Abstract image of a woman sitting on books and studying on a laptop

BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx

Download as PPTX, PDF
N
nnvananhtl

KTCT Mac Lenin

News & Politics
1 of 114
Download to read offline
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN GV: Th.S NGUYỄN THỊ LỆ GIANG ĐT: 0966 331 222 Mail: legiangsgu@gmail.com
Tài liệu học tập chính: Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo trình Kinh tế chính trị Mác – Lênin (Dành cho bậc ĐH – không chuyên lý luận chính trị), 2021.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Chia nhóm: - Mỗi nhóm 9-10 SV theo số thứ tự từ trên xuống. (110: nhóm 1, 1120: nhóm 2 .... - Nhóm trưởng điểm danh, ghi nhận các bạn tham gia phát biểu, phân công thành viên hoàn thành các nhiệm vụ học tập. - Yêu cầu bài thảo luận nhóm: trình chiếu PowerPoint + thuyết trình (tối đa 15 phút) - Lưu file bài gửi GV: tên nhóm – ND thảo luận
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ - Điểm chuyên cần: hệ số 0.1 - Điểm thảo luận: hệ số 0.1 - Điểm giữa kì: hệ số 0.2 - Điểm thi kết thúc học phần: hệ số 0.6 - Hình thức thi:
MỤC TIÊU 7 Kiến thức Kĩ năng Thái độ - Trang bị những kiến thức cơ bản, cốt lõi của Kinh tế chính trị Mác – Lênin trong bối cảnh ngày nay. - Đảm bảo tính cơ bản, hệ thống, khoa học, cập nhật tri thức mới, gắn với thực tiễn, tính sáng tạo, tư duy.. của người học. - Hình thành tư duy, kĩ năng phân tích, đánh giá và nhận diện bản chất của các quan hệ lợi ích kinh tế. - Xây dựng trách nhiệm xã hội phù hợp. - Góp phần xây dựng lập trường, ý thức hệ tư tưởng Mác – Lênin đối với người học.
NỘI DUNG Chương 1: Đối tượng, PP nghiên cứu và chức năng của KTCT Mác - Lênin Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ thể tham gia thị trường Chương 3: Giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị trường Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong kinh tế thị trường Chương 5: KTTT định hướng XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở VN Chương 6: CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam
CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN 1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác - Lênin Từ thời kì cổ đại cho tới ngày nay, tương ứng với mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi nền sản xuất xã hội sẽ hình thành nhiều tư tưởng, trường phái về lý luận kinh tế khác nhau. Thuật ngữ khoa học kinh tế chính trị (political economy) được xuất hiện vào đầu thế kỷ thứ XVII trong tác phẩm Chuyên luận về kinh tế chính trị (xuất bản năm 1615). Tới thế kỷ XVIII, với sự xuất hiện lý luận của A.Smith thì kinh tế chính trị mới trở thành môn học có tính hệ thống với các phạm trù, khái niệm chuyên ngành.
Dòng chảy tư tưởng kinh tế của loài người có thể được mô tả qua hai giai đoạn: Giai đoạn 1: Từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ XVIII Giai đoạn 2: Từ sau thế kỷ XVIII đến nay
a) Từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ XVIII - Tư tưởng kinh tế thời kì cổ, trung đại (từ thời cổ đại đến thế kỉ XV) - Chủ nghĩa trọng thương (từ thế kỷ XV đến cuối thế kỷ XVII) - Chủ nghĩa trọng nông (giữa thế kỷ XVII đến nửa đầu thế kỷ XVIII) - Kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh (giữa thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XVIII) Tư tưởng kinh tế thời kì cổ, trung đại: chỉ xuất hiện số ít tư tưởng kinh tế, không phải là hệ thống lý thuyết kinh tế hoàn chỉnh với các phạm trù, khái niệm khoa học.
CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG ĐẶC TRƯNG ĐẠI BIỂU Coi trọng vai trò của hoạt động thương mại, đánh giá cao vai trò của tiền tệ (vàng, bạc). Nhấn mạnh vai trò của sản xuất nông nghiệp coi trọng tư hữu tư nhân và tự do kinh tế. Starfod (Anh), Xcaphuri (Italia), Antoine Montchretien (Pháp)... Francois Queney, Turgot, Boisguillebert
KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH Cuối TK XVII, sau khi tích lũy được khối lượng tiền tệ lớn, giai cấp tư sản tập trung vào sản xuất Các công trường thủ công TBCN ra đời ngày càng nhiều Sự giải thích nguồn gốc của cải của chủ nghĩa trọng thương không còn đủ sức thuyết phục Lao động làm thuê là nguồn gốc làm giàu vô tận, muốn làm giàu phải bóc lột lao động
ĐẶC ĐIỂM KTCT TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH Chuyển đối tượng nghiên cứu từ lĩnh vực lưu thông sang lĩnh vực sản xuất Xây dựng một hệ thống các phạm trù và quy luật của nền kinh tế thị trường Ủng hộ tư tưởng tự do kinh tế, chống lại sự can thiệp của nhà nước vào kinh tế
TÁC GIẢ TIÊU BIỂU CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH • Cha đẻ của nền kinh tế chính trị học W. Petty (1623-1687) • “Bàn tay vô hình” A. Smith (1723-1790) • “Đỉnh cao của kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh” D.Ricardo (1772-1823)
b) Từ sau thế kỷ XVIII đến nay KTCT Mác-Lênin ra đời vào những năm 40 của TK XIX. KTCT Mác-Lênin đã tìm ra những quy luật kinh tế cho phối sự hình thành, phát triển và luận chứng vai trò lịch sử của PTSX TBCN. Trình bày một cách khoa học các phạm trù cơ bản của nền kinh tế thị trường cùng các quy luật KT cơ bản cũng như các quan hệ xã hội giữa các giai cấp trong nền KTTT. Lênin bổ sung những đặc điểm kinh tế của CNTB cuối TK XIX đầu TK XX, những vấn đề KTCT cơ bản của thời kì quá độ lên CNXH.
 KTCT là môn khoa học kinh tế có mục đích nghiên cứu là tìm ra các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt động kinh tế của con người tương ứng với những trình độ phát triển nhất định của xã hội.  KTCT Mác-Lênin là một trong những dòng lý thuyết KTCT nằm trong dòng chảy phát triển kinh tế của nhân loại, trên cơ sở kế thừa và phát triển những giá trị khoa học của KTCT trước đó, trực tiếp là KTCT tư sản cổ điển Anh. KTCT Mác – Lênin có quá trình phát triển liên tục từ giữa thế kỷ XIX đến nay.
1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.2.1. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác – Lênin Các lý thuyết kinh tế trước Mác có quan niệm khác nhau về đối tượng nghiên cứu: CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH LƯU THÔNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP BẢN CHẤT VÀ NGUỒN GỐC CỦA CỦA CẢI VÀ SỰ GIÀU CÓ CỦA CÁC QUỐC GIA
Đối tượng nghiên cứu của Mác và Ăngghen Mác và Ăngghen Nghĩa hẹp: Nghiên cứu quan hệ sản xuất và trao đổi trong một phương thức sản xuất cụ thể  khám phá ra các quy luật kinh tế của PTSX đó. Nghĩa rộng: nghiên cứu những quy luật đặc thù của từng giai đoạn phát triển của sản xuất và trao đổi.
Đối tượng nghiên cứu của Lênin Lênin Những quan hệ xã hội giữa người với người trong sản xuất
Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác – Lênin là các quan hệ xã hội giữa người với người trong sản xuất và trao đổi mà các quan hệ này được đặt trong sự liên hệ biện chứng với sự phát triển của lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng. Các quan hệ SX và trao đổi Trình độ phát triển của LLSX Kiến trúc thượng tầng
Mục đích nghiên cứu của KTCT Mác - Lênin Tìm ra những quy luật kinh tế chi phối sự vận động và phát triển của phương thức sản xuất  hoạch định các chính sách kinh tế.  giải quyết hài hòa các lợi ích kinh tế  tạo động lực cho con người không ngừng sáng tạo  thúc đẩy trình độ văn minh và sự phát triển toàn diện của xã hội.
1.2.2. Phương pháp nghiên cứu của KTCT Mác – Lênin Phương pháp logic kết hợp với lịch sử: cho phép nghiên cứu, tiếp cận bản chất, các xu hướng, quy luật kinh tế gắn với tiến trình hình thành, phát triển của các quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi. Phương pháp luận duy vật biện chứng: coi sự vật, hiện tượng trong trạng thái luôn phát triển và xem xét nó trong mối quan hệ với các sự vật và hiện tượng khác. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học: gạt bỏ những yếu tố ngẫu nhiên, hiện tượng tạm thời để chọn ra những hiện tượng bền vững, mang tính điển hình, ổn định của đối tượng nghiên cứu  phát hiện ra bản chất của đối tượng. Phương pháp quan sát thống kê, phân tích tổng hợp...
1.3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin CHỨC NĂNG NHẬN THỨC THỰC TIỄN TƯ TƯỞNG PHƯƠNG PHÁP LUẬN
1.3.1. Chức năng nhận thức KTCT Mác – Lênin cung cấp hệ thống tri thức lý luận về sự vận động của các quan hệ giữa người với người trong sản xuất và trao đổi. KTCT Mác – Lênin cung cấp hệ thống tri thức mở về những quy luật chi phối sự phát triển của sản xuất và trao đổi, về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa và thời kì quá độ lên CNXH. KTCT Mác – Lênin cung cấp những phạm trù kinh tế cơ bản, phát hiện và nhận diện các quy luật kinh tế của nền kinh tế thị trường.
1.3.2. Chức năng thực tiễn Chức năng thực tiễn có quan hệ với chức năng nhận thức, khi nhận thức được các quy luật sẽ giúp cho con người biết vận dụng các quy luật kinh tế ấy vào thực tiễn. Vận dụng đúng các quy luật khách quan sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển theo hướng tiến bộ. Kinh tế chính trị Mác – Lênin mang chức năng cải tạo thực tiễn, thúc đẩy văn minh của xã hội.
1.3.3. Chức năng tư tưởng KTCT Mác – Lênin góp phần xây dựng thế giới quan và nhân sinh quan khoa học. KTCT Mác –Lênin củng cố niềm tin của người học vào cuộc sống, vào chủ trương, đường lối, chính sách kinh tế, góp phần thực hiện thành công mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
1.3.4. Chức năng phương pháp luận Kinh tế chính trị Mác – Lênin là nền tảng lý luận cho các khoa học kinh tế chuyên ngành. Những kết luận của kinh tế chính trị biểu hiện ở các phạm trù và quy luật kinh tế có tính chất chung cho các khoa học kinh tế khác (địa lý kinh tế, dân số học, kinh tế vi mô...)
CHƯƠNG 2: HÀNG HÓA, THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ THỂ THAM GIA THỊ TRƯỜNG 2.1. Lý luận của C.Mác về sản xuất hàng hóa và hàng hóa 2.2. Thị trường và nền kinh tế thị trường 2.3. Vai trò của một số chủ thể tham gia thị trường
Để sống, trước hết con người phải có cái ăn, mặc, ở… Sử dụng sản phẩm tự nhiên Tạo ra sản phẩm: sản xuất SX tự cấp, tự túc Sản xuất hàng hóa 2.1. LÍ LUẬN CỦA C.MÁC VỀ SẢN XUẤT HÀNG HÓA VÀ HÀNG HÓA 2.1.1. Sản xuất hàng hóa
SẢN XUẤT TỰ CẤP, TỰ TÚC SẢN XUẤT HÀNG HÓA Là kiểu tổ chức kinh tế - xã hội, trong đó mục đích của việc làm ra sản phẩm là để thõa mãn nhu cầu của người sản xuất. Là kiểu tổ chức kinh tế - xã hội, trong đó mục đích của việc làm ra sản phẩm là để trao đổi, mua bán.
SẢN XUẤT TỰ CẤP, TỰ TÚC SẢN XUẤT HÀNG HÓA Mục đích: thỏa mãn nhu cầu của người sản xuất Phân công tự nhiên về lao động: dựa trên tuổi tác, giới tính Phân phối: trực tiếp, hiện vật, bình quân Năng suất thấp, của cải tích lũy ít. Mục đích: trao đổi, mua bán Phân công xã hội về lao động: chuyên môn, nghề nghiệp, sở thích ... Phân phối gián tiếp, giá trị và theo lao động Năng suất cao, của cải tích lũy nhiều.
Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế, trong đó sản phẩm được sản xuất ra để trao đổi, mua bán trên thị trường
* Hai điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa Một là, phân công lao động xã hội. Là sự phân chia lao động, tạo nên sự chuyên môn hóa của những người sản xuất thành các ngành, nghề khác nhau  để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống, những người sản xuất phải trao đổi sản phẩm với nhau.
* Hai điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa Hai là, sự tách biệt về mặt kinh tế của các chủ thể sản xuất. Những người sản xuất độc lập với nhau, có sự tách biệt về lợi ích và khi cảm thấy lợi ích cần thiết thì họ tiến hành trao đổi hàng hóa với nhau
2.1.2. Hàng hóa 2.1.2.1. Khái niệm hàng hóa Hàng hóa là sản phẩm của lao động, có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi, mua bán Sản phẩm của lao động Thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Thông qua trao đổi, mua bán
2.1.2.2. Hai thuộc tính của hàng hóa: Giá trị sử dụng và Giá trị Giá trị sử dụng Là công dụng của hàng hóa, có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Giá trị sử dụng do thuộc tính tự nhiên của hàng hóa quy định Một hàng hóa có thể có nhiều giá trị sử dụng khác nhau
Giá trị Tại sao giữa các hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau lại trao đổi được với nhau? Vì chúng đều có một điểm chung, đó là sự hao phí sức lao động của con người.  Vì vậy, trao đổi hàng hóa chính là trao đổi hao phí sức lao động được ẩn dấu trong hàng hóa.
Giá trị Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa Giá trị trao đổi là hình thức biểu hiện ra bên ngoài của giá trị; giá trị là nội dung, là cơ sở của trao đổi Khi tiền tệ ra đời, giá trị biểu hiện ra bằng tiền, gọi là giá cả
Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa: thống nhất của hai mặt đối lập GIÁ TRỊ SỬ DỤNG GIÁ TRỊ Thống nhất: Đã là hàng hóa thì phải có hai thuộc tính - Mục đích của người mua - Thực hiện trong tiêu dùng - Thực hiện sau - Mục đích của người SX - Thực hiện trong sản xuất - Thực hiện trước
HÀNG HÓA VÀ HAI THUỘC TÍNH CỦA HÀNG HÓA GIÁ TRỊ SỨC LAO ĐỘNG KẾT TINH TRONG HÀNG HÓA GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CÔNG DỤNG CỦA HÀNG HÓA SẢN PHẨM CỦA LAO ĐỘNG, THỎA MÃN NHU CẦU NGƯỜI TIÊU DÙNG THÔNG QUA MUA - BÁN
2.1.2.3. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa Lao động cụ thể Lao động trừu tượng a) Lao động cụ thể: Là lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất định. Mỗi lao động cụ thể có mục đích riêng, đối tượng lao động riêng, công cụ lao động riêng, phương pháp, phương tiện và kết quả riêng. Lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng của hàng hóa. Các lao động cụ thể hợp thành hệ thống phân công lao động xã hội với nhiều ngành nghề khác nhau.
BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx
BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx
b) Lao động trừu tượng: Là sự hao phí thể lực, trí lực nói chung, chứ không kể đến hình thức cụ thể của người sản xuất hàng hóa. Lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng hóa, là cơ sở để so sánh, trao đổi các giá trị sử dụng khác nhau.
Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa, phản ánh tính chất tư nhân và tính chất xã hội của người sản xuất hàng hóa. Tính chất tư nhân vì họ là người sản xuất độc lập. Lao động cụ thể của họ sẽ là biểu hiện của lao động tư nhân. Tính chất xã hội vì họ luôn là một bộ phận của lao động xã hội thống nhất và nằm trong hệ thống phân công lao động xã hội. Lao động trừu tượng là biểu hiện của lao động xã hội.
LAO ĐỘNG SẢN XUẤT HÀNG HÓA TÍNH CHẤT TƯ NHÂN TÍNH CHẤT XÃ HỘI LAO ĐỘNG CỤ THỂ LAO ĐỘNG TRỪU TƯỢNG HÀNG HÓA GIÁ TRỊ a GIÁ TRỊ SỬ DỤNG
2.1.2.4. Lượng giá trị và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa a) Khái niệm lượng giá trị của hàng hóa Lấy gì đo lượng giá trị của hàng hóa?  Lấy lượng lao động hao phí tạo ra hàng hóa đó để đo lường. Thước đo lượng giá trị của hàng hóa?  Đó là thời gian lao động. Bao gồm: - Thời gian lao động cá biệt - Thời gian lao động xã hội cần thiết.
Thời gian lao động cá biệt quyết định lượng giá trị cá biệt của hàng hóa đó. Nhưng yếu tố quyết định lượng giá trị của một hàng hóa lại là thời gian lao động xã hội cần thiết. Thời gian lao động xã hội cần thiết là thời gian cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa trong điều kiện bình thường của xã hội, tức là với một trình độ kỹ thuật trung bình, trình độ khéo léo trung bình và cường độ lao động trung bình so với hoàn cảnh xã hội nhất định.
YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH LƯỢNG GIÁ TRỊ CỦA MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA LÀ LƯỢNG THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT ĐỂ SẢN XUẤT RA ĐƠN VỊ HÀNG HÓA ĐÓ Trên thực tế, thời gian lao động xã hội cần thiết thường trùng hợp với thời gian lao động cá biệt của những người sản xuất và cung cấp đại bộ phận một loại hàng hóa nào đó trên thị trường
b) Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa Năng suất lao động Tính chất phức tạp hay giản đơn của lao động
Năng suất lao động là năng lực sản xuất của người lao động, được tính bằng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian hoặc số lượng thời gian cần thiết để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm. 2000 chai/giờ 1 chiếc áo = 30 phút
NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG XÃ HỘI THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT GIẢM GIÁ TRỊ MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA GIẢM GIẢM TĂNG THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT TĂNG GIÁ TRỊ MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA TĂNG SỐ LƯỢNG SẢN PHẨM TẠO RA TRONG 1 ĐƠN VỊ THỜI GIAN TĂNG SỐ LƯỢNG SẢN PHẨM TẠO RA TRONG 1 ĐƠN VỊ THỜI GIAN GIẢM
Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động: - Sự phát triển của khoa học – kỹ thuật - Trình độ khéo léo của người lao động - Trình độ quản lý - Hiệu quả của tư liệu sản xuất - Các điều kiện tự nhiên
Cường độ lao động là mức độ khẩn trương, là sự căng thẳng mệt nhọc của người lao động. Khi tăng cường độ lao động, thì lượng lao động hao phí trong cùng một đơn vị thời gian tăng lên và lượng sản phẩm được tạo ra cũng tăng lên tương ứng nhưng giá trị một đơn vị sản phẩm thì không đổi. Tăng cường độ lao động cũng giống như kéo dài thời gian lao động. Cường độ lao động chịu ảnh hưởng của các yếu tố sức khỏe, thể chất, tâm lý, trình độ thành thạo của người lao động; công tác tổ chức, kỉ luật lao động...
BÀI TẬP Một nhà máy dệt, trong 8h sản xuất được 16 chiếc áo có giá trị là 80 USD. Hỏi giá trị tổng sản phẩm làm ra trong ngày và giá trị của 1 sản phẩm là bao nhiêu, nếu: a. Năng suất lao động tăng lên 2 lần b. Cường độ lao động tăng lên 1,5 lần
BÀI TẬP Một nhà máy dệt, trong 8h sản xuất được 16 chiếc áo có giá trị là 80 USD. Hỏi giá trị tổng sản phẩm làm ra trong ngày và giá trị của 1 sản phẩm là bao nhiêu, nếu: a. Năng suất lao động tăng lên 2 lần b. Cường độ lao động tăng lên 1,5 lần a. NSLĐ tăng 2 lần  SP tăng 2 lần: 16 x 2 = 32 chiếc áo Tổng thời gian không đổi nên lượng giá trị vẫn là 80 USD giá trị 1 chiếc áo = 80 : 32 =2,5 USD Lượng giá trị 1 chiếc áo giảm b. CĐLĐ tăng 1,5 lần  SP tăng 1,5 lần: 16 x 1,5 = 24 chiếc áo Hao phí lao động tăng 1,5 lần nên lượng giá trị tăng 1,5 lần: 80 x 1,5=120 USD giá trị 1 chiếc áo = 120 : 24 = 5 USD Lượng giá trị 1 chiếc áo không đổi
Tính chất phức tạp hay giản đơn của lao động - Lao động giản đơn: không qua huấn luyện, đào tạo chuyên sâu về chuyên môn, kĩ thuật - Lao động phức tạp: phải trải qua huấn luyện, đào tạo về kĩ năng, nghiệp vụ theo nghề nghiệp nhất định. Trong cùng một đơn vị thời gian, lao động phức tạp tạo ra nhiều lượng giá trị hơn lao động giản đơn.
2.1.3. Tiền 2.1.3.1. Nguồn gốc và bản chất của tiền Sự phát triển của các hính thái giá trị Hình thái giá trị giản đơn Hình thái giá trị mở rộng Hình thái giá trị chung Tiền tệ ra đời
Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên Trao đổi hàng hóa mang tính đơn lẻ, trực tiếp vật đổi vật một cách ngẫu nhiên và tỉ lệ trao đổi chưa cố định. 1m vải = 10kg gạo 1kg muối = 1 con gà
Hình thái giá trị mở rộng Một hàng hóa có thể trao đổi với nhiều hàng hóa khác. Tuy nhiên, vẫn là trao đổi trực tiếp, tỷ lệ trao đổi chưa cố định.
Hình thái giá trị chung Xã hội phát triển, nhu cầu trao đổi đa dạng, việc trao đổi trực tiếp không còn thích hợp và gây trở ngại cho trao đổi. Để có hàng hóa mình cần, người ta trao đổi đường vòng. Tức là, mang hàng hóa của mình đổi lấy một hàng hóa mà nó được nhiều người ưu chuộng (vật ngang giá chung), rồi lại đem hàng hóa đó đổi lấy hàng hóa mình cần. Khi vật trung gian được cố định lại thì hình thái chung của giá trị xuất hiện. Có nhiều vật ngang giá chung ở nhiều nơi khác nhau.
Một số “đồng tiền” kỳ lạ trong lịch sử
Hình thái tiền tệ Trao đổi hàng hóa càng phát triển đòi hỏi có vật ngang giá chung thống nhất. Lúc này xuất hiện hình thái tiền tệ của giá trị - thường là vàng, bạc. Tiền tệ xuất hiện phân chia thế giới hàng hóa thành hai cực: - Hàng hóa thông thường - Hàng hóa đặc biệt (tiền tệ - vàng) Đến đây giá trị các hàng hóa đã có một phương tiện biểu hiện thống nhất. Tỷ lệ trao đổi được cố định lại.
Vì sao vàng, bạc (đặc biệt là vàng) có được vai trò tiền tệ? Thứ nhất, nó cũng là một loại hàng hóa (hàng hòa đặc biệt), có thể đem trao đổi với các hàng hóa khác Thứ hai, vàng và bạc có những ưu thế: - Được chấp nhận rộng rãi - Dễ nhận biết - Có thể chia nhỏ - Dễ cất giữ, dễ vận chuyển - Có tính khan hiếm
Bản chất của tiền tệ Tiền tệ là một hàng hóa đặc biệt được tách ra từ trong thế giới hàng hóa làm vật ngang giá chung thống nhất cho các hàng hóa khác, nó thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ giữa những người sản xuất và trao đổi hàng hóa. Bản chất của tiền tệ được thể hiện qua các chức năng của nó.
2.1.3.2. Chức năng của tiền TIỀN Thước đo giá trị Phương tiện lưu thông Phương tiện cất trữ Phương tiện thanh toán Tiền tệ thế giới
Chức năng thước đo giá trị Tiền tệ (thường là tiền vàng) dùng để biểu hiện và đo lường giá trị của tất cả các hàng hóa khác. Vì giữa giá trị của vàng và giá trị của hàng hóa trong thực tế đã phản ánh lượng lao động hao phí xã hội nhất định. =
Phương tiện lưu thông Trao đổi hàng hóa lấy tiền làm môi giới gọi là lưu thông hàng hóa. Công thức: H – T – H Khi tiền làm phương tiện lưu thông, cần phải có tiền mặt trên thực tế (vàng thỏi, bạc nén, tiền giấy...)
BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx
Phương tiện cất trữ Sở dĩ tiền có chức năng này vì: tiền là đại biểu cho của cải xã hội dưới hình thái giá trị, nên cất trữ tiền là một hình thức cất trữ của cải. Trong thực tế, nếu sản xuất tăng, lượng hàng hóa nhiều thì tiền cất trữ được đưa vào lưu thông và ngược lại
Phương tiện thanh toán Tiền dùng để trả nợ, nộp thuế, trả tiền mua chịu hàng… Chức năng này gắn liền với chế độ tín dụng thương mại: dùng tiền trong sổ sách kế toán, tiền trong tài khoản, ...
Tiền tệ thế giới. Chức năng này xuất hiện khi trao đổi hàng hóa mở rộng ra ngoài biên giới quốc gia. Tiền lúc này phải đủ giá trị, phải là tiền vàng hoặc những đồng tiền được công nhận là phương tiện thanh toán quốc tế.
THẢO LUẬN NHÓM -Các nhóm có 20 phút thảo luận. -Cử 1-2 SV trình bày nội dung. (5-8 phút) -Các SV còn lại của nhóm trả lời tối đa 2 câu hỏi từ nhóm khác/GV. •Nhóm 2: Dịch vụ và quan hệ trao đổi quyền sử dụng đất •Nhóm 3: Quan hệ trong trao đổi thương hiệu, chứng khoán, chứng quyền. •Nhóm 4: Khái niệm, vai trò của thị trường.
THẢO LUẬN NHÓM •Nhóm 5: Khái niệm, đặc trưng của KTTT •Nhóm 6: Ưu thế, khuyết tật của nền KTTT •Nhóm 7: Quy luật giá trị •Nhóm 8: Quy luật cung cầu •Nhóm 9: Quy luật lưu thông tiền tệ •Nhóm 10: Nội dung quy luật cạnh tranh •Nhóm 11: Tác động của quy luật cạnh tranh •Nhóm 12: Vai trò của các chủ thể tham gia thị trường./.
2.1.4. Dịch vụ và quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay a) Dịch vụ Dịch vụ là các hoạt động lao động của con người để làm ra các sản phẩm vô hình nhằm thỏa mãn nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người. Dịch vụ được coi là hàng hóa đặc biệt do các thuộc tính sau:
Đặc điểm HH Dịch vụ DV HH vô hình không thể cầm nắm được HH DV không thể tách rời nhà cung cấp dịch vụ Chất lượng DV không đồng nhất Không thể tích lũy lại hay lưu trữ DV tạo ra lợi ích nhưng không bao gồm sở hữu
b) Quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay * Trao đổi quyền sử dụng đất Sản phẩm của lao động Thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Thông qua trao đổi, mua bán
* Trao đổi thương hiệu Thương hiệu là kết quả của sự nỗ lực của sự hao phí sức lao động của người nắm giữ thương hiệu, thậm chí của nhiều người.
* Quan hệ trong trao đổi, mua bán chứng khoán, chứng quyền và một số giấy tờ có giá - Chứng khoán: Cổ phiếu, Trái phiếu - Giấy tờ có giá: Ngân phiếu, Thương phiếu, Séc…
2.2. THỊ TRƯỜNG VÀ NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 2.2.1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thị trường 2.2.1.1. Khái niệm và phân loại thị trường Theo nghĩa hẹp Thị trường là nơi diễn ra hành vi trao đổi, mua bán hàng hóa giữa các chủ thể kinh tế với nhau
Theo nghĩa rộng Thị trường là tổng hòa các mối quan hệ liên quan đến trao đổi, mua bán hàng hóa trong xã hội, được hình thành do những điều kiện lịch sử, kinh tế, xã hội nhất định.
Có nhiều cách tiếp cận khác nhau về thị trường: • Thị trường tư liệu sản xuất • Thị trường tư liệu tiêu dùng Căn cứ mục đích sử dụng hàng hóa • Thị trường trong nước • Thị trường thế giới Căn cứ phạm vi hoạt động • Thị trường người mua • Thị trường người bán Vai trò của người mua - bán • Thị trường tự do/ độc quyền • Thị trường có điều tiết • Thị trường cạnh tranh hoàn hảo Tính chất, cơ chế vận hành của thị trường
2.2.1.2. Vai trò của thị trường Thị trường là điều kiện, môi trường cho sản xuất phát triển Thị trường kích thích sự sáng tạo của mọi thành viên trong xã hội, tạo ra cách thức phân bổ nguồn lực hiệu quả trong nền kinh tế Thị trường gắn kết nền kinh tế thành một chỉnh thể, gắn kết nền kinh tế quốc gia với nền kinh tế thế giới
Cơ chế thị trường: - Là hệ thống các quan hệ kinh tế mang đặc tính tự điều chỉnh các cân đối của nền kinh tế theo yêu cầu của các quy luật kinh tế. - Dấu hiệu đặc trưng của cơ chế thị trường là cơ chế hình thành giá cả một cách tự do. - Cơ chế thị trường là phương thức cơ bản để phân phối và sử dụng các nguồn vốn, tài nguyên, công nghệ, sức lao động, thông tin, trí tuệ ...
2.2.2.1. Nền kinh tế thị trường: - Là nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường - Là nền kinh tế hàng hóa phát triển cao, trong đó mọi quan hệ sản xuất và trao đổi đều được thông qua thị trường, chịu sự tác động, điều tiết của các quy luật thị trường. 2.2.2. Nền kinh tế thị trường và một số quy luật chủ yếu của nền kinh tế thị trường
Đặc trưng của nền KTTT KTTT đòi hỏi sự đa dạng của các chủ thể kinh tế, nhiều hình thức sở hữu, các chủ thể KT bình đẳng trước PL Thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực xã hội Cạnh tranh vừa là môi trường, vừa là động lực thúc đẩy KTTT phát triển Động lực trực tiếp của các chủ thể sản xuất kinh doanh là lợi ích kinh tế - xã hội Nhà nước là chủ thể thực hiện quản lý nhà nước, khắc phục khuyết tật của TT Là nền kinh tế mở, thị trường trong nước gắn với thị trường quốc tế
Ưu thế của nền kinh tế thị trường KTTT luôn tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự hình thành ý tưởng mới của các chủ thể kinh tế KTTT luôn phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, các vùng miền cũng như lợi thế quốc gia KTTT luôn tạo ra phương thức để thỏa mãn tối đa nhu cầu của con người  thúc đẩy tiến bộ, văn minh xã hội
Khuyết tật của KTTT Không đảm bảo cung ứng được một số hàng hóa dịch vụ công cộng Khai thác cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường Phân hóa giàu nghèo, chênh lệch thu nhập, phân cực của cải KTTT phát triển có thể dẫn tới độc quyền Tiềm ẩn những rủi ro khủng hoảng có tính chu kỳ và thất nghiệp
Khuyết tật của nền kinh tế thị trường
2.2.2.2. Một số quy luật kinh tế chủ yếu của thị trường Quy luật giá trị Quy luật cung-cầu Quy luật lưu thông tiền tệ Quy luật cạnh tranh
2.2.2.1. Quy luật giá trị Vai trò: là cơ sở cho sự chi phối nền sản xuất và trao đổi hàng hóa. Nội dung: - Trong sản xuất thì người sản xuất phải điều chỉnh sao cho hao phí lao động cá biệt của mình phù hợp với thời gian lao động xã hội cần thiết - Trong lưu thông hàng hóa phải trao đổi phải theo nguyên tắc ngang giá, lấy giá trị xã hội làm cơ sở.
Thông qua sự vận động của giá cả thị trường sẽ thấy được sự hoạt động của quy luật giá trị: - Trước hết, giá cả phụ thuộc vào giá trị. - Ngoài ra, giá cả còn phụ thuộc vào các yếu tố như: cạnh tranh, cung cầu, sức mua của đồng tiền… Giá cả vận động xung quanh trục giá trị và chính thông qua sự vận động của giá cả thị trường mà quy luật giá trị phát huy tác dụng. TRỤC GIÁ TRỊ GIÁ CẢ
Tác dụng của quy luật giá trị: Một là, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa. - Điều tiết sản xuất tức là điều hòa, phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế. - Điều tiết lưu thông tức là thông qua sự biến động giá cả thị trường cũng có tác dụng thu hút luồng hàng từ nơi giá thấp đến nơi giá cao.
Hai là, kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển Trong sản xuất, bất kỳ người nào cũng phải hạ thấp hao phí lao động cá biệt của mình, sao cho bằng hoặc nhỏ hơn hao phí lao động xã hội cần thiết. Vì vậy, họ luôn tìm cách cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, thực hành tiết kiệm…
BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx
Ba là, thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hóa người sản xuất hàng hóa thành người giàu, người nghèo. Do quá trình cạnh tranh hạ giá trị cá biệt, tất yếu xuất hiện những người sản xuất có lời và những người thua lỗ. Tức quá trình phân hóa xảy ra làm xuất hiện kẻ giàu và người nghèo.
TRONG SẢN XUẤT TRONG LƯU THÔNG GIÁ TRỊ CÁ BIỆT < GIÁ TRỊ XÃ HỘI CẦN THIẾT TRAO ĐỔI NGANG GIÁ (GIÁ TRỊ XÃ HỘI CẦN THIẾT) ĐIỀU TIẾT SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA KÍCH THÍCH CẢI TIẾN KỸ THUẬT, TĂNG NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG, THÚC ĐẨY LLSX PHÁT TRIỂN PHÂN HÓA NGƯỜI SẢN XUẤT QUY LUẬT GIÁ TRỊ
2.2.2.2. Quy luật cung - cầu Yêu cầu: đây là quy luật kinh tế điều tiết quan hệ giữa cung và cầu hàng hóa trên thị trường. Quy luật này đòi hỏi cung và cầu phải có sự thống nhất. Cung phản ánh khối lượng sản phẩm hàng hoá được sản xuất và đưa ra thị trường để bán Cầu phản ánh nhu cầu tiêu dùng có khả năng thanh toán của xã hội
Tác dụng của quy luật cung-cầu Điều tiết quan hệ giữa sản xuất và lưu thông hàng hoá Làm biến đổi cơ cấu và dung lượng thị trường Ảnh hưởng đến giá cả thị trường
2.2.2.3. Quy luật lưu thông tiền tệ M= P . Q V M: Số tiền cần thiết cho lưu thông P: Mức giá cả Q: Khối lượng hàng hóa đưa vào lưu thông V: Số vòng lưu thông của đồng tiền Quy luật này yêu cầu việc đưa số lượng tiền cần thiết vào lưu thông trong mỗi thời kỳ phải thống nhất với lưu thông hàng hóa.
M= P.Q−(G1+G2)+𝐺3 V M: Số tiền cần thiết cho lưu thông P.Q: Tổng giá cả hàng hóa G1: Tổng giá cả hàng hóa bán chịu G2: Tổng giá cả hàng hóa khấu trừ cho nhau G3: Tổng giá cả hàng hóa đến kì thanh toán V: Số vòng quay trung bình của đồng tiền
Lưu thông tiền tệ và cơ chế lưu thông tiền tệ do cơ chế lưu thông hàng hóa quyết định. Số lượng tiền được phát hành và đưa vào lưu thông phụ thuộc vào khối lượng hàng hóa được đưa ra thị trường.
2.2.2.4. Quy luật cạnh tranh Quy luật cạnh tranh là quy luật kinh tế nói lên mối quan hệ cạnh tranh tất yếu giữa những chủ thể trong quá trình sản xuất và trao đổi hàng hoá. Cạnh tranh là sự ganh đua, sự đấu tranh về kinh tế giữa những chủ thể trong sản xuất kinh doanh nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất, tiêu thụ hoặc tiêu dùng hàng hoá để thu nhiều lợi ích nhất cho mình
Quan hệ cạnh tranh bao gồm Giữa người bán và người mua, người bán với người bán, người mua với người mua Trong nội bộ ngành, giữa các ngành Trong nước và quốc tế Giữa các tổ chức có liên quan.
Tác động tích cực của cạnh tranh Động lực thúc đẩy sự phát triển lực lượng sản xuất. Thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế thị trường Tạo cơ chế điều chỉnh linh hoạt trong việc phân bổ các nguồn lực Thúc đẩy năng lực thõa mãn nhu cầu của xã hội
Tác động tiêu cực của cạnh tranh Cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại đến môi trường kinh doanh Cạnh tranh không lành mạnh gây lãng phí nguồn lực xã hội Cạnh tranh không lành mạnh làm tổn hại phúc lợi của xã hội Cạnh tranh làm phân hóa người sản xuất.
2.2.3. Vai trò của các chủ thể tham gia thị trường
Người sản xuất Người sản xuất hàng hóa là những người sản xuất và cung cấp hàng hóa, dịch vụ ra thị trường nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội - Người sản xuất bao gồm các nhà sản xuất, đầu tư, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ... - Trong nền kinh tế thị trường, tất cả những người sản xuất được gọi chung là các doanh nghiệp
Người tiêu dùng Người tiêu dùng là những người mua hàng hóa, dịch vụ trên thị trường để thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng. Người tiêu dùng bao gồm tất cả các cá nhân, hộ gia đình, các tổ chức xã hội, nhà nước, người nước ngoài. Sự phát triển đa dạng về nhu cầu của người tiêu dùng là động lực quan trọng của sự phát triển sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất.
Các chủ thể trung gian Thương nhân là người trung gian giữa người sản xuất và người tiêu dùng, lấy việc mua bán hàng hóa là cơ sở để tồn tại và phát triển. Hoạt động của các thương nhân được biểu hiện khái quát qua công thức vận động T – H – T. Các chủ thể trung gian giúp kết nối, thông tin trong các quan hệ mua – bán, giúp kinh tế thị trường trở nên sống động, linh hoạt hơn.
Nhà nước Nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế, khắc phục các khuyết tật của kinh tế thị trường: - Tạo lập môi trường kinh tế tốt nhất cho các chủ thể kinh tế phát huy sức sáng tạo. - Sử dụng các công cụ kinh tế để khắc phục khuyết tật của KTTT: lạm phát, ô nhiễm môi trường...
THANK YOU

More Related Content

PDF
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC LÊ NIN KTCT_Chuong 1_2024.pdf
ThanhMaiNguyn44
 
PDF
Chuong 1.pdf Kinh tế CTMLN chương 1 KTCTML
24030994
 
PPT
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo C 1 sv-2.ppt
tuananh1309
 
PPT
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo C 1 sv-3.ppt
tuananh1309
 
PPT
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo
tuananh1309
 
PPTX
KTCT. Chương 1.OK.pptx
LmTrn286060
 
PDF
ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG KTCT (1) (pdf.io).pdf
buituanlinh250305
 
PPTX
Chương I.pptx kinh tế chính trị mác-lênin
HiAnhPhmTrn
 
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC LÊ NIN KTCT_Chuong 1_2024.pdf
ThanhMaiNguyn44
 
Chuong 1.pdf Kinh tế CTMLN chương 1 KTCTML
24030994
 
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo C 1 sv-2.ppt
tuananh1309
 
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo C 1 sv-3.ppt
tuananh1309
 
kinh tế vĩ mô chương 2 - pp bài giảng tham khảo
tuananh1309
 
KTCT. Chương 1.OK.pptx
LmTrn286060
 
ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG KTCT (1) (pdf.io).pdf
buituanlinh250305
 
Chương I.pptx kinh tế chính trị mác-lênin
HiAnhPhmTrn
 

Similar to BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx (20)

PDF
Chuong 1 Doi tuong, phuong phap nghien cuu va chuc nang cua KTCT Mac-Lenin.pdf
Quy LE VIET
 
PPTX
kinh te chinh tri maclenin chuong 1.pptx
kngannguyen0704
 
PDF
Kinh tế chính trị Mác Lênin Thuongmai University
ThaoanhNguyen19
 
PDF
Bai giang kinh te chinh tri mac le nin 2024
giahy171204
 
PPTX
CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PP NGHIÊN CỨU, VÀ CHỨC NĂNG CỦA KTCT
02PhmHongCmChi
 
DOCX
RUT-GON.docx
BoingocNgo
 
DOCX
745577678-tom-tat-ly-thuyet-kinh-te-chinh-tri-mac-lenin.docx
dianaluna22400070
 
PPTX
1. CHƯƠNG 1 của tài chính doanh nghiệp.pptx
050610220790
 
PDF
CHUONG 1.pdf
HuyPham918518
 
PPTX
CHƯƠNG 1.pptx
Bình Thanh
 
DOCX
526172119-Bai-giảng-Kinh-tế-chinh-trị-Mac-Lenin.docx
lumtun6
 
PDF
Kinh tế chính trị Mac - Lenin
Sơn Bùi
 
PPTX
chuong-1-ktct.pptx
KhnhDuynHong
 
PPTX
Chươngns ssgv sgsgs svfssgsg 1 KTCT.pptx
PhngThanh671425
 
PPTX
Bai1.2023gbruggsefmmbdthw3688 be56ihyy.pptx
HongQuc32
 
PPTX
Kinh te chinh tri - Chfffffffffffffương 1.pptx
FocusDanceMirror
 
PDF
C1 ktct...............................................................
PhcTrn729598
 
PDF
Chương 1 Đối tượng, phương pháp NC KTCT.pdf
TrnThanhHiu
 
PPTX
Chương 1.kinh tế chính trị powerpoint hp
anhkietn711
 
DOC
Đề cương KTCT 2019 (1).doc
LyNguynVQunh
 
Chuong 1 Doi tuong, phuong phap nghien cuu va chuc nang cua KTCT Mac-Lenin.pdf
Quy LE VIET
 
kinh te chinh tri maclenin chuong 1.pptx
kngannguyen0704
 
Kinh tế chính trị Mác Lênin Thuongmai University
ThaoanhNguyen19
 
Bai giang kinh te chinh tri mac le nin 2024
giahy171204
 
CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PP NGHIÊN CỨU, VÀ CHỨC NĂNG CỦA KTCT
02PhmHongCmChi
 
RUT-GON.docx
BoingocNgo
 
745577678-tom-tat-ly-thuyet-kinh-te-chinh-tri-mac-lenin.docx
dianaluna22400070
 
1. CHƯƠNG 1 của tài chính doanh nghiệp.pptx
050610220790
 
CHUONG 1.pdf
HuyPham918518
 
CHƯƠNG 1.pptx
Bình Thanh
 
526172119-Bai-giảng-Kinh-tế-chinh-trị-Mac-Lenin.docx
lumtun6
 
Kinh tế chính trị Mac - Lenin
Sơn Bùi
 
chuong-1-ktct.pptx
KhnhDuynHong
 
Chươngns ssgv sgsgs svfssgsg 1 KTCT.pptx
PhngThanh671425
 
Bai1.2023gbruggsefmmbdthw3688 be56ihyy.pptx
HongQuc32
 
Kinh te chinh tri - Chfffffffffffffương 1.pptx
FocusDanceMirror
 
C1 ktct...............................................................
PhcTrn729598
 
Chương 1 Đối tượng, phương pháp NC KTCT.pdf
TrnThanhHiu
 
Chương 1.kinh tế chính trị powerpoint hp
anhkietn711
 
Đề cương KTCT 2019 (1).doc
LyNguynVQunh
 
Ad

BÀI GIẢNG CHƯƠNG 1.2.KTCT MAC LENIN.pptx

  • 1. KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN GV: Th.S NGUYỄN THỊ LỆ GIANG ĐT: 0966 331 222 Mail: [email protected]
  • 2. Tài liệu học tập chính: Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo trình Kinh tế chính trị Mác – Lênin (Dành cho bậc ĐH – không chuyên lý luận chính trị), 2021.
  • 5. Chia nhóm: - Mỗi nhóm 9-10 SV theo số thứ tự từ trên xuống. (110: nhóm 1, 1120: nhóm 2 .... - Nhóm trưởng điểm danh, ghi nhận các bạn tham gia phát biểu, phân công thành viên hoàn thành các nhiệm vụ học tập. - Yêu cầu bài thảo luận nhóm: trình chiếu PowerPoint + thuyết trình (tối đa 15 phút) - Lưu file bài gửi GV: tên nhóm – ND thảo luận
  • 6. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ - Điểm chuyên cần: hệ số 0.1 - Điểm thảo luận: hệ số 0.1 - Điểm giữa kì: hệ số 0.2 - Điểm thi kết thúc học phần: hệ số 0.6 - Hình thức thi:
  • 7. MỤC TIÊU 7 Kiến thức Kĩ năng Thái độ - Trang bị những kiến thức cơ bản, cốt lõi của Kinh tế chính trị Mác – Lênin trong bối cảnh ngày nay. - Đảm bảo tính cơ bản, hệ thống, khoa học, cập nhật tri thức mới, gắn với thực tiễn, tính sáng tạo, tư duy.. của người học. - Hình thành tư duy, kĩ năng phân tích, đánh giá và nhận diện bản chất của các quan hệ lợi ích kinh tế. - Xây dựng trách nhiệm xã hội phù hợp. - Góp phần xây dựng lập trường, ý thức hệ tư tưởng Mác – Lênin đối với người học.
  • 8. NỘI DUNG Chương 1: Đối tượng, PP nghiên cứu và chức năng của KTCT Mác - Lênin Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ thể tham gia thị trường Chương 3: Giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị trường Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong kinh tế thị trường Chương 5: KTTT định hướng XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở VN Chương 6: CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam
  • 9. CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN 1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
  • 10. 1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác - Lênin Từ thời kì cổ đại cho tới ngày nay, tương ứng với mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi nền sản xuất xã hội sẽ hình thành nhiều tư tưởng, trường phái về lý luận kinh tế khác nhau. Thuật ngữ khoa học kinh tế chính trị (political economy) được xuất hiện vào đầu thế kỷ thứ XVII trong tác phẩm Chuyên luận về kinh tế chính trị (xuất bản năm 1615). Tới thế kỷ XVIII, với sự xuất hiện lý luận của A.Smith thì kinh tế chính trị mới trở thành môn học có tính hệ thống với các phạm trù, khái niệm chuyên ngành.
  • 11. Dòng chảy tư tưởng kinh tế của loài người có thể được mô tả qua hai giai đoạn: Giai đoạn 1: Từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ XVIII Giai đoạn 2: Từ sau thế kỷ XVIII đến nay
  • 12. a) Từ thời cổ đại đến cuối thế kỷ XVIII - Tư tưởng kinh tế thời kì cổ, trung đại (từ thời cổ đại đến thế kỉ XV) - Chủ nghĩa trọng thương (từ thế kỷ XV đến cuối thế kỷ XVII) - Chủ nghĩa trọng nông (giữa thế kỷ XVII đến nửa đầu thế kỷ XVIII) - Kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh (giữa thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XVIII) Tư tưởng kinh tế thời kì cổ, trung đại: chỉ xuất hiện số ít tư tưởng kinh tế, không phải là hệ thống lý thuyết kinh tế hoàn chỉnh với các phạm trù, khái niệm khoa học.
  • 13. CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG ĐẶC TRƯNG ĐẠI BIỂU Coi trọng vai trò của hoạt động thương mại, đánh giá cao vai trò của tiền tệ (vàng, bạc). Nhấn mạnh vai trò của sản xuất nông nghiệp coi trọng tư hữu tư nhân và tự do kinh tế. Starfod (Anh), Xcaphuri (Italia), Antoine Montchretien (Pháp)... Francois Queney, Turgot, Boisguillebert
  • 14. KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH Cuối TK XVII, sau khi tích lũy được khối lượng tiền tệ lớn, giai cấp tư sản tập trung vào sản xuất Các công trường thủ công TBCN ra đời ngày càng nhiều Sự giải thích nguồn gốc của cải của chủ nghĩa trọng thương không còn đủ sức thuyết phục Lao động làm thuê là nguồn gốc làm giàu vô tận, muốn làm giàu phải bóc lột lao động
  • 15. ĐẶC ĐIỂM KTCT TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH Chuyển đối tượng nghiên cứu từ lĩnh vực lưu thông sang lĩnh vực sản xuất Xây dựng một hệ thống các phạm trù và quy luật của nền kinh tế thị trường Ủng hộ tư tưởng tự do kinh tế, chống lại sự can thiệp của nhà nước vào kinh tế
  • 16. TÁC GIẢ TIÊU BIỂU CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH • Cha đẻ của nền kinh tế chính trị học W. Petty (1623-1687) • “Bàn tay vô hình” A. Smith (1723-1790) • “Đỉnh cao của kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh” D.Ricardo (1772-1823)
  • 17. b) Từ sau thế kỷ XVIII đến nay KTCT Mác-Lênin ra đời vào những năm 40 của TK XIX. KTCT Mác-Lênin đã tìm ra những quy luật kinh tế cho phối sự hình thành, phát triển và luận chứng vai trò lịch sử của PTSX TBCN. Trình bày một cách khoa học các phạm trù cơ bản của nền kinh tế thị trường cùng các quy luật KT cơ bản cũng như các quan hệ xã hội giữa các giai cấp trong nền KTTT. Lênin bổ sung những đặc điểm kinh tế của CNTB cuối TK XIX đầu TK XX, những vấn đề KTCT cơ bản của thời kì quá độ lên CNXH.
  • 18.  KTCT là môn khoa học kinh tế có mục đích nghiên cứu là tìm ra các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt động kinh tế của con người tương ứng với những trình độ phát triển nhất định của xã hội.  KTCT Mác-Lênin là một trong những dòng lý thuyết KTCT nằm trong dòng chảy phát triển kinh tế của nhân loại, trên cơ sở kế thừa và phát triển những giá trị khoa học của KTCT trước đó, trực tiếp là KTCT tư sản cổ điển Anh. KTCT Mác – Lênin có quá trình phát triển liên tục từ giữa thế kỷ XIX đến nay.
  • 19. 1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin 1.2.1. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác – Lênin Các lý thuyết kinh tế trước Mác có quan niệm khác nhau về đối tượng nghiên cứu: CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG KINH TẾ CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ ĐIỂN ANH LƯU THÔNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP BẢN CHẤT VÀ NGUỒN GỐC CỦA CỦA CẢI VÀ SỰ GIÀU CÓ CỦA CÁC QUỐC GIA
  • 20. Đối tượng nghiên cứu của Mác và Ăngghen Mác và Ăngghen Nghĩa hẹp: Nghiên cứu quan hệ sản xuất và trao đổi trong một phương thức sản xuất cụ thể  khám phá ra các quy luật kinh tế của PTSX đó. Nghĩa rộng: nghiên cứu những quy luật đặc thù của từng giai đoạn phát triển của sản xuất và trao đổi.
  • 21. Đối tượng nghiên cứu của Lênin Lênin Những quan hệ xã hội giữa người với người trong sản xuất
  • 22. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác – Lênin là các quan hệ xã hội giữa người với người trong sản xuất và trao đổi mà các quan hệ này được đặt trong sự liên hệ biện chứng với sự phát triển của lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng. Các quan hệ SX và trao đổi Trình độ phát triển của LLSX Kiến trúc thượng tầng
  • 23. Mục đích nghiên cứu của KTCT Mác - Lênin Tìm ra những quy luật kinh tế chi phối sự vận động và phát triển của phương thức sản xuất  hoạch định các chính sách kinh tế.  giải quyết hài hòa các lợi ích kinh tế  tạo động lực cho con người không ngừng sáng tạo  thúc đẩy trình độ văn minh và sự phát triển toàn diện của xã hội.
  • 24. 1.2.2. Phương pháp nghiên cứu của KTCT Mác – Lênin Phương pháp logic kết hợp với lịch sử: cho phép nghiên cứu, tiếp cận bản chất, các xu hướng, quy luật kinh tế gắn với tiến trình hình thành, phát triển của các quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi. Phương pháp luận duy vật biện chứng: coi sự vật, hiện tượng trong trạng thái luôn phát triển và xem xét nó trong mối quan hệ với các sự vật và hiện tượng khác. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học: gạt bỏ những yếu tố ngẫu nhiên, hiện tượng tạm thời để chọn ra những hiện tượng bền vững, mang tính điển hình, ổn định của đối tượng nghiên cứu  phát hiện ra bản chất của đối tượng. Phương pháp quan sát thống kê, phân tích tổng hợp...
  • 25. 1.3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin CHỨC NĂNG NHẬN THỨC THỰC TIỄN TƯ TƯỞNG PHƯƠNG PHÁP LUẬN
  • 26. 1.3.1. Chức năng nhận thức KTCT Mác – Lênin cung cấp hệ thống tri thức lý luận về sự vận động của các quan hệ giữa người với người trong sản xuất và trao đổi. KTCT Mác – Lênin cung cấp hệ thống tri thức mở về những quy luật chi phối sự phát triển của sản xuất và trao đổi, về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa và thời kì quá độ lên CNXH. KTCT Mác – Lênin cung cấp những phạm trù kinh tế cơ bản, phát hiện và nhận diện các quy luật kinh tế của nền kinh tế thị trường.
  • 27. 1.3.2. Chức năng thực tiễn Chức năng thực tiễn có quan hệ với chức năng nhận thức, khi nhận thức được các quy luật sẽ giúp cho con người biết vận dụng các quy luật kinh tế ấy vào thực tiễn. Vận dụng đúng các quy luật khách quan sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển theo hướng tiến bộ. Kinh tế chính trị Mác – Lênin mang chức năng cải tạo thực tiễn, thúc đẩy văn minh của xã hội.
  • 28. 1.3.3. Chức năng tư tưởng KTCT Mác – Lênin góp phần xây dựng thế giới quan và nhân sinh quan khoa học. KTCT Mác –Lênin củng cố niềm tin của người học vào cuộc sống, vào chủ trương, đường lối, chính sách kinh tế, góp phần thực hiện thành công mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
  • 29. 1.3.4. Chức năng phương pháp luận Kinh tế chính trị Mác – Lênin là nền tảng lý luận cho các khoa học kinh tế chuyên ngành. Những kết luận của kinh tế chính trị biểu hiện ở các phạm trù và quy luật kinh tế có tính chất chung cho các khoa học kinh tế khác (địa lý kinh tế, dân số học, kinh tế vi mô...)
  • 30. CHƯƠNG 2: HÀNG HÓA, THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ THỂ THAM GIA THỊ TRƯỜNG 2.1. Lý luận của C.Mác về sản xuất hàng hóa và hàng hóa 2.2. Thị trường và nền kinh tế thị trường 2.3. Vai trò của một số chủ thể tham gia thị trường
  • 31. Để sống, trước hết con người phải có cái ăn, mặc, ở… Sử dụng sản phẩm tự nhiên Tạo ra sản phẩm: sản xuất SX tự cấp, tự túc Sản xuất hàng hóa 2.1. LÍ LUẬN CỦA C.MÁC VỀ SẢN XUẤT HÀNG HÓA VÀ HÀNG HÓA 2.1.1. Sản xuất hàng hóa
  • 32. SẢN XUẤT TỰ CẤP, TỰ TÚC SẢN XUẤT HÀNG HÓA Là kiểu tổ chức kinh tế - xã hội, trong đó mục đích của việc làm ra sản phẩm là để thõa mãn nhu cầu của người sản xuất. Là kiểu tổ chức kinh tế - xã hội, trong đó mục đích của việc làm ra sản phẩm là để trao đổi, mua bán.
  • 33. SẢN XUẤT TỰ CẤP, TỰ TÚC SẢN XUẤT HÀNG HÓA Mục đích: thỏa mãn nhu cầu của người sản xuất Phân công tự nhiên về lao động: dựa trên tuổi tác, giới tính Phân phối: trực tiếp, hiện vật, bình quân Năng suất thấp, của cải tích lũy ít. Mục đích: trao đổi, mua bán Phân công xã hội về lao động: chuyên môn, nghề nghiệp, sở thích ... Phân phối gián tiếp, giá trị và theo lao động Năng suất cao, của cải tích lũy nhiều.
  • 34. Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế, trong đó sản phẩm được sản xuất ra để trao đổi, mua bán trên thị trường
  • 35. * Hai điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa Một là, phân công lao động xã hội. Là sự phân chia lao động, tạo nên sự chuyên môn hóa của những người sản xuất thành các ngành, nghề khác nhau  để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống, những người sản xuất phải trao đổi sản phẩm với nhau.
  • 36. * Hai điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa Hai là, sự tách biệt về mặt kinh tế của các chủ thể sản xuất. Những người sản xuất độc lập với nhau, có sự tách biệt về lợi ích và khi cảm thấy lợi ích cần thiết thì họ tiến hành trao đổi hàng hóa với nhau
  • 37. 2.1.2. Hàng hóa 2.1.2.1. Khái niệm hàng hóa Hàng hóa là sản phẩm của lao động, có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi, mua bán Sản phẩm của lao động Thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Thông qua trao đổi, mua bán
  • 38. 2.1.2.2. Hai thuộc tính của hàng hóa: Giá trị sử dụng và Giá trị Giá trị sử dụng Là công dụng của hàng hóa, có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Giá trị sử dụng do thuộc tính tự nhiên của hàng hóa quy định Một hàng hóa có thể có nhiều giá trị sử dụng khác nhau
  • 39. Giá trị Tại sao giữa các hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau lại trao đổi được với nhau? Vì chúng đều có một điểm chung, đó là sự hao phí sức lao động của con người.  Vì vậy, trao đổi hàng hóa chính là trao đổi hao phí sức lao động được ẩn dấu trong hàng hóa.
  • 40. Giá trị Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa Giá trị trao đổi là hình thức biểu hiện ra bên ngoài của giá trị; giá trị là nội dung, là cơ sở của trao đổi Khi tiền tệ ra đời, giá trị biểu hiện ra bằng tiền, gọi là giá cả
  • 41. Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa: thống nhất của hai mặt đối lập GIÁ TRỊ SỬ DỤNG GIÁ TRỊ Thống nhất: Đã là hàng hóa thì phải có hai thuộc tính - Mục đích của người mua - Thực hiện trong tiêu dùng - Thực hiện sau - Mục đích của người SX - Thực hiện trong sản xuất - Thực hiện trước
  • 42. HÀNG HÓA VÀ HAI THUỘC TÍNH CỦA HÀNG HÓA GIÁ TRỊ SỨC LAO ĐỘNG KẾT TINH TRONG HÀNG HÓA GIÁ TRỊ SỬ DỤNG CÔNG DỤNG CỦA HÀNG HÓA SẢN PHẨM CỦA LAO ĐỘNG, THỎA MÃN NHU CẦU NGƯỜI TIÊU DÙNG THÔNG QUA MUA - BÁN
  • 43. 2.1.2.3. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa Lao động cụ thể Lao động trừu tượng a) Lao động cụ thể: Là lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất định. Mỗi lao động cụ thể có mục đích riêng, đối tượng lao động riêng, công cụ lao động riêng, phương pháp, phương tiện và kết quả riêng. Lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng của hàng hóa. Các lao động cụ thể hợp thành hệ thống phân công lao động xã hội với nhiều ngành nghề khác nhau.
  • 46. b) Lao động trừu tượng: Là sự hao phí thể lực, trí lực nói chung, chứ không kể đến hình thức cụ thể của người sản xuất hàng hóa. Lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng hóa, là cơ sở để so sánh, trao đổi các giá trị sử dụng khác nhau.
  • 47. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa, phản ánh tính chất tư nhân và tính chất xã hội của người sản xuất hàng hóa. Tính chất tư nhân vì họ là người sản xuất độc lập. Lao động cụ thể của họ sẽ là biểu hiện của lao động tư nhân. Tính chất xã hội vì họ luôn là một bộ phận của lao động xã hội thống nhất và nằm trong hệ thống phân công lao động xã hội. Lao động trừu tượng là biểu hiện của lao động xã hội.
  • 48. LAO ĐỘNG SẢN XUẤT HÀNG HÓA TÍNH CHẤT TƯ NHÂN TÍNH CHẤT XÃ HỘI LAO ĐỘNG CỤ THỂ LAO ĐỘNG TRỪU TƯỢNG HÀNG HÓA GIÁ TRỊ a GIÁ TRỊ SỬ DỤNG
  • 49. 2.1.2.4. Lượng giá trị và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa a) Khái niệm lượng giá trị của hàng hóa Lấy gì đo lượng giá trị của hàng hóa?  Lấy lượng lao động hao phí tạo ra hàng hóa đó để đo lường. Thước đo lượng giá trị của hàng hóa?  Đó là thời gian lao động. Bao gồm: - Thời gian lao động cá biệt - Thời gian lao động xã hội cần thiết.
  • 50. Thời gian lao động cá biệt quyết định lượng giá trị cá biệt của hàng hóa đó. Nhưng yếu tố quyết định lượng giá trị của một hàng hóa lại là thời gian lao động xã hội cần thiết. Thời gian lao động xã hội cần thiết là thời gian cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa trong điều kiện bình thường của xã hội, tức là với một trình độ kỹ thuật trung bình, trình độ khéo léo trung bình và cường độ lao động trung bình so với hoàn cảnh xã hội nhất định.
  • 51. YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH LƯỢNG GIÁ TRỊ CỦA MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA LÀ LƯỢNG THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT ĐỂ SẢN XUẤT RA ĐƠN VỊ HÀNG HÓA ĐÓ Trên thực tế, thời gian lao động xã hội cần thiết thường trùng hợp với thời gian lao động cá biệt của những người sản xuất và cung cấp đại bộ phận một loại hàng hóa nào đó trên thị trường
  • 52. b) Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hóa Năng suất lao động Tính chất phức tạp hay giản đơn của lao động
  • 53. Năng suất lao động là năng lực sản xuất của người lao động, được tính bằng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian hoặc số lượng thời gian cần thiết để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm. 2000 chai/giờ 1 chiếc áo = 30 phút
  • 54. NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG XÃ HỘI THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT GIẢM GIÁ TRỊ MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA GIẢM GIẢM TĂNG THỜI GIAN LAO ĐỘNG XÃ HỘI CẦN THIẾT TĂNG GIÁ TRỊ MỘT ĐƠN VỊ HÀNG HÓA TĂNG SỐ LƯỢNG SẢN PHẨM TẠO RA TRONG 1 ĐƠN VỊ THỜI GIAN TĂNG SỐ LƯỢNG SẢN PHẨM TẠO RA TRONG 1 ĐƠN VỊ THỜI GIAN GIẢM
  • 55. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động: - Sự phát triển của khoa học – kỹ thuật - Trình độ khéo léo của người lao động - Trình độ quản lý - Hiệu quả của tư liệu sản xuất - Các điều kiện tự nhiên
  • 56. Cường độ lao động là mức độ khẩn trương, là sự căng thẳng mệt nhọc của người lao động. Khi tăng cường độ lao động, thì lượng lao động hao phí trong cùng một đơn vị thời gian tăng lên và lượng sản phẩm được tạo ra cũng tăng lên tương ứng nhưng giá trị một đơn vị sản phẩm thì không đổi. Tăng cường độ lao động cũng giống như kéo dài thời gian lao động. Cường độ lao động chịu ảnh hưởng của các yếu tố sức khỏe, thể chất, tâm lý, trình độ thành thạo của người lao động; công tác tổ chức, kỉ luật lao động...
  • 57. BÀI TẬP Một nhà máy dệt, trong 8h sản xuất được 16 chiếc áo có giá trị là 80 USD. Hỏi giá trị tổng sản phẩm làm ra trong ngày và giá trị của 1 sản phẩm là bao nhiêu, nếu: a. Năng suất lao động tăng lên 2 lần b. Cường độ lao động tăng lên 1,5 lần
  • 58. BÀI TẬP Một nhà máy dệt, trong 8h sản xuất được 16 chiếc áo có giá trị là 80 USD. Hỏi giá trị tổng sản phẩm làm ra trong ngày và giá trị của 1 sản phẩm là bao nhiêu, nếu: a. Năng suất lao động tăng lên 2 lần b. Cường độ lao động tăng lên 1,5 lần a. NSLĐ tăng 2 lần  SP tăng 2 lần: 16 x 2 = 32 chiếc áo Tổng thời gian không đổi nên lượng giá trị vẫn là 80 USD giá trị 1 chiếc áo = 80 : 32 =2,5 USD Lượng giá trị 1 chiếc áo giảm b. CĐLĐ tăng 1,5 lần  SP tăng 1,5 lần: 16 x 1,5 = 24 chiếc áo Hao phí lao động tăng 1,5 lần nên lượng giá trị tăng 1,5 lần: 80 x 1,5=120 USD giá trị 1 chiếc áo = 120 : 24 = 5 USD Lượng giá trị 1 chiếc áo không đổi
  • 59. Tính chất phức tạp hay giản đơn của lao động - Lao động giản đơn: không qua huấn luyện, đào tạo chuyên sâu về chuyên môn, kĩ thuật - Lao động phức tạp: phải trải qua huấn luyện, đào tạo về kĩ năng, nghiệp vụ theo nghề nghiệp nhất định. Trong cùng một đơn vị thời gian, lao động phức tạp tạo ra nhiều lượng giá trị hơn lao động giản đơn.
  • 60. 2.1.3. Tiền 2.1.3.1. Nguồn gốc và bản chất của tiền Sự phát triển của các hính thái giá trị Hình thái giá trị giản đơn Hình thái giá trị mở rộng Hình thái giá trị chung Tiền tệ ra đời
  • 61. Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên Trao đổi hàng hóa mang tính đơn lẻ, trực tiếp vật đổi vật một cách ngẫu nhiên và tỉ lệ trao đổi chưa cố định. 1m vải = 10kg gạo 1kg muối = 1 con gà
  • 62. Hình thái giá trị mở rộng Một hàng hóa có thể trao đổi với nhiều hàng hóa khác. Tuy nhiên, vẫn là trao đổi trực tiếp, tỷ lệ trao đổi chưa cố định.
  • 63. Hình thái giá trị chung Xã hội phát triển, nhu cầu trao đổi đa dạng, việc trao đổi trực tiếp không còn thích hợp và gây trở ngại cho trao đổi. Để có hàng hóa mình cần, người ta trao đổi đường vòng. Tức là, mang hàng hóa của mình đổi lấy một hàng hóa mà nó được nhiều người ưu chuộng (vật ngang giá chung), rồi lại đem hàng hóa đó đổi lấy hàng hóa mình cần. Khi vật trung gian được cố định lại thì hình thái chung của giá trị xuất hiện. Có nhiều vật ngang giá chung ở nhiều nơi khác nhau.
  • 64. Một số “đồng tiền” kỳ lạ trong lịch sử
  • 65. Hình thái tiền tệ Trao đổi hàng hóa càng phát triển đòi hỏi có vật ngang giá chung thống nhất. Lúc này xuất hiện hình thái tiền tệ của giá trị - thường là vàng, bạc. Tiền tệ xuất hiện phân chia thế giới hàng hóa thành hai cực: - Hàng hóa thông thường - Hàng hóa đặc biệt (tiền tệ - vàng) Đến đây giá trị các hàng hóa đã có một phương tiện biểu hiện thống nhất. Tỷ lệ trao đổi được cố định lại.
  • 66. Vì sao vàng, bạc (đặc biệt là vàng) có được vai trò tiền tệ? Thứ nhất, nó cũng là một loại hàng hóa (hàng hòa đặc biệt), có thể đem trao đổi với các hàng hóa khác Thứ hai, vàng và bạc có những ưu thế: - Được chấp nhận rộng rãi - Dễ nhận biết - Có thể chia nhỏ - Dễ cất giữ, dễ vận chuyển - Có tính khan hiếm
  • 67. Bản chất của tiền tệ Tiền tệ là một hàng hóa đặc biệt được tách ra từ trong thế giới hàng hóa làm vật ngang giá chung thống nhất cho các hàng hóa khác, nó thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ giữa những người sản xuất và trao đổi hàng hóa. Bản chất của tiền tệ được thể hiện qua các chức năng của nó.
  • 68. 2.1.3.2. Chức năng của tiền TIỀN Thước đo giá trị Phương tiện lưu thông Phương tiện cất trữ Phương tiện thanh toán Tiền tệ thế giới
  • 69. Chức năng thước đo giá trị Tiền tệ (thường là tiền vàng) dùng để biểu hiện và đo lường giá trị của tất cả các hàng hóa khác. Vì giữa giá trị của vàng và giá trị của hàng hóa trong thực tế đã phản ánh lượng lao động hao phí xã hội nhất định. =
  • 70. Phương tiện lưu thông Trao đổi hàng hóa lấy tiền làm môi giới gọi là lưu thông hàng hóa. Công thức: H – T – H Khi tiền làm phương tiện lưu thông, cần phải có tiền mặt trên thực tế (vàng thỏi, bạc nén, tiền giấy...)
  • 72. Phương tiện cất trữ Sở dĩ tiền có chức năng này vì: tiền là đại biểu cho của cải xã hội dưới hình thái giá trị, nên cất trữ tiền là một hình thức cất trữ của cải. Trong thực tế, nếu sản xuất tăng, lượng hàng hóa nhiều thì tiền cất trữ được đưa vào lưu thông và ngược lại
  • 73. Phương tiện thanh toán Tiền dùng để trả nợ, nộp thuế, trả tiền mua chịu hàng… Chức năng này gắn liền với chế độ tín dụng thương mại: dùng tiền trong sổ sách kế toán, tiền trong tài khoản, ...
  • 74. Tiền tệ thế giới. Chức năng này xuất hiện khi trao đổi hàng hóa mở rộng ra ngoài biên giới quốc gia. Tiền lúc này phải đủ giá trị, phải là tiền vàng hoặc những đồng tiền được công nhận là phương tiện thanh toán quốc tế.
  • 75. THẢO LUẬN NHÓM -Các nhóm có 20 phút thảo luận. -Cử 1-2 SV trình bày nội dung. (5-8 phút) -Các SV còn lại của nhóm trả lời tối đa 2 câu hỏi từ nhóm khác/GV. •Nhóm 2: Dịch vụ và quan hệ trao đổi quyền sử dụng đất •Nhóm 3: Quan hệ trong trao đổi thương hiệu, chứng khoán, chứng quyền. •Nhóm 4: Khái niệm, vai trò của thị trường.
  • 76. THẢO LUẬN NHÓM •Nhóm 5: Khái niệm, đặc trưng của KTTT •Nhóm 6: Ưu thế, khuyết tật của nền KTTT •Nhóm 7: Quy luật giá trị •Nhóm 8: Quy luật cung cầu •Nhóm 9: Quy luật lưu thông tiền tệ •Nhóm 10: Nội dung quy luật cạnh tranh •Nhóm 11: Tác động của quy luật cạnh tranh •Nhóm 12: Vai trò của các chủ thể tham gia thị trường./.
  • 77. 2.1.4. Dịch vụ và quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay a) Dịch vụ Dịch vụ là các hoạt động lao động của con người để làm ra các sản phẩm vô hình nhằm thỏa mãn nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người. Dịch vụ được coi là hàng hóa đặc biệt do các thuộc tính sau:
  • 78. Đặc điểm HH Dịch vụ DV HH vô hình không thể cầm nắm được HH DV không thể tách rời nhà cung cấp dịch vụ Chất lượng DV không đồng nhất Không thể tích lũy lại hay lưu trữ DV tạo ra lợi ích nhưng không bao gồm sở hữu
  • 79. b) Quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay * Trao đổi quyền sử dụng đất Sản phẩm của lao động Thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người Thông qua trao đổi, mua bán
  • 80. * Trao đổi thương hiệu Thương hiệu là kết quả của sự nỗ lực của sự hao phí sức lao động của người nắm giữ thương hiệu, thậm chí của nhiều người.
  • 81. * Quan hệ trong trao đổi, mua bán chứng khoán, chứng quyền và một số giấy tờ có giá - Chứng khoán: Cổ phiếu, Trái phiếu - Giấy tờ có giá: Ngân phiếu, Thương phiếu, Séc…
  • 82. 2.2. THỊ TRƯỜNG VÀ NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 2.2.1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thị trường 2.2.1.1. Khái niệm và phân loại thị trường Theo nghĩa hẹp Thị trường là nơi diễn ra hành vi trao đổi, mua bán hàng hóa giữa các chủ thể kinh tế với nhau
  • 83. Theo nghĩa rộng Thị trường là tổng hòa các mối quan hệ liên quan đến trao đổi, mua bán hàng hóa trong xã hội, được hình thành do những điều kiện lịch sử, kinh tế, xã hội nhất định.
  • 84. Có nhiều cách tiếp cận khác nhau về thị trường: • Thị trường tư liệu sản xuất • Thị trường tư liệu tiêu dùng Căn cứ mục đích sử dụng hàng hóa • Thị trường trong nước • Thị trường thế giới Căn cứ phạm vi hoạt động • Thị trường người mua • Thị trường người bán Vai trò của người mua - bán • Thị trường tự do/ độc quyền • Thị trường có điều tiết • Thị trường cạnh tranh hoàn hảo Tính chất, cơ chế vận hành của thị trường
  • 85. 2.2.1.2. Vai trò của thị trường Thị trường là điều kiện, môi trường cho sản xuất phát triển Thị trường kích thích sự sáng tạo của mọi thành viên trong xã hội, tạo ra cách thức phân bổ nguồn lực hiệu quả trong nền kinh tế Thị trường gắn kết nền kinh tế thành một chỉnh thể, gắn kết nền kinh tế quốc gia với nền kinh tế thế giới
  • 86. Cơ chế thị trường: - Là hệ thống các quan hệ kinh tế mang đặc tính tự điều chỉnh các cân đối của nền kinh tế theo yêu cầu của các quy luật kinh tế. - Dấu hiệu đặc trưng của cơ chế thị trường là cơ chế hình thành giá cả một cách tự do. - Cơ chế thị trường là phương thức cơ bản để phân phối và sử dụng các nguồn vốn, tài nguyên, công nghệ, sức lao động, thông tin, trí tuệ ...
  • 87. 2.2.2.1. Nền kinh tế thị trường: - Là nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường - Là nền kinh tế hàng hóa phát triển cao, trong đó mọi quan hệ sản xuất và trao đổi đều được thông qua thị trường, chịu sự tác động, điều tiết của các quy luật thị trường. 2.2.2. Nền kinh tế thị trường và một số quy luật chủ yếu của nền kinh tế thị trường
  • 88. Đặc trưng của nền KTTT KTTT đòi hỏi sự đa dạng của các chủ thể kinh tế, nhiều hình thức sở hữu, các chủ thể KT bình đẳng trước PL Thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực xã hội Cạnh tranh vừa là môi trường, vừa là động lực thúc đẩy KTTT phát triển Động lực trực tiếp của các chủ thể sản xuất kinh doanh là lợi ích kinh tế - xã hội Nhà nước là chủ thể thực hiện quản lý nhà nước, khắc phục khuyết tật của TT Là nền kinh tế mở, thị trường trong nước gắn với thị trường quốc tế
  • 89. Ưu thế của nền kinh tế thị trường KTTT luôn tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự hình thành ý tưởng mới của các chủ thể kinh tế KTTT luôn phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, các vùng miền cũng như lợi thế quốc gia KTTT luôn tạo ra phương thức để thỏa mãn tối đa nhu cầu của con người  thúc đẩy tiến bộ, văn minh xã hội
  • 90. Khuyết tật của KTTT Không đảm bảo cung ứng được một số hàng hóa dịch vụ công cộng Khai thác cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường Phân hóa giàu nghèo, chênh lệch thu nhập, phân cực của cải KTTT phát triển có thể dẫn tới độc quyền Tiềm ẩn những rủi ro khủng hoảng có tính chu kỳ và thất nghiệp
  • 91. Khuyết tật của nền kinh tế thị trường
  • 92. 2.2.2.2. Một số quy luật kinh tế chủ yếu của thị trường Quy luật giá trị Quy luật cung-cầu Quy luật lưu thông tiền tệ Quy luật cạnh tranh
  • 93. 2.2.2.1. Quy luật giá trị Vai trò: là cơ sở cho sự chi phối nền sản xuất và trao đổi hàng hóa. Nội dung: - Trong sản xuất thì người sản xuất phải điều chỉnh sao cho hao phí lao động cá biệt của mình phù hợp với thời gian lao động xã hội cần thiết - Trong lưu thông hàng hóa phải trao đổi phải theo nguyên tắc ngang giá, lấy giá trị xã hội làm cơ sở.
  • 94. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường sẽ thấy được sự hoạt động của quy luật giá trị: - Trước hết, giá cả phụ thuộc vào giá trị. - Ngoài ra, giá cả còn phụ thuộc vào các yếu tố như: cạnh tranh, cung cầu, sức mua của đồng tiền… Giá cả vận động xung quanh trục giá trị và chính thông qua sự vận động của giá cả thị trường mà quy luật giá trị phát huy tác dụng. TRỤC GIÁ TRỊ GIÁ CẢ
  • 95. Tác dụng của quy luật giá trị: Một là, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa. - Điều tiết sản xuất tức là điều hòa, phân bổ các yếu tố sản xuất giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế. - Điều tiết lưu thông tức là thông qua sự biến động giá cả thị trường cũng có tác dụng thu hút luồng hàng từ nơi giá thấp đến nơi giá cao.
  • 96. Hai là, kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển Trong sản xuất, bất kỳ người nào cũng phải hạ thấp hao phí lao động cá biệt của mình, sao cho bằng hoặc nhỏ hơn hao phí lao động xã hội cần thiết. Vì vậy, họ luôn tìm cách cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, thực hành tiết kiệm…
  • 98. Ba là, thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hóa người sản xuất hàng hóa thành người giàu, người nghèo. Do quá trình cạnh tranh hạ giá trị cá biệt, tất yếu xuất hiện những người sản xuất có lời và những người thua lỗ. Tức quá trình phân hóa xảy ra làm xuất hiện kẻ giàu và người nghèo.
  • 99. TRONG SẢN XUẤT TRONG LƯU THÔNG GIÁ TRỊ CÁ BIỆT < GIÁ TRỊ XÃ HỘI CẦN THIẾT TRAO ĐỔI NGANG GIÁ (GIÁ TRỊ XÃ HỘI CẦN THIẾT) ĐIỀU TIẾT SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA KÍCH THÍCH CẢI TIẾN KỸ THUẬT, TĂNG NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG, THÚC ĐẨY LLSX PHÁT TRIỂN PHÂN HÓA NGƯỜI SẢN XUẤT QUY LUẬT GIÁ TRỊ
  • 100. 2.2.2.2. Quy luật cung - cầu Yêu cầu: đây là quy luật kinh tế điều tiết quan hệ giữa cung và cầu hàng hóa trên thị trường. Quy luật này đòi hỏi cung và cầu phải có sự thống nhất. Cung phản ánh khối lượng sản phẩm hàng hoá được sản xuất và đưa ra thị trường để bán Cầu phản ánh nhu cầu tiêu dùng có khả năng thanh toán của xã hội
  • 101. Tác dụng của quy luật cung-cầu Điều tiết quan hệ giữa sản xuất và lưu thông hàng hoá Làm biến đổi cơ cấu và dung lượng thị trường Ảnh hưởng đến giá cả thị trường
  • 102. 2.2.2.3. Quy luật lưu thông tiền tệ M= P . Q V M: Số tiền cần thiết cho lưu thông P: Mức giá cả Q: Khối lượng hàng hóa đưa vào lưu thông V: Số vòng lưu thông của đồng tiền Quy luật này yêu cầu việc đưa số lượng tiền cần thiết vào lưu thông trong mỗi thời kỳ phải thống nhất với lưu thông hàng hóa.
  • 103. M= P.Q−(G1+G2)+𝐺3 V M: Số tiền cần thiết cho lưu thông P.Q: Tổng giá cả hàng hóa G1: Tổng giá cả hàng hóa bán chịu G2: Tổng giá cả hàng hóa khấu trừ cho nhau G3: Tổng giá cả hàng hóa đến kì thanh toán V: Số vòng quay trung bình của đồng tiền
  • 104. Lưu thông tiền tệ và cơ chế lưu thông tiền tệ do cơ chế lưu thông hàng hóa quyết định. Số lượng tiền được phát hành và đưa vào lưu thông phụ thuộc vào khối lượng hàng hóa được đưa ra thị trường.
  • 105. 2.2.2.4. Quy luật cạnh tranh Quy luật cạnh tranh là quy luật kinh tế nói lên mối quan hệ cạnh tranh tất yếu giữa những chủ thể trong quá trình sản xuất và trao đổi hàng hoá. Cạnh tranh là sự ganh đua, sự đấu tranh về kinh tế giữa những chủ thể trong sản xuất kinh doanh nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất, tiêu thụ hoặc tiêu dùng hàng hoá để thu nhiều lợi ích nhất cho mình
  • 106. Quan hệ cạnh tranh bao gồm Giữa người bán và người mua, người bán với người bán, người mua với người mua Trong nội bộ ngành, giữa các ngành Trong nước và quốc tế Giữa các tổ chức có liên quan.
  • 107. Tác động tích cực của cạnh tranh Động lực thúc đẩy sự phát triển lực lượng sản xuất. Thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế thị trường Tạo cơ chế điều chỉnh linh hoạt trong việc phân bổ các nguồn lực Thúc đẩy năng lực thõa mãn nhu cầu của xã hội
  • 108. Tác động tiêu cực của cạnh tranh Cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại đến môi trường kinh doanh Cạnh tranh không lành mạnh gây lãng phí nguồn lực xã hội Cạnh tranh không lành mạnh làm tổn hại phúc lợi của xã hội Cạnh tranh làm phân hóa người sản xuất.
  • 109. 2.2.3. Vai trò của các chủ thể tham gia thị trường
  • 110. Người sản xuất Người sản xuất hàng hóa là những người sản xuất và cung cấp hàng hóa, dịch vụ ra thị trường nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội - Người sản xuất bao gồm các nhà sản xuất, đầu tư, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ... - Trong nền kinh tế thị trường, tất cả những người sản xuất được gọi chung là các doanh nghiệp
  • 111. Người tiêu dùng Người tiêu dùng là những người mua hàng hóa, dịch vụ trên thị trường để thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng. Người tiêu dùng bao gồm tất cả các cá nhân, hộ gia đình, các tổ chức xã hội, nhà nước, người nước ngoài. Sự phát triển đa dạng về nhu cầu của người tiêu dùng là động lực quan trọng của sự phát triển sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất.
  • 112. Các chủ thể trung gian Thương nhân là người trung gian giữa người sản xuất và người tiêu dùng, lấy việc mua bán hàng hóa là cơ sở để tồn tại và phát triển. Hoạt động của các thương nhân được biểu hiện khái quát qua công thức vận động T – H – T. Các chủ thể trung gian giúp kết nối, thông tin trong các quan hệ mua – bán, giúp kinh tế thị trường trở nên sống động, linh hoạt hơn.
  • 113. Nhà nước Nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế, khắc phục các khuyết tật của kinh tế thị trường: - Tạo lập môi trường kinh tế tốt nhất cho các chủ thể kinh tế phát huy sức sáng tạo. - Sử dụng các công cụ kinh tế để khắc phục khuyết tật của KTTT: lạm phát, ô nhiễm môi trường...