มารยาทไทย1
- 1. วิทยากรโดย ศิวากรณ์ บุญนิล ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนห้วยสักวิทยาคมเชียงราย
- 2. “มารยาท” หมายถึง กิริยา วาจาที่สุภาพเรียบร้อย ที่บุคคลพึงปฏิบัติใน สังคมโดยมีระเบียบแบบแผนอันเหมาะสมตามกาลเทศะ “มารยาทไทย” ครอบคลุมถึงกิริยา วาจาต่างๆ เช่น การแสดงความ เคารพ การรับส่งสิ่งของ การยืน การเดิน การนั่ง การนอน การแสดงกิริยาอาการ การรับประทานอาหาร การให้และรับบริการ การทักทาย การสนทนา การใช้คาพูด การฟัง การใช้เครื่องมือสื่อสาร รวมทั้งการประพฤติปฏิบัติในพิธีการต่างๆ
- 3. มารยาทไทย เอกลักษณ์ของคนไทยที่กาหนดเป็นแนวทางประพฤติปฏิบัติดังนี้ การแสดงความเคารพ การส่งและการรับสิ่งของ การยืน การเดิน การนั่ง การนอน
- 4. การแสดงความเคารพ ๑. การไหว้ ๒. การกราบ ๓. การคานับ ๔. การถวายความเคารพพระมหากษัตริย์ ๕. การแสดงความเคารพโดยทั่วไป
- 5. การไหว้ (วันทา) ระดับที่ ๑ การไหว้พระ ประนมมือแล้วยกขึ้น พร้อมกับค้อมศีรษะลง ให้หัวแม่มือจรดหว่างคิ้ว ปลายนิ้วชี้แนบส่วนบน ของหน้าผาก
- 6. ระดับที่ ๒ การไหว้ผู้มีพระคุณและผู้ทมีอายุมาก ี่ ประนมมือแล้วยกขึ้น พร้อมกับค้อมศีรษะลง ให้หัวแม่มือจรดปลายจมูก ปลายนิ้วชี้แนบหว่างคิ้ว
- 8. การกราบ (อภิวาท) ๑. การกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ท่าเตรียมเทพบุตร ท่าเตรียมเทพธิดา
- 9. การกราบ - แบบเบญจางคประดิษฐ์ จังหวะที่ ๑ อัญชลี (ชาย) จังหวะที่ ๑ อัญชลี (หญิง)
- 10. การกราบ - แบบเบญจางคประดิษฐ์ จังหวะที่ ๒ วันทา (ชาย) จังหวะที่ ๒ วันทา (หญิง)
- 11. การกราบ - แบบเบญจางคประดิษฐ์ จังหวะที่ ๓ อภิวาท (ชาย) จังหวะที่ ๓ อภิวาท (หญิง) ชาย ศอกทั้งสองข้างต่อจากเข่าราบไปกับพื้น หลังไม่โก่ง หญิง ศอกทั้งสองข้างคร่อมเข่าเล็กน้อย ราบไปกับพื้น หลังไม่โก่ง
- 12. ๒. การกราบผู้ใหญ่ การเดินเข่า การกราบ
- 13. การกราบผู้ใหญ่ ผู้กราบทั้งชายและหญิง การนั่งพับเพียบประสานมือ นั่งพับเพียบทอดมือทั้ง สองข้างลงพร้อมกันให้ แขนทั้งสองคร่อมเข่าที่อยู่ ด้านล่าง มือประนมตั้งกับ พื้นไม่แบมือ ค้อมตัวลง ให้หน้าผากแตะส่วนบน ของมือ กราบครั้งเดียว
- 14. การถวายความเคารพแบบสากล ใช้กับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์ ชาย ใช้วิธีถวายคานับ โดยค้อมตัวต่าพอสมควร
- 15. หญิง ใช้วิธีถวายความเคารพโดยการถอนสายบัว แบบสากลนิยม แบบสากลนิยม ยืนตรง หันหน้าไปทางที่ ประทับ วาดเท้าข้างใดข้าง หนึ่งไปข้างหลังเล็กน้อย พร้อมกับย่อตัวลง ลาตัว ตรง หน้าตรงทอดสายตาลง ปล่อยแขนทั้งสองข้าง แล้ว ยืนตรง แบบพระราชนิยม แบบพระราชนิยม
- 16. การกราบศพ พระ บุคคลทั่วไป ศพพระ กราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ศพบุคคลทั่วไป กราบครั้งเดียวไม่แบมือ
- 17. การส่ง - รับของ การส่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ชาย ถือสิ่งของเดินเข้าไปห่างจากผู้ใหญ่พอประมาณยืนตรงก้าวเท้าขวาไป ข้างหน้าค้อมตัวเล็กน้อยส่งของแล้วถอยเท้าขวากลับ ไหว้ ๑ ครั้ง หญิง ถือสิ่งของเดินเข้าไปห่างจากผู้ใหญ่พอประมาณยืนตรงก้าวเท้าขวาไป ข้างหน้าย่อตัวเล็กน้อยส่งของแล้วไหว้ขณะที่ย่อตัวอยู่
- 18. การส่ง - รับของ การส่งของขณะผู้ใหญ่นั่งเก้าอี้ ชาย ถือสิ่งของเดินเข้าไปห่างจากผู้ใหญ่พอประมาณยืนตรงก้าวเท้าขวาลงเข่าซ้าย ส่งของแล้วยืนตรง ไหว้ ๑ ครั้ง ถอยหลังพอประมาณ จึงหันหลังกลับ หญิง ถือสิ่งของเดินเข้าไปห่างจากผู้ใหญ่พอประมาณยืนตรงก้าวเท้าขวาลงเข่า ซ้ายส่งของแล้วไหว้ขณะที่ลงเข่า เสร็จแล้วยืนตรงถอบหลังพอประมาณ
- 19. การส่ง - รับของ ๑ การรับของขณะผู้ใหญ่นั่งพื้น ชายและหญิง ปฏิบัติเหมือนกัน เดินเข่าเข้าไปใกล้ผู้ใหญ่พอประมาณ นั่งพับเพียบขาขวาทับขาซ้าย แสดงความเคารพ ถ้าเป็นผู้ใหญ่ที่อายุ ๒ มากให้กราบ ๑ ครั้งแล้วรับของ กรณีผู้สงของอายุไม่มากให้ไหว้ตาม ระดับ แล้วรับของ
- 20. การส่ง - รับของ การรับของขณะผู้ใหญ่นั่งพื้น ๓ รับสิ่งของ วางสิ่งของเยื้องเข่าขวาเล็กน้อย ถ้าผู้ใหญ่สนทนาด้วยให้นั่งในลักษณะ สารวม ก่อนจะลากลับให้กราบ ๑ ครั้ง หรือไหว้ ๑ ครั้ง ถือสิ่งของเดินเข่า ๔ ถอยพอประมาณลุกขึ้นถอยพอประมาณ จึงหันหลังกลับ
- 21. การยืน ๑. การยืนเคารพธงชาติ ๒. การยืนถวายความเคารพพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์ –การยืนรับเสด็จ ๓. การยืนในพิธีต่าง ๆ ๔. การยืนในโอกาสอื่น ๆ
- 23. การยืนถวายความเคารพพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์
- 24. การเดิน ๑. การเดินในกรณีเกี่ยวกับสถาบันพรมหากษัตริย์ – การเดินนาเสด็จ – การเดินตามเสด็จ ๒. การเดินในพิธีทางศาสนา ๓. การเดินในพิธีต่าง ๆ – การเดินตามศพเวียนเมรุ – การเดินขึ้นและลงเมรุ – การเดินเข้า - ออกห้องประชุม ๔. การเดินผ่านผู้ใหญ่ ๕. การเดินนาหรือตามผู้ใหญ่ ๖. การเดินเชิญผ้าบังสุกุล
- 27. การเดินนาผู้ใหญ่ การเดินตามผู้ใหญ่
- 28. การนั่ง ๑. การนั่งพับเพียบ ๒. การนั่งขัดสมาธิ ๓. การนั่งหมอบ ๔. การนั่งคุกเข่า ๕. การนั่งเก้าอี้
- 29. การนั่งพับเพียบ
- 30. การนั่งขัดสมาธิ
- 31. การนั่งคุกเข่า