinh nghieäm, kieán thöùc hay kyõ naêng laøm vieäc cuûa mình. Coù ngöôøi baïn yeâu caàu thay ñoåi ñeå öùng duïng phöông thöùc môùi, hoï seõ ñoàng yù, nhöng chæ ngoaøi maët, khi thöïc hieän laïi dôû dôû öông öông. Coù ngöôøi laïi phaûn öùng ngay khi cho raèng, chuùng ta khoâng gaëp vaán ñeà gì raéc roái, taïi sao phaûi thay ñoåi. 3.3.4 Ban laõnh ñaïo Ñeå coù theå öùng duïng thaønh coâng Lean, ñoøi hoûi phaûi coù moät Ban laõnh ñaïo taøi naêng vaø baûn lónh; kheùo leùo trong xöû lyù quan heä vaø saùng suoát khi quyeát ñònh söï vieäc xaûy ra trong quaù trình öùng duïng Lean. Ban laõnh ñaïo caàn phaûi coù nhöõng toá chaát quyeát ñònh sau: 3.3.5 Söï duõng caûm Quaù trình öùng duïng Lean laø quaù trình chuyeån ñoåi caùch laøm truyeàn thoáng sang caùch laøm chuyeân nghieäp, khoa hoïc vaø quan troïng nhaát laø hình thaønh moät vaên hoùa toå chöùc môùi. Ñoù laø quaù trình naûy sinh nhöõng thöû thaùch vaø khoù khaên ñoøi hoûi söï duõng caûm raát lôùn cuûa Ban laõnh ñaïo toå chöùc. Duõng caûm loaïi boû nhöõng caù nhaân, taäp theå duø ñoù laø nhöõng con ngöôøi taøi naêng vaø coù vò trí quan troïng trong toå chöùc khi hoï nhaát ñònh khoâng theo chuû tröông Ban laõnh ñaïo ñaõ ñaët ra. Duõng caûm ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc xaûy ra trong quaù trình chuyeån ñoåi (thöôøng gaëp trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình öùng duïng) coù theå aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän cuûa toå chöùc. Chaúng haïn nhö seõ chuyeån ñoåi quy trình, caùch thöùc laøm vieäc, saép xeáp boá trí laïi maùy moùc thieát bò, nhaø xöôûng… thaäm chí laø ñoäi nguõ ñi kieåm tra chaát löôïng. 3.3.6 Söï cöông quyeát Trong thöïc hieän Lean, taàm aûnh höôûng cuûa Ban laõnh ñaïo ñoái vôùi toaøn theå caùn boä coâng nhaân vieân laø raát quan troïng, laø nhöõng ngöôøi ñoùng vai troø ñaàu taøu trong suoát con ñöôøng ñi. Ban laõnh ñaïo phaûi luoân thoáng nhaát vaø cöông quyeát trong moïi haønh ñoäng ñeå thöïc hieän Lean, ñieàu ñoù cho moïi ngöôøi thaáy ñöôïc quyeát taâm cuûa Ban laõnh ñaïo. Khoâng chæ moät theá heä maø qua nhieàu theá heä, ñieàu ñoù phaûi luoân ñöôïc duy trì thöïc hieän. 3.3.7 Söï kieân trì Ñeå xaây döïng moät heä thoáng saûn xuaát Lean hieäu quaû trong toaøn toå chöùc, ñoøi hoûi söï kieân trì thöïc hieän raát lôùn. Ban laõnh ñaïo phaûi kieân trì thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng öùng duïng Lean luoân ñöôïc thöïc hieän moät caùch lieân tuïc, ngay caû khi coù khoù khaên. Kinh nghieäm cho thaáy, söï öùng duïng Lean moät caùch mieät maøi, khoâng bò giaùn ñoaïn seõ taïo aûnh höôûng raát lôùn ñeán taäp theå ngöôøi lao ñoäng. Hoï thaáy ñöôïc söï chuyeån ñoåi vaø quyeát taâm cuûa nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo. Söï khoâng lieân tuïc trong quaù trình öùng duïng seõ laøm chaäm tieán trình vaø ngöôøi lao ñoäng nhanh choùng “queân” ñi nhöõng gì vöøa môùi “chuyeån” vaøo trong taâm trí hoï. 3.3.8 Khaû naêng, naêng löïc cuûa tö vaán vieân hay toå chöùc tö vaán Ñeå öùng duïng heä thoáng saûn xuaát Lean ñöôïc thaønh coâng, khaû naêng, naêng löïc cuûa toå chöùc tö vaán vaø tö vaán vieân ñoùng vai troø raát quan troïng. Ñoù laø ngöôøi daãn ñöôøng cho chuùng ta. Thöïc hieän Lean phaûi laø nhöõng ngöôøi xuaát thaân töø saûn xuaát vaø ñaõ thöïc haønh. Lean luoân ñi vôùi thöïc tieãn. Quaù trình thöïc hieän Lean maát thôøi gian raát daøi vaø aûnh höôûng ñeán caû heä thoáng cuûa doanh nghieäp (quy trình, thuû tuïc, höôùng daãn vaø ISO…), do ñoù, ngöôøi tö vaán phaûi coù trình ñoä, kieán thöùc thöïc teá nhaát ñònh veà öùng duïng Lean. Neáu baïn choïn phaûi moät nhaø tö vaán noùi gioûi veà khaùi nieäm Lean maø chöa laàn naøo thöïc haønh, baïn coù nguy cô thaønh vaät thí nghieäm vôùi caû heä thoáng vaän haønh cuûa mình. Ngay caû nhöõng nhaø tö vaán coù uy tín khi aùp duïng Lean vaãn vaáp nhöõng sai laàm nhö thöôøng. CHÖÔNG 4: KEÁT LUAÄN Ñeå coù theå ñöa caùc nhaø saûn xuaát ôû Vieät Nam ngang taàm vôùi caùc nhaø saûn xuaát khaùc treân theá giôùi, chuùng ta caàn phaûi aùp duïng nhöõng daây chuyeàn saûn xuaát hieän ñaïi. Beân caïnh ñoù, vaán ñeà quaûn lyù chaát löôïng cuøng moät heä thoáng saûn xuaát tinh goïn laø vaán ñeà raát ñaùng ñöôïc quan taâm. Heä thoáng saûn xuaát Lean ñaõ vaø ñang ñöôïc aùp duïng roäng raõi treân toaøn theá giôùi nhöõng thaäp nieân vöøa qua. Caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù theå tieán haønh hoïc hoûi vaø aùp duïng vaøo doanh nghieäp mình nhaèm taïo ra ñöôïc moät lôïi theá caïnh tranh cuõng nhö chieán löôïc kinh doanh ñuùng ñaén cho doanh nghieäp mình. Ñieàu quan troïng nhaát baây giôø laø caàn phaûi coù moät ñoäi nguõ tö vaán ñuû trình ñoä vaø kinh nghieäm thöïc teá, am hieåu vaên hoùa vaø ngoân ngöõ Vieät Nam, nhaèm giuùp ñôõ ñònh höôùng cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc tieáp caän theo moät loä trình baøi baûn vaø chính thoáng khi trieån khai aùp duïng Lean. Ñoàng thôøi caàn truyeàn baù vaø ñaû thoâng tö töôûng cho caùc doanh nghieäp giuùp caùc laõnh ñaïo doanh nghieäp bieát ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc trieån khai aùp duïng Lean vaø hieäu quaû lôïi ích thaät söï töø vieäc naøy.
- 24. 22 LEAN 6 SIGMA General Electric ñöa vieäc laøm veà Myõ nhôø aùp duïng Lean Thaønh coâng töø vieäc aùp duïng Heä thoáng saûn xuaát tinh goïn Nhieàu doanh nghieäp Vieät Nam ñaõ vöôït qua khoù khaên do bieát caùch caét giaûm caùc chi phí hôïp lyù, toái öu hoùa nguoàn löïc, linh hoaït tröôùc caùc yeâu caàu khoâng ngöøng bieán ñoäng vaø ngaøy caøng khaét khe cuûa khaùch haøng. Heä thoáng saûn xuaát tinh goïn (Lean) taäp trung vaøo nhaän dieän vaø loaïi boû caùc hoaït ñoäng khoâng taïo theâm giaù trò cho khaùch haøng. Theo khaûo saùt cuûa Trung taâm Nghieân cöùu doanh nghieäp Lean Anh quoác, trong moät coâng ty saûn xuaát ñaëc tröng thì hoaït ñoäng taïo ra giaù trò taêng theâm laø 5%, hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm laø 60% vaø hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò taêng theâm nhöng caàn thieát laø 35%. Tuy nhieân, khaùch haøng chæ traû cho caùc hoaït ñoäng taêng theâm giaù trò (5%) maø thoâi. Ñaây laø nguyeân nhaân vì sao nhieàu doanh nghieäp laøm vieäc cöôøng ñoä cao maø lôïi nhuaän laïi raát thaáp. Vaøo thaäp nieân 80, haõng oâtoâ Toyota ñaõ laøm cho theá giôùi phaûi chuù yù baèng nhöõng chieác xe beàn hôn vaø ít phaûi söûa chöõa hôn oâtoâ Myõ. Ñeán nay, Toyota vaãn ñöôïc xem laø coâng ty hoaït ñoäng coù laõi taêng oån ñònh, thoáng keâ cho thaáy, lôïi nhuaän haøng naêm cuûa haõng naøy ñaõ lôùn hôn toång thu nhaäp cuûa 3 gaõ khoång loà: GM, Chrysler vaø Ford. Vì sao Toyota ñaït ñöôïc nhöõng thaønh coâng ñaùng kính neå ñeán nhö vaäy? Toyota coù quy trình phaùt trieån saûn phaåm nhanh nhaát vaø laø hình maãu cho taát caû moïi ñoái thuû, coâng ty treân toaøn theá giôùi veà chaát löôïng, naêng suaát, toác ñoä saûn xuaát, ñoä linh hoaït. Bí quyeát naèm ôû Just In Time, Continuous Improvement - Caûi tieán lieân tuïc (Kaizen), Jidoka, Trong vaøi thaäp kyû qua, hình thöùc gia coâng saûn phaåm ñaõ trôû neân phoå bieán, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc saûn xuaát ñeå caét giaûm chi phí. Tuy nhieân, vaán ñeà coâng vieäc cöïc nhoïc maø ñieån hình laø caùc vuï vieäc coâng nhaân töï töû taïi Foxconn - moät coâng ty gia coâng saûn phaåm cho Apple do khoâng chòu noåi aùp löïc veà coâng vieäc ñaõ ñaët caùc coâng ty naøy vaøo caùc tình huoáng veà traùch nhieäm vaø ñaïo ñöùc. General Electric ñaõ chöùng minh ñöôïc raèng caûi tieán quy trình laø moät trong caùc phöông thöùc kyø dieäu, vöøa caét giaûm ñöôïc chi phí ñoàng thôøi coøn giuùp mang coâng aên vieäc laøm trôû laïi caùc nöôùc phaùt trieån. Chop Blankenship, Giaùm ñoác kinh doanh thieát bò cuûa General Electric cho bieát GE ñaõ coù theå mang vieäc laøm trôû laïi nöôùc Myõ töø caùc quoác gia coù chi phí thaáp hôn nhôø aùp duïng heä thoáng quaûn lyù tinh goïn lean. Ñaây laø moät söï thay ñoåi thuù vò taïi GE. Vì maëc duø heä thoáng Lean laø moät phöông phaùp caûi tieán phoå bieán ñöôïc caùc coâng ty haøng ñaàu nhö Toyota aùp duïng trong hôn 20 naêm qua nhöng cho tôùi nay GE vaãn chæ aùp duïng 6 Sigma. Phöông phaùp 6 Sigma thieân veà caùch tieáp caän töø treân xuoáng (top- down) trong caûi tieán quaù trình, caùch thöùc naøy phuø hôïp vôùi phong caùch quaûn lyù döôùi thôøi Jack Welch - cöïu Chuû tòch kieâm CEO cuûa GE. Caû 6 Sigma vaø Lean ñeàu coù chung moät muïc tieâu laø caûi tieán hieäu quaû saûn xuaát, tuy nhieân phöông phaùp thöïc hieän laïi coù söï khaùc bieät ñaùng keå. Giaùo sö Jeffrey Liker, moät ngöôøi uûng hoä phöông phaùp Lean cho raèng döôùi thôøi oâng Welch, caùc haønh vi trong ñai ñen (black belt) phaûn aùnh phong caùch quaûn lyù “töø treân xuoáng” cuûa oâng aáy, ñi cuøng vôùi ñoù laø muïc tieâu taøi chính laø moái quan taâm haøng ñaàu. Taïp chí Harvard Business Review môùi ñaây ñaõ ñaêng phaùt bieåu cuûa Giaùm ñoác ñieàu haønh GE - Jeffrey Immelt veà nhöõng keát quaû caûi tieán theo phöông phaùp Lean ñaõ ñöôïc thöïc hieän taïi GE: “Caùch toå chöùc coâng vieäc theo chöùc naêng ñaõ bò chuùng toâi ñaõ phaù boû vaø thay theá baèng phöông thöùc “moät ñoäi - one team”. Ngöôøi thieát keá, caùc kyõ sö vaø coâng nhaân daây chuyeàn laép raùp cuøng nhau xaùc ñònh caùch toát nhaát ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu, hoï laøm chuû trong vieäc xaùc ñònh vaø theo doõi thöïc hieän
- 25. 23 LEAN 6 SIGMA Heijunka… cuûa Toyota Production System (TPS) hay thöôøng goïi laø Heä thoáng saûn xuaát tinh goïn (Lean Manufacturing System). Caùc haõng lôùn vaø ngay caû Chính phuû Myõ ñaõ nhieàu laàn cöû caùcñoaøn nghieân cöùu ñieàu “kyø dieäu”, chuyeân gia Nhaät Baûn. Song, duø ñaõ böôùc sang theá kyû 21 vaø coù trong tay bieát bao taøi lieäu nghieân cöùu nhöng soá löôïng caùc haõng öùng duïng thaønh coâng heä thoáng treân laø raát ít. Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø khoâng aùp duïng ñöôïc trong doanh nghieäp, vaán ñeà laø caàn söï beàn bæ, cöông quyeát vaø duõng caûm cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc laõnh ñaïo, quaûn lyù. ÔÛ Vieät Nam… Vieäc aùp duïng Heä thoáng saûn xuaát tinh goïn ôû Vieät Nam vaãn chöa ñöôïc phoå bieán vaø soá doanh nghieäp aùp duïng thaønh coâng chæ ñeám treân ñaàu ngoùn tay. Theo moät thoáng keâ khoâng chính thöùc, hieän nay, coù khoaûng 75% doanhnghieäpöùngduïngheäthoángnaøy nhöng tyû leä thaønh coâng khoâng cao. Maëc duø caùc doanh nghieäp deät may Vieät Nam khi aùp duïng ñeàu khaúng ñònh tính öu vieät vöôït troäi trong quaù trình thuùc ñaåy taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát, kinh doanh cuûa ñôn vò töø 15 - 20%, song haàu heát nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp cuõng phaûi thöøa nhaän vieäc trieån khai vaø aùp duïng khoâng heà ñôn giaûn. Baø Nguyeãn Thò Thanh Huyeàn - Toång giaùm ñoác Toång coâng ty May 10 - nhaän xeùt: “AÙp duïng Lean Manufacturing System laø quaù trình laâu daøi vaø caàn phaûi xaây döïng töøng böôùc. Ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp phaûi quyeát lieät trieån khai, nhieàu laàn coù theå thaát baïi song tuyeät ñoái khoâng ñöôïc boû cuoäc. Beân caïnh ñoù, caàn phaûi thay ñoåi tö duy töø caùn boä quaûn lyù ñeán ngöôøi lao ñoäng. Khi ñoù, doanh nghieäp khoâng chæ caàn ñeán baøn tay ngöôøi lao ñoäng maø coøn caàn ñeán trí tueä vaø traùi tim cuûa hoï. Chæ khi yù chí ñoaøn keát vaø thoâng suoát töø treân xuoáng thì môùi coù theå trieån khai vaø mang laïi hieäu quaû cho doanh nghieäp”. Nguyeân nhaân cuûa vieäc coù ít doanh nghieäp Vieät Nam thaønh coâng khi aùp duïng laø do ña phaàn caùc coâng ty ñeàu söû duïng nhöng khoâng bieát caùch keát hôïp thaønh moät heä thoáng. Caùc doanh nghieäp thöôøng taäp trung quaù nhieàu vaøo nhöõng thay ñoåi vaät chaát, sao cheùp moät vaøi coâng cuï vaø nhöõng phöông phaùp cuûa heä thoáng maø khoâng hieåu raèng, ñeå aùp duïng thaønh coâng phaûi coù söï ñaàu tö nghieâm tuùc vaø xuaát phaùt töø chính nhu caàu cuûa doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù, khoâng ít doanh nghieäp hieåu sai leäch raèng, sa thaûi nhaân vieân laø caùch tieát kieäm chi phí. Nhöõng ñieåm saùng thaønh coâng Theo thoáng keâ cuûa Boä Coâng Thöông, aùp duïng Heä thoáng saûn xuaát tinh goïn laøm taêng naêng suaát töø 15 - 20% cho caùc doanh nghieäp deät may. Ví duï, taïi Toång coâng ty May 10, sau khi aùp duïng, naêng suaát lao ñoäng cuûa ñôn vò taêng 52%, tyû leä haøng loãi giaûm tôùi 8%, giaûm 1 giôø laøm/ngaøy, taêng thu nhaäp treân 10% vaø giaûm phí töø 5-10%/naêm. Toång coâng ty May Höng Yeân, môùi chæ aùp duïng cho 1 chuyeàn saûn xuaát nhöng naêng suaát cuoái ngaøy taêng 21% so vôùi coâng ngheä thöôøng. Toång coâng ty May Nhaø Beø (NBC) trong naêm 2013 ñaõ trieån khai ñoàng loaït heä thoáng treân cho chuûng loaïi saûn phaåm veston nam. Naêm 2014, ñôn vò naøy tieáp tuïc trieån khai vaø hoaøn thaønh toå caét, taïo söï ñoàng boä trong saûn xuaát. Thôøi gian tôùi, NBC caûi tieán roäng theâm nhöõng chuûng loaïi saûn phaåm khaùc nhö aùo sô mi, quaàn jean, haøng knit… Naêng suaát toaøn heä thoáng NBC taêng hôn 20% vaø ñieàu quan troïng laø taïo söï coäng höôûng thi ñua trong saûn xuaát cuûa caùc ñôn vò. Naêng suaát, chaát löôïng cuûa töøng chuyeàn ñaõ ñöôïc oån ñònh vaø kieåm soaùt qua töøng giôø saûn xuaát. Thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng taêng leân ñaùng keå. Ñaëc bieät töø khi aùp duïng heä thoáng naøy, NBC ñaõ giaûm 1 giôø laøm/ngaøy cho coâng nhaân, ñöôïc nghæ chieàu thöù 7 vaø khoâng phaûi laøm ca, kíp. Toyota Beán Thaønh cuõng laø ñôn vò öùng duïng Lean Manufacturing System thaønh coâng ñaàu tieân ôû Vieät Nam ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu nhaát vôùi keát quaû ruùt ngaén ñöôïc hôn 3/4 thôøi gian baûo trì ñònh kyø cho moät chieác xe, töø 240 phuùt xuoáng coøn khoaûng 50 phuùt. (Nguoàn: Baocongthuong) caùc muïc tieâu. Hoï töï haøo veà söï töï chuû trong coâng vieäc naøy, vaø keát quaû seõ noùi thay cho hoï. “, OÂng noùi. Töø nhöõng noã löïc caûi tieán naøy, daây chuyeàn saûn xuaát maùy röûa baùt aùp duïng trong 25 naêm qua ñaõ ñöôïc thieát keá laïi vaø ñaït ñöôïc caùc keát quaû sau ñaây: Caûi tieán 30% hieäu quaû söû duïng lao ñoäng Giaûm 60 % haøng toàn kho Giaûm 68% thôøi gian saûn xuaát Tieát giaûm 80% yeâu caàu veà khoâng gian laøm vieäc Yeáu toá goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc ñaït ñöôïc caùc keát quaû caûi tieán naøy laø vieäc di chuyeån vaøo moät choã taát caû caùc chöùc naêng lieân quan tôùi saûn xuaát vaøo taïi moät nhaø maùy. Quaù trình thieát keá, kieåm soaùt chaát löôïng, kyõ thuaät saûn xuaát vaø phaùt trieån saûn phaåm vaän haønh taïi cuøng moät ñòa ñieåm, ñieàu naøy ñaõ taïo cô hoäi cho vieäc caûi tieán quaù trình ñöôïc deã daøng hôn so vôùi vieäc ñem gia coâng saûn phaåm taïi nhieàu nôùi treân toaøn caàu. (Theo www.geappliances.com)
- 26. NAÊNG SUAÁT CHAÁT LÖÔÏNG 24 Laàn ñaàu tieân taïi Vieät Nam, Trung taâm Naêng suaát Nhaät Baûn (JPC-Japan Productivity Center) cuøng Vieän Naêng suaát Vieät Nam (VNPI-Vietnam National Productivity Institute), chi nhaùnh taïi TP.HCM chöông trình ñaøo taïo Giaûng vieân chính (Master Trainers) veà tö vaán naêng suaát cho boán nöôùc vuøng soâng Meâ-kong, goàm Campuchia, Laøo, Myanmar vaø Vieät Nam. Toå chöùc JPC ñöôïc thaønh laäp töø naêm 1955 vôùi söù meänh gaây döïng phong traøo naêng suaát chaát löôïng taïi Nhaät Baûn. Töø 1958, JPC baét ñaàu thöïc hieän ñaøo taïo Chuyeân gia naêng suaát nhaèm taïo ra nguoàn nhaân löïc noøng coát cho ñaát nöôùc, vaø chöông trình tieáp tuïc ñeán hieän nay vôùi khoaûng 6,500 ngöôøi ñaõ ñöôïc ñaøo taïo taïi Nhaät Baûn. Naêm 2012, JPC ‘xuaát khaåu’ laàn ñaàu tieân Chöông trình ñaøo taïo chuyeân gia naêng suaát cuûa mình sang Singapore. Cô quan naêng suaát Singapore SPRING ñaõ cuøng JPC ñaøo taïo 18 chuyeân gia tö Vieän Naêng suaát Vieät Nam: Ñaøo taïo Chuyeân gia naêng suaát noøng coát cho caùc ñòa phöông, chöông trình baûn quyeàn cuûa Trung taâm Naêng suaát Nhaät Baûn vaán cho ngaønh thöïc phaåm vaø baùn leû (aûnh) Tình côø bieát ñeán chöông trình naøy, VNPI vaø JPC ñaõ kyù Bieân baûn ghi nhôù hôïp taùc song phöông, treân cô sôû caû hai ñeàu laø Toå chöùc naêng suaát quoác gia (NPO-National Productivity Organization), vaø laø ñaïi dieän thöôøng tröïc cuûa Toå chöùc Naêng suaát Chaâu AÙ (APO-Asian Productivity Organization) taïi moãi nöôùc. APO thaønh laäp naêm 1960 truï sôû ñoùng taïi Tokyo, Nhaät Baûn. JPC laø thaønh vieân saùng laäp vaø laø toå chöùc daãn ñaàu cho caùc hoaït ñoäng cuûa APO, trong khi Vieät Nam môùi gia nhaäp töø naêm 1997 cuøng vôùi vieäc thaønh laäp ra Trung taâm Naêng suaát Vieät Nam, tröïc thuoäc Toång cuïc Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng, Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä. Ñöôïc söï taøi trôï cuûa quyõ Japan- Asean Solidarity Fund (JASF), vaø ñöôïc söï cho pheùp cuûa Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä (QÑ soá 1984/ QÑ-BKHCN ngaøy 6/8/2015), JPC vaø VNPI, Chi nhaùnh taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ toå chöùc Chöông trình ñaøo taïo giaûng vieân chính (Master Trainer) veà naêng suaát cho hoïc vieân ñeán töø Campuchia, Laøo, Myanmar vaø Vieät Nam. Muïc tieâu cuûa chöông trình nhaèm taïo ra taùc ñoäng nhaân baûn caùc Chuyeân gia tö vaán laøm noøng coát cho caùc ñòa phöông khu vöïc soâng Meâ-kong ñeå hoã trôï tö vaán, ñaøotaïo veà naêng suaát cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong khu vöïc, ñang bò tuït haäu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc, ñaëc bieät trong boái caûnh coäng ñoàng kinh teá ASEAN chính thöùc töø ngaøy 31/12/2015. Vôùi muïc tieâu ñaøo taïo ñoäi nguõ giaûng vieân chính (Master Trainer) ñeå laøm noøng coát ñaøo taïo ra ñoäi nguõ Chuyeân gia naêng suaát cho ñòa phöông, chöông trình ñöôïc thieát keá keùo daøi 9 thaùng, chia laøm 2 hoïc kyø. Moãi hoïc kyø caùc hoïc vieân phaûi traûi qua caùc moâ-ñun hoïc veà kieán thöùc, qui trình vaø phöông phaùp, coâng cuï tö vaán quaûn lyù vaø naêng suaát, ñaëc bieät laø kyõ thuaät aùp duïng tö vaán cho doanh nghieäp thoâng qua vieäc thöïc haønh trong 4 tuaàn taïi 4 doanh nghieäp moãi kyø, vôùi tình huoáng thöïc teá cuûa doanh nghieäp. Döôùi söï daãn daét nhieät tình cuûa 8 chuyeân gia töø Nhaät Baûn, hoïc vieân coøn ñöôïc reøn luyeän tính kyû luaät, tuaân thuû qui trình, tinh thaàn laøm vieäc nhoùm, taäp theå, laø caùc tính caùch raát ñaëc tröng cuûa ngöôøi Nhaät.
- 27. NAÊNG SUAÁT CHAÁT LÖÔÏNG 25 Ñaëc bieät, vôùi ñaëc ñieåm ‘hoïc qua daïy’ ñöôïc thieát keá coù chuû yù töø ñaàu chöông trình, caùc hoïc vieân phaûi quay veà ñòa phöông ngay sau kyø hoïc taäp trung ñeå tieán haønh ñaøo taïo laïi cho caùc chuyeân gia tö vaán khaùc vaø cuõng daãn daét thöïc haønh taïi doanh nghieäp. Kyø hoïc naøy ñöôïc caùc thaày Nhaät Baûn huaán luyeän töø xa. AÛnh: Chuyeân gia Hiroaki Kagawa, höôùng daãn taïi Coâng ty CP Giaáy Ñoàng Tieán Bình Döông (Nguoàn: VNPI) Neùt khaùc bieät vaø laøm neân chaát löôïng cuûa Chöông trình naøy chính laø tính thöïc tieãn. Hoïc vieân phaûi hoïc hay chính laø ñöôïc thöïc taäp tö vaán taïi doanh nghieäp caû lónh vöïc saûn xuaát vaø dòch vuï, vôùi nhöõng hoaït ñoäng vaø vaán ñeà raát khaùc nhau cuûa töøng doanh nghieäp. Nhôø söï cam keát cuûa ban laõnh ñaïo vaø söï hoã trôï tích cöïc cuûa caùc nhoùm döï aùn caûi tieán cuûa 8 Coâng ty, bao goàm Coâng ty TNHH MTV Daây vaø Caùp Sacom, Xí nghieäp in Bao bì Liksin, Coâng ty CP Giao nhaän vaø Tieáp vaän Quoác teá Interlog, Coâng ty CP Goã Minh Döông, Coâng ty CP Giaáy Ñoàng Tieán Bình Döông, Coâng ty CP Bao bì Bieân Hoøa, Coâng ty TNHH Du lòch Hoaøn Myõ, Coâng ty CP Phuù Phong taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, Bình Döông vaø Ñoàng Nai, Qui trình ñaøo taïo: Trong soá 19 hoïc vieân Vieät Nam tham döï, 15 hoïc vieân ñöôïc Trung taâm Naêng suaát Nhaät Baûn chöùng nhaän ñaït tieâu chuaån cuûa chöông trình. Hoï seõ trôû thaønh caùc giaûng vieân baäc thaày tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo Chuyeân gia naêng suaát taïi caùc ñòa phöông cuøng Vieän Naêng suaát Vieät Nam, baét ñaàu töø naêm 2016. Nguyeãn Thò Vaân, Vieän Naêng suaát Vieät Nam (www.vnpi.vn) (Nguoàn: JPC)
- 28. NAÊNG SUAÁT CHAÁT LÖÔÏNG 26 Ngaøy 21/5/2010, Quyeát ñònh soá 712/ QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû ñaõ pheâ duyeät Chöông trình quoác gia “Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa cuûa doanh nghieäp Vieät Nam ñeán naêm 2020”. Ñaây laø moät chính saùch quan troïng, ñaùnh daáu böôùc chuyeån bieán maïnh meõ trong hoaït ñoäng thuùc ñaåy naêng suaát vaø chaát löôïng, phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Höôûng öùng phong traøo naêng suaát chaát löôïng, nhöõng naêm qua TP.HCM ñaõ coù nhieàu chöông trình hoã trôï nhaèm thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn. Gaàn ñaây, UBND Thaønh phoá coù Quyeát ñònh soá 2032/QÑ-UBND ngaøy 27/4/2015 veà pheâ duyeät Döï aùn “Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa cuûa doanh nghieäp TP.HCM ñeán 2020” ñeå phaùt trieån phong traøo naêng suaát thoâng qua vieäc xaây döïng caùc moâ hình doanh nghieäp naêng suaát ñieån hình, töø ñoù nhaân roäng caùc moâ hình naøy moät caùch ñoàng boä vaø roäng khaép taïi caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn thaønh phoá. Quan nieäm veà naêng suaát Theo ñònh nghóa, naêng suaát laø moái quan heä giöõa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo ñöôïc söû duïng. Ñaàu ra ñöôïc hieåu laø saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình, coù theå laø haøng hoùa hoaëc dòch vuï. Ñaàu vaøo laø taát caû nhöõng nguoàn löïc ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra saûn phaåm hay cung caáp dòch vuï. Veà maët toaùn hoïc, naêng suaát ñöôïc theå hieän baèng coâng thöùc: Naêng suaát = Ñaàu ra / Ñaàu vaøo Nhö vaäy, taêng naêng suaát laø thöïc hieän phöông thöùc ñeå toái ña hoùa ñaàu ra vaø giaûm thieåu ñaàu vaøo. Quan ñieåm tieán boä hôn cuûa Toå chöùc Lao ñoäng quoác teá (ILO), naêng suaát laø vieäc söû duïng coù hieäu quaû nhöõng nguoàn löïc: voán, ñaát ñai, nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, thoâng tin vaø thôøi gian, chöù khoâng chæ boù heïp trong yeáu toá lao ñoäng. Naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp taïi Thaønh phoá Hoà Chi Minh Naêng suaát laø yeáu toá quan troïng quyeát ñònh naêng löïc caïnh tranh, söï toàn taïi laâu daøi cuûa doanh nghieäp vaø möùc soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Vôùi quoác gia, naêng suaát giuùp naâng cao chaát löôïng taêng tröôûng kinh teá, ñaûm baûo chaát löôïng cuoäc soáng vaø xaõ hoäi toát ñeïp hôn. Khaùi nieäm môùi veà naêng suaát bao haøm noäi dung coi troïng söû duïng hôïp lyù caùc yeáu toá ñaàu vaøo vôùi suaát tieâu hao lao ñoäng vaø nguyeân vaät lieäu thaáp, haøm löôïng trí tueä - KH&CN- ngaøy caøng cao. Noùi tôùi naêng suaát, ngöôøi ta chuù troïng hôn yeâu caàu löôïng ñaàu ra phaûi taêng leân hoaëc taêng nhanh hôn löôïng ñaàu vaøo ñeå coù ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm, dòch vuï, thoûa maõn nhu caàu tieâu duøng cuûa daân cö, taïo theâm vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng; taêng naêng suaát khoâng chæ taêng theâm keát quaû saûn xuaát cuûa moät ñôn vò ñaàu vaøo maø coøn phaûi taêng theâm ngaøy caøng nhieàu soá ñôn vò coù möùc naêng suaát cao. Nhö vaäy, taêng naêng suaát khoâng phaûi laø giaûm bôùt vieäc laøm, maø ngöôïc laïi, taêng naêng suaát gaén lieàn vôùi taêng vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Naêng suaát lao ñoäng Naêng suaát lao ñoäng laø quan heä so saùnh giöõa moät chæ tieâu ñaàu ra (keát quaû saûn xuaát) vôùi lao ñoäng. Coâng thöùc tính: Naêng suaát lao ñoäng = Ñaàu ra / Ñaàu vaøo lao ñoäng Trong ñoù: Ñaàu ra ñöôïc ño baèng GDP hoaëc Giaù trò gia taêng; Ñaàu vaøo lao ñoäng coù theå ño baèng: soá löôïng lao ñoäng; quy ñoåi ra thôøi gian laøm vieäc toaøn phaàn (FTE-Full Time Equivalent); soá giôø coâng lao ñoäng; ñaàu vaøo lao ñoäng ñöôïc ñieàu chænh theo chaát löôïng (QALI-Quality Adjusted Labor Input). Theo taøi lieäu “Ño löôøng naêng suaát, ño löôøng toác ñoä taêng naêng suaát toång theå vaø naêng suaát ngaønh - 2002” cuûa Toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån Kinh teá (OECD- Organization for Economic Cooperation and Development), naêng suaát lao ñoäng laø tyû leä giöõa löôïng ñaàu ra treân ñaàu vaøo, trong ñoù ñaàu ra ñöôïc tính baèng GDP hoaëc GVA (Toång giaù trò gia taêng), ñaàu vaøo thöôøng ñöôïc tính baèng: giôø coâng lao ñoäng, löïc löôïng lao ñoäng vaø soá löôïng lao ñoäng ñang laøm vieäc. Naêng suaát voán Naêng suaát voán theå hieän möùc ñoä hieäu quaû söû duïng voán trong quaù trình taïo ra giaù trò gia taêng. Coâng thöùc tính: Naêng suaát voán = Giaù trò gia taêng (hoaëc GDP) / Giaù trò taøi saûn Naêng suaát voán chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu yeáu toá khaùc nhau, nhöng nhöõng yeáu toá chuû yeáu taùc ñoäng tôùi naêng suaát voán laø: coâng ngheä öùng duïng, caùc bieän phaùp toå chöùc vaø kyõ thuaät ñöôïc söû duïng trong quaûn lyù naêng löïc saûn xuaát vaø tyû leä voán ñaàu tö daønh cho taùi kieán thieát vaø trang bò laïi coâng cuï. Naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp Giöõa naêng suaát voán vaø naêng suaát lao ñoäng cuõng coù moái quan heä chaët cheõ. Chaúnghaïn,khiñaàutötheâmvoánchosaûn xuaát thì naêng suaát voán coù theå taêng, coù theå khoâng taêng hoaëc, thaäm chí giaûm ñi. Nhöng, buø laïi vieäc taêng theâm voán, naâng cao möùc trang bò voán cho lao ñoäng seõ laøm cho naêng suaát lao ñoäng taêng leân ñaùng keå. Vì vaäy, chæ tieâu duøng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû ñaït ñöôïc döïa treân caùc yeáu toá ñaàu vaøo ñöôïc ñeà xuaát laø naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp (TFP-Total Factor Productivity). TFP phaûn aùnh söï ñoùng goùp cuûa caùc yeáu toá voâ hình nhö kieán thöùc, kinh nghieäm, kyõ naêng lao ñoäng; cô caáu laïi neàn kinh teá hay haøng hoùa, dòch vuï; chaát löôïng voán ñaàu tö, maø chuû yeáu laø chaát löôïng thieát bò, coâng ngheä, kyõ naêng quaûn lyù,... Taùc ñoäng cuûa noù khoâng tröïctieápnhönaêngsuaátboäphaänmaøphaûi
- 29. NAÊNG SUAÁT CHAÁT LÖÔÏNG 27 thoângquasöïbieánñoåicuûacaùcyeáutoáhöõu hình, ñaëc bieät laø lao ñoäng vaø voán, Hieän nay, coù nhieàu caùch tính TFP nhöng phoå bieán nhaát laø theo haøm saûn xuaát Cobb-Douglas: Y = A. f(Kα Lß ) Trong ñoù: Y: yeáu toá ñaàu ra; K: voán; L: lao ñoäng; A: naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp (TFP); α= heä soá ñoùng goùp cuûa voán, (ß = 1 – α) heä soá ñoùng goùp cuûa lao ñoäng Khi söû duïng TFP, hai chæ tieâu thöôøng ñöôïc quan taâm laø toác ñoä taêng TFP vaø ñoùng goùp cuûa taêng TFP vaøo taêng tröôûng kinh teá. Toác ñoä taêng TFP caøng cao keát hôïp vôùi ñoùng goùp cuûa taêng TFP vaøo taêng tröôûng kinh teá caøng lôùn seõ theå hieän neàn kinh teá naêng suaát cao döïa treân phaùt trieån KH&CN vaø lao ñoäng trình ñoä cao. Toác ñoä taêng TFP ñöôïc tính baèng coâng thöùc sau: Trong ñoù : ITFP: toác ñoä taêng TFP; IGDP: toác ñoä taêng GDP; IK: toác ñoä taêng voán; IL: toác ñoä taêng lao ñoäng. Dieãn bieán naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp cuûa Thaønh phoá Theo soá lieäu Ñeà aùn tính TFP cuûa Cuïc Thoáng keâ TP.HCM giai ñoaïn 2006-2013 cho thaáy, naêm 2006 toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa Thaønh phoá laø 12,16%, trong ñoù 7,01% GDP taêng do taùc ñoäng cuûa yeáu toá voán, 1,96% do lao ñoäng, 3,19% GDP taêng do taùc ñoäng cuûa TFP. Giai ñoaïn 2008- 2009, toác ñoä taêng GDP giaûm, toác ñoä taêng TFP cuõng giaûm theo. Naêm 2009 laø naêm kinh teá khoù khaên nhaát, toác ñoä taêng GDP chæ ñaït 8,65%. Toác ñoä taêng naøy chuû yeáu cuõng do yeáu toá voán (5,47%), lao ñoäng goùp phaàn taêng 2,94%. Phaàn GDP taêng do taùc ñoäng TFP chæ 0,24%. Naêm 2010, neàn kinh teá ñaõ vöôït qua khoù khaên, phaàn ñoùng goùp chuû yeáu cho taêng GDP vaãn laø voán (5,29%), lao ñoäng ñoùng goùp cho 3,13% taêng GDP neân TFP phaùt huy taùc duïng hôn, ñem laïi 3,33% taêng tröôûng cho GDP. Bình quaân giai ñoaïn 2006–2013, toác ñoä taêng GDP bình quaân haøng naêm laø 10,58%, trong ñoù 5,63% laø ñoùng goùp cuûa voán ñaàu tö, 2,49% do ñoùng goùp cuûa lao ñoäng vaø 2,46% do ñoùng goùp cuûa TFP. Giai ñoaïn 2006-2010, toác ñoä taêng TFP laø 17,4%, chöa coù xu höôùng roõ neùt. Trong naêm 2011, tyû phaàn ñoùng goùp cuûa TFP vaøo taêng tröôûng GDP coù taêng leân, nhöng tyû leä naøy coøn thaáp. Giai ñoaïn 2006-2013, ñoùng goùp cuûa voán chieám tæ troïng cao (bình quaân 53,36%), nay ñang coù xu höôùng giaûm xuoáng. Phaàn ñoùng goùp cuûa lao ñoäng bình quaân giai ñoaïn naøy laø 23,65% vaø coù xu höôùng töông ñoái oån ñònh trong khoaûng töø 23% - 30%. Döï baùo tyû phaàn ñoùng goùp cuûa TFP vaøo toác ñoä taêng GDP öôùc tính naêm 2014 vaøo khoaûng 36,4% vaø naêm 2015 vaøo khoaûng 35,1%. Caùc noäi dung caàn ñaåy maïnh ñeå taêng TFP Ñeå tieáp tuïc phaùt trieån phong traøo naêng suaát chaát löôïng, duy trì toác ñoä taêng tröôûng toång saûn phaåm treân ñòa baøn, ñoàng thôøi naâng tyû troïng ñoùng goùp cuûa TFP ñaït 35% vaøo naêm 2020 theo Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng boä Thaønh phoá laàn thöù X, nhieäm kyø 2015-2020 ñaõ ñeà ra, caàn tieáp tuïc thöïc hieän toát Chöông trình quoác gia naâng cao naêng suaát chaát löôïng vaø Döï aùn “Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa cuûa doanh nghieäp Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán naêm 2020”; ñaåy maïnh hôïp taùc quoác teá, tieáp tuïc ñaàu tö taêng cöôøng tieàm löïc KH&CN; tieáp tuïc thuùc ñaåy phong traøo naêng suaát chaát löôïng phaùt trieån maïnh meõ vaø saâu roäng vôùi söï tham gia hieäu quaû cuûa lieân keát giöõa Nhaø nöôùc-vieän, tröôøng-toå chöùc hoã trôï trung gian-coäng ñoàng doanh nghieäp, töøng böôùc taïo laäp vaên hoùa naêng suaát chaát löôïng; caùc toå chöùc, doanh nghieäp tích cöïc, chuû ñoäng tieáp caän thoâng tin, naâng cao naêng löïc quaûn trò phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån saûn phaåm vaø tieâu chuaån heä thoáng quaûn lyù cuûa quoác gia vaø quoác teá; vaø lieân tuïc ñoåi môùi, saùng taïo coâng ngheä vaø saûn phaåm, lieân keát ña ngaønh ngheà vaø ña khu vöïc, tham gia hieäu quaû vaøo chuoãi cung öùng toaøn caàu. Vuõ Ngoïc Linh, Chi cuïc Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng TP.HCM Baûng 1: Ñoùng goùp cuûa caùc nhaân toá ñoái vôùi toác ñoä taêng GDP cuûa Thaønh phoá Naêm Toác ñoä taêng (%) Toác ñoä taêng (%) GDP do GDP Voán Lao ñoäng Taêng Voán Taêng LÑ Taêng TFP 2006 12,16 14,66 3,76 7,01 1,96 3,19 2007 12,64 12,83 6,28 6,20 3,25 3,20 2008 10,72 14,58 5,40 7,09 2,78 0,85 2009 8,65 11,15 5,77 5,47 2,94 0,24 2010 11,75 10,78 6,15 5,29 3,13 3,33 2011 10,25 8,80 5,10 5,07 2,16 3,02 2012 9,17 7,66 4,80 4,30 2,11 2,76 2013 9,30 8,34 3,30 4,64 1,55 3,11 Bình quaân 2006 - 2013 10,58 10,18 5,07 5,63 2,49 2,46 Baûng 2: Tyû phaàn ñoùng goùp cuûa caùc nhaân toá ñoái vôùi toác ñoä taêng GDP cuûa Thaønh phoá Chæ tieâu/ Naêm Toác ñoä taêng GDP Tyû phaàn ñoùng goùp cuûa caùc nhaân toá Do taêng TSCÑ vaø LÑ Do taêng TFP Trong ñoù do Taêng TSCÑ Taêng LÑ A 1 3 4 5 2006 12,16 57,6 16,1 26,2 2007 12,64 49,0 25,7 25,3 2008 10,72 66,1 25,9 8,0 2009 8,65 63,2 34,0 2,8 2010 11,75 45,0 26,7 28,3 2011 10,25 49,5 21,1 29,4 2012 9,17 46,9 23,0 30,1 2013 9,3 49,9 16,7 33,4 2014 (öôùc tính) - - - 36,4 2015 (öôùc tính) - - - 35,1 Bình quaân 2006-2013 10,58 53,36 23,65 22,94
- 30. NAÊNG SUAÁT CHAÁT LÖÔÏNG 28 Luoân giöõ cho baøn laøm vieäc goïn gaøng Moät baøn laøm vieäc böøa baõi thöôøng laø minh chöùng cho söï löôøi bieáng hôn laø tính saùng taïo nhö nhieàu ngöôøi vaãn nghó. Noù cuõng aûnh höôûng khoâng toát ñeán chaát löôïng ñaàu ra cuûa coâng vieäc vì deã laøm phaân taùn söï taäp trung. Nhöõng ngöôøi laøm vieäc coù naêng suaát thöôøng giöõ cho khoâng gian laøm vieäc cuûa hoï coù toå chöùc, saïch seõ ñeå vöøa tieát kieäm thôøi gian vöøa taäp trung hoaøn thaønh coâng vieäc. Saép xeáp thôøi khoùa bieåu chi tieát cho taát caû moïi vieäc Haàu heát chuùng ta sau khi thöùc daäy ñeàu bieát nhöõng gì seõ laøm trong ngaøy nhö ñi laøm, taäp theå duïc, naáu aên… nhöng nhöõng ngöôøi laøm vieäc sieâu naêng suaát thöôøng khoâng ñeå cho moïi thöù chæ döøng laïi ôû danh saùch chung chung. Hoï thieát laäp danh saùch vôùi nhöõng moác thôøi gian chi tieát, saép xeáp thöù töï öu tieân cho töøng vieäc thay vì chæ lieät keâ. Laøm vieäc döùt ñieåm, khoâng chaàn chöø Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi sieâu naêng suaát, neáu sau khi aên côm xong, böôùc tieáp theo hoï seõ röûa cheùn. Neáu caàn phaûi vieát moät email, hoï seõ taäp trung vaøo böôùc ñaàu tieân laø môû email. Thoùi quen chaàn chöø seõ chæ laøm moïi thöù bò öù ñoïng vaø laáy maát thôøi gian cuûa nhöõng coâng vieäc khaùc. Khoâng kieåm tra email thöôøng xuyeân nhö baïn thöôøng laøm Ña soá nhöõng ngöôøi sieâu naêng suaát thöôøng chæ kieåm tra email 3 hoaëc 4 laàn moät ngaøy, neáu khoâng coù tröôøng hôïp naøo quaù khaån caáp hay ñoät xuaát xaûy ra. Hoï seõ ñoïc mail vaøo nhöõng khung giôø coá ñònh nhö ñaàu vaø cuoái giôø laøm vieäc moãi buoåi saùng, chieàu. Vieäc lieân tuïc kieåm tra email seõ laøm naêng suaát laøm vieäc bò giaûm xuoáng, do baïn khoâng theå taäp trung ñeå laøm coâng vieäc hieän taïi. Khoâng bao giôø queân chaêm soùc baûn thaân 6 thoùi quen cuûa nhöõng ngöôøi laøm vieäc sieâu naêng suaát 9 thoùi quen khieán baïn trôû neân ngôù ngaån Nhöõng ngöôøi sieâu naêng suaát luoân yù thöùc roõ taøi nguyeân quyù giaù nhaát maø hoï ñang coù laø cô theå vaø taâm trí khoûe maïnh. Vì vaäy, hoï luoân coá gaéng saép xeáp laøm döùt ñieåm moïi vieäc ñeå coù thôøi gian chaêm soùc baûn thaân. Nguû ñuû giaác vaøo ban ñeâm, nguû ngaén vaøo buoåi tröa, taäp theå duïc laø caùch hoï taêng naêng löôïng, taêng khaû naêng tö duy vaø saùng taïo. Taän duïng söùc maïnh coâng ngheä Coâng ngheä trôû neân coù ích hay khoâng tuøy vaøo caùch moïi ngöôøi söû duïng noù. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm vieäc naêng suaát, hoï seõ bieát caùch duøng coâng ngheä ñeå phuïc vuï cho coâng vieäc, ví duï bieán ñieän thoaïi di ñoäng thaønh trôï lyù caù nhaân hay söû duïng caùc öùng duïng vaên phoøng ñeå ñaåy tieán ñoä coâng vieäc nhanh hôn. P.Anh 1. Caàm chai röôïu chuïp hình Moät nghieân cöùu cho bieát nhöõng ngöôøi caàm chai röôïu/bia chuïp hình bò ñaùnh giaù ít thoâng minh hôn nhöõng ngöôøi caàm moät ly nöôùc. 2. Duøng töø vaên veû Caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ vieát hai baøi nghò luaän gioáng nhau veà noäi dung vaø chæ khaùc caùch duøng töø, moät baûn laø nhöõng töø daøi, vaên veû; baûn coøn laïi vôùi töø ngöõ ñôn giaûn hôn. Keát quaû, nhöõng ngöôøi tham gia ñaùnh giaù cao baøi coù vaên phong ñôn giaûn. 3. Ñi quaù nhanh hoaëc quaù chaäm Khi ñi chung vôùi moät nhoùm ngöôøi, baïn haõy ñi cuøng toác ñoä vôùi moïi ngöôøi vì ñi quaù chaäm hay quaù nhanh seõ bò xem laø thieáu hoøa nhaäp vaø ngôù ngaån. 4. Khoâng giao tieáp baèng maét Khi noùi chuyeän vôùi ngöôøi ñoái dieän, neáu baïn khoâng giao tieáp baèng maét, baïn seõ troâng thaät sôï seät vaø thieáu töï tin. Moät nghieân cöùu chæ ra vieäc nhìn vaøo maét ñoái phöông khi giao tieáp khieán baïn thoâng minh hôn. 5. Chöûi ruûa ôû nôi laøm vieäc Moät cuoäc khaûo saùt vaøo naêm 2012 tieát loä, hôn 50% nhaân vieân ñaùnh giaù ngöôøi seáp hay la maéng laø ngöôøi thieáu thoâng minh. Duø coù töùc giaän ñeán ñaâu, ñöøng neân laøm maát baûn lónh cuûa moät laõnh ñaïo. 6. Noùi gioïng ñeàu ñeàu Gioïng noùi laø yeáu toá ñeå taêng cöôøng tính hieäu quaû trong giao tieáp, theå hieän khí chaát vaø baûn lónh cuûa baïn khi muoán gaây aán töôïng trong baøi thuyeát trình hay thuyeát phuïc ngöôøi khaùc. Luyeän gioïng noùi hay laø moät kyõ naêng khoù nhöng ít nhaát cuõng khoâng neân noùi quaù ñeàu ñeàu. 7. Sôï xin lôøi khuyeân Moïi ngöôøi thöôøng nghó xin lôøi khuyeân töø ñoàng nghieäp seõ khieán hoï troâng “maát giaù” nhöng moät nghieân cöùu cho bieát ngöôøi khoâng ngaïi hoûi seõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh coâng hôn. Huyønh Ma theo Business Insider.
- 32. 3232 Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: Hoaøng Laâm - Giám ñốc Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 Ðịa chỉ: 49 Pasteur, Quận 1, TP. HCM l Email: [email protected] l Website: www.lean6sigma.vn Xöû lyù baøi & AÛnh: Ts. Nguyeãn Höõu Thieän l Trình baøy: Ñoã Tieán Ñaït ([email protected]) Giaáy pheùp xuaát baûn soá: 367/QÑ- STTT do Sôû Thoâng tin vaø Truyeàn thoâng caáp ngaøy 8 thaùng 9 naêm 2010 Kyø haïn xuaát baûn: 1 kyø/thaùng l Soá löôïng in: 1. 000 baûn/kyø l In vaø cheá baûn CTP In taïi Coâng ty TNHH MTV In Baùo Nhaân Daân TP.HCM TRUNG TÂM KỸ THUẬT TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG 3 Kiểm tra & Giám định Thử nghiệm Đo lường Chứng nhận VP phía Nam GS1 Dịch vụ Thí nghiệm Đào tạo Trụ sở chính: 49 Pasteur, Quận 1, Tp. Hồ Chí Minh ĐT: 84–8–38294274; Fax: 84–8–3829 3012 Hottline: 84-2-2212 797 E-mail: [email protected] www.quatest3.com.vn Khu thí nghiệm: 7 đường số 1, KCN Biên Hòa 1, Đồng Nai ĐT: 84–61–3836212; Fax: 84–61–3836298 E-mail: [email protected] Văn phòng & Phòng Thí nghiệm mới: Lô C5, Đường K1, KCN Cát Lái, Q.2, HCM Trung Tâm DV thiết bị TN: 64 Lê Hồng Phong, Q.5, Tp. Hồ Chí MinhChi nhánh Miền Trung: 113 Phan Đình Phùng, Quảng Ngãi ĐT: 055 3836 487; Fax 055 3836 489 toång CUÏC TIEÂU CHUAÅN ÑO LÖÔØNG CHAÁT LÖÔÏNG