1. ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BÀU BÀNG
TRƯỜNG MẦM NON ÁNH DƯƠNG
BÀI DỰ THI
GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
Năm học: 2024 - 2025
Giáo viên: Trương Thị Ánh
Lớp: Lá 2
3. GIẢI PHÁP
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP TRẺ PHÁT
TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO TẠI LỚP LÁ 2
TRƯỜNG MẦM NON ÁNH DƯƠNG
4. A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• Trước đây, sự sáng tạo thường được coi là một đặc điểm bẩm sinh, chỉ có ở một số ít
người. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, tôi nhận thấy rằng phát triển tư duy sáng tạo là một
kỹ năng cốt lõi, giúp trẻ trở nên tự tin hơn và có khả năng giải quyết vấn đề một cách linh
hoạt. Mỗi đứa trẻ đều mang trong mình tiềm năng sáng tạo và khi được khuyến khích đúng
cách, trẻ có thể khám phá ra những năng khiếu và sở thích riêng, tạo tiền đề cho sự phát triển
toàn diện. Trong giáo dục mầm non, việc khuyến khích trẻ phát huy khả năng sáng tạo không
chỉ giúp nâng cao tư duy mà còn trang bị cho trẻ những kỹ năng thiết yếu cho tương lai.
Phát triển tư duy sáng tạo cho trẻ mầm non là quá trình khuyến khích trẻ
khám phá, tưởng tượng và giải quyết vấn đề một cách độc lập, linh hoạt. Điều này giúp
trẻ phát triển khả năng tư duy phản biện, sáng tạo trong học hỏi và thể hiện bản thân,
đồng thời xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện sau này.
5. Thấu hiểu tầm quan trọng của tư duy sáng tạo, tôi đã không ngừng tìm tòi,
học hỏi và trau dồi kiến thức với mong muốn có những kinh nghiệm giúp
trẻ phát triển tư duy sáng tạo một cách tốt nhất. Đó cũng chính là lý do tôi
chọn đề tài “Một số giải pháp giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo tại lớp Lá
2, Trường Mầm non Ánh Dương”.
B.PHẦN NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG
Đầu năm học, tôi được Ban Giám hiệu phân công giảng dạy lớp Lá 2. Tuy nhiên,
trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy có một số trẻ tỏ ra thờ ơ, không quan tâm,
chú ý đến các hoạt động mà tôi tổ chức. Điều này đã thôi thúc tôi tìm kiếm những
phương pháp sáng tạo và đổi mới các hình thức tổ chức các hoạt động học, nhằm
khơi dậy sự hứng thú và phát triển khả năng tư duy sáng tạo cho trẻ.. Thật may mắn,
những giải pháp này đã mang lại kết quả tích cực, trẻ bắt đầu hứng thú và có sự tiến
bộ rõ rệt. Hầu hết trẻ đã trở nên tự tin hơn, tư duy linh hoạt và có khả năng giải
quyết vấn đề tốt hơn. Trong suốt quá trình thực hiện, tôi đã gặp nhiều thuận lợi
6. 1.Thuận lợi
Được ban giám hiệu quan tâm, trực tiếp chỉ đạo và chia sẻ kinh nghiệm giúp trẻ phát triển
tư duy sáng tạo.
Cơ sở vật chất của nhà trường được trang bị đầy đủ máy tính, iPad cùng các ứng dụng giáo
dục, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ tiếp cận với các hoạt động kích thích tư duy sáng tạo. Các
phần mềm và trò chơi giáo dục tại trường giúp trẻ phát triển khả năng tư duy một cách hiệu quả
và toàn diện.
Được ba mẹ trẻ tin tưởng và phối hợp tốt với tôi trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
2. Khó khăn
Trẻ thường tỏ ra thờ ơ, thiếu chủ động và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh, dẫn
đến khó khăn trong việc duy trì sự tập trung khi tham gia các hoạt động.
Một số trẻ còn hạn chế trong việc phát triển tư duy sáng tạo, chưa chủ động suy nghĩ cũng
như trả lời các câu hỏi trong các hoạt động cùng cô và các bạn.
Trước những thuận lợi và khó khăn trên, tôi đã đề ra các giải pháp để thực hiện như sau:
7. II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Giải pháp 1: Khuyến khích trẻ khám phá thế giới tự nhiên để nuôi dưỡng trí
tưởng tượng và khơi dậy sự sáng tạo.
Thiên nhiên là môi trường lý tưởng để trẻ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và
tư duy sáng tạo thông qua những tình huống đa dạng và bất ngờ. Qua việc tiếp xúc
với thiên nhiên, Tôi nghĩ trẻ sẽ trở nên tự tin và sáng tạo hơn trong cách tiếp cận và
xử lý mọi việc.
Ví dụ: Khi trẻ đang dạo chơi ngoài trời, bất ngờ một cơn gió mạnh làm những
chiếc lá thi nhau rơi xuống. Trẻ vô cùng thích thú cùng nhau nhặt lá. Tôi đã tận dụng
cơ hội này để khơi gợi sự sáng tạo và phát triển tư duy của trẻ bằng cách đặt ra những
câu hỏi như: “Tại sao những chiếc lá này lại bị rụng?” Trẻ trả lời “Do lá già rồi phải
không cô?”, có trẻ thì nói “Do gió thổi làm lá rụng”. Tôi hỏi tiếp “Chúng ta có thể
làm gì với những chiếc lá này?” trẻ trả lời “Con dùng nó để làm quạt, con xếp thành
bông hoa hay con làm con cá”
9. Thiên nhiên luôn khơi gợi trí tò mò, kích thích trẻ tư duy, đặt câu hỏi và phát triển khả năng
sáng tạo không giới hạn. Vì vậy Tôi luôn tạo điều kiện để trẻ tự do khám phá, đặt câu hỏi và dẫn dắt
các em tư duy. Khi trẻ hỏi, tôi không trả lời ngay mà khuyến khích trẻ suy nghĩ và tự tìm lời giải.
Ví dụ: Trẻ hỏi “Cô ơi! tại sao hôm nay trời nhiều mây thế?
Tôi sẽ hỏi ngược lại trẻ: “Theo con thì tại sao? Trời nhiều mây báo hiệu sắp có hiện tượng
gì xảy ra?
Hay khi trẻ hỏi “Cô ơi! Hai con kiến dừng lại để nói gì với nhau ấy nhỉ”
Tôi hỏi lại trẻ “Con thử đoán xem nó nói gì với nhau? Có phải nó nói chuyện với
nhau không? Hay nó dừng lại để làm gì? con hãy thử suy nghĩ xem nhé!” cứ như vậy tôi đã
gợi ý để trẻ khám phá thật tự nhiên mà người tìm ra đáp án chính là trẻ.
Tôi khuyến khích trẻ rèn luyện khả năng quan sát và tự đưa ra quyết định thông
qua các tình huống thực tế, chẳng hạn như thu hoạch trái khế, khám phá đặc điểm của trái
mít, tìm cách vượt qua vũng nước hoặc chọn con đường ngắn nhất về lớp. Qua những trải
nghiệm này, trẻ sẽ phát triển tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và tự tin trong
việc tìm ra những giải pháp mới mẻ, phù hợp với từng tình huống thực tế.
10. Trẻ tìm kiếm những trái khế chín Trẻ thu hoạch khế Trẻ tìm cách hái trái ổi
Trẻ quan sát trái mít Trẻ tìm cách đi qua vũng nước
11. Giải pháp 2. Nuôi dưỡng tư duy sáng tạo của trẻ bằng cách phát triển những ý
tưởng mới từ chính khả năng và sở thích của trẻ.
Tôi luôn lắng nghe trẻ nói về sở thích của trẻ, cho dù là chơi trò chơi, đọc sách,
vẽ tranh. Sau đó tôi sẽ tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động dựa trên khả năng và chính sở
thích của trẻ.
Ví dụ: Với những trẻ thích đọc sách tôi đã xây dựng góc thư viện của lớp, ở đây
tôi bố trí các loại sách phù hợp với sở thích và độ tuổi giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và lựa
chọn theo hứng thú của mình. Khi đọc sách vốn từ của trẻ sẽ ngày càng dồi dào, trẻ sẽ có
thể diễn đạt ý tưởng sáng tạo của mình một cách rõ ràng, mạch lạc hơn.
12. Góc thư viện của lớp
Bé đọc sách tại góc thư viện
13. Đồng thời tôi tương tác với trẻ bằng các câu hỏi, thảo luận với trẻ về những chi
tiết trong câu chuyện. Cho trẻ có cơ hội suy nghĩ và tưởng tượng về các diễn biến tiếp
theo, hoặc gợi ý để trẻ đưa ra những kết thúc khác nhau cho câu chuyện. Điều này không
chỉ giúp trẻ tăng cường sự tập trung mà còn phát triển kỹ năng tư duy khi giải quyết vấn
đề.
Tôi khuyến khích trẻ kể lại những câu chuyện đã đọc hoặc tự sáng tạo, sau đó vẽ
minh họa để tạo thành một cuốn sách nhỏ riêng. Việc này không chỉ giúp trẻ tự hào về tác
phẩm của mình mà còn kích thích niềm đam mê sáng tạo và khả năng thể hiện ý tưởng
một cách sinh động.
14. Ví dụ: Đối với trẻ thích đồ chơi lắp ráp, Tôi luôn khuyến khích trẻ sáng tạo với
những cấu trúc mới, không theo chỉ dẫn. Khi trẻ có những sản phẩm độc đáo, tôi ghi
nhận kịp thời mục đích nêu cao tinh thần sáng tạo ở trẻ.
17. Trẻ lắp ráp con hưu cao cổ Trẻ lắp ráp con khủng long
18. Trẻ lớp tôi được khuyến khích tự do lựa chọn và thể hiện sở thích của bản
thân, để trẻ có một sản phẩm sáng tạo theo cách riêng của trẻ. Tôi luôn đánh giá cao sự
sáng tạo của trẻ, ngay cả khi kết quả không hoàn hảo. Tôi ghi nhận những nỗ lực trong
việc hoàn thành ý tưởng của trẻ. Từ đó định hướng cho trẻ kết hợp sở thích cá nhân với
việc học các kỹ năng mới.
20. Để giúp trẻ tiếp cận với các kỹ năng mới và thỏa mãn niềm đam mê sáng tạo, tôi đã sử
dụng hiệu ứng Canva để thiết kế những mẫu hình phong phú và đa dạng. Từ những mẫu
hình này, tôi tổ chức các hoạt động vừa học vừa chơi, khuyến khích trẻ vận dụng sự sáng
tạo của mình để hoàn thiện sản phẩm theo cách riêng. Khi sản phẩm hoàn thành, trẻ sẽ sử
dụng chính tác phẩm của mình để trang trí lớp học, đặt chúng ở những vị trí mà các em tự
lựa chọn.
21. Trẻ đồ số theo nét đứt, tô
màu chấm tròn tương ứng
chữ số
Sản phẩm của trẻ
22. Trẻ vẽ, cắt nét đứt theo đường
thẳng, cong, dích dắc Sản phẩm của trẻ sau khi vẽ,
cắt
23. Để trẻ được tự do sáng tạo tôi đã bố trí kho nguyên liệu ỏ lớp với đa dạng về kích thức, màu sắc, chất liệu, dụng cụ…
để trẻ được thoải mái, lựa chọn khi thể hiện các sản phẩm của mình.
Các nguyên vật liệu Trẻ làm con vật từ lá cây
Trẻ làm bông hoa, hình
người từ nguyên vật liệu
24. Sản phẩm trẻ thực hành
steam
Trẻ dùng dây thun tạo hình người,
chữ số, các dạng hình học, chữ cái
Sản phẩm của trẻ từ sỏi
27. Giải pháp 3. Tạo ra một môi trường hạnh phúc cho trẻ dựa trên sự thấu hiểu, yêu thương và tôn trọng, giúp trẻ tự tin
phát triển khả năng sáng tạo.
Để tạo ra một môi trường yêu thương, thấu hiểu và tôn trọng Tôi luôn đảm bảo rằng trẻ luôn cảm thấy an toàn, không lo
sợ bị phán xét hay trách móc khi thử nghiệm ý tưởng mới. Tạo cơ hội cho trẻ tiếp xúc với nhiều hoạt động khác nhau như nghệ
thuật, âm nhạc, khoa học…để trẻ khám phá sở thích và khả năng của mình. Dành thời gian để lắng nghe trẻ nói và thấu hiểu
những cảm xúc, suy nghĩ của trẻ, giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và có giá trị. Khi trẻ chia sẻ ý tưởng, thay vì ngay lập tức đánh
giá đúng sai, Tôi luôn động viên trẻ diễn đạt suy nghĩ của mình một cách trọn vẹn.
28. Ví dụ:
Khi trẻ có một ý tưởng tưởng chừng không thực tế như
"Muốn vẽ 1 con cá có 2 chân", Tôi sẽ khuyến khích trẻ
thực hiện và chia sẻ về tác phẩm của mình, qua đó hiểu rõ
hơn về trẻ và tạo điều kiện giúp trẻ phát triển một cách tốt
nhất.
Bên cạnh đó Tôi dạy trẻ rằng thất bại không phải là
điều đáng sợ mà là cơ hội để học hỏi và phát triển để trẻ
có thể thử nghiệm những ý tưởng mới mà không sợ sai
lầm.
29. Giải pháp 4 : Phối hợp với phụ huynh trong việc nuôi dưỡng và phát triển tư duy
sáng tạo cho trẻ.
Hằng ngày trong giờ đón, trả trẻ, tôi thường chia sẻ với phụ huynh về các hoạt động của
trẻ trong lớp, nhấn mạnh những khả năng sáng tạo mà trẻ thể hiện. Điều này giúp phụ huynh hiểu
rõ hơn về sự phát triển của con và có thể tiếp tục khuyến khích, phát huy tối đa khả năng tư duy
sáng tạo của trẻ ngay tại nhà.
Khuyến khích phụ huynh cùng con tham gia các hoạt động ngoài trời như đi
dạo, chơi công viên, chăm sóc cây, tham quan bảo tàng, hoặc tham gia vào các hoạt động
cộng đồng, để trẻ mở rộng vốn sống và tìm kiếm thêm cảm hứng sáng tạo cho các con.
30. Hình ảnh gửi phụ huynh về hoạt động của trẻ trên lớp
Tôi luôn cập nhật chi tiết trên nhóm lớp về các hoạt động mà trẻ tham gia, cũng như
thành tích của trẻ trong việc khám phá và thể hiện khả năng sáng tạo. Đặc biệt, tôi luôn
chú trọng chia sẻ những khoảnh khắc, dù nhỏ, khi trẻ thể hiện sự sáng tạo, giúp phụ
huynh nhận thấy tiến bộ từng ngày của con mình.
31. Ngoài ra, tôi cũng chia sẻ các video hướng dẫn phát triển khả năng sáng tạo cho
trẻ, kèm theo những gợi ý về các hoạt động mà trẻ thích khi ở lớp như vẽ tranh, kể
chuyện, tạo hình các sản phẩm từ nguyên vật liệu... để trẻ có thể thực hiện tại nhà.
Mời phụ huynh cùng tham gia các hoạt động ở trường như: Ngày hội STEAM
của trẻ, trò chơi dân gian...
Chia sẻ với ba, mẹ những kinh nghiệm khi trò chuyện với con, cách đặt câu hỏi
mở với con: "Con nghĩ sao nếu chúng ta thử cách này?" hoặc "Con có ý tưởng nào
khác không?
Ghi nhận kết quả mà trẻ đã đạt được, đồng thời khuyến khích cha, mẹ trẻ tiếp
tục phối hợp cùng cô trong việc giúp trẻ được tham gia các hoạt động mà ở đó trẻ
được tự do sáng tạo.
32. III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Như đã trình bày chi tiết, qua một số kinh nghiệm nhỏ trong quá trình
tổ chức hoạt động, tôi đã thành công trong việc kích thích tư duy và khơi dậy
niềm đam mê sáng tạo mạnh mẽ ở trẻ. Nếu đầu năm, một số cháu như: Phát,
Dương, Khoa, Hào, Hiếu, Tiến… còn thụ động và thiếu hứng thú, thì giờ đây các
em không chỉ tích cực tham gia mà còn suy nghĩ sáng tạo, sẵn sàng bày tỏ ý kiến
phong phú theo cách riêng của mình trong mọi hoạt động, mọi lúc mọi nơi. Các
trẻ khác như: Phong, Tú, Ngọc, Bình, Khôi, Trâm Anh….thì ngày một sáng tạo,
thông minh và tạo ra được nhiều sản phẩm đa dạng và phong phú như:
33. Bé thiết kế áo từ vỏ bút chì Sản phẩm của trẻ từ lá cây
34. Bé làm chiếc thuyền từ ống hút Bé làm con sâu từ dây
35. Sản phẩm của cô và bé làm từ hột, hạt, vỏ bút chì, bông tăm
36. Bé đồ các nét đứt các hình tròn, vuông,
trái tim, tam giác
Bé tô màu các hình đã đồ
37. Bé cắt các hình ra Bé ghép các hình thành sản phẩm (Con
cá, cây thông
38. Bé ghép hình em bé , bông hoa, ngôi nhà
từ hình trái tim, hình tròn, hình vuông,
tam giác, chữ nhật
Bé ghép hình con sâu từ hình tròn
40. IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Từ những kết quả mà tôi đã đạt được khi thực hiện giải pháp. Bản thân đã rút ra cho mình bài học kinh
nghiệm như sau:
Luôn yêu thương, quan tâm đến trẻ vì chỉ khi thật sự yêu thương, quan tâm đến trẻ thì tôi mới
biết được trẻ cần gì?, muốn gì? Từ đó tôi mới có thể đưa ra những giải pháp phù hợp, hiệu quả khi giáo
dục trẻ.
Khi tổ chức hoạt động giáo dục trẻ cần chú ý đến khả năng, nhận thưc của trẻ có như vậy việc tổ
chức hoạt động cho trẻ mới đạt hiệu quả. Tận dụng tất cả những cơ hội, tình huống ở lớp để giáo dục trẻ.
Không vội vàng trước trẻ mà cho trẻ được trải nghiệm, khám phá theo cách riêng của trẻ. Tôn trọng ý kiến
cá nhân của trẻ có như vậy trẻ mới tin tưởng chia sẻ về những suy nghĩ sáng tạo theo cách riêng của trẻ.
41. C. KẾT LUẬN
Phát triển tư duy sáng tạo ở trẻ là một quá trình quan trọng, đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ
gia đình, giáo viên và cộng đồng. Các biện pháp như khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt
động nghệ thuật, thực hiện các trò chơi sáng tạo, và tạo ra môi trường học tập khuyến khích sự
tò mò và khám phá là rất cần thiết. Bên cạnh đó, việc cho phép trẻ tự do thể hiện ý tưởng và
cảm xúc cũng giúp trẻ hình thành lòng tự tin và sự độc lập trong suy nghĩ. Nhờ vào những
biện pháp này, trẻ không chỉ phát triển tư duy sáng tạo mà còn trang bị cho mình những kỹ
năng quan trọng để đối mặt với những thách thức trong tương lai.
