ALMANYA İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ ÖZEL HUKUK İLİŞKİLERİNDEN DOĞAN DAVALAR
- 1. ALMANYA ĠLE TÜRKĠYE ARASINDAKĠ ÖZEL HUKUK ĠLĠġKĠLERĠNDEN DOĞAN DAVALAR Y. S. Kaan Kalkan Stuttgart/Istanbul İstanbul Barosu Avrupa Birliği Hukuku Komisyonunca düzenlenen panel İstanbul, 11.12.2013 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013 1
- 2. Hakkımda Y. S. Kaan Kalkan Diem & Partner Rechtsanwälte Avukatlık Ortaklığı Stuttgart ve Istanbul bürolarında avukat olarak görev yapmakta olup, İnşaat ve Mimarlık Hukuku alanında (baro tarafından tanınan ve verilen unvanla) uzman avukattır. Diem&Partner Avukatlık Ortaklığı'nın Türkiye işlerinden sorumludur. Almanyada yatırımları bulunan veya yatırım yapmak isteyen Türk ve diğer yabancı şirketlere Almanya'da uluslararası hukuk konularında danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Almanya'da faaliyet gösteren Türk girişimcilere Almanya'daki her türlü hukuki sorunlarında yardımcı olmaktadır. 2 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 3. Hakkımda Alman Hukuku hakkında bilgiler için: www.alman-hukuku.com 3 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 4. ALMANYA ĠLE TÜRKĠYE ARASINDAKĠ ÖZEL HUKUK ĠLĠġKĠLERĠNDEN DOĞAN DAVALAR Almanya’da açılan davalar • • • • • Almanya’dan yapılan tebligatlar Sürelerin Önemi Alman Usül Hukukun Önemli Unsurları Müvekilerin dikkat etmesi gerekenler Almanya’da Vekalet Ücretleri ve Mahkeme Harçları Türkiyeden açılacak davalar • Almanya’ya Yapılacak Tebligatlar • Tanıma, Tenfiz ve Ġcra 4 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 5. ALMANYA VE TÜRKĠYE ARASINDAKĠ DAVALARIN PRATĠKTE ÖNEMĠ Almanya’da bulununan Türk Vatandaşları Ithalat – İhracat artışı Alman Şirketlerinde Çalışan Türkler Türk Şirketleri için çalışan Almanlar Türk şirketlerin Ar-Ge çalışmaları İnternet/E-Ticaret 5 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 6. ÖNEMLĠ ALANLAR Aile Hukuku Ticari Konular (Ortaklık, Acentelik, Distribütörlük) Üretim (Fason üretim) Alım satım işlemleri gibi genel borç ilişkileri Kira Hukuku İnşaat Hukuku İş Hukuku Fikri ve Sınai Haklar (özellikle marka ve patent) Haksız Rekabet İnternet İş hukuku İhtiyati tedbir 6 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 7. Almanya’da Açılan Davalar 7 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 8. Almanyadan Türkiye’ye tebligat 8 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 9. TEBLĠGATIN DAYANAĞI 1965 tarihli Lahey Tebligat Sözleşmesi (Hukuki ve Ticari Konularda Adli ve Gayri Adli Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme ) Alman Medeni Usul Kanunu (ZPO) m. 183 9 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 10. Uygulamada sıklıkla görülen hatalar Dikkate almamak • Davalının gıyabında karar verilip, bu karar kesinleşebilir. Avukatsız temsil • Çoğu davalarda avukatın görevlendirilmesi zorunludur, avukat imzası bulunmayan cevap dilekcesi dikkate alınmaz. • Avukatla temsil zorunluluğuna uyulmaması halinde, yine davalının gıyabında karar verilebilir. • Kişilerin kendi yazdıkları beyanlar kabul anlamına gelen içerik taşıyabilir. 10 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 11. TEBLĠGATIN GEÇERLĠLĠĞĠ VE REDDĠ Tebligatın Lahey gerekmektedir. Sözleşmesi kurallarına göre gerçekleşmesi Geçersiz tebligatlar: • Posta vasıtasıyla: Lahey anlaşmasına göre normal posta ile tebligat da öngürülmüşse de Türkiye normal posta yolu ile tebligata itiraz etmiştir. • Tebligat konusu evrakların tercüme edilmesi gerekmektedir. • Bu şekilde gerçekleşmeyen tebligatlar reddedilebilir. Bunun dışında Türkiye’nin tebligat kurallarının uygulanması gerekir. Tebligata itiraz edilmeden halinde, itiraz hakkı düşer. esas hakkında cevap verilmesi 11 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 12. Süreler ve Sürelerin Önemi 1. Önemli süre Avukatın Atanması ve savunma bildirisi 12 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 13. SÜRELERĠN ÖNEMĠ Yazılı ön hazırlık Süre: Yurtdışı tebligatlarda hakim takdirinde (m. 276 ZPO) • Almanya içi tebligatlarda 2 Hafta • Süre uzatılamaz. 13 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 14. SÜRELERĠN ÖNEMĠ Avukat ile temsil zorunluluğu bulunan davalarda savunma bildirisi avukat tarafından yapılması gerekmektedir. Süre içerisinde gereken bildiri yapılmaz ise, davalının gıyabında aleyhine karar çıkabilir. Savunma bildirinin içeriği oldukça kısa: Avukat sadece davalıyı temsil ettiğini ve davalının kendisini savunacağını bildirmelidir. 14 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 15. Süreler ve Sürelerin Önemi 2. Önemli süre Dava dilekcesine cevap süresi 15 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 16. SÜRELER VE SÜRELERĠN ÖNEMĠ Cevap süresinde davaya karşılık verilebilinir. Süre talep üzerine uzatılabilinir Cevap avukat temsili zorunluğu olduğu durumlarda avukat tarafından hazırlanması gerekmektedir 16 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 17. SÜRELERĠN ÖNEMĠ Avukat ile temsil zorunluluğu bulunan davalarda cevap dilekçesinin avukat tarafından hazırlanması gerekmektedir. Süre içinde cevap verilmezse, • Süresinden sonra yapılan sözlü veya yazılı beyanlar reddolunabilir. • Mahkeme derhal duruşma tarihi belirler. • İddialar birdaha mahkeme tarafından dikkate alınmaz 17 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 18. SÜRELERĠN ÖNEMĠ Davaya süresi içerisinde avukat aracılığıyla cevap verilmezse mahkeme, davalıdan tebligata uygun bir adres belirtmesini talep eder. Mahkemeye tebligat adresinin verilmemesi halinde, tebligat normal posta yolu ile yapılır ve gönderilmesini takip eden iki hafta sonrasında tebliğ edilmiş sayılır. • !!! Bu son derece tehlikeli olabilir: Almanyadan Türkiye posta iki hafta dan uzun sürebilir!!! Bu dava dilekçesinin ilk tebligatı için geçerli değildir, bu durumda her halğkarda . Ancak sonraki tebligatlarda davalı davadan haberdar olduğu için tebligatın şartları hafifletilir. 18 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 19. GIYABĠ KARAR Şartları: • Davanın usulüne göre açılmış olması(yetkili mahkeme vs.) • Davacının giyabi karara ilişkin talebi (genel olarak dava dilekçesinde talepte bulunulur) • Davalının duruşmaya gelmemesi veya • Yazılı ön hazırlık verilmemesi işlemlerinde zamanında müdafaa yazısı • Davacının iddialarının doğru olduğu varsayılarak talep ettiği hukuki sonuçların kabulü 19 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 20. GIYABĠ KARAR Sonuçları: • Karar, davacı tarafından teminat yatırılmaksızın derhal icraya konabilir. • İki hafta içerisinde itiraz edilmezse karar kesinleşir. • Davalı itirazda bulunsa da gıyabında verilen kaynaklanan masrafları karşılamak zorundadır. karardan 20 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 21. GIYABĠ KARAR Gıyapta verilen karara itiraz: • Davalı iki hafta içinde karara itiraz edebilir. • İtiraz ile birlikte tüm itirazları ve iddiaları sunması gerekir • Dava bu durumda devam eder. • Ancak icraya devam edilebilir ve sadece davalının teminat yatırması durumunda durdurulabilir. • Ardından tekrar duruşmaya katılmaması halinde, hakkında ikinci gıyabi karar çıkabilir. İkinci karara karşı itiraz hakkı bulunmamaktadır. 21 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 22. SÜRELERĠN KAÇIRILMASI HALĠNDE BAġVURULACAK YOLLAR Savunma süresi beyanda bulunulmaması halinde gıyapta verilen karara kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde itiraz edilebilir. • İtiraz süresinde iddia ve delilerin sunulması gerekir. Cevap dilekçesinin süresinin kaçırılması ardından gıyabi karar verilmez. Ancak bu husus davalının idiaa ve itirazların dinlenmemesinden dolayı çok daha kötü sonuçlar doğurabilir. 1. Gıyaba kaçış: Bilerek giyabi karar almak. Böylece kararın sonuçlarına katlanmaya mecbur kalınır, ancak itiraz süresinde geç kalınan iddialar yeniden mahkemeye sunulabilinir (tartışmalı) 2. Eğer alacak var ise: Karşı dava açmak. Böylece iddialar karşı dava için ileri sürüldüğünde esas davadada dikkate alınır 22 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 23. ĠHTĠYATĠ TEDBĠR Marka, haksız rekabet ve internet ortamında hak ihlahleri konularındaönemli sıklıkla ihtiyati tedbir talep edilir. Mahkemeler karşı tarafı dinlemeden tedbire hükmedebilir. İhtiyati tedbir kararlarına itiraz etmek mümkündür. Kesin bir süre öngürülmemiştir. Ancak tebliğinden itibaren hemen harekete geçmek gerekir. 23 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 24. Alman usul hukukunun temel ilkeleri Tasarruf ilkesi – taraflar dava konusunu belirler Taraflarca getirilme ilkesi – dava konusu olaylar taraflardan sunulması gerekir. Taleple bağlılık ilkesi Hızlandırma ilkesi Hukuki dinlenilme hakkı 24 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 25. Alman usul hukukunun temel ilkeleri Doğruyu söyleme yükümlülüğü Usul ekonomisi ilkesi Yargılamanın sevk ve idaresi Hukukun uygulanması 25 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 26. Alman usul hukukunun temel ilkeleri Hukuki dinlenilme hakkı Hakim ilk değerlendirmesini bildirebilir ve hatta bazı durumlarda bildirmeye mecburdur. Taraflar böylece hakimin ne düşündüğünü öğrenip karşılık verme imkanı bulur. Hakim görüşünü yazılı olarak veya duruşmada sözlü olarak ifade eder. Taraflar buna hemen cevap veremezse, hakim cevap için süre verir. Bazı durumlarda bu istinaf yoluna başvurma nedeni olabilir 26 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 27. DAVA MASRAFLARI Gider avansı Yargılama masraflarının baştan ödenmesi gerekir. Masraf avansı ödenmeden tebligat yapılmaz. Islah durumunda da mahkeme masrafları baştan ödenir. Dikkat edilecek husus: Zamanaşımı Dava, zamanaşımını durdurmak için açılmış, ancak masraf avansı yatırılmadığından tebligat yapılamamışsa, zamanaşımı durmaz. Adli yardım talep edilir ise, zamanaşımı talebin karara bağlanmasına kadar işlemez. BilirkiĢi veya tanıklar için avans Bilirkişi veya tanıklar için baştan avans alınmaz. Ancak bilirkişi atanır ve tanık çağırılırsa avans istenir. 27 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 28. Alacak davası türleri Kural: Alacak somut olarak belirlenebiliyorsa, dava dilekçesinde tam olarak belirtilmesi gerekmektedir. İstisna: Kısmi dava Tasarruf ilkesinden dolayı alacaklı daha az bir miktarı talep etme hakkına sahiptir. İstisna: Belirsiz alacak davası Sadece istisna olarak geçerlidir. 28 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 29. Alacak davası Kural olarak alacak tümüyle talep edilir. Mahkeme veya bilirkişi taleple bağlıdır, talebi araştıramaz ve bildiremez. (talebe bağlılık ilkesi) aşan miktarı Eğer hesaplanması zor olan bir alacak söz konusu ise, alacağın özel bilirkişi yardımıyla veya başka yöntemler ile hesaplanması gerekir. Eğer alacağın hesaplanması somut bir şekilde mümkün değilse, talebi aşan bir alacağın ödenmesi yükümlülüğün tespiti talep edilir. Ancak bu durumda alacağın nedenin talepte çok somut bir şekilde belirtilmesi gerekir. 29 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 30. Kısmi alacak davası Alacağın bir kısmını talep etmek mümkündür. Kısmi alacak davasında alacağın kesin miktarının açıkça belirtilmesi gerekmemektedir (açık veya örtülü kısmi davası). Son duruşma da dahil olmak üzere tüm dava süresi boyunce dava her zaman ıslah edilebilir. Yararı: Stratejik olarak fazla mahkeme masrafı ödemeden hukuki sorunların hakkında ön görüş almak için veya yetkili mahkemenin belirlenmesi amacıyla. Sakıncası: Hakim veya bilirkişi hiçbir şekilde talebi aşan bir alacağın söz konusu olup olmadığını bildirmez, tespit etmez ve hükme bağlamaz. Sadece talep edilen alacağın mevcut olup olmadığını araştırır. 30 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 31. Kısmi alacak davasının sakıncaları Davanın açılması ile sadece talep edilen kısmın zamanaşımı durur. Davaya konu olmayan kısmın zamanaşımı süresi işlemeye devam eder. Kalan kısım için zamanaşımı ancak zamanında yapılan ıslah ile durdurulabilir. 31 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 32. Belirsiz alacak davası Sadece istisnai durumlarda açılabilir. ġartlar: Alacağın somut olarak belirlenmesi imkansızsa veya alacak mıktarı alacağın belirlenmesi için yapılacak iĢlemler alacağın miktarına oranla olması Maddi güç veya bir hesaplamanın zor olması bu anlamda orantısız ve imkansız anlamına gelmez. Başvurulan Haller: Manevi tazminat davaları, nafaka hesaplamaları gibi mahkemenin takdir edeceği alacaklar. Ancak belirsiz alacak davasında alacağın kaynaklandığı husus ve hesaplanması için gereken bilgilerin mümkün olduğu kadar somut bir şekilde mahkemeye sunulması gerekmektedir. Belirsiz alacak davasında alacak miktarının tespiti tümüyle mahkemenin takdirine bırakılabilir ve ayrıca bir asgari sınırda belirlenebilir. 32 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 33. Davaların GidiĢatı Dava ve cevap dilekcesi, vevaba cevap vs. İlk Duruşma Delier toplanması, keşif Karar 33 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 34. Davaların GidiĢatı Duruşmanın gidişatı Mahkeme dava konusunu taraflara özetleyerek açıklar. İlk görüşlerini bildirir. Hakim çoğu zaman tarafları vekilleri ile birlikte duraşmaya Çağırır. Diyalog ve Tartışma karışımı bir atmosfer. Hakim herzaman uzlaştırmaya çalışır 34 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 35. Müvekkilin dikkat etmesi gerekenler Avukata mümkün oldukça detaylı bilgiler verilmelidir Almanya’da yargılama sırasında avukat ve hakimlerin dava konusunu mahkeme dışında da görüşmeleri ve uzlaşma imkanlarını değerlendirmeleri olağandır. Yasa koyucunun ve hakimin amacı yargılama sırasında tarafları davanın her aşamasında uzlaştırmaya çalıştırmaktır. Uzlaşmaya teşvik amacıyla hem taraflar hem de avukatlar açısından bazı avantajlar sağlanmıştır. Uzlaşma halinde mahkeme harçları düşmekte ve avukatlar da ek ücrete hak kazanmaktadır. 35 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 36. Mahkemelerin Yapısı Sulh Hukuk Mahkemesi(Amtsgericht): 5000 EUR’ya kadar alacak davaları ve belirlenen özel davalar. . Asliye Hukuk Mahkemesi(Landgericht): 5000 EUR’yu geçen davalar İstinaf Mahkemesi (Oberlandesgericht): Asliye hukuk mahkemesi kararlarına karşı başvurulacak mercii Federal Temyiz Mahkemesi (Bundesgerichtshof): başvurmaların şartları oldukça ağırdir. Temyize 36 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 37. Alman avukatların vekalet ücretleri ve mahkeme harçları (genel olarak dava masrafları) Avukatların Ücretleri Davalar için avukatların talep edebileceği asgari ücret kanun ile belirlenmiştir. Bu asgari ücret davanın değerine göre belirlenmektedir. Asgari ücretlerin altında avukatlık ücreti kararlaştırılamaz. Tarafların asgari ücret tarifesinin üzerinde avukatlık ücreti belirlemelerine engel yoktur. Asgari ücretin üzerindeki ücretlerin yazılı olarak kararlaştırılması gerekir. 37 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 38. Alman avukatların vekalet ücretleri ve mahkeme harçları (genel olarak dava masrafları) Mahkeme masrafları Mahkeme harçları dava değerine (talep miktarına) bağlıdır. Dava harçları peşinen ödenir. Bilirkişi, tanık ve benzeri yargılama harçları gerektiğinde mahkeme tarafından istenir. Davanın sonunda tüm mahkeme masrafları asgari avukatlık ücreti de dahil olmak üzere kaybeden tarafça ödenir. Eğer dava kısmen kazanılırsa masraflar orana göre taraflar arasında paylaştırılır. 38 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 39. ÖRNEKLERLE MASRAFLAR 20.000 EUR değerinde alacak davası • Mahkeme Masrafları: 1.035,00 EUR • Avukatlık Ücretleri: 1.855,00 EUR • Bu miktarlara Vergi, posta vs. eklenecektir. Dava kaybedilirse toplam maliyet (karşı tarafın avukatlık ücreti de dahil): 5.497,00 EUR İstinaf mahkemesine eklenecektir: başvurulması halinde • Mahkeme masrafları: Avukatlık Ücretleri: 2.077,60 • masraflar 1.380,00 EUR • aşağıdaki Toplam Masraf: 11.869,78 39 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 40. ÖRNEKLERLE MASRAFLAR EUR 100.000, alacak davası • Mahkeme Masrafları: 3.078,00 EUR • Avukatlık Ücretleri: 3.757,50 EUR • Bu miktarlara Vergi, posta vs. Eklenmeli Dava kaybedilirse toplam maliyet (karşı tarafın avukatlık ücreti de dahil): 12.068,46 EUR İstinaf mahkemesine eklenecektir: başvurulması halinde • Mahkeme masrafları: Avukatlık Ücretleri: 4.208,40 • masraflar 4.104,00 EUR • aşağıdaki Toplam Masraf: 26.236,06 40 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 41. TÜRK MAHKEME KARARLARININ ALMANYA’DA TENFĠZĠ Kararın kesinleşmesi Kararın Türkiye’de icra edilebilir nitelikte olması Belirlilik ve Açıklık (Mahkeme içtihatlarına göre kabul edilen kararlar: Kanuni faize atıf, vergi oranlarına atıf) (Kabul edilmeyen kararlar: Miktar belrilenmeden ödenenin geri ödenmesine dair karar) 41 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 42. TÜRK MAHKEME KARARLARININ ALMANYA’DA TENFĠZĠ Karar veren mahkemenin uluslararası yetkili olması Davanın başlangıcında davalının dinlenmiş olması (zamanında ve usulüne uygun tebligat yapılmış olması şartı) Almanyada derdestlik veya tenfiz edilecek kararla aksi yönde kesin hüküm bulunmaması. Kamu düzenine aykırılıkç Karşılıklık 42 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 43. ĠSTANBUL OFĠSĠMĠZ İstiklal Cad. Beyoğlu İş Merk. 187/5 (Locus Office) 34433 Galatasaray Beyoğlu/ISTANBUL Telefon: +90 212 247 48 11 Faks: +90 212 247 47 87 E-Mail: [email protected] 43 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 44. ALMANYA VE FRANSA OFĠSLERĠMĠZ Stuttgart Merkez Ofisimiz Hölderlinplatz 5 D-70193 Stuttgart Telefon: + 49 (0) 711 228 54 50 Telefax: + 49 (0) 711 228 54 99 E-Mail: [email protected] Fransa - Lyon Ofisimiz 55 Boulevard des Brotteaux F- 69006 Lyon Telefon: + 33 (0) 426 84 24 34 Telefax: + 33 (0) 472 41 15 74 E-Mail: [email protected] 44 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013
- 45. Ġlgi ve dikkatiniz için teĢekkürler www.alman-hukuku.com 45 © DIEM Danışmanlık Hizmetleri Avukatlık Ortaklığı 2013