LATAIQUIꞌ LOYAꞌAPA IȽE
AL CꞌA LIXPICꞌEPA ȽANDIOS
El Nuevo Testamento
en el chontal de la sierra de Oaxaca
La Liga Bíblica
Las Sagradas Escrituras para Todos
El Nuevo Testamento
en el chontal de la sierra de Oaxaca
La Liga Bíblica 5C primera edición 1991 [chd]
La Liga Bíblica versión electrónica 2009
Publicado por
© La Liga Bíblica 1991
Se permite copiar, distribuir y comunicar públicamente esta obra bajo las
siguientes condiciones:
‣ Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bíblica los derechos que tiene en la
impresión o distribución de esta obra, deslindándola de responsabilidad alguna por
cualquier uso que se le de a la presente publicación.
‣ No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.
‣ Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a
partir de ésta.
3
Aclaraciones
El alfabeto chontal de la sierra de Oaxaca
En la primera edición del Nuevo Testamento en el chontal de la sierra
de Oaxaca los sonidos de esta lengua se escriben de la siguiente manera:
Las consonantes: b, c, ch, d, f, g, h, j, l, ƚ, m, n, p, q, r, s, t, x, y, ꞌ. Las
vocales: a, e, i, o, u. Cuando es necesario, las vocales llevan acento igual
que en español.
Con esas letras, a veces en combinación, se pueden escribir todos los
sonidos que el chontal ofrece, aun los que son distintos del español.
Sonidos distintos
1. La l sorda es un sonido muy común en el chontal y se escribe así:
ƚ (l con barra). Se pronuncia soplando levemente con la lengua
detrás de los dientes superiores, como si se pronunciara la l.
Ejemplos:
ƚanDios Dios		 aƚinca verdad
iliƚpa escribió	 lecaƚ el hueso
2. La n y la g se unen para crear el sonido ng, que suena parecido a la
ng en la palabra pingüino del español.
Ejemplos:
ƚunga la lumbre 	 ¿Apangiya? ¿Está en casa?
ƚangiti el gallo o ¿Hay gente?
(ƚangola)
3. También se juntan la t y la s para formar el sonido ts. No es sonido
propiamente del español, pero se encuentra en la palabra tsetsé,
una mosca africana cuya picadura es venenosa.
Ejemplos:
al tsapo la memela 	 tutsi está moliendo
afantsi tres personas
4. La x representa un sonido igual al de la palabra Xola, no como la x
de la palabra México.
Ejemplos:
al xapu el jabón 	 cal xans el hombre
tixmay duerme	 al mulux el totopo
5. Ahora nos falta hablar del saltillo. Es el sonido más común en el
chontal y se escribe con el apóstrofo (ꞌ). Se pronuncia con un
brevísimo cierre de la garganta y suena como si se cortara la voz.
Su lugar en la palabra puede ser al principio, al final o en medio.
Ejemplos:
alꞌahua la calabaza		 ƚahuaꞌ el viento
ƚaꞌhua el chico		 al jeꞌe el papel
timiꞌma le dirá	 	 iꞌnijꞌmimꞌmelo echaron adentro
Cuando se presenta enseguida de las consonantes c, ch, f y la
combinación ts siempre hace que esas letras suenen fuertes. Delante de la
c (cꞌ), el saltillo cambia aun el valor de la letra a una k fuerte, y en medio
de la t y la ƚ hace que la ƚ suene fuerte. Un hablante del chontal facilmente
verá la diferencia en las siguientes palabras; algunas tienen la consonante
sola, y otras con el saltillo.
Ejemplos:
ƚaca el pájaro		 	 acꞌa (es) bueno
Chepe José		 	 ¡Chꞌix! ¡Cállate!
ifapa sembró		 	 ifꞌajpa subió
cal tsetseꞌ la ardilla 	 atsꞌe (es) nuevo
cal mejuƚ la hamaca 	 lajutꞌƚ la casa
Puntuación
A continuación se presenta la puntuación que se usó en la primera
edición del Nuevo Testamento en el chontal de la sierra de Oaxaca.
. 		 punto
, 		 coma
; 		 punto y coma
: 		 dos puntos
... 		 puntos suspensivos
¿ ? 	signos de interrogación
¡ ! 	signos de admiración
“ ” 	comillas
‘ ’ 		 comillas sencillas
- 		 guión
— 	 raya
Cada signo tiene su valor y jamás debe ser ignorado. Leer sin hacer caso
de la puntuación es hacerlo sin darle sentido a la lectura.
2. Breve explicación de los signos de puntuación según el uso que se
les da en el Nuevo Testamento en chontal, y citas donde se encuentran
algunos ejemplos:
Punto (.) Este pequeño signo es de suma importancia, y significa el fin
de una oración (1). (Véase San Mateo 1:18.)
Al llegar al punto es necesario hacer una pausa (2) y preguntarse: “¿He
entendido lo que acabo de leer?”
Coma (,) Separa frases (3) o palabras en una oración (1). (Véase San
Mateo 1:24.)
Indica una pausa (2) breve.
Punto y coma (;) Sirve para separar frases en una oración (1). (Véase
San Juan 13:13.)
Indica una pausa (2) un poco más larga que la coma.
Dos puntos (:) En el Nuevo Testamento en chontal se usan para
introducir (es decir antes de) una cita (4), una enseñanza o una carta.
(Véase San Lucas 3:8, 4:4, 5:27 y Los Hechos 23:25.)
Indica una pausa (2) más larga que la del punto y coma.
Puntos suspensivos (. . .) Se usan cuando lo que se cita (4) no está
completo. (Véase San Mateo 1:17.)
Signos de interrogación (¿ ?) Estos signos indican una pregunta. Son
dos; uno se pone al principio y otro al final de la pregunta. (Véase San
Lucas 4:36.)
Signos de (5) admiración (¡ !) Con ellos se expresa admiración (5), y
también se da énfasis (6). Un signo se pone al principio y el otro al final de
la frase (3). (Véase San Lucas 1:63, San Lucas 2:15, San Lucas 4:35.)
Comillas (“ ”) Señalan lo que alguien dice, ha dicho o ha escrito. (Véase
San Lucas 14:18, San Mateo 11:14.)
Comillas sencillas (‘ ’) Al igual que las “comillas”, las “comillas
sencillas” señalan lo que alguien dice, ha dicho o ha escrito; pero se
usan cuando esa cita (4) está dentro de otra, es decir, cuando ya ha sido
necesario usar las otras comillas. (Véase Apocalipsis 2:1-7.)
También se usa la comilla sencilla (la que cierra la cita) para señalar
que, aunque sea un nuevo párrafo (7), la misma persona sigue hablando, o
es parte de la misma cita. (Véase San Mateo 5:4-11.)
Guión (-) En el Nuevo Testamento en chontal se usa para dividir dos
letras de una palabra, y así sea más fácil pronunciarla.
Ejemplos:
iƚojn-napa 		 se quitó (San Mateo 9:5)
aimifel-laique 	 no engaña (San Juan 1:14)
(Véase también: San Mateo 24:38, San Lucas 17:27, 20:34, 24:39 y
Apocalipsis 18:23.)
Raya (—) En el Nuevo Testamento en chontal la raya significa el
comienzo de un diálogo (8). (Véase San Lucas 1:34.)
3. Breve explicación de términos gramaticales (es decir, algunas de las
palabras que se usan aquí).
Esas palabras están anotadas en el orden en que se presentan en la
explicación de la puntuación, cada una con su número de identificación.
(1)	 Oración
Según la gramática, esta palabra significa una declaración completa. Esa
declaración, por lo general, empieza con mayúscula y termina con punto.
Ejemplo: Estamos estudiando gramática.
(2) 	 Pausa
Se usa para dar a entender que se debe dejar de leer por algunos
segundos. A la vez, se toma la oportunidad de pensar: ¿Qué significa lo que
he leído?
(3) 	 Frase
Así nombramos a un grupo de palabras que forman parte de una oración
(declaración) (1). Se usa la coma para separar las frases.
Ejemplo: Todos los días, empezando a las ocho de la mañana, estudiamos
gramática.
(4) 	 Cita
Esta palabra se refiere a lo que otra persona (personas) ha dicho o
escrito, o está diciendo o escribiendo. Hay muchas “citas” en el Nuevo
Testamento. Cuando Jesús habla de lo que dice Moisés u otro profeta está
“citando” del Antiguo Testamento. (Véase San Mateo 4:4,7 y 10.)
(5) 	 Admiración
Quiere decir que alguien siente sorpresa o gratitud. También sirve para
dar énfasis (6).
(6) 	 Énfasis
La palabra quiere decir “llamar la atención”, como cuando se da una
orden.
Ejemplo: ¡Ven!
(7) 	 Párrafo
Es una sección o parte de una conversación, explicación o cita (4).
Empieza algunos espacios más adentro que la línea anterior, no en el
mismo margen izquierdo. (Véase San Mateo 4:12.)
(8) 	 Diálogo
Significa conversación, es decir, que alguien está hablando con otra
persona.
Índice
San Mateo .........................................................................................	1
San Marcos .....................................................................................	 65
San Lucas ......................................................................................	103
San Juan ........................................................................................	170
Los Hechos ...................................................................................	 219
Romanos .......................................................................................	285
1 Corintios ....................................................................................	 318
2 Corintios ....................................................................................	 348
Gálatas ..........................................................................................	 368
Efesios ..........................................................................................	 380
Filipenses ......................................................................................	392
Colosenses ....................................................................................	 400
1 Tesalonicenses ...........................................................................	 408
2 Tesalonicenses ...........................................................................	 415
1 Timoteo ......................................................................................	419
2 Timoteo ......................................................................................	428
Tito ................................................................................................	434
Filemón .........................................................................................	438
Hebreos .........................................................................................	440
Santiago ........................................................................................	 464
1 Pedro ..........................................................................................	472
2 Pedro ..........................................................................................	481
1 Juan ............................................................................................	487
2 Juan ............................................................................................	495
3 Juan ............................................................................................	497
Judas ..............................................................................................	499
Apocalipsis ....................................................................................	502
1
1 Jifa'a iƚniya ƚiƚpuftine
litatahueló Jesucristo
ƚecui'impa ƚi'hua cal rey David:
Abraham itatahuelo David.
	 2	Abraham i'ailli' Isaac.
Isaac i'ailli' Jacob.
Jacob iƚ'ailli' Judá jouc'a
lipimaye.
	 3	Judá iƚ'ailli' Fares y Zara,
quiƚ'máma' iƚniya cuftine
Tamar.
Fares i'ailli' Esrom.
Esrom i'ailli' Aram.
	 4	Aram i'ailli' Aminadab.
Aminadab i'ailli' Naasón.
Naasón i'ailli' Salmón.
	 5	Salmón i'ailli' Booz. Qui'máma'
Booz cuftine Rahab.
Booz i'ailli' Obed. Qui'máma'
Obed cuftine Rut.
Obed i'ailli' Isaí.
	 6	Isaí i'ailli' cal rey David.
David i'ailli' Salomón. Qui'máma'
Salomón iƚque ƚaca'no' ate'a
ilecopa cal xans Urías.
	 7	Salomón i'ailli' Roboam.
Roboam i'ailli' Abías.
Abías i'ailli' Asa.
	 8	Asa i'ailli' Josafat.
Josafat i'ailli' Joram.
Joram i'ailli' Uzías.
	 9	Uzías i'ailli' Jotam.
Jotam i'ailli' Acaz.
Acaz i'ailli' Ezequías.
	 10	Ezequías i'ailli' Manasés.
Manasés i'ailli' Amón.
Amón i'ailli' Josías.
	 11	Josías iƚ'ailli' Jeconías jouc'a
lipimaye.
Lan xanuc' iƚniya quiyouyomma
ƚamats' Babilonia ilecom'mola'
cal rey Jeconías jouc'a lixanuc',
icuai'entsola' ƚamats' Babilonia.
	 12	Jeconías i'ailli' Salatiel,
iƚque nipajnyota ƚamats'
Babilonia.
Salatiel i'ailli' Zorobabel.
	 13	Zorobabel i'ailli' Abiud.
Abiud i'ailli' Eliaquim.
Eliaquim i'ailli' Azor.
	 14	Azor i'ailli' Sadoc.
Sadoc i'ailli' Aquim.
Aquim i'ailli' Eliud.
	 15	Eliud i'ailli' Eleazar.
Eleazar i'ailli' Matán.
Matán i'ailli' Jacob.
	 16	Jacob i'ailli' José. Iƚque José
ipe'ailli' María. Maƚque
María ƚipo'nopa Jesús, iƚque cuftine
cal Cristo.
LATAIQUI' LINIȽPA SAN
MATEO LOYA'APA IȽE AL C'A
LIXPIC'EPA ȽANDIOS
2
17 Toxhuej'metsola' liƚputine
litatatahueló cal Cristo, iƚne liniƚiya
jifa'a, toxhuej'me'mola' oquej nuxans
oquexi'.
Topangocoƚa' Abraham, cocuaiya
cal rey David, joupa oxhuej'mepola'
imbamaj malujxi litatahueló cal
Cristo.
Ti'hua toxhuej'metsola',
topangococonƚa' David, cocuaiya
petsi loya'apa: “… ilecom'mola'
cal rey Jeconías jouc'a lixanuc',
icuai'entsola' ƚamats' Babilonia”.
Jiƚpe joupa oxhuej'mepola' ocuenaye
imbamaj malujxi litatahueló cal
Cristo.
Tijouƚa' topangococonƚa' petsi
liniƚiya: “… ilecom'mola'…
icuai'entsola' ƚamats' Babilonia”,
ti'hua toxhuej'metsola', cocuaiya
liniƚiya loya'apa: “… María
ƚipo'nopa Jesús, iƚque cuftine cal
Cristo”, jiƚpiya joupa oxhuej'mepola'
ocuenaye imbamaj malujxi
litatahueló cal Cristo.
18 Itsiya cu'i'molhuo' li'ipa
licuai'ma Jesucristo fa'a li'a ƚamats'.
María ti'i'ma qui'máma' Jesús.
Iƚquiya joupa epi'ipa cataiqui' José.
Iƚniya aiquejonƚiyoƚtsi. María ma'
ahuats', iximpoxi innay. Toƚta'a
li'e'epa cal Espíritu Santo. 19 José
liximpa innay María, ¿te co'eya?
Iƚque José tihuequi lataiqui'
locuxepa ȽanDios. Iƚe lataiqui'
ticua: “Iƚniya lan xujc'a cacaƚ'no'
tocuftsola'”. José ixim'ma cuanuc'
María, aimicua micufya. Ticua:
“A'i cacufya. Aicuya'aya. Ma le'a
aicalecoya.”
20 Micua toƚta'a lipicuejma' José
ipaiyo'ma. Imaxcaitsi anuli ƚepaluc
ȽanDios. Iƚque ƚapaluc timi:
―José, ima' otatahuelo cal
rey David. Itsiya camihuo':
Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Tapenufla'
María copeno. A'i xans ƚitai'ipa
María. Ma cal Espíritu Santo itai'ipa.
21 Tipo'no'ma ƚi'hua amijcano. Ima'
tacui'i'ma Jesús. Iƚque tunƚu'e'mola'
lixanuc'. ȽanDios aimecani'eyacola'.
Iƚe lipuftine lofmecui'iya
tuhuaƚquemma: Ƚonƚu'eyale.
22 Iƚe li'ipa María enanƚpa lataiqui'
linespa cal profeta luya'apa linespa
ȽanDios, tuya'e':
	 23	¡Toƚcuejle! Ƚahuats' ti'i'ma
quinnay, tipo'no'ma qui'hua.
Iƚque ƚi'hua tecui'im'me Emanuel.
Lipuftine lacui'inyacu
tuhuaƚquemma: Fa'a tipa'a ȽanDios,
aƚmana' anuli.
24 José imaf'i'ma, itsahuemma,
i'e'ma ma to limipa ƚepaluc ȽanDios.
Epenuf'ma María. Ileco'ma lejut'ƚ.
25 Mi'huaijma tipajntsi cal te'a
qui'hua María, tama imajm'me anuli
lajut'ƚ, aiqui'eyoƚtsi anuli. Lipajntsi
ƚamijcano, José ecui'i'ma lipuftine
Jesús.
2 Iƚniya ƚitiné, micuxe cal rey
Herodes, Jesús ipajnyotsi liƚya'
cuftine Belén, lopa'a al distrito
Judea.
Maƚniya ƚitiné lan xanuc'
linxingufale icuaitsa al distrito
Judea, al cuecaj quiƚya' Jerusalén.
(Iƚniya tecui'innila' lam Mago.)
Quiyouyomma ƚilemats' pe liyuf'maj
'ora. 2 Icuitsuf'me. Timinnila' lan
xanuc' nomana' Jerusalén:
―Imanc' unc'ijudío, ¿pe copa'a
ƚamijcano iƚque ƚoƚrey? Aƚsimpá
liyuf'ma ƚixamna ƚoya'apa joupa
ipajnta iƚque cal rey. Aƚcuai'me
laxc'onƚingoƚai'me.
San Mateo 1​, ​2
3
3 Licuej'ma iƚe lataiqui' cal rey
ixhueƚconni. Jouc'a ixhueƚconca
jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe
liƚya' Jerusalén. 4 Cal rey ijoc'i'mola'
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios. Icuis'e'mola', timila':
―Al Paxi Liniƚingiya, ¿te
quicuapa? ¿Pe copajnyoya cal
Cristo?
5 Iƚniya timiyi:
―Cal Cristo tipajnyota liƚya' Belén,
lopa'a al distrito Judea. Toƚta'a
licuapa cal profeta liniƚpa linespa
ȽanDios, tuya'e': 6 Ima' Belén, miƚya'
lofpa'a al distrito Judea,
aimetets'i'mo' iƚne nocuxempola'
lan xanuc' nomana' ƚamats'
Judá.
Ima' ti'i'mo' quipiƚya' anuli cal
cuecaj nocuxeya.
Iƚque ac'a ticuxe'mola' laixanuc',
iƚniya lixanuc' Israel.
7 Herodes i'e'moxi ch'ix. Ijoc'i'mola'
iƚne linxingufale, iƚne lam Mago,
timila':
―¿Te quitine limaxcaita cal
xamna? Lu'iƚa'.
8 Iƚniya u'i'me. Cal rey Herodes
umme'mola' tiyeƚe liƚya' Belén.
Timila':
―Tonƚeƚe, jiƚpe liƚya' tolahuetsa
ƚamijcano. Litine toƚsintsa,
alu'i'ma. Iya' jouc'a ca'hua'ma.
Caxc'onƚingaita.
9 Lam Mago iquimf'e'me cal rey
limipola', iye'me.
Miƚmana' ƚilemats' iƚne iximpá
limaxcaita cal xamna. Itsiya
maƚque cal xamna i'huaj'me'mola'.
Licuaitsi lajut'ƚ pe lopa'a ƚamijcano,
imaxcaiconno, ecaxemma al toncay.
10 Ixoconni quileta lam Mago
lixim'me cal xamna. 11 Itsulfoƚai'me
lajut'ƚ, ixim'me ƚamijcano
jouc'a María, iƚque i'máma'.
Exc'onƚingoƚai'me ƚamijcano.
Exi'e'me liƚcaxax, icuf'i'me
ƚamijcano liƚtaic'. Tipa'a al 'oro,
tipa'a al 'incienso, tipa'a laceite
ipitali juaiconapa, tujuej c'a,
lipuftine mirra.
12 Lam Mago ipaiyo'me. ȽanDios
timila':
―Aimoluyalaiconata pe lopa'a cal
rey Herodes.
Licuej'me toƚta'a, ocuena cane
iyena'me, icuainatsa liƚpiƚya'.
13 Liyena'me lam Mago, José
ipaiyocona'ma. Ixim'ma anuli
ƚepaluc ȽanDios. Ƚapaluc timi:
―Totsahuenni. Tolecotsola'
ƚamijcano jouc'a qui'máma'. Iƚque
cal rey Herodes tumme'mola'
lixanuc' tehue'me ƚamijcano
tima'anƚe. Aimicoƚ'molhuo' tonƚeƚe
ƚamats' Egipto. Toƚmajntsa jiƚpiya.
Iya' cu'ito' te quitine toƚpailinacu.
14 José itsahuenni iƚe lipuqui',
ileco'mola' ƚacamijcano jouc'a
qui'máma'. Iye'me, icuaitsa ƚamats'
Egipto. 15 Jiƚpe imajnhuo'me.
Timanƚa' cal rey Herodes iƚne
tipailinacu, ticuainata ƚilemats'. Iƚe
lo'iya tenanƚ'ma luya'apa cal profeta,
iƚque uya'apa locuapa ȽanDios,
ticua: “Aijoc'ipa ƚai'hua, tipanni
jiƚpe ƚamats' Egipto”.
16 Lixim'ma cal rey Herodes lam
Mago lifel'mipa, ixtunni juaiconapa.
I'nujuaitsi lu'i'me lam Mago. Iƚne
ines'me: “Itsiya joupa uyaipa to
oquej camats' laƚsimpa limaxcaita
cal xamna”.
San Mateo 2
4
Cal rey umme'mola' lixanuc'
tima'antsola' lan tsocay camijcanó
limajnyota liƚya' Belén jouc'a
ƚiƚeloƚya' lomana' huejnca.
Tima'antsola' jahuay laicamijcanó,
ja'ni lixhuaitola' oquej camats', o
ja'ni aiquixhuaiyila', ma' anuli
tima'antsola'. 17 Toƚta'a enanƚ'ma
linespa cal profeta Jeremías, tuya'e':
	 18	Jiƚpe ƚamats' Ramá ticuequinni
anuli ƚaca'no' tijoqui, tija'e'.
Iƚquiya Raquel, tijoqui,
tixhueƚma li'ipola' linaxque'.
Aimicua miƚonc'e'enyacu
lipixhuejma', linaxque' joupa
ima'ampola'.
19 José mipa'a ƚamats' Egipto
imana'ma Herodes. Ipaiyocona'ma,
ixim'ma anuli ƚepaluc ȽanDios.
20 Ƚapaluc timi:
―Totsahuenni. Tolecotsola'
ƚamijcano jouc'a qui'máma'.
Toƚpailinanca, tonƚenƚe ƚolamats'
Israel. Joupa imanapola' iƚne
nehuepá tima'anƚe ƚamijcano.
21 José itsahuenni, ileco'mola'
ƚamijcano jouc'a qui'máma'.
Ipailinanca, ticuainata ƚilemats'
Israel. 22 Licuaitsa jiƚpe José
icuej'ma: “Arquelao, ƚi'hua Herodes,
ticuxe al distrito Judea”. Ixpaiconni.
Ticua: “Jiƚpe al distrito Judea,
aimi'iya maƚeyacu”.
Ipaiyocona'ma. ȽanDios u'i'ma
lo'eya. Iye'me, ticuainata al distrito
Galilea. 23 Icuaitsa, iye'me liƚya'
Nazaret, jiƚpe imanenca. Toƚta'a
enanƚco'ma linespa lam profeta,
iƚne uya'apá loyaicoya Jesús.
Icuapá: “Iƚque tecui'im'me ƚas
Nazaret”.
3 Iƚniya ƚitiné Juan Bautista
icuaitsi al distrito Judea,
ipajm'ma pe ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe
tuya'e', 2 tu'ila' lan xanuc':
―Imanc' toƚsuej'menanca, ȽanDios
cal Rey icuaico'ma, timajm'me anuli
lixanuc'.
3 Cal profeta Isaías inesco'ma Juan
Bautista ƚocuaicoya, tuya'e':
Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e'
anuli cal xans, tu'ila' lan
xanuc':
“Toƚƚanc'eƚe lipene ƚaƚPoujna.
Toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe
loyaicoya.”
4 Lipijahua' Juan ipuficoya
ipimij camello. Lifi'ecoyoxi ixmi.
Ƚitejua' axa'mut'ƚ, acujua c'ec.
5 Axpela' lan xanuc' itsehuo'me
pe lopa'a Juan. Iƚniya lan xanuc'
quiyouyomma liƚya' Jerusalén,
jouc'a quiyouyomma locuenaye
quiƚeloƚya' al distrito Judea, jouc'a
quiyouyomma jiƚpe lihuojma' al
cuecaj pana' Jordán. Icuaitsa pe
lopa'a Juan. 6 Luya'a'me liƚjunac',
Juan epo'i'mola' al pana' Jordán.
7 Axpela' lan xanuc' fariseo
jouc'a lan saduceo icuaitsa pe
lapo'iyaleyopa Juan. Lixim'mola'
Juan timila':
―Imanc ti'onƚcospolhuo' to
lacaƚpo', a'ijc'a loƚ'ejma'. ¿Te ja'ni
u'impolhuo': “Tolapoliƚe. Toƚta'a
aimoƚteƚcoyacu al cueca' cateƚcoya
locuaicoya”? 8 Iya' camilhuo': A'i
toƚta'a molunƚulyacu. Ticuicomma
tonƚ'eƚe al c'a, ma to mi'eyi iƚniya
nixhuej'menamma.
9 ’Imanc' toƚcuayi: “Abraham
aƚtatahuelo. Illanc' ixanuc' ȽanDios.
Iƚquiya aimalacani'eyaconga'.” Iya'
camilhuo': ȽanDios aimehue'eyacola'
quixanuc'. Iƚna'a lapic' nipajnya
ti'e'e'mola' quinaxque' Abraham.
San Mateo 2​, ​3
5
10 ȽanDios ti'onƚicolhuo' to al 'ec.
Joupa ipo'nompa cal hacha huejnca
ƚime al 'ec. Ja'ni ti'atsi a'ijc'a ƚi'as,
tetequinam'me, tixanc'onnata ƚunga.
11 ’Ja'ni joupa oƚsuej'menamma
lixcay lonƚ'epa, iya' capo'ico'molhuo',
capaxneco'molhuo' aja'. Ticuaihuo
ocuenaj cal xans, iƚque xonca
acueca'. Iya' aimaƚ'onƚspa iƚque, ni
aimi'iya catac'ueya lic'eji'. Iƚque
tepo'iyaleco'ma cal Espíritu Santo
jouc'a ƚunga. 12 Iƚque ticuaiyunni
ti'onƚcospa to cal xans tifus'ma
ƚitrigo. Ti'noƚ'ma lofuscoya,
tequeyof'ma ƚitrigo, tiƚojm'ma
ƚipifuc cal trigo. Cal c'a trigo
ti'huejnata lihua. Ƚipifuc tipi'enghua
petsi ƚunga aimipica.
13 Jesús lipanni al distrito Galilea
icuaitsi al pana' Jordán, jiƚpe copa'a
Juan Bautista. Timi:
―Lapo'iƚa'.
Juan aimicua. Ticua aimi'iya.
14 Timi Jesús:
―Ticuicomma ima' lapo'iƚa' iya'.
¿Te co'iya caifnepo'icoyaco' ima'?
15 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Itsiya' to'eƚa' laifxahue'epo'.
Jahuay al c'a laƚcuxe'eponga'
ȽanDios laƚ'eyacu ticuicomma
lanant'ƚiƚe.
Juan i'e'ma lixahue'e'ma Jesús.
Epo'i'ma.
16 Lijoupa lepopa Jesús
aiquicoƚ'ma, ipanni laja'. Maƚpe
'hora itsaƚquenni lema'a. Ixim'ma cal
Espíritu Santo ti'onƚcospa to anuli
cal ja'mu', icuaico'ma timumma
tihuoxaf'caita. 17 Tipalay jipu'hua
lema'a, ƚamats' icuequim'me, ticua:
―Iƚca'a ai'Hua, ca'ay capic'a
juaiconapa. Latenƚma lipicuejma'
jouc'a li'ejma'.
4 Cal Espíritu Santo i'hua'a'ma
Jesús, icuai'etsi pe ailopa'a
quiƚya', ailopa'a xanuc'. Jiƚpiya ƚonta'a
Satanás ehuaitsi. 2 Micoƚi oquej nuxans
quitine, oquej nuxans quipuqui',
aimitesma, ixnet'ƚ'ma. Lixhuaitsi iƚne
ƚitiné, unle'enni juaiconapa. 3 Licuaitsi
ƚonta'a, iƚque ƚinahuaiyalepa, timi:
―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios
tocuxe'etsola' iƚna'a lapic'.
Tomitsola': “Ti'itsolhuo' ca'i”.
4 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Ƚoteja
cal xans aimites'miya lipitine.
Ticuicomma jouc'a Litaiqui' ȽanDios,
jahuay lonespa iƚque.”
5 Ƚonta'a ileco'ma al Paxi Quiƚya'
Jerusalén. Icuai'etsi pe lopa'a al
cuecaj xoute', xonca al toncay. Jiƚpe
ecaxu'ma. 6 Timi:
―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios, taiyuƚa'
al 'ocay. Al Paxi Liniƚingiya ticua:
ȽanDios tumme'mola' lepaluc'
titoc'i'mo'.
Tipulnuf'mo' liƚmane, toƚta'a
lapic' cane ailopa'a co'eyaco'.
Aimixcai'eyaco'.
7 Jesús timi:
―Al Paxi Liniƚingiya jouc'a
ticua: “Aimahuai'ma ȽanDios iƚque
omenDios”.
8 Ƚonta'a ehuaicona'ma. I'hua'a'ma
al toncay anuli ƚijuala xonca
i'nof'quiya. Imuc'i'ma jahuay lan
nación jouc'a ƚiƚ'huexi. 9 Timi Jesús:
―Laxc'onƚingaiƚa'. Iya' capi'ina'mo'
comane. Tocuxena'ma jahuay iƚiya.
10 Jesús timi:
―Ima' monta'a to'huanƚa'.
Aƚpo'noƚa' caituca'. Al Paxi
Liniƚingiya ticua: “Taxc'onƚingaiƚa'
ȽanDios iƚque omenDios. Ma le'a
iƚque tomi'ma: Ima' unCueca'.”
San Mateo 3​, ​4
6
11 Ƚonta'a i'huana'ma. Ipanenni
quituca' Jesús. Icuaiyunca lapaluc'
quema'a. Itoc'i'me, ites'mi'me.
12 Licuej'ma Jesús: “Juan Bautista
itats'iya”, itsecona'ma Galilea.
13 Ux'maspa lipiƚya' Nazaret,
i'hua'ma ipajntsi jiƚpe liƚya' cuftine
Capernaum. Iƚe liƚya' copa'a ƚema
al cuecaj quin'nuhua', jiƚpe ƚilemats'
Zabulón y Neftalí. 14 Toƚta'a enanƚpa
linespa cal profeta Isaías. 15 Iƚque
inescopa lo'iya jiƚpiya “… ƚilemats'
Zabulón y Neftalí, lane lotsepa
ƚema caja, ƚamats' locuena quiju' al
pana' Jordán, Galilea pe lomana'
lan xanuc', iƚne pe aimimetsaicoyi
ȽanDios”. 16 Jouc'a ticua:
Lan xanuc' nomana' jiƚpiya
tocomma tiyelocoyi al
muf, iƚne ixim'me al cueca'
quepalc'o'.
Jiƚpe ƚamats' ti'hua lamaya,
tunxamu'ela', tixpaic'ela'.
Itsiya iƚic'enapa, epalc'onapola'.
17 Licuaitsi jiƚpiya al distrito
Galilea, Jesús ipango'ma uya'a'ma
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Timila' lan xanuc':
―¡Toƚsuej'menanca! Itsiya icuai'ma
cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
Ticuxela' lixanuc'.
18 Anuli litine Jesús ti'hua ƚema
al cuecaj quin'nuhua' Galilea.
Ixim'mola' loquexi' lapimaye, Simón
y Andrés. Iƚque Simón ƚecui'impa
Pedro. Iƚne in'noƚpá catuye.
Tecajm'miyi ƚiƚxami lin'nuhua'.
19 Jesús timila':
―¡Lihuejla'! Itsiya toƚ'noƚyi catuye.
Iya' capi'i'molhuo' ocuena coƚpenic'.
Tolahuetola' lan xanuc', iƚniya
lihuejla'.
20 Pedro y Andrés aiquicoƚ'mola'.
Ipo'no'me ƚiƚxami, ihuej'me Jesús.
21 Jesús uyai'ma nihuata,
ixim'mola' ocuenaye oquexi'
lapimaye, iƚniya inaxque' Zebedeo.
Liƚpuftine Jacobo y Juan. Iƚniya
quiƚ'ailli' Zebedeo ticusc'oƚanna
al barco. Tenaj'mot'ƚiyi ƚiƚxami
ti'noƚcota latuye. Jesús ijoc'i'mola',
timila':
―¡Lihuejla'!
22 Aiquicoƚ'mola'. Ipo'no'me al
barco jouc'a quiƚ'ailli'. Ihuej'me
Jesús.
23 Jesús ti'huaf'cay jahuay al
distrito Galilea. Ti'hua timuc'iyale
jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma.
Tuya'e' te ts'i'ic' lixpic'epa
ȽanDios, iƚe lataiqui' loya'apa al
c'a. Tixaƚ'mela' lan xanuc' jahuay
liƚpumla, jahuay liƚcuana. Iƚe
litaiqui' loya'apa ticua: “Icuai'ma
ȽanDios cal Rey. Timajm'me anuli
lixanuc'.” 24 Jahuay ƚamats' Siria
lan xanuc' icuej'me lo'epa Jesús.
Icuai'enca jahuay lilefcualƚay, jouc'a
noxingufcopá ƚiƚpumla, jouc'a
litsuflai'ila' contahue, jouc'a lan
mac'ojay, jouc'a luhuaƚqueya. Jesús
ixaƚ'mena'mola'.
25 Ihuej'me axpela' lan xanuc' lun
Galilea, jouc'a lan xanuc' ƚiƚpiƚeloƚya'
cuftine lan Decápolis, jouc'a lun
Jerusalén, jouc'a lan xanuc' nomana'
ni petsi al distrito Judea, jouc'a
nomana' locuena quiju' el cuecaj
pana' Jordán.
5 Jesús ixim'mola' axpela' lan
xanuc' tihuejyi, if'aj'ma ƚijuala.
Jiƚpiya icutshuai'ma. Iƚoc'oƚai'me
ts'ilihuequi. 2 Ipango'ma imuc'i'mola',
timila':
San Mateo 4​, ​5
7
3 ―Lan xanuc' ts'iƚsina' tehue'ela'
juaiconapa, iƚne ƚinca tuyalaicoyi
al c'a. Maƚniya timajm'me anuli
ȽanDios ƚiƚRey.
4 ’Lan xanuc' nohuotsopá, iƚne
ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya
tiƚonc'e'em'mola' liƚpixhuejma'.
5 ’Lan xanuc' pe aimi'e'eyoƚtsi tsila',
iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya
ixanuc' ȽanDios, iƚque tepi'i'mola'
quiƚmane ticuxe'me fa'a li'a ƚamats'.
6 ’Lan xanuc' nojanajpá
latenƚcocopa ȽanDios, nocuapá:
“ȽanDios aƚ'e'etsonga' ƚijca
laƚpicuejma'”, iƚne ƚinca tuyalaicoyi
al c'a. Maƚniya ti'e'em'mola' ƚijca
liƚpicuejma'.
7 ’Lan xanuc' noximpá cuanuc'
liƚpimaye, iƚne ƚinca tuyalaicoyi
al c'a. Maƚniya tixinim'mola'
acuanuc'la.
8 ’Lan xanuc' ts'anuli liƚpicuejma',
iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a.
Maƚniya tixim'me ȽanDios.
9 ’Lan xanuc' nocuapá: “Catoc'i'ma
ƚaipima. Tuyaiƚa' al c'a iƚque”, iƚne
ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya
timetsaicom'mola' inaxque' ȽanDios.
10 ’Lan xanuc' noteƚcopá mihuejyi
al ƚijca cane, iƚne ƚinca tuyalaicoyi
al c'a. Maƚniya timajm'me anuli
ȽanDios ƚiƚRey.
11 ’Imanc' ts'alihuequi, ja'ni
lan xanuc' titaletsolhuo', ja'ni
timilojtsolhuo' cataiqui', ja'ni
titeƚ'mitsolhuo', ja'ni tinesc'etsolhuo'
ma mifel'miyaleyi, imanc' ƚinca
tuluyalaicoyi al c'a. 12 Toƚta'a imanc'
ti'onƚcotolhuo' to lam profeta.
Luyaipa quitine ma toƚiya liteƚcopa
iƚniya. ¡Toliyuc'tseƚe tixojla' cunlata!
Jipu'hua lema'a tipa'a al cueca'
lapi'inyacolhuo'.
13 ’Imanc' ma moƚmana' li'a ƚamats'
ti'onƚcospolhuo' to ƚo'hue. ¡Toƚe
tipajnla'! Aimi'i'molhuo' to ƚo'hue
ƚuyaipa lic'a. Iƚque ƚo'hue aimi'iya
milajn‑naya. Lan xanuc' tejuajaispá
ƚuna, ti'huailequinna.
14 ’Moƚmana' fa'a li'a ƚamats'
imanc' ti'onƚcospolhuo' to
lepalc'o', ti'onƚcospolhuo' to
liƚya' lilajmpa al toncay ƚijuala,
aiquemiya. 15 Munai'im'me lepalc'o'
aimic'ommumiquinni anuli c'ec.
Tipo'nonni pe lopiyopa. Toƚta'a
tepalc'o'ila' jahuay nomana' lajut'ƚ.
16 Ma toƚta'a ti'iƚa' loƚ'ejma' imanc'.
Tolapalc'o'itsola' loƚf'as xanuc'.
Tonƚ'e'etsola' al c'a. Toƚta'a ticua'me:
“Acueca' conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a.
Ac'a iƚque.”
17 ’¿Te aga toƚnesyi: “Jesús
icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' teteƚƚa'
locuxepa ȽanDios, iƚe lataiqui'
liniƚijmpa Moisés, jouc'a liniƚijmpa
lam profeta”? A'i. Aicuaicoco'ma
canant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios,
aicateƚya. 18 Iya' camilhuo' al
ƚinca: Ma mipa'a lema'a li'a ƚamats',
aimehue'eya ni anuli ƚainila'
xonca ƚaca'hua, ni toƚta'a anuli
ƚacumi. Iƚe litaiqui' ȽanDios jahuay
tipanehuo. Ma' mi'hua menanƚi
lixpic'epa ȽanDios, jouc'a ti'hua
tipanehuo litaiqui'. 19 Anuli cal
xans ja'ni aimihuejma iƚiya litaiqui'
ȽanDios locuxepa, tama lataiqui'
xonca aca'hua, ja'ni timuc'itsola'
toƚta'a lif'as xanuc', iƚque cal xans
tixinim'me xonca aca'hua pe
lomana' lan xanuc' naihuejcopá
cal Rey Nopa'a lema'a. Ƚocuena
cal xans naihuejcopa ȽanDios,
timuc'itsola' lan xanuc' tihuejcoƚe,
iƚque tixinim'me acuecaj xans pe
San Mateo 5
8
lomana' lan xanuc' naihuejcopá
ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a.
20 ’Iya' camilhuo':
Aimoƚ'onƚico'moƚtsi to lam fariseo
ni lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios. Tonƚ'eƚe xonca al c'a.
Ti'iƚa' xonca al ƚijca loƚ'ejma'. Ja'ni
a'i, aimoƚtsuflaiyacu pe lomana'
naihuejcopá ȽanDios, iƚque cal Rey
Nopa'a lema'a.
21 ’Imanc' oƚsina' lataiqui'
lu'impola' lan xanuc' iƚniya
nimajmpá luyaipa quitine.
U'impola': “Aimoƚma'ahuale'me.
Naitsi noma'ahualepa titai'ma
lijunac'. Tecani'em'me.” 22 Iya'
camilhuo': Cal xans ja'ni ti'hua
tixtuc'o ƚipima, titai'ma lijunac'. Cal
xans ja'ni timilojla' cataiqui' ƚipima,
tilecom'me pe lafoƚyomma lan
xanuc' noxpijpá lataiqui'. Cal xans
ja'ni tetets'iƚa' ƚipima, timiƚa': “Ima'
uncue camac'ta”, iƚque titeƚcota
ƚunga pe lopa'a al muf.
23 ’Tocuaitsi pe lotsufcoyompa
ȽanDios, ma mopa'a jiƚpiya pe
loftsufcoyoya, ja'ni to'nujuaitsi
ƚopima tixtuc'ohuo', 24 topo'noƚa'
jiƚpiya ƚoftsufcoya, to'huaƚa' toxintsi
ƚopima. Topac'etsi lipoyac' ƚopima,
toƚmajnle al c'a, toƚpac'enatsoƚtsi.
Tijouƚa' topainanni, tocuainata pe
loftsufcoyoya, totsufcoƚa' ȽanDios.
25 ’Iƚque naixtuc'opo' ja'ni
ti'hua'atso' cal juez, aimicoƚ'mo',
topac'eƚa'. Topalaic'oƚa' ma monƚeyi
lane. Ja'ni a'i, iƚque ticufto' cal juez,
cal juez ticuto', lapaluc' titats'e'mo'.
26 Iya' camihuo' al ƚinca: Ma mi'hua
cotaiyinge, tama tutani le'a, jiƚpiya
topajnta, aimaipaya.
27 ’Imanc' oƚsina' lu'impola' lan
xanuc' nimajmpá luyaipa quitine.
U'impola': “Aimoxhuico'ma ƚipeno
ƚof'as xans”. 28 Iya' camilhuo': Cal
xans mehuelonge anuli ƚaca'no', ja'ni
ticua lipicuejma': “Caxhuicoƚa'”,
iƚque cal xans joupa itaipa lajunac'.
Tocomma to joupa ixhuicopa.
29 ’Camihuo': Ja'ni iƚe
lofmehuelojmpa timenac'ihuo',
topulcufla' lo'u, taca'niƚa' aculi',
tama iƚiya lo'u al c'a camane.
Toƚta'a ma le'a anuli lo'u tejac'ma
aimimef'minyaco' ƚunga. 30 Ja'ni
lomane timenac'ihuo', tama iƚiya
al c'a comane, tatejla', taca'niƚa'
aculi'. Toƚta'a ma le'a anuli lomane
tejac'ma, aimimef'minyaco' ƚunga.
31 ’Luyaipa quitine uya'ampá: “Cal
xans nixpic'epa tux'masla' ƚipeno,
tepi'iƚa' lije'e, tijouƚa' tux'masnaƚa'”.
32 Iya' camilhuo': A'i. Cal xans
aimi'iya mux'masya ƚipeno. Ja'ni
ƚaca'no' joupa ihuejpa ocuenaj
xans, ƚipe'ailli' nipajnya tux'masla'.
Ja'ni a'i aimi'iya. Iƚque ƚaca'no'
joupa ƚux'masquimpa ja'ni tihuejla'
ocuenaj xans, titai'ma lajunac'.
Naitsi nolecoya ƚaca'no' jouc'a
titai'ma lajunac'.
33 ’Jouc'a oƚsina' lu'impola' lan
xanuc' nimajmpá fa'a luyaipa
quitine, ticuayi: “Ja'ni o'epa
jurar, aimopai'i'ma jiƚiya lotaiqui'.
Lotaiqui' joupa o'epa jurar ȽanDios,
tanant'ƚi'ma. Ja'ni aimanant'ƚi,
totai'ma lajunac'.” 34 Iya' camilhuo':
Aimo'e'ma jurar. Aimocua'ma: “Por
lema'a”. Jiƚpiya ticutsu ȽanDios cal
Cuecaj Juez. 35 Aimocua'ma: “Por
li'a ƚamats'”. Li'a ƚamats' tocomma
to ƚipitas ȽanDios lacaxaf'i'ipa
li'mitsi'. Aimocua'ma: “Por al
cuecaj quiƚya' Jerusalén”. Jiƚpiya
ipiƚya' ȽanDios cal Rey. 36 Jouc'a
San Mateo 5
9
aimocua'ma: “Por ƚaijuac”. Ima'
cotuca' aimi'iya mocuxe'eya ƚojuac.
Anuli lajuac lumi aimi'iya mo'eya
fujca. Jouc'a lajuac al fujca aimi'iya
mo'eya umi. 37 Aimo'e'ma jurar. Ma
le'a tocua'ma: “Toƚta'a ca'e'ma”, o
“A'i, aica'eya”. Aimoƚof'i'ma cataiqui'.
Ja'ni toƚof'i cataiqui' a'i ȽanDios
micuxe'ehuo' iƚiya lofnespa. Ma le'a
ƚonta'a ticuxe'ehuo'.
38 ’Oƚsina' luya'ampá luyaipa
quitine, ticuayi: “Anuli cal xans
ja'ni joupa ipa'empá anuli li'u, iƚque
mipai'iconghua, tipa'econa'ma
ma le'a anuli li'u. Ja'ni anuli cal
xans tipa'em'me anuli li'ay, iƚque
mipai'iconghua, tipa'econa'ma ma
le'a anuli li'ay.” 39 Iya' camilhuo':
Ja'ni a'ijc'a lo'epo', aimocuanaj'moxi.
Ja'ni tuntafhuo' lopeque al c'a
camane, tocufiƚa' lopeque loxa
camane tuntafcontso'. 40 Ja'ni
ticuxecotso', texic'e'mo' lotsamalo,
tommi'iƚa' lotsamalo jouc'a
tommi'iƚa' lopuquiya. 41 Ja'ni
ts'ipenic' ticuxe'etso' timitso':
“Lacanumf'eta cane oquej
kilometro. Aƚtoc'iƚa' ƚainitay”, ima'
tacanumf'eta amalpu kilometro.
42 Naitsi noxahue'epo', tapi'iƚa'.
Ja'ni tixahue'etso', timitso':
“Lapi'iƚa', tijouƚa' cacuai'enaco'”,
aimocuanaj'ma.
43 ’Imanc' oƚsina' luya'ampá
luyaipa quitine, ticuayi: “To'e'ma
capic'a ƚopima. Aimo'e'ma capic'a
naixtuc'opo'. Iƚque to'e'ma laic'.”
44 Iya' camilhuo': Tonƚ'e'mola' capic'a
naixtuc'opolhuo'. Toƚsahue'eƚe
ȽanDios titoc'itsola' iƚniya
noteƚ'mipolhuo'. 45 Ja'ni toƚe loƚ'ejma'
aƚinca ti'i'molhuo' inaxque' ȽanDios,
iƚque coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a. Iƚque
ticuxe'e ƚi'ora tepalc'o'itsola' jahuay
lan xanuc'. Ja'ni lan c'a xanuc', ja'ni
lixcay xanuc' tepalc'o'ila'. Jouc'a
ticuxe'e ticuiƚa' ni petsi lomana' lan
xanuc', petsi no'epá al c'a, jouc'a
petsi no'epá lixcay, ma' anuli ticui'e.
46 Ja'ni toƚ'etsola' capic'a ma le'a iƚne
no'epolhuo' capic'a, ¿te cululijpa?
Ma toƚta'a mi'eyi lin'najts'i'iyale.
47 Ja'ni ma le'a toƚnonnila' loƚpimaye,
¿te ma tonƚ'eyi xonca al c'a? A'i. Lan
xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios
toƚe mi'eyi. 48 Coƚ'Ailli' Nopa'a
lema'a ti'ay pangay al c'a. Imanc'
jouc'a tonƚ'eƚe pangay al c'a.
6 ’Ja'ni imanc' tolapi'i'mola'
lan xanuc' quiƚtomí,
aimoƚcua'me: “Aƚsintsonga' lan
xanuc'. Limetsaico'monga' ninc'ic'a
xanuc'.” Ja'ni toƚe toƚcuayi ailopa'a
capi'iyacolhuo' coƚ'Ailli' Nopa'a
lema'a. 2 Monlapi'ila' quiƚtomí lan
xanuc' pe aiquiƚ'hueca, aimoƚ'e'me
to mi'eyi lan xanuc' iƚne no'e'epoƚtsi
to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'.
Iƚne micu'me al tomí tifus'miyi
liƚtrompeta, ticuayi: “¡Aƚsinƚa'! Iya'
capi'i'ma quitomí iƚca'a cal xans,
iƚque aiqui'hueca.” Toƚta'a mi'eyi
mimana' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma
lan xanuc' o miyeyi lexpats'qui
cane, toƚta'a mi'eyi. Iƚniya
ticuayi: “Alimetsaicontsonga'
xonca ac'a laƚpicuejma', laƚ'ejma'”.
Iya' camilhuo': Ne', ¡toƚe
timetsaicontsola'! Ailopa'a
capi'iyacola' ȽanDios. 3 Ima' toƚta'a
aimo'e'ma. Ja'ni tapi'itsola' quiƚtomí
lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca, to'eƚa'
ch'ixca. Aimoya'a'ma lof'eya. Ni ima'
cotuca' aimo'nujuais'ma locupa. Ni
loxa camane mixim'ma lo'epa al
c'a camane. 4 Toƚta'a aimixininyaco'
San Mateo 5​, ​6
10
motoc'ila' iƚne lan cuanuc'la.
Co'Ailli' Nopa'a lema'a iƚque ƚinca
tehuelojnhuo' iƚe lof'epa jiƚpe petsi
aimehuelojnhuo' lan xanuc'. Iƚque
tepi'i'mo' lofmulijya.
5 ’Ma' moƚpalaic'oyi ȽanDios,
aimoƚ'e'e'moƚtsi to iƚniya lan xanuc'
no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola'
liƚpicuejma'. Iƚniya mipalaic'oyi
ȽanDios tecaxoƚanna jiƚpiya ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jouc'a
tipalaic'oyi ȽanDios mecaxingoƚaiyi
pe ƚatenuficopa ƚaneya. Ma toƚta'a
iƚpic'a. Ticuayi: “¡Aƚsintsonga' lan
xanuc' maƚpalaic'oyi ȽanDios!”
Iya' camilhuo': Ne'. Joupa
ixinimpola'. Joupa tipa'a lolijyacu.
Ailopa'a xonca. 6 Ima' aimo'e'ma
to iƚniya. Ja'ni topalaic'o'ma
ȽanDios totsufai'ma lomejut'ƚ,
tati'i'ma lopuerta. Jiƚpiya cotuca'
topalaic'o'ma co'Ailli', iƚque
Nopa'a petsi lan xanuc' aimi'iya
mixinyacu. Iƚque co'Ailli' ƚinca
tehuelojnhuo' lof'epa, iƚe to'ay petsi
aimehuelojnhuo' lan xanuc'. Ma'
iƚque tepi'i'mo' lofmulijya.
7 ’Imanc' moƚpalaic'oyi ȽanDios
aimoƚ'e'me to mi'eyi lan xanuc'
pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Iƚne
mixahue'eyi lilendiosla' timiyi axpe'
cataiqui'. Aiquiƚsina' te locuapa.
Ticuayi: “Aƚmitsola' axpe' cataiqui',
toƚta'a lalandiosla' aƚquimf'e'monga'”.
8 Imanc' aimoƚ'onƚico'moƚtsi to
liƚ'ejma' iƚnu'hua. Coƚ'Ailli' ixina' iƚe
lahue'epolhuo' ai'a toƚsahue'e'me.
9 Moƚpalaic'oyi ȽanDios toƚmiƚe:
Ima' aƚ'Ailli' cofpa'a lema'a,
timetsaicontso' apaxi lopuftine.
	 10	Ticuaitsi litine petsi jahuay lan
xanuc' timetsaicotso' ima'
iƚRey.
Pu'hua lema'a jahuay
tihuejcohuo', toƚta'a
tihuejcotso' fa'a li'a ƚamats'.
	 11	Ƚaƚtepa itine itine, lapi'itsonga'
itsiya.
	 12	Illanc' joupa limenc'e'ecopola'
iƚne ts'aƚtaiyinc'enga'.
Ima' jouc'a limenc'e'ecotsonga'
iƚe laƚtaiyinc'ehuo'.
	 13	Aimaƚƚeco'monga' petsi
lalahuaiyonyaconga'.
Ja'ni tiƚoc'huai'ma pe
laƚmana' ƚixcay xans, ¡ima'
lunƚu'etsonga'!
14 ’Imanc', ja'ni tolimenc'e'ecotsola'
loƚf'as xanuc' iƚe lo'epolhuo',
jouc'a coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a
timenc'e'eco'molhuo' iƚe
lixcay lonƚ'epa. 15 Ja'ni imanc'
aimolimenc'e'ecola' loƚf'as xanuc'
lo'epolhuo', coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a
jouc'a aimimenc'e'ecoyacolhuo'
lixcay lonƚ'epa.
16 ’Imanc' moƚsnet'ƚyi
aimoƚtetsoyi, aimonƚ'e'me to lan
xanuc' iƚne no'e'epoƚtsi to joupa
ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚne
mixnet'ƚyi aimitetsoyi, ti'e'eyoƚtsi
to nohuotsopá. Tupaxc'eyoƚtsi liƚ'a,
tixinintsola' lan xanuc' tixnet'ƚyi
iƚniya. Iya' camilhuo': Ne'. Joupa
ixinimpola' toƚiya. Joupa tipa'a
lolijyacu. Ailopa'a xonca. 17 Ima'
moxnet'ƚqui, to'huaƚcufla' al c'a
ƚojuac, to'ot'ƚiƚa' laceite, tapajla'
lo'a. 18 Toƚta'a tixinim'mo' to
aimoxnet'ƚqui, tocomma ma
totesma. Ma le'a co'Ailli' tixina,
iƚque Nopa'a pe lan xanuc' aimi'iya
mixinyacu. Iƚque ƚinca tehuelojnhuo'
lof'epa jiƚpe petsi aimixinghuo'
lan xanuc'. Ma' iƚque' tepi'i'mo'
lofmulijya.
San Mateo 6
11
19 ’Imanc' aimolafot'ƚe'me
coƚ'huexi fa'a li'a ƚamats'. Jifa'a iƚe
ƚoƚ'huexi tijouna'ma. Lan huoxmi
tite'me o tunxilai'ma, o lan namats'
titsuflai'me lomejut'ƚ, tinantsej'mo'.
20 Ma moƚmana' fa'a li'a ƚamats'
xonca tonƚ'eƚe ti'iƚa' ƚoƚ'huexi
jipu'hua lema'a. Jiƚpe aimiteji lan
huoxmi, ailopa'a. Aimunxilaiya.
Ni lan namats' aimitsuflaiyacu
lomejut'ƚ minantsejyaco'. Jiƚpiya
ailopa'a. 21 Pe lopa'a ƚoƚ'huexi
maƚpiya copa'a loƚpixojma cata.
22 ’Lo'u tepalc'o'ihuo'. Ja'ni ac'a lo'u
toxim'ma pe lof'huaya, toxim'ma iƚe
lof'epa. 23 Ja'ni a'ijc'a lo'u topanehuo
al muf. Ma' anuli ja'ni to'ehuale
laic', joupa i'ipa a'ijc'a lopicuejma',
aimepalc'o'ihuo'. Ja'ni joupa
imufc'opa lopicuejma', ¡acueca'
juaiconapa iƚe al muf!
24 ’Cal xans ticuicomma ma
le'a anuli ƚipoujna. Ja'ni oquexi'
tixtuc'o'ma anuli, ƚocuena
ti'e'ma capic'a. O tixinc'ne'ma
anuli, tetets'i'ma ƚocuena. Imanc'
jouc'a ticuicomma ma le'a anuli
ƚoƚPoujna, iƚque ȽanDios. Aimi'iya
molihuejcoyacu al tomí jouc'a.
25 ’Iya' camilhuo':
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me
lonluyalaicoyacu lapajnya fa'a
li'a ƚamats', ja'ni ti'i'ma o aimi'iya.
Aimoƚcua'me: “¿Te caƚtejacu? ¿Te
caƚsnayacu? ¿Te caƚju'ecoyacoƚtsi?”
Loƚcuerpo ƚinca xonca acueca'
lipitali, loƚju'ecoyacoƚtsi aijtine.
Jouc'a ƚoƚ'alma xonca acueca' lipitali,
ƚoƚtejacu aijtine. 26 Toƚsinƚe lacaƚ'hui
naiyulpá lema'a. Iƚniya aimifayi,
aimefot'ƚeyi, ailopa'a quiƚ'huecoƚma
mi'huejyacu ƚotejacu. Coƚ'Ailli'
Nopa'a lema'a tites'mila'. Iƚque,
¿ja'ni aimi'nujuaitsilhuo' imanc'?
Ƚinca, xonca ti'nujuaitsilhuo',
tixinnilhuo' xonca acueca' loƚpitali.
27 Imanc' tama toƚsueƚ'mecoyi
juaiconapa, ¿te aga ti'i'ma
tonƚ'e'e'moƚtsi xonca unc'itoƚqui? A'i.
Aimi'iya ni huata.
28 ’¿Te coƚsueƚcocopa? Toƚcuayi:
“¿Te quijahua' caƚpo'noyacu?”
Toƚsinƚe ƚaiquitamqui ƚotojpa
cal 'ec'. Tipa'a ƚaiquiƚpipa'. Iƚne
ƚaiquitamqui aimucuiyi, aimi'eyi
canic'. 29 Ma ȽanDios tiju'ecojma
ƚaiquipipa'. Iya' camilhuo': Cal
cuecaj rey Salomón, lipo'nopa
al c'a lipijahua', tama i'huáqui
juaiconapa acueca' quincuxepa,
iƚquiya aiqui'onƚi to ƚaiquipipa'
ƚaiquitamqui. 30 ȽanDios tiju'e'ela'
juaiconapa ac'a ƚaiquitamqui cal 'ec'.
Iƚne ƚaiquitamqui aimicoƚila'. Anuli
litine titoquila' ac'a, locuena quitine
tiyaxquemma, tipi'enni lapa. Imanc',
¿te ȽanDios aimiju'eyacolhuo'? Ah
imanc', huata toƚ'huaiyijnyi ȽanDios.
31 ’Aimoƚsueƚco'me. Aimoƚnes'me:
“¿Petsi caƚsi'neyacu caƚtejacu,
caƚsnayacu? ¿Petsi caƚsi'neyacu
caƚpijahua'?” 32 Lan xanuc' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios tuyalaicoyi
lapajnya tehueyi iƚna'a. Coƚ'Ailli'
Nopa'a lema'a ixina' te ts'i'ic'
lahue'epolhuo'. Iƚque tepi'i'molhuo'.
33 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma'
tolihuejcoƚe ȽanDios cal Cuecaj Rey,
tonƚ'eƚe al c'a ma to locuxe'epolhuo'.
Tijouƚa' tepi'i'molhuo' jahuay.
Aimehue'eyacolhuo', ni toƚta'a.
34 ’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimoƚcua'me: “¿Te caluyalaicoyacu
mouqui?” Mouqui toƚsim'me
lo'iyacolhuo'. Ma' itsiya tipa'a
loƚteƚcopa. Ja'ni toƚsueƚcoyi lo'iya
San Mateo 6
12
mouqui xonca ipime toƚsim'me
itsiya.
7 ’Imanc' aimoƚnesc'e'mola'
loƚf'as xanuc', toƚta'a
aiminesc'econayacolhuo'. 2 Ma to
imanc' toƚpalaicola' loƚf'as xanuc'
ma toƚta'a tipalaicom'molhuo'.
Ma to moƚspif'caleyi, ma toƚta'a
tixpif'quim'molhuo'. 3 Ima', ¿te
cofmehuelojncopa ƚopima mipa'a
anuli ƚaquifuc li'u? Ima' aicoxina'
to jipu'hua anuli laxma tipa'a
lo'u. 4 Mipa'a laxma jiƚpe lo'u, ¿te
cofmicoya ƚopima: “Lapi'iƚa' lane
quipa'e'e'mo' ƚaquifuc ƚopa'a lo'u”?
5 Ma le'a to'e'eyoxi xonca unc'a.
Ate'a' taipa'aƚa' laxma lopa'a lo'u.
Tijouƚa' ja'ni joupa mipa'apa, ti'i'ma
toxim'ma ƚaquipifuc ƚopa'a li'u
ƚopima, taipa'e'ena'ma.
6 ’Aimolapi'i'mola' lan tsiƚqui
ƚi'huexi ȽanDios. Lajune'
lilanc'ecompa aperla, iƚniya acueca'
lipitali, aimolacani'i'mola' lijná.
Iƚniya ti'huailej'me lam perla,
tijouƚa' tits'aletsuftolhuo' imanc'.
7 ’Ti'hua toƚsa'hueƚe, tijouƚa'
tepi'im'molhuo'. Ti'hua tolahueƚe,
tijouƚa' toƚsim'me. Ti'hua tolumf'asle
al puerta, tijouƚa' texi'em'molhuo'.
8 Lan xanuc' noxa'huepá, tepi'im'me.
Jouc'a nahuepá, tixim'me. Jouc'a
nomf'axpá, texi'em'me.
9 ’Imanc' unc'ixanuc', ja'ni
tixahue'etsolhuo' ƚa'i loƚnaxque',
¿te tolapi'i'mola' ƚapic? 10 Ja'ni
tixahue'etsolhuo' ƚatu, ¿te tolapi'i'mola'
ƚainofaƚ? Ƚinca ailopa'a no'eya toƚta'a.
11 Imanc', tama tipa'a loƚjunac', tipa'a
loƚpicuejma', tonlapi'i'mola' al c'a
loƚnaxque'. Conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a,
xonca acueca' iƚque lipicuejma'. Toƚta'a
tepi'i'molhuo' al c'a ja'ni toƚsahue'eƚe.
12 ’Ja'ni aimetenƚcocolhuo'
lo'e'epolhuo' loƚf'as xanuc',
aimoƚ'e'me jouc'a imanc' toƚiya. Ma
toƚta'a loya'apa locuxepa ȽanDios,
jouc'a lomuc'iyalepa lam profeta.
13 ’Toƚtsulfoƚaitsa iƚe al tansca
al puerta. Tipa'a ocuena al puerta,
jiƚiya expats'qui, jiƚpiya copa'a
lotsufaicopa lexpats'qui cane. Jiƚe
lane lotsepa pe lajac'eyacola'. Iƚe al
puerta lexpats'qui axpela' noximpá.
14 Ma le'a oquexi' afantsi noximpá
locuenaj al puerta, iƚiya atansca,
lotsufaicopa al tansca cane. Jiƚe
lane lotsepa pe lolijyacu al ts'e
liƚpitine aimijouya.
15 ’¡Toƚ'e'etsoƚtsi cuenna!
Ticuaicu pe loƚmana' lam profeta
nofelaiquepá. Iƚniya ti'onƚcospola'
to lam mot'ƚ. Tocomma ailopa'a
co'epa iƚniya. A'ij ƚinca. Ituca'
liƚ'ejma'. Iƚniya oyac'la to lan lobo,
iƚne linneja notepá lam mot'ƚ.
16 Iƚne liƚ'ejma' timuc'i'molhuo'
te ts'i'ic' liƚpicuejma'. Al 'ec ƚi'as
timuc'i'molhuo' jale c'ec iƚta'a. ¿Te
litac cantsinni ti'as'ma a'uva?
¿Te litac al xumi ti'as'ma a'higo?
A'i, aimi'iya. 17 Jahuay al c'a c'ec
mi'atsi, ac'a ƚi'as. Lixcay c'ec mi'atsi,
ixcay ƚi'as. 18 Al c'a c'ec aimi'iya
mi'asya ƚixcay qui'as. Lixcay c'ec
aimi'iya mi'asya cal c'a qui'as. 19 Al
'ec, ja'ni a'ijc'a ƚi'as, tetequim'me,
tixanc'onna ƚunga, tipi'enna. 20 Iya'
camilhuo': Tolahuelojntsola' iƚne
lam profeta te ts'i'ic' liƚ'ejma'. Toƚta'a
tolimetsaicona'mola' infel'miyale.
21 ’Lan xanuc' tama aƚmiƚa':
“¡MaiPoujna, maiPoujna!”, a'i
jahuay iƚniya mitsuflaiyacu
pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque
Nopa'a lema'a. Pe naihuejcopá
San Mateo 6​, ​7
13
lixpic'epa cai'Ailli' Nopa'a lema'a,
iƚne ƚinca titsuflaita. Locuenaye
aimitsuflaiyacu. 22 Ticuaitsi iƚe al
Cuecaj Quitine axpela' aƚmi'ma:
“¡MaƚPoujna, maƚPoujna! Illanc'
oxanuc', toƚta'a aluya'apá lonespa
ȽanDios, jouc'a lipa'apola' lontahue,
jouc'a aƚ'epá axpe' acueca'.” 23 Iya'
catalai'e'e'mola', cami'mola': “Iya'
aicainimetsaicolhuo'. ¡Tonƚeƚe!
¡Tonƚolijnle! Imanc' aimonƚ'eyi
locuxepa ȽanDios.”
24 ’Cal xans ƚaƚquimf'epa
laitaiqui' jouc'a lihuejma, iƚque
ipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma
to cal xans nolanc'epa lejut'ƚ.
Ipucufpa qui'huajcopa ƚapic, jiƚpiya
itsahue'emma lejut'ƚ. 25 Lijoupa
lilanc'epa lejut'ƚ icui'ma juaiconapa.
Ixpe'ma laja' cal panay, ipac'o'ma.
I'hua'ma ƚahua'. I'hua'ma ujfxi,
unajm'ma lajut'ƚ. Iƚe lajut'ƚ aits'ifentsi,
aiquecangenni. Joupa ilajmpa pe
litsahueyomma apic. Ailopa'a qui'ipa.
26 ’Cal xans ƚaƚquimf'epa laitaiqui',
ja'ni aimalihuejma, iƚque a'i
quipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma
to cal xans nilanc'epa lejut'ƚ
litsahueyomma acuixa. 27 Icui'ma
juaiconapa. Ixpe'ma laja' cal panay,
ipac'o'ma. I'hua'ma ujfxi ƚahua',
unajm'ma lajut'ƚ. Eteƚquemma.
Ecanipa nulemma.
28 Lijou'ne'ma Jesús iƚna'a ƚitaiquí
lan xanuc' ticuayi:
―Ƚinca acueca' iƚe litaiqui'
laƚmuc'iponga'. 29 Lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios
a'i mimuc'iyaleyi to lomuc'iyalepa
Jesús. Iƚque ƚinca joupa epi'impa
limane timuc'iyaletsi, iƚniya a'i.
8 Limunanni ƚijuala Jesús
ihuej'me axpela' lan xanuc'.
2 Icuaiyunni anuli cal xans iteca
cahui. Iƚe al cuana cuftine lepra.
Exc'onƚingai'ma Jesús, timi:
―Maipoujna, ima' nipajnya
latufc'enƚa', caxinxoxi aƚ'inƚa' limpio.
¿Ja'ni to'e'ma?
3 Jesús i'nij'ma limane, iƚaf'ma
ƚafcuana, timi:
―Ca'e'ma. Ti'intso' limpio.
Aiquicoƚ'ma, iƚojn‑na'ma lehui.
I'ina'ma limpio. 4 Jesús timi:
―Aimoya'a'ma iƚe lai'e'epo'.
¡To'huanƚa'! Jiƚpe al cuecaj xoute'
tomujtoxi ƚa'ailli'. Totsufcota ma to
licuxepa Moisés. Toƚta'a aƚsim'monga'
illanc' lihuejcoyi iƚe lataiqui'.
5 Jesús itsufai'ma liƚya'
Capernaum, icuaiyunni anuli
nocuxepola' amaxnu lisoldado.
Tixa'hue Jesús titoc'iƚa'. 6 Timi:
―Maipoujna, ƚaimozo textafque,
tunouya lainejut'ƚ. Joupa
uhuaquemma. Tixina acueca' cumla.
7 Jesús timi:
―Ai'huapa, caxaƚ'menna.
8 Iƚque nocuxepola' lisoldado timi:
―Maipoujna, aimo'e'ma toƚta'a. A'i
caxa'huehuo' mo'huaya motsufaiya
lainejut'ƚ. Iya' caxinyoxi juaiconapa
na'hua xans. Ma le'a tocuaƚa':
“Tixaƚconaƚa' ƚomozo”, tijouƚa'
ma tixaƚcona'ma. Toƚta'a aixina'.
9 Iya' jouc'a quihuejma ƚaƚcuxepa,
cacuxela' laisoldado. Cami'ma
anuli: “To'huaƚa'”, iƚque ti'hua'ma.
Ƚocuena cami'ma: “To'huanni”,
iƚque ti'huamma. Cami'ma ƚaimozo:
“To'eƚa'”, iƚque ti'e'ma.
10 Licuejpa Jesús toƚta'a linespa
ƚincuxepa, etenƚcoco'ma juaiconapa.
Timila' iƚne ts'iƚenc'e:
―Imanc' ixanuc' Israel olimetsaijma
ȽanDios. Iƚca'a cal xans lixanuc'
San Mateo 7​, ​8
14
aimimetsaicoyi ȽanDios. Camilhuo'
al ƚinca: Ni anuli imanc' caixina to
iƚca'a cal xans. Iƚca'a ƚinca xonca
ti'huaiyinge ȽanDios. 11 Camilhuo':
Ticuaita locuenaye lan xanuc', iƚniya
nomana' pe liyuf'ma cal 'ora, jouc'a
lan xanuc' nomana' pe lof'acaiyopa
cal 'ora. Jouc'a loƚtatahueló Abraham,
Isaac, y Jacob, ticutsoƚaita anuli pe
locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal Cuecaj
Rey. 12 Ituca' lo'iyacola' iƚniya nocuapá:
“Ma' illanc' inaxque' ȽanDios cal Rey”.
Iƚne tihuescufinnola' ƚuna, jiƚpiya al
muf. Maƚpe tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay.
13 Timi nocuxepola' lisoldado:
―Ima' aƚ'huaiyijmpa, tonesqui:
“Tixaƚcona'ma ƚaimozo”. To'huaƚa'.
Ma to lonespa, toƚta'a ti'iƚa'.
Maƚe 'hora ixaƚcona'ma ƚimozo
iƚque nocuxepola' lisoldado.
14 Jesús icuaitsi lejut'ƚ Pedro, jiƚpe
ixim'ma ƚi'maco Pedro tunouya
textafque, tepi'i quinu'. 15 Jesús
i'noƚ'e'e'ma limane. Iƚojn‑na'ma
ƚipinu'. Iƚque ƚaca'no' itsahuenanni,
ites'mi'mola'.
16 Lummuhuaitsi i'hua'am'mola'
pe lopa'a Jesús axpela' lan xanuc'
litsuflai'ila' contahue. Jesús
ma le'a icuxe'e'mola' lontahue
tipalunca, iƚniya ipalumma. Jouc'a
ixaƚ'mena'mola' jahuay lafcualƚay.
17 Toƚta'a enanƚcopa linespa cal
profeta Isaías luya'apa: “Ma iƚque
aƚsaƚ'meponga' laƚtafc'eponga',
liƚonc'e'enaponga' laƚcuana”.
18 Lixim'mola' axpela' lan xanuc'
ts'iƚenc'e, Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Ƚepá, aƚquiepá al cueca'
quin'nuhua'.
19 Ai'a tiye'me icuaitsi anuli ƚomxi
nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios,
timi Jesús:
―Momxi, ni petsi loftseya, iya'
jouc'a quihuej'mo'.
20 Jesús timi:
―Lan t'ƚeya tipa'a liƚpunts'ejay.
Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a tipa'a
liƚpuxiƚ'na. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a,
iya' ailopa'a caifxmai'eya.
21 Ocuena cal xans mihuequi
Jesús timi:
―Momxi, lapi'iƚa' lane ca'hua'ma.
Quimaf'i cai'ailli' capajnta jiƚpe
lainejut'ƚ. Tijouƚa timanƚa', caminna,
quihuejcona'mo'.
22 Jesús timi:
―Lihuejla' itsiya. Lomapola' ti'i'ma
temitsa liƚf'as lomapola'.
23 Itsufai'ma al barco. Ts'ilihuequi
itsuflai'me jouc'a. 24 Muyalaicoyi
ipanni ujfxi ƚahua'. Ƚaja
titsahuemma, tuyanc'ne al barco.
Tixc'uaf'caispa caja'. Jesús tixmay.
25 Ts'ilihuequi Jesús icuaiyunca,
ummef'me, timiyi:
―Maƚpoujna, ¡lunƚu'etsonga'!
¡Aƚma'monga'!
26 Jesús timila':
―Ah imanc', ¿te
coxpailijcopolhuo'? Ma' ahuata
aƚ'huaiyinge.
Itsahuenni, itale'mola' ƚahua', ƚaja.
Jahuay i‑ch'ixco'mola'. 27 Ts'ilihuequi
ixim'me acueca' iƚe li'epa Jesús.
Timiyoƚtsi:
―¿Naitsi iƚca'a cal xans?
Ticuxe'ela' ƚahua', ƚaja, tihuejcoyi.
28 Icuaitsa locuena quiju' al
cueca' quin'nuhua'. Jiƚpiya ilemats'
iƚne lan xanuc' gadareno. Oquexi'
ipalunca pe lamu'empola' lomapola',
icuai'me pe lopa'a Jesús. Lontahue
joupa itsuflaipá iƚne loquexi'.
I'ipola oyac'la. Lan xanuc' aimi'iya
San Mateo 8
15
muyalaicoyacu jiƚe lane. 29 Iƚniya
loquexi' tija'ayi, timiyi Jesús:
―Ima' i'Hua ȽanDios, ¿te
cocuaiyoco'ma fa'a laƚmana'? ¿Te
ts'opic'a? Itsiya aimaƚteƚ'miyaconga'
ȽanDios. Aiquicuaiya litine, tehue'e.
¿Te itsiya ima' aƚteƚ'mi'monga'?
30 A'ij culi' jiƚpiya timana' axpela'
lijná titeji quiƚpitamqui. 31 Lontahue
ixa'hue'me Jesús, timiyi:
―Ja'ni lipa'a'monga' iƚniya lan
xanuc', lapi'itsonga' lane aƚtsuflaita
iƚne lijná.
32 Jesús timila':
―Ne', tonƚeƚe.
Lontahue ipalunca lan xanuc',
itsuflai'me lijná. Jahuay iƚniya lijná
inul'me liculhuo, i'nijmoƚaitsa laja',
unxaƚac'mola'.
33 Nohuic'ipola' lijná inul'me.
Iyena'me, icuaitsa liƚya', uya'atsa
jahuay li'ipa, iƚe li'ipola' loquexi'
lan xanuc' litsuflai'ila' contahue.
34 Licuej'me jiƚiya, ipalunca
jahuay lan xanuc' nomana' liƚya',
italefcuftsa Jesús. Lixim'me,
ixa'hue'me ti'huanƚa', tipananni
ƚilemats'.
9 Jesús if'aj'ma al barco,
uyaicona'ma al cueca'
quin'nuhua'. Icuaitsi lipiƚya'. 2 Jiƚpiya
icuai'entsa anuli cal xans textafque,
uhuaquemma licuerpo. Tunafya
cal huijm‑ma'. Jesús ixim'mola'
iƚne lan xanuc' ti'huaiyijnyi, timi
ƚuhuaqueya:
―Mai'hua, aimoxhueƚmot'ƚe'ma.
Joupa iƚojn‑napa lojunac'.
3 Licuej'me toƚta'a lonespa
Jesús oquexi' afantsi lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios
timiyoƚtsi: “Iƚque cal xans Jesús
ti'e'eyoxi to ȽanDios”.
4 Jesús ixina' locuapa jiƚpe
liƚpicuejma' iƚne lan xanuc', timila':
―Imanc', ¿te coƚcuacopa quixcay
jiƚpe loƚpicuejma'? 5 ¿Ja'ni toƚsinyi
ipime iƚiya laimipa cal xans:
“Lojunac' joupa iƚojn‑napa”? Ja'ni
camiƚa': “Totsahuenni, to'huaƚa'”,
¿te toƚsim'me a'i quipime iƚe
lataiqui'? 6 Itsiya camuc'i'molhuo'
icueya laimane. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' nipajnya
quiƚonc'e'e'mola' lan xanuc' liƚjunac'.
Timi ƚuhuaqueya:
―Totsahuenni, tonif'la'
ƚohuijm‑ma'. To'huanƚa' lomejut'ƚ.
7 Cal xans itsahuenni. I'hua'ma lejut'ƚ.
8 Lan xanuc' ixim'me acueca' iƚe li'epa
Jesús. Tix'najtsi'iyi ȽanDios, ticuayi:
―Ƚinca, ȽanDios epi'ipa toƚta'a
limane iƚque cal xans.
9 Jesús tuyaipa jiƚpiya. Mi'hua
lane ixim'ma anuli cal xans
lipuftine Mateo. Ticutsu pe
lo'najtsi'iyaleyompa. Jesús timi:
―¡Lihuejla'!
Mateo itsahuenni, ihuej'ma Jesús.
10 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuai'me
lejut'ƚ Mateo. Jiƚpiya titetsoyi
anuli axpela' lan xanuc', iƚniya
in'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye xanuc'
pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.
11 Lan xanuc' fariseo ixim'me Jesús
ticutsu jiƚpe. Icuis'e'me, timinnila'
ts'ilihuequi Jesús:
―Imanc' ƚoƚpomxi, ¿te cotetsocopa
anuli iƚniya lan xanuc'? Iƚne
in'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye xanuc'
pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.
12 Jesús icuej'mola' iƚne
laicuitsufpa, timila':
― Lan xanuc' pe ailopa'a
quiƚcuana aimicuicomma no'eyacola'
San Mateo 8​, ​9
16
cafxi. Laxtafpola' ƚinca ticuicomma
no'eyacola' cafxi. 13 Imanc' tonƚenƚe,
tolihuic'itsa lohuaƚquemma iƚe
lataiqui' liniƚiya loya'apa lonespa
ȽanDios, ticua:
Imanc' ti'hua aƚtsufma
loƚpinneja loƚma'apola'.
Iya' xonca latenƚcoco'ma
toƚtsintsola' cuanuc'la iƚne
loƚf'as xanuc'.
Iya' aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats'
cajoc'itsola' pe ts'iƚtaic' quiƚjunac',
tixhuej'menanca. Aicajoc'ila' pe
ailopa'a quiƚjunac'.
14 Ts'ilihuequi Juan Bautista
icuaitsa pe lopa'a Jesús, timiyi:
―Illanc' aƚsnet'ƚyi, aimaƚtetsoyi.
Ma' anuli liƚ'ejma' lan xanuc' fariseo.
Iƚniya lihuejhuo', ¿te cotetsocopa,
aimixnet'ƚyi?
15 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Mipa'a ƚamijcano lijuic lipemaná,
iƚniya lijoc'impola', ¿te tihuotso'me?
Ticuaitsi litine texic'e'entsola'
ƚamijcano namaneya, iƚe litine
ƚinca tihuotso'me, aimitetsoyacu,
tixnet'ƚ'me.
16 ’Ja'ni tanajmot'ƚiƚa' anuli lafane
quijahua', aimi'iya moxhuicoya
al ts'e quijahua'. Lafane quijahua'
aimi'ommaiya. Tits'aƚquemma
xonca. 17 Al ts'ej vino aimoc'ej'miya
lafane pontalay quixmi. Ja'ni toƚta'a
lof'epa tits'aƚ'mola' lam pontalay
quixmi, tic'ejaiquehuo al vino,
timinsco'mola' ƚixmi. Al ts'ej vino
toc'ej'mi'ma al ts'e ponta quixmi.
Toƚta'a aimecaniyacola' al vino ni al
ponta quixmi.
18 Jesús mipalay toƚta'a icuaitsi
anuli cal xans, iƚque nocuxepa
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'.
Exc'onƚingai'ma pe lopa'a Jesús, timi:
―Ƚai'hua caca'no' ji'hua imanapa.
Ƚepá. Toxpayaf'ta lomane,
timaf'inna.
19 Jesús itsahuenni, iyejmale'me cal
xans jouc'a ts'ilihuequi. 20 Miyeyi lane
icuaiyunni anuli ƚaca'no' textafque.
I'ipa imbama' coque' camats' ti'hua
cajuats' licu'u. Iƚoc'huai'ma lixpula'
Jesús. Iƚafc'e'e'ma laquiju' lipijahua'.
21 Ticua: “Ja'ni caƚafc'e'eƚa' Jesús, ma
le'a laquiju' lipijahua', aƚsaƚcona'ma”.
22 Jesús ipai'e'moxi, ehuelojm'ma
ƚaca'no', timi:
―Mai'hua, aimoxhueƚmot'ƚe'ma.
Aƚ'huaiyinge, toƚta'a ixaƚconapo'.
Maƚe 'hora ƚaca'no' ixaƚconapa.
23 Jesús icuaitsi lejut'ƚ ƚincuxepa.
Ixim'mola' lo'epa lan xanuc' nomana'
jiƚpiya lajut'ƚ. Tunayi, tijolijyi,
tixingufcoyi al cueca' quixhuejma',
tija'ayi. 24 Timila':
―Tolipalunca imanc', ƚahuats'
aiquimac'. Ma le'a tixmay.
Lan xanuc' ixoco'me. 25 Jesús
ipa'a'mola' lan xanuc'. Itsufai'ma pe
lopa'a ƚahuats'. I'noƚ'e'e'ma limane.
Ƚahuats' itsahuenanni, imaf'ina'ma.
26 Ni petsi jiƚpe ƚamats' lan xanuc'
icuej'me li'epa Jesús.
27 Jesús jiƚpiya ipayomma, ti'hua
lane. Ihuej'me oquexi' lan fohue.
Tija'ayi, timiyi:
―Ima', ƚacui'impo' i'Hua David,
aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la.
28 Jesús itsufai'ma lajut'ƚ. Lan
fohue ihuej'me, itsuflai'me jouc'a.
Jesús icuis'e'mola', timila':
―¿Te imanc' aƚ'huaiyinge? ¿Ja'ni
toƚcuayi: “Ƚinca Jesús aƚtoc'i'monga',
aƚsaƚ'me'monga' laƚ'u'”?
Iƚniya italai'e'e'me, timiyi:
―Maƚpoujna, aƚ'huaiyijnhuo'.
Ti'i'ma to'e'ma.
San Mateo 9
17
29 Jesús iƚafc'e'e'mola' liƚ'u', timila':
―Imanc' aƚ'huaiyinge. Ma to
loƚcuapa toƚta'a ti'itsolhuo'.
30 Ixaƚ'me'mola' liƚ'u'. Jesús
ixc'ai'i'mola' juaiconapa, timila':
―Aimoluyout'ƚe'me iƚe
lai'e'epolhuo'. Aimicuej'me lan
xanuc'.
31 Iƚniya ipalunca, ni petsi jiƚpe
ƚamats' tuya'ayi li'e'epola' Jesús.
32 Mipalumma iƚniya, icuai'entsa
pe lopa'a Jesús anuli cal xans
ƚitsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás.
Iƚque cal xans aimi'i mipalay.
33 Lijoupa lipa'apa Jesús ƚiponta'a
Satanás cal xans tipalay. Lan xanuc'
etenƚcoco'mola', ticuayi:
―¡Xinƚa'! Acueca' lo'epa Jesús. Fa'a
ƚalamats' illanc' ixanuc' Israel, a'i
caƚsina' toƚta'a, ni anulemma.
34 Lan xanuc' fariseo a'i
metenƚcocola' lo'epa Jesús,
timiyoƚtsi:
―Iƚque Jesús tipa'ala' lontahue.
Ma ƚincuxepa contahue lepi'ipa
limane ti'eƚa' toƚta'a.
35 Jesús ti'huaf'cay jahuay
ƚiƚeloƚya' al distrito Galilea, lan
tsila' quiƚeloƚya' jouc'a lan tsocay
quiƚeloƚya'. Timuc'iyale jiƚpe ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc'. Tuya'e'
lixpic'epa ȽanDios. Iƚe lataiqui'
loya'apa al c'a, tuya'e' te ts'i'ic' micuxe
ȽanDios cal Rey. Ixaƚ'me'mola' lan
xanuc', jahuay liƚcuana, jahuay
liƚpumla. 36 Ixim'mola' juaiconapa
axpela' lan xanuc' ihuej'me. Tixinnila'
acuanuc'la. Ixim'mola' tihuotsoyi,
titafquemmola'. Ti'onƚcospola' to
lam mot'ƚ, iƚne lam mot'ƚ lahue'epola'
quiƚpoujna, ailopa'a. Ailopa'a
no'eyacola' cuenna. 37 Timila'
ts'ilihuequi:
―Ƚinca acueca' ƚafoƚya. Tehue'ela'
nafot'ƚeyacu. 38 Camilhuo':
Toƚsa'hueƚe ƚiPoujna caifa. Toƚmiƚe:
“Ima' tommetsola' no'eyacu canic'
jiƚpe ƚomemats'”.
10 Jesús ijoc'i'mola' limbamaj
coquexi' ts'ilihuequi
ticuaiyunca pe lopa'a. Epi'i'mola'
liƚmane tipa'antsola' lontahue, jouc'a
tixaƚ'mentsola' lafcualƚay, jahuay
liƚcuana, jahuay liƚpumla. 2 Iƚniya
limbamaj coquexi' lecui'impola' lan
Apóstole. Jifa'a iniƚiya liƚpuftine:
Cal te'a Simón, iƚque ƚecui'impa
Pedro, jouc'a Andrés iƚque
ipima Simón.
Jacobo i'hua Zebedeo, jouc'a
Juan, iƚque ipima Jacobo.
	 3	Felipe, jouc'a Bartolomé,
Tomás, jouc'a Mateo iƚque
in'najtsi'iyalepa.
Jacobo i'hua Alfeo, jouc'a Tadeo.
	 4	Ƚocuena Simón, ai'a tihuej'ma
Jesús iƚque anuli liƚpicuejma'
lan xanuc' nocuapá:
“Lunƚu'e'me ƚalamats'”,
jouc'a Judas Iscariote, iƚque
nocuya Jesús.
5 Jesús umme'mola' iƚniya
limbama' coquexi'. U'i'mola' lo'eyacu.
Timila':
―Aimonƚe'me petsi
aimimetsaicoyi ȽanDios.
Aimoƚtsuflai'me ƚiƚpiƚeloƚya' lun
Samaria. 6 Tonƚeƚe pe lomana'
lixanuc' Israel, iƚniya laƚpimaye
ti'onƚcospola' to lam mot'ƚ lejac'pola'.
7 Tulu'itola': “ȽanDios cal Cuecaj
Rey Nopa'a lema'a itsiya ti'hua
tijoc'ila' lixanuc'. Tolapenufle.”
8 Imanc' toƚsaƚ'metola' lafcualƚay,
toƚmaf'i'itola' limanapola'.
Toƚsaƚ'metola' litejpola' cahui lepra,
San Mateo 9​, ​10
18
timanenca limpio. Tolipa'atola'
lontahue iƚne litsuflaipá lan
xanuc'. Iya' nepi'ipolhuo' loƚmane.
A'i cai'najtsi'ilhuo'. Imanc' jouc'a
aimoƚ'najtsi'i'mola' lan xanuc', ma
le'a toƚsaƚ'metola'.
9 ’Jiƚpe loƚfi'ejma' loƚxinidoƚ,
aimoƚtai'me tomí, ni axpe', ni
huata. 10 Aimoƚtai'me ponta lane.
Aimoƚtai'me oque' loƚtsamalo.
Aimoƚtai'me coƚc'eji'. Aimoƚtai'me
colummejcofcoyacu. Ticuanni:
“No'epa canic' tepi'im'me ƚoteja”.
Jouc'a imanc' aimehue'eyacolhuo'.
11 ’Ni petsi quiƚya' loƚtsuflaiyacu,
ja'ni al cueca' quiƚya' o ja'ni
a'hua quiƚya', tolahueta lejut'ƚ
anuli cal c'a xans. Moƚmana'
jiƚpe liƚya' ma le'a jiƚpe lajut'ƚ
toƚmajnta. 12 Moƚtsuflai'me lajut'ƚ
toƚnontsola' lan xanuc' nomana'
jiƚpiya. Toƚmitsola': “ȽanDios
tipaxnetsolhuo'”. 13 Ja'ni jiƚpe
timana' lan c'a xanuc' ȽanDios
tipaxne'mola'. Ja'ni a'i, ȽanDios
tipaxne'molhuo' ma le'a imanc'.
14 Ni petsi liƚya' o ni petsi
lajut'ƚ ja'ni aimepenufinnilhuo',
aimiquimf'ennilhuo', tolipalunca
jiƚpiya. Tolunafle loƚ'mitsi',
aimitaƚijm'molhuo' loƚ'mitsi' ni
toƚta'a ƚepi camats'. 15 Iya' camilhuo'
al ƚinca: Ticuaihuo al Cuecaj
Quitine titeƚ'mim'mola' lan xanuc'
nimajmpá Sodoma y Gomorra,
iƚniya lixcay quiƚeloƚya'. Iƚe
Litine xonca titeƚ'mim'mola' lan
xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' petsi
aimepenufinnilhuo' imanc'.
16 ’Imanc' laixanuc' ti'onƚcospolhuo'
to lam mot'ƚ, iƚne aimi'iya
mipa'neyacoƚtsi. Iya' cummelhuo'
tonƚe'me pe lomana' lan xanuc'
lo'onƚcospola' to lan lobo, iƚne
oyac'la quinneja. Toƚta'a
ticuicomma ti'iƚa' acueca'
loƚpicuejma' to ƚainofaƚ. Ƚinca
aimi'onƚcotolhuo' loƚ'ejma' to
lainofat'ƚ liƚ'ejma'. Imanc' xonca
ti'onƚcotsolhuo' to lam paloma,
iƚniya aimi'eyi quixcay.
17 ’Tonƚ'e'etsoƚtsi cuenna.
Aimoƚ'huaiyijm'mola' loƚf'as
xanuc'. Iƚne ticu'molhuo' ticuaita
quiƚmane lan xanuc' noxpijpá
lataiqui'. Tileco'molhuo' ƚajut'ƚi petsi
lafoƚyomma. Jiƚpe titeƚ'mitolhuo',
titajncotolhuo' ixmi. 18 Imanc'
ts'alihuequi, tileconnolhuo',
ticuai'ennolhuo' pe lomana'
nocuxepá, jouc'a pe lomana' lan
tsila' quincuxepá. Imanc' tolu'itola'
naitsi iya'. Toƚta'a tolu'itola'
locuenaye xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios. 19 Ja'ni ticutsolhuo'
aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimoƚcua'me:
“¿Te caƚmiyacola' iƚniya? ¿Te
caƚtalai'ecoyacu?” Ticuaitsi al
'hora loƚpalaiyacu, maƚpe 'hora,
tolapenuf'me coƚtaiqui'. 20 Iƚe
lataiqui' loƚpalaiyacu a'i coƚtaiqui'
imanc', toƚpalai'me lataiqui'
lomiyacolhuo' ƚi'Espíritu Santo
coƚ'Ailli'.
21 ’Ƚapima ticu'ma ƚipima
tima'anƚe. Cal xans ticu'ma ƚi'hua.
Lanaxque' titsolicu ti'e'me laic'
quiƚ'ailli' quiƚ'máma', ticu'me, lan
xanuc' tima'antsola'. 22 Ni petsi
loƚmanc'eyacu ti'e'molhuo' laic',
imanc' ts'alihuequi. Toƚ'ommoƚaitsa
lo'iyacolhuo', ti'hua toƚ'ommoƚaitsa,
tijouƚa' tolunƚul'me. 23 Ja'ni jiƚpe
anuli liƚya' tihuetsoquinnilhuo',
ti'ennilhuo' lixcay, aimicoƚ'molhuo'
tunƚeƚe locuena quiƚya'. Iya' iƚque
San Mateo 10
19
cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Camilhuo' al ƚinca:
Aimoƚ'ommaiyacu moƚcuaiyacu
jahuay ƚipiƚeloƚya' ƚamats' Israel, ma
mehue'e cacuaiconanni.
24 ’Cal xans mihuequi ƚipomxi,
ja'ni iƚque ƚomxi titeƚcoƚa', cal xans
jouc'a titeƚco'ma. Jouc'a ƚapoujna
y ƚimozo ma' anuli tuyalaico'me.
25 Ja'ni tuyaicoƚa' ma to muyaicojma
ƚipomxi, tixoj'ma queta iƚque cal
xans. Jouc'a cal mozo, tixoj'ma
queta ja'ni tuyaicoƚa' ma to
muyaicojma ƚipoujna. Ja'ni timinƚe
ƚapoujna cajut'ƚ: “Ima' monta'a
Beelzebú”, ƚinca xonca lixcay
tinesc'e'em'mola' lixanuc'.
26 ’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimoƚcua'me: “Lan xanuc', ¿te
caƚ'eyaconga'?” Ticuaita litine
texiquim'me letamuyiya, tixim'me
jahuay lemiya. 27 Iƚe laifmipolhuo'
lipuqui' imanc' toluya'aƚe litine.
Iƚe loƚquimf'epa mixolai'innilhuo',
imanc' toluya'aƚe ujfxi al toncay
ƚajut'ƚi. 28 Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimoƚcua'me: “¿Te caƚ'eyaconga' lan
xanuc', ilne noma'ahualepá?” Iƚniya
ma le'a tima'ayi al cuerpo. Ƚoƚ'alma
aimi'iya mima'ayacu. Toƚspaic'eƚe
iƚque ƚacani'eyacola' lan xanuc'
jipu'hua ƚunga. Jiƚpe timajnta,
liƚcuerpo jouc'a ƚiƚ'alma.
29 ’Oquexi' lan gorrión
ticuquinnila' ma le'a to oquej
centavo. Tama ahuata liƚpitali
iƚne lacaƚ'hui coƚ'Ailli' aimetets'ila'.
Ja'ni anuli tecangemma
ƚamats' coƚ'Ailli' ixina' iƚe
li'ipa. 30 Xonca ti'nujuaitsilhuo'
imanc'. Joupa ixhuej'meya
tojua mipa'a ƚajuac quitefque
ƚoƚjuac, ixina' ja'ni tecangemma
anuli. 31 Aimoƚsueƚmot'ƚe'me,
aimixpailij'molhuo' lo'iyacolhuo'.
ȽanDios tixinnilhuo' acueca'
loƚpitali. Tama axpela' lacaƚ'hui
aimi'iya mulijyacolhuo'.
32 ’Ja'ni anuli cal xans timitsola'
lif'as xanuc': “Iya' nimetsaijma
Jesús”, iya' ninJesús jouc'a
quimetsaico'ma iƚque cal xans.
Camita cai'Ailli', iƚque Nopa'a
lema'a: “Iƚque lihuequi iya'”. 33 Ja'ni
anuli cal xans timitsola' lif'as
xanuc': “Iya' aicainimetsaijma
Jesús”, iya' jouc'a aiquimetsaicoya
iƚque cal xans. Camita cai'Ailli',
iƚque Nopa'a lema'a: “Iƚque
aicalihuequi iya'”.
34 ’Aimoƚcua'me: “Iƚque Jesús
icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats'
ti'e'e'mola' anuli lan xanuc'”. A'i.
Aicuaicoco'ma tifuli'i'moƚtsi.
35 Aicuaicoco'ma tenajtsoƚtsi. Cal
xans tixtuc'o'ma qui'ailli'. Ƚahuats'
tixtuc'o'ma qui'máma'. Ƚahuahua
tixtuc'o'ma ƚihuahua. 36 Cal xans,
ma lipimaye tixtuc'o'me, ti'e'me laic'.
37 ’Cal xans xonca no'epola' capic'a
qui'ailli', qui'máma', iƚque aimi'iya
malihuejya. Jouc'a ja'ni xonca
no'epola' capic'a ƚi'hua camijcano o
ƚi'hua cahuats' aimi'iya malihuejya.
38 Iya' ƚinca cateƚco'ma. Cal xans
noxpic'epa aimiteƚco'ma, iƚque
nocuapa: “Aicapenufya lainencruz”,
iƚque aimi'iya malihuejya. 39 Cal
xans ts'ipic'a tixinƚa' al c'a capajnya
iƚque tejac'ma lipitine. Cal xans
ƚalihuequi tama tima'anƚe, iƚque
tulij'ma lipitine.
40 ’Cal xans ƚapenufpolhuo'
lapenufinga' iya'. Iƚque ƚalapenufpa
lapenufinga' iƚque Ƚalummepa.
41 Lapi'inyacu anuli cal profeta, ma'
San Mateo 10
20
anuli tepi'im'me cal xans ƚepenufpa
cal profeta, ticua: “Iƚque tuya'e'
lonespa ȽanDios”. Lapi'inyacu cal
xans naihuejpa lataiqui' locuxepa
ȽanDios ma' anuli tepi'im'me iƚque
ƚepenufpa. 42 Cal xans nopalaicopola'
iƚna'a lan tsocay, nocuapa: “Iƚna'a
ilihuequi Jesús”, tijouƚa' tuhui'i al
c'a caja' tixnaƚa' anuli iƚniya, iƚque
nocupa caja' ƚinca ti'najtsem'me. Al
ƚinca iƚta'a laifmipolhuo'.
11 Jesús ixc'ai'i'mola' limbamaj
coquexi' ts'ilihuequi ipanni
jiƚpiya. Ti'huaf'caita locuenaye
quiƚeloƚya' Galilea. Timuc'itola' lan
xanuc', tuya'ata te ts'i'ic' lixpic'epa
ȽanDios, iƚe lataiqui' ac'a loya'apa.
2 Iƚne ƚitiné Juan Bautista
itats'iya. Icuej'ma lo'epa cal Cristo.
Umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi,
timila':
―Tonƚeƚe. 3 Tolicuis'etsa Jesús,
toƚmitsa: “Itsiya aƚ'huaicoyi
ƚocuaiya anuli Ƚommeya
ȽanDios. ¿Te ma' ima'? o ¿te ti'hua
aƚ'huaico'me ƚocuaiya?”
4 Toƚta'a icuis'e'me Jesús. Iƚque
italai'e'e'mola', timila':
―Ne'. Tonƚeƚe, toƚcuaitsa pe lopa'a
Juan tolu'itsa loƚcuejpa, loƚsimpa.
Toƚmitsa:
	 5	Tehuetsaleyi lan fohue, tiyenayi
lan coxo,
tixaƚconnala' ts'ilehui lepra,
ti'inala' limpio,
ticuejnayi lan taƚpe, timaf'inayi
limanapola',
lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca
tu'innila' Lataiqui', iƚe loya'apa
al c'a lixpic'epa ȽanDios.
6 Jouc'a toƚmitsa Juan: “Cal xans
natenƚcocopa lai'ejma', iƚque ƚinca
ac'a loyaicoya”.
7 Iyena'me loquexi' ts'ilihuequi
Juan. Jesús ipango'ma ipalaico'ma
iƚquiya. Timila':
―¿Te coƚtsecohuo'me jipu'hua pe
ailopa'a quiƚya'? ¿Te coƚsinhuo'me
jiƚpiya? ¿Te oƚnespá oƚsinhuo'me
anuli al jaxa tife'ne ƚahua'?
8 Ja'ni a'i, ¿te coƚtsecohuo'me?
¿Naitsi coƚsinhuo'me jiƚpiya?
¿Te oƚsinhuo'me anuli cal xans
nopo'nopa al c'a lipijahua', acueca'
lipitali? A'i. Lan xanuc' nopo'nopá
liƚpijahua' acueca' al c'a timajnyi
ƚilejut'ƚi lan rey.
9 ’¿Te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi
coƚsinhuo'me? ¿Te oƚsinhuo'me
anuli cal profeta? Aƚinca
oƚsinhuo'me anuli cal profeta, iƚque
Juan. Iƚque tuliquila' lam profeta,
xonca acuecaj xans. 10 Al Paxi
Liniƚingiya joupa ipalaicopa Juan
ticuaihuo. Ticua:
¡Aƚquimf'eƚa'! Cumme'ma
ƚainepaluc.
Iƚque ti'huaj'me'mo', tuya'a'ma
ima' tocuaihuo.
Tilanc'e'e'mo' lopene, pe
lofmuyaicoya.
11 Camilhuo' al ƚinca: Iƚque Juan
acueca' xans. Ailopa'a caca'no'
quipo'nopa ƚi'hua to iƚquiya. Tama
aimi'iya mi'onƚyacola' to Juan, ja'ni
joupa itsufaipa petsi locuxeyopa
ȽanDios Nopa'a lema'a, tama xonca
aca'hua xans, iƚque cal xans joupa
ulijnapa Juan.
12 ’Lan xanuc' niquimf'epá
loya'apa Juan Bautista ehue'me
te co'iya mepenufyacola' ȽanDios
cal Rey Nopa'a lema'a. Itsiya
ma' anuli tehueyi, iƚpic'a
tepenuftsola'. 13 Li'huamma Juan
enanƚcopa lataiqui' loya'apa
San Mateo 10​, ​11
21
lo'iya, iƚe liniƚijmpa Moisés jouc'a
liniƚijmpa lam profeta. 14 Iniƚijmpá:
“Ticuaicohuo cal profeta Elías”.
Joupa enanƚpa iƚe lataiqui'. Juan
Bautista ma' iƚque Elías. Ja'ni
tolapenuf'me laifmipolhuo'
toƚsim'me toƚta'a. 15 Naitsi nocuejpa
aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'.
16 ’¿Te caif'onƚicoyacolhuo'
imanc' moƚmana' itsiya'? ¿Te
ts'i'ic' loƚ'ejma'? Ca'onƚico'molhuo'
to jipu'hua laica'uhuay
nocutshuoƚanna pe locucaleyompa.
Tijoc'iyi, timinnila' liƚf'as ca'uhuay:
17 “Illanc' aƚfus'mipá laƚjaxa, aƚpic'a
toƚsouƚe. Aicoƚsahua'. Lunac'lipá
ihuotsoqueya, aicoƚjoliqui'.”
18 ’Ma toƚta'a imanc' loƚ'ejma'.
Ailopa'a catenƚcocoyacolhuo'. Juan
Bautista aimitesma to moƚtetsoyi,
aimixnay vino. Toƚcuayi: “Iƚque
itsufaipa ƚiponta'a Satanás”. 19 Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Iya' aicuai'ma fa'a
li'a ƚamats' catesma to moƚtetsoyi
imanc', caxnay al vino. Imanc'
aƚnesc'e'e, toƚcuayi: “¡Toƚsinƚe! Iƚca'a
cal xans intetsopa, in‑xnatsaipa.
Liƚejmale in'najtsi'iyale jouc'a
locuenaye lan xanuc' pe
aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.”
’Ƚinca ȽanDios acueca' ac'a
lipicuejma', toƚta'a timujyi iƚne pe
naihuejcopá, jouc'a acueca' ac'a
liƚpicuejma'.
20 Jesús ipango'ma inesco'mola'
iƚne ƚiƚeloƚya' petsi li'ehuo'ma axpe'
acueca'. Ipalaico'mola' iƚne lan
xanuc' pe aiquiƚsuej'meya. Ines'ma
te ts'i'ic' loyalaicoyacu. Ticua:
21 ―Ima' miƚya' Corazín, ¡acueca'
lofteƚcoya! Jouc'a ima' miƚya'
Betsaida, ¡acueca lofteƚcoya! Jiƚpiya
loƚxanuc' ixim'me al cueca' lo'epa
ȽanDios, aiquiƚsuej'meya. Luyaipa
quitine lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya'
Tiro y Sidón ja'ni coƚa' ixim'me
toƚta'a iƚniya coƚa' tixhuej'menacu,
tipo'no'me liƚpijahua' ayolca,
timet'ƚi'me capi' liƚ'a, timujco'moƚtsi
ixhuej'menamma liƚjunac'. 22 Al
Cuecaj Quitine Locuaicoya ȽanDios
titeƚ'mi'mola' iƚne ƚiƚeloƚya' Tiro
y Sidón jouc'a liƚxanuc', xonca
titeƚ'mi'molhuo' imanc' miƚeloƚya'
Corazín y Betsaida.
23 ’Ima' miƚya' Capernaum, ¿te
to'nof'e'moxi xonca al toncay?
¿Te ti'onƚcoto' to ȽanDios? A'i.
Ti'oc'em'mo'. Toxinnoxi jiƚpe
al muf. Jiƚpe liƚya' loƚxanuc'
ixim'me al cueca' lo'epa ȽanDios,
aiquiƚsuej'meya. Luyaipa quitine
lan xanuc' nimajm'me liƚya' Sodoma,
ja'ni coƚa' ixim'me toƚta'a iƚniya
tixhuej'menacu, coƚa' a'i mecaniya
liƚpiƚya'. 24 Iya' camilhuo': Al Cuecaj
Quitine Locuaicoya, ȽanDios
titeƚ'mi'mola' liƚya' Sodoma jouc'a
lixanuc', jouc'a titeƚ'mi'molhuo' ima'
miƚya' Capernaum jouc'a loxanuc',
xonca titeƚ'mi'molhuo'.
25 Iƚniya ƚitiné Jesús ipalaic'opa
qui'Ailli', timi:
―Mai'Ailli', ima' iƚPoujna lema'a y
li'a ƚamats'. Cax'najtsi'ihuo' lof'epa.
Tomuc'ila' laixanuc', iƚne lo'onƚcospola'
to la'uhuay. Mepi'ipola' liƚpicuejma',
ticuec'eƚe laitaiqui'. Lan xanuc'
ts'iƚsina', xonca nixhuepá, aicomepi'ila'
toƚta'a liƚpicuejma'. Iƚniya iximpá
ipime laitaiqui', to emiya. Aimi'i
muhuaƚcufyi. 26 Aƚinca mai'Ailli',
toƚta'a loxpic'epa, toƚiya latenƚcocopo'.
27 ’Cai'Ailli' jahuay lapi'ipa
cacuxe'etsola'. Iya' i'Hua ȽanDios
San Mateo 11
22
lan xanuc' aimi'iya maƚsingufya
iya' laipicuejma'. Ma le'a cai'Ailli'
aƚsingufi. Lan xanuc' jouc'a aimi'iya
mixingufyacu cai'Ailli' te ts'i'ic'
lipicuejma'. Ma le'a iya' ƚi'Hua
aixingufi. Iya' caxpic'e naiƚne
laifmuc'iyacola', iƚne camuc'ila' te
ts'i'ic' lipicuejma' cai'Ailli'. Iƚne ƚinca
timetsaicoyi cai'Ailli'.
28 ’Imanc', ja'ni joupa ixojtolhuo',
ja'ni toƚsinyi ipime lapajnya,
tonƚouyunca, capenuf'molhuo'.
Iya' cunxac'i'molhuo'. Tuyai'ma
ƚoƚpixoqui. Cunxoc'i'molhuo'
cunlata. 29 Lihuejcoƚa', iya'
camuc'i'molhuo'. Iya' a'i noyac'. Iya'
nin manxu. Catinu'ena'molhuo'
ƚolunxajma'. Aimoƚsinconayacu
ipime ni acumta lapajnya. 30 Iƚe
laitaiqui' laifcuxe'eyacolhuo' a'ij
cumta, jouc'a laifmuc'iyacolhuo' a'i
quipime lananƚcoya.
12 Iƚniya ƚitiné, anuli litine
conxajya, Jesús jouc'a
ts'ilihuequi tuyalaicoyi jiƚpe lifayiya
cal trigo. Ts'ilihuequi tunle'eyi.
Ipango'me ipa'a'me ƚixpaj trigo,
titeji. 2 Lan xanuc' fariseo ixim'me,
timiyi Jesús:
―¡Toxinƚa' lo'epa ts'ihuejhuo'! ¿Nai
lepi'ipola' lane ti'e'me toƚta'a? Itsiya
litine conxajya.
3 Jesús timila':
―Imanc', ¿te a'i coƚsuec' li'epa cal
rey David, munle'eyi juaiconapa
iƚque jouc'a liyejmalepá? 4 David
itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios, itepa
lam paxi ca'í ƚopa'a jiƚpe, epi'i'mola'
ƚa'i liƚejmale, itepá jouc'a. Iƚque
ƚa'i ma' i'huexi ȽanDios. Aimi'iya
mitejnyacu. Ma le'a la'aillí notepá.
5 ’Al Paxi Ƚiniƚingiya tuya'e'
lo'eyacu la'aillí litine conxajya.
Imanc', ¿te aicoƚsuec' iƚe lataiqui'?
Itine conxajya iƚniya ti'eyi canic'.
Tama itine conxajya ailopa'a
quiƚjunac', maƚpe al cuecaj xoute'
ti'eyi canic'. 6 Iya' camilhuo': Fa'a
tipa'a anuli xonca acueca'. Iƚque
tuliqui al cuecaj xoute'.
7 ’Imanc' aicoƚcueca litaiqui'
ȽanDios lonespa:
Imanc' tama toƚma'ala'
linneja, aƚsufco'ma,
aimalatenƚcocojma iƚe
lonƚ'epa.
Xonca aipic'a toƚsintsola'
cuanuc'la loƚf'as xanuc'.
Coƚa' oƚcuej'me jiƚiya lataiqui'
aimoƚcufyacola' lalihuequi, iƚniya
ailopa'a toƚta'a quiƚjunac'. 8 Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Ma iya' cacuxe litine
conxajya. Ti'hua laimane cu'itsola'
laixanuc' lo'eyacu iƚe litine.
9 Jesús uyaico'ma jiƚpiya. Icuaitsi
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc',
itsufai'ma. 10 Jiƚpe tipa'a anuli
cal xans ijuƚpa limane. Jouc'a
timana' lan xanuc' tehueyi te co'iya
micufyacu Jesús. Iƚne icuis'e'me,
timiyi:
―Litine conxajya, ¿te ȽanDios ticu
lane tixaƚ'mentsola' lan xanuc'?
11 Jesús timila':
―Anuli imanc', ja'ni ƚimoƚ
timefmaitsi al pu'hua litine
conxajya, ¿te a'i mipa'aya? Ƚinca
tipa'a'ma. Tama itine conxajya
ailopa'a nonesya, aimiminyacu:
“Aimi'iya”. 12 Cal xans aimi'onƚspa to
cal moƚ, xonca ipitali iƚque. Litine
conxajya ƚinca tipa'a lane aƚ'eƚe al
c'a.
13 Lijoupa linespa toƚta'a, timi cal
xans:
San Mateo 11​, ​12
23
―To'nijla' lomane.
Cal xans i'nij'ma limane.
Ixaƚcona'ma. Ilajn‑na'ma limane, ma
to locuena limane.
14 Lan xanuc' fariseo ipalunca
jiƚpe lajut'ƚ. Efot'ƚe'moƚtsi, tixpic'eyi
lo'eyacu tima'anƚe Jesús.
15 Jesús ixina' lonespa iƚne lam
fariseo, i'huana'ma. Axpela' lan
xanuc' ihuej'me. Ixaƚ'mena'mola'
jahuay lafcualƚay. 16 Ixc'ai'i'mola',
timila':
―Aimoluyout'ƚe'me lai'e'epolhuo'.
17 Iƚe li'ejma' Jesús tenanƚi lataiqui'
loya'apa cal profeta Isaías, iƚe
lataiqui' tuya'e' lonespa ȽanDios,
ticua: 18 Jifa'a ƚai'huijf'epa, iƚca'a
ƚo'epa laipenic'.
Ma iƚca'a ca'ay capic'a,
latenƚcocojma lipicuejma'.
Capi'i'ma ƚai'Espíritu Santo.
Tuya'a'ma pe lomana'
locuenaye lan xanuc', iƚne
aicalimetsaijma,
tu'i'mola' pe lopa'a al ƚijca cane.
19 Aimifulecoya cataiqui' ni
aimipalaiya ujfxi.
Aimicaxhuaiya lane mija'aya
ujfxi. 20 Iƚque juaiconapa
amanxu, aimunƚajyacola'
nulemma iƚniya lo'onƚcospola'
to lix'meya jaxa.
Jouc'a aimipic'eyacola'
liƚpepalc'o' tama timufqui.
Ma muliquila' no'epá laic',
timuj'ma nulemma te ts'i'ic' al
c'a cane.
	 21	Itsiya timana' lan xanuc' a'i
calimetsaijma,
iƚniya ti'huaiyijm'me iƚca'a
ƚai'huijf'epa,
tines'me: “Iƚca'a ƚinca
lunƚu'e'monga'”.
Toƚta'a luya'apa cal profeta Isaías.
22 Ilec'mentsa Jesús anuli cal xans
ƚitsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás.
Ƚonta'a i'e'epa cal xans afo', jouc'a
aimipalay. Jesús ixaƚ'mena'ma cal
xans. Ipalaina'ma, ehuetsalena'ma.
23 Lan xanuc' ixoconni quileta.
Ticuayi:
― ¡Xinƚa'! Iƚque Jesús ti'ay al
cueca'. ¿Te aga iƚque ƚacui'impa
ƚi'Hua David?
24 Lan fariseo icuej'me iƚe lonespa
lan xanuc', ticuayi:
―Iƚque cal xans, epi'ipa limane
nocuxepola' lontahue cuftine
Beelzebú, toƚta'a tipa'ala' lontahue.
25 Jesús ixina' locuapa liƚpicuejma',
timila':
―Anuli al cuecaj nación, ja'ni
tenajtsoƚtsi lixanuc', iƚiya al nación
tejac'ma. Jouc'a anuli liƚya', o anuli
lajut'ƚ, ja'ni tenajtsoƚtsi liƚsanuc',
iƚiya liƚya' o jiƚniya lan xanuc'
aimipajnya quiƚpujfxi, tijou'mola'.
26 ’Ma' anuli Satanás ja'ni iƚque
tipa'ala' lipontahue joupa enajpoƚtsi
iƚniya. Coƚa' aimipajnya quipujfxi.
Ja'ni toƚta'a li'ipa, ¿tej co'huacopa
limane itsiya?
27 ’Iya' ja'ni iƚque Beelzebú
nalapi'ipa laimane, ja'ni toƚta'a
quipa'ala' lontahue, ¿naitsi
nepi'ipola' liƚmane iƚne loƚxanuc'
naipa'apá lontahue? Ma iƚniya
loƚxanuc' timuc'i'molhuo' imanc'
imenajpolhuo'. 28 O ¿te ja'ni ȽanDios
nalapi'ipa ƚi'Espíritu quipa'atsola'
lontahue? Ja'ni toƚta'a laimane, ti'iƚa'
coƚsina' jifa'a tipa'a ȽanDios cal
Cuecaj Rey. Iƚque ticuxe.
29 ’Nij naitsi mi'iya mitsufaiya
lejut'ƚ cal xans ts'ipujfxi,
miƚonc'e'eya ƚi'hueca. Ate'a
San Mateo 12
24
tifi'e'mola' limane', li'mitsi' iƚque
cal xans ts'ipujfxi. Tijouƚa', ƚinca
nipajnya titsufai'ma lejut'ƚ,
tiƚonc'e'e'ma ƚi'hueca.
30 ’Naitsi aicalihuequi, iƚque aƚ'ay
laic'. Naitsi aimefot'ƚela' lan xanuc'
to laif'epa, iƚque tica'nennala'.
31 ’Iya' camilhuo': Jahuay lixcay
li'epa, jahuay linesc'epoƚtsi lan
xanuc', ti'i'ma timenc'e'ecom'mola'.
Le'a nonesc'epá cataiqui' cal Espíritu
Santo aimi'iya mimenc'e'econyacola'.
32 Cal xans naƚnesc'e'epa cataiqui',
ti'i'ma timenc'e'ecom'me. Cal xans
nonesc'epa cataiqui' cal Espíritu
Santo, iƚque aimimenc'e'econyacu.
Mipa'a fa'a li'a ƚamats' o jipu'hua
locuenaj quitine, iƚquiya titai'ma
lijunac'.
33 ’Ja'ni tolimetsaicoyi ac'a
ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe ac'a
al 'ec. O ja'ni tolimetsaicoyi
a'ijc'a ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe
a'ijc'a al 'ec. Al 'ec ƚi'as timuj'ma
te ts'i'ic' iƚe al 'ec, ja'ni ac'a c'ec
o a'ijc'a. 34 Imanc' loƚpicuejma'
ti'onƚcospa to lipicuejma' ƚacaƚpo'.
Imanc' unc'ixcay xanuc'. ¿Te co'iya
moƚpalaiyacu al c'a cataiqui'? Ma
to lipicuejma' cal xans, ja'ni al c'a o
ixcay, ma toƚta'a lopalaicoya. 35 Cal
c'a xans tipalaijma al c'a litaiqui',
ma to mipa'a lipicuejma'. Cal xans
ts'ixcay quipicuejma' tipalaijma
ixcay litaiqui' ma to mipa'a
lipicuejma'.
36 ’Iya' camilhuo': ¡Toƚpo'noƚe
cuenna te ts'i'ic' loƚnesyacu!
Ticuaitsi al Cuecaj Quitine ȽanDios
cal Juez ticuis'etolhuo' anuli
anuli, timitolhuo': “¿Te coƚnescopa
toƚta'a?” 37 Ja'ni oƚnes'me al c'a,
ȽanDios tepenuftolhuo', tixinnolhuo'
unc'ic'a xanuc'. Ja'ni oƚnes'me
lixcay, ȽanDios aimepenufyacolhuo',
tixinnolhuo' a'ijc'a.
38 Oquexi' afantsi lan xanuc'
fariseo, oquexi' afantsi lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
italai'e'e'me Jesús, timiyi:
―Momxi, aƚpic'a aƚsinƚe ja'ni
aƚinca lepi'ipo' lomane ȽanDios.
Aƚmihuo': To'eƚa' al cueca'.
39 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Lixcay xanuc' pe necanujpá
ȽanDios, pe aimihuejyi, ma le'a
iƚpic'a aƚsinƚa' ca'eƚa' al cueca'. Ma
toƚta'a imanc' loƚ'ejma'. Ailopa'a
caifmuc'iyacolhuo'. To li'ipa cal
profeta Jonás luyaipa quitine,
ma toƚta'a aƚ'i'ma iya'. Iƚe ƚinca
toƚsim'me. 40 Jonás icoƚ'ma afane
quitine afane quipuqui' jiƚpe licu'u
cal cueca' catu ƚinuc'ma. Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Aƚcoƚta afane quitine afane
quipuqui' licu'u ƚamats'.
41 ’Ticuaitsi al Cuecaj Quitine
imanc' tolacaxingoƚaita ȽanDios cal
Cuecaj Juez. Jouc'a tecaxingoƚaita
lan xanuc' nimajmpá liƚya' Níneve,
jiƚpiya Jonás luya'ahuo'ma litaiqui'
ȽanDios. Iƚniya lun Níneve
ticuftolhuo'. Iƚne iquimf'e'me
lu'i'mola' Jonás, ixhuej'menanca.
Itsiya imanc' toƚquimf'eyi anuli
xonca cal cueca', aimoƚsuej'memma.
42 ’Jiƚpe al Cuecaj Quitine
lan xanuc' tecaxingoƚaita
ȽanDios cal Cuecaj Juez. Imanc'
tolacaxingoƚaita. Jouc'a tecaxhuaita
ƚaca'no' nicuxepa anuli ƚamats'
juaiconapa aculi' al 'ocay. Iƚque
ƚaca'no' ticuftolhuo'. Xonca al c'a
li'ejma' iƚque. I'hua'ma juaiconapa
itoqui lane. Icuaitsi icuej'ma
San Mateo 12
25
locuapa cal rey Salomón. Iƚque
acueca' lipicuejma'. Itsiya, imanc'
tama toƚquimf'eyi anuli cal cueca'
xonca, tolatets'iyi.
43 ’Anuli ƚixcay conta'a, lipanni
licuerpo cal xans, ti'hualeco'ma
pe ailopa'a caja'. Tehue petsi
conxac'eya, aimixina. 44 Ticua:
“Aipainamma. Ai'huanapa lainejut'ƚ
pe lainipayomma.” Licuaitsi jiƚpiya
tixim'ma ixcuajma', itaf'uyiya,
i'huáqui al c'a. 45 Tixinƚa' toƚta'a
ti'hua'ma, tilecotola' ocuenaye
acaitsi lontahue xonca ixcay.
Titsuflai'me jiƚpiya licuerpo cal
xans, timajm'me. Toƚta'a xonca
acueca' loyaicoya iƚque cal xans. Al
te'a le'a anuli ƚonta'a i'hueca, tijouƚa'
ti'i'mola' apaico lontahue. Toƚta'a
loluyalaicoyacu imanc' moƚmana'
itsiya. A'ij ƚijca loƚpicuejma'.
46 Jesús mipalaic'ola' lan xanuc',
icuaiyunca qui'máma' jouc'a
lipimaye. Ecaxoƚ'me ƚuna. Iƚpic'a
tipalaic'oƚe.
47 U'im'me Jesús, imim'me:
―Icuai'me co'máma' jouc'a
lopimaye. Tecaxoƚanna ƚuna. Iƚpic'a
tipalaic'otso'.
48 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Fa'a, ¿ja'ni ailopa'a cai'máma',
ailomana' laipimaye?
49 Tenats'ila' ts'ilihuequi, ticua:
―Jifa'a comana' cai'máma' jouc'a
laipimaye. 50 Iƚque naihuejcopa
Cai'Ailli' Nopa'a lema'a, ma jiƚque
aipima o ai'máma'.
13 Maƚpiya litine Jesús ipanni
jiƚpe lajut'ƚ, icutshuai'ma
ƚema al cueca' quin'nuhua'. 2 Axpela'
lan xanuc' icuaitsa pe lopa'a
Jesús. Iƚque if'aj'ma anuli al barco,
icutsmai'ma jiƚpiya. Iƚe al barco
tecaxc'o jiƚpe laja', jahuay lan
xanuc' tecaxoƚanna ƚema al cueca'
quin'nuhua'. 3 Jesús axpe' i'onƚico'ma
lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'.
Timila':
―Cal xans ipanni ica'nehuo'ma
lam fanuj trigo. 4 Mica'ne lam
fanu' hualca ecangoƚaitsa lane.
Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a icuaitsa,
itejn‑na'me.
5 ’Hualca lam fanu' i'nif'coƚaitsa
jiƚpiya ƚixmi capic, tejuaf'ya huata
ƚacamats'. Ma axolof ƚacamats'
aiquicoƚ'ma, lam fanu' ila'ma.
6 Lif'aj'ma cal 'ora, epatsi ƚinu',
lam fanu' lilapa ipi'e'mola'. Huata
ilanc'epoxi ƚaiquime, ijuƚna'ma.
7 ’Hualca lam fanu' itsuc'huaita
pe lopa'a ƚitac'. Iƚque ƚitac' itoj'ma,
ejec'ona'ma ƚilapa cal trigo.
8 ’Hualca lam fanu' etojmoƚaitsa
cal c'a camats'. Iƚne ƚinca ila'ma,
itoj'mola', ipanni ƚixpa. Anuli
ipammaitsi amaxnu, ocuena
ipammaitsi afanej nuxans, ƚocuena
ipammaitsi anuxans quimbama'.
9 ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya'
laitaiqui'.
10 Ts'ilihuequi Jesús iƚoc'oƚai'me.
Icuis'e'me, timiyi:
―Ima', ¿te cofmuc'icopola' toƚiya?
Aimo'ila' acuajmaica cataiqui'.
11 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Imanc' ȽanDios epalc'o'ipolhuo'
loƚpicuejma'. Oƚcueca lipime
cataiqui'. Oƚcueca lo'iya jiƚpiya
petsi lan xanuc' tihuejcoyi ȽanDios,
iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
Locuenaye lan xanuc' aiquiƚcueca.
12 Cal xans ja'ni ticueca, xonca
ticuej'ma, tuyaf'ma lipicuejma'. Cal
xans ja'ni aiquicueca, tejac'e'ma iƚe
lixina'. 13 Iƚne: “Tama tehuelojnyi,
San Mateo 12​, ​13
26
aimixinyi; tama tiquimf'eyi,
aimicuejyi.” Toƚiya laifpalaic'opola'
iƚniya a'ij cuajmaica cataiqui'.
14 Jiƚne lo'ipola' enanƚcopa luya'apa
cal profeta Isaías, ticua:
Toƚquimf'e'me, ti'hua
toƚquimf'eyi, aimoƚcuec'eyacu.
Tolahuelojm'me, ti'hua
tolahuelojnyi, aimoƚsinyacu.
	 15	Al ƚinca liƚpicuejma' iƚne lan
xanuc' i'ipa ta.
Tama tipa'a liƚs'mats'i', afule
micuec'eyi.
Ixpoƚ'mipá liƚ'u'.
Ja'ni coƚa' aimi'e'me
toƚta'a tixingo'me liƚ'u',
tiquimf'eco'me liƚs'mats'i',
laitaiqui' titsufai'ma liƚpicuejma',
aƚcuec'e'ma,
tipailinacu, titsuflaina'me al c'a
cane,
toƚta'a caxaƚ'mena'mola',
quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'.
16 ’Imanc' ƚinca tuluyalaicoyi al
c'a. Toƚsinyi, toƚquimf'eyi. 17 Iya'
camilhuo' al ƚinca: Luyaipa quitine
axpela' lan xanuc' tijanajyi coƚa'
tixinƚe iƚe loƚsimpa itsiya imanc'.
Iƚniya lam profeta jouc'a locuenaye
lan xanuc' naihuejpá locuxepa
ȽanDios, aiquixim'me. Tijanajyi
coƚa' tiquimf'eƚe iƚe loƚquimf'epa
itsiya imanc'. Aicu'innila' iƚiya
lataiqui'.
18 ’Aƚquimf'eƚa'. Cuhuaƚc'e'e'molhuo'
lataiqui' loya'apa te ts'i'ic' li'ipa
jiƚpiya leca'nimpa cal trigo. 19 Itsiya
ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a
tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. Cal
xans noquimf'epa iƚe lataiqui'
ja'ni aimicueca ti'i'ma to li'ipa
jiƚpiya ƚecangemma lane lam fanu'.
Ticuaihuo ƚonta'a, tipa'ena'ma
lataiqui', iƚiya lifapa lipicuejma' cal
xans.
20 ’Iƚe huata ƚacamats' lifaf'impa
jiƚpe ƚixmi capic ti'onƚcospa
to cal xans micuej'ma lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios, tepenuf'ma, tixojco'ma
queta. 21 Iƚque tihuequi le'a oque'
fane' quitine, lataiqui' aimif'acay
ƚime jiƚpe lipicuejma'. Ticuaitsi
lixhuejma', o lan xanuc' tixtuc'oyi
mihuequi iƚe lataiqui', iƚque
aimihuejcoya, tenaj'moxi.
22 ’Ƚamats' lifampa jiƚpiya litojpa
ƚitac' ti'onƚcospa to ƚocuena cal
xans. Iƚque tiquimf'e lataiqui'
loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios.
Tijouƚa' tixhueƚma juaiconapa,
ticua: “¿Te caifnuyaicoya laipitine?”
O tifel'mi'moxi quituca', tijanaca
tulijla' axpe' qui'huexi. Iƚe
lataiqui' lopa'a lipicuejma' ejec'opa,
aiquipammaic'.
23 ’Cal c'a camats' lifampa
ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans,
iƚque tiquimf'e lataiqui' loya'apa iƚe
al c'a lixpic'epa ȽanDios, ticueca.
Iƚe lataiqui' ipammaita. Iƚque cal
xans lo'iya ti'onƚcospa to li'ipa cal
fanuj trigo ƚipammaita amaxnu,
o ƚipammaita afanej nuxans, o
ƚipammaita anuxans quimbama'.
24 Jesús i'onƚiconapa lo'epa
ȽanDios fa'a li'a ƚamats', timila':
―Anuli cal xans eca'ni'ma lan
c'a fanuj trigo ƚemats', li'ipa jiƚpe
ti'onƚcospa to lo'iya petsi ȽanDios
tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe.
Iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
25 Joupa eca'nipa lan c'a fanuj
trigo, mixmaiyi lan xanuc', icuaitsi
no'epa laic' iƚque cal xans, eca'ni'ma
ocuenaj fanu'. Iƚque ƚixcay fanu'
San Mateo 13
27
eca'ni'ma maƚpe pe leca'nimpa lan
c'a fanuj trigo. I'huana'ma.
26 ’Itoj'mola' cal trigo jouc'a
ƚixcay quitamqui. Lipanni ƚixpa
imetsaicom'me uhuantsi ƚixcay
quitamqui. 27 Icuaitsa limozó
ƚipoujna camats'. Icuis'e'me
ƚiƚpoujna, timiyi: “Maƚpoujna, ¿te
aicomeca'ni cal c'a fanuj trigo
ƚomemats'? ¿Pe qui'huayomma
iƚquiya ƚixcay quitamqui?”
28 Ƚapoujna italai'enni, timila':
“Toƚta'a li'epa naƚ'epa laic'”. Limozó
icuis'e'me, timiyi: “¿Te caƚ'eyacu?
¿Te aƚyaxta iƚque ƚixcay quitamqui?”
29 Ƚiƚpoujna timila': “A'i, aimi'iya.
Ja'ni toƚyaxtsa, jouc'a tiyaxc'ehuo
cal trigo. 30 Ma toƚe tipanenni.
Titojtsola' ma' anuli cal trigo jouc'a
ƚixcay quitamqui. Ticuaitsi litine
tefot'ƚenƚe, iya' cami'mola' no'eyacu
canic': Tonƚeƚe, ate'a toƚyaxtsa
jiƚe ƚixcay quitamqui, toƚfi'ot'ƚetsa
atotsa atotsa tipi'em'me. Tijouƚa',
tolafot'ƚetsa cal trigo, toƚ'hua'anca
fa'a lainejut'ƚ.”
31 Jesús ti'hua ti'onƚiconghua
lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'.
Timila':
―Anuli cal xans itai'ma anuli
ƚajfanu' juaiconapa aca'hua cuftine
sinapí, ifatsi ƚemats'. Li'i'ma iƚque
cal fanu' ti'onƚcospa to lo'iya petsi
ȽanDios cal Cuecaj Rey tijoc'ila' lan
xanuc' tihuejcoƚe. 32 Iƚque cal fanu'
xonca aca'hua, titoj'ma tulij'ma
jahuay lofampa jiƚpe ƚaqueya. Iƚque
xonca titoqui. Ti'i'ma to al 'ec.
Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a jiƚpe al 'ec
tilanc'e'me liƚpuxi'na, timajm'me.
33 Jesús ti'hua ti'onƚiconghua
lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'.
Timila':
―Anuli ƚaca'no' ilai'i'ma ƚilevadura
axpe' ƚi'harina. Li'i'ma cal harina
ƚilai'ipa cal levadura ti'onƚcospa to
lo'iya petsi ȽanDios cal Cuecaj Rey
Nopa'a lema'a tijoc'ila' lan xanuc'
tihuejcoƚe. Iƚe cal levadura ti'hua
tilai'i cal harina. Lijou'ma umfunni
jahuay ƚax'e.
34 Toƚta'a limuc'iyalepa Jesús.
Ma le'a i'onƚicopa lo'epa ȽanDios.
Aimimuc'ila' acuajmaica cataiqui'.
35 Toƚta'a enanƚcopa linespa cal
profeta. Iƚque uya'a'ma linespa
caƚ'Ailli', ticua:
Capalaic'o'mola' lan xanuc',
ca'onƚico'ma lo'epa ȽanDios.
Lilajnyopa li'a ƚamats', emiya
iƚiya lataiqui'.
Itsiya cu'i'mola' lan xanuc'.
36 Jesús ipo'no'mola' lan xanuc'
nomana' jiƚpiya. Ts'ilihuequi
iƚoc'oƚai'me, timiyi:
―Lu'itsonga', luhuaƚc'etsonga'
lataiqui', iƚe loya'apa te ts'i'ic' li'ipa
jiƚpe ƚemats' cal xans pe litojyopa
ƚixcay quitamqui.
37 Jesús timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Iya'
aƚ'onƚcospa to iƚque cal xans
neca'nipa lan c'a fanu'. 38 To ƚemats'
lifapa cal xans toƚe ti'onƚcospa
iƚca'a li'a ƚamats'. Naihuejcopá
ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey,
iƚne ti'onƚcospola' to lan c'a
fanu'. Naihuejcopá ƚonta'a, iƚne
ti'onƚcospola' to ƚixcay quitamqui,
iƚe ƚitamqui lifapa iƚque ƚin'ehuale
laic' cal xans. 39 Ƚonta'a Satanás,
iƚque ƚin'ehuale laic'. Li'i'ma litine
lafot'ƚeya ti'onƚcospa to lo'iya
Lijoujma Quitine. Nefot'ƚepá
trigo, iƚne ti'onƚcospola' to lapaluc'
San Mateo 13
28
quema'a, maƚniya tefot'ƚem'mola'
lan xanuc'.
40 ’Ma to miyaxquim'me ƚixcay
quitamqui, tipi'em'me, ma toƚta'a
lo'iya Lijoujma Quitine. 41 Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Iya' cumme'mola'
lainepaluc' quema'a. Ma to
miyaxquim'me ƚixcay quitamqui,
toƚta'a tepa'am'mola' lomints'eyalepá
liƚpicuejma' lan xanuc'. Jouc'a
tipa'am'mola' pe aimihuejcoyi
locuxepa ȽanDios. Iƚniya
aimimajnyacu anuli naihuejcopá
ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey.
42 Iƚne lixcay xanuc' ti'nij'mim'mola'
al cuecaj capa lonajpa ƚunga.
Jiƚpiya lan xanuc' tijolijta, ti'ilc'ta
liƚ'ay, tixinna acuecaj cumla. 43 Lan
xanuc' naihuejcopá locuxepa
ȽanDios, ma iƚniya timanecu pe
locuxeyopa ȽanDios iƚque quiƚ'Ailli'.
Jiƚpiya ti'huájtola' to mi'huájta cal
'ora tuyaiƚa' ƚummahuay.
’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya'
laitaiqui'.
44 ’To li'epa anuli cal xans liximpa
axpe' al tomí lemuyiya ƚamats',
toƚta'a ti'onƚcospa to lo'eyacu lan
xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá
ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal
Cuecaj Rey. Cal xans liximpa iƚe al
tomí emucona'ma. Tixoqui queta
i'hua'ma icujtsi jahuay ƚi'huexi. Iƚe
lulij'ma i'naco'ma ƚamats' jiƚpe
lamuya al tomí.
45 ’To li'epa anuli cal xans
ƚincucale mehuay lam perla, iƚniya
acueca' liƚpitali, toƚta'a ti'onƚcospa
to lo'eyacu lan xanuc' noquimf'epá,
naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola',
iƚque cal Cuecaj Rey. 46 Cal xans
iximpa anuli cal perla acueca'
lipitali, i'hua'ma icujtsi jahuay
ƚi'huexi. Iƚe lulij'ma i'naco'ma iƚque
cal perla.
47 ’To li'ipa petsi lin'noƚpá catuye
lecajm'mi'me ƚiƚxami al cuecaj
quin'nuhua', toƚta'a ti'onƚcospa to
lo'iyacola' lan xanuc' noquimf'epá,
naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola',
iƚque cal Cuecaj Rey. Iƚque cal
xami i'noƚpola' jahuay latuye, iƚne
lotempola' jouc'a pe aimitejn‑nila'.
48 Namma i'i'ma cal xami, lin'noƚpá
catuye ipa'a'me laja'. Icuscoƚenca,
i'huijf'e'me lan c'a catuye, ti'nij'miyi
liƚtsiquihuit'ƚ. Locuenaye latuye,
iƚne pe aimitejn‑nila', eca'ni'me.
49 Toƚta'a ti'i'ma Lijoujma Quitine.
Ticuaicu lapaluc' quema'a,
tenaj'mola' lan xanuc'. Ti'huijf'e'mola'
lan xanuc' naihuejcopá
locuxepa ȽanDios. Lixcay xanuc'
tipa'am'mola'. 50 Tecajm‑mim'mola'
lapa petsi lonajpa ƚunga. Jiƚpe lan
xanuc' tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay.
51 Jesús icuis'e'mola', timila':
―¿Te oluhuaƚpá lainu'ipolhuo'?
Iƚne italai'e'e'me, timiyi:
―Ma luhuaƚpá.
52 Timila':
―Imanc' unc'omxiye, joupa
olihuic'ipá te ts'i'ic' lo'iya petsi
ȽanDios timujyoxi, iƚque cal
Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Toƚiya
ti'onƚcospolhuo' to lapoujnalá
cajut'ƚi. Iƚque ƚapoujna cajut'ƚ
tipa'e, timuqui ƚi'huexi. Tipa'e
ƚafane ƚi'huexi, jouc'a tipa'e cal ts'e,
timuc'ila' lan xanuc'.
53 Lijoupa limuc'iyalepa iƚne
ƚataiquí, ipanni jiƚpiya. 54 Icuaitsi
lipiƚya' pe litojyopa. Ipango'ma
imuc'i'mola' lan xanuc' jiƚpe lajut'ƚ pe
lafoƚyomma. Iƚne lan xanuc' ticuayi:
San Mateo 13
29
―¡Xinƚa'! Acueca' juaiconapa
lonespa jouc'a lo'epa. Iƚque cal xans,
¿naitsi nimuc'ipa? Juaiconapa ixina'.
¿Naitsi nepi'ipa limane ti'eƚa' toƚta'a?
Iƚque ti'ay acueca' to lo'epa ȽanDios.
55 Iƚque i'hua cal xans ƚinc'alhuaƚpa,
María i'máma'. Jacobo, José, Simón
y Judas ipimaye. 56 Lipimaye
cacaƚ'no' jouc'a timana' fa'a. ¿Naitsi
nimuc'ipa lonespa? ¿Naitsi nepi'ipa
limane?
57 Iƚne ixim'me Jesús to jipu'hua
ni naitsi xans. Ixtulenca. Aimicuayi
mepenufyacu. Jesús timila':
―Cal profeta mipa'a lipiƚya' o
lejut'ƚ, jiƚpiya aimepenufyacu. Ja'ni
ti'hua'ma ocuena quiƚya', jiƚpe ƚinca
tepenufta.
58 Ma' ahuata al cueca' li'e'ma
Jesús jiƚpe lipiƚya'. Lan xanuc'
aiquiƚ'huaiyinge.
14 Iƚniya ƚitiné Herodes icuejpa
lo'epa Jesús. Jiƚque Herodes
ticuxe jiƚpe ƚamats' Galilea. 2 Timila'
lixanuc':
―Iƚque aJuan Bautista. Imaf'inapa,
ipanamma pe lomana' lamizhua.
Toƚiya tipa'a limane, ti'ay al cueca'.
3-4 Toƚta'a licuapa Herodes
i'nujuaitsi li'e'epa Juan.
Iƚque Herodes ilecopa ƚi'maxi
cuftine Herodías, exic'e'epa ƚipima
Felipe. Juan Bautista italepa
Herodes. Timi: “Ima' o'epa lixcay.
Aimoƚmajncona'me anuli ima'
ƚaca'no'.” Herodes aits'etenƚcoco'ma
iƚiya lines'ma Juan Bautista.
Ixtuc'opa, i'noƚpa, ifi'ecopa
acadena, i'nicopa lacarza. 5 Ticua:
“Cama'a'ma”. Aiquima'e. Tixpaic'ela'
lan xanuc' aga tixtulecu. Jahuay
ticuayi: “Juan aprofeta. ȽanDios
ummepa.”
6 Ixhuaitsi ƚemats' Herodes i'e'ma
juic. Jiƚpe efoƚyomma Herodes
lijoc'ipola'. Ixou'ma ƚi'hua caca'no'
Herodías. Juaiconapa icuaitsi
quipic'a Herodes. 7 Icuaj'mipa
ȽanDios, epi'ipa cataiqui', timi
ƚahuats': “Itsiya, ¿te caifnepi'iyaco'?
Aƚsahue'eƚa'.” 8 Ƚahuats' ihuejco'ma
qui'máma' lixc'ai'i'ma, timi:
“Aƚtai'etsi ƚijuac Juan Bautista.
Tipo'nof'intsa laxpef' pime.”
9 Herodes ixhueƚconni. ¿Te
co'eya? Joupa icuaj'mipa ȽanDios,
icupa cataiqui'. Lijoc'ipola' jouc'a
icuejco'me licuaj'mipa. Aimi'iya
micuanac'eya ƚahuats'. Icuxe'ma
ti'enƚe to lixahue'epa ƚahuats'.
10 Umme'ma anuli cal soldado
pu'hua lacarza tetec'entsa ƚejoc'
Juan. 11 Ipo'nof'intsa ƚijuac laxpef'
pime, i'hua'anni, uhui'itsi ƚahuats'.
Iƚque itai'ma, uhui'itsi qui'máma'.
12 Icuaiyunca ts'ilihuequi Juan.
Itaina'me licuerpo emunatsa. Iye'me
u'itsa Jesús.
13 Jesús, licuej'ma li'ipa Juan,
if'aj'ma al barco, i'hua'ma petsi
ailopa'a quiƚya' ni cajut'ƚ. Aicu'ila'
lan xanuc'.
Li'i'ma quiƚsina' lan xanuc', iƚne
ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya', iye'me liƚ'mis.
Ticuaitsa pe licuaita Jesús. 14 Jesús
iquie'ma al cueca' quin'nuhua',
icuaitsi locuena liju'. Lipanni al
barco ixim'mola' axpela' lan xanuc'
joupa icuaita jiƚpiya. Ixim'mola'
acuanuc'la. Ixaƚ'mena'mola'
lilefcualƚay.
15 Joupa ummuhuita, ts'ilihuequi
Jesús iƚoc'oƚai'me. Timiyi:
―Jifa'a ailopa'a quiƚya', ailopa'a
cajut'ƚ. Joupa ummuhuita.
Toxc'ai'itsola' lan xanuc'. Tomitsola'
San Mateo 13​, ​14
30
tiyenƚe ƚaiquiƚeloƚya', ti'natsa
ƚotejacu.
16 Jesús timila':
―¿Te coyecoyacu? Imanc'
toƚtes'mitsola'.
17 Iƚniya timiyi:
―Jifa'a tipa'a ma le'a amaque' la'í y
oquexi' latuye.
18 Timila':
―Toƚ'hua'anca fa'a.
I'hua'a'me.
19 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc'
ticutsoƚaiƚe ƚaiquitamqui. Epef'mola'
lam maque' la'í, loquexi' latuye.
Ehuelojm'ma al toncay lema'a,
ix'najtsi'i'ma ȽanDios. Ixquenuf'mola'
la'í, epi'i'mola' ts'ilihuequi.
Ts'ilihuequi eca'nem'mola' lan xanuc'.
20 Jahuay itetso'me ixhuaitsola'.
Ts'ilihuequi Jesús efot'ƚe'me
ƚaijhualcay ƚipanecomma. Ima'ni'me
imbama' coque' lan tsiquihuit'ƚ.
21 Iƚniya litetso'me tixhuaispola'
oquej nuxans quimbama' maxnu
lan xanuc'. Jouc'a itetso'me lacaƚ'no'
jouc'a la'uhuay.
22 Aiquicoƚ'ma. Jesús icuxe'e'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―Toƚf'ajliƚe al barco. Toƚquieƚe al
cuecaj lin'nuhua'.
Iƚque tipanenni tixc'ai'ila' lan
xanuc' tiyenƚe ƚilejut'ƚi. 23 Lijoupa
lixc'ai'ipola' lan xanuc' Jesús if'aj'ma
quituca' ƚijualay, tipalaic'otsi
ȽanDios. I'ipa quipuqui', tipa'a
quituca' jiƚpiya. 24 Ts'ilihuequi
noyecopá al barco joupa icuaita
aculi'. Ƚamats' canujnca ailopa'a.
Afule mi'hua al barco. Ƚahua' ti'hua
titalecufi. Itsahuemma laja', ujfxi
tipange al barco.
25 Liƚic'ejma icuainatsi
jiƚpiya Jesús, ti'huailetsaf'que
laja'. 26 Ts'ilihuequi ixim'me
mi'huayaf'que laja'. Juaiconapa
ixpailij'mola'. Tija'ayi, ticuayi:
―Icuaico'ma cal cueca'
quinxpaic'ale.
Tija'ayi caxpaiqui'.
27 Aiquicoƚ'ma. Jesús
ipalaic'o'mola', timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Ma' iya'.
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Ailopa'a tintsi.
28 Pedro timi:
―Maipoujna, ja'ni aƚinca ima',
aƚmiƚa': “To'huanni”. Iya' ca'hua'ma,
ca'huailetsaf'la' laja', cacuaitsi pe
lofpa'a.
29 Jesús timi:
―To'huanni.
Pedro emunni al barco,
i'huailetsaf'tsi laja' ticuaitsi pe
lopa'a Jesús. 30 Lixim'ma ƚahua'
ti'hua juaiconapa ipujfxi, ixpaiconni.
Ipango'ma if'acaina'ma laja'. Ija'a'ma,
timi Jesús:
―Maipoujna, ¡lunƚu'eƚa'!
31 Aiquicoƚ'ma. Jesús i'nij'ma
limane, i'noƚ'ma Pedro, timi:
―Ima' le'a ahuata aƚ'huaiyinge.
¿Te qui'ico'po' a'ij nuli lopicuejma'?
32 Jesús jouc'a Pedro if'ajli'me al
barco. Ipanenanni ƚahua'. 33 Iƚne
nomana' al barco exc'onƚingoƚai'me
Jesús, timiyi:
―Ima' ma' i'Hua ȽanDios.
34 Ti'hua tiquieyi al cueca'
lin'nuhua'. Icuaitsa ƚamats' Genesaret.
35 Iƚne lun Genesaret imetsaico'me
Jesús, ummem'mola' lilepaluc' tiyeƚe
ni petsi jiƚpiya ƚamats', tuya'atsa
joupa icuai'ma Jesús. Licuej'me
toƚta'a lan xanuc' icuai'enca jahuay
lilefcualƚay. 36 Ixa'hue'me ma le'a
tiƚafc'eƚe ƚema lipijahua' lafcualƚay.
Jahuay niƚafc'e'me ixaƚcona'mola'.
San Mateo 14
31
15 Lan xanuc' fariseo jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, quiyouyomma
Jerusalén, icuaitsa pe lopa'a Jesús.
Icuis'e'me, timiyi:
2 ―Iƚniya laƚtatahueló tipa'a
liƚ'ejma' tulouyi liƚmane ai'a
titetso'me. Ts'ihuejhuo', ¿te
aimulouyi liƚmane? ¿Te co'ecopa
toƚta'a? ¿Te aimihuejcoyi liƚ'ejma'
laƚtatahueló?
3 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Imanc' xonca tolihuejyi liƚ'ejma'
loƚtatahueló, oƚpic'a. Toƚta'a
tolatets'iyi locuxepa ȽanDios. ¿Te
conƚ'ecopa toƚta'a? 4 ȽanDios ticuxe,
ticua: “Taihuejco'mola' co'ailli',
co'máma'. Totoc'i'mola'.” Jouc'a ticua:
“Cal xans nomipola' cataiqui' qui'ailli'
qui'máma' tipa'a lijunac'. Tima'anƚe.”
5-6 ’Ituca' loƚcuapa imanc'.
Toƚcuayi: “Cal xans a'i mitoc'i'mola'
qui'ailli' qui'máma'. Ma le'a
timitsola': Aimi'iya catoc'iyacolhuo'.
Iƚe ƚai'hueca coƚa' catoc'icotsolhuo'
joupa nenajpa, catsufcota
ȽanDios.” Ƚinca tolihuejyi liƚ'ejma'
loƚtatahueló. Litaiqui' ȽanDios
locuxepa aimolanant'ƚiyi. Toƚ'e'eyi
to ni naitsi cataiqui'.
7 ’Imanc' aijc'a loƚ'ejma'. Ma le'a
toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. Cal profeta Isaías
inescopolhuo'. Iƚe litaiqui' tuya'e'
lonespa ȽanDios, ticua:
	 8	Iƚniya lan xanuc' aƚmi: “Ima'
alanDios, ima' unCueca'”.
Jiƚpe ƚilunxajma' latets'i,
aimalihuequi.
	 9	Lataiqui' lomuc'iyalepa iƚniya, a'i
laitaiqui'.
Timuc'iyaleyi iƚiya locuxepa lan
xanuc'.
Tama alaxc'onƚingaiƚa',
aimalatenƚma iƚe liƚ'ejma'.
10 Jesús ijoc'i'mola' lan xanuc'
ticuaiyunca, timila':
―¡Aƚquimf'eƚa'! ¡Aƚcuec'eƚa' iƚe
laifmipolhuo'! 11 Cal xans lo'nicoya
lico, iƚe aimi'iya mixis'meya.
Laipayomma lico, iƚe litaiqui'
locuapa, ja'ni ixcay cataiqui', iƚe
ƚinca tixis'me'ma cal xans.
12 Ts'ilihuequi icuaiyunca pe lopa'a
Jesús, timiyi:
―¿Te conescopa toƚta'a? Lan
xanuc' fariseo juaiconapa ixtuc'opo'.
13 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Al 'ec pe aiquifac' cai'Ailli',
iƚque Nopa'a lema'a, iƚe al 'ec
tiyaxquim'me. 14 Timajnle.
Aimoƚquimf'e'mola'. Iƚne afohue,
ti'huaj'me'eyi liƚf'as fohue. Ja'ni cal
fo' ti'huaj'me'eƚa' ƚif'as fo', loquexi'
timefmoƚaita lina.
15 Pedro timi:
―Luhuaƚc'e'etsonga' iƚe lataiqui'.
16 Jesús timila':
―Imanc' jouc'a, ¿te ailopa'a
coƚpicuejma'? 17 Cal xans lo'nicopa
lico, iƚe aimitsufaiya lipicuejma',
titsufay licu'u, tijouƚa' tipanamma.
¿Te aicoƚsina' toƚta'a? 18 Laipayomma
lico cal xans, iƚe lataiqui'
qui'huayomma lipicuejma', iƚe ƚinca
tixis'me'ma iƚque cal xans.
19 ’Jahuay lonespa, lo'epa cal
xans tipayomma lipicuejma'.
Maƚpiya qui'huayomma jahuay
lixcay. Jiƚpe liƚpicuejma' lan
xanuc' tixpic'eyi ti'eƚe lixcay.
Tixpic'eyi tima'ahuale'me.
Tixpic'eyi tif'iltsaicoƚe ƚipeno ƚiƚf'as
xans. Tixpic'eyi tixhuico'mola'
locuenaye cacaƚ'no' a'i ƚiƚpeno.
Tixpic'eyi tinantse'me. Tixpic'eyi
San Mateo 15
32
tifelƚaique'me. Tixpic'eyi
tixahuale'me.
20 ’Jahuay iƚna'a ti'e'e'mola' xujc'a,
toƚta'a tixis'me'mola'. Cal xans ja'ni
aimulouhuo limane to liƚ'ejma'
litatahueló, ma le'a titetso'ma, a'i
toƚta'a mixis'meya.
21 Jesús ipanni jiƚpiya. I'hua'ma
ƚilemats' iƚne ƚiƚeloƚya' Tiro y
Sidón. 22 Icuaiyunni pe lopa'a Jesús
anuli ƚaca'no' qui'huayomma jiƚpe
ƚamats'. Iƚque a'ij judía. Litatahueló
cuftine lan cananeo. Lan xanuc'
judío tetets'innila' iƚne lan cananeo.
Ticuayi: “Atsiƚqui iƚniya”.
Ƚaca'no' tija'e', timi Jesús:
―Maipoujna, ima' tecui'inghuo'
i'Hua David, ¡aƚsinƚa' nincuanuc'!
Ƚai'hua caca'no' titeƚma juaiconapa.
Itsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás.
23 Jesús aiquitalai'e'. Ts'ilihuequi
iƚoc'oƚai'me, timiyi:
―Iƚca'a ƚaca'no' ti'hua tija'e'
lihuequinga'. Tocuxe'eƚa' ti'huanƚa'.
24 Jesús italai'e'ma, timi ƚaca'no':
―ȽanDios lummepa catoc'itsola'
lixanuc' Israel, iƚne lo'onƚcospola'
to lam mot'ƚ lejac'pola'. Aimi'iya
catoc'iyacola' locuenaye lan xanuc'.
25 Ƚaca'no' iƚoc'huai'ma
exc'onƚingai'ma, timi:
―Maipoujna, ¡aƚtoc'iƚa'!
26 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Aimi'iya miƚonc'e'enyacola' ƚile'i
la'uhuay, meca'ni'enyacola' lan
tsiƚqui.
27 Ƚaca'no' timi:
―Maipoujna, al ƚinca lotaiqui'.
Iya' cacua: Iƚniya lan tsiƚqui, tama
atsiƚqui, iƚne titeji laijhualcay ca'i
lacangemma limesa ƚiƚpoujna.
28 Licuej'ma jiƚiya lataiqui' Jesús
timi:
―Maca'no', acueca' aƚ'huaiyijmpa.
Ma to laƚsahue'epa, toƚe ti'iƚa'.
Maƚe 'hora ixaƚcona'ma ƚi'hua
ƚaca'no'.
29 Jesús ipanni jiƚpiya. Ti'hua
ƚema al cuecaj quin'nuhua'
Galilea. If'aj'ma ƚijualay, licuaitsi
icutshuai'ma jiƚpiya. 30 Icuaiyunca
axpela' lan xanuc'. Icuai'etsa axpela'
lilefcualƚay, iƚne lan coxo, latumane,
lan fohue, jouc'a ocuenaye lan
xanuc' iƚne aimi'i mipalaiyi, jouc'a
ocuenaye lafcualƚay. Ipo'nom'mola'
huejnca li'mitsi' Jesús. Iƚque
ixaƚ'mena'mola'. 31 Lan xanuc'
ixim'me iƚe li'ipola' lafcualƚay. Iƚne
pe aimipalaiyi ipalaina'me. Iƚne
latumane joupa ixaƚconapola'.
Lan coxo tiyenayi. Lan fohue
tixinalenayi. Lixim'me toƚta'a lan
xanuc' timiyoƚtsi:
―¡Xinƚa' ja'a! Iƚque Jesús ti'ay al
cueca'.
Ix'najtsi'i'me ȽanDios, ƚilenDios
iƚne lan xanuc' Israel.
32 Jesús ijoc'i'mola' ts'ilihuequi,
ticuainanca. Timila':
― Iya' caxinnila' cuanuc'la iƚna'a
lan xanuc'. Ixhuaita afane' quitine
maƚmana' anuli fa'a. Ailopa'a
cotejacu. Aimi'iya cummeyacola'
toƚta'a. Aimi'iya miyeyacu
ƚiƚpiƚeloƚya'. Titafquecola' lane.
33 Ts'ilihuequi timiyi Jesús:
―Jifa'a ailopa'a quiƚya'. ¿Petsi
caƚsi'neyacu ƚa'i ƚotejacu iƚna'a
axpela' lan xanuc'?
34 Jesús icuis'e'mola' ts'ilihuequi,
timila':
―¿Tojua mipa'a ƚola'i?
Timiyi:
―Acaitsi la'í, oquexi' afantsi
latuye.
San Mateo 15
33
35 Jesús timila' lan xanuc':
―Toƚcutsoƚaiƚe ƚamats'.
36 Epef'mola' lan caitsi la'í
jouc'a latuye. Ix'najtsi'i'ma
ȽanDios. Ixquenuf'mola',
epi'i'mola' ts'ilihuequi. Ts'ilihuequi
eca'neyale'me. 37 Jahuay itetso'me,
ixhuaitsola'. Ts'ilihuequi efot'ƚe'me
lan hualcay lipanecomma.
Imantsi acaitsi cal tuc'pay. 38 Lan
xanuc' nitetsopá tixhuaispola'
oquej nuxans maxnu. Lacaƚ'no',
la'uhuay itetsopá jouc'a,
aiquixhuej'mem'mola' iƚniya.
39 Jesús ixc'ai'ina'mola' lan xanuc'
tiyenƚe ƚiƚpiƚeloƚya'. If'aj'ma al barco,
i'hua'ma ƚamats' pe lopa'a liƚya'
cuftine Magdala.
16 Lam fariseo jouc'a lan
saduceo icuaitsa pe lopa'a
Jesús. Ehuai'me. Timiyi:
―To'eƚa' al cueca' to lo'eya ȽanDios,
iƚque Nopa'a lema'a. Toƚta'a
aƚ'huaiyijm'mo'.
2 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Mif'acai'ma cal 'ora, ja'ni
tunxaƚc'o lema'a, toƚcuayi: “Mouqui
ti'i'ma ac'a quitine”. 3 Mi'i'ma quitine
toƚcuayi: “Xinƚa', tunxaƚc'o lema'a,
unxamuhua, ti'hua'ma ƚahua',
ticui'ma”. Imanc' a'i cunc'ic'a xanuc',
ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi. Toƚsuef'yi
lema'a, tijouƚa', aimi'iya coƚsina' te
ts'i'ic' lomuc'ipolhuo' ȽanDios itsiya
litine.
4 ’Lan xanuc' nomana' itsiya
ux'maspá lipene ȽanDios. Mi'eyi
al xujc'a timiyi: “Aƚmuc'itsonga' al
cueca'”. A'i mimuc'inyacola'. Ƚinca
ti'i'ma to li'ipa cal profeta Jonás
mipa'a luyaipa quitine. Iƚiya lo'iya
tixim'me.
Ipo'no'mola' i'huana'ma.
5 Iquiecona'me al cueca'
quin'nuhua' Jesús jouc'a ts'ilihuequi.
Jiƚniya ts'ilihuequi aiquiƚtaic' quile'i,
imenc'ecopá. 6 Jesús timila':
―Toƚpo'noƚe cuenna.
Aimolapenuf'me liƚƚevadura
lam fariseo, ni aimolapenuf'me
liƚƚevadura lan saduceo.
7 Iƚniya timiyoƚtsi:
―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? O
¿iƚque inescopa aicaƚtaic' cala'i?
8 Jesús ixina' locuapa iƚniya,
timila':
―¿Te coƚmicopoƚtsi: “Illanc'
aicaƚtaic' cala'i. ¿Te caƚ'eyacu?”?
Imanc' huata aƚ'huaiyinge.
9 ¿Te olimenc'ecopá lam maque'
la'í litempa loquej nuxans
quimbama' maxnu lan xanuc'? ¿Te
olimenc'ecopá tojua lan tsiquihuit'ƚ
loƚma'ne'mola' cal hualcay ca'i
ƚipanecomma? 10 ¿Te jouc'a
olimenc'ecopá lacaitsi la'í litempa
lam malpuj mil lan xanuc'? ¿Te
olimenc'ecopá tojua lan tuc'pay
loƚma'ne'mola' cal hualcay ca'i
ƚipanecomma? 11 ¿Te aimoƚcuejcoyi
laitaiqui' laimipolhuo'? Iƚe laitaiqui'
laimipolhuo': “Toƚpo'noƚe cuenna.
Aimolapenuf'me liƚƚevadura
lam fariseo. Ni aimolapenuf'me
liƚƚevadura lan saduceo”, iya'
aicapalaijma ƚa'i.
12 Itsiya ts'ilihuequi Jesús iƚcueca
iƚque limipola'. Jesús tipalaicola'
lam fariseo jouc'a lan saduceo
lomuc'iyalepa. Aimipalaijma cal
levadura iƚe ƚolai'impa cal harina
milanc'em'me ƚa'i.
13 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa
ƚemats' iƚe liƚya' cuftine Cesarea
de Filipo. Jiƚpe Jesús icuis'e'mola'
ts'ilihuequi, timila':
San Mateo 15​, ​16
34
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a, ¿te
limetsaijma lan xanuc'? ¿Te
cocuapa iƚniya? ¿Naitsi iya'?
14 Iƚniya timiyi:
―Timana' iƚne nocuapá ima'
unJuan Bautista. Ocuenaye ticuayi
ima' umprofeta Elías. Locuenaye
ticuayi ima' umprofeta Jeremías o
mocuenaj profeta.
15 Jesús timila':
―Imanc', ¿te coƚcuapa? ¿Naitsi iya'?
16 Pedro italai'e'e'ma, timi:
―Ima' unCristo, ƚummepo'
ȽanDios. Ima' i'Hua ȽanDios Ƚimaf'i'.
17 Jesús timi:
―CunSimón, i'hua Jonás, ima'
ipaxnepo' ȽanDios. A'ij xans
ƚimuc'ipo' toƚta'a. Ma le'a cai'Ailli'
Nopa'a lema'a, iƚque ƚinca imuc'ipo'.
18 Iya' camihuo': Ima' umPedro.
Iƚe lopuftine ja'ni tuhuaƚcufinƚe,
tecui'im'me Apic. Itsiya omujpoxi to
ƚapic petsi laifpo'nof'iya lainejut'ƚ,
iƚe lolanc'ecoya axanuc' pe
laifnefot'ƚeyacola'. Iƚniya ni lamaya
aimulijyacola' nulemma. 19 Capi'i'mo'
lomane tomuc'itsola' lan xanuc'
ti'iƚa' quiƚsina' pe loƚtsuflaiyacu,
tiyenƚe lipene ȽanDios, ticuaitsa
pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque
Nopa'a lema'a. Pu'hua lema'a ja'ni
ticuanni: “Ailopa'a lane, aimi'e'me”,
toƚta'a ima' jouc'a tomi'mola' lof'as
xanuc': “Aimo'e'ma. Ailopa'a lane.
Aimi'iya mo'eya toƚta'a.” Pu'hua
lema'a ja'ni ticuanni: “Ne', ti'i'ma
ti'e'me”, ima' jouc'a tomi'mola' lof'as
xanuc': “Ti'i'ma to'e'ma, tipa'a lane.
Ne', to'eƚa'.”
20 Ixc'ai'i'mola' ts'ilihuequi, timila':
―Aimonluya'a'me naitsi iya', iya'
ninCristo.
21 Ipangocopa iƚe litine Jesús tu'ila'
ts'ilihuequi te ts'i'ic' lo'iya. Tu'ila'
ticuicomma titeƚco'ma, ti'huana'ma
Jerusalén. Jiƚpiya iƚniya lan
xanuc' noxpijpá lataiqui', lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
titeƚ'mita juaiconapa. Tima'ata.
Afane' quitine timaf'ina'ma.
22 Pedro aiquetenƚcoco'ma iƚe
lines'ma Jesús. Ileco'ma lijuqueya,
itale'ma, timi:
―Maipoujna, aimocua'ma toƚta'a.
Aimi'iya mi'iyaco' toƚiya.
23 Jesús ipai'e'moxi, timi Pedro:
―¡To'huanƚa'! ¡Tanajxoxi fa'a! Ima'
monta'a. Ima' opic'a aƚsnic'e'eta
laipene. Ima' toxpic'e to mixpic'eyi
lan xanuc'. Ituca' tixpic'e ȽanDios.
24 Jesús tipalaic'ola' ts'ilihuequi,
timila':
―Cal xans, ja'ni lihuejla',
aimicuxeyacoxi quituca'. Iya'
lapaƚts'inginna lancruz. Naitsi
nalihuejya titaiƚa' lencruz jouc'a.
Tixpic'eƚa' tixnet'ƚƚa' lateƚcoya.
Toƚta'a lihuejla'. 25 Naitsi no'epoxi
cuenna juaiconapa, ja'ni aimicua
miteƚcoya, iƚque cal xans
tecani'e'moxi. Naitsi nocuyacoxi
lateƚcoya, nalihuejya, tama
tima'anƚe, iƚque tulij'ma lipitine, iƚe
al ts'e lipitine aimijouya. 26 Cal xans
nulijpa jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats',
ja'ni tecani'exoxi ¿te tixhuico'ma
iƚe lulijpa? A'i, aimi'iya. ¿Te ti'i'ma
ti'najtse'ma, ti'e'econa'moxi ac'a
lipicuejma'? A'i. Aimi'iya.
27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a.
Cacuaiconanni jifa'a li'a ƚamats',
aƚejmalecu lainepaluc' quema'a.
Toƚta'a aƚsim'ma iya' nincueca',
San Mateo 16
35
aƚ'onƚcota to ȽanDios cai'Ailli'. Iƚe
litine iya' ca'najtse'mola' lan xanuc'.
Anuli anuli tepenuf'me lolijpa, ja'ni
al c'a o lixcay. To li'epa jifa'a li'a
ƚamats' ma toƚta'a ca'najtse'mola'.
28 Iya' camilhuo' al ƚinca: Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a, cacuxe'mola' lan xanuc'.
Hualca imanc' nolacaxhuoƚanna fa'a
itsiya, ai'a timana'molhuo' toƚsim'me
toƚta'a laif'epa.
17 Uyai'ma acamts'us quitine
Jesús ileco'mola' Pedro
jouc'a loquexi' capimaye Jacobo
jouc'a Juan. If'ajli'me quiƚtuca'
ƚi'nof'quiya ƚijuala. 2 Licuaitsa
jiƚpe ipaico'ma lixans Jesús. Iƚne
ts'ilihuequi ixim'me li'a tunts'ifi
to cal 'ora. Lipijahua' i'i'ma afujca,
ti'onƚcospa to lipepalc'o' litine.
3 Ixim'me imaxcaitsola' Moisés
y Elías. Ts'ilihuequi ixim'me
mipalaic'oyi Jesús. 4 Pedro timi
Jesús:
―Maipoujna, ma jifa'a aƚmanecu.
Toƚta'a luyalaico'me al c'a. Ja'ni
opic'a calanc'e'ma afane' lihuoxqui,
anuli ima', anuli Moisés, anuli Elías.
5 Mipalay Pedro, imunni
ƚummahuay, ummaf'cai'mola'.
Ƚummahuay tunts'ifi. Ts'ilihuequi
Jesús icuej'me tipalay nolojmay
cummahuay, timila':
―Iƚca'a ai'Hua, ca'ay capic'a
juaiconapa, latenƚma lipicuejma'.
¡Toƚquimf'eƚe!
6 Licuej'me iƚiya lataiqui',
ts'ilihuequi Jesús ixpailij'mola'
juaiconapa. Ixpats'huoƚai'me ƚamats'.
7 Jesús icuaitsi pe loxpats'huoƚanna,
iƚaf'mola', timila':
―Toƚtsolinanca.
Aimixpailij'molhuo'.
8 Iƚniya ehuelojm'me. Ixim'me ma
le'a quituca' Jesús. Moisés y Elías
ailomana'.
9 Mimulnamma ƚijuala, Jesús
ixc'ai'i'mola', timila':
―Itsiya aimoluyout'ƚe'me loƚsimpa.
Nij naitsi nocuejya. Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Ticuaitsi litine camaf'inƚa',
quipayonahuo pe lomana' lamizhua,
iƚe litine tolu'i'mola' lan xanuc'
loƚsimpa.
10 Ts'ilihuequi icuis'e'me, timiyi:
―Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios tinesyi: “Elías
ticuaiconahuo ate'a, tijouƚa'
ticuaihuo cal Cristo”. ¿Te conescopa
toƚta'a?
11 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Al ƚinca lonespa iƚniya: “Elías
ticuaiconahuo ate'a”. Iƚque tixanu'ma
jahuay. 12 Iya' camilhuo': Elías joupa
icuai'ma. Iƚniya aiquilimetsaijma.
Iteƚ'mipá, i'e'epá ma to ts'iƚpic'a. Ma
toƚta'a to ts'iƚpic'a, aƚteƚ'mi'ma iya'
jouc'a. Iya iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a.
13 Ts'ilihuequi Jesús icuec'e'me
tipalaijma Juan Bautista, iƚque
ti'onƚcospa to Elías.
14 Icuainatsa pe lomana' axpela'
lan xanuc' lafoƚyomma. Anuli
cal xans icuaitsi pe lopa'a Jesús,
exc'onƚingai'ma, timi:
15 ―Maipoujna, toxinƚa' cuanuc'
ƚai'hua. I'huajcopa mac'ojay. Titeƚma
juaiconapa. Camna tecajm‑maispa
ƚunga, o camna tecajm‑maispa
laja'. 16 Aicuai'e'ma pe lomana'
ts'ihuejhuo'. Iƚne aimi'i mixaƚ'meyi.
17 Jesús italai'e'ma, ticua:
―¡Ah imanc'! Aimoƚ'huaiyijnyi
ȽanDios, a'ij ƚijca loƚpicuejma'. ¡Coƚa'
San Mateo 16​, ​17
36
aicapajncona'ma pe loƚmana'! ¿Te
iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma xonca?
Timi cal xans:
―Aƚƚec'metsi ƚo'hua.
18 Jesús itale'ma ƚiponta'a Satanás,
iƚque ƚitsufaipa ƚamijcano. Ipanni.
Aiquicoƚ'ma, ixaƚcona'ma ƚi'hua cal
xans.
19 Ts'ilihuequi icuaitsa quiƚtuca' pe
lopa'a Jesús, timiyi:
―Illanc', ¿te aiqui'ic' calipa'e
ƚonta'a?
20 Jesús timila':
―Imanc' aicoƚ'huaiyinge ȽanDios.
Toƚta'a aiqui'ic' colipa'e ƚonta'a. Iya'
camilhuo' al ƚinca: Tama ajhuata
iƚe loƚ'huaiyijncopa ȽanDios, tama
ti'onƚcospa to anuli cal fanu' xonca
aca'hua, ja'ni toƚ'huaiyijnyi ti'i'ma
toƚ'e'me al cueca'. Toƚcuxe'e'me iƚque
ƚijuala, toƚmi'me: “Aimopajm'ma
xonca fa'a. To'huanƚa' pu'huanni.”
Ma toƚta'a ti'i'ma. 21 Jouc'a
camilhuo': Lontahue to iƚcu'hua
afule mipalumma. Ticuicomma
toƚsnet'ƚƚe, toƚsa'hueƚe ȽanDios,
toƚta'a tolipa'e'mola'.
22 Miyelocoyi al distrito Galilea,
Jesús jouc'a ts'ilihuequi, iƚque
timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a, aƚcunna.
Lan xanuc' aƚ'e'eta to mixpic'eyi
liƚpicuejma'. 23 Aƚma'ata. Afane'
quitine camaf'ina'ma, quipayohuo
pe lomana' lamizhua.
Licuej'me jiƚiya lataiqui'
ts'ilihuequi Jesús ixhueƚconca
juaiconapa.
24 Icuaitsa liƚya' Capernaum.
Jiƚpe iyouyunca lin'najtsi'iyalepá
al cuecaj xoute'. Icuis'e'me Pedro,
timiyi:
―Ƚopomxi, ¿te ti'najtse'e
loxa'huempa al cuecaj xoute' o a'i?
25 Pedro italai'e'e'mola', timila':
―Ti'najtse'e.
Icuaitsi lajut'ƚ. Jesús ixina'
licuis'epa iƚne lin'najtsi'iyale.
Ipalaic'o'ma Pedro, timi:
―Simón, ¿naitsi iƚne no'najtsepá
impuesto? Iƚe al tomí lapenufyacu
lincuxepá nomana' fa'a li'a ƚamats',
¿te liƚnaxque' lincuxepá ti'najtseyi?
o ¿locuenaye lan xanuc'?
26 Pedro timi:
―Locuenaye lan xanuc'
no'najtsepá, liƚnaxque' a'i.
Jesús timi:
―Al ƚinca lofcuapa. Liƚnaxque'
aimi'najtseyi. 27 Iya' i'Hua ȽanDios,
iƚne aimi'iya maƚmiya: “To'najtseƚa'
lejut'ƚ ȽanDios”, iƚe ejut'ƚ cai'Ailli'.
Tama al ƚinca iƚe laifcuapa, itsiya
camihuo': Aƚ'najtse'me. Ja'ni a'i
ticua'me latets'ila'. To'huaƚa' al
cuecaj quin'nuhua', tacajm'mitsi
ƚomecuxa. Cal te'a catú tinuc'la'
ƚacuxa, to'noƚƚa'. Tacuaf'etsi lico,
taipa'atsi al tomí lopa'a jiƚpe lico
ƚatu. Totaitsi, to'najtse'etsola' iƚe
laƚsahue'emponga'.
18 Iƚne ƚitiné ts'ilihuequi Jesús
icuaitsa, icuis'e'me Jesús,
timiyi:
―Jiƚpiya pe lomana' iƚniya
naihuejcopá cal Rey Nopa'a lema'a,
¿naitsi xonca cal cueca'?
2 Jesús ijoc'i'ma anuli ƚahuac'hua.
Ecaxu'e'mola' ts'ilihuequi, 3 timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca:
Ticuicomma toƚsuej'menca,
toƚ'etsoƚtsi to jiƚca'a ƚacahuac'hua.
Ja'ni a'i, aimoƚsuflaiyacu pe
lomana' naihuejcopá ȽanDios,
cal Rey Nopa'a lema'a. 4 Ja'ni cal
San Mateo 17​, ​18
37
xans ti'oc'exoxi, ti'onƚicoxoxi to
iƚca'a ƚacahuac'hua, iƚque cal
xans ti'i'ma xonca cal cueca' pe
lomana' naihuejcopá cal Rey Nopa'a
lema'a. 5 Cal xans nocuapa: “Jesús
ti'ela' capic'a la'uhuay”, tijouƚa'
tepenufi anuli iƚna'a, iƚque cal xans
lapenufinga' iya'.
6 ’Cal xans naimenac'iya anuli
iƚna'a laica'uhuay naƚ'huaiyijmpa,
acueca' titeƚ'mim'me. Iƚque coƚa'
ifi'em'me ƚejoc', coƚa' ifinc'im'me cal
cuecaj capic, ecajm'mintsa lin'nuhua'
coƚa' unxaƚac'ma, ima'ma. Toƚta'a
ticuicomma lo'iya iƚque cal xans.
7 Micoƚi li'a ƚamats' ti'hua timajm'me
lan xanuc' naimenac'iyacu liƚf'as
xanuc', toƚta'a aimunƚuya li'a ƚamats',
titeƚ'mim'me. Ma' anuli cal xans
naimenac'iya ƚif'as xans a'ijc'a
loyaicoya, jouc'a aimunƚuya.
8 ’Ja'ni lomane o lo'mis
timenac'ihuo' najmay tatejla',
taca'niƚa'. Ja'ni tecajm'minno' petsi
aimipica ƚunga, ¿te cof'ecoyacola'
oque' lomane, oque' lo'mitsi'?
Najmay totsufaitsi jiƚpiya pe
lotsuflaiyacu iƚne nepenufpá al
ts'e liƚpitine aimijouya, tama le'a
anuli lomane o anuli lo'mis. 9 Ja'ni
anuli lo'u timenac'ihuo', taipa'aƚa',
taca'niƚa' aculi'. Ja'ni tecajm'minno'
al muf pe lonajpa ƚunga, ¿te
cof'ecoyacola' oque' lo'u'? Najmay
totsufaitsi jiƚpiya pe lotsuflaiyacu
iƚne nepenufpá al ts'e liƚpitine
aimijouya, tama le'a anuli lo'u.
10 ’Imanc' toƚpo'noƚe cuenna.
Aimonlatets'i'mola' iƚna'a
laica'uhuay. Iya' camilhuo', jiƚpe
lema'a timana' lilepaluc' iƚna'a
laica'uhuay. Iƚne lapaluc' quema'a
itine itine timana' anujnca cai'Ailli',
iƚque Nopa'a lema'a. 11 Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a
li'a ƚamats' cunƚu'e'mola' lan xanuc'
lejac'pola'. Iƚe ma' aipenic'.
12 ’¿Te coƚcuapa? Anuli cal xans
timana' amaxnu limot'ƚ, ja'ni
anuli tejac'la', ¿te co'eya? Iƚque
tipo'no'mola' lam malpuj nuxans
quimbamaj pelƚa jiƚpiya ƚimuc'o,
ti'hua'ma tehueta ƚejac'pa. 13 Ƚinca
lam malpuj nuxans quimbamaj
pelƚa limot'ƚ, iƚne pe aiquejac'ila',
iƚniya tixoc'iyi queta cal xans.
Tixinnatsi ƚimoƚ ƚejac'pa, xonca
tixoc'i'ma queta. 14 Toƚta'a
lipicuejma' coƚ'Ailli', iƚque Nopa'a
lema'a. Iƚque ticua: Aimejac'mola'
laitsocay ca'uhuay, ni anuli.
15 ’Ja'ni a'ijc'a li'epo' ƚopima,
to'huaƚa' ima' cotuca' pe lopa'a iƚque.
Tomitsi: “¿Te caƚ'ecopa toƚta'a?”
Ja'ni ticueca joupa oxanu'epa.
Toƚpalaic'ona'moƚtsi, ailopa'a
tintsi. 16 Ja'ni aimicueca, topo'noƚa',
to'huaƚa', tahuetsola' anuli o
oquexi' lapimaye. Tolecotsola' pe
lopa'a ƚopima. Toƚta'a to'e'ma ma
to loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
ticua: “Ticuicomma oquexi' afantsi
lan xanuc' ticuejcota lotalai'ecoya
anuli cal xans”. 17 Ja'ni iƚque ƚopima
aimicueca, ja'ni aimiquimf'ela'
iƚniya, to'hua'ma, to'itola' lapimaye
jiƚpiya pe lafot'ƚeyopoƚtsi. Ja'ni
ti'hua aimicueca, aimiquimf'ela',
ima' aimaimetsaico'ma xonca,
jiƚque cal xans a'i copima. Ima'
aimonƚejmaleyacu lan xanuc' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios, jouc'a pe
aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios
aimonƚejmaleyacu. Ma toƚta'a
aimonƚejmalecona'me iƚque cal xans.
San Mateo 18
38
18 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Pu'hua
lema'a ja'ni ticuanni: “Ailopa'a
lane, aimi'e'me”, toƚta'a imanc'
jouc'a toƚmi'mola' loƚf'as xanuc':
“Aimo'e'ma. Ailopa'a lane. Aimi'iya
mo'eya toƚta'a.” Pu'hua lema'a ja'ni
ticuanni: “Ne', ti'i'ma ti'e'me”, imanc'
jouc'a toƚmi'mola' loƚf'as xanuc':
“Ti'i'ma to'e'ma, tipa'a lane. Ne',
to'eƚa'.”
19 ’Jouc'a camilhuo': Moƚmana' fa'a
li'a ƚamats', ja'ni oquexi' imanc' ti'iƚa'
anuli loƚpicuejma', ja'ni toƚsahue'eƚe
cai'Ailli' Nopa'a lema'a tepi'itsolhuo',
iƚque tepi'i'molhuo' iƚe loƚsahue'epa.
20 Petsi lafoƚyomma oquexi' afantsi
lan xanuc' naƚ'huaiyijmpa, iya'
jouc'a capa'a.
21 Pedro i'hua'ma pe lopa'a Jesús,
icuis'e'ma, timi:
―Maipoujna, ¿tojua
quimenc'e'eco'ma lijunac' ƚaipima,
iƚque a'ijca' ƚaƚ'e'epa? Iya' cacua
tixhuaitsi acaitsi.
22 Jesús timi Pedro:
―Iya' camihuo': A'i nica acaitsi
taimenc'e'eco'ma li'e'epo' lixcay
ƚopima. Cojouya lan caitsi
ti'hua taimenc'e'eco'ma afanej
nuxans quimbama', tijouƚa'
ti'hua taimenc'e'eco'ma, aimi'iya
moxhuej'meya.
23 ’Micuxe ȽanDios cal Cuecaj
Rey Nopa'a lema'a, iƚque li'ejma'
ti'onƚcospa to li'ejma' anuli
cal cuecaj quincuxepa. Iƚque
ixpic'epa ti'najtsi'itsola' limozó.
24 Lipangopa li'najtsi'ipola' limozó,
ate'a icuai'entsa anuli cal mozo
xonca itaiyinge acueca'. 25 Iƚque
cal mozo aimi'iya mi'najtseya.
Ƚipoujna, iƚque cal cuecaj
quincuxepa, icuxe'ma ticuquintsa
ƚimozo. Jouc'a ticuquintsola' ƚipeno,
linaxque', jahuay ƚi'huexi. Toƚta'a
ti'najtseco'ma litaiyinc'e. 26 Cal mozo
exc'onƚingai'ma, ixa'hue'ma ƚipoujna,
timi: “Ti'iƚa' c'a ƚomunxajma'.
Aƚ'huaicoƚa'. Ca'najtse'ena'mo'
jahuay laitaiyinc'ehuo'.” 27 Ƚapoujna
ixim'ma acuanuc' ƚimozo.
Imenc'e'ecopa litaiyinc'enni.
Ux'mas'ma.
28 ’Ipanni cal mozo
ƚimenc'e'ecompa litaiyinge.
Italecuf'ma anuli ƚif'as mozo.
Iƚque itaiyinc'e huata. Cal mozo
ƚimenc'e'ecompa litaiyinge
i'noƚ'ma ƚif'as mozo. Ipango'ma
ummit'ƚe'e'ma ƚejoc', tija'e', timi:
“¡Aƚ'najts'e'eƚa' laƚtaiyinc'e!” 29 Ƚif'as
mozo exc'onƚingai'ma, tixahue'e,
timi: “Ti'iƚa' c'a ƚomunxajma'.
Aƚ'huaicoƚa'. Ca'najtse'ena'mo'
jahuay laitaiyinc'ehuo'.” 30 Iƚque cal
mozo aiquicuac'. I'hua'ma icuxe'ma
titats'entsa, tipajntsi lacarza. Ticua:
“Ma caƚtaiyinc'e tipajnla' jiƚpiya”.
31 ’Locuenaye lam mozó ixim'me
li'i'ma. Ixhueƚco'me. Iye'me
u'itsa ƚiƚpoujna jahuay li'i'ma.
32 Ƚapoujna, iƚque cal cuecaj
quincuxepa, ijoc'i'ma cal mozo,
iƚque ƚimenc'e'ecompa litaiyinge,
itale'ma, timi: “Ima' mixcay mozo.
Ima' aƚsa'huepa, iya' nimenc'e'ecopo'
lotaiyinge jahuay. 33 Iya' aiximpo'
uncuanuc'. Ima', ¿te aicoxina'
cuanuc' ƚof'as mozo?” 34 Ƚapoujna
ixtuc'o'ma juaiconapa iƚque ƚimozo.
Icuxe'mola' ti'hua'anƚe pe lomana'
lin'noƚale ti'noƚta, titeƚ'minna. Ma
mi'hua mitaiyinge, ti'hua titeƚ'minna.
¡Ti'najtse'eƚa' jahuay litaiyinc'e!
35 ’Imanc' jouc'a ja'ni
aimolimenc'e'ecoyacola' nulemma
San Mateo 18
39
loƚpimaye li'e'epolhuo', toƚiya
titeƚ'mi'molhuo' cai'Ailli' Nopa'a
lema'a.
19 Lijoupa lu'ipola' iƚiya
lataiqui', Jesús ipanni jiƚpe
al distrito Galilea, i'hua'ma ƚamats'
lopa'a locuenaj liju' al pana' Jordán.
2 Axpela' lan xanuc' tihuejyi, jiƚpe
ixaƚ'me'mola'.
3 Icuaitsa lan xanuc' fariseo
tehuaiƚe. Icuis'e'me, timiyi:
―Cal xans, ja'ni ƚipeno tipa'a li'epa,
¿te tipa'a lane tecanai'ma iƚque
ƚaca'no'? O ¿aimi'iya?
4 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―¿Te aicoƚsuec' iƚe li'epa
ȽanDios lilanc'epa li'a ƚamats'?
Ilanc'epola' oquexi', anuli cal
xans anuli ƚaca'no'. 5 Lijoupa
lilanc'epola' iƚne loquexi', ȽanDios
uya'a'ma: “Cal xans tipo'no'mola'
quiƚtuca' qui'ailli' qui'máma',
tileco'ma ƚipeno. Ti'e'e'moƚtsi
anuli.” 6 Ai'a tileco'moƚtsi timana'
oquexi'. Lijou'ma i'i'mola' anuli.
ȽanDios toƚta'a ejonƚipola'. Imanc'
unc'ixanuc', aimonlanaj'mola'.
7 Lan xanuc' fariseo icuis'e'me,
timiyi:
―Moisés inesco'ma: “Cal xans
tiniƚ'ma al je'e lacanaicoya ƚipeno,
tijouƚa' ti'i'ma tecanai'ma”. Ja'ni cal
xans aimi'iya mecanaiya ƚipeno, ¿te
quinescopa toƚta'a Moisés?
8 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Moisés iximpolhuo'
imanc' loƚpicuejma'. Imanc'
unc'incuejlocale. Toƚta'a epi'ipa lane
cal xans tecanaiƚa' ƚipeno. Al te'a a'i
toƚta'a licuxepola' ȽanDios.
9 ’Iya' camilhuo', cal xans aimi'iya
mecanaiya ƚipeno. Tipa'a lane
tecanaiƚa' ma le'a ja'ni ƚaca'no'
ihuejpa ocuena' cal xans. Ja'ni
a'i, aimi'iya mecanaiya. Cal xans
necanaipa ƚipeno, ja'ni ilecopa
ocuenaj caca'no', iƚque cal xans i'epa
lixcay, titai'ma lijunac'.
10 Ts'ilihuequi Jesús timiyi:
―Ja'ni toƚta'a cal xans aimi'iya
mecanaiya ƚipeno, xonca ac'a
loyaicoya cal xans ja'ni aimilecoya
caca'no'.
11 Jesús timila':
―A'i jahuay lan xanuc' mi'iya
mepenufyacu iƚe lataiqui'
loƚnescopa. Tepenuf'me iƚne lan
xanuc' joupa lepi'ipola' toƚta'a
liƚpicuejma' ȽanDios.
12 ’Timana' iƚne aimilecoyi caca'no',
toƚta'a liƚsans. Ocuenaye, liƚf'as
xanuc' i'e'empola', toƚta'a aimi'iya
milecoyacu caca'no'. Jouc'a timana'
iƚniya quiƚtuca' ixpic'epá aimileco'me
caca'no', inespá: “Capajm'ma caituca'.
Toƚta'a xonca ca'e'ma lipenic' ȽanDios
cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.”
’Naitsi ti'i'ma tepenuf'ma iƚta'a
lataiqui', ne', tepenufla'.
13 Icuai'entsola' la'uhuay pe lopa'a
Jesús. Ticuayi tixpayaf'tsola' Jesús
limane ƚiƚjuac la'uhuay, tixa'hueƚa'
ȽanDios titoc'itsola'. Ts'ilihuequi
ixtulenca, italem'mola' iƚniya
nocuai'espá liƚnaxque'. 14 Jesús
timila':
―Tolapi'itsola' lane
tiyouyunca la'uhuay pe laifpa'a.
Aimoƚcuanac'e'mola'. Pe
lo'onƚcospola' to iƚna'a la'uhuay, iƚne
ƚinca titsuflai'me pe locuxeyopa cal
Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
15 Ixpayaf'mola' limane. Lijou'ma
ti'hua tuyaipa.
16 Anuli cal xans icuaitsi pe lopa'a
Jesús, icuis'e'ma, timi:
San Mateo 18​, ​19
40
―Momxi, aipic'a culijla' al ts'e
laipitine pe aimijouya. ¿Tej c'a
caif'eya?
17 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Ima', ¿te calicuis'ecopa te
ts'i'ic' al c'a? Anuli ma le'a cal C'a,
iƚque ȽanDios. Ja'ni totsufai'ma
pe lofmepenufya al ts'e lopitine
aimijouya, taihuejcoƚa' locuxepa
ȽanDios.
18 Cal xans icuis'e'ma, timi:
―Iƚne ƚataiquí loya'apa locuxepa
ȽanDios, ¿jale iƚe caifnihuejcoya?
Jesús timi:
―“Aimoma'ahuale'ma.
Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans,
ma le'a quituca' ƚopeno toxhuico'ma.
Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola'
lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca,
aimofel'miyale'ma. 19 Taihuejco'mola'
co'ailli', co'máma', totoc'i'mola'.
Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a
to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi
ƚoftalecufya.”
20 Ƚamijcano timi:
―Laƚtojyomma iƚe lataiqui'
canant'ƚi, ti'hua canant'ƚi. ¿Te
calahue'epa?
21 Jesús timi:
―Ja'ni ma tanant'ƚi'ma locuxepa
ȽanDios, to'huanƚa', tocujtsi
ƚo'huexi, iƚiya al tomí lofmulijya
tapi'itsola' lan xanuc' pe ailopa'a
quiƚ'hueca. Toƚta'a ti'i'ma acueca'
ƚo'huexi jipu'hua lema'a. To'eƚa' ma
to laifmipo', tijouƚa' topaiconanni,
lihuejla'.
22 Licuej'ma jiƚiya lataiqui',
ƚamijcano ihuotsonni, i'hueca
juaiconapa ƚi'huexi. I'huana'ma.
23 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans
ts'i'hueca acueca' tixim'ma ipime
mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios
cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
24 ’Ticuanni: “Cal camello, iƚque
inneja juaiconapa acueca', jiƚquiya
aimi'iya muyaicoya laquipihuo
ƚacuxa”. Iya' camilhuo' ocuenaj
cataiqui': Xonca ipime cal xans
ts'i'hueca acueca' mitsufaiya pe
locuxeyopa ȽanDios.
25 Licuej'me iƚiya lataiqui'
ts'ilihuequi Jesús juaiconapa
ixpailij'mola'. Timiyoƚtsi,
icuis'e'moltsi:
―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a?
Aicaƚcueca. ¿Te ailopa'a conƚuya?
26 Jesús ehuelojm'mola', timila':
―Lan xanuc' quiƚtuca' aimi'iya
munƚu'eyacoƚtsi. ȽanDios ƚinca
nipajnya tunƚu'e'mola'. Nipajnya
ti'e'ma jahuay.
27 Pedro italai'e'e'ma, timi Jesús:
―¡Toxinƚa'! Illanc' aƚpo'nopá
jahuay ƚaƚ'huexi, lihuejnahuo'. ¿Te
calapi'inyaconga'?
28 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ticuaihuo
litine jahuay tipaico'ma, ti'i'ma al
ts'e. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Cacutsai'ma
laicuecaj asiento, cacuxena'ma to
ȽanDios. Jiƚpe ti'i'mola' locuenaye
limbamaj coque' lan cuecaj asiento.
Jiƚpe toƚcutsoƚaita imanc' ts'alihuequi.
Toƚspijta cataiqui', toƚcuxe'mola'
loƚpimaye iƚne jouc'a liƚxanuc'
limbamaj coquexi' linaxque' Israel.
29 ’Cal xans ninespa: “Iya'
quihuej'ma Jesús”, ja'ni ux'maspola'
lejut'ƚ o lipimaye, o qui'ailli' o
qui'máma', o linaxque' o ƚemats',
iƚque cal xans tulij'ma xonca axpela'
iƚna'a, jouc'a tulij'ma al ts'e lipitine
aimijouya.
San Mateo 19
41
30 ’Itsiya timana' lan xanuc'
tocomma xonca lan tet'ƚa.
Locuaicoya quitine axpela' iƚniya
ti'i'mola' lijoucola'. Jouc'a itsiya
timana' iƚne tocomma lijoucola'.
Locuaicoya quitine axpela' iƚniya
ti'i'mola' lan tet'ƚa.
20 ’Toƚta'a micuxe ȽanDios,
iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a
lema'a. Iƚque li'ejma' ti'onƚcospa to
li'ejma' anuli cal xans ehue'mola'
no'eyacu canic'. Iƚque cal xans
apoujna, tipa'a ƚemats', ifapa cal 'uva.
Li'i'ma quitine ipanni, ixim'mola' lan
xanuc' tehueyi quiƚpenic'. 2 Imi'mola':
“Ca'najtse'molhuo' to muliqui
anuli litine cal xans no'epa canic'”.
Umme'mola' ti'etsa canic' jiƚpiya pe
lifayiya ƚi'uva.
3 ’Joupa uyaipa ma to afanej 'hora
ipaiconanni. Ixim'mola' ocuenaye
tecaxoƚanna locucaleyompa.
Tecaxoƚanna le'a, ailopa'a quiƚpenic'.
4 Timila': “Imanc' jouc'a tonƚeƚe,
tonƚ'etsa canic' jiƚpiya pe ƚaifapa
ƚai'uva. Iya' ca'najtse'molhuo' to
mi'najtsenni.” Iye'me.
5 ’Al menac'o ipaiconanni ƚapoujna,
jouc'a ipaiconanni mexaiƚma cal
'ora. Ixim'mola' no'eyacu canic',
imipola' jouc'a: “Ca'najtse'molhuo' to
mi'najtsenni”.
6 ’Tehue'e anulij hora tif'acai'ma
cal 'ora. Ipaiconanni. Ixim'mola'
ocuenaye tecaxoƚanna. Icuis'e'mola',
timila': “Imanc' tunlacaxoƚanna fa'a
jahuay litine. ¿Ailopa'a coƚpenic'?”
7 Italai'e'e'me, timiyi: “Nij naitsi
naƚmiponga': Toƚ'eta canic'.”
Ƚapoujna timila': “Jouc'a imanc'
tonƚeƚe, tonƚ'etsa canic' jiƚpiya
ƚifafiya ƚai'uva. Ca'najtse'molhuo' to
mi'najtsenni.”
8 ’Joupa if'acoƚaipa. Ƚapoujna
camats' petsi ƚifayiya ƚi'uva,
ijoc'i'ma nocuxepola' lam mozó,
timi: “Tojoc'itsola' no'epá canic'.
Aƚ'najtse'mola', lapi'i'mola' quiƚtomí.
Lijoucola' aƚ'najtse'mola' ate'a, lan
tet'ƚa aƚ'najtse'mola' tijouco'ma.”
9 ’Icuaiyunca iƚne nitsuflaipá lanic'
ma mehue'e anulij hora tif'acai'ma
cal 'ora, i'epá canic' le'a anulij
hora. I'najtse'mola', epi'i'mola' to
lo'najtsempa no'epá canic' anuli
litine.
10 ’Lijou'ma icuaiyunca lan
tet'ƚa. Iƚniya ticuayi: “Xonca
aƚ'najtse'monga'”. I'najtse'mola' to
lepi'ipola' lijoucola'. 11 Lepenuf'me
liƚtomí aiquetenƚcoco'mola'.
Timiyi ƚapoujna: 12 “Illanc' xonca
lulijle. Aƚ'epá canic' jahuay litine.
Aƚsnet'ƚpá ƚinu'. Iƚniya lijoucola'
i'epá canic' ma le'a anulij hora,
o'najtsepola' ma to lalulijpa illanc'.”
13 Ƚapoujna italai'e'e'ma anuli
jiƚne lan tet'ƚa, timi: “Maipima,
aicafel'mihuo'. Aimipo': To'huaƚa',
to'etsi canic'. Ca'najtse'mo' to
muliqui anuli litine cal xans no'epa
canic'. Ima' aƚmipa: Ne', ai'huapa.
Ca'eta canic'. 14 Tapenufla' lotomí,
to'huanƚa' lomejut'ƚ. Joupa ai'epa
iƚe laixpic'epa. Ai'najtsepa ƚijoujma
ma to lai'najtsepo' ima'. 15 ¿Te
iya' aimi'iya caxpic'eya te ts'i'ic'
caxhuicoya laitomí? O, iƚe laif'epa
al c'a, ¿te ima' aƚ'e'e laic'?”
16 ’Toƚta'a lo'iya. Lijoucola' ti'i'mola'
lan tet'ƚa, lan tet'ƚa ti'i'mola'
lijoucola'.
17 Jesús tiyeyi lane jouc'a
ts'ilihuequi, ticuaita al cuecaj
quiƚya' Jerusalén. Miyeyi lane
Jesús ileco'mola' limbamaj coquexi'
San Mateo 19​, ​20
42
ts'ilihuequi, ipalaic'o'mola' quiƚtuca',
timila':
18 ―Itsiya aƚf'ajlijyi liƚya'
Jerusalén. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Jiƚpiya liƚya' Jerusalén aƚcunna.
Iƚne lixanuc' cal cuecaj ca'ailli',
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, aƚ'eta to
mixpic'e liƚpicuejma', aƚcuxecota
aƚma'anƚa'. 19 Aƚcunna, aƚtaluntseta,
luntafquinna quixmi laixpula'
iƚne lan xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios. Tijouƚa' lapaƚts'ijnta
lancruz, aƚma'ata. Afane' quitine
camaf'ina'ma, quipayonahuo pe
lomana' lamizhua.
20 Icuaitsi quiƚ'máma' Jacobo
y Juan, iƚne inaxque' Zebedeo.
Quiƚ'máma' ilecola' loquexi',
exc'onƚingai'ma Jesús, tixa'hue'ma.
21 Jesús timi ƚaca'no':
―¿Te ts'opic'a?
Ƚaca'no' timi:
―Aipic'a tapi'itsola' lainaxque'
quiƚpenic'. Ima' tocuxe'ma to cal
Cuecaj Rey. Ticuxeƚe jouc'a iƚna'a.
Anuli ticutsai'ma al c'a camane,
ƚocuena ticutsai'ma loxa camane.
22 Jesús ipalaic'o'mola' loquexi'
lapimaye, timila':
―Imanc' aimoƚcuejyi te ts'i'ic'
iƚe laƚsahue'epa. ¿Te nipajnya
toƚteƚco'me ma to iya' cateƚco'ma?
¿Te nipajnya toƚsnet'ƚ'me lateƚcoya?
Timiyi:
―Nipajnya.
23 Jesús timila':
―Ma to iya' laifteƚcoya, ma toƚta'a
imanc' toƚteƚco'me. Iya' aimi'iya
camiyacolhuo': “Aƚcutsingaiƚa',
ima' al c'a camane, ƚopima loxa
camane”. Aimi'iya caxpic'eya toƚta'a.
Cai'Ailli' joupa ixpic'epa naitsi
iƚne nocutsoƚaiyacu jiƚpe. Toƚta'a
tepi'i'mola' iƚniya.
24 Locuenaye limbamaj ts'ilihuequi
Jesús iƚsina' iƚe loxahue'epa Jacobo
y Juan. Ixtuc'om'mola' iƚne loquexi'
lapimaye. 25 Jesús ijoc'i'mola' jahuay
iƚniya ts'ilihuequi, timila':
―Imanc' oƚsina' lo'ipa jiƚpiya
petsi lan xanuc' aimimetsaicoyi
ȽanDios. Liƚpincuxepá ti'e'eyoƚtsi
to jipu'hua quiƚpoujnalá, lan
tsila' quiƚpenic' ticuxenai'ennila'
juaiconapa. 26 Imanc', aimonƚ'e'me
toƚta'a. Ja'ni anuli imanc' tixpic'e
ti'e'exoxi cal cueca', iƚque titoc'itsola'
lipimaye. 27 Ja'ni anuli imanc'
tixpic'e ti'e'exoxi cal te'a, iƚque
ti'e'exoxi to cal mozo. 28 Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Imanc' tonƚ'eƚe to laif'epa.
Iya' aicuaicoco'ma jifa'a li'a ƚamats'
catoc'itsola' lan xanuc'. Aicainesqui:
Aƚtoc'iƚa' iya'. Aicuaicoco'ma cacuƚa'
laipitine, ca'najtseƚa' liƚjunac' axpela'
lan xanuc', cunƚu'etsola'.
29 Jesús jouc'a ts'ilihuequi ipalunca
jiƚpe liƚya' Jericó. Ihuej'me axpela' lan
xanuc'. 30 Jiƚpe liju' cane ticutsoƚanna
oquexi' lam fohue. Icuej'me tuyaipa
Jesús. Ija'a'me, timiyi:
―¡Maƚ'ailli', ima' ƚacui'impo'
i'Hua cal rey David, aƚsintsonga'
ninc'icuanuc'la!
31 Lan xanuc' ixtulenca. Timinnila'
lam fohue:
―¡Ti‑ch'ixcotsolhuo'!
Iƚniya ti'hua tija'ayi, timiyi:
―¡Maƚ'ailli', ima' ƚacui'impo'
i'Hua cal rey David, aƚtsintsonga'
ninc'icuanuc'la!
32 Jesús ecaxhuenni, ijoc'i'mola'
lam fohue, timila':
San Mateo 20
43
―¿Te ts'oƚpic'a? ¿Te
caif'e'eyacolhuo'?
33 Timiyi:
―Maƚ'ailli', ¡alaxi'enatsonga' laƚ'u'!
¡Alahuetsaleƚe!
34 Jesús ixim'mola' acuanuc'la
juaiconapa. Iƚafc'e'mola' liƚ'u'.
Aiquicoƚ'ma, ehuetsalena'me.
Ihuej'me Jesús.
21 Icuaitsa liƚya' Betfage
jiƚpiya ƚijuala cuftine
Ƚijuala Olivo. Jerusalén ahuejnca.
Jesús umme'mola' oquexi'
ts'ilihuequi. 2 Timila':
―Tonƚeƚe liƚya' lehuoc'ocojma.
Toƚtsuflaitsa, toƚsinna tifijnya
anuli ƚacaca'no' burro, jouc'a ƚi'hua
tecaxijnya liju'. Toluhuaiƚta ƚaca'no'
burro, aƚƚec'me'etsi jouc'a ƚi'hua.
3 Ja'ni tinanc'ontsolhuo', toƚtalai'eta,
toƚmita: “Ƚiƚpoujna ipicuicoya.
Tijouƚa' tixhuicotsi ticuai'enacola',
aimicoƚya.”
4 Ti'iƚa' toƚta'a tenanƚ'ma locuapa
cal profeta, iƚque luya'apa linespa
ȽanDios, ticua:
	 5	Tomitsola' lan xanuc' nomana'
liƚya' Sión:
“¡Toƚsinƚe! Icuai'ma fa'a ƚoƚRey.
Iƚque amanxu, enaf'caic' cal
burro,
i'hua ƚinneja ƚintaipa caitay.”
6 Iye'me ts'ilihuequi. I'e'me to
lixc'ai'i'mola' Jesús. 7 Ilecotsa ƚaca'no'
burro jouc'a ƚi'hua. Ixpef'i'me
liƚpuquiya ƚaca'hua burro. Jesús
enaf'cai'ma. 8 Axpela' lan xanuc'
ixpou'me lane liƚpuquiya. Ocuenaye
etej'me limane' cal 'ec' ixpou'me
lane jiƚpe pe loyaicoya Jesús.
9 Lanxpela' ts'iƚejme, jouc'a lanxpela'
ts'iƚenc'e tija'ayi ma' anuli timiyi:
―¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso'!
Ima' ƚacui'impo' i'Hua cal rey
David. Joupa lu'iponga' tocuaihuo
ima', aƚminga' ma ȽanDios
ƚaƚPoujna tummeto'. Itsiya ocuai'ma.
¡Aƚs'najtsi'ihuo' juaiconapa! Iƚne
nomana' lema'a xonca al toncay
tinesle: ¡Hosana! ¡ȽanDios
tunƚu'enatso'!
10 Jesús itsufai'ma Jerusalén.
Jiƚpiya jahuay lan xanuc' tipailoyi,
ticuitsufyi:
―¿Naitsi iƚca'a?
11 Liƚejmale Jesús italai'enca,
timinnila':
―Iƚca'a cal profeta Jesús,
qui'huayomma liƚya' Nazaret, jiƚpe
al distrito Galilea.
12 Jesús itsufai'ma pe lopa'a
al cuecaj xoute'. Ihuescuf'mola'
jahuay iƚniya no'najualepá
jouc'a nocucalepá nomana' jiƚpe.
Ejualaif'e'e'mola' liƚmesa pe
nopai'ipaj tomí, jouc'a liƚbanco
nocujpá paloma. 13 Timila':
―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e':
“Lainejut'ƚ tecui'im'me: Lajut'ƚ petsi
lan xanuc' tipalaic'oyo'me ȽanDios”,
itsiya imanc' toƚ'onƚicoyi iƚta'a lajut'ƚ
to jipu'hua lafoƚyomma lan namats'.
14 Mipa'a Jesús jiƚpe pe lopa'a al
cuecaj xoute' icuaitsa lam fohue,
jouc'a lan coxo, ixaƚ'mena'mola'.
15 Jiƚpe timana' la'uhuay tija'ayi,
timiyi Jesús: “¡Hosana! ¡ȽanDios
tunƚu'enatso'! Ima' ƚacui'impo' i'Hua
cal rey David.”
Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios ixim'me acueca' lo'epa
Jesús, iquimf'e'me la'uhuay noja'apá,
ixtulenca. 16 Itale'me Jesús, timiyi:
San Mateo 20​, ​21
44
―¿Te ima' aimocueca locuapa
jiƚnu'hua la'uhuay?
Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Cacueca. Imanc', ¿te aicoƚsuec'
al Paxi Liniƚingiya loya'apa? Ticua:
Iƚniya la'uhuay jouc'a lan tsocay
notupá,
ima' ManDios ocuxe'epola'
tunac'cotso'.
17 Jesús ipo'no'mola' quiƚtuca'.
Ipanni jiƚpe liƚya'. I'hua'ma liƚya'
Betania. Jiƚpe ipanenni lipuqui'.
18 Liƚic'ejma ipaiconanni,
i'huacona'ma Jerusalén. Mi'hua
lane tunle'e. 19 Ixim'ma anuli al 'ec
icux jiƚpe liju' cane. Iƚoc'huai'ma.
Ixim'ma alilopa'a qui'as, pangay
quipela. Timi al 'ec icux:
―Aimi'ascona'mo'.
Aiquicoƚ'ma, al 'ec icux ijuƚna'ma.
20 Ts'ilihuequi Jesús lixim'me jiƚe al
'ec icux, timiyi:
―¡Xinƚa'! Jiƚiya al 'ec icux
aiquicoƚi, joupa ijuƚnapa. ¿Te
qui'ipa?
21 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc'
ja'ni aimoƚnesyi: “¿Te ti'i'ma o
aimi'iya?”, ja'ni toƚ'huaiyijnle
ȽanDios, jouc'a nipajnya tonƚ'e'me
to lai'e'epa al 'ec icux. Xonca al
cueca' tonƚ'e'me. Ja'ni toƚmi'me
iƚca'a ƚijuala: “To'huanƚa',
to'nij'mixoxi ƚaja”, ma toƚta'a
ti'i'ma. 22 Moƚjoc'iyi ȽanDios ja'ni
toƚ'huaiyijnle, jahuay loƚxahue'epa
tepi'im'molhuo'.
23 Jesús itsufaicona'ma pe lopa'a
al cuecaj xoute'. Mimuc'ila' lan
xanuc' icuaitsa lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui'. Icuis'e'me,
timiyi:
―¿Naitsi nepi'ipo' lomane toƚta'a
to'e'ma? ¿Naitsi nummepo'?
24 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Iya' jouc'a tipa'a
laifnicuis'e'eyacolhuo'. Aƚtalai'eƚa',
tijouƚa' cu'i'molhuo' naitsi nalapi'ipa
laimane ca'eƚa' toƚta'a laif'epa.
25 ¿Naitsi nummepa Juan tepo'itsola'
lan xanuc'? ¿Te ȽanDios o cal xans
nummepa?
Iƚne ipalaic'o'moƚtsi quiƚtuca',
timiyoƚtsi:
―¿Te caƚmiyacu? Ja'ni aƚmiƚe:
“ȽanDios ummepa”, iƚque
alicuis'e'monga', aƚmi'monga':
“Imanc' ¿te aicolapenufi?” 26 Ja'ni
aƚmiƚe: “Cal xans nummepa”,
tixtulecu lan xanuc'. Jahuay ticuayi
Juan aprofeta, ȽanDios ummepa.
27 Timiyi Jesús:
―Illanc' aicaƚsina'.
Jesús timila':
―Iya' jouc'a aicu'iyacolhuo' naitsi
nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a.
28 ’Imanc' aƚquimf'eƚa'
laifnu'iyacolhuo'. Tijouƚa' alu'iƚa' te
coƚcuayacu.
’Anuli cal xans timana' oquexi'
linaxque'. I'hua'ma pe lopa'a
cal te'a qui'hua, timi: “Mai'hua,
itsiya to'huaƚa' to'etsi canic' jiƚpe
ƚainemats' pe ƚaifapa ƚai'uva”.
29 “A'i, aica'huaya”, timi. Lijou'ma
lixhuej'menni, i'hua'ma i'etsi canic'.
30 ’Qui'ailli' i'hua'ma pe lopa'a
ƚocuena qui'hua, ma' anuli lataiqui'
imitsi. Iƚque italai'e'ma: “Ne',
mai'ailli', ai'huapa”. Aiqui'huac'.
31 ’Itsiya lu'iƚa', iƚne loquexi'
linaxque' cal xans, ¿naitsi ni'e'ma
licuxe'epola' quiƚ'ailli'?
Italai'e'e'me, timiyi:
―Cal te'a.
San Mateo 21
45
Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca. Itsiya
timana' lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no'
tuliquilhuo' imanc'. Iƚniya lan xanuc'
lin'najtsi'iyale jouc'a lacaƚ'no' notepá
liƚcuerpo, maƚniya tihuejconayi
ȽanDios, titsuflaiyi petsi locuxeyopa
cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.
32 ’Icuai'ma Juan Bautista
imuc'i'molhuo' al c'a lane,
aicolapenufi imanc'. Lin'najtsi'iyale
jouc'a lacaƚ'no' notepá liƚcuerpo,
iƚniya ƚinca epenufpá. Imanc'
oƚsimpola' iƚnu'hua iƚsuej'menamma,
aimoƚsuej'memma, aicolapenufi
Juan.
33 ’Aƚquimf'eƚa'. Ca'onƚicocona'ma
lo'epa ȽanDios fa'a li'a lamats'.
’Anuli cal xans ƚipoujna camats',
ifapa cal 'uva. Eti'icopa apic. Ipupa
pe lotsuj'miyacu, loxoc'eyonyacu
lan 'uva, tipa'a'me laquija'. Lijou'ma
ilanc'e'ma anuli litoqui cajut'ƚ,
jiƚpe tipajm'ma no'epa cuenna
ƚamats'. Lijou'ma icu'ma ƚemats',
epi'i'mola' lan xanuc' ti'eƚe canic'.
Ƚaipammaiya tepi'im'me onƚca.
Lijou'ma i'hua'ma aculi' camats'.
34 ’Joupa tixpinaf'quiya litine
timaj'ma lan 'uva. Ƚapoujna
umme'mola' limozó pe lomana'
no'epá canic', titaita ƚo'iya onƚca.
35 Iƚniya no'epá canic' i'noƚ'e'e'me
lummepola'. Untaf'me anuli, ocuena
ima'a'me, ƚocuena ipa'me capic,
ima'a'me.
36 ’Lijou'ma ƚapoujna
ummecona'mola' ocuenaye xonca
axpela'. Iye'me pe lomana' no'epá
canic', i'econa'me ma' anuli.
37 ’Lijouco'ma umme'ma ƚi'hua.
Ticua: “Iƚca'a ai'hua. Ƚinca
tixpaic'eta.”
38 ’No'epá canic' lixim'me
icuaico'ma ƚi'hua ƚapoujna camats'
timiyoƚtsi: “Iƚca'a tulij'ma jahuay
ƚemats' qui'ailli', iƚque ƚapoujna
camats'. ¡Ƚepá! ¡Aƚma'ata! Iƚque
ƚamats' tipanenno, alulijna'me
illanc'.” 39 I'noƚ'me, eca'ni'me lixpula'
leti'icoya ƚamats' pe ƚifayiya 'uva,
ima'a'me.
40 ’Ticuaiyunni ƚipoujna camats'
petsi ƚifayiya 'uva, ¿te co'e'eyacola'
iƚne no'epá canic'?
41 Timiyi:
―Tima'atola', tijou'netola'
nulemma iƚniya lixcay xanuc'.
Ƚemats' joupa ifayiya cal 'uva,
tepi'i'mola' ocuenaye xanuc',
tixhuico'me ƚamats', tepi'i'me ƚo'iya
onƚca ƚaipammaiya.
42 Jesús timila':
―Imanc', ¿te aicoƚsuec' te loya'apa
al Paxi Liniƚingiya? Iƚe tuya'e':
Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajut'ƚ
joupa i'ipa xonca ƚaicuicoya.
Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ,
aimecangeya lajut'ƚ.
ȽanDios ƚaƚPoujna iƚta'a
ƚecuej'micopa.
Illanc' aƚsinyi acueca' iƚe li'ipa.
43 Camilhuo': Ƚinca ȽanDios joupa
epi'ipolhuo' loƚpenic', icuxe'epolhuo'
toluya'aƚe: “Maƚque ȽanDios cal
Cuecaj Rey ticuxela' lan xanuc'”.
Itsiya texic'e'molhuo' iƚe loƚpenic'.
Aimoƚtsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Iƚe
loƚpenic' tepi'i'mola' locuenaye.
Iƚniya ƚinca tenant'ƚi'me iƚe lataiqui'
locuxe'eyacola'.
44 ’Cal xans ja'ni tixc'uaƚaf'caitsi,
tecanaf'caitsi cal Cuecaj Capic,
iƚque cal xans tixquelequehuo. Ja'ni
Ƚapic tecangenni tetof'caitsi cal
San Mateo 21
46
xans, iƚque cal xans tuxpats'i'ma
nulemma.
45 Toƚta'a i'onƚico'ma Jesús lo'epa
ȽanDios. Licuej'me iƚiya litaiqui'
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lan xanuc' fariseo i'i'ma quiƚsina'
Jesús ma tinescola'. 46 Ehuepá
te co'iya mi'noƚyacu. Aiquiƚ'noƚi.
Tixpaic'ennila' lan xanuc', iƚne
ticuayi: “Jesús aprofeta. ȽanDios
ummepa”.
22 Jesús ti'hua ti'onƚijma.
Timila':
2 ―ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a
lema'a, licuxejma ti'onƚcospa to
li'ejma' anuli cal cuecaj quincuxepa
nopa'a fa'a li'a ƚamats'.
’Litine lemane'ma ƚi'hua, ƚincuxepa
icuxe'ma imac'ot'ƚem'me ƚotejacu
al juic. 3 Umme'mola' limozó
iye'me tilecontsola' lijoc'ipola'.
Iƚniya lijoc'ipola' aiquiƚcuac',
aiquicuaiyunca al juic.
4 ’Ummecona'mola' locuenaye
limozó. Timila': “Tonƚeƚe,
toƚƚecotsola' laijoc'ipola'. Tolu'itsola':
Joupa ima'ampola' laihuacax jouc'a
locuenaye linneja lifujmpola'.
Aimac'epa ƚaƚtejacu. Ailopa'a
cahue'epa. Tonƚouyunca al juic
temane'ma ƚai'hua.”
5 ’Iƚniya lijoc'ipola' aiquiƚcueca.
Iyena'me ocuena cane. Anuli
i'hua'ma ixintsi ƚemats'. Ƚocuena
i'hua'ma petsi locucaleyopa.
6 Locuenaye i'noƚ'e'e'me limozó
ƚincuxepa, ixcai'em'mola',
ima'am'mola'.
7 ’Ƚincuxepa ixtuc'o'mola'.
Umme'mola' lisoldado tima'antsola'
iƚne linma'ahuale, tipi'entsa
liƚcuecaj quiƚya'. 8 Timila' limozó:
“Joupa imacoƚpa ƚaƚtejacu lijuic
ƚamaneya ƚai'hua. Laijoc'ipola' joupa
imujpoƚtsi a'ijc'a xanuc'. Etets'ipá
ƚaitejua'. Aiquiƚcuaiya. 9 Itsiya
tonƚeƚe lotalejmaleyopa ƚaneya.
Jahuay lan xanuc' loƚsinyacola'
toƚjoc'itsola', toƚmitsola': Ƚepá lejut'ƚ
ƚincuxepa, ti'i juic, temane'ma
ƚi'hua.”
10 ’Lam mozó ipalunca ipa'netsa
ƚaneya. Efot'ƚem'mola' iƚne
lixinim'mola', ja'ni lan c'a xanuc',
ja'ni lixcay xanuc', ma' anuli
efot'ƚem'mola'. Lajut'ƚ imantsi xanuc'.
11 ’Itsufai'ma ƚincuxepa
tixinguftsola' iƚne notetsopá
jiƚpiya. Ixim'ma anuli cal xans
a'i quetejyoxi, aiquipo'nohuo al
ts'e lipijahua' to liƚpo'nohuo iƚne
nomana' jiƚpe al juic ƚamanepa.
12 Icuis'e'ma, timi: “Maipima,
aicopo'nohuo al ts'e lopijahua' to
liƚpo'nohuo iƚne nomana' fa'a al
juic. ¿Te qui'ipa lotsufaiyumma
fa'a?” Cal xans aiquitalai'e. Ailopa'a
quitaiqui'. 13 Ƚincuxepa ijoc'i'mola'
limozó no'huapá pime maƚpe al
juic. Timila': “Iƚque cal xans toƚfi'eƚe
limane li'mitsi'. Tolaca'nitsa jipu'hua
al muf. Jiƚpe lan xanuc' tijolijta,
ti'ilc'ta liƚ'ay.”
14 ’Ƚinca, axpela' lijoc'impola',
ahuata li'huijf'empola'.
15 Iye'me lam fariseo. Ixpic'e'me te
co'iya mi'noƚyacu Jesús. Timiyoƚtsi:
―Licuis'e'me, aƚtalai'e'monga',
toƚta'a aƚcufta.
16 Ummem'mola' liyejmalepá.
Jouc'a iye'me lixanuc' cal rey
Herodes. Icuaitsa pe lopa'a Jesús,
timiyi:
―Momxi, aƚsina' ima' tocua al
ƚinca, a'i ma le'a metenƚcoyacola'
lan xanuc'. Tomuc'iyale lipene
San Mateo 21​, ​22
47
ȽanDios. Ma' anuli topalaic'ola'
jahuay. Aimahuelongila' ja'ni
ts'iƚ'hueca o aiquiƚ'hueca. 17 Itsiya
lu'itsonga'. ¿Te cofcuapa? ¿Te
aƚ'najtse'me cal cuecaj quincuxepa
César? ¿Aƚcu'me al tomí
laƚsahue'eponga'? o ¿aimaƚcuyacu?
¿Nipajnya o aimi'iya?
18 Jesús imetsaico'mola' ixcay
liƚpicuejma', timila':
―¡Imanc' cunc'infel'miyale! ¿Te
caƚmicuapa toƚta'a? Aixina' le'a
lahuaijma. 19 Aƚmuc'iƚa' anuli al
tomí loƚcuyacu.
Imuc'i'me al tomí. 20 Icuis'e'mola',
timila':
―¿Naitsi iƚca'a ts'i'a? ¿Naitsi iƚta'a
ts'ipuftine?
21 Iƚniya italai'e'e'me, timiyi:
―Li'a César, lipuftine César.
Timila':
―Ja'ni i'huexi César, tonlapi'iƚe
César; ja'ni i'huexi ȽanDios,
tonlapi'iƚe ȽanDios.
22 Licuej'me toƚta'a iƚniya icuapá:
―¡Xinƚa'! Iƚque Jesús acueca'
lipicuejma'.
Ipo'no'me quituca', iyena'me.
23 Maƚe litine lan xanuc' saduceo
icuaitsa pe lopa'a Jesús. Iƚniya
lan xanuc' saduceo ticuayi:
“Lan xanuc' timala' anulemma,
aimimaf'iconayacu”. Iƚniya tehuaiyi
Jesús, ticuis'eyi, 24 timiyi:
―Momxi, Moisés uya'apa: “Timaƚa'
cal xans ja'ni ailopa'a qui'hua,
ƚimanapa ƚipima tileco'ma ƚi'maxi.
Tipajntsi cal te'a quiƚ'hua, iƚque
tecui'i'me to lipuftyne ƚimapa.
Ti'i'ma ma to qui'hua ƚimapa,
ƚi'huexi ƚimapa tulij'ma.”
25 ’Illanc' alimetsaicola' acaitsi
lapimaye. Cal te'a emanepa, imapa,
aiquixina' qui'hua. Ƚimapa ƚipima
ileco'ma ƚi'maxi. 26 Ma to li'ipa cal
te'a, ma toƚta'a li'ipa ƚipima, jouc'a
toƚta'a li'ipa ƚocuena. Ma' anuli
li'i'mola' lan caitsi. 27 Lijou'ma
imana'ma ƚaca'no'.
28 ’Lan caitsi capimaye ilecopá
anuli ƚaca'no'. Ticuaitsi litine
timaf'iconƚe limanapola', ¿naitsi
co'iya ƚipe'ailli' ƚaca'no'?
29 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Imanc' timenaquilhuo'. Aicoƚsina'
loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
aicolimetsaijma al cueca' lo'epa
ȽanDios.
30 ’Jiƚpe litine timaf'inƚe
limanapola', aimemalƚiyacu, ni lan
xanuc' ni lacaƚ'no'. Ti'onƚcotola' to
lapaluc' quema'a. 31 Imanc' toƚcuayi
aimimaf'iyacu limanapola'. ¿Te
aicoƚsuec' lomipolhuo' ȽanDios jiƚpe
Lipaxi Liniƚingiya? Jiƚpe tuya'e':
32 “Iya' NanDios, ilenDios Abraham,
Isaac, Jacob”. Ja'ni anulemma
imanapola' Abraham, Isaac, Jacob,
ȽanDios aiminesya: “Iya' ilenDios
iƚniya”. ȽanDios ilenDios ts'iƚmaf'i',
a'i limanapola' nulemma.
33 Licuej'me jiƚiya licua'ma Jesús,
lan xanuc' ticuayi:
―¡Xinƚa'! Acueca' litaiqui'
lomuc'iyalepa iƚque Jesús.
34 Lan xanuc' fariseo icuej'me
Jesús i‑ch'ixc'epola' lan xanuc'
saduceo. Lijou'ma, lam fariseo
efot'ƚe'moƚtsi, iye'me pe lopa'a
Jesús. 35 Anuli iƚniya, iƚque ƚomxi
nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios,
ehuai'ma Jesús, icuis'e'ma, timi:
36 ―Momxi, jiƚpe litaiqui'
locuxepa ȽanDios, ¿te t'ƚe cataiqui'
xonca al cueca'?
37 Jesús italai'e'e'ma, timi:
San Mateo 22
48
―“To'nujuaisla' ȽanDios ƚoPoujna,
iƚque omenDios. Taihuejla' jahuay
ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma,
jahuay lopicuejma'.” 38 Toƚta'a
loya'apa al te'a litaiqui', iƚiya xonca
al cueca' cataiqui' locuxepa ȽanDios.
39 Locuena lataiqui' lihuequi ma'
anuli ti'onƚspa, ticua: “Ima' to'eyoxi
capic'a. Ma toƚta'a to'eƚa' capic'a
ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.”
40 Ja'ni tolihuejcoyi jiƚta'a loque'
ƚataiquí, ƚinca tolanant'ƚiyi jahuay
locuxepa ȽanDios, jahuay linespa
lam profeta.
41 Mefot'ƚeyoƚtsi jiƚpe lan xanuc'
fariseo, 42 Jesús icuis'e'mola', timila':
―Imanc', ¿te coƚcuapa? Cal Cristo,
¿naitsi ƚitatahuelo?
Iƚniya italai'e'e'me, timiyi:
―David itatahuelo cal Cristo.
43 Jesús timila':
―Maƚque David inescopa cal
Cristo, ticua “… ƚaiPoujna”. Ja'ni
David itatahuelo cal Cristo, ¿te
quinescopa toƚta'a? Cal Espíritu
Santo icuxe'epa toƚta'a licuapa,
luya'apa, ticua:
	 44	ȽanDios tipalaic'o ƚaiPoujna,
timi:
“Tocutsaiƚa' jifa'a al c'a camane.
Topanehuo jifa'a, iya' mi'hua
culiquila' lo'epo' laic'.
Tijouƚa', ima' tocuxena'mola'.”
45 Ja'ni David itatahuelo cal
Cristo, ¿te quinescopa, ticua “…
ƚaiPoujna”?
46 Ailopa'a cotalai'ecoyacu, ni
anuli lataiqui'. Lipangopa jiƚe litine
aimicuis'mot'ƚeconayacu. Iƚsina'
tulijna'mola' Jesús.
23 Jesús ipalaic'o'mola' lan
xanuc' jouc'a ts'ilihuequi.
2 Timila':
―Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a lan
xanuc' fariseo, tipa'a liƚmane
timuc'iyale'me licuxepa Moisés.
3 Imanc' tolihuejcoƚe jahuay
locuxe'epolhuo'. Liƚ'ejma' iƚniya
aimolihuej'me. Iƚniya ma le'a tinesyi,
aimi'eyi.
4 ’Tetonc'iyi lataiqui' locuxepa
ȽanDios. Ticuxennila' lan xanuc'
tenant'ƚiƚe jahuay iƚta'a liƚtaiqui'.
Lan xanuc' tixinyi ipime jiƚiya
liƚtaiqui'. Ti'onƚcospa to cal cumta
caitay lipo'no'impola' liƚspula'. Afule
mixnet'ƚyi. Maƚniya lomxiye jouc'a
lan xanuc' fariseo aimenant'ƚiyi
lataiqui' locuxepa tenant'ƚiƚe liƚf'as
xanuc'. Tixinyoƚtsi to ailopa'a
nocuxeyacola'. Ticuxeyoƚtsi
quiƚtuca'.
5 ’Jahuay lo'epa iƚniya ti'eyi
ma le'a tehuelojnle lan xanuc',
tixinintsola' lan c'a xanuc'. Iƚpic'a
tixinintsola' menant'ƚiyi locuxepa
ȽanDios. Iƚniya lomxiye jouc'a lam
fariseo tilanc'eyi xonca lexpats'qui
iƚe laca'hua caxax lofi'ecopa liƚmane
o ƚilepali. Jiƚpe lacaxax ti'nico
hualca al Paxi Liniƚingiya. Ti'e'eyi
itoqui ƚocuits' ƚema liƚpijahua'.
Ticuayi liƚpicuejma': “Lan xanuc'
aƚsintsonga' ninc'itsila' comxiye”.
6 ’Mixmucota ticutsoƚaita jiƚpe
petsi locutsoƚaiyacu lan tsilaj
xanuc'. Toƚta'a iƚpic'a. Ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc', iƚne
ticutsoƚaita lan tet'ƚa asiento.
7 Miyelocoyi locucaleyompa iƚpic'a
lan xanuc' tinonintsola', timintsola':
“¡Rabí, Rabí!” (Iƚe lataiqui'
lohuaƚcuf'ipa ticua: Nomuc'iyalepa.)
8 ’Imanc' aimecui'im'molhuo'
“Rabí.” Tipa'a ma le'a anuli
San Mateo 22​, ​23
49
Nomuc'ipolhuo', imanc' unc'apimaye.
9 Fa'a li'a ƚamats', ja'ni anuli cal xans
a'i coƚ'ailli', aimoƚmi'me “Mai'ailli'”.
Tipa'a ma le'a anuli coƚ'Ailli', iƚque
Nopa'a lema'a. 10 Aimecui'im'molhuo'
imanc' “Momxi”. Imanc' a'i
cunc'omxiye. Ma le'a iya' ƚoƚpomxi,
iya' ninCristo. 11 Imanc', naitsi
xonca cal cueca' ti'iƚa' to cal
mozo, titoc'itsola' lipimaye. 12 Cal
xans no'e'epoxi acueca', iƚquiya
ti'oc'em'me. Naitsi no'e'epoxi
aca'hua, ti'e'em'me xonca acueca'.
13 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' cunc'omxiye,
imanc' noƚmuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios, jouc'a imanc' cunc'ixanuc'
fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i
cunc'ic'a xanuc'. Miquimf'ennilhuo'
loƚmuc'iyalepa, lan xanuc' tixinyi
to joupa eti'iya al puerta. Tixinyi
aimi'iya mitsuflaiyacu jiƚpe pe
locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj
Rey Nopa'a lema'a. Ƚinca imanc'
aimoƚtsuflaiyi, jouc'a aimolapi'ila'
lane lan xanuc'. Iƚne ts'iƚpic'a
titsuflaiƚe, imanc' toƚpa'nela'.
14 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc'
unc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi,
imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Imanc'
tolaxic'ela' ƚiƚ'huexi lam potsateya
cacaƚ'no'. Moƚ'eyi toƚta'a ticoƚilhuo'
moƚpalaic'oyi ȽanDios. Toƚcuayi:
“Aƚsinintsonga' illanc' lihuejcoyi
ȽanDios”. Imanc' xonca acueca'
loteƚminyacolhuo'.
15 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a
imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a
toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. Imanc' tolahuela' lan
xanuc' tihuequintsolhuo'. Tonƚeyi
ni petsi li'a ƚamats', toƚqueyi ƚaja.
Toƚsintsa ma le'a anuli cal xans
naihuejyacolhuo' tolixoc'i'moƚtsi
conlata. Tijouƚa' iƚque tulij'molhuo'.
Imanc' loƚpicuicoya tonƚe'me
pu'hua al cuecaj capa. Iƚque xonca
lipicuicoya ti'huaƚa' pu'hua.
16 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
unc'ifohue. Imanc' aimi'iya
moƚmuc'iyacola' lan xanuc' al c'a cane.
Imanc' toƚcuayi: “Cal xans nocuaj'mipa
al cuecaj xoute' ja'ni aimenant'ƚi
litaiqui' ailopa'a tintsi. Ƚocuenaj cal
xans nocuaj'mipa al oro lopa'a jiƚpe al
cuecaj xoute', ƚinca tenant'ƚiƚa' litaiqui',
ja'ni a'i titai'ma lijunac'.”
17 ’¡Imanc' unc'ifohue! Tocomma
ailopa'a coƚpicuejma'. ¿Te jale xonca al
cueca', ja'ni al oro o al cuecaj xoute'?
Aƚinca xonca acueca' al xoute'. Iƚe al
oro ja'ni ailopa'a jiƚpe al cuecaj xoute'
aimi'iya qui'huexi ȽanDios. 18 Jouc'a
toƚcuayi: “Cal xans nocuaj'mipa cal
altar, ja'ni aimenant'ƚi litaiqui' ailopa'a
tintsi. Ƚocuena cal xans nocuaj'mipa
lotsufcompa jiƚpe cal altar, ƚinca
tenant'ƚiƚa' litaiqui', ja'ni a'i titai'ma
lijunac'.” 19 ¡Imanc' unc'ifohue! ¿Te
jale xonca al cueca', lotsufcompa o
cal altar? Ƚinca xonca acueca' cal
altar. Ja'ni lotsufcompa ailopa'a jiƚpe
cal altar aimi'iya qui'huexi ȽanDios.
20 Cal xans nocuaj'mipa cal altar
jouc'a tipalaijma jahuay lopa'a jiƚpiya
cal altar. 21 Ja'ni icuaj'mipa al cuecaj
xoute', jouc'a tipalaijma ȽanDios iƚque
Nopa'a jiƚpiya. 22 Ja'ni nocuaj'mipa
lema'a tipalaijma lema'a pe locutsaf'ya
ȽanDios jouc'a tipalaijma ȽanDios
iƚque Nocutsaf'ya jiƚpiya.
23 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
San Mateo 23
50
locuxepa ȽanDios jouc'a imanc'
cunc'ixanuc' fariseo. Ma le'a
tonƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. Imanc' jahuay ts'oƚ'hueca
tipa'a loƚtsufcoyacu ȽanDios. Ja'ni
ti'iƚa' amaxnu, toƚtsufcoyi imbama',
ja'ni ti'iƚa' imbama' toƚtsufcoyi
anuli. Toƚta'a monƚ'eyi, tama
ƚaiquitamqui xonca atsocay, ja'ni
al xaimu, ja'ni al anís, ja'ni al
comino, toƚtsufcoyi anuli ȽanDios.
Lataiqui' locuxepa ȽanDios
ticuxe'elhuo' tonƚ'eƚe al c'a xonca al
cueca'. Ticuxe'elhuo' tonƚ'eƚe al ƚijca,
toƚsintsola' cuanuc'la loƚpimaye,
tonlanant'ƚiƚe loƚnesyacu. Iƚe
lataiqui' aimonlihuejyi. Ƚinca ac'a
lonƚ'epa moƚtsufcoyi ƚaiquitamqui.
Ticuicomma tolanant'ƚiƚe jahuay
locuxe'epolhuo' ȽanDios, tonƚ'eƚe
al c'a xonca. 24 Imanc' aimi'iya
moƚmuc'iyacola' lan xanuc' al c'a
cane. ¡Unc'ifohue! Tipa'a lataiqui'
loya'apa: “Toƚtsaic'oyi al vino
aimoƚnuc'me calxc'huiƚ. Tijouƚa'
aimoƚsinyi cal cuecaj quinneja,
iƚque cal camello, toƚnuc'yi.” Toƚta'a
ma ti'onƚcospolhuo' to loƚ'ejma'
imanc'.
25 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc'
cunc'ixanuc' fariseo. Ma le'a
toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. A'ijc'a loƚpicuejma'. Ti'hua
toƚjanajyi tepi'intsolhuo' xonca.
Tonlaxic'ela' liƚtomí loƚf'as xanuc',
toƚta'a toƚma'neyi loƚtaza, loƚpime.
Tijouƚa', ma to moƚ'eyi, tolapajyi
liƚspula' loƚtaza, loƚpime. 26 Ima'
umfo' fariseo, ate'a taipa'aƚa' al xujc'a
lopa'a jiƚpe licu'u lotaza, lopime.
Tijouƚa' liƚspula' ti'i'ma limpio jouc'a.
27 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a
imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a
toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. Ti'onƚcospolhuo' to cal
puƚ'hua li'e'empa afujca juaiconapa.
Licu'u al pu'hua imanna quecala
camizhua, imanna axisca.
28 Ma' anuli imanc'. Tocomma to
tolihuejcoyi locuxepa ȽanDios. A'ij
ƚinca. Ma le'a ixcay loƚpicuejma'.
Jiƚpe toƚspic'eyi toƚ'e'eyoƚtsi, imanc'
a'i cunc'ic'a xanuc', aimolihuejcoyi
locuxepa ȽanDios.
29 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios jouc'a imanc'
cunc'ixanuc' fariseo. Le'a
toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a
xanuc'. Imanc' toƚƚanc'e'ela' liƚpu'hua
limanapola' iƚne lam profeta jouc'a
lan xanuc' naihuejcopá locuxepa
ȽanDios. 30 Imanc' toƚcuayi:
“Laƚtatahueló ima'a'me lam profeta.
Ja'ni coƚa' illanc' aƚmana' jiƚpe litine,
aimaƚ'eyacu toƚta'a.” 31 Moƚnesyi
“Laƚtatahueló… ”, le'a toƚcufyoƚtsi,
tonlimetsaicoyoƚtsi imanc' iƚnaxque'
iƚniya nima'a'me iƚne lam profeta.
32 Ne'. ¡Ti'hua monƚ'eyi jiƚiya lixcay
to li'epá loƚtatahueló! ¡Toƚjou'neƚe
nulemma!
33 ’Imanc' ti'onƚcospolhuo' to
lacaƚpo'. Imanc' loƚpicuejma'
ti'onƚcospa to lipicuejma'
ƚainofaƚ. Ƚinca tejac'ennolhuo',
tecajm'minnolhuo' ƚunga ƚopa'a
al muf. O ¿te ti'i'ma tolunƚulta?
A'i. Aimi'iya. 34 Cumme'elhuo' lam
profeta, iƚne noya'apá loxpic'epa
ȽanDios. Cumme'elhuo' lan xanuc'
acueca' liƚpicuejma'. Cumme'elhuo'
San Mateo 23
51
lomxiye. Imanc' toƚma'a'mola' hualca
iƚniya lan xanuc', tolapaƚts'ijm'mola'
lancruz. Locuenaye toƚƚeco'mola'
ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan
xanuc', jiƚpe toluntaf'e'e'mola'.
Tolihuejtso'mola' iƚya' iƚya'. 35 Toƚta'a
imanc' toƚtai'me liƚjunac' iƚne
loƚxanuc' nima'a'me naihuejcopá
locuxepa ȽanDios. Cal te'a
ƚima'ampa iƚque cal c'a xans Abel,
ƚijoujma Zacarías ƚi'hua Berequías,
ƚima'ayompa jiƚpe al cuecaj xoute'
lixpula' cal altar, jiƚpe lotsuflaiyacu
al Paxi Lugar. 36 Iya' camilhuo' al
ƚinca: Jahuay iƚe lajunac' toƚtai'me
imanc' noƚmana' fa'a itsiya litine.
37 ’¡Miƚya' Jerusalén! ¡Miƚya'
Jerusalén! Loxanuc' inma'ahuale,
ima'a'me lam profeta, tipannila'
capic', tima'ayi lixanuc' ȽanDios,
iƚniya lummepola' jiƚpiya. Iya'
axpe' canesqui: Cafot'ƚe'mola'
jahuay loxanuc' ma to mi'ay cal
tsana mefot'ƚe'mola' laiquipuyu,
mipuxc'i'mola' lixaƚ. Ima' aicocuac'.
38 Miƚya', ¡tahuelojnla' locuecaj
xoute'! ȽanDios ipo'nopa quituca'.
Tocomma joupa eteƚquemma.
39 Iya' camilhuo' lo'iya. Ticuaitsi
litine aƚmiƚa': “Ima' unC'a. ȽanDios
ƚaƚPoujna ƚinca ummepo'”, iƚe litine
aƚsingona'ma. Ai'a ticuaita iƚe litine
aimaƚsingonaya.
24 Jesús ipayonni jiƚpe al
cuecaj xoute', icuaitsa
ts'ilihuequi. Iƚniya ts'ilihuequi
ipalaico'me ƚajut'ƚi al cuecaj xoute'.
Timiyi:
―Toxintsola' ilangila' juaiconapa
iƚna'a ƚajut'ƚi.
2 Jesús italai'e'mola', timila':
―Itsiya tolahuelojnyi ƚajut'ƚi iƚniya
ilangila'. Iya' camilhuo' al ƚinca:
Ticuaihuo litine jahuay teteƚquehuo.
Ni anuli ƚapic mi'nif'queya ƚipima
capic.
3 Micutsuya Jesús ƚijuala Olivo,
icuaitsa quiƚtuca' ts'ilihuequi,
icuis'e'me, timiyi:
―Lu'itsonga', ¿tej hora mi'iya
toƚta'a? ¿Te co'iya maƚsinyacu ja'ni
ima' tocuaiconahuo? ¿Te co'iya
maƚsinyacu ja'ni tijou'ma li'a
ƚamats'?
4 Jesús italai'e'mola', timila':
―Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni
aimoƚpo'noyi cuenna
tifel'mim'molhuo'. 5 Ticuaicu axpela'
linfel'miyale. Anuli anuli tines'ma:
“Iya' ƚinca cunƚu'e'molhuo'. Iya'
ninCristo. ȽanDios alummepa.”
Iƚniya tifel'miyale'me axpela'.
6 Litine toƚcuejle: “Pu'hua
tifulenni”, o “Ƚu'hua tifulem'me”,
aimixpailij'molhuo'. Toƚta'a lo'iya.
Ticoƚ'ma locuaicoya Lijoujma
Quitine. 7 Lan xanuc' anulij nación
tixtuc'om'moƚtsi locuenaj nación,
tifule'me. Lan tsilaj quincuxepá
tixtuc'om'moltsi, tifule'me. Ni
petsi tixim'me cumemma, tinu'ma
ƚunanto. 8 Iƚe lateƚcoya ti'onƚcota to
ƚaca'no' ƚinnay ƚipumla. Tumlej'ma
ate'a, tijouƚa' tipajnta cal ts'e
qui'hua. Fa'a li'a ƚamats' ate'a
tipango'ma lateƚcoya, tijouƚa' ti'i'ma
al ts'e lema'a, ti'i'ma al ts'e li'a
ƚamats'.
9 ’Imanc', ticum'molhuo', ticuaita
quiƚmane lan xanuc', iƚne
titeƚmi'molhuo', tima'a'molhuo'.
Imanc' ts'alihuequi, toƚiya ni
petsi loƚmanc'eyacu fa'a li'a
ƚamats' lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'.
10 Axpela' ts'alihuequi tipai'i'me
liƚpicuejma', ti'e'moƚtsi laic'
San Mateo 23​, ​24
52
liƚpimaye ts'alihuequi. Ticuf'me.
11 Ticuaicu axpela' lam profeta
nofelƚaiqueyacu, tifel'miyale'me
axpela' lan xanuc'. 12 Lan xanuc'
xonca tenaj'moƚtsi, aimihuej'me
lataiqui' locuxepa ȽanDios. Ti'e'me
ma le'a lixcay. Aimipalaic'oyacoƚtsi
to li'ipa, aimi'eyoƚtsi capic'a. 13 Cal
xans ja'ni tixnet'ƚƚa' lateƚcoya, ja'ni
ti'hua tihuejla', iƚque ƚinca tunƚu'ma.
14 Jahuay li'a ƚamats' tuya'ata
lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Ni petsi lomana' lan xanuc'
tuya'ata te co'iya mitsuflaiyacu pe
lopa'a ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey
Nopa'a lema'a. Tijouƚa' ticuaihuo
Lijoujma Quitine.
15 ’Ma to luya'apa cal profeta
Daniel luyaipa quitine toƚta'a
toƚsim'me lo'iya. Iƚe pe ȽanDios
tilaiqui topo'nom'me al cuecaj
xoute'. Tijouƚa' ȽanDios tipo'no'ma
quituca' iƚe al cuecaj xoute'. Naitsi
noxhuef'iyacola' lipimaye jiƚta'a
lataiqui' ticuec'eƚa'.
16 ’Iƚniya ƚitiné ja'ni toƚmana' al
distrito Judea tolinul―le, toƚf'ajliƚe
ƚijualay. 17 Ja'ni cof'nif'ya al toncay
lomejut'ƚ, aimicoƚ'mo'. Aimaipa'a'ma
iƚe lopa'a lomejut'ƚ, le'a taimunni,
tainuƚa'. 18 Ja'ni to'ay canic'
jiƚpe ƚimuc'o', aimopaiconahuo
mommaiya lopuquiya, ma tainuƚa'.
19 ’Iƚniya ƚitiné juaiconapa
titeƚco'me linnaila cacaƚ'no', jouc'a
lacaƚ'no' notu'ipá liƚnaxque'. Iƚniya
afule minulyacu. 20 Toƚsahue'eƚe
ȽanDios ticuaitsi lateƚcoya
aimi'i'ma ƚitiné caxita, ni litine
conxajya. Jiƚpiya aimi'iya
molinulyacu. 21 Lan xanuc' nomana'
fa'a li'a ƚamats' aiquiƚsingufma
lateƚcoya to loxinyacu jiƚpiya
litine. Tijouƚa' jiƚta'a lateƚcoya
aimixinconayacu lateƚcoya to jiƚta'a.
22 ȽanDios tixinnila' cuanuc'la
lixanuc', jiƚne li'huijf'epola', toƚiya
ixpic'epa aimicoƚya jiƚe lateƚcoya,
tetec'oyehuo. Ja'ni coƚa' ticoƚ'ma
iƚe lateƚcoya, ailopa'a conƚuya,
coƚa' jahuay tima'mola'. Aimicoƚya
lateƚcoya.
23 ’Iƚniya ƚitiné ja'ni timintsolhuo':
“¡Toƚsinƚe! Jifa'a icuai'ma cal Cristo”, o
“Jiƚpe icuaita”, aimolapenuf'me iƚiya
lataiqui'. 24 Ticuaicu linfel'miyale.
Tecui'i'moƚtsi: “Iya' ninCristo”, o
“Iya' ninprofeta, cuya'e' lixpic'epa
ȽanDios”. Iƚniya ti'e'me al cueca',
axpe' timuj'me. Tines'me: “Lan
xanuc' limetsaicotsonga' ȽanDios
lummeponga'”. Ma le'a tifel'miyaleyi.
Coƚa' tifel'mintsola' jouc'a li'huijf'epola'
ȽanDios. Aimi'iya mifel'minyacola'.
25 ’Joupa aimipolhuo' iƚe lo'iya.
Aimolimenc'eco'me iƚe laimipolhuo'.
Ma to lo'iya, toƚta'a nu'ipolhuo'.
26 Ja'ni timintsolhuo': “Icuaita cal
Cristo pu'hua. Tipa'a petsi ailopa'a
quiƚya'”, aimonƚe'me pu'hua. O ja'ni
ticuanni: “Icuai'ma fa'a, itsufaipa
lajut'ƚ”, imanc' aimolihuejco'mola'.
27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a.
Cacuaiyoconanni jahuay aƚsim'ma
ma to moƚsinyi lixcuaflay
mixcuaf'ma jiƚpiya liyuf'maj 'ora.
Lixcuaflay tepalc'o'i a'i ma le'a jiƚpe
liyuf'maj 'ora. Lepalc'o' ticuaita pe
lof'acaiyopa cal 'ora. 28 Pe lopa'a
ƚimac' jiƚpiya tefot'ƚe'moƚtsi lapote.
29 ’Tuyaiƚa' iƚniya ƚitiné lateƚcoya:
Timufco'ma cal 'ora, cal mut'ƚa
aimepalc'o'iya,
lan xamna nomana' lema'a
tecangoƚecu ƚamats',
San Mateo 24
53
jahuay lopa'a jiƚpe lema'a
tife'nem'mola'.
30 Iya' iƚque Cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Iƚe
litine jipu'hua lema'a lan xanuc'
tixim'me iƚe lomuc'iyacola' joupa
aicuaicocona'ma. Ni petsi li'a
ƚamats' lan xanuc' tijolij'me,
aƚsim'ma cacuaiconno cacutsafya
ƚummahuay quimumma. Aƚsim'ma
iya' ninCuecaj Rey, aƚ'onƚcospa
to ȽanDios. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. 31 Iƚe litine tifus'mi'me al
cuecaj trompeta, iya' cumme'mola'
lainepaluc' tiyeƚe tefot'ƚentsola'
laixanuc' lai'huijf'epola'. Ni petsi
lomana' tileconnola': Iƚniya nomana'
layuf'maj 'ora, iƚniya nomana'
lof'acaiyopa cal 'ora, iƚniya nomana'
pe lo'huayomma ƚahua', iƚniya
nomana' pe lotsepa ƚahua', ni petsi
canumicay li'a ƚamats' tileconnola'
laixanuc'.
32-33 ’Ja'ni toƚpo'noƚe cuenna
iƚe lo'ipa al 'icux ti'i'ma coƚsina'
icuaico'ma ƚinu'. Toƚta'a
timuc'i'molhuo' al 'icux tuxcuaf'eƚa'
limane', tilaƚa' laxhuaica lipela. Ma'
anuli ja'ni toƚpo'noƚe cuenna iƚe
lo'iya fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma coƚsina'
joupa cacuaiconno. Ti'iƚa' ma to
laimipolhuo', joupa aicuai'ma al
puerta. 34 Iya' camilhuo' al ƚinca:
Litine ti'iƚa' to laimipolhuo', lan
xanuc' nomajnyacu fa'a li'a ƚamats'
ti'i'ma liƚ'ejma' to liƚ'ejma' lan xanuc'
nomana' fa'a itsiya litine. 35 Lema'a
y li'a ƚamats' tipaico'mola'. Laitaiqui'
aimipaiya, tipanehuo.
36 ’Nij naitsi ts'ixina' litine ni al
'hora cacuaicoconanni li'a ƚamats'.
Jouc'a lapaluc' quema'a aiquiƚsina'.
Jouc'a iya' i'Hua ȽanDios, aicaixina'.
Ma le'a cai'Ailli', iƚque ƚinca ixina'.
37 ’Ma to li'ipa luyaipa quitine
mipa'a Noé fa'a li'a ƚamats', toƚta'a
lo'iya litine cacuaicohuananni li'a
ƚamats'. 38 Milanc'e Noé al arca, lan
xanuc' tuyalaicoyi liƚpepajnya ma to
mi'eyi. Titetsoyi, tixnayi, temalƚiyi,
ticuyi liƚnaxque' temalƚiƚe. Litine
Noé litsufai'ma al barco toƚta'a ti'eyi.
39 Iƚne aiquiƚsina' lo'iyacola', ticui'ma.
Ma' icui'ma ƚaxpaiqui' cacui. Ƚacui
ileco'mola', ima'a'mola'.
’Iƚe li'ipa ti'onƚcospa to lo'iya
cacuaiconanni iya'. Lan xanuc'
aimi'iya quiƚsina' lo'iyacola'.
40 Oquexi' lan xanuc' timajm'me
ƚimuc'o'. Anuli tilecom'me, ƚocuena
tipanehuo. 41 Oquexi' lacaƚ'no'
tutsi'me anuli. Anuli tilecom'me,
ƚocuena tipanehuo.
42 ’Imanc' toƚ'huaicoƚe, toƚpo'noƚe
cuenna. Aicoƚsina' te quitine
ticuaihuo ƚoƚPoujna. 43 Ƚipoujna
cajut'ƚ ja'ni ixina' tej hora ticuaihuo
cal namas, iƚque ƚapoujna
aimixmaiya, tipo'no'ma cuenna,
ticuanajco'ma lejut'ƚ, cal namas
aimi'iya mitsufaiya. 44 Imanc'
toƚpo'noƚe cuenna. Ticuaitsi al
'hora aimoƚ'huaicoyi, toƚnesyi:
“Aimicuaiya”, maƚpe al 'hora
cacuaihuo. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
45 ’Ƚapoujna ti'huaƚa' aculi',
tepi'i'ma quipenic' ƚimozo. ¿Te
co'eya iƚque cal mozo? Ja'ni cal
c'a mozo, ja'ni tipa'a lipicuejma',
tenant'ƚi'ma lipenic', iƚe lipo'no'ipa
ƚipoujna. Ti'e'mola' cuenna
locuenaye lam mozó nomana'
jiƚpe lajut'ƚ. Ti'huajcoƚa' al 'hora,
tites'mi'mola'. 46 Ticuainatsi ƚipoujna,
San Mateo 24
54
tixim'ma ƚimozo ti'ay to licuxe'epa.
Iƚque cal mozo loyaicoya al c'a.
47 Camilhuo' al ƚinca: Ƚipoujna
tepi'i'ma xonca al cueca' lanic'.
Tepi'i'ma quimane ticuxeƚa' jahuay
ƚi'huexi. 48 Ja'ni ixcay xans, cal
mozo timi'moxi: “Ƚaipoujna ticoƚi,
aimicuaiya”. 49 Tipango'ma tifule'ma,
tuntaf'mola' lif'as mozó. Titetsoyi,
tixnayi anuli lif'as quisnaye. ¿Te
co'iya iƚque cal mozo? 50 Anuli
litine, jiƚpe litine aimi'huaijma
ƚipoujna, jiƚe al 'hora aimixhueƚma,
ticuainahuo ƚipoujna. 51 Tetetsuf'ma,
tecajm'mita pe lomana' linfel'miyale,
jiƚpe tijolijta, ti'iƚc'ta liƚ'ay.
25 ’Licuaitsi litine ticuaihuo
cal Cuecaj Rey Nopa'a
lema'a, tepenuftsola' lixanuc', iƚne
naihuejcopá, ti'i'ma to li'ipa litine
lipalunca imbama' lahuats'la. Iƚe
litine titalecufta, tecanna ƚamaneya,
ticuai'ecu jiƚpiya lo'iyoya lijuic
lamaneyoya. Anuli anuli iƚtaic'
liƚpepalc'o'. 2 Amajxi lahuats'la
ts'iƚpicuejma', locuenaye amajxi
lahuats'la ailopa'a quiƚpicuejma'.
3 Lamac'ta lahuats'la, litai'me
liƚpepalc'o' aiquiƚtaic' quileceite
timanumf'eta liƚpepalc'o'.
4 Lahuats'la ts'iƚpicuejma' itai'me
liƚpepalc'o' jouc'a iƚtaic' lileceite.
5 Ticoƚi ƚamaneya, aiquicuaiyunni.
Jahuay lahuats'la icuinni quilehui,
ixmai'me.
6 ’Nolojmay quipuqui' icuej'me
tija'anni, ticuayi: “Icuaico'ma
fa'a ƚamaneya. Tunƚouyunca,
aƚtalecufta.” 7 Jahuay lahuats'la
imaf'i'me. Etuf'me liƚpepalc'o',
inai'i'me. 8 Lamac'ta lahuats'la
ipalaic'om'mola' ts'iƚpicuejma',
timinnila': “¡Toƚsinƚe! Iƚna'a
laƚpepalc'o' joupa tipica.
Aƚc'i'itsonga' tutani calaceite.”
9 Lahuats'la ts'iƚpicuejma' italai'e'me,
timinnila': “A'i. Aimi'iya. Ja'ni
aƚc'i'itsolhuo' illanc' lahue'e'monga'.
Tonƚeƚe petsi locuquimpá, toƚ'natsa
colaceite.” 10 Miyeyi ti'nata
quileceite, icuaiyunni ƚamaneya.
Lahuats'la ts'iƚpicuejma' iyejmale'me
ƚamaneya. Itsuflai'me jouc'a
lamaneyoya. Ix'nifcom'me al puerta.
11 Icuaitsa locuenaye lahuats'la.
Ija'a'me, timiyi: “Maƚpoujna,
maƚpoujna, laxi'e'etsonga' lopuerta”.
12 Ƚamaneya timila': “Iya' camilhuo'
al ƚinca: Aicainimetsaicolhuo'.”
13 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Imanc' ti'hua toƚpo'noƚe cuenna.
Aicoƚsina' ni litine ni al 'hora
cacuaiconanni.
14 ’Lo'iya ti'onƚcospa to li'ipa
ti'hualecotsi aculi' anuli cal xans.
Ai'a ti'hua'ma ijoc'i'mola' limozó
ticuaiyunca. Epi'i'mola' quiƚ'huexi,
iƚne tixinƚe lo'e'eyacu. 15 Anuli
epi'i'ma amaquej tomí, ƚocuena
epi'i'ma oquej tomí, ƚocuena
epi'i'ma ma le'a anuli, ma to mipa'a
liƚpicuejma'. Lijou'ma ipanni,
i'hua'ma aculi'.
16 ’Cal mozo ƚepenufpa amaquej
tomí ixhuico'ma al tomí, ulij'ma
i'nif'caitsi amaquej tomí. 17 Cal
mozo ƚepenufpa oquej tomí jouc'a
i'nif'caitsi oquej tomí. 18 Cal mozo
ƚepenufpa anuli al tomí itai'ma,
i'hua'ma, ipu'ma ƚamats', emu'ma iƚe
al tomí lepi'ipa ƚipoujna.
19 ’Axpe' quitine icoƚhuo'ma
ƚiƚpoujna lam mozó. Lijou'ma
icuainanni. Icuis'e'mola',
timila': “¿Te conƚ'ecopa al tomí
lainepi'ipolhuo'?” 20 Cal mozo
San Mateo 24​, ​25
55
ƚepenufpa amaquej tomí itaic'
imbamaj tomí. Timi ƚipoujna:
“Maipoujna, alapi'ipa amaque' al
tomí. ¡Toxinƚa'! Nulijpa amaque',
i'ipa imbama'.” 21 Ƚipoujna timi:
“Ac'a lo'epa. Ima' unc'a mozo.
Latenƚcocopa ima' lo'ejma'. Tama
ahuata lainepi'ipo', ac'a oxhuicopa.
Itsiya capi'i'mo' comane tocuxeƚa'
xonca axpe'. Iya' tixoqui neta
juaiconapa. To'huanni. Jifa'a
aƚmajm'me anuli. Tixoj'ma calata.”
22 ’Icuaitsi cal mozo ƚepenufpa
oquej tomí. Timi ƚipoujna:
“Maipoujna, alapi'ipa oquej
tomí. ¡Toxinƚa'! Nulijpa oque',
i'ipa amalpu'.” 23 Ƚipoujna timi:
“Ac'a lo'epa. Ima' unc'a mozo.
Latenƚcocopa ima' lo'ejma'. Tama
ahuata lainepi'ipo', ac'a oxhuicopa.
Itsiya capi'i'mo' comane tocuxeƚa'
xonca axpe'. Iya' tixoqui neta
juaiconapa. To'huanni. Jifa'a
aƚmajm'me anuli. Tixoj'ma calata.”
24 ’Lijoujma icuaitsi cal xans
ƚepenufpa anuli al tomí. Timi
ƚipoujna: “Maipoujna, ima'
aiximhuo' te ts'i'ic' lopicuejma'.
Aiximhuo' ima' untá xans. Aimoxina'
cuanuc'. Ima' aimofaya, tijouƚa'
tapenuf'ma jahuay ƚaipa'ampa.
Aimaca'neya cal trigo, tijouƚa'
jahuay lafot'ƚeya tapenuf'ma.
25 Lai'nujuaitsi toƚta'a lo'ejma', iya'
aƚspaicunni, ai'hua'ma nemutsi
ƚamats' al tomí, iƚe lalapi'ipa.
¡Toxinƚa'! Iƚta'a ja'a lotomí.
Tapenufnaƚa'.” 26 Ƚapoujna timi
ƚimozo: “Ima' mixcay mozo. Mahui.
¿Te aƚinca oxina' aicafaya, tijouƚa'
capenuf'ma jahuay ƚaipa'ampa? ¿Te
oxina' aicaca'neya cal trigo, tijouƚa'
jahuay lafot'ƚeya capenuf'ma? 27 Ne',
ne'. ¿Te comemucopa laitomí?
Najmay mecantsi al banco. Toƚta'a
capainanni, capenufna'ma jouc'a
lulijpa laitomí. 28 ¡Texic'enaƚe al
tomí! Tepi'inaƚe iƚque ts'i'hueca
imbama' al tomí. 29 Pe ts'i'hueca
iƚe lulijpa, xonca tepi'im'me. Iƚque
ti'huej'ma xonca. Pe aiqui'hueca,
aiculiqui, texic'em'me iƚe lepi'impa.
30 Iƚca'a cal mozo pe aiqui'aic' canic',
tolacanguf'me pe lopa'a al muf.
Jiƚpe tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay.”
31 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta, cacuaiconanni
aƚsim'ma aƚ'onƚcota to ȽanDios.
Jahuay lainepaluc' aƚejmalecu.
Cacutshuai'ma laicuecaj asiento,
iya' ninCuecaj Juez. 32 Jiƚpiya
tefot'ƚena'moƚtsi lan xanuc'
quiyouyomma ni petsi li'a ƚamats',
jahuay lan nación. Ma to ƚapoujna
mot'ƚ tenaquila' lipinneja, iƚne
ihuantseyoƚtsi lam mot'ƚ jouc'a lan
chivo, ma toƚta'a iya' canaj'mola'
lan xanuc'. 33 Al c'a camane
capo'no'mola' lam mot'ƚ. Loxa
camane capo'no'mola' lan chivo.
34 Tijouƚa' iya' ninRey
capalaic'o'mola' iƚniya nomana' al
c'a camane, cami'mola': “Imanc',
cai'Ailli' joupa ipaxnepolhuo'.
Tunƚouyunca. Tolapenufle
lapi'iyacolhuo' ȽanDios.
Tepi'i'molhuo' loƚmane toƚcuxeƚe.
Lilanc'epa li'a ƚamats' toƚta'a
joupa ixpic'epa ȽanDios. Itsiya
tepi'i'molhuo'. 35 Luyaipa quitine
aƚtoc'ipa, itsiya lo'iyacolhuo' al c'a.
Iya' ma cunle'e, imanc' aƚtes'mipa.
Iya' micui caija', imanc' aluhui'ipa
caija', aixnapa. Iya' nipayomma
aculi', laicuaita loƚpiƚya' imanc'
lapi'ipa cainejut'ƚ. 36 Iya' ma lahue'e'
San Mateo 25
56
caipijahua', imanc' alummi'ipa
caipijahua', aipo'nopa. Iya'
lalaxtafpa, imanc' aƚ'epa cuenna.
Iya' ma capa'a lacarza, imanc'
alahuejnhuo'ma.”
37 ’Iƚne lan xanuc' naihuejcopá
locuxepa ȽanDios aƚmi'ma:
“Maƚpoujna, ¿te quitine laƚsimpoƚtsi
ima' tonle'e, aƚtes'mipo'? ¿Te
quitine laƚsimpoƚtsi ima' ticui
coja', luhui'ipo', oxnapa coja'?
38 ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima'
mipayomma aculi', locuaita
laƚpiƚya' lapi'ipo' comejut'ƚ? ¿Te
quitine laƚsimpoƚtsi ima' ailopa'a
copijahua', lummi'ipo' copijahua'
opo'nopa? 39 ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi
ima' textafhuo' o topa'a lacarza
lahuejnhuo'mo'?” 40 Iya' ninRey
catalai'e'e'mola', cami'mola':
“Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc'
loƚtoc'ipola' iƚna'a laipimaye, tama
anuli xonca aca'hua iƚque ƚoƚtoc'ipa,
ƚinca aƚtoc'iponga' iya'.”
41 ’Tijouƚa' iya' capalaic'o'mola' iƚne
nomana' loxa camane, cami'mola':
“Imanc' joupa ecanipolhuo'.
Tonƚolijle pe laifpa'a. Tonƚeƚe petsi
ƚunga aimipica. Ti'hua tunaqui.
Iƚque ƚunga ȽanDios ipo'nopa
titeƚ'mitsola' ƚonta'a Satanás
jouc'a lepaluc'. 42 Imanc' aicaƚtoc'i,
itsiya ixcay lo'iyacolhuo'. Iya' ma
cunle'e, imanc' aicaƚtes'mi. Iya'
micui caija', imanc' aicaluhui'i.
43 Iya' nipayomma aculi', laicuaita
loƚpiƚya' aicalapi'i cainejut'ƚ. Lahue'e'
caipijahua', imanc' aicalummi'i. Iya'
ma laxtafpa, ma capa'a lacarza,
imanc' aicalahuenge.”
44 ’Iƚne lan xanuc' titalai'e'me,
aƚmi'ma: “Maƚpoujna, ¿te quitine
laƚsimpoƚtsi ima' tonle'e, o ticui
coja'? ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima'
o'huayomma aculi', ocuaita laƚpiƚya',
o ailopa'a copijahua', o textafhuo',
o topa'a lacarza, y aicaƚtoc'ihuo'?”
45 Iya' catalai'e'e'mola', cami'mola':
“Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc'
olatets'ipola' iƚna'a laipimaye,
aicoƚtoc'ila', toƚta'a latets'iponga'
iya'. Tama xonca aca'hua iƚque
ƚolatets'ipa, ma latets'iponga'
iya'.” 46 Iƚniya tiyena'me petsi
lateƚcoya aimijouya. Lan xanuc'
naihuejcopá locuxepa ȽanDios,
ituca' loyalaicoyacu iƚniya. Jiƚne
titsuflai'me petsi liƚpitine aimijouya.
26 Jesús lijoupa limipola'
ts'ilihuequi iƚniya ƚataiquí,
ipalaic'ocona'mola', timila':
2 ―Joupa oƚsina' tehue'e' oquej
quitine ti'i'ma al juic Pascua.
Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Aƚcu'ma,
lapaƚts'inginna lancruz.
3 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui' efot'ƚe'moƚtsi lejut'ƚ cal
cuecaj ca'ailli' cuftine Caifás. 4 Jiƚpe
ixpic'e'me lataiqui' tifel'mi'me Jesús,
ti'noƚƚe, tima'anƚe. 5 Ticuayi:
―Mi'i juic aimaƚ'noƚyacu, tixtulecu
lan xanuc', titsolhuicu.
6 Jesús tipa'a liƚya' Betania, lejut'ƚ
Simón, iƚque ƚixaƚconapa lehui lepra.
7 Jiƚpe anuli ƚaca'no' icuaitsi pe lopa'a
Jesús. Itaic' lipulu ilajncopa apic
cuftine alabastro. Iƚe lipulu tinango
laceite tujuej c'a, acueca' lipitali.
Micutsuya Jesús titesma ƚaca'no'
iƚoc'huai'ma, ic'ef'i'i'ma ƚijuac iƚe laceite.
8 Lixim'me toƚta'a lo'epa ƚaca'no',
ts'ilihuequi Jesús ixtulenca. Ticuayi:
―¿Te quecani'ecopa laceite?
Acueca' lipitali. 9 Coƚa' icule'ma. Jiƚe
San Mateo 25​, ​26
57
al tomí lolijya tepi'im'mola' lan
xanuc' pe aiquiƚ'hueca.
10 Jesús ixina' lonespa. Timila':
―¿Te coƚsueƚ'micopa ƚaca'no'? Ac'a
iƚta'a li'epa. Latenƚma. 11 Jahuay
ƚitiné ma fa'a timana' lan xanuc' pe
aiquiƚ'hueca. Iya' aicapajnconaya.
Aimaƚmajnconayacu anuli.
12 Laƚc'if'ipa iƚta'a laceite lojuepa
ac'a, joupa enanƚpa iƚe laƚ'e'enya
ai'a laminna. 13 Iya' camilhuo' al
ƚinca: Aimimenc'ecoyacu li'epa
iƚca'a ƚaca'no'. Ni petsi li'a ƚamats'
loya'anyacu Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios, tuya'am'me
jouc'a iƚe li'epa iƚca'a ƚaca'no'. Lan
xanuc' ti'nujuaisnata.
14 Anuli iƚniya limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi Jesús, iƚque cuftine
Judas Iscariote, i'hua'ma, icuaitsi pe
lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'.
15 Timila':
―¿Tojua lapi'i'ma ja'ni cacu'ma
Jesús? Imanc' toƚ'noƚta.
Iƚniya inefo'me ti'najtse'e'me
anuxans quimbamaj tomí aplata.
16 Maƚpe 'hora Judas ipango'ma
ehue'me te co'eya micuya Jesús.
17 Joupa icuai'ma litine titem'me
ƚa'i aiquilajncojma levadura. (Toƚta'a
mi'i al juic Pascua.) Ts'ilihuequi
icuaitsa pe lopa'a Jesús, icuis'e'me,
timiyi:
― ¿Petsi caƚƚanc'eyoyacu
caƚsmocoyoyacu al juic Pascua? ¿Te
cofcuapa?
18 Timila':
―Tonƚeƚe liƚya' Jerusalén, lejut'ƚ
anuli cal xans, toƚmitsa: “Ƚaƚpomxi
timihuo': Joupa icuaico'ma
laifteƚcoya. Lomejut'ƚ aƚsmocoyo'me
al juic Pascua, iya' jouc'a
ts'alihuequi.”
19 Ts'ilihuequi i'ehuo'me to
licuxe'e'mola' Jesús. Ilanc'ehuo'me
calxmocojma al juic Pascua.
20 Joupa ummuhuita, Jesús
tixmocoyi jouc'a limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi. 21 Mitetsoyi, Jesús
timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Anuli
imanc' aƚcu'ma.
22 Iƚniya ixhueƚconca juaiconapa,
ihuotsonca. Anuli anuli timiyi:
―Maipoujna, ¿te iya'? Iya' a'i.
23 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Ma maƚtetsoyi nalacajm'miyacu
laƚmane al pime anuli, iƚque
ƚaƚcuya. 24 Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Tama ca'hua'ma laipene ma to
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, iƚque
cal xans ƚaƚcuya, a'ijc'a loyaicoya.
Juaiconapa acueca' titeƚco'ma
iƚque, ticuaj'moxi, ticua'ma: “Coƚa'
aicaipajntsi iya'”.
25 Judas, iƚque ƚocuya Jesús timi:
―Momxi, ¿te iya'?
Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Al ƚinca lofcuapa.
26 Mitetsoyi Jesús epef'ma ƚa'i,
ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquetsuf'ma,
epi'i'mola' ts'ilihuequi, timila':
―Tolapenufle. Toƚteƚe. Iƚta'a
aicuerpo.
27 Uhuaf'ma al vaso,
ix'najtsi'icona'ma, uhui'i'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―Toƚsnaƚe jahuay imanc'.
28 Iƚta'a aijuats' tiƚinc'i'ma al ts'e
cataiqui' ȽanDios lopo'no'ipola'
lixanuc'. Caxcuajai'ma laijuats'
toƚta'a cunƚu'e'mola' axpela' lan
xanuc', tiƚonc'e'em'mola' liƚjunac'.
29 Iya' camilhuo', jifa'a li'a ƚamats'
aicaxnaconaya al vino. Litine
San Mateo 26
58
tixinƚe cai'Ailli' ȽanDios ticuxe, iƚe
litine caxnaconna. Iƚiya al ts'e vino
aƚsnata anuli.
30 Unac'li'me anuli al salmo,
ipalunca. Iye'me ƚijuala Olivo.
31 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Iƚta'a lipuqui' imanc'
tonlanaj'moƚtsi. Aƚpo'no'ma caituca'.
Ti'i'ma to muya'e' al Paxi Liniƚingiya,
ticua: “Caxcai'e'ma ƚiƚpoujna lam
mot'ƚ, iƚque tima'ma. Lam mot'ƚ
tica'ne'moƚtsi.” 32 Camaf'ina'ma.
Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a ca'hua'ma
al distrito Galilea. Jiƚpe
ca'huaicotolhuo'.
33 Pedro timi Jesús:
―Tama tixtuc'otso' jahuay
laipimaye, tenajtsoƚtsi, iya' a'i. Iya'
ma quihuej'mo'.
34 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Iya' camihuo' al ƚinca: Iƚta'a
lipuqui', ai'a tija'a'ma ƚangiti,
ima' tones'ma afanemma:
“Aicainimetsaijma Jesús”.
35 Pedro timi:
―Tama aƚma'atsonga' anuli,
aicanesya: “Aicainimetsaijma
Jesús”.
Ma' anuli licua'me jahuay
locuenaye ts'ilihuequi Jesús.
36 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa
jiƚpe cuftine Getsemaní. Jesús
timila':
―Imanc' toƚcutsoƚaiƚe jifa'a.
Iya' ai'huapa ƚu'hua, capalaic'ota
cai'Ailli'.
37 Ileco'mola' Pedro jouc'a loquexi'
linaxque' Zebedeo. Ipango'ma
ihuotso'ma. Tixina ipime jiƚe lo'iya.
38 Timila':
―Juaiconapa cahuosma,
tocomma aƚma'a'ma lixhuejma'.
Toƚmanenca fa'a. Jiƚpe capalaic'ota
ȽanDios. Imanc' aƚtoc'i'ma. Ma
fa'a toƚpalaic'o'me ȽanDios jouc'a.
Aimoƚsmai'me.
39 Uyai'ma nihuata, ixpats'huai'ma
ƚamats', tixa'hue ȽanDios, timi:
―Mai'Ailli', ja'ni nipajnya ti'i'ma
liƚonc'e'eƚa' iƚta'a laifteƚcopa. Ja'ni
aimi'iya, ne', ti'iƚa' lofxpic'epa, a'i to
iya' lalatenƚcocopa.
40 Ipainanni, icuai'ma pe lomana'
ts'ilihuequi. Ixim'mola' tixmaiyi.
Timi Pedro:
―¿Te ailopa'a coƚpujfxi? ¿Ni' anulij
hora aimi'iya moƚmaf'iyacu? ¿Te
aimi'iya maƚtoc'iya? 41 Toƚmaf'iƚe.
Aimoƚsmai'me. Toƚsahue'eƚe ȽanDios
titoc'itsolhuo', aimehuaiyim'molhuo'.
Imanc' toƚcuayi: “Aƚsnet'ƚ'me”. A'i,
loƚcuerpo aimitoc'ilhuo'. Aimi'iya
mijucoya.
42 I'huacona'ma, ixa'huecona'ma
ȽanDios, timi:
―Mai'Ailli', ja'ni aimi'iya
maliƚonc'e'eya laifteƚcopa, ja'ni
joupa oxpic'epa cateƚco'ma, ma
toƚta'a ti'iƚa'. Ne', tixhuaitsi
laifteƚcopa.
43 Ipaiconamma pe lomana'
ts'ilihuequi. Ixingona'mola'
tixmaiconayi. Tixinyi
timufquemma liƚ'u'. Ticui quilehui.
44 Ipo'nocona'mola' quiƚtuca'. Joupa
i'ipa afanemma mipalaic'o ȽanDios.
Ma' anuli tixa'hue. 45 Icuaiconanni
pe lomana' ts'ilihuequi. Timila':
―¿Te ti'hua toƚsmaiyi? ¿Te
ti'hua tulunxajyi? ¡Toƚsinƚe! Joupa
icuai'ma lai'hora. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a,
joupa aƚcumpa. Icuaita quiƚmane
lan xanuc' pe aimihuejcoyi ȽanDios.
46 ¡Toƚsolinca! ¡Ƚenapá! Toƚsinƚe
jiƚcu'hua icuaico'ma ƚaƚcuya.
San Mateo 26
59
47 Mipalay Jesús icuaitsi Judas,
iƚque anuli iƚniya limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi Jesús. Ilecola' axpela'
lan xanuc', iƚtaic' liƚ'espada, liƚ'ec.
Ummempola' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui'. 48 Iƚque nocuya
Jesús joupa imipola' iƚne lan xanuc':
“Iya' camuc'itolhuo' naitsi Jesús.
Iƚque ƚaiftuc'oya maƚque Jesús.
¡Toƚ'noƚƚe!” 49 Aiquicoƚ'ma. Judas
icuaitsi pe lopa'a Jesús, inom'ma,
timi:
―¡Momxi!
Ituc'o'ma.
50 Jesús timi:
―Maipima, iƚe lof'eya, ¡to'eƚa'!
Lan xanuc' icuaitsa, i'noƚ'me Jesús.
51 Anuli ƚiƚejmale Jesús ipa'a'ma
li'espada, ixcai'e'ma ƚimozo cal
cuecaj ca'ailli', etec'e'e'ma lix'mas.
52 Jesús timi:
―Tamuf'minƚa' lo'espada
licubierta. Jahuay noma'ahualecopá
a'espada, iƚne tima'acom'mola'
jouc'a a'espada. 53 Iya' nipajnya
cajoc'i'ma cai'Ailli', iƚque aimicoƚya,
tumme'mola' lepaluc' quema'a,
ticuaicu pe laifpa'a. Juaiconapa
axpela' tumme'mola', tixhuaispola'
to imbamaj coquexi' lincuxepa
jouc'a lanxpela' lilepaluc', o xonca.
Lunƚu'ena'ma. ¿Te aicoƚsina' toƚta'a?
54 Iya' aicajoc'iya cai'Ailli'. Ja'ni
cajoc'iƚa', ¿te co'iya menanƚya
al Paxi Liniƚingiya loya'apa? Iƚe
lataiqui' tuya'e' toƚta'a laƚ'iya.
55 Jesús ipalaic'o'mola' lanxpela'
xanuc' licuaiyunca ti'noƚƚe. Timila':
―¿Te coƚcuaiyoco'me fa'a
oƚtaic' loƚ'espada, loƚ'ec aƚ'noƚƚa'?
¿Te toƚcuayi iya' ninma'ahuale,
nin‑namas? Itine itine cacutsay pe
lopa'a al cuecaj xoute', camuc'ila' lan
xanuc', a'i caƚ'noƚi. 56 Ne'. Tenanƚƚa'
liƚtaiqui' luya'apa lam profeta.
Iƚniya joupa uya'apá laƚ'iya toƚta'a.
Lixanuc' Jesús inulai'me,
ipo'no'me Jesús quituca'.
57 Lan xanuc' li'noƚ'me Jesús
ileco'me pe lopa'a cal cuecaj
ca'ailli' cuftine Caifás. Jiƚpe joupa
efot'ƚeyoƚtsi lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui'. 58 Pedro
ihuej'ma aculi'. Licuaitsi lejut'ƚ cal
cuecaj ca'ailli' itsufai'ma ƚipuna
quejut'ƚ, icutsingai'mola' lepaluc' al
cuecaj xoute'. Ti'huaico'ma lo'iya.
59 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui' iƚpic'a tixpic'enƚe tima'anƚe
Jesús. Tehuennila' nofelƚaiquepá
ticufle, tinesle: “Toƚta'a, toƚta'a
lo'epa”. 60 Axpela' linfel'miyale
icuf'me Jesús. Iƚniya aiqui'ic'
quilecani'e. Icuaitsa oquexi'
linfel'miyale. 61 Iƚniya icuf'me Jesús,
ines'me:
―Iƚca'a cal xans icuapa: “Iya'
cateƚ'ma lejut'ƚ ȽanDios. Ti'iƚa' afane'
quitine, iya' joupa ailanc'enapa.”
62 Ecax'ma cal cuecaj ca'ailli', timi
Jesús:
―Iƚne lan xanuc' ticufhuo'. ¿Te
aimotalai'eyacola'?
63 Jesús i‑ch'ixco'ma. Cal cuecaj
ca'ailli' timi:
―ȽanDios Ƚimaf'i' joupa lapi'ipa
laimane cacuxe'e'mo', lu'itsonga'.
Aƚmiƚa' ¿te ima' unCristo i'Hua
ȽanDios?
64 Jesús timi:
―Al ƚinca lofcuapa. Iya' camilhuo'
jahuay imanc', ticuaihuo litine
imanc' aƚsim'ma ma cacutsu al c'a
San Mateo 26
60
camane cal Cuecaj CanDios. Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Imanc' aƚsim'ma
quimuhuo lema'a, cacuaiyoconno
ƚamats' nolojmay cummahuay
lema'a.
65 Licuej'ma jiƚiya licuapa
Jesús, cal cuecaj ca'ailli' its'aƚ'ma
lipijahua'. Toƚta'a imujpa lipoyac'.
Aiquetenƚcoco'ma licuapa Jesús.
Ipalaic'o'mola' lixanuc', iƚne nomana'
jiƚpe, timila':
―Iƚque cal xans tetets'i ȽanDios.
Ixcay linespa. ¿Te calahuecoyacola'
ocuenaye xanuc' ticufle? Joupa
oƚcuejpá imanc' linespa, etets'ipa
ȽanDios. 66 Imanc', ¿te coƚcuapá?
Iƚne italai'e'e'me timiyi:
―Tipa'a lijunac'. ¡Tima'anƚe!
67 Ipango'me itsuƚco'me li'a,
untaf'me, ete'me. 68 Timiyi:
―Ima' unCristo, tocua'aƚa' naitsi
luntafpo'. Ima' lu'itsonga'.
69 Pedro ticutsu ƚuna. Iƚoc'huai'ma
anuli ƚahuats', timi:
―Ima' jouc'a unƚejmale Jesús ƚas
Galilea.
70 Pedro icuanaj'ma, timi:
―Aicaicueca lofnespa.
Lan xanuc' nomana' jiƚpiya
icuej'me locuapa.
71 Pedro enaj'moxi, i'hua'ma jiƚpiya
lotsufaicompa lane. Jiƚpe ocuena
ƚahuats' ixim'ma. Iƚque ipalaic'o'mola'
lan xanuc' nacaxoƚanna, timila':
―Iƚque cal xans iyejmalepa Jesús
ƚas Nazaret.
72 Pedro inescona'ma,
icuanajcona'ma. I'e'ma jurar, timi:
―Aicainimetsaijma iƚque cal xans.
73 Uyai'ma nihuata. Iƚne
nacaxoƚanna iƚoc'huai'me maƚpe
lacaxu Pedro. Timiyi:
―Ma' aƚinca ima' onƚejmale Jesús.
Ma to mipalaiyi lun Galilea, jouc'a
ima' topalay. Ima' mas Galilea.
74 Pedro i'econa'ma jurar, timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ja'ni a'i,
aƚma'aƚa' ȽanDios. Aicainimetsaijma
iƚque cal xans.
Aiquicoƚ'ma. Ija'a'ma ƚangiti.
75 Pedro i'nujuaitsi iƚe lu'i'ma
Jesús, limi'ma: “Ai'a tija'a'ma
ƚangiti, ima' tones'ma afanemma:
Aicainimetsaijma Jesús.” Ipanni,
ijojpa talay ƚunxajma'.
27 Li'ipa quitine, lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'
efot'ƚecona'moƚtsi. Ixpic'e'me
tima'anƚe Jesús. 2 Ifi'e'me Jesús,
ileco'me jiƚpiya pe lopa'a cal
gobernador romano cuftine Pilato.
3 Ƚicupa Jesús, cuftine Judas,
lixim'me tima'anna Jesús,
ixhuej'menni li'epa. Itai'ma al
nuxans quimbama' tomij plata,
icuaitsi pe lomana' lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj
xanuc'. Icufintsola' liƚtomí. 4 Timila':
―Aiximpa ixcay lai'epa. Aicupa
iƚque cal xans tima'anƚe. Ailopa'a
quijunac'.
Iƚne italai'e'e'me, timiyi:
―Illanc', ¿te caƚ'eyacu? Ima' cotuca'
o'epa. ¡Toxinƚa' ima'!
5 Judas eca'nipa al tomí al cuecaj
xoute'. Ipanni, i'hua'ma ijujnyoxi.
6 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
epef'napá liƚtomí. Timiyoƚtsi:
―¿Te caƚ'e'eyacu iƚta'a al tomí? Iƚta'a
aƚ'najtse'ecopá Judas ticuƚa' Jesús
tima'anƚe. Aimi'iya maƚ'huantsiyacu
al tomí ƚi'huexi al cuecaj xoute'.
7 I'e'moƚtsi anuli liƚpicuejma'.
Timiyoƚtsi:
San Mateo 26​, ​27
61
―Iƚta'a al tomí aƚ'naco'me ƚemats'
ƚintalhuaƚpa capixu. Jiƚpe lamutola'
lan xanuc' noyouyomma ocuenaye
nación.
8 Jiƚpe ƚamats' ecui'impá ocuena
quipuftine, ecui'ipá: Amats' cajuats'.
Itsiya litine toƚta'a tecui'inni.
9 Toƚta'a enanƚpa licuapa cal profeta
Jeremías luya'apa: “Epef'na'me
al nuxans quimbama' tomij plata.
Jiƚpiya pe lomana' lan xanuc' Israel
iƚiya al tomí ti'ommaita lo'nacompa
anuli cal xans. 10 Lijou'ma maƚe al
tomí i'nacopá ƚemats' ƚintalhuaƚpa
capixu. Toƚe laƚcuxe'epa ƚaƚPoujna
ȽanDios.”
11 Jesús tecaxu pe lopa'a Pilato,
cal gobernador romano. Iƚque
icuis'e'ma, timi:
―¿Te ima' unrey? ¿Te ima'
tocuxe'mola' lan xanuc' judío?
Jesús italai'enni, timi:
―Al ƚinca lofcuapa.
12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'
icuf'me Jesús. Iƚquiya aiquipalaic',
aiquitalai'e. 13 Pilato icuis'e'ma, timi:
―¿Te aimocueca locuapa iƚniya?
Juaiconapa ticufhuo'.
14 Jesús aiquitalai'e. Ailopa'a
quitaiqui'. Pilato ixhueƚco'ma.
Icuapa lipicuejma': “Iƚca'a Jesús, ¿te
qui'icopa aimitalai'e?”
15 Ajuic ajuic Pascua cal
gobernador romano tux'masqui
anuli ƚitats'iya, to mixahue'eyi lan
xanuc'. 16 Iƚe litine tipa'a anuli cal
xans ƚitats'iya cuftine Barrabás.
Iƚque jahuay imetsaiconni.
17 Lijoupa lefoƚunni, Pilato
icuis'e'mola', timila':
―¿Naitsi caifnux'masya? ¿Naitsi
ts'oƚpic'a? ¿Oƚpic'a Barrabás? O
¿oƚpic'a Jesús, iƚque ƚacui'impa cal
Cristo? ¿Te coƚcuapa?
18 Toƚta'a licuapa Pilato,
timetsaicola' iƚniya lan xanuc'
liƚpicuejma', iƚne nicuai'eta Jesús.
Ixina' ma ti'eyi laic'.
19 Micutsu Pilato ti'ay lipenic' to
cal juez, ƚipeno umme'ma cataiqui',
ticua: “Ima' topo'noxoxi cuenna.
Iƚque cal xans ailopa'a quijunac',
aimo'e'e'ma ni tintsi. Lipuqui'
aipaiyocopa iƚquiya. Aƚspaijpa
juaiconapa.”
20 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lan tsilaj xanuc', joupa
ixc'ai'impola' lan xanuc', imimpola':
―Toƚsahue'eƚa' Pilato, toƚmiƚe:
“Tox'masla' Barrabás, tocuxeƚa'
tima'anƚe Jesús”.
21 Pilato icuis'e'mola', timila':
―Iƚna'a loquexi' litats'ila', ¿naitsi
caifnux'masya? ¿Nai ts'oƚpic'a?
Italai'enca, timiyi:
―¡Barrabás!
22 Pilato icuis'econa'mola', timila':
―¿Te caif'e'eya Jesús, iƚque
ƚacui'impá cal Cristo?
Jahuay italai'enca, timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
23 Pilato icuis'econa'mola', timila':
―¿Te qui'epa? ¿Te
caifnepaƚts'ijncoya lancruz?
Lan xanuc' xonca ujfxi ija'a'me,
timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
24 Pilato ixina' aimulijya. Ixim'mola'
ixtulenca, epat'ƚ‑tola' liƚpicuejma'.
Icuxe'ma ti'hua'anca quija' tulouco'ma,
tixinƚe lan xanuc' iƚe lo'eya. Timila':
―Ja'ni imanc' toƚspic'eyi tima'anƚe
iƚca'a cal ƚijca xans, iya' aicataiyinge
lajunac'. Imanc' ƚinca toƚtaiyijm'me
loƚjunac'.
San Mateo 27
62
25 Jahuay italai'enca, timiyi:
―Ne'. Aƚtaiƚe laƚjunac' illanc'
jouc'a laƚnaxque'. ¡Tima'anƚe!
26 Pilato ux'masna'ma Barrabás,
ma to lixahue'e'me lan xanuc'.
Icuxe'ma tipaƚe Jesús. Lijou'ma
icu'ma Jesús tileco'me lan soldado,
tepaƚts'ijnta lancruz.
27 Iƚniya lisoldado cal gobernador
ileco'me Jesús, itsufai'e'me lejut'ƚ
Pilato. Jiƚpiya efot'ƚe'moƚtsi
jahuay liƚf'as soldado. 28 Ipa'e'me
lipijahua', ipo'no'i'me anuli litoqui
lijahua' unxali, to lopo'nopa lan
rey. 29 Ipuf'me anuli al corona
quitac, ic'ommof'i'i'me ƚijuac. Al
c'a camane i'noƚ'i'i'me anuli al jaxa.
Exc'onƚingai'me, ixoco'me, timiyi:
―Aƚnonghuo', ima' unrey. Ima'
tocuxe'mola' lan xanuc' judío.
30 Itsuƚco'me. Exic'e'ena'me al jaxa,
ipango'me untaf'e'eco'me al jaxa ƚijuac.
31 Lijoupa lixocopa, ipa'ana'me lijahua',
ipo'no'icona'me ma lipijahua'. Ileco'me
petsi lapaƚts'ijnyoyacu lancruz.
32 Lipalunca, licuaitsa lane,
italecuf'me anuli cal xans cuftine
aSimón. Iƚque cal xans a'i quipiƚya'
jiƚpe Jerusalén. Lipiƚya' lipuftine
Cirene. Iƚque icuxe'e'me titaiƚa'
lencruz Jesús.
33 Icuaitsa petsi cuftine Gólgota,
iƚta'a lataiqui' lohuaƚquemma: Pe
lopa'a ƚecoye. 34 Jiƚpiya icufim'me
Jesús al vino uhuantsi acuaj
c'ec. Tixnaƚa' iƚe al vino aijtine
mixingufcoya ƚumla. Jesús
ixnac'opa, lijoupa aiquixnaic'.
35 Epaƚts'ingim'me lencruz.
Iƚniya lan soldado no'epaj cuenna
Jesús if'ilco'me, ixim'me naitsi
nolijya lipijahua'. 36 Icutsoƚai'me,
i'e'me cuenna.
37 Al toncay ƚijuac Jesús
epaƚts'ingimpa lacaxma, jiƚiya
iniƚiya licufcopa. Tuya'e': “Iƚca'a
Jesús, ƚiƚrey lan xanuc' judío”.
38 Jouc'a Jesús epaƚts'ingila' oquexi'
lan namats'. Anuli tipa'a al c'a
camane, ƚocuena loxa camane. 39 Lan
xanuc' luyalaico'me jiƚpiya imiloj'me
cataiqui', ife'ne'me ƚiƚjuac, 40 timiyi:
―Ima' nofmeteƚya al cuecaj
xoute', tuyaiƚa' afane' quitine joupa
olanc'enapa, ¡itsiya tonƚu'exoxi!
Ja'ni ima' i'Hua ȽanDios, ¡taimunni
lancruz!
41 Toƚiya ixoco'me jouc'a lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui', tinesyi:
42 ―Iƚquiya unƚu'e'mola' locuenaye.
Itsiya aimi'i munƚu'eyoxi. Illanc'
ixanuc' Israel, ja'ni iƚque aƚrey,
¡timunni lancruz! Toƚe ƚinca
lapenuf'me. 43 Iƚquiya ti'huaiyinge
ȽanDios. Ticua: “Iya' i'Hua ȽanDios”.
Ne'. Ja'ni ȽanDios timetsaicojma,
tunƚu'eƚa'.
44 Loquexi' lan namats'
lepaƚts'ingila' jouc'a, iƚniya ixoco'me.
45 Al menac'o imufc'o'ma lema'a.
Ni petsi jiƚpiya ƚamats' tocomma
ipuqui'. Afanej hora icoƚpa al muf.
46 Ixhuaitsi to al fanej hora, Jesús
ija'a'ma ujfxi, ticua:
―Elí, Elí, ¿lama sabactani?
Iƚiya lataiqui' luhuaƚquemma: Ima'
mainenDios, ¿te calacanujcopa?
47 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna
jiƚpiya, oquexi' afantsi iƚniya
icuej'me lines'ma Jesús, ines'me:
―Tijoc'i' cal profeta Elías.
48 Anuli iƚniya aiquicoƚ'ma, inu'ma,
itaitsi anuli al esponja, ijac'eco'ma
San Mateo 27
63
al cuxac vino, icants'i'ma lupa al
jaxa, i'nof'e'ma, icuai'etsi lico Jesús,
titsif'la'. 49 Ocuenaye ticuayi:
―¡Toƚe! Aƚsim'me ja'ni ticuaihuo
Elías tunƚu'e'ma.
50 Jesús ija'acona'ma ujfxi.
Ummena'ma ti'huanƚa' ƚi'espíritu,
imana'ma. 51 Jiƚpe al cuecaj xoute'
al paxi lajut'ƚ lotsufaicompa
etemf'icoya anuli lijahua'.
Limana'ma Jesús, iƚe lijahua'
its'aƚnuf'i'ma, ijof'ico'ma al toncay,
xejmay i'i'ma. Inu'ma ƚunanto,
ixquetsuf'i'ma lapic'. 52 Iƚna'a
liƚpu'hua limanapola' exinni.
Axpela' limapola' imaf'ina'me, iƚne
ma li'huijf'epola' ȽanDios. 53 Iƚne
ipalunca liƚpu'hua. Limaf'ina'ma
Jesús iƚniya itsuflaipá Jerusalén, iƚe
al paxi quiƚya'. Axpela' lan xanuc'
ixinim'mola' iƚniya nimaf'inapá.
54 Ƚiƚpincuxepa lan soldado, jouc'a
lan soldado iƚne no'epá cuenna
Jesús, lixingufco'me ƚunanto,
jouc'a jahuay li'i'ma, tixpailiquila'
juaiconapa, timiyoƚtsi:
―Ma aƚinca iƚca'a cal xans i'Hua
ȽanDios.
55 Jiƚpe timana' axpela' lacaƚ'no'.
Huata caj culi' tecaxoƚanna,
tehuelojnyi lo'ipa. Iƚne lacaƚ'no'
itoc'ipá Jesús. Ipalunca al distrito
Galilea, ihuej'me Jesús, icuaitsa
Jerusalén. 56 Anuli iƚniya lipuftine
María ƚas Magdala, ƚocuena cuftine
María, iƚque iƚ'máma' Jacobo y José.
Jouc'a tipa'a quiƚ'máma' Jacobo
y Juan, iƚniya loquexi' quiƚ'ailli'
Zebedeo.
57 If'acoƚaipa. Icuaitsi anuli cal
xans ƚas Arimatea, cuftine aJosé.
Iƚque cal xans acueca' qui'huexi.
Ihuequi Jesús. 58 I'hua'ma pe
lopa'a Pilato. Ixahue'etsi tepi'inƚe
licuerpo Jesús. Pilato icuxe'ma
tepi'inaƚe. 59 José epenuf'ma
licuerpo Jesús, iju'e'ma anuli al ts'e
lijahua' ipuficoya alino. 60 I'hua'a'me
lamu'enyacu Jesús, iƚe unts'eja',
ats'e. Maƚque José ipuc'opa ƚapic,
ilanc'epa ƚunts'eja'. Jiƚpiya i'nicotsi
Jesús. Imelfai'etsi anuli cal cuecaj
capic teti'ico'ma lico cunts'eja'.
I'huana'ma. 61 Jiƚpe ticutsoƚanna
María ƚas Magdala y ƚocuena María,
tehuelojnyi al pu'hua cunts'eja'.
62 Jiƚpe litine avispera. Lihuequi
litine ti'i'ma itine conxajya. Iƚe
litine conxajya lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' jouc'a lam fariseo iyehuo'me,
ixintsa Pilato. 63 Timiyi:
―Maƚpoujna, aƚ'nujuaisyi linespa
iƚque ƚinfel'miyale. Mipa'a iƚque
ines'ma: “Tuyaiƚa' afane' quitine
camaf'ina'ma, quipayonno pe
lomana' lamizhua”. 64 Itsiya
aƚsahue'ehuo' tocuxeƚa' tiyeƚe
ƚunts'eja', ti'entsa cuenna afane'
quitine. Ja'ni a'i, aga tiye'me lipuqui'
ts'ilihuequi tinantsenna, tipa'anna.
Tijouƚa' tu'innola' lan xanuc': “Iƚque
imaf'inapa, ipanamma pe lomana'
lamizhua”.
65 Pilato timila':
―Ne'. Tonƚenƚe. Toƚsinna loƚ'eyacu.
Toƚƚecoƚe coƚsoldado. Ti'etsa cuenna
jiƚpiya.
66 Iye'me. Jiƚpe ƚapic ƚopa'a lico
cunts'eja' ipa'ninc'itsa ƚisello cal
gobernador romano. Imanenca lan
soldado i'e'me cuenna. Ticuayi:
―Aimexi'em'me.
28 Joupa uyaipa litine
conxajya. I'ipa quitine
al te'a quitine al xamano. María
ƚas Magdala jouc'a ƚocuenaj María
San Mateo 27​, ​28
64
iye'me ixintsa ƚunts'eja'. 2 Licuaitsa
nungay ƚunts'eja' iximpá joupa
inupa acuecaj cunanto.
Li'ipa ƚiya imunni lema'a anuli
ƚepaluc ƚaƚPoujna ȽanDios. Iƚque
ƚapaluc quema'a joupa icuaita
pe lopa'a ƚunts'eja', iƚonc'epa
ƚapic ƚeti'icompa lico cunts'eja',
icutsafcaic'. 3 Li'a tunts'ifi to
lixcuaflay. Lipijahua' ma afujca to
cal nieve. 4 Lixim'me lan soldado
ixpailij'mola', iyu'mola', imanenca to
limac'la.
5 Licuaitsa jiƚpe lacaƚ'no', ƚapaluc
quema'a ipalaic'o'mola', timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Aixina'
naitsi conlahuepa. Tolahueyi Jesús,
iƚque ƚepaƚts'ingimpa lancruz.
6 Fa'a ailopa'a. Ma to luya'apa
joupa imaf'inapa. Tonƚouyunca.
Toƚsinna pe lipo'no'empa. 7 Tijouƚa'
aimicoƚ'molhuo' tonƚeƚe pe lomana'
ts'ilihuequi. Toƚmitsola': “Jesús
imaf'inapa. Ipayonamma pe lomana'
lamizhua. I'huanapa Galilea. Imanc'
tonƚeƚe jiƚpiya. Toƚsinnata.” Toƚta'a
laitaiqui', joupa nu'ipolhuo'.
8 Lacaƚ'no' aits'icoƚ'mola' jiƚpiya
ƚunts'eja', ipailinanca. Iye'me
tinulyi tu'innola' ts'ilihuequi
Jesús. Tama tixpailiquila' tixoqui
quileta. 9 Miyeyi lane italecuf'mola'
Jesús. Iƚque inom'mola' ma to
mi'ay. Lacaƚ'no' iƚoc'oƚai'me,
exc'onƚingoƚai'me, i'noƚ'e'e'me
li'mitsi'. 10 Jesús timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Tonƚeƚe.
Toƚmitsola' laipimaye tiyeƚe Galilea.
Jiƚpiya aƚsinnoƚtsi.
11 Lan soldado, iƚne ni'epá cuenna
ƚunts'eja', joupa iyenapá. Miyeyi
lacaƚ'no' hualca iƚniya lan soldado
icuainatsa ate'a Jerusalén. Jiƚniya
ipalaic'om'mola' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli', uya'a'me jahuay liximpa.
12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'
efot'ƚepoƚtsi. Ixpic'e'me lo'eyacu.
Epi'im'mola' lan soldado acuecaj
tomí. 13 Icuxe'em'mola', timinnila':
―Toluya'a'me: “Li'ipa lipuqui'
icuaita ts'ilihuequi Jesús,
ipa'ahuona'me. Illanc' aƚsmaipá.”
14 Cal gobernador romano, ja'ni
ticuejla' imanc' oƚsmaipá, illanc'
aƚpalaic'ota. Imanc' ailopa'a
co'e'eyacolhuo'.
15 Lan soldado epenuf'me al tomí,
uya'a'me ma licuxe'empola'. Itsiya
litine ma' anuli tinesyi lan xanuc'
judío.
16 Limbamaj nuli ts'ilihuequi
Jesús iye'me Galilea, icuaitsa
ƚijuala petsi iƚque limipola'
tiyeƚe. 17 Jiƚpiya ixim'me Jesús.
Jahuay exc'onƚingoƚai'me. Hualca
ixhueƚco'me, ticuayi: “¿Te maƚque
Jesús o ocuena?”
18 Jesús iƚoc'ai'mola', timila':
―Joupa lapi'impa laimane,
cacuxe jahuay lopa'a lema'a,
jahuay lopa'a li'a ƚamats'. 19 Itsiya
camilhuo': Tonƚeƚe jahuay li'a
ƚamats'. Ni petsi lomanc'eyacu
lan xanuc' tolu'itsola' laitaiqui',
lihuejla'. Tolapo'itsola' ti'itsola'
ixanuc' cai'Ailli' ȽanDios, jouc'a
aixanuc', iya' i'Hua ȽanDios,
jouc'a ixanuc' cal Espíritu Santo.
Toƚiya toƚcuaj'mi'me lam fane'
ƚaftine. 20 Toƚmuc'itsola' tihuejcoƚe
jahuay ƚataiquí laicuxe'epolhuo'.
Aicapo'noyacolhuo' coƚtuca'. Itine
itine aƚmajm'me anuli. Ticuaitsi
Lijoujma Quitine ma toƚta'a
aƚmajm'me.
San Mateo 28
65
1 Fa'a tipa'a liniƚiya lixpic'epa
ȽanDios. Iƚe lataiqui' ac'a
loya'apa, tipalaijma Jesucristo,
iƚque ƚi'Hua ȽanDios. Cu'i'molhuo'
te ts'i'ic' lipangopa luya'ampá iƚe
lataiqui'. 2 Jiƚpe lije'e cal profeta
Isaías iniƚijmpa lo'iya. Iƚe liniƚpa
tuya'e' te ts'i'ic' linespa ȽanDios,
ticua:
¡Aƚquimf'eƚa'! Iya' cumme'ma
ƚainepaluc,
iƚque ticuaita ate'a, tilanc'e'eto'
lopene.
	 3	Pe ailopa'a quiƚya' iƚque
tuya'ata, tu'itola' lan xanuc'
lafot'ƚeyacoƚtsi,
tu'itola': “Toƚƚanc'e'eƚe lipene
ƚaƚPoujna.
Toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe loyaicoya.”
4 Licuaiyunni Juan Bautista enanƚpa
iƚe lataiqui'. Maƚque Juan epaluc
ȽanDios ƚipalaicopa Isaías.
Icuaitsi Juan al pana' Jordán pe
ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe tepo'iyale.
Tu'ila' tixhuej'menanca lo'epa lixcay.
Tepoliƚe. ȽanDios tiƚonc'e'e'mola'
liƚjunac'. 5 Lan xanuc' ni petsi
lomana' al distrito Judea, jouc'a
jahuay lan xanuc' nomana' liƚya'
Jerusalén, ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya',
iye'me, icuaitsa pe lopa'a Juan.
Uya'a'me li'epa lixcay. Ticuayi:
“Aƚsuej'menamma”. Juan epo'i'mola'
al pana' Jordán.
6 Iƚque Juan lipijahua' ipufcompa
ipimij camello. Lifi'ejma ixmi.
Ƚitejua' ƚotepa axa'muƚ y acujua c'ec.
7 Tuya'e', tu'ila':
―Iya' aicuai'ma ate'a. Tijouƚa'
ticuaihuo ocuena xonca acueca'.
Iya' aimaƚ'onspa to iƚque, caxina
alaic'ata, aimi'iya cuhuaƚc'eya
lic'eji'. 8 Iya' capo'icolhuo' aja', iƚque
ticuaiyunni tepo'ico'molhuo' cal
Espíritu Santo.
9 Iƚne ƚitiné Jesús ipanni al
distrito Galilea, jiƚpe liƚya' Nazaret.
Icuaitsi al pana' Jordán jiƚpe Juan
epo'i'ma. 10 Lipanni Jesús laja',
ixim'ma eximma lema'a, ixim'ma
cal Espíritu Santo ti'onƚcospa to
cal fujca ja'mu', imunni, icuaitsi
pe lacaxu, ihuoxaf'caitsi. 11 Jesús
icuej'ma jiƚpe lema'a tipalay, timi:
―Ima' mai'Hua, ca'ehuo' capic'a
juaiconapa. Latenƚma lopicuejma'
jouc'a lo'ejma'.
12 Lijou'ma aiquicoƚ'ma, cal
Espíritu Santo i'hua'a'ma Jesús,
icuaitsi pe ailopa'a quiƚya'. 13 Jiƚpiya
LATAIQUI' LINIȽPA SAN
MARCOS LOYA'APA IȽE AL
C'A LIXPIC'EPA ȽANDIOS
66
ipajntsi oquej nuxans quitine
pe lomana' lan ximalo quinneja.
Ƚonta'a Satanás ehuai'ma. Icuaitsa
lapaluc' quema'a, itoc'i'me.
14 Lijoupa litats'empa Juan Bautista,
Jesús ipanni al distrito Judea.
I'hua'ma al distrito Galilea. Jiƚpe
tuya'e' lixpic'epa ȽanDios, iƚe lataiqui'
ac'a loya'apa. 15 Tu'ila' lan xanuc':
―Fa'a li'a ƚamats' ȽanDios cal
Cuecaj Rey ticuxela' lixanuc'.
Toƚsuej'menca. Tolapenufle Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
16 Anuli litine Jesús ti'hua ƚema al
cuecaj quin'nuhua' cuftine Galilea.
Ixim'mola' Simón jouc'a Andrés,
iƚque ipima Simón. Iƚne lapimaye
in'noƚpá catuye, tecajm'miyi ƚiƚxami
ƚaja. 17 Jesús timila':
―¡Lihuejla'! Capi'i'molhuo' ocuena
coƚpenic'. Aimolahueconayacola'
latuye. Tolahuetola' lan xanuc'
lihuejla'.
18 Aits'icoƚ'mola'. Simón jouc'a
Andrés ipo'no'me ƚiƚxami. Ihuej'me
Jesús.
19 Iye'me nihuata, Jesús ixim'mola'
Jacobo i'hua Zebedeo, jouc'a
Juan, iƚque ipima Jacobo. Iƚne
ticusc'oƚanna al barco, tipufmot'ƚeyi
ƚiƚxami. 20 Aiquicoƚ'ma, Jesús
ijoc'i'mola'. Iƚniya ipo'nom'mola'
Zebedeo quiƚ'ailli' jouc'a no'epá canic'
imanenca al barco. Ihuej'me Jesús.
21 Iye'me liƚya' Capernaum. Litine
conxajya i'hua'ma Jesús lajut'ƚ pe
lafoƚyomma. Jiƚpiya imuc'i'mola' lan
xanuc'. 22 Iƚne lan xanuc' ixim'me
ac'a lomuc'iyalepa Jesús, ixim'me
icueya limane. Ticuayi:
―Acueca' iƚque litaiqui'.
Laƚpomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios, iƚne aimi'onƚspola' to Jesús.
23 Jiƚpiya pe lafoƚyomma tipa'a
anuli cal xans ƚitsufaipa conta'a. Cal
xans ija'a'ma ujfxi. 24 Timi:
―Ima' conJesús mas Nazaret, ¿te
cof'epa? ¿Te cotsufaicomma ima'
fa'a pe laƚmana'? ¿Te aga ocuai'ma
fa'a ma le'a aƚjou'ne'monga'? Iya'
nimetsaicohuo'. Ima' umPaxi,
o'huayomma ȽanDios.
25 Jesús itale'ma, timi:
―¡Ti‑ch'ixcotso'! ¡Taipanni iƚca'a
cal xans!
26 Ƚonta'a ife'ne'ma ujfxi cal xans,
ija'a'ma ujfxi, ipananni. 27 Lan xanuc'
nomana' jiƚpe lajut'ƚ ixim'me acueca'
li'ipa. Icuis'e'moltsi, timiyoltsi:
―¿Te jale iƚta'a lataiqui'? Iƚca'a
Jesús ituca' lomuc'iyalepa. Icueya
limane, jouc'a lontahue ticuxela',
iƚne ticuec'eyi.
28 Aiquicoƚ'ma. Ixpehuaitsi
lataiqui' loya'apa li'epa Jesús. Ni
petsi al distrito Galilea icuej'me
li'ipa.
29 Jesús jouc'a ts'ilihuequi,
iƚniya Simón, Andrés, Jacobo
y Juan, ipalunca lajut'ƚ pe
lafoƚyomma, iye'me lilejut'ƚ
Simón y Andrés. 30 Ƚi'maco Simón
tunouya textafque. Tepi'i quipinu'.
Aiquicoƚ'ma, u'i'me Jesús textafque
ƚaca'no'. 31 Jesús iƚoc'huai'ma pe
lopa'a ƚaxtafpa. I'noƚ'e'ma limane.
Icutsu'ma ƚafcuana. Iƚojn‑na'ma
ƚipinu'. Ixaƚcona'ma. Itsahuenanni,
ites'mi'mola'.
32 Iƚe litine joupa if'acoƚaipa
i'ipa ipuqui', lan xanuc' iƚtaic'
lilefcualƚay, jouc'a litsuflaiyila'
contahue. 33 Jahuay lan xanuc'
nomana' liƚya' icuaiyunca, efoƚunni
lico lajut'ƚ. 34 Jesús ixaƚ'mena'mola'
axpela' lan xanuc', axpej cuana.
San Marcos 1
67
Jouc'a icuxe'mola' lontahue
tipalnanca lan xanuc'. Lontahue
imetsaico'me Jesús. Iƚque ticua:
“Lontahue aimuya'acona'me”. Toƚiya
i‑ch'ixc'e'mola'.
35 Icuaitsi liƚic'ejma ma' aquipuqui',
Jesús itsahuenni, ipanni liƚya',
i'hua'ma petsi ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe
ipalaic'o'ma ȽanDios. 36 Simón jouc'a
liƚejmale ehue'me Jesús. 37 Ixim'me,
timiyi:
―Lan xanuc' tehuehuo'.
38 Jesús timila':
―Ƚepá. Ƚepá ƚaiquiƚeloƚya' lan
huejnca lomana'. Ticuicomma
cu'itsola' jouc'a iƚniya Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
39 Ti'huaf'cay jahuay al distrito
Galilea, ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan
xanuc', jiƚpe tu'iyale iƚe Lataiqui'.
Tipa'e'ela' lan xanuc' liƚpontahue.
40 Anuli litine icuaitsi pe lopa'a
Jesús anuli cal xans iteca cahuí,
iƚe al cuana cuftine al lepra. Iƚque
exc'onƚingai'ma. Tixahue'e, timi:
―Ja'ni ima' opic'a, nipajnya
aƚsaƚ'mena'ma laicuana. Aƚ'inƚa'
limpio.
41 Jesús ixim'ma acuanuc' ƚafcuana.
I'nij'ma limane. Ixpayaf'ma, timi:
―Ne', aipic'a. Iya' caxaƚ'me'mo'.
¡Tixaƚcontso'! ¡Ti'intso' limpio!
42 Aiquicoƚ'ma, iƚojn‑na'ma lehui,
ixaƚcona'ma. 43 Aiquicoƚ'ma, Jesús
ixc'ai'i'ma, 44 timi:
―Aimo'itola' lan xanuc' iƚe
lai'e'epo'. Aimoyout'ƚe'ma. Nij naitsi
nocuejya. To'huanƚa', tomujxoxi
pu'hua ƚa'ailli'. Totsufcota ȽanDios
to Moisés licuxe'epola' ts'iƚƚepra,
iƚne joupa i'inapola' limpio. Toƚta'a
aƚsim'monga' lihuejcoyi iƚe litaiqui'
Moisés.
45 Iƚque ƚixaƚconapa i'hua'ma,
ipango'ma uya'a'ma li'e'epa Jesús.
Toƚta'a Jesús aimi'iya mitsufaiya
ƚiƚeloƚya'. Tipanemma petsi ailopa'a
quiƚya'. Lan xanuc' quiyouyomma
ni petsi ƚiƚeloƚya', tiƚcuaiyumma pe
lopa'a Jesús.
2 Lijoupa luyaipa oquej fanej
quitine, Jesús ipainanni,
itsufaicona'ma liƚya' Capernaum.
Lan xanuc' icuej'me Jesús tipa'a
lajut'ƚ. 2 Aiquicoƚ'ma icuaiyunca
axpela' lan xanuc', efot'ƚe'moƚtsi.
Imantsi lajut'ƚ jouc'a lico cajut'ƚ.
Jesús tu'ila' Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios. 3 Ocuenaye
lan xanuc' icuaiyunca jiƚpe
ƚuna. Amalujxi iƚniya iƚtaic' anuli
ƚuhuaqueya xans. 4 Ipa'ne'mola'
lefoƚya, aimi'iya muyalaicoyacu,
micuaiyacu pe lopa'a Jesús.
If'ajli'me lajut'ƚ, enai'e'me luhua'e
lajut'ƚ jiƚpe al toncay pe lacaxu
Jesús. Maƚpiya ecajm'mi'me cal xans
ƚonafya ƚihuijm‑ma', ipo'ningaitsi
li'mitsi' Jesús. 5 Jesús ixim'mola'
iƚniya ti'huaiyijnyi, ticuayi:
“Tixaƚ'mena'ma”. Timi ƚuhuaqueya:
―Mai'hua, joupa iƚojn‑napa
lojunac'.
6 Ticutshuoƚanna jiƚpiya hualca
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios. Iƚniya ticuayi liƚpicuejma':
7 “Iƚque cal xans, ¿te conescopa
toƚta'a? Ma le'a quituca' ȽanDios
nipajnya tiƚonc'e'e'mola' liƚjunac'
lan xanuc'. Iƚque ti'onƚicoyoxi to
ȽanDios.”
8 Jesús aiquicoƚ'ma i'i'ma quixina'
te lonespa lan xanuc'. Timila':
―Imanc', ¿te coƚnescopa toƚta'a
loƚpicuejma'? 9 ¿Pe copa'a xonca
lipime? ¿Te cataiqui' caifmiya
San Marcos 1​, ​2
68
ƚafcuana? ¿Camiƚa': “Lojunac'
joupa iƚojn‑napa”, o camiƚa':
“Totsahuenanni, tonif'naƚa'
ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”? 10 Itsiya
camuc'i'molhuo' icueya laimane. Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Ma capa'a fa'a li'a
ƚamats' ti'i'ma quimenc'e'eco'mola'
liƚjunac' lan xanuc'.
Ipalaic'o'ma ƚuhuaqueya, timi:
11 ―Iya' camihuo', totsahuenanni,
tonif'naƚa' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'
lomejut'ƚ.
12 Ƚuhuaqueya aiquicoƚ'ma
itsahuenanni, inif'ma ƚihuijm‑ma'.
Mehuelojnyi lan xanuc', ixim'me
ipanni, i'huana'ma. Ixpailij'mola',
tinesyi:
―Acueca' juaiconapa li'epa
ȽanDios. Toƚta'a li'ipa aicaƚsina', ni
anulemma.
13 I'huacona'ma Jesús ƚema al
cuecaj quin'nuhua'. Jahuay lan
xanuc' iye'me pe lopa'a. Timuc'ila'.
14 Lijoupa limuc'iyalepa, ti'hua
tuyaipa, ixim'ma anuli cal xans
cuftine Leví, i'hua Alfeo. Iƚque Leví
ticutsu petsi lo'najts'i'iyaleyompa.
Jesús timi:
―Lihuejla'.
Leví itsahuenni, ihuej'ma Jesús.
15 Jesús jouc'a ts'ilihuequi
icuaitsa lejut'ƚ Leví, ticutshuoƚanna,
titetsoyi. Titetsoyi jouc'a axpela'
lin'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye
lan xanuc'. Jahuay iƚniya a'i
mihuejyi locuxepa ȽanDios.
Axpela' iƚniya tihuejyi Jesús.
16 Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios jouc'a lan xanuc' fariseo
ehuelojm'me Jesús titetsoyi
anuli lin'najts'i'iyale y locuenaye
lan xanuc'. Imetsaiconnila' iƚne
aimihuejyi locuxepa ȽanDios.
Timinnila' ts'ilihuequi Jesús:
―Toƚsinƚe, ƚoƚpomxi titetsoyi
anuli lin'najts'i'iyale y locuenaye
lan xanuc'. Jahuay iƚniya aimihuejyi
locuxepa ȽanDios.
17 Jesús icuej'ma lonespa iƚniya.
Timila':
―Lan xanuc' ja'ni a'i mextafquila'
aimicuicomma mi'e'enyacola'
cafxi. Lafcualƚay ƚinca ticuicomma
no'eyacola' cafxi. Iya' aicuaicoco'ma
cajoc'i'mola' ts'iƚjunac'.
Aicajoc'iyacola' petsi ailopa'a
quiƚjunac'.
18 Anuli litine tixnet'ƚyi
aimitetsoyi ts'ilihuequi Juan
Bautista jouc'a lan xanuc' fariseo.
Icuaitsa lan xanuc' pe lopa'a Jesús,
timiyi:
―Ts'ilihuequi Juan jouc'a lan
fariseo tixnet'ƚyi, aimitetsoyi. Iƚne
lihuejhuo', ¿te aimixnet'ƚyi?
19 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Ma mipa'a ƚamijcano
ƚamaneya, ¿te tixnet'ƚ'me,
aimitetsoyacu ts'iƚejmale? A'i.
Anuli miƚmana' ƚamaneya, aimi'iya
mixnet'ƚyacu. 20 Ticuaihuo litine
aimimajnconayacu anuli, iƚe litine
ƚinca tixnet'ƚ'me.
21 ’Al ts'e quijahua' aimi'iya
manajmot'ƚicoya lafane quijahua'.
Ja'ni toƚta'a to'eƚa', al ts'e
quijahua' tetehuo, tijouƚa' lafane
quijahua' tits'aƚquehuo xonca.
22 Aimoc'ej'miya al ts'e vino
petsi lafanej ponta quixmi. Ja'ni
to'etsi toƚta'a, al ponta quixmi
tits'aƚquehuo, timinsco'ma al vino,
timinsco'ma jouc'a al ponta quixmi.
Al ts'e vino tic'ej'minni al ts'e ponta
quixmi.
San Marcos 2
69
23 Anuli litine conxajya, Jesús
jouc'a ts'ilihuequi tuyalaicoyi
nolojmay cal trigo. Muyalaicoyi,
ts'ilihuequi ipango'me ipa'a'me
ƚixpaj trigo.
24 Lam fariseo timiyi Jesús:
―¡Toxintsola' lihuejhuo'! Itsiya
itine conxajya. Ailopa'a lane
mi'eyacu toƚta'a.
25 Jesús timila':
―Imanc', ¿te a'i coƚsuec' liniƚiya
loya'apa li'epa cal rey David?
Icuaitsi litine unle'enca iƚque jouc'a
liƚejmale, ailopa'a cotejacu. 26 David
itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios. Jiƚpe
tipa'a lam paxi ca'í. Iƚne la'í tipa'a
lane tite'me ma le'a la'aillí, a'i lan
xanuc'. David ite'ma jouc'a epi'i'mola'
liƚejmale, ite'me. Toƚta'a i'ipa mipa'a
Abiatar cal cuecaj ca'ailli'.
27 Jesús ti'hua tipalaic'ola' lan
xanuc', timila':
―ȽanDios ate'a ilanc'epa cal xans,
lijou'ma enaj'ma litine tunxajla' cal
xans. A'i quenaqui litine ate'a. 28 Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Iya' cacuxe'ela'
laixanuc' te lo'eyacu iƚe litine
conxajya.
3 Ocuena quitine conxajya,
Jesús itsufaicona'ma lajut'ƚ
petsi lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe
tipa'a anuli cal xans ijuƚpa limane.
2 Lam fariseo tehuelojnyi Jesús.
Ti'huilaic'oyi ja'ni tixaƚ'me'ma cal
xans iƚe litine conxajya. Tehueyi
te co'iya micuxecoyacu. 3 Jesús
ipalaic'o'ma cal xans, iƚque ts'ijuƚ
quimane. Timi:
―To'huanni fa'a. Tacaxla',
tahuoc'ocotsola' lan xanuc'.
4 Icuis'e'mola' lam fariseo, timila':
―Lu'iƚa', litine conxajya, ¿te
lapi'inga' lane aƚ'eƚe al c'a? O
¿aƚcuxe'enga' aƚ'eƚe lixcay?
¿Nipajnya lunƚu'e'me lipitine cal
xans o aƚma'a'me?
Iƚniya aiquiƚtalai'e. Ch'ix le'a.
5 Jesús ehuelojm'mola' iƚne lam
fariseo. Tixtuc'ola'. Tixhueƚma,
ixina' iƚniya joupa ipo'nopá
liƚpicuejma', aiquiƚcueca.
Jesús timi cal xans:
―To'nijla' lomane.
Cal xans i'nij'ma limane.
Ixaƚcona'ma. 6 Lam fariseo
aiquicoƚ'mola', ipalunca, iye'me
ipalaic'otsa lixanuc' cal rey Herodes.
Tehueyi te co'iya mima'ayacu Jesús.
7 Jesús i'huana'ma. Iƚque jouc'a
ts'ilihuequi iye'me al cuecaj
quin'nuhua'. Iyenc'e'me axpela' lan
xanuc' quiyouyomma al distrito
Galilea. 8 Lan xanuc' ni petsi
lomana' icuej'me al cueca' lo'epa
Jesús. Icuej'me iƚne nomana' al
distrito Judea jouc'a nomana' al
cuecaj quiƚya' Jerusalén, jouc'a
nomana' ƚamats' Idumea, jouc'a
nomana' ƚu'hua quiyay al pana'
Jordán, jouc'a nomana' ƚilemats'
ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón. Axpela'
iƚniya icuaiyunca pe lopa'a Jesús.
9 Lixim'mola' axpela' quefoƚya
Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi
ti'hua'anca anuli al barco, tipo'noƚe
ƚema al cuecaj quin'nuhua'. Ja'ni
lan xanuc' tipango'me titantsi'me
Jesús, iƚque titsufai'ma al barco.
10 Joupa axpela' ixaƚ'mepola', toƚiya
itsiya jahuay lafcualƚay, axpej
cuana, tummetsaiyoƚtsi, tiyeƚe
ahuejnca Jesús, tiƚafle. 11 Lan xanuc'
pe litsufaiyila' contahue, lixim'me
San Marcos 2​, ​3
70
Jesús, ecanghuoƚaitsa li'mitsi'.
Lontahue tija'ayi, timiyi:
―Ima' i'Hua ȽanDios.
12 Jesús itale'mola' ujfxi. Timila':
―Aimunlu'itola' lan xanuc' toƚta'a.
13 Lijou'ma if'aj'ma ƚijuala. Joupa
ixpic'epa naiƚniya ts'ilihuequi
tiyouyunca. Ijoc'i'mola'. Icuaitsa
pe lopa'a. 14 I'huijf'e'mola'
imbamaj coquexi' timajnle anuli.
Tumme'mola' tuya'ata Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
15 Epi'i'mola' liƚmane tipa'ata
lontahue litsufaiyila' lan xanuc'.
16 Jifa'a tipa'a liƚpuftine iƚniya
limbamaj coquexi':
Simón, ƚecui'impa Pedro,
	 17	Jacobo y Juan, inaxque'
Zebedeo. Iƚne loquexi' Jesús
lecui'ipola' Boanerges.
Iƚe laftine locuajmaispa: Iƚne
noquimf'epá, nocuec'epá
lonespa ȽanDios.
	 18	Andrés y Felipe,
Bartolomé y Mateo,
Tomás y ƚocuena Jacobo, iƚque
i'hua Alfeo,
Tadeo y ƚocuena Simón, iƚque
ƚecui'impa cal cananeo,
	 19	jouc'a Judas Iscariote, iƚque
nocuya Jesús.
20 Jesús itsufaipa anuli lajut'ƚ.
Efot'ƚecona'moƚtsi axpela' lan
xanuc'. Jesús jouc'a ts'ilihuequi
aiqui'i'ma quitetso'me. 21 Licuejpá
lipimaye Jesús toƚta'a li'ipa,
ines'me: Jesús iminscopa
lipicuejma'. Ipalunca, iye'me,
tileconna Jesús.
22 Jiƚpe pe lopa'a Jesús timana'
hualca lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, quiyouyomma
liƚya' Jerusalén. Iƚniya ticuayi:
―Jesús itsufaipa ƚonta'a cuftine
Beelzebú. Iƚque nocuxepola'
contahue epi'ipa limane Jesús
tipa'atsola' lontahue.
23 Jesús ijoc'i'mola' iƚniya lomxiye,
timila':
―¿Te caƚtalai'e'eya imanc'? ¿Te
aga ƚonta'a Satanás tihuescuf'ma
ƚipima conta'a?
Ti'hua tipalaic'ola'. I'onƚicopa to
lo'ipa. Timila':
24 ―Ja'ni tenajtsoƚtsi lan xanuc'
anuli al nación, ja'ni ti'etsoƚtsi
oque', iƚe al nación tijou'ma lipujfxi.
25 Ja'ni lan xanuc' nomana' anuli
lajut'ƚ tenajtsoƚtsi, ja'ni ti'etsoƚtsi
oque', aimimajnconayacu anuli,
jiƚpe teca'nena'moƚtsi, ailopa'a
co'eyacu. 26 Ƚonta'a Satanás
ja'ni joupa ehuoc'huaipola' lif'as
contahue, itsiya coƚa' aimi'hua
limane.
27 ’Ja'ni anuli cal xans ixpic'epa
titsufaiƚa' lejut'ƚ ocuena cal
xans juaiconapa ipujfxi, ja'ni
ixpic'epa tiƚonc'e'eƚa' ƚi'huexi, iƚque
notsufaiya, ate'a tifi'eƚa' iƚque cal
xans ts'ipujfxi, tijouƚa' nipajnya
titsufai'ma, tiƚonc'e'eta ƚi'huexi. Ja'ni
aimifi'e, aimi'iya mitsufaiya lajut'ƚ,
miƚonc'e'eya ƚi'huexi.
28 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Jahuay
lo'epa o lonespa cal xans, ti'i'ma
timenc'e'ecom'me. 29 Ma le'a ja'ni
aimimetsaicoyi lo'epa cal Espíritu
Santo, iƚniya aimiƚonc'e'enyacola'
liƚjunac'. Titai'me nulemma.
30 Toƚta'a Jesús limipola' iƚniya
nonespá: “Jesús itsufaipa conta'a”.
31 Icuaiyunca qui'máma' jouc'a
lipimaye Jesús. Ecaxoƚ'me ƚuna.
Iƚojf'i'me anuli cal xans tijoc'itsi
Jesús. 32 Jesús ticusc'o nolojmay
San Marcos 3
71
cajut'ƚ, timuc'iyale. Jiƚpiya timana'
axpela' lan xanuc' ticutshuoƚanna
tiquimf'eyi lomuc'ipola' Jesús.
Timiyi:
―Co'máma' jouc'a lopimaye
timana' ƚuna tehuehuo'.
33 Jesús timila':
―¿Naitsi cai'máma'? ¿Naiƚne
caipimaye?
34 Ehuelojm'mola' lan xanuc'
nocutshuoƚanna, ticua:
―¡Toƚcuejle! Jifa'a ticutshuoƚanna
cai'máma' jouc'a laipimaye.
35 Pe naihuejcopa ȽanDios, iƚquiya
aipima xans, o aipima caca'no', o
ai'máma'.
4 Mipa'a Jesús ƚema al cuecaj
quin'nuhua', ipango'ma
imuc'icona'mola' lan xanuc'.
Efoƚunni juaiconapa axpela'. Jesús
if'aj'ma anuli al barco. Icutshuai'ma
jiƚpiya. Al barco texpef'que. Lan
xanuc' efoƚumma ƚema caja.
2 Juaiconapa imuc'i'mola' lan xanuc'.
Ipalaico'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a
ƚamats'. I'onƚico'ma. Timila':
3 ―Aƚquimf'eƚa' imanc':
’Icuai'ma litine cafaya, i'hua'ma
cal xans tifata. Eca'nitsi lam fanuj
trigo. 4 Meca'ni lam fanuj trigo,
oquej afane' lam fanu' ecangenni
lane. Icuaiyunca lacaƚ'hui naiyulpá,
itejn‑na'me.
5 ’Oquej afane' lam fanu'
i'nif'coƚaitsa ƚixmi capic, tipa'a
ahuata ƚacamats'. Lam fanu'
aiquicoƚ'mola' ila'mola'. 6 Lijou'ma
ipammaiyunni cal 'ora, ƚinu'
ipi'epola' lilapola' lam fanu'.
Ijuƚnapola'. Aiquif'acaic' ƚime.
7 ’Hualca lam fanu' itsuc'huaita
jiƚpe ƚitac'. Litoj'ma ƚitac', ejec'opola'
laifa'. Aiquixpaj'ma.
8 ’Ocuenaye lam fanu' etojmoƚaitsa
cal c'a camats'. Ila'mola', itoj'mola',
i'ipola' quixpa. Anuli ƚajfanu'
ipammaitsi anuxans quimbama',
ocuena cal fanu' ipammaitsi afanej
nuxans, ocuena'ya ipammaitsi
amaxnu.
9 Lijoupa luya'apa iƚe litaiqui',
Jesús timila':
―Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya'
laitaiqui'.
10 Lijoupa liyeyoƚnapá lan xanuc',
imanenca Jesús jouc'a limbamaj
coquexi' y locuenaye ts'ilihuequi.
Iƚniya ixa'hue'me Jesús, timiyi:
―Lu'itsonga', luhuaƚc'e'etsonga' iƚe
lotaiqui'.
11 Jesús timila':
―ȽanDios epalc'o'ipolhuo' imanc'
loƚpicuejma', toƚta'a toƚcuec'eyi
lipime cataiqui'. Iƚe lataiqui' tuya'e'
lo'ipa petsi lan xanuc' tihuejcoyi
ȽanDios, iƚque cal Cuecaj
Rey. Ocuenaye lan xanuc' petsi
aimihuejcoyi ȽanDios, iƚne ma le'a
tiquimf'eyi. Iƚe lataiqui' lo'onƚicopa
lo'epa ȽanDios iƚne lan xanuc'
aimi'iya mihuaƚc'eyacu. 12 Toƚta'a
ti'iƚa' to loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
ticua:
Ti'hua tehuelojnle, tijouƚa'
aimixinyacu.
Ti'hua tiquimf'eƚe, tijouƚa'
aimicuejyacu.
Ja'ni a'i toƚta'a liƚ'ejma'
tixhuej'menacu, ȽanDios
timenc'e'eco'mola' lixcay li'epá.
13 Jesús ti'hua tipalaic'ola', timila':
―Ja'ni aicoƚcueca iƚe laitaiqui'
lai'onƚicopa lo'epa ȽanDios fa'a li'a
ƚamats', ¿te co'iya moƚcuec'eyacu
ja'ni ca'onƚico'ma xonca lo'epa
ȽanDios?
San Marcos 3​, ​4
72
14 ’Cal xans nofapa ti'onƚcospa to
iƚquiya noya'apa litaiqui' ȽanDios.
15 Ƚamats' lane pe lecangeyonni
lam fanu' ti'onƚcospa to lan xanuc'
iƚniya ma le'a tiquimf'eyi litaiqui'
ȽanDios. Aimicoƚya ƚonta'a Satanás.
Ticuaihuo, tiƚonc'e'e'mola' lataiqui'
lifayipa liƚpicuejma'.
16 ’Ƚaj huata ƚacamats' ƚopa'a ƚixmi
capic ti'onƚcospa to locuenaye lan
xanuc' miquimf'eyi litaiqui' ȽanDios
tixoqui quileta tepenufyi. 17 Iƚe
Lataiqui' aimifayiya liƚpicuejma',
oquej fanej quitine tihuejcoyi.
Ticuaitsi lixhuejma', o liƚf'as xanuc'
tixtuc'ontsola' iƚniya naihuejpá
litaiqui' ȽanDios, iƚne aimicoƚyacola',
tenajna'moƚtsi, aimihuejconayacu.
18 ’Ƚamats' pe ƚopa'a ƚitac'
litsuc'huaita lam fanu' ti'onƚcospa to
locuenaye lan xanuc' noquimf'epá
litaiqui' ȽanDios. 19 Iƚne
xonca tixhuej'mecoyi te co'iya
muyalaiyacu lapajnya. Tifel'miyoƚtsi,
ticuayi: “Lulijle acuecaj caƚtomi.
Toƚta'a luyalaico'me al c'a.” O
tixhuej'mecoyi te co'iya mulijyacu
xonca quiƚ'huexi. Ma to ƚitac'
ejec'opola' ƚaifa', a'i quixpaj'ma, ma
toƚe iƚne lan xanuc' li'ipola'. Tama
joupa ifapa liƚpicuejma' litaiqui'
ȽanDios, tiƚmanemma toƚta'a,
tocomma a'i quilepenufi iƚe lataiqui'.
20 ’Cal c'a camats' pe lifampa
ti'onƚcospa to locuenaye lan
xanuc' noquimf'epá litaiqui'
ȽanDios. Iƚne tepenufyi iƚe lataiqui',
tipammoƚaispa liƚpepajnya. Hualca
ti'onƚcospa to ƚamats' petsi cal fanu'
ƚipammaita anuxans quimbama',
locuenaye petsi ƚipammaita afanej
nuxans, locuenaye petsi ƚipammaita
amaxnu.
21 Jouc'a timila':
―Imanc' molunai'i'me loƚpepalc'o',
aimoƚc'ommumijyacu alxpicoƚma
c'ec, ni aimoƚ'nicoyacu licu'u
hualfa. Toƚ'nof'e'me pe loƚxu'epa.
22 Ticuaihuo litine ti'huájta lemiya,
jouc'a ti'huájnata letemiquiya,
tixinim'me.
23 ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa'
iya' laitaiqui'.
24 Ti'hua timuc'iyale, tu'ila':
―Toƚpo'noƚe cuenna laifmipolhuo':
Imanc' iƚe loƚspic'ecopola' locuenaye,
toƚta'a iƚniya tepi'icona'molhuo'.
Xonca axpe' tepi'im'molhuo'. 25 Cal
xans ts'i'hueca, xonca tepi'im'me.
Ƚocuena, ja'ni aiqui'hueca,
texic'ena'me.
26 Jouc'a tu'ila':
―Iƚe li'ipa anuli cal xans ƚeca'nipa
lam fanuj trigo ƚemats', ti'onƚcospa
to lo'ipa petsi ȽanDios cal Cuecaj
Rey tijoc'ila' lan xanuc' tihuejle.
27 Lijoupa leca'nipa ƚitrigo, cal xans
ti'hua tuyaijma lapajnya. Lipuqui'
tixmay, litine titsahuemma, lam
fanu' tilá, titoqui ƚaifa'. Cal xans
aiquixina' te co'ipa mitoj'ma ƚaifa'.
28 Ƚamats' quituca' timaf'i'i' ƚaifa'.
Ate'a titoqui, tijouƚa' tixpaqui,
tijouƚa' tumfumma lixpa, titoqui
ƚifanu'. 29 Lunta'amma lixpa cal xans
ixina' joupa icuai'ma litine tefot'ƚeta
cal trigo. Aimicoƚya, tetejta.
30 Jouc'a tu'ila':
―¿Te caƚ'onƚicoyacu lo'ipa
petsi ȽanDios tijoc'ila' lan
xanuc' timetsaicoƚe, tihuejle
iƚque cal Cuecaj Rey? ¿Te ts'i'ic'
maƚ'onƚicoyacu?
31 ’Lo'ipa jiƚpe ti'onƚcospa to
lo'ipa cal fanu' sinapí. Mifam'me,
i'huáqui tuquini ƚajfanu'. Petsi
San Marcos 4
73
jahuay cal fanu' ƚofampa ƚamats',
ailopa'a xonca caca'hua. 32 Lijoupa
lifampa tila'ma, titoj'ma acueca'
ƚaifa'. Ailopa'a quitamqui mitoqui to
iƚta'a lifampa. Ƚimané itoqui, atsila'.
Lacaƚ'hui naiyulpá tunxajyoyi jiƚpe
lipunxahua.
33 Ma to iƚna'a ƚataiquí toƚta'a
juaiconapa i'onƚico'ma lo'epa fa'a
li'a ƚamats' ȽanDios cal Cuecaj
Rey. Lo'huajcocoyacola' liƚpicuejma'
toƚta'a timuc'ila' Jesús. 34 Ti'hua
ti'onƚijma iƚe lo'epa ȽanDios.
Aimipalay acuajmaica. Jesús y
ts'ilihuequi limanenca quiƚtuca',
iƚque tuhuaƚc'e'ela' lataiqui'.
35 Maƚe litine joupa if'acoƚaipa
timila' ts'ilihuequi:
―Aƚqueƚe al cuecaj quin'nuhua'.
36 Jesús joupa icutshuaipa al barco.
Ts'ilihuequi Jesús ipo'nom'mola'
lan xanuc' lefoƚya jiƚpiya, if'ajli'me
jouc'a al barco. Ipango'me iquie'me
al cuecaj quin'nuhua'. Ocuenaye lam
barco jouc'a tiquieyi. 37 Aiquicoƚ'ma,
i'hua'ma ujfxi ƚahua'. Itsahuenni
laja', ic'ejmaitsi caja', imantsi al
barco. 38 Jesús tunouya lipo al barco.
Tixmay, unaf'caipa al ponta quijahua'.
Ts'ilihuequi ummef'me, timiyi:
―Momxi, aƚma'a'monga' laja'. ¿Te
aimaƚsueƚcoconga'?
39 Jesús itsahuenni, itale'ma ƚahua',
timi laja':
―Ch'ixca. Aimofe'necona'ma.
I‑ch'ixco'ma ƚahua'. Ipanenni.
40 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―¿Te coxpailijcopolhuo'? ¿Te
qui'ipolhuo'? ¿Te aimaƚ'huaiyinge?
41 Ixpailijpola' juaiconapa iƚniya
ts'ilihuequi. Timiyoƚtsi:
―¿Naitsi xans iƚca'a? ¡Jouc'a ƚahua',
ƚaja ticuec'eyi iƚque locuxe'epola'!
5 Icuaitsa ƚocuena ƚema caja
jiƚpe ƚilemats' lan xanuc'
gadareno. 2 Ipanni Jesús al barco.
Aiquicoƚ'ma, icuaico'ma anuli
cal xans qui'huayomma jiƚpiya
lamuhuoƚanna lomanapola'. Iƚque
cal xans ƚitsufaipa conta'a. 3 Lipanga
jiƚpe lamu'empola' lomanapola'.
Aimi'iya mifi'enyacu ni cadena
catejma'. 4 Tifi'econni acadena,
inic'e'econni atejma' limane li'mitsi'.
Iƚque tits'aƚquinghua lan cadena,
tixquetsufinghua latejma'. Ailopa'a
cal xans ts'ipujfxi xonca. Ailopa'a
nolijya. 5 Ipuqui' itine tipa'a pe
lamu'empola' lomanapola', jouc'a
pe ƚijualay, tija'e', tits'aƚyoxi capic,
tixcai'eyoxi. 6 Cal xans ixim'ma
icuaico'ma Jesús aculi'. Aiquicoƚ'ma,
i'hua'ma italecuftsi, exc'onƚingai'ma
li'mitsi' Jesús. 7 Ija'a'ma ujfxi, timi:
―Jesús, ima' i'Hua cal Cuecaj
ȽanDios Nopa'a lema'a, ¿te
cocuaiyoco'ma? ¿Te ts'opic'a fa'a?
Iya' cacuaj'mi'ma lipuftine ȽanDios,
caxa'huehuo' aimaƚteƚ'mi'ma.
8 Toƚta'a linespa ƚonta'a. Jesús
joupa imipa:
―¡Ima' monta'a, taipanni iƚca'a cal
xans!
9 Jesús icuis'e'ma, timi:
―¿Te muftine?
Italai'e'e'ma, timi:
―Laipuftine Legión. Illanc'
ninc'xpela'.
(Lataiqui' “legión” tuya'e', ticua:
Axpela'.)
10 Juaiconapa tixa'hue Jesús, timi:
―Aimalipa'a'monga' jifa'a.
11 Jiƚpe ƚaquemala timana'
juaiconapa axpela' lijná tehueyi
quiƚtejua'. 12 Lontahue ixahue'me
Jesús, timiyi:
San Marcos 4​, ​5
74
―Lummetsonga' pe lomana' iƚne
lijná. Jiƚpe aƚtsuflaita lijná.
13 Jesús epi'i'mola' lane. Lontahue
ipalunca iƚque cal xans, itsuflai'me
lijná. Iƚniya lijná timana' to oquej
mil. Inul'me, imul'me al'ocay.
If'alcoƚai'me laja'. Unxaƚac'mola'.
14 Lan xanuc' linhuic'ipola' quijná
inul'me. Jiƚpe liƚpiƚya' jouc'a
calx'huiyaƚma' uya'atsa iƚe' li'ipa.
Lan xanuc' ipalunca tehuelojnta.
15 Icuaitsa pe lopa'a Jesús, ixim'me
cal xans, iƚque coƚta ƚitsufaipa
axpela' contahue, ticutsu, ipo'nohuo
lipijahua', i'inapa lipicuejma'. Lan
xanuc' ixpailij'mola'. 16 Iƚne niximpá
li'ipa uya'a'me te qui'ipa lixaƚconapa
cal xans, iƚque ƚitsufaipa contahue.
Uya'a'me te qui'ipola' lijná.
17 Lan xanuc' ipango'me
ixa'hue'me Jesús tipanni ƚilemats',
ti'huanƚa'. 18 Jesús if'ajna'ma al
barco, ti'huana'ma. Cal xans li'ipa
ƚitsufaipa contahue tixa'hue, timi:
―Aƚƚecoƚa' jouc'a.
19 Jesús aiquepi'i' lane. Timi:
―To'huanƚa' lomejut'ƚ, jiƚpe
lomana' lopimaye. To'itsola' al cueca'
li'e'epo' ȽanDios. Tomitsola' te ts'i'ic'
liximpo' cuanuc'.
20 Cal xans i'huana'ma, itsehuo'ma
petsi lecui'impa: Limbamaj
Quiƚeloƚya'. Jiƚpiya u'i'mola' lan
xanuc' li'e'epa Jesús. Lan xanuc'
ixim'me acueca' li'epa Jesús,
ixpailij'mola'.
21 Jesús iquiecona'ma al cuecaj
quin'nuhua'. Licuaiyocontsi al
barco ƚocuena ƚema, icuaitsa
axpela' lan xanuc', efot'ƚe'moƚtsi
anuli Jesús ƚema caja. 22 Jiƚpiya
icuaitsi anuli cal xans ipenic'
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'.
Cuftine Jairo. Lixim'ma Jesús,
exc'onƚingai'ma li'mitsi', 23 tixa'hue
juaiconapa, timi:
―Ƚai'hua cahuats' juaiconapa
textafque. Timana'ma. Ƚepá. Ma le'a
toxpayaf'ta lomane, toxaƚ'menna,
ti'hua tipajnla'. 24 Iye'me Jesús jouc'a
Jairo. Axpela' lan xanuc' ihuej'me.
I'i'mola' atansca, titantsinni
Jesús. 25 Jiƚpe tipa'a anuli ƚaca'no'
textafque. Imbamaj coque' camats'
ti'hua cajuats' licu'u. 26 Iteƚcopa
juaiconapa. Axpela' lin'e'ehuale
cafxi iteƚ'mipá. I'najtsepola'
iƚniya, joupa ijou'nenapa li'hueca.
Aiquixaƚma. Ti'hua titsípa licuana.
Iƚque ƚaca'no' icuejpa lo'epa Jesús.
27 Nolojmay xanuc' iƚoc'huaipa
lixpula' Jesús. Iƚafc'e'e'ma lipijahua'.
28 Iƚque tinesqui lipicuejma':
“Ma le'a lipijahua' caƚafla', toƚe
aƚsaƚcona'ma”. Tot'ƚiya iƚafc'e'epa
lipijahua' Jesús. 29 Aiquicoƚ'ma,
ipanenni licu'u. Ixim'moxi
ixaƚconapa. Aimiteƚcoconaya.
30 Aiquicoƚ'ma, Jesús ixingufco'ma
lipaxi ixaƚ'meyalepa. Ipai'e'moxi
nolojmay xanuc', icuis'e'mola',
timila':
―¿Naitsi ƚaƚ―lafpa?
31 Ts'ilihuequi italai'e'e'me, timiyi:
―Ima' oxina' jifa'a axpela'
lan xanuc' titantsihuo', ¿te
cofmicuitsufcopa: “¿Naitsi
ƚaƚ―lafpa?”?
32 Jesús ti'hua tehuetsale ƚijuihuay.
Tehuay naitsi iƚque ƚiƚafpa.
33 Ƚaca'no' tixpaiqui juaiconapa,
tiyu, iximpoxi ailopa'a quicuana.
Iƚoc'huai'ma, exc'onƚingai'ma li'mitsi'
Jesús. Imi'ma Jesús al ƚinca. Tuya'e'
te ts'i'ic' lixaƚconapa, timi:
―Aiƚafpo' lopijahua'.
San Marcos 5
75
34 Jesús timi:
―Mai'hua, aƚ'huaiyijmpa, toƚiya
ixaƚconapo'. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma.
Iƚe al cuana aimiteƚ'miconayaco'.
35 Ma mipalaic'o ƚaca'no',
icuaiyunca lan xanuc' quiyouyomma
lejut'ƚ Jairo, iƚque ts'ipenic' lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc'. Timiyi Jairo:
―Joupa imanapa ƚo'hua. ¿Te ti'hua
cofxoc'icoya ƚomxi?
36 Jesús icuej'ma lu'impa Jairo.
Timi:
―Aimixpaij'mo'. Ma le'a
aƚ'huaiyijnla'.
37 Jesús ileco'mola' Pedro, Jacobo,
jouc'a Juan, iƚque ipima Jacobo.
Timila' locuenaye xanuc' aimiyoucu.
38 Icuaitsa lejut'ƚ cal xans, iƚque
ts'ipenic' lajut'ƚ pe lafoƚyomma
lan xanuc', Jesús ehuelojm'mola'
lo'epa lan xanuc', tijolijyi, tija'ayi.
39 Itsufai'ma lajut'ƚ, timila':
―¿Te coƚja'acopa? ¿Te coƚjolijcopa?
Ƚahuats' aiquimac', ma le'a tixmay.
40 Aiquiƚ'aic' ƚinca. Ma le'a
ixoco'me. Jesús timila':
―Jahuay imanc' tolipalunca.
Ileco'mola' qui'ailli', qui'máma'
ƚahuats', jouc'a lam fantsi
ts'ilihuequi. Itsuflai'me pe lonouya
ƚahuats'. 41 Jesús i'noƚ'e'e'ma limane
ƚahuats', timi:
―Talitá kumi.
(Iƚe lataiqui' lohuaƚquemma ticua:
Macahuats', camihuo', totsahuenni.)
42 Aiquicoƚ'ma, ƚahuats'
itsahuenanni, ipango'ma i'hua'ma.
Ixhuaita imbamaj coquej ƚemats'.
Iƚne lan xanuc' lixim'me li'ipa
ixpailij'mola' juaiconapa. 43 Jesús
juaiconapa ixc'ai'i'mola', timila':
―Aimoluya'ata lai'e'epa ƚahuats'.
Nij naitsi nocuejya.
Lijoupa limipola' toƚta'a,
icuxe'e'mola', timila':
―Toƚtes'miƚe ƚahuats'.
6 Jesús ipanni jiƚpiya, icuaitsi
lipiƚya'. Jouc'a ts'ilihuequi
iye'me. 2 Licuaitsi litine conxajya
itsufai'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma
lan xanuc'. Jiƚpe ipango'ma
imuc'iyale'ma. Licuej'me iƚe litaiqui',
axpela' lan xanuc' etenƚcoco'mola',
timiyoƚtsi:
―Iƚque cal xans, ¿naitsi
lepi'ipa lipicuejma'? 3 ¿Te maƚque
ƚinc'alhuaƚpa? O ¿a'i iƚque? ¿Te
iƚque i'hua María? ¿Te a'i iƚquiya
iƚpima Jacobo, José, Judas y
Simón? Fa'a jouc'a timana' lipimaye
cacaƚ'no'.
Iƚniya lan xanuc' aiquicuaitsi
quiƚpic'a lo'epa Jesús, etets'i'me.
4 Jesús timila':
―Anuli cal xans ƚummepa
ȽanDios, mipa'a ocuena quiƚya' pe
lomana' locuenaye lan xanuc', iƚniya
ticuaispa quiƚpic'a lo'epa iƚque.
Tipainanni, ticuaitsi lipiƚya' pe
lomana' lixanuc', lopa'a lejut'ƚ, jiƚpe
ƚinca tetets'ita.
5 Mipa'a Jesús lipiƚya' aiqui'aic'
cueca' jiƚpe. Ma le'a ixpayaf'mola'
oquexi' afantsi lafcualƚay,
ixaƚ'me'mola'. 6 Ixim'mola' iƚne
lipiƚya' xanuc' aiquiƚ'huaiyinge.
Ixhueƚco'ma juaiconapa.
I'hua'ma ehuentsola' ƚaiquiƚeloƚya'
anujnca. Jiƚpe imuc'itsola' lan
xanuc'.
7 Iƚne ƚitiné ijoc'i'mola' limbamaj
coquexi' ts'ilihuequi. Iƚne
icuaiyunca, ipango'ma umme'mola'
tiyeƚe oquexi' oquexi'. Epi'i'mola'
liƚmane tipa'atsa lontahue.
8 Tixc'ai'ila', timila':
San Marcos 5​, ​6
76
―Tonƚeƚe, toƚtai'me ma le'a
loƚpaluc. Aimoƚtai'me cumla'i.
Aimoƚ'nij'mi'me tomí jiƚpe loƚfi'ejma
loƚcu'u. 9 Toƚc'uaicoƚe ƚoƚc'ejí.
Aimoƚpo'no'me oque' loƚtsamalo,
ma le'a anuli. 10 Lajut'ƚ petsi
tepenuftsolhuo', moƚmana' jiƚpiya
liƚya', maƚpe toƚmajntsa. 11 Ja'ni
toƚcuaitsa petsi aimepenufinnilhuo',
ni aimiquimf'ennilhuo', imanc'
tulunafle loƚ'mitsi', tipanni iƚque
ƚamats' ƚitaƚijmpa loƚc'eji'. Toƚta'a
ti'iƚa' quiƚsina' ma iƚne quiƚtuca'
ti'najtse'me liƚjunac'.
12 Ts'ilihuequi ipalunca, uya'a'me
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios. U'iyale'me
tixhuej'menanca lixcay lo'epa.
13 Ipa'a'me axpela' lontahue.
I'ot'ƚi'me laceite axpela' lafcualƚay.
Iƚniya ixaƚcona'mola'.
14 Ni petsi lomana' lan xanuc'
tipalaicoyi lo'epa Jesús. Cal rey
Herodes jouc'a icuej'ma lo'epa.
Timana' lan xanuc' nocuapá:
―Jesús iƚquiya aJuan Bautista,
joupa imaf'inapa ipanamma
pe lomana' limanapola'. Toƚta'a
juaiconapa apaxi iƚque, ti'ay acueca'.
15 Ocuenaye ticuayi:
―Iƚque aElías, icuaiyocona'ma fa'a
li'a ƚamats'.
Ocuenaye ticuayi:
―Iƚque aprofeta ƚummepa ȽanDios,
ti'onƚcospa to lam profeta limajmpá
fa'a luyaipa quitine.
16 Li'i'ma quixina' Herodes iƚe
lonespa lan xanuc', iƚque ines'ma:
―Iƚque ma Juan Bautista. Ƚinca
aicuxe'ma etec'em'me ƚejoc', joupa
imaf'inapa.
17-18 Herodes joupa exic'e'epa
ƚipeno ƚipima Felipe. Iƚquiya ƚaca'no'
cuftine Herodías. Ilecopa. Juan
timi Herodes: “O'epa quixcay. ¿Te
comexic'e'ecopa ƚipeno ƚopima?
¿Te colecocopa? Iƚque a'i copeno.
Ipeno ƚopima.” Juan limi'ma
toƚta'a ixtunni Herodes. Icuxepa
i'noƚintsa, ifi'entsa, itats'entsa.
19 Ƚaca'no' Herodías ti'ay quipilaic'
Juan. Ijanaj'ma tima'anƚe. Aiqui'ic'.
20 Cal rey Herodes tixpaic'e Juan.
Imetsaico'ma ac'a xans. I'epa
cuenna. Ti'hua tiquimf'e lonespa
Juan. Tama aiquicueca, ticuaispa
quipic'a litaiqui' Juan.
21 Herodías joupa iximpa lo'eya
tima'anƚe Juan.
Herodes lixhuaita ƚemats' i'e'ma
juic. Iƚiya lipuqui' titetsoyi anuli
lijoc'ipola', iƚne lan tsila' quiƚpenic',
jouc'a lincuxepá soldado, jouc'a
lan tsila' xanuc' nomana' al distrito
Galilea. 22 Jiƚpiya lefoƚya itsufai'ma
ƚi'hua caca'no' Herodías. Ixau'ma.
Icuaitsi quiƚpic'a Herodes jouc'a
lijoc'ipola', iƚne nocutshuoƚanna
jiƚpiya. Cal rey timi ƚahuats':
“Aƚsahue'eƚa' jale ts'opic'a, capi'i'mo'”.
23 I'e'ma jurar, icuaj'moxi: “Iƚe
laƚsahue'eya, tama ti'iƚa' onƚca
laifcuxepa, capi'i'mo'”.
24 Ipanni ƚahuats'. I'hua'ma,
icuaitsi pe lopa'a qui'máma', timi:
“¿Te caifxahue'eya?” Qui'máma'
timi: “Toxahue'etsi tepi'intso'
ƚijuac Juan, tetoj'minƚe al cuecaj
pime”. 25 Aiquicoƚ'ma, ƚahuats'
ipanni, i'huacona'ma ixintsi cal rey.
Ixahue'e'ma, timi: “Lapi'iƚa' ƚijuac
Juan Bautista, to'nij'miƚa' anuli
al pime”. 26 Cal rey ixhueƚconni
juaiconapa. ¿Te co'eya? Aimi'iya
micuanac'eya loxahue'epa ƚahuats'.
Lan xanuc' nocutshuoƚanna
San Marcos 6
77
jiƚpiya joupa icuejpá licuajpoxi.
27 Aiquicoƚ'ma, umme'ma anuli
ƚisoldado, icuxe'ma, timi: “Totaitsi
ƚijuac Juan”. Cal soldado i'hua'ma,
icuaitsi la carza, etec'etsi ƚejoc' Juan,
28 i'nij'mitsi al pime ƚijuac, uhui'i'ma
ƚahuats'. Ƚahuats' i'hua'ma pe lopa'a
qui'máma', uhui'itsi.
29 Ts'ilihuequi Juan icuej'me toƚta'a
li'ipa. Icuaitsa pe lima'ayompa Juan,
itaina'me licuerpo, emunatsa.
30 Ts'ilihuequi Jesús icuainanca
pe lopa'a Jesús, efot'ƚecona'moƚtsi.
Joupa iyehuo'me uya'a'huo'me
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. U'i'me jahuay li'ehuo'me,
jahuay limuc'iyalehuo'me. 31 Jesús
timila':
―Ƚepá illanc' caƚtuca'. Ƚepá
pu'huanni pe ailopa'a quiƚya'.
Lunxajta.
Jiƚpe pe lomana' Jesús jouc'a
ts'ilihuequi, lan xanuc' tiƚcuaispa,
tiyenayi. Aimi'iya mitetsoyacu, ni
Jesús ni ts'ilihuequi. 32 If'ajli'me
anuli al barco, iye'me quiƚtuca'
ticuaitsa pe ailopa'a quiƚya'.
33 Axpela' lan xanuc'
quiyouyomma jahuay ƚiƚeloƚya'
ixinim'mola' lif'ajli'me al barco.
Imetsaico'mola'. Iƚne lan xanuc'
iye'me, inul'me, icuaitsa ate'a pe
lotseyacu Jesús jouc'a ts'ilihuequi.
34 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa
ƚocuena quema caja, ipalunca
al barco. Jesús lixim'mola' iƚne
axpela' lan xanuc' efot'ƚeyoƚtsi
jiƚpiya, ixim'mola' acuanuc'la.
Ixim'mola' to lam mot'ƚ, iƚne lam
mot'ƚ lahue'epola' quiƚpoujna.
Ailopa'a nohuic'iyacola'. Ipango'ma
imuc'i'mola'. Axpe' ƚataiquí
imuc'i'mola'.
35 Joupa if'acoƚaipa, ts'ilihuequi
Jesús iƚoc'oƚai'me, timiyi:
―Jif'a'a ailopa'a quiƚya'. Joupa
if'acoƚaipa. 36 Tommetsola'
lan xanuc' tiyeƚe. Pu'huanni
calx'uiyaƚma' o ƚiƚeloƚya' ti'nata
ƚotejacu.
37 Jesús timila':
―Imanc' toƚtes'mitsola'.
Italai'e'e'me, timiyi:
―Ticuicomma axpe' ƚa'i, lipitali to
lolijya cal xans no'eya canic' apaicoj
mut'ƚa. ¿Te tipa'a caƚtomí aƚ'nacota
toƚta'a ƚa'i? Aimi'iya maƚtes'miyacola'.
38 Jesús icuis'e'mola', timila':
―¿Tojua tipa'a ƚa'i? Tonƚeƚe,
toƚsintsa.
Iye'me, ixintsa. U'icona'me, timiyi:
―Tipa'a amaque' la'í, jouc'a oquexi'
latuye.
39 Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi
ticuxe'entsola' lan xanuc'
ticutsoƚaiƚe jahuay jiƚpe calxhuaica
pajac. 40 Enaj'moƚtsi lan xanuc'
amaxnu amaxnu, jouc'a oquej oquej
nuxans quimbama', icutshuoƚai'me.
41 Jesús epef'ma lan maquej la'í
jouc'a loquexi' latuye, ehuenaf'ma
lema'a, ix'najtsi'i'ma ȽanDios.
Ixquenuf'ma ƚa'i, epi'i'mola'
ts'ilihuequi, iƚne eca'nem'mola'
lan xanuc'. Jouc'a loquexi' latuye
ixquenuf'mola', epi'i'mola' lan xanuc'.
42 Jahuay itetso'me, ixhuaitsola'.
43 Ts'ilihuequi efot'ƚena'me
lipanecomma ƚa'i jouc'a latuye.
Imantsi imbamaj coque' lan
tsiquihuit'ƚ. 44 Lan xanuc' litetso'me
tixhuaispola' oquej nuxans
quimbamaj maxnu. Jouc'a timana'
lacaƚ'no', la'uhuay.
45 Aiquicoƚ'ma, Jesús icuxe'e'mola'
ts'ilihuequi tif'ajliƚe al barco,
San Marcos 6
78
tiquieƚe al cuecaj quin'nuhua',
ticuaitsa pe lopa'a liƚya' Betsaida.
46 Iƚque ixc'ai'ina'mola' lan xanuc',
if'aj'ma ƚijuala, tipalaic'ota ȽanDios.
47 Muyalaicoyi ts'ilihuequi icuaitsa
nolojmay quin'nuhua' imufc'o'ma.
Jesús tipa'a ƚamats' quituca'. 48 Jiƚpe
ehuelojm'mola' ts'ilihuequi nomana'
al barco. Ixim'mola' juaiconapa
tipa'ayi cafxi tiquieƚe, aimi'i
miquieyi. Italecuf'me ƚujfxi cahua'.
Al fanej hora lipuqui' joupa uyaipa,
tehue'e' micuaiya al camts'us 'hora.
Icuaico'ma Jesús ti'huayaf'que
laja'. Icuaitsi pe lopa'a al barco,
ti'hua mi'hua, tocomma tuyaicota.
49 Ts'ilihuequi ixim'me, ticuayi:
“Acuecaj quinxpaic'ale”. Ija'a'me.
50 Jahuay ixim'me. Ixpailij'mola'
juaiconapa. Jesús aiquicoƚ'ma,
ipalaic'o'mola', timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Toƚ'etsoƚtsi
acueca' ƚolunxajma'. Ma iya'.
51 If'aj'ma al barco pe lomana'
ts'ilihuequi. I‑ch'ixcona'ma ƚahua'.
Ixim'me acueca' iƚe li'epa Jesús.
Aiquiƚcueca. 52 Tama joupa iximpá
al cuecaj li'epa Jesús iƚe litine
lites'mi'mola' lan xanuc', ite'me ƚa'i,
iƚne ts'ilihuequi aimicuec'eyi. Amuf
liƚpicuejma'.
53 Lijou'ma liquie'me al cuecaj
quin'nuhua', icuaitsa ƚamats'
Genesaret. Jiƚpiya ifijm'me al barco.
54 Ipalnanca. Aiquicoƚ'ma, lan xanuc'
imetsaico'me Jesús. 55 Ni petsi
jiƚpe ƚamats' icuej'me lan xanuc':
“Icuai'ma Jesús, pu'hua o ƚu'hua
tipa'a”. Iyec'oƚaitsa tehueyi Jesús,
iƚtaic' lilefcualƚay tunaf'coƚanna
liƚpuxcuif'que. 56 Jiƚpiya lan tsocay
quiƚeloƚya', o lan tsila' quiƚeloƚya',
o calx'huiyaƚma', ni petsi licuaitsi
Jesús, lan xanuc' iƚtaic' lilefcualƚay
jiƚpe pe lafoƚyoya. Tixahue'eyi Jesús
tepi'itsola' lane lilefcualƚay tiƚafle,
tama ma le'a lipijahua'. Jahuay
niƚafpá, tixaƚconala'.
7 Lam fariseo icuaitsa pe lopa'a
Jesús, jouc'a icuaitsa lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
Iƚne quiyouyomma al cuecaj quiƚya'
Jerusalén.
2 Ti'huilaic'oyi lo'epa ts'ilihuequi
Jesús. Ticuayi: “Iƚne titetsoyi
aiquilulahua al c'a liƚmane'.
Aimepenufyacola' ȽanDios.”
3 Lan xanuc' fariseo tihuejyi
liƚtatahueló liƚ'ejma'. Tepajyi
liƚmane' ticuaispa liƚƚuxluc.
4 Miye'me laplaza, miyelocota,
micuainacu lilejut'ƚ ate'a tepo'me,
tijouƚa' titetso'me. Tihuejyi axpe'
quiƚ'ejma'. Tipa'a liƚ'ejma' mepaj'me
liƚpime, liƚcatsitu, ƚilepixú,
lolanc'ecompa atejma' cuftine
acobre, jouc'a liƚhualfa. Ticuayi:
“Toƚta'a ipic'a ȽanDios”.
5 Iƚne icuis'e'me Jesús, timiyi:
―Iƚne lihuejhuo', ¿te co'ecopa
aimihuejyi laƚ'ejma' iƚe
laƚmuc'iponga' laƚtatahueló? Mane
titetsoyi, aimepajyi al c'a liƚmane'.
6 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Imanc' ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi to
unc'ic'a xanuc'. Luyaipa quitine
cal profeta Isaías uya'a'ma linespa
ȽanDios te ts'i'ic' loƚpicuejma'.
Ticua:
Iƚne lan xanuc' aƚmi: “Ima'
malanDios”, ma le'a
tipaloƚaiyi.
Iƚniya aimaƚcuec'e, ma ti'eyi
quiƚtuca' ts'iƚpic'a.
	 7	Tama laxc'onƚingaiƚa'
aicapenufila',
San Marcos 6​, ​7
79
iƚne timuc'iyaleyi ma le'a
locuxepa lan xanuc', a'i
laifcuxepa.
8 ’Toƚe loƚpicuejma' imanc',
tolatets'iyi ȽanDios, tolihuequila'
lan xanuc' liƚ'ejma'.
9 Jouc'a timila':
―Imanc' xonca tolihuequila'
loƚtatahueló liƚ'ejma', toƚta'a
tolatets'iyi litaiqui' ȽanDios.
10 ’Moises icuxepa:
“Taihuejco'mola' co'ailli', co'máma',
totoc'i'mola'”. Jouc'a icuxepa:
“Cal xans nomipola' cataiqui'
qui'ailli' qui'máma', tipa'a lijunac'.
¡Tima'anƚe!”
11 ’Imanc' ituca' loƚmuc'iyalepa.
Ja'ni anuli cal xans timitsola'
qui'ailli', qui'máma': “Aimi'iya
catoc'iyacolhuo'. Jahuay ƚai'huexi
joupa nenajpa, iƚe catsufco'ma
ȽanDios.” 12 Imanc' toƚcuayi: “Ne',
iƚque aimitoc'i'mola' qui'ailli'
qui'máma'”.
13 ’Iƚe lataiqui' lolihuejpa ma le'a
liƚtaiqui' loƚtatahueló limuc'ipolhuo',
iƚiya coƚmuc'ipola' lan xanuc'. Ma'
anuli toƚta'a axpe' tonƚ'eyi. Litaiqui'
locuxepa ȽanDios toƚsinyi to nij
naitsi cataiqui'.
14 U'icona'mola' lan xanuc'
lefot'ƚepoƚtsi jiƚpiya, timila':
―¡Aƚquimf'eƚa' anuli anuli imanc'!
¡Aƚcuec'eƚa'! 15 Fa'a li'a ƚamats' tipa'a
iƚe pe imanc' lolacui'ipa axujc'a. Iya'
cacua a'i. Ja'ni anuli cal xans titeƚa',
ti'nicoƚa' lico, tinuc'la', ailopa'a
co'iya, aimixis'meyacoxi. Al xujc'a
laipa'aya lipicuejma' cal xans, iƚe
ƚinca tixis'me'ma. 16 Naitsi nocuejpa,
aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'.
17 Jesús ipo'no'mola' quiƚtuca' lan
xanuc', itsufai'ma lajut'ƚ. Ts'ilihuequi
ixa'hue'me tuhuaƚc'e'etsola' iƚe
lataiqui'.
18 Timila':
―¿Te imanc' jouc'a ailopa'a
coƚpicuejma'? Cal xans
no'nicopa lico al xujc'a, tinuc'a,
aimixis'meyacoxi toƚta'a. ¿Te
aicoƚcueca? 19 Iƚe loyaicopa lico,
aimitsufaiya lipicuejma'. Ticuaispa
licu'u, tijouƚa' tipanamma.
Minesqui toƚta'a Jesús ipalaicopa
ƚotempa fa'a li'a ƚamats'. Ticua
jahuay iƚe ac'a. Aimi'iya minesyacu:
“Iƚe axujc'a, aimi'iya catec'oya”.
20 Ti'hua timila':
―Al xujc'a laipa'apa lipicuejma',
iƚe ƚinca tixis'me'ma cal
xans. 21 Jiƚpe liƚpicuejma', lan
xanuc' tixpic'eyi ti'eƚe al xujc'a.
Tihuennaiquila' cacaƚ'no', tinantseyi,
tima'ahualeyi, tixhuicoyi liƚpenoye
liƚf'as xanuc', 22 tijanajyi ti'huejle
xonca, ti'eyi al xujc'a liƚf'as xanuc',
tifel'miyaleyi, tipalaiyi o ti'eyi petsi
aimetenƚcocojma, ti'e'ehualeyi laic',
tinescoyi liƚf'as xanuc', tetets'iyaleyi,
tixinyoƚtsi xonca lan tsila' xanuc',
ti'eyi pangay camac'ta. 23 Jahuay
iƚna'a tipa'a liƚpicuejma'. Ja'ni
tipa'aƚe, ti'eƚe toƚta'a, tixis'me'moƚtsi,
ti'e'e'moƚtsi xujc'a.
24 Jesús ipanni jiƚpiya. I'hua'ma
icuaitsi ƚamats' huejnca liƚya'
cuftine Tiro. Itsufai'ma anuli lajut'ƚ.
Ticua: Nij naitsi nocuejya. 25 Anuli
ƚaca'no' icuej'ma jiƚpe tipa'a Jesús.
Icuaitsi, exc'onƚingai'ma li'mitsi'
Jesús. Iƚque ƚaca'no' tipa'a ƚi'hua
cahuats' ƚitsufaipa conta'a. 26 Ƚaca'no'
a'i judía, qui'huayomma maƚpiya
ƚamats' cuftine Sirofenicia. (Lan
xanuc' judío tetets'innila' iƚniya lun
Sirofenicia. Tecui'innila' atsiƚqui.)
San Marcos 7
80
Ƚaca'no' tixahue'e tipa'aƚa' ƚonta'a,
tixaƚ'meƚa' ƚi'hua. 27 Jesús timi:
―Ate'a aƚtes'mi'mola' laƚnaxque'.
Aƚtoc'itsola' laƚxanuc'. ¿Te ja'ni ac'a
laƚ'eyacu laxic'e'mola' ƚile'i la'uhuay,
tijouƚa' laca'ni'i'mola' lan tsiƚqui?
28 Ƚaca'no' titalai'e'e, timi:
―Mapoujna, tama al ƚinca
lofnespa, iya' cacua lan tsiƚqui titeji
ƚaiquepi' ca'i ƚopa'a licu'uj mesa,
loc'aiƚpa la'uhuay.
29 Jesús timi ƚaca'no':
―Iƚta'a laƚmipa icuaicota caipic'a.
Ma to'huanƚa'. Ƚonta'a joupa
ipanamma ƚo'hua.
30 Ƚaca'no' i'huana'ma, icuainatsi
lejut'ƚ ixim'ma ƚi'hua tunouya.
Ƚonta'a joupa ipanamma.
31 Jesús ipanni pe lopa'a liƚya'
Tiro, uyaicotsi liƚya' Sidón, jouc'a
pe lopa'a Limbama' Quiƚeloƚya'.
Icuaicontsi al cuecaj quin'nuhua'
Galilea. 32 Jiƚpiya i'hua'a'me anuli
cal xans atape, afule mipalay, ata'ay.
Ixa'hue'me Jesús tixpayaf'la' iƚque
cal xans. 33 Jesús ileco'ma lijuqueya
jiƚpe pe ailopa'a xans. Ecajm'mi'ma
lidedó anuli anuli lix'mats'i' cal
xans. Itsuƚof'i'ma ƚipaƚ cal xans.
34 Ehuenaf'ma lema'a, ixnalif'ma
acueca' timi:
―¡Efata!
Iƚe lataiqui' locuajmaispa ticua:
¡Texinanni!
35 Aiquicoƚ'ma. Cal xans
iximpoxi exinamma lix'mats'i',
ux'masquenanni ƚipaƚ. Ipango'ma
ipalai'ma ac'a. 36 Jesús icuxe'e'mola'
lan xanuc' aimuyout'ƚe'me. Nij naitsi
nocuejya. Iƚniya aimicuec'eyi. Tama
Jesús timila': “Aimuluyout'ƚe'me,
nij naitsi locuejya”, iƚne lan
xanuc' xonca tuya'ayi lo'epa.
37 Imetsaico'me acueca' juaiconapa
lo'epa Jesús. Ticuayi:
―¡Toƚsinƚe! Tixaƚ'menala' lan
taƚpe iƚne ticuejnayi. Tixaƚ'menala'
jouc'a lan ta'ay, iƚne tipalainayi ac'a.
Jahuay lo'epa juaiconapa ac'a.
8 Jiƚne ƚitiné lan xanuc'
efoƚconanni pe lopa'a Jesús.
Ailopa'a cotejacu. Jesús ijoc'i'mola'
ts'ilihuequi, timila':
2 ―Iya' caxinnila' cuanuc'la iƚne
lan xanuc'. Joupa ixhuaita afane'
quitine maƚmana' fa'a, iya' jouc'a
iƚniya. 3 Timana' quiyouyomma aculi'.
Aiquiƚtesma. Aimi'iya miyeyacu. A'i
cummeyacola'. Ticuaitsa nolojmay
cane timatola' cumemma.
4 Ts'ilihuequi italai'e'e'me, timiyi:
―Jifa'a ailopa'a quiƚya'. ¿Petsi
caƚtac'ueyacu ƚa'i tinajntsola' iƚniya
lan xanuc'?
5 Jesús icuis'e'mola', timila':
―Imanc', ¿tojua mimana' lola'í?
Iƚne italai'enca, timiyi:
―Tipa'a acaitsi lala'í.
6 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc'
ticutshuoƚaiƚe ƚamats'. Epenuf'ma
lan caitsi la'í, ix'najtsi'i'ma ȽanDios,
ixquenuf'ma ƚa'i, epi'i'mola'
ts'ilihuequi. Iƚniya eca'nem'mola' lan
xanuc'. 7 Timana' jouc'a oquexi' afantsi
laicatuye. Jesús ix'najtsi'icona'ma
ȽanDios, timila' ts'ilihuequi:
―Tolaca'netsola' lan xanuc'.
8 Jahuay itetso'me. Inajntsola'
al c'a. Lefot'ƚe'me lipanecomma,
imantsi acaitsi lan tsangay. 9 Iƚne
lan xanuc' litetso'me tixhuaispola'
to oquej nuxans maxnu.
Jesús ixc'ai'ina'mola'.
10 Aiquicoƚ'ma, if'ajli'me al barco
jouc'a ts'ilihuequi. Iye'me icuaitsa
ƚemats' liƚya' cuftine Dalmanuta.
San Marcos 7​, ​8
81
11 Icuaiconanca lan xanuc' fariseo.
Ipango'me icuis'mot'ƚecona'me Jesús.
Ixa'hue'me ti'eƚa' al cueca', iƚe to
lo'eya ȽanDios. Tehuaiyi. 12 Jesús
ixnalif'ma acueca', ticua:
―Lan xanuc' nomana' itsiya, ¿te
caƚsa'huecopa ca'eƚa' al cueca'? Iya'
cacua: Ƚinca aicamuc'iyacola', ni
toƚta'a.
13 Ipo'no'mola' quiƚtuca',
if'ajcona'ma al barco. Iye'me,
iquie'me al cuecaj quin'nuhua'.
14 Ts'ilihuequi aiquiƚtaic' ca'i.
Imenc'ecopá. 15 Jesús ixc'ai'i'mola'
iƚniya, timila':
―Toƚpo'noƚe cuenna.
Aimolapenuf'me ƚiƚƚevadura lan
xanuc' fariseo, ni ƚilevadura cal rey
Herodes.
16 Iƚne aiquiƚcueca iƚe limipola'
Jesús. Timiyoƚtsi:
―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? O
¿aƚminga': “Imanc' olimenc'ecopá,
aicoƚtaic' ca'i”?
17 Jesús ixina' lonespa, timila':
―Imanc', ¿te coƚnescopa: “Ailopa'a
cala'i”? ¿Teaicoƚcueca laimipolhuo'?
¿Te aicolapaic' cuenna lai'epa? O
¿i'ipolhuo' muf loƚpicuejma'? 18 ¿Te
unc'ifohue? ¿Te aimoƚsinyi loƚ'u'?
¿Te unc'itaƚpe? ¿Te aimoƚcuejyi
loƚs'mats'i'? ¿Te olimenc'ecopá
lai'epa? 19 Lu'iƚa': Jiƚpe litine
laixquenuf'ma lam maque' la'í
lolaca'nepola' iƚne lam maquej mil
lan xanuc', ¿tojua lan tsiquihuit'ƚ
loƚma'ne'me lipaneconni?
Italai'e'e'me, timiyi:
―Imbamaj coque'.
20 ―Laixquenuf'ma lan caitsi
la'í lolaca'nepola' lam malpuj mil
lan xanuc', ¿tojua lan tsangay
loƚma'ne'me lipaneconni?
Italai'e'e'me:
―Acaitsi.
21 Timila':
―Itsiya, ¿te aimi'iya
moƚcuec'eyacu?
22 Icuaitsa liƚya' Betsaida.
Icuai'e'entsa Jesús anuli cal fo'.
Ixa'hue'me tixpayaf'la' li'u' cal
fo'. 23 Jesús exaƚ'ma cal fo', iye'me
lema quiƚya'. I'otƚi'ma ƚitsulu li'u',
ixpayaf'ma limane, icuis'e'ma, timi:
―Itsiya, ¿te nipajnya tahuetsale?
¿Toxina?
24 Cal xans ipango'ma
ehuetsale'ma, timi:
―Caxinnila' lan xanuc', tiyelocoyi.
Ti'onƚcospola' to lan 'ec'.
25 Jesús ixpayaf'cona'ma li'u' cal
xans. Iƚque ixim'moxi exilinamma
li'u'. Ehuetsale'ma. Tehuelonge
jahuay. 26 Jesús umme'ma ti'huanƚa'
lejut'ƚ, timi:
―Aimotsufai'ma liƚya'. Aimo'itola'
lan xanuc'. Nij naitsi nocuejya li'ipo'.
27 Jesús jouc'a ts'ilihuequi iye'me,
ticuaitsa ƚaiquiƚeloƚya' lomana' jiƚpe
al distrito cuftine Cesarea de Filipo.
Miyeyi lane Jesús ticuis'ela', timila':
―¿Te conespa lan xanuc'? ¿Naitsi
iya'?
28 Italai'e'e'me:
―Timana' nocuapá ima' umJuan
Bautista. Ocuenaye ticuayi ima'
umprofeta Elías. Ocuenaye tinesyi
ima' mocuenaj profeta.
29 Icuis'econa'mola':
―Imanc', ¿te coƚnespa? ¿Te
coƚcuapa? ¿Naitsi iya'?
Pedro italai'e'e'ma, timi:
―Ima' unCristo. ȽanDios ummepo'.
30 Jesús u'i'mola':
―Aimolu'i'mola' lan xanuc'. Nij
naitsi nocuejya.
San Marcos 8
82
31 Ipango'ma imuc'i'mola'
loyaicoya. Timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Cateƚco'ma
juaiconapa. Lan tsila' xanuc'
noxpijpá lataiqui', jouc'a lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
iƚniya latets'i'ma, aƚcu'ma aƚma'anƚa'.
Afanej quitine camaf'ina'ma,
catsahueno.
32 Acuajmaica u'ipola': “Aƚma'a'ma”.
Pedro aiquicuaitsi quipic'a iƚe
lines'ma Jesús. Ixoulai'ipa, itale'ma,
timi:
―¿Te cofnescopa toƚta'a?
33 Jesús ipai'e'moxi, ehuelojm'mola'
ts'ilihuequi, itale'ma Pedro, timi:
―To'huanƚa'. Tanajxoxi fa'a. Ima'
topalay ma to minesqui ƚonta'a
Satanás. Ima' toxpic'e to mixpic'eyi
lan xanuc'. Ituca' tixpic'e ȽanDios.
34 Ijoc'i'mola' lan xanuc' jouc'a
ts'ilihuequi tiquimf'eƚe, timila':
―Cal xans ja'ni ipic'a lihuejla',
aimicuxe'moxi quituca'. Iya'
lapaƚts'inginna lancruz. Naitsi
nalihuejya titaiƚa' lencruz jouc'a.
Tixpic'eƚa' ticuxoxi titeƚcoƚa'.
Toƚta'a lihuejla'. 35 Cal xans ja'ni
ti'exoxi cuenna juaiconapa, ja'ni
aimicua miteƚcoya, iƚque cal xans
tecani'e'moxi. Cal xans ts'ipic'a
tihuejla' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios, toƚta'a lihuej'ma
iya', iƚque ƚinca ticu'moxi lateƚcoya.
Tama tima'anƚe, iƚque tulij'ma
lipitine aimijouya. 36 Cal xans
nolijpa jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats',
tijouƚa' tecani'exoxi, ¿te tixhuico'ma
iƚe lulijpa? 37 ¿Nipajnya ti'najtse'ma
tunƚu'eƚa' ƚi'alma? A'i, aimi'iya.
38 ’Itsiya litine lan xanuc'
enajpoƚtsi ȽanDios, ti'eyi al xujc'a.
Cal xans noximpa calaic'ata,
ja'ni tinesla': “Iƚne laif'as xanuc'
lahuelonge, aiquihuejya Jesús,
aicapenufya litaiqui', aimi'iya”;
litine cacuaiconanni fa'a li'a
ƚamats', iya' jouc'a aicapenufya
iƚque cal xans. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a'.
Cacuaiyoconno. Aƚcuaiconacu iya'
jouc'a lam paxi capaluc' quema'a.
Jiƚpe litine aƚsim'ma ninCueca' ma
to ȽanDios cai'Ailli'.
9 Ti'hua timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca:
Jifa'a timana' lan xanuc' tixim'me,
timetsaico'me lo'eya ȽanDios
micuxe fa'a li'a ƚamats'. Toƚta'a
tixim'me ai'a tima'mola'.
2 Luyaipa acamts'us quitine Jesús
ileco'mola' Pedro, Jacobo jouc'a
Juan. Tiyeyi ma quiƚtuca'. If'ajli'me
ƚi'nof'quiya ƚijuala. Mehuelojnyi
Jesús iƚque ipaicomma lixans.
3 Lipijahua' i'i'ma afujca juaiconapa,
tunts'iflay. Fa'a li'a ƚamats'
tama tepajle lijahua' aimi'iya
mi'onƚiyacu toƚta'a. 4 Ts'ilihuequi
Jesús ixim'me imaxcaitsola'
lam profeta Moisés jouc'a Elías.
Tipalaic'oyi Jesús. 5 Pedro timi
Jesús:
―Momxi, ¡ac'a fa'a maƚmana'!
Aƚƚanc'e'me afanej lihuoxqui, anuli
ima', anuli Moisés, locuena Elías.
6 Pedro aiquixina' te ts'i'ic' iƚe
licuapa, ma le'a tipalay. Iƚne lam
fantsi ts'ilihuequi Jesús ixpailij'mola'
juaiconapa. 7 Ixim'me ipoxc'i'mola'
cummahuay. Icuej'me tipalay maƚpe
ƚummahuay, timila':
San Marcos 8​, ​9
83
―Iƚca'a ai'Hua, ca'ay capic'a
juaiconapa. Toƚquimf'eƚe iƚque
lonespa.
8 Ehuelojncona'me Jesús, iƚque
tecaxu quituca'. Moisés y Elías
ailomana'. Ma ejac'na'mola'.
9 Mimulnamma ƚijuala Jesús
ipalaic'ocona'mola', timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a, ma
capa'a fa'a li'a ƚamats' aimoluya'ata
loƚsimpa jiƚpe ƚijuala. Nij
naitsi nocuejya. Aƚma'a'ma,
catsahuenahuo quipayonahuo pe
lomana' limapola', tijouƚa' ti'iƚa'
toƚta'a tolu'i'mola' lan xanuc'.
10 Iƚne ts'ilihuequi Jesús
ma quiƚtuca' tipalaic'oyoƚtsi,
i'nujuaista iƚe lixinghuo'me ƚijuala.
Ticuis'eyoƚtsi:
―¿Te cataiqui' lonespa Jesús?
Ticua: “Catsahuenahuo, quipano pe
lomana' limapola'”.
11 Icuis'e'me Jesús, timiyi:
―Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios ticuayi: “Ate'a
Elías ticuaiyoconno fa'a li'a ƚamats'.
Tijouƚa' ticuaihuo cal Cristo.” ¿Te
conescopa toƚta'a?
12 Jesús timila':
―Al ƚinca lonespa iƚniya lomxiye
iƚne nocuapá: “Ate'a ticuaihuo Elías.
Iƚque tixanu'ma jahuay.” Jouc'a
tipa'a liniƚiya loya'apa te ts'i'ic'
laifnuyaicoya iya'. Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Tuya'e' iya' cateƚco'ma
juaiconapa, lan xanuc' latets'i'ma.
13 ’Iya' camilhuo', joupa i'huamma
Elías. Lan xanuc' ma to lixpic'epa
toƚta'a i'e'epá iƚque. I'e'epá ma
to muya'e' jiƚpe al Paxi Cataiqui'
Liniƚingiya.
14 Icuaitsa pe lomana' locuenaye
ts'ilihuequi Jesús, jiƚpe ixim'me
juaiconapa axpela' lan xanuc'
efot'ƚeyoƚtsi canumicay. Jouc'a
timana' lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios. Iƚne lomxiye
tifuli'iyi cataiqui' ts'ilihuequi
Jesús. 15 Lixim'me Jesús lan xanuc'
ixoconni quileta. Aiquicoƚ'mola',
iyouyunca, inontsa.
16 Jesús icuis'e'mola' lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
timila':
―Imanc', ¿te colicuis'epola' iƚne
lalihuequi?
17 Jiƚpiya lefoƚya anuli cal xans
ipalai'ma, timi Jesús:
―Momxi, ailec'mehuo' ƚai'hua.
Itsufaipa conta'a. Iƚque ƚonta'a
i'e'epa ata'ay. 18 Ƚonta'a mulij'ma
ƚai'hua tecanghuaispa. Tijouƚa'
ƚai'hua ti'i quipehuoxco lico, ti'ilc'a
li'ay, tuhuaquemma. Aixa'hue'mola'
lihuejhuo' tipa'aƚe ƚonta'a. Aiqui'ic'
quilipa'e.
19 Jesús italai'e'ma, ticua:
―Itsiya litine imanc' noƚmana' fa'a
li'a ƚamats' aimoƚ'huaiyijnyi ȽanDios,
olanajpoƚtsi. Iya' cacua, coƚa'
aicapajncona'ma pe loƚmana'. ¿Te
iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma? Aƚƚec'metsi
ƚo'hua.
20 Ilecontsa ƚamijcano.
Aiquicoƚ'ma, lixim'ma ƚonta'a Jesús,
ife'ne'ma ujfxi ƚamijcano. Iƚque
ecanghuaitsi, ti'huaƚtsay, ipa'a'ma
ipehuoxco lico. 21 Jesús icuis'e'ma
qui'ailli' ƚamijcano, timi:
―¿Tojua camats' toƚta'a mi'i
ƚo'hua?
Italai'e'e'ma timi:
―Caca'hua. 22 Ƚonta'a tummetsay,
tecajm‑maispa laja' jouc'a titanc'aispa
San Marcos 9
84
ƚunga. Tehuay te co'iya mima'aya.
Itsiya ja'ni nipajnya, ¡aƚtoc'itsonga'!
¡Aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la!
23 Jesús timi cal xans:
―¿Te caƚmicopa: “Ja'ni nipajnya”?
Ja'ni ima' aƚ'huaiyijnla', ti'i'ma.
Naiƚne laƚ'huaiyijmpa aƚsim'ma iya'
nipajnya, aƚsim'ma jahuay ti'i'ma
ca'e'ma.
24 Aiquicoƚ'ma, qui'ailli' ƚamijcano
ija'a'ma ujfxi, timi Jesús:
―Ca'huaiyijnhuo', ¡aƚtoc'iƚa'
ca'huaiyijntso' xonca!
25 Ixim'mola' Jesús
tiƚoc'oƚaiyumma xonca lan xanuc',
itale'ma ƚonta'a, timi:
―Ima' monta'a, ima' o'e'epa
atape y ata'ay iƚca'a ƚamijcano.
Iya' cacuxe'ehuo', ¡taipanni iƚca'a
ƚamijcano! Aimotsufaicona'ma.
26 Ƚonta'a ija'a'ma. Ife'ne'ma ujfxi
ƚamijcano. Ipananni. Ƚamijcano
i'i'ma to ƚomapa. Axpela' lan
xanuc' ticuayi: “Joupa imanapa”.
27 Jesús i'noƚ'e'ma limane icutsu'ma
ƚamijcano, iƚque ecaxna'ma.
28 Lijou'ma litsuflai'me lajut'ƚ Jesús
jouc'a ts'ilihuequi, mimana' quiƚtuca'
iƚne icuis'e'me, timiyi:
―Illanc', ¿te caƚ'icoponga'
aicalipa'e ƚonta'a?
29 Italai'e'e'mola', timila':
―Ticuicomma toƚsa'hueƚe ȽanDios,
aimoƚtetso'me, toƚsnet'ƚƚe. Ja'ni
a'i, aimi'iya molipa'ayacola' iƚniya
lontahue.
30 Ipalunca jiƚpiya. Tuyalaicoyi
al distrito Galilea. Jesús ticua:
“Aimicuej'me lan xanuc' pe laifpa'a”.
Ipic'a timajnle quiƚtuca' iƚque y
ts'ilihuequi. 31 Mimuc'ila' timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Aƚcu'ma,
aƚ'noƚ'ma lan xanuc', aƚma'a'ma.
Afane' quitine, camaf'ina'ma.
32 Iƚne aiquiƚcueca iƚe lonespa
Jesús. Aiquilicuis'e. Tixpailiquila'.
33 Icuaiyocontsa liƚya' Capernaum.
Mimana' lajut'ƚ, Jesús icuis'e'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―¿Te cataiqui' coƚfuli'icopoƚtsi
maƚeyi lane?
34 Iƚniya aiquiƚtalai'e. Miyeyi lane
tifuli'iyoƚtsi cataiqui' naitsi iƚque
xonca cal te'a. 35 Jesús icutshuai'ma,
ijoc'i'mola' limbamaj coquexi',
timila':
―Cal xans ts'ipic'a ti'iƚa' cal te'a,
ti'e'exoxi ƚaquijoujma, ti'e'exoxi to
ƚaquintahuaicopa lif'as xanuc'.
36 Exaƚ'u'ma anuli ƚahuac'hua.
Ecaxu'e'mola' ts'ilihuequi. Ipulc'o'ma,
timila' ts'ilihuequi:
37 ―Naitsi napenufya anuli
ƚahuac'hua to iƚca'a, ja'ni tinesla':
“Jesús ti'ay capic'a iƚca'a ƚahuac'hua,
iya' jouc'a capenuf'ma”, iƚque ƚinca
lapenufi iya'. Naitsi nalapenufpa iya'
a'i ma le'a iya' lapenufi, lapenufinga'
jouc'a Ƚalummepa.
38 Juan timi Jesús:
―Momxi, aƚsimpá anuli cal xans
tipa'ala' lontahue. Iƚque ticuaj'mi
lopuftine. Illanc' aƚcuanac'epá.
Iƚque a'i caƚejmale.
39 Jesús timila':
―Aimoƚcuanac'e'me. Anuli cal
xans no'epa acueca' micuaj'mi
laipuftine, iƚque cal xans
aimaƚnesc'eya cataiqui'. 40 Iƚne lan
xanuc' ja'ni aimaƚ'enga' laic' tama a'i
maƚejmaleyi, iƚne ƚinca aƚtoc'inga'.
41 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal
xans naimetsaicopolhuo' imanc'
alihuequi iya', ja'ni tinesla': “Iƚne
ilihuequi cal Cristo. Cuhui'i'mola'
San Marcos 9
85
quiƚja'”, iƚque cal xans tipa'a lolijya,
ȽanDios tipaxne'ma.
42 ’A'ijc'a loyaicoya cal xans
naimenac'iya anuli iƚna'a la'uhuay,
iƚne aƚ'huaiyinge iya'. Coƚa'
ifinc'im'me ƚejoc' anuli cal cuecaj
capic molino, coƚa' ecajm'mim'me
ƚaja. Coƚa' ima'ma ate'a ai'a ti'e'ma
iƚiya lixcay.
43 ’Ja'ni lomane ti'e'ma lixcay,
¡tatejla' nulemma! Ja'ni tocuaitsi
al muf petsi ƚunga aimipica, ¿te
cof'ecoya oque' lomane'? Tama le'a
anuli lomane, ja'ni ti'i'ma totsufaita
petsi lopitine aimijouya, xonca al
c'a toyaicota.
44-46 ’Ja'ni lo'mis ti'hua'a'mo' petsi
to'e'ma lixcay, ¡tatejla' nulemma!
Ja'ni tecajm‑mitso' al muf, ¿te
cof'ecoya oque' lo'mitsi'? Tama le'a
anuli lo'mis, ja'ni ti'i'ma totsufaita
petsi lopitine aimijouya, xonca al
c'a toyaicota.
47-48 ’Ja'ni lo'u timenac'ihuo',
¡taipa'aƚa'! Ja'ni tecajm'mitso' al muf
petsi lapimí aimimala', ti'hua titeji,
petsi aimijaf'que lateƚcoya, aimipica
ƚunga, ¿te cof'ecoya oque' lo'u'?
Tama ma le'a anuli lo'u, ja'ni ti'i'ma
totsufaita petsi tihuejcoyi ȽanDios,
iƚque cal Cuecaj Rey, xonca al c'a
toyaicota.
49 ’Jahuay ƚotsufconyacu ȽanDios
ticuicomma tetenƚinƚe, toƚiya
ti'em'me co'hue, toƚe ȽanDios
tepenuf'ma. Jouc'a lan xanuc'
liƚpicuejma' ticuicomma tetenƚintsola',
ticuicomma titeƚco'me, toƚe ȽanDios
tepenufna'mola'. 50 Ƚo'hue ipenic'.
Ja'ni tejac'la' lic'a, ¿te conƚ'ecoyacu
ƚo'hue? Imanc' aimi'i'molhuo' to iƚque
ƚo'hue ƚejac'pa lic'a. Aimoƚfuli'i'moƚtsi
cataiqui'. Toƚnanc'otsoƚtsi.
10 Jesús ipanni al distrito
Galilea, icuaitsi al
distrito Judea. Iƚe ƚamats' locuena
liju' al cuecaj panaj Jordán.
Icuaiyocona'me axpela' lan xanuc'
jiƚpe pe lopa'a Jesús. Iƚque ma to
mi'ay timuc'iyale. 2 Icuaiyunca
jouc'a lam fariseo. Ehuaicona'me,
icuis'e'me:
―¿Te cal xans nipajnya tecanai'ma
ƚipeno, o aimi'iya?
3 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―¿Te quiniƚpa Moisés? ¿Te
coya'apa lonƚ'eyacu?
4 Italai'e'e'me, timiyi:
―Moisés iniƚpa: “Cal xans tiniƚƚa'
anuli lije'e lacanaicoya ƚipeno.
Tijouƚa' tecanai'ma.”
5 Jesús timila':
―Moisés ixina' ata loƚpicuejma'
imanc', toƚta'a quiniƚcopa. 6 Al te'a
a'i toƚta'a licuxeyalepa ȽanDios.
Lilanc'epa li'a ƚamats' ȽanDios
ilanc'e'mola' “… cal xans y ƚaca'no'”.
7 Icua'ma: “Cal xans tipo'no'mola'
qui'ailli' qui'máma', tileco'ma ƚipeno.
Tejonƚi'moƚtsi. 8 Loquexi' ti'e'e'moƚtsi
to anuli le'a.” Toƚta'a i'ipola' anuli, a'i
oquexi'. 9 ȽanDios ixpic'epa toƚta'a
tejonƚi'mola', toƚta'a ti'e'e'mola' anuli.
Lan xanuc' aimi'iya menajyacola'.
10 Licuaitsa lajut'ƚ ts'ilihuequi
Jesús icuis'e'me to joupa licuis'epa
lan xanuc' fariseo. 11 Jesús timila':
―Tama cal xans tecanaiƚa' ƚipeno,
ma' ipeno. Ja'ni tilecoƚa' ocuena
caca'no', ixcay iƚe lo'eya. Ma' anuli
lo'eya to iƚne nahuepá quilecaƚ'no'.
12 Jouc'a ƚaca'no'. Tama tecanaiƚa'
ƚipe'ailli', ma' ipe'ailli'. Ja'ni tihuejla'
ocuenaj xans ixcay iƚe lo'eya. Ma'
anuli lo'eya to lacaƚ'no' nahuepá
quiƚxanuc'.
San Marcos 9​, ​10
86
13 Jiƚpiya pe lopa'a Jesús
ticuai'enspola' la'uhuay. Tixa'hueyi
tixpayaf'tsola', tipaxnetsola'.
Ts'ilihuequi Jesús italem'mola'
iƚniya ts'iƚejma quiƚnaxque'. 14 Jesús
lixim'mola' ts'ilihuequi toƚta'a lo'epa
aiquetenƚcocojma, ixtuc'o'mola'.
Timila':
―Aimoƚpa'ne'mola' la'uhuay.
Tiyouyunca pe laifpa'a. Lan xanuc'
notsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios ti'onƚcospola' to iƚna'a
la'uhuay. 15 Iya' camilhuo' al ƚinca:
Cal xans ja'ni jahuay ƚunxajma'
tihuequi litaiqui' ȽanDios locuxepa,
ma to laihuejpa la'uhuay, iƚque cal
xans titsufai'ma pe lopa'a ȽanDios.
Ja'ni a'i, aimitsufaiya.
16 Jesús ipulc'o'mola' la'uhuay,
ixpayaf'mola', ipaxne'mola'.
17 Ipango'ma ti'hua'ma Jesús,
icuaico'ma anuli cal xans tinu.
Exc'onƚingai'ma Jesús, icuis'e'ma:
―Cunc'a comxi, ¿te caif'eya culijla'
laipitine aimijouya?
18 Jesús timi cal xans:
―¿Te caƚmicopa iya' ninc'a? Le'a
ȽanDios copa'a cal C'a. Ailopa'a
cocuena. 19 Ima' oxina' locuxepa
ȽanDios. Iƚe lataiqui' tuya'e':
“Aimoxhuico'ma ocuena caca'no',
ma le'a ƚopeno. Aimoma'ahuale'ma.
Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola'
lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca,
aimofel'miyale'ma. Taihuejco'mola',
totoc'i'mola', co'ailli', co'máma'.”
20 Cal xans timi Jesús:
―Momxi, caƚtojyomma ca'ay
toƚta'a, jahuay iƚiya.
21 Jesús ehuelojm'ma cal xans,
etenƚcoco'ma lipicuejma', timi:
―Ƚinca, tipa'a lahue'epo'.
To'huanƚa', tocujtsi jahuay ƚo'hueca.
Al tomí lofmulijya tapi'itsola'
pe lahue'epola'. Toƚta'a ti'i'ma
co'huexi jipu'hua lema'a. Tijouƚa'
tocuaicoconno pe laifpa'a, lihuej'ma.
22 Licuej'ma jiƚe lataiqui'
ic'ommai'ma. Acueca' juaiconapa
ƚi'huexi. I'huana'ma tixhueƚma.
23 Jesús ehuelojm'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―Lan xanuc' ts'iƚ'hueca juaiconapa
afule mitsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios.
24 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca
jiƚe lines'ma Jesús. Ticuayi:
“¿Te conescopa toƚta'a?” Jesús
timiconala':
―Cunc'ainaxque', lan xanuc'
no'huaiyijmpá ƚiƚ'huexi afule
mitsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios. 25 ¿Te aga cal camello
tuyaico'ma laquipihuo ƚacuxa?
Iya' camilhuo': Cal xans ts'i'hueca
juaiconapa tixim'ma xonca lipime
mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios.
26 Licuej'me toƚta'a ts'ilihuequi
Jesús ixim'me ipime juaiconapa iƚe
lataiqui'. Imicona'moƚtsi:
―Aicaƚcueca iƚe lataiqui'. ¿Te
ailopa'a conƚuya?
27 Jesús ehuelojm'mola', timila':
―Lan xanuc' quiƚtuca' aimi'iya
monƚu'eyacoƚtsi. ȽanDios ƚinca
nipajnya tunƚu'e'mola'. Iƚquiya
jahuay nipajnya ti'e'ma, aimixina
quipime.
28 Pedro timi Jesús:
―Illanc' aƚpo'nonapá jahuay,
lihuejhuo'.
29 Jesús italai'e'e'mola' ts'ilihuequi,
timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal
xans nocuapa: “Quihuequi Jesús,
jouc'a quihuequi Lataiqui' loya'apa
San Marcos 10
87
lixpic'epa ȽanDios”, ja'ni joupa
ipo'nopa lejut'ƚ, ipo'nopola' lipimaye
o qui'máma' qui'ailli' o linaxque' o
ƚemats', 30 iƚque cal xans mipa'a fa'a
li'a ƚamats' tulij'ma amaxnu xonca.
Tama tihuetsoquinƚe tulij'mola'
axpela' qui'máma', quipimaye,
quinaxque', quejut'ƚi, quemats'.
Ticuaitsi locuaicoya quitine tulij'ma
lipitine aimijouya. 31 Axpela' lan
tet'ƚa xanuc' ti'i'mola' lijoucola'.
Jouc'a lijoucola', axpela' iƚniya,
ti'i'mola' lan tet'ƚa.
32 Miyeyi lane tif'ajliyi Jerusalén
Jesús i'huaj'me'mola' ts'ilihuequi,
iyenc'e'me iƚniya. Tixhueƚmot'ƚeyi,
ticuayi liƚpicuejma': “¿Te co'iya
Jesús?” Lan xanuc' locuenaye tihuejyi
tixpailiquila'. Jesús iƚojf'i'mola'
limbamaj coquexi', u'i'mola' loyaicoya
maƚque quituca'. 33 Timila':
―Imanc' oƚsina' aƚf'ajliyi al cueca'
quiƚya' Jerusalén. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Jiƚpiya aƚcunna. Lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, alacani'eta
aƚma'anƚa' locuenaye xanuc', iƚniya a'i
judío. 34 Iƚniya aƚtaluntseta, aƚtsuƚc'ota
lai'a, luntafquinna, aƚma'ata. Afanej
quitine camaf'ina'ma.
35 Jacobo jouc'a Juan, iƚne
linaxque' Zebedeo, iƚoc'oƚai'me pe
lopa'a Jesús, timiyi:
―Momxi, aƚpic'a ima' lapi'itsonga'
ma to laƚsahue'eyaco'.
36 Jesús timila':
―¿Te ts'oƚpic'a? ¿Te
caifnepi'iyacolhuo'?
37 Iƚniya timiyi:
―Lapi'itsonga' lane aƚcuxeta anuli
ima'. Aƚcutsingaito', anuli illanc' al
c'a camane, ƚocuena loxa camane.
38 Jesus timila':
―Imanc' aicoƚsina', aicoƚcueca
iƚe laƚsahue'epa. Aƚmiƚa': ¿Te
imanc' nipajnya toluyalaico'me to
iya' laifnuyaicoya? ¿Te nipajnya
toƚteƚco'me to laifteƚcoya?
39 Iƚniya timiyi:
―Nipajnya.
Jesús timila':
―Ma' aƚinca imanc' toluyalaico'me
to iya' laifnuyaicoya. Toƚteƚco'me
to iya' laifteƚcoya. 40 Iya' aimi'iya
camiyacolhuo': “Aƚcutsingaita
anuli al c'a camane, ƚocuena loxa
camane”. Ailopa'a toƚta'a laimane.
ȽanDios joupa ixpic'epa naiƚne
nocutsoƚaiyacu jiƚpiya. Ma' iƚniya
ticutsoƚaita.
41 Locuenaye limbama' ts'ilihuequi
Jesús icuej'me loxahue'epa Jacobo y
Juan. Ipango'me ixtulenca. 42 Jesús
ijoc'i'mola', timila':
―Imanc' oƚsina' liƚ'ejma' lan
xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios.
Iƚne liƚpincuxepá ti'e'eyoƚtsi to
lapoujnalá. Ts'iƚpenic' ticuxenaiyi
juaiconapa. 43 Imanc' aimonƚ'e'me
toƚta'a. Ja'ni anuli imanc' ipic'a
ti'e'exoxi xonca acueca', iƚque
titoc'itsola' lipimaye. 44 Ja'ni
anuli imanc' ipic'a ti'e'exoxi cal
te'a, tixpic'eƚa' titoc'itsola' jahuay
lif'as xanuc'. 45 Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Laicuai'ma fa'a li'a ƚamats'
aicanesqui: “Lan xanuc' aƚtoc'iƚa'
iya'”. Aicuaicoco'ma catoc'itsola',
cacuƚa' laipitine. Ca'najcuf'mola'
liƚjunac' axpela' lan xanuc',
cunƚu'e'mola'.
46 Icuaitsa liƚya' Jericó.
Uyalaico'me liƚya', ipalunca. Axpela'
lan xanuc' tihuejyi Jesús. Jiƚpe lema
San Marcos 10
88
cane ticutsu anuli cal fo'. Tixa'hue
quitomí. Iƚque cuftine Bartimeo,
i'hua Timeo. 47 Icuej'ma tinesyi
lan xanuc': “Icuaico'ma Jesús ƚas
Nazaret”. Cal fo' ipango'ma ija'a'ma,
timi:
―¡Jesús, ima' otatahuelo cal rey
David! ¡Aƚsinƚa' nincuanuc'!
48 Axpela' lan xanuc' itale'me,
timiyi:
―¡Ti‑ch'ixcotso'!
Tija'e' xonca ujfxi, ticua:
―¡Ima', otatahuelo cal rey David!
¡Aƚsinƚa' nincuanuc'!
49 Jesús ecax'ma, icuxe'e'mola' lan
xanuc', timila':
―Toƚjoc'iƚe cal fo'.
Ijoc'i'me, timiyi:
―Aimixpaij'mo',
aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Totsahuenni.
Tijoc'ihuo'.
50 Cal fo' eca'ni'ma lipuquiya,
iyuf'conni, ecax'ma. I'hua'ma
icuaitsi pe lopa'a Jesús. 51 Jesús
icuis'e'ma cal fo', timi:
―¿Te caif'e'eyaco'? ¿Te ts'opic'a?
Cal fo' timi:
―Momxi, aipic'a cahuetsaleƚa'.
52 Jesús timi:
―To'huanƚa'. Joupa aƚ'huaiyijmpa,
ixaƚconapo'.
Aiquicoƚ'ma, exilinanni li'u'.
Ipango'ma ihuej'ma Jesús pe
lotsepa.
11 Tiyeyi lane ticuaita
Jerusalén. A'ij culi' iƚe
liƚya'. Icuaitsa ƚijuala Olivo pe
lopa'a ƚiƚeloƚya' Betfagé jouc'a
Betania. Jesús umme'mola' oquexi'
ts'ilihuequi, 2 timila':
―Tonƚeƚe liƚya' lehuoc'ocojma.
Jiƚpe loƚtsuflaiyacu liƚya' toƚsinna
tifijnya anujnca anuli ƚa'hua burro.
Iƚque cal burro aiquenafcaiyinni.
Toluhuaƚtsa. Toƚ'hua'anca. 3 Ja'ni
ticuis'entsolhuo', timintsolhuo': “¿Te
culuhuaƚcopa cal burro?”, imanc'
toƚtalai'e'e'me, toƚmi'me: “ȽaƚPoujna
ipicuiya tixhuicota. Tijouƚa'
ticuai'enacu.”
4 Iye'me ts'ilihuequi. Ixintsa ƚa'hua
burro tifijnya lane pe lopa'a al
puerta. Uhuaƚ'ma. 5 Oquexi' afantsi
tecaxoƚanna jiƚpiya icuis'e'me,
timinnila':
―Imanc', ¿te culuhuaƚcopa cal
burro?
6 Ts'ilihuequi Jesús italai'enca ma
to limipola'. Lan xanuc' icu'me lane,
ileco'me.
7 Icuai'etsa ƚa'hua burro pe lopa'a
Jesús. Ixpefi'me liƚpijahua' lixpula'
cal burro. Jesús icutsafcai'ma.
8 Axpela' lan xanuc' ixpou'me lane
liƚpijahua', ocuenaye ixpou'me
imane' c'ec joupa ixquejpá. 9 Lan
xanuc' iƚej'me jouc'a ts'iƚenc'e tija'ayi,
ticuayi:
―¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso',
tipaxnetso'! ȽanDios ummepo'.
10 ¡Ima' aƚcuxe'monga' al c'a!
¡Aƚcuxe'monga' to cal rey David
licuxepola' laƚtatahueló! ¡Toƚta'a
aƚpaxne'monga' ȽanDios! Iƚne
nomana' lema'a jouc'a tinesle:
“¡ȽanDios tunƚu'enatso'!”
11 Jesús itsufai'ma liƚya' Jerusalén.
I'hua'ma al cuecaj xoute'. Joupa
if'acoƚaipa. Ehuelojm'mola' lan
xanuc', te ts'i'ic' lo'epa jiƚpiya.
Ipanni. Jouc'a limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi iye'me lane liƚya'
Betania.
12 Lihuequi litine ipalunca jiƚpe
liƚya Betania ipailiconamma
Jerusalén. Miyeyi lane Jesús
San Marcos 10​, ​11
89
tunle'e. 13 Tehuelonge aculi' ixim'ma
anuli la'icux. Ixim'ma tipa'a ƚipela.
I'hua'ma ixintsi al 'ec. Licuaitsi
pe lopa'a al 'ec ixim'ma le'a ipela.
Aiquicuaiya litine mimaqui ƚi'as
icux. 14 Jesús timi la'icux:
―Nij naitsi noteja ƚo'as icux.
Aimi'ascona'mo'.
Ts'ilihuequi Jesús icuej'me
lines'ma Jesús.
15 Licuaicontsa Jerusalén Jesús
itsufaicona'ma pe lopa'a al cuecaj
xoute'. Jiƚpiya ipango'ma ipa'a'mola'
nocucalepá jouc'a no'najualepá.
Ejualaif'e'e'mola' liƚmesa iƚne
nopai'ipaj tomí. Jouc'a nocujpá lan
cucú ejualaif'e'e'mola' liletayats'.
16 Iƚne liƚtaic' locujyacu aiquepi'ila'
lane muyalaiyacu ƚuna xoute'.
17 Timuc'ila' lan xanuc' nomana'
jiƚpiya, timila':
―Lataiqui' loya'apa locuxepa
ȽanDios ticua: “Jiƚpe lainejut'ƚ
ticuaicu lan xanuc', iƚne
tiyouyunca ni petsi li'a ƚamats',
jiƚpe aƚpalaic'o'ma”. ȽanDios
ecuej'micopa iƚta'a lejut'ƚ. Itsiya
tocomma a'i quejut'ƚ ȽanDios.
Ti'onƚcospa to ƚunts'eja' pe
lafoƚyomma lan namats'. Toƚta'a
lonƚ'epa imanc'.
18 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios icuej'me locuapa Jesús.
Tixpaic'eyi Jesús, ticuayi:
―Jahuay lan xanuc' iƚpic'a
lomuc'iyalepa iƚque.
Ehue'me te co'iya mima'ayacu.
19 Lif'acoƚaijma Jesús jouc'a
ts'ilihuequi ipalconanca liƚya'.
20 Lihuequi litine uyalaicocona'me
maƚe lane. Ixim'me la'icux joupa
ijuƚnapa jouc'a ƚime. 21 Pedro
i'nujuaitsi lines'ma Jesús, timi:
―Momxi, ¡toxinƚa' la'icux! Ima'
omi'ma cataiqui', joupa ijuƚnapa.
22 Jesús italai'enni, timila'
ts'ilihuequi:
―Imanc', ti'hua toƚ'huaiyijnle
ȽanDios. 23 Iya' camilhuo': Cal
xans no'huaiyijmpa ȽanDios
nipajnya ticuxe'ma iƚca'a ƚijuala,
timiƚa': “To'huaƚa', to'nij'mixoxi
ƚaja”. Ja'ni ma ti'huaiyinge, ja'ni
ailopa'a conesya, iƚque tixim'ma
ti'i'ma ma to licuxe'epa. 24 Iya'
camilhuo': Ja'ni toƚ'huaiyijnyi
ȽanDios, ja'ni toƚcuayi: “Joupa
lapi'iponga' laƚsahue'epa”, iƚiya ƚinca
tepi'i'molhuo'.
25 ’Moƚpalaic'oyi ȽanDios, ja'ni
tolixtuc'oyi anuli ƚoƚpima aimi'hua
molixtuc'ocona'me. Iƚque ƚoƚpima
tolimenc'e'ecoƚe lixcay li'e'epolhuo'.
Toƚta'a coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a
timenc'e'eco'molhuo' jouc'a lixcay
loƚ'epa. 26 Ja'ni aimolimenc'e'ecoyi,
coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a jouc'a
aimimenc'e'eyacolhuo'.
27 Icuaiyocontsa liƚya' Jerusalén
Jesús ti'hua jiƚpe ƚuna al cuecaj
xoute'. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli',
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a lan xanuc'
noxpijpá lataiqui', iƚoc'oƚai'me pe
lopa'a Jesús, 28 timiyi:
―¿Naitsi nummepo' to'eƚa' toƚta'a?
¿Naitsi nepi'ipo' lane?
29 Jesús timila':
―Iya' quicuis'e'molhuo' jouc'a.
Aƚtalai'eƚa'. Tijouƚa' cami'molhuo'
naitsi nalapi'ipa laimane ca'eƚa'
toƚta'a. 30 Lu'iƚa': ¿Naitsi nepi'ipa
limane Juan tepo'itsola' lan xanuc'?
San Marcos 11
90
¿Ja'ni ȽanDios nepi'ipa o ma le'a lan
xanuc' epi'i'me?
31 Iƚniya ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi:
―Ja'ni aƚmiƚe: “ȽanDios epi'ipa
limane”, Jesús aƚmi'monga': “¿Te
aicolapenufi iƚque?” 32 O ¿aƚmiƚe:
“Lan xanuc' epi'ipá limane”?
A'i, aimi'iya maƚmiyacu toƚta'a.
Lixtuc'o'monga' lan xanuc'.
Iƚne lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios tixpailiquila'.
Lan xanuc' ticuayi: “Juan Bautista
aprofeta, ȽanDios ummepa”.
33 Italai'e'e'me Jesús, timiyi:
―Aicaƚsina'.
Jesús timila':
―Iya' jouc'a aicamiyacolhuo' naitsi
nalapi'ipa laimane.
12 Jesús ipango'ma i'onƚico'ma
lo'epa ȽanDios fa'a li'a
ƚamats'. Timila':
―Anuli cal xans ifapa ƚemats'
ƚaifa' uva. Eti'ico'ma aitaƚ. Ipupa pe
lotsuj'miyacu loxoc'eyonyacu lan
'uva, tipa'a'me laquija'. Ilanc'e'ma
anuli li'nof'quiya lajut'ƚ, jiƚpiya
tipajm'ma no'eya cuenna lan 'uva.
Icu'ma ƚemats' lan xanuc' ti'etsa
canic', tulij'me onƚca ƚaipammaiya.
Aculi' i'hua'ma. 2 Licuaitsi litine
lipammaitsi lan 'uva umme'ma
anuli ƚimozo. Timitola' lin'epá
canic': “Lapi'iƚa' ƚi'huexi ƚaipoujna”.
3 Lin'epá canic' i'noƚ'me cal
mozo. Ummena'me. Aiquilepi'i.
4 Ƚapoujna ummecona'ma ocuena
quimozo. Licuaitsi jiƚpiya lin'epá
canic' ixcai'e'me ƚijuac, imiloj'me
cataiqui'. 5 Ummecona'ma ocuenaj
mozo. Iƚque cal mozo ima'a'me.
Ummecona'mola' axpela' ocuenaye.
Untafem'mola' jouc'a ima'am'mola'.
6 ’Ipanenni ma le'a anuli naitsi
ƚommeya. Iƚque i'hua, ti'ay capic'a
juaiconapa. Umme'ma. Icua'ma:
“Tixpaic'eta ƚai'hua”. 7 Lin'epá canic'
timiyoƚtsi: “Iƚque i'hua ƚipoujna
camats'. Aƚma'aƚe. Tijouƚa' aƚma'aƚe
illanc' ticuainata caƚmane cal
'huexi.” 8 Iƚne i'noƚ'me ƚamijcano,
lima'a'me, ipa'a'me iƚe ƚamats' pe
lifapa ƚaifa'.
9 ’Ƚipoujna camats', ¿te
co'e'eyacola' iƚne lin'epá canic'? Iya'
camilhuo': Ƚapoujna ti'hua'ma pe
lomana' iƚniya lan xanuc', tima'atola'.
Ƚemats' lifapa ƚaifa' uva tepi'i'mola'
ocuenaye lan xanuc'.
10 ’¿Te a'i coƚsuec' al Paxi
Liniƚingiya loya'apa te ts'i'ic' lo'iya?
Ticua:
Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajut'ƚ,
i'ipa xonca ƚaicuicoya.
Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ
aimecangeya lajut'ƚ.
	 11	ȽanDios ƚaƚPoujna toƚta'a
ƚecuej'micopa.
Illanc' aƚsinyi acueca' iƚe li'ipa.
12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios ixtuc'o'me Jesús, ticuayi:
“Iƚque Jesús aƚ'onƚiconga' to iƚne
lixcay lin'epá canic' jiƚpe ƚamats'
lifampa cal 'uva”. Ehue'me te co'iya
mi'noƚyacu Jesús. Ailopa'a qui'e'epa.
Tixpaic'ennila' lan xanuc'. Ipo'no'me
jiƚpe. Iyena'me.
13 Ummem'mola' lan xanuc' fariseo
jouc'a lixanuc' cal rey Herodes.
Ticuis'mot'ƚeta Jesús. Tehuaita.
Ehue'me te co'iya micufyacu.
14 Icuaitsa, timiyi Jesús:
―Momxi, aƚsina' ima' tonesqui
al ƚinca. Aimahuay latenƚcocopola'
lan xanuc'. Ma' anuli topalaic'ola'
San Marcos 11​, ​12
91
jahuay. Aimahuelongila' ja'ni
i'hueca o aiqui'hueca. Tomuc'iyale
lipene ȽanDios. Itsiya licuis'ehuo',
¿te aƚ'najtse'eta al tomí
laƚsahue'eyaconga' cal cuecaj
quincuxepa, iƚque César? O
¿aimaƚ'najtse'eyacu? Alu'itsonga',
¿nipajnya o aimi'iya?
15 Jesús ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma'
iƚniya. Iƚpic'a tifel'miƚe. Ma le'a
ti'e'eyoƚtsi to lan c'a xanuc'. Timila':
―¿Te calahuaicopa? Aƚtai'etsi
anuli al tomí, caxinƚa'.
16 Itai'etsa. Jesús icuis'e'mola',
timila':
―Iƚta'a al tomí, ¿naitsi iƚca'a ts'i'a?
¿Naitsi iƚta'a ts'ipuftine?
17 Italai'e'e'me, timiyi:
―Li'a César, lipuftine César.
Jesús timila':
―Ja'ni i'huexi César, tolapi'iƚe
César. Ja'ni i'huexi ȽanDios,
tolapi'iƚe ȽanDios.
Licuej'me Jesús litalai'epola'
icuapá:
―¡Xinƚa'! Acueca' lipicuejma' Jesús.
18 Lijou'ma icuaitsa pe lopa'a
Jesús lan xanuc' saduceo. Iƚne
naihuejpá lataiqui' loya'apa: “Lan
xanuc' tima'mola' nulemma,
aimimaf'iyacu”. Jouc'a tehuaiyi
Jesús, icuis'e'me, timiyi:
19 ―Momxi, pe liniƚpa Moisés
aƚcuxenga', tuya'e': “Cal xans
timaƚa', ma' imaf'i' ƚipeno ailopa'a
qui'hua, ƚipima tileco'ma ƚi'maxi.
Tipajntsi quiƚ'hua tecui'i'me
lipuftine ƚimanapa. Timetsaicom'me
to qui'hua ƚimanapa. Tepi'im'me
ƚi'huexi ƚimanapa.” 20 Itsiya lu'i'mo'
li'ipa.
’Timana' acaitsi lapimaye. Cal te'a
ileco'ma ƚipeno. Ailopa'a quiƚ'hua.
Imanapa. 21 Ƚipima ƚimanapa
ileco'ma ƚi'maxi. Ailopa'a quiƚ'hua,
jouc'a imana'ma. 22 Jouc'a ƚocuena
ƚipima ileco'ma ƚi'maxi. Ma' anuli
uyaico'ma. Locuenaye amalujxi
lipimaye ma toƚta'a luyalaico'me.
Jouc'a ileco'me ƚiƚ'maxi, anuli anuli
imana'mola'. Aiquiƚsina' quiƚ'hua.
Lijou'ma imana'ma ƚaca'no' jouc'a.
23 Lan caitsi joupa ilecopá ƚaca'no'.
Itsiya lu'itsonga': Ticuaitsi litine
timaf'inaƚe limanapola', ¿naitsi
co'iya ƚipe'ailli'?
24 Jesús timila':
―Imanc' timenaquilhuo'. Aicoƚsina'
loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
aicolimetsaijma al cuecaj lo'epa
ȽanDios. 25 Timaf'inƚe lan xanuc'
tipalnacu pe lomana' limanapola',
iƚniya aimemalƚiyacu, ni lacuƚhue
ni lacaƚ'no'. Ti'onƚcotola' to lapaluc'
quema'a.
26 ’Imanc' toƚcuayi:
“Aimimaf'iyacu limanapola'”. ¿Te
aicoƚsuec' liniƚpa Moisés? Jiƚpe
tuya'e' li'ipa litine lonajpa lac'ec.
Iƚe litine ȽanDios timi: “Iya'
NanDios, ilenDios Abraham, Isaac
y Jacob”. 27 ȽanDios a'i quilenDios
limanapola'. Iƚque ilenDios ts'iƚmaf'i'.
Imanc' juaiconapa timenaquilhuo'.
28 Jiƚpe tipa'a anuli ƚomxi
nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios.
Tiquimf'e iƚnu'hua laicuis'mot'ƚepa
Jesús, ticueca Jesús titalai'e'ela' al
c'a. Ipalaic'o'ma Jesús icuis'e'ma,
timi:
―¿Te copa'a xonca al cueca'
lataiqui' locuxepa ȽanDios?
29 Jesús italai'e'ma, timi:
―Iƚe lataiqui' xonca al cueca'
tuya'e': “Aƚquimf'eƚa', imanc' ixanuc'
Israel. ȽanDios, ƚalanDios, ma' iƚque
San Marcos 12
92
anDios. Ailopa'a cocuena. 30 Ima'
to'nujuaitsi ȽanDios ƚoPoujna.
Iƚque omenDios. Taihuejla' jahuay
ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma,
jahuay lopicuejma', jahuay lopujfxi.”
31 Locuena lataiqui' locuxepa
ȽanDios tuya'e': “Ima' to'eyoxi
capic'a. Ma toƚta'a to'eƚa' capic'a
ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.”
Iƚna'a atsila' cataiquí. Xonca atsila'
ailopa'a.
32 Ƚomxi timi:
―Momxi, ac'a lotaiqui' lonespa.
Ma' al ƚinca lofcuapa. Tipa'a
anuli ȽanDios, ailopa'a cocuena.
33 Aƚ'nujuaisle ȽanDios, alihuejle
jahuay ƚalunxajma', jahuay
laƚpicuejma', jahuay laƚpujfxi.
Aƚ'etsola' capic'a laƚf'as xanuc'
ma to maƚ'eyoƚtsi capic'a. Ja'ni
toƚta'a aƚ'eyi, ticuaispa quipic'a
ȽanDios. Ja'ni aimaƚ'eyacola' capic'a
laƚf'as xanuc', tama aƚtsufcoƚe
lopi'epa jiƚpe al altar, iƚe laƚ'ejma'
aimicuaispa quipic'a ȽanDios.
34 Jesús ixim'ma ƚomxi ac'a
lipicuejma'. Italai'e'e'ma, timi:
―Ahuata lahue'epo' motsufaiya
pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal
Cuecaj Rey.
Lijou'ma ailopa'a quicuis'epa, ni
anuli. Iƚsina' tulijna'mola' Jesús.
35 Mipa'a Jesús pe lopa'a al cuecaj
xoute' ti'hua timuc'ila' lan xanuc'.
Timila':
―Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios ticuayi: “Cal rey
David itatahuelo cal Cristo”. ¿Te
conescopa toƚta'a? 36 Ituca' lonespa
iƚque cal rey David. Muya'e' lataiqui'
lu'ipa cal Espíritu Santo tuya'e':
ȽanDios ipalaic'o'ma ƚaiPoujna,
timi:
“Tocutsaiƚa' jifa'a al c'a camane.
Topanehuo fa'a, iya' mi'hua
culiquila' lo'epo' laic'.
Tijouƚa', ima' tocuxena'mola'.”
37 Maƚque David inesco'ma cal
Cristo, ticua “… ƚaiPoujna”. Ja'ni
David itatahuelo cal Cristo, ¿te
conescopa toƚta'a?
Axpela' lan xanuc' noquimf'epá
lomuc'iyalepa Jesús icuaitsi
quiƚpic'a juaiconapa litaiqui'.
38 Mimuc'iyale Jesús tu'ila':
―Toƚpo'noƚe cuenna,
aimifel'mi'molhuo' lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
Iƚniya iƚpic'a tipo'noƚe liƚpijahua'
axehuay, tiyelocota to lan tsilaj
xanuc'. Miyelocota jipu'hua
pe lomana' axpela' lan xanuc',
iƚpic'a tinonintsola'. 39 Ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma lan xanuc' iƚpic'a
ticutsoƚaiƚe xonca jipu'hua li'huáqui.
Ja'ni tijoc'innila' tixmocota iƚpic'a
ticutsoƚaiƚe petsi locutsoƚaiyacu
lan tsilaj xanuc'. 40 Tijoutsaf'ennila'
ƚiƚ'huexi lacaƚ'no' lam potsateya.
Mi'eyi toƚta'a ti'e'eyoƚtsi to lan c'a
xanuc'. Ticoƚi tipalaic'oyi ȽanDios.
Tijouƚa', xonca titeƚ'mi'mola'
ȽanDios.
41 Jesús ticutsu al cuecaj xoute'
tehuelongila' lan xanuc' mi'nij'mi'me
liƚtomí jiƚpe al caxax. Axpela' lan
xanuc' ts'iƚ'hueca xonca ti'nij'miyi
acueca'. 42 Icuaitsi jiƚpiya anuli
ƚaca'no' apotsate. Ailopa'a caquitomí.
I'nij'mi'ma oque' al tomí acobre.
Ailopa'a quipitali. 43 Jesús ijoc'i'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Iƚque
cal potsate, aiqui'hueca, ulijpola'
locuenaye. Etoj'mipa xonca.
44 Locuenaye ni'nij'mipá liƚtomí jiƚpe,
San Marcos 12
93
iƚniya aimehue'ela'. Tipanemma
acueca' liƚtomí. Iƚquiya ƚaca'no'
ailopa'a quipaneya, etoj'mipa jahuay,
ailopa'a co'nacoya ƚoteja.
13 Mipalumma al cuecaj xoute'
Jesús jouc'a ts'ilihuequi,
anuli ts'ihuequi timi Jesús:
―Momxi, ¡toxinƚa'! ¡Atsila' iƚne
lapic' lilanc'ecompa al xoute'! ¡Atsila'
ƚajut'ƚi! 2 Jesús timi:
―Itsiya toxina iƚnu'hua atsila'
ƚajut'ƚi. Ticuaihuo litine jahuay
teteƚquehuo. Ni anuli ƚapic
mipo'nof'queya ƚocuena capic.
3 Micutsu Jesús ƚijuala Olivo,
al huenajmay al cuecaj xoute',
Pedro, Jacobo, Juan jouc'a Andrés
iƚoc'oƚai'me pe lopa'a. Icuis'e'me,
timiyi:
4 ―Lu'itsonga', ¿te quitine mi'iya
lofnespa? ¿Te co'iya mi'iya caƚsina'
aimicoƚya lo'iya iƚiya? ¿Te jale
maƚsinyacu?
5 Jesús ipango'ma u'i'mola' timila':
―Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni a'i
tifel'mi'molhuo'. 6 Ticuaicu axpela'
linfel'miyale, tines'me anuli anuli:
“Iya' ninCristo, ȽanDios alummepa”.
Iƚniya tifel'miyale'me. Axpela' lan
xanuc' tepenuf'me liƚtaiqui'.
7 ’Imanc' toƚcuej'me
tifulenni jouc'a tifulem'me.
Aimixpailij'molhuo'. Ma toƚta'a
ti'i'ma. Ticoƚ'ma locuaicoya Lijoujma
Quitine. 8 Lan xanuc' nomana' anuli
al nación tixtuc'o'me, tifule'me lan
xanuc' locuenaj nación. Lixanuc'
anuli cal cuecaj quincuxepa
tifule'me lixanuc' ƚocuena cal
cuecaj quincuxepa. Ni petsi tinu'ma
ƚunanto, ti'i'ma cumemma. Ma
ti'onƚcota to ƚipumla ƚaca'no', toƚta'a
tipango'ma al cueca' lateƚcoya.
9 ’Toƚpo'noƚe cuenna.
Ticum'molhuo', ticuaita liƚmane
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'.
Tilecom'molhuo' ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe
tipam'molhuo'. Imanc' ts'alihuequi,
toƚta'a lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'.
Tilecom'molhuo' pe lomana'
lincuxepá jouc'a pe lomana' lan rey.
Toƚta'a iƚne lan xanuc' ti'iƚa' quiƚsina'
naitsi iya'. Imanc' tulu'i'mola'.
10 ’Ai'a ticuaihuo Lijoujma
Quitine ni petsi li'a ƚamats'
tuya'am'me te ts'i'ic' lixpic'epa
ȽanDios, iƚe lataiqui' ac'a
loya'apa. 11 Litine ti'noƚintsolhuo',
tilecotsolhuo' pe lomana'
lincuxepá, aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimoƚcua'me loƚpicuejma': “¿Te
caƚtalai'e'ecoyacu?” Maƚpe
al 'hora ȽanDios tepi'i'molhuo'
loƚpicuejma' toƚtalai'eco'me al c'a.
Iƚe loƚnesyacu a'i coƚtaiqui' imanc',
ma' itaiqui' cal Espíritu Santo. Iƚque
tipo'no'i'molhuo' loƚpicuejma'.
12 ’Ƚapima ticu'ma ƚipima
tima'anƚe. Cal xans ticu'ma ƚi'hua.
La'uhuay titsolicu, tixtuc'o'me
quiƚ'ailli' quiƚ'máma'. Ticu'moƚtsi,
tima'antsola'. 13 Imanc' ts'alihuequi
ni petsi loƚmanc'eyacu lan
xanuc' ti'ejco'molhuo' laic'. Ja'ni
toƚsnet'ƚ'me, ticuaitsi Lijoujma
Quitine tolunƚul'me.
14 ’Ma to luya'apa cal profeta
Daniel toƚta'a lo'iya. Iƚe pe ȽanDios
tilaiqui tipo'nom'me petsi ailopa'a
lane mipo'nonyacu.
(Naitsi noxhuef'iyacola' iƚta'a
lataiqui' ticuec'eƚa'.)
’Ti'iƚa' toƚta'a lo'iya, ja'ni toƚmana'
al distrito Judea, tolinul―le,
toƚf'ajle ƚijualay. 15 Ja'ni topa'a
San Marcos 12​, ​13
94
al toncay lomejut'ƚ aimaimuhuo
motsufai'ma lomejut'ƚ. Aimocua'ma:
“Tipa'a laifpa'aya”. Aimicoƚ'mo'. Ma
tainuƚa'. 16 Ja'ni topa'a pu'huanni cal
'ec, aimopaiconahuo mommaf'huo
lopuquiya. Ma tainuƚa'.
17 ’Acuanuc'la lacaƚ'no' linnaila'
jouc'a notoc'alepá. Iƚe litine
juaiconapa titeƚco'me. 18 Toƚsa'hueƚe
ȽanDios aimicuaihuo lateƚcoya
ƚitiné caxita.
19 ’Li'a ƚamats' tama joupa ixhuaita
axpe' camats' mipa'a, lan xanuc'
nomana' aiquiteƚma to loteƚcoyacu
iƚe locuaicoya quitine. Tijouƚa'
aimiteƚcoconayacu toƚta'a. 20 Ja'ni
ȽanDios tixpic'eƚa' ticoƚtsola' iƚne
ƚitiné ailopa'a conƚuya. Joupa
ixpic'epa aimicoƚyacola' iƚne ƚitiné.
Tixinnila' cuanuc'la lixanuc' jiƚne
li'huijf'epola', ipic'a tunƚul―le.
21 ’Jiƚne ƚitiné ja'ni timintsolhuo':
“¡Toƚsinƚe! Jifa'a icuai'ma cal Cristo”,
o “Jipu'hua icuaita”, aimoƚ'e'me
ƚinca liƚtaiqui'. 22 Ticuaicu lan xanuc'
nonespá: “Iya' ninCristo”, o “Iya'
ninprofeta. Iya' canesqui lalu'ipa
ȽanDios.” Iƚniya infel'miyale.
Ti'e'me al cueca'. Iƚpic'a tinesle
lan xanuc': “Iƚque ƚinca ummepa
ȽanDios”. Ma le'a tifel'miyaleyi.
Coƚa' tifel'mintsola' jouc'a
li'huijf'epola' ȽanDios. Aimi'iya
mifel'minyacola'. 23 Toƚpo'noƚe
cuenna. Joupa nu'ipolhuo' jahuay
iƚe lo'iya.
24 ’Tijoutsola' iƚne ƚitiné cateƚcoya
ticuaihuo litine: “Timufc'o'ma cal
'ora, cal mut'ƚa aimepalc'o'iya. 25 Lan
xamna timefcoƚecu lema'a, jahuay
lopa'a jiƚpe lema'a tife'nem'mola'.”
26 Tijouƚa' aƚsim'ma iya'. Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Cacuaiconanni
ƚummahuay quimuyohuo. Aƚsim'ma
ninCuecaj Rey. Aƚsim'ma aƚ'onƚspa
ma to ȽanDios. 27 Jiƚe litine
cumme'mola' lainepaluc' quema'a
tiyeƚe tefot'ƚentsola' laixanuc'
lai'huijf'epola'. Tileconnola' ni petsi
lomana', iƚne nomana' lo'huayomma
ƚahua', nomana' lotsepa ƚahua',
nomana' pe liyuf'ma cal 'ora,
nomana' pe lof'acaiyopa cal 'ora.
Jahuay lipitoqui lipexpats'qui li'a
ƚamats' tileconnola'.
28 ’Lo'ipa al 'ec 'icux ti'onƚcospa
to lo'iya. ¡Toƚcuejle! Toƚsinƚe
tuxcuaf'eƚa' limane' al 'ec 'icux
ti'i'ma coƚsina' icuaico'ma ƚinu'.
29 Jouc'a litine toƚsinƚe lo'ipa ma to
lainu'ipolhuo' ti'iƚa' coƚsina' joupa
aicuaico'ma. 30 Iya' camilhuo' al
ƚinca: Ƚitiné ti'iƚa' to laifmipolhuo',
lan xanuc' nomajnyacu fa'a li'a
ƚamats' ti'onƚtola' to lan xanuc'
nomana' fa'a itsiya litine. Anuli
ti'i'ma liƚpicuejma'. 31 Lema'a jouc'a
li'a ƚamats' tijou'mola'. Laitaiqui'
aimijouya.
32 ’Nij naitsi ts'ixina' litine ni
al 'hora cacuaiconaya. Aiquiƚsina'
lapaluc' quema'a, ni iya' i'Hua
ȽanDios aicaixina' jouc'a. Ma le'a
cai'Ailli' ƚinca ixina'.
33 ’Imanc' toƚpo'noƚe cuenna.
Ti'hua toƚmaf'iƚe. Aimi'i'molhuo' to
noxmaipá. Tipantsi cumlata. Ti'hua
toƚsa'hueƚe ȽanDios. Aicoƚsina' te
quitine cacuaiyoconno. 34 Itsiya
lo'ipolhuo' imanc' ti'onƚcospa to
li'ipola' lam mozó mi'huana'ma
ƚiƚpoujna. Iƚque ƚapoujna epi'ipola'
liƚmane ti'eƚe cuenna lajut'ƚ.
Epi'ipola' liƚpenic', anuli anuli. Anuli
ixc'ai'ipa ti'eƚa' cuenna al puerta,
San Marcos 13
95
timi: “Aimoxmai'ma”. 35-36 Jouc'a
imanc' aimoƚsmai'me. Toƚpo'noƚe
cuenna. Ja'ni a'i cacuaiyunni
ca'huajcoco'molhuo' toƚsmaiyi.
Aicoƚsina' te quitine cacuaiyoconno
iya' oƚPoujna. Aicoƚsina' te 'hora,
ja'ni if'acoƚaipa, ja'ni nolojmay
quipuqui', ja'ni mija'a'ma ƚangiti,
ja'ni liƚic'ejma'.
37 ’Ma to laifmipolhuo' imanc'
jouc'a laifnu'ipola' jahuay, camila':
“Tipantsi cumlata, aimoƚsmai'me”.
14 Tehue'e ma le'a oquej quitine
ti'i'ma al juic Pascua. Iƚne
ƚitiné titem'me ƚa'i petsi aiquilai'inni
levadura. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios ixpic'e'me
tifel'miyale'me. Tehueyi te co'iya
mi'noƚyacu Jesús, tima'aƚe. 2 Ticuayi:
―Tijouƚa' al juic. Itsiya efoƚumma
axpela' lan xanuc', tixtulecu.
3 Jesús tipa'a liƚya' Betania lejut'ƚ
Simón, iƚque ƚixaƚconapa licuana
cuftine lahui lepra. Ticutsu Jesús
titesma. Icuaitsi anuli ƚaca'no'
itaic' al pulu capic alabastro. Al
pulu tinango laceite tujuej c'a
ilanc'ecompa anardo, acueca'
lipitali. Ƚaca'no' ixquej'ma ƚejoc' al
pulu. Ixcua'fi'ma laceite ƚijuac Jesús.
4 Oquexi' afantsi mimana' jiƚpe
ixtulenca, timiyoƚtsi:
―Joupa ejac'pa laceite. ¿Te
qui'ecopa toƚta'a ƚaca'no'? 5 Acueca'
lipitali, to mulij'ma cal xans no'epa
canic' afane' maxnu quitine. Ja'ni
coƚa' icuj'ma, coƚa' epi'i'mola' lan
xanuc', iƚne petsi aiquiƚ'hueca.
Tipalaicoyi quixcay ƚaca'no'.
6 Jesús timila':
―Toƚe ti'iƚa'. ¿Te coƚpo'nocopa
quixhuejma' ƚaca'no'? Iƚque i'epa
al c'a. Latenƚcocopa li'epa. 7 Imanc'
tiƚmana' loƚpiƚya' xanuc' petsi
aiquiƚ'hueca. Aimijouyacola' iƚniya.
Jahuay ƚitiné ti'i'ma toƚspic'e'me
te co'iya moƚtoc'iyacola'. Iya' a'i.
Iya' aimaƚcoƚya capajnconaya fa'a
li'a ƚamats'. 8 Iƚca'a ƚaca'no' i'epa
ma to li'ommaita. Ai'a aƚma'ma
aƚ'huaf'impa laceite laicuerpo.
Joupa aƚƚanc'epa ai'a laminna.
9 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ni petsi
loya'anyacu Lataiqui' loya'apa iƚe
al c'a lixpic'epa ȽanDios, jouc'a
tuya'acom'me li'epa iƚca'a ƚaca'no'.
10 Judas Iscariote, iƚque anuli
limbamaj coquexi' ts'ilihuequi
Jesús, i'hua'ma pe lomana' lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', ticuta Jesús.
11 Iƚniya la'aillí licuej'me locuapa
Judas ixoconni quileta juaiconapa.
Epi'i'me cataiqui' ti'najtse'me. Judas
ipango'ma ehue'ma te co'iya micuya
Jesús, ticuaita quiƚmane la'aillí.
12 Icuaitsi al te'a litine al juic. Iƚiya
al juic titem'me ƚa'i aiquilai'inni
levadura. Jiƚe litine tite'me lam
mot'ƚ loma'anyacola' jiƚpe al juic.
Ts'ilihuequi Jesús timiyi:
―¿Pe ts'opic'a caƚsmocoyoyacu al
juic Pascua? Aƚƚanc'eta jahuay.
13 Jesús umme'mola' oquexi'
ts'ilihuequi, timila':
―Tonƚeƚe al cueca' quiƚya' Jerusalén.
Jiƚpiya toƚtalecufta anuli cal xans
itaic' lijuti caja'. Tolihuejtsa. 14 Iƚque
titsufaitsi anuli lajut'ƚ, imanc' jouc'a
toƚsuflaitsa. Toƚmita ƚipoujna cajut'ƚ:
“ȽaƚPomxi ticuis'ehuo': ¿Pe copa'a
lajcuarto pe laƚsmocoyoyacu al juic
Pascua, iya' jouc'a ts'alihuequi?”
15 Timuc'itolhuo' anuli al cuarto lopa'a
al toncay, joupa ixhueya. Imanc'
toƚtaita ƚaƚtejacu, jiƚpiya aƚsmocota.
San Marcos 13​, ​14
96
16 Iye'me ts'ilihuequi, itsuflai'me
al cuecaj quiƚya', ixim'me jahuay to
limipola' Jesús. Ilanc'e'me ƚotejacu
alxmocojma al juic.
17 Lif'acoƚaipa icuaiyunca
Jesús jouc'a limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi. 18 Micutsoƚanna,
mixmocoyi, Jesús timila':
―Camilhuo' al ƚinca: Anuli imanc'
aƚcuna'ma, anuli jifa'a ƚoxmocopa.
19 Ts'ilihuequi ixhueƚmot'ƚe'me.
Anuli anuli icuitsuf'ma, timiyi:
―¿Te aga iya'? Iya' a'i.
20 Jesús timila':
―Unc'imbamaj coquexi' anuli
imanc' aƚcu'ma. Iƚque aƚjac'eyi
ƚala'i anuli al pime. 21 Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Cuyaico'ma ma to micua
al Paxi Liniƚingiya. Tama toƚta'a
laifnuyaicoya, cal xans ƚaƚcuya
a'ijc'a loyaicoya iƚque. Juaiconapa
acueca' titeƚco'ma, ticua'ma: “Coƚa'
aicaipajntsi iya'”.
22 Mitetsoyi Jesús epef'ma
anuli ƚa'i, ix'najtsi'i'ma ȽanDios,
ixquenuf'ma. Epi'i'mola' ts'ilihuequi,
timila':
―Toƚteƚe. Iƚta'a aicuerpo.
23 Ihuof'ma al vaso. Lix'najtsi'i'ma
ȽanDios, uhui'i'mola' ts'ilihuequi.
Jahuay ixna'me. 24 Timila':
―Iƚta'a aijuats', tiƚinc'i'ma al ts'e
quitaiqui' ȽanDios lopo'no'ipola'
lixanuc'. Iya' caxcuajai'ma
laijuats' tunƚul―le axpela'. 25 Iya'
camilhuo' al ƚinca: Jifa'a li'a ƚamats'
aicaxnaconaya vino. Ticuaitsi litine
lan xanuc' tixinƚe ȽanDios micuxe,
jiƚe litine caxnacona'ma al ts'e vino.
26 Lijoupa lunac'copa ȽanDios
ipalunca. Iye'me ƚijuala Olivo.
27 Jesús timi ts'ilihuequi:
―Iƚta'a lipuqui' imanc'
tolanaj'moƚtsi, aƚpo'no'ma caituca'.
Ti'i'ma to muya'e' al Paxi Liniƚingiya,
ticua: “Caxcai'e'ma ƚiƚpoujna
lam mot'ƚ, iƚque tima'ma. Lam
mot'ƚ teca'ne'moƚtsi.” 28 Tijouƚa'
camaf'inaƚa' ca'hua'ma al distrito
Galilea. Ca'huaicotolhuo' jiƚpiya.
29 Pedro timi Jesús:
―Tixtuc'otso' jahuay laipimaye,
tama tenajtsoƚtsi, iya' a'i.
30 Jesús timi Pedro:
―Cami'mo' al ƚinca: Itsiya lipuqui'
ai'a tija'a'ma ƚangiti oquemma,
ima' tones'ma afanemma:
“Aicainimetsaijma Jesús”.
31 Pedro ti'hua tipalaic'o Jesús,
ihui'ipa, timi:
―Tama aƚma'atsonga' iya' ima',
aicanesya: Aicainimetsaijma Jesús.
Ni anulemma canesya toƚta'a.
Ma' anuli ines'me jahuay
locuenaye.
32 Icuaitsa al lugar cuftine
Getsemaní. Jesús timila'
ts'ilihuequi:
―Imanc' toƚcutsoƚaiƚe fa'a. Iya'
capalaic'ota ȽanDios.
33 Ileco'mola' Pedro, Jacobo jouc'a
Juan. Ipango'ma tixina acueca'
juaiconapa iƚe lo'iya, tixhueƚma
juaiconapa. 34 Timila' lam fantsi:
―Juaiconapa cahuosma, ma
tocomma aƚma'ma quixhuejma'.
Toƚmanenca jifa'a. Aimoƚsmai'me.
35 Uyai'ma huata, ixpats'huai'ma
ƚamats'. Tixa'hue ȽanDios ja'ni ti'i'ma
tuyaicotsi jiƚe al 'hora. 36 Timi:
―Abba, mai'Ailli', ima' jahuay
nipajnya to'e'ma. Liƚonc'e'eƚa' iƚta'a
laifteƚcopa. Ma caxa'huehuo' toƚta'a
jouc'a camihuo': Ti'iƚa' lofxpic'epa
ima', a'i latenƚcocopa iya'.
San Marcos 14
97
37 Ipaiconanni, icuaitsi pe lomana'
lam fantsi ts'ilihuequi. Ixim'mola'
tixmaiyi. Timi Pedro:
―Simón, ¿ima toxmay? ¿Te
aimi'iya momaf'iya ni anulij
hora? 38 Toƚmaf'iƚe jahuay imanc'.
Toƚsa'hueƚe ȽanDios titoc'itsolhuo'
aimehuaiyim'moƚhuo'. Imanc'
toƚcuayi: “Aƚsnet'ƚ'me”. A'i, aimi'iya.
Loƚcuerpo ailopa'a quipujfxi.
39 I'huacona'ma, tixa'hueconata
ȽanDios. Ma' anuli ixahue'econa'ma.
40 Ipaiconanni icuaiyocontsi pe
lomana' lam fantsi, ixingona'mola'
tixmaiconayi. Tixinyi timufquemma
liƚ'u'. Ticui quilehui. Aiquiƚsina' te
cotalai'e'eyacu Jesús.
41 I'huacona'ma. Ipaiconanni.
Joupa i'ipa afanemma. Icuaiyocontsi
pe lomana' lam fantsi. Timila':
―Imanc', ¿ti'hua toƚsmaiyi?
¿Tolunxajyi? Ne', ti'iƚa'. Ixhuaita
lai'hora. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
¡Toƚsinƚe! Aƚcu'ma. Aƚ'noƚ'ma lan
xanuc', iƚne aimimetsaicoyi ȽanDios.
42 ¡Toƚsolinca! ¡Ƚepá! Joupa
icuaico'ma iƚquiya ƚaƚcuya.
43 Mipalay Jesús icuaitsi Judas, iƚque
anuli limbamaj coquexi' ts'ilihuequi
Jesús. Ilecola' axpela' lan xanuc' iƚtaic'
liƚ'espada jouc'a liƚ'ec. Iƚne lan xanuc'
ummempola' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui'. 44 Iƚque
ƚocuya Jesús joupa u'ipola' te ts'i'ic'
mimetsaicoyacu Jesús. Joupa imipola':
“Cal xans ƚaiftuc'oya jiƚque toƚ'noƚƚe.
Toƚƚecoƚe. Aiminuc'e'molhuo'.”
45 Licuaitsi jiƚpiya Judas
aiquicoƚ'ma iƚoc'huai'ma pe lopa'a
Jesús, timi:
―¡Momxi!
Ituc'o'ma. 46 Lan xanuc' i'noƚ'me
Jesús. Aicux'mas'me.
47 Tipa'a anuli ts'ihuequi Jesús
tecaxu jiƚpe. Iƚque ipa'a'ma li'espada,
ixcai'e'ma ƚimozo cal cuecaj ca'ailli',
etec'e'e'ma lix'mas.
48 Jesús ipalaic'o'mola' iƚniya
licuai'me ti'noƚƚe, timila':
―¿Te coƚcuaiyoco'me fa'a oƚtaic'
loƚ'espada jouc'a lonƚ'ec? ¿Ja'ni
toƚna'a aƚ'noƚƚa'? ¿Aga toƚcuayi:
“Iƚque inma'ahuale”? 49 Itine itine
aƚmajmpá anuli jiƚpe al cuecaj
xoute', aicaƚ'noƚi. Ne', ti'iƚa' ma
to loya'apa al Paxi Liniƚingiya.
Ticuicomma tenanƚƚa' jahuay iƚe
lataiqui'.
50 Lixanuc' Jesús inulai'me,
ipo'no'me Jesús quituca'.
51 Jiƚpe tipa'a anuli ƚamijcano
ihuequi Jesús. Iƚque ƚamijcano
iju'eyoxi ma le'a lisábana. Jouc'a
i'noƚim'me. 52 Ƚamijcano ipanenni
lisábana, inu'ma amila.
53 Ileco'me Jesús pe lopa'a cal
cuecaj ca'ailli'. Jiƚpiya efot'ƚe'moƚtsi
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui',
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios. 54 Pedro
i'huanc'e'ma aculi'. Itsufai'ma ƚipuna
quejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli'. Jiƚpe
icutsingai'mola' lepaluc' cal cuecaj
ca'ailli'. Jiƚpe ƚunga tifununc'eyoƚtsi
anuli.
55 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a jahuay noxpijpá lataiqui'
tehueyi naitsi nocufya Jesús.
Toƚta'a ti'i'ma tima'anƚe. Aiqui'ic'.
56 Axpela' lan xanuc' tuyout'ƚecoyi
Jesús, ma le'a tifelƚaiqueyi. Anuli
anuli, ituca' ituca' tinesqui. Aiqui'ic'
San Marcos 14
98
anuli liƚtaiqui' lonespa. 57 Oquexi'
afantsi itsolinca uya'a'me ocuena
lafelƚaiqueya, timiyi:
58 ―Illanc' aƚcuejpá iƚque linespa,
ticua: “Iya' nulemma cateƚ'ma
iƚta'a al cuecaj xoute' lilanc'epa lan
xanuc'. Tuyaiƚa' afane' quitine iya'
joupa ailanc'econapa ocuena. Iƚe a'i
quiƚƚanc'e'e lan xanuc'.”
59 Ni iƚne nonespá aiqui'ic' anuli
liƚtaiqui'.
60 Itsahuenni cal cuecaj ca'ailli',
icuis'e'ma Jesús, timi:
―¿Te ima' aimotalai'ecoyacoxi?
¿Te onespa iƚe lataiqui', o
aiconesqui?
61 Aiquitalai'e. Ailopa'a quitaiqui'.
Cal cuecaj ca'ailli' icuis'econa'ma,
timi:
―¿Te ima' unCristo? ¿Te ima' i'Hua
cal Paxi CanDios?
62 Jesús timi:
―Ma' iya'. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Imanc' aƚsim'ma cacutsuya al c'a
camane cal Cuecaj Rey. Aƚsim'ma
quimuyohuo lema'a, cacuaiyoconno
ƚamats' nolojmay cummahuay
lema'a.
63 Cal cuecaj ca'ailli its'aƚ'ma
lipijahua', imujpa lipoyac'.
Aiquetenƚcocojma locuapa Jesús.
Timila' lixanuc':
―Itsiya, ¿te calahuecoyacola'
ocuenaye lan xanuc' ticufle?
64 Imanc' oƚcuejpá lonespa. Etets'ipa
ȽanDios. ¿Te coƚcuapa imanc'?
Jahuay icuxeco'me Jesús, ticuayi:
―Tipa'a lijunac'. ¡Tima'anƚe!
65 Oquexi' afantsi ipango'me
itsuƚco'me, ifi'e'eco'me ijahua' li'u',
untaf'me li'a, ipa'me, timiyi:
―Tocua'aƚa', ¿naitsi lipa'mo'?
Lepaluc' cal cuecaj ca'ailli'
ipets'me camane jouc'a.
66 Pedro ipanenni al 'ocay, ticutsu
ƚuna. Uyai'ma anuli ƚicriada
cal cuecaj ca'ailli'. 67 Ixim'ma
Pedro tifununc'eyoxi jiƚpe ƚunga.
Ehuelojm'ma, timi:
―Ima' jouc'a omihuequi cal xans
ƚas Nazaret, iƚque Jesús.
68 Pedro icuanajpa, timi:
―Aicaixina'. Aicaicueca lofnespa.
Ipanni, ecax'ma pe lopa'a al
puerta. Ija'a'ma ƚangiti.
69 Ƚajcriada nopa'a jiƚpe
ixim'ma Pedro. Ipalaic'o'mola'
nacaxhuoƚanna, timiconala':
―Iƚca'a anuli iƚniya ts'ilihuequi
Jesús.
70 Pedro icuanajcona'ma. Uyai'ma
ni huata, iƚne nacaxhuoƚanna
jiƚpiya timiyi Pedro:
―Ima' jouc'a mihuequi Jesús. Ima'
mas Galilea.
71 Pedro ipango'ma i'e'ma jurar,
timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ja'ni
a'i, ¡aƚma'aƚa' ȽanDios! Iya'
aicainimetsaijma iƚque cal xans
ƚoƚpalaicopa.
72 Aiquicoƚ'ma, ija'acona'ma
ƚangiti. Pedro i'nujuaitsi limipa
Jesús: “Ai'a tija'a'ma oquemma
ƚangiti, ima' tones'ma afanemma:
Aicainimetsaijma Jesús.” Li'nujuaitsi
iƚe lataiqui' Pedro ijoj'ma.
15 Liƚic'ejma lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli', lan tsilaj
xanuc', lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios jouc'a jahuay
noxpijpá lataiqui' ixpic'e'me
lo'e'eyacu Jesús. Aiquicoƚ'ma,
ifi'e'me, ileco'me pe lopa'a Pilato,
iƚque incuxepa romano. Jiƚpe
San Marcos 14​, ​15
99
icu'me. 2 Pilato icuis'e'ma Jesús,
timi:
―¿Ima' iƚrey lan xanuc' judío?
Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Al ƚinca lofcuapa.
3 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
icuf'me juaiconapa. 4 Pilato
icuis'econa'ma, timi:
―¿Te ima' aimotalai'ecoyacoxi?
Joupa ocuejpa. Ticufhuo' acueca'
lo'epa.
5 Jesus aiquitalai'e. Pilato aiquixina'
te cocuaya. Icuapa lipicuejma': “Iƚca'a
Jesús, ¿te aimitalai'e?”
6 Ajuic ajuic Pascua, Pilato ticu
lane lan xanuc' tixahue'eƚe anuli
ƚitats'iya, tux'mas'ma. 7 Iƚta'a al
juic tipa'a anuli ƚitats'iya cuftine
Barrabás. Iƚquiya i'noƚinc'innila'
jouc'a liyejmalepá. Iƚniya itsolimma
ehuoc'huaipá cal gobierno romano.
Ima'apá lan xanuc'. 8 Icuaitsa lan
xanuc' pe lopa'a Pilato. Ixa'hue'me
ti'eƚa' ma to mi'ay. 9 Pilato
icuis'e'mola', timila':
―¿Nai ts'oƚpic'a? Imanc' unc'ijudío,
¿te cux'mas'ma ƚoƚrey?
10 Toƚta'a licua'ma Pilato,
imetsaicola' iƚne lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli'. Ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma'.
Ixina' ti'eyi laic' Jesús, toƚiya joupa
icupá.
11 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
icuxe'me, imi'me lan xanuc' timiƚe
Pilato tux'masnaƚa' Barrabás.
12 Pilato icuis'econa'mola', timila':
―Iƚque ƚolacui'ipa oƚrey, ¿te
caif'e'eya iƚquiya?
13 Ija'acona'me, italai'e'me, timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
14 Pilato icuis'e'mola', timila':
―¿Te caifnepaƚts'ijncoya lancruz?
¿Te quixcay qui'epa?
Ija'a'me ujfxi, timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
15 Pilato ipic'a tetenƚcocotsola'
lan xanuc'. I'e'ma to lixa'hue'me.
Ux'masna'ma Barrabás, icuxe'ma
tipalojle Jesús. Epi'ipola' lan
soldado tepaƚts'ijnta lancruz.
16 Lan soldado ileco'me Jesús
ƚuna lejut'ƚ cal gobernador. Jiƚpiya
ƚuna cuftine al Pretorio. Jiƚpiya
efot'ƚe'moƚtsi jahuay liƚf'as soldado.
17 Itats'mi'me Jesús lunxali cumi
quijahua', ma to liƚpijahua' lan
rey. Ipuf'me anuli al corona
quitac, ic'ommof'i'i'me ƚijuac Jesús.
18 Ipango'me inom'me, ija'a'me:
―¡Aƚnonghuo', ima' iƚrey lan
xanuc' judío!
19 Tuntaf'e'eyi ƚijuac ajaxa,
titsuƚc'oyi. Exc'onƚingai'me.
20 Lijoupa lixocopa, ipa'e'e'me lunxali
cumi quijahua', itats'micona'me ma
lipijahua'. Ileco'me ipa'anca lema
quiƚya', tepaƚts'ijnta lancruz.
21 Miyeyi lane italecuf'me anuli
cal xans cuftine Simón, ƚas Cirene.
Iƚque iƚ'ailli' Alejandro jouc'a Rufo.
Icuaico'ma qui'huayonamma cal 'ec.
Icuxe'e'me titaiƚa' lencruz Jesús.
22 Icuai'etsa Jesús petsi cuftine
Gólgota, luhuaƚquemma: Ƚamats'
Quecoye. 23 Jiƚpiya icufi'me al vino
ihuantsi al mirra. Ja'ni tixnaƚa'
aijtine mixingufcoya ƚumla. Jesús
aiquixnaic'. 24 Epaƚts'ingim'me
lancruz. Lan soldado if'ilco'me
lipijahua', naitsi nolijya. Anuli anuli
tulij'ma locuaiya quimane.
25 Ixhuaita al pelƚa 'hora
lepaƚts'ijm'me Jesús lencruz.
26 Ipo'nompá lacaxma loya'apa
licuxecompa Jesús, ticua: “Iƚca'a
iƚrey lan xanuc' judío”.
San Marcos 15
100
27 Jesús epaƚts'ingimpola' oquexi'
linma'ahuale. Anuli tipa'a al c'a
camane, ƚocuena loxa camane.
28 Ma toƚta'a enanƚcopa al Paxi
Liniƚingiya loya'apa: “I'e'empá ma
to lo'e'enyacola' lan xanuc' ni'epá
lixcay”.
29 Lan xanuc' noyalaicopá jiƚpiya
imiloj'me cataiqui', ife'ne'me ƚiƚjuac,
timiyi:
―Ima' lofmeteƚya al cuecaj
xoute', tijouƚa' afane' quitine joupa
olanc'econapa, 30 ne', taimunni
lomencruz. ¡Tonƚu'exoxi!
31 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli',
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios ixoco'me,
timiyoƚtsi:
―Iƚque unƚu'epola' locuenaye.
Itsiya aimi'iya munƚu'eyacoxi.
32 Illanc' ixanuc' Israel, ja'ni iƚque
aƚrey, ja'ni aCristo, ¡timunni lencruz!
Aƚsinƚe illanc', tijouƚa' lapenuf'me.
Iƚniya lepaƚts'ingimpola' Jesús
imiloj'me cataiqui'.
33 Li'i'ma menac'o imufc'o'ma
jahuay lema'a. Ni petsi li'a ƚamats'
tocomma ipuqui'. 34 Al fanej hora
lummuhuijma' Jesús ija'a'ma ujfxi,
ticua:
―Eloí, Eloí, ¿lama sabactani?
Iƚiya lohuaƚquemma ticua: “Ima'
mainenDios, ¿te calacanujcopa?”
35 Timana' lan xanuc' nacaxoƚanna
jiƚpiya icuej'me lines'ma Jesús,
iƚniya lines'me:
―¡Xinƚa'! Tijoc'i cal profeta Elías.
36 Anuli cal xans icuaiconni tinu,
ijac'eco'ma al esponja acuxac vino.
Icants'i'ma al jaxa, i'nof'e'ma lico
Jesús, titsif'la'. Iƚque cal xans ticua:
―¡Toƚe! Aƚsim'me ja'ni ticuaihuo
Elías, tipuƚna'ma lencruz.
37 Jesús ija'a'ma ujfxi. Exnalif'ma,
imana'ma. 38 Lijahua' lojujnya al
cuecaj xoute' its'aƚquenni quituca',
al toncay itejmay ƚamats'. Iƚe lijahua'
lipa'ne jiƚpe Lajut'ƚ Xonca al Paxi.
39 Nocuxepola' lan soldado tecaxu
anujnca lencruz Jesús, tehuelonge.
Ixim'ma Jesús lima'ma ma mija'e'
toƚta'a. Ticua:
―Ma' aƚinca iƚca'a cal xans i'Hua
ȽanDios.
40 Timana' lacaƚ'no' tecaxoƚanna
aculi', tehuelojnyi. Tipa'a María ƚas
Magdala, tipa'a María quiƚ'máma'
Jacobo y José. Iƚque Jacobo
ƚecui'impa: Ƚijoujma. Jouc'a tipa'a
ƚaca'no' cuftine Salomé. 41 Mipa'a
Jesús al distrito Galilea iƚniya
lacaƚ'no' ihuejpá Jesús, itoc'ipá,
ites'mipá. Maƚpiya tehuelojnyi Jesús
mipa'a lencruz timana' locuenaye
lacaƚ'no' jouc'a. Iƚne y Jesús anuli
icuaiyunca Jerusalén.
42 Iƚe litine avispera. Lihuequi
litine itine conxajya. Joupa
if'acoƚaipa. 43 Anuli cal xans
cuftine José, ƚas Arimatea,
i'hua'ma ixintsi cal gobernador
Pilato. Iƚque José acuecaj xans,
anuli pe iƚniya nafot'ƚepoƚtsi
noxpijpá lataiqui'. Iƚque i'huaijma
ticuaitsi litine jahuay lan xanuc'
tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚCuecaj Rey.
José i'e'e'moxi acueca' ƚunxajma'.
Itsufai'ma pe lopa'a Pilato,
ixahue'etsi tepi'inaƚe licuerpo Jesús.
44 Pilato ticua: “Ma' imaf'i' Jesús,
aiquimac'”. Ijoc'i'ma nocuxepola' lan
soldado. Icuis'e'ma ja'ni joupa imapa
Jesús. 45 Nocuxepola' lan soldado
timi: “Ƚinca, joupa imapa Jesús”.
Pilato epi'i'ma lane José tilecotsi
licuerpo Jesús.
San Marcos 15
101
46 José ipuƚna'ma licuerpo
Jesús jiƚpe lencruz. Iju'eco'ma
afujca quijahua' lilanc'ecompa
alino, i'na'apa ats'e. I'nicohuo'ma
anuli ƚunts'eja', ipuc'o'iya ƚapic.
Imef'ma anuli cal cueca' capic,
ipa'neco'ma lico ƚunts'eja'. 47 María
ƚas Magdala, jouc'a María qui'máma'
ƚocuenaj José, ehuelojm'me pe
lipo'no'enghuo'me licuerpo Jesús.
16 Luyai'ma litine conxajya
María ƚas Magdala, María
qui'máma' Jacobo, jouc'a ƚaca'no'
Salomé, iye'me i'natsa laceite tujuej
c'a ti'huof'ita licuerpo Jesús. 2 I'i'ma
quitine al te'a quitine al xamano.
(Iƚiya adomingo.) Tipammaiyumma
cal 'ora, icuaitsa ƚunts'eja'. 3 Timiyoƚtsi:
―¿Naitsi laliƚonc'e'eyaconga' ƚapic
ƚeti'icoya lico cunts'eja'?
4 Lixim'me lico cunts'eja' ixim'me
joupa iƚonc'empa ƚapic, ipo'nompa
jiƚpe anuli liju'. Iƚque ƚapic juaiconapa
acueca'. 5 Itsuflai'me ƚunts'eja',
ixim'me al c'a camane ticutsu anuli
ƚamijcano. Afujca lipijahua', axehuay.
Ixpailij'mola'. 6 Ƚamijcano timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Tolahueyi
Jesús ƚas Nazaret, maƚque
ƚepaƚts'ingimpa. Ilque ailopa'a fa'a.
Joupa imaf'inapa. ¡Tolahuelongunca!
Jifa'a lipo'no'empa licuerpo. 7 Imanc'
tonƚenƚe, tolu'itsola' ts'ilihuequi
Jesús, jouc'a Pedro, toƚmitsola': “Jesús
ti'hua'ma Galilea. Toƚcuaitsa jiƚpiya
toƚtalecufta ma to limipolhuo'.”
8 Lacaƚ'no' ipalunca ƚunts'eja'. Inul'me.
Juaiconapa tixpailiquila', tiyula'. Nij
naitsi lu'ipa.
9 Jesús imaf'ina'ma liƚic'ejma' al te'a
quitine al xamano, iƚiya adomingo.
Imuj'moxi ate'a María ƚas Magdala,
iƚque ƚaca'no' ƚipa'empa acaitsi
lontahue. 10 Iƚque i'hua'ma u'itsola'
liyejmalepá Jesús. Iƚniya tihuotsoyi,
tijolijyi. 11 María timila':
―Jesús imaf'i'. Iya' aiximpa.
Iƚniya aiquiƚ'aic' ƚinca locuapa.
12 Jesús imujcona'moxi pe lomana'
oquexi' ts'ilihuequi. Jiƚniya tiyeyi
lane ticuaita cal 'ec. Imuj'moxi
tocomma ipaicomma. 13 Iƚne loquexi'
ipailiconanca, licuaitsa pe lomana'
liƚpimaye, uya'a'me liximpa Jesús.
Liƚpimaye inescona'me: “A'ij ƚinca”.
14 Lijou'ma Jesús imuj'moxi pe
lomana' limbamaj nuli ts'ilihuequi.
Iƚniya titetsoyi. Itale'mola' iƚniya
nonespá: “A'ij ƚinca iƚe loya'apa
laƚpimaye. Aiquimaf'i' Jesús.”
Ixim'mola' ata liƚpicuejma'. 15 Jesús
timila':
―Tonƚeƚe ni petsi li'a ƚamats'.
Toluya'atsa Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios. Tolu'itsola'
jahuay lan xanuc'. 16 Iƚne napenufyacu
Lataiqui', tepoliƚe, iƚniya tunƚul'me.
Naitsi aimepenufi Lataiqui', iƚque
tecani'ma.
17 ’Tixinim'me al cueca' lo'eyacu
iƚne napenufyacu Lataiqui'. Tipa'a'me
lontahue litsuflaipá lan xanuc',
tipalai'me ituca' liƚtaiqui'. 18 Ja'ni
ti'noƚƚe lainofat'ƚ o tixnaƚe cafxi
cummaiya ailopa'a co'e'eyacola'.
Tixpayaf'me liƚmane lafcualƚay, iƚne
tixaƚcona'mola'.
19 Lijoupa limipola' toƚta'a caƚ'Ailli'
Jesús if'ajna'ma lema'a. Jiƚpe
icutsingaitsi al c'a camane ȽanDios.
20 Ts'ilihuequi Jesús ipalunca. Ni
petsi uya'atsa Lataiqui', iƚe loya'apa
al c'a lixpic'epa ȽanDios. ȽanDios
liyejmalepa, i'e'ma acueca'. Toƚta'a
imuc'i'mola' lan xanuc' aƚinca
Lataiqui' loya'apa ts'ilihuequi Jesús.
San Marcos 15​, ​16
102
102
1 1-4 Ima' cumTeófilo, iya'
ninLucas cumme'ehuo' coje'e.
Iƚta'a al je'e tuya'e' li'ipa fa'a ƚamats'.
Laƚpimaye nepenufpá liƚpenic'
tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al
c'a lixpic'epa ȽanDios. Iƚniya joupa
lu'iponga' li'ipa, iximpá.
Axpela' lapimaye joupa iniƚpá
liƚje'e loya'apa toƚta'a li'ipa. Iya'
jouc'a aixpic'epa quiniƚ'ma
laije'e. Cacua: Iƚque Teófilo joupa
imuc'impá litaiqui' Jesucristo. Jouc'a
ipic'a quije'e loya'apa te ts'i'ic' li'ipa.
Iya' joupa aixhuepa jiƚe li'ipa,
aipalaic'opola' lapimaye ts'iƚsina'
te ts'i'ic' li'ipa iƚniya ƚitiné.
Aixpot'ƚenapa lataiqui'. Cuya'e' te
ts'i'ic' lipangopa, jouc'a cuya'e' te
ts'i'ic' lijoucopa. Ima' toxhueƚa',
toƚta'a ti'i'ma coxina' te ts'i'ic'
Lataiqui' limuc'impo', iƚe tuya'e' al
ƚinca.
5 Micuxe Herodes al distrito Judea
tipa'a anuli ƚa'ailli' cuftine Zacarías.
Iƚque jouc'a lif'as ca'aillí ti'e'me canic'
al cuecaj xoute'. Mi'huajco'mola'
munaitola' ti'e'me canic'. Iƚniya
ixanuc' Abías.
Zacarías ƚipeno cuftine Elisabet.
Iƚque Elisabet ƚitatahuelo cuftine
Aarón. 6 Loquexi' ac'a xanuc',
tihuejcoyi jahuay locuxepa
ȽanDios, jahuay loya'apa litaiqui'
ȽanDios. Aiquimenaquila'. 7 Tama
etenƚcocopa ȽanDios iƚniya
liƚ'ejma' ailopa'a quiƚ'hua. Elisabet
ijuiqui caca'no'. Loquexi' joupa
itsilojnapola'.
8 Icuaitsi litine ti'eta canic' lixanuc'
Abías, Zacarías i'hua'ma al cuecaj
xoute', ti'eta canic' ma to locuxepa
ȽanDios, iƚque a'ailli'. 9 Zacarías
ec'aiƚmaita lipenic' titsufai'ma
al paxi cajut'ƚ, tipi'eta ƚipac'ec.
Toƚta'a mi'eyi la'aillí jiƚpe al cuecaj
xoute'. 10 Locuenaye lan xanuc'
aimitsuflaiyi al paxi cajut'ƚ. Ailopa'a
lane. Iƚniya tiƚmanemma ƚuna.
Jiƚe litine mipi'e ƚipac'ec Zacarías,
axpela' lan xanuc' comana' ƚuna
jiƚpe al paxi cajut'ƚ.
11 Maƚpiya lajut'ƚ imaxcaitsi
anuli ƚapaluc quema'a ƚummepa
caƚ'Ailli' ȽanDios. Ƚapaluc quema'a
ecax'ma al c'a camane al altar petsi
lopi'eyompá ƚipac'ec. 12 Lixim'ma
ƚapaluc quema'a Zacarías
ixhueƚconni. Ticua: “¿Te iƚca'a?”
Ixim'ma axpaiqui' juaiconapa.
13 Ƚapaluc quema'a timi:
LATAIQUI' LINIȽPA SAN
LUCAS LOYA'APA IȽE AL C'A
LIXPIC'EPA ȽANDIOS
103
―CunZacarías, aimixpaij'mo'.
ȽanDios joupa icuejpa loxahue'epa.
Elisabet ƚopeno tipo'no'e'mo'
co'hua amijcano. Ima' tacui'i'ma
Juan. 14 Iƚque ƚa'hua tetenƚcoco'mo'
juaiconapa, tixoc'i'mo' meta.
Tipajntsi iƚque tixoj'ma quileta
axpela' lan xanuc'.
15 ’Titojla' iƚque ȽanDios
timetsaico'ma acueca' xans.
Aimixnaya al vino, jouc'a
aimixnaya mimeyojya. Iƚque Juan,
ma litine tipajntsi, joupa ticuxe
lipicuejma' cal Espíritu Santo.
16 Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma' axpela'
lan xanuc', iƚniya ixanuc' Israel.
Toƚta'a tihuejcona'me ƚilenDios.
17 Ti'huaj'me'ma caƚ'Ailli' ȽanDios.
Lipicuejma' ti'onƚcota to lipicuejma'
cal profeta Elías. ȽanDios tepi'i'ma
quimane ma to lepi'ipa limane
Elías. Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma'
lan xanuc' jouc'a liƚnaxque', ti'itsola'
anuli. Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma'
lincuejlocale, ti'i'ma aƚijca
liƚpicuejma', tihuejcoƚe ȽanDios.
Toƚta'a caƚ'Ailli' ȽanDios tixim'mola'
ixanuc' joupa ixanghuaitola'
liƚpicuejma', timetsaico'mola'.
18 Zacarías icuis'e'ma, timi ƚapaluc
quema'a:
―¿Te ts'i'ic' mi'iya caixina' ja'ni
lo'iya to laƚmipa? Iya' joupa aƚtojpa,
jouc'a ƚaipeno joupa itojpa caca'no'.
19 Ƚapaluc quema'a italai'e'ma timi:
―Iya' ninGabriel. Itine itine
cacaxu pe lopa'a ȽanDios. Iƚque
nalummepa capalaic'otso', cu'itso'
iƚta'a lataiqui', iƚe loya'apa al c'a
lixpic'epa ȽanDios. 20 Itsiya cami'mo'
lo'iyaco'. Aimopalaiconaya. Tijouƚa'
tipajntsi co'hua topalaina'ma. Tama
ima' aimaƚcuec'e laitaiqui', toxim'ma
al ƚinca iƚe laimipo'. Tixhuaitsi
litine tenanƚ'ma laitaiqui'.
21 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna ƚuna
iƚ'huaijma tipanni Zacarías ticuayi:
“¿Te qui'ipa? ¿Te cocoƚcopa?”
22 Lipanni Zacarías aimipalay, aimi'i.
Ipanenni ch'ix. Toƚta'a i'ipa quiƚsina'
te ts'i'ic' li'ipa jiƚpe al paxi cajut'ƚ.
Jiƚpe iximpa limucaipa ȽanDios.
Itsiya Zacarías le'a timuc'icola'
limane. Aimipalay.
23 Mi'ay lanic' Zacarías ipanenni
jiƚpe al cuecaj xoute'. Lijou'netsi
lipenic' i'huana'ma lejut'ƚ. 24 Lijou'ma
ixim'me innay ƚipeno Elisabet.
Amaquej mut'ƚa emi'moxi, ipajm'ma
lejut'ƚ. 25 Ticua: “Iƚe laƚ'ipa aƚ'e'epa
caƚ'Ailli' ȽanDios. Iƚque aƚsimpa
nincuanuc', liƚonc'e'epa laipelaic'ata.
Lan xanuc' aimalatets'iconaya.”
26 Lixhuaitsi acamts'us mut'ƚa
ȽanDios icuxe'epa ti'huaƚa' ƚapaluc
quema'a cuftine Gabriel. Umme'ma
liƚya' Nazaret lopa'a al distrito
Galilea. 27 Jiƚpe Nazaret tipalaic'otsi
anuli ƚahuats'. Joupa inanc'opoƚtsi
temalƚi'me anuli cal xans cuftine
José. Cal rey David itatahuelo
iƚque José. Ƚahuats' cuftine
María. 28 Icuaitsi ƚapaluc quema'a,
itsufai'ma pe lopa'a María, timi:
―CumMaría, canonhuo'. Cu'ihuo'
linespa ȽanDios. Iƚque titoc'i'mo'
acueca', etenƚcocopa lopicuejma',
aimecanujyaco'. Ima' xonca acueca'
lipaxnepo'. Toƚiya aiquipaxnela'
lof'as cacaƚ'no'.
29 Licuej'ma iƚe lataiqui' Maria
ixhueƚco'ma juaiconapa. Timiyoxi:
“¿Te caƚnonacopa toƚta'a?”
30 Ƚapaluc quema'a timi:
―María aimixpaij'mo'. Ƚinca
titoc'i'mo' ȽanDios. 31 Ima'
San Lucas 1
104
toxim'moxi minnay. Tipajntsi
co'hua tacui'i'ma Jesús. 32 Iƚque
ti'i'ma acueca' xans. Tecui'im'me:
Ƚi'Hua ȽanDios, iƚque cal Cuecaj
Xonca. ȽanDios tepi'i'ma quimane
ticuxe'ma to licuxepa cal rey
David, iƚque itatahuelo. 33 Ƚo'hua
ticuxe'mola' lixanuc', iƚne ixanuc'
Jacob. Nij naitsi naipa'eya limane.
Locuxeya aimijouya.
34 María icuis'e'ma ƚapaluc
quema'a, timi:
―¿Teƚe co'iya? Iya' nahuats'.
Ailopa'a caipe'ailli'.
35 Ƚapaluc quema'a italai'e'ma
timi:
―Cal Espíritu Santo timuhuo pe
lofpa'a. Toxinguf'moxi lipepaxi
ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Xonca.
Ƚo'hua ƚopajnya ma' i'huexi ȽanDios.
Tecui'im'me: Ƚi'Hua ȽanDios.
36 Ƚopima Elisabet, tama itojpa
caca'no', itsiya innay. Luyaipa
quitine tinescoyi, timiyi: “Ima'
mijuiqui”. Itsiya ixhuaita acamts'us
mut'ƚa' innay. 37 ȽanDios aimixina
quipime. Jahuay nipajnya ti'e'ma.
38 María timi:
―Ne'. ȽanDios aiPoujna. Ma
to laƚmipa, toƚta'a ti'iƚa'. Toƚta'a
cuyaicoƚa'.
Ƚapaluc quema'a ipanni pe lopa'a
María, i'huanapa.
39 Iƚniya ƚitiné ipanni María
lipiƚya'. Aiquicoƚ'ma, i'hua'ma
ƚijualay, ticuaita anuli liƚya' lopa'a
al distrito Judea. 40 Icuaitsi liƚya'
itsufai'ma lejut'ƚ Zacarías, inom'ma
Elisabet. 41 Jiƚpe al 'hora licuej'ma
Elisabet tinoninni, ƚi'hua ƚo'nico
licu'u iyuf'conni. Cal Espíritu
Santo ticuxe lipicuejma' Elisabet.
42 Ipalai'ma ujfxi, timi María:
―Ima', xonca acueca' lipaxnepo'
ȽanDios. Toƚta'a aiquipaxnela' lof'as
cacaƚ'no'. Joupa apaxi ƚo'hua ƚo'nico
locu'u. 43 Itsiya aixina' acueca'
laƚ'ipa. Iya' ni naitsi caca'no'. Ima'
ƚotaic' ƚaiPoujna, ti'i'mo' i'máma'
iƚque. Itsiya ocuai'ma pe laifpa'a,
lahuenge. 44 ¡Xinƚa'! Laicuejpa
laƚnompa, jiƚpe 'hora, ƚai'hua ƚo'nico
laicu'u iyuf'comma. Juaiconapa
ixocomma queta. 45 Al ƚinca, ima'
toyaijma al c'a. Mepenufpa linespa
ȽanDios, iƚe limipo'. Onespa: “Iƚe
lataiqui' tenanƚ'ma”.
46 María ines'ma:
Iya' cax'najtsi'i caƚ'Ailli' ȽanDios.
	 47	Tixoqui neta ca'nujuaitsi
ȽanDios, iƚque Ƚalunƚu'eya.
	 48	Iya' tama ni naitsi cahuats' iƚque
aicalatets'i', aƚpaxnepa.
Lan xanuc' ticua'me: “Iƚque
María al c'a tuyaijma”.
Toƚta'a tines'me lan xanuc'
nomana' itsiya, jouc'a
nomajnyacu locuaicoya
quitine.
	 49	Cal Cuecaj CanDios aƚtoc'ipa
juaiconapa aƚpaxnepa.
Ma' iƚque cal Paxi CanDios.
	 50	Iƚque tixinnila' acuanuc'la
jahuay lixanuc', iƚne
noxpaic'epá.
Iƚne nomana' itsiya litine, jouc'a
nomajnyacu locuaicoya
quitine.
	 51	Iƚne lan xanuc' nonescopoƚtsi:
“Illanc' ninc'tsilaj xanuc'”,
ȽanDios joupa eca'nepola' ni
petsi li'a ƚamats'.
Toƚta'a imuc'ipola' acueca'
lipujfxi, acueca' lo'epa.
	 52	Iƚonc'e'epola' liƚmane lan tsilaj
quincuxepá.
San Lucas 1
105
Lijoupa epi'ipola' liƚmane lan
xanuc' xonca a'ojca.
	 53	Pe nonle'epá ites'minapola'
xonca ixhuaitola'.
Iƚne pe ts'iƚ'hueca acueca'
quiƚ'huexi,
ummenapola' ixcuajma liƚmane,
ailopa'a quepi'ipola'.
	54-55	 ȽanDios ƚaƚPoujna
aƚtoc'iponga',
illanc' ixanuc' ƚaƚtatahuelo Israel,
iƚque inieto Abraham.
ȽanDios joupa inespa:
“Caxim'mola' acuanuc'la,
catoc'i'mola' iƚniya Abraham,
ƚi'hua jouc'a linaxque' ƚi'hua.
Catoc'i'mola' jahuay lixanuc'
Abraham, iƚque itatahuelo
iƚniya.”
ȽanDios aiquimenc'ejma iƚiya
litaiqui' limipola' laƚtatahueló.
Ma to limipola', toƚta'a li'epa.
56 María ipajnhuo'ma to afanej
mut'ƚa lejut'ƚ Elisabet. Lijou'ma
i'huana'ma ipainanni lejut'ƚ.
57 Lixhuaitsi al pelƚa mut'ƚa
Elisabet ipo'no'ma ƚi'hua. Ipajntsi
amijcano. 58 Lan huejnca lan
xanuc' jouc'a lipimaye Elisabet
icuej'me li'epa ƚaƚPoujna ȽanDios,
iƚque iximpa cuanuc' Elisabet,
acueca' litoc'ipa. 59 Lixhuaita al
paico quitine efot'ƚunni ti'e'me
ma to liƚ'ejma'. Coƚa' tecui'i'me
Zacarías ma to lipuftine qui'ailli'.
60 Qui'máma' italai'e'e'mola' timila':
―A'i. Lacui'i'me Juan.
61 Italai'e'me, timiyi:
―¿Te colacui'icoyacu Juan?
Laƚpimaye, ailopa'a quecui'impa
toƚta'a.
62 Ipalaic'oco'me le'a liƚmane
qui'ailli' ƚahuac'hua. Icuis'e'me:
―¿Te cofcuapa? ¿Te caftine
calacui'iyacu ƚamijcano?
63 Zacarías ixahue'e'ma tini'inƚe
anuli la'hua caxma tiniƚ'ma.
Ini'im'me. Iƚque iniƚ'ma: “Lipuftine
aJuan”. Lan xanuc' aiquiƚcuec'e
li'ipa. Ticuayi:
―¡Toƚsinƚe! ¡Iniƚpa: “Juan”!
64 Aiquicoƚ'ma, ixaƚna'ma lejoc'
Zacarías, uhuaƚquenamma ƚipaƚ,
tipalay. Ix'najtsi'i'ma ȽanDios. 65 Lan
huejnca lan xanuc' ixpailij'mola'.
Ixim'me acueca' li'ipa. Lan xanuc'
ni petsi ƚijualay al distrito Judea
tuya'ayi li'ipola' Elisabet y Zacarías.
66 Licuej'me ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi:
―Iƚque ƚamijcano: ¿Te co'eya? y
¿te co'iya?
ȽanDios itoc'i'ma ƚamijcano,
ipaxne'ma.
67 Cal Espíritu Santo icuxe'ma
lipicuejma' Zacarías. Ma to Ƚandios
mimi, ma toƚta'a Zacarías tuya'e'.
Tuya'e':
	 68	¡Aƚs'najtsi'i'me ȽanDios, iƚque
ƚalanDios illanc' ixanuc'
Israel!
Aƚtoc'iponga', tocomma
aluhuaƚponga' petsi iƚne
laƚ'e'eponga' laic'.
Iƚniya aimalulijyaconga' illanc'
ixanuc' ȽanDios.
	 69	ȽalanDios, iƚque iPoujna
cal rey David, lapi'iponga'
Ƚalunƚu'eyaconga'.
Maƚque cal rey David itatahuelo
iƚque.
	 70	Luyaipa quitine ȽanDios u'ipola'
lipaxij profeta toƚta'a lo'eya.
Iƚniya u'iyale'me, u'im'mola'
laƚtatahueló.
	 71	Iƚe litaiqui' ȽanDios tuya'e' te
ts'i'ic' laƚtoc'iyaconga'.
San Lucas 1
106
Ticua: “Cunƚu'e'molhuo';
iƚne naixtuc'opolhuo'
aimulijyacolhuo'.
Jouc'a no'epolhuo' laic' ailopa'a
co'eyacolhuo'.”
	 72	Ticua: “Iya' aiquimenc'ecoyacola'
laixanuc'”.
Iƚne lixanuc' ȽanDios maƚniya
aƚtatahueló illanc'.
ȽanDios i'nujuaitsi lipaxi
cataiqui', iƚe lipo'no'ipola'
lixanuc'. q 73-75 Joupa
inespa lunƚu'e'monga',
aimalulijyaconga' iƚniya
nalixtuc'oponga'.
ȽanDios toƚta'a limipa
ƚaƚtatahuelo Abraham.
Joupa icuapa aƚpo'no'monga' pe
ailopa'a caxpaiqui', jiƚpiya
laxc'onƚingoƚai'me ƚalanDios.
Jahuay ƚalunxajma' lihuej'me
ȽanDios, aimaƚ'econayacu
lixcay.
Maƚmana' fa'a li'a ƚamats', jahuay
laƚpitine, luyalaico'me to
luyalaicopa lixanuc' ȽanDios,
iƚque cal Paxi.
	 76	Ima' mai'hua Juan, tecui'im'mo'
umprofeta.
Toya'a'ma litaiqui' ȽanDios,
iƚque cal Cuecaj Xonca.
Ima' to'huaj'me'ma ƚaƚPoujna,
tolanc'e'ma lipene.
	 77	Tomuc'i'mola' lixanuc' ȽanDios.
Toƚta'a ti'i'ma quiƚsina'
ȽanDios tunƚu'e'mola',
timenc'e'eco'mola' li'epa.
	 78	ȽanDios aƚsimponga'
ninc'icuanuc'la.
Tiyuf'tsi cal 'ora
lapalc'o'i'monga'; ma toƚta'a
lapalc'o'iponga' ȽanDios, iƚque
Nopa'a lema'a.
	 79	Toƚta'a tulif'ena'mola' lan xanuc',
maƚniya itsiya aiquepalc'o'ila'.
Iƚniya tocomma amuf
liƚpicuejma', ti'huaicoyi ma
le'a lamaya.
Aƚƚecona'monga' al c'a cane,
jiƚpe aimaƚsueƚmot'ƚeconayacu.
80 Ƚamijcano ti'hua titoqui. I'i'ma
acueca' lipicuejma'. Ai'a ti'e'ma
lipenic' ȽanDios, iƚque Juan
aiquimujyoxi. Tipa'a pe ailopa'a
quiƚya'. ȽanDios tu'i'ma te litine
timuj'moxi. Tuya'a'ma litaiqui'
ȽanDios, tiquimf'eƚe lipimaye, iƚne
lixanuc' Israel.
2 Iƚniya ƚitiné cal cuecaj
quincuxepa cuftine César
Augusto. Ni petsi lomana' lan xanuc'
ticuxe'ela' tiyenƚe ƚiƚpiƚeloƚya' pe
limajnliyota liƚtatahueló. Jiƚpiya
tiniƚinginnola' liƚpuftine. 2 Toƚta'a
lipangopa lan censo fa'a li'a ƚamats'.
Li'ipa aimi'eyi toƚta'a. Iƚniya ƚitiné
ƚincuxepa cuftine Cirenio ticuxe
ƚamats' Siria.
3 Jahuay lan xanuc' itsehuo'me
ƚiƚpiƚeloƚya' liƚtatahueló,
iniƚinginhuo'mola' liƚpuftine.
4-5 José y María ipalunca liƚpiƚya'
Nazaret lopa'a al distrito Galilea.
Iye'me al distrito Judea, liƚya' Belén,
tiniƚinginnola' jiƚpiya liƚpuftine. Iƚe
liƚya' Belén ipiƚya' ƚitatahuelo José,
iƚque cal rey David. Iƚniya José
y María inonc'opoƚtsi temalƚi'me.
Aiquejonƚiyoƚtsi. María innay.
6 Mimana' liƚya' Belén, ixhuaitsi
litine tipajnta ƚi'hua María. 7 Jiƚpiya
ipo'no'ma cal te'a ƚi'hua, iƚque
amijcano. Iju'e'ma quijahua',
unaj'mi'ma pe lotetsoyopa linneja.
José y María epi'impola' lajut'ƚ
pe loxmaipa linneja. Locuena
San Lucas 1​, ​2
107
lajut'ƚ imanna xanuc', ailopa'a
comanc'eyacu.
8 Maƚpiya liƚya' Belén, ma'
ahuejnca, timana' nohuic'ipá
mot'ƚ. Iƚe lipuqui' comana' ƚimuc'o',
ti'eyi cuenna liƚmot'ƚ. 9 Pe lomana'
iƚniya nohuic'ipá mot'ƚ icuai'ma
anuli ƚepaluc caƚ'Ailli' ȽanDios.
Epalc'o'i'mola' al cueca' al paxi
lipepalc'o' ȽanDios. Lixim'me,
ixpailij'mola' juaiconapa. 10 Ƚapaluc
quema'a ipalaic'o'mola', timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Cu'i'molhuo'
al c'a li'ipa. Ni petsi lomana' lan
xanuc' tixoj'ma quileta. 11 Itsiya jiƚpe
liƚya' pe lipajnyota cal rey David,
maƚpiya ipajnta Ƚonƚu'eyacolhuo'.
Iƚque aCristo ƚaƚPoujna. 12 Jiƚpe liƚya'
toƚsinna ƚaca'hua camijcano, iju'eya
quijahua', tunouya pe lotetsoyopa
linneja. Toƚsintsa toƚta'a ti'i'ma
coƚsina' lainu'ipolhuo' al ƚinca.
13 Aiquicoƚ'ma ixim'me axpela'
lapaluc' quema'a icuai'me jiƚpiya pe
lopa'a ƚapaluc ƚummepa ȽanDios.
Iƚniya tix'najtsi'iyi ȽanDios ticuayi:
	 14	Jahuay nomana' xonca al toncay
lema'a tix'najtsi'iƚe ȽanDios,
timiƚe:
Ima' manDios, ƚinca umCueca'.
Lan xanuc' nomana' li'a
ƚamats', iƚniya pe
latenƚcocopa ȽanDios,
aimixhueƚmot'ƚecona'me.
15 Lapaluc' quema'a ipailinamma
lema'a. Nohuic'ipá mot'ƚ
ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi:
―¡Cuej! ¡Ƚepá liƚya' Belén!
ȽaƚPoujna ȽanDios joupa aƚmiponga'
te ts'i'ic' li'ipa. ¡Ƚepá, aƚsinna!
16 Aiquicoƚ'mola' iye'me. Licuaitsa
Belén ixintsa María jouc'a José
jouc'a ƚacapími', iƚque tunouya
petsi lotetsoyopa linneja. 17 Liximpá
ƚapími' nohuic'ipá mot'ƚ uya'a'me
limipola' ƚapaluc quema'a, iƚque
ipalaicopa ƚacapími'. 18 Lan xanuc'
licuej'me loya'apa nohuic'ipá mot'ƚ
ticuayi: “¡Xinƚa'! Acueca' li'ipa.”
19 María ailopa'a quicuapa. Jahuay
ti'nujuaitsi. Itine itine ti'nujuaitsi,
timiyoxi: “Toƚta'a toƚta'a li'ipa”.
Aiquimenc'ejma.
20 Nohuic'ipá mot'ƚ ipailinamma,
ticuaita pe lomana' liƚmot'ƚ.
Miyeyi lane tix'najtsi'iyi ȽanDios.
Tix'najtsi'iyi liximpa, tix'najtsi'iyi
lataiqui' licuejpa. Ticuayi:
“ManDios, acueca' ima', acueca'
lof'epa”.
21 Lixhuaitsi al paico quitine i'e'me
circuncidar ƚamijcano, ipo'no'i'me
quiseña licuerpo. Ecui'im'me
Jesús. Toƚta'a laftine ƚapaluc
quema'a lu'ipa ma quinnay María.
22 María ihuejco'ma litaiqui' Moisés,
i'huej'moxi. Lixhuaita iƚniya ƚitiné
María y José ileco'me ƚa'hua Jesús,
i'hua'a'me al cuecaj xoute' lopa'a
Jerusalén. Timuc'ita ȽanDios
ƚaƚPoujna, tipaxneƚa'. 23 Ti'e'eta ma
to licuxepa ƚaƚPoujna ȽanDios. Iƚe
lataiqui' liniƚijmpa Moisés, tuya'e':
“Cal te'a ƚo'hua ƚopajnya, iƚque
i'huexi ȽanDios”. 24 Jouc'a titsufcota
ma to loya'apa lataiqui' petsi
liniƚijmpa locuxepa ȽanDios. Jiƚpe
ticua: “Totsufco'ma oquexi' laijcucú,
o oquexi' lan jaƚmu'”.
25 Jiƚpe al cuecaj quiƚya'
Jerusalén tipa'a anuli cal xans
cuftine Simeón. Iƚque aƚijca xans,
ihuequi jahuay locuxepa ȽanDios.
I'huaijma ticuaitsi litine ȽanDios
acueca' titoc'iconatsola' lixanuc',
iƚniya ixanuc' Israel. Cal Espíritu
San Lucas 2
108
Santo ticuxe lipicuejma'. 26 Iƚque
cal Espíritu Santo joupa lu'ipa:
“Toxim'ma cal Cristo. Toxim'ma ai'a
tima'mo'.”
27 Cal Espíritu Santo umme'ma
Simeón ti'huaƚa' al cuecaj xoute'.
Maƚpiya al 'hora icuaitsa José y
María, iƚejma ƚa'hua Jesús. Ti'e'me
ma to micua locuxepa ȽanDios.
28 Simeón lixim'ma ƚa'hua Jesús
ipulai'ma, ix'najtsi'i'ma ȽanDios,
timi:
	 29	ManDios maiPoujna:
Itsiya lapi'iƚa' lane, iya'
aicaxhueƚcoconaya, aƚmanƚa'.
Joupa enanƚpa lotaiqui' ima'
lalu'ipa.
	 30	Cahuelonge iƚca'a ƚomummepa,
iƚca'a Ƚalunƚu'eyaconga'.
	 31	Mummepa, icuai'ma fa'a li'a
ƚamats'.
Ni petsi lomana' lan xanuc' ti'iƚa'
quiƚsina' toƚta'a li'ipa.
	 32	Iƚque Epalc'o', tepalc'o'i'mola'
liƚpicuejma' lan xanuc', iƚne
aimimetsaicohuo' ima'
manDios.
Illanc' oxanuc', ima' malanDios,
iƚque lixoc'i'monga' acueca'
calata.
Aƚnes'me: “Illanc' ixanuc' Israel,
iƚque aƚpiƚya' xans”.
33 José jouc'a qui'máma' Jesús
ticuayi: “¿Te copalaicocopa toƚta'a
ƚa'hua? Aicaƚcueca.”
34-35 Simeón ipaxne'mola', timi
María qui'máma':
―ȽanDios joupa ixpic'epa lo'iya
iƚca'a ƚo'hua. Ummepa fa'a li'a
ƚamats' ȽanDios tipa'a lomuc'iyacola'
lan xanuc'. Iƚne aimepenufyacu,
tinesc'e'me. Ima' jouc'a toteƚco'ma
acueca' cumla, toxim'ma to lix'ay
al cutsilo titsufai'ma ƚomunxajma',
tixcai'e'mo'.
’Hualca aimetenƚcocoyacola'
ƚo'hua, iƚne tejac'mola'. Hualca
tetenƚcoco'mola', iƚne tuyalaico'me
al c'a. Jiƚpe tixinim'me te ts'i'ic'
liƚpicuejma' axpela' lan xanuc', iƚne
ixanuc' Israel. Timuj'moƚtsi ja'ni ac'a
o ja'ni ixcay liƚpicuejma'.
36 Iƚniya ƚitiné tipa'a jiƚpiya al
cuecaj xoute' anuli ƚaca'no' lipuftine
Ana. Qui'ailli' cuftine Fanuel, joupa
imanapa. Ƚitatahuelo cuftine
Aser. Ƚaca'no' Ana aprofeta, tuya'e'
lixpic'epa ȽanDios. Joupa itojnapa
caca'no'. Iƚque Ana apotsate,
ilecopoƚtsi ƚipe'ailli' acaitsi camats',
joupa imanapa. 37 Itsiya ixhuaita
amalpuj nuxans malpuj camats'
apotsate. Aimipamma al cuecaj
xoute'. Itine ipuqui' jiƚpiya texc'onƚu.
Aimitesma, tipalaic'o ȽanDios.
38 Mipalay toƚta'a Simeón icuaitsi
jiƚpiya Ana. Ixintsi ƚahuac'hua Jesús,
ix'najtsi'i'ma ȽanDios.
Jiƚpe al cuecaj xoute' timana'
lan xanuc' ts'iƚ'huaijma ȽanDios
tunƚu'eƚa' lipiƚya' Jerusalén. Ticuayi:
“Aimaƚcuxecona'monga' laƚ'eponga'
laic'”. Ana ipalaic'o'mola' jahuay
iƚniya, ipalaico'ma Jesús.
39 Jiƚpe al cuecaj xoute' José y
María i'e'me locuxepa ȽanDios,
enant'ƚipá jahuay. Lijou'ma
ipailinamma, icuaitsa Nazaret
liƚpiƚya' lopa'a al distrito Galilea.
40 Ƚamijcano ti'hua titoqui, jouc'a
lipicuejma'. ȽanDios ti'hua tipaxne.
41 Amats' amats' micuaita al juic
Pascua José jouc'a qui'máma' Jesús
tiyeyi liƚya' Jerusalén. 42 Ixhuaitsi
Jesús imbamaj coque' ƚemats'
itse'me al juic ma to liƚ'ejma'.
San Lucas 2
109
Ileco'me Jesús. 43 Lijou'ma al juic
Jesús ipanenni Jerusalén. José y
qui'máma' Jesús aiquiƚsina'. Tiyeyi
lane ticuainata liƚpiƚya'. 44 Ticuayi:
“Laƚpimaye iƚejmale Jesús”. Anuli
litine tiyeyi lane. Lijou'ma
ehue'me Jesús. Ehue'me pe loyepa
liƚpimaye, jouc'a limetsaicoyoƚtsi.
45 Aiquixim'me. Ipailiconamma.
Icuaicontsa Jerusalén ehuetsa jiƚpe.
46 Ehuehuo'me afane' quitine.
Ixinghuona'me jiƚpe al cuecaj
xoute' pe lomana' lan tsilaj comxiye.
Tiquimf'ela', ticuis'ela'. 47 Jahuay
noquimf'epá timiyoƚtsi: “¡Xinƚa'!
Acueca' lipicuejma'. Ac'a juaiconapa
titalai'e.” 48 Lixim'me qui'máma'
y José ticuayi: “¿Te qui'ipa? ¿Te
co'ecopa toƚta'a?” Quimáma' timi:
―Mai'hua, ¿te caƚ'ecoponga'
toƚta'a? Co'ailli' jouc'a iya'
juaiconapa lahuehuo'. Aƚsueƚcoyi
juaiconapa.
49 Jesús timila':
―Imanc', ¿te calahuecopa?
Ticuicomma iya' capajm'ma lejut'ƚ
cai'Ailli'. ¿Te aga aicoƚsina' iƚta'a?
50 Iƚniya aiquiƚcuec'e lomipola'.
51 Lijou'ma, iyena'me jouc'a
Jesús. Icuainatsa liƚpiƚya' Nazaret.
Jesús ihuejco'mola'. Qui'máma'
aiquimenc'ecojma li'ipa. Jahuay
i'huejpa lipicuejma'.
52 Jesús ti'hua titoqui. Ti'hua
ti'i xonca acueca' lipicuejma'.
Etenƚcoco'ma ȽanDios, lan xanuc'
jouc'a etenƚcoco'mola'.
3 1-2 Juan, i'hua Zacarías, mipa'a
pe ailopa'a quiƚya' ȽanDios
ipalaic'o'ma, u'i'ma te ts'i'ic' lo'eya.
Iƚniya ƚitiné ixhuaitsi imbamaj
maque' camats' micuxe cal cuecaj
quincuxepa cuftine Tiberias César.
Poncio Pilato ticuxe al distrito
Judea; Herodes ticuxe al distrito
Galilea; Felipe ipima Herodes,
ticuxela' lan distrito Iturea jouc'a
Traconite. Lisanias ticuxe al distrito
Abilinia.
Mimana' lan tsila' la'aillí Anás
y Caifás ȽanDios ipalaic'opa Juan.
3 Juan ihuejcopa limipa ȽanDios,
ipanamma pe lopa'a, ti'hua jahuay
ƚamats' ƚemaj panaj Jordán. Tuya'e',
tu'ila' lan xanuc':
―Toƚsuej'menanca loƚ'epa lixcay.
Tijouƚa' capo'i'molhuo'. ȽanDios
tiƚonc'e'ena'molhuo' loƚjunac'.
4 Luyaipa quitine cal profeta Isaías
inescopa Juan, uya'a'ma te ts'i'ic'
lo'eya iƚque. Toƚta'a tuya'e' litaiqui'
liniƚingiya lije'e, ticua:
Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e'
anuli cal xans, tu'ila' lan
xanuc':
“Toƚƚanc'eƚe lipene ƚaƚPoujna,
toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe
loyaicoya.
	 5	Jahuay ƚiculhuay tima'nim'me,
jahuay ƚijualay ti'oquehuo,
lan juentsolay ƚaneya ti'ina'mola'
ƚijca,
ƚaneya petsi juaiconapa capic,
tilajn‑na'mola'.
	 6	Jahuay lan xanuc' tixim'me
ȽanDios munƚu'ela' lixanuc'.”
7 Icuaiyunca axpela' lan xanuc'
iƚpic'a tepo'itsola' Juan. Juan timila':
―Imanc' ti'onƚcospolhuo' to
lacaƚpo'. A'ijc'a lonƚ'ejma'. ¿Naitsi
limipolhuo' toƚcuaiyunca tolapoƚe?
Imanc' toƚcuayi: “Lapo'itsonga'.
Toƚta'a aimaƚteƚco'me al cueca'
cateƚcoya locuaicoya.”
8 ’Iya' camilhuo': Ja'ni
oƚpic'a tolunƚul―le, tonƚ'eƚe
San Lucas 2​, ​3
110
al c'a ma to mi'eyi petsi al
ƚinca lixhuej'menamma.
Aimoƚnescona'me: “Abraham
aƚtatahuelo. Iƚque
aimalacani'eyaconga'.” Camilhuo':
ȽanDios aimehue'e' lixanuc'. Iƚna'a
lapic' nipajnya ti'e'e'mola' inaxquej
Abraham. 9 ȽanDios ti'onƚicolhuo'
to al 'ec. Joupa ipo'nompa
ƚatef'conyacu huejnca ƚime al 'ec.
Ja'ni ixcay ƚi'as, tixanc'onata ƚunga.
10 Lan xanuc' icuis'e'me, timiyi:
―¿Te caƚ'eyacu illanc'?
11 Juan italai'e'e'mola', timila':
―Ja'ni tipa'a oque' lotsamalo,
anuli tommi'iƚa' petsi aiqui'hueca.
Ja'ni tipa'a ƚofteja, tapi'i'ma pe
ailopa'a coteja.
12 Jouc'a icuaiyunca lin'najts'i'iyale,
iƚpic'a tepo'itsola' Juan. Icuis'e'me,
timiyi:
―Momxi, illanc', ¿te caƚ'eyacu?
13 Juan timila':
―Toƚ'najtsi'iyaleƚe al ƚijca.
Aimoƚfel'miyale'me.
14 Jouc'a lan soldado icuaiyunca,
icuis'e'me, timiyi:
―Illanc', ¿te caƚ'eyacu?
Timila':
―Aimoƚnantsej'mola' lan xanuc'.
Aimoƚcuf'mola' lan xanuc' petsi
ailopa'a co'epa. Tetenƚcocotsolhuo'
lo'najtsempolhuo'.
15 Lan xanuc' timiyoƚtsi:
―¿Te co'iya itsiya? ¿Naitsi xans
iƚca'a Juan? ¿Te iƚca'a aCristo, iƚque
Ƚommeya ȽanDios?
16 Juan timila':
―Iya capo'icolhuo' aja'. Ticuaihuo
ocuena iƚque xonca acueca'. Iya'
aimaƚ'onƚspa to iƚque. Aimi'iya
cuhuaƚc'e'eya lic'eji'. Iƚque
tepo'ico'molhuo' cal Espíritu
Santo jouc'a ƚipaƚ cunga. 17 Iƚque
ticuaiyunni ti'onƚcospa to cal xans
nofusya ƚitrigo. Ti'noƚ'ma lofuscoya,
tequeyaf'ma ƚitrigo, tiƚojm'ma
ƚipifuc cal trigo. Cal c'a trigo
ti'huejnata lihua. Ƚipifuc tipi'enghua
petsi ƚunga aimipica.
18 Toƚta'a Juan ixc'ai'i'mola' lan
xanuc'. Ti'hua tixc'ai'ila'. Jouc'a
tu'ila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios. 19 Juan jouc'a
ixc'ai'i'ma Herodes. Iƚque Herodes
exic'e'epa ƚipeno ƚipima. Ƚaca'no'
cuftine Herodías. Juan itale'ma
Herodes toƚta'a li'epa. Jouc'a titale
jahuay nixpiya lo'epa. 20 Herodes
i'e'ma xonca acueca', itats'etsi Juan,
i'nicotsi lacarza.
21 Ai'a titats'em'me Juan iƚque
tepo'ila' lan xanuc'. Mepo'iyale
icuaitsi Jesús. Jouc'a epo'i'ma.
Jesús mijoc'i ȽanDios eximma
lema'a. 22 Cal Espíritu Santo imunni
ihuoxaf'caitsi Jesús. Iƚque cal
Espíritu lixans to anuli cal ja'mu'.
Lema'a tipalay, timinni Jesús:
―Ima' ai'Hua ca'ehuo' capic'a
juaiconapa. Latenƚma lopicuejma'
jouc'a lo'ejma'.
23 Lipango'ma Jesús lipenic'
ixhuaita to anuxans quimbama'
ƚemats'. Lan xanuc' ticuayi i'hua
José. Ƚi'ahuelo José cuftine Elí.
	 24	Elí i'hua Matat,
Matat i'hua Leví,
Leví i'hua Melqui,
Melqui i'hua Jana,
Jana i'hua José,
	 25	José i'hua Matatías,
Matatías i'hua Amós,
Amós i'hua Nahum,
Nahum i'hua Esli,
Esli i'hua Nagai,
San Lucas 3
111
	 26	Nagai i'hua Maat,
Maat i'hua Matatías,
Matatías i'hua Semei,
Semei i'hua Josec,
Josec i'hua Judá,
	 27	Judá i'hua Joanán,
Joanán i'hua Resa,
Resa i'hua Zorobabel,
Zorobabel i'hua Salatiel,
Salatiel i'hua Neri,
	 28	Neri i'hua Melqui,
Melqui i'hua Adi,
Adi i'hua Cosam,
Cosam i'hua Elmodam,
Elmodam i'hua Er,
	 29	Er i'hua Josué,
Josué i'hua Eliezer,
Eliezer i'hua Jorim,
Jorim i'hua Matat,
	 30	Matat i'hua Leví,
Leví i'hua Simeón,
Simeón i'hua Judá,
Judá i'hua José,
José i'hua Jonam,
Jonam i'hua Eliaquim,
	 31	Eliaquim i'hua Melea,
Melea i'hua Mena,
Mena i'hua Matata,
Matata i'hua Natán,
	 32	Natán i'hua Davíd,
Davíd i'hua Isaí,
Isaí i'hua Obed,
Obed i'hua Booz,
Booz i'hua Sala,
Sala i'hua Naasón,
	 33	Naasón i'hua Aminadab,
Aminadab i'hua Admin,
Admin i'hua Arni,
Arni i'hua Esrom,
Esrom i'hua Fares,
Fares i'hua Judá,
	 34	Judá i'hua Jacob,
Jacob i'hua Isaac,
Isaac i'hua Abraham,
Abraham i'hua Taré,
Taré i'hua Nacor,
	 35	Nacor i'hua Serug,
Serug i'hua Ragau,
Ragau i'hua Peleg,
Peleg i'hua Heber,
Heber i'hua Sala,
	 36	Sala i'hua Cainán,
Cainán i'hua Arfaxad,
Arfaxad i'hua Sem,
Sem i'hua Noé,
Noé i'hua Lamec,
	 37	Lamec i'hua Matusalén,
Matusalén i'hua Enoc,
Enoc i'hua Jared,
Jared i'hua Mahalaleel,
Mahalaleel i'hua Cainán,
	 38	Cainán i'hua Enós,
Enós i'hua Set,
Set i'hua Adán,
Adán i'hua ȽanDios.
Joupa icula'apa.
4 Jesús ipainamma pe lopa'a
al panaj Jordán, cal Espíritu
Santo ticuxe lipicuejma'. Maƚque cal
Espíritu i'hua'a'ma pe ailopa'a quiƚya',
ailopa'a xanuc'. 2 Mipa'a jiƚpe ƚonta'a
Satanás ehuai'ma. Oquej nuxans
quitine oquej nuxans quipuqui'
icoƚ'ma lehuaipa. Jahuay iƚniya ƚitiné
aiquitesma. Lixhuaitsi iƚne ƚitiné
unle'enni juaiconapa. 3 Ƚonta'a timi:
―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios
tocuxe'etsi iƚca'a ƚapic. Tomiƚa':
“To'exoxi ca'i”.
4 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Ƚoteja
cal xans aimites'miya lipitine.
Ticuicomma jouc'a jahuay litaiqui'
lonespa ȽanDios.”
5 Lijou'ma ƚonta'a ileco'ma anuli
ƚi'nof'quiya quijuala. Jiƚpe imuc'i'ma
San Lucas 3​, ​4
112
nulemma jahuay lan tsilaj nación
lomana' li'a ƚamats'. 6 Timi:
―Capi'i'mo' comane, tocuxena'ma
jahuay iƚna'a. Timetsaicom'mo'
umcuecaj xonca. Itsiya iya'
cacuxela', joupa lapi'impa
laimane. Ja'ni caxpic'eƚa' ticuxeƚa'
ocuena iya' capi'i'ma quimane,
iƚque ticuxena'ma. 7 Ima' ma le'a
laxc'onƚingaiƚa', tijouƚa' tocuxena'ma
jahuay.
8 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Ima' monta'a to'huanƚa'. Al Paxi
Liniƚingiya ticua: “Taxc'onƚingaiƚa'
ȽanDios, iƚque omenDios. Ma le'a
iƚque tomi'ma: Ima' umCueca'.”
9 Lijou'ma ƚonta'a i'hua'a'ma liƚya'
Jerusalén. Icuai'etsi pe lopa'a al
cuecaj xoute', xonca al toncay. Jiƚpe
ecaxu'ma, timi:
―Ima', ja'ni i'Hua ȽanDios taiyuƚa'
al 'ocay. 10 Al Paxi Liniƚingiya ticua:
ȽanDios tumme'mola' lepaluc'
quema'a, titoc'i'mo', ti'e'mo'
cuenna.
	 11	Tipulnuf'mo' liƚmane, toƚta'a
lapic' cane ailopa'a co'eyaco'.
Aimixcai'eyaco'.
12 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Jouc'a ticua: “Aimahuai'ma
ȽanDios; iƚque omenDios.”
13 Ƚonta'a lijou'nepa lehuaipa
Jesús ipo'nona'ma quituca'.
Aimehuaiconaya.
14 Jesús ipainamma, icuaita al
distrito Galilea. Jiƚpe ixinguf'moxi
acueca' lipaxnepa cal Espíritu
Santo. Jiƚpe ƚamats' ni petsi
lomana' lan xanuc' iƚniya icuej'me
lo'epa, lonespa Jesús. 15 Ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma lan xanuc' judío, jiƚpiya
timuc'iyale. Jahuay ticuayi ac'a
lipicuejma'.
16 Icuaitsi liƚya' Nazaret pe
litojyopa. Jiƚpe i'e'ma ma to mi'ay.
Litine conxajya itsufai'ma lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc'. Ecax'ma
tixhue'ma al Paxi Liniƚingiya.
17 Ini'im'me lijuisquiya je'e
liniƚingiya litaiqui' cal profeta Isaías.
Ux'malaif'ma al je'e, tixhuef'i'mola'
liniƚingiya, ticua:
	 18	ȽanDios alapi'ipa ƚi'Espíritu Santo.
Aƚ'huijf'epa, aƚfajpa cu'itsola'
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios.
Tiquimf'eƚe lan xanuc' pe
aiquiƚ'hueca.
Lummepa camitsola' litats'ila':
“Cuhuaƚna'molhuo'”.
Jouc'a cu'itsola' lan fohue:
“Caxaƚ'mena'molhuo',
tolahuetsalena'me”.
Pe noximpá ipime lapajnya
quiƚonc'e'e'mola' cal cunta.
	 19	Alummepa camitsola' lan
xanuc': “Itsiya ƚinca
ȽanDios titoc'i'molhuo',
tepenuf'molhuo'”.
20 Lijoupa lu'ipola' iƚiya,
ijuitsaf'ina'ma al je'e, ini'ina'ma
notoc'iyalepa jiƚpe lajut'ƚ.
Icutshuaina'ma. Jahuay nomana'
jiƚpe lajut'ƚ tehuelojnyi Jesús.
21 Iƚque timila':
―Imanc' joupa oƚcuejpá iƚe
laixhuepa. Itsiya enanƚcopa jiƚe
lataiqui' liniƚiya.
22 Jahuay etenƚcoco'mola'
lonespa Jesús. Icuaitsi quiƚpic'a.
Ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi:
―Iƚque, ¿te ma aƚinca i'hua José?
o ¿a'i?
23 Jesús timila':
―Imanc' aƚmi'ma: “Ima' oxina'
ƚafxi, ¡toxaƚ'mexoxi cotuca'!”
San Lucas 4
113
Aƚmi'ma: “Aƚcuejpá lo'epa liƚya'
Capernaum. Jouc'a to'eƚa' toƚta'a
jifa'a lopiƚya'.”
24 Jouc'a timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ja'ni
anuli cal profeta ticuaitsi ma lipiƚya',
aimepenufyacu.
25 ’Ƚitiné lipajmpa cal profeta
Elías fa'a li'a ƚamats' uyaipa afane'
camats' y onƚca aiquicuic'. Jahuay
ƚamats' i'ipa cumemma. Jiƚpe
ƚamats' Israel pe lopa'a Elías timana'
axpela' lacaƚ'no' lam potsateya.
26 ȽanDios aicummaic' Elías pe
lomana' iƚniya lacaƚ'no'. Umme'ma
ti'huaƚa' locuenaj nación, liƚya'
Sarepta, pu'hua titoc'ita anuli
ƚaca'no' apotsate. Iƚe liƚya' Sarepta
ahuejnca al cuecaj quiƚya' cuftine
Sidón.
27 ’Ƚitiné lipajmpa cal profeta
Eliseo fa'a ƚamats' Israel, timana
fa'a axpela' lan xanuc' titeƚcoyi
al cuana lepra. Iƚne lafcualƚay
ailopa'a quixaƚcopa. Anuli ƚafcuana
cuftine Naamán qui'huayomma
ocuena camats' cuftine Siria, ƚinca
ixaƚcona'ma iƚque.
28 Liquimf'epa toƚta'a locuapa
Jesús lan xanuc' nomana' jiƚpiya
lajut'ƚ, jahuay ixtulenca juaiconapa.
29 Itsolinanca, i'noƚ'me Jesús,
ipa'a'me lema quiƚya'. Liƚya' copa'a
letefcaic' quijuala. I'hua'a'me
li'huesca ƚijuala, teca'nita liculhuo.
30 Jesús uyaico'ma nolojmay xanuc',
i'huana'ma.
31 Icuaitsi liƚya' Capernaum,
lopa'a al distrito Galilea. Litine
conxajya imuc'i'mola' lan xanuc'.
32 Imetsaico'me acueca' comxi.
Ixim'me tipa'a limane, al c'a
timuc'iyale.
33 Lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'
jiƚpe tipa'a anuli cal xans itsufaipa
conta'a. Cal xans ija'a'ma ujfxi, timi
Jesús:
34 ―Ima' cunJesús, mas Nazaret,
¿te cotsufaicomma pe laƚmana'
illanc'? ¿Ja'ni ocuaiyoco'ma
aƚjou'netsonga'? Aƚpo'notsonga'
caƚtuca'. Iya' nimetsaicohuo' naitsi
ima'. Ima' umPaxi, co'huayomma
ȽanDios.
35 Jesús itale'ma ƚonta'a, timi:
―¡Ti‑ch'ixcotso'! ¡Taipanni iƚca'a
cal xans!
Mehuelojnyi jahuay lan
xanuc' ƚonta'a eca'ni'ma cal xans
ƚamats', ipananni. Aiquixcai'e cal
xans. 36 Lan xanuc' ixpailij'mola',
timiyoƚtsi:
―¿Te cataiqui' jiƚta'a? Iƚque
cal xans ti'hua limane ticuxe'ela'
lontahue, iƚniya tilipalnamma.
37 Jahuay iƚe ƚamats' ni petsi
lomana' lan xanuc' icuej'me lo'epa
jouc'a lonespa Jesús.
38 Jesús ipanni jiƚpe lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc'. I'hua'ma
itsufai'ma lejut'ƚ Simón. Jiƚpe
ƚi'maco Simón tunouya textafque,
tepi'i ƚinu' juaiconapa. Ixa'hue'me
Jesús titoc'iƚa' jiƚque ƚaca'no'. 39 Jesús
icuaitsi pe lopa'a ƚaca'no' ƚaxtafpa,
ic'ommai'ma itale'ma ƚipinu'. Ƚipinu'
iƚojn‑na'ma. Aiquicoƚ'ma, ƚaca'no'
itsahuenanni, ites'mi'mola' lan
xanuc'.
40 Joupa if'acoƚaipa cal 'ora, lan
xanuc' iƚejma jahuay lilefcualƚay pe
lopa'a Jesús, ituca' ituca' liƚcuana.
Jesús ixpayaf'mola' anuli anuli,
ixaƚ'mena'mola'. 41 Axpela' lontahue
ipalumma lafcualƚay. Iƚne lontahue
tija'ayi timiyi:
San Lucas 4
114
―Ima' i'Hua ȽanDios.
Jesús itale'mola'. Timila':
―Aimoluya'acona'me toƚta'a.
Iƚniya iƚsina' naitsi Jesús, iƚque cal
Cristo.
42 Lihuequi litine liƚic'ejma Jesús
ipanni i'hua'ma petsi ailopa'a quiƚya'.
Lan xanuc' tehueyi. Ixim'me, timiyi:
―Aimo'huana'ma, topajnla' fa'a
laƚpiƚya'.
43 Jesús timila':
―Iya' ai'huanapa cuyaicota
ocuenaye quiƚeloƚya'. Jouc'a cu'itola'
iƚniya lan xanuc': “ȽanDios cal
Rey tijoc'ila' lixanuc' tihuejcoƚe”.
ȽanDios alummepa toƚta'a ca'eƚa'.
44 Lijou'ma i'huana'ma. Jiƚpiya
ƚilemats' lan xanuc' judío ni petsi
lomana' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma
lan xanuc' ti'hua tuya'e' Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
5 Anuli litine Jesús tecaxu
ƚema al cuecaj quin'nuhua'
Genesaret, jouc'a lacui'impa
lin'nuhua' Galilea. Axpela' lan
xanuc' efoƚya jiƚpiya tiquimf'eyi
mu'ila' litaiqui' ȽanDios. Titants'iyi
Jesús. 2 Jesús ixim'ma tipa'a
oque' lam barco jiƚpe ƚema caja.
Liƚpoujnalá ailomana', imulumma
tipajyi ƚiƚxami. 3 Jesús if'aj'ma
anuli al barco, iƚe libarco Simón.
Ixahue'epa Simón tiƚoc'ai'eƚa'
nihuata libarco. Toƚta'a i'e'ma. Jesús
micutsu jiƚpe al barco timuc'ila' lan
xanuc' nomana' ƚema caja.
4 Lijoupa limuc'iyalepa, timi
Simón:
―Ima' jouc'a lof'as lin'noƚpá catuye
toƚ'hua'aƚe al barco. Toƚcuaitsa
nolojmay caja tolacajm'mita ƚoƚxami,
ti'nijmoƚaita latuye.
5 Simón italai'e'e'ma, timi:
―Momxi, aƚ'epá canic' jahuay
lipuqui'. Aicaƚ'noƚi. Itsiya ima'
aƚminga': “Tolacajm'mita ƚoƚxami”.
Ne', ima' aƚcuxe'enga', lihuejco'mo'.
Cacuxe'etola' laipin'noƚpá catuye
tecajm'mita ƚiƚxami.
6 Ecajm'mihuo'me ƚiƚxami,
imantsi catuye, coƚa' tits'aƚquehuo.
7 Liƚf'as quin'noƚpá catuye
timana' locuenaj barco. Simón
jouc'a liƚejmale ijoc'i'me iƚniya
ticuaiyunca titoc'im'mola'. Icuaitsa
imantsola' catuye loquej lam barco.
Juaiconapa icuntaj'mola' lam barco,
coƚa' ti'nijmoƚecu laja'. 8 Lixim'ma
toƚta'a Simón Pedro exc'onƚingai'ma
li'mitsi' Jesús, timi:
―Maipoujna, aƚpo'noƚa'
caituca'. Iya' ninxans juaiconapa
acueca' laijunac', catay calaic'ata
maƚejmaleyacu.
9 Simón jouc'a liƚejmale
nomana' jiƚpe libarco ixpailij'mola'
juaiconapa liximpá i'noƚ'me axpela'
latuye. 10 Liƚejmale Simón nomana'
locuenaj barco, iƚne Jacobo y
Juan inaxque' Zebedeo, jouc'a
ixpailij'mola'. Jesús timi Simón:
―Aimixpaij'mo'. Capi'i'mo' locuena
copenic'. Aimahueconayacola'
latuye. Tahuetola' lan xanuc'
lihuejla' iya'.
11 I'hua'a'me liƚbarco ƚema caja.
Ipo'no'me jahuay, ihuej'me Jesús.
12 Mipa'a Jesús anuli liƚya'
icuaiyunni anuli cal xans tipa'a
licuana cuftine lepra. Jahuay
licuerpo imanna cahuí. Ixim'ma
Jesús ic'ommof'cai'ma ƚamats',
tixahue'e titoc'iƚa', timi:
―Maipoujna, ima' nipajnya
latufc'enƚa', caxinxoxi aƚ'inƚa' limpio.
¿Ja'ni to'e'ma?
San Lucas 4​, ​5
115
13 Jesús i'nij'ma limane, iƚaf'ma
ƚafcuana, timi:
―Ca'e'ma, ti'intso' limpio.
Aiquicoƚ'ma iƚojn‑na'ma lehui.
14 Jesús ixc'ai'i'ma, timi:
―Aimo'itola' lan xanuc' te ts'i'ic'
li'ipo'. Nij naitsi mi'iya quixina'.
To'huaƚa', tomujxoxi ƚa'ailli'. Moisés
joupa icuxepa te ts'i'ic' mitsufcoyacu
iƚniya pe lixaƚconapola' liƚcuana
iƚe alepra, ima' totsufcotsi jouc'a.
Toƚta'a aƚsim'monga' lihuejcoyi iƚe
lataiqui'.
15 Tama Jesús timi: “Nij naitsi
mi'iya quixina'”, lan xanuc' xonca
icuej'me lo'epa. Icuaiyunca axpela'
lan xanuc'. Iƚpic'a tiquimf'eƚe
Jesús lomuc'iyalepa, iƚpic'a
tixaƚ'menatsola' liƚcuana. 16 Camna,
camna Jesús tijuc'iyoxi. Itsehuo'ma
pe ailopa'a quiƚya', pe ailopa'a
xanuc', jiƚpe tipalaic'o qui'Ailli'.
17 Anuli litine timuc'ila' lan
xanuc'. Jiƚpe timana' lan
xanuc' fariseo, jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
Iƚniya quiyouyomma jahuay
ƚiƚeloƚya' al distrito Galilea, jouc'a
al distrito Judea, jouc'a al cuecaj
quiƚya' Jerusalén. Jiƚpiya ȽanDios
timuqui lipepaxi, Jesús tixaƚ'menala'
lafcualƚay.
18 Icuaiyunca hualca lan xanuc'
iƚtaic' anuli ƚuhuaqueya xans,
tunaf'ya ƚihuijm‑ma'. Ehue'me te
co'iya muyai'eyacu ƚiƚpefcuana
ticuai'etsa pe lopa'a Jesús. 19 Jiƚpe
efot'ƚeyoƚtsi axpela' lan xanuc'
aimi'iya mitsufai'eyacu. If'ajli'me
al toncay lajut'ƚ, enai'e'me
luhua'e cajut'ƚ, jiƚpiya ecajnco'me
ƚuhuaqueya xans. Ecajmpá to qui'ic'
ƚihuijm‑ma' nolojmay xanuc', maƚpe
pe lopa'a Jesús. 20 Jesús ixim'mola'
ti'huaiyijnyi tixaƚ'mena'ma cal xans,
timi:
―Maipima, lojunac' joupa
iƚojn‑napa.
21 Lan xanuc' fariseo jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios ticuayi liƚpicuejma': “¿Naitsi
iƚca'a cal xans? Ti'e'eyoxi to ȽanDios.
Ma le'a ȽanDios tiƚonc'e lajunac',
iƚca'a a'i.” 22 Jesús ixina' toƚta'a
ticuayi liƚpicuejma'. Icuis'e'mola':
―Imanc', ¿te coƚnescopa toƚta'a
loƚpicuejma'? 23 ¿Ja'ni toƚsinyi
ipime iƚiya laimipa cal xans:
“Lojunac' joupa iƚojn‑napa”? Ja'ni
camiƚa': “Totsahuenni, to'huaƚa'”,
¿te toƚsim'me a'i quipime iƚe
lataiqui'? 24 Itsiya camuc'i'molhuo'
icueya laimane. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma
quiƚonc'e'e'mola' liƚjunac' lan xanuc'.
Timi ƚuhuaqueya xans:
―Totsahuenni. Tonif'la'
ƚohuijm‑ma'. To'huanƚa' lomejut'ƚ.
25 Mehuelojnyi jahuay lan xanuc'
aiquicoƚ'ma, cal xans itsahuenanni,
ecaxna'ma. Inif'ma ƚihuijm‑ma',
i'huana'ma lejut'ƚ, tix'najtsi'i
ȽanDios. 26 Jahuay nomana' jiƚpe
lajut'ƚ tocomma tipailo liƚpicuejma'.
Ixim'me juaiconapa acueca' li'e'ma
Jesús. Ix'najtsi'i'me ȽanDios.
Ixpailij'mola', timiyoƚtsi:
―Itsiya aƚsimpá acueca' li'ipa.
27 Jesús ipanni jiƚpe i'hua'ma,
ixim'ma anuli ƚin'najtsi'iyale cuftine
Leví, ticutsu pe lo'najtsi'iyaleyompa.
Jesús timi:
―Lihuejla'.
28 Leví itsahuenni, ipo'no'ma
jahuay, ihuej'ma Jesús.
San Lucas 5
116
29 Jiƚpe lejut'ƚ Leví i'eyo'ma
lijuic Jesús. Jiƚpe Jesús titetsoyi
ts'ilihuequi jouc'a axpela'
lin'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye
xanuc'. 30 Jiƚpiya timana' lan
xanuc' fariseo jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
iƚniya tihuejcoyi liƚ'ejma' lam
fariseo. Tixtuc'oyi Jesús. Timinnila'
ts'ilihuequi:
―Imanc', ¿te coƚtetsocopa, te
coƚsnacopa anuli lin'najtsi'iyale
y locuenaye lan xanuc', iƚne
aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios?
31 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Lan xanuc' pe ailopa'a
quiƚcuana aimicuicomma
no'eyacola' cafxi. Laxtafpola' ƚinca
ticuicomma no'eyacola' cafxi.
32 Iya' aicuaicoco'ma cajoc'itsola'
ts'iƚtaic' quiƚjunac', tixhuej'menanca.
Aicajoc'ila' pe ailopa'a quiƚjunac'.
33 Lijou'ma, timiyi Jesús:
―Ts'ilihuequi Juan itine itine
tixnet'ƚyi, aimitetsoyi, tijoc'iyi
ȽanDios. Ma' anuli lo'epa
ts'ilihuequi lam fariseo. Ima'
ts'ihuejhuo' aimixnet'ƚyi, titetsoyi,
tixnayi, ma to lo'epa jahuay lan
xanuc'.
34 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Mipa'a namaneya, ¿te
ticuxe'e'mola' liƚejmale
aimitetso'me? 35 A'i. Ticuaitsi
litine tiƚonc'e'enatsola' namaneya,
iƚne liƚejmale timanecu quiƚtuca',
iƚniya ƚitiné ƚinca tixnet'ƚ'me,
aimitetsoyacu.
36 Jesús ti'hua timuc'ila'.
Ipango'ma i'onƚico'ma lomuc'iyalepa.
Timila':
―¿Te tolipa'a'me tutani anuli al
ts'e loƚpijahua', tolanajmot'ƚico'me
lafane loƚpijahua'? A'i. Ailopa'a
no'eya toƚta'a. Ja'ni toƚta'a tonƚ'eƚe
aimetenƚcocoya lafane lijahua'.
Aimi'eya quipenic' ni lafane ni al
ts'e.
37 ’Jouc'a aimoƚc'ej'miyacu al
ts'ej vino lafane' pontalay quixmi.
Ja'ni toƚta'a tonƚ'eƚe al ts'e vino
tits'aƚ'mola' lafane' pontalay
quixmi, tic'ejaiquehuo al ts'ej vino,
timinsco'mola' ƚixmi. 38 Al ts'ej vino
toƚc'ej'mi'me al ts'ej ponta quixmi.
39 Jouc'a camilhuo': Pe noxnapa
litojpa vino aiquipic'a al ts'ej vino.
Ticua: “Xonca ac'a litojpa vino”.
6 Anuli litine conxajya Jesús
jouc'a ts'ilihuequi tuyalaicoyi
nolojmay cal trigo. Ts'ilihuequi
ipa'apá ƚixpaj cal trigo, untaijco'me
liƚmane, ite'me. 2 Hualca lan xanuc'
fariseo icuis'em'mola' ts'ilihuequi
Jesús, timinnila':
―Imanc', ¿te coƚ'ecopa toƚta'a?
Ailopa'a lane mi'enyacu toƚta'a.
Itsiya itine conxajya.
3 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―¿Te aga aicoƚsuec' li'epa
David anuli litine tunle'eyi jouc'a
liƚejmale? 4 Itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios.
Epenuf'ma lam paxi ca'i lopa'a
jiƚpe, iƚque ƚa'i i'huexi ȽanDios. Lan
xanuc' aimi'iya mitejacu, ma le'a
la'aillí tite'me. Ƚinca David ite'ma,
epi'i'mola' liƚejmale, jouc'a ite'me.
5 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Iya' naPoujna.
Iya' caxpic'e te ts'i'ic' lo'eyacu
laixanuc' litine conxajya.
6 Ocuena quitine conxajya Jesús
timuc'iyale lajut'ƚ pe lafoƚyomma
lan xanuc'. Jiƚpe tipa'a anuli cal
xans ijuƚpa al c'a quimane. 7 Jiƚpe
timana' lan xanuc' fariseo, jouc'a
San Lucas 5​, ​6
117
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios. Tehuelaifyi Jesús.
Ticuayi: “Itsiya itine conxajya. Aga
tixaƚ'meyale'ma. Ja'ni toƚta'a ti'eƚa',
aƚcufta.” 8 Jesús ixina' locuapa iƚne
liƚpicuejma'. Timi cal xans ƚijuƚpa
quimane:
―Totsahuenni. To'huanni. Tacaxla'
jifa'a.
Cal xans itsahuenni, i'hua'ma,
ecax'ma jiƚpe limipa Jesús. 9 Jesús
timila':
―Aƚtalai'e'eƚa' imanc'. Litine
conxajya, ¿te ts'i'ic' caƚ'eyacu? ¿Te
ts'ipic'a ȽanDios? ¿Aƚ'e'me al c'a o
aƚ'e'me lixcay? ¿Lunƚu'e'me anuli cal
xans? O ¿alacani'e'me?
10 Jesús ehuelojm'mola' lan xanuc'
micutshuoƚanna jiƚpiya. Timi cal
xans:
―To'nijla' lomane.
Cal xans i'nij'ma limane,
ixaƚcona'ma nulemma. 11 Lan
xanuc' fariseo jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios ixtulenca juaiconapa.
Ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi: “¿Te
caƚ'e'eyacu iƚque cal xans Jesús?”
12 Iƚniya ƚitiné Jesús if'aj'ma
ƚijualay tipalaic'ota ȽanDios. Iƚpe
ipanenni jahuay lipuqui', tipalaic'o
ȽanDios. 13 Joupa epalc'opa
ijoc'i'mola' ts'ilihuequi ticuaiyunca
pe lopa'a. I'huijf'e'mola' imbamaj
coquexi'. Iƚniya ecui'i'mola' lan
apóstole. Liƚpuftine iƚniya:
	 14	Simón, Jesús ecui'i'ma locuena
quipuftine, iƚe aPedro. Andrés,
iƚque ipima Simón.
Jacobo jouc'a Juan, Felípe jouc'a
Bartolomé,
	 15	Mateo jouc'a Tomás, Jacobo
iƚque i'hua Alfeo, jouc'a
ƚocuena Simón. Ate'a iƚquiya
Simón anuli liƚpicuejma' lan
xanuc' nocuapá: “Lunƚu'e'me
ƚalamats'”.
	 16	Judas, iƚque i'hua anuli cal xans
cuftine Jacobo, jouc'a Judas
Iscariote, iƚque nocuya Jesús.
17 Jesús jouc'a ts'ilihuequi
imulnanca ƚijuala. Icuaiyunca
ƚihuojma, ecaxma jiƚpiya
Jesús. Jiƚpe timana' axpela'
ts'ilihuequi Jesús jouc'a axpela'
lan xanuc', iƚniya quiyouyomma
ni petsi al distrito Judea, jouc'a
quiyouyomma al cuecaj quiƚya'
Jerusalén, jouc'a ƚamats' ƚema
caja pe lopa'a ƚiƚeloƚya' Tiro y
Sidón. Icuaicoco'me tiquimf'eƚe
litaiqui' Jesús, tixaƚ'menatsola'
liƚcuana. 18 Loteƚ'mipola' ƚonta'a,
ixaƚcona'mola'. 19 Lafcualƚay
noxpayaf'pá Jesús tixingufyi
lipepaxi. Jahuay lafcualƚay
ixaƚcona'mola'. Toƚiya jahuay lan
xanuc' tehueyi tixpayaf'le Jesús.
20 Mehuelongila' ts'ilihuequi Jesús
timila':
―Imanc', ja'ni ailopa'a coƚ'hueca,
ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Pe
loƚmana' tipa'a ȽanDios cal Rey,
toƚmana' anuli.
21 ’Ja'ni itsiya tulunle'eyi, ƚinca
tuluyalaicoyi al c'a. Ticuaihuo litine
tinajntolhuo'.
’Ja'ni itsiya toƚjolijyi, ƚinca
tuluyalaicoyi al c'a. Ticuaihuo litine
tixojna'ma cunlata.
22 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a.
Ticuaitsi litine ti'entsolhuo'
laic' imanc' ts'alihuequi, ja'ni
tenajtsolhuo', aimepenufilhuo', ja'ni
timintsolhuo' quixcay cataiqui', ja'ni
San Lucas 6
118
tilaiquintsolhuo' jouc'a loƚpuftine,
ti'iƚa' coƚsina' tuluyalaicoyi
al c'a. 23 ¡Toliyuc'tseƚe tixojla'
cunlata! Jipu'hua lema'a tipa'a
al cueca' lapi'inyacolhuo'. Imanc'
ti'onƚcospolhuo' to lam profeta.
Loƚsanuc' ti'elhuo' laic'. Loƚtatahueló
ma' anuli li'epá, iteƚ'mim'mola' lam
profeta.
24 ’Imanc' ja'ni ts'acueca' coƚ'huexi,
a'ijc'a muluyalaicoyi. Joupa
olapenufpá.
25 ’Imanc' ja'ni itsiya ixhuaiyilhuo',
ƚinca a'ijc'a muluyalaicoyi.
Ticuaihuo litine tulunle'e'me.
’Imanc', ja'ni itsiya tixoqui cunlata,
tunlixoyi, ƚinca a'ijc'a muluyalaicoyi.
Ticuaihuo litine toƚhuotso'me,
toƚjolij'me.
26 ’Ja'ni jahuay lan xanuc'
tinescolhuo' ma le'a al c'a, ƚinca
a'ijc'a muluyalaicoyi. Ja'ni toƚta'a
lo'ipolhuo' imanc' ti'onƚcospolhuo'
to lam profeta nofelƚaiquepá. Lan
xanuc' nonescopolhuo' al c'a itsiya,
liƚtatahueló iƚniya toƚta'a linescopa.
Aiquilimetsaijma ja'ni nofelƚaiquepá
profeta.
27 ’Imanc' naƚcuec'epa camilhuo':
Toƚ'etsola' capic'a laixtuc'opolhuo'.
Toƚ'etsola' al c'a iƚne no'epolhuo' laic'.
28 Toƚpaxnetsola' pe nomipolhuo'
quixcay cataiqui'. Toƚsahue'eƚe
ȽanDios titoc'itsola' iƚne no'epolhuo'
lixcay. 29 Ja'ni tuntaftso' lopeque,
tomuc'iƚa' locuena lopeque.
Ja'ni texic'e'etso' lopuquiya,
aimocuanaj'ma lotsamalo, tommi'iƚa'
jouc'a. 30 Ja'ni tixahue'etso', tapi'itsola'
jahuay iƚniya. Ja'ni texic'e'etso'
ƚo'huexi, aimomi'ma: “Aƚpai'inƚa'”.
31 Ma to imanc' oƚpic'a ti'entsolhuo' al
c'a, toƚta'a toƚ'etsola' loƚf'as xanuc'.
32 ’Ja'ni toƚ'etsola' capic'a ma
le'a iƚniya no'epolhuo' capic'a, ¿te
ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'?
A'i. Ma toƚta'a mi'eyi locuenaye lan
xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa
ȽanDios. 33 Ja'ni toƚtoc'itsola' ma
le'a iƚniya notoc'ipolhuo', ¿te
ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'?
A'i. Ma toƚta'a mi'eyi locuenaye lan
xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa
ȽanDios. 34 Ja'ni tolapi'itsola' ma
le'a iƚniya nopai'iconayacolhuo', ¿te
ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'?
A'i. Toƚta'a mi'eyi locuenaye lan
xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa
ȽanDios. Iƚniya tepi'innila' quiƚtomí
petsi lopai'iconayacola'.
35 ’Imanc' tonƚ'e'mola' capic'a
pe no'epolhuo' laic'. Toƚtoc'itsola'
jahuay loƚf'as xanuc'. Ja'ni
tixahue'etsolhuo' tonlapi'i'mola'.
Aimoƚnes'me: “Ne', lapi'iconaƚa'”.
Imanc' ja'ni lihuejcoƚa' iƚta'a
laitaiqui' tunlulij'me acueca'.
Ti'onƚcotolhuo' loƚ'ejma' to li'ejma'
coƚ'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a xonca
al toncay. Iƚque tama aimix'najtsi'iyi,
tama ixcay xanuc', ma ti'hua
titoc'ila'.
36 ’Coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a tixinnila'
acuanuc'la jahuay lan xanuc'. Imanc'
jouc'a toƚsintsola' acuanuc'la loƚf'as
xanuc'.
37 ’Imanc' aimoƚnesco'mola' loƚf'as
xanuc', toƚta'a aiminescoyacolhuo'.
Aimolacani'e'mola' locuenaye,
toƚta'a aimecani'enyacolhuo'
imanc'. 38 Tolimenc'e'ecotsola'
liƚjunac' loƚf'as xanuc', toƚta'a
timenc'e'ecom'molhuo' loƚjunac'
imanc'. Tolapi'itsola' locuenaye,
toƚta'a tepi'icona'molhuo'.
Tepi'icom'molhuo' al c'a alxpijma',
San Lucas 6
119
lixhueya tentenca ipijuala,
ti'e'em'mo' titsujoƚaiquemma.
39 Jesús ti'hua tipalaic'ola',
i'onƚico'mola' lo'iyacola' lan xanuc'
petsi amuf liƚpicuejma', ticua:
―Anuli cal fo', ¿te ti'i'ma texaƚ'ma
ƚif'as fo', timuc'i'ma lane? A'i.
Loquexi' tecajm'moƚaita lina.
40 ’Cal xans naihuejpa ƚipomxi ma
le'a tihuequi, a'i xonca acueca' xans.
Aimicuxeya ƚipomxi. Tijouƚa' joupa
ihuic'ipa ti'onƚcota to ƚipomxi.
41 ’Ima', ¿te cofmehuelojncopa
ƚopima ƚipifuc li'u? ¿Te
aimahuelojnyoxi lo'nico laxma
lo'u? 42 Mipa'a laxma jiƚpe lo'u,
¿te cofmicoya ƚopima: “Maipima,
lapi'iƚa' lane quiƚonc'e'e'mo' ƚipifuc
lo'u”? Ma le'a to'e'eyoxi xonca. Ate'a
taipa'aƚa' al cuecaj laxma lo'nico
lo'u. Tijouƚa', tahuelojm'ma al c'a,
nipajnya taipa'a'ma ƚipifuc ƚopa'a
li'u ƚopima.
43 ’Ja'ni ac'a al 'ec aimi'iya
mi'asya ƚixcay qui'as. Ja'ni ixcay
al 'ec aimi'iya mi'asya cal c'a
qui'as. 44 Toxinƚa' ƚi'as, toƚta'a
taimetsaico'ma jale c'ec iƚca'a. Petsi
litac cantsinni aimoxinya lan higo.
Petsi al xummi aimoxinya lan 'uva.
45 Cal c'a xans tipa'e al c'a li'hueca
jiƚpe lipicuejma'. Ƚixcay xans tipa'e
lixcay li'hueca jiƚpe lipicuejma'. Ma
to quimanna lipicuejma', ja'ni al c'a
ja'ni ixcay, toƚta'a litaiqui' tipamma
lico.
46 ’Imanc', ¿te caƚmicopa:
“MaƚPoujna, maƚPoujna”, tijouƚa'
aimonƚ'eyi ma to laifmipolhuo'?
47 Camuc'i'molhuo' ƚo'onƚcoya cal
xans nocuaiya pe laifpa'a, aƚquimf'e
laitaiqui', lihuejma. 48 Ca'onƚico'ma
to cal xans nilanc'epa lejut'ƚ. Ipu'ma
a'ojca, i'huajco'ma ƚixmi capic.
Maƚpiya titsahue'ehuo quejut'ƚ.
Litine lipanni axpe' al pana',
lixpe'ma laja', unts'af'i'ma lajut'ƚ, iƚe
lajut'ƚ aiquifenna. Ailopa'a qui'ipa,
joupa ilange juaiconapa.
49 ’Cal xans ja'ni ma le'a
aƚquimf'epa laitaiqui', iƚque
ca'onƚico'ma to cal xans ituca'
li'ejma'. Iƚque lilanc'epa lejut'ƚ
aiquipucufi. Litsahue'eyomma pe
ƚixaƚi camats'. Lipanni al pana',
acueca' unts'af'i'ma laja', lajut'ƚ
aiquicoƚ'ma, eteƚquemma. Ecanipa
nulemma.
7 Lijoupa lipalaic'opola' toƚta'a
lan xanuc' nomana' jiƚpiya,
Jesús i'hua'ma, itsufai'ma liƚya'
Capernaum. 2 Jiƚpe tipa'a anuli
cal mozo juaiconapa textafque,
tima'ma. Ƚipoujna ticuxela' amaxnu
lisoldado. Iƚque nocuxepola' lan
soldado ti'ay capic'a juaiconapa
ƚimozo. 3 Licuej'ma tixaƚ'menala'
Jesús lafcualƚay umme'mola'
hualca lan tsilaj xanuc' judío, iƚne
noxpijpá lataiqui', tiyeƚe pe lopa'a
Jesús. Tilecotsa, ticuaiyunni lejut'ƚ,
tixaƚ'me'ma ƚimozo. 4 Iƚne lan tsilaj
xanuc' judío icuaitsa pe lopa'a Jesús.
Inonc'o'me, timiyi:
―To'huanni, totoc'ita jiƚque
nocuxepola' lan soldado. Iƚque
ac'a xans. 5 Aƚ'enga' capic'a illanc'
ixanuc' Israel. Aƚƚanc'e'eponga' anuli
lajut'ƚ pe lalafot'ƚeyopoƚtsi. 6 Jesús
iyejmale'me. Ai'a ticuaita lejut'ƚ
nocuxepola' soldado italecuf'me
locuenaye lummeconapola'. Timiyi
Jesús:
―Nocuxepola' soldado timihuo':
“Maipoujna, aimocuaicohuo.
Aimoxoc'i'moxi. Iya' caxinyoxi
San Lucas 6​, ​7
120
juaiconapa na'hua xans. Aimi'iya
motsufaiya lainejut'ƚ. 7 Iya' aimi'iya
catalecufyaco'. Caxina calaic'ata.
Ma le'a tonesla': Tixaƚconƚa'
ƚomozo, tijouƚa' tixaƚcona'ma.
8 Iya' quihuejma naƚcuxepa, jouc'a
cacuxela' laisoldado. Cami'ma
anuli: To'huaƚa', iƚque ti'hua'ma.
Cami'ma ƚocuena: To'huanni, iƚque
ti'huamma. Cami'ma ƚaimozo:
To'eƚa', ma ti'e'ma.”
9 Licuej'ma Jesús toƚta'a linespa
ƚincuxepa, etenƚcoco'ma juaiconapa.
Ipai'e'moxi ipalaic'o'mola' lan xanuc'
liƚenc'e, timila':
―Iƚque cal xans lixanuc'
aimimetsaicoyi ȽanDios. Imanc'
ixanuc' Israel tolimetsaicoyi
ȽanDios. Camilhuo': Ailopa'a
caiximpa nij naitsi imanc' to
iƚque cal xans. Iƚque ƚinca xonca
ti'huaiyinge ȽanDios.
10 Ipailinamma lummeconapola',
licuainata lejut'ƚ ƚincuxepa iximpá
ƚafcuana joupa ixaƚconapa.
11 Lijou'ma Jesús i'hua'ma anuli
liƚya' cuftine Naín. Iƚejmale
ts'ilihuequi jouc'a axpela' lan
xanuc'. 12 Jesús micuaispa huejnca
pe lotsufaicompa liƚya' jiƚpiya
tilipalumma lan xanuc' iƚtaic'
anuli ƚimanapa. Iƚque ƚimanapa,
ƚaca'no' anuli qui'hua. Qui'máma'
apotsate. Axpela' lan xanuc' iƚpe
liƚya' liƚejmale ƚaca'no'. 13 Jesús
ehuelojm'ma ƚaca'no', ixim'ma
cuanuc', timi:
―Aimojoj'ma.
14 Iƚoc'huai'ma pe lopa'a ƚimanapa.
Ixpayaf'ma lonaf'ya ƚimanapa. Iƚne
ts'iƚtaic' ecaxoƚ'me. Jesús timi:
―Mamijcano, camihuo':
Totsahuenni.
15 Ƚimanapa icutsaina'ma,
ipango'ma ipalai'ma. Jesús
exat'ƚina'ma qui'máma'. 16 Jahuay
lan xanuc' ixpailij'mola'. Ixim'me
acueca' li'ipa. Ix'najtsi'i'me ȽanDios,
ticuayi:
―Anuli cal cuecaj profeta icuai'ma
pe laƚmana'. ȽanDios icuai'ma,
aƚtoc'inga' illanc' ixanuc'.
17 Ni petsi al distrito Judea, jouc'a
ƚamats' ahuejnca jiƚpiya, lan xanuc'
icuej'me li'epa Jesús.
18 Jouc'a Juan Bautista icuej'ma
jahuay iƚna'a. Ts'ilihuequi
u'ipá. Juan ijoc'i'mola' oquexi'
ts'ilihuequi, 19 umme'mola' pe lopa'a
Jesús, ticuis'etsa, timitsa: “Itsiya
aƚ'huaicoyi ƚocuaicoya ƚommeya
ȽanDios. ¿Te ima'? o ¿te ti'hua
aƚ'huaico'me ƚocuaicoya?”
20 Iƚne icuaitsa pe lopa'a Jesús,
timiyi:
―Juan Bautista alummeponga'
licuis'e'mo', timi'mo': “Aƚ'huaicoyi
ƚocuaicoya Ƚommeya ȽanDios, ¿te
ima'? o ¿te ti'hua aƚ'huaico'me
ƚocuaicoya?”
21 Maƚe litine Jesús tixaƚ'mela'
axpela' lafcualƚay, ituca' ituca'
liƚcuana. Jouc'a ipa'apola' lontahue
litsuflaipá lan xanuc'. Jouc'a axpela'
lam fohue tehuetsalenayi, joupa
ixaƚ'menapola' Jesús. 22 Iƚque timila'
lummepolaj Juan:
―Ne', tonƚenƚe. Toƚcuaitsa pe
lopa'a Juan tolu'itsa te ts'i'ic'
loƚsimpa, loƚcuejpa. Toƚmita:
Tehuetsalenayi lam fohue,
tiyenayi lam coxo,
tixaƚconnala' ts'ilehui lepra,
ti'inala' limpio,
ticuejnayi lan taƚpe, timaf'inayi
limanapola'.
San Lucas 7
121
Lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca
tu'innila' Lataiqui' loya'apa iƚe
al c'a lixpic'epa ȽanDios.
23 ’Jouc'a toƚmitsa Juan: “Cal xans
natenƚcocopa lai'ejma' iƚque ƚinca al
c'a loyaicoya”.
24 Iyena'me lummepolaj Juan.
Jesús ipango'ma ipalaic'o'mola' lan
xanuc' lefoƚya jiƚpiya. Tipalaijma
Juan, timila':
―Imanc', ¿te coƚtsecohuo'me
jipu'hua pe ailopa'a quiƚya'?
¿Te coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te
oƚsinhuo'me anuli al jaxa
tife'ne ƚahua'? 25 Ja'ni a'i, ¿te
coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi
coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te
oƚsinhuo'me anuli cal xans
nopo'nopa al c'a lipijahua', acueca'
lipitali? A'i. Lan xanuc' nopo'nopá
liƚpijahua' acueca' al c'a, notetsopá
al c'a, iƚniya timajnyi ƚilejut'ƚi lan
rey.
26 ’¿Te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi
coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te
oƚsinhuo'me anuli cal profeta?
Aƚinca oƚsinhuo'me anuli cal profeta,
iƚque Juan. Iƚque aimi'onƚspola'
to lam profeta, xonca acuecaj
xans. 27 Al Paxi Liniƚingiya joupa
ipalaicopa Juan ticuaihuo, ticua:
¡Aƚquimf'eƚa'! Cumme'ma
ƚainepaluc.
Iƚque ti'huajme'mo', tuya'a'ma
ima' tocuaihuo.
Tilanc'e'e'mo' lopene pe lof'huaya.
28 Iya' camilhuo': Iƚque Juan acuecaj
xans. Ailopa'a caca'no' quipo'nohuo
ƚi'hua to iƚquiya. Tama aimi'iya
mi'onƚyacola' to Juan, ja'ni joupa
itsufaipa petsi locuxeyopa ȽanDios
Nopa'a lema'a, tama xonca aca'hua
xans, iƚque joupa ulijnapa Juan.
29 Lan xanuc' jouc'a
no'najtsi'iyalepá iquimf'epá linespa
Juan, iƚne imetsaico'me ȽanDios
aƚijca lo'epa, epo'i'mola' Juan.
30 Lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios
etets'i'me loxpic'epa ȽanDios,
aiquilepoc', aimicuayi.
31 Jesús ti'hua tipalaic'ola' lan
xanuc', timila':
―¿Te caif'onƚicoyacolhuo' imanc'
noƚmana' fa'a itsiya? ¿Te ts'i'ic'
loƚ'ejma'? 32 Ca'onƚico'molhuo'
to la'uhuay nocutshuoƚanna pe
locucaleyompa, tijaic'oyoƚtsi.
Anuli iƚne timila' lif'as ca'uhuay:
“Illanc' aƚfus'mipá laƚjaxa,
toƚsouƚe. Aicoƚtsahuo. Lunac'lipá
ihuotsoqueya, aicoƚjoqui.”
33 ’Toƚta'a loƚ'ejma' imanc'. Ailopa'a
catenƚcocoyacolhuo'. Juan Bautista
aimitesma to moƚtetsoyi imanc',
aimixnay vino. Imanc' toƚcuayi:
“Iƚque itsufaipa conta'a”. 34 Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Iya' aicuai'ma fa'a
li'a ƚamats' catesma to moƚtetsoyi
imanc', caxnay al vino. Imanc'
aƚnesc'e, toƚcuayi: “Toƚsinƚe, iƚca'a
cal xans intetsopa, in‑xnatsaipa.
Iƚejmale iƚne lin'najtsi'iyalepá
jouc'a locuenaye lan xanuc' pe
aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.”
35 ’Iya' cacua: Ƚinca ȽanDios
acueca' ac'a lipicuejma', toƚta'a
timujyi iƚne naihuejcopá, jouc'a
acueca' ac'a liƚpicuejma'.
36 Anuli cal xans fariseo ijoc'i'ma
Jesús titetsota. Jesús i'hua'ma,
icuaitsi lejut'ƚ cal xans fariseo,
icutshuai'ma titetso'ma. 37 Jiƚpe liƚya'
tipa'a anuli ƚaca'no' ixcay lo'epa.
Iƚque icuej'ma ijoc'impá Jesús lejut'ƚ
San Lucas 7
122
cal xans fariseo. Ƚaca'no' i'hua'ma
lejut'ƚ cal xans. Itai'ma anuli al
cuecaj pulu ilajncopa apic cuftine
alabastro. Al pulu imanna caceite
tujuej c'a. 38 Ƚaca'no' iƚoc'huai'ma
li'mitsi' Jesús. Ipango'ma tijoqui.
Ƚujuay ijac'eco'ma li'mitsi' Jesús,
etufc'eco'ma ƚijuac. Ituc'o'ma li'mitsi'
Jesús, ic'ef'i'i'ma laceite lojuepa c'a.
39 Cal xans fariseo, iƚque nijoc'ipa
Jesús, ixim'ma lo'epa ƚaca'no'. Iƚque
timiyoxi: “Ja'ni aƚinca aprofeta
iƚque cal xans Jesús, ti'i'ma quixina'
te ts'i'ic' lipicuejma' iƚca'a ƚaca'no',
ti'i'ma quixina' tipa'a acueca'
lijunac'. Ticuanaj'moxi, ticua'ma:
Aimaƚ―laf'ma.”
40 Jesús ipalaic'o'ma cal xans
fariseo, timi:
―CumSimón, tipa'a laifmiyaco'.
Timi:
―Ne', Momxi, aƚmiƚa'.
Jesús timi:
41 ―Timana' oquexi' lan xanuc'
iƚtaiyinc'e anuli cal xans. Anuli
itaiyinc'e to lolijya anuli camats'
y onƚca. Ƚocuena itaiyinc'e to
lolijya anulij mut'ƚa y onƚca.
42 Iƚne loquexi' lan xanuc' ailopa'a
co'najtsecoyacu. Iƚque lepi'ipola'
quiƚtomí imenc'e'eco'mola' loquexi'
liƚtaiyinc'e. Itsiya aƚmiƚa': ¿Iƚne
loquexi' naitsi xonca co'eya capic'a
iƚque nimenc'e'ecopola' ts'iƚtaiyinc'e?
43 Simón timi:
―Iya' cacua: Iƚque nitaiyinc'e
xonca, xonca ti'e'ma capic'a.
Jesús timi:
― Otalai'epa ma' al ƚinca.
44 Ipai'e'moxi, ehuelojm'ma ƚaca'no',
timi Simón:
―Toxina lo'epa iƚca'a ƚaca'no'. Iya'
aicuai'ma lomejut'ƚ. Aicaluhui'i caija'
capajcoya lai'mitsi'. Iƚca'a ƚaca'no'
lapac'e'ecopa ƚujuay lai'mitsi',
etufcopa ƚijuac. 45 Ima' aicaƚtuc'o'.
Iƚca'a ƚaca'no' laicuai'ma fa'a
ipangopa aƚtuc'opa lai'mitsi', ti'hua
aƚtuc'o'. 46 Ima' aicaƚc'ef'i'i caceite
ƚaijuac. Iƚca'a ƚaca'no' aƚc'ef'i'ipa
caceite lojuepa c'a lai'mitsi'.
47 ’Iya' camihuo': Iƚca'a ƚaca'no'
joupa imenc'e'ecompa al cueca'
li'epa, toƚiya aƚ'epa capic'a
juaiconapa. Cal xans aijtine li'epa,
ja'ni timenc'e'ecom'me, aijtine
ti'e'ma capic'a.
48 Jesús ipalaic'opa ƚaca'no', timi:
―Joupa imenc'e'ecompo' lo'epa.
49 Locuenaye lijoc'impola'
ipango'me imi'moƚtsi:
―¿Naitsi iƚca'a cal xans? Timi:
“Joupa imenc'e'ecompo' lo'epa”.
Toƚta'a aimi'iya.
50 Jesús timi ƚaca'no':
―Ima' aƚ'huaiyijmpa, toƚiya joupa
unƚupo'. To'huanƚa' tixojla' meta.
Aimoxhueƚmot'ƚecona'ma.
8 Lijou'ma Jesús iƚya' iƚya'
ti'huaf'cay, lan tsilaj quiƚeloƚya'
jouc'a lan tsocay quiƚeloƚya'.
Tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios. Tijoc'ila' lan
xanuc' tihuejcoƚe ȽanDios cal Rey.
Limbamaj coquexi' ts'ilihuequi
iƚejmale. 2 Jouc'a tiyeyi lacaƚ'no'. Iƚne
lacaƚ'no' Jesús joupa ixaƚ'menapola'.
Hualca iƚniya ipa'epola' lontahue
litsuflaipá, locuenaye ituca'
quiƚcuana. Anuli iƚniya aMaría ƚas
Magdala ƚipa'empa acaitsi lontahue.
3 Jouc'a tiyeyi axpela' lacaƚ'no'
ts'iƚ'hueca. Iƚniya ixhuico'me
ƚiƚ'huexi, itoc'im'mola' Jesús jouc'a
ts'ilihuequi. Anuli iƚniya cuftine
aJuana, ipeno anuli cal xans cuftine
San Lucas 7​, ​8
123
aChuza, iƚque ticuxe ƚi'huexi cal rey
Herodes. Ocuena cuftine aSusana.
4 Axpela' lan xanuc' quipalyomma
ƚiƚeloƚya' iyouyunca pe lopa'a
Jesús. Lijoupa lefot'ƚepoƚtsi iƚniya
lan xanuc' Jesús i'onƚico'ma lo'epa
ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila':
5 ―Cal xans ipanni ica'nehuo'ma
lam fanuj trigo. Mica'ne lam fanu'
hualca ecangoƚaitsa lane. Lan xanuc'
i'huailetsuf'me. Lacaƚ'hui naiyulpá
lema'a icuaitsa, itejn‑na'me.
6 ’Hualca lam fanu' i'nifcoƚaitsa
ƚixmi capic. Lila'mola' lam
fanu' aiquicoƚ'ma ijuƚna'mola'.
Aiquix'minuhua ƚamats'.
7 ’Hualca lam fanu' itsuc'aita pe
lopa'a ƚitac'. Ila'mola' ƚaifa' trigo
jouc'a ƚitac'. Ƚitac' ejec'o'ena'ma ƚaifa'
trigo.
8 ’Ocuenaye lam fanu' etojmoƚaitsa
cal c'a camats'. Itoj'ma, ipaj'ma,
ipammaita. Anuli cal fanu'
ipammaita amaxnu.
Lijou'ma luya'a'ma iƚta'a lataiqui'
Jesús ipalai'ma ujfxi, timila' lan
xanuc':
―Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya'
laitaiqui'.
9 Ts'ilihuequi Jesús icuis'e'me
te cohuaƚquemma jiƚe lataiqui'
li'onƚicopa lo'epa ȽanDios fa'a li'a
ƚamats'. 10 Jesús timila':
―Imanc' epalc'o'ipolhuo'
loƚpicuejma'. Toƚcuec'eyi lipime
lataiqui' loya'apa lo'ipa petsi lan
xanuc' tihuejcoyi ȽanDios ƚiƚRey.
Ocuenaye a'i, aimicuec'eyi. Iƚne ma
le'a aƚquimf'e ca'onƚicojma lo'epa
ȽanDios, aimi'iya muhuaƚyacu.
Ti'iƚa' to loya'apa al Paxi Liniƚingiya
ticua: “Mehuelojnyi aimixim'me,
miquimf'eyi aimicuej'me”.
11 ’Itsiya cu'ilhuo' lohuaƚquemma
iƚe lataiqui'.
’Lam fanu', iƚne itaiquí ȽanDios.
12 Iƚe li'ipola' lam fanu' lecangoƚaita
jiƚpe lane, ti'onƚcospa to lo'ipola'
lan xanuc' petsi ma le'a tiquimf'eyi
litaiqui' ȽanDios. Ticuaiyunni
ƚixcay xans tiƚonc'e'e'mola' lataiqui'
liƚpicuejma'. Iƚque ƚixcay xans ticua:
“Aimihuej'me iƚe litaiqui' ȽanDios.
Aimunƚul'me.”
13 ’Iƚe li'ipola' lam fanu'
li'nif'coƚaita ƚixmi capic petsi ahuata
ƚamats', ti'onƚcospa to lo'ipola'
lan xanuc' noquimf'epá lataiqui',
tepenufyi tixoqui quileta. Lataiqui'
aimif'acay liƚpicuejma'. Oquej fanej
quitine iƚniya tihuejyi lataiqui'.
Ticuaitsi lateƚcoya tenajnayoƚtsi.
14 ’Iƚe li'ipola' lam fanu'
litsuc'aita nolojmay quitac',
ti'onƚcospa to lo'ipola' locuenaye
xanuc' noquimf'epá lataiqui'.
Iƚne muyalaicoyi liƚpitine
tixhueƚmot'ƚeyi juaiconapa, o
tehueyi te co'iya mulijyacu acuecaj
quiƚtomí, o tehueyi te co'iya
mixojya quileta. Toƚta'a lataiqui'
licuaita liƚpicuejma' ejec'opa,
aimipammaiya.
15 ’Iƚe li'ipola' lam fanu'
ƚetojmoƚaita cal c'a camats'
ti'onƚcospa to lo'ipola' lan xanuc'
ac'a liƚpicuejma', aimifelƚaiqueyi.
Iƚniya ticuejyi litaiqui' ȽanDios,
aimimenc'ecoyi. Itine itine tihuejyi.
Tipammoƚaispa al c'a.
16 ’Munai'i'me anuli lepalc'o'
aimic'ommumijcoyi al cutse
ni aimi'nicoyi licu'u hualfa.
Tipo'nof'iyi al toncay. Titsuflaiyinƚe
lajut'ƚ tixim'me jiƚe lepalc'o'.
17 Jahuay lic'ommuf'inya ti'huájnata,
San Lucas 8
124
jahuay lemiya timetsaicom'me.
Jahuay tepalc'o'im'me.
18 ’Moƚquimf'eyi jouc'a toƚpo'noƚe
cuenna. Cal xans ja'ni i'hueca,
xonca tepi'im'me. Ja'ni aiqui'hueca,
texic'ena'me jahuay. Toƚta'a
timuc'im'me li'ipa ailopa'a qui'hueca.
Ma le'a ines'ma: “Joupa ai'hueca”.
A'ij ƚinca iƚe lonespa.
19 Icuaitsa qui'máma' jouc'a
lipimaye Jesús. Iƚpic'a tipalaic'o'me.
Jiƚpiya timana' axpela' lan xanuc'.
Aimi'iya miƚoc'oƚaiyacu. 20 Lan
xanuc' timiyi Jesús:
―Tecaxoƚanna ƚuna co'máma'
jouc'a lopimaye. Iƚpic'a tipalaic'otso'.
21 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Cai'máma', laipimaye, comana'
noquimf'epá naihuejcopá litaiqui'
ȽanDios.
22 Anuli litine Jesús jouc'a
ts'ilihuequi if'ajli'me al barco. Jesús
timila':
―Aƚquie'me locuenaj liju lin'nuhua'.
I'hua'a'me al barco, tuyalaico'me
ƚaja. 23 Miquieyi Jesús ixmai'ma.
Iƚpiya lin'nuhua' aiquicoƚ'ma
i'hua'ma ujfxi ƚahua', ixtunni ƚaja.
El barco imantsi caja'. Ts'ilihuequi
Jesús ixim'me acuecaj caxpaiqui'.
24 Iƚne iƚoc'oƚai'me pe loxmai'epa
Jesús. Ummef'me, timiyi:
―¡Momxi! ¡Momxi! ¡Aƚma'monga'!
Jesús itsahuenni. Itale'ma
ƚahua' jouc'a ƚaja. Aiquicoƚ'ma
i‑ch'ixco'mola'. Jahuay ipanenanni
ach'ixca. 25 Timila' ts'ilihuequi:
―Imanc', ¿te aimaƚ'huaiyinge?
Iƚne ixpailij'mola' juaiconapa,
timiyoƚtsi:
―¿Te qui'ipa li‑ch'ixc'epa? ¿Naitsi
iƚca'a cal xans? Ticuxela' ƚahua' ƚaja,
tihuejcoyi.
26 Lijoupa luyalaipá al cuecaj
quin'nuhua' icuaitsa ƚilemats' lan
xanuc' cuftine lan gadareno. Jiƚpiya
ƚamats' lopa'a al huoc'ojmaica
ƚemats' al distrito Galilea. 27 Lipanni
Jesús jiƚpe al barco ixim'ma
icuaico'ma anuli cal xans maƚpe
iƚya' xans, itsuflaipá contahue.
Ixpepa quitine aimipo'nohua
lipijahua', aimipanga lejut'ƚ. Tipanga
pe lemumpola' limanapola'.
28 Cal xans lixim'ma Jesús ija'a'ma
eca'ni'moxi, ixpats'huai'ma huejnca
li'mitsi' Jesús. Ipalai'ma ujfxi, timi
Jesús:
―Ima' cumJesús, i'Hua cal Cuecaj
CanDios Nopa'a lema'a xonca
al toncay, ¿te cocuaiyoco'ma pe
laifpa'a? ¿Te ts'opic'a fa'a? Iya'
caxa'huehuo' aimaƚteƚ'mi'ma.
29 Toƚta'a locuapa cal xans. Jesús
joupa icuxepa ƚonta'a, imipa:
“Taipanni iƚque cal xans”. Iƚque
ƚonta'a juaiconapa ti'noƚi cal xans.
Lan xanuc' tifi'ecoyi cadena limane'
li'mitsi', ticuayi: “Itsiya ailopa'a
co'eya”. Ƚonta'a tepi'i quipujfxi, cal
xans tits'aƚqui al cadena. Lijou'ma
ƚonta'a tihuetsoqui cal xans, ti'hua'e
pe ailopa'a quiƚya'.
30 Jesús icuis'e'ma, timi:
―¿Tej muftine?
Italai'e'e'ma, timi:
―Iya' laipuftine Legión.
Iƚe laftine ticua: Axpela'. Axpela'
lontahue itsuflaipá iƚque cal xans.
31 Iƚne lontahue tixahue'eyi Jesús
aimipa'a'mola'. Aimiye'me al muf,
jiƚpe al pu'hua liculhuo.
32 Jiƚpe ƚemala timana' axpela'
lijná titeji quiƚpitamqui. Lontahue
ixahue'e'me Jesús tepi'itsola' lane
titsuflaiƚe iƚne lijná. Jesús epi'i'mola'
San Lucas 8
125
lane. 33 Lontahue ipalunca iƚque cal
xans, itsuflai'me lijná. Jahuay iƚne
lijná inul'me, if'alcoƚai'me al 'ocay,
i'nijmoƚaitsa al cuecaj quin'nuhua',
unxaƚac'mola', ima'mola'.
34 Lixim'me li'ipa lan xanuc'
nohuic'ipá lijna aiquicoƚ'mola',
inul'me, iyena'me liƚya'. Jiƚpe
uya'atsa li'ipa. Jouc'a calx'huiyaƚma'
uya'atsa. 35 Lan xanuc' ipalunca
iye'me ixintsa li'ipa. Icuaitsa pe
lopa'a Jesús. Ixim'me cal xans
ticutsijnya li'mitsi' Jesús. Joupa
lontahue ipalnamma. I'inapa
lipicuejma'. I'po'nopa lipijahua'.
Lixim'me li'ipa lan xanuc'
ixpailij'mola' juaiconapa.
36 Jiƚpiya timana' lan xanuc'
joupa iximpá jahuay li'ipa. Iƚniya
uya'a'me li'ipa lixaƚconapa iƚque
cal xans pe ƚitsufaic' contahue.
37 Jiƚpe al distrito Gerasa lan xanuc'
ixpailij'mola' juaiconapa. Jahuay
iƚniya ixahue'e'me Jesús ti'huanƚa',
tipo'notsola' quiƚtuca'. Jesús if'aj'ma
al barco, tipainahuo, ticuainata
ƚocuena quema lin'nuhua'.
38 Cal xans pe ƚipa'empa lontahue
tixahue'e Jesús tilecoƚa' jouc'a.
Jesús aiquicuac'. Ixc'ai'ina'ma, timi:
39 ―Topainanni lomejut'ƚ. To'itsola'
loxanuc' al cueca' li'e'epo' ȽanDios.
Cal xans i'huana'ma, icuaitsi
lipiƚya'. Ni petsi jiƚpiya u'itsola' lan
xanuc' al cueca' li'e'epa Jesús.
40 Icuaitsi Jesús ƚocuenaj quema
lin'nuhua', iƚpe iƚ'huaijma axpela'
lan xanuc'. Lixim'me ixoconni
quileta. 41 Icuai'ma anuli cal xans
lipuftine aJairo. Iƚque ipenic' iƚpe
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'.
Iƚoc'huai'ma exc'onƚingai'ma li'mitsi'
Jesús. Tixahue'e, timi:
―Ƚepá lainejut'ƚ.
42 Ipic'a tixinne'etsi ƚi'hua caca'no'.
Iƚque textafque, tima'ma. Ƚahuats'
ixhuaita imbamaj coque' ƚemats',
anuli qui'hua.
Jesús iyejmale'me Jairo. Miyeyi
lane lanxpela' xanuc' titantsiyi
Jesús. 43 Nolojmay xanuc' ti'hua
anuli ƚaca'no' textafque. Ixhuaita
imbamaj coquej camats' mextafque.
Ti'hua cajuats' licu'u. Jahuay
li'hueca i'najtse'ecopola' lin'ehuale
cafxi. Aiquixaƚma. 44 Ƚaca'no'
iƚoc'huaipa pe lopa'a Jesús. Icuaitsi
lixpula', iƚafc'e'e'ma ƚema lipijahua'.
Aiquicoƚ'ma, ipanenni licuana,
aimi'huaconghua cajuats'. 45 Jesús
icuis'e'mola', timila' lan xanuc':
―¿Naitsi naƚ―lafpa?
Jahuay italai'e'e'me, timiyi:
―Illanc' aicaƚ―lafhuo'.
Pedro timi:
―Momxi, to'hua nolojmay xanuc',
titantsihuo'.
46 Jesús ihui'i'ma, timi:
―Iya' aixingufcopa joupa aƚ―
lafquimpa. Iƚquiya epenufpa laipaxi,
ixaƚconapa.
47 Ƚaca'no' ixim'ma aimi'iya
memiyacoxi. Iƚoc'huai'ma pe lopa'a
Jesús, tixpaiqui tiyu licuerpo.
Exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. Jiƚpe
miquimf'eyi lan xanuc', uya'a'ma
te quiƚafcopa, timi: “Aiquicoƚ'ma,
aƚsaƚconapa laicuana”. 48 Jesús timi
ƚaca'no':
―Mai'hua, ima' aƚ'huaiyijmpa
caxaƚ'mentso'. Joupa
ixaƚconapo'. To'huanƚa'.
Aimoxhueƚmot'ƚecona'ma.
49 Mipalaic'o Jesús ƚaca'no'
icuaiconni anuli cal xans
titalecuf'ma Jairo. Iƚque Jairo
San Lucas 8
126
ipenic' lajut'ƚ pe lafoƚyumma lan
xanuc'. Timi:
―Ƚo'hua joupa imanapa. ¿Te
cofxoc'icoya Ƚomxi?
50 Jesús icuej'ma locuapa cal xans,
italai'e'e'ma, timi Jairo:
―Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Ma le'a
aƚ'huaiyijnla'. Ƚo'hua tixaƚcona'ma.
51 Licuaitsa lejut'ƚ Jairo, Jesús
i'huijf'epola' Pedro, Jacobo y Juan,
jouc'a qui'ailli' qui'máma' ƚahuats'.
Itsuflai'me pe lopa'a ƚahuats'.
Aiquepi'ila' lane ocuenaye xanuc'
mitsuflaiyacu. 52 Jahuay lan xanuc'
nomana' jiƚpe lajut'ƚ tihuotsoyi,
tijolijyi, tija'ayi, joupa imanapa
ƚahuats'. Jesús timila':
―Aimoƚjolijcona'me. Ƚahuats'
aiquimac'. Ma le'a tixmay.
53 Iƚne ixoco'me, iƚsina' joupa
imanapa ƚahuats'. 54 Jesús
i'noƚ'e'e'ma limane ƚahuats', ijoc'i'ma,
timi:
―Mahuats', totsahuenni.
55 Imaf'ina'ma, aiquicoƚ'ma
itsahuenni, ecax'ma. Jesús timila':
―Toƚtes'miƚe.
56 Qui'ailli' qui'máma' tipailo
liƚpicuejma', ticuayi: “¿Te aƚinca
imaf'inapa ƚaƚ'hua?” Jesús
ixc'ai'i'mola':
―Aimoluyout'ƚe'me. Nij naitsi
mi'iya quixina'.
9 Jesús ijoc'i'mola' limbamaj
coquexi' ts'ilihuequi. Epi'i'mola'
liƚmane tipa'atsa lontahue, jouc'a
tixaƚ'metsa lafcualƚay. 2 Umme'mola'
ƚiƚeloƚya' tuya'atsa te ts'i'ic' micuxe
ȽanDios iƚque cal Rey. Jouc'a
tixaƚ'mentsola' lafcualƚay. 3 Timila':
―Tonƚeƚe. Nij tintsi moƚtai'me
lane. Jouc'a loƚpaluc, loƚponta,
ƚonla'i, loƚtomí, ocuena' coƚtsamalo
aimoƚtai'me. 4 Toƚcuaitsa anuli
liƚya' ja'ni tepi'intsolhuo' lajut'ƚ pe
loƚmanc'eyacu, moƚmana' liƚya'
jiƚpiya lajut'ƚ toƚmajnle. 5 Anuli liƚya'
ja'ni lan xanuc' aimepenufilhuo'
tolipalunca, tolunafle loƚ'mitsi',
aimoƚtai'me loƚ'mitsi' ni ƚepi camats'
jiƚpe liƚya'. Ti'iƚa' quiƚsina' ma' iƚne
quiƚtuca' ti'najtse'me liƚjunac'.
6 Limbamaj coquexi' ts'ilihuequi
ipalunca. I'huaf'coƚai'me iƚya' iƚya',
tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a
lixpic'epa ȽanDios. Jahuay ƚiƚeloƚya'
ixaƚ'mentsola' lafcualƚay.
7 Cal rey Herodes icuej'ma
jahuay lo'epa Jesús iƚpe ƚamats'.
Ixhueƚco'ma. Ticua: “¿Naitsi
lo'epa toƚta'a?” Timana lan xanuc'
nocuapá: “Juan Bautista imaf'inapa,
ipanamma pe lomana' limanapola'”.
8 Ocuenaye ticuayi: “Imaxcainata
cal profeta Elías”. Locuenaye
ticuayi: “Anuli iƚne lam profeta
li'ipa lomana' fa'a li'a ƚamats', itsiya
imaf'inapa, icuaina'ma”. 9 Herodes
timiyoxi: “Iya' joupa aicuxepa
etec'empá ƚejoc' Juan. Itsiya cacueca
tinesconni anuli cal xans acueca'
lo'epa. ¿Naitsi iƚque xans? ¿Te
co'iya caxinya?” Ehue'ma te co'iya
mixinya Jesús.
10 Limbamaj coquexi' lummepola'
Jesús ipailinamma, icuainatsa
pe lopa'a Jesús. U'i'me jahuay
li'epa. Jesús ileco'mola' iye'me
quiƚtuca', ticuaita anuli liƚya'
cuftine Betsaida. 11 Lan xanuc'
icuej'me pe lotseyacu, iyenc'ot'ƚe'me,
ihuej'me Jesús. Icuaitsa pe
lopa'a Jesús. Iƚque epenuf'mola'.
U'i'mola' te ts'i'ic' micuxe ȽanDios.
Laxtafpola' nahuepá tixaƚcontsola',
ixaƚ'mena'mola'.
San Lucas 8​, ​9
127
12 If'acoƚaipa iƚoc'oƚai'me limbamaj
coquexi', timiyi:
―Tommetsola' lan xanuc'. Tiyenƚe
ƚiƚeloƚya', jouc'a calx'huiyaƚma'
lomana' huejnca, tehueta ƚotejacu.
Ma fa'a ailopa'a cotejacu.
13 Italai'e'e'mola', timila':
―Imanc' toƚtes'mitsola'.
Iƚniya italai'e'e'me, timiyi:
―Aicaƚ'hueca. Tipa'a le'a amaque'
la'í y oquexi' latuye. ¿Te aga ƚepá
illanc' aƚ'nata ƚotejacu jahuay iƚne
lan xanuc'?
14 Jiƚpe timana' to amaquej mil
lan xanuc'. (Jouc'a timana' lacaƚ'no'
la'uhuay.)
Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Toƚmitsola' ticutsoƚaiƚe oque'
oque' nuxans quimbama'.
15 Toƚta'a li'epa to licuxe'empola'.
Jahuay icutsoƚai'me.
16 Jesús epef'mola' lam maque'
la'í, loquexi' latuye, ehuenaf'ma
lema'a, ix'najtsi'i'ma ȽanDios,
ixquenuf'mola'. Epi'i'mola'
ts'ilihuequi tica'nentsola' lan xanuc'.
17 Jahuay itetso'me, ixhuaitsola'.
Ts'ilihuequi efot'ƚepá lan hualcay
ca'i lipanecomma. Imantsola'
imbamaj coque' lan tsiquihuit'ƚ.
18 Anuli litine Jesús tipalaic'o
ȽanDios. Jiƚpiya timana' ts'ilihuequi
quiƚtuca'. Timila':
―¿Te cocuapa lan xanuc'? ¿Naitsi
iya'?
19 Italai'e'e'me, timiyi:
―Timana' nocuapá ima' umJuan
Bautista. Ocuenaye ticuayi ima'
un'Elías. Locuenaye ticuayi ima'
umprofeta. Ticuayi li'ipa opajmpa,
imanapo', itsiya omaf'inapa,
ocuaina'ma.
20 Timila':
―Imanc', ¿te coƚcuapa? ¿Naitsi
iya'?
Pedro italai'e'e'ma, timi:
―Ima' unCristo, ma Ƚi'huijf'epo'
ȽanDios, ummepo'.
21 Jesús ixc'ai'i'mola', timila':
―Aimoluyout'ƚe'me. Nij naitsi
mi'iya quixina'.
22 Timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Cateƚco'ma
juaiconapa. Lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui', jouc'a lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
alatets'i'ma nulemma. Aƚma'a'ma.
Afane' quitine camaf'ina'ma.
23 Ipalaic'o'mola' jahuay lan xanuc',
timila':
―Ja'ni anuli cal xans lihuej'ma,
iƚque aimi'iya micuxeyacoxi
quituca'. Iya' lapaƚts'inginna lancruz.
Iƚque ƚalihuejya itine itine titaiƚa'
lencruz jouc'a. Tixpic'eƚa' titeƚco'ma.
Toƚta'a ƚinca lihuej'ma. 24 Naitsi
aimicua mitelcoya, iƚque no'epoxi
cuenna juaiconapa, tecani'e'moxi.
Naitsi nocuyacoxi lateƚcoya,
iƚque ƚalihuequi tama tima'anƚe,
tunƚu'e'moxi. 25 Cal xans nolijya
jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats', ja'ni
tecani'e'moxi, ¿te quipenic' iƚe
lulijpa?
26 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a,
cacuaicoconno. Iƚe litine aƚsim'ma
ninCueca', aƚsim'ma aƚ'onƚcota
to ȽanDios cai'Ailli', lapalc'o'i'ma
lam paxi lapaluc' quema'a. Anuli
cal xans ja'ni titaiƚa' calaic'ata,
toƚta'a aicalihuequi, iƚe litine
cacuaicohuananni fa'a li'a ƚamats'
iya' jouc'a aicapenufya iƚque cal
San Lucas 9
128
xans. 27 Iya' camilhuo' al ƚinca:
Fa'a timana' lan xanuc' tixim'me,
timetsaico'me lo'eya ȽanDios
micuxe li'a ƚamats'. Toƚta'a tixim'me
ai'a tima'mola'.
28 Lijoupa luyaipa to apaico
quitiné Jesús tipalaic'ota ȽanDios
jiƚpe ƚijuala. Ileco'mola' Pedro, Juan,
Jacobo, if'ajli'me. 29 Mipalaic'o
ȽanDios ipaico'ma li'a. Lipijahua'
i'i'ma afujca afujca, tunts'iflay.
30 Icuaitsa oquexi' lan xanuc'
ipalaic'o'me Jesús. Anuli iƚne Moisés,
ƚocuena Elías. 31 Iƚniya tulif'ela' al
cuecaj quipepalc'o' ȽanDios. Iƚne
jouc'a Jesús tipalaicoyi lo'iya
ticuaitsi Jesús Jerusalén. Jiƚpe
tipo'no'ma li'a ƚamats'.
32 Pedro jouc'a liƚejmale tama
itafquengcola' cahuí, aiquiƚsmaic'.
Ehuelojm'me Jesús, ixim'me
ipaicopa li'a, lipijahua' tunts'iflay.
Ixim'me oquexi' lan xanuc'
tecaxoƚanna pe lopa'a Jesús.
33 Miƚolijnayi loquexi' lan xanuc'
Pedro ipalaic'o'ma Jesús, timi:
―Momxi, ma jifa'a aƚmanecu.
Toƚta'a luyalaico'me al c'a. Illanc'
aƚƚanc'e'me afane' lihuoxqui, anuli
ima', ocuena Moisés, locuena Elías.
Pedro ma le'a tipalay, aiquixina'
lonespa. 34 Mipalay Pedro
imunni ƚummahuay. Ipoxc'i'mola'.
Ixpailij'mola' juaiconapa. 35 Jiƚpe
ƚummahuay icuej'me tipalay, timila':
―Iƚca'a ƚai'Hua, ƚai'Huijf'epa.
¡Toƚquimf'eƚe!
36 Lijoupa limipola' toƚta'a,
ts'ilihuequi Jesús ixim'me iƚque
quituca'. Moisés y Elías ailomana'.
Iƚniya ƚitiné lam fantsi ts'ilihuequi
Jesús i'ipola' ch'ix. Aiquiluya'e' iƚe
liximpa jiƚpe ƚijuala.
37 Lihuequi litine imulnanca
ƚijuala. Axpela' lan xanuc' icuai'me
tehueyi Jesús. 38 Anuli iƚniya
ija'a'ma, ipalaic'o'ma Jesús, timi:
―Momxi, caxahue'ehuo' toxinƚa'
ƚai'hua. Iƚque cal nuli cai'hua.
39 Anuli ƚonta'a ti'noƚi. Ƚai'hua tija'e'.
Ƚonta'a tife'ne ujfxi. Tipamma
ƚitsulu lico. Ƚonta'a tixcai'e ƚai'hua,
afule mux'masya. 40 Aixahue'epola'
lihuejhuo' tipa'aƚe ƚonta'a, aiqui'ic'
quilipa'e.
41 Jesús italai'e'e'ma, ticua:
―¡Ay imanc'! Aimoƚ'huaiyijnyi
ȽanDios, a'ij ƚijca loƚpicuejma'. Coƚa'
aicapajncona'ma pe loƚmana'. ¿Te
iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma?
Timi cal xans:
―Aƚƚec'metsi ƚo'hua.
42 Ai'a ticuaita ƚamijcano ƚonta'a
eca'ni'ma ƚamats', ife'ne'ma ujfxi.
Jesús itale'ma ƚonta'a, ixaƚ'mena'ma
ƚamijcano, exat'ƚina'ma qui'ailli'.
43 Nahuelojmpá toƚta'a li'ipa jahuay
tipailo liƚpicuejma'. Iximpá acueca'
lo'epa ȽanDios. Ixpailij'mola'.
Mi'nujuaisyi lan xanuc' jahuay
lo'epa Jesús ti'hua tipailo
liƚpicuejma'. Jesús ipalaic'o'mola'
ts'ilihuequi, timila':
44 ―Imanc' toƚpo'noƚe cuenna
laifmipolhuo'. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Aƚcum'ma ticuaita quiƚmane lan
xanuc'.
45 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca
limipola' Jesús. Aiquepalc'o'ila'
liƚpicuejma'. Aimi'iya mepenufyacu
iƚe lataiqui'. Aiquilicuis'e Jesús.
Ixpailij'mola'.
46 Ipalaic'o'moƚtsi, icuis'e'moƚtsi:
“¿Illanc', naitsi no'iya xonca cal
cueca'?”
San Lucas 9
129
47 Jesús imetsaicola' liƚpicuejma',
exat'ƚu'ma anuli ƚacamijcano,
ecaxijm'moxi. 48 Timila' ts'ilihuequi:
―Cal xans nocuapa: “Jesús ti'ela'
capic'a la'uhuay”, tijouƚa' tepenufi
ƚacamijcano, jouc'a iya' lapenufi.
Cal xans pe ƚalapenufpa ma anuli
lapenufinga' Ƚalummepa. Iya'
camilhuo': Ja'ni anuli imanc' ti'exoxi
xonca aca'hua, iƚque xonca acueca'.
49 Juan ipalaic'o'ma Jesús, timi:
―Momxi, aƚsimpá anuli cal
xans ticuaj'mi lopuftine, tipa'ala'
lontahue. Illanc' aƚmipá: “Ailopa'a
lane. Aimo'e'ma toƚta'a. Ima' a'i
caƚejmale.”
50 Jesús timila':
―Aimoƚcuanac'e'me. Ja'ni
aimixtuc'olhuo' tocomma to
onƚejmale.
51 Licuaico'ma litine tepenufinnata
Jesús pu'hua lema'a, ixpic'epa
nulemma ti'huanƚa' Jerusalén.
52 Umme'mola' ts'ilihuequi tuya'atsa
ƚiƚeloƚya', tu'iyaletsa Jesús ticuaihuo.
Iƚne lummepola' icuaitsa liƚpiƚya'
lun samaritano. Tehueyi lajut'ƚ pe
lopanc'eya Jesús. 53 Lan xanuc' jiƚpe
liƚya' ticuayi: “Iƚque Jesús ti'hua'ma
Jerusalén. Aimalapenufyacu.”
(Iƚniya iƚpilaic' al cuecaj xoute'
lopa'a Jerusalén.)
54 Lixim'me liƚ'ejma' iƚne lan xanuc'
Jacobo y Juan icuis'e'me Jesús,
timiyi:
―Maƚpoujna, ¿te ts'opic'a? ¿Te aga
aƚjoc'iƚe ȽanDios, tummeƚa' ƚunga,
tipitsola' nulemma iƚne lan xanuc'?
Toƚta'a li'epa cal profeta Elías.
55 Jesús ipai'e'moxi, itale'mola',
timila':
―Imanc' aicoƚsina' te ts'i'ic'
loƚcuapa. Tocomma tunlihuejyi
ocuena, a'i iya'. Imanc' ituca'
loƚpicuejma'. 56 Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a li'a
ƚamats' cunƚu'etsola' lan xanuc', a'i
cajac'eyacola'.
Lijou'ma iye'me ocuena quiƚya'.
57 Miyeyi lane icuaitsi anuli cal
xans ipalaic'o'ma Jesús, timi:
―Ima' ni petsi loftseya iya' jouc'a
quihuej'mo'.
58 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Lant'ƚeyá tipa'a ƚiƚpunts'ejay,
lacaƚ'hui naiyulpá lema'a tipa'a
liƚpuxiƚ'na'. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
Iya' ailopa'a caifxmai'eya.
59 Jesús ipalaic'o'ma ocuena xans,
timi:
―Ima' lihuejla'.
Cal xans timi:
―Maipoujna, lapi'iƚa' lane,
ca'huaƚa' lainejut'ƚ. Mipa'a cai'ailli'
capajnta jiƚpe. Tijouƚa timanƚa',
caminna, quihuejna'mo'.
60 Jesús timi:
―A'i. Lomapola' ti'i'ma temiƚe
liƚf'as lomapola'. Ima' to'huaƚa',
toya'atsi te ts'i'ic' micuxe ȽanDios
cal Rey.
61 Ocuena xans ipalaic'o'ma Jesús,
timi:
―Maipoujna, quihuej'mo'. Ate'a
lapi'iƚa' lane ai'huanapa caxc'ai'itola'
iƚne nomana' lainejut'ƚ, tijouƚa'
capaiconahuo, quihuej'mo'.
62 Jesús timi:
―Cal xans ƚipangopa tepa'ma
ƚemats' ja'ni tipaicof'iƚa' tehuelojnla'
lixpula', aimi'iya mi'eya lipenic'
ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey.
10 Lijou'ma ƚaƚPoujna Jesús
i'huijf'e'mola' ocuenaye
San Lucas 9​, ​10
130
ts'ilihuequi. Iƚniya lam fanej
nuxans quimbama'. Umme'mola'
tiyeƚe oquexi' oquexi' ƚiƚeloƚya'.
Tiyef'coƚaitsa ate'a, tijouƚa' tuyaicota
Jesús. 2 Timila':
―Itsiya lixhuaita litine cafot'ƚeya.
Tipa'a acueca' lanic', ahuata lan
xanuc' nafot'ƚeyacu. Toƚsahue'eƚe
ƚaPoujna camats' tummetsola'
no'eyacu canic' petsi ƚipammaita
ƚemats'. 3 Imanc' laixanuc'
ti'onƚcospolhuo' to lam mot'ƚ, iƚne
aimi'iya mipa'neyacoƚtsi. Iya'
cummelhuo' tonƚeƚe pe lomana'
lan xanuc' lo'onƚcospola' to
lam lobo, iƚne oyac'la quinneja.
4 Aimoƚtai'me loƚponta. Jouc'a
aimoƚtai'me loƚmorral, ni ƚoƚc'ejí.
Aimoƚpalaic'otola' lan xanuc'
loƚtalecufyacola' lane. 5 Lajut'ƚ pe
loƚtsuflaiyacu toƚmitsola': “ȽanDios
tipaxnetsolhuo' imanc' noƚmana'
fa'a lajut'ƚ”. 6 Ja'ni tipa'a anuli
cal c'a xans jiƚpe lajut'ƚ, ȽanDios
tipaxne'ma. Ja'ni ailopa'a, ȽanDios
tipaxne'molhuo' ma le'a imanc'.
7 Petsi lapenufinyacolhuo' maƚpiya
tolunxac'eta. Ƚapi'inyacolhuo'
toƚteta, toƚsnata. Aimoƚcua'me:
“Aimi'iya maƚtejacu. Ailopa'a
caƚtomí.” Cal xans no'epa lanic'
tipa'a lapi'inyacu. Imanc' toƚ'eyi
lipenic' ȽanDios, jouc'a tipa'a
lapi'inyacolhuo'.
8 ’Ƚiƚeloƚya' pe loƚtsuflaiyacu, ja'ni
lan xanuc' tepenuftsolhuo' toƚtetsa
lapi'inyacolhuo'. 9 Toƚxaƚ'metsola'
lafcualƚay. Toƚmitola' lan xanuc':
“Ma fa'a pe loƚmana' icuai'ma
ȽanDios cal Rey”.
10 ’Ƚiƚeloƚya' pe loƚtsuflaiyacu ja'ni
aimepenufinnilhuo', toluyalaicotsa
ƚaneya iƚpe liƚya', monƚeyi
toluya'ata: 11 “Illanc' ni ƚepi
camats' lotaƚijmpa laƚ'mitsi' fa'a
loƚpiƚya' aimaƚtaiyacu. Toƚsinƚe,
lunafnayi, tipanenni fa'a. Tama
aluyalai'me illanc', ti'iƚa' coƚsina'
imanc': ȽanDios cal Rey icuai'ma
fa'a pe loƚmana'.” 12 Iya' camilhuo':
Al Cuecaj Quitine locuaicoya
tama ȽanDios titeƚ'mi'mola' lun
Sodoma, xonca acueca' titeƚ'mi'mola'
lan xanuc' iƚpe liƚya' petsi
aimepenufinnilhuo'.
13 ’Ima' miƚya' Corazín, acueca'
lofteƚcoya. Ima' miƚya' Betsaida
acueca' lofteƚcoya jouc'a. Jiƚne
loƚxanuc' joupa iximpá al cueca'
lo'epa ȽanDios. Aiquiƚsuej'meya.
Luyaipa quitine Tiro y Sidón
coƚa' ixim'me toƚta'a, lan xanuc'
limajmpá coƚa' tixhuej'menacu,
coƚa' ticutshuoƚai'me tixhueƚco'me,
tipo'no'me liƚpijahua' ayolca,
timets'ƚi'me capi' liƚ'a, timujco'moƚtsi
ixhuej'menamma liƚjunac'. 14 Al
Cuecaj Quitine locuaicoya tama
ȽanDios titeƚ'mi'mola' lun Tiro y lun
Sidón, xonca acueca' titeƚ'mi'molhuo'
imanc' unc'iƚeloƚya' Corazín y
Betsaida jouc'a loƚxanuc'. 15 Ima'
miƚya' Capernaum, ¿te to'nof'e'moxi
xonca al toncay? ¿Te ti'onƚto'
to ȽanDios? A'i. Ti'oc'em'mo'.
Toxinnoxi jiƚpe al muf.
16 ’Imanc' ts'alihuequi, iya'
camilhuo': Ja'ni anuli cal xans
tiquimf'elhuo', iƚque cal xans
aƚquimf'enga' iya', imanc'. Ja'ni anuli
cal xans tetets'ilhuo', iƚque cal xans
latets'inga' iya', imanc'. Ja'ni anuli
cal xans latets'i iya', iƚque cal xans
latets'inga' iya' y ȽanDios Ƚalummepa.
17 Ipalunca lam fanej nuxans
quimbamaj ts'ilihuequi Jesús,
San Lucas 10
131
uya'ahuo'me. Lijou'ma ipailinamma.
Licuainatsa pe lopa'a Jesús tixoqui
quileta, timiyi:
―Maƚ'ailli', aƚcuaj'mihuo'me
lopuftine toƚta'a lontahue
lihuejcoponga', ipalumma.
18 Jesús timila':
―Ƚonta'a Satanás itsiya ailopa'a
pu'hua lema'a. Joupa ecangimpa.
Iya' aiximpa lecangemma to
lixcuaflay. 19 Aƚcuec'eƚa' imanc'.
Iya' nepi'ipolhuo' loƚmane, ti'i'ma
toƚ'huailets'uf'mola' lainofat'ƚ jouc'a
linnaispó. Tama icueya quimane
Satanás aimi'iya mulijyacolhuo'
imanc'. Ailopa'a co'eyacolhuo'.
20 Imanc' tixoqui cunlata lipalunca
lontahue loƚcuxe'e'mola'. Itsiya
camilhuo': Xonca tixojla' cunlata,
ȽanDios timetsaicolhuo'. Ƚoƚpuftine
iniƚingiya jiƚpe liniƚingiya ƚiƚpuftine
lixanuc' ȽanDios.
21 Maƚpe al 'hora cal Espíritu
Santo juaiconapa ixoc'i'ma queta
Jesús. Iƚque ipalaic'o'ma ȽanDios,
timi:
―Mai'Ailli', ima' maPoujna
lema'a y li'a ƚamats'. Cax'najtsi'ihuo'
lof'epa. Tomuc'ila' laixanuc', iƚne
lo'onƚcospola' to la'uhuay. Mepi'ipola'
liƚpicuejma' ticuec'eƚe laitaiqui'. Lan
xanuc' ts'iƚsina', xonca nixhuepá,
aicomepi'ila' toƚta'a liƚpicuejma'.
Iƚne iximpá ipime laitaiqui', to
emiya. Aimi'i muhuaƚcufyi. Aƚinca
mai'Ailli', toƚta'a loxpic'epa, toƚiya
latenƚcocopo' ima'.
22 Jesús ti'hua tipalay, ticua:
―Cai'Ailli' jahuay lapi'ipa
cacuxe'etsola'. Iya' i'Hua ȽanDios,
lan xanuc' aimi'iya maƚsingufya
iya' laipicuejma'. Ma le'a cai'Ailli'
aƚsingufi. Lan xanuc' jouc'a aimi'iya
mixingufyacu cai'Ailli' lipicuejma'.
Ma le'a iya' ƚi'Hua, ƚinca aixingufi.
’Iya' caxpic'e naiƚne
laifmuc'iyacola', iƚne camuc'ila' te
ts'i'ic' lipicuejma' cai'Ailli'. Iƚne ƚinca
timetsaicoyi cai'Ailli'.
23 Lijou'ma, Jesús ipalaic'o'mola'
ts'ilihuequi quiƚtuca', timila':
―Imanc' aƚinca tuluyalaicoyi al
c'a, tolahuelojnyi lo'epa ȽanDios.
24 Iya' camilhuo': Luyaipa quitine
axpela' lan xanuc' tijanajyi coƚa'
tixinƚe loƚsimpa itsiya imanc'.
Iƚniya lam profeta jouc'a lan
rey aiquixim'me. Ijanaj'me coƚa'
tiquimf'eƚe loƚquimf'epa itsiya
imanc'. Aicu'innila' jiƚiya lataiqui'.
25 Lijou'ma itsahuenni anuli ƚomxi
nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios,
tehuai'ma Jesús. Icuis'e'ma, timi:
―Momxi, aipic'a culijla' al ts'e
laipitine aimijouya. ¿Te caif'eya?
26 Jesús timi:
―Lataiqui' Liniƚingiya loya'apa
locuxepa ȽanDios, ¿te cocuapa?
27 Ƚomxi italai'e'e'ma, timi:
―“To'nujuaisla' ȽanDios ƚoPoujna,
iƚque omenDios. Taihuejla' jahuay
ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma,
jahuay lopujfxi, jahuay lopicuejma'.
Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a
to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi
ƚoftalecufya.”
28 Jesús timi:
―Al c'a aƚtalai'e'epa. Toƚta'a
to'e'ma, tapenuf'ma lopitine.
29 Ƚomxi timiyoxi: “Tixinƚa' Jesús
iya' aipicuejma'”. Icuis'econa'ma
Jesús, timi:
―¿Naitsi xans caif'eya capic'a?
30 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Anuli cal xans ipanni liƚya'
Jerusalén, imunni lane Jericó.
San Lucas 10
132
Mi'hua lane lan namats' linma'ahuale
i'noƚ'me, umets'ai'me, untaf'me,
exic'e'e'me lipijahua', ipo'no'me
tocomma joupa tima'ma. Inulna'me.
31 Jiƚpe al 'hora anuli ƚa'ailli' ti'hua
maƚpe lane. Lixim'ma ƚixcaiyoƚpa
cal xans aiquicoƚ'ma, uyai'ma
locuena liju' lane. 32 Ma' anuli i'e'ma
ƚocuena cal xans notoc'ipa ca'ailli'.
Icuaitsi huejnca ƚixcaiyoƚpa cal
xans. Lixim'ma aiquicoƚ'ma, uyai'ma
locuena liju' lane.
33 ’Anuli cal xans ƚas Samaria
jouc'a ti'hua maƚpe lane. Icuaitsi
huejnca ƚixcaiyoƚpa cal xans.
Lixim'ma, ixim'ma cuanuc'.
34 Iƚoc'huai'ma pe lopa'a cal xans,
ic'ef'i'ma laceite jouc'a al vino
iƚe lehui. Ifi'e'ma lehui. Lijou'ma
ipulaf'ma enaf'i'ma ƚiburro, ileco'ma
anuli lajut'ƚ pe lonxac'eyoyacu. Jiƚpe
i'e'ma cuenna. 35 Lihuequi litine ai'a
tuyai'ma, cal xans ipa'a'ma liponta
oque' al tomí plata, (lolijpa cal xans
oquej quitine), epi'i'ma ƚipoujna
cajut'ƚ, timi: “Iƚca'a cal xans to'e'ma
cuenna. Ja'ni aimixhuaicospa
iƚta'a al tomí laifnepi'ipo', ima'
taipa'a'ma lotomí, to'naco'ma
lahue'eya. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma.
Cacuaiyoconno, ca'najtse'ena'mo'.”
36 ’Afantsi lan xanuc' niximpá
iƚque ƚixcaiyoƚpa cal xans. ¿Naitsi
nihuejcopa iƚe lataiqui' loya'apa:
“To'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi
ƚoftalecufya”?
37 Ƚomxi italai'e'e'ma, timi:
―Iƚque ƚiximpa cuanuc'.
Jesús timi:
―Ne'. Ima' to'huaƚa', to'etsi ma to
li'epa iƚque cal xans.
38 Miyeyi lane Jerusalén Jesús
jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa anuli
laca'hua quiƚya'. Jiƚpe tipa'a anuli
ƚaca'no' cuftine aMarta. Marta
epenuf'ma lejut'ƚ. 39 Tipa'a ƚipima
caca'no' cuftine aMaría. María
icutsingai'ma li'mitsi' Jesús.
Tiquimf'e litaiqui'. 40 Marta tipa'a
acueca' lipenic'. Tihuejnyoxi.
Tixhueƚmot'ƚe juaiconapa.
Iƚoc'huai'ma pe lopa'a Jesús.
Ipalaic'o'ma, timi:
―Maipoujna, ¿te aicoxina' lo'ipa
fa'a? Ƚaipepo aƚpo'nohua. Iya' ca'ay
jahuay lanic'. Tomiƚa': “Totoc'itsi
ƚopima”.
41 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma,
timi:
―Ima' cumMarta, acueca' lof'epa.
Toxhueƚma juaiconapa, taihuejnyoxi.
42 Ticuicomma ma le'a anuli lof'eya.
María i'huijf'epa xonca al c'a.
Aimi'iya mixic'enyacu.
11 Anuli litine Jesús
mipalaic'o ȽanDios jiƚpe
timana' ts'ilihuequi. Jesús lijou'ma
lipalaic'o'ma ȽanDios anuli iƚne
ts'ilihuequi ipalaic'o'ma, timi:
―Mai'ailli', Juan imuc'i'mola'
ts'ilihuequi te ts'i'ic' mipalaic'oyacu
ȽanDios. Ima' aƚmuc'itsonga' jouc'a.
2 Jesús timila':
―Moƚpalaic'oyi ȽanDios toƚmi'me:
Ima' maƚ'Ailli' cofpa'a lema'a.
Timetsaicontso' apaxi loPuftine.
Ticuaitsi litine petsi jahuay lan
xanuc' timetsaicotso' ima'
iƚRey.
Pu'hua lema'a jahuay
tihuejcohuo', toƚta'a
tihuejcotso' fa'a li'a ƚamats'.
	 3	Ƚaƚtepa itine itine, lapi'itsonga'
itsiya.
	 4	Illanc' joupa limenc'e'ecopola'
iƚne laƚ'e'eponga' lixcay. Ima'
San Lucas 10​, ​11
133
jouc'a alimenc'e'ecotsonga'
petsi lalimenajponga'.
Aimaƚƚeco'monga'
lalahuaiyoyaconga'.
Ja'ni tiƚoc'huai'ma laƚmana'
ƚixcay xans, ima'
lunƚu'etsonga'.
5 Jouc'a timila':
―Anuli imanc' ja'ni nolojmay
quipuqui' ƚiƚejmale ticuaitsi lejut'ƚ,
timitsi: “Maipima, lapi'iƚa' afane'
caine'í. 6 Anuli ƚalimetsaicoyoƚtsi
icuai'ma lainejut'ƚ. Iƚque in'huaya
xans. Iya' ailopa'a caifnepi'iya.”
7 Iƚque ƚonanc'ompa nopa'a
lejut'ƚ, ¿te timi'ma: “Amalapi'i'ma
coyac'. Aimaƚtsa'huot'ƚe'ma. Joupa
aix'nifconapoxi. Lainaxque'
joupa lunahuoƚainapá. Aimi'iya
catsahueya. Aimi'iya capi'iyaco'”?
8 Iya' camilhuo': Tama inespa:
“¿Te caif'eya? Ƚinca aƚejmale.
Aicatsahueya, aicapi'iya”, ja'ni
ti'hua tixahue'e, ƚinca titsahuehuo,
tepi'i'ma jahuay loxahue'epa.
9 ’Iya' camilhuo': Ti'hua toƚsa'hueƚe,
tijouƚa' tepi'im'molhuo'. Ti'hua
tolahueƚe, tijouƚa' toƚsim'me.
Ti'hua tolumf'asle al puerta,
tijouƚa' texi'em'molhuo'. 10 Lan
xanuc' noxa'huepá tepi'inni, jouc'a
nahuepá tixim'me, jouc'a nomf'axpá
texi'em'me.
11 ’Imanc' unc'a'aillí, ja'ni
loƚnaxque' tixahue'etsolhuo' quile'i,
¿te tolapi'i'mola' ƚapic? A'i. O
ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚatu, ¿te
tolapi'i'mola' ƚainofaƚ? A'i. 12 O
ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚapi'e, ¿te
tolapi'i'mola' ƚinnaispo? A'i. Aimi'iya
monƚ'eyacu toƚta'a.
13 ’Imanc' tama oƚtaic' loƚjunac',
tipa'a loƚpicuejma' tolapi'ila' al c'a
loƚnaxque'. Conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a,
xonca acueca' lipicuejma'. Iƚquiya
ƚinca tepi'i'molhuo' cal Espíritu
Santo ja'ni toƚsahue'eƚe.
14 Jesús tipa'e ƚonta'a ƚitsufaipa
cal xans. Ƚonta'a mi'nico, cal
xans aimipalay. Lipanni ƚonta'a
cal xans ipalaina'ma. Lan xanuc'
lefot'ƚepoƚtsi jiƚpiya ticuayi:
―¡Xinƚa'! Acueca' lo'epa Jesús.
15 Timana' nocuapá:
―A'i. Beelzebú, ƚincuxepa
contahue, iƚque ƚepi'ipa limane,
toƚta'a tipa'ala' lontahue.
16 Ocuenaye ehuai'me Jesús,
ixa'hue'me timuc'itsola' al cueca',
to lo'epa ȽanDios Nopa'a lema'a.
17 Jesús ixina' te ts'i'ic' minesyi jiƚpe
liƚpicuejma', timila':
―Ja'ni tenajtsoƚtsi lan xanuc' anuli
al cuecaj nación, jiƚiya al nación
tejac'ma. Jouc'a ja'ni tenajtsoƚtsi lan
xanuc' nomana' anuli lajut'ƚ, iƚniya lan
xanuc' aimipajnya liƚpujfxi, tijou'mola'.
18 Imanc' toƚcuayi Beelzebú, iƚque
Satanás, lapi'ipa laimane, toƚta'a
quipa'ala' lontahue. Iya' cacua: Ja'ni
ƚonta'a Satanás tipa'ala' lipontahue
joupa enajpoxi Satanás. Iƚque y
ts'ilihuequi a'ij nuli liƚpicuejma'.
Ja'ni toƚta'a li'ipa, ¿te ti'hua ticuxe
Satanás? A'i. Aimi'iya. 19 Iya', ja'ni
Beelzebú lalapi'ipa laimane, ja'ni
toƚta'a quipa'ala' lontahue, loƚxanuc'
naipa'apá contahue, ¿naitsi nepi'ipola'
liƚmane iƚniya? Maƚniya timuj'me
imanc' timenaquilhuo'. 20 O ¿te
coƚcuayacu ja'ni ȽanDios lalapi'ipa
laimane quipa'atsola' lontahue? Ja'ni
toƚta'a lo'ipa, ƚinca jifa'a tipa'a ȽanDios
cal Rey. Iƚque ticuxe.
21 ’Anuli cal xans ts'ipujfxi,
mipa'a lofulecopa ticuanajco'ma
San Lucas 11
134
lejut'ƚ jouc'a ƚi'hueca. Ailopa'a
tintsi. 22 Ticua: “Tipa'a laifulecopa.
Aimi'iya malulijya.” Ticuaitsi
ƚocuena xonca ts'ipujfxi, tiƚonc'eta
lofulecopa, tulijnata. Tica'neta
ƚi'huexi cal xans.
23 ’Naitsi aicalihuequi aƚ'ay laic'.
Naitsi aimefot'ƚela' lan xanuc' to
laif'epa, iƚque tica'nennala'.
24 ’Ƚonta'a lipanni licuerpo cal
xans ti'hualeco'ma ƚijuƚ camats'
pe ailopa'a caja'. Tehue petsi
conxac'eya. Aimixina. Ticua:
“Aipainamma. Ai'huanapa lainejut'ƚ
pe lainipayomma.” 25 Licuaitsi
jiƚpiya tixim'ma itaf'uyiya,
i'huáqui al c'a. 26 Lixim'ma toƚta'a
ti'huacona'ma, tilecotola' acaitsi
lontahue xonca ixcay. Titsuflai'me
jiƚpiya licuerpo cal xans, timajm'me.
Toƚta'a iƚque cal xans xonca acueca'
a'ijc'a loyaicoya. Al te'a le'a anuli
ƚonta'a i'hueca, tijouƚa' ti'i'mola'
apaico lontahue.
27 Mu'ila' toƚta'a Jesús lan xanuc'
lafoƚyomma jiƚpiya, anuli ƚaca'no'
ipalai'ma ujfxi, timi:
―Joupa ipaxnempa co'máma',
iƚque ipo'nopo', itoc'epo'.
28 Jesús italai'e'e'ma:
―Ja'ni tiquimf'eyi litaiqui'
ȽanDios jouc'a tihuejcoyi, xonca
ipaxnempá iƚniya.
29 Lan xanuc' efot'ƚepoƚtsi pe
lopa'a Jesús. Ipango'ma u'i'mola',
timila':
―Lan xanuc' nomana' itsiya
litine ixcay liƚpicuejma'. Iƚpic'a
ȽanDios timuc'itsola' al cueca'.
Iya' cacua: Aimimuc'iyacola'. To
li'ipa cal profeta Jonás luyaipa
quitine ma toƚta'a aƚ'i'ma iya'. Iƚe
ƚinca toƚsim'me, timuc'i'molhuo'.
30 Iƚe li'ipa Jonás imuj'ma al cueca'
lo'epa ȽanDios. Toƚta'a ixim'me lan
xanuc' nimajmpá liƚya' Nínive. Iƚe
laƚ'iya iya' ma' anuli timuc'i'mola'
lan xanuc' nomana' itsiya al cueca'
lo'epa ȽanDios. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
31 ’Ticuaitsi al Cuecaj Quitine
imanc' tolacaxingoƚaita ȽanDios cal
Cuecaj Juez. Ƚaca'no' nicuxepola'
lan xanuc' nomana' anuli ƚamats'
juaiconapa aculi' al 'ocay jouc'a
tecaxhuaita. Iƚque ƚaca'no' xonca
al c'a li'ejma', toƚiya ticuftolhuo'.
I'hua'ma juaiconapa itoqui lane.
Icuaitsi pe lotseya. Jiƚpe icuej'ma
locuapa cal rey Salomón, iƚque
acueca' lipicuejma'. Itsiya imanc'
tama toƚquimf'eyi anuli xonca
acueca', tolatets'iyi.
32 ’Al Cuecaj Quitine
tolacaxingoƚaita ȽanDios cal
Cuecaj Juez. Jouc'a tecaxingoƚaita
lun Nínive, jiƚpiya Jonás
uya'ahuo'ma litaiqui' ȽanDios.
Iƚniya lun Nínive ticuftolhuo'.
Iƚne iquimf'e'me lu'i'mola' Jonás,
ixhuej'menanca. Itsiya tama imanc'
toƚquimf'eyi anuli xonca acueca',
aimoƚsuej'memma.
33 ’Munai'im'me
lepalc'o' aimeminyacu,
aimic'ommumiquinyacu. Tipo'nonni
pe lopiyopa. Toƚta'a titsuflaiƚe
lan xanuc' jiƚpe lajut'ƚ tixim'me
lepalc'o'. 34 Lo'u' tepalc'o'ihuo'. Ja'ni
ac'a lo'u' toxinna pe lof'huapa, te
lof'epa. Ja'ni a'ijc'a lo'u' topanehuo
al muf. 35 Ma' anuli lo'e'eyaco'
ja'ni to'ehuale laic', topanehuo
al muf. Ti'i'mo' a'ijc'a lopicuejma',
aimepalc'o'ihuo'. Topo'noƚaj cuenna.
Ja'ni timufc'otsi lopicuejma', acueca'
San Lucas 11
135
juaiconapa ti'i'ma iƚe al muf. 36 Ja'ni
ac'a lopicuejma' aimopajnya al muf.
Ti'i'mo' to lo'e'eyaco' lepalc'o'. Ja'ni
toƚoc'aiƚa' lepalc'o' tepalc'o'i'mo'
juaiconapa.
37 Jesús lijoupa lipalaipa iƚe
lataiqui' anuli cal xans fariseo
ijoc'ihuo'ma tiyeƚe lejut'ƚ titetsota.
Jesús itsufai'ma iƚe lajut'ƚ icutsai'ma,
titetso'ma. 38 Cal xans fariseo
ehuelojm'ma Jesús, ixim'ma aimi'ay
to lif'as xanuc' fariseo. Aiculou'ma
al c'a limane ai'a titetso'ma. Cal
fariseo timiyoxi: “Iƚca'a cal xans
Jesús, ¿te qui'ecopa toƚta'a?
Aiculouhuo al c'a limane to maƚ'eyi
illanc'.”
39 ȽaƚPoujna Jesús timi:
―Imanc' unc'ifariseo tolapajyi
pe li'huáqui. Tolapajyi liƚspula'
loƚvaso, loƚpime. Pe aiqui'huáqui,
jiƚpe aimoƚ'eyi cuenna. Imanc'
loƚpicuejma' tipanemma
a'ijc'a, imanna pangay quixcay.
Jiƚpe loƚpicuejma' toƚjanajyi
tepi'intsolhuo' xonca, toƚspic'eyi
toƚ'eƚe quixcay. 40 Imanc', unc'itonno.
Iƚque Ƚolanc'epa li'huáqui,
¿ja'ni aiquilanc'e jouc'a iƚe pe
aiqui'huáqui? 41 Imanc' ts'oƚ'hueca
tolapi'itsola' pe ailopa'a quiƚ'hueca.
Tijouƚa' ȽanDios tetenƚcoco'ma
loƚ'ejma', tixim'molhuo' unc'ilimpio,
jouc'a loƚpime, loƚvaso.
42 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
unc'ifariseo. Loƚxaimu, loƚruda
jahuay loƚpitamqui, ja'ni oƚ'hueca
imbama' toƚtsufco'me anuli, tijouƚa'
aimoƚ'nujuais'mola' loƚf'as xanuc'.
Aimoƚ'ela' capic'a. Aimoƚ'ela' al
c'a, aimoƚ'ela' al ƚijca to locuxepa
ȽanDios. ¡Ne'! Aimonlimenc'eco'me
toƚsufco'me ȽanDios loƚpitamqui,
jouc'a tonƚ'eƚe jahuay locuxepa
ȽanDios.
43 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc'
unc'ifariseo. Jiƚpiya ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma lan xanuc', imanc'
oƚpic'a toƚcutsoƚaiƚe pe locutsoƚaipa
lan tsilaj xanuc'. Monƚe'me la plazá
locucaleyompa oƚpic'a lan xanuc'
tinontsolhuo'. 44 A'ijc'a lo'iyacolhuo'.
Ti'onƚcospolhuo' to jiƚpe
lamu'empola' lamizhua. Lan xanuc'
muyalaico'me jiƚpiya aimixinyi te
ts'i'ic' jiƚpe. Toƚe qui'ic' loƚpicuejma'.
45 Anuli iƚne lomxiye
nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios
italai'e'e'ma, timi:
―Momxi, lofcuapa toƚta'a jouc'a
illanc' aƚmiloquinga' cataiqui'.
46 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Imanc' unc'omxiye
noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
a'ijc'a lo'iyacolhuo'. Imanc'
tolatonc'iyi lataiqui' locuxepa
ȽanDios. Toƚcuxe'ela' lan xanuc'
tenant'ƚiƚe jahuay iƚe loƚtaiqui'.
Iƚniya tixinyi ipime loƚcuxe'epola',
afule mixnet'ƚyi. Jouc'a imanc'
aimolanant'ƚiyi. Toƚsinyoƚtsi
uhuaƚquelhuo'. Toƚcuxeyoƚtsi
coƚtuca'. 47 Imanc' a'ijc'a lo'iyacolhuo'.
Loƚtatahueló inma'ahuale, ima'a'me
lam profeta. Imanc' toƚƚanc'e'ela'
ƚilejut'ƚi iƚne lam profeta. 48 Toƚta'a
toƚmujyoƚtsi tetenƚcocolhuo' li'epa
loƚtatahueló. Iƚne linma'ahuale
ima'a'me lam profeta, imanc'
toƚƚanc'e'ela' quilejut'ƚi pe
lemu'empola' iƚniya.
49 ’ȽanDios acueca' lipicuejma'.
Joupa iximpa te ts'i'i'c' loƚ'ejma'.
Joupa ipalaicopolhuo', icuapa:
“Cumme'e'mola' lam profeta, jouc'a
lan apóstole, ticuaitsa pe lomana'
San Lucas 11
136
iƚniya lan xanuc'. Iƚne tima'ata
hualca, locuenaye ti'e'ennola'
acueca'.”
50 ’Imanc' ma toƚta'a loƚ'ejma'.
Toƚta'a jouc'a toƚtai'me liƚjunac'
loƚxanuc', iƚne inma'ahuale,
ima'a'me lam profeta. Ma lipangopa
li'a lamats' maƚpe ipangopa
jouc'a li'epa lixcay. ȽanDios
jahuay ti'najtsi'i'molhuo' imanc'.
51 Ti'najtsi'im'molhuo' limacopa
Abel, ti'hua ti'najtsi'im'molhuo'
lima'ampola' lam profeta, cocuaiya
lima'ampa Zacarías. Iƚque
ima'ayom'me jiƚpe al cuecaj xoute'
lixpula' al altar, jiƚpe lotsuflaiyacu
al paxi lugar.
52 ’Imanc' unc'omxiye
noƚmuc'iyalepa locuxepa ȽanDios
a'ijc'a lo'iyacolhuo'. Joupa oƚcuapá:
“Ma le'a illanc' aƚsina'. Ma le'a illanc'
aƚmuc'iyale'me.” Joupa oƚs'nifcopá
al puerta, olamipá cal llave. Imanc'
aicoƚtsuflaic' pe locuxeyopa
ȽanDios, jouc'a aicolapi'ila' lane lan
xanuc'. Pe nocuapá: “Aƚtsulfoƚaiƚe”,
imanc' oƚpa'nela'.
53 Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios jouc'a lam
fariseo juaiconapa ixtulenca.
Lipanni Jesús jiƚpe lajut'ƚ ipango'me
icuis'mot'ƚe'me juaiconapa.
54 Tehueyi te co'iya mic'aiƚqueya
Jesús. Tinesla' cataiqui', tijouƚa'
ticuxecota, ticuaita quiƚmane
ts'iƚpenic'.
12 Mipa'a Jesús lajut'ƚ
jiƚpiya efoƚunni axpela'
lan xanuc', ti'huaƚtsijnyoƚtsi.
Ate'a ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi.
Lipangopa lipalaic'opola' timila':
―Imanc', toƚpo'noƚe cuenna.
Aimolapenuf'me jiƚe ƚiƚƚevadura lan
xanuc' fariseo. Capalaicola' liƚ'ejma'
iƚniya. Iƚne ma le'a ti'e'eyoƚtsi ac'a
xanuc'. 2 Camilhuo': Letamuyiya
tiƚonc'e'em'me, ti'huájta. Tixim'me
iƚe lemiya. 3 Iƚe loƚpalaipa joupa
imufc'opa, ticuaihuo litine
tepalc'o'ina'me, ticuec'ena'me.
Jiƚe loƚsoulai'ipoƚtsi moƚmana'
letemiquiya lajut'ƚ, maƚiya lataiqui'
tuya'am'me al toncay lajut'ƚ.
4 ’Imanc' laƚejmalepa, iya'
camilhuo': Aimoƚspaic'e'mola'
noma'ahualepá. Iƚniya ma le'a
tejac'eyi al cuerpo. Tijouƚa' aimi'iya
mi'eyacu xonca. 5 Iya' cu'ilhuo' naitsi
ƚoƚspaic'eyacu. Iƚque icueya limane.
Ti'i'ma tima'a'mola' lan xanuc',
tijouƚa' ti'nij'mi'mola' al muf, pe
lopa'a ƚunga. Iƚque ƚinca axpaiqui'.
Tolihuejcoƚe iƚque.
6 ’Joupa oƚsina' tojua liƚpitali
lan gorrión. Ticujconnila' amajxi
ma le'a oque' centavo. Tama
ahuata liƚpitali iƚne lacaƚ'hui,
ȽanDios aimimenc'ejma ni
anuli. 7 Xonca ti'nujuaitsilhuo'
imanc'. Joupa ixhuej'miya
tojua mipa'a ƚajuac quitefque
ƚoƚjuac. Ixina' ja'ni tecangemma
anuli. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimixpailij'molhuo' lo'iyacolhuo'.
ȽanDios tixinnilhuo' acueca'
loƚpitali. Tama axpela' lan gorrión
aimi'iya mulijyacolhuo'.
8 ’Iya' camilhuo': Anuli cal
xans mipa'a fa'a li'a ƚamats', ja'ni
alimetsaicoƚa', ja'ni timitsola' lif'as
xanuc': “Iya' nihuequi Jesús”, iya'
jouc'a quimetsaico'ma. Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Pe lomana' lepaluc' ȽanDios
cuya'ata: “Iƚque cal xans lihuequi”.
9 Anuli cal xans ja'ni tinesla': “Iya'
San Lucas 11​, ​12
137
aicainihuequi Jesús”, iya' jouc'a
aicainimetsaicoya iƚque cal xans. Pe
lomana' lepaluc' ȽanDios cuya'ata:
“Iƚque aicalihuequi”.
10 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Cua naitsi
aƚnesc'e'eƚa' cataiqui', iƚque cal xans
ti'i'ma tiƚojm'ma lijunac'. Cal xans
nonesc'e'eya cataiqui' cal Espíritu
Santo, iƚque aimiƚonc'e'enyacu
lijunac', aimi'iya. Iƚta'a lapajnya
jouc'a locuenaj quitine titai'ma
lijunac'.
11 ’Ticuaihuo litine ticufquinnolhuo',
ti'hua'am'molhuo' ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma lan xanuc', tileconnolhuo'
pe lomana' lan tsilaj quincuxepá,
maƚe anuli tileconnolhuo' pe
lomana' ts'iƚpenic'. Ti'itsolhuo' toƚta'a
aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimoƚcua'me:
“¿Te co'iya catalai'ecoyacoxi? ¿Te
caifmiyacola'?” 12 Maƚe al 'hora
cal Espíritu Santo tu'i'molhuo'
loƚtalai'ecoyacu.
13 Jiƚpe lefoƚya anuli cal xans
ipalaic'o'ma Jesús, timi:
―Momxi, ƚaipima joupa
efot'ƚumijnapa ƚi'huexi caƚ'ailli'.
Tomita lapi'iƚa' onƚca ƚocuaiya
caimane.
14 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Cunxans, ¿te aga aƚfaquimpa
cacuxetsolhuo' toƚta'a? A'i. Aimi'iya
capit'ƚiyacolhuo'.
15 Jesús ipalaic'o'mola' lan xanuc',
timila':
―Imanc' toƚ'etsoƚtsi cuenna.
Aimonlahue'me acueca' coƚ'huexi.
Cal xans tama acueca' ƚi'huexi, iƚque
ƚi'huexi aimi'iya mepi'iya lipitine.
16 Jesús ti'hua tipalaic'ola'.
I'onƚico'ma to li'ipa anuli cal xans
nulijpa acueca' qui'huexi. Timila':
―Anuli cal xans i'hueca acueca'
ƚemats', ipammaita juaiconapa.
17 Iƚque ipalaic'o'moxi, timiyoxi: “¿Te
caif'eya? Ailopa'a caif'huec'e'eya
ƚipammaita acueca' ƚainemats'.”
18 Lijou'ma timiyoxi: “Ne', joupa
aixina' laif'eya. Cateƚ'ma ƚainejut'ƚi
pe laif'huec'eyopa ƚai'huexi. Tijouƚa'
calanc'econa'ma xonca atsila'
ƚainejut'ƚi. Jiƚpe ca'huej'ma ƚaitrigo
jouc'a jahuay ƚocuena ƚai'huexi
ƚipammaita ƚainemats'. 19 Tijouƚa'
cami'moxi: Cunxans, joupa' o'hueca
acueca'. Tijuco'ma axpe' camats'.
Itsiya ƚinca tonxaj'ma, totetso'ma,
toxna'ma, topajm'ma tixoj'ma
meta.” 20 ȽanDios ipalaic'o'ma
timi: “Ima' cunxans umtonno. Iƚta'a
lipuqui' tiƚonc'e'enam'mo' lopitine.
Tijouƚa' jahuay ƚomefot'ƚepa, ¿naitsi
ƚapenufya iƚna'a?”
21 ’Iya' camilhuo': Toƚta'a cal xans
ja'ni tixhuej'mecoyoxi iƚque quituca',
lo'epa aimetenƚcocojma ȽanDios.
Iƚque tama acueca' efot'ƚepa,
ȽanDios tixina to aiqui'hueca,
aimepenufi iƚque cal xans.
22 Jesús lipangoconapa
lipalaic'oconapola' ts'ilihuequi,
timila':
―Aimoƚsueƚmot'ƚe'me te co'iya
muluyalaicoyacu lapajnya fa'a li'a
ƚamats'. Aimoƚcua'me: ¿Te caƚtejacu?
¿Te caƚju'ecoyacoƚtsi? 23 Loƚpitine
acueca' lipitali, ƚoƚtepa aijtine.
Loƚcuerpo ƚinca xonca acueca'
lipitali, loƚju'ecoyacoƚtsi aijtine.
24 ’Toƚsinƚe lan coƚpe'. Iƚniya
aimifayi, ni mefot'ƚeyi. Ailopa'a
quilejut'ƚ ni quiƚ'huecoƚma pe
lo'huejyoyacu ƚotejacu. Ma ȽanDios
tites'mila'. Imanc' aimi'onƚyacolhuo'
to iƚniya lacaƚ'hui. Xonca
San Lucas 12
138
acueca' loƚpitali. 25-26 Imanc', ¿te
aga ti'i'ma toƚ'e'e'moƚtsi xonca
unc'itoƚqui? A'i. Aimi'iya, ni
huata. Tama toƚsueƚcocoyi
aimi'iya monƚ'eyacu iƚe a'ij cueca'.
Tijouƚa' ¿te coƚsueƚcocopa te co'iya
muluyalaicoyacu lapajnya?
27 ’Toƚsinƚe te ts'i'ic' mitoqui iƚna'a
ƚaic'uá c'ec. Tama aimucui ni mipufi
ƚipipa' tetejcoyoxi to quipijahua'. Cal
cuecaj rey Salomón lipo'nopa ac'a
lipijahua', tama i'huáqui juaiconapa
acueca' quincuxepa, aiqui'onƚcotsi
to jiƚpe ƚipipa' c'ec. 28 ȽanDios
tiju'e'ela' juaiconapa ac'a ƚaic'uá
c'ec. Iƚque ƚaic'uá c'ec aimijujma.
Anuli quitine titoqui ac'a, lihuequi
litine tiyaxquinni, tipi'enni pe
lopa'a lapa. Imanc', ¿te ȽanDios
aimiju'eyacolhuo'? Ah imanc', huata
toƚ'huaiyijnyi ȽanDios.
29 ’Muluyalaicoyi lapajnya
aimolahue'me ma le'a coƚtejacu
o coƚsnayacu. Aimoƚcua'me:
“ȽanDios, ¿te lapi'i'monga',
o aimalapi'iyaconga'?”
30 Toƚta'a liƚ'ejma' lan xanuc' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios. Coƚ'Ailli'
ixina' te laicuicom'molhuo'.
31 Imanc' toƚpo'noƚe loƚpicuejma',
tolihuejcoƚe ȽanDios cal Cuecaj Rey,
tonƚ'eƚe al c'a ma to locuxepolhuo'.
Toƚta'a tepi'i'molhuo' jahuay,
aimehue'eyacolhuo'.
32 ’Imanc' aixanuc'
aimixpailij'molhuo',
aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Tama imanc'
unc'ihuata toƚcuxeta pe lopa'a
ȽanDios cal Cuecaj Rey. Toƚta'a
lixpic'epa ȽanDios, iƚque oƚ'Ailli'.
33 Toƚcujle ƚoƚ'hueca. Al tomí
lolulijyacu tolapi'itsola' lan xanuc'
petsi aiquiƚ'hueca. Ja'ni toƚta'a
tonƚ'eƚe ti'i'ma acueca' ƚoƚ'huejyacu
jipu'hua lema'a. Jifa'a li'a ƚamats'
ti'hua tijaf'quila' ƚoƚpontalay tomí,
tijou'ma loƚtomí. Pu'huanni a'i.
Aimijouya. Jipu'hua nonantsepá
aimiƚoc'huaiyacu. Lan huoxmi
aimitejacu, ailopa'a. 34 Imanc' pe
lopa'a ƚoƚ'huexi maƚpiya copa'a
loƚpixojma cata.
35-36 ’Imanc' ti'onƚcospolhuo' to
lam mozó ts'iƚ'huaijma ticuaitsi
ƚiƚpoujna, iƚque joupa ipainamma
lijuic lipemaná, ticuainata lejut'ƚ.
Iƚne lam mozó joupa iƚ'huaijma
ƚiƚpoujna ti'e'me lipenic'. Joupa
unai'ipa liƚpepalc'o'. Ticuainatsi
ƚiƚpoujna maƚpe lejut'ƚ tijoc'i'mola'
limozó, iƚne aimicoƚyacola' texi'e'me.
37 Ac'a juaiconapa loyalaicoyacu
iƚne lam mozó ts'iƚ'huaijma
ƚiƚpoujna ticuaihuananni. Camilhuo'
al ƚinca: Ticuaitsi ƚiƚpoujna iƚque
tifi'e'moxi to cal mozo, timi'mola'
iƚniya limozó: “Imanc' toƚcutsoƚaiƚe,
toƚtetso'me. Iya' cates'mi'molhuo'.”
38 Ticuaitsi ƚiƚpoujna nolojmay
quipuqui' o ticuaitsi ai'a tiƚic'e'ma,
ja'ni tixintsola' limozó ts'iƚ'huaijma,
ƚinca ac'a loyalaicoyacu iƚniya.
39 ’Toƚcuec'eƚe iƚta'a laifmipolhuo'
jouc'a: Ƚipoujna cajut'ƚ coƚa' ti'iƚa'
quixina' te 'hora ticuaihuo ƚinnantsepa,
coƚa' aimixmai'ma. Ti'huaico'ma
lipuqui', ticuanajco'ma lejut'ƚ. Toƚta'a
ƚinnantsepa aimi'iya mitsufaiya.
40 Imanc' toƚpo'noƚe cuenna.
¡Toƚmaf'iƚe! Litine toƚnesle: “Ƚaƚpoujna
aimicuaiya, ticoƚi”, maƚpiya al 'hora
cacuaiyoconno iya'. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
41 Pedro icuis'e'ma timi Jesús:
―Maipoujna, iƚe lotaiqui'
lof'onƚicopa tocuaiconanni, ¿te
San Lucas 12
139
lu'inga' ma le'a illanc' o jouc'a to'ila'
jahuay lan xanuc'?
42 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma,
timi:
―Ima', ¿te cofcuapa? Ja'ni
ƚapoujna tipahuo lejut'ƚ, ¿naitsi
co'huijf'eya ti'eƚa' cuenna?
Ti'huijf'e'ma cal xans ts'ipicuejma'.
Iƚque tenant'ƚi'ma, ticuxe'e'mola'
lif'as mozó, tites'mi'mola'
lacuej'micoya al 'hora. 43 Cal xans
ƚipo'no'impa lajut'ƚ, ja'ni toƚta'a
lo'eya, ac'a juaiconapa loyaicoya.
Ticuaitsi ƚipoujna tixim'ma ac'a
lo'epa, tetenƚcoco'ma. 44 Iya'
camilhuo' al ƚinca: Tepi'i'ma xonca
al cueca' lipenic'. Jahuay ƚi'hueca
ƚipoujna ticuxe'ma.
45 ’Iƚque cal xans ƚipo'no'impa
lajut'ƚ ja'ni timixoxi: “Ƚaipoujna
ticoƚi”, tijouƚa' tipango'ma
tuntafej'mola' lif'as mozó, lan xanuc'
jouc'a lacaƚ'no', tuyaico'ma litine
ma le'a titesma, tixnay, timeyoqui.
46 Litine aimi'huaijma, al 'hora
aimixhuejcocojma, maƚiya litine
ticuaita ƚipoujna. Tetetsuf'ma,
tihuescufinna tipajntsi pe
aiquilihuejma.
47 ’Cal mozo ts'ixina' lipic'a
ƚipoujna, iƚque ja'ni aimihuejnyoxi,
ja'ni aimi'ay loxpic'epa ƚipoujna,
titeƚ'minna juaiconapa. 48 Cal mozo
pe aiquixina' lipic'a ƚipoujna, tama
ti'eƚa' ixcay, iƚque titeƚ'minna huata.
Cal xans ja'ni joupa epi'impa axpe',
jouc'a tipai'intsi axpe'. Cal xans ja'ni
joupa ixc'ai'impa acueca', ticuxe
axpe', ticuicomma xonca tenanƚiƚa'.
49 ’Iya' aicuaicoco'ma cunai'iƚa'
ƚunga jifa'a li'a ƚamats'. Cacua:
Coƚa' joupa unnaita. 50 Tehue'e'.
Cateƚco'ma xonca. Ma cai'huaijma
ti'iƚa' iƚe laifteƚcoya caxhueƚma
juaiconapa. Cacua: Aimicoƚ'ma. Ma
ti'iƚa'.
51 ’¿Te aga imanc' toƚcuayi:
“Iƚque Jesús icuaicoco'ma lan
xanuc' aimenaj'moƚtsi”? A'i. Iya'
aicuaicoco'ma tixtuleƚe lan
xanuc'. 52 Joupa i'ipa toƚta'a, ti'hua
ti'i'ma. Anuli lajut'ƚ ja'ni timana'
amajxi, jiƚniya tenaj'moƚtsi. Afantsi
tixtuc'o'mola' oquexi', loquexi'
tixtuc'o'mola' lam fantsi. 53 Ƚa'ailli'
tixtuc'o'ma ƚi'hua camijcano. Ƚi'hua
tixtuc'o'ma qui'ailli'. Ƚa'máma'
tixtuc'o'ma ƚi'hua cahuats'. Ƚahuats'
tixtuc'o'ma qui'máma'. Cal fi'no
tixtuc'o'ma ƚihuahua. Ƚahuahua
tixtuc'o'ma cal fi'no cahuahua.
54 Timila' lan xanuc':
―Ja'ni toƚsinƚe ƚummahuay
qui'huayomma pe lof'acaiyopa cal
'ora toƚnes'me: “Ticui'ma”. Ƚinca
toƚta'a ti'i'ma. 55 Jouc'a ja'ni ti'hua
ƚinu' cahua' toƚnes'me: “Ti'i'ma
inu'”. Ƚinca toƚta'a ti'i'ma. 56 Imanc'
a'i cunc'ic'a xanuc'. Ma le'a
tonƚ'e'eyoƚtsi. Toƚsuef'yi lema'a. Iƚe
oƚsina'. ¿Te aimolimetsaicoyi lo'epa
ȽanDios itsiya litine?
57 ’Jouc'a camilhuo': ¿Te
aimolahuelojnyoƚtsi coƚtuca' lonƚ'epa,
ja'ni tonƚ'eyi al ƚijca o a'i? 58 Monƚeyi
lane ima' jouc'a ƚaixtuc'o'po', iƚque
no'hua'apo' cal juez, ima' tahue'ma
te co'iya mopac'eya lipoyac',
tux'masnatso'. Ja'ni a'i, tileco'mo' pe
lopa'a cal juez. Iƚque ticuto', tepi'inna
quimane ƚapaluc, ti'nicoto' lacarza.
59 Iya' camilhuo': Ma cotaiyinge, tama
ma le'a anuli al centavo, ti'nicoconno'
jiƚpiya lacarza, aimaipaya.
13 Iƚniya ƚitiné lan xanuc' u'ipá
Jesús te ts'i'ic' li'ipola' lan
San Lucas 12​, ​13
140
xanuc' quiyouyomma al distrito
Galilea. Iƚniya icuaita Jerusalén
titsufcota liƚpinneja. Ma mitsufcoyi
Pilato icuxe'ma tima'antsola' iƚne
lan xanuc'. Letequim'mola' lipanni
liƚjuats' iƚne lun Galilea jouc'a
ipanni liƚjuats' liƚpinneja, inu'ma
anuli. 2 Jesús timila':
―Jiƚniya lun Galilea li'empola'
toƚta'a, ¿te imanc' toƚcuayi xonca
acueca' liƚjunac', liƚf'as xanuc'
Galilea a'ij cueca' liƚjunac'? 3 Iya'
camilhuo': A'i xonca acueca' liƚjunac'.
Imanc' ja'ni aimoƚsuej'memma
jouc'a tejac'molhuo', jahuay imanc'.
4 ’Lecangenni iƚe li'nof'quiya lajut'ƚ
lopa'a Siloé, ima'a'mola' imbamaj
paico lan xanuc', uxpats'i'mola'.
¿Te coƚcuapa? ¿Te xonca acueca'
liƚjunac' iƚniya lima'mola'?
Locuenaye xanuc' nimajmpá
Jerusalén, ¿te ailopa'a acueca'
quiƚjunac'? 5 Iya' camilhuo' a'i xonca
acueca' liƚjunac' iƚne lima'a'mola'
li'nof'quiya lajut'ƚ. Imanc' ja'ni
aimoƚsuej'memma jouc'a
tejac'molhuo', jahuay imanc'.
6 Imuc'icona'mola', i'onƚicopola'
anuli al 'ec icux, timila':
―Anuli cal xans petsi lifapa
li'uva jouc'a ifapa li'icux. Litine
lehuehuo'ma ƚi'as li'icux ailopa'a
qui'as. 7 Cal xans ipalaic'o'ma
ƚimozo no'epa cuenna ƚi'uva, timi:
“Joupa ixhuaita afane' camats'
ca'huanetsomma, cahuay ƚi'as icux.
Ailopa'a qui'as. ¡Tatejla' nulemma!
Ma le'a tixhuijma ƚamats', aimi'atsi.”
8 Iƚque no'epa cuenna cal 'uva
italai'e'e'ma, timi: “Maipoujna,
¡tipajnla'! Tipanenni ocuena camats'.
Capu'ma ƚamats' luxi al icux,
cajuaj'mi'ma ƚumi'na. 9 Ƚocuena
camats' tocuaiconamma toxim'ma
ja'ni tipa'a ƚi'as. Ja'ni aimi'atsi, ne'
tetequim'me.”
10 Anuli litine conxajya tipa'a Jesús
anuli lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan
xanuc'. Timuc'iyale. 11 Jiƚpe tipa'a
anuli ƚaca'no' ƚitsufaipa conta'a. Iƚque
ƚonta'a ixmec'e'epa lixpula'. Aimi'iya
mecaxhuaya. Joupa ixhuaita
imbamaj paico camats' toƚta'a ƚonta'a
titeƚ'mi ƚaca'no'. 12 Lixim'ma ƚaca'no'
Jesús ijoc'i'ma, timi:
―Maca'no', joupa
uhuaƚquenam'mo', ixaƚconapo'.
13 Jesús ixpayaf'ma limane.
Aiquicoƚ'ma, ƚaca'no' ecaxna'ma ƚic'.
Ix'najtsi'i'ma ȽanDios.
14 Jesús lixaƚ'mena'ma ƚaca'no'
itine conxajya, ƚincuxepa jiƚpe
lajut'ƚ ixtunni. Timila' lan xanuc':
―Cal xans ti'e'ma canic'
acamts'us quitine, ixahuiya.
Itsiya itine conxajya. Ja'ni oƚpic'a
tixaƚ'mentsolhuo' toƚcuaiyunca
ocuena quitine.
15 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma,
timi:
―Imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Ma
le'a tonƚ'e'eyoƚtsi. Ti'iƚa' litine
conxajya, ¿te aimoluhuaƚquila'
ƚoƚhuacax, ƚoƚburro? Ƚinca
toluhuaƚyi, toƚ'hua'ala' tixnatsa
quiƚja'. 16 Iƚca'a ƚaca'no' a'i quinneja,
inieto ƚoƚtatahuelo Abraham.
Ixhuaita imbamaj paico camats'
ƚonta'a Satanás ifi'e'. Itsiya itine
conxajya, ¿te aimi'iya cuhuaƚya?
17 Linespa toƚta'a Jesús
i‑ch'ixco'mola' iƚne no'epá laic'.
Iƚniya aiquiƚtalai'e. Ailopa'a
cotalai'ecoyacu. Locuenaye lan
xanuc' tixoqui quileta, ixim'me
acueca' ac'a juaiconapa lo'epa Jesús.
San Lucas 13
141
18 Timila':
―Itsiya ȽanDios cal Cuecaj Rey
tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe.
¿Te co'onƚcospa iƚe lo'ipa? ¿Te
caif'onƚicoya? 19 Ti'i to li'ipa anuli
ƚaca'hua fanu'. Iƚque cal fanu'
cuftine sinapí. Anuli cal xans
itai'ma ƚaca'hua fanu', ifatsi ƚequeya.
Ila'ma, i'i'ma acueca' al 'ec. Lacaƚ'hui
naiyulpá lema'a tiƚcuaispa tunxajyi
jiƚpe, ti'huoxof'coƚaiyi ƚimané jiƚe
al 'ec.
20 Timiconala':
―¿Te caif'onƚicoya lo'ipa pe
ȽanDios cal Cuecaj Rey tijoc'ila' lan
xanuc' tihuejcoƚe? 21 Jiƚpe ti'i'ma
to li'ipa lilai'ipa ƚilevadura ƚaca'no'
acueca' ƚi'harina. Iƚe cal levadura
ti'hua tihuantsi cal 'harina. Lijou'ma
umfunni jahuay ƚax'e.
22 Lijou'ma Jesús ti'hua lane,
ticuaita liƚya' Jerusalén. Tehuengila'
ƚiƚeloƚya', lan tsila' jouc'a lan tsocay.
Timuc'iyale jiƚpiya ƚiƚeloƚya'. 23 Anuli
cal xans ipalaic'o'ma, icuis'e'ma,
timi:
―Maipoujna, ¿te aga ahuata lan
xanuc' tunƚul'me?
Jesús ipalaic'o'mola' lan xanuc'
noquimf'epá timila':
24 ―Tolahueƚe te co'iya
moƚtsuflaiyacu al tansca al
puerta. Iya' camilhuo': Axpela'
lan xanuc' tehue'me te co'iya
mitsuflaiyacu, tijouƚa' aimi'iya.
25 Titsahuenni ƚiPoujna cajut'ƚ
tix'nifco'ma lejut'ƚ. Ja'ni imanc'
toƚmanemma ƚuna toƚjoc'i'me,
toƚsa'hue'me, toƚmi'me: “MaƚPoujna,
taxi'eƚa' lopuerta. Aƚpic'a
aƚtsuflaiƚe.” Iƚque timi'molhuo':
“Aicaixina' pe conƚouyomma.
Aicainimetsaicolhuo'.” 26 Imanc'
toƚtalai'e'me, toƚmi'me: “Illanc'
aƚejmalepá, aƚtetsopá, aƚsnapá
anuli ima'. Ima' o'hua'ma ƚaƚpeneya,
tomuc'iyale jiƚpiya laƚpiƚya'.”
27 ȽaPoujna timi'molhuo': “Iya'
aicaixina' pe conƚouyomma.
Aicainimetsaicolhuo'. Imanc'
aimonƚ'eyi al ƚijca. Tonlipalunca pe
laifpa'a. Tonƚenƚe.”
28 ’Iƚniya ƚitiné imanc' toƚsinnola'
loƚtatahueló, iƚniya Abraham,
Isaac y Jacob, jouc'a jahuay lam
profeta. Iƚne itsulfaipá petsi
locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj
Rey. Imanc' a'i. Toƚmanecu ƚuna.
Imanc' toƚjolij'me, toƚtetola' lonƚ'ay.
Acueca' cunla loƚteƚcoyacu. 29 Lan
xanuc' naihuejcopá ȽanDios tipalcu
ni petsi li'a ƚamats', tipalcu pe
laipammaiyomma cal 'ora, jouc'a
pe lof'acaicopa cal 'ora, jouc'a pe
ƚinu' camats', jouc'a pe lo'huayomma
ƚujfxi cahua'. Iƚniya ticuaita al juic.
Titsuflaita, ticutsoƚaita, titetsota pe
locuxeyopa ȽanDios, iƚque ƚiƚCuecaj
Rey.
30 ’Toƚcuec'eƚe, locuaicoya quitine
tixin‑nim'mola' lijoucola' joupa
i'ipola' lan tet'ƚa. Tixin‑nim'mola'
lan tet'ƚa joupa i'ipola' lijoucola'.
31 Maƚe 'hora icuaiyunca hualca
lam fariseo. Iƚniya timiyi Jesús:
―To'huanƚa'. Taipanni fa'a. Cal rey
Herodes tehuehuo' tima'atso'.
32 Jesús italai'e'e'ma, timila':
―Iƚque cal Herodes ti'onƚcospa
to cal t'ƚe, ma le'a infel'miyale.
Tonƚenƚe. Tulu'itsa: “Jesús timihuo':
Itsiya y mouqui quipa'ala' lontahue,
caxaƚ'menala' lan xanuc'. Pitsu
cajou'ne'ma laipenic'.” 33 Itsiya,
mouqui y pitsu ca'huana'ma laipene.
Cacuaita Jerusalén. Jiƚpe liƚya'
San Lucas 13
142
quima'ayompola' lam profeta. Iya'
ninprofeta, maƚpiya Jerusalén
aƚma'ayonna, a'i ocuena quiƚya'.
34 ’¡Miƚya' Jerusalén! ¡Miƚya'
Jerusalén! Loxanuc' inma'ahuale
tima'annila' lam profeta, tipangila'
capic' tima'antsola' lixanuc' ȽanDios,
iƚne lummepola' jiƚpiya.
’Iya' axpe' canesqui: Cafot'ƚe'mola'
jahuay loxanuc' ma to mi'ay cal
tsana mefot'ƚe'mola' laiquipuyu,
mipuxc'i'mola' ƚixala'. Ima' aicocuac'.
35 ¡Miƚya'! ¡Tahuelojnla' locuecaj
xoute'! ȽanDios ipo'nopa quituca'.
Tocomma to joupa eteƚquemma.
Iya' camilhuo' al ƚinca. Ticuaitsi
litine aƚmiƚa': “Ima' unC'a. ȽanDios
ƚaƚPoujna ƚinca ummepo'”, iƚe litine
aƚsingona'ma. Ai'a ticuaita iƚe litine
aimaƚsingonaya.
14 Anuli litine conxajya
Jesús i'hua'ma titetsota
lejut'ƚ anuli cal xans fariseo, iƚque
nocuxepola' lif'as fariseo. Jiƚpe
lajut'ƚ tehuelaifyi Jesús, ¿te
co'eya? 2-3 Jouc'a ticutsuya anuli
ƚafcuana, ifunapa jahuay licuerpo.
Jesús tehuelonge, ipalaic'o'mola'
lam fariseo jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
iƚniya nomana' jiƚpiya, icuis'e'mola',
timila':
―Litine conxajya, ¿nipajnya
tixaƚ'meyale'ma anuli? o ¿aimi'iya?
¿Te tipa'a lane? o ¿ailopa'a?
4 Iƚne i‑ch'ixco'mola'. Jesús
i'noƚ'ma ƚafcuana, ixaƚ'mena'ma,
ummena'ma ti'huanƚa' lejut'ƚ.
5 Ipalaic'o'mola' iƚne lam fariseo
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios, timila':
―Imanc', ja'ni tecajm‑maitsi al
pu'hua ƚoƚburro o ƚoƚhuacax, tama
itine conxajya, ¿te aimonlipa'ayacu?
Aƚinca tonlipa'a'me.
6 Iƚne aiquiƚtalai'e iƚe limipola'
Jesús, ailopa'a quiƚtaiqui'.
7 Jiƚpiya timana' lijoc'impola'
tehueyi te co'iya micutsoƚaiyacu
pe locutsoƚaiyacu lan tsilaj xanuc'.
Lixim'mola' Jesús i'onƚico'mola'
liƚ'ejma', timila':
8 ―Ja'ni tijoc'intso' anuli al
juic lamaná, tocuaitsi lajut'ƚ
aimocutshuai'ma pe li'huáqui
xonca al c'a. Aga ticuaita anuli
xonca cal cuecaj xans. 9 Timi'mo'
nijoc'ipolhuo': “Totsahuenni. Iƚca'a
ticutshuai'ma jiƚpe lofcutsuya ima'.
Totsahuenni.” Tijouƚa' toxim'ma
calaic'ata. To'hua'ma, tocutshuai'ma
pe li'huáqui a'ijc'a.
10 ’Ja'ni tijoc'intso' anuli al juic
tocutshuai'ma pe li'huáqui xonca
a'ijc'a. Ticuaiyunni nijoc'ipo', iƚque
timi'mo': “Maipima, to'huanni
fa'a. Jifa'a tocutshuai'ma xonca al
c'a.” Tijouƚa' locuenaye lijoc'impola'
tixim'mo' ima' uncuecaj xans.
11 ’Iya' camilhuo': Naitsi cal xans
no'e'epoxi acueca', iƚque ti'oc'em'me.
Naitsi cal xans no'e'epoxi a'ojca,
iƚque tif'ac'em'me.
12 Jesús ipalaic'o'ma nijoc'ipa, timi:
―Litine lof'eya al juic
aimojoc'i'mola' lonƚejmalepá
ni lopimaye. Ni aimojoc'i'mola'
nomana' huejnca lomejut'ƚ iƚne pe
ts'iƚ'hueca xonca ƚiƚ'huexi. Iƚne ƚinca
ti'e'econa'mo', tijoc'icona'mo'.
13 ’Ja'ni to'e'ma juic tojoc'itsola' lan
xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Tojoc'itsola'
latumane, lan coxo, lan fohue.
14 Toƚta'a, tama iƚniya aimi'iya
mi'najtse'eyaco', toyaicona'ma al c'a.
Ticuaihuo litine timaf'ina'me lan
San Lucas 13​, ​14
143
ƚijca xanuc', ȽanDios ti'najtse'mo'
jouc'a.
15 Licuej'ma lonespa Jesús anuli
jiƚpe titesma timi:
―ȽanDios cal Cuecaj Rey ti'eta
juic jiƚpe pe locuxeyopa. Ƚinca al c'a
loyaicoya cal xans notsufaiya jiƚpe,
titetsota.
16 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Anuli cal xans ti'e'ma al cuecaj
juic. Ijoc'ipola' axpela' lan xanuc'.
17 Icuai'ma jiƚe litine al cuecaj
juic, umme'ma ƚimozo, timitsola'
lijoc'impola': “Tonƚouyunca. Joupa
imacoƚpá. Toƚtetsota.”
18 ’Jahuay iƚniya lijoc'impola'
ipango'me ines'me: “Aimi'iya
ca'huaya”. Cal te'a timi: “Joupa
ai'napa ƚainemats'. Ai'huapa
caxinna. Tomitsi ƚopoujna: Aimi'iya
micuaicoya.” 19 Ƚocuena timi: “Iya'
ai'napola' imbamaj laihuacax.
Ai'huapa caxinnola', ja'ni ti'e'me
canic' o a'i. Tomitsi ƚopoujna:
Aimi'iya micuaicoya.” 20 Ƚocuena
timi: “Joupa nemanepa. Aimi'iya
ca'huaya.”
21 ’Ipainanni cal mozo. U'i'ma
ƚipoujna linespa lijoc'impola'.
Ƚipoujna cajut'ƚ ixtunni.
Ummecona'ma ƚimozo, timi:
“Aimicoƚ'mo'. To'huaƚa' ƚaneya
liƚya', lan tsila', lan tsocay
caneya. Tolecotsola', tocuai'ecola'
fa'a lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca
jouc'a latumane, lan coxo, lan
fohue.” 22 I'huacona'ma cal mozo.
Ipaiconamma, ipalaic'ocona'ma
ƚipoujna, timi: “Joupa ai'epa
laƚcuxe'epa. Tehue'ela' lan xanuc',
ticuaiyunca xonca axpela'.”
23 Ƚapoujna timi ƚimozo: “To'huaƚa'
liƚya'. To'huaƚa' lan tsila' caneya,
jouc'a ƚema cati'i. Tojoc'itsola'
lejmaica, tiyouyunca fa'a. Aipic'a
timantsi nulemma lainejut'ƚ.
24 Iya' camilhuo': Iƚne lan xanuc'
laijoc'ipola' al te'a, nij naitsi iƚniya
notec'oya ƚaitejua'.”
25 Axpela' lan xanuc' ilihuequi
Jesús lane. Lipai'e'moxi
ipalaic'o'mola', timila':
26 ―Cal xans nocuaiyumma pe
laifpa'a, nocuapa: “Quihuej'ma
Jesús”, iƚque xonca aƚ'e'ma capic'a
iya'; qui'ailli', qui'máma', ƚipeno,
linaxque', lipimaye, lipitine, aijtine.
Ja'ni a'i toƚta'a li'ejma' aimi'iya
malihuejya. 27 Iya' ƚinca cateƚco'ma.
Cal xans noxpic'epa aimeteƚcoya,
nocuapa: “Iya' aicataiya lainencruz”,
iƚque aimi'iya malihuejya.
28 ’Ja'ni anuli imanc' tixpic'eƚa'
tilanc'eƚa' li'nof'quiya lajut'ƚ, ate'a
ticutshuai'ma, tixim'ma tojua
lipitali lolajncoya. Tixim'ma ja'ni
ti'ommaicota litomí o a'i. 29 Ja'ni
aimi'ay toƚta'a aga aimi'ommaicoya
litomí. Tipu'ma tifa'mola' lapic',
tijouƚa' aimi'iya mijou'neya lejut'ƚ,
ailopa'a quitomí. Lan xanuc'
tixim'me li'ipa, jahuay iƚniya
tixoco'me, 30 ticua'me: “Iƚque cal
xans ipangopa tilanc'e'ma lejut'ƚ.
Aiquijou'ne. Aiqui'ic'.”
31 ’O lan rey, cal nuli ja'ni timana'
anuxans mil lisoldado, ƚocuenaj
timana' le'a imbamaj mil, tifule'me.
Iƚque ts'ahuata quisoldado
ticutshuai'ma, tixpic'e'ma lo'eya,
ja'ni nipajnya ti'i'ma tulij'ma ƚif'as
rey o aimi'iya. 32 Ti'iƚa' quixina'
aimi'iya mulijya, mipa'a aculi' ƚif'as
rey, tumme'mola' lixanuc', ticuis'eta,
timita: “Ƚaƚpoujna ticua: Lu'iƚa',
¿te ts'opic'a? ¿Te capi'iyaco'? ¿Te
San Lucas 14
144
caif'eya?” Toƚta'a aimifuleyacu.
33 Iya' camilhuo': Imanc' ticuicomma
tolatets'iƚe jahuay ƚoƚ'hueca, toƚta'a
lihuej'ma. Ja'ni anuli aimicua, iƚque
aimi'iya malihuejya.
34 ’Ƚo'hue ipenic'. Ja'ni ƚo'hue
joupa iminscopa, ¿te co'iya?
Aimi'iya milajn‑naya to al te'a.
35 Iƚque ƚo'hue ƚiminscopa aimi'iya
mi'eya canic', ni jiƚpe ƚamats' ni
pe lafot'ƚeyompa ƚumi'na. Aimi'iya
mixhuiconyacu. Le'a teca'nim'me.
’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya'
laitaiqui'.
15 Jahuay lin'najtsi'iyale
jouc'a locuenaye lan
xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa
ȽanDios tiƚoc'oƚaiyi pe lopa'a Jesús,
tiquimf'e'me. 2 Lan xanuc' fariseo
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios ixtulenca. Ticuayi:
―Iƚque cal xans tepenufila' lan
xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa
ȽanDios. Titetsoyi anuli.
3 Jesús italai'e'e'mola', i'onƚico'moxi
li'ejma' to lo'epa cal xans ƚejac'pa
ƚimoƚ. Icuis'e'mola', timila':
4 ―Anuli imanc' amaxnu limot'ƚ,
ja'ni tejac'la' anuli, ¿te co'eya?
Tipo'no'mola' locuenaye lam malpuj
nuxans quimbamaj pelƚa, timanecu
ƚimuc'o', tehueta ƚejac'pa, aga
tixinnata.
5 ’Tixinnatsi ƚimoƚ tipulaf'nata,
tipo'nof'inna lixaya, tixoj'ma queta
tipaino. 6 Ticuaitsi lejut'ƚ tijoc'i'mola'
lipimaye jouc'a nomana' huejnca,
timi'mola': “Tixoquinghua neta
juaiconapa. Aixinhuona'ma ƚaimoƚ
ƚejac'pa. Tonƚouyunca. Ma' anuli
tixoj'ma calata.”
7 ’Iya' camilhuo': Ƚinca, ja'ni
axpela' lan xanuc' aimicuicomma
mixhuej'meyacu, nomana' lema'a
tixoj'ma quileta. Ti'iƚa' ma le'a
anuli cal xans pe aimihuejma,
ja'ni tixhuej'menanni iƚque, xonca
acueca' tixoj'ma quileta iƚniya
nomana' lema'a.
8 ’Jouc'a anuli ƚaca'no' i'hueca
imbamaj litomí aplata, ja'ni anuli
ejac'pa, ¿te aimehueya? Ƚinca
tehue'ma. Tunai'i'ma lipepalc'o',
titaf'u'ma lejut'ƚ, aga tixinna'ma
litomí lejac'pa. 9 Tixinnaƚa'
litomí tijoc'i'mola' liyejmalepa
lacaƚ'no' jouc'a nomana' huejnca
lejut'ƚ, timi'mola': “Juaiconapa
tixoquinghua neta, aixinnapa
laitomí lejac'pa. Tunƚouyunca. Ma'
anuli tixoj'ma calata.”
10 ’Iya' camilhuo': Anuli cal
xans pe aimihuejma ja'ni
tixhuej'menanni, nomana' pu'hua pe
lomana' lapaluc' quema'a tixoj'ma
quileta.
11 Ti'hua timuc'iyale, timila':
―Anuli cal xans timana'
oquexi' linaxque'. 12 Ƚi'hua ƚapepo
timi qui'ailli': “Mai'ailli', litine
timantso' capenuf'ma ƚai'huexi.
Cacua: Lapi'iƚa' itsiya.” Quiƚ'ailli'
epi'it'ƚi'mola' loquexi' linaxque'
ƚiƚ'huexi.
13 ’Uyai'ma oque' fane' quitine
ƚi'hua ƚapepo icuj'ma ƚi'huexi
ƚepi'impá, ulij'ma litomí. I'hua'ma
aculi', ocuenaj camats'. Iƚpe ipajntsi.
Ipajnhuo'ma tixoj'ma queta ma
mi'ay nixpiya. Ejac'ehuona'ma
litomí. 14 Ijoutsaf'huana'ma,
ipanenni ma le'a limane. Jiƚpe
ƚamats' i'i'ma cumemma. Ƚamijcano
juaiconapa unle'enni. 15 Ehue'ma
quipoujna. Ixim'ma anuli cal xans
jiƚpe ƚamats', i'e'ma quipoujna.
San Lucas 14​, ​15
145
Ƚapoujna tipa'a ƚemats', umme'ma
ƚamijcano ti'etsola' cuenna lijná.
16 Ƚamijcano tunle'e juaiconapa,
tijanaca titeƚa' ƚotecopa lijná.
Aiquepi'inni, ni toƚta'a.
17 ’Lijou'ma ixhuej'menanni
juaiconapa, timiyoxi: “Cai'ailli'
timana' axpela' limozó. Jahuay
titetsoyi, tijouƚa' tipanemma
ƚotecopa. Iya' capa'a fa'a aƚma
cumemma. 18 Itsiya capainahuo,
ca'huana'ma pe lopa'a cai'ailli'.
Camita: Mai'ailli', aixina'
acueca' lai'epa. Netets'ipa
ȽanDios, netets'ipo' ima'.
19 Itsiya aimaƚ'onƚico'ma to co'hua.
Lapenufla' to comozo.”
20 ’Ipainanni, ti'hua lane
ticuainata lejut'ƚ qui'ailli'. Qui'ailli'
tehuelonge, ixim'ma ƚi'hua
icuaicona'ma aculi'. Ixinna'ma
cuanuc'. Inu'ma tepenufnatsi.
Litalecuftsi ipulc'o'ma, ituc'o'ma.
21 Ƚi'hua timi: “Mai'ailli', aixina'
acueca' lai'epa. Netets'ipa
ȽanDios. Netets'ipo' ima'. Itsiya
aimaƚ'onƚico'ma to co'hua.”
22 ’Qui'ailli' ijoc'i'mola' limozó,
timila': “Toƚtaitsa xonca al c'a
lijahua', toƚpo'no'iƚe. Toƚpo'no'iƚe
anuli cal anillo limane. Toƚc'uaic'iƚe
ƚic'ejí. 23 Toƚƚecotsa ƚa'hua huacax
ƚifujmpa, toƚma'aƚe. Aƚ'e'me juic.
Aƚtetso'me tixoj'ma calata. 24 Iƚca'a
ƚai'hua, iya' cacua: Joupa imanapa.
Itsiya imaf'inapa. Iya' cacua:
Joupa ejac'pa. Itsiya imaxcainata.”
Ipango'ma al juic, tixoqui quileta.
25 ’Cal te'a qui'hua ti'ay
canic' pu'hua ƚemats' qui'ailli'.
Icuaicona'ma lejut'ƚ. Licuaitsi
icuej'ma tunanni, tixahuinni.
26 Ijoc'i'ma anuli cal mozo,
icuis'e'ma, timi: “¿Te conƚ'epa?”
27 Cal mozo italai'e'ma timi:
“Icuaina'ma ƚopima. Co'ailli' iximpa
ailopa'a qui'ipa, aimextafque,
toƚiya epenufpa tixoqui queta.
Icuxepa ticua: Toƚma'aƚe ƚa'hua
huacax ƚifujmpa.” 28 Cal te'a
qui'hua ixtunni. Aiquitsufaic'
lajut'ƚ. Aimicua. Qui'ailli' ipanni.
Tixa'hue titsufainaƚa' lajut'ƚ.
29 Ƚi'hua italai'e'e'ma, timi:
“¡Toxinƚa'! Axpe' camats' iya' ca'ay
lopenic'. Quihuejcohuo' jahuay
laƚcuxe'epa. Ima' aicalapi'i ni toƚta'a.
Coƚa' aƚmi'ma: Tolecoƚa' iƚca'a
ƚaca'hua chivo, tonƚ'eƚe juic anuli
lonƚejmalepa. Aicaƚmic' toƚta'a.
30 Itsiya icuaina'ma ƚo'hua. Iƚquiya
inonc'ohuo'mola' lacaƚ'no' notepá
liƚcuerpo. Ƚo'huexi ƚomepi'ipa
joupa ijou'nehuo'ma. Ima', ¿te
co'epa? ¡Oma'apa ƚa'hua huacax
ƚifujmpa, titeƚa' iƚquiya!” 31 Qui'ailli'
timi: “Mai'hua, itine itine aƚmana'
anuli. Jahuay ƚai'huexi ima' o'huexi.
32 Itsiya tetenƚcocoƚa' tixoj'ma calata.
Iƚque ƚopima iya' cacua: Joupa
imanapa. Imaf'inapa. Iya' cacua:
Joupa ejac'pa. Itsiya imaxcainata.”
16 Jesús ipalaic'ocona'mola'
ts'ilihuequi, timila':
―Anuli cal xans ts'i'hueca acueca',
tipa'a ƚimozo icueya limane, ti'ej
cuenna ƚi'huexi ƚipoujna. Lan
xanuc' tinesc'eyi cataiqui' cal
mozo, ticuayi: “Iƚque, a'ijc'a mi'ay
cuenna ƚi'huexi ƚipoujna”. 2 Cal
xans ijoc'i'ma ƚimozo. Licuaiyunni
timi: “¿Te copalaicocopo' toƚta'a
iƚnu'hua lan xanuc'? ¿Te co'epa?
Totaitsi loje'e. Aipic'a caxinƚa' te
co'epa ƚai'huexi. Aimi'hua mo'eya
cuenna ƚai'huexi.” 3 Cal mozo
San Lucas 15​, ​16
146
timiyoxi: “¿Te caif'eya? Ƚaipoujna
liƚonc'e'e'ma laipenic'. Aimi'iya
capuya ƚamats'. Ailopa'a caipujfxi.
Aimi'iya caxahue'eya al tomí. Catay
calaic'ata.” 4 Timiconayoxi: “Joupa
aixpic'epa laif'eya. Tijouƚa', ticuaitsi
litine ailopa'a caipenic' lan xanuc'
lapenuf'ma ƚilejut'ƚi.”
5 ’Ijoc'i'mola' jahuay iƚne lan xanuc'
ts'iƚtaiyinc'e ƚipoujna. Anuli anuli
ipalaic'o'mola'. Cal te'a icuis'e'ma,
timi: “¿Tojua otaiyinc'e ƚaipoujna?”
6 Iƚque italai'e'e'ma: “Amaxnu lam
tamboj laceite”. Cal mozo timi: “Ja'a
iƚta'a loje'e. Tocutshuaiƚa', topai'iƚa'
lotaiyinge, ti'iƚa' oquej nuxans
quimbama'. Nuya nuya tainiƚƚa'.”
7 Ƚocuena icuis'e'ma, timi: “Ima',
¿tojua otaiyinge?” Iƚque italai'e'e'ma:
“Anuli maxnu cal cuxtaƚ trigo”.
Cal mozo timi: “Ja'a iƚta'a loje'e.
Topai'iƚa' lotaiyinge, ti'iƚa' amalpuj
nuxans.”
8 ’Iƚque cal mozo tama infel'miyale,
ƚipoujna imetsaico'ma acueca'
lipicuejma'. Lan xanuc' naihuejpá
quiƚtuca' liƚpicuejma' xonca iƚsina'
te co'iya muyalaicoyacu al c'a.
Lan xanuc' joupa lepalc'o'impola'
liƚpicuejma' aijtine.
9 ’Iya' camilhuo': Ja'ni tipa'a
loƚtomí lolulijpa fa'a li'a ƚamats',
toƚtoc'itsola' loƚf'as xanuc'. Toƚta'a
tonƚejmale'me. Tijouƚa' tijounaƚa'
loƚtomí tepenufinnatolhuo' pe
loƚmanc'eyacu nulemma. 10 Cal xans
ts'ixina' tixhuico'ma ƚi'hueca tama
ahuata, ja'ni tixpeƚa' ƚoxhuicoya,
jouc'a tixim'ma tixhuico'ma. Cal
xans pe aiquixina' mixhuicoya
ƚi'hueca, tama ahuata, ja'ni tixpeƚa'
ƚoxhuicoya jouc'a aimi'iya quixina'
mixhuicoya. 11 Imanc' ja'ni aicoƚsina'
moƚxhuicoyi al tomí lolulijpa fa'a
li'a ƚamats', ¿te aga tepi'im'molhuo'
al c'a xonca? 12 Ja'ni aicoƚsina'
coƚxhuijma ƚocuenaj 'huexi, ¿te aga
tepi'im'molhuo' coƚtuca' coƚ'huexi?
13 ’Cal mozo ticuicomma ma
le'a anuli ƚipoujna. Ja'ni oquexi'
tixtuc'o'ma anuli, ƚocuena
ti'e'ma capic'a. O tixinc'ne'ma
anuli, tetets'i'ma ƚocuena. Imanc'
jouc'a ticuicomma ma le'a anuli
ƚoƚpoujna, iƚque ȽanDios. Aimi'iya
molihuejcoyacu al tomí jouc'a.
14 Lan xanuc' fariseo, iƚne ts'iƚpic'a
juaiconapa al tomí, tiquimf'eyi
lonespa Jesús, ixoco'me. 15 Jesús
timila':
―Loƚf'as xanuc' mixinnilhuo'
lonƚ'epa ticuayi: “Ac'a xanuc' lam
fariseo”. ȽanDios imetsaicolhuo'
te ts'i'ic' loƚpicuejma'. Tipa'a
latenƚcocopola' lan xanuc', iƚe ƚinca
aimetenƚcocojma ȽanDios. Iƚque
tixina ixcay.
16 ’Luyaipa quitine uya'ampá
locuxepa ȽanDios jouc'a uya'ampá
lonespa lam profeta. Icuaitsi Juan
Bautista ipango'ma uya'a'ma te
co'iya mitsuflaiyacu pe lopa'a
ȽanDios cal Cuecaj Rey. Itsiya ti'hua
tuya'anni iƚe lataiqui'. Lan xanuc'
tipa'ayi liƚpujfxi titsuflaiƚe jiƚpiya pe
locuxeyopa ȽanDios. 17 Ƚinca, tama
tipaiconni lema'a jouc'a li'a ƚamats'
aimi'iya mipai'inyacu locuxepa
ȽanDios, ni ƚainila' aca'hua xonca.
18 ’Cal xans tecanaiƚa' ƚipeno, ja'ni
tilecoƚa' ocuena caca'no', iƚque cal
xans joupa i'epa quixcay, tipa'a
lijunac'. Ma' anuli cal xans ja'ni
tilecoƚa' ƚaca'no' ƚecanaiyimpa, iƚque
cal xans jouc'a i'epa quixcay, tipa'a
lijunac'.
San Lucas 16
147
19 ’Anuli cal xans ts'i'hueca
acueca' tipo'nohuo ac'a juaiconapa
lipijahua', umanc'ecompa amorada,
xonca acueca' lipitali. Itine itine
titeja quitejua' xonca cal c'a.
20 Jouc'a tipa'a anuli cal xans pe
ailopa'a qui'hueca, cuftine aLázaro.
Tunouya liju' lipuerta lejut'ƚ cal
xans ts'i'hueca. Licuerpo titeja lahui.
21 Tunle'e. Ticua: “Iƚque ts'i'hueca
coƚa' cateƚa' ƚacangemma limesa
ƚotecopa”. Lan tsiƚqui tiƚcuaispa
tipeƚc'e'eyi lehui. 22 Lijou'ma
imana'ma Lázaro, iƚque aiqui'hueca.
Lapaluc' quema'a ileconanca,
icuai'etsa pe lopa'a Abraham, mane
liju' iƚque.
’Cal xans ts'i'hueca acueca',
jouc'a imana'ma. Eminghuo'me.
23 Icuaitsi pe loteƚcoyopa locuenaye
limanapola', jouc'a iteƚco'ma
juaiconapa. Ehuelojm'ma al toncay.
Aculi' ixim'mola' Abraham jouc'a
Lázaro. Iƚque Lázaro ac'a mipa'a,
mane liju' Abraham. 24 Ijoc'i'ma
Abraham, timi: “Mai'ailli' Abraham,
aƚsinƚa' nincuanuc'. Tommeƚa'
Lázaro, ti'huanni fa'a. Ti'nij'mita
laja' lidedo, aƚjac'e'e'ma ƚaipaƚ.
Toƚta'a titinu'ma ƚumla cateƚma
jifa'a ƚunga aƚpi'e.” 25 Abraham
italai'e'e'ma, timi: “Mai'hua,
to'nujuaitsi lomuyaicopa mopa'a
jiƚpe li'a ƚamats'. Ima' o'hueca
jahuay al c'a, iƚca'a Lázaro
aiqui'hueca, ma' iteƚcopa. Itsiya
iƚca'a tixoquinghua queta, ima'
toteƚma. 26 Jouc'a cami'mo': Tipa'a
al cueca' lina lateƚnufinna. Nomana'
fa'a, tama iƚpic'a tuyalaiƚe, ticuaitsa
pe loƚmana', aimi'iya muyalaiyacu.
Jouc'a imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu
fa'a pe laƚmana'.” 27 Italai'e'e'ma,
timi: “Mai'ailli', caxahue'ehuo'
tommeƚa' Lázaro ti'huaƚa' lejut'ƚ
cai'ailli'. 28 Jiƚpiya timana' amajxi
laipimaye. Timitsola' te ts'i'ic'
laifnuyaicopa. Aimicuaicu jouc'a
fa'a pe laifteƚcoyopa.” 29 Abraham
italai'e'e'ma, timi: “Tipa'a lije'e
liniƚijmpa Moisés jouc'a liƚje'e
liniƚijmpa lam profeta. Tiquimf'etsa
lataiqui' jiƚpe liniƚingiya.”
30 Timi: “A'i, mai'ailli' Abraham.
Ti'huaƚa' anuli ƚicuai'ma fa'a pe
laƚmana' illanc' laƚmanaponga',
toƚta'a laipimaye tixhuej'mecu.”
31 Abraham timi: “Ja'ni aimihuejyi
liƚtaiqui' Moisés jouc'a lam profeta,
tama anuli ƚimanapa timaf'iconƚa',
ti'huaƚa' tipalaic'otsola', iƚniya
aimihuejyacu.”
17 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Micoƚi li'a
ƚamats' timajm'me lan xanuc'
naimenac'iyalepa. A'ijc'a
loyalaicoyacu iƚniya no'epá toƚta'a.
2 Cal xans naimenac'iyacola', tama
ma le'a anuli iƚna'a laica'uhuay, coƚa'
ifinc'im'me ƚejoc' anuli cal cuecaj
capic molino, coƚa' ecajm'mintsa
ƚaja, tunxaƚac'la' nulemma, timatsi.
3 Imanc' toƚ'etsoƚtsi cuenna.
Toƚspic'eƚe tonƚ'eƚe ma le'a al c'a.
’Ja'ni a'ijca li'epo' ƚopima,
ima' tomiƚa': “Toƚta'a laƚ'epa
aimaƚ'econa'ma”. Tijouƚa', ja'ni
tixhuej'menanni taimenc'e'ecoƚa' iƚe
li'epo'. 4 Ja'ni ti'hua ti'ehuo', tama
anuli litine tixhuaitsi acaitsi, ja'ni
jouc'a ti'hua tixa'huehuo' acaitsi,
timihuo': “Ƚinca aixhuej'menamma
iƚe lai'epo', limenc'e'ecoƚa'”, ima'
taimenc'e'ecoƚa'.
5 Ts'ilihuequi Jesús timiyi
ƚiƚPoujna:
San Lucas 16​, ​17
148
―Aƚtoc'itsonga', xonca
aƚ'huaiyijnle.
6 Timila':
―Imanc' ja'ni aimi'iya
moƚ'huaiyijnyacu acueca', tama iƚe
loƚ'huaiyijmpa tocomma ahuata,
ti'onƚcospa to cal fanu' xonca
aca'hua cuftine sinapí, ti'i'ma
toƚ'e'me acueca'. Toƚcuxe'e'me
iƚta'a al 'ec sicómoro, toƚmi'me:
“Toyax‑xoxi, tofaxoxi pu'hua ƚaja”.
Tijouƚa' iƚe al 'ec tihuejco'molhuo'.
7 ’Imanc', ticuainanni lajut'ƚ
ƚoƚmozo, joupa i'ehuo'ma canic',
epahuo'ma ƚamats', i'ehuo'ma
cuenna lan huacax jiƚpe ƚolamats',
¿te coƚmiyacu cal mozo? ¿Te
toƚmi'me: “Ne', tocutshuaiƚa',
totetsoƚa'”? 8 A'i toƚta'a moƚmiyacu.
Xonca toƚmi'me: “Tomac'eƚa'
ƚaifteja. Toc'ejmot'ƚiƚa' cal pime.
Catetso'ma, caxna'ma. Tijouco'ma
ima' totetso'ma, toxna'ma.”
9 ¿Te toƚs'najtsi'i'me ƚoƚmozo
li'epa loƚcuxe'epa? Iya' cacua:
Amoƚs'najtsi'iyacu. 10 Imanc'
ti'onƚcospolhuo' to lam mozó.
Tolihuejco'me jahuay locuxe'epolhuo'
ȽanDios. Tijouƚa' toƚmi'me: “Iya' le'a
ninmozo. Ai'epa ma le'a laƚcuxe'epa.”
11 Jesús ti'hua lane ticuaita
Jerusalén. Tuyaijma pe
loniquecomma al distrito Galilea
jouc'a ƚilemats' lun Samaria. 12 Ma
micuaispa anuli liƚya' italecuf'mola'
imbamaj lan xanuc' textafquila',
ƚiƚcuana ahui cuftine lepra.
13 Ecaxoƚ'me aculi', tija'ayi, timiyi:
―CumJesús, momxi, aƚsintsonga'
ninc'icuanuc'la.
14 Jesús timila':
―Tonƚenƚe. Toƚmujtsoltsi jipu'hua
pe lomana' la'aillí.
Miyenayi lane ixaƚcona'mola'.
I'ina'mola' limpio. 15 Anuli iƚniya
lixim'moxi ixaƚconapa ipaiconanni,
tija'e', tipalay ujfxi, tix'najtsi'i
ȽanDios, timi:
―ManDios, aƚ'epa acueca'.
16 Icuaitsi pe lopa'a Jesús,
ixpats'huai'ma li'mitsi', timi:
―X'najtseco'.
Iƚque cal xans ƚas Samaria.
17 Jesús ticua:
―¿Te aiquixaƚcola' imbamaj
lan xanuc'? Ma le'a anuli fa'a
icuaicona'ma. ¿Pe comana'
locuenaye lam pelƚa? 18 ¿Ma le'a
iƚca'a cal xans ipaiconamma
tix'najtsi'i ȽanDios? Iƚque ocuena
quipiƚya', ƚas Samaria.
19 Timi cal xans:
―Totsahuenni, to'huanƚa'.
Aƚ'huaiyijmpa, toƚta'a joupa
ixaƚconapo'.
20 Lijou'ma lan xanuc' fariseo
icuis'e'me, timiyi Jesús:
―¿Te 'hora aƚsim'me ȽanDios cal
cuecaj Rey ticuxe'mola' lixanuc'?
Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Tama imanc' aimoƚsinyi, itsiya
ƚinca ȽanDios ticuxela' lixanuc'.
21 Aimi'iya molu'iyacola' lan xanuc':
“¡Tolahuelojnle! Jifa'a ȽanDios
ticuxela' lixanuc'.” Jouc'a aimi'iya
molu'iyacola': “¡Tolahuelojnle!
Ƚu'hua ticuxela' ȽanDios lixanuc'.”
Jifa'a pe loƚmana' ȽanDios ti'hua
ticuxela' lixanuc'.
22 Timila' ts'ilihuequi:
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Ticuaihuo
litine imanc' toƚjanaj'me juaiconapa
aƚsinƚa'. Toƚnes'me: “Tama anuli
litine aƚmajnle anuli”. Aimaƚsinya.
23 Lan xanuc' timi'molhuo': “Fa'a
San Lucas 17
149
copa'a”, o “Pu'hua copa'a”.
Toƚmanenca. Aimalahue'ma.
A'ij ƚinca iƚta'a lominyacolhuo'.
24 Mixcuaf'ma tepalc'o'i a'i ma le'a
jiƚpe lo'huayomma. Iƚe lepalc'o'
tixinyi ni petsi li'a ƚamats'. Toƚta'a
ti'i'ma cacuaicohuananni iya'. Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. Iƚe litine aƚsim'ma
jahuay lan xanuc'.
25 ’Ate'a cateƚco'ma juaiconapa.
Lan xanuc' nomana' itsiya litine
latets'i'ma.
26 ’Ma to li'ipa iƚniya ƚitiné
lipajmpa Noé jifa'a li'a ƚamats', ma
toƚta'a ti'i'ma litine cacuaiconanni
iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. 27 Milanc'e
Noé al cuecaj barco lan xanuc'
tuyalaicoyi lapajnya, titetsoyi,
tixnayi, temalƚiyi, ticuyi liƚnaxque'
temalƚiƚe. Litine litsufai'ma Noé
al cuecaj barco ma' anuli mi'eyi.
Aiquicoƚ'ma. Icui'ma ƚaxpaiqui'
cacui, ijou'ne'mola' jahuay lan
xanuc', ima'mola'.
28 ’Mipa'a Lot jifa'a li'a ƚamats'
ȽanDios iteƚ'mi'mola' lan xanuc'.
Iƚniya tuyalaicoyi lapajnya, titetsoyi,
tixnayi, ti'naji, ticujyi, tifayi,
tilanc'eyi quilejut'ƚi. 29 Litine Lot
lipanni jiƚpe liƚya' Sodoma, maƚe
litine, icui'ma cunga, icui'ma
azufre. Ima'a'mola' jahuay, acueca'
caxpaiqui' i'i'ma.
30 ’Toƚta'a ti'onƚcospa to lo'iya
litine cacuaiconanni jifa'a li'a
ƚamats'. Aƚsim'ma naitsi iya', iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a. 31 Iƚe litine ja'ni
anuli if'ajnapa al toncay lejut'ƚ,
aimines'ma: “Quimuhuananni,
quipa'ahuatsi ƚai'huexi”. Aimicoƚ'ma.
Tinuƚa'. Jouc'a ja'ni anuli i'huapa
ti'eta canic' ƚimuc'o', aimipaihuo,
aimines'ma: “Capulaf'nata
laipo'nopa ƚu'hua”. 32 Toƚ'nujuaisle
li'ipa ƚipeno Lot.
33 ’Cal xans no'epoxi cuenna,
nocuapa: “Cuyaicoƚa' al c'a
lapajnya”, iƚque tejac'e'moxi. Cal
xans nocupoxi lateƚcoya, tama
a'ijc'a loyaicopa lapajnya, iƚque
tunƚu'ma.
34 ’Iya' camilhuo': Iƚe lipuqui' ja'ni
tunahuoƚanna oquexi', tixmaiyi
anuli al hualfa, tileconam'me
anuli, ƚocuena tipanehuo. 35 Jouc'a
lacaƚ'no', ja'ni oquexi' anuli mutsiyi,
anuli tileconam'me, ƚocuena
tipanehuo. 36 Ja'ni oquexi' lan xanuc'
tiƚmana' ƚimuc'o' anuli tileconam'me,
ƚocuena tipanehuo.
37 Ts'ilihuequi icuis'e'me Jesús,
timiyi:
―Maƚpoujna, ¿pe co'iya toƚta'a?
Italai'e'e'mola', timila':
―Pe ƚopa'a ƚimac', jiƚpiya lapote
tefoƚyomma.
18 Jesús ti'hua timuc'ila'
ts'ilihuequi, tu'ila':
―Ti'hua toƚjoc'iƚe ȽanDios, toƚta'a
aimitafqueyacolhuo'.
I'onƚicopa li'ejma' anuli ƚaca'no'
apotsate. 2 Timila':
―Anuli liƚya' tipa'a anuli cal
juez aimixpaic'e ȽanDios ni
aimixpaic'ela' lan xanuc'. 3 Maƚpe
liƚya' tipa'a anuli ƚaca'no' apotsate.
Itine itine ticuaiyumma pe lopa'a
cal juez. Tixa'hue, timi: “Aƚtoc'iƚa'.
Toteƚ'miƚa' ƚalixtuc'opa.”
4 ’Muyaipa axpe' quitine cal
juez aimicua mitoc'iya. Lijou'ma
timiyoxi: “Tama aicaxpaic'e
ȽanDios ni aicaxpaic'ela' lonespa
San Lucas 17​, ​18
150
lan xanuc', 5 catoc'i'ma iƚca'a cal
potsate caca'no' nocuaiyumma itine
itine. Cateƚ'mi'ma iƚque ƚaixtuc'opa.
Ja'ni a'i, ti'hua ticuaihuo,
aicaxnet'ƚya.”
6 ȽaƚPoujna Jesús timila'
ts'ilihuequi:
―Joupa oƚcuejpá iƚe litaiqui'
locuapa cal juez. Iƚque tama a'ij
ƚijca li'ejma' itsiya ticua: “Catoc'i'ma
iƚca'a ƚaca'no'”. 7-8 Jouc'a ȽanDios,
¿te aimitoc'iyacola' lixanuc',
li'huijf'epola'? Iƚniya tijoc'iyi itine
ipuqui' tixa'hueyi titoc'itsola'.
Ƚinca ȽanDios aimixtuc'oyacola',
ti'hua tixnet'ƚqui. Iya' camilhuo':
Aimicoƚya, titoc'i'mola'.
Titeƚ'mi'mola' laixtuc'opá lixanuc'.
’Tama aƚinca iƚta'a laimipolhuo',
cacuaicohuananni li'a ƚamats',
¿te ti'i'mola' axpela' lan
xanuc' nepenufpá iƚe laitaiqui'
laifnu'ipolhuo' itsiya? Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a.
9 Jesús ti'hua timuc'iyale.
I'onƚico'mola' lan xanuc' nocuapá:
“Illanc' ma ninc'ic'a xanuc'”. Iƚne
tetets'iyi liƚf'as xanuc'. 10 Timila':
―Oquexi' lan xanuc' iye'me
al cuecaj xoute', tipalaic'ota
ȽanDios. Anuli afariseo, ƚocuena
in'najtsi'iyale. 11 Cal fariseo
tecaxuya tu'i ȽanDios jahuay lo'epa,
timi: “ManDios, iya' cax'najtsi'ihuo'
iya' aica'ay to lo'epa locuenaye
lan xanuc'. Iƚniya tinantseyi, ti'eyi
a'ij ƚijca, texic'e'eyi liƚf'as xanuc'
liƚpenoye. Iya' a'i to iƚniya ni to
iƚca'a ƚin'najtsi'iyale. 12 Iya' oque'
quitine al xamano caxnet'ƚqui,
aicatesma. Laifnulijpa amaxnu
capequi, capi'ihuo' imbama'.”
13 ’Ƚin'najtsi'iyale tixina
calaic'ata, tecaxu lico al xoute'. Ni
aiquehuelonge lema'a, tixhueƚma
juaiconapa, tuntafque ƚunxajma'.
Timi ȽanDios: “MainenDios,
tama tipa'a acueca' laijunac',
amalixtuc'o'ma. Aƚsinƚaj cuanuc'.”
14 ’Iya' camilhuo': Lipalnamma
al cuecaj xoute' iƚniya loquexi' lan
xanuc', liyenapá ƚilejut'ƚi, ȽanDios
joupa iximpa ƚin'najtsi'iyale to
ailopa'a quijunac', epenufpa.
Ƚocuena a'i.
’Cal xans no'e'epoxi acueca',
ti'oc'enam'me. Ja'ni ti'oc'exoxi,
tiƚof'em'me.
15 Lan xanuc' tiƚcuai'emma
liƚnaxque' pe lopa'a Jesús.
Iƚpic'a tixpayaf'tsola'. Liximpa
toƚta'a ts'ilihuequi Jesús
aiquetenƚcoco'mola' lo'epa iƚne
lan xanuc'. Italem'mola'. 16 Jesús
ijoc'i'mola' ticuaiyunca la'uhuay.
Timila' ts'ilihuequi:
―Tolapi'itsola' lane la'uhuay,
tiyouyunca pe laifpa'a.
Aimoƚcuanac'e'mola'. Lan xanuc'
lo'onƚcospola' to iƚna'a la'uhuay
maƚniya titsuflai'me pe locuxeyopa
ȽanDios cal Cuecaj Rey. 17 Iya'
camilhuo' al ƚinca: Lan xanuc'
notsulfoƚaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios cal Cuecaj Rey, ticuicomma
ti'onƚcotsola' to la'uhuay. Ja'ni a'i
aimi'iya mitsuflaiyacu.
18 Anuli ƚincuxepa ipalaic'o'ma
Jesus, icuis'e'ma, timi:
―Momxi, ima' unc'a xans, lu'iƚa',
¿te caif'eya culijla' laipitine
aimijouya?
19 Jesús italai'e'e'ma timi:
―Ima', ¿te caƚmicuapa: “Unc'a
xans”? Le'a anuli copa'a cal
San Lucas 18
151
C'a, iƚque ȽanDios. 20 Ima' oxina'
loya'apa locuxepa ȽanDios, ticua:
“Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans.
Aimoma'ahuale'ma. Aimonantse'ma.
Aimonescoyale'ma. Taihuejco'mola'
co'ailli', co'máma'. Totoc'i'mola'.”
21 Cal xans timi:
―Laƚtojyomma iƚe lataiqui'
canant'ƚi. Itsiya ixpic' ca'ay toƚta'a.
22 Licuej'ma limi'ma cal xans,
Jesús timi:
―Tehue'ehuo' huata. Jahuay
ƚo'hueca tocujtsi. Al tomí
lofmulijya tapi'itsola' lan xanuc' pe
aiquiƚ'hueca. Toƚta'a ti'i'ma acueca'
co'huexi pu'hua lema'a. To'etsi to
laifmipo', tijouƚa' tocuaiconamma
lihuejna'ma.
23 Licuej'ma jiƚiya lataiqui' cal
xans ihuotsonni juaiconapa. I'hueca
acueca' qui'huexi. 24 Liximpa cal
xans ihuotsonni, Jesús ticua:
―Lan xanuc' ts'iƚ'hueca acueca'
quiƚ'huexi tixim'me ipime, afule
mitsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios. 25 Ticuanni: “Anuli cal
camello, iƚque ƚinneja juaiconapa
acueca', aimi'iya muyaicoya
laquipihuo ƚacuxa”. Cal xans
ts'i'hueca acueca', ti'i'ma xonca
ipime, afule mitsufaiya pe
locuxeyopa ȽanDios.
26 Licuej'me iƚiya lataiqui' iƚniya
timiyoƚtsi:
―Ja'ni toƚta'a, ailopa'a conƚuya.
27 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Tama lan xanuc' aimi'iya
mi'eyacu, ȽanDios ƚinca nipajnya
ti'i'ma ti'e'ma.
28 Pedro timi:
―¡Toxinƚa'! Illanc' joupa
aƚpo'nonapá jahuay ƚaƚ'huexi.
Lihuejnahuo'.
29-30 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans
naihuejcopa ȽanDios ja'ni tipo'noƚa'
lejut'ƚ o ƚipeno, o tipo'no'mola'
lipimaye, qui'ailli', qui'máma' o
linaxque', mipa'a fa'a li'a ƚamats'
tepi'im'me acuecaj xonca. Tijouƚa',
ticuaitsi locuena quitine tulij'ma
lipitine aimijouya.
31 Lijou'ma Jesús ileco'mola'
quiƚtuca' limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi, timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Luyaipa
quitine lam profeta iniƚpá laƚ'iya.
Itsiya aƚf'ajliyi, aƚcuaitsa liƚya'
Jerusalén, pu'hua jahuay iƚe lataiqui'
tenanƚta. 32 Aƚcunna, ticuaita
quiƚmane lan xanuc' ocuena nación.
Lilotsocota, aƚmilojta cataiqui',
aƚtsuƚcota lai'a, 33 luntafta f'ix'ec,
aƚma'ata. Al fane' quitine camaf'inna.
34 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca iƚe
lataiqui' limi'mola'. Aimuhuaƚyi,
aimi'iya.
35 Jesús joupa ticuaispa huejnca
liƚya' Jericó. Jiƚpe tipa'a anuli cal fo'
ticutsu lema cane, tixa'hue tepi'inƚe
caquitomí. 36 Icuej'ma tuyalaiyi
axpela' lan xanuc', icuis'e'mola',
timila':
―¿Te co'ipa?
37 Italai'e'e'me, timiyi:
―Icuai'ma Jesús ƚas Nazaret,
joupa tuyaipa.
38 Cal fo' ija'a'ma, timi:
―Jesús, ima' ƚacui'impo' i'Hua
David, ¡Aƚsinƚa' nincuanuc'!
39 Lan xanuc' liƚej'me timiyi:
―¡Ti‑ch'ixcotso'!
Xonca tija'e', timi:
―Mi'Hua David, ¡aƚsinƚa'
nincuanuc'!
San Lucas 18
152
40 Jesús ecaxhuenni, icuxe'ma,
timila':
―Aƚƚec'metsi.
Icuai'etsa pe lopa'a Jesús. Iƚque
icuis'e'ma, timi:
41 ―¿Te caif'e'eyaco'? ¿Te ts'opic'a?
Timi:
―Maipoujna, cahuetsaleƚa'.
42 Jesús timi:
―¡Tahuetsaleƚa'! Aƚ'huaiyijmpa,
joupa ixaƚconapo'.
43 Aiquicoƚ'ma, ehuetsalena'ma.
Ipango'ma ihuej'ma Jesús.
Tix'najtsi'i ȽanDios. Jahuay nomana'
jiƚpiya, liximpa toƚta'a jouc'a
ix'najtsi'i'me ȽanDios. Ticuayi:
“Acueca' lo'epa ȽanDios”.
19 Jesús itsufai'ma liƚya' Jericó,
uyaicohuo'ma. 2 Jiƚpe
liƚya' tipa'a anuli cal xans cuftine
aZaqueo. Iƚque cal xans nocuxepola'
lif'as xanuc' quin'najtsi'iyalepá.
Acueca' qui'huexi i'hueca. 3 Tehuay
te co'iya mixinya Jesús. Ipic'a
timetsaicoƚa'. Jesús ti'hua nolojmay
axpela' lan xanuc', Zaqueo aca'hua
xans. Tixina aimi'iya mixinya.
4 Inu'ma, i'huaj'me'ma. If'aj'ma anuli
al 'ec sicómoro. Jiƚpiya tuyaico'ma
Jesús. Tixim'ma.
5 Jesús icuaitsi jiƚpiya, ehuelojm'ma
al toncay al 'ec. Ipalaic'o'ma, timi:
―CumZaqueo, nuya taimunni.
Itsiya ai'huapa lomejut'ƚ, cunxac'eta.
6 Zaqueo aiquicoƚ'ma, imunni.
Ixoj'ma queta juaiconapa. Jiƚpe
lejut'ƚ epenuf'ma Jesús. 7 Lan xanuc'
lixim'me toƚta'a li'i'ma ixtulenca
jahuay, tipalaicoyi lo'epa Jesús,
tinesyi:
―Iƚque cal xans Zaqueo
aimihuejma locuxepa ȽanDios,
Jesús itsufaipa lejut'ƚ.
8 Zaqueo ecax'ma, ipalaic'o'ma
ƚaƚPoujna Jesús, timi:
―Toxinƚa', maipoujna, itsiya
onƚca ƚai'hueca capi'ina'mola' lan
xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Naitsi cal
xans ƚaifel'mipa, nexic'epa litomí,
capi'icona'ma amalpemma.
9 Jesús mehuelonge Zaqueo ticua:
―Itsiya jifa'a lajut'ƚ unƚupa
anuli cal xans, iƚque jouc'a i'hua
ƚoƚtatahuelo Abraham. 10 Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a li'a
ƚamats' cahue'mola', cunƚu'e'mola'
lan xanuc' lejac'pola'.
11 Miquimf'eyi lan xanuc', Jesús
ti'hua timuc'iyale. Iƚniya lan xanuc'
ticuayi: “Liƚya' Jerusalén a'ij culi'.
Ticuaitsi jiƚpiya Jesús tulijtola'
laƚ'eponga' laic'. Tijouƚa' illanc' y
ȽanDios aƚcux'e'me anuli.” Jesús
ipic'a ti'iƚa' quiƚsina' a'ij ƚinca
iƚe lonespa. I'onƚico'moxi lo'iya,
12 timila':
―Anuli cal xans iƚque i'hua
ƚincuxepa i'huapa aculi', ocuenaj
nación. Jiƚpiya tepi'inna lipenic'.
Tijouƚa' tipaino, ticuxena'mola'
lixanuc'. 13 Ai'a tipahuo ijoc'i'mola'
limbamaj limozó. Anuli anuli
epi'i'mola' quiƚtomí, lipitali to cal
xans lolijpa no'eya canic' afanej
mut'ƚa. Timila': “Iya' aicapajnya, ma
cai'huayaic' aculi' imanc' toƚsuicoƚe
iƚta'a al tomí”.
14 ’Liƚpiƚya' xanuc' ixtuc'o'me
cal xans. Ummem'mola' lan
xanuc' tiyeƚe pe litsepa, tuya'ata:
“Iƚque cal xans aimalapenufyacu.
Aimaƚcuxeyaconga' illanc'.”
15 ’Cal xans, epi'impa lipenic'
ticuxetsola' lixanuc', ipaiconanni.
Licuaitsi ƚemats' icuxe'ma
San Lucas 18​, ​19
153
tijoc'intsola' limozó, iƚne nepenufpá
al tomí. Tixim'ma lulijpa.
16 ’Icuaiyunni cal te'a. Timi
ƚipoujna: “Maipoujna, lotomí
lalapi'ipa joupa ulijpa imbama'”.
17 Timi: “Ima' unc'a mozo. Ac'a
lo'epa. Ahuata lainepi'ipo'.
Oxhuicopa ac'a. Itsiya capi'i'mo'
imbamaj ƚiƚeloƚya', tocuxetola' lan
xanuc' nomana' jiƚpe ƚiƚeloƚya'.”
18 ’Icuaiyunni ƚocuena, timi
ƚipoujna: “Maipoujna, lotomí
lalapi'ipa joupa ulijpa amaque'”.
19 Jouc'a epi'i'ma lipenic'. Timi:
“Ima' jouc'a capi'i'mo' copiƚeloƚya'.
Tocuxetola' lan xanuc' nomana' jiƚpe
lam maquej ƚiƚeloƚya'.”
20 ’Lijou'ma icuaiyunni ƚocuena.
Timi ƚipoujna: “Toxinƚa', maipoujna,
jiƚta'a lotomí. Ai'huejpa. Aifi'ecopa
ijahua'. 21 Cai'ecopa caxpaic'ehuo'.
Aixina' ima' unxans maftsile. Ni
toƚta'a aimocu, ma le'a tapenuf'ma.
Aimofa, ma le'a tafot'ƚe'ma.” 22 Timi:
“Ima' mixcay mozo. Maƚta'a lonespa
joupa mecani'epoxi. ¿Te ima'
oxina' iya' ninxans naftsile? ¿Te
al ƚinca iya capenufi tama aicacu?
Jouc'a, ¿te cafot'ƚe tama aicafa?
23 Joupa oxina' toƚta'a. Itsiya iƚta'a
laitomí, ¿te aicomecana al banco?
Toƚta'a coƚa' capenufna'ma laitomí
jouc'a lulijpa.” 24 Timila' lixanuc'
nacaxhuoƚanna jiƚpiya: “Tolaxic'eƚe
al tomí, tonlapi'iƚe iƚque ts'i'hueca
limbama'”. 25 Iƚne italai'e'e'me,
timiyi: “Maƚpoujna, joupa i'hueca
imbama'”. 26 Italai'e'e'mola',
timila': “Iya' camilhuo': Jahuay
iƚne nulijpá, tepi'im'mola' xonca.
Lan xanuc' pe aiquiluliqui,
texic'ena'mola' liƚ'hueca. 27 Itsiya,
toƚ'hua'ancola' fa'a pe laifpa'a lan
xanuc' nalixtuc'opa iƚniya nocuapá:
Iƚque cal xans aimalapenufyacu,
aimaƚcuxeyaconga'. Toƚma'atsola'.”
28 Lijoupa limipola' jiƚe lataiqui',
ti'hua tuyaipa. Tif'aqui lane
Jerusalén. 29 Icuaitsi ƚijuala cuftine
Ƚijuala Olivo, ahuejnca ƚiƚeloƚya'
Betfagé jouc'a Betania. Jiƚpiya
umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi,
30 timila':
―Tonƚeƚe jiƚpe liƚya' lehuoc'ocojma.
Jiƚpiya loƚtsuflaiyacu toƚsinna
tifijnya anuli ƚaca'huaj burro.
Nij naitsi xans ƚenafcaipa.
Toluhuaiƚtsa, toƚcuai'ecu fa'a. 31 Ja'ni
ticuis'etsolhuo', timitsolhuo': “¿Te
cunluhuaiƚcopá ƚa'huaj burro?”,
toƚmitsa: “Ƚipoujna tixhuicota”.
32 Iye'me iƚne loquexi'
lummem'mola', ixintsa ƚaca'huaj
burro ma to limipola' Jesús.
33 Muhuaiƚyi ƚaca'huaj burro
lipoujnalá ipalaic'om'mola',
timinnila':
―¿Te cunluhuaiƚcopá ƚala'huaj
burro?
34 Italai'e'e'me, timiyi:
―Ƚipoujna ipicuicoya tixhuicota.
35 Icuai'etsa ƚaca'huaj burro pe
lopa'a Jesús. Ixpefi'me liƚpuquiya
lixpula' ƚa'huaj burro. Jesús
enafcai'ma. 36 Pe loyaicoya, lan
xanuc' ixpou'me liƚpuquiya.
37 Icuaitsa huejnca jiƚpe laimuc'
ƚijuala Olivo, lanxpela' ts'ilihuequi
Jesús iƚejmale ixoj'ma quileta.
Jahuay ipango'me ija'a'me,
tix'najtsi'iyi ȽanDios. Joupa iximpá
al cueca' li'ipa. 38 Ticuayi:
―¡Itsiya ocuai'ma ima' aƚRey!
Joupa lu'imponga' tocuaihuo,
aƚminga' ȽanDios ƚaƚPoujna
tumme'mo'. ¡Itsiya ocuai'ma!
San Lucas 19
154
¡Aƚs'najtsi'ihuo' juaiconapa!
¡ȽanDios Nopa'a lema'a
aimalixtuc'oconayaconga',
aƚpaxnenga'! ¡Nomana' lema'a
xonca al toncay timiƚe: “Ima' xonca
umCueca'”!
39 Jiƚpe pe lomana' lan xanuc'
jouc'a timana' lam fariseo. Iƚniya
timiyi Jesús:
―Momxi, to‑ch'ixc'etsola' iƚne
ts'ihuejhuo'.
40 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Iya' camilhuo': Ja'ni
ti‑ch'ixcotsola' lalihuequi', lapic'
tija'a'me, tix'najtsi'i'me ȽanDios.
41 Iƚoc'oƚai'me xonca Jerusalén.
Lixim'ma liƚya' Jesús ijoj'ma, 42 timi:
―Iya' caxhueƚcocojma iƚe lo'iyaco',
miƚya' Jerusalén. Itsiya ȽanDios
ipic'a tipaxnetsola' loxanuc'.
Ipic'a titoc'itsola', tuyalaiƚe al
c'a. ¡Coƚa' ticuec'eƚe! Aimi'iya
micuec'eyacu. 43 Ticuaita litine
ticuaicu laixtuc'opo'. Tejuajmi'me
camats' lixpula' ƚomitaƚ. Tilanc'e'me
lof'ajcoyacu. Tipa'nem'me
canumicay, loxanuc' ailopa'a
caipalcoyacu. 44 Laixtuc'opo'
tif'ajli'me ƚomitaƚ, teca'not'ƚi'me
ƚomitalot'ƚ, jouc'a loxanuc'.
Laixtuc'opo' tijou'ne'mo' nulemma.
Ni anuli ƚapic mipo'nof'queya
ƚocuena capic. ȽanDios joupa
icuai'ma coƚa' tipaxnetso'. Ima'
aicoxingufi toƚta'a lo'eya, aicocuac'.
Toƚiya titeƚ'mi'mo' to laifmipo'.
45 Lijou'ma Jesús itsufai'ma al
cuecaj xoute' lopa'a Jerusalén. Jiƚpe
ipa'a'mola' nocucalepá. 46 Timila':
―El Paxi Liniƚingiya tuya'e':
“Lainejut'ƚ lecui'impa: Lajut'ƚ petsi
lan xanuc' tipalaic'oyo'me ȽanDios.”
Itsiya imanc' tonƚ'onƚicoyi iƚta'a
lajut'ƚ to ƚunts'eja' lafoƚyomma lan
namats'.
47 Itine itine Jesús ti'hua al
cuecaj xoute'. Timuc'ila' lan
xanuc'. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli',
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios jouc'a lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui', tehueyi te co'iya
mima'ayacu Jesús. 48 Aiquiƚsina' te
co'eyacu. Jahuay lan xanuc' icuaitsi
quiƚpic'a litaiqui' Jesús, tipo'noyi
cuenna lomuc'iyalepa.
20 Anuli litine mipa'a Jesús
al cuecaj xoute' timuc'ila'
lan xanuc', tu'ila' Lataiqui' loya'apa
iƚe al c'a loxpic'epa ȽanDios.
Jiƚpiya icuaiyunca lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios,
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui'. Icuaitsa pe lopa'a Jesús,
2 icuis'e'me, timiyi:
―¿Naitsi nepi'ipo' lomane toƚta'a
to'e'ma? ¿Naitsi nummepo'?
3 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Iya' jouc'a tipa'a
laifnicuis'eyacolhuo'. Aƚtalai'eƚa'.
4 ¿Naitsi nummepa Juan? ¿Naitsi
nicuxe'epa tepo'itsola' lan xanuc'?
¿Ja'ni ȽanDios? o ¿anuli cal xans?
5 Iƚne ipalaic'o'moƚtsi quiƚtuca',
timiyoƚtsi:
―¿Te caƚmiyacu? Ja'ni aƚmiƚe:
“ȽanDios ummepa”, alicuis'e'monga',
aƚmi'monga': “Imanc', ¿te
aicolapenufi Juan?” 6 Ja'ni aƚmiƚe:
“Anuli cal xans nummepa”, lan
xanuc' aƚma'aco'monga' apic'. Iƚne
ticuayi Juan aprofeta. Ticuayi
ȽanDios ummepa.
7 Italai'e'e'me, timiyi:
―Illanc' aicaƚsina' naitsi nummepa.
8 Italai'e'e'mola' Jesús, timila':
San Lucas 19​, ​20
155
―Iya' jouc'a aicu'iyacolhuo' naitsi
nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a.
9 Ipango'ma ipalaic'ocona'mola' lan
xanuc'. I'onƚicopola' iƚniya ts'iƚpenic'
lan judío, timila':
―Anuli cal xans ifapaj 'uva
ƚemats'. Hualca lan xanuc' epi'i'mola'
lane ti'eƚe canic'. Tijouƚa' lanic',
tijouƚa' tefot'ƚeƚe, tepi'ina'me onƚca
ƚipammaita.
’Ƚapoujna camats' i'hua'ma
aculi'. Jiƚpe icoƚhuo'ma. 10 Icuaitsi
litine tefot'ƚeƚe umme'ma anuli
ƚimozo, ti'huaƚa' titaita ƚi'as 'uva,
iƚque ƚocuaiya quimane. Lin'epá
canic' ailopa'a quilepi'i', ni toƚta'a.
Untaf'me cal mozo, icuxe'e'me
ti'huanƚa'.
11 ’Ummecona'ma ocuenaj
mozo. Iƚque jouc'a untaf'me,
i'e'me lixcay, etets'i'me. Ailopa'a
quilepi'i', ni toƚta'a. Icuxe'e'me
ti'huanƚa'. 12 Ummecona'ma ocuenaj
mozo, iƚque ƚo'icoya afantsi. Iƚque
ixcai'e'me, exaƚcuf'me, ipa'apá
ƚamats' pe lifayiya cal 'uva.
13 ’Lijou'ma ƚapoujna camats'
pe lifayiya cal 'uva ticua: “¿Te
caif'eya?” Ixpic'e'ma, ticua:
“Cumme'ma ƚai'hua, ƚaif'epa capic'a
juaiconapa. Aga aimetets'iyacu
iƚque. Tepenufta.” 14 Lin'epá canic'
lixim'me icuaico'ma ƚi'hua ƚiƚpoujna
timiyoƚtsi: “Iƚque tepenuf'ma
ƚi'huexi qui'ailli'. Aƚma'a'me. Toƚta'a
alulijna'me caƚ'huexi.” 15 Exaƚcuf'me,
ipa'apá ƚamats' pe lifayiya cal 'uva,
ima'a'me.
Jesús icuis'e'mola', timila':
―Imanc', ¿te coƚcuapa? Ƚipoujna
camats' pe lifayiya cal 'uva, ¿te
co'eyacola'? 16 Iya' cami'molhuo'
lo'eya: Ti'hua'ma, ticuaitsi pe
lomana' iƚniya lin'epá canic',
tima'acola'. Ƚemats' pe lifayiya 'uva,
maƚe ƚamats' tepi'i'mola' ocuenaye
xanuc'.
Licuej'me toƚta'a litaiqui' Jesús lan
xanuc' noquimf'epá ticuayi:
―¡ȽanDios aimicu'ma lane mi'i'ma
toƚta'a!
17 Jesús ehuelonc'e'e'mola' liƚ'a,
timila':
―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e':
Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajutƚ,
i'ipa xonca ƚaicuicoya.
Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ
aimecangeya lajut'ƚ.
Ja'ni a'i mi'iya to itsiya
laifnu'ipolhuo', ¿te conescopa
toƚta'a al Paxi Liniƚingiya? 18 Cal
xans tixc'uaƚaf'caitsi, tecanafcaitsi
cal Cuecaj Capic, iƚque tunƚa'moxi.
Ja'ni iƚque Ƚapic tecangenni
tetof'caitsi cal xans, iƚque cal xans
tuxpats'i'i'ma nulemma.
19 Lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios jouc'a lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' ixtulenca. Iƚsina'
Jesús tipalaicola' iƚniya liƚ'ejma'.
Ehuepá te co'iya mi'noƚyacu Jesús.
Maƚpe 'hora iƚpic'a ti'noƚƚe. Aiqui'ic'.
Tixpaic'eyi lan xanuc'.
20 Ti'hua tehueyi te co'iya
mi'noƚyacu Jesús. Umme'me
liƚxanuc' tiyeƚe pe lopa'a Jesús,
tehuelaifta. Ma le'a ti'e'eyoƚtsi;
iƚne a'ijc'a xanuc'. Ticuis'eta Jesús.
Ticuayi: “Tinesc'eƚa' cataiqui' cal
gobernador. Tijouƚa' aƚcu'me,
ticuaita quimane iƚque ts'ipenic'.”
21 Icuis'e'me Jesús, timiyi:
―Momxi, aƚsina' ac'a lotaiqui', ac'a
lofmuc'iyalepa. Ima' toxinnila' lan
xanuc' ipacoya. Al ƚinca tomuc'ila'
lipene ȽanDios. 22 Itsiya licuis'e'mo',
San Lucas 20
156
lu'itsonga': ¿Te aƚ'najtse'e'me
cal cuecaj quincuxepa César?
o ¿aimalapi'iyacu? ¿Te ti'i'ma o
aimi'iya?
23 Jesús ixina' ma le'a tehueyi
tic'aiƚquenni. Timila':
―¿Te calahuaicopa? 24 Aƚmuc'iƚa'
anuli al tomí. ¿Naitsi jiƚta'a ts'i'a?
¿Naitsi iƚta'a ts'ipuftine?
Timiyi:
―Li'a César, lipuftine César.
25 Timila':
―Ja'ni i'huexi César, ne',
tonlapi'iƚe César. Ja'ni i'huexi
ȽanDios, ne', tonlapi'iƚe ȽanDios.
26 Toƚta'a iƚniya ailopa'a co'eyacu.
Aiquiƚc'aiƚqui Jesús. Ixim'me acueca'
lipicuejma', i‑ch'ixco'mola'.
27 Lijou'ma hualca lan xanuc'
saduceo icuaitsa pe lopa'a
Jesús. Iƚne tinesyi: Limanapola'
aimimaf'iconayacu. Icuis'e'me Jesús,
28 timiyi:
―Momxi, pe liniƚpa Moisés
alu'iponga': “Anuli cal xans timanƚa',
joupa ilejma ƚaca'no', ja'ni ailopa'a
quiƚ'hua ƚamizhua tipa'a ƚipima
tileco'ma ƚi'maxi. Tipajntsi quiƚ'hua
tecui'i'me lipuftine ƚipima ƚimanapa,
tepenuf'ma ƚi'huexi.”
29 ’Li'ipa timana' acaitsi lan xanuc'
apimaye. Cal te'a ilecopa anuli
ƚaca'no', lijou'ma imana'ma. Ailopa'a
quiƚ'hua. 30 Ƚocuena ƚipima ilecopa
ƚi'maxi, imana'ma jouc'a. Ailopa'a
quiƚ'hua. 31 Lijou'ma ƚocuena ƚipima
jouc'a ileco'ma ƚi'maxi, imana'ma
jouc'a. Ailopa'a quiƚ'hua. Ma' anuli
li'i'mola' locuenaye lan malujxi'
capimaye. Anuli anuli ileco'me
ƚaca'no', imana'mola'. Ailopa'a
quiƚ'hua. 32 Lijou'ma imana'ma
ƚaca'no' jouc'a.
33 ’Itsiya, lu'itsonga': Ticuaitsi jiƚe
litine timaf'inaƚe limanapola', ¿te
co'iya iƚque ƚaca'no'? Lan caitsi
capimaye ilecopá. ¿Naitsi co'iya
quipe'ailli'?
34 Jesús timila':
―Mimana' fa'a li'a ƚamats' lan
xanuc' temalƚiyi, liƚ'aillí ticuyi
liƚnaxque'. 35 Locuena Quitine a'i
toƚta'a mi'eyacu. Timana' lan xanuc'
lacaƚ'no' ȽanDios tixinnila' ti'i'ma
titsuflaita jiƚpe Locuena Capajnya,
tixinnila' ti'i'ma timaf'icona'me
nulemma. Iƚniya tipo'no'mola'
locuenaye limanapola'. Iƚniya
aimemalƚiconayacu. 36 Ti'onƚcotola'
to lapaluc' quema'a. Aimimayacola'.
Iƚniya ƚinca inaxque' ȽanDios,
timaf'i'ina'mola' nulemma.
37 ’Maƚque Moisés tuya'e': ȽanDios
timaf'i'ina'mola' limanapola'. Toƚta'a
tuya'e' lije'e. Jiƚpe tuya'e' li'ipa
litine lonajpa lac'ec. Iƚe litine
ȽanDios imipa: “Iya' NanDios;
ilenDios Abraham, Isaac, Jacob.”
38 Ja'ni nulemma imanapola' iƚniya,
ȽanDios aimimiya: “Iya' ilenDios
iƚniya”. ȽanDios ilenDios ts'iƚmaf'i',
a'i limanapola'. ȽanDios jahuay
tixinnila' to ts'iƚmaf'i'.
39 Hualca lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios italai'e'me, timiyi
Jesús:
―Momxi, ac'a lonespa.
40 Lijou'ma, ailopa'a
quilicuis'ot'ƚeconghua. Tixpailiquila'.
41 Jesús timila':
―¿Te conescompa: “Cal rey David
itatahuelo cal Cristo, ȽanDios
Ƚommeya”? 42 Petsi liniƚiya al je'e
lan Salmo, David tuya'e':
ȽanDios ipalaic'o'ma ƚaiPoujna,
timi:
San Lucas 20
157
“Tocutshuaiƚa' fa'a al c'a camane.
	 43	Ima' topajnla' fa'a al c'a camane,
ma' iya' ti'hua culiquila' lo'epoj
laic'.
Tijouƚa' ima' tocuxena'mola'.”
44 ’David linesco'ma cal Cristo
ticua: “… ƚaiPoujna”. ¿Te conescopa
“ƚaiPoujna”, ja'ni iƚque cal Cristo
i'hua David?
45 Miquimf'eyi lan xanuc', Jesús
timila' ts'ilihuequi:
46 ―Toƚ'etsoƚtsi cuenna lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
Iƚpic'a tiyelococo'me tipo'no'me
liƚpijahua' itoqui. Tetenƚcocola'
tixinintsola' to lan c'a xanuc',
tinonintsola' miyelocoyi la plazá.
Ni petsi locuaicoyacu, ja'ni ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc', ja'ni
anuli al juic, tehueyi te co'iya
micutshuoƚaiyacu pe li'huáqui
xonca al c'a. 47 Iƚniya ma mi'e'eyoƚtsi
to lan c'a xanuc' texic'e'eyi ƚiƚ'huexi
lam potsateya. Ticoƚi tipalaic'oyi
ȽanDios. Ƚinca xonca titeƚ'mi'mola'.
21 Lijou'ma Jesús
ehuelojm'mola' lan xanuc'
ts'iƚ'hueca acueca' mecajm'miyi
liƚpimoxna al caxax lopa'a jiƚpiya al
cuecaj xoute'. 2 Ixim'ma jouc'a anuli
ƚaca'no' apotsate, ailopa'a qui'hueca.
Iƚque ti'nij'mi oque' al tomí. Ailopa'a
quipitali, toco'ma to oque' centavo.
3 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Xonca
acueca' lipimoxna licupa ƚaca'no' cal
potsate, ailopa'a qui'hueca. 4 Iƚne
lan xanuc' ts'iƚ'hueca acueca', ma
le'a i'nij'mipá loyaf'pa. Iƚque ƚaca'no'
tehue'e', i'nij'mipa jahuay li'hueca.
Ailopa'a co'nacoya ƚoteja.
5 Hualca ts'ilihuequi Jesús
tehuelojnyi al cuecaj xoute'. Ticuayi
juaiconapa i'huáqui al c'a. Ilajncopa
lan c'a capic'. Lan xanuc' joupa
icupá liƚtomí, ilanc'empa xonca al
c'a. Jesús timila':
6 ―Itsiya i'huáqui juaiconapa al
c'a. Aimipaneya toƚta'a. Ticuaita
litine jahuay teteƚquehuo. Ni anuli
ƚapic mipo'nof'queya ƚipima capic.
Jahuay tica'nico'ma.
7 Iƚne icuis'e'me, timiyi:
―Momxi, ¿te quitine toƚta'a
ti'i'ma? ¿Te caƚsinyacu ai'a ti'i'ma
toƚta'a?
8 Timila':
―Toƚpo'noƚe cuenna.
Aimifel'mim'molhuo'. Axpela'
ticuaicu, ticua'me: “Iya' ninCristo.
ȽanDios alummepa.” Jouc'a
ticua'me: “Joupa icuaico'ma
al Cueca' Quitine”. Imanc'
aimonlihuej'mola' nocuapá toƚta'a.
9 Toƚcuej'me lan xanuc' tifuleyi o
tifuliquemma. Aimixpailij'molhuo'.
Ticuicomma ti'i'ma toƚta'a. Li'a
ƚamats' ti'hua ticoƚ'ma.
10 Jesús ti'hua tipalaic'ola'
ts'ilihuequi, timila':
―Lan xanuc' nomana' anuli al
nación tifule'me nomana' locuenaj
nación. Lan xanuc' nomana anuli
ƚilemats' tehuoc'ai'moƚtsi nomana'
ƚocuena camats', tifule'me. 11 Ni
petsi li'a ƚamats' tinu'ma acuecaj
cunanto, titeƚco'me lumemma,
jouc'a al cuana lolecopola'. Jiƚpiya
lema'a acueca' lo'iya. Lan xanuc'
tixim'me, tixpailij'mola'.
12 ’Ai'a ti'i'ma toƚta'a imanc'
toƚteƚco'me. Lan xanuc'
ti'noƚ'molhuo', tihuetsoquim'molhuo',
ticum'molhuo' ticuaita quiƚmane
lan xanuc' nocuxepá ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc',
San Lucas 20​, ​21
158
ti'nicom'molhuo' lacarza,
tilecom'molhuo' pe lomana' lan
rey jouc'a pe lomana' locuenaye
quincuxepá. Imanc' aƚ'huaiyijmpa
iya', toƚiya toƚteƚco'me toƚta'a. 13 Ni
petsi loleconyacolhuo' tulu'i'mola'
lan xanuc': “Illanc' lihuejyi Jesús”.
14 ’Itsiya aimoƚsueƚmot'ƚe'me,
aimoƚnes'me: “¿Te caƚcuayacu? ¿Te
caƚtalai'e'ecoyacola' lan xanuc'?”
Toƚpo'noƚe loƚpicuejma', toƚnesle
nulemma: “Aimaƚsueƚmot'ƚe'me”.
15 Iya' cu'i'molhuo' loƚnesyacu.
Capi'i'molhuo' coƚpicuejma'
acueca'. Naixtuc'opolhuo'
aimi'iya mitalai'eyacolhuo'. Ni
aimimiyacolhuo': “A'ij ƚinca loƚnespa
imanc'”. Aimi'iya minesyacu toƚta'a.
16 ’Loƚ'aillí, loƚpimaye jouc'a
lonƚejmalepá ticuftolhuo',
ticuaita quiƚmane lincuxepá.
Tima'am'molhuo' hualca imanc'.
17 Imanc' ts'alihuequi, toƚiya ni petsi
lomana' lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'.
18 Imanc' aimejac'yacolhuo', ni
anuli lijuac ƚoƚjuac aimejac'ya.
19 Toƚsnet'ƚƚe jahuay lo'iyacolhuo',
toƚta'a tulunƚul'me.
20 ’Litine moƚsinyacu lan soldado
canumicay al cuecaj quiƚya'
Jerusalén ti'iƚa' coƚsina' aimicoƚya
liƚya', tijouna'ma. 21 Iƚe litine ja'ni
toƚmana' jiƚpe al distrito Judea
tolinul'me, tonƚe'me ƚijualay. Ja'ni
toƚmana' al cuecaj quiƚya' tolipalcu.
Ja'ni toƚmana' pu'hua ƚimuc'o',
aimoƚtsuflai'me liƚya'. 22 Jiƚniya
ƚitiné fa'a al cueca' quiƚya' tixim'me
lateƚcoya. Ma to muya'e' al Paxi
Liniƚingiya ma toƚta'a tenanƚco'ma
jahuay. 23 Acuanuc'la lacaƚ'no'
linnaila', jouc'a lacaƚ'no' notu'ipá
liƚnaxque'. Titeƚco'me acueca'
juaiconapa jifa'a li'a ƚamats'. Lan
xanuc' nomana' tixim'me al cueca'
lipoyac' ȽanDios. 24 Lin'ehuale
laic' tima'acom'mola' a'espada.
Jouc'a tifi'em'mola' ts'iƚmaf'i',
tilecom'mola' ni petsi li'a ƚamats'.
Lan xanuc' ocuena quiƚnación, iƚne
aimimetsaicoyi ȽanDios, ticuxe'me
fa'a liƚya' Jerusalén. ȽanDios
tepi'i'mola' lane ti'hua ticuxe'me.
Tijouƚa' texic'e'ena'mola' licueya
quiƚmane, aimicuxeconayacu liƚya'.
25 ’Cal 'ora timuj'ma lo'iya. Jouc'a
cal mut'ƚa jouc'a lan xamna
timuj'me. Lan xanuc' nomana'
li'a ƚamats', jahuay lan nación,
tixhueƚco'me. Aiquiƚsina' te co'eyacu.
Ƚaja tife'ne'moxi juaiconapa,
titsahuehuo. Tixtu'ma ƚaja,
ticuequehuo acueca'. 26 Titafquecola'
lan xanuc', ailopa'a co'eyacu.
Tixim'me lan xamna tipai'i'me
liƚpene. Tixpailij'mola' juaiconapa,
tixhueƚco'me, tines'me: “¿Te xonca
caƚteƚcoyacu fa'a li'a ƚamats'?”
27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Iƚne
ƚitiné aƚsim'ma cacuaiconahuo
jiƚpe ƚummahuay. Aƚsim'ma acueca'
laipepaxi, aƚsim'ma ma' anuli
ȽanDios.
28 ’Tipangoƚa' iƚe lo'iya
aimixpailij'molhuo'. Tixojla' conlata.
Aimicoƚya loƚteƚcoyacu, tulunƚul'me.
29 Lijou'ma Jesús ipangopa
i'onƚicopa lo'ipa al 'icux, jouc'a
jahuay cal 'ec'. Timila' ts'ilihuequi:
―Toƚpo'noƚe cuenna lo'ipola' al
'icux jouc'a jahuay locuenaye cal 'ec'.
30 Tuxcuaf'caitsi ƚipela imanc' oƚsina'
joupa icuaico'ma ƚinu'. 31 Ma' anuli,
litine ti'iƚa' to laimipolhuo', ti'i'ma
coƚsina' joupa icuaico'ma ȽanDios
San Lucas 21
159
cal Cuecaj Rey. Jahuay tihuejco'me.
32 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ma
to liƚ'ejma' lan xanuc' nomana'
itsiya litine, ma toƚta'a ti'i'ma
liƚ'ejma' lan xanuc' nomajnyacu
iƚe litine lo'iya to laimipolhuo'.
33 Lema'a y li'a ƚamats' tejac'mola',
aimoƚsingonayacu. Laitaiqui'
aimejac'ya, tipanehuo.
34 ’Imanc' toƚ'etsoƚtsi
cuenna. Aimoƚ'e'me
nixpiya, aimimeyoj'molhuo',
aimoƚsueƚmot'ƚe'me te co'iya
moluyalaicoyacu jifa'a lapajnya.
Tolihuejcoƚe ȽanDios. Ja'ni a'i,
timufc'o'molhuo' loƚpicuejma',
ticuaitsi al Cuecaj Quitine
tixpaic'e'molhuo'. 35 Ticuaiyunni al
Cuecaj Quitine lan xanuc' ni petsi
lomana' li'a ƚamats' tixingufco'me.
36 ¡Toƚmaf'iƚe! ¡Ti'hua toƚjoc'iƚe
ȽanDios! Joupa nu'ipolhuo' iƚe
al cueca' lo'iya. Toƚsa'hueƚe
ȽanDios, toƚmi'me: “Aƚtoc'itsonga',
lunƚu'etsonga'”. Tijouƚa' tixoj'ma
cunlata tolacaxingoƚaita pe laifpa'a.
Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a.
37 Iƚne ƚitiné Jesús timuc'ila' lan
xanuc' jiƚpe el cuecaj xoute'. Lipuqui'
tipamma liƚya', ti'hua ƚijuala Olivo.
Iƚpe tipajnspa ƚic'ayca lipuqui'.
38 Mi'i'ma quitine jahuay lan xanuc'
tiyeyi al cuecaj xoute', tiquimf'eta
litaiqui' Jesús.
22 Tehue'e' huata ti'i'ma al juic
cuftine al Pascua. Mi'eyi
juic titeji ƚa'i aiquilai'inni levadura.
2 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá
locuxepa ȽanDios tehueyi te co'iya
mima'anyacu Jesús. Tixpailiquila',
ja'ni tixtulecu lan xanuc'.
3 Ƚonta'a Satanás itsufaipa
lipicuejma' anuli iƚne limbamaj
coquexi' ts'ilihuequi Jesús, iƚque
cuftine Judas. Locuena lipuftine
Iscariote. 4 I'hua'ma pe lomana'
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lapaluc' no'epá cuenna al cuecaj
xoute'. Ipalaic'o'mola'. Ixpic'e'ma
te co'iya micuya Jesús, ticuaitsi
quiƚmane. 5 Ixoj'ma quileta iƚniya.
U'i'me tojua mulijya al tomí. 6 Judas
icupa cataiqui' ticu'ma Jesús.
I'huana'ma, ehuepa te co'iya micuya
iƚque. Ticua: “Aimicuej'me lan
xanuc'”.
7 Icuaitsi al juic titem'me ƚa'i
aiquilai'inni levadura. I'huajcopa
litine tima'am'mola' laicanaxque'
mot'ƚ, iƚne lotejnyacola' jiƚpe al juic
Pascua. 8 Jesús umme'mola' Pedro y
Juan, timila':
―Tonƚeƚe. Tolafot'ƚetsa ƚaƚtejacu
aƚsmocota al juic Pascua.
9 Icuis'e'me, timiyi:
―¿Petsi caƚsmocoyoyacu? ¿Te
cofcuapa?
10 Timila':
―Tonƚeƚe liƚya', ma moƚtsuflaiyi
liƚya' toƚsinna anuli cal xans
itaic' lijuti caja'. Tolihuejtsa.
Iƚque titsufaita anuli lajut'ƚ.
11 Toƚpalaic'ota ƚapoujna, toƚmita:
“Ƚaƚpomxi alummeponga' pe lofpa'a,
ticuis'ehuo', timihuo': ¿Pe copa'a
lajut'ƚ pe laƚsmocoyoyacu al juic
Pascua, iya' jouc'a lalihuequi?”
12 Iƚque tilecotolhuo' al toncay lajut'ƚ.
Timuc'itolhuo' anuli al cuecaj cajut'ƚ.
Jiƚpe tipa'a jahuay, joupa ixhueya.
Maƚpiya toƚpo'nota ƚaƚtejacu.
13 Iƚne loquexi' ts'ilihuequi iye'me.
Ixim'me ma to limipola' Jesús. Jiƚpe
lajut'ƚ ilanc'e'me calxmocojma'.
San Lucas 21​, ​22
160
14 Ticuaitsi al 'hora tixmocoƚe Jesús
jouc'a li'apóstole icutshuoƚai'me,
titetso'me. 15 Jesús timila':
―Aijanajpa juaiconapa aƚsmocoƚe
anuli iƚca'a ƚitejua' al Pascua.
Aixina' icuaico'ma laifteƚcoya. Ate'a
aƚsmoco'me anuli. 16 Iya' camilhuo':
Jifa'a li'a ƚamats' aicatetsoconaya
iƚta'a al juic. Ticuaitsi litine lan
xanuc' tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚCuecaj
Rey, iƚe litine ti'icona'ma iƚe al
juic, ti'i'ma ituca'. Jiƚpe ƚinca
catetsoconna.
17 Lijou'ma uhuof'ma al taza,
ix'najtsi'i'ma ȽanDios, timila'
ts'ilihuequi:
―Tuluhuanuf'le iƚta'a al taza.
Toƚsnaƚe jahuay imanc'. 18 Jifa'a
li'a ƚamats' aicaxnaconaya lija' uva.
Ticuaitsi litine tixinƚe ȽanDios
micuxe, iƚe litine, ƚinca caxnaconna.
19 Epef'ma anuli ƚa'i.
Ix'najtsi'icona'ma ȽanDios.
Ixquenuf'ma, epi'i'mola' ts'ilihuequi,
timila':
―Jiƚca'a aicuerpo laifcuya
cunƚu'e'molhuo'. Tolihuej'me toƚta'a,
aƚ'nujuaisco'ma iya' laif'eya.
20 Lijoupa lixmocopa
ix'najtsi'icona'ma ȽanDios,
icufi'mola' al taza. Uhuof'ma timila':
―Iƚta'a aijuats' laifxcuajaiya
cunƚu'e'molhuo'. Ma
mixcuajaiquemma laijuats'
caƚinc'i'ma al ts'e cataiqui', ȽanDios
lopo'no'ipolhuo' imanc' ixanuc'.
21 ’Jahuay imanc' a'i ixanuc'
ȽanDios. Jifa'a tipa'a iƚque ƚaƚcuya.
Aƚpo'nof'iyi laƚmane al mesa anuli.
22 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Itsiya
ca'huana'ma laipene. Ma toƚta'a
laƚ'iya. Tijouƚa' acueca' a'ijc'a
juaiconapa tuyaico'ma cal xans
ƚaƚcuya.
23 Ts'ilihuequi ipango'me
icuis'e'moƚtsi, timiyoƚtsi:
―¿Naitsi illanc' ti'e'ma toƚta'a?
24 Lijou'ma ipango'me ifuli'i'moƚtsi
cataiqui', naitsi xonca cal cueca'.
25 Jesús timila':
―Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios lan tsilaj quincuxepá
ti'e'eyoƚtsi quiƚpoujnalá. Ts'iƚpenic'
ticuayi: “Illanc' ƚinca aƚtoc'ila'
laƚxanuc', aƚcuxela' al c'a”. 26 Imanc'
aimonƚ'e'me toƚta'a. Toƚ'eƚe ituca'
loƚ'ejma'. Imanc', iƚque xonca
ts'i'huaj'me ti'e'exoxi ti'onƚcotsi
to ƚa'hua. Iƚque nocuxepa
xonca, ti'e'exoxi ti'onƚcotsi to
cal mozo. 27 ¿Naitsi iƚque xonca
cal cuecaj xans? ¿Ja'ni iƚque
ƚocutsuya notetsopa? o ¿ja'ni cal
mozo ƚo'hua'apa al pime? Iƚque
ƚocutsuya ƚinca xonca acuecaj xans.
Laƚmajmpa anuli iya' aƚ'onƚcospa to
cal mozo.
28 ’Imanc' aixanuc' aicaƚpo'nohuo
caituca'. Capa'a fa'a li'a lamats'
aƚteƚcopá anuli. 29 Jouc'a
aƚcuxena'me anuli. Cai'Ailli' joupa
lapi'ipa laimane cacuxe'ma. Jouc'a
iya' capi'ilhuo' loƚmane toƚcuxe'me.
30 Ticuaitsi litine lihuejco'ma jahuay
lan xanuc' iya' imanc' aƚcutsoƚai'me
anuli, aƚtetso'me, aƚsna'me. Imanc'
toƚcutsoƚai'me loƚcuecaj asiento,
toƚspijta lataiqui', toƚcuxe'mola'
loƚxanuc', iƚne liƚxanuc' limbamaj
coquexi' linaxque' ƚoƚtatahuelo
Israel.
31 Jesús ipalaic'opa Simón Pedro,
timi:
―CumSimón, Satanás ixa'huepa
lane tehuai'molhuo' imanc'. Cal
San Lucas 22
161
xans nofusya ƚitrigo tipa'a'ma
ƚipifuc, tipanehuo pangay
c'a. Toƚta'a ti'i'molhuo' imanc'
lahuaiyinyacolhuo'. 32 Aixahue'epa
ȽanDios titoc'itso' ima' cumSimón.
Toƚta'a ima' ti'hua aƚ'huaiyinge,
aimaƚpo'nohuo nulemma.
Tijouƚa' tehuaiyintso' ima'
toxhuej'meconahuo, lihuejcona'ma.
Iƚniya ƚitiné totoc'itsola' lopimaye,
tapi'itsola' liƚpujfxi jouc'a.
33 Pedro timi:
―Maipoujna, joupa aipo'nopa
laipicuejma'. Ni petsi loftseya
ca'hua'ma jouc'a. Ja'ni ti'noƚintso'
ti'hua'antso' lacarza, ja'ni tima'antso',
jahuay ti'e'entso' iya' cacua: Ma
aƚ'e'entsonga' anuli. Aicapo'noyaco'
cotuca'.
34 Timi:
―CumPedro, camihuo': Iƚta'a
lipuqui', ai'a tija'a'ma ƚangiti,
ima' tones'ma afanemma:
“Aicainimetsaijma Jesús”.
35 Icuis'e'mola' ts'ilihuequi, timila':
―Iƚe litine lainumme'molhuo'
aicoƚtai'me coƚponta, ni coƚmorral,
ni coƚc'ejí, ¿te ehue'e'molhuo'?
Timiyi:
―Ailopa'a calahue'ehuo'monga'.
36 Timila':
―Itsiya ituca' lo'iya. Camilhuo':
Naitsi ts'i'hueca liponta tomí, titaiƚa'.
Naitsi ts'i'hueca ƚimorral, titaiƚa'
jouc'a. Ja'ni ailopa'a qui'espada,
ticujla' lipuquiya, ti'nacoƚa'. 37 Al Paxi
Liniƚingiya tuya'e': “Iƚque iteƚ'mim'me
to loteƚ'mimpola' iƚne no'epá
quixcay”. Iƚe liniƚiya aƚnescopa iya'
laƚ'iya. Camilhuo': Tenanƚ'ma.
38 Timiyi:
―Maƚ'ailli', jifa'a tipa'a oquej lan
'espada.
Timila':
―Ne', tipajnla'.
39 Jesús ipanni lajut'ƚ, ma to mi'ay
i'hua'ma ƚijualaj Olivo. Ts'ilihuequi
ihuej'me. 40 Icuaicontsa petsi lotsepa.
Jiƚpiya timila' ts'ilihuequi:
―Toƚjoc'iƚe ȽanDios. Toƚsa'hueƚe
aimehuaiyim'molhuo'.
41 Ipo'no'mola' quiƚtuca', i'hua'ma
ni huata, iƚojf'e'moxi le'a lipiculi' to
taca'niƚa' anuli ƚapic. Exc'onƚhuai'ma,
tijoc'i ȽanDios, timi:
42 ―Mai'Ailli' liƚonc'e'eƚa' iƚca'a
al cueca' laifteƚcopa, ja'ni toƚta'a
oxpic'epa. Tama toƚta'a laifmipo'
jouc'a camihuo': To'eƚa' ma to
lofxpic'epa a'i to iya' laifxpic'epa.
43 Iximpa icuaico'ma anuli
ƚapaluc quema'a. Tepi'i' quipujfxi,
ti'ommaitsi. 44 Lijou'ma ipango'ma
ihuotsonni xonca, unlejma
ƚunxajma'. Xonca ihui'i'ma
ixa'hue'ma ȽanDios. Ijaftsi,
titats'quemma ƚamats', tocomma
ajuats'.
45 Lijoupa lijoc'ipa ȽanDios
itsahuenanni, i'hua'ma pe lomana'
ts'ilihuequi. Ixim'mola' tixmaiyi.
Ƚihuotsoqueya ulij'mola', i'noƚ'mola'
ƚahuí. 46 Timila':
―¿Te coƚsmaicopa? Toƚtsolinca,
toƚjoc'iƚe ȽanDios. Toƚsa'hueƚe
titoc'itsolhuo', aimehuaiyim'molhuo'.
47 Ma mipalay Jesús icuaitsa
axpela' lan xanuc'. Judas, iƚque
anuli iƚniya limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi Jesús, i'huaj'me'ela' lan
xanuc'. Icuaitsi pe lopa'a Jesús,
tituc'o'ma. 48 Jesús timi:
―Judas, ¿te aƚtuc'o'ma? Iya' iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. ¿Te aƚtuc'o'ma, tijouƚa'
aƚcu'ma?
San Lucas 22
162
49 Niyejmalepá Jesús lixim'me
lo'ipa timiyi:
―Maƚ'ailli', ¿aƚfuleco'me a'espada?
50 Anuli ts'ilihuequi ixcai'e'ma
ƚimozo cal cuecaj ca'ailli'.
Etec'e'e'ma lix'mas, al c'a camane.
51 Jesús timila' lan xanuc':
―Lapi'iƚa' lane.
Iƚafc'e'e'ma lix'mas iƚque cal xans.
Ixaƚ'mena'ma.
52 Ipalaic'o'mola' iƚne nicuaitsa
ti'noƚ'me. Iƚniya ixanuc' cal cuecaj
ca'ailli', jouc'a incuxepá lapaluc'
no'epá cuenna al cuecaj xoute',
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui'. Timila':
―Imanc', ¿te coƚcuaiyoco'me fa'a
oƚtaic' loƚ'espada, lonƚ'ec, aƚ'noƚƚa'?
¿Te aƚ'onƚcospa to ƚinma'ahuale?
53 Itine itine aƚmana' anuli jiƚpe
al cuecaj xoute'. Aimaƚ'noƚi. Itsiya
ƚinca tonƚ'e'me ts'oƚpic'a. Itsiya
ti'hua limane nocuxepa al muf.
54 I'noƚ'me Jesús, ileco'me lejut'ƚ
cal cuecaj ca'ailli'. Pedro ihuequi
aculi'. 55 Jiƚpiya ƚipuna quejut'ƚ cal
cuecaj ca'ailli' icue'empá ƚunga,
icutsingoƚai'me. Pedro icutsingai'mola'.
56 Ƚipaƚ cunga tulif'e' li'a Pedro. Anuli
cal mozo aca'no' ehuelojm'ma, timila'
lan xanuc' nomana' jiƚpiya:
―Iƚque cal xans jouc'a iƚejmale
Jesús.
57 Pedro icuanajpa, timi:
― Maca'no', aicainimetsaijma.
58 Lijou'ma nihuata ocuena cal
xans ixim'ma Pedro, timi:
―Ima' jouc'a unƚejmale Jesús.
Pedro timi:
―Cunxans, a'i iya'.
59 Uyai'ma to anulij hora. Ocuenaj
cal xans ihui'i'ma, timila' locuenaye
nomana' jiƚpe:
―Ma' al ƚinca iƚca'a cal xans
iƚejmale Jesús. Iƚca'a jouc'a ƚas
Galilea.
60 Pedro timi:
―Cunxans, aicaixina' te cofnespa,
ni aicaicueca.
Mipalay Pedro toƚta'a ija'a'ma
ƚangiti. 61 ȽaƚPoujna Jesús
ipai'e'moxi, ehuelojm'ma Pedro.
Pedro i'nujuaitsi lataiqui' limipa:
“Iƚta'a lipuqui' ai'a tija'a'ma
ƚangiti ima' tones'ma afanemma:
Aicainimetsaijma Jesús.” 62 Ipanni,
ijojtsi talay.
63 Lan xanuc' no'epá cuenna Jesús
ipango'me ilotsoco'me. Untaf'me
c'ec. 64 Ifi'e'e'me li'u', ticuis'eyi,
timiyi:
―¡Tocua'aƚa'! ¿Naitsi nuntafpo'?
65 Jouc'a imiloj'me axpe' quixcay
cataiqui'.
66 Liƚic'ejma' ileco'me Jesús pe
lefoƚya lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui' jouc'a lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
67 Timiyi:
―Ja'ni ima' unCristo, ummepo'
ȽanDios, lu'itsonga'.
Timila':
―Ja'ni cu'itsolhuo' imanc'
aimoƚ'eyacu ƚinca laitaiqui'. 68 Ja'ni
quicuis'etsolhuo' aimaƚtalai'eya.
69 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Tuyaiƚa'
itsiya cacutsainata al c'a camane
ȽanDios. Iƚque jahuay nipajnya
ti'e'ma.
70 Licuejpá iƚe linespa Jesús
jahuay iƚniya lan xanuc' timiyi:
―¿Te ima' i'Hua ȽanDios?
Timila':
―Ma to imanc' moƚnesyi, ma' iya'.
San Lucas 22
163
71 Ticuayi:
―Itsiya' ƚinca aimalahueyacola'
nocufyacu xonca. Iƚca'a quituca'
ecani'epoxi. Joupa aƚcuejpá.
23 Jiƚpe lefoƚya jahuay iƚniya
itsolinamma, i'hua'a'me
Jesús pe lopa'a Pilato, iƚque cal
gobernador. 2 Ipango'me icuf'me,
timiyi Pilato:
―Aƚquimf'epá ituca' lomuc'iyalepa
iƚque cal xans. Tipai'ila' liƚpicuejma'
laƚxanuc'. Tu'ila' aimi'najtse'eyacu
loxahue'epola' cal cuecaj
quincuxepa César. Ticua: “Iya'
ninCristo, ninRey”.
3 Pilato icuis'e'ma, timi:
―¿Te ima' iƚrey lan xanuc' judío?
Italai'e'ma timi:
―Al ƚinca lofcuapa.
4 Pilato ipalaic'o'mola' lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' jouc'a locuenaye
liyejmalepá, timila':
―Iƚque cal xans iya' aiximpa
ailopa'a qui'epa. Ailopa'a quijunac'.
5 Ihui'i'me, timiyi:
―Tipai'ila' liƚpicuejma' laƚf'as
xanuc' judío. Ni petsi timuc'iyale.
Ipangocopa imuc'iyalepa jiƚpe al
distrito Galilea, itsiya icuai'ma fa'a
liƚya' Jerusalén.
6 Pilato licuej'ma tinesyi al distrito
Galilea, icuis'e'ma ja'ni Jesús
qui'huayomma Galilea. 7 Ticuayi:
“Ƚinca, qui'huayomma Galilea”.
Jiƚpe Galilea ticuxe cal rey Herodes,
itsiya copa'a Jerusalén. Pilato
aiquicoƚ'ma, umme'ma Jesús jiƚpe
pe lopa'a Herodes. 8 Lixim'ma Jesús,
Herodes ixoconni queta. Axpe'
mut'ƚa tijanaca tixinƚa' Jesús. Joupa
icuejpa acueca' lo'epa. Ticua: “Iya'
jouc'a aƚmuc'i'ma al cueca'”.
9 Licuaitsi Jesús juaiconapa
icuis'mot'ƚe'ma. Iƚque aiquitalai'e.
10 Jiƚpe jouc'a tecaxoƚanna lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
Ticufyi juaiconapa Jesús. 11 Herodes
jouc'a lisoldado etets'i'me Jesús,
ilotsoco'me. Itats'mi'me al c'a
lijahua', to lopo'noyacu lan rey.
Ipai'econanca pe lopa'a Pilato.
12 Li'ipa Herodes y Pilato ti'eyoƚtsi
laic'. Iƚiya litine ipalaic'ona'moƚtsi.
13 Pilato efot'ƚe'mola' lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli' jouc'a ts'iƚpenic' lan
xanuc' judío, jouc'a ocuenaye xanuc',
14 timila':
―Imanc' aƚcuai'e'ma iƚca'a cal
xans. Aƚmi: “Tipai'ila' liƚpicuejma'
lan xanuc'”. Imanc' joupa
oƚcuejpá lainicuis'epa iƚque. Iya'
cacua: Ailopa'a toƚta'a quijunac'.
15 Ma' anuli ticua Herodes. Iƚque
ipai'enamma, ummeconapa jifa'a
pe laƚmana'. Ailopa'a qui'epa
Jesús. Aimi'iya canesya: Tima'anƚe.
16 Cacuxe'ma tipalojle, tijouƚa'
cux'masna'ma.
17 Iƚe al juic Pascua ticuicomma
Pilato tux'mas'ma anuli ƚitats'iya.
18 Jahuay ija'a'me, timiyi:
―Iƚque cal xans, ¡Tocuƚa'!
¡Tileconƚe! ¡Tima'antsa! Illanc'
aƚpic'a Barrabás. Tox'masla' iƚque.
19 Iƚque Barrabás ehuoc'aipola'
lan xanuc' nomana' liƚya' Jerusalén.
Inma'ahuale. Toƚiya itats'iya.
20 Pilato ipic'a tux'masnaƚa' Jesús.
Ipalaic'ocona'mola', timila':
―Cux'masna'ma Jesús.
21 Italai'e'e'me, ija'a'me timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
San Lucas 22​, ​23
164
22 Ipalaic'ocona'mola'. I'ipa
afanemma mipalaic'ola'.
Timiconala':
―¿Te caifnepaƚts'ijncoya lancruz?
¿Te quixcay qui'epa? Ailopa'a
qui'epa. Aimi'iya mima'anyacu.
Cacuxe'ma tipalojle, tijouƚa'
cux'masna'ma.
23 Ija'a'me juaiconapa. Ihui'i'me,
timiyi:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
Lijou'ma ulij'me iƚniya lan
xanuc'. 24 Pilato icuxe'ma ti'iƚa'
ma to ts'iƚpic'a. 25 Ux'masna'ma
ƚitats'iya ƚoxahue'epa, iƚque
Barrabás, ƚehuoc'aipola' lan xanuc',
inma'ahuale xans. Icu'ma Jesús,
ti'e'eƚe ma to lan xanuc' lonespa
ti'iƚa'.
26 Ileco'me Jesús. Miyeyi lane
italecuf'me anuli cal xans i'ehuo'ma
canic' ƚimuc'o', ipainamma
cotsenapa liƚya'. Iƚque cal xans
cuftine Simón, ƚas Cirene. I'noƚ'me,
ipo'nof'i'me lixpula' lencruz Jesús,
titaiƚa', ti'huanc'oƚeƚa'.
27 Iƚenc'e axpela' lan xanuc'
jouc'a lacaƚ'no', tijolijyi tihuotsoyi
lo'e'enyacu Jesús. 28 Jesús
ipai'e'moxi, ipalaic'o'mola', timila':
―Imanc' cunc'acaƚ'no' Jerusalén,
aimaƚjojcumle'ma iya' laƚ'iya.
Toƚjojcumletsoƚtsi lo'iyacolhuo'
imanc', lo'iyacola' loƚnaxque'.
29 Ticuaihuo ƚitiné tu'i'moƚtsi:
“Lacaƚ'no' lijuiƚqui xonca tixoqui
quileta iƚniya, aimixhueƚmot'ƚeyi.
Iƚne pe aiquiƚsina' quiƚ'hua,
aiquiƚtu'i, jouc'a tixoqui quileta,
aimixhueƚmot'ƚeyi.”
30 ’Iƚniya ƚitiné lan xanuc' tixim'me
acuecaj caxpaiqui'. Tipalaic'o'me
cal tsilaj quijualay, timi'me:
“Tacangenni lacanaf'caitsonga'”.
Lan tsocay quijualay timi'me:
“Lamitsonga'”. 31 Iya' aƚ'onƚcospa to
lic'axhui c'ec. Ja'ni toƚta'a laƚ'ipa
iya', ¿te ts'i'ic' lo'iyacola' iƚniya
lo'onƚcospola' to al 'ec joupa ijuƚpa?
Acueca' xonca loteƚcoyacu iƚniya.
32 Jouc'a ilecom'mola' oquexi'
lan xanuc', iƚne i'epá quixcay.
Tepaƚts'ingintsa Jesús jouc'a
tepaƚts'inginnola' iƚniya.
33 Icuaitsa jiƚpe cuftine Ƚecoye.
Jiƚpiya epaƚts'ingintsa Jesús
lencruz. Jouc'a epaƚts'ingim'mola'
jiƚne loquexi' ni'epá quixcay. Anuli
epaƚts'ingim'me al c'a camane Jesús,
ƚocuena loxa camane. 34 Jesús
tixa'hue qui'Ailli', timi:
―Mai'Ailli', taimenc'e'ecotsola'
lo'epa. Aiquiƚsina' lo'epa.
Lan soldado tif'ilcoyi lipijahua'
Jesús, naitsi nolijya. 35 Lan xanuc'
tecaxoƚanna jiƚpiya tehuelojnyi.
Lincuxepá tipalaicoyi Jesús,
tetets'iyi, ticuayi:
―Ocuenaye xanuc' unƚu'e'mola'.
Ja'ni maƚque aCristo, ƚummepa
ȽanDios, ƚi'Huijf'epa ȽanDios, itsiya
tunƚu'exoxi.
36 Ma' anuli lan soldado imiloj'me
quixcay cataiqui'. Icuaitsa icufi'me
al cuxac vino, 37 timiyi:
―Ima', ja'ni ima' iƚrey lan xanuc'
judío, tonƚu'exoxi.
38 Al toncay ƚijuac Jesús
epaƚts'ijnya lancruz anuli laca'hua
caxma, jiƚpe iniƚiya ticua: “Iƚca'a
iƚrey lan xanuc' judío”.
39 Anuli ni'epa lixcay, jouc'a iƚpe
tepaƚts'ijnya lencruz, timiloqui
quixcay cataiqui', timi:
―Ima', ja'ni umCristo, tonƚu'exoxi
jouc'a lunƚu'etsonga' illanc'.
San Lucas 23
165
40 Ƚocuena itale'ma ƚif'as quixcay
xans, timi:
―¿Te aimoxpaic'e ȽanDios? Ima'
jouc'a ecani'empo', aƚma'a'monga'.
41 Illanc' lapi'imponga' al ƚijca.
Aƚ'epa quixcay, aƚteƚ'minninga'.
Iƚca'a cal xans ailopa'a qui'epa.
42 Timi Jesús:
―Maipoujna, ticuaitsi litine
tocuxetsola' lan xanuc', ¡aƚ'nujuaisla'
iya'!
43 Jesús timi:
―Iya' camihuo': Itsiya ƚinca
aƚcuaita anuli jiƚpe al Paraíso.
44 I'ipa to menac'o. Ni petsi jiƚpe
ƚamats' imufc'o'ma. Al muf icoƚ'ma
afane' hora. 45 Emi'moxi cal 'ora.
Jiƚpe al cuecaj xoute' tipa'a lijahua'
lojujnya ts'ipa'ne lajut'ƚ xonca al
Paxi. Lixhuaita al fanej hora iƚe
lijahua' its'aƚquenni tejmay ƚamats',
i'i'ma oque'. 46 Jesús ija'a'ma ujfxi,
timi qui'Ailli':
―Mai'Ailli', capi'inahuo'
ƚai'espíritu, tapenufnaƚa'.
Toƚta'a licua'ma exnalif'ma,
imana'ma.
47 Nocuxepola' lan soldado
lixim'ma li'i'ma imetsaico'ma acueca'
ȽanDios. Ipalaicopa Jesús, ticua:
―Iƚque cal xans ƚinca ailopa'a
qui'epa, aƚijca xans.
48 Jiƚpiya timana' lan xanuc'
icuaicoco'me tixinƚe lo'iya.
Lehuelojmpá toƚta'a li'ipa, iƚniya
ixpailij'mola'. Tuntafyi ƚilunxajma',
iyena'me tixhueƚcoyi.
49 Liƚejmale Jesús jouc'a lacaƚ'no'
iƚne quiyouyomma Galilea ilihuequi,
jahuay iƚniya tecaxoƚanna aculi'.
Tehuelojnyi lo'iya.
50 Jiƚpe liƚya' Jerusalén tipa'a anuli
cal xans cuftine José. Iƚque anuli
lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'.
Ac'a xans, ti'ay ma le'a al ƚijca.
51 Iƚque aiquetenƚcocojma quiƚspic'e
lif'as xanuc' noxpijpá. Iƚne ixpic'epá
tima'anƚe Jesús, ima'apá. Lipiƚya'
José cuftine Arimatea, lopa'a al
distrito Judea. I'huaijma ticuaitsi
litine tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚRey
jahuay lan xanuc'.
52 José i'hua'ma pe lopa'a Pilato.
Ixahue'e'ma tepi'inƚe lane tipuƚnata
licuerpo Jesús, titaina'ma teminna.
53 José ipuƚhuona'ma licuerpo Jesús,
iju'eco'ma anuli al cuecaj quijahua'
lilanc'ecompa alino, i'nicotsi anuli
al pu'hua cunts'eja' lipupa ƚapic.
Ailopa'a quemimpa jiƚpe lipu'hua
capic. 54 Iƚe litine aviernes, ai'a
litine conxajya. Ni huata tehue'e'
ticuaitsi litine conxajya.
55 Lacaƚ'no', iƚne quiyouyomma
Galilea liyejmalepá Jesús, iƚenc'ot'ƚe
ilihuequi José. Ixim'me al pu'hua.
Ixim'me jouc'a pe li'nicompa
licuerpo Jesús. 56 Lijou'ma iyena'me
liƚya' Jerusalén. Tefot'ƚeta ƚitamqui,
tipo'no'i'me licuerpo Jesús. Jouc'a
tilanc'eta laceite lojuepa c'a,
ti'ot'ƚi'me licuerpo.
Licuaitsi litine conxajya tunxajyi
ma to loya'apa locuxepa ȽanDios.
24 Lihuequi litine, al te'a
litine al xamano, iƚe
al domingo, ai'a ti'i'ma quitine,
ipalunca lacaƚ'no', iye'me al
pu'hua. Itai'me ƚitamqui ƚefot'ƚepa.
2 Licuaitsa jiƚpiya ixim'me cal
cuecaj capic leti'icompa lico
cunts'eja' joupa iƚonc'empa,
imelfai'empa, tipo'noya liju'.
3 Itsuflai'me. Aiquixim'me licuerpo
ƚaƚPoujna Jesús. 4 Aiquiƚcueca
li'ipa. Aiquiƚsina' te co'eyacu.
San Lucas 23​, ​24
166
Aiquicoƚ'ma ixim'me oquexi' lan
xanuc', maƚpiya lileju' tecaxoƚanna.
Liƚpijahua' tunts'ifi to lepalc'o'.
5 Lacaƚ'no' ixpailij'mola' juaiconapa.
Ic'ommoƚaipá uhuenacopá ƚamats'.
Iƚniya lan xanuc' timinnila' lacaƚ'no':
―Fa'a tipo'nom'mola' lomanapola',
¿te colahuecopa iƚque ƚimaf'i
cal xans? 6 Iƚque ƚolahuepa fa'a
ailopa'a. Imaf'inapa, itsahuenamma.
Toƚ'nujuaitsa limipolhuo' ma
moƚmana' anuli al distrito Galilea.
7 Imi'molhuo': “Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Aƚcu'ma lan xanuc', iƚne pe
aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.
Alapaƚts'inginna lancruz. Afane'
litine camaf'ina'ma, catsahueno.”
8 Licuej'me toƚta'a, lacaƚ'no'
i'nujuaitsa limipola' Jesús.
9 Ipailinamma. Icuaitsa liƚya'
uya'a'me li'ipa. U'intsola' limbamaj
nuli lan apóstole jouc'a locuenaye
liyejmalepá Jesús. 10 Iƚne lacaƚ'no'
anuli aMaría ƚas Magdala, ƚocuena
aJuana, ƚocuena María iƚque
qui'máma' Jacobo. Jouc'a tiƚmana'
locuenaye lacaƚ'no' liyejmalepá.
Iƚniya nuya'apá timinnila' lan
apóstole.
11 Lan apóstole aimi'eyi ƚinca
iƚe liƚtaiqui' lacaƚ'no' luya'apa.
Imi'moƚtsi: “Ma le'a ticuayi”.
12 Pedro itsahuemma, inu'ma
ticuaita pe lopa'a al pu'hua.
Licuaitsi jiƚpiya ehuelojmhuo'ma
al c'a. Ixim'ma ma le'a lijahua'
liju'ecompa licuerpo Jesús.
Ipainanni, i'huana'ma liƚya'.
Timiyoxi: “¿Te qui'ipa?”
13 Maƚe litine oquexi' liƚejmale
Jesús tiyeyi lane ticuaita liƚya'
cuftine Emaús. Lipiculi' Jerusalén
to imbamaj nuli kilómetro.
14 Iƚne tipalaic'oyoƚtsi, ti'nujuaisyi
jahuay li'ipa. 15 Mipalaic'oyoƚtsi,
micuis'eyoƚtsi, mu'iyoƚtsi icuaitsi
Jesús. Iyejmale'me anuli. 16 Iƚne
aimimetsaicoyi Jesús. ȽanDios
aiquepi'ila' lane. 17 Jesús timila':
―Imanc' monƚeyi lane, ¿te
coƚmipoƚtsi?
Ecaxoƚenca. Ixhueƚconca. I'i'ma
cafcuana liƚxans. 18 Anuli iƚniya, iƚque
lipuftine Cleofas, italai'e'e'ma, timi:
―Lan xanuc' nomana' Jerusalén,
jahuay iƚniya iƚsina' li'ipa jiƚpiya
iƚna'a ƚitiné. Ja'ni ma lun Jerusalén,
ja'ni locuenaye xanuc', jahuay iƚsina'.
¿Te ma le'a ima' aicoxina'?
19 Timila':
―¿Te qui'ipa?
Iƚne timiyi:
―Aƚ'nujuaisyi li'ipa Jesús
ƚas Nazaret. Iƚque aprofeta,
acueca' litaiqui', li'epa acueca'
jouc'a. ȽanDios jouc'a lan xanuc'
imetsaicopá. 20 Lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' jouc'a laƚxanuc', iƚne lan
tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui',
icupá tima'anƚe, epaƚts'ingimpá
lancruz. 21 Illanc' aƚcuapá iƚque
alunƚu'e'monga' illanc' ixanuc' Israel,
tulij'mola' laƚ'eponga' laic'.
’Itsiya ixhuaita afane' quitine
quima'anni, joupa imanapa.
22 Hualca lacaƚ'no' iƚne laƚejmalepá
aƚspaic'ehuo'monga'. Ai'a ti'i'ma
quitine iƚniya itsehuo'me pe
lopa'a al pu'hua. 23 Licuaitsa
jiƚpiya aiquiƚsina' licuerpo
Jesús. Ipailinamma. Alu'iponga':
“Aƚsimpola' oquexi' lapaluc' quema'a.
Iƚniya aƚmiponga' Jesús imaf'i'.”
24 ’Lijou'ma hualca laƚejmale
itsehuo'me al pu'hua. Ixinghuo'me
San Lucas 24
167
ailopa'a licuerpo ma to luya'apa
lacaƚ'no'. Maƚque Jesús aiquiƚsina'.
25 Iƚque timila':
―Imanc' tocomma ailopa'a
coƚpicuejma'. ¿Te aimi'iya
molapenufyacu linespa lam profeta?
26 ¿Ja'ni aicoƚsina' joupa ixpic'empá
titeƚcoƚa' cal Cristo y tijouƚa'
tepenuf'ma limane ticuxe'ma
jahuay?
27 Jesús ipango'ma uhuaƚ'ma
lataiqui' liniƚpa Moisés, lijou'ma
uhuaƚ'ma linespa lam profeta,
ti'hua tuhuaƚque jahuay loya'apa al
Paxi Liniƚingiya petsi lopalaicopa
maƚque Jesús.
28 Icuaitsa liƚya' pe loyepá, Jesús
tocomma to tuyai'ma. 29 Loquexi'
timiyi:
―Aimoyai'ma. Topanenni. Joupa
if'acoƚaipa cal 'ora. Aƚmanenca.
Jesús itsuflaipá lajut'ƚ anuli iƚne.
Imanenca. 30 Icutsoƚai'me titetso'me.
Jesús epef'ma ƚa'i, ix'najtsi'i'ma
ȽanDios, ixquenuf'ma, epi'i'mola'.
31 Tocomma to exi'enni liƚ'u'.
Imetsaico'me Jesús. Aiquicoƚ'ma,
aits'ixim'me, tocomma to joupa
i'huanapa. 32 I'nujuaitsa li'ipola'
miyeyi lane, imi'moƚtsi:
―Maƚeyi lane anuli,
maƚpalaic'onga' iƚque, muhuaƚque al
Paxi Liniƚingiya, ƚinca aƚsingufcopá
acuecaj mafca ƚalunxajma'.
33 Maƚpe 'hora itsolinca, iye'me
Jerusalén. Licuaitsa ixinim'mola'
limbamaj nuli lan apóstole, jouc'a
locuenaye liyejmalepá Jesús efoƚya,
34 ticuayi:
―Al ƚinca imaf'inapa Caƚ'ailli',
joupa itsahuenamma, Simón iximpa.
35 Loquexi' uya'a'me li'ipola' miyeyi
lane. Timiyi:
―Lixquenuf'ma ƚa'i, jiƚpe
limetsaicopá Jesús.
36 Mipalaic'oyoƚtsi toƚta'a icuaitsi
Jesús. Ecax'ma nolojmay. Timila':
―Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
37 Iƚniya ixpailij'mola' juaiconapa.
Aiquiƚsingufi ja'ni Jesús. Ticuayi:
―Acue quinxpaic'ale.
38 Jesús timila':
―¿Te coƚsueƚmot'ƚecopa? Jiƚpe
loƚpicuejma' toƚcuayi: “¿Ja'ni Jesús
o a'i?” ¿Te coƚnescocopa toƚta'a?
39 Toƚsinƚe laimane', lai'mitsi'. Ma'
iya'. Aƚ―lafla', toƚta'a ti'i'ma coƚsina'
ma' al ƚinca capa'a iya'. Lahuelojnla',
tipa'a laipixic', laipecaƚ. Ƚinxpaic'ale
ailopa'a quipixic' quipecaƚ.
40 Lijoupa limipola' toƚta'a
imuc'i'mola' limane', li'mitsi'. 41 Iƚne
ixoj'ma quileta juaiconapa. Afule
micuec'eyi tipa'a Jesús. Ixim'me
juaiconapa acueca' li'ipa.
Jesús timila':
―¿Te tipa'a ƚaifteja?
42 Epi'i'me ƚaj hualca ƚamixqui'
catu. 43 Epenuf'ma, mehuelojnyi
iƚniya, ite'ma. 44 Timila':
―Ma maƚmana' anuli iya'
nu'ipolhuo' laƚ'iya. Nu'ipolhuo':
“Jiƚpe litaiqui' Moisés, jouc'a liƚtaiqui'
lam profeta, jouc'a jiƚpe lan Salmo
uya'a'me laƚ'iya iya'. Ticuicomma
tenanƚƚa' jahuay.” Itsiya enanƚpa.
45 Lijou'ma, epalc'o'i'mola'
liƚpicuejma', ticuec'eƚe al Paxi
Liniƚingiya.
46 Timila':
―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Cal
Cristo titeƚco'ma, tima'am'me. Afane'
litine titsahueno, timaf'ina'ma,
tipano pe lomana' limanapola'.”
47 Jouc'a ticua: “Ni petsi li'a
ƚamats' tuya'am'me: Toƚsuej'menca,
San Lucas 24
168
tolapenufle cal Cristo, toƚta'a
ȽanDios timenc'e'eco'molhuo' loƚ'epa
lixcay.”
’Jifa'a liƚya' Jerusalén tipangoƚa'
iƚe loluya'ayacu. 48 Imanc' joupa
oƚsimpá jahuay laƚ'ipa, toluya'a'me.
49 Cai'Ailli' joupa icupa cataiqui',
icuapa te ts'i'ic' lapi'iyacolhuo'.
Toƚta'a iya' cumme'etolhuo'. Cai'Ailli'
Nopa'a lema'a tepi'i'molhuo'
coƚmane. Toƚmanenca fa'a Jerusalén,
toƚ'huaicoƚe ti'iƚa' toƚta'a.
50 Lijou'ma, Jesús ileco'mola',
ipalyonca liƚya' Jerusalén. Icuaitsa
liƚya' Betania. Jiƚpiya i'nof'e'ma
limane, ipaxne'mola'. 51 Mipaxnela'
enaj'moxi, ilecom'me al toncay.
52 Ts'ilihuequi exc'onƚcoƚinca.
Lijou'ma ipailinamma juaiconapa
ixoj'ma quileta, iyena'me
Jerusalén. 53 Itine itine tiyeyi al
cuecaj xoute'. Jiƚpe tix'najtsi'iyi
ȽanDios.
Amén. Toƚta'a li'ipa.
San Lucas 24
169
169
1 Al te'a ai'a tipango'ma jahuay,
tipa'a anuli ƚecui'impá
Lataiqui'. Iƚque ƚecui'impá Lataiqui'
copa'a pe lopa'a ȽanDios. Iƚque
ma' anDios. 2 Ai'a tipango'ma
jahuay, iƚne ȽanDios y Lataiqui',
anuli tiƚmana'. 3 Jiƚquiya Lataiqui'
ilanc'epa jahuay. Jahuay lopa'a
lilanc'epa iƚquiya. Ailopa'a cocuena
nilanc'epa. Maƚquiya ilanc'epa
jahuay. 4 Jiƚquiya tipa'a lipitine. Nij
naitsi lepi'ipa, ma iƚquiya quituca'
i'hueca lipitine. Iƚque tepi'ila'
liƚpitine lan xanuc', tepalc'o'ila'
liƚpicuejma'. 5 Jifa'a li'a ƚamats' lan
xanuc' juaiconapa amuf liƚpicuejma'.
Jiƚquiya ti'hua tepalc'o'ila'. Jiƚiya al
cuecaj muf aimi'iya mipijya jiƚque
lipepalc'o'.
6 Tipa'a anuli cal xans cuftine
Juan. ȽanDios epi'i'ma lipenic',
ti'eƚa' ma to limipa. 7 Icuxe'epa
tu'itsola' lan xanuc' naitsi
iƚque Ƚapalc'o'iyacola'. Jahuay
ti'huaiyijnle jiƚquiya Lepalc'o'.
8 Jiƚque Juan a'i jiƚquiya Lepalc'o'.
Aimi'iya mepalc'o'iyacola' lan xanuc'.
Le'a tipalaico'ma Ƚapalc'o'iyalepa.
9 Jiƚquiya ƚopalaicopa Juan, iƚque
ƚinca Epalc'o'. Icuai'ma fa'a li'a
ƚamats', tepalc'o'ila' lan xanuc' ni
petsi lomana'.
10 Ƚilanc'epa li'a ƚamats' icuai'ma
fa'a, lan xanuc' aiquilimetsaijma.
11 Petsi lomana' lipiƚya' xanuc'
maƚpiya icuaiyunni. Iƚniya
aiquilepenufi. 12 Lan xanuc'
nepenufpá, iƚne no'huaiyijmpá,
jiƚquiya epi'i'mola' liƚmane
timetsaicontsola' inaxque' ȽanDios.
13 Iƚne, ¿te ts'i'ic' li'ipola' inaxque'
ȽanDios? ¿Te quiƚ'ailli' acueca'
xans? A'i. O, ¿te iƚniya quiƚtuca'
liƚpicuejma' ixpic'e'me ti'itsoƚtsi
inaxque' ȽanDios? A'i. O, ¿te anuli
cal cuecaj quincuxepa ixpic'epa,
imipola': “Iya' cacua: Ti'itsola'
inaxque' ȽanDios”? A'i. Ma ȽanDios
ixpic'epa, toƚta'a li'ipola' iƚniya
inaxque' ȽanDios.
14 Iƚque ƚecui'impá Lataiqui'
maƚque anDios, i'epoxi xans,
icuaiyunni ma fa'a li'a ƚamats'.
Ipajmpa pe laƚmana', aƚsimpá te
ts'i'ic' lipicuejma' jiƚquiya, maƚque
cal Nuli qui'Hua ȽanDios. Aƚsimpá
ituca', ailopa'a xonca toƚquiya.
Iƚque ma le'a ac'a lixpic'ejma'.
Aimifelƚaique. Aƚtoc'inga'. Lu'inga'
al ƚinca.
LATAIQUI' LINIȽPA SAN
JUAN LOYA'APA IȽE AL C'A
LIXPIC'EPA ȽANDIOS
170
15 Juan Bautista tu'ila' lan xanuc':
―Ticuaihuo ƚi'Hua ȽanDios.
Ujfxi ipalaic'o'mola', timila':
―Fa'a tipa'a iƚque ƚaipalaicopa,
aimipolhuo': “Iya' aicuai'ma ate'a.
Tijouƚa' ticuaihuo ocuena xonca cal
cueca'. Jiƚque ƚinca cal te'a. Iya' ma
ailaifpa'a, jiƚquiya tipa'a.” Itsiya
toƚsinƚe, joupa icuai'ma. Ma fa'a
tipa'a.
16 Iƚquiya ixhuaiya lipicuejma'.
Illanc' a'i quixhuaiya laƚpicuejma',
lahue'enga' axpe'. Iƚquiya ƚinca
ixhuaiya lipicuejma'. Aƚƚanc'e'enga'
laƚpicuejma', ti'iƚa' al c'a. ȽanDios
joupa aƚtoc'iponga'. Itsiya' xonca
aƚtoc'inga'. 17 Lummepa Moisés,
aƚtoc'iponga'. Iƚque uya'a'ma
locuxepa ȽanDios. Itsiya xonca
aƚtoc'inga', ummepa Jesucristo.
Maƚque aƚtoc'inga', aƚmuc'inga'
jahuay al ƚinca. 18 Nij naitsi
niximpa ȽanDios. Cal Nuli qui'Hua
ȽanDios tiƚmana' anuli, ma' iƚque
aƚmuc'iponga' li'ejma' ȽanDios.
19 Lan xanuc' judío, maƚniya
nomana' liƚya' Jerusalén,
ummem'mola' la'aillí, jouc'a
notoc'iyalepá la'aillí. Icuaiyunca
pe lopa'a Juan Bautista, icuis'e'me,
timiyi:
―¿Naitsi ima'?
20 Juan u'i'mola' al ƚinca,
aiquemi'e'mola', timila':
―Iya' a'i ninCristo.
21 Icuis'econa'me, timiyi:
―Lu'itsonga', ¿naitsi ima'? ¿Te ima'
unElías?
Timila':
―Iya' a'i.
Icuis'econa'me, timiyi:
―ȽanDios icuapa:
“Cumme'e'molhuo' anuli ƚaiprofeta”.
Itsiya illanc' licuis'ehuo', ¿te ima'
iƚque cal profeta?
Italai'e'e'mola', timila':
―Iya' a'i.
22 Icuis'econa'me, timiyi:
―Lu'itsonga', ¿naitsi ima'?
Ticuicomma lu'itola' lalummeponga'.
¿Te cofnescoyacoxi? ¿Te ts'i'ic'
lopenic'?
23 Juan italai'e'e'mola',
ipalaico'moxi. U'i'mola' litaiqui' cal
profeta Isaías, tuya'e':
Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e'
anuli cal xans, tu'ila' lan
xanuc':
“Toƚƚanc'e'eƚe lipene ƚaƚPoujna”.
Toƚta'a ipalaico'moxi Juan Bautista.
24 Iƚniya lummempola'
nopalaic'opá Juan afariseo. 25 Ti'hua
tipalaic'oyi Juan, timiyi:
―Ima' tocua: “Iƚniya cal Cristo, cal
Elías, cal profeta ƚommeya ȽanDios,
iƚne ocuenaye, a'i iya'”. Ne'. Itsiya
¿te cofmepo'icopola' lan xanuc'?
26-27 Juan italai'e'e'mola', timila':
―Iya' capo'icola' aja'. Itsiya fa'a
pe loƚmana' tipa'a ocuena. Imanc'
aicolimetsaijma. Jiƚquiya xonca
acueca' xans. Iya' ni aimi'iya
cuhuaƚc'e'eya lic'eJi'. Tijouƚa'
cajou'neƚa' iya' laipenic' iƚque
tipango'ma lipenic'.
28 Toƚta'a li'ipa jiƚpe cuftine
Betábara, ƚu'huaj quiyay al pana'
Jordán, maƚpiya Juan tepo'iyale.
29 Lihuequi litine Juan ixim'ma
Jesús icuaico'ma. Timila' lan xanuc':
―¡Toƚsinƚe! Iƚque ƚiMoƚ ȽanDios.
Tiƚonc'e'e'mola' liƚjunac' lan
xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats'.
30 Iya' joupa aipalaicopa iƚquiya.
Joupa nu'ipolhuo': “Cajou'neƚa'
laipenic' iƚque tipango'ma
San Juan 1
171
lipenic'. Iƚque xonca acueca'.
Iya' ma' ailaifpa'a jiƚque tipa'a.”
31 Iya' aicainimetsaijma. Iya'
aicuaicoco'ma capo'itsolhuo' imanc'
ixanuc' Israel, tolimetsaicoƚe
jiƚquiya.
32-34 Juan ma ti'hua tipalaijma
Jesús. Tuya'e' li'ipa, ticua:
―Iya' aicainimetsaijma Jesús.
Aicaixina' naitsi jiƚquiya. Aiximpa
cal Espíritu Santo ti'onƚcospa
to anuli cal paloma, imumma
ehuoxaf'caipa ƚijuac Jesús. Maƚque
ȽanDios ƚalummepa capo'iyaleƚa'
aja', aƚmipa: “Toxim'ma timuyohuo
lema'a cal Espíritu Santo.
Tehuoxaf'cai'ma ƚijuac anuli cal
xans. Jiƚquiya aimepo'icoyacolhuo'
aja'. Tepo'ico'molhuo' cal Espíritu
Santo.” Toƚta'a laƚmipa ȽanDios.
Itsiya camilhuo' jiƚquiya Jesús i'Hua
ȽanDios.
35 Lihuequi litine tecaxhuoƚanna
Juan jouc'a oquexi' ts'ilihuequi.
36 Juan ixim'ma Jesús ti'hua lane.
Timila' ts'ilihuequi:
―¡Tolahuelojnle! Jiƚquiya iMoƚ
ȽanDios.
37 Iƚniya loquexi' ts'ilihuequi Juan
icuej'me lonespa. Ihuejna'me Jesús.
38 Jesús ipai'e'moxi, ixim'mola'
loquexi' iƚenc'e, timila':
―¿Te colahuepá?
Iƚniya italai'e'e'me Jesús, timiyi:
―Rabí, ¿pe copanc'epa?
(Lataiqui' “Rabí”, iƚe ahebreo,
ticuajmaispa: Omxi.)
39 Jesús timila':
―Tonƚouyunca. Ƚepá. Toƚsinna.
Iye'me, ixintsa jiƚpe pe lipanc'epa
Jesús. Joupa uyaipa nolojmay
cummuhuijma'. Imanequenca jiƚe
litine.
40 Lijoupa licuejpá linesma Juan
iƚne loquexi' ihuejna'me Jesús, anuli
cuftine Andrés, iƚque ipima Simón
Pedro. 41 Andrés ehuetsi ƚipima,
iƚque Simón, timi:
―Illanc' aƚsimpá cal Mesías.
Iƚe lataiqui' “Mesías” ticuajmaispa:
Cal Cristo, iƚque ƚommeya ȽanDios.
42 Andrés ilecohuona'ma Simón,
icuaitsa pe lopa'a Jesús. Jesús
ehuelojm'ma Simón, timi:
―Ima' unSimón, mi'hua Jonás.
Ima' tecui'im'mo' unCefas.
“Cefas” ataiqui' hebreo. Maƚe
lataiqui' griego “aPedro”,
ticuajmaispa: Acueca' capic.
43 Lihuequi litine Jesús ixpic'e'ma
ti'hua'ma al distrito Galilea. Mi'hua
lane italecuf'ma anuli cal xans
cuftine Felipe. Timi:
―Lihuejnaƚa'.
44 Jiƚquiya Felipe qui'huayomma
Betsaida, liƚpiƚya' Andrés y Pedro.
45 Felipe ehuena'ma anuli cal xans
cuftine Natanael, timi:
―Moisés jouc'a lam profeta
ipalaicopá anuli cal xans. Joupa
aƚsimpá iƚque. Maƚque Jesús ƚas
Nazaret, i'hua José.
46 Natanael timi:
―Liƚya' Nazaret, ¿jiƚpiya tipa'a al
c'a?
Felipe timi:
―Ƚepá. Toxinna.
47 Jesús lixim'ma icuaico'ma
Natanael. Inesco'ma, ticua:
―Jifa'a tipa'a anuli cal c'a
xans. Ma' al ƚinca i'hua Israel.
Aimifelƚaique.
48 Natanael icuis'e'ma, timi:
―¿Te li'ipa lalimetsaicopa? ¿Pe
caƚsinyopoƚtsi?
Jesús timi:
San Juan 1
172
―Ai'a tijoc'i'mo' Felipe, aiximpo'.
Cofpa'a lipunxahua la'icux.
49 Natanael timi:
―Rabí, ima' i'Hua ȽanDios. Ima'
maƚRey illanc' ixanuc' Israel.
50 Jesús timi:
―Ma le'a aimipo': “Aiximpo'
cofpa'a lipunxahua la'icux”, toƚta'a
aƚ'huaiyijm'ma. Toxim'ma xonca' al
cueca'.
51 Imicona'ma:
―Iya' camilhuo': Toƚsim'me
lema'a exiya. Aƚsim'ma aƚ'onƚcospa
to al hualijm'ma petsi tif'ajliyi,
tilimulumma lepaluc' ȽanDios. Iya'
iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta
pu'hua lema'a.
2 Uyaipa oquej quitine, lihuequi
quitine i'i'ma juic camana
jiƚpiya liƚya' Caná, al distrito
Galilea. Jiƚpiya i'hua'ma qui'máma'
Jesús. 2 Ijoc'impola' Jesús jouc'a
ts'ilihuequi. Jiƚpiya icuaitsa al juic.
3 Ijouna'ma al vino. Qui'máma'
Jesús u'i'ma, timi:
―Joupa ijounapa al vino. Ailopa'a.
4 Jesús italai'e'e'ma qui'máma',
timi:
―Momá, ¿te caƚmicopa toƚta'a? A'i
quixhuaiya lai'hora.
5 Qui'máma' timila' notoc'iyalepá:
―Tonƚ'eƚe lomiyacolhuo' jiƚquiya.
6 Jiƚpiya timana' acamts'us lan
tsila' capixú lilanc'ecompola' apic.
Anuli anuli timangospa amalpu'
nuxans o amaxnu litro laja'. Lan
xanuc' ixhuico'me laja' epajco'me
liƚpime o liƚmane' o liƚ'mitsi',
ma to liƚ'ejma'. 7 Jesús timila'
notoc'iyalepá:
―Toƚma'niƚe caja' iƚne ƚapixú.
8 Timiconala':
―Itsiya tonlipa'aƚe tutani,
toƚmuc'itsa tixnac'otsi cal
mayordomo.
Itai'me.
9 Notoc'iyalepá, iƚniya nipa'apá
al vino, iƚsina' petsi quipa'apa. Cal
mayordomo aiquixina'. Ixnac'o'ma
laja' joupa ipai'ipa, i'ipa avino.
Ijoc'i'ma ƚamanepa, 10 timi:
―Ima', itsiya quite' luhua'inga' al
c'a vino. A'i toƚta'a mi'enni. Ate'a
ticunni al c'a vino. Tijouƚa' tixnaƚe
axpe' vino lijoc'impola', tuhua'i'mola'
a'ijc'a vino.
11 Mipa'a Jesús liƚya' Caná al
distrito Galilea toƚta'a ipango'ma
imujpa lo'epa acueca'. Ts'ilihuequi
imetsaico'me jiƚquiya ituca', xonca
acueca', a'i to locuenaye lan xanuc'.
I'huaiyijm'me.
12 Imu'ma al 'ocay, icuaitsi
liƚya' Capernaum. Qui'máma'
jouc'a lipimaye jouc'a ts'ilihuequi
iyejmalena'me. Jiƚpe imanenca oque'
afane' quitine.
13 Joupa icuaico'ma liƚjuic lan
xanuc' judío. Jiƚiya al juic cuftine
al Pascua. Jesús if'aj'ma al
cueca' quiƚya' Jerusalén. 14 Jiƚpe
ƚinujnca al cuecaj xoute' ixim'mola'
lincucale ticujyi huacax, mot'ƚ
jouc'a paloma. Lan xanuc' ti'naji
titsufco'me ȽanDios jiƚpe al cuecaj
xoute'. Jouc'a ixim'mola' nopai'ipá
tomí ticutsoƚanna jiƚpe liƚmesá.
15 Uxcui'ma lixmi, ihuetsai'mola'
lan mot'ƚ jouc'a lan huacax. Iƚniya
nopai'ipá tomí eca'ni'i'mola' liƚtomí,
ecanait'ƚi'mola' liƚmesá. 16 Timila'
nocujpá paloma:
―Tunlipa'antsola'. Jifa'a ejut'ƚ
cai'Ailli'. Aimonƚ'e'e'me to laplaza.
San Juan 1​, ​2
173
17 Ts'ilihuequi licuej'me lines'ma
Jesús i'nujuaitsa loya'apa al Paxi
Liniƚingiya, tuya'e':
Juaiconapa aipic'a lomejut'ƚ,
aicaxnet'ƚya latets'icopa lan
xanuc'.
Juaiconapa acueca'
laipixhuejma', tocomma
aƚma'a'ma.
18 Lan xanuc' judío icuis'e'me Jesús,
timiyi:
―¿Te cof'ecopa toƚiya?
Aƚmuc'itsonga' al cueca' lof'eya.
Toƚta'a aƚcua'me al ƚinca epi'impo'
lomane.
19 Jesús italai'e'e'mola', timila':
―Ne'. Tolateƚaf'le iƚca'a lejut'ƚ
ȽanDios. Ti'iƚa' afane' quitine, iya'
joupa aitsahue'enamma.
20 Lan xanuc' judío italai'e'e'me,
timiyi:
―Lilanc'empa jiƚta'a lejut'ƚ
ȽanDios icoƚpa oquej nuxans
camts'us camats'. Itsiya ima'
tocua: “Ti'iƚa' afane' quitine joupa
aitsahue'enamma”. Aimi'iya.
21 Jesús aimipalaijma al cuecaj
xoute'. Lines'ma: “… iƚca'a lejut'ƚ
ȽanDios”, tinescoyoxi licuerpo.
22 Ts'ilihuequi Jesús lixim'me
limaf'inapa, lipanamma pe lomana'
limanapola', iƚniya i'nujuaisnatsa
iƚiya litaiqui' Jesús. Icuapá: “Al
ƚinca liniƚingiya al Paxi Cataiqui'. Al
ƚinca linespa Jesús.”
23 Jiƚpe al cuecaj quiƚya' Jerusalén
ti'eyi al juic Pascua. Maƚpiya tipa'a
Jesús. Ti'ay al cueca'. Imuc'i'mola'
lan xanuc' acueca' lipaxi. Lixim'me
acueca' lo'epa, axpela' lan xanuc'
ticuayi: “Lihuejna'me Jesús”.
24 Jesús aimi'huaiyingila' iƚniya.
Ixinguf'mola' jahuay lan xanuc'.
25 Aiquicuis'ela', ¿te ts'i'ic' cu'hua cal
xans lipicuejma'? Imetsaicola' lan
xanuc' te ts'i'ic' liƚpicuejma', ja'ni
ac'a o ja'ni a'ijc'a.
3 1-2 Anuli cal xans cuftine
Nicodemo icuai'ma pe lopa'a
Jesús. Iƚque Nicodemo afariseo,
ipenic' pe lomana' lif'as xanuc'
fariseo. Icuaitsi joupa imufc'opa.
Timi:
―Momxi, aƚsina' ima' xonca
tomuc'iyale, ȽanDios ummepo'.
Ima' to'ay al cueca'. ȽanDios epi'ipo'
lomane, ja'ni a'i aimi'iya mo'eya
toƚta'a.
3 Jesús italai'e'e'ma, timi
Nicodemo:
―Iya' camihuo' al ƚinca: Lan
xanuc' ticuicomma timajnlicontsa,
ja'ni a'i aimi'iya mitsuflaiyacu pe
locuxeyopa ȽanDios.
4 Nicodemo timi:
―Cal xans ƚitojpa, ¿te co'iya
mipajnconaya? ¿Te nipajnya
titsufai'ma licu'u qui'máma', tijouƚa'
tipajnconna?
5 Jesús italai'e'e'ma, timi:
― Iya' camihuo' al ƚinca:
Ticuicomma tuyaicoƚa' laja' jouc'a
tepenufla' cal Espíritu Santo. Iƚque
cal xans ƚinca ipajnconna. Ja'ni a'i,
aimi'iya mitsufaiya pe locuxeyopa
ȽanDios. 6 Lan xanuc' liƚnaxque'
laiƚepá ti'onƚcospola' to iƚniya,
mane axanuc'. ȽanDios linaxque'
ti'onƚcospa to iƚque. Iƚne linaxque'
ȽanDios tipa'a al ts'e liƚpitine, joupa
lepi'ipola' cal Espíritu Santo.
7 Aimoxhueƚmot'ƚe'ma laimipo':
“Imanc' unc'ixanuc' ticuicomma
toƚmajnlicontsa”. 8 Ƚahua' ni petsi
ti'hua. Tocueca lona'apa, aicoxina'
pe lo'huayomma, ni petsi lotsepa.
San Juan 2​, ​3
174
Ma toƚiya aimi'iya mocuejya li'ipa
cal xans pe cal Espíritu Santo i'e'epa
i'hua ȽanDios. Iƚque cal xans joupa
ipajnconna. Ituca' li'ejma'.
9 Nicodemo italai'e'e'ma Jesús,
timi:
―¿Te co'iya iƚta'a laƚmipa?
10 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Ima', lof'as xanuc' Israel
imetsaicohuo' uncueca'
momxi. ¡Aimocueca' laifmipo'!
11 Iya' camihuo' al linca: Illanc'
aƚpalaicoyi iƚe laƚsina', luya'ayi
laƚsimpa. Imanc' aimolapenufyi
laluya'apa. 12 Nu'ipolhuo' lo'ipola'
lan xanuc' mimana' fa'a li'a ƚamats',
aimaƚcuec'e. Ja'ni cu'itsolhuo'
loxpic'epa ȽanDios iƚque Nopa'a
lema'a, ¿te co'iya maƚcuec'eya?
13 ’Nij naitsi nif'ajpa lema'a. Ma
le'a cal Xans li'ipa Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a, iƚque ƚinca
imuyommma lema'a.
14 ’Limajmpá petsi ailopa'a quiƚya'
Moisés y lixanuc', lainofat'ƚ ticala'
lan xanuc', tima'annila'. Moisés
ilanc'e'ma anuli ƚainofaƚ catejma',
ipo'nopa al 'ec, i'nof'e'ma. Lan
xanuc' lehuelojm'me iƚque ƚainofaƚ
unƚul'me. Ma toƚta'a ticuicomma
ti'nof'em'me cal Xans, iƚque li'ipa
Ƚiximpa cal profeta. 15 Lan xanuc'
no'huaiyijmpá iƚque, jahuay
iƚniya, tepi'im'mola' al ts'e liƚpitine
aimijouya.
16 ’ȽanDios i'nujuais'mola' lan
xanuc' nomana' li'a ƚamats',
ixim'mola' acuanuc'la. Tipa'a
ma le'a anuli ƚi'Hua. Icupa iƚque,
aimejac'mola' iƚniya no'huaiyijmpá
ƚi'Hua ȽanDios, tepi'im'mola' al
ts'e liƚpitine aimijouya. 17 ȽanDios
lummepa iƚque ƚi'Hua li'a ƚamats'
a'i mecani'eyacola' lan xanuc'.
Ummecopa tunƚu'e'mola'. 18 Cal xans
no'huaiyijmpa ƚi'Hua ȽanDios a'i
mecani'eya. Ja'ni aimi'huaiyinge,
joupa ecanipa. Aiqui'huaiyinge cal
Nuli qui'Hua ȽanDios.
19 ’Lepalc'o' icuai'ma fa'a li'a
ƚamats'. Lan xanuc' ti'eyi lixcay,
toƚiya xonca iƚpic'a al muf. 20 Mi'eyi
lixcay jahuay iƚniya, ti'eyi laic'
lepalc'o'. Aimiƚoc'oƚaiyummma.
Ticuayi: “Aimaƚsim'monga' illanc'
laƚ'epa”. 21 Iƚniya no'epá al c'a
tehueyi lepalc'o'. Ticuayi: “Lan
xanuc' ti'iƚa' quiƚsina' lihuejcoyi
ȽanDios. Maƚque aƚcuxenga'.”
22 Jesús ipamma, i'hua'ma al
distrito Judea. Ts'ilihuequi jouc'a
iye'me. Icuaitsa imanequenca
jiƚpiya. Iƚne ts'ilihuequi Jesús
epo'iyale'me. 23-24 Iƚniya ƚitiné
Juan Bautista jouc'a tepo'iyale.
Aiquitats'enni, ma ti'hua ti'ay
lipenic'. Juan tipa'a petsi cuftine
Enón, huejnca Salim. Jiƚpiya tipa'a
axpe' caja'. Tiƚcuaiyumma lan
xanuc' tepo'ila'.
25 Ts'ilihuequi Juan ipalaic'o'moƚtsi
lan judío, ifuli'i'moƚtsi cataiqui',
tipalaicoyi lo'eyacu ja'ni ȽanDios
tixintsola' alimpio, tepenuftsola'.
26 Ts'ilihuequi Juan icuaitsa pe
lopa'a iƚque, timiyi:
―Momxi, tipa'a ocuena comxi
tepo'iyale. Moƚmana' ƚu'hua al panaj
Jordán, imanc' onƚejmale. Ima'
lopalaic'opola' lan xanuc' onesco'ma
iƚque. Itsiya jahuay lan xanuc' tiyeyi
pe lopa'a.
27 Juan italai'e'e'mola', timila':
―Ma ȽanDios tixpic'e te ts'i'ic'
laƚpenic' laƚ'epa. Ja'ni a'i, ailopa'a
caƚpenic'. 28 Imanc' joupa oƚcuejpá
San Juan 3
175
laimipolhuo': Iya' a'i ninCristo.
ȽanDios alummepa cacuaiyunni
ate'a, cu'itsola' lan xanuc' ticuaihuo
cal Cristo. 29 Temaneƚa' ƚamijcano
tipa'a ƚiƚejmale. Ma le'a ƚamijcano
ƚamaneya tileco'ma ƚipeno.
Ƚiƚejmale titoc'i'ma tiquimf'e,
tixoqui queta ticueca lonespa. Itsiya
iya' aƚ'onƚiconno iƚque ƚiƚejmale.
Iya' tixoqui neta nulemma. 30 Itsiya
ca'oc'ena'moxi. Toƚta'a lan xanuc'
tixim'me iƚque cal Cristo acuecaj
xans.
31 ’Illanc' ninc'ixanuc' maƚmana'
fa'a li'a ƚamats' ma le'a aƚsina' te
ts'i'ic' mipa'a fa'a ƚamats'. Maƚe
caƚnescopa. Iƚque ƚimuyomma
lema'a, iƚque ƚinca xonca
ixina'. 32 Iƚque tuya'e' liximpa
licuejpa mipa'a pu'hua. Itsiya
aimetenƚcocola', aimepenufyi.
33 Naitsi napenufpa litaiqui' loya'apa
nimuyomma lema'a, iƚque cal
xans timuqui te ts'i'ic' ȽanDios
lipicuejma'. ȽanDios aimifelƚaique.
34 Iƚque ƚimuyomma lema'a
ȽanDios ummepa, tuya'e' ma
lonespa ȽanDios. ȽanDios epi'ipa
cal Espíritu Santo ticuxeƚa' jahuay
lipicuejma'.
35 ’ȽanDios qui'Ailli' Jesucristo
ti'ay capic'a ƚi'Hua. Epi'ipa limane
ticuxeƚa' jahuay. 36 Cal xans
nepenufpa ƚi'Hua ȽanDios ma tipa'a
al ts'e lipitine aimijouya. Naitsi
natets'ipa ƚi'Hua ȽanDios ailopa'a
al ts'e lipitine. Ma mi'hua metets'i
ƚi'Hua ȽanDios, maƚque ȽanDios
tixtu'hua, titeƚ'mi'ma.
4 Lam fariseo icuej'me lonespa
lan xanuc', iƚne tinesconni:
“Jesús tepo'ila' axpela' lan xanuc'.
Tixpela' ts'ilihuequi. Itsiya
Juan Bautista tepo'ila' ahuata.”
2 Jesús aiquepo'ila' lan xanuc'. Ma
ts'ilihuequi tepo'iyaleyi. 3 Jesús
li'ipa quixina' toƚta'a tinescoyi
ipayonni al distrito Judea. Jouc'a
ts'ilihuequi iye'me al distrito
Galilea.
4 Tuyaicota ƚamats' Samaria.
5 Icuaitsa anuli liƚpiƚya' lun
samaritano. Liƚya' cuftine Sicar. Iƚe
liƚya' tipa'a huejnca anuli ƚamats'
li'ipa i'huexi cal xans Jacob. Iƚque
epi'ipa ƚi'hua José. 6 Maƚpiya tipa'a
al pu'hua caja' lipupa Jacob. Jesús
i'huacopa cane joupa ixocaita,
icutsafcai'ma lico al pu'hua caja',
tunxaj'ma. I'ipa to menac'o.
7 Anuli ƚaca'no' asamaritana
icuai'ma al pu'hua caja', tipa'a'ma
quija'. Jesús timi:
―Luhui'iƚa' caija', caxna'ma.
8 Ts'ilihuequi Jesús ailomana'.
Iyepá liƚya' ti'nata ƚotejacu.
9 Ƚaca'no' italai'e'e'ma Jesús, timi:
―Ima' umjudío, iya' naca'no'
ninsamaritana. Ima', ¿te
caƚpalaic'ocopa? ¿Te caƚsahue'ecopa
caja'?
(Lun judío aimiyejmaleyi lun
samaritano.)
10 Jesús timi:
―Ima' aicoxina' naitsi iya'. Jouc'a
aicoxina' te ts'i'ic' iƚe lapi'iyacola'
ȽanDios lan xanuc'. Ja'ni coƚa' oxina',
aƚsahue'e'ma iya' cuhui'itso' coja'.
Iya' cuhui'i'mo' al c'a caja' lainupa.
11 Ƚaca'no' timi:
―Mai'ailli', iƚta'a laja' a'ojca,
ailopa'a cofmipa'acoya. ¿Petsi
cofxi'ne'eya jiƚiya al c'a caja'
lainupa? 12 Iƚta'a al pu'hua
aƚpo'no'eponga' ƚaƚtahuelo Jacob.
Maƚque Jacob jifa'a ixnapa iƚta'a
San Juan 3​, ​4
176
laja'. Jouc'a linaxque', lipinneja
ixnapá.
13 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Cal xans noxnaya jiƚta'a
laja' ticuiconahuo quija'.
14 Cal xans noxnaya laja' laifcupa
aimicuiconaya quija'. Iƚe laja'
laifcupa tipanehuo ƚunxajma',
ti'onƚcospa to luxi caja', ti'hua tinu,
ticu al ts'e lipitine aimijouya.
15 Ƚaca'no' timi:
―Mai'ailli', jiƚiya laja' lofnescopa,
luhui'iƚa'. Tijouƚa' aimicuiconaya
caija', ni aicuyaiconaya liƚya'
quipa'aconaya caija'.
16 Jesús timi:
―To'huaƚa', tojoc'itsi ƚope'ailli'.
Toƚcuaiyunca fa'a.
17 Ƚaca'no' timi:
―Ailopa'a caipe'ailli'.
Jesús timi:
―Al ƚinca lofnespa:
“Ailopa'a caipe'ailli'”. 18 Joupa
oƚƚaitsufcopoƚtsi amajxi loxanuc'.
Itsiya oƚƚaitsufcoyoƚtsi anuli cal
xans ma a'i cope'ailli'. Al ƚinca
lofnespa.
19 Ƚaca'no' timi:
―Mai'aill', iya' cacua ima'
umprofeta. 20 Illanc' laƚtatahueló
jiƚca'a ƚijuala exc'onƚingoƚai'me
ipalaic'o'me ȽanDios. Ma' anuli
illanc' laxc'onƚingoƚaiyi fa'a. Imanc'
unc'ijudío aƚminga': “Imanc'
jouc'a jahuay lan xanuc' tonƚe'me
Jerusalén”. Toƚcuayi, ma le'a jiƚpiya
al cuecaj xoute' laxc'onƚingoƚaita,
aƚpalaic'ota ȽanDios.
21 Jesús timi:
―Maca'no', camihuo' al
ƚinca. Icuaico'ma litine imanc'
aimoƚnesyacu: “Jifa'a ƚijuala
laxc'onƚingoƚai'me ȽanDios”. Ni
lan xanuc' judío minesyacu: “Ƚepá
Jerusalén. Jiƚpe laxc'onƚingoƚaita
ȽanDios.” 22 Imanc' moƚnesyi:
“Laxc'onƚingoƚaiyi ȽanDios”,
aicolimetsaijma ȽanDios. Illanc'
ninc'ijudío limetsaicoyi ȽanDios.
Aƚinca laxc'onƚingoƚaiyi, aƚpalaic'oyi.
Petsi lan xanuc' judío ti'huayohuo
jiƚquiya Nonƚu'eyacola' lan xanuc'.
23 ’Ticuaitsi litine locuaicoya,
iya' cacua joupa icuai'ma, lan
xanuc' aimehueyacu anuli al lugar
texc'onƚingoƚaiƚe ȽanDios. Ma
jiƚpe liƚpicuejma' ti'nujuaisnata
ȽanDios, tihuejco'me locuxe'epola',
timetsaico'me. Latenƚcocopa ȽanDios
texc'onƚingoƚaiƚe toƚta'a. 24 ȽanDios
a'Espíritu, ailopa'a quicuerpo, ma
le'a ipicuejma'. Lan xanuc' tama
ticuayi: “Laxc'onƚingoƚaiyi ȽanDios”,
ja'ni jiƚpe liƚpicuejma' aimi'nujuaisyi
iƚque, ja'ni aimihuejcoyi locuxe'epola',
ȽanDios aimetenƚcocoya
laxc'onƚingoƚaipa iƚne lan xanuc'.
25 Ƚaca'no' timi:
―Aixina' ticuaihuo cal Mesías,
jiƚquiya ƚecui'impá “cal Cristo”,
ƚommeya ȽanDios. Itsiya tehue'e'
laƚpicuejma' aicaƚcueca. Ma
ticuaiyunni jiƚquiya lu'ina'monga'
jahuay.
26 Jesús timi:
―Maƚque tipalaic'ohuo' itsiya. Iya'
ninCristo.
27 Maƚpe mipalaic'oyoƚtsi
icuainanca ts'ilihuequi Jesús. Iƚne
aiquilicuis'e: “¿Te cofpalaic'ocopa
jiƚquiya ƚaca'no'? ¿Te cahue'epo'?”
Mane liƚpicuejma' ticuayi: “Xinƚa',
Jesús tipalaic'o anuli ƚaca'no'”.
28 Ƚaca'no' ipo'no'ma lijuti,
ipainanni, i'hua'ma lipiƚya'. Timila'
lan xanuc' jiƚpiya:
San Juan 4
177
29 ―Tonƚouyunca. Camuc'itolhuo'
anuli cal xans nalu'ipa jahuay
lai'epa. ¿Te ma jiƚquiya cal Cristo?
30 Lan xanuc' ipalunca jiƚpe
liƚpiƚya', iye'me pe lopa'a Jesús.
31 Ai'a ticuaicu lan xanuc',
ts'ilihuequi Jesús ihui'i'me, timiyi:
―Momxi, totetsoƚa'.
32 Jesús timila':
―Imanc' aicoƚsina'. Tipa'a ƚaifteja.
33 Maƚne ts'ilihuequi Jesús
ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi:
―¿Naitsi nepi'ipa ƚoteja?
34 Jesús timila':
―A'i. Aicalapi'inno. Iya' ca'ay
lipenic' ȽanDios, iƚe lixpic'epa
Ƚalummepa, cajou'ne'ma. Ma ca'ay
lipenic' ȽanDios tocomma catesma,
ti'hua ti'i caipujfxi.
35 ’Imanc' toƚcuayi: “Tehue'e'
amalpuj mut'ƚa, tijouƚa' tetequim'me
lan trigo”. Iya' camilhuo': Toƚsinƚe
jipu'hua pe lifayiya. Tocomma
joupa unta'anamma, itojpa. I'huájta
afujca. Iya' cacua joupa i'huajcopa
litine tetequim'me. 36 Ti'najtsem'me
ƚatejpa trigo. ȽanDios jouc'a
ti'najtse'ma iƚque ƚafot'ƚepola' lan
xanuc', iƚne nolijyacu al ts'e liƚpitine
aimijouya. Anuli ƚifapa, ƚocuena
tetequi, tefot'ƚe, tijouƚa' loquexi'
tixojna'ma quileta. 37 Toƚta'a
ti'i'ma al ƚinca lataiqui' loya'apa:
“Tipa'a anuli nofapa, ƚocuena
nafot'ƚeya”. 38 Iya' nummepolhuo'
imanc' tonlafot'ƚeta petsi
aicoƚfac'. Locuenaye ifapá, imanc'
tonlafot'ƚeta maƚpiya li'eyopa canic'
iƚniya.
39 Jiƚpe liƚya' Sicar ƚaca'no' joupa
uya'ahuo'ma: “Iƚque aƚminapa
jahuay lai'epa”. Licuej'me iƚe
licuapa ƚaca'no' axpela' iƚniya lun
samaritano i'huaiyijmpá Jesús.
40 Icuaiyunca pe lopa'a iƚque, timiyi:
―Ƚepá laƚpiƚya'. Jiƚpiya topajnta.
Jesús i'hua'ma liƚpiƚya'.
Ipajnhuo'ma oquej quitine. 41 Jiƚpe
liƚya' lan xanuc' tiquimf'eyi
Jesús lines'ma. Xonca axpela'
i'huaiyijm'me. 42 Iƚne timiyi ƚaca'no':
―Ate'a ima' opalaico'ma Jesús.
Illanc' aƚcuayi ma' al ƚinca ima'
lofnespa. Itsiya illanc' caƚtuca'
aƚcuejnapá linespa jiƚquiya, toƚta'a
aƚsina' aƚinca iƚque lunƚu'e'monga'
jouc'a tunƚu'e'mola' lan xanuc' ni
petsi lomana' li'a ƚamats'.
43 Luyaipa oquej quitine Jesús
ipanni jiƚpe liƚya', i'hua'ma al
distrito Galilea. 44 Aiqui'huacona'ma
al distrito Judea. Maƚquiya ines'ma:
“Cal xans, tama aprofeta ƚummepa
ȽanDios, mipa'a maƚpe lipiƚya'
aimipalaicoyacu c'a lan xanuc',
tetets'iyacu”. 45 Ma licuaitsi Galilea
lan xanuc' jiƚpiya ƚinca epenuf'me.
Iƚniya iyehuo'me al juic Jerusalén,
joupa ixinghuo'me lo'epa jiƚpiya.
46 Mipa'a Jesús al distrito Galilea
i'huacona'ma Caná, jiƚpiya petsi
lipai'ihuo'ma laja', i'ipa vino. Jiƚpe
Caná tipa'a anuli cal xans, ts'ipenic'
cal rey, ƚi'hua textafque. Iƚque
ƚafcuana tipa'a liƚya' Capernaum,
maƚpe al distrito Galilea. 47 Ts'ipenic'
icuejpa Jesús ailopa'a Judea, joupa
icuaiconata Galilea, i'hua'ma,
i'huajcotsi Jesús, ixahue'etsi ti'huaƚa'
liƚya' Capernaum, tixaƚ'meta ƚi'hua,
iƚque tima'ma. 48 Jesús timi:
―Imanc' toƚcuayi: “Iƚque
Jesús aƚmuc'itsonga' al cueca'”.
Ja'ni aicamuc'ilhuo' toƚta'a
aimaƚ'huaiyijnya.
49 Ts'ipenic' cal rey timi:
San Juan 4
178
―Mai'ailli', aimicoƚ'mo'. Ƚepá
lajut'ƚ. Ja'ni a'i, timana'ma ƚai'hua.
50 Jesús timi:
―To'huanƚa'. Ƚo'hua imaf'i'.
Aimimaya.
Cal xans i'huaiyijmpa Jesús limipa,
i'huana'ma.
51 Ma mi'huanghua lane
Capernaum, iƚniya notoc'ipá
italecufunca, timiyi:
―Joupa ixaƚconapa ƚo'hua.
52 Icuis'e'mola', timila':
―¿Tej hora lixaƚconapa?
Timiyi:
―Tsumjma lixhuaita anulij hora
luyaipa menac'o iƚojn‑na'ma ƚipinu'.
53 Cal xans i'nujuaitsi li'ipa.
Tsumjma maƚpe 'hora Jesús limipa:
“Ƚo'hua imaf'i'. Aimimaya.” Cal
xans jouc'a lixanuc' nomana' lejut'ƚ,
i'huaiyijmpá Jesús.
54 Itsiya i'ipa oquemma li'epa al
cueca' Jesús jiƚpe al distrito Galilea.
Iƚque joupa itsehuo'ma Judea,
icuaiconata Galilea.
5 Lijou'ma jiƚiya i'huajcopa
liƚjuic lan xanuc' judío.
Efoƚunni pu'hua Jerusalén. Jesús
i'hua'ma, icuaitsi jiƚpe liƚya'.
2 Ahuejnca pe lotsuflaicoyacu
lam mot'ƚ jiƚpe liƚya' Jerusalén
ipa'nempá laja' acueca' quin'nuhua'
i'empa. Lipuftine ataiqui' hebreo
aBetesda. Jiƚpe lin'nuhua'
canumicay tipa'a amaque' ƚinujnca.
3 Maƚpe ƚinujnca timana' axpela'
lafcualƚay tunahuoƚanna. Timana'
lan fohue, lan coxo, jouc'a
luhuaƚqueya. Jahuay iƚniya
iƚ'huaijma tifentsi laja'. 4 Camna
camna anuli ƚapaluc quema'a
timuyomma, tife'ne jiƚiya laja'.
Tijouƚa' tife'neƚa' laja' cal te'a
ƚo'nijmaispa tixaƚma. Ni naitsi
cuana tuyainapa.
5 Ma jiƚpiya tipa'a anuli cal xans
ixhuaita anuxans quimbamaj paico
camats' mextaf'ma. 6 Jesús ixim'ma
iƚque cal xans tunouya. Joupa ixina'
axpe' camats' i'ipa licuana. Timi:
―¿Opic'a tixaƚcontso'?
7 Ƚafcuana italai'enni, timi:
―Mai'ailli', mifenna laja' ailopa'a
naƚ'nij'miya. Ma ca'hua'ma
ocuena ti'nij'miyoxi ate'a. Iƚque
tixaƚconghua, iya' capanemma.
8 Jesús timi:
―¡Tacaxla'! ¡Tonif'la' ƚohuijm‑ma'!
¡To'huanƚa'!
9 Ixaƚcona'ma nulemma iƚque
cal xans, inif'na'ma ƚihuijm‑ma'.
I'huana'ma. Iƚe litine lixaƚcona'ma
maƚe itine conxajya.
10 Lan judío timiyi cal xans
ƚixaƚcona'ma:
―Itsiya litine conxajya. Aimi'iya
motaiya ƚohuijm‑ma'.
11 Cal xans timila':
―Iƚque ƚaƚsaƚ'menapa aƚmipa:
“Tonif'la' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”.
12 Iƚniya icuis'e'me, timiyi:
―¿Naitsi iƚque ƚimipo': “Tonif'la'
ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”?
13 Cal xans ƚixaƚcona'ma aiquixina'
naitsi iƚque ƚimipa toƚiya. Axpela'
lan xanuc' jiƚpiya timana'. Jesús
joupa itsufainapa pe lomana'. Cal
xans aiquixina' petsi lo'huapa.
14 Lijou'ma italecufcona'moƚtsi
pu'hua al cueca' xoute'. Jesús timi:
―¡Toxinxoxi! Joupa ixaƚconapo'.
Aimo'econa'ma quixcay. Ja'ni
to'econghua quixcay, ti'i'ma xonca
acueca' lofteƚcoya.
15 Cal xans i'hua'ma, u'ihuo'mola'
lan judío, timila':
San Juan 4​, ​5
179
―Ƚaƚsaƚ'menapa maƚque Jesús.
16 Lan judío iƚsina' Jesús tixaƚ'mela'
lafcualƚay litine conxajya, ixtulenca,
tihuetsojyi. 17 Jesús timila':
―Cai'Ailli' ti'hua ti'ay canic', iya'
jouc'a ca'ay canic'.
18 Lan judío xonca ixtulenca
toƚta'a linesma Jesús. Icua'me:
“Iƚque Jesús ti'ay quixcay, ti'ay
canic' litine conxajya. Ti'ay xonca
lixcay, tinesqui: ȽanDios ai'Ailli'. Ma'
ti'onƚiyoxi ȽanDios.”
Xonca tehueyi te co'iya
mima'ayacu.
19 Jesús timila':
―Iya' i'Hua ȽanDios, camilhuo' al
ƚinca: Iya' caituca' ailopa'a caif'eya.
Aimi'iya. Iya' i'Hua ȽanDios, ate'a
cahuelojm'ma lo'epa cai'Ailli',
tijouƚa' ca'e'ma to lo'epa iƚque.
20 Iya' i'Hua ȽanDios, iƚque cai'Ailli'
aƚ'ay capic'a, aƚmuc'i jahuay lo'epa.
Tijouƚa' aƚmuc'i'ma xonca acueca',
iya' ca'e'ma. Imanc' toƚsim'me,
tixpailij'molhuo'.
21 ’Cai'Ailli' ixina' timaf'i'ina'mola'
limanapola'. Tepi'ina'mola' liƚpitine.
Iya' i'Hua ȽanDios jouc'a aixina'
camaf'i'ina'mola' limanapola'.
Caxpic'e ja'ni capi'ina'mola' liƚpitine,
jouc'a caxpic'e ja'ni aicapi'iyacola'.
22 ’Ticuaiyunni Lijoujma Quitine
cai'Ailli' aimimu'iyacola' lan xanuc'
te ts'i'ic' loyalaicoyacu ni'epá
lixcay. Joupa lapi'inapa laimane,
iya' cu'itsola' te ts'i'ic loyalaicoyacu
iƚniya. Iya' ninJuez. 23 Cai'Ailli'
ixpic'epa lihuejcoƚa' lan xanuc' ma to
mihuejcoyi jiƚque cai'Ailli'. Cal xans
pe aimalihuejma iya' i'Hua ȽanDios
jouc'a aimalihuejconga' cai'Ailli'.
24 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal
xans ja'ni ticueca laitaiqui', ja'ni
ti'huaiyinge cai'Ailli', iƚque
Ƚalummepa fa'a li'a ƚamats', iƚque
cal xans joupa ulijpa al ts'e
lipitine aimijouya, aimecaniya.
Iƚque, ai'a ticuej'ma laitaiqui',
ȽanDios tecani'e'ma, itsiya a'i.
Aimijouya lipitine iƚque cal xans.
25 Iya' camilhuo' al ƚinca: Iya' i'Hua
ȽanDios cajoc'i'mola' limanapola'.
Iƚniya nocuejyacu laitaiqui'
timaf'ina'me. Litine ca'e'ma toƚta'a
ti'hua ticuaihuo. Iya' cacua: Joupa
icuai'ma. 26 Cai'Ailli' i'hueca lipitine,
nij naitsi nepi'ipa. Jouc'a iya'
ai'hueca laipitine, iya' i'Hua, toƚta'a
lixpic'epa cai'Ailli'.
27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Toƚta'a
cai'Ailli' aƚfajpa ninJuez, lapi'ipa
laimane cu'i'mola' lan xanuc'
ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a li'epa.
Cu'i'mola' te ts'i'ic' loyalaicoyacu.
28 Aimixpailij'molhuo' iƚe
laimipolhuo'. Aimoƚnes'me: “¿Te
co'iya toƚta'a? Aimi'iya.” Iya'
camilhuo': Limanapola' nomana'
liƚpu'hua, jahuay iƚniya ticuej'me
cajoc'itsola' iya'. Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. Ticuaihuo litine ti'i'ma
toƚta'a. 29 Jahuay limanapola'
tipalcu liƚpu'hua. Ja'ni li'epa
al c'a timaf'ina'me nulemma,
tuyalaina'me al c'a. Ja'ni ixcay li'epa
jouc'a timaf'ina'me, iƚne titeƚco'me,
nulemma titai'me liƚjunac'.
30 ’Iya' caituca' ailopa'a caif'eya.
Aimi'iya. Cai'Ailli' aƚcuxe'e
laifmiyacola' lan xanuc'. Iya' caituca'
aicu'iya cal xans ja'ni ti'ay al c'a
o ja'ni ti'ay lixcay. To maƚcuxe'e
cai'Ailli' toƚe laifmiya. Ma le'a aƚijca
laitaiqui'. Iya' aicahuay te co'iya
San Juan 5
180
ca'eya laifpixc'epa. Ma to loxpic'epa
cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa, toƚta'a
caxpic'e.
31 ’Ja'ni iya' caituca' canescoyoxi,
aimi'ommaicoya iƚe laitaiqui'.
32 Ƚinca tipa'a anuli noya'apa naitsi
iya'. Iya' aixina' iƚque tuya'e al ƚinca.
33 ’Imanc' olummepola' loƚxanuc'
tiyeƚe pe lopa'a Juan Bautista.
Jiƚnu'hua icuis'e'me naitsi iya'. Juan
imi'mola' al ƚinca. 34 Iya' aicahuay
caƚnescoya toƚta'a anuli cal xans.
Le'a aipic'a tunƚu'entsolhuo' imanc',
toƚta'a ca'nujuaitsi'ilhuo' linespa
Juan. 35 Juan Bautista ti'onƚcospa
to anuli lepalc'o'. Tepalc'o'ila' lan
xanuc'. Micoƚi iƚque lipenic' imanc'
tolihuejyi tixoqui conlata. Iƚque
epalc'o'ipolhuo'. 36 Iƚque u'i'mola'
lan xanuc' naitsi iya'. Itsiya imanc'
toƚsinyi laif'epa. Iƚe xonca tuya'e
naitsi iya', ma' anuli tuya'e naitsi
Ƚalummepa, iƚque cai'Ailli'. Iƚe
laif'epa, cai'Ailli' joupa aƚcuxe'epa
ca'eƚa'. Lapi'ipa laipenic' cajou'neƚa'.
37 ’Cai'Ailli' Ƚalummepa jouc'a
u'ipolhuo' naitsi iya'. Iƚque lopalaipa
aicoƚcueca ni aicoƚsina' te ts'i'ic'
iƚque. 38 ȽanDios cai'Ailli' lummepa,
imanc' aimalapenufi. Litaiqui'
aimipanemma jiƚpe loƚpicuejma',
toƚta'a imanc' aimalapenufi.
39 ’Toƚsueƚe al c'a al Paxi
Liniƚingiya. Toƚcuayi: “Iƚe al Paxi
Liniƚingiya lapi'inga' laƚpitine
aimijouya”. Maƚiya lataiqui'
aƚpalaijma iya'. 40 Imanc' tama
toƚsueyi iƚe lataiqui' aimalihuejma.
Aicoƚcuac'. ¿Te co'iya molulijyacu
loƚpitine? A'i, aimi'iya.
41 ’Aicahuela' lan xanuc' caƚmiya:
“Ima' uncuecaj xans”. A'i. Iƚta'a
aicapenufi. 42 Iya' aixinnilhuo'
imanc' te ts'i'ic' loƚpicuejma'.
Aixina' aimoƚ'nujuaisyi ȽanDios.
43 Iya' ma cai'Ailli' lapi'ipa laipenic'.
Toƚta'a aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'.
Imanc' aimalapenufi. Anuli
cal xans nocuxepoxi quituca',
ja'ni ticuaiyunni, imanc' ƚinca
tolapenuf'me. 44 Imanc', ¿te
co'iya malapenufya? Tolahuela'
loƚf'as xanuc' timetsaicontsolhuo'.
Aimolahueyi te co'iya
mimetsaicoyacolhuo' cal Nuli
ȽanDios. 45 Aimoƚnes'me: “Iƚque
Jesús aƚcuftonga'. Timita
ȽanDios a'ijc'a laƚ'epa.” Ocuena
tipa'a ƚocufyacolhuo'. Iƚquiya
aMoisés. Imanc' toƚcuayi: “Moisés
aƚtoc'i'monga', aƚtalai'ecotonga'”. Iya'
cacua: Aimitoc'iyacolhuo'. Maƚque
Moisés ƚocufyacolhuo'. 46 Imanc'
toƚcuayi: “Lihuejcoyi licuapa
Moisés”. A'i molihuejcoyi Moisés.
Ja'ni tolihuejcoyi Moisés jouc'a iya'
lihuejco'ma. Ma' iya' aƚpalaicopa
Moisés jiƚpe liniƚpa. 47 Imanc'
aimolihuejcoyi liniƚpa Moisés.
Toƚta'a, ¿te co'iya molihuejyacu
laifmipolhuo'? Imanc' aimi'iya.
6 Jesús iquie'ma al cuecaj
quin'nuhua'. Iƚe lin'nuhua'
tipa'a oque' lipuftine, aGalilea
jouc'a aTiberias. 2 Axpela' lan xanuc'
ehuelojm'me axpe' al cueca' lo'epa
Jesús, ehuelojm'me mixaƚ'menala'
lafcualƚay. Iƚne nehuelojmpá toƚta'a
tihuejnayi.
3 Jesús jouc'a ts'ilihuequi if'ajli'me
ƚijuala, icutsoƚai'me jiƚpiya. 4 Tehue'e'
oque' afane' quitine ti'i'ma liƚjuic
lan xanuc' judío. Iƚiya al juic cuftine
al Pascua. 5 Jesús ehuelojm'ma,
ixim'mola' ticuaico'me axpela' lan
xanuc'. Timi Felipe:
San Juan 5​, ​6
181
―¿Pe caƚ'na'eyacu axpe' ƚa'i titeƚe
iƚniya?
6 Jesús joupa ixina' lo'eya.
Icuis'e'ma Felipe titalai'eƚa' iƚque,
timujxoxi te ts'i'ic' lipicuejma'.
7 Felipe italai'e'ma, timi:
―Ja'ni aƚ'natsa axpe' ƚa'i
lipitali lolijya no'eya canic'
oquej maxnu quitine, ni
toƚta'a aimi'ommaicoyacola', ni
aimitec'oyacu anuli anuli iƚniya.
8 Ƚocuena ts'ihuequi ipalaic'o'ma
Jesús. Iƚque Andrés, ƚipima Simón
Pedro, timi:
9 ―Toxinƚa', jifa'a tipa'a anuli
ƚamijcano, itaic' amaque' la'í lilajncopa
acebada, jouc'a oquexi' laicatuye.
¿Ja'ni iƚe litaic' ti'ommaico'mola'? A'i.
Aimi'iya. Timana' axpela'.
10 Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Toƚcuxe'etsola' lan xanuc'
ticutsoƚaiƚe ƚamats'.
Jiƚpiya tipa'a axpe' cal pajac. Lan
xanuc' icutsoƚai'me. Tiƚmana' to
amaquej mil lan xanuc', jouc'a
timana' lacaƚ'no', la'uhuay.
11 Jesús epef'ma ƚa'i, ix'najtsi'i'ma
ȽanDios, epi'i'mola' nocutshuoƚanna
jiƚpiya. Ma toƚta'a i'e'ma jouc'a
latuye. Aiquixpij'ma iƚe ƚotejacu.
12 Lan xanuc' itetso'me ixhuaitsola'.
Jesús timila' ts'ilihuequi:
―Tolafot'ƚeƚe lan hualcay
lipanecomma, aimica'nico'ma.
13 Ts'ilihuequi Jesús efot'ƚena'me
lan hualcay ca'i ƚilajncopa acebada
lipanecomma, imane'me imbamaj
coque' lan tsiquihuit'ƚ. 14 Lan xanuc'
ixim'me acueca' lipepaxi Jesús,
acueca' li'epa, ticuayi:
―Iƚca'a cal xans aprofeta. Iƚca'a
ma' iƚque Ƚommeya ȽanDios, joupa
icuai'ma.
15 Iƚpic'a ti'noƚƚe Jesús, ti'e'e'me
quiƚrey. Jesús ixina' toƚta'a lo'eyacu
lan xanuc', enaj'moxi, i'hua'ma
quituca' ƚijualay.
16 Lummuhuijma' ts'ilihuequi
Jesús imulna'me, icuai'me al
cuecaj quin'nuhua'. 17 Itsuflai'me al
barco, ipango'me uyalaico'me laja'.
Ticuaitsa locuena quiju' lin'nuhua'
jiƚpe liƚya' Capernaum. Imufaj'mola'.
Ts'ilihuequi imanenca quiƚtuca'.
Jesús ailopa'a. 18 Juaiconapa ti'hua
ƚahua'. Iƚiya laja' tiyuf'comma
acueca'.
19 I'hua'a'me al barco. Tixhuaispa
to amaque' o acamts'us kilómetro
li'hua'apa, ts'ilihuequi Jesús ixim'me
iƚque icuaico'ma, ti'hua ti'huaf'que
laja', tixpailiquila'. 20 Jesús timila':
―Aimixpailij'molhuo'. Ma' iya'.
21 Licuej'me toƚta'a linespa Jesús
tixoqui quileta tepenuf'me tif'ajla' al
barco. Aiquicoƚi, icuainatsa ƚamats'
pe lotsepa.
22 Lihuequi litine timana' lan
xanuc' lefot'ƚepoƚtsi tecaxoƚanna
liju' al cuecaj quin'nuhua'. Iƚne
ticuayi: “¿Te qui'ipa? Tsumjma
tipa'a le'a anuli al barco. Iƚiya al
barco i'hua'a'me ts'ilihuequi Jesús,
iƚniya quiƚtuca'. Itsiya, ¿pe copa'a
Jesús?” 23 Ixim'me icuai'me lam
barco quiyouyumma liƚya' Tiberias,
timanemma huejnca jiƚpe ƚamats'
petsi lan xanuc' itepá ƚa'i lepi'ipola'
Jesús lijoupa lix'najtsi'ipa ȽanDios.
24 Lijoupa li'ipa quiƚsina' ailopa'a
Jesús, ailomana' ts'ilihuequi, iƚne
lan xanuc' if'ajli'me lam barco,
iye'me Capernaum, tehueta Jesús.
25 Icuaitsa locuenaj liju' lin'nuhua'
ixinna'me Jesús, timiyi:
―Momxi, ¿tej hora locuai'ma fa'a?
San Juan 6
182
26 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Tama
laƚsimpa ma ca'ay al cueca',
aimuc'ipolhuo' laipepaxi, imanc'
aicoƚcueca. Joupa oƚtepá ƚa'i,
inajncotolhuo', toƚta'a lahuay.
27 Tonlipa'acoyi loƚpujfxi tonlulijcoƚe
ƚoƚtejacu, iƚe ƚominscoya. Iya'
camilhuo': Tonlipa'acoƚe loƚpujfxi,
tonlulijcoƚe ƚocuena catetsoya,
iƚe aimiminscoya, ti'hua ticoƚi,
tepi'i'mola' lan xanuc' liƚpitine
aimijouya, tites'mi'ma iƚe liƚpitine.
Iƚque cal tejua' iya' nipajnya
capi'i'mola' lan xanuc'. Iya' iƚque cal
Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua
lema'a. ȽanDios cai'Ailli' joupa
lacuej'micopa, lapi'ipa laimane
ca'eƚa' toƚta'a.
28 Lan xanuc' timiyi:
―Ja'ni aƚ'e'me latenƚcocoya
ȽanDios, ¿te caƚ'eyacu?
29 Italai'e'e'mola' timila':
―Imanc' toƚ'huaiyijnle iƚque
ƚummepa ȽanDios. Ja'ni tonƚ'e'me
toƚta'a ma tonƚ'eyi latenƚcocopa
ȽanDios.
30 Timiyi:
―To'eƚa' al cueca', tijouƚa'
aƚ'huaiyijm'mo'. Ne'. Itsiya
aƚmuc'itsonga' toƚta'a lof'eya.
31 Laƚtatahueló mimana' petsi
ailopa'a quiƚya' iximpá al cueca'
li'ipa. Iƚniya ite'me iƚe cuftine “al
maná”. Toƚta'a loya'apa al Paxi
Liniƚingiya, ticua: “Iƚque epi'i'mola'
ƚa'i qui'huayomma lema'a titeƚe”.
32 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ƚa'i
qui'huayomma lema'a aiquepi'ilhuo'
Moisés. Ma cai'Ailli' nicupa ƚa'i
qui'huayomma lema'a. Iƚque ƚinca
ƚa'i. 33 Ƚa'i qui'huayomma lema'a
iƚque ƚe'i ȽanDios. Fa'a li'a ƚamats',
ni petsi lomana' lan xanuc' iƚque ƚa'i
tepi'i'mola' liƚpitine aimijouya.
34 Lan xanuc' timiyi:
―Maƚ'ailli', itsiya lapi'itsonga'
iƚque ƚa'i, ti'hua lapi'i'monga'.
35 Timila':
―Iya' ma Na'i. Naitsi ƚalapenufpa
tulijta lipitine aimijouya. Naitsi
ƚaƚ'huaiyijmpa aimi'hua micui quija'.
36 ’Iya' joupa nu'ipolhuo' te ts'i'ic'
loƚ'ejma'. Tama joupa aƚsimpa,
aimaƚ'huaiyinge. 37 Timana'
laixanuc', iƚniya lalapi'ipa cai'Ailli'.
Iƚne ƚinca aƚejmale'me. Iƚniya
laƚejmalepá aƚmajm'me anuli,
aicatets'iyacola'.
38 ’Iya' nimuyomma lema'a
aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats'
ca'eƚa' lixpic'epa ȽanDios, iƚque
Ƚalummepa. A'i caxpic'e caituca'
laif'eya. 39 Iƚque Ƚalummepa
lapi'inapa laixanuc'. Maƚque
ȽanDios joupa ixpic'epa
iya' ca'etsola' cuenna, jahuay
iƚniya. Ni anuli mejac'ya.
Ticuaiyunni Lijoujma Quitine
iya' camaf'i'ina'mola'. 40 Toƚta'a
lixpic'epa cai'Ailli'. Ixpic'epa te ts'i'ic'
loyaicoya cal xans ƚalimetsaicopa
iya' i'Hua ȽanDios. Iƚque cal xans
ƚaƚ'huaiyijmpa tulij'ma al ts'e
lipitine aimijouya. Ticuaiyunni
Lijoujma Quitine iya' camaf'i'ina'ma.
41 Lan xanuc' judío
aiquicuaicocotsi quiƚpic'a iƚe
linespa Jesús licuapa: “Iya' Na'i
nimuyomma lema'a”. 42 Tinesyi:
―Iƚque cal xans Jesús i'hua José,
o ¿ja'ni ocuena? Limetsaicola'
illanc' qui'ailli', qui'máma'. ¿Te
caƚmicoponga', ticua: “Iya'
nimuyomma lema'a”?
San Juan 6
183
43 Jesús italai'e'mola', timila':
―Imanc' ¿te colixtulecomma?
¿Te coƚpalaicopa toƚta'a?
44 Cai'Ailli' jiƚque Ƚalummepa,
ja'ni tijoc'iƚa' anuli cal xans,
iƚque tiƚoc'huainahuo pe laifpa'a,
aƚejmalena'me. Ticuaitsi Lijoujma
Quitine camaf'i'ina'ma. Ja'ni cai'Ailli'
aimijoc'i aimi'iya miƚoc'huaiya.
45 Lam profeta niniƚpá tuya'ayi:
“ȽanDios timuc'ina'mola' jahuay
iƚniya”. Al ƚinca iƚta'a lataiqui'. Lan
xanuc' noquimf'epá locuapa cai'Ailli',
iƚne tihuic'iyi lomuc'ipola', iƚniya
ƚinca tiƚoc'oƚainacu pe laifpa'a,
aƚejmalena'me.
46 ’Nij naitsi niximpa cai'Ailli'.
Ma' iya' cai'huayomma ȽanDios.
Iya' ƚinca aiximpa cai'Ailli'. 47 Iya'
camilhuo' ma' al ƚinca: Cal xans
ƚaƚ'huaiyijmpa joupa ulijpa al ts'e
lipitine aimijouya.
48 ’Ma' iya' Na'i. Naitsi ƚalapenufpa
tulijta lipitine aimijouya. 49 Imanc'
loƚtatahueló mimana' pe ailopa'a
quiƚya', tama itepá ƚa'i cuftine “al
maná”, iƚniya imanapola'. 50 Jifa'a
tipa'a ituca' ca'i. Iƚque imuyomma
lema'a. Ja'ni lan xanuc' titeƚe
aimimayacola' nulemma. 51 Ƚa'i
ƚitepa loƚtatahueló, iƚque ƚa'i a'i
quimaf'i'. Iya' aimaf'i', iya' Na'i
nimuyomma lema'a. Iya' cacu'moxi
laicuerpo. Toƚta'a lan xanuc' ni
petsi nomajnyacu li'a ƚamats', ja'ni
lapenufla' aimimayacola' nulemma,
aimijouya liƚpitine. Iƚca'a laicuerpo
ƚinca ƚa'i.
52 Lan xanuc' judío ipango'me
ifuli'i'moƚtsi cataiqui'. Timiyoƚtsi:
―Iƚque cal xans, ¿te co'iya micuya
licuerpo? ¿Maƚiya licuerpo aƚte'me?
53 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ja'ni
imanc' aimoƚteji laicuerpo, ja'ni
aimoƚsnayi laijuats', ailopa'a
coƚpitine. Iya' iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a.
54 Naitsi notepa laicuerpo, noxnapa
laijuats', iƚque ƚinca tipa'a lipitine
aimijouya. Ticuaiyunni Lijoujma
Quitine iya' camaf'i'ina'ma.
55 Laicuerpo ƚinca atejua', laijuats'
ƚinca loxnayacu lan xanuc'. 56 Naitsi
notepa laicuerpo, noxnapa laijuats',
ma lapenufi iya', iya' capenufi
iƚquiya.
57 ’Iya' ca'huaiyinge iƚque
Ƚalummepa, maƚque cai'Ailli'
ȽanDios Ƚimaf'i'. Toƚta'a aimijouya
laipitine. Ma' anuli aimijouya
lipitine cal xans ƚaƚtepa iya', iƚque
ƚaƚ'huaiyijmpa. 58 Capalaijma ƚa'i
ƚimuyomma lema'a, ca'onƚicojma
laicuerpo. Ƚa'i ƚite'me loƚtatahueló
aimi'onƚspa laicuerpo, ituca'
ca'i. Tama iƚniya itepá iƚe ƚile'i,
imanapola'. Naitsi ƚaƚtepa iya'
laicuerpo, iƚca'a ƚa'i, iƚque tepenufi
al ts'e lipitine aimijouya.
59 Toƚta'a licuapa Jesús mipa'a
liƚya' Capernaum, mimuc'iyale jiƚpe
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'.
60 Iƚe lines'ma Jesús
aiquetenƚcocola' axpela' ts'ilihuequi.
Liquimf'e'me iƚniya ticuayi:
―Ipime iƚiya lataiqui'. ¿Naitsi
nocuejya? Illanc' aimi'iya
malapenufyacu.
61 Jesús ixina' iƚniya ts'ilihuequi
aiquetenƚcocola' linespa. Timila':
―Ja'ni imanc' aiquetenƚcocolhuo'
iƚe lainespa, 62 ¿te coƚcuayacu ja'ni
aƚsinƚa' caf'aquinghua, cacuaita
pu'hua, petsi lai'huayomma?
Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
San Juan 6
184
cal profeta pu'hua lema'a.
63 Laipalaic'opolhuo' a'i canescojma
laipixic'. Lixic' ailopa'a co'eya. Al
cuerpo ticuicomma ƚi'espíritu.
Ƚaitaiquí ti'onƚcospa to cal
espíritu. Ja'ni tolapenuf'me iƚniya
ƚaitaiquí, tolulij'me loƚpitine
aimijouya. 64 Ƚinca hualca imanc'
aimaƚ'huaiyinge.
Jesús tixinnila' naitsi iƚniya
aimi'huaiyijnyi. Jouc'a imetsaijma
naitsi iƚque cal xans ƚocuya. Toƚta'a
ixina' al te'a.
65 Timila' ts'ilihuequi:
―A'i jahuay imanc' maƚ'huaiyinge.
Iya' joupa aimipolhuo': Ja'ni cai'Ailli'
a'i mijoc'i anuli cal xans, iƚque
aimi'iya miƚoc'huaiya pe laifpa'a.
66 Ts'ilihuequi licuej'me iƚe licuapa
Jesús, axpela' iƚniya ipailinanca.
Aiquilihuejconghua. 67 Jesús timila'
limbamaj coquexi' ts'ilihuequi:
―Imanc', ¿te conƚ'eyacu? ¿Jouc'a
imanc' aƚpo'no'ma caituca'?
68 Simón Pedro italai'e'ma, timi:
―Mai'ailli', ¿pe caƚtseyacu?
Ocuena comxi to ima' ailopa'a.
Ailopa'a co'onƚiyaco'. Ima'
maƚpalaic'onga' lapenufyi laƚpitine
aimijouya. 69 Illanc' joupa
aƚ'huaiyijmpo'. Joupa i'ipa caƚsina',
ima' unCristo, ima' i'Hua ȽanDios
Ƚimaf'i.
70 Jesús timila':
―Unc'imbamaj coquexi' ƚinca
ai'huijf'epolhuo'. Tipa'a anuli imanc'
onta'a.
71 Jesús ipalaicopa Judas, ƚi'hua
Simón Iscariote. Iƚque anuli iƚniya
limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús,
ticuna'ma.
7 Jesús ipanenni jiƚpiya al
distrito Galilea. Aimicua
mi'huaya al distrito Judea. Joupa
icuejpa lixpic'epa lan judío
nomana' jiƚpiya. Iƚniya tehueyi te
co'iya mima'ayacu. 2 Tehue'e' oque'
afane' quitine ti'i'ma liƚjuic lan
xanuc' judío. Mi'i'ma iƚe liƚjuic lan
xanuc' tilanc'eyi liƚpunxahuaƚqui,
timajm'me jiƚpe. 3 Lipimaye Jesús
timiyi:
―Taipanni, to'huaƚa' al distrito
Judea petsi lo'iyoya al juic. Pu'hua
to'etsi al cueca'. Toƚta'a tixinno'
lof'eya iƚniya ts'ihuejhuo' nomana'
jiƚpiya. 4 Anuli cal xans, ja'ni ipic'a
timetsaicoƚe lan xanuc', iƚque ti'e'ma
al cueca' petsi lahuetsaleyompa,
aimemiyacoxi. Ima', ¿te
cofpanecoya fa'a petsi lan xanuc'
aimixinyaco', aimehuelojnyaco'
lof'epa al cueca'? Tomujtoxi jipu'hua
pe lomana' axpela' lan xanuc'.
5 Toƚta'a lonespa lipimaye Jesús,
aimi'huaiyijnyi. 6 Jesús timila':
―Itsiya aica'eya to laƚmipa. Aimi'iya.
Iya' aiquicuaiya lai'hora. Imanc'
ƚinca jahuay ƚitiné ti'i'ma tonƚ'e'me
ma coƚtuca' loƚspic'eyacu. 7 Loƚf'as
xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats'
aimi'iya mi'eyacolhuo' laic'. Iya' ƚinca
aƚ'e'e laic'. Aiquiƚpic'a laifnu'ipola',
camila': “Tonƚ'eyi lixcay”. 8 Imanc', ne',
toƚf'ajliƚe al juic. Itsiya aica'huaya.
Capanehuo. Aiquicuaiya lai'hora.
9 Lijoupa linespa toƚta'a Jesús
ipanenni Galilea.
10 Lipimaye iye'me al juic lo'iya
Jerusalén. Lijou'ma Jesús i'hua'ma
quituca' Jerusalén. Aicuya'e'.
11 Jiƚpiya al juic lan xanuc' judío
ehue'me Jesús. Icuis'e'moƚtsi:
―Iƚque cal xans, ¿pe copa'a?
12 Lan xanuc' nomana' jiƚpe al
juic ixouloƚai'me. Timana' nonespá
San Juan 6​, ​7
185
ticuayi: “Iƚque ac'a xans”. Locuenaye
ticuayi: “A'ijc'a xans. Ma tifel'miyale.”
13 Le'a tixouloƚaiyi. Aiminesyi ujfxi.
Tixpaic'ennila' ts'iƚpenic' judío.
14 Li'ipa nolojmay juic Jesús
if'aj'ma al cuecaj xoute'. Jiƚpe
ipango'ma imuc'i'mola' lan xanuc'.
15 Licuej'me lan xanuc' judío ticuayi:
―¡Xinƚa'! Iƚque cal xans
aiquimuxejma. ¿Petsi
quihuic'iyohuo'ma iƚe litaiqui'
lomuc'iyalepa?
16 Jesús italai'e'mola', timila':
―Laifmuc'ipolhuo' a'i caituca'
laipicuejma'. Iƚe lalu'ipa ȽanDios,
iƚque Ƚalummepa, maƚe
laifmuc'ipolhuo'. 17 Cal xans
nixpic'epa ti'eƚa' latenƚcocopa
ȽanDios, iƚque cal xans
timetsaico'ma laifmuc'ipolhuo'.
Iƚque ti'i'ma quixina' ja'ni ȽanDios
aƚmuc'i o ja'ni quipa'e iya' caituca'
laipicuejma'. 18 Cal xans nahuepa
te co'iya mimetsaiconyacu ja'ni
ac'a xans, iƚque timuc'iyale'ma
ma le'a lonespa quituca'
lipicuejma'. A'i toƚta'a li'ejma' cal
xans loya'apa al ƚinca, aƚijca
lipicuejma'. Iƚque aimehuay
latenƚcocoyacola' lan xanuc'. Tehuay
te co'iya mimetsaicoyacu ac'a iƚque
ƚummepa. Toƚta'a lai'ejma' iya'.
19 ’Litaiqui' Moisés tu'ilhuo'
locuxe'epolhuo' ȽanDios. Toƚcuayi:
“Ƚinca Moisés lapi'iponga' illanc'
litaiqui' ȽanDios. Ma iƚe lataiqui'
laƚcuxeponga'.” Ma moƚnesyi
toƚta'a imanc' aimolanant'ƚiyi
locuxe'epolhuo' ȽanDios. Imanc'
ailopa'a colanant'ƚipa. Itsiya, ¿te
colahuecopa te co'iya maƚma'aya?
20 Lan xanuc' judío lefot'ƚepoƚtsi
jiƚpiya timiyi:
―¿Naitsi noma'ayaco'? Ima'
itsufaipo' conta'a. Ailopa'a
noma'ayaco'.
21 Jesús italai'e'mola', timila':
―Le'a anuli cal xans aixaƚ'menapa
litine conxajya, imanc' oƚsueƚcopá,
toƚcuayi: “¡Xinƚa'! ¡Jesús ti'ay canic'
litine conxajya!” 22 Imanc' toƚcuayi:
“Moisés aƚcuxe'eponga' aƚ'eƚe
circuncidar laƚnaxque' camijcanó.
Tama ti'iƚa' litine conxajya toƚta'a
aƚ'e'me.” Ƚinca Moisés a'i iƚque
copa'a cal te'a nicuxepa toƚta'a. Ai'a
tipajnta Moisés toƚta'a lo'epa lan
tatahueló. 23 Imanc' tixoqui cunlata
tonƚ'eyi circuncidar loƚnaxque', tama
ti'iƚa' litine conxajya. Toƚcuayi:
“Ma' aƚ'eyi laƚcuxe'eponga' Moisés”.
Imanc' tetenƚcocolhuo' tetec'enƚe
lipixic' ƚamijcano. Toƚsinyi ilajmpa
al c'a ƚaqueca. Itsiya camilhuo': ¿Te
calixtuc'ocopa imanc' iya' lai'epa
litine conxajya? Aixaƚ'menapa anuli
cal xans. Ac'a ilajn‑napa jahuay
licuerpo. 24 Imanc' aicoƚcueca,
ma le'a toƚcuayi. Ate'a toƚspic'eƚe
loƚnesyacu, tijouƚa' toƚpalaiƚe al ƚinca.
25-26 Lan xanuc' lun Jerusalén
ixim'me Jesús timuc'iyale. Ticuayi:
―¡Xinƚa'! Ticuanni: “Aƚma'a'me
iƚque Jesús”. Itsiya maƚque
timuc'iyale. Jahuay tehuelojnyi,
ailopa'a co'empa. ¿Te cocuapa lan
tsila' quiƚpenic'? ¿Te ticuayi maƚque
Jesús copa'a cal Cristo? 27 Illanc'
aƚcuayi: A'i iƚque cal Cristo. Aƚsina'
lipiƚya' li'huayomma. Ticuaiyunni
cal Cristo aimi'iya caƚsina' toƚta'a.
28 Jesús mimuc'iyale jiƚpe
al cuecaj xoute', tipalay ujfxi,
tiquimf'eƚe jahuay, timila':
―Imanc' toƚcuayi: “Limetsaicoyi
Jesús”. Toƚcuayi: “Aƚsina' lipiƚya'
San Juan 7
186
li'huayomma”. A'i. Aicoƚsina' pe
cai'huayomma. Iya' a'i caituca'
caixpic'e cacuaihuo fa'a li'a
ƚamats'. Tipa'a Ƚalummepa.
Iƚque aimifelƚaique. Imanc'
aicolimetsaijma. 29 Iya' ƚinca
nimetsaijma. Iya' maƚque
cai'huayomma. Iƚque alummepa.
30 Lan judío ixtulenca licuapa
Jesús. Ehue'me te co'iya mi'noƚyacu.
Aiquiƚ'noƚi. Aiquicuaiya li'hora,
aimi'iya mima'ayacu.
31 Axpela' lan xanuc' i'huaiyijm'me
Jesús. Tinesyi:
―Ticuaiyunni cal Cristo, ¿ja'ni
xonca lo'eya? Acueca' lo'epa Jesús.
32 Lam fariseo iquimf'e'me iƚniya
lan xanuc' mixouloƚaiyi, tipalaicoyi
Jesús. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a iƚniya lam fariseo umme'me
lapaluc' xoute' tiyeƚe, ti'noƚtsa Jesús.
33 Jesús ti'hua timuc'iyale, timila'
lan xanuc':
―Ahuata capajncona'ma jifa'a
pe loƚmana'. Tijouƚa' ca'huana'ma
pe lopa'a Ƚalummepa. 34 Imanc'
lahue'ma, aimaƚsingonaya. Pe
laifpa'a imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu
jiƚpiya.
35 Lan judío tipalaic'oyoƚtsi,
tinesyi:
―Ja'ni aimaƚsingonayacu iƚque
cal xans, ¿pe cotseya? ¿Te ti'hua'ma
ƚilemats' lan xanuc' griego pe
lomana' laƚpimaye? ¿Te timuc'itola'
jiƚne lan xanuc' griego? 36 Jiƚque
Jesús aƚminga': “Imanc' lahue'ma,
aimaƚsingonaya. Pe laifpa'a jiƚpiya
imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu.” ¿Te
cohuaƚquemma iƚiya? ¿Te conescopa
iƚquiya? Aicaƚcueca.
37-38 Icuai'ma lijoujma quitine
al juic. Iƚiya litine xonca al cueca'.
Ecax'ma Jesús. Tipalay ujfxi,
tiquimf'eƚe jahuay, timila':
―Cal xans ƚaicuipa quija'
tiƚoc'huaiyunni pe laifpa'a.
Tixnaƚa' iƚta'a laja' laifcupa. Iƚque
ƚaƚ'huaiyijmpa.
’To muya'e' al Paxi Liniƚingiya
toƚta'a ti'i'ma. Tuya'e': “Jiƚpe
ƚunxajma' tipahuo axpe' caja'. Iƚiya
laja' ti'hua tipahuo. Aimixnajya.”
39 Lines'ma toƚta'a Jesús
ipalaico'ma cal Espíritu Santo, iƚque
ƚapenufyacu iƚniya no'huaiyijmpá
Jesús. Mipa'a Jesús li'a ƚamats'
aicummaic' iƚque cal Espíritu Santo.
Ticuainatsi lema'a tumme'etola'.
40 Liquimf'epá iƚiya licuapa Jesús
timana' nonespá:
―Ƚinca ȽanDios alumme'eponga'
ƚiprofeta, maƚque Jesús.
41 Timana' nonespá:
―Jiƚque ƚinca cal Cristo.
Locuenaye tinesyi:
―Cal Cristo aimi'huayoya Galilea.
42 Tuya'e' al Paxi Liniƚingiya: “Cal rey
David itatahuelo cal Cristo”. Jouc'a
tuya'e': “Cal Cristo co'huayoya liƚya'
Belén. Maƚpe lipiƚya' cal rey David.”
43 Toƚta'a iƚniya lan xanuc' aiqui'ic'
anuli liƚpicuejma'. Timana' nocuapá:
“Maƚque cal Cristo”. 44 Timana
nocuapá: “Aƚ'noƚta”. Ailopa'a no'noƚya.
45 Lepaluc' al cuecaj xoute'
ipailinamma. Icuaitsa pe lomana'
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
lam fariseo. Iƚniya icuis'e'me,
timinnila' lilepaluc':
―¿Te qui'ipolhuo'? Aicolihuaic' cal
xans.
46 Italai'e'me:
―Illanc' aƚcuayi ac'a tipalay
iƚque. Ocuena aimipalay to iƚque
lopalaipa.
San Juan 7
187
47 Lan fariseo italai'e'me:
―¿Te ifel'mipolhuo' imanc'
jouc'a? 48 ¿Te ti'huaiyinge anuli
naƚcuxeponga'? O anuli ƚaƚf'as
fariseo, ¿te ti'huaiyinge? A'i. Le'a
lan xanuc' aiquiƚmuxejma, ma'
iƚniya ti'huaiyijnyi. 49 Iƚne ni
aiquiƚsina' lataiqui' locuxepa
ȽanDios. Joupa ecanipola'.
50 Jiƚpiya tipa'a anuli ƚiƚf'as
fariseo cuftine Nicodemo. Maƚque
Nicodemo i'huahuo'ma anuli
lipuqui', ipalaic'otsi Jesús. Itsiya
timila':
51 ―Litaiqui' ȽanDios
laƚcuxe'eponga', lu'inga': “Anuli cal
xans titalai'e'ecotsi. Toƚquimf'eƚe
locuaya. Ja'ni aicoƚquimf'e aimi'iya
molacani'eyacu.”
52 Timiyi Nicodemo:
―¿Te ima' unGalilea jouc'a?
Toxhueƚa' xonca al Paxi Liniƚingiya.
Jiƚpe toxim'ma ailopa'a profeta
co'huayoya Galilea.
53 Jahuay iyena'me ƚilejut'ƚi.
8 Jesús i'hua'ma ƚijuala
cuftine Ƚijuala Olivo. 2 Li'ipa
quitine ipaiconanni, i'huacona'ma
al cuecaj xoute'. Jiƚpiya jahuay
lan xanuc' tefot'ƚeyoƚtsi. Jesús
icutshuai'ma timuc'iyale'ma.
3 Mimuc'iyale Jesús icuaita jiƚpiya
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
ȽanDios jouc'a lam fariseo. Iƚƚejma
anuli ƚaca'no'. Iximpá ƚaca'no'
tunahuoƚanna cal xans, iƚque
a'i quipe'ailli'. Ecaxu'me ƚaca'no'
nolojmay lan xanuc' noquimf'epá
mimuc'iyale Jesús. 4 Timiyi Jesús:
―Momxi, joupa aƚsimpola'
tunahuoƚanna. Cal xans a'i
quipe'ailli'. 5 Litaiqui' Moisés, iƚe
loya'apa locuxepa ȽanDios, maƚe
lataiqui' aƚcuxe'enga' aƚma'acotsola'
apic lacaƚ'no' no'epá toƚta'a. Ima',
¿te cofcuaya? ¿Te caƚ'e'eyacu iƚca'a
ƚaca'no'?
6 Iƚne tehuaiyi Jesús. Iƚpic'a
tinesla': “Aimonƚ'e'me iƚe locuxepa
Moisés”. Tijouƚa' ticuxeco'me.
Jesús ic'omai'ma. Iniƚco'ma lidedo
ƚamats'.
7 Iƚniya ihui'i'me, icuis'mot'ƚe'me.
Jesús ecaxna'ma ƚijca, timila':
―Anuli imanc' ja'ni ailopa'a
quijunac', ne', ate'a teca'niƚa' ƚapic.
8 Lijou'ma ic'omaicona'ma,
iniƚcona'ma ƚamats'.
9 Lan xanuc', iƚne ts'iƚƚejma
ƚaca'no', imetsaico'moƚtsi jouc'a
iƚtaic' liƚjunac'. Anuli anuli iyena'me.
Ate'a i'huana'ma xonca ƚitojpa xans,
lijou'ma ipalnanca anuli anuli,
ijouco'ma ts'atesca quemats'. Jesús
ƚaca'no' imanenca quiƚtuca'. Ƚaca'no'
ti'hua tecaxu jiƚpiya.
10 Jesús ecaxcona'ma ƚijca,
ehuelojm'ma ƚaca'no' tecaxu quituca'.
Timi:
―Maca'no', ¿te qui'ipola' iƚne lan
xanuc'? Joupa iyenapá. ¿Nij naitsi
nitac'uipo' cajunac'? ¿Nij naitsi
nicufpo' tima'antso'?
11 Iƚque timi:
―Mai'ailli', nij naitsi.
Jesús timi:
―Iya' jouc'a aicatac'uiyaco'
cajunac'. Iya' aicacua: Tima'antso'.
To'huanƚa'. Aimo'econna quixcay.
12 Jesús imuc'icona'mola' lan
xanuc', timila':
―Fa'a li'a ƚamats' iya' Nepalc'o'.
Capalc'o'ila' iƚniya nalihuejpa, iƚne
tipa'a liƚpitine aimijouya. Iƚniya
liƚpicuejma' aimi'iconaya muf,
ticuec'e'me, ti'e'me al c'a.
San Juan 7​, ​8
188
13 Lam fariseo timiyi:
―Ima' tonescoyoxi cotuca'. A'ij
ƚinca lofnespa.
14 Timila':
―Tama canescoyoxi ma
canesqui al ƚinca. Iya' aixina' pe
lai'huayomma, aixina' pe laiftseya.
Imanc' aicoƚsina' pe lai'huayomma,
aicoƚsina' pe laiftseya. 15 Imanc'
ma coƚtuca' toƚtac'uila' lajunac'
loƚf'as xanuc', toƚspic'eyi ja'ni ac'a
ja'ni a'ijc'a lo'epa. Iya' aicatac'uila'
cajunac'. 16 Ja'ni catac'uiƚa' lajunac'
ma aƚijca iƚe laif'eya. Iya' a'i caituca'
caxpic'e. Illanc' ma' anuli aƚspic'eyi
iya' cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa.
17 ’Litaiqui' ȽanDios locuxepa
ticua: “Oquexi' lan xanuc', ja'ni ma'
anuli lonespa, ne', tapenufla' iƚe
locuapa”. 18 Iya' canescoyoxi. Jouc'a
cai'Ailli' iƚque Ƚalummepa, ma'
anuli aƚnesma.
19 Timiyi:
―¿Pe copa'a co'ailli'?
Timila':
―Imanc' aicalimetsaijma naitsi
iya'. Jouc'a aicolimetsaijma cai'Ailli'.
Ja'ni limetsaijma iya', jouc'a cai'Ailli'
tolimetsaico'me.
20 Toƚiya licuapa Jesús mipa'a
al cuecaj xoute', mimuc'iyale.
Ticutsuya liju' al caxax pe
latoj'mimpá al tomí. Nij naitsi
ni'noƚpa Jesús. Aiquicuaiya li'hora.
21 U'icona'mola', timila':
―Ca'huana'ma. Imanc' lahue'ma.
Timaco'molhuo' coƚtaic' loƚjunac'.
Iya' caituca' ca'hua'ma, aimi'iya
maƚeyacu anuli.
22 Lan xanuc' judío ticuayi:
―¿Te conescopa: “Iya' caituca'
ca'hua'ma, aimi'iya maƚeyacu
anuli”? ¿Ja'ni tima'a'moxi?
23 Jesús ti'hua tipalaic'ola', timila':
―Iya' cai'huayomma al
toncay. Imanc' conƚouyomma al
'ocay. Loƚpitine, fa'a li'a ƚamats'
ipangoyopa. Iya' a'i. 24 Joupa
aimipolhuo': Timaco'molhuo'
coƚtaic' loƚjunac'. Joupa aimipolhuo'
naitsi iya'. Aimolapenufi iƚe
laifnescopoxi. Ma' aimolapenufi
iƚe laifpalaicopoxi, oƚtaic' loƚjunac',
toƚta'a timaco'molhuo'.
25 Icuis'e'me, timiyi:
―¿Naitsi ima'?
Jesús timila':
―Joupa aimipolhuo'. Joupa oƚsina'.
26 Tipa'a axpe' laifpalaicoyacolhuo'
imanc'. Aiximpolhuo' a'ijc'a
lonƚ'epa. Cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa,
aimifelƚaique, tinesqui mane al
ƚinca. Iƚe lalu'ipa iya' cu'iyale fa'a
li'a ƚamats'.
27 Iƚniya aiquiƚcueca Jesús
lipalaicopa ȽanDios qui'Ailli'.
28 Jesús timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Tijouƚa'
aƚ'nof'enaƚa' imanc' limetsaico'ma
naitsi iya'. Limetsaico'ma ma to
joupa ainescopoxi iya'. Ti'i'ma
coƚsina' te ts'i'ic' laipicuejma'. Iya'
caituca' aicaxpic'e laif'eya. Jiƚe
laƚmuc'ipa cai'Ailli', maƚe cu'ilhuo'.
29 Aƚejmale anuli iya' y Ƚaƚummepa.
Iya' ti'hua ca'ay latenƚcocopa iƚque.
Toƚta'a aicaƚpo'nohuo caituca'.
30 Miquimf'eyi lan judío, axpela'
iƚniya ticuayi:
―Al ƚinca locuapa iƚque.
¡Lihuej'me!
31 Jesús ipalaic'o'mola' iƚne lan
xanuc' judío no'huaiyijmpá, timila':
―Ja'ni laitaiqui' tipanenni
loƚpicuejma' imanc' lihuejna'ma al
San Juan 8
189
c'a. 32 Toƚsim'me al ƚinca laitaiqui',
tolihuejco'me. Toƚta'a imanc' coƚtuca'
toƚcuxe'moƚtsi al c'a.
33 Iƚniya timiyi:
―Illanc' inaxque' ƚaƚtatahuelo
Abraham. Aimi'iya maƚcuxeyaconga'.
Ailopa'a caƚpoujna. Ima', ¿te
caƚmicoponga': “Imanc' coƚtuca'
toƚcuxe'moƚtsi al c'a”?
34 Jesús italai'e'mola':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans
ja'ni ixcay lo'epa iƚe lixcay ticuxe.
Iƚque cal xans ti'onƚcospa to cal
mozo. 35 Cal mozo aimipaneya
lejut'ƚ ƚipoujna. Ƚi'hua ƚapoujna,
iƚque ƚinca tipanehuo.
36 ’Iya' i'Hua ȽanDios, ja'ni iya'
cuhuaƚnatsolhuo' imanc' ƚinca
toƚcuxena'moƚtsi al c'a nulemma.
37 Imanc' toƚcuayi: “Illanc' inaxque'
ƚaƚtatahuelo Abraham”. Ma'
aixina' toƚta'a. Itsiya tama imanc'
inaxque' Abraham tolahueyi te
co'iya maƚma'aya. Aimalapenufi iya'
laitaiqui'. 38 Iya' ma to laƚmuc'ipa
cai'Ailli', toƚta'a cu'ilhuo'. Cu'ilhuo'
ma laiximpa pu'hua pe lopa'a
cai'Ailli'. Imanc' ocuena coƚ'ailli'.
Tonƚ'eyi lomuc'ipolhuo' iƚque.
39 Iƚniya timiyi:
―Abraham aƚ'ailli'.
Jesús timila':
―Imanc' ja'ni inaxque' Abraham,
tonƚ'e'me anuli to li'epa Abraham.
40 Ituca' loƚ'ejma' imanc'. Toƚspic'eyi
aƚma'aƚa', iya' ninxans cu'ilhuo' ma
le'a al ƚinca, iƚe laƚmuc'ipa cai'Ailli'.
Toƚe a'i qui'aic' Abraham. 41 Lonƚ'epa
imanc' ti'onƚcospa to lo'epa coƚ'ailli'.
Iƚniya timiyi:
―Illanc' a'i ninc'ahuaic'la. ȽanDios
aƚ'Ailli'.
42 Timila':
―Ja'ni ȽanDios oƚ'Ailli' imanc'
aƚ'e'ma capic'a. Iya' cai'huayomma
ȽanDios, aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'.
A'i iya' caxpic'e caituca' cacuaiyunni.
Cai'Ailli' lummepa. 43 Imanc' aimi'iya
maƚquimf'eya iya' laitaiqui', toƚta'a
aicoƚcueca iƚe laifpalaic'opolhuo'.
44 Ƚonta'a oƚ'ailli'. Imanc' inaxque'.
Iƚque imanc' ma' anuli loƚjanajpa.
Lipangopa li'a ƚamats' iƚque
inma'ahuale, aiquepenufi al ƚinca.
Ma to micua lipicuejma' tipalay
pangay mifel'miyale. Ate'a iƚque
ifel'miyalepa. Lijou'ma lan xanuc'
tihuejyi li'ejma', jouc'a ti'hua
tifel'miyaleyi.
45 ’Iya' cu'ilhuo' al ƚinca. Xonca
ticuaispa coƚpic'a lafelƚaiqueya
cataiqui'. Aimalapenufi iya'
laitaiqui'. 46 Imanc', ¿te anuli ti'i'ma
aƚtac'ui'ma cajunac'? A'i. Aimi'iya
maƚmiya: “Ima' aƚfel'minga'”. Ja'ni
oƚsina' camilhuo' al ƚinca, ¿te
aimalapenufi iya' laitaiqui'?
47 ’Cal xans ja'ni i'hua CanDios,
iƚque tepenufi lonespa ȽanDios.
Imanc' a'i quinaxque' ȽanDios, toƚta'a
aimi'iya molapenufyacu lonespa.
48 Lan judío timiyi:
―Illanc' joupa aƚnespá ima'
unsamaritano. Itsufaipo' conta'a. Al
ƚinca iƚe laƚnescopo'.
49 Timila':
―Iya' a'i caƚtsufaic' conta'a. Iya'
quihuejma cai'Ailli'. Imanc' latets'i'.
50 Iya', ¿te aga cahuay te co'iya
maƚnescoya al c'a? A'i toƚta'a
lai'ejma'. Ƚinca tipa'a anuli tehuay
te co'iya malimetsaicoya lan xanuc'.
Iƚque ma cal Cuecaj Juez.
51 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans
nalihuejcopa iya' laitaiqui' iƚque
aimimaya nulemma.
San Juan 8
190
52 Lan judío timiyi:
―Itsiya ƚinca aƚsina' itsufaipo'
conta'a. Joupa imanapa ƚaƚtatahuelo
Abraham jouc'a imanapola' lam
profeta. Ima' tonesqui: “Cal xans
nalihuejcopa iya' laitaiqui', iƚque
aimimaya nulemma”. 53 Ƚinca joupa
imanapa Abraham. Ima', ¿ja'ni xonca
uncueca'? Lam profeta imanapola'
jouc'a. ¿Naitsi cof'onƚicopoxi?
54 Timila':
―Iya' ja'ni caituca' canescoyoxi
nincueca', iƚe laifnescopoxi ailopa'a
co'eya. Cai'Ailli' aƚnescojma al c'a.
Maƚque cai'Ailli' imanc' toƚpalaicoyi
toƚcuayi: “Iƚque ƚalanDios”.
55 Imanc' aicolimetsaijma. Iya'
ƚinca nimetsaijma. Aicacua
aicainimetsaijma. Ja'ni canesla'
toƚta'a iya' ca'e'moxi acueca'
ninfeloye, ca'onƚico'moxi to imanc'
unc'ifeloye. Iya' ƚinca nimetsaijma,
quihuejma litaiqui'. 56 Ƚoƚtatahuelo
Abraham ijanajpa juaiconapa
aƚsintsoƚtsi fa'a li'a ƚamats'. Joupa
aƚsimpoƚtsi, ixojma queta Abraham.
57 Lan xanuc' judío timiyi:
―Ima' aiquixhuaiya oquej nuxans
quimbama' ƚomemats'. ¿Te qui'ipa
loximpa Abraham?
58 Jesús timila':
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ai'a
tipajnta Abraham, iya' capa'a.
59 Lan judío ipef'me lapic'. Tipa'me
capic, tima'a'me Jesús. Jesús
temiyoxi. Ipanni al cuecaj xoute'.
Iƚniya aiquixim'me pe quitsecopa.
9 Jesús ti'hua lane, ixim'ma anuli
cal fo'. Cal xans ma lipajnta afo'.
2 Ts'ilihuequi Jesús icuis'e'me, timiyi:
―Momxi, ¿te qui'ipa lipajnta afo'?
¿Naitsi iƚque ts'ijunac'? ¿Te maƚque
cal fo' o qui'ailli', qui'máma'?
3 Jesús italai'e'mola', timila':
―Nij naitsi ts'ijunac', ni cal fo' ni
qui'ailli' qui'máma'. Ipajnta afo' cal
xans, toƚta'a ȽanDios timuc'i'mola'
lan xanuc' al cueca' lipepaxi. Jiƚpe
licuerpo cal fo' ti'i'ma al cueca'.
4 Micoƚi litine aƚ'e'me loxpic'epa
ȽanDios, iƚque Ƚalummepa. Tijouƚa'
timufc'oƚa' aimi'iya maƚ'eyacu lanic'.
5 Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' iya'
Nepalc'o'.
6 Lijoupa licuapa toƚta'a Jesús,
itsuƚof'ipa ƚamats', ilanc'eco'ma
ƚitsulu' ƚaquixitsqui. Iƚque ƚixitsqui
imet'ƚi'ipa li'u' cal fo'. 7 Timi cal fo':
―To'huaƚa' jipu'hua lin'nuhua'
cuftine Siloé. Iƚpiya tapajtsi lo'u'.
Iƚe lipuftine Siloé tuhuaƚquemma:
Ummempa.
Cal fo' i'hua'ma, epajtsi li'u'.
Lipainamma, tehuetsalenghua.
8 Nomana' lan huejnca jouc'a
locuenaye xanuc', iƚne li'ipa
iximpá mixa'hue quitomí, iƚne
tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi:
―¿Te maƚca'a cal xans nocutshuaipa,
noxa'huepa? ¿Te qui'ipa?
9 Hualca ticuayi:
―Maƚca'a cal xans.
Locuenaye ticuayi:
―A'i. A'i iƚque, ma le'a ti'onƚcospa.
Cal xans timila':
―Ma' iya'.
10 Timiyi:
―¿Te qui'e'empo'? ¡Ma' ixaƚconapo'
lo'u'!
11 Timila':
―Cal xans cuftine Jesús, i'epa
ƚixitsqui. Iƚque ƚixitsqui aƚmet'ƚi'ipa
lai'u'. Alummepa lin'nuhua' Siloé.
Aƚmipa: “Jiƚpiya tapajtsi lo'u'”.
Ai'hua'ma, nepajtsi lai'u', itsiya
exilinamma lai'u', cahuetsalenghua.
San Juan 8​, ​9
191
12 Icuis'e'me, timiyi:
―¿Pe copa'a iƚque cal xans?
Timila':
―Aicaixina'.
13 Iƚque cal fo' joupa ixaƚconapa
ileco'me petsi lomana' lan xanuc'
fariseo. 14 Litine Jesús li'e'ma
ƚixitsqui, lixaƚ'mena'ma li'u' cal fo',
iƚe litine conxajya. 15 Lam fariseo
aiquetenƚcocola' iƚe li'epa Jesús
litine conxajya. Icuis'e'me cal xans,
timiyi:
―¿Te qui'ipo'? Itsiya
tahuetsalenghua. ¿Te qui'e'empo'
lo'u'?
Cal xans timila':
―Iƚque aƚmet'ƚi'ipa ƚixitsqui lai'u',
ai'hua'ma nepajtsi lai'u', itsiya
cahuetsalenghua, exilinamma lai'u'.
16 Hualca lam fariseo nomana'
jiƚnu'hua ines'me:
―ȽanDios a'i cummaic' iƚque cal
xans Jesús. Iƚiya litine conxajya
tetets'i, ti'ay canic'.
Locuenaye tinesyi:
―Ja'ni a'ijc'a xans, ¿te co'iya
mi'eya toƚta'a al cueca'?
Enaj'moƚtsi onƚca, aiqui'i'ma
anuli liƚpicuejma'. Timana' pe
aiquetenƚcocola' lo'epa Jesús,
timana' locuenaye icuaitsi quiƚpic'a
lo'epa.
17 Icuis'econa'me cal xans
ƚixaƚconapa li'u'. Timiyi:
―Iƚque ƚixaƚ'menapo' lo'u', ima', ¿te
cofnesya iƚque?
Cal xans timila':
―Iya' cacua aprofeta.
18 Lan xanuc' judío ticuayi:
―A'ij ƚinca locuapa iƚque cal xans
lonespa: “Laipajnta ninfo'”. Lipajnta
ailopa'a quicuana, ac'a li'u', toƚta'a
tehuetsalenghua itsiya.
Ijoc'i'me ticuaiyunca qui'ailli'
qui'máma' cal xans ƚixaƚconapa li'u'.
19 Icuis'em'mola', timila':
―¿Te ma' al ƚinca iƚque oƚ'hua?
¿Ma ipajnta afo'? Itsiya tehuetsale.
¿Te qui'ipa?
20 Qui'ailli' qui'máma' italai'enca,
timinnila':
―Aƚsina' iƚque aƚ'hua.
Aƚsina' ipajnta afo'. 21 Itsiya
tehuetsalenghua. A'i caƚsina'
te qui'ipa. Ni aicaƚsina' naitsi
nixaƚ'menapa li'u'. Iƚque joupa itojpa.
Titalai'eƚa' iƚque quituca'.
22 Toƚta'a linespa qui'ailli'
qui'máma' cal xans. Timiyoƚtsi: “¿Te
caƚ'eyaconga' lan xanuc' judío?”
Iƚniya joupa inefopá, ixpic'epá,
icuapá: “Cal xans, ja'ni tinesla':
Jesús iƚque aCristo, iƚque cal xans
lihuescuf'me petsi lalafot'ƚeyopoƚtsi.
Tijouƚa' aimalapi'iconayacu
lane mitsufaiconaya.
Aimaƚmajnconayacu anuli.”
23 Toƚiya ticuayi: “Iƚque joupa itojpa.
Titalai'eƚa' quituca'.”
24 Lan xanuc' judío ijoc'icona'me
cal xans ƚixaƚconapa li'u'. Timiyi:
―ȽanDios tiquimf'ehuo'.
Lu'itsonga' al ƚinca. Illanc'
limetsaijma cal xans Jesús. Aƚsina'
titay cajunac'.
25 Timila':
―Iya' aicaixina' ja'ni titay cajunac'.
Aixina' iya' li'ipa ninfo', itsiya
cahuetsalenghua. Iƚiya ƚinca aixina'.
26 Iƚne icuis'e'me, timiyi:
―¿Te qui'e'epo'? ¿Te qui'ipa
lixaƚ'menapo' lo'u'?
27 Cal xans italai'e'mola', timila':
―Joupa nu'ipolhuo', aicoƚcueca.
¿Te ts'oƚpic'a cu'itsolhuo'? ¿Te aga
imanc' oƚpic'a tunlihuej'me?
San Juan 9
192
28 Ixtulenca. Imilojpá cataiqui'.
Timiyi:
―Ima' ƚinca mihuequi iƚque
cal xans Jesús. Illanc' a'i. Illanc'
lihuejyi Moisés. 29 Aƚsina' ȽanDios
ipalaic'opa Moisés. Iƚque cal xans
Jesús aicaƚsina' pe qui'huayomma.
30 Italai'e'mola' cal xans timila':
―¡Xinƚa'! Iƚque cal xans
aƚsaƚ'menapa lai'u'. Itsiya
imanc' toƚcuayi: “Aicaƚsina' pe
qui'huayomma”. 31 Aƚsina' ȽanDios
aimiquimf'ela' petsi ixcay
lo'epa. Aimitoc'iyacola'. Cal xans
noxpaic'epa ȽanDios, ja'ni ti'eƚa'
loxpic'epa, iƚque cal xans ƚinca
ȽanDios tiquimf'e, titoc'i. 32 Jifa'a
li'a ƚamats' anuli cal xans ja'ni
lipajnta afo', ni anulemma aicaƚsina'
quixaƚ'menni li'u'. 33 Iya' cacua:
ȽanDios ummepa iƚque Jesús. Ja'ni
a'i, ailopa'a co'eya.
34 Iƚniya italai'e'me, timiyi cal
xans:
―Litine lopajncota ima' otaic'
lojunac'. ¡Itsiya opic'a aƚmuc'itsonga'
illanc'!
Ihuescufna'me pe lefot'ƚeyoƚtsi.
Timiyi:
―To'huanƚa'. Aimotsufaiconno
jifa'a lajut'ƚ.
35 Jesús icuej'ma ihuescufimpa
pe lefot'ƚeyoƚtsi. Ehuepa, ixinnapa,
timi:
―Ima', ¿te ma to'huaiyinge iƚque
cal Xans Ƚiximpa cal profeta?
36 Cal xans timi:
―Mai'ailli', lu'iƚa' naitsi iƚque.
Tijouƚa' ca'huaiyijm'ma.
37 Jesús timi:
―Joupa oximpa. Tipalaic'ohuo'.
Ma' iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta.
38 Cal xans timi:
―Mai'ailli', ca'huaiyijnhuo'.
Exc'onƚingai'ma. 39 Jesús timi:
―Aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats'
ti'i'ma tenaj'moƚtsi lan xanuc'.
Lan fohue tehuetsalena'me. Iƚne
nahuetsalepá ti'e'e'mola' afohue.
40 Lam fariseo nomana' jiƚpe
pe lopa'a Jesús icuej'me lines'ma.
Iƚniya icuis'e'me, timiyi:
―¿Te ma illanc' jouc'a ninc'ifohue?
41 Timila':
―Ja'ni unc'ifohue
aimitac'uim'molhuo' cajunac'.
Ma moƚcuayi: “Aƚsinyi”,
aimiƚonc'enyacolhuo' loƚjunac'.
10 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal
xans notsufaiya petsi leti'ila'
lam mot'ƚ, ja'ni ocuena lotsufaicoya,
a'i pe lotsuflaicopa lam mot'ƚ, iƚque
cal xans innantsepa, inma'ahuale.
2 Notsufaicopa ma al puerta, ƚinca
ti'e'mola' cuenna lam mot'ƚ. Iƚque
iƚpoujna, nohuic'iyacola'. 3 Ma
ticuaiyunni nohuic'iyacola' lam
mot'ƚ, no'epa cuenna al puerta
texi'e'ma. Nohuic'iyacola' lam
mot'ƚ titsufai'ma, tijoc'i'mola' lam
mot'ƚ. Tijoc'i'mola' anuli anuli
liƚpuftine. Tipa'a'mola'. Iƚne
lam mot'ƚ tiquimf'eyi litaiqui'
nohuic'iyacola', ticuec'eyi.
4 Nohuic'iyacola' tipa'atsola' limot'ƚ
ti'huaj'me'e'mola' iƚniya. Limot'ƚ
tihuejnayi, ilimetsaijma litaiqui'.
5 Ja'ni tijoc'itsola' ocuena, lam mot'ƚ
aimihuejyacu. Tinul'me, tipo'no'me
quituca'. Aimimetsaicoyacu liƚtaiqui'
locuenaye xanuc'.
6 Toƚta'a litaiqui' Jesús u'iyalepa.
Iƚne lan xanuc' aiquiƚcueca, aimi'iya
muhuaƚyacu lataiqui'.
7 Jesús ipalaic'oconamola', timila':
San Juan 9​, ​10
193
―Iya' camilhuo' al ƚinca:
Iya' ipuerta ƚileti'i' lam mot'ƚ.
8 Ocuenaye icuai'me ai'a cacuaihuo,
ijoc'im'mola' lam mot'ƚ. Iƚniya ma
innantsepá, inma'ahuale. Lam mot'ƚ
aiquiƚquimf'e liƚtaiqui', aiquiƚcueca
locuapa. 9 Iya' ƚinca ipuerta ƚileti'i'
lam mot'ƚ. Naitsi ts'alimetsaijma
iya' ipuerta ƚileti'i' lam mot'ƚ, ja'ni
titsufaiƚa' toƚta'a, iƚque tunƚu'ma.
Titsufai'ma, tipahuo, tehueta
quiƚtejua' lam mot'ƚ, tixinna.
10 ’Cal namas joupa ipo'nopa
lipicuejma' tinantsetola', tilecotola'
lam mot'ƚ, tima'atola', tejac'enatola'.
Toƚiya itsehuo'ma jiƚpe ƚileti'i'
lam mot'ƚ. Iya' a'i. Aicuaicoco'ma
cunƚu'e'mola' laimot'ƚ, capi'i'mola'
liƚpitine, iƚe xonca al c'a. 11 Ƚiƚpoujna
lam mot'ƚ, iƚque nohuic'iyacola',
ja'ni ac'a xans ticu'ma lipitine,
tunƚu'etsola' limot'ƚ. Toƚta'a lai'ejma'.
Iya' ninC'a caPoujna, cunƚu'e'mola'
laimot'ƚ. 12 Cal mozo, ituca'
lipicuejma'. Iƚque a'i quiƚpoujna
lam mot'ƚ. Lam mot'ƚ a'i qui'huexi.
Mixim'ma icuaico'ma cal lobo
tinunghua cal mozo. Tipo'no'mola'
quiƚtuca' lam mot'ƚ. Cal lobo
tipango'ma ti'noƚ'mola', tica'niyoƚtsi
lam mot'ƚ. 13 Cal mozo a'i quiƚpoujna
lam mot'ƚ, iƚne a'i qui'huexi. Toƚta'a
tinuna'ma, aimixinnila' acuanuc'la.
14 ’Iya' ƚinca iƚpoujna lam mot'ƚ.
Iya' ninC'a caPoujna. Quimetsaicola'
laimot'ƚ. Jouc'a laimot'ƚ limetsaijma
iya'. 15 Cai'Ailli' limetsaijma iya',
jouc'a iya' quimetsaijma cai'Ailli'.
Ma' anuli to iƚta'a iya' quimetsaicola'
laimot'ƚ. Iya' cacu'ma laipitine,
cunƚu'e'mola' laimot'ƚ.
16 ’Timana' ocuenaye laimot'ƚ.
Iƚniya tiyelocoyi, aiquiƚtsuflaic'
ƚileti'i' liƚf'as mot'ƚ. Iƚniya
jouc'a caleconatola', cajoc'itola',
aƚquimf'e'ma iya' laitaiqui',
aƚcuec'e'ma. Tijouƚa' ti'i'ma le'a
anuli ƚati'i', anuli ƚiƚPoujna, ma' iya'.
17 Iya' cacu'ma laipitine cunƚu'e'mola'
laimot'ƚ, toƚiya cai'Ailli' aƚ'ay capic'a.
Tijouƚa' aƚma'aƚa' capenufna'ma
laipitine, camaf'ina'ma. 18 Ailopa'a
naliƚonc'e'eya laipitine. Ma
caituca' cacu'moxi. Tipa'a laimane
cacu'ma laipitine. Tipa'a laimane
capenufna'ma laipitine. Cai'Ailli'
aƚcuxepa ca'eƚa' toƚta'a.
19 Lan xanuc' judío noquimf'epá
iƚe linespa Jesús tifuli'iconayi
cataiqui'. Hualca etenƚcoco'mola'
iƚe linespa. Locuenaye a'i
quetenƚcocola'. 20 Axpela' tinesyi:
―Itsufaipa conta'a. Imintse'epa
lipicuejma'. ¿Te coƚquimf'ecopa?
21 Locuenaye tinesyi:
―Cal xans ƚitsufaiya conta'a a'i
toƚe mipalaiya. Ƚixcay conta'a
aimixaƚ'meya cal fo'.
22 Iƚne ƚitiné liƚya' Jerusalén ti'eyi
al juic cuftine “Lipaxneconapa
al cueca' xoute'”. Joupa uyaipa
ƚinu'. I'ipa axita quitine. 23 Jesús
ti'hualejma pe lopa'a al cuecaj
xoute'. Ti'hua ƚinujnca cuftine
“Ƚipinujnca cal rey Salomón”. 24 Lan
xanuc' ituf'micoƚai'me Jesús, timiyi:
―Ima' aƚmitsonga' naitsi ima'.
¿Te ticoƚ'ma xonca axpe' quitine
aimaƚminga' naitsi ima'? Ja'ni
unCristo, lu'itsonga' nulemma.
25 Jesús italai'e'mola', timila':
―Joupa nu'ipolhuo'. Imanc'
aicalapenufi iya' laifmipolhuo'.
Cai'Ailli' lapi'ipa laimane, toƚe
ca'ay al cueca'. Iƚe al cueca' laif'epa
tuya'e' naitsi iya'. 26 Imanc' a'i
San Juan 10
194
caimot'ƚ, toƚta'a aimalapenufi
iƚe laifnuya'apa. 27 Laimot'ƚ
aƚquimf'e, timetsaicoyi laitaiqui'.
Iya' quimetsaicola' laimot'ƚ. Iƚniya
lihuequi. 28 Iya' capi'ila' liƚpitine
aimijouya. Aimecaniyacola'. Iya'
ca'e'mola' cuenna laimot'ƚ. Ailopa'a
nalaxic'e'eyoya iya' laimane.
29 ’Cai'Ailli' joupa lapi'ipa
iƚne laimot'ƚ. Iƚque xonca cal
Cueca', ailopa'a co'onƚcoya iƚque.
Ailopa'a naipa'ayacola' cai'Ailli'
limane, aimi'iya. 30 Iya' cai'Ailli'
aƚ'onƚcosponga'. Iƚque iya' ma' anuli.
31 Lan xanuc' judío epef'cona'me
lapic'. Tipaco'me Jesús. Tima'a'me.
32 Iƚque timila':
―Imanc' joupa oƚsimpá axpe'
ai'epa al c'a, iƚiya laƚmuc'ipa
cai'Ailli'. Itsiya toƚspic'eyi aƚma'a'ma.
Lu'iƚa': ¿Jale lai'epa aicoƚpic'a?
33 Lan xanuc' judío italai'e'me,
timiyi:
―Aimaƚma'acoyaco' capic lof'epa
al c'a. Ima' metets'ipa ȽanDios,
iƚe caƚ'e'ecoyaco'. Ima' unxans,
to'onƚicoyoxi ȽanDios.
34 Jesús timila':
―Loƚje'e pe liniƚiya locuxepa
ȽanDios ticua: “Iya' NanDios cacua:
Imanc' unc'andiosla'.” 35 Iƚniya lan
xanuc' nepenufpá litaiqui' ȽanDios,
iƚque ecui'ipola' “… unc'andiosla'”.
Iƚe lataiqui' ma' al ƚinca. Aimi'iya
moƚpai'iyacu. Joupa iniƚijmpa. 36 Iya'
ma' aƚ'huijf'epa ȽanDios, alummepa
fa'a li'a ƚamats'. Iya' laifnescopoxi
ja'ni cacua: “Iya' i'Hua ȽanDios”,
¿te caƚmicopa: “Tatets'i ȽanDios”?
37 Ƚinca, ja'ni aica'ay to lo'epa
ȽanDios cai'Ailli', aimalapenuf'ma.
38 Ja'ni oƚsina' ca'ay ma to lo'epa
ȽanDios, tama aimalapenufi,
tonlimetsaicoƚe laif'epa, iƚe ti'onƚspa
to lo'epa cai'Ailli'. Toƚta'a ti'i'ma
coƚsina' te ts'i'ic' maƚmana' iya'
cai'Ailli'. Aƚmana' anuli. Pe laifpa'a
iya' maƚpe tipa'a cai'Ailli'; pe lopa'a
cai'Ailli', maƚpe caifpa'a iya'.
39 Iƚniya noquimf'epá toƚta'a
linespa Jesús ticuayi: “Aƚ'noƚƚe”.
Ailopa'a qui'e'e'me. Iƚque unƚupa.
40 I'huacona'ma locuenaj liju' al
panaj Jordán. Ipanenni ma jiƚpiya
petsi Juan lepo'iyaleyopa. 41 Axpela'
lan xanuc' icuaitsa pe lopa'a Jesús.
Tinesyi:
―Li'epa Juan a'ij cueca'. Ma le'a
inescopa cal xans Jesús. Itsiya
joupa i'ipa caƚsina' ma al ƚinca
jahuay iƚe linespa Juan.
42 Miƚmana' jiƚpiya axpela'
i'huaiyijm'me Jesús.
11 Liƚya' Betania tipa'a anuli
ƚafcuana cuftine Lázaro.
Iƚque timana' lipimaye cacaƚ'no',
liƚpuftine María y Marta. Iƚniya
iƚpiƚya' Betania.
2 Ƚipima ƚafcuana, iƚque María,
tixcuaf'i'ma laceite lojuepaj c'a
li'mitsi' Jesús, tetufco'ma ƚijuac.
3 Iƚniya loquexi' lipimaye Lázaro
umme'me cataiqui', tu'inna Jesús:
―Maƚ'ailli', ƚonƚejmalepa, iƚque
Lázaro, textafque.
4 Licuej'ma Jesús lataiqui' ticua:
―Iƚe licuana aimima'aya nulemma
Lázaro. Lo'iya iƚque timuc'i'mola' lan
xanuc' te ts'i'ic' laimane, iya' i'Hua
ȽanDios. Tixinƚe acueca' ȽanDios.
5 Jesús ti'ela' capic'a juaiconapa
lapimaye Marta, María jouc'a
Lázaro. 6 Licuej'ma textafque Lázaro
icoƚ'ma, aiqui'huac'. Jiƚpe pe lopa'a
ipanemma oquej quitine. 7 Lijou'ma
timila' ts'ilihuequi:
San Juan 10​, ​11
195
―Ƚepá, aƚecona'me al distrito
Judea.
8 Ts'ilihuequi timiyi:
―Momxi, lan judío nomana'
jiƚpiya ma quite' coƚa' tipato'
capic', tima'ato'. Itsiya, tocua:
“Ca'huacona'ma pu'hua”.
9 Jesús timila':
―Anuli litine tipa'a imbamaj
coque' hora. Ja'ni to'huaƚa' litine
aimuc'uiyaco'. Cal 'ora tepalc'o'i'mo'.
10 Ja'ni to'huaƚa' lipuqui', tuc'ui'mo'.
Ailopa'a napalc'o'iyaco'. To'hua al
muf.
11 Lijou'ma timila':
―Ƚaƚejmalepa Lázaro tixmay.
Ai'huapa jiƚpe, cummef'nata.
12 Ts'ilihuequi timiyi:
―Maƚ'ailli', ja'ni tixmay,
tixaƚconna.
13 Jesús linespa: “Lázaro tixmay”,
tuya'e': “Joupa imapa”. Ts'ilihuequi
aiquiƚcueca. Ticuayi: “Lázaro ma
le'a tixmay”.
14 Jesús ipalaic'o'mola' al
cuajmaica cataiqui', timila':
―Lázaro joupa imapa. 15 Itsiya
aicacua: “Coƚa' pu'hua caifpa'a”.
Aicaxhueƚcocojma. Aixina' iƚe
li'ipa titoc'i'molhuo' imanc'. Xonca
aƚ'huaiyijm'ma iya'. Itsiya ƚepá.
Aƚcuaita pe lopa'a iƚque.
16 Tomás ƚacui'ipa cal Cuatsi,
timila' liƚejmale:
―¡Ƚepá! Ja'ni tima'antsa Jesús,
illanc' jouc'a aƚma'atsonga'.
Aƚma'monga' anuli.
17 Licuaitsi Jesús jiƚpe liƚya' joupa
ixhuaita amalpuj quitine queminni
Lázaro. 18 Liƚya' Betania ahuejnca
Jerusalén. Laquipiculi' to afane'
kilómetro. 19 Axpela' lan xanuc'
judío quiyouyumma Jerusalén,
icuaitsa lilejut'ƚ Marta y María,
tiƚonc'e'entsola' liƚpixhuejma', joupa
imapa ƚiƚpima Lázaro. 20 Marta
icuej'ma icuaico'ma Jesús. Ipanni
titalecuftsi. María ipanenni lajut'ƚ.
21 Marta timi Jesús:
―Mai'ailli', coƚa' topa'a fa'a,
aimimaya ƚaipima. Joupa imanapa.
22 Tama imanapa ƚaipima, iya'
ti'hua ca'huaiyijnhuo'. Aixina' ja'ni
toxa'hue'ma ȽanDios iƚque tepi'i'mo'
lofxahue'eya.
23 Jesús timi:
―Timaf'ina'ma ƚopima.
24 Marta timi:
―Ne'. Ticuaitsi Lijoujma Quitine
timaf'ina'ma. Toƚta'a aixina'.
25 Jesús timi:
―Ma' iya' camaf'i'ina'mola'
limanapola'. Capi'ina'mola' liƚpitine.
Naitsi ƚaƚ'huaiyijmpa tama timanƚa'
timaf'ina'ma. 26 Iƚne naƚ'huaiyijmpa
ja'ni ts'iƚmaf'i' aimimayacola'
nulemma. Ima', ¿te cofcuapa? ¿Ja'ni
canesqui al ƚinca?
27 Marta timi:
―Mai'ailli', iya' cacua tonesqui al
ƚinca. Aixina' ȽanDios tumme'ma
ƚi'Hua, iƚque jifa'a ticuaihuo li'a
ƚamats'. Iya' cacua: Ima' i'Hua ȽanDios,
joupa ocuai'ma. Ima' unCristo.
28 Lijoupa toƚta'a linespa Marta,
i'hua'ma ijoc'itsi ƚipima María.
Ipalaic'o'moƚtsi caquiƚtuca'. Marta
lipalaic'opa ƚipima, timi:
―Icuai'ma Ƚomxi. Tijoc'ihuo'.
29 Licuej'ma iƚe lataiqui', María
aiquicoƚi, itsahuenni i'hua'ma
titalecuftsi Jesús. 30 Jesús ai'a
titsufai'ma liƚya' ipanemma maƚpiya
pe litalecufhuo'ma Marta.
31 Jiƚpe lejut'ƚ María timana'
lan judío, icuaita tiƚonc'e'e'me
San Juan 11
196
lipixhuejma'. Iƚne ixim'me María
itsahuenni. Ixim'me aiquicoƚi,
ipanni. Ticuayi:
―I'huapa al pu'hua. Jiƚpiya tijojta.
Ihuej'me.
32 María icuaitsi pe lopa'a Jesús.
Exc'onƚingai'ma li'mitsi', timi:
―Mai'ailli', coƚa' topa'a fa'a,
aimi'iya toƚta'a. Ƚaipima aimimaya.
33 Jesús ixim'mola' tijolijyi María
jouc'a lan xanuc' judío lilihuequi
María, ihuotsonni juaiconapa.
Ixnalif'ma acueca'. 34 Icuis'e'mola',
timila':
―¿Petsi colamu'ehuo'me?
Italai'e'me, timiyi:
―Mai'ailli', ƚepá. Aƚsinna.
35 Licuaitsa pe lamuya, Jesús ijoj'ma.
36 Lan xanuc' judío tinesyi:
―¡Toƚsinƚe! Juaiconapa i'epa
capic'a Lázaro.
37 Locuenaye ticuayi:
―Iƚque ixaƚ'me'e'ma li'u' cal
fo'. ¿Te aiquixaƚ'me Lázaro? ¿Te
quipo'nocopa quimacopa?
38 Jesús icuaitsi petsi lamuya
Lázaro. Ihuotsoconamma
juaiconapa. Ixnalifcona'ma. Lamuya
Lázaro unts'eja'. Lico cunts'eja'
eti'icoya acueca' capic.
39 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc',
timila':
―Tonliƚonc'eƚe iƚque ƚapic.
Marta ipima ƚimapa timi Jesús:
―Mai'ailli', itsiya tujuelojma.
Ixhuaita amalpuj quitine quimac'.
40 Jesús timi:
―Joupa aimipo': “Ja'ni ima'
aƚ'huaiyinge, toxim'ma acueca'
ȽanDios, acueca' lo'eya”.
41 Iƚonc'em'me ƚapic.
Jesús ehuelojm'ma al toncay
lema'a, timi qui'Ailli':
―Mai'Ailli', cax'najtsi'ihuo' joupa
aƚquimf'epa. 42 Tama aixina'
itine itine aƚquimf'e, aimipo':
“Cax'najtsi'ihuo' joupa aƚquimf'epa”.
Aipic'a aƚcuejla' iƚe laimipo' lan
xanuc' nacaxhuoƚanna fa'a. Joupa
ainu'ipola': “Cai'Ailli' lummepa fa'a
li'a ƚamats'”. Itsiya aipic'a ti'eƚe ƚinca
iƚe lainuya'apa.
43 Lijoupa toƚta'a licuapa Jesús
ija'a'ma, timi:
―¡Lázaro! ¡Taipanni!
44 Ƚimapa ipanni ƚunts'eja'.
Limane' li'mitsi' ifiyicoya ijahua', li'a
iju'ecopa apa'yu. Jesús timila' lan
xanuc':
―Toluhuaiƚƚe lijahua'. Ti'huanƚa'.
45 Lan xanuc' judío iƚne
nahuejmpá María, axpela' iƚniya
lixim'me li'epa Jesús, tixpic'eyi
tihuejle. 46 Locuenaye iye'me pe
lomana' lam fariseo, u'intsola' li'epa
Jesús. 47 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lam fariseo ijoc'im'mola' lan
tsilaj xanuc' iƚne noxpijpá lataiqui'.
Efot'ƚe'moƚtsi, timiyoƚtsi:
―¿Te caƚ'eyacu? Iƚque Jesús
ti'ay al cueca'. 48 Ticuicomma
aƚpa'neƚe, ja'ni a'i jahuay lan xanuc'
tihuej'me. Tijouƚa' tixtulecu lan
romano, teteƚ'me laƚcuecaj xoute',
aƚjou'ne'monga' illanc' ninc'ijudío.
49 Maƚpe lefot'ƚeyopoltsi tipa'a
anuli cal xans cuftine Caifás.
Jiƚniya ƚitiné iƚque Caifás copa'a cal
cuecaj ca'ailli'. Iƚque timila' lif'as
xanuc':
―Imanc' ailopa'a coƚsina'.
50 Aimoƚspic'eyi. Xonca al c'a
luyalaico'me ja'ni timaƚa' le'a anuli
cal xans, toƚta'a tunƚu'e'mola' jahuay
laƚxanuc'. Aimaƚjouyaconga' illanc'
ninc'ixanuc' judío.
San Juan 11
197
51 Caifás a'i quituca' lipicuejma'
toƚta'a tipalay. Iƚniya ƚitiné iƚque
copa'a cal cuecaj ca'ailli', ma
tuya'e' lixpic'epa ȽanDios. Maƚque
ȽanDios joupa ixpic'epa tima'anƚe
Jesús, toƚta'a tunƚu'e'mola' lixanuc'
ȽanDios, jiƚniya nomana' jiƚpiya
ƚamats'. 52 A'i ma le'a lixanuc'
ȽanDios nomana' jiƚpiya ƚamats',
tunƚu'e'mola' jouc'a jahuay lixanuc',
ni petsi lomana', tefot'ƚena'mola'
anuli. 53 Ma jiƚiya litine iƚniya lan
judío ixpic'e'me tima'anƚe Jesús.
54 Lijou'ma Jesús
aimuyaicoconghua pe lomana' lan
xanuc' judío. Ipanni jiƚpiya al distrito
Judea. Icuaitsi anuli liƚya' cuftine
Efraín. Iƚpe liƚya' tipa'a huejnca anuli
ƚamats' petsi ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe
imanenca anuli, Jesús y ts'ilihuequi.
55 Joupa icuaico'ma al juic cuftine
al Pascua. Axpela' lan xanuc'
ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya', if'ajli'me al
toncay, ticuaita al cuecaj quiƚya'
Jerusalén. Ticuaita ai'a ti'i'ma al
juic. Tenant'ƚi'me lataiqui' loya'apa
locuxepa ȽanDios. Toƚta'a ƚa'ailli'
timi'mola': “Ima' unlimpio. Ti'i'ma
tote'ma ƚotejacu jiƚpe al juic.”
56 Iƚne lan xanuc' ehue'me Jesús,
ecaxhuoƚai'me pe lopa'a al cuecaj
xoute', timiyoƚtsi:
―¿Te coƚcuapa? ¿Te ticuaihuo
Jesús fa'a al juic, o aimicuaiya?
57 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lam fariseo joupa icuxepá,
timinnila' lan xanuc':
―Anuli imanc' ja'ni ti'iƚa' quixina'
pe lopa'a Jesús, lu'itsonga'.
Iƚne tehueyi te co'iya mi'noƚyacu
Jesús.
12 Tehue'e' acamts'us quitine
ti'iƚa' al juic cuftine al
Pascua. Jesús ipainanni liƚya'
Efraín, icuainatsi liƚya' Betania,
pe lopa'a Lázaro, iƚque ƚimapa
joupa imaf'i'inapa Jesús. 2 Jiƚpiya
ilanc'e'e'me ƚitejua' tixmoco'ma
Jesús. Lázaro, Jesús jouc'a lan
xanuc' lijoc'impola' icutshuoƚai'me
anuli. Marta ites'mi'mola'. 3 María
itaic' onƚca litro laceite cuftine
nardo. Iƚe laceite tujuej c'a. Ic'ef'i'ma
laceite li'mitsi' Jesús, etufco'ma
ƚijuac. Imantsi lajut'ƚ ƚojuepaj c'a.
4 Anuli ƚihuequi Jesús cuftine
Judas Iscariote, iƚque ƚocuya Jesús,
ixtunni, ticua:
5 ―Iƚe laceite acueca' lipitali, to
mulij'ma anuli cal xans no'eya
canic' afanej maxnu quitine. ¿Te
aiquicuquinni tepi'inatsola' al tomí
lan xanuc' pe ailopa'a quiƚtomí?
6 Judas aimixinnila' acuanuc'la iƚne
lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca quiƚtomí.
Iƚque innaminnaipa. I'hueca al ponta
pe lo'nij'mimpa al tomí. Tinantse.
7 Jesús timila':
―Toƚe. Aimohuos'mi'ma. Ƚaca'no'
joupa ixpic'epa lo'e'eya laceite.
Ticua: “Ca'huej'ma. Ai'a temim'me
Jesús caxcuaf'iƚa' laceite.”
(Lan judío ti'huaf'iyi toƚta'a
liƚcuerpo lomapola'.)
8 Jesús ti'hua timila':
―Petsi loƚmana' aimicuaiya
litine pe aimehue'eyacola' quiƚtomí
lan xanuc'. Itine itine nipajnya
toƚtoc'i'mola'. Ticuaihuo litine iya'
aicapajnconaya.
9 Axpela' lan xanuc' judío icuej'me
tipa'a Jesús lejut'ƚ María. Icuaiyunca
jiƚpiya. Iƚpic'a tixinƚe Jesús. Xonca
iƚpic'a tixinƚe Lázaro, iƚque cal xans
ƚimaf'i'inapa Jesús, itsahue'enamma,
ipa'apa pe lomana' limanapola'.
San Juan 11​, ​12
198
10 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
aimixoqui quileta, ixtulenca.
Ticuayi: “Aƚma'aƚe Lázaro jouc'a”.
11 Iƚsina' lo'epa liƚf'as xanuc' judío.
Iƚniya liximpá Lázaro imaf'inapa
ihuej'me Jesús.
12 Liƚya' Jerusalén timana' axpela'
lan xanuc' icuaita al juic. Lihuequi
litine iƚniya icuej'me: “Icuaico'ma
Jesús”. 13 Etej'me limane' xanghue,
ipalunca italecuftsa Jesús. Miyeyi
lane iƚniya ija'a'me:
―¡Hosana! ¡Tunƚu'enatso' ȽanDios!
¡Tipaxnetso' ȽanDios iƚque
Ƚummepo'! ¡Ima' joupa ocuai'ma!
¡Ima' maƚRey, illanc' ixanuc' Israél!
14 Jesús joupa iximpa ƚaca'huaj
burro, enafcai'ma. Toƚta'a li'ipa
ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
ticua:
	 15	Cunc'ixanuc' loƚpiƚya' Sión:
Aimixpailij'molhuo',
aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
¡Toƚsinƚe! Icuaico'ma ƚoƚRey
ƚenafcaic' ƚi'hua cal burro.
16 Iƚe litine ts'ilihuequi Jesús
aiquiƚcueca li'ipa. Lijoupa
lepenufinapa Jesús pu'hua lema'a,
i'nujuaisnatsa linesma iƚe liniƚiya.
I'ipa quiƚsina' iƚe lataiqui' tinesqui
lo'iya Jesús.
17 Lan xanuc' nixinghuo'me Lázaro
litine lipananni lipu'hua, iƚniya
uya'ahuo'me Jerusalén. 18 Lan
xanuc' nicuejpá iƚe al cueca' li'epa
Jesús ipalunca liƚpiƚya' Jerusalén,
italecufhuo'me Jesús. 19 Lam fariseo
ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi:
―¡Toƚsinƚe! ¿Te caƚ'eyacu? Jahuay
lan xanuc' tihuejnayi Jesús.
20 Timana' hualca lan xanuc'
griego jiƚpiya liƚya' Jerusalén. Iƚniya
jouc'a icula'apá tixinna quiƚjuic,
texc'onƚingoƚaita ȽanDios. 21 Iƚniya
icuaita pe lopa'a Felipe. Felipe
lipiƚya' Betsaida lopa'a al distrito
Galilea. Timiyi:
―Maƚpima, aƚpic'a aƚsinƚe Jesús.
22 Felipe i'hua'ma u'itsi Andrés.
Iƚne loquexi' iye'me u'itsa Jesús.
23 Jesús timila':
―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa
cal profeta pu'hua lema'a. Joupa
icuai'ma lai'hora. Aƚsim'ma naitsi
iya'.
24 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Anulij
ƚaj fanu' trigo ja'ni aimifanni,
ja'ni aimemunni ƚamats', iƚque
tipanehuo quituca'. Aimi'asya. Ja'ni
tifanƚe, ja'ni temunƚe ƚamats' iƚque
ti'as'ma, ticuef'ma axpe'. 25 Cal
xans noximpoxi cuanuc' lipitine,
iƚque tejac'ma lipitine. Petsi
aimixinyoxi cuanuc' lipitine, petsi
aimixhueƚ'mecoyoxi te coyaicoya
fa'a li'a ƚamats', iƚque ƚinca
tulijna'ma lipitine aimijouya. 26 Nai
ts'ipic'a ti'eƚa' laipenic', lihuejla'. Pe
laifpa'a iya' jiƚpiya jouc'a tipajnta
iƚque ƚaƚtoc'ipa, aƚmajnta anuli.
Naitsi no'epa laipenic', cai'Ailli'
timetsaicona'ma.
27 ’Itsiya caxhueƚma juaiconapa.
¿Te caifmiya cai'Ailli'? ¿Te cami'ma:
“Mai'Ailli', joupa icuai'ma lai'hora,
lunƚu'eƚa'. Toƚta'a aicateƚcoya”?
A'i. Aimi'iya camiya toƚta'a. Iya'
aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats'
cateƚco'ma.
28 Jesús ti'hua tipalay, tipalaic'o'
qui'Ailli', timi:
―Mai'Ailli', caxahue'ehuo'
tomuc'itsola' lan xanuc' ima' ƚinca
unCuecaj CanDios.
Lan xanuc' icuej'me tipalaiyinni
jipu'hua lema'a, timi Jesús:
San Juan 12
199
―Iya' joupa aimuc'ipola' lan xanuc'
iya' ninCuecaj CanDios. Ma toƚta'a
camuc'icona'mola'.
29 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna
jiƚpiya iquimf'e'me. Iƚne ticuayi:
―Una'apa.
Locuenaye ticuayi:
―A'i cuna'e'. Anuli ƚapaluc
quema'a ipalaic'opa Jesús.
30 Jesús timila':
―Joupa aixina' iƚe lataiqui'
laƚmipa. Iƚque nipalaipa ipic'a
imanc' jouc'a toƚquimf'eƚe,
tolapenufle. 31 Itsiya ȽanDios
tipango'ma timuc'i'molhuo' te
ts'i'ic' loƚpicuejma' imanc' noƚmana'
fa'a li'a ƚamats'. Timuc'i'molhuo'
petsi al c'a, petsi a'ijc'a. Itsiya
tuliquinam'me nocuxepola' lan
xanuc', iƚniya pe aimihuejyi
ȽanDios. ȽanDios teca'nita.
32 Aƚ'nof'e'ma jifa'a li'a ƚamats'.
Tijouƚa' lapi'i'ma laimane,
cajoc'i'mola' lan xanuc' ni petsi
lomana', aƚcuec'e'ma.
33 Locuapa Jesús: “Aƚ'nof'e'ma”, iƚe
linespa timuc'ila' lan xanuc' te ts'i'ic'
mimaya.
34 Lan xanuc' timiyi:
―Laƚje'e liniƚiya locuxepa ȽanDios
tuya'e': “Cal Cristo tipajm'ma,
aimimaya”. Ja'ni cal Cristo
aimimaya, ¿naitsi iƚque cal Xans
Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a?
Ima' tocua: Ti'nof'em'me.
35 Jesús timila':
―Fa'a tipa'a ƚapalc'o'ipolhuo'.
Iƚque aimicoƚya fa'a li'a ƚamats'. Ma
mipa'a lepalc'o' tonlihuejle iƚque.
Ticuaitsi lipuqui' timufaj'molhuo'.
Naitsi no'huapa al muf aimixina
pe cotseya. 36 Mipa'a iƚque Lepalc'o'
tolapenufle Lepalc'o'. Toƚta'a
ti'onƚcotolhuo' to Lepalc'o'. Jouc'a
tonlapalc'o'i'mola' loƚf'as xanuc'.
Lijoupa limipola' toƚta'a Jesús
aiquipalaic'oconala' iƚniya. I'hua'ma
petsi lan xanuc' aimixingonayacu.
37 Tama axpe' ixim'me Jesús
lo'epa al cueca', iƚniya lan xanuc'
aimepenufyi. Ticuayi: “A'ij ƚinca
lonespa”. 38 Toƚta'a enanƚcopa iƚe
lataiqui' linespa cal profeta Isaías,
tuya'e':
Mai'Ailli', ailopa'a
nalapenufponga' illanc'
laƚtaiqui'.
Ailopa'a nonesya: Iya' ƚinca
aiximpa al cueca' lo'epa
ȽanDios.
39-40 Isaías inescopola' iƚne lan
xanuc' pe aimepenufyi Jesús. Ticua
iƚniya aimi'iya mi'huaiyijnyacu,
tuya'e':
I'e'empola' afohue, i'e'empola' ata
liƚpicuejma'.
Toƚta'a tama tipa'a liƚ'u'
aimixinyacu,
tama tipa'a liƚpicuejma'
aimicuec'eyacu, aimipailiyacu,
aimixhuej'meyacu.
Toƚta'a aimi'iya caxaƚ'meyacola'.
41 Toƚta'a linespa Isaías mixina
Jesús jiƚpe lema'a, ai'a ticuaihuo li'a
ƚamats'. Iximpa te ts'i'ic' iƚque lixans.
Lijou'ma ipalaico'ma.
42 Tama al ƚinca iƚe licuapa Isaías
timana' lan xanuc' i'huaiyijm'me
Jesús, hualca iƚniya iƚpenic'. Iƚne
i'e'moƚtsi ch'ix. Tixpaic'eyi lo'eyacu
lam fariseo. Iƚniya ticuayi: “Ja'ni
lan xanuc' tepenufle Jesús
litaiqui' aimalapi'iconayacola'
lane mitsuflaiconayacu lajut'ƚ pe
lalafot'ƚeyopoƚtsi”. 43 Lan xanuc'
no'epoƚtsi ch'ix xonca iƚpic'a
San Juan 12
200
tepenufintsola', iƚpic'a tixinintsola'
lan c'a xanuc'. Aimehueyi ȽanDios
latenƚcocopa. Toƚta'a aimuya'ayi
ja'ni ti'huaiyijnyi Jesús.
44 Jesús uya'a'ma, timila':
―Cal xans ƚalapenufpa iya',
lapenufinga' illanc', iya' jouc'a
iƚque Ƚalummepa, a'i iya' caituca'.
45 Iƚque ƚalahuelojmpa iya', iƚque
lahuelonginga' illanc', iya' jouc'a
Ƚalummepa.
46 ’Iya' aicuaicoco'ma li'a
ƚamats' capalc'o'i'mola' lan xanuc'.
Cua naitsi ƚalapenufpa iƚque
aimipaneya muf lipicuejma'. 47 Cal
xans ja'ni aimalihuejma, ja'ni
ma le'a aƚquimf'e iya' laitaiqui',
iya' aicacani'e iƚque cal xans.
Iya' a'i cacani'eyacola' lan xanuc'
nomana' fa'a li'a ƚamats'. A'i ƚiya
caicuaicoco'ma. Aicuaicoco'ma
cunƚu'e'mola'.
48 ’Cal xans ja'ni aimalapenufi iya'
laitaiqui', latets'ipa, tipa'a lacani'eya.
Ticuaitsi Lijoujma Quitine iƚe
laitaiqui' lainespa, ma iƚe lataiqui'
tecani'e'ma iƚque. 49 Iƚe laitaiqui'
aiquipayoya laipicuejma' iya'
caituca'. Cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa,
maƚquiya aƚsc'ai'ipa laifpalaicoya.
50 Iya' joupa nimetsaicopa ac'a iƚe
lataiqui' laƚsc'ai'ipa cai'Ailli'. Iƚe
laitaiqui' lapi'ipa cu'itsola' lan
xanuc'. Aixina' ja'ni lapenufla' iya'
laitaiqui', iƚne lan xanuc' tulij'me
liƚpitine aimijouya. Ma laƚmipa
cai'Ailli', toƚta'a capalaic'ocola' lan
xanuc'.
13 Icuaico'ma al juic cuftine
al Pascua. Jesús joupa
ixina' icuai'ma li'hora. Tipanno fa'a
li'a ƚamats', ti'huana'ma, ticuainata
pe lopa'a qui'Ailli'. Jesús ti'ela'
capic'a ts'ilihuequi iƚniya nomana'
li'a ƚamats'. Itsiya timuc'i'mola'
juaiconapa lo'epola' capic'a.
2 Judas ƚi'hua Simón Iscariote,
Satanás joupa icuxe'epa te ts'i'ic'
lo'eya. Ticu'ma Jesús.
Jesús y ts'ilihuequi tixmocoyi
anuli. 3 Ixina' qui'Ailli' epi'ipa
limane ticuxe'ma jahuay. Ixina'
qui'huayomma pe lopa'a ȽanDios.
Ixina' ti'huana'ma, ticuainata maƚpe
pe lopa'a ȽanDios.
4 Mixmocoyi ts'ilihuequi, Jesús
itsahuenni, ipa'a'ma litsamalo,
ipo'no'ma jiƚpe liju', ixpejm'moxi
al toalla. 5 Uhuaf'ma al cutse caja'.
Ipango'ma epac'e'e'mola' liƚ'mitsi'
ts'ilihuequi, tetufc'e'ecola' al
toalla. 6 Ti'hua tepac'e'ela' liƚ'mitsi'
ts'ilihuequi, icuaitsi pe locutsuya
Simón Pedro. Pedro timi Jesús:
―Mai'ailli', ima' a'i malapac'e'e'ma
lai'mitsi'.
7 Jesús timi:
―Itsiya ima' aicocueca laif'epa.
Ticuaihuo litine tocuec'ena'ma.
8 Pedro timi:
―¡Ima' aimi'iya malapac'e'eya
lai'mitsi'! Aicapi'iyaco' lane.
Jesús italai'e'ma, timi:
―Ja'ni aicapac'e'ehuo' lo'mitsi',
aimi'iya maƚmajnyacu anuli.
9 Simón Pedro timi:
―Ne'. Mai'ailli', lapac'e'eƚa'
lai'mitsi', lulahuiƚa' laimane',
aƚjuitsai'iƚa' ƚaijuac.
10 Jesús timi:
―Ma le'a capac'e'e'mo' lo'mitsi'. Cal
xans joupa ƚepopa, iƚque alimpio.
Ma le'a li'mitsi' tixisma. Imanc'
lalihuequi unc'ilimpio. Tama toƚta'a
laifmipolhuo', a'ij limpio jahuay
imanc'.
San Juan 12​, ​13
201
11 Jesús joupa ixina' naitsi ƚocuya.
Toƚta'a ticua: “A'ij limpio jahuay
imanc'”.
12 Lijoupa lepac'e'epola' liƚ'mitsi'
ts'ilihuequi, ipo'nocona'ma
litsamalo, icutsaicona'ma. Timila'
ts'ilihuequi:
―¿Te oƚcuec'epá iƚe lai'e'epolhuo'?
13 Imanc' aƚmi “Momxi”,
“Mapoujna”; ma' al ƚinca iƚta'a
loƚnespa. Iya' Nomxi, iya' naPoujna.
14 Iya' Nomxi, naPoujna, joupa
nepac'e'epolhuo' loƚ'mitsi', imanc'
ts'alihuequi. Itsiya camilhuo': Imanc'
tolapac'e'e'moƚtsi loƚ'mitsi'.
15 ’Iya' aimuc'ipolhuo' lonƚ'eyacu.
To iya' lai'epa, imanc' jouc'a
tonƚ'e'me. 16 Iya' camilhuo' al ƚinca:
Ƚotoc'iyalepa aimi'iya mulijya
ƚipoujna. Iƚque ƚinca xonca acueca'.
Ma' anuli ƚommempa aimi'iya
mulijya ƚommeyalepa, iƚque xonca
acueca', ƚocuena ma le'a apaluc.
17 Ja'ni imanc' joupa oƚcueca iƚiya,
ma tolihuejle. Toƚta'a tuluyalaico'me
al c'a.
18 ’A'i capalaicolhuo' toƚta'a jahuay
imanc'. Nimetsaicolhuo', aixina'
naiƚne lai'huijf'epola'. Jouc'a aixina'
tenanƚco'ma al Paxi Liniƚingiya. Iƚe
lataiqui' tuya'e': “Petsi ƚaƚtetsumlepa,
maƚque ƚaƚtepa ƚala'i anuli, iƚque
aƚ'epa laic'”.
19 ’Itsiya cu'ilhuo' laifnuyaicoya.
Ticuaitsi litine ti'iƚa' toƚta'a
toƚ'nujuais'me laifmipolhuo'.
Toƚcua'me: “Al ƚinca linespa Jesús.
Ma to linescopoxi ma toƚta'a
iƚque.” 20 Iya' camilhuo' al ƚinca:
Cal xans napenufpa ƚaifnummepa,
lapenufinga' iya' jouc'a iƚque. Cal
xans ƚalapenufpa, lapenufinga' iya'
jouc'a Ƚalummepa.
21 Lijoupa licuapa iƚne ƚataiquí
Jesús ixhueƚconanni juaiconapa.
Timila' ts'ilihuequi:
―Iya' camilhuo' al ƚinca: Anuli
imanc' aƚcu'ma.
22 Ts'ilihuequi ixhueƚconca.
Ehuelojm'moƚtsi, ticuayi
liƚpicuejma': “¿Naitsi copalaicopa
Jesús? ¿Naitsi lo'eya toƚta'a?”
23 Maƚpe liju' Jesús ticutsu anuli
ts'ihuequi. Jesús ti'ay capic'a
juaiconapa iƚque ts'ihuequi.
24 Simón Pedro tife'ne ƚijuac, i'e'ma
señna iƚque ts'ihuequi Jesús.
Icuxe'e'ma ticuis'eƚa' Jesús: “¿Naitsi
iƚque ƚocuyaco'?” 25 Iƚque ts'ihuequi
iƚoc'huai'ma xonca ahuejnca Jesús,
icuis'e'ma, timi:
―Mai'ailli', ¿naitsi iƚque lo'e'eyaco'
toƚta'a?
26 Jesús italai'e'ma, timi:
―Cajac'e'ma iƚca'a ƚahualca ca'i,
capi'i'ma anuli ƚaƚejmale titeƚa'.
Iƚque ƚinca ƚaƚcuya.
Jesús ijac'e'ma ƚe'i, epi'i'ma Judas
Iscariote ƚi'hua cal xans cuftine
Simón. 27 Ma miteja ƚa'i ƚonta'a
titsufay iƚque cal xans. Jesús timi:
―Ima' oxina' lof'eya. Aimicoƚ'mo'.
Toƚe to'eƚa'.
28 Locuenaye ts'ilihuequi Jesús
nocutshuoƚanna jiƚpiya aiquiƚsina'
te quimicopa Jesús toƚta'a
Judas. 29 Judas ƚitaic' al ponta pe
lo'nij'mimpa al tomí. Oquexi' afantsi
ticuayi: “¿Ja'ni tipa'a lalahue'eponga'
al juic? ¿Te Jesús ummepa ti'nata?
O ¿ja'ni ummepa tepi'itola' quiƚtomí
lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca?”
30 Lijoupa litepa ƚa'i Judas aiquicoƚi,
ipanni. Joupa i'ipa quipuqui'.
31 Lijoupa lipanni Judas, Jesús
ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi, timila':
San Juan 13
202
―Itsiya joupa i'ipa, aimehue'e'.
Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. ȽanDios
timuqui naitsi iya'. Toƚta'a iya'
jouc'a camuqui te ts'i'ic' lipicuejma'
ȽanDios. 32 Ma camuqui te ts'i'ic'
lipicuejma' ȽanDios, iƚque xonca
timuj'ma naitsi iya'. Aimicoƚya.
Timuj'ma nulemma naitsi iya'.
33 ’Cunc'ainaxque', aimaƚcoƚya
jifa'a pe loƚmana'. Ca'huana'ma.
Lahue'ma imanc'. Joupa aimipola'
lan xanuc' judío: “Iya' ca'hua'ma
caituca'. Aimi'iya maƚeyacu anuli.”
Ma toƚta'a camilhuo' imanc'.
34 Itsiya cacuxe'elhuo' lonƚ'eyacu.
Iƚe al ts'e cataiqui'. Cacuxe'elhuo':
Tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a. Ma to
iya' ca'elhuo' capic'a, toƚe imanc'
tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a. 35 Ja'ni
tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a, jahuay lan
xanuc' timetsaico'molhuo' imanc'
alihuequi.
36 Simón Pedro timi:
―Mai'ailli', ¿pe coftseya?
Jesús italai'e'ma, timi:
―Iya' ca'hua'ma laipene. Itsiya
aimi'iya maƚeyacu anuli. Tijouƚa'
ima' to'hua'ma lopene ti'onƚcota to
laipene. Toƚta'a ƚinca lihuej'ma.
37 Pedro timi:
―Mai'ailli', ja'ni aimi'iya maƚeyacu
anuli itsiya, ¿te co'iyaco'? Tama
aƚma'aƚa' iya' cacu'ma laipitine
cunƚu'eco'mo'.
38 Jesús timi:
―¿Te aƚinca tocu'ma lopitine
lunƚu'eco'ma? Iya camihuo' al ƚinca:
Iƚta'a lipuqui' ai'a tija'a'ma ƚangiti,
ima' tones'ma afanemma: “Iya'
aicainimetsaijma Jesús”.
14 Jesús ti'hua tipalaic'ola'
ts'ilihuequi, timila':
―Itsiya toƚsueƚcoyi. Iya' camilhuo':
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Imanc'
toƚ'huaiyijnyi ȽanDios. Jouc'a iya'
aƚ'huaiyijnla'. 2 Cai'Ailli' acueca'
lejut'ƚ. Tipa'a axpela' ƚejut'ƚi petsi
lomanc'eyacu laixanuc'. Ma' al
ƚinca iƚe laifnespa. Ja'ni a'i
coƚa' aicu'iyacolhuo' toƚta'a. Iya'
ca'huana'ma calanc'e'etolhuo'
coƚmanc'eyacu. Aƚmajnta anuli.
3 Tijouƚa' calanc'etsi loƚmanc'eyacu
capaiconno. Calaitsufconatolhuo'.
Aƚmajnta anuli. 4 Imanc' joupa
oƚsina' pe laiftseya, joupa oƚsina'
lane.
5 Tomás timi:
―Mai'ailli', aicaƚsina' pe coftseya.
¿Te co'iya maƚsinyacu iƚe lane?
6 Jesús timi:
―Cal xans ts'ipic'a ticuaitsi pe
lopa'a cai'Ailli' ȽanDios ticuicomma
tixinƚa' lipene lo'huaya. Jouc'a
ticuicomma tixinƚa' al ƚinca
cataiqui'. Jouc'a ticuicomma
tepi'inƚe lipitine aimijouya. Imanc'
ja'ni joupa lapenufpa, joupa oƚsimpá
lane, tolihuejyi al ƚinca, tipa'a
loƚpitine aimijouya. Cal xans pe
aimalapenufi iƚque aimicuaiya pe
lopa'a cai'Ailli'.
7 ’Imanc', ja'ni joupa alimetsaicopa,
limetsaiconga' illanc', iya' y cai'Ailli'.
Itsiya iƚque cai'Ailli' tolimetsaicoyi,
joupa oƚsimpá.
8 Felipe timi:
―Mai'ailli', aƚmuc'itsonga'
ȽanDios, iƚque co'Ailli'. Tijouƚa'
aimaƚsahue'eyaco' xonca.
9 Jesús timi:
―Axpe' mut'ƚa i'ipa maƚmana'
anuli. ¿Te aicalimetsaijma?
Naitsi ƚalahuelojmpa iya', iƚque
joupa lahuelojmponga' illanc',
San Juan 13​, ​14
203
iya' y cai'Ailli'. ¿Te caƚmicopa:
“Aƚmuc'itsonga' co'Ailli'”? 10 ¿Te ima'
aicomepenufi iƚe lainespa? Joupa
nuya'apa: Pe lopa'a cai'Ailli' maƚpe
capa'a iya'. Pe laifpa'a iya' maƚpe
tipa'a cai'Ailli'. Ma' aƚmana' anuli.
’Laifnu'ipolhuo' iya' aiqui'huayoya
laipicuejma' iya' caituca'. Imanc'
aƚsimpa lai'epa acueca'. Maƚpe
toƚsinyi lo'epa cai'Ailli', illanc'
aƚmana' anuli. 11 Tonƚ'eƚe ƚinca
laifnespa: Pe lopa'a cai'Ailli' maƚpe
capa'a iya'. Pe laifpa'a iya' maƚpe
tipa'a cai'Ailli'. Ma' aƚmana' anuli.
O ja'ni aimi'iya monƚ'eyacu ƚinca
iƚe laifnespa, toƚ'nujuaitsa lai'epa
acueca'. Iƚe timuc'ilhuo' aƚinca
laifnespa.
12 ’Iya' camilhuo' al ƚinca. Cal
xans ƚalapenufpa ti'e'ma to
laif'epa. Iya' ca'hua'ma pe lopa'a
cai'Ailli'. Tijouƚa' ca'huanƚa' xonca
acueca' ti'e'ma iƚque ƚalapenufpa.
13 Imanc' ja'ni toƚsinyi naitsi
iya', ja'ni limetsaijma, nipajnya
toƚsa'hue'me ȽanDios cai'Ailli'
titoc'itsolhuo'. Tijouƚa' ca'e'ma to
loƚsahue'epa, catoc'i'molhuo'. Toƚta'a
iya' i'Hua ȽanDios camuc'i'mola'
lan xanuc' te ts'i'ic' lipicuejma'
ȽanDios. 14 Camilhuo': Ja'ni i'ipa
coƚsina' naitsi iya', ja'ni limetsaijma,
toƚsa'hueƚe. Tijouƚa' iya' ca'e'ma
maƚe to loƚsahue'epa.
15 ’Imanc', ja'ni aƚ'ay capic'a
tolanant'ƚi'me laitaiqui', tonƚ'e'me
laifcuxe'epolhuo'. 16 Caxahue'e'ma
cai'Ailli' tepi'itsolhuo' ocuena
Ƚotoc'iyacolhuo'. Iƚque ticuaihuo
pe loƚmana', toƚmajm'me anuli.
Aimipo'noyacolhuo' coƚtuca'.
17 Iƚque cal Espíritu tuya'a'ma
al ƚinca. Lan xanuc' nomana'
fa'a li'a ƚamats' aimehuelojnyi
iƚque, aiquilimetsaijma. Toƚta'a
aimi'iya mepenufyacu. Imanc'
ƚinca olimetsaijma. Itsiya tipa'a
pe loƚmana'. Ticuaihuo litine
titsufai'molhuo' iƚque.
18 ’Iya' aicapo'noyacolhuo'
quecaniya. Capaiconno,
cacuaiconno pe loƚmana'.
19 Aimaƚcoƚya fa'a. Lan xanuc'
nomana' fa'a, iƚne naihuejpá
quiƚtuca' liƚpicuejma', iƚniya
aimaƚsingonaya. Imanc' ƚinca
ti'hua aƚsinna. Iya' tipa'a laipitine
aimijouya. Imanc' jouc'a toƚsim'me
loƚpitine aimijouya.
20 ’Ticuaitsi iƚe litine ti'i'ma
coƚsina' iya' y cai'Ailli' aƚmana' anuli.
Ti'i'ma coƚsina' imanc' y iya' aƚmana'
anuli, iya' y imanc' aƚmana' anuli.
21 Cal xans napenufpa laitaiqui' iƚe
laifcuxepa, iƚque ƚalihuequi, ƚinca
aƚ'ay capic'a. Iƚque cal xans ƚaƚ'epa
capic'a cai'Ailli' ti'e'ma capic'a. Iya'
jouc'a ca'e'ma capic'a, camuc'i'ma
naitsi iya'.
22 Judas, iƚque ƚocuena Judas, a'i
Judas Iscariote, timi Jesús:
―Mai'ailli', ¿te caƚmuc'icoyaconga'
ma le'a illanc'? Aimomuc'iyacola'
naitsi ima' locuenaye lan xanuc'
nomana' li'a ƚamats'. ¿Te co'iya?
23 Jesús italai'e'ma, timi:
―Naitsi ƚaƚ'epa capic'a, iƚque
naihuejcopa laitaiqui', cai'Ailli'
ti'ena'ma capic'a jouc'a. Aƚcuainacu
pe lopa'a. Aƚmajn‑na'me anuli.
24 Naitsi aimaƚ'ay capic'a, iƚque
aimihuequi laitaiqui'. Iƚe aƚtaiqui'
illanc', iya' y cai'Ailli', iƚque
Ƚalummepa.
25 ’Ma maƚmana' anuli
fa'a li'a ƚamats' iya' cu'ilhuo'
San Juan 14
204
laitaiqui'. 26 Tijouƚa' ticuaiyunni
Notoc'iyacolhuo', iƚque cal Espíritu
Santo, iƚque timuc'i'molhuo'
jahuay. Ti'nujuaitsi'ina'molhuo'
laifmipolhuo'. Iya' joupa
aixahue'epa cai'Ailli' tummeƚa'.
Iƚque tumme'e'molhuo'.
27 ’Tolunxac'e'etsoƚtsi ƚolunxajma',
ailopa'a tintsi. Toƚta'a laitaiqui'
laifpaxnepolhuo', laifnepi'ipolhuo'.
Ƚinca jifa'a li'a ƚamats' lan xanuc'
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'
iƚne jouc'a timi'molhuo': “Ailopa'a
tintsi”. Iƚne liƚtaiqui' aimi'onƚspa
iya' laitaiqui' laifnu'ipolhuo' itsiya.
28 Joupa oƚcuejpá laimipolhuo'.
Joupa nu'ipolhuo': “Ca'huana'ma.
Tijouƚa' ca'huanƚa' capaiconno,
cacuaicoconno.” Ja'ni aƚ'ay capic'a
ti'i'ma loƚpixojma cata. Ca'huana'ma
pe lopa'a cai'Ailli'. Iƚque cai'Ailli'
xonca acueca'. 29 Itsiya nu'ipolhuo'
lo'iya. Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a
toƚ'nujuaista iƚiya laimipolhuo',
toƚnes'me: “Linespa Jesús ma' al
ƚinca”.
30 ’Itsiya huata capalaic'o'molhuo'.
Ticuaihuo iƚque nocuxepola' lan
xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats', iƚne
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'.
Iƚque aimaƚcuxe iya'. 31 Ma to
laƚcuxe'epa cai'Ailli' ma toƚta'a ca'ay,
ca'e'ma. Ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc'
iya' ca'ay capic'a cai'Ailli'.
’Toƚtsolinca. ¡Ƚepá!
15 ’Iya' aƚ'onƚcospa to lujxi
al 'ec 'uva. Iƚe al 'ec tipa'a
ƚimané. Iya' aƚinca capa'a iƚe lujxi
al 'ec. Cai'Ailli' ƚaƚ'eponga' cuenna,
iya' jouc'a ƚaimané. 2 Iƚne ƚaimané,
ja'ni anuli ailopa'a qui'as, cai'Ailli'
tetejna'ma. Pe lo'aspa ti'huij'ma.
Toƚta'a ti'iƚa' limpio. Ti'asla'
xonca. 3 Itsiya joupa olapenufpá
laitaiqui', iƚe lainu'ipolhuo'. Toƚta'a
ȽanDios iximpolhuo' unc'ilimpio.
4 Aimolanaj'moƚtsi iya'. Iya' jouc'a
aicanajyacoxi imanc'. Anuli limane
al 'ec ja'ni tenajxoxi petsi ƚipujxi
c'ec, iƚe limane tipanehuo quituca',
aimi'asya. Toƚta'a imanc' ja'ni
tolanajtsoƚtsi, ti'onƚcotolhuo' to
limane al 'ec pe lipanemma quituca',
aimi'asyacolhuo'. Ticuicomma
maƚmajm'me anuli. Ja'ni a'i ailopa'a
conƚ'eyacu al c'a.
5 ’Iya' Nujxi C'ec. Imanc' aimané.
Ja'ni aimolanajyoƚtsi iya' jouc'a
aicanajyacoxi, maƚmajm'me anuli.
Toƚta'a ti'onƚcotolhuo' to ƚimané
al 'ec no'aspa juaiconapa. 6 Ja'ni
tolanajtsoƚtsi imanc' ti'onƚcotolhuo'
to ƚimané al 'ec leca'nimpa aculi'.
Tijuƚ'mola'. Tijouƚa' tijuƚtsola'
tefot'ƚena'me jouc'a lif'as quijuƚpa,
tihuoxc'ona'me lonajpa ƚunga,
tipi'em'me. 7 Ja'ni aimolanajyacoƚtsi,
ja'ni aimolimenc'ecoyi
laitaiqui', nipajnya toƚsa'hue'me,
tepi'im'molhuo' iƚe loƚsahue'epa.
8 Ja'ni ti'onƚcospolhuo' to ƚimané al
'ec no'aspa juaiconapa, anuli anuli
ti'atsi, imanc' ƚinca alihuequi. Toƚta'a
lan xanuc' tixim'me acueca' cai'Ailli'.
9 ’Ma to cai'Ailli' aƚ'ay capic'a,
toƚta'a iya' ca'elhuo' capic'a.
Aimolanaj'moƚtsi. Maƚmajm'me
anuli, toƚta'a ti'hua ca'elhuo'
capic'a. 10 Imanc' ja'ni tolihuejcoyi
laifcuxe'epolhuo', itine itine
toƚsim'me ca'elhuo' capic'a. Toƚta'a
iya' lai'ejma'. Iya' quihuejma
laƚcuxe'epa cai'Ailli', itine itine
aixina' aƚ'ay capic'a iƚque.
11 ’Tolapenufle laitaiqui'
laifnu'ipolhuo'. Toƚta'a ti'i'ma acueca'
San Juan 14​, ​15
205
loƚpixojma cata. Ma to iya' tixoqui
neta, toƚta'a imanc' tixoj'ma cunlata.
Aimi'iya moƚsueƚmot'ƚeyacu.
12 Itsiya cacuxe'elhuo' lonƚ'eyacu.
Camilhuo': Tonƚ'etsoƚtsi capic'a. Ma
to iya' ca'elhuo' capic'a, toƚe imanc'
tonƚ'etsoƚtsi capic'a. 13 Cal xans, ja'ni
acueca' ti'ela' capic'a nonanc'opoƚtsi
ticu'ma lipitine tunƚu'e'mola' iƚniya.
Ailopa'a xonca acueca' co'eya.
14 Imanc' aƚnanc'oyoƚtsi ja'ni tonƚ'eyi
laifcuxe'epolhuo'.
15 ’Itsiya capalaic'olhuo' a'i
lopalaic'onyacola' lam mozó.
Cal mozo aiquixina' lo'eya
ƚipoujna. Iƚque ƚipoujna aimu'iya.
Illanc' aƚejmaleyi. Camilhuo':
Iya' aƚnanc'oyoƚtsi. Ailopa'a
cainemi'epolhuo'. Jahuay lalu'ipa
cai'Ailli' joupa nu'ipolhuo'
imanc'. 16 Iya' ai'huijf'epolhuo'.
Imanc' a'i caƚ'huijf'e iya'.
Camilhuo': Nimetsaicopolhuo'
aixanuc'. Caxpic'e tonƚeƚe. To
al c'a c'ec tipammaispa toƚta'a
tipammaitolhuo' imanc'. Iƚe al
c'a lonƚ'eyacu tipanehuo. Imanc'
aixanuc'. Limetsaijma naitsi iya'.
Toƚta'a cai'Ailli' tepi'i'molhuo'
loƚsahue'eyacu. 17 Tonƚ'etsoƚtsi
capic'a. Toƚta'a laifcuxe'epolhuo'
imanc'.
18 ’Lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma', ja'ni ti'elhuo' laic',
aƚ'nujuaisla' iya' laƚ'epa. Ate'a
aƚ'epa laic' iya'. 19 Imanc' ja'ni coƚa'
tolihuejyi coƚtuca' loƚpicuejma'
iƚniya lan xanuc' ti'e'molhuo' capic'a.
Timi'molhuo': “Ninc'apimaye”.
Imanc' aimolihuejyi coƚtuca'
loƚpicuejma'. Iya' ai'huijf'epolhuo'.
Toƚta'a ocuena loƚ'ejma'. Toƚiya
iƚniya ti'e'molhuo' laic'.
20 ’Aƚ'nujuaisla' iya' laitaiqui'.
Joupa aimipolhuo': “Notoc'iyalepa
aimi'iya mulijya ƚipoujna. Iƚque
ƚipoujna ƚinca xonca acueca'.” Ma to
li'e'empa ƚipoujna, toƚta'a lo'e'enyacu
cal mozo. Iya' joupa lihuetsoquimpa
jouc'a tihuetsoquim'molhuo'.
Iƚniya ja'ni coƚa' ihuej'me laitaiqui',
jouc'a tihuej'me loƚtaiqui'.
21 Imanc' aixanuc', toƚta'a iƚne
lan xanuc' ti'e'molhuo' laic',
tihuetsoquim'molhuo'. Iƚniya
aiquilimetsaijma iƚque Ƚalummepa.
22 ’Iya' ja'ni coƚa' aicaicuaiyunni
fa'a li'a ƚamats', ja'ni coƚa'
aicaipalaic'o'mola', iƚniya ti'i'ma
tines'me: “Ailopa'a caƚjunac'”.
Iya' aicuai'ma, aipalaic'o'mola'.
Itsiya aimi'iya minesyacu:
“Ailopa'a caƚjunac'”. Iƚne ailopa'a
cotalai'ecoyacu. 23 Iƚque ƚalixtuc'opa
jouc'a tixtuc'o cai'Ailli'. 24 Iya' pe
lomana' lan xanuc' joupa ai'epa
acueca'. Ailopa'a no'eya to iƚta'a
lai'epa iya'. Ja'ni coƚa' aicai'aic'
toƚta'a iƚniya ti'i'ma tines'me:
“Ailopa'a caƚjunac'”. Itsiya aimi'iya
minesyacu toƚta'a. Joupa aƚsimpa
acueca' lai'epa. Joupa aƚ'eponga'
laic', iya' y cai'Ailli'.
25 ’Iƚe laƚ'e'epa ma tenant'ƚi al Paxi
Liniƚingiya loya'apa: “Tama ailopa'a
caif'e'epola' iƚniya aƚ'epa laic'”.
26 ’Pe lopa'a cai'Ailli' jiƚpe tipa'a
Notoc'iyacolhuo', iƚque cal Espíritu
Santo nonespa al ƚinca. Iƚque
co'huayoya ma le'a ȽanDios. Iya'
cumme'e'molhuo' pe loƚmana'.
Ticuaiyunni fa'a li'a ƚamats' iƚque
aƚnesco'ma iya'. 27 Imanc' jouc'a
aƚnesco'ma. Lipangopa laipenic' fa'a
li'a ƚamats' aƚejmalepá, iya' y imanc'.
Imanc' aƚsimpa acueca' lai'epa,
San Juan 15
206
limetsaicopa laipicuejma'. Toƚta'a
aƚnesco'ma, tolu'i'mola' lan xanuc'.
16 ’Joupa nu'ipolhuo' te
ts'i'ic' moluyalaicoyacu.
Tolapenufle iƚe laimipolhuo'.
Toƚta'a aimolanajyacoƚtsi.
2 Itsiya camicona'molhuo'
te ts'i'ic' moluyalaicoyacu:
Tipa'am'molhuo' ƚajut'ƚi pe
lafot'ƚeyopoƚtsi. Ticuaihuo litine
iƚniya noma'ayacolhuo' tines'me:
“Joupa aima'apa iƚque ƚihuejpa Jesús.
Iƚe lai'epa etenƚcocopa ȽanDios.”
3 Iƚniya pe noma'ayacolhuo'
aicalimetsaiconga' iya' ni cai'Ailli'.
4 Toƚta'a laifnu'ipolhuo'. Ticuaitsi
litine toƚteƚcoƚe toƚ'nujuaisnata
laimipolhuo'. Ma maƚmana' anuli
aicainu'ilhuo' toƚta'a. 5 Itsiya
ai'huanapa, cacuainata pe lopa'a
iƚque Ƚalummepa. Imanc'
aimalicuis'e: “¿Pe coftseya?” Nij
anuli nalicuis'epa toƚta'a.
6 ’Iƚe laimipolhuo' epi'ipolhuo'
acueca' quixhuejma'. 7 Iya' camilhuo'
al ƚinca: Ticuicomma ca'huana'ma.
Ja'ni a'i, Notoc'iyacolhuo'
aimicuaiya pe loƚmana'. Ja'ni
ca'huanƚa' ƚinca ticuaihuo. Iya'
cumme'etolhuo' pe loƚmana'. Toƚta'a
xonca al c'a loluyalaicoyacu.
8 ’Iƚque cal Espíritu Santo
ticuaiyunni li'a ƚamats' timuj'ma
ailopa'a cotalai'e'ecoyacu ȽanDios
iƚne lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma'. Timuj'ma te ts'i'ic'
lajunac', timuj'ma te ts'i'ic' al
c'a, timuj'ma aƚinca ȽanDios
titeƚ'mi'mola' iƚne ts'iƚtaic' quiƚjunac'.
9 ’Iƚne aicaƚ'huaiyinge,
toƚta'a cal Espíritu Santo
timuj'ma iƚtaic' liƚjunac'. 10 Iya'
ca'huana'ma pe lopa'a cai'Ailli',
imanc' aimalahuelojnconaya
aicapajnconaya fa'a li'a ƚamats',
cai'Ailli' lapenufnata pu'huanni.
Toƚta'a cal Espíritu Santo timuj'ma
ac'a lai'epa iya'.
11 ’Ticuaiyunni cal Espíritu Santo
ȽanDios joupa ulijpa Satanás,
iteƚ'mipa iƚque nocuxepola' lan
xanuc', iƚne naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma'. Toƚta'a cal Espíritu
Santo timuj'ma aƚinca ȽanDios
titeƚ'mi'mola' lan xanuc', iƚne
ts'iƚtaic' quiƚjunac'.
12 ’Tipa'a xonca laifnu'iyacolhuo'.
Itsiya aimi'iya cu'iyacolhuo'. Imanc'
toƚsim'me ipime iƚe laitaiqui'.
13 Ticuaiyunni cal Espíritu Santo
iƚque noya'apa al ƚinca, panca
panca timuc'i'molhuo'. Toƚta'a
ti'i'ma coƚsina' jahuay al ƚinca
cataiqui'. Cal Espíritu aimuya'aya
quituca' lipicuejma'. Tu'i'molhuo'
ma loquimf'epa, iƚiya lataiqui'
lu'ipa ȽanDios. Tu'i'molhuo'
lo'iya. 14 Iƚque limetsaijma,
aƚnesco'ma. Aiminescoyacoxi.
Ma le'a aƚnesco'ma iya' lai'ejma',
laipicuejma', laimane. 15 Ma to
li'ejma', lipicuejma', limane cai'Ailli',
ma' anuli iya' lai'ejma', laipicuejma',
laimane. Toƚiya joupa aimipolhuo':
“Iƚque cal Espíritu aiminescoyacoxi.
Ma le'a aƚnesco'ma iya' lai'ejma',
laipicuejma', laimane.”
16 ’Tuyaiƚa' nihuata aimaƚsingonaya.
Tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma.
17 Hualca ts'ilihuequi
ipalaic'opoƚtsi, timiyoƚtsi:
―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? Ticua:
“Tuyaiƚa' nihuata aimaƚsingonaya.
Tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma.”
Jouc'a ticua: “Ai'huanapa pe lopa'a
cai'Ailli'”.
San Juan 15​, ​16
207
18 Ti'hua tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi:
―¿Te cocuajmaispa licuapa:
“Tuyaiƚa' nihuata”? Aicaƚcueca iƚe
litaiqui'.
19 Jesús ixina' iƚpic'a ticuis'eƚe te
cocuapa iƚiya lataiqui'. Timila':
―¿Te colicuis'ecopoƚtsi te
cocuapa iƚiya laitaiqui': “Tuyaiƚa'
nihuata aimaƚsingonaya, tijouƚa'
tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma”?
20 Iya' camilhuo' al ƚinca. Imanc'
toƚhuotso'me, toƚjolij'me. Lan
xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats', iƚne
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma',
iƚniya tixoj'ma quileta. Imanc'
toƚhuotso'me juaiconapa.
Tijouƚa' aimoƚhuotsoconayacu.
Tiƚonc'e'em'molhuo' loƚpixhuejma',
tixoj'ma cunlata. 21 Ƚaca'no'
titeƚco'ma tipajntsi ƚi'hua.
Tixhueƚma, ticua: “Joupa
ixhuaita litine. Joupa aƚ'huajcopa
ƚaipunla.” Tijouƚa' tipajntsi ƚi'hua,
timence'co'ma ƚipunla. Tixoqui
queta. Ticua: “Ƚacapími' joupa
ipajnta, icuai'ma fa'a li'a ƚamats'”.
22 ’Toƚta'a loluyalaicoyacu imanc'.
Itsiya toƚhuotsoyi, toƚsueƚcoyi.
Caxingona'molhuo'. Jiƚpe litine
tixoj'ma cunlata. Ailopa'a
naiƚonc'e'eyacolhuo' iƚe ƚoƚpixojma
cata.
23 ’Jiƚpiya litine aimalicuis'econaya.
Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc'
oƚsina' naitsi iya', limetsaijma,
jahuay loƚsahue'eyacu cai'Ailli'
tepi'itsolhuo', iƚque tepi'i'molhuo'.
24 Aicoƚsahue'e toƚta'a cai'Ailli'. Itsiya
camilhuo': Imanc' oƚsina' naitsi
iya', limetsaijma, toƚmiƚe toƚta'a
cai'Ailli', toƚsahue'e'me. Toƚta'a ƚinca
tepi'i'molhuo'. Tijouƚa' ti'i'ma xonca
juaiconapa acueca' loƚpixojma cata.
25 ’Iya' laipalaic'opolhuo' a'ij
cuajmaica cataiqui', ma le'a
ai'onƚicopa. Ticuaihuo litine
aica'onƚicoya. Cu'ina'molhuo' al
cuajmaica. Cami'molhuo' te ts'i'ic'
cai'Ailli'. 26 Imanc' oƚsina' naitsi
iya', limetsaijma. Ticuaiyunni jiƚpe
litine imanc' toƚmiƚe toƚta'a cai'Ailli',
toƚsa'hue'me.
’Iya' a'i camilhuo': “Caxahue'e'ma
cai'Ailli' tepi'itsolhuo'”. A'i. Aicamiya
toƚta'a. Maƚque cai'Ailli' ti'elhuo'
capic'a. Maƚque tepi'i'molhuo'
loƚsahue'epa. 27 Imanc' aƚ'epa
capic'a, lapenufpa iya' lainespa,
joupa nu'ipolhuo': “Iƚque ȽanDios
Ƚalummepa”. Toƚiya maƚque ȽanDios
ti'elhuo' capic'a. 28 Iya' cai'huayomma
cai'Ailli', aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'.
Itsiya ca'huana'ma, quipanahuo li'a
ƚamats', cacuainata pe lopa'a cai'Ailli'.
29 Ts'ilihuequi timiyi:
―Itsiya aƚpalaic'onga' al cuajmaica,
aimaƚ'onƚiconga' cataiqui'.
30 Itsiya aƚsina' ima' jahuay oxina',
aimalicuis'econayaco'. Itsiya joupa
i'ipa caƚsina' aƚinca o'huayomma
ȽanDios.
31 Jesús timila':
―Itsiya, ¿te aƚinca limetsaijma
naitsi iya'? 32 Ticuaihuo al
'hora, itsiya icuai'ma, imanc'
tolinul'me. Tonƚeyoƚna'me ƚolajut'ƚi,
tolaca'ne'moƚtsi. Aƚpo'no'ma
caituca'. Tama toƚta'a laƚ'e'eya
aicapajnya caituca'. Cai'Ailli' tipa'a.
33 Iya' cacua: Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Toƚiya joupa nu'ipolhuo' lo'iya. Ma
moƚmana' fa'a li'a ƚamats' ƚinca
toƚteƚco'me. Aimixpailij'molhuo'.
Tixojla' cunlata. Iya' joupa nulijpa.
17 Toƚe limipola' Jesús
ts'ilihuequi. Lijou'ma
San Juan 16​, ​17
208
ehuelojm'ma lema'a. Ipango'ma
ipalaic'o'ma qui'Ailli', timi:
―Mai'Ailli', joupa icuai'ma
lai'hora. Caxahue'ehuo' tomuc'itsola'
laixanuc' naitsi iya'. Iya' o'Hua.
Toƚta'a camuc'i'mola' naitsi ima',
ima' ai'Ailli'. 2 Ima' joupa lapi'ipa
laimane cacuxena'mola' jahuay lan
xanuc'. Toƚta'a capi'i'mola' laixanuc'
liƚpitine aimijouya. Iƚniya laixanuc'
ima' lapi'ipa. 3 Iƚne pe lepi'impola'
liƚpitine aimijouya, ma' iƚniya
timetsaicohuo' ima' manDios. Jouc'a
limetsaijma iya' ninJesucristo, ima'
alummepa.
4 ’Fa'a li'a ƚamats' aimuc'ipola'
naitsi ima'. Iƚe laipenic' lalapi'ipa
ima', joupa aijou'nepa. 5 Ai'a
tilajm'ma li'a ƚamats' aƚmana' anuli.
Ailopa'a caƚ'onƚcosponga'. Itsiya'
mai'Ailli', lapenufnaƚa' jiƚpiya pe
lofpa'a. Jiƚpiya aƚmajnta anuli. Ti'iƚa'
ma to li'ipa ai'a tilajm'ma li'a ƚamats'.
6 ’Ima' joupa lapi'ipa iƚne laixanuc'.
Iya' aimuc'ipola' naitsi ima'. Iƚniya
laixanuc' aimi'onƚspola' locuenaye
lan xanuc' nomana' li'a ƚamats' pe
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'.
Ima' joupa o'huijf'epola'. Iƚniya
ihuejcopá lotaiqui'. 7 Jahuay lapi'ipa
ima'. Laixanuc' joupa iƚsina' pe
qui'huayomma iƚe lalapi'ipa. Jahuay
iƚe lalapi'ipa o'huexi ima'. 8 Lataiqui'
ima' lalu'ipa iya' nu'ipola' loxanuc'.
Iƚniya epenufpá iƚiya lotaiqui'. Iƚsina'
cai'huayomma ma' ima'. Joupa
i'huaiyijmpá li'ipa, ima' alummepa.
9 ’Iya' caxahue'ehuo' totoc'itsola'
iƚne loxanuc'. A'i camihuo'
motoc'iyacola' locuenaye xanuc'
nomana' li'a ƚamats'. Caxahue'ehuo'
totoc'itsola' laƚxanuc', iƚniya
lalapi'ipa. Jiƚne o'huexi. 10 Jahuay
ƚai'huexi jouc'a o'huexi. Jahuay
ƚo'huexi jouc'a ai'huexi. Iƚniya
laixanuc', iƚne aƚ'huexi, joupa
alimetsaicopa, imuj'me naitsi iya'.
11 ’Itsiya aicapajnconaya fa'a li'a
ƚamats'. Laƚxanuc' ƚinca timajm'me
fa'a. Iya' joupa ca'huana'ma,
cacuainata pe lofpa'a. Mai'Ailli', ima'
umPaxi. Caxahue'ehuo' totoc'itsola'
iƚne laixanuc', to'etsola' cuenna.
Ti'hua lihuejla' iƚniya. Ima' lopuftine
ma laipuftine jouc'a, toƚta'a lacui'ipa
ima'. Laixanuc' ja'ni lihuejla' al c'a,
iƚne ti'i'ma anuli ma to anuli iya' y
ima'. 12 Ai'epola' cuenna laixanuc'
maƚmana' fa'a li'a ƚamats'. Iƚne
aiquicuanaj'me lopuftine, ima'
ƚilenDios. Le'a anuli ƚejac'pa, iƚque
tejac'eyoxi, toƚe lipicuejma'. Toƚta'a
enanƚcopa al Paxi Liniƚingiya.
13 ’Itsiya aicuaiconna pe
lofpa'a. Ma capa'a fa'a li'a ƚamats'
caxahue'ehuo' totoc'itsola' laixanuc'.
To iya' tixoqui neta, aipic'a
tixojla' quileta jouc'a laixanuc'.
14 Nu'ipola' lotaiqui'. Iƚniya epenufpá.
Locuenaye lan xanuc' nomana' fa'a
li'a ƚamats' pe naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma', iƚniya ti'eyi laic'
laixanuc'. Tixinyi ituca' liƚ'ejma'
ma to tixinyi ituca' lai'ejma'.
15 A'i caxa'huehuo' maipa'ayacola'
laixanuc' fa'a li'a ƚamats'. Ma
caxahue'ehuo' to'etsola' cuenna.
Toƚta'a ailopa'a co'eyacola' ƚixcay
xans. 16 Iƚniya ituca' liƚ'ejma' ma to
iya' ituca' lai'ejma'. Aimaƚ'onƚsponga'
to lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma'.
17 ’Mai'Ailli', totoc'itsola' iƚniya
laixanuc', ti'iƚa' o'huexi ima', ti'hua
tihuejle al ƚinca. Iƚe lotaiqui' al
ƚinca. 18 Ima' alummepa fa'a li'a
San Juan 17
209
ƚamats'. Toƚiya iya' nummepola'
laixanuc' tiyeƚe ni petsi li'a ƚamats'.
19 Iya' ma' o'huexi. Cacu'moxi
cunƚu'etsola' laixanuc', ti'e'etsola'
o'huexi jouc'a. Tihuejle al ƚinca.
20 ’Iya' caxahue'ehuo' totoc'itsola'
jahuay laixanuc'. A'i camihuo':
Totoc'itsola' ma le'a laixanuc'
petsi joupa lapenufpa iya'. Iƚne
tuya'a'me laitaiqui', tijouƚa' liƚf'as
xanuc' jouc'a lapenuf'ma, lihuej'ma.
Caxahue'ehuo' totoc'itsola' iƚniya
jouc'a. 21 Aipic'a ti'e'etsola' anuli iƚne
laixanuc'. Mai'Ailli' illanc' aƚmana'
anuli. Ima' iya' anuli, iya' ima' anuli.
Toƚta'a aƚ'e'etsonga' anuli, iƚniya y
illanc'. Ja'ni ti'iƚa' toƚta'a locuenaye
lan xanuc' nomana' li'a ƚamats'
tines'me: “Aƚinca ma ȽanDios
ummepa Jesús”.
22 ’Ima' joupa aƚpaxnepa,
limetsaicopa iya' o'Hua. Toƚta'a
iya' aipaxnepola' iƚniya laixanuc',
nimetsaicopola' onaxque'. Ma to
illanc' aƚmana' anuli, iya' y ima',
toƚta'a ti'e'etsola' iƚniya. 23 Iya' y
iƚniya aƚmajm'me anuli. Ima' y iya'
aƚmana' anuli. Toƚta'a ti'e'etsola' ma'
anuli iƚniya. Locuenaye lan xanuc'
nomana' li'a ƚamats' ti'i'ma quiƚsina'
naitsi iƚque Ƚalummepa, ma' ima'
mai'Ailli'. Jouc'a ti'i'ma quiƚsina'
lof'epola' capic'a iƚne laixanuc'. Ma
to ima' aƚ'ay capic'a toƚta'a to'ela'
capic'a iƚniya.
24 ’Mai'Ailli', ai'a tilajm'ma
li'a ƚamats', ima' aƚ'ay capic'a,
aƚpaxnepa, alimetsaicopa. Itsiya
caxahue'ehuo' totoc'itsola' laixanuc',
iƚne lalapi'ipa. Camihuo': Aipic'a
ticuaitsa jiƚpiya, timajnta pe laifpa'a.
Aƚsinƚa' ma to li'ipa. Aƚsintsonga'
anuli iya' cai'Ailli'.
25 ’Mai'Ailli', ima' cotuca' aƚijca
lopicuejma'. Locuenaye lan
xanuc' nomana' li'a ƚamats', iƚne
aiquimetsaicohuo'. Iya' ƚinca
nimetsaicohuo'. Laixanuc' jouc'a
timetsaicohuo'. Iƚsina' ima' alummepa.
26 Aimuc'ipola' laixanuc' naitsi ima'.
Ti'hua camuc'i'mola', timetsaicotso'
xonca, ti'etsoƚtsi capic'a ma to ima'
aƚ'ay capic'a. Toƚta'a aƚ'e'etsonga' anuli
iya' y laixanuc'.
18 Jesús lijoupa lipalaic'opa
qui'Ailli' ipanni, ileco'mola'
ts'ilihuequi. Iye'me laca'hua pana'
cuftine Cedrón. Uyalaico'me
locuena liju'. Jiƚpiya tipa'a anuli
ƚaqueya. Itsuflai'me. 2 Judas,
iƚque pe joupa icupa cataiqui'
ticu'ma Jesús, imetsaijma jiƚpiya
ƚaqueya. Itsenaihuo'me jiƚpe
Jesús jouc'a ts'ilihuequi. 3 Maƚpiya
icuaiconca Judas ilecola' lan
soldado romano jouc'a lapaluc'
lummempola' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli', jouc'a lummempola' lam
fariseo. Iƚniya iƚtaic' lolif'ecopoƚtsi,
jouc'a liƚpepalc'o', jouc'a
locuanajcoyacoƚtsi lofulecoyacu.
4 Jesús joupa ixina' jahuay lo'iya.
Ipanni, timila':
―Imanc', ¿naitsi conlahuepa?
5 Timiyi:
―Lahueyi Jesús, ƚas Nazaret.
Jesús timila':
―Ma' iya'.
Maƚpe tipa'a Judas, iƚque pe joupa
icupa cataiqui' ticu'ma Jesús. Jiƚpe
jouc'a tecaxhuoƚanna lan soldado
jouc'a lapaluc'. 6 Licuej'me lines'ma
Jesús: “Ma' iya'”, iƚniya ipailiconca
quiƚspula', enghuoƚaitsa ƚamats'.
Ixpailij'mola' juaiconapa. 7 Jesús
icuis'econa'mola', timila':
San Juan 17​, ​18
210
―Imanc', ¿naitsi conlahuepa?
Iƚniya italai'e'econa'me, timiyi:
―Lahueyi Jesús, ƚas Nazaret.
8 Jesús timila':
―Joupa aimipolhuo': Ma' iya'. Ja'ni
ma le'a iya' lahuay, tolapi'itsola' lane
tiyenƚe iƚna'a ts'alihuequi.
9 Toƚta'a enanƚcopa limipa Jesús
qui'Ailli', locuapa: “Iya' ai'epola'
cuenna laixanuc', iƚne lalapi'ipa ima'.
Ailopa'a quejac'pa.”
10 Simón Pedro itaic' li'espada.
Ipa'a'ma, ixcai'e'ma ƚimozo cal
cuecaj ca'ailli'. Nulemma etec'e'e'ma
lix'mas al c'a camane. Iƚque cal
mozo cuftine Malco. 11 Jesús
icuxe'e'ma Pedro, timi:
―To'huejnaƚa' lo'espada. Cai'Ailli'
joupa ixpic'epa toƚta'a laifnuyaicoya.
¿Te ma iya' catets'i'ma iƚque
lixpic'ejma'? Ma cateƚco'ma.
12 Lan soldado romano jouc'a
nocuxepola', jouc'a lapaluc'
lummempola' lan tsilaj judío, iƚniya
i'noƚ'me Jesús, ifi'e'me. 13 Ileco'me
pe lopa'a Anás. Iƚque a'hua cunas
cuftine aCaifás. Jiƚniya ƚitiné
maƚque Caifás cal cuecaj ca'ailli'.
14 Joupa inespa: “Tima'anƚe le'a
anuli cal xans, tunƚu'etsola' jahuay
laƚxanuc'”.
15 Milecoyi Jesús iyenc'e'me
oquexi' ts'ilihuequi. Iƚniya Simón
Pedro jouc'a ƚiƚejmale. Pedro
ƚiƚejmale imetsaijma cal cuecaj
ca'ailli'. Icuaitsa lejut'ƚ cal cuecaj
ca'ailli'. Litsufai'e'me Jesús, Pedro
ƚiƚejmale jouc'a itsufai'ma ƚipuna
quejut'ƚ ƚa'ailli'. 16 Pedro aiquitsufaic'.
Ipanenni tecaxu lixpula' al
puerta. Ts'ihuequi Jesús, iƚque
pe ƚimetsaijma cal cuecaj ca'ailli',
ipaiconanni icuaitsi pe lopa'a
ƚahuats' no'epa cuenna al puerta.
Ipalaic'opa. Lijou'ma itsufai'e'ma
Pedro. 17 Ƚahuats' no'epa cuenna al
puerta icuis'e'ma Pedro, timi:
―¿Te ma ima' jouc'a omihuequi
cal xans Jesús?
Pedro timi:
―A'i iya'.
18 I'i'ma juaiconapa caxita. Jiƚpe
lam mozó jouc'a lapaluc' icue'epá
quiƚpunga. Jiƚniya ecaxoƚingoƚai'me,
epat'ƚe'moƚtsi. Pedro jouc'a
ecaxingai'ma jiƚpiya, epat'ƚe'moxi.
19 Cal cuecaj ca'ailli' Anás ticuis'e
Jesús, timi:
―¿Naitsi iƚniya ts'ihuejhuo'? ¿Te
cofmuc'ipola'?
20 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Iya' aipalaipa petsi jahuay
aƚsimpa, aƚquimf'epa. Camuc'ila'
lan xanuc' mimana' jiƚpiya ƚilejut'ƚi
pe lafoƚyomma, jouc'a pe lopa'a al
cuecaj xoute'. Camuc'ila' maƚpiya pe
lafoƚyomma lan xanuc' judío. Ailopa'a
caimuc'ipola' quemiya. 21 Itsiya, ¿te
calicuis'ecopa te caifmuc'ipola'?
Taicuis'etsola' naƚquimf'epa. Iƚne
iƚsina' te ts'i'ic' laimipola'.
22 Licuejpa toƚta'a linespa Jesús,
una'ma camane li'a anuli ƚapaluc
nacaxuya huejnca. Timi:
―Ima', ¿te coftalai'ot'ƚecopa toƚta'a
cal cuecaj ca'ailli'?
23 Jesús timi:
―Ja'ni a'i canesqui al ƚijca,
lu'iƚa'. Ja'ni ainespa al ƚijca, ¿te
caluntafcopa camane?
24 Ma to quifi'iya Jesús, Anás
ummepa pe lopa'a cal cuecaj ca'ailli'
Caifás.
25 Pedro ipanenni ƚipuna ƚa'ailli',
ma mecaxu tepat'ƚeyoxi. Icuis'e'me,
timiyi:
San Juan 18
211
―¿Te ma ima' jouc'a omihuequi
iƚque?
Pedro icuanajpa, timi:
―A'i iya'.
26 Anuli ƚimozo cal cuecaj ca'ailli'
ipalaic'o'ma Pedro. Iƚque ma ƚipima
ƚetec'epa quix'mas Pedro. Timi:
―Iya' cacua joupa aiximpolhuo'
jiƚpiya ƚaqueya, ima' jouc'a Jesús.
27 Icuanajcona'ma Pedro, timi:
―Iya' a'i.
Aiquicoƚi. Ija'a'ma ƚangiti.
28 Ipa'a'me Jesús lejut'ƚ Caifás.
Ileco'me pe lopa'a cal gobernador
romano, iƚque cuftine Pilato. Joupa
i'ipa quitine. Lan judío aiquiƚtsuflaic'
lejut'ƚ Pilato. Imanenca ƚuna.
Timiyoƚtsi: “Aimi'iya maƚtsuflaiyacu.
Aƚpic'a ȽanDios aƚsintsonga'
ninc'ilimpio. Toƚta'a nipajnya aƚteta
lixic' lotejnyacu al juic Pascua.”
29 Pilato ipanni pe lomana' iƚniya,
timila':
―¿Te ts'i'ic' loƚcuxecocopa cal
xans?
30 Italai'e'e'me, timiyi:
―I'epa quixcay. Ja'ni ailopa'a
qui'aic', ¿te caƚcuai'ecoyacu fa'a ima'?
31 Pilato timila':
―Imanc' toƚƚeconƚe. Tiƚinc'ita
ƚoƚjuez. Tixanuta iƚta'a lataiqui'.
Tonƚ'e'eƚe to minesqui lataiqui', iƚe
locuxe'epolhuo'.
Lan judío italai'e'e'me, timiyi:
―Illanc' aimi'hua laƚmane,
aimi'iya malacani'eyacu. Aimi'iya
maƚspic'eyacu tima'anƚe.
32 Jesús joupa uya'apa te co'iya
mima'ayacu. Itsiya tenanƚ'ma
linespa.
33 Pilato ipainanni, itsufaicona'ma
lejut'ƚ. Ijoc'i'ma Jesús ti'huanni.
Icuis'e'ma, timi:
―¿Te ima' iƚrey lan xanuc' judío?
34 Jesús timi:
―¿Te ima' toƚta'a topalay cotuca',
o lan xanuc' aƚnescopa toƚta'a?
35 Pilato italai'e'e'ma, timi:
―Iya', ¿te ninjudío? Loxanuc',
iƚniya ixanuc' cal cuecaj ca'ailli',
icupo'. ¿Jale co'epa?
36 Jesús italai'e'e'ma, timi:
―Iya' aicacuxela' lan xanuc' to
micuxeyi lan rey nomana' fa'a li'a
ƚamats'. Ituca' laifcuxepola' iya'.
Ja'ni coƚa' cacuxe to micuxeyi
lan rey nomana' li'a ƚamats',
iƚniya ts'alihuequi joupa ifulepá,
aƚcuanajco'ma aimaƚcuya ticuaita
quiƚmane lan xanuc' judío. Itsiya
aicacuxe fa'a li'a ƚamats'.
37 Pilato timi:
―¿Te ima' unrey?
Jesús timi:
―Ma to lofnescopa iya' ninrey. Iya'
aipajncota aicuaicoco'ma li'a ƚamats'
cu'itsola' lan xanuc' al ƚinca. Pe
naihuejpá al ƚinca cataiqui', iƚniya
aƚcuec'e.
38 Pilato timi:
―¿Te jale al ƚinca?
Lijoupa linespa toƚta'a Pilato
ipaconanni pe lomana' lan xanuc'
judío, timila':
―Iya' cacua, iƚque cal xans
ailopa'a quijunac'. 39 Ajuic ajuic
Pascua toƚcuaiyumma, aƚsahue'e
cux'mas'ma anuli ƚitats'iya, toƚe
moƚ'eyi. Itsiya, ¿jale ts'oƚpic'a
cux'masla'? ¿Ja'ni cux'masla' iƚca'a
ƚoƚrey imanc' unc'ijudío?
40 Lan judío ija'acona'me, timiyi:
―Aimox'mas'ma iƚque. Tox'masla'
Barrabás.
Iƚque Barrabás innantsepa,
inma'ahuale.
San Juan 18
212
19 Pilato icuxe'ma tileconƚe
Jesús tipatsa. 2 Lijou'ma lan
soldado ipuf'me anuli al corona
quitac. Ipo'nof'i'me ƚijuac Jesús.
Itats'mi'me lijahua' unxali cumi.
3 If'iltsaico'me. Tiƚcuaiyumma pe
lacaxu to mi'e'enni cal cuecaj xans.
Inom'me, timiyi:
―Aƚnom'mo' ima' iƚrey lan xanuc'
judío.
Ti'hua ti'econayi. Lijou'ma
tuntafc'e'eyi li'a.
4 Pilato ipaconanni ƚuna. Timila'
lan judío:
―Toƚsinƚe. Quipa'a'ma ƚuna iƚca'a
Jesús. Ti'iƚa' coƚsina' joupa aiximpa
ailopa'a quijunac'.
5 Ipa'a'ma ƚuna. Ƚijuac itaic'
licorona quitac. Titatsma lijahua'
unxali cumi. Pilato timila' lan judío:
―Toƚsinƚe. Jifa'a copa'a cal xans.
6 Lixim'me Jesús lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli' jouc'a lilepaluc',
iƚniya ija'a'me ujfxi, timiyi Pilato:
―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
¡Tapaƚts'ijnla' lancruz!
Pilato timila':
―Toƚƚecoƚe imanc' coƚtuca'.
Tolapaƚts'ijntsa lancruz. Iya'
aiximpa ailopa'a quijunac'.
7 Lan judío timiyi:
―Iƚque ticua: “Iya' i'Hua ȽanDios”.
Tipa'a lataiqui' laƚcuxeponga' illanc'.
Iƚe lataiqui' ticua: “Tima'antsola'
iƚne nocuapá toƚta'a”.
8 Licuej'ma iƚe lonespa, Pilato
xonca ixpaij'ma. 9 Itsufaicona'ma
lejut'ƚ, icuis'econa'ma Jesús, timi:
―Ima', ¿pe co'huayomma?
Jesús aiquitalai'e.
10 Pilato timi:
―¿Te aimaƚtalai'e? ¿Te
aicoxina' ti'hua laimane?
Nipajnya cux'masna'mo', nipajnya
capaƚts'ijm'mo'.
11 Jesús italai'e'ma, timi:
―Tipa'a anuli xonca acueca'.
Iƚque ƚepi'ipo' comane. Ima' cotuca'
ailopa'a caƚ'e'eya. Naitsi cal xans
naƚcupa, iƚque xonca tipa'a lijunac'.
12 Licuej'ma iƚiya lataiqui' Pilato
xonca ehue'ma te co'iya mux'masya
Jesús.
Lan xanuc' judío ti'hua tija'ayi,
timiyi:
―Cal xans nonespa: “Iya' ninRey”,
iƚque ti'ay quipilaic' César cal cuecaj
rey. Ja'Ni tox'masqui Jesús, jouc'a
to'ay laic' ƚopoujna César.
13 Licuej'ma Pilato lonespa lan
judío i'hua'a'ma Jesús ƚuna petsi
cuftine “Ƚitat'ƚuyiya”. Liƚtaiqui'
lan judío cuftine Gabata. Jiƚpe
icutshuai'ma to cal juez.
14 Iƚe litine avispera al juic cuftine
al Pascua. Joupa ti'i'ma to menac'o.
Pilato timila' lan xanuc' judío:
―Toƚsinƚe. Jifa'a copa'a ƚoƚrey.
15 Iƚne ija'a'me ujfxi, timiyi:
―¡Tolecoƚa', tolecoƚa', tapaƚts'ijntsi
lancruz!
Pilato timila':
―¿Te caifnepaƚts'ijncoya ƚoƚrey?
Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
italai'e'e'me, timiyi:
―Ma le'a César aƚrey. Ailopa'a
cocuena.
16 Lijou'ma Pilato icu'ma Jesús
tepaƚts'ijntsa lancruz. Lan soldado
ileco'me.
17 Jesús itai'ma lencruz. I'hua'ma
lane ticuaita Ƚamats' Quecoye.
Liƚtaiqui' lan xanuc' judío cuftine
Gólgota. 18 Jiƚpiya epaƚts'ingim'me
lencruz Jesús. Jouc'a
epaƚts'ingim'mola' oquexi' lan xanuc',
San Juan 19
213
anuli al c'a camane Jesús, ƚocuena
loxa camane. Jesús epaƚts'ingimpa
nolojmay iƚniya.
19 Pilato joupa iniƚijmpa anuli
lacaxma. Epaƚts'ijm'me laquitoncay
ƚijuac Jesús. Iƚe liniƚiya tinesqui:
“Iƚca'a Jesús ƚas Nazaret, iƚrey lan
xanuc' judío”.
20 Jiƚpe pe lapaƚts'ijnya Jesús
ahuejnca liƚya' Jerusalén. Axpela'
lan xanuc' judío uyalaico'me
jiƚpiya. Ixhue'me lainilá liniƚingiya
lacaxma. Iniƚingiya afane' ƚataiquí,
liƚtaiqui' lan judío, liƚtaiqui' lan
romano, liƚtaiqui' lan xanuc' griego.
21 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
aiquicuaicotsi quiƚpic'a liniƚpa
Pilato, timiyi:
―¿Te cominiƚcopa: “Iƚca'a iƚrey lan
xanuc' judío”? Topai'inƚa'. Tuya'aƚa':
“Iƚca'a Jesús, maƚque timiyoxi: Iya'
iƚrey lan xanuc' judío.”
22 Pilato italai'e'e'mola', timila':
―Joupa aininiƚpa. Tipanenni
toƚta'a.
23 Lam malujxi lan soldado,
iƚne lepaƚts'ijm'me lancruz Jesús,
tumma'me lipijahua'. Anuli anuli
tumma'me lipijahua'. Ipanenni anuli
litoqui lipijahua'. Iƚiya lipijahua'
aiquenanc'iya. Apufi ipangocopa
ƚejoc xejmay li'mitsi'. 24 Lan soldado
timiyoƚtsi:
―Aimaƚts'aƚyacu. Aƚf'ilcoƚe
aƚsim'me naitsi nolijya.
Toƚta'a enanƚcopa al Paxi
Liniƚingiya tuya'e': “Anuli anuli
ummana'me laipijahua'. If'ilco'me
naitsi tulijla' litoqui laipijahua'.”
Toƚta'a li'epa lan soldado.
25 Tecaxu María qui'máma'
Jesús huejnca pe lepaƚts'ijnyompa
lencruz. Jouc'a tecaxhuoƚanna
ƚipima qui'máma' cuftine María,
iƚque ipeno Cleofas, jouc'a María
ƚas Magdala. 26 Jesús ehuelojm'ma
qui'máma' tecaxu jiƚpiya. Jouc'a
ixim'ma anuli ts'ihuequi tecaxu liju'
qui'máma'. Iƚque ts'ihuequi, Jesús
xonca ti'ay capic'a juaiconapa. Jesús
timi qui'máma':
―Momá, jiƚpe tipa'a ƚo'hua.
27 Timi ts'ihuequi:
―Toxinƚa', jiƚquiya o'máma'.
Iƚe litine ts'ihuequi Jesús
epenuf'ma qui'máma' Jesús.
Ilaitsufcotsi.
28 Lijou'ma Jesús ipalaicona'ma.
Joupa ixina' ixhuaita jahuay
liteƚcopa. Ticua:
―Ticui caija'.
Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya.
Itsiya iƚiya lataiqui' tenanƚi.
29 Jiƚpe tipa'a anuli al catsitu
imanna al cuxac vino. Ijac'ecom'me
al vino anuli al esponja. Ifinc'i'me
lupa limane c'ec cuftine hisopo,
i'nof'e'me ti'huajcoƚa' lico Jesús.
30 Jesús lijoupa lixnapa ticua:
―Joupa ixhuaicota.
Ic'ommai'ma ƚijuac, ummena'ma
ƚi'espíritu ti'huanƚa'.
31 Iƚe litine avíspera. Lihuequi
litine itine conxajya. Iƚe acuecaj
quitine.
Lan judío iƚpic'a tiƚonc'en‑natsola'
liƚcuerpo iƚne lepaƚts'ingimpola',
aimicoƚ'mola' jiƚpiya lilencruz.
Ticuayi: “Icuaico'ma al cuecaj
quitine. Jiƚne liƚcuerpo aimi'iya
mimajnyacu jiƚpe lam fane' lancruz.”
Ixahue'e'me Pilato tummetsola'
lan soldado tepatsuf'entsola'
liƚ'mitsi' napaƚts'ingoƚanna. Tijouƚa'
tepatsuf'entsola' liƚ'mitsi' iƚne,
tiƚonc'enatsola' lilencruz.
San Juan 19
214
32 Lan soldado icuaitsa petsi
cal te'a ƚepaƚts'ingiya lencruz.
Epatsuf'e'me li'mitsi', jouc'a
epatsuf'e'me li'mitsi' ƚocuena.
33 Ipailiconanca, icuaitsa pe
lopa'a Jesús. Ixim'me joupa imapa.
Aiquepatsuf'e'me li'mitsi'.
34 Anuli cal soldado i'nif'ma
lilanza, ena'ma lanza liju' Jesús.
Aiquicoƚi, ipanni lajuats', ipanni
laja'. 35 Iƚque nainiƚpa iƚe lataiqui'
iximpa toƚta'a li'ipa. Ma' aƚinca
iƚe liniƚijmpa. Tu'ilhuo' imanc'
noƚsueyacu. Ipic'a imanc' jouc'a
tonlapenufle iƚta'a lataiqui'.
36 Iƚe li'ipa enanƚcopa al Paxi
Liniƚingiya lonespa: “Aimepatsufiya
ni anuli lipecaƚ”. 37 Al Paxi
Liniƚingiya jouc'a tinesqui:
“Tehuelojncona'me iƚque ƚenampa
liju'”.
38 Lijou'ma anuli cal xans cuftine
José ƚas Arimatea i'huapa pe lopa'a
Pilato. Iƚque José joupa epenufpa
litaiqui' Jesús. A'i cuya'e'. Tixpaic'ela'
lan judío. Ixa'huehuona'ma Pilato
tepi'iƚa' lane tileconna licuerpo
Jesús. Pilato epi'i'ma lane. I'hua'ma
itainatsi licuerpo Jesús. 39 Jouc'a
icuaiyunni Nicodemo, iƚque
nehuejnhuo'ma lipuqui' ixinghuo'ma
Jesús. Nicodemo itaic' cal pomada
ilanc'ecompa itamqui ƚojuepaj
c'a. Iƚta'a litamqui cuftine amirra,
ihuomptsi a'áloes. Iƚque cal
pomada lipicumta to oquej nuxans
quimbamaj kilo. 40 Loquexi' i'e'epá
licuerpo Jesús ma to mi'eyi iƚne
lan xanuc' judío ai'a teminnola'
limanapola'. Iju'eco'me licuerpo
ijahua' jouc'a cal pomada.
41 Pe lepaƚts'ijnyompa Jesús jiƚpiya
tipa'a huejnca anuli ƚaqueya. Jiƚpe
ƚaqueya tipa'a anuli ƚunts'eja' capic,
ilanc'empa ti'huejyom'me ƚomaya.
Jiƚpe ƚunts'eja' ailopa'a quemimpa.
42 Joupa avíspera litine conxajya.
Jiƚpe litine aimi'iya miyeyacu
aculi'. Lan xanuc' judío aimicuyi
lane. Jiƚta'a ƚunts'eja' ma' ahuejnca
pe lepaƚts'ijnyompa Jesús. Jiƚpiya
i'huequintsa licuerpo Jesús.
20 Icuaitsi al te'a quitine
al xamano, iƚe al
domingo, aquipuqui' María ƚas
Magdala i'hua'ma ƚunts'eja' pe
li'nico'enghuo'me Jesús. Icuaitsi
ixim'ma joupa iƚonc'empá cal
cuecaj capic ƚetemf'ecompa. 2 María
ipainanni ƚunts'eja', tinu. Icuaitsi
pe lomana' Simón Pedro y ƚocuena
ƚihuejpa Jesús. Jiƚque Jesús ƚi'epa
capic'a. María timila':
―Joupa ipa'anapá Caƚ'ailli'. Jiƚpe
ƚunts'eja' ailopa'a. Aicaƚsina' pe
quipo'no'empa.
3 Pedro jouc'a ƚiƚejmale ipalunca,
iye'me pe li'nico'enghuo'me Jesús.
4 Loquexi' inul'me. Ƚiƚejmale Pedro
ulij'ma. Icuaitsi ate'a. 5 Ehuenac'o'ma
licu'u ƚunts'eja'. Ixim'ma ƚijahuaƚi
tummac'o. Aiquitsufaic'.
6 Simón Pedro i'huanc'e'ma
iƚque ƚiƚejmale. Icuaitsi ƚunts'eja'
itsufai'ma. Jouc'a ixim'ma ƚijahuaƚi
tummac'o. 7 Ixim'ma lijahua'
lifi'ecompa li'a, ƚijuac Jesús. Iƚe
lijahua' iximpa ijuisquiya, a'i mipa'a
anuli jiƚpe ƚocuena ƚijahuaƚi.
8 Lijoupa litsufaipa Pedro,
itsufai'ma ƚocuena ts'ihuequi Jesús,
iƚque ƚicuaita ate'a, ixim'ma li'ipa.
Ticua: “Jesús ma' imaf'inapa”. 9 Iƚniya
aiquiƚcueca al Paxi Liniƚingiya
loya'apa ticua: “Timaf'ina'ma
tipayonno pe lomana' lamizhua”.
San Juan 19​, ​20
215
10 Loquexi' ts'ilihuequi Jesús
iyena'me ƚilejut'ƚi.
11 María ƚas Magdala icuaiyocontsi
pe lopa'a ƚunts'eja'. Tecaxu ƚuna,
tijoqui. Mijoqui tehuenac'o licu'u
ƚunts'eja'. 12 Ixim'mola' oquexi'
lapaluc' quema'a, afujca liƚpijahua'.
Ticutsoƚanna pe lunahuai'epa
licuerpo Jesús. Anuli ticutsu ƚijuac,
ƚocuena ticutsu li'mitsi'. 13 Iƚniya
timiyi María:
―Maca'no', ¿te cofjojcopa?
María timila':
―Ileconapá Cai'ailli' Jesús.
Aicaixina' petsi quipo'no'empá.
14 Lijoupa linespa toƚta'a ipai'e'ma
li'a. Iximpa Jesús tecaxu jiƚpiya.
Aiquimetsaico'ma Jesús. 15 Jesús
timi:
―Maca'no', ¿te cofjojcopa? ¿Naitsi
cofmehuepa?
María ticua lipicuejma': “Iƚca'a
no'epa cuenna ƚaqueya”. Timi:
―Mai'ailli', ja'ni ima' olecopa,
lu'iƚa' pe copo'no'ehuo'ma. Iya'
ai'huapa caleconna.
16 Jesús timi:
―¡María!
María ipai'e'moxi, ipalaic'o'ma
litaiqui' hebreo, timi:
―¡Raboni!
Iƚe lataiqui' tuhuaƚquemma
“Momxi”.
17 Jesús timi:
―Aimaƚ'noƚ'ma. Aicaicuaiya pe
lopa'a cai'Ailli', iƚque jouc'a oƚ'Ailli'.
Iƚque ainenDios, imanc' jouc'a
olanDios.
18 María ƚas Magdala i'hua'ma pe
lomana' ts'ilihuequi Jesús, timila':
―Aiximpa Caƚ'ailli'.
U'i'mola' licuapa Jesús.
19 Joupa ummuhuaita iƚe litine,
al te'a quitine al xamano. Iƚne
ts'ilihuequi Jesús tefot'ƚeyoƚtsi anuli,
ix'nif'miya lajut'ƚ. Tixpaic'ennila' lan
judío. Jiƚpe icuaitsi Jesús. Ecax'ma
maƚpe pe lomana', timila':
―Aimoƚhuotso'me. Toluyalaiƚe al
c'a.
20 Imuc'i'mola' limane, liju'.
Lixim'me caƚ'Ailli' iƚniya ts'ilihuequi
ixojna'ma quileta. 21 Jesús
timiconala':
―Aimoƚhuotso'me. Ma to cai'Ailli'
alummepa, toƚta'a iya' cummelhuo'.
22 Lijoupa limipola' toƚta'a,
ifusco'mola', timila':
―Capi'ilhuo' cal Espíritu Santo.
Tolapenufle. 23 Ja'ni toƚmiƚe anuli
cal xans: “Lojunac' iƚojn‑napa”,
ƚinca joupa iƚojn‑napa lijunac'. Ja'ni
toƚmiƚe: “Aiquiƚonge lojunac'”, ƚinca
aiquiƚonge lijunac' cal xans.
24 Iƚe lipuqui' licuai'ma Jesús,
anuli iƚniya limbamaj coquexi'
ts'ilihuequi ailopa'a jiƚpiya. Iƚque
cuftine Tomás, ƚacui'impá cal
Cuatsi. 25 Locuenaye ts'ilihuequi
Jesús timiyi:
―Aƚsinnapá Caƚ'ailli'.
Tomás timila':
―Ja'ni caxinƚa' limane petsi
lepaƚts'ijncompa lan clavo,
ja'ni cacaj'miƚa' laidedo pe
lecajm'micompa cal clavo, ja'ni
cacanc'oƚa' laimane pe lixcai'empa
liju', canes'ma: “Ma' imaf'inapa
Jesús”. Ja'ni aicaxina toƚta'a ti'hua
canes'ma: “Aiquimaf'inghua Jesús.
A'i iƚque ƚicuai'ma.”
26 Lijoupa luyaipa apaico quitine,
efot'ƚecona'moƚtsi ts'ilihuequi
Jesús. Ix'nif'miya lajut'ƚ. Tomás
San Juan 20
216
jouc'a tipa'a. Icuaitsi Jesús.
Ecaxingai'mola'. Timila':
―Aimoƚhuotso'me.
27 Timi Tomás:
―Tacajm'miƚa' lodedo iƚna'a
laimane'. To'nijla' lomane tacanc'oƚa'
lainiju'. Aimonescona'ma: “Jesús
aiquimaf'inghua”. Aƚ'huaiyijnla'.
Joupa aimaf'inapa.
28 Tomás italai'e'e'ma, timi:
―Ima' maiPoujna. Ima'
mainenDios.
29 Jesús timi:
―Ima' lahuelonge, toƚta'a
aƚ'huaiyijmpa. Naitsi laƚ'huaiyijnya
tama aicalahuelonge, iƚque ƚinca
xonca lipaxnepa ȽanDios.
30 Mipa'a fa'a li'a ƚamats' Jesús
imuc'i'mola' ts'ilihuequi al cueca'
li'epa. Toƚta'a imuc'i'mola' ma
ȽanDios ƚummepa. Jifa'a aiquiniƚi
jahuay iƚta'a li'epa Jesús, ma le'a
huata. 31 Ƚataiquí liniƚiya fa'a
timuc'ilhuo' naitsi Jesús, iƚque
cal Cristo, ma' i'Hua ȽanDios.
Tolapenufle iƚta'a lataiqui',
toƚ'huaiyijm'me iƚque Jesús. Toƚta'a
tepi'im'molhuo' loƚpitine aimijouya.
21 Lijou'ma imujcona'moxi
Jesús. Icuaiyocontsi pe
lomana' ts'ilihuequi. Iƚniya joupa
iyepá al cuecaj quin'nuhua' cuftine
Tiberias. (Jouc'a tecui'inni Galilea.)
Fa'a cuya'e' li'ipa.
2 Jiƚpe efot'ƚe'moƚtsi hualca
ts'ilihuequi Jesús. Iƚniya Simón
Pedro, Tomás iƚque cal Cuatsi,
Natanael iƚque lipiƚya' Caná lopa'a
al distrito Galilea. Jouc'a timana'
loquexi' linaxque Zebedeo, jouc'a
ocuenaye loquexi' ts'ilihuequi Jesús.
3 Simón Pedro timila':
―Ai'huapa ca'noƚta catú.
Locuenaye timiyi:
―Ne'. Jouc'a ƚepá illanc'.
Ipalunca, if'ajli'me al barco. Iƚe
lipuqui' aiqui'noƚ'me ni' anuli ƚatu.
4 Li'ipa quitine tipa'a Jesús
tecaxu ƚema caja. Ts'ilihuequi
aiquilimetsaijma ja'ni Jesús. 5 Jesús
ijoc'i'mola', timila':
―Imanc' cunc'ainaxque', ¿te
oƚ'noƚpá o a'i?
Italai'e'e'me, timiyi:
―A'i. Ni toƚca'a anuli aicaƚ'noƚi.
6 Timila':
―Tolacajm'micontsa cal xami.
Tolacajm'mitsa al c'a camane al
barco. Jiƚpiya ƚinca tululijtola' latuye.
Ecajm'mihuo'me ƚiƚxami. Lijou'ma
ixim'me acumta i'ipa cal xami,
aimi'iya mexaƚcufyacu, mif'ac'eyacu,
minij'miyacu al barco. Imanna
catuye.
7 Anuli ts'ihuequi Jesús, iƚque
ƚi'epa capic'a juaiconapa, ipalaic'o'ma
Pedro, timi:
―Iƚque aƚ'Ailli' Jesús.
Simón Pedro joupa ipa'apa
litsamalo. Licuej'ma icuai'ma Jesús
aiquicoƚi, ijojcocona'ma litsamalo,
ecajm'mi'moxi laja', ti'hua'ma ƚamats'.
8 Locuenaye ts'ilihuequi Jesús
if'ajli'me al barco. A'ij culi' ƚema caja,
tocomma amaxnu metro. Ihuej'me
Pedro, equif'me cal xami imanna
catuye. 9 Icuaitsa ƚema caja, ixim'me
imac'o ƚunsuac'. Jiƚpiya tipa'a anuli
ƚatu, joupa tixanuya. Ixim'me tipa'a
ƚa'i jouc'a. 10 Jesús timila':
―Toƚ'hua'anca hualca latuye
loƚ'noƚpa.
11 Pedro if'aj'ma al barco, exaƚ'ma
cal xami ƚijuƚ camats'. Iƚca'a cal
xami imanna catuye. Iƚne latuye
ixhuej'me'mola' ixhuaitsi anulij
San Juan 20​, ​21
217
maxnu oquej nuxans quimbama'
fane'. Axpe' catuye cal xami
aiquits'aƚquenni. 12 Jesús timila':
―Tonƚouyunca. Aƚtetso'me.
Ts'ilihuequi Jesús aiquilicuis'e:
“¿Naitsi ima'?” Tixinyi calaic'ata.
Iƚsina' maƚque iƚ'Ailli' Jesús. 13 Jesús
iƚoc'huai'ma, epef'ma ƚa'i, epi'i'mola'.
Epi'i'mola' jouc'a ƚatu.
14 Joupa i'ipa afanemma
mimujyoxi Jesús. Ts'ilihuequi
iximpá joupa imaf'inapa, ipanamma
pe lomana' lamizhua.
15 Lijou'ma litetso'me Jesús timi
Simón Pedro:
―Simón, ima' i'hua Jonás,
lopimaye aƚ'ay capic'a. ¿Te ima'
xonca aƚ'ay capic'a?
Pedro timi:
―Mai'ailli', ima' oxina' aƚejmalepá.
Jesús timi:
―Tohuic'itsola' lan tsocay laimot'ƚ.
16 Jesús icuis'econa'ma, timi:
―Simón, ima' i'hua Jonás, ¿te aƚ'ay
capic'a?
Pedro italai'e'e'ma, timi:
―Mai'ailli', ima' oxina'
aƚejmalepá.
Timi:
―To'etsola' cuenna laimot'ƚ.
17 Jesús icuis'econa'ma, timi:
―Simón, ima' i'hua Jonás, ¿te ma
aƚejmalepá?
Pedro ixhueƚco'ma juaiconapa
petsi limipa iƚta'a. Ticua: “¿Te
calicuis'ecocopa: Te ma' aƚinca
aƚejmalepá. Joupa afanemma
aƚmipa toƚta'a.” Timi:
―Mai'ailli', ima' oxina' jahuay.
Oxina' aƚinca aƚejmalepá.
Jesús timi:
―Tohuic'itsola' laimot'ƚ.
18 Iya' camihuo' al ƚinca: Ima' li'ipa
mamijcano, ima' cotuca' tofi'e'
lopijahua', o'hualecopa ni petsi
lofjanajpa loftseya. Titojnatso'
ti'i'ma ituca' lofmuyaicoya. Ima'
to'nij'ma lomane, ocuena tifi'e'mo',
tileco'mo' petsi aimetenƚcocoyaco'.
19 Lines'ma toƚta'a Jesús u'i'ma te
ts'i'ic' mimaya Pedro. Ma mima'ayi
Pedro, lan xanuc' tixim'me acueca'
ȽanDios, acueca' titoc'ila' lixanuc'.
Lijou'ma timi:
―Lihuejla'.
20 Pedro ehuelojm'ma lixpula',
ixim'ma ƚocuena ts'ihuequi Jesús
i'huanc'e. Iƚque ts'ihuequi Jesús
ƚi'epa capic'a juaiconapa. Iƚe lipuqui'
lixmoco'me iƚque iƚoc'huaipa
Jesús, icuis'epa: “Mai'ailli', ¿naitsi
nocuyaco'?” 21 Pedro lixim'ma iƚque
ihuequi Jesús icuis'e'ma Jesús, timi:
―Mai'ailli', ¿te coyaicoya iƚque?
22 Jesús timi:
―Ja'ni iya' aipic'a tipanenni, ja'ni
cacuaiconanni caxim'ma tipa'a, ¿te
cofcuaya ima'? Ma' iya' caxpic'e te
loyaicoya iƚque. Ima' lihuejla'.
23 Lijou'ma lapimaye, iƚne
naihuejpá Jesús, tinesyi: “Ƚapima pe
Jesús ƚo'epa capic'a juaiconapa, iƚque
aimimaya”. Jesús a'i toƚta'a limipa
Pedro. Imipa: “Ja'ni iya' aipic'a
tipanenni iƚque, ja'ni cacuaiconanni
caxim'ma tipa'a, ¿te cofcuaya ima'?
Ma' iya' caxpic'e te loyaicoya iƚque.”
24 Ts'ihuequi Jesús, iƚque pe Jesús
ƚi'epa capic'a juaiconapa, ma' iƚque
tu'ilhuo' te ts'i'ic' li'ipa, iniƚpa fa'a.
Iniƚpa al ƚinca, toƚta'a aƚsina' illanc'.
25 Jesús axpe' i'epa acueca'. Fa'a
aiquiniƚingiya jahuay. Ja'ni tiniƚƚe
anuli anuli jahuay li'epa Jesús,
axpe' je'e tilajm'ma. Fa'a li'a ƚamats'
aimi'ommaicoya.
San Juan 21
218
218
1 Ima' Teófilo, quiniƚ'ehuo'
coje'e. Joupa niniƚ'epo' anuli
loje'e. Jiƚe loje'e nu'ipo' acuajmaica
te ts'i'ic' lipangopa li'epa Jesús,
te ts'i'ic' limuc'iyalepa jouc'a te
ts'i'ic' luyaicopa lipepajnya mipa'a
li'a ƚamats'. 2 Mipa'a Jesús fa'a li'a
ƚamats', ai'a tepenufinnata al toncay
lema'a, maƚe litine iƚque ixc'ai'ipola'
li'apóstole, iƚne li'huijf'epola'. Iƚe
litaiqui' lixc'ai'ipola' ma' itaiqui'
cal Espíritu Santo. 3 Lixc'ai'ipola'
toƚta'a Jesús joupa iteƚcopa, imapa,
imaf'ina'ma, imuj'moxi pe lomana'
jiƚne li'apóstole. Imuc'i'mola' ma'
imaf'i'. Micoƚi oquej nuxans quitine,
li'apóstole tixinyi Jesús ti'hua
timujyoxi. Tipalaic'ola', tu'ila' te
ts'i'ic' locuxeyalepa ȽanDios cal
Cuecaj Rey.
4 Mimana' anuli icuxe'e'mola'
timanenca al cuecaj quiƚya'
Jerusalén. Aimiye'me. Ti'huaicoƚe
ti'iƚa' to linespa ȽanDios. Timila':
―Joupa aimipolhuo' lo'iya. 5 Juan
epo'iyalecopa aja'. Aimicoƚya,
tepo'icom'molhuo' cal Espíritu Santo.
6 Mefoƚumma icuis'e'me Jesus,
timiyi:
―MaƚPoujna, illanc' ixanuc' Israel,
iƚna'a ƚitiné, ¿te ima' aƚtoc'i'monga',
aimaƚcuxeconayaconga' locuenaye
lan xanuc'?
7 Timila':
―Imanc' aimi'iya coƚsina' lo'iya.
ȽanDios tixpic'e'ma te quitine lo'iya
toƚta'a. Iƚque ts'ixina' ja'ni ticoƚ'ma
o aimicoƚya. 8 Iya' camilhuo':
Cal Espíritu Santo timuyohuo
lema'a. Tipaxne'molhuo' imanc'.
Tepi'i'molhuo' loƚmane aƚpalaico'ma
iya'. Aƚpalaico'ma jifa'a liƚya'
Jerusalén, jouc'a aƚpalaicota jahuay
al distrito Judea, jouc'a ƚamats'
Samaria, jouc'a ni petsi li'a ƚamats',
xonca al culi'.
9 Lijoupa limipola' toƚta'a,
mehuelojnyi li'apóstole, Jesús
if'ajna'ma. Ilecona'ma anuli
ƚummahuay. Aiquixingona'me.
10 Mif'aquinghua Jesús, tehuenaf'yi
lema'a li'apóstole, icuaitsa oquexi'
lan xanuc', afujca liƚpijahua'.
Ecaxoƚai'me huejnca. 11 Timiyi:
―Imanc' ixanuc' Galilea, ¿te
colahuenaf'copa lema'a? Joupa
iƚonc'e'enapolhuo' Jesús, ileconapa
lema'a. To jiƚta'a moƚsinyi lif'ajnapa
lema'a, ma toƚta'a ticuaiyoconno
maƚque Jesús.
12 Toƚta'a li'ipa mimana' jiƚpiya
ƚijuala Olivo. Iƚque ƚijuala ahuejnca
Jerusalén, to anuli kilómetro.
Tama litine conxajya ticunni lane
to'hua'ma iƚe lipiculi'. Lan apóstole
ipailinanca, iye'me Jerusalén.
LI'EPA LAPIMAYE LAN APÓSTOLE
219
13 Icuaitsa Jerusalén itsuflai'me
lajut'ƚ. If'ajli'me al toncay. Jiƚe
lajut'ƚ ixa'huepá, imajmpá iƚne
lan apóstole, Pedro, Juan, Jacobo,
Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé,
Mateo, Jacobo i'hua Alfeo, Simón
jouc'a Judas, i'hua Jacobo. Iƚque
Simón ai'a tihuej'ma Jesús anuli
liƚpicuejma' lan xanuc' nocuapá:
“Lunƚu'e'me ƚalamats'”. 14 I'i'ma
anuli liƚpicuejma' lan apóstole,
itine itine ti'hua tijoc'iyi ȽanDios.
Jouc'a efot'ƚeyoƚtsi lacaƚ'no', iƚne
liyejmalepá Jesús, jouc'a María
qui'máma' Jesús, jouc'a lipimaye
Jesús.
15 Iƚne ƚitiné Pedro ecax'ma,
ipalaic'o'mola' lipimaye. Timana'
to amaxnuj nuxans lefot'ƚeyoƚtsi.
Timila':
16 ―Imanc' cunc'aipimaye, al
Paxi Liniƚingiya tuya'e' linespa
David, iƚe itaiqui' cal Espíritu
Santo. David uya'a'ma lo'eya Judas,
iƚque ƚi'huaj'me'mola' lan xanuc'
li'noƚ'me Jesús. Joupa enanƚpa iƚe
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, toƚta'a
ticuicomma. 17 Iƚque Judas anuli
illanc' ninc'apóstole, anuli laƚpenic'.
18 Judas li'epa iƚe lixcay i'najtsempa,
epenuf'ma al tomí, i'naco'ma anuli
ƚamats'. Jiƚpe iƚquiya ecanghuaitsi,
untaf'ma licu'u, ipanni ƚipucuiyale.
19 Jahuay nomana' Jerusalén
icuej'me li'ipa. Iƚque ƚamats' ƚi'napa
Judas ecui'im'me Aceldama. Iƚe
lataiqui' iƚtaiqui' iƚne lan xanuc',
tuhuaƚquemma cuftine: Ƚamats'
cajuats'.
20 Pedro ti'hua tipalaic'ola'
liƚejmale, timila':
―Tuya'e' iƚe al je'e lan Salmo
liniƚingiya:
Tipanenni quituca' lejut'ƚ iƚque
cal xans.
Nij naitsi nopajnconaya.
Jouc'a tuya'e':
Iƚque, iƚe lipenic', ti'eƚa' ocuena.
21 ’Fa'a timana' laƚpimaye, iƚne
laƚejmale malihuejyi ƚaƚPoujna
Jesús jifa'a li'a ƚamats'. 22 Mepo'iyale
Juan, aƚejmalepá iƚne anuli. Litine
lileconnapa lema'a ƚaƚPoujna Jesús,
laƚpo'noponga' caƚtuca', ti'hua
aƚejmale. Itsiya aƚ'huijf'e'me anuli
iƚne. Ma' anuli luya'a'me: Imaf'inapa
Jesús, aƚsimpá.
23 Ifaquim'mola' oquexi' lan
xanuc' naitsi lolijya iƚe lanic'. Iƚne
loquexi' anuli cuftine José Barsabás,
ƚocuena cuftine Matías. Iƚque
José ƚacui'impa Justo. 24 Ijoc'i'me
ƚaƚPoujna Jesús, timiyi:
―MaƚPoujna, ima' mimetsaicola'
te ts'i'ic' liƚpicuejma' jahuay lan
xanuc'. Oxina' te ts'i'ic' laƚpicuejma'.
Jifa'a timana' oquexi' laƚejmalepá.
Ima' joupa o'huijf'epa anuli.
Aƚmuc'itsonga' naitsi iƚque. 25 Aƚ'eƚe
anuli laƚpenic' ninc'apóstole. Toƚta'a
lipenic' Judas. Ipo'nopa i'huapa pe
lotsepá lif'as quixcay xanuc'.
26 I'e'me naitsi coc'aiƚmaiya.
Ec'aiƚmaita Matías. Limbamaj nuli
lan apóstole epenuf'me.
2 Icuaitsi litine al juic Pentecostés.
Maƚe litine lan apóstole
jouc'a liƚejmale efot'ƚe'moƚtsi anuli.
2 Icuej'me tuna'e' lema'a, to mi'hua'ma
ujfxi cahua'. Jiƚpe lajut'ƚ tocomma
imanna ƚona'apa. 3 Ixim'me to ƚipaƚ
cunga ixc'if'moxi, ipanenni anuli
anuli ƚiƚjuac iƚniya. 4 Cal Espíritu
Santo icuxe'e'mola' liƚpicuejma'.
Tu'ila' te ts'i'ic' minesyacu. Ipango'me
ipalai'me ituca' cataiqui'.
Los Hechos 1​, ​2
220
5 Iƚne ƚitiné liƚya' Jerusalén timana'
axpela' lan xanuc' judío tixantseyi
quiƚjuic. Iƚne quiyouyomma ni petsi
li'a ƚamats', tihuejcoyi ȽanDios.
6 Icuej'me tuna'e'. Icuaiyunca pe
lomana' lan apóstole jouc'a liƚejmale.
Aiquiƚsina' te qui'ipa. Tama ocuena
ocuena liƚtaiqui' jahuay iƚniya
icuec'e'me lonespa lan apóstole.
7 Tocomma tipailo liƚpicuejma',
ixpailij'mola'. Ticuayi:
―Iƚne nopalaipá quiyouyomma
Galilea. 8 Illanc' aƚmajnliyota ituca'
ituca' ƚalamats', ocuena ocuena
laƚtaiqui'. Itsiya, ¿te qui'ipa? Jahuay
illanc' aƚcuec'ela' iƚniya lonespa.
9 Fa'a ja'ni ninc'iPartia, ninc'iMedia,
ninc'Elam, ja'ni caƚouyomma ƚamats'
Mesopotamia, o Judea, o Capadocia,
o Ponto, o Asia, 10 o Frigia, Panfilia,
Egipto, jouc'a ƚamats' Libia, iƚe
ahuejnca liƚya' Cirene, ja'ni Roma
aƚpiƚya' aƚcuai'me al juic, ja'ni
aƚmana' ma ninc'ijudío, o ja'ni
ocuena laƚraza, lihuejcoyi ƚilenDios
lan judío, 11 ja'ni aƚmana' ninc'iCreta,
o aƚmana' ninc'Arabia, tama ituca'
ituca' caƚouyomma, ocuena ocuena
laƚtaiqui', itsiya jahuay aƚcuec'eyi
iƚne lopalaipa. Aƚcuejyi tipalaiyi
ƚaƚtaiquí. Tuya'ayi al cueca' lo'epa
ȽanDios.
12 Iƚne lan xanuc' miquimf'eyi
tocomma tipailo liƚpicuejma'.
Tixhueƚcoyi juaiconapa. Ticuayi:
―¿Te qui'icopa toƚta'a liƚtaiqui'
iƚniya?
13 Ocuenaye ixoco'me, ticuayi:
―Iƚne nopalaipá joupa imeyojpola'.
Ixnapá juaiconapa al ts'ej vino.
14 Limbamaj nuli lan apóstole
jouc'a Pedro enaj'moƚtsi locuenaye
lapimaye nomana' jiƚpe, ecaxoƚai'me.
Pedro ipalai'ma ujfxi, ipalaic'o'mola'
lefoƚya, timila':
―Capalaic'olhuo' jahuay imanc'
olafot'ƚeyoƚtsi fa'a Jerusalén. Hualca
imanc' noƚmana' fa'a olamats'
Judea, locuenaye imanc' ocuena
colamats'. Itsiya cami'molhuo',
cuhuaƚc'e'e'molhuo' iƚe li'ipa.
¡Aƚquimf'eƚa'!
15 ’Imanc' toƚcuayi: Iƚnu'hua
lan xanuc' joupa imeyojpola'. A'ij
ƚinca loƚnespa. Itsiya apuqui'iya.
Le'a apelƚa 'hora. 16 Itsiya i'ipa to
luya'apa Joel cal profeta. Iƚque
uya'apa toƚta'a ti'i'ma, inespa:
	 17	ȽanDios tuya'e':
Iƚna'a ƚitiné, ai'a tijou'ma li'a
ƚamats', iya' cumme'ma
ƚai'Espíritu.
Lan xanuc' ni petsi lomana' li'a
ƚamats' tepenuf'me.
Loƚnaxque' camijcanó jouc'a
loƚnaxque' cahuats'la,
tuya'a'me laifnu'iyacola'.
Litine lolamijcanó tixim'me
laifmuc'iyacola',
lipuqui' litojpola' xanuc'
tipaiyo'me, iya' capi'i'mola'
quiƚpaiyo.
	 18	Lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no', pe
nalimetsaicopa iya' iƚPoujna,
iƚniya tepenuf'me ƚai'Espíritu,
tuya'a'me laifmiyacola'.
Ma' iya' cumme'ma ƚai'Espíritu,
ticuaita pe lomana' iƚniya.
	 19	Lan xanuc' tixim'me acueca'
laifmuc'iyacola' fa'a li'a ƚamats'.
Tehuenaf'le al toncay lema'a
tixim'me al cueca'.
Tixim'me to lajuats', jouc'a ƚunga,
jouc'a juaiconapa quicuxis.
	 20	Ƚalapalai'enga' timufc'o'ma. Cal
mut'ƚa ti'i'ma to lajuats'.
Los Hechos 2
221
Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a ticuaihuo
jiƚe Litine ȽanDios.
Jahuay tixim'me acueca' Litine
iƚe; acueca' juaiconapa lo'eya
ȽanDios.
	 21	Naitsi nojoc'iya ȽanDios, naitsi
noxa'hueya titoc'iƚa', iƚque
ƚinca tunƚu'ma.
22 ’Imanc' ixanuc' Israel,
aƚquimf'eƚa' laifnu'iyacolhuo': Cal
xans Jesús ƚas Nazaret ma ȽanDios
epi'ipa limane, toƚta'a imuj'moxi
ma' anDios. Iƚque Jesús li'huamma
icuaitsi pe loƚmana', i'e'ma al cueca',
i'e'ma ma to lo'eya ȽanDios. Toƚta'a
imuc'ipolhuo' naitsi ƚummepa.
Joupa oƚsina' iƚe li'ipa. 23 Lijou'ma
i'i'ma ma to quixina' ȽanDios lo'iya,
ma to lixpic'e'ma. Iƚque cal xans
Jesús ȽanDios icupa, epi'ipolhuo'
imanc'. Imanc' oƚcu'me icuaitsi
quiƚmane ts'iƚpenic'. Toƚmila'
lan xanuc', iƚne pe aimihuejcoyi
ȽanDios: “Tonlapaƚts'ijntsa lancruz”.
Toƚta'a qui'ic' imanc' oƚma'apá.
24 Lijou'ma ȽanDios imaf'i'ina'ma.
Aiquipo'nohuo quimac'. Unƚu'e'ma.
Lamaya aiqui'ic' culiqui nulemma.
25 Li'ipa to linespa David
mipalaicojma Jesús, tuya'e':
Iya' aiximpa lo'iya, ƚaƚPoujna
aimaƚpo'noya caituca'.
Itine itine aƚmajm'me anuli,
iƚque tipa'a al c'a camane,
aƚtoc'i.
Ailopa'a caƚspaic'eya.
	 26	Toƚta'a caxina amaf'ca
ƚainunxajma'.
Cuya'a'ma: Iya' tixoqui neta
juaiconapa.
Aixina' cuyaico'ma al c'a jouc'a
laicuerpo.
Tijouƚa' laipitine fa'a li'a ƚamats'
cunxaj'ma tixoj'ma neta.
	 27	Iya' ƚai'alma aimaƚpo'noya pe
lomana' lamizhua.
Iya' o'huexi, ima' aiPoujna,
aƚtoc'i'ma, laicuerpo
aimihuet'ƚya.
	 28	Iya' aixina' laif'eya, joupa
aƚmuc'ipa, culij'ma laipitine.
Capajn‑na'ma pe lofpa'a, ima'
toxhuai'ni'ma laixojcoya neta.
29 ’Cunc'aipimaye, lapi'iƚa' lane
capalaic'o'molhuo' al cuajmaica
cataiqui'. Imanc' joupa oƚsina' li'ipa
ƚaƚtatahuelo David. Iƚque imanapa,
temuya. Lipu'hua tipanenni fa'a
liƚya' Jerusalén. 30-31 Iƚque David
aprofeta. ȽanDios u'i'ma lo'iya.
Joupa epi'ipa cataiqui' imipa:
Ima' lofcuxeya aimijouya.
Ima' ti'i'ma itatahuelo cal Cristo
iƚque ƚaifnummeya ticuxeƚa'.
David aiquimenc'ejma iƚe litaiqui'
ȽanDios limipa. Ixina' lo'eya
ȽanDios, ipalaico'ma lo'iya cal
Cristo, ticua timaf'ina'ma. Toƚta'a
li'ipa. Iƚque cal Cristo ƚi'alma
ȽanDios aiquipo'nohuo nulemma
pe lomana' lamizhua, licuerpo
aiquihuet'ƚqui. 32 Iƚque cal Cristo
maƚque Jesús, ȽanDios imaf'i'ina'ma,
itsahue'enanni. Jahuay illanc'
aƚsimpá imaf'inapa. 33 ȽanDios
qui'Ailli' cal Cristo imi'ma:
“Capi'i'mo' cal Espíritu Santo.
Tommeta pe lomana' laixanuc'.”
Toƚta'a li'ipa. ȽanDios if'ac'enapa
lema'a, epi'ipa toƚta'a limane.
Iƚque Cristo joupa ummepa cal
Espíritu Santo. Imanc' aƚquimf'enga'
laƚpalaipa, lahuelonginga' laƚ'ejma'.
Toƚta'a maƚcuxenga' cal Espíritu.
Los Hechos 2
222
34 David a'i quif'aqui lema'a. Maƚque
tuya'e':
ȽanDios tipalaic'o ƚaiPoujna,
timi: “Tocutshuai'ma jifa'a al
c'a camane.
	 35	Topanehuo fa'a, iya' mi'hua
culiquila' lo'epo' laic'.
Tijouƚa' ima' tocuxena'mola'.”
36 ’Imanc' ixanuc' Israel; itsiya
jahuay imanc' toƚcuec'eƚe iƚe li'ipa.
Iƚque Jesús imanc' olapaƚts'ijmpá
lancruz, ȽanDios imetsaicopa
aƚPoujna, imetsaicopa cal Cristo.
37 Licuej'me iƚe lataiqui'
ecajm‑maitsi lataiqui' liƚpicuejma',
icuaitsi ƚilunxajma'. Ixhueƚconca
juaiconapa. Icuis'e'me, timinnila'
Pedro jouc'a locuenaye apóstole:
―¿Te caƚ'eyacu? Imanc'
cunc'aƚpimaye lu'itsonga'.
38 Pedro timila':
―Toƚsuej'menca. Toƚnesle:
“Al ƚinca iƚque Jesús aCristo”.
Tepo'intsolhuo' anuli anuli imanc'.
ȽanDios tiƚonc'e'e'molhuo' loƚjunac'.
Tepi'im'molhuo' cal Espíritu Santo.
Joupa inespa toƚta'a ȽanDios.
39 Itsiya toƚta'a timila' jahuay
nojoc'ipola'. Timilhuo' imanc', timila'
loƚnaxque', jouc'a timila' iƚniya
nomana' aculi'.
40 Lijoupa limipola' toƚta'a, Pedro
ti'hua tipalaic'ola' xonca. Ti'hua
tixc'ai'ila', tixa'huela', timila':
―Aimolihuej'mola' lan xanuc'
nomana' itsiya. Iƚne aimihuejyi al
ƚijca lipene ȽanDios.
41 Iƚe litine lan apóstole jouc'a
liƚejmale epenufim'mola' to
afanej mil lan ts'e capimaye,
iƚne epenufpá litaiqui' Pedro
epo'im'mola'. 42 Jahuay lapimaye
tihuejyi lomuc'iyalepa lan apóstole.
Tiyejmaleyi, titoc'iyoƚtsi. Ti'eyi
to Jesús lixc'ai'ipola' li'apóstole.
Tefot'ƚeyoƚtsi, tixquec'iyoƚtsi ƚa'i,
titeji. Tijoc'iyi ȽanDios.
43 Iƚniya ƚitiné jahuay lan xanuc'
tixpaic'eyi ȽanDios. Ailopa'a
natets'ipa ȽanDios. Lan apóstole
ti'eyi al cueca'. Timuc'innila' lan
xanuc' lipepaxi ȽanDios. 44 Jahuay
iƚne naihuejcopá Jesús i'e'e'moƚtsi
anuli. Timiyoƚtsi:
―Maipima, ƚai'huexi iya' ima'
o'huexi jouc'a.
45 Ja'ni ƚamats', ja'ni ocuena
quiƚ'huexi, pe ts'iƚ'hueca ticujyi. El
tomí lolijpa teca'nennila' lapimaye
pe ailopa'a quiƚ'hueca. 46 Itine itine
tiyeyi al cuecaj xoute', tefot'ƚeyoƚtsi.
I'ipa anuli liƚpicuejma'. Jouc'a
tefot'ƚeyoƚtsi ƚilejut'ƚi. Jiƚpe titeji ƚa'i
lixquetsufiya. Ƚinca tixoqui quileta
titetsoyi anuli. 47 Tix'najtsi'iyi
ȽanDios. Locuenaye xanuc'
tetenƚcocola' liƚ'ejma'. Itine itine
ƚaƚPoujna Jesucristo tunƚu'ela' lan
xanuc'. Toƚta'a ixpepola' lapimaye,
tefot'ƚeyoƚtsi anuli.
3 Anuli litine iye'me al cuecaj
xoute' Pedro jouc'a Juan. I'ipa
al fanej hora. Maƚpe lan xanuc'
tijoc'iyi ȽanDios. 2 Jiƚpe ticutsu anuli
cal coxo. Toƚta'a lipajnta. Itine itine
tiƚcuai'emma ƚunaj xoute', pe lopa'a
al puerta lacui'impa: Xonca Lilange.
Jiƚpe cal coxo tixahue'ela' tepi'inni
quitomí iƚne lan xanuc' mitsuflaiyi al
xoute'. 3 Ixim'mola' Pedro jouc'a Juan
mitsuflaiyi al xoute', ixahue'e'mola'
tepi'iƚe quitomí. 4 Pedro jouc'a Juan
ehuelonc'e'e'me li'a. Pedro timi:
―Ima' alahuelojntsonga'.
5 Cal xans i'e'ma to limi'ma. Ticua:
“Lapi'i'ma caitomí”. 6 Pedro timí:
Los Hechos 2​, ​3
223
―Iya' ailopa'a caitomí, ni huata ni
axpe'. Ƚinca catoc'i'mo'. Cajoc'i'ma
Jesús ƚas Nazaret, iƚque tixaƚ'metso'.
Ima', ¡totsahuenni! ¡To'huaƚa'!
7 Pedro i'noƚ'e'e'ma al c'a
quimane. Ecaxu'ma. Aiquicoƚ'ma
i'ina'ma quiƚpujfxi li'mitsi', jouc'a
licoxac' qui'mitsi'. 8 Iyuf'conni,
ecax'ma, ipango'ma i'hua'ma.
Itsuflai'me al xoute' iƚque jouc'a
Pedro y Juan. Ti'hua iyuf'conni,
tix'najtsi'i ȽanDios. 9 Jahuay lan
xanuc' nomana' jiƚpiya ixim'me
ti'hua, icuej'me tix'najtsi'i ȽanDios.
10 Imetsaico'me, ticuayi: “Iƚca'a cal
xans micutsu ƚunaj xoute' jiƚpe al
puerta lacui'impa: Xonca Lilange,
tixa'hue quitomí. Itsiya, ¿te qui'ipa?
Itsiya ti'huanghua.”
11 Jiƚpe al cuecaj xoute' ƚipinujnca
Salomón efot'ƚe'moƚtsi lan xanuc'.
Iximpá cal coxo joupa ixaƚconapa,
tecaxc'o nolojmay Pedro y Juan,
i'noƚila' iƚniya. Ticuayi: “¿Te qui'ipa
lixaƚcopa?” 12 Pedro lixim'mola' lan
xanuc' lefoƚya timila':
―Imanc' cunc'ixanuc', oƚtatahuelo
Israel, ¿te aicoƚcueca li'ipa? ¿Te
calahuelojncoponga' illanc'? ¿Te
aga illanc' caƚtuca' aƚ'e'epa ti'huaƚa'
iƚque cal xans? ¿Te aga illanc'
xonca lihuejcoyi ȽanDios, toƚta'a
lapi'iponga' laƚmane aƚsaƚ'meƚe
jiƚca'a cal xans? A'i. 13 Ma ȽanDios
i'epa iƚta'a al cueca' itsiya. Iƚque
ilenDios laƚtatahueló Abraham,
Isaac y Jacob jouc'a ilenDios
laƚ'aillí, itsiya imuc'ipolhuo'
joupa imetsaicopa Jesús i'Hua.
Imuc'ipolhuo' joupa imetsaicopa
ixhuai'nipa lipenic', iƚe lanic' lepi'ipa
ti'eƚa'. Maƚque Jesús imanc' oƚcupá
icuaitsi limane ƚincuxepa Pilato.
Pilato ipic'a tux'masnaƚa', imanc'
aicoƚcuac', oƚcuanac'epá. 14 Imanc'
oƚsa'hue'me Pilato tux'masnaƚa'
ƚocuena cal xans, iƚque cal cuej
quinma'ahuale. Jesús, cal Paxi Xans,
cal Ƚijca Xans, imanc' aicoƚcuac',
aicolapenufi. 15 Imanc' oƚma'a'me
Jesús, maƚque ƚalapi'iponga'
laƚpitine. ȽanDios imaf'i'inapa,
ipa'apa pe lomana' lamizhua.
Jahuay illanc' laƚejmalepá aƚsimpá
imaf'inapa. 16 Aƚ'huaiyijnyi Jesús.
Aƚsina' ja'ni aƚnesco'me lipuftine
Jesús, ȽanDios tixaƚ'me'ma cal
coxo. Toƚta'a li'ipa. Maƚque Jesús
aƚtoc'iponga' aƚ'huaiyijnle toƚta'a,
toƚiya imanc' toƚsinyi iƚca'a cal xans
joupa ixaƚconapa, ailopa'a quicuana.
17 ’Cunc'aipimaye, aixina' li'ipa.
Litine loƚma'apa Jesús imanc'
aicoƚsina' naitsi iƚque. Jouc'a
aiquiƚsina' iƚne nicuxepolhuo'. 18 Ma
ȽanDios enant'ƚipa litaiqui', iƚe
loya'apa lam profeta. Jahuay iƚniya
uya'a'me titeƚco'ma cal Cristo.
19 ’Itsiya toƚsuej'menca iƚe loƚ'epa.
Toƚpai'iƚe loƚpicuejma'. Toƚta'a
ȽanDios tiƚonc'e'ena'molhuo'
loƚjunac', tunxac'i'molhuo',
tipaxne'molhuo'. 20 ȽanDios joupa
u'ipolhuo' tumme'e'molhuo' cal
Cristo. Ja'ni toƚsuej'menanca, ƚinca
tumme'econa'molhuo' Jesús, maƚque
cal Cristo. 21 Iƚque copa'a pu'hua
lema'a, i'huaijma ticuaitsi litine jahuay
tilajnla' al c'a, ti'iƚa' al ts'e lema'a, al
ts'e li'a ƚamats'. Toƚta'a linespa ȽanDios.
Li'ipa lipaxi profeta uya'a'me iƚe
litaiqui' ȽanDios. 22 Moisés inesco'ma
cal Cristo locuaicoya fa'a li'a ƚamats'.
U'ipola' laƚtatahueló lo'iya, timila':
ȽanDios ƚoƚPoujna tepi'i'molhuo'
anuli cal profeta.
Los Hechos 3
224
Iƚque aƚ'onƚcota to iya', ti'i'ma
anuli ƚoƚpiƚya' xans.
Iƚque toƚquimf'e'me,
tolihuejco'me jahuay
lomiyacolhuo'.
	 23	Naitsi aimihuejma, iƚque
tenaj'ma nulemma,
aimi'econayacola' anuli
lixanuc' ȽanDios.
24 ’Ipangocopa Samuel jahuay lam
profeta uya'a'me ma' anuli lo'iya.
Itsiya enanƚpa luya'apa. 25 Imanc'
inaxque' lam profeta, ti'i'ma
tolapenuf'me iƚe al c'a lonescopa
iƚniya. ȽanDios litine lipalaic'opa
Abraham timi: “Tipajnta anuli
nopaxneyacola' lan xanuc' ni petsi
lomana' li'a ƚamats'. Ima' ti'i'ma
itatahuelo iƚquiya.” Maƚe lataiqui'
ȽanDios epi'ipola' loƚtatahueló
jouc'a epi'ipolhuo' imanc'
tolapenufle. 26 ȽanDios lijoupa
lepi'ipa ƚi'Hua lipenic', umme'ma
ate'a pe loƚmana'. Umme'ma
tipai'itsolhuo' loƚpicuejma' anuli
anuli imanc', toƚta'a aimoƚ'econa'me
lixcay, ȽanDios tipaxne'molhuo'.
4 Mipalaic'ola' lan xanuc' Pedro
y Juan jiƚpe icuaitsa lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', jouc'a ƚincuxepa
capaluc' xoute', jouc'a lan xanuc'
saduceo. 2 Ixinim'mola' Pedro y
Juan timuc'iyaleyi, icuej'me iƚne
micuayi: “Al ƚinca timaf'ina'me
lamizhua; joupa imaf'inapa Jesús.”
Aiquetenƚcocola' iƚe lonespa Pedro
y Juan. 3 I'noƚim'mola', i'nicontsola'
lacarza, timajntsa jiƚpe iƚe lipuqui'.
Joupa if'acoƚaipa. Ticuayi: “Mouqui
lipa'a'mola'. Aƚcuxecotola'.” 4 Axpela'
lan xanuc' noquimf'epá linespa
Pedro y Juan i'huaiyijmpá Jesús.
Ixpe'mola' lapimaye. Joupa i'i'ma
to amaquej mil, ma le'a axanuc'.
Timana' jouc'a lacaƚ'no'.
5 Li'ipa quitine efot'ƚe'moƚtsi
jiƚpe Jerusalén iƚne lincuxepá
lan xanuc' jouc'a lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui', jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.
6 Jiƚpe icuaitsa cal cuecaj ca'ailli'
Anás, jouc'a Caifás, Juan, Alejandro
y locuenaye lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli'. 7 Icuxem'mola' lilepaluc'
tilecontsola' Pedro y Juan.
Icuai'entsola', ecaxum'mola' petsi
lefot'ƚeyoƚtsi. Timinnila':
―Imanc' oƚsaƚ'mepá cal coxo.
¿Naitsi lepi'ipolhuo' coƚmane? ¿Te
cuftine iƚque?
8 Pedro ixim'ma cal Espíritu Santo
ticuxe lipicuejma'. Timila':
―Imanc' cunc'incuxepá jouc'a
imanc' noƚspijpá lataiqui',
9 itsiya licuis'enga', aƚminga': ¿Te
coƚtoc'icopa cal coxo? ¿Te qui'ipa
joupa ixaƚconapa? 10 Cu'i'molhuo'
li'ipa. Ti'iƚa' coƚsina' jahuay imanc'
jouc'a jahuay laƚf'as xanuc' Israel.
Illanc' aƚjoc'i'me Jesucristo, ƚas
Nazaret, ma' iƚque Jesús imanc'
olapaƚts'ijmpá lancruz, ȽanDios
imaf'i'inapa ipa'anapa pe lomana'
lamizhua. Cacua: Aƚjoc'ipá iƚque.
Toƚta'a ixaƚconapa iƚca'a cal xans
fa'a tecaxu. Tolahuelojnyi, ailopa'a
quicuana. 11 Maƚque Jesús copa'a
“… ƚapic ƚetets'impa nolanc'epá
lajut'ƚ”. Imanc' moƚƚanc'eyi lajut'ƚ
aicoƚshuico'me. Itsiya “… joupa
i'ipa xonca ƚaicuicoya, iƚque ƚapic
xonca tilanc'e ƚaitaƚ, aimecangeya
lajut'ƚ”. 12 Ailopa'a cocuena
ƚalunƚu'eyaconga'. Jifa'a li'a ƚamats'
ni petsi lomana' lan xanuc', ja'ni
tijoc'iƚe Jesús, tinescoƚe lipuftine,
Los Hechos 3​, ​4
225
tunƚul'me. Ocuena aimi'iya
munƚu'eyacola'.
13 Iƚne noquimf'epá lonespa
Pedro y Juan ixinim'mola'
aimixpailiquila', ticuayi: “Iƚne ni
naitsi xanuc'. Aiquiƚsuec'. Iƚsina'
aƚtalai'e'enga'. ¿Te qui'ipola'?”
Ticuayi: “Iƚne iyejmalepá Jesús”.
14 Ailopa'a quimicona'mola'.
Ixim'me cal coxo jouc'a Pedro y
Juan tecaxoƚanna. Iƚque joupa
ixalconapa. 15 Ummem'mola' ƚuna.
Ipalaic'o'moƚtsi ts'iƚpenic'. 16 Ticuayi:
―¿Te caƚ'eyacu? ¿Te caƚmiyacola'
iƚne lan xanuc'? Jahuay nomana'
fa'a liƚya' Jerusalén joupa iƚsina'
juaiconapa acueca' li'epa. Aimi'iya
maƚnesyacu: A'ij ƚinca. 17 Ma
le'a aƚcuxe'e'mola', aƚmi'mola':
“Aimoƚpalaicocona'me Jesús.
Aimoƚnesco'me lipuftine.” Toƚta'a lan
xanuc' nomana' ocuenaye quiƚeloƚya'
aimicuejyacu li'epa iƚniya.
18 Ijoc'im'mola' Pedro y Juan
titsuflaiconanca. Timinnila':
―Aimoƚpalaicocona'me Jesús.
Aimoƚmuc'iconayale'me litaiqui'.
Aimoƚnescona'me lipuftine.
19 Pedro y Juan italai'e'me,
timinnila':
―¿Te coƚcuayacu imanc'?
¿Te ts'ipic'a ȽanDios? ¿Ja'ni
lihuejco'molhuo' imanc' o
lihuejco'me ȽanDios? 20 Illanc'
aimi'iya maƚtaƚi'eyacoƚtsi laƚco. Iƚe
laƚsimpa, laƚcuejpa, aluya'a'me,
alu'i'mola' lan xanuc'.
21 Icuxe'econam'mola' Pedro y
Juan. Timinnila':
―Ja'ni ti'hua toƚpalaicoyi Jesús
aƚteƚ'mi'molhuo'. Tonƚenƚe.
Aimi'iya miteƚ'minyacola'. Jahuay
lan xanuc' iximpá acueca' iƚe li'ipa,
tix'najtsi'iyi ȽanDios. 22 Cal xans
ƚixaƚconapa a'ij camijcano, joupa
ixhuaita oquej nuxans y xonca
ƚemats'.
23 Joupa ux'masquinampola'
Pedro y Juan ipailinanca, icuaitsa
pe lomana' liƚpimaye. Uya'a'me
linespa lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá
lataiqui'. 24 Licuej'me toƚta'a jahuay
iƚniya lapimaye ipango'me ijoc'i'me
ȽanDios, timiyi:
―MaƚPoujna, illanc' oxanuc'. Ima'
olanc'epa lema'a, olanc'epa li'a
ƚamats', olanc'epa ƚaja, olanc'epola'
jahuay lomana'. 25 Ƚaƚtatahuelo
David joupa lu'iponga' lofnespa ima'
manDios. Micuxe cal Espíritu Santo
lipicuejma' David, iƚque ticua:
Lan xanuc', iƚne pe
aimimetsaicoyi ȽanDios,
ixtuc'o'moƚtsi, ixpic'epa ti'e'me
nixpiya.
	 26	Lan rey, iƚne nocuxepá jifa'a li'a
ƚamats', joupa itsolinamma,
tixtuleyi.
Nocuxepola' lan xanuc'
efot'ƚepoƚtsi anuli,
tifuli'i'me ȽanDios, tifuli'i'me
cal Cristo, iƚque ƚummepa
ȽanDios.
27 ’Ma' aƚinca toƚta'a li'ipa
jifa'a liƚya'. Efot'ƚepoƚtsi cal rey
Herodes, jouc'a Poncio Pilato jouc'a
lipiƚya' xanuc', jouc'a laƚxanuc'
iƚne ixanuc' Israel. Iƚniya jahuay
ixtuc'o'me cal Paxi ƚo'Hua Jesús,
iƚque no'epa lopenic' lomepi'ipa,
iƚque ƚo'Huijf'epa ima'. 28 Iƚniya
naixtulepá tocomma to quiƚtuca'
tixpic'eyi lo'eyacu. A'i quiƚtuca'
mixpic'eyi, ma' ima' ocuxe'e'mola'
lo'epa, ima' joupa oxpic'epa lo'iya.
Los Hechos 4
226
29 ’Ima' maƚPoujna, itsiya
aƚsa'huehuo' aƚtoc'itsonga'.
Toquimf'etsola' nalixtuc'oponga',
iƚne aƚminga' cataiqui', illanc'
oxanuc', ima' malanDios.
MaƚPoujna, lapi'itsonga' caƚpujfxi
aimaƚspailij'monga', ti'hua luya'a'me
lotaiqui'. 30 Illanc' aƚnescocona'me
Jesús lipuftine, iƚque cal Paxi
ƚo'Hua ni'epa lopenic' lomepi'ipa.
Ma' aƚnescoƚe iƚque lipuftine, ima'
ti'huaƚa' lomane, toxaƚ'metsola'
lafcualƚay, tomuc'itsola' lan xanuc'
al cueca' lof'epa, to'eƚa' to aimi'iya
mi'eyacu lan xanuc'.
31 Lijoupa lijoc'ipa ȽanDios
ixim'me tifenna lajut'ƚ pe
lafoƚyomma. Lapimaye nomana'
jiƚpe cal Espíritu Santo icuxe'mola'
liƚpicuejma' jahuay iƚniya. Lijou'ma
aiquiƚsina' caxpaiqui'. Ti'hua
tu'iyaleyi litaiqui' ȽanDios.
32 Jahuay iƚniya no'huaiyijmpá
Jesús ti'e'eyoƚtsi capic'a. Ailopa'a
nonesya: “Iƚe ai'huexi ma' iya'
caituca'”. Jahuay ticuayi: “Maipima
iƚta'a ƚai'huexi jouc'a o'huexi”.
33 Lan apóstole ti'hua tuya'ayi:
“Aƚsimpá ƚaƚPoujna Jesús joupa
imaf'inapa, ipanamma pe lomana'
lamizhua”. A'i ma le'a micuayi,
jouc'a ti'eyi al cueca'. ȽanDios
juaiconapa itoc'i'mola' jahuay iƚniya
lapimaye. 34 Iƚne no'huaiyijmpá
Jesús aimehue'ela', ni' anuli.
Lapimaye ts'iƚ'hueca, ja'ni amats'
o ajut'ƚ, ticujyi. Al tomí lolijpa
ti'hua'ayi pe lomana' lan apóstole.
35 Teto'ennila' jiƚpe liƚ'mitsi' iƚniya.
Iƚe al tomí teca'nennila' lapimaye pe
aiquiƚ'hueca.
36 Tipa'a jiƚpe anuli ƚapima
cuftine José. Lan apóstole ecui'i'me
Bernabé. Iƚe laftine tuhuaƚquemma:
Ƚaixoc'ipola' quileta lipimaye. Iƚque
qui'huayomma ƚamats' Chipre. Cal
te'a qui'ahuelo aLeví. 37 Bernabé
icuj'ma anuli ƚemats', itaic' al tomí
lulijpa. Eto'e'mola' liƚ'mitsi' lan
apóstole.
5 Jiƚpe pe lomana' lapimaye
tipa'a anuli cal xans cuftine
Ananías. Jouc'a ƚipeno Safira
icuj'me ƚamats'. 2 Al tomí lulijpa
Ananías ipa'a'ma, lipanenni
i'hua'a'ma, eto'etsola' liƚ'mitsi' lan
apóstole. Ticuanƚe jahuay itaipa al
tomí, a'ij ƚinca. Ƚipeno ixina' li'epa
ƚipe'ailli'. 3 Pedro timí:
―CumAnanías, ¿te comepi'icopa
lane ƚonta'a Satanás? Iƚque icuxepo'
jiƚpe lopicuejma'. Oxpic'epa
tofel'mi'ma cal Espíritu Santo.
Omiƚonc'epa lomulijpa al tomí.
4 Iƚque ƚomemats' ai'a tocuj'ma,
¿ja'ni ima' cotuca' aimoxpic'e te
lof'e'eya? Lijoupa locujpa, al tomí
lomulijpa, ¿te aico'huexi? Ima'
cotuca' oxpic'epa aƚfel'mitsonga'.
Metets'ipa ȽanDios, a'i malatets'inga'
illanc' ninc'ixanuc'.
5 Licuej'ma iƚe lataiqui' Ananías
ecangenni ƚamats', ima'ma.
Licuej'me lan xanuc' toƚta'a li'ipa
jahuay ixpailij'mola' juaiconapa.
6 Lamijcanó itsolinca, iju'eco'me
asábana licuerpo Ananías, itai'me
emitsa.
7 Uyai'ma afanej hora. Icuaiyunni
ƚipeno ƚamizhua Ananías. Iƚque
aiquixina' iƚe li'ipa ƚipe'ailli'. 8 Pedro
icuis'e'ma, timi:
―Alu'iƚa'. ¿Te aƚinca toƚta'a
i'najtse'empolhuo' loƚcujpa
ƚolamats'?
Timi:
Los Hechos 4​, ​5
227
―Toƚta'a aƚ'najtse'emponga'.
9 Pedro timi:
―Imanc' loquexi' oƚnefopá
olahuaipá cal Espíritu Santo.
Toquimf'eƚa'. Icuaicona'me
lamijcanó nemihuo'me ƚope'ailli'.
Titsolof'que liƚ'mitsi'. Joupa icuai'me
ƚunaj puerta. Tileco'mo' ima'.
10 Aiquicoƚ'ma. Ƚaca'no'
ecanghuaitsi imac' jiƚpe li'mitsi'
Pedro. Itsuflai'me lamijcanó
ixim'me joupa imanapa. Itai'me
emitsa jiƚpiya lemi'e'huo'me
ƚipe'ailli'. 11 Lapimaye, iƚne
lefot'ƚepola' ȽanDios, jouc'a jahuay
lan xanuc', licuej'me iƚe li'ipa
ixpailij'mola' juaiconapa.
12 Lan xanuc' nomana' jiƚpiya
ixim'me axpe' acueca' lo'epa lan
apóstole, ixinim'mola' mi'eyi to
lo'eya ȽanDios. Jahuay iƚne lan
apóstole tefot'ƚeyoƚtsi pe lopa'a al
cuecaj xoute', jiƚpe ƚinujnca cuftine
Ƚipinujnca Salomón. 13 Locuenaye
aiqui'onƚila' to iƚniya lan apóstole,
tixpailiquila'. Lan xanuc' ticuayi:
“Acueca' lo'epa, acueca' ac'a
liƚpicuejma' iƚniya”. 14 Toƚta'a xonca
axpela' i'huaiyijm'me ƚaƚPoujna.
Ixpe'mola' axanuc' acaƚ'no'.
15 Ipa'a'me lilefcualƚay lonaf'coƚanna
liƚhualfa o ƚiƚhuijm‑ma'.
Ipo'nom'mola' lema cane, iƚ'huaijma
tuyaiƚa' Pedro. Ja'ni tixingufcoƚe
ma le'a lipunxahua tixaƚcona'mola'.
16 Juaiconapa axpela' lan xanuc'
quiyouyomma ƚiƚeloƚya' lomana'
huejnca Jerusalén tiƚcuai'em'mola'
lilefcualƚay. Jouc'a tiƚcuai'em'mola'
locuenaye laxtafpola', tipa'antsola'
lontahue litsuflaipá. Jahuay
ixaƚcona'mola'.
17 Ixtulenca cal cuecaj ca'ailli'
jouc'a liƚejmale, iƚne lan saduceo.
Juaiconapa ti'eyi laic'. 18 Umme'me
lilepaluc'. Iƚne i'noƚ'me lan
apóstole, I'nico'me lacarza. 19 Iƚe
lipuqui' icuaiyunni lacarza anuli
ƚapaluc quema'a ƚummepa
ƚaƚPoujna. Exi'e'ma ƚipuertá lacarza,
ipa'ana'mola'. 20 Timila':
―Tonƚeƚe al cuecaj xoute'.
Tolacaxoƚtsa jiƚpiya. Toƚpalaic'otola'
lan xanuc'. Tolu'itola' te ts'i'ic' al ts'e
capajnya, te ts'i'ic' mepenufyacu.
21 Lijoupa licuej'me toƚta'a, iye'me.
Icuaitsa al cuecaj xoute'. Joupa
tiƚic'e itsuflai'me jiƚpe. Ipango'me
imuc'iyalecona'me lan xanuc'.
Cal cuecaj ca'ailli' jouc'a
liƚejmale icuaitsa pe loxpijyopa
cataiqui'. Ijoc'im'mola' jahuay lan
tsilaj xanuc' Israel, iƚne noxpijpá
lataiqui', tefot'ƚetsoƚtsi. Lijou'ma
ummem'mola' lapaluc' tiyeƚe
lacarza. Timinnila':
―Toƚƚecotsola' ticuaiyunca fa'a pe
laƚmana' iƚne lan xanuc'.
22 Lapaluc' icuaitsa lacarza.
Ailomana' jiƚpiya lan apóstole.
Ipailinanca, uya'atsa. 23 Timiyi:
―Laƚcuaita illanc' lacarza eti'iya
al c'a. No'epá cuenna tecaxoƚanna
ƚunaj puerta. Alaxi'epá cal puertá
nij naitsi nopa'a.
24 Ƚincuxepa capaluc' al cuecaj
xoute', jouc'a cal cuecaj ca'ailli',
jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
iquimf'e'me lonespa lapaluc',
icua'me:
―Itsiya iƚe li'ipa, ¿te cocula'aya?
¿Te xonca co'iya?
25 Minesyi toƚta'a icuaitsi anuli cal
xans, timila':
Los Hechos 5
228
―¡Toƚsinƚe! Iƚne lan xanuc' imanc'
loƚ'nicopola' lacarza, jipu'hua al
xoute' tecaxoƚanna, timuc'iyaleyi.
26 Ƚincuxepa lapaluc' al cuecaj
xoute' jouc'a lepaluc' iye'me
tilecontsola' lan apóstole. Mane
ilecontsola', ailopa'a qui'e'empola'.
Iƚne lin‑naihuehuale tixpailiquila'.
Ticuayi: “¿Te caƚ'e'eyaconga' lan
xanuc'? Ja'ni lixtuc'o'monga',
aƚma'aco'monga' apic.”
27 Icuaiyocontsa pe lefoƚya petsi
loxpijyopa cataiqui'. Ecaxum'mola'
jiƚpiya. Cal cuecaj ca'ailli' ipango'ma
icuis'e'mola'. 28 Timila':
―Illanc' joupa aƚsc'ai'ipolhuo',
aƚcuxe'epolhuo', aƚmipolhuo':
“Aimoƚpalaicocona'me Jesús.
Aimoƚnescocona'me lipuftine.”
Itsiya, ¿te conƚ'epa? Joupa oƚ'nicopá
loƚtaiqui' liƚpicuejma' jahuay lan
xanuc' nomana' fa'a Jerusalén.
Imanc' aƚtac'huinga' cajunac'.
Toƚcuayi illanc' aƚma'apá iƚque cal
xans Jesús.
29 Pedro jouc'a locuenaye lan
apóstole italai'e'e'me, timinnila':
―Ja'ni ȽanDios jouc'a lan
xanuc' aƚcuxenga', ticuicomma
lihuejcoƚe ȽanDios, a'i lan xanuc'.
30 ȽanDios, ƚilenDios laƚtatahueló,
imaf'i'inapa Jesús, ipa'anapa
pe lomana' lamizhua. Maƚque
Jesús imanc' olapaƚts'ijmpá al 'ec,
oƚma'apá. 31 Imanc' ixanuc' Israel,
maƚque ȽanDios ipic'a tepi'itsolhuo'
loƚpicuejma' toƚsuej'menanca, ipic'a
timenc'e'eco'molhuo' loƚjunac'.
Toƚiya i'epa al cueca'. Imaf'i'inapa
Jesús, if'ac'enapa, i'e'epa
ƚaƚPincuxepa, Ƚalunƚu'eponga'.
32 Illanc' aƚsina' al ƚinca iƚe
laƚmipolhuo'. Toƚiya luya'ayi,
lu'ilhuo'. Ma' anuli loya'apa cal
Espíritu Santo. Iƚque cal Espíritu
ȽanDios tepi'ila' jahuay naihuejcopá.
33 Iƚne lan xanuc' noquimf'epá
ixtulenca juaiconapa. Coƚa'
tima'antsola' lan apóstole. 34 Jiƚpiya
lefoƚya tipa'a anuli cal xans fariseo
cuftine Gamaliel. Iƚque cal xans
omxi, timuc'iyale locuxepa ȽanDios.
Jahuay lan xanuc' ixim'me ac'a xans,
ticuec'eyi. Iƚque ecax'ma, timila':
―Tolipa'atsola' iƚne lan xanuc'.
Illanc' aƚpalaic'o'moƚtsi caƚtuca'.
35 (Ipa'am'mola' lan apóstole.)
Gamaliel ipalaic'o'mola' iƚne lan
xanuc' lefoƚya, timila':
―Cunc'aipimaye, cunc'aif'as
xanuc' Israel, tonƚ'eƚe cuenna.
Toƚspic'eƚe al c'a lonƚ'e'eyacola' iƚne
lan xanuc'. 36 Li'ipa cal xans Teudas
ehuoc'huai'mola' lincuxepá. Ticua:
“Iya' nincuecaj xans. Lihuejla'.” To
amalpuj maxnu lan xanuc' ihuej'me.
Lijou'ma ima'am'me. Ts'ilihuequi
inulai'me nulemma.
37 ’Lijou'ma, iƚniya ƚitiné
miniƚingaispola' liƚpuftine
lan xanuc', ocuenaj cal xans
ehuoc'huaicona'mola' lincuxepá.
Iƚque cuftine Judas ƚas Galilea.
Iƚque jouc'a efot'ƚe'mola' axpela'
lan xanuc'. Ifule'me. Judas jouc'a
ima'am'me. Ts'ilihuequi inulai'me.
38 ’Itsiya camilhuo': Tolanajtsoƚtsi
iƚne lan xanuc'. Tolux'masnatsola'
tiyenƚe. Iƚniya locuapa, lo'epa, ja'ni
tipa'acoyi quiƚtuca' liƚpicuejma',
aimi'iya, tejac'mola'. 39 Ja'ni
ȽanDios ticuxela', imanc' aimi'iya
munlulijyacola', mane tolixtuc'o'me
ȽanDios.
40 Ihuejco'me limipola' Gamaliel.
Ijoc'iconam'mola' lan apóstole
Los Hechos 5
229
titsuflaiconanca. Itsimaf'quim'mola'
liƚspula'. Timinnila':
―Aimoƚnescona'me: “Jesús
alapi'iponga' laƚmane lu'i'molhuo' iƚe
li'ipa”.
Ux'masquinam'mola'. 41 Lan
apóstole ipalunca jiƚpe lefoƚya.
Tixoqui quileta. Ticuayi: “ȽanDios
tetenƚcocojma maƚnesco'me Jesús.
Toƚiya aƚteƚcoyi.” 42 Itine itine ti'hua
timuc'iyaleyi jiƚpe al cuecaj xoute'
jouc'a ƚajut'ƚi. Ti'hua tuya'ayi: “Iƚque
Jesús aCristo, ƚi'Huijf'epa ȽanDios”.
Aiquixoquila'.
6 Iƚne ƚitiné mixpela' ts'ilihuequi
Jesús timana' lapimaye
ixtuc'o'moƚtsi. Iƚne nopalaipá
liƚtaiqui' griego ixtuc'om'mola'
locuenaye lapimaye ahebreo, iƚne
ocuena liƚtaiqui' lopalaipa. Ticuayi:
―Imanc' loƚpotsateya itine
itine tepi'innila' ƚotejacu. Illanc'
naƚpalaicopá griego aimepi'innila'
laƚpotsateya.
2 Limbamaj coquexi' lan apóstole
ijoc'im'mola' tefot'ƚetsoƚtsi jahuay
ts'ilihuequi Jesús. Timinnila':
―Illanc' aƚmuc'iyaleyi, lu'iyaleyi
litaiqui' ȽanDios. ¿Te aƚpo'no'me
iƚta'a laƚpenic'? ¿Aƚtes'mi'mola'
lan xanuc'? A'i. Aimi'iya. 3 Imanc'
illanc' ninc'apimaye. Ticuicomma
acaitsi lapimaye, timetsaicontsola'
lan c'a xanuc', ticuxetsola' cal
Espíritu Santo liƚpicuejma',
ts'iƚsina' tixpic'e'me al c'a. Maƚniya
toƚ'huijf'etsola' imanc'. 4 Illanc'
ti'hua aƚ'econa'me ma to maƚ'eyi.
Aƚjoc'i'me ȽanDios, aƚmuc'iyale'me
litaiqui' ȽanDios.
5 Jahuay lefoƚya jiƚpe
etenƚcoco'mola' iƚe lataiqui'.
I'huijf'em'mola' Esteban, Felipe,
Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas
jouc'a Nicolás. Iƚque Esteban jahuay
ƚunxajma' ti'huaiyinge Jesús. Ma
le'a cal Espíritu Santo ticuxe
lipicuejma'. Nicolás agriego, ƚas
Antioquía, ihuejpa lilihuequi lan
xanuc' judío. Itsiya ti'huaiyinge
Jesús. 6 Iƚne lan caitsi ilecom'mola'
pe lomana' lan apóstole. Lan
apóstole ijoc'i'me ȽanDios,
ipo'nof'i'me liƚmane ƚiƚjuac lan caitsi
capimaye.
7 Lijou'ma xonca aculi' i'hua'ma
litaiqui' ȽanDios. Liƚya' Jerusalén
xonca tixpela' juaiconapa iƚne
ts'ilihuequi Jesús. Jiƚpe axpela'
la'aillí tihuejcoyi litaiqui' Jesús.
8 ȽanDios juaiconapa titoc'i
Esteban, ipaxnepa, epi'ipa limane
ti'eƚa' al cueca' to aimi'iya mi'eyacu
lan xanuc'. I'e'ma to lo'eya ȽanDios.
Toƚta'a timuc'iyale.
9 Lan xanuc' judío, iƚne pe
lafoƚyomma lajut'ƚ cuftine
Lilejut'ƚ Lo'nampola' joupa
Ux'masquinnapola', ixtuc'o'me
Esteban. Iƚne naixtulepá
quiyouyomma liƚya' Cirene jouc'a
liƚya' Alejandría, jouc'a ƚamats'
Cilicia jouc'a ƚamats' Asia. Iƚne
ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui'
Esteban. 10 Esteban imuj'moxi
acueca' lipicuejma'. Tipalay ma le'a
lomipa cal Espíritu Santo. Ulij'mola'.
Iƚne ailopa'a cotalai'ecoyacu.
11 Ixtulenca xonca. I'najtsem'mola'
lan xanuc' ticufle Esteban.
Tuya'atsa: “Iƚca'a cal xans tetets'i'
Moisés, jouc'a tetets'i' ȽanDios.
Aƚcuejpá lonespa.” 12 Toƚta'a
tu'innila' lan xanuc' jouc'a lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a
lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa
Los Hechos 5​, ​6
230
ȽanDios. Jahuay iƚniya ixtuc'o'me
Esteban. Icuaitsa pe lopa'a, i'noƚ'me,
i'hua'a'me pe lafoƚyomma lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui'. 13 Jiƚpiya
lefoƚya icuai'entsola' nofelƚaiquepá,
iƚniya icuf'me Esteban. Ticuayi:
―Iƚca'a cal xans ti'hua tetets'i' iƚe al
Paxi Cajut'ƚ, jouc'a tetets'i' locuxepa
ȽanDios. 14 Illanc' aƚcuejpá lonespa.
Ticua: “Jesús ƚas Nazaret teteƚ'ma
iƚe al xoute'”. Jouc'a ticua: “Jesús
tipai'i'ma laƚ'ejma', aimaƚ'econa'me
to maƚ'eyi”. Aƚcuayi: Illanc' aimi'iya
malapenufyacu toƚta'a. Itsiya lihuejyi
litaiqui' Moisés, iƚque aƚcuxenga'.
15 Lan xanuc' nocutsoƚanna jiƚpiya
lefoƚya juaiconapa tehuelojnyi
Esteban. Tixinyi li'a ti'onƚcospa to
li'a anuli ƚapaluc quema'a.
7 Cal cuecaj ca'ailli' icuis'e'ma,
timi Esteban:
―¿Te al ƚinca locuapa iƚniya?
2 Esteban timila':
―Cunc'aipimaye, imanc'
aƚtatá laƚcuxenga', aƚquimf'eƚa'
laifmiyacolhuo'.
’Mipa'a ƚaƚtatahuelo Abraham
ƚamats' Mesopotamia, ai'a
ti'huana'ma ƚamats' Harán, cal
Cuecaj CanDios, iƚque Nopa'a
lema'a, imuj'moxi. 3 Timi: “Topo'noƚa'
ƚomemats', topo'notsola' loxanuc'.
To'huanni. Camuc'ito' ocuena camats',
jiƚpe topajnta.” 4 Abraham ipanni
ƚamats' Mesopotamia pe lomana' lan
xanuc' cuftine lan caldeo. I'huana'ma
ipajntsi ƚamats' cuftine Harán.
Quimaf'i' qui'ailli' jiƚpe imanenca.
Lijou'ma limana'ma qui'ailli' ȽanDios
ummepa i'huanni jifa'a ƚamats' pe
laƚmana' itsiya.
5 ’Fa'a ȽanDios aiquepi'i' quemats',
qui'huexi ni mixpiqueya anuli li'mis.
Icupa cataiqui', timi: “Capi'i'mo'
iƚca'a ƚamats'. Ti'i'mo' co'huexi.
Tijouƚa' ti'i'ma qui'huexi ƚo'hua.” Iƚe
litine Abraham ailopa'a qui'hua.
6 Jouc'a ȽanDios timi: “Timajnlita
lonietó. Iƚne loxanuc' tiye'me ocuena
camats' a'i quilemats'. Jiƚpiya
timajnta. Lan xanuc' ti'e'moƚtsi
quiƚpoujnalá. Ticuxem'mola'
juaiconapa. Ti'e'em'mola' quixcay.
Amalpuj maxnu camats' ti'e'em'mola'
toƚta'a. 7 Tijouƚa' lan malpuj maxnu
camats' iya' cateƚ'mi'mola' lan
xanuc', iƚne li'epoƚtsi iƚpoujnalá
loxanuc'. Iƚniya loxanuc' tipalnacu
jiƚpiya. Tipailinacu fa'a. Ma fa'a
alaxc'onƚingaina'ma.”
8 Lijou'ma ȽanDios ipo'no'ipa
cataiqui' Abraham. Icuxe'e'ma
ti'exoxi circuncidar. Lijoupa
li'epoxi circuncidar Abraham
iƚepa qui'hua Isaac. Ipajntsi
Isaac, lixhuaitsi apaico quitine,
Abraham i'e'ma circuncidar. Isaac
i'i'ma qui'ailli' Jacob. Jacob i'i'ma
quiƚ'ailli' iƚne limbamaj coquexi'
laƚtatahueló. 9 ’Iƚne laƚtatahueló
i'e'me laic' laquiƚpepo cuftine
José. Icuc'im'mola' José lan xanuc'
cotsepa ƚamats' Egipto. Iƚne ileco'me
José. ȽanDios aiqueca'nicojma.
10 Unƚu'e'ma jahuay lateƚcoya. Titoc'i,
epi'ipa acuecaj quipicuejma'. Toƚta'a
Faraón, iƚque incuxepa jiƚpe ƚamats'
Egipto, tetenƚcocojma li'ejma' José.
Ifac'e'ma, epi'ipa lipenic' ticuxetsola'
lan xanuc' nomana' ƚamats' Egipto.
Jouc'a ticuxela' jahuay nomana'
lejut'ƚ Faraón.
11 ’Lijou'ma i'i'ma cumemma.
Lan xanuc' ni petsi ƚamats' Egipto
ixingufco'me lumemma. Jouc'a lan
xanuc' nomana' ƚamats' Canaán
Los Hechos 6​, ​7
231
iteƚco'me juaiconapa. Laƚtatahueló
nomana' ƚamats' Canaán
aiquixim'me cotejacu. 12 Jacob,
iƚque quiƚ'ailli' laƚtatahueló, icuej'ma
tipa'a cal trigo ƚamats' Egipto.
Iƚne laƚtatahueló ni anulemma
aiquiƚtsec' Egipto. Quiƚ'ailli'
ummepola' tiyeƚe. 13 Iyehuo'me,
ipailinanca. Lijou'ma iyecona'me.
Licuaiyocontsa ƚamats' Egipto José
imuj'moxi lipimaye. Timila': “Iya'
ƚacoƚpepo. Iya' ninJosé.” Timi cal
rey Faraón: “Iƚniya aipimaye”.
14 Timila' lipimaye: “Tonƚeƚe Canaán.
Toƚƚecotsola' cai'ailli' Jacob jouc'a
laƚxanuc'.” Tixhuaispola' afanej
nuxans quimbamaj maque' iƚne lan
xanuc'.
15 ’Jacob jouc'a linaxque', iƚne
laƚtatahueló, imul'me ƚamats' Egipto.
Jiƚpe imanenca. Jiƚpe imayo'mola'.
16 Lijou'ma ƚiƚpécaƚ icuai'e'me ƚamats'
Siquem. Emunatsa al pu'hua li'napa
Abraham. Iƚe al pu'hua lopa'a
ƚilemats' lixanuc' cal xans Hamor.
Abraham i'najtse'e'mola' atomí,
i'napa.
17 ’Ti'hua tixhuaispola' ƚitiné
ȽanDios ti'e'ma ma to limipa
Abraham, tepi'i'mola' laƚtatahueló
quilemats'. Mimana' iƚniya ƚamats'
Egipto ti'hua ticuef'quila'. 18 Jiƚpiya
anuli cal ts'e quincuxepa ipango'ma
icuxe'ma. Iƚque aiquimetsaijma José.
19 Ehuepa te co'iya mijou'neyacola'
laƚxanuc'. Icuxenai'mola' juaiconapa.
Icuxe'e'mola' teca'nicoƚe liƚnaxque'
camijcanó, timatsola'.
20 ’Iƚne ƚitiné ipajntsi Moisés.
ȽanDios icuaicotsi quipic'a ƚacapími',
etenƚcoco'ma. Afanej mut'la
itoc'empá lejut'ƚ qui'ailli'. 21 Lijou'ma
eca'nicom'me. Ƚi'hua cahuats' cal
rey Faraón ixim'ma, ipulaf'ma,
i'hua'a'ma lejut'ƚ. Itoc'e'ma to
qui'hua. 22 Jiƚpe ƚamats' Egipto
timana' lan xanuc' acueca' quiƚsina'.
Jahuay liƚsina' iƚniya imuc'i'me
Moisés. Toƚta'a Moisés jouc'a
imuj'moxi acueca' lipicuejma', ac'a
lopalaipa, lo'epa.
23 ’Lixhuaitsi oquej nuxans ƚemats'
ipic'a tixintsola' lipimaye, iƚne
ixanuc' Israel. 24 I'hua'ma pe lomana'
lipimaye. Jiƚpe ixim'ma anuli
titeƚma. Anuli cal xans egipcio
titeƚ'mi. Moisés i'hua'ma titoc'itsi.
Icuanajco'ma ƚipima. Ima'a'ma cal
xans egipcio. 25 Ticua lipicuejma':
“Cunƚu'e'mola' laipimaye. Iƚne
alimetsaico'ma toƚta'a laipenic'
lalapi'ipa ȽanDios.” Lipimaye
aiquiƚcueca.
26 ’Lihuequi litine tifuleyi oquexi'
lipimaye. Icuaitsi Moisés, ticua:
“Cananc'otola' iƚne laipimaye. Ti'inƚa'
liƚpicuejma'. Canajna'mola'.” Timila':
“Cunc'ixanuc', imanc' unc'apimaye.
Aimoƚfulecona'me.” 27 Iƚque
noxcai'epa ƚipima ixtuc'opa Moisés.
Ummetsai'ma. Timi: “¿Naitsi ima'?
¿Naitsi nifajpo'? ¿Naitsi nepi'ipo'
lopenic'? ¿Te ima' aƚcuxe'monga'?
¿Te ima' aƚjuez? 28 Tsumjma
oma'a'ma cal xans egipcio. ¿Te
itsiya aƚma'a'ma iya' jouc'a?”
29 Licuej'ma iƚe lataiqui' Moisés
inuna'ma, i'hua'ma ƚamats' Madián.
Ipajntsi. Jiƚpe limajnlitsa oquexi'
linaxque'.
30 ’Uyai'ma oquej nuxans camats'.
Anuli litine tipa'a Moisés ƚimuc'o'
ahuejnca ƚijuala cuftine Sinaí, petsi
ailopa'a quiƚya' ni xanuc'. Jiƚpe
tunaqui anuli luxi quitac. Maƚpiya
ƚipaƚ cunga imaxcaitsi anuli ƚapaluc
Los Hechos 7
232
quema'a. 31 Moisés ixim'ma acueca'
iƚe li'ipa. I'hua'ma ehuelojntsi
xonca ahuejnca. Icuej'ma ƚaƚPoujna
ȽanDios tipalay. 32 Timi: “Iya'
NanDios, ilenDios lotatahueló. Iya'
ilenDios Abraham, Isaac, Jacob.”
Licuej'ma toƚta'a Moisés ixpaiconni.
Ipango'ma iyu'ma licuerpo. Aimi'iya
mehuelojnconaya. 33 ȽaƚPoujna
ȽanDios timi: “Pe lofmecaxu,
jiƚpe apaxi camats'. Taipa'aƚa'
ƚoc'ejí. 34 Cahuelongila' laixanuc',
iƚne nomana' Egipto. Aiximpola'
titeƚcoyi. Aiquimf'epola' tija'ayi. Iya'
nimumma lema'a. Cunƚu'e'mola'
laixanuc'. ¡Totsahuenni! ¡Ƚepá!
Cumme'mo', topaiconno,
to'huacona'ma ƚamats' Egipto.”
35 ’Maƚque Moisés joupa
etets'impá, imimpá: “¿Naitsi ima'?
¿Naitsi nifajpo'? ¿Naitsi nepi'ipo'
lopenic'? ¿Te ima' aƚcuxe'monga'?
¿Te ima' aƚjuez?” Iƚe litine
limaxcaitsi ƚapaluc quema'a jiƚpe
munaqui luxi quitac, ȽanDios ifajpa
Moisés, epi'ipa lipenic' ticuxetsola',
tunƚu'etsola' lixanuc'. 36 Maƚque
Moisés i'e'ma to aimi'iya mi'eyacu
lan xanuc'. Tixinƚe lan xanuc' al
cueca' lo'epa ȽanDios. Lijou'ma
ipa'ana'mola' lixanuc' ƚamats' Egipto.
Licuaitsa Ƚunxali Caja jouc'a i'e'ma
acueca', jouc'a pe ailopa'a quiƚya'.
Laƚtatahueló icoƚ'mola' oquej
nuxans camats' muyalaicoyi jiƚpiya.
37 Moisés u'i'mola' lixanuc', iƚne
lixanuc' Israel, timila': “ȽanDios
ƚaƚPoujna tepi'i'molhuo' anuli cal
profeta aƚ'onƚcota to iya'. Iƚque
oƚpiƚya' xans. Iƚque toƚquimf'e'me.”
38 Maƚque Moisés efot'ƚe'mola'
laƚtatahueƚó mimana' pe ailopa'a
quiƚya'. Jiƚpe ƚijuala Sinaí ƚapaluc
quema'a ipalaic'opa Moisés. Moisés
ipalaic'opola' laƚtatahueló. Moisés
epenufpa limaf'i cataiqui', iƚe
litaiqui' ȽanDios. Iniƚpa lapenufle
illanc'.
39 ’Laƚtatahueló etets'ipá
Moisés. Aiquilihuejma limipola'.
Tiƚ'nujuaispá lilendiosla' lun
egipicio. 40 Timiyi Aarón:
“Aƚƚanc'e'etsonga' calandiosla'. Iƚne
aƚ'huaj'me'e'monga'. Iƚque Moisés
ƚalipa'ahuo'monga' ƚamats' Egipto
itsiya ailopa'a. Aicaƚsina' pe
quitsepa. Aicaƚsina' te qui'ipa.”
41 Iƚne ƚitiné ilanc'e'me anuli ƚa'hua
huacax ilanc'eco'me a'oro. Ima'a'me
linneja, itsufco'me cal ídolo. Tixoqui
quileta. Etenƚcoco'mola' iƚe ƚilendios,
iƚque ƚilanc'epa, i'e'ecopa quiƚtuca'
liƚmane'. 42 ȽanDios eca'nico'mola'.
Ticua: “Najmay texc'onƚingoƚaile
lopa'a lema'a, iƚniya lan xamna,
cal mut'ƚa, cal 'ora”. Toƚta'a tuya'e'
al je'e liniƚpa lam profeta. Jiƚpiya
ȽanDios ticua:
Imanc' ixanuc' Israel, loquej
nuxans camats' moƚmana' jiƚpe
ƚamats' petsi ailopa'a quiƚya',
moƚtsufcola' linneja
loƚma'am'mola' y locuenaye
loƚtsufco'me,
¿te ma al ƚinca aƚtsufcopa iya'?
	 43	A'i. Oƚtaic' anuli ƚolandios
cuftine Moloc,
jouc'a oƚtaic' ƚixamna ƚocuena
ƚolandios cuftine Renfán.
Iƚniya lolandiosla'
coƚƚanc'ecopola'
tolaxc'onƚingaitsola'.
Iya' cateƚ'mi'molhuo' toƚta'a
loƚ'epa, quipa'a'molhuo'
ƚolamats', ca'hua'a'molhuo'
ƚamats' Babilonia.
Los Hechos 7
233
44 ’Mimana' ƚamats' pe ailopa'a
quiƚya' laƚtatahueló iƚ'hueca lejut'ƚ
ȽanDios lilanc'ecompa ijahua'. Jiƚpe
lajut'ƚ tipa'a oquej lapic' liƚtaic'
liniƚiya loya'apa locuxepa ȽanDios.
Ma toƚta'a ȽanDios icuxe'epa
Moisés, timi: “Joupa aimuc'ipo' te
ts'i'ic' lajut'ƚ, toƚta'a tolanc'e'ma”.
45 Liƚnaxque' laƚtatahueló epenuf'me
lajut'ƚ, iƚtaic' icuaiyunca jifa'a
ƚalamats', itsuflai'enca. Iƚniya
ƚitiné micuxela' Josué ulicale'me
lan xanuc' limajmpá fa'a, iƚne pe
aiquilimetsaijma ȽanDios.
’Icuaitsi litine cal rey David
epenuf'ma lipenic' ma tipa'a iƚe
lajut'ƚ. 46 ȽanDios etenƚcoco'ma
li'ejma' David. Iƚque ixa'hue'ma
ȽanDios, enDios Jacob. Timi:
“Calanc'e'etso' ocuena comejut'ƚ”.
47 David aiquilanc'e lajut'ƚ. Salomón,
iƚque i'hua David, ilanc'epa lejut'ƚ
ȽanDios.
48 ’Tama tipa'a lejut'ƚ, ȽanDios
Nopa'a lema'a aimipanga anuli
lajut'ƚ lilanc'epa cal xans. Toƚta'a
licuapa cal profeta muya'e' lu'ipa
ȽanDios, ticua:
	 49	Lema'a ti'onƚcospa to laicuecaj
asiento, jiƚpe cacutsuya.
Li'a ƚamats' ti'onƚcospa to
ƚainitas, jiƚpe lunxajyopa
lai'mitsi'.
Ticua ȽanDios ƚaƚPoujna:
¿Te caƚƚanc'e'ecoya anuli lajut'ƚ?
¿Te ailopa'a caifnunxac'eya?
	 50	¿Te ma' iya' a'i cailanc'e jahuay?
Toƚta'a timila' Esteban iƚne
naixtuc'opá. Lijou'ma timiconala':
51 ―Ƚinca imanc' aimaƚcuec'e.
Loƚpicuejma' ti'onƚcospa to
liƚpicuejma' lan xanuc' pe
aiquilimetsaijma ȽanDios. Imanc'
aimolihuejcoyi cal Espíritu
Santo, tecaxaispolhuo'. Ma to
mi'eyi loƚtatahueló toƚta'a lonƚ'epa
imanc'. 52 Iƚniya loƚtatahueló,
¿ja'ni tipa'a anuli cal profeta pe
aiquilihuetsoqui? A'i. Ailopa'a.
Loƚtatahueló ima'a'me iƚne nuya'apá
ƚocuaicoya cal Ƚijca Xans. Imanc'
xonca ixcay onƚ'epá. Li'huamma cal
Ƚijca Xans imanc' oƚcupá, oƚma'apá.
53 Lataiqui' loya'apa locuxepa
ȽanDios, maƚe lataiqui' luya'apa
lapaluc' quema'a, imanc' olapenufpá,
tijouƚa' aicolihuequi.
54 Lan xanuc' noquimf'epá litaiqui'
Esteban ixtulenca juaiconapa.
Ticuayi: “Iƚque aƚcufquinga'”.
I'ilc'ma liƚ'ay. 55 Cal Espíritu Santo
icuxe'ma lipicuejma' Esteban. Iƚque
ehuelojm'ma lema'a. Ixim'ma te
ts'i'ic' jiƚpe pe lopa'a ȽanDios. Jiƚpe
tipa'a Jesús tecaxu al c'a camane
ȽanDios. 56 Esteban ticua:
―¡Toƚsinƚe! Caxina exiya lema'a.
Jiƚpe tipa'a cal Xans Ƚiximpa cal
profeta pu'hua lema'a. Itsiya aiximpa
tecaxu al c'a camane ȽanDios.
57 Lan xanuc' ija'a'me ujfxi,
um'mit'ƚe'me liƚmane' liƚs'mats'i'.
Ihuo'me, umentsu'me Esteban.
58 I'noƚ'me, i'hua'a'me lema
quiƚya'. Ipango'me ecanijm'me
capic' tima'aƚe. Linfel'miyale
nicufpá Esteban ipa'apá liƚtsamalo,
ipo'no'e'epá li'mitsi' anuli ƚamijcano
cuftine Saulo. 59 Mipayi capic'
Esteban tijoc'i ȽanDios, timi:
―MaiPoujna Jesús, tapenufla'
ƚai'espíritu.
60 Exc'onƚquenni, ipalai'ma ujfxi
timi:
―MaiPoujna, tama aƚ'e'e quixcay,
aimotac'ui'i'mola' lajunac'.
Los Hechos 7
234
Lijou'ma lines'ma toƚta'a imana'ma.
8 1-2 Saulo tipa'a tecaxu jiƚpiya,
ticua: “Ne', tima'anƚe Esteban”.
Hualca lan xanuc' pe naihuejcopá
locuxepa ȽanDios itaina'me
licuerpo Esteban, emunatsa. Acueca'
juaiconapa liƚpihuotsoqueya.
Iƚne ƚitiné ihuetsoquim'mola'
juaiconapa lapimaye nomana'
Jerusalén, iƚne lefot'ƚepola' ȽanDios.
Jahuay ica'ne'moƚtsi, iye'me ni petsi
al distrito Judea jouc'a ƚamats'
Samaria. Ma le'a lan apóstole
imanenca Jerusalén.
3 Saulo tixtuc'ola' juaiconapa
lapimaye. Ti'noƚila', tequifila' lan
xanuc' jouc'a lacaƚ'no', ti'nicola'
lacarza.
4 Ni petsi litsepa iƚne lapimaye
nica'nepoƚtsi uya'a'me Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
5 Felipe ipanni jiƚpe Jerusalén,
i'hua'ma anuli liƚya' ƚamats' Samaria.
Jiƚpe uya'a'ma: “Jesús copa'a cal
Cristo, ȽanDios ƚi'Huijf'epa”. 6 Lan
xanuc' efot'ƚepoƚtsi iquimf'e'me
locuapa Felipe. Ixim'me Felipe mi'ay
al cueca' to lo'epa ȽanDios. Jahuay
iƚniya ipo'no'me cuenna juaiconapa
litaiqui' Felipe. 7 Jiƚpe liƚya'
ixaƚcona'mola' axpela' lafcualƚay,
iƚne litsufai'ila' contahue. Mipalcu
lontahue tija'ayi ujfxi. Axpela'
luhuaƚqueya lan xanuc' jouc'a
lan coxo ixaƚcona'mola'. 8 Toƚta'a
juaiconapa ixoj'ma quileta lan
xanuc' nomana' jiƚpiya.
9 Maƚpe liƚya' tipa'a anuli cal
brujo cuftine Simón. I'epa al
cueca'. Tifel'mila' jahuay lan xanuc'
nomana' ƚamats' Samaria. Timila':
―Iya' a'i ni naitsi xans. Iya'
ninCueca'.
10 Jahuay iquimf'e'me, lan xanuc'
ts'iƚ'hueca jouc'a lan xanuc' pe
aiquiƚ'hueca. Ticuayi:
―Ma ȽanDios, iƚque cal Cuecaj
Candios, ƚinca ummepa iƚca'a cal
xans. Toƚta'a ti'ay al cueca'.
11 Joupa ixhuaita axpe' mut'ƚa cal
brujo ti'hua ti'ay lipixcay xans. Lan
xanuc' ixinc'nepá, joupa ifel'mipola',
tihuejyi. 12 Iƚne nepenufpá
litaiqui' Felipe epo'im'mola', lan
xanuc' jouc'a lacaƚ'no'. Felipe
uya'a'ma Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios. Tu'ila' te
co'iya mitsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios. Tu'ila' naitsi Jesús, iƚque
cal Cristo. 13 Simón jouc'a epenufpa
litaiqui' Felipe, epo'im'me. Lijoupa
lepo'impa iyejmale'me Felipe.
Iximpa al cueca' lo'epa Felipe, to
lo'epa ȽanDios. Liximpa toƚta'a,
tocomma tipailo lipicuejma'.
14 Lan apóstole nomana' Jerusalén
icuej'me: “Lan xanuc' nomana'
ƚamats' Samaria epenufpá litaiqui'
ȽanDios”. Ummem'mola' liƚf'as
apóstole Pedro y Juan tiyeƚe
jiƚpiya. 15 Iye'me, icuaitsa pe lomana'
lapimaye nepenufpá litaiqui'
ȽanDios. Jiƚpe ijoc'i'me ȽanDios,
ixahue'e'me tepi'itsola' cal Espíritu
Santo. 16 Iƚne lun Samaria joupa
inespá: “Jesús aƚPoujna”. Joupa
epo'impola'. Aiquilepenufi cal
Espíritu Santo. Iƚque aiquimuya
pe lomana'. 17 Lan apóstole lijoupa
lijoc'ipa ȽanDios ipo'nof'i'me
liƚmane ƚiƚjuac iƚniya lun Samaria.
Iƚne epenuf'me cal Espíritu Santo.
18 Simón iximpola' li'epa lan
apóstole, iximpola' lipo'nof'ipa
liƚmane ƚiƚjuac iƚniya lapimaye,
iximpola' epenufpá cal Espíritu
Los Hechos 7​, ​8
235
Santo. Liximpa toƚta'a li'ipa,
icufi'mola' quiƚtomí lan apóstole,
19 timila':
―Capi'i'molhuo' coƚtomí. Aipic'a
ca'eƚa' ma to lonƚ'epa imanc'. Lapi'iƚa'
caimane. Tijouƚa' ja'ni capo'nof'iƚa'
laimane anuli cal xans, iƚque
tepi'im'me cal Espíritu Santo.
20 Pedro timi:
―Ima' tecanitso' jouc'a lotomí.
Tocua to'naco'ma iƚe locupa ȽanDios.
21 Ima' aimi'iya motsufaiya laƚpenic'.
Ailopa'a capi'iyaco' ȽanDios. Iƚque
timetsaicohuo' a'ij ƚijca lopicuejma'.
Aimetenƚma. 22 Ima' mixcay xans.
Toxhuej'menanni. Tojoc'iƚa' ȽanDios.
Toxa'hueƚa' ja'ni ti'i'ma tiƚonc'e'e'mo'
lojunac', timenc'e'ecotso'
lofcuapa jiƚpe lopicuejma'. 23 Iya'
quimetsaicohuo' lo'ejma'. Ima'
pangay to'ehuale laic'. Lixcay
lopicuejma' joupa ifi'epo'. Aimi'iya
mo'eya al c'a.
24 Simón italai'e'ma, timi:
―Imanc' toƚjoc'iƚe ƚaƚPoujna,
toƚsahue'eƚe aimaƚ'i'ma to laƚmipa.
25 Jiƚpe liƚya' lan apóstole
uya'a'me te ts'i'ic' liximpa, te
ts'i'ic' licuejpa mipa'a Jesús fa'a li'a
ƚamats'. Uya'a'me litaiqui' ƚaƚPoujna.
Lijou'ma ipailinamma, tiyeyi lane
Jerusalén. Miyeyi lane titsulfoƚaiyi
axpela' ƚiƚpiƚeloƚya' lun samaritano,
tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a
lixpic'epa ȽanDios.
26 Pe lopa'a Felipe imaxcaitsi anuli
ƚepaluc ƚaƚPoujna, timi:
―Totsahuenni. To'huaƚa' al sur,
iƚe lane co'huayomma Jerusalén
lotsepa Gaza. Lane pangay
quimuc'o'. Ailopa'a quiƚya'.
27 Felipe itsahuenni, ipanni.
I'hua'ma ma to limipa ƚapaluc
quema'a. Maƚe lane ti'hua anuli
cal xans ƚas Etiopía. Iƚque ts'ipenic',
ticuxe jahuay ƚi'huexi ƚipoujna.
Iƚque ƚipoujna ƚincuxepa aca'no'
cuftine Candace, ticuxe ƚamats'
Etiopía. Cal xans joupa itsehuo'ma
al cueca' xoute' lopa'a Jerusalén,
jiƚpe exc'onƚingaihuo'ma ȽanDios.
Itsiya ipainamma cotsenapa,
i'huanapa Etiopía. 28 Ticusc'o
licarro, tixhue liniƚpa lije'e cal
profeta Isaías. 29 Cal Espíritu Santo
ipalaic'o'ma Felipe, timi:
―To'huaƚa' pe lo'huapa al carro.
Aimanaj'moxi.
30 Felipe inu'ma, i'huajcotsi al
carro. Icuej'ma cal xans tixhue
liniƚpa cal profeta Isaías. Timi:
―Iƚe al je'e lofxhuepa, ¿te tocuec'e?
31 Timi:
―¿Te co'iya cacuec'eya? Ailopa'a
naƚmuc'iya.
Ixa'hue'ma Felipe tif'ajla' al carro,
ticutsoƚaiƚe huejnca.
32 Al Paxi Liniƚingiya loxhuepa
ticua:
Ma to milecom'me anuli ƚa'hua
moƚ tima'anna, ma toƚta'a
ilecom'me iƚque cal xans.
Metec'em'me ƚipimi cal moƚ,
iƚque aimija'e', iƚque cal xans
jouc'a aiquija'e'.
Ailopa'a quimipola' iƚne
liteƚ'mi'me.
	 33	Etets'i'me, ailopa'a notoc'iya.
¿Ja'ni jifa'a li'a ƚamats' tipa'a
anuli qui'hua?
A'i, ailopa'a.
Nulemma etec'oyenni lipitine.
34 Ts'ipenic' icuis'e'ma Felipe, timi:
―Alu'iƚa'. ¿Naitsi conescopa cal
profeta? ¿Te tipalaicoyoxi quituca' o
tipalaijma ocuena?
Los Hechos 8
236
35 Felipe italai'e'ma, uhuaƚ'ma
iƚe lataiqui'. Lijou'ma xonca
u'i'ma Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios. Inesco'ma Jesús.
36 Mipalaiyi ti'hua tinu al carro.
Icuaitsa pe lopa'a laja'. Ts'ipenic'
timi Felipe:
―Toxinƚa'. Jifa'a tipa'a laja'. Aipic'a
ima' lapo'iƚa'. ¿Te ti'i'ma?
37 Felipe timi:
―Ja'ni jahuay ƚomunxajma'
to'huaiyinge Jesús, ti'i'ma.
Ts'ipenic' italai'e'ma, timi:
―Iya' ƚinca ca'huaiyinge Jesucristo.
Iƚque i'Hua ȽanDios.
38 Icuxe'ma ecaxu'ma al carro.
Imulunca loquexi'. Itsuflai'me
laja'. Felipe epo'i'ma ts'ipenic'.
39 Ipalnanca laja', if'ajlina'me
ƚamats', cal Espíritu Santo ileco'ma
Felipe. Ts'ipenic' aiquixingona'ma.
Uyaina'ma tixoqui queta.
40 Felipe iximpoxi icuaita jiƚpe
liƚya' cuftine Azoto. I'hua'ma lane
lotsepa liƚya' Cesarea. Jahuay
ƚiƚeloƚya' pe loyaicopa tuya'e'
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Icuaitsi Cesarea.
9 Saulo ti'hua tixtu'hua. Itine
ipuqui' tehue te co'iya
mima'ayacola' ts'ilihuequi Jesús.
I'hua'ma ipalaic'otsi cal cuecaj
ca'ailli'. 2 Ixahue'e'ma quije'e.
Ti'hua'ma liƚya' Damasco, jiƚpiya
ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc'
judío timuc'itola' ts'iƚpenic' iƚe lije'e.
Timi cal cuecaj ca'ailli':
―Lapi'iƚa' caimane. Liƚya'
Damasco timana' iƚniya naihuejpá
al ts'e cane. Ja'ni caxintsola',
axanuc' o acaƚ'no', ca'noƚtola',
cafijntola', ca'hua'acola' fa'a liƚya'
Jerusalén.
(Cal cuecaj ca'ailli' epi'i'ma Saulo
al je'e lixahue'epa.)
3 Mi'hua lane joupa ticuaita liƚya'
Damasco epalc'o'i'ma anuli lepalc'o'.
Iƚe lepalc'o' qui'huayomma lema'a.
4 Ecangenni ixc'uat'ƚhuaitsi ƚamats'.
Icuej'ma tipalaic'o, timi:
―Ima' cunSaulo, ¿te
calihuetsocopa? ¿Te caƚteƚ'micopa?
5 Timi:
―Maipoujna, ¿naitsi ima'?
ȽaƚPoujna timi:
―Iya' ninJesús. Ima' aƚteƚ'mi. Cal
huacax ja'ni aimicuec'e lanacompa
al puya ti'hua titeƚma, ma toƚta'a
toteƚma ima', aimocuec'e.
6 Saulo tiyu tixpaiqui. Timi:
―Maipoujna, ¿te ts'opic'a ca'eƚa'?
ȽaƚPoujna timi:
―Totsahuenni, to'huaƚa' totsufaitsi
liƚya'. Jiƚpe tu'inno' lof'eya.
7 Lan xanuc' lilecola' Saulo
ecaxoƚ'me jiƚpe. Ailopa'a conesyacu.
Tixpailiquila'. Icuej'me tipalay.
Aiquixim'me. 8 Saulo itsahuenni.
Lexi'e'ma li'u' joupa i'ipa afo'.
Lilecola' exaƚ'me limane. Icuai'etsa
liƚya' Damasco. 9 Icoƚ'ma afane'
quitine aimehuetsale. Aimitesma,
aimixnay.
10 Jiƚpe liƚya' Damasco tipa'a anuli
cal xans lipuftine Ananías, ihuequi
Jesús. Ma' imaf'i' tocomma tipaima.
Iximpa ƚaƚPoujna Jesús, tijoc'i, timi:
―¡CunAnanías!
Ananías timi:
―MaiPoujna, ma capa'a fa'a.
11 ȽaƚPoujna timi:
―Totsahuenni, to'huaƚa' lane
cuftine al Ƚijca Cane, tocuaita lejut'ƚ
Judas. Jiƚpe taicuitsufta ja'ni tipa'a
Saulo ƚas Tarso. Jiƚpe toxinna, tijoc'i
ȽanDios. 12 ȽanDios joupa imuc'ipa
Los Hechos 8​, ​9
237
lo'iya. Joupa iximpo' ocuaita ima',
cunAnanías. Iximpo' otsufaipa
lajut'ƚ, iximpo' topo'nof'i lomane
ƚijuac, iximpa joupa ixaƚconapa li'u'.
13 Ananías italai'e'ma, timi:
―MaiPoujna, axpela' lan xanuc'
tipalaicoyi iƚque cal xans. Ticuayi
mipa'a Jerusalén juaiconapa ti'e'ela'
quixcay loxanuc', iƚne lo'huijf'epola'.
14 Lipamma pu'hua itaic' lije'e
lini'ipa cal cuecaj ca'ailli'. Joupa
epi'impa limane aƚ'noƚtsonga'
jahuay illanc'. Aƚ'noƚ'monga' illanc'
naƚjoc'ipo' ima' maƚPoujna Jesús.
15 ȽaƚPoujna timi:
―To'huaƚa'. Iya' ai'huijf'epa iƚque cal
xans. Joupa aixpic'epa lo'eya. Tu'itola'
lan xanuc' naitsi iya', iya' ninJesús.
Tu'itola' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios, tu'itola' iƚniya liƚrey. Jouc'a
tu'itola' lopimaye, iƚne ixanuc' Israel.
16 Iƚque ƚinca titeƚco'ma acueca' ma
mu'ila' lan xanuc' naitsi iya'. Toƚta'a
camuc'i'ma, iya' ninJesús.
17 Ananías i'hua'ma. Icuaitsi
lajut'ƚ pe lopa'a Saulo. Itsufai'ma,
ipo'nof'ipa limane ƚijuac, timi:
―CunSaulo maipima, ima' mo'hua
lane fa'a oximpa ƚaƚPoujna Jesús.
Iƚque imujpoxi. Maƚque Jesús
alummepa fa'a. Ipic'a toxinalenƚa',
ticuxetso' lopicuejma' cal Espíritu
Santo.
18 Aiquicoƚ'ma. Saulo ixim'ma
tecangemma tocomma to lipic'ala
catú jiƚpe li'u'. Ixaƚcona'ma li'u',
ehuetsalena'ma. Itsahuenni,
epo'im'me. 19 Itetso'ma, icuainanni
lipujfxi. Imajm'me anuli ts'ilihuequi
Jesús jiƚpe liƚya' Damasco, icoƚ'ma.
20 Iƚniya ƚitiné itsehuo'ma ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc' judío,
tu'iyale naitsi Jesús. Timila':
―Iƚque i'Hua ȽanDios.
21 Iƚne noquimf'epá ticuayi:
―¿Te qui'ipa? Iƚque cal xans
mipa'a Jerusalén tijou'nela' lan
xanuc' nojoc'ipá Jesús. Icuai'ma
fa'a ti'noƚtsola' iƚniya, tifi'etsola',
ti'hua'a'mola' Jerusalén, ticuai'etola'
pe lomana' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli'. Itsiya, ¡toƚsinƚe lo'epa!
22 Saulo i'ipa xonca acueca'
lipicuejma'. Timuqui aƚinca Jesús
copa'a cal Cristo, ƚummepa
ȽanDios. Ti‑ch'ixc'ela' lan xanuc'
judío nomana' jiƚpe liƚya' Damasco.
Iƚne ma tiquimf'eyi, ailopa'a
cotalai'ecoyacu.
23 Joupa uyaipa axpe' quitine lan
xanuc' judío ixpic'e'me, ticuayi:
―Aƚma'a'me Saulo.
24 Ipuqui' itine ti'huejyi cal puertá
canumicay eti'icoya aitaƚ jiƚpe liƚya'.
Saulo i'ipa quixina' lo'eyacu iƚne lan
xanuc'. 25 Lijou'ma ts'ilihuequi Saulo
unƚu'e'me. Lipuqui' icus'mi'me anuli
al cueca' tsiquihuiƚ, panca panca
ecajm'me ƚixpula caitaƚ, ixehuaitsi
al tsiquihuiƚ jiƚpe ƚamats'.
26 Saulo i'hua'ma, icuaitsi Jerusalén.
Ipic'a tiƚejmaletsa ts'ilihuequi Jesús.
Iƚne aiquiƚcuac'. Tixpaic'eyi. Ticuayi:
―Iƚque Saulo a'i mihuequi Jesús,
ma le'a ticua.
27 Bernabé i'e'ma ƚinca limi'ma
Saulo. Ileco'ma pe lomana' lan
apóstole. U'i'mola' te ts'i'ic' li'ipa
Saulo. Timila':
―Mi'hua lane Saulo ixim'ma
ƚaƚPoujna Jesús. Iƚque ipalaic'o'ma.
Mipa'a Damasco aimitay calaic'ata.
Imuj'moxi ummepa Jesús, tuya'e'
litaiqui'.
28 Saulo imajmpá anuli lan
apóstole. Ti'hualejma ni petsi
Los Hechos 9
238
Jerusalén. Ailopa'a tintsi.
29 Tipalaic'ola' lan xanuc' judío, iƚne
nopalaipá liƚtaiqui' griego. Timila':
―Imanc' timenaquilhuo'.
Iƚne ixtulenca. Ehue'me te co'iya
mima'ayacu. 30 Lapimaye i'ipa
quiƚsina' lo'eyacu iƚne lan xanuc'
judío. Ileco'me Saulo liƚya' Cesarea.
Jiƚpiya ummepa ti'huaƚa' lipiƚya'
Tarso.
31 Iƚne ƚitiné ailopa'a tintsi.
Ti'hua efot'ƚe'moƚtsi lapimaye, iƚne
nomana' al distrito Judea jouc'a
nomana' al distrito Galilea, jouc'a
nomana' ƚamats' Samaria. Ifa'epola'
liƚpicuejma'. Xonca tixpaic'eyi
ƚaƚPoujna, ti'eyi latenƚcocopa. Cal
Espíritu Santo ixoc'i'mola' quileta.
Toƚta'a ixpe'mola' lapimaye.
32 Pedro ti'hua iƚya' iƚya', icuaitsi
liƚya' Lida. I'hua'ma ehuejntsola'
lapimaye nomana' jiƚpe, iƚne i'huexi
ȽanDios. 33 Jiƚpe liƚya' ixim'ma
anuli cal xans cuftine Eneas.
Ixhuaita apaico camats' tunouya.
Uhuaquemma. 34 Pedro timi:
―CumEneas, Jesucristo
ixaƚ'menapo'. Totsahuenni.
Tonif'naƚa' lohualfa.
Aiquicoƚ'ma, itsahuenanni.
35 Jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe
liƚya' Lida, jouc'a nomana' ƚamats'
Sarón, icuej'me ixaƚconapa Eneas.
Ixhuej'menca, ipai'i'me liƚpicuejma'.
Ipango'me ihuej'me ƚaƚPoujna
Jesucristo.
36 Liƚya' Jope timana' ts'ilihuequi
Jesús. Anuli iƚniya aca'no' cuftine
Tabita. Iƚe laftine ja'ni tonesla'
ataiqui' griego ticua: Dorcas. Iƚque
ƚaca'no' ƚinca ti'ay al c'a. Aimixospa.
Itine itine titoc'ila' pe ailopa'a
quiƚ'hueca. 37 Iƚne ƚitiné Dorcas
extaf'ma, imana'ma. Epo'im'me
licuerpo. Ipo'nom'me anuli lajut'ƚ
lopa'a al toncay. 38 Ts'ilihuequi
Jesús nomana' liƚya' Jope icuej'me
a'ij culi' Pedro, tipa'a liƚya' Lida.
Ummem'mola' oquexi' lan xanuc'
tixahue'etsa, timitsa:
―To'huanni pe laƚmana' liƚya' Jope.
Aimicoƚ'mo'.
39 Pedro jouc'a iye'me. Licuaitsa
lajut'ƚ jiƚpe Jope, ileco'me Pedro
al toncay pe lipo'no'empa ƚaca'no'
ƚimanapa. Icuaiyunca lapimaye
cacaƚ'no' apotsateya. Ecaxingoƚai'me
Pedro. Tijolijyi. Timuc'iyi lan
tsamalo jouc'a ƚijahuaƚi ƚilanc'epa
Dorcas miƚmana' anuli iƚniya.
40 Pedro ipa'a'mola'. Exc'onƚhuai'ma,
ijoc'i'ma ȽanDios. Lijou'ma
ecaxna'ma, ipai'e'moxi, ehuelojm'ma
ƚimanapa, timi:
―ConTabita, totsahuenanni.
Tabita exi'e'ma li'u'. Ixim'ma Pedro,
icutsai'ma. 41 Pedro i'noƚ'e'e'ma
limane, ecaxu'ma. Ijoc'i'mola'
titsulfoƚaiconanca lapimaye, iƚne
i'huexi ȽanDios, jouc'a lacaƚ'no' lam
potsateya. Timila':
―Jifa'a ƚoƚpima Dorcas, joupa
imaf'inapa.
42 Ni petsi jiƚpe liƚya' Jope
icuej'me li'ipa. Axpela' i'huaiyijm'me
ƚaƚPoujna Jesús. 43 Pedro ipanenni
axpe' quitine liƚya' Jope. Ipajm'ma
lejut'ƚ anuli cal xans nacof'ejpa
quixmi, cuftine Simón.
10 Jiƚpe liƚya' Cesarea tipa'a
anuli cal xans aromano
cuftine Cornelio. Iƚque incuxepa.
Locuxepola' amaxnu lisoldado. Iƚne
lan soldado, jouc'a liƚf'as soldado,
tecui'innila' Lan Italiano. 2 Iƚque
Cornelio tenanƚi locuxepa ȽanDios.
Los Hechos 9​, ​10
239
Acueca' titoc'ila' lan xanuc' judío
pe aiquiƚ'hueca. Itine itine tijoc'i
ȽanDios. Jahuay nomana' lejut'ƚ
jouc'a tixpaic'eyi ȽanDios.
3 Anuli litine, joupa uyaipa
menac'o, icuaita to al fanej hora,
ȽanDios imuc'i'ma lo'iya. Ixim'ma
anuli ƚapaluc quema'a itsufai'ma
lejut'ƚ. Ƚapaluc timi:
―¡CunCornelio!
4 Lehuelojm'ma ƚapaluc quema'a
Cornelio ixpaij'ma juaiconapa. Timi:
―Maipoujna, ¿te ts'opic'a?
Timi:
―Lofxa'huepa if'ajpa lema'a
pe lopa'a ȽanDios. Iƚque iximpo'
totoc'ila' lan xanuc'. Ti'nujuaishuo'
ima'. 5 Timihuo': Tommetsola'
loxanuc' tiyeƚe Jope. Tiyeƚe pe
lopa'a anuli cal xans cuftine Simón,
tecui'inni Pedro. Timitsa ti'huanni
lomejut'ƚ. 6 Iƚque Pedro ipanc'ale
lejut'ƚ anuli cal xans ƚacof'ejpa
quixmi, cuftine Simón. Simón
lejut'ƚ copa'a lema quiƚya', ƚema caja.
Pedro tu'i'mo' lof'eya.
7 Ƚapaluc quema'a nopalaic'opa
Cornelio i'huana'ma. Cornelio
ijoc'i'mola' oquexi' limozó. Jouc'a
ijoc'i'ma anuli cal soldado notoc'ipa.
Iƚque cal soldado tenanƚi locuxepa
ȽanDios. 8 U'i'mola' iximpa anuli
ƚapaluc quema'a. Jouc'a u'i'mola'
linespa. Imi'mola' tiyeƚe liƚya' Jope.
Iyepá.
9 Lihuequi litine lummepola'
Cornelio joupa ticuaita liƚya' Jope.
I'ipa to menac'o. Maƚe al 'hora
Pedro if'ajma al toncay lajut'ƚ.
Tipalaic'ota ȽanDios. 10 Mijoc'i
ȽanDios unle'enni, ticui coteja.
Tilanc'enni ƚoteja. Mi'huaijma
titetso'ma i'huapa lipicuejma'.
11 Ixim'ma exiya lema'a, iximpa to
anuli al cuecaj cutse timumma. Iƚe
al cuecaj cutse ilanc'ecompa ijahua',
ifi'iya lam malpu' ƚupahuay. 12 Jiƚpe
ti'nicoƚanna tocomma to tiƚmana'
jahuay linneja nomana' li'a ƚamats'.
Timana' iƚne noyecopá amalpu'
liƚ'mitsi', jouc'a tiyeyi laquifpoƚtsi
ƚamats', jouc'a naiyulpá lema'a.
13 Pedro icuej'ma tipalaic'onni,
timinni:
―CumPedro, toma'aƚa' anuli iƚne
linneja, toteƚa'.
14 Pedro timi:
―A'i maiPoujna, aimi'iya cateja
iƚna'a linneja. Caxinnila' axujc'a. Iya'
aicaitec'o cal xujc'a.
15 Ti'hua tipalaic'onni, timinni:
―Pe ȽanDios liximpa alimpio, ima'
aimocua'ma: “Axujc'a”.
16 Afanemma i'i'ma toƚta'a.
Lijou'ma iƚe al cuecaj cutse
if'ajna'ma lema'a. 17 Pedro timiyoxi:
“¿Te caƚmuc'icompa iƚe laiximpa?”
Toƚta'a minesqui icuaitsa lam
fantsi xanuc' lummepola' Cornelio.
Iƚne joupa icuitsufpá, imuc'impola'
lejut'ƚ Simón. Itsiya tecaxoƚanna al
puerta. 18 Ticuitsufyi, tijoc'iyi:
―¿Ja'ni fa'a copa'a Simón ipanc'ale,
iƚque ƚacui'impa Pedro?
19 Micoƚi Pedro al toncay lajut'ƚ
ti'hua timiyoxi: “Iƚe laiximpa, ¿te
cocuajmaispa?” Cal Espíritu Santo
timi:
―Timana' afantsi lan xanuc'
tehuehuo'. 20 Totsahuenni,
taimuƚa'. Taihuej'mola'. Tonƚeƚe.
Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Iya'
nummepola'.
21 Pedro imunni. Ipalaic'o'mola'
lam fantsi lan xanuc' lummepola'
Cornelio. Timila':
Los Hechos 10
240
―Iya' ninSimón. Imanc' lahuay.
¿Te coƚcuaiyoco'me? ¿Te ts'oƚpic'a?
22 Timiyi:
―Cornelio, iƚque incuxepa,
locuxepola' amaxnu lan soldado,
maƚque alummeponga'. Iƚque aƚijca
xans, tixpaic'e ȽanDios. Jahuay
lan xanuc' judío ticuayi: “Iƚque
ac'a xans”. Anuli cal paxi capaluc
quema'a ixc'ai'ipa timi: “Tojoc'itsi
Pedro ticuaiyunni lomejut'ƚ.
Toquimf'e'ma litaiqui' lu'iyaco'.”
23 Pedro itsufai'e'mola'. Epi'i'mola' pe
loxmai'eyacu iƚe lipuqui'. Lihuequi
litine itsahuenni, iyejmale'me.
Hualca lapimaye lun Jope jouc'a
iye'me.
24 Lihuequi litine icuaitsa liƚya'
Cesarea. Tipa'a Cornelio jiƚpe
lejut'ƚ, i'huaicola'. Jouc'a tiƚmana'
lijoc'impola', iƚne lipimaye jouc'a
liyejmalepá xonca limetsaicola'.
25 Licuaita Pedro, Cornelio
italecufhuo'ma, exc'onƚingai'ma
li'mitsi'. 26 Pedro i'noƚ'e'e'ma limane,
timi:
―Totsahuenni. Iya' jouc'a ninxans.
27 Mipalaic'oyoƚtsi itsulfoƚai'me
lajut'ƚ. Pedro ixim'mola' axpela' lan
xanuc' efoƚya jiƚpiya. 28 Timila':
―Illanc' ninc'ixanuc' judío, imanc'
oƚsina' laƚ'ejma'. Aimaƚejmaleyi
imanc' unc'ocuenaye xanuc'.
Aimaƚtsulfoƚaiyi ƚolajut'ƚi. Aƚcuayi:
“ȽanDios aimepenufilhuo'”.
Lacui'ilhuo': “Unc'ixujc'a xanuc'”.
ȽanDios joupa aƚmuc'ipa
alimenajpa. Aicanesconaya toƚta'a.
29 Toƚta'a iya' aicaƚcoƚi. Nihuejcopa
laƚmipa iƚna'a lummepola' Cornelio.
Aicainesqui: “Aimi'iya ca'huaya”.
Aicuai'ma fa'a. Itsiya lu'iƚa': ¿Te
caƚjoc'icopa?
30 Cornelio timi:
―Ixhuaita amalpu' quitine, maƚta'a
al fanej hora, capa'a fa'a lainejut'ƚ
caxnet'ƚqui, cajoc'i ȽanDios,
aixim'ma imaxcaita anuli cal xans,
tunts'ifi lipijahua'. LacaxinGai'ma.
31 Aƚmi: “CunCornelio, lofxa'huepa
if'ajpa lema'a pe lopa'a ȽanDios.
Iƚque iximpo' totoc'ila' lan xanuc'.
Ti'nuhuaishuo' ima'. 32 Timihuo':
Tommetsola' loxanuc' liƚya' Jope.
Tiyeƚe pe lopa'a anuli cal xans
cuftine Simón, tecui'inni Pedro.
Timitsa ti'huanni lomejut'ƚ. Iƚque
ipanc'ale lejut'ƚ anuli cal xans
ƚacof'ejpa quixmi, cuftine jouc'a
Simón. Iƚque Simón lejut'ƚ copa'a
lema quiƚya', ƚema caja. Iƚque
tu'i'mo' lof'eya.”
33 ’Aicaƚcoƚi. Nummepola' laixanuc'
tiyeƚe pe lofpa'a. Ima' o'epa al c'a,
ocuai'ma lainejut'ƚ. Itsiya, lu'itsonga'
te quimipo' ȽanDios. Jahuay
iƚe lixc'ai'ipo' lu'itsonga'. Toƚiya
lafot'ƚeyoƚtsi, fa'a lahuelonginga'
ȽanDios. Aƚquimf'e'mo'.
34 Pedro ipango'ma ipalaic'o'mola',
timila':
―Itsiya xonca aixina' te ts'i'ic'
lipicuejma' ȽanDios. Ailopa'a
catets'ipa. 35 Anuli cal xans, ni petsi
li'huayomma, ni petsi linación, ja'ni
tixpaic'e ȽanDios, ja'ni aƚijca lo'epa,
iƚque cal xans ȽanDios tepenufi.
36 ’Illanc' ixanuc' Israel, toƚta'a
alu'iponga' ȽanDios, lumme'eponga'
Jesucristo. Iƚque iƚPoujna jahuay
lan xanuc', uya'a'ma: “ȽanDios ipic'a
tiyejmaleƚe lan xanuc'”. 37-38 Ate'a
Juan Bautista u'i'mola' lan xanuc'
tepoliƚe. Lijou'ma Jesús i'hualeco'ma
ƚalamats' illanc' ninc'ijudío. Jiƚpe al
distrito Galilea ipango'ma uya'a'ma.
Los Hechos 10
241
ȽanDios joupa ipaxnepa, joupa
epi'ipa cal Espíritu Santo, epi'ipa
limane ti'eƚa' al cueca'. Ni petsi
lo'huapa i'e'ma al c'a. Jahuay lan
xanuc' loteƚ'mipola' Satanás, Jesús
ixaƚ'me'mola'. Iƚque iƚejmale ȽanDios,
toƚiya i'e'ma toƚta'a. 39 Illanc' aƚsimpá
li'e'ma mi'hualejma ƚamats' Judea,
jouc'a mipa'a liƚya' Jerusalén.
Maƚque Jesús epaƚts'ijmpá anuli
al 'ec. Ima'a'me. 40 Licuaitsi al
fane' quitine ȽanDios imaf'i'ina'ma,
epi'ipa lane timujxoxi. Imuj'moxi.
41 Aimimujyoxi pe lomana' jahuay
lan xanuc'. ȽanDios joupa ixpic'epa
naitsi noxinyacu. Iƚniya tuya'a'me:
“Imaf'inapa Jesús, joupa aƚsimpá”.
Toƚiya illanc' aƚ'huijf'eponga'
aƚsinnapá joupa imaf'inapa. Lijoupa
limaf'inapa aƚtetsoconapá anuli,
aƚsnaconapá anuli. 42 Aƚcuxe'eponga'
luya'aƚe, lu'itsola' lan xanuc':
“ȽanDios epi'ipa limane Jesús. Iƚque
cal Cuecaj Juez. Quiƚmaf'i' lan xanuc'
jouc'a petsi limanapola', maƚque
Jesús iƚJuez.” 43 Jahuay lam profeta
inescopá Jesús, uya'a'me: “Cal
xans ƚo'huaiyijmpa Jesús, ȽanDios
timenc'e'eco'ma li'epa lixcay. Ma'
iƚque Nalunƚu'eponga'.”
44 Mipalay Pedro icuaiyunni
cal Espíritu Santo. Jahuay lan
xanuc' noquimf'epá iximpá cal
Espirítu limunni lema'a, epenuf'me.
45 Jiƚpe timana' lapimaye judío
no'huaiyijmpá Jesús, iƚne iƚejmale
Pedro. Ticuayi:
―¿Te qui'ipa? Iƚne ocuenaye lan
xanuc', a'i judío. Xinƚa', ȽanDios
tepi'ila' cal Espíritu Santo.
Aimicuanac'ela'.
46 Iƚne locuenaye lan xanuc'
mix'natsi'iyi ȽanDios tipalaiyi ituca',
a'i quiƚtaiqui'. Toƚta'a liƚejmale
Pedro ixim'me joupa epi'ipola'
ȽanDios cal Espíritu Santo. 47 Pedro
timila' liƚejmale:
―¿Ja'ni tipa'a nonesya: “Iƚniya
aimi'iya mepoliyacu aja'”? ¿Ja'ni
aimalapi'iyacola' lane? Ma to
lalapenufpa illanc' cal Espíritu
Santo, iƚniya jouc'a epenufpá.
Aimaƚcuanac'eyacola'. ¡Tepoliƚe!
48 Pedro icuxe'e'mola' tepo'intsola',
timetsaicom'mola' ilihuequi
Jesucristo. Lijou'ma iƚniya timiyi
Pedro:
―Topanenni oquej fanej quitine,
aƚmajnle fa'a anuli.
11 Lan apóstole jouc'a
lapimaye nomana' al
distrito Judea icuej'me: “Locuenaye
lan xanuc', iƚne a'ij judío, jouc'a
epenufpá litaiqui' ȽanDios”.
2 Icuaitsi Pedro Jerusalén. Jiƚpe
lapimaye, iƚne axanuc' judío,
tixtuc'oyi Pedro. 3 Ipalaic'o'me,
timiyi:
―Ima' otsufaipa pe lomana' lan
xanuc' a'ij judío. Oƚtetsopá anuli.
4 Pedro ipango'ma u'i'mola' te ts'i'ic'
li'ipa. Ate'a u'i'mola' li'ipa mipa'a
liƚya' Jope, lijou'ma u'i'mola' li'ipa
liƚya' Cesarea. Timila':
5 ―Iya' capa'a liƚya' Jope, cajoc'i
ȽanDios, i'huapa laipicuejma'.
Aiximpa to jipu'hua al paiyo.
Aixim'ma timumma lema'a to
anuli al cutse ilanc'ecompa
ijahua', ifiyiya lam malpu'
ƚupahuay. Icuaiyunni pe laifpa'a.
6 Nehuelojm'ma lo'nicoƚanna. Jiƚpe
aixim'mola' linneja pe noyecopá
amalpu' liƚ'mitsi', lam manxu
jouc'a lan ximalo. Aixim'mola'
noyecopá laquifpoƚtsi ƚamats', jouc'a
Los Hechos 10​, ​11
242
aixim'mola' iƚne naiyulpá lema'a.
7 Aicuej'ma tipalay, aƚpalaic'o, aƚmi:
“CumPedro, totsahuenni, toma'aƚa'
anuli iƚne linneja, toteƚa'”. 8 Iya'
cami: “A'i maiPoujna, aimi'iya
cateja iƚna'a linneja. Aiximpa
axujc'a. Iƚque cal xujc'a aicai'nico
laico ni anulemma.” 9 Aicuejcona'ma
tipalay lema'a, aƚtalai'e, aƚmi: “Pe
ȽanDios liximpa alimpio, ima'
aimocua'ma: Axujc'a.” 10 Afanemma
toƚta'a i'ipa. Lijou'ma al cuecaj cutse
jouc'a lipinneja if'ajna'ma lema'a.
11 ’Maƚej hora icuaitsa afantsi
lan xanuc'. Ecaxoƚ'me ƚuna lajut'ƚ.
Iƚne lan xanuc' quiyouyomma
Cesarea. Ummempola' pe
laifpa'a. 12 Cal Espíritu Santo
aƚmipa: “To'hua'ma tunƚejmale'me.
Aimoxhueƚmot'ƚe'ma.” Aƚtsehuo'me
jouc'a iƚna'a lan camts'us
laƚpimaye. Aƚcuaitsa liƚya' Cesarea.
Aƚtsulfoƚaipá lejut'ƚ cal xans
naƚjoc'ipa. 13 Iƚque alu'iponga'
liximpa. Aƚmiponga': “Iya' aiximpa
anuli ƚapaluc quema'a tecaxu
lainejut'ƚ. Aƚmipa: Tommetsola'
loxanuc' tiyeƚe Jope. Tiyeƚe pe
lopa'a anuli cal xans cuftine
Simón, tecui'inni Pedro. Timitsa
ti'huanni lomejut'ƚ. 14 Iƚque Pedro
tipalaic'o'molhuo', tuya'a'ma. Toƚta'a
tonƚu'ma ima', jouc'a tunƚul'me
jahuay nomana' lomejut'ƚ.”
15 ’Jiƚpe lejut'ƚ cal xans naƚjoc'ipa
aipango'ma aipalaic'o'mola'. Ma
capalay, aiquicoƚ'ma, icuaiyunni cal
Espíritu Santo imunni lema'a. Ma to
licuaiyunni al te'a pe laƚmana', ma
toƚta'a icuaiyunni pe lomana' iƚniya.
16 Iya' ai'nujuaitsi litaiqui' ƚaƚPoujna
Jesús. Iƚque aƚmiponga': “Juan
lepo'ipola' lan xanuc' epo'icopola'
aja'. ȽanDios tepo'ico'molhuo'
cal Espíritu Santo.” 17 Ma to
lalapi'iponga' ȽanDios cal Espíritu
Santo, illanc' pe naƚ'huaiyijmpá
ƚaƚPoujna Jesucristo, ma toƚta'a
epi'ipola' jouc'a iƚniya. Iya' ma le'a
ninxans. ¿Ja'ni ti'i'ma capa'ne'ma
ȽanDios? A'i. Aimi'iya.
18 Licuej'me toƚta'a lan apóstole,
ailopa'a quiƚtaleconghua Pedro.
Iximpá acueca' lo'epa ȽanDios.
Timiyi ȽanDios:
―Aƚs'najtsi'ihuo' joupa mepi'ipola'
lane locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío,
tepenufyi al ts'e liƚpitine aimijouya.
Iƚne jouc'a ixhuej'menamma.
19 Lijoupa lima'ampá Esteban
tiƚmana' lapimaye niyepá aculi'.
Iƚniya ipalyomma Jerusalén iƚne
ƚitiné liteƚ'mimpola'. Ni petsi liyepá
uya'a'me litaiqui' Jesús. Icuaita
ƚamats' Fenicia, ƚamats' Chipre,
jouc'a liƚya' Antioquía. Litaiqui'
Jesús aicu'innila' locuenaye xanuc',
uya'apá ma le'a pe lomana' liƚf'as
xanuc' judío. 20 Hualca iƚniya
lapimaye quiyouyomma ƚamats'
Chipre y liƚya' Cirene. Iƚne lipalunca
Jerusalén icuaitsa liƚya' Antioquía,
jiƚpe ipalaic'o'me jahuay lan xanuc',
a'i ma le'a lan judío. Ipalaic'o'me
jouc'a lan griego, tu'innila' litaiqui'
Jesucristo. 21 Mipalaiyi iƚniya,
ƚaƚPoujna i'e'ma acueca'. Juaiconapa
axpela' lan xanuc' epenuf'me
lataiqui' loya'apa iƚniya. Ipaiconni
liƚpicuejma'. Ipango'me ihuej'me
ƚaƚPoujna Jesucristo.
22 Lapimaye lafot'ƚeyopoƚtsi
Jerusalén icuej'me li'ipa Antioquía.
Iƚne umme'me Bernabé ti'huaƚa'
jiƚpiya. 23 Bernabé icuaitsi jiƚpe liƚya'.
Ixim'ma ȽanDios titoc'ila' lan xanuc'
Los Hechos 11
243
nomana' jiƚpiya. Tixoqui queta.
Ixc'ai'i'mola' jahuay iƚne lapimaye
tipo'noƚe liƚpicuejma' tihuejle
ƚiƚPoujna Jesús. Aimenaj'moƚtsi.
24 Iƚque Bernabé ma' ac'a xans. Cal
Espíritu Santo ticuxe lipicuejma'.
Jahuay ƚunxajma' ti'huaiyinge Jesús.
Jiƚpe Antioquía juaiconapa ixpepola'
iƚne ts'ilihuequi Jesús.
25 Lijou'ma Bernabé itsehuo'ma
liƚya' Tarso, ehuetsi Saulo.
26 Licuaitsi ixim'ma, ilecotsi
i'hua'a'ma liƚya' Antioquía.
Jiƚpe imajntsa anuli camats'.
Efot'ƚe'moƚtsi anuli lapimaye.
Imuc'i'mola' axpela' lan xanuc'. Liƚya'
Antioquía ipangocopa ecui'impola'
ts'ilihuequi Jesús: “Imanc'
unc'icristiano”.
27 Iƚne ƚitiné liƚya' Antioquía
icuaiyunca lam profeta
quiyouyomma Jerusalén. 28 Anuli
iƚniya cuftine Agabo. Ecax'ma
pe lafoƚyomma lapimaye. Timila'
lonespa cal Espíritu Santo. Timila':
―Ticuaihuo litine cumemma.
Ni petsi lomanc'eyacu lan xanuc'
tixim'me lumemma.
Ƚitiné micuxe cal cueca'
quincuxepa cuftine Claudio toƚta'a
lo'iya.
29 Ts'ilihuequi Jesús jiƚpe
Antioquía ixpic'e'me titoc'intsola'
liƚpimaye nomana' ƚamats' Judea.
Anuli anuli, ma to ts'i'hueca,
tixpij'ma tojua tumme'e'mola'
lipimaye. 30 Toƚta'a i'e'me.
Bernabé jouc'a Saulo itai'me
al tomí. Epi'intsola' lan tsilaj
capimaye noxpijpá lataiqui'. Iƚne
teca'nem'mola' lapimaye.
12 Iƚna'a ƚitiné cal rey Herodes
i'noƚ'mola' hualca lapimaye
pe lafoƚyomma Jerusalén. Ipic'a
titeƚ'mitsola'. 2 Icuxe'ma tetec'entsa
ƚejoc' Jacobo, iƚque ipimaj Juan.
Etec'em'me. 3 Herodes ixim'ma iƚe
li'epa icuaitsi quiƚpic'a lan xanuc'
judío. Lijou'ma umme'mola' lixanuc'
ti'noƚtsa Pedro. Toƚta'a i'i'ma iƚniya
ƚitiné mi'eyi liƚjuic lan xanuc'
judío. Maƚe al juic titeji ƚa'i petsi
aiquilai'inni levadura. 4 I'noƚim'me
Pedro. Herodes icuxe'ma i'nicontsa
lacarza. Icuxe'e'mola' imbamaj
camts'us lisoldado, timila':
―Toƚ'etsa cuenna iƚque Pedro.
Mi'eyi cuenna tipai'iyoƚtsi
amalujxi, amalujxi. Ticua
Herodes: “Tijouƚa' al juic Pascua
quipa'anata lacarza. Cacufta
jiƚpiya pe lafoƚyomma lan xanuc'.”
5 Ma mipa'a lacarza Pedro, mi'eyi
cuenna, lapimaye lafoƚyomma
jiƚpe Jerusalén itine itine tijoc'iyi
ȽanDios, tixa'hueyi titoc'iƚa' Pedro.
6 Cal Herodes joupa ixpic'epa,
ticua: “Mouqui quipa'anata Pedro.
Cacuf'ma.” Iƚe lipuqui' Pedro tipa'a
jiƚpe lacarza, tixmay nolojmay
oquexi' lan soldado. Ifi'empa limane'
uhuahuinc'impola' loquexi' lan
soldado. Lixpula' al puerta timana'
ocuenaye lan soldado ti'eyi cuenna
lacarza. 7 Jiƚpe lacarza icuai'ma
anuli ƚepaluc ƚaƚPoujna. Epalc'o'i'ma
juaiconapa. Untaf'ma huata liju'
Pedro, umef'ma, timi:
―¡Aimicoƚ'mo', totsahuenni!
Lan cadena lifiyicoyi limane'
Pedro uhuaiƚquenanni. 8 Ƚapaluc
quema'a ipalaic'ocona'ma, timi:
―Tofi'exoxi, toc'uaicoƚa' ƚoc'ejí.
Lijoupa li'epa toƚta'a
ipalaic'ocona'ma, timi:
―Topoxla' lopuquiya. Alihuejla'.
Los Hechos 11​, ​12
244
9 Ipango'me ipalunca. Pedro
ihuej'ma ƚapaluc quema'a. Ticua:
“A'ij ƚinca iƚe laƚ'ipa, ma' apaiyo”.
10 Uyalaico'me petsi lacaxuya
cal te'a soldado no'epa cuenna
lacarza. Lijou'ma uyalaico'me
ƚocuena. Icuaitsa al cuecaj puerta
catejma', iƚe lopa'a ma lane quiƚya'.
Al puerta exinni quituca'. Ipalunca.
Iyejmale'me lane. Lijou'ma
ejac'na'ma ƚapaluc quema'a.
11 Licuainanni lipicuejma' Pedro
ticua: “Itsiya ƚinca aixina' ƚaiPoujna
ummepa ƚepaluc. Lunƚu'epa limane
Herodes. Tama lan xanuc' judío
iƚ'huaijma te co'iya maƚma'aya,
itsiya ailopa'a caƚ'e'eya. Aimi'iya.”
12 Micua toƚta'a icuaitsi lejut'ƚ
María, iƚque i'máma' Juan ƚecui'impa
Marcos. Jiƚpe axpela' lapimaye efoƚya.
Tijoc'iyi ȽanDios. 13 Pedro umf'ax'ma
ƚuna puerta. Anuli cal criada cuftine
Rode i'huapa tixinna naitsi iƚque.
Ipanni jiƚpe lajut'ƚ. 14 Imetsaico'ma
litaiqui' Pedro. Juaiconapa ixoj'ma
queta aiquexi'e al puerta. Aiquicoƚ'ma,
ipaiconanni. Itsufaicona'ma lajut'ƚ,
u'itsola' lapimaye, timila':
―Icuaina'ma Pedro. Tecaxu
lixpula' al puerta.
15 Iƚne timiyi:
―¡Ima' mamac'ta!
Tihui'i, timiconala':
―Aƚinca icuaina'ma Pedro.
Lapimaye ticuayi:
―A'ij ƚinca laƚmiponga'. A'i maƚque
Pedro. Icuai'ma ƚepaluc quema'a.
16 Pedro ti'hua tumf'axqui.
Exi'e'me al puerta, ixim'me. Ticuayi:
―¡Xinƚa'! Maƚca'a Pedro. ¿Te
qui'ipa?
17 Pedro i‑ch'ixc'eco'mola' limane.
U'i'mola' li'ipa, timila':
―ȽaƚPoujna lipa'ahuona'ma
lacarza. Tonlu'itsola' Jacobo jouc'a
locuenaye lapimaye toƚta'a laƚ'ipa.
I'huana'ma, ijuc'e'moxi.
18 Liƚic'e'ma lan soldado nomana'
lacarza ixhueƚco'me juaiconapa.
Ticuayi:
―¿Pe copa'a Pedro? Ailopa'a fa'a.
¿Te qui'ipa lipamma? ¿Pe quitsepa?
19 Cal rey Herodes umme'mola'
lixanuc' tehuetsa Pedro.
Ehuehuo'me, aiquiƚsina'. Herodes
icuis'e'mola' lan soldado. Ihui'i'ma,
timila':
―Lu'iƚa', ¿te qui'ipa?
Lijou'ma icuxe'ma tima'antsola'.
Ipanni al distrito Judea, i'hua'ma
liƚya' Cesarea. Jiƚpe ipajntsi.
20 Herodes juaiconapa tixtuc'ola'
lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' Tiro
y Sidón. Iƚne lan xanuc' inefo'me
quiƚtuca'. Icuaitsa pe lopa'a Herodes.
Ate'a ipalaic'opa nocuxepa ƚi'huexi
Herodes, iƚque cal xans lipuftine
Blasto. Timiyi tixahue'eƚa' Herodes
aimixtuc'ocona'mola', tixanghuaitsi,
tipaneconni toƚta'a. Iƚne lan xanuc'
tetenƚcocola' aimixtuc'ocona'mola'
cal rey. Jiƚpe ƚilemats' tehue'e'
ƚotejacu. Iƚpic'a Herodes
tumme'econatsola'. 21 Herodes
ixpic'e'ma litine. U'i'mola':
―Jiƚpe litine capalaic'o'molhuo'.
Licuaitsi iƚe litine Herodes
etej'moxi, ipo'no'ma lipijahua'
ajrey, icutsai'ma al cuecaj li'asiento
li'nof'quiya. Ipalaic'o'mola',
imuxi'ale'ma. 22 Lan xanuc' jiƚpe
lefot'ƚeyoƚtsi ija'a'me, ticuayi:
―Iƚque ƚaƚquimf'epa, a'i xans.
Iƚque andios.
23 Aiquicoƚ'ma. Iteƚ'mi'ma anuli
ƚepaluc ƚaƚPoujna ȽanDios. Lapimí
Los Hechos 12
245
ipango'ma ite'me. Lijou'ma ima'ma.
Herodes i'e'e'moxi xonca cal cueca',
etets'ipa ȽanDios, toƚiya li'ipa toƚta'a.
24 Litaiqui' ȽanDios ti'hua
ti'huajcola' xonca lan xanuc'.
Ixpepola' juaiconapa ts'ilihuequi
Jesús. 25 Bernabé y Saulo
joupa ecanghuo'me al tomí,
epi'inghuo'mola'. Lapimaye nomana'
Jerusalén. Lijou'ma ipailinanca
icuaitsa liƚya' Antioquía. Ileco'me
Juan ƚecui'impa Marcos.
13 Jiƚpe liƚya' Antioquía petsi
lafot'ƚepoƚtsi lapimaye
timana' lam profeta jouc'a lomxiye
nomuc'iyalepá litaiqui' Jesucristo.
Iƚniya liƚpuftine Bernabé, Simón
ƚacui'impa Ƚumi, Lucio ƚas Cirene,
Manaén ƚitojyohuo'ma lejut'ƚ
Herodes. Iƚque Herodes ƚacui'impa
cal tetrarca. Jouc'a tipa'a Saulo.
2 Iƚniya mixnet'ƚyi, aimitetsoyi,
mix'najtsi'iyi ȽanDios, cal Espíritu
Santo timila':
―Tolimetsaicotsola' Bernabé jouc'a
Saulo. Iya' aijoc'icopola' ti'eƚe lanic'
laifnepi'iyacola'.
3 Lijou'ma ixnet'ƚcona'me,
ijoc'icona'me ȽanDios, ipo'nof'i'me
liƚmane ƚiƚjuac iƚne Bernabé jouc'a
Saulo. Ixc'ai'inam'mola', timinnila':
―Tonƚenƚe, toƚ'etsa lanic'
lepi'ipolhuo' ƚaƚPoujna.
4 Lijou'ma cal Espíritu Santo
icuxe'mola' tiyeƚe iƚne loquexi'.
Iye'me liƚya' Seleucia. Jiƚpiya
itsulfoƚai'me anuli al barco
lotseya ƚamats' Chipre. 5 Jiƚpe
ƚamats' Chipre ipalunca al barco,
icuaitsa liƚya' Salamina. Ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma lan xanuc' judío
uya'a'me litaiqui' ȽanDios. Tilecoyi
Juan Marcos, iyejmale'me. Iƚque
titoc'ila'. 6 Uyalaicotsa jahuay
ƚamats' Chipre, icuaitsa liƚya' Pafos.
Jiƚpiya ixim'me anuli cal xans
judío cuftine Barjesús. Iƚque abrujo.
Tifel'mila' lan xanuc', timila':
―Iya' ninprofeta. Cuya'e' lonespa
ȽanDios.
Iƚe lonespa a'ij ƚinca. 7 Barjesús
ƚipoujna cuftine Sergio Paulo.
Iƚque incuxepa jiƚpe Chipre, ac'a
lipicuejma'. Ijoc'i'mola' Bernabé
jouc'a Saulo ticuaiyunca lejut'ƚ.
Ipic'a tiquimf'eƚa' litaiqui' ȽanDios.
8 Barjesús jouc'a cuftine Elimas. (Iƚe
laftine tuhuaƚquemma “abrujo”.)
I'e'mola' quipilaic' Bernabé y Saulo.
Ticua: “Ƚincuxepa aimihuejco'ma
litaiqui' ȽanDios”. Ehue'ma te co'eya.
9 Cal Espíritu Santo icuxe'ma
lipicuejma' Saulo. (Iƚque jouc'a
cuftine aPablo.) Ehuelojm'ma
juaiconapa Elimas. 10 Timi:
―Ima' ma le'a tofel'miyale.
Aimi'iya monesya al ƚinca. To'ay
ma le'a lixcay. Ima' i'hua ƚonta'a
Satanás. Iƚne no'epá al c'a
ima' taixtuc'ola'. To'ay capilaic'
lipene ƚaƚPoujna ȽanDios, iƚe
al ƚijca cane. Tomuc'iyale ituca'
cataiqui'. ¿Te quitine tatec'o'ma
iƚe lof'epa? 11 Aƚquimf'eƚa':
ȽaƚPoujna titeƚ'mihuo'. Aimi'iya
mahuetsaleconaya. Micoƚi iƚe
loteƚ'miyaco' ni aimoxinya lipepalc'o'
cal 'ora.
Aiquicoƚ'ma. Elimas ixim'ma
tocomma to ummahuay, imufc'o'ma
li'u'. Ipango'ma ixpailo'ma limane.
Tehuay naitsi naxaƚya. 12 Lixim'ma
toƚta'a li'i'ma ƚincuxepa epenufpa
lataiqui' limipa Pablo. Ticua:
―¡Acueca' litaiqui' ƚaƚPoujna
Jesús! ¡Acueca' lo'epa!
Los Hechos 12​, ​13
246
13 Jiƚpe liƚya' Pafos Pablo y
liƚejmale itsulfoƚai'me ocuena barco.
Licuaitsa liƚya' Perge lopa'a ƚamats'
Panfilia, Juan, iƚque notoc'ipola',
ipo'no'mola' quiƚtuca'. Ipainanni,
i'huana'ma lipiƚya' Jerusalén.
14 Pablo y Bernabé ipalunca Perge,
iye'me liƚya' Antioquía lopa'a
ƚamats' Pisidia. Litine conxajya
itsulfoƚai'me lajut'ƚ pe lafoƚyomma
lan xanuc' judío, icutsoƚai'me.
15 Iquimf'e'me loxhuecofimpa al
je'e liniƚiya locuxepa ȽanDios,
jouc'a al je'e iniƚiya loya'apa lam
profeta. Lijou'ma nocuxepá jiƚpiya
lajut'ƚ umme'me anuli ƚapaluc pe
locutsoƚanna Pablo y liƚejmale.
Timila':
―Cunc'aƚpimaye, anuli imanc'
ja'ni ipic'a tixc'ai'i'mola' lan xanuc'
nomana' fa'a, ne', tipalaic'otsola'.
16 Pablo ecax'ma. I'nof'e'ma limane,
ipango'ma ipalaic'o'mola', timila':
―Imanc' cunc'ixanuc' oƚtatahuelo
Israel, jouc'a imanc' noƚspaic'epá
ȽanDios, aƚquimf'eƚa'. 17 ȽanDios,
ƚalanDios illanc' ixanuc' Israel,
joupa i'huijf'epola' laƚtatahueló.
Miƚmana' iƚne laƚxanuc' ƚamats'
Egipto ȽanDios i'e'e'mola'
axpela'. Lijou'ma itoc'i'mola'
juaiconapa, ipa'a'mola' jiƚpe
ƚamats'. 18 Muyalaicoyi ƚamats' pe
ailopa'a quiƚya' to oquej nuxans
camats' ȽanDios ixnet'ƚ'ma liƚ'ejma',
itoc'i'mola'. 19 Maƚque ȽanDios
ecani'e'mola' lan xanuc' acaitsi lan
nacíon ƚamats' Canaán. Maƚpe
ƚamats' Canaán epi'i'mola' laƚxanuc'
quilemats'. 20 Lijou'ma ȽanDios
ifaj'mola' iƚne lecui'impola' lan
Juez. To amalpu maxnu oquej
nuxans quimbama' camats' lan
Juez icuxe'me. Lijou'ma cal profeta
cuftine Samuel icuxe'mola' laƚxanuc'.
21 ’Iƚne ƚitiné laƚxanuc' ixahue'e'me
ȽanDios tepi'itsola' anuli cal
rey, ticuxetsola'. Epi'i'mola' ƚiƚrey
cuftine Saul, i'hua Cis. Iƚque Saul
ƚitatahuelo cuftine Benjamín.
22 Lijou'ma ȽanDios iƚonc'e'ena'ma
Saul lipenic', epi'i'ma David. Ti'iƚa'
iƚque ƚiƚrey laƚxanuc'. Maƚque cal
rey David ȽanDios inescopa ticua:
David i'hua Isaí, ainimetsaijma
te ts'i'ic' li'ejma'.
Iƚque lipicuejma' ti'onƚcospa to
iya' laipicuejma'.
Aƚinca ti'e'ma jahuay
laifxpic'epa.
23 ’Maƚque David ȽanDios
i'e'epa itatahuelo Jesús, iƚque
Ƚalunƚu'eponga'. Toƚta'a li'epa
ȽanDios enanƚ'ma litaiqui' li'ipa
linespa. Ummepa Jesús pe
laƚmana' illanc' ixanuc' Israel.
24 Ate'a icuai'ma Juan Bautista.
Uya'a'ma, timila' lan xanuc': “Imanc'
cunc'ixanuc', oƚtatahuelo Israel,
toƚsuej'menca, tolapoliƚe”. 25 Juan
joupa tijou'ne'ma lipenic' ticuis'ela'
lan xanuc', timila': “Imanc', ¿te
coƚcuapa? ¿Naitsi iya'? Iya' a'i to
laƚnescopa. Aicuai'ma ate'a, tijouƚa'
ticuaihuo iƚque pe ts'oƚ'huaijma
ƚocuaicoya. Iƚque xonca acueca'
xans. Iya' aimi'iya cuhuaƚc'e'eya
lic'eji'.”
26 ’Cunc'aipimaye, imanc'
noƚspaic'epá ȽanDios, ja'ni Abraham
oƚtatahuelo o ja'ni ituca' loƚnación,
itsiya ȽanDios tipalaic'olhuo',
tu'ilhuo' naitsi iƚque Ƚonƚu'eyacolhuo'.
27 Lan xanuc' nomana' Jerusalén
jouc'a liƚpincuxepá aiquilimetsaijma
iƚque Ƚalunƚu'eponga'. Iƚniya
Los Hechos 13
247
icuxecopa Jesús. Toƚta'a enant'ƚipá
loya'apa lam profeta jiƚpe liƚje'e, iƚe
al je'e tixhuenni itine itine conxajya.
28 Tama aiquiƚsi'ne quijunac'
ixa'hue'me Pilato ticuxeƚa' tima'anƚe.
29 Lenant'ƚipá jahuay lo'iya Jesús, iƚe
luya'apa lam profeta, ipuƚquinna'me
petsi lepaƚts'ingiya jiƚe al 'ec,
ipo'nontsa ƚunts'eja'. 30 Lijou'ma
ȽanDios imaf'i'inapa iƚque Jesús,
ipa'apa pe lomana' lamizhua.
31 Ts'ilihuequi Jesús, pe nipalyomma
Galilea, iyejmale'me icuaitsa anuli
Jerusalén, iƚniya ixingona'me Jesús,
tu'iyaleyi iƚe liximpa.
32 ’Ƚinca, mimana' laƚtatahueló
ȽanDios imipola' iƚe al c'a lo'iya.
Imi'mola': “Toƚe, toƚe ca'e'ma”. Itsiya
lu'ilhuo': Joupa i'ipa. 33 ȽanDios
joupa imaf'i'inapa Jesús. Enant'ƚipa
iƚe litaiqui' limipola' laƚtatahueló.
Toƚta'a aƚmuc'iponga' illanc' iƚnietó
iƚne laƚtatahueló. Ma toƚta'a loya'apa
al salmo lacui'impa loque', tuya'e'
lonespa ȽanDios, ticua:
Ima' ai'Hua,
Itsiya aimuc'ipola' lan xanuc'
aƚinca iya' o'Ailli'.
34 ’Jouc'a tuya'e' timaf'i'ina'ma
Jesús, tipa'anata pe lomana'
lamizhua. Tuya'e' aimimaconaya,
aimihuet'ƚya licuerpo. ȽanDios
timila' lixanuc':
Joupa aipo'nopa lataiqui',
nepi'ipa David.
Iƚe laitaiqui' apaxi, canant'ƚi'ma.
Toƚta'a toƚsim'me imanc'.
35 Ocuena al salmo jouc'a tuya'e':
To'e'ma cuenna ƚo'Hua, iƚque
o'Huexi.
Titoc'i'ma, aimihuet'ƚya licuerpo.
36 ’Iƚe lataiqui' aiminescoyoxi
David. Iƚque mipa'a fa'a li'a
ƚamats' i'e'ma lixpic'epa ȽanDios,
ticuxeyale. Imanapa, eminc'ina'me
pe lomana' liƚcuerpo litatahueló.
Lijou'ma ihuet'ƚna'ma licuerpo. 37 Iƚe
lataiqui' tinescojma Jesús. Ma' iƚque
ȽanDios imaf'i'ina'ma. Licuerpo a'i
quihuet'ƚ'ma.
38 ’Cunc'aipimaye, aƚquimf'eƚa'.
Iya' cu'ilhuo': Ja'ni toƚ'huaiyijnle
Jesús ȽanDios timenc'e'eco'molhuo'
loƚ'epa lixcay. 39 Tama
tolihuejcoyi locuxepa Moisés
aimimenc'e'ecoyacolhuo' nulemma
jahuay loƚ'epa lixcay. Ti'hua
toƚtai'me lajunac'. Ja'ni toƚ'huaiyijnle
Jesús, aimitac'uinyacolhuo' cajunac',
ni toƚta'a. 40 Iya' camilhuo' imanc'
naƚquimf'epa: Toƚpo'noƚe cuenna.
Ja'ni a'i ti'i'molhuo' to loya'apa
ȽanDios jiƚpe litaiqui' liniƚingiya
liƚje'e lam profeta, ticua:
	 41	Imanc' tolixocoyi, tolahuelojnle
laif'epa, toƚ'huijle loƚpicuejma'.
Itsiya, ma moƚmana' imanc',
ca'e'ma al cueca'.
Ja'ni tu'intsolhuo': Toƚe, toƚe
lo'epa ȽanDios,
imanc' toƚtalai'e'me: “A'ij ƚinca
iƚe lalu'iponga'.”
42 Mipalumma lan xanuc'
lafoƚyomma jiƚpe lajut'ƚ ixa'hue'me
Pablo y Bernabé, timinnila':
―Locuena xamano, ticuaitsi litine
conxajya, aƚpalaic'ocona'monga',
lu'i'monga' xonca iƚne ƚataiquí.
43 Lijoupa lipalunca jahuay lefoƚya,
axpela' lan xanuc' judío jouc'a
locuenaye xanuc' petsi ilihuequi
liƚ'ejma' lan judío, iyejmale'me Pablo
y Bernabé. Iƚniya ixc'ai'im'mola' lan
xanuc', timinnila':
―ȽanDios titoc'i'molhuo'.
Aimolanaj'moƚtsi iƚque.
Los Hechos 13
248
44 Icuaiyocontsi litine conxajya
tehue'ela' ma le'a anuli oquexi' lan
xanuc'. Jahuay locuenaye nomana'
jiƚpe liƚya' efoƚunni tiquimf'e'me
litaiqui' ȽanDios. 45 Lan xanuc' judío,
lixim'me joupa efoƚumma axpela'
lan xanuc' i'em'mola' laic' Pablo y
Bernabé. Timinnila' lan xanuc':
―Iƚniya ma le'a tifel'milhuo'
imanc'. A'ij ƚinca lonespa.
46 Pablo y Bernabé
aimixpailiquila'. Timinnila' iƚne lan
xanuc' naixtulepá:
―Ate'a alu'ipolhuo' imanc'
litaiqui' ȽanDios. Toƚta'a lixpic'epa.
Imanc' aimetenƚcocolhuo',
aimolapenufyacu al ts'e loƚpitine,
tolacani'eyoƚtsi coƚtuca'. Itsiya
aƚpo'no'molhuo'. Aƚe'me pe lomana'
locuenaye xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios. Aƚpalaic'otola' iƚniya. 47 Ma
ȽanDios aƚcuxe'eponga' iƚe laƚ'eyacu.
Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a
lonespa ȽanDios, ticua:
Iya' nepi'ipo' lopenic',
tapalc'o'itola' liƚpicuejma' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios.
Ti'i'ma quiƚsina' cunƚu'e'mola'
iya'.
Iƚne nomana' xonca aculi' to'itola'
iƚta'a laitaiqui'.
48 Licuej'me lonespa Pablo y
Bernabé locuenaye lan xanuc' pe a'ij
judío, iƚniya ixojma quileta. Ticuayi:
―Ac'a litaiqui' lonespa ƚaƚPoujna.
ȽanDios joupa ixpic'epa naitsi
iƚne lapenufyacu al ts'e liƚpitine
aimijouya. Ma' iƚniya i'huaiyijmpá
Jesús. 49 Ni petsi jiƚpe ƚamats' lan
xanuc' icuej'me litaiqui' ȽanDios.
50 Lijou'ma lan xanuc' judío pe
aimi'huaiyijnyi ƚaƚPoujna Jesús
ipalaic'om'mola' lacaƚ'no' pe
ts'iƚ'hueca, iƚniya naihuejcopá
locuxepa ȽanDios. Ipalaic'om'mola'
jouc'a lan tsilaj xanuc'. Toƚta'a
ixtuc'om'mola' Pablo y Bernabé,
ipa'am'mola' jiƚpe ƚilemats'. 51 Pablo
y Bernabé unaf'me liƚ'mitsi'.
Ipa'a'me ƚepi camats' litaƚijmpa
ƚiƚc'ejí. Toƚta'a iƚne lan apóstole
imuc'im'mola' lan xanuc' ja'ni
tejac'e'moƚtsi iƚne quiƚtuca' iƚjunac'.
Ipalunca liƚpiƚya' iƚniya lan xanuc',
iyepá lane lotsepa liƚya' Iconio.
52 Le'a cal Espíritu Santo ticuxela'
liƚpicuejma', toƚta'a tixoqui quileta
tiyeyi iƚniya.
14 Mimana' liƚya' Iconio Pablo
y Bernabé itsehuo'me
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'
judío. Jiƚpe uya'a'me Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
Axpela' noquimf'epá epenuf'me
luya'a'me Pablo y Bernabé. Iƚne
nepenufpá ajudío jouc'a agriego.
2 Lijou'ma lan xanuc' judío pe
aiquilepenufi iƚe litaiqui' Jesús
ipalaic'o'me locuenaye xanuc'
agriego. Eteƚc'e'e'me liƚpicuejma'.
Toƚta'a iƚne lan xanuc' ti'eyi laic'
lapimaye. 3 Pablo y Bernabé
icoƚ'mola', imanenca jiƚpe liƚya'.
Aimixpailiquila'. Mi'huaiyijnyi
ȽanDios ti'hua tuya'ayi litaiqui'.
Tu'innila':
―Toƚ'huaiyijnle ȽanDios. Toƚta'a
tipaxne'molhuo', titoc'i'molhuo'.
Maƚque ȽanDios imujpa al ƚinca
lonespa Pablo y Bernabé. Epi'i'mola'
liƚmane ti'eƚe al cueca'. Toƚta'a
lan xanuc' iximpá te ts'i'ic' lo'epa
ȽanDios.
4 Lan xanuc' jiƚpe liƚya' i'e'moƚtsi
onƚca. Hualca ihuej'me lan xanuc'
judío pe aiquilepenufi Jesús.
Los Hechos 13​, ​14
249
Locuenaye ihuej'me Pablo y
Bernabé. 5 Lan xanuc' griego jouc'a
lan xanuc' judio pe aiquilihuequi
Pablo ipalaic'om'mola' ts'iƚpenic'
jiƚpe liƚya'. Inefo'me, ticuayi:
“Aƚteƚ'mi'mola' Pablo y Bernabé.
Aƚma'aco'mola' apic'.” 6-7 Pablo y
Bernabé i'ipa quiƚsina' lo'e'enyacola'.
Inul'me, iye'me ƚamats' cuftine
Licaonia. Jiƚpiya uya'atsa Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
U'im'mola' lan xanuc' nomana'
ƚiƚeloƚya' Listra y Derbe, jouc'a
nomana' ƚilemats' ahuejnca.
8 Jiƚpe liƚya' Listra tipa'a anuli cal
coxo. Itine itine ticutsu. Li'mitsi'
ailopa'a quiƚpujxi. Ma toƚe ipajncota.
Ni anulemma qui'huac'. Aimi'i.
9 Anuli litine cal coxo tiquimf'e
mipalay Pablo. Pablo ehuelojm'ma.
Ixim'ma cal xans ticua lipicuejma':
“Ƚinca aƚsaƚcona'ma”. 10 Pablo
ipalaic'o'ma ujfxi, timi:
―¡Topo'notsola' ƚamats' lo'mitsi',
tacaxla' ƚic!
Cal coxo iyuf'conni, ecax'ma ƚijca,
ipango'ma i'hua'ma. 11 Lan xanuc'
nomana' jiƚpiya ehuelojm'me cal
coxo joupa ixaƚconapa, ipango'me
ija'a'me. Tipalaiyi liƚtaiqui', iƚe
lopalaipa lan xanuc' jiƚpe ƚamats'
Licaonia. Ticuayi:
―¡Landiosla' i'epoƚtsi xanuc',
imulumma pe laƚmana'!
12 Ipalaicom'mola' Pablo y Bernabé,
ticuayi:
―Bernabé iƚque andios Zeus.
Ƚocuena andios Hermes.
Pablo xonca tipalay, toƚiya
ecui'im'me Hermes. (Iƚne lan xanuc'
ticuayi xonca tipalay Hermes. Iƚque
ilepaluc lif'as candiosla'.) 13 Iƚne lan
xanuc' nomana' ƚamats' Licaonia
ƚilendios cuftine “Zeus nopa'a
pe lotsufaicompa liƚya'”. Ƚe'ailli'
Zeus icuaitsi al puerta ƚipuna
cajut'ƚ pe lomana' Pablo y Bernabé.
Ilecola' lan huacax, itaic' lan arco
lilanc'ecompa ipa'. Tima'a'mola'
lihuacax, titsufco'mola' Pablo y
Bernabé. Ma' anuli iƚpic'a lan xanuc'.
14 Loquexi' lan apóstole, iƚne Pablo
y Bernabé, ixim'me lo'eyacu iƚne
ƚa'ailli' y lan xanuc'. Aiquicoƚ'mola'.
Ipalunca lajut'ƚ, itsulfoƚai'me
nolojmay xanuc'. Tits'aƚyi liƚpijahua',
timujyi a'ij c'a iƚe lo'eyacu lan
xanuc'. Tija'ayi, 15 timinnila':
―Cunc'ixanuc', ¿te conƚ'eyacu?
Illanc' jouc'a ninc'ixanuc'. Jifa'a
aluya'ayi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
lixpic'epa ȽanDios. Maƚe Lataiqui'
tu'ilhuo': “Toƚpo'notsola' iƚna'a
lolandiosla', aimolihuejcona'me”.
Lolandiosla' ailopa'a co'epa, aimi'iya
mitoc'iyacolhuo'. Tolihuejle ȽanDios
Ƚimaf'i. Iƚque Nilanc'epa lema'a, li'a
ƚamats', ƚaja jouc'a jahuay lopa'a.
16 ’Luyaipa quitine, imanc' jouc'a
locuenaye lan xanuc' pe a'ij judío
toluyalaicoyi lapajnya tolihuejyi
ma to moƚ'eyi. ȽanDios ixnet'ƚpa
iƚe loƚ'ejma'. 17 Tama a'ij cuajmaica
cu'ilhuo' te ts'i'ic' lipicuejma',
ȽanDios imuc'ipolhuo' li'ejma'.
Imuc'ipolhuo' ac'a lo'epa. Ma' iƚque
ticuxe ticuiƚa', aƚcuic'inga' ƚacui
ƚo'huayomma lema'a. Jouc'a ticuxe
ti'iƚa' ƚitiné cafot'ƚeya. Toƚta'a aƚsinyi
ƚaƚtepa. Juaiconapa alixoc'inga'
calata.
18 Tama toƚta'a limipola' Pablo lan
xanuc' afule mihuejcoyi. Juaiconapa
iƚpic'a titsufcoƚe. 19 Maƚej hora
icuaitsa lan judío naixtulepá, iƚne
quiyouyomma ƚiƚeloƚya' Iconio
Los Hechos 14
250
y Antioquía. Ipalaic'om'mola' lan
xanuc' jiƚpe lefoƚya. Inesc'em'mola'
Pablo y Bernabé. Lan xanuc'
ihuejco'me iƚne lan xanuc' judío,
ipaf'me capic' Pablo. Lijou'ma
ticuayi: “Joupa imapa”. Ipa'a'me
jiƚpe liƚya'. Ipo'no'me lema quiƚya'.
20 Ts'ilihuequi Pablo y Bernabé
iƚoc'oƚai'me canumicay Pablo. Iƚque
itsahuenanni, itsufaicona'ma liƚya'.
Lihuequi litine ipalunca Pablo
y Bernabé, icuaitsa liƚya' cuftine
Derbe. 21 Jiƚpe uya'acona'me
Lataiqui', iƚe loya'apa lixpic'epa
ȽanDios. Axpela' lan xanuc'
epenuf'me lataiqui', ihuej'me.
Lijou'ma Pablo y Bernabé
ipailiconanca, iyecona'me ƚiƚeloƚya'
Listra, Iconio y Antioquía.
22 Imuc'iyalecontsa ts'ilihuequi
Lataiqui', ifa'empola' liƚpicuejma',
ixc'ai'im'mola', timinnila':
―Ticuicomma aƚteƚcoƚe, tijouƚa'
aƚtsuflainata pe locuxeyopa
ȽanDios.
23 Iƚya' iƚya' ni petsi lafoƚyomma
lapimaye Pablo y Bernabé ifaj'me
lan tsilaj xanuc' noxpic'eyacu
lataiqui'. Tixnet'ƚyi, aimitetsoyi,
tijoc'iyi ƚaƚPoujna, timiyi:
―MaƚPoujna, iƚna'a lan xanuc'
ti'huaiyijnhuo'. Totoc'itsola'.
24 Ipalunca liƚya' Antioquía.
Uyalaico'me jahuay ƚamats' Pisidia.
Icuaiyocontsa ƚamats' Panfilia.
25 Iyecona'me liƚya' Perge. Jiƚpe
uya'a'me Lataiqui'. Lijou'ma ipalunca,
imul'me al 'ocay, icuaitsa liƚya'
Atalia. 26 Jiƚpiya itsulfoƚaicona'me
anuli al barco lotseya locuena
quiƚya' cuftine Antioquía.
Pablo y Bernabé limajmpá jiƚpe
Antioquía lapimaye ummempola'
tiyenƚe, ti'etsa lanic' lapi'ipola'
ȽanDios. Ixa'huepá titoc'itsola'.
Itsiya joupa ixhuai'nipá lanic'.
Ticuaiconata. 27 Icuaitsa Antioquía.
Ijoc'im'mola' lapimaye iƚne
nefot'ƚepoƚtsi jiƚpe liƚya'. U'im'mola'
jahuay li'ipola' lan xanuc' pe a'ij
judío. ȽanDios joupa iƚonc'epa
lipa'nepola'. Iƚniya jouc'a titsuflaiyi
lane, ti'huaiyijnyi Jesucristo.
28 Jiƚpiya liƚya' Antioquía icoƚ'mola'.
Imanenca anuli ts'ilihuequi Jesús.
15 Icuaitsa liƚya' Antioquía
hualca lapimaye ts'ilihuequi
Jesús quiyouyomma al distrito
Judea, ipango'me imuc'iyale'me.
Tu'innila' lapimaye nomana' jiƚpe
liƚya':
―Tolanant'ƚiƚe locuxepa Moisés,
tonƚ'etsoƚtsi circuncidar. Ja'ni a'i,
aimi'iya molunƚulyacu.
2 Pablo y Bernabé ifuli'imoƚtsi
cataiqui' iƚne lapimaye,
aiquentenƚcocola' lomuc'iyalepa.
Lijou'ma lapimaye ixpic'e'me
tiyeƚe Jerusalén Pablo y Bernabé
jouc'a hualca lapimaye nomana'
jiƚpe Antioquía. Pu'hua Jerusalén
tipalaic'onnola' lan apóstole
y lapimaye noxpijpá lataiqui'.
Ticuis'ennola': “Imanc', ¿te
coƚcuapa? Laƚpimaye pe a'ij judío,
¿ja'ni ti'e'moƚtsi circuncidar o
a'i?” 3 Ipalunca Pablo, Bernabé y
liƚejmale lun Antioquía. Locuenaye
lapimaye lafoƚyomma jiƚpe
Antioquía ecanumf'entsacane.
Uyalaico'me ƚamats' Fenicia jouc'a
ƚamats' Samaria. Jiƚpe ƚiƚeloƚya'
ipalaicom'mola' lapimaye, uya'a'me
iƚe li'ipola' lan xanuc' a'ij judío,
ticuayi: “Ipai'ipá liƚpicuejma',
tihuejyi Jesús”. Licuej'me toƚta'a
Los Hechos 14​, ​15
251
li'ipa jahuay lapimaye ixoconni
quileta juaiconapa.
4 Pablo, Bernabé y liƚejmale
icuaitsa liƚya' Jerusalén. Lapimaye
lafoƚyomma jiƚpe, lan apóstole
jouc'a lapimaye noxpijpá lataiqui',
epenufim'mola'. Pablo y Bernabé
uya'a'me jahuay li'ipa, uya'a'me
acueca' litoc'ipola' ȽanDios. 5 Jiƚpe
Jerusalén timana' hualca lan xanuc'
fariseo no'huaiyijmpá ƚaƚPoujna
Jesucristo. Iƚne ecaxoƚ'me, ticuayi:
―Lapimaye pe a'ij judío tenant'ƚiƚe
locuxepa Moisés. Ti'etsoƚtsi
circuncidar.
6 Efot'ƚe'moƚtsi lan apóstole
jouc'a lapimaye noxpijpá lataiqui'.
Icuis'e'moƚtsi: “¿Te caƚspic'eyacu?”
7 Ipalaic'o'moƚtsi juaiconapa.
Lijouco'ma ecax'ma Pedro. Timila':
―Cunc'aipimaye, joupa oƚsina'
li'ipa. ȽanDios aƚmuc'iponga' naitsi
no'huaya pe lomana' locuenaye lan
xanuc', iƚne a'ij judío. Aƚ'huijf'epa
ca'huaƚa' iya', cuya'atsi Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios, ti'huaiyijnle Jesucristo.
8 Li'huaiyijm'me Jesucristo ȽanDios
ipaxne'mola' to laƚpaxneponga'
illanc'. Epi'ipola' cal Espíritu Santo.
Toƚta'a imujpa aƚinca ti'huaiyijnyi
Jesucristo. ȽanDios aimimenajya,
timetsaicola' jahuay lan xanuc',
te ts'i'ic' liƚpicuejma'. 9 Iƚniya,
illanc', ma' anuli lapenufponga'.
Laƚ'huaiyijmpá Jesucristo
latufc'e'eponga' laƚpicuejma'.
10 ’Itsiya, ¿te colahuaicopá
ȽanDios? Imanc' toƚcuayi:
“Aƚcuxe'e'mola' laƚpimaye tihuejcoƚe
jahuay locuxepa Moisés”. Iya'
cacua: Laƚtatahueló aiquilenant'ƚi
iƚe lataiqui', ni illanc' aicalanant'ƚi,
aimi'iya. 11 Joupa i'ipa caƚsina'
ma le'a Jesucristo aƚtoc'i'monga'.
Iƚque aƚsimponga' ninc'icuanuc'la,
lunƚu'e'monga'. Ma' anuli
tunƚu'e'mola' iƚniya.
12 Lapimaye lafoƚyomma jiƚpiya
ailopa'a cotalai'ecoyacu. Iquimf'e'me
loya'apa Pablo y Bernabé muya'ayi
al cueca' li'epa ȽanDios pe lomana'
locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío.
Uya'a'me li'ipa ma mi'eyi lipenic'
ȽanDios. Iƚque joupa epi'ipola'
liƚmane, toƚta'a i'e'me to aimi'iya
mi'eyacu lan xanuc'.
13 Lijoupa luya'apa toƚta'a
Jacobo ipalaic'o'mola' lapimaye
lefot'ƚepoltsi, timila':
―Cunc'aipimaye, aƚquimf'eƚa'.
14 Simón Pedro alu'iponga' li'ipa
litine ȽanDios imuj'moxi pe lomana'
locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío.
Iƚe litine ipango'ma ijoc'i'mola'
tihuejcoƚe, ti'iƚa' quixanuc'. 15 Lam
profeta joupa uya'apá toƚta'a lo'eya
ȽanDios. Jiƚpe liƚje'e iniƚijmpá
lonespa ȽanDios, ticua:
	 16	Tijouƚa' catoc'icona'mola'
laixanuc'.
Iya' capi'i'mola' laixanuc' ƚiƚrey,
cal rey David itatahuelo.
	 17	Toƚta'a locuenaye lan xanuc'
tehuena'me ƚiƚPoujna,
iƚne a'ij judío pe joupa
nimetsaicopola' aixanuc',
maƚniya lahuena'ma.
	 18	Toƚta'a linespa ȽanDios No'epa
jahuay iƚna'a.
Joupa imuc'ipola' lan xanuc'
nomana' luyaipa quitine.
19 Jacobo ti'hua tipalaic'ola' lipimaye,
timiconala':
―Iya' cacua: Iƚne laƚpimaye a'ij
judío pe joupa ixhuej'menamma,
Los Hechos 15
252
tihuecoyi ȽanDios, aimaƚpa'ne'mola'.
20 Alumme'e'mola' quiƚje'e,
lu'i'mola': “Imanc' aimoƚte'me
lixic' litsufcompola' landiosla'.
Iƚque cal tejua' joupa i'ipa
quixcay. Toƚ'etsoƚtsi cuenna.
Aimoƚsuico'mola' ocuenaye cacaƚ'no',
ma' le'a loƚpenoye. Aimoƚte'me
liƚpixic' linneja lixnajmpola' cajuats',
jouc'a aimoƚte'me lajuats'.”
21 ’¿Te caƚcuxe'ecoyacola' xonca?
Jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma laƚf'as
xanuc' judío, itine itine conxajya
tixhuef'yi locuxepa Moisés. Ixhuaita
axpe' camats' toƚta'a mi'eyi jahuay
ƚiƚeloƚya'.
22 Lan apóstole jouc'a lapimaye
noxpijpá lataiqui', jouc'a jahuay
lapimaye lafoƚyomma jiƚpe
Jerusalén i'e'e'moƚtsi anuli
liƚpicuejma'. Ticuayi:
―Aƚ'huijf'e'mola' laƚpimaye.
Alumme'mola' tiyeƚe Antioquía.
Tiyejmaleƚe Pablo y Bernabé.
I'huijf'em'mola' Judas ƚacui'impa
Barsabás jouc'a Silas. Iƚne liƚpimaye
tixininnila' ac'a liƚpicuejma'.
23 Ini'impola' al je'e, tini'innola'
lapimaye a'ij judío. Iƚe al je'e tuya'e':
“Illanc' ninc'apóstole, ninc'atsila'
capimaye naƚspic'epá lataiqui',
aƚnonilhuo' imanc' a'ij judío,
noƚmana' liƚya' Antioquía, jouc'a
noƚmana' ni petsi ƚamats' Siria,
jouc'a noƚmana' ƚamats' Cilicia.
Imanc' illanc' ninc'apimaye.
24 ’Joupa aƚmimponga' iƚe luya'apa
hualca lapimaye lipalyomma
fa'a. Iƚne imipolhuo': ‘Imanc'
tolanant'ƚiƚe locuxepa Moisés.
Tonƚ'etsoƚtsi circuncidar.’ Toƚta'a
ixhueƚ'mipolhuo'. Toƚcuayi: ¿Te
caƚ'eyacu?
’Itsiya lu'ilhuo': Illanc' aicalummela'
iƚniya. Aicaƚmila': Toƚta'a toƚmitsola'.
25 Illanc' naƚmana' fa'a joupa
aƚ'e'epoƚtsi anuli laƚpicuejma'.
Aƚspic'epá alumme'elhuo' iƚna'a
laƚ'huijf'epola', tiyejmaleƚe
laicaƚpimaye Pablo y Bernabé.
26 Iƚne coƚa' tima'mola' mi'eyi lipenic'
ƚaƚPoujna Jesucristo, tocomma
to aimunƚulyacu. 27 Loquexi'
laƚpimaye lalummepola', iƚne Judas
y Silas tu'itolhuo' laƚspic'ejma', iƚe
laliniƚpa iƚta'a al je'e. 28 Illanc' y cal
Espíritu Santo aƚspic'eyi a'ij cueca'
laƚcuxe'eyacolhuo'. Fa'a lu'ilhuo' ma
le'a oquej fane' loƚ'eyacu petsi xonca
latenƚcocopa ȽanDios. 29 Lu'ilhuo':
’Aimoƚte'me lixic' litsufcompola'
landiosla'. Aimoƚte'me lajuats'.
Aimoƚte'me liƚpixic' linneja
lixnajmpola' cajuats'. Tonƚ'e'etsoƚtsi
cuenna. Aimoƚsuico'mola' ocuenaye
cacaƚ'no', ma le'a loƚpenoye.
’Ja'ni toluyalaico'me toƚta'a
tonƚ'e'me al c'a. Itsiya icula'apa iƚe
laƚsc'ai'ipolhuo'.”
30 Lapimaye nomana' Jerusalén
ixc'ai'im'mola' Pablo, Bernabé y
liƚejmale. Iƚne iye'me. Icuaicontsa
Antioquía. Jiƚpiya ijoc'im'mola'
lapimaye tefoƚunca. Ini'im'mola' al
je'e. 31 Lapimaye ininuf'me ixhue'me.
Iƚe loxc'ai'impola' ixoc'i'mola' quileta.
32 Iƚne Judas y Silas aprofeta.
Juaiconapa ixc'ai'im'mola' lapimaye,
ifa'em'mola' liƚpicuejma'. 33 Jiƚpiya
imanenca, icoƚ'mola'. Icuaitsi litine
tiyenƚe lapimaye ixc'aitsona'me,
timinnila':
―Tonƚenƚe al c'a. Toƚpailinanca,
tonƚenƚe pe lomana' iƚne
nummepolhuo'. Toƚmitsola':
“Ailopa'a tintsi”.
Los Hechos 15
253
34 Silas ixpic'epa tipanehuo
Antioquía. 35 Pablo y Bernabé
imanenca jiƚpe liƚya' tuya'ayi,
timuc'iyaleyi Lataiqui'. Iƚe litaiqui'
ƚaƚPoujna. Ma' anuli lo'epa axpela'
lapimaye.
36 Ti'hua tuyaipa ƚitiné. Lijou'ma
Pablo ipalaic'o'ma Bernabé, timi:
―Ƚepá, ƚeconapá jahuay ƚiƚeloƚya'
petsi joupa laluya'apa litaiqui'
ƚaƚPoujna. Aƚsinna te ts'i'ic' mimana'.
37 Bernabé ticua:
―Aƚƚecocona'me Juan Marcos,
aƚejmalecona'me.
38 Pablo timi:
―A'i. Laƚcuaitsa ƚamats' Panfilia
iƚque aƚpo'noponga' caƚtuca'.
Aiqui'e'ma canic' anuli illanc'.
Aimaƚƚecocona'me.
39 Ipalaic'o'moƚtsi juaiconapa.
Ifuli'i'moƚtsi cataiqui'. Lijouco'ma
anuli anuli i'hua'ma lipene. Bernabé
ileco'ma Marcos, itsulfoƚai'me anuli
al barco, iye'me Chipre. 40 Pablo
i'huijf'e'ma Silas. Pablo y Silas y
lapimaye efot'le'moƚtsi. Ijoc'i'me
ȽanDios. Ixa'hue'me titoc'itsola'
Pablo y Silas. Lijou'ma ipalunca
iƚniya. 41 Iye'me ƚamats' Siria jouc'a
ƚamats' Cilicia. Pablo ipalaic'o'mola'
lapimaye ni petsi lafoƚyomma.
Ifa'e'mola' liƚpicuejma'.
16 Pablo y Silas icuaitsa
liƚya' Derbe, uyalaico'me,
icuaitsa Listra. Jiƚpe liƚya' tipa'a
anuli ƚamijcano cuftine Timoteo.
Qui'máma' ajudía, ti'huaiyinge
Jesucristo. Qui'ailli' agriego.
Timoteo tihuequi Jesús. 2 Lapimaye,
iƚne nomana' Listra, jouc'a nomana'
Iconio ticuayi: “Ac'a xans Timoteo”.
3 Pablo ixpic'epa tiyejmale'me. Ai'a
tileco'ma i'e'ma circuncidar. Ticua:
“Toƚta'a aimixtulecu lan xanuc'
judío nomana' fa'a ƚamats'”. Jahuay
iƚniya iƚsina' qui'ailli' Timoteo
agriego. Toƚiya Timoteo aiqui'aic'
circuncidar.
4 Lijou'ma Pablo, Silas y Timoteo
iyehuo'me iƚya' iƚya', ehuengintsola'
lapimaye nomana'. Imuc'im'mola' al
je'e loya'apa locuxepa lan apóstole
y lapimaye noxpijpá lataiqui', iƚne
nomana' Jerusalén. Tixc'ai'innila',
tu'innila' tenant'ƚiƚe iƚe lataiqui'.
5 Toƚta'a lapimaye lafoƚyomma
iƚniya ƚiƚeloƚya' xonca ti'huaiyijnyi.
Itine itine tixpela' lapimaye.
6 Lijou'ma, ehuengintsola'
lapimaye nomana' ni petsi
ƚamats' Frigia y ƚamats' Galacia.
Aiquiƚtsuflaic' ƚamats' Asia. Cal
Espíritu Santo aiquepi'ila' lane
muya'ayacu Lataiqui' jiƚpe
ƚamats'. 7 Icuaitsa ƚema ƚamats'
Misia ixpic'epa titsulfoƚaitsa
ƚamats' Bitinia. Cal Espíritu, iƚque
ƚi'Espíritu Jesús, aiquepi'ila' lane.
8 Ti'hua tiyeyi ƚema ƚamats' Misia.
Imul'me liƚya' Troas. 9 Lipuqui'
Pablo ixim'ma al paiyo. ȽanDios
timuc'i lo'eya. Ixim'ma tecaxu anuli
cal xans ƚas Macedonia. Tixa'hue,
timi: “To'huanni fa'a ƚainemats'
Macedonia. Fa'a aƚtoc'i'monga'.”
10 Iƚe liximpa Pablo alu'iponga'
illanc' laƚejmale. Aƚspic'epá ƚe'me
ƚamats' Macedonia. Aƚcuayi: Ma
ȽanDios aƚjoc'iponga', alu'itsonga'
lan xanuc' nomana' jiƚpe ƚamats'
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios.
11 Jiƚpe Troas aƚtsulfoƚaipá
anuli al barco. Aƚepá ƚijca ƚamats'
cuftine Samotracia. Lihuequi
litine aƚcuaitsa liƚya' Neápolis.
Los Hechos 15​, ​16
254
12 Lipalyonca al barco aƚepá Filipos.
Iƚe liƚya' xonca imetsaicoquiya
jiƚpe ƚamats' Macedonia, i'huexi cal
cuecaj quincuxepa romano. Jiƚpe
aƚcoƚponga'.
13 Litine conxajya lipalunca
liƚya', aƚepá petsi tefot'ƚeyoƚtsi lan
xanuc' mijoc'i'me ȽanDios, jiƚpe al
pana'. Aƚcutsoƚanna, aƚpalaic'opola'
lacaƚ'no' licuai'me. 14 Anuli jiƚne
lacaƚ'no' lipuftine aLidia. Tihuequi
locuxepa ȽanDios. Lipiƚya'
cuftine Tiatira. Ticuqui quijahua'
lumanc'ecompa amorada. ȽaƚPoujna
epi'ipa lipicuejma' icuej'ma lonespa
Pablo. 15 Ƚaca'no' Lidia jouc'a
jahuay nomana' lejut'ƚ epo'im'mola'.
Lijou'ma Lidia aƚsa'hueponga',
aƚminga':
―Ja'ni imanc' aƚsimpa iya'
nepenufpa ƚaƚPoujna ƚepá lainejut'ƚ.
Jiƚpe aƚmanc'aleta.
Ihui'i'ma. Aƚehuo'me lejut'ƚ.
16 Anuli litine maƚeyi petsi aƚjoc'ita
ȽanDios aƚtalecuf'me anuli ƚahuats'.
Lipoujnalá joupa i'napá, ticuxeyi.
Ƚahuats' ticua'e, ticuxe lipicuejma'
anuli ƚiponta'a Satanás. Timila' lan
xanuc' lo'iyacola'. Toƚta'a tuliqui
juaiconapa acueca' tomí. Tepi'ila'
lipoujnalá. 17 Illanc' aƚejmaleyi Pablo.
Ƚahuats' alihuequinga'. Tija'e', ticua:
―Toƚsintsola' iƚna'a lan xanuc'.
Cal Cueca' CanDios iƚPoujna iƚna'a.
Tu'ilhuo' te co'iya molunƚulyacu.
18 Tuyaipa axpe' quitine
mi'ay toƚta'a ƚahuats'. Pablo
aiquetenƚcocojma lo'epa.
Tixhueƚmot'ƚe juaiconapa.
Lijouco'ma ipai'e'moxi, ehuelojm'ma
ƚahuats', ipalaic'o'ma ƚonta'a, timi:
―Cajoc'i ƚaiPoujna, canesma
lipuftine Jesucristo. Toƚta'a
cacuxe'ehuo': Taipananni lipicuejma'
iƚca'a ƚahuats'.
Aiquicoƚ'ma. Ipananni ƚonta'a.
19 Lipoujnalá ƚahuats' iximpá
ixaƚconapa, ixtulenca. Iƚsina'
aimi'iya mulijconayacu quiƚtomí.
I'noƚim'mola' Pablo y Silas,
exaƚim'mola' jiƚpiya pe lomana'
ts'iƚpenic'. 20 I'hua'am'mola'
pe lomana' lan juez romano.
Timinnila':
―Iƚne lan xanuc' ajudío, fa'a
laƚpiƚya' tehueyi cataiqui'.
21 Aƚmuc'inga' aƚpai'inga' laƚ'ejma'.
Illanc' ma lihuejcoyi cal cuecaj
quincuxepa romano. Ma' iƚque
aƚcuxenga'. Aimi'iya malapenufyacu
ocuena cataiqui'.
22 Jahuay lefoƚya jiƚpiya
ixtuc'om'mola' Pablo y Silas. Lan
juez icuxe'me texitsoquintsola'
Pablo y Silas, titsimafquintsola'
liƚspula'. 23 Itsimafquim'mola'
juaiconapa. Ecanc'ontsola' lacarza.
Icuxe'e'me cal xans no'epa cuenna
lacarza, timiyi:
―To'etsola' cuenna iƚna'a lan
xanuc'. Aimipalcu.
24 Licuejpa toƚta'a no'epa cuenna
lacarza i'nicotsola' xonca licu'u
cacarza. Icansc'om'mola' liƚ'mitsi'
laxma. Aimipalyacu, aimi'iya.
25 Li'i'ma to nolojmay quipuqui'
Pablo y Silas tijoc'iyi ȽanDios,
tunac'liyi timiyi: “ManDios, ima'
unCueca'”. Locuenaye litats'ila'
tiquimf'eyi. 26 Inu'ma ƚunanto.
Tifenna ƚamats' petsi lifayiya
ƚaitaƚ lacarza. Aiquicoƚ'ma, exinni
jahuay lam puerta. Jahuay litats'ila'
ixim'moƚtsi uhuaiƚquem'mola'
latejmaj cadena. 27 Cal xans
no'epa cuenna lacarza tixmay.
Los Hechos 16
255
Imaf'i'ma ixim'ma lam puerta exiya.
Ticua: “Itsiya, ¿te caif'eya? Joupa
ipalnamma litats'ila'”. Ipa'a'ma
li'espada. Ticua: “Cama'a'moxi”.
28 Pablo ixim'ma lo'eya. Ija'a'ma
ujfxi, timi:
―Aimo'e'e'moxi. Ma fa'a aƚmana'
jahuay illanc'.
29 No'epa cuenna lacarza
icuxe'e'ma tulif'enƚe. Aiquicoƚ'ma,
itsufai'ma pe lomana' litats'empola'.
Eca'ni'moxi jiƚpe liƚ'mitsi' Pablo y
Silas. Tiyu tixpaiqui. 30 Tipa'ala'
ƚuna. Ticuis'ela', timila':
―Cunc'ixanuc', ¿te co'iya
cunƚu'eyacoxi? ¿Te caif'eya?
31 Iƚne timiyi:
―Ima' to'huaiyijnla' ƚaƚPoujna
Jesucristo, iƚque tunƚu'e'mo'. Toƚta'a
ti'eƚe iƚne nomana' lomejut'ƚ. Jouc'a
tunƚu'e'mola' jahuay iƚniya.
32 U'i'me litaiqui' ƚaƚPoujna.
U'im'mola' jouc'a nomana' lejut'ƚ.
33 Maƚpe 'hora lipuqui' no'epa
cuenna lacarza ileco'mola' Pablo
y Silas, epac'e'etsola' ƚilehui.
Aiquicoƚ'mola', epo'im'mola' iƚque
y jahuay lixanuc'. 34 Lijou'ma
ileco'mola' lejut'ƚ Pablo y Silas.
Ites'mitsola'. Juaiconapa tixoqui
queta ti'huaiyinge ȽanDios. A'i ma
le'a iƚque jouc'a jahuay lixanuc'
ti'huaiyijnyi.
35 Iƚic'e'ma. Lan juez umme'me
lilepaluc' tiyeƚe lacarza. Licuaitsa
ipalaic'o'me no'epa cuenna lacarza,
timiyi:
―Tox'masnatsola' iƚne lan xanuc'.
Tipalnanca, tiyenƚe.
36 No'epa cuenna lacarza u'i'ma
Pablo, timi:
―Lan juez ummepá lilepaluc'.
Iƚne aƚmi: “Tox'masnatsola' iƚne
lan xanuc', tipalnanca”. Itsiya
tolipalnanca. Tonƚenƚe al c'a.
Ailopa'a tintsi.
37 Pablo ipalaic'o'mola' lapaluc',
timila':
―A'i. Aimi'iya maƚeyacu. Illanc'
alimetsaiconinga' ixanuc' cal
cuecaj quincuxepa romano. Imanc'
loƚjuez ni aiquiƚsina' ja'ni aƚinca
o a'ij ƚinca lataiqui' laƚcufponga'.
Ma malahuelonginga' lan xanuc'
aƚtsimafquimponga'. Itsiya aƚminga'
aƚenƚe a‑ch'ixca. A'i. Aimi'iya.
Ticuaiyunca lan juez. Alipa'atsonga'
iƚniya.
38 Lapaluc' ipailinanca, iye'me
pe lomana' lan juez. U'im'mola'
limipola' Pablo. Licuej'me lan
juez cal cuecaj quincuxepa
romano imetsaicola' Pablo y Silas,
tixpailiquila' juaiconapa. 39 Iye'me
lacarza. Ixa'hue'me aimixtulecu
Pablo y Silas. Ipa'am'mola'.
Timinnila':
―Tonƚenƚe, tolipalnanca fa'a
laƚpiƚya'.
40 Lipalunca lacarza Pablo y
Silas iye'me lejut'ƚ Lidia. Jiƚpe
efot'ƚe'moƚtsi anuli lapimaye.
Ixc'ai'im'mola', ixpai'im'mola' quileta.
Lijou'ma iyena'me.
17 Pablo y liƚejmale ipalunca
liƚya' Filipos, iye'me lane
loyaicopa ƚiƚeloƚya' Anfípolis y
Apolonia. Icuaitsa liƚya' Tesalónica.
Jiƚpe tipa'a anuli lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc' judío.
2 Licuaitsi litine conxajya Pablo, ma
to mi'ay, i'hua'ma jiƚpe lajut'ƚ. Afane'
quitine conxajya i'e'ma toƚta'a.
Ipalaic'o'mola' lan xanuc' jiƚpiya.
Tu'ila' loya'apa al Paxi Liniƚingiya.
3 Tuhuaƚqui iƚe lataiqui', tu'ila':
Los Hechos 16​, ​17
256
―Maƚe al Paxi Liniƚingiya
tipalaijma cal Cristo. Tuya'e':
“Titeƚco'ma, timana'ma. Tijouƚa'
timaf'ina'ma, tipano pe
lomana' lamizhua.” Jesús, iƚque
ƚaifpalaic'ocopolhuo', maƚque
aCristo.
4 Hualca lan xanuc' judío
lafot'ƚepoƚtsi jiƚpiya ticuayi: “Ma' al
ƚinca locuapa”. I'e'moƚtsi anuli Pablo
y Silas. Jouc'a juaiconapa axpela' lan
xanuc' griego naihuejpá locuxepa
ȽanDios, jouc'a axpela' lan tsila'
cacaƚ'no', epenuf'me lonespa Pablo.
5 Lan xanuc' judío pe aimihuejyi
Jesús ixtulenca, i'em'mola' laic'
Pablo y Silas jouc'a ts'ilihuequi.
Ipalaic'om'mola' hualca lixcay
xanuc'. Iƚne nohuinajpola', aimi'eyi
canic', ma le'a tecaxoƚanna jiƚpe
locucaleyompa. Efot'ƚem'mola'
axpela' lan xanuc', ixahuali'intsola'
Pablo y Silas. Jahuay lan xanuc'
jiƚpe liƚya' ic'of'ma liƚjuats'.
Ixtulenca juaiconapa. Aits'icoƚ'mola',
iye'me, icuaitsa lejut'ƚ anuli cal xans
cuftine Jasón. Tehuennila' Pablo y
Silas. Timiyi Jasón:
―Laxat'ƚitsonga' Pablo y Silas.
Aƚ'hua'a'mola' jiƚpiya lafoƚyomma
lan xanuc'.
6 Aiquixinim'mola'. Exaƚim'mola'
Jasón y hualca lapimaye.
I'hua'ampola' pe lomana' lan juez.
Tija'ayi coyac', ticuayi:
―Iƚniya lan xanuc' nateƚc'eyalepá
liƚpicuejma' lan xanuc' ni petsi li'a
ƚamats' joupa icuai'me fa'a laƚpiƚya'.
7 Iƚca'a Jasón epenufpola' jiƚpe
lejut'ƚ. Jahuay iƚniya aimihuejcoyi
locuxepa cal cuecaj quincuxepa
César. Ticuayi tipa'a ocuenaj rey
ticuxela', cuftine Jesús.
8 Licuej'me toƚta'a lan xanuc' y
ts'iƚpenic' xonca ixtulenca. 9 Jasón
y lapimaye i'najtse'me ts'iƚpenic',
i'najcufi'me Pablo y Silas. Toƚta'a
ts'iƚpenic' ux'masquina'me iƚne
Jasón y lapimaye.
10 Maƚe lipuqui' lapimaye
itoc'im'mola' Pablo y Silas
tipalnanca jiƚpe liƚya' Tesalónica.
Iye'me liƚya' Berea. Icuaitsa
jiƚpe liƚya' itsulfoƚai'me lajut'ƚ
pe lafoƚyomma lan xanuc' judío.
11 Ac'a xanuc' iƚniya lan judío
nomana' iƚe liƚya' Berea, a'i to
lan xanuc' nomana' Tesalónica.
Ixojco'ma quileta epenuf'me litaiqui'
Jesús. Itine itine tixhueyi al Paxi
Liniƚingiya. Ticuayi: “Aƚsim'me ja'ni
al ƚinca o a'ij ƚinca lonespa Pablo”.
12 Axpela' lan xanuc' judío, jouc'a
hualca lacaƚ'no' griego pe ts'iƚ'hueca,
jouc'a axpela' lan xanuc' griego
epenuf'me.
13 Lan xanuc' judío nomana'
liƚya' Tesalónica icuej'me: “Pablo
tipa'a liƚya' Berea, tuya'e' litaiqui'
ȽanDios”. Iye'me Berea. Jiƚpiya
ipalaic'om'mola' lan xanuc',
i'e'em'mola' tixtuc'oƚe Pablo.
14 Lapimaye itoc'i'me Pablo tipanni
liƚya' Berea, ti'huaƚa' ƚema caja.
Silas jouc'a Timoteo imanenca
Berea. 15 Lapimaye pe li'i'moƚtsi
anuli Pablo ileco'me liƚya' Atenas.
Pablo timila':
―Toƚmitsola' Silas y Timoteo
aimicoƚ'mola', ticuaiyunca fa'a.
Lijou'ma lapimaye ipailinanca,
iye'me Berea.
16 Pablo ipanenni liƚya' Atenas.
I'huaijma ticuaiyunca Silas y
Timoteo. Ixim'ma iƚe liƚya' imanna
candiosla'. Ixhueƚco'ma juaiconapa.
Los Hechos 17
257
17 Litine conxajya itsehuo'ma lajut'ƚ
pe lafoƚyomma lan xanuc' judío.
Jiƚpe lajut'ƚ tipalaic'ola' lan xanuc',
iƚne lan xanuc' judío jouc'a lan
xanuc' griego pe naihuejpá ȽanDios.
Itine itine itsehuo'ma laplaza,
tipalaic'ola' lotalecufpola' jiƚpe.
18 Jiƚpe laplaza tefot'ƚeyoƚtsi
hualca lan xanuc' naihuejpá
liƚtaiqui' lan xanuc' lacui'impola'
lan epicúreo. Jouc'a tefot'ƚeyoƚtsi
pe naihuejpá liƚtaiqui' lan xanuc'
lacui'impola' lan estoico. Iƚne
ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui'
Pablo. Hualca ticuis'eyoƚtsi:
―Iƚque ƚapalgo, ¿te
cohuaƚquemma lonespa?
Ocuenaye ticuayi:
―Tocomma to tinescola' ocuenaye
candiosla'.
Icuejpá Pablo lipalaicopa Jesús,
jouc'a lipalaicopa ƚimaf'inapa,
ipayomma pe lomana' lamizhua.
Toƚta'a ticuayi: “Iƚne oquexi'
landiosla'”.
19 Timiyi Pablo:
―Ƚepá.
Ileco'me pe lafoƚyomma ts'iƚpenic'.
Jiƚpe lacui'impá al Areópago.
Icuaitsa jiƚpe icuis'e'me, timiyi
Pablo:
―Ima' lofmuc'iyalepa ats'e
cataiqui'. Aluhuaƚc'e'etsonga'.
Aƚcuejle te cocuajmaispa iƚe
lataiqui'. 20 Aƚcuejyi ima' tomuc'iyale
ituca' cataiqui'. Ti'iƚa' caƚsina' te
cohuaƚquemma iƚe lofnespa.
21 Lan xanuc' limajmpá liƚya'
Atenas, ja'ni ma' Atenas iƚpiƚya', o
ja'ni quiyouyomma ocuena quiƚya',
jahuay iƚniya aimi'eyi canic'. Muica
litine tipalaic'oyoƚtsi. Tu'iyoƚtsi,
tiquimf'eyoƚtsi ituca' ituca' cataiqui'.
22 Pablo ecax'ma jiƚpe al Areópago.
Tipalaic'ola' lefoƚya, timila':
―Cunc'ixanuc', Atenas oƚpiƚya,
caxinnilhuo' toƚspaic'ela' jahuay
landiosla'. Aimolatets'iyi ni' anuli.
23 Cuyaijma ƚaneya fa'a loƚpiƚya'
cahuelongila' loƚ'altar. Jouc'a
cahuelonge anuli al altar iniƚingiya
tuya'e': “Iƚta'a i'altar anuli ƚandios.
Aicalimetsaijma naitsi iƚque,
aicaƚsina' te quipuftine.” Tama
imanc' toƚcuayi: “Iƚque anuli
ƚalandios”, imanc' aicolimetsaijma.
Itsiya iya' cu'i'molhuo' naitsi iƚque.
24 ’Maƚque ȽanDios ilanc'epa
li'a ƚamats' jouc'a jahuay lopa'a.
Aimipanga al xoute' lilanc'epa lan
xanuc'. Iƚque iPoujna lema'a jouc'a
li'a ƚamats'. 25 Illanc' ninc'ixanuc'
aimi'iya maƚnesyacu: “ȽanDios
tehue'e', alapi'i'me”. Iƚque aimehue'e'.
Jahuay ts'iƚmaf'i fa'a li'a ƚamats'
ȽanDios tepi'ila' liƚpitine, liƚpehua',
jouc'a jahuay liƚpicuicoya.
26 ’Lan xanuc' ni petsi quiyouyomma
ma' anuli liƚjuats'. Toƚta'a lilanc'epola'
ȽanDios. Maƚque ȽanDios ixpicufpa
ƚilemats' anuli anuli lan nación.
Ixpic'epa tojua ticoƚ'mola', te quitine
tijou'ne'mola'. 27 Lixpic'epa toƚta'a
ȽanDios ticua: “Lahueƚa' lan xanuc'.
Aga tinesle: ¿Pe copa'a? Aƚsinna'ma.”
’Iƚque ƚinca a'ij culi', ma' ahuejnca
anuli anuli illanc'. 28 Maƚque
aƚƚanc'eponga', lapi'iponga'
laƚpitine. Maluyalaicoyi lapajnya
aƚtoc'inga'. Ja'ni tijuc'ixoxi aimi'iya
maluyalaicoyacu, jahuay tijouna'ma.
Imanc' loƚxanuc' ts'iƚpicuejma' jouc'a
ipalaico'me ȽanDios, iniƚpá: “Illanc'
ninc'ixanuc' inaxque' ȽanDios”.
29 ’Iƚque ȽanDios aƚ'Ailli'. Toƚiya
aimi'iya maƚ'onƚicoyacu to iƚne
Los Hechos 17
258
landiosla' lilanc'empola' a'oro o
aplata o apic. Iƚna'a ipa'acopa ƚijuac
cal xans, ilanc'ecopola' limane'.
30 Luyaipa quitine lan xanuc'
aiquiƚsina' te ts'i'ic' lipicuejma'
ȽanDios. Aiquilimetsaijma.
Iƚniya ƚitiné ȽanDios aiquimila',
aiquitalela' ni toƚta'a. Itsiya ituca'
li'ejma'. Ticuxe'ela' jahuay lan xanuc'
ni petsi lomana', timila': “Imanc'
toƚsuej'menanca”. 31 ȽanDios joupa
i'huijf'epa, ifaquimpa cal Juez
no'eya al ƚijca lipenic'. Ixpic'epa
litine timujxoxi iƚque iƚJuez jahuay
lan xanuc' ni petsi lomana'. Iƚque
cal xans ȽanDios joupa imaf'i'inapa,
ipa'anapa pe lomana' lamizhua.
Ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc' aƚinca
toƚta'a lo'iya.
32 Licuej'me linespa Pablo:
“ȽanDios imaf'i'inapa, ipa'anapa pe
lomana' lamizhua”, hualca ixoco'me.
Ocuenaye timiyi:
―Aƚquimf'econa'mo'. Alu'itsonga'
xonca iƚe lataiqui'.
33 Pablo ipanni jiƚpe lefoƚya.
34 Hualca lan xanuc' ihuej'me Pablo.
Ti'huaiyijnyi. Anuli iƚniya cuftine
Dionisio, iƚque tilai'iyoxi jiƚpe al
Areópago. Ocuena no'huaiyijmpa
iƚque aca'no', cuftine Dámaris.
Jouc'a timana' ocuenaye ihuej'me.
18 Pablo ipanni liƚya' Atenas
icuaitsi liƚya' Corinto.
2 Jiƚpe liƚya' italecuf'ma anuli cal
xans judío cuftine Aquila. Iƚque
ipajnyota ƚamats' cuftine Ponto.
Ƚipeno cuftine Priscila, imajmpá
ƚamats' Italia, liƚya' Roma. Micuxe
cal cuecaj quincuxepa romano
cuftine Claudio iƚque icuxe'e'mola'
lan xanuc' judío tipalunca iƚe liƚya'.
Priscila y Aquila ajudío. Ipalunca
liƚya' Roma, quite' miƚcuaispá
Corinto. Pablo i'hua'ma ixintsola'
lilejut'ƚ. 3 Jiƚpe ipanenni. Pablo y
Aquila in‑natsoƚpá quixmi. Ti'eyi
canic' anuli. 4 Litine conxajya Pablo
ti'hua lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan
xanuc' judío. Tipalaic'ola' lan xanuc'
nomana' jiƚpe, iƚne ajudío jouc'a
agriego. Tehue te co'iya micuejyacu,
ti'huaiyijnle Jesucristo.
5 Silas y Timoteo ipalunca ƚamats'
Macedonia. Licuaitsa liƚya' Corinto
Silas y Timoteo, Pablo joupa
etec'opa lanic' lanatsoƚya, ma le'a
tuya'e' Lataiqui'. Tu'ila' lan xanuc'
judío: “Jesús ma' aCristo”. 6 Lan
judío aiquilepenufi loya'apa Pablo,
timilojyi quixcay cataiqui'. Pablo
unaf'ma lipijahua'. Tixinƚe iƚe lo'epa
aiquetenƚcocojma ȽanDios. Timila':
―Imanc' coƚtuca' toƚtai'me
lajunac'. Toƚsim'me lo'iyacolhuo'.
Iya' aicataiya cajunac'. Ca'hua'ma
pe lomana' locuenaye lan xanuc' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios.
7 Ipanni jiƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma
lan xanuc' judío. I'huapa anuli lajut'ƚ
aquiju', ejut'ƚ anuli cal xans agriego,
cuftine Tito Justo. Iƚque tihuequi
locuxepa ȽanDios. 8 Lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc judío ƚincuxepa
cuftine Crispo. Iƚque Crispo jouc'a
jahuay nomana' lejut'ƚ i'huaiyijmpá
Jesucristo. Axpela' lun Corinto
noquimf'epá i'huaiyijmpá, epo'im'mola'.
9 Anuli lipuqui' mixmay Pablo,
ixim'ma to apaiyo, icuaitsi
ƚaƚPoujna Jesús, timi:
―Aimixpaij'mo'. Aimi‑ch'ixco'mo'.
Ti'hua topalaic'ocontsola' lan xanuc'.
10 Iya' aƚejmale. Fa'a liƚya' aimi'iya
mixcai'enyaco'. Ma fa'a timana'
axpela' laixanuc'.
Los Hechos 17​, ​18
259
11 Pablo ipanenni liƚya' Corinto.
Icoƚ'ma anuli camats' y onƚca.
Timuc'iyale litaiqui' ȽanDios.
12 Liƚya' Corinto copa'a jiƚpe
ƚamats' Acaya. Micuxe Galión iƚe
ƚamats' lan xanuc' judío tixtuleyi.
I'noƚ'me Pablo, i'hua'a'me pe
lo'eyopa canic' lan juez. 13 Timiyi
Galión:
―Iƚca'a cal xans tu'ila' lan xanuc',
timila': “Aimolanant'ƚi'me locuxepa
Moisés. Toƚpai'iƚe loƚ'ejma'. Ti'iƚa'
ituca' molihuejyacu ȽanDios.”
14 Pablo coƚa' joupa titalai'e'ma.
Galión ipalaic'o'mola' lan xanuc'
judío, timila':
―Iƚca'a cal xans, ja'ni
aiquenant'ƚi locuxepa ƚaƚcuecaj
quincuxepa romano, o ja'ni
i'epa quixcay, ƚinca ca'ommaita
loƚnespa, caquimf'e'molhuo' imanc'
unc'ijudío. 15 Iƚque aiqui'aic' toƚta'a.
Aiquetenƚcolhuo' lonespa, ja'ni
ataiqui' o aftine o lopalaicopa
lataiqui' locuxepolhuo'. Ma
le'a toƚta'a tolixtuc'oyi. Ma'
imanc' toƚxanghuai'itsoƚtsi. Iya'
aicaxpic'eya.
16 Lijoupa limipola' toƚta'a Galión
icuxe'ma tihuescuftsola', tipalunca
jiƚpe lejut'ƚ pe lo'eyopa lanic' lan
juez. 17 Lan griego ixtuc'o'me anuli
cal xans judío nacaxuya jiƚpe,
cuftine Sóstenes, incuxepa lajut'ƚ
pe lafoƚyomma. I'noƚ'me, untaf'me.
Galión ma le'a ticutsu tehuelongila'.
Ailopa'a quitaiqui'. Ni tintsi
quimi'mola'.
18 Pablo ti'hua ticoƚi Corinto.
Lijou'ma ixc'ai'i'mola' lapimaye,
ti'hua'ma ƚamats' Siria. I'hua'ma al
puerto cuftine Cencrea. Icuaitsi
jiƚpe isuaf'moxi ƚijuac. Toƚta'a
imuj'ma joupa epi'ipa cataiqui'
ȽanDios. Lijou'ma Pablo, Priscila
y Aquila itsulfoƚai'me anuli al
barco, iye'me. 19 Icuaitsa liƚya' Efeso.
Jiƚpiya liƚya' ipo'no'mola' Priscila y
Aquila. Pablo i'hua'ma lema quiƚya',
itsufai'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan
xanuc' judío. Jiƚpe ipalaic'o'mola'
lan xanuc', ipalaic'o'moƚtsi.
20 Ixa'hue'me, timiyi:
―Topanenni.
Pablo timila':
―A'i. Aimi'iya maƚcoƚconaya
fa'a. 21 Ja'ni ipic'a ȽanDios
cacuaiyoconno, cahuejnconacolhuo'.
Ixc'ai'ina'mola'. Itsufai'ma anuli al
barco. Ipamma Efeso.
22 Icuaitsa Cesarea. Jiƚpiya
ipayonni al barco, if'aj'ma liƚya'
Jerusalén tehuejntola' lapimaye
lafoƚyomma jiƚpiya. Inom'mola'.
Lijou'ma i'hua'ma liƚya' Antioquía.
23 Jiƚpe icoƚhuo'ma. Lijou'ma
ipaiconanni ehuejnconatsola'
lapimaye nomana' ƚamats' Galacia y
ƚamats' Frigia. Ifa'e'mola' liƚpicuejma'
jahuay lapimaye.
24 Mi'hualejma Pablo imajm'me
Efeso Priscila y Aquila. Jiƚpe liƚya'
icuaitsi anuli cal xans judío cuftine
Apolos, lipiƚya' Alejandría. Tipalay
al c'a juaiconapa. Ixina' loya'apa
al Paxi Liniƚingiya. 25 Joupa
imuc'impá litaiqui' ƚaƚPoujna,
ixina' te ts'i'ic' lipene iƚque. Al c'a
timuc'iyale, aimixospa. Tu'iyale
li'epa Jesús. Epo'icompa lipuftine
Juan Bautista a'i lipuftine Jesucristo.
26 Aimixpaiqui. Itsehuo'ma lajut'ƚ pe
lafoƚyomma lan xanuc' judío, jiƚpe
tipalaic'ola' lan xanuc'. Priscila y
Aquila icuej'me lonespa, ijoc'i'me
timiyi:
Los Hechos 18
260
―Ƚepá lajut'ƚ.
Jiƚpe u'i'me xonca te tsi'ic'
mihuejya ȽanDios.
27 Lijou'ma Apolos ipic'a
ti'huaƚa' ƚamats' Acaya. Lapimaye
nomana' jiƚpe liƚya' Efeso iniƚ'e'me
liƚpimaye nomana' ƚamats' Acaya,
iƚne jouc'a ts'ilihuequi Jesús.
Timinnila': “Tolapenufle iƚque
Apolos”. Icuaitsi jiƚpe ƚamats'
Apolos acueca itoc'i'mola' lapimaye.
Iƚne joupa ipaxnepola' ȽanDios
toƚta'a ti'huaiyijnyi Jesús. 28 Jiƚpe
lefot'ƚepoƚtsi lan xanuc' judío Apolos
italai'e'epola', ulij'mola'. Imuc'ipola'
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e':
“Jesús copa'a cal Cristo”.
19 Mipa'a Apolos ƚamats'
Acaya, liƚya' Corinto, Pablo
ti'hualejma xonca al toncay ƚamats'
icuaitsi liƚya' Efeso. Jiƚpe liƚya'
italecuf'mola' hualca ts'ilihuequi
Jesús. 2 Icuis'e'mola', timila':
―Imanc' litine loƚ'huaiyijmpa
Jesucristo, ¿te olapenufpá cal
Espíritu Santo?
Iƚne timiyi:
―A'i. Aicaƚpalaic'oconinga' cal
Espíritu Santo. Aicaƚmuc'inga' naitsi
iƚque, ja'ni tipa'a o a'i.
3 Icuis'e'mola':
―Litine lepo'impolhuo', ¿naitsi
colihuejcoyacu? ¿Te quipuftine?
Timiyi:
―Lipuftine Juan Bautista.
Lihuejcoyi litaiqui' iƚque, toƚta'a
lapo'imponga'.
4 Pablo timila':
―Lan xanuc' pe lixhuej'memma,
Juan epo'i'mola', tu'ila':
“Aimaƚ'huaiyijm'ma iya'.
Toƚ'huaiyijnle nocuaicoya.” Iƚque
ƚacui'impa “Nocuaicoya”, maƚque
copa'a Jesús.
5 Licuej'me iƚe limipola' Pablo,
iƚne lan xanuc' epo'iconam'mola'.
Toƚta'a i'ipola' ilihuequi Jesús.
6 Pablo ipo'nof'i'mola' limane' ƚiƚjuac.
Imunni lema'a cal Espíritu Santo,
epenuf'me. Ipango'me ipalai'me
ituca' ituca' cataiqui', jouc'a tuya'ayi
lu'ipola' ȽanDios. 7 Tixhuaispola' to
imbama' coquexi' lan xanuc'.
8 Litine conxajya Pablo itsehuo'ma
lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'
judío. Aimixpaiqui. Ipalaic'o'mola',
ipalaic'o'moƚtsi. Tu'ila' te co'iya
mitsulfoƚaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios. Afane' mut'ƚa ti'ay toƚta'a.
9 Hualca aiquiƚcueca, aiquilihuequi.
Ipalaic'om'mola' locuenaye xanuc',
u'im'mola':
―A'ijc'a lane lomuc'ipolhuo' Pablo.
Licuej'ma Pablo lonespa iƚniya
aiqui'huacon‑na'ma iƚe lajut'ƚ
pe lafoƚyomma lan xanuc' judío.
Ipa'a'mola' jiƚpiya no'huaiyijmpá
Jesús. Iye'me, tefot'ƚeyoƚtsi lejut'ƚ
anuli ƚomxi cuftine Tirano. Itine
itine Pablo ti'hua tipalaic'ola'
lan xanuc' lafoƚyomma lajut'ƚ.
10 Muyaipa oque' camats' Pablo
ti'hua timuc'ila', toƚta'a jahuay lan
xanuc' nomana' jiƚpe ƚamats' Asia
icuej'me loya'apa Pablo, lan xanuc'
judío jouc'a lan xanuc' griego.
Icuej'me litaiqui' ƚaƚPoujna Jesús.
11 ȽanDios timuc'ila' lan xanuc'
al cueca' lo'epa. Epi'ipa limane
Pablo ti'eƚa' toƚta'a al cueca', to
aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. 12 Lam
pa'yu y ƚijahuaƚi lihuengaicota
Pablo itai'em'mola' lafcualƚay. Iƚne
ixaƚcona'mola'. Lipontahue Satanás
Los Hechos 18​, ​19
261
pe litsuflaipá liƚcuerpo lan xanuc',
ipalnanca.
13 Hualca lan xanuc' judío
tiyec'oƚaiyi iƚya' iƚya', timinnila'
lipontahue Satanás:
―Iya' canesqui lipuftine Jesús,
maƚque Jesús ƚopalaicopa Pablo.
Cacuxe'ehuo': ¡Taipanni!
14 Toƚta'a lo'epa lan caitsi linaxque'
anuli cal xans judío cuftine
a'Esceva, iƚque anuli pe lixanuc' cal
cuecaj ca'ailli'. 15 Ƚiponta'a Satanás
italai'e'ma, timila':
―Jesús nimetsaijma. Aixina'
naitsi iƚque Pablo. ¿Naitsi imanc'?
Aicainimetsaicolhuo'.
16 Cal xans pe ƚitsufaipa ƚiponta'a
Satanás iyuc'o'mola', ulij'mola',
ixcai'e'mola'. Aiquicoƚ'mola'.
Ipalunca lajut'ƚ, aimilƚe inulna'me.
17 Jahuay nomana' Efeso, lan xanuc'
judío jouc'a lan xanuc' griego, iƚsina'
li'ipa, ixpailij'mola'. Imetsaico'me
apaxi lipuftine ƚaƚPoujna.
18 Axpela' no'huaiyijmpá ƚaƚPoujna
Jesús icuaiyunca pe lomana'
lapimaye, uya'a'me al xujc'a li'epa.
19 Jouc'a axpela' lam brujo efot'ƚe'me
liƚƚibro, itai'me, ipo'no'intsola'
petsi lan xanuc' tixim'me lo'epa.
Jiƚpe ipi'em'mola'. Lijou'ma
ixhuej'me'me tojua lipitali iƚne lan
libro. Tixhuaispa oquej nuxans
quimbamaj mil lan tomí aplata.
20 Toƚta'a lan xanuc' ixim'me acueca'
lo'epa litaiqui' ƚaƚPoujna. Iximpá a'i
ni naitsi cataiqui'. I'i'mola' xonca
axpela' no'epá ƚinca.
21 Lijoupa li'ipa toƚta'a Pablo
ixpic'e'ma, ticua: “Ca'hua'ma
Jerusalén. Ate'a cahuejntola'
lapimaye nomana' ƚamats'
Macedonia, jouc'a nomana' ƚamats'
Acaya. Catseta Jerusalén, tijouƚa'
ca'hua'ma quimetsaicota Roma.”
22 Umme'mola' oquexi' notoc'ipá,
iƚne Timoteo y Erasto, tiyeƚe ƚamats'
Macedonia. Pablo icoƚ'ma ƚamats'
Asia, liƚya' Efeso.
23 Iƚniya ƚitiné lan xanuc' nomana'
jiƚpe liƚya' epat'ƚtsi liƚpicuejma'.
Ixtuc'om'mola' naihuejpá lipene
ƚaƚPoujna. 24 Tipa'a anuli cal
xans cuftine Demetrio, aplatero.
Tilanc'ela' lan tsocay xouƚte. Anuli
anuli al xoute' tipa'a li'imagen
Artemisa, iƚque ƚilendios. Iƚque
Demetrio iƚpoujna axpela' lan xanuc'
no'epá iƚta'a lanic'. Tulijyi acuecaj
tomí. 25 Maƚque Demetrio ixtunni,
tijoc'ila' tefot'ƚetsoƚtsi lixanuc' jouc'a
locuenaye no'epá canic' toƚniya.
Timila':
―Cunc'ixanuc', oƚsina' ma
maƚ'eyi iƚta'a lanic' alulijyi caƚtomí.
26 Toƚsinyi, toƚcuejyi li'ipa fa'a
laƚpiƚya'. Ƚinca a'i ma le'a fa'a,
tocomma to jahuay ƚamats' Asia iƚque
Pablo imints'e'e'mola' liƚpicuejma'
axpela' lan xanuc'. Ticua: “Iƚne
ilanc'ecompola' amane a'i candiosla'”.
27 Iƚe lonespa Pablo aicaƚtoc'inga'
illanc'. Aga lan xanuc' latets'i'monga'
jouc'a laƚpenic'. Tijouƚa' xonca acueca'
ti'i'ma, tetets'i'me Artemisa cal cuecaj
caƚ'máma'. Ƚamats' Asia, jouc'a ni
petsi li'a ƚamats', texc'onƚingoƚaiyi
Artemisa. Ja'ni tihuejle lonespa Pablo
aimexc'onƚingoƚaiconayacu.
28 Lan xanuc' noquimf'epá iƚe
lataiqui' ixtulenca juaiconapa.
Ija'a'me, ticuayi:
―¡Acueca' iƚque caƚ'máma'
Artemisa illanc' ixanuc' Efeso!
29 Jahuay lan xanuc' nomana' iƚe
liƚya' epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Jahuay
Los Hechos 19
262
inul'me, ticuaitsa pe lafoƚyomma
lan xanuc'. Minulyi i'noƚim'mola'
Gayo y Aristarco noyejmalepá Pablo.
Iƚne quiyouyomma Macedonia.
30 Pablo coƚa' titsufai'ma jouc'a,
ts'ilihuequi Jesús aiquepi'i'me lane.
31 Hualca ts'iƚpenic' jiƚpe ƚamats'
Asia pe nimetsaicopola' Pablo
ummem'mola' liƚxanuc', timiyi
Pablo:
―Aimotsufai'ma pe lefoƚya lan
xanuc'. Aga tima'ato'.
32 Jiƚpe lefoƚya nica tummulecola'.
Anuli anuli ocuena ocuena litaiqui'
loja'apa. Axpela' ni aiquiƚsina' te
quicuaicoco'me jiƚpe. Aiquiƚsina' te
qui'ipa. 33 Hualca lan xanuc' judío
ummetsai'me anuli cal xans cuftine
Alejandro. Timiyi:
―Tacaxhuaitsi pe li'huáqui.
Topalaic'otsola' lan xanuc'.
Ecax'ma jiƚpiya. Lan xanuc'
ti'hua tija'ayi, tuya'ayi li'ipa.
Alejandro ti‑ch'ixc'eco'mola' limane.
Titalai'e'mola'. 34 Aiquihuejco'me.
Imetsaico'me ajudío. Ipango'me
ija'a'me, jahuay ticuayi ma' anuli:
―¡Illanc' ixanuc' liƚya' Efeso,
acueca' caƚ'máma' Artemisa!
Lija'apa toƚta'a icoƚ'ma to oquej
hora. 35 Lijouco'ma, ts'ipenic'
ƚimpa'ningoƚpa jiƚpe liƚya'
i‑ch'ixc'e'mola' lan xanuc', timila':
―Imanc' cunc'aif'as xanuc' Efeso,
jahuay lan xanuc' nomana' fa'a
li'a ƚamats' iƚsina' aƚfaquimponga'
illanc' ixanuc' liƚya' Efeso, aƚ'eƚe
cuenna lixoute' cal cuecaj
caƚ'máma' Artemisa. Jiƚpe al xoute'
tipa'a ƚi'imagen lecangaiyomma
lema'a. 36 ¿Naitsi nonesya a'ij
ƚinca? Ailopa'a nonesya toƚta'a.
Ti‑ch'ixcotsolhuo'. Toƚspic'eƚe al
c'a loƚ'eyacu. 37 Iƚna'a lan xanuc'
loƚcuai'e'mola' fa'a, ¿te qui'epa? Iƚne
aiquiƚnesc'e cataiqui' caƚ'máma'
Artemisa. Aiquiƚnantseca lixoute'.
38 ’Demetrio jouc'a loyejmalepá,
ja'ni ticuxecom'mola' iƚne lan xanuc',
ne', timana' lan juez. Tipa'a ƚitiné
mi'e'me canic'. Jiƚpe toƚcuxecotsola',
titalai'e'ecotsoƚtsi. 39 Ja'ni tipa'a
ocuena o ituca' lolicuitsufyacu, ne',
tipa'a ƚitiné lafot'ƚe'moƚtsi, aƚspic'eta
cataiqui'. Jiƚpe tolicuitsufta. 40 Itsiya
a'ij c'a lafot'ƚepoƚtsi juaiconapa
ninc'xpela'. Ticuaiyunca lan tsilaj
ts'iƚpenic' romano, licuis'e'monga':
“Imanc', ¿te conƚ'epa? ¿Te
conlafot'ƚecopoƚtsi?”; illanc', ¿te
caƚtalai'ecoyacola'? Ailopa'a
caƚmiyacola'. Iƚne lixtuc'o'monga'.
41 Ƚimpa'ningoƚpa lijou'ma
limi'mola' toƚta'a, icuxe'e'mola'
tiyenƚe.
20 Lijoupa i‑ch'ixcopola' lan
xanuc' Pablo ijoc'i'mola'
ts'ilihuequi ticuaiyunca. Ixc'ai'i'mola'
tihuejle litaiqui' Jesús. Ipanni,
i'hua'ma ƚamats' Macedonia. 2 Jiƚpe
licuaitsi ehuejntsola' lapimaye ni
petsi lomana'. Acueca' ixc'ai'i'mola'.
Lijou'ma i'huana'ma, icuaitsi ƚamats'
Grecia. 3 Jiƚpe ipanenni afane' mut'ƚa.
Lijou'ma ticua: “Ai'huapa ƚamats'
Siria”. Coƚa' titsufaiƚa' anuli al barco.
Icuej'ma jiƚpe temiyoƚtsi lan xanuc'
judío, tima'a'me. Ixhuej'meconanni,
ticua: “Aica'huacoya abarco.
Capaino, ca'huacona'ma ƚamats'
Macedonia.” 4 Tiyeyi jouc'a liƚejmale,
iƚne liƚpuftine: Sopater ƚas Berea,
Aristarco jouc'a Segundo lun
Tesalónica, Gayo jouc'a Timoteo lun
Derbe, Tíquico jouc'a Trófimo lun
Asia.
Los Hechos 19​, ​20
263
5 Iƚniya iyej'me'me. Icuaitsa
liƚya' Troas. Jiƚpiya aƚ'huaicotonga'
aƚcuaitsa. 6 Illanc' joupa aƚcuaitsa
ƚamats' Macedonia, liƚya' Filipos.
Jiƚpe aƚmanemma tuyaiƚa' al juic
Pascua. Lijou'ma aƚtsulfoƚai'me
anuli al barco lotsepa liƚya' Troas.
Aƚecopá amaque' quitine aƚcuaitsa
Troas. Lahuepola' laƚejmalepá, iƚne
liyej'me'me. Jiƚpe liƚya' aƚcoƚponga'
acaitsi quitine.
7 Al te'a quitine al xamano
lafot'ƚepoƚtsi anuli lapimaye.
Aƚsquenuf'me ƚa'i, aƚte'me to licuxepa
ƚaƚPoujna Jesús. Pablo imuc'i'mola'
lapimaye. Joupa ixpic'epa lo'eya,
lihuequi litine ti'huana'ma, toƚiya
ticoƚi mimuc'iyale. Icuaicotsi
nolojmay quipuqui' ti'hua tipalay.
8 Jiƚpiya lajut'ƚ petsi lefot'ƚeyoƚtsi
tipa'a axpe' candil tepalc'o'ila'.
9 Maƚpe al ventana ticutsafya anuli
ƚamijcano cuftine Eutico. Pablo ticoƚi
mipalay, ƚamijcano ticui quehuí,
aiquixnet'ƚqui, i'noƚ'ma acueca'
cahuí, tixmay. Pe locutsafya al fane'
quixpef'a ƚajut'ƚi, imefcaiyonni al
toncay, icuaitsi ƚamats'. Ipulaf'me,
ticuayi: “Joupa imanapa”. 10 Pablo
aiquicoƚ'ma, imunni, ixpatsaf'caipa
ƚamijcano, ipulaf'ma, timila'
lipimaye:
―Aimixpailij'molhuo'.
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Ma' imaf'i'.
11 If'ajcona'ma lajut'ƚ. Itetso'me,
ixquenuf'me ƚa'i jouc'a lapimaye.
Pablo ti'hua timuc'ila' jahuay
lipuqui'. Li'i'ma quitine i'huana'ma.
12 Lapimaye ilecona'me ƚamijcano,
imaf'i'. Acueca' ixoc'i'mola' quileta
jahuay iƚniya.
13 Pablo i'huapa li'mis cocuaiya
liƚya' Asón. Illanc' aƚej'mepá,
aƚecopá abarco aƚcuaitsa liƚya'
Asón. Jiƚpe aƚ'huaicota ticuaitsi
Pablo. 14 Iƚque icuaitsi. Aƚtsulfoƚaipá
anuli al barco, aƚepá aƚcuaitsa liƚya'
Mitilene.
15-16 Lihuequi litine aƚeconapá,
aƚcuaitsa ƚamats' lehuoc'ocojma
ƚamats' Quío. Lihuequi litine
aƚcuaitsa ƚamats' Samos. Lihuequi
litine luyalaicopá pe lopa'a liƚya'
Efeso. Aƚcuaitsa liƚya' Mileto. Pablo
joupa ixpic'epa aimi'huaya liƚya'
Efeso. Ipic'a ticuaitsi liƚya' Jerusalén.
Jiƚpe tixinna al juic Pentecostés.
17 Mipa'a Mileto Pablo umme'mola'
lixanuc' tiyeƚe Efeso tipalaic'ontsola'
lapimaye noxpijpá lataiqui',
tiyouyunca. 18 Icuaitsa. Pablo
ipalaic'o'mola', timila':
―Iya' laicuaitsi ƚamats' Asia
aƚcoƚpa loƚpiƚya'. Imanc' joupa
oƚsimpá te ts'i'ic' laipepajnya ma
capa'a jiƚpe.
19 ’Iya' aicai'e'e'moxi to cal
cuecaj xans. Camna aixhueƚco'ma
juaiconapa, cajoqui, camna
aiteƚco'ma. Lan xanuc' judío ehue'me
te laƚ'e'eya. Toƚta'a lainuyaicopa
ma ca'ay lipenic' ƚaƚPoujna Jesús.
20 Imanc' oƚsina' aicainemi'elhuo'
ni aicaicuanac'elhuo' Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Nuhuaƚc'e'e'molhuo'
Lataiqui', nu'i'molhuo' jahuay
lotoc'iyacolhuo'. Aimuc'i'molhuo'
jiƚpiya pe lafoƚyomma loƚpimaye,
jouc'a aimuc'i'molhuo' ƚolajut'ƚi. 21 Iya'
aipalaic'o'mola' jahuay lan xanuc'
nomana' loƚpiƚya', lan xanuc' judío
jouc'a lan xanuc' griego. Nu'i'mola':
“Toƚsuej'menanca, tolihuejcoƚe
ȽanDios, toƚ'huaiyijnle ƚaƚPoujna
Jesús”.
Los Hechos 20
264
22 ’Itsiya ca'huana'ma Jerusalén.
Ƚinca aimixoqui neta. Caxhueƚma.
Aicaixina' laƚ'iya pu'hua. 23 Ni petsi
laiftseya, iƚya' iƚya' cal Espíritu
Santo aƚmi: “Jipu'hua Jerusalén
titats'enno'. Toteƚcota.” 24 Itsiya,
¿te caif'eya? ȽaƚPoujna Jesús
alapi'ipa laipenic'. Aƚmipa:
“Toya'aƚa' Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios. To'itsola'
lan xanuc' ȽanDios titoc'i'mola',
ipic'a.” Aicaxhueƚcocojma laipitine,
aicaxinyoxi cuanuc'. Xonca aipic'a
caxhuai'niƚa' lanic' lalapi'ipa
ƚaiPoujna.
25 ’Maƚmana' anuli nuya'a'ma
te co'iya moƚtsulfoƚaiyacu pe
locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal
Rey. Itsiya camilhuo': Joupa
aixina' aimaƚsingonayacoƚtsi.
Aicaxingonayacolhuo' ni anuli
imanc'. 26-27 Ja'ni imanc' o
loƚpimaye aimolunƚulyacu, iya'
aicataiya lajunac'. Imanc' coƚtuca'
toƚteƚ'mi'moƚtsi. Iya' nu'i'molhuo'
acuajmaica te ts'i'ic' lixpic'ejma'
ȽanDios. Aicainemi'elhuo' ni
aicaicuanac'elhuo' Lataiqui' loya'apa
iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
Nu'i'mola' jahuay nomana' loƚpiƚya'.
28 ’Imanc' toƚsinƚe loƚ'eyacu. Cal
Espíritu Santo joupa ifajpolhuo',
epi'ipolhuo' loƚpenic'. Imanc'
ti'onƚcospolhuo' to liƚpoujnalá
lam mot'ƚ, iƚne lam mot'ƚ maƚniya
loƚpimaye lefot'ƚepola' ȽanDios.
Toƚ'etsola' cuenna, iƚne i'huexi
ȽanDios. Iƚque joupa i'najcufpola'
liƚjunac', ixcuajaipa lijuats', toƚta'a
i'napola'. 29 Iya' ca'huana'ma.
Imanc' jouc'a loƚpimaye toƚmanecu
coƚtuca'. Aixina' lo'iyacolhuo' jiƚpe.
Ticuaicu lan xanuc' ti'onƚcospola'
to lan lobo. Iƚne oyac'la quinneja
aimixinnila' acuanuc'la lam mot'ƚ.
Tixcai'ennila', tijou'nem'mola'.
Toƚta'a liƚ'ejma' iƚne lan xanuc'.
30 Jouc'a hualca loƚpimaye tipai'i'me
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Tifel'miyale'me. Lapimaye
tihuejcona'me. 31 ¡Toƚpo'noƚe
cuenna! Aƚcoƚpa afane' camats'
jiƚpiya loƚpiƚya'. Ma capa'a itine
ipuqui' cajoqui, anuli anuli
aixc'ai'i'molhuo'. Afane' camats'
toƚta'a lai'ejma'. Aimolimenc'eco'me.
32 ’Cunc'aipimaye, itsiya
capo'no'i'molhuo' limane ȽanDios.
Caxa'hue ti'etsolhuo' cuenna. Joupa
nu'ipolhuo' te ts'i'ic' lipicuejma'
ȽanDios. Iƚque titoc'ilhuo',
tipaxnelhuo'. Aimolimenc'eco'me iƚe
lainu'ipolhuo'. Iƚque tepi'i'molhuo'
coƚpujfxi tolihuejle, toƚta'a
tolapenufta lapi'iyacolhuo' ȽanDios.
Ma' anuli laƚ'iyaconga' jahuay illanc'
i'huexi iƚque.
33 ’Iya' ma capa'a jiƚpe loƚpiƚya'
ailopa'a cai'epa. Aicaijanaca
nij naitsi li'oro ni liplata ni
lipijahua'. 34 Imanc' joupa oƚsina'
ai'ecopa canic' iƚna'a laimane'.
Toƚta'a nulijcopa laƚpepajnya,
iya' y laipimaye laƚejmalepa.
35 Aimuc'i'molhuo' imanc' tonƚ'eƚe
canic' jouc'a. Toƚtoc'itsola' loƚpimaye
petsi aimi'iya mulijyacu ƚotejacu.
Aimuc'i'molhuo' toƚ'nujuaisle litaiqui'
ƚaƚPoujna Jesús, ticua: “Ja'ni
tepi'intso', ƚinca tixoc'i'mo' meta.
Xonca tixoj'ma meta ja'ni tocuƚa'.”
36 Toƚta'a lipalaic'opola' Pablo.
Lijou'ma exc'onƚhuoƚai'me anuli
lapimaye. Ijoc'i'ma ȽanDios.
37 Lapimaye ijolij'me juaiconapa.
Ipulc'o'me Pablo, ituc'o'me.
Los Hechos 20
265
38 Ixhueƚco'me juaiconapa iƚe
limipola': “Aimaƚsingonayacoƚtsi”.
Ecanumf'etsa cane quicuaitsa al
barco.
21 Aƚpo'nopola'
quiƚtuca' laƚpimaye,
aƚtsulfoƚaiconapá al barco, aƚepá
ƚijca ƚamats' Cos. Lihuequi litine
aƚepá ƚamats' Rodas, ti'hua aƚeyi,
aƚcuaitsa liƚya' Pátara. 2 Jiƚpiya
tipa'a anuli al barco cotseya
ƚamats' Fenicia. Illanc' aƚtsulfoƚaipá
jiƚe al barco, aƚepá. 3 Lijou'ma
alahuelojm'me loxa camane copa'a
ƚamats' Chipre. Ma ti'hua aƚeyi.
Aƚcuaitsa ƚamats' Siria, liƚya' Tiro.
Jiƚpe tipo'nota ƚaitay ƚitaic' al barco.
Illanc' aƚepá ƚamats'. 4 Alahuela'
lapimaye iƚne ts'ilihuequi Jesús,
aƚsim'mola'. Iƚne imi'me Pablo
limipola' cal Espíritu Santo. Timiyi:
―Aimo'hua'ma liƚya' Jerusalén.
Jiƚpe Tiro aƚcoƚponga' acaitsi
quitine. 5 Lijoupa lan caitsi quitine
aƚenapá, aƚtsulfoƚaiconapá al barco.
Lapimaye jouc'a liƚpenoye jouc'a
liƚnaxque' alacanumf'ehuo'monga'
cane. Laƚcuaitsa lema quiƚya', ƚema
caja, alaxc'onƚhuoƚaipá, aƚjoc'iyi
ȽanDios. 6 Lijoupa aƚsc'aitsonapá,
aƚtsulfoƚaiconapá al barco.
Laƚpimaye ipailinanca, iyena'me
ƚilejut'ƚi.
7 Alipalunca liƚya' Tiro aƚcuaitsa
liƚya' Tolemaida. Aƚpo'nonapá al
barco. Jiƚpe Tolemaida aƚnontsola'
lapimaye. Anuli litine aƚmanenca
pe lomana'. 8 Lihuequi litine
alipalconanca, aƚcuaitsa liƚya'
Cesarea. Aƚtsehuo'me lejut'ƚ Felipe.
Jiƚpe aƚmanc'aletsa. Iƚque Felipe
anuli lan caitsi quintoc'iyalepá lan
apóstole mimana' iƚniya Jerusalén.
Itsiya, jiƚpe Cesarea, tuya'e' Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. 9 Timana' amalujxi
linaxque' cahuats'la a'i quilemane.
Iƚne aprofeta. Tuya'ayi loxpic'epa
ȽanDios. 10 Jiƚpiya aƚmajm'me
axpe' quitine. Anuli litine icuaitsi
anuli cal profeta qui'huayomma
ƚamats' Judea. Iƚque cuftine Agabo.
11 Iƚoc'huaiyumma pe laƚmana'.
Iƚonc'e'epa Pablo lifi'ecoyoxi.
Ifi'eco'moxi quituca' li'mitsi' limane',
ticua:
―Cal Espíritu Santo tuya'e'
lo'e'enyacu ƚipoujna iƚta'a xinidoƚ.
Ticua: “Lan xanuc' judío nomana'
liƚya' Jerusalén pe aimi'huaiyijnyi
ƚaƚPoujna Jesús ti'noƚta, tifi'eta,
titats'eta. Ticufta ticuaita liƚmane
locuenaye xanuc' iƚne a'ij judío.”
12 Laƚcuejpá lonespa Agabo
aƚsa'huepá Pablo, aƚmiyi:
―¿Te cof'huacoya Jerusalén?
Aimo'hua'ma.
13 Pablo aƚtalai'eponga', aƚminga':
―Imanc', ¿te coƚjolijcopa?
Tonƚ'e'eyi aca'hua ƚainunxajma'.
Aƚcuanac'e cajou'neya laipenic'.
Aƚ'noƚintsi, aƚfi'entsi, aƚtats'entsi, o
aƚma'antsi, iya' joupa aixpic'epa
laif'eya. Canant'ƚi'ma laipenic'
lalapi'ipa ƚaƚPoujna Jesucristo.
14 Tama lihui'iyi, aƚpalaic'oyi Pablo,
iƚque aimicua. Aiquipai'i lipicuejma'.
Lijoupa aƚ‑ch'ixconaponga'. Aƚmiyi:
―Ne', ti'iƚa' ma to lixpic'epa
ƚaƚPoujna.
15 Lijoupa laƚmajmpa jiƚpiya
aƚcaj'menapá ƚalitay, alipalunca,
aƚe'me lane Jerusalén.
16 Aƚejmale'me hualca lapimaye
ts'ilihuequi Jesús, iƚne lun Cesarea.
Aƚƚeco'monga' lejut'ƚ anuli ƚapima,
Los Hechos 20​, ​21
266
jiƚpe aƚmanc'aleta. Iƚque ƚapima
cuftine Mnasón, ƚas Chipre. Litine
lan xanuc' ipango'me ihuej'me Jesús,
iƚque Mnasón jouc'a tihuequi.
17 Laƚcuaitsa Jerusalén tixoqui
quileta lapenuf'monga' lapimaye.
18 Lihuequi litine illanc' jouc'a
Pablo aƚe'me alahuejntsa ƚaƚpima
Jacobo. Jiƚpiya efoƚya locuenaye
lapimaye iƚne noxpijpá lataiqui'.
19 Pablo inom'mola'. Ipalaic'o'mola',
u'i'mola' li'epa jiƚpe pe lomana'
locuenaye xanuc' a'ij judío. Anuli
anuli li'ipa u'i'mola'. U'i'mola' li'epa
ȽanDios mipa'a Pablo pe lomana'
iƚne lan xanuc', muya'e' Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
20 Iquimf'e'me limipola' Pablo.
Ix'najtsi'i'me ȽanDios, timiyi:
―Ima' oxina' timana' axpej mil
laƚf'as xanuc' judío ti'huaiyijnyi
ƚaƚPoujna Jesucristo. Jahuay iƚniya
ti'hua tenant'ƚiyi licuxepa Moisés.
21 Iƚne icuejpá lonescopo' ima'.
Ticuanni: Ima' tahuengila' laƚf'as
xanuc' judío nomana' ƚilemats'
locuenaye xanuc', tomuc'ila' tipai'iƚe
liƚpicuejma', aimihuejcona'me
Moisés, aimi'econa'me circuncidar
liƚnaxque', aimihuejcona'me iƚniya
laƚtatahueló liƚ'ejma'.
22 ’Itsiya, ¿te caƚ'eyacu? Lan xanuc'
ticuej'me ocuai'ma fa'a. Tixtulecu.
23 Lu'i'mo' lof'eya. Toƚta'a to'e'ma.
’Jifa'a pe laƚmana' timana'
amalujxi lan xanuc' joupa epi'ipá
cataiqui' ȽanDios. 24 Toleco'mola'.
Iƚniya tenant'ƚita licuxepa Moisés,
tixintsola' alimpio ȽanDios. Ima'
jouc'a tanant'ƚita. To'najtse'etola'
lotsufcoyacu, iƚe lotsufcoyacu ai'a
tisuaf'im'mola' ƚiƚjuac. Toƚta'a lan
xanuc' ti'i'ma quiƚsina' a'ij ƚinca iƚe
lataiqui' lonescopo'. Timetsaico'mo'
ima' tanant'ƚi licuxepa Moisés.
25 ’Lapimaye a'ij judío joupa iƚsina'
lo'eyacu. Joupa alumme'epola'
quiƚje'e, aƚmipola':
“Imanc' aimoƚte'me lixic'
litsufcompola' landiosla'.
Aimoƚte'me lajuats'. Aimoƚte'me
liƚpixic' iƚne linneja lixnajmpola'
cajuats'. Toƚ'etsoƚtsi cuenna,
aimoƚsuico'mola' ocuenaye cacaƚ'no',
ma le'a loƚpenoye.”
26 Icuaitsi lihuequi litine Pablo
ileco'mola' lan malujxi lan xanuc'.
Enant'ƚi'me to licuxepa Moisés,
i'ipola' limpio. Lijou'ma Pablo
itsufai'ma al cuecaj xoute', u'i'ma
ƚa'ailli' te quitine tixhuaita lataiqui'
licupa. Tijouƚa' tixhuaitsi, anuli
anuli iƚniya titsufcota ȽanDios.
27 Tehue'e' ahuata tixhuaita lan
caitsi quitine, Pablo i'hua'ma al
xoute'. Hualca lan xanuc' judío
quiyouyomma ƚamats' Asia ixim'me
jiƚpiya. Ixtulenca. Ipalaic'om'mola'
lan xanuc' nomana' jiƚpe al xoute'.
Iƚne jouc'a epat'ƚtsi liƚpicuejma'.
Lun Asia i'noƚ'me Pablo. 28 Tija'ayi,
timinnila' lan xanuc' nomana' al
xoute':
―Cunc'aƚpimaye, cunc'ixanuc'
Israel oƚtatahuelo, ¡aƚtoc'itsonga'!
Iƚca'a cal xans latets'inga' illanc'
ninc'ijudío, tetets'i locuxepa Moisés,
tetets'i iƚta'a al cueca' xoute'. Ni
petsi lotsepa toƚta'a lomuc'iyalepa.
Itsiya xonca acueca' li'epa. Fa'a
al xoute' itsufai'e'mola' lan xanuc'
griego, iƚne pe aimimetsaicoyi
ȽanDios. Toƚta'a ixis'mepa iƚta'a al
paxi cajut'ƚ.
29 Iƚne nocuapá toƚta'a joupa
ixinimpola' tiyelocoyi jiƚpe liƚya'
Los Hechos 21
267
Pablo y Trófimo. Iƚque Trófimo
agriego, qui'huayomma liƚya'
Efeso. Toƚiya lan xanuc' ticuayi
iƚne itsehuo'me al cuecaj xoute'.
Ticuayi: “Pablo itsufai'ehuo'ma
Trófimo”. A'ij ƚinca iƚta'a lonespa.
30 Lan xanuc' ni petsi lomana' liƚya'
epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Aits'icoƚ'mola',
efot'ƚe'moƚtsi, i'noƚ'me Pablo,
exaƚ'me, ipa'a'me ƚuna xoute'.
Eti'ina'me ƚipuerta al xoute'. 31 Lan
xanuc' judío tehueyi te co'iya
mima'ayacu Pablo. Jiƚpe tipa'a
anuli ƚincuxepa aromano, ticuxela'
imbamaj maxnu lisoldado. U'i'me,
timiyi:
―Jahuay liƚya' Jerusalén tummule
liƚpicuejma'.
32 Ƚincuxepa aiquicoƚ'ma.
Efot'ƚe'mola' lan soldado jouc'a
liƚcapitán, ileco'mola' pe lopa'a
Pablo. Lixim'me icuaitsa ƚincuxepa
jouc'a lisoldado, iƚne nontafpá
Pablo etec'o'me iƚe lo'epa,
aimuntafconayacu. 33 Ƚincuxepa
iƚoc'huai'ma pe lopa'a Pablo,
i'noƚ'ma. Icuxe'e'mola' lisoldado
tifi'ecoƚe limane' acadena catejma',
anuli anuli limane. Lijou'ma
icuis'e'mola' lan xanuc' timila':
―¿Naitsi iƚca'a cal xans? ¿Te
qui'epa?
34 Lan xanuc' jiƚpe lefoƚya
ipango'me ija'a'me. Ocuena ocuena
locuapa. Juaiconapa tija'ayi.
Ƚincuxepa aimicueca li'epa Pablo.
Icuxe'e'mola' lisoldado tilecoƚe
al cuecaj cajut'ƚ, iƚe lilejut'ƚ lan
soldado pe locuanajyoyacoƚtsi.
35-36 Icuaitsa jiƚpe lof'ajyompa
lajut'ƚ lan soldado ipul'me Pablo,
ipo'nof'i'me liƚsaye. Toƚta'a
i'hua'a'me al toncay, unƚu'e'me petsi
iƚne lanxpela' xanuc' lihuej'me, iƚne
naixtulepá tija'ayi, ticuayi:
―¡Tima'anƚe! ¡Tima'anƚe!
37 Icuaitsa al toncay. Titsufai'e'me
Pablo jiƚpe lajut'ƚ. Pablo ipalaic'o'ma
ƚincuxepa, timi:
―¿Lapi'i'ma lane capalaic'o'mo'?
Ƚincuxepa italai'e'ma, timi:
―¿Te topalaijma agriego?
38 Ima', ¿ja'ni a'i unEgipto? Joupa
ixhuaita axpe' quitine, ¿ja'ni
ima' otsahue'e'mola' lan xanuc'
aƚfuli'itsonga' illanc' ninc'iromano?
Iƚne amalpuj mil inma'ahuale, ¿te
ima' oleco'mola' pu'hua pe ailopa'a
quiƚya'?
39 Pablo timi:
―Iya' a'i. Iya' ninxans judío.
Aipajnyota liƚya' Tarso jiƚpe ƚamats'
Cilicia. A'i ni naitsi quiƚya' iƚe
laipiƚiya'. Itsiya caxa'huehuo' lapi'iƚa'
lane capalaic'o'mola' lan xanuc' fa'a.
40 Ƚincuxepa epi'ipa lane. Pablo
ecax'ma al toncay al huajm'ma'
lof'ajyompa lajut'ƚ. I‑ch'ixc'eco'mola'
limane lan xanuc' tiquimf'eƚe.
Ipango'ma ipalaic'o'mola' liƚtaiqui'
iƚne lan xanuc', iƚe a'hebreo. Timila':
22 ―Cunc'ixanuc',
cunc'aipimaye, jouc'a
cunc'aitatá, aƚquimf'eƚa'.
Cacuanajco'moxi, catalai'e'ma iƚe
laƚcufcompa.
2 Licuej'me Pablo mipalaic'ola'
liƚtaiqui' lan xanuc' xonca
i‑ch'ixco'mola', xonca iquimf'e'me.
Timila':
3 ―Iya' ninxans judío. Aipajnyota
liƚya' Tarso, ƚamats' Cilicia. Jifa'a
liƚya' Jerusalén aƚtojyopa. Gamaliel
aipomxi, aƚmuc'ipa licuxepa
Moisés, iƚe lataiqui' laihuejpá
laƚtatahueló. Iya' ai'e'mola' laic' iƚne
Los Hechos 21​, ​22
268
petsi naihuejpá ituca', ma to imanc'
tonƚ'ela' laic' itsiya. 4 Aiteƚ'mi'mola'
iƚne ts'ilihuequi lipene Jesús.
Iƚniya ƚitiné cahuay te caif'eya
mima'anyacola'. Ja'ni axanuc', ja'ni
acaƚ'no', ai'noƚ'mola', aitats'e'mola'.
5 Cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan
tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'
iƚsina' aƚinca iƚta'a laifmipolhuo'.
Iƚniya aƚni'ipa caije'e loya'apa
alimetsaicocoƚa' laƚpimaye judío
nomana' liƚya' Damasco. Ti'iƚa'
quiƚsina' joupa alapi'ipa laimane
ca'noƚtsola' naihuejpá lipene Jesús,
iƚne nomana' jiƚpe liƚya'. Cafi'etsola',
ca'hua'ancola' titeƚ'mintsola' fa'a
Jerusalén. Toƚta'a nipamma
Jerusalén, ai'huapa lane Damasco.
6 ’Ma ca'hua lane to menac'o joupa
cacuaita liƚya' Damasco, aixim'ma
acueca' lepalc'o' qui'huayomma
lema'a. Unts'if'ma jahuay jiƚpe
laifnecaxu. 7 Laixim'ma iƚe lepalc'o'
necangenni, aixc'uat'ƚhuaitsi
ƚamats', aicuej'ma aƚpalaic'o, aƚmi:
“Ima' cunSaulo, ¿te caƚteƚ'micopa?”
8 Aitalai'e'ma, cami: “Maipoujna,
¿naitsi ima?” Aƚmi: “Iya' ninJesús
nas Nazaret. Ima' aƚteƚ'mi.”
9 Laƚejmale lixim'me jouc'a lepalc'o'
ixpailij'mola', aiquiƚcueca iƚque
ƚaƚpalaic'opa. 10 Nicuis'e'ma, cami:
“Maipoujna, lu'iƚa', ¿te caif'eya?”
ȽaƚPoujna aƚmi: “Totsahuenni,
totsufaiƚa' liƚya' Damasco. Joupa
ixpic'empa lof'eya. Jiƚpe liƚya'
tu'inno' jahuay iƚta'a.” 11 Iƚe
laxpaiqui' quepalc'o' aƚ'e'epa ninfo'.
Laƚejmale alaxaƚpa. Aƚtsufai'e'ma
liƚya' Damasco.
12 ’Jiƚpe liƚya' tipa'a anuli cal xans
cuftine Ananías. Iƚque tihuequi
al c'a ȽanDios, tenant'ƚi licuxepa
Moisés. Jahuay lan xanuc' judío
nomana' jiƚpiya ticuayi ac'a xans.
13 Iƚque Ananías icuaiyunni jiƚpe
laifpa'a, aƚmi: “Maipima Saulo,
tahuetsalenƚa'”. Aiquicoƚ'ma,
nehuetsalena'ma. Aixim'ma
iƚque. 14 Aƚmi: “ȽanDios, ilenDios
laƚtatahueló, i'huijf'epo' ti'iƚa'
coxina' te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios.
Toƚiya oximpa iƚque ƚacui'impa
cal Ƚijca, ocuejpa lipalaic'opo'.
15 Ima' topalaic'otola' lan xanuc'
nomana' fa'a li'a ƚamats', cua naitsi
liƚnación topalaicota iƚque, to'itola'
iƚe loximpa locuejpa. 16 Itsiya
aimicoƚcona'mo'. ¡Totsahuenni!
Tojoc'iƚa' ƚaƚPoujna Jesús. Tepo'intso'.
Toƚta'a ti'itso' limpio. Tetufqueno
lojunac'.”
17 ’Aicuaicona'ma fa'a Jerusalén.
Capa'a al cuecaj xoute', ma cajoc'i'
ȽanDios i'huapa laipicuejma',
18 aiximpa ƚaƚPoujna, aƚpalaic'o,
aƚmi: “Aimicoƚ'mo'. Taipanni
fa'a liƚya' Jerusalén. Jifa'a
aimepenufinyaco'. Aimiquimf'eyaco'
laƚnescoya.” 19 Aitalai'e'ma, cami:
“MaiPoujna, ¿te calatets'icoya? Lan
xanuc' nomana' fa'a alimetsaijma.
Iƚsina' iya' aitsehuo'ma ƚajut'ƚi
pe lafoƚyomma laƚpimaye judío.
Ai'noƚ'mola' iƚne ts'ihuejhuo',
aitats'e'mola', nuntafej'mola'. 20 Jiƚpe
litine mima'anni Esteban, iƚque
ƚoya'apa lotaiqui', iya' cacaxu
jiƚpe, cahuelonge, ca'ay cuenna
ƚiƚpijahuaƚi iƚne noma'apá. Ma' anuli
laƚpicuejma' iya' y laif'as xanuc',
iƚne noma'apá Esteban.” 21 Iƚque
ƚaƚpalaic'opa aƚmi: “Taipanni
fa'a. Cummehuo' to'huaƚa' aculi'.
To'hua'ma pe lomana' locuenaye lan
xanuc', iƚne a'ij judío.”
Los Hechos 22
269
22 Lan xanuc' liquimf'e'me Pablo
linespa: “Aƚmi: To'hua'ma pe
lomana' locuenaye xanuc', iƚne
a'ij judío”, ixtulenca nulemma.
Ipango'me ija'a'me ujfxi, ticuayi:
―¡Tima'anƚe! ¡Tima'anƚe!
Juaiconapa ixcay iƚque cal xans.
Aimipajncona'ma jifa'a li'a ƚamats'.
23 Ti'hua tija'ayi, teca'niyi
liƚpuquiya, tejuaf'yi ƚepi' camats',
teca'naf'iyi al toncay. 24 Ƚincuxepa
icuxe'e'mola' lisoldado titsuflai'eƚe
Pablo jiƚpe lajut'ƚ al fortín. Icuxe'ma
titsimafquinƚe, ticuis'eƚe, timiƚe:
“¿Te co'epa?” Ja'ni aimitalai'e'
titsimafconƚe. Ticua: “¿Te qui'epa
iƚque cal xans? Lan xanuc', ¿te
caixtuc'ocopa?” 25 Ifi'e'me
titsimafquinƚe. Pablo ipalaic'o'ma
anuli cal capitán tecaxijnya jiƚpe
liju', timi:
―Imanc' aicoƚsina' ja'ni tipa'a
laijunac' o a'i. ¿Te ti'hua loƚmane
aƚtsimaf'ma iya'? Iya' ninciudadano
romano.
26 Licuej'ma iƚta'a linespa Pablo
cal capitán i'hua'ma u'itsi ƚincuxepa,
timi:
―Iƚque cal xans aciudadano
romano. ¿Te ma aƚtsimaf'me?
27 Ƚincuxepa icuaitsi pe lopa'a
Pablo, timi:
―Lu'iƚa', ¿te ima' unciudadano
romano?
Timi:
―Iya' ninciudadano romano.
28 Timi:
―Iya' ai'najtsepa acueca', toƚta'a
lapi'impa caije'e loya'apa: “Iƚca'a
aciudadano romano”.
Pablo timi:
―Iya' aipajncota ninciudadano
romano.
29 Iƚne notsimafyacu Pablo
iƚolijm'me pe lopa'a. Ƚincuxepa
ixpaijma, ticua: “Iƚque cal xans
aciudadano romano. Iya' aifi'ecopa
acadena catejma'. ¿Te aƚcufta o
aimaƚcufya?”
30 Lihuequi litine umme'mola'
lapaluc' tipalaic'ontsola' lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui', timintsola'
tefoƚunca. Uhuaƚc'e'ena'ma Pablo
licadena catejma'. Ileco'ma pe
lefoƚya iƚne lan xanuc'. Ticua:
“Pablo tu'itola' iƚniya te ts'i'ic' li'epa.
Toƚta'a ti'i'ma caixina' nulemma te
caixtuc'ocopa lif'as xanuc' judío, te
cocufcopa.”
23 Pablo ehuelojm'mola' al
c'a iƚne lan tsilaj xanuc'
nocutshuoƚanna jiƚpe lefoƚya,
timila':
―Cunc'aipimaye, jahuay
laipepajnya cacua: ¿Te ts'ipic'a
ȽanDios ca'eƚa'? Li'ipa toƚta'a
ai'ejma', itsiya ti'hua ca'ay.
2 Cal cuecaj ca'ailli' Ananías
icuxe'e'mola' nacaxoƚanna jiƚpe pe
lacaxu Pablo, timila':
―¡Toluntaf'e'eƚe lico!
3 Pablo timi:
―Ima' titeƚ'mi'mo' ȽanDios. A'ijc'a
lopicuejma'. Ti'onƚcospo' to ni naitsi
caitaƚ ilanc'ecompa le'a amats',
ma li'e'empa afujca. Jiƚpe tocutsu
to cal juez. Ima' tipa'a lopenic'
lu'iƚa' ja'ni nenant'ƚipa licuxepa
Moisés o ai'epa quixcay. Itsiya ima'
aimanant'ƚi licuxepa Moisés, tocuxe
aluntaf'e'enƚa'. A'i toƚta'a licuxepa
Moisés.
4 Jiƚpe nacaxoƚanna timiyi:
―Iƚque cal cuecaj ca'ailli'. ¿Te
cofmicopa quixcay cataiqui'?
Los Hechos 22​, ​23
270
5 Pablo timila':
―Cunc'aipimaye, iya' aicaixina'
ja'ni iƚque cal cuecaj ca'ailli'.
Ƚinca aixina' al Paxi Liniƚingiya
alu'inga': “Aimopalaico'ma quixcay
nocuxepolhuo'”.
6 Pablo imetsaico'mola' iƚne lan
xanuc', ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma'.
Ixina' hualca asaduceo, locuenaye
afariseo. Ipalaic'o'mola' ujfxi,
ticuejle jahuay nomana' jiƚpe,
timila':
―Cunc'aipimaye, iya' ninxans
fariseo. Cai'ailli' jouc'a afariseo. Iya'
laifnespa ma' anuli to lonespa laif'as
fariseo. Iya' cacua: Timaf'ina'me
limanapola'. Toƚiya laif'huaiyijncopa
aƚcuxecopa.
7 Licuej'me toƚta'a licuapa Pablo,
lan xanuc' fariseo jouc'a lan xanuc'
saduceo ipango'me ifuli'i'moƚtsi
cataiqui'. Ixtuc'o'moƚtsi. I'e'e'moƚtsi
onƚca jiƚpe lefoƚya. 8 Ƚinca iƚne
lan xanuc' a'ij nuli liƚpicuejma'.
Ticuayi lan xanuc' saduceo: “A'i.
Aimimaf'iconayacu limanapola',
aimitsoliconayacu. Ailopa'a
capaluc quema'a, jouc'a ailopa'a
espíritu.” Lan xanuc' fariseo ticuayi:
“Timaf'ina'me limanapola'”. Jouc'a
ticuayi: “Timana' lapaluc' quema'a
jouc'a timana' lan espíritu”.
9 Lan xanuc' jiƚpe lefoƚya
tummulecola'. Tija'ayi, tijaic'oyoƚtsi.
Itsolinca hualca lomxiye
nomuc'iyalepá licuxepa Moisés, iƚne
axanuc' fariseo. Ehuaico'moƚtsi
cataiqui' lan xanuc' saduceo,
timinnila':
―Illanc' aƚcuayi iƚque cal xans
ailopa'a qui'epa. Te ja'ni anuli cal
'espíritu, o anuli ƚapaluc quema'a
ipalaic'opa.
10 Epat'ƚcontsi xonca liƚpicuejma'
iƚne lan xanuc'. Tixtuleyi
juaiconapa. Ixpaij'ma ƚincuxepa.
Ticua: “Ja'ni ti'noƚƚe Pablo,
tits'aletsuf'me”. Umme'ma anuli
ƚapaluc pe lomana' lisoldado,
timitsola' ticuaiyunca pe lopa'a
Pablo, tipa'aƚe liƚpujfxi texaƚ'me
Pablo, tiƚonc'e'e'me pe lomana'
iƚne lan xanuc', tileco'me al fortín.
Toƚta'a i'epá.
11 Iƚe lipuqui' ƚaƚPoujna Jesús
icuaiyunni, ecaxingai'ma Pablo,
timi:
―Aimixpaij'mo'.
Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Jifa'a
Jerusalén omipola' lan xanuc'
naitsi iya'. Ma' anuli toƚta'a tonesta
tocuaitsi al cuecaj quiƚya' Roma.
12 Liƚic'ejma hualca lan xanuc'
judío efoƚunni. Inefo'me. Ticuayi:
―Aƚma'a'me Pablo. Ma
quimaf'i' iƚque, aimaƚtetsoyacu,
aimaƚsnayacu. Alanant'ƚiƚe iƚta'a
laƚtaiqui'. Ja'ni a'i, ¡aƚma'atsonga'
ȽanDios!
13 Timana' to oquej nuxans lan
xanuc' linefo'me toƚta'a. 14 Iye'me
tipalaic'onnola' lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli', jouc'a lan tsilaj xanuc'
noxpijpá lataiqui'. Timinnila':
―Illanc' joupa aƚ'epaj jurar
aƚma'a'me Pablo. Ma quimaf'i'
iƚque illanc' aimaƚtetsoyacu,
aimaƚsnayacu. Acueca' cataiqui' iƚe
laƚnespa. Aƚcuayi alanant'ƚiƚe iƚta'a
laƚtaiqui'. Ja'ni a'i, ¡aƚma'atsonga'
ȽanDios!
15 ’Imanc' tolafot'ƚetsoƚtsi jouc'a
locuenaye lonƚejmale. Toƚpalaic'otsa
ƚincuxepa, toƚmitsa: “Aƚpic'a
licuis'econa'me Pablo. Mouqui
tolecota fa'a.”
Los Hechos 23
271
’Illanc' alami'moƚtsi jiƚpe lane.
Aƚma'ata. Aimicuaiya pe imanc'
lolafot'ƚeyoyacoƚtsi. Joupa aƚspic'epá
laƚ'eyacu.
16 Ƚi'hua ƚipima caca'no' Pablo
icuej'ma lo'eyacu iƚne lan xanuc'.
I'hua'ma al fortín, itsufai'ma pe
lopa'a Pablo, u'i'ma lo'e'enyacu.
17 Pablo ijoc'i'ma anuli cal capitán,
timi:
―Tolecoƚa' iƚca'a ƚamijcano pe
lopa'a ƚincuxepa. Tipa'a lomiya.
18 Cal capitán ileco'ma ƚamijcano,
itsufai'e'ma pe lopa'a ƚincuxepa, timi:
―Pablo ƚitats'iya fa'a, aƚjoc'ipa,
aƚsahue'epa, aƚmipa: “Tolecoƚa'
iƚca'a ƚamijcano pe lopa'a ƚincuxepa.
Tipa'a lomiya.”
19 Ƚincuxepa exat'ƚe'epa limane
ƚamijcano, ijuc'i'moƚtsi ipalaitsa
quiƚtuca', timi:
―¿Te caƚmiya?
20 Ƚamijcano timi:
―Lan xanuc' judío inefopá.
Ticuaicu, tixahue'e'mo', timi'mo':
“Mouqui toleco'ma Pablo
ti'huanni jiƚpe lafot'ƚeyoyacoƚtsi.
Aƚpic'a licuis'econa'me.”
21 Ima' aimoquimf'e'ma lomiyaco'.
Aimaihuejco'ma loxahue'eyaco'.
Hualca iƚniya tipa'necota Pablo
jiƚpe lane. Iƚne tixhuaispola' to
oquej nuxans lan xanuc' y xonca.
Joupa inefopá timiyoƚtsi: “Aƚma'ata
Pablo. Ma quimaf'i' aimaƚtetsoyacu,
aimaƚsnayacu. Alanant'ƚiƚe laƚtaiqui'.
Ja'ni a'i aƚma'atsonga' ȽanDios.” Iƚne
ma le'a iƚ'huaijma ima' tomitsola':
“Ne', caleco'ma”.
22 Ƚincuxepa ixc'ai'i'ma ƚamijcano,
timi:
―Iƚe lotaiqui' aimo'ita. Nij naitsi
nocuejya.
23 Ijoc'i'mola' oquexi' licapitán,
timila':
―Imanc' tolafot'ƚe'mola' loƚsoldado
tonƚenƚe liƚya' Cesarea. Tonƚƚeco'mola'
oquej maxnu noyeyacu liƚ'mis, oquej
maxnu noniyacu liƚƚanza, afanej
nuxans quimbama' nocutsafcaiyacu
laihuale. Tolipalcu al pelƚa 'hora
lipuqui'. 24 Tonƚƚecotsola' ocuenaye
laihuale, jouc'a Pablo tenafcaita
ƚaihuala. Tonƚ'etsa cuenna, nij tintsi
lo'e'enyacu. Ticuaitsi al c'a pe lopa'a
cal gobernador Félix.
25 Ƚincuxepa iniƚ'e'e'ma quije'e cal
gobernador, timi:
26 “Iya' ninClaudio Lisias,
quiniƚ'ehuo' ima' cungobernador
Félix, ima' umcuecaj xans.
Canonhuo'.
27 ’Cumme'ehuo' iƚca'a cal xans
ƚi'noƚpa lan xanuc' judío. Iƚne coƚa'
tima'a'me. Laicuejpa iya' iƚque
aciudadano romano aƚe'me iya'
laisoldado, aƚcuaitsa pe lopa'a. Iya'
nexat'ƚupa, nunƚu'epa. 28 Aipic'a
cacuec'eƚa' te caixtuc'ocopa, te ts'i'ic'
locuxecopa. Toƚta'a aileco'ma petsi
lif'as xanuc' judío, iƚne noxpijpá
lataiqui'. 29 Jiƚpe aiximpa iƚque
Pablo ailopa'a qui'epa, aimi'iya
maƚma'ayacu, ni maƚtats'iconayacu.
Lan xanuc' nocuxecopá ticuayi
aiquenant'ƚi lataiqui' laihuejpa iƚne.
30 ’Lijou'ma alu'i'ma, aƚmi: Lan
xanuc' judío tipa'necota Pablo
jiƚpe lane, tima'ata. Laicuejpa
toƚta'a aicaƚcoƚi, numme'epo'. Iƚne
nocuxecopá joupa nu'ipola' tu'itso'
te caixtuc'ocopa iƚca'a cal xans. Iƚne
tu'ito'.
’Toƚta'a laifmipo'. Icula'apa.”
31 Lan soldado i'e'me ma to
limipola' ƚincuxepa. Lipuqui'
Los Hechos 23
272
ileco'me Pablo. Icuaitsa liƚya'
cuftine Antípatris. 32 Icuaitsi
lihuequi litine lan soldado noyepá
liƚ'mis ipailinanca icuainatsa
liƚfortín lopa'a Jerusalén.
Ts'iƚƚenafcaic' caihuale ileco'me
Pablo. 33 Icuaitsa liƚya' Cesarea.
Ini'i'me lije'e cal gobernador. Jouc'a
Pablo icupá, icuaitsi limane cal
gobernador.
34 Cal gobernador ixhue'ma al je'e.
Lijou'ma icuis'e'ma, timi Pablo:
―¿Pe co'huayomma? ¿Te cuftine
ƚomemats'?
Pablo timi:
―Cai'huayomma ƚamats' Cilicia.
35 Timi:
―Ne', ticuaiyunca lan xanuc'
nocuxecopo' caquimf'e'ma laƚmiya.
Icuxe'ma tileconƚe jiƚpe al cueca'
cajut'ƚ lilanc'epa cal rey Herodes.
Jiƚpe tipajntsi, ti'eƚe cuenna.
24 Uyai'ma amaque' quitine.
Iye'me al toncay cal
cuecaj ca'ailli' Ananías y lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui'. Icuaitsa
liƚya' Cesarea. Ileco'me anuli cal
xans nopalaipa nomuxeyalepa,
cuftine Tértulo. Iƚne ipalaic'o'me
cal gobernador Félix, icuf'me
Pablo. 2 Cal gobernador ijoc'i'ma
titsufaiyunni Pablo. Tértulo
ipango'ma icuf'ma Pablo. Timi cal
gobernador:
―Ima' conFélix, uncuecaj
xans. Aƚcuxenga' juaiconapa
al c'a. Tixoqui calata luyalaiyi
litine ac'a, ailopa'a tintsi. 3 Ni
petsi lomana' laƚf'as xanuc' judío
timetsaicohuo', ticuayi ima' to'ay al
c'a. Tix'najtsi'ihuo' iƚe lof'epa.
4 ’Itsiya aicapalaiyoƚcoyaco'.
Caxa'huehuo' aƚquimf'eƚa'.
Capalaic'o'mo' oquej fane' lataiqui'.
5 Aƚcuai'me aƚpalaic'oco'mo' te
ts'i'ic' iƚca'a cal xans Pablo. Iƚque
acuej quixcay xans. Timenac'ila'
lan xanuc'. Ni petsi li'a ƚamats' pe
lomana' laƚf'as xanuc' judío, iƚque
tenaquila', ti'e'ela' tixtuc'otsoƚtsi,
tifuli'itsoƚtsi. Iƚque iƚpincuxepa
lan xanuc' naihuejpá ocuena
quiƚreligión. Iƚne lacui'impola': Lan
Nazareno.
6 ’Jouc'a tetets'i al cuecaj xoute'.
Ipic'a ti'e'eƚa' to ni naitsi cajut'ƚ.
Illanc' aƚ'noƚpá, coƚa' aƚteƚ'mi'me,
aƚ'e'e'me ma to licuxepa Moisés.
7 Maƚpe 'hora icuaitsi iƚque
ƚincuxepa Lisias. Ilecola' lisoldado.
Iƚne acueca' liƚpujfxi, alaxic'eponga'.
8 Lijou'ma ticua: “Iƚne nocuxecopá
Pablo tiyeƚe pe lopa'a cal
gobernador. Jiƚpe tu'ita te qui'epa.”
Ima' ja'ni taicuis'e'ma Pablo
toxim'ma ma' aƚinca iƚta'a lalu'ipo'.
9 Lan xanuc' judío nomana' jiƚpe
jouc'a ticuxecoyi Pablo, ticuayi
aƚinca lonespa Tértulo. 10 Cal
gobernador ijoc'ico'ma limane
Pablo tipalaiƚa'. Pablo ipango'ma
italai'e'ma, timi:
―Aixina' ima' ixhuaita axpega
camats' uncuecaj juez jifa'a
ƚalamats'. Toƚta'a tixoqui neta
catalai'e'ma, cacuanajco'moxi. 11 Iya'
cu'ihuo' al ƚinca. Iƚe laifmiyaco' ima'
cotuca' ti'i'ma toxim'ma ja'ni toƚta'a
li'ipa o a'i.
’Joupa ixhuaita ma le'a imbamaj
coque' quitine aicuaitsi liƚya'
Jerusalén. Ainexc'onƚingaitsi
ȽanDios. 12 Iƚne laƚcufpá, ¿te ja'ni
aƚsimpa cafulejma cataiqui'? O,
¿aƚsimpa cafuli'icola' lan xanuc'
nomana' jiƚpe al cuecaj xoute'? O,
Los Hechos 23​, ​24
273
¿jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma laif'as
xanuc' judío, o maƚpiya liƚya'? ¿Ja'ni
aƚsimpa capalaic'ola' lan xanuc',
capat'ƚila' liƚpicuejma'? A'i. Aica'ay
toƚta'a.
13 ’Iƚiya lataiqui' laƚcufcopa
aimi'iya miƚinc'iya. 14 Iƚniya
ticuayi iya' quihuequi ituca'
cataiqui'. Aimetenƚcocola'. Aƚinca
iya' quihuequi al ts'e cane. Toƚta'a
laifnihuejcopa ȽanDios, ƚilenDios
laƚtatahueló. Iya' ca'ay ƚinca jahuay
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, iƚe
loya'apa litaiqui' Moisés jouc'a
loya'apa lam profeta. 15 Iya' ma'
anuli iƚne laƚcuxecopa aƚ'huaiyijnyi
ȽanDios, aƚ'huaicoyi ticuaitsi litine
timaf'ina'me limanapola', iƚne li'epa
al c'a jouc'a li'epa a'ijc'a. 16 Toƚta'a
iya' cahuay te caif'eya latenƚcocoya
ȽanDios. Aica'eyacola' lixcay laif'as
xanuc'.
17-18 ’Litine laƚsimpa capa'a
al cuecaj xoute', iƚe litine quite'
aicuaita jiƚpe Jerusalén. Joupa
axpe' camats' aicaitsec' jiƚpe. Iya'
aitsehuona'ma aitaic' lotoc'iyacola'
laif'as xanuc' judío pe aiquiƚ'hueca,
catsufcota ȽanDios. Toƚta'a laif'epa
jiƚpe al cuecaj xoute', ainenant'ƚipa
licuxepa Moisés, ai'epoxi limpio.
Maƚe 'hora aƚsimpa iƚne lan judío
quiyouyomma ƚamats' Asia. Iya' nij
tintsi caif'epa. Ailopa'a cai'ejma'.
Aicafot'ƚela' lan xanuc'. Nij naitsi
naixtupa.
19 ’Iƚne lun Asia nonespá a'ijc'a
laif'epa coƚa' icuai'me fa'a. Iƚne
quiƚtuca' aƚcuf'ma. 20 Ja'ni
aiquiƚcuac' iƚne, aƚcufla' lan judío
nomana' fa'a itsiya. Tu'itso' te jale
lixcay lai'epa. Iƚne joupa aƚcuejpa,
iƚsina' te ts'i'ic' laitalai'e'epola'
jiƚpe pe lafoƚyomma lan tsilaj
xanuc' noxpijpá lataiqui'. 21 Ƚinca
tipa'a anuli lataiqui' lainespa
aiquetenƚcocola' iƚniya. Ma capa'a
cacaxu jiƚpe lefoƚya aipalaipa
ujfxi, caja'e': “Iya' aixina' ȽanDios
timaf'i'ina'mola' limanapola', toƚiya
aƚcuxecopa imanc', aƚcufque itsiya”.
22 Cal gobernador Félix ixina' te
ts'i'ic' iƚe lataiqui' lacui'impa Iƚe
Lane. Timila' iƚniya lan xanuc'
judío:
―Tipajnla'. Tonƚenƚe. Ticuaiyunni
ƚincuxepa soldado, iƚque Lisias,
caquimf'econa'molhuo'. Caxpic'e'ma
laif'eya.
23 Icuxe'e'ma nocuxepola' soldado,
timi:
―To'eƚa' cuenna Pablo. Tipajntsi
lajut'ƚ. Topalaic'oƚa'. Aimaixtuc'o'ma.
Tapi'itsola' lane iƚne limetsaicola'
titoc'iƚe, ja'ni ti'iƚa' lahue'epa
tepi'inƚe.
24 Uyaipá ƚitiné, icuaicona'me
Félix jouc'a ƚipeno cuftine Drusila.
Iƚque ƚaca'no' ajudía. Félix icuxe'ma
ti'hua'anca Pablo. Icuaitsi. Félix
iquimf'e'ma lonespa. Iƚque u'i'ma
te ts'i'ic' litaiqui' Jesucristo. Timi:
“To'huaiyijnla'”. 25 Jouc'a timi te
ts'i'ic' lo'eyacu lan xanuc' ja'ni
ȽanDios tetenƚcoco'ma lo'epa.
Ixc'ai'i'ma, timi:
―Tocuxexoxi al c'a.
Aimo'econa'ma nixpiya. Ticuaihuo
al Cuecaj Quitine. Iƚe litine ȽanDios
titeƚ'mi'mola' lan xanuc' ni'epá
lixcay.
Félix ixpaij'ma juaiconapa, timi
Pablo:
―Toƚe ti'iƚa'. To'huanƚa'. Ticuaitsi
ocuena quitine, ja'ni ailopa'a caif'eya,
cajoc'iconno'. Tocuaiyoconno fa'a.
Los Hechos 24
274
26 Félix tipa'a oquej lipicuejma'.
Ticua: “Iƚque Pablo aga aƚmi'ma:
Lux'masna'ma, capi'i'mo' cotomí.”
Toƚiya ti'hua tijoc'i', ti'hua tipalaic'o.
27 Uyai'ma oquej camats'. Joupa
titsufai'ma ocuena cal gobernador
cuftine Porcio Festo. Félix
aicux'masqui' Pablo. Ticua: “Ca'e'ma
latenƚcocoyacola' lan xanuc' judío.
Aƚnescoƚa' iƚniya, tinesle: Iƚque Félix
ac'a xans.”
25 Festo epenuf'ma lipenic',
i'i'ma gobernador. Icoƚ'ma
afane' quitine liƚya' Cesarea.
Lijou'ma i'hua'ma Jerusalén.
2 Mipa'a Festo jiƚpe Jerusalén
lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan
tsilaj xanuc' judío noxpijpá lataiqui'
ipalaic'o'me. Ipalaico'me Pablo
li'epa, u'i'me te ts'i'ic' locuxecopa.
Ixahue'e'me ti'eƚa' latenƚcocopola'
iƚniya. 3 Iƚpic'a tejac'entsa nulemma
Pablo. Timiyi:
―Tocuxetsi Cesarea ticuaiyunni
Pablo fa'a Jerusalén.
Iƚniya joupa ixpic'epa lo'eyacu.
Hualca lan xanuc' temi'moƚtsi jiƚpe
lane, tuyaiconni Pablo tima'a'me.
4 Festo italai'e'e'mola', timila':
―A'i cacuxeya. Tipanenni Pablo
Cesarea. Iya' aimaƚcoƚya fa'a.
Capaino. 5 Hualca imanc' ts'oƚpenic'
aƚe'me. Ja'ni iƚque cal xans i'epa
quixcay toƚcuxecota pu'hua Cesarea.
6 Jiƚpe Jerusalén Festo icoƚ'ma
apaico o imbama' quitine. Lijou'ma
i'hua'ma. Icuaitsi liƚya' Cesarea.
Lihuequi litine ti'ay canic' to
cal juez. Icuxe'ma tilecontsa
Pablo. 7 Icuaitsi Pablo iƚoc'oƚai'me
lan xanuc' judío quiyouyomma
Jerusalén, iƚne y Festo icuai'me
anuli. Icuf'me juaiconapa. Ticuayi:
―Iƚca'a i'epa axpe' quixcay. Acueca'
li'epa.
Aiqui'ic' quiƚinc'i' iƚe locuapa. A'ij
ƚinca liƚtaiqui'. 8 Pablo italai'e'e'mola',
timila':
―Aicai'aic' quixcay. Aicainetets'i'
lataiqui' laƚcuxeponga' illanc'
ninc'ijudío. Aicainetets'i' al cuecaj
xoute'. Jouc'a aicainetets'i' locuxepa
cal cuecaj quincuxepa César.
Ailopa'a cai'epa.
9 Jiƚpe lipicuejma' Festo ticua:
“Ca'e'ma latenƚcocoyacola' lan xanuc'
judío”. Timi Pablo:
―Ja'ni ima' opic'a ƚepá Jerusalén.
Jiƚpe caxpic'eta ja'ni o'epa quixcay
o a'i.
10 Pablo timi:
―A'i. Aica'huaya Jerusalén. Iya'
ailopa'a cai'e'epola' lan xanuc'
judío. Ima' oxina' iƚiya. Jifa'a ima'
to'ay lopenic' lepi'ipo' cal cuecaj
quincuxepa César. Ima' umjuez. Ma
fa'a ticuicomma aƚcuxeco'ma. Jiƚpe
Jerusalén a'i. 11 Ƚinca ja'ni nixpiya
lai'epa, ja'ni joupa nulijpa lamaya,
lapi'i'ma cajunac', aicacuanajyacoxi
aƚma'aƚa'. Ja'ni mane lafelƚaiqueya
cataiqui' lonespa iƚne naƚcuxecopa,
ailopa'a caƚ'e'eya iƚniya. Cacua: ¡Cal
cuecaj quincuxepa César tixanutsi
lataiqui' laƚcuxecopa lan xanuc'
judío!
12 Festo ipalaic'o'mola' lixanuc',
iƚniya noxpijpá lataiqui'. Lijou'ma
timi Pablo:
―Ne'. Joupa ocuapa: “Cal cuecaj
quincuxepa César tixanutsi lataiqui'
laƚcuxecopa”. Ne'. Cumme'mo',
to'huaƚa' pe lopa'a César.
13 Uyai'ma hualca ƚitiné
icuaiyunca liƚya' Cesarea cal rey
Agripa jouc'a ƚipima caca'no' cuftine
Los Hechos 24​, ​25
275
Berenice. Iƚniya ajudío. Ehuejntsa
Festo ƚincuxepa romano. 14 Icoƚ'mola'
jiƚpiya Cesarea.
Anuli litine Festo ipalaic'o'ma
Agripa, ipalaico'ma Pablo, timi:
―Fa'a tipa'a anuli cal xans itats'iya
ƚipo'nopa Félix. 15 Iya' laitsehuo'ma
Jerusalén aƚpalaic'ohuo'ma lixanuc'
cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj
xanuc' judío pe noxpijpá lataiqui'.
Iƚne lu'ipa te ts'i'ic li'epa iƚque Pablo.
Aƚmipa iya' cacani'eƚa', cacuxeƚa'
tima'anƚe. 16 Iya' aitalai'e'e'mola'
aimi'mola': “Illanc' ninc'iromano
aimaƚ'eyi toƚta'a. Illanc' aƚcuayi:
Iƚque ƚitats'iya jouc'a nocuxecopá
ticuaiyunca. Iya' ninjuez. Iya'
caxpic'e'ma ja'ni ƚitats'iya i'epa
quixcay o a'i, ja'ni tima'anƚe o
lux'masna'me.”
17 ’Iƚne lan judío icuaiyunca
fa'a. Aicaicuejloj'mola'. Lihuequi
litine ai'e'ma canic', iya' ninjuez.
Aicuxe'e'mola' laisoldado tilecotsa
iƚque cal xans. 18 Cacua: “Pablo i'epa
acueca' quixcay”. A'i toƚta'a li'epa.
Iƚne nocuxecopá ituca' micufcoyi, a'i
to laifcuapa iya'. 19 Tixtuleyi, ticuayi:
“Iƚque aiquihuequi laƚreligión”.
Ticuayi joupa imanapa cal xans Jesús,
Pablo ticua imaf'i'. 20 Iƚe lofulecopa
lataiqui' aicaicueca. Aicaixina' te
quixcay li'epa Pablo. Toƚta'a cami:
“Ja'ni ima' opic'a ƚepá Jerusalén.
Jiƚpiya caxpic'eta ja'ni o'epa quixcay
o a'i.” 21 Pablo aiquicuac'. Ticua: “Cal
cuecaj quincuxepa César tixanutsi
iƚe laƚcuxecopa”. Toƚiya aicuxe'ma
tipanenni fa'a. Tijouƚa' cumme'ma,
ti'huaƚa' pe lopa'a César.
22 Agripa timi Festo:
―Iya' aipic'a caquimf'eƚa' lonespa
iƚque cal xans.
Festo timi:
―Mouqui toquimf'e'ma.
23 Lihuequi litine Agripa jouc'a
Berenice etej'moƚtsi juaiconapa al
c'a. Icuaiyunca pe locutsuya Festo,
ti'ay lipenic' ajuez. Iyejmale'me
lincuxepá soldado romano jouc'a
lan tsilaj xanuc' jiƚpe liƚya' Cesarea.
Festo icuxe'ma tilecontsa Pablo.
24 Lijou'ma, Festo ipalaic'o'mola'
iƚniya lefoƚya jiƚpiya, timila':
―Ima' conrey Agripa, jouc'a
jahuay imanc' cunc'ixanuc' noƚmana'
fa'a, camilhuo' li'ipa.
’Jahuay lan xanuc' judío nomana'
fa'a jouc'a nomana' liƚya' Jerusalén
aƚsahue'epa cacani'eƚa' iƚca'a cal
xans Pablo. Maƚca'a ƚolahuelojmpa
itsiya. Iƚne lan judío mihui'iyi
tija'ayi, aƚmi: “Ima' tocuxeƚa'
tima'anƚe.” 25 Iya' aiximpa ailopa'a
qui'epa. Aimi'iya maƚma'ayacu.
Maƚque quituca' ticua: “Cal cuecaj
quincuxepa César tixanutsi
laƚcuxecopa”. Toƚta'a aixpic'epa
cumme'ma, ti'huaƚa' pe lopa'a César.
26 Ticuicomma quiniƚ'e'ma quije'e
César, titai'ma Pablo. ¡Coƚa' ti'iƚa'
caixina' iya' te ts'i'ic' laifniniƚ'eya
ƚaipoujna César! Itsiya aicuxepa
tilecontsa fa'a. Aipic'a toƚquimf'eƚe
jahuay imanc'. Xonca' aipic'a
toquimf'eƚa' ima' conrey Agripa.
Ima' lu'i'ma te li'epa Pablo. Toƚta'a
ti'i'ma caixina' te ts'i'ic' laifnu'iya
César, ti'i'ma quiniƚ'e'ma quije'e.
27 ’Iya' cacua: Ja'ni cumme'ma
pu'hua iƚca'a ƚitats'iya ticuicomma
cu'iƚa' te ts'i'ic' li'epa. Ja'ni a'i,
aimi'iya cummeya. Aƚnesco'ma iya'
namac'ta xans.
26 Agripa ipalaic'o'ma Pablo,
timi:
Los Hechos 25​, ​26
276
―Capi'i'mo' lane. Ima' aƚtalai'e'ma.
Pablo inij'ma limane. Ipango'ma
italai'e'ma Agripa, timi:
2 ―Conrey Agripa, cax'najtsi'ihuo'
juaiconapa ima' lapi'ipa lane
catalai'e'mo'. Itsiya cacuanajco'moxi
jahuay iƚne laƚcufpa lan xanuc'
judío. 3 Tixoqui neta catalai'e'mo'.
Aixina' ima' limetsaiconga' laƚ'ejma'
illanc' ninc'ixanuc' judío, jouc'a
taimetsaijma laƚnespa. Itsiya
caxa'huehuo' aƚquimf'eƚa'.
4 ’Iya' ma namijcano anuli laif'as
xanuc' judío aluyalaicopá lapajnya
liƚya' Jerusalén. Jiƚpe lai'ejma' joupa
iƚsina' jahuay iƚniya lan judío. 5 Iƚne
axpe' camats' alimetsaijma. Ti'i'ma
tuya'a'me te ts'i'ic' lai'ejma', ja'ni
iƚpic'a tuya'aƚe. Alimetsaijma iya'
ninfariseo, nihuequila' iƚne lan
fariseo nocuapá: “Illanc' xonca
lanant'ƚiyi locuxepa Moisés”.
6 ’Laƚtatahueló i'huaico'me
ȽanDios ti'e'ma ma to limipola'.
Iya' jouc'a ca'ay ƚinca iƚe lataiqui'
laƚmiponga' ȽanDios. Toƚiya cacaxu
fa'a aƚcuxecompa. 7 Laƚf'as xanuc'
judío, iƚniya ixanuc' limbamaj
coquexi' laƚtatahueló, itine ipuqui'
mix'najtsi'iyi jahuay ƚilunxajma',
mexc'onƚingoƚaiyi ȽanDios, jahuay
iƚniya ti'huaicoyi tenant'ƚiƚa' iƚe
lataiqui'.
’Conrey Agripa, iya' jouc'a ca'ay
ƚinca linespa ȽanDios. Cacua: Joupa
enant'ƚipa iƚe lataiqui'. 8 Camilhuo':
¿Te coƚcuacoyacu ȽanDios aimi'iya
mimaf'i'inayacola' limanapola'?
9 ’Li'ipa iya' jouc'a cacua
ticuicomma cateƚ'mitsola'
juaiconapa iƚne ts'ilihuequi Jesús
ƚas Nazaret. 10 Toƚta'a lai'epa capa'a
liƚya' Jerusalén. Lixanuc' cal cuecaj
ca'ailli' lapi'ipa laimane. Axpela'
iƚne li'huexi ȽanDios ai'nico'mola'
lacarza. Iya' jouc'a laif'as judío
aƚcuf'mola' iƚne ts'ilihuequi Jesús.
Laƚspic'epá te laƚ'e'eyacola' iya'
cacua: “Ne', ne', tima'antsola'”.
11 Iya' laitsehuo'ma jiƚpe ƚajut'ƚi pe
lafoƚyomma laif'as xanuc' judío
ja'ni aixim'mola' iƚniya ts'ilihuequi
Jesús aiteƚ'mi'mola'. Ma canaic'mila'
camila': “Ne', tonesc'eƚa' cataiqui'
iƚque Jesús”. Iƚne lapi'ipa acueca'
coyac'. Quihuetsoquila' ni petsi
lomana'. Ca'hua aculi' ƚiƚeloƚya'.
12 ’Icuaitsi litine ca'hua'ma liƚya'
Damasco. Cahuetola' ts'ilihuequi
Jesús. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'
joupa lapi'ipa laimane, aƚni'ipa
laije'e. Lapi'ipa lane iya' caxpic'e'ma
laif'eyacola' iƚniya. 13 Conrey,
aƚquimf'eƚa' ma cu'ilhuo' laƚ'ipa. Iya'
ca'hua lane. To menac'o aixim'ma
anuli lepalc'o' qui'huayomma lema'a.
Nulemma alulif'epa. Tocomma
to cal 'ora, xonca tunts'ifi. Jouc'a
ulif'e'mola' laƚejmale.
14 ’Jahuay lacangoƚenca ƚamats'.
Iya' aicuej'ma aƚpalaic'o. Tipalay
laƚtaiqui' illanc' ninc'ijudío. Aƚmi:
“ConSaulo, ¿te caƚteƚ'micopa,
calihuetsocopa? Ima' cotuca'
toteƚ'miyoxi. To miteƚ'mi'moxi cal
huacax ja'ni aimicueca lanacompa
al puya, ma toƚta'a toteƚ'miyoxi
ima', aimaƚcueca.” 15 Iya' cami:
“Maipoujna, ¿naitsi ima'?” Iƚque
aƚmi: “Iya' ninJesús. Ima' aƚteƚ'mi.
16 Itsiya totsahuenni, tacaxla'.
Iya' aicuaicoco'ma pe lofpa'a
capi'itso' copenic'. Ima' to'e'ma
laipenic'. To'itola' lan xanuc' itsiya
aƚsimpa. Tijouƚa' aƚsingona'ma,
xonca camuc'i'mo'. Iƚiya jouc'a
Los Hechos 26
277
to'itola' lan xanuc'. 17 Iya' ca'e'mo'
cuenna. Cunƚu'e'mo' lo'e'eyaco'
lof'as xanuc' judío. Cumme'mo'
to'huaƚa' pe lomana' locuenaye lan
xanuc', iƚne a'i judío. Jiƚpe jouc'a
cunƚu'eto' lo'e'eyaco'. 18 Itsiya iƚniya
tocomma afohue, aiquiƚsina' al c'a
cane. Ima' taxi'etola' liƚ'u'. Itsiya
tocomma amuf liƚpicuejma'. Ima'
tapalc'o'itola'. Toƚta'a tipai'i'me
liƚpicuejma', aimicuxeconayacola'
Satanás, ma ȽanDios ticuxe'mola'.
Aƚ'huaiyijm'ma iya'. Toƚta'a ȽanDios
timenc'e'eco'mola' li'epa a'ijc'a,
tilaitsufcotola' anuli jahuay lixanuc',
iƚne pe limetsaicopola' i'huexi.”
19 ’Conrey Agripa, iƚe laixim'ma
laƚmuc'ipa ȽanDios, iya' nihuejco'ma
laƚmi'ma. 20 Ate'a jiƚpe liƚya'
Damasco nu'i'mola' tixhuej'menanca,
tipai'iƚe liƚpicuejma' tihuejcoƚe
ȽanDios, timujle ja'ni joupa
ixhuej'memma. Lijou'ma ma' anuli
lainu'iyalepa liƚya' Jerusalén jouc'a
locuenaye ƚiƚeloƚya' pe lomana'
laƚf'as xanuc' judío.
’Lijou'ma nu'i'mola' locuenaye
xanuc', iƚne a'ij judío. 21 Iƚe laif'epa
aiquetenƚcocola' laif'as xanuc' judío.
Alixtuc'opa. Capa'a jiƚpe al cuecaj
xoute' aƚ'noƚ'ma, ehue'me te co'iya
maƚma'aya. 22 ȽanDios aƚtoc'ipa,
aƚcuanajcopa. Toƚta'a ti'hua cu'iyale
litaiqui'. Ja'ni lan tsilaj xanuc' o a'ij
tsila', ma' anuli cu'ila' iƚe laiximpa.
Laifnespa ma' iƚtaiqui' Moisés y lam
profeta. Ocuena o ituca' cataiqui'
aicanesma. Maƚniya Moisés y lam
profeta uya'apá lo'iya, ticuayi:
23 “Cal Cristo titeƚco'ma, tima'am'me.
Tijouƚa' timaf'ina'ma, ti'iƚa' cal
te'a pe aimimaconaya. Toƚta'a
tu'i'mola' laƚf'as xanuc' judío, jouc'a
tu'i'mola' locuenaye xanuc' a'ij judío,
timi'mola': ȽanDios tepalc'o'i'molhuo'
loƚpicuejma'.”
24 Pablo toƚta'a ticuanajcoyoxi.
Festo icuej'ma litaiqui'. Ipalaic'o'ma
ujfxi, timi:
―Pablo, tocomma to mamac'ta.
¿Te copalaicopa toƚta'a? Ima' acueca'
oxhuepa, iminscopa lopicuejma'.
25 Pablo timi:
―ConFesto, ima' maigobernador,
iya' a'i namac'ta. Jouc'a laifnespa a'i
camac'ta cataiqui'. Laifnuya'apa ma
le'a al ƚinca. 26 Cal rey Agripa ixina'
te ts'i'ic' iƚe lataiqui', maƚe laifnespa,
tixoqui neta capalaic'o iƚque. Ixina'
jahuay li'ipa. Acuajmaica li'ipa iƚe
laifnescopa, a'ij ch'ixca.
27 ’Conrey Agripa, ¿te ima' to'ay
ƚinca liƚtaiqui' lam profeta? Iya'
aixina' ima' to'ay ƚinca iƚe lataiqui'.
28 Agripa timi:
―¿Te cofcuapa? ¿Te tocua:
“Nihuata, Agripa jouc'a tihuej'ma
Jesús to illanc' ninc'icristiano”? Ima'
tocua aiquipime iƚiya.
29 Pablo timi:
―Ja'ni ipime o aiquipime
aicaixina'. Cacua: A'i ma le'a iya'
ima' conrey Agripa ti'iƚa' toƚta'a
anuli laƚpicuejma', ¡ȽanDios
titoc'itsolhuo' jahuay imanc'
naƚquimf'epa, ti'iƚa' anuli
laƚpicuejma', aƚ'onƚtsonga'! Ƚinca
iƚta'a laƚfiyiya al cadena catejma'
aimaƚ'onƚspa toƚta'a.
30 Itsolinca cal rey jouc'a cal
gobernador, jouc'a Berenice, jouc'a
iƚniya nocutsingoƚanna jiƚpe.
31 Ipalnanca. Tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi:
―Iƚque cal xans aiqui'aic' quixcay.
Aimi'iya malacani'eyacu, aimi'iya
maƚtats'econayacu. ¿Te caƚ'eyacu?
Los Hechos 26
278
32 Agripa ipalaic'o'ma Festo, timi:
―Aimi'iya malux'masyacu iƚque
cal xans, joupa icuapa: “Iƚe lataiqui'
laƚcufpa tixanutsi cal cuecaj
quincuxepa, iƚque César”. Ja'ni a'i
toƚta'a linespa, lux'masna'me.
27 Lijou'ma ixpic'em'me
tumme'me Pablo ti'huaƚa'
ƚamats' Italia. (Jiƚpe liƚya' Roma
tipa'a cal cuecaj quincuxepa
César.) Ixpic'em'me aƚeco'me
abarco. Icuxem'me ti'huaƚa' anuli
cal capitán lipuftine Julio, ti'etsola'
cuenna Pablo y locuenaye litats'ila'.
Iƚque Julio ƚocuxepola' lan soldado
lacui'impola': Lisoldado cal cuecaj
quincuxepa César.
2 Aƚtsulfoƚai'me anuli al barco
qui'huayomma liƚya' Adramitio.
Iƚe al barco ipainamma ticuaita
jiƚpe lipiƚya'. Tuyaicota ƚiƚeloƚya'
ƚamats' Asia, iƚniya lomana' ƚema
caja. Aƚejmale anuli ƚapima cuftine
Aristarco. Iƚque ƚas Macedonia,
lipiƚya' Tesalónica. Aƚepá. 3 Lihuequi
litine aƚcuaitsa liƚya' Sidón. Cal
capitán Julio ac'a lipicuejma'.
Ixim'ma cuanuc' Pablo, epi'i'ma lane,
timi:
―To'hua'ma tahuejntola' lopimaye.
Ja'ni tehue'ehuo' iƚne tepi'ito'.
4 Lipanni al barco jiƚpe Sidón,
ƚahua' aƚtalecufponga'. Luyalaicopá
liju' camats', jiƚpe loxa camane
copa'a al isla ƚamats' Chipre. Jiƚpe
aimaƚpa'nenga' ƚahua'. 5 Aƚeyi ƚaja
ƚema camats' Cilicia, jouc'a ƚema
camats' Panfilia. Aƚcuaitsa liƚya'
cuftine Mira jiƚpe ƚamats' Licia.
6 Jiƚpiya cal capitán ixim'ma
anuli al barco qui'huayomma
liƚya' Alejandría, ti'hua'ma ƚamats'
Italia. Cal capitán aƚtsufai'eponga'.
7 Iƚe laƚbarco ti'hua panca panca.
Uyai'ma axpe' quitine. Afule
maƚcuaiyacu huejnca liƚya' Gnido.
Lijou'ma laƚbarco aimi'hua ƚijca
lipene. Aimi'iya. Juaiconapa ujfxi
ti'hua ƚahua'. Aluyalaicopá huejnca
ƚamats' isla Salmón. Jiƚpe liju' Creta
aimi'hua ujfxi cahua'. 8 Ti'hua aƚeyi
huejnca ƚamats'. Afule maƚcuaiyacu
pe lacui'impa lan C'a Puerto. Jiƚpe
al puerto a'ij culi' liƚya' Lasea.
9 Juaiconapa aƚcoƚponga' al
puerto. Joupa uyaipa al cuecaj
quitine. Iƚe litine lan judío tixnet'ƚyi,
aimitetsoyi. Aƚsina' ticuaihuo ƚoyac'
cahua', al barco aimi'huaya al c'a.
Pablo ipalaic'o'mola' nocuxepá al
barco, 10 timila':
―Cunc'ixanuc', aimi'iya
maluyalaiyacu. Ƚaja tejac'e'ma
laƚbarco jouc'a ƚitay tejac'ma.
Aga illanc' ninc'ixanuc' jouc'a
aƚma'monga'.
11 Cal capitán aiquiquimf'e
locuapa Pablo. Iquimf'e'mola' xonca
locuapa cal piloto jouc'a ƚipoujna al
barco. 12 Axpela' locuenaye xanuc'
noyepá jiƚpe al barco ticuayi:
―¡Aƚena'me!
Ticuayi aimi'iya muyalaicoyacu
ƚaxita quitine jiƚpe al puerto. Xonca
iƚpic'a tiyenƚe, ticuaitsa liƚya' Fenice,
jiƚpe timajnta mi'i'ma ƚaxita. Iƚe
Fenice apuerto, jiƚpe ƚamats' isla
Creta. Jiƚpe aimi'hua ƚoyac' cahua'.
Ti'hua ƚahua' qui'huayomma loque'
liju' lopo'nof'caispa cal 'ora.
13 Lixim'me ti'hua panca panca
ƚahuaj sur, iƚne ts'iƚpic'a tiyenƚe
ticuayi: “Itsiya ƚinca ailopa'a tintsi.
Aƚcuaita liƚya' Fenice.” If'ac'ena'me
al cumta catejma' ancla. Aƚepá.
I'hua'a'me al barco huejnca ƚema
Los Hechos 26​, ​27
279
caja, jiƚpe al isla Creta. 14 Aiquicoƚi
icuaiyunni ƚujfxi cahua'. Iƚque
ƚahua' cuftine: Ƚi'huayomma
liju' laipammaiyomma cal 'ora.
Ujfxi, ujfxi luntafquinga'. Ti'hua
tocomma ucuiƚna. 15 Iƚque ƚahua'
ummetsai'ma al barco. Aimi'i
mi'hua ƚijca. Laƚsim'me aimi'iya
maluyalaiconayacu, aƚcuayi:
―Iƚe al barco tixinƚa' pe cotseya.
Ƚahua' tummetsay.
16 Luyalaico'me ƚema caja jiƚpe
anuli ƚamats' isla cuftine Clauda.
Jiƚpe aimi'hua cujfxi cahua'. Al barco
exaƚi anuli laca'huaj canoa. (Ti'iƚa'
lo'iya al cuecaj barco aƚtsulfoƚai'me
al canoa, lunƚu'e'moƚtsi.) Iƚe laca'huaj
canoa afule maƚ'noƚyi. 17 Exaƚaf'me,
itsufai'enapá al cuecaj barco.
Lijou'ma ifi'e'me al cuecaj barco.
Ifi'eco'me ujfxi cocuis licu'u lixpula,
xonca tixnet'ƚqui. Tixpailiquila',
ticuayi: “Ti'hua ujfxi ƚahua', aga
tummetsai'ma al barco, aƚcuaitsa
jiƚpe ƚintuhuale cuixa cuftine Al
Sirte”. Exaƚna'me ijuisna'me al
cuecaj lixaƚ ilanc'ecompa ijahua'. Al
barco ti'hua mummetsay ƚahua'.
18 Lihuequi litine ƚahua' ƚaja
ujfxi titeƚ'minni laƚbarco. Ticuayi:
“Aƚscua'aƚe al barco, aƚ'e'eƚe huata
lipicumta”. Ipango'me eca'ni'me
ƚitaic' al barco. 19 Joupa uyaipa oque'
quitine, iƚne no'epá canic' jiƚpe al
barco eca'ni'me ƚi'huexi al barco.
20 Joupa ixhuaita axpe' quitine
aiqui'huáqui cal 'ora, ni lipuqui'
aiqui'huáquila' lan xamna. Ti'hua
ujfxi ƚahua'. Aƚcuayi: “Aicaƚsina'
ja'ni lunƚul'me o a'i.”
21 Ixhuaita axpe' quitine
aimitetsoyi lam marinero. Pablo
ecaxingaitsola', timila':
―Cunc'ixanuc', maƚmana'
ƚamats' Creta joupa aimipolhuo':
“Aimolipa'a'me al barco fa'a”.
Aimipolhuo': “Aƚmanenca”. Imanc'
aicaƚcuec'e. Joupa aƚteƚcopá, joupa
lajac'epá acueca'.
22 ’Itsiya iya' cu'i'molhuo':
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Nij naitsi
najac'ya lipitine. Al barco ƚinca
tejac'na'ma. 23 Lipuqui' i'huamma
pe laifpa'a anuli ƚepaluc ȽanDios.
Iƚque ȽanDios aiPoujna, ainihuequi.
Ƚapaluc quema'a lacaxingaipa
lainiju'. 24 Aƚmipa: “CumPablo,
aimixpaij'mo'. Ƚinca tocuaita
petsi cal cuecaj quincuxepa César.
ȽanDios epi'ipo' loxahue'epa.
Tunƚu'e'mo'. Jouc'a tunƚu'e'mola'
jahuay lonƚejmale nomana' al
barco.”
25 ’Camilhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Iya' ca'huaiyinge ȽanDios. Ma to
laƚmipa toƚta'a ti'i'ma. 26 Ƚinca ƚaja
alaca'ni'monga' anuli ƚamats' isla.
27 Joupa ixhuaita imbamaj malpu'
quitine ma luyalaiyi ƚaja Adria.
Ƚipujfxi cahua' lummetsaiyinga'.
Li'i'ma to nolojmay quipuqui' lam
marinero ticuayi:
―Tipa'a ƚamats' ahuejnca.
28 Ixpicuf'me lipitoqui ƚaja.
Ixpicuf'ma anuxans quimbama'
acamts'us metro. Iyecona'me
nihuata, ixpicufcona'me. Lipitoqui
ƚaja ixpicuf'ma anuxans caitsi
metro. 29 Ixpailij'mola', ticuayi:
―Ja'ni aƚcuai'me pe lopa'a lan tsilaj
capic' iƚne lapic' teteƚ'me al barco.
Ecajm'mi'me amalpuj lan cumta
catehuaijma' ancla ijungila' lixpulaj
barco emuyi'mola' cuixa. Ipanenni
jiƚpe al barco. Ticuayi: “Aimicoƚ'ma
tiƚic'eƚa'”.
Los Hechos 27
280
30 Lijou'ma lam marinero
ehue'me te co'iya mipalyacu al
barco. Ticuayi: “Alunƚu'e'moƚtsi
illanc' caƚtuca'. Aƚcuaita ƚamats'.”
Tocomma tecajm'mi'me locuenaye
lan cumta catehuaijma' ancla
jiƚpe lopa'a ƚijuac al barco. Ma le'a
tifel'miyi. Tecajm'miyi ƚaja laca'huaj
canoa. 31 Pablo tixina lo'epa. Timila'
cal capitán jouc'a lisoldado:
―Timanenca iƚniya pe laƚmana',
jifa'a al cuecaj barco. Ja'ni tiyeƚe
iƚniya imanc' aimolunƚulyacu.
32 Lan soldado etej'me ƚocuits'
pe lifiyicoya laca'huaj canoa.
Itai'ma ƚaja. 33 Ma liƚic'ejma Pablo
ipalaic'o'mola' jahuay nomana' jiƚpe
al barco. Tixa'huela', timila':
―Joupa ixhuaita imbamaj malpuj
quitine imanc' oƚ'huaijma, toƚcuayi:
“¿Te caƚ'iyaconga'?” Aicoƚtesma.
34 Itsiya caxa'huelhuo' toƚtetsoƚe. Ja'ni
a'i tima'molhuo'. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me.
Aimejac'ya ni anuli lijuac ƚoƚjuac.
35 Lijou'ma lines'ma toƚta'a Pablo
epef'ma ƚa'i. Miquimf'eyi jahuay lan
xanuc' tix'najtsi'i ȽanDios. Ixquej'ma
ƚa'i, ipango'ma ite'ma. 36 Lan xanuc'
aimixhueƚmot'ƚecona'me, itetso'me.
37 Jahuay illanc' laƚmana' al barco
aƚsuaisponga' oquej maxnu afanej
nuxans quimbama' camts'us.
38 Lijou'ma linajntsola' lam marinero
ecajm'mi'me ƚaja ƚaitaij trigo. I'i'ma
xonca axnoica al barco.
39 Joupa i'ipa quitine. Ixim'me
huejnca ƚamats'. Aiquilimetsaijma
te jale camats' jiƚpiya. Jiƚpe ƚema
caja iximpá anuli lotsufaicompa.
Ixpic'e'me lo'eyacu, ticuayi:
―Aƚtsulfoƚai'me jiƚpe
lotsufaicompa. Tipa'a pangay cuixa.
Ailopa'a capic.
40 Ux'mas'me lan cumta
catehuaijma' ancla. Iƚne imanenca
al 'ocay ƚaja. Ƚixala' iƚne a'ec lopa'a
loquej liju' al barco etec'e'me
lifi'icoya, ti'eƚe canic', ti'hua'ma al
ƚijca al barco. I'nof'e'me laca'hua
quixaƚ quijahua', iƚe lopa'a ƚijuac
al barco. Toƚta'a xonca ac'a
ti'hua'ma. Ti'hua'ayi al barco jiƚpe
lotsufaicompa, ticuaitsi ƚema
caja. 41 Icuaitsi pe lopa'a oquej cal
panay. Jiƚpe tipa'a axpe' cuixa.
Al barco ipanenni. Ipa'ne'ma cal
cuixa. Itaƚijm'ma ƚijuac. Ƚitsilo
ƚaja tuntafqui lixpula' al barco.
Ipango'ma ixquetsuf'ma. 42 Lan
soldado ticuayi:
―¡Aƚma'a'mola' nulemma lan
xanuc' litats'ila'! Ja'ni a'i tiquie'me
laja', ticuaitsa ƚamats' tinulnata.
43 Cal capitán aimicua. Ipic'a
tunƚuƚa' Pablo. Timila' lisoldado:
―A'i. Aimoƚma'a'mola'.
Aƚcuxe'eponga' laƚ'eyacu. Aƚminga'
jahuay laƚmana' al barco:
―Ja'ni oƚsina' moƚcafcoƚaiyi, imanc'
ate'a tolacajm'mitsoƚtsi ƚaja, tonƚecoƚe
ƚaja, toƚcuaitsa ƚamats'. 44 Ja'ni
aicoƚsina' moƚcafcoƚaiyi, tonƚe'me
ma to lo'iya. Toƚniƚe ƚaxmale' o ni
naitsi hualca caxma lopa'a al barco,
tonƚecoƚe ƚaja, toƚcuaitsa ƚamats'.
Toƚta'a laƚ'epa. Jahuay alunƚulpá.
Aƚcuaitsa ƚamats'.
28 Laƚcuaitsa ƚamats' i'i'ma
caƚsina' iƚe a'isla cuftine
Malta. 2 Lan xanuc' nomana'
jiƚpe imuj'moƚtsi ac'a xanuc'.
Lapenufponga'. Uncue'e'me ƚunga,
aƚminga':
―Jifa'a tolapat'ƚetsoƚtsi.
Ticui ƚacui, ti'i caxita juaiconapa.
3 Pablo efot'ƚe'ma laiquijule c'ec',
Los Hechos 27​, ​28
281
ixanaf'i'mola' ƚunga. Jiƚpe lan 'ec'
tipa'a anuli ƚainofaƚ. Ixim'ma quinu'
ipanni, icayai'e'e'ma limane Pablo.
4 Lixim'me ƚainofaƚ tijujnya limane
Pablo, lun Malta ticuayi:
―Iƚque acuecaj inma'ahuale xans.
Tama unƚupa ƚaja itsiya tima'ma.
Tipa'a anuli No'eya al ƚijca. Iƚque
ummepa ƚainofaƚ tima'aƚa' cal xans.
5 Pablo unaf'ma limane. Ƚainofaƚ
ecanc'aitsi ƚunga. Pablo ailopa'a
qui'i'ma. 6 Lun Malta tehuelojnyi
Pablo. Iƚ'huaijma te co'iya. Ticuayi:
―Iƚque ƚica'apa ƚainofaƚ tifu'ma o
aimicoƚya tima'ma, tecangehuo.
Ti'hua tehuelojnyi. Lixim'me
ailopa'a qui'i'ma, ipai'i'me
liƚpicuejma', ticuayi:
―¡Iƚque a'ij xans, ma' andios!
7 Petsi laƚcuaitsa jiƚpe emats' cal
xans ƚocuxepa al isla. Iƚque cal
xans aromano, cuftine Publio.
Alapenufponga' lejut'ƚ. Jiƚpe
aƚmanenca afane' quitine. 8 Qui'ailli'
Publio textafque. Tepi'i quinu',
i'huajcopa oyaic' cajuats'. Pablo
itsufai'ma jiƚpe ƚonouya ƚafcuana.
Mijoc'i' ȽanDios ipo'nof'i'ma limane
ƚafcuana, ixaƚ'mena'ma. 9 Lijou'ma
icuaitsa ocuenaye lafcualƚay
nomana' jiƚpe al isla. Pablo
ixaƚ'mena'mola' jouc'a.
10-11 Iƚne aƚs'najtsi'inga'. Acueca'
alapi'iponga'. Afane' mut'la ixhuaitsi
maƚmana' jiƚpe. Maƚpe ipanenni
anuli al barco qui'huayomma
liƚya' Alejandría. Iƚe al barco
tipa'a laquiseña lilendiosla' lam
marinero. Iƚne landiosla' lan
cuatsi, tecui'innila' Cástor y Pólux.
Ipanenni al barco mi'i ƚaxita quitine.
I'huaijma ti'iƚa' ac'a quitine. Litine
li'huana'ma illanc' aƚtsulfoƚaipá. Lan
xanuc' Malta alapi'iponga' laƚtaiyacu
ƚaƚtejacu lane. Aƚepá. 12 Aƚcuaitsa al
puerto Siracusa. Jiƚpe aƚcoƚponga'
afane' quitine.
13 Lijou'ma lipalconanca. Aƚepá
huejnca ƚema camats'. Aƚcuaitsa
liƚya' Regio. Jiƚpe aƚcoƚponga' anuli
quitine. Lihuequi litine ti'hua ƚahua'
sur. Aƚeconapá. Lihuequi litine
aƚcuaitsa liƚya' Puteoli. 14 Jiƚpiya
aƚsimpola' laƚpimaye. Iƚniya
aƚmiponga' aƚmanenca anuli al
xamano maƚpe pe lomana'. Ixhuaitsi
lan caitsi quitine lipalunca, aƚepá
lane lotsepa Roma. 15 Lapimaye
nomana' liƚya' Roma icuej'me
aƚeyi lane. Ipalunca jiƚpiya
Roma aƚtalecuftsonga'. Hualca
aƚtalecufponga' liƚya' cuftine Foro
Apio. Locuenaye aƚ'huaiconga' jiƚpe
pe lacui'impa Lam Fane' Cajut'ƚi
Lainunc'empa. Jiƚpe aƚtalecufpoƚtsi.
Lixim'mola' lipimaye Pablo
i'ina'ma xonca acueca' ƚunxajma',
ix'najtsi'i'ma ȽanDios.
16 Laƚcuaitsa al cuecaj quiƚya'
Roma cal capitán ileco'mola'
litats'ila' jiƚpe pe lopa'a nocuxepola'
lan guardia. Iƚpe epenuf'mola'.
Epi'i'me lane Pablo tipajnla' quituca'
anuli lajut'ƚ. Anuli cal soldado
ti'e'ma cuenna.
17 Lixhuaitsi afane' quitine Pablo
ijoc'i'mola' lan tsilaj xanuc' judío
nomana' jiƚpe Roma, ticuaiyunca pe
lopa'a. Icuaitsa. Timila':
―Cunc'aipimaye, ailopa'a cai'e'epola'
laif'as xanuc' judío, aicainetets'ila'
laƚtatahueló liƚ'ejma'. Tama toƚta'a
lai'ejma' lan judío aƚ'noƚpa jiƚpe
Jerusalén. Aƚcupa icuaitsi liƚmane
lan xanuc' romano. Aƚtats'iya.
18 Iƚniya lan romano alicuis'mot'ƚepa
Los Hechos 28
282
te quixcay cai'epa. Icuej'me ailopa'a
cai'epa. Iƚpic'a lux'masnaƚa'. Aimi'iya
maƚma'aya. 19 Lan xanuc' judío
ticuayi aimalux'masquim'ma. Toƚta'a
aicua'ma: “Caxahue'eta cal cuecaj
quincuxepa César aƚsanu'etsonga'
lataiqui'”. Ƚinca ailopa'a
caifcufyacola' laipimaye judío, ma
le'a aipic'a aƚsanu'etsonga'. 20 Toƚiya
aijoc'i'molhuo' imanc' unc'aipimaye
judío toƚcuaiyunca fa'a. Cacua:
Limetsaicotsoƚtsi, aƚpalaic'o'moƚtsi.
Ƚinca illanc' ixanuc' Israel ma' anuli
aƚ'huaiyijnyi ȽanDios ti'e'ma ma
to licuapa. Ma toƚta'a ca'huaiyinge,
toƚiya aƚ'noƚimpa, itsiya capa'a
aƚfiyiya iƚta'a al cadena catejma'.
21 Iƚne lan xanuc' judío timiyi:
―Laƚpimaye judío nomana'
ƚamats' Judea aicaliniƚ'enga'
caƚje'e, aicalu'inga' ja'ni ixcay
lof'epa. Ni laƚpimaye licuai'me fa'a
aiquicufhuo'. Acalu'inninga' ja'ni
ima' o'epa quixcay o a'i. 22 Illanc'
aƚpic'a aƚcuejtso' lofnesya. Lan
xanuc' ni petsi nomana' tipalaicoyi
iƚiya lomihuequi. Ticuayi iƚe ixcay.
23 Iƚne ixpic'epá te quitine
ticuaiconacu. Tiquimf'econa'me
lonesya Pablo.
Lixhuaitsi iƚe litine icuaiyoconanca
pe lopa'a Pablo axpela' lan xanuc'
judío. Muica litine imanenca jiƚpiya.
Icuaitsa al puqui'ya, iyena'me
lummuhuijma'. Pablo tu'ila' te ts'i'ic'
licuxejma ȽanDios, iƚque cal Cuecaj
Rey. Ti'nujuaitsi'ila' te ts'i'ic' litaiqui'
Moisés, jouc'a ti'nujuaitsi'ila' te ts'i'ic'
liƚtaiqui' lam profeta. Imuc'i'mola',
ipalaico'ma Jesús.
24 Hualca epenuf'me limi'mola'
Pablo. Locuenaye aiquilepenufi.
25 Tifuli'iyoƚtsi cataiqui'. Hualca ticuayi:
―A'i, a'ij ƚinca.
Ipango'me ipalnanca. Pablo
u'icona'mola' anuli lataiqui'. Timila':
―Al ƚinca iƚe lonespa cal Espíritu
Santo, iƚe limipa cal profeta Isaías.
Iƚque imi'mola' laƚtatahueló, timila':
	 26	To'huaƚa' pe lomana' iƚne lan
xanuc', tomitsola':
Toƚquimf'e'me, ti'hua
toƚquimf'eyi, aimoƚcuejyacu.
Tolahuelojm'me, ti'hua
tolahuelojnyi, aimoƚsinyacu.
	 27	Iƚne lan xanuc' liƚpicuejma' i'ipaj ta.
Tama tipa'a liƚs'mats'i', afule
micuejyi.
Ixpoƚ'mipa liƚ'u'.
Ja'ni coƚa' aimi'e'me
toƚta'a tixingo'me liƚ'u',
tiquimf'eco'me liƚs'mats'i',
laitaiqui' titsufai'ma liƚpicuejma',
aƚcuec'e'ma.
Tipailinacu, titsulfoƚaina'me al
c'a cane,
tijouƚa' caxaƚ'mena'mola',
quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'.
Toƚta'a loƚ'ejma' imanc', aicoƚcuec'e.
28 Itsiya ti'iƚa' coƚsina' lo'ipa.
Lataiqui' loya'apa te ts'i'ic'
alunƚu'e'monga' ȽanDios, maƚe
lataiqui' joupa ummempa pe
lomana' locuenaye xanuc', iƚne a'ij
judío. Iƚniya ƚinca tihuejco'me.
29 Pablo ijou'ne'ma iƚe limipola'
lan xanuc' judío. Iyena'me iƚniya.
Juaiconapa tifuli'icoyoƚtsi cataiqui'.
30 Pablo ipajm'ma oquej camats'
jiƚpe lajut'ƚ lo'najcufpa. Axpela'
lan xanuc' tiƚcuaispá tehuejnyi.
Epenuf'mola' jahuay. 31 Tu'ila' te
ts'i'ic' licuxejma ȽanDios, iƚque cal
Cuecaj Rey. Aimixpaiqui. Tipalaijma
ƚaƚPoujna Jesucristo. Timuc'ila' lan
xanuc' litaiqui'. Ailopa'a nocuanac'eya.
Los Hechos 28
283
1 Iya' ninPablo ca'ay lipenic'
ƚaƚPoujna Jesucristo. ȽanDios
aƚjoc'ipa, aƚmi: “To'huaƚa' toya'atsi
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios”. Toƚta'a iya' nin'apóstol.
Maƚe laipenic' lalapi'ipa ȽanDios.
2 Luyaipa quitiné lam profeta
uya'a'me iƚe laifnuya'apa iya'. Jiƚpe
al Paxi Liniƚingiya joupa iniƚijmpa
linespa iƚniya. 3 Lataiqui' loya'apa iƚe
al c'a lixpic'epa ȽanDios tipalaijma
ƚi'Hua ȽanDios. Maƚque ƚaƚPoujna
Jesucristo, iƚque i'epoxi xans.
Lipajnta fa'a li'a ƚamats' cal rey David
itatahuelo. 4 Jouc'a imujpoxi i'Hua
ȽanDios. Imujpoxi ituca' lipicuejma',
ailopa'a quixcay. Toƚta'a ȽanDios
imetsaicopa i'Hua. Lijoupa limapa,
ȽanDios i'epa al cueca', imaf'i'inapa.
5 Ma' iƚque ƚaƚPoujna aƚpaxneponga',
alapi'iponga' laƚpenic', illanc'
ninc'apóstole, epaluc' Jesucristo.
Ni petsi lomana' lan xanuc' pe
aimimetsaicoyi ȽanDios illanc'
aƚpalaic'ocola' Jesucristo, lu'ila':
“Tolapenufle Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios, tolihuejcoƚe”.
6 Jouc'a imanc' li'ipa aicolimetsaijma
ȽanDios. Itsiya joupa olimetsaijma,
Jesucristo joupa ijoc'ipolhuo'.
7 Iya' ninPablo quiniƚ'elhuo' imanc'
noƚmana' jiƚpe al cuecaj quiƚya'
Roma. Imanc' ƚinca ȽanDios ti'elhuo'
capic'a, ijoc'impolhuo' ti'itsolhuo'
ma' i'huexi. ȽanDios caƚ'Ailli', y
ƚaƚPoujna Jesucristo, titoc'itsolhuo',
tipaxnetsolhuo', tipac'e'etsolhuo'
loƚpicuejma'.
8 Ate'a' cax'najtsi'i ȽanDios, iƚque
ƚainenDios. Ma ca'nujuaitsilhuo'
jahuay imanc' cax'najtsi'i
li'e'epolhuo' Jesucristo, imanc'
joupa oƚ'huaiyijmpá. Cax'najtsi'i
ni petsi li'a ƚamats' tuya'anni,
tipalaicolhuo' imanc' loƚ'huaiyijmpa.
9 Itine itine ca'nujuaitsilhuo' imanc'.
Ma capalaic'o ȽanDios cami:
“Totoc'itsola' iƚne laipimaye nomana'
Roma”. ȽanDios ixina' ma' al ƚinca
iƚe laifmipolhuo'. Maƚque ȽanDios
aiPoujna. Jahuay laipicuejma' ca'ay
lanic' lalapi'ipa. Cuya'e' Lataiqui',
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
Maƚe Lataiqui' tipalaijma ƚi'Hua
ȽanDios.
10 Ma capalaic'o ȽanDios caxahue'e,
cami: “Lapi'iƚa' lane cahuenjntsola'
lapimaye nomana' Roma. Ja'ni
mouqui, ja'ni mouqui pitsu, ma
lapi'iƚa' lane, ca'huaƚa'. Aƚtoc'iƚa'
LIJE'E SAN PABLO LINIȽ'EPOLA'
LAPIMAYE LEFOT'ȽEPOȽTSI
LIȽYA' ROMA
284
cacuaitsi.” 11 Acueca' cajanaca
caxintsolhuo', catoc'itsolhuo'.
Aipic'a tolapenufle xonca loƚpujfxi,
iƚe lalapi'iponga' cal Espíritu
Santo. Tifa'e'etsolhuo' nulemma
loƚpicuejma'. 12 Iya' cacua: Imanc' y
iya' aƚ'huaiyijnyi Jesucristo. Cacuaitsi
jiƚpe aƚmajnta anuli. Aƚtoc'itsoƚtsi,
aƚsc'ai'itsoƚtsi, lixpi'itoƚtsi calata.
13 Cunc'aipimaye, ti'iƚa' coƚsina'
aipic'a ca'huaƚa' jiƚpe pe loƚmana',
cahuejntsolhuo'. Axpe' cacuanc'e,
aimi'i. Ocuenaye quiƚeloƚya' pe
lomana' lan xanuc' a'ij judío joupa
nu'ipola' Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a lixpic'epa ȽanDios. Aitoc'ipola'.
Itsiya aipic'a catoc'itsolhuo' imanc'
jouc'a. 14 Iya' aixina' ȽanDios
lummepa cu'itsola' Lataiqui' jahuay
lan xanuc', iƚniya a'ij judío. Ja'ni lun
griego, iƚne noxhuepá acueca' o ja'ni
ocuenaye lan xanuc' pe aimixhueyi;
petsi acueca' quiƚpicuejma', petsi a'ij
cueca' quiƚpicuejma', jahuay cu'itola'.
15 Toƚiya, juaiconapa cajanaca
ca'huaƚa' jiƚpe Roma, cu'itsolhuo'
jouc'a imanc' iƚe Lataiqui'.
16 Iya' aicatay calaic'ata. Ni petsi
lomana' lan xanuc' cu'itola' iƚe
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Petsi no'huaiyijmpá
Lataiqui' jahuay iƚniya tixim'me
acueca' lo'epa ȽanDios, iƚque
tunƚu'e'mola'. Toƚta'a iximpá ate'a
lan xanuc' judío, itsiya jouc'a tixinyi
lan xanuc' a'ij judío, iƚne lun griego.
17 Jiƚpe Lataiqui' aƚsinyi te ts'iƚ'ic'
iƚne petsi lapenufpola' ȽanDios,
tixinnila' to ailopa'a quiƚjunac'.
ȽanDios tepenufila' iƚniya no'epá
ƚinca linespa ȽanDios, iƚne pe ti'hua
ti'huaiyijnyi, ma to micua al Paxi
Liniƚingiya loya'apa, ticua:
Cal xans no'huaiyijmpa tulijta
lipitine,
ȽanDios iximpa to ailopa'a
quijunac', tepenufi.
18 ȽanDios Nopa'a lema'a joupa
aƚmuc'iponga' tixtuc'ola' lixcay
xanuc', iƚne pe aimixpaic'eyi.
Iƚniya jiƚpe liƚpicuejma' iƚsina' te
ts'i'ic' al ƚinca, iƚsina' naitsi iƚque
ȽanDios. Tijouƚa' xonca iƚpic'a ti'eƚe
lixcay. Toƚta'a tetets'iyi al ƚinca,
ti'eyoƚtsi to aiquiƚsina'. 19-20 Iƚne
lan xanuc' ti'i'ma timetsaico'me
ȽanDios te ts'i'ic' li'ejma'. Fa'a li'a
ƚamats' i'huáqui tipa'a ȽanDios.
Maƚque timujyoxi. Toƚiya
iƚniya no'epá quixcay aimi'iya
minesyacu: “Aicaƚtaic' cajunac'.
Aicaƚsina' naitsi ȽanDios.” Ƚinca
aimi'iya malahuelojnyacu ȽanDios.
Lahuelojnyi lilanc'epa lopa'a li'a
ƚamats'. Toƚta'a limetsaicoyi iƚque
ma' anDios. Ma' iƚque ticuxe,
aimijouya licuxejma'.
21 Iƚne lan xanuc' lijoupa
li'ipa quiƚsina' naitsi ȽanDios
aiquilimetsaijma anDios, aiquiƚcuac'.
Aiquiƚs'najtsi'i. I'ipa muf liƚpicuejma',
tihuejyi ituca' cataiqui', iƚe a'ij
ƚinca. 22 Ticuayi: “Illanc' acueca'
laƚpicuejma'”. A'ij ƚinca iƚe lonespa.
I'e'epoƚtsi camac'ta. 23 Ipai'i'moƚtsi
liƚpicuejma', ipo'no'me ȽanDios.
Iƚque ma' anDios, iƚque ti'hua imaf'i',
aimimaya. Iƚne tilanc'eyi lilendiosla',
iƚna'a lo'onƚcospola' to liƚf'as xanuc'
pe nomayacola'. Jouc'a tilanc'eyi
lilendiosla' lo'onƚcospola' to lacaƚ'hui
naiyulpá lema'a, jouc'a lo'onƚcospola'
to linneja, jouc'a lo'onƚcospola' to
lainofat'ƚ.
24 Li'ipa toƚta'a ȽanDios
enajpoxi pe lomana' iƚne lan
Romanos 1
285
xanuc'. Ipo'no'mola' quiƚtuca'. Ma
tihuejle lojanajpa. Ti'eƚe nixpiya,
tixhuicotsoƚtsi, tetets'itsoƚtsi.
25 Iƚne tifel'miyoƚtsi. Aimihuejyi
ȽanDios, ma' iƚque cal Nuli CanDios.
Tihuejyi ocuenaye candiosla'.
Texc'onƚingoƚaiyi pe lilanc'empa,
ticuayi: “Iƚne ƚinca alandiosla'”.
Aimihuejyi iƚque Ƚilanc'epa jahuay.
Ma' iƚque laxc'onƚingoƚai'me.
Ocuena ailopa'a. Ni itsiya ni
Locuena Quitine mi'iya. Ma toƚta'a
ti'iƚa'. Amén.
26 Iƚne ipo'nopá quituca'
ȽanDios. Lijou'ma iƚque jouc'a
enajpoxi, ipo'nopola' quiƚtuca',
tenant'ƚiƚe liƚxujc'a. Lacaƚ'no'
ipai'i'moltsi liƚ'ejma'. Aimi'eyi
to joupa lixpic'epa ȽanDios.
27 Jouc'a lan xanuc' ipai'i'moltsi
liƚ'ejma', aimixhuicocona'me
lacaƚ'no'. Juaiconapa ijanaj'moƚtsi,
ixhuico'moƚtsi liƚf'as xanuc'.
Pangay nixpiya i'e'me. Iƚne ƚinca
timenaquila'. Lijou'ma iteƚmi'mola'
al cuana. Ixingufco'me te ts'i'ic'
lateƚcoya petsi no'epá toƚta'a.
28 Iƚne ixpic'epá timenc'ecoƚe
ȽanDios, toƚiya eteƚquemma
liƚpicuejma'. ȽanDios enajpoxi pe
lomana' iƚne lan xanuc'. Ipo'nopola'
quiƚtuca', ti'eƚe lixcay, ti'eƚe nixpiya.
29 Liƚpicuejma' i'ipa ma le'a a'ijc'a.
Tixpic'eyi ti'eƚe al xujc'a. Lan xanuc'
tehueyi quilecaƚ'no', jouc'a lacaƚ'no'
tehueyi quiƚxanuc'. Aimetenƚcocola'
ƚiƚ'hueca, ti'hua tehueyi xonca.
Tixpic'eyi ti'eƚe lixcay. Ti'ehualeyi
laic'. Tima'ahualeyi. Tifulecoyi
cataiqui'. Tifelƚaiqueyi. Tehueyi
lo'e'eñyacola' liƚf'as xanuc', ti'entsola'
quixcay. Tixahualeyi. 30 Tipalaicoyi
quixcay cataiqui' liƚf'as xanuc'.
ȽanDios tetets'ila' lo'epa iƚna'a.
Titalai'e'ecoyi quixcay liƚf'as
xanuc'. Ti'e'eyoƚtsi tsila'. Tipalaiyi
atsila' cataiqui'. Tehueyi te xonca
co'eyacu, ti'eƚe quixcay xonca.
Aimicuec'eyi quiƚ'ailli', quiƚ'máma'.
31 Aiquiƚsina' mixhuicoyi
liƚpicuejma'. Aimenant'ƚiyi liƚtaiqui'
licupa. Aimi'nujuaisyi liƚpimaye.
Aimixinnila' acuanuc'la. 32 Iƚne
iƚsina' te ts'i'ic' al ƚijca lixpic'epa
ȽanDios. Iƚsina' iƚque tecani'e'mola'
iƚniya no'epá toƚta'a. Tama iƚsina'
aimixpaic'eyi. Ma ti'hua ti'eyi
nixpiya. Jouc'a tixojma quileta ja'ni
locuenaye tihuej'me lixcay lo'epa.
2 Ima' conxans nomecani'epola'
lof'as xanuc', ƚinca ima'
jouc'a tipa'a lojunac'. Aimi'iya
mocuanajcoyacoxi. Ma macani'ela'
locuenaye jouc'a ima' ma' anuli to'ay
quixcay. Tocua: “Ƚinca ȽanDios
titeƚ'mi'mola' iƚne no'epá quixcay”,
jiƚpe topalaicoyoxi ima' cotuca'.
2 Joupa aƚsina' ȽanDios aƚijca
titeƚ'mi'mola' lan xanuc' no'epá
iƚta'a lixcay, tecani'e'mola'. 3 Ima'
tacani'ela' lof'as xanuc' ma mo'ay
quixcay. ¿Te cofcuapa? ¿Ja'ni tocua:
“ȽanDios aimaƚteƚ'miya”? 4 O ¿ja'ni
tatets'i ȽanDios mipalaic'ohuo'?
Iƚque aimixtuc'ohuo', tixnet'ƚqui iƚe
lo'ejma'. ¿Te aicocueca iƚe li'ejma'
ȽanDios? Iƚque ipic'a toxhuej'menni,
aimo'econa'ma quixcay. Toƚiya
aimixtuc'ohuo'.
5 Ƚinca, ima' aicocueca. Axna
lopicuejma'. Aimoxhuej'memma.
Ma mi'hua tuyaf'que lof'epa
quixcay, jouc'a tuyaf'que xonca
lipoyac' ȽanDios. Ticuaitsi al
Cuecaj Quitine toxim'ma acueca'
lipoyac' ȽanDios. Imanc' noƚ'epá
Romanos 1​, ​2
286
quixcay toƚta'a toƚsim'me. Iƚque
cal Cuecaj Juez ti'e'ma al ƚijca.
6 Ma to li'epa lan xanuc' ma toƚta'a
ti'i'ma iƚe lapi'iyacola' ȽanDios.
7 Timana' iƚniya nonespá: “Tilajnla'
laƚpicuejma', ti'iƚa' to lipicuejma'
ȽanDios. Alimetsaicotsonga' to
ixanuc'. Lapenuftsonga', aƚmajntsa
anuli pu'hua, aimaƚmaconnonga'.”
Petsi toƚta'a nonespá ti'eyi
al c'a, aimixospola'. ȽanDios
tepi'i'mola' al ts'e liƚpitine, iƚe
aimijouya. 8 Ituca' lapenufyacu
iƚne naihuejpá quiƚtuca' lojanajpa,
iƚne aimihuejyi al Ƚinca Cataiqui'.
ȽanDios tixtuc'o'mola', titeƚ'mi'mola'.
Acueca' lipoyac' ȽanDios tixim'me
iƚniya. 9 Jahuay iƚniya no'epá
lixcay titeƚco'me acueca', acuecaj
quixhuejma' tixinguf'me. Ƚinca
toƚta'a lo'enyacola' lan xanuc' judío
jouc'a locuenaye xanuc'. 10 Petsi
no'epá al c'a, ȽanDios timetsaicotola'
joupa ilajmpa liƚpicuejma'. I'ipa to
lipicuejma' ȽanDios. Timetsaicotola'
ixanuc'. Aimixhueƚcoconayacu.
Toƚta'a ƚinca lo'iyacola' lan xanuc'
judío jouc'a locuenaye xanuc'.
11 ȽanDios tixinnila' anuli jahuay
lan xanuc'. Ja'ni ajudío, ja'ni
locuenaye xanuc' ȽanDios tixinnila'
anuli. 12 Timana' lan xanuc' ailopa'a
quiƚje'e loya'apa locuxepa ȽanDios.
Iƚne tama aiquiƚsina' te loya'apa iƚe
al je'e, ja'ni ti'eyi quixcay ȽanDios
tecani'e'mola'. Pe ts'iƚsina' iƚe al
je'e, ja'ni ti'eyi quixcay ȽanDios
timi'mola': “¿Te aicolihuejcojma iƚe
liniƚiya loya'apa laifcuxe'epolhuo'?”
Iƚniya jouc'a tecani'e'mola'.
13 ȽanDios aimepenufyacola' iƚne
petsi ma le'a tiquimf'eyi Litaiqui'
locuxepa. Tepenuf'mola' iƚne no'epá
locuxepa. Iƚne aimicuxecoyacola',
tixim'mola' to lan c'a xanuc'. 14 Lan
xanuc' pe a'ij judío, iƚne petsi
ailopa'a quiƚje'e loya'apa locuxepa
ȽanDios, ja'ni ti'eyi locuxepa
ȽanDios timujyoƚtsi joupa iƚsina' te
ts'i'ic' al c'a. 15 Timujyoƚtsi iƚsina'
te ts'i'ic' locuxepa ȽanDios, jiƚpe
liƚpicuejma' iniƚingiya. Quiƚtuca'
ticuxeco'moƚtsi o ticuanajco'moƚtsi.
Iƚne quiƚtuca' iƚsina' ja'ni a'ijc'a
o ac'a lo'epa. 16 Itsiya lan xanuc'
temiyi lixcay lo'epa. ȽanDios joupa
epi'ipa limane Jesucristo, iƚque cal
Juez. Ticuaitsi al Cuecaj Quitine
iƚque ti'huac'ina'ma jahuay, ti'huájta.
Toƚta'a tuya'e' Lataiqui' loya'apa
iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, maƚe
lataiqui' laifmuc'iyalepa iya'.
17 Itsiya capalaic'o'mo' ima'
lofcuapa: “Iya' ninjudío. ȽanDios
lapenuf'ma. Iya' ƚinca aixina'
locuxepa ȽanDios. Iya' ƚinca
quihuequi cal Ƚinca CanDios.”
18 Tocua: “Aixina' lixpic'epa
ȽanDios. Aixina' te ts'i'ic' al c'a
xonca. Aƚmuc'impa locuxepa
ȽanDios, joupa cacuec'e. 19 Ma' iya'
nipajnya caxaƚ'mola' lan fohue, iƚne
pe aiquiƚsina'. Aƚ'onƚcospa to anuli
lepalc'o', nipajnya culif'e'mola' iƚniya
petsi amuf liƚpicuejma'. 20 Nipajnya
camuc'i'mola' lamac'ta xanuc'. Iya'
ƚinca nomxi. Nipajnya camuc'i'mola'
la'úhuay. ȽanDios joupa lu'ipa te
ts'i'ic' locuxepa. Toƚta'a acueca'
laipicuejma'. Ma' iya' aixina' al Ƚinca
Cataiqui'.”
21 Ima' nofcuapa toƚta'a, iya'
quicuis'ehuo', camihuo': Ima'
tomuc'ila' lof'as xanuc', ¿te ima
tomuc'iyoxi cotuca'? ¿Te taihuic'i
jouc'a iƚe lofmuc'iyalepa? Ima'
Romanos 2
287
toya'e', tocua: “Aimonantse'ma”.
Ima', ¿ja'ni tonantse? 22 Ima'
tocuxeyale, tocua: “Aimoxhuico'ma
ƚipeno ocuena cal xans”. ¿Ja'ni ima'
toxhuijma ƚipeno ocuena cal xans?
Ima' taixtuc'ola' landiosla'. ¿Ja'ni
taxic'e'ela' jiƚpe liƚxoute'? 23 Ima'
tocua: “ȽanDios, ƚinca alu'iponga'
locuxepa illanc' ninc'ijudío”. ¿Ja'ni
ima' taihuequi locuxepa ȽanDios?
O ¿tatets'i ȽanDios, aimaihuequi
iƚe Litaiqui'? 24 Al Paxi Liniƚingiya
tuya'e':
Imanc' unc'ijudío: Lan xanuc'
petsi a'ij judío tixinnilhuo'
ixcay lonƚ'epa,
toƚta'a aimixpaic'eyi ƚolanDios,
tipalaicoyi quixcay.
25 Ima' unjudío i'e'empo'
circuncidar. Lopixic' itaic' liseña
loya'apa ima' i'huexi ȽanDios.
Ne', ja'ni ima' to'ay locuxe'epo'
ȽanDios, iƚe loseña tuya'e' al ƚinca,
ima' ma' i'huexi ȽanDios. Ja'ni
aimo'ay locuxepa ȽanDios, iƚque
tixim'mo' ma' anuli to locuenaye
xanuc', iƚne petsi liƚpixic' aiquiƚtaic'
quiƚseña. 26 Cal xans pe ailopa'a
quiseña jiƚpe lipixic', ja'ni iƚque
no'epa al c'a to locuxepa ȽanDios,
¿te aimimetsaicoya? Ƚinca,
tama ailopa'a quiseña ȽanDios
timetsaico'ma. 27 Petsi aiquitaic'
quiseña jiƚpe lipixic', iƚque ƚinca
tulij'mo' ima'. Xonca ihuequi
locuxepa ȽanDios. Ima' tixoqui meta
otaic' loseña jiƚpe lopixic', ȽanDios
joupa u'ipo' te ts'i'ic' locuxepa. Oxina'
petsi liniƚiya, tijouƚa' aimaihuejma.
Iƚque pe aiquitaic' quiseña tocomma
tecani'e'mo' ima'.
28 Lan xanuc' ja'ni ma le'a
i'huáquila' ajudío iƚniya a'i quixanuc'
ȽanDios. Jouc'a tama i'empola'
circuncidar, ja'ni ma le'a jiƚpe
liƚpixic' iƚtaic' quiƚseña, ȽanDios
aimimetsaicola'. 29 Petsi aƚinca
ixanuc' ȽanDios iƚniya iƚtaic' liƚseña
ma jipu'hua ƚilunxajma', ituca'
liƚ'ejma'. Iƚne a'i ma le'a tenant'ƚiyi
iƚe lataiqui' loya'apa: “Toƚ'e'etsoƚtsi
circuncidar”. A'i. Jahuay ƚilunxajma'
tihuejcoyi jahuay locuxepa ȽanDios.
Lan xanuc' no'epá toƚta'a, tama
aimimetsaiconnila', ȽanDios
timetsaicola'. Iƚniya aƚinca ixanuc'
ȽanDios.
3 Itsiya aga aƚtalai'e'ma,
aƚmi'ma: “Ja'ni ȽanDios
tepenufila' iƚne lan xanuc' petsi
aiquiƚtaic' quiƚseña jiƚpe liƚpixic',
illanc' ninc'ijudío ¿te quipenic'
iƚe laƚseña? ¿Te xonca lapi'inga'
ȽanDios?” 2 Iya' camihuo':
ȽanDios acueca' lapi'iponga'
illanc' ninc'ijudío, xonca acueca'
laƚpaxneponga'. Ate'a ummenc'ipola'
litaiqui' laƚtatahueló ti'eƚe cuenna.
3 Ƚinca hualca iƚniya ipai'i'moƚtsi
liƚpicuejma', aiquilihuequi. ¿Te
co'iya? ¿Te ja'ni ȽanDios linespa:
“Iƚne aiquilihuequi, iya' jouc'a
capai'i'ma iƚe laitaiqui' laicupa”?
4 A'i. Toƚta'a aimi'iya mi'iya. Tama
jahuay tipai'itsoƚtsi liƚpicuejma',
tifelƚaiqueƚe, ȽanDios a'i toƚta'a
li'ejma'. Iƚque aimipai'iya litaiqui'
licupa. Toƚta'a loya'apa al Paxi
Liniƚingiya tuya'e':
Tixinintso' ma ac'a lofcuapa.
Lan xanuc' nonespá: “A'ij ƚijca
lo'epa ȽanDios”,
tomuc'i'mola' iƚniya a'ij ƚijca
lo'epa, tolij'mola'.
5 O, ¿te aƚmi'ma: “Illanc' ma
maƚ'eyi al xujc'a, ja'ni toƚta'a xonca
Romanos 2​, ​3
288
i'húaqui ac'a li'ejma' ȽanDios,
¿te calixtuc'ocoyaconga' iƚque?
¿Te caƚteƚ'micoyaconga'? A'ijc'a
lipicuejma' ȽanDios. Aimi'ay al
ƚijca”?
(Laifnespa toƚta'a capalay
ma to anuli naihuejpa quituca'
lipicuejma'.) 6 A'i. Toƚta'a aimi'iya
maƚnesyacu. Ja'ni coƚa' a'ij ƚijca
lo'epa ȽanDios coƚa' aimi'iya
mu'iyacola' lan xanuc' ja'ni ac'a o
a'ijc'a lo'epa iƚniya. Coƚa' aimi'iya
miteƚ'miyacola'.
7 O ima' tocua: “Iya' laifelƚaiqueya
ti'ay canic'. Ma cafelƚaique tixim'me
a'ij toƚta'a lipicuejma' ȽanDios.
Tixim'me ituca' iƚque lipicuejma'.
Iƚque aimifelƚaique, tinesqui ma'
al ƚinca. Tijouƚa', ¿te co'icopa
aimetenƚma iƚe laif'epa quixcay?
¿Te calacani'ecoya?” 8 Ja'ni toƚta'a
laƚnespa najmay jouc'a aƚnesle:
“Aƚ'eƚe nixpiya, toƚta'a tipammaispa
al c'a”. Ƚinca hualca aƚnesconga'
ticuayi: “Pablo y liƚejmale toƚe toƚe
lonespa”. A'i toƚta'a laƚcuapa. Pe
laƚnescoponga' toƚta'a iƚne quiƚtuca'
tecani'eyoƚtsi.
9 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te illanc'
ninc'ijudío ȽanDios xonca
limetsaiconga' to ninc'ic'a
xanuc'? A'i. Joupa aƚcuapá: Ja'ni
ninc'ijudío, ja'ni a'ij judío, jahuay
ma' anuli aƚ'epá quixcay. Aimi'iya
malunƚu'eyacoƚtsi. 10 Toƚta'a ticua al
Paxi Liniƚingiya loya'apa:
¿Te tipa'a anuli cal xans aƚijca
lipicuejma'?
A'i, ailopa'a ni' anuli.
	 11	Ma' anuli aimicuec'eyi, ma' anuli
aimehueyi ȽanDios.
	 12	Jahuay enajpoƚtsi, aimihuejyi
ȽanDios, ma' anuli ejac'pola'.
Ma' anuli ailopa'a cal c'a
quipicuejma'.
	 13	Liƚco ti'onƚcospa to liƚpu'hua
camizhua lexiya, jiƚpe
tipamma ma le'a al xujc'a.
Toƚta'a liƚtaiqui' lopalaipa iƚniya.
Ƚiƚpaƚ tinescoyi lixcay liƚf'as
xanuc', tifelƚaiqueyi.
Maƚpe liƚco tocomma to emiya
lipummaya ƚainofaƚ.
	 14	Juaiconapa cumla liƚtaiqui'
lopalaipa, ticuajyi lilf'as
xanuc', tecanitsola'.
	 15	Aimixnet'ƚyi, tixtuc'oyi liƚf'as
xanuc', iƚpic'a tima'ahualeƚe.
	 16	Ni petsi lotseyacu titeƚ'miyi
liƚf'as xanuc',
tipo'noyi cuanuc'la, ti'onƚcospola'
to lecaniya.
	 17	Iƚne ma le'a tixtuleyi, tifuleyi,
aiquiƚsina' ocuena cane, iƚe al
c'a.
	 18	Aimixpaic'eyi ȽanDios ni toƚta'a.
19 Toƚta'a loya'apa litaiqui' ȽanDios
iniƚingiya al je'e pe liniƚiya
locuxepa ȽanDios. Joupa aƚsina'
naitsi iƚne lopalaicopola' ȽanDios,
jiƚpe al je'e. Tipalaicola' ma iƚniya
pe lepi'ipola' iƚta'a quiƚje'e. (Cacua:
Illanc' ninc'ijudío aƚpalaiconga'.)
Ailopa'a notalai'e'eya ȽanDios.
Aimi'iya micuanajcoyacoƚtsi, ni'
anuli. Aimi'iya maƚcuanajcoyacoƚtsi
illanc' ninc'ijudío, jouc'a aimi'iya
micuanajcoyacoƚtsi imanc'
unc'ocuenaye xanuc'. Jahuay
naƚmana' jifa'a li'a ƚamats' tipa'a
laƚjunac'. 20 Aimi'iya maƚnesyacu:
“Nenant'ƚipa locuxepa ȽanDios.
Iƚque aƚsim'ma ninc'a xans,
lapenuf'ma.” A'i. Ailopa'a nonesya
toƚta'a. Iƚe lataiqui' loya'apa
locuxepa ȽanDios aƚmuc'inga' te
Romanos 3
289
ts'i'ic' al c'a laƚ'eyacu. Limetsaicoƚe
toƚta'a te ts'i'ic' laƚ'epa, iƚe
aimi'onƚspa to loya'apa locuxepa
ȽanDios.
21 Itsiya, ja'ni aimi'iya
malanant'ƚiyacu locuxepa ȽanDios,
¿te co'iya? Ja'ni lapenuftsonga'
ȽanDios to ailopa'a caƚjunac', ¿te
caƚ'eyacu? Iƚe laƚ'eyacu joupa
uya'apa lataiqui' loya'apa locuxepa
ȽanDios. Jouc'a uya'a'me lam
profeta. Itsiya ȽanDios joupa
imujpa xonca al cuajmaica cataiqui'.
22 Petsi no'huaiyijmpá Jesucristo
iƚniya liximpola' ȽanDios to
ailopa'a quiƚjunac', tepenufila'
jahuay iƚniya. Ja'ni ajudío, ja'ni
a'ij judío, ma' anuli ticuicomma
ti'huaiyijnle Jesucristo. 23 Jahuay
aƚ'epá quixcay. Ailopa'a cal xans
le'a ac'a lipicuejma'. Laƚpicuejma'
aimi'onƚspa to lipicuejma' ȽanDios,
iƚque pangay ac'a lipicuejma'.
Jahuay illanc' lahue'enga'. Toƚiya
cacua: Ticuicomma jahuay ma'
anuli aƚ'huaiyijnle Jesucristo.
24 Illanc' caƚtuca' ailopa'a caƚ'eyacu.
Aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi, coƚa'
lacani'e'monga' ȽanDios. Maƚque
ȽanDios acueca' aƚtoc'iponga' jahuay
illanc' naƚ'huaiyijmpá Jesucristo.
Lapenufponga' to ailopa'a caƚjunac',
lunƚu'eponga'. 25 Iƚque Jesucristo
ma ȽanDios ummepa li'a ƚamats'
titsufcoxoxi. Ixcuajaipa lijuats'
tipac'eƚa' lipoyac' ȽanDios. Toƚta'a
iƚne no'huaiyijnyacu Jesucristo
ȽanDios tixim'mola liƚejmale. Iƚe
litine lixcuajaipa Cristo lijuats'
ȽanDios imuj'ma titeƚ'mi'mola'
no'epá al xujc'a. Luyaipa quitine
ȽanDios ixnet'ƚ'mola' lan xanuc'
no'epá lixcay. Jiƚpe lancruz i'epa
al ƚijca, iƚic'mipa lajunac'. Jahuay
liƚjunac' lan xanuc' i'najtsepa
Cristo. 26 Iya' cacua: Iƚe li'ipa jiƚpe
lancruz aƚmuc'inga' aƚijca lo'epa
ȽanDios. Iƚque imuj'moxi to cal
Juez nanaic'mipola' no'epá lixcay.
Jouc'a imuj'moxi tepenuf'mola'
jahuay no'huaiyijmpá Jesucristo.
Tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'.
Cristo joupa i'najtsepa.
27 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te ja'ni xonca
aƚsinyoƚtsi ninc'ic'a xanuc'? A'i.
Aimi'iya. ¿Te ja'ni ate'a aƚ'epá al c'a,
lijou'ma ȽanDios lapenufponga'?
A'i. Ma le'a aƚ'huaiyijmpá Jesucristo,
toƚta'a lapenufinga' ȽanDios.
28 Itsiya aƚsina' te ts'i'ic' lo'epa
ȽanDios. Iƚque aimepenufyacola'
lan xanuc' pe nanant'ƚipá locuxepa.
Lan xanuc' aimi'iya menant'ƚiyacu.
Tepenuf'mola' petsi no'huaiyijmpá
Jesucristo.
29 O ¿ja'ni ȽanDios ma le'a
ƚilenDios lan judío? Iƚne iƚsina'
te ts'i'ic' locuxepa. ¿Ja'ni a'i
quilenDios locuenaye lan xanuc'?
Iƚne aiquiƚsina' te ts'i'ic' iƚe
lataiqui'. Aƚinca, ȽanDios ilenDios
locuenaye xanuc' jouc'a. 30 Tipa'a
ma le'a anuli ȽanDios. Lan judío,
iƚne iƚtaic' liƚseña jiƚpe liƚpixic',
ja'ni ti'huaiyijnle Jesucristo,
ȽanDios tepenuf'mola'. Ma' anuli
locuenaye lan xanuc' pe ailopa'a
quiƚseña, iƚne ja'ni ti'huaiyijnle
Jesucristo, ȽanDios tepenuf'mola'
jouc'a. 31 Laƚcuapa toƚta'a, ¿ja'ni
latets'iyi locuxepa ȽanDios?
A'i. Aimi'iya malatets'iyacu iƚe
lataiqui'. Iƚe itaiqui' ȽanDios. Illanc'
maƚ'huaiyijnyi Jesucristo xonca
alimetsaicoyi ac'a locuxepa ȽanDios,
xonca lanant'ƚiyi.
Romanos 3
290
4 1-3 ¿Te qui'ipa ƚaƚtatahuelo
Abraham? ¿Te quicuec'epa?
¿Te iƚque quituca' i'epa al c'a,
lijou'ma ȽanDios epenufpa to
ailopa'a quijunac'? Ja'ni coƚa' toƚta'a
li'ipa Abraham, iƚque tines'ma: “Iya'
joupa ai'epa al c'a, toƚiya lapenuf'ma
ȽanDios, aƚsim'ma to ailopa'a
caijunac'”. ȽanDios ixina' Abraham
aimi'iya minescoyacoxi toƚta'a. Al
Paxi Liniƚingiya ¿te aga tuya'e':
“ȽanDios iximpa ac'a li'epa Abraham,
toƚiya epenuf'ma to ailopa'a
quijunac'”? A'i. Aimuya'e' toƚta'a.
Ma tuya'e': “Abraham i'huaiyijmpa
ȽanDios, toƚta'a ȽanDios iximpa to
ailopa'a quijunac', epenuf'ma”.
4 Cal xans no'epa canic' tulij'ma
lo'najtse'enyacu. Ja'ni ailopa'a
qui'epa aiquitaiyinc'enni. Ja'ni
iƚpic'a titoc'iƚe, ti'najtse'enƚe,
ti'najtse'e'me. Ja'ni a'i ailopa'a tintsi.
5 Toƚta'a lo'iya cal xans nocuapa:
“Tama ca'eƚa' acueca' canic' aimi'iya
canant'ƚiya locuxepa ȽanDios.
¿Te caif'eya? Le'a ca'huaiyijm'ma
ȽanDios.” Lan xanuc' nocuapá
toƚta'a, iƚne no'huaiyijmpá, ȽanDios
titoc'ila', tepenufila' to ailopa'a
quiƚjunac'.
6 Ma toƚta'a lonespa cal rey David
mipalaijma al c'a loyaicopa cal xans
petsi ȽanDios titoc'i, tepenufi to
ailopa'a quijunac'. 7 Ticua:
Tuyalaicoyi al c'a iƚne petsi
ȽanDios iƚonc'e'epola' liƚjunac',
petsi letamu'epola' li'epa lixcay.
	 8	Ac'a loyaicopa cal xans petsi
ȽanDios aimicuxecoya,
aimimiya: “Toƚe, toƚe lixcay
lo'epa”.
9 Ninc'ixanuc' judío, illanc'
aƚtaic' laƚseña jiƚpe laƚpixic',
¿te ja'ni ma le'a illanc' toƚta'a
luyalaicoyi al c'a? ¿Te aimi'iya
muyalaicoyacu al c'a locuenaye
xanuc' jouc'a? Toƚ'nujuaisle te ts'i'ic'
li'ipa Abraham. Joupa aƚnespá:
“Abraham i'huaiyijmpa ȽanDios,
toƚta'a ȽanDios iximpa to ailopa'a
quijunac', epenuf'ma”. 10 Litine
ȽanDios lepenufpa Abraham, ¿te
ts'i'ic' iƚque? ¿Ja'ni itaic' liseña
jiƚpe lipixic'? O, ¿aiquitaic'? Litine
ȽanDios lepenufpa Abraham iƚque
aiquitaic' liseña. Aiquetec'enni
lipixic'. 11 Ate'a i'huaiyijmpa ȽanDios,
lijou'ma ȽanDios icuxe'e'ma, timi:
“To'exoxi circuncidar”. Iƚque
letec'e'em'me lipixic' imuj'moxi
ti'huaiyinge ȽanDios. Iƚque
joupa epenufpa Abraham to
ailopa'a quijunac'. Toƚta'a ȽanDios
imetsaico'ma Abraham to iƚ'ailli'
lan xanuc' no'huaiyijmpá, tama
aiquiƚtaic' quiƚseña jiƚpe liƚpixic'.
Ja'ni ti'huaiyijnyi to li'huaiyijmpa
Abraham, ȽanDios timetsaicoyi
inaxque' Abraham, tepenufila' to
ailopa'a quiƚjunac'. 12 Jouc'a iƚniya
lo'empola' circuncidar ti'i'ma ti'itsola'
inaxque' Abraham. Iƚque ai'a
ti'e'moxi circuncidar i'huaiyijmpa
ȽanDios. Ja'ni ti'huaiyijnyi ma
ȽanDios, ja'ni a'i mi'huaiyijm'me
li'epoƚtsi circuncidar, iƚniya jouc'a
inaxque' ƚaƚtatahuelo Abraham.
13 ¿Te ja'ni ȽanDios joupa iximpa
Abraham lenant'ƚipa locuxe'epa? ¿Te
toƚiya limipa te ts'i'ic' loyalaicoyacu
iƚniya, iƚque y lixanuc'? A'i.
Abraham le'a i'huaiyijmpa ȽanDios,
i'epa ƚinca limipa. Toƚta'a ȽanDios
epenuf'ma to ailopa'a quijunac',
u'ipa: “Ima' ti'i'mo' to quiƚ'ailli'
iƚne nocuxeyaleyacu fa'a li'a
Romanos 4
291
ƚamats'. Toƚta'a tonƚ'e'me imanc',
ima' y loxanuc'.” 14 ¿Naitsi iƚne
nocuxeyaleyacu jifa'a li'a ƚamats'?
¿Te ja'ni ȽanDios tipalaicola'
naihuejpá lataiqui' loya'apa
locuxepa? A'i. Ja'ni ȽanDios
tipalaicola' iƚniya, Abraham coƚa'
ailopa'a colijya tama i'huaiyijmpa
ȽanDios. Litaiqui' ȽanDios lepi'ipa
Abraham coƚa' aimenant'ƚiya,
coƚa' iƚiya infel'miyale lataiqui'.
15 Ƚinca aimi'iya maƚnesyacu:
“Lanant'ƚi'me locuxepa ȽanDios.
Toƚta'a lapi'i'monga' ma to limipa
Abraham.” Ja'ni toƚta'a laƚnesyacu
ailopa'a calapi'iyaconga'. Litaiqui'
locuxepa ȽanDios aƚmuc'inga' a'ijc'a
laƚ'epa, tipa'a laƚjunac'. Ja'ni ailopa'a
iƚe Lataiqui' ȽanDios aimi'iya
maƚcuxecoyaconga'.
16 Cacua: ȽanDios icupa cataiqui'
tipaxne'mola' iƚne no'huaiyijmpá.
A'i quicuac': “Iƚniya i'epá al c'a
ca'najtse'e'mola'”. Ma ticua: “Iƚniya
aƚ'huaiyijmpa, catoc'i'mola'”. Toƚta'a
jahuay lixanuc' Abraham ti'i'ma
tepenuf'me iƚe lopaxneyacola'. A'i
ma le'a iƚne petsi lepi'ipola' lataiqui'
loya'apa te ts'i'ic' licuxepa ȽanDios,
jouc'a tepenuf'me locuenaye
xanuc' ja'ni ti'huaiyijnyi ȽanDios
to li'huaiyijmpa Abraham. Maƚque
Abraham aƚ'ailli' jahuay illanc'
naƚ'huaiyijmpá ȽanDios. 17 Toƚta'a
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e':
Ima', axpela' lan xanuc'
timetsaico'mo' iƚ'ailli',
iƚ'ahuelo;
iƚne ituca' ituca' liƚnación.
Iƚe litine tama quituca' Abraham,
ailopa'a qui'hua, ȽanDios liximpa
iƚ'ailli' axpela' lan xanuc'. Ƚinca
ȽanDios ti'i'ma timaf'i'ina'mola'
limanapola'. Iƚque tipalaicola' lan
xanuc' ai'a timajnlita, tinescola' to
jipu'hua timana'. Ma toƚta'a li'ejma'
ȽanDios ƚi'huaiyijmpa Abraham.
18 Litine ȽanDios lipvalaic'opa,
Abraham tixinyoxi aimi'iya
muyaicoya to limipa ȽanDios. Tama
toƚta'a lixina' ma' i'huaiyijmpa
ȽanDios, ticua: “Ma ca'huaico'ma.
ȽanDios nipajnya ti'e'ma to laƚmipa.”
Toƚta'a li'ipa. Ixpe'mola' lixanuc'
Abraham, ma to limipa ȽanDios.
I'ipola' axpela' lixanuc' Abraham,
ituca' ituca' liƚnación; iƚque iƚ'ailli'.
19 Abraham imetsaicoyoxi te ts'i'ic'.
Iƚque joupa ixhuaita to amaxnu
ƚemats'. Ti'onƚcospa to cal xans
joupa imapa. Jouc'a imetsaijma
Sara te ts'i'ic'. Iƚque ƚipeno ijuiqui
caca'no'. Tama ixina' jahuay iƚta'a
Abraham ti'hua ti'huaiyinge
ȽanDios. 20 Aiquinesqui: “Aga
a'ij ƚinca ȽanDios laƚmipa.
Aica'huaiyijnconaya.” Xonca
ti'huaiyinge ȽanDios. Imetsaicopa
acueca'. 21 Ixina' aƚinca ȽanDios
nipajnya ti'e'ma to limipa. Toƚta'a
ti'hua ti'huaiyinge. 22 ȽanDios
liximpa li'huaiyijmpa epenuf'ma to
ailopa'a quijunac'.
23 Iƚe lataiqui': “ȽanDios
epenuf'ma to ailopa'a quijunac'”,
tipalaicola' axpela', a'i ma le'a
Abraham. 24 Aƚpalaiconga' jouc'a
illanc' naƚ'huaiyijmpá ȽanDios.
Illanc' aƚcuayi: “Aƚinca ȽanDios
imaf'i'inapa ƚaƚPoujna Jesús,
ipa'anapa pe lomana' lamizhua”.
Ja'ni toƚta'a aƚ'huaiyijnyi ȽanDios,
iƚque lapenufinga' jouc'a. Aƚsinninga'
to ailopa'a caƚjunac'.
25 Illanc' ƚinca aicaƚ'aic' locuxepa
ȽanDios. ȽanDios icupa ƚaƚPoujna
Romanos 4
292
Jesús tima'anƚe, ti'najtse'ma
laƚjunac'. Jesús lijoupa li'najtsepa,
imapa, ȽanDios imaf'i'inapa. Toƚiya
ȽanDios ti'i'ma lapenuf'monga'
illanc', lapenuf'monga' to ailopa'a
caƚjunac'.
5 Itsiya aƚ'huaiyijnyi Jesucristo,
iƚque ƚaƚPoujna. Toƚta'a
ȽanDios lapenufinga' to ailopa'a
caƚjunac', aimalixtuc'oconayaconga'.
2 Ma' iƚque Jesús i'najtsepa
laƚjunac'. Toƚiya ȽanDios aƚtoc'inga',
lapenufinga', aimalacani'eyaconga'.
Tixoqui calata aƚcuayi:
“Aƚƚaitsufcotonga' jipu'hua,
aƚpai'itonga', aƚ'itonga' pangay
c'a laƚpicuejma', ma to ȽanDios
lipicuejma'”.
3 A'i ma le'a tixoqui calata
aƚ'huaicoyi aƚƚaitsufcotonga'
jipu'hua, ma maƚmana' fa'a li'a
ƚamats' ja'ni aƚteƚcoyi aƚs'najtsi'iyi
ȽanDios, aƚcuayi: “Ac'a luyalaicoyi”.
Aƚsinyi ma maƚteƚcoyi lihuic'i'me
aƚsnet'ƚ'me. 4 Ja'ni aƚsnet'ƚyi
tetenƚcocojma ȽanDios iƚe laƚ'ejma'.
Ja'ni aƚsina' joupa etenƚcocopa
ȽanDios iƚe laƚ'ejma' xonca
aƚ'huaiyijm'me ȽanDios, aƚcua'me:
“Ƚinca aƚƚaitsufcotonga' jipu'hua”.
5 Aƚinca ti'i'ma aƚ'huaiyijm'me
toƚta'a. ȽanDios aimaƚfel'miyaconga',
aƚƚaitsufcotonga'. Iƚque joupa
aƚmuc'iponga' aƚ'enga' capic'a.
Toƚta'a lu'inga' jiƚpe ƚalunxajma'
cal Espíritu Santo ƚalapi'iponga'
ȽanDios.
6 Illanc' aicalihuejma ȽanDios.
Litine lixpic'epa ȽanDios
tima'anƚe Cristo, ti'najtseƚa' iƚe
laƚjunac', ma toƚta'a li'ipa. Cristo
aicaƚ'huaiconga' malunƚu'eyacoƚtsi
illanc' caƚtuca'. Iƚque ixina'
aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi. 7 Ja'ni
lunƚu'e'me anuli ƚaƚf'as xans, iƚque
aƚijca lipicuejma', ¿te aƚcu'me
laƚpitine lunƚu'eƚe iƚquiya? Ƚinca
tama juaiconapa ac'a lipicuejma'
ƚaƚf'as xans, afule maƚcuyacu
laƚpitine. 8 ȽanDios ituca' li'ejma',
aimaƚ'onƚiyaconga' to illanc'. Illanc'
ma maƚ'eyi quixcay Cristo icupoxi
tima'anƚe, i'najtsepa laƚjunac'.
Toƚta'a ȽanDios aƚmuc'inga'
aƚinca aƚ'enga' capic'a. 9 Jiƚpe
lancruz, lixcuajaiyopa lijuats'
Cristo i'najtsepa laƚjunac'. Toƚta'a
ȽanDios lapenufinga' to ailopa'a
caƚjunac'. Tijouƚa', ¿te co'iya? ¿Te
lapi'icona'monga' laƚjunac' anuli
locuenaye no'epá quixcay, iƚne
petsi aimi'huaiyijnyi Jesucristo?
A'i. Lunƚu'e'monga' nulemma.
10 Illanc' aƚfuli'ipá ȽanDios, iƚque
jouc'a aƚfuli'iponga'. Mi'i toƚta'a
ƚi'Hua icupoxi tima'anƚe, aƚ'etsonga'
aƚejmaleƚe ȽanDios. Itsiya ma
toƚta'a i'ipa, illanc' aƚejmale
ȽanDios. Tijouƚa', ¿te co'iya? ¿Te
aimalunƚu'eyaconga'? Cristo joupa
imaf'inapa, joupa lapi'iponga' al
ts'e laƚpitine, ƚinca lunƚu'e'monga'.
11 A'i ma le'a aƚ'huaicoyi Locuenaj
Quitine lunƚu'etsonga'. Ma' itsiya
tixoqui calata aƚ'huaiyijnyi ȽanDios.
ȽaƚPoujna Jesucristo joupa ipac'epa
lipoyac', ma' itsiya aƚejmale anuli.
12 Al xujc'a lopa'a li'a ƚamats'
icuai'e'ma fa'a anuli cal xans.
Icuaitsi al xujc'a ipango'ma i'i'ma
lamaya. Jahuay lan xanuc' i'e'me
al xujc'a, toƚta'a jahuay tixinyi
lamaya. 13 Ƚinca, iƚniya ƚitiné
ȽanDios tama iximpola' lixcay
lo'epa lan xanuc' aimicuxecola'.
Aimi'iya. Iƚniya ƚitiné aicu'ila'
Romanos 4​, ​5
293
litaiqui' locuxe'epola' lo'eyacu.
Toƚta'a aimi'iya micuxecoyacola'
petsi aimenant'ƚiyi. 14 Ƚitiné
ai'a tepenuf'ma Moisés litaiqui'
locuxepa ȽanDios, jahuay iƚne
ƚitiné ti'hua lamaya. Ti'hua limane
titeƚ'mi'mola' lan xanuc'. Toƚta'a
li'ipola', tama lixcay li'epa a'ij nuli
to li'epa Adán, iƚque aiquihuejma
lixc'ai'ipa ȽanDios. Li'epa Adán
acueca' li'e'epola' lan xanuc'. Toƚta'a
iƚque Adán ti'onƚcospa to ƚocuena
cal xans ƚocuaicoya. Iƚque acueca' al
c'a lo'e'eyacola'.
15 Ƚinca, tama acueca' a'ijc'a
li'epa Adán aimi'iya mi'onƚiyacu
iƚe laƚpaxneponga' ȽanDios.
Li'ipa, anuli cal xans, iƚque Adán,
aiquihuejma ȽanDios. Toƚta'a
acueca' li'ipola' lan xanuc'. Axpela'
timanala'. Lijou'ma xonca acueca'
iƚe al c'a li'epa ȽanDios. Iƚque
ixpic'epa tipaxnetsola' lanxpela'. Ma'
anuli lixpic'epa Jesucristo. Toƚta'a
iƚque aƚtoci'iponga' ninc'xpela'.
16 Iya' cacua: Laƚpaxneponga'
ȽanDios tipammaispa al c'a
juaiconapa. Lixcay li'epa Adán
ipammaitsi jouc'a, iƚe a'ijc'a. Toƚta'a
aimi'onƚspola'. Adán anulemma
aiquihuejma ȽanDios. Lijou'ma
ȽanDios imetsaico'ma a'ijc'a li'epa
Adán, ecani'epa, jouc'a ecani'epola'
jahuay lan xanuc'. Illanc' axpe'
aicalihuejma ȽanDios, iƚque
aicalacani'enga', lapenufinga' to
ailopa'a caƚjunac'. 17 Li'ipa, anuli cal
xans i'epa lixcay, lijou'ma epi'impa
quimane lamaya, i'huajco'mola'
jahuay. Itsiya acueca' juaiconapa
aƚtoc'iponga' ȽanDios, aƚ'eponga'
al cueca' al c'a, lapenufponga'.
Tijouƚa', ¿te caƚ'iyaconga'? ¿Te ja'ni
lamaya lulij'monga' jouc'a? A'i.
Aimalulijyaconga' lamaya. Ƚocuena
cal xans, iƚque Jesucristo, joupa
lapi'iponga' al ts'e laƚpitine.
18 Anulemma ne'a Adán
aiquihuejma lixc'ai'ipa ȽanDios,
lijou'ma lan xanuc', jahuay iƚniya,
ecanipola'. Ƚocuena cal xans
ixhuai'nipa nulemma locuxepa
ȽanDios, toƚta'a jahuay nipajnya
tepi'im'mola' al ts'e liƚpitine.
ȽanDios nipajnya tepenuf'mola'
to ailopa'a quiƚjunac'. 19 Anuli
cal xans aiquihuejma lataiqui'
lixc'ai'ipa ȽanDios, lijou'ma i'ipa
ixcay liƚpicuejma' axpela' lan xanuc'.
Ƚocuena cal xans ihuejcopa jahuay
licuxe'epa ȽanDios, toƚiya axpela'
ti'i'mola' ac'a xanuc'.
20 Ma mi'eyi lixcay lan xanuc'
ȽanDios u'ipa Moisés te ts'i'ic'
litaiqui' locuxepa. Toƚta'a ti'eƚe
xonca al cueca', xonca tihuejle
lixcay. Lijou'ma petsi lan xanuc'
xonca aimihuejcoyi, xonca
itoc'i'mola' ȽanDios, xonca acueca'
al c'a li'epola' iƚque. 21 Toƚiya
tama lixcay ti'hua tuliquila' lan
xanuc', timala' joupa ecanipola',
xonca acueca' aƚtoc'inga' ȽanDios.
Jesucristo, iƚque pangay ac'a li'epa,
pangay ac'a lipicuejma', lapi'inga'
laƚpitine aimijouya. Toƚta'a
aimalulijyaconga' nulemma lamaya.
6 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Te
aga aƚnes'me: “ȽanDios
aƚtoc'iponga', joupa lapenufponga'.
Najmay ti'hua aƚ'eƚe lixcay. Toƚta'a
ti'hua aƚtoc'iconatsonga', ti'iƚa' xonca
acueca' laƚtoc'iyaconga'”? 2 A'i. Toƚe
aimi'iya maƚnesyacu. Li'ipa, ma
maƚ'eyi lixcay, ¿te lulijyi laƚpitine o
a'i? Laƚ'epa lixcay ma lacani'eponga'.
Romanos 5​, ​6
294
¿Ja'ni ma' anuli aƚ'econa'me? A'i.
Aimi'iya.
3 Illanc' naƚ'huaiyijmpá, ja'ni joupa
lapo'imponga' joupa aƚ'epoƚtsi anuli
Cristo, iƚque ƚimayopa jiƚpe lancruz.
O ¿ja'ni aicoƚsina' te ts'i'ic' iƚe
li'ipolhuo'? 4 Limapa Cristo emumpa.
Jiƚpiya laja' tocomma lamumponga'
jouc'a, aƚmaponga'. Iƚe laƚ'iponga'
ti'onƚcospa to li'ipa Cristo. Iƚque
lijoupa limapa imaf'i'inapa qui'Ailli',
iƚque cal Cuecaj CanDios. Illanc'
jouc'a lapi'iponga' al ts'e laƚpitine,
ti'iƚa' ituca' ƚaƚ'ejma'.
5 Ja'ni aƚinca aƚmaponga' anuli
Cristo, anuli mipa'a laƚpitine. Cristo
aimijouya lipitine. Illanc' laƚpitine
jouc'a aimijouya, iƚe al ts'e laƚpitine
lalapi'iponga' ȽanDios. 6 Joupa
aƚsina' te ts'i'ic' laƚ'iponga'. Li'ipa,
lihuejyi caƚtuca' laƚpicuejma'. Ma
to maƚmana' iƚniya ƚitiné, maƚtaiyi
laƚjunac', lapaƚts'ingimponga'
anuli Cristo jiƚpe lancruz. Toƚta'a
aimi'iya maƚcuxeconyaconga',
aimaƚminyaconga': “Toƚe, toƚe
lo'epa lixcay, tecani'em'mo'”. 7 Anuli
ƚimanapa aimicufquinyacu li'epa
lixcay. Aimi'iya.
8 Ja'ni aƚcuayi: “Ne', aƚmaponga'
anuli Cristo”, jouc'a aƚnes'me:
“Ƚinca aƚmaf'i'inaponga' anuli
Cristo”. Cristo joupa imaf'inapa,
aimimaconaya. Illanc' jouc'a tipa'a
al ts'e laƚpitine, iƚe aimijouya.
Lamaya ailopa'a caƚ'e'econayaconga'.
9 Cristo lijoupa limapa, imaf'inapa,
ipayonamma pe lomana' lamizhua.
Aimimaconaya. Lamaya aimulijya.
Ailopa'a co'e'econaya. Toƚta'a aƚsina'.
10 Cristo limapa jiƚpe lancruz
aƚ'najcufponga' laƚjunac'. Toƚta'a
ȽanDios ecani'epa. Aimi'e'econaya
toƚta'a. Itsiya ma' imaf'i'. Maƚque
ȽanDios imaf'i'ina'ma. 11 Imanc'
jouc'a tolimetsaicotsoƚtsi to joupa
ima'ampolhuo' ma' anuli Cristo. Iƚe
loƚ'epa lixcay ecani'epolhuo'. Jouc'a
tolimetsaicotsoƚtsi oƚmaf'i' ma' anuli
Jesucristo. Toƚ'nujuaisle lepi'ipolhuo'
al ts'e loƚpitine ȽanDios.
12 Itsiya loƚcuerpo
aimicuxecona'molhuo'. Iƚe ƚinca
tijanaca tixa'huelhuo' toƚ'eƚe
nixpiya. Toƚ'nujuaisle, iƚe loƚcuerpo
aimijucoya, ti'hua tijaf'quinghua.
13 Toƚ'etsoƚtsi cuenna. Aimolapi'i'me
lane loƚmane', loƚ'mitsi', loƚ'u', jahuay
lopa'a loƚcuerpo, aimi'e'me nixpiya.
Toƚnesle: “Lai'epa lixcay joupa
lacani'epa. ȽanDios aƚmaf'i'inapa.
Itsiya cacu'moxi ȽanDios, cami'ma:
ManDios, ma' ima' aƚcuxe'ma. Iƚne
laimane', lai'mitsi', lai'u', jahuay
laicuerpo, toxhuico'ma ima'. Toƚta'a
canant'ƚi'ma lotaiqui' lofcuxepa.”
14 Iya' camilhuo': Aimulijyacolhuo'
lixcay. Litaiqui' locuxepa ȽanDios
aimi'iya micuxecoyacolhuo'.
ȽanDios joupa itoc'ipolhuo', joupa
epenufpolhuo'.
15 Itsiya, ¿te co'iya? Illanc' joupa
aƚsina' aimi'iya malanant'ƚiyacu
locuxepa ȽanDios. Aƚsina' aimi'iya
malunƚu'eyacoƚtsi illanc' caƚtuca'.
Tijouƚa', ¿te caƚnescoyacu? ¿Ja'ni
aƚnes'me: “Ma ȽanDios aƚtoc'ipa,
iƚque lunƚu'e'ma. Itsiya ailopa'a
tintsi. Ca'e'ma nixpiya”? A'i.
Aimi'iya maƚnesyacu toƚta'a. 16 Jifa'a
li'a ƚamats' ja'ni tolahueƚe coƚpoujna,
¿te aicoƚsina' lo'iyacolhuo'?
Tijouƚa' ti'iƚa' oƚpoujna iƚque
ticuxe'molhuo'. Imanc' tolihuejco'me
to quimozó. Ja'ni lixcay oƚpoujna
tolihuej'me locuxe'epolhuo', tijouƚa'
Romanos 6
295
tecani'em'molhuo'. Ja'ni ȽanDios
oƚpoujna, tolihuej'me iƚque. Iƚque
tilanc'e'e'molhuo' loƚpicuejma',
tepenuf'molhuo'.
17 Li'ipa, imanc' tolihuejyi
lixcay. Cax'najtsi'i ȽanDios
joupa oƚpai'ipoƚtsi loƚpicuejma'.
Joupa olapenufpá Lataiqui'
limuc'impolhuo', jahuay ƚolunxajma'
tolihuejyi. 18 Itsiya joupa i'ipa
ocuena ƚoƚPoujna. Lixcay aimi'iya
micuxeconayacolhuo'. Itsiya al ƚijca
cataiqui' ticuxelhuo'. 19 Iya' mane
ca'onƚicojma cataiqui'. Aixina' ja'ni
ti'iƚa' xonca ipime cataiqui' imanc'
aimi'iya moƚhuaƚyacu. Camilhuo':
Luyaipa quitine oƚcu'moƚtsi. I'ipa
oƚpoujna lixcay, aimolihuejyi
locuxepa ȽanDios, nixpiya tonƚ'eyi.
Itsiya aimoƚ'econa'me iƚe li'ipa
loƚ'epa. Itsiya toƚcutsoƚtsi. Toƚmiƚe
ȽanDios: “Fa'a tipa'a laicuerpo
jahuay ƚi'huexi. Mane ca'e'ma al
c'a. Aƚcuxeƚa' al ƚijca cataiqui',
quihuejco'ma.”
20 Li'ipa, imanc' toƚcuayi: “Illanc'
lihuejcoyi caƚtuca' laƚpicuejma'”.
Iƚniya ƚitiné ƚinca tonƚ'eyi nixpiya.
Aimonƚ'eyi al c'a to locuxepa
ȽanDios. Iƚe litaiqui' ȽanDios
tocomma to aimicuxelhuo' imanc'.
21 Itsiya toƚsinyi alaic'ata iƚe lonƚ'epa.
Iƚe lixcay lonƚ'epa, ¿ja'ni i'e'epolhuo'
al c'a? A'i. Iƚne petsi no'epá toƚta'a
ma le'a tecani'eyoƚtsi.
22 Camicona'molhuo': Itsiya
joupa i'ipa ocuena ƚoƚPoujna.
Aimolihuejcoyi lixcay. Itsiya
ma ȽanDios oƚPoujna. Ti'hua
ti'i'molhuo' pangay c'a loƚpicuejma'.
ȽanDios tilaitsufcotolhuo' jiƚpiya
aimijouya loƚpitine. 23 Ƚinca
lixcay ti'najtsela' ts'ilihuequi. Petsi
naihuejpá tecani'em'mola'. A'i
toƚta'a lalulijyaconga' ja'ni ȽanDios
aƚPoujna. Iƚque ma' aƚtoc'inga' illanc'
naƚ'huaiyijmpá Jesucristo ƚaƚPoujna.
Lapi'inga' al ts'e laƚpitine, iƚe litine
aimijouya.
7 Cunc'aipimaye, lataiqui'
loya'apa locuxepa ȽanDios
aimi'iya maƚcuxecoyaconga'. Imanc'
joupa oƚsina' te ts'i'ic' laƚ'iponga'
ninc'ixanuc' ma maƚmana' fa'a
li'a ƚamats'. Ma caƚmaf'i' tipa'a
lataiqui' laƚcuxeponga'. Ja'ni joupa
aƚmanaponga' iƚe lataiqui' aimi'iya
maƚcuxecoyaconga'. 2 Toƚta'a lo'ipola'
lacaƚ'no' iƚniya namalƚipá. Ma
quimaf'i' ƚipe'ailli' ƚaca'no' aimi'iya
mihuejya ocuenaj xans. Ja'ni
timanƚa' cal xans, tuhuaƚquenno
ƚaca'no'. 3 Ma quimaf'i' ƚipe'ailli', ja'ni
ƚipeno tihuejla' ocuenaj xans, iƚque
ƚaca'no tecani'em'me, tinescom'me
ixcay li'epa. Toƚta'a loya'apa lataiqui'
laƚcuxeponga'. Ƚinca ja'ni joupa
imanapa ƚipe'ailli', ƚaca'no' nipajnya
tihuej'ma ocuenaj xans. Ailopa'a
conesconyacu.
4 Cunc'aipimaye, iƚe litine
lima'ampa Cristo, lepaƚts'ingimpa
licuerpo jiƚpe lancruz imanc',
ja'ni i'ipolhuo' anuli iƚque, jouc'a
ima'ampolhuo'. Toƚta'a tama
tolihuejle al ts'e cataiqui', aimi'iya
micuxecoyacolhuo' lataiqui'
locuxepa ȽanDios. Tonlihuejyi
Cristo, iƚque joupa imaf'inapa.
Maƚque oƚPoujna o ti'onƚcospa to
coƚpe'Ailli'. Ma monlihuejyi iƚque
tipammaispa loƚpitine, tonƚ'e'me
latenƚcocopa ȽanDios.
5 Iƚniya ƚitiné ai'a lapenuf'me al
ts'e laƚpitine, aiqui'ic' calihuequi
locuxepa ȽanDios. Maƚ'nujuaisyi
Romanos 6​, ​7
296
loya'apa iƚe lataiqui', aƚspic'eyi
aƚ'eƚe nixpiya. Toƚta'a lacani'eyoƚtsi.
6 Iƚniya ƚitiné coƚa' ti'i'ma
aƚcuxecom'monga', aicalanant'ƚi
locuxepa ȽanDios. Itsiya aimi'iya
maƚcuxeconyaconga'. Tocomma to
joupa aƚmanaponga'. Itsiya tipa'a
al ts'e laƚpitine. Toƚta'a ti'i'ma
lihuejco'me ȽanDios ƚaƚPoujna.
Li'ipa ituca' laƚ'ejma', aƚcuayi: “Iya'
caituca' quihuejco'ma iƚe lataiqui'
locuxepa ȽanDios”. Itsiya aƚsina',
ja'ni caƚtuca' aimi'iya.
7 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Ja'ni
ixcay cataiqui' iƚe locuxepa
ȽanDios? A'i. Aimi'iya maƚnesyacu
toƚta'a. Al coƚta aicainimetsaijma
lixcay laif'epa. Toƚta'a aƚmuc'ipa
lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios.
Iƚe lataiqui' ticua: “Aimojanaj'ma
ƚi'hueca ƚof'as xans”. Ja'ni coƚa'
aicaixina' iƚe lataiqui', coƚa' aimi'iya
quimetsaicoya a'ijc'a laif'epa ma
cajanaca. 8 Laicuejpa iƚe lataiqui',
ƚinca aiximpa ixcay laif'epa ma
cajanaca. Lijou'ma lixcay lopa'a
laipicuejma' xonca tijanaca. Xonca
aipic'a coƚa' ca'huejla' ƚi'hueca
ƚaif'as xans. Ja'ni coƚa' ailopa'a iƚe
lataiqui' laƚcuxeponga' iƚe lixcay
coƚa' aiquicueya quimane, aimi'iya
malacani'eyaconga'. 9 Iƚniya ƚitiné
ma aicaicueca locuxepa ȽanDios
tixoqui neta cuyaijma lapajnya.
Icuaitsi litine laicuej'ma nulemma
iƚe lataiqui' loya'apa: “Aimojanaj'ma
ƚi'hueca ƚof'as xans”. Iƚe litine ƚinca
aiximpa imaf'i' iƚe lixcay lopa'a
laipicuejma'. Aiximpoxi ma lacani'e.
10 Lataiqui' loya'apa: “Aimojanaj'ma
ƚi'hueca ƚof'as xans”, ac'a cataiqui'
iƚiya. Ja'ni lanant'ƚiƚe, xonca al c'a
luyalaico'me lapajnya. Iya' aiximpa
ituca' laƚ'ipa. Aimi'iya canant'ƚiya.
Ma le'a lacani'e. 11 Ma cacueca iƚe
lataiqui', lixcay caipicuejma' i'ipa
xonca imaf'i', aƚfel'mipa. Lijou'ma
xonca aijanaj'ma. Toƚta'a iƚe lataiqui'
ma lacani'epa.
12 Iya' cacua: A'i quixcay cataiqui'
iƚe locuxepa ȽanDios. Jahuay
locuxepa ȽanDios ma' apaxi, ma'
i'huexi ȽanDios. Lataiqui' loya'apa:
“Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans”,
iƚe apaxi cataiqui'. Aƚsc'ai'inga'
aƚ'eƚe al ƚijca, aƚ'eƚe ma le'a al
c'a. 13 Lijou'ma, ¿te qui'ipa? Ma
cainihuequi iƚe al c'a cataiqui', ¿ja'ni
toƚta'a cacani'eyoxi? A'i. Aimi'iya
canescoyacoxi toƚta'a. Iƚe al c'a
cataiqui' ma' aƚmuc'ipa te ts'i'ic'
laipicuejma'. Iƚe acueca lixcay. Ma
iƚe laif'epa lixcay lacani'epa. Iƚe al
c'a cataiqui' aƚmuc'ipa juaiconapa
acueca' ixcay iƚe lai'epa.
14 Aƚsina' pe qui'huayomma
iƚe lataiqui' locuxepa ȽanDios.
I'huayomma mane al toncay, jiƚpe
lipicuejma' ȽanDios. Iya' ituca'
laipicuejma'. Iya' ma ninxans. Iƚe
lixcay i'ipa to ƚaipoujna, aƚcuxe.
15 Iya' aicaxpic'e toƚta'a lai'ejma'.
Caxhueƚma. Petsi lalatenƚcocopa,
iƚe aica'ay. Laif'epa capilaic', iƚe
ƚinca ca'ay.
16 Ja'ni ca'eƚa' lixcay, ƚinca
iƚe laif'epa aimalatenƚma.
Quimetsaijma ac'a litaiqui' ȽanDios
locuxepa, toƚta'a xonca aipic'a
quihuejla' ȽanDios. 17 Toƚiya
cacua: A'i caituca' ca'ay iƚiya
pe aimalatenƚma. Iƚe lixcay
caipicuejma' aƚcuxe ca'eƚa'.
18 Ƚinca aixina' iya' caituca'
aimi'iya ca'eya al c'a. Ti'i'ma
caxpic'e'ma ca'eƚa' al c'a, tijouƚa',
Romanos 7
297
¿ja'ni canant'ƚi'ma iƚe laifxpic'epa?
A'i, aimi'iya. 19 Iƚe al c'a laifxpic'epa
ca'eƚa', aica'ay. Lixcay, iƚe pe
aimalatenƚma, ƚinca ca'ay. 20 Iya'
cacua: Ja'ni aimalatenƚma iƚe lixcay
laif'epa tocomma to a'i iya' caituca'
ca'ay iƚiya. Iƚe lixcay caipicuejma'
aƚcuxe ca'eƚa'.
21 Ƚinca, lataiqui' loya'apa
locuxepa ȽanDios aƚcuxe.
Aƚsc'ai'i ca'eƚa' al c'a. Iƚe aipic'a.
Cacua: Ca'e'ma. Tijouƚa' aimi'i.
Tipa'a laƚpa'nepa. Aƚpa'ne iƚe
lixcay caipicuejma'. 22 Cacua:
Juaiconapa ac'a lataiqui' loya'apa
locuxepa ȽanDios. 23 Ituca'
laƚsahue'epa laicuerpo. Tama
cacua: “Quihuejco'ma locuxepa
ȽanDios, iƚe al c'a”, laicuerpo
aimicua. Tipa'a lipujfxi lulijla',
ca'eƚa' laƚcuxe'epa nixpiya. 24 Iya'
cacua: Acueca' caxhueƚma. ¿Naitsi
laƚcuanajcoya? Iƚe laicuerpo ma
le'a ipic'a lacani'e'ma. ¿Naitsi
lalunƚu'eya? 25 Cax'najtsi'i ȽanDios.
ȽaƚPoujna Jesucristo, iƚque ƚinca
alunƚu'e'ma. Iya' caituca' aimi'iya
culijya. Caxpic'e ca'eƚa' al c'a. Ja'ni
toƚta'a quihuejla' ƚinca quihuejco'ma
locuxepa ȽanDios. Ituca'
loxahue'epa iƚe laicuerpo. Ja'ni
toƚta'a quihuejla' ca'e'ma nixpiya.
8 Itsiya ȽanDios
aimalacani'eyaconga' illanc'
naƚ'huaiyijmpá Jesucristo, iƚque
joupa lapenufponga'. Illanc'
aimalihuejyi laƚsahue'eponga'
laƚcuerpo, lihuejcoyi laƚcuxe'eponga'
cal Espíritu Santo. 2 Iya' joupa
aiximpa aimi'iya canant'ƚiya
locuxepa ȽanDios. Aimi'iya
cunƚu'eyacoxi. Lixcay laipicuejma'
ma maƚcuxe lacani'e'ma. Itsiya
ituca' laifnuyaicopa lapajnya.
Ca'huaiyinge Jesucristo, tipa'a al
ts'e laipitine, aƚcuxe cal Espíritu
Santo.
3 Iƚe lataiqui' loya'apa locuxepa
ȽanDios ailopa'a quipujfxi mulijya
lixcay laƚpicuejma'. ȽanDios ƚinca
ti'i'ma, joupa i'epa. Ummepa ƚi'Hua.
Iƚquiya i'epoxi xans, aƚ'onƚcosponga'
to illanc' ninc'ixanuc'. Ma le'a
ailopa'a quixcay lipicuejma'.
I'huamma fa'a li'a ƚamats'
itsufcopoxi, aƚ'najcufponga' laƚjunac',
ecani'epa lixcay laƚpicuejma'.
4 Toƚiya itsiya ti'i'ma lanant'ƚi'me
iƚe al c'a laƚcuxe'eponga' ȽanDios.
Illanc' lihuejcopá cal Espíritu Santo
a'i laƚsahue'eponga' laƚcuerpo.
5 Lan xanuc' naihuejpá
quiƚtuca' liƚpicuejma' tixpic'eyi
latenƚcocoyacola' iƚne quiƚtuca'. Lan
xanuc' naihuejpá cal Espíritu Santo,
tixpic'eyi latenƚcocoya cal Espíritu
Santo. 6 Petsi naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma' tecani'em'mola'. Petsi
naihuejpá cal Espíritu Santo tipa'a
al ts'e liƚpitine, tuyalaicoyi al c'a.
Aimixhueƚcoyi, ailopa'a tintsi. 7 Petsi
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma',
iƚne tecaxaispola', mane tifuli'iyi
ȽanDios. Aimihuejyi locuxepa iƚque.
Aimi'iya mihuejyacu. 8 Cal xans,
ja'ni ailopa'a al ts'e lipitine locupa
cal Espíritu Santo, iƚque cal xans
aimi'iya metenƚcocoya ȽanDios.
9 Imanc' aimi'onƚcotolhuo' to
iƚniya. Ja'ni joupa olapenufpá cal
Espíritu Santo, ja'ni toƚmana' anuli
iƚque, ma tipa'a al ts'e loƚpitine.
Ƚinca cal xans, ja'ni aiquepenufi
ƚi'Espíritu Cristo, iƚque cal xans
a'i qui'huexi Cristo. 10 Ja'ni joupa
olapenufpá Cristo ȽanDios
Romanos 7​, ​8
298
epenufpolhuo' to ailopa'a coƚjunac'.
Toƚta'a tipa'a al ts'e loƚpitine,
aimimayacolhuo' nulemma. Ƚinca
lonƚ'epa lixcay joupa ecani'epolhuo'
loƚcuerpo, iƚe tima. 11 Ja'ni joupa
olapenufpá cal Espíritu Santo, ja'ni
joupa oƚƚaitsufma, ni loƚcuerpo
mimaya nulemma. Lijoupa limapa
Cristo, ȽanDios imaf'i'inapa. Imanc'
ma' anuli timaf'i'ina'molhuo'. Toƚta'a
lo'eyacolhuo' cal Espíritu Santo,
iƚque ƚi'Espíritu ȽanDios, imanc'
oƚƚaitsufma.
12 Itsiya cunc'aipimaye, ¿naitsi
caƚ'najtse'econayacu? ¿Naitsi
calihuejcoyacu? ¿Laƚcuerpo
aƚtaiyinc'e? ¿Ja'ni iƚe aƚpoujna? A'i.
13 Ja'ni tolihuejcoyi loxahue'epolhuo'
loƚcuerpo mane tecani'em'molhuo'.
Ja'ni tolihuejcoyi cal Espíritu Santo
tolatec'cona'me lonƚ'epa lixcay,
iƚe loxahue'epolhuo' loƚcuerpo.
Aimonƚ'econayacu iƚta'a. Tijouƚa'
timaf'i'ina'molhuo' ȽanDios.
14 Petsi naihuejpá ƚi'Espíritu
ȽanDios, iƚniya inaxque'
ȽanDios. 15 Luyaipa quitine
micuxelhuo' lixcay, iƚe lataiqui'
loya'apa locuxepa ȽanDios
ticuxecolhuo'. Toƚsueƚcoyi, toƚcuayi:
“Aƚteƚ'mi'monga' ȽanDios”. Itsiya
joupa olapenufpá cal Espíritu Santo.
Iƚque aimepi'iyacolhuo' toƚta'a
loƚpixhuejma'. Lolapenufpa iƚque
cal Espíritu ȽanDios epenufpolhuo'
to quinaxque'. Maƚque cal Espíritu
aƚmuc'inga' te ts'i'ic' lacui'i'me
ȽanDios. Aƚmiyi: “Ima' mai'Ailli'”.
16 Maƚpe ƚalunxajma' aƚsingufyoƚtsi
inaxque' ȽanDios. Ma' anuli lu'inga'
cal Espíritu Santo. 17 Maƚmana' fa'a
li'a lamats' ja'ni illanc' inaxque'
ȽanDios ƚinca pu'hua ȽanDios
lapi'itonga' iƚe lapi'iyacola' linaxque'.
ȽanDios joupa imetsaicopa
ƚi'Hua, iƚque Cristo. Illanc' jouc'a
limetsaicotonga'. Fa'a ja'ni
laƚteƚcopa ti'onƚcospa to liteƚcopa
Cristo, pu'hua jouc'a aƚ'onƚcotonga'
to Cristo, aƚƚaitsufcotonga' ȽanDios.
18 Itsiya litine aicaƚsina' te ts'i'ic'
al c'a lalapi'iyaconga' ȽanDios.
Ƚinca, acueca' juaiconapa iƚe
laƚ'iyaconga' pu'huanni. Iƚta'a
laƚtelcopa itsiya litine aimi'iya
maƚ'onƚicoyacu al cueca' al c'a
lalapi'inyaconga'. 19 Fa'a li'a lamats'
jahuay lilanc'epa ȽanDios tocomma
to ticuitsufyi, tinesyi: “¿Te quitine
aƚsim'mola' iƚniya linaxque' ȽanDios
lolaitsufcoyacola'? ¿Te quitine
aƚsim'mola' te ts'iƚ'ic' iƚniya?”
20 Ƚinca, itsiya jahuay lilanc'epa
ȽanDios i'huáqui eteƚquenamma.
Iƚe litine ȽanDios liteƚ'mipa cal
xans ni'epa quixcay jouc'a iteƚ'mipa
jahuay lilanc'epa. Tama ailopa'a
qui'epa, eteƚquenamma. A'i
nulemma queteƚqueya. Aimipaneya
toƚta'a. 21 Itsiya ƚinca lamaya
ti'huajcola' jahuay. Ailopa'a cunƚuya.
Juaiconapa acueca' al c'a lo'e'eyacola'
linaxque' ȽanDios. Tunƚu'e'mola'.
Lamaya aimi'huajcoconayacola'.
Lilanc'epa ȽanDios jouc'a tulij'ma
lamaya, aimiminscoconaya.
22 Aƚsina' aiqui'ic' toƚta'a. Itsiya
jahuay lilanc'epa ȽanDios tocomma
to titeƚma acueca' cumla. Lo'ipa
ti'onƚcospa to loteƚcopa ƚaca'no'
nocuaiya ƚi'hua. Iƚque acueca'
cumla titeƚco'ma. 23 Illanc' jouc'a
lumlequinga'. Aƚteƚcoyi jiƚpe
ƚalunxajma' ma caƚ'huaijma
ȽanDios lapenuftsonga' to inaxque',
aƚƚaitsufcotonga'. Iƚiya litine
Romanos 8
299
aƚsim'moƚtsi joupa lunƚu'eponga'
jouc'a laƚcuerpo. ȽanDios joupa
lapi'iponga' cal Espíritu Santo,
toƚiya aƚsina' laƚ'iyaconga' toƚta'a.
24 Ƚinca, aimi'iya maƚnesyacu:
“Joupa i'ipa. Joupa lunƚu'eponga'
jouc'a laƚcuerpo.” Tehue'e'. Ja'ni
lunƚu'etsonga' ticuicomma
aƚ'huaicoƚe, aƚnesle: “Al ƚinca
toƚta'a lo'iya”. Coƚa' joupa aƚsimpá
li'ipa, ¿te caƚ'huaicocoyacu? A'i.
Ailopa'a caƚ'huaicoyacu. 25 Ja'ni
aƚsina' tehue'e', aƚsina' aiqui'ic', ma'
aƚsnet'ƚ'me, aƚ'huaico'me lo'iya.
26 Illanc' a'i caƚtuca' aƚsnet'ƚyi. Cal
Espíritu Santo aƚtoc'inga'. Illanc'
caƚtuca' ailopa'a caƚ'eyacu. Aicaƚsina'
te caƚsahue'eyacu ȽanDios. Aimi'iya
maƚsa'hueyacu. Aƚsingufcoyi
aƚteƚcoyi jiƚpe ƚalunxajma'.
Ailopa'a caƚtaiqui'. Cal Espíritu
Santo aƚtoc'inga'. Iƚque ƚinca
tixa'hue'ma ȽanDios titoc'itsola'
lixanuc', iƚniya ma' i'huexi ȽanDios.
27 ȽanDios lahuelonginga' xonca
lemiya jiƚpe laƚpicuejma'. Iƚque
ixina' te loxahue'epa cal Espíritu
Santo. Imetsaijma ac'a lipicuejma'.
Iƚque cal Espíritu tixahue'e'ma
latenƚcocoya ȽanDios.
28 Illanc' naƚ'epá capic'a ȽanDios,
iƚque aƚjoc'iponga'. Ma' iƚque
ȽanDios joupa ixpic'epa te ts'i'ic'
al c'a laƚ'iyaconga'. Itsiya aƚsina'
jahuay aƚtoc'inga'. Ja'ni ac'a o ja'ni
a'ijc'a laluyalaicoyacu, ma le'a al c'a
aƚ'e'monga'. Ailopa'a caƚ'eyaconga'
lixcay. 29 Ai'a aƚmajnlita ȽanDios
alimetsaicoponga'. Joupa ixpic'epa
te ts'i'ic' laƚ'iyaconga'. Ixpic'epa
aƚƚanc'e'etsonga' laƚpicuejma'.
Ti'iƚa' to lipicuejma' ƚi'Hua,
aƚ'onƚcotonga'. Ti'iƚa' cal Cristo
aƚpima; iƚque cal Te'a, illanc'
ipepohue. Toƚta'a ti'i'mola' axpela'
lipimaye. 30 A'i ma le'a ixpic'epa
te ts'i'ic' iƚe laƚ'iyaconga', jouc'a
aƚjoc'iponga' lihuejle. A'i ma le'a
aƚjoc'iponga', jouc'a lapenufponga'
to ailopa'a caƚjunac'. A'i ma le'a
lapenufponga' to ailopa'a caƚjunac',
jouc'a limetsaicoponga' inaxque',
aƚƚaitsufcotonga'. Jiƚpe litine ƚinca
aƚƚanc'e'etonga' laƚpicuejma', ti'iƚa'
ma to lipicuejma' ȽanDios, pangay
c'a.
31 Itsiya ¿te caƚnesyacu? Ja'ni
toƚta'a aƚ'nujuaitsinga' ȽanDios,
iƚne petsi naƚ'eponga' laic', ¿te
caƚ'e'eyaconga'? 32 ȽanDios ni
ƚi'Hua quixina' cuanuc'. Icupa
tima'anƚe, ti'najtseƚa' lixcay
laƚ'epa jahuay illanc'. Ja'ni toƚta'a
lapi'iponga' iƚque Ƚalunƚu'eyaconga',
¿te aimalapi'iyaconga' jahuay
lalahue'eponga'?
33 Illanc' naƚ'huijf'eponga'
ȽanDios, ¿naitsi naƚcufyaconga'?
¿Ja'ni ȽanDios? A'i. Ma ȽanDios
alapenufponga' to ailopa'a caƚjunac'.
34 ¿Naitsi nalacani'eyaconga'? ¿Ja'ni
Jesucristo iƚque nimapa? A'i. Iƚque
imaf'inapa. Itsiya tipa'a pu'hua al
c'a camane ȽanDios. Jiƚpe tixa'hue
ȽanDios aƚtoc'itsonga'.
35 Cristo aƚ'enga' capic'a. ¿Ja'ni
ti'i'ma lanaj'monga'? A'i, aimi'iya.
Ni laƚ'iyaconga' o laƚ'iponga' mi'iya.
Ja'ni aƚteƚcoƚe, ja'ni lapajnya aƚsinƚe
ipime, ja'ni aƚteƚ'mintsonga', ja'ni
lumlejma, ja'ni lahue'etsonga'
caƚpijahua', ja'ni ti'iƚa' caxpaiqui',
ja'ni aƚma'antsonga', ailopa'a
calanajyaconga' Cristo. 36 To
loya'apa al Paxi Liniƚingiya ma
toƚta'a luyalaicoyi. Iƚe lataiqui' ticua:
Romanos 8
300
Illanc' lalihuejhuo' ima',
aƚsinninga' to lam mot'ƚ,
iƚne li'huijf'empola'
tima'am'mola'.
37 Ma al ƚinca iƚiya lataiqui'. ¿Te
co'iya? Aƚsina' Cristo aƚ'enga' capic'a.
Iƚque aƚtoc'inga'. Toƚta'a jahuay
laƚ'iyaconga' lulij'me. Ailopa'a
caƚ'eyaconga'.
38 Iya' cacua: Joupa aixina'
aimi'iya malanajyaconga' Jesucristo,
ni lamaya, ni lapajnya, ni lapaluc'
quema'a, ni lontahue iƚpujfxi
acueca', ni lo'ipa itsiya, ni lo'iya
locuaicoya, 39 ni lopa'a al toncay
lema'a, ni lopa'a al 'ocay ƚamats'.
Petsi lilanc'epa ȽanDios ailopa'a
calanajyaconga' Jesucristo
ƚaƚPoujna, iƚque naƚmuc'iponga' te
ts'i'ic' maƚ'enga' capic'a ȽanDios.
9 1-3 Iya' camilhuo'
caxhueƚmot'ƚe juaiconapa.
Itine itine tocomma to lumlequi
jiƚpe ƚainunxajma'. Iya' ca'nujuaitsila'
laipimaye, iƚne laif'as xanuc' judío.
Toƚta'a laifnespa aicafelƚaique. Toƚe
ixina' Cristo, iƚque ƚainihuequi.
Jouc'a cal Espíritu Santo aƚpalaic'o
jiƚpe laipicuejma', aƚmi: “Ma' al
ƚinca iƚe lofcuapa”. Iya' cacua: Coƚa'
aƚcuanac'eƚa' Cristo ja'ni toƚta'a
tunƚul'me iƚne laipimaye.
4 Iƚne lun Israel acueca'
lipaxnepola' ȽanDios. Imetsaicopola'
inaxque'. Maƚque ȽanDios imuj'moxi
pe lomana' iƚniya. Imaneconca
litaiqui', epi'i'mola' litaiqui' loya'apa
locuxepa. Imuc'i'mola' te lo'eyacu
jiƚpe lejut'ƚ ȽanDios. U'i'mola'
litaiqui' licupa, ticua: “Toƚe, toƚe
catoc'i'molhuo'”. 5 Iƚne lixanuc'
Israel aƚtatahueló illanc' ninc'ijudío.
Jouc'a itatahueló Cristo lipajnta
fa'a li'a ƚamats'. Iƚque Cristo ma'
anDios, jahuay ticuxe. Ma' iƚque
laxc'onƚingoƚaiƚe. Ocuena aimi'iya
malaxc'onƚingoƚaiyacu. Ni itsiya
ni Locuena Quitine. Toƚta'a ti'iƚa'.
Amén.
6 Itsiya, ¿te qui'ipa? Tocomma
to ȽanDios aiquenant'ƚi limipola'
iƚniya lun Israel. A'i. Ma tenant'ƚi.
Petsi aƚinca ixanuc' Israel iƚniya
tepenufyi litaiqui' ȽanDios.
Locuenaye pe aiquilepenufi, tama
anuli ƚiƚtatahuelo, iƚne a'i quixanuc'
Israel, a'i quixanuc' ȽanDios. 7 Ma
toƚta'a li'ipola' linaxque' Abraham.
Iƚne tama le'a anuli quiƚ'ailli', iƚque
Abraham, ȽanDios aiquimetsaicola'
jahuay iƚniya. Timi Abraham:
“Quimetsaico'ma Isaac. Iƚque ma'
o'hua.” 8 Iƚe lataiqui' aƚmuc'inga'
naitsi iƚne aƚinca inaxque' ȽanDios.
Lan xanuc' nomajnlispa fa'a li'a
ƚamats' ȽanDios aiquimetsaicola'
jahuay to quinaxque'. Ma le'a iƚniya
nomajnliconspá, iƚne tipa'a al ts'e
liƚpitine, maƚne inaxque' ȽanDios.
Ti'onƚcospa to Isaac. Abraham a'i
quituca' mixpic'e ti'iƚa' iƚque qui'hua.
Ma ȽanDios icupa cataiqui' ti'iƚa'.
9 Toƚta'a litaiqui' ȽanDios limipa
Abraham lu'ipa lo'iya, ticua: “Litine
laixpic'epa iya' cacuaiyoconno,
ƚopeno Sara tipo'no'ma ƚi'hua”.
10-12 Ma' anuli li'ipola' linaxque'
Rebeca. Iƚniya loquexi', lan cuatsi,
anuli quiƚ'ailli'. Iƚque ƚaƚtatahuelo
Isaac. Iƚniya mimana' licu'u Rebeca,
ai'a timajnlita, aiquiƚ'aic' ni al c'a
ni lixcay, iƚniya ƚitiné ȽanDios timi
Rebeca: “Ƚapepo, iƚque ƚopajnya
lijoujma, ticuxe'ma ƚipima”.
Jiƚpe ȽanDios timuqui te ts'i'ic'
lo'epa. Iƚque quituca' tixpic'e
Romanos 8​, ​9
301
naitsi iƚne ti'itsola' lixanuc'. Toƚta'a
aimi'iya minesyacu: “Iya' ac'a
lai'ejma', toƚiya aƚ'huijf'epa ȽanDios”.
A'i. ȽanDios quituca' ti'huijf'e'mola'
lixanuc'. Iƚque aiquipai'i lipicuejma'.
Ma' anuli ti'hua ti'ay. 13 Al Paxi
Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a li'ejma'
ȽanDios, ticua: “Jacob ai'epa capic'a,
Esaú ai'epa caipilaic'”.
14 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Ja'ni
a'ij ƚijca lo'epa ȽanDios? A'i.
Aimi'iya maƚnescoyacu toƚta'a.
15 ȽanDios timi Moisés: “Iya'
catoc'i'ma petsi aipic'a catoc'iƚa'.
Caxim'ma cuanuc' petsi aipic'a
caxinƚa' cuanuc'.” 16 Toƚta'a aƚsinyi
aimi'iya maƚspic'eyacu te ts'i'ic'
caƚ'e'eyaconga' ȽanDios. Aimi'iya
malipa'ayacu cafxi malulijyacu
toƚta'a maƚpaxneyaconga' ȽanDios.
Ma ȽanDios quituca' tixpic'e naiƚne
loxinyacola' acuanuc'la.
17 Ma' anuli loya'apa al Paxi
Liniƚingiya locuapa limipa ȽanDios
cal rey Faraón. Timi:
Iya' camuc'i'mola' lan xanuc'
acueca' laif'epa.
Ni petsi lomana' li'a ƚamats' ti'iƚa'
quiƚsina' ma' iya' NanDios.
Toƚta'a aifajpo' ima', nepi'ipo'
lopenic', aixpic'epa te ts'i'ic'
lof'eya.
18 Jiƚpe aƚsinyi li'ejma' ȽanDios.
Iƚque petsi ipic'a titoc'iƚa' ma
titoc'i'ma. Petsi ipic'a ti'iƚa' axna
lipicuejma' ma ti'i'ma axna.
19 Itsiya, ¿te aga aƚmi'ma: “Ja'ni
toƚta'a li'ejma' ȽanDios, ¿te co'icopa
aimalatenƚcoconga' illanc' laƚ'ejma'?
¿Te illanc' caƚtuca' aƚspic'e'me te
ts'i'ic' laƚ'iyaconga'? A'i. Aimi'iya.”?
20 Aimones'ma toƚta'a. ¿Te
totalai'ot'ƚe'ma ȽanDios ima' ma'
unxans? ¿Te ja'ni ƚilanc'empa ti'i'ma
titalai'e'ma iƚque ƚilanc'epa? A'i.
Aimi'iya. 21 Ƚintaƚpa capixú maƚque
quituca' tixpic'e te ts'i'ic' mixhuicoya
ƚipixitsqui. Maƚque ƚipixitsqui
tilanc'eco'ma oque' ƚapixú. Anuli
acueca' lipitali, locuena ni naitsi
capixu.
22 Ima' totalai'ot'ƚe'ma ȽanDios,
aimetenƚcocohuo' iƚque li'ejma', iya'
camihuo': Ima' aimocueca lo'epa
ȽanDios. Iƚque joupa ixpic'epa
titeƚ'mitsola' iƚne laixtuc'opola'.
Joupa ixpic'epa timuj'moxi ma'
anDios. Tama joupa ixhuaita
acueca' li'epa lixcay, ȽanDios ti'hua
ticoƚi. Aiquecani'ela' nulemma.
Tixnet'ƚqui. 23 Ƚinca aimocueca iƚe
lo'epa ȽanDios. Iƚque jouc'a tipa'a
lomuc'iyacola' lan xanuc'. Iƚne
lixanuc' loximpola' acuanuc'la.
Joupa ixpic'epa titoc'itsola',
tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma',
tilaitsufcotsola'. Joupa ixpic'epa
timetsaicoƚe juaiconapa acueca'
CanDios.
24 Iƚe laifnespa: “… lixanuc'
ȽanDios”, canescola' jahuay iƚne
petsi ƚijoc'ipola' ȽanDios. Ja'ni
ninc'ijudío, ja'ni unc'ocuenaye xanuc',
ma' anuli ȽanDios aƚjoc'iponga'.
25 Jiƚpe lije'e cal profeta Oseas,
ȽanDios tipalaicola' locuenaye
xanuc', iƚne a'ij judío, ticua:
Ticuaihuo litine cami'mola'
locuenaye xanuc': “Imanc'
aixanuc'”.
Itsiya litine a'i caixanuc' iƚne.
Itsiya iƚne lan nación
aimalatenƚma aicapenufila'
liƚxanuc'.
Ticuaihuo litine cami'mola' iƚne
locuenaye nación:
Romanos 9
302
“Ca'elhuo' capic'a, capenuf'mola'
loƚxanuc'”.
26 Jouc'a ticua:
Petsi timila': “Imanc' a'i
quixanuc' ȽanDios”,
maƚpiya tecui'im'mola': “Iƚne
inaxque' ȽanDios Ƚimaf'i'”.
27 Cal profeta Isaías tuya'e'
lo'iyacola' lan xanuc' Israel, ticua:
Tama axpela' lan xanuc' Israel,
tama ti'onƚcospola' to cal cuixa
ƚopa'a ƚema caja,
ma le'a ahuata lonƚulyacu.
	 28	ȽanDios ƚaƚPoujna joupa
ixpic'epa ti'e'ma al cueca' fa'a
li'a ƚamats'.
Ma to licuapa, toƚta'a ti'e'ma,
ti'e'ma nulemma.
Tixhuai'ni'ma iƚe litaiqui'
licuapa.
29 Jiƚpe lije'e Isaías ai'a tuya'a'ma
toƚta'a lo'iya, ticua:
ȽanDios, iƚque jahuay ticuxe,
aiquijou'ne nulemma
laƚnación.
Timanemma to oquexi' afantsi
laƚnaxque'.
Ja'ni a'i, coƚa' laƚ'iyaconga'
ti'onƚcota to li'ipola' ƚiƚeloƚya'
Sodoma y Gomorra.
Iƚniya ƚiƚeloƚya' ejac'mola'
nulemma jouc'a liƚxanuc'.
30 Itsiya, ¿te caƚnescoyacu xonca?
¿Te qui'ipola' lan xanuc' a'ij judío?
Luyaipa quitiné iƚne lan xanuc'
aiquiƚsina' locuxepa ȽanDios.
Aimehueyi te co'iya mixinyacola'
ȽanDios to lan c'a xanuc'.
Aimicuis'eyoƚtsi: “¿Te caƚ'eyacu
aƚsintsonga' toƚta'a?” Itsiya petsi
no'huaiyimpá Jesucristo, ȽanDios
tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'.
31 Lan xanuc' judío, iƚne lixanuc'
Israel, ¿te qui'ipola' iƚniya? Iƚne
iƚsina' al c'a locuxe'epola' ȽanDios.
Tixhueyi iƚe lataiqui'. Tehueyi te
co'iya ȽanDios mixinyacola' to
ailopa'a quiƚjunac', tepenuftsola'.
ȽanDios aiquixinnila' toƚta'a.
Aiquepenufila'. 32 ¿Te qui'icopola'
toƚta'a? Iƚne aimi'huaiyijnyi ȽanDios.
Maƚpe liƚpicuejma' ticuayi: “Illanc'
ninc'ic'a xanuc'. Lanant'ƚi'me caƚtuca'
iƚe laƚcuxe'eponga' ȽanDios. Toƚta'a
ailopa'a caƚjunac'. Lapenuf'monga'.”
Iƚne imenaj'mola'. Jiƚpe litaiqui'
ȽanDios, tuya'e' tipa'a “… anuli
ƚapic ƚoc'uilitsufcopola' lan xanuc'”.
Iƚne lan judío ƚinca uc'ui'e'mola'.
33 Toƚta'a loya'apa al Paxi
Liniƚingiya, ticua:
¡Toƚsinƚe!
Jiƚpe liƚya' Sión capo'no'e anuli
ƚapic petsi tuc'uilitsufco'mola'
lan xanuc'.
Jiƚpe cal cueca' capic ƚinca
tixcai'e'mola'.
Cal xans no'huaiyijmpa
iƚque, ƚinca ailopa'a co'iya,
aimixhueƚcoconaya.
10 Cunc'aipimaye, jahuay
ƚainunxajma' cacua:
“Tunƚul―le lun Israel”. Toƚta'a
laifxa'huepa ȽanDios. 2 Iƚne
tama tixoqui quileta tihuejyi
ȽanDios, aiquiƚsina' te ts'i'ic'
latenƚcocoya ȽanDios. 3 Aiquiƚcueca
lu'ipola' ȽanDios. Iƚque joupa
uya'apa, u'ipola' naitsi iƚne lan
xanuc' loxinyacola' to ailopa'a
quiƚjunac', tepenuf'mola'. Ituca'
lonespa lun Israel. Ticuayi:
“Lanant'ƚi'me locuxepa ȽanDios.
Toƚta'a aƚsim'monga' ninc'ic'a
xanuc', lapenuf'monga'.” Toƚiya
aimihuejcoyi ȽanDios. Iƚque joupa
Romanos 9​, ​10
303
icuapa lo'eyacu lan xanuc' ja'ni
tepenuftsola' to ailopa'a quiƚjunac'.
4 Ma le'a Jesucristo enant'ƚipa
lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios.
Lan xanuc' aimi'iya menant'ƚiyacu.
Toƚiya petsi no'huaiyijmpá Cristo
ma' iƚniya ȽanDios tepenufila' to
ailopa'a quiƚjunac'.
5 Jiƚpe litaiqui' liniƚiya Moisés
titalai'e cal xans nocuapa:
“Canant'ƚi'ma locuxepa ȽanDios,
toƚta'a aƚsinƚa' ninc'a xans,
lapenuf'ma”. Moisés timi: “Ne',
tanant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios,
toƚta'a toyaico'ma al c'a”. 6 Cal xans
nonespa: “Aimi'iya canant'liya,
le'a ca'huaiyijm'ma ȽanDios”,
ituca' lotalai'e'epa Moisés. Timi:
“Aimones'ma: ¿Naitsi nof'ajya
ticuaita lema'a?” ¿Te ja'ni tolecota
Cristo timunni? A'i. Joupa
i'huamma fa'a li'a ƚamats'. 7 Jouc'a
timi Moisés: “Ni aimones'ma,
¿Naitsi naimuya, ticuaita pe lomana'
lamizhua?” ¿Te ja'ni taipa'ata
Cristo jiƚpiya? A'i. Joupa imaf'inapa,
ipanamma. 8 Ja'ni to'huaiyinge
ȽanDios, Moisés timihuo': “A'ij
culi' iƚe lataiqui' lofmihuejya. Jiƚpe
ƚomunxajma' to'ay ƚinca. Tonesqui.”
Ma iƚe lataiqui' illanc' laluya'apa.
Lu'iyaleyi: “¡Toƚ'huaiyijnle!”
9 Lu'iyaleyi: Ja'ni tonesla': “Jesús
ma' anDios”, ja'ni jiƚpe ƚomunxajma'
tocua: “Ƚinca ȽanDios imaf'i'inapa,
ipa'anapa pe lomana' lamizhua”,
ȽanDios tunƚu'e'mo'. 10 Ticuicomma
jahuay ƚomunxajma' to'huaiyijnla'
ȽanDios. Toƚta'a ȽanDios
tepenuf'mo', tixim'mo' to ailopa'a
cojunac'. Jouc'a ticuicomma tonesla':
“Jesús ma' anDios”, tijouƚa' ȽanDios
tunƚu'e'mo'.
11 Al Paxi Liniƚingiya ticua:
Petsi no'huaiyijmpá, iƚniya
aimixinyacu calaic'ata,
aiminesyacu: “ȽanDios
aƚfel'mipa”.
12 ȽanDios tixinnila' ma' anuli
lan xanuc'. Ja'ni ajudío, ja'ni a'ij
judío, ma' iƚque iƚPoujna jahuay.
Acueca' titoc'ila' iƚne petsi nojoc'ipá.
Aimicuanajyoxi. 13 Al ƚinca loya'apa
lataiqui' locuapa:
Lan xanuc' nojoc'ipá, nomipá:
“MaiPoujna, aƚtoc'iƚa'”,
jahuay iƚniya tunƚul'me.
14 Ja'ni aiquiƚ'huaiyinge Cristo,
¿nai cojoc'iyacu? Ja'ni aiquiƚsina'
naitsi iƚque, ¿nai co'huaiyijnyacu?
Ticuicomma tuya'aƚe. Ja'ni a'i, ¿te
co'iya mi'iya quiƚsina'? 15 Ja'ni
ailopa'a commenyacola', ¿nai
notseyacu, noya'ayacu? Al Paxi
Liniƚingiya tinescola' noya'apá, ticua:
Tixoj'ma calata lapenuf'mola'
noya'apá Lataiqui'.
Iƚe Lataiqui' tuya'e' iƚe al c'a
loxpic'epa ȽanDios.
16 Ƚinca, petsi noquimf'epá Lataiqui'
a'i jahuay mihuejcoyi. Toƚta'a cal
profeta Isaías timi ȽanDios, ticua:
MaiPoujna, ¿naitsi ƚepenufpa
laluya'apa?
Tocomma to ailopa'a quilepenufi.
17 Cacua: Ticuicomma ate'a
tiquimf'eƚe Lataiqui', tijouƚa'
ti'huaiyijnle Jesucristo. Petsi
timetsaicoyi Lataiqui' ma' itaiqui'
Cristo, iƚniya ti'huaiyijm'me.
18 Itsiya, ¿te qui'ipola' lun Israel?
¿Ja'ni aicu'innila' iƚne? Ƚinca
u'im'mola'. Toƚiya loya'apa al Paxi
Liniƚingiya, ticua:
Ni petsi li'a ƚamats' uya'apa
Lataiqui'.
Romanos 10
304
Iƚne noya'apá, liƚtaiqui' icuaita
xonca aculi' li'a ƚamats'.
19 Cacua: Iƚne lun Israel, ¿te
aiquiƚsina' toƚta'a lo'iya? Ƚinca
iƚsina'. Moisés uya'apa lo'iya, tuya'e'
lonespa ȽanDios, ticua:
Itsiya imanc' aicolimetsaicola'
locuenaye xanuc'.
Toƚnescola', toƚcuayi: “Iƚniya
amac'ta, aiquiƚcueca”.
Pe loƚnescompola' toƚta'a iya'
ca'e'e'mola' al c'a,
tijouƚa' imanc'
aimetenƚcoyacolhuo' laif'eya,
tolixtulecu.
20 Isaías xonca al cuajmaica cataiqui'
tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua:
Lan xanuc' petsi aimalahuay,
iƚne aƚsinnapa.
Petsi aiquilicuitsufi: “¿Pe copa'a
ȽanDios?”,
jiƚpiya aimuj'moxi, maƚniya
aƚsinnapa, limetsaiconapa.
21 ȽanDios ituca' lonescopola' lan
xanuc' Israel, ticua:
Jahuay litine cajoc'ila' iƚniya lan
xanuc'.
Ca'niquila' laimane', camila':
“¡Tonƚouyunca!”
Iƚniya aiquiƚcuac',
aimalihuejma'.
11 Cacua: ¿Te qui'ipola' lun
israelita, iƚne lixanuc'
ȽanDios? ¿Te ja'ni ecani'epola'
nulemma? A'i, toƚta'a aimi'iya.
Iya' jouc'a nin'israelita, aixinyoxi
i'hua Abraham, lixanuc' Benjamín
aitatahueló. 2 Iƚne petsi aƚinca
ixanuc' ȽanDios imetsaicopola' ai'a
timajnlita. Aimi'iya mecani'eyacola'.
¿Ja'ni aicoƚsina' loya'apa al Paxi
Liniƚingiya? ¿Aicoƚsina' jiƚpe
lonescopa li'ipa cal profeta Elías
micufquila' lixanuc', iƚne ixanuc'
Israel? Tijoc'i' ȽanDios, tixa'hue
titoc'iƚa', timi: 3 “MainenDios,
maiPoujna, ¡Toxinƚa' lo'epa iƚne
lan xanuc'! Ima'apá loprofeta,
ummetsaipá ƚo'altar. Iya' caituca'
aimaf'i', iya' lahuenno aƚma'a'ma.”
4 ȽanDios, ¿te quitalai'e'eco'ma
Elías? Timi: “A'i, aimopa'a cotuca'.
Iƚmaf'i' tixhuaispola' ocuenaye
acaitsi mil lan xanuc'. Ainenaquila',
iƚne ai'huexi, a'i quilexc'onƚingoƚaic'
cal ídolo Baal.”
5 Ma itsiya toƚe ti'i. Itsiya pe
lomana' lan xanuc' Israel tiƚmana'
hualca iƚniya aƚinca ixanuc'
ȽanDios. ȽanDios itoc'ipola',
i'huijf'epola'. 6 ȽanDios quituca'
tixpic'e nai ƚotoc'iyacola', nai
ƚo'huijf'eyacola'. Iƚne notoc'iyacola'
aimicuicomma ate'a mi'e'me al
c'a, tijouƚa' ti'huijf'e'mola'. A'i.
Ja'ni toƚta'a lo'epa ȽanDios coƚa'
aimitoc'iyacola' lixanuc', ma' le'a
ti'najtse'mola' lo'epa al c'a.
7 Itsiya, ¿te qui'ipa? Lixanuc'
Israel tama tehueyi te co'iya
mepenufyacola' ȽanDios,
aiquixim'me. Hualca ƚinca ixim'me.
Pe niximpá iƚne ƚi'huijf'epola'
ȽanDios. Locuenaye i'ipa axna
ƚilunxajma'. 8 Li'ipola' ma to loya'apa
al Paxi Liniƚingiya, tuya'e':
ȽanDios i'e'epola' muf
liƚpicuejma', i'e'epola' afohue,
ataƚpe.
Ma toƚta'a tuyalaicoyi itsiya
litine.
9 Cal rey David jouc'a tinescola'
iƚniya, ticua:
Lan xanuc' ni'epá lixcay, iƚne
noteƚ'mipá liƚf'as xanuc', ma
toƚta'a ti'e'em'mola' iƚniya.
Romanos 10​, ​11
305
Ma mitetsoyi ticuaitsa no'epá
laic', ti'noƚintsola'.
	 10	Timufc'otsola' liƚ'u', aimixim'me,
tuliquintsola' no'epá laic', ti'hua
ticuxenaitsola'.
11 ¿Te ja'ni cacua: Iƚniya lixanuc'
Israel joupa imenajpola'? ¿Te
ȽanDios ecani'epola' nulemma?
A'i toƚta'a laifcuapa. Ƚinca iƚne
aiquiƚcueca, aiquilihuequi
loxc'ai'ipola' ȽanDios. Toƚiya
ȽanDios epi'ipola' lane locuenaye
xanuc' tihuejle, tunƚul―le. Tijouƚa'
iƚne lixanuc' Israel tixim'me al c'a
li'ipola' locuenaye xanuc', ticua'me:
“Illanc' jouc'a aƚ'e'entsonga' iƚe al
c'a”. 12 Lixanuc' Israel aiquilihuequi
ȽanDios, toƚiya ȽanDios acueca'
tipaxnela' lan xanuc' ni petsi
lomana' li'a ƚamats'. Itsiya iƚne
lixanuc' Israel tehue'ela', toƚiya
acueca' al c'a lulijpa locuenaye
lan xanuc'. Tijouƚa', ticuaitsi litine
ȽanDios tipaxneconatsola' iƚne lun
Israel, tepenufconatsola', ¿te co'iya?
Ƚinca xonca al c'a lo'iya.
13 Itsiya capalaic'olhuo' imanc'
unc'ocuenaye xanuc'. Toƚe ca'ay
lanic' lalapi'ipa ȽanDios. Iya'
oƚ'apóstol. ȽanDios lummepa
cu'itsolhuo' Lataiqui'. Cu'itsolhuo'
jahuay imanc' a'i cunc'ijudío.
Toƚta'a laif'epa. 14 Cacua: Laif'as
xanuc' judío ti'iƚa' quiƚsina' te ts'i'ic'
li'ipolhuo' imanc', aga tinesle:
“Illanc' jouc'a lapenufle iƚe al c'a”,
tijouƚa' aimecani'eyacola'. 15 ȽanDios
lecanaipola' iƚne lan xanuc' Israel,
locuenaye lan xanuc', ni petsi
lomana' li'a ƚamats', epi'ipola'
lane tiyejmaleƚe ȽanDios. Itsiya
litine iƚne lun Israel tocomma
to lomanapola'. Ticuaitsi litine
tepenufconatsola' ȽanDios, ƚinca
timaf'i'ina'mola'.
16 Ƚinca ȽanDios tepenufcona'mola'.
Ƚa'i lolanc'ecoyacu cal ts'e trigo
ja'ni titsufconƚe ȽanDios tutani
ƚax'e, a'i ma le'a iƚe ƚax'e i'huexi
ȽanDios, ƚipanemma ƚax'e jouc'a
i'huexi. Anuli al 'ec, ja'ni ƚime
i'huexi ȽanDios ƚimané iƚe al 'ec
jouc'a i'huexi ȽanDios. 17 Iƚne
lixanuc' Israel, ȽanDios ti'onƚicola'
to lifapa al 'ec, iƚe al c'a al 'ec olivo
jouc'a ƚimané. Imanc' unc'ocuenaye
xanuc' ti'onƚcospolhuo' to ƚimané al
ximalo olivo. ȽanDios iƚonc'e'epola'
hualca ƚimané iƚe li'olivo, ma jiƚpiya
ifinc'ipolhuo' imanc'. Tenef'molhuo'
petsi iƚe al c'a olivo. Itsiya, imanc'
jouc'a i'e'epolhuo' imané al c'a olivo.
Iƚe al c'a lime lujay titoc'elhuo'.
18 Aimoƚcua'me: “Iya' xonca ninc'a.
Iƚne ƚimané olivo liƚonc'e'epola'
ȽanDios, iƚne a'ijc'a.” Ja'ni toƚta'a
toƚnesyi tocomma to imanc'
toƚtoc'eyi lime. A'i. Lime titoc'elhuo'
imanc'. 19 Aga toƚcua'me: “ȽanDios
liƚonc'epola' ƚimané olivo ipic'a
aƚfinc'iƚa', lanef'la' jiƚpe”. 20 Ne'.
ȽanDios iƚonc'epola' iƚniya
petsi aimi'huaiyijnyi. Imanc'
ifinc'ipolhuo'. Ma' moƚ'huaiyijnyi
toƚmanecu jiƚpiya. Itsiya aimoƚ―
lof'e'moƚtsi. Toƚ'etsoƚtsi cuenna.
21 ȽanDios iteƚ'mi'mola' iƚne ma
ƚimané olivo, iƚne ƚenef'pá lime.
Aiquixinnila' acuanuc'la. Imanc'
ja'ni aimi'hua moƚ'huaiyijnyi,
¿te aimiteƚ'miyacolhuo'? Ƚinca
titeƚ'mi'molhuo' jouc'a.
22 Iƚe lo'epa ȽanDios timuqui
te ts'i'ic' lipicuejma'. Iƚque tixina
cuanuc', jouc'a ti'i'ma tixtu'hua. Petsi
lenajpoƚtsi, aimihuejconayi, iƚniya
Romanos 11
306
ixtuc'o'mola'. Imanc' a'i. Iximpolhuo'
unc'icuanuc'la, itoc'i'molhuo'.
Ja'ni ti'hua tolihuejcoyi ȽanDios,
iƚque pe joupa iximpolhuo'
unc'icuanuc'la, maƚque ȽanDios
ti'hua titoc'i'molhuo'. Ja'ni
aimolihuejconayi tetec'e'e'molhuo'.
23 Iƚniya liƚonc'epola', ja'ni
aimihuejcona'me lixcay cane, ja'ni
tehuejcona'me ȽanDios, iƚque
tifinc'icona'mola', tenef'cona'mola'.
ȽanDios ƚinca nipajnya ti'e'ma toƚta'a.
24 Iƚne loquej lan olivo ituca' ituca'
liƚsans. Anuli aximalo, locuena al
c'a olivo. Imanc' ma mi'onƚcospolhuo'
to ƚimané al ximalo olivo ȽanDios
etec'e'ena'molhuo', ipa'apolhuo',
enef'polhuo' jiƚpe al c'a olivo. Ja'ni
iƚe lipime joupa i'epa ȽanDios,
¿te aimi'iya mi'eya ja'ni a'i
quipime? Ƚinca, ti'i'ma. Ti'i'ma
tifinc'icona'mola' jiƚpe liƚ'ec iƚniya
ma ƚimané al c'a olivo.
25 Cunc'aipimaye, ma caƚtuca'
laƚpicuejma' aimi'iya maluhuaƚyacu
iƚe lataiqui' lonescopa li'ipola'
lixanuc' Israel. ȽanDios ƚinca
aƚmuc'inga'. Aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te
ts'i'ic' li'ipola' iƚne lan xanuc'. Ja'ni
a'i, aga toƚcua'me: “Illanc' xonca
ac'a laƚpicuejma', xonca aƚsina'”.
Itsiya lixanuc' Israel le'a huata
iƚniya iƚsina' te ts'i'ic' lo'eyacu
ja'ni tetenƚcocoƚa' ȽanDios lo'epa.
Locuenaye li'ipola' axna liƚpicuejma'.
Ticuaiyunni litine tixhuai'nitsola'
iƚne a'ij judío pe no'huaiyijmpá
Jesucristo, iƚne lun Israel jouc'a
tilanc'e'e'mola' ac'a liƚpicuejma',
ti'huaiyijm'me. 26 Toƚta'a tunƚul'me
jahuay lixanuc' Israel. Toƚta'a
loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e'
lonespa ȽanDios, ticua:
Ƚonƚu'eyacola' lixanuc' Jacob
tipaiyohuo laipiƚya' Sión.
Tipai'i'mola' iƚniya liƚpicuejma',
alihuejcona'ma.
	 27	Toƚta'a tenanƚ'ma laitaiqui'
aƚmaneconca.
Iya' quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'.
28 Iƚne, ma' aimihuejyi Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios, iƚque aimepenufila'.
Xonca tepenufilhuo' imanc'. Ƚinca
aiquecanai'ila' nulemma. ȽanDios
ti'hua ti'nujuaitsila' iƚne lixanuc',
joupa i'huijf'epola' liƚtatahueló.
29 ȽanDios aimipai'i lipicuejma'.
Ja'ni joupa icupa cataiqui', iƚe
lepi'ipa aimixic'eya. Iƚque petsi
ƚijoc'ipa aimetets'iya. 30 Imanc',
luyaipa quitine aimolihuejyi
ȽanDios. Itsiya tolihuejyi. Iƚne
lixanuc' Israel aiquilihuequi.
Toƚiya ȽanDios xonca iximpolhuo'
unc'icuanuc'la, epenufpolhuo'.
31 Ƚinca, itsiya litine iƚne lixanuc'
Israel aimihuejyi, toƚiya ȽanDios
iximpolhuo' unc'icuanuc'la imanc'.
Tijouƚa' jouc'a iƚniya tixim'mola'
acuanuc'la. 32 Ja'ni lixanuc' Israel,
ja'ni locuenaye lan xanuc', jahuay
ma' anuli aiquilihuequi ȽanDios,
iƚque joupa iximpola' jahuay
axpennaiqui. Toƚta'a ja'ni lixanuc'
Israel, ja'ni locuenaye lan xanuc',
ma' anuli nipajnya ti'i'ma tixim'mola'
acuanuc'la ȽanDios.
33 Cacua: ¡Acueca' juaiconapa
ȽanDios! ¡Acueca' juaiconapa
lipicuejma'! ¡Acueca' juaiconapa
lixina'! Aimi'iya mixinyacu te ts'i'ic'
loxpic'epa, ni minesyacu: Toƚe, toƚe
lo'eya. 34 ¿Te anuli cal xans ixina'
te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios? ¿Te
anuli cal xans i'epoxi ƚipomxi
Romanos 11
307
ȽanDios? ¿Te timuc'inni ȽanDios?
35 O ¿te ti'i'ma lapi'i'me ȽanDios,
tijouƚa' aƚ'najtse'e'monga'? A'i
aimi'iya. 36 Jahuay lopa'a ȽanDios
ixpic'epa ti'iƚa', timajnle, jahuay ma'
i'huexi, iƚque aPoujna. Ma' iƚque
tix'najtsi'inƚe, timetsaiconƚe cal
Cueca'.
Toƚta'a ti'iƚa' itsiya litine, Locuena
Quitine jouc'a. Amén.
12 Cunc'aipimaye, toƚ'nujuaisle
ȽanDios liximpolhuo'
unc'icuanuc'la, itoc'ipolhuo'
acueca'. Toƚta'a caxa'huelhuo'
toƚtsufco'moƚtsi ȽanDios. Itine itine
ma coƚmaf'i' toƚsim'moƚtsi i'huexi
ȽanDios, tolihuejco'me. Loƚ'ejma'
tetenƚcocoƚa' ȽanDios. Toƚmuj'me
tolihuejyi jahuay ƚolunxajma'.
Toƚta'a, ȽanDios tepenuf'molhuo'
molaxc'onƚingoƚaiyi. 2 Camilhuo':
Aimolihuej'me liƚ'ejma' lan xanuc'
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'.
Toƚspic'eƚe tonƚ'eƚe ituca'. Toƚta'a
ti'i'ma coƚsina' te ts'ipic'a ȽanDios.
Iƚque tixpic'e'ma ma le'a al
c'a, tixpic'e latenƚcocoya. Iƚque
aimimenajya.
3 Iya' a'i caituca' laipicuejma'
caxc'ai'ilhuo'. Ma ȽanDios lapi'ipa
iƚe laipenic'. Itsiya camilhuo': Anuli
anuli timetsaicoxoxi lipicuejma'
li'ejma' te ts'i'ic' mopa'a. Nij nuli
imanc' micua'ma: “Iya' xonca
nincueca'”. Moƚ'huaiyijnyi ȽanDios
tolimetsaicotsoƚtsi te ts'i'ic' iƚe
loƚpicuejma' lepi'ipolhuo' ȽanDios.
4 Tama ma' anuli laƚcuerpo axpe'
mipa'a. Anuli anuli tipa'a liƚpenic'.
5 Toƚta'a illanc'. Tama ninc'xpela',
ma' aƚmana' anuli. Illanc' icuerpo
Cristo. Aimi'iya malanajyacoƚtsi
anuli anuli. Anuli ƚinca locuenaye
iƚ'huexi. Locuenaye ƚinca i'huexi cal
nuli. 6 ȽanDios lapi'iponga' anuli
anuli laƚ'eyacu, ituca' ituca'.
Ja'ni epi'icopo' lopicuejma' to'itsola'
lan xanuc' loxpic'epa ȽanDios, ne'
to'i'mola'. Mo'huaiyinge ȽanDios
iƚque tu'i'mo' te ts'i'ic' lofmuc'iyacola'
lopimaye. Toƚta'a to'itsola'. 7 Ja'ni
epi'icopo' lopicuejma' totoc'itsola'
lof'as xanuc', ne', totoc'i'mola'. Ja'ni
epi'icopo' lopicuejma' tomuc'iyaleƚa',
ne', tomuc'i'mola'. 8 Ja'ni epi'icopo'
lopicuejma' toxc'ai'itsola', ne',
toxc'ai'i'mola'. Ja'ni tapi'i'ma pe
lahue'epa, ne', jahuay ƚomunxajma'
tapi'i'ma. Ja'ni ifajpo', epi'ipo'
copenic' tocuxeƚa', aimo'e'moxi
mahui, ma to'eƚa'. Ja'ni epi'ipo'
lopicuejma' toxinƚa' cuanuc', ne',
tixojla' meta to'eƚa'.
9 Imanc' aimoƚ'e'e'moƚtsi
le'a. Aƚinca tonƚ'e'etsoƚtsi
capic'a. Tolanajtsoƚtsi jahuay
lixcay, tolihuejle al c'a. 10 Imanc'
unc'apimaye toƚta'a tonƚ'e'moƚtsi
capic'a. Toƚ'nujuaitsoƚtsi,
toƚtoc'itsoƚtsi. Aimoƚnes'me: “Iya'
xonca ninc'a xans”. Toƚnesle: “Iƚque
ƚaipima xonca ac'a xans”.
11 Iƚe lanic' lepi'ipolhuo' ȽanDios
ƚaƚPoujna, toƚpo'noƚe loƚpicuejma',
tonƚ'eƚe. Aimixojtolhuo'.
12 Toƚ'nujuaisle iƚe al c'a
lapi'iyacolhuo' ȽanDios. Toƚta'a
aimijouya loƚpixojma cata. Ja'ni
toƚteƚcoyi, toƚsnet'ƚƚe. Ti'hua toƚjoc'iƚe
ȽanDios. Toƚsa'hueƚe titoc'itsolhuo'.
13 Toƚtoc'itsola' loƚpimaye petsi
lahue'epola'. Iƚne jouc'a i'huexi
ȽanDios. Tolapenuftsola' ƚolajut'ƚi.
14 Pe naihuetsojpolhuo'
toƚpaxnetsola'. Aimoƚnesc'e'mola'
quixcay cataiqui'. Toƚpaxne'mola'.
Romanos 11​, ​12
308
15 Petsi naixojpá quileta, imanc'
jouc'a tixojla' cumlata. Petsi
nohuotsopá tijolijyi, imanc' jouc'a
toƚjolijle.
16 Aimolatets'i'moƚtsi. Tonƚ'eƚe
anuli loƚpicuejma'. Aimoƚ'e'e'moƚtsi.
Aimoƚnes'me: “Illanc' ninc'itsila'
xanuc'”. Tonƚejmaleƚe loƚpimaye
petsi aiquiƚ'hueca. Aimoƚnes'me:
“Iya' xonca aixina'”.
17 Aimoƚ'econa'mola' lixcay petsi
li'epolhuo' lixcay. Jahuay loƚ'eyacu
ti'iƚa' ma' al c'a. Tixinƚe toƚta'a
iƚne nahuelojmpolhuo'. 18 Ni petsi
loƚtseyacu, ja'ni ti'i'ma, toƚmajnle
ac'a. Ja'ni iƚpic'a tifuli'i'molhuo',
imanc' aimoƚfuli'icona'mola'.
19 Maicunc'aipimaye, iya' camilhuo':
Ja'ni ixcay li'epolhuo' imanc',
aimoƚpai'icona'me. Toƚ'huaicoƚe
titeƚ'miƚa' ȽanDios. Toƚta'a loya'apa
al Paxi Liniƚingiya, ticua:
Ma le'a iya' ti'hua laimane
capai'icona'ma.
Petsi no'epá lixcay ma' iya'
ca'najtse'e'mola', cateƚ'mi'mola'.
Toƚta'a locuapa ȽanDios
ƚoƚPoujna.
20 Imanc' tolihuejcoƚe lataiqui'
loya'apa:
Ja'ni tumle'e no'epo' laic', ima'
totes'miƚa'.
Ja'ni ticui quija', ima' tohui'iƚa'
quija'.
Ima' toƚta'a toteƚ'mi'ma ni'epo'
laic'.
21 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma', toƚnesle:
“Iƚe lixcay laƚ'e'epa aimalulijya. Iya'
ca'e'e'ma al c'a, toƚta'a culij'ma
lixcay.”
13 Jahuay imanc' tonƚ'eƚe
locuxe'epolhuo' ts'iƚpenic'.
Cal xans no'huapa limane ticuxeƚa',
ma ȽanDios epi'ipa iƚque limane.
Iƚniya ts'iƚpenic' pe nocuxepolhuo'
itsiya, ma ȽanDios ifajpola'.
2 Toƚta'a ja'ni aimolihuejcola'
ts'iƚpenic' locuxe'epolhuo' ma'
anuli aimolihuejcoyi ȽanDios
ƚipo'nopola' iƚniya. Cal xans
aimihuejma, ȽanDios tepi'i'ma
lijunac'. 3 Iƚne ts'iƚpenic' ipo'nompola'
tiƚic'mintsola' no'epá lixcay. A'i
miƚic'minyacola' no'epá al c'a. Ima'
ja'ni aimocua miƚic'minyaco', ne'
to'eƚa' al c'a. Tijouƚa' timi'mo': “Ac'a
ima' lof'epa”. 4 Iƚque ts'ipenic' ma
ȽanDios epi'ipa lipenic', ixpic'epa
titoc'itso'. Toxpaic'etsi. Aimo'e'ma
lixcay. Li'espada a'i ma le'a
quitaic'. Ti'hua limane titeƚ'mitso'.
5 Ƚinca ts'iƚpenic' nipajnya ti'i'ma
titeƚ'mi'molhuo'. A'i ma le'a
toƚiya tolihuejco'mola'. Jouc'a
toƚ'nujuaitsa naitsi nipo'nopola'.
Maƚque ȽanDios ipo'nopola' iƚniya.
Toƚiya tolihuejco'mola'. 6 Ma' anuli
toƚ'najtseyi iƚe lo'najtsi'ipolhuo'.
Ts'iƚpenic' ti'eyi lanic' lepi'ipola'
ȽanDios. Itine itine tuyalaicoyi
ti'eyi toƚta'a.
7 Jahuay ts'iƚpenic' petsi
lo'najtsi'ipolhuo' toƚ'najtse'e'mola'.
Ja'ni ti'najtsi'ilhuo' ƚolamats', ƚolajut'ƚi
o ts'oƚtaic' lane, ne' toƚ'najtse'eƚe.
Toƚspaic'etsola', tolimetsaicotsola'.
8 Aimoƚtaiyinc'e'me, ni anuli.
Toƚ'najtse'e'mola' nulemma jahuay.
Ƚinca tipa'a iƚe petsi aimi'iya
moƚ'najtse'eyacola' nulemma.
Aimi'iya moƚnesyacu: “Joupa ai'epa
capic'a iƚque ƚaipima. Aica'econaya
capic'a.” Ƚinca ticuicomma ti'hua
toƚ'nujuaitsola' loƚpimaye, ti'hua
tonƚ'etsola' capic'a. Ja'ni to'ay capic'a
ƚopima, aƚinca menant'ƚipa locuxepa
Romanos 12​, ​13
309
ȽanDios. 9 ȽanDios aƚcuxe'eponga',
lu'inga': “Aimoxhuico'ma ƚipeno
ƚof'as xans. Aimoma'ahuale'ma.
Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola'
lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca,
aimofel'miyale'ma. Aimojanaj'ma
ƚi'hueca ƚof'as xans.” Iƚiya lataiqui'
jouc'a jahuay locuxepa ȽanDios
ti'i'ma alafot'ƚeco'me, ti'iƚa' ma
le'a anuli lataiqui' loya'apa:
“Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a
to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi
ƚoftalecufya”. 10 Ja'ni to'eƚa' capic'a
ƚopima aimi'iya mo'e'eya quixcay.
Toƚta'a tanant'ƚi'ma locuxepa
ȽanDios.
11 Toƚ'nujuaitsa lo'iya, toƚta'a
tonƚ'e'me to iƚe laifxc'ai'ipolhuo'.
Joupa icuai'ma al 'hora aƚmaf'iƚe,
aƚtsolinanca. Litine lipangopa
laƚ'huaiyijmpa Jesucristo
Ƚalunƚu'eyaconga' tehue'e'
ticuaicoconno iƚque. Itsiya
xonca ahuata tehue'e'. 12 Joupa
tuyaipa lipuqui'. Joupa tiƚic'e'ma.
Aimaƚ'econa'me lixcay, iƚe lo'epa
iƚne noyelocopá lipuqui'. Lihuejle
lepalc'o'. Toƚta'a aƚpa'neco'moƚtsi
laƚpicuejma', aimitsufaiya lixcay.
13 Petsi amuf liƚpicuejma'
tixoqui quileta ti'eyi lixcay juic,
timeyoc'iyoƚtsi, ti'noƚyi lacaƚ'no',
ti'eyi nixpiya, tifuleyi, ti'eyoƚtsi
laic'. Illanc' aimaluyalaico'me toƚta'a,
epalc'o' laƚpicuejma'. Ticuicomma
ti'iƚa' ituca' laƚ'ejma'. 14 Aimoƚcua'me:
“¿Te ts'i'ic' latenƚcocoya laicuerpo?
Capi'i'ma lojanajpa.” Tonƚ'eƚe ma
le'a al c'a ma to li'epa Jesucristo. Iƚe
lonƚ'eyacu tetenƚcocoƚa' Jesucristo,
iƚque ticuanajco'molhuo'.
14 Petsi aiquiƚcueca
litaiqui' Jesucristo, ja'ni
ti'huaiyijnyi tolapenuf'mola'. Tijouƚa'
aimoƚnesco'mola' iƚniya liƚ'ejma'.
Nij naitsi nocuaya: “Aicaipic'a
li'ejma' ƚaipima”. 2 Anuli xonca
ti'huaiyinge, jahuay tite'ma.
Ƚocuena aimicueca, titeja ma le'a
itamqui, aimiteja lixic'. 3 Iƚque
notepa jahuay aimetets'i'ma petsi
notepa pangay quitamqui. Notepa
pangay quitamqui aiminesco'ma
notepa jahuay. Aimines'ma: “Iƚque
tecani'em'me”. A'i. ȽanDios joupa
epenufpa. 4 Ima' nofnescopa ƚopima,
¿naitsi ima? Ima' a'i quipoujna
ƚopima. Ma ƚiPoujna tixpic'e ja'ni
ti'hua timetsaicoƚa' o tecani'e'ma.
Ƚinca timetsaico'ma. ȽiPoujna ti'hua
limane titoc'i'ma, aimecani'eyacoxi.
5 Anuli ƚapima ticua: “Acueca'
litine iƚta'a, iya' aica'eya canic'”.
Ƚocuena ticua: “A'i, ma' anuli
jahuay ƚitiné”. Iƚque ti'e'ma canic'.
Iya' cacua: Anuli anuli, quituca'
quituca', tixpic'eƚa' lipicuejma' lo'eya.
Tijouƚa' ti'eƚa'. 6 Ƚapima nocuapa:
“Acueca' litine iƚta'a, aica'eya canic'”,
iƚque ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios.
Ƚocuena nocuapa: “Ma' anuli jahuay
ƚitiné, ca'eta canic'”, iƚque jouc'a
ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios. Ƚapima
notepa jahuay ipic'a tetenƚcocoƚa'
ȽanDios, toƚta'a joupa ix'najtsi'ipa
ȽanDios. Ƚocuena notepa pangay
quitamqui jouc'a ipic'a tetenƚcocoƚa'
ȽanDios, jouc'a ix'najtsi'ipa ȽanDios.
7 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats'
aimaƚcuxeyoƚtsi caƚtuca'.
Aimaƚspic'eyi ja'ni ti'hua aƚmaf'i'me
o ja'ni aƚma'monga'. 8 Ja'ni ts'aƚmaf'i'
ƚaƚPoujna lapi'inga' laƚpitine. Ja'ni
aƚmatsonga' ma' anuli ƚaƚPoujna
tixpic'e iƚe laƚ'iyaconga'. Ma' anuli
maƚmana' i'huexi ƚaƚPoujna. 9 Toƚta'a
Romanos 13​, ​14
310
aƚmuc'iponga' iƚe li'ipa Cristo.
Iƚque imapa, imaf'inapa, toƚta'a
i'ipa iƚPoujna limanapola' jouc'a
ts'iƚmaf'i'. Jahuay ticuxela'.
10 Ima', ¿te cofnescocopa ƚopima?
Tocua: “Tecani'em'me”. Ima', ¿te
cofmetets'icopa ƚopima? Anuli
toƚcuaita pu'hua pe lopa'a ȽanDios
cal Cuecaj Juez. Jiƚpiya jahuay
lacaxhuoƚaita. 11 Toƚta'a tuya'e' al
Paxi Liniƚingiya. Ticua ȽanDios:
Ma' aƚinca iya' NanDios, aimaf'i'.
Iya' cacua:
Laxc'onƚingoƚai'ma jahuay lan
xanuc'.
Jahuay aƚmi'ma: “Ma' ima'
manDios”.
12 Iƚe lataiqui' aƚmuc'inga' te ts'i'ic'
laƚ'iyaconga' anuli anuli illanc'.
Ima' cotuca', iya' caituca' aƚtalai'eta
ȽanDios.
13 Itsiya aimaƚnescocona'mola'
laƚpimaye. Aimalahuelojncona'mola'
te ts'i'ic' liƚ'ejma'. Najmay
tolahuelojntsoƚtsi coƚtuca' loƚ'ejma'.
Toƚspic'eƚe nulemma toƚtoc'itsola'
loƚpimaye. Aimoƚ'e'mola'
muc'uiyacola'. 14 Aixina' jahuay
ti'i'ma aƚte'me ja'ni Jesús aƚPoujna,
ja'ni iƚque joupa alapenufponga'.
Ƚapima petsi aimicueca iƚta'a,
iƚque nocuapa: “Iƚe ixcay. ȽanDios
aimalapi'i lane. Aimi'iya cateja”,
ne', aimite'ma. 15 Ima' toteja jahuay,
tijouƚa' ƚopima tixhueƚco'ma, ticua:
“Iƚe ixcay, ¿te cotecopa iƚque?” Ja'ni
toƚta'a lo'iya ima' ƚinca aimo'ay
capic'a ƚopima. Cristo icupoxi,
imacopa tunƚu'etsi ƚopima jouc'a.
Tijouƚa', ¿te ima' tatets'i'ma? Tote'ma,
tijouƚa' iƚque ƚopima to'e'e'ma coyac'.
Aimihuejconaya, tecani'e'moxi.
A'i. Aimo'e'ma toƚta'a. 16 Ƚinca ima'
xonca to'huaiyinge ȽanDios, toƚta'a
jahuay toteja. Ma le'a camihuo':
Ja'ni ƚopima tixim'mo' a'ijca lo'ejma'
moteja jahuay, najmay aimote'ma
iƚe petsi aimetenƚcocojma ƚopima.
17 ȽanDios cal Rey
aimicuis'eyacola' lixanuc' te ts'i'ic'
ƚitepa, lixnapa. Iƚque timetsaicola'
iƚne ixanuc' petsi no'epá al c'a, petsi
aimifuleyi, petsi cal Espíritu Santo
tixoc'ila' quileta. 18 Ja'ni toƚta'a
comihuequi ƚoPoujna Cristo, ƚinca
ȽanDios tetenƚcocojma lo'ejma'. Lan
xanuc' jouc'a tixim'mo' ac'a lof'epa.
19 Toƚiya, aƚpo'noƚe laƚpicuejma'
aimaƚ'e'eyacola' coyac' laƚpimaye.
Aƚtoc'i'mola' tihuejle Jesucristo.
20 Ima' ts'opic'a toteƚa' jahuay,
to'nujuaitsola' lopimaye. ȽanDios
joupa ifa'epola' iƚne liƚpicuejma',
¿te ima' tomints'e'mola'?
Ailopa'a quixcay ƚaƚtepa. Jahuay
ti'i'ma aƚte'me. Ja'ni ƚoftepa
aimetenƚcocojma ƚopima, ja'ni
toc'uilitsuf'e'ma iƚque, jiƚpe ƚinca
ȽanDios tixina ixcay iƚquiya ƚoftepa.
21 Ƚoftepa lixic' o lofxnapa vino, o
lof'epa, ja'ni toƚta'a toc'uilitsuf'e'ma
ƚopima, najmay aimoxna'ma iƚe
al vino ni aimote'ma iƚe lixic' ni
aimo'e'ma to mo'ay. 22 Ima' oxina'
lof'eya, ja'ni ti'i'ma tote'ma, ja'ni
aimi'iya. To'nujuaitsi ȽanDios
jouc'a ixina'. Tixoqui meta ima'
ja'ni taimetsaicoyoxi ac'a lof'epa,
ja'ni oxina' tetenƚcocojma ȽanDios.
23 Ƚapima nonesya: “Aicaixina' ja'ni
ti'i'ma o aimi'iya'”, tijouƚa' tite'ma,
ƚinca a'ijc'a iƚe lo'epa. Titai'ma
lajunac'.
Ticuicomma ti'iƚa' caƚsina' ja'ni
tetenƚcocojma ȽanDios o a'i. Ja'ni
aicaƚsina' najmay aimaƚ'e'me.
Romanos 14
311
15 Illanc', ja'ni aƚcueca litaiqui'
Jesucristo, ja'ni joupa
aƚsina' ti'i'ma aƚte'me ja'huay, ja'ni
aƚsina' ailopa'a tintsi, iya' cacua:
Aimaƚ'e'me lalatenƚcocoyaconga'
illanc' caƚtuca'. Xonca' lahueƚe te
co'iya maƚtoc'iyacola' laƚpimaye,
iƚne petsi aiquiƚcueca. Maƚe
aƚ'eƚe. 2 Aƚ'eƚe le'a latenƚcocoyacola'
laƚpimaye. Licuis'e'moƚtsi: “¿Te
caif'eya catoc'iƚa' ƚaipima? Aipic'a
xonca tihuejla' Jesucristo.”
3 Aƚ'nujuaisle li'ejma' Jesucristo.
Iƚque aiquetenƚcocoyoxi quituca'. Al
Paxi Liniƚingiya tuya'e' lo'iya Cristo.
Iƚque lipalaic'opa ȽanDios timi:
“Ima' iya' aƚteƚcopá anuli. Lan xanuc'
netets'ipo' ima', maƚniya aƚnescopa
jouc'a”.
4 Iƚe lataiqui', jouc'a jahuay
loya'apa al Paxi Liniƚingiya
liniƚijmpa luyaipa quitine, aƚtoc'inga'
illanc' naƚmana' itsiya, aƚmuc'inga'.
ȽanDios aimicua maƚtafqueyaconga'
jiƚpe laƚpicuejma'. Ipic'a ti'hua
aƚ'huaicoƚe iƚe lalapi'iyaconga'.
Toƚiya lapi'iponga' litaiqui', iƚiya
al Paxi Liniƚingiya. Lapi'iponga'
aƚsueƚe. Toƚta'a lixpi'i'monga' calata,
aƚsnet'ƚ'me laƚ'iyaconga'.
5 Ƚinca maƚque ȽanDios aƚtoc'inga'
aƚsnet'ƚƚe laƚ'iyaconga'. Lixoc'inga'
calata. Iƚque ȽanDios ti'e'etsolhuo'
anuli loƚpicuejma', ti'iƚa' loƚ'ejma' to
li'ejma' Jesucristo. 6 Toƚta'a ti'i'ma
anuli loƚpicuejma', jahuay anuli
toƚs'najtsi'i'me ȽanDios, iƚque
enDios, i'Ailli' ƚaƚPoujna Jesucristo.
7 Cristo joupa epenufpolhuo'.
Toƚiya imanc' unc'apimaye.
Tolapenuftsoƚtsi. Toƚta'a tixinim'me
te ts'i'ic' ƚolanDios. Tixinim'me ac'a
lipicuejma'. 8 Jesucristo i'huamma
fa'a li'a ƚamats', i'epoxi to caƚmozo
illanc' ninc'ijudío. Toƚta'a iƚinc'ipa
linespa ȽanDios. Enant'ƚipa lataiqui'
ȽanDios lepi'ipola' laƚtatahueló.
9 Jouc'a i'huacomma li'a ƚamats'
toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios imanc' a'i
cunc'ijudío. Licuai'ma Cristo
iƚque imuc'i'molhuo' te ts'i'ic'
ȽanDios lipicuejma'. Iƚque ȽanDios
tixinnilhuo' unc'icuanuc'la. Al Paxi
Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a lo'iya
ticua:
Pe lomana' lan xanuc' a'ij
judío cax'najtsi'ito', camito':
“¡Acueca' iƚta'a lo'epa!”
Maƚpiya cunac'ta, camito': “¡Ma'
ima' manDios!”
10 Jouc'a tuya'e':
Unc'ocuenaye xanuc', jouc'a
lixanuc' ȽanDios, tixojla'
cunlata anuli.
11 Jouc'a tuya'e':
Unc'ocuenaye xanuc',
toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios.
Imanc' ni petsi loƚmana',
toƚnesle: “¡Acueca' ƚalanDios!”
12 Jouc'a pe liniƚiya linespa Isaías
tuya'e':
Tama joupa imanapa Isaí, (iƚque
i'ailli' cal rey David),
ti'i'ma anuli ƚanef'eya,
ticuxe'mola' locuenaye lan
xanuc', iƚne a'ij judío.
Iƚniya ti'huaiyijm'me iƚque.
13 Aƚsa'hueyi ȽanDios tepi'itsolhuo'
coƚpicuejma' toƚ'huaicoƚe al c'a
lapi'iyacolhuo', tixoc'itsolhuo'
cunlata. Toƚta'a toƚsim'me
acueca' lotoc'ipolhuo' cal Espíritu
Santo. Aimixojyacolhuo', ti'hua
toƚ'huaico'me.
14 Cunc'aipimaye, joupa
aixinnilhuo' te ts'i'ic' loƚ'ejma'.
Romanos 15
312
Aixinnilhuo' juaiconapa ac'a
loƚpicuejma'. Aixina' joupa oƚsina',
toƚsc'ai'iyoƚtsi. 15 Tama aixinnilhuo'
toƚta'a niniƚ'epolhuo' iƚta'a coƚje'e.
Petsi petsi tocomma to ujfxi
laitaiqui'. Aipic'a toƚ'nujuaitsa,
aimolimenc'eco'me iƚe al c'a loƚsina'.
ȽanDios joupa lapi'ipa laimane
catoc'itsolhuo' toƚta'a. 16 ȽanDios
lummepa ni petsi lomana' lan
xanuc' a'ij judío. Lummecopa
capalaicota Jesucristo. Toƚta'a ca'ay
lipenic' ƚaƚPoujna. Cuya'e' litaiqui'
ȽanDios, Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a
loxpic'epa ȽanDios. Cami ȽanDios:
“Ja'a, toxintsola' iƚne locuenaye
xanuc' a'ij judío. Iƚne jouc'a o'huexi,
joupa epenufpá cal Espíritu Santo.
Joupa aitoc'ipola'. Tetenƚcocotso'
ima'. Tapenuftsola'.”
17 Iya' tixoqui neta quihuequi
Jesucristo. Toƚta'a ca'ay lanic'
lalapi'ipa ȽanDios. Ma' iƚque
Jesucristo aƚtoc'i. 18 Aicapalaijma
lanic' iƚe li'epa ocuena caƚpima.
Aicacua: “Iƚe laif'epa iya'”. Ma le'a
capalaico'ma li'epa Cristo jiƚpiya
laitsehuo'ma iya'. Jiƚpe petsi lan
xanuc' a'ij judío aƚquimf'epa
iya' lainuya'apa. Aƚsimpa lai'epa,
lijou'ma ihuejco'me ȽanDios.
19 Lainipamma jiƚpe al cuecaj
quiƚya' Jerusalén aitsehuo'ma
aculi' cacuaita ƚamats' Ilírico,
ca'hua cuya'e' Litaiqui' Jesucristo.
Ni petsi lomana' lan xanuc'
nu'iyalepa Lataiqui' loya'apa iƚe al
c'a loxpic'epa ȽanDios. Lan xanuc'
ixim'me acueca' lo'epa ȽanDios.
Ixim'me acueca' lipepaxi cal
Espíritu Santo.
20 Iya' cahuela' lan xanuc' petsi
aimimetsaicoyi Jesucristo. Pe
lomana' iƚniya jiƚpe cuya'e' Lataiqui'
loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios.
Aica'eya canic' petsi ocuena joupa
ipangopa. 21 Cacua: Ti'iƚa' ma to
micua al Paxi Liniƚingiya loya'apa:
Lan xanuc' petsi aiquiƚsina'
naitsi iƚque, petsi aicu'innila',
iƚniya timetsaico'me.
Petsi aiquiƚcueca, ma' iƚniya
ti'i'ma quiƚsina'.
22 Joupa aimipolhuo', aixpic'epa
ca'hua'ma pe lomana' lan xanuc'
petsi aimimetsaicoyi Jesucristo.
Capalaic'otsola' iƚniya. Toƚiya
aicaitsec' pe loƚmana' imanc'.
23 Ixhuaita axpe' camats' aipic'a
ca'huaƚa'. Aipic'a cacuaitsi jiƚpiya
pe loƚmana'. Itsiya cacua: Fa'a pe
laifpa'a joupa ijoupa laipenic'. Ƚinca
ca'hua'ma. 24 Litine ca'huaƚa' España,
iƚniya ƚitiné cuyaicota pe loƚmana'
imanc', cahuejntolhuo'. Oque' afane'
quitine aƚmajnta anuli, tixoj'ma
calata. Tijouƚa' imanc' aƚtoc'ita
cuyaita.
25 Ate'a ca'hua'ma Jerusalén.
Capi'itola' quiƚtomí lapimaye
nomana' jiƚpe. Iƚne i'huexi ȽanDios.
26 Lapimaye nomana' ƚamats'
Macedonia, jouc'a nomana' ƚamats'
Acaya, iƚne ixpic'e'me tefot'ƚe'me
liƚtomí, titoc'iconnola' liƚpimaye
petsi aiquiƚ'hueca, iƚne i'huexi
ȽanDios nomana' Jerusalén.
27 Cacua: Ixpic'epá titoc'iƚe
liƚpimaye iƚniya ajudío nomana'
Jerusalén. Toƚta'a tix'najtsi'im'mola'.
Iƚne liƚpimaye ajudío joupa
itoc'impola'. Aiquicuanac'ennila'
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Ticuayi: “Tuyalaicotsa al
c'a Locuena Quitine”. Itsiya iƚne
lapimaye a'ij judío tix'najtsi'im'mola'
Romanos 15
313
liƚpimaye. Tumme'ennila' quiƚtomí.
Tuyalaicotsa al c'a itsiya litine.
28 Toƚiya ca'hua'ma Jerusalén. Ma'
iya' capi'itsola' lapimaye quiƚtomí;
iƚe lefot'ƚepa lapimaye a'ij judío,
iƚne nomana' Macedonia y Acaya.
Tijouƚa' cuyaitsi pu'hua España
catsa'aitolhuo' imanc' noƚmana'
Roma. 29 Jesucristo aƚtoc'ipa.
Aƚpaxnepa juaiconapa. Cacuaitsi
iya' pu'hua pe loƚmana' ma' anuli
aƚtoc'i'monga', aƚpaxne'monga'.
30 Cunc'aipimaye, imanc' illanc'
anuli ƚaƚPoujna, iƚque Jesucristo.
Iƚque aƚtoc'inga'. Jouc'a ma'
anuli cal Espíritu ƚalapi'iponga'
laƚpicuejma' aƚ'etsoƚtsi capic'a.
Iƚque cal Espíritu Santo. Toƚiya
caxa'huelhuo' toƚjoc'iƚe ȽanDios
aƚtoc'iƚa'. Ti'hua toƚjoc'i'me. 31 Toƚta'a
ȽanDios aƚ'eta cuenna. Lan xanuc'
naƚ'epa laic', iƚniya nomana' ƚamats'
Judea aimi'iya maƚ'e'eya to micuayi.
Jouc'a toƚsa'hueƚe ȽanDios aƚtoc'itsi
jiƚpe Jerusalén. Tetenƚcocotsola'
laif'eya lapimaye nomana' jiƚpiya,
lapenufta al c'a. 32 Toƚsa'hueƚe
ȽanDios aƚtoc'iƚa' tixojla' neta
cacuaitsi pe loƚmana'. Ma' anuli
lunxajta. Lixpi'itoƚtsi calata.
33 ȽanDios nipajnya ti'i'ma
tipac'e'e'molhuo' loƚpicuejma'.
Imanc', iƚque, toƚmajnle anuli.
Toƚta'a ti'iƚa'. Amén.
16 Fa'a tipa'a Febe ƚaƚpima
caca'no'. Iƚque ti'ay
lanic' lepi'ipa ȽanDios, titoc'ila'
lapimaye nomana' liƚya' Cencrea,
iƚne lafoƚyomma jiƚpiya. Iya'
nimetsaijma ac'a caca'no'.
2 Imanc' i'huexi ȽanDios jouc'a
tolimetsaicotsa ƚaƚpima, tolapenufle.
Ma' anuli ƚaƚPoujna. Ja'ni tehue'e'
tolapi'iƚe, toƚtoc'iƚe. Iƚque itoc'ipola'
axpela' lapimaye, iya' jouc'a
aƚtoc'ipa.
3 Tolu'itsola' Aquila y ƚipeno
Priscila: “Pablo tinonilhuo'”.
Ma' anuli illanc' aƚ'eyi lanic'
lalapi'iponga' Jesucristo. 4 Ƚinca iya'
jouc'a jahuay lapimaye a'ij judío, ni
petsi lafoƚyomma, aƚs'najtsi'ila' iƚne
Aquila y Priscila. Iƚne aƚcuanajcopa
iya'. Tocomma to aimunƚu'eyacoƚtsi
iƚniya.
5 Lapimaye lafoƚyomma lilejut'ƚ
Aquila y Priscila, jouc'a cal c'a
ƚai'amigo Epeneto, tolu'itsola':
“Pablo tinonilhuo'”. Jiƚpe ƚamats'
Asia Epeneto i'ipa cal te'a ƚihuejpa
Jesucristo.
6 Jouc'a tolu'itsa María: “Pablo
tinonhuo'”. Iƚque María acueca'
iteƚcopa itoc'ipolhuo'.
7 Ma' anuli tolu'itsola' Andrónico
y Junias, iƚne aipiƚya' xanuc'. Iya'
iƚniya aƚtats'emponga' anuli. Iƚne
alulijpa iya'. Ate'a i'huaiyijmpá
Jesucristo. Iƚne jouc'a a'apóstole,
lummepola' ȽanDios. Ti'eyi acueca'
canic'.
8 Jouc'a toƚta'a tolu'itsa Ampliato.
Iƚque ƚinca ca'ay capic'a. Toƚta'a
lapi'ipa laipicuejma' ƚaƚPoujna.
9 Jouc'a tolu'itsa Urbano. Illanc'
aƚejmale. Aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga'
Jesucristo.
Jouc'a tolu'itsa Estaquio,
ƚacaipima.
10 Jouc'a tolu'itsa Apeles. Jiƚque
ƚinca imuj'moxi cal c'a ts'ihuequi
Jesucristo. Aiquenajyoxi.
Jouc'a tolu'itsola' iƚniya nomana'
lejut'ƚ Aristóbulo.
11 Jouc'a tolu'itsa Herodión. Iƚque
aipiƚya' xans.
Romanos 15​, ​16
314
Jouc'a tolu'itsola' iƚniya nomana'
lejut'ƚ Narciso, iƚne ti'huaiyijnyi
ƚaƚPoujna Jesucristo, joupa
lepenufpola'.
12 Jouc'a tolu'itsola' Trifena y
Trifosa. Iƚne ti'eyi lanic' lepi'ipola'
ƚaƚPoujna Jesucristo.
Jouc'a tolu'itsa ƚaƚ'amiga Pérsida.
Iƚque juaiconapa i'epa lanic' lepi'ipa
ƚaƚPoujna.
13 Jouc'a tolu'itsa Rufo. Iƚque ƚinca
timujyoxi i'huijf'epa ƚaƚPoujna, ac'a
tihuequi. Jouc'a tolu'itsa qui'máma'
Rufo. Iya' jouc'a cami: “Ai'máma'”.
14 Jouc'a tolu'itsola' iƚne Asíncrito,
Flegonte, Hermes, Patrobas,
Hermas, y jiƚpiya nomana'
locuenaye capimaye.
15 Jouc'a tolu'itsola' iƚne Filólogo,
Julia, Nereo, ƚipima caca'no' Nereo,
Olimpas y jahuay lapimaye i'huexi
ȽanDios lafoƚyomma iƚniya.
16 Jahuay imanc' toƚnontsoƚtsi.
Toƚtuc'otsoƚtsi loƚpeque to
tituc'otsoƚtsi lapimaye i'huexi
ȽanDios.
Tinonilhuo' imanc' jahuay
lapimaye i'huexi Cristo ni petsi
lafoƚyomma.
17 Cunc'aipimaye, jiƚpiya pe
loƚmana' timana' lan xanuc'
nacui'ipoƚtsi apimaye. Iƚne ocuenaj
liƚ'ejma'. Iƚne mane tifuli'ilhuo',
ti'e'e'molhuo' onƚca. Toƚta'a anuli
anuli ti'hua lipene. A'i toƚta'a
limuc'ipolhuo' lataiqui' lolihuic'ipa.
Imanc' ti'iƚa' coƚsina' naitsi iƚne,
tolanajtsoƚtsi. 18 Iƚne aimihuejyi
locuxepa ƚaƚPoujna Jesucristo,
le'a tehueyi te co'iya mulijyacu
quiƚtomí, titetsoƚe al c'a. Tipalaiyi
tocomma ac'a cataiqui', tetenƚcocola'
lapimaye. Tifel'minnila' iƚne
lapimaye petsi noximpá jahuay
lataiqui' tocomma ma' anuli. Iƚne
lapimaye aimimetsaicoyi petsi
a'ijc'a capicuejma'. 19 Iya' jouc'a
jahuay lapimaye ni petsi lomana'
aƚsina' imanc' ƚinca tolihuejcoyi.
Iƚe loƚ'ejma' lixoc'i neta iya'. Iya'
aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te ts'i'ic' al
c'a. Tolihuejle y toƚ'eƚe toƚiya. Ja'ni
a'ijc'a, cacua: Ni aimi'i'ma coƚsina' te
ts'i'ic', amolihuejyacu.
20 ȽanDios lipac'e'eponga'
laƚpicuejma' aimicoƚya timuj'moxi
acueca' ipujfxi. Toƚsim'me joupa
i'oc'enapa Satanás, toƚ'huailetsuf'me.
Tijouƚa' ailopa'a co'e'econayacolhuo'.
ȽaƚPoujna Jesucristo titoc'itsolhuo'
itine itine.
21 Tinonilhuo' Timoteo. Iƚque anuli
aƚ'epá lanic' lalapi'iponga' Jesucristo.
Lucio, Jasón, Sosípater jouc'a
tinonilhuo'. Iƚne aipiƚya' xanuc'.
22 Iya' ninTercio quiniƚi iƚta'a al
je'e. Iya' jouc'a nihuequi Jesucristo.
Canonilhuo' imanc' unc'aipimaye.
23 Iya' ninPablo aipanc'ale fa'a
lejut'ƚ Gayo. Iƚque tinonilhuo' jouc'a.
Jifa'a lejut'ƚ tefoƚyomma lapimaye.
Erasto, iƚque ipenic' ti'huejla'
al tomí fa'a liƚya', jouc'a ƚaƚpima
Cuarto, tinonilhuo'.
24 Itine itine ƚaƚPoujna Jesucristo
titoc'itsolhuo' jahuay imanc'. Toƚta'a
ti'iƚa'. Amén.
25-27 Iya' cacua: ¡Aƚs'najtsi'iƚe
ȽanDios! Iƚque ti'i'ma titoc'i'molhuo'.
Toƚta'a aimolanajyacoƚtsi al c'a cane.
Maƚta'a loya'apa Lataiqui' laifnuya'apa
iya'. Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic' al
c'a loxpic'epa ȽanDios, tipalaijma
Jesucristo. Iya' cuya'e' naitsi iƚque.
Iƚna'a ƚitiné ȽanDios aƚmuc'iponga'
al cuajmaica te ts'i'ic' lixpic'epa.
Romanos 16
315
Iƚe lixpic'epa uya'a'me lam profeta,
iniƚ'me. Li'ipa tipanemma to
lemiya cataiqui'. Ailopa'a nicuejpa.
ȽanDios, iƚque aimijouya lipitine,
joupa icuxepa ticuejle jahuay lan
xanuc' ni petsi lomana', tihuejcoƚe,
ti'huaiyijnle. Cacua: Ti'huaiyijnle
Jesucristo. Toƚta'a timetsaico'me
acueca' ȽanDios. Ma' iƚque anDios,
acueca' lipicuejma'. Timetsaiconƚe
itsiya litine, Locuena Quitine jouc'a.
Toƚta'a ti'iƚa'. Amén.
Romanos 16
316
1 Iya' ninPablo, Jesucristo
aƚjoc'ipa ca'eƚa' lanic' lalapi'ipa.
Toƚiya iya' nin'apóstol, epaluc
Jesucristo. Toƚta'a lixpic'epa
ȽanDios. 2 Iya' jouc'a ƚaipima
Sóstenes liniƚ'elhuo', aƚnonilhuo'
imanc' lefot'ƚepolhuo' ȽanDios
jiƚpe liƚya' Corinto. Imanc' joupa
epenufpolhuo' Jesucristo. Toƚiya
i'ipolhuo' ixanuc' ȽanDios. Iƚque
joupa imetsaicopolhuo' i'huexi.
Jahuay laƚpimaye nojoc'ipá
Jesucristo, ni petsi lomana', aƚnonila'
jouc'a. Maƚque Jesucristo aƚPoujna,
illanc' iƚniya.
3 ¡Caƚ'Ailli' ȽanDios jouc'a
ƚaƚPoujna Jesucristo titoc'itsolhuo',
tipac'e'etsolhuo' loƚpicuejma'!
4 Itine itine cax'najtsi'i
ƚainenDios acueca' itoc'ipolhuo',
ipaxnepolhuo' imanc' lepenufpolhuo'
Jesucristo. 5 Cax'najtsi'i xonca ac'a
loluyalaicopa imanc' lepenufpolhuo'
Cristo. Juaiconapa ac'a loluya'apa
litaiqui'. Ac'a olapenuf'me iƚe
lataiqui', oƚcuejpá. 6 Toƚta'a
li'ipolhuo' lijoupa lolapenufpa
laƚtaiqui' laƚpalaicopa Cristo.
7 ȽanDios ipaxnepolhuo' acueca'.
Jahuay lapi'ipola' lixanuc' joupa
epi'ipolhuo' imanc'. Itsiya oƚ'huaijma
ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo.
8 Iƚque ti'hua titoc'i'molhuo'
aimolanajyacoƚtsi al c'a cane.
Ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo
aimitac'uinyacolhuo' cajunac'.
9 Toƚta'a ti'e'ma ȽanDios. Iƚque
tenant'ƚi litaiqui', aimifelƚaique.
Joupa ijoc'ipolhuo' tonƚejmale'me
ƚi'Hua, ƚaƚPoujna Jesucristo.
10 Unc'aipimaye, caxahue'elhuo'
toƚspic'eƚe ti'iƚa' ac'a loƚ'ejma',
tetenƚcocoƚa' Jesucristo. Camilhuo':
Aimoƚfuli'i'moƚtsi cataiqui',
aimolixtuc'o'moƚtsi. Toƚ'etsoƚtsi
anuli loƚpicuejma', anuli loƚtaiqui'.
Aimolanajcona'moƚtsi ocuena
ocuena lipicuejma'. 11 Unc'aipimaye,
lapimaye nomana' lejut'ƚ Cloé
tinescolhuo' imanc', ticuayi
toƚfuli'iyoƚtsi cataiqui'. 12 Joupa
aicuejpa loƚ'ejma'. Hualca imanc'
toƚcuayi: “Illanc' aƚcuxenga' Pablo,
iƚque lihuejyi”. Ocuenaye ticuayi:
“Lihuejyi Apolos”. Ocuenaye ticuayi:
“Lihuejyi Cefas”. (Iƚque aPedro.)
Locuenaye ticuayi: “Illanc' lihuejyi
Cristo”.
13 Itsiya quicuis'elhuo', camilhuo':
¿Te tipa'a axpela' lan Cristo? ¿Te iya'
LIJE'E SAN PABLO AL TE'A
LINIȽ'EPOLA' LAPIMAYE
LEFOT'ȽEPOȽTSI LIȽYA' CORINTO
317
ninPablo lapaƚts'ingimpa lancruz?
¿Te iya' naiƚonc'e'epolhuo' loƚjunac'
imanc'? ¿Te ma maƚ'huaiyinge
iya' ninPablo epo'icompolhuo'?
14 Cax'najtsi'i ȽanDios iya' nij
naitsi imanc' ƚainepo'ipa. Ma
le'a nepo'ipola' Crispo y Gayo.
Locuenaye imanc' aicainepo'ila'
iya'. 15 Toƚta'a aimi'iya moƚnesyacu
imanc': “Iya' nihuequi Pablo, iƚque
lapo'ipa”. A'i. Nij naitsi nonesya
toƚta'a.
16 Ƚinca nepo'ipola' lapimaye
nomana' lejut'ƚ Estéfanas. Aicaixina',
aica'nujuaitsi ja'ni nepo'ipola'
ocuenaye o a'i. 17 Cristo lummecopa
cuya'atsi Lataiqui', iƚe loya'apa al
c'a lixpic'epa ȽanDios. Aicalu'ic':
“Tapo'iyaletsi”. Iya' a'i nincueca'
comxi cataiqui'. Cristo aicaƚ'e'e
toƚta'a. Ipic'a ti'iƚa' quiƚsina' te
ts'i'ic' al cuecaj li'ipa jiƚpe lancruz,
tixingufcoƚe jiƚpe ƚilunxajma'.
18 Lan xanuc' ts'iƚtaic' liƚjunac'
aiquiƚcueca li'ipa jiƚpe lancruz.
Ticuayi: “Amac'ta cataiqui' iƚiya”.
Illanc' a'i. ȽanDios alunƚu'enga',
toƚta'a aƚsinyi acueca' cataiqui' iƚiya,
aƚsingufcoyi al cueca' laƚ'eponga'
ȽanDios. 19 Al Paxi Liniƚingiya
tuya'e' lo'iya, ticua:
Timana' lan xanuc' nocuapá:
“Acueca' laipicuejma', iya' ƚinca
aixina'”.
ȽanDios ticua: “Iya'
camuc'i'mola' te ts'i'ic'
liƚpicuejma', aiquiƚsina'”.
Jouc'a timana' nocuapá: “Iya'
ƚinca cacueca”.
ȽanDios ticua: “Iƚniya
aiquiƚcueca, camuc'i'mola'
toƚta'a”.
20 Itsiya, ¿te qui'ipola' nocuapá:
“Acueca' laƚpicuejma'”? ¿Te
qui'ipola' iƚniya nipa'acopá ƚiƚjuac
lan tsilaj cataiqui', iƚne lomxiye
cataiqui'? ȽanDios joupa imujpa
iƚne aiquiƚsina'. Ƚiƚtaiquí tipa'acoyi
maƚpe liƚpicuejma' pangay camac'ta
cataiqui'. 21 Jifa'a li'a ƚamats'
lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma' tama tocomma acueca'
liƚpicuejma' iƚniya aiquilimetsaijma
ȽanDios. Iƚque ƚinca acueca'
lipicuejma', toƚta'a ixpic'epa
tunƚu'etsola' lan xanuc' nepenufpá
lataiqui' laluya'apa. Iƚe tocomma to
lamac'ta cataiqui', tinescojma li'ipa
jiƚpe lancruz.
22 Lan judío ticuayi: “Ti'eƚa' al
cueca' ȽanDios, aƚsinƚe illanc',
tijouƚa' aƚ'huaiyijm'me”. Lan griego
ticuayi: “Aƚsinƚe, aƚquimf'eƚe
anuli ts'acueca' lipicuejma',
acueca' quitaiqui' loya'apa, tijouƚa'
aƚ'huaiyijm'me”. 23 Illanc' ma'
aƚnescoyi Cristo, iƚque ƚummepa
ȽanDios. Luya'ayi: “Iƚque
ƚepaƚts'ingimpa lancruz”. Licuejpá
toƚta'a lan xanuc' judío ixtulenca.
Ticuayi: “Ja'ni ƚepaƚts'ingimpa
lancruz aicummaic' ȽanDios”. Petsi
a'ij judío, iƚne lan griego, tetets'iyi
laluya'apa, ticuayi: “Amac'ta
cataiqui' iƚiya”. 24 Petsi lojoc'ipola'
ȽanDios, ja'ni ajudío, ja'ni agriego,
iƚne ƚinca timetsaicoyi Cristo
ƚummepa ȽanDios. Jiƚpe iximpá
al cueca' lo'epa ȽanDios, iximpá
acueca' lipicuejma'. 25 Liximpá
li'ipa Cristo jiƚpe lancruz, lan
xanuc' ticuayi: “ȽanDios ailopa'a
quipicuejma', ailopa'a co'eya”. A'ij
ƚinca iƚta'a locuapa. Xonca acueca'
1 Corintios 1
318
lipicuejma' ȽanDios, xonca acueca'
lo'epa.
26 Unc'aipimaye, imanc'
lojoc'ipolhuo' ȽanDios,
tolimetsaicoyoƚtsi te ts'i'ic'
moƚmana'. Imanc' a'i cunc'itsila'
xanuc'. Ma le'a oquexi' afantsi
imanc' acueca' loƚpicuejma'. Ma
le'a oquexi' afantsi ti'hua loƚmane,
toƚcuxeyi. Ma le'a oquexi' afantsi
loƚ'aillí ts'iƚ'hueca, acueca' quiƚ'huexi.
27 ȽanDios ixpic'epa tulijtsola' iƚniya
nocuapá: “Iya' aixina', acueca'
laipicuejma'”. Toƚiya i'huijf'epolhuo'
imanc' petsi a'ij cueca' coƚpicuejma',
epi'ipolhuo' loƚpicuejma' ti'iƚa'
acueca' coƚsina'. Ma' anuli
ixpic'epa tulijtsola' nocuapá:
“Acueca' ti'hua laimane, acueca'
laif'eya”. I'huijf'epolhuo' imanc'
petsi aimi'hua coƚmane, ailopa'a
al cueca' loƚ'eyacu. 28 Ixpic'epa
tulijtsola' lan tsilaj xanuc', iƚne
limetsaiconnila' fa'a li'a ƚamats'.
Imanc' joupa ti'onƚcospolhuo' to
ninaitsi xanuc', etets'impolhuo',
tocomma aimoƚmana' fa'a li'a
ƚamats', ȽanDios i'huijf'epolhuo',
timetsaico'molhuo'. Iƚne lan tsilaj
xanuc' aimimetsaiconyacola' toƚta'a.
Tejac'e'mola'.
29 Aimi'iya maƚnesyacu:
“ȽanDios aƚsimpa nincuecaj
xans, toƚiya lapenufpa”. A'i. Nij
naitsi nonesya toƚta'a. 30 Imanc'
coƚtuca' aicoƚspic'e. Ma ȽanDios
ixpic'epa tepenuftsolhuo' Jesucristo.
Maƚque ȽanDios ipo'nopa
Cristo aƚmuc'itsonga' te ts'i'ic' al
cueca' lipicuejma' ȽanDios. Ja'ni
aƚ'huaiyijnyi Cristo ȽanDios
lapenufinga' to ailopa'a caƚjunac'.
Iƚque Cristo aƚ'e'eponga' i'huexi
ȽanDios. Joupa i'najtsepa laƚjunac'.
31 Toƚta'a tenant'ƚi loya'apa al Paxi
Liniƚingiya, ticua: “Ja'ni topalaiƚa'
al c'a li'ipo', ne', toya'aƚa' al cueca'
li'epa ƚaƚPoujna”.
2 Unc'aipimaye, li'ipa maƚmana'
anuli iya' aicai'e'e'moxi. A'i
nomxi cataiqui'. Aicai'aic' to
tocomma acueca' laipicuejma', le'a
nu'i'molhuo' Lataiqui' loya'apa lo'epa
ȽanDios. 2 Joupa aixpic'epa te ts'i'ic'
lo'iya lai'ejma'. Cacua: Ma capa'a
liƚya' Corinto ca'nujuais'ma ma le'a
Jesucristo, iƚque ƚepaƚts'ingimpa
lancruz. Capalaico'ma iƚque.
3 Laicuaitsi jiƚpe loƚpiƚya' tocomma
aƚmajaiquemma. Laipicuejma'
cacua: ¿Te caƚ'iya? Tiyu caxpaiqui'
laicuerpo. 4 Imanc' aƚsimpa a'ij
cueca' laipicuejma', a'ij cueca'
laitaiqui', laifpalaipa. Oƚsimpá ma
le'a al cueca' lo'epa cal Espíritu
Santo. Iƚe ƚinca oƚsimpá. 5 Toƚta'a
aicaƚ'huaiyinge iya'. Aicoƚnesqui:
“Acueca' lipicuejma' Pablo”. Imanc'
ma' oƚ'huaiyijmpá ȽanDios, toƚcuayi:
“Acueca' lo'epa iƚque”.
6 Ƚinca tipa'a lataiqui' xonca
acueca', ipime. Iƚe lataiqui'
camuc'ila' lapimaye ts'iƚpicuejma',
iƚne ticuec'eyi, aimi'onƚcospola' to
la'uhuay.
Iƚe laifnuya'apa ituca' cataiqui',
a'i to liƚtaiqui' lopalaipa iƚne
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Iƚe
laifnuya'apa jouc'a a'i to liƚtaiqui'
lan tsilaj quincuxepá, iƚniya petsi
ȽanDios tijou'ne'mola'. 7 Lataiqui'
laifnu'iyalepa tuya'e' al cueca'
lixpic'epa ȽanDios, tocomma emiya
cataiqui'.
Lipangopa li'a ƚamats' ȽanDios
joupa ixina' lo'eya, joupa ixpic'epa
1 Corintios 1​, ​2
319
lo'iya. Aƚ'e'e'monga' pangay c'a
laƚpicuejma', ti'iƚa' to lipicuejma'
ȽanDios, aƚƚaitsufcotonga'.
8 Lincuxepá nomana' fa'a li'a ƚamats'
aiquiƚsina', aiquiƚcueca toƚta'a
lixpic'epa ȽanDios. Ja'ni coƚa' iƚsina'
aimepaƚts'ijnyacu ƚaƚPoujna, iƚque
ma' anDios. 9 Ma' al ƚinca loya'apa al
Paxi Liniƚingiya, ticua:
Lan xanuc' aiquilehuelojm'ma
liƚ'u', aiquiƚquimf'ejma
liƚs'mats'i'.
Jiƚpe liƚpicuejma' aiquiƚsina' te
ts'i'ic' li'hueca ȽanDios.
ȽanDios joupa ilanc'epa,
tepi'i'mola' lixanuc', iƚne
no'epá capic'a ƚilenDios.
10 Illanc' ƚinca aƚsina'. ȽanDios joupa
aƚmuc'iponga'. Cal Espíritu Santo
alu'iponga'. Iƚque cal Espíritu ixina'
lipicuejma' ȽanDios, ixina' jahuay
xonca lipime, ixina' xonca lemiya.
11 Anuli cal xans, ¿te ja'ni ixina' te
ts'i'ic' lipicuejma' ƚif'as xans? A'i. Ma
le'a ixina' te ts'i'ic' mixpic'e quituca'
lipicuejma'. Jouc'a ȽanDios, ma le'a
ƚi'Espíritu, iƚque cal Espíritu Santo,
ixina' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios.
12 Illanc' lapenufpá cal Espíritu
Santo, ƚalapi'iponga' ȽanDios. A'i
calapenufi ƚocuenaj espíritu, iƚque
nocuxepola' lan xanuc' naihuejpá
liƚpicuejma'. ȽanDios ipic'a ti'iƚa'
caƚsina' te ts'i'ic' lalapi'iponga',
toƚiya lapi'iponga' cal Espíritu Santo.
Iƚque aƚmuc'inga'.
13 Lalu'ipola' lapimaye, iƚe
laƚtaiqui', aimalipa'acoyi caƚtuca'
laƚpicuejma'. Maƚque cal Espíritu
Santo aƚmuc'inga' te ts'i'ic'
laƚpalaicoyacu. Iƚe lonespa cal
Espíritu Santo aƚmuc'ila' lapimaye,
iƚne pe joupa nepenufpá iƚque
cal Espíritu, tihuejcoyi. 14 Anuli
cal xans ja'ni aiquepenufi cal
Espíritu Santo aimicueca te ts'i'ic'
malapi'inga' cal Espíritu. Jahuay
iƚiya tixina to amac'ta cataiqui'.
Aimi'iya mihuic'iya. Ma le'a cal
Espíritu Santo ti'i'ma timuc'i'ma.
15 Ja'ni joupa mepenufpa cal
Espíritu Santo jahuay iƚiya tocueca.
Cal Espíritu timuc'ihuo'. Ƚinca,
lan xanuc' tixinghuo' ocuena
lopicuejma', aimicuec'ehuo',
aimixingufhuo'. 16 Aimi'iya
mixingufyaco'. El Paxi Liniƚingiya
ticua:
¿Te ja'ni tipa'a naitsi niximpa te
ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios?
¿Te ja'ni ti'i'ma timuc'i'ma
ȽanDios?
A'i aimi'iya.
Illanc' laƚpicuejma' i'ipa anuli
lipicuejma' Cristo. Toƚta'a
aimaƚcuec'enyaconga'.
3 Unc'aipimaye, laƚmajmpá anuli
jiƚpiya aicaimuc'ilhuo' lipime
cataiqui'. Aiqui'ic'. Tocomma afule
molihuejyi Cristo. Aimolihuejyi cal
Espíritu Santo. Xonca tolihuejyi
coƚtuca' loƚpicuejma'. Aiximpolhuo'
ti'onƚcospolhuo' to la'uhuay. 2 Toƚiya
iya' laites'mipolhuo' ti'onƚcospa
to aleche a'i quixic'. Cacua:
Laimuc'ipolhuo' a'i quipime cataiqui',
pangay aiquipime.
Iƚniya ƚitiné aiqui'ic' colihuic'i
lipime cataiqui', itsiya jouc'a
aimi'iya. 3 Ma' itsiya tolihuejcoyi
coƚtuca' loƚpicuejma'. Toƚ'ejcoyoƚtsi
laic'. Toƚfuli'icoyoƚtsi. Tolanajyoƚtsi,
anuli anuli ti'hua lipene. ¿Te ja'ni
toƚta'a tolihuejcoyi cal Espíritu
Santo? Toƚta'a liƚ'ejma' iƚniya pe
aiquilepenufi cal Espíritu Santo.
1 Corintios 2​, ​3
320
4 Hualca imanc' toƚcuayi: “Illanc'
lihuejyi Pablo”. Hualca toƚcuayi:
“Illanc' lihuejyi Apolos”. Mi'i toƚta'a
loƚ'ejma' ƚinca tolihuejcoyi coƚtuca'
loƚpicuejma'.
5 Iya' ninPablo, ¿naitsi iya'?
Apolos, ¿naitsi iƚque? Illanc'
ma le'a ninc'ixanuc', aƚ'eyi
lanic' lalapi'iponga' ȽanDios.
Aluya'ayi litaiqui' ȽanDios. Imanc'
oƚ'huaiyijmpá iƚque. Anuli anuli
tipa'a laƚpenic' lalapi'iponga'
ȽanDios. 6 Iya' aifapa, Apolos
ic'ejpa, ȽanDios itoc'epa. 7 Illanc'
aƚfapá, aƚc'ejpá, a'ij cueca' iƚe lanic'.
Al cueca' xonca lo'epa ȽanDios
Notoc'epa. 8 Ja'ni aƚfayi, ja'ni aƚc'ejyi,
ma' anuli aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga'
ȽanDios. Tijouƚa' anuli anuli
lulij'me lalapi'iyaconga' ȽanDios.
Ituca' ituca' lalapi'iyaconga' ma to
laƚpenic' laƚ'epa.
9 Aƚ'eyi canic' anuli ȽanDios.
Imanc' ti'onƚcospolhuo' to quequeya
ȽanDios. Ti'onƚcospolhuo' to lajut'ƚ
lolanc'epa ȽanDios. 10 ȽanDios
lapi'ipa laipenic', cuya'atsi
litaiqui' Jesucristo. Toƚta'a jiƚpe
lai'epa ti'onƚcospa to lo'epa
ƚomxi canic' ts'ixina' lo'eya
tilanc'eƚa' al c'a cajut'ƚ. Tocomma
to aipupa camats', aipo'nopa
lopo'nof'inyacu ƚaitaƚ. Itsiya
ocuenaye tuyai'eyi ƚaitaƚ. Camila'
iƚniya: “Toƚpo'noƚe cuenna te ts'i'ic'
lonƚ'eyacu. 11 Ne', toluyai'etsa ƚaitaƚ.
Aimoƚpo'nocona'me lopo'nof'inyacu
ƚaitaƚ. Iya' joupa aipo'nopa, iƚque
Jesucristo. Ailopa'a cocuena.”
12-13 Ticuaitsi al Cuecaj Quitine
ti'huájta acuajmaica te jale lanic'
li'epa iƚne nolanc'epá ƚaitaƚ. Jiƚpe
litine tiƚic'eyo'ma cunga. Ƚunga
tuyaico'ma jahuay, hualca tipi'e'ma
nulemma, hualca tipanehuo. Toƚta'a
ti'huájta te lilanc'ecompa ƚiƚpitaƚ,
ja'ni a'oro, aplata, apic' juaiconapa
ipitali, o ja'ni a'ec, ajaxa, apajac.
14 Cal xans ja'ni tipanehuo ƚaitaƚ
ƚipo'nof'ipa, iƚque tulij'ma lalapi'iya
ȽanDios. 15 Ja'ni tipiƚa' nulemma
ailopa'a capenufya. Tope tope
tipanehuo. Jahuay li'epa tejac'ma.
Ma to afule munƚu'enyacola' lan
xanuc' mipila' ƚilejut'ƚi, toƚiya afule
munƚuya iƚque.
16 Imanc' nolafot'ƚepoƚtsi jiƚpe,
¿ja'ni aicoƚsina' ti'onƚcospolhuo' to
ejut'ƚ ȽanDios? Jiƚpe tipanga cal
Espíritu Santo. 17 Cal xans najac'eya
lejut'ƚ ȽanDios, maƚque ȽanDios
tejac'e'ma iƚque cal xans. Iƚe lajut'ƚ
apaxi, ma i'huexi ȽanDios. Imanc'
noƚmana' ejut'ƚ ȽanDios, imanc'
i'huexi iƚque.
18 Imanc' aimoƚfel'mi'moƚtsi.
Aimoƚ'onƚico'moƚtsi to lan xanuc'
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'.
Aimoƚnes'me: “Joupa aixina'. Acueca'
laipicuejma'.” Ja'ni tonesqui toƚta'a
najmay taimetsaico'moxi mamac'ta.
Toƚta'a tapenuf'ma copicuejma'.
19 Iƚne naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma' tama tocomma acueca'
quiƚsina', ȽanDios tixinnila' amac'ta.
Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya,
ticua:
Iƚne petsi acueca' liƚpicuejma'
ƚinca iƚsina' lixcay.
Ma mi'eyi iƚe lixpic'epa, ȽanDios
tic'aiƚ'mola'.
20 Jouc'a tuya'e':
ȽanDios ixina' te ts'i'ic'
liƚpicuejma' iƚne nocuapá: “Iya'
aixina'”.
Tixinnila' ailopa'a al c'a lo'eyacu.
1 Corintios 3
321
21 Itsiya imanc' aimoƚnescona'me:
“Iƚque cal xans tipa'a xonca
acueca' lipicuejma', iƚque
naƚcuxepa, quihuej'ma”. Iƚniya
loƚpomxiye lepi'icopolhuo' ȽanDios
titoc'itsolhuo'. 22 Iya' camilhuo':
Imanc' ja'ni aƚpalaijma iya' ninPablo,
o toƚpalaicoyi Apolos, o Cefas (iƚque
aPedro), o toƚpalaicoyi li'a ƚamats',
o lapajnya, o lamaya, o lopa'a
itsiya, o lo'iya locuaicoya quitine,
toƚ'nujuaitsa ȽanDios epi'icopolhuo'
jahuay iƚna'a titoc'itsolhuo', a'i
micuxeyacolhuo'. 23 Ƚinca tipa'a
Nocuxepolhuo', iƚque Cristo.
Maƚque Cristo tipa'a nicuxepa, iƚque
ȽanDios.
4 Ma Cristo lummeponga'
aƚtoc'itsolhuo' imanc'.
Iƚe laƚpenic'. Camilhuo':
Limetsaicotsonga'. ȽanDios
lapi'iponga' laƚmane lu'itsola' lan
xanuc' litaiqui', iƚe xonca lemiya,
luhuaƚc'e'e'mola'.
2 Ja'ni tepi'inƚe cal xans lipenic'
ticuicomma tenant'ƚiƚa' iƚe lanic'
lapi'impa. 3 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te
ja'ni imanc' ti'i'ma aƚmi'ma te
ts'i'ic' laif'epa iƚe laipenic', ja'ni
ac'a o a'ij c'a? O ¿tipa'a anuli cal
juez fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma aƚmi'ma
toƚta'a? A'i, aimi'iya. Ni iya' caituca'
canescoyacoxi ac'a laif'epa. 4 Tama
iya' caituca' caxina ac'a laif'epa
laipenic', aicaixina'. Le'a ȽanDios
ixina' iƚta'a. Ma' iƚque lu'i'ma.
5 Aimoƚnescona'mola' loƚpimaye,
ja'ni ac'a o a'ijc'a lo'epa. Toƚ'huaicoƚe
ticuaicoconno ƚaƚPoujna. Fa'a li'a
ƚamats' ti'onƚcospa to lipuqui'.
Axpe' aiqui'huáqui. Iƚque ƚaƚPoujna
tepalc'o'i'ma jahuay. Aimi'iya
memiconaya, jahuay tixinim'me.
Jahuay lixpic'epa lan xanuc' jiƚpe
ƚilunxajma' tixinim'me. Ja'ni
ac'a aƚ'epá laƚpenic' ma ȽanDios
lu'i'monga'. Anuli anuli aƚmi'monga'.
6 Unc'aipimaye, ja'ni
iya' camilhuo': “Toƚe toƚe
laƚ'ejma' iya' y Apolos”, ma le'a
aipic'a toƚta'a camuc'itsolhuo'
aimoƚcuxecona'moƚtsi coƚtuca',
aimoƚmicona'moƚtsi: “Nij
naitsi naƚcuxeyaconga'
illanc'”, aimoƚfuli'icona'moƚtsi.
Aimolahuecona'me te co'iya
molulijcoyacoƚtsi.
7 Ima', ¿te aimi'onƚcospo'
lopimaye? ¿Te xonca ts'o'hueca?
Ja'ni o'hueca, ¿naitsi lepi'ipo'? Ja'ni
ȽanDios Nepi'ipo', ¿te coƚof'ecopoxi?
Tocomma cotuca' ima' mepi'ipoxi.
8 Imanc' tocomma ixhuaita
loƚpicuejma'. Ailopa'a cahue'epolhuo'.
Ti'i'ma toƚcuxe'moƚtsi coƚtuca'
imanc', latets'inga' illanc'. ¿Te
toƚcuayi: “Joupa lulijpá.
Aimaƚtoc'icona'monga'”? Iya' cacua:
¡Coƚa' olulij'me! Toƚta'a illanc' jouc'a
lunxaj'me.
9 Illanc' ninc'apóstole tocomma
ȽanDios aƚpo'noponga' fa'a li'a
ƚamats' to ninaitsi xanuc'. Fa'a
latets'ininga' to latets'impola' lan
xanuc' no'epá acueca' lixcay, iƚne
ma le'a iƚ'huaijma titeƚ'mintsola',
tima'am'mola'. Ma le'a lixoconga'
illanc'. Lapaluc' nomana' lema'a
jouc'a lan xanuc' nomana' fa'a li'a
lamats' lahuelonginga' laƚ'iyaconga'.
10 Imanc' moƚ'huaiyijnyi
Cristo toƚsinyoƚtsi acueca',
ac'a loƚpicuejma'. Illanc'
aimaƚnescoyacoƚtsi toƚta'a. Maƚ'eyi
lanic' lalapi'iponga' Cristo, lan
xanuc' aƚnescoponga', ticuayi: “Iƚne
1 Corintios 3​, ​4
322
amacta”. Imanc' nipajnya toƚ'e'me
al cueca', illanc' a'i. Nij tintsi mi'iya
maƚ'eyacu. Imanc' timetsaicolhuo'
lan xanuc', tixpaic'elhuo'. Illanc'
a'i. Latets'ininga'. 11 Illanc' ti'hua
aƚteƚcoyi, lunle'eyi, lahue'enga'
caƚsnayacu, lahue'enga' caƚpijahua',
luntafquinga', ailopa'a calajut'ƚ,
ma le'a aƚelocoyi. 12 Aƚ'ecoyi canic'
laƚmane', acueca' quixoqui.
Ja'ni aƚmiloquinga' cataiqui',
aƚpaxnela'. Ja'ni lihuetsoquinga',
aƚsnet'ƚyi. 13 Ja'ni aƚnesconga'
quixcay, aƚtalai'e'mola' al c'a. Illanc'
aƚ'onƚicoponga' to cal cueca' ƚifuc,
iƚpic'a ma liƚonc'etsonga' nulemma.
Toƚta'a aƚ'e'enga'.
14 Laifpalaic'opolhuo' toƚta'a
aicatalelhuo'. Caxinnilhuo' to
cainaxque', ma le'a caxc'ai'ilhuo'.
15 Imanc' tama ti'iƚa' axpela'
loƚpomxiye, tixhuaispola' to
imbamaj mil, a'ijxpela' loƚ'aillí.
Ma le'a iya' coƚ'ailli'. Iya' ma' ca'ay
lanic' lalapi'ipa Cristo, nu'ipolhuo'
Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa
ȽanDios. Imanc' olapenufpá,
i'ipolhuo' ainaxque'. 16 Iya' to oƚ'ailli'
caxa'huelhuo', camilhuo': Lihuejla'
iya' lai'ejma'.
17 Toƚta'a tu'itolhuo' Timoteo.
Iƚque ai'hua, aipic'a. Ƚinca
tihuequi ƚaƚPoujna. Cumme'ma
ti'huaƚa' pu'huanni tixintsolhuo',
ti'nujuaitsi'itsolhuo' te ts'i'ic'
cainihuequi Cristo, te ts'i'ic' lataiqui'
laifmuc'ipola' lapimaye ni petsi
lafoƚyomma.
18 Jiƚpe hualca ti'e'eyoƚtsi, ticuayi:
“Iƚque Pablo aimicuaiya fa'a. Illanc'
aƚsina' laƚ'epa.” 19 Iya' ja'ni ipic'a
ƚaiPoujna Jesucristo aimaƚcoƚya,
ca'hua'ma jiƚpiya. Cacuaitsi
caxinnola' te ts'i'ic' lo'epa iƚniya
no'e'epoƚtsi. Iƚne ƚinca acueca'
locuapa. Caxinnola' ja'ni acueca'
ac'a lo'epa. 20 Petsi ȽanDios ticuxe
a'i ma le'a mipaloƚaiyi, jouc'a ti'i'ma
acueca' ac'a lo'epa.
21 Itsiya, ¿te ts'oƚpic'a? ¿Cacuaitsi
quixtu'hua cataletolhuo'?
O ¿cacuaitsi tixoqui neta,
cahuejntolhuo', capalaic'otolhuo' al
c'a? Imanc' coƚtuca' toƚsim'me.
5 Iya' aicuejpa
lopalaicompolhuo' imanc'. Pe
loƚmana' tipa'a anuli ixcay lo'epa.
Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios aimi'eyi to lo'epa iƚque.
Joupa ilecopa ƚihuomi'máma'.
2 Imanc' aimoƚsueƚmot'ƚeyi, ti'hua
toƚnescoyoƚtsi: “Illanc' xonca ac'a
lihuejyi”. Coƚa' olipa'a'me iƚque
ni'epa lixcay.
3 Iya' tama jifa'a capa'a, tocomma
ma' anuli to jipu'hua aƚmana'.
Iya' joupa aixpic'epa laƚ'e'eyacu
iƚque cal xans ni'epa iƚe lixcay.
4 Tolafot'ƚetsoƚtsi toƚ'etsa ma
to laƚcuxe'eponga' ƚaƚPoujna.
Imanc' jiƚpiya loƚmana'. Iya' tama
capa'a fa'a, laipicuejma' ti'hua'ma
pu'huanni, toƚta'a ti'i'ma to
lafot'ƚeyoƚtsi anuli. Jiƚpe ti'hua'ma
acueca' limane ƚaƚPoujna Jesucristo.
5 Toƚiya laca'nico'me iƚque cal xans,
aƚcu'me ticuaitsi limane Satanás,
titeƚ'miƚa'. Titeƚcoƚa' licuerpo
aimixahue'econa'ma lixcay. Tunƚuƚa'
ƚi'alma litine ticuaiyunni ƚaƚPoujna
Jesús.
6 Imanc' ti'hua tixoqui cunlata,
tocomma coƚa' ailopa'a tintsi.
A'ijc'a iƚe loƚ'ejma'. ¿Ja'ni aicoƚsina'
lo'eya tuƚcanni cal levadura
ƚohuants'impa ƚax'e? Tama tucanni
1 Corintios 4​, ​5
323
titoj'ma jahuay ƚax'e. 7 Iƚe lixcay
lonƚ'ejma' ti'onƚcospa to cal levadura,
tonlaca'niƚe. Ti'itsolhuo' to cal ts'e
harina ƚax'e pe ailopa'a qui'ic'. Ƚa'i
ƚolanc'ecompa cal ts'e harina ƚax'e
titejn‑ni al juic Pascua. Jiƚpe al
juic ti'nujuaitsinni li'epa ȽanDios
litine lunƚu'epola' lixanuc', iƚniya
lijoupa ima'apá ƚaca'huaj moƚ.
Illanc' aƚ'nujuaisyi ƚiMoƚ ȽanDios,
joupa ƚima'ampa, iƚque Cristo.
8 Aƚ'nujuaitsa iƚque, toƚta'a aƚ'e'me
juic. Jiƚpe al juic aimixinim'me
iƚque cal levadura. Laifnescopa
“cal levadura”, canescojma
lixcay. Cacua: Aimaƚ'e'me lixcay.
Aimaƚnescocona'mola' quixcay
laƚpimaye. A'i ma le'a maƚ'e'e'moƚtsi
to lan c'a xanuc', al ƚinca aƚ'itsonga'
ac'a laƚpicuejma'.
9 Laininiƚ'epolhuo' aimipolhuo':
“Tolanajtsoƚtsi iƚne no'epá al
xujc'a. Aimoƚƚejmale'me iƚne pe
noxhuicopá ocuenaye cacaƚ'no'
a'i quiƚpenoye.” 10 Laimipolhuo'
toƚta'a aicapalaicocola' lan xanuc'
pe aimimetsaicoyi ȽanDios.
Ƚinca iƚniya tixhuicoyi lacaƚ'no',
tijanajyi ƚiƚ'huexi liƚf'as xanuc',
tifel'miyaleyi, texic'eyaleyi liƚf'as
xanuc', texc'onƚingoƚaiyi landiosla'.
A'i camiyacolhuo' tolanajtsoƚtsi
iƚniya. Ja'ni toƚta'a lonƚ'eyacu
tolipalcu nulemma jifa'a li'a
ƚamats'. 11 Iya' canescola' liƚ'ejma'
lapimaye. Camilhuo' lonƚ'eyacu ja'ni
anuli ƚoƚpima tixhuijma ocuena
caca'no' a'i quipeno, ja'ni tijanaca
ocuenaj 'huexi, ja'ni texc'onƚingai'ila'
landiosla', ja'ni tinesc'ela' cataiqui'
lapimaye, ja'ni isna, ja'ni tifel'mila'
lipimaye mexic'e'ela' liƚtomí.
Camilhuo': Ja'ni toƚta'a li'ejma'
anuli ƚapima tolanajtsoƚtsi, ni
aimoƚtetso'me anuli iƚque.
12-13 Iƚniya pe a'i caƚpimaye, ¿ja'ni
iya' iƚjuez? ¿Ja'ni cateƚ'mi'mola'
iƚniya? A'i. Ma ȽanDios iƚjuez iƚne.
Loƚpimaye nomana' jiƚpiya, imanc'
ti'hua loƚmane ti'i'ma toƚteƚ'mi'mola'.
Iƚque ni'epa lixcay, tolipa'aƚe.
6 1-2 Imanc', ja'ni ticuicomma
tixanutsi lataiqui', ¿te
coƚpalaic'ocopola' ts'iƚpenic', iƚne
pe aimimetsaicoyi ȽanDios?
¿Te ja'ni aimoƚsinyi calaic'ata?
Aimoƚ'econa'me toƚta'a. Imanc'
i'huexi ȽanDios. Maƚpiya pe lomana'
loƚpimaye toƚxanu'etsoƚtsi loƚtaiqui'.
Imanc' illanc' i'huexi ȽanDios. ¿Ja'ni
aicoƚsina' te ts'i'ic' laluyalaicoyacu?
ȽanDios lapi'i'monga' laƚmane,
aƚ'i'monga' iƚjuez lan xanuc', iƚne
pe aimimetsaicoyi ȽanDios.
Locuaicoya quitine, ja'ni toƚta'a
acueca' ti'i'ma loƚ'eyacu, itsiya
litine, ¿te aimi'iya monƚ'eyacu
iƚe a'ij cueca'? 3 ¿Te aicoƚsina'
lo'iya Locuena Quitine? ȽanDios
aƚpo'no'monga' iƚjuez lapaluc'
quema'a. Itsiya litine, ¿te aimi'iya
moƚsanuyacu iƚe lo'ipolhuo' jifa'a li'a
ƚamats'?
4 Ma muluyalaicoyi lapajnya
ja'ni tipa'a lo'ipa jiƚpiya pe
lolafot'ƚeyopoltsi, najmay
toƚnanc'otsola' ma loƚpimaye, iƚne
tixanuƚe lataiqui', tama tocomma
nij naitsi xanuc' iƚniya. 5 Camilhuo'
toƚta'a aipic'a toƚsintsoƚtsi te ts'i'ic'
loƚ'ejma', toƚsinƚe calaic'ata. Jiƚpe,
¿ja'ni ailopa'a ni' anuli ƚapima
ts'ixina'? ¿Ja'ni ailopa'a ni' anuli
ti'i'ma ti'e'ma tixanu'e'mola' liƚtaiqui'
lipimaye? 6 Tocomma to ailopa'a.
Toƚiya lapimaye ticuxecoyoƚtsi,
1 Corintios 5​, ​6
324
tiyeyi pe lomana' lan juez, iƚne pe
aimimetsaicoyi ȽanDios.
7 Ƚinca ma moƚfuli'iyoƚtsi,
moƚcuxecoyoƚtsi timenaquilhuo'
juaiconapa. Xonca ac'a lonƚ'eyacu
ja'ni toƚsnet'ƚ'me lo'ipolhuo'. Ja'ni
a'ijc'a lo'epolhuo', ja'ni ifel'mipolhuo',
aimolixtuc'o'moltsi. 8 Imanc' ituca'
loƚ'ejma'. A'ijc'a lonƚ'epola' loƚpimaye,
oƚfel'mipola'. Tama oƚpimaye toƚta'a
lonƚ'epa.
9 ¿Te aicoƚsina' lo'iyacola' iƚne
no'epá al xujc'a? Aimitsuflaiyacu
pe locuxeyopa ȽanDios. Imanc'
aimoƚfel'mi'moƚtsi. Aimoƚcua'me:
“Tama toƚiya laif'epa catsufaita”.
Iƚne nahuepá cacaƚ'no', jouc'a
naxc'onƚingoƚaipá landiosla', jouc'a
noxhuicopá ocuenaye cacaƚ'no',
a'i quiƚpenoye, jouc'a lan xanuc'
no'e'epoƚtsi to lacaƚ'no', jouc'a
nonangoƚaipoƚtsi liƚf'as xanuc',
ma to li'epa lan xanuc' jiƚpe liƚya'
Sodoma, 10 jouc'a nonantsepá, jouc'a
nojanajpá ƚocuenaj 'huexi, jouc'a
noxnatsaipá, jouc'a nopalaicopá
quixcay, jouc'a nofel'miyalepá
mulijyi acueca' quiƚtomí, jahuay
iƚniya ȽanDios aimepi'iyacola' lane,
aimitsuflaiyacu pe locuxeyopa.
11 Ƚinca, li'ipa toƚta'a lonƚ'epa
hualca imanc'. Itsiya a'i. Joupa
oƚnespá: “Ca'huaiyinge Jesús, iƚque
aiPoujna”, joupa epo'impolhuo',
i'e'epolhuo' limpio, olapenufpá cal
Espíritu Santo. Toƚta'a i'ipolhuo'
i'huexi ȽanDios. Iƚque tepenufilhuo'
to ailopa'a coƚjunac'.
12 ¿Te ja'ni anuli ticua: “Tipa'a
lane. Jahuay ti'i'ma ca'e'ma.”?
Ƚinca jahuay ti'i'ma aƚ'e'me. A'i
jahuay metenƚcocoya. Cacua:
Ja'ni ti'i'ma lulij'ma, iƚe aica'eya.
13 Tinesyi: “ȽanDios ilanc'epa
laƚcu'u ti'nijmaispa ƚaƚtejacu. Jouc'a
ilanc'epa ƚaƚtejacu ti'nijmaitsi
laƚcu'u.” Ƚinca ma maƚmana'
fa'a li'a ƚamats' ti'hua ti'nijmaita
laƚcu'u ƚaƚtejacu. Ticuaitsi Locuena
Quitine iƚiya laƚcu'u ailopa'a, jouc'a
ƚaƚtejacu ailopa'a. Toƚta'a lixpic'epa
ȽanDios. ¿Te ȽanDios lapi'iponga'
laƚcuerpo lahuecotsola' lacaƚ'no'?
A'i. Lapi'iponga' aƚ'eƚe lanic', iƚe
lalapi'iponga' ƚaƚPoujna. Iƚque
iPoujna laƚcuerpo jouc'a. 14 ȽanDios
joupa imaf'i'inapa ƚaƚPoujna
Jesucristo. Toƚta'a aƚsim'me al cueca'
lo'eya ȽanDios. Aƚmaf'i'ina'monga'
jouc'a laƚcuerpo.
15 Laƚcuerpo joupa i'ipa i'huexi
Cristo, tocomma to limane', li'mitsi'
iƚque. ¿Te aicoƚsina' iƚta'a? ¿Te
liƚonc'e'e'me ƚi'huexi ƚaƚPoujna
Jesucristo? ¿Te lapi'i'me anuli
ƚaca'no' notepa licuerpo? Iƚque
tixhuico'ma ma to mijanaca. A'i,
aimi'iya. 16 Lan xanuc' lacaƚ'no'
ja'ni joupa ejonƚipoƚtsi i'epoƚtsi
anuli. Jouc'a ma' anuli cal xans
tejonƚixoxi ƚaca'no' notepa licuerpo,
ti'i'mola' anuli iƚniya. ȽanDios ticua:
“Loquexi' tejonƚi'moƚtsi, ti'i'ma anuli
liƚcuerpo”. ¿Te aicoƚsina' iƚta'a?
17 Jouc'a cal xans iƚejmale ƚaƚPoujna
Jesucristo, iƚque y ƚaƚPoujna i'ipoƚtsi
anuli, anuli liƚpicuejma' iƚniya.
18 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma',
aimoƚ'noƚ'mola' lacaƚ'no'.
Tolinuc'etsola' iƚniya. Ticuanni:
“Ja'ni a'ijc'a laƚ'epá ailopa'a co'iya
laƚcuerpo, toƚe aƚmanecu”. Iya'
camilhuo': A'i. Naitsi no'noƚpa
ocuena caca'no' tixis'mecoyoxi,
titeƚ'miyoxi quituca', tecani'e
licuerpo. 19 ¿Te aicoƚsina' loƚcuerpo
1 Corintios 6
325
ti'onƚcospa lajut'ƚ pe lopa'a ȽanDios?
Jiƚpe tipa'a cal Espíritu Santo, iƚque
ƚumme'epolhuo' ȽanDios. Itsiya
aimi'iya moƚcuxeyacoƚtsi coƚtuca'.
20 Acueca' li'najtsecopa ȽanDios,
toƚta'a i'epolhuo' i'huexi. Jiƚpiya
loƚcuerpo toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios.
Tonƚ'eƚe ma le'a latenƚcocoya.
7 1-2 Itsiya quiniƚ'elhuo',
catalai'e'elhuo' lalicuis'epa
jiƚpe loƚje'e. Licuis'epa, aƚmi ja'ni
ac'a loxpic'epa anuli cal xans
nonespa: “Iya' capajm'ma caituca'.
Aicahueya caipeno.” Ne'. Tama ac'a
loxpic'epa iƚque cal xans, najmay
lan xanuc' anuli anuli temalƚiƚe.
Jouc'a lacaƚ'no' anuli anuli temalƚiƚe.
Toƚta'a aimi'eyacu nixpiya.
3 Cal xans aimicuanaj'moxi,
ti'e'exoxi anuli ƚipeno. Jouc'a
ƚaca'no' aimicuanaj'moxi, ti'e'exoxi
anuli ƚipe'ailli'. 4 Aimines'ma
ƚaca'no': “Laicuerpo ai'huexi. Ja'ni
aipic'a ca'e'e'moxi cuenna.” A'i.
Licuerpo ƚaca'no' i'huexi ƚipe'ailli'.
Jouc'a cal xans aimines'ma:
“Laicuerpo ai'huexi. Ja'ni
aipic'a ca'e'e'moxi cuenna.” A'i.
Licuerpo cal xans i'huexi ƚipeno.
5 Imanc', aimoƚcuanac'e'moƚtsi.
Ma le'a toƚcuanac'e'moƚtsi ja'ni
toƚspic'eƚe loquexi' imanc'. Ja'ni
toƚnesle: “Alanajle oquej afane'
quitine, aƚsnet'ƚƚe, aƚpalaic'o'me
ȽanDios. Muyaipá iƚne ƚitiné
aƚ'e'e'moƚtsi cuenna.” Ja'ni toƚta'a
oƚspic'epá, ne', toƚ'e'etsoƚtsi cuenna.
Tuyaiƚa' iƚne oquej afane' quitine
tonƚ'e'econatsoƚtsi anuli. Ja'ni a'i
aimoƚsnet'ƚyacu. Tijouƚa' ƚonta'a
Satanás tehuai'molhuo'.
6 Iƚe laitaiqui' laifmipolhuo':
“Anuli anuli cal xans temaneƚa'”,
aicacuxe'elhuo' toƚta'a. Ma le'a
camilhuo': Tipa'a lane ti'iƚa' toƚta'a
lonƚ'eyacu. 7 Iya' xonca aipic'a
timajnle quiƚtuca' lan xanuc',
aƚ'onƚcota to iya'. Iya' capa'a caituca'.
Tama toƚta'a laifcuapa hualca
aimi'iya mi'eyacu. Ituca' ituca'
lapi'iponga' laƚ'ejma' ȽanDios. Anuli
ti'i'ma tixnet'ƚ'ma, ƚocuena aimi'iya
mixnet'ƚya.
8 Imanc' pe aiconlamalƚiyi, jouc'a
ja'ni apotsateya cacaƚ'no', iya'
camilhuo': Toƚmajnle coƚtuca',
ma to iya' capa'a caituca'. Toƚta'a
xonca al c'a tuluyalaico'me. 9 Ja'ni
toƚjanajyoƚtsi juaiconapa, tocomma
toƚpi'eyoƚtsi, najmay tonlamalƚiƚe.
10 Imanc' unc'apimaye
joupa nolamalƚipá camilhuo'
lonƚ'eyacu. Iya' a'i caituca' iƚta'a
laifcuxe'epolhuo'. Camilhuo' ma
laƚcuxe'eponga' ƚaƚPoujna.
Imanc' unc'acaƚ'no' camilhuo':
Aimainuc'e'ma ƚope'ailli'. 11 Ja'ni
ominuc'epa aimahueta ocuenaj
xans. Topajnla' cotuca'. O ja'ni
aimi'iya, taihuejnaƚa' ƚope'ailli',
toƚxanunatsoƚtsi lataiqui',
tolimenc'e'ecotsoƚtsi loƚ'epa.
Jouc'a cunc'aipimaye xanuc'
camilhuo': Aimaihuescuf'ma ƚopeno.
12 Locuenaye imanc' nolamalƚipá
petsi le'a anuli imanc' naihuejcopa
Jesucristo, camilhuo' lonƚ'eyacu.
Iƚta'a laifmipolhuo' aicaƚmic'
ƚaƚPoujna. Iƚque aiquipo'nohuo
cataiqui' lonƚ'eyacu. Ma' iya'
caituca' caxc'ai'ilhuo', camilhuo':
Unc'apimaye, ja'ni anuli imanc'
ƚipeno, tama aimihuejma Jesucristo,
tixpic'e tipajnla', ne', timajnle
anuli, aimihuescuf'ma. 13 Jouc'a
unc'apimaye cacaƚ'no', ja'ni anuli
1 Corintios 6​, ​7
326
imanc' ƚipe'ailli', tama aimihuejma
Jesucristo, tixpic'e tipajnla', ne',
timajnle anuli, aiminuc'e'ma. 14 Ima'
taihuequi Jesucristo, tama ƚope'ailli'
aimihuequi, ȽanDios joupa
imetsaicopa iƚque to cope'ailli'. Ma'
anuli maipima, ima' taihuequi
Jesucristo, tama ƚopeno aimihuequi,
ȽanDios joupa imetsaicopa iƚque
to copeno. Ja'ni a'i toƚta'a ȽanDios
coƚa' aiquimetsaicola' loƚnaxque'
iƚne i'huexi. Itsiya ƚinca timetsaicola'
iƚniya. 15 Iƚne pe aimihuejyi loquexi'
Jesucristo, axans o aca'no', petsi
aiquihuequi ja'ni ipic'a tenaj'moxi,
ima' petsi mihuequi tapi'iƚa' lane.
Aimones'ma: “Joupa aƚfi'inga'.
Aimi'iya malux'masyacoƚtsi.”
ȽanDios aƚjoc'iponga' aƚmajnle
al c'a, aimaƚfuloƚque'me. 16 Ima'
maipima caca'no', ja'ni ƚope'ailli'
aimihuequi Jesucristo, mipa'a
iƚque ima' aicoxina' ja'ni ti'i'ma
to'e'e'ma tixhuej'menanni, tunƚu'ma.
Jouc'a ima' maipima, ja'ni ƚopeno
aimihuequi, mipa'a iƚque ima'
aicoxina' ja'ni ti'i'ma to'e'e'ma
tixhuej'menanni, tunƚu'ma.
17 Iya' cacua: Ma to laƚ'ejma'
lalapi'iponga' ƚaƚPoujna, toƚta'a
aƚ'eƚe. Jouc'a ma to qui'ic'
laƚpo'noponga' ȽanDios toƚta'a
luyalaico'me lapajnya. Toƚta'a
laifmuc'ipola' lapimaye ni petsi
lafoƚyomma. 18 Iƚe litine lijoc'ipo'
ȽanDios ja'ni joupa etec'empo'
lopixic', i'ipa loseña, tipanenni
toƚta'a. Aimones'ma: “¿Te caif'eya?
Quiƚonc'e'e'moxi iƚe laiseña.” O ja'ni
aiquetec'enghuo' lopixic', topanenni
toƚta'a. Amones'ma: “Alatec'e'enƚa'
laipixic'”. 19 Ailopa'a tintsi. Ja'ni
etec'empo' lopixic' o a'i, ma' anuli
iƚe. Taihuejla' locuxepa ȽanDios.
Toƚta'a ƚinca tetenƚcocojma ȽanDios.
20 Jahuay imanc', ma to mipa'a
loƚpepajnya litine ȽanDios
lijoc'ipolhuo', ma toƚta'a toƚmajnle.
21 Ima' joupa ijoc'ipo' ȽanDios,
ja'ni ummozo, i'huexi ƚopoujna,
aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Ja'ni
tixpic'enƚe tux'masnatso' ima'
tones'ma: “A'i. Najmay capanehuo.
Fa'a quihuejco'ma Cristo.” 22 Litine
lijoc'ipolhuo' ȽanDios, iƚe litine
Cristo iƚonc'epolhuo' limane ƚonta'a.
Itsiya, ja'ni ima' ummozo, ima'
i'huexi ƚopoujna fa'a li'a ƚamats', o
ja'ni ailopa'a copoujna fa'a, ma'
iƚque Cristo oƚPoujna loquexi'
imanc'.
23 Toƚ'nujuaitsa, ȽanDios i'najtsepa
acueca' ti'etsolhuo' i'huexi Cristo.
Aimolihuej'mola' lan xanuc',
tunlihuejle Jesucristo. Iƚque ƚinca
oƚPoujna. 24 Unc'aipimaye, ma
to mipa'a loƚpepajnya iƚe litine
ȽanDios lijoc'ipolhuo', ma toƚta'a
toƚmajnle. To qui'ic' tonƚ'eƚe
latenƚcocoya ȽanDios.
25 Lapimaye cahuats'la jouc'a
lamijcanó, ƚaƚPoujna Jesucristo
aicalu'ic' lo'eyacu iƚniya. Iya'
cu'i'molhuo' laifxpic'epa iya'
caituca' laipicuejma'. Ƚinca ȽanDios
joupa aƚsanu'epa laipicuejma',
aicafel'miyale. 26 Camilhuo': Itsiya
ipime lapajnya, afule maluyalaicoyi.
Iƚne lahuats'la o lamijcanó xonca
al c'a tuyalaico'me ja'ni timajnle to
mimana'.
27 Ima' maipima, ¿te fi'ilhuo'
ƚopeno? Aimoxhueƚmot'ƚe'ma.
Aimahue'ma tolux'mas'moƚtsi. O
ima', ¿te ailopa'a copeno? Ne',
aimahue'ma copeno. Topajnla' toƚe.
1 Corintios 7
327
28 O ja'ni tamane'ma, nipajnya,
tamaneƚa', ailopa'a tintsi. Jouc'a
anuli ƚahuats', ja'ni temane'ma
ailopa'a tintsi. Ma' aƚinca iƚne
namalƚipá xonca ipime liƚpepajnya.
Iya' aipic'a aimoƚteƚ'mi'moƚtsi.
Toƚiya cu'ilhuo': Xonca al c'a
tuluyalaico'me iƚne pe aimemalƚiyi.
29 Itsiya ȽanDios ipic'a ti'iƚa' ituca'
laluyalaicopa lapajnya. Etec'opa
ƚitiné, aimicoƚya li'a ƚamats'. Toƚiya
iƚne nemalƚipá ti'onƚcotola' liƚ'ejma'
to iƚne pe aiquilemalƚi. Tixojma
quileta ti'e'me lanic' lapi'ipola'
ȽanDios. 30 Jouc'a nohuotsopá,
ticuicomma ti'e'ma ma to ailopa'a
quiƚpihuotsoqueya. Jouc'a
noyalaicopá al c'a, aimi'e'me ma
le'a liƚpixojma cata iƚne quiƚtuca',
ti'nujuaisle liƚpimaye. Jouc'a
no'najualepá, tama tipa'a ƚiƚ'hueca
aimi'nujuais'me iƚiya. 31 Jouc'a
nolijpá quiƚtomí fa'a li'a ƚamats',
aimixhuej'me'me ma le'a iƚe lanic'.
Li'a ƚamats', jahuay laƚsimpa fa'a
itsiya, ti'hua tijaf'que, tijouna'ma.
32 Aipic'a aimoƚsueƚcocoyacu
lapajnya fa'a li'a ƚamats'. Ƚapima
nopa'a quituca' itine itine ti'nujuaitsi
Jesucristo. Tehuay tetenƚcoco'ma
iƚque ƚiPoujna. 33 Ƚapima nemanepa
itine itine ti'nujuaitsi lapajnya fa'a
li'a ƚamats'. Tehuay tetenƚcoco'ma
ƚipeno. 34 I'ipa oque' lipicuejma'.
Ma' anuli lo'ipa ƚapima cahuats'.
Itine itine ti'nujuaitsi Jesucristo.
Ticua: “Aipic'a aƚ'iƚa' i'huexi Cristo,
ƚai'alma jouc'a laicuerpo. Le'a iƚque
aiPoujna.” Ƚapima caca'no' nemanepa
ti'nujuaitsi lapajnya fa'a li'a ƚamats'.
Tehuay tetenƚcoco'ma ƚipe'ailli'.
35 Laixc'ai'ipolhuo' toƚta'a aipic'a
catoc'itsolhuo'. Aicacuxenai'ilhuo'.
Aicamilhuo': “Toƚe, toƚe tonƚ'eƚe”. A'i.
Ma le'a cacua: “Tetencocoƚa' loƚ'ejma'
ȽanDios”. Toƚta'a itine itine jahuay
ƚolunxajma' toƚjoc'i'me ƚaƚPoujna.
Ja'ni acueca' toƚsueƚcocoyi xonca
toƚ'nujuais'me lapajnya fa'a li'a
ƚamats', aimi'iya moƚjoc'iyacu
ȽanDios.
36 Cal xans y anuli ƚahuats',
petsi aiquejonƚiyoƚtsi ma le'a
tiyejmaleyi mi'eyi lanic' lapi'ipola'
ƚaƚPoujna Cristo, ja'ni ticuaitsi
litine aimixnet'ƚqui cal xans, ipic'a
ti'e'e'moƚtsi anuli, ne', temalƚiƚe.
Ti'e'ma ma to ts'ipic'a. ȽanDios
tixina ac'a lo'eya. 37 Jouc'a ac'a
lo'epa cal xans joupa ixpic'epa,
ticua: “Ma' aƚejmale'me,
aimalajonƚiyacoƚtsi iya' ƚahuats'”.
Ne', toƚta'a tiyejmale'me, ailopa'a
tintsi, aimemalƚi'me. 38 Iya' cacua:
Ac'a lo'eya cal xans nolecoya
ƚahuats', ƚamalƚiyacu. Xonca
ac'a lo'eya iƚque petsi aiquilejma,
aimemalƚiyacu.
39 Ma' imaf'i' ƚipe'ailli' ƚaca'no'
ifiyiya. Ja'ni timanƚa' ƚipe'ailli'
ƚaca'no' ux'masquenamma. Tipa'a
lane temanecona'ma. Ma le'a
ti'iƚa' cal xans jouc'a i'huexi
ƚaƚPoujna Jesucristo. 40 Tama ti'i'ma
temalƚi'me, ƚaca'no' ja'ni tipajnla'
quituca' xonca ac'a tuyaico'ma
lapajnya. Toƚta'a laifmipolhuo' iya'.
Cacua: Jouc'a iya' cal Espíritu Santo
aƚcuxe laifmipolhuo'.
8 Itsiya aƚpalaico'me lotsufcopa
landiosla'. Ƚinca jahuay illanc'
ȽanDios lapi'iponga' laƚpicuejma'.
Aƚsina' laƚ'eyacu. Iya' cacua:
Tama tipa'a laƚpicuejma' ja'ni
aimaƚ'nujuaitsila' laƚpimaye, ¿te
quipenic' laƚpicuejma'? Toƚta'a ma
1 Corintios 7​, ​8
328
le'a lunfu'eyoƚtsi laƚpicuejma'. Ja'ni
jouc'a aƚ'nujuaitsila' laƚpimaye,
ja'ni aƚtoc'ila' xonca aƚfa'e'moltsi
laƚpicuejma'.
2 Cal xans nocuapa: “Ne', ne',
aixina'”, iƚque aiquixina', ma le'a
ticua. 3 Cal xans no'epa capic'a
ȽanDios, ȽanDios timetsaijma iƚque
cal xans.
4 Aƚpalaico'me ƚotejnyacu joupa
ƚitsufcopa lilendiosla', ja'ni ti'i'ma
aƚte'me o aimi'iya. Iya' cacua: Illanc'
joupa aƚsina' tipa'a anuli ȽanDios.
Landiosla' ailopa'a co'eyacu.
5 Ƚinca timana' iƚniya lacui'impola'
“andiosla'” o “apoujnalá”. Ja'ni fa'a
li'a ƚamats' o jiƚpe lema'a tama ti'iƚa'
axpela' iƚne landiosla', 6 illanc' tipa'a
ma' anuli ƚalanDios, iƚque aƚ'Ailli'.
Jahuay lopa'a iƚque ixpic'epa ti'iƚa',
maƚmana' fa'a li'a ƚamats' aƚ'eƚe
latenƚcocoya iƚque. Jouc'a tipa'a le'a
anuli ƚaƚPoujna, iƚque Jesucristo.
ȽanDios jahuay lixpic'epa ti'iƚa',
iƚque ƚaƚPoujna ilanc'epa, lapi'inga'
al ts'e laƚpitine.
7 Timana' lapimaye aimicuec'eyi.
Ticuayi: “Iƚniya lan imagen ma'
andiosla'. Cal tejua' ƚitsufcompola'
joupa i'ipa iƚ'huexi iƚniya.” Pe
nonespá toƚta'a ja'ni titeƚe
ƚitsufcompola' tixhueƚco'me,
tines'me: “Aijc'a laƚ'epa”. 8 ¿Te aga
ƚaƚtepa lapenufco'monga' ȽanDios?
Ja'ni aƚteƚe ƚitsufcompola' landiosla',
¿te aga ȽanDios aƚsim'monga' xonca
acueca' laƚpicuejma'? A'i. Ja'ni
aimaƚteji, ¿te aga aƚsim'monga'
xonca a'ijc'a laƚpicuejma'? A'i.
9 Tama aixina' toƚcuec'eyi iƚta'a,
itsiya camilhuo': Toƚspic'eƚe al c'a
lonƚ'eyacu. Aimoluc'uilitsuf'e'mola'
lapimaye petsi aiquiƚcueca. 10 Ima'
tocueca, oxina' nipajnya tote'ma
ƚitsufcompola' landiosla'. To'hua'ma
al juic lo'epa jiƚpe lixoute' iƚque
ƚilendios, tote'ma ƚitsufcompa. Jiƚpe
muyaipa ƚopima, iƚque aimicueca,
aimicua miteja, ticua: “Aimi'iya”.
Tixintso' ima' toteja, tipai'i'moxi
lipicuejma', ticua'ma: “Ailopa'a tintsi.
Iya' jouc'a cate'ma ƚitsufcompa
ƚilendios.” Ima' ¿ja'ni totoc'i ƚopima?
A'i. 11 Ima' tocueca, ti'i'ma tote'ma.
Ƚopima aimicueca toƚta'a. Ja'ni
titeƚa' tixhueƚco'ma, tecani'e'moxi.
Maƚque ƚopima i'huexi Cristo, iƚque
Cristo iteƚcopa lamaya tunƚu'eƚa'.
12 Toƚta'a lonƚ'epa tolatets'ila'
loƚpimaye, toƚscai'ela' liƚpicuejma'.
Toƚatets'ila' a'i ma le'a loƚpimaye,
jouc'a tolatets'iyi Cristo. 13 Iya'
cacua: Ja'ni ƚaiftepa tuc'uilitsuf'e'ma
ƚaipima, aicateconaya iƚiya.
9 1-3 Jiƚpe timana' nocuapá:
“Iƚque Pablo, ¿naitsi iƚque?”
Iya' catalai'e: ¿Te anuli cal xans
aipoujna? ¿Te iya' a'i nin'apóstol?
¿Te aicalummaic' Jesucristo? ¿Te
aicaixina' iya' iƚque ƚaƚPoujna?
Imanc' noƚ'huaiyijmpá Jesucristo,
¿naitsi nu'ipolhuo' Lataiqui'?
¿Naitsi cummepa Jesucristo
ti'etsi lanic' jiƚpiya? ¿Te a'i iya'?
Tama tinesyi ocuenaye: “Pablo a'i
apóstol, aimi'hua limane”, imanc'
aimi'iya moƚnesyacu toƚiya. Imanc'
olapenufpá laitaiqui', oƚ'huaiyijmpá
Jesucristo, toƚta'a ȽanDios imuj'ma
iya' aƚinca nin'apóstol.
4 Illanc', ¿te aicalapi'inga'
lane malapenufyacu ƚaƚtejacu,
laƚsnayacu lalapi'iyaconga'
lapimaye? 5 ¿Te aimi'iya maƚ'eyacu
anuli to lo'epa locuenaye lan
apóstole, jouc'a lipimaye ƚaƚPoujna,
1 Corintios 8​, ​9
329
jouc'a Pedro? Iƚne iƚejma liƚpenoye
apimaye. 6 Iƚniya ƚinca tipa'a lane
aimi'e'me canic', ma le'a ti'e'me iƚe
lanic' lepi'ipola' caƚ'Ailli' Jesucristo.
Iya' y Bernabé, ¿te illanc' le'a
ailopa'a lane maƚ'eyacu toƚta'a?
7 Cal soldado, ¿te ti'najtse'ma
quituca' ƚoteja? Ƚinfapa 'uva, ¿te
aimiteja ƚi'uva? O no'epola' cuenna
lihuacax, ¿te aimixnaya liƚƚeche?
8 Iƚiya lainespa, ¿te ma' iya' caituca'
quipa'e laipicuejma'? Lataiqui'
locuxepa ȽanDios, ¿te aimuya'e'
toƚiya? 9-10 Toƚta'a loya'apa licuxepa
Moisés, ticua: “Mi'huailetsufyi lan
huacax cal trigo, aimoƚfi'e'mola'
lilepu'naƚ”. Iƚe lataiqui', ¿te
ȽanDios ma ti'nujuaitsila' lan
huacax? o ¿aƚ'nujuaitsinga' illanc'
naƚ'epá lanic', iƚe lalapi'iponga'?
Ƚinca, aƚ'nujuaitsinga' illanc'.
Aƚ'onƚcosponga' to cal xans mepa'ma
ƚemats' petsi lofaya cal trigo, o to cal
xans mifusma trigo. Iƚne tixoc'iyoƚtsi
quileta ti'eyi canic', iƚsina' tite'me
quiƚtrigo. 11 Illanc' jiƚpiya aƚfapá
Lataiqui', toƚiya ac'a loluyalaicoyacu
imanc' Locuena Quitine. Itsiya litine,
illanc' maƚmana' fa'a li'a ƚamats',
¿te ailopa'a calafot'ƚeyacu? ¿Ja'ni
aimalapi'iyaconga' ni caƚtejacu? ¿Te
toƚsinyi ipime iƚiya?
12 Iya' cacua: Ja'ni tolimetsaicola'
locuenaye ti'hua toƚta'a
liƚmane, toƚtes'mila', ¿te
aimalimetsaicoyaconga' xonca
illanc'? Ƚinca maƚmana' jiƚpe illanc'
luyalaicoyi lapajnya to aimi'hua
laƚmane. Ailopa'a caƚsahue'epolhuo'
imanc'. Xonca aipic'a tolihuejle
Lataiqui'. Aimolixtule'me.
13 ¿Te aicoƚsina' te ts'i'ic'
loyalaicopá liƚpepajnya iƚniya
no'epá canic' al xoute'? Iƚne titeji
notsufcopá jiƚpe al xoute'. Iƚne petsi
lotsufcompola' linneja jiƚpe al altar,
maƚniya titeji iƚe lixic'. 14 ȽaƚPoujna
illanc' ixpic'epa ma' anuli
tuyalaico'me iƚne noya'apá Lataiqui'.
Ixpic'epa aimi'e'me ocuena canic'.
Muya'ayi Lataiqui' iƚniya, liƚpimaye
tepi'intsola' ƚotejacu.
15 Iya' ƚinca aicainuyaijma toƚta'a.
Ni itsiya aicamilhuo': “Imanc'
aƚtoc'iƚa'”. A'i. Iya' tixoqui neta
culij'ma ƚaiftepa. Ja'ni coƚa' ti'iƚa'
ituca' lai'ejma' caxhueƚco'ma
juaiconapa. ¡Najmay aƚmaƚa'! Iya'
caituca' caxpic'e toƚta'a lai'ejma'.
16 Ƚinca a'i caituca' laipicuejma'
caxpic'e cuya'a'ma Lataiqui'. Iƚe
lanic' joupa lapi'ipa ȽanDios. Ja'ni
aica'ay caxhueƚco'ma juaiconapa.
Toƚta'a a'ijc'a laifnuyaicoya.
17 Ja'ni coƚa' iya' caituca' aixpic'epa
cuya'aƚa' Lataiqui', aga aƚ'najtse'ma.
Iya' caituca' aicaxpic'e, ma le'a
quihuejcocojma iƚe laƚcuxe'empa.
¿Te caƚ'najtsecoya? 18 Iya' ƚinca
aica'najtsi'iyale, ma le'a cuya'e'
Lataiqui'. Tama ti'hua laimane,
tama nipajnya caxahue'eƚa',
aicaxa'hue. Tijouƚa', ¿te tipa'a
laifnulijya? 19 Culij'mola' lan xanuc'.
Ailopa'a caipoujna axans. Tama
ailopa'a naƚcuxeya aicaiƚof'eyoxi.
Aixpic'epa ca'nujuaitsola' jahuay.
Toƚta'a ti'i'ma xonca axpela'
laifnulijyacola', iƚne napenufyacu
Lataiqui'. 20 Iya' ninjudío
ai'onƚicopoxi to laif'as judío,
tetenƚcocotsola' iƚniya lai'ejma'.
Aƚquimf'eƚa', tepenufle Lataiqui'.
Itsiya tama aixina' aimalunƚu'eya
litaiqui' Moisés, iya' ai'onƚicopoxi to
iƚniya naihuejpá iƚe lataiqui'. Cacua:
1 Corintios 9
330
Toƚiya lapenuf'ma iya' laifnuya'apa
Lataiqui'.
21 Jouc'a aipic'a tepenufle
laifnuya'apa petsi aimimetsaicoyi
locuxepa ȽanDios, iƚne naihuejcopá
quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚiya
ai'onƚicopoxi to iƚniya. Iya' ƚinca
aicainihuequi caituca' laipicuejma',
quihuejma Cristo. Toƚiya canant'ƚi
locuxepa ȽanDios. 22 Jouc'a
ai'onƚicopoxi to lapimaye pe
aimicuec'eyi litaiqui' Jesucristo.
Cahuay te co'iya metenƚcocoyacola'
lan xanuc' ni petsi lomana', ocuena
ocuena liƚraza, liƚ'ejma'. Cacua:
Toƚta'a cunƚu'e'mola' hualca
iƚniya. 23 Toƚta'a laif'epa laipenic',
iƚe lalapi'ipa ȽanDios. Jahuay
ƚainunxajma' cuya'e' Lataiqui'.
Cacua: Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic'
lalapi'iyaconga'. Iya' jouc'a lapimaye
lulijle iƚe al c'a.
24 ¿Te aicoƚsina' lo'ipola' lan
xanuc' lalahuaiyacoƚtsi cainuya?
Axpela' nainulpá, anuli nolijya,
tepi'inni quipremio. Imanc'
tolihuejle Cristo, tepi'itsolhuo'
lolulijyacu. 25 Iƚne pe notsuflaiyacu
lofit'ƚyacu ti'e'moƚtsi cuenna,
ti'iƚa' acueca' quiƚpujfxi, tulijle
lafit'ƚya. Petsi nolijya tepi'im'me
licorona lilanc'ecompa ipela
c'ec. Iƚe al corona aimixnet'ƚqui,
teteƚquemma. Illanc' ja'ni lulijle,
lalapi'inyaconga' aimijouya,
ti'hua ticoƚi tijauhuamlaicota.
26-27 Cal xans nonespa: “Culij'ma
lalahuaiyacoƚtsi cainuya”, iƚque ac'a
tinu'ma, tehuelonge pe locuaicoya.
Toƚta'a iya' cainihuequi Jesucristo.
Iya' cacuxeyoxi. Lai'ejma' a'i to
li'ejma' cal xans notsufaipa lafit'lya
tuntafco'moƚtsi liƚmane, tijouƚa'
ma tuntafque ƚahua'. Iƚque ƚinca
aimulijya. Iya' cateƚ'miyoxi. Cacua:
Iƚta'a laicuerpo ti'iƚa' quixina' iƚe
a'i caipoujna. Ma' iya' caituca'
cacuxe'moxi al c'a. Ja'ni a'i, ¿te
co'iya? Iya' coƚa' ailopa'a calapi'inya
tama nuya'a'ma Lataiqui'. Tope tope
capanehuo.
10 Unc'aipimaye, camilhuo'
aimolimenc'eco'me
li'ipola' laƚtatahueló. Jahuay iƚniya
unxamu'ela' ƚummahuay lipo'nopa
ȽanDios lema'a. Jahuay uyalaico'me
ƚaja, ȽanDios ilanc'e'epola' liƚpene.
2 Iƚniya lunxamu'epola' ƚummahuay,
nuyalaicopá ƚaja, toƚta'a i'ipola'
lixanuc' Moisés. Jahuay ilihuequi
iƚque. 3 Jahuay iƚne ma' anuli
nitepá ƚa'i, iƚque ƚi'huayomma
lema'a. 4 Jahuay ma' anuli noxnapá
laja' lepi'ipola' ȽanDios. Iƚe laja'
tipayomma ƚapic ƚipo'nopa ȽanDios.
Ni petsi loyepa lan xanuc' jouc'a
ti'hua'ma ƚapic, tiyeyi anuli. Ƚapic
ma' iƚque Cristo. 5 Jahuay iƚniya
ȽanDios itoc'i'mola' ma' anuli. A'i
jahuay letenƚcocopa ȽanDios
liƚ'ejma'. Imanapola' jiƚpe ƚijuƚ
camats'. Toƚta'a liteƚ'mipola' ȽanDios.
6 Iƚe li'ipola' laƚtatahueló
ȽanDios aƚ'onƚiconga' to illanc'
laƚ'iyaconga' ja'ni a'ij c'a laƚ'ejma'.
Lu'inga': “Toƚpo'noƚe loƚpicuejma'
aimoƚjanaj'me molihuej'me
lixcay to lihuejpa iƚniya”. 7 Imanc'
aimolaxc'onƚingoƚai'mola' landiosla'.
Toƚta'a li'epa hualca iƚne lan xanuc'.
Tuya'e' al Paxi Liniƚingiya ticua:
I'epá liƚjuic landiosla',
icutsoƚai'me, itetso'me,
ixna'me.
Lijou'ma itsolinanca quixojma
cata, i'e'me nixpiya.
1 Corintios 9​, ​10
331
8 Jouc'a aimoƚ'noƚ'mola' lacaƚ'no'.
Hualca iƚne lan xanuc' toƚta'a li'epa.
ȽanDios iteƚ'mi'mola'. Anuli litine
imana'mola' anuxans fane' mil
lan xanuc'. 9 Jouc'a aimolahuai'me
ƚaƚPoujna. Toƚta'a li'epa hualca
iƚniya. ȽanDios umme'mola'
lainofat'ƚ. Iƚne ima'a'me lan xanuc'.
10 Jouc'a aimoƚtac'ui'me cajunac'
ȽanDios. Hualca toƚta'a li'epa.
ȽanDios umme'ma ƚepaluc quema'a,
ima'a'mola'.
11 Jahuay iƚiya li'ipola' laƚtatahueló,
ȽanDios aƚ'onƚiconga' to illanc'
laƚ'iyaconga' ja'ni a'ij c'a laƚ'ejma'.
Jiƚpe al Paxi Liniƚingiya ȽanDios
aƚsc'ai'inga' illanc' laƚmana' iƚna'a
ƚitiné ma mi'hua mijou'ma li'a
ƚamats'. Lu'inga' aimaƚ'e'me to
iƚniya. 12 Toƚ'nujuaitsa li'ipola'
laƚtatahueló. Ja'ni tocua: “Iya' ma
quihuequi. Ailopa'a caƚ'iya”, iya'
camihuo': Ne', topo'noƚa' cuenna.
Aimixcai'mo'. 13 Itsiya toƚteƚcoyi ma
le'a to laƚteƚcopa maƚmana' fa'a li'a
ƚamats'. ȽanDios joupa lu'ipolhuo':
“Iya' catoc'i'molhuo'”. Toƚta'a lo'eya.
Iƚque aimipaiya lipicuejma'. Ja'ni
toƚsinyi acueca' iƚe loƚteƚcopa, ja'ni
toƚnesle: “Aimi'iya caixnet'ƚconaya”,
ȽanDios timuc'i'molhuo'
lonƚ'eyacu. Timuc'i'molhuo' te
co'iya molulijyacu. Toƚta'a ti'hua
toƚsnet'ƚ'me.
14 Maicunc'aipimaye,
aimolihuej'me landiosla'.
Tolanajtsoƚtsi nulemma.
15 Imanc' a'i cunc'amac'ta. Tipa'a
loƚpicuejma'. Itsiya aƚquimf'eƚa'
iƚta'a laifmiyacolhuo'. Tijouƚa'
toƚspic'eƚe al c'a lonƚ'eyacu. 16 Illanc'
ninc'apimaye tipa'a laƚvaso, jiƚpe
maƚsnayi aƚ'nujuaisyi li'epa Cristo.
Aƚs'najtsi'i'me ȽanDios, aƚsna'me al
vino lopa'a jiƚpe al vaso. Maƚsnayi
al vino jahuay anuli aƚ'nujuaisyi
lijuats' Cristo. Maƚteji ƚa'i ƚaƚsquejpa
jahuay anuli aƚ'nujuaisyi licuerpo
Cristo. 17 Ƚa'i ƚaƚsquejpa ti'onƚcospa
to licuerpo Cristo. Iƚque ƚa'i ma
le'a anuli. Toƚta'a timuqui tama
ninc'xpela' illanc' ma le'a anuli.
Iƚque anuli ƚa'i ahualca ahualca
aƚteji jahuay.
18 Lan xanuc' Israel miteji
lixic' litsufcompa jiƚpe al cuecaj
xoute', ti'nujuaisyi iƚe al altar
pe laipa'ayompa lixic' i'altar
ȽanDios. 19 Ƚinca aica'onƚicola'
ƚalanDios to lilendiosla'. Jouc'a
aica'onƚicola' lotsufcompola'
lilendiosla' to lotsufcopa ȽanDios.
20 Mane cacua: Lan xanuc'
pe aimimetsaicoyi ȽanDios
aimitsufcoyi ȽanDios, titsufcoyi
lontahue. Cacua: Amoƚtetso'me
anuli lontahue, aimoƚƚejmale'me
anuli iƚniya. 21 Imanc' ja'ni toƚsnayi
livaso ƚaƚPoujna Cristo aimi'iya
moƚsnayacu jouc'a liƚvaso iƚne
lontahue. Ja'ni toƚtetsoyi jiƚpe
lacui'impa “limesa ƚaƚPoujna”,
toƚtetsoyi anuli iƚque. Aim'iya
moƚtetsoyacu anuli lontahue
jiƚpe liƚmesa. 22 O, ¿ja'ni lahuaiƚe
ƚaƚPoujna? ¿Ja'ni xonca ti'hua
laƚmane?
23 Ƚinca tama jahuay nipajnya
aƚ'e'me, tipa'a latenƚcocoya jouc'a
tipa'a pe aimetenƚcocojma. Tama
jahuay nipajnya aƚ'e'me a'i jahuay
mitoc'iyacola' lapimaye. 24 Imanc',
aimoƚ'e'me loƚpic'a coƚtuca'. Toƚ'e'me
iƚe lotoc'iyacola' loƚpimaye.
25 Locuquimpa laplaza
ti'i'ma toƚ'nata, toƚte'me.
1 Corintios 10
332
Aimoƚsueƚmot'ƚe'me,
aimolicuitsuf'me: “¿Te iƚe
litsufcompola' landiosla'?” Ma le'a
toƚ'natsa. 26 Toƚ'nujuaitsa: “Li'a
ƚamats' jouc'a jahuay lopa'a i'huexi
ƚaƚPoujna”.
27 Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi
ȽanDios, ja'ni tijoc'itsolhuo'
toƚtetsota, ja'ni oƚpic'a
tonƚeƚe, ne', tonƚe'me. Toƚtetsa
ƚapi'inyacolhuo'. Aimoƚsueƚmot'ƚeta,
aimolicuitsufoƚ'me: “¿Te iƚta'a
itsufcompola' landiosla'?” Ma le'a
toƚtetsa. 28 Ja'ni anuli ƚoƚpima
timitsolhuo': “Iƚta'a itsufcompola'
landiosla', aimi'iya moƚtejacu”,
aimoƚte'me. Toƚ'nujuaitsa ƚoƚpima
ƚimipolhuo' toƚta'a. Aimoƚscai'e'me
iƚque ƚunxajma'. 29-30 Imanc' ƚinca
aimoƚsueƚcoyacu, ma' iƚque ƚoƚpima
tixhueƚco'ma.
Iya' cacua: Ƚinca nipajnya toƚte'me.
Tijouƚa', ¿te co'iya? Ƚoƚpima aga
tixim'ma a'ijc'a loƚ'epa, tihuotso'ma.
Joupa oƚs'najtsi'ipá ȽanDios, toƚteji
moƚ'nujuaisyi ȽanDios, ƚoƚpima
aiquixoqui queta, ixtuc'opo'. ¿Ja'ni
ac'a iƚe li'ipa? A'i.
31 Cacua: Ja'ni toƚte'me, ja'ni
toƚsna'me, jahuay lonƚ'eyacu, tonƚ'eƚe
ma le'a latenƚcocoya ȽanDios. Toƚta'a
lan xanuc' tines'me: “ȽilenDios
iƚniya ma' ac'a lipicuejma'”. 32 Ja'ni
ajudío o ja'ni a'ij judío, o ja'ni
loƚpimaye ƚefot'ƚepola' ȽanDios,
imanc' aimoluc'uilitsuf'e'mola'.
33 Toƚta'a laif'epa iya'. Ca'nujuaitsila'
jahuay laif'as xanuc'. Aicacua: “¿Te
caif'eya? Aipic'a cuyaiƚa' al c'a iya'.”
Ma caxpic'e, camiyoxi: “Iƚe laif'eya,
¿te tetenƚcocojma ƚaipima?” Aipic'a
tuyalaiƚe al c'a laipimaye, tunƚul―le
iƚniya.
11 Toƚta'a cainihuequi Cristo.
Imanc' lihuejla' iya'.
2 Unc'aipimaye, tixoqui neta iya'
aixina' aicalimenc'ecojma. Ti'hua
aƚ'nujuaitsi, ma to laƚcuxe'epolhuo'
toƚta'a lonƚ'epa. Tonlihuejyi
laimuc'ipolhuo'. 3 Jouc'a aipic'a ti'iƚa'
coƚsina' Cristo copa'a Nocuxepa
cal xans. Cal xans ti'hua limane
ticuxe'ma ƚaca'no', iƚque ƚipeno.
ȽanDios ti'hua limane ticuxe Cristo.
4 Cal xans mipalaic'o ȽanDios o
mu'iyale lonespa ȽanDios, texijla'
ƚijuac. Ja'ni tetemica ƚijuac tetets'i
Cristo, iƚque Nocuxepa. 5 Ƚaca'no'
mipalaic'o ȽanDios o mu'iyale
lonespa ȽanDios, tetemijla'
ƚijuac. Ja'ni texijla' ƚijuac tetets'i
ƚipe'ailli', iƚque nocuxepa. Ja'ni
texijla' ƚijuac tocomma to isuaf'pa.
6 Ja'ni ƚaca'no' aimetemijya
ƚijuac, ne', tetec'eƚa' ƚijuac. Ja'ni
ticua: “A'i, aimalatec'e'ma ƚaijuac,
aimalisuaf'ma, catai'ma lalaic'ata”,
ne' tetemijla' ƚijuac.
7 Cal xans mipalaic'o ȽanDios
aimetemij'ma ƚijuac. Cal xans
ti'onƚcospa to ȽanDios. Timuqui
te ts'i'ic' iƚque Ƚilanc'epa. Ƚaca'no'
ituca', iƚque tixhuaicospa ƚipe'ailli'.
8 ȽanDios lolanc'eyacola' lan xanuc'
ate'a ilanc'epa cal xans, a'i ƚaca'no'.
Iƚque ƚaca'no' aiquipa'e anuli lipecaƚ
lolanc'ecoya cal xans. Ipa'epa
lipecaƚ cal xans ilanc'ecopa ƚaca'no'.
9 ¿Ja'ni ƚaca'no' ehue'epa quipe'ailli'
lijoupa ȽanDios ilanc'epa cal xans?
A'i. Cal xans ehue'epa quipeno.
Lijoupa ȽanDios ilanc'epa ƚaca'no'.
10 Toƚiya ticuicomma tetemijla' ƚijuac
ƚaca'no'. Timuj'ma a'i micuxeyoxi
iƚque quituca'. Timuj'ma ƚipe'ailli'
xonca ti'hua limane. Toƚta'a
1 Corintios 10​, ​11
333
tetenƚcoco'mola' lapaluc' quema'a
jouc'a. Iƚne nahuelojmpá lapimaye
lafot'ƚepoƚtsi.
11 Iya' aicatets'ila' lacaƚ'no'. Cacua:
Ticuicomma loquexi', cal xans
jouc'a ƚaca'no'. Cal xans ticuicomma
quipeno, ƚaca'no' ticuicomma
quipe'ailli'. Toƚta'a lapajnya
molihuejyi ƚaƚPoujna. 12 Toƚta'a
aƚmuc'iponga' ȽanDios: Al te'a
ipa'apa ƚaca'no' licuerpo cal xans.
Lijoupa limajnlita lan xanuc' iƚne
caipalyomma liƚcuerpo lacaƚ'no'.
Jahuay, ma' anuli ȽanDios tepi'ila'
liƚpitine, axanuc', acaƚ'no'.
13 Imanc' coƚtuca', ¿te coƚcuapa?
¿Te ja'ni ac'a lo'epa ƚaca'no'
mipalaic'o ȽanDios exiqueya
ƚijuac? ¿Te ja'ni latenƚcocoya
toƚiya? 14 Joupa oƚsina' a'ij nuli
liƚsans ƚaca'no' y cal xans. Cal
xans ja'ni itoqui juaiconapa ƚijuac,
aiquetenƚma, alaic'ata. 15 Ƚaca'no',
ja'ni itoqui juaiconapa ƚijuac, ma'
etenƚma, i'huáqui ac'a juaiconapa.
Iƚque ƚitoqui ƚijuac ȽanDios
epi'icopa ƚaca'no' tipoxc'ixoxi.
16 Toƚta'a iya' laicuapa, lainu'ipolhuo'.
Ja'ni anuli aimicueca, ja'ni tinesla':
“Lacaƚ'no' mipalaic'oyi ȽanDios
aimetemij'me ƚiƚjuac”, cami'ma
iƚque: “Illanc' a'i toƚta'a maƚ'eyi.
Jouc'a aimi'eyi lapimaye lefot'ƚepola'
ȽanDios ni petsi lomana'.”
17 Itsiya capalaico'molhuo' lonƚ'epa
pe aicalatenƚcocojma. Aicamilhuo':
“Ac'a iƚe loƚ'ejma'”. Munlafot'ƚeyoƚtsi
aimoƚtoc'iyoƚtsi, aimoƚfa'eyoƚtsi
loƚpicuejma'. Lijou'ma xonca a'ijc'a
loluyalaicopa. 18 Ate'a cu'i'molhuo'
iƚe lonescompolhuo', aƚmimpa:
“Lapimaye nomana' liƚya' Corinto
mefot'ƚeyoƚtsi a'ij nuli liƚpicuejma',
a'ij nuli lonespa”. Iya' cacua: Aga al
ƚinca iƚe lataiqui' lonescompolhuo'.
19 Ƚinca aimi'iya moƚmajnyacu ma
le'a anuli capicuejma'. Ticuicomma
tolanajtsoƚtsi. Toƚiya ti'huájtola'
naitsi iƚniya latenƚcocoya ȽanDios.
20 Imanc' lonlafot'ƚepoƚtsi
anuli aicoƚspic'e moƚtetsoyacu
Ƚixmocojma' ƚaƚPoujna. 21 Imanc'
aimoƚ'huaicoyi anuli anuli, ma
toƚteji ƚoƚtaic'. Tijouƚa' anuli
ƚapima tipanehuo tunle'e, ƚocuena
timeyoqui. 22 Imanc', ¿te ailopa'a
colajut'ƚi? Jiƚpiya ti'i'ma toƚtetsota,
toƚsnata. Xonca oƚpic'a tolatets'itsola'
loƚpimaye, iƚniya jouc'a lefot'ƚepola'
ȽanDios. Imanc' tolahuelongila' to
ninaitsi xanuc', tijouƚa' iƚniya tixinyi
calaic'ata juaiconapa.
¿Te caifmiyacolhuo'? ¿Te
cami'molhuo': “Ac'a lonƚ'epa”? A'i,
aicamiyacolhuo' toƚta'a.
23 Iya' joupa aimuc'ipolhuo' iƚe
laƚmipa ƚaƚPoujna. Nu'ipolhuo':
Lipuqui' licum'me ƚaƚPoujna
Jesús iƚque epef'ma anuli
ƚa'i. 24 Ix'najtsi'i'ma ȽanDios,
ixquej'ma ƚa'i, timila' ts'ilihuequi':
“Iƚta'a aicuerpo. Cacu'moxi,
cunƚu'e'molhuo'. Ma toƚta'a tonƚ'e'me
imanc'. Toƚsquej'me ƚa'i, toƚte'me,
aƚ'nujuaisco'ma iya'.” 25 Lijoupa
lixmocopa ƚaƚPoujna timila'
ts'ilihuequi: “Iƚta'a al vaso, al vino
lonango, iƚe aijuats' laifxcuajaiya.
Toƚiya caƚinc'i'ma al ts'e cataiqui'
lopo'no'ipolhuo' ȽanDios,
imanc' ixanuc'. Toƚsnaƚe. Ti'hua
tonƚ'e'me toƚta'a. Ma moƚsnayi
aƚ'nujuaisco'ma.”
26 Maƚ'eyi toƚta'a, maƚteji ƚa'i
ƚaƚsquejpa, maƚsnayi al vaso,
luya'ayi limayopa ƚaƚPoujna
1 Corintios 11
334
jiƚpe lancruz. Ma toƚta'a maƚ'eyi
aƚ'huaijma ticuaiyoconno. 27 Toƚiya
aimi'iya maƚtejacu ƚa'i to nij tintsi
ca'i, aimi'iya maƚsnayacu al vino to
nij tintsi vino. Ja'ni toƚta'a li'ejma'
cal xans, iƚque tetets'ila' licuerpo
jouc'a lijuats' ƚaƚPoujna.
28 Ai'a toƚte'me ƚa'i, ai'a toƚsna'me
al vino tolimetsaicotsoƚtsi, te ts'i'ic'
loƚ'ejma', te ts'i'ic' loƚpicuejma'.
Tijouƚa' toƚteƚe ƚa'i, toƚsnaƚe al vino.
29 Naitsi notepa ƚa'i, noxnapa al vino,
ja'ni aimimetsaijma jiƚpe licuerpo
Cristo, litepa ƚa'i, lixnapa al vino
aimitoc'iya. Titeƚco'ma loteƚ'miya
ȽanDios. 30 Toƚiya, jiƚpe pe
loƚmana' timana' axpela' lapimaye
titafquemmola', axpela' textafquila'
o joupa imanapola'.
31 Limetsaicotsoƚtsi, aƚsintsoƚtsi
te ts'i'ic' laƚ'ejma'. Ja'ni a'ijc'a
laƚ'ejma' aƚsuej'menanca. Tijouƚa'
aimaƚteƚ'miyaconga' ȽanDios.
32 Ja'ni aƚteƚ'minga' ȽanDios
aƚmuc'inga' aimetenƚma laƚ'ejma',
ipic'a aƚsuej'menca. Toƚta'a
aimalacani'eyaconga' to locuenaye
naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'.
33 Unc'aipimaye toƚ'nujuaitsa
iƚe laifnu'ipolhuo'. Litine
molafot'ƚeyacoƚtsi, toƚtetso'me anuli,
toƚcuaitsa petsi lolafot'ƚeyacoƚtsi,
toƚ'huaicota ticuaiyunca loƚpimaye,
tijouƚa' toƚtetso'me. 34 Ƚapima
ƚonle'epa juaiconapa, titetsoƚa' jiƚpe
lejut'ƚ. Toƚta'a ac'a toluyalaico'me
jiƚpe lolafot'ƚepoƚtsi. ȽanDios
aimiteƚ'miyacolhuo'.
Litine cacuaitsi jiƚpiya
aƚpalaic'otoƚtsi xonca.
Catalai'etolhuo' jahuay lalicuis'epa.
12 Unc'aipimaye aipic'a ti'iƚa'
coƚsina' te ts'i'ic' laƚ'eyacu
ja'ni cal Espíritu aƚcuxenga',
lapi'iponga' laƚpicuejma'. 2 Imanc'
toƚ'nujuaisyi te ts'i'ic' loƚ'ejma'
iƚne ƚitiné ma' aimolimetsaicoyi
ȽanDios. Icuxe'molhuo' landiosla' pe
aimipalaiyi. Unlihuejco'me iƚniya.
3 Iƚne ƚitiné aicoƚsina' litaiqui' cal
Espíritu Santo. Itsiya camilhuo':
Cal xans nonespa: “Tecaniƚa' Jesús”,
aiminesqui locuapa cal Espíritu
Santo. Jouc'a camilhuo': Ma le'a
cal xans pe joupa epenufpa cal
Espíritu Santo ti'i'ma tuya'a'ma:
“Jesús aiPoujna. Maƚque anDios.”
Ja'ni aiquepenufi cal Espíritu Santo
aimi'iya muya'aya toƚta'a.
4 Tama ituca' ituca' laƚ'eyacu
ma to malapi'inga' cal Espíritu,
ailopa'a oquexi' afantsi lan Espíritu
Santo, ma' anuli le'a. 5 Tama ituca'
ituca' laƚpenic', iƚe laƚtoc'iyacola'
laƚpimaye, ma le'a anuli ƚaƚPoujna.
6 Tama a'ij nuli calapi'inga' laƚmane,
iƚque ȽanDios ma le'a anuli. Ma'
iƚque lapi'inga' jahuay iƚiya. Toƚta'a
aƚpaxnenga' jahuay illanc'.
7 Cal Espíritu Santo aƚmuc'inga'
laƚ'eyacu anuli anuli illanc'.
Toƚta'a illanc' ninc'apimaye ti'i'ma
aƚtoc'i'moƚtsi. 8 Anuli ƚapima, cal
Espíritu Santo tepi'i'ma tuhuaƚ'ma
litaiqui' ȽanDios. Ƚocuena
capima, maƚque cal Espíritu
Santo tepi'i'ma tuya'a'ma al
cueca' ts'ixina'. 9 Ƚocuena capima,
maƚque cal Espíritu Santo tepi'i'ma
ti'huaiyijnla' juaiconapa ƚaƚPoujna
Jesucristo. Ƚocuena capima, maƚque
cal Espíritu tepi'i'ma limane
tixaƚ'me'mola' lafcualƚay. 10 Ƚocuena
capima, tepi'i'ma ti'eƚa' al cueca' ma
to mi'ay ȽanDios. Ƚocuena capima,
tepi'i'ma ti'iƚa' quixina' loxpic'epa
1 Corintios 11​, ​12
335
ȽanDios, tu'itsola' lapimaye.
Ƚocuena, tepi'i'ma timetsaicoƚa' ja'ni
ma' aƚinca cal Espíritu Santo ticuxe
anuli ƚapima o ja'ni ticuxe ocuena
'espíritu, iƚque ƚixcay. Ƚocuena
capima, tepi'i'ma tipalaiƚa' ipaijma
litaiqui' pe aiquixina'. Ƚocuena
capima, tepi'i'ma ticuejla' iƚe
lataiqui' linespa ƚipima, tu'itsola'
locuenaye capimaye. 11 Jahuay
iƚiya ti'ay cal Espíritu Santo. Ituca'
ituca', ma to lixpic'epa, lapi'inga'
laƚpicuejma' jouc'a laƚ'eyacu.
12 Anuli al cuerpo ƚinca axpe'
mipa'a. Tama axpe' mipa'a licuerpo
cal xans a'i oquej fanej licuerpo,
anuli le'a. Toƚta'a Cristo. Illanc'
icuerpo iƚque. 13 Illanc' ja'ni
ninc'ijudío, ja'ni ninc'ocuenaye
xanuc', ja'ni fa'a li'a lamats' tipa'a
ƚaƚpoujna o ailopa'a caƚpoujna,
illanc' nalapolipá aƚ'onƚcosponga' to
anuli al cuerpo, iƚe icuerpo Cristo.
Ma' anuli joupa aƚsnapá al c'a caja',
iƚque cal Espíritu Santo ƚalapenufpa.
14 Ƚinca, anuli al cuerpo mipa'a
axpe', a'i anuli ne'a. 15 Cal xans ja'ni
li'mis timixoxi: “Iya' a'i namane,
toƚta'a iya' a'i qui'huexi iƚe al
cuerpo”, ¿te iƚe li'mis a'i qui'huexi
al cuerpo? 16 Jouc'a ja'ni lix'mas
timixoxi: “Iya' a'i na'u, toƚta'a iya'
a'i qui'huexi iƚe al cuerpo”, ¿te iƚe
lix'mas a'i qui'huexi al cuerpo?
17 Ja'ni laƚcuerpo pangay ca'u',
¿te co'iya maƚcuejyacu? Ja'ni
laƚcuerpo pangay cax'mats'i', ¿te
co'iya malujuenufyacu? 18 A'i toƚta'a
laƚcuerpo. ȽanDios joupa ixpic'epa
lo'eya, ipo'no'ipola' anuli anuli pe
lopanc'eya. 19 Ja'ni a'i coƚa' toƚta'a
qui'e'e ȽanDios, ¿pe copa'a al
cuerpo? Ailopa'a.
20 Ƚinca axpe' tipa'a lipo'no'ipola'
ȽanDios, tama anuli le'a laƚcuerpo.
21 Toƚiya laƚ'u' aimi'iya mimiya
laƚmane': “Aicaxhuicolhuo'.
Tonƚenƚe'. Iya' caituca' ca'e'ma lanic'.”
Jouc'a ƚaƚjuac aimi'iya mimiyacola'
laƚ'mitsi': “Aicaxhuiyacolhuo'.
Tonƚenƚe. Iya' caituca' ca'e'ma lanic'.”
22 Jiƚpe laƚcuerpo ticuicomma
jahuay lipo'no'ipola' ȽanDios. Iƚniya
pe tocomma ailopa'a quiƚpujfxi,
iƚne xonca ticuicomma. 23 Jiƚpe
laƚcuerpo tipa'a pe aimalimetsaicoyi
xonca, jiƚna'a xonca aƚ'eyi cuenna.
Jouc'a iƚna'a petsi ticuicomma
temiyaquenni aimalixocoyi iƚniya.
24 Petsi xonca latenƚcoconga'
aimaƚsinyi cuanuc', aimalamiyi.
ȽanDios lilanc'epa laƚcuerpo
ixpic'epa petsi lopo'no'iyacola' anuli
anuli. Ja'ni ipic'a temiyaquenni,
ti'enƚe cuenna, ipo'nopa maƚpe
petsi aƚ'e'me cuenna. 25 Toƚta'a,
jiƚpe laƚcuerpo anuli aimi'iya
miƚof'eyacoxi, locuena mi'oc'eyacoxi.
Jahuay tixinyoƚtsi cuanuc', jahuay
ti'eyoƚtsi cuenna. 26 Ja'ni laƚcuerpo
tipa'a anuli titeƚma, jahuay titeƚcoyi
jouc'a. Ja'ni anuli tixoqui queta,
jahuay tixojma quileta.
27 Toƚta'a imanc', icuerpo Cristo.
Anuli anuli imanc' i'huexi iƚe
licuerpo. 28 Jahuay nalafot'ƚeponga'
ȽanDios lapi'iponga' anuli anuli
laƚpicuejma', ituca' ituca' laƚpenic'.
Ate'a ipo'nopola' lan apóstole, iƚne
lummepola' Cristo tuya'aƚe Lataiqui'.
Lijoupa ipo'nopola' lam profeta,
iƚne tuya'ayi lataiqui' lomipola'
ȽanDios. Lijoupa ipo'nopola'
lomxiye, iƚne tuhuaƚyi Lataiqui',
timuc'iyaleyi. Lijoupa ipo'nopola'
iƚne petsi lepi'ipola' liƚmane, ti'e'me
1 Corintios 12
336
ma to lo'epa ȽanDios. Lijoupa
ipo'nopola' iƚne petsi lepi'ipola'
liƚmane tixaƚ'meƚe lafcualƚay.
Lijoupa ipo'nopola' iƚne pe lepi'ipola'
liƚpicuejma' titoc'iƚe liƚpimaye.
Jouc'a ipo'nopola' iƚne pe lepi'ipola'
liƚpicuejma' ticuxe'me liƚpimaye,
tu'i'mola' te co'iya mi'eyacu lanic'
lepi'ipola' ȽanDios. Jouc'a ipo'nopola'
iƚne pe lepi'ipola' liƚpicuejma'
tipalaiƚe ipaijma liƚtaiqui'.
29 ¿Te jahuay illanc' ninc'apóstole?
¿Te jahuay ninc'iprofeta? ¿Te jahuay
ninc'omxiye? ¿Te jahuay aƚ'eyi al
cueca' ma to lo'epa ȽanDios? 30 ¿Te
jahuay aƚsaƚ'mela' lafcualƚay? ¿Te
jahuay aƚpalaiyi ipaijma laƚtaiqui'?
¿Te jahuay nipajnya aƚcuej'me
loya'apa lapimaye nopalaipá ipaijma
lataiqui'? A'i. Ituca' ituca' mi'hua
laƚmane, ituca' ituca' laƚpicuejma'
lalapi'iponga'. 31 Imanc' toƚpo'noƚe
loƚpicuejma', toƚsahue'eƚe ȽanDios
tepi'itsolhuo' al c'a juaiconapa.
Itsiya camuc'i'molhuo' te ts'i'ic'
aƚ'ejma' xonca al c'a.
13 Iya cacua: Tama aƚpalai'me
liƚtaiqui' lan xanuc' jouc'a
liƚtaiqui' lapaluc' quema'a, tijouƚa',
ja'ni aimaƚ'ehualeyi capic'a, iƚe
laƚpalaipa ailopa'a quipenic'.
Tocomma ma le'a luna'anga' to
latengoƚyi latejma' o latsajnyi
loquej ƚatehuaijma'. 2 Ja'ni
ninc'iprofeta, lu'iyaleyi laƚmiponga'
ȽanDios, ja'ni aƚcueca' xonca
lipime litaiqui' ȽanDios, ja'ni joupa
acueca' i'ipa caƚsina', ailopa'a
calahue'eponga', ja'ni acueca'
aƚ'huaiyijnyi ȽanDios, toƚta'a
aƚcuxe'mola' ƚijualay, iƚniya tiye'me
ƚu'hua, tijouƚa', ja'ni aimaƚ'ehualeyi
capic'a, ¿te quipenic' iƚiya? Illanc'
aƚ'onƚcotonga' to nij naitsi xanuc'.
3 Ja'ni jahuay ƚaƚ'huexi lapi'i'mola'
titetsoƚe iƚne petsi aiquiƚ'hueca,
ja'ni aƚcu'moƚtsi aƚteƚ'mitsonga'
acueca', aƚma'atsonga', aƚpi'etsonga'
nulemma, tijouƚa' ja'ni
aimaƚ'ehualeyi capic'a, ¿te quipenic'
iƚiya? ȽanDios aimetenƚcocoya
laƚ'epa. Ailopa'a calapi'inyaconga'.
4 ¿Te caƚ'eyacu laƚ'ejma' ja'ni
aƚ'ehualeƚe capic'a? Maƚ'ehualeyi
capic'a aƚsnet'ƚ'me juaiconapa jahuay
laƚ'e'eyaconga', aƚpalaic'o'mola'
al c'a, aimaƚ'eyacola' laic',
aimaƚnescoyacoƚtsi al c'a, aimaƚ―
lof'eyacoƚtsi. 5 Aimaƚ'eyacu nixpiya,
aimaƚ'eyacu lalatenƚcocoyaconga'
illanc' caƚtuca'. Aimalixtulecoyacu,
aimaƚ'nujuaisyacu ja'ni a'ijc'a
laƚ'eponga'. 6 Aimixojya calata
ja'ni timenaquila' lapimaye, ƚinca
tixoj'ma calata ja'ni laƚpimaye
tihuejcoyi al ƚinca cataiqui'. 7 Ti'hua
aƚ'ela' capic'a, aimaƚxojyaconga'.
Aƚ'huaiyijm'mola'. Aƚ'huaicotola' ma
ti'eƚe al c'a. Jahuay laƚ'eyaconga'
ti'hua aƚsnet'ƚ'me.
8 Ja'ni aƚ'ela' capic'a, tama itsiya
litine o Locuena Quitine ti'hua
aƚ'e'mola' capic'a. Iƚe laƚ'ejma'
aimijouya. Tijauhuamlaicota
quitine toƚta'a aƚ'e'me.
Itsiya litine lam profeta tu'iyaleyi
lu'ipola' ȽanDios, Locuena Quitine
a'i, aimuya'aconayacu toƚta'a. Itsiya
litine lapimaye tipalaiyi ipaijma
liƚtaiquí, Locuena Quitine a'i,
aimipalaiconayacu toƚta'a. Itsiya
tocomma tipa'a laƚsina', Locuena
Quitine a'i. Aimaƚ'nujuaisyacu iƚiya.
9 Itsiya ma le'a a'onƚca laƚcueca, ma'
a'onƚca lalu'iponga' ȽanDios, toƚta'a
lu'iyaleyi. 10 Locuena Quitine a'i.
1 Corintios 12​, ​13
337
Jahuay aƚsim'me, jahuay lu'i'monga'
ȽanDios. Petsi joupa lixhuaita
hualca ailopa'a.
11 Ti'i'ma ma to iya' laƚ'ipa. Iya' maj
na'hua, iƚne ƚitiné ma to tixpic'eyi
laif'as ca'uhuay ma' anuli caxpic'e
iya'. Toƚta'a laipicuejma', laitaiqui'.
Lijoupa laƚtojpa aicainihuequi iƚe
lai'ejma' ma na'hua. 12 Itsiya afule
maƚcuejyi. Tocomma to lahuelojnyi
anuli lahuejma' catejma', iƚe
lalahuelojmpa tocomma to cua
naitsi ipunxahua. Afule qui'huáqui.
Locuena Quitine a'i. Aƚsim'me
acuajmaica. Itsiya ma' a'onƚca
aƚsina', ma' a'onƚca aƚcuec'eyi.
Locuena Quitine a'i. Ma to ȽanDios
limetsaiconga' itsiya, ma toƚta'a
limetsaico'me ȽanDios.
13 Ƚinca itsiya y tijauhuamlaicota
litine, ti'hua aƚ'huaiyijm'me ȽanDios,
ti'hua aƚ'huaico'me al c'a, ti'hua
aƚ'ela' capic'a laƚpimaye jouc'a
ȽanDios. Tama jahuay iƚe laƚ'ejma'
aimijouya, tetenƚcocojma ȽanDios,
iƚe maƚ'ehualeyi capic'a xonca
tetenƚcocojma, ȽanDios tixina iƚe
xonca al c'a.
14 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma'
tonƚ'etsola' capic'a
loƚpimaye. Jouc'a toƚsahue'eƚe
cal Espíritu Santo tepi'itsolhuo'
coƚmane coƚpicuejma'. Xonca
toƚjanajle, toƚsahue'eƚe ti'etsolhuo'
profeta, tepi'itsolhuo' loƚpicuejma'
tolu'itsola' lapimaye lataiqui'
lomiyacolhuo' ȽanDios. 2 Ƚapima
nopalaipa ipaijma litaiqui', iƚe
lapi'ipa cal Espíritu Santo a'i ma
quitaiqui', iƚque tipalaic'o'ma
ȽanDios. Lan xanuc' aimicuec'e'me.
Cal Espíritu Santo ticuxe
lipicuejma', iƚne pe noquimf'epá
aimi'iya muhuaƚqueyacu lonespa,
aimuhuaƚqueyacu loya'apa. 3 Ƚapima
ja'ni aprofeta, iƚque tipalaic'ola' lan
xanuc', xonca tifa'ela' liƚpicuejma',
tixc'ai'ila', tixoc'ila' quileta. 4 Ƚapima
nopalaipa ipaijma litaiqui' xonca
tifa'eyoxi quituca' lipicuejma'. Cal
profeta lopalaipa xonca tifa'ela'
liƚpicuejma' lipimaye, jahuay iƚniya
nafoƚumma.
5 Camilhuo': Ja'ni jahuay
imanc' ipaijma ipaijma loƚtaiqui'
toƚpalai'me, ƚinca tixoj'ma neta
iya'. Xonca tixoj'ma neta ja'ni
coƚa' jahuay unc'iprofeta. Ƚapima
nopalaipa ipaijma litaiqui', iƚe
lepi'ipa cal Espíritu Santo, ja'ni
timuc'ila' lapimaye te ts'i'ic' linespa,
acueca' al c'a lo'epa, acueca' titoc'ila'
lipimaye, tifa'ela' liƚpicuejma'. Ja'ni
aimi'iya mimuc'iyacola' loya'apa
iƚe linespa, litaiqui' aimitoc'ila'
lipimaye. Xonca acueca' al c'a
ti'e'ma cal profeta, lapimaye
ticuec'eyi iƚque. 6 Unc'aipimaye,
cacuaitsi jiƚpiya, ja'ni capalay
pangay ipaijma laitaiqui', ¿te ja'ni
catoc'i'molhuo'? A'i. Ticuicomma
cu'itsolhuo' laƚmuc'ipa ȽanDios, o
cu'itolhuo' laixina', o cu'itolhuo'
laƚmipa ȽanDios, o camuc'itolhuo'.
Ja'ni toƚe ca'etsi, ƚinca catoc'itolhuo'.
7 Iƚiya al pito o al 'arpa, tama
aiquiƚmaf'i', ja'ni tifus'minƚe al
pito o tunanƚe al 'arpa tocomma to
tipalaiyi. Ticuicomma tifus'minƚe
o tunanƚe al c'a. Ja'ni a'i, aimi'iya
micuejyacu te loya'apa.
8 Tijoc'intsola' lan soldado
ticuaiyunca tifuleta, ja'ni a'i
munanni al c'a al trompeta, ¿te
ticuec'e'me lan soldado? A'i.
Aimicuec'eyacu. 9 Jouc'a imanc', ja'ni
1 Corintios 13​, ​14
338
toƚpalaiyi ipaijma loƚtaiqui' iƚne
noquimf'epolhuo' aimi'iya quiƚsina'
te ts'i'ic' loluya'apa. Tocomma
to toƚpalaic'oyoltsi coƚtuca', to
toƚpalaic'oyi ƚahua' le'a.
10 Ƚinca, fa'a li'a ƚamats' tipa'a axpe'
quiƚtaiqui' lan xanuc'. Anuli anuli
tipa'a loya'apa. 11 Maƚpalaic'o'moƚtsi
ja'ni aicaƚcuec'eyoƚtsi, ¿te iya'
latenƚcoco'ma iƚque linespa? O iƚque,
¿te tetenƚcoco'ma iya' lainespa? A'i,
aimaƚsinc'neyacoƚtsi. Caxim'ma
iƚque to aine, iƚque aƚsim'ma
to naine. 12 Imanc' ma toƚta'a
lo'ipolhuo' jiƚpe.
Ja'ni juaiconapa toƚjanajyi ƚocupa
cal Espíritu Santo toƚsahue'eƚe
tepi'itsolhuo' coƚmane, coƚpicuejma'
toƚtoc'itsola' loƚpimaye, toƚfa'etsola'
liƚpicuejma'. 13 Ƚapima nopalaic'opa
ȽanDios, ja'ni tipalay ipaijma
litaiqui' jouc'a tixahue'eƚa' cal
Espíritu Santo tepi'iƚa' lipicuejma'
tu'itsola' lapimaye loya'apa iƚe
lonespa.
14 Iya' ma capalaic'o ȽanDios
ipaijma laitaiqui' lalapi'ipa cal
Espíritu Santo, ƚinca tama jiƚpe
ƚainunxajma' aixina' capalaic'o
ȽanDios aicaixina' loya'apa
laifnespa, toƚta'a aicatoc'ila'
laipimaye. 15 ¿Te caif'eya?
Capalaic'o'ma ȽanDios ipaijma
laitaiqui', ma to maƚcuxe cal
Espíritu Santo, jouc'a cu'i'mola'
laipimaye loya'apa iƚe laipalaic'opa
ȽanDios. Cunac'co'ma ȽanDios
ipaijma laitaiqui', ma to maƚcuxe
cal Espíritu Santo, jouc'a cu'i'mola'
laipimaye loya'apa iƚe lainunac'copa
ȽanDios.
16 Ima', mox'najtsi'i ȽanDios ja'ni
ma le'a ipaijma lotaiqui', ¿te co'eya
cal xans noquimf'epa, iƚque pe
aimihuequi? Aimicuec'eya lofnespa.
¿Te co'iya minesya: “Amén, toƚe
ti'iƚa'”? A'i, aimi'iya. 17 Ima' ƚinca
juaiconapa ac'a ox'najtsi'ipa ȽanDios.
Ƚopima ipanemma ma to mipa'a.
Aicofa'e lipicuejma'.
18 Cax'najtsi'i ȽanDios iya'
culiquilhuo' imanc'. Capalay xonca
ipaijma laitaiqui'. 19 ¿Te co'iya? ¿Te
ja'ni capalai'ma pangay ipaijma
ƚaitaiquí jiƚpe lalafot'ƚeyopoƚtsi
anuli laipimaye? A'i. Tama nipajnya
capalaiƚa' imbamaj mil ƚataiquí,
iƚe ipaijma ƚaitaiquí, xonca aipic'a
capalaiƚa' ma le'a amaquej ƚataiquí
ma le'a laƚtaiqui'. Toƚta'a aƚcuec'e'ma
lapimaye, camuc'ila'.
20 Unc'aipimaye, aimonlihuej'me
liƚ'ejma' la'uhuay. Iƚne aiquicuaiya
quiƚpicuejma'. Ƚinca ma to mi'eyi
lan tsocay, iƚne pe aimihuejyi lixcay,
imanc' jouc'a ti'iƚa' toƚta'a loƚ'ejma'.
Toƚ'nujuaitsa tipa'a loƚpicuejma',
toƚspic'eƚe al c'a. 21 Petsi liniƚijmpa
loya'apa locuxepa ȽanDios ticua:
ȽanDios tuya'e': “Iƚne petsi
aimepenufyi laifmuc'ipola',
cumme'e'mola' lan xanuc'
ocuena quiƚraza, ituca'
quiƚtaiqui', iƚniya tu'innola'
laifnuya'apa.
Tijouƚa', tama tiquimf'e'me
ma' anuli tuyalaico'me,
aimihuejyacu.”
22 ȽanDios ipic'a timujla' nulemma
naitsi iƚne aimi'huaiyijnyi. Toƚta'a
ummepola' nopalaipá ipaijma
liƚtaiqui'. Lummepola' a'i mimujyacu
naitsi iƚne no'huaiyijmpá. Lam
profeta, iƚne ƚinca timuc'iyaleyi
no'huaiyijmpá, a'i petsi
aimi'huaiyijnyi.
1 Corintios 14
339
23 Itsiya, ¿te co'iya? Cacua:
Petsi lolafot'ƚepoƚtsi anuli, jahuay
toƚpalaiyi ipaijma ipaijma loƚtaiqui',
iƚe lepi'ipolhuo' cal Espíritu
Santo, tijouƚa' titsuflaiƚe iƚne
petsi aimicuec'eyi iƚe loƚ'ejma' o
petsi aimihuejcoyi ȽanDios, ¿te
cocuayacu? Tines'me: “Iƚne ma'
amac'ta”. 24 Ituca' lo'iya ja'ni
jahuay imanc' toluya'ayi iƚe
lu'ipolhuo' ȽanDios. Titsufaiƚa'
anuli pe aimihuejma ȽanDios, o
aimihuequilhuo' imanc' lonƚ'ejma',
iƚque tiquimf'e'molhuo' anuli
anuli imanc' loƚnespa. Loƚtaiqui'
titsufai'ma lipicuejma' iƚque cal
xans. Toƚta'a tixhuej'menahuo,
ti'i'ma quixina' te ts'i'c' li'ejma'.
25 Lemiya jiƚpe ƚunxajma'
ti'huájta. Tijouƚa' texc'onƚquehuo
tixpats'huaita ƚamats', tix'najtsi'i'ma
ȽanDios, tuya'e': “Ƚinca ma fa'a
tipa'a ȽanDios”.
26 Itsiya, cunc'aipimaye, ¿te co'iya?
Jiƚpe molafot'leyoƚtsi, jahuay imanc'
anuli anuli tipa'a loƚpalaiyacu.
Anuli tunac'co'ma ȽanDios, ƚocuena
tipa'a lomuc'iyacola' lapimaye,
ƚocuena tu'i'mola' lapimaye te
ts'i'ic' iƚe lu'ipa ȽanDios, ƚocuena
tipalai'ma ipaijma litaiqui', iƚe
lepi'ipa cal Espíritu Santo, ƚocuena
tipa'a lipicuejma' tuhuaƚ'ma iƚe
lipaijma lataiqui', tuya'a'ma te
loya'apa. Ne', jahuay iƚna'a ti'i'ma
tonƚ'e'me ja'ni toƚta'a toƚtoc'i'mola'
loƚpimaye, ja'ni toƚfa'e'mola' iƚniya
liƚpicuejma'.
27 Ja'ni toƚpalai'me ipaijma
loƚtaiqui', iƚe lepi'ipolhuo' cal
Espíritu Santo, toƚpalaiƚe oquexi'
afantsi le'a, xonca a'i. Anuli anuli
toƚpalai'me. Tijouƚa' anuli ƚapima
tu'i'mola' lapimaye te loya'apa iƚe
lipaijma lataiqui'. 28 Jiƚpe, ja'ni
ailopa'a anuli no'iyalepa toƚta'a,
aimoƚpalaiyacu ipaijma loƚtaiqui'.
Ma jiƚpe loƚpicuejma' toƚpalaic'o'me
ȽanDios.
29 Jouc'a lam profeta, tipalai'me
oquexi' afantsi le'a, xonca a'i.
Locuenaye lapimaye noquimf'epá
tixpif'me, ti'iƚa' quiƚsina' ja'ni itaiqui'
ȽanDios o a'i. 30 Mipalaic'olhuo'
ƚaƚpima ja'ni aprofeta, ja'ni
ȽanDios tu'iƚa' o timuc'iƚa' ƚocuena
capima nocutsuya jiƚpe, iƚque
nopalaic'opolhuo' ti‑ch'ixco'ma.
Tipalaic'otsolhuo' ƚocuena capima,
tu'itsolhuo' lu'ipa ȽanDios. 31 Toƚta'a
jahuay lapimaye tolihuic'i'me,
jahuay tixpai'i'mola' cunlata.
Imanc' unc'iprofeta nipajnya
toƚcuxe'moƚtsi al c'a, toƚpalai'me
anuli anuli. A'i jahuay
moƚpaloƚai'me. 32 Ƚapima ja'ni
aprofeta ti'hua limane ticuxe'moxi.
Ti'i'ma tixpic'e'ma ja'ni tipalaiƚa'
o ja'ni aimipalaiya. 33 ȽalanDios
aimaƚ'eyaconga' lahuoc'aitsoƚtsi.
Iƚque aƚpac'e'enga' laƚpicuejma'. Ja'ni
imanc', ja'ni ocuenaye lapimaye, ni
petsi lolafot'ƚepoƚtsi toƚta'a li'ejma'
ȽanDios.
34 Molafot'ƚeyoƚtsi anuli
aimipalai'me lacaƚ'no'.
Aimi'onƚico'moƚtsi to lan xanuc'.
Tihuejcoƚe. Pe liniƚiya locuxepa
ȽanDios toƚta'a tuya'e'. 35 Iƚne
laƚpimaye cacaƚ'no', ja'ni jiƚpe
ƚilejut'ƚi maƚpiya ti'i'ma ticuis'eta
liƚpe'aillí. Pe lolafot'ƚepoƚtsi
aimipalai'me lacaƚ'no'. Iƚe a'ijc'a,
aimetenƚma. 36 Imanc' unc'iCorinto,
aimolihuejcola' locuenaye
laƚpimaye liƚ'ejma'. ¿Te ma imanc'
1 Corintios 14
340
coƚtuca' toƚcuxe'moƚtsi? ¿Te imanc'
unc'apoujnalá litaiqui' ȽanDios? ¿Te
jiƚpe quipangoyopa? ¿Te ma le'a
imanc' olapenufpá iƚe lataiqui'? ¿Te
ma le'a icuaita jiƚpiya?
37 Ƚapima nonespa: “Iya'
ninprofeta”, o “Iya' ƚinca acueca'
lalapi'ipa cal Espíritu Santo”,
timetsaicoƚa' naitsi lalapi'ipa iya' iƚe
laitaiqui' laininiƚ'epolhuo' jifa'a. Iƚe
a'i caitaiqui', ma litaiqui' ƚaƚPoujna
Cristo, toƚta'a ticuxe iƚque. 38 Ja'ni
aimimetsaicojma toƚta'a iƚque jouc'a
aimimetsaicom'me.
39 Unc'aipimaye, camiconalhuo'
lonƚ'eyacu. Toƚjanajle juaiconapa
ti'itsolhuo' to lam profeta. Lapimaye
nopalaipá ipaijma liƚtaiqui', ne',
tipalaiƚe, aimoƚcuanac'e'mola'.
40 Jiƚpiya lonlafot'ƚeyoƚtsi tonƚ'eƚe
ma latenƚcocoya ȽanDios,
toƚcuxetsoƚtsi al c'a.
15 Unc'aipimaye, itsiya
cu'icona'molhuo' te
ts'i'ic' loya'apa Lataiqui', maƚe
Lataiqui' lainu'ipolhuo'. Iƚe
Lataiqui' joupa lolapenufpa, maƚe
lonlihuequi. 2 Ja'ni tolihuejle
Lataiqui' lainu'ipolhuo' maƚe
Lataiqui' tunƚu'elhuo'. Ja'ni
aimunƚu'eyacolhuo' coƚa'
aicolapenufi Lataiqui'.
3 Laipangopa lainuya'apa
jiƚpe, ate'a nu'ipolhuo' Lataiqui'
lainepenufpa, lu'ipa ƚaƚPoujna.
Aimipolhuo': “Cristo icupoxi
tima'anƚe, toƚta'a liƚonc'e'eponga'
laƚjunac'. Al Paxi Liniƚingiya joupa
uya'apa toƚta'a lo'iya. 4 Lijoupa
limanapa, eminnapá. Al fane'
quitine imaf'inapa. Al Paxi
Liniƚingiya jouc'a tuya'e' toƚta'a.
5 Imuj'moxi imaf'i'. Pedro ixim'ma.
Lijou'ma ixim'me locuenaye
liyejmalepá Cristo. 6 Lijou'ma
mefot'ƚeyoƚtsi to amaquej maxnu
lapimaye iƚne jouc'a ixim'me.
Hualca iƚniya itsiya ailomana'
fa'a li'a ƚamats', joupa imanapola'.
Axpela' ti'hua ts'iƚmaf'i'. 7 Lijou'ma
Jacobo ixim'ma. Lijou'ma ixim'me
jahuay lan apóstole.”
8-9 Ijouco'ma iya' aixim'ma,
imuj'moxi pe laifpa'a. Litine
lixim'me locuenaye ailopa'a al
ts'e laipitine iya'. Tocomma afule
caipajnconna. Iya' aica'onƚicoyacoxi
to locuenaye lan apóstole. Iƚniya
xonca ac'a xanuc'. Iya' caxinyoxi
xonca ninaitsi xans. Iya' caituca'
aicainepi'iyoxi iƚta'a laipenic'.
Caxinyoxi a'ijc'a laipicuejma',
nihuetsopola' lixanuc' ȽanDios
lefot'ƚepola'. 10 Ƚinca, itsiya ituca'
lai'ejma'. Toƚta'a li'epa ȽanDios,
iƚque aƚpai'ipa iya' laipicuejma',
aƚtoc'ipa juaiconapa. Toƚiya
nulijpola' locuenaye lan apóstole.
Xonca ai'epa canic'. Cax'najtsi'i
ȽanDios, iƚque aƚtoc'ipa. Ƚinca
a'i iya' caituca' ai'epa toƚta'a,
acueca' aƚtoc'ipa ȽanDios. Toƚiya
iƚe lanic' lai'epa tocomma to ma
li'epa ȽanDios. 11 Ja'ni iya', ja'ni
locuenaye lan apóstole, ma' anuli
Lataiqui' laluya'apa. Maƚe Lataiqui'
lolapenufpa imanc'.
12 Illanc', ja'ni luya'ayi: “Cristo
imaf'inapa, ipayomma pe lomana'
limanapola'”, hualca imanc' ¿te
coƚnescopa: “Aimimaf'inayacu
limanapola'”? 13 Iya' camilhuo': Ja'ni
limanapola' aimimaf'inayacu jouc'a
Cristo aiquimaf'inghua. 14 Ja'ni
Cristo aiquimaf'inghua, illanc'
coƚa' ma le'a aƚpalaiyi, Lataiqui'
1 Corintios 14​, ​15
341
laluya'apa ailopa'a quipenic'. Ma'
anuli, tama oƚ'huaiyijmpá Jesucristo,
iƚque ja'ni coƚa' timanghua aimi'iya
mitoc'iyacolhuo'.
15 Joupa lu'ipolhuo': “Toƚe, toƚe
li'epa ȽanDios, iƚque imaf'i'inapa
Cristo”. Ja'ni coƚa' ȽanDios
aimimaf'i'iyacola' limanapola'
jouc'a Cristo aiquimaf'i'inghua.
Illanc' naƚnespa li'epa ȽanDios
coƚa' a'ij ƚinca. Ma le'a
aƚfel'mipolhuo'. 16 Ƚinca ja'ni
limanapola' aimimaf'i'inyacola',
Cristo a'i quimaf'i'inghua. 17 Ja'ni
Cristo aiquimaf'i'inghua loƚjunac'
aiquiƚonge. Tama oƚ'huaiyijmpá
Cristo, ja'ni timanghua, iƚque
aimi'iya mitoc'iyacolhuo'. 18 Jouc'a
laƚpimaye limanapola', tama
i'huaiyijmpá Cristo iƚne joupa
ejac'pola'. Toƚta'a li'ipola' ja'ni
aiquimaf'inghua Cristo. 19 Jouc'a
illanc', itsiya maƚ'huaiyijnyi Cristo
aƚteƚcoyi. Ticuaitsi Locuena Quitine,
ja'ni aimaluyalaico'me xonca al
c'a, ¿te caƚ'huaiyijncopa Cristo?
Ƚinca ja'ni aimaƚmaf'iyacu xonca
ninc'icuanuc'la.
20 Ƚinca, joupa imaf'inapa Cristo.
Ticuaihuo litine ȽanDios tefot'ƚe'mola'
limanapola', timaf'i'ina'mola' iƚniya.
Cristo i'ipa cal te'a iƚniya. 21 Li'ipa
anuli cal xans aiquihuejma ȽanDios,
toƚta'a lamaya i'huajcopa. Toƚiya ma'
anuli i'huajcopola' lamaya jahuay lan
xanuc'. Ƚocuena cal xans ihuejcopa
ȽanDios, toƚiya tama aƚma'monga'
aƚmaf'i'ina'monga'. 22 Iƚque cal xans
Adán ixingufcopa lamaya, ma' anuli
jahuay lan xanuc' tixingufcoyi
toƚta'a. Cristo, iƚque jouc'a i'epoxi
xans, imaf'i'inapa ȽanDios, ma' anuli
timaf'i'ina'mola' jahuay.
23 Ƚinca, a'ij nuli lo'iyacola' iƚne
nomaf'i'inyacola'. Cristo joupa
imaf'i'inapa, iƚque cal te'a petsi
iƚne lafot'ƚeyacola' ȽanDios. Tijouƚa'
ticuaicoconno Cristo timaf'ina'me
lixanuc'. 24 Tijouƚa' tixhuaitsi
jahuay, Cristo ticu'moxi limane,
timi'ma ȽanDios qui'Ailli': “Ma' ima'
tocuxeƚa'”.
Ate'a tiƚonc'ena'mola' liƚmane
jahuay lan rey, jahuay lincuxepá,
jahuay no'huapá liƚmane ni petsi
lomana'. 25 Cristo ti'hua ticuxe'ma
ma miƚof'eyoƚtsi no'epaj laic'.
Jahuay iƚniya ti'oc'enam'mola'.
26 Tijouƚa' tiƚonc'e'enatsola' liƚmane
jahuay iƚne no'epaj laic', ma le'a
tipanehuo lamaya. Iƚe jouc'a
tiƚonc'e'ena'ma limane.
27 Toƚta'a tuya'e' al Paxi
Liniƚingiya, ticua: “I'oc'enapola'
jahuay no'epaj laic'”. Iƚe lataiqui'
loya'apa “… jahuay i'oc'enapola'”,
ƚinca aiminescojma ȽanDios.
Maƚque ȽanDios ixpic'epa
ti'iƚa' toƚta'a, ti'oc'em'me jahuay,
tihuejco'me Cristo. 28 Ticuaitsi litine
ti'oc'enƚe jahuay, tihuejco'me Cristo,
maƚque Cristo ƚi'Hua ȽanDios
ti'oc'ena'moxi. Qui'Ailli' ȽanDios
joupa ixpic'epa jahuay tihuejcoƚe
Cristo. Ti'oc'ena'moxi Cristo,
ma ȽanDios ticuxe'ma, jahuay
tihuejco'me.
29 Iya' cacua: Ja'ni aimimaf'iyacu
limanapola', ¿te quepo'icompola'
iƚne napo'impola' muya'ayi liƚpuftine
liƚpimaye limanapola'? Ja'ni iƚne
imanapola' nulemma, ¿te quipenic'
iƚe lo'epa liƚpimaye ts'iƚmaf'i'? ¿Te
quepo'icompola' muya'ayi liƚpuftine
iƚne liƚpimaye limanapola'? ¿Te
quitalai'ecopa toƚta'a ȽanDios?
1 Corintios 15
342
30 Iya' jouc'a laƚejmale itine
itine aƚteƚcoyi, aƚcuayi: ¿Te
xonca caƚ'iyaconga'? Ja'ni
aimaƚmaf'inayacu, ¿te caƚsnet'ƚcopa
toƚta'a? 31 Itine itine tocomma to
aƚma'ma, aƚma'a'ma. Cacua: Ma' al
ƚinca iƚe laifnespa. Iya' tixoqui neta
capalaicolhuo' imanc' unc'aipimaye
loƚ'huaiyijmpa Jesucristo. Toƚta'a
aimi'iya cafel'miyacolhuo'. 32 Ja'ni
aimimaf'iyacu limanapola', ¿te
capanehuo fa'a liƚya' Efeso
maƚfulecoyoƚtsi iƚne ti'onƚcospola'
to oyac'la quinneja? A'i.
Najmay cuyaicoƚa' lapajnya to
iƚniya nonespá: “Aga mouqui
aƚmana'monga'. Itsiya, ma maƚmana',
aƚtetsoƚe, aƚsnaƚe al c'a.”
33 Imanc' aimoƚfel'mi'moƚtsi.
Tolanajtsoƚtsi iƚne nonespá:
“Limanapola' aimimaf'iyacu”. Al
ƚinca lataiqui' lonespa: “Lan c'a
xanuc' ja'ni tiyejmaleƚe lixcay
xanuc', jouc'a ti'i'mola' ixcay
xanuc'”. 34 Toƚsuej'menca. Toƚpai'iƚe
loƚ'ejma'. Aimoƚ'econa'me iƚe pe
aimetenƚma ȽanDios. Jiƚpe timana'
iƚniya pe aimimetsaicoyi ȽanDios.
¿Te aimoƚtaiyi calaic'ata mimana'
toƚniya?
35 Aga tipa'a anuli nonesya: “¿Te
co'iya mimaf'inayacu limanapola'?
¿Te co'iya micuaiconayacu? ¿Te
co'iya liƚcuerpo? Joupa ihuet'ƚpa.”
36 Catalai'e'ma, cami'ma: “Ima'
ailopa'a copicuejma'”. Cal fanu'
ƚifampa ate'a tihuet'ƚqui, tijouƚa'
tilamma imaf'i'. 37 Iƚque cal fanu'
ƚifampa aimi'onƚspa to laifa' lolapa.
Ma le'a afanu', ja'ni atrigo o ocuena
fanu'. Lolapa ituca' lixans. 38 Ma
ȽanDios ti'e'e tilaƚa' cal fanu', jouc'a
tixpic'e te ts'i'ic' lixans. Anuli anuli
cal fanu' tilaƚa' ituca' ituca' lixans
laifa' lolapa. Toƚta'a lo'iyacola'
limanapola' nomaf'inayacu.
39 Fa'a li'a ƚamats' liƚpixic' lan
xanuc', liƚpixic' linneja, liƚpixic'
lacaƚ'hui, liƚpixic' latuye, ituca'
ituca' iƚna'a. 40 Maƚmana' fa'a li'a
ƚamats' tipa'a laƚcuerpo. Pu'hua
locuenaj quitine jouc'a ti'ita
aƚcuerpo. Laƚcuerpo mipa'a fa'a li'a
ƚamats' aimi'onƚya pu'hua locuenaj
quitine. 41 Cal 'ora, cal mut'ƚa, lan
xamna, aimi'onƚspola'. Ituca' ituca'
liƚsans, liƚpepalc'o'. Lan xamna
aimi'onƚspola'. Axamna axamna
ituca' ituca'.
42 Toƚta'a lo'iyacola' limanapola'.
Litine leminni jiƚpe ƚamats' iƚque
ƚimanapa ti'hua tihuet'ƚqui.
Litine timaf'i'inƚa' ti'i'ma ituca'.
Aimihuet'ƚconaya. 43 Litine leminni
tocomma to ninaitsi cuerpo. Litine
timaf'inaƚa' tipai'im'me, ti'huájta
ac'a juaiconapa. Litine leminni
ailopa'a co'eya. Aimi'iya. Litine
timaf'i'inaƚe ti'i'ma acueca' ipujfxi,
acueca' ti'e'ma. 44 Teminni iƚque
licuerpo lepi'ipa qui'ailli', iƚque
jouc'a axans. Ituca' licuerpo
timaf'i'ina'ma, iƚe lapi'iya ȽanDios.
Tipa'a laƚcuerpo lalapi'iponga'
laƚ'aillí, tipa'a laƚcuerpo
lalapi'iyaconga' ȽanDios.
45 Al Paxi Liniƚingiya tipalaijma
Adán, iƚque copa'a cal te'a cal xans.
Ticua: ȽanDios epi'ipa lipitine,
“… toƚta'a i'ipa imaf'i'”. Ituca'
li'ipa iƚque ƚecui'impa Ƚijoujma
Adán. Iƚque ai'a tipajnta ailopa'a
quicuerpo, ma tipa'a lipitine.
Maƚque lapi'inga' laƚpitine. 46 Jifa'a
li'a ƚamats', ¿naitsi ƚicuai'ma cal
te'a? ¿Iƚque nalapi'iponga' laƚpitine?
1 Corintios 15
343
A'i. Ate'a tipa'a fa'a iƚque ƚepi'ipa
lipitine ȽanDios, lijou'ma icuai'ma
iƚque nalapi'iponga' laƚpitine.
47 Iƚque Adán copa'a cal xans cal te'a,
ȽanDios ilanc'epa fa'a li'a ƚamats'.
Ma' amats' ilanc'ecopa. Ƚocuenaj cal
xans, iƚque aƚPoujna, qui'huayomma
lema'a. 48 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats'
aƚ'onƚcosponga' to Adán, iƚque cal
te'a ƚaƚtatahuelo, ƚilanc'ecompa
amats'. Locuenaj quitine, illanc' ja'ni
ixanuc' iƚque Ƚi'huayomma lema'a,
ma' anuli aƚ'onƚcotonga'. 49 Maƚmana'
fa'a li'a ƚamats' laƚsans ma' anuli
Adán, iƚque ƚilanc'ecompa amats'.
Locuenaj quitine laƚsans ti'i'ma ma'
anuli to lixans iƚque Ƚi'huayomma
lema'a.
50 Unc'aipimaye, iya' camilhuo':
Aƚcuaitsa locuenaj quitine
ticuicomma ti'itsi ituca' laƚcuerpo.
Ma to maƚmana' aimi'iya
maƚtsuflaiyacu pe locuxeyopa
ȽanDios. Iƚta'a laƚcuerpo
tijaf'quinghua, tihuet'ƚna'ma. ¿Te
maƚta'a aƚtsuflaicota petsi ailopa'a
mijouya, ailopa'a quihuet'ƚqui? A'i.
Aimi'iya. 51 Cu'i'molhuo' lo'iya. Iƚta'a
lataiqui' laifnu'iyacolhuo' lan xanuc'
quiƚtuca' aimi'iya quiƚsina'.
Ai'a ticuaiyoconno Cristo, tama
hualca illanc' aƚmana'monga',
hualca aƚmanecu. Jahuay
aƚpai'im'monga' laƚsans.
52 Iƚe laƚ'iyaconga', laƚpai'iyaconga'
aimicoƚya. Ma le'a to
maƚspot'ƚmi'me laƚ'u', maƚ'huiƚf'i'me,
joupa aƚpai'imponga'. Toƚta'a
laƚ'iyaconga' munanni al
trompeta, iƚe lijoujma luna'apa.
Ƚinca tunam'me al trompeta,
limanapola' timaf'i'inam'mola',
aimihuet'ƚconayacola' liƚcuerpo.
Illanc' ja'ni aƚmana' aƚpai'im'monga'
laƚsans. 53 Iƚta'a laicuerpo
tijaf'quinghua, tihuet'ƚ'ma,
ticuicomma lapi'intsi ocuena
caicuerpo, aƚpo'no'entsi iƚe pe
aimijouya, aimihuet'ƚconaya. Iƚta'a
laicuerpo ticuicomma tima'ma.
Ipic'a aƚpo'no'entsi locuena pe
aimimaconaya. 54 Tijouƚa' ti'iƚa'
toƚta'a, iƚe litine ƚinca ti'i'ma
ituca' laƚcuerpo, aimihuet'ƚconaya,
aimimaconaya. Toƚta'a tenanƚ'ma
lataiqui' liniƚingiya, ticua:
¡Joupa lulijpá!
Lamaya joupa ejac'pa,
aimaƚmaconayaconga'.
55 Ma' al ƚinca loya'apa lataiqui'
lonespa:
Catalai'e'ma lamaya, cami:
“Limanapola', ¿ja'ni ma toƚta'a
tiƚmanemma? A'i.
Ima', ¿ja'ni ti'hua
toma'ahualecona'ma? A'i.”
56 Ƚinca, mipa'a iƚta'a laƚcuerpo
lixingufcopa lixcay laƚ'epa, ma
ti'hua limane lamaya, aƚteƚ'minga',
aƚma'a'monga'. Aimi'iya maƚnesyacu:
“A'i, aicaƚ'aic' quixcay”. Litaiqui'
ȽanDios loya'apa locuxepa, iƚe
lataiqui' aƚcufquinga'. 57 X'najtse'eya
ȽanDios, ƚaƚPoujna Jesucristo joupa
ulijpa, lamaya aimululijyaconga'
nulemma. Illanc' naƚ'huaiyijmpá
ȽanDios jouc'a lulijna'me. Toƚta'a
lixpic'epa ȽanDios, toƚta'a ti'i'ma.
58 Unc'aicapimaye, ja'ni toƚta'a
laƚ'iyaconga', ¿te ts'i'ic' laƚ'eyacu
itsiya? Cu'i'molhuo': Aimoƚpai'i'me
loƚpicuejma'. Tolihuejle litaiqui'
Jesucristo. Aimoƚcuanac'e'moƚtsi.
Itine itine tonƚ'e'me lanic', iƚe
lepi'ipolhuo' ƚaƚPoujna, a'ujfxi
tonƚ'e'me toƚta'a.
1 Corintios 15
344
Imanc' noƚ'huaiyijmpá ƚaƚPoujna
Jesucristo, monƚ'eyi iƚe lanic'
toƚ'nujuaitsa lo'iyacolhuo' locuenaj
quitine. Toƚta'a tixojma cunlata
tonƚ'e'me lanic'.
16 Itsiya capalaico'ma
al tomí lolafot'ƚeyacu
lolumme'eyacola' loƚpimaye, iƚne
jouc'a i'huexi ȽanDios. Iƚne nomana'
liƚya' Jerusalén tehue'ela'. Lapimaye
lafoƚyomma ƚamats' Galacia joupa
ainu'ipola' lo'eyacu. Imanc' ma' anuli
tonƚ'eƚe. 2 Axamano axamano ticuaitsi
al te'a quitine, anuli anuli imanc'
tolanajle loƚtomí. Ja'ni ululijpá acueca'
tolanajle acueca'. Ja'ni ululijpá huata,
tolanajle huata. Cacuaitsi jiƚpiya joupa
olafot'ƚepá al tomí. Aimolafot'ƚe'me
aquite'.
3 Cacuaitsi, imanc' toƚ'huijf'etola'
lapimaye titaiƚe iƚe lolapi'iyacola' iƚne
loƚtoc'icoyacola' jiƚpe Jerusalén. Iya'
capi'itola' quiƚje'e. Cummetola'. 4 Ja'ni
ticuicomma ca'huaƚa' jouc'a aƚejmaleta
anuli lapimaye.
5 Joupa aixpic'epa cahuejntola'
lapimaye nomana' ƚamats' Macedonia.
Tijouƚa' cacuaita pe loƚmana' imanc'.
6 Aicaixina' tojua quitine aƚcoƚta pe
loƚmana'. Aga capanehuo jiƚpiya
cuyaicota ƚaxita quitine. Tijouƚa'
cuyaita ni petsi. Imanc' lacanumf'eta
cane, aƚtoc'ita ca'huanƚa' al c'a.
7 Cacua: Ate'a cuyaicota ƚamats'
Macedonia. Tijouƚa' cacuaita jiƚpe pe
loƚmana' imanc' unc'iCorinto. Jiƚpe
a'i ma le'a cuyaicoya. Ja'ni tixpic'eƚa'
ȽanDios aƚcoƚta. 8 Jifa'a liƚya' Efeso
capanehuo tuyaiƚa' al juic Pentecostés.
Tijouƚa' ca'huata pe loƚmana'. 9 Jifa'a
ȽanDios lapi'ipa acueca' canic'. Axpela'
ti'huaiyijnyi ƚaƚPoujna. Jouc'a timana'
axpela' naƚ'epa laic'.
10 Ja'ni jiƚpiya ticuaitsi Timoteo,
tolapenufle. Aimoƚhuos'mi'me.
Ma to ca'ay lanic' lalapi'ipa
ƚaƚPoujna, iƚque Timoteo jouc'a ti'ay.
11 Aimolatets'i'me, ni anuli imanc'.
Tipanni ti'huanƚa' tolacanumf'entsa
cane, ti'huananni pe laifpa'a. Iya'
ai'huaijma ticuaiyunca anuli
lapimaye.
12 Apolos aimi'huaya itsiya pe
loƚmana'. Iya' caxc'ai'i juaiconapa,
cami: “To'huaƚa' Corinto. Tonƚeƚe
anuli lapimaye.” Aimicua mi'huaya.
Tipa'a litine mi'hua'ma.
13 Aimoƚsmai'me jiƚpe loƚpicuejma'.
Ti'hua tolihuejle Lataiqui'.
Aimoƚpai'i'me loƚpicuejma'. Tonƚ'e'eƚe
acueca' ƚolunxajma'. 14 Jahuay
lonƚ'eyacu toƚ'nujuaitsola' loƚpimaye,
ja'ni toƚta'a toƚtoc'i'mola' o a'i.
15-16 Imanc' olimetsaicola'
Estéfanas jouc'a lapimaye nomana'
lejut'ƚ. Jiƚpe ƚamats' Acaya iƚne ate'a
i'huaiyijmpá Jesucristo. Iƚne quiƚtuca'
ixpic'epá titoc'i'me lapimaye, iƚniya
jouc'a i'huexi ȽanDios. Ticuicomma
imanc' tolihuejco'mola' iƚniya, jouc'a
tolihuejco'mola' jahuay lapimaye
no'epá lanic' juaiconapa, iƚe lanic'
lalapi'iponga' ƚaƚPoujna. Toƚta'a
caxahue'elhuo' tonƚ'eƚe, caxc'ai'ilhuo'.
17 Iya' aixhueƚcocopolhuo' juaiconapa.
Itsiya tixoqui neta. Licuaina'me
fa'a Estéfanas, Fortunato y Acaico,
tocomma to oƚcuai'me imanc'. 18 Iƚne
liƚonc'e'enapa laipixhuejma'. Itsiya
aimaƚsueƚ'meconayacu iya' imanc'.
Imanc' tolimetsaicotsola' iƚniya
no'epá toƚna'a.
19 Lapimaye lafoƚyomma jifa'a
ƚamats' Asia tinonilhuo'.
Aquila y Priscila jouc'a lapimaye
lafoƚyomma lilejut'ƚ tixoqui
1 Corintios 15​, ​16
345
quileta tinonilhuo'. Ticuayi: “Lan
xanuc' nomana' Corinto aƚpimaye,
aƚ'huaiyijnyi anuli ƚaƚPoujna
Jesucristo”.
20 Jahuay lapimaye nomana'
fa'a tinonilhuo'. Jahuay imanc'
toƚnontsoƚtsi. Toƚtuc'otsoƚtsi
loƚpeque ma to mituc'o'moƚtsi
lapimaye, iƚne i'huexi ȽanDios.
21 Iya' ninPablo canonilhuo'. Iƚta'a
caituca' niniƚcopa laimane.
22 Jiƚpe ja'ni tipa'a anuli
pe aimi'ay capic'a ƚaƚPoujna
Jesucristo, tejac'enƚe iƚque cal xans.
¡Maranatha! Iƚta'a lohuaƚquemma:
¡Ima' maƚPoujna, tohue', to'huanni!
23 Ti'hua titoc'itsolhuo' jahuay
imanc' ƚaƚPoujna Jesucristo.
24 Ti'iƚa' coƚsina' ca'elhuo' capic'a
imanc' unc'aipimaye, ma' anuli
aƚ'huaiyijnyi Jesucristo. Amén.
Toƚta'a ti'iƚa'.
1 Corintios 16
346
1 Iya' ninPablo. Iya' jouc'a
ƚaƚpima Timoteo liniƚ'elhuo'
imanc' lefot'ƚepolhuo' ȽanDios jiƚpe
liƚya' Corinto. Jouc'a tixhueƚe iƚta'a
al je'e laƚpimaye nomana' locuenaye
quiƚeloƚya' ƚamats' Acaya, iƚne
jouc'a i'huexi ȽanDios. Iya' ninPablo,
nin'apóstol, alummepa Jesucristo.
Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios.
2 ȽanDios caƚ'Ailli', Jesucristo
ƚaƚPoujna titoc'itsolhuo',
tipac'e'etsolhuo' loƚpicuejma'.
3 ¡Aƚs'najtsi'iƚe ȽanDios! Iƚque
enDios ƚaƚPoujna Jesucristo, jouc'a
i'Ailli'. Aƚ'Ailli' jouc'a. Itine itine
aƚ'nujuaitsinga'. Iƚque alanDios,
alixoc'inga' calata. 4 Ma maƚteƚcoyi
alixoc'inga' calata. Toƚta'a lapi'inga'
laƚpicuejma' lixoc'itsola' quileta
laƚpimaye miteƚcoyi jouc'a.
5 Ma calihuequi Cristo aƚteƚcoyi,
aƚteƚcoyi to Cristo liteƚcopa. Ja'ni
juaiconapa acueca' iƚe laƚteƚcopa
jouc'a juaiconapa acueca' alixoc'inga'
calata Cristo.
6 Jahuay laƚ'iponga' illanc' ma
titoc'i'molhuo' imanc'. Ja'ni aƚteƚcoyi
ȽanDios alixoc'i'monga' calata.
Toƚta'a illanc' lixoc'i'molhuo' imanc',
jouc'a tolunƚul'me. Ja'ni ȽanDios
joupa lixoc'iponga' calata, imanc'
jouc'a tolixoc'i'moƚtsi, tolunƚul'me.
Toƚta'a titoc'i'molhuo' ȽanDios ma
moƚsnet'ƚyi lateƚcoya, iƚe laƚteƚcopa
illanc'. 7 Illanc' a'i ma le'a aƚcuayi:
Jouc'a imanc' toƚsnet'ƚ'me. Aƚsina'
toƚsnet'ƚ'me. Ja'ni toƚteƚco'me
to illanc' maƚteƚcoyi, ȽanDios
tixoc'i'molhuo' cunlata ma to
lalixoc'iponga' calata.
8 Unc'aipimaye, aipic'a ti'iƚa'
coƚsina' te ts'i'ic' laluyalaicopa
illanc' maƚmana' ƚamats' Asia.
Jiƚpe ƚinca aƚteƚcopá. Aƚsimpá
juaiconapa ipime laƚpepajnya. Afule
maƚ'ommoƚaispá. Aƚcuayi: “Ailopa'a
caƚpujfxi. Ma' aƚmana'monga'.”
9 Laƚcuerpo ƚinca ailopa'a
quipujfxi. Laluyalaicopá toƚta'a
ixpic'epa ȽanDios. Aƚmuc'inga'
aimaƚ'huaiyijm'moƚtsi illanc'
caƚtuca', aƚ'huaiyijnle ȽanDios.
Iƚque nipajnya timaf'i'ina'mola'
limanapola'. 10 Alunƚu'eponga' iƚe
al cueca' laƚteƚcopa, a'i caƚmanga'.
Ja'ni aƚteƚcoconaƚe ocuena'ya
alunƚu'econa'monga'. 11 Imanc' jouc'a
locuenaye lapimaye toƚsa'hueƚe
ȽanDios, toƚmiƚe: “Totoc'itsola'
Pablo jouc'a lipimaye”. Tijouƚa'
LIJE'E SAN PABLO LOCUENA
LINIȽ'EPOLA' LAPIMAYE
LEFOT'ȽEPOȽTSI LIȽYA' CORINTO
347
aƚtoc'itsonga' ti'i'ma axpela'
lapimaye tix'najtsi'i'me ȽanDios.
Toƚta'a lo'iya ja'ni imanc' unc'xpela'
toƚsa'hue'me.
12 Illanc' tixoqui calata aƚcuayi:
Jiƚpe laƚpicuejma' aƚsina' ac'a
laƚ'ejma'. A'i oque' laƚpicuejma', a'i
ma le'a maƚ'e'eyoƚtsi ixanuc' ȽanDios,
aƚinca lihuejcoyi. Maƚ'eyi lanic'
lalapi'iponga' ȽanDios aimalihuejyi
caƚtuca' laƚpicuejma'. Toƚta'a laƚ'ejma'
ni petsi laƚmana' jouc'a pe loƚmana'
imanc'. Jiƚpe loƚmana' xonca aƚ'epá
toƚta'a. 13 Illanc' laliniƚ'epolhuo'
aimifel'micolhuo'. Jiƚpe lu'ilhuo' al
ƚinca, toƚta'a laƚnespa. A'i quipime
lataiqui', ti'i'ma tolihuej'me. 14 Ƚinca
hualca imanc' limetsaicoponga'.
Cacua: Limetsaicotsonga' jahuay ma'
anuli. Toƚta'a, litine ticuaiconanni
ƚaƚPoujna Jesucristo tixoj'ma
cunlata alimetsaico'monga'
illanc' oƚpimaye, jouc'a illanc'
alimetsaico'molhuo' imanc'
aƚpimaye.
15-16 Iya' ainespa: “Ƚinca
lapenufta lapimaye nomana'
liƚya' Corinto”. Toƚta'a aixpic'epa
ate'a cahuejntolhuo', tijouƚa'
ca'huaƚa' ƚamats' Macedonia.
Capainanni ƚamats' Macedonia
cahuejnconatolhuo'. Tijouƚa'
cahuejntsolhuo' imanc'
lacanumf'enna cane lotsepa
ƚamats' Judea. Toƚta'a oquemma
aƚsim'moƚtsi, iya' imanc' noƚmana'
jiƚpe Corinto. 17 Iƚe lainespa:
“Cahuejntolhuo'”, ¿te ma le'a
canesqui? ¿Ja'ni iya' aicaxa'hue
ȽanDios? ¿Ja'ni aicainicuis'e: “¿Te
caif'eya?”? ¿Ja'ni iya' caituca'
cacuxeyoxi laipicuejma'? ¿Te
caxpic'e ca'huaƚa' jouc'a caxpic'e
aica'huaya? 18 ȽanDios ƚinca tenanƚi.
Illanc' jouc'a aimaƚfel'miyaleyi.
Litaiqui' laluya'apa iƚe a'i
cafelƚaiqueya cataiqui'. 19 Iƚe litaiqui'
ȽanDios tipalaijma Jesucristo, iƚque
i'Hua ȽanDios. Ja'ni iya' ninPablo,
ja'ni Silvano, ja'ni Timoteo, ma'
anuli laluya'apa. ¿Te anuli litine
luya'ayi: “Cristo i'Hua ȽanDios”, y
ocuena quitine aƚcuayi: “Cristo
a'i qui'hua ȽanDios”? A'i. Aimi'iya
mipai'iyacoxi Cristo. Maƚque
ȽanDios joupa imujpa Cristo ma'
i'Hua. 20 ȽanDios joupa lu'iponga':
“Toƚe, toƚe lapi'iyacolhuo'”, iƚque
Cristo aƚmuc'inga' aƚinca iƚe
lataiqui'. Maƚ'huaiyijnyi Cristo iƚque
lapi'i'monga'. Toƚta'a tolimetsaico'me
acueca' ac'a ȽanDios, iƚque
ƚaƚpalaicopa illanc' maƚ'eyi lanic'
jiƚpiya.
21 Illanc' imanc' ma ȽanDios
aƚfa'eponga' laƚpicuejma'
maƚ'huaiyijnyi Cristo. Toƚta'a
aimaƚpai'iyacoƚtsi. Maƚque ȽanDios
aƚpaxneponga'. 22 Nulemma
limetsaicoponga' ixanuc'.
Lapi'iponga' cal Espíritu Santo,
toƚiya i'ipa caƚsina' illanc' i'huexi
ȽanDios.
23 Tama aixpic'epa ca'huaƚa'
cahuejntsolhuo', aicai'huac'.
Aicaifel'milhuo'. Toƚta'a ixina'
ȽanDios, ixina' li'ipa. Iya'
aiximpolhuo' cuanuc'. Aines'ma:
“Ca'huaico'ma tuyaiƚa' oque' afane'
quitine. Ja'ni a'i, cacuaitsi cataletola'
iƚne laipimaye.” 24 Illanc' a'i
coƚpoujnalá. Aimalu'ilhuo': “Toƚe,
toƚe, tolihuejle Jesucristo”. Ma le'a
aƚtoc'ilhuo' tuluyalaicoƚe tixojla'
cunlata. Aƚsina' toƚ'huaiyijnyi Cristo,
ma ti'hua tolihuejle.
2 Corintios 1
348
2 Iya' aixpic'epa, camiyoxi:
“Aica'huaconaya liƚya' Corinto.
Toƚta'a aiquixtuc'oyacola' laipimaye.”
2 Cacua: “Iya', ja'ni cahuos'mitolhuo',
¿naitsi nalixoc'iya neta? Ailopa'a.
Ja'ni joupa aihuos'mipolhuo',
imanc' aimi'iya malixoc'iconaya
neta.” 3 Toƚta'a niniƚ'epolhuo'
iƚe al je'e lainumme'epolhuo'.
Cacua: “Tixanu'itsoƚtsi, tijouƚa'
ca'hua'ma. Toƚta'a lixoc'i'ma caineta,
aimalapi'iya quixhuejma'.” Cacua:
“Ja'ni iya' quixoqui neta, laipimaye
jiƚpe Corinto jouc'a tixoj'ma quileta”.
Toƚta'a laif'huaiyijncopolhuo' imanc'.
4 Iya' ma quiniƚi iƚe coƚje'e cajoqui
juaiconapa, tic'equi axpe' cainujuay.
Li'ipolhuo' imanc' aƚhuos'mipa
acueca'. Unlejpa ƚainunxajma'.
Laininiƚ'epolhuo' aicaipic'a
cahuos'miyacolhuo'. Ma' aipic'a
ti'iƚa' coƚsina' ca'elhuo' capic'a
juaiconapa, toƚta'a laininiƚ'epolhuo'.
5 Iƚque ni'epa aijc'a aicaƚscai'e
iya'. Ixcai'epolhuo' imanc'. Tama
toƚta'a laifcuapa jouc'a cacua:
Iƚque aimixingufco'ma ujfxi iƚe
laitaiqui', iya' aicateƚ'miconaya.
6 Lanxpela' imanc' joupa oƚspic'epá
loƚ'eyacu. Joupa oƚ'epá toƚta'a,
oƚteƚ'mipá. Maƚpe tipanenni.
7 Itsiya aimoƚteƚ'micona'me.
Tolimenc'e'ecoƚe lijunac'. Tolixoc'iƚe
queta. Ja'ni a'i, aga xonca
tihuotso'ma, teteƚquehuo lipicuejma'
nulemma, tenaj'moxi xonca.
8 Caxc'ai'ilhuo' toƚpalaic'oƚe al c'a,
ti'iƚa' quixina' tonƚ'eyi capic'a.
9 Iya' laininiƚ'epolhuo' iƚe
loƚje'e aipic'a lihuejcoƚa' iya'
laicuxe'epolhuo'. Toƚta'a lonƚ'epa.
Joupa oƚteƚ'mipá ƚoƚpima. Itsiya
aixina' imanc' aƚcuec'e iya'
laifcuxe'epolhuo'. 10 Camilhuo':
Anuli ƚapima ja'ni tolimenc'e'ecoyi
lijunac', iya' jouc'a quimenc'e'eco'ma
lijunac'. Iya' cacua: Petsi
ƚaicuicomma quimenc'e'ecoƚa'
lijunac' ma quimenc'e'eco'ma, joupa
nimenc'e'ecopa. Toƚta'a cai'ecopa
ca'nujuaitsilhuo' imanc', ma'
anuli li'epa Cristo. 11 Ticuicomma
limenc'e'ecoƚe lijunac' ƚaƚpima.
Ja'ni a'i ƚonta'a Satanás lulij'monga'.
Joupa limetsaijma te ts'i'ic'
lipicuejma' iƚque. Tehuay te co'iya
maƚc'aiƚcoƚeyacu.
12 Litine lai'huapa liƚya' Troas
joupa aixpic'epa cuya'ata jiƚpe
litaiqui' Cristo, iƚe loya'apa al c'a
lixpic'epa ȽanDios. Laicuaitsi jiƚpe
ƚamats' ƚinca tipa'a lane ca'etsi
lanic', iƚe lalapi'ipa ƚaƚPoujna
Jesucristo. 13 Iya' a'i quixoqui neta.
Jiƚpe Troas ailopa'a ƚaipima Tito.
Iƚque laƚejmalepa, anuli aƚ'eyi lanic'.
Aiquicuaiya. Iya' caxhueƚmot'ƚe.
Aicaƚcoƚi. Aixc'ai'ina'mola' lapimaye.
Nipanni jiƚpiya ai'hua'ma ƚamats'
Macedonia.
14 ¡X'najtse'eya ȽanDios! Illanc'
pe Cristo lapenufponga', ȽanDios
joupa alulijponga', i'ipa aƚPoujna,
lihuejcoyi iƚque. Itine itine
aƚejmaleyi. Ni petsi laƚtseyacu
lan xanuc' aƚsinguf'monga'
ixanuc' Cristo. Ti'i'ma quiƚsina' te
ts'i'ic' lipicuejma' iƚque. Toƚta'a
tixpic'e ȽanDios. 15 Ma ȽanDios
aƚƚanc'e'enaponga' laƚpicuejma',
ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc' te ts'i'ic'
lipicuejma' Cristo. Ja'ni iƚne
nonƚu'eyacola', ja'ni nacaniyacola',
ma' anuli aƚsingufinga' ixanuc'
Cristo. 16 Ƚinca iƚne nacaniyacola'
aimepenufyi lataiqui' loya'apa:
2 Corintios 2
349
“Cristo imaf'inapa”. Ticuayi:
“Imanapa nulemma”. Iƚne
aimepi'inyacola' al ts'e quiƚpitine.
Petsi nonƚu'enyacola' iƚne ƚinca
iƚsina' Cristo imaf'inapa, tipa'a al
ts'e liƚpitine.
Anuli cal xans, ¿ja'ni quituca'
nipajnya ti'e'ma iƚta'a lanic' laƚ'epa
illanc'? A'i, aimi'iya. 17 Illanc'
aimaƚ'eyi to iƚne pe a'ij ƚijca loya'apa
litaiqui' ȽanDios. Iƚne tihuants'iyi
Lataiqui' y ocuena cataiqui'. Illanc'
a'i oque' laƚpicuejma'. Aƚsina' joupa
lapenufponga' Cristo, ȽanDios
aƚquimf'enga'. Aƚ'nujuaisyi ȽanDios
lummeponga' luya'aƚe litaiqui'.
3 Itsiya, illanc' ¿ja'ni
aƚpalaicocona'moƚtsi al c'a?
Ƚinca timana' lapimaye notaipá
liƚje'e timuc'itsolhuo', tolapenuftsola'.
O iƚpic'a tolapi'itsola' quiƚje'e
tepenufintsola' lapimaye nomana'
ocuena quiƚya'. ¿Te ticuicomma
toƚsinƚe jouc'a illanc' caƚje'e? ¿Te
toƚta'a limetsaico'monga'? 2 A'i.
Ma' imanc' ti'onƚcospolhuo' to
aƚje'e. Li'ipolhuo' imanc' tocomma
to joupa iniƚingaita ƚalunxajma'.
Iƚe laƚje'e jahuay tixhueyi, ti'i
quiƚsina' li'ipolhuo' imanc'. 3 Ja'ni
aƚcuaitsa pe lomana' lapimaye
aimaƚmuc'iyacola' caƚje'e liniƚcompa
atinta, iƚe ailopa'a, aicaƚtaic'. Ma'
imanc' ti'onƚcospolhuo' to iƚe
ije'e Cristo lalapi'iponga' illanc',
aƚmuc'itsola' lapimaye.
Luyaipa quitine ȽanDios iniƚpa
jiƚpe loque' lapic' litaiqui' locuxepa.
Itsiya cal Espíritu Santo, iƚque
ƚi'Espíritu Ƚimaf'i' CanDios, iniƚpa
litaiqui' ƚolunxajma' imanc'.
4 Illanc' aƚsina' ma le'a Cristo
lapi'iponga' laƚpicuejma', toƚta'a
aƚ'eyi lanic', iƚe lalapi'iponga'
ȽanDios. 5 Illanc' caƚtuca', ¿ja'ni
acueca' ti'hua laƚmane? ¿Acueca'
laƚ'eyacu? A'i. Illanc' caƚtuca'
ailopa'a caƚ'eyacu, ma' iƚque
ȽanDios lapi'iponga' laƚmane,
laƚpicuejma'. 6 Toƚta'a nipajnya
aƚ'e'me lanic', luya'ayi Lataiqui',
iƚe al Ts'e Cataiqui' ȽanDios
lipo'no'ipola' lixanuc'. Illanc'
a'i maluya'ayacu lataiqui'
loya'apa locuxepa ȽanDios. A'i
toƚta'a laƚpenic'. Iƚe lataiqui'
aimi'iya malunƚu'eyaconga', le'a
lacani'e'monga'. Illanc' tipa'a
laƚpenic' luya'aƚe lo'epa cal Espíritu
Santo. Iƚque lapi'inga' al ts'e
laƚpitine.
7 Moisés uya'a'ma ƚataiquí liniƚiya
jiƚpe lapic'. Tama iƚe loya'apa
Moisés tecani'e'mola' lan xanuc',
ȽanDios imuc'ipola' acueca' ac'a
juaiconapa lanic' lepi'ipa Moisés.
I'e'epa tunts'ifqui li'a. Iƚe lunts'ifpa,
tama aimicoƚya, juaiconapa acueca'
tunts'ifqui. Lan xanuc' Israel
aimi'iya mi'hua mehuelojnyacu,
tunlequi liƚ'u'.
8 Illanc' luya'ayi lo'epa cal Espíritu
Santo, iƚe aƚpenic'. ¿Te ja'ni ȽanDios
aiquimetsaijma xonca acueca',
xonca ac'a iƚe lanic'? 9 ȽanDios
imetsaicopa acueca' ac'a juaiconapa
iƚe lipenic' Moisés, iƚque luya'apa
lataiqui' lacani'eyacola' lan xanuc',
imuc'i'mola' tipa'a liƚjunac'. Itsiya
ȽanDios, ¿te aimimetsaijma
xonca acueca' ac'a lanic' laƚ'epa
illanc'? Lataiqui' laluya'apa illanc'
ticua: “Ja'ni tolihuejcoƚe, ȽanDios
tepenuf'molhuo' to ailopa'a coƚjunac'”.
10 ȽanDios limetsaicopa acueca'
lipenic' Moisés, limetsaicopa
2 Corintios 2​, ​3
350
juaiconapa ac'a lataiqui' loya'apa,
unts'if'ma li'a Moisés. Itsiya
illanc' lulijpá Moisés. Xonca
acueca' juaiconapa laƚpenic', xonca
ac'a lataiqui' luya'ayi, xonca
limetsaico'monga' ȽanDios. 11 Iƚe
lipenic' Moisés, tama aimicoƚya,
ȽanDios imetsaicopa, imujpa
acueca', ac'a. Lanic' laƚ'epa illanc'
jouc'a lataiqui' laluya'apa, ticoƚ'ma,
aimijouya. Ocuena cataiqui'
xonca al c'a, ailopa'a. Tijouƚa', ¿te
ȽanDios aimalimetsaicoyaconga'
illanc' laƚpenic'? Ƚinca xonca
limetsaico'monga', timuj'ma xonca
acueca' ac'a lanic' aƚ'eyi.
12 Aƚsina' ma toƚta'a ti'e'ma
ȽanDios. Toƚiya, ja'ni
aƚpalaic'otsolhuo' o lu'itsolhuo',
aƚpalai'me acuajmaica cataiqui'.
13 Illanc' laƚ'ejma' aimi'onƚspa
to li'ejma' Moisés. Iƚque tiju'e
lijahua' jiƚpe ƚijuac. Emi'ma
li'a. Ticua: “Laipimaye, lixanuc'
Israel, aimalahuelonc'e'e'ma lai'a
miƚonginghua lonts'ifpa”. Illanc'
ailopa'a calamiyacu. Aimijouya
illanc' laƚpenic'.
14 Iƚne lan xanuc' niquimf'epá
Moisés aiquiƚcueca lataiqui'
loya'apa iƚque. Joupa i'ipa ata
liƚpicuejma'. Ma toƚta'a itsiya.
Tama tixhuef'innila' iƚe lataiqui'
liniƚpa Moisés, iƚne lixanuc' Israel
aimicuec'eyi, tocomma afohue,
tocomma iƚfi'ejma ijahua' jiƚpe
liƚ'u'. Aiquiƚsina' li'epa Cristo. Iƚque
enant'ƚipa iƚe litaiqui' Moisés,
lapi'iponga' al Ts'e Lataiqui'.
15 Toƚta'a li'ipola' iƚne lan xanuc', ma'
anuli itsiya aiquiƚonc'e'ennila' iƚe
lijahua' lopa'a jiƚpe liƚ'u'. To afohue,
aiquiƚsina'. Miquimf'eyi litaiqui'
Moisés aimicuec'eyi. 16 Lataiqui',
iƚe loya'apa li'ejma' Moisés, ticua:
“Lipalaic'ohuo'ma ƚaƚPoujna, exijpa
li'a, joupa iƚonc'epa lijahua' jiƚpe
li'a”. Lan xanuc' Israel jouc'a
ti'i'ma tiƚojm'ma iƚe lijahua'.
Cua naitsi iƚniya ja'ni tipai'iƚa'
lipicuejma' timetsaico'ma ƚaƚPoujna,
tipalaic'o'ma iƚque. 17 Lataiqui'
locuapa “… ƚaƚPoujna”, iƚe
tinescojma cal Espíritu Santo. Ja'ni
aƚejmaleyi iƚque cal Espíritu Santo
ailopa'a caƚpa'neyaconga', tipa'a
lane aƚpalaic'o'me caƚ'Ailli' ȽanDios.
18 Maƚpalaic'oyi ƚaƚPoujna
tocomma lahuelojnyi iƚque, joupa
laxi'emponga' laƚpicuejma'. Ailopa'a
caƚpa'neyaconga' laƚ'u'. Laƚf'as xanuc'
lahuelojntsonga' illanc', tixim'me
te ts'i'ic' iƚque ƚaƚPoujna. Itine itine
laƚ'ejma' ti'hua ti'onƚcospa to li'ejma'
Cristo. Toƚta'a lo'epa ƚaƚPoujna
cal Espíritu Santo, iƚque ti'hua
aƚpai'inga' illanc' laƚpicuejma'.
4 Illanc' aimaƚsinyi quixoqui
maluya'ayi Lataiqui'. Illanc'
caƚtuca' aicaƚfajyoƚtsi, ma
ȽanDios ixpic'epa, aƚfajponga',
aƚpaxneponga', lapi'iponga' laƚmane,
laƚpenic'. 2 Illanc' aƚpo'nopá
laƚpicuejma' aƚ'eƚe ma le'a al c'a.
Aimaƚ'eyacu to lo'epa iƚne noximpá
calaic'ata. Iƚne aimuya'ayi te
ts'i'ic' lo'epa. Iƚsina' aimetenƚma.
Illanc' aimaƚfel'miyaleyi, ni
aimaƚhuants'iyi Lataiqui' y ocuena
cataiqui'. Luya'ayi ma litaiqui'
ȽanDios. Toƚta'a ni petsi laƚtseyacu
lan xanuc' limetsaicotsonga' aƚ'eyi
ma le'a lanic' lalapi'iponga' ȽanDios.
3 Illanc' aƚpalaiyi al cuajmaica
cataiqui'. Petsi aimunƚu'enyacola'
le'a iƚniya aimicuec'eyacu. 4 Iƚniya
2 Corintios 3​, ​4
351
afohue, toƚta'a li'e'epola' Satanás.
Iƚque iƚpincuxepa petsi naihuejpá
quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚiya
Lataiqui' aimepalc'o'ila' liƚpicuejma'.
Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic' Cristo,
iƚque ma' anuli to qui'i'ic' ȽanDios.
Iƚne aimi'iya mixinyacu toƚta'a.
5 Illanc' aimaƚpalaicoyoƚtsi.
Aƚpalaicoyi Jesucristo, luya'ayi:
“Iƚque iƚPoujna lan xanuc'”. Illanc'
aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Jesús,
toƚta'a aƚtoc'ilhuo' imanc', tocomma
illanc' oƚmozó.
6 Lipangopa li'a ƚamats' ȽanDios
icuxe'ma icua'ma: “Jiƚpe al muf
ti'iƚa' epalc'o'”. Maƚque ȽanDios
lapalc'o'iponga' illanc' laƚpicuejma',
limetsaicoyi te ts'i'ic' ȽanDios. Ipic'a
alulif'etsola' laƚf'as xanuc', ti'iƚa'
quiƚsina' iƚne te ts'i'ic' ȽanDios.
Maƚque Jesucristo timuc'i'mola'
toƚta'a.
7 Illanc' ƚinca ma le'a ninc'ixanuc',
acueca' lalapi'iponga' ȽanDios.
Laƚcuerpo ti'onƚcospa to lapixu
lilanc'ecompa ixitsqui, ƚiPoujna
i'nij'mipa acueca' lipitali. Toƚta'a
ja'ni lan xanuc' tixinyi acueca'
laƚ'epa ti'iƚa' quiƚsina' a'i caƚtuca'
maƚ'eyi, iƚe al cuecaj lo'epa
ȽanDios. 8 Illanc' ƚinca aƚtantsinga',
aicaluxpats'inga' nulemma. Tama
aicaƚsina' te caƚ'eyacu, ti'hua
aƚ'huaiyijnyi ȽanDios. 9 Tama lan
xanuc' alihuetsoquinga', ȽanDios
aimaƚpo'nonga' caƚtuca'. Tama
aƚscai'enga', aimi'iya malulijyaconga'
nulemma, ma' aƚmaf'i'.
10 Toƚta'a laƚteƚcopa illanc'.
Mipa'a fa'a li'a ƚamats' ƚaƚPoujna
Jesús ixingufcopa lateƚcoya jiƚpe
licuerpo, imapa. Jouc'a illanc', ni
petsi laƚtsepa aƚteƚcoyi, toƚta'a jifa'a
laƚcuerpo i'huáqui al ts'e laƚpitine
lalapi'iponga' Jesús ƚimaf'inapa.
11 Cacua: Maƚmana' fa'a li'a ƚamats'
illanc' maƚ'eyi lanic' lalapi'iponga'
Jesús, itine itine tocomma
aƚma'a'monga', aƚma'monga'. Tama
ti'hua tijaf'que laƚcuerpo, tama
aƚma'monga', ma caƚmaf'i' i'húaqui
al ts'e laƚpitine lalapi'iponga'
Jesús. 12 Toƚta'a illanc' laƚpepajnya.
Illanc' aƚsingufcoyi lamaya, imanc'
toƚsingufcoyi al ts'e loƚpitine.
13 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e':
“Ai'huaiyijmpa ȽanDios, toƚiya
aipalaic'opola' lan xanuc'”. Toƚta'a
illanc' laƚ'ejma'. Aƚ'huaiyijnyi
ȽanDios, aƚpalaic'ola' lan xanuc'.
14 Aƚsina' laƚ'iyaconga' ti'i'ma ma'
anuli to li'ipa Jesús. ȽanDios
ƚimaf'i'inapa Jesús jouc'a
aƚmaf'i'ina'monga', lapenufnatonga'
jiƚpe. Illanc' imanc' lapenufnatonga'.
15 ȽanDios lixpic'epa lo'iya
i'nujuais'molhuo' imanc'. Ipic'a
xonca toƚsinƚe te ts'i'ic' litoc'iyalepa.
Tijouƚa' imanc' unc'xpela'
toƚs'najtsi'i'me ȽanDios. Toƚta'a
tixinim'me acueca' ȽanDios.
16 Illanc' maƚ'huaiyijnyi ȽanDios
aimaƚsosponga'. Laƚcuerpo
ƚinca ti'hua tijaf'que, al ts'e
laƚpitine lalapi'iponga' Jesucristo
aimijaf'que. Iƚe laƚpitine itine itine
tepi'im'me quipujfxi. 17 Laƚteƚcopa
fa'a xonca juaiconapa acueca'
aƚtoc'inga'. Maƚteƚcoyi fa'a lulijyi
lalapi'iyaconga' pu'hua locuena
capajnya. Laƚteƚcopa fa'a li'a lamats'
aimi'onƚya to lalapi'iyaconga' pu'hua.
Fa'a aimicoƚya lateƚcoya. Jipu'hua al
cueca' al c'a lalapi'iyaconga' ȽanDios
aimijouya lojauhuamlaicoya.
18 Toƚiya jahuay li'huáqui fa'a li'a
2 Corintios 4
352
lamats' aimaƚ'nujuaisyi. Aƚ'nujuaisyi
te ts'i'ic' lopa'a jiƚpe petsi
aiqui'huáqui. Jahuay pe ts'i'huáqui
aimicoƚya, ti'hua tijou'ma. Petsi
aiqui'huáqui, iƚe aimijouya.
5 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats'
laƚcuerpo ti'onƚcospa to
anuli calx'huijma', jiƚpe lopanc'epa
ƚaƚ'espíritu. Ma meteƚquenahuo
iƚque ƚix'huijma' tipa'a lejut'ƚ
ƚaƚ'espíritu, iƚe lalapi'iyaconga'
ȽanDios. Iƚe lajut'ƚ lopa'a pu'hua
lema'a, aiquiƚƚanc'e lan xanuc'.
Aimi'iya meteƚc'eya. 2 Jiƚpe
laƚpicuejma' aƚsina' aƚinca tipa'a
iƚe lalajut'ƚ. Toƚiya ma maƚmana'
fa'a laƚs'huijma', ƚaƚ'espíritu afule
mixnet'ƚqui, aimicua mi'huaicoya
teteƚquenni iƚe ƚix'huijma', ipic'a
ma' itsiya titsufainatsi lejut'ƚ. 3 Ti'iƚa'
toƚta'a, ƚaƚ'espíritu aimi'hualejma
quituca'. Jiƚpe lejut'ƚ titsufainata,
tipajnta tijauhuamlaicoya.
4 Ƚinca mipa'a ƚaƚ'espíritu fa'a
laƚcuerpo afule maƚsnet'ƚyi, aƚsinyi
ipime laƚ'iyaconga'. Aƚcuayi:
“Aimeteƚquehuo iƚe laicuerpo.
Aimicoƚ'ma quituca' ƚai'espíritu,
titsufaiƚa' nulemma locuena lejut'ƚ.”
Ti'iƚa' toƚta'a aimaƚmaconayaconga',
ti'hua caƚmaf'i'. 5 Ne'. Aixina'
aƚmaf'icona'me. ȽanDios ilanc'e'epa
laƚpicuejma', lapenuftonga'.
Lapi'iponga' cal Espíritu Santo,
toƚta'a aƚmuc'iponga' aƚinca
aƚmaf'i'inatonga'.
6 Toƚiya tixoqui calata luyalaicoyi
lapajnya. Ƚinca mipa'a ƚaƚ'espíritu
fa'a ƚix'huijma', iƚe laƚcuerpo, aƚsina'
lahue'enga', aicaƚƚaitsufconga'
ƚaƚPoujna Jesús. 7 Maƚmana' fa'a
aimalahuelojnyi te ts'i'ic' mipa'a
pu'huanni. Ma' aƚ'eyi ƚinca lataiqui'
lalu'iponga'. Toƚta'a luyalaicoyi
lapajnya.
8 Cacua: Aƚ'eyi ƚinca lataiqui'
lalu'iponga'. Juaiconapa aƚjanajyi
aƚpo'noƚe laƚcuerpo, aƚmajntsa
anuli ƚaƚPoujna. 9 Toƚiya aƚspic'eyi
aƚ'eƚe al c'a. Tetenƚcocoƚa' ƚaƚPoujna
iƚe laƚ'ejma'. Ja'ni aƚmana' fa'a
li'a lamats', ja'ni joupa aƚenapá
lu'itsonga' ƚaƚPoujna: “Ac'a lo'ejma'”.
10 Jahuay aƚcuainata pe lopa'a Cristo,
iƚque aƚJuez. Jiƚpe ƚinca ti'huájta
acuajmaica te ts'i'ic' laƚpicuejma',
laƚ'ejma'. Ti'huájta te ts'i'ic' li'ipa
laƚ'epa anuli anuli maƚmana' fa'a
li'a ƚamats', mipa'a ƚaƚ'espíritu fa'a
ƚix'huijma', iƚe laƚcuerpo. Ma to
laƚ'epá, ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a, toƚta'a
aƚ'najtse'etonga'.
11 Illanc' lihuejcoyi ƚaƚPoujna.
Aƚspic'eyi aƚ'eƚe al c'a,
limetsaicotsonga' laƚf'as xanuc',
ti'iƚa' quiƚsina' aƚinca aƚ'eyi iƚe lanic'
lalapi'iponga' ȽanDios. Maƚque
ȽanDios joupa limetsaiconga',
ixina' te ts'i'ic' laƚpicuejma'. Iya'
cacua: Jouc'a imanc' aƚsininga',
limetsaiconga'. 12 Itsiya, ¿ja'ni ti'hua
lu'icona'molhuo': “Illanc' aƚ'eyi
lanic' lalapi'iponga' ƚaƚPoujna”?
A'i. Ma' aƚpic'a tixoj'ma cunlata
tolu'iyale'me: “Pablo jouc'a liƚejmale
aƚpomxiye”. Toƚta'a toƚnes'me
ja'ni limetsaico'monga' illanc'
lummeponga' ȽanDios. Jouc'a
ti'i'ma toƚtalai'e'mola' iƚne naihuejpá
li'huáquila' xonca tetenƚcocola'.
Iƚne aimipo'noyi cuenna te ts'i'ic'
ƚunxajma'. 13 Tama aƚnesconga',
ticuayi: “Iƚque Pablo tipalay
to ƚamac'ta”, o ticuayi: “Pablo
tocomma acueca' quipicuejma'”; iya'
cacua: ¿Te co'iya? Ja'ni tocomma
2 Corintios 4​, ​5
353
to ninc'amac'ta illanc', toƚta'a aƚ'eyi
lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Ja'ni
tocomma to acueca' laƚpicuejma'
lalapi'iponga' ȽanDios, toƚta'a
aƚmuc'ilhuo' imanc'.
14 Aƚ'nujuaisyi li'epa Cristo.
Iƚque aƚsimponga' ninc'icuanuc'la,
icupoxi tima'anƚe. Maƚ'nujuaisyi
iƚta'a aimi'iya maƚ'eyacu
lalatenƚcocoyaconga'. Joupa
itsufaipa laƚpicuejma' te ts'i'ic' li'ipa
iƚque Cristo. Limanapa Cristo
iƚque i'najcuf'mola' liƚjunac' jahuay
lan xanuc'. Toƚiya tocomma to
jahuay joupa imanapola' jouc'a.
15 I'najcuf'mola' liƚjunac' jahuay lan
xanuc' tuyalaicoƚe ituca' lapajnya.
Ticuicomma aimicuxeyacoƚtsi
quiƚtuca', aimihuejyacu quiƚtuca'
liƚpicuejma'. Tihuejcoƚe iƚque
ƚimanapa i'najcuf'mola' liƚjunac',
lijou'ma imaf'ina'ma.
16 Toƚiya illanc' lapenufpola' lan
xanuc' a'i to qui'ic' liƚsans, liƚraza o
ja'ni i'hueca o aiqui'hueca. Toƚta'a
liƚ'ejma' iƚniya pe naihuejcopá
quiƚtuca' liƚpicuejma'. Ja'ni luyaipa
quitine toƚta'a laƚnescopa Cristo,
itsiya a'i. 17 Itsiya ƚinca ipai'ipa
nulemma laƚpicuejma'. Cristo
lapenufponga', lapi'iponga' al ts'e
laƚpitine, ipangoconapa laƚpepajnya.
Al te'a laƚ'ejma' joupa ijoupa. Jahuay
i'ipa ats'e. Ma' anuli lo'ipola' jahuay
iƚne lepenufpola' Cristo.
18 Ƚinca jahuay iƚiya li'epa
ȽanDios. Iƚque i'epa lixpic'epa,
aliƚonc'e'e'ponga' laƚjunac',
aƚejmale anuli. Toƚiya umme'ma
Jesucristo ticuxoxi, timatsi
jiƚpe lancruz. Maƚque ȽanDios
lapi'iponga' laƚmane lu'itsola' lan
xanuc': “ȽanDios aimixtuc'olhuo',
tepenuf'molhuo'”. 19 Lu'ila':
“Limanapa Cristo jiƚpe tipa'a
ȽanDios. Jiƚpe iƚonc'e'epolhuo'
jahuay lopa'nepolhuo' imanc'
noƚmana' fa'a li'a ƚamats', imanc' pe
aimi'iya monƚejmaleyacu ȽanDios.
Aiquitac'uilhuo' loƚjunac', itac'uipa
Cristo. Toƚta'a epi'i'molhuo' lane
tonƚejmaleƚe ȽanDios.”
Maƚe laƚpenic' lu'itsola' toƚta'a.
ȽanDios lapi'iponga' lataiqui'
laluya'apa. Iƚe lataiqui' tuya'e':
“ȽanDios aimixtuc'olhuo'.
Tepenuf'molhuo'.” 20 Illanc' epaluc'
Jesucristo. Maƚpalaiyi illanc'
tocomma to ȽanDios tixc'ai'ila' lan
xanuc'. Luya'ayi, lu'ila': “Cristo
lummeponga'. Aƚsahue'elhuo':
Toƚejmaleƚe ȽanDios.”
21 Cristo tama ailopa'a quijunac',
ȽanDios iximpa to ixcay lipicuejma',
iteƚ'mipa. Iƚque Cristo i'onƚicopoxi
to illanc', i'najtsepa laƚjunac'. Toƚta'a,
ja'ni Cristo lapenufponga', ȽanDios
aƚ'onƚicoponga' to Cristo, aƚsininga'
to ailopa'a caƚjunac'.
6 Illanc' ȽanDios aƚ'eyi lanic'
anuli. Aƚsc'ai'iyaleyi, lu'ila':
“Tijouƚa' titoc'itsolhuo' ȽanDios
aimoluyalaico'me to li'ipa”.
2 ȽanDios ticua:
Litine laifxpic'epa catoc'i'mo', iƚe
litine aicuejpo'.
Litine lainespa: Cunƚu'eyale'ma,
maƚe litine aitoc'ipo'.
Iya' camilhuo': Litine linescopa
ȽanDios “… iƚe litine”, ma' itsiya.
Itsiya ti'hua tunƚu'eyale.
3 Maƚ'eyi canic' anuli ȽanDios
aimaƚ'eyacu lixcay. Aƚcuayi:
“Ja'ni ac'a laƚ'ejma' lan xanuc'
aimetets'iyacu laƚpenic'”. 4 Itine
itine aƚcuayi: “Ti'iƚa' quiƚsina'
2 Corintios 5​, ​6
354
aƚinca aƚ'eyi lanic' anuli ȽanDios”.
Aƚ'ommoƚaispá jahuay: Ja'ni
aƚteƚcoyi, ja'ni lahue'enga',
ja'ni tocomma aƚtants'inga'
lapajnya, 5 ja'ni aƚsinc'ue'enninga',
ja'ni aƚtats'enninga', ja'ni
alahuoc'huaiyininga', ja'ni aƚ'eyi
juaiconapa acueca' canic', ja'ni
aƚƚaquinga' cahuí, ja'ni aƚsnet'ƚyi
maƚjoc'iyi ȽanDios, jahuay iƚna'a
aƚ'ommoƚaispá.
6 Aimaƚfel'miyaleyi. Laƚpicuejma',
laƚtaiqui', laƚ'ejma' anuli le'a.
Limetsaiconayi te loya'apa Lataiqui',
aƚsnet'ƚyi laƚ'emponga', aƚpalaic'ola'
jahuay lan xanuc', aƚmujyi
lapenufpá cal Espíritu Santo, aƚ'ela'
capic'a laƚf'as xanuc', aƚ'nujuaitsila',
a'i ma le'a maƚnesyi: Ima' ca'ehuo'
capic'a.
7 Luya'ayi ma' al ƚinca cataiqui',
aƚmujyi al cueca' lo'epa ȽanDios,
aƚ'eyi al c'a, toƚta'a aƚcuanajcoyoƚtsi,
aluliquila' lalixtuc'oponga'. Toƚta'a
aƚmujyoƚtsi aƚinca ȽanDios
lapi'iponga' laƚpenic' laƚ'epa.
8 Ja'ni al c'a luyalaicoyi, ja'ni
a'ijc'a laluyalaicopa, ja'ni al
c'a aƚnesconga', ja'ni a'ijc'a
laƚnescoponga', ja'ni aƚminga'
cataiqui', ticuayi: “Imanc'
toƚ'fel'miyale”, o ja'ni aƚpalaic'onga',
aƚminga': “Toƚcuayi ma' al ƚinca”,
9 ja'ni aimalimetsaiconga' o ja'ni
limetsaiconga', ma' anuli aƚmujyoƚtsi
aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios.
Tama tocomma ji'hua
aƚmana'monga', ¡aƚsintsonga'!
¡ma' aƚmaf'i'! Tama aƚteƚ'minga'
a'i caƚma'anga'. 10 Tama aƚteƚcoyi
luyalaicoyi tixoqui calata. Tama
ailopa'a caƚ'tomí, acueca' lalapi'ila'
laƚpimaye. Lapi'ila' Lataiqui'
laluya'apa. Tama ailopa'a caƚ'hueca,
ƚinca jahuay aƚ'huexi.
11 Unc'aipimaye, imanc' noƚmana'
liƚya' Corinto, capalaic'olhuo',
camilhuo' jahuay lopa'a laipicuejma'.
Itine itine acueca' aƚ'nujuaitsilhuo'.
12 Illanc' ailopa'a tintsi. Illanc'
jahuay ƚalunxajma' aƚpalaic'olhuo',
imanc' a'i. 13 Iya' camilhuo':
Imanc' jouc'a aimalatets'i'monga',
lapenuftsonga' laƚtaiqui'
laƚsc'ai'ipolhuo'. Caxinnilhuo' to
ainaxque', toƚta'a capalaic'olhuo'.
14 Iya' camilhuo': Aimoƚ'e'e'moƚtsi
anuli iƚne pe aimihuejcoyi ȽanDios.
Iƚniya aimitoc'iyacolhuo'.
Ima', ȽanDios joupa ilanc'e'epo'
lopicuejma', ¿te comuc'iyaco'
iƚque pe aimihuequi locuxepa
ȽanDios? Lipuqui' y litine, ¿te
tiyejmale'me? 15 Cristo y Satanás,
iƚque ƚecui'impá Belial, ¿te iƚniya
anuli liƚpicuejma'? Ima' to'huaiyinge
ȽanDios, iƚque aimi'huaiyinge, ¿te
anuli loluyalaicoyacu? 16 Lejut'ƚ
ȽanDios y landiosla', ¿te ti'i'ma
tixinc'ne'moƚtsi? Imanc' ejut'ƚ
ȽanDios, iƚque Ƚimaf'i' CanDios.
Maƚque ticua:
Pe lomana' iƚniya jiƚpe capajnta,
maƚpiya aƚsim'ma aimaf'i',
camuj'moxi iya' ƚinca ilenDios,
iƚniya aixanuc'.
17 Toƚiya: Tolihuejcoƚe lomipolhuo'
ȽanDios. Iƚque ticua:
Tolanajtsoƚtsi iƚne pe
aimalihuequi iya', tonƚeƚe
aculi'.
Aimoliƚoc'oƚai'me jiƚpe pe
laiflaijpa, iƚe al xujc'a.
Tijouƚa' capenufna'molhuo'.
	 18	Imanc' alimetsaico'ma iya'
oƚ'Ailli',
2 Corintios 6
355
iya' quimetsaico'molhuo'
ainaxque' amijcanó, ahuats'la'.
Iya' NanDios, toƚta'a laifcuapa.
Iya' jahuay cacuxe.
7 Maicunc'aipimaye, ac'a
juaiconapa iƚe licuapa
ȽanDios, iƚe lalu'iponga'.
¡Lihuejcoƚe! Aƚ'etsoƚtsi limpio.
Ja'ni laƚcuerpo, ja'ni laƚpicuejma',
aimaƚxisc'econa'moƚtsi. Ti'iƚa' le'a al
c'a laƚ'eyacu. Lihuejco'me ȽanDios.
Toƚta'a itine itine ti'hua tilajm'ma
laƚpicuejma', xonca tetenƚcoco'ma
ȽanDios. Laƚ'ejma', jouc'a ti'hua
tilajm'ma, tijouƚa' ti'onƚta to li'ejma'
ȽanDios.
2 Unc'aipimaye, aimalatets'i'monga',
limetsaicotsonga', illanc' oƚpimaye.
Maƚmana' jiƚpe nij naitsi
caƚ'najtsecopa a'ijc'a. Aƚ'epá ma
le'a al ƚijca. Nij naitsi caƚpo'nopa
pangay pangay. Nij naitsi
caƚfel'mipa. 3 Laifnespa toƚta'a
aicatalelhuo'. Joupa aimipolhuo':
Itine itine aƚ'nujuaitsilhuo'. Ja'ni
oƚmaf'i' tixoqui calata. Ja'ni joupa
imanapolhuo' tocomma jouc'a
aƚmanaponga'. 4 Iya' juaiconapa
ca'huaiyingilhuo'. Acueca' ac'a
lainescopolhuo'. Tama aƚteƚcoyi
tixoqui neta juaiconapa cuyaijma,
joupa lixoc'impa neta.
5 Aƚcuaitsa fa'a ƚamats' Macedonia
ti'hua aƚteƚcoyi, aicalunxaqui. Ni
petsi lahuelojnyi timana' laƚ'eponga'
laic', jouc'a jiƚpe ƚalunxajma'
aƚsueƚcoyi. 6 Ƚinca ȽanDios
lixoc'iponga' calata, ummepa
ƚaƚpima Tito, aƚsimpoƚtsi. Toƚta'a
li'ejma' ȽanDios, ja'ni aƚhuotsoyi
lixoc'i'monga' calata. Illanc' tixoqui
calata aƚsimpoƚtsi Tito. 7 Li'ipa
caƚsina' imanc' joupa olixoc'ipa
queta Tito, xonca tixoqui calata
illanc'. Iƚque lu'iponga': “Lapimaye
nomana' liƚya' Corinto juaiconapa
tijanajyi tixintso'. Ixhuej'menamma
iƚe li'ipa jiƚpe, itsiya ƚinca
tihuejco'mo'.”
8 Iya' lijoupa lainumme'epolhuo'
coƚje'e, iƚe laininiƚ'epolhuo',
caxhueƚma. Cacua: Iƚe laije'e aga
tihuos'mi'mola' juaiconapa lapimaye.
Itsiya aicaxhueƚcoconghua. Iƚe
laije'e tama ihuos'mipolhuo' a'i
nulemma quitafc'ilhuo'. 9 Iya'
tixoqui neta. Ƚinca iƚe laipixojma'
cata aicalapi'i iƚe laihuos'mipolhuo'.
Imanc' joupa oƚsuej'menamma al
xujc'a li'ipa jiƚpe, toƚiya tixoqui
neta iya'. Iƚe loƚsuej'menamma
tetenƚcocojma ȽanDios. Toƚiya
aiximpa ailopa'a qui'e'epolhuo'
laije'e. 10 Petsi liƚpihuotsoqueya
tetenƚcocojma ȽanDios ƚinca
ixhuej'menamma li'epa. ȽanDios
tunƚu'e'mola'. Aimipai'iyacu
liƚpicuejma'. Timana' nohuotsopá
petsi ȽanDios aimetenƚcocoya
liƚ'ejma'. Iƚne naihuejpá quiƚtuca'
liƚpicuejma', tejac'em'mola'.
11 Ƚinca i'huáqui joupa
oƚsuej'menamma. Itsiya toƚpo'noyi
cuenna te ts'i'ic' loƚ'epa. Oƚspic'epá
oƚtalai'ecopoƚtsi, olixtuc'opá iƚque
ni'epa lixcay, oƚsimpá axpaiqui'
lo'iyacolhuo', juaiconapa toƚjanajyi
aƚsintsoƚtsi, oƚspic'epá nulemma
toƚsanutsoƚtsi cataiqui', joupa oƚ'epá
ƚijca, oƚteƚ'mipá ni'epa lixcay. Joupa
aƚmuc'iponga' aicoƚtaic' lajunac', ma
le'a anuli jiƚpe i'epa lixcay.
12 Iya' jiƚpe laininiƚ'epolhuo' tama
quixtu'hua iƚque ni'epa lixcay jouc'a
aiximpa cuanuc' ƚocuena ƚiteƚcopa,
xonca aipic'a tolimetsaicotsoƚtsi te
2 Corintios 6​, ​7
356
ts'i'ic' loƚpicuejma', aipic'a toƚmuc'iƚe
ȽanDios, toƚmujtsoƚtsi aƚinca
aƚ'nujuaitsinga' illanc'. 13 Aƚsimpá
toƚta'a lixoc'iponga' calata.
Xonca lixoc'iponga' calata iƚe
lipixojma queta Tito. Imanc' joupa
olixoc'ipá queta. 14 Iya' joupa
aimipa Tito: “Laƚpimaye nomana'
Corinto ac'a xanuc'. Lihuejco'ma.”
Itsiya aicaxina' calaic'ata iƚe
lainescopolhuo'. Maƚmana' jiƚpe
aƚpalaic'opolhuo' ma le'a al ƚinca.
Jouc'a al ƚinca iƚe laƚnescopolhuo'
aƚmipá Tito. Itsiya toƚta'a i'huáqui,
lihuejma. 15 Itsiya Tito xonca
ti'elhuo' capic'a, ti'nujuaitsilhuo'
imanc' loƚ'ejma'. Ti'nujuaitsi ac'a
olapenufpá, aicoƚ―lof'e'moƚtsi.
Oƚspic'epá toƚ'oc'etsoƚtsi,
tetenƚcocoƚa' loƚ'ejma'. 16 Itsiya iya'
tixoqui neta juaiconapa. Aixina'
ti'i'ma ca'huaiyijm'molhuo'.
8 Unc'aipimaye, itsiya
lu'i'molhuo' te ts'i'ic' liƚ'ejma'
laƚpimaye nafoƚyomma ƚamats'
Macedonia. Iƚniya ȽanDios acueca'
lipaxnepola', epi'ipola' liƚpicuejma'
titoc'iƚe liƚpimaye. 2 Iƚne laƚpimaye
nomana' ƚamats' Macedonia tama
titeƚcoyi juaiconapa, tama acueca'
tehue'ela', tixoqui quileta efot'ƚepá
acueca' al tomí tumme'me, titoc'iƚe
liƚpimaye. 3 Ma to ts'iƚ'hueca
icupa. Lijou'ma, tama tocomma
aimi'iya micuconayacu, icuconapá.
Aiquixahue'ennila'. Iƚne quiƚtuca'
liƚpicuejma' ixpic'epá ticuƚe.
4 Aƚsahue'eponga' juaiconapa,
aƚminga': “Lapi'itsonga' lane jouc'a
illanc' aƚtoc'itsola' laƚpimaye, iƚne
jouc'a i'huexi ȽanDios. Illanc'
jouc'a alafot'ƚeƚe laƚtomí.” 5 Illanc'
aƚmila': “Ne'”. Aƚcuayi laƚpicuejma':
“Iƚne tefot'ƚe'me liƚtomí”. Ƚinca,
xonca acueca' i'epá. A'i ma le'a
efot'ƚepá liƚtomí. Ate'a icu'moƚtsi
ƚaƚPoujna, lijoupa aƚmiponga':
“Lihuejco'molhuo' imanc'”. Toƚta'a
lixpic'epa ȽanDios.
6 Illanc' laƚsimpa li'epa lapimaye
nomana' ƚamats' Macedonia
aƚcuapá: “Laƚpimaye nomana'
Corinto jouc'a tefot'ƚeƚe nulemma
al tomí locuyacu”. Tito joupa
ehuejnhuo'molhuo' anulemma.
Imihuo'molhuo': “Toƚpangoƚe
tolafot'ƚeƚe al tomí, iƚe
lolapi'iyacola' loƚpimaye”. Itsiya
lumme'econa'molhuo' Tito
tipalaic'otolhuo' tolafot'ƚeconƚe al
tomí. Jouc'a timiconatolhuo': “Imanc'
joupa oƚpangopá tolafot'ƚeyi al
tomí, itsiya toƚjou'neƚe iƚe lonƚ'epa”.
7 Imanc' toluliquila' loƚpimaye
nomana' ocuenaye quiƚeloƚya'. Xonca
toƚ'huaiyijnyi ȽanDios, xonca al
c'a toƚmuc'iyaleyi litaiqui', xonca
oƚsina', xonca tolihuejcoyi, xonca
toƚ'nujuaisyi ȽanDios, jouc'a xonca
toƚ'nujuaitsila' loƚf'as xanuc', tonƚ'ela'
capic'a. Toƚta'a olapejpá lataiqui'
laƚmuc'ipolhuo'. Itsiya camilhuo':
“Ne'. Xonca toƚtoc'itsola' loƚpimaye.”
8 Aicacuxelhuo'. Aipic'a
toƚmujtsoƚtsi aƚinca toƚ'nujuaisyi
ȽanDios jouc'a tonƚ'ela' capic'a
loƚpimaye, toƚiya canescola' ac'a
li'epa laƚpimaye nomana' ƚamats'
Macedonia, cu'ilhuo'. 9 Imanc' oƚsina'
li'epa ƚaƚPoujna Jesucristo. Mipa'a
lema'a jahuay i'hueca, aimehue'e'.
Ixpic'epa titoc'itsolhuo'. Ipic'a imanc'
jouc'a aimehue'e'molhuo'. I'epoxi to
cal xans pe aiqui'hueca. Ipo'nopa iƚe
ƚi'huexi, toƚta'a tolapenufta acueca'
coƚ'huexi.
2 Corintios 7​, ​8
357
10 Iya' cacua aimicuicomma
cacuxeyacolhuo'. Aicamiyacolhuo':
“Tolafot'ƚetsa al tomí”. Xonca
tetenƚma caxc'ai'i'molhuo'. Imanc'
ƚinca olulijpola' lapimaye nomana'
Macedonia. Ixhuaita anuli camats'
lipangopa lolafot'ƚepa al tomí.
Imanc' a'i ma le'a ate'a oƚpangopá
tolafot'ƚeyi al tomí, jouc'a ate'a
oƚspic'epá toƚ'etsa toƚta'a. 11 Itsiya
toƚsuai'nitsa iƚe lolafot'ƚepa al
tomí. Toƚta'a a'i ma le'a toƚnes'me:
“Ne', ne', joupa aƚspic'epá”, jouc'a
tolanant'ƚi'me iƚe loƚtaiqui'. Ma to
ts'oƚ'hueca toƚta'a toƚcuta. 12 Petsi
ahuata ts'i'hueca ȽanDios aimimiya:
“Tapi'iƚa' acueca'”. Ts'i'hueca acueca'
tepi'i'ma acueca'. Ts'i'hueca ahuata
tepi'i'ma ahuata. Ja'ni ahuata
o acueca' locuya cal xans, ja'ni
tixoqui queta ticu'ma, iƚque lo'eya
tetenƚcocojma ȽanDios.
13 Iya' laixc'ai'ipolhuo':
“Toƚtoc'itsola' loƚpimaye”, ¿te ja'ni
aipic'a ma le'a iƚne loƚpimaye
xonca al c'a tuyalaicotsa, tijouƚa'
tehue'etsolhuo' imanc'? A'i.
Toƚta'a aicaipic'a. 14 Iya' cacua:
Jahuay anuli toluyalaico'me al
c'a. Itsiya imanc' aimehue'elhuo'.
Loƚpimaye aiquiƚ'hueca. Imanc'
toƚtoc'i'mola'. Tijouƚa', mouqui o
pitsu, ja'ni tehue'etsolhuo' imanc',
iƚniya titoc'i'molhuo'. Toƚta'a
toluyalaico'me al c'a jahuay imanc'.
15 Ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya
toƚta'a lo'iyacolhuo':
Iƚne nefot'ƚepá xonca axpe'
aiquipanenni,
petsi nefot'ƚepá huata
aiquehue'e'mola'.
16 Cax'najtsi'i ȽanDios ipo'no'ipa
lipicuejma' Tito titoc'itsolhuo',
tixc'ai'itsolhuo'. Toƚta'a i'ipa anuli
laƚpicuejma', iya' y Tito. 17 Iƚque
ƚinca epenufpa laƚmipa: “To'hua'ma,
tahuejntola' laƚpimaye nomana' liƚya'
Corinto”. Iƚque li'huapa a'i ma le'a
lihuejco'monga' laƚsahue'epa illanc'.
Maƚque quituca' ixpic'epa ti'huaƚa'.
18 Alummeyi jouc'a ocuena
caƚpima, tiyejmale'me Tito. Ni petsi
lafoƚyomma, lapimaye tipalaicoyi
al c'a iƚque ƚaƚpima. Timetsaicoyi
tuya'e' Lataiqui'. 19 Lapimaye
nafot'ƚepoƚtsi ƚamats' Macedonia
i'huijf'epá iƚque ƚaƚpima aƚejmaleƚe,
alacantsa laƚtoc'iyacola' laƚpimaye
pe nahue'epola'. Illanc' caƚtuca'
aimaƚeyacu, aimicuicomma.
Aƚpic'a tixinƚe acueca' ac'a
ƚaƚPoujna, jouc'a aƚsinintsonga'
ac'a laƚ'ejma', aƚsinintsonga' aƚinca
aƚtoc'ila' laƚpimaye, aimalipa'ayi
al tomí, iƚe laƚ'hua'ayacu. Ja'ni
aƚpalaicom'monga' a'ijc'a jouc'a
tetets'i'me ƚaƚPoujna. 20 Illanc'
aƚpo'noyi cuenna. Acueca' al
tomí, iƚe laƚtaiyacu, toƚiya aƚcuayi:
“Aƚpo'no'me cuenna”. Ja'ni a'i
ti'i'ma aƚcuf'monga', aƚmi'monga':
“Imanc' oƚtepá al tomí”. 21 Ni
petsi laƚtseyacu, jahuay laƚ'eyacu,
aƚpo'noyi cuenna, aƚcuayi:
“Aƚsintsonga' lan xanuc', jouc'a
ȽanDios aƚsintsonga', aƚ'eyi al c'a”.
22 Lummela' afantsi lapimaye,
iƚniya Tito, jouc'a ƚocuena capima,
jouc'a ocuena'ya ƚaƚpima. Iƚque
ƚaƚpima jahuay locux'e'empa
tixoqui queta ti'e'ma. Toƚta'a
aƚmuc'iponga' axpe' mi'ay. Itsiya
xonca tixoqui queta ti'hua'ma
jiƚpiya, tipalaic'otolhuo' imanc'.
Ti'huaiyingilhuo' juaiconapa. 23 Tito
aƚejmalepá. Ma' anuli aƚ'eyi lanic'
2 Corintios 8
358
lalapi'iponga' ȽanDios. Iya' ma
capanehuo fa'a, iƚque ti'hua'ma jiƚpe
pe loƚmana'.
Loquexi' lapimaye iƚne
ummempola' lapimaye nafoƚyomma
ocuenaye quiƚeloƚya', iƚne ƚinca
timujyi acueca' ac'a ƚiƚPoujna
Cristo. 24 Tolapenuftsola' lam fantsi
lapimaye. Toƚmuc'itsola' imanc'
aƚ'nujuaitsinga'. Illanc' joupa
aƚnescopolhuo' al c'a. Toƚmuc'itsola'
aƚinca laƚnespa. Tijouƚa' toƚta'a
ti'i'ma quiƚsina' lapimaye
nafoƚyomma locuenaye quiƚeloƚya',
tuya'ata iƚniya lummempola'.
9 Toƚe laixc'ai'ipolhuo':
“Tolapenuftsola' lapimaye”.
Aicamiyacolhuo' xonca. Joupa
oƚsina' lonƚ'eyacu, toƚtoc'i'mola'.
2 Imanc' tixoqui cunlata toƚtoc'ila'
loƚpimaye. Toƚta'a laifpalaicopolhuo'.
Joupa nu'ipola' lapimaye nomana'
Macedonia, aimipola': “Luyaipa
camats' iƚne lapimaye nomana'
ƚamats' Acaya joupa efot'ƚepá al
tomí. Ma le'a tehue'ela' tummetsa.”
Licuej'me toƚta'a axpela' iƚniya
icua'me: “Illanc' jouc'a aƚtoc'i'mola'
laƚpimaye”. 3 Itsiya cumme'e'molhuo'
lam fantsi lapimaye, tixintsolhuo'
ja'ni olafot'lepá al tomí. Ja'ni a'i,
iƚe lainescopolhuo' al c'a ti'i'ma
ma le'a ataiqui'. 4 Luyaicotsa jiƚpe
iya' jouc'a oquexi' afantsi lapimaye
lun Macedonia, aƚcuaitsa ja'ni
aicoƚjou'ne colafot'ƚe al tomí, ƚinca
aƚsinna calaic'ata. Illanc' joupa
aƚpalaicopolhuo': Joupa olafot'ƚepá
al tomí. Ja'ni aicolafot'ƚe, ¿te imanc'
aimoƚsinyacu calaic'ata jouc'a?
5 Toƚiya cumme'e'molhuo' lapimaye.
Joupa aixc'ai'ipola' lo'eyacu. Iƚne
tiye'me jiƚpe pe loƚmana'. Tu'itolhuo'
toƚsuai'niƚe al tomí lolafot'ƚeyacu.
Tijouƚa' ca'hua'ma iya'. Imanc'
joupa oƚpo'nopá cataiqui', toƚcu'me
acueca'. Ne', tolafot'ƚeƚe nulemma.
Ja'ni a'i cacuaitsi iya' ticuicomma
caxahue'etolhuo'. Toƚta'a aicaipic'a.
Aipic'a imanc' coƚtuca' toƚcu'me.
6 Toƚ'nujuaitsa: Nofapa ahuata
tefot'ƚe'ma ahuata. Nofapa
acueca' tefot'ƚe'ma acueca'.
7 Ja'ni afule mocu'ma, o ja'ni
to'huaijma ticuxe'entso', iƚe lo'ejma'
aimetenƚma ȽanDios. Cal xans
ja'ni tixoqui queta ticu'ma litomí
iƚe lo'epa tetenƚcocojma ȽanDios.
8 Maƚque ȽanDios acueca' nipajnya
titoc'i'molhuo'. Jahuay ƚitiné
nipajnya tepi'i'molhuo' laicuicomma,
xonca tepi'i'molhuo'. Toƚta'a
aimi'i'ma cahue'eyacolhuo'. Tijouƚa'
ti'iƚa' coƚ'huexi, ti'hua tonƚ'e'me al
c'a, ti'hua toƚtoc'i'mola' loƚpimaye.
9 Al Paxi Liniƚingiya tipalaijma cal
xans no'epa iƚe al c'a, ticua:
Tica'nela' li'hueca, titoc'ila' pe
lahue'epola'.
Iƚe al c'a li'ejma'
aimimenc'econyacu.
10 Lam fanu' lofapa lan xanuc',
lepi'ipola' ȽanDios. Ma' anuli
ƚa'i ƚotepa, ȽanDios lepi'ipola'.
Maƚque ȽanDios tepi'i'molhuo' iƚe
lolapi'iyacola' loƚpimaye. Tijouƚa'
xonca acueca' tepi'i'molhuo'. Ja'ni
ac'a lonƚ'e'epola' loƚpimaye, xonca
al c'a tepi'innolhuo'. 11 Imanc'
aimehue'eyacolhuo', ti'i'ma
toƚtoc'icona'mola' acueca' loƚpimaye.
Lapimaye napenufyacu
laƚtaiyacu illanc', iƚe lolapi'iyacola',
tix'najtsi'i'me ȽanDios, timuj'me
acueca' iƚque. 12 Ƚinca
lolapi'iyacola' lapimaye titoc'i'mola',
2 Corintios 8​, ​9
359
aimehue'econa'mola'. Tijouƚa'
xonca acueca' lo'iya. Iƚniya
lanxpela' tix'najtsi'i'me ȽanDios.
13 Lepenuftsa lolapi'iyacola',
lapimaye tixim'me acueca' ac'a
lo'epa ȽanDios, tix'najtsi'i'me.
Tix'najtsi'i'me, imanc' oƚsp
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont
Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont

Bible in chontal, highland (sierra de oaxaca), taquistlateco de las montañas, highland chont

  • 1.
    LATAIQUIꞌ LOYAꞌAPA IȽE ALCꞌA LIXPICꞌEPA ȽANDIOS El Nuevo Testamento en el chontal de la sierra de Oaxaca La Liga Bíblica Las Sagradas Escrituras para Todos
  • 2.
    El Nuevo Testamento enel chontal de la sierra de Oaxaca La Liga Bíblica 5C primera edición 1991 [chd] La Liga Bíblica versión electrónica 2009 Publicado por © La Liga Bíblica 1991 Se permite copiar, distribuir y comunicar públicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: ‣ Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bíblica los derechos que tiene en la impresión o distribución de esta obra, deslindándola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicación. ‣ No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. ‣ Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de ésta.
  • 3.
    3 Aclaraciones El alfabeto chontalde la sierra de Oaxaca En la primera edición del Nuevo Testamento en el chontal de la sierra de Oaxaca los sonidos de esta lengua se escriben de la siguiente manera: Las consonantes: b, c, ch, d, f, g, h, j, l, ƚ, m, n, p, q, r, s, t, x, y, ꞌ. Las vocales: a, e, i, o, u. Cuando es necesario, las vocales llevan acento igual que en español. Con esas letras, a veces en combinación, se pueden escribir todos los sonidos que el chontal ofrece, aun los que son distintos del español. Sonidos distintos 1. La l sorda es un sonido muy común en el chontal y se escribe así: ƚ (l con barra). Se pronuncia soplando levemente con la lengua detrás de los dientes superiores, como si se pronunciara la l. Ejemplos: ƚanDios Dios aƚinca verdad iliƚpa escribió lecaƚ el hueso 2. La n y la g se unen para crear el sonido ng, que suena parecido a la ng en la palabra pingüino del español. Ejemplos: ƚunga la lumbre ¿Apangiya? ¿Está en casa? ƚangiti el gallo o ¿Hay gente? (ƚangola) 3. También se juntan la t y la s para formar el sonido ts. No es sonido propiamente del español, pero se encuentra en la palabra tsetsé, una mosca africana cuya picadura es venenosa. Ejemplos: al tsapo la memela tutsi está moliendo afantsi tres personas
  • 4.
    4. La xrepresenta un sonido igual al de la palabra Xola, no como la x de la palabra México. Ejemplos: al xapu el jabón cal xans el hombre tixmay duerme al mulux el totopo 5. Ahora nos falta hablar del saltillo. Es el sonido más común en el chontal y se escribe con el apóstrofo (ꞌ). Se pronuncia con un brevísimo cierre de la garganta y suena como si se cortara la voz. Su lugar en la palabra puede ser al principio, al final o en medio. Ejemplos: alꞌahua la calabaza ƚahuaꞌ el viento ƚaꞌhua el chico al jeꞌe el papel timiꞌma le dirá iꞌnijꞌmimꞌmelo echaron adentro Cuando se presenta enseguida de las consonantes c, ch, f y la combinación ts siempre hace que esas letras suenen fuertes. Delante de la c (cꞌ), el saltillo cambia aun el valor de la letra a una k fuerte, y en medio de la t y la ƚ hace que la ƚ suene fuerte. Un hablante del chontal facilmente verá la diferencia en las siguientes palabras; algunas tienen la consonante sola, y otras con el saltillo. Ejemplos: ƚaca el pájaro acꞌa (es) bueno Chepe José ¡Chꞌix! ¡Cállate! ifapa sembró ifꞌajpa subió cal tsetseꞌ la ardilla atsꞌe (es) nuevo cal mejuƚ la hamaca lajutꞌƚ la casa Puntuación A continuación se presenta la puntuación que se usó en la primera edición del Nuevo Testamento en el chontal de la sierra de Oaxaca. . punto , coma ; punto y coma : dos puntos ... puntos suspensivos ¿ ? signos de interrogación ¡ ! signos de admiración
  • 5.
    “ ” comillas ‘’ comillas sencillas - guión — raya Cada signo tiene su valor y jamás debe ser ignorado. Leer sin hacer caso de la puntuación es hacerlo sin darle sentido a la lectura. 2. Breve explicación de los signos de puntuación según el uso que se les da en el Nuevo Testamento en chontal, y citas donde se encuentran algunos ejemplos: Punto (.) Este pequeño signo es de suma importancia, y significa el fin de una oración (1). (Véase San Mateo 1:18.) Al llegar al punto es necesario hacer una pausa (2) y preguntarse: “¿He entendido lo que acabo de leer?” Coma (,) Separa frases (3) o palabras en una oración (1). (Véase San Mateo 1:24.) Indica una pausa (2) breve. Punto y coma (;) Sirve para separar frases en una oración (1). (Véase San Juan 13:13.) Indica una pausa (2) un poco más larga que la coma. Dos puntos (:) En el Nuevo Testamento en chontal se usan para introducir (es decir antes de) una cita (4), una enseñanza o una carta. (Véase San Lucas 3:8, 4:4, 5:27 y Los Hechos 23:25.) Indica una pausa (2) más larga que la del punto y coma. Puntos suspensivos (. . .) Se usan cuando lo que se cita (4) no está completo. (Véase San Mateo 1:17.) Signos de interrogación (¿ ?) Estos signos indican una pregunta. Son dos; uno se pone al principio y otro al final de la pregunta. (Véase San Lucas 4:36.) Signos de (5) admiración (¡ !) Con ellos se expresa admiración (5), y también se da énfasis (6). Un signo se pone al principio y el otro al final de la frase (3). (Véase San Lucas 1:63, San Lucas 2:15, San Lucas 4:35.)
  • 6.
    Comillas (“ ”)Señalan lo que alguien dice, ha dicho o ha escrito. (Véase San Lucas 14:18, San Mateo 11:14.) Comillas sencillas (‘ ’) Al igual que las “comillas”, las “comillas sencillas” señalan lo que alguien dice, ha dicho o ha escrito; pero se usan cuando esa cita (4) está dentro de otra, es decir, cuando ya ha sido necesario usar las otras comillas. (Véase Apocalipsis 2:1-7.) También se usa la comilla sencilla (la que cierra la cita) para señalar que, aunque sea un nuevo párrafo (7), la misma persona sigue hablando, o es parte de la misma cita. (Véase San Mateo 5:4-11.) Guión (-) En el Nuevo Testamento en chontal se usa para dividir dos letras de una palabra, y así sea más fácil pronunciarla. Ejemplos: iƚojn-napa se quitó (San Mateo 9:5) aimifel-laique no engaña (San Juan 1:14) (Véase también: San Mateo 24:38, San Lucas 17:27, 20:34, 24:39 y Apocalipsis 18:23.) Raya (—) En el Nuevo Testamento en chontal la raya significa el comienzo de un diálogo (8). (Véase San Lucas 1:34.) 3. Breve explicación de términos gramaticales (es decir, algunas de las palabras que se usan aquí). Esas palabras están anotadas en el orden en que se presentan en la explicación de la puntuación, cada una con su número de identificación. (1) Oración Según la gramática, esta palabra significa una declaración completa. Esa declaración, por lo general, empieza con mayúscula y termina con punto. Ejemplo: Estamos estudiando gramática. (2) Pausa Se usa para dar a entender que se debe dejar de leer por algunos segundos. A la vez, se toma la oportunidad de pensar: ¿Qué significa lo que he leído?
  • 7.
    (3) Frase Asínombramos a un grupo de palabras que forman parte de una oración (declaración) (1). Se usa la coma para separar las frases. Ejemplo: Todos los días, empezando a las ocho de la mañana, estudiamos gramática. (4) Cita Esta palabra se refiere a lo que otra persona (personas) ha dicho o escrito, o está diciendo o escribiendo. Hay muchas “citas” en el Nuevo Testamento. Cuando Jesús habla de lo que dice Moisés u otro profeta está “citando” del Antiguo Testamento. (Véase San Mateo 4:4,7 y 10.) (5) Admiración Quiere decir que alguien siente sorpresa o gratitud. También sirve para dar énfasis (6). (6) Énfasis La palabra quiere decir “llamar la atención”, como cuando se da una orden. Ejemplo: ¡Ven! (7) Párrafo Es una sección o parte de una conversación, explicación o cita (4). Empieza algunos espacios más adentro que la línea anterior, no en el mismo margen izquierdo. (Véase San Mateo 4:12.) (8) Diálogo Significa conversación, es decir, que alguien está hablando con otra persona.
  • 8.
    Índice San Mateo ......................................................................................... 1 SanMarcos ..................................................................................... 65 San Lucas ...................................................................................... 103 San Juan ........................................................................................ 170 Los Hechos ................................................................................... 219 Romanos ....................................................................................... 285 1 Corintios .................................................................................... 318 2 Corintios .................................................................................... 348 Gálatas .......................................................................................... 368 Efesios .......................................................................................... 380 Filipenses ...................................................................................... 392 Colosenses .................................................................................... 400 1 Tesalonicenses ........................................................................... 408 2 Tesalonicenses ........................................................................... 415 1 Timoteo ...................................................................................... 419 2 Timoteo ...................................................................................... 428 Tito ................................................................................................ 434 Filemón ......................................................................................... 438 Hebreos ......................................................................................... 440 Santiago ........................................................................................ 464 1 Pedro .......................................................................................... 472 2 Pedro .......................................................................................... 481 1 Juan ............................................................................................ 487 2 Juan ............................................................................................ 495 3 Juan ............................................................................................ 497 Judas .............................................................................................. 499 Apocalipsis .................................................................................... 502
  • 9.
    1 1 Jifa'a iƚniyaƚiƚpuftine litatahueló Jesucristo ƚecui'impa ƚi'hua cal rey David: Abraham itatahuelo David. 2 Abraham i'ailli' Isaac. Isaac i'ailli' Jacob. Jacob iƚ'ailli' Judá jouc'a lipimaye. 3 Judá iƚ'ailli' Fares y Zara, quiƚ'máma' iƚniya cuftine Tamar. Fares i'ailli' Esrom. Esrom i'ailli' Aram. 4 Aram i'ailli' Aminadab. Aminadab i'ailli' Naasón. Naasón i'ailli' Salmón. 5 Salmón i'ailli' Booz. Qui'máma' Booz cuftine Rahab. Booz i'ailli' Obed. Qui'máma' Obed cuftine Rut. Obed i'ailli' Isaí. 6 Isaí i'ailli' cal rey David. David i'ailli' Salomón. Qui'máma' Salomón iƚque ƚaca'no' ate'a ilecopa cal xans Urías. 7 Salomón i'ailli' Roboam. Roboam i'ailli' Abías. Abías i'ailli' Asa. 8 Asa i'ailli' Josafat. Josafat i'ailli' Joram. Joram i'ailli' Uzías. 9 Uzías i'ailli' Jotam. Jotam i'ailli' Acaz. Acaz i'ailli' Ezequías. 10 Ezequías i'ailli' Manasés. Manasés i'ailli' Amón. Amón i'ailli' Josías. 11 Josías iƚ'ailli' Jeconías jouc'a lipimaye. Lan xanuc' iƚniya quiyouyomma ƚamats' Babilonia ilecom'mola' cal rey Jeconías jouc'a lixanuc', icuai'entsola' ƚamats' Babilonia. 12 Jeconías i'ailli' Salatiel, iƚque nipajnyota ƚamats' Babilonia. Salatiel i'ailli' Zorobabel. 13 Zorobabel i'ailli' Abiud. Abiud i'ailli' Eliaquim. Eliaquim i'ailli' Azor. 14 Azor i'ailli' Sadoc. Sadoc i'ailli' Aquim. Aquim i'ailli' Eliud. 15 Eliud i'ailli' Eleazar. Eleazar i'ailli' Matán. Matán i'ailli' Jacob. 16 Jacob i'ailli' José. Iƚque José ipe'ailli' María. Maƚque María ƚipo'nopa Jesús, iƚque cuftine cal Cristo. LATAIQUI' LINIȽPA SAN MATEO LOYA'APA IȽE AL C'A LIXPIC'EPA ȽANDIOS
  • 10.
    2 17 Toxhuej'metsola' liƚputine litatatahueló calCristo, iƚne liniƚiya jifa'a, toxhuej'me'mola' oquej nuxans oquexi'. Topangocoƚa' Abraham, cocuaiya cal rey David, joupa oxhuej'mepola' imbamaj malujxi litatahueló cal Cristo. Ti'hua toxhuej'metsola', topangococonƚa' David, cocuaiya petsi loya'apa: “… ilecom'mola' cal rey Jeconías jouc'a lixanuc', icuai'entsola' ƚamats' Babilonia”. Jiƚpe joupa oxhuej'mepola' ocuenaye imbamaj malujxi litatahueló cal Cristo. Tijouƚa' topangococonƚa' petsi liniƚiya: “… ilecom'mola'… icuai'entsola' ƚamats' Babilonia”, ti'hua toxhuej'metsola', cocuaiya liniƚiya loya'apa: “… María ƚipo'nopa Jesús, iƚque cuftine cal Cristo”, jiƚpiya joupa oxhuej'mepola' ocuenaye imbamaj malujxi litatahueló cal Cristo. 18 Itsiya cu'i'molhuo' li'ipa licuai'ma Jesucristo fa'a li'a ƚamats'. María ti'i'ma qui'máma' Jesús. Iƚquiya joupa epi'ipa cataiqui' José. Iƚniya aiquejonƚiyoƚtsi. María ma' ahuats', iximpoxi innay. Toƚta'a li'e'epa cal Espíritu Santo. 19 José liximpa innay María, ¿te co'eya? Iƚque José tihuequi lataiqui' locuxepa ȽanDios. Iƚe lataiqui' ticua: “Iƚniya lan xujc'a cacaƚ'no' tocuftsola'”. José ixim'ma cuanuc' María, aimicua micufya. Ticua: “A'i cacufya. Aicuya'aya. Ma le'a aicalecoya.” 20 Micua toƚta'a lipicuejma' José ipaiyo'ma. Imaxcaitsi anuli ƚepaluc ȽanDios. Iƚque ƚapaluc timi: ―José, ima' otatahuelo cal rey David. Itsiya camihuo': Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Tapenufla' María copeno. A'i xans ƚitai'ipa María. Ma cal Espíritu Santo itai'ipa. 21 Tipo'no'ma ƚi'hua amijcano. Ima' tacui'i'ma Jesús. Iƚque tunƚu'e'mola' lixanuc'. ȽanDios aimecani'eyacola'. Iƚe lipuftine lofmecui'iya tuhuaƚquemma: Ƚonƚu'eyale. 22 Iƚe li'ipa María enanƚpa lataiqui' linespa cal profeta luya'apa linespa ȽanDios, tuya'e': 23 ¡Toƚcuejle! Ƚahuats' ti'i'ma quinnay, tipo'no'ma qui'hua. Iƚque ƚi'hua tecui'im'me Emanuel. Lipuftine lacui'inyacu tuhuaƚquemma: Fa'a tipa'a ȽanDios, aƚmana' anuli. 24 José imaf'i'ma, itsahuemma, i'e'ma ma to limipa ƚepaluc ȽanDios. Epenuf'ma María. Ileco'ma lejut'ƚ. 25 Mi'huaijma tipajntsi cal te'a qui'hua María, tama imajm'me anuli lajut'ƚ, aiqui'eyoƚtsi anuli. Lipajntsi ƚamijcano, José ecui'i'ma lipuftine Jesús. 2 Iƚniya ƚitiné, micuxe cal rey Herodes, Jesús ipajnyotsi liƚya' cuftine Belén, lopa'a al distrito Judea. Maƚniya ƚitiné lan xanuc' linxingufale icuaitsa al distrito Judea, al cuecaj quiƚya' Jerusalén. (Iƚniya tecui'innila' lam Mago.) Quiyouyomma ƚilemats' pe liyuf'maj 'ora. 2 Icuitsuf'me. Timinnila' lan xanuc' nomana' Jerusalén: ―Imanc' unc'ijudío, ¿pe copa'a ƚamijcano iƚque ƚoƚrey? Aƚsimpá liyuf'ma ƚixamna ƚoya'apa joupa ipajnta iƚque cal rey. Aƚcuai'me laxc'onƚingoƚai'me. San Mateo 1​, ​2
  • 11.
    3 3 Licuej'ma iƚe lataiqui'cal rey ixhueƚconni. Jouc'a ixhueƚconca jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe liƚya' Jerusalén. 4 Cal rey ijoc'i'mola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Icuis'e'mola', timila': ―Al Paxi Liniƚingiya, ¿te quicuapa? ¿Pe copajnyoya cal Cristo? 5 Iƚniya timiyi: ―Cal Cristo tipajnyota liƚya' Belén, lopa'a al distrito Judea. Toƚta'a licuapa cal profeta liniƚpa linespa ȽanDios, tuya'e': 6 Ima' Belén, miƚya' lofpa'a al distrito Judea, aimetets'i'mo' iƚne nocuxempola' lan xanuc' nomana' ƚamats' Judá. Ima' ti'i'mo' quipiƚya' anuli cal cuecaj nocuxeya. Iƚque ac'a ticuxe'mola' laixanuc', iƚniya lixanuc' Israel. 7 Herodes i'e'moxi ch'ix. Ijoc'i'mola' iƚne linxingufale, iƚne lam Mago, timila': ―¿Te quitine limaxcaita cal xamna? Lu'iƚa'. 8 Iƚniya u'i'me. Cal rey Herodes umme'mola' tiyeƚe liƚya' Belén. Timila': ―Tonƚeƚe, jiƚpe liƚya' tolahuetsa ƚamijcano. Litine toƚsintsa, alu'i'ma. Iya' jouc'a ca'hua'ma. Caxc'onƚingaita. 9 Lam Mago iquimf'e'me cal rey limipola', iye'me. Miƚmana' ƚilemats' iƚne iximpá limaxcaita cal xamna. Itsiya maƚque cal xamna i'huaj'me'mola'. Licuaitsi lajut'ƚ pe lopa'a ƚamijcano, imaxcaiconno, ecaxemma al toncay. 10 Ixoconni quileta lam Mago lixim'me cal xamna. 11 Itsulfoƚai'me lajut'ƚ, ixim'me ƚamijcano jouc'a María, iƚque i'máma'. Exc'onƚingoƚai'me ƚamijcano. Exi'e'me liƚcaxax, icuf'i'me ƚamijcano liƚtaic'. Tipa'a al 'oro, tipa'a al 'incienso, tipa'a laceite ipitali juaiconapa, tujuej c'a, lipuftine mirra. 12 Lam Mago ipaiyo'me. ȽanDios timila': ―Aimoluyalaiconata pe lopa'a cal rey Herodes. Licuej'me toƚta'a, ocuena cane iyena'me, icuainatsa liƚpiƚya'. 13 Liyena'me lam Mago, José ipaiyocona'ma. Ixim'ma anuli ƚepaluc ȽanDios. Ƚapaluc timi: ―Totsahuenni. Tolecotsola' ƚamijcano jouc'a qui'máma'. Iƚque cal rey Herodes tumme'mola' lixanuc' tehue'me ƚamijcano tima'anƚe. Aimicoƚ'molhuo' tonƚeƚe ƚamats' Egipto. Toƚmajntsa jiƚpiya. Iya' cu'ito' te quitine toƚpailinacu. 14 José itsahuenni iƚe lipuqui', ileco'mola' ƚacamijcano jouc'a qui'máma'. Iye'me, icuaitsa ƚamats' Egipto. 15 Jiƚpe imajnhuo'me. Timanƚa' cal rey Herodes iƚne tipailinacu, ticuainata ƚilemats'. Iƚe lo'iya tenanƚ'ma luya'apa cal profeta, iƚque uya'apa locuapa ȽanDios, ticua: “Aijoc'ipa ƚai'hua, tipanni jiƚpe ƚamats' Egipto”. 16 Lixim'ma cal rey Herodes lam Mago lifel'mipa, ixtunni juaiconapa. I'nujuaitsi lu'i'me lam Mago. Iƚne ines'me: “Itsiya joupa uyaipa to oquej camats' laƚsimpa limaxcaita cal xamna”. San Mateo 2
  • 12.
    4 Cal rey umme'mola'lixanuc' tima'antsola' lan tsocay camijcanó limajnyota liƚya' Belén jouc'a ƚiƚeloƚya' lomana' huejnca. Tima'antsola' jahuay laicamijcanó, ja'ni lixhuaitola' oquej camats', o ja'ni aiquixhuaiyila', ma' anuli tima'antsola'. 17 Toƚta'a enanƚ'ma linespa cal profeta Jeremías, tuya'e': 18 Jiƚpe ƚamats' Ramá ticuequinni anuli ƚaca'no' tijoqui, tija'e'. Iƚquiya Raquel, tijoqui, tixhueƚma li'ipola' linaxque'. Aimicua miƚonc'e'enyacu lipixhuejma', linaxque' joupa ima'ampola'. 19 José mipa'a ƚamats' Egipto imana'ma Herodes. Ipaiyocona'ma, ixim'ma anuli ƚepaluc ȽanDios. 20 Ƚapaluc timi: ―Totsahuenni. Tolecotsola' ƚamijcano jouc'a qui'máma'. Toƚpailinanca, tonƚenƚe ƚolamats' Israel. Joupa imanapola' iƚne nehuepá tima'anƚe ƚamijcano. 21 José itsahuenni, ileco'mola' ƚamijcano jouc'a qui'máma'. Ipailinanca, ticuainata ƚilemats' Israel. 22 Licuaitsa jiƚpe José icuej'ma: “Arquelao, ƚi'hua Herodes, ticuxe al distrito Judea”. Ixpaiconni. Ticua: “Jiƚpe al distrito Judea, aimi'iya maƚeyacu”. Ipaiyocona'ma. ȽanDios u'i'ma lo'eya. Iye'me, ticuainata al distrito Galilea. 23 Icuaitsa, iye'me liƚya' Nazaret, jiƚpe imanenca. Toƚta'a enanƚco'ma linespa lam profeta, iƚne uya'apá loyaicoya Jesús. Icuapá: “Iƚque tecui'im'me ƚas Nazaret”. 3 Iƚniya ƚitiné Juan Bautista icuaitsi al distrito Judea, ipajm'ma pe ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe tuya'e', 2 tu'ila' lan xanuc': ―Imanc' toƚsuej'menanca, ȽanDios cal Rey icuaico'ma, timajm'me anuli lixanuc'. 3 Cal profeta Isaías inesco'ma Juan Bautista ƚocuaicoya, tuya'e': Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e' anuli cal xans, tu'ila' lan xanuc': “Toƚƚanc'eƚe lipene ƚaƚPoujna. Toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe loyaicoya.” 4 Lipijahua' Juan ipuficoya ipimij camello. Lifi'ecoyoxi ixmi. Ƚitejua' axa'mut'ƚ, acujua c'ec. 5 Axpela' lan xanuc' itsehuo'me pe lopa'a Juan. Iƚniya lan xanuc' quiyouyomma liƚya' Jerusalén, jouc'a quiyouyomma locuenaye quiƚeloƚya' al distrito Judea, jouc'a quiyouyomma jiƚpe lihuojma' al cuecaj pana' Jordán. Icuaitsa pe lopa'a Juan. 6 Luya'a'me liƚjunac', Juan epo'i'mola' al pana' Jordán. 7 Axpela' lan xanuc' fariseo jouc'a lan saduceo icuaitsa pe lapo'iyaleyopa Juan. Lixim'mola' Juan timila': ―Imanc ti'onƚcospolhuo' to lacaƚpo', a'ijc'a loƚ'ejma'. ¿Te ja'ni u'impolhuo': “Tolapoliƚe. Toƚta'a aimoƚteƚcoyacu al cueca' cateƚcoya locuaicoya”? 8 Iya' camilhuo': A'i toƚta'a molunƚulyacu. Ticuicomma tonƚ'eƚe al c'a, ma to mi'eyi iƚniya nixhuej'menamma. 9 ’Imanc' toƚcuayi: “Abraham aƚtatahuelo. Illanc' ixanuc' ȽanDios. Iƚquiya aimalacani'eyaconga'.” Iya' camilhuo': ȽanDios aimehue'eyacola' quixanuc'. Iƚna'a lapic' nipajnya ti'e'e'mola' quinaxque' Abraham. San Mateo 2​, ​3
  • 13.
    5 10 ȽanDios ti'onƚicolhuo' toal 'ec. Joupa ipo'nompa cal hacha huejnca ƚime al 'ec. Ja'ni ti'atsi a'ijc'a ƚi'as, tetequinam'me, tixanc'onnata ƚunga. 11 ’Ja'ni joupa oƚsuej'menamma lixcay lonƚ'epa, iya' capo'ico'molhuo', capaxneco'molhuo' aja'. Ticuaihuo ocuenaj cal xans, iƚque xonca acueca'. Iya' aimaƚ'onƚspa iƚque, ni aimi'iya catac'ueya lic'eji'. Iƚque tepo'iyaleco'ma cal Espíritu Santo jouc'a ƚunga. 12 Iƚque ticuaiyunni ti'onƚcospa to cal xans tifus'ma ƚitrigo. Ti'noƚ'ma lofuscoya, tequeyof'ma ƚitrigo, tiƚojm'ma ƚipifuc cal trigo. Cal c'a trigo ti'huejnata lihua. Ƚipifuc tipi'enghua petsi ƚunga aimipica. 13 Jesús lipanni al distrito Galilea icuaitsi al pana' Jordán, jiƚpe copa'a Juan Bautista. Timi: ―Lapo'iƚa'. Juan aimicua. Ticua aimi'iya. 14 Timi Jesús: ―Ticuicomma ima' lapo'iƚa' iya'. ¿Te co'iya caifnepo'icoyaco' ima'? 15 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Itsiya' to'eƚa' laifxahue'epo'. Jahuay al c'a laƚcuxe'eponga' ȽanDios laƚ'eyacu ticuicomma lanant'ƚiƚe. Juan i'e'ma lixahue'e'ma Jesús. Epo'i'ma. 16 Lijoupa lepopa Jesús aiquicoƚ'ma, ipanni laja'. Maƚpe 'hora itsaƚquenni lema'a. Ixim'ma cal Espíritu Santo ti'onƚcospa to anuli cal ja'mu', icuaico'ma timumma tihuoxaf'caita. 17 Tipalay jipu'hua lema'a, ƚamats' icuequim'me, ticua: ―Iƚca'a ai'Hua, ca'ay capic'a juaiconapa. Latenƚma lipicuejma' jouc'a li'ejma'. 4 Cal Espíritu Santo i'hua'a'ma Jesús, icuai'etsi pe ailopa'a quiƚya', ailopa'a xanuc'. Jiƚpiya ƚonta'a Satanás ehuaitsi. 2 Micoƚi oquej nuxans quitine, oquej nuxans quipuqui', aimitesma, ixnet'ƚ'ma. Lixhuaitsi iƚne ƚitiné, unle'enni juaiconapa. 3 Licuaitsi ƚonta'a, iƚque ƚinahuaiyalepa, timi: ―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios tocuxe'etsola' iƚna'a lapic'. Tomitsola': “Ti'itsolhuo' ca'i”. 4 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Ƚoteja cal xans aimites'miya lipitine. Ticuicomma jouc'a Litaiqui' ȽanDios, jahuay lonespa iƚque.” 5 Ƚonta'a ileco'ma al Paxi Quiƚya' Jerusalén. Icuai'etsi pe lopa'a al cuecaj xoute', xonca al toncay. Jiƚpe ecaxu'ma. 6 Timi: ―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios, taiyuƚa' al 'ocay. Al Paxi Liniƚingiya ticua: ȽanDios tumme'mola' lepaluc' titoc'i'mo'. Tipulnuf'mo' liƚmane, toƚta'a lapic' cane ailopa'a co'eyaco'. Aimixcai'eyaco'. 7 Jesús timi: ―Al Paxi Liniƚingiya jouc'a ticua: “Aimahuai'ma ȽanDios iƚque omenDios”. 8 Ƚonta'a ehuaicona'ma. I'hua'a'ma al toncay anuli ƚijuala xonca i'nof'quiya. Imuc'i'ma jahuay lan nación jouc'a ƚiƚ'huexi. 9 Timi Jesús: ―Laxc'onƚingaiƚa'. Iya' capi'ina'mo' comane. Tocuxena'ma jahuay iƚiya. 10 Jesús timi: ―Ima' monta'a to'huanƚa'. Aƚpo'noƚa' caituca'. Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Taxc'onƚingaiƚa' ȽanDios iƚque omenDios. Ma le'a iƚque tomi'ma: Ima' unCueca'.” San Mateo 3​, ​4
  • 14.
    6 11 Ƚonta'a i'huana'ma. Ipanenni quituca'Jesús. Icuaiyunca lapaluc' quema'a. Itoc'i'me, ites'mi'me. 12 Licuej'ma Jesús: “Juan Bautista itats'iya”, itsecona'ma Galilea. 13 Ux'maspa lipiƚya' Nazaret, i'hua'ma ipajntsi jiƚpe liƚya' cuftine Capernaum. Iƚe liƚya' copa'a ƚema al cuecaj quin'nuhua', jiƚpe ƚilemats' Zabulón y Neftalí. 14 Toƚta'a enanƚpa linespa cal profeta Isaías. 15 Iƚque inescopa lo'iya jiƚpiya “… ƚilemats' Zabulón y Neftalí, lane lotsepa ƚema caja, ƚamats' locuena quiju' al pana' Jordán, Galilea pe lomana' lan xanuc', iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios”. 16 Jouc'a ticua: Lan xanuc' nomana' jiƚpiya tocomma tiyelocoyi al muf, iƚne ixim'me al cueca' quepalc'o'. Jiƚpe ƚamats' ti'hua lamaya, tunxamu'ela', tixpaic'ela'. Itsiya iƚic'enapa, epalc'onapola'. 17 Licuaitsi jiƚpiya al distrito Galilea, Jesús ipango'ma uya'a'ma Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Timila' lan xanuc': ―¡Toƚsuej'menanca! Itsiya icuai'ma cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Ticuxela' lixanuc'. 18 Anuli litine Jesús ti'hua ƚema al cuecaj quin'nuhua' Galilea. Ixim'mola' loquexi' lapimaye, Simón y Andrés. Iƚque Simón ƚecui'impa Pedro. Iƚne in'noƚpá catuye. Tecajm'miyi ƚiƚxami lin'nuhua'. 19 Jesús timila': ―¡Lihuejla'! Itsiya toƚ'noƚyi catuye. Iya' capi'i'molhuo' ocuena coƚpenic'. Tolahuetola' lan xanuc', iƚniya lihuejla'. 20 Pedro y Andrés aiquicoƚ'mola'. Ipo'no'me ƚiƚxami, ihuej'me Jesús. 21 Jesús uyai'ma nihuata, ixim'mola' ocuenaye oquexi' lapimaye, iƚniya inaxque' Zebedeo. Liƚpuftine Jacobo y Juan. Iƚniya quiƚ'ailli' Zebedeo ticusc'oƚanna al barco. Tenaj'mot'ƚiyi ƚiƚxami ti'noƚcota latuye. Jesús ijoc'i'mola', timila': ―¡Lihuejla'! 22 Aiquicoƚ'mola'. Ipo'no'me al barco jouc'a quiƚ'ailli'. Ihuej'me Jesús. 23 Jesús ti'huaf'cay jahuay al distrito Galilea. Ti'hua timuc'iyale jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma. Tuya'e' te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios, iƚe lataiqui' loya'apa al c'a. Tixaƚ'mela' lan xanuc' jahuay liƚpumla, jahuay liƚcuana. Iƚe litaiqui' loya'apa ticua: “Icuai'ma ȽanDios cal Rey. Timajm'me anuli lixanuc'.” 24 Jahuay ƚamats' Siria lan xanuc' icuej'me lo'epa Jesús. Icuai'enca jahuay lilefcualƚay, jouc'a noxingufcopá ƚiƚpumla, jouc'a litsuflai'ila' contahue, jouc'a lan mac'ojay, jouc'a luhuaƚqueya. Jesús ixaƚ'mena'mola'. 25 Ihuej'me axpela' lan xanuc' lun Galilea, jouc'a lan xanuc' ƚiƚpiƚeloƚya' cuftine lan Decápolis, jouc'a lun Jerusalén, jouc'a lan xanuc' nomana' ni petsi al distrito Judea, jouc'a nomana' locuena quiju' el cuecaj pana' Jordán. 5 Jesús ixim'mola' axpela' lan xanuc' tihuejyi, if'aj'ma ƚijuala. Jiƚpiya icutshuai'ma. Iƚoc'oƚai'me ts'ilihuequi. 2 Ipango'ma imuc'i'mola', timila': San Mateo 4​, ​5
  • 15.
    7 3 ―Lan xanuc' ts'iƚsina'tehue'ela' juaiconapa, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya timajm'me anuli ȽanDios ƚiƚRey. 4 ’Lan xanuc' nohuotsopá, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tiƚonc'e'em'mola' liƚpixhuejma'. 5 ’Lan xanuc' pe aimi'e'eyoƚtsi tsila', iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya ixanuc' ȽanDios, iƚque tepi'i'mola' quiƚmane ticuxe'me fa'a li'a ƚamats'. 6 ’Lan xanuc' nojanajpá latenƚcocopa ȽanDios, nocuapá: “ȽanDios aƚ'e'etsonga' ƚijca laƚpicuejma'”, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya ti'e'em'mola' ƚijca liƚpicuejma'. 7 ’Lan xanuc' noximpá cuanuc' liƚpimaye, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tixinim'mola' acuanuc'la. 8 ’Lan xanuc' ts'anuli liƚpicuejma', iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya tixim'me ȽanDios. 9 ’Lan xanuc' nocuapá: “Catoc'i'ma ƚaipima. Tuyaiƚa' al c'a iƚque”, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya timetsaicom'mola' inaxque' ȽanDios. 10 ’Lan xanuc' noteƚcopá mihuejyi al ƚijca cane, iƚne ƚinca tuyalaicoyi al c'a. Maƚniya timajm'me anuli ȽanDios ƚiƚRey. 11 ’Imanc' ts'alihuequi, ja'ni lan xanuc' titaletsolhuo', ja'ni timilojtsolhuo' cataiqui', ja'ni titeƚ'mitsolhuo', ja'ni tinesc'etsolhuo' ma mifel'miyaleyi, imanc' ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. 12 Toƚta'a imanc' ti'onƚcotolhuo' to lam profeta. Luyaipa quitine ma toƚiya liteƚcopa iƚniya. ¡Toliyuc'tseƚe tixojla' cunlata! Jipu'hua lema'a tipa'a al cueca' lapi'inyacolhuo'. 13 ’Imanc' ma moƚmana' li'a ƚamats' ti'onƚcospolhuo' to ƚo'hue. ¡Toƚe tipajnla'! Aimi'i'molhuo' to ƚo'hue ƚuyaipa lic'a. Iƚque ƚo'hue aimi'iya milajn‑naya. Lan xanuc' tejuajaispá ƚuna, ti'huailequinna. 14 ’Moƚmana' fa'a li'a ƚamats' imanc' ti'onƚcospolhuo' to lepalc'o', ti'onƚcospolhuo' to liƚya' lilajmpa al toncay ƚijuala, aiquemiya. 15 Munai'im'me lepalc'o' aimic'ommumiquinni anuli c'ec. Tipo'nonni pe lopiyopa. Toƚta'a tepalc'o'ila' jahuay nomana' lajut'ƚ. 16 Ma toƚta'a ti'iƚa' loƚ'ejma' imanc'. Tolapalc'o'itsola' loƚf'as xanuc'. Tonƚ'e'etsola' al c'a. Toƚta'a ticua'me: “Acueca' conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a. Ac'a iƚque.” 17 ’¿Te aga toƚnesyi: “Jesús icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' teteƚƚa' locuxepa ȽanDios, iƚe lataiqui' liniƚijmpa Moisés, jouc'a liniƚijmpa lam profeta”? A'i. Aicuaicoco'ma canant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios, aicateƚya. 18 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ma mipa'a lema'a li'a ƚamats', aimehue'eya ni anuli ƚainila' xonca ƚaca'hua, ni toƚta'a anuli ƚacumi. Iƚe litaiqui' ȽanDios jahuay tipanehuo. Ma' mi'hua menanƚi lixpic'epa ȽanDios, jouc'a ti'hua tipanehuo litaiqui'. 19 Anuli cal xans ja'ni aimihuejma iƚiya litaiqui' ȽanDios locuxepa, tama lataiqui' xonca aca'hua, ja'ni timuc'itsola' toƚta'a lif'as xanuc', iƚque cal xans tixinim'me xonca aca'hua pe lomana' lan xanuc' naihuejcopá cal Rey Nopa'a lema'a. Ƚocuena cal xans naihuejcopa ȽanDios, timuc'itsola' lan xanuc' tihuejcoƚe, iƚque tixinim'me acuecaj xans pe San Mateo 5
  • 16.
    8 lomana' lan xanuc'naihuejcopá ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a. 20 ’Iya' camilhuo': Aimoƚ'onƚico'moƚtsi to lam fariseo ni lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Tonƚ'eƚe xonca al c'a. Ti'iƚa' xonca al ƚijca loƚ'ejma'. Ja'ni a'i, aimoƚtsuflaiyacu pe lomana' naihuejcopá ȽanDios, iƚque cal Rey Nopa'a lema'a. 21 ’Imanc' oƚsina' lataiqui' lu'impola' lan xanuc' iƚniya nimajmpá luyaipa quitine. U'impola': “Aimoƚma'ahuale'me. Naitsi noma'ahualepa titai'ma lijunac'. Tecani'em'me.” 22 Iya' camilhuo': Cal xans ja'ni ti'hua tixtuc'o ƚipima, titai'ma lijunac'. Cal xans ja'ni timilojla' cataiqui' ƚipima, tilecom'me pe lafoƚyomma lan xanuc' noxpijpá lataiqui'. Cal xans ja'ni tetets'iƚa' ƚipima, timiƚa': “Ima' uncue camac'ta”, iƚque titeƚcota ƚunga pe lopa'a al muf. 23 ’Tocuaitsi pe lotsufcoyompa ȽanDios, ma mopa'a jiƚpiya pe loftsufcoyoya, ja'ni to'nujuaitsi ƚopima tixtuc'ohuo', 24 topo'noƚa' jiƚpiya ƚoftsufcoya, to'huaƚa' toxintsi ƚopima. Topac'etsi lipoyac' ƚopima, toƚmajnle al c'a, toƚpac'enatsoƚtsi. Tijouƚa' topainanni, tocuainata pe loftsufcoyoya, totsufcoƚa' ȽanDios. 25 ’Iƚque naixtuc'opo' ja'ni ti'hua'atso' cal juez, aimicoƚ'mo', topac'eƚa'. Topalaic'oƚa' ma monƚeyi lane. Ja'ni a'i, iƚque ticufto' cal juez, cal juez ticuto', lapaluc' titats'e'mo'. 26 Iya' camihuo' al ƚinca: Ma mi'hua cotaiyinge, tama tutani le'a, jiƚpiya topajnta, aimaipaya. 27 ’Imanc' oƚsina' lu'impola' lan xanuc' nimajmpá luyaipa quitine. U'impola': “Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans”. 28 Iya' camilhuo': Cal xans mehuelonge anuli ƚaca'no', ja'ni ticua lipicuejma': “Caxhuicoƚa'”, iƚque cal xans joupa itaipa lajunac'. Tocomma to joupa ixhuicopa. 29 ’Camihuo': Ja'ni iƚe lofmehuelojmpa timenac'ihuo', topulcufla' lo'u, taca'niƚa' aculi', tama iƚiya lo'u al c'a camane. Toƚta'a ma le'a anuli lo'u tejac'ma aimimef'minyaco' ƚunga. 30 Ja'ni lomane timenac'ihuo', tama iƚiya al c'a comane, tatejla', taca'niƚa' aculi'. Toƚta'a ma le'a anuli lomane tejac'ma, aimimef'minyaco' ƚunga. 31 ’Luyaipa quitine uya'ampá: “Cal xans nixpic'epa tux'masla' ƚipeno, tepi'iƚa' lije'e, tijouƚa' tux'masnaƚa'”. 32 Iya' camilhuo': A'i. Cal xans aimi'iya mux'masya ƚipeno. Ja'ni ƚaca'no' joupa ihuejpa ocuenaj xans, ƚipe'ailli' nipajnya tux'masla'. Ja'ni a'i aimi'iya. Iƚque ƚaca'no' joupa ƚux'masquimpa ja'ni tihuejla' ocuenaj xans, titai'ma lajunac'. Naitsi nolecoya ƚaca'no' jouc'a titai'ma lajunac'. 33 ’Jouc'a oƚsina' lu'impola' lan xanuc' nimajmpá fa'a luyaipa quitine, ticuayi: “Ja'ni o'epa jurar, aimopai'i'ma jiƚiya lotaiqui'. Lotaiqui' joupa o'epa jurar ȽanDios, tanant'ƚi'ma. Ja'ni aimanant'ƚi, totai'ma lajunac'.” 34 Iya' camilhuo': Aimo'e'ma jurar. Aimocua'ma: “Por lema'a”. Jiƚpiya ticutsu ȽanDios cal Cuecaj Juez. 35 Aimocua'ma: “Por li'a ƚamats'”. Li'a ƚamats' tocomma to ƚipitas ȽanDios lacaxaf'i'ipa li'mitsi'. Aimocua'ma: “Por al cuecaj quiƚya' Jerusalén”. Jiƚpiya ipiƚya' ȽanDios cal Rey. 36 Jouc'a San Mateo 5
  • 17.
    9 aimocua'ma: “Por ƚaijuac”.Ima' cotuca' aimi'iya mocuxe'eya ƚojuac. Anuli lajuac lumi aimi'iya mo'eya fujca. Jouc'a lajuac al fujca aimi'iya mo'eya umi. 37 Aimo'e'ma jurar. Ma le'a tocua'ma: “Toƚta'a ca'e'ma”, o “A'i, aica'eya”. Aimoƚof'i'ma cataiqui'. Ja'ni toƚof'i cataiqui' a'i ȽanDios micuxe'ehuo' iƚiya lofnespa. Ma le'a ƚonta'a ticuxe'ehuo'. 38 ’Oƚsina' luya'ampá luyaipa quitine, ticuayi: “Anuli cal xans ja'ni joupa ipa'empá anuli li'u, iƚque mipai'iconghua, tipa'econa'ma ma le'a anuli li'u. Ja'ni anuli cal xans tipa'em'me anuli li'ay, iƚque mipai'iconghua, tipa'econa'ma ma le'a anuli li'ay.” 39 Iya' camilhuo': Ja'ni a'ijc'a lo'epo', aimocuanaj'moxi. Ja'ni tuntafhuo' lopeque al c'a camane, tocufiƚa' lopeque loxa camane tuntafcontso'. 40 Ja'ni ticuxecotso', texic'e'mo' lotsamalo, tommi'iƚa' lotsamalo jouc'a tommi'iƚa' lopuquiya. 41 Ja'ni ts'ipenic' ticuxe'etso' timitso': “Lacanumf'eta cane oquej kilometro. Aƚtoc'iƚa' ƚainitay”, ima' tacanumf'eta amalpu kilometro. 42 Naitsi noxahue'epo', tapi'iƚa'. Ja'ni tixahue'etso', timitso': “Lapi'iƚa', tijouƚa' cacuai'enaco'”, aimocuanaj'ma. 43 ’Imanc' oƚsina' luya'ampá luyaipa quitine, ticuayi: “To'e'ma capic'a ƚopima. Aimo'e'ma capic'a naixtuc'opo'. Iƚque to'e'ma laic'.” 44 Iya' camilhuo': Tonƚ'e'mola' capic'a naixtuc'opolhuo'. Toƚsahue'eƚe ȽanDios titoc'itsola' iƚniya noteƚ'mipolhuo'. 45 Ja'ni toƚe loƚ'ejma' aƚinca ti'i'molhuo' inaxque' ȽanDios, iƚque coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a. Iƚque ticuxe'e ƚi'ora tepalc'o'itsola' jahuay lan xanuc'. Ja'ni lan c'a xanuc', ja'ni lixcay xanuc' tepalc'o'ila'. Jouc'a ticuxe'e ticuiƚa' ni petsi lomana' lan xanuc', petsi no'epá al c'a, jouc'a petsi no'epá lixcay, ma' anuli ticui'e. 46 Ja'ni toƚ'etsola' capic'a ma le'a iƚne no'epolhuo' capic'a, ¿te cululijpa? Ma toƚta'a mi'eyi lin'najts'i'iyale. 47 Ja'ni ma le'a toƚnonnila' loƚpimaye, ¿te ma tonƚ'eyi xonca al c'a? A'i. Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios toƚe mi'eyi. 48 Coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a ti'ay pangay al c'a. Imanc' jouc'a tonƚ'eƚe pangay al c'a. 6 ’Ja'ni imanc' tolapi'i'mola' lan xanuc' quiƚtomí, aimoƚcua'me: “Aƚsintsonga' lan xanuc'. Limetsaico'monga' ninc'ic'a xanuc'.” Ja'ni toƚe toƚcuayi ailopa'a capi'iyacolhuo' coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a. 2 Monlapi'ila' quiƚtomí lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca, aimoƚ'e'me to mi'eyi lan xanuc' iƚne no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚne micu'me al tomí tifus'miyi liƚtrompeta, ticuayi: “¡Aƚsinƚa'! Iya' capi'i'ma quitomí iƚca'a cal xans, iƚque aiqui'hueca.” Toƚta'a mi'eyi mimana' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' o miyeyi lexpats'qui cane, toƚta'a mi'eyi. Iƚniya ticuayi: “Alimetsaicontsonga' xonca ac'a laƚpicuejma', laƚ'ejma'”. Iya' camilhuo': Ne', ¡toƚe timetsaicontsola'! Ailopa'a capi'iyacola' ȽanDios. 3 Ima' toƚta'a aimo'e'ma. Ja'ni tapi'itsola' quiƚtomí lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca, to'eƚa' ch'ixca. Aimoya'a'ma lof'eya. Ni ima' cotuca' aimo'nujuais'ma locupa. Ni loxa camane mixim'ma lo'epa al c'a camane. 4 Toƚta'a aimixininyaco' San Mateo 5​, ​6
  • 18.
    10 motoc'ila' iƚne lancuanuc'la. Co'Ailli' Nopa'a lema'a iƚque ƚinca tehuelojnhuo' iƚe lof'epa jiƚpe petsi aimehuelojnhuo' lan xanuc'. Iƚque tepi'i'mo' lofmulijya. 5 ’Ma' moƚpalaic'oyi ȽanDios, aimoƚ'e'e'moƚtsi to iƚniya lan xanuc' no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚniya mipalaic'oyi ȽanDios tecaxoƚanna jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jouc'a tipalaic'oyi ȽanDios mecaxingoƚaiyi pe ƚatenuficopa ƚaneya. Ma toƚta'a iƚpic'a. Ticuayi: “¡Aƚsintsonga' lan xanuc' maƚpalaic'oyi ȽanDios!” Iya' camilhuo': Ne'. Joupa ixinimpola'. Joupa tipa'a lolijyacu. Ailopa'a xonca. 6 Ima' aimo'e'ma to iƚniya. Ja'ni topalaic'o'ma ȽanDios totsufai'ma lomejut'ƚ, tati'i'ma lopuerta. Jiƚpiya cotuca' topalaic'o'ma co'Ailli', iƚque Nopa'a petsi lan xanuc' aimi'iya mixinyacu. Iƚque co'Ailli' ƚinca tehuelojnhuo' lof'epa, iƚe to'ay petsi aimehuelojnhuo' lan xanuc'. Ma' iƚque tepi'i'mo' lofmulijya. 7 ’Imanc' moƚpalaic'oyi ȽanDios aimoƚ'e'me to mi'eyi lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Iƚne mixahue'eyi lilendiosla' timiyi axpe' cataiqui'. Aiquiƚsina' te locuapa. Ticuayi: “Aƚmitsola' axpe' cataiqui', toƚta'a lalandiosla' aƚquimf'e'monga'”. 8 Imanc' aimoƚ'onƚico'moƚtsi to liƚ'ejma' iƚnu'hua. Coƚ'Ailli' ixina' iƚe lahue'epolhuo' ai'a toƚsahue'e'me. 9 Moƚpalaic'oyi ȽanDios toƚmiƚe: Ima' aƚ'Ailli' cofpa'a lema'a, timetsaicontso' apaxi lopuftine. 10 Ticuaitsi litine petsi jahuay lan xanuc' timetsaicotso' ima' iƚRey. Pu'hua lema'a jahuay tihuejcohuo', toƚta'a tihuejcotso' fa'a li'a ƚamats'. 11 Ƚaƚtepa itine itine, lapi'itsonga' itsiya. 12 Illanc' joupa limenc'e'ecopola' iƚne ts'aƚtaiyinc'enga'. Ima' jouc'a limenc'e'ecotsonga' iƚe laƚtaiyinc'ehuo'. 13 Aimaƚƚeco'monga' petsi lalahuaiyonyaconga'. Ja'ni tiƚoc'huai'ma pe laƚmana' ƚixcay xans, ¡ima' lunƚu'etsonga'! 14 ’Imanc', ja'ni tolimenc'e'ecotsola' loƚf'as xanuc' iƚe lo'epolhuo', jouc'a coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a timenc'e'eco'molhuo' iƚe lixcay lonƚ'epa. 15 Ja'ni imanc' aimolimenc'e'ecola' loƚf'as xanuc' lo'epolhuo', coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a jouc'a aimimenc'e'ecoyacolhuo' lixcay lonƚ'epa. 16 ’Imanc' moƚsnet'ƚyi aimoƚtetsoyi, aimonƚ'e'me to lan xanuc' iƚne no'e'epoƚtsi to joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma'. Iƚne mixnet'ƚyi aimitetsoyi, ti'e'eyoƚtsi to nohuotsopá. Tupaxc'eyoƚtsi liƚ'a, tixinintsola' lan xanuc' tixnet'ƚyi iƚniya. Iya' camilhuo': Ne'. Joupa ixinimpola' toƚiya. Joupa tipa'a lolijyacu. Ailopa'a xonca. 17 Ima' moxnet'ƚqui, to'huaƚcufla' al c'a ƚojuac, to'ot'ƚiƚa' laceite, tapajla' lo'a. 18 Toƚta'a tixinim'mo' to aimoxnet'ƚqui, tocomma ma totesma. Ma le'a co'Ailli' tixina, iƚque Nopa'a pe lan xanuc' aimi'iya mixinyacu. Iƚque ƚinca tehuelojnhuo' lof'epa jiƚpe petsi aimixinghuo' lan xanuc'. Ma' iƚque' tepi'i'mo' lofmulijya. San Mateo 6
  • 19.
    11 19 ’Imanc' aimolafot'ƚe'me coƚ'huexi fa'ali'a ƚamats'. Jifa'a iƚe ƚoƚ'huexi tijouna'ma. Lan huoxmi tite'me o tunxilai'ma, o lan namats' titsuflai'me lomejut'ƚ, tinantsej'mo'. 20 Ma moƚmana' fa'a li'a ƚamats' xonca tonƚ'eƚe ti'iƚa' ƚoƚ'huexi jipu'hua lema'a. Jiƚpe aimiteji lan huoxmi, ailopa'a. Aimunxilaiya. Ni lan namats' aimitsuflaiyacu lomejut'ƚ minantsejyaco'. Jiƚpiya ailopa'a. 21 Pe lopa'a ƚoƚ'huexi maƚpiya copa'a loƚpixojma cata. 22 ’Lo'u tepalc'o'ihuo'. Ja'ni ac'a lo'u toxim'ma pe lof'huaya, toxim'ma iƚe lof'epa. 23 Ja'ni a'ijc'a lo'u topanehuo al muf. Ma' anuli ja'ni to'ehuale laic', joupa i'ipa a'ijc'a lopicuejma', aimepalc'o'ihuo'. Ja'ni joupa imufc'opa lopicuejma', ¡acueca' juaiconapa iƚe al muf! 24 ’Cal xans ticuicomma ma le'a anuli ƚipoujna. Ja'ni oquexi' tixtuc'o'ma anuli, ƚocuena ti'e'ma capic'a. O tixinc'ne'ma anuli, tetets'i'ma ƚocuena. Imanc' jouc'a ticuicomma ma le'a anuli ƚoƚPoujna, iƚque ȽanDios. Aimi'iya molihuejcoyacu al tomí jouc'a. 25 ’Iya' camilhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me lonluyalaicoyacu lapajnya fa'a li'a ƚamats', ja'ni ti'i'ma o aimi'iya. Aimoƚcua'me: “¿Te caƚtejacu? ¿Te caƚsnayacu? ¿Te caƚju'ecoyacoƚtsi?” Loƚcuerpo ƚinca xonca acueca' lipitali, loƚju'ecoyacoƚtsi aijtine. Jouc'a ƚoƚ'alma xonca acueca' lipitali, ƚoƚtejacu aijtine. 26 Toƚsinƚe lacaƚ'hui naiyulpá lema'a. Iƚniya aimifayi, aimefot'ƚeyi, ailopa'a quiƚ'huecoƚma mi'huejyacu ƚotejacu. Coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a tites'mila'. Iƚque, ¿ja'ni aimi'nujuaitsilhuo' imanc'? Ƚinca, xonca ti'nujuaitsilhuo', tixinnilhuo' xonca acueca' loƚpitali. 27 Imanc' tama toƚsueƚ'mecoyi juaiconapa, ¿te aga ti'i'ma tonƚ'e'e'moƚtsi xonca unc'itoƚqui? A'i. Aimi'iya ni huata. 28 ’¿Te coƚsueƚcocopa? Toƚcuayi: “¿Te quijahua' caƚpo'noyacu?” Toƚsinƚe ƚaiquitamqui ƚotojpa cal 'ec'. Tipa'a ƚaiquiƚpipa'. Iƚne ƚaiquitamqui aimucuiyi, aimi'eyi canic'. 29 Ma ȽanDios tiju'ecojma ƚaiquipipa'. Iya' camilhuo': Cal cuecaj rey Salomón, lipo'nopa al c'a lipijahua', tama i'huáqui juaiconapa acueca' quincuxepa, iƚquiya aiqui'onƚi to ƚaiquipipa' ƚaiquitamqui. 30 ȽanDios tiju'e'ela' juaiconapa ac'a ƚaiquitamqui cal 'ec'. Iƚne ƚaiquitamqui aimicoƚila'. Anuli litine titoquila' ac'a, locuena quitine tiyaxquemma, tipi'enni lapa. Imanc', ¿te ȽanDios aimiju'eyacolhuo'? Ah imanc', huata toƚ'huaiyijnyi ȽanDios. 31 ’Aimoƚsueƚco'me. Aimoƚnes'me: “¿Petsi caƚsi'neyacu caƚtejacu, caƚsnayacu? ¿Petsi caƚsi'neyacu caƚpijahua'?” 32 Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios tuyalaicoyi lapajnya tehueyi iƚna'a. Coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a ixina' te ts'i'ic' lahue'epolhuo'. Iƚque tepi'i'molhuo'. 33 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma' tolihuejcoƚe ȽanDios cal Cuecaj Rey, tonƚ'eƚe al c'a ma to locuxe'epolhuo'. Tijouƚa' tepi'i'molhuo' jahuay. Aimehue'eyacolhuo', ni toƚta'a. 34 ’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me: “¿Te caluyalaicoyacu mouqui?” Mouqui toƚsim'me lo'iyacolhuo'. Ma' itsiya tipa'a loƚteƚcopa. Ja'ni toƚsueƚcoyi lo'iya San Mateo 6
  • 20.
    12 mouqui xonca ipimetoƚsim'me itsiya. 7 ’Imanc' aimoƚnesc'e'mola' loƚf'as xanuc', toƚta'a aiminesc'econayacolhuo'. 2 Ma to imanc' toƚpalaicola' loƚf'as xanuc' ma toƚta'a tipalaicom'molhuo'. Ma to moƚspif'caleyi, ma toƚta'a tixpif'quim'molhuo'. 3 Ima', ¿te cofmehuelojncopa ƚopima mipa'a anuli ƚaquifuc li'u? Ima' aicoxina' to jipu'hua anuli laxma tipa'a lo'u. 4 Mipa'a laxma jiƚpe lo'u, ¿te cofmicoya ƚopima: “Lapi'iƚa' lane quipa'e'e'mo' ƚaquifuc ƚopa'a lo'u”? 5 Ma le'a to'e'eyoxi xonca unc'a. Ate'a' taipa'aƚa' laxma lopa'a lo'u. Tijouƚa' ja'ni joupa mipa'apa, ti'i'ma toxim'ma ƚaquipifuc ƚopa'a li'u ƚopima, taipa'e'ena'ma. 6 ’Aimolapi'i'mola' lan tsiƚqui ƚi'huexi ȽanDios. Lajune' lilanc'ecompa aperla, iƚniya acueca' lipitali, aimolacani'i'mola' lijná. Iƚniya ti'huailej'me lam perla, tijouƚa' tits'aletsuftolhuo' imanc'. 7 ’Ti'hua toƚsa'hueƚe, tijouƚa' tepi'im'molhuo'. Ti'hua tolahueƚe, tijouƚa' toƚsim'me. Ti'hua tolumf'asle al puerta, tijouƚa' texi'em'molhuo'. 8 Lan xanuc' noxa'huepá, tepi'im'me. Jouc'a nahuepá, tixim'me. Jouc'a nomf'axpá, texi'em'me. 9 ’Imanc' unc'ixanuc', ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚa'i loƚnaxque', ¿te tolapi'i'mola' ƚapic? 10 Ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚatu, ¿te tolapi'i'mola' ƚainofaƚ? Ƚinca ailopa'a no'eya toƚta'a. 11 Imanc', tama tipa'a loƚjunac', tipa'a loƚpicuejma', tonlapi'i'mola' al c'a loƚnaxque'. Conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a, xonca acueca' iƚque lipicuejma'. Toƚta'a tepi'i'molhuo' al c'a ja'ni toƚsahue'eƚe. 12 ’Ja'ni aimetenƚcocolhuo' lo'e'epolhuo' loƚf'as xanuc', aimoƚ'e'me jouc'a imanc' toƚiya. Ma toƚta'a loya'apa locuxepa ȽanDios, jouc'a lomuc'iyalepa lam profeta. 13 ’Toƚtsulfoƚaitsa iƚe al tansca al puerta. Tipa'a ocuena al puerta, jiƚiya expats'qui, jiƚpiya copa'a lotsufaicopa lexpats'qui cane. Jiƚe lane lotsepa pe lajac'eyacola'. Iƚe al puerta lexpats'qui axpela' noximpá. 14 Ma le'a oquexi' afantsi noximpá locuenaj al puerta, iƚiya atansca, lotsufaicopa al tansca cane. Jiƚe lane lotsepa pe lolijyacu al ts'e liƚpitine aimijouya. 15 ’¡Toƚ'e'etsoƚtsi cuenna! Ticuaicu pe loƚmana' lam profeta nofelaiquepá. Iƚniya ti'onƚcospola' to lam mot'ƚ. Tocomma ailopa'a co'epa iƚniya. A'ij ƚinca. Ituca' liƚ'ejma'. Iƚniya oyac'la to lan lobo, iƚne linneja notepá lam mot'ƚ. 16 Iƚne liƚ'ejma' timuc'i'molhuo' te ts'i'ic' liƚpicuejma'. Al 'ec ƚi'as timuc'i'molhuo' jale c'ec iƚta'a. ¿Te litac cantsinni ti'as'ma a'uva? ¿Te litac al xumi ti'as'ma a'higo? A'i, aimi'iya. 17 Jahuay al c'a c'ec mi'atsi, ac'a ƚi'as. Lixcay c'ec mi'atsi, ixcay ƚi'as. 18 Al c'a c'ec aimi'iya mi'asya ƚixcay qui'as. Lixcay c'ec aimi'iya mi'asya cal c'a qui'as. 19 Al 'ec, ja'ni a'ijc'a ƚi'as, tetequim'me, tixanc'onna ƚunga, tipi'enna. 20 Iya' camilhuo': Tolahuelojntsola' iƚne lam profeta te ts'i'ic' liƚ'ejma'. Toƚta'a tolimetsaicona'mola' infel'miyale. 21 ’Lan xanuc' tama aƚmiƚa': “¡MaiPoujna, maiPoujna!”, a'i jahuay iƚniya mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Pe naihuejcopá San Mateo 6​, ​7
  • 21.
    13 lixpic'epa cai'Ailli' Nopa'alema'a, iƚne ƚinca titsuflaita. Locuenaye aimitsuflaiyacu. 22 Ticuaitsi iƚe al Cuecaj Quitine axpela' aƚmi'ma: “¡MaƚPoujna, maƚPoujna! Illanc' oxanuc', toƚta'a aluya'apá lonespa ȽanDios, jouc'a lipa'apola' lontahue, jouc'a aƚ'epá axpe' acueca'.” 23 Iya' catalai'e'e'mola', cami'mola': “Iya' aicainimetsaicolhuo'. ¡Tonƚeƚe! ¡Tonƚolijnle! Imanc' aimonƚ'eyi locuxepa ȽanDios.” 24 ’Cal xans ƚaƚquimf'epa laitaiqui' jouc'a lihuejma, iƚque ipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma to cal xans nolanc'epa lejut'ƚ. Ipucufpa qui'huajcopa ƚapic, jiƚpiya itsahue'emma lejut'ƚ. 25 Lijoupa lilanc'epa lejut'ƚ icui'ma juaiconapa. Ixpe'ma laja' cal panay, ipac'o'ma. I'hua'ma ƚahua'. I'hua'ma ujfxi, unajm'ma lajut'ƚ. Iƚe lajut'ƚ aits'ifentsi, aiquecangenni. Joupa ilajmpa pe litsahueyomma apic. Ailopa'a qui'ipa. 26 ’Cal xans ƚaƚquimf'epa laitaiqui', ja'ni aimalihuejma, iƚque a'i quipicuejma' cal xans. Ca'onƚico'ma to cal xans nilanc'epa lejut'ƚ litsahueyomma acuixa. 27 Icui'ma juaiconapa. Ixpe'ma laja' cal panay, ipac'o'ma. I'hua'ma ujfxi ƚahua', unajm'ma lajut'ƚ. Eteƚquemma. Ecanipa nulemma. 28 Lijou'ne'ma Jesús iƚna'a ƚitaiquí lan xanuc' ticuayi: ―Ƚinca acueca' iƚe litaiqui' laƚmuc'iponga'. 29 Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios a'i mimuc'iyaleyi to lomuc'iyalepa Jesús. Iƚque ƚinca joupa epi'impa limane timuc'iyaletsi, iƚniya a'i. 8 Limunanni ƚijuala Jesús ihuej'me axpela' lan xanuc'. 2 Icuaiyunni anuli cal xans iteca cahui. Iƚe al cuana cuftine lepra. Exc'onƚingai'ma Jesús, timi: ―Maipoujna, ima' nipajnya latufc'enƚa', caxinxoxi aƚ'inƚa' limpio. ¿Ja'ni to'e'ma? 3 Jesús i'nij'ma limane, iƚaf'ma ƚafcuana, timi: ―Ca'e'ma. Ti'intso' limpio. Aiquicoƚ'ma, iƚojn‑na'ma lehui. I'ina'ma limpio. 4 Jesús timi: ―Aimoya'a'ma iƚe lai'e'epo'. ¡To'huanƚa'! Jiƚpe al cuecaj xoute' tomujtoxi ƚa'ailli'. Totsufcota ma to licuxepa Moisés. Toƚta'a aƚsim'monga' illanc' lihuejcoyi iƚe lataiqui'. 5 Jesús itsufai'ma liƚya' Capernaum, icuaiyunni anuli nocuxepola' amaxnu lisoldado. Tixa'hue Jesús titoc'iƚa'. 6 Timi: ―Maipoujna, ƚaimozo textafque, tunouya lainejut'ƚ. Joupa uhuaquemma. Tixina acueca' cumla. 7 Jesús timi: ―Ai'huapa, caxaƚ'menna. 8 Iƚque nocuxepola' lisoldado timi: ―Maipoujna, aimo'e'ma toƚta'a. A'i caxa'huehuo' mo'huaya motsufaiya lainejut'ƚ. Iya' caxinyoxi juaiconapa na'hua xans. Ma le'a tocuaƚa': “Tixaƚconaƚa' ƚomozo”, tijouƚa' ma tixaƚcona'ma. Toƚta'a aixina'. 9 Iya' jouc'a quihuejma ƚaƚcuxepa, cacuxela' laisoldado. Cami'ma anuli: “To'huaƚa'”, iƚque ti'hua'ma. Ƚocuena cami'ma: “To'huanni”, iƚque ti'huamma. Cami'ma ƚaimozo: “To'eƚa'”, iƚque ti'e'ma. 10 Licuejpa Jesús toƚta'a linespa ƚincuxepa, etenƚcoco'ma juaiconapa. Timila' iƚne ts'iƚenc'e: ―Imanc' ixanuc' Israel olimetsaijma ȽanDios. Iƚca'a cal xans lixanuc' San Mateo 7​, ​8
  • 22.
    14 aimimetsaicoyi ȽanDios. Camilhuo' alƚinca: Ni anuli imanc' caixina to iƚca'a cal xans. Iƚca'a ƚinca xonca ti'huaiyinge ȽanDios. 11 Camilhuo': Ticuaita locuenaye lan xanuc', iƚniya nomana' pe liyuf'ma cal 'ora, jouc'a lan xanuc' nomana' pe lof'acaiyopa cal 'ora. Jouc'a loƚtatahueló Abraham, Isaac, y Jacob, ticutsoƚaita anuli pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. 12 Ituca' lo'iyacola' iƚniya nocuapá: “Ma' illanc' inaxque' ȽanDios cal Rey”. Iƚne tihuescufinnola' ƚuna, jiƚpiya al muf. Maƚpe tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay. 13 Timi nocuxepola' lisoldado: ―Ima' aƚ'huaiyijmpa, tonesqui: “Tixaƚcona'ma ƚaimozo”. To'huaƚa'. Ma to lonespa, toƚta'a ti'iƚa'. Maƚe 'hora ixaƚcona'ma ƚimozo iƚque nocuxepola' lisoldado. 14 Jesús icuaitsi lejut'ƚ Pedro, jiƚpe ixim'ma ƚi'maco Pedro tunouya textafque, tepi'i quinu'. 15 Jesús i'noƚ'e'e'ma limane. Iƚojn‑na'ma ƚipinu'. Iƚque ƚaca'no' itsahuenanni, ites'mi'mola'. 16 Lummuhuaitsi i'hua'am'mola' pe lopa'a Jesús axpela' lan xanuc' litsuflai'ila' contahue. Jesús ma le'a icuxe'e'mola' lontahue tipalunca, iƚniya ipalumma. Jouc'a ixaƚ'mena'mola' jahuay lafcualƚay. 17 Toƚta'a enanƚcopa linespa cal profeta Isaías luya'apa: “Ma iƚque aƚsaƚ'meponga' laƚtafc'eponga', liƚonc'e'enaponga' laƚcuana”. 18 Lixim'mola' axpela' lan xanuc' ts'iƚenc'e, Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Ƚepá, aƚquiepá al cueca' quin'nuhua'. 19 Ai'a tiye'me icuaitsi anuli ƚomxi nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios, timi Jesús: ―Momxi, ni petsi loftseya, iya' jouc'a quihuej'mo'. 20 Jesús timi: ―Lan t'ƚeya tipa'a liƚpunts'ejay. Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a tipa'a liƚpuxiƚ'na. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, iya' ailopa'a caifxmai'eya. 21 Ocuena cal xans mihuequi Jesús timi: ―Momxi, lapi'iƚa' lane ca'hua'ma. Quimaf'i cai'ailli' capajnta jiƚpe lainejut'ƚ. Tijouƚa timanƚa', caminna, quihuejcona'mo'. 22 Jesús timi: ―Lihuejla' itsiya. Lomapola' ti'i'ma temitsa liƚf'as lomapola'. 23 Itsufai'ma al barco. Ts'ilihuequi itsuflai'me jouc'a. 24 Muyalaicoyi ipanni ujfxi ƚahua'. Ƚaja titsahuemma, tuyanc'ne al barco. Tixc'uaf'caispa caja'. Jesús tixmay. 25 Ts'ilihuequi Jesús icuaiyunca, ummef'me, timiyi: ―Maƚpoujna, ¡lunƚu'etsonga'! ¡Aƚma'monga'! 26 Jesús timila': ―Ah imanc', ¿te coxpailijcopolhuo'? Ma' ahuata aƚ'huaiyinge. Itsahuenni, itale'mola' ƚahua', ƚaja. Jahuay i‑ch'ixco'mola'. 27 Ts'ilihuequi ixim'me acueca' iƚe li'epa Jesús. Timiyoƚtsi: ―¿Naitsi iƚca'a cal xans? Ticuxe'ela' ƚahua', ƚaja, tihuejcoyi. 28 Icuaitsa locuena quiju' al cueca' quin'nuhua'. Jiƚpiya ilemats' iƚne lan xanuc' gadareno. Oquexi' ipalunca pe lamu'empola' lomapola', icuai'me pe lopa'a Jesús. Lontahue joupa itsuflaipá iƚne loquexi'. I'ipola oyac'la. Lan xanuc' aimi'iya San Mateo 8
  • 23.
    15 muyalaicoyacu jiƚe lane.29 Iƚniya loquexi' tija'ayi, timiyi Jesús: ―Ima' i'Hua ȽanDios, ¿te cocuaiyoco'ma fa'a laƚmana'? ¿Te ts'opic'a? Itsiya aimaƚteƚ'miyaconga' ȽanDios. Aiquicuaiya litine, tehue'e. ¿Te itsiya ima' aƚteƚ'mi'monga'? 30 A'ij culi' jiƚpiya timana' axpela' lijná titeji quiƚpitamqui. 31 Lontahue ixa'hue'me Jesús, timiyi: ―Ja'ni lipa'a'monga' iƚniya lan xanuc', lapi'itsonga' lane aƚtsuflaita iƚne lijná. 32 Jesús timila': ―Ne', tonƚeƚe. Lontahue ipalunca lan xanuc', itsuflai'me lijná. Jahuay iƚniya lijná inul'me liculhuo, i'nijmoƚaitsa laja', unxaƚac'mola'. 33 Nohuic'ipola' lijná inul'me. Iyena'me, icuaitsa liƚya', uya'atsa jahuay li'ipa, iƚe li'ipola' loquexi' lan xanuc' litsuflai'ila' contahue. 34 Licuej'me jiƚiya, ipalunca jahuay lan xanuc' nomana' liƚya', italefcuftsa Jesús. Lixim'me, ixa'hue'me ti'huanƚa', tipananni ƚilemats'. 9 Jesús if'aj'ma al barco, uyaicona'ma al cueca' quin'nuhua'. Icuaitsi lipiƚya'. 2 Jiƚpiya icuai'entsa anuli cal xans textafque, uhuaquemma licuerpo. Tunafya cal huijm‑ma'. Jesús ixim'mola' iƚne lan xanuc' ti'huaiyijnyi, timi ƚuhuaqueya: ―Mai'hua, aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Joupa iƚojn‑napa lojunac'. 3 Licuej'me toƚta'a lonespa Jesús oquexi' afantsi lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios timiyoƚtsi: “Iƚque cal xans Jesús ti'e'eyoxi to ȽanDios”. 4 Jesús ixina' locuapa jiƚpe liƚpicuejma' iƚne lan xanuc', timila': ―Imanc', ¿te coƚcuacopa quixcay jiƚpe loƚpicuejma'? 5 ¿Ja'ni toƚsinyi ipime iƚiya laimipa cal xans: “Lojunac' joupa iƚojn‑napa”? Ja'ni camiƚa': “Totsahuenni, to'huaƚa'”, ¿te toƚsim'me a'i quipime iƚe lataiqui'? 6 Itsiya camuc'i'molhuo' icueya laimane. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' nipajnya quiƚonc'e'e'mola' lan xanuc' liƚjunac'. Timi ƚuhuaqueya: ―Totsahuenni, tonif'la' ƚohuijm‑ma'. To'huanƚa' lomejut'ƚ. 7 Cal xans itsahuenni. I'hua'ma lejut'ƚ. 8 Lan xanuc' ixim'me acueca' iƚe li'epa Jesús. Tix'najtsi'iyi ȽanDios, ticuayi: ―Ƚinca, ȽanDios epi'ipa toƚta'a limane iƚque cal xans. 9 Jesús tuyaipa jiƚpiya. Mi'hua lane ixim'ma anuli cal xans lipuftine Mateo. Ticutsu pe lo'najtsi'iyaleyompa. Jesús timi: ―¡Lihuejla'! Mateo itsahuenni, ihuej'ma Jesús. 10 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuai'me lejut'ƚ Mateo. Jiƚpiya titetsoyi anuli axpela' lan xanuc', iƚniya in'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios. 11 Lan xanuc' fariseo ixim'me Jesús ticutsu jiƚpe. Icuis'e'me, timinnila' ts'ilihuequi Jesús: ―Imanc' ƚoƚpomxi, ¿te cotetsocopa anuli iƚniya lan xanuc'? Iƚne in'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios. 12 Jesús icuej'mola' iƚne laicuitsufpa, timila': ― Lan xanuc' pe ailopa'a quiƚcuana aimicuicomma no'eyacola' San Mateo 8​, ​9
  • 24.
    16 cafxi. Laxtafpola' ƚincaticuicomma no'eyacola' cafxi. 13 Imanc' tonƚenƚe, tolihuic'itsa lohuaƚquemma iƚe lataiqui' liniƚiya loya'apa lonespa ȽanDios, ticua: Imanc' ti'hua aƚtsufma loƚpinneja loƚma'apola'. Iya' xonca latenƚcoco'ma toƚtsintsola' cuanuc'la iƚne loƚf'as xanuc'. Iya' aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' cajoc'itsola' pe ts'iƚtaic' quiƚjunac', tixhuej'menanca. Aicajoc'ila' pe ailopa'a quiƚjunac'. 14 Ts'ilihuequi Juan Bautista icuaitsa pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Illanc' aƚsnet'ƚyi, aimaƚtetsoyi. Ma' anuli liƚ'ejma' lan xanuc' fariseo. Iƚniya lihuejhuo', ¿te cotetsocopa, aimixnet'ƚyi? 15 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Mipa'a ƚamijcano lijuic lipemaná, iƚniya lijoc'impola', ¿te tihuotso'me? Ticuaitsi litine texic'e'entsola' ƚamijcano namaneya, iƚe litine ƚinca tihuotso'me, aimitetsoyacu, tixnet'ƚ'me. 16 ’Ja'ni tanajmot'ƚiƚa' anuli lafane quijahua', aimi'iya moxhuicoya al ts'e quijahua'. Lafane quijahua' aimi'ommaiya. Tits'aƚquemma xonca. 17 Al ts'ej vino aimoc'ej'miya lafane pontalay quixmi. Ja'ni toƚta'a lof'epa tits'aƚ'mola' lam pontalay quixmi, tic'ejaiquehuo al vino, timinsco'mola' ƚixmi. Al ts'ej vino toc'ej'mi'ma al ts'e ponta quixmi. Toƚta'a aimecaniyacola' al vino ni al ponta quixmi. 18 Jesús mipalay toƚta'a icuaitsi anuli cal xans, iƚque nocuxepa lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Exc'onƚingai'ma pe lopa'a Jesús, timi: ―Ƚai'hua caca'no' ji'hua imanapa. Ƚepá. Toxpayaf'ta lomane, timaf'inna. 19 Jesús itsahuenni, iyejmale'me cal xans jouc'a ts'ilihuequi. 20 Miyeyi lane icuaiyunni anuli ƚaca'no' textafque. I'ipa imbama' coque' camats' ti'hua cajuats' licu'u. Iƚoc'huai'ma lixpula' Jesús. Iƚafc'e'e'ma laquiju' lipijahua'. 21 Ticua: “Ja'ni caƚafc'e'eƚa' Jesús, ma le'a laquiju' lipijahua', aƚsaƚcona'ma”. 22 Jesús ipai'e'moxi, ehuelojm'ma ƚaca'no', timi: ―Mai'hua, aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Aƚ'huaiyinge, toƚta'a ixaƚconapo'. Maƚe 'hora ƚaca'no' ixaƚconapa. 23 Jesús icuaitsi lejut'ƚ ƚincuxepa. Ixim'mola' lo'epa lan xanuc' nomana' jiƚpiya lajut'ƚ. Tunayi, tijolijyi, tixingufcoyi al cueca' quixhuejma', tija'ayi. 24 Timila': ―Tolipalunca imanc', ƚahuats' aiquimac'. Ma le'a tixmay. Lan xanuc' ixoco'me. 25 Jesús ipa'a'mola' lan xanuc'. Itsufai'ma pe lopa'a ƚahuats'. I'noƚ'e'e'ma limane. Ƚahuats' itsahuenanni, imaf'ina'ma. 26 Ni petsi jiƚpe ƚamats' lan xanuc' icuej'me li'epa Jesús. 27 Jesús jiƚpiya ipayomma, ti'hua lane. Ihuej'me oquexi' lan fohue. Tija'ayi, timiyi: ―Ima', ƚacui'impo' i'Hua David, aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la. 28 Jesús itsufai'ma lajut'ƚ. Lan fohue ihuej'me, itsuflai'me jouc'a. Jesús icuis'e'mola', timila': ―¿Te imanc' aƚ'huaiyinge? ¿Ja'ni toƚcuayi: “Ƚinca Jesús aƚtoc'i'monga', aƚsaƚ'me'monga' laƚ'u'”? Iƚniya italai'e'e'me, timiyi: ―Maƚpoujna, aƚ'huaiyijnhuo'. Ti'i'ma to'e'ma. San Mateo 9
  • 25.
    17 29 Jesús iƚafc'e'e'mola' liƚ'u',timila': ―Imanc' aƚ'huaiyinge. Ma to loƚcuapa toƚta'a ti'itsolhuo'. 30 Ixaƚ'me'mola' liƚ'u'. Jesús ixc'ai'i'mola' juaiconapa, timila': ―Aimoluyout'ƚe'me iƚe lai'e'epolhuo'. Aimicuej'me lan xanuc'. 31 Iƚniya ipalunca, ni petsi jiƚpe ƚamats' tuya'ayi li'e'epola' Jesús. 32 Mipalumma iƚniya, icuai'entsa pe lopa'a Jesús anuli cal xans ƚitsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás. Iƚque cal xans aimi'i mipalay. 33 Lijoupa lipa'apa Jesús ƚiponta'a Satanás cal xans tipalay. Lan xanuc' etenƚcoco'mola', ticuayi: ―¡Xinƚa'! Acueca' lo'epa Jesús. Fa'a ƚalamats' illanc' ixanuc' Israel, a'i caƚsina' toƚta'a, ni anulemma. 34 Lan xanuc' fariseo a'i metenƚcocola' lo'epa Jesús, timiyoƚtsi: ―Iƚque Jesús tipa'ala' lontahue. Ma ƚincuxepa contahue lepi'ipa limane ti'eƚa' toƚta'a. 35 Jesús ti'huaf'cay jahuay ƚiƚeloƚya' al distrito Galilea, lan tsila' quiƚeloƚya' jouc'a lan tsocay quiƚeloƚya'. Timuc'iyale jiƚpe ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc'. Tuya'e' lixpic'epa ȽanDios. Iƚe lataiqui' loya'apa al c'a, tuya'e' te ts'i'ic' micuxe ȽanDios cal Rey. Ixaƚ'me'mola' lan xanuc', jahuay liƚcuana, jahuay liƚpumla. 36 Ixim'mola' juaiconapa axpela' lan xanuc' ihuej'me. Tixinnila' acuanuc'la. Ixim'mola' tihuotsoyi, titafquemmola'. Ti'onƚcospola' to lam mot'ƚ, iƚne lam mot'ƚ lahue'epola' quiƚpoujna, ailopa'a. Ailopa'a no'eyacola' cuenna. 37 Timila' ts'ilihuequi: ―Ƚinca acueca' ƚafoƚya. Tehue'ela' nafot'ƚeyacu. 38 Camilhuo': Toƚsa'hueƚe ƚiPoujna caifa. Toƚmiƚe: “Ima' tommetsola' no'eyacu canic' jiƚpe ƚomemats'”. 10 Jesús ijoc'i'mola' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi ticuaiyunca pe lopa'a. Epi'i'mola' liƚmane tipa'antsola' lontahue, jouc'a tixaƚ'mentsola' lafcualƚay, jahuay liƚcuana, jahuay liƚpumla. 2 Iƚniya limbamaj coquexi' lecui'impola' lan Apóstole. Jifa'a iniƚiya liƚpuftine: Cal te'a Simón, iƚque ƚecui'impa Pedro, jouc'a Andrés iƚque ipima Simón. Jacobo i'hua Zebedeo, jouc'a Juan, iƚque ipima Jacobo. 3 Felipe, jouc'a Bartolomé, Tomás, jouc'a Mateo iƚque in'najtsi'iyalepa. Jacobo i'hua Alfeo, jouc'a Tadeo. 4 Ƚocuena Simón, ai'a tihuej'ma Jesús iƚque anuli liƚpicuejma' lan xanuc' nocuapá: “Lunƚu'e'me ƚalamats'”, jouc'a Judas Iscariote, iƚque nocuya Jesús. 5 Jesús umme'mola' iƚniya limbama' coquexi'. U'i'mola' lo'eyacu. Timila': ―Aimonƚe'me petsi aimimetsaicoyi ȽanDios. Aimoƚtsuflai'me ƚiƚpiƚeloƚya' lun Samaria. 6 Tonƚeƚe pe lomana' lixanuc' Israel, iƚniya laƚpimaye ti'onƚcospola' to lam mot'ƚ lejac'pola'. 7 Tulu'itola': “ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a itsiya ti'hua tijoc'ila' lixanuc'. Tolapenufle.” 8 Imanc' toƚsaƚ'metola' lafcualƚay, toƚmaf'i'itola' limanapola'. Toƚsaƚ'metola' litejpola' cahui lepra, San Mateo 9​, ​10
  • 26.
    18 timanenca limpio. Tolipa'atola' lontahueiƚne litsuflaipá lan xanuc'. Iya' nepi'ipolhuo' loƚmane. A'i cai'najtsi'ilhuo'. Imanc' jouc'a aimoƚ'najtsi'i'mola' lan xanuc', ma le'a toƚsaƚ'metola'. 9 ’Jiƚpe loƚfi'ejma' loƚxinidoƚ, aimoƚtai'me tomí, ni axpe', ni huata. 10 Aimoƚtai'me ponta lane. Aimoƚtai'me oque' loƚtsamalo. Aimoƚtai'me coƚc'eji'. Aimoƚtai'me colummejcofcoyacu. Ticuanni: “No'epa canic' tepi'im'me ƚoteja”. Jouc'a imanc' aimehue'eyacolhuo'. 11 ’Ni petsi quiƚya' loƚtsuflaiyacu, ja'ni al cueca' quiƚya' o ja'ni a'hua quiƚya', tolahueta lejut'ƚ anuli cal c'a xans. Moƚmana' jiƚpe liƚya' ma le'a jiƚpe lajut'ƚ toƚmajnta. 12 Moƚtsuflai'me lajut'ƚ toƚnontsola' lan xanuc' nomana' jiƚpiya. Toƚmitsola': “ȽanDios tipaxnetsolhuo'”. 13 Ja'ni jiƚpe timana' lan c'a xanuc' ȽanDios tipaxne'mola'. Ja'ni a'i, ȽanDios tipaxne'molhuo' ma le'a imanc'. 14 Ni petsi liƚya' o ni petsi lajut'ƚ ja'ni aimepenufinnilhuo', aimiquimf'ennilhuo', tolipalunca jiƚpiya. Tolunafle loƚ'mitsi', aimitaƚijm'molhuo' loƚ'mitsi' ni toƚta'a ƚepi camats'. 15 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ticuaihuo al Cuecaj Quitine titeƚ'mim'mola' lan xanuc' nimajmpá Sodoma y Gomorra, iƚniya lixcay quiƚeloƚya'. Iƚe Litine xonca titeƚ'mim'mola' lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' petsi aimepenufinnilhuo' imanc'. 16 ’Imanc' laixanuc' ti'onƚcospolhuo' to lam mot'ƚ, iƚne aimi'iya mipa'neyacoƚtsi. Iya' cummelhuo' tonƚe'me pe lomana' lan xanuc' lo'onƚcospola' to lan lobo, iƚne oyac'la quinneja. Toƚta'a ticuicomma ti'iƚa' acueca' loƚpicuejma' to ƚainofaƚ. Ƚinca aimi'onƚcotolhuo' loƚ'ejma' to lainofat'ƚ liƚ'ejma'. Imanc' xonca ti'onƚcotsolhuo' to lam paloma, iƚniya aimi'eyi quixcay. 17 ’Tonƚ'e'etsoƚtsi cuenna. Aimoƚ'huaiyijm'mola' loƚf'as xanuc'. Iƚne ticu'molhuo' ticuaita quiƚmane lan xanuc' noxpijpá lataiqui'. Tileco'molhuo' ƚajut'ƚi petsi lafoƚyomma. Jiƚpe titeƚ'mitolhuo', titajncotolhuo' ixmi. 18 Imanc' ts'alihuequi, tileconnolhuo', ticuai'ennolhuo' pe lomana' nocuxepá, jouc'a pe lomana' lan tsila' quincuxepá. Imanc' tolu'itola' naitsi iya'. Toƚta'a tolu'itola' locuenaye xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. 19 Ja'ni ticutsolhuo' aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimoƚcua'me: “¿Te caƚmiyacola' iƚniya? ¿Te caƚtalai'ecoyacu?” Ticuaitsi al 'hora loƚpalaiyacu, maƚpe 'hora, tolapenuf'me coƚtaiqui'. 20 Iƚe lataiqui' loƚpalaiyacu a'i coƚtaiqui' imanc', toƚpalai'me lataiqui' lomiyacolhuo' ƚi'Espíritu Santo coƚ'Ailli'. 21 ’Ƚapima ticu'ma ƚipima tima'anƚe. Cal xans ticu'ma ƚi'hua. Lanaxque' titsolicu ti'e'me laic' quiƚ'ailli' quiƚ'máma', ticu'me, lan xanuc' tima'antsola'. 22 Ni petsi loƚmanc'eyacu ti'e'molhuo' laic', imanc' ts'alihuequi. Toƚ'ommoƚaitsa lo'iyacolhuo', ti'hua toƚ'ommoƚaitsa, tijouƚa' tolunƚul'me. 23 Ja'ni jiƚpe anuli liƚya' tihuetsoquinnilhuo', ti'ennilhuo' lixcay, aimicoƚ'molhuo' tunƚeƚe locuena quiƚya'. Iya' iƚque San Mateo 10
  • 27.
    19 cal Xans Ƚiximpacal profeta pu'hua lema'a. Camilhuo' al ƚinca: Aimoƚ'ommaiyacu moƚcuaiyacu jahuay ƚipiƚeloƚya' ƚamats' Israel, ma mehue'e cacuaiconanni. 24 ’Cal xans mihuequi ƚipomxi, ja'ni iƚque ƚomxi titeƚcoƚa', cal xans jouc'a titeƚco'ma. Jouc'a ƚapoujna y ƚimozo ma' anuli tuyalaico'me. 25 Ja'ni tuyaicoƚa' ma to muyaicojma ƚipomxi, tixoj'ma queta iƚque cal xans. Jouc'a cal mozo, tixoj'ma queta ja'ni tuyaicoƚa' ma to muyaicojma ƚipoujna. Ja'ni timinƚe ƚapoujna cajut'ƚ: “Ima' monta'a Beelzebú”, ƚinca xonca lixcay tinesc'e'em'mola' lixanuc'. 26 ’Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me: “Lan xanuc', ¿te caƚ'eyaconga'?” Ticuaita litine texiquim'me letamuyiya, tixim'me jahuay lemiya. 27 Iƚe laifmipolhuo' lipuqui' imanc' toluya'aƚe litine. Iƚe loƚquimf'epa mixolai'innilhuo', imanc' toluya'aƚe ujfxi al toncay ƚajut'ƚi. 28 Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me: “¿Te caƚ'eyaconga' lan xanuc', ilne noma'ahualepá?” Iƚniya ma le'a tima'ayi al cuerpo. Ƚoƚ'alma aimi'iya mima'ayacu. Toƚspaic'eƚe iƚque ƚacani'eyacola' lan xanuc' jipu'hua ƚunga. Jiƚpe timajnta, liƚcuerpo jouc'a ƚiƚ'alma. 29 ’Oquexi' lan gorrión ticuquinnila' ma le'a to oquej centavo. Tama ahuata liƚpitali iƚne lacaƚ'hui coƚ'Ailli' aimetets'ila'. Ja'ni anuli tecangemma ƚamats' coƚ'Ailli' ixina' iƚe li'ipa. 30 Xonca ti'nujuaitsilhuo' imanc'. Joupa ixhuej'meya tojua mipa'a ƚajuac quitefque ƚoƚjuac, ixina' ja'ni tecangemma anuli. 31 Aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimixpailij'molhuo' lo'iyacolhuo'. ȽanDios tixinnilhuo' acueca' loƚpitali. Tama axpela' lacaƚ'hui aimi'iya mulijyacolhuo'. 32 ’Ja'ni anuli cal xans timitsola' lif'as xanuc': “Iya' nimetsaijma Jesús”, iya' ninJesús jouc'a quimetsaico'ma iƚque cal xans. Camita cai'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a: “Iƚque lihuequi iya'”. 33 Ja'ni anuli cal xans timitsola' lif'as xanuc': “Iya' aicainimetsaijma Jesús”, iya' jouc'a aiquimetsaicoya iƚque cal xans. Camita cai'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a: “Iƚque aicalihuequi iya'”. 34 ’Aimoƚcua'me: “Iƚque Jesús icuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' ti'e'e'mola' anuli lan xanuc'”. A'i. Aicuaicoco'ma tifuli'i'moƚtsi. 35 Aicuaicoco'ma tenajtsoƚtsi. Cal xans tixtuc'o'ma qui'ailli'. Ƚahuats' tixtuc'o'ma qui'máma'. Ƚahuahua tixtuc'o'ma ƚihuahua. 36 Cal xans, ma lipimaye tixtuc'o'me, ti'e'me laic'. 37 ’Cal xans xonca no'epola' capic'a qui'ailli', qui'máma', iƚque aimi'iya malihuejya. Jouc'a ja'ni xonca no'epola' capic'a ƚi'hua camijcano o ƚi'hua cahuats' aimi'iya malihuejya. 38 Iya' ƚinca cateƚco'ma. Cal xans noxpic'epa aimiteƚco'ma, iƚque nocuapa: “Aicapenufya lainencruz”, iƚque aimi'iya malihuejya. 39 Cal xans ts'ipic'a tixinƚa' al c'a capajnya iƚque tejac'ma lipitine. Cal xans ƚalihuequi tama tima'anƚe, iƚque tulij'ma lipitine. 40 ’Cal xans ƚapenufpolhuo' lapenufinga' iya'. Iƚque ƚalapenufpa lapenufinga' iƚque Ƚalummepa. 41 Lapi'inyacu anuli cal profeta, ma' San Mateo 10
  • 28.
    20 anuli tepi'im'me calxans ƚepenufpa cal profeta, ticua: “Iƚque tuya'e' lonespa ȽanDios”. Lapi'inyacu cal xans naihuejpa lataiqui' locuxepa ȽanDios ma' anuli tepi'im'me iƚque ƚepenufpa. 42 Cal xans nopalaicopola' iƚna'a lan tsocay, nocuapa: “Iƚna'a ilihuequi Jesús”, tijouƚa' tuhui'i al c'a caja' tixnaƚa' anuli iƚniya, iƚque nocupa caja' ƚinca ti'najtsem'me. Al ƚinca iƚta'a laifmipolhuo'. 11 Jesús ixc'ai'i'mola' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi ipanni jiƚpiya. Ti'huaf'caita locuenaye quiƚeloƚya' Galilea. Timuc'itola' lan xanuc', tuya'ata te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios, iƚe lataiqui' ac'a loya'apa. 2 Iƚne ƚitiné Juan Bautista itats'iya. Icuej'ma lo'epa cal Cristo. Umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi, timila': ―Tonƚeƚe. 3 Tolicuis'etsa Jesús, toƚmitsa: “Itsiya aƚ'huaicoyi ƚocuaiya anuli Ƚommeya ȽanDios. ¿Te ma' ima'? o ¿te ti'hua aƚ'huaico'me ƚocuaiya?” 4 Toƚta'a icuis'e'me Jesús. Iƚque italai'e'e'mola', timila': ―Ne'. Tonƚeƚe, toƚcuaitsa pe lopa'a Juan tolu'itsa loƚcuejpa, loƚsimpa. Toƚmitsa: 5 Tehuetsaleyi lan fohue, tiyenayi lan coxo, tixaƚconnala' ts'ilehui lepra, ti'inala' limpio, ticuejnayi lan taƚpe, timaf'inayi limanapola', lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca tu'innila' Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. 6 Jouc'a toƚmitsa Juan: “Cal xans natenƚcocopa lai'ejma', iƚque ƚinca ac'a loyaicoya”. 7 Iyena'me loquexi' ts'ilihuequi Juan. Jesús ipango'ma ipalaico'ma iƚquiya. Timila': ―¿Te coƚtsecohuo'me jipu'hua pe ailopa'a quiƚya'? ¿Te coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te oƚnespá oƚsinhuo'me anuli al jaxa tife'ne ƚahua'? 8 Ja'ni a'i, ¿te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te oƚsinhuo'me anuli cal xans nopo'nopa al c'a lipijahua', acueca' lipitali? A'i. Lan xanuc' nopo'nopá liƚpijahua' acueca' al c'a timajnyi ƚilejut'ƚi lan rey. 9 ’¿Te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi coƚsinhuo'me? ¿Te oƚsinhuo'me anuli cal profeta? Aƚinca oƚsinhuo'me anuli cal profeta, iƚque Juan. Iƚque tuliquila' lam profeta, xonca acuecaj xans. 10 Al Paxi Liniƚingiya joupa ipalaicopa Juan ticuaihuo. Ticua: ¡Aƚquimf'eƚa'! Cumme'ma ƚainepaluc. Iƚque ti'huaj'me'mo', tuya'a'ma ima' tocuaihuo. Tilanc'e'e'mo' lopene, pe lofmuyaicoya. 11 Camilhuo' al ƚinca: Iƚque Juan acueca' xans. Ailopa'a caca'no' quipo'nopa ƚi'hua to iƚquiya. Tama aimi'iya mi'onƚyacola' to Juan, ja'ni joupa itsufaipa petsi locuxeyopa ȽanDios Nopa'a lema'a, tama xonca aca'hua xans, iƚque cal xans joupa ulijnapa Juan. 12 ’Lan xanuc' niquimf'epá loya'apa Juan Bautista ehue'me te co'iya mepenufyacola' ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a. Itsiya ma' anuli tehueyi, iƚpic'a tepenuftsola'. 13 Li'huamma Juan enanƚcopa lataiqui' loya'apa San Mateo 10​, ​11
  • 29.
    21 lo'iya, iƚe liniƚijmpaMoisés jouc'a liniƚijmpa lam profeta. 14 Iniƚijmpá: “Ticuaicohuo cal profeta Elías”. Joupa enanƚpa iƚe lataiqui'. Juan Bautista ma' iƚque Elías. Ja'ni tolapenuf'me laifmipolhuo' toƚsim'me toƚta'a. 15 Naitsi nocuejpa aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 16 ’¿Te caif'onƚicoyacolhuo' imanc' moƚmana' itsiya'? ¿Te ts'i'ic' loƚ'ejma'? Ca'onƚico'molhuo' to jipu'hua laica'uhuay nocutshuoƚanna pe locucaleyompa. Tijoc'iyi, timinnila' liƚf'as ca'uhuay: 17 “Illanc' aƚfus'mipá laƚjaxa, aƚpic'a toƚsouƚe. Aicoƚsahua'. Lunac'lipá ihuotsoqueya, aicoƚjoliqui'.” 18 ’Ma toƚta'a imanc' loƚ'ejma'. Ailopa'a catenƚcocoyacolhuo'. Juan Bautista aimitesma to moƚtetsoyi, aimixnay vino. Toƚcuayi: “Iƚque itsufaipa ƚiponta'a Satanás”. 19 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' aicuai'ma fa'a li'a ƚamats' catesma to moƚtetsoyi imanc', caxnay al vino. Imanc' aƚnesc'e'e, toƚcuayi: “¡Toƚsinƚe! Iƚca'a cal xans intetsopa, in‑xnatsaipa. Liƚejmale in'najtsi'iyale jouc'a locuenaye lan xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.” ’Ƚinca ȽanDios acueca' ac'a lipicuejma', toƚta'a timujyi iƚne pe naihuejcopá, jouc'a acueca' ac'a liƚpicuejma'. 20 Jesús ipango'ma inesco'mola' iƚne ƚiƚeloƚya' petsi li'ehuo'ma axpe' acueca'. Ipalaico'mola' iƚne lan xanuc' pe aiquiƚsuej'meya. Ines'ma te ts'i'ic' loyalaicoyacu. Ticua: 21 ―Ima' miƚya' Corazín, ¡acueca' lofteƚcoya! Jouc'a ima' miƚya' Betsaida, ¡acueca lofteƚcoya! Jiƚpiya loƚxanuc' ixim'me al cueca' lo'epa ȽanDios, aiquiƚsuej'meya. Luyaipa quitine lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón ja'ni coƚa' ixim'me toƚta'a iƚniya coƚa' tixhuej'menacu, tipo'no'me liƚpijahua' ayolca, timet'ƚi'me capi' liƚ'a, timujco'moƚtsi ixhuej'menamma liƚjunac'. 22 Al Cuecaj Quitine Locuaicoya ȽanDios titeƚ'mi'mola' iƚne ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón jouc'a liƚxanuc', xonca titeƚ'mi'molhuo' imanc' miƚeloƚya' Corazín y Betsaida. 23 ’Ima' miƚya' Capernaum, ¿te to'nof'e'moxi xonca al toncay? ¿Te ti'onƚcoto' to ȽanDios? A'i. Ti'oc'em'mo'. Toxinnoxi jiƚpe al muf. Jiƚpe liƚya' loƚxanuc' ixim'me al cueca' lo'epa ȽanDios, aiquiƚsuej'meya. Luyaipa quitine lan xanuc' nimajm'me liƚya' Sodoma, ja'ni coƚa' ixim'me toƚta'a iƚniya tixhuej'menacu, coƚa' a'i mecaniya liƚpiƚya'. 24 Iya' camilhuo': Al Cuecaj Quitine Locuaicoya, ȽanDios titeƚ'mi'mola' liƚya' Sodoma jouc'a lixanuc', jouc'a titeƚ'mi'molhuo' ima' miƚya' Capernaum jouc'a loxanuc', xonca titeƚ'mi'molhuo'. 25 Iƚniya ƚitiné Jesús ipalaic'opa qui'Ailli', timi: ―Mai'Ailli', ima' iƚPoujna lema'a y li'a ƚamats'. Cax'najtsi'ihuo' lof'epa. Tomuc'ila' laixanuc', iƚne lo'onƚcospola' to la'uhuay. Mepi'ipola' liƚpicuejma', ticuec'eƚe laitaiqui'. Lan xanuc' ts'iƚsina', xonca nixhuepá, aicomepi'ila' toƚta'a liƚpicuejma'. Iƚniya iximpá ipime laitaiqui', to emiya. Aimi'i muhuaƚcufyi. 26 Aƚinca mai'Ailli', toƚta'a loxpic'epa, toƚiya latenƚcocopo'. 27 ’Cai'Ailli' jahuay lapi'ipa cacuxe'etsola'. Iya' i'Hua ȽanDios San Mateo 11
  • 30.
    22 lan xanuc' aimi'iyamaƚsingufya iya' laipicuejma'. Ma le'a cai'Ailli' aƚsingufi. Lan xanuc' jouc'a aimi'iya mixingufyacu cai'Ailli' te ts'i'ic' lipicuejma'. Ma le'a iya' ƚi'Hua aixingufi. Iya' caxpic'e naiƚne laifmuc'iyacola', iƚne camuc'ila' te ts'i'ic' lipicuejma' cai'Ailli'. Iƚne ƚinca timetsaicoyi cai'Ailli'. 28 ’Imanc', ja'ni joupa ixojtolhuo', ja'ni toƚsinyi ipime lapajnya, tonƚouyunca, capenuf'molhuo'. Iya' cunxac'i'molhuo'. Tuyai'ma ƚoƚpixoqui. Cunxoc'i'molhuo' cunlata. 29 Lihuejcoƚa', iya' camuc'i'molhuo'. Iya' a'i noyac'. Iya' nin manxu. Catinu'ena'molhuo' ƚolunxajma'. Aimoƚsinconayacu ipime ni acumta lapajnya. 30 Iƚe laitaiqui' laifcuxe'eyacolhuo' a'ij cumta, jouc'a laifmuc'iyacolhuo' a'i quipime lananƚcoya. 12 Iƚniya ƚitiné, anuli litine conxajya, Jesús jouc'a ts'ilihuequi tuyalaicoyi jiƚpe lifayiya cal trigo. Ts'ilihuequi tunle'eyi. Ipango'me ipa'a'me ƚixpaj trigo, titeji. 2 Lan xanuc' fariseo ixim'me, timiyi Jesús: ―¡Toxinƚa' lo'epa ts'ihuejhuo'! ¿Nai lepi'ipola' lane ti'e'me toƚta'a? Itsiya litine conxajya. 3 Jesús timila': ―Imanc', ¿te a'i coƚsuec' li'epa cal rey David, munle'eyi juaiconapa iƚque jouc'a liyejmalepá? 4 David itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios, itepa lam paxi ca'í ƚopa'a jiƚpe, epi'i'mola' ƚa'i liƚejmale, itepá jouc'a. Iƚque ƚa'i ma' i'huexi ȽanDios. Aimi'iya mitejnyacu. Ma le'a la'aillí notepá. 5 ’Al Paxi Ƚiniƚingiya tuya'e' lo'eyacu la'aillí litine conxajya. Imanc', ¿te aicoƚsuec' iƚe lataiqui'? Itine conxajya iƚniya ti'eyi canic'. Tama itine conxajya ailopa'a quiƚjunac', maƚpe al cuecaj xoute' ti'eyi canic'. 6 Iya' camilhuo': Fa'a tipa'a anuli xonca acueca'. Iƚque tuliqui al cuecaj xoute'. 7 ’Imanc' aicoƚcueca litaiqui' ȽanDios lonespa: Imanc' tama toƚma'ala' linneja, aƚsufco'ma, aimalatenƚcocojma iƚe lonƚ'epa. Xonca aipic'a toƚsintsola' cuanuc'la loƚf'as xanuc'. Coƚa' oƚcuej'me jiƚiya lataiqui' aimoƚcufyacola' lalihuequi, iƚniya ailopa'a toƚta'a quiƚjunac'. 8 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ma iya' cacuxe litine conxajya. Ti'hua laimane cu'itsola' laixanuc' lo'eyacu iƚe litine. 9 Jesús uyaico'ma jiƚpiya. Icuaitsi lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc', itsufai'ma. 10 Jiƚpe tipa'a anuli cal xans ijuƚpa limane. Jouc'a timana' lan xanuc' tehueyi te co'iya micufyacu Jesús. Iƚne icuis'e'me, timiyi: ―Litine conxajya, ¿te ȽanDios ticu lane tixaƚ'mentsola' lan xanuc'? 11 Jesús timila': ―Anuli imanc', ja'ni ƚimoƚ timefmaitsi al pu'hua litine conxajya, ¿te a'i mipa'aya? Ƚinca tipa'a'ma. Tama itine conxajya ailopa'a nonesya, aimiminyacu: “Aimi'iya”. 12 Cal xans aimi'onƚspa to cal moƚ, xonca ipitali iƚque. Litine conxajya ƚinca tipa'a lane aƚ'eƚe al c'a. 13 Lijoupa linespa toƚta'a, timi cal xans: San Mateo 11​, ​12
  • 31.
    23 ―To'nijla' lomane. Cal xansi'nij'ma limane. Ixaƚcona'ma. Ilajn‑na'ma limane, ma to locuena limane. 14 Lan xanuc' fariseo ipalunca jiƚpe lajut'ƚ. Efot'ƚe'moƚtsi, tixpic'eyi lo'eyacu tima'anƚe Jesús. 15 Jesús ixina' lonespa iƚne lam fariseo, i'huana'ma. Axpela' lan xanuc' ihuej'me. Ixaƚ'mena'mola' jahuay lafcualƚay. 16 Ixc'ai'i'mola', timila': ―Aimoluyout'ƚe'me lai'e'epolhuo'. 17 Iƚe li'ejma' Jesús tenanƚi lataiqui' loya'apa cal profeta Isaías, iƚe lataiqui' tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: 18 Jifa'a ƚai'huijf'epa, iƚca'a ƚo'epa laipenic'. Ma iƚca'a ca'ay capic'a, latenƚcocojma lipicuejma'. Capi'i'ma ƚai'Espíritu Santo. Tuya'a'ma pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne aicalimetsaijma, tu'i'mola' pe lopa'a al ƚijca cane. 19 Aimifulecoya cataiqui' ni aimipalaiya ujfxi. Aimicaxhuaiya lane mija'aya ujfxi. 20 Iƚque juaiconapa amanxu, aimunƚajyacola' nulemma iƚniya lo'onƚcospola' to lix'meya jaxa. Jouc'a aimipic'eyacola' liƚpepalc'o' tama timufqui. Ma muliquila' no'epá laic', timuj'ma nulemma te ts'i'ic' al c'a cane. 21 Itsiya timana' lan xanuc' a'i calimetsaijma, iƚniya ti'huaiyijm'me iƚca'a ƚai'huijf'epa, tines'me: “Iƚca'a ƚinca lunƚu'e'monga'”. Toƚta'a luya'apa cal profeta Isaías. 22 Ilec'mentsa Jesús anuli cal xans ƚitsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás. Ƚonta'a i'e'epa cal xans afo', jouc'a aimipalay. Jesús ixaƚ'mena'ma cal xans. Ipalaina'ma, ehuetsalena'ma. 23 Lan xanuc' ixoconni quileta. Ticuayi: ― ¡Xinƚa'! Iƚque Jesús ti'ay al cueca'. ¿Te aga iƚque ƚacui'impa ƚi'Hua David? 24 Lan fariseo icuej'me iƚe lonespa lan xanuc', ticuayi: ―Iƚque cal xans, epi'ipa limane nocuxepola' lontahue cuftine Beelzebú, toƚta'a tipa'ala' lontahue. 25 Jesús ixina' locuapa liƚpicuejma', timila': ―Anuli al cuecaj nación, ja'ni tenajtsoƚtsi lixanuc', iƚiya al nación tejac'ma. Jouc'a anuli liƚya', o anuli lajut'ƚ, ja'ni tenajtsoƚtsi liƚsanuc', iƚiya liƚya' o jiƚniya lan xanuc' aimipajnya quiƚpujfxi, tijou'mola'. 26 ’Ma' anuli Satanás ja'ni iƚque tipa'ala' lipontahue joupa enajpoƚtsi iƚniya. Coƚa' aimipajnya quipujfxi. Ja'ni toƚta'a li'ipa, ¿tej co'huacopa limane itsiya? 27 ’Iya' ja'ni iƚque Beelzebú nalapi'ipa laimane, ja'ni toƚta'a quipa'ala' lontahue, ¿naitsi nepi'ipola' liƚmane iƚne loƚxanuc' naipa'apá lontahue? Ma iƚniya loƚxanuc' timuc'i'molhuo' imanc' imenajpolhuo'. 28 O ¿te ja'ni ȽanDios nalapi'ipa ƚi'Espíritu quipa'atsola' lontahue? Ja'ni toƚta'a laimane, ti'iƚa' coƚsina' jifa'a tipa'a ȽanDios cal Cuecaj Rey. Iƚque ticuxe. 29 ’Nij naitsi mi'iya mitsufaiya lejut'ƚ cal xans ts'ipujfxi, miƚonc'e'eya ƚi'hueca. Ate'a San Mateo 12
  • 32.
    24 tifi'e'mola' limane', li'mitsi'iƚque cal xans ts'ipujfxi. Tijouƚa', ƚinca nipajnya titsufai'ma lejut'ƚ, tiƚonc'e'e'ma ƚi'hueca. 30 ’Naitsi aicalihuequi, iƚque aƚ'ay laic'. Naitsi aimefot'ƚela' lan xanuc' to laif'epa, iƚque tica'nennala'. 31 ’Iya' camilhuo': Jahuay lixcay li'epa, jahuay linesc'epoƚtsi lan xanuc', ti'i'ma timenc'e'ecom'mola'. Le'a nonesc'epá cataiqui' cal Espíritu Santo aimi'iya mimenc'e'econyacola'. 32 Cal xans naƚnesc'e'epa cataiqui', ti'i'ma timenc'e'ecom'me. Cal xans nonesc'epa cataiqui' cal Espíritu Santo, iƚque aimimenc'e'econyacu. Mipa'a fa'a li'a ƚamats' o jipu'hua locuenaj quitine, iƚquiya titai'ma lijunac'. 33 ’Ja'ni tolimetsaicoyi ac'a ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe ac'a al 'ec. O ja'ni tolimetsaicoyi a'ijc'a ƚi'as, jouc'a tolimetsaicoƚe a'ijc'a al 'ec. Al 'ec ƚi'as timuj'ma te ts'i'ic' iƚe al 'ec, ja'ni ac'a c'ec o a'ijc'a. 34 Imanc' loƚpicuejma' ti'onƚcospa to lipicuejma' ƚacaƚpo'. Imanc' unc'ixcay xanuc'. ¿Te co'iya moƚpalaiyacu al c'a cataiqui'? Ma to lipicuejma' cal xans, ja'ni al c'a o ixcay, ma toƚta'a lopalaicoya. 35 Cal c'a xans tipalaijma al c'a litaiqui', ma to mipa'a lipicuejma'. Cal xans ts'ixcay quipicuejma' tipalaijma ixcay litaiqui' ma to mipa'a lipicuejma'. 36 ’Iya' camilhuo': ¡Toƚpo'noƚe cuenna te ts'i'ic' loƚnesyacu! Ticuaitsi al Cuecaj Quitine ȽanDios cal Juez ticuis'etolhuo' anuli anuli, timitolhuo': “¿Te coƚnescopa toƚta'a?” 37 Ja'ni oƚnes'me al c'a, ȽanDios tepenuftolhuo', tixinnolhuo' unc'ic'a xanuc'. Ja'ni oƚnes'me lixcay, ȽanDios aimepenufyacolhuo', tixinnolhuo' a'ijc'a. 38 Oquexi' afantsi lan xanuc' fariseo, oquexi' afantsi lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, italai'e'e'me Jesús, timiyi: ―Momxi, aƚpic'a aƚsinƚe ja'ni aƚinca lepi'ipo' lomane ȽanDios. Aƚmihuo': To'eƚa' al cueca'. 39 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Lixcay xanuc' pe necanujpá ȽanDios, pe aimihuejyi, ma le'a iƚpic'a aƚsinƚa' ca'eƚa' al cueca'. Ma toƚta'a imanc' loƚ'ejma'. Ailopa'a caifmuc'iyacolhuo'. To li'ipa cal profeta Jonás luyaipa quitine, ma toƚta'a aƚ'i'ma iya'. Iƚe ƚinca toƚsim'me. 40 Jonás icoƚ'ma afane quitine afane quipuqui' jiƚpe licu'u cal cueca' catu ƚinuc'ma. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aƚcoƚta afane quitine afane quipuqui' licu'u ƚamats'. 41 ’Ticuaitsi al Cuecaj Quitine imanc' tolacaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Jouc'a tecaxingoƚaita lan xanuc' nimajmpá liƚya' Níneve, jiƚpiya Jonás luya'ahuo'ma litaiqui' ȽanDios. Iƚniya lun Níneve ticuftolhuo'. Iƚne iquimf'e'me lu'i'mola' Jonás, ixhuej'menanca. Itsiya imanc' toƚquimf'eyi anuli xonca cal cueca', aimoƚsuej'memma. 42 ’Jiƚpe al Cuecaj Quitine lan xanuc' tecaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Imanc' tolacaxingoƚaita. Jouc'a tecaxhuaita ƚaca'no' nicuxepa anuli ƚamats' juaiconapa aculi' al 'ocay. Iƚque ƚaca'no' ticuftolhuo'. Xonca al c'a li'ejma' iƚque. I'hua'ma juaiconapa itoqui lane. Icuaitsi icuej'ma San Mateo 12
  • 33.
    25 locuapa cal reySalomón. Iƚque acueca' lipicuejma'. Itsiya, imanc' tama toƚquimf'eyi anuli cal cueca' xonca, tolatets'iyi. 43 ’Anuli ƚixcay conta'a, lipanni licuerpo cal xans, ti'hualeco'ma pe ailopa'a caja'. Tehue petsi conxac'eya, aimixina. 44 Ticua: “Aipainamma. Ai'huanapa lainejut'ƚ pe lainipayomma.” Licuaitsi jiƚpiya tixim'ma ixcuajma', itaf'uyiya, i'huáqui al c'a. 45 Tixinƚa' toƚta'a ti'hua'ma, tilecotola' ocuenaye acaitsi lontahue xonca ixcay. Titsuflai'me jiƚpiya licuerpo cal xans, timajm'me. Toƚta'a xonca acueca' loyaicoya iƚque cal xans. Al te'a le'a anuli ƚonta'a i'hueca, tijouƚa' ti'i'mola' apaico lontahue. Toƚta'a loluyalaicoyacu imanc' moƚmana' itsiya. A'ij ƚijca loƚpicuejma'. 46 Jesús mipalaic'ola' lan xanuc', icuaiyunca qui'máma' jouc'a lipimaye. Ecaxoƚ'me ƚuna. Iƚpic'a tipalaic'oƚe. 47 U'im'me Jesús, imim'me: ―Icuai'me co'máma' jouc'a lopimaye. Tecaxoƚanna ƚuna. Iƚpic'a tipalaic'otso'. 48 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Fa'a, ¿ja'ni ailopa'a cai'máma', ailomana' laipimaye? 49 Tenats'ila' ts'ilihuequi, ticua: ―Jifa'a comana' cai'máma' jouc'a laipimaye. 50 Iƚque naihuejcopa Cai'Ailli' Nopa'a lema'a, ma jiƚque aipima o ai'máma'. 13 Maƚpiya litine Jesús ipanni jiƚpe lajut'ƚ, icutshuai'ma ƚema al cueca' quin'nuhua'. 2 Axpela' lan xanuc' icuaitsa pe lopa'a Jesús. Iƚque if'aj'ma anuli al barco, icutsmai'ma jiƚpiya. Iƚe al barco tecaxc'o jiƚpe laja', jahuay lan xanuc' tecaxoƚanna ƚema al cueca' quin'nuhua'. 3 Jesús axpe' i'onƚico'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila': ―Cal xans ipanni ica'nehuo'ma lam fanuj trigo. 4 Mica'ne lam fanu' hualca ecangoƚaitsa lane. Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a icuaitsa, itejn‑na'me. 5 ’Hualca lam fanu' i'nif'coƚaitsa jiƚpiya ƚixmi capic, tejuaf'ya huata ƚacamats'. Ma axolof ƚacamats' aiquicoƚ'ma, lam fanu' ila'ma. 6 Lif'aj'ma cal 'ora, epatsi ƚinu', lam fanu' lilapa ipi'e'mola'. Huata ilanc'epoxi ƚaiquime, ijuƚna'ma. 7 ’Hualca lam fanu' itsuc'huaita pe lopa'a ƚitac'. Iƚque ƚitac' itoj'ma, ejec'ona'ma ƚilapa cal trigo. 8 ’Hualca lam fanu' etojmoƚaitsa cal c'a camats'. Iƚne ƚinca ila'ma, itoj'mola', ipanni ƚixpa. Anuli ipammaitsi amaxnu, ocuena ipammaitsi afanej nuxans, ƚocuena ipammaitsi anuxans quimbama'. 9 ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 10 Ts'ilihuequi Jesús iƚoc'oƚai'me. Icuis'e'me, timiyi: ―Ima', ¿te cofmuc'icopola' toƚiya? Aimo'ila' acuajmaica cataiqui'. 11 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Imanc' ȽanDios epalc'o'ipolhuo' loƚpicuejma'. Oƚcueca lipime cataiqui'. Oƚcueca lo'iya jiƚpiya petsi lan xanuc' tihuejcoyi ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Locuenaye lan xanuc' aiquiƚcueca. 12 Cal xans ja'ni ticueca, xonca ticuej'ma, tuyaf'ma lipicuejma'. Cal xans ja'ni aiquicueca, tejac'e'ma iƚe lixina'. 13 Iƚne: “Tama tehuelojnyi, San Mateo 12​, ​13
  • 34.
    26 aimixinyi; tama tiquimf'eyi, aimicuejyi.”Toƚiya laifpalaic'opola' iƚniya a'ij cuajmaica cataiqui'. 14 Jiƚne lo'ipola' enanƚcopa luya'apa cal profeta Isaías, ticua: Toƚquimf'e'me, ti'hua toƚquimf'eyi, aimoƚcuec'eyacu. Tolahuelojm'me, ti'hua tolahuelojnyi, aimoƚsinyacu. 15 Al ƚinca liƚpicuejma' iƚne lan xanuc' i'ipa ta. Tama tipa'a liƚs'mats'i', afule micuec'eyi. Ixpoƚ'mipá liƚ'u'. Ja'ni coƚa' aimi'e'me toƚta'a tixingo'me liƚ'u', tiquimf'eco'me liƚs'mats'i', laitaiqui' titsufai'ma liƚpicuejma', aƚcuec'e'ma, tipailinacu, titsuflaina'me al c'a cane, toƚta'a caxaƚ'mena'mola', quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'. 16 ’Imanc' ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Toƚsinyi, toƚquimf'eyi. 17 Iya' camilhuo' al ƚinca: Luyaipa quitine axpela' lan xanuc' tijanajyi coƚa' tixinƚe iƚe loƚsimpa itsiya imanc'. Iƚniya lam profeta jouc'a locuenaye lan xanuc' naihuejpá locuxepa ȽanDios, aiquixim'me. Tijanajyi coƚa' tiquimf'eƚe iƚe loƚquimf'epa itsiya imanc'. Aicu'innila' iƚiya lataiqui'. 18 ’Aƚquimf'eƚa'. Cuhuaƚc'e'e'molhuo' lataiqui' loya'apa te ts'i'ic' li'ipa jiƚpiya leca'nimpa cal trigo. 19 Itsiya ȽanDios cal Rey Nopa'a lema'a tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. Cal xans noquimf'epa iƚe lataiqui' ja'ni aimicueca ti'i'ma to li'ipa jiƚpiya ƚecangemma lane lam fanu'. Ticuaihuo ƚonta'a, tipa'ena'ma lataiqui', iƚiya lifapa lipicuejma' cal xans. 20 ’Iƚe huata ƚacamats' lifaf'impa jiƚpe ƚixmi capic ti'onƚcospa to cal xans micuej'ma lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, tepenuf'ma, tixojco'ma queta. 21 Iƚque tihuequi le'a oque' fane' quitine, lataiqui' aimif'acay ƚime jiƚpe lipicuejma'. Ticuaitsi lixhuejma', o lan xanuc' tixtuc'oyi mihuequi iƚe lataiqui', iƚque aimihuejcoya, tenaj'moxi. 22 ’Ƚamats' lifampa jiƚpiya litojpa ƚitac' ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans. Iƚque tiquimf'e lataiqui' loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tijouƚa' tixhueƚma juaiconapa, ticua: “¿Te caifnuyaicoya laipitine?” O tifel'mi'moxi quituca', tijanaca tulijla' axpe' qui'huexi. Iƚe lataiqui' lopa'a lipicuejma' ejec'opa, aiquipammaic'. 23 ’Cal c'a camats' lifampa ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans, iƚque tiquimf'e lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, ticueca. Iƚe lataiqui' ipammaita. Iƚque cal xans lo'iya ti'onƚcospa to li'ipa cal fanuj trigo ƚipammaita amaxnu, o ƚipammaita afanej nuxans, o ƚipammaita anuxans quimbama'. 24 Jesús i'onƚiconapa lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats', timila': ―Anuli cal xans eca'ni'ma lan c'a fanuj trigo ƚemats', li'ipa jiƚpe ti'onƚcospa to lo'iya petsi ȽanDios tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. Iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. 25 Joupa eca'nipa lan c'a fanuj trigo, mixmaiyi lan xanuc', icuaitsi no'epa laic' iƚque cal xans, eca'ni'ma ocuenaj fanu'. Iƚque ƚixcay fanu' San Mateo 13
  • 35.
    27 eca'ni'ma maƚpe peleca'nimpa lan c'a fanuj trigo. I'huana'ma. 26 ’Itoj'mola' cal trigo jouc'a ƚixcay quitamqui. Lipanni ƚixpa imetsaicom'me uhuantsi ƚixcay quitamqui. 27 Icuaitsa limozó ƚipoujna camats'. Icuis'e'me ƚiƚpoujna, timiyi: “Maƚpoujna, ¿te aicomeca'ni cal c'a fanuj trigo ƚomemats'? ¿Pe qui'huayomma iƚquiya ƚixcay quitamqui?” 28 Ƚapoujna italai'enni, timila': “Toƚta'a li'epa naƚ'epa laic'”. Limozó icuis'e'me, timiyi: “¿Te caƚ'eyacu? ¿Te aƚyaxta iƚque ƚixcay quitamqui?” 29 Ƚiƚpoujna timila': “A'i, aimi'iya. Ja'ni toƚyaxtsa, jouc'a tiyaxc'ehuo cal trigo. 30 Ma toƚe tipanenni. Titojtsola' ma' anuli cal trigo jouc'a ƚixcay quitamqui. Ticuaitsi litine tefot'ƚenƚe, iya' cami'mola' no'eyacu canic': Tonƚeƚe, ate'a toƚyaxtsa jiƚe ƚixcay quitamqui, toƚfi'ot'ƚetsa atotsa atotsa tipi'em'me. Tijouƚa', tolafot'ƚetsa cal trigo, toƚ'hua'anca fa'a lainejut'ƚ.” 31 Jesús ti'hua ti'onƚiconghua lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila': ―Anuli cal xans itai'ma anuli ƚajfanu' juaiconapa aca'hua cuftine sinapí, ifatsi ƚemats'. Li'i'ma iƚque cal fanu' ti'onƚcospa to lo'iya petsi ȽanDios cal Cuecaj Rey tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. 32 Iƚque cal fanu' xonca aca'hua, titoj'ma tulij'ma jahuay lofampa jiƚpe ƚaqueya. Iƚque xonca titoqui. Ti'i'ma to al 'ec. Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a jiƚpe al 'ec tilanc'e'me liƚpuxi'na, timajm'me. 33 Jesús ti'hua ti'onƚiconghua lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila': ―Anuli ƚaca'no' ilai'i'ma ƚilevadura axpe' ƚi'harina. Li'i'ma cal harina ƚilai'ipa cal levadura ti'onƚcospa to lo'iya petsi ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. Iƚe cal levadura ti'hua tilai'i cal harina. Lijou'ma umfunni jahuay ƚax'e. 34 Toƚta'a limuc'iyalepa Jesús. Ma le'a i'onƚicopa lo'epa ȽanDios. Aimimuc'ila' acuajmaica cataiqui'. 35 Toƚta'a enanƚcopa linespa cal profeta. Iƚque uya'a'ma linespa caƚ'Ailli', ticua: Capalaic'o'mola' lan xanuc', ca'onƚico'ma lo'epa ȽanDios. Lilajnyopa li'a ƚamats', emiya iƚiya lataiqui'. Itsiya cu'i'mola' lan xanuc'. 36 Jesús ipo'no'mola' lan xanuc' nomana' jiƚpiya. Ts'ilihuequi iƚoc'oƚai'me, timiyi: ―Lu'itsonga', luhuaƚc'etsonga' lataiqui', iƚe loya'apa te ts'i'ic' li'ipa jiƚpe ƚemats' cal xans pe litojyopa ƚixcay quitamqui. 37 Jesús timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' aƚ'onƚcospa to iƚque cal xans neca'nipa lan c'a fanu'. 38 To ƚemats' lifapa cal xans toƚe ti'onƚcospa iƚca'a li'a ƚamats'. Naihuejcopá ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey, iƚne ti'onƚcospola' to lan c'a fanu'. Naihuejcopá ƚonta'a, iƚne ti'onƚcospola' to ƚixcay quitamqui, iƚe ƚitamqui lifapa iƚque ƚin'ehuale laic' cal xans. 39 Ƚonta'a Satanás, iƚque ƚin'ehuale laic'. Li'i'ma litine lafot'ƚeya ti'onƚcospa to lo'iya Lijoujma Quitine. Nefot'ƚepá trigo, iƚne ti'onƚcospola' to lapaluc' San Mateo 13
  • 36.
    28 quema'a, maƚniya tefot'ƚem'mola' lanxanuc'. 40 ’Ma to miyaxquim'me ƚixcay quitamqui, tipi'em'me, ma toƚta'a lo'iya Lijoujma Quitine. 41 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' cumme'mola' lainepaluc' quema'a. Ma to miyaxquim'me ƚixcay quitamqui, toƚta'a tepa'am'mola' lomints'eyalepá liƚpicuejma' lan xanuc'. Jouc'a tipa'am'mola' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios. Iƚniya aimimajnyacu anuli naihuejcopá ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. 42 Iƚne lixcay xanuc' ti'nij'mim'mola' al cuecaj capa lonajpa ƚunga. Jiƚpiya lan xanuc' tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay, tixinna acuecaj cumla. 43 Lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios, ma iƚniya timanecu pe locuxeyopa ȽanDios iƚque quiƚ'Ailli'. Jiƚpiya ti'huájtola' to mi'huájta cal 'ora tuyaiƚa' ƚummahuay. ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 44 ’To li'epa anuli cal xans liximpa axpe' al tomí lemuyiya ƚamats', toƚta'a ti'onƚcospa to lo'eyacu lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey. Cal xans liximpa iƚe al tomí emucona'ma. Tixoqui queta i'hua'ma icujtsi jahuay ƚi'huexi. Iƚe lulij'ma i'naco'ma ƚamats' jiƚpe lamuya al tomí. 45 ’To li'epa anuli cal xans ƚincucale mehuay lam perla, iƚniya acueca' liƚpitali, toƚta'a ti'onƚcospa to lo'eyacu lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey. 46 Cal xans iximpa anuli cal perla acueca' lipitali, i'hua'ma icujtsi jahuay ƚi'huexi. Iƚe lulij'ma i'naco'ma iƚque cal perla. 47 ’To li'ipa petsi lin'noƚpá catuye lecajm'mi'me ƚiƚxami al cuecaj quin'nuhua', toƚta'a ti'onƚcospa to lo'iyacola' lan xanuc' noquimf'epá, naihuejcopá ȽanDios lojoc'ipola', iƚque cal Cuecaj Rey. Iƚque cal xami i'noƚpola' jahuay latuye, iƚne lotempola' jouc'a pe aimitejn‑nila'. 48 Namma i'i'ma cal xami, lin'noƚpá catuye ipa'a'me laja'. Icuscoƚenca, i'huijf'e'me lan c'a catuye, ti'nij'miyi liƚtsiquihuit'ƚ. Locuenaye latuye, iƚne pe aimitejn‑nila', eca'ni'me. 49 Toƚta'a ti'i'ma Lijoujma Quitine. Ticuaicu lapaluc' quema'a, tenaj'mola' lan xanuc'. Ti'huijf'e'mola' lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios. Lixcay xanuc' tipa'am'mola'. 50 Tecajm‑mim'mola' lapa petsi lonajpa ƚunga. Jiƚpe lan xanuc' tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay. 51 Jesús icuis'e'mola', timila': ―¿Te oluhuaƚpá lainu'ipolhuo'? Iƚne italai'e'e'me, timiyi: ―Ma luhuaƚpá. 52 Timila': ―Imanc' unc'omxiye, joupa olihuic'ipá te ts'i'ic' lo'iya petsi ȽanDios timujyoxi, iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Toƚiya ti'onƚcospolhuo' to lapoujnalá cajut'ƚi. Iƚque ƚapoujna cajut'ƚ tipa'e, timuqui ƚi'huexi. Tipa'e ƚafane ƚi'huexi, jouc'a tipa'e cal ts'e, timuc'ila' lan xanuc'. 53 Lijoupa limuc'iyalepa iƚne ƚataiquí, ipanni jiƚpiya. 54 Icuaitsi lipiƚya' pe litojyopa. Ipango'ma imuc'i'mola' lan xanuc' jiƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma. Iƚne lan xanuc' ticuayi: San Mateo 13
  • 37.
    29 ―¡Xinƚa'! Acueca' juaiconapa lonespajouc'a lo'epa. Iƚque cal xans, ¿naitsi nimuc'ipa? Juaiconapa ixina'. ¿Naitsi nepi'ipa limane ti'eƚa' toƚta'a? Iƚque ti'ay acueca' to lo'epa ȽanDios. 55 Iƚque i'hua cal xans ƚinc'alhuaƚpa, María i'máma'. Jacobo, José, Simón y Judas ipimaye. 56 Lipimaye cacaƚ'no' jouc'a timana' fa'a. ¿Naitsi nimuc'ipa lonespa? ¿Naitsi nepi'ipa limane? 57 Iƚne ixim'me Jesús to jipu'hua ni naitsi xans. Ixtulenca. Aimicuayi mepenufyacu. Jesús timila': ―Cal profeta mipa'a lipiƚya' o lejut'ƚ, jiƚpiya aimepenufyacu. Ja'ni ti'hua'ma ocuena quiƚya', jiƚpe ƚinca tepenufta. 58 Ma' ahuata al cueca' li'e'ma Jesús jiƚpe lipiƚya'. Lan xanuc' aiquiƚ'huaiyinge. 14 Iƚniya ƚitiné Herodes icuejpa lo'epa Jesús. Jiƚque Herodes ticuxe jiƚpe ƚamats' Galilea. 2 Timila' lixanuc': ―Iƚque aJuan Bautista. Imaf'inapa, ipanamma pe lomana' lamizhua. Toƚiya tipa'a limane, ti'ay al cueca'. 3-4 Toƚta'a licuapa Herodes i'nujuaitsi li'e'epa Juan. Iƚque Herodes ilecopa ƚi'maxi cuftine Herodías, exic'e'epa ƚipima Felipe. Juan Bautista italepa Herodes. Timi: “Ima' o'epa lixcay. Aimoƚmajncona'me anuli ima' ƚaca'no'.” Herodes aits'etenƚcoco'ma iƚiya lines'ma Juan Bautista. Ixtuc'opa, i'noƚpa, ifi'ecopa acadena, i'nicopa lacarza. 5 Ticua: “Cama'a'ma”. Aiquima'e. Tixpaic'ela' lan xanuc' aga tixtulecu. Jahuay ticuayi: “Juan aprofeta. ȽanDios ummepa.” 6 Ixhuaitsi ƚemats' Herodes i'e'ma juic. Jiƚpe efoƚyomma Herodes lijoc'ipola'. Ixou'ma ƚi'hua caca'no' Herodías. Juaiconapa icuaitsi quipic'a Herodes. 7 Icuaj'mipa ȽanDios, epi'ipa cataiqui', timi ƚahuats': “Itsiya, ¿te caifnepi'iyaco'? Aƚsahue'eƚa'.” 8 Ƚahuats' ihuejco'ma qui'máma' lixc'ai'i'ma, timi: “Aƚtai'etsi ƚijuac Juan Bautista. Tipo'nof'intsa laxpef' pime.” 9 Herodes ixhueƚconni. ¿Te co'eya? Joupa icuaj'mipa ȽanDios, icupa cataiqui'. Lijoc'ipola' jouc'a icuejco'me licuaj'mipa. Aimi'iya micuanac'eya ƚahuats'. Icuxe'ma ti'enƚe to lixahue'epa ƚahuats'. 10 Umme'ma anuli cal soldado pu'hua lacarza tetec'entsa ƚejoc' Juan. 11 Ipo'nof'intsa ƚijuac laxpef' pime, i'hua'anni, uhui'itsi ƚahuats'. Iƚque itai'ma, uhui'itsi qui'máma'. 12 Icuaiyunca ts'ilihuequi Juan. Itaina'me licuerpo emunatsa. Iye'me u'itsa Jesús. 13 Jesús, licuej'ma li'ipa Juan, if'aj'ma al barco, i'hua'ma petsi ailopa'a quiƚya' ni cajut'ƚ. Aicu'ila' lan xanuc'. Li'i'ma quiƚsina' lan xanuc', iƚne ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya', iye'me liƚ'mis. Ticuaitsa pe licuaita Jesús. 14 Jesús iquie'ma al cueca' quin'nuhua', icuaitsi locuena liju'. Lipanni al barco ixim'mola' axpela' lan xanuc' joupa icuaita jiƚpiya. Ixim'mola' acuanuc'la. Ixaƚ'mena'mola' lilefcualƚay. 15 Joupa ummuhuita, ts'ilihuequi Jesús iƚoc'oƚai'me. Timiyi: ―Jifa'a ailopa'a quiƚya', ailopa'a cajut'ƚ. Joupa ummuhuita. Toxc'ai'itsola' lan xanuc'. Tomitsola' San Mateo 13​, ​14
  • 38.
    30 tiyenƚe ƚaiquiƚeloƚya', ti'natsa ƚotejacu. 16 Jesústimila': ―¿Te coyecoyacu? Imanc' toƚtes'mitsola'. 17 Iƚniya timiyi: ―Jifa'a tipa'a ma le'a amaque' la'í y oquexi' latuye. 18 Timila': ―Toƚ'hua'anca fa'a. I'hua'a'me. 19 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc' ticutsoƚaiƚe ƚaiquitamqui. Epef'mola' lam maque' la'í, loquexi' latuye. Ehuelojm'ma al toncay lema'a, ix'najtsi'i'ma ȽanDios. Ixquenuf'mola' la'í, epi'i'mola' ts'ilihuequi. Ts'ilihuequi eca'nem'mola' lan xanuc'. 20 Jahuay itetso'me ixhuaitsola'. Ts'ilihuequi Jesús efot'ƚe'me ƚaijhualcay ƚipanecomma. Ima'ni'me imbama' coque' lan tsiquihuit'ƚ. 21 Iƚniya litetso'me tixhuaispola' oquej nuxans quimbama' maxnu lan xanuc'. Jouc'a itetso'me lacaƚ'no' jouc'a la'uhuay. 22 Aiquicoƚ'ma. Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Toƚf'ajliƚe al barco. Toƚquieƚe al cuecaj lin'nuhua'. Iƚque tipanenni tixc'ai'ila' lan xanuc' tiyenƚe ƚilejut'ƚi. 23 Lijoupa lixc'ai'ipola' lan xanuc' Jesús if'aj'ma quituca' ƚijualay, tipalaic'otsi ȽanDios. I'ipa quipuqui', tipa'a quituca' jiƚpiya. 24 Ts'ilihuequi noyecopá al barco joupa icuaita aculi'. Ƚamats' canujnca ailopa'a. Afule mi'hua al barco. Ƚahua' ti'hua titalecufi. Itsahuemma laja', ujfxi tipange al barco. 25 Liƚic'ejma icuainatsi jiƚpiya Jesús, ti'huailetsaf'que laja'. 26 Ts'ilihuequi ixim'me mi'huayaf'que laja'. Juaiconapa ixpailij'mola'. Tija'ayi, ticuayi: ―Icuaico'ma cal cueca' quinxpaic'ale. Tija'ayi caxpaiqui'. 27 Aiquicoƚ'ma. Jesús ipalaic'o'mola', timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Ma' iya'. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Ailopa'a tintsi. 28 Pedro timi: ―Maipoujna, ja'ni aƚinca ima', aƚmiƚa': “To'huanni”. Iya' ca'hua'ma, ca'huailetsaf'la' laja', cacuaitsi pe lofpa'a. 29 Jesús timi: ―To'huanni. Pedro emunni al barco, i'huailetsaf'tsi laja' ticuaitsi pe lopa'a Jesús. 30 Lixim'ma ƚahua' ti'hua juaiconapa ipujfxi, ixpaiconni. Ipango'ma if'acaina'ma laja'. Ija'a'ma, timi Jesús: ―Maipoujna, ¡lunƚu'eƚa'! 31 Aiquicoƚ'ma. Jesús i'nij'ma limane, i'noƚ'ma Pedro, timi: ―Ima' le'a ahuata aƚ'huaiyinge. ¿Te qui'ico'po' a'ij nuli lopicuejma'? 32 Jesús jouc'a Pedro if'ajli'me al barco. Ipanenanni ƚahua'. 33 Iƚne nomana' al barco exc'onƚingoƚai'me Jesús, timiyi: ―Ima' ma' i'Hua ȽanDios. 34 Ti'hua tiquieyi al cueca' lin'nuhua'. Icuaitsa ƚamats' Genesaret. 35 Iƚne lun Genesaret imetsaico'me Jesús, ummem'mola' lilepaluc' tiyeƚe ni petsi jiƚpiya ƚamats', tuya'atsa joupa icuai'ma Jesús. Licuej'me toƚta'a lan xanuc' icuai'enca jahuay lilefcualƚay. 36 Ixa'hue'me ma le'a tiƚafc'eƚe ƚema lipijahua' lafcualƚay. Jahuay niƚafc'e'me ixaƚcona'mola'. San Mateo 14
  • 39.
    31 15 Lan xanuc'fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, quiyouyomma Jerusalén, icuaitsa pe lopa'a Jesús. Icuis'e'me, timiyi: 2 ―Iƚniya laƚtatahueló tipa'a liƚ'ejma' tulouyi liƚmane ai'a titetso'me. Ts'ihuejhuo', ¿te aimulouyi liƚmane? ¿Te co'ecopa toƚta'a? ¿Te aimihuejcoyi liƚ'ejma' laƚtatahueló? 3 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Imanc' xonca tolihuejyi liƚ'ejma' loƚtatahueló, oƚpic'a. Toƚta'a tolatets'iyi locuxepa ȽanDios. ¿Te conƚ'ecopa toƚta'a? 4 ȽanDios ticuxe, ticua: “Taihuejco'mola' co'ailli', co'máma'. Totoc'i'mola'.” Jouc'a ticua: “Cal xans nomipola' cataiqui' qui'ailli' qui'máma' tipa'a lijunac'. Tima'anƚe.” 5-6 ’Ituca' loƚcuapa imanc'. Toƚcuayi: “Cal xans a'i mitoc'i'mola' qui'ailli' qui'máma'. Ma le'a timitsola': Aimi'iya catoc'iyacolhuo'. Iƚe ƚai'hueca coƚa' catoc'icotsolhuo' joupa nenajpa, catsufcota ȽanDios.” Ƚinca tolihuejyi liƚ'ejma' loƚtatahueló. Litaiqui' ȽanDios locuxepa aimolanant'ƚiyi. Toƚ'e'eyi to ni naitsi cataiqui'. 7 ’Imanc' aijc'a loƚ'ejma'. Ma le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Cal profeta Isaías inescopolhuo'. Iƚe litaiqui' tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: 8 Iƚniya lan xanuc' aƚmi: “Ima' alanDios, ima' unCueca'”. Jiƚpe ƚilunxajma' latets'i, aimalihuequi. 9 Lataiqui' lomuc'iyalepa iƚniya, a'i laitaiqui'. Timuc'iyaleyi iƚiya locuxepa lan xanuc'. Tama alaxc'onƚingaiƚa', aimalatenƚma iƚe liƚ'ejma'. 10 Jesús ijoc'i'mola' lan xanuc' ticuaiyunca, timila': ―¡Aƚquimf'eƚa'! ¡Aƚcuec'eƚa' iƚe laifmipolhuo'! 11 Cal xans lo'nicoya lico, iƚe aimi'iya mixis'meya. Laipayomma lico, iƚe litaiqui' locuapa, ja'ni ixcay cataiqui', iƚe ƚinca tixis'me'ma cal xans. 12 Ts'ilihuequi icuaiyunca pe lopa'a Jesús, timiyi: ―¿Te conescopa toƚta'a? Lan xanuc' fariseo juaiconapa ixtuc'opo'. 13 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Al 'ec pe aiquifac' cai'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a, iƚe al 'ec tiyaxquim'me. 14 Timajnle. Aimoƚquimf'e'mola'. Iƚne afohue, ti'huaj'me'eyi liƚf'as fohue. Ja'ni cal fo' ti'huaj'me'eƚa' ƚif'as fo', loquexi' timefmoƚaita lina. 15 Pedro timi: ―Luhuaƚc'e'etsonga' iƚe lataiqui'. 16 Jesús timila': ―Imanc' jouc'a, ¿te ailopa'a coƚpicuejma'? 17 Cal xans lo'nicopa lico, iƚe aimitsufaiya lipicuejma', titsufay licu'u, tijouƚa' tipanamma. ¿Te aicoƚsina' toƚta'a? 18 Laipayomma lico cal xans, iƚe lataiqui' qui'huayomma lipicuejma', iƚe ƚinca tixis'me'ma iƚque cal xans. 19 ’Jahuay lonespa, lo'epa cal xans tipayomma lipicuejma'. Maƚpiya qui'huayomma jahuay lixcay. Jiƚpe liƚpicuejma' lan xanuc' tixpic'eyi ti'eƚe lixcay. Tixpic'eyi tima'ahuale'me. Tixpic'eyi tif'iltsaicoƚe ƚipeno ƚiƚf'as xans. Tixpic'eyi tixhuico'mola' locuenaye cacaƚ'no' a'i ƚiƚpeno. Tixpic'eyi tinantse'me. Tixpic'eyi San Mateo 15
  • 40.
    32 tifelƚaique'me. Tixpic'eyi tixahuale'me. 20 ’Jahuay iƚna'ati'e'e'mola' xujc'a, toƚta'a tixis'me'mola'. Cal xans ja'ni aimulouhuo limane to liƚ'ejma' litatahueló, ma le'a titetso'ma, a'i toƚta'a mixis'meya. 21 Jesús ipanni jiƚpiya. I'hua'ma ƚilemats' iƚne ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón. 22 Icuaiyunni pe lopa'a Jesús anuli ƚaca'no' qui'huayomma jiƚpe ƚamats'. Iƚque a'ij judía. Litatahueló cuftine lan cananeo. Lan xanuc' judío tetets'innila' iƚne lan cananeo. Ticuayi: “Atsiƚqui iƚniya”. Ƚaca'no' tija'e', timi Jesús: ―Maipoujna, ima' tecui'inghuo' i'Hua David, ¡aƚsinƚa' nincuanuc'! Ƚai'hua caca'no' titeƚma juaiconapa. Itsufaipa anuli ƚiponta'a Satanás. 23 Jesús aiquitalai'e'. Ts'ilihuequi iƚoc'oƚai'me, timiyi: ―Iƚca'a ƚaca'no' ti'hua tija'e' lihuequinga'. Tocuxe'eƚa' ti'huanƚa'. 24 Jesús italai'e'ma, timi ƚaca'no': ―ȽanDios lummepa catoc'itsola' lixanuc' Israel, iƚne lo'onƚcospola' to lam mot'ƚ lejac'pola'. Aimi'iya catoc'iyacola' locuenaye lan xanuc'. 25 Ƚaca'no' iƚoc'huai'ma exc'onƚingai'ma, timi: ―Maipoujna, ¡aƚtoc'iƚa'! 26 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Aimi'iya miƚonc'e'enyacola' ƚile'i la'uhuay, meca'ni'enyacola' lan tsiƚqui. 27 Ƚaca'no' timi: ―Maipoujna, al ƚinca lotaiqui'. Iya' cacua: Iƚniya lan tsiƚqui, tama atsiƚqui, iƚne titeji laijhualcay ca'i lacangemma limesa ƚiƚpoujna. 28 Licuej'ma jiƚiya lataiqui' Jesús timi: ―Maca'no', acueca' aƚ'huaiyijmpa. Ma to laƚsahue'epa, toƚe ti'iƚa'. Maƚe 'hora ixaƚcona'ma ƚi'hua ƚaca'no'. 29 Jesús ipanni jiƚpiya. Ti'hua ƚema al cuecaj quin'nuhua' Galilea. If'aj'ma ƚijualay, licuaitsi icutshuai'ma jiƚpiya. 30 Icuaiyunca axpela' lan xanuc'. Icuai'etsa axpela' lilefcualƚay, iƚne lan coxo, latumane, lan fohue, jouc'a ocuenaye lan xanuc' iƚne aimi'i mipalaiyi, jouc'a ocuenaye lafcualƚay. Ipo'nom'mola' huejnca li'mitsi' Jesús. Iƚque ixaƚ'mena'mola'. 31 Lan xanuc' ixim'me iƚe li'ipola' lafcualƚay. Iƚne pe aimipalaiyi ipalaina'me. Iƚne latumane joupa ixaƚconapola'. Lan coxo tiyenayi. Lan fohue tixinalenayi. Lixim'me toƚta'a lan xanuc' timiyoƚtsi: ―¡Xinƚa' ja'a! Iƚque Jesús ti'ay al cueca'. Ix'najtsi'i'me ȽanDios, ƚilenDios iƚne lan xanuc' Israel. 32 Jesús ijoc'i'mola' ts'ilihuequi, ticuainanca. Timila': ― Iya' caxinnila' cuanuc'la iƚna'a lan xanuc'. Ixhuaita afane' quitine maƚmana' anuli fa'a. Ailopa'a cotejacu. Aimi'iya cummeyacola' toƚta'a. Aimi'iya miyeyacu ƚiƚpiƚeloƚya'. Titafquecola' lane. 33 Ts'ilihuequi timiyi Jesús: ―Jifa'a ailopa'a quiƚya'. ¿Petsi caƚsi'neyacu ƚa'i ƚotejacu iƚna'a axpela' lan xanuc'? 34 Jesús icuis'e'mola' ts'ilihuequi, timila': ―¿Tojua mipa'a ƚola'i? Timiyi: ―Acaitsi la'í, oquexi' afantsi latuye. San Mateo 15
  • 41.
    33 35 Jesús timila' lanxanuc': ―Toƚcutsoƚaiƚe ƚamats'. 36 Epef'mola' lan caitsi la'í jouc'a latuye. Ix'najtsi'i'ma ȽanDios. Ixquenuf'mola', epi'i'mola' ts'ilihuequi. Ts'ilihuequi eca'neyale'me. 37 Jahuay itetso'me, ixhuaitsola'. Ts'ilihuequi efot'ƚe'me lan hualcay lipanecomma. Imantsi acaitsi cal tuc'pay. 38 Lan xanuc' nitetsopá tixhuaispola' oquej nuxans maxnu. Lacaƚ'no', la'uhuay itetsopá jouc'a, aiquixhuej'mem'mola' iƚniya. 39 Jesús ixc'ai'ina'mola' lan xanuc' tiyenƚe ƚiƚpiƚeloƚya'. If'aj'ma al barco, i'hua'ma ƚamats' pe lopa'a liƚya' cuftine Magdala. 16 Lam fariseo jouc'a lan saduceo icuaitsa pe lopa'a Jesús. Ehuai'me. Timiyi: ―To'eƚa' al cueca' to lo'eya ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Toƚta'a aƚ'huaiyijm'mo'. 2 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Mif'acai'ma cal 'ora, ja'ni tunxaƚc'o lema'a, toƚcuayi: “Mouqui ti'i'ma ac'a quitine”. 3 Mi'i'ma quitine toƚcuayi: “Xinƚa', tunxaƚc'o lema'a, unxamuhua, ti'hua'ma ƚahua', ticui'ma”. Imanc' a'i cunc'ic'a xanuc', ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi. Toƚsuef'yi lema'a, tijouƚa', aimi'iya coƚsina' te ts'i'ic' lomuc'ipolhuo' ȽanDios itsiya litine. 4 ’Lan xanuc' nomana' itsiya ux'maspá lipene ȽanDios. Mi'eyi al xujc'a timiyi: “Aƚmuc'itsonga' al cueca'”. A'i mimuc'inyacola'. Ƚinca ti'i'ma to li'ipa cal profeta Jonás mipa'a luyaipa quitine. Iƚiya lo'iya tixim'me. Ipo'no'mola' i'huana'ma. 5 Iquiecona'me al cueca' quin'nuhua' Jesús jouc'a ts'ilihuequi. Jiƚniya ts'ilihuequi aiquiƚtaic' quile'i, imenc'ecopá. 6 Jesús timila': ―Toƚpo'noƚe cuenna. Aimolapenuf'me liƚƚevadura lam fariseo, ni aimolapenuf'me liƚƚevadura lan saduceo. 7 Iƚniya timiyoƚtsi: ―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? O ¿iƚque inescopa aicaƚtaic' cala'i? 8 Jesús ixina' locuapa iƚniya, timila': ―¿Te coƚmicopoƚtsi: “Illanc' aicaƚtaic' cala'i. ¿Te caƚ'eyacu?”? Imanc' huata aƚ'huaiyinge. 9 ¿Te olimenc'ecopá lam maque' la'í litempa loquej nuxans quimbama' maxnu lan xanuc'? ¿Te olimenc'ecopá tojua lan tsiquihuit'ƚ loƚma'ne'mola' cal hualcay ca'i ƚipanecomma? 10 ¿Te jouc'a olimenc'ecopá lacaitsi la'í litempa lam malpuj mil lan xanuc'? ¿Te olimenc'ecopá tojua lan tuc'pay loƚma'ne'mola' cal hualcay ca'i ƚipanecomma? 11 ¿Te aimoƚcuejcoyi laitaiqui' laimipolhuo'? Iƚe laitaiqui' laimipolhuo': “Toƚpo'noƚe cuenna. Aimolapenuf'me liƚƚevadura lam fariseo. Ni aimolapenuf'me liƚƚevadura lan saduceo”, iya' aicapalaijma ƚa'i. 12 Itsiya ts'ilihuequi Jesús iƚcueca iƚque limipola'. Jesús tipalaicola' lam fariseo jouc'a lan saduceo lomuc'iyalepa. Aimipalaijma cal levadura iƚe ƚolai'impa cal harina milanc'em'me ƚa'i. 13 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa ƚemats' iƚe liƚya' cuftine Cesarea de Filipo. Jiƚpe Jesús icuis'e'mola' ts'ilihuequi, timila': San Mateo 15​, ​16
  • 42.
    34 ―Iya' iƚque calXans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, ¿te limetsaijma lan xanuc'? ¿Te cocuapa iƚniya? ¿Naitsi iya'? 14 Iƚniya timiyi: ―Timana' iƚne nocuapá ima' unJuan Bautista. Ocuenaye ticuayi ima' umprofeta Elías. Locuenaye ticuayi ima' umprofeta Jeremías o mocuenaj profeta. 15 Jesús timila': ―Imanc', ¿te coƚcuapa? ¿Naitsi iya'? 16 Pedro italai'e'e'ma, timi: ―Ima' unCristo, ƚummepo' ȽanDios. Ima' i'Hua ȽanDios Ƚimaf'i'. 17 Jesús timi: ―CunSimón, i'hua Jonás, ima' ipaxnepo' ȽanDios. A'ij xans ƚimuc'ipo' toƚta'a. Ma le'a cai'Ailli' Nopa'a lema'a, iƚque ƚinca imuc'ipo'. 18 Iya' camihuo': Ima' umPedro. Iƚe lopuftine ja'ni tuhuaƚcufinƚe, tecui'im'me Apic. Itsiya omujpoxi to ƚapic petsi laifpo'nof'iya lainejut'ƚ, iƚe lolanc'ecoya axanuc' pe laifnefot'ƚeyacola'. Iƚniya ni lamaya aimulijyacola' nulemma. 19 Capi'i'mo' lomane tomuc'itsola' lan xanuc' ti'iƚa' quiƚsina' pe loƚtsuflaiyacu, tiyenƚe lipene ȽanDios, ticuaitsa pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Pu'hua lema'a ja'ni ticuanni: “Ailopa'a lane, aimi'e'me”, toƚta'a ima' jouc'a tomi'mola' lof'as xanuc': “Aimo'e'ma. Ailopa'a lane. Aimi'iya mo'eya toƚta'a.” Pu'hua lema'a ja'ni ticuanni: “Ne', ti'i'ma ti'e'me”, ima' jouc'a tomi'mola' lof'as xanuc': “Ti'i'ma to'e'ma, tipa'a lane. Ne', to'eƚa'.” 20 Ixc'ai'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Aimonluya'a'me naitsi iya', iya' ninCristo. 21 Ipangocopa iƚe litine Jesús tu'ila' ts'ilihuequi te ts'i'ic' lo'iya. Tu'ila' ticuicomma titeƚco'ma, ti'huana'ma Jerusalén. Jiƚpiya iƚniya lan xanuc' noxpijpá lataiqui', lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, titeƚ'mita juaiconapa. Tima'ata. Afane' quitine timaf'ina'ma. 22 Pedro aiquetenƚcoco'ma iƚe lines'ma Jesús. Ileco'ma lijuqueya, itale'ma, timi: ―Maipoujna, aimocua'ma toƚta'a. Aimi'iya mi'iyaco' toƚiya. 23 Jesús ipai'e'moxi, timi Pedro: ―¡To'huanƚa'! ¡Tanajxoxi fa'a! Ima' monta'a. Ima' opic'a aƚsnic'e'eta laipene. Ima' toxpic'e to mixpic'eyi lan xanuc'. Ituca' tixpic'e ȽanDios. 24 Jesús tipalaic'ola' ts'ilihuequi, timila': ―Cal xans, ja'ni lihuejla', aimicuxeyacoxi quituca'. Iya' lapaƚts'inginna lancruz. Naitsi nalihuejya titaiƚa' lencruz jouc'a. Tixpic'eƚa' tixnet'ƚƚa' lateƚcoya. Toƚta'a lihuejla'. 25 Naitsi no'epoxi cuenna juaiconapa, ja'ni aimicua miteƚcoya, iƚque cal xans tecani'e'moxi. Naitsi nocuyacoxi lateƚcoya, nalihuejya, tama tima'anƚe, iƚque tulij'ma lipitine, iƚe al ts'e lipitine aimijouya. 26 Cal xans nulijpa jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats', ja'ni tecani'exoxi ¿te tixhuico'ma iƚe lulijpa? A'i, aimi'iya. ¿Te ti'i'ma ti'najtse'ma, ti'e'econa'moxi ac'a lipicuejma'? A'i. Aimi'iya. 27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cacuaiconanni jifa'a li'a ƚamats', aƚejmalecu lainepaluc' quema'a. Toƚta'a aƚsim'ma iya' nincueca', San Mateo 16
  • 43.
    35 aƚ'onƚcota to ȽanDioscai'Ailli'. Iƚe litine iya' ca'najtse'mola' lan xanuc'. Anuli anuli tepenuf'me lolijpa, ja'ni al c'a o lixcay. To li'epa jifa'a li'a ƚamats' ma toƚta'a ca'najtse'mola'. 28 Iya' camilhuo' al ƚinca: Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, cacuxe'mola' lan xanuc'. Hualca imanc' nolacaxhuoƚanna fa'a itsiya, ai'a timana'molhuo' toƚsim'me toƚta'a laif'epa. 17 Uyai'ma acamts'us quitine Jesús ileco'mola' Pedro jouc'a loquexi' capimaye Jacobo jouc'a Juan. If'ajli'me quiƚtuca' ƚi'nof'quiya ƚijuala. 2 Licuaitsa jiƚpe ipaico'ma lixans Jesús. Iƚne ts'ilihuequi ixim'me li'a tunts'ifi to cal 'ora. Lipijahua' i'i'ma afujca, ti'onƚcospa to lipepalc'o' litine. 3 Ixim'me imaxcaitsola' Moisés y Elías. Ts'ilihuequi ixim'me mipalaic'oyi Jesús. 4 Pedro timi Jesús: ―Maipoujna, ma jifa'a aƚmanecu. Toƚta'a luyalaico'me al c'a. Ja'ni opic'a calanc'e'ma afane' lihuoxqui, anuli ima', anuli Moisés, anuli Elías. 5 Mipalay Pedro, imunni ƚummahuay, ummaf'cai'mola'. Ƚummahuay tunts'ifi. Ts'ilihuequi Jesús icuej'me tipalay nolojmay cummahuay, timila': ―Iƚca'a ai'Hua, ca'ay capic'a juaiconapa, latenƚma lipicuejma'. ¡Toƚquimf'eƚe! 6 Licuej'me iƚiya lataiqui', ts'ilihuequi Jesús ixpailij'mola' juaiconapa. Ixpats'huoƚai'me ƚamats'. 7 Jesús icuaitsi pe loxpats'huoƚanna, iƚaf'mola', timila': ―Toƚtsolinanca. Aimixpailij'molhuo'. 8 Iƚniya ehuelojm'me. Ixim'me ma le'a quituca' Jesús. Moisés y Elías ailomana'. 9 Mimulnamma ƚijuala, Jesús ixc'ai'i'mola', timila': ―Itsiya aimoluyout'ƚe'me loƚsimpa. Nij naitsi nocuejya. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ticuaitsi litine camaf'inƚa', quipayonahuo pe lomana' lamizhua, iƚe litine tolu'i'mola' lan xanuc' loƚsimpa. 10 Ts'ilihuequi icuis'e'me, timiyi: ―Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios tinesyi: “Elías ticuaiconahuo ate'a, tijouƚa' ticuaihuo cal Cristo”. ¿Te conescopa toƚta'a? 11 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Al ƚinca lonespa iƚniya: “Elías ticuaiconahuo ate'a”. Iƚque tixanu'ma jahuay. 12 Iya' camilhuo': Elías joupa icuai'ma. Iƚniya aiquilimetsaijma. Iteƚ'mipá, i'e'epá ma to ts'iƚpic'a. Ma toƚta'a to ts'iƚpic'a, aƚteƚ'mi'ma iya' jouc'a. Iya iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 13 Ts'ilihuequi Jesús icuec'e'me tipalaijma Juan Bautista, iƚque ti'onƚcospa to Elías. 14 Icuainatsa pe lomana' axpela' lan xanuc' lafoƚyomma. Anuli cal xans icuaitsi pe lopa'a Jesús, exc'onƚingai'ma, timi: 15 ―Maipoujna, toxinƚa' cuanuc' ƚai'hua. I'huajcopa mac'ojay. Titeƚma juaiconapa. Camna tecajm‑maispa ƚunga, o camna tecajm‑maispa laja'. 16 Aicuai'e'ma pe lomana' ts'ihuejhuo'. Iƚne aimi'i mixaƚ'meyi. 17 Jesús italai'e'ma, ticua: ―¡Ah imanc'! Aimoƚ'huaiyijnyi ȽanDios, a'ij ƚijca loƚpicuejma'. ¡Coƚa' San Mateo 16​, ​17
  • 44.
    36 aicapajncona'ma pe loƚmana'!¿Te iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma xonca? Timi cal xans: ―Aƚƚec'metsi ƚo'hua. 18 Jesús itale'ma ƚiponta'a Satanás, iƚque ƚitsufaipa ƚamijcano. Ipanni. Aiquicoƚ'ma, ixaƚcona'ma ƚi'hua cal xans. 19 Ts'ilihuequi icuaitsa quiƚtuca' pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Illanc', ¿te aiqui'ic' calipa'e ƚonta'a? 20 Jesús timila': ―Imanc' aicoƚ'huaiyinge ȽanDios. Toƚta'a aiqui'ic' colipa'e ƚonta'a. Iya' camilhuo' al ƚinca: Tama ajhuata iƚe loƚ'huaiyijncopa ȽanDios, tama ti'onƚcospa to anuli cal fanu' xonca aca'hua, ja'ni toƚ'huaiyijnyi ti'i'ma toƚ'e'me al cueca'. Toƚcuxe'e'me iƚque ƚijuala, toƚmi'me: “Aimopajm'ma xonca fa'a. To'huanƚa' pu'huanni.” Ma toƚta'a ti'i'ma. 21 Jouc'a camilhuo': Lontahue to iƚcu'hua afule mipalumma. Ticuicomma toƚsnet'ƚƚe, toƚsa'hueƚe ȽanDios, toƚta'a tolipa'e'mola'. 22 Miyelocoyi al distrito Galilea, Jesús jouc'a ts'ilihuequi, iƚque timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, aƚcunna. Lan xanuc' aƚ'e'eta to mixpic'eyi liƚpicuejma'. 23 Aƚma'ata. Afane' quitine camaf'ina'ma, quipayohuo pe lomana' lamizhua. Licuej'me jiƚiya lataiqui' ts'ilihuequi Jesús ixhueƚconca juaiconapa. 24 Icuaitsa liƚya' Capernaum. Jiƚpe iyouyunca lin'najtsi'iyalepá al cuecaj xoute'. Icuis'e'me Pedro, timiyi: ―Ƚopomxi, ¿te ti'najtse'e loxa'huempa al cuecaj xoute' o a'i? 25 Pedro italai'e'e'mola', timila': ―Ti'najtse'e. Icuaitsi lajut'ƚ. Jesús ixina' licuis'epa iƚne lin'najtsi'iyale. Ipalaic'o'ma Pedro, timi: ―Simón, ¿naitsi iƚne no'najtsepá impuesto? Iƚe al tomí lapenufyacu lincuxepá nomana' fa'a li'a ƚamats', ¿te liƚnaxque' lincuxepá ti'najtseyi? o ¿locuenaye lan xanuc'? 26 Pedro timi: ―Locuenaye lan xanuc' no'najtsepá, liƚnaxque' a'i. Jesús timi: ―Al ƚinca lofcuapa. Liƚnaxque' aimi'najtseyi. 27 Iya' i'Hua ȽanDios, iƚne aimi'iya maƚmiya: “To'najtseƚa' lejut'ƚ ȽanDios”, iƚe ejut'ƚ cai'Ailli'. Tama al ƚinca iƚe laifcuapa, itsiya camihuo': Aƚ'najtse'me. Ja'ni a'i ticua'me latets'ila'. To'huaƚa' al cuecaj quin'nuhua', tacajm'mitsi ƚomecuxa. Cal te'a catú tinuc'la' ƚacuxa, to'noƚƚa'. Tacuaf'etsi lico, taipa'atsi al tomí lopa'a jiƚpe lico ƚatu. Totaitsi, to'najtse'etsola' iƚe laƚsahue'emponga'. 18 Iƚne ƚitiné ts'ilihuequi Jesús icuaitsa, icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Jiƚpiya pe lomana' iƚniya naihuejcopá cal Rey Nopa'a lema'a, ¿naitsi xonca cal cueca'? 2 Jesús ijoc'i'ma anuli ƚahuac'hua. Ecaxu'e'mola' ts'ilihuequi, 3 timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ticuicomma toƚsuej'menca, toƚ'etsoƚtsi to jiƚca'a ƚacahuac'hua. Ja'ni a'i, aimoƚsuflaiyacu pe lomana' naihuejcopá ȽanDios, cal Rey Nopa'a lema'a. 4 Ja'ni cal San Mateo 17​, ​18
  • 45.
    37 xans ti'oc'exoxi, ti'onƚicoxoxito iƚca'a ƚacahuac'hua, iƚque cal xans ti'i'ma xonca cal cueca' pe lomana' naihuejcopá cal Rey Nopa'a lema'a. 5 Cal xans nocuapa: “Jesús ti'ela' capic'a la'uhuay”, tijouƚa' tepenufi anuli iƚna'a, iƚque cal xans lapenufinga' iya'. 6 ’Cal xans naimenac'iya anuli iƚna'a laica'uhuay naƚ'huaiyijmpa, acueca' titeƚ'mim'me. Iƚque coƚa' ifi'em'me ƚejoc', coƚa' ifinc'im'me cal cuecaj capic, ecajm'mintsa lin'nuhua' coƚa' unxaƚac'ma, ima'ma. Toƚta'a ticuicomma lo'iya iƚque cal xans. 7 Micoƚi li'a ƚamats' ti'hua timajm'me lan xanuc' naimenac'iyacu liƚf'as xanuc', toƚta'a aimunƚuya li'a ƚamats', titeƚ'mim'me. Ma' anuli cal xans naimenac'iya ƚif'as xans a'ijc'a loyaicoya, jouc'a aimunƚuya. 8 ’Ja'ni lomane o lo'mis timenac'ihuo' najmay tatejla', taca'niƚa'. Ja'ni tecajm'minno' petsi aimipica ƚunga, ¿te cof'ecoyacola' oque' lomane, oque' lo'mitsi'? Najmay totsufaitsi jiƚpiya pe lotsuflaiyacu iƚne nepenufpá al ts'e liƚpitine aimijouya, tama le'a anuli lomane o anuli lo'mis. 9 Ja'ni anuli lo'u timenac'ihuo', taipa'aƚa', taca'niƚa' aculi'. Ja'ni tecajm'minno' al muf pe lonajpa ƚunga, ¿te cof'ecoyacola' oque' lo'u'? Najmay totsufaitsi jiƚpiya pe lotsuflaiyacu iƚne nepenufpá al ts'e liƚpitine aimijouya, tama le'a anuli lo'u. 10 ’Imanc' toƚpo'noƚe cuenna. Aimonlatets'i'mola' iƚna'a laica'uhuay. Iya' camilhuo', jiƚpe lema'a timana' lilepaluc' iƚna'a laica'uhuay. Iƚne lapaluc' quema'a itine itine timana' anujnca cai'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a. 11 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' cunƚu'e'mola' lan xanuc' lejac'pola'. Iƚe ma' aipenic'. 12 ’¿Te coƚcuapa? Anuli cal xans timana' amaxnu limot'ƚ, ja'ni anuli tejac'la', ¿te co'eya? Iƚque tipo'no'mola' lam malpuj nuxans quimbamaj pelƚa jiƚpiya ƚimuc'o, ti'hua'ma tehueta ƚejac'pa. 13 Ƚinca lam malpuj nuxans quimbamaj pelƚa limot'ƚ, iƚne pe aiquejac'ila', iƚniya tixoc'iyi queta cal xans. Tixinnatsi ƚimoƚ ƚejac'pa, xonca tixoc'i'ma queta. 14 Toƚta'a lipicuejma' coƚ'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a. Iƚque ticua: Aimejac'mola' laitsocay ca'uhuay, ni anuli. 15 ’Ja'ni a'ijc'a li'epo' ƚopima, to'huaƚa' ima' cotuca' pe lopa'a iƚque. Tomitsi: “¿Te caƚ'ecopa toƚta'a?” Ja'ni ticueca joupa oxanu'epa. Toƚpalaic'ona'moƚtsi, ailopa'a tintsi. 16 Ja'ni aimicueca, topo'noƚa', to'huaƚa', tahuetsola' anuli o oquexi' lapimaye. Tolecotsola' pe lopa'a ƚopima. Toƚta'a to'e'ma ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Ticuicomma oquexi' afantsi lan xanuc' ticuejcota lotalai'ecoya anuli cal xans”. 17 Ja'ni iƚque ƚopima aimicueca, ja'ni aimiquimf'ela' iƚniya, to'hua'ma, to'itola' lapimaye jiƚpiya pe lafot'ƚeyopoƚtsi. Ja'ni ti'hua aimicueca, aimiquimf'ela', ima' aimaimetsaico'ma xonca, jiƚque cal xans a'i copima. Ima' aimonƚejmaleyacu lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios, jouc'a pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios aimonƚejmaleyacu. Ma toƚta'a aimonƚejmalecona'me iƚque cal xans. San Mateo 18
  • 46.
    38 18 ’Iya' camilhuo' alƚinca: Pu'hua lema'a ja'ni ticuanni: “Ailopa'a lane, aimi'e'me”, toƚta'a imanc' jouc'a toƚmi'mola' loƚf'as xanuc': “Aimo'e'ma. Ailopa'a lane. Aimi'iya mo'eya toƚta'a.” Pu'hua lema'a ja'ni ticuanni: “Ne', ti'i'ma ti'e'me”, imanc' jouc'a toƚmi'mola' loƚf'as xanuc': “Ti'i'ma to'e'ma, tipa'a lane. Ne', to'eƚa'.” 19 ’Jouc'a camilhuo': Moƚmana' fa'a li'a ƚamats', ja'ni oquexi' imanc' ti'iƚa' anuli loƚpicuejma', ja'ni toƚsahue'eƚe cai'Ailli' Nopa'a lema'a tepi'itsolhuo', iƚque tepi'i'molhuo' iƚe loƚsahue'epa. 20 Petsi lafoƚyomma oquexi' afantsi lan xanuc' naƚ'huaiyijmpa, iya' jouc'a capa'a. 21 Pedro i'hua'ma pe lopa'a Jesús, icuis'e'ma, timi: ―Maipoujna, ¿tojua quimenc'e'eco'ma lijunac' ƚaipima, iƚque a'ijca' ƚaƚ'e'epa? Iya' cacua tixhuaitsi acaitsi. 22 Jesús timi Pedro: ―Iya' camihuo': A'i nica acaitsi taimenc'e'eco'ma li'e'epo' lixcay ƚopima. Cojouya lan caitsi ti'hua taimenc'e'eco'ma afanej nuxans quimbama', tijouƚa' ti'hua taimenc'e'eco'ma, aimi'iya moxhuej'meya. 23 ’Micuxe ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a, iƚque li'ejma' ti'onƚcospa to li'ejma' anuli cal cuecaj quincuxepa. Iƚque ixpic'epa ti'najtsi'itsola' limozó. 24 Lipangopa li'najtsi'ipola' limozó, ate'a icuai'entsa anuli cal mozo xonca itaiyinge acueca'. 25 Iƚque cal mozo aimi'iya mi'najtseya. Ƚipoujna, iƚque cal cuecaj quincuxepa, icuxe'ma ticuquintsa ƚimozo. Jouc'a ticuquintsola' ƚipeno, linaxque', jahuay ƚi'huexi. Toƚta'a ti'najtseco'ma litaiyinc'e. 26 Cal mozo exc'onƚingai'ma, ixa'hue'ma ƚipoujna, timi: “Ti'iƚa' c'a ƚomunxajma'. Aƚ'huaicoƚa'. Ca'najtse'ena'mo' jahuay laitaiyinc'ehuo'.” 27 Ƚapoujna ixim'ma acuanuc' ƚimozo. Imenc'e'ecopa litaiyinc'enni. Ux'mas'ma. 28 ’Ipanni cal mozo ƚimenc'e'ecompa litaiyinge. Italecuf'ma anuli ƚif'as mozo. Iƚque itaiyinc'e huata. Cal mozo ƚimenc'e'ecompa litaiyinge i'noƚ'ma ƚif'as mozo. Ipango'ma ummit'ƚe'e'ma ƚejoc', tija'e', timi: “¡Aƚ'najts'e'eƚa' laƚtaiyinc'e!” 29 Ƚif'as mozo exc'onƚingai'ma, tixahue'e, timi: “Ti'iƚa' c'a ƚomunxajma'. Aƚ'huaicoƚa'. Ca'najtse'ena'mo' jahuay laitaiyinc'ehuo'.” 30 Iƚque cal mozo aiquicuac'. I'hua'ma icuxe'ma titats'entsa, tipajntsi lacarza. Ticua: “Ma caƚtaiyinc'e tipajnla' jiƚpiya”. 31 ’Locuenaye lam mozó ixim'me li'i'ma. Ixhueƚco'me. Iye'me u'itsa ƚiƚpoujna jahuay li'i'ma. 32 Ƚapoujna, iƚque cal cuecaj quincuxepa, ijoc'i'ma cal mozo, iƚque ƚimenc'e'ecompa litaiyinge, itale'ma, timi: “Ima' mixcay mozo. Ima' aƚsa'huepa, iya' nimenc'e'ecopo' lotaiyinge jahuay. 33 Iya' aiximpo' uncuanuc'. Ima', ¿te aicoxina' cuanuc' ƚof'as mozo?” 34 Ƚapoujna ixtuc'o'ma juaiconapa iƚque ƚimozo. Icuxe'mola' ti'hua'anƚe pe lomana' lin'noƚale ti'noƚta, titeƚ'minna. Ma mi'hua mitaiyinge, ti'hua titeƚ'minna. ¡Ti'najtse'eƚa' jahuay litaiyinc'e! 35 ’Imanc' jouc'a ja'ni aimolimenc'e'ecoyacola' nulemma San Mateo 18
  • 47.
    39 loƚpimaye li'e'epolhuo', toƚiya titeƚ'mi'molhuo'cai'Ailli' Nopa'a lema'a. 19 Lijoupa lu'ipola' iƚiya lataiqui', Jesús ipanni jiƚpe al distrito Galilea, i'hua'ma ƚamats' lopa'a locuenaj liju' al pana' Jordán. 2 Axpela' lan xanuc' tihuejyi, jiƚpe ixaƚ'me'mola'. 3 Icuaitsa lan xanuc' fariseo tehuaiƚe. Icuis'e'me, timiyi: ―Cal xans, ja'ni ƚipeno tipa'a li'epa, ¿te tipa'a lane tecanai'ma iƚque ƚaca'no'? O ¿aimi'iya? 4 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―¿Te aicoƚsuec' iƚe li'epa ȽanDios lilanc'epa li'a ƚamats'? Ilanc'epola' oquexi', anuli cal xans anuli ƚaca'no'. 5 Lijoupa lilanc'epola' iƚne loquexi', ȽanDios uya'a'ma: “Cal xans tipo'no'mola' quiƚtuca' qui'ailli' qui'máma', tileco'ma ƚipeno. Ti'e'e'moƚtsi anuli.” 6 Ai'a tileco'moƚtsi timana' oquexi'. Lijou'ma i'i'mola' anuli. ȽanDios toƚta'a ejonƚipola'. Imanc' unc'ixanuc', aimonlanaj'mola'. 7 Lan xanuc' fariseo icuis'e'me, timiyi: ―Moisés inesco'ma: “Cal xans tiniƚ'ma al je'e lacanaicoya ƚipeno, tijouƚa' ti'i'ma tecanai'ma”. Ja'ni cal xans aimi'iya mecanaiya ƚipeno, ¿te quinescopa toƚta'a Moisés? 8 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Moisés iximpolhuo' imanc' loƚpicuejma'. Imanc' unc'incuejlocale. Toƚta'a epi'ipa lane cal xans tecanaiƚa' ƚipeno. Al te'a a'i toƚta'a licuxepola' ȽanDios. 9 ’Iya' camilhuo', cal xans aimi'iya mecanaiya ƚipeno. Tipa'a lane tecanaiƚa' ma le'a ja'ni ƚaca'no' ihuejpa ocuena' cal xans. Ja'ni a'i, aimi'iya mecanaiya. Cal xans necanaipa ƚipeno, ja'ni ilecopa ocuenaj caca'no', iƚque cal xans i'epa lixcay, titai'ma lijunac'. 10 Ts'ilihuequi Jesús timiyi: ―Ja'ni toƚta'a cal xans aimi'iya mecanaiya ƚipeno, xonca ac'a loyaicoya cal xans ja'ni aimilecoya caca'no'. 11 Jesús timila': ―A'i jahuay lan xanuc' mi'iya mepenufyacu iƚe lataiqui' loƚnescopa. Tepenuf'me iƚne lan xanuc' joupa lepi'ipola' toƚta'a liƚpicuejma' ȽanDios. 12 ’Timana' iƚne aimilecoyi caca'no', toƚta'a liƚsans. Ocuenaye, liƚf'as xanuc' i'e'empola', toƚta'a aimi'iya milecoyacu caca'no'. Jouc'a timana' iƚniya quiƚtuca' ixpic'epá aimileco'me caca'no', inespá: “Capajm'ma caituca'. Toƚta'a xonca ca'e'ma lipenic' ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a.” ’Naitsi ti'i'ma tepenuf'ma iƚta'a lataiqui', ne', tepenufla'. 13 Icuai'entsola' la'uhuay pe lopa'a Jesús. Ticuayi tixpayaf'tsola' Jesús limane ƚiƚjuac la'uhuay, tixa'hueƚa' ȽanDios titoc'itsola'. Ts'ilihuequi ixtulenca, italem'mola' iƚniya nocuai'espá liƚnaxque'. 14 Jesús timila': ―Tolapi'itsola' lane tiyouyunca la'uhuay pe laifpa'a. Aimoƚcuanac'e'mola'. Pe lo'onƚcospola' to iƚna'a la'uhuay, iƚne ƚinca titsuflai'me pe locuxeyopa cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. 15 Ixpayaf'mola' limane. Lijou'ma ti'hua tuyaipa. 16 Anuli cal xans icuaitsi pe lopa'a Jesús, icuis'e'ma, timi: San Mateo 18​, ​19
  • 48.
    40 ―Momxi, aipic'a culijla'al ts'e laipitine pe aimijouya. ¿Tej c'a caif'eya? 17 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Ima', ¿te calicuis'ecopa te ts'i'ic' al c'a? Anuli ma le'a cal C'a, iƚque ȽanDios. Ja'ni totsufai'ma pe lofmepenufya al ts'e lopitine aimijouya, taihuejcoƚa' locuxepa ȽanDios. 18 Cal xans icuis'e'ma, timi: ―Iƚne ƚataiquí loya'apa locuxepa ȽanDios, ¿jale iƚe caifnihuejcoya? Jesús timi: ―“Aimoma'ahuale'ma. Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans, ma le'a quituca' ƚopeno toxhuico'ma. Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola' lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca, aimofel'miyale'ma. 19 Taihuejco'mola' co'ailli', co'máma', totoc'i'mola'. Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.” 20 Ƚamijcano timi: ―Laƚtojyomma iƚe lataiqui' canant'ƚi, ti'hua canant'ƚi. ¿Te calahue'epa? 21 Jesús timi: ―Ja'ni ma tanant'ƚi'ma locuxepa ȽanDios, to'huanƚa', tocujtsi ƚo'huexi, iƚiya al tomí lofmulijya tapi'itsola' lan xanuc' pe ailopa'a quiƚ'hueca. Toƚta'a ti'i'ma acueca' ƚo'huexi jipu'hua lema'a. To'eƚa' ma to laifmipo', tijouƚa' topaiconanni, lihuejla'. 22 Licuej'ma jiƚiya lataiqui', ƚamijcano ihuotsonni, i'hueca juaiconapa ƚi'huexi. I'huana'ma. 23 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans ts'i'hueca acueca' tixim'ma ipime mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. 24 ’Ticuanni: “Cal camello, iƚque inneja juaiconapa acueca', jiƚquiya aimi'iya muyaicoya laquipihuo ƚacuxa”. Iya' camilhuo' ocuenaj cataiqui': Xonca ipime cal xans ts'i'hueca acueca' mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios. 25 Licuej'me iƚiya lataiqui' ts'ilihuequi Jesús juaiconapa ixpailij'mola'. Timiyoƚtsi, icuis'e'moltsi: ―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? Aicaƚcueca. ¿Te ailopa'a conƚuya? 26 Jesús ehuelojm'mola', timila': ―Lan xanuc' quiƚtuca' aimi'iya munƚu'eyacoƚtsi. ȽanDios ƚinca nipajnya tunƚu'e'mola'. Nipajnya ti'e'ma jahuay. 27 Pedro italai'e'e'ma, timi Jesús: ―¡Toxinƚa'! Illanc' aƚpo'nopá jahuay ƚaƚ'huexi, lihuejnahuo'. ¿Te calapi'inyaconga'? 28 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ticuaihuo litine jahuay tipaico'ma, ti'i'ma al ts'e. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cacutsai'ma laicuecaj asiento, cacuxena'ma to ȽanDios. Jiƚpe ti'i'mola' locuenaye limbamaj coque' lan cuecaj asiento. Jiƚpe toƚcutsoƚaita imanc' ts'alihuequi. Toƚspijta cataiqui', toƚcuxe'mola' loƚpimaye iƚne jouc'a liƚxanuc' limbamaj coquexi' linaxque' Israel. 29 ’Cal xans ninespa: “Iya' quihuej'ma Jesús”, ja'ni ux'maspola' lejut'ƚ o lipimaye, o qui'ailli' o qui'máma', o linaxque' o ƚemats', iƚque cal xans tulij'ma xonca axpela' iƚna'a, jouc'a tulij'ma al ts'e lipitine aimijouya. San Mateo 19
  • 49.
    41 30 ’Itsiya timana' lanxanuc' tocomma xonca lan tet'ƚa. Locuaicoya quitine axpela' iƚniya ti'i'mola' lijoucola'. Jouc'a itsiya timana' iƚne tocomma lijoucola'. Locuaicoya quitine axpela' iƚniya ti'i'mola' lan tet'ƚa. 20 ’Toƚta'a micuxe ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Iƚque li'ejma' ti'onƚcospa to li'ejma' anuli cal xans ehue'mola' no'eyacu canic'. Iƚque cal xans apoujna, tipa'a ƚemats', ifapa cal 'uva. Li'i'ma quitine ipanni, ixim'mola' lan xanuc' tehueyi quiƚpenic'. 2 Imi'mola': “Ca'najtse'molhuo' to muliqui anuli litine cal xans no'epa canic'”. Umme'mola' ti'etsa canic' jiƚpiya pe lifayiya ƚi'uva. 3 ’Joupa uyaipa ma to afanej 'hora ipaiconanni. Ixim'mola' ocuenaye tecaxoƚanna locucaleyompa. Tecaxoƚanna le'a, ailopa'a quiƚpenic'. 4 Timila': “Imanc' jouc'a tonƚeƚe, tonƚ'etsa canic' jiƚpiya pe ƚaifapa ƚai'uva. Iya' ca'najtse'molhuo' to mi'najtsenni.” Iye'me. 5 ’Al menac'o ipaiconanni ƚapoujna, jouc'a ipaiconanni mexaiƚma cal 'ora. Ixim'mola' no'eyacu canic', imipola' jouc'a: “Ca'najtse'molhuo' to mi'najtsenni”. 6 ’Tehue'e anulij hora tif'acai'ma cal 'ora. Ipaiconanni. Ixim'mola' ocuenaye tecaxoƚanna. Icuis'e'mola', timila': “Imanc' tunlacaxoƚanna fa'a jahuay litine. ¿Ailopa'a coƚpenic'?” 7 Italai'e'e'me, timiyi: “Nij naitsi naƚmiponga': Toƚ'eta canic'.” Ƚapoujna timila': “Jouc'a imanc' tonƚeƚe, tonƚ'etsa canic' jiƚpiya ƚifafiya ƚai'uva. Ca'najtse'molhuo' to mi'najtsenni.” 8 ’Joupa if'acoƚaipa. Ƚapoujna camats' petsi ƚifayiya ƚi'uva, ijoc'i'ma nocuxepola' lam mozó, timi: “Tojoc'itsola' no'epá canic'. Aƚ'najtse'mola', lapi'i'mola' quiƚtomí. Lijoucola' aƚ'najtse'mola' ate'a, lan tet'ƚa aƚ'najtse'mola' tijouco'ma.” 9 ’Icuaiyunca iƚne nitsuflaipá lanic' ma mehue'e anulij hora tif'acai'ma cal 'ora, i'epá canic' le'a anulij hora. I'najtse'mola', epi'i'mola' to lo'najtsempa no'epá canic' anuli litine. 10 ’Lijou'ma icuaiyunca lan tet'ƚa. Iƚniya ticuayi: “Xonca aƚ'najtse'monga'”. I'najtse'mola' to lepi'ipola' lijoucola'. 11 Lepenuf'me liƚtomí aiquetenƚcoco'mola'. Timiyi ƚapoujna: 12 “Illanc' xonca lulijle. Aƚ'epá canic' jahuay litine. Aƚsnet'ƚpá ƚinu'. Iƚniya lijoucola' i'epá canic' ma le'a anulij hora, o'najtsepola' ma to lalulijpa illanc'.” 13 Ƚapoujna italai'e'e'ma anuli jiƚne lan tet'ƚa, timi: “Maipima, aicafel'mihuo'. Aimipo': To'huaƚa', to'etsi canic'. Ca'najtse'mo' to muliqui anuli litine cal xans no'epa canic'. Ima' aƚmipa: Ne', ai'huapa. Ca'eta canic'. 14 Tapenufla' lotomí, to'huanƚa' lomejut'ƚ. Joupa ai'epa iƚe laixpic'epa. Ai'najtsepa ƚijoujma ma to lai'najtsepo' ima'. 15 ¿Te iya' aimi'iya caxpic'eya te ts'i'ic' caxhuicoya laitomí? O, iƚe laif'epa al c'a, ¿te ima' aƚ'e'e laic'?” 16 ’Toƚta'a lo'iya. Lijoucola' ti'i'mola' lan tet'ƚa, lan tet'ƚa ti'i'mola' lijoucola'. 17 Jesús tiyeyi lane jouc'a ts'ilihuequi, ticuaita al cuecaj quiƚya' Jerusalén. Miyeyi lane Jesús ileco'mola' limbamaj coquexi' San Mateo 19​, ​20
  • 50.
    42 ts'ilihuequi, ipalaic'o'mola' quiƚtuca', timila': 18 ―Itsiyaaƚf'ajlijyi liƚya' Jerusalén. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Jiƚpiya liƚya' Jerusalén aƚcunna. Iƚne lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, aƚ'eta to mixpic'e liƚpicuejma', aƚcuxecota aƚma'anƚa'. 19 Aƚcunna, aƚtaluntseta, luntafquinna quixmi laixpula' iƚne lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Tijouƚa' lapaƚts'ijnta lancruz, aƚma'ata. Afane' quitine camaf'ina'ma, quipayonahuo pe lomana' lamizhua. 20 Icuaitsi quiƚ'máma' Jacobo y Juan, iƚne inaxque' Zebedeo. Quiƚ'máma' ilecola' loquexi', exc'onƚingai'ma Jesús, tixa'hue'ma. 21 Jesús timi ƚaca'no': ―¿Te ts'opic'a? Ƚaca'no' timi: ―Aipic'a tapi'itsola' lainaxque' quiƚpenic'. Ima' tocuxe'ma to cal Cuecaj Rey. Ticuxeƚe jouc'a iƚna'a. Anuli ticutsai'ma al c'a camane, ƚocuena ticutsai'ma loxa camane. 22 Jesús ipalaic'o'mola' loquexi' lapimaye, timila': ―Imanc' aimoƚcuejyi te ts'i'ic' iƚe laƚsahue'epa. ¿Te nipajnya toƚteƚco'me ma to iya' cateƚco'ma? ¿Te nipajnya toƚsnet'ƚ'me lateƚcoya? Timiyi: ―Nipajnya. 23 Jesús timila': ―Ma to iya' laifteƚcoya, ma toƚta'a imanc' toƚteƚco'me. Iya' aimi'iya camiyacolhuo': “Aƚcutsingaiƚa', ima' al c'a camane, ƚopima loxa camane”. Aimi'iya caxpic'eya toƚta'a. Cai'Ailli' joupa ixpic'epa naitsi iƚne nocutsoƚaiyacu jiƚpe. Toƚta'a tepi'i'mola' iƚniya. 24 Locuenaye limbamaj ts'ilihuequi Jesús iƚsina' iƚe loxahue'epa Jacobo y Juan. Ixtuc'om'mola' iƚne loquexi' lapimaye. 25 Jesús ijoc'i'mola' jahuay iƚniya ts'ilihuequi, timila': ―Imanc' oƚsina' lo'ipa jiƚpiya petsi lan xanuc' aimimetsaicoyi ȽanDios. Liƚpincuxepá ti'e'eyoƚtsi to jipu'hua quiƚpoujnalá, lan tsila' quiƚpenic' ticuxenai'ennila' juaiconapa. 26 Imanc', aimonƚ'e'me toƚta'a. Ja'ni anuli imanc' tixpic'e ti'e'exoxi cal cueca', iƚque titoc'itsola' lipimaye. 27 Ja'ni anuli imanc' tixpic'e ti'e'exoxi cal te'a, iƚque ti'e'exoxi to cal mozo. 28 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Imanc' tonƚ'eƚe to laif'epa. Iya' aicuaicoco'ma jifa'a li'a ƚamats' catoc'itsola' lan xanuc'. Aicainesqui: Aƚtoc'iƚa' iya'. Aicuaicoco'ma cacuƚa' laipitine, ca'najtseƚa' liƚjunac' axpela' lan xanuc', cunƚu'etsola'. 29 Jesús jouc'a ts'ilihuequi ipalunca jiƚpe liƚya' Jericó. Ihuej'me axpela' lan xanuc'. 30 Jiƚpe liju' cane ticutsoƚanna oquexi' lam fohue. Icuej'me tuyaipa Jesús. Ija'a'me, timiyi: ―¡Maƚ'ailli', ima' ƚacui'impo' i'Hua cal rey David, aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la! 31 Lan xanuc' ixtulenca. Timinnila' lam fohue: ―¡Ti‑ch'ixcotsolhuo'! Iƚniya ti'hua tija'ayi, timiyi: ―¡Maƚ'ailli', ima' ƚacui'impo' i'Hua cal rey David, aƚtsintsonga' ninc'icuanuc'la! 32 Jesús ecaxhuenni, ijoc'i'mola' lam fohue, timila': San Mateo 20
  • 51.
    43 ―¿Te ts'oƚpic'a? ¿Te caif'e'eyacolhuo'? 33 Timiyi: ―Maƚ'ailli',¡alaxi'enatsonga' laƚ'u'! ¡Alahuetsaleƚe! 34 Jesús ixim'mola' acuanuc'la juaiconapa. Iƚafc'e'mola' liƚ'u'. Aiquicoƚ'ma, ehuetsalena'me. Ihuej'me Jesús. 21 Icuaitsa liƚya' Betfage jiƚpiya ƚijuala cuftine Ƚijuala Olivo. Jerusalén ahuejnca. Jesús umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi. 2 Timila': ―Tonƚeƚe liƚya' lehuoc'ocojma. Toƚtsuflaitsa, toƚsinna tifijnya anuli ƚacaca'no' burro, jouc'a ƚi'hua tecaxijnya liju'. Toluhuaiƚta ƚaca'no' burro, aƚƚec'me'etsi jouc'a ƚi'hua. 3 Ja'ni tinanc'ontsolhuo', toƚtalai'eta, toƚmita: “Ƚiƚpoujna ipicuicoya. Tijouƚa' tixhuicotsi ticuai'enacola', aimicoƚya.” 4 Ti'iƚa' toƚta'a tenanƚ'ma locuapa cal profeta, iƚque luya'apa linespa ȽanDios, ticua: 5 Tomitsola' lan xanuc' nomana' liƚya' Sión: “¡Toƚsinƚe! Icuai'ma fa'a ƚoƚRey. Iƚque amanxu, enaf'caic' cal burro, i'hua ƚinneja ƚintaipa caitay.” 6 Iye'me ts'ilihuequi. I'e'me to lixc'ai'i'mola' Jesús. 7 Ilecotsa ƚaca'no' burro jouc'a ƚi'hua. Ixpef'i'me liƚpuquiya ƚaca'hua burro. Jesús enaf'cai'ma. 8 Axpela' lan xanuc' ixpou'me lane liƚpuquiya. Ocuenaye etej'me limane' cal 'ec' ixpou'me lane jiƚpe pe loyaicoya Jesús. 9 Lanxpela' ts'iƚejme, jouc'a lanxpela' ts'iƚenc'e tija'ayi ma' anuli timiyi: ―¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso'! Ima' ƚacui'impo' i'Hua cal rey David. Joupa lu'iponga' tocuaihuo ima', aƚminga' ma ȽanDios ƚaƚPoujna tummeto'. Itsiya ocuai'ma. ¡Aƚs'najtsi'ihuo' juaiconapa! Iƚne nomana' lema'a xonca al toncay tinesle: ¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso'! 10 Jesús itsufai'ma Jerusalén. Jiƚpiya jahuay lan xanuc' tipailoyi, ticuitsufyi: ―¿Naitsi iƚca'a? 11 Liƚejmale Jesús italai'enca, timinnila': ―Iƚca'a cal profeta Jesús, qui'huayomma liƚya' Nazaret, jiƚpe al distrito Galilea. 12 Jesús itsufai'ma pe lopa'a al cuecaj xoute'. Ihuescuf'mola' jahuay iƚniya no'najualepá jouc'a nocucalepá nomana' jiƚpe. Ejualaif'e'e'mola' liƚmesa pe nopai'ipaj tomí, jouc'a liƚbanco nocujpá paloma. 13 Timila': ―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Lainejut'ƚ tecui'im'me: Lajut'ƚ petsi lan xanuc' tipalaic'oyo'me ȽanDios”, itsiya imanc' toƚ'onƚicoyi iƚta'a lajut'ƚ to jipu'hua lafoƚyomma lan namats'. 14 Mipa'a Jesús jiƚpe pe lopa'a al cuecaj xoute' icuaitsa lam fohue, jouc'a lan coxo, ixaƚ'mena'mola'. 15 Jiƚpe timana' la'uhuay tija'ayi, timiyi Jesús: “¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso'! Ima' ƚacui'impo' i'Hua cal rey David.” Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixim'me acueca' lo'epa Jesús, iquimf'e'me la'uhuay noja'apá, ixtulenca. 16 Itale'me Jesús, timiyi: San Mateo 20​, ​21
  • 52.
    44 ―¿Te ima' aimocuecalocuapa jiƚnu'hua la'uhuay? Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Cacueca. Imanc', ¿te aicoƚsuec' al Paxi Liniƚingiya loya'apa? Ticua: Iƚniya la'uhuay jouc'a lan tsocay notupá, ima' ManDios ocuxe'epola' tunac'cotso'. 17 Jesús ipo'no'mola' quiƚtuca'. Ipanni jiƚpe liƚya'. I'hua'ma liƚya' Betania. Jiƚpe ipanenni lipuqui'. 18 Liƚic'ejma ipaiconanni, i'huacona'ma Jerusalén. Mi'hua lane tunle'e. 19 Ixim'ma anuli al 'ec icux jiƚpe liju' cane. Iƚoc'huai'ma. Ixim'ma alilopa'a qui'as, pangay quipela. Timi al 'ec icux: ―Aimi'ascona'mo'. Aiquicoƚ'ma, al 'ec icux ijuƚna'ma. 20 Ts'ilihuequi Jesús lixim'me jiƚe al 'ec icux, timiyi: ―¡Xinƚa'! Jiƚiya al 'ec icux aiquicoƚi, joupa ijuƚnapa. ¿Te qui'ipa? 21 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc' ja'ni aimoƚnesyi: “¿Te ti'i'ma o aimi'iya?”, ja'ni toƚ'huaiyijnle ȽanDios, jouc'a nipajnya tonƚ'e'me to lai'e'epa al 'ec icux. Xonca al cueca' tonƚ'e'me. Ja'ni toƚmi'me iƚca'a ƚijuala: “To'huanƚa', to'nij'mixoxi ƚaja”, ma toƚta'a ti'i'ma. 22 Moƚjoc'iyi ȽanDios ja'ni toƚ'huaiyijnle, jahuay loƚxahue'epa tepi'im'molhuo'. 23 Jesús itsufaicona'ma pe lopa'a al cuecaj xoute'. Mimuc'ila' lan xanuc' icuaitsa lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Icuis'e'me, timiyi: ―¿Naitsi nepi'ipo' lomane toƚta'a to'e'ma? ¿Naitsi nummepo'? 24 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Iya' jouc'a tipa'a laifnicuis'e'eyacolhuo'. Aƚtalai'eƚa', tijouƚa' cu'i'molhuo' naitsi nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a laif'epa. 25 ¿Naitsi nummepa Juan tepo'itsola' lan xanuc'? ¿Te ȽanDios o cal xans nummepa? Iƚne ipalaic'o'moƚtsi quiƚtuca', timiyoƚtsi: ―¿Te caƚmiyacu? Ja'ni aƚmiƚe: “ȽanDios ummepa”, iƚque alicuis'e'monga', aƚmi'monga': “Imanc' ¿te aicolapenufi?” 26 Ja'ni aƚmiƚe: “Cal xans nummepa”, tixtulecu lan xanuc'. Jahuay ticuayi Juan aprofeta, ȽanDios ummepa. 27 Timiyi Jesús: ―Illanc' aicaƚsina'. Jesús timila': ―Iya' jouc'a aicu'iyacolhuo' naitsi nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a. 28 ’Imanc' aƚquimf'eƚa' laifnu'iyacolhuo'. Tijouƚa' alu'iƚa' te coƚcuayacu. ’Anuli cal xans timana' oquexi' linaxque'. I'hua'ma pe lopa'a cal te'a qui'hua, timi: “Mai'hua, itsiya to'huaƚa' to'etsi canic' jiƚpe ƚainemats' pe ƚaifapa ƚai'uva”. 29 “A'i, aica'huaya”, timi. Lijou'ma lixhuej'menni, i'hua'ma i'etsi canic'. 30 ’Qui'ailli' i'hua'ma pe lopa'a ƚocuena qui'hua, ma' anuli lataiqui' imitsi. Iƚque italai'e'ma: “Ne', mai'ailli', ai'huapa”. Aiqui'huac'. 31 ’Itsiya lu'iƚa', iƚne loquexi' linaxque' cal xans, ¿naitsi ni'e'ma licuxe'epola' quiƚ'ailli'? Italai'e'e'me, timiyi: ―Cal te'a. San Mateo 21
  • 53.
    45 Jesús timila': ―Iya' camilhuo'al ƚinca. Itsiya timana' lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no' tuliquilhuo' imanc'. Iƚniya lan xanuc' lin'najtsi'iyale jouc'a lacaƚ'no' notepá liƚcuerpo, maƚniya tihuejconayi ȽanDios, titsuflaiyi petsi locuxeyopa cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. 32 ’Icuai'ma Juan Bautista imuc'i'molhuo' al c'a lane, aicolapenufi imanc'. Lin'najtsi'iyale jouc'a lacaƚ'no' notepá liƚcuerpo, iƚniya ƚinca epenufpá. Imanc' oƚsimpola' iƚnu'hua iƚsuej'menamma, aimoƚsuej'memma, aicolapenufi Juan. 33 ’Aƚquimf'eƚa'. Ca'onƚicocona'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a lamats'. ’Anuli cal xans ƚipoujna camats', ifapa cal 'uva. Eti'icopa apic. Ipupa pe lotsuj'miyacu, loxoc'eyonyacu lan 'uva, tipa'a'me laquija'. Lijou'ma ilanc'e'ma anuli litoqui cajut'ƚ, jiƚpe tipajm'ma no'epa cuenna ƚamats'. Lijou'ma icu'ma ƚemats', epi'i'mola' lan xanuc' ti'eƚe canic'. Ƚaipammaiya tepi'im'me onƚca. Lijou'ma i'hua'ma aculi' camats'. 34 ’Joupa tixpinaf'quiya litine timaj'ma lan 'uva. Ƚapoujna umme'mola' limozó pe lomana' no'epá canic', titaita ƚo'iya onƚca. 35 Iƚniya no'epá canic' i'noƚ'e'e'me lummepola'. Untaf'me anuli, ocuena ima'a'me, ƚocuena ipa'me capic, ima'a'me. 36 ’Lijou'ma ƚapoujna ummecona'mola' ocuenaye xonca axpela'. Iye'me pe lomana' no'epá canic', i'econa'me ma' anuli. 37 ’Lijouco'ma umme'ma ƚi'hua. Ticua: “Iƚca'a ai'hua. Ƚinca tixpaic'eta.” 38 ’No'epá canic' lixim'me icuaico'ma ƚi'hua ƚapoujna camats' timiyoƚtsi: “Iƚca'a tulij'ma jahuay ƚemats' qui'ailli', iƚque ƚapoujna camats'. ¡Ƚepá! ¡Aƚma'ata! Iƚque ƚamats' tipanenno, alulijna'me illanc'.” 39 I'noƚ'me, eca'ni'me lixpula' leti'icoya ƚamats' pe ƚifayiya 'uva, ima'a'me. 40 ’Ticuaiyunni ƚipoujna camats' petsi ƚifayiya 'uva, ¿te co'e'eyacola' iƚne no'epá canic'? 41 Timiyi: ―Tima'atola', tijou'netola' nulemma iƚniya lixcay xanuc'. Ƚemats' joupa ifayiya cal 'uva, tepi'i'mola' ocuenaye xanuc', tixhuico'me ƚamats', tepi'i'me ƚo'iya onƚca ƚaipammaiya. 42 Jesús timila': ―Imanc', ¿te aicoƚsuec' te loya'apa al Paxi Liniƚingiya? Iƚe tuya'e': Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajut'ƚ joupa i'ipa xonca ƚaicuicoya. Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ, aimecangeya lajut'ƚ. ȽanDios ƚaƚPoujna iƚta'a ƚecuej'micopa. Illanc' aƚsinyi acueca' iƚe li'ipa. 43 Camilhuo': Ƚinca ȽanDios joupa epi'ipolhuo' loƚpenic', icuxe'epolhuo' toluya'aƚe: “Maƚque ȽanDios cal Cuecaj Rey ticuxela' lan xanuc'”. Itsiya texic'e'molhuo' iƚe loƚpenic'. Aimoƚtsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. Iƚe loƚpenic' tepi'i'mola' locuenaye. Iƚniya ƚinca tenant'ƚi'me iƚe lataiqui' locuxe'eyacola'. 44 ’Cal xans ja'ni tixc'uaƚaf'caitsi, tecanaf'caitsi cal Cuecaj Capic, iƚque cal xans tixquelequehuo. Ja'ni Ƚapic tecangenni tetof'caitsi cal San Mateo 21
  • 54.
    46 xans, iƚque calxans tuxpats'i'ma nulemma. 45 Toƚta'a i'onƚico'ma Jesús lo'epa ȽanDios. Licuej'me iƚiya litaiqui' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan xanuc' fariseo i'i'ma quiƚsina' Jesús ma tinescola'. 46 Ehuepá te co'iya mi'noƚyacu. Aiquiƚ'noƚi. Tixpaic'ennila' lan xanuc', iƚne ticuayi: “Jesús aprofeta. ȽanDios ummepa”. 22 Jesús ti'hua ti'onƚijma. Timila': 2 ―ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a, licuxejma ti'onƚcospa to li'ejma' anuli cal cuecaj quincuxepa nopa'a fa'a li'a ƚamats'. ’Litine lemane'ma ƚi'hua, ƚincuxepa icuxe'ma imac'ot'ƚem'me ƚotejacu al juic. 3 Umme'mola' limozó iye'me tilecontsola' lijoc'ipola'. Iƚniya lijoc'ipola' aiquiƚcuac', aiquicuaiyunca al juic. 4 ’Ummecona'mola' locuenaye limozó. Timila': “Tonƚeƚe, toƚƚecotsola' laijoc'ipola'. Tolu'itsola': Joupa ima'ampola' laihuacax jouc'a locuenaye linneja lifujmpola'. Aimac'epa ƚaƚtejacu. Ailopa'a cahue'epa. Tonƚouyunca al juic temane'ma ƚai'hua.” 5 ’Iƚniya lijoc'ipola' aiquiƚcueca. Iyena'me ocuena cane. Anuli i'hua'ma ixintsi ƚemats'. Ƚocuena i'hua'ma petsi locucaleyopa. 6 Locuenaye i'noƚ'e'e'me limozó ƚincuxepa, ixcai'em'mola', ima'am'mola'. 7 ’Ƚincuxepa ixtuc'o'mola'. Umme'mola' lisoldado tima'antsola' iƚne linma'ahuale, tipi'entsa liƚcuecaj quiƚya'. 8 Timila' limozó: “Joupa imacoƚpa ƚaƚtejacu lijuic ƚamaneya ƚai'hua. Laijoc'ipola' joupa imujpoƚtsi a'ijc'a xanuc'. Etets'ipá ƚaitejua'. Aiquiƚcuaiya. 9 Itsiya tonƚeƚe lotalejmaleyopa ƚaneya. Jahuay lan xanuc' loƚsinyacola' toƚjoc'itsola', toƚmitsola': Ƚepá lejut'ƚ ƚincuxepa, ti'i juic, temane'ma ƚi'hua.” 10 ’Lam mozó ipalunca ipa'netsa ƚaneya. Efot'ƚem'mola' iƚne lixinim'mola', ja'ni lan c'a xanuc', ja'ni lixcay xanuc', ma' anuli efot'ƚem'mola'. Lajut'ƚ imantsi xanuc'. 11 ’Itsufai'ma ƚincuxepa tixinguftsola' iƚne notetsopá jiƚpiya. Ixim'ma anuli cal xans a'i quetejyoxi, aiquipo'nohuo al ts'e lipijahua' to liƚpo'nohuo iƚne nomana' jiƚpe al juic ƚamanepa. 12 Icuis'e'ma, timi: “Maipima, aicopo'nohuo al ts'e lopijahua' to liƚpo'nohuo iƚne nomana' fa'a al juic. ¿Te qui'ipa lotsufaiyumma fa'a?” Cal xans aiquitalai'e. Ailopa'a quitaiqui'. 13 Ƚincuxepa ijoc'i'mola' limozó no'huapá pime maƚpe al juic. Timila': “Iƚque cal xans toƚfi'eƚe limane li'mitsi'. Tolaca'nitsa jipu'hua al muf. Jiƚpe lan xanuc' tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay.” 14 ’Ƚinca, axpela' lijoc'impola', ahuata li'huijf'empola'. 15 Iye'me lam fariseo. Ixpic'e'me te co'iya mi'noƚyacu Jesús. Timiyoƚtsi: ―Licuis'e'me, aƚtalai'e'monga', toƚta'a aƚcufta. 16 Ummem'mola' liyejmalepá. Jouc'a iye'me lixanuc' cal rey Herodes. Icuaitsa pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Momxi, aƚsina' ima' tocua al ƚinca, a'i ma le'a metenƚcoyacola' lan xanuc'. Tomuc'iyale lipene San Mateo 21​, ​22
  • 55.
    47 ȽanDios. Ma' anulitopalaic'ola' jahuay. Aimahuelongila' ja'ni ts'iƚ'hueca o aiquiƚ'hueca. 17 Itsiya lu'itsonga'. ¿Te cofcuapa? ¿Te aƚ'najtse'me cal cuecaj quincuxepa César? ¿Aƚcu'me al tomí laƚsahue'eponga'? o ¿aimaƚcuyacu? ¿Nipajnya o aimi'iya? 18 Jesús imetsaico'mola' ixcay liƚpicuejma', timila': ―¡Imanc' cunc'infel'miyale! ¿Te caƚmicuapa toƚta'a? Aixina' le'a lahuaijma. 19 Aƚmuc'iƚa' anuli al tomí loƚcuyacu. Imuc'i'me al tomí. 20 Icuis'e'mola', timila': ―¿Naitsi iƚca'a ts'i'a? ¿Naitsi iƚta'a ts'ipuftine? 21 Iƚniya italai'e'e'me, timiyi: ―Li'a César, lipuftine César. Timila': ―Ja'ni i'huexi César, tonlapi'iƚe César; ja'ni i'huexi ȽanDios, tonlapi'iƚe ȽanDios. 22 Licuej'me toƚta'a iƚniya icuapá: ―¡Xinƚa'! Iƚque Jesús acueca' lipicuejma'. Ipo'no'me quituca', iyena'me. 23 Maƚe litine lan xanuc' saduceo icuaitsa pe lopa'a Jesús. Iƚniya lan xanuc' saduceo ticuayi: “Lan xanuc' timala' anulemma, aimimaf'iconayacu”. Iƚniya tehuaiyi Jesús, ticuis'eyi, 24 timiyi: ―Momxi, Moisés uya'apa: “Timaƚa' cal xans ja'ni ailopa'a qui'hua, ƚimanapa ƚipima tileco'ma ƚi'maxi. Tipajntsi cal te'a quiƚ'hua, iƚque tecui'i'me to lipuftyne ƚimapa. Ti'i'ma ma to qui'hua ƚimapa, ƚi'huexi ƚimapa tulij'ma.” 25 ’Illanc' alimetsaicola' acaitsi lapimaye. Cal te'a emanepa, imapa, aiquixina' qui'hua. Ƚimapa ƚipima ileco'ma ƚi'maxi. 26 Ma to li'ipa cal te'a, ma toƚta'a li'ipa ƚipima, jouc'a toƚta'a li'ipa ƚocuena. Ma' anuli li'i'mola' lan caitsi. 27 Lijou'ma imana'ma ƚaca'no'. 28 ’Lan caitsi capimaye ilecopá anuli ƚaca'no'. Ticuaitsi litine timaf'iconƚe limanapola', ¿naitsi co'iya ƚipe'ailli' ƚaca'no'? 29 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Imanc' timenaquilhuo'. Aicoƚsina' loya'apa al Paxi Liniƚingiya, aicolimetsaijma al cueca' lo'epa ȽanDios. 30 ’Jiƚpe litine timaf'inƚe limanapola', aimemalƚiyacu, ni lan xanuc' ni lacaƚ'no'. Ti'onƚcotola' to lapaluc' quema'a. 31 Imanc' toƚcuayi aimimaf'iyacu limanapola'. ¿Te aicoƚsuec' lomipolhuo' ȽanDios jiƚpe Lipaxi Liniƚingiya? Jiƚpe tuya'e': 32 “Iya' NanDios, ilenDios Abraham, Isaac, Jacob”. Ja'ni anulemma imanapola' Abraham, Isaac, Jacob, ȽanDios aiminesya: “Iya' ilenDios iƚniya”. ȽanDios ilenDios ts'iƚmaf'i', a'i limanapola' nulemma. 33 Licuej'me jiƚiya licua'ma Jesús, lan xanuc' ticuayi: ―¡Xinƚa'! Acueca' litaiqui' lomuc'iyalepa iƚque Jesús. 34 Lan xanuc' fariseo icuej'me Jesús i‑ch'ixc'epola' lan xanuc' saduceo. Lijou'ma, lam fariseo efot'ƚe'moƚtsi, iye'me pe lopa'a Jesús. 35 Anuli iƚniya, iƚque ƚomxi nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios, ehuai'ma Jesús, icuis'e'ma, timi: 36 ―Momxi, jiƚpe litaiqui' locuxepa ȽanDios, ¿te t'ƚe cataiqui' xonca al cueca'? 37 Jesús italai'e'e'ma, timi: San Mateo 22
  • 56.
    48 ―“To'nujuaisla' ȽanDios ƚoPoujna, iƚqueomenDios. Taihuejla' jahuay ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma, jahuay lopicuejma'.” 38 Toƚta'a loya'apa al te'a litaiqui', iƚiya xonca al cueca' cataiqui' locuxepa ȽanDios. 39 Locuena lataiqui' lihuequi ma' anuli ti'onƚspa, ticua: “Ima' to'eyoxi capic'a. Ma toƚta'a to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.” 40 Ja'ni tolihuejcoyi jiƚta'a loque' ƚataiquí, ƚinca tolanant'ƚiyi jahuay locuxepa ȽanDios, jahuay linespa lam profeta. 41 Mefot'ƚeyoƚtsi jiƚpe lan xanuc' fariseo, 42 Jesús icuis'e'mola', timila': ―Imanc', ¿te coƚcuapa? Cal Cristo, ¿naitsi ƚitatahuelo? Iƚniya italai'e'e'me, timiyi: ―David itatahuelo cal Cristo. 43 Jesús timila': ―Maƚque David inescopa cal Cristo, ticua “… ƚaiPoujna”. Ja'ni David itatahuelo cal Cristo, ¿te quinescopa toƚta'a? Cal Espíritu Santo icuxe'epa toƚta'a licuapa, luya'apa, ticua: 44 ȽanDios tipalaic'o ƚaiPoujna, timi: “Tocutsaiƚa' jifa'a al c'a camane. Topanehuo jifa'a, iya' mi'hua culiquila' lo'epo' laic'. Tijouƚa', ima' tocuxena'mola'.” 45 Ja'ni David itatahuelo cal Cristo, ¿te quinescopa, ticua “… ƚaiPoujna”? 46 Ailopa'a cotalai'ecoyacu, ni anuli lataiqui'. Lipangopa jiƚe litine aimicuis'mot'ƚeconayacu. Iƚsina' tulijna'mola' Jesús. 23 Jesús ipalaic'o'mola' lan xanuc' jouc'a ts'ilihuequi. 2 Timila': ―Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan xanuc' fariseo, tipa'a liƚmane timuc'iyale'me licuxepa Moisés. 3 Imanc' tolihuejcoƚe jahuay locuxe'epolhuo'. Liƚ'ejma' iƚniya aimolihuej'me. Iƚniya ma le'a tinesyi, aimi'eyi. 4 ’Tetonc'iyi lataiqui' locuxepa ȽanDios. Ticuxennila' lan xanuc' tenant'ƚiƚe jahuay iƚta'a liƚtaiqui'. Lan xanuc' tixinyi ipime jiƚiya liƚtaiqui'. Ti'onƚcospa to cal cumta caitay lipo'no'impola' liƚspula'. Afule mixnet'ƚyi. Maƚniya lomxiye jouc'a lan xanuc' fariseo aimenant'ƚiyi lataiqui' locuxepa tenant'ƚiƚe liƚf'as xanuc'. Tixinyoƚtsi to ailopa'a nocuxeyacola'. Ticuxeyoƚtsi quiƚtuca'. 5 ’Jahuay lo'epa iƚniya ti'eyi ma le'a tehuelojnle lan xanuc', tixinintsola' lan c'a xanuc'. Iƚpic'a tixinintsola' menant'ƚiyi locuxepa ȽanDios. Iƚniya lomxiye jouc'a lam fariseo tilanc'eyi xonca lexpats'qui iƚe laca'hua caxax lofi'ecopa liƚmane o ƚilepali. Jiƚpe lacaxax ti'nico hualca al Paxi Liniƚingiya. Ti'e'eyi itoqui ƚocuits' ƚema liƚpijahua'. Ticuayi liƚpicuejma': “Lan xanuc' aƚsintsonga' ninc'itsila' comxiye”. 6 ’Mixmucota ticutsoƚaita jiƚpe petsi locutsoƚaiyacu lan tsilaj xanuc'. Toƚta'a iƚpic'a. Ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', iƚne ticutsoƚaita lan tet'ƚa asiento. 7 Miyelocoyi locucaleyompa iƚpic'a lan xanuc' tinonintsola', timintsola': “¡Rabí, Rabí!” (Iƚe lataiqui' lohuaƚcuf'ipa ticua: Nomuc'iyalepa.) 8 ’Imanc' aimecui'im'molhuo' “Rabí.” Tipa'a ma le'a anuli San Mateo 22​, ​23
  • 57.
    49 Nomuc'ipolhuo', imanc' unc'apimaye. 9 Fa'ali'a ƚamats', ja'ni anuli cal xans a'i coƚ'ailli', aimoƚmi'me “Mai'ailli'”. Tipa'a ma le'a anuli coƚ'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a. 10 Aimecui'im'molhuo' imanc' “Momxi”. Imanc' a'i cunc'omxiye. Ma le'a iya' ƚoƚpomxi, iya' ninCristo. 11 Imanc', naitsi xonca cal cueca' ti'iƚa' to cal mozo, titoc'itsola' lipimaye. 12 Cal xans no'e'epoxi acueca', iƚquiya ti'oc'em'me. Naitsi no'e'epoxi aca'hua, ti'e'em'me xonca acueca'. 13 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' cunc'omxiye, imanc' noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Miquimf'ennilhuo' loƚmuc'iyalepa, lan xanuc' tixinyi to joupa eti'iya al puerta. Tixinyi aimi'iya mitsuflaiyacu jiƚpe pe locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Ƚinca imanc' aimoƚtsuflaiyi, jouc'a aimolapi'ila' lane lan xanuc'. Iƚne ts'iƚpic'a titsuflaiƚe, imanc' toƚpa'nela'. 14 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc' unc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Imanc' tolaxic'ela' ƚiƚ'huexi lam potsateya cacaƚ'no'. Moƚ'eyi toƚta'a ticoƚilhuo' moƚpalaic'oyi ȽanDios. Toƚcuayi: “Aƚsinintsonga' illanc' lihuejcoyi ȽanDios”. Imanc' xonca acueca' loteƚminyacolhuo'. 15 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Imanc' tolahuela' lan xanuc' tihuequintsolhuo'. Tonƚeyi ni petsi li'a ƚamats', toƚqueyi ƚaja. Toƚsintsa ma le'a anuli cal xans naihuejyacolhuo' tolixoc'i'moƚtsi conlata. Tijouƚa' iƚque tulij'molhuo'. Imanc' loƚpicuicoya tonƚe'me pu'hua al cuecaj capa. Iƚque xonca lipicuicoya ti'huaƚa' pu'hua. 16 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' unc'ifohue. Imanc' aimi'iya moƚmuc'iyacola' lan xanuc' al c'a cane. Imanc' toƚcuayi: “Cal xans nocuaj'mipa al cuecaj xoute' ja'ni aimenant'ƚi litaiqui' ailopa'a tintsi. Ƚocuenaj cal xans nocuaj'mipa al oro lopa'a jiƚpe al cuecaj xoute', ƚinca tenant'ƚiƚa' litaiqui', ja'ni a'i titai'ma lijunac'.” 17 ’¡Imanc' unc'ifohue! Tocomma ailopa'a coƚpicuejma'. ¿Te jale xonca al cueca', ja'ni al oro o al cuecaj xoute'? Aƚinca xonca acueca' al xoute'. Iƚe al oro ja'ni ailopa'a jiƚpe al cuecaj xoute' aimi'iya qui'huexi ȽanDios. 18 Jouc'a toƚcuayi: “Cal xans nocuaj'mipa cal altar, ja'ni aimenant'ƚi litaiqui' ailopa'a tintsi. Ƚocuena cal xans nocuaj'mipa lotsufcompa jiƚpe cal altar, ƚinca tenant'ƚiƚa' litaiqui', ja'ni a'i titai'ma lijunac'.” 19 ¡Imanc' unc'ifohue! ¿Te jale xonca al cueca', lotsufcompa o cal altar? Ƚinca xonca acueca' cal altar. Ja'ni lotsufcompa ailopa'a jiƚpe cal altar aimi'iya qui'huexi ȽanDios. 20 Cal xans nocuaj'mipa cal altar jouc'a tipalaijma jahuay lopa'a jiƚpiya cal altar. 21 Ja'ni icuaj'mipa al cuecaj xoute', jouc'a tipalaijma ȽanDios iƚque Nopa'a jiƚpiya. 22 Ja'ni nocuaj'mipa lema'a tipalaijma lema'a pe locutsaf'ya ȽanDios jouc'a tipalaijma ȽanDios iƚque Nocutsaf'ya jiƚpiya. 23 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá San Mateo 23
  • 58.
    50 locuxepa ȽanDios jouc'aimanc' cunc'ixanuc' fariseo. Ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Imanc' jahuay ts'oƚ'hueca tipa'a loƚtsufcoyacu ȽanDios. Ja'ni ti'iƚa' amaxnu, toƚtsufcoyi imbama', ja'ni ti'iƚa' imbama' toƚtsufcoyi anuli. Toƚta'a monƚ'eyi, tama ƚaiquitamqui xonca atsocay, ja'ni al xaimu, ja'ni al anís, ja'ni al comino, toƚtsufcoyi anuli ȽanDios. Lataiqui' locuxepa ȽanDios ticuxe'elhuo' tonƚ'eƚe al c'a xonca al cueca'. Ticuxe'elhuo' tonƚ'eƚe al ƚijca, toƚsintsola' cuanuc'la loƚpimaye, tonlanant'ƚiƚe loƚnesyacu. Iƚe lataiqui' aimonlihuejyi. Ƚinca ac'a lonƚ'epa moƚtsufcoyi ƚaiquitamqui. Ticuicomma tolanant'ƚiƚe jahuay locuxe'epolhuo' ȽanDios, tonƚ'eƚe al c'a xonca. 24 Imanc' aimi'iya moƚmuc'iyacola' lan xanuc' al c'a cane. ¡Unc'ifohue! Tipa'a lataiqui' loya'apa: “Toƚtsaic'oyi al vino aimoƚnuc'me calxc'huiƚ. Tijouƚa' aimoƚsinyi cal cuecaj quinneja, iƚque cal camello, toƚnuc'yi.” Toƚta'a ma ti'onƚcospolhuo' to loƚ'ejma' imanc'. 25 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Ma le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. A'ijc'a loƚpicuejma'. Ti'hua toƚjanajyi tepi'intsolhuo' xonca. Tonlaxic'ela' liƚtomí loƚf'as xanuc', toƚta'a toƚma'neyi loƚtaza, loƚpime. Tijouƚa', ma to moƚ'eyi, tolapajyi liƚspula' loƚtaza, loƚpime. 26 Ima' umfo' fariseo, ate'a taipa'aƚa' al xujc'a lopa'a jiƚpe licu'u lotaza, lopime. Tijouƚa' liƚspula' ti'i'ma limpio jouc'a. 27 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Ti'onƚcospolhuo' to cal puƚ'hua li'e'empa afujca juaiconapa. Licu'u al pu'hua imanna quecala camizhua, imanna axisca. 28 Ma' anuli imanc'. Tocomma to tolihuejcoyi locuxepa ȽanDios. A'ij ƚinca. Ma le'a ixcay loƚpicuejma'. Jiƚpe toƚspic'eyi toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc', aimolihuejcoyi locuxepa ȽanDios. 29 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' cunc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a imanc' cunc'ixanuc' fariseo. Le'a toƚ'e'eyoƚtsi, imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Imanc' toƚƚanc'e'ela' liƚpu'hua limanapola' iƚne lam profeta jouc'a lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios. 30 Imanc' toƚcuayi: “Laƚtatahueló ima'a'me lam profeta. Ja'ni coƚa' illanc' aƚmana' jiƚpe litine, aimaƚ'eyacu toƚta'a.” 31 Moƚnesyi “Laƚtatahueló… ”, le'a toƚcufyoƚtsi, tonlimetsaicoyoƚtsi imanc' iƚnaxque' iƚniya nima'a'me iƚne lam profeta. 32 Ne'. ¡Ti'hua monƚ'eyi jiƚiya lixcay to li'epá loƚtatahueló! ¡Toƚjou'neƚe nulemma! 33 ’Imanc' ti'onƚcospolhuo' to lacaƚpo'. Imanc' loƚpicuejma' ti'onƚcospa to lipicuejma' ƚainofaƚ. Ƚinca tejac'ennolhuo', tecajm'minnolhuo' ƚunga ƚopa'a al muf. O ¿te ti'i'ma tolunƚulta? A'i. Aimi'iya. 34 Cumme'elhuo' lam profeta, iƚne noya'apá loxpic'epa ȽanDios. Cumme'elhuo' lan xanuc' acueca' liƚpicuejma'. Cumme'elhuo' San Mateo 23
  • 59.
    51 lomxiye. Imanc' toƚma'a'mola'hualca iƚniya lan xanuc', tolapaƚts'ijm'mola' lancruz. Locuenaye toƚƚeco'mola' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', jiƚpe toluntaf'e'e'mola'. Tolihuejtso'mola' iƚya' iƚya'. 35 Toƚta'a imanc' toƚtai'me liƚjunac' iƚne loƚxanuc' nima'a'me naihuejcopá locuxepa ȽanDios. Cal te'a ƚima'ampa iƚque cal c'a xans Abel, ƚijoujma Zacarías ƚi'hua Berequías, ƚima'ayompa jiƚpe al cuecaj xoute' lixpula' cal altar, jiƚpe lotsuflaiyacu al Paxi Lugar. 36 Iya' camilhuo' al ƚinca: Jahuay iƚe lajunac' toƚtai'me imanc' noƚmana' fa'a itsiya litine. 37 ’¡Miƚya' Jerusalén! ¡Miƚya' Jerusalén! Loxanuc' inma'ahuale, ima'a'me lam profeta, tipannila' capic', tima'ayi lixanuc' ȽanDios, iƚniya lummepola' jiƚpiya. Iya' axpe' canesqui: Cafot'ƚe'mola' jahuay loxanuc' ma to mi'ay cal tsana mefot'ƚe'mola' laiquipuyu, mipuxc'i'mola' lixaƚ. Ima' aicocuac'. 38 Miƚya', ¡tahuelojnla' locuecaj xoute'! ȽanDios ipo'nopa quituca'. Tocomma joupa eteƚquemma. 39 Iya' camilhuo' lo'iya. Ticuaitsi litine aƚmiƚa': “Ima' unC'a. ȽanDios ƚaƚPoujna ƚinca ummepo'”, iƚe litine aƚsingona'ma. Ai'a ticuaita iƚe litine aimaƚsingonaya. 24 Jesús ipayonni jiƚpe al cuecaj xoute', icuaitsa ts'ilihuequi. Iƚniya ts'ilihuequi ipalaico'me ƚajut'ƚi al cuecaj xoute'. Timiyi: ―Toxintsola' ilangila' juaiconapa iƚna'a ƚajut'ƚi. 2 Jesús italai'e'mola', timila': ―Itsiya tolahuelojnyi ƚajut'ƚi iƚniya ilangila'. Iya' camilhuo' al ƚinca: Ticuaihuo litine jahuay teteƚquehuo. Ni anuli ƚapic mi'nif'queya ƚipima capic. 3 Micutsuya Jesús ƚijuala Olivo, icuaitsa quiƚtuca' ts'ilihuequi, icuis'e'me, timiyi: ―Lu'itsonga', ¿tej hora mi'iya toƚta'a? ¿Te co'iya maƚsinyacu ja'ni ima' tocuaiconahuo? ¿Te co'iya maƚsinyacu ja'ni tijou'ma li'a ƚamats'? 4 Jesús italai'e'mola', timila': ―Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni aimoƚpo'noyi cuenna tifel'mim'molhuo'. 5 Ticuaicu axpela' linfel'miyale. Anuli anuli tines'ma: “Iya' ƚinca cunƚu'e'molhuo'. Iya' ninCristo. ȽanDios alummepa.” Iƚniya tifel'miyale'me axpela'. 6 Litine toƚcuejle: “Pu'hua tifulenni”, o “Ƚu'hua tifulem'me”, aimixpailij'molhuo'. Toƚta'a lo'iya. Ticoƚ'ma locuaicoya Lijoujma Quitine. 7 Lan xanuc' anulij nación tixtuc'om'moƚtsi locuenaj nación, tifule'me. Lan tsilaj quincuxepá tixtuc'om'moltsi, tifule'me. Ni petsi tixim'me cumemma, tinu'ma ƚunanto. 8 Iƚe lateƚcoya ti'onƚcota to ƚaca'no' ƚinnay ƚipumla. Tumlej'ma ate'a, tijouƚa' tipajnta cal ts'e qui'hua. Fa'a li'a ƚamats' ate'a tipango'ma lateƚcoya, tijouƚa' ti'i'ma al ts'e lema'a, ti'i'ma al ts'e li'a ƚamats'. 9 ’Imanc', ticum'molhuo', ticuaita quiƚmane lan xanuc', iƚne titeƚmi'molhuo', tima'a'molhuo'. Imanc' ts'alihuequi, toƚiya ni petsi loƚmanc'eyacu fa'a li'a ƚamats' lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'. 10 Axpela' ts'alihuequi tipai'i'me liƚpicuejma', ti'e'moƚtsi laic' San Mateo 23​, ​24
  • 60.
    52 liƚpimaye ts'alihuequi. Ticuf'me. 11 Ticuaicuaxpela' lam profeta nofelƚaiqueyacu, tifel'miyale'me axpela' lan xanuc'. 12 Lan xanuc' xonca tenaj'moƚtsi, aimihuej'me lataiqui' locuxepa ȽanDios. Ti'e'me ma le'a lixcay. Aimipalaic'oyacoƚtsi to li'ipa, aimi'eyoƚtsi capic'a. 13 Cal xans ja'ni tixnet'ƚƚa' lateƚcoya, ja'ni ti'hua tihuejla', iƚque ƚinca tunƚu'ma. 14 Jahuay li'a ƚamats' tuya'ata lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Ni petsi lomana' lan xanuc' tuya'ata te co'iya mitsuflaiyacu pe lopa'a ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a. Tijouƚa' ticuaihuo Lijoujma Quitine. 15 ’Ma to luya'apa cal profeta Daniel luyaipa quitine toƚta'a toƚsim'me lo'iya. Iƚe pe ȽanDios tilaiqui topo'nom'me al cuecaj xoute'. Tijouƚa' ȽanDios tipo'no'ma quituca' iƚe al cuecaj xoute'. Naitsi noxhuef'iyacola' lipimaye jiƚta'a lataiqui' ticuec'eƚa'. 16 ’Iƚniya ƚitiné ja'ni toƚmana' al distrito Judea tolinul―le, toƚf'ajliƚe ƚijualay. 17 Ja'ni cof'nif'ya al toncay lomejut'ƚ, aimicoƚ'mo'. Aimaipa'a'ma iƚe lopa'a lomejut'ƚ, le'a taimunni, tainuƚa'. 18 Ja'ni to'ay canic' jiƚpe ƚimuc'o', aimopaiconahuo mommaiya lopuquiya, ma tainuƚa'. 19 ’Iƚniya ƚitiné juaiconapa titeƚco'me linnaila cacaƚ'no', jouc'a lacaƚ'no' notu'ipá liƚnaxque'. Iƚniya afule minulyacu. 20 Toƚsahue'eƚe ȽanDios ticuaitsi lateƚcoya aimi'i'ma ƚitiné caxita, ni litine conxajya. Jiƚpiya aimi'iya molinulyacu. 21 Lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats' aiquiƚsingufma lateƚcoya to loxinyacu jiƚpiya litine. Tijouƚa' jiƚta'a lateƚcoya aimixinconayacu lateƚcoya to jiƚta'a. 22 ȽanDios tixinnila' cuanuc'la lixanuc', jiƚne li'huijf'epola', toƚiya ixpic'epa aimicoƚya jiƚe lateƚcoya, tetec'oyehuo. Ja'ni coƚa' ticoƚ'ma iƚe lateƚcoya, ailopa'a conƚuya, coƚa' jahuay tima'mola'. Aimicoƚya lateƚcoya. 23 ’Iƚniya ƚitiné ja'ni timintsolhuo': “¡Toƚsinƚe! Jifa'a icuai'ma cal Cristo”, o “Jiƚpe icuaita”, aimolapenuf'me iƚiya lataiqui'. 24 Ticuaicu linfel'miyale. Tecui'i'moƚtsi: “Iya' ninCristo”, o “Iya' ninprofeta, cuya'e' lixpic'epa ȽanDios”. Iƚniya ti'e'me al cueca', axpe' timuj'me. Tines'me: “Lan xanuc' limetsaicotsonga' ȽanDios lummeponga'”. Ma le'a tifel'miyaleyi. Coƚa' tifel'mintsola' jouc'a li'huijf'epola' ȽanDios. Aimi'iya mifel'minyacola'. 25 ’Joupa aimipolhuo' iƚe lo'iya. Aimolimenc'eco'me iƚe laimipolhuo'. Ma to lo'iya, toƚta'a nu'ipolhuo'. 26 Ja'ni timintsolhuo': “Icuaita cal Cristo pu'hua. Tipa'a petsi ailopa'a quiƚya'”, aimonƚe'me pu'hua. O ja'ni ticuanni: “Icuai'ma fa'a, itsufaipa lajut'ƚ”, imanc' aimolihuejco'mola'. 27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cacuaiyoconanni jahuay aƚsim'ma ma to moƚsinyi lixcuaflay mixcuaf'ma jiƚpiya liyuf'maj 'ora. Lixcuaflay tepalc'o'i a'i ma le'a jiƚpe liyuf'maj 'ora. Lepalc'o' ticuaita pe lof'acaiyopa cal 'ora. 28 Pe lopa'a ƚimac' jiƚpiya tefot'ƚe'moƚtsi lapote. 29 ’Tuyaiƚa' iƚniya ƚitiné lateƚcoya: Timufco'ma cal 'ora, cal mut'ƚa aimepalc'o'iya, lan xamna nomana' lema'a tecangoƚecu ƚamats', San Mateo 24
  • 61.
    53 jahuay lopa'a jiƚpelema'a tife'nem'mola'. 30 Iya' iƚque Cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iƚe litine jipu'hua lema'a lan xanuc' tixim'me iƚe lomuc'iyacola' joupa aicuaicocona'ma. Ni petsi li'a ƚamats' lan xanuc' tijolij'me, aƚsim'ma cacuaiconno cacutsafya ƚummahuay quimumma. Aƚsim'ma iya' ninCuecaj Rey, aƚ'onƚcospa to ȽanDios. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 31 Iƚe litine tifus'mi'me al cuecaj trompeta, iya' cumme'mola' lainepaluc' tiyeƚe tefot'ƚentsola' laixanuc' lai'huijf'epola'. Ni petsi lomana' tileconnola': Iƚniya nomana' layuf'maj 'ora, iƚniya nomana' lof'acaiyopa cal 'ora, iƚniya nomana' pe lo'huayomma ƚahua', iƚniya nomana' pe lotsepa ƚahua', ni petsi canumicay li'a ƚamats' tileconnola' laixanuc'. 32-33 ’Ja'ni toƚpo'noƚe cuenna iƚe lo'ipa al 'icux ti'i'ma coƚsina' icuaico'ma ƚinu'. Toƚta'a timuc'i'molhuo' al 'icux tuxcuaf'eƚa' limane', tilaƚa' laxhuaica lipela. Ma' anuli ja'ni toƚpo'noƚe cuenna iƚe lo'iya fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma coƚsina' joupa cacuaiconno. Ti'iƚa' ma to laimipolhuo', joupa aicuai'ma al puerta. 34 Iya' camilhuo' al ƚinca: Litine ti'iƚa' to laimipolhuo', lan xanuc' nomajnyacu fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma liƚ'ejma' to liƚ'ejma' lan xanuc' nomana' fa'a itsiya litine. 35 Lema'a y li'a ƚamats' tipaico'mola'. Laitaiqui' aimipaiya, tipanehuo. 36 ’Nij naitsi ts'ixina' litine ni al 'hora cacuaicoconanni li'a ƚamats'. Jouc'a lapaluc' quema'a aiquiƚsina'. Jouc'a iya' i'Hua ȽanDios, aicaixina'. Ma le'a cai'Ailli', iƚque ƚinca ixina'. 37 ’Ma to li'ipa luyaipa quitine mipa'a Noé fa'a li'a ƚamats', toƚta'a lo'iya litine cacuaicohuananni li'a ƚamats'. 38 Milanc'e Noé al arca, lan xanuc' tuyalaicoyi liƚpepajnya ma to mi'eyi. Titetsoyi, tixnayi, temalƚiyi, ticuyi liƚnaxque' temalƚiƚe. Litine Noé litsufai'ma al barco toƚta'a ti'eyi. 39 Iƚne aiquiƚsina' lo'iyacola', ticui'ma. Ma' icui'ma ƚaxpaiqui' cacui. Ƚacui ileco'mola', ima'a'mola'. ’Iƚe li'ipa ti'onƚcospa to lo'iya cacuaiconanni iya'. Lan xanuc' aimi'iya quiƚsina' lo'iyacola'. 40 Oquexi' lan xanuc' timajm'me ƚimuc'o'. Anuli tilecom'me, ƚocuena tipanehuo. 41 Oquexi' lacaƚ'no' tutsi'me anuli. Anuli tilecom'me, ƚocuena tipanehuo. 42 ’Imanc' toƚ'huaicoƚe, toƚpo'noƚe cuenna. Aicoƚsina' te quitine ticuaihuo ƚoƚPoujna. 43 Ƚipoujna cajut'ƚ ja'ni ixina' tej hora ticuaihuo cal namas, iƚque ƚapoujna aimixmaiya, tipo'no'ma cuenna, ticuanajco'ma lejut'ƚ, cal namas aimi'iya mitsufaiya. 44 Imanc' toƚpo'noƚe cuenna. Ticuaitsi al 'hora aimoƚ'huaicoyi, toƚnesyi: “Aimicuaiya”, maƚpe al 'hora cacuaihuo. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 45 ’Ƚapoujna ti'huaƚa' aculi', tepi'i'ma quipenic' ƚimozo. ¿Te co'eya iƚque cal mozo? Ja'ni cal c'a mozo, ja'ni tipa'a lipicuejma', tenant'ƚi'ma lipenic', iƚe lipo'no'ipa ƚipoujna. Ti'e'mola' cuenna locuenaye lam mozó nomana' jiƚpe lajut'ƚ. Ti'huajcoƚa' al 'hora, tites'mi'mola'. 46 Ticuainatsi ƚipoujna, San Mateo 24
  • 62.
    54 tixim'ma ƚimozo ti'ayto licuxe'epa. Iƚque cal mozo loyaicoya al c'a. 47 Camilhuo' al ƚinca: Ƚipoujna tepi'i'ma xonca al cueca' lanic'. Tepi'i'ma quimane ticuxeƚa' jahuay ƚi'huexi. 48 Ja'ni ixcay xans, cal mozo timi'moxi: “Ƚaipoujna ticoƚi, aimicuaiya”. 49 Tipango'ma tifule'ma, tuntaf'mola' lif'as mozó. Titetsoyi, tixnayi anuli lif'as quisnaye. ¿Te co'iya iƚque cal mozo? 50 Anuli litine, jiƚpe litine aimi'huaijma ƚipoujna, jiƚe al 'hora aimixhueƚma, ticuainahuo ƚipoujna. 51 Tetetsuf'ma, tecajm'mita pe lomana' linfel'miyale, jiƚpe tijolijta, ti'iƚc'ta liƚ'ay. 25 ’Licuaitsi litine ticuaihuo cal Cuecaj Rey Nopa'a lema'a, tepenuftsola' lixanuc', iƚne naihuejcopá, ti'i'ma to li'ipa litine lipalunca imbama' lahuats'la. Iƚe litine titalecufta, tecanna ƚamaneya, ticuai'ecu jiƚpiya lo'iyoya lijuic lamaneyoya. Anuli anuli iƚtaic' liƚpepalc'o'. 2 Amajxi lahuats'la ts'iƚpicuejma', locuenaye amajxi lahuats'la ailopa'a quiƚpicuejma'. 3 Lamac'ta lahuats'la, litai'me liƚpepalc'o' aiquiƚtaic' quileceite timanumf'eta liƚpepalc'o'. 4 Lahuats'la ts'iƚpicuejma' itai'me liƚpepalc'o' jouc'a iƚtaic' lileceite. 5 Ticoƚi ƚamaneya, aiquicuaiyunni. Jahuay lahuats'la icuinni quilehui, ixmai'me. 6 ’Nolojmay quipuqui' icuej'me tija'anni, ticuayi: “Icuaico'ma fa'a ƚamaneya. Tunƚouyunca, aƚtalecufta.” 7 Jahuay lahuats'la imaf'i'me. Etuf'me liƚpepalc'o', inai'i'me. 8 Lamac'ta lahuats'la ipalaic'om'mola' ts'iƚpicuejma', timinnila': “¡Toƚsinƚe! Iƚna'a laƚpepalc'o' joupa tipica. Aƚc'i'itsonga' tutani calaceite.” 9 Lahuats'la ts'iƚpicuejma' italai'e'me, timinnila': “A'i. Aimi'iya. Ja'ni aƚc'i'itsolhuo' illanc' lahue'e'monga'. Tonƚeƚe petsi locuquimpá, toƚ'natsa colaceite.” 10 Miyeyi ti'nata quileceite, icuaiyunni ƚamaneya. Lahuats'la ts'iƚpicuejma' iyejmale'me ƚamaneya. Itsuflai'me jouc'a lamaneyoya. Ix'nifcom'me al puerta. 11 Icuaitsa locuenaye lahuats'la. Ija'a'me, timiyi: “Maƚpoujna, maƚpoujna, laxi'e'etsonga' lopuerta”. 12 Ƚamaneya timila': “Iya' camilhuo' al ƚinca: Aicainimetsaicolhuo'.” 13 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Imanc' ti'hua toƚpo'noƚe cuenna. Aicoƚsina' ni litine ni al 'hora cacuaiconanni. 14 ’Lo'iya ti'onƚcospa to li'ipa ti'hualecotsi aculi' anuli cal xans. Ai'a ti'hua'ma ijoc'i'mola' limozó ticuaiyunca. Epi'i'mola' quiƚ'huexi, iƚne tixinƚe lo'e'eyacu. 15 Anuli epi'i'ma amaquej tomí, ƚocuena epi'i'ma oquej tomí, ƚocuena epi'i'ma ma le'a anuli, ma to mipa'a liƚpicuejma'. Lijou'ma ipanni, i'hua'ma aculi'. 16 ’Cal mozo ƚepenufpa amaquej tomí ixhuico'ma al tomí, ulij'ma i'nif'caitsi amaquej tomí. 17 Cal mozo ƚepenufpa oquej tomí jouc'a i'nif'caitsi oquej tomí. 18 Cal mozo ƚepenufpa anuli al tomí itai'ma, i'hua'ma, ipu'ma ƚamats', emu'ma iƚe al tomí lepi'ipa ƚipoujna. 19 ’Axpe' quitine icoƚhuo'ma ƚiƚpoujna lam mozó. Lijou'ma icuainanni. Icuis'e'mola', timila': “¿Te conƚ'ecopa al tomí lainepi'ipolhuo'?” 20 Cal mozo San Mateo 24​, ​25
  • 63.
    55 ƚepenufpa amaquej tomíitaic' imbamaj tomí. Timi ƚipoujna: “Maipoujna, alapi'ipa amaque' al tomí. ¡Toxinƚa'! Nulijpa amaque', i'ipa imbama'.” 21 Ƚipoujna timi: “Ac'a lo'epa. Ima' unc'a mozo. Latenƚcocopa ima' lo'ejma'. Tama ahuata lainepi'ipo', ac'a oxhuicopa. Itsiya capi'i'mo' comane tocuxeƚa' xonca axpe'. Iya' tixoqui neta juaiconapa. To'huanni. Jifa'a aƚmajm'me anuli. Tixoj'ma calata.” 22 ’Icuaitsi cal mozo ƚepenufpa oquej tomí. Timi ƚipoujna: “Maipoujna, alapi'ipa oquej tomí. ¡Toxinƚa'! Nulijpa oque', i'ipa amalpu'.” 23 Ƚipoujna timi: “Ac'a lo'epa. Ima' unc'a mozo. Latenƚcocopa ima' lo'ejma'. Tama ahuata lainepi'ipo', ac'a oxhuicopa. Itsiya capi'i'mo' comane tocuxeƚa' xonca axpe'. Iya' tixoqui neta juaiconapa. To'huanni. Jifa'a aƚmajm'me anuli. Tixoj'ma calata.” 24 ’Lijoujma icuaitsi cal xans ƚepenufpa anuli al tomí. Timi ƚipoujna: “Maipoujna, ima' aiximhuo' te ts'i'ic' lopicuejma'. Aiximhuo' ima' untá xans. Aimoxina' cuanuc'. Ima' aimofaya, tijouƚa' tapenuf'ma jahuay ƚaipa'ampa. Aimaca'neya cal trigo, tijouƚa' jahuay lafot'ƚeya tapenuf'ma. 25 Lai'nujuaitsi toƚta'a lo'ejma', iya' aƚspaicunni, ai'hua'ma nemutsi ƚamats' al tomí, iƚe lalapi'ipa. ¡Toxinƚa'! Iƚta'a ja'a lotomí. Tapenufnaƚa'.” 26 Ƚapoujna timi ƚimozo: “Ima' mixcay mozo. Mahui. ¿Te aƚinca oxina' aicafaya, tijouƚa' capenuf'ma jahuay ƚaipa'ampa? ¿Te oxina' aicaca'neya cal trigo, tijouƚa' jahuay lafot'ƚeya capenuf'ma? 27 Ne', ne'. ¿Te comemucopa laitomí? Najmay mecantsi al banco. Toƚta'a capainanni, capenufna'ma jouc'a lulijpa laitomí. 28 ¡Texic'enaƚe al tomí! Tepi'inaƚe iƚque ts'i'hueca imbama' al tomí. 29 Pe ts'i'hueca iƚe lulijpa, xonca tepi'im'me. Iƚque ti'huej'ma xonca. Pe aiqui'hueca, aiculiqui, texic'em'me iƚe lepi'impa. 30 Iƚca'a cal mozo pe aiqui'aic' canic', tolacanguf'me pe lopa'a al muf. Jiƚpe tijolijta, ti'ilc'ta liƚ'ay.” 31 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta, cacuaiconanni aƚsim'ma aƚ'onƚcota to ȽanDios. Jahuay lainepaluc' aƚejmalecu. Cacutshuai'ma laicuecaj asiento, iya' ninCuecaj Juez. 32 Jiƚpiya tefot'ƚena'moƚtsi lan xanuc' quiyouyomma ni petsi li'a ƚamats', jahuay lan nación. Ma to ƚapoujna mot'ƚ tenaquila' lipinneja, iƚne ihuantseyoƚtsi lam mot'ƚ jouc'a lan chivo, ma toƚta'a iya' canaj'mola' lan xanuc'. 33 Al c'a camane capo'no'mola' lam mot'ƚ. Loxa camane capo'no'mola' lan chivo. 34 Tijouƚa' iya' ninRey capalaic'o'mola' iƚniya nomana' al c'a camane, cami'mola': “Imanc', cai'Ailli' joupa ipaxnepolhuo'. Tunƚouyunca. Tolapenufle lapi'iyacolhuo' ȽanDios. Tepi'i'molhuo' loƚmane toƚcuxeƚe. Lilanc'epa li'a ƚamats' toƚta'a joupa ixpic'epa ȽanDios. Itsiya tepi'i'molhuo'. 35 Luyaipa quitine aƚtoc'ipa, itsiya lo'iyacolhuo' al c'a. Iya' ma cunle'e, imanc' aƚtes'mipa. Iya' micui caija', imanc' aluhui'ipa caija', aixnapa. Iya' nipayomma aculi', laicuaita loƚpiƚya' imanc' lapi'ipa cainejut'ƚ. 36 Iya' ma lahue'e' San Mateo 25
  • 64.
    56 caipijahua', imanc' alummi'ipa caipijahua',aipo'nopa. Iya' lalaxtafpa, imanc' aƚ'epa cuenna. Iya' ma capa'a lacarza, imanc' alahuejnhuo'ma.” 37 ’Iƚne lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios aƚmi'ma: “Maƚpoujna, ¿te quitine laƚsimpoƚtsi ima' tonle'e, aƚtes'mipo'? ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima' ticui coja', luhui'ipo', oxnapa coja'? 38 ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima' mipayomma aculi', locuaita laƚpiƚya' lapi'ipo' comejut'ƚ? ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima' ailopa'a copijahua', lummi'ipo' copijahua' opo'nopa? 39 ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima' textafhuo' o topa'a lacarza lahuejnhuo'mo'?” 40 Iya' ninRey catalai'e'e'mola', cami'mola': “Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc' loƚtoc'ipola' iƚna'a laipimaye, tama anuli xonca aca'hua iƚque ƚoƚtoc'ipa, ƚinca aƚtoc'iponga' iya'.” 41 ’Tijouƚa' iya' capalaic'o'mola' iƚne nomana' loxa camane, cami'mola': “Imanc' joupa ecanipolhuo'. Tonƚolijle pe laifpa'a. Tonƚeƚe petsi ƚunga aimipica. Ti'hua tunaqui. Iƚque ƚunga ȽanDios ipo'nopa titeƚ'mitsola' ƚonta'a Satanás jouc'a lepaluc'. 42 Imanc' aicaƚtoc'i, itsiya ixcay lo'iyacolhuo'. Iya' ma cunle'e, imanc' aicaƚtes'mi. Iya' micui caija', imanc' aicaluhui'i. 43 Iya' nipayomma aculi', laicuaita loƚpiƚya' aicalapi'i cainejut'ƚ. Lahue'e' caipijahua', imanc' aicalummi'i. Iya' ma laxtafpa, ma capa'a lacarza, imanc' aicalahuenge.” 44 ’Iƚne lan xanuc' titalai'e'me, aƚmi'ma: “Maƚpoujna, ¿te quitine laƚsimpoƚtsi ima' tonle'e, o ticui coja'? ¿Te quitine laƚsimpoƚtsi ima' o'huayomma aculi', ocuaita laƚpiƚya', o ailopa'a copijahua', o textafhuo', o topa'a lacarza, y aicaƚtoc'ihuo'?” 45 Iya' catalai'e'e'mola', cami'mola': “Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc' olatets'ipola' iƚna'a laipimaye, aicoƚtoc'ila', toƚta'a latets'iponga' iya'. Tama xonca aca'hua iƚque ƚolatets'ipa, ma latets'iponga' iya'.” 46 Iƚniya tiyena'me petsi lateƚcoya aimijouya. Lan xanuc' naihuejcopá locuxepa ȽanDios, ituca' loyalaicoyacu iƚniya. Jiƚne titsuflai'me petsi liƚpitine aimijouya. 26 Jesús lijoupa limipola' ts'ilihuequi iƚniya ƚataiquí, ipalaic'ocona'mola', timila': 2 ―Joupa oƚsina' tehue'e' oquej quitine ti'i'ma al juic Pascua. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aƚcu'ma, lapaƚts'inginna lancruz. 3 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' efot'ƚe'moƚtsi lejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli' cuftine Caifás. 4 Jiƚpe ixpic'e'me lataiqui' tifel'mi'me Jesús, ti'noƚƚe, tima'anƚe. 5 Ticuayi: ―Mi'i juic aimaƚ'noƚyacu, tixtulecu lan xanuc', titsolhuicu. 6 Jesús tipa'a liƚya' Betania, lejut'ƚ Simón, iƚque ƚixaƚconapa lehui lepra. 7 Jiƚpe anuli ƚaca'no' icuaitsi pe lopa'a Jesús. Itaic' lipulu ilajncopa apic cuftine alabastro. Iƚe lipulu tinango laceite tujuej c'a, acueca' lipitali. Micutsuya Jesús titesma ƚaca'no' iƚoc'huai'ma, ic'ef'i'i'ma ƚijuac iƚe laceite. 8 Lixim'me toƚta'a lo'epa ƚaca'no', ts'ilihuequi Jesús ixtulenca. Ticuayi: ―¿Te quecani'ecopa laceite? Acueca' lipitali. 9 Coƚa' icule'ma. Jiƚe San Mateo 25​, ​26
  • 65.
    57 al tomí lolijyatepi'im'mola' lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. 10 Jesús ixina' lonespa. Timila': ―¿Te coƚsueƚ'micopa ƚaca'no'? Ac'a iƚta'a li'epa. Latenƚma. 11 Jahuay ƚitiné ma fa'a timana' lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Iya' aicapajnconaya. Aimaƚmajnconayacu anuli. 12 Laƚc'if'ipa iƚta'a laceite lojuepa ac'a, joupa enanƚpa iƚe laƚ'e'enya ai'a laminna. 13 Iya' camilhuo' al ƚinca: Aimimenc'ecoyacu li'epa iƚca'a ƚaca'no'. Ni petsi li'a ƚamats' loya'anyacu Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, tuya'am'me jouc'a iƚe li'epa iƚca'a ƚaca'no'. Lan xanuc' ti'nujuaisnata. 14 Anuli iƚniya limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús, iƚque cuftine Judas Iscariote, i'hua'ma, icuaitsi pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'. 15 Timila': ―¿Tojua lapi'i'ma ja'ni cacu'ma Jesús? Imanc' toƚ'noƚta. Iƚniya inefo'me ti'najtse'e'me anuxans quimbamaj tomí aplata. 16 Maƚpe 'hora Judas ipango'ma ehue'me te co'eya micuya Jesús. 17 Joupa icuai'ma litine titem'me ƚa'i aiquilajncojma levadura. (Toƚta'a mi'i al juic Pascua.) Ts'ilihuequi icuaitsa pe lopa'a Jesús, icuis'e'me, timiyi: ― ¿Petsi caƚƚanc'eyoyacu caƚsmocoyoyacu al juic Pascua? ¿Te cofcuapa? 18 Timila': ―Tonƚeƚe liƚya' Jerusalén, lejut'ƚ anuli cal xans, toƚmitsa: “Ƚaƚpomxi timihuo': Joupa icuaico'ma laifteƚcoya. Lomejut'ƚ aƚsmocoyo'me al juic Pascua, iya' jouc'a ts'alihuequi.” 19 Ts'ilihuequi i'ehuo'me to licuxe'e'mola' Jesús. Ilanc'ehuo'me calxmocojma al juic Pascua. 20 Joupa ummuhuita, Jesús tixmocoyi jouc'a limbamaj coquexi' ts'ilihuequi. 21 Mitetsoyi, Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Anuli imanc' aƚcu'ma. 22 Iƚniya ixhueƚconca juaiconapa, ihuotsonca. Anuli anuli timiyi: ―Maipoujna, ¿te iya'? Iya' a'i. 23 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Ma maƚtetsoyi nalacajm'miyacu laƚmane al pime anuli, iƚque ƚaƚcuya. 24 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Tama ca'hua'ma laipene ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya, iƚque cal xans ƚaƚcuya, a'ijc'a loyaicoya. Juaiconapa acueca' titeƚco'ma iƚque, ticuaj'moxi, ticua'ma: “Coƚa' aicaipajntsi iya'”. 25 Judas, iƚque ƚocuya Jesús timi: ―Momxi, ¿te iya'? Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Al ƚinca lofcuapa. 26 Mitetsoyi Jesús epef'ma ƚa'i, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquetsuf'ma, epi'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Tolapenufle. Toƚteƚe. Iƚta'a aicuerpo. 27 Uhuaf'ma al vaso, ix'najtsi'icona'ma, uhui'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Toƚsnaƚe jahuay imanc'. 28 Iƚta'a aijuats' tiƚinc'i'ma al ts'e cataiqui' ȽanDios lopo'no'ipola' lixanuc'. Caxcuajai'ma laijuats' toƚta'a cunƚu'e'mola' axpela' lan xanuc', tiƚonc'e'em'mola' liƚjunac'. 29 Iya' camilhuo', jifa'a li'a ƚamats' aicaxnaconaya al vino. Litine San Mateo 26
  • 66.
    58 tixinƚe cai'Ailli' ȽanDiosticuxe, iƚe litine caxnaconna. Iƚiya al ts'e vino aƚsnata anuli. 30 Unac'li'me anuli al salmo, ipalunca. Iye'me ƚijuala Olivo. 31 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Iƚta'a lipuqui' imanc' tonlanaj'moƚtsi. Aƚpo'no'ma caituca'. Ti'i'ma to muya'e' al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Caxcai'e'ma ƚiƚpoujna lam mot'ƚ, iƚque tima'ma. Lam mot'ƚ tica'ne'moƚtsi.” 32 Camaf'ina'ma. Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a ca'hua'ma al distrito Galilea. Jiƚpe ca'huaicotolhuo'. 33 Pedro timi Jesús: ―Tama tixtuc'otso' jahuay laipimaye, tenajtsoƚtsi, iya' a'i. Iya' ma quihuej'mo'. 34 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Iya' camihuo' al ƚinca: Iƚta'a lipuqui', ai'a tija'a'ma ƚangiti, ima' tones'ma afanemma: “Aicainimetsaijma Jesús”. 35 Pedro timi: ―Tama aƚma'atsonga' anuli, aicanesya: “Aicainimetsaijma Jesús”. Ma' anuli licua'me jahuay locuenaye ts'ilihuequi Jesús. 36 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa jiƚpe cuftine Getsemaní. Jesús timila': ―Imanc' toƚcutsoƚaiƚe jifa'a. Iya' ai'huapa ƚu'hua, capalaic'ota cai'Ailli'. 37 Ileco'mola' Pedro jouc'a loquexi' linaxque' Zebedeo. Ipango'ma ihuotso'ma. Tixina ipime jiƚe lo'iya. 38 Timila': ―Juaiconapa cahuosma, tocomma aƚma'a'ma lixhuejma'. Toƚmanenca fa'a. Jiƚpe capalaic'ota ȽanDios. Imanc' aƚtoc'i'ma. Ma fa'a toƚpalaic'o'me ȽanDios jouc'a. Aimoƚsmai'me. 39 Uyai'ma nihuata, ixpats'huai'ma ƚamats', tixa'hue ȽanDios, timi: ―Mai'Ailli', ja'ni nipajnya ti'i'ma liƚonc'e'eƚa' iƚta'a laifteƚcopa. Ja'ni aimi'iya, ne', ti'iƚa' lofxpic'epa, a'i to iya' lalatenƚcocopa. 40 Ipainanni, icuai'ma pe lomana' ts'ilihuequi. Ixim'mola' tixmaiyi. Timi Pedro: ―¿Te ailopa'a coƚpujfxi? ¿Ni' anulij hora aimi'iya moƚmaf'iyacu? ¿Te aimi'iya maƚtoc'iya? 41 Toƚmaf'iƚe. Aimoƚsmai'me. Toƚsahue'eƚe ȽanDios titoc'itsolhuo', aimehuaiyim'molhuo'. Imanc' toƚcuayi: “Aƚsnet'ƚ'me”. A'i, loƚcuerpo aimitoc'ilhuo'. Aimi'iya mijucoya. 42 I'huacona'ma, ixa'huecona'ma ȽanDios, timi: ―Mai'Ailli', ja'ni aimi'iya maliƚonc'e'eya laifteƚcopa, ja'ni joupa oxpic'epa cateƚco'ma, ma toƚta'a ti'iƚa'. Ne', tixhuaitsi laifteƚcopa. 43 Ipaiconamma pe lomana' ts'ilihuequi. Ixingona'mola' tixmaiconayi. Tixinyi timufquemma liƚ'u'. Ticui quilehui. 44 Ipo'nocona'mola' quiƚtuca'. Joupa i'ipa afanemma mipalaic'o ȽanDios. Ma' anuli tixa'hue. 45 Icuaiconanni pe lomana' ts'ilihuequi. Timila': ―¿Te ti'hua toƚsmaiyi? ¿Te ti'hua tulunxajyi? ¡Toƚsinƚe! Joupa icuai'ma lai'hora. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, joupa aƚcumpa. Icuaita quiƚmane lan xanuc' pe aimihuejcoyi ȽanDios. 46 ¡Toƚsolinca! ¡Ƚenapá! Toƚsinƚe jiƚcu'hua icuaico'ma ƚaƚcuya. San Mateo 26
  • 67.
    59 47 Mipalay Jesús icuaitsiJudas, iƚque anuli iƚniya limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús. Ilecola' axpela' lan xanuc', iƚtaic' liƚ'espada, liƚ'ec. Ummempola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 48 Iƚque nocuya Jesús joupa imipola' iƚne lan xanuc': “Iya' camuc'itolhuo' naitsi Jesús. Iƚque ƚaiftuc'oya maƚque Jesús. ¡Toƚ'noƚƚe!” 49 Aiquicoƚ'ma. Judas icuaitsi pe lopa'a Jesús, inom'ma, timi: ―¡Momxi! Ituc'o'ma. 50 Jesús timi: ―Maipima, iƚe lof'eya, ¡to'eƚa'! Lan xanuc' icuaitsa, i'noƚ'me Jesús. 51 Anuli ƚiƚejmale Jesús ipa'a'ma li'espada, ixcai'e'ma ƚimozo cal cuecaj ca'ailli', etec'e'e'ma lix'mas. 52 Jesús timi: ―Tamuf'minƚa' lo'espada licubierta. Jahuay noma'ahualecopá a'espada, iƚne tima'acom'mola' jouc'a a'espada. 53 Iya' nipajnya cajoc'i'ma cai'Ailli', iƚque aimicoƚya, tumme'mola' lepaluc' quema'a, ticuaicu pe laifpa'a. Juaiconapa axpela' tumme'mola', tixhuaispola' to imbamaj coquexi' lincuxepa jouc'a lanxpela' lilepaluc', o xonca. Lunƚu'ena'ma. ¿Te aicoƚsina' toƚta'a? 54 Iya' aicajoc'iya cai'Ailli'. Ja'ni cajoc'iƚa', ¿te co'iya menanƚya al Paxi Liniƚingiya loya'apa? Iƚe lataiqui' tuya'e' toƚta'a laƚ'iya. 55 Jesús ipalaic'o'mola' lanxpela' xanuc' licuaiyunca ti'noƚƚe. Timila': ―¿Te coƚcuaiyoco'me fa'a oƚtaic' loƚ'espada, loƚ'ec aƚ'noƚƚa'? ¿Te toƚcuayi iya' ninma'ahuale, nin‑namas? Itine itine cacutsay pe lopa'a al cuecaj xoute', camuc'ila' lan xanuc', a'i caƚ'noƚi. 56 Ne'. Tenanƚƚa' liƚtaiqui' luya'apa lam profeta. Iƚniya joupa uya'apá laƚ'iya toƚta'a. Lixanuc' Jesús inulai'me, ipo'no'me Jesús quituca'. 57 Lan xanuc' li'noƚ'me Jesús ileco'me pe lopa'a cal cuecaj ca'ailli' cuftine Caifás. Jiƚpe joupa efot'ƚeyoƚtsi lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 58 Pedro ihuej'ma aculi'. Licuaitsi lejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli' itsufai'ma ƚipuna quejut'ƚ, icutsingai'mola' lepaluc' al cuecaj xoute'. Ti'huaico'ma lo'iya. 59 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' iƚpic'a tixpic'enƚe tima'anƚe Jesús. Tehuennila' nofelƚaiquepá ticufle, tinesle: “Toƚta'a, toƚta'a lo'epa”. 60 Axpela' linfel'miyale icuf'me Jesús. Iƚniya aiqui'ic' quilecani'e. Icuaitsa oquexi' linfel'miyale. 61 Iƚniya icuf'me Jesús, ines'me: ―Iƚca'a cal xans icuapa: “Iya' cateƚ'ma lejut'ƚ ȽanDios. Ti'iƚa' afane' quitine, iya' joupa ailanc'enapa.” 62 Ecax'ma cal cuecaj ca'ailli', timi Jesús: ―Iƚne lan xanuc' ticufhuo'. ¿Te aimotalai'eyacola'? 63 Jesús i‑ch'ixco'ma. Cal cuecaj ca'ailli' timi: ―ȽanDios Ƚimaf'i' joupa lapi'ipa laimane cacuxe'e'mo', lu'itsonga'. Aƚmiƚa' ¿te ima' unCristo i'Hua ȽanDios? 64 Jesús timi: ―Al ƚinca lofcuapa. Iya' camilhuo' jahuay imanc', ticuaihuo litine imanc' aƚsim'ma ma cacutsu al c'a San Mateo 26
  • 68.
    60 camane cal CuecajCanDios. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Imanc' aƚsim'ma quimuhuo lema'a, cacuaiyoconno ƚamats' nolojmay cummahuay lema'a. 65 Licuej'ma jiƚiya licuapa Jesús, cal cuecaj ca'ailli' its'aƚ'ma lipijahua'. Toƚta'a imujpa lipoyac'. Aiquetenƚcoco'ma licuapa Jesús. Ipalaic'o'mola' lixanuc', iƚne nomana' jiƚpe, timila': ―Iƚque cal xans tetets'i ȽanDios. Ixcay linespa. ¿Te calahuecoyacola' ocuenaye xanuc' ticufle? Joupa oƚcuejpá imanc' linespa, etets'ipa ȽanDios. 66 Imanc', ¿te coƚcuapá? Iƚne italai'e'e'me timiyi: ―Tipa'a lijunac'. ¡Tima'anƚe! 67 Ipango'me itsuƚco'me li'a, untaf'me, ete'me. 68 Timiyi: ―Ima' unCristo, tocua'aƚa' naitsi luntafpo'. Ima' lu'itsonga'. 69 Pedro ticutsu ƚuna. Iƚoc'huai'ma anuli ƚahuats', timi: ―Ima' jouc'a unƚejmale Jesús ƚas Galilea. 70 Pedro icuanaj'ma, timi: ―Aicaicueca lofnespa. Lan xanuc' nomana' jiƚpiya icuej'me locuapa. 71 Pedro enaj'moxi, i'hua'ma jiƚpiya lotsufaicompa lane. Jiƚpe ocuena ƚahuats' ixim'ma. Iƚque ipalaic'o'mola' lan xanuc' nacaxoƚanna, timila': ―Iƚque cal xans iyejmalepa Jesús ƚas Nazaret. 72 Pedro inescona'ma, icuanajcona'ma. I'e'ma jurar, timi: ―Aicainimetsaijma iƚque cal xans. 73 Uyai'ma nihuata. Iƚne nacaxoƚanna iƚoc'huai'me maƚpe lacaxu Pedro. Timiyi: ―Ma' aƚinca ima' onƚejmale Jesús. Ma to mipalaiyi lun Galilea, jouc'a ima' topalay. Ima' mas Galilea. 74 Pedro i'econa'ma jurar, timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ja'ni a'i, aƚma'aƚa' ȽanDios. Aicainimetsaijma iƚque cal xans. Aiquicoƚ'ma. Ija'a'ma ƚangiti. 75 Pedro i'nujuaitsi iƚe lu'i'ma Jesús, limi'ma: “Ai'a tija'a'ma ƚangiti, ima' tones'ma afanemma: Aicainimetsaijma Jesús.” Ipanni, ijojpa talay ƚunxajma'. 27 Li'ipa quitine, lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' efot'ƚecona'moƚtsi. Ixpic'e'me tima'anƚe Jesús. 2 Ifi'e'me Jesús, ileco'me jiƚpiya pe lopa'a cal gobernador romano cuftine Pilato. 3 Ƚicupa Jesús, cuftine Judas, lixim'me tima'anna Jesús, ixhuej'menni li'epa. Itai'ma al nuxans quimbama' tomij plata, icuaitsi pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc'. Icufintsola' liƚtomí. 4 Timila': ―Aiximpa ixcay lai'epa. Aicupa iƚque cal xans tima'anƚe. Ailopa'a quijunac'. Iƚne italai'e'e'me, timiyi: ―Illanc', ¿te caƚ'eyacu? Ima' cotuca' o'epa. ¡Toxinƚa' ima'! 5 Judas eca'nipa al tomí al cuecaj xoute'. Ipanni, i'hua'ma ijujnyoxi. 6 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' epef'napá liƚtomí. Timiyoƚtsi: ―¿Te caƚ'e'eyacu iƚta'a al tomí? Iƚta'a aƚ'najtse'ecopá Judas ticuƚa' Jesús tima'anƚe. Aimi'iya maƚ'huantsiyacu al tomí ƚi'huexi al cuecaj xoute'. 7 I'e'moƚtsi anuli liƚpicuejma'. Timiyoƚtsi: San Mateo 26​, ​27
  • 69.
    61 ―Iƚta'a al tomíaƚ'naco'me ƚemats' ƚintalhuaƚpa capixu. Jiƚpe lamutola' lan xanuc' noyouyomma ocuenaye nación. 8 Jiƚpe ƚamats' ecui'impá ocuena quipuftine, ecui'ipá: Amats' cajuats'. Itsiya litine toƚta'a tecui'inni. 9 Toƚta'a enanƚpa licuapa cal profeta Jeremías luya'apa: “Epef'na'me al nuxans quimbama' tomij plata. Jiƚpiya pe lomana' lan xanuc' Israel iƚiya al tomí ti'ommaita lo'nacompa anuli cal xans. 10 Lijou'ma maƚe al tomí i'nacopá ƚemats' ƚintalhuaƚpa capixu. Toƚe laƚcuxe'epa ƚaƚPoujna ȽanDios.” 11 Jesús tecaxu pe lopa'a Pilato, cal gobernador romano. Iƚque icuis'e'ma, timi: ―¿Te ima' unrey? ¿Te ima' tocuxe'mola' lan xanuc' judío? Jesús italai'enni, timi: ―Al ƚinca lofcuapa. 12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' icuf'me Jesús. Iƚquiya aiquipalaic', aiquitalai'e. 13 Pilato icuis'e'ma, timi: ―¿Te aimocueca locuapa iƚniya? Juaiconapa ticufhuo'. 14 Jesús aiquitalai'e. Ailopa'a quitaiqui'. Pilato ixhueƚco'ma. Icuapa lipicuejma': “Iƚca'a Jesús, ¿te qui'icopa aimitalai'e?” 15 Ajuic ajuic Pascua cal gobernador romano tux'masqui anuli ƚitats'iya, to mixahue'eyi lan xanuc'. 16 Iƚe litine tipa'a anuli cal xans ƚitats'iya cuftine Barrabás. Iƚque jahuay imetsaiconni. 17 Lijoupa lefoƚunni, Pilato icuis'e'mola', timila': ―¿Naitsi caifnux'masya? ¿Naitsi ts'oƚpic'a? ¿Oƚpic'a Barrabás? O ¿oƚpic'a Jesús, iƚque ƚacui'impa cal Cristo? ¿Te coƚcuapa? 18 Toƚta'a licuapa Pilato, timetsaicola' iƚniya lan xanuc' liƚpicuejma', iƚne nicuai'eta Jesús. Ixina' ma ti'eyi laic'. 19 Micutsu Pilato ti'ay lipenic' to cal juez, ƚipeno umme'ma cataiqui', ticua: “Ima' topo'noxoxi cuenna. Iƚque cal xans ailopa'a quijunac', aimo'e'e'ma ni tintsi. Lipuqui' aipaiyocopa iƚquiya. Aƚspaijpa juaiconapa.” 20 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc', joupa ixc'ai'impola' lan xanuc', imimpola': ―Toƚsahue'eƚa' Pilato, toƚmiƚe: “Tox'masla' Barrabás, tocuxeƚa' tima'anƚe Jesús”. 21 Pilato icuis'e'mola', timila': ―Iƚna'a loquexi' litats'ila', ¿naitsi caifnux'masya? ¿Nai ts'oƚpic'a? Italai'enca, timiyi: ―¡Barrabás! 22 Pilato icuis'econa'mola', timila': ―¿Te caif'e'eya Jesús, iƚque ƚacui'impá cal Cristo? Jahuay italai'enca, timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! 23 Pilato icuis'econa'mola', timila': ―¿Te qui'epa? ¿Te caifnepaƚts'ijncoya lancruz? Lan xanuc' xonca ujfxi ija'a'me, timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! 24 Pilato ixina' aimulijya. Ixim'mola' ixtulenca, epat'ƚ‑tola' liƚpicuejma'. Icuxe'ma ti'hua'anca quija' tulouco'ma, tixinƚe lan xanuc' iƚe lo'eya. Timila': ―Ja'ni imanc' toƚspic'eyi tima'anƚe iƚca'a cal ƚijca xans, iya' aicataiyinge lajunac'. Imanc' ƚinca toƚtaiyijm'me loƚjunac'. San Mateo 27
  • 70.
    62 25 Jahuay italai'enca, timiyi: ―Ne'.Aƚtaiƚe laƚjunac' illanc' jouc'a laƚnaxque'. ¡Tima'anƚe! 26 Pilato ux'masna'ma Barrabás, ma to lixahue'e'me lan xanuc'. Icuxe'ma tipaƚe Jesús. Lijou'ma icu'ma Jesús tileco'me lan soldado, tepaƚts'ijnta lancruz. 27 Iƚniya lisoldado cal gobernador ileco'me Jesús, itsufai'e'me lejut'ƚ Pilato. Jiƚpiya efot'ƚe'moƚtsi jahuay liƚf'as soldado. 28 Ipa'e'me lipijahua', ipo'no'i'me anuli litoqui lijahua' unxali, to lopo'nopa lan rey. 29 Ipuf'me anuli al corona quitac, ic'ommof'i'i'me ƚijuac. Al c'a camane i'noƚ'i'i'me anuli al jaxa. Exc'onƚingai'me, ixoco'me, timiyi: ―Aƚnonghuo', ima' unrey. Ima' tocuxe'mola' lan xanuc' judío. 30 Itsuƚco'me. Exic'e'ena'me al jaxa, ipango'me untaf'e'eco'me al jaxa ƚijuac. 31 Lijoupa lixocopa, ipa'ana'me lijahua', ipo'no'icona'me ma lipijahua'. Ileco'me petsi lapaƚts'ijnyoyacu lancruz. 32 Lipalunca, licuaitsa lane, italecuf'me anuli cal xans cuftine aSimón. Iƚque cal xans a'i quipiƚya' jiƚpe Jerusalén. Lipiƚya' lipuftine Cirene. Iƚque icuxe'e'me titaiƚa' lencruz Jesús. 33 Icuaitsa petsi cuftine Gólgota, iƚta'a lataiqui' lohuaƚquemma: Pe lopa'a ƚecoye. 34 Jiƚpiya icufim'me Jesús al vino uhuantsi acuaj c'ec. Tixnaƚa' iƚe al vino aijtine mixingufcoya ƚumla. Jesús ixnac'opa, lijoupa aiquixnaic'. 35 Epaƚts'ingim'me lencruz. Iƚniya lan soldado no'epaj cuenna Jesús if'ilco'me, ixim'me naitsi nolijya lipijahua'. 36 Icutsoƚai'me, i'e'me cuenna. 37 Al toncay ƚijuac Jesús epaƚts'ingimpa lacaxma, jiƚiya iniƚiya licufcopa. Tuya'e': “Iƚca'a Jesús, ƚiƚrey lan xanuc' judío”. 38 Jouc'a Jesús epaƚts'ingila' oquexi' lan namats'. Anuli tipa'a al c'a camane, ƚocuena loxa camane. 39 Lan xanuc' luyalaico'me jiƚpiya imiloj'me cataiqui', ife'ne'me ƚiƚjuac, 40 timiyi: ―Ima' nofmeteƚya al cuecaj xoute', tuyaiƚa' afane' quitine joupa olanc'enapa, ¡itsiya tonƚu'exoxi! Ja'ni ima' i'Hua ȽanDios, ¡taimunni lancruz! 41 Toƚiya ixoco'me jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', tinesyi: 42 ―Iƚquiya unƚu'e'mola' locuenaye. Itsiya aimi'i munƚu'eyoxi. Illanc' ixanuc' Israel, ja'ni iƚque aƚrey, ¡timunni lancruz! Toƚe ƚinca lapenuf'me. 43 Iƚquiya ti'huaiyinge ȽanDios. Ticua: “Iya' i'Hua ȽanDios”. Ne'. Ja'ni ȽanDios timetsaicojma, tunƚu'eƚa'. 44 Loquexi' lan namats' lepaƚts'ingila' jouc'a, iƚniya ixoco'me. 45 Al menac'o imufc'o'ma lema'a. Ni petsi jiƚpiya ƚamats' tocomma ipuqui'. Afanej hora icoƚpa al muf. 46 Ixhuaitsi to al fanej hora, Jesús ija'a'ma ujfxi, ticua: ―Elí, Elí, ¿lama sabactani? Iƚiya lataiqui' luhuaƚquemma: Ima' mainenDios, ¿te calacanujcopa? 47 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna jiƚpiya, oquexi' afantsi iƚniya icuej'me lines'ma Jesús, ines'me: ―Tijoc'i' cal profeta Elías. 48 Anuli iƚniya aiquicoƚ'ma, inu'ma, itaitsi anuli al esponja, ijac'eco'ma San Mateo 27
  • 71.
    63 al cuxac vino,icants'i'ma lupa al jaxa, i'nof'e'ma, icuai'etsi lico Jesús, titsif'la'. 49 Ocuenaye ticuayi: ―¡Toƚe! Aƚsim'me ja'ni ticuaihuo Elías tunƚu'e'ma. 50 Jesús ija'acona'ma ujfxi. Ummena'ma ti'huanƚa' ƚi'espíritu, imana'ma. 51 Jiƚpe al cuecaj xoute' al paxi lajut'ƚ lotsufaicompa etemf'icoya anuli lijahua'. Limana'ma Jesús, iƚe lijahua' its'aƚnuf'i'ma, ijof'ico'ma al toncay, xejmay i'i'ma. Inu'ma ƚunanto, ixquetsuf'i'ma lapic'. 52 Iƚna'a liƚpu'hua limanapola' exinni. Axpela' limapola' imaf'ina'me, iƚne ma li'huijf'epola' ȽanDios. 53 Iƚne ipalunca liƚpu'hua. Limaf'ina'ma Jesús iƚniya itsuflaipá Jerusalén, iƚe al paxi quiƚya'. Axpela' lan xanuc' ixinim'mola' iƚniya nimaf'inapá. 54 Ƚiƚpincuxepa lan soldado, jouc'a lan soldado iƚne no'epá cuenna Jesús, lixingufco'me ƚunanto, jouc'a jahuay li'i'ma, tixpailiquila' juaiconapa, timiyoƚtsi: ―Ma aƚinca iƚca'a cal xans i'Hua ȽanDios. 55 Jiƚpe timana' axpela' lacaƚ'no'. Huata caj culi' tecaxoƚanna, tehuelojnyi lo'ipa. Iƚne lacaƚ'no' itoc'ipá Jesús. Ipalunca al distrito Galilea, ihuej'me Jesús, icuaitsa Jerusalén. 56 Anuli iƚniya lipuftine María ƚas Magdala, ƚocuena cuftine María, iƚque iƚ'máma' Jacobo y José. Jouc'a tipa'a quiƚ'máma' Jacobo y Juan, iƚniya loquexi' quiƚ'ailli' Zebedeo. 57 If'acoƚaipa. Icuaitsi anuli cal xans ƚas Arimatea, cuftine aJosé. Iƚque cal xans acueca' qui'huexi. Ihuequi Jesús. 58 I'hua'ma pe lopa'a Pilato. Ixahue'etsi tepi'inƚe licuerpo Jesús. Pilato icuxe'ma tepi'inaƚe. 59 José epenuf'ma licuerpo Jesús, iju'e'ma anuli al ts'e lijahua' ipuficoya alino. 60 I'hua'a'me lamu'enyacu Jesús, iƚe unts'eja', ats'e. Maƚque José ipuc'opa ƚapic, ilanc'epa ƚunts'eja'. Jiƚpiya i'nicotsi Jesús. Imelfai'etsi anuli cal cuecaj capic teti'ico'ma lico cunts'eja'. I'huana'ma. 61 Jiƚpe ticutsoƚanna María ƚas Magdala y ƚocuena María, tehuelojnyi al pu'hua cunts'eja'. 62 Jiƚpe litine avispera. Lihuequi litine ti'i'ma itine conxajya. Iƚe litine conxajya lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lam fariseo iyehuo'me, ixintsa Pilato. 63 Timiyi: ―Maƚpoujna, aƚ'nujuaisyi linespa iƚque ƚinfel'miyale. Mipa'a iƚque ines'ma: “Tuyaiƚa' afane' quitine camaf'ina'ma, quipayonno pe lomana' lamizhua”. 64 Itsiya aƚsahue'ehuo' tocuxeƚa' tiyeƚe ƚunts'eja', ti'entsa cuenna afane' quitine. Ja'ni a'i, aga tiye'me lipuqui' ts'ilihuequi tinantsenna, tipa'anna. Tijouƚa' tu'innola' lan xanuc': “Iƚque imaf'inapa, ipanamma pe lomana' lamizhua”. 65 Pilato timila': ―Ne'. Tonƚenƚe. Toƚsinna loƚ'eyacu. Toƚƚecoƚe coƚsoldado. Ti'etsa cuenna jiƚpiya. 66 Iye'me. Jiƚpe ƚapic ƚopa'a lico cunts'eja' ipa'ninc'itsa ƚisello cal gobernador romano. Imanenca lan soldado i'e'me cuenna. Ticuayi: ―Aimexi'em'me. 28 Joupa uyaipa litine conxajya. I'ipa quitine al te'a quitine al xamano. María ƚas Magdala jouc'a ƚocuenaj María San Mateo 27​, ​28
  • 72.
    64 iye'me ixintsa ƚunts'eja'.2 Licuaitsa nungay ƚunts'eja' iximpá joupa inupa acuecaj cunanto. Li'ipa ƚiya imunni lema'a anuli ƚepaluc ƚaƚPoujna ȽanDios. Iƚque ƚapaluc quema'a joupa icuaita pe lopa'a ƚunts'eja', iƚonc'epa ƚapic ƚeti'icompa lico cunts'eja', icutsafcaic'. 3 Li'a tunts'ifi to lixcuaflay. Lipijahua' ma afujca to cal nieve. 4 Lixim'me lan soldado ixpailij'mola', iyu'mola', imanenca to limac'la. 5 Licuaitsa jiƚpe lacaƚ'no', ƚapaluc quema'a ipalaic'o'mola', timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Aixina' naitsi conlahuepa. Tolahueyi Jesús, iƚque ƚepaƚts'ingimpa lancruz. 6 Fa'a ailopa'a. Ma to luya'apa joupa imaf'inapa. Tonƚouyunca. Toƚsinna pe lipo'no'empa. 7 Tijouƚa' aimicoƚ'molhuo' tonƚeƚe pe lomana' ts'ilihuequi. Toƚmitsola': “Jesús imaf'inapa. Ipayonamma pe lomana' lamizhua. I'huanapa Galilea. Imanc' tonƚeƚe jiƚpiya. Toƚsinnata.” Toƚta'a laitaiqui', joupa nu'ipolhuo'. 8 Lacaƚ'no' aits'icoƚ'mola' jiƚpiya ƚunts'eja', ipailinanca. Iye'me tinulyi tu'innola' ts'ilihuequi Jesús. Tama tixpailiquila' tixoqui quileta. 9 Miyeyi lane italecuf'mola' Jesús. Iƚque inom'mola' ma to mi'ay. Lacaƚ'no' iƚoc'oƚai'me, exc'onƚingoƚai'me, i'noƚ'e'e'me li'mitsi'. 10 Jesús timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Tonƚeƚe. Toƚmitsola' laipimaye tiyeƚe Galilea. Jiƚpiya aƚsinnoƚtsi. 11 Lan soldado, iƚne ni'epá cuenna ƚunts'eja', joupa iyenapá. Miyeyi lacaƚ'no' hualca iƚniya lan soldado icuainatsa ate'a Jerusalén. Jiƚniya ipalaic'om'mola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', uya'a'me jahuay liximpa. 12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' efot'ƚepoƚtsi. Ixpic'e'me lo'eyacu. Epi'im'mola' lan soldado acuecaj tomí. 13 Icuxe'em'mola', timinnila': ―Toluya'a'me: “Li'ipa lipuqui' icuaita ts'ilihuequi Jesús, ipa'ahuona'me. Illanc' aƚsmaipá.” 14 Cal gobernador romano, ja'ni ticuejla' imanc' oƚsmaipá, illanc' aƚpalaic'ota. Imanc' ailopa'a co'e'eyacolhuo'. 15 Lan soldado epenuf'me al tomí, uya'a'me ma licuxe'empola'. Itsiya litine ma' anuli tinesyi lan xanuc' judío. 16 Limbamaj nuli ts'ilihuequi Jesús iye'me Galilea, icuaitsa ƚijuala petsi iƚque limipola' tiyeƚe. 17 Jiƚpiya ixim'me Jesús. Jahuay exc'onƚingoƚai'me. Hualca ixhueƚco'me, ticuayi: “¿Te maƚque Jesús o ocuena?” 18 Jesús iƚoc'ai'mola', timila': ―Joupa lapi'impa laimane, cacuxe jahuay lopa'a lema'a, jahuay lopa'a li'a ƚamats'. 19 Itsiya camilhuo': Tonƚeƚe jahuay li'a ƚamats'. Ni petsi lomanc'eyacu lan xanuc' tolu'itsola' laitaiqui', lihuejla'. Tolapo'itsola' ti'itsola' ixanuc' cai'Ailli' ȽanDios, jouc'a aixanuc', iya' i'Hua ȽanDios, jouc'a ixanuc' cal Espíritu Santo. Toƚiya toƚcuaj'mi'me lam fane' ƚaftine. 20 Toƚmuc'itsola' tihuejcoƚe jahuay ƚataiquí laicuxe'epolhuo'. Aicapo'noyacolhuo' coƚtuca'. Itine itine aƚmajm'me anuli. Ticuaitsi Lijoujma Quitine ma toƚta'a aƚmajm'me. San Mateo 28
  • 73.
    65 1 Fa'a tipa'aliniƚiya lixpic'epa ȽanDios. Iƚe lataiqui' ac'a loya'apa, tipalaijma Jesucristo, iƚque ƚi'Hua ȽanDios. Cu'i'molhuo' te ts'i'ic' lipangopa luya'ampá iƚe lataiqui'. 2 Jiƚpe lije'e cal profeta Isaías iniƚijmpa lo'iya. Iƚe liniƚpa tuya'e' te ts'i'ic' linespa ȽanDios, ticua: ¡Aƚquimf'eƚa'! Iya' cumme'ma ƚainepaluc, iƚque ticuaita ate'a, tilanc'e'eto' lopene. 3 Pe ailopa'a quiƚya' iƚque tuya'ata, tu'itola' lan xanuc' lafot'ƚeyacoƚtsi, tu'itola': “Toƚƚanc'e'eƚe lipene ƚaƚPoujna. Toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe loyaicoya.” 4 Licuaiyunni Juan Bautista enanƚpa iƚe lataiqui'. Maƚque Juan epaluc ȽanDios ƚipalaicopa Isaías. Icuaitsi Juan al pana' Jordán pe ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe tepo'iyale. Tu'ila' tixhuej'menanca lo'epa lixcay. Tepoliƚe. ȽanDios tiƚonc'e'e'mola' liƚjunac'. 5 Lan xanuc' ni petsi lomana' al distrito Judea, jouc'a jahuay lan xanuc' nomana' liƚya' Jerusalén, ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya', iye'me, icuaitsa pe lopa'a Juan. Uya'a'me li'epa lixcay. Ticuayi: “Aƚsuej'menamma”. Juan epo'i'mola' al pana' Jordán. 6 Iƚque Juan lipijahua' ipufcompa ipimij camello. Lifi'ejma ixmi. Ƚitejua' ƚotepa axa'muƚ y acujua c'ec. 7 Tuya'e', tu'ila': ―Iya' aicuai'ma ate'a. Tijouƚa' ticuaihuo ocuena xonca acueca'. Iya' aimaƚ'onspa to iƚque, caxina alaic'ata, aimi'iya cuhuaƚc'eya lic'eji'. 8 Iya' capo'icolhuo' aja', iƚque ticuaiyunni tepo'ico'molhuo' cal Espíritu Santo. 9 Iƚne ƚitiné Jesús ipanni al distrito Galilea, jiƚpe liƚya' Nazaret. Icuaitsi al pana' Jordán jiƚpe Juan epo'i'ma. 10 Lipanni Jesús laja', ixim'ma eximma lema'a, ixim'ma cal Espíritu Santo ti'onƚcospa to cal fujca ja'mu', imunni, icuaitsi pe lacaxu, ihuoxaf'caitsi. 11 Jesús icuej'ma jiƚpe lema'a tipalay, timi: ―Ima' mai'Hua, ca'ehuo' capic'a juaiconapa. Latenƚma lopicuejma' jouc'a lo'ejma'. 12 Lijou'ma aiquicoƚ'ma, cal Espíritu Santo i'hua'a'ma Jesús, icuaitsi pe ailopa'a quiƚya'. 13 Jiƚpiya LATAIQUI' LINIȽPA SAN MARCOS LOYA'APA IȽE AL C'A LIXPIC'EPA ȽANDIOS
  • 74.
    66 ipajntsi oquej nuxansquitine pe lomana' lan ximalo quinneja. Ƚonta'a Satanás ehuai'ma. Icuaitsa lapaluc' quema'a, itoc'i'me. 14 Lijoupa litats'empa Juan Bautista, Jesús ipanni al distrito Judea. I'hua'ma al distrito Galilea. Jiƚpe tuya'e' lixpic'epa ȽanDios, iƚe lataiqui' ac'a loya'apa. 15 Tu'ila' lan xanuc': ―Fa'a li'a ƚamats' ȽanDios cal Cuecaj Rey ticuxela' lixanuc'. Toƚsuej'menca. Tolapenufle Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 16 Anuli litine Jesús ti'hua ƚema al cuecaj quin'nuhua' cuftine Galilea. Ixim'mola' Simón jouc'a Andrés, iƚque ipima Simón. Iƚne lapimaye in'noƚpá catuye, tecajm'miyi ƚiƚxami ƚaja. 17 Jesús timila': ―¡Lihuejla'! Capi'i'molhuo' ocuena coƚpenic'. Aimolahueconayacola' latuye. Tolahuetola' lan xanuc' lihuejla'. 18 Aits'icoƚ'mola'. Simón jouc'a Andrés ipo'no'me ƚiƚxami. Ihuej'me Jesús. 19 Iye'me nihuata, Jesús ixim'mola' Jacobo i'hua Zebedeo, jouc'a Juan, iƚque ipima Jacobo. Iƚne ticusc'oƚanna al barco, tipufmot'ƚeyi ƚiƚxami. 20 Aiquicoƚ'ma, Jesús ijoc'i'mola'. Iƚniya ipo'nom'mola' Zebedeo quiƚ'ailli' jouc'a no'epá canic' imanenca al barco. Ihuej'me Jesús. 21 Iye'me liƚya' Capernaum. Litine conxajya i'hua'ma Jesús lajut'ƚ pe lafoƚyomma. Jiƚpiya imuc'i'mola' lan xanuc'. 22 Iƚne lan xanuc' ixim'me ac'a lomuc'iyalepa Jesús, ixim'me icueya limane. Ticuayi: ―Acueca' iƚque litaiqui'. Laƚpomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, iƚne aimi'onƚspola' to Jesús. 23 Jiƚpiya pe lafoƚyomma tipa'a anuli cal xans ƚitsufaipa conta'a. Cal xans ija'a'ma ujfxi. 24 Timi: ―Ima' conJesús mas Nazaret, ¿te cof'epa? ¿Te cotsufaicomma ima' fa'a pe laƚmana'? ¿Te aga ocuai'ma fa'a ma le'a aƚjou'ne'monga'? Iya' nimetsaicohuo'. Ima' umPaxi, o'huayomma ȽanDios. 25 Jesús itale'ma, timi: ―¡Ti‑ch'ixcotso'! ¡Taipanni iƚca'a cal xans! 26 Ƚonta'a ife'ne'ma ujfxi cal xans, ija'a'ma ujfxi, ipananni. 27 Lan xanuc' nomana' jiƚpe lajut'ƚ ixim'me acueca' li'ipa. Icuis'e'moltsi, timiyoltsi: ―¿Te jale iƚta'a lataiqui'? Iƚca'a Jesús ituca' lomuc'iyalepa. Icueya limane, jouc'a lontahue ticuxela', iƚne ticuec'eyi. 28 Aiquicoƚ'ma. Ixpehuaitsi lataiqui' loya'apa li'epa Jesús. Ni petsi al distrito Galilea icuej'me li'ipa. 29 Jesús jouc'a ts'ilihuequi, iƚniya Simón, Andrés, Jacobo y Juan, ipalunca lajut'ƚ pe lafoƚyomma, iye'me lilejut'ƚ Simón y Andrés. 30 Ƚi'maco Simón tunouya textafque. Tepi'i quipinu'. Aiquicoƚ'ma, u'i'me Jesús textafque ƚaca'no'. 31 Jesús iƚoc'huai'ma pe lopa'a ƚaxtafpa. I'noƚ'e'ma limane. Icutsu'ma ƚafcuana. Iƚojn‑na'ma ƚipinu'. Ixaƚcona'ma. Itsahuenanni, ites'mi'mola'. 32 Iƚe litine joupa if'acoƚaipa i'ipa ipuqui', lan xanuc' iƚtaic' lilefcualƚay, jouc'a litsuflaiyila' contahue. 33 Jahuay lan xanuc' nomana' liƚya' icuaiyunca, efoƚunni lico lajut'ƚ. 34 Jesús ixaƚ'mena'mola' axpela' lan xanuc', axpej cuana. San Marcos 1
  • 75.
    67 Jouc'a icuxe'mola' lontahue tipalnancalan xanuc'. Lontahue imetsaico'me Jesús. Iƚque ticua: “Lontahue aimuya'acona'me”. Toƚiya i‑ch'ixc'e'mola'. 35 Icuaitsi liƚic'ejma ma' aquipuqui', Jesús itsahuenni, ipanni liƚya', i'hua'ma petsi ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe ipalaic'o'ma ȽanDios. 36 Simón jouc'a liƚejmale ehue'me Jesús. 37 Ixim'me, timiyi: ―Lan xanuc' tehuehuo'. 38 Jesús timila': ―Ƚepá. Ƚepá ƚaiquiƚeloƚya' lan huejnca lomana'. Ticuicomma cu'itsola' jouc'a iƚniya Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 39 Ti'huaf'cay jahuay al distrito Galilea, ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', jiƚpe tu'iyale iƚe Lataiqui'. Tipa'e'ela' lan xanuc' liƚpontahue. 40 Anuli litine icuaitsi pe lopa'a Jesús anuli cal xans iteca cahuí, iƚe al cuana cuftine al lepra. Iƚque exc'onƚingai'ma. Tixahue'e, timi: ―Ja'ni ima' opic'a, nipajnya aƚsaƚ'mena'ma laicuana. Aƚ'inƚa' limpio. 41 Jesús ixim'ma acuanuc' ƚafcuana. I'nij'ma limane. Ixpayaf'ma, timi: ―Ne', aipic'a. Iya' caxaƚ'me'mo'. ¡Tixaƚcontso'! ¡Ti'intso' limpio! 42 Aiquicoƚ'ma, iƚojn‑na'ma lehui, ixaƚcona'ma. 43 Aiquicoƚ'ma, Jesús ixc'ai'i'ma, 44 timi: ―Aimo'itola' lan xanuc' iƚe lai'e'epo'. Aimoyout'ƚe'ma. Nij naitsi nocuejya. To'huanƚa', tomujxoxi pu'hua ƚa'ailli'. Totsufcota ȽanDios to Moisés licuxe'epola' ts'iƚƚepra, iƚne joupa i'inapola' limpio. Toƚta'a aƚsim'monga' lihuejcoyi iƚe litaiqui' Moisés. 45 Iƚque ƚixaƚconapa i'hua'ma, ipango'ma uya'a'ma li'e'epa Jesús. Toƚta'a Jesús aimi'iya mitsufaiya ƚiƚeloƚya'. Tipanemma petsi ailopa'a quiƚya'. Lan xanuc' quiyouyomma ni petsi ƚiƚeloƚya', tiƚcuaiyumma pe lopa'a Jesús. 2 Lijoupa luyaipa oquej fanej quitine, Jesús ipainanni, itsufaicona'ma liƚya' Capernaum. Lan xanuc' icuej'me Jesús tipa'a lajut'ƚ. 2 Aiquicoƚ'ma icuaiyunca axpela' lan xanuc', efot'ƚe'moƚtsi. Imantsi lajut'ƚ jouc'a lico cajut'ƚ. Jesús tu'ila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 3 Ocuenaye lan xanuc' icuaiyunca jiƚpe ƚuna. Amalujxi iƚniya iƚtaic' anuli ƚuhuaqueya xans. 4 Ipa'ne'mola' lefoƚya, aimi'iya muyalaicoyacu, micuaiyacu pe lopa'a Jesús. If'ajli'me lajut'ƚ, enai'e'me luhua'e lajut'ƚ jiƚpe al toncay pe lacaxu Jesús. Maƚpiya ecajm'mi'me cal xans ƚonafya ƚihuijm‑ma', ipo'ningaitsi li'mitsi' Jesús. 5 Jesús ixim'mola' iƚniya ti'huaiyijnyi, ticuayi: “Tixaƚ'mena'ma”. Timi ƚuhuaqueya: ―Mai'hua, joupa iƚojn‑napa lojunac'. 6 Ticutshuoƚanna jiƚpiya hualca lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚniya ticuayi liƚpicuejma': 7 “Iƚque cal xans, ¿te conescopa toƚta'a? Ma le'a quituca' ȽanDios nipajnya tiƚonc'e'e'mola' liƚjunac' lan xanuc'. Iƚque ti'onƚicoyoxi to ȽanDios.” 8 Jesús aiquicoƚ'ma i'i'ma quixina' te lonespa lan xanuc'. Timila': ―Imanc', ¿te coƚnescopa toƚta'a loƚpicuejma'? 9 ¿Pe copa'a xonca lipime? ¿Te cataiqui' caifmiya San Marcos 1​, ​2
  • 76.
    68 ƚafcuana? ¿Camiƚa': “Lojunac' joupaiƚojn‑napa”, o camiƚa': “Totsahuenanni, tonif'naƚa' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”? 10 Itsiya camuc'i'molhuo' icueya laimane. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma quimenc'e'eco'mola' liƚjunac' lan xanuc'. Ipalaic'o'ma ƚuhuaqueya, timi: 11 ―Iya' camihuo', totsahuenanni, tonif'naƚa' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa' lomejut'ƚ. 12 Ƚuhuaqueya aiquicoƚ'ma itsahuenanni, inif'ma ƚihuijm‑ma'. Mehuelojnyi lan xanuc', ixim'me ipanni, i'huana'ma. Ixpailij'mola', tinesyi: ―Acueca' juaiconapa li'epa ȽanDios. Toƚta'a li'ipa aicaƚsina', ni anulemma. 13 I'huacona'ma Jesús ƚema al cuecaj quin'nuhua'. Jahuay lan xanuc' iye'me pe lopa'a. Timuc'ila'. 14 Lijoupa limuc'iyalepa, ti'hua tuyaipa, ixim'ma anuli cal xans cuftine Leví, i'hua Alfeo. Iƚque Leví ticutsu petsi lo'najts'i'iyaleyompa. Jesús timi: ―Lihuejla'. Leví itsahuenni, ihuej'ma Jesús. 15 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa lejut'ƚ Leví, ticutshuoƚanna, titetsoyi. Titetsoyi jouc'a axpela' lin'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye lan xanuc'. Jahuay iƚniya a'i mihuejyi locuxepa ȽanDios. Axpela' iƚniya tihuejyi Jesús. 16 Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a lan xanuc' fariseo ehuelojm'me Jesús titetsoyi anuli lin'najts'i'iyale y locuenaye lan xanuc'. Imetsaiconnila' iƚne aimihuejyi locuxepa ȽanDios. Timinnila' ts'ilihuequi Jesús: ―Toƚsinƚe, ƚoƚpomxi titetsoyi anuli lin'najts'i'iyale y locuenaye lan xanuc'. Jahuay iƚniya aimihuejyi locuxepa ȽanDios. 17 Jesús icuej'ma lonespa iƚniya. Timila': ―Lan xanuc' ja'ni a'i mextafquila' aimicuicomma mi'e'enyacola' cafxi. Lafcualƚay ƚinca ticuicomma no'eyacola' cafxi. Iya' aicuaicoco'ma cajoc'i'mola' ts'iƚjunac'. Aicajoc'iyacola' petsi ailopa'a quiƚjunac'. 18 Anuli litine tixnet'ƚyi aimitetsoyi ts'ilihuequi Juan Bautista jouc'a lan xanuc' fariseo. Icuaitsa lan xanuc' pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Ts'ilihuequi Juan jouc'a lan fariseo tixnet'ƚyi, aimitetsoyi. Iƚne lihuejhuo', ¿te aimixnet'ƚyi? 19 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Ma mipa'a ƚamijcano ƚamaneya, ¿te tixnet'ƚ'me, aimitetsoyacu ts'iƚejmale? A'i. Anuli miƚmana' ƚamaneya, aimi'iya mixnet'ƚyacu. 20 Ticuaihuo litine aimimajnconayacu anuli, iƚe litine ƚinca tixnet'ƚ'me. 21 ’Al ts'e quijahua' aimi'iya manajmot'ƚicoya lafane quijahua'. Ja'ni toƚta'a to'eƚa', al ts'e quijahua' tetehuo, tijouƚa' lafane quijahua' tits'aƚquehuo xonca. 22 Aimoc'ej'miya al ts'e vino petsi lafanej ponta quixmi. Ja'ni to'etsi toƚta'a, al ponta quixmi tits'aƚquehuo, timinsco'ma al vino, timinsco'ma jouc'a al ponta quixmi. Al ts'e vino tic'ej'minni al ts'e ponta quixmi. San Marcos 2
  • 77.
    69 23 Anuli litine conxajya,Jesús jouc'a ts'ilihuequi tuyalaicoyi nolojmay cal trigo. Muyalaicoyi, ts'ilihuequi ipango'me ipa'a'me ƚixpaj trigo. 24 Lam fariseo timiyi Jesús: ―¡Toxintsola' lihuejhuo'! Itsiya itine conxajya. Ailopa'a lane mi'eyacu toƚta'a. 25 Jesús timila': ―Imanc', ¿te a'i coƚsuec' liniƚiya loya'apa li'epa cal rey David? Icuaitsi litine unle'enca iƚque jouc'a liƚejmale, ailopa'a cotejacu. 26 David itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios. Jiƚpe tipa'a lam paxi ca'í. Iƚne la'í tipa'a lane tite'me ma le'a la'aillí, a'i lan xanuc'. David ite'ma jouc'a epi'i'mola' liƚejmale, ite'me. Toƚta'a i'ipa mipa'a Abiatar cal cuecaj ca'ailli'. 27 Jesús ti'hua tipalaic'ola' lan xanuc', timila': ―ȽanDios ate'a ilanc'epa cal xans, lijou'ma enaj'ma litine tunxajla' cal xans. A'i quenaqui litine ate'a. 28 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' cacuxe'ela' laixanuc' te lo'eyacu iƚe litine conxajya. 3 Ocuena quitine conxajya, Jesús itsufaicona'ma lajut'ƚ petsi lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe tipa'a anuli cal xans ijuƚpa limane. 2 Lam fariseo tehuelojnyi Jesús. Ti'huilaic'oyi ja'ni tixaƚ'me'ma cal xans iƚe litine conxajya. Tehueyi te co'iya micuxecoyacu. 3 Jesús ipalaic'o'ma cal xans, iƚque ts'ijuƚ quimane. Timi: ―To'huanni fa'a. Tacaxla', tahuoc'ocotsola' lan xanuc'. 4 Icuis'e'mola' lam fariseo, timila': ―Lu'iƚa', litine conxajya, ¿te lapi'inga' lane aƚ'eƚe al c'a? O ¿aƚcuxe'enga' aƚ'eƚe lixcay? ¿Nipajnya lunƚu'e'me lipitine cal xans o aƚma'a'me? Iƚniya aiquiƚtalai'e. Ch'ix le'a. 5 Jesús ehuelojm'mola' iƚne lam fariseo. Tixtuc'ola'. Tixhueƚma, ixina' iƚniya joupa ipo'nopá liƚpicuejma', aiquiƚcueca. Jesús timi cal xans: ―To'nijla' lomane. Cal xans i'nij'ma limane. Ixaƚcona'ma. 6 Lam fariseo aiquicoƚ'mola', ipalunca, iye'me ipalaic'otsa lixanuc' cal rey Herodes. Tehueyi te co'iya mima'ayacu Jesús. 7 Jesús i'huana'ma. Iƚque jouc'a ts'ilihuequi iye'me al cuecaj quin'nuhua'. Iyenc'e'me axpela' lan xanuc' quiyouyomma al distrito Galilea. 8 Lan xanuc' ni petsi lomana' icuej'me al cueca' lo'epa Jesús. Icuej'me iƚne nomana' al distrito Judea jouc'a nomana' al cuecaj quiƚya' Jerusalén, jouc'a nomana' ƚamats' Idumea, jouc'a nomana' ƚu'hua quiyay al pana' Jordán, jouc'a nomana' ƚilemats' ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón. Axpela' iƚniya icuaiyunca pe lopa'a Jesús. 9 Lixim'mola' axpela' quefoƚya Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi ti'hua'anca anuli al barco, tipo'noƚe ƚema al cuecaj quin'nuhua'. Ja'ni lan xanuc' tipango'me titantsi'me Jesús, iƚque titsufai'ma al barco. 10 Joupa axpela' ixaƚ'mepola', toƚiya itsiya jahuay lafcualƚay, axpej cuana, tummetsaiyoƚtsi, tiyeƚe ahuejnca Jesús, tiƚafle. 11 Lan xanuc' pe litsufaiyila' contahue, lixim'me San Marcos 2​, ​3
  • 78.
    70 Jesús, ecanghuoƚaitsa li'mitsi'. Lontahuetija'ayi, timiyi: ―Ima' i'Hua ȽanDios. 12 Jesús itale'mola' ujfxi. Timila': ―Aimunlu'itola' lan xanuc' toƚta'a. 13 Lijou'ma if'aj'ma ƚijuala. Joupa ixpic'epa naiƚniya ts'ilihuequi tiyouyunca. Ijoc'i'mola'. Icuaitsa pe lopa'a. 14 I'huijf'e'mola' imbamaj coquexi' timajnle anuli. Tumme'mola' tuya'ata Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 15 Epi'i'mola' liƚmane tipa'ata lontahue litsufaiyila' lan xanuc'. 16 Jifa'a tipa'a liƚpuftine iƚniya limbamaj coquexi': Simón, ƚecui'impa Pedro, 17 Jacobo y Juan, inaxque' Zebedeo. Iƚne loquexi' Jesús lecui'ipola' Boanerges. Iƚe laftine locuajmaispa: Iƚne noquimf'epá, nocuec'epá lonespa ȽanDios. 18 Andrés y Felipe, Bartolomé y Mateo, Tomás y ƚocuena Jacobo, iƚque i'hua Alfeo, Tadeo y ƚocuena Simón, iƚque ƚecui'impa cal cananeo, 19 jouc'a Judas Iscariote, iƚque nocuya Jesús. 20 Jesús itsufaipa anuli lajut'ƚ. Efot'ƚecona'moƚtsi axpela' lan xanuc'. Jesús jouc'a ts'ilihuequi aiqui'i'ma quitetso'me. 21 Licuejpá lipimaye Jesús toƚta'a li'ipa, ines'me: Jesús iminscopa lipicuejma'. Ipalunca, iye'me, tileconna Jesús. 22 Jiƚpe pe lopa'a Jesús timana' hualca lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, quiyouyomma liƚya' Jerusalén. Iƚniya ticuayi: ―Jesús itsufaipa ƚonta'a cuftine Beelzebú. Iƚque nocuxepola' contahue epi'ipa limane Jesús tipa'atsola' lontahue. 23 Jesús ijoc'i'mola' iƚniya lomxiye, timila': ―¿Te caƚtalai'e'eya imanc'? ¿Te aga ƚonta'a Satanás tihuescuf'ma ƚipima conta'a? Ti'hua tipalaic'ola'. I'onƚicopa to lo'ipa. Timila': 24 ―Ja'ni tenajtsoƚtsi lan xanuc' anuli al nación, ja'ni ti'etsoƚtsi oque', iƚe al nación tijou'ma lipujfxi. 25 Ja'ni lan xanuc' nomana' anuli lajut'ƚ tenajtsoƚtsi, ja'ni ti'etsoƚtsi oque', aimimajnconayacu anuli, jiƚpe teca'nena'moƚtsi, ailopa'a co'eyacu. 26 Ƚonta'a Satanás ja'ni joupa ehuoc'huaipola' lif'as contahue, itsiya coƚa' aimi'hua limane. 27 ’Ja'ni anuli cal xans ixpic'epa titsufaiƚa' lejut'ƚ ocuena cal xans juaiconapa ipujfxi, ja'ni ixpic'epa tiƚonc'e'eƚa' ƚi'huexi, iƚque notsufaiya, ate'a tifi'eƚa' iƚque cal xans ts'ipujfxi, tijouƚa' nipajnya titsufai'ma, tiƚonc'e'eta ƚi'huexi. Ja'ni aimifi'e, aimi'iya mitsufaiya lajut'ƚ, miƚonc'e'eya ƚi'huexi. 28 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Jahuay lo'epa o lonespa cal xans, ti'i'ma timenc'e'ecom'me. 29 Ma le'a ja'ni aimimetsaicoyi lo'epa cal Espíritu Santo, iƚniya aimiƚonc'e'enyacola' liƚjunac'. Titai'me nulemma. 30 Toƚta'a Jesús limipola' iƚniya nonespá: “Jesús itsufaipa conta'a”. 31 Icuaiyunca qui'máma' jouc'a lipimaye Jesús. Ecaxoƚ'me ƚuna. Iƚojf'i'me anuli cal xans tijoc'itsi Jesús. 32 Jesús ticusc'o nolojmay San Marcos 3
  • 79.
    71 cajut'ƚ, timuc'iyale. Jiƚpiyatimana' axpela' lan xanuc' ticutshuoƚanna tiquimf'eyi lomuc'ipola' Jesús. Timiyi: ―Co'máma' jouc'a lopimaye timana' ƚuna tehuehuo'. 33 Jesús timila': ―¿Naitsi cai'máma'? ¿Naiƚne caipimaye? 34 Ehuelojm'mola' lan xanuc' nocutshuoƚanna, ticua: ―¡Toƚcuejle! Jifa'a ticutshuoƚanna cai'máma' jouc'a laipimaye. 35 Pe naihuejcopa ȽanDios, iƚquiya aipima xans, o aipima caca'no', o ai'máma'. 4 Mipa'a Jesús ƚema al cuecaj quin'nuhua', ipango'ma imuc'icona'mola' lan xanuc'. Efoƚunni juaiconapa axpela'. Jesús if'aj'ma anuli al barco. Icutshuai'ma jiƚpiya. Al barco texpef'que. Lan xanuc' efoƚumma ƚema caja. 2 Juaiconapa imuc'i'mola' lan xanuc'. Ipalaico'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. I'onƚico'ma. Timila': 3 ―Aƚquimf'eƚa' imanc': ’Icuai'ma litine cafaya, i'hua'ma cal xans tifata. Eca'nitsi lam fanuj trigo. 4 Meca'ni lam fanuj trigo, oquej afane' lam fanu' ecangenni lane. Icuaiyunca lacaƚ'hui naiyulpá, itejn‑na'me. 5 ’Oquej afane' lam fanu' i'nif'coƚaitsa ƚixmi capic, tipa'a ahuata ƚacamats'. Lam fanu' aiquicoƚ'mola' ila'mola'. 6 Lijou'ma ipammaiyunni cal 'ora, ƚinu' ipi'epola' lilapola' lam fanu'. Ijuƚnapola'. Aiquif'acaic' ƚime. 7 ’Hualca lam fanu' itsuc'huaita jiƚpe ƚitac'. Litoj'ma ƚitac', ejec'opola' laifa'. Aiquixpaj'ma. 8 ’Ocuenaye lam fanu' etojmoƚaitsa cal c'a camats'. Ila'mola', itoj'mola', i'ipola' quixpa. Anuli ƚajfanu' ipammaitsi anuxans quimbama', ocuena cal fanu' ipammaitsi afanej nuxans, ocuena'ya ipammaitsi amaxnu. 9 Lijoupa luya'apa iƚe litaiqui', Jesús timila': ―Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 10 Lijoupa liyeyoƚnapá lan xanuc', imanenca Jesús jouc'a limbamaj coquexi' y locuenaye ts'ilihuequi. Iƚniya ixa'hue'me Jesús, timiyi: ―Lu'itsonga', luhuaƚc'e'etsonga' iƚe lotaiqui'. 11 Jesús timila': ―ȽanDios epalc'o'ipolhuo' imanc' loƚpicuejma', toƚta'a toƚcuec'eyi lipime cataiqui'. Iƚe lataiqui' tuya'e' lo'ipa petsi lan xanuc' tihuejcoyi ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. Ocuenaye lan xanuc' petsi aimihuejcoyi ȽanDios, iƚne ma le'a tiquimf'eyi. Iƚe lataiqui' lo'onƚicopa lo'epa ȽanDios iƚne lan xanuc' aimi'iya mihuaƚc'eyacu. 12 Toƚta'a ti'iƚa' to loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: Ti'hua tehuelojnle, tijouƚa' aimixinyacu. Ti'hua tiquimf'eƚe, tijouƚa' aimicuejyacu. Ja'ni a'i toƚta'a liƚ'ejma' tixhuej'menacu, ȽanDios timenc'e'eco'mola' lixcay li'epá. 13 Jesús ti'hua tipalaic'ola', timila': ―Ja'ni aicoƚcueca iƚe laitaiqui' lai'onƚicopa lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats', ¿te co'iya moƚcuec'eyacu ja'ni ca'onƚico'ma xonca lo'epa ȽanDios? San Marcos 3​, ​4
  • 80.
    72 14 ’Cal xans nofapati'onƚcospa to iƚquiya noya'apa litaiqui' ȽanDios. 15 Ƚamats' lane pe lecangeyonni lam fanu' ti'onƚcospa to lan xanuc' iƚniya ma le'a tiquimf'eyi litaiqui' ȽanDios. Aimicoƚya ƚonta'a Satanás. Ticuaihuo, tiƚonc'e'e'mola' lataiqui' lifayipa liƚpicuejma'. 16 ’Ƚaj huata ƚacamats' ƚopa'a ƚixmi capic ti'onƚcospa to locuenaye lan xanuc' miquimf'eyi litaiqui' ȽanDios tixoqui quileta tepenufyi. 17 Iƚe Lataiqui' aimifayiya liƚpicuejma', oquej fanej quitine tihuejcoyi. Ticuaitsi lixhuejma', o liƚf'as xanuc' tixtuc'ontsola' iƚniya naihuejpá litaiqui' ȽanDios, iƚne aimicoƚyacola', tenajna'moƚtsi, aimihuejconayacu. 18 ’Ƚamats' pe ƚopa'a ƚitac' litsuc'huaita lam fanu' ti'onƚcospa to locuenaye lan xanuc' noquimf'epá litaiqui' ȽanDios. 19 Iƚne xonca tixhuej'mecoyi te co'iya muyalaiyacu lapajnya. Tifel'miyoƚtsi, ticuayi: “Lulijle acuecaj caƚtomi. Toƚta'a luyalaico'me al c'a.” O tixhuej'mecoyi te co'iya mulijyacu xonca quiƚ'huexi. Ma to ƚitac' ejec'opola' ƚaifa', a'i quixpaj'ma, ma toƚe iƚne lan xanuc' li'ipola'. Tama joupa ifapa liƚpicuejma' litaiqui' ȽanDios, tiƚmanemma toƚta'a, tocomma a'i quilepenufi iƚe lataiqui'. 20 ’Cal c'a camats' pe lifampa ti'onƚcospa to locuenaye lan xanuc' noquimf'epá litaiqui' ȽanDios. Iƚne tepenufyi iƚe lataiqui', tipammoƚaispa liƚpepajnya. Hualca ti'onƚcospa to ƚamats' petsi cal fanu' ƚipammaita anuxans quimbama', locuenaye petsi ƚipammaita afanej nuxans, locuenaye petsi ƚipammaita amaxnu. 21 Jouc'a timila': ―Imanc' molunai'i'me loƚpepalc'o', aimoƚc'ommumijyacu alxpicoƚma c'ec, ni aimoƚ'nicoyacu licu'u hualfa. Toƚ'nof'e'me pe loƚxu'epa. 22 Ticuaihuo litine ti'huájta lemiya, jouc'a ti'huájnata letemiquiya, tixinim'me. 23 ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 24 Ti'hua timuc'iyale, tu'ila': ―Toƚpo'noƚe cuenna laifmipolhuo': Imanc' iƚe loƚspic'ecopola' locuenaye, toƚta'a iƚniya tepi'icona'molhuo'. Xonca axpe' tepi'im'molhuo'. 25 Cal xans ts'i'hueca, xonca tepi'im'me. Ƚocuena, ja'ni aiqui'hueca, texic'ena'me. 26 Jouc'a tu'ila': ―Iƚe li'ipa anuli cal xans ƚeca'nipa lam fanuj trigo ƚemats', ti'onƚcospa to lo'ipa petsi ȽanDios cal Cuecaj Rey tijoc'ila' lan xanuc' tihuejle. 27 Lijoupa leca'nipa ƚitrigo, cal xans ti'hua tuyaijma lapajnya. Lipuqui' tixmay, litine titsahuemma, lam fanu' tilá, titoqui ƚaifa'. Cal xans aiquixina' te co'ipa mitoj'ma ƚaifa'. 28 Ƚamats' quituca' timaf'i'i' ƚaifa'. Ate'a titoqui, tijouƚa' tixpaqui, tijouƚa' tumfumma lixpa, titoqui ƚifanu'. 29 Lunta'amma lixpa cal xans ixina' joupa icuai'ma litine tefot'ƚeta cal trigo. Aimicoƚya, tetejta. 30 Jouc'a tu'ila': ―¿Te caƚ'onƚicoyacu lo'ipa petsi ȽanDios tijoc'ila' lan xanuc' timetsaicoƚe, tihuejle iƚque cal Cuecaj Rey? ¿Te ts'i'ic' maƚ'onƚicoyacu? 31 ’Lo'ipa jiƚpe ti'onƚcospa to lo'ipa cal fanu' sinapí. Mifam'me, i'huáqui tuquini ƚajfanu'. Petsi San Marcos 4
  • 81.
    73 jahuay cal fanu'ƚofampa ƚamats', ailopa'a xonca caca'hua. 32 Lijoupa lifampa tila'ma, titoj'ma acueca' ƚaifa'. Ailopa'a quitamqui mitoqui to iƚta'a lifampa. Ƚimané itoqui, atsila'. Lacaƚ'hui naiyulpá tunxajyoyi jiƚpe lipunxahua. 33 Ma to iƚna'a ƚataiquí toƚta'a juaiconapa i'onƚico'ma lo'epa fa'a li'a ƚamats' ȽanDios cal Cuecaj Rey. Lo'huajcocoyacola' liƚpicuejma' toƚta'a timuc'ila' Jesús. 34 Ti'hua ti'onƚijma iƚe lo'epa ȽanDios. Aimipalay acuajmaica. Jesús y ts'ilihuequi limanenca quiƚtuca', iƚque tuhuaƚc'e'ela' lataiqui'. 35 Maƚe litine joupa if'acoƚaipa timila' ts'ilihuequi: ―Aƚqueƚe al cuecaj quin'nuhua'. 36 Jesús joupa icutshuaipa al barco. Ts'ilihuequi Jesús ipo'nom'mola' lan xanuc' lefoƚya jiƚpiya, if'ajli'me jouc'a al barco. Ipango'me iquie'me al cuecaj quin'nuhua'. Ocuenaye lam barco jouc'a tiquieyi. 37 Aiquicoƚ'ma, i'hua'ma ujfxi ƚahua'. Itsahuenni laja', ic'ejmaitsi caja', imantsi al barco. 38 Jesús tunouya lipo al barco. Tixmay, unaf'caipa al ponta quijahua'. Ts'ilihuequi ummef'me, timiyi: ―Momxi, aƚma'a'monga' laja'. ¿Te aimaƚsueƚcoconga'? 39 Jesús itsahuenni, itale'ma ƚahua', timi laja': ―Ch'ixca. Aimofe'necona'ma. I‑ch'ixco'ma ƚahua'. Ipanenni. 40 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―¿Te coxpailijcopolhuo'? ¿Te qui'ipolhuo'? ¿Te aimaƚ'huaiyinge? 41 Ixpailijpola' juaiconapa iƚniya ts'ilihuequi. Timiyoƚtsi: ―¿Naitsi xans iƚca'a? ¡Jouc'a ƚahua', ƚaja ticuec'eyi iƚque locuxe'epola'! 5 Icuaitsa ƚocuena ƚema caja jiƚpe ƚilemats' lan xanuc' gadareno. 2 Ipanni Jesús al barco. Aiquicoƚ'ma, icuaico'ma anuli cal xans qui'huayomma jiƚpiya lamuhuoƚanna lomanapola'. Iƚque cal xans ƚitsufaipa conta'a. 3 Lipanga jiƚpe lamu'empola' lomanapola'. Aimi'iya mifi'enyacu ni cadena catejma'. 4 Tifi'econni acadena, inic'e'econni atejma' limane li'mitsi'. Iƚque tits'aƚquinghua lan cadena, tixquetsufinghua latejma'. Ailopa'a cal xans ts'ipujfxi xonca. Ailopa'a nolijya. 5 Ipuqui' itine tipa'a pe lamu'empola' lomanapola', jouc'a pe ƚijualay, tija'e', tits'aƚyoxi capic, tixcai'eyoxi. 6 Cal xans ixim'ma icuaico'ma Jesús aculi'. Aiquicoƚ'ma, i'hua'ma italecuftsi, exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. 7 Ija'a'ma ujfxi, timi: ―Jesús, ima' i'Hua cal Cuecaj ȽanDios Nopa'a lema'a, ¿te cocuaiyoco'ma? ¿Te ts'opic'a fa'a? Iya' cacuaj'mi'ma lipuftine ȽanDios, caxa'huehuo' aimaƚteƚ'mi'ma. 8 Toƚta'a linespa ƚonta'a. Jesús joupa imipa: ―¡Ima' monta'a, taipanni iƚca'a cal xans! 9 Jesús icuis'e'ma, timi: ―¿Te muftine? Italai'e'e'ma, timi: ―Laipuftine Legión. Illanc' ninc'xpela'. (Lataiqui' “legión” tuya'e', ticua: Axpela'.) 10 Juaiconapa tixa'hue Jesús, timi: ―Aimalipa'a'monga' jifa'a. 11 Jiƚpe ƚaquemala timana' juaiconapa axpela' lijná tehueyi quiƚtejua'. 12 Lontahue ixahue'me Jesús, timiyi: San Marcos 4​, ​5
  • 82.
    74 ―Lummetsonga' pe lomana'iƚne lijná. Jiƚpe aƚtsuflaita lijná. 13 Jesús epi'i'mola' lane. Lontahue ipalunca iƚque cal xans, itsuflai'me lijná. Iƚniya lijná timana' to oquej mil. Inul'me, imul'me al'ocay. If'alcoƚai'me laja'. Unxaƚac'mola'. 14 Lan xanuc' linhuic'ipola' quijná inul'me. Jiƚpe liƚpiƚya' jouc'a calx'huiyaƚma' uya'atsa iƚe' li'ipa. Lan xanuc' ipalunca tehuelojnta. 15 Icuaitsa pe lopa'a Jesús, ixim'me cal xans, iƚque coƚta ƚitsufaipa axpela' contahue, ticutsu, ipo'nohuo lipijahua', i'inapa lipicuejma'. Lan xanuc' ixpailij'mola'. 16 Iƚne niximpá li'ipa uya'a'me te qui'ipa lixaƚconapa cal xans, iƚque ƚitsufaipa contahue. Uya'a'me te qui'ipola' lijná. 17 Lan xanuc' ipango'me ixa'hue'me Jesús tipanni ƚilemats', ti'huanƚa'. 18 Jesús if'ajna'ma al barco, ti'huana'ma. Cal xans li'ipa ƚitsufaipa contahue tixa'hue, timi: ―Aƚƚecoƚa' jouc'a. 19 Jesús aiquepi'i' lane. Timi: ―To'huanƚa' lomejut'ƚ, jiƚpe lomana' lopimaye. To'itsola' al cueca' li'e'epo' ȽanDios. Tomitsola' te ts'i'ic' liximpo' cuanuc'. 20 Cal xans i'huana'ma, itsehuo'ma petsi lecui'impa: Limbamaj Quiƚeloƚya'. Jiƚpiya u'i'mola' lan xanuc' li'e'epa Jesús. Lan xanuc' ixim'me acueca' li'epa Jesús, ixpailij'mola'. 21 Jesús iquiecona'ma al cuecaj quin'nuhua'. Licuaiyocontsi al barco ƚocuena ƚema, icuaitsa axpela' lan xanuc', efot'ƚe'moƚtsi anuli Jesús ƚema caja. 22 Jiƚpiya icuaitsi anuli cal xans ipenic' lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Cuftine Jairo. Lixim'ma Jesús, exc'onƚingai'ma li'mitsi', 23 tixa'hue juaiconapa, timi: ―Ƚai'hua cahuats' juaiconapa textafque. Timana'ma. Ƚepá. Ma le'a toxpayaf'ta lomane, toxaƚ'menna, ti'hua tipajnla'. 24 Iye'me Jesús jouc'a Jairo. Axpela' lan xanuc' ihuej'me. I'i'mola' atansca, titantsinni Jesús. 25 Jiƚpe tipa'a anuli ƚaca'no' textafque. Imbamaj coque' camats' ti'hua cajuats' licu'u. 26 Iteƚcopa juaiconapa. Axpela' lin'e'ehuale cafxi iteƚ'mipá. I'najtsepola' iƚniya, joupa ijou'nenapa li'hueca. Aiquixaƚma. Ti'hua titsípa licuana. Iƚque ƚaca'no' icuejpa lo'epa Jesús. 27 Nolojmay xanuc' iƚoc'huaipa lixpula' Jesús. Iƚafc'e'e'ma lipijahua'. 28 Iƚque tinesqui lipicuejma': “Ma le'a lipijahua' caƚafla', toƚe aƚsaƚcona'ma”. Tot'ƚiya iƚafc'e'epa lipijahua' Jesús. 29 Aiquicoƚ'ma, ipanenni licu'u. Ixim'moxi ixaƚconapa. Aimiteƚcoconaya. 30 Aiquicoƚ'ma, Jesús ixingufco'ma lipaxi ixaƚ'meyalepa. Ipai'e'moxi nolojmay xanuc', icuis'e'mola', timila': ―¿Naitsi ƚaƚ―lafpa? 31 Ts'ilihuequi italai'e'e'me, timiyi: ―Ima' oxina' jifa'a axpela' lan xanuc' titantsihuo', ¿te cofmicuitsufcopa: “¿Naitsi ƚaƚ―lafpa?”? 32 Jesús ti'hua tehuetsale ƚijuihuay. Tehuay naitsi iƚque ƚiƚafpa. 33 Ƚaca'no' tixpaiqui juaiconapa, tiyu, iximpoxi ailopa'a quicuana. Iƚoc'huai'ma, exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. Imi'ma Jesús al ƚinca. Tuya'e' te ts'i'ic' lixaƚconapa, timi: ―Aiƚafpo' lopijahua'. San Marcos 5
  • 83.
    75 34 Jesús timi: ―Mai'hua, aƚ'huaiyijmpa,toƚiya ixaƚconapo'. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Iƚe al cuana aimiteƚ'miconayaco'. 35 Ma mipalaic'o ƚaca'no', icuaiyunca lan xanuc' quiyouyomma lejut'ƚ Jairo, iƚque ts'ipenic' lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Timiyi Jairo: ―Joupa imanapa ƚo'hua. ¿Te ti'hua cofxoc'icoya ƚomxi? 36 Jesús icuej'ma lu'impa Jairo. Timi: ―Aimixpaij'mo'. Ma le'a aƚ'huaiyijnla'. 37 Jesús ileco'mola' Pedro, Jacobo, jouc'a Juan, iƚque ipima Jacobo. Timila' locuenaye xanuc' aimiyoucu. 38 Icuaitsa lejut'ƚ cal xans, iƚque ts'ipenic' lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc', Jesús ehuelojm'mola' lo'epa lan xanuc', tijolijyi, tija'ayi. 39 Itsufai'ma lajut'ƚ, timila': ―¿Te coƚja'acopa? ¿Te coƚjolijcopa? Ƚahuats' aiquimac', ma le'a tixmay. 40 Aiquiƚ'aic' ƚinca. Ma le'a ixoco'me. Jesús timila': ―Jahuay imanc' tolipalunca. Ileco'mola' qui'ailli', qui'máma' ƚahuats', jouc'a lam fantsi ts'ilihuequi. Itsuflai'me pe lonouya ƚahuats'. 41 Jesús i'noƚ'e'e'ma limane ƚahuats', timi: ―Talitá kumi. (Iƚe lataiqui' lohuaƚquemma ticua: Macahuats', camihuo', totsahuenni.) 42 Aiquicoƚ'ma, ƚahuats' itsahuenanni, ipango'ma i'hua'ma. Ixhuaita imbamaj coquej ƚemats'. Iƚne lan xanuc' lixim'me li'ipa ixpailij'mola' juaiconapa. 43 Jesús juaiconapa ixc'ai'i'mola', timila': ―Aimoluya'ata lai'e'epa ƚahuats'. Nij naitsi nocuejya. Lijoupa limipola' toƚta'a, icuxe'e'mola', timila': ―Toƚtes'miƚe ƚahuats'. 6 Jesús ipanni jiƚpiya, icuaitsi lipiƚya'. Jouc'a ts'ilihuequi iye'me. 2 Licuaitsi litine conxajya itsufai'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe ipango'ma imuc'iyale'ma. Licuej'me iƚe litaiqui', axpela' lan xanuc' etenƚcoco'mola', timiyoƚtsi: ―Iƚque cal xans, ¿naitsi lepi'ipa lipicuejma'? 3 ¿Te maƚque ƚinc'alhuaƚpa? O ¿a'i iƚque? ¿Te iƚque i'hua María? ¿Te a'i iƚquiya iƚpima Jacobo, José, Judas y Simón? Fa'a jouc'a timana' lipimaye cacaƚ'no'. Iƚniya lan xanuc' aiquicuaitsi quiƚpic'a lo'epa Jesús, etets'i'me. 4 Jesús timila': ―Anuli cal xans ƚummepa ȽanDios, mipa'a ocuena quiƚya' pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚniya ticuaispa quiƚpic'a lo'epa iƚque. Tipainanni, ticuaitsi lipiƚya' pe lomana' lixanuc', lopa'a lejut'ƚ, jiƚpe ƚinca tetets'ita. 5 Mipa'a Jesús lipiƚya' aiqui'aic' cueca' jiƚpe. Ma le'a ixpayaf'mola' oquexi' afantsi lafcualƚay, ixaƚ'me'mola'. 6 Ixim'mola' iƚne lipiƚya' xanuc' aiquiƚ'huaiyinge. Ixhueƚco'ma juaiconapa. I'hua'ma ehuentsola' ƚaiquiƚeloƚya' anujnca. Jiƚpe imuc'itsola' lan xanuc'. 7 Iƚne ƚitiné ijoc'i'mola' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi. Iƚne icuaiyunca, ipango'ma umme'mola' tiyeƚe oquexi' oquexi'. Epi'i'mola' liƚmane tipa'atsa lontahue. 8 Tixc'ai'ila', timila': San Marcos 5​, ​6
  • 84.
    76 ―Tonƚeƚe, toƚtai'me male'a loƚpaluc. Aimoƚtai'me cumla'i. Aimoƚ'nij'mi'me tomí jiƚpe loƚfi'ejma loƚcu'u. 9 Toƚc'uaicoƚe ƚoƚc'ejí. Aimoƚpo'no'me oque' loƚtsamalo, ma le'a anuli. 10 Lajut'ƚ petsi tepenuftsolhuo', moƚmana' jiƚpiya liƚya', maƚpe toƚmajntsa. 11 Ja'ni toƚcuaitsa petsi aimepenufinnilhuo', ni aimiquimf'ennilhuo', imanc' tulunafle loƚ'mitsi', tipanni iƚque ƚamats' ƚitaƚijmpa loƚc'eji'. Toƚta'a ti'iƚa' quiƚsina' ma iƚne quiƚtuca' ti'najtse'me liƚjunac'. 12 Ts'ilihuequi ipalunca, uya'a'me Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. U'iyale'me tixhuej'menanca lixcay lo'epa. 13 Ipa'a'me axpela' lontahue. I'ot'ƚi'me laceite axpela' lafcualƚay. Iƚniya ixaƚcona'mola'. 14 Ni petsi lomana' lan xanuc' tipalaicoyi lo'epa Jesús. Cal rey Herodes jouc'a icuej'ma lo'epa. Timana' lan xanuc' nocuapá: ―Jesús iƚquiya aJuan Bautista, joupa imaf'inapa ipanamma pe lomana' limanapola'. Toƚta'a juaiconapa apaxi iƚque, ti'ay acueca'. 15 Ocuenaye ticuayi: ―Iƚque aElías, icuaiyocona'ma fa'a li'a ƚamats'. Ocuenaye ticuayi: ―Iƚque aprofeta ƚummepa ȽanDios, ti'onƚcospa to lam profeta limajmpá fa'a luyaipa quitine. 16 Li'i'ma quixina' Herodes iƚe lonespa lan xanuc', iƚque ines'ma: ―Iƚque ma Juan Bautista. Ƚinca aicuxe'ma etec'em'me ƚejoc', joupa imaf'inapa. 17-18 Herodes joupa exic'e'epa ƚipeno ƚipima Felipe. Iƚquiya ƚaca'no' cuftine Herodías. Ilecopa. Juan timi Herodes: “O'epa quixcay. ¿Te comexic'e'ecopa ƚipeno ƚopima? ¿Te colecocopa? Iƚque a'i copeno. Ipeno ƚopima.” Juan limi'ma toƚta'a ixtunni Herodes. Icuxepa i'noƚintsa, ifi'entsa, itats'entsa. 19 Ƚaca'no' Herodías ti'ay quipilaic' Juan. Ijanaj'ma tima'anƚe. Aiqui'ic'. 20 Cal rey Herodes tixpaic'e Juan. Imetsaico'ma ac'a xans. I'epa cuenna. Ti'hua tiquimf'e lonespa Juan. Tama aiquicueca, ticuaispa quipic'a litaiqui' Juan. 21 Herodías joupa iximpa lo'eya tima'anƚe Juan. Herodes lixhuaita ƚemats' i'e'ma juic. Iƚiya lipuqui' titetsoyi anuli lijoc'ipola', iƚne lan tsila' quiƚpenic', jouc'a lincuxepá soldado, jouc'a lan tsila' xanuc' nomana' al distrito Galilea. 22 Jiƚpiya lefoƚya itsufai'ma ƚi'hua caca'no' Herodías. Ixau'ma. Icuaitsi quiƚpic'a Herodes jouc'a lijoc'ipola', iƚne nocutshuoƚanna jiƚpiya. Cal rey timi ƚahuats': “Aƚsahue'eƚa' jale ts'opic'a, capi'i'mo'”. 23 I'e'ma jurar, icuaj'moxi: “Iƚe laƚsahue'eya, tama ti'iƚa' onƚca laifcuxepa, capi'i'mo'”. 24 Ipanni ƚahuats'. I'hua'ma, icuaitsi pe lopa'a qui'máma', timi: “¿Te caifxahue'eya?” Qui'máma' timi: “Toxahue'etsi tepi'intso' ƚijuac Juan, tetoj'minƚe al cuecaj pime”. 25 Aiquicoƚ'ma, ƚahuats' ipanni, i'huacona'ma ixintsi cal rey. Ixahue'e'ma, timi: “Lapi'iƚa' ƚijuac Juan Bautista, to'nij'miƚa' anuli al pime”. 26 Cal rey ixhueƚconni juaiconapa. ¿Te co'eya? Aimi'iya micuanac'eya loxahue'epa ƚahuats'. Lan xanuc' nocutshuoƚanna San Marcos 6
  • 85.
    77 jiƚpiya joupa icuejpálicuajpoxi. 27 Aiquicoƚ'ma, umme'ma anuli ƚisoldado, icuxe'ma, timi: “Totaitsi ƚijuac Juan”. Cal soldado i'hua'ma, icuaitsi la carza, etec'etsi ƚejoc' Juan, 28 i'nij'mitsi al pime ƚijuac, uhui'i'ma ƚahuats'. Ƚahuats' i'hua'ma pe lopa'a qui'máma', uhui'itsi. 29 Ts'ilihuequi Juan icuej'me toƚta'a li'ipa. Icuaitsa pe lima'ayompa Juan, itaina'me licuerpo, emunatsa. 30 Ts'ilihuequi Jesús icuainanca pe lopa'a Jesús, efot'ƚecona'moƚtsi. Joupa iyehuo'me uya'a'huo'me Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. U'i'me jahuay li'ehuo'me, jahuay limuc'iyalehuo'me. 31 Jesús timila': ―Ƚepá illanc' caƚtuca'. Ƚepá pu'huanni pe ailopa'a quiƚya'. Lunxajta. Jiƚpe pe lomana' Jesús jouc'a ts'ilihuequi, lan xanuc' tiƚcuaispa, tiyenayi. Aimi'iya mitetsoyacu, ni Jesús ni ts'ilihuequi. 32 If'ajli'me anuli al barco, iye'me quiƚtuca' ticuaitsa pe ailopa'a quiƚya'. 33 Axpela' lan xanuc' quiyouyomma jahuay ƚiƚeloƚya' ixinim'mola' lif'ajli'me al barco. Imetsaico'mola'. Iƚne lan xanuc' iye'me, inul'me, icuaitsa ate'a pe lotseyacu Jesús jouc'a ts'ilihuequi. 34 Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa ƚocuena quema caja, ipalunca al barco. Jesús lixim'mola' iƚne axpela' lan xanuc' efot'ƚeyoƚtsi jiƚpiya, ixim'mola' acuanuc'la. Ixim'mola' to lam mot'ƚ, iƚne lam mot'ƚ lahue'epola' quiƚpoujna. Ailopa'a nohuic'iyacola'. Ipango'ma imuc'i'mola'. Axpe' ƚataiquí imuc'i'mola'. 35 Joupa if'acoƚaipa, ts'ilihuequi Jesús iƚoc'oƚai'me, timiyi: ―Jif'a'a ailopa'a quiƚya'. Joupa if'acoƚaipa. 36 Tommetsola' lan xanuc' tiyeƚe. Pu'huanni calx'uiyaƚma' o ƚiƚeloƚya' ti'nata ƚotejacu. 37 Jesús timila': ―Imanc' toƚtes'mitsola'. Italai'e'e'me, timiyi: ―Ticuicomma axpe' ƚa'i, lipitali to lolijya cal xans no'eya canic' apaicoj mut'ƚa. ¿Te tipa'a caƚtomí aƚ'nacota toƚta'a ƚa'i? Aimi'iya maƚtes'miyacola'. 38 Jesús icuis'e'mola', timila': ―¿Tojua tipa'a ƚa'i? Tonƚeƚe, toƚsintsa. Iye'me, ixintsa. U'icona'me, timiyi: ―Tipa'a amaque' la'í, jouc'a oquexi' latuye. 39 Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi ticuxe'entsola' lan xanuc' ticutsoƚaiƚe jahuay jiƚpe calxhuaica pajac. 40 Enaj'moƚtsi lan xanuc' amaxnu amaxnu, jouc'a oquej oquej nuxans quimbama', icutshuoƚai'me. 41 Jesús epef'ma lan maquej la'í jouc'a loquexi' latuye, ehuenaf'ma lema'a, ix'najtsi'i'ma ȽanDios. Ixquenuf'ma ƚa'i, epi'i'mola' ts'ilihuequi, iƚne eca'nem'mola' lan xanuc'. Jouc'a loquexi' latuye ixquenuf'mola', epi'i'mola' lan xanuc'. 42 Jahuay itetso'me, ixhuaitsola'. 43 Ts'ilihuequi efot'ƚena'me lipanecomma ƚa'i jouc'a latuye. Imantsi imbamaj coque' lan tsiquihuit'ƚ. 44 Lan xanuc' litetso'me tixhuaispola' oquej nuxans quimbamaj maxnu. Jouc'a timana' lacaƚ'no', la'uhuay. 45 Aiquicoƚ'ma, Jesús icuxe'e'mola' ts'ilihuequi tif'ajliƚe al barco, San Marcos 6
  • 86.
    78 tiquieƚe al cuecajquin'nuhua', ticuaitsa pe lopa'a liƚya' Betsaida. 46 Iƚque ixc'ai'ina'mola' lan xanuc', if'aj'ma ƚijuala, tipalaic'ota ȽanDios. 47 Muyalaicoyi ts'ilihuequi icuaitsa nolojmay quin'nuhua' imufc'o'ma. Jesús tipa'a ƚamats' quituca'. 48 Jiƚpe ehuelojm'mola' ts'ilihuequi nomana' al barco. Ixim'mola' juaiconapa tipa'ayi cafxi tiquieƚe, aimi'i miquieyi. Italecuf'me ƚujfxi cahua'. Al fanej hora lipuqui' joupa uyaipa, tehue'e' micuaiya al camts'us 'hora. Icuaico'ma Jesús ti'huayaf'que laja'. Icuaitsi pe lopa'a al barco, ti'hua mi'hua, tocomma tuyaicota. 49 Ts'ilihuequi ixim'me, ticuayi: “Acuecaj quinxpaic'ale”. Ija'a'me. 50 Jahuay ixim'me. Ixpailij'mola' juaiconapa. Jesús aiquicoƚ'ma, ipalaic'o'mola', timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Toƚ'etsoƚtsi acueca' ƚolunxajma'. Ma iya'. 51 If'aj'ma al barco pe lomana' ts'ilihuequi. I‑ch'ixcona'ma ƚahua'. Ixim'me acueca' iƚe li'epa Jesús. Aiquiƚcueca. 52 Tama joupa iximpá al cuecaj li'epa Jesús iƚe litine lites'mi'mola' lan xanuc', ite'me ƚa'i, iƚne ts'ilihuequi aimicuec'eyi. Amuf liƚpicuejma'. 53 Lijou'ma liquie'me al cuecaj quin'nuhua', icuaitsa ƚamats' Genesaret. Jiƚpiya ifijm'me al barco. 54 Ipalnanca. Aiquicoƚ'ma, lan xanuc' imetsaico'me Jesús. 55 Ni petsi jiƚpe ƚamats' icuej'me lan xanuc': “Icuai'ma Jesús, pu'hua o ƚu'hua tipa'a”. Iyec'oƚaitsa tehueyi Jesús, iƚtaic' lilefcualƚay tunaf'coƚanna liƚpuxcuif'que. 56 Jiƚpiya lan tsocay quiƚeloƚya', o lan tsila' quiƚeloƚya', o calx'huiyaƚma', ni petsi licuaitsi Jesús, lan xanuc' iƚtaic' lilefcualƚay jiƚpe pe lafoƚyoya. Tixahue'eyi Jesús tepi'itsola' lane lilefcualƚay tiƚafle, tama ma le'a lipijahua'. Jahuay niƚafpá, tixaƚconala'. 7 Lam fariseo icuaitsa pe lopa'a Jesús, jouc'a icuaitsa lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚne quiyouyomma al cuecaj quiƚya' Jerusalén. 2 Ti'huilaic'oyi lo'epa ts'ilihuequi Jesús. Ticuayi: “Iƚne titetsoyi aiquilulahua al c'a liƚmane'. Aimepenufyacola' ȽanDios.” 3 Lan xanuc' fariseo tihuejyi liƚtatahueló liƚ'ejma'. Tepajyi liƚmane' ticuaispa liƚƚuxluc. 4 Miye'me laplaza, miyelocota, micuainacu lilejut'ƚ ate'a tepo'me, tijouƚa' titetso'me. Tihuejyi axpe' quiƚ'ejma'. Tipa'a liƚ'ejma' mepaj'me liƚpime, liƚcatsitu, ƚilepixú, lolanc'ecompa atejma' cuftine acobre, jouc'a liƚhualfa. Ticuayi: “Toƚta'a ipic'a ȽanDios”. 5 Iƚne icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Iƚne lihuejhuo', ¿te co'ecopa aimihuejyi laƚ'ejma' iƚe laƚmuc'iponga' laƚtatahueló? Mane titetsoyi, aimepajyi al c'a liƚmane'. 6 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Imanc' ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi to unc'ic'a xanuc'. Luyaipa quitine cal profeta Isaías uya'a'ma linespa ȽanDios te ts'i'ic' loƚpicuejma'. Ticua: Iƚne lan xanuc' aƚmi: “Ima' malanDios”, ma le'a tipaloƚaiyi. Iƚniya aimaƚcuec'e, ma ti'eyi quiƚtuca' ts'iƚpic'a. 7 Tama laxc'onƚingaiƚa' aicapenufila', San Marcos 6​, ​7
  • 87.
    79 iƚne timuc'iyaleyi male'a locuxepa lan xanuc', a'i laifcuxepa. 8 ’Toƚe loƚpicuejma' imanc', tolatets'iyi ȽanDios, tolihuequila' lan xanuc' liƚ'ejma'. 9 Jouc'a timila': ―Imanc' xonca tolihuequila' loƚtatahueló liƚ'ejma', toƚta'a tolatets'iyi litaiqui' ȽanDios. 10 ’Moises icuxepa: “Taihuejco'mola' co'ailli', co'máma', totoc'i'mola'”. Jouc'a icuxepa: “Cal xans nomipola' cataiqui' qui'ailli' qui'máma', tipa'a lijunac'. ¡Tima'anƚe!” 11 ’Imanc' ituca' loƚmuc'iyalepa. Ja'ni anuli cal xans timitsola' qui'ailli', qui'máma': “Aimi'iya catoc'iyacolhuo'. Jahuay ƚai'huexi joupa nenajpa, iƚe catsufco'ma ȽanDios.” 12 Imanc' toƚcuayi: “Ne', iƚque aimitoc'i'mola' qui'ailli' qui'máma'”. 13 ’Iƚe lataiqui' lolihuejpa ma le'a liƚtaiqui' loƚtatahueló limuc'ipolhuo', iƚiya coƚmuc'ipola' lan xanuc'. Ma' anuli toƚta'a axpe' tonƚ'eyi. Litaiqui' locuxepa ȽanDios toƚsinyi to nij naitsi cataiqui'. 14 U'icona'mola' lan xanuc' lefot'ƚepoƚtsi jiƚpiya, timila': ―¡Aƚquimf'eƚa' anuli anuli imanc'! ¡Aƚcuec'eƚa'! 15 Fa'a li'a ƚamats' tipa'a iƚe pe imanc' lolacui'ipa axujc'a. Iya' cacua a'i. Ja'ni anuli cal xans titeƚa', ti'nicoƚa' lico, tinuc'la', ailopa'a co'iya, aimixis'meyacoxi. Al xujc'a laipa'aya lipicuejma' cal xans, iƚe ƚinca tixis'me'ma. 16 Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 17 Jesús ipo'no'mola' quiƚtuca' lan xanuc', itsufai'ma lajut'ƚ. Ts'ilihuequi ixa'hue'me tuhuaƚc'e'etsola' iƚe lataiqui'. 18 Timila': ―¿Te imanc' jouc'a ailopa'a coƚpicuejma'? Cal xans no'nicopa lico al xujc'a, tinuc'a, aimixis'meyacoxi toƚta'a. ¿Te aicoƚcueca? 19 Iƚe loyaicopa lico, aimitsufaiya lipicuejma'. Ticuaispa licu'u, tijouƚa' tipanamma. Minesqui toƚta'a Jesús ipalaicopa ƚotempa fa'a li'a ƚamats'. Ticua jahuay iƚe ac'a. Aimi'iya minesyacu: “Iƚe axujc'a, aimi'iya catec'oya”. 20 Ti'hua timila': ―Al xujc'a laipa'apa lipicuejma', iƚe ƚinca tixis'me'ma cal xans. 21 Jiƚpe liƚpicuejma', lan xanuc' tixpic'eyi ti'eƚe al xujc'a. Tihuennaiquila' cacaƚ'no', tinantseyi, tima'ahualeyi, tixhuicoyi liƚpenoye liƚf'as xanuc', 22 tijanajyi ti'huejle xonca, ti'eyi al xujc'a liƚf'as xanuc', tifel'miyaleyi, tipalaiyi o ti'eyi petsi aimetenƚcocojma, ti'e'ehualeyi laic', tinescoyi liƚf'as xanuc', tetets'iyaleyi, tixinyoƚtsi xonca lan tsila' xanuc', ti'eyi pangay camac'ta. 23 Jahuay iƚna'a tipa'a liƚpicuejma'. Ja'ni tipa'aƚe, ti'eƚe toƚta'a, tixis'me'moƚtsi, ti'e'e'moƚtsi xujc'a. 24 Jesús ipanni jiƚpiya. I'hua'ma icuaitsi ƚamats' huejnca liƚya' cuftine Tiro. Itsufai'ma anuli lajut'ƚ. Ticua: Nij naitsi nocuejya. 25 Anuli ƚaca'no' icuej'ma jiƚpe tipa'a Jesús. Icuaitsi, exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. Iƚque ƚaca'no' tipa'a ƚi'hua cahuats' ƚitsufaipa conta'a. 26 Ƚaca'no' a'i judía, qui'huayomma maƚpiya ƚamats' cuftine Sirofenicia. (Lan xanuc' judío tetets'innila' iƚniya lun Sirofenicia. Tecui'innila' atsiƚqui.) San Marcos 7
  • 88.
    80 Ƚaca'no' tixahue'e tipa'aƚa'ƚonta'a, tixaƚ'meƚa' ƚi'hua. 27 Jesús timi: ―Ate'a aƚtes'mi'mola' laƚnaxque'. Aƚtoc'itsola' laƚxanuc'. ¿Te ja'ni ac'a laƚ'eyacu laxic'e'mola' ƚile'i la'uhuay, tijouƚa' laca'ni'i'mola' lan tsiƚqui? 28 Ƚaca'no' titalai'e'e, timi: ―Mapoujna, tama al ƚinca lofnespa, iya' cacua lan tsiƚqui titeji ƚaiquepi' ca'i ƚopa'a licu'uj mesa, loc'aiƚpa la'uhuay. 29 Jesús timi ƚaca'no': ―Iƚta'a laƚmipa icuaicota caipic'a. Ma to'huanƚa'. Ƚonta'a joupa ipanamma ƚo'hua. 30 Ƚaca'no' i'huana'ma, icuainatsi lejut'ƚ ixim'ma ƚi'hua tunouya. Ƚonta'a joupa ipanamma. 31 Jesús ipanni pe lopa'a liƚya' Tiro, uyaicotsi liƚya' Sidón, jouc'a pe lopa'a Limbama' Quiƚeloƚya'. Icuaicontsi al cuecaj quin'nuhua' Galilea. 32 Jiƚpiya i'hua'a'me anuli cal xans atape, afule mipalay, ata'ay. Ixa'hue'me Jesús tixpayaf'la' iƚque cal xans. 33 Jesús ileco'ma lijuqueya jiƚpe pe ailopa'a xans. Ecajm'mi'ma lidedó anuli anuli lix'mats'i' cal xans. Itsuƚof'i'ma ƚipaƚ cal xans. 34 Ehuenaf'ma lema'a, ixnalif'ma acueca' timi: ―¡Efata! Iƚe lataiqui' locuajmaispa ticua: ¡Texinanni! 35 Aiquicoƚ'ma. Cal xans iximpoxi exinamma lix'mats'i', ux'masquenanni ƚipaƚ. Ipango'ma ipalai'ma ac'a. 36 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc' aimuyout'ƚe'me. Nij naitsi nocuejya. Iƚniya aimicuec'eyi. Tama Jesús timila': “Aimuluyout'ƚe'me, nij naitsi locuejya”, iƚne lan xanuc' xonca tuya'ayi lo'epa. 37 Imetsaico'me acueca' juaiconapa lo'epa Jesús. Ticuayi: ―¡Toƚsinƚe! Tixaƚ'menala' lan taƚpe iƚne ticuejnayi. Tixaƚ'menala' jouc'a lan ta'ay, iƚne tipalainayi ac'a. Jahuay lo'epa juaiconapa ac'a. 8 Jiƚne ƚitiné lan xanuc' efoƚconanni pe lopa'a Jesús. Ailopa'a cotejacu. Jesús ijoc'i'mola' ts'ilihuequi, timila': 2 ―Iya' caxinnila' cuanuc'la iƚne lan xanuc'. Joupa ixhuaita afane' quitine maƚmana' fa'a, iya' jouc'a iƚniya. 3 Timana' quiyouyomma aculi'. Aiquiƚtesma. Aimi'iya miyeyacu. A'i cummeyacola'. Ticuaitsa nolojmay cane timatola' cumemma. 4 Ts'ilihuequi italai'e'e'me, timiyi: ―Jifa'a ailopa'a quiƚya'. ¿Petsi caƚtac'ueyacu ƚa'i tinajntsola' iƚniya lan xanuc'? 5 Jesús icuis'e'mola', timila': ―Imanc', ¿tojua mimana' lola'í? Iƚne italai'enca, timiyi: ―Tipa'a acaitsi lala'í. 6 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc' ticutshuoƚaiƚe ƚamats'. Epenuf'ma lan caitsi la'í, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquenuf'ma ƚa'i, epi'i'mola' ts'ilihuequi. Iƚniya eca'nem'mola' lan xanuc'. 7 Timana' jouc'a oquexi' afantsi laicatuye. Jesús ix'najtsi'icona'ma ȽanDios, timila' ts'ilihuequi: ―Tolaca'netsola' lan xanuc'. 8 Jahuay itetso'me. Inajntsola' al c'a. Lefot'ƚe'me lipanecomma, imantsi acaitsi lan tsangay. 9 Iƚne lan xanuc' litetso'me tixhuaispola' to oquej nuxans maxnu. Jesús ixc'ai'ina'mola'. 10 Aiquicoƚ'ma, if'ajli'me al barco jouc'a ts'ilihuequi. Iye'me icuaitsa ƚemats' liƚya' cuftine Dalmanuta. San Marcos 7​, ​8
  • 89.
    81 11 Icuaiconanca lan xanuc'fariseo. Ipango'me icuis'mot'ƚecona'me Jesús. Ixa'hue'me ti'eƚa' al cueca', iƚe to lo'eya ȽanDios. Tehuaiyi. 12 Jesús ixnalif'ma acueca', ticua: ―Lan xanuc' nomana' itsiya, ¿te caƚsa'huecopa ca'eƚa' al cueca'? Iya' cacua: Ƚinca aicamuc'iyacola', ni toƚta'a. 13 Ipo'no'mola' quiƚtuca', if'ajcona'ma al barco. Iye'me, iquie'me al cuecaj quin'nuhua'. 14 Ts'ilihuequi aiquiƚtaic' ca'i. Imenc'ecopá. 15 Jesús ixc'ai'i'mola' iƚniya, timila': ―Toƚpo'noƚe cuenna. Aimolapenuf'me ƚiƚƚevadura lan xanuc' fariseo, ni ƚilevadura cal rey Herodes. 16 Iƚne aiquiƚcueca iƚe limipola' Jesús. Timiyoƚtsi: ―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? O ¿aƚminga': “Imanc' olimenc'ecopá, aicoƚtaic' ca'i”? 17 Jesús ixina' lonespa, timila': ―Imanc', ¿te coƚnescopa: “Ailopa'a cala'i”? ¿Teaicoƚcueca laimipolhuo'? ¿Te aicolapaic' cuenna lai'epa? O ¿i'ipolhuo' muf loƚpicuejma'? 18 ¿Te unc'ifohue? ¿Te aimoƚsinyi loƚ'u'? ¿Te unc'itaƚpe? ¿Te aimoƚcuejyi loƚs'mats'i'? ¿Te olimenc'ecopá lai'epa? 19 Lu'iƚa': Jiƚpe litine laixquenuf'ma lam maque' la'í lolaca'nepola' iƚne lam maquej mil lan xanuc', ¿tojua lan tsiquihuit'ƚ loƚma'ne'me lipaneconni? Italai'e'e'me, timiyi: ―Imbamaj coque'. 20 ―Laixquenuf'ma lan caitsi la'í lolaca'nepola' lam malpuj mil lan xanuc', ¿tojua lan tsangay loƚma'ne'me lipaneconni? Italai'e'e'me: ―Acaitsi. 21 Timila': ―Itsiya, ¿te aimi'iya moƚcuec'eyacu? 22 Icuaitsa liƚya' Betsaida. Icuai'e'entsa Jesús anuli cal fo'. Ixa'hue'me tixpayaf'la' li'u' cal fo'. 23 Jesús exaƚ'ma cal fo', iye'me lema quiƚya'. I'otƚi'ma ƚitsulu li'u', ixpayaf'ma limane, icuis'e'ma, timi: ―Itsiya, ¿te nipajnya tahuetsale? ¿Toxina? 24 Cal xans ipango'ma ehuetsale'ma, timi: ―Caxinnila' lan xanuc', tiyelocoyi. Ti'onƚcospola' to lan 'ec'. 25 Jesús ixpayaf'cona'ma li'u' cal xans. Iƚque ixim'moxi exilinamma li'u'. Ehuetsale'ma. Tehuelonge jahuay. 26 Jesús umme'ma ti'huanƚa' lejut'ƚ, timi: ―Aimotsufai'ma liƚya'. Aimo'itola' lan xanuc'. Nij naitsi nocuejya li'ipo'. 27 Jesús jouc'a ts'ilihuequi iye'me, ticuaitsa ƚaiquiƚeloƚya' lomana' jiƚpe al distrito cuftine Cesarea de Filipo. Miyeyi lane Jesús ticuis'ela', timila': ―¿Te conespa lan xanuc'? ¿Naitsi iya'? 28 Italai'e'e'me: ―Timana' nocuapá ima' umJuan Bautista. Ocuenaye ticuayi ima' umprofeta Elías. Ocuenaye tinesyi ima' mocuenaj profeta. 29 Icuis'econa'mola': ―Imanc', ¿te coƚnespa? ¿Te coƚcuapa? ¿Naitsi iya'? Pedro italai'e'e'ma, timi: ―Ima' unCristo. ȽanDios ummepo'. 30 Jesús u'i'mola': ―Aimolu'i'mola' lan xanuc'. Nij naitsi nocuejya. San Marcos 8
  • 90.
    82 31 Ipango'ma imuc'i'mola' loyaicoya. Timila': ―Iya'iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cateƚco'ma juaiconapa. Lan tsila' xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, iƚniya latets'i'ma, aƚcu'ma aƚma'anƚa'. Afanej quitine camaf'ina'ma, catsahueno. 32 Acuajmaica u'ipola': “Aƚma'a'ma”. Pedro aiquicuaitsi quipic'a iƚe lines'ma Jesús. Ixoulai'ipa, itale'ma, timi: ―¿Te cofnescopa toƚta'a? 33 Jesús ipai'e'moxi, ehuelojm'mola' ts'ilihuequi, itale'ma Pedro, timi: ―To'huanƚa'. Tanajxoxi fa'a. Ima' topalay ma to minesqui ƚonta'a Satanás. Ima' toxpic'e to mixpic'eyi lan xanuc'. Ituca' tixpic'e ȽanDios. 34 Ijoc'i'mola' lan xanuc' jouc'a ts'ilihuequi tiquimf'eƚe, timila': ―Cal xans ja'ni ipic'a lihuejla', aimicuxe'moxi quituca'. Iya' lapaƚts'inginna lancruz. Naitsi nalihuejya titaiƚa' lencruz jouc'a. Tixpic'eƚa' ticuxoxi titeƚcoƚa'. Toƚta'a lihuejla'. 35 Cal xans ja'ni ti'exoxi cuenna juaiconapa, ja'ni aimicua miteƚcoya, iƚque cal xans tecani'e'moxi. Cal xans ts'ipic'a tihuejla' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, toƚta'a lihuej'ma iya', iƚque ƚinca ticu'moxi lateƚcoya. Tama tima'anƚe, iƚque tulij'ma lipitine aimijouya. 36 Cal xans nolijpa jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats', tijouƚa' tecani'exoxi, ¿te tixhuico'ma iƚe lulijpa? 37 ¿Nipajnya ti'najtse'ma tunƚu'eƚa' ƚi'alma? A'i, aimi'iya. 38 ’Itsiya litine lan xanuc' enajpoƚtsi ȽanDios, ti'eyi al xujc'a. Cal xans noximpa calaic'ata, ja'ni tinesla': “Iƚne laif'as xanuc' lahuelonge, aiquihuejya Jesús, aicapenufya litaiqui', aimi'iya”; litine cacuaiconanni fa'a li'a ƚamats', iya' jouc'a aicapenufya iƚque cal xans. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a'. Cacuaiyoconno. Aƚcuaiconacu iya' jouc'a lam paxi capaluc' quema'a. Jiƚpe litine aƚsim'ma ninCueca' ma to ȽanDios cai'Ailli'. 9 Ti'hua timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Jifa'a timana' lan xanuc' tixim'me, timetsaico'me lo'eya ȽanDios micuxe fa'a li'a ƚamats'. Toƚta'a tixim'me ai'a tima'mola'. 2 Luyaipa acamts'us quitine Jesús ileco'mola' Pedro, Jacobo jouc'a Juan. Tiyeyi ma quiƚtuca'. If'ajli'me ƚi'nof'quiya ƚijuala. Mehuelojnyi Jesús iƚque ipaicomma lixans. 3 Lipijahua' i'i'ma afujca juaiconapa, tunts'iflay. Fa'a li'a ƚamats' tama tepajle lijahua' aimi'iya mi'onƚiyacu toƚta'a. 4 Ts'ilihuequi Jesús ixim'me imaxcaitsola' lam profeta Moisés jouc'a Elías. Tipalaic'oyi Jesús. 5 Pedro timi Jesús: ―Momxi, ¡ac'a fa'a maƚmana'! Aƚƚanc'e'me afanej lihuoxqui, anuli ima', anuli Moisés, locuena Elías. 6 Pedro aiquixina' te ts'i'ic' iƚe licuapa, ma le'a tipalay. Iƚne lam fantsi ts'ilihuequi Jesús ixpailij'mola' juaiconapa. 7 Ixim'me ipoxc'i'mola' cummahuay. Icuej'me tipalay maƚpe ƚummahuay, timila': San Marcos 8​, ​9
  • 91.
    83 ―Iƚca'a ai'Hua, ca'aycapic'a juaiconapa. Toƚquimf'eƚe iƚque lonespa. 8 Ehuelojncona'me Jesús, iƚque tecaxu quituca'. Moisés y Elías ailomana'. Ma ejac'na'mola'. 9 Mimulnamma ƚijuala Jesús ipalaic'ocona'mola', timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, ma capa'a fa'a li'a ƚamats' aimoluya'ata loƚsimpa jiƚpe ƚijuala. Nij naitsi nocuejya. Aƚma'a'ma, catsahuenahuo quipayonahuo pe lomana' limapola', tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a tolu'i'mola' lan xanuc'. 10 Iƚne ts'ilihuequi Jesús ma quiƚtuca' tipalaic'oyoƚtsi, i'nujuaista iƚe lixinghuo'me ƚijuala. Ticuis'eyoƚtsi: ―¿Te cataiqui' lonespa Jesús? Ticua: “Catsahuenahuo, quipano pe lomana' limapola'”. 11 Icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ticuayi: “Ate'a Elías ticuaiyoconno fa'a li'a ƚamats'. Tijouƚa' ticuaihuo cal Cristo.” ¿Te conescopa toƚta'a? 12 Jesús timila': ―Al ƚinca lonespa iƚniya lomxiye iƚne nocuapá: “Ate'a ticuaihuo Elías. Iƚque tixanu'ma jahuay.” Jouc'a tipa'a liniƚiya loya'apa te ts'i'ic' laifnuyaicoya iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Tuya'e' iya' cateƚco'ma juaiconapa, lan xanuc' latets'i'ma. 13 ’Iya' camilhuo', joupa i'huamma Elías. Lan xanuc' ma to lixpic'epa toƚta'a i'e'epá iƚque. I'e'epá ma to muya'e' jiƚpe al Paxi Cataiqui' Liniƚingiya. 14 Icuaitsa pe lomana' locuenaye ts'ilihuequi Jesús, jiƚpe ixim'me juaiconapa axpela' lan xanuc' efot'ƚeyoƚtsi canumicay. Jouc'a timana' lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚne lomxiye tifuli'iyi cataiqui' ts'ilihuequi Jesús. 15 Lixim'me Jesús lan xanuc' ixoconni quileta. Aiquicoƚ'mola', iyouyunca, inontsa. 16 Jesús icuis'e'mola' lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, timila': ―Imanc', ¿te colicuis'epola' iƚne lalihuequi? 17 Jiƚpiya lefoƚya anuli cal xans ipalai'ma, timi Jesús: ―Momxi, ailec'mehuo' ƚai'hua. Itsufaipa conta'a. Iƚque ƚonta'a i'e'epa ata'ay. 18 Ƚonta'a mulij'ma ƚai'hua tecanghuaispa. Tijouƚa' ƚai'hua ti'i quipehuoxco lico, ti'ilc'a li'ay, tuhuaquemma. Aixa'hue'mola' lihuejhuo' tipa'aƚe ƚonta'a. Aiqui'ic' quilipa'e. 19 Jesús italai'e'ma, ticua: ―Itsiya litine imanc' noƚmana' fa'a li'a ƚamats' aimoƚ'huaiyijnyi ȽanDios, olanajpoƚtsi. Iya' cacua, coƚa' aicapajncona'ma pe loƚmana'. ¿Te iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma? Aƚƚec'metsi ƚo'hua. 20 Ilecontsa ƚamijcano. Aiquicoƚ'ma, lixim'ma ƚonta'a Jesús, ife'ne'ma ujfxi ƚamijcano. Iƚque ecanghuaitsi, ti'huaƚtsay, ipa'a'ma ipehuoxco lico. 21 Jesús icuis'e'ma qui'ailli' ƚamijcano, timi: ―¿Tojua camats' toƚta'a mi'i ƚo'hua? Italai'e'e'ma timi: ―Caca'hua. 22 Ƚonta'a tummetsay, tecajm‑maispa laja' jouc'a titanc'aispa San Marcos 9
  • 92.
    84 ƚunga. Tehuay teco'iya mima'aya. Itsiya ja'ni nipajnya, ¡aƚtoc'itsonga'! ¡Aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la! 23 Jesús timi cal xans: ―¿Te caƚmicopa: “Ja'ni nipajnya”? Ja'ni ima' aƚ'huaiyijnla', ti'i'ma. Naiƚne laƚ'huaiyijmpa aƚsim'ma iya' nipajnya, aƚsim'ma jahuay ti'i'ma ca'e'ma. 24 Aiquicoƚ'ma, qui'ailli' ƚamijcano ija'a'ma ujfxi, timi Jesús: ―Ca'huaiyijnhuo', ¡aƚtoc'iƚa' ca'huaiyijntso' xonca! 25 Ixim'mola' Jesús tiƚoc'oƚaiyumma xonca lan xanuc', itale'ma ƚonta'a, timi: ―Ima' monta'a, ima' o'e'epa atape y ata'ay iƚca'a ƚamijcano. Iya' cacuxe'ehuo', ¡taipanni iƚca'a ƚamijcano! Aimotsufaicona'ma. 26 Ƚonta'a ija'a'ma. Ife'ne'ma ujfxi ƚamijcano. Ipananni. Ƚamijcano i'i'ma to ƚomapa. Axpela' lan xanuc' ticuayi: “Joupa imanapa”. 27 Jesús i'noƚ'e'ma limane icutsu'ma ƚamijcano, iƚque ecaxna'ma. 28 Lijou'ma litsuflai'me lajut'ƚ Jesús jouc'a ts'ilihuequi, mimana' quiƚtuca' iƚne icuis'e'me, timiyi: ―Illanc', ¿te caƚ'icoponga' aicalipa'e ƚonta'a? 29 Italai'e'e'mola', timila': ―Ticuicomma toƚsa'hueƚe ȽanDios, aimoƚtetso'me, toƚsnet'ƚƚe. Ja'ni a'i, aimi'iya molipa'ayacola' iƚniya lontahue. 30 Ipalunca jiƚpiya. Tuyalaicoyi al distrito Galilea. Jesús ticua: “Aimicuej'me lan xanuc' pe laifpa'a”. Ipic'a timajnle quiƚtuca' iƚque y ts'ilihuequi. 31 Mimuc'ila' timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aƚcu'ma, aƚ'noƚ'ma lan xanuc', aƚma'a'ma. Afane' quitine, camaf'ina'ma. 32 Iƚne aiquiƚcueca iƚe lonespa Jesús. Aiquilicuis'e. Tixpailiquila'. 33 Icuaiyocontsa liƚya' Capernaum. Mimana' lajut'ƚ, Jesús icuis'e'mola' ts'ilihuequi, timila': ―¿Te cataiqui' coƚfuli'icopoƚtsi maƚeyi lane? 34 Iƚniya aiquiƚtalai'e. Miyeyi lane tifuli'iyoƚtsi cataiqui' naitsi iƚque xonca cal te'a. 35 Jesús icutshuai'ma, ijoc'i'mola' limbamaj coquexi', timila': ―Cal xans ts'ipic'a ti'iƚa' cal te'a, ti'e'exoxi ƚaquijoujma, ti'e'exoxi to ƚaquintahuaicopa lif'as xanuc'. 36 Exaƚ'u'ma anuli ƚahuac'hua. Ecaxu'e'mola' ts'ilihuequi. Ipulc'o'ma, timila' ts'ilihuequi: 37 ―Naitsi napenufya anuli ƚahuac'hua to iƚca'a, ja'ni tinesla': “Jesús ti'ay capic'a iƚca'a ƚahuac'hua, iya' jouc'a capenuf'ma”, iƚque ƚinca lapenufi iya'. Naitsi nalapenufpa iya' a'i ma le'a iya' lapenufi, lapenufinga' jouc'a Ƚalummepa. 38 Juan timi Jesús: ―Momxi, aƚsimpá anuli cal xans tipa'ala' lontahue. Iƚque ticuaj'mi lopuftine. Illanc' aƚcuanac'epá. Iƚque a'i caƚejmale. 39 Jesús timila': ―Aimoƚcuanac'e'me. Anuli cal xans no'epa acueca' micuaj'mi laipuftine, iƚque cal xans aimaƚnesc'eya cataiqui'. 40 Iƚne lan xanuc' ja'ni aimaƚ'enga' laic' tama a'i maƚejmaleyi, iƚne ƚinca aƚtoc'inga'. 41 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans naimetsaicopolhuo' imanc' alihuequi iya', ja'ni tinesla': “Iƚne ilihuequi cal Cristo. Cuhui'i'mola' San Marcos 9
  • 93.
    85 quiƚja'”, iƚque calxans tipa'a lolijya, ȽanDios tipaxne'ma. 42 ’A'ijc'a loyaicoya cal xans naimenac'iya anuli iƚna'a la'uhuay, iƚne aƚ'huaiyinge iya'. Coƚa' ifinc'im'me ƚejoc' anuli cal cuecaj capic molino, coƚa' ecajm'mim'me ƚaja. Coƚa' ima'ma ate'a ai'a ti'e'ma iƚiya lixcay. 43 ’Ja'ni lomane ti'e'ma lixcay, ¡tatejla' nulemma! Ja'ni tocuaitsi al muf petsi ƚunga aimipica, ¿te cof'ecoya oque' lomane'? Tama le'a anuli lomane, ja'ni ti'i'ma totsufaita petsi lopitine aimijouya, xonca al c'a toyaicota. 44-46 ’Ja'ni lo'mis ti'hua'a'mo' petsi to'e'ma lixcay, ¡tatejla' nulemma! Ja'ni tecajm‑mitso' al muf, ¿te cof'ecoya oque' lo'mitsi'? Tama le'a anuli lo'mis, ja'ni ti'i'ma totsufaita petsi lopitine aimijouya, xonca al c'a toyaicota. 47-48 ’Ja'ni lo'u timenac'ihuo', ¡taipa'aƚa'! Ja'ni tecajm'mitso' al muf petsi lapimí aimimala', ti'hua titeji, petsi aimijaf'que lateƚcoya, aimipica ƚunga, ¿te cof'ecoya oque' lo'u'? Tama ma le'a anuli lo'u, ja'ni ti'i'ma totsufaita petsi tihuejcoyi ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey, xonca al c'a toyaicota. 49 ’Jahuay ƚotsufconyacu ȽanDios ticuicomma tetenƚinƚe, toƚiya ti'em'me co'hue, toƚe ȽanDios tepenuf'ma. Jouc'a lan xanuc' liƚpicuejma' ticuicomma tetenƚintsola', ticuicomma titeƚco'me, toƚe ȽanDios tepenufna'mola'. 50 Ƚo'hue ipenic'. Ja'ni tejac'la' lic'a, ¿te conƚ'ecoyacu ƚo'hue? Imanc' aimi'i'molhuo' to iƚque ƚo'hue ƚejac'pa lic'a. Aimoƚfuli'i'moƚtsi cataiqui'. Toƚnanc'otsoƚtsi. 10 Jesús ipanni al distrito Galilea, icuaitsi al distrito Judea. Iƚe ƚamats' locuena liju' al cuecaj panaj Jordán. Icuaiyocona'me axpela' lan xanuc' jiƚpe pe lopa'a Jesús. Iƚque ma to mi'ay timuc'iyale. 2 Icuaiyunca jouc'a lam fariseo. Ehuaicona'me, icuis'e'me: ―¿Te cal xans nipajnya tecanai'ma ƚipeno, o aimi'iya? 3 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―¿Te quiniƚpa Moisés? ¿Te coya'apa lonƚ'eyacu? 4 Italai'e'e'me, timiyi: ―Moisés iniƚpa: “Cal xans tiniƚƚa' anuli lije'e lacanaicoya ƚipeno. Tijouƚa' tecanai'ma.” 5 Jesús timila': ―Moisés ixina' ata loƚpicuejma' imanc', toƚta'a quiniƚcopa. 6 Al te'a a'i toƚta'a licuxeyalepa ȽanDios. Lilanc'epa li'a ƚamats' ȽanDios ilanc'e'mola' “… cal xans y ƚaca'no'”. 7 Icua'ma: “Cal xans tipo'no'mola' qui'ailli' qui'máma', tileco'ma ƚipeno. Tejonƚi'moƚtsi. 8 Loquexi' ti'e'e'moƚtsi to anuli le'a.” Toƚta'a i'ipola' anuli, a'i oquexi'. 9 ȽanDios ixpic'epa toƚta'a tejonƚi'mola', toƚta'a ti'e'e'mola' anuli. Lan xanuc' aimi'iya menajyacola'. 10 Licuaitsa lajut'ƚ ts'ilihuequi Jesús icuis'e'me to joupa licuis'epa lan xanuc' fariseo. 11 Jesús timila': ―Tama cal xans tecanaiƚa' ƚipeno, ma' ipeno. Ja'ni tilecoƚa' ocuena caca'no', ixcay iƚe lo'eya. Ma' anuli lo'eya to iƚne nahuepá quilecaƚ'no'. 12 Jouc'a ƚaca'no'. Tama tecanaiƚa' ƚipe'ailli', ma' ipe'ailli'. Ja'ni tihuejla' ocuenaj xans ixcay iƚe lo'eya. Ma' anuli lo'eya to lacaƚ'no' nahuepá quiƚxanuc'. San Marcos 9​, ​10
  • 94.
    86 13 Jiƚpiya pe lopa'aJesús ticuai'enspola' la'uhuay. Tixa'hueyi tixpayaf'tsola', tipaxnetsola'. Ts'ilihuequi Jesús italem'mola' iƚniya ts'iƚejma quiƚnaxque'. 14 Jesús lixim'mola' ts'ilihuequi toƚta'a lo'epa aiquetenƚcocojma, ixtuc'o'mola'. Timila': ―Aimoƚpa'ne'mola' la'uhuay. Tiyouyunca pe laifpa'a. Lan xanuc' notsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios ti'onƚcospola' to iƚna'a la'uhuay. 15 Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans ja'ni jahuay ƚunxajma' tihuequi litaiqui' ȽanDios locuxepa, ma to laihuejpa la'uhuay, iƚque cal xans titsufai'ma pe lopa'a ȽanDios. Ja'ni a'i, aimitsufaiya. 16 Jesús ipulc'o'mola' la'uhuay, ixpayaf'mola', ipaxne'mola'. 17 Ipango'ma ti'hua'ma Jesús, icuaico'ma anuli cal xans tinu. Exc'onƚingai'ma Jesús, icuis'e'ma: ―Cunc'a comxi, ¿te caif'eya culijla' laipitine aimijouya? 18 Jesús timi cal xans: ―¿Te caƚmicopa iya' ninc'a? Le'a ȽanDios copa'a cal C'a. Ailopa'a cocuena. 19 Ima' oxina' locuxepa ȽanDios. Iƚe lataiqui' tuya'e': “Aimoxhuico'ma ocuena caca'no', ma le'a ƚopeno. Aimoma'ahuale'ma. Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola' lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca, aimofel'miyale'ma. Taihuejco'mola', totoc'i'mola', co'ailli', co'máma'.” 20 Cal xans timi Jesús: ―Momxi, caƚtojyomma ca'ay toƚta'a, jahuay iƚiya. 21 Jesús ehuelojm'ma cal xans, etenƚcoco'ma lipicuejma', timi: ―Ƚinca, tipa'a lahue'epo'. To'huanƚa', tocujtsi jahuay ƚo'hueca. Al tomí lofmulijya tapi'itsola' pe lahue'epola'. Toƚta'a ti'i'ma co'huexi jipu'hua lema'a. Tijouƚa' tocuaicoconno pe laifpa'a, lihuej'ma. 22 Licuej'ma jiƚe lataiqui' ic'ommai'ma. Acueca' juaiconapa ƚi'huexi. I'huana'ma tixhueƚma. 23 Jesús ehuelojm'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Lan xanuc' ts'iƚ'hueca juaiconapa afule mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. 24 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca jiƚe lines'ma Jesús. Ticuayi: “¿Te conescopa toƚta'a?” Jesús timiconala': ―Cunc'ainaxque', lan xanuc' no'huaiyijmpá ƚiƚ'huexi afule mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. 25 ¿Te aga cal camello tuyaico'ma laquipihuo ƚacuxa? Iya' camilhuo': Cal xans ts'i'hueca juaiconapa tixim'ma xonca lipime mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios. 26 Licuej'me toƚta'a ts'ilihuequi Jesús ixim'me ipime juaiconapa iƚe lataiqui'. Imicona'moƚtsi: ―Aicaƚcueca iƚe lataiqui'. ¿Te ailopa'a conƚuya? 27 Jesús ehuelojm'mola', timila': ―Lan xanuc' quiƚtuca' aimi'iya monƚu'eyacoƚtsi. ȽanDios ƚinca nipajnya tunƚu'e'mola'. Iƚquiya jahuay nipajnya ti'e'ma, aimixina quipime. 28 Pedro timi Jesús: ―Illanc' aƚpo'nonapá jahuay, lihuejhuo'. 29 Jesús italai'e'e'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans nocuapa: “Quihuequi Jesús, jouc'a quihuequi Lataiqui' loya'apa San Marcos 10
  • 95.
    87 lixpic'epa ȽanDios”, ja'nijoupa ipo'nopa lejut'ƚ, ipo'nopola' lipimaye o qui'máma' qui'ailli' o linaxque' o ƚemats', 30 iƚque cal xans mipa'a fa'a li'a ƚamats' tulij'ma amaxnu xonca. Tama tihuetsoquinƚe tulij'mola' axpela' qui'máma', quipimaye, quinaxque', quejut'ƚi, quemats'. Ticuaitsi locuaicoya quitine tulij'ma lipitine aimijouya. 31 Axpela' lan tet'ƚa xanuc' ti'i'mola' lijoucola'. Jouc'a lijoucola', axpela' iƚniya, ti'i'mola' lan tet'ƚa. 32 Miyeyi lane tif'ajliyi Jerusalén Jesús i'huaj'me'mola' ts'ilihuequi, iyenc'e'me iƚniya. Tixhueƚmot'ƚeyi, ticuayi liƚpicuejma': “¿Te co'iya Jesús?” Lan xanuc' locuenaye tihuejyi tixpailiquila'. Jesús iƚojf'i'mola' limbamaj coquexi', u'i'mola' loyaicoya maƚque quituca'. 33 Timila': ―Imanc' oƚsina' aƚf'ajliyi al cueca' quiƚya' Jerusalén. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Jiƚpiya aƚcunna. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, alacani'eta aƚma'anƚa' locuenaye xanuc', iƚniya a'i judío. 34 Iƚniya aƚtaluntseta, aƚtsuƚc'ota lai'a, luntafquinna, aƚma'ata. Afanej quitine camaf'ina'ma. 35 Jacobo jouc'a Juan, iƚne linaxque' Zebedeo, iƚoc'oƚai'me pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Momxi, aƚpic'a ima' lapi'itsonga' ma to laƚsahue'eyaco'. 36 Jesús timila': ―¿Te ts'oƚpic'a? ¿Te caifnepi'iyacolhuo'? 37 Iƚniya timiyi: ―Lapi'itsonga' lane aƚcuxeta anuli ima'. Aƚcutsingaito', anuli illanc' al c'a camane, ƚocuena loxa camane. 38 Jesus timila': ―Imanc' aicoƚsina', aicoƚcueca iƚe laƚsahue'epa. Aƚmiƚa': ¿Te imanc' nipajnya toluyalaico'me to iya' laifnuyaicoya? ¿Te nipajnya toƚteƚco'me to laifteƚcoya? 39 Iƚniya timiyi: ―Nipajnya. Jesús timila': ―Ma' aƚinca imanc' toluyalaico'me to iya' laifnuyaicoya. Toƚteƚco'me to iya' laifteƚcoya. 40 Iya' aimi'iya camiyacolhuo': “Aƚcutsingaita anuli al c'a camane, ƚocuena loxa camane”. Ailopa'a toƚta'a laimane. ȽanDios joupa ixpic'epa naiƚne nocutsoƚaiyacu jiƚpiya. Ma' iƚniya ticutsoƚaita. 41 Locuenaye limbama' ts'ilihuequi Jesús icuej'me loxahue'epa Jacobo y Juan. Ipango'me ixtulenca. 42 Jesús ijoc'i'mola', timila': ―Imanc' oƚsina' liƚ'ejma' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Iƚne liƚpincuxepá ti'e'eyoƚtsi to lapoujnalá. Ts'iƚpenic' ticuxenaiyi juaiconapa. 43 Imanc' aimonƚ'e'me toƚta'a. Ja'ni anuli imanc' ipic'a ti'e'exoxi xonca acueca', iƚque titoc'itsola' lipimaye. 44 Ja'ni anuli imanc' ipic'a ti'e'exoxi cal te'a, tixpic'eƚa' titoc'itsola' jahuay lif'as xanuc'. 45 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Laicuai'ma fa'a li'a ƚamats' aicanesqui: “Lan xanuc' aƚtoc'iƚa' iya'”. Aicuaicoco'ma catoc'itsola', cacuƚa' laipitine. Ca'najcuf'mola' liƚjunac' axpela' lan xanuc', cunƚu'e'mola'. 46 Icuaitsa liƚya' Jericó. Uyalaico'me liƚya', ipalunca. Axpela' lan xanuc' tihuejyi Jesús. Jiƚpe lema San Marcos 10
  • 96.
    88 cane ticutsu anulical fo'. Tixa'hue quitomí. Iƚque cuftine Bartimeo, i'hua Timeo. 47 Icuej'ma tinesyi lan xanuc': “Icuaico'ma Jesús ƚas Nazaret”. Cal fo' ipango'ma ija'a'ma, timi: ―¡Jesús, ima' otatahuelo cal rey David! ¡Aƚsinƚa' nincuanuc'! 48 Axpela' lan xanuc' itale'me, timiyi: ―¡Ti‑ch'ixcotso'! Tija'e' xonca ujfxi, ticua: ―¡Ima', otatahuelo cal rey David! ¡Aƚsinƚa' nincuanuc'! 49 Jesús ecax'ma, icuxe'e'mola' lan xanuc', timila': ―Toƚjoc'iƚe cal fo'. Ijoc'i'me, timiyi: ―Aimixpaij'mo', aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Totsahuenni. Tijoc'ihuo'. 50 Cal fo' eca'ni'ma lipuquiya, iyuf'conni, ecax'ma. I'hua'ma icuaitsi pe lopa'a Jesús. 51 Jesús icuis'e'ma cal fo', timi: ―¿Te caif'e'eyaco'? ¿Te ts'opic'a? Cal fo' timi: ―Momxi, aipic'a cahuetsaleƚa'. 52 Jesús timi: ―To'huanƚa'. Joupa aƚ'huaiyijmpa, ixaƚconapo'. Aiquicoƚ'ma, exilinanni li'u'. Ipango'ma ihuej'ma Jesús pe lotsepa. 11 Tiyeyi lane ticuaita Jerusalén. A'ij culi' iƚe liƚya'. Icuaitsa ƚijuala Olivo pe lopa'a ƚiƚeloƚya' Betfagé jouc'a Betania. Jesús umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi, 2 timila': ―Tonƚeƚe liƚya' lehuoc'ocojma. Jiƚpe loƚtsuflaiyacu liƚya' toƚsinna tifijnya anujnca anuli ƚa'hua burro. Iƚque cal burro aiquenafcaiyinni. Toluhuaƚtsa. Toƚ'hua'anca. 3 Ja'ni ticuis'entsolhuo', timintsolhuo': “¿Te culuhuaƚcopa cal burro?”, imanc' toƚtalai'e'e'me, toƚmi'me: “ȽaƚPoujna ipicuiya tixhuicota. Tijouƚa' ticuai'enacu.” 4 Iye'me ts'ilihuequi. Ixintsa ƚa'hua burro tifijnya lane pe lopa'a al puerta. Uhuaƚ'ma. 5 Oquexi' afantsi tecaxoƚanna jiƚpiya icuis'e'me, timinnila': ―Imanc', ¿te culuhuaƚcopa cal burro? 6 Ts'ilihuequi Jesús italai'enca ma to limipola'. Lan xanuc' icu'me lane, ileco'me. 7 Icuai'etsa ƚa'hua burro pe lopa'a Jesús. Ixpefi'me liƚpijahua' lixpula' cal burro. Jesús icutsafcai'ma. 8 Axpela' lan xanuc' ixpou'me lane liƚpijahua', ocuenaye ixpou'me imane' c'ec joupa ixquejpá. 9 Lan xanuc' iƚej'me jouc'a ts'iƚenc'e tija'ayi, ticuayi: ―¡Hosana! ¡ȽanDios tunƚu'enatso', tipaxnetso'! ȽanDios ummepo'. 10 ¡Ima' aƚcuxe'monga' al c'a! ¡Aƚcuxe'monga' to cal rey David licuxepola' laƚtatahueló! ¡Toƚta'a aƚpaxne'monga' ȽanDios! Iƚne nomana' lema'a jouc'a tinesle: “¡ȽanDios tunƚu'enatso'!” 11 Jesús itsufai'ma liƚya' Jerusalén. I'hua'ma al cuecaj xoute'. Joupa if'acoƚaipa. Ehuelojm'mola' lan xanuc', te ts'i'ic' lo'epa jiƚpiya. Ipanni. Jouc'a limbamaj coquexi' ts'ilihuequi iye'me lane liƚya' Betania. 12 Lihuequi litine ipalunca jiƚpe liƚya Betania ipailiconamma Jerusalén. Miyeyi lane Jesús San Marcos 10​, ​11
  • 97.
    89 tunle'e. 13 Tehuelonge aculi'ixim'ma anuli la'icux. Ixim'ma tipa'a ƚipela. I'hua'ma ixintsi al 'ec. Licuaitsi pe lopa'a al 'ec ixim'ma le'a ipela. Aiquicuaiya litine mimaqui ƚi'as icux. 14 Jesús timi la'icux: ―Nij naitsi noteja ƚo'as icux. Aimi'ascona'mo'. Ts'ilihuequi Jesús icuej'me lines'ma Jesús. 15 Licuaicontsa Jerusalén Jesús itsufaicona'ma pe lopa'a al cuecaj xoute'. Jiƚpiya ipango'ma ipa'a'mola' nocucalepá jouc'a no'najualepá. Ejualaif'e'e'mola' liƚmesa iƚne nopai'ipaj tomí. Jouc'a nocujpá lan cucú ejualaif'e'e'mola' liletayats'. 16 Iƚne liƚtaic' locujyacu aiquepi'ila' lane muyalaiyacu ƚuna xoute'. 17 Timuc'ila' lan xanuc' nomana' jiƚpiya, timila': ―Lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios ticua: “Jiƚpe lainejut'ƚ ticuaicu lan xanuc', iƚne tiyouyunca ni petsi li'a ƚamats', jiƚpe aƚpalaic'o'ma”. ȽanDios ecuej'micopa iƚta'a lejut'ƚ. Itsiya tocomma a'i quejut'ƚ ȽanDios. Ti'onƚcospa to ƚunts'eja' pe lafoƚyomma lan namats'. Toƚta'a lonƚ'epa imanc'. 18 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios icuej'me locuapa Jesús. Tixpaic'eyi Jesús, ticuayi: ―Jahuay lan xanuc' iƚpic'a lomuc'iyalepa iƚque. Ehue'me te co'iya mima'ayacu. 19 Lif'acoƚaijma Jesús jouc'a ts'ilihuequi ipalconanca liƚya'. 20 Lihuequi litine uyalaicocona'me maƚe lane. Ixim'me la'icux joupa ijuƚnapa jouc'a ƚime. 21 Pedro i'nujuaitsi lines'ma Jesús, timi: ―Momxi, ¡toxinƚa' la'icux! Ima' omi'ma cataiqui', joupa ijuƚnapa. 22 Jesús italai'enni, timila' ts'ilihuequi: ―Imanc', ti'hua toƚ'huaiyijnle ȽanDios. 23 Iya' camilhuo': Cal xans no'huaiyijmpa ȽanDios nipajnya ticuxe'ma iƚca'a ƚijuala, timiƚa': “To'huaƚa', to'nij'mixoxi ƚaja”. Ja'ni ma ti'huaiyinge, ja'ni ailopa'a conesya, iƚque tixim'ma ti'i'ma ma to licuxe'epa. 24 Iya' camilhuo': Ja'ni toƚ'huaiyijnyi ȽanDios, ja'ni toƚcuayi: “Joupa lapi'iponga' laƚsahue'epa”, iƚiya ƚinca tepi'i'molhuo'. 25 ’Moƚpalaic'oyi ȽanDios, ja'ni tolixtuc'oyi anuli ƚoƚpima aimi'hua molixtuc'ocona'me. Iƚque ƚoƚpima tolimenc'e'ecoƚe lixcay li'e'epolhuo'. Toƚta'a coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a timenc'e'eco'molhuo' jouc'a lixcay loƚ'epa. 26 Ja'ni aimolimenc'e'ecoyi, coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a jouc'a aimimenc'e'eyacolhuo'. 27 Icuaiyocontsa liƚya' Jerusalén Jesús ti'hua jiƚpe ƚuna al cuecaj xoute'. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan xanuc' noxpijpá lataiqui', iƚoc'oƚai'me pe lopa'a Jesús, 28 timiyi: ―¿Naitsi nummepo' to'eƚa' toƚta'a? ¿Naitsi nepi'ipo' lane? 29 Jesús timila': ―Iya' quicuis'e'molhuo' jouc'a. Aƚtalai'eƚa'. Tijouƚa' cami'molhuo' naitsi nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a. 30 Lu'iƚa': ¿Naitsi nepi'ipa limane Juan tepo'itsola' lan xanuc'? San Marcos 11
  • 98.
    90 ¿Ja'ni ȽanDios nepi'ipao ma le'a lan xanuc' epi'i'me? 31 Iƚniya ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi: ―Ja'ni aƚmiƚe: “ȽanDios epi'ipa limane”, Jesús aƚmi'monga': “¿Te aicolapenufi iƚque?” 32 O ¿aƚmiƚe: “Lan xanuc' epi'ipá limane”? A'i, aimi'iya maƚmiyacu toƚta'a. Lixtuc'o'monga' lan xanuc'. Iƚne lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios tixpailiquila'. Lan xanuc' ticuayi: “Juan Bautista aprofeta, ȽanDios ummepa”. 33 Italai'e'e'me Jesús, timiyi: ―Aicaƚsina'. Jesús timila': ―Iya' jouc'a aicamiyacolhuo' naitsi nalapi'ipa laimane. 12 Jesús ipango'ma i'onƚico'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila': ―Anuli cal xans ifapa ƚemats' ƚaifa' uva. Eti'ico'ma aitaƚ. Ipupa pe lotsuj'miyacu loxoc'eyonyacu lan 'uva, tipa'a'me laquija'. Ilanc'e'ma anuli li'nof'quiya lajut'ƚ, jiƚpiya tipajm'ma no'eya cuenna lan 'uva. Icu'ma ƚemats' lan xanuc' ti'etsa canic', tulij'me onƚca ƚaipammaiya. Aculi' i'hua'ma. 2 Licuaitsi litine lipammaitsi lan 'uva umme'ma anuli ƚimozo. Timitola' lin'epá canic': “Lapi'iƚa' ƚi'huexi ƚaipoujna”. 3 Lin'epá canic' i'noƚ'me cal mozo. Ummena'me. Aiquilepi'i. 4 Ƚapoujna ummecona'ma ocuena quimozo. Licuaitsi jiƚpiya lin'epá canic' ixcai'e'me ƚijuac, imiloj'me cataiqui'. 5 Ummecona'ma ocuenaj mozo. Iƚque cal mozo ima'a'me. Ummecona'mola' axpela' ocuenaye. Untafem'mola' jouc'a ima'am'mola'. 6 ’Ipanenni ma le'a anuli naitsi ƚommeya. Iƚque i'hua, ti'ay capic'a juaiconapa. Umme'ma. Icua'ma: “Tixpaic'eta ƚai'hua”. 7 Lin'epá canic' timiyoƚtsi: “Iƚque i'hua ƚipoujna camats'. Aƚma'aƚe. Tijouƚa' aƚma'aƚe illanc' ticuainata caƚmane cal 'huexi.” 8 Iƚne i'noƚ'me ƚamijcano, lima'a'me, ipa'a'me iƚe ƚamats' pe lifapa ƚaifa'. 9 ’Ƚipoujna camats', ¿te co'e'eyacola' iƚne lin'epá canic'? Iya' camilhuo': Ƚapoujna ti'hua'ma pe lomana' iƚniya lan xanuc', tima'atola'. Ƚemats' lifapa ƚaifa' uva tepi'i'mola' ocuenaye lan xanuc'. 10 ’¿Te a'i coƚsuec' al Paxi Liniƚingiya loya'apa te ts'i'ic' lo'iya? Ticua: Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajut'ƚ, i'ipa xonca ƚaicuicoya. Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ aimecangeya lajut'ƚ. 11 ȽanDios ƚaƚPoujna toƚta'a ƚecuej'micopa. Illanc' aƚsinyi acueca' iƚe li'ipa. 12 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixtuc'o'me Jesús, ticuayi: “Iƚque Jesús aƚ'onƚiconga' to iƚne lixcay lin'epá canic' jiƚpe ƚamats' lifampa cal 'uva”. Ehue'me te co'iya mi'noƚyacu Jesús. Ailopa'a qui'e'epa. Tixpaic'ennila' lan xanuc'. Ipo'no'me jiƚpe. Iyena'me. 13 Ummem'mola' lan xanuc' fariseo jouc'a lixanuc' cal rey Herodes. Ticuis'mot'ƚeta Jesús. Tehuaita. Ehue'me te co'iya micufyacu. 14 Icuaitsa, timiyi Jesús: ―Momxi, aƚsina' ima' tonesqui al ƚinca. Aimahuay latenƚcocopola' lan xanuc'. Ma' anuli topalaic'ola' San Marcos 11​, ​12
  • 99.
    91 jahuay. Aimahuelongila' ja'ni i'huecao aiqui'hueca. Tomuc'iyale lipene ȽanDios. Itsiya licuis'ehuo', ¿te aƚ'najtse'eta al tomí laƚsahue'eyaconga' cal cuecaj quincuxepa, iƚque César? O ¿aimaƚ'najtse'eyacu? Alu'itsonga', ¿nipajnya o aimi'iya? 15 Jesús ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma' iƚniya. Iƚpic'a tifel'miƚe. Ma le'a ti'e'eyoƚtsi to lan c'a xanuc'. Timila': ―¿Te calahuaicopa? Aƚtai'etsi anuli al tomí, caxinƚa'. 16 Itai'etsa. Jesús icuis'e'mola', timila': ―Iƚta'a al tomí, ¿naitsi iƚca'a ts'i'a? ¿Naitsi iƚta'a ts'ipuftine? 17 Italai'e'e'me, timiyi: ―Li'a César, lipuftine César. Jesús timila': ―Ja'ni i'huexi César, tolapi'iƚe César. Ja'ni i'huexi ȽanDios, tolapi'iƚe ȽanDios. Licuej'me Jesús litalai'epola' icuapá: ―¡Xinƚa'! Acueca' lipicuejma' Jesús. 18 Lijou'ma icuaitsa pe lopa'a Jesús lan xanuc' saduceo. Iƚne naihuejpá lataiqui' loya'apa: “Lan xanuc' tima'mola' nulemma, aimimaf'iyacu”. Jouc'a tehuaiyi Jesús, icuis'e'me, timiyi: 19 ―Momxi, pe liniƚpa Moisés aƚcuxenga', tuya'e': “Cal xans timaƚa', ma' imaf'i' ƚipeno ailopa'a qui'hua, ƚipima tileco'ma ƚi'maxi. Tipajntsi quiƚ'hua tecui'i'me lipuftine ƚimanapa. Timetsaicom'me to qui'hua ƚimanapa. Tepi'im'me ƚi'huexi ƚimanapa.” 20 Itsiya lu'i'mo' li'ipa. ’Timana' acaitsi lapimaye. Cal te'a ileco'ma ƚipeno. Ailopa'a quiƚ'hua. Imanapa. 21 Ƚipima ƚimanapa ileco'ma ƚi'maxi. Ailopa'a quiƚ'hua, jouc'a imana'ma. 22 Jouc'a ƚocuena ƚipima ileco'ma ƚi'maxi. Ma' anuli uyaico'ma. Locuenaye amalujxi lipimaye ma toƚta'a luyalaico'me. Jouc'a ileco'me ƚiƚ'maxi, anuli anuli imana'mola'. Aiquiƚsina' quiƚ'hua. Lijou'ma imana'ma ƚaca'no' jouc'a. 23 Lan caitsi joupa ilecopá ƚaca'no'. Itsiya lu'itsonga': Ticuaitsi litine timaf'inaƚe limanapola', ¿naitsi co'iya ƚipe'ailli'? 24 Jesús timila': ―Imanc' timenaquilhuo'. Aicoƚsina' loya'apa al Paxi Liniƚingiya, aicolimetsaijma al cuecaj lo'epa ȽanDios. 25 Timaf'inƚe lan xanuc' tipalnacu pe lomana' limanapola', iƚniya aimemalƚiyacu, ni lacuƚhue ni lacaƚ'no'. Ti'onƚcotola' to lapaluc' quema'a. 26 ’Imanc' toƚcuayi: “Aimimaf'iyacu limanapola'”. ¿Te aicoƚsuec' liniƚpa Moisés? Jiƚpe tuya'e' li'ipa litine lonajpa lac'ec. Iƚe litine ȽanDios timi: “Iya' NanDios, ilenDios Abraham, Isaac y Jacob”. 27 ȽanDios a'i quilenDios limanapola'. Iƚque ilenDios ts'iƚmaf'i'. Imanc' juaiconapa timenaquilhuo'. 28 Jiƚpe tipa'a anuli ƚomxi nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios. Tiquimf'e iƚnu'hua laicuis'mot'ƚepa Jesús, ticueca Jesús titalai'e'ela' al c'a. Ipalaic'o'ma Jesús icuis'e'ma, timi: ―¿Te copa'a xonca al cueca' lataiqui' locuxepa ȽanDios? 29 Jesús italai'e'ma, timi: ―Iƚe lataiqui' xonca al cueca' tuya'e': “Aƚquimf'eƚa', imanc' ixanuc' Israel. ȽanDios, ƚalanDios, ma' iƚque San Marcos 12
  • 100.
    92 anDios. Ailopa'a cocuena.30 Ima' to'nujuaitsi ȽanDios ƚoPoujna. Iƚque omenDios. Taihuejla' jahuay ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma, jahuay lopicuejma', jahuay lopujfxi.” 31 Locuena lataiqui' locuxepa ȽanDios tuya'e': “Ima' to'eyoxi capic'a. Ma toƚta'a to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.” Iƚna'a atsila' cataiquí. Xonca atsila' ailopa'a. 32 Ƚomxi timi: ―Momxi, ac'a lotaiqui' lonespa. Ma' al ƚinca lofcuapa. Tipa'a anuli ȽanDios, ailopa'a cocuena. 33 Aƚ'nujuaisle ȽanDios, alihuejle jahuay ƚalunxajma', jahuay laƚpicuejma', jahuay laƚpujfxi. Aƚ'etsola' capic'a laƚf'as xanuc' ma to maƚ'eyoƚtsi capic'a. Ja'ni toƚta'a aƚ'eyi, ticuaispa quipic'a ȽanDios. Ja'ni aimaƚ'eyacola' capic'a laƚf'as xanuc', tama aƚtsufcoƚe lopi'epa jiƚpe al altar, iƚe laƚ'ejma' aimicuaispa quipic'a ȽanDios. 34 Jesús ixim'ma ƚomxi ac'a lipicuejma'. Italai'e'e'ma, timi: ―Ahuata lahue'epo' motsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. Lijou'ma ailopa'a quicuis'epa, ni anuli. Iƚsina' tulijna'mola' Jesús. 35 Mipa'a Jesús pe lopa'a al cuecaj xoute' ti'hua timuc'ila' lan xanuc'. Timila': ―Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ticuayi: “Cal rey David itatahuelo cal Cristo”. ¿Te conescopa toƚta'a? 36 Ituca' lonespa iƚque cal rey David. Muya'e' lataiqui' lu'ipa cal Espíritu Santo tuya'e': ȽanDios ipalaic'o'ma ƚaiPoujna, timi: “Tocutsaiƚa' jifa'a al c'a camane. Topanehuo fa'a, iya' mi'hua culiquila' lo'epo' laic'. Tijouƚa', ima' tocuxena'mola'.” 37 Maƚque David inesco'ma cal Cristo, ticua “… ƚaiPoujna”. Ja'ni David itatahuelo cal Cristo, ¿te conescopa toƚta'a? Axpela' lan xanuc' noquimf'epá lomuc'iyalepa Jesús icuaitsi quiƚpic'a juaiconapa litaiqui'. 38 Mimuc'iyale Jesús tu'ila': ―Toƚpo'noƚe cuenna, aimifel'mi'molhuo' lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚniya iƚpic'a tipo'noƚe liƚpijahua' axehuay, tiyelocota to lan tsilaj xanuc'. Miyelocota jipu'hua pe lomana' axpela' lan xanuc', iƚpic'a tinonintsola'. 39 Ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' iƚpic'a ticutsoƚaiƚe xonca jipu'hua li'huáqui. Ja'ni tijoc'innila' tixmocota iƚpic'a ticutsoƚaiƚe petsi locutsoƚaiyacu lan tsilaj xanuc'. 40 Tijoutsaf'ennila' ƚiƚ'huexi lacaƚ'no' lam potsateya. Mi'eyi toƚta'a ti'e'eyoƚtsi to lan c'a xanuc'. Ticoƚi tipalaic'oyi ȽanDios. Tijouƚa', xonca titeƚ'mi'mola' ȽanDios. 41 Jesús ticutsu al cuecaj xoute' tehuelongila' lan xanuc' mi'nij'mi'me liƚtomí jiƚpe al caxax. Axpela' lan xanuc' ts'iƚ'hueca xonca ti'nij'miyi acueca'. 42 Icuaitsi jiƚpiya anuli ƚaca'no' apotsate. Ailopa'a caquitomí. I'nij'mi'ma oque' al tomí acobre. Ailopa'a quipitali. 43 Jesús ijoc'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Iƚque cal potsate, aiqui'hueca, ulijpola' locuenaye. Etoj'mipa xonca. 44 Locuenaye ni'nij'mipá liƚtomí jiƚpe, San Marcos 12
  • 101.
    93 iƚniya aimehue'ela'. Tipanemma acueca'liƚtomí. Iƚquiya ƚaca'no' ailopa'a quipaneya, etoj'mipa jahuay, ailopa'a co'nacoya ƚoteja. 13 Mipalumma al cuecaj xoute' Jesús jouc'a ts'ilihuequi, anuli ts'ihuequi timi Jesús: ―Momxi, ¡toxinƚa'! ¡Atsila' iƚne lapic' lilanc'ecompa al xoute'! ¡Atsila' ƚajut'ƚi! 2 Jesús timi: ―Itsiya toxina iƚnu'hua atsila' ƚajut'ƚi. Ticuaihuo litine jahuay teteƚquehuo. Ni anuli ƚapic mipo'nof'queya ƚocuena capic. 3 Micutsu Jesús ƚijuala Olivo, al huenajmay al cuecaj xoute', Pedro, Jacobo, Juan jouc'a Andrés iƚoc'oƚai'me pe lopa'a. Icuis'e'me, timiyi: 4 ―Lu'itsonga', ¿te quitine mi'iya lofnespa? ¿Te co'iya mi'iya caƚsina' aimicoƚya lo'iya iƚiya? ¿Te jale maƚsinyacu? 5 Jesús ipango'ma u'i'mola' timila': ―Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni a'i tifel'mi'molhuo'. 6 Ticuaicu axpela' linfel'miyale, tines'me anuli anuli: “Iya' ninCristo, ȽanDios alummepa”. Iƚniya tifel'miyale'me. Axpela' lan xanuc' tepenuf'me liƚtaiqui'. 7 ’Imanc' toƚcuej'me tifulenni jouc'a tifulem'me. Aimixpailij'molhuo'. Ma toƚta'a ti'i'ma. Ticoƚ'ma locuaicoya Lijoujma Quitine. 8 Lan xanuc' nomana' anuli al nación tixtuc'o'me, tifule'me lan xanuc' locuenaj nación. Lixanuc' anuli cal cuecaj quincuxepa tifule'me lixanuc' ƚocuena cal cuecaj quincuxepa. Ni petsi tinu'ma ƚunanto, ti'i'ma cumemma. Ma ti'onƚcota to ƚipumla ƚaca'no', toƚta'a tipango'ma al cueca' lateƚcoya. 9 ’Toƚpo'noƚe cuenna. Ticum'molhuo', ticuaita liƚmane lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Tilecom'molhuo' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe tipam'molhuo'. Imanc' ts'alihuequi, toƚta'a lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'. Tilecom'molhuo' pe lomana' lincuxepá jouc'a pe lomana' lan rey. Toƚta'a iƚne lan xanuc' ti'iƚa' quiƚsina' naitsi iya'. Imanc' tulu'i'mola'. 10 ’Ai'a ticuaihuo Lijoujma Quitine ni petsi li'a ƚamats' tuya'am'me te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios, iƚe lataiqui' ac'a loya'apa. 11 Litine ti'noƚintsolhuo', tilecotsolhuo' pe lomana' lincuxepá, aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimoƚcua'me loƚpicuejma': “¿Te caƚtalai'e'ecoyacu?” Maƚpe al 'hora ȽanDios tepi'i'molhuo' loƚpicuejma' toƚtalai'eco'me al c'a. Iƚe loƚnesyacu a'i coƚtaiqui' imanc', ma' itaiqui' cal Espíritu Santo. Iƚque tipo'no'i'molhuo' loƚpicuejma'. 12 ’Ƚapima ticu'ma ƚipima tima'anƚe. Cal xans ticu'ma ƚi'hua. La'uhuay titsolicu, tixtuc'o'me quiƚ'ailli' quiƚ'máma'. Ticu'moƚtsi, tima'antsola'. 13 Imanc' ts'alihuequi ni petsi loƚmanc'eyacu lan xanuc' ti'ejco'molhuo' laic'. Ja'ni toƚsnet'ƚ'me, ticuaitsi Lijoujma Quitine tolunƚul'me. 14 ’Ma to luya'apa cal profeta Daniel toƚta'a lo'iya. Iƚe pe ȽanDios tilaiqui tipo'nom'me petsi ailopa'a lane mipo'nonyacu. (Naitsi noxhuef'iyacola' iƚta'a lataiqui' ticuec'eƚa'.) ’Ti'iƚa' toƚta'a lo'iya, ja'ni toƚmana' al distrito Judea, tolinul―le, toƚf'ajle ƚijualay. 15 Ja'ni topa'a San Marcos 12​, ​13
  • 102.
    94 al toncay lomejut'ƚaimaimuhuo motsufai'ma lomejut'ƚ. Aimocua'ma: “Tipa'a laifpa'aya”. Aimicoƚ'mo'. Ma tainuƚa'. 16 Ja'ni topa'a pu'huanni cal 'ec, aimopaiconahuo mommaf'huo lopuquiya. Ma tainuƚa'. 17 ’Acuanuc'la lacaƚ'no' linnaila' jouc'a notoc'alepá. Iƚe litine juaiconapa titeƚco'me. 18 Toƚsa'hueƚe ȽanDios aimicuaihuo lateƚcoya ƚitiné caxita. 19 ’Li'a ƚamats' tama joupa ixhuaita axpe' camats' mipa'a, lan xanuc' nomana' aiquiteƚma to loteƚcoyacu iƚe locuaicoya quitine. Tijouƚa' aimiteƚcoconayacu toƚta'a. 20 Ja'ni ȽanDios tixpic'eƚa' ticoƚtsola' iƚne ƚitiné ailopa'a conƚuya. Joupa ixpic'epa aimicoƚyacola' iƚne ƚitiné. Tixinnila' cuanuc'la lixanuc' jiƚne li'huijf'epola', ipic'a tunƚul―le. 21 ’Jiƚne ƚitiné ja'ni timintsolhuo': “¡Toƚsinƚe! Jifa'a icuai'ma cal Cristo”, o “Jipu'hua icuaita”, aimoƚ'e'me ƚinca liƚtaiqui'. 22 Ticuaicu lan xanuc' nonespá: “Iya' ninCristo”, o “Iya' ninprofeta. Iya' canesqui lalu'ipa ȽanDios.” Iƚniya infel'miyale. Ti'e'me al cueca'. Iƚpic'a tinesle lan xanuc': “Iƚque ƚinca ummepa ȽanDios”. Ma le'a tifel'miyaleyi. Coƚa' tifel'mintsola' jouc'a li'huijf'epola' ȽanDios. Aimi'iya mifel'minyacola'. 23 Toƚpo'noƚe cuenna. Joupa nu'ipolhuo' jahuay iƚe lo'iya. 24 ’Tijoutsola' iƚne ƚitiné cateƚcoya ticuaihuo litine: “Timufc'o'ma cal 'ora, cal mut'ƚa aimepalc'o'iya. 25 Lan xamna timefcoƚecu lema'a, jahuay lopa'a jiƚpe lema'a tife'nem'mola'.” 26 Tijouƚa' aƚsim'ma iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cacuaiconanni ƚummahuay quimuyohuo. Aƚsim'ma ninCuecaj Rey. Aƚsim'ma aƚ'onƚspa ma to ȽanDios. 27 Jiƚe litine cumme'mola' lainepaluc' quema'a tiyeƚe tefot'ƚentsola' laixanuc' lai'huijf'epola'. Tileconnola' ni petsi lomana', iƚne nomana' lo'huayomma ƚahua', nomana' lotsepa ƚahua', nomana' pe liyuf'ma cal 'ora, nomana' pe lof'acaiyopa cal 'ora. Jahuay lipitoqui lipexpats'qui li'a ƚamats' tileconnola'. 28 ’Lo'ipa al 'ec 'icux ti'onƚcospa to lo'iya. ¡Toƚcuejle! Toƚsinƚe tuxcuaf'eƚa' limane' al 'ec 'icux ti'i'ma coƚsina' icuaico'ma ƚinu'. 29 Jouc'a litine toƚsinƚe lo'ipa ma to lainu'ipolhuo' ti'iƚa' coƚsina' joupa aicuaico'ma. 30 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ƚitiné ti'iƚa' to laifmipolhuo', lan xanuc' nomajnyacu fa'a li'a ƚamats' ti'onƚtola' to lan xanuc' nomana' fa'a itsiya litine. Anuli ti'i'ma liƚpicuejma'. 31 Lema'a jouc'a li'a ƚamats' tijou'mola'. Laitaiqui' aimijouya. 32 ’Nij naitsi ts'ixina' litine ni al 'hora cacuaiconaya. Aiquiƚsina' lapaluc' quema'a, ni iya' i'Hua ȽanDios aicaixina' jouc'a. Ma le'a cai'Ailli' ƚinca ixina'. 33 ’Imanc' toƚpo'noƚe cuenna. Ti'hua toƚmaf'iƚe. Aimi'i'molhuo' to noxmaipá. Tipantsi cumlata. Ti'hua toƚsa'hueƚe ȽanDios. Aicoƚsina' te quitine cacuaiyoconno. 34 Itsiya lo'ipolhuo' imanc' ti'onƚcospa to li'ipola' lam mozó mi'huana'ma ƚiƚpoujna. Iƚque ƚapoujna epi'ipola' liƚmane ti'eƚe cuenna lajut'ƚ. Epi'ipola' liƚpenic', anuli anuli. Anuli ixc'ai'ipa ti'eƚa' cuenna al puerta, San Marcos 13
  • 103.
    95 timi: “Aimoxmai'ma”. 35-36 Jouc'a imanc'aimoƚsmai'me. Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni a'i cacuaiyunni ca'huajcoco'molhuo' toƚsmaiyi. Aicoƚsina' te quitine cacuaiyoconno iya' oƚPoujna. Aicoƚsina' te 'hora, ja'ni if'acoƚaipa, ja'ni nolojmay quipuqui', ja'ni mija'a'ma ƚangiti, ja'ni liƚic'ejma'. 37 ’Ma to laifmipolhuo' imanc' jouc'a laifnu'ipola' jahuay, camila': “Tipantsi cumlata, aimoƚsmai'me”. 14 Tehue'e ma le'a oquej quitine ti'i'ma al juic Pascua. Iƚne ƚitiné titem'me ƚa'i petsi aiquilai'inni levadura. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixpic'e'me tifel'miyale'me. Tehueyi te co'iya mi'noƚyacu Jesús, tima'aƚe. 2 Ticuayi: ―Tijouƚa' al juic. Itsiya efoƚumma axpela' lan xanuc', tixtulecu. 3 Jesús tipa'a liƚya' Betania lejut'ƚ Simón, iƚque ƚixaƚconapa licuana cuftine lahui lepra. Ticutsu Jesús titesma. Icuaitsi anuli ƚaca'no' itaic' al pulu capic alabastro. Al pulu tinango laceite tujuej c'a ilanc'ecompa anardo, acueca' lipitali. Ƚaca'no' ixquej'ma ƚejoc' al pulu. Ixcua'fi'ma laceite ƚijuac Jesús. 4 Oquexi' afantsi mimana' jiƚpe ixtulenca, timiyoƚtsi: ―Joupa ejac'pa laceite. ¿Te qui'ecopa toƚta'a ƚaca'no'? 5 Acueca' lipitali, to mulij'ma cal xans no'epa canic' afane' maxnu quitine. Ja'ni coƚa' icuj'ma, coƚa' epi'i'mola' lan xanuc', iƚne petsi aiquiƚ'hueca. Tipalaicoyi quixcay ƚaca'no'. 6 Jesús timila': ―Toƚe ti'iƚa'. ¿Te coƚpo'nocopa quixhuejma' ƚaca'no'? Iƚque i'epa al c'a. Latenƚcocopa li'epa. 7 Imanc' tiƚmana' loƚpiƚya' xanuc' petsi aiquiƚ'hueca. Aimijouyacola' iƚniya. Jahuay ƚitiné ti'i'ma toƚspic'e'me te co'iya moƚtoc'iyacola'. Iya' a'i. Iya' aimaƚcoƚya capajnconaya fa'a li'a ƚamats'. 8 Iƚca'a ƚaca'no' i'epa ma to li'ommaita. Ai'a aƚma'ma aƚ'huaf'impa laceite laicuerpo. Joupa aƚƚanc'epa ai'a laminna. 9 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ni petsi loya'anyacu Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, jouc'a tuya'acom'me li'epa iƚca'a ƚaca'no'. 10 Judas Iscariote, iƚque anuli limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús, i'hua'ma pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', ticuta Jesús. 11 Iƚniya la'aillí licuej'me locuapa Judas ixoconni quileta juaiconapa. Epi'i'me cataiqui' ti'najtse'me. Judas ipango'ma ehue'ma te co'iya micuya Jesús, ticuaita quiƚmane la'aillí. 12 Icuaitsi al te'a litine al juic. Iƚiya al juic titem'me ƚa'i aiquilai'inni levadura. Jiƚe litine tite'me lam mot'ƚ loma'anyacola' jiƚpe al juic. Ts'ilihuequi Jesús timiyi: ―¿Pe ts'opic'a caƚsmocoyoyacu al juic Pascua? Aƚƚanc'eta jahuay. 13 Jesús umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi, timila': ―Tonƚeƚe al cueca' quiƚya' Jerusalén. Jiƚpiya toƚtalecufta anuli cal xans itaic' lijuti caja'. Tolihuejtsa. 14 Iƚque titsufaitsi anuli lajut'ƚ, imanc' jouc'a toƚsuflaitsa. Toƚmita ƚipoujna cajut'ƚ: “ȽaƚPomxi ticuis'ehuo': ¿Pe copa'a lajcuarto pe laƚsmocoyoyacu al juic Pascua, iya' jouc'a ts'alihuequi?” 15 Timuc'itolhuo' anuli al cuarto lopa'a al toncay, joupa ixhueya. Imanc' toƚtaita ƚaƚtejacu, jiƚpiya aƚsmocota. San Marcos 13​, ​14
  • 104.
    96 16 Iye'me ts'ilihuequi, itsuflai'me alcuecaj quiƚya', ixim'me jahuay to limipola' Jesús. Ilanc'e'me ƚotejacu alxmocojma al juic. 17 Lif'acoƚaipa icuaiyunca Jesús jouc'a limbamaj coquexi' ts'ilihuequi. 18 Micutsoƚanna, mixmocoyi, Jesús timila': ―Camilhuo' al ƚinca: Anuli imanc' aƚcuna'ma, anuli jifa'a ƚoxmocopa. 19 Ts'ilihuequi ixhueƚmot'ƚe'me. Anuli anuli icuitsuf'ma, timiyi: ―¿Te aga iya'? Iya' a'i. 20 Jesús timila': ―Unc'imbamaj coquexi' anuli imanc' aƚcu'ma. Iƚque aƚjac'eyi ƚala'i anuli al pime. 21 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cuyaico'ma ma to micua al Paxi Liniƚingiya. Tama toƚta'a laifnuyaicoya, cal xans ƚaƚcuya a'ijc'a loyaicoya iƚque. Juaiconapa acueca' titeƚco'ma, ticua'ma: “Coƚa' aicaipajntsi iya'”. 22 Mitetsoyi Jesús epef'ma anuli ƚa'i, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquenuf'ma. Epi'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Toƚteƚe. Iƚta'a aicuerpo. 23 Ihuof'ma al vaso. Lix'najtsi'i'ma ȽanDios, uhui'i'mola' ts'ilihuequi. Jahuay ixna'me. 24 Timila': ―Iƚta'a aijuats', tiƚinc'i'ma al ts'e quitaiqui' ȽanDios lopo'no'ipola' lixanuc'. Iya' caxcuajai'ma laijuats' tunƚul―le axpela'. 25 Iya' camilhuo' al ƚinca: Jifa'a li'a ƚamats' aicaxnaconaya vino. Ticuaitsi litine lan xanuc' tixinƚe ȽanDios micuxe, jiƚe litine caxnacona'ma al ts'e vino. 26 Lijoupa lunac'copa ȽanDios ipalunca. Iye'me ƚijuala Olivo. 27 Jesús timi ts'ilihuequi: ―Iƚta'a lipuqui' imanc' tolanaj'moƚtsi, aƚpo'no'ma caituca'. Ti'i'ma to muya'e' al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Caxcai'e'ma ƚiƚpoujna lam mot'ƚ, iƚque tima'ma. Lam mot'ƚ teca'ne'moƚtsi.” 28 Tijouƚa' camaf'inaƚa' ca'hua'ma al distrito Galilea. Ca'huaicotolhuo' jiƚpiya. 29 Pedro timi Jesús: ―Tixtuc'otso' jahuay laipimaye, tama tenajtsoƚtsi, iya' a'i. 30 Jesús timi Pedro: ―Cami'mo' al ƚinca: Itsiya lipuqui' ai'a tija'a'ma ƚangiti oquemma, ima' tones'ma afanemma: “Aicainimetsaijma Jesús”. 31 Pedro ti'hua tipalaic'o Jesús, ihui'ipa, timi: ―Tama aƚma'atsonga' iya' ima', aicanesya: Aicainimetsaijma Jesús. Ni anulemma canesya toƚta'a. Ma' anuli ines'me jahuay locuenaye. 32 Icuaitsa al lugar cuftine Getsemaní. Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Imanc' toƚcutsoƚaiƚe fa'a. Iya' capalaic'ota ȽanDios. 33 Ileco'mola' Pedro, Jacobo jouc'a Juan. Ipango'ma tixina acueca' juaiconapa iƚe lo'iya, tixhueƚma juaiconapa. 34 Timila' lam fantsi: ―Juaiconapa cahuosma, ma tocomma aƚma'ma quixhuejma'. Toƚmanenca jifa'a. Aimoƚsmai'me. 35 Uyai'ma huata, ixpats'huai'ma ƚamats'. Tixa'hue ȽanDios ja'ni ti'i'ma tuyaicotsi jiƚe al 'hora. 36 Timi: ―Abba, mai'Ailli', ima' jahuay nipajnya to'e'ma. Liƚonc'e'eƚa' iƚta'a laifteƚcopa. Ma caxa'huehuo' toƚta'a jouc'a camihuo': Ti'iƚa' lofxpic'epa ima', a'i latenƚcocopa iya'. San Marcos 14
  • 105.
    97 37 Ipaiconanni, icuaitsi pelomana' lam fantsi ts'ilihuequi. Ixim'mola' tixmaiyi. Timi Pedro: ―Simón, ¿ima toxmay? ¿Te aimi'iya momaf'iya ni anulij hora? 38 Toƚmaf'iƚe jahuay imanc'. Toƚsa'hueƚe ȽanDios titoc'itsolhuo' aimehuaiyim'moƚhuo'. Imanc' toƚcuayi: “Aƚsnet'ƚ'me”. A'i, aimi'iya. Loƚcuerpo ailopa'a quipujfxi. 39 I'huacona'ma, tixa'hueconata ȽanDios. Ma' anuli ixahue'econa'ma. 40 Ipaiconanni icuaiyocontsi pe lomana' lam fantsi, ixingona'mola' tixmaiconayi. Tixinyi timufquemma liƚ'u'. Ticui quilehui. Aiquiƚsina' te cotalai'e'eyacu Jesús. 41 I'huacona'ma. Ipaiconanni. Joupa i'ipa afanemma. Icuaiyocontsi pe lomana' lam fantsi. Timila': ―Imanc', ¿ti'hua toƚsmaiyi? ¿Tolunxajyi? Ne', ti'iƚa'. Ixhuaita lai'hora. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. ¡Toƚsinƚe! Aƚcu'ma. Aƚ'noƚ'ma lan xanuc', iƚne aimimetsaicoyi ȽanDios. 42 ¡Toƚsolinca! ¡Ƚepá! Joupa icuaico'ma iƚquiya ƚaƚcuya. 43 Mipalay Jesús icuaitsi Judas, iƚque anuli limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús. Ilecola' axpela' lan xanuc' iƚtaic' liƚ'espada jouc'a liƚ'ec. Iƚne lan xanuc' ummempola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 44 Iƚque ƚocuya Jesús joupa u'ipola' te ts'i'ic' mimetsaicoyacu Jesús. Joupa imipola': “Cal xans ƚaiftuc'oya jiƚque toƚ'noƚƚe. Toƚƚecoƚe. Aiminuc'e'molhuo'.” 45 Licuaitsi jiƚpiya Judas aiquicoƚ'ma iƚoc'huai'ma pe lopa'a Jesús, timi: ―¡Momxi! Ituc'o'ma. 46 Lan xanuc' i'noƚ'me Jesús. Aicux'mas'me. 47 Tipa'a anuli ts'ihuequi Jesús tecaxu jiƚpe. Iƚque ipa'a'ma li'espada, ixcai'e'ma ƚimozo cal cuecaj ca'ailli', etec'e'e'ma lix'mas. 48 Jesús ipalaic'o'mola' iƚniya licuai'me ti'noƚƚe, timila': ―¿Te coƚcuaiyoco'me fa'a oƚtaic' loƚ'espada jouc'a lonƚ'ec? ¿Ja'ni toƚna'a aƚ'noƚƚa'? ¿Aga toƚcuayi: “Iƚque inma'ahuale”? 49 Itine itine aƚmajmpá anuli jiƚpe al cuecaj xoute', aicaƚ'noƚi. Ne', ti'iƚa' ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya. Ticuicomma tenanƚƚa' jahuay iƚe lataiqui'. 50 Lixanuc' Jesús inulai'me, ipo'no'me Jesús quituca'. 51 Jiƚpe tipa'a anuli ƚamijcano ihuequi Jesús. Iƚque ƚamijcano iju'eyoxi ma le'a lisábana. Jouc'a i'noƚim'me. 52 Ƚamijcano ipanenni lisábana, inu'ma amila. 53 Ileco'me Jesús pe lopa'a cal cuecaj ca'ailli'. Jiƚpiya efot'ƚe'moƚtsi lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. 54 Pedro i'huanc'e'ma aculi'. Itsufai'ma ƚipuna quejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli'. Jiƚpe icutsingai'mola' lepaluc' cal cuecaj ca'ailli'. Jiƚpe ƚunga tifununc'eyoƚtsi anuli. 55 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a jahuay noxpijpá lataiqui' tehueyi naitsi nocufya Jesús. Toƚta'a ti'i'ma tima'anƚe. Aiqui'ic'. 56 Axpela' lan xanuc' tuyout'ƚecoyi Jesús, ma le'a tifelƚaiqueyi. Anuli anuli, ituca' ituca' tinesqui. Aiqui'ic' San Marcos 14
  • 106.
    98 anuli liƚtaiqui' lonespa.57 Oquexi' afantsi itsolinca uya'a'me ocuena lafelƚaiqueya, timiyi: 58 ―Illanc' aƚcuejpá iƚque linespa, ticua: “Iya' nulemma cateƚ'ma iƚta'a al cuecaj xoute' lilanc'epa lan xanuc'. Tuyaiƚa' afane' quitine iya' joupa ailanc'econapa ocuena. Iƚe a'i quiƚƚanc'e'e lan xanuc'.” 59 Ni iƚne nonespá aiqui'ic' anuli liƚtaiqui'. 60 Itsahuenni cal cuecaj ca'ailli', icuis'e'ma Jesús, timi: ―¿Te ima' aimotalai'ecoyacoxi? ¿Te onespa iƚe lataiqui', o aiconesqui? 61 Aiquitalai'e. Ailopa'a quitaiqui'. Cal cuecaj ca'ailli' icuis'econa'ma, timi: ―¿Te ima' unCristo? ¿Te ima' i'Hua cal Paxi CanDios? 62 Jesús timi: ―Ma' iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Imanc' aƚsim'ma cacutsuya al c'a camane cal Cuecaj Rey. Aƚsim'ma quimuyohuo lema'a, cacuaiyoconno ƚamats' nolojmay cummahuay lema'a. 63 Cal cuecaj ca'ailli its'aƚ'ma lipijahua', imujpa lipoyac'. Aiquetenƚcocojma locuapa Jesús. Timila' lixanuc': ―Itsiya, ¿te calahuecoyacola' ocuenaye lan xanuc' ticufle? 64 Imanc' oƚcuejpá lonespa. Etets'ipa ȽanDios. ¿Te coƚcuapa imanc'? Jahuay icuxeco'me Jesús, ticuayi: ―Tipa'a lijunac'. ¡Tima'anƚe! 65 Oquexi' afantsi ipango'me itsuƚco'me, ifi'e'eco'me ijahua' li'u', untaf'me li'a, ipa'me, timiyi: ―Tocua'aƚa', ¿naitsi lipa'mo'? Lepaluc' cal cuecaj ca'ailli' ipets'me camane jouc'a. 66 Pedro ipanenni al 'ocay, ticutsu ƚuna. Uyai'ma anuli ƚicriada cal cuecaj ca'ailli'. 67 Ixim'ma Pedro tifununc'eyoxi jiƚpe ƚunga. Ehuelojm'ma, timi: ―Ima' jouc'a omihuequi cal xans ƚas Nazaret, iƚque Jesús. 68 Pedro icuanajpa, timi: ―Aicaixina'. Aicaicueca lofnespa. Ipanni, ecax'ma pe lopa'a al puerta. Ija'a'ma ƚangiti. 69 Ƚajcriada nopa'a jiƚpe ixim'ma Pedro. Ipalaic'o'mola' nacaxhuoƚanna, timiconala': ―Iƚca'a anuli iƚniya ts'ilihuequi Jesús. 70 Pedro icuanajcona'ma. Uyai'ma ni huata, iƚne nacaxhuoƚanna jiƚpiya timiyi Pedro: ―Ima' jouc'a mihuequi Jesús. Ima' mas Galilea. 71 Pedro ipango'ma i'e'ma jurar, timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca. Ja'ni a'i, ¡aƚma'aƚa' ȽanDios! Iya' aicainimetsaijma iƚque cal xans ƚoƚpalaicopa. 72 Aiquicoƚ'ma, ija'acona'ma ƚangiti. Pedro i'nujuaitsi limipa Jesús: “Ai'a tija'a'ma oquemma ƚangiti, ima' tones'ma afanemma: Aicainimetsaijma Jesús.” Li'nujuaitsi iƚe lataiqui' Pedro ijoj'ma. 15 Liƚic'ejma lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', lan tsilaj xanuc', lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a jahuay noxpijpá lataiqui' ixpic'e'me lo'e'eyacu Jesús. Aiquicoƚ'ma, ifi'e'me, ileco'me pe lopa'a Pilato, iƚque incuxepa romano. Jiƚpe San Marcos 14​, ​15
  • 107.
    99 icu'me. 2 Pilato icuis'e'maJesús, timi: ―¿Ima' iƚrey lan xanuc' judío? Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Al ƚinca lofcuapa. 3 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' icuf'me juaiconapa. 4 Pilato icuis'econa'ma, timi: ―¿Te ima' aimotalai'ecoyacoxi? Joupa ocuejpa. Ticufhuo' acueca' lo'epa. 5 Jesus aiquitalai'e. Pilato aiquixina' te cocuaya. Icuapa lipicuejma': “Iƚca'a Jesús, ¿te aimitalai'e?” 6 Ajuic ajuic Pascua, Pilato ticu lane lan xanuc' tixahue'eƚe anuli ƚitats'iya, tux'mas'ma. 7 Iƚta'a al juic tipa'a anuli ƚitats'iya cuftine Barrabás. Iƚquiya i'noƚinc'innila' jouc'a liyejmalepá. Iƚniya itsolimma ehuoc'huaipá cal gobierno romano. Ima'apá lan xanuc'. 8 Icuaitsa lan xanuc' pe lopa'a Pilato. Ixa'hue'me ti'eƚa' ma to mi'ay. 9 Pilato icuis'e'mola', timila': ―¿Nai ts'oƚpic'a? Imanc' unc'ijudío, ¿te cux'mas'ma ƚoƚrey? 10 Toƚta'a licua'ma Pilato, imetsaicola' iƚne lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'. Ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma'. Ixina' ti'eyi laic' Jesús, toƚiya joupa icupá. 11 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' icuxe'me, imi'me lan xanuc' timiƚe Pilato tux'masnaƚa' Barrabás. 12 Pilato icuis'econa'mola', timila': ―Iƚque ƚolacui'ipa oƚrey, ¿te caif'e'eya iƚquiya? 13 Ija'acona'me, italai'e'me, timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! 14 Pilato icuis'e'mola', timila': ―¿Te caifnepaƚts'ijncoya lancruz? ¿Te quixcay qui'epa? Ija'a'me ujfxi, timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! 15 Pilato ipic'a tetenƚcocotsola' lan xanuc'. I'e'ma to lixa'hue'me. Ux'masna'ma Barrabás, icuxe'ma tipalojle Jesús. Epi'ipola' lan soldado tepaƚts'ijnta lancruz. 16 Lan soldado ileco'me Jesús ƚuna lejut'ƚ cal gobernador. Jiƚpiya ƚuna cuftine al Pretorio. Jiƚpiya efot'ƚe'moƚtsi jahuay liƚf'as soldado. 17 Itats'mi'me Jesús lunxali cumi quijahua', ma to liƚpijahua' lan rey. Ipuf'me anuli al corona quitac, ic'ommof'i'i'me ƚijuac Jesús. 18 Ipango'me inom'me, ija'a'me: ―¡Aƚnonghuo', ima' iƚrey lan xanuc' judío! 19 Tuntaf'e'eyi ƚijuac ajaxa, titsuƚc'oyi. Exc'onƚingai'me. 20 Lijoupa lixocopa, ipa'e'e'me lunxali cumi quijahua', itats'micona'me ma lipijahua'. Ileco'me ipa'anca lema quiƚya', tepaƚts'ijnta lancruz. 21 Miyeyi lane italecuf'me anuli cal xans cuftine Simón, ƚas Cirene. Iƚque iƚ'ailli' Alejandro jouc'a Rufo. Icuaico'ma qui'huayonamma cal 'ec. Icuxe'e'me titaiƚa' lencruz Jesús. 22 Icuai'etsa Jesús petsi cuftine Gólgota, luhuaƚquemma: Ƚamats' Quecoye. 23 Jiƚpiya icufi'me al vino ihuantsi al mirra. Ja'ni tixnaƚa' aijtine mixingufcoya ƚumla. Jesús aiquixnaic'. 24 Epaƚts'ingim'me lancruz. Lan soldado if'ilco'me lipijahua', naitsi nolijya. Anuli anuli tulij'ma locuaiya quimane. 25 Ixhuaita al pelƚa 'hora lepaƚts'ijm'me Jesús lencruz. 26 Ipo'nompá lacaxma loya'apa licuxecompa Jesús, ticua: “Iƚca'a iƚrey lan xanuc' judío”. San Marcos 15
  • 108.
    100 27 Jesús epaƚts'ingimpola' oquexi' linma'ahuale.Anuli tipa'a al c'a camane, ƚocuena loxa camane. 28 Ma toƚta'a enanƚcopa al Paxi Liniƚingiya loya'apa: “I'e'empá ma to lo'e'enyacola' lan xanuc' ni'epá lixcay”. 29 Lan xanuc' noyalaicopá jiƚpiya imiloj'me cataiqui', ife'ne'me ƚiƚjuac, timiyi: ―Ima' lofmeteƚya al cuecaj xoute', tijouƚa' afane' quitine joupa olanc'econapa, 30 ne', taimunni lomencruz. ¡Tonƚu'exoxi! 31 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixoco'me, timiyoƚtsi: ―Iƚque unƚu'epola' locuenaye. Itsiya aimi'iya munƚu'eyacoxi. 32 Illanc' ixanuc' Israel, ja'ni iƚque aƚrey, ja'ni aCristo, ¡timunni lencruz! Aƚsinƚe illanc', tijouƚa' lapenuf'me. Iƚniya lepaƚts'ingimpola' Jesús imiloj'me cataiqui'. 33 Li'i'ma menac'o imufc'o'ma jahuay lema'a. Ni petsi li'a ƚamats' tocomma ipuqui'. 34 Al fanej hora lummuhuijma' Jesús ija'a'ma ujfxi, ticua: ―Eloí, Eloí, ¿lama sabactani? Iƚiya lohuaƚquemma ticua: “Ima' mainenDios, ¿te calacanujcopa?” 35 Timana' lan xanuc' nacaxoƚanna jiƚpiya icuej'me lines'ma Jesús, iƚniya lines'me: ―¡Xinƚa'! Tijoc'i cal profeta Elías. 36 Anuli cal xans icuaiconni tinu, ijac'eco'ma al esponja acuxac vino. Icants'i'ma al jaxa, i'nof'e'ma lico Jesús, titsif'la'. Iƚque cal xans ticua: ―¡Toƚe! Aƚsim'me ja'ni ticuaihuo Elías, tipuƚna'ma lencruz. 37 Jesús ija'a'ma ujfxi. Exnalif'ma, imana'ma. 38 Lijahua' lojujnya al cuecaj xoute' its'aƚquenni quituca', al toncay itejmay ƚamats'. Iƚe lijahua' lipa'ne jiƚpe Lajut'ƚ Xonca al Paxi. 39 Nocuxepola' lan soldado tecaxu anujnca lencruz Jesús, tehuelonge. Ixim'ma Jesús lima'ma ma mija'e' toƚta'a. Ticua: ―Ma' aƚinca iƚca'a cal xans i'Hua ȽanDios. 40 Timana' lacaƚ'no' tecaxoƚanna aculi', tehuelojnyi. Tipa'a María ƚas Magdala, tipa'a María quiƚ'máma' Jacobo y José. Iƚque Jacobo ƚecui'impa: Ƚijoujma. Jouc'a tipa'a ƚaca'no' cuftine Salomé. 41 Mipa'a Jesús al distrito Galilea iƚniya lacaƚ'no' ihuejpá Jesús, itoc'ipá, ites'mipá. Maƚpiya tehuelojnyi Jesús mipa'a lencruz timana' locuenaye lacaƚ'no' jouc'a. Iƚne y Jesús anuli icuaiyunca Jerusalén. 42 Iƚe litine avispera. Lihuequi litine itine conxajya. Joupa if'acoƚaipa. 43 Anuli cal xans cuftine José, ƚas Arimatea, i'hua'ma ixintsi cal gobernador Pilato. Iƚque José acuecaj xans, anuli pe iƚniya nafot'ƚepoƚtsi noxpijpá lataiqui'. Iƚque i'huaijma ticuaitsi litine jahuay lan xanuc' tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚCuecaj Rey. José i'e'e'moxi acueca' ƚunxajma'. Itsufai'ma pe lopa'a Pilato, ixahue'etsi tepi'inaƚe licuerpo Jesús. 44 Pilato ticua: “Ma' imaf'i' Jesús, aiquimac'”. Ijoc'i'ma nocuxepola' lan soldado. Icuis'e'ma ja'ni joupa imapa Jesús. 45 Nocuxepola' lan soldado timi: “Ƚinca, joupa imapa Jesús”. Pilato epi'i'ma lane José tilecotsi licuerpo Jesús. San Marcos 15
  • 109.
    101 46 José ipuƚna'ma licuerpo Jesúsjiƚpe lencruz. Iju'eco'ma afujca quijahua' lilanc'ecompa alino, i'na'apa ats'e. I'nicohuo'ma anuli ƚunts'eja', ipuc'o'iya ƚapic. Imef'ma anuli cal cueca' capic, ipa'neco'ma lico ƚunts'eja'. 47 María ƚas Magdala, jouc'a María qui'máma' ƚocuenaj José, ehuelojm'me pe lipo'no'enghuo'me licuerpo Jesús. 16 Luyai'ma litine conxajya María ƚas Magdala, María qui'máma' Jacobo, jouc'a ƚaca'no' Salomé, iye'me i'natsa laceite tujuej c'a ti'huof'ita licuerpo Jesús. 2 I'i'ma quitine al te'a quitine al xamano. (Iƚiya adomingo.) Tipammaiyumma cal 'ora, icuaitsa ƚunts'eja'. 3 Timiyoƚtsi: ―¿Naitsi laliƚonc'e'eyaconga' ƚapic ƚeti'icoya lico cunts'eja'? 4 Lixim'me lico cunts'eja' ixim'me joupa iƚonc'empa ƚapic, ipo'nompa jiƚpe anuli liju'. Iƚque ƚapic juaiconapa acueca'. 5 Itsuflai'me ƚunts'eja', ixim'me al c'a camane ticutsu anuli ƚamijcano. Afujca lipijahua', axehuay. Ixpailij'mola'. 6 Ƚamijcano timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Tolahueyi Jesús ƚas Nazaret, maƚque ƚepaƚts'ingimpa. Ilque ailopa'a fa'a. Joupa imaf'inapa. ¡Tolahuelongunca! Jifa'a lipo'no'empa licuerpo. 7 Imanc' tonƚenƚe, tolu'itsola' ts'ilihuequi Jesús, jouc'a Pedro, toƚmitsola': “Jesús ti'hua'ma Galilea. Toƚcuaitsa jiƚpiya toƚtalecufta ma to limipolhuo'.” 8 Lacaƚ'no' ipalunca ƚunts'eja'. Inul'me. Juaiconapa tixpailiquila', tiyula'. Nij naitsi lu'ipa. 9 Jesús imaf'ina'ma liƚic'ejma' al te'a quitine al xamano, iƚiya adomingo. Imuj'moxi ate'a María ƚas Magdala, iƚque ƚaca'no' ƚipa'empa acaitsi lontahue. 10 Iƚque i'hua'ma u'itsola' liyejmalepá Jesús. Iƚniya tihuotsoyi, tijolijyi. 11 María timila': ―Jesús imaf'i'. Iya' aiximpa. Iƚniya aiquiƚ'aic' ƚinca locuapa. 12 Jesús imujcona'moxi pe lomana' oquexi' ts'ilihuequi. Jiƚniya tiyeyi lane ticuaita cal 'ec. Imuj'moxi tocomma ipaicomma. 13 Iƚne loquexi' ipailiconanca, licuaitsa pe lomana' liƚpimaye, uya'a'me liximpa Jesús. Liƚpimaye inescona'me: “A'ij ƚinca”. 14 Lijou'ma Jesús imuj'moxi pe lomana' limbamaj nuli ts'ilihuequi. Iƚniya titetsoyi. Itale'mola' iƚniya nonespá: “A'ij ƚinca iƚe loya'apa laƚpimaye. Aiquimaf'i' Jesús.” Ixim'mola' ata liƚpicuejma'. 15 Jesús timila': ―Tonƚeƚe ni petsi li'a ƚamats'. Toluya'atsa Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tolu'itsola' jahuay lan xanuc'. 16 Iƚne napenufyacu Lataiqui', tepoliƚe, iƚniya tunƚul'me. Naitsi aimepenufi Lataiqui', iƚque tecani'ma. 17 ’Tixinim'me al cueca' lo'eyacu iƚne napenufyacu Lataiqui'. Tipa'a'me lontahue litsuflaipá lan xanuc', tipalai'me ituca' liƚtaiqui'. 18 Ja'ni ti'noƚƚe lainofat'ƚ o tixnaƚe cafxi cummaiya ailopa'a co'e'eyacola'. Tixpayaf'me liƚmane lafcualƚay, iƚne tixaƚcona'mola'. 19 Lijoupa limipola' toƚta'a caƚ'Ailli' Jesús if'ajna'ma lema'a. Jiƚpe icutsingaitsi al c'a camane ȽanDios. 20 Ts'ilihuequi Jesús ipalunca. Ni petsi uya'atsa Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. ȽanDios liyejmalepa, i'e'ma acueca'. Toƚta'a imuc'i'mola' lan xanuc' aƚinca Lataiqui' loya'apa ts'ilihuequi Jesús. San Marcos 15​, ​16
  • 110.
    102 102 1 1-4 Ima' cumTeófilo,iya' ninLucas cumme'ehuo' coje'e. Iƚta'a al je'e tuya'e' li'ipa fa'a ƚamats'. Laƚpimaye nepenufpá liƚpenic' tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Iƚniya joupa lu'iponga' li'ipa, iximpá. Axpela' lapimaye joupa iniƚpá liƚje'e loya'apa toƚta'a li'ipa. Iya' jouc'a aixpic'epa quiniƚ'ma laije'e. Cacua: Iƚque Teófilo joupa imuc'impá litaiqui' Jesucristo. Jouc'a ipic'a quije'e loya'apa te ts'i'ic' li'ipa. Iya' joupa aixhuepa jiƚe li'ipa, aipalaic'opola' lapimaye ts'iƚsina' te ts'i'ic' li'ipa iƚniya ƚitiné. Aixpot'ƚenapa lataiqui'. Cuya'e' te ts'i'ic' lipangopa, jouc'a cuya'e' te ts'i'ic' lijoucopa. Ima' toxhueƚa', toƚta'a ti'i'ma coxina' te ts'i'ic' Lataiqui' limuc'impo', iƚe tuya'e' al ƚinca. 5 Micuxe Herodes al distrito Judea tipa'a anuli ƚa'ailli' cuftine Zacarías. Iƚque jouc'a lif'as ca'aillí ti'e'me canic' al cuecaj xoute'. Mi'huajco'mola' munaitola' ti'e'me canic'. Iƚniya ixanuc' Abías. Zacarías ƚipeno cuftine Elisabet. Iƚque Elisabet ƚitatahuelo cuftine Aarón. 6 Loquexi' ac'a xanuc', tihuejcoyi jahuay locuxepa ȽanDios, jahuay loya'apa litaiqui' ȽanDios. Aiquimenaquila'. 7 Tama etenƚcocopa ȽanDios iƚniya liƚ'ejma' ailopa'a quiƚ'hua. Elisabet ijuiqui caca'no'. Loquexi' joupa itsilojnapola'. 8 Icuaitsi litine ti'eta canic' lixanuc' Abías, Zacarías i'hua'ma al cuecaj xoute', ti'eta canic' ma to locuxepa ȽanDios, iƚque a'ailli'. 9 Zacarías ec'aiƚmaita lipenic' titsufai'ma al paxi cajut'ƚ, tipi'eta ƚipac'ec. Toƚta'a mi'eyi la'aillí jiƚpe al cuecaj xoute'. 10 Locuenaye lan xanuc' aimitsuflaiyi al paxi cajut'ƚ. Ailopa'a lane. Iƚniya tiƚmanemma ƚuna. Jiƚe litine mipi'e ƚipac'ec Zacarías, axpela' lan xanuc' comana' ƚuna jiƚpe al paxi cajut'ƚ. 11 Maƚpiya lajut'ƚ imaxcaitsi anuli ƚapaluc quema'a ƚummepa caƚ'Ailli' ȽanDios. Ƚapaluc quema'a ecax'ma al c'a camane al altar petsi lopi'eyompá ƚipac'ec. 12 Lixim'ma ƚapaluc quema'a Zacarías ixhueƚconni. Ticua: “¿Te iƚca'a?” Ixim'ma axpaiqui' juaiconapa. 13 Ƚapaluc quema'a timi: LATAIQUI' LINIȽPA SAN LUCAS LOYA'APA IȽE AL C'A LIXPIC'EPA ȽANDIOS
  • 111.
    103 ―CunZacarías, aimixpaij'mo'. ȽanDios joupaicuejpa loxahue'epa. Elisabet ƚopeno tipo'no'e'mo' co'hua amijcano. Ima' tacui'i'ma Juan. 14 Iƚque ƚa'hua tetenƚcoco'mo' juaiconapa, tixoc'i'mo' meta. Tipajntsi iƚque tixoj'ma quileta axpela' lan xanuc'. 15 ’Titojla' iƚque ȽanDios timetsaico'ma acueca' xans. Aimixnaya al vino, jouc'a aimixnaya mimeyojya. Iƚque Juan, ma litine tipajntsi, joupa ticuxe lipicuejma' cal Espíritu Santo. 16 Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma' axpela' lan xanuc', iƚniya ixanuc' Israel. Toƚta'a tihuejcona'me ƚilenDios. 17 Ti'huaj'me'ma caƚ'Ailli' ȽanDios. Lipicuejma' ti'onƚcota to lipicuejma' cal profeta Elías. ȽanDios tepi'i'ma quimane ma to lepi'ipa limane Elías. Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma' lan xanuc' jouc'a liƚnaxque', ti'itsola' anuli. Tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma' lincuejlocale, ti'i'ma aƚijca liƚpicuejma', tihuejcoƚe ȽanDios. Toƚta'a caƚ'Ailli' ȽanDios tixim'mola' ixanuc' joupa ixanghuaitola' liƚpicuejma', timetsaico'mola'. 18 Zacarías icuis'e'ma, timi ƚapaluc quema'a: ―¿Te ts'i'ic' mi'iya caixina' ja'ni lo'iya to laƚmipa? Iya' joupa aƚtojpa, jouc'a ƚaipeno joupa itojpa caca'no'. 19 Ƚapaluc quema'a italai'e'ma timi: ―Iya' ninGabriel. Itine itine cacaxu pe lopa'a ȽanDios. Iƚque nalummepa capalaic'otso', cu'itso' iƚta'a lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. 20 Itsiya cami'mo' lo'iyaco'. Aimopalaiconaya. Tijouƚa' tipajntsi co'hua topalaina'ma. Tama ima' aimaƚcuec'e laitaiqui', toxim'ma al ƚinca iƚe laimipo'. Tixhuaitsi litine tenanƚ'ma laitaiqui'. 21 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna ƚuna iƚ'huaijma tipanni Zacarías ticuayi: “¿Te qui'ipa? ¿Te cocoƚcopa?” 22 Lipanni Zacarías aimipalay, aimi'i. Ipanenni ch'ix. Toƚta'a i'ipa quiƚsina' te ts'i'ic' li'ipa jiƚpe al paxi cajut'ƚ. Jiƚpe iximpa limucaipa ȽanDios. Itsiya Zacarías le'a timuc'icola' limane. Aimipalay. 23 Mi'ay lanic' Zacarías ipanenni jiƚpe al cuecaj xoute'. Lijou'netsi lipenic' i'huana'ma lejut'ƚ. 24 Lijou'ma ixim'me innay ƚipeno Elisabet. Amaquej mut'ƚa emi'moxi, ipajm'ma lejut'ƚ. 25 Ticua: “Iƚe laƚ'ipa aƚ'e'epa caƚ'Ailli' ȽanDios. Iƚque aƚsimpa nincuanuc', liƚonc'e'epa laipelaic'ata. Lan xanuc' aimalatets'iconaya.” 26 Lixhuaitsi acamts'us mut'ƚa ȽanDios icuxe'epa ti'huaƚa' ƚapaluc quema'a cuftine Gabriel. Umme'ma liƚya' Nazaret lopa'a al distrito Galilea. 27 Jiƚpe Nazaret tipalaic'otsi anuli ƚahuats'. Joupa inanc'opoƚtsi temalƚi'me anuli cal xans cuftine José. Cal rey David itatahuelo iƚque José. Ƚahuats' cuftine María. 28 Icuaitsi ƚapaluc quema'a, itsufai'ma pe lopa'a María, timi: ―CumMaría, canonhuo'. Cu'ihuo' linespa ȽanDios. Iƚque titoc'i'mo' acueca', etenƚcocopa lopicuejma', aimecanujyaco'. Ima' xonca acueca' lipaxnepo'. Toƚiya aiquipaxnela' lof'as cacaƚ'no'. 29 Licuej'ma iƚe lataiqui' Maria ixhueƚco'ma juaiconapa. Timiyoxi: “¿Te caƚnonacopa toƚta'a?” 30 Ƚapaluc quema'a timi: ―María aimixpaij'mo'. Ƚinca titoc'i'mo' ȽanDios. 31 Ima' San Lucas 1
  • 112.
    104 toxim'moxi minnay. Tipajntsi co'huatacui'i'ma Jesús. 32 Iƚque ti'i'ma acueca' xans. Tecui'im'me: Ƚi'Hua ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Xonca. ȽanDios tepi'i'ma quimane ticuxe'ma to licuxepa cal rey David, iƚque itatahuelo. 33 Ƚo'hua ticuxe'mola' lixanuc', iƚne ixanuc' Jacob. Nij naitsi naipa'eya limane. Locuxeya aimijouya. 34 María icuis'e'ma ƚapaluc quema'a, timi: ―¿Teƚe co'iya? Iya' nahuats'. Ailopa'a caipe'ailli'. 35 Ƚapaluc quema'a italai'e'ma timi: ―Cal Espíritu Santo timuhuo pe lofpa'a. Toxinguf'moxi lipepaxi ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Xonca. Ƚo'hua ƚopajnya ma' i'huexi ȽanDios. Tecui'im'me: Ƚi'Hua ȽanDios. 36 Ƚopima Elisabet, tama itojpa caca'no', itsiya innay. Luyaipa quitine tinescoyi, timiyi: “Ima' mijuiqui”. Itsiya ixhuaita acamts'us mut'ƚa' innay. 37 ȽanDios aimixina quipime. Jahuay nipajnya ti'e'ma. 38 María timi: ―Ne'. ȽanDios aiPoujna. Ma to laƚmipa, toƚta'a ti'iƚa'. Toƚta'a cuyaicoƚa'. Ƚapaluc quema'a ipanni pe lopa'a María, i'huanapa. 39 Iƚniya ƚitiné ipanni María lipiƚya'. Aiquicoƚ'ma, i'hua'ma ƚijualay, ticuaita anuli liƚya' lopa'a al distrito Judea. 40 Icuaitsi liƚya' itsufai'ma lejut'ƚ Zacarías, inom'ma Elisabet. 41 Jiƚpe al 'hora licuej'ma Elisabet tinoninni, ƚi'hua ƚo'nico licu'u iyuf'conni. Cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma' Elisabet. 42 Ipalai'ma ujfxi, timi María: ―Ima', xonca acueca' lipaxnepo' ȽanDios. Toƚta'a aiquipaxnela' lof'as cacaƚ'no'. Joupa apaxi ƚo'hua ƚo'nico locu'u. 43 Itsiya aixina' acueca' laƚ'ipa. Iya' ni naitsi caca'no'. Ima' ƚotaic' ƚaiPoujna, ti'i'mo' i'máma' iƚque. Itsiya ocuai'ma pe laifpa'a, lahuenge. 44 ¡Xinƚa'! Laicuejpa laƚnompa, jiƚpe 'hora, ƚai'hua ƚo'nico laicu'u iyuf'comma. Juaiconapa ixocomma queta. 45 Al ƚinca, ima' toyaijma al c'a. Mepenufpa linespa ȽanDios, iƚe limipo'. Onespa: “Iƚe lataiqui' tenanƚ'ma”. 46 María ines'ma: Iya' cax'najtsi'i caƚ'Ailli' ȽanDios. 47 Tixoqui neta ca'nujuaitsi ȽanDios, iƚque Ƚalunƚu'eya. 48 Iya' tama ni naitsi cahuats' iƚque aicalatets'i', aƚpaxnepa. Lan xanuc' ticua'me: “Iƚque María al c'a tuyaijma”. Toƚta'a tines'me lan xanuc' nomana' itsiya, jouc'a nomajnyacu locuaicoya quitine. 49 Cal Cuecaj CanDios aƚtoc'ipa juaiconapa aƚpaxnepa. Ma' iƚque cal Paxi CanDios. 50 Iƚque tixinnila' acuanuc'la jahuay lixanuc', iƚne noxpaic'epá. Iƚne nomana' itsiya litine, jouc'a nomajnyacu locuaicoya quitine. 51 Iƚne lan xanuc' nonescopoƚtsi: “Illanc' ninc'tsilaj xanuc'”, ȽanDios joupa eca'nepola' ni petsi li'a ƚamats'. Toƚta'a imuc'ipola' acueca' lipujfxi, acueca' lo'epa. 52 Iƚonc'e'epola' liƚmane lan tsilaj quincuxepá. San Lucas 1
  • 113.
    105 Lijoupa epi'ipola' liƚmanelan xanuc' xonca a'ojca. 53 Pe nonle'epá ites'minapola' xonca ixhuaitola'. Iƚne pe ts'iƚ'hueca acueca' quiƚ'huexi, ummenapola' ixcuajma liƚmane, ailopa'a quepi'ipola'. 54-55 ȽanDios ƚaƚPoujna aƚtoc'iponga', illanc' ixanuc' ƚaƚtatahuelo Israel, iƚque inieto Abraham. ȽanDios joupa inespa: “Caxim'mola' acuanuc'la, catoc'i'mola' iƚniya Abraham, ƚi'hua jouc'a linaxque' ƚi'hua. Catoc'i'mola' jahuay lixanuc' Abraham, iƚque itatahuelo iƚniya.” ȽanDios aiquimenc'ejma iƚiya litaiqui' limipola' laƚtatahueló. Ma to limipola', toƚta'a li'epa. 56 María ipajnhuo'ma to afanej mut'ƚa lejut'ƚ Elisabet. Lijou'ma i'huana'ma ipainanni lejut'ƚ. 57 Lixhuaitsi al pelƚa mut'ƚa Elisabet ipo'no'ma ƚi'hua. Ipajntsi amijcano. 58 Lan huejnca lan xanuc' jouc'a lipimaye Elisabet icuej'me li'epa ƚaƚPoujna ȽanDios, iƚque iximpa cuanuc' Elisabet, acueca' litoc'ipa. 59 Lixhuaita al paico quitine efot'ƚunni ti'e'me ma to liƚ'ejma'. Coƚa' tecui'i'me Zacarías ma to lipuftine qui'ailli'. 60 Qui'máma' italai'e'e'mola' timila': ―A'i. Lacui'i'me Juan. 61 Italai'e'me, timiyi: ―¿Te colacui'icoyacu Juan? Laƚpimaye, ailopa'a quecui'impa toƚta'a. 62 Ipalaic'oco'me le'a liƚmane qui'ailli' ƚahuac'hua. Icuis'e'me: ―¿Te cofcuapa? ¿Te caftine calacui'iyacu ƚamijcano? 63 Zacarías ixahue'e'ma tini'inƚe anuli la'hua caxma tiniƚ'ma. Ini'im'me. Iƚque iniƚ'ma: “Lipuftine aJuan”. Lan xanuc' aiquiƚcuec'e li'ipa. Ticuayi: ―¡Toƚsinƚe! ¡Iniƚpa: “Juan”! 64 Aiquicoƚ'ma, ixaƚna'ma lejoc' Zacarías, uhuaƚquenamma ƚipaƚ, tipalay. Ix'najtsi'i'ma ȽanDios. 65 Lan huejnca lan xanuc' ixpailij'mola'. Ixim'me acueca' li'ipa. Lan xanuc' ni petsi ƚijualay al distrito Judea tuya'ayi li'ipola' Elisabet y Zacarías. 66 Licuej'me ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi: ―Iƚque ƚamijcano: ¿Te co'eya? y ¿te co'iya? ȽanDios itoc'i'ma ƚamijcano, ipaxne'ma. 67 Cal Espíritu Santo icuxe'ma lipicuejma' Zacarías. Ma to Ƚandios mimi, ma toƚta'a Zacarías tuya'e'. Tuya'e': 68 ¡Aƚs'najtsi'i'me ȽanDios, iƚque ƚalanDios illanc' ixanuc' Israel! Aƚtoc'iponga', tocomma aluhuaƚponga' petsi iƚne laƚ'e'eponga' laic'. Iƚniya aimalulijyaconga' illanc' ixanuc' ȽanDios. 69 ȽalanDios, iƚque iPoujna cal rey David, lapi'iponga' Ƚalunƚu'eyaconga'. Maƚque cal rey David itatahuelo iƚque. 70 Luyaipa quitine ȽanDios u'ipola' lipaxij profeta toƚta'a lo'eya. Iƚniya u'iyale'me, u'im'mola' laƚtatahueló. 71 Iƚe litaiqui' ȽanDios tuya'e' te ts'i'ic' laƚtoc'iyaconga'. San Lucas 1
  • 114.
    106 Ticua: “Cunƚu'e'molhuo'; iƚne naixtuc'opolhuo' aimulijyacolhuo'. Jouc'ano'epolhuo' laic' ailopa'a co'eyacolhuo'.” 72 Ticua: “Iya' aiquimenc'ecoyacola' laixanuc'”. Iƚne lixanuc' ȽanDios maƚniya aƚtatahueló illanc'. ȽanDios i'nujuaitsi lipaxi cataiqui', iƚe lipo'no'ipola' lixanuc'. q 73-75 Joupa inespa lunƚu'e'monga', aimalulijyaconga' iƚniya nalixtuc'oponga'. ȽanDios toƚta'a limipa ƚaƚtatahuelo Abraham. Joupa icuapa aƚpo'no'monga' pe ailopa'a caxpaiqui', jiƚpiya laxc'onƚingoƚai'me ƚalanDios. Jahuay ƚalunxajma' lihuej'me ȽanDios, aimaƚ'econayacu lixcay. Maƚmana' fa'a li'a ƚamats', jahuay laƚpitine, luyalaico'me to luyalaicopa lixanuc' ȽanDios, iƚque cal Paxi. 76 Ima' mai'hua Juan, tecui'im'mo' umprofeta. Toya'a'ma litaiqui' ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Xonca. Ima' to'huaj'me'ma ƚaƚPoujna, tolanc'e'ma lipene. 77 Tomuc'i'mola' lixanuc' ȽanDios. Toƚta'a ti'i'ma quiƚsina' ȽanDios tunƚu'e'mola', timenc'e'eco'mola' li'epa. 78 ȽanDios aƚsimponga' ninc'icuanuc'la. Tiyuf'tsi cal 'ora lapalc'o'i'monga'; ma toƚta'a lapalc'o'iponga' ȽanDios, iƚque Nopa'a lema'a. 79 Toƚta'a tulif'ena'mola' lan xanuc', maƚniya itsiya aiquepalc'o'ila'. Iƚniya tocomma amuf liƚpicuejma', ti'huaicoyi ma le'a lamaya. Aƚƚecona'monga' al c'a cane, jiƚpe aimaƚsueƚmot'ƚeconayacu. 80 Ƚamijcano ti'hua titoqui. I'i'ma acueca' lipicuejma'. Ai'a ti'e'ma lipenic' ȽanDios, iƚque Juan aiquimujyoxi. Tipa'a pe ailopa'a quiƚya'. ȽanDios tu'i'ma te litine timuj'moxi. Tuya'a'ma litaiqui' ȽanDios, tiquimf'eƚe lipimaye, iƚne lixanuc' Israel. 2 Iƚniya ƚitiné cal cuecaj quincuxepa cuftine César Augusto. Ni petsi lomana' lan xanuc' ticuxe'ela' tiyenƚe ƚiƚpiƚeloƚya' pe limajnliyota liƚtatahueló. Jiƚpiya tiniƚinginnola' liƚpuftine. 2 Toƚta'a lipangopa lan censo fa'a li'a ƚamats'. Li'ipa aimi'eyi toƚta'a. Iƚniya ƚitiné ƚincuxepa cuftine Cirenio ticuxe ƚamats' Siria. 3 Jahuay lan xanuc' itsehuo'me ƚiƚpiƚeloƚya' liƚtatahueló, iniƚinginhuo'mola' liƚpuftine. 4-5 José y María ipalunca liƚpiƚya' Nazaret lopa'a al distrito Galilea. Iye'me al distrito Judea, liƚya' Belén, tiniƚinginnola' jiƚpiya liƚpuftine. Iƚe liƚya' Belén ipiƚya' ƚitatahuelo José, iƚque cal rey David. Iƚniya José y María inonc'opoƚtsi temalƚi'me. Aiquejonƚiyoƚtsi. María innay. 6 Mimana' liƚya' Belén, ixhuaitsi litine tipajnta ƚi'hua María. 7 Jiƚpiya ipo'no'ma cal te'a ƚi'hua, iƚque amijcano. Iju'e'ma quijahua', unaj'mi'ma pe lotetsoyopa linneja. José y María epi'impola' lajut'ƚ pe loxmaipa linneja. Locuena San Lucas 1​, ​2
  • 115.
    107 lajut'ƚ imanna xanuc',ailopa'a comanc'eyacu. 8 Maƚpiya liƚya' Belén, ma' ahuejnca, timana' nohuic'ipá mot'ƚ. Iƚe lipuqui' comana' ƚimuc'o', ti'eyi cuenna liƚmot'ƚ. 9 Pe lomana' iƚniya nohuic'ipá mot'ƚ icuai'ma anuli ƚepaluc caƚ'Ailli' ȽanDios. Epalc'o'i'mola' al cueca' al paxi lipepalc'o' ȽanDios. Lixim'me, ixpailij'mola' juaiconapa. 10 Ƚapaluc quema'a ipalaic'o'mola', timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Cu'i'molhuo' al c'a li'ipa. Ni petsi lomana' lan xanuc' tixoj'ma quileta. 11 Itsiya jiƚpe liƚya' pe lipajnyota cal rey David, maƚpiya ipajnta Ƚonƚu'eyacolhuo'. Iƚque aCristo ƚaƚPoujna. 12 Jiƚpe liƚya' toƚsinna ƚaca'hua camijcano, iju'eya quijahua', tunouya pe lotetsoyopa linneja. Toƚsintsa toƚta'a ti'i'ma coƚsina' lainu'ipolhuo' al ƚinca. 13 Aiquicoƚ'ma ixim'me axpela' lapaluc' quema'a icuai'me jiƚpiya pe lopa'a ƚapaluc ƚummepa ȽanDios. Iƚniya tix'najtsi'iyi ȽanDios ticuayi: 14 Jahuay nomana' xonca al toncay lema'a tix'najtsi'iƚe ȽanDios, timiƚe: Ima' manDios, ƚinca umCueca'. Lan xanuc' nomana' li'a ƚamats', iƚniya pe latenƚcocopa ȽanDios, aimixhueƚmot'ƚecona'me. 15 Lapaluc' quema'a ipailinamma lema'a. Nohuic'ipá mot'ƚ ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi: ―¡Cuej! ¡Ƚepá liƚya' Belén! ȽaƚPoujna ȽanDios joupa aƚmiponga' te ts'i'ic' li'ipa. ¡Ƚepá, aƚsinna! 16 Aiquicoƚ'mola' iye'me. Licuaitsa Belén ixintsa María jouc'a José jouc'a ƚacapími', iƚque tunouya petsi lotetsoyopa linneja. 17 Liximpá ƚapími' nohuic'ipá mot'ƚ uya'a'me limipola' ƚapaluc quema'a, iƚque ipalaicopa ƚacapími'. 18 Lan xanuc' licuej'me loya'apa nohuic'ipá mot'ƚ ticuayi: “¡Xinƚa'! Acueca' li'ipa.” 19 María ailopa'a quicuapa. Jahuay ti'nujuaitsi. Itine itine ti'nujuaitsi, timiyoxi: “Toƚta'a toƚta'a li'ipa”. Aiquimenc'ejma. 20 Nohuic'ipá mot'ƚ ipailinamma, ticuaita pe lomana' liƚmot'ƚ. Miyeyi lane tix'najtsi'iyi ȽanDios. Tix'najtsi'iyi liximpa, tix'najtsi'iyi lataiqui' licuejpa. Ticuayi: “ManDios, acueca' ima', acueca' lof'epa”. 21 Lixhuaitsi al paico quitine i'e'me circuncidar ƚamijcano, ipo'no'i'me quiseña licuerpo. Ecui'im'me Jesús. Toƚta'a laftine ƚapaluc quema'a lu'ipa ma quinnay María. 22 María ihuejco'ma litaiqui' Moisés, i'huej'moxi. Lixhuaita iƚniya ƚitiné María y José ileco'me ƚa'hua Jesús, i'hua'a'me al cuecaj xoute' lopa'a Jerusalén. Timuc'ita ȽanDios ƚaƚPoujna, tipaxneƚa'. 23 Ti'e'eta ma to licuxepa ƚaƚPoujna ȽanDios. Iƚe lataiqui' liniƚijmpa Moisés, tuya'e': “Cal te'a ƚo'hua ƚopajnya, iƚque i'huexi ȽanDios”. 24 Jouc'a titsufcota ma to loya'apa lataiqui' petsi liniƚijmpa locuxepa ȽanDios. Jiƚpe ticua: “Totsufco'ma oquexi' laijcucú, o oquexi' lan jaƚmu'”. 25 Jiƚpe al cuecaj quiƚya' Jerusalén tipa'a anuli cal xans cuftine Simeón. Iƚque aƚijca xans, ihuequi jahuay locuxepa ȽanDios. I'huaijma ticuaitsi litine ȽanDios acueca' titoc'iconatsola' lixanuc', iƚniya ixanuc' Israel. Cal Espíritu San Lucas 2
  • 116.
    108 Santo ticuxe lipicuejma'.26 Iƚque cal Espíritu Santo joupa lu'ipa: “Toxim'ma cal Cristo. Toxim'ma ai'a tima'mo'.” 27 Cal Espíritu Santo umme'ma Simeón ti'huaƚa' al cuecaj xoute'. Maƚpiya al 'hora icuaitsa José y María, iƚejma ƚa'hua Jesús. Ti'e'me ma to micua locuxepa ȽanDios. 28 Simeón lixim'ma ƚa'hua Jesús ipulai'ma, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, timi: 29 ManDios maiPoujna: Itsiya lapi'iƚa' lane, iya' aicaxhueƚcoconaya, aƚmanƚa'. Joupa enanƚpa lotaiqui' ima' lalu'ipa. 30 Cahuelonge iƚca'a ƚomummepa, iƚca'a Ƚalunƚu'eyaconga'. 31 Mummepa, icuai'ma fa'a li'a ƚamats'. Ni petsi lomana' lan xanuc' ti'iƚa' quiƚsina' toƚta'a li'ipa. 32 Iƚque Epalc'o', tepalc'o'i'mola' liƚpicuejma' lan xanuc', iƚne aimimetsaicohuo' ima' manDios. Illanc' oxanuc', ima' malanDios, iƚque lixoc'i'monga' acueca' calata. Aƚnes'me: “Illanc' ixanuc' Israel, iƚque aƚpiƚya' xans”. 33 José jouc'a qui'máma' Jesús ticuayi: “¿Te copalaicocopa toƚta'a ƚa'hua? Aicaƚcueca.” 34-35 Simeón ipaxne'mola', timi María qui'máma': ―ȽanDios joupa ixpic'epa lo'iya iƚca'a ƚo'hua. Ummepa fa'a li'a ƚamats' ȽanDios tipa'a lomuc'iyacola' lan xanuc'. Iƚne aimepenufyacu, tinesc'e'me. Ima' jouc'a toteƚco'ma acueca' cumla, toxim'ma to lix'ay al cutsilo titsufai'ma ƚomunxajma', tixcai'e'mo'. ’Hualca aimetenƚcocoyacola' ƚo'hua, iƚne tejac'mola'. Hualca tetenƚcoco'mola', iƚne tuyalaico'me al c'a. Jiƚpe tixinim'me te ts'i'ic' liƚpicuejma' axpela' lan xanuc', iƚne ixanuc' Israel. Timuj'moƚtsi ja'ni ac'a o ja'ni ixcay liƚpicuejma'. 36 Iƚniya ƚitiné tipa'a jiƚpiya al cuecaj xoute' anuli ƚaca'no' lipuftine Ana. Qui'ailli' cuftine Fanuel, joupa imanapa. Ƚitatahuelo cuftine Aser. Ƚaca'no' Ana aprofeta, tuya'e' lixpic'epa ȽanDios. Joupa itojnapa caca'no'. Iƚque Ana apotsate, ilecopoƚtsi ƚipe'ailli' acaitsi camats', joupa imanapa. 37 Itsiya ixhuaita amalpuj nuxans malpuj camats' apotsate. Aimipamma al cuecaj xoute'. Itine ipuqui' jiƚpiya texc'onƚu. Aimitesma, tipalaic'o ȽanDios. 38 Mipalay toƚta'a Simeón icuaitsi jiƚpiya Ana. Ixintsi ƚahuac'hua Jesús, ix'najtsi'i'ma ȽanDios. Jiƚpe al cuecaj xoute' timana' lan xanuc' ts'iƚ'huaijma ȽanDios tunƚu'eƚa' lipiƚya' Jerusalén. Ticuayi: “Aimaƚcuxecona'monga' laƚ'eponga' laic'”. Ana ipalaic'o'mola' jahuay iƚniya, ipalaico'ma Jesús. 39 Jiƚpe al cuecaj xoute' José y María i'e'me locuxepa ȽanDios, enant'ƚipá jahuay. Lijou'ma ipailinamma, icuaitsa Nazaret liƚpiƚya' lopa'a al distrito Galilea. 40 Ƚamijcano ti'hua titoqui, jouc'a lipicuejma'. ȽanDios ti'hua tipaxne. 41 Amats' amats' micuaita al juic Pascua José jouc'a qui'máma' Jesús tiyeyi liƚya' Jerusalén. 42 Ixhuaitsi Jesús imbamaj coque' ƚemats' itse'me al juic ma to liƚ'ejma'. San Lucas 2
  • 117.
    109 Ileco'me Jesús. 43 Lijou'maal juic Jesús ipanenni Jerusalén. José y qui'máma' Jesús aiquiƚsina'. Tiyeyi lane ticuainata liƚpiƚya'. 44 Ticuayi: “Laƚpimaye iƚejmale Jesús”. Anuli litine tiyeyi lane. Lijou'ma ehue'me Jesús. Ehue'me pe loyepa liƚpimaye, jouc'a limetsaicoyoƚtsi. 45 Aiquixim'me. Ipailiconamma. Icuaicontsa Jerusalén ehuetsa jiƚpe. 46 Ehuehuo'me afane' quitine. Ixinghuona'me jiƚpe al cuecaj xoute' pe lomana' lan tsilaj comxiye. Tiquimf'ela', ticuis'ela'. 47 Jahuay noquimf'epá timiyoƚtsi: “¡Xinƚa'! Acueca' lipicuejma'. Ac'a juaiconapa titalai'e.” 48 Lixim'me qui'máma' y José ticuayi: “¿Te qui'ipa? ¿Te co'ecopa toƚta'a?” Quimáma' timi: ―Mai'hua, ¿te caƚ'ecoponga' toƚta'a? Co'ailli' jouc'a iya' juaiconapa lahuehuo'. Aƚsueƚcoyi juaiconapa. 49 Jesús timila': ―Imanc', ¿te calahuecopa? Ticuicomma iya' capajm'ma lejut'ƚ cai'Ailli'. ¿Te aga aicoƚsina' iƚta'a? 50 Iƚniya aiquiƚcuec'e lomipola'. 51 Lijou'ma, iyena'me jouc'a Jesús. Icuainatsa liƚpiƚya' Nazaret. Jesús ihuejco'mola'. Qui'máma' aiquimenc'ecojma li'ipa. Jahuay i'huejpa lipicuejma'. 52 Jesús ti'hua titoqui. Ti'hua ti'i xonca acueca' lipicuejma'. Etenƚcoco'ma ȽanDios, lan xanuc' jouc'a etenƚcoco'mola'. 3 1-2 Juan, i'hua Zacarías, mipa'a pe ailopa'a quiƚya' ȽanDios ipalaic'o'ma, u'i'ma te ts'i'ic' lo'eya. Iƚniya ƚitiné ixhuaitsi imbamaj maque' camats' micuxe cal cuecaj quincuxepa cuftine Tiberias César. Poncio Pilato ticuxe al distrito Judea; Herodes ticuxe al distrito Galilea; Felipe ipima Herodes, ticuxela' lan distrito Iturea jouc'a Traconite. Lisanias ticuxe al distrito Abilinia. Mimana' lan tsila' la'aillí Anás y Caifás ȽanDios ipalaic'opa Juan. 3 Juan ihuejcopa limipa ȽanDios, ipanamma pe lopa'a, ti'hua jahuay ƚamats' ƚemaj panaj Jordán. Tuya'e', tu'ila' lan xanuc': ―Toƚsuej'menanca loƚ'epa lixcay. Tijouƚa' capo'i'molhuo'. ȽanDios tiƚonc'e'ena'molhuo' loƚjunac'. 4 Luyaipa quitine cal profeta Isaías inescopa Juan, uya'a'ma te ts'i'ic' lo'eya iƚque. Toƚta'a tuya'e' litaiqui' liniƚingiya lije'e, ticua: Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e' anuli cal xans, tu'ila' lan xanuc': “Toƚƚanc'eƚe lipene ƚaƚPoujna, toƚ'e'eƚe aƚijca lane pe loyaicoya. 5 Jahuay ƚiculhuay tima'nim'me, jahuay ƚijualay ti'oquehuo, lan juentsolay ƚaneya ti'ina'mola' ƚijca, ƚaneya petsi juaiconapa capic, tilajn‑na'mola'. 6 Jahuay lan xanuc' tixim'me ȽanDios munƚu'ela' lixanuc'.” 7 Icuaiyunca axpela' lan xanuc' iƚpic'a tepo'itsola' Juan. Juan timila': ―Imanc' ti'onƚcospolhuo' to lacaƚpo'. A'ijc'a lonƚ'ejma'. ¿Naitsi limipolhuo' toƚcuaiyunca tolapoƚe? Imanc' toƚcuayi: “Lapo'itsonga'. Toƚta'a aimaƚteƚco'me al cueca' cateƚcoya locuaicoya.” 8 ’Iya' camilhuo': Ja'ni oƚpic'a tolunƚul―le, tonƚ'eƚe San Lucas 2​, ​3
  • 118.
    110 al c'a mato mi'eyi petsi al ƚinca lixhuej'menamma. Aimoƚnescona'me: “Abraham aƚtatahuelo. Iƚque aimalacani'eyaconga'.” Camilhuo': ȽanDios aimehue'e' lixanuc'. Iƚna'a lapic' nipajnya ti'e'e'mola' inaxquej Abraham. 9 ȽanDios ti'onƚicolhuo' to al 'ec. Joupa ipo'nompa ƚatef'conyacu huejnca ƚime al 'ec. Ja'ni ixcay ƚi'as, tixanc'onata ƚunga. 10 Lan xanuc' icuis'e'me, timiyi: ―¿Te caƚ'eyacu illanc'? 11 Juan italai'e'e'mola', timila': ―Ja'ni tipa'a oque' lotsamalo, anuli tommi'iƚa' petsi aiqui'hueca. Ja'ni tipa'a ƚofteja, tapi'i'ma pe ailopa'a coteja. 12 Jouc'a icuaiyunca lin'najts'i'iyale, iƚpic'a tepo'itsola' Juan. Icuis'e'me, timiyi: ―Momxi, illanc', ¿te caƚ'eyacu? 13 Juan timila': ―Toƚ'najtsi'iyaleƚe al ƚijca. Aimoƚfel'miyale'me. 14 Jouc'a lan soldado icuaiyunca, icuis'e'me, timiyi: ―Illanc', ¿te caƚ'eyacu? Timila': ―Aimoƚnantsej'mola' lan xanuc'. Aimoƚcuf'mola' lan xanuc' petsi ailopa'a co'epa. Tetenƚcocotsolhuo' lo'najtsempolhuo'. 15 Lan xanuc' timiyoƚtsi: ―¿Te co'iya itsiya? ¿Naitsi xans iƚca'a Juan? ¿Te iƚca'a aCristo, iƚque Ƚommeya ȽanDios? 16 Juan timila': ―Iya capo'icolhuo' aja'. Ticuaihuo ocuena iƚque xonca acueca'. Iya' aimaƚ'onƚspa to iƚque. Aimi'iya cuhuaƚc'e'eya lic'eji'. Iƚque tepo'ico'molhuo' cal Espíritu Santo jouc'a ƚipaƚ cunga. 17 Iƚque ticuaiyunni ti'onƚcospa to cal xans nofusya ƚitrigo. Ti'noƚ'ma lofuscoya, tequeyaf'ma ƚitrigo, tiƚojm'ma ƚipifuc cal trigo. Cal c'a trigo ti'huejnata lihua. Ƚipifuc tipi'enghua petsi ƚunga aimipica. 18 Toƚta'a Juan ixc'ai'i'mola' lan xanuc'. Ti'hua tixc'ai'ila'. Jouc'a tu'ila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 19 Juan jouc'a ixc'ai'i'ma Herodes. Iƚque Herodes exic'e'epa ƚipeno ƚipima. Ƚaca'no' cuftine Herodías. Juan itale'ma Herodes toƚta'a li'epa. Jouc'a titale jahuay nixpiya lo'epa. 20 Herodes i'e'ma xonca acueca', itats'etsi Juan, i'nicotsi lacarza. 21 Ai'a titats'em'me Juan iƚque tepo'ila' lan xanuc'. Mepo'iyale icuaitsi Jesús. Jouc'a epo'i'ma. Jesús mijoc'i ȽanDios eximma lema'a. 22 Cal Espíritu Santo imunni ihuoxaf'caitsi Jesús. Iƚque cal Espíritu lixans to anuli cal ja'mu'. Lema'a tipalay, timinni Jesús: ―Ima' ai'Hua ca'ehuo' capic'a juaiconapa. Latenƚma lopicuejma' jouc'a lo'ejma'. 23 Lipango'ma Jesús lipenic' ixhuaita to anuxans quimbama' ƚemats'. Lan xanuc' ticuayi i'hua José. Ƚi'ahuelo José cuftine Elí. 24 Elí i'hua Matat, Matat i'hua Leví, Leví i'hua Melqui, Melqui i'hua Jana, Jana i'hua José, 25 José i'hua Matatías, Matatías i'hua Amós, Amós i'hua Nahum, Nahum i'hua Esli, Esli i'hua Nagai, San Lucas 3
  • 119.
    111 26 Nagai i'huaMaat, Maat i'hua Matatías, Matatías i'hua Semei, Semei i'hua Josec, Josec i'hua Judá, 27 Judá i'hua Joanán, Joanán i'hua Resa, Resa i'hua Zorobabel, Zorobabel i'hua Salatiel, Salatiel i'hua Neri, 28 Neri i'hua Melqui, Melqui i'hua Adi, Adi i'hua Cosam, Cosam i'hua Elmodam, Elmodam i'hua Er, 29 Er i'hua Josué, Josué i'hua Eliezer, Eliezer i'hua Jorim, Jorim i'hua Matat, 30 Matat i'hua Leví, Leví i'hua Simeón, Simeón i'hua Judá, Judá i'hua José, José i'hua Jonam, Jonam i'hua Eliaquim, 31 Eliaquim i'hua Melea, Melea i'hua Mena, Mena i'hua Matata, Matata i'hua Natán, 32 Natán i'hua Davíd, Davíd i'hua Isaí, Isaí i'hua Obed, Obed i'hua Booz, Booz i'hua Sala, Sala i'hua Naasón, 33 Naasón i'hua Aminadab, Aminadab i'hua Admin, Admin i'hua Arni, Arni i'hua Esrom, Esrom i'hua Fares, Fares i'hua Judá, 34 Judá i'hua Jacob, Jacob i'hua Isaac, Isaac i'hua Abraham, Abraham i'hua Taré, Taré i'hua Nacor, 35 Nacor i'hua Serug, Serug i'hua Ragau, Ragau i'hua Peleg, Peleg i'hua Heber, Heber i'hua Sala, 36 Sala i'hua Cainán, Cainán i'hua Arfaxad, Arfaxad i'hua Sem, Sem i'hua Noé, Noé i'hua Lamec, 37 Lamec i'hua Matusalén, Matusalén i'hua Enoc, Enoc i'hua Jared, Jared i'hua Mahalaleel, Mahalaleel i'hua Cainán, 38 Cainán i'hua Enós, Enós i'hua Set, Set i'hua Adán, Adán i'hua ȽanDios. Joupa icula'apa. 4 Jesús ipainamma pe lopa'a al panaj Jordán, cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma'. Maƚque cal Espíritu i'hua'a'ma pe ailopa'a quiƚya', ailopa'a xanuc'. 2 Mipa'a jiƚpe ƚonta'a Satanás ehuai'ma. Oquej nuxans quitine oquej nuxans quipuqui' icoƚ'ma lehuaipa. Jahuay iƚniya ƚitiné aiquitesma. Lixhuaitsi iƚne ƚitiné unle'enni juaiconapa. 3 Ƚonta'a timi: ―Ima' ja'ni i'Hua ȽanDios tocuxe'etsi iƚca'a ƚapic. Tomiƚa': “To'exoxi ca'i”. 4 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Ƚoteja cal xans aimites'miya lipitine. Ticuicomma jouc'a jahuay litaiqui' lonespa ȽanDios.” 5 Lijou'ma ƚonta'a ileco'ma anuli ƚi'nof'quiya quijuala. Jiƚpe imuc'i'ma San Lucas 3​, ​4
  • 120.
    112 nulemma jahuay lantsilaj nación lomana' li'a ƚamats'. 6 Timi: ―Capi'i'mo' comane, tocuxena'ma jahuay iƚna'a. Timetsaicom'mo' umcuecaj xonca. Itsiya iya' cacuxela', joupa lapi'impa laimane. Ja'ni caxpic'eƚa' ticuxeƚa' ocuena iya' capi'i'ma quimane, iƚque ticuxena'ma. 7 Ima' ma le'a laxc'onƚingaiƚa', tijouƚa' tocuxena'ma jahuay. 8 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Ima' monta'a to'huanƚa'. Al Paxi Liniƚingiya ticua: “Taxc'onƚingaiƚa' ȽanDios, iƚque omenDios. Ma le'a iƚque tomi'ma: Ima' umCueca'.” 9 Lijou'ma ƚonta'a i'hua'a'ma liƚya' Jerusalén. Icuai'etsi pe lopa'a al cuecaj xoute', xonca al toncay. Jiƚpe ecaxu'ma, timi: ―Ima', ja'ni i'Hua ȽanDios taiyuƚa' al 'ocay. 10 Al Paxi Liniƚingiya ticua: ȽanDios tumme'mola' lepaluc' quema'a, titoc'i'mo', ti'e'mo' cuenna. 11 Tipulnuf'mo' liƚmane, toƚta'a lapic' cane ailopa'a co'eyaco'. Aimixcai'eyaco'. 12 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Jouc'a ticua: “Aimahuai'ma ȽanDios; iƚque omenDios.” 13 Ƚonta'a lijou'nepa lehuaipa Jesús ipo'nona'ma quituca'. Aimehuaiconaya. 14 Jesús ipainamma, icuaita al distrito Galilea. Jiƚpe ixinguf'moxi acueca' lipaxnepa cal Espíritu Santo. Jiƚpe ƚamats' ni petsi lomana' lan xanuc' iƚniya icuej'me lo'epa, lonespa Jesús. 15 Ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' judío, jiƚpiya timuc'iyale. Jahuay ticuayi ac'a lipicuejma'. 16 Icuaitsi liƚya' Nazaret pe litojyopa. Jiƚpe i'e'ma ma to mi'ay. Litine conxajya itsufai'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Ecax'ma tixhue'ma al Paxi Liniƚingiya. 17 Ini'im'me lijuisquiya je'e liniƚingiya litaiqui' cal profeta Isaías. Ux'malaif'ma al je'e, tixhuef'i'mola' liniƚingiya, ticua: 18 ȽanDios alapi'ipa ƚi'Espíritu Santo. Aƚ'huijf'epa, aƚfajpa cu'itsola' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tiquimf'eƚe lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Lummepa camitsola' litats'ila': “Cuhuaƚna'molhuo'”. Jouc'a cu'itsola' lan fohue: “Caxaƚ'mena'molhuo', tolahuetsalena'me”. Pe noximpá ipime lapajnya quiƚonc'e'e'mola' cal cunta. 19 Alummepa camitsola' lan xanuc': “Itsiya ƚinca ȽanDios titoc'i'molhuo', tepenuf'molhuo'”. 20 Lijoupa lu'ipola' iƚiya, ijuitsaf'ina'ma al je'e, ini'ina'ma notoc'iyalepa jiƚpe lajut'ƚ. Icutshuaina'ma. Jahuay nomana' jiƚpe lajut'ƚ tehuelojnyi Jesús. 21 Iƚque timila': ―Imanc' joupa oƚcuejpá iƚe laixhuepa. Itsiya enanƚcopa jiƚe lataiqui' liniƚiya. 22 Jahuay etenƚcoco'mola' lonespa Jesús. Icuaitsi quiƚpic'a. Ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi: ―Iƚque, ¿te ma aƚinca i'hua José? o ¿a'i? 23 Jesús timila': ―Imanc' aƚmi'ma: “Ima' oxina' ƚafxi, ¡toxaƚ'mexoxi cotuca'!” San Lucas 4
  • 121.
    113 Aƚmi'ma: “Aƚcuejpá lo'epaliƚya' Capernaum. Jouc'a to'eƚa' toƚta'a jifa'a lopiƚya'.” 24 Jouc'a timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ja'ni anuli cal profeta ticuaitsi ma lipiƚya', aimepenufyacu. 25 ’Ƚitiné lipajmpa cal profeta Elías fa'a li'a ƚamats' uyaipa afane' camats' y onƚca aiquicuic'. Jahuay ƚamats' i'ipa cumemma. Jiƚpe ƚamats' Israel pe lopa'a Elías timana' axpela' lacaƚ'no' lam potsateya. 26 ȽanDios aicummaic' Elías pe lomana' iƚniya lacaƚ'no'. Umme'ma ti'huaƚa' locuenaj nación, liƚya' Sarepta, pu'hua titoc'ita anuli ƚaca'no' apotsate. Iƚe liƚya' Sarepta ahuejnca al cuecaj quiƚya' cuftine Sidón. 27 ’Ƚitiné lipajmpa cal profeta Eliseo fa'a ƚamats' Israel, timana fa'a axpela' lan xanuc' titeƚcoyi al cuana lepra. Iƚne lafcualƚay ailopa'a quixaƚcopa. Anuli ƚafcuana cuftine Naamán qui'huayomma ocuena camats' cuftine Siria, ƚinca ixaƚcona'ma iƚque. 28 Liquimf'epa toƚta'a locuapa Jesús lan xanuc' nomana' jiƚpiya lajut'ƚ, jahuay ixtulenca juaiconapa. 29 Itsolinanca, i'noƚ'me Jesús, ipa'a'me lema quiƚya'. Liƚya' copa'a letefcaic' quijuala. I'hua'a'me li'huesca ƚijuala, teca'nita liculhuo. 30 Jesús uyaico'ma nolojmay xanuc', i'huana'ma. 31 Icuaitsi liƚya' Capernaum, lopa'a al distrito Galilea. Litine conxajya imuc'i'mola' lan xanuc'. 32 Imetsaico'me acueca' comxi. Ixim'me tipa'a limane, al c'a timuc'iyale. 33 Lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' jiƚpe tipa'a anuli cal xans itsufaipa conta'a. Cal xans ija'a'ma ujfxi, timi Jesús: 34 ―Ima' cunJesús, mas Nazaret, ¿te cotsufaicomma pe laƚmana' illanc'? ¿Ja'ni ocuaiyoco'ma aƚjou'netsonga'? Aƚpo'notsonga' caƚtuca'. Iya' nimetsaicohuo' naitsi ima'. Ima' umPaxi, co'huayomma ȽanDios. 35 Jesús itale'ma ƚonta'a, timi: ―¡Ti‑ch'ixcotso'! ¡Taipanni iƚca'a cal xans! Mehuelojnyi jahuay lan xanuc' ƚonta'a eca'ni'ma cal xans ƚamats', ipananni. Aiquixcai'e cal xans. 36 Lan xanuc' ixpailij'mola', timiyoƚtsi: ―¿Te cataiqui' jiƚta'a? Iƚque cal xans ti'hua limane ticuxe'ela' lontahue, iƚniya tilipalnamma. 37 Jahuay iƚe ƚamats' ni petsi lomana' lan xanuc' icuej'me lo'epa jouc'a lonespa Jesús. 38 Jesús ipanni jiƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. I'hua'ma itsufai'ma lejut'ƚ Simón. Jiƚpe ƚi'maco Simón tunouya textafque, tepi'i ƚinu' juaiconapa. Ixa'hue'me Jesús titoc'iƚa' jiƚque ƚaca'no'. 39 Jesús icuaitsi pe lopa'a ƚaca'no' ƚaxtafpa, ic'ommai'ma itale'ma ƚipinu'. Ƚipinu' iƚojn‑na'ma. Aiquicoƚ'ma, ƚaca'no' itsahuenanni, ites'mi'mola' lan xanuc'. 40 Joupa if'acoƚaipa cal 'ora, lan xanuc' iƚejma jahuay lilefcualƚay pe lopa'a Jesús, ituca' ituca' liƚcuana. Jesús ixpayaf'mola' anuli anuli, ixaƚ'mena'mola'. 41 Axpela' lontahue ipalumma lafcualƚay. Iƚne lontahue tija'ayi timiyi: San Lucas 4
  • 122.
    114 ―Ima' i'Hua ȽanDios. Jesúsitale'mola'. Timila': ―Aimoluya'acona'me toƚta'a. Iƚniya iƚsina' naitsi Jesús, iƚque cal Cristo. 42 Lihuequi litine liƚic'ejma Jesús ipanni i'hua'ma petsi ailopa'a quiƚya'. Lan xanuc' tehueyi. Ixim'me, timiyi: ―Aimo'huana'ma, topajnla' fa'a laƚpiƚya'. 43 Jesús timila': ―Iya' ai'huanapa cuyaicota ocuenaye quiƚeloƚya'. Jouc'a cu'itola' iƚniya lan xanuc': “ȽanDios cal Rey tijoc'ila' lixanuc' tihuejcoƚe”. ȽanDios alummepa toƚta'a ca'eƚa'. 44 Lijou'ma i'huana'ma. Jiƚpiya ƚilemats' lan xanuc' judío ni petsi lomana' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' ti'hua tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 5 Anuli litine Jesús tecaxu ƚema al cuecaj quin'nuhua' Genesaret, jouc'a lacui'impa lin'nuhua' Galilea. Axpela' lan xanuc' efoƚya jiƚpiya tiquimf'eyi mu'ila' litaiqui' ȽanDios. Titants'iyi Jesús. 2 Jesús ixim'ma tipa'a oque' lam barco jiƚpe ƚema caja. Liƚpoujnalá ailomana', imulumma tipajyi ƚiƚxami. 3 Jesús if'aj'ma anuli al barco, iƚe libarco Simón. Ixahue'epa Simón tiƚoc'ai'eƚa' nihuata libarco. Toƚta'a i'e'ma. Jesús micutsu jiƚpe al barco timuc'ila' lan xanuc' nomana' ƚema caja. 4 Lijoupa limuc'iyalepa, timi Simón: ―Ima' jouc'a lof'as lin'noƚpá catuye toƚ'hua'aƚe al barco. Toƚcuaitsa nolojmay caja tolacajm'mita ƚoƚxami, ti'nijmoƚaita latuye. 5 Simón italai'e'e'ma, timi: ―Momxi, aƚ'epá canic' jahuay lipuqui'. Aicaƚ'noƚi. Itsiya ima' aƚminga': “Tolacajm'mita ƚoƚxami”. Ne', ima' aƚcuxe'enga', lihuejco'mo'. Cacuxe'etola' laipin'noƚpá catuye tecajm'mita ƚiƚxami. 6 Ecajm'mihuo'me ƚiƚxami, imantsi catuye, coƚa' tits'aƚquehuo. 7 Liƚf'as quin'noƚpá catuye timana' locuenaj barco. Simón jouc'a liƚejmale ijoc'i'me iƚniya ticuaiyunca titoc'im'mola'. Icuaitsa imantsola' catuye loquej lam barco. Juaiconapa icuntaj'mola' lam barco, coƚa' ti'nijmoƚecu laja'. 8 Lixim'ma toƚta'a Simón Pedro exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús, timi: ―Maipoujna, aƚpo'noƚa' caituca'. Iya' ninxans juaiconapa acueca' laijunac', catay calaic'ata maƚejmaleyacu. 9 Simón jouc'a liƚejmale nomana' jiƚpe libarco ixpailij'mola' juaiconapa liximpá i'noƚ'me axpela' latuye. 10 Liƚejmale Simón nomana' locuenaj barco, iƚne Jacobo y Juan inaxque' Zebedeo, jouc'a ixpailij'mola'. Jesús timi Simón: ―Aimixpaij'mo'. Capi'i'mo' locuena copenic'. Aimahueconayacola' latuye. Tahuetola' lan xanuc' lihuejla' iya'. 11 I'hua'a'me liƚbarco ƚema caja. Ipo'no'me jahuay, ihuej'me Jesús. 12 Mipa'a Jesús anuli liƚya' icuaiyunni anuli cal xans tipa'a licuana cuftine lepra. Jahuay licuerpo imanna cahuí. Ixim'ma Jesús ic'ommof'cai'ma ƚamats', tixahue'e titoc'iƚa', timi: ―Maipoujna, ima' nipajnya latufc'enƚa', caxinxoxi aƚ'inƚa' limpio. ¿Ja'ni to'e'ma? San Lucas 4​, ​5
  • 123.
    115 13 Jesús i'nij'ma limane,iƚaf'ma ƚafcuana, timi: ―Ca'e'ma, ti'intso' limpio. Aiquicoƚ'ma iƚojn‑na'ma lehui. 14 Jesús ixc'ai'i'ma, timi: ―Aimo'itola' lan xanuc' te ts'i'ic' li'ipo'. Nij naitsi mi'iya quixina'. To'huaƚa', tomujxoxi ƚa'ailli'. Moisés joupa icuxepa te ts'i'ic' mitsufcoyacu iƚniya pe lixaƚconapola' liƚcuana iƚe alepra, ima' totsufcotsi jouc'a. Toƚta'a aƚsim'monga' lihuejcoyi iƚe lataiqui'. 15 Tama Jesús timi: “Nij naitsi mi'iya quixina'”, lan xanuc' xonca icuej'me lo'epa. Icuaiyunca axpela' lan xanuc'. Iƚpic'a tiquimf'eƚe Jesús lomuc'iyalepa, iƚpic'a tixaƚ'menatsola' liƚcuana. 16 Camna, camna Jesús tijuc'iyoxi. Itsehuo'ma pe ailopa'a quiƚya', pe ailopa'a xanuc', jiƚpe tipalaic'o qui'Ailli'. 17 Anuli litine timuc'ila' lan xanuc'. Jiƚpe timana' lan xanuc' fariseo, jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚniya quiyouyomma jahuay ƚiƚeloƚya' al distrito Galilea, jouc'a al distrito Judea, jouc'a al cuecaj quiƚya' Jerusalén. Jiƚpiya ȽanDios timuqui lipepaxi, Jesús tixaƚ'menala' lafcualƚay. 18 Icuaiyunca hualca lan xanuc' iƚtaic' anuli ƚuhuaqueya xans, tunaf'ya ƚihuijm‑ma'. Ehue'me te co'iya muyai'eyacu ƚiƚpefcuana ticuai'etsa pe lopa'a Jesús. 19 Jiƚpe efot'ƚeyoƚtsi axpela' lan xanuc' aimi'iya mitsufai'eyacu. If'ajli'me al toncay lajut'ƚ, enai'e'me luhua'e cajut'ƚ, jiƚpiya ecajnco'me ƚuhuaqueya xans. Ecajmpá to qui'ic' ƚihuijm‑ma' nolojmay xanuc', maƚpe pe lopa'a Jesús. 20 Jesús ixim'mola' ti'huaiyijnyi tixaƚ'mena'ma cal xans, timi: ―Maipima, lojunac' joupa iƚojn‑napa. 21 Lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ticuayi liƚpicuejma': “¿Naitsi iƚca'a cal xans? Ti'e'eyoxi to ȽanDios. Ma le'a ȽanDios tiƚonc'e lajunac', iƚca'a a'i.” 22 Jesús ixina' toƚta'a ticuayi liƚpicuejma'. Icuis'e'mola': ―Imanc', ¿te coƚnescopa toƚta'a loƚpicuejma'? 23 ¿Ja'ni toƚsinyi ipime iƚiya laimipa cal xans: “Lojunac' joupa iƚojn‑napa”? Ja'ni camiƚa': “Totsahuenni, to'huaƚa'”, ¿te toƚsim'me a'i quipime iƚe lataiqui'? 24 Itsiya camuc'i'molhuo' icueya laimane. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma quiƚonc'e'e'mola' liƚjunac' lan xanuc'. Timi ƚuhuaqueya xans: ―Totsahuenni. Tonif'la' ƚohuijm‑ma'. To'huanƚa' lomejut'ƚ. 25 Mehuelojnyi jahuay lan xanuc' aiquicoƚ'ma, cal xans itsahuenanni, ecaxna'ma. Inif'ma ƚihuijm‑ma', i'huana'ma lejut'ƚ, tix'najtsi'i ȽanDios. 26 Jahuay nomana' jiƚpe lajut'ƚ tocomma tipailo liƚpicuejma'. Ixim'me juaiconapa acueca' li'e'ma Jesús. Ix'najtsi'i'me ȽanDios. Ixpailij'mola', timiyoƚtsi: ―Itsiya aƚsimpá acueca' li'ipa. 27 Jesús ipanni jiƚpe i'hua'ma, ixim'ma anuli ƚin'najtsi'iyale cuftine Leví, ticutsu pe lo'najtsi'iyaleyompa. Jesús timi: ―Lihuejla'. 28 Leví itsahuenni, ipo'no'ma jahuay, ihuej'ma Jesús. San Lucas 5
  • 124.
    116 29 Jiƚpe lejut'ƚ Levíi'eyo'ma lijuic Jesús. Jiƚpe Jesús titetsoyi ts'ilihuequi jouc'a axpela' lin'najtsi'iyale jouc'a ocuenaye xanuc'. 30 Jiƚpiya timana' lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, iƚniya tihuejcoyi liƚ'ejma' lam fariseo. Tixtuc'oyi Jesús. Timinnila' ts'ilihuequi: ―Imanc', ¿te coƚtetsocopa, te coƚsnacopa anuli lin'najtsi'iyale y locuenaye lan xanuc', iƚne aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios? 31 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Lan xanuc' pe ailopa'a quiƚcuana aimicuicomma no'eyacola' cafxi. Laxtafpola' ƚinca ticuicomma no'eyacola' cafxi. 32 Iya' aicuaicoco'ma cajoc'itsola' ts'iƚtaic' quiƚjunac', tixhuej'menanca. Aicajoc'ila' pe ailopa'a quiƚjunac'. 33 Lijou'ma, timiyi Jesús: ―Ts'ilihuequi Juan itine itine tixnet'ƚyi, aimitetsoyi, tijoc'iyi ȽanDios. Ma' anuli lo'epa ts'ilihuequi lam fariseo. Ima' ts'ihuejhuo' aimixnet'ƚyi, titetsoyi, tixnayi, ma to lo'epa jahuay lan xanuc'. 34 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Mipa'a namaneya, ¿te ticuxe'e'mola' liƚejmale aimitetso'me? 35 A'i. Ticuaitsi litine tiƚonc'e'enatsola' namaneya, iƚne liƚejmale timanecu quiƚtuca', iƚniya ƚitiné ƚinca tixnet'ƚ'me, aimitetsoyacu. 36 Jesús ti'hua timuc'ila'. Ipango'ma i'onƚico'ma lomuc'iyalepa. Timila': ―¿Te tolipa'a'me tutani anuli al ts'e loƚpijahua', tolanajmot'ƚico'me lafane loƚpijahua'? A'i. Ailopa'a no'eya toƚta'a. Ja'ni toƚta'a tonƚ'eƚe aimetenƚcocoya lafane lijahua'. Aimi'eya quipenic' ni lafane ni al ts'e. 37 ’Jouc'a aimoƚc'ej'miyacu al ts'ej vino lafane' pontalay quixmi. Ja'ni toƚta'a tonƚ'eƚe al ts'e vino tits'aƚ'mola' lafane' pontalay quixmi, tic'ejaiquehuo al ts'ej vino, timinsco'mola' ƚixmi. 38 Al ts'ej vino toƚc'ej'mi'me al ts'ej ponta quixmi. 39 Jouc'a camilhuo': Pe noxnapa litojpa vino aiquipic'a al ts'ej vino. Ticua: “Xonca ac'a litojpa vino”. 6 Anuli litine conxajya Jesús jouc'a ts'ilihuequi tuyalaicoyi nolojmay cal trigo. Ts'ilihuequi ipa'apá ƚixpaj cal trigo, untaijco'me liƚmane, ite'me. 2 Hualca lan xanuc' fariseo icuis'em'mola' ts'ilihuequi Jesús, timinnila': ―Imanc', ¿te coƚ'ecopa toƚta'a? Ailopa'a lane mi'enyacu toƚta'a. Itsiya itine conxajya. 3 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―¿Te aga aicoƚsuec' li'epa David anuli litine tunle'eyi jouc'a liƚejmale? 4 Itsufai'ma lejut'ƚ ȽanDios. Epenuf'ma lam paxi ca'i lopa'a jiƚpe, iƚque ƚa'i i'huexi ȽanDios. Lan xanuc' aimi'iya mitejacu, ma le'a la'aillí tite'me. Ƚinca David ite'ma, epi'i'mola' liƚejmale, jouc'a ite'me. 5 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' naPoujna. Iya' caxpic'e te ts'i'ic' lo'eyacu laixanuc' litine conxajya. 6 Ocuena quitine conxajya Jesús timuc'iyale lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Jiƚpe tipa'a anuli cal xans ijuƚpa al c'a quimane. 7 Jiƚpe timana' lan xanuc' fariseo, jouc'a San Lucas 5​, ​6
  • 125.
    117 lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios.Tehuelaifyi Jesús. Ticuayi: “Itsiya itine conxajya. Aga tixaƚ'meyale'ma. Ja'ni toƚta'a ti'eƚa', aƚcufta.” 8 Jesús ixina' locuapa iƚne liƚpicuejma'. Timi cal xans ƚijuƚpa quimane: ―Totsahuenni. To'huanni. Tacaxla' jifa'a. Cal xans itsahuenni, i'hua'ma, ecax'ma jiƚpe limipa Jesús. 9 Jesús timila': ―Aƚtalai'e'eƚa' imanc'. Litine conxajya, ¿te ts'i'ic' caƚ'eyacu? ¿Te ts'ipic'a ȽanDios? ¿Aƚ'e'me al c'a o aƚ'e'me lixcay? ¿Lunƚu'e'me anuli cal xans? O ¿alacani'e'me? 10 Jesús ehuelojm'mola' lan xanuc' micutshuoƚanna jiƚpiya. Timi cal xans: ―To'nijla' lomane. Cal xans i'nij'ma limane, ixaƚcona'ma nulemma. 11 Lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixtulenca juaiconapa. Ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi: “¿Te caƚ'e'eyacu iƚque cal xans Jesús?” 12 Iƚniya ƚitiné Jesús if'aj'ma ƚijualay tipalaic'ota ȽanDios. Iƚpe ipanenni jahuay lipuqui', tipalaic'o ȽanDios. 13 Joupa epalc'opa ijoc'i'mola' ts'ilihuequi ticuaiyunca pe lopa'a. I'huijf'e'mola' imbamaj coquexi'. Iƚniya ecui'i'mola' lan apóstole. Liƚpuftine iƚniya: 14 Simón, Jesús ecui'i'ma locuena quipuftine, iƚe aPedro. Andrés, iƚque ipima Simón. Jacobo jouc'a Juan, Felípe jouc'a Bartolomé, 15 Mateo jouc'a Tomás, Jacobo iƚque i'hua Alfeo, jouc'a ƚocuena Simón. Ate'a iƚquiya Simón anuli liƚpicuejma' lan xanuc' nocuapá: “Lunƚu'e'me ƚalamats'”. 16 Judas, iƚque i'hua anuli cal xans cuftine Jacobo, jouc'a Judas Iscariote, iƚque nocuya Jesús. 17 Jesús jouc'a ts'ilihuequi imulnanca ƚijuala. Icuaiyunca ƚihuojma, ecaxma jiƚpiya Jesús. Jiƚpe timana' axpela' ts'ilihuequi Jesús jouc'a axpela' lan xanuc', iƚniya quiyouyomma ni petsi al distrito Judea, jouc'a quiyouyomma al cuecaj quiƚya' Jerusalén, jouc'a ƚamats' ƚema caja pe lopa'a ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón. Icuaicoco'me tiquimf'eƚe litaiqui' Jesús, tixaƚ'menatsola' liƚcuana. 18 Loteƚ'mipola' ƚonta'a, ixaƚcona'mola'. 19 Lafcualƚay noxpayaf'pá Jesús tixingufyi lipepaxi. Jahuay lafcualƚay ixaƚcona'mola'. Toƚiya jahuay lan xanuc' tehueyi tixpayaf'le Jesús. 20 Mehuelongila' ts'ilihuequi Jesús timila': ―Imanc', ja'ni ailopa'a coƚ'hueca, ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Pe loƚmana' tipa'a ȽanDios cal Rey, toƚmana' anuli. 21 ’Ja'ni itsiya tulunle'eyi, ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Ticuaihuo litine tinajntolhuo'. ’Ja'ni itsiya toƚjolijyi, ƚinca tuluyalaicoyi al c'a. Ticuaihuo litine tixojna'ma cunlata. 22 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ticuaitsi litine ti'entsolhuo' laic' imanc' ts'alihuequi, ja'ni tenajtsolhuo', aimepenufilhuo', ja'ni timintsolhuo' quixcay cataiqui', ja'ni San Lucas 6
  • 126.
    118 tilaiquintsolhuo' jouc'a loƚpuftine, ti'iƚa'coƚsina' tuluyalaicoyi al c'a. 23 ¡Toliyuc'tseƚe tixojla' cunlata! Jipu'hua lema'a tipa'a al cueca' lapi'inyacolhuo'. Imanc' ti'onƚcospolhuo' to lam profeta. Loƚsanuc' ti'elhuo' laic'. Loƚtatahueló ma' anuli li'epá, iteƚ'mim'mola' lam profeta. 24 ’Imanc' ja'ni ts'acueca' coƚ'huexi, a'ijc'a muluyalaicoyi. Joupa olapenufpá. 25 ’Imanc' ja'ni itsiya ixhuaiyilhuo', ƚinca a'ijc'a muluyalaicoyi. Ticuaihuo litine tulunle'e'me. ’Imanc', ja'ni itsiya tixoqui cunlata, tunlixoyi, ƚinca a'ijc'a muluyalaicoyi. Ticuaihuo litine toƚhuotso'me, toƚjolij'me. 26 ’Ja'ni jahuay lan xanuc' tinescolhuo' ma le'a al c'a, ƚinca a'ijc'a muluyalaicoyi. Ja'ni toƚta'a lo'ipolhuo' imanc' ti'onƚcospolhuo' to lam profeta nofelƚaiquepá. Lan xanuc' nonescopolhuo' al c'a itsiya, liƚtatahueló iƚniya toƚta'a linescopa. Aiquilimetsaijma ja'ni nofelƚaiquepá profeta. 27 ’Imanc' naƚcuec'epa camilhuo': Toƚ'etsola' capic'a laixtuc'opolhuo'. Toƚ'etsola' al c'a iƚne no'epolhuo' laic'. 28 Toƚpaxnetsola' pe nomipolhuo' quixcay cataiqui'. Toƚsahue'eƚe ȽanDios titoc'itsola' iƚne no'epolhuo' lixcay. 29 Ja'ni tuntaftso' lopeque, tomuc'iƚa' locuena lopeque. Ja'ni texic'e'etso' lopuquiya, aimocuanaj'ma lotsamalo, tommi'iƚa' jouc'a. 30 Ja'ni tixahue'etso', tapi'itsola' jahuay iƚniya. Ja'ni texic'e'etso' ƚo'huexi, aimomi'ma: “Aƚpai'inƚa'”. 31 Ma to imanc' oƚpic'a ti'entsolhuo' al c'a, toƚta'a toƚ'etsola' loƚf'as xanuc'. 32 ’Ja'ni toƚ'etsola' capic'a ma le'a iƚniya no'epolhuo' capic'a, ¿te ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'? A'i. Ma toƚta'a mi'eyi locuenaye lan xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa ȽanDios. 33 Ja'ni toƚtoc'itsola' ma le'a iƚniya notoc'ipolhuo', ¿te ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'? A'i. Ma toƚta'a mi'eyi locuenaye lan xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa ȽanDios. 34 Ja'ni tolapi'itsola' ma le'a iƚniya nopai'iconayacolhuo', ¿te ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma'? A'i. Toƚta'a mi'eyi locuenaye lan xanuc', iƚne pe aimihuejyi locuxepa ȽanDios. Iƚniya tepi'innila' quiƚtomí petsi lopai'iconayacola'. 35 ’Imanc' tonƚ'e'mola' capic'a pe no'epolhuo' laic'. Toƚtoc'itsola' jahuay loƚf'as xanuc'. Ja'ni tixahue'etsolhuo' tonlapi'i'mola'. Aimoƚnes'me: “Ne', lapi'iconaƚa'”. Imanc' ja'ni lihuejcoƚa' iƚta'a laitaiqui' tunlulij'me acueca'. Ti'onƚcotolhuo' loƚ'ejma' to li'ejma' coƚ'Ailli', iƚque Nopa'a lema'a xonca al toncay. Iƚque tama aimix'najtsi'iyi, tama ixcay xanuc', ma ti'hua titoc'ila'. 36 ’Coƚ'Ailli' Nopa'a lema'a tixinnila' acuanuc'la jahuay lan xanuc'. Imanc' jouc'a toƚsintsola' acuanuc'la loƚf'as xanuc'. 37 ’Imanc' aimoƚnesco'mola' loƚf'as xanuc', toƚta'a aiminescoyacolhuo'. Aimolacani'e'mola' locuenaye, toƚta'a aimecani'enyacolhuo' imanc'. 38 Tolimenc'e'ecotsola' liƚjunac' loƚf'as xanuc', toƚta'a timenc'e'ecom'molhuo' loƚjunac' imanc'. Tolapi'itsola' locuenaye, toƚta'a tepi'icona'molhuo'. Tepi'icom'molhuo' al c'a alxpijma', San Lucas 6
  • 127.
    119 lixhueya tentenca ipijuala, ti'e'em'mo'titsujoƚaiquemma. 39 Jesús ti'hua tipalaic'ola', i'onƚico'mola' lo'iyacola' lan xanuc' petsi amuf liƚpicuejma', ticua: ―Anuli cal fo', ¿te ti'i'ma texaƚ'ma ƚif'as fo', timuc'i'ma lane? A'i. Loquexi' tecajm'moƚaita lina. 40 ’Cal xans naihuejpa ƚipomxi ma le'a tihuequi, a'i xonca acueca' xans. Aimicuxeya ƚipomxi. Tijouƚa' joupa ihuic'ipa ti'onƚcota to ƚipomxi. 41 ’Ima', ¿te cofmehuelojncopa ƚopima ƚipifuc li'u? ¿Te aimahuelojnyoxi lo'nico laxma lo'u? 42 Mipa'a laxma jiƚpe lo'u, ¿te cofmicoya ƚopima: “Maipima, lapi'iƚa' lane quiƚonc'e'e'mo' ƚipifuc lo'u”? Ma le'a to'e'eyoxi xonca. Ate'a taipa'aƚa' al cuecaj laxma lo'nico lo'u. Tijouƚa', tahuelojm'ma al c'a, nipajnya taipa'a'ma ƚipifuc ƚopa'a li'u ƚopima. 43 ’Ja'ni ac'a al 'ec aimi'iya mi'asya ƚixcay qui'as. Ja'ni ixcay al 'ec aimi'iya mi'asya cal c'a qui'as. 44 Toxinƚa' ƚi'as, toƚta'a taimetsaico'ma jale c'ec iƚca'a. Petsi litac cantsinni aimoxinya lan higo. Petsi al xummi aimoxinya lan 'uva. 45 Cal c'a xans tipa'e al c'a li'hueca jiƚpe lipicuejma'. Ƚixcay xans tipa'e lixcay li'hueca jiƚpe lipicuejma'. Ma to quimanna lipicuejma', ja'ni al c'a ja'ni ixcay, toƚta'a litaiqui' tipamma lico. 46 ’Imanc', ¿te caƚmicopa: “MaƚPoujna, maƚPoujna”, tijouƚa' aimonƚ'eyi ma to laifmipolhuo'? 47 Camuc'i'molhuo' ƚo'onƚcoya cal xans nocuaiya pe laifpa'a, aƚquimf'e laitaiqui', lihuejma. 48 Ca'onƚico'ma to cal xans nilanc'epa lejut'ƚ. Ipu'ma a'ojca, i'huajco'ma ƚixmi capic. Maƚpiya titsahue'ehuo quejut'ƚ. Litine lipanni axpe' al pana', lixpe'ma laja', unts'af'i'ma lajut'ƚ, iƚe lajut'ƚ aiquifenna. Ailopa'a qui'ipa, joupa ilange juaiconapa. 49 ’Cal xans ja'ni ma le'a aƚquimf'epa laitaiqui', iƚque ca'onƚico'ma to cal xans ituca' li'ejma'. Iƚque lilanc'epa lejut'ƚ aiquipucufi. Litsahue'eyomma pe ƚixaƚi camats'. Lipanni al pana', acueca' unts'af'i'ma laja', lajut'ƚ aiquicoƚ'ma, eteƚquemma. Ecanipa nulemma. 7 Lijoupa lipalaic'opola' toƚta'a lan xanuc' nomana' jiƚpiya, Jesús i'hua'ma, itsufai'ma liƚya' Capernaum. 2 Jiƚpe tipa'a anuli cal mozo juaiconapa textafque, tima'ma. Ƚipoujna ticuxela' amaxnu lisoldado. Iƚque nocuxepola' lan soldado ti'ay capic'a juaiconapa ƚimozo. 3 Licuej'ma tixaƚ'menala' Jesús lafcualƚay umme'mola' hualca lan tsilaj xanuc' judío, iƚne noxpijpá lataiqui', tiyeƚe pe lopa'a Jesús. Tilecotsa, ticuaiyunni lejut'ƚ, tixaƚ'me'ma ƚimozo. 4 Iƚne lan tsilaj xanuc' judío icuaitsa pe lopa'a Jesús. Inonc'o'me, timiyi: ―To'huanni, totoc'ita jiƚque nocuxepola' lan soldado. Iƚque ac'a xans. 5 Aƚ'enga' capic'a illanc' ixanuc' Israel. Aƚƚanc'e'eponga' anuli lajut'ƚ pe lalafot'ƚeyopoƚtsi. 6 Jesús iyejmale'me. Ai'a ticuaita lejut'ƚ nocuxepola' soldado italecuf'me locuenaye lummeconapola'. Timiyi Jesús: ―Nocuxepola' soldado timihuo': “Maipoujna, aimocuaicohuo. Aimoxoc'i'moxi. Iya' caxinyoxi San Lucas 6​, ​7
  • 128.
    120 juaiconapa na'hua xans.Aimi'iya motsufaiya lainejut'ƚ. 7 Iya' aimi'iya catalecufyaco'. Caxina calaic'ata. Ma le'a tonesla': Tixaƚconƚa' ƚomozo, tijouƚa' tixaƚcona'ma. 8 Iya' quihuejma naƚcuxepa, jouc'a cacuxela' laisoldado. Cami'ma anuli: To'huaƚa', iƚque ti'hua'ma. Cami'ma ƚocuena: To'huanni, iƚque ti'huamma. Cami'ma ƚaimozo: To'eƚa', ma ti'e'ma.” 9 Licuej'ma Jesús toƚta'a linespa ƚincuxepa, etenƚcoco'ma juaiconapa. Ipai'e'moxi ipalaic'o'mola' lan xanuc' liƚenc'e, timila': ―Iƚque cal xans lixanuc' aimimetsaicoyi ȽanDios. Imanc' ixanuc' Israel tolimetsaicoyi ȽanDios. Camilhuo': Ailopa'a caiximpa nij naitsi imanc' to iƚque cal xans. Iƚque ƚinca xonca ti'huaiyinge ȽanDios. 10 Ipailinamma lummeconapola', licuainata lejut'ƚ ƚincuxepa iximpá ƚafcuana joupa ixaƚconapa. 11 Lijou'ma Jesús i'hua'ma anuli liƚya' cuftine Naín. Iƚejmale ts'ilihuequi jouc'a axpela' lan xanuc'. 12 Jesús micuaispa huejnca pe lotsufaicompa liƚya' jiƚpiya tilipalumma lan xanuc' iƚtaic' anuli ƚimanapa. Iƚque ƚimanapa, ƚaca'no' anuli qui'hua. Qui'máma' apotsate. Axpela' lan xanuc' iƚpe liƚya' liƚejmale ƚaca'no'. 13 Jesús ehuelojm'ma ƚaca'no', ixim'ma cuanuc', timi: ―Aimojoj'ma. 14 Iƚoc'huai'ma pe lopa'a ƚimanapa. Ixpayaf'ma lonaf'ya ƚimanapa. Iƚne ts'iƚtaic' ecaxoƚ'me. Jesús timi: ―Mamijcano, camihuo': Totsahuenni. 15 Ƚimanapa icutsaina'ma, ipango'ma ipalai'ma. Jesús exat'ƚina'ma qui'máma'. 16 Jahuay lan xanuc' ixpailij'mola'. Ixim'me acueca' li'ipa. Ix'najtsi'i'me ȽanDios, ticuayi: ―Anuli cal cuecaj profeta icuai'ma pe laƚmana'. ȽanDios icuai'ma, aƚtoc'inga' illanc' ixanuc'. 17 Ni petsi al distrito Judea, jouc'a ƚamats' ahuejnca jiƚpiya, lan xanuc' icuej'me li'epa Jesús. 18 Jouc'a Juan Bautista icuej'ma jahuay iƚna'a. Ts'ilihuequi u'ipá. Juan ijoc'i'mola' oquexi' ts'ilihuequi, 19 umme'mola' pe lopa'a Jesús, ticuis'etsa, timitsa: “Itsiya aƚ'huaicoyi ƚocuaicoya ƚommeya ȽanDios. ¿Te ima'? o ¿te ti'hua aƚ'huaico'me ƚocuaicoya?” 20 Iƚne icuaitsa pe lopa'a Jesús, timiyi: ―Juan Bautista alummeponga' licuis'e'mo', timi'mo': “Aƚ'huaicoyi ƚocuaicoya Ƚommeya ȽanDios, ¿te ima'? o ¿te ti'hua aƚ'huaico'me ƚocuaicoya?” 21 Maƚe litine Jesús tixaƚ'mela' axpela' lafcualƚay, ituca' ituca' liƚcuana. Jouc'a ipa'apola' lontahue litsuflaipá lan xanuc'. Jouc'a axpela' lam fohue tehuetsalenayi, joupa ixaƚ'menapola' Jesús. 22 Iƚque timila' lummepolaj Juan: ―Ne', tonƚenƚe. Toƚcuaitsa pe lopa'a Juan tolu'itsa te ts'i'ic' loƚsimpa, loƚcuejpa. Toƚmita: Tehuetsalenayi lam fohue, tiyenayi lam coxo, tixaƚconnala' ts'ilehui lepra, ti'inala' limpio, ticuejnayi lan taƚpe, timaf'inayi limanapola'. San Lucas 7
  • 129.
    121 Lan xanuc' peaiquiƚ'hueca tu'innila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 23 ’Jouc'a toƚmitsa Juan: “Cal xans natenƚcocopa lai'ejma' iƚque ƚinca al c'a loyaicoya”. 24 Iyena'me lummepolaj Juan. Jesús ipango'ma ipalaic'o'mola' lan xanuc' lefoƚya jiƚpiya. Tipalaijma Juan, timila': ―Imanc', ¿te coƚtsecohuo'me jipu'hua pe ailopa'a quiƚya'? ¿Te coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te oƚsinhuo'me anuli al jaxa tife'ne ƚahua'? 25 Ja'ni a'i, ¿te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te oƚsinhuo'me anuli cal xans nopo'nopa al c'a lipijahua', acueca' lipitali? A'i. Lan xanuc' nopo'nopá liƚpijahua' acueca' al c'a, notetsopá al c'a, iƚniya timajnyi ƚilejut'ƚi lan rey. 26 ’¿Te coƚtsecohuo'me? ¿Naitsi coƚsinhuo'me jiƚpiya? ¿Te oƚsinhuo'me anuli cal profeta? Aƚinca oƚsinhuo'me anuli cal profeta, iƚque Juan. Iƚque aimi'onƚspola' to lam profeta, xonca acuecaj xans. 27 Al Paxi Liniƚingiya joupa ipalaicopa Juan ticuaihuo, ticua: ¡Aƚquimf'eƚa'! Cumme'ma ƚainepaluc. Iƚque ti'huajme'mo', tuya'a'ma ima' tocuaihuo. Tilanc'e'e'mo' lopene pe lof'huaya. 28 Iya' camilhuo': Iƚque Juan acuecaj xans. Ailopa'a caca'no' quipo'nohuo ƚi'hua to iƚquiya. Tama aimi'iya mi'onƚyacola' to Juan, ja'ni joupa itsufaipa petsi locuxeyopa ȽanDios Nopa'a lema'a, tama xonca aca'hua xans, iƚque joupa ulijnapa Juan. 29 Lan xanuc' jouc'a no'najtsi'iyalepá iquimf'epá linespa Juan, iƚne imetsaico'me ȽanDios aƚijca lo'epa, epo'i'mola' Juan. 30 Lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios etets'i'me loxpic'epa ȽanDios, aiquilepoc', aimicuayi. 31 Jesús ti'hua tipalaic'ola' lan xanuc', timila': ―¿Te caif'onƚicoyacolhuo' imanc' noƚmana' fa'a itsiya? ¿Te ts'i'ic' loƚ'ejma'? 32 Ca'onƚico'molhuo' to la'uhuay nocutshuoƚanna pe locucaleyompa, tijaic'oyoƚtsi. Anuli iƚne timila' lif'as ca'uhuay: “Illanc' aƚfus'mipá laƚjaxa, toƚsouƚe. Aicoƚtsahuo. Lunac'lipá ihuotsoqueya, aicoƚjoqui.” 33 ’Toƚta'a loƚ'ejma' imanc'. Ailopa'a catenƚcocoyacolhuo'. Juan Bautista aimitesma to moƚtetsoyi imanc', aimixnay vino. Imanc' toƚcuayi: “Iƚque itsufaipa conta'a”. 34 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' aicuai'ma fa'a li'a ƚamats' catesma to moƚtetsoyi imanc', caxnay al vino. Imanc' aƚnesc'e, toƚcuayi: “Toƚsinƚe, iƚca'a cal xans intetsopa, in‑xnatsaipa. Iƚejmale iƚne lin'najtsi'iyalepá jouc'a locuenaye lan xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios.” 35 ’Iya' cacua: Ƚinca ȽanDios acueca' ac'a lipicuejma', toƚta'a timujyi iƚne naihuejcopá, jouc'a acueca' ac'a liƚpicuejma'. 36 Anuli cal xans fariseo ijoc'i'ma Jesús titetsota. Jesús i'hua'ma, icuaitsi lejut'ƚ cal xans fariseo, icutshuai'ma titetso'ma. 37 Jiƚpe liƚya' tipa'a anuli ƚaca'no' ixcay lo'epa. Iƚque icuej'ma ijoc'impá Jesús lejut'ƚ San Lucas 7
  • 130.
    122 cal xans fariseo.Ƚaca'no' i'hua'ma lejut'ƚ cal xans. Itai'ma anuli al cuecaj pulu ilajncopa apic cuftine alabastro. Al pulu imanna caceite tujuej c'a. 38 Ƚaca'no' iƚoc'huai'ma li'mitsi' Jesús. Ipango'ma tijoqui. Ƚujuay ijac'eco'ma li'mitsi' Jesús, etufc'eco'ma ƚijuac. Ituc'o'ma li'mitsi' Jesús, ic'ef'i'i'ma laceite lojuepa c'a. 39 Cal xans fariseo, iƚque nijoc'ipa Jesús, ixim'ma lo'epa ƚaca'no'. Iƚque timiyoxi: “Ja'ni aƚinca aprofeta iƚque cal xans Jesús, ti'i'ma quixina' te ts'i'ic' lipicuejma' iƚca'a ƚaca'no', ti'i'ma quixina' tipa'a acueca' lijunac'. Ticuanaj'moxi, ticua'ma: Aimaƚ―laf'ma.” 40 Jesús ipalaic'o'ma cal xans fariseo, timi: ―CumSimón, tipa'a laifmiyaco'. Timi: ―Ne', Momxi, aƚmiƚa'. Jesús timi: 41 ―Timana' oquexi' lan xanuc' iƚtaiyinc'e anuli cal xans. Anuli itaiyinc'e to lolijya anuli camats' y onƚca. Ƚocuena itaiyinc'e to lolijya anulij mut'ƚa y onƚca. 42 Iƚne loquexi' lan xanuc' ailopa'a co'najtsecoyacu. Iƚque lepi'ipola' quiƚtomí imenc'e'eco'mola' loquexi' liƚtaiyinc'e. Itsiya aƚmiƚa': ¿Iƚne loquexi' naitsi xonca co'eya capic'a iƚque nimenc'e'ecopola' ts'iƚtaiyinc'e? 43 Simón timi: ―Iya' cacua: Iƚque nitaiyinc'e xonca, xonca ti'e'ma capic'a. Jesús timi: ― Otalai'epa ma' al ƚinca. 44 Ipai'e'moxi, ehuelojm'ma ƚaca'no', timi Simón: ―Toxina lo'epa iƚca'a ƚaca'no'. Iya' aicuai'ma lomejut'ƚ. Aicaluhui'i caija' capajcoya lai'mitsi'. Iƚca'a ƚaca'no' lapac'e'ecopa ƚujuay lai'mitsi', etufcopa ƚijuac. 45 Ima' aicaƚtuc'o'. Iƚca'a ƚaca'no' laicuai'ma fa'a ipangopa aƚtuc'opa lai'mitsi', ti'hua aƚtuc'o'. 46 Ima' aicaƚc'ef'i'i caceite ƚaijuac. Iƚca'a ƚaca'no' aƚc'ef'i'ipa caceite lojuepa c'a lai'mitsi'. 47 ’Iya' camihuo': Iƚca'a ƚaca'no' joupa imenc'e'ecompa al cueca' li'epa, toƚiya aƚ'epa capic'a juaiconapa. Cal xans aijtine li'epa, ja'ni timenc'e'ecom'me, aijtine ti'e'ma capic'a. 48 Jesús ipalaic'opa ƚaca'no', timi: ―Joupa imenc'e'ecompo' lo'epa. 49 Locuenaye lijoc'impola' ipango'me imi'moƚtsi: ―¿Naitsi iƚca'a cal xans? Timi: “Joupa imenc'e'ecompo' lo'epa”. Toƚta'a aimi'iya. 50 Jesús timi ƚaca'no': ―Ima' aƚ'huaiyijmpa, toƚiya joupa unƚupo'. To'huanƚa' tixojla' meta. Aimoxhueƚmot'ƚecona'ma. 8 Lijou'ma Jesús iƚya' iƚya' ti'huaf'cay, lan tsilaj quiƚeloƚya' jouc'a lan tsocay quiƚeloƚya'. Tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe ȽanDios cal Rey. Limbamaj coquexi' ts'ilihuequi iƚejmale. 2 Jouc'a tiyeyi lacaƚ'no'. Iƚne lacaƚ'no' Jesús joupa ixaƚ'menapola'. Hualca iƚniya ipa'epola' lontahue litsuflaipá, locuenaye ituca' quiƚcuana. Anuli iƚniya aMaría ƚas Magdala ƚipa'empa acaitsi lontahue. 3 Jouc'a tiyeyi axpela' lacaƚ'no' ts'iƚ'hueca. Iƚniya ixhuico'me ƚiƚ'huexi, itoc'im'mola' Jesús jouc'a ts'ilihuequi. Anuli iƚniya cuftine aJuana, ipeno anuli cal xans cuftine San Lucas 7​, ​8
  • 131.
    123 aChuza, iƚque ticuxeƚi'huexi cal rey Herodes. Ocuena cuftine aSusana. 4 Axpela' lan xanuc' quipalyomma ƚiƚeloƚya' iyouyunca pe lopa'a Jesús. Lijoupa lefot'ƚepoƚtsi iƚniya lan xanuc' Jesús i'onƚico'ma lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. Timila': 5 ―Cal xans ipanni ica'nehuo'ma lam fanuj trigo. Mica'ne lam fanu' hualca ecangoƚaitsa lane. Lan xanuc' i'huailetsuf'me. Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a icuaitsa, itejn‑na'me. 6 ’Hualca lam fanu' i'nifcoƚaitsa ƚixmi capic. Lila'mola' lam fanu' aiquicoƚ'ma ijuƚna'mola'. Aiquix'minuhua ƚamats'. 7 ’Hualca lam fanu' itsuc'aita pe lopa'a ƚitac'. Ila'mola' ƚaifa' trigo jouc'a ƚitac'. Ƚitac' ejec'o'ena'ma ƚaifa' trigo. 8 ’Ocuenaye lam fanu' etojmoƚaitsa cal c'a camats'. Itoj'ma, ipaj'ma, ipammaita. Anuli cal fanu' ipammaita amaxnu. Lijou'ma luya'a'ma iƚta'a lataiqui' Jesús ipalai'ma ujfxi, timila' lan xanuc': ―Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 9 Ts'ilihuequi Jesús icuis'e'me te cohuaƚquemma jiƚe lataiqui' li'onƚicopa lo'epa ȽanDios fa'a li'a ƚamats'. 10 Jesús timila': ―Imanc' epalc'o'ipolhuo' loƚpicuejma'. Toƚcuec'eyi lipime lataiqui' loya'apa lo'ipa petsi lan xanuc' tihuejcoyi ȽanDios ƚiƚRey. Ocuenaye a'i, aimicuec'eyi. Iƚne ma le'a aƚquimf'e ca'onƚicojma lo'epa ȽanDios, aimi'iya muhuaƚyacu. Ti'iƚa' to loya'apa al Paxi Liniƚingiya ticua: “Mehuelojnyi aimixim'me, miquimf'eyi aimicuej'me”. 11 ’Itsiya cu'ilhuo' lohuaƚquemma iƚe lataiqui'. ’Lam fanu', iƚne itaiquí ȽanDios. 12 Iƚe li'ipola' lam fanu' lecangoƚaita jiƚpe lane, ti'onƚcospa to lo'ipola' lan xanuc' petsi ma le'a tiquimf'eyi litaiqui' ȽanDios. Ticuaiyunni ƚixcay xans tiƚonc'e'e'mola' lataiqui' liƚpicuejma'. Iƚque ƚixcay xans ticua: “Aimihuej'me iƚe litaiqui' ȽanDios. Aimunƚul'me.” 13 ’Iƚe li'ipola' lam fanu' li'nif'coƚaita ƚixmi capic petsi ahuata ƚamats', ti'onƚcospa to lo'ipola' lan xanuc' noquimf'epá lataiqui', tepenufyi tixoqui quileta. Lataiqui' aimif'acay liƚpicuejma'. Oquej fanej quitine iƚniya tihuejyi lataiqui'. Ticuaitsi lateƚcoya tenajnayoƚtsi. 14 ’Iƚe li'ipola' lam fanu' litsuc'aita nolojmay quitac', ti'onƚcospa to lo'ipola' locuenaye xanuc' noquimf'epá lataiqui'. Iƚne muyalaicoyi liƚpitine tixhueƚmot'ƚeyi juaiconapa, o tehueyi te co'iya mulijyacu acuecaj quiƚtomí, o tehueyi te co'iya mixojya quileta. Toƚta'a lataiqui' licuaita liƚpicuejma' ejec'opa, aimipammaiya. 15 ’Iƚe li'ipola' lam fanu' ƚetojmoƚaita cal c'a camats' ti'onƚcospa to lo'ipola' lan xanuc' ac'a liƚpicuejma', aimifelƚaiqueyi. Iƚniya ticuejyi litaiqui' ȽanDios, aimimenc'ecoyi. Itine itine tihuejyi. Tipammoƚaispa al c'a. 16 ’Munai'i'me anuli lepalc'o' aimic'ommumijcoyi al cutse ni aimi'nicoyi licu'u hualfa. Tipo'nof'iyi al toncay. Titsuflaiyinƚe lajut'ƚ tixim'me jiƚe lepalc'o'. 17 Jahuay lic'ommuf'inya ti'huájnata, San Lucas 8
  • 132.
    124 jahuay lemiya timetsaicom'me. Jahuaytepalc'o'im'me. 18 ’Moƚquimf'eyi jouc'a toƚpo'noƚe cuenna. Cal xans ja'ni i'hueca, xonca tepi'im'me. Ja'ni aiqui'hueca, texic'ena'me jahuay. Toƚta'a timuc'im'me li'ipa ailopa'a qui'hueca. Ma le'a ines'ma: “Joupa ai'hueca”. A'ij ƚinca iƚe lonespa. 19 Icuaitsa qui'máma' jouc'a lipimaye Jesús. Iƚpic'a tipalaic'o'me. Jiƚpiya timana' axpela' lan xanuc'. Aimi'iya miƚoc'oƚaiyacu. 20 Lan xanuc' timiyi Jesús: ―Tecaxoƚanna ƚuna co'máma' jouc'a lopimaye. Iƚpic'a tipalaic'otso'. 21 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Cai'máma', laipimaye, comana' noquimf'epá naihuejcopá litaiqui' ȽanDios. 22 Anuli litine Jesús jouc'a ts'ilihuequi if'ajli'me al barco. Jesús timila': ―Aƚquie'me locuenaj liju lin'nuhua'. I'hua'a'me al barco, tuyalaico'me ƚaja. 23 Miquieyi Jesús ixmai'ma. Iƚpiya lin'nuhua' aiquicoƚ'ma i'hua'ma ujfxi ƚahua', ixtunni ƚaja. El barco imantsi caja'. Ts'ilihuequi Jesús ixim'me acuecaj caxpaiqui'. 24 Iƚne iƚoc'oƚai'me pe loxmai'epa Jesús. Ummef'me, timiyi: ―¡Momxi! ¡Momxi! ¡Aƚma'monga'! Jesús itsahuenni. Itale'ma ƚahua' jouc'a ƚaja. Aiquicoƚ'ma i‑ch'ixco'mola'. Jahuay ipanenanni ach'ixca. 25 Timila' ts'ilihuequi: ―Imanc', ¿te aimaƚ'huaiyinge? Iƚne ixpailij'mola' juaiconapa, timiyoƚtsi: ―¿Te qui'ipa li‑ch'ixc'epa? ¿Naitsi iƚca'a cal xans? Ticuxela' ƚahua' ƚaja, tihuejcoyi. 26 Lijoupa luyalaipá al cuecaj quin'nuhua' icuaitsa ƚilemats' lan xanuc' cuftine lan gadareno. Jiƚpiya ƚamats' lopa'a al huoc'ojmaica ƚemats' al distrito Galilea. 27 Lipanni Jesús jiƚpe al barco ixim'ma icuaico'ma anuli cal xans maƚpe iƚya' xans, itsuflaipá contahue. Ixpepa quitine aimipo'nohua lipijahua', aimipanga lejut'ƚ. Tipanga pe lemumpola' limanapola'. 28 Cal xans lixim'ma Jesús ija'a'ma eca'ni'moxi, ixpats'huai'ma huejnca li'mitsi' Jesús. Ipalai'ma ujfxi, timi Jesús: ―Ima' cumJesús, i'Hua cal Cuecaj CanDios Nopa'a lema'a xonca al toncay, ¿te cocuaiyoco'ma pe laifpa'a? ¿Te ts'opic'a fa'a? Iya' caxa'huehuo' aimaƚteƚ'mi'ma. 29 Toƚta'a locuapa cal xans. Jesús joupa icuxepa ƚonta'a, imipa: “Taipanni iƚque cal xans”. Iƚque ƚonta'a juaiconapa ti'noƚi cal xans. Lan xanuc' tifi'ecoyi cadena limane' li'mitsi', ticuayi: “Itsiya ailopa'a co'eya”. Ƚonta'a tepi'i quipujfxi, cal xans tits'aƚqui al cadena. Lijou'ma ƚonta'a tihuetsoqui cal xans, ti'hua'e pe ailopa'a quiƚya'. 30 Jesús icuis'e'ma, timi: ―¿Tej muftine? Italai'e'e'ma, timi: ―Iya' laipuftine Legión. Iƚe laftine ticua: Axpela'. Axpela' lontahue itsuflaipá iƚque cal xans. 31 Iƚne lontahue tixahue'eyi Jesús aimipa'a'mola'. Aimiye'me al muf, jiƚpe al pu'hua liculhuo. 32 Jiƚpe ƚemala timana' axpela' lijná titeji quiƚpitamqui. Lontahue ixahue'e'me Jesús tepi'itsola' lane titsuflaiƚe iƚne lijná. Jesús epi'i'mola' San Lucas 8
  • 133.
    125 lane. 33 Lontahue ipaluncaiƚque cal xans, itsuflai'me lijná. Jahuay iƚne lijná inul'me, if'alcoƚai'me al 'ocay, i'nijmoƚaitsa al cuecaj quin'nuhua', unxaƚac'mola', ima'mola'. 34 Lixim'me li'ipa lan xanuc' nohuic'ipá lijna aiquicoƚ'mola', inul'me, iyena'me liƚya'. Jiƚpe uya'atsa li'ipa. Jouc'a calx'huiyaƚma' uya'atsa. 35 Lan xanuc' ipalunca iye'me ixintsa li'ipa. Icuaitsa pe lopa'a Jesús. Ixim'me cal xans ticutsijnya li'mitsi' Jesús. Joupa lontahue ipalnamma. I'inapa lipicuejma'. I'po'nopa lipijahua'. Lixim'me li'ipa lan xanuc' ixpailij'mola' juaiconapa. 36 Jiƚpiya timana' lan xanuc' joupa iximpá jahuay li'ipa. Iƚniya uya'a'me li'ipa lixaƚconapa iƚque cal xans pe ƚitsufaic' contahue. 37 Jiƚpe al distrito Gerasa lan xanuc' ixpailij'mola' juaiconapa. Jahuay iƚniya ixahue'e'me Jesús ti'huanƚa', tipo'notsola' quiƚtuca'. Jesús if'aj'ma al barco, tipainahuo, ticuainata ƚocuena quema lin'nuhua'. 38 Cal xans pe ƚipa'empa lontahue tixahue'e Jesús tilecoƚa' jouc'a. Jesús aiquicuac'. Ixc'ai'ina'ma, timi: 39 ―Topainanni lomejut'ƚ. To'itsola' loxanuc' al cueca' li'e'epo' ȽanDios. Cal xans i'huana'ma, icuaitsi lipiƚya'. Ni petsi jiƚpiya u'itsola' lan xanuc' al cueca' li'e'epa Jesús. 40 Icuaitsi Jesús ƚocuenaj quema lin'nuhua', iƚpe iƚ'huaijma axpela' lan xanuc'. Lixim'me ixoconni quileta. 41 Icuai'ma anuli cal xans lipuftine aJairo. Iƚque ipenic' iƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Iƚoc'huai'ma exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. Tixahue'e, timi: ―Ƚepá lainejut'ƚ. 42 Ipic'a tixinne'etsi ƚi'hua caca'no'. Iƚque textafque, tima'ma. Ƚahuats' ixhuaita imbamaj coque' ƚemats', anuli qui'hua. Jesús iyejmale'me Jairo. Miyeyi lane lanxpela' xanuc' titantsiyi Jesús. 43 Nolojmay xanuc' ti'hua anuli ƚaca'no' textafque. Ixhuaita imbamaj coquej camats' mextafque. Ti'hua cajuats' licu'u. Jahuay li'hueca i'najtse'ecopola' lin'ehuale cafxi. Aiquixaƚma. 44 Ƚaca'no' iƚoc'huaipa pe lopa'a Jesús. Icuaitsi lixpula', iƚafc'e'e'ma ƚema lipijahua'. Aiquicoƚ'ma, ipanenni licuana, aimi'huaconghua cajuats'. 45 Jesús icuis'e'mola', timila' lan xanuc': ―¿Naitsi naƚ―lafpa? Jahuay italai'e'e'me, timiyi: ―Illanc' aicaƚ―lafhuo'. Pedro timi: ―Momxi, to'hua nolojmay xanuc', titantsihuo'. 46 Jesús ihui'i'ma, timi: ―Iya' aixingufcopa joupa aƚ― lafquimpa. Iƚquiya epenufpa laipaxi, ixaƚconapa. 47 Ƚaca'no' ixim'ma aimi'iya memiyacoxi. Iƚoc'huai'ma pe lopa'a Jesús, tixpaiqui tiyu licuerpo. Exc'onƚingai'ma li'mitsi' Jesús. Jiƚpe miquimf'eyi lan xanuc', uya'a'ma te quiƚafcopa, timi: “Aiquicoƚ'ma, aƚsaƚconapa laicuana”. 48 Jesús timi ƚaca'no': ―Mai'hua, ima' aƚ'huaiyijmpa caxaƚ'mentso'. Joupa ixaƚconapo'. To'huanƚa'. Aimoxhueƚmot'ƚecona'ma. 49 Mipalaic'o Jesús ƚaca'no' icuaiconni anuli cal xans titalecuf'ma Jairo. Iƚque Jairo San Lucas 8
  • 134.
    126 ipenic' lajut'ƚ pelafoƚyumma lan xanuc'. Timi: ―Ƚo'hua joupa imanapa. ¿Te cofxoc'icoya Ƚomxi? 50 Jesús icuej'ma locuapa cal xans, italai'e'e'ma, timi Jairo: ―Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Ma le'a aƚ'huaiyijnla'. Ƚo'hua tixaƚcona'ma. 51 Licuaitsa lejut'ƚ Jairo, Jesús i'huijf'epola' Pedro, Jacobo y Juan, jouc'a qui'ailli' qui'máma' ƚahuats'. Itsuflai'me pe lopa'a ƚahuats'. Aiquepi'ila' lane ocuenaye xanuc' mitsuflaiyacu. 52 Jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe lajut'ƚ tihuotsoyi, tijolijyi, tija'ayi, joupa imanapa ƚahuats'. Jesús timila': ―Aimoƚjolijcona'me. Ƚahuats' aiquimac'. Ma le'a tixmay. 53 Iƚne ixoco'me, iƚsina' joupa imanapa ƚahuats'. 54 Jesús i'noƚ'e'e'ma limane ƚahuats', ijoc'i'ma, timi: ―Mahuats', totsahuenni. 55 Imaf'ina'ma, aiquicoƚ'ma itsahuenni, ecax'ma. Jesús timila': ―Toƚtes'miƚe. 56 Qui'ailli' qui'máma' tipailo liƚpicuejma', ticuayi: “¿Te aƚinca imaf'inapa ƚaƚ'hua?” Jesús ixc'ai'i'mola': ―Aimoluyout'ƚe'me. Nij naitsi mi'iya quixina'. 9 Jesús ijoc'i'mola' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi. Epi'i'mola' liƚmane tipa'atsa lontahue, jouc'a tixaƚ'metsa lafcualƚay. 2 Umme'mola' ƚiƚeloƚya' tuya'atsa te ts'i'ic' micuxe ȽanDios iƚque cal Rey. Jouc'a tixaƚ'mentsola' lafcualƚay. 3 Timila': ―Tonƚeƚe. Nij tintsi moƚtai'me lane. Jouc'a loƚpaluc, loƚponta, ƚonla'i, loƚtomí, ocuena' coƚtsamalo aimoƚtai'me. 4 Toƚcuaitsa anuli liƚya' ja'ni tepi'intsolhuo' lajut'ƚ pe loƚmanc'eyacu, moƚmana' liƚya' jiƚpiya lajut'ƚ toƚmajnle. 5 Anuli liƚya' ja'ni lan xanuc' aimepenufilhuo' tolipalunca, tolunafle loƚ'mitsi', aimoƚtai'me loƚ'mitsi' ni ƚepi camats' jiƚpe liƚya'. Ti'iƚa' quiƚsina' ma' iƚne quiƚtuca' ti'najtse'me liƚjunac'. 6 Limbamaj coquexi' ts'ilihuequi ipalunca. I'huaf'coƚai'me iƚya' iƚya', tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Jahuay ƚiƚeloƚya' ixaƚ'mentsola' lafcualƚay. 7 Cal rey Herodes icuej'ma jahuay lo'epa Jesús iƚpe ƚamats'. Ixhueƚco'ma. Ticua: “¿Naitsi lo'epa toƚta'a?” Timana lan xanuc' nocuapá: “Juan Bautista imaf'inapa, ipanamma pe lomana' limanapola'”. 8 Ocuenaye ticuayi: “Imaxcainata cal profeta Elías”. Locuenaye ticuayi: “Anuli iƚne lam profeta li'ipa lomana' fa'a li'a ƚamats', itsiya imaf'inapa, icuaina'ma”. 9 Herodes timiyoxi: “Iya' joupa aicuxepa etec'empá ƚejoc' Juan. Itsiya cacueca tinesconni anuli cal xans acueca' lo'epa. ¿Naitsi iƚque xans? ¿Te co'iya caxinya?” Ehue'ma te co'iya mixinya Jesús. 10 Limbamaj coquexi' lummepola' Jesús ipailinamma, icuainatsa pe lopa'a Jesús. U'i'me jahuay li'epa. Jesús ileco'mola' iye'me quiƚtuca', ticuaita anuli liƚya' cuftine Betsaida. 11 Lan xanuc' icuej'me pe lotseyacu, iyenc'ot'ƚe'me, ihuej'me Jesús. Icuaitsa pe lopa'a Jesús. Iƚque epenuf'mola'. U'i'mola' te ts'i'ic' micuxe ȽanDios. Laxtafpola' nahuepá tixaƚcontsola', ixaƚ'mena'mola'. San Lucas 8​, ​9
  • 135.
    127 12 If'acoƚaipa iƚoc'oƚai'me limbamaj coquexi',timiyi: ―Tommetsola' lan xanuc'. Tiyenƚe ƚiƚeloƚya', jouc'a calx'huiyaƚma' lomana' huejnca, tehueta ƚotejacu. Ma fa'a ailopa'a cotejacu. 13 Italai'e'e'mola', timila': ―Imanc' toƚtes'mitsola'. Iƚniya italai'e'e'me, timiyi: ―Aicaƚ'hueca. Tipa'a le'a amaque' la'í y oquexi' latuye. ¿Te aga ƚepá illanc' aƚ'nata ƚotejacu jahuay iƚne lan xanuc'? 14 Jiƚpe timana' to amaquej mil lan xanuc'. (Jouc'a timana' lacaƚ'no' la'uhuay.) Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Toƚmitsola' ticutsoƚaiƚe oque' oque' nuxans quimbama'. 15 Toƚta'a li'epa to licuxe'empola'. Jahuay icutsoƚai'me. 16 Jesús epef'mola' lam maque' la'í, loquexi' latuye, ehuenaf'ma lema'a, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquenuf'mola'. Epi'i'mola' ts'ilihuequi tica'nentsola' lan xanuc'. 17 Jahuay itetso'me, ixhuaitsola'. Ts'ilihuequi efot'ƚepá lan hualcay ca'i lipanecomma. Imantsola' imbamaj coque' lan tsiquihuit'ƚ. 18 Anuli litine Jesús tipalaic'o ȽanDios. Jiƚpiya timana' ts'ilihuequi quiƚtuca'. Timila': ―¿Te cocuapa lan xanuc'? ¿Naitsi iya'? 19 Italai'e'e'me, timiyi: ―Timana' nocuapá ima' umJuan Bautista. Ocuenaye ticuayi ima' un'Elías. Locuenaye ticuayi ima' umprofeta. Ticuayi li'ipa opajmpa, imanapo', itsiya omaf'inapa, ocuaina'ma. 20 Timila': ―Imanc', ¿te coƚcuapa? ¿Naitsi iya'? Pedro italai'e'e'ma, timi: ―Ima' unCristo, ma Ƚi'huijf'epo' ȽanDios, ummepo'. 21 Jesús ixc'ai'i'mola', timila': ―Aimoluyout'ƚe'me. Nij naitsi mi'iya quixina'. 22 Timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cateƚco'ma juaiconapa. Lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, alatets'i'ma nulemma. Aƚma'a'ma. Afane' quitine camaf'ina'ma. 23 Ipalaic'o'mola' jahuay lan xanuc', timila': ―Ja'ni anuli cal xans lihuej'ma, iƚque aimi'iya micuxeyacoxi quituca'. Iya' lapaƚts'inginna lancruz. Iƚque ƚalihuejya itine itine titaiƚa' lencruz jouc'a. Tixpic'eƚa' titeƚco'ma. Toƚta'a ƚinca lihuej'ma. 24 Naitsi aimicua mitelcoya, iƚque no'epoxi cuenna juaiconapa, tecani'e'moxi. Naitsi nocuyacoxi lateƚcoya, iƚque ƚalihuequi tama tima'anƚe, tunƚu'e'moxi. 25 Cal xans nolijya jahuay lopa'a fa'a li'a ƚamats', ja'ni tecani'e'moxi, ¿te quipenic' iƚe lulijpa? 26 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, cacuaicoconno. Iƚe litine aƚsim'ma ninCueca', aƚsim'ma aƚ'onƚcota to ȽanDios cai'Ailli', lapalc'o'i'ma lam paxi lapaluc' quema'a. Anuli cal xans ja'ni titaiƚa' calaic'ata, toƚta'a aicalihuequi, iƚe litine cacuaicohuananni fa'a li'a ƚamats' iya' jouc'a aicapenufya iƚque cal San Lucas 9
  • 136.
    128 xans. 27 Iya' camilhuo'al ƚinca: Fa'a timana' lan xanuc' tixim'me, timetsaico'me lo'eya ȽanDios micuxe li'a ƚamats'. Toƚta'a tixim'me ai'a tima'mola'. 28 Lijoupa luyaipa to apaico quitiné Jesús tipalaic'ota ȽanDios jiƚpe ƚijuala. Ileco'mola' Pedro, Juan, Jacobo, if'ajli'me. 29 Mipalaic'o ȽanDios ipaico'ma li'a. Lipijahua' i'i'ma afujca afujca, tunts'iflay. 30 Icuaitsa oquexi' lan xanuc' ipalaic'o'me Jesús. Anuli iƚne Moisés, ƚocuena Elías. 31 Iƚniya tulif'ela' al cuecaj quipepalc'o' ȽanDios. Iƚne jouc'a Jesús tipalaicoyi lo'iya ticuaitsi Jesús Jerusalén. Jiƚpe tipo'no'ma li'a ƚamats'. 32 Pedro jouc'a liƚejmale tama itafquengcola' cahuí, aiquiƚsmaic'. Ehuelojm'me Jesús, ixim'me ipaicopa li'a, lipijahua' tunts'iflay. Ixim'me oquexi' lan xanuc' tecaxoƚanna pe lopa'a Jesús. 33 Miƚolijnayi loquexi' lan xanuc' Pedro ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Momxi, ma jifa'a aƚmanecu. Toƚta'a luyalaico'me al c'a. Illanc' aƚƚanc'e'me afane' lihuoxqui, anuli ima', ocuena Moisés, locuena Elías. Pedro ma le'a tipalay, aiquixina' lonespa. 34 Mipalay Pedro imunni ƚummahuay. Ipoxc'i'mola'. Ixpailij'mola' juaiconapa. 35 Jiƚpe ƚummahuay icuej'me tipalay, timila': ―Iƚca'a ƚai'Hua, ƚai'Huijf'epa. ¡Toƚquimf'eƚe! 36 Lijoupa limipola' toƚta'a, ts'ilihuequi Jesús ixim'me iƚque quituca'. Moisés y Elías ailomana'. Iƚniya ƚitiné lam fantsi ts'ilihuequi Jesús i'ipola' ch'ix. Aiquiluya'e' iƚe liximpa jiƚpe ƚijuala. 37 Lihuequi litine imulnanca ƚijuala. Axpela' lan xanuc' icuai'me tehueyi Jesús. 38 Anuli iƚniya ija'a'ma, ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Momxi, caxahue'ehuo' toxinƚa' ƚai'hua. Iƚque cal nuli cai'hua. 39 Anuli ƚonta'a ti'noƚi. Ƚai'hua tija'e'. Ƚonta'a tife'ne ujfxi. Tipamma ƚitsulu lico. Ƚonta'a tixcai'e ƚai'hua, afule mux'masya. 40 Aixahue'epola' lihuejhuo' tipa'aƚe ƚonta'a, aiqui'ic' quilipa'e. 41 Jesús italai'e'e'ma, ticua: ―¡Ay imanc'! Aimoƚ'huaiyijnyi ȽanDios, a'ij ƚijca loƚpicuejma'. Coƚa' aicapajncona'ma pe loƚmana'. ¿Te iya' ti'hua caxnet'ƚ'ma? Timi cal xans: ―Aƚƚec'metsi ƚo'hua. 42 Ai'a ticuaita ƚamijcano ƚonta'a eca'ni'ma ƚamats', ife'ne'ma ujfxi. Jesús itale'ma ƚonta'a, ixaƚ'mena'ma ƚamijcano, exat'ƚina'ma qui'ailli'. 43 Nahuelojmpá toƚta'a li'ipa jahuay tipailo liƚpicuejma'. Iximpá acueca' lo'epa ȽanDios. Ixpailij'mola'. Mi'nujuaisyi lan xanuc' jahuay lo'epa Jesús ti'hua tipailo liƚpicuejma'. Jesús ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi, timila': 44 ―Imanc' toƚpo'noƚe cuenna laifmipolhuo'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aƚcum'ma ticuaita quiƚmane lan xanuc'. 45 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca limipola' Jesús. Aiquepalc'o'ila' liƚpicuejma'. Aimi'iya mepenufyacu iƚe lataiqui'. Aiquilicuis'e Jesús. Ixpailij'mola'. 46 Ipalaic'o'moƚtsi, icuis'e'moƚtsi: “¿Illanc', naitsi no'iya xonca cal cueca'?” San Lucas 9
  • 137.
    129 47 Jesús imetsaicola' liƚpicuejma', exat'ƚu'maanuli ƚacamijcano, ecaxijm'moxi. 48 Timila' ts'ilihuequi: ―Cal xans nocuapa: “Jesús ti'ela' capic'a la'uhuay”, tijouƚa' tepenufi ƚacamijcano, jouc'a iya' lapenufi. Cal xans pe ƚalapenufpa ma anuli lapenufinga' Ƚalummepa. Iya' camilhuo': Ja'ni anuli imanc' ti'exoxi xonca aca'hua, iƚque xonca acueca'. 49 Juan ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Momxi, aƚsimpá anuli cal xans ticuaj'mi lopuftine, tipa'ala' lontahue. Illanc' aƚmipá: “Ailopa'a lane. Aimo'e'ma toƚta'a. Ima' a'i caƚejmale.” 50 Jesús timila': ―Aimoƚcuanac'e'me. Ja'ni aimixtuc'olhuo' tocomma to onƚejmale. 51 Licuaico'ma litine tepenufinnata Jesús pu'hua lema'a, ixpic'epa nulemma ti'huanƚa' Jerusalén. 52 Umme'mola' ts'ilihuequi tuya'atsa ƚiƚeloƚya', tu'iyaletsa Jesús ticuaihuo. Iƚne lummepola' icuaitsa liƚpiƚya' lun samaritano. Tehueyi lajut'ƚ pe lopanc'eya Jesús. 53 Lan xanuc' jiƚpe liƚya' ticuayi: “Iƚque Jesús ti'hua'ma Jerusalén. Aimalapenufyacu.” (Iƚniya iƚpilaic' al cuecaj xoute' lopa'a Jerusalén.) 54 Lixim'me liƚ'ejma' iƚne lan xanuc' Jacobo y Juan icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Maƚpoujna, ¿te ts'opic'a? ¿Te aga aƚjoc'iƚe ȽanDios, tummeƚa' ƚunga, tipitsola' nulemma iƚne lan xanuc'? Toƚta'a li'epa cal profeta Elías. 55 Jesús ipai'e'moxi, itale'mola', timila': ―Imanc' aicoƚsina' te ts'i'ic' loƚcuapa. Tocomma tunlihuejyi ocuena, a'i iya'. Imanc' ituca' loƚpicuejma'. 56 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' cunƚu'etsola' lan xanuc', a'i cajac'eyacola'. Lijou'ma iye'me ocuena quiƚya'. 57 Miyeyi lane icuaitsi anuli cal xans ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Ima' ni petsi loftseya iya' jouc'a quihuej'mo'. 58 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Lant'ƚeyá tipa'a ƚiƚpunts'ejay, lacaƚ'hui naiyulpá lema'a tipa'a liƚpuxiƚ'na'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iya' ailopa'a caifxmai'eya. 59 Jesús ipalaic'o'ma ocuena xans, timi: ―Ima' lihuejla'. Cal xans timi: ―Maipoujna, lapi'iƚa' lane, ca'huaƚa' lainejut'ƚ. Mipa'a cai'ailli' capajnta jiƚpe. Tijouƚa timanƚa', caminna, quihuejna'mo'. 60 Jesús timi: ―A'i. Lomapola' ti'i'ma temiƚe liƚf'as lomapola'. Ima' to'huaƚa', toya'atsi te ts'i'ic' micuxe ȽanDios cal Rey. 61 Ocuena xans ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Maipoujna, quihuej'mo'. Ate'a lapi'iƚa' lane ai'huanapa caxc'ai'itola' iƚne nomana' lainejut'ƚ, tijouƚa' capaiconahuo, quihuej'mo'. 62 Jesús timi: ―Cal xans ƚipangopa tepa'ma ƚemats' ja'ni tipaicof'iƚa' tehuelojnla' lixpula', aimi'iya mi'eya lipenic' ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. 10 Lijou'ma ƚaƚPoujna Jesús i'huijf'e'mola' ocuenaye San Lucas 9​, ​10
  • 138.
    130 ts'ilihuequi. Iƚniya lamfanej nuxans quimbama'. Umme'mola' tiyeƚe oquexi' oquexi' ƚiƚeloƚya'. Tiyef'coƚaitsa ate'a, tijouƚa' tuyaicota Jesús. 2 Timila': ―Itsiya lixhuaita litine cafot'ƚeya. Tipa'a acueca' lanic', ahuata lan xanuc' nafot'ƚeyacu. Toƚsahue'eƚe ƚaPoujna camats' tummetsola' no'eyacu canic' petsi ƚipammaita ƚemats'. 3 Imanc' laixanuc' ti'onƚcospolhuo' to lam mot'ƚ, iƚne aimi'iya mipa'neyacoƚtsi. Iya' cummelhuo' tonƚeƚe pe lomana' lan xanuc' lo'onƚcospola' to lam lobo, iƚne oyac'la quinneja. 4 Aimoƚtai'me loƚponta. Jouc'a aimoƚtai'me loƚmorral, ni ƚoƚc'ejí. Aimoƚpalaic'otola' lan xanuc' loƚtalecufyacola' lane. 5 Lajut'ƚ pe loƚtsuflaiyacu toƚmitsola': “ȽanDios tipaxnetsolhuo' imanc' noƚmana' fa'a lajut'ƚ”. 6 Ja'ni tipa'a anuli cal c'a xans jiƚpe lajut'ƚ, ȽanDios tipaxne'ma. Ja'ni ailopa'a, ȽanDios tipaxne'molhuo' ma le'a imanc'. 7 Petsi lapenufinyacolhuo' maƚpiya tolunxac'eta. Ƚapi'inyacolhuo' toƚteta, toƚsnata. Aimoƚcua'me: “Aimi'iya maƚtejacu. Ailopa'a caƚtomí.” Cal xans no'epa lanic' tipa'a lapi'inyacu. Imanc' toƚ'eyi lipenic' ȽanDios, jouc'a tipa'a lapi'inyacolhuo'. 8 ’Ƚiƚeloƚya' pe loƚtsuflaiyacu, ja'ni lan xanuc' tepenuftsolhuo' toƚtetsa lapi'inyacolhuo'. 9 Toƚxaƚ'metsola' lafcualƚay. Toƚmitola' lan xanuc': “Ma fa'a pe loƚmana' icuai'ma ȽanDios cal Rey”. 10 ’Ƚiƚeloƚya' pe loƚtsuflaiyacu ja'ni aimepenufinnilhuo', toluyalaicotsa ƚaneya iƚpe liƚya', monƚeyi toluya'ata: 11 “Illanc' ni ƚepi camats' lotaƚijmpa laƚ'mitsi' fa'a loƚpiƚya' aimaƚtaiyacu. Toƚsinƚe, lunafnayi, tipanenni fa'a. Tama aluyalai'me illanc', ti'iƚa' coƚsina' imanc': ȽanDios cal Rey icuai'ma fa'a pe loƚmana'.” 12 Iya' camilhuo': Al Cuecaj Quitine locuaicoya tama ȽanDios titeƚ'mi'mola' lun Sodoma, xonca acueca' titeƚ'mi'mola' lan xanuc' iƚpe liƚya' petsi aimepenufinnilhuo'. 13 ’Ima' miƚya' Corazín, acueca' lofteƚcoya. Ima' miƚya' Betsaida acueca' lofteƚcoya jouc'a. Jiƚne loƚxanuc' joupa iximpá al cueca' lo'epa ȽanDios. Aiquiƚsuej'meya. Luyaipa quitine Tiro y Sidón coƚa' ixim'me toƚta'a, lan xanuc' limajmpá coƚa' tixhuej'menacu, coƚa' ticutshuoƚai'me tixhueƚco'me, tipo'no'me liƚpijahua' ayolca, timets'ƚi'me capi' liƚ'a, timujco'moƚtsi ixhuej'menamma liƚjunac'. 14 Al Cuecaj Quitine locuaicoya tama ȽanDios titeƚ'mi'mola' lun Tiro y lun Sidón, xonca acueca' titeƚ'mi'molhuo' imanc' unc'iƚeloƚya' Corazín y Betsaida jouc'a loƚxanuc'. 15 Ima' miƚya' Capernaum, ¿te to'nof'e'moxi xonca al toncay? ¿Te ti'onƚto' to ȽanDios? A'i. Ti'oc'em'mo'. Toxinnoxi jiƚpe al muf. 16 ’Imanc' ts'alihuequi, iya' camilhuo': Ja'ni anuli cal xans tiquimf'elhuo', iƚque cal xans aƚquimf'enga' iya', imanc'. Ja'ni anuli cal xans tetets'ilhuo', iƚque cal xans latets'inga' iya', imanc'. Ja'ni anuli cal xans latets'i iya', iƚque cal xans latets'inga' iya' y ȽanDios Ƚalummepa. 17 Ipalunca lam fanej nuxans quimbamaj ts'ilihuequi Jesús, San Lucas 10
  • 139.
    131 uya'ahuo'me. Lijou'ma ipailinamma. Licuainatsape lopa'a Jesús tixoqui quileta, timiyi: ―Maƚ'ailli', aƚcuaj'mihuo'me lopuftine toƚta'a lontahue lihuejcoponga', ipalumma. 18 Jesús timila': ―Ƚonta'a Satanás itsiya ailopa'a pu'hua lema'a. Joupa ecangimpa. Iya' aiximpa lecangemma to lixcuaflay. 19 Aƚcuec'eƚa' imanc'. Iya' nepi'ipolhuo' loƚmane, ti'i'ma toƚ'huailets'uf'mola' lainofat'ƚ jouc'a linnaispó. Tama icueya quimane Satanás aimi'iya mulijyacolhuo' imanc'. Ailopa'a co'eyacolhuo'. 20 Imanc' tixoqui cunlata lipalunca lontahue loƚcuxe'e'mola'. Itsiya camilhuo': Xonca tixojla' cunlata, ȽanDios timetsaicolhuo'. Ƚoƚpuftine iniƚingiya jiƚpe liniƚingiya ƚiƚpuftine lixanuc' ȽanDios. 21 Maƚpe al 'hora cal Espíritu Santo juaiconapa ixoc'i'ma queta Jesús. Iƚque ipalaic'o'ma ȽanDios, timi: ―Mai'Ailli', ima' maPoujna lema'a y li'a ƚamats'. Cax'najtsi'ihuo' lof'epa. Tomuc'ila' laixanuc', iƚne lo'onƚcospola' to la'uhuay. Mepi'ipola' liƚpicuejma' ticuec'eƚe laitaiqui'. Lan xanuc' ts'iƚsina', xonca nixhuepá, aicomepi'ila' toƚta'a liƚpicuejma'. Iƚne iximpá ipime laitaiqui', to emiya. Aimi'i muhuaƚcufyi. Aƚinca mai'Ailli', toƚta'a loxpic'epa, toƚiya latenƚcocopo' ima'. 22 Jesús ti'hua tipalay, ticua: ―Cai'Ailli' jahuay lapi'ipa cacuxe'etsola'. Iya' i'Hua ȽanDios, lan xanuc' aimi'iya maƚsingufya iya' laipicuejma'. Ma le'a cai'Ailli' aƚsingufi. Lan xanuc' jouc'a aimi'iya mixingufyacu cai'Ailli' lipicuejma'. Ma le'a iya' ƚi'Hua, ƚinca aixingufi. ’Iya' caxpic'e naiƚne laifmuc'iyacola', iƚne camuc'ila' te ts'i'ic' lipicuejma' cai'Ailli'. Iƚne ƚinca timetsaicoyi cai'Ailli'. 23 Lijou'ma, Jesús ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi quiƚtuca', timila': ―Imanc' aƚinca tuluyalaicoyi al c'a, tolahuelojnyi lo'epa ȽanDios. 24 Iya' camilhuo': Luyaipa quitine axpela' lan xanuc' tijanajyi coƚa' tixinƚe loƚsimpa itsiya imanc'. Iƚniya lam profeta jouc'a lan rey aiquixim'me. Ijanaj'me coƚa' tiquimf'eƚe loƚquimf'epa itsiya imanc'. Aicu'innila' jiƚiya lataiqui'. 25 Lijou'ma itsahuenni anuli ƚomxi nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios, tehuai'ma Jesús. Icuis'e'ma, timi: ―Momxi, aipic'a culijla' al ts'e laipitine aimijouya. ¿Te caif'eya? 26 Jesús timi: ―Lataiqui' Liniƚingiya loya'apa locuxepa ȽanDios, ¿te cocuapa? 27 Ƚomxi italai'e'e'ma, timi: ―“To'nujuaisla' ȽanDios ƚoPoujna, iƚque omenDios. Taihuejla' jahuay ƚomunxajma', jahuay ƚo'alma, jahuay lopujfxi, jahuay lopicuejma'. Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya.” 28 Jesús timi: ―Al c'a aƚtalai'e'epa. Toƚta'a to'e'ma, tapenuf'ma lopitine. 29 Ƚomxi timiyoxi: “Tixinƚa' Jesús iya' aipicuejma'”. Icuis'econa'ma Jesús, timi: ―¿Naitsi xans caif'eya capic'a? 30 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Anuli cal xans ipanni liƚya' Jerusalén, imunni lane Jericó. San Lucas 10
  • 140.
    132 Mi'hua lane lannamats' linma'ahuale i'noƚ'me, umets'ai'me, untaf'me, exic'e'e'me lipijahua', ipo'no'me tocomma joupa tima'ma. Inulna'me. 31 Jiƚpe al 'hora anuli ƚa'ailli' ti'hua maƚpe lane. Lixim'ma ƚixcaiyoƚpa cal xans aiquicoƚ'ma, uyai'ma locuena liju' lane. 32 Ma' anuli i'e'ma ƚocuena cal xans notoc'ipa ca'ailli'. Icuaitsi huejnca ƚixcaiyoƚpa cal xans. Lixim'ma aiquicoƚ'ma, uyai'ma locuena liju' lane. 33 ’Anuli cal xans ƚas Samaria jouc'a ti'hua maƚpe lane. Icuaitsi huejnca ƚixcaiyoƚpa cal xans. Lixim'ma, ixim'ma cuanuc'. 34 Iƚoc'huai'ma pe lopa'a cal xans, ic'ef'i'ma laceite jouc'a al vino iƚe lehui. Ifi'e'ma lehui. Lijou'ma ipulaf'ma enaf'i'ma ƚiburro, ileco'ma anuli lajut'ƚ pe lonxac'eyoyacu. Jiƚpe i'e'ma cuenna. 35 Lihuequi litine ai'a tuyai'ma, cal xans ipa'a'ma liponta oque' al tomí plata, (lolijpa cal xans oquej quitine), epi'i'ma ƚipoujna cajut'ƚ, timi: “Iƚca'a cal xans to'e'ma cuenna. Ja'ni aimixhuaicospa iƚta'a al tomí laifnepi'ipo', ima' taipa'a'ma lotomí, to'naco'ma lahue'eya. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Cacuaiyoconno, ca'najtse'ena'mo'.” 36 ’Afantsi lan xanuc' niximpá iƚque ƚixcaiyoƚpa cal xans. ¿Naitsi nihuejcopa iƚe lataiqui' loya'apa: “To'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya”? 37 Ƚomxi italai'e'e'ma, timi: ―Iƚque ƚiximpa cuanuc'. Jesús timi: ―Ne'. Ima' to'huaƚa', to'etsi ma to li'epa iƚque cal xans. 38 Miyeyi lane Jerusalén Jesús jouc'a ts'ilihuequi icuaitsa anuli laca'hua quiƚya'. Jiƚpe tipa'a anuli ƚaca'no' cuftine aMarta. Marta epenuf'ma lejut'ƚ. 39 Tipa'a ƚipima caca'no' cuftine aMaría. María icutsingai'ma li'mitsi' Jesús. Tiquimf'e litaiqui'. 40 Marta tipa'a acueca' lipenic'. Tihuejnyoxi. Tixhueƚmot'ƚe juaiconapa. Iƚoc'huai'ma pe lopa'a Jesús. Ipalaic'o'ma, timi: ―Maipoujna, ¿te aicoxina' lo'ipa fa'a? Ƚaipepo aƚpo'nohua. Iya' ca'ay jahuay lanic'. Tomiƚa': “Totoc'itsi ƚopima”. 41 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Ima' cumMarta, acueca' lof'epa. Toxhueƚma juaiconapa, taihuejnyoxi. 42 Ticuicomma ma le'a anuli lof'eya. María i'huijf'epa xonca al c'a. Aimi'iya mixic'enyacu. 11 Anuli litine Jesús mipalaic'o ȽanDios jiƚpe timana' ts'ilihuequi. Jesús lijou'ma lipalaic'o'ma ȽanDios anuli iƚne ts'ilihuequi ipalaic'o'ma, timi: ―Mai'ailli', Juan imuc'i'mola' ts'ilihuequi te ts'i'ic' mipalaic'oyacu ȽanDios. Ima' aƚmuc'itsonga' jouc'a. 2 Jesús timila': ―Moƚpalaic'oyi ȽanDios toƚmi'me: Ima' maƚ'Ailli' cofpa'a lema'a. Timetsaicontso' apaxi loPuftine. Ticuaitsi litine petsi jahuay lan xanuc' timetsaicotso' ima' iƚRey. Pu'hua lema'a jahuay tihuejcohuo', toƚta'a tihuejcotso' fa'a li'a ƚamats'. 3 Ƚaƚtepa itine itine, lapi'itsonga' itsiya. 4 Illanc' joupa limenc'e'ecopola' iƚne laƚ'e'eponga' lixcay. Ima' San Lucas 10​, ​11
  • 141.
    133 jouc'a alimenc'e'ecotsonga' petsi lalimenajponga'. Aimaƚƚeco'monga' lalahuaiyoyaconga'. Ja'nitiƚoc'huai'ma laƚmana' ƚixcay xans, ima' lunƚu'etsonga'. 5 Jouc'a timila': ―Anuli imanc' ja'ni nolojmay quipuqui' ƚiƚejmale ticuaitsi lejut'ƚ, timitsi: “Maipima, lapi'iƚa' afane' caine'í. 6 Anuli ƚalimetsaicoyoƚtsi icuai'ma lainejut'ƚ. Iƚque in'huaya xans. Iya' ailopa'a caifnepi'iya.” 7 Iƚque ƚonanc'ompa nopa'a lejut'ƚ, ¿te timi'ma: “Amalapi'i'ma coyac'. Aimaƚtsa'huot'ƚe'ma. Joupa aix'nifconapoxi. Lainaxque' joupa lunahuoƚainapá. Aimi'iya catsahueya. Aimi'iya capi'iyaco'”? 8 Iya' camilhuo': Tama inespa: “¿Te caif'eya? Ƚinca aƚejmale. Aicatsahueya, aicapi'iya”, ja'ni ti'hua tixahue'e, ƚinca titsahuehuo, tepi'i'ma jahuay loxahue'epa. 9 ’Iya' camilhuo': Ti'hua toƚsa'hueƚe, tijouƚa' tepi'im'molhuo'. Ti'hua tolahueƚe, tijouƚa' toƚsim'me. Ti'hua tolumf'asle al puerta, tijouƚa' texi'em'molhuo'. 10 Lan xanuc' noxa'huepá tepi'inni, jouc'a nahuepá tixim'me, jouc'a nomf'axpá texi'em'me. 11 ’Imanc' unc'a'aillí, ja'ni loƚnaxque' tixahue'etsolhuo' quile'i, ¿te tolapi'i'mola' ƚapic? A'i. O ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚatu, ¿te tolapi'i'mola' ƚainofaƚ? A'i. 12 O ja'ni tixahue'etsolhuo' ƚapi'e, ¿te tolapi'i'mola' ƚinnaispo? A'i. Aimi'iya monƚ'eyacu toƚta'a. 13 ’Imanc' tama oƚtaic' loƚjunac', tipa'a loƚpicuejma' tolapi'ila' al c'a loƚnaxque'. Conƚ'Ailli' Nopa'a lema'a, xonca acueca' lipicuejma'. Iƚquiya ƚinca tepi'i'molhuo' cal Espíritu Santo ja'ni toƚsahue'eƚe. 14 Jesús tipa'e ƚonta'a ƚitsufaipa cal xans. Ƚonta'a mi'nico, cal xans aimipalay. Lipanni ƚonta'a cal xans ipalaina'ma. Lan xanuc' lefot'ƚepoƚtsi jiƚpiya ticuayi: ―¡Xinƚa'! Acueca' lo'epa Jesús. 15 Timana' nocuapá: ―A'i. Beelzebú, ƚincuxepa contahue, iƚque ƚepi'ipa limane, toƚta'a tipa'ala' lontahue. 16 Ocuenaye ehuai'me Jesús, ixa'hue'me timuc'itsola' al cueca', to lo'epa ȽanDios Nopa'a lema'a. 17 Jesús ixina' te ts'i'ic' minesyi jiƚpe liƚpicuejma', timila': ―Ja'ni tenajtsoƚtsi lan xanuc' anuli al cuecaj nación, jiƚiya al nación tejac'ma. Jouc'a ja'ni tenajtsoƚtsi lan xanuc' nomana' anuli lajut'ƚ, iƚniya lan xanuc' aimipajnya liƚpujfxi, tijou'mola'. 18 Imanc' toƚcuayi Beelzebú, iƚque Satanás, lapi'ipa laimane, toƚta'a quipa'ala' lontahue. Iya' cacua: Ja'ni ƚonta'a Satanás tipa'ala' lipontahue joupa enajpoxi Satanás. Iƚque y ts'ilihuequi a'ij nuli liƚpicuejma'. Ja'ni toƚta'a li'ipa, ¿te ti'hua ticuxe Satanás? A'i. Aimi'iya. 19 Iya', ja'ni Beelzebú lalapi'ipa laimane, ja'ni toƚta'a quipa'ala' lontahue, loƚxanuc' naipa'apá contahue, ¿naitsi nepi'ipola' liƚmane iƚniya? Maƚniya timuj'me imanc' timenaquilhuo'. 20 O ¿te coƚcuayacu ja'ni ȽanDios lalapi'ipa laimane quipa'atsola' lontahue? Ja'ni toƚta'a lo'ipa, ƚinca jifa'a tipa'a ȽanDios cal Rey. Iƚque ticuxe. 21 ’Anuli cal xans ts'ipujfxi, mipa'a lofulecopa ticuanajco'ma San Lucas 11
  • 142.
    134 lejut'ƚ jouc'a ƚi'hueca.Ailopa'a tintsi. 22 Ticua: “Tipa'a laifulecopa. Aimi'iya malulijya.” Ticuaitsi ƚocuena xonca ts'ipujfxi, tiƚonc'eta lofulecopa, tulijnata. Tica'neta ƚi'huexi cal xans. 23 ’Naitsi aicalihuequi aƚ'ay laic'. Naitsi aimefot'ƚela' lan xanuc' to laif'epa, iƚque tica'nennala'. 24 ’Ƚonta'a lipanni licuerpo cal xans ti'hualeco'ma ƚijuƚ camats' pe ailopa'a caja'. Tehue petsi conxac'eya. Aimixina. Ticua: “Aipainamma. Ai'huanapa lainejut'ƚ pe lainipayomma.” 25 Licuaitsi jiƚpiya tixim'ma itaf'uyiya, i'huáqui al c'a. 26 Lixim'ma toƚta'a ti'huacona'ma, tilecotola' acaitsi lontahue xonca ixcay. Titsuflai'me jiƚpiya licuerpo cal xans, timajm'me. Toƚta'a iƚque cal xans xonca acueca' a'ijc'a loyaicoya. Al te'a le'a anuli ƚonta'a i'hueca, tijouƚa' ti'i'mola' apaico lontahue. 27 Mu'ila' toƚta'a Jesús lan xanuc' lafoƚyomma jiƚpiya, anuli ƚaca'no' ipalai'ma ujfxi, timi: ―Joupa ipaxnempa co'máma', iƚque ipo'nopo', itoc'epo'. 28 Jesús italai'e'e'ma: ―Ja'ni tiquimf'eyi litaiqui' ȽanDios jouc'a tihuejcoyi, xonca ipaxnempá iƚniya. 29 Lan xanuc' efot'ƚepoƚtsi pe lopa'a Jesús. Ipango'ma u'i'mola', timila': ―Lan xanuc' nomana' itsiya litine ixcay liƚpicuejma'. Iƚpic'a ȽanDios timuc'itsola' al cueca'. Iya' cacua: Aimimuc'iyacola'. To li'ipa cal profeta Jonás luyaipa quitine ma toƚta'a aƚ'i'ma iya'. Iƚe ƚinca toƚsim'me, timuc'i'molhuo'. 30 Iƚe li'ipa Jonás imuj'ma al cueca' lo'epa ȽanDios. Toƚta'a ixim'me lan xanuc' nimajmpá liƚya' Nínive. Iƚe laƚ'iya iya' ma' anuli timuc'i'mola' lan xanuc' nomana' itsiya al cueca' lo'epa ȽanDios. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 31 ’Ticuaitsi al Cuecaj Quitine imanc' tolacaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Ƚaca'no' nicuxepola' lan xanuc' nomana' anuli ƚamats' juaiconapa aculi' al 'ocay jouc'a tecaxhuaita. Iƚque ƚaca'no' xonca al c'a li'ejma', toƚiya ticuftolhuo'. I'hua'ma juaiconapa itoqui lane. Icuaitsi pe lotseya. Jiƚpe icuej'ma locuapa cal rey Salomón, iƚque acueca' lipicuejma'. Itsiya imanc' tama toƚquimf'eyi anuli xonca acueca', tolatets'iyi. 32 ’Al Cuecaj Quitine tolacaxingoƚaita ȽanDios cal Cuecaj Juez. Jouc'a tecaxingoƚaita lun Nínive, jiƚpiya Jonás uya'ahuo'ma litaiqui' ȽanDios. Iƚniya lun Nínive ticuftolhuo'. Iƚne iquimf'e'me lu'i'mola' Jonás, ixhuej'menanca. Itsiya tama imanc' toƚquimf'eyi anuli xonca acueca', aimoƚsuej'memma. 33 ’Munai'im'me lepalc'o' aimeminyacu, aimic'ommumiquinyacu. Tipo'nonni pe lopiyopa. Toƚta'a titsuflaiƚe lan xanuc' jiƚpe lajut'ƚ tixim'me lepalc'o'. 34 Lo'u' tepalc'o'ihuo'. Ja'ni ac'a lo'u' toxinna pe lof'huapa, te lof'epa. Ja'ni a'ijc'a lo'u' topanehuo al muf. 35 Ma' anuli lo'e'eyaco' ja'ni to'ehuale laic', topanehuo al muf. Ti'i'mo' a'ijc'a lopicuejma', aimepalc'o'ihuo'. Topo'noƚaj cuenna. Ja'ni timufc'otsi lopicuejma', acueca' San Lucas 11
  • 143.
    135 juaiconapa ti'i'ma iƚeal muf. 36 Ja'ni ac'a lopicuejma' aimopajnya al muf. Ti'i'mo' to lo'e'eyaco' lepalc'o'. Ja'ni toƚoc'aiƚa' lepalc'o' tepalc'o'i'mo' juaiconapa. 37 Jesús lijoupa lipalaipa iƚe lataiqui' anuli cal xans fariseo ijoc'ihuo'ma tiyeƚe lejut'ƚ titetsota. Jesús itsufai'ma iƚe lajut'ƚ icutsai'ma, titetso'ma. 38 Cal xans fariseo ehuelojm'ma Jesús, ixim'ma aimi'ay to lif'as xanuc' fariseo. Aiculou'ma al c'a limane ai'a titetso'ma. Cal fariseo timiyoxi: “Iƚca'a cal xans Jesús, ¿te qui'ecopa toƚta'a? Aiculouhuo al c'a limane to maƚ'eyi illanc'.” 39 ȽaƚPoujna Jesús timi: ―Imanc' unc'ifariseo tolapajyi pe li'huáqui. Tolapajyi liƚspula' loƚvaso, loƚpime. Pe aiqui'huáqui, jiƚpe aimoƚ'eyi cuenna. Imanc' loƚpicuejma' tipanemma a'ijc'a, imanna pangay quixcay. Jiƚpe loƚpicuejma' toƚjanajyi tepi'intsolhuo' xonca, toƚspic'eyi toƚ'eƚe quixcay. 40 Imanc', unc'itonno. Iƚque Ƚolanc'epa li'huáqui, ¿ja'ni aiquilanc'e jouc'a iƚe pe aiqui'huáqui? 41 Imanc' ts'oƚ'hueca tolapi'itsola' pe ailopa'a quiƚ'hueca. Tijouƚa' ȽanDios tetenƚcoco'ma loƚ'ejma', tixim'molhuo' unc'ilimpio, jouc'a loƚpime, loƚvaso. 42 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' unc'ifariseo. Loƚxaimu, loƚruda jahuay loƚpitamqui, ja'ni oƚ'hueca imbama' toƚtsufco'me anuli, tijouƚa' aimoƚ'nujuais'mola' loƚf'as xanuc'. Aimoƚ'ela' capic'a. Aimoƚ'ela' al c'a, aimoƚ'ela' al ƚijca to locuxepa ȽanDios. ¡Ne'! Aimonlimenc'eco'me toƚsufco'me ȽanDios loƚpitamqui, jouc'a tonƚ'eƚe jahuay locuxepa ȽanDios. 43 ’A'ijc'a lo'iyacolhuo' imanc' unc'ifariseo. Jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', imanc' oƚpic'a toƚcutsoƚaiƚe pe locutsoƚaipa lan tsilaj xanuc'. Monƚe'me la plazá locucaleyompa oƚpic'a lan xanuc' tinontsolhuo'. 44 A'ijc'a lo'iyacolhuo'. Ti'onƚcospolhuo' to jiƚpe lamu'empola' lamizhua. Lan xanuc' muyalaico'me jiƚpiya aimixinyi te ts'i'ic' jiƚpe. Toƚe qui'ic' loƚpicuejma'. 45 Anuli iƚne lomxiye nomuc'iyalepa locuxepa ȽanDios italai'e'e'ma, timi: ―Momxi, lofcuapa toƚta'a jouc'a illanc' aƚmiloquinga' cataiqui'. 46 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Imanc' unc'omxiye noƚmuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, a'ijc'a lo'iyacolhuo'. Imanc' tolatonc'iyi lataiqui' locuxepa ȽanDios. Toƚcuxe'ela' lan xanuc' tenant'ƚiƚe jahuay iƚe loƚtaiqui'. Iƚniya tixinyi ipime loƚcuxe'epola', afule mixnet'ƚyi. Jouc'a imanc' aimolanant'ƚiyi. Toƚsinyoƚtsi uhuaƚquelhuo'. Toƚcuxeyoƚtsi coƚtuca'. 47 Imanc' a'ijc'a lo'iyacolhuo'. Loƚtatahueló inma'ahuale, ima'a'me lam profeta. Imanc' toƚƚanc'e'ela' ƚilejut'ƚi iƚne lam profeta. 48 Toƚta'a toƚmujyoƚtsi tetenƚcocolhuo' li'epa loƚtatahueló. Iƚne linma'ahuale ima'a'me lam profeta, imanc' toƚƚanc'e'ela' quilejut'ƚi pe lemu'empola' iƚniya. 49 ’ȽanDios acueca' lipicuejma'. Joupa iximpa te ts'i'i'c' loƚ'ejma'. Joupa ipalaicopolhuo', icuapa: “Cumme'e'mola' lam profeta, jouc'a lan apóstole, ticuaitsa pe lomana' San Lucas 11
  • 144.
    136 iƚniya lan xanuc'.Iƚne tima'ata hualca, locuenaye ti'e'ennola' acueca'.” 50 ’Imanc' ma toƚta'a loƚ'ejma'. Toƚta'a jouc'a toƚtai'me liƚjunac' loƚxanuc', iƚne inma'ahuale, ima'a'me lam profeta. Ma lipangopa li'a lamats' maƚpe ipangopa jouc'a li'epa lixcay. ȽanDios jahuay ti'najtsi'i'molhuo' imanc'. 51 Ti'najtsi'im'molhuo' limacopa Abel, ti'hua ti'najtsi'im'molhuo' lima'ampola' lam profeta, cocuaiya lima'ampa Zacarías. Iƚque ima'ayom'me jiƚpe al cuecaj xoute' lixpula' al altar, jiƚpe lotsuflaiyacu al paxi lugar. 52 ’Imanc' unc'omxiye noƚmuc'iyalepa locuxepa ȽanDios a'ijc'a lo'iyacolhuo'. Joupa oƚcuapá: “Ma le'a illanc' aƚsina'. Ma le'a illanc' aƚmuc'iyale'me.” Joupa oƚs'nifcopá al puerta, olamipá cal llave. Imanc' aicoƚtsuflaic' pe locuxeyopa ȽanDios, jouc'a aicolapi'ila' lane lan xanuc'. Pe nocuapá: “Aƚtsulfoƚaiƚe”, imanc' oƚpa'nela'. 53 Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a lam fariseo juaiconapa ixtulenca. Lipanni Jesús jiƚpe lajut'ƚ ipango'me icuis'mot'ƚe'me juaiconapa. 54 Tehueyi te co'iya mic'aiƚqueya Jesús. Tinesla' cataiqui', tijouƚa' ticuxecota, ticuaita quiƚmane ts'iƚpenic'. 12 Mipa'a Jesús lajut'ƚ jiƚpiya efoƚunni axpela' lan xanuc', ti'huaƚtsijnyoƚtsi. Ate'a ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi. Lipangopa lipalaic'opola' timila': ―Imanc', toƚpo'noƚe cuenna. Aimolapenuf'me jiƚe ƚiƚƚevadura lan xanuc' fariseo. Capalaicola' liƚ'ejma' iƚniya. Iƚne ma le'a ti'e'eyoƚtsi ac'a xanuc'. 2 Camilhuo': Letamuyiya tiƚonc'e'em'me, ti'huájta. Tixim'me iƚe lemiya. 3 Iƚe loƚpalaipa joupa imufc'opa, ticuaihuo litine tepalc'o'ina'me, ticuec'ena'me. Jiƚe loƚsoulai'ipoƚtsi moƚmana' letemiquiya lajut'ƚ, maƚiya lataiqui' tuya'am'me al toncay lajut'ƚ. 4 ’Imanc' laƚejmalepa, iya' camilhuo': Aimoƚspaic'e'mola' noma'ahualepá. Iƚniya ma le'a tejac'eyi al cuerpo. Tijouƚa' aimi'iya mi'eyacu xonca. 5 Iya' cu'ilhuo' naitsi ƚoƚspaic'eyacu. Iƚque icueya limane. Ti'i'ma tima'a'mola' lan xanuc', tijouƚa' ti'nij'mi'mola' al muf, pe lopa'a ƚunga. Iƚque ƚinca axpaiqui'. Tolihuejcoƚe iƚque. 6 ’Joupa oƚsina' tojua liƚpitali lan gorrión. Ticujconnila' amajxi ma le'a oque' centavo. Tama ahuata liƚpitali iƚne lacaƚ'hui, ȽanDios aimimenc'ejma ni anuli. 7 Xonca ti'nujuaitsilhuo' imanc'. Joupa ixhuej'miya tojua mipa'a ƚajuac quitefque ƚoƚjuac. Ixina' ja'ni tecangemma anuli. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimixpailij'molhuo' lo'iyacolhuo'. ȽanDios tixinnilhuo' acueca' loƚpitali. Tama axpela' lan gorrión aimi'iya mulijyacolhuo'. 8 ’Iya' camilhuo': Anuli cal xans mipa'a fa'a li'a ƚamats', ja'ni alimetsaicoƚa', ja'ni timitsola' lif'as xanuc': “Iya' nihuequi Jesús”, iya' jouc'a quimetsaico'ma. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Pe lomana' lepaluc' ȽanDios cuya'ata: “Iƚque cal xans lihuequi”. 9 Anuli cal xans ja'ni tinesla': “Iya' San Lucas 11​, ​12
  • 145.
    137 aicainihuequi Jesús”, iya'jouc'a aicainimetsaicoya iƚque cal xans. Pe lomana' lepaluc' ȽanDios cuya'ata: “Iƚque aicalihuequi”. 10 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Cua naitsi aƚnesc'e'eƚa' cataiqui', iƚque cal xans ti'i'ma tiƚojm'ma lijunac'. Cal xans nonesc'e'eya cataiqui' cal Espíritu Santo, iƚque aimiƚonc'e'enyacu lijunac', aimi'iya. Iƚta'a lapajnya jouc'a locuenaj quitine titai'ma lijunac'. 11 ’Ticuaihuo litine ticufquinnolhuo', ti'hua'am'molhuo' ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', tileconnolhuo' pe lomana' lan tsilaj quincuxepá, maƚe anuli tileconnolhuo' pe lomana' ts'iƚpenic'. Ti'itsolhuo' toƚta'a aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimoƚcua'me: “¿Te co'iya catalai'ecoyacoxi? ¿Te caifmiyacola'?” 12 Maƚe al 'hora cal Espíritu Santo tu'i'molhuo' loƚtalai'ecoyacu. 13 Jiƚpe lefoƚya anuli cal xans ipalaic'o'ma Jesús, timi: ―Momxi, ƚaipima joupa efot'ƚumijnapa ƚi'huexi caƚ'ailli'. Tomita lapi'iƚa' onƚca ƚocuaiya caimane. 14 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Cunxans, ¿te aga aƚfaquimpa cacuxetsolhuo' toƚta'a? A'i. Aimi'iya capit'ƚiyacolhuo'. 15 Jesús ipalaic'o'mola' lan xanuc', timila': ―Imanc' toƚ'etsoƚtsi cuenna. Aimonlahue'me acueca' coƚ'huexi. Cal xans tama acueca' ƚi'huexi, iƚque ƚi'huexi aimi'iya mepi'iya lipitine. 16 Jesús ti'hua tipalaic'ola'. I'onƚico'ma to li'ipa anuli cal xans nulijpa acueca' qui'huexi. Timila': ―Anuli cal xans i'hueca acueca' ƚemats', ipammaita juaiconapa. 17 Iƚque ipalaic'o'moxi, timiyoxi: “¿Te caif'eya? Ailopa'a caif'huec'e'eya ƚipammaita acueca' ƚainemats'.” 18 Lijou'ma timiyoxi: “Ne', joupa aixina' laif'eya. Cateƚ'ma ƚainejut'ƚi pe laif'huec'eyopa ƚai'huexi. Tijouƚa' calanc'econa'ma xonca atsila' ƚainejut'ƚi. Jiƚpe ca'huej'ma ƚaitrigo jouc'a jahuay ƚocuena ƚai'huexi ƚipammaita ƚainemats'. 19 Tijouƚa' cami'moxi: Cunxans, joupa' o'hueca acueca'. Tijuco'ma axpe' camats'. Itsiya ƚinca tonxaj'ma, totetso'ma, toxna'ma, topajm'ma tixoj'ma meta.” 20 ȽanDios ipalaic'o'ma timi: “Ima' cunxans umtonno. Iƚta'a lipuqui' tiƚonc'e'enam'mo' lopitine. Tijouƚa' jahuay ƚomefot'ƚepa, ¿naitsi ƚapenufya iƚna'a?” 21 ’Iya' camilhuo': Toƚta'a cal xans ja'ni tixhuej'mecoyoxi iƚque quituca', lo'epa aimetenƚcocojma ȽanDios. Iƚque tama acueca' efot'ƚepa, ȽanDios tixina to aiqui'hueca, aimepenufi iƚque cal xans. 22 Jesús lipangoconapa lipalaic'oconapola' ts'ilihuequi, timila': ―Aimoƚsueƚmot'ƚe'me te co'iya muluyalaicoyacu lapajnya fa'a li'a ƚamats'. Aimoƚcua'me: ¿Te caƚtejacu? ¿Te caƚju'ecoyacoƚtsi? 23 Loƚpitine acueca' lipitali, ƚoƚtepa aijtine. Loƚcuerpo ƚinca xonca acueca' lipitali, loƚju'ecoyacoƚtsi aijtine. 24 ’Toƚsinƚe lan coƚpe'. Iƚniya aimifayi, ni mefot'ƚeyi. Ailopa'a quilejut'ƚ ni quiƚ'huecoƚma pe lo'huejyoyacu ƚotejacu. Ma ȽanDios tites'mila'. Imanc' aimi'onƚyacolhuo' to iƚniya lacaƚ'hui. Xonca San Lucas 12
  • 146.
    138 acueca' loƚpitali. 25-26 Imanc',¿te aga ti'i'ma toƚ'e'e'moƚtsi xonca unc'itoƚqui? A'i. Aimi'iya, ni huata. Tama toƚsueƚcocoyi aimi'iya monƚ'eyacu iƚe a'ij cueca'. Tijouƚa' ¿te coƚsueƚcocopa te co'iya muluyalaicoyacu lapajnya? 27 ’Toƚsinƚe te ts'i'ic' mitoqui iƚna'a ƚaic'uá c'ec. Tama aimucui ni mipufi ƚipipa' tetejcoyoxi to quipijahua'. Cal cuecaj rey Salomón lipo'nopa ac'a lipijahua', tama i'huáqui juaiconapa acueca' quincuxepa, aiqui'onƚcotsi to jiƚpe ƚipipa' c'ec. 28 ȽanDios tiju'e'ela' juaiconapa ac'a ƚaic'uá c'ec. Iƚque ƚaic'uá c'ec aimijujma. Anuli quitine titoqui ac'a, lihuequi litine tiyaxquinni, tipi'enni pe lopa'a lapa. Imanc', ¿te ȽanDios aimiju'eyacolhuo'? Ah imanc', huata toƚ'huaiyijnyi ȽanDios. 29 ’Muluyalaicoyi lapajnya aimolahue'me ma le'a coƚtejacu o coƚsnayacu. Aimoƚcua'me: “ȽanDios, ¿te lapi'i'monga', o aimalapi'iyaconga'?” 30 Toƚta'a liƚ'ejma' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Coƚ'Ailli' ixina' te laicuicom'molhuo'. 31 Imanc' toƚpo'noƚe loƚpicuejma', tolihuejcoƚe ȽanDios cal Cuecaj Rey, tonƚ'eƚe al c'a ma to locuxepolhuo'. Toƚta'a tepi'i'molhuo' jahuay, aimehue'eyacolhuo'. 32 ’Imanc' aixanuc' aimixpailij'molhuo', aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Tama imanc' unc'ihuata toƚcuxeta pe lopa'a ȽanDios cal Cuecaj Rey. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios, iƚque oƚ'Ailli'. 33 Toƚcujle ƚoƚ'hueca. Al tomí lolulijyacu tolapi'itsola' lan xanuc' petsi aiquiƚ'hueca. Ja'ni toƚta'a tonƚ'eƚe ti'i'ma acueca' ƚoƚ'huejyacu jipu'hua lema'a. Jifa'a li'a ƚamats' ti'hua tijaf'quila' ƚoƚpontalay tomí, tijou'ma loƚtomí. Pu'huanni a'i. Aimijouya. Jipu'hua nonantsepá aimiƚoc'huaiyacu. Lan huoxmi aimitejacu, ailopa'a. 34 Imanc' pe lopa'a ƚoƚ'huexi maƚpiya copa'a loƚpixojma cata. 35-36 ’Imanc' ti'onƚcospolhuo' to lam mozó ts'iƚ'huaijma ticuaitsi ƚiƚpoujna, iƚque joupa ipainamma lijuic lipemaná, ticuainata lejut'ƚ. Iƚne lam mozó joupa iƚ'huaijma ƚiƚpoujna ti'e'me lipenic'. Joupa unai'ipa liƚpepalc'o'. Ticuainatsi ƚiƚpoujna maƚpe lejut'ƚ tijoc'i'mola' limozó, iƚne aimicoƚyacola' texi'e'me. 37 Ac'a juaiconapa loyalaicoyacu iƚne lam mozó ts'iƚ'huaijma ƚiƚpoujna ticuaihuananni. Camilhuo' al ƚinca: Ticuaitsi ƚiƚpoujna iƚque tifi'e'moxi to cal mozo, timi'mola' iƚniya limozó: “Imanc' toƚcutsoƚaiƚe, toƚtetso'me. Iya' cates'mi'molhuo'.” 38 Ticuaitsi ƚiƚpoujna nolojmay quipuqui' o ticuaitsi ai'a tiƚic'e'ma, ja'ni tixintsola' limozó ts'iƚ'huaijma, ƚinca ac'a loyalaicoyacu iƚniya. 39 ’Toƚcuec'eƚe iƚta'a laifmipolhuo' jouc'a: Ƚipoujna cajut'ƚ coƚa' ti'iƚa' quixina' te 'hora ticuaihuo ƚinnantsepa, coƚa' aimixmai'ma. Ti'huaico'ma lipuqui', ticuanajco'ma lejut'ƚ. Toƚta'a ƚinnantsepa aimi'iya mitsufaiya. 40 Imanc' toƚpo'noƚe cuenna. ¡Toƚmaf'iƚe! Litine toƚnesle: “Ƚaƚpoujna aimicuaiya, ticoƚi”, maƚpiya al 'hora cacuaiyoconno iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 41 Pedro icuis'e'ma timi Jesús: ―Maipoujna, iƚe lotaiqui' lof'onƚicopa tocuaiconanni, ¿te San Lucas 12
  • 147.
    139 lu'inga' ma le'aillanc' o jouc'a to'ila' jahuay lan xanuc'? 42 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Ima', ¿te cofcuapa? Ja'ni ƚapoujna tipahuo lejut'ƚ, ¿naitsi co'huijf'eya ti'eƚa' cuenna? Ti'huijf'e'ma cal xans ts'ipicuejma'. Iƚque tenant'ƚi'ma, ticuxe'e'mola' lif'as mozó, tites'mi'mola' lacuej'micoya al 'hora. 43 Cal xans ƚipo'no'impa lajut'ƚ, ja'ni toƚta'a lo'eya, ac'a juaiconapa loyaicoya. Ticuaitsi ƚipoujna tixim'ma ac'a lo'epa, tetenƚcoco'ma. 44 Iya' camilhuo' al ƚinca: Tepi'i'ma xonca al cueca' lipenic'. Jahuay ƚi'hueca ƚipoujna ticuxe'ma. 45 ’Iƚque cal xans ƚipo'no'impa lajut'ƚ ja'ni timixoxi: “Ƚaipoujna ticoƚi”, tijouƚa' tipango'ma tuntafej'mola' lif'as mozó, lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no', tuyaico'ma litine ma le'a titesma, tixnay, timeyoqui. 46 Litine aimi'huaijma, al 'hora aimixhuejcocojma, maƚiya litine ticuaita ƚipoujna. Tetetsuf'ma, tihuescufinna tipajntsi pe aiquilihuejma. 47 ’Cal mozo ts'ixina' lipic'a ƚipoujna, iƚque ja'ni aimihuejnyoxi, ja'ni aimi'ay loxpic'epa ƚipoujna, titeƚ'minna juaiconapa. 48 Cal mozo pe aiquixina' lipic'a ƚipoujna, tama ti'eƚa' ixcay, iƚque titeƚ'minna huata. Cal xans ja'ni joupa epi'impa axpe', jouc'a tipai'intsi axpe'. Cal xans ja'ni joupa ixc'ai'impa acueca', ticuxe axpe', ticuicomma xonca tenanƚiƚa'. 49 ’Iya' aicuaicoco'ma cunai'iƚa' ƚunga jifa'a li'a ƚamats'. Cacua: Coƚa' joupa unnaita. 50 Tehue'e'. Cateƚco'ma xonca. Ma cai'huaijma ti'iƚa' iƚe laifteƚcoya caxhueƚma juaiconapa. Cacua: Aimicoƚ'ma. Ma ti'iƚa'. 51 ’¿Te aga imanc' toƚcuayi: “Iƚque Jesús icuaicoco'ma lan xanuc' aimenaj'moƚtsi”? A'i. Iya' aicuaicoco'ma tixtuleƚe lan xanuc'. 52 Joupa i'ipa toƚta'a, ti'hua ti'i'ma. Anuli lajut'ƚ ja'ni timana' amajxi, jiƚniya tenaj'moƚtsi. Afantsi tixtuc'o'mola' oquexi', loquexi' tixtuc'o'mola' lam fantsi. 53 Ƚa'ailli' tixtuc'o'ma ƚi'hua camijcano. Ƚi'hua tixtuc'o'ma qui'ailli'. Ƚa'máma' tixtuc'o'ma ƚi'hua cahuats'. Ƚahuats' tixtuc'o'ma qui'máma'. Cal fi'no tixtuc'o'ma ƚihuahua. Ƚahuahua tixtuc'o'ma cal fi'no cahuahua. 54 Timila' lan xanuc': ―Ja'ni toƚsinƚe ƚummahuay qui'huayomma pe lof'acaiyopa cal 'ora toƚnes'me: “Ticui'ma”. Ƚinca toƚta'a ti'i'ma. 55 Jouc'a ja'ni ti'hua ƚinu' cahua' toƚnes'me: “Ti'i'ma inu'”. Ƚinca toƚta'a ti'i'ma. 56 Imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi. Toƚsuef'yi lema'a. Iƚe oƚsina'. ¿Te aimolimetsaicoyi lo'epa ȽanDios itsiya litine? 57 ’Jouc'a camilhuo': ¿Te aimolahuelojnyoƚtsi coƚtuca' lonƚ'epa, ja'ni tonƚ'eyi al ƚijca o a'i? 58 Monƚeyi lane ima' jouc'a ƚaixtuc'o'po', iƚque no'hua'apo' cal juez, ima' tahue'ma te co'iya mopac'eya lipoyac', tux'masnatso'. Ja'ni a'i, tileco'mo' pe lopa'a cal juez. Iƚque ticuto', tepi'inna quimane ƚapaluc, ti'nicoto' lacarza. 59 Iya' camilhuo': Ma cotaiyinge, tama ma le'a anuli al centavo, ti'nicoconno' jiƚpiya lacarza, aimaipaya. 13 Iƚniya ƚitiné lan xanuc' u'ipá Jesús te ts'i'ic' li'ipola' lan San Lucas 12​, ​13
  • 148.
    140 xanuc' quiyouyomma aldistrito Galilea. Iƚniya icuaita Jerusalén titsufcota liƚpinneja. Ma mitsufcoyi Pilato icuxe'ma tima'antsola' iƚne lan xanuc'. Letequim'mola' lipanni liƚjuats' iƚne lun Galilea jouc'a ipanni liƚjuats' liƚpinneja, inu'ma anuli. 2 Jesús timila': ―Jiƚniya lun Galilea li'empola' toƚta'a, ¿te imanc' toƚcuayi xonca acueca' liƚjunac', liƚf'as xanuc' Galilea a'ij cueca' liƚjunac'? 3 Iya' camilhuo': A'i xonca acueca' liƚjunac'. Imanc' ja'ni aimoƚsuej'memma jouc'a tejac'molhuo', jahuay imanc'. 4 ’Lecangenni iƚe li'nof'quiya lajut'ƚ lopa'a Siloé, ima'a'mola' imbamaj paico lan xanuc', uxpats'i'mola'. ¿Te coƚcuapa? ¿Te xonca acueca' liƚjunac' iƚniya lima'mola'? Locuenaye xanuc' nimajmpá Jerusalén, ¿te ailopa'a acueca' quiƚjunac'? 5 Iya' camilhuo' a'i xonca acueca' liƚjunac' iƚne lima'a'mola' li'nof'quiya lajut'ƚ. Imanc' ja'ni aimoƚsuej'memma jouc'a tejac'molhuo', jahuay imanc'. 6 Imuc'icona'mola', i'onƚicopola' anuli al 'ec icux, timila': ―Anuli cal xans petsi lifapa li'uva jouc'a ifapa li'icux. Litine lehuehuo'ma ƚi'as li'icux ailopa'a qui'as. 7 Cal xans ipalaic'o'ma ƚimozo no'epa cuenna ƚi'uva, timi: “Joupa ixhuaita afane' camats' ca'huanetsomma, cahuay ƚi'as icux. Ailopa'a qui'as. ¡Tatejla' nulemma! Ma le'a tixhuijma ƚamats', aimi'atsi.” 8 Iƚque no'epa cuenna cal 'uva italai'e'e'ma, timi: “Maipoujna, ¡tipajnla'! Tipanenni ocuena camats'. Capu'ma ƚamats' luxi al icux, cajuaj'mi'ma ƚumi'na. 9 Ƚocuena camats' tocuaiconamma toxim'ma ja'ni tipa'a ƚi'as. Ja'ni aimi'atsi, ne' tetequim'me.” 10 Anuli litine conxajya tipa'a Jesús anuli lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. Timuc'iyale. 11 Jiƚpe tipa'a anuli ƚaca'no' ƚitsufaipa conta'a. Iƚque ƚonta'a ixmec'e'epa lixpula'. Aimi'iya mecaxhuaya. Joupa ixhuaita imbamaj paico camats' toƚta'a ƚonta'a titeƚ'mi ƚaca'no'. 12 Lixim'ma ƚaca'no' Jesús ijoc'i'ma, timi: ―Maca'no', joupa uhuaƚquenam'mo', ixaƚconapo'. 13 Jesús ixpayaf'ma limane. Aiquicoƚ'ma, ƚaca'no' ecaxna'ma ƚic'. Ix'najtsi'i'ma ȽanDios. 14 Jesús lixaƚ'mena'ma ƚaca'no' itine conxajya, ƚincuxepa jiƚpe lajut'ƚ ixtunni. Timila' lan xanuc': ―Cal xans ti'e'ma canic' acamts'us quitine, ixahuiya. Itsiya itine conxajya. Ja'ni oƚpic'a tixaƚ'mentsolhuo' toƚcuaiyunca ocuena quitine. 15 ȽaƚPoujna Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Imanc' a'i cunc'ic'a xanuc'. Ma le'a tonƚ'e'eyoƚtsi. Ti'iƚa' litine conxajya, ¿te aimoluhuaƚquila' ƚoƚhuacax, ƚoƚburro? Ƚinca toluhuaƚyi, toƚ'hua'ala' tixnatsa quiƚja'. 16 Iƚca'a ƚaca'no' a'i quinneja, inieto ƚoƚtatahuelo Abraham. Ixhuaita imbamaj paico camats' ƚonta'a Satanás ifi'e'. Itsiya itine conxajya, ¿te aimi'iya cuhuaƚya? 17 Linespa toƚta'a Jesús i‑ch'ixco'mola' iƚne no'epá laic'. Iƚniya aiquiƚtalai'e. Ailopa'a cotalai'ecoyacu. Locuenaye lan xanuc' tixoqui quileta, ixim'me acueca' ac'a juaiconapa lo'epa Jesús. San Lucas 13
  • 149.
    141 18 Timila': ―Itsiya ȽanDios calCuecaj Rey tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe. ¿Te co'onƚcospa iƚe lo'ipa? ¿Te caif'onƚicoya? 19 Ti'i to li'ipa anuli ƚaca'hua fanu'. Iƚque cal fanu' cuftine sinapí. Anuli cal xans itai'ma ƚaca'hua fanu', ifatsi ƚequeya. Ila'ma, i'i'ma acueca' al 'ec. Lacaƚ'hui naiyulpá lema'a tiƚcuaispa tunxajyi jiƚpe, ti'huoxof'coƚaiyi ƚimané jiƚe al 'ec. 20 Timiconala': ―¿Te caif'onƚicoya lo'ipa pe ȽanDios cal Cuecaj Rey tijoc'ila' lan xanuc' tihuejcoƚe? 21 Jiƚpe ti'i'ma to li'ipa lilai'ipa ƚilevadura ƚaca'no' acueca' ƚi'harina. Iƚe cal levadura ti'hua tihuantsi cal 'harina. Lijou'ma umfunni jahuay ƚax'e. 22 Lijou'ma Jesús ti'hua lane, ticuaita liƚya' Jerusalén. Tehuengila' ƚiƚeloƚya', lan tsila' jouc'a lan tsocay. Timuc'iyale jiƚpiya ƚiƚeloƚya'. 23 Anuli cal xans ipalaic'o'ma, icuis'e'ma, timi: ―Maipoujna, ¿te aga ahuata lan xanuc' tunƚul'me? Jesús ipalaic'o'mola' lan xanuc' noquimf'epá timila': 24 ―Tolahueƚe te co'iya moƚtsuflaiyacu al tansca al puerta. Iya' camilhuo': Axpela' lan xanuc' tehue'me te co'iya mitsuflaiyacu, tijouƚa' aimi'iya. 25 Titsahuenni ƚiPoujna cajut'ƚ tix'nifco'ma lejut'ƚ. Ja'ni imanc' toƚmanemma ƚuna toƚjoc'i'me, toƚsa'hue'me, toƚmi'me: “MaƚPoujna, taxi'eƚa' lopuerta. Aƚpic'a aƚtsuflaiƚe.” Iƚque timi'molhuo': “Aicaixina' pe conƚouyomma. Aicainimetsaicolhuo'.” 26 Imanc' toƚtalai'e'me, toƚmi'me: “Illanc' aƚejmalepá, aƚtetsopá, aƚsnapá anuli ima'. Ima' o'hua'ma ƚaƚpeneya, tomuc'iyale jiƚpiya laƚpiƚya'.” 27 ȽaPoujna timi'molhuo': “Iya' aicaixina' pe conƚouyomma. Aicainimetsaicolhuo'. Imanc' aimonƚ'eyi al ƚijca. Tonlipalunca pe laifpa'a. Tonƚenƚe.” 28 ’Iƚniya ƚitiné imanc' toƚsinnola' loƚtatahueló, iƚniya Abraham, Isaac y Jacob, jouc'a jahuay lam profeta. Iƚne itsulfaipá petsi locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj Rey. Imanc' a'i. Toƚmanecu ƚuna. Imanc' toƚjolij'me, toƚtetola' lonƚ'ay. Acueca' cunla loƚteƚcoyacu. 29 Lan xanuc' naihuejcopá ȽanDios tipalcu ni petsi li'a ƚamats', tipalcu pe laipammaiyomma cal 'ora, jouc'a pe lof'acaicopa cal 'ora, jouc'a pe ƚinu' camats', jouc'a pe lo'huayomma ƚujfxi cahua'. Iƚniya ticuaita al juic. Titsuflaita, ticutsoƚaita, titetsota pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque ƚiƚCuecaj Rey. 30 ’Toƚcuec'eƚe, locuaicoya quitine tixin‑nim'mola' lijoucola' joupa i'ipola' lan tet'ƚa. Tixin‑nim'mola' lan tet'ƚa joupa i'ipola' lijoucola'. 31 Maƚe 'hora icuaiyunca hualca lam fariseo. Iƚniya timiyi Jesús: ―To'huanƚa'. Taipanni fa'a. Cal rey Herodes tehuehuo' tima'atso'. 32 Jesús italai'e'e'ma, timila': ―Iƚque cal Herodes ti'onƚcospa to cal t'ƚe, ma le'a infel'miyale. Tonƚenƚe. Tulu'itsa: “Jesús timihuo': Itsiya y mouqui quipa'ala' lontahue, caxaƚ'menala' lan xanuc'. Pitsu cajou'ne'ma laipenic'.” 33 Itsiya, mouqui y pitsu ca'huana'ma laipene. Cacuaita Jerusalén. Jiƚpe liƚya' San Lucas 13
  • 150.
    142 quima'ayompola' lam profeta.Iya' ninprofeta, maƚpiya Jerusalén aƚma'ayonna, a'i ocuena quiƚya'. 34 ’¡Miƚya' Jerusalén! ¡Miƚya' Jerusalén! Loxanuc' inma'ahuale tima'annila' lam profeta, tipangila' capic' tima'antsola' lixanuc' ȽanDios, iƚne lummepola' jiƚpiya. ’Iya' axpe' canesqui: Cafot'ƚe'mola' jahuay loxanuc' ma to mi'ay cal tsana mefot'ƚe'mola' laiquipuyu, mipuxc'i'mola' ƚixala'. Ima' aicocuac'. 35 ¡Miƚya'! ¡Tahuelojnla' locuecaj xoute'! ȽanDios ipo'nopa quituca'. Tocomma to joupa eteƚquemma. Iya' camilhuo' al ƚinca. Ticuaitsi litine aƚmiƚa': “Ima' unC'a. ȽanDios ƚaƚPoujna ƚinca ummepo'”, iƚe litine aƚsingona'ma. Ai'a ticuaita iƚe litine aimaƚsingonaya. 14 Anuli litine conxajya Jesús i'hua'ma titetsota lejut'ƚ anuli cal xans fariseo, iƚque nocuxepola' lif'as fariseo. Jiƚpe lajut'ƚ tehuelaifyi Jesús, ¿te co'eya? 2-3 Jouc'a ticutsuya anuli ƚafcuana, ifunapa jahuay licuerpo. Jesús tehuelonge, ipalaic'o'mola' lam fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, iƚniya nomana' jiƚpiya, icuis'e'mola', timila': ―Litine conxajya, ¿nipajnya tixaƚ'meyale'ma anuli? o ¿aimi'iya? ¿Te tipa'a lane? o ¿ailopa'a? 4 Iƚne i‑ch'ixco'mola'. Jesús i'noƚ'ma ƚafcuana, ixaƚ'mena'ma, ummena'ma ti'huanƚa' lejut'ƚ. 5 Ipalaic'o'mola' iƚne lam fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, timila': ―Imanc', ja'ni tecajm‑maitsi al pu'hua ƚoƚburro o ƚoƚhuacax, tama itine conxajya, ¿te aimonlipa'ayacu? Aƚinca tonlipa'a'me. 6 Iƚne aiquiƚtalai'e iƚe limipola' Jesús, ailopa'a quiƚtaiqui'. 7 Jiƚpiya timana' lijoc'impola' tehueyi te co'iya micutsoƚaiyacu pe locutsoƚaiyacu lan tsilaj xanuc'. Lixim'mola' Jesús i'onƚico'mola' liƚ'ejma', timila': 8 ―Ja'ni tijoc'intso' anuli al juic lamaná, tocuaitsi lajut'ƚ aimocutshuai'ma pe li'huáqui xonca al c'a. Aga ticuaita anuli xonca cal cuecaj xans. 9 Timi'mo' nijoc'ipolhuo': “Totsahuenni. Iƚca'a ticutshuai'ma jiƚpe lofcutsuya ima'. Totsahuenni.” Tijouƚa' toxim'ma calaic'ata. To'hua'ma, tocutshuai'ma pe li'huáqui a'ijc'a. 10 ’Ja'ni tijoc'intso' anuli al juic tocutshuai'ma pe li'huáqui xonca a'ijc'a. Ticuaiyunni nijoc'ipo', iƚque timi'mo': “Maipima, to'huanni fa'a. Jifa'a tocutshuai'ma xonca al c'a.” Tijouƚa' locuenaye lijoc'impola' tixim'mo' ima' uncuecaj xans. 11 ’Iya' camilhuo': Naitsi cal xans no'e'epoxi acueca', iƚque ti'oc'em'me. Naitsi cal xans no'e'epoxi a'ojca, iƚque tif'ac'em'me. 12 Jesús ipalaic'o'ma nijoc'ipa, timi: ―Litine lof'eya al juic aimojoc'i'mola' lonƚejmalepá ni lopimaye. Ni aimojoc'i'mola' nomana' huejnca lomejut'ƚ iƚne pe ts'iƚ'hueca xonca ƚiƚ'huexi. Iƚne ƚinca ti'e'econa'mo', tijoc'icona'mo'. 13 ’Ja'ni to'e'ma juic tojoc'itsola' lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Tojoc'itsola' latumane, lan coxo, lan fohue. 14 Toƚta'a, tama iƚniya aimi'iya mi'najtse'eyaco', toyaicona'ma al c'a. Ticuaihuo litine timaf'ina'me lan San Lucas 13​, ​14
  • 151.
    143 ƚijca xanuc', ȽanDiosti'najtse'mo' jouc'a. 15 Licuej'ma lonespa Jesús anuli jiƚpe titesma timi: ―ȽanDios cal Cuecaj Rey ti'eta juic jiƚpe pe locuxeyopa. Ƚinca al c'a loyaicoya cal xans notsufaiya jiƚpe, titetsota. 16 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Anuli cal xans ti'e'ma al cuecaj juic. Ijoc'ipola' axpela' lan xanuc'. 17 Icuai'ma jiƚe litine al cuecaj juic, umme'ma ƚimozo, timitsola' lijoc'impola': “Tonƚouyunca. Joupa imacoƚpá. Toƚtetsota.” 18 ’Jahuay iƚniya lijoc'impola' ipango'me ines'me: “Aimi'iya ca'huaya”. Cal te'a timi: “Joupa ai'napa ƚainemats'. Ai'huapa caxinna. Tomitsi ƚopoujna: Aimi'iya micuaicoya.” 19 Ƚocuena timi: “Iya' ai'napola' imbamaj laihuacax. Ai'huapa caxinnola', ja'ni ti'e'me canic' o a'i. Tomitsi ƚopoujna: Aimi'iya micuaicoya.” 20 Ƚocuena timi: “Joupa nemanepa. Aimi'iya ca'huaya.” 21 ’Ipainanni cal mozo. U'i'ma ƚipoujna linespa lijoc'impola'. Ƚipoujna cajut'ƚ ixtunni. Ummecona'ma ƚimozo, timi: “Aimicoƚ'mo'. To'huaƚa' ƚaneya liƚya', lan tsila', lan tsocay caneya. Tolecotsola', tocuai'ecola' fa'a lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca jouc'a latumane, lan coxo, lan fohue.” 22 I'huacona'ma cal mozo. Ipaiconamma, ipalaic'ocona'ma ƚipoujna, timi: “Joupa ai'epa laƚcuxe'epa. Tehue'ela' lan xanuc', ticuaiyunca xonca axpela'.” 23 Ƚapoujna timi ƚimozo: “To'huaƚa' liƚya'. To'huaƚa' lan tsila' caneya, jouc'a ƚema cati'i. Tojoc'itsola' lejmaica, tiyouyunca fa'a. Aipic'a timantsi nulemma lainejut'ƚ. 24 Iya' camilhuo': Iƚne lan xanuc' laijoc'ipola' al te'a, nij naitsi iƚniya notec'oya ƚaitejua'.” 25 Axpela' lan xanuc' ilihuequi Jesús lane. Lipai'e'moxi ipalaic'o'mola', timila': 26 ―Cal xans nocuaiyumma pe laifpa'a, nocuapa: “Quihuej'ma Jesús”, iƚque xonca aƚ'e'ma capic'a iya'; qui'ailli', qui'máma', ƚipeno, linaxque', lipimaye, lipitine, aijtine. Ja'ni a'i toƚta'a li'ejma' aimi'iya malihuejya. 27 Iya' ƚinca cateƚco'ma. Cal xans noxpic'epa aimeteƚcoya, nocuapa: “Iya' aicataiya lainencruz”, iƚque aimi'iya malihuejya. 28 ’Ja'ni anuli imanc' tixpic'eƚa' tilanc'eƚa' li'nof'quiya lajut'ƚ, ate'a ticutshuai'ma, tixim'ma tojua lipitali lolajncoya. Tixim'ma ja'ni ti'ommaicota litomí o a'i. 29 Ja'ni aimi'ay toƚta'a aga aimi'ommaicoya litomí. Tipu'ma tifa'mola' lapic', tijouƚa' aimi'iya mijou'neya lejut'ƚ, ailopa'a quitomí. Lan xanuc' tixim'me li'ipa, jahuay iƚniya tixoco'me, 30 ticua'me: “Iƚque cal xans ipangopa tilanc'e'ma lejut'ƚ. Aiquijou'ne. Aiqui'ic'.” 31 ’O lan rey, cal nuli ja'ni timana' anuxans mil lisoldado, ƚocuenaj timana' le'a imbamaj mil, tifule'me. Iƚque ts'ahuata quisoldado ticutshuai'ma, tixpic'e'ma lo'eya, ja'ni nipajnya ti'i'ma tulij'ma ƚif'as rey o aimi'iya. 32 Ti'iƚa' quixina' aimi'iya mulijya, mipa'a aculi' ƚif'as rey, tumme'mola' lixanuc', ticuis'eta, timita: “Ƚaƚpoujna ticua: Lu'iƚa', ¿te ts'opic'a? ¿Te capi'iyaco'? ¿Te San Lucas 14
  • 152.
    144 caif'eya?” Toƚta'a aimifuleyacu. 33 Iya'camilhuo': Imanc' ticuicomma tolatets'iƚe jahuay ƚoƚ'hueca, toƚta'a lihuej'ma. Ja'ni anuli aimicua, iƚque aimi'iya malihuejya. 34 ’Ƚo'hue ipenic'. Ja'ni ƚo'hue joupa iminscopa, ¿te co'iya? Aimi'iya milajn‑naya to al te'a. 35 Iƚque ƚo'hue ƚiminscopa aimi'iya mi'eya canic', ni jiƚpe ƚamats' ni pe lafot'ƚeyompa ƚumi'na. Aimi'iya mixhuiconyacu. Le'a teca'nim'me. ’Naitsi nocuejpa, aƚquimf'eƚa' iya' laitaiqui'. 15 Jahuay lin'najtsi'iyale jouc'a locuenaye lan xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios tiƚoc'oƚaiyi pe lopa'a Jesús, tiquimf'e'me. 2 Lan xanuc' fariseo jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios ixtulenca. Ticuayi: ―Iƚque cal xans tepenufila' lan xanuc' pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios. Titetsoyi anuli. 3 Jesús italai'e'e'mola', i'onƚico'moxi li'ejma' to lo'epa cal xans ƚejac'pa ƚimoƚ. Icuis'e'mola', timila': 4 ―Anuli imanc' amaxnu limot'ƚ, ja'ni tejac'la' anuli, ¿te co'eya? Tipo'no'mola' locuenaye lam malpuj nuxans quimbamaj pelƚa, timanecu ƚimuc'o', tehueta ƚejac'pa, aga tixinnata. 5 ’Tixinnatsi ƚimoƚ tipulaf'nata, tipo'nof'inna lixaya, tixoj'ma queta tipaino. 6 Ticuaitsi lejut'ƚ tijoc'i'mola' lipimaye jouc'a nomana' huejnca, timi'mola': “Tixoquinghua neta juaiconapa. Aixinhuona'ma ƚaimoƚ ƚejac'pa. Tonƚouyunca. Ma' anuli tixoj'ma calata.” 7 ’Iya' camilhuo': Ƚinca, ja'ni axpela' lan xanuc' aimicuicomma mixhuej'meyacu, nomana' lema'a tixoj'ma quileta. Ti'iƚa' ma le'a anuli cal xans pe aimihuejma, ja'ni tixhuej'menanni iƚque, xonca acueca' tixoj'ma quileta iƚniya nomana' lema'a. 8 ’Jouc'a anuli ƚaca'no' i'hueca imbamaj litomí aplata, ja'ni anuli ejac'pa, ¿te aimehueya? Ƚinca tehue'ma. Tunai'i'ma lipepalc'o', titaf'u'ma lejut'ƚ, aga tixinna'ma litomí lejac'pa. 9 Tixinnaƚa' litomí tijoc'i'mola' liyejmalepa lacaƚ'no' jouc'a nomana' huejnca lejut'ƚ, timi'mola': “Juaiconapa tixoquinghua neta, aixinnapa laitomí lejac'pa. Tunƚouyunca. Ma' anuli tixoj'ma calata.” 10 ’Iya' camilhuo': Anuli cal xans pe aimihuejma ja'ni tixhuej'menanni, nomana' pu'hua pe lomana' lapaluc' quema'a tixoj'ma quileta. 11 Ti'hua timuc'iyale, timila': ―Anuli cal xans timana' oquexi' linaxque'. 12 Ƚi'hua ƚapepo timi qui'ailli': “Mai'ailli', litine timantso' capenuf'ma ƚai'huexi. Cacua: Lapi'iƚa' itsiya.” Quiƚ'ailli' epi'it'ƚi'mola' loquexi' linaxque' ƚiƚ'huexi. 13 ’Uyai'ma oque' fane' quitine ƚi'hua ƚapepo icuj'ma ƚi'huexi ƚepi'impá, ulij'ma litomí. I'hua'ma aculi', ocuenaj camats'. Iƚpe ipajntsi. Ipajnhuo'ma tixoj'ma queta ma mi'ay nixpiya. Ejac'ehuona'ma litomí. 14 Ijoutsaf'huana'ma, ipanenni ma le'a limane. Jiƚpe ƚamats' i'i'ma cumemma. Ƚamijcano juaiconapa unle'enni. 15 Ehue'ma quipoujna. Ixim'ma anuli cal xans jiƚpe ƚamats', i'e'ma quipoujna. San Lucas 14​, ​15
  • 153.
    145 Ƚapoujna tipa'a ƚemats',umme'ma ƚamijcano ti'etsola' cuenna lijná. 16 Ƚamijcano tunle'e juaiconapa, tijanaca titeƚa' ƚotecopa lijná. Aiquepi'inni, ni toƚta'a. 17 ’Lijou'ma ixhuej'menanni juaiconapa, timiyoxi: “Cai'ailli' timana' axpela' limozó. Jahuay titetsoyi, tijouƚa' tipanemma ƚotecopa. Iya' capa'a fa'a aƚma cumemma. 18 Itsiya capainahuo, ca'huana'ma pe lopa'a cai'ailli'. Camita: Mai'ailli', aixina' acueca' lai'epa. Netets'ipa ȽanDios, netets'ipo' ima'. 19 Itsiya aimaƚ'onƚico'ma to co'hua. Lapenufla' to comozo.” 20 ’Ipainanni, ti'hua lane ticuainata lejut'ƚ qui'ailli'. Qui'ailli' tehuelonge, ixim'ma ƚi'hua icuaicona'ma aculi'. Ixinna'ma cuanuc'. Inu'ma tepenufnatsi. Litalecuftsi ipulc'o'ma, ituc'o'ma. 21 Ƚi'hua timi: “Mai'ailli', aixina' acueca' lai'epa. Netets'ipa ȽanDios. Netets'ipo' ima'. Itsiya aimaƚ'onƚico'ma to co'hua.” 22 ’Qui'ailli' ijoc'i'mola' limozó, timila': “Toƚtaitsa xonca al c'a lijahua', toƚpo'no'iƚe. Toƚpo'no'iƚe anuli cal anillo limane. Toƚc'uaic'iƚe ƚic'ejí. 23 Toƚƚecotsa ƚa'hua huacax ƚifujmpa, toƚma'aƚe. Aƚ'e'me juic. Aƚtetso'me tixoj'ma calata. 24 Iƚca'a ƚai'hua, iya' cacua: Joupa imanapa. Itsiya imaf'inapa. Iya' cacua: Joupa ejac'pa. Itsiya imaxcainata.” Ipango'ma al juic, tixoqui quileta. 25 ’Cal te'a qui'hua ti'ay canic' pu'hua ƚemats' qui'ailli'. Icuaicona'ma lejut'ƚ. Licuaitsi icuej'ma tunanni, tixahuinni. 26 Ijoc'i'ma anuli cal mozo, icuis'e'ma, timi: “¿Te conƚ'epa?” 27 Cal mozo italai'e'ma timi: “Icuaina'ma ƚopima. Co'ailli' iximpa ailopa'a qui'ipa, aimextafque, toƚiya epenufpa tixoqui queta. Icuxepa ticua: Toƚma'aƚe ƚa'hua huacax ƚifujmpa.” 28 Cal te'a qui'hua ixtunni. Aiquitsufaic' lajut'ƚ. Aimicua. Qui'ailli' ipanni. Tixa'hue titsufainaƚa' lajut'ƚ. 29 Ƚi'hua italai'e'e'ma, timi: “¡Toxinƚa'! Axpe' camats' iya' ca'ay lopenic'. Quihuejcohuo' jahuay laƚcuxe'epa. Ima' aicalapi'i ni toƚta'a. Coƚa' aƚmi'ma: Tolecoƚa' iƚca'a ƚaca'hua chivo, tonƚ'eƚe juic anuli lonƚejmalepa. Aicaƚmic' toƚta'a. 30 Itsiya icuaina'ma ƚo'hua. Iƚquiya inonc'ohuo'mola' lacaƚ'no' notepá liƚcuerpo. Ƚo'huexi ƚomepi'ipa joupa ijou'nehuo'ma. Ima', ¿te co'epa? ¡Oma'apa ƚa'hua huacax ƚifujmpa, titeƚa' iƚquiya!” 31 Qui'ailli' timi: “Mai'hua, itine itine aƚmana' anuli. Jahuay ƚai'huexi ima' o'huexi. 32 Itsiya tetenƚcocoƚa' tixoj'ma calata. Iƚque ƚopima iya' cacua: Joupa imanapa. Imaf'inapa. Iya' cacua: Joupa ejac'pa. Itsiya imaxcainata.” 16 Jesús ipalaic'ocona'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Anuli cal xans ts'i'hueca acueca', tipa'a ƚimozo icueya limane, ti'ej cuenna ƚi'huexi ƚipoujna. Lan xanuc' tinesc'eyi cataiqui' cal mozo, ticuayi: “Iƚque, a'ijc'a mi'ay cuenna ƚi'huexi ƚipoujna”. 2 Cal xans ijoc'i'ma ƚimozo. Licuaiyunni timi: “¿Te copalaicocopo' toƚta'a iƚnu'hua lan xanuc'? ¿Te co'epa? Totaitsi loje'e. Aipic'a caxinƚa' te co'epa ƚai'huexi. Aimi'hua mo'eya cuenna ƚai'huexi.” 3 Cal mozo San Lucas 15​, ​16
  • 154.
    146 timiyoxi: “¿Te caif'eya?Ƚaipoujna liƚonc'e'e'ma laipenic'. Aimi'iya capuya ƚamats'. Ailopa'a caipujfxi. Aimi'iya caxahue'eya al tomí. Catay calaic'ata.” 4 Timiconayoxi: “Joupa aixpic'epa laif'eya. Tijouƚa', ticuaitsi litine ailopa'a caipenic' lan xanuc' lapenuf'ma ƚilejut'ƚi.” 5 ’Ijoc'i'mola' jahuay iƚne lan xanuc' ts'iƚtaiyinc'e ƚipoujna. Anuli anuli ipalaic'o'mola'. Cal te'a icuis'e'ma, timi: “¿Tojua otaiyinc'e ƚaipoujna?” 6 Iƚque italai'e'e'ma: “Amaxnu lam tamboj laceite”. Cal mozo timi: “Ja'a iƚta'a loje'e. Tocutshuaiƚa', topai'iƚa' lotaiyinge, ti'iƚa' oquej nuxans quimbama'. Nuya nuya tainiƚƚa'.” 7 Ƚocuena icuis'e'ma, timi: “Ima', ¿tojua otaiyinge?” Iƚque italai'e'e'ma: “Anuli maxnu cal cuxtaƚ trigo”. Cal mozo timi: “Ja'a iƚta'a loje'e. Topai'iƚa' lotaiyinge, ti'iƚa' amalpuj nuxans.” 8 ’Iƚque cal mozo tama infel'miyale, ƚipoujna imetsaico'ma acueca' lipicuejma'. Lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' xonca iƚsina' te co'iya muyalaicoyacu al c'a. Lan xanuc' joupa lepalc'o'impola' liƚpicuejma' aijtine. 9 ’Iya' camilhuo': Ja'ni tipa'a loƚtomí lolulijpa fa'a li'a ƚamats', toƚtoc'itsola' loƚf'as xanuc'. Toƚta'a tonƚejmale'me. Tijouƚa' tijounaƚa' loƚtomí tepenufinnatolhuo' pe loƚmanc'eyacu nulemma. 10 Cal xans ts'ixina' tixhuico'ma ƚi'hueca tama ahuata, ja'ni tixpeƚa' ƚoxhuicoya, jouc'a tixim'ma tixhuico'ma. Cal xans pe aiquixina' mixhuicoya ƚi'hueca, tama ahuata, ja'ni tixpeƚa' ƚoxhuicoya jouc'a aimi'iya quixina' mixhuicoya. 11 Imanc' ja'ni aicoƚsina' moƚxhuicoyi al tomí lolulijpa fa'a li'a ƚamats', ¿te aga tepi'im'molhuo' al c'a xonca? 12 Ja'ni aicoƚsina' coƚxhuijma ƚocuenaj 'huexi, ¿te aga tepi'im'molhuo' coƚtuca' coƚ'huexi? 13 ’Cal mozo ticuicomma ma le'a anuli ƚipoujna. Ja'ni oquexi' tixtuc'o'ma anuli, ƚocuena ti'e'ma capic'a. O tixinc'ne'ma anuli, tetets'i'ma ƚocuena. Imanc' jouc'a ticuicomma ma le'a anuli ƚoƚpoujna, iƚque ȽanDios. Aimi'iya molihuejcoyacu al tomí jouc'a. 14 Lan xanuc' fariseo, iƚne ts'iƚpic'a juaiconapa al tomí, tiquimf'eyi lonespa Jesús, ixoco'me. 15 Jesús timila': ―Loƚf'as xanuc' mixinnilhuo' lonƚ'epa ticuayi: “Ac'a xanuc' lam fariseo”. ȽanDios imetsaicolhuo' te ts'i'ic' loƚpicuejma'. Tipa'a latenƚcocopola' lan xanuc', iƚe ƚinca aimetenƚcocojma ȽanDios. Iƚque tixina ixcay. 16 ’Luyaipa quitine uya'ampá locuxepa ȽanDios jouc'a uya'ampá lonespa lam profeta. Icuaitsi Juan Bautista ipango'ma uya'a'ma te co'iya mitsuflaiyacu pe lopa'a ȽanDios cal Cuecaj Rey. Itsiya ti'hua tuya'anni iƚe lataiqui'. Lan xanuc' tipa'ayi liƚpujfxi titsuflaiƚe jiƚpiya pe locuxeyopa ȽanDios. 17 Ƚinca, tama tipaiconni lema'a jouc'a li'a ƚamats' aimi'iya mipai'inyacu locuxepa ȽanDios, ni ƚainila' aca'hua xonca. 18 ’Cal xans tecanaiƚa' ƚipeno, ja'ni tilecoƚa' ocuena caca'no', iƚque cal xans joupa i'epa quixcay, tipa'a lijunac'. Ma' anuli cal xans ja'ni tilecoƚa' ƚaca'no' ƚecanaiyimpa, iƚque cal xans jouc'a i'epa quixcay, tipa'a lijunac'. San Lucas 16
  • 155.
    147 19 ’Anuli cal xansts'i'hueca acueca' tipo'nohuo ac'a juaiconapa lipijahua', umanc'ecompa amorada, xonca acueca' lipitali. Itine itine titeja quitejua' xonca cal c'a. 20 Jouc'a tipa'a anuli cal xans pe ailopa'a qui'hueca, cuftine aLázaro. Tunouya liju' lipuerta lejut'ƚ cal xans ts'i'hueca. Licuerpo titeja lahui. 21 Tunle'e. Ticua: “Iƚque ts'i'hueca coƚa' cateƚa' ƚacangemma limesa ƚotecopa”. Lan tsiƚqui tiƚcuaispa tipeƚc'e'eyi lehui. 22 Lijou'ma imana'ma Lázaro, iƚque aiqui'hueca. Lapaluc' quema'a ileconanca, icuai'etsa pe lopa'a Abraham, mane liju' iƚque. ’Cal xans ts'i'hueca acueca', jouc'a imana'ma. Eminghuo'me. 23 Icuaitsi pe loteƚcoyopa locuenaye limanapola', jouc'a iteƚco'ma juaiconapa. Ehuelojm'ma al toncay. Aculi' ixim'mola' Abraham jouc'a Lázaro. Iƚque Lázaro ac'a mipa'a, mane liju' Abraham. 24 Ijoc'i'ma Abraham, timi: “Mai'ailli' Abraham, aƚsinƚa' nincuanuc'. Tommeƚa' Lázaro, ti'huanni fa'a. Ti'nij'mita laja' lidedo, aƚjac'e'e'ma ƚaipaƚ. Toƚta'a titinu'ma ƚumla cateƚma jifa'a ƚunga aƚpi'e.” 25 Abraham italai'e'e'ma, timi: “Mai'hua, to'nujuaitsi lomuyaicopa mopa'a jiƚpe li'a ƚamats'. Ima' o'hueca jahuay al c'a, iƚca'a Lázaro aiqui'hueca, ma' iteƚcopa. Itsiya iƚca'a tixoquinghua queta, ima' toteƚma. 26 Jouc'a cami'mo': Tipa'a al cueca' lina lateƚnufinna. Nomana' fa'a, tama iƚpic'a tuyalaiƚe, ticuaitsa pe loƚmana', aimi'iya muyalaiyacu. Jouc'a imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu fa'a pe laƚmana'.” 27 Italai'e'e'ma, timi: “Mai'ailli', caxahue'ehuo' tommeƚa' Lázaro ti'huaƚa' lejut'ƚ cai'ailli'. 28 Jiƚpiya timana' amajxi laipimaye. Timitsola' te ts'i'ic' laifnuyaicopa. Aimicuaicu jouc'a fa'a pe laifteƚcoyopa.” 29 Abraham italai'e'e'ma, timi: “Tipa'a lije'e liniƚijmpa Moisés jouc'a liƚje'e liniƚijmpa lam profeta. Tiquimf'etsa lataiqui' jiƚpe liniƚingiya.” 30 Timi: “A'i, mai'ailli' Abraham. Ti'huaƚa' anuli ƚicuai'ma fa'a pe laƚmana' illanc' laƚmanaponga', toƚta'a laipimaye tixhuej'mecu.” 31 Abraham timi: “Ja'ni aimihuejyi liƚtaiqui' Moisés jouc'a lam profeta, tama anuli ƚimanapa timaf'iconƚa', ti'huaƚa' tipalaic'otsola', iƚniya aimihuejyacu.” 17 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Micoƚi li'a ƚamats' timajm'me lan xanuc' naimenac'iyalepa. A'ijc'a loyalaicoyacu iƚniya no'epá toƚta'a. 2 Cal xans naimenac'iyacola', tama ma le'a anuli iƚna'a laica'uhuay, coƚa' ifinc'im'me ƚejoc' anuli cal cuecaj capic molino, coƚa' ecajm'mintsa ƚaja, tunxaƚac'la' nulemma, timatsi. 3 Imanc' toƚ'etsoƚtsi cuenna. Toƚspic'eƚe tonƚ'eƚe ma le'a al c'a. ’Ja'ni a'ijca li'epo' ƚopima, ima' tomiƚa': “Toƚta'a laƚ'epa aimaƚ'econa'ma”. Tijouƚa', ja'ni tixhuej'menanni taimenc'e'ecoƚa' iƚe li'epo'. 4 Ja'ni ti'hua ti'ehuo', tama anuli litine tixhuaitsi acaitsi, ja'ni jouc'a ti'hua tixa'huehuo' acaitsi, timihuo': “Ƚinca aixhuej'menamma iƚe lai'epo', limenc'e'ecoƚa'”, ima' taimenc'e'ecoƚa'. 5 Ts'ilihuequi Jesús timiyi ƚiƚPoujna: San Lucas 16​, ​17
  • 156.
    148 ―Aƚtoc'itsonga', xonca aƚ'huaiyijnle. 6 Timila': ―Imanc' ja'niaimi'iya moƚ'huaiyijnyacu acueca', tama iƚe loƚ'huaiyijmpa tocomma ahuata, ti'onƚcospa to cal fanu' xonca aca'hua cuftine sinapí, ti'i'ma toƚ'e'me acueca'. Toƚcuxe'e'me iƚta'a al 'ec sicómoro, toƚmi'me: “Toyax‑xoxi, tofaxoxi pu'hua ƚaja”. Tijouƚa' iƚe al 'ec tihuejco'molhuo'. 7 ’Imanc', ticuainanni lajut'ƚ ƚoƚmozo, joupa i'ehuo'ma canic', epahuo'ma ƚamats', i'ehuo'ma cuenna lan huacax jiƚpe ƚolamats', ¿te coƚmiyacu cal mozo? ¿Te toƚmi'me: “Ne', tocutshuaiƚa', totetsoƚa'”? 8 A'i toƚta'a moƚmiyacu. Xonca toƚmi'me: “Tomac'eƚa' ƚaifteja. Toc'ejmot'ƚiƚa' cal pime. Catetso'ma, caxna'ma. Tijouco'ma ima' totetso'ma, toxna'ma.” 9 ¿Te toƚs'najtsi'i'me ƚoƚmozo li'epa loƚcuxe'epa? Iya' cacua: Amoƚs'najtsi'iyacu. 10 Imanc' ti'onƚcospolhuo' to lam mozó. Tolihuejco'me jahuay locuxe'epolhuo' ȽanDios. Tijouƚa' toƚmi'me: “Iya' le'a ninmozo. Ai'epa ma le'a laƚcuxe'epa.” 11 Jesús ti'hua lane ticuaita Jerusalén. Tuyaijma pe loniquecomma al distrito Galilea jouc'a ƚilemats' lun Samaria. 12 Ma micuaispa anuli liƚya' italecuf'mola' imbamaj lan xanuc' textafquila', ƚiƚcuana ahui cuftine lepra. 13 Ecaxoƚ'me aculi', tija'ayi, timiyi: ―CumJesús, momxi, aƚsintsonga' ninc'icuanuc'la. 14 Jesús timila': ―Tonƚenƚe. Toƚmujtsoltsi jipu'hua pe lomana' la'aillí. Miyenayi lane ixaƚcona'mola'. I'ina'mola' limpio. 15 Anuli iƚniya lixim'moxi ixaƚconapa ipaiconanni, tija'e', tipalay ujfxi, tix'najtsi'i ȽanDios, timi: ―ManDios, aƚ'epa acueca'. 16 Icuaitsi pe lopa'a Jesús, ixpats'huai'ma li'mitsi', timi: ―X'najtseco'. Iƚque cal xans ƚas Samaria. 17 Jesús ticua: ―¿Te aiquixaƚcola' imbamaj lan xanuc'? Ma le'a anuli fa'a icuaicona'ma. ¿Pe comana' locuenaye lam pelƚa? 18 ¿Ma le'a iƚca'a cal xans ipaiconamma tix'najtsi'i ȽanDios? Iƚque ocuena quipiƚya', ƚas Samaria. 19 Timi cal xans: ―Totsahuenni, to'huanƚa'. Aƚ'huaiyijmpa, toƚta'a joupa ixaƚconapo'. 20 Lijou'ma lan xanuc' fariseo icuis'e'me, timiyi Jesús: ―¿Te 'hora aƚsim'me ȽanDios cal cuecaj Rey ticuxe'mola' lixanuc'? Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Tama imanc' aimoƚsinyi, itsiya ƚinca ȽanDios ticuxela' lixanuc'. 21 Aimi'iya molu'iyacola' lan xanuc': “¡Tolahuelojnle! Jifa'a ȽanDios ticuxela' lixanuc'.” Jouc'a aimi'iya molu'iyacola': “¡Tolahuelojnle! Ƚu'hua ticuxela' ȽanDios lixanuc'.” Jifa'a pe loƚmana' ȽanDios ti'hua ticuxela' lixanuc'. 22 Timila' ts'ilihuequi: ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ticuaihuo litine imanc' toƚjanaj'me juaiconapa aƚsinƚa'. Toƚnes'me: “Tama anuli litine aƚmajnle anuli”. Aimaƚsinya. 23 Lan xanuc' timi'molhuo': “Fa'a San Lucas 17
  • 157.
    149 copa'a”, o “Pu'huacopa'a”. Toƚmanenca. Aimalahue'ma. A'ij ƚinca iƚta'a lominyacolhuo'. 24 Mixcuaf'ma tepalc'o'i a'i ma le'a jiƚpe lo'huayomma. Iƚe lepalc'o' tixinyi ni petsi li'a ƚamats'. Toƚta'a ti'i'ma cacuaicohuananni iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iƚe litine aƚsim'ma jahuay lan xanuc'. 25 ’Ate'a cateƚco'ma juaiconapa. Lan xanuc' nomana' itsiya litine latets'i'ma. 26 ’Ma to li'ipa iƚniya ƚitiné lipajmpa Noé jifa'a li'a ƚamats', ma toƚta'a ti'i'ma litine cacuaiconanni iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 27 Milanc'e Noé al cuecaj barco lan xanuc' tuyalaicoyi lapajnya, titetsoyi, tixnayi, temalƚiyi, ticuyi liƚnaxque' temalƚiƚe. Litine litsufai'ma Noé al cuecaj barco ma' anuli mi'eyi. Aiquicoƚ'ma. Icui'ma ƚaxpaiqui' cacui, ijou'ne'mola' jahuay lan xanuc', ima'mola'. 28 ’Mipa'a Lot jifa'a li'a ƚamats' ȽanDios iteƚ'mi'mola' lan xanuc'. Iƚniya tuyalaicoyi lapajnya, titetsoyi, tixnayi, ti'naji, ticujyi, tifayi, tilanc'eyi quilejut'ƚi. 29 Litine Lot lipanni jiƚpe liƚya' Sodoma, maƚe litine, icui'ma cunga, icui'ma azufre. Ima'a'mola' jahuay, acueca' caxpaiqui' i'i'ma. 30 ’Toƚta'a ti'onƚcospa to lo'iya litine cacuaiconanni jifa'a li'a ƚamats'. Aƚsim'ma naitsi iya', iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 31 Iƚe litine ja'ni anuli if'ajnapa al toncay lejut'ƚ, aimines'ma: “Quimuhuananni, quipa'ahuatsi ƚai'huexi”. Aimicoƚ'ma. Tinuƚa'. Jouc'a ja'ni anuli i'huapa ti'eta canic' ƚimuc'o', aimipaihuo, aimines'ma: “Capulaf'nata laipo'nopa ƚu'hua”. 32 Toƚ'nujuaisle li'ipa ƚipeno Lot. 33 ’Cal xans no'epoxi cuenna, nocuapa: “Cuyaicoƚa' al c'a lapajnya”, iƚque tejac'e'moxi. Cal xans nocupoxi lateƚcoya, tama a'ijc'a loyaicopa lapajnya, iƚque tunƚu'ma. 34 ’Iya' camilhuo': Iƚe lipuqui' ja'ni tunahuoƚanna oquexi', tixmaiyi anuli al hualfa, tileconam'me anuli, ƚocuena tipanehuo. 35 Jouc'a lacaƚ'no', ja'ni oquexi' anuli mutsiyi, anuli tileconam'me, ƚocuena tipanehuo. 36 Ja'ni oquexi' lan xanuc' tiƚmana' ƚimuc'o' anuli tileconam'me, ƚocuena tipanehuo. 37 Ts'ilihuequi icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Maƚpoujna, ¿pe co'iya toƚta'a? Italai'e'e'mola', timila': ―Pe ƚopa'a ƚimac', jiƚpiya lapote tefoƚyomma. 18 Jesús ti'hua timuc'ila' ts'ilihuequi, tu'ila': ―Ti'hua toƚjoc'iƚe ȽanDios, toƚta'a aimitafqueyacolhuo'. I'onƚicopa li'ejma' anuli ƚaca'no' apotsate. 2 Timila': ―Anuli liƚya' tipa'a anuli cal juez aimixpaic'e ȽanDios ni aimixpaic'ela' lan xanuc'. 3 Maƚpe liƚya' tipa'a anuli ƚaca'no' apotsate. Itine itine ticuaiyumma pe lopa'a cal juez. Tixa'hue, timi: “Aƚtoc'iƚa'. Toteƚ'miƚa' ƚalixtuc'opa.” 4 ’Muyaipa axpe' quitine cal juez aimicua mitoc'iya. Lijou'ma timiyoxi: “Tama aicaxpaic'e ȽanDios ni aicaxpaic'ela' lonespa San Lucas 17​, ​18
  • 158.
    150 lan xanuc', 5 catoc'i'maiƚca'a cal potsate caca'no' nocuaiyumma itine itine. Cateƚ'mi'ma iƚque ƚaixtuc'opa. Ja'ni a'i, ti'hua ticuaihuo, aicaxnet'ƚya.” 6 ȽaƚPoujna Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Joupa oƚcuejpá iƚe litaiqui' locuapa cal juez. Iƚque tama a'ij ƚijca li'ejma' itsiya ticua: “Catoc'i'ma iƚca'a ƚaca'no'”. 7-8 Jouc'a ȽanDios, ¿te aimitoc'iyacola' lixanuc', li'huijf'epola'? Iƚniya tijoc'iyi itine ipuqui' tixa'hueyi titoc'itsola'. Ƚinca ȽanDios aimixtuc'oyacola', ti'hua tixnet'ƚqui. Iya' camilhuo': Aimicoƚya, titoc'i'mola'. Titeƚ'mi'mola' laixtuc'opá lixanuc'. ’Tama aƚinca iƚta'a laimipolhuo', cacuaicohuananni li'a ƚamats', ¿te ti'i'mola' axpela' lan xanuc' nepenufpá iƚe laitaiqui' laifnu'ipolhuo' itsiya? Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 9 Jesús ti'hua timuc'iyale. I'onƚico'mola' lan xanuc' nocuapá: “Illanc' ma ninc'ic'a xanuc'”. Iƚne tetets'iyi liƚf'as xanuc'. 10 Timila': ―Oquexi' lan xanuc' iye'me al cuecaj xoute', tipalaic'ota ȽanDios. Anuli afariseo, ƚocuena in'najtsi'iyale. 11 Cal fariseo tecaxuya tu'i ȽanDios jahuay lo'epa, timi: “ManDios, iya' cax'najtsi'ihuo' iya' aica'ay to lo'epa locuenaye lan xanuc'. Iƚniya tinantseyi, ti'eyi a'ij ƚijca, texic'e'eyi liƚf'as xanuc' liƚpenoye. Iya' a'i to iƚniya ni to iƚca'a ƚin'najtsi'iyale. 12 Iya' oque' quitine al xamano caxnet'ƚqui, aicatesma. Laifnulijpa amaxnu capequi, capi'ihuo' imbama'.” 13 ’Ƚin'najtsi'iyale tixina calaic'ata, tecaxu lico al xoute'. Ni aiquehuelonge lema'a, tixhueƚma juaiconapa, tuntafque ƚunxajma'. Timi ȽanDios: “MainenDios, tama tipa'a acueca' laijunac', amalixtuc'o'ma. Aƚsinƚaj cuanuc'.” 14 ’Iya' camilhuo': Lipalnamma al cuecaj xoute' iƚniya loquexi' lan xanuc', liyenapá ƚilejut'ƚi, ȽanDios joupa iximpa ƚin'najtsi'iyale to ailopa'a quijunac', epenufpa. Ƚocuena a'i. ’Cal xans no'e'epoxi acueca', ti'oc'enam'me. Ja'ni ti'oc'exoxi, tiƚof'em'me. 15 Lan xanuc' tiƚcuai'emma liƚnaxque' pe lopa'a Jesús. Iƚpic'a tixpayaf'tsola'. Liximpa toƚta'a ts'ilihuequi Jesús aiquetenƚcoco'mola' lo'epa iƚne lan xanuc'. Italem'mola'. 16 Jesús ijoc'i'mola' ticuaiyunca la'uhuay. Timila' ts'ilihuequi: ―Tolapi'itsola' lane la'uhuay, tiyouyunca pe laifpa'a. Aimoƚcuanac'e'mola'. Lan xanuc' lo'onƚcospola' to iƚna'a la'uhuay maƚniya titsuflai'me pe locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj Rey. 17 Iya' camilhuo' al ƚinca: Lan xanuc' notsulfoƚaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios cal Cuecaj Rey, ticuicomma ti'onƚcotsola' to la'uhuay. Ja'ni a'i aimi'iya mitsuflaiyacu. 18 Anuli ƚincuxepa ipalaic'o'ma Jesus, icuis'e'ma, timi: ―Momxi, ima' unc'a xans, lu'iƚa', ¿te caif'eya culijla' laipitine aimijouya? 19 Jesús italai'e'e'ma timi: ―Ima', ¿te caƚmicuapa: “Unc'a xans”? Le'a anuli copa'a cal San Lucas 18
  • 159.
    151 C'a, iƚque ȽanDios.20 Ima' oxina' loya'apa locuxepa ȽanDios, ticua: “Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans. Aimoma'ahuale'ma. Aimonantse'ma. Aimonescoyale'ma. Taihuejco'mola' co'ailli', co'máma'. Totoc'i'mola'.” 21 Cal xans timi: ―Laƚtojyomma iƚe lataiqui' canant'ƚi. Itsiya ixpic' ca'ay toƚta'a. 22 Licuej'ma limi'ma cal xans, Jesús timi: ―Tehue'ehuo' huata. Jahuay ƚo'hueca tocujtsi. Al tomí lofmulijya tapi'itsola' lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Toƚta'a ti'i'ma acueca' co'huexi pu'hua lema'a. To'etsi to laifmipo', tijouƚa' tocuaiconamma lihuejna'ma. 23 Licuej'ma jiƚiya lataiqui' cal xans ihuotsonni juaiconapa. I'hueca acueca' qui'huexi. 24 Liximpa cal xans ihuotsonni, Jesús ticua: ―Lan xanuc' ts'iƚ'hueca acueca' quiƚ'huexi tixim'me ipime, afule mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. 25 Ticuanni: “Anuli cal camello, iƚque ƚinneja juaiconapa acueca', aimi'iya muyaicoya laquipihuo ƚacuxa”. Cal xans ts'i'hueca acueca', ti'i'ma xonca ipime, afule mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios. 26 Licuej'me iƚiya lataiqui' iƚniya timiyoƚtsi: ―Ja'ni toƚta'a, ailopa'a conƚuya. 27 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Tama lan xanuc' aimi'iya mi'eyacu, ȽanDios ƚinca nipajnya ti'i'ma ti'e'ma. 28 Pedro timi: ―¡Toxinƚa'! Illanc' joupa aƚpo'nonapá jahuay ƚaƚ'huexi. Lihuejnahuo'. 29-30 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans naihuejcopa ȽanDios ja'ni tipo'noƚa' lejut'ƚ o ƚipeno, o tipo'no'mola' lipimaye, qui'ailli', qui'máma' o linaxque', mipa'a fa'a li'a ƚamats' tepi'im'me acuecaj xonca. Tijouƚa', ticuaitsi locuena quitine tulij'ma lipitine aimijouya. 31 Lijou'ma Jesús ileco'mola' quiƚtuca' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi, timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Luyaipa quitine lam profeta iniƚpá laƚ'iya. Itsiya aƚf'ajliyi, aƚcuaitsa liƚya' Jerusalén, pu'hua jahuay iƚe lataiqui' tenanƚta. 32 Aƚcunna, ticuaita quiƚmane lan xanuc' ocuena nación. Lilotsocota, aƚmilojta cataiqui', aƚtsuƚcota lai'a, 33 luntafta f'ix'ec, aƚma'ata. Al fane' quitine camaf'inna. 34 Ts'ilihuequi aiquiƚcueca iƚe lataiqui' limi'mola'. Aimuhuaƚyi, aimi'iya. 35 Jesús joupa ticuaispa huejnca liƚya' Jericó. Jiƚpe tipa'a anuli cal fo' ticutsu lema cane, tixa'hue tepi'inƚe caquitomí. 36 Icuej'ma tuyalaiyi axpela' lan xanuc', icuis'e'mola', timila': ―¿Te co'ipa? 37 Italai'e'e'me, timiyi: ―Icuai'ma Jesús ƚas Nazaret, joupa tuyaipa. 38 Cal fo' ija'a'ma, timi: ―Jesús, ima' ƚacui'impo' i'Hua David, ¡Aƚsinƚa' nincuanuc'! 39 Lan xanuc' liƚej'me timiyi: ―¡Ti‑ch'ixcotso'! Xonca tija'e', timi: ―Mi'Hua David, ¡aƚsinƚa' nincuanuc'! San Lucas 18
  • 160.
    152 40 Jesús ecaxhuenni, icuxe'ma, timila': ―Aƚƚec'metsi. Icuai'etsape lopa'a Jesús. Iƚque icuis'e'ma, timi: 41 ―¿Te caif'e'eyaco'? ¿Te ts'opic'a? Timi: ―Maipoujna, cahuetsaleƚa'. 42 Jesús timi: ―¡Tahuetsaleƚa'! Aƚ'huaiyijmpa, joupa ixaƚconapo'. 43 Aiquicoƚ'ma, ehuetsalena'ma. Ipango'ma ihuej'ma Jesús. Tix'najtsi'i ȽanDios. Jahuay nomana' jiƚpiya, liximpa toƚta'a jouc'a ix'najtsi'i'me ȽanDios. Ticuayi: “Acueca' lo'epa ȽanDios”. 19 Jesús itsufai'ma liƚya' Jericó, uyaicohuo'ma. 2 Jiƚpe liƚya' tipa'a anuli cal xans cuftine aZaqueo. Iƚque cal xans nocuxepola' lif'as xanuc' quin'najtsi'iyalepá. Acueca' qui'huexi i'hueca. 3 Tehuay te co'iya mixinya Jesús. Ipic'a timetsaicoƚa'. Jesús ti'hua nolojmay axpela' lan xanuc', Zaqueo aca'hua xans. Tixina aimi'iya mixinya. 4 Inu'ma, i'huaj'me'ma. If'aj'ma anuli al 'ec sicómoro. Jiƚpiya tuyaico'ma Jesús. Tixim'ma. 5 Jesús icuaitsi jiƚpiya, ehuelojm'ma al toncay al 'ec. Ipalaic'o'ma, timi: ―CumZaqueo, nuya taimunni. Itsiya ai'huapa lomejut'ƚ, cunxac'eta. 6 Zaqueo aiquicoƚ'ma, imunni. Ixoj'ma queta juaiconapa. Jiƚpe lejut'ƚ epenuf'ma Jesús. 7 Lan xanuc' lixim'me toƚta'a li'i'ma ixtulenca jahuay, tipalaicoyi lo'epa Jesús, tinesyi: ―Iƚque cal xans Zaqueo aimihuejma locuxepa ȽanDios, Jesús itsufaipa lejut'ƚ. 8 Zaqueo ecax'ma, ipalaic'o'ma ƚaƚPoujna Jesús, timi: ―Toxinƚa', maipoujna, itsiya onƚca ƚai'hueca capi'ina'mola' lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Naitsi cal xans ƚaifel'mipa, nexic'epa litomí, capi'icona'ma amalpemma. 9 Jesús mehuelonge Zaqueo ticua: ―Itsiya jifa'a lajut'ƚ unƚupa anuli cal xans, iƚque jouc'a i'hua ƚoƚtatahuelo Abraham. 10 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' cahue'mola', cunƚu'e'mola' lan xanuc' lejac'pola'. 11 Miquimf'eyi lan xanuc', Jesús ti'hua timuc'iyale. Iƚniya lan xanuc' ticuayi: “Liƚya' Jerusalén a'ij culi'. Ticuaitsi jiƚpiya Jesús tulijtola' laƚ'eponga' laic'. Tijouƚa' illanc' y ȽanDios aƚcux'e'me anuli.” Jesús ipic'a ti'iƚa' quiƚsina' a'ij ƚinca iƚe lonespa. I'onƚico'moxi lo'iya, 12 timila': ―Anuli cal xans iƚque i'hua ƚincuxepa i'huapa aculi', ocuenaj nación. Jiƚpiya tepi'inna lipenic'. Tijouƚa' tipaino, ticuxena'mola' lixanuc'. 13 Ai'a tipahuo ijoc'i'mola' limbamaj limozó. Anuli anuli epi'i'mola' quiƚtomí, lipitali to cal xans lolijpa no'eya canic' afanej mut'ƚa. Timila': “Iya' aicapajnya, ma cai'huayaic' aculi' imanc' toƚsuicoƚe iƚta'a al tomí”. 14 ’Liƚpiƚya' xanuc' ixtuc'o'me cal xans. Ummem'mola' lan xanuc' tiyeƚe pe litsepa, tuya'ata: “Iƚque cal xans aimalapenufyacu. Aimaƚcuxeyaconga' illanc'.” 15 ’Cal xans, epi'impa lipenic' ticuxetsola' lixanuc', ipaiconanni. Licuaitsi ƚemats' icuxe'ma San Lucas 18​, ​19
  • 161.
    153 tijoc'intsola' limozó, iƚnenepenufpá al tomí. Tixim'ma lulijpa. 16 ’Icuaiyunni cal te'a. Timi ƚipoujna: “Maipoujna, lotomí lalapi'ipa joupa ulijpa imbama'”. 17 Timi: “Ima' unc'a mozo. Ac'a lo'epa. Ahuata lainepi'ipo'. Oxhuicopa ac'a. Itsiya capi'i'mo' imbamaj ƚiƚeloƚya', tocuxetola' lan xanuc' nomana' jiƚpe ƚiƚeloƚya'.” 18 ’Icuaiyunni ƚocuena, timi ƚipoujna: “Maipoujna, lotomí lalapi'ipa joupa ulijpa amaque'”. 19 Jouc'a epi'i'ma lipenic'. Timi: “Ima' jouc'a capi'i'mo' copiƚeloƚya'. Tocuxetola' lan xanuc' nomana' jiƚpe lam maquej ƚiƚeloƚya'.” 20 ’Lijou'ma icuaiyunni ƚocuena. Timi ƚipoujna: “Toxinƚa', maipoujna, jiƚta'a lotomí. Ai'huejpa. Aifi'ecopa ijahua'. 21 Cai'ecopa caxpaic'ehuo'. Aixina' ima' unxans maftsile. Ni toƚta'a aimocu, ma le'a tapenuf'ma. Aimofa, ma le'a tafot'ƚe'ma.” 22 Timi: “Ima' mixcay mozo. Maƚta'a lonespa joupa mecani'epoxi. ¿Te ima' oxina' iya' ninxans naftsile? ¿Te al ƚinca iya capenufi tama aicacu? Jouc'a, ¿te cafot'ƚe tama aicafa? 23 Joupa oxina' toƚta'a. Itsiya iƚta'a laitomí, ¿te aicomecana al banco? Toƚta'a coƚa' capenufna'ma laitomí jouc'a lulijpa.” 24 Timila' lixanuc' nacaxhuoƚanna jiƚpiya: “Tolaxic'eƚe al tomí, tonlapi'iƚe iƚque ts'i'hueca limbama'”. 25 Iƚne italai'e'e'me, timiyi: “Maƚpoujna, joupa i'hueca imbama'”. 26 Italai'e'e'mola', timila': “Iya' camilhuo': Jahuay iƚne nulijpá, tepi'im'mola' xonca. Lan xanuc' pe aiquiluliqui, texic'ena'mola' liƚ'hueca. 27 Itsiya, toƚ'hua'ancola' fa'a pe laifpa'a lan xanuc' nalixtuc'opa iƚniya nocuapá: Iƚque cal xans aimalapenufyacu, aimaƚcuxeyaconga'. Toƚma'atsola'.” 28 Lijoupa limipola' jiƚe lataiqui', ti'hua tuyaipa. Tif'aqui lane Jerusalén. 29 Icuaitsi ƚijuala cuftine Ƚijuala Olivo, ahuejnca ƚiƚeloƚya' Betfagé jouc'a Betania. Jiƚpiya umme'mola' oquexi' ts'ilihuequi, 30 timila': ―Tonƚeƚe jiƚpe liƚya' lehuoc'ocojma. Jiƚpiya loƚtsuflaiyacu toƚsinna tifijnya anuli ƚaca'huaj burro. Nij naitsi xans ƚenafcaipa. Toluhuaiƚtsa, toƚcuai'ecu fa'a. 31 Ja'ni ticuis'etsolhuo', timitsolhuo': “¿Te cunluhuaiƚcopá ƚa'huaj burro?”, toƚmitsa: “Ƚipoujna tixhuicota”. 32 Iye'me iƚne loquexi' lummem'mola', ixintsa ƚaca'huaj burro ma to limipola' Jesús. 33 Muhuaiƚyi ƚaca'huaj burro lipoujnalá ipalaic'om'mola', timinnila': ―¿Te cunluhuaiƚcopá ƚala'huaj burro? 34 Italai'e'e'me, timiyi: ―Ƚipoujna ipicuicoya tixhuicota. 35 Icuai'etsa ƚaca'huaj burro pe lopa'a Jesús. Ixpefi'me liƚpuquiya lixpula' ƚa'huaj burro. Jesús enafcai'ma. 36 Pe loyaicoya, lan xanuc' ixpou'me liƚpuquiya. 37 Icuaitsa huejnca jiƚpe laimuc' ƚijuala Olivo, lanxpela' ts'ilihuequi Jesús iƚejmale ixoj'ma quileta. Jahuay ipango'me ija'a'me, tix'najtsi'iyi ȽanDios. Joupa iximpá al cueca' li'ipa. 38 Ticuayi: ―¡Itsiya ocuai'ma ima' aƚRey! Joupa lu'imponga' tocuaihuo, aƚminga' ȽanDios ƚaƚPoujna tumme'mo'. ¡Itsiya ocuai'ma! San Lucas 19
  • 162.
    154 ¡Aƚs'najtsi'ihuo' juaiconapa! ¡ȽanDios Nopa'alema'a aimalixtuc'oconayaconga', aƚpaxnenga'! ¡Nomana' lema'a xonca al toncay timiƚe: “Ima' xonca umCueca'”! 39 Jiƚpe pe lomana' lan xanuc' jouc'a timana' lam fariseo. Iƚniya timiyi Jesús: ―Momxi, to‑ch'ixc'etsola' iƚne ts'ihuejhuo'. 40 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Iya' camilhuo': Ja'ni ti‑ch'ixcotsola' lalihuequi', lapic' tija'a'me, tix'najtsi'i'me ȽanDios. 41 Iƚoc'oƚai'me xonca Jerusalén. Lixim'ma liƚya' Jesús ijoj'ma, 42 timi: ―Iya' caxhueƚcocojma iƚe lo'iyaco', miƚya' Jerusalén. Itsiya ȽanDios ipic'a tipaxnetsola' loxanuc'. Ipic'a titoc'itsola', tuyalaiƚe al c'a. ¡Coƚa' ticuec'eƚe! Aimi'iya micuec'eyacu. 43 Ticuaita litine ticuaicu laixtuc'opo'. Tejuajmi'me camats' lixpula' ƚomitaƚ. Tilanc'e'me lof'ajcoyacu. Tipa'nem'me canumicay, loxanuc' ailopa'a caipalcoyacu. 44 Laixtuc'opo' tif'ajli'me ƚomitaƚ, teca'not'ƚi'me ƚomitalot'ƚ, jouc'a loxanuc'. Laixtuc'opo' tijou'ne'mo' nulemma. Ni anuli ƚapic mipo'nof'queya ƚocuena capic. ȽanDios joupa icuai'ma coƚa' tipaxnetso'. Ima' aicoxingufi toƚta'a lo'eya, aicocuac'. Toƚiya titeƚ'mi'mo' to laifmipo'. 45 Lijou'ma Jesús itsufai'ma al cuecaj xoute' lopa'a Jerusalén. Jiƚpe ipa'a'mola' nocucalepá. 46 Timila': ―El Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Lainejut'ƚ lecui'impa: Lajut'ƚ petsi lan xanuc' tipalaic'oyo'me ȽanDios.” Itsiya imanc' tonƚ'onƚicoyi iƚta'a lajut'ƚ to ƚunts'eja' lafoƚyomma lan namats'. 47 Itine itine Jesús ti'hua al cuecaj xoute'. Timuc'ila' lan xanuc'. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', tehueyi te co'iya mima'ayacu Jesús. 48 Aiquiƚsina' te co'eyacu. Jahuay lan xanuc' icuaitsi quiƚpic'a litaiqui' Jesús, tipo'noyi cuenna lomuc'iyalepa. 20 Anuli litine mipa'a Jesús al cuecaj xoute' timuc'ila' lan xanuc', tu'ila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a loxpic'epa ȽanDios. Jiƚpiya icuaiyunca lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios, jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Icuaitsa pe lopa'a Jesús, 2 icuis'e'me, timiyi: ―¿Naitsi nepi'ipo' lomane toƚta'a to'e'ma? ¿Naitsi nummepo'? 3 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Iya' jouc'a tipa'a laifnicuis'eyacolhuo'. Aƚtalai'eƚa'. 4 ¿Naitsi nummepa Juan? ¿Naitsi nicuxe'epa tepo'itsola' lan xanuc'? ¿Ja'ni ȽanDios? o ¿anuli cal xans? 5 Iƚne ipalaic'o'moƚtsi quiƚtuca', timiyoƚtsi: ―¿Te caƚmiyacu? Ja'ni aƚmiƚe: “ȽanDios ummepa”, alicuis'e'monga', aƚmi'monga': “Imanc', ¿te aicolapenufi Juan?” 6 Ja'ni aƚmiƚe: “Anuli cal xans nummepa”, lan xanuc' aƚma'aco'monga' apic'. Iƚne ticuayi Juan aprofeta. Ticuayi ȽanDios ummepa. 7 Italai'e'e'me, timiyi: ―Illanc' aicaƚsina' naitsi nummepa. 8 Italai'e'e'mola' Jesús, timila': San Lucas 19​, ​20
  • 163.
    155 ―Iya' jouc'a aicu'iyacolhuo'naitsi nalapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a. 9 Ipango'ma ipalaic'ocona'mola' lan xanuc'. I'onƚicopola' iƚniya ts'iƚpenic' lan judío, timila': ―Anuli cal xans ifapaj 'uva ƚemats'. Hualca lan xanuc' epi'i'mola' lane ti'eƚe canic'. Tijouƚa' lanic', tijouƚa' tefot'ƚeƚe, tepi'ina'me onƚca ƚipammaita. ’Ƚapoujna camats' i'hua'ma aculi'. Jiƚpe icoƚhuo'ma. 10 Icuaitsi litine tefot'ƚeƚe umme'ma anuli ƚimozo, ti'huaƚa' titaita ƚi'as 'uva, iƚque ƚocuaiya quimane. Lin'epá canic' ailopa'a quilepi'i', ni toƚta'a. Untaf'me cal mozo, icuxe'e'me ti'huanƚa'. 11 ’Ummecona'ma ocuenaj mozo. Iƚque jouc'a untaf'me, i'e'me lixcay, etets'i'me. Ailopa'a quilepi'i', ni toƚta'a. Icuxe'e'me ti'huanƚa'. 12 Ummecona'ma ocuenaj mozo, iƚque ƚo'icoya afantsi. Iƚque ixcai'e'me, exaƚcuf'me, ipa'apá ƚamats' pe lifayiya cal 'uva. 13 ’Lijou'ma ƚapoujna camats' pe lifayiya cal 'uva ticua: “¿Te caif'eya?” Ixpic'e'ma, ticua: “Cumme'ma ƚai'hua, ƚaif'epa capic'a juaiconapa. Aga aimetets'iyacu iƚque. Tepenufta.” 14 Lin'epá canic' lixim'me icuaico'ma ƚi'hua ƚiƚpoujna timiyoƚtsi: “Iƚque tepenuf'ma ƚi'huexi qui'ailli'. Aƚma'a'me. Toƚta'a alulijna'me caƚ'huexi.” 15 Exaƚcuf'me, ipa'apá ƚamats' pe lifayiya cal 'uva, ima'a'me. Jesús icuis'e'mola', timila': ―Imanc', ¿te coƚcuapa? Ƚipoujna camats' pe lifayiya cal 'uva, ¿te co'eyacola'? 16 Iya' cami'molhuo' lo'eya: Ti'hua'ma, ticuaitsi pe lomana' iƚniya lin'epá canic', tima'acola'. Ƚemats' pe lifayiya 'uva, maƚe ƚamats' tepi'i'mola' ocuenaye xanuc'. Licuej'me toƚta'a litaiqui' Jesús lan xanuc' noquimf'epá ticuayi: ―¡ȽanDios aimicu'ma lane mi'i'ma toƚta'a! 17 Jesús ehuelonc'e'e'mola' liƚ'a, timila': ―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': Ƚapic ƚetets'ipa nolanc'epá lajutƚ, i'ipa xonca ƚaicuicoya. Iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ aimecangeya lajut'ƚ. Ja'ni a'i mi'iya to itsiya laifnu'ipolhuo', ¿te conescopa toƚta'a al Paxi Liniƚingiya? 18 Cal xans tixc'uaƚaf'caitsi, tecanafcaitsi cal Cuecaj Capic, iƚque tunƚa'moxi. Ja'ni iƚque Ƚapic tecangenni tetof'caitsi cal xans, iƚque cal xans tuxpats'i'i'ma nulemma. 19 Lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' ixtulenca. Iƚsina' Jesús tipalaicola' iƚniya liƚ'ejma'. Ehuepá te co'iya mi'noƚyacu Jesús. Maƚpe 'hora iƚpic'a ti'noƚƚe. Aiqui'ic'. Tixpaic'eyi lan xanuc'. 20 Ti'hua tehueyi te co'iya mi'noƚyacu Jesús. Umme'me liƚxanuc' tiyeƚe pe lopa'a Jesús, tehuelaifta. Ma le'a ti'e'eyoƚtsi; iƚne a'ijc'a xanuc'. Ticuis'eta Jesús. Ticuayi: “Tinesc'eƚa' cataiqui' cal gobernador. Tijouƚa' aƚcu'me, ticuaita quimane iƚque ts'ipenic'.” 21 Icuis'e'me Jesús, timiyi: ―Momxi, aƚsina' ac'a lotaiqui', ac'a lofmuc'iyalepa. Ima' toxinnila' lan xanuc' ipacoya. Al ƚinca tomuc'ila' lipene ȽanDios. 22 Itsiya licuis'e'mo', San Lucas 20
  • 164.
    156 lu'itsonga': ¿Te aƚ'najtse'e'me calcuecaj quincuxepa César? o ¿aimalapi'iyacu? ¿Te ti'i'ma o aimi'iya? 23 Jesús ixina' ma le'a tehueyi tic'aiƚquenni. Timila': ―¿Te calahuaicopa? 24 Aƚmuc'iƚa' anuli al tomí. ¿Naitsi jiƚta'a ts'i'a? ¿Naitsi iƚta'a ts'ipuftine? Timiyi: ―Li'a César, lipuftine César. 25 Timila': ―Ja'ni i'huexi César, ne', tonlapi'iƚe César. Ja'ni i'huexi ȽanDios, ne', tonlapi'iƚe ȽanDios. 26 Toƚta'a iƚniya ailopa'a co'eyacu. Aiquiƚc'aiƚqui Jesús. Ixim'me acueca' lipicuejma', i‑ch'ixco'mola'. 27 Lijou'ma hualca lan xanuc' saduceo icuaitsa pe lopa'a Jesús. Iƚne tinesyi: Limanapola' aimimaf'iconayacu. Icuis'e'me Jesús, 28 timiyi: ―Momxi, pe liniƚpa Moisés alu'iponga': “Anuli cal xans timanƚa', joupa ilejma ƚaca'no', ja'ni ailopa'a quiƚ'hua ƚamizhua tipa'a ƚipima tileco'ma ƚi'maxi. Tipajntsi quiƚ'hua tecui'i'me lipuftine ƚipima ƚimanapa, tepenuf'ma ƚi'huexi.” 29 ’Li'ipa timana' acaitsi lan xanuc' apimaye. Cal te'a ilecopa anuli ƚaca'no', lijou'ma imana'ma. Ailopa'a quiƚ'hua. 30 Ƚocuena ƚipima ilecopa ƚi'maxi, imana'ma jouc'a. Ailopa'a quiƚ'hua. 31 Lijou'ma ƚocuena ƚipima jouc'a ileco'ma ƚi'maxi, imana'ma jouc'a. Ailopa'a quiƚ'hua. Ma' anuli li'i'mola' locuenaye lan malujxi' capimaye. Anuli anuli ileco'me ƚaca'no', imana'mola'. Ailopa'a quiƚ'hua. 32 Lijou'ma imana'ma ƚaca'no' jouc'a. 33 ’Itsiya, lu'itsonga': Ticuaitsi jiƚe litine timaf'inaƚe limanapola', ¿te co'iya iƚque ƚaca'no'? Lan caitsi capimaye ilecopá. ¿Naitsi co'iya quipe'ailli'? 34 Jesús timila': ―Mimana' fa'a li'a ƚamats' lan xanuc' temalƚiyi, liƚ'aillí ticuyi liƚnaxque'. 35 Locuena Quitine a'i toƚta'a mi'eyacu. Timana' lan xanuc' lacaƚ'no' ȽanDios tixinnila' ti'i'ma titsuflaita jiƚpe Locuena Capajnya, tixinnila' ti'i'ma timaf'icona'me nulemma. Iƚniya tipo'no'mola' locuenaye limanapola'. Iƚniya aimemalƚiconayacu. 36 Ti'onƚcotola' to lapaluc' quema'a. Aimimayacola'. Iƚniya ƚinca inaxque' ȽanDios, timaf'i'ina'mola' nulemma. 37 ’Maƚque Moisés tuya'e': ȽanDios timaf'i'ina'mola' limanapola'. Toƚta'a tuya'e' lije'e. Jiƚpe tuya'e' li'ipa litine lonajpa lac'ec. Iƚe litine ȽanDios imipa: “Iya' NanDios; ilenDios Abraham, Isaac, Jacob.” 38 Ja'ni nulemma imanapola' iƚniya, ȽanDios aimimiya: “Iya' ilenDios iƚniya”. ȽanDios ilenDios ts'iƚmaf'i', a'i limanapola'. ȽanDios jahuay tixinnila' to ts'iƚmaf'i'. 39 Hualca lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios italai'e'me, timiyi Jesús: ―Momxi, ac'a lonespa. 40 Lijou'ma, ailopa'a quilicuis'ot'ƚeconghua. Tixpailiquila'. 41 Jesús timila': ―¿Te conescompa: “Cal rey David itatahuelo cal Cristo, ȽanDios Ƚommeya”? 42 Petsi liniƚiya al je'e lan Salmo, David tuya'e': ȽanDios ipalaic'o'ma ƚaiPoujna, timi: San Lucas 20
  • 165.
    157 “Tocutshuaiƚa' fa'a alc'a camane. 43 Ima' topajnla' fa'a al c'a camane, ma' iya' ti'hua culiquila' lo'epoj laic'. Tijouƚa' ima' tocuxena'mola'.” 44 ’David linesco'ma cal Cristo ticua: “… ƚaiPoujna”. ¿Te conescopa “ƚaiPoujna”, ja'ni iƚque cal Cristo i'hua David? 45 Miquimf'eyi lan xanuc', Jesús timila' ts'ilihuequi: 46 ―Toƚ'etsoƚtsi cuenna lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Iƚpic'a tiyelococo'me tipo'no'me liƚpijahua' itoqui. Tetenƚcocola' tixinintsola' to lan c'a xanuc', tinonintsola' miyelocoyi la plazá. Ni petsi locuaicoyacu, ja'ni ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', ja'ni anuli al juic, tehueyi te co'iya micutshuoƚaiyacu pe li'huáqui xonca al c'a. 47 Iƚniya ma mi'e'eyoƚtsi to lan c'a xanuc' texic'e'eyi ƚiƚ'huexi lam potsateya. Ticoƚi tipalaic'oyi ȽanDios. Ƚinca xonca titeƚ'mi'mola'. 21 Lijou'ma Jesús ehuelojm'mola' lan xanuc' ts'iƚ'hueca acueca' mecajm'miyi liƚpimoxna al caxax lopa'a jiƚpiya al cuecaj xoute'. 2 Ixim'ma jouc'a anuli ƚaca'no' apotsate, ailopa'a qui'hueca. Iƚque ti'nij'mi oque' al tomí. Ailopa'a quipitali, toco'ma to oque' centavo. 3 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Xonca acueca' lipimoxna licupa ƚaca'no' cal potsate, ailopa'a qui'hueca. 4 Iƚne lan xanuc' ts'iƚ'hueca acueca', ma le'a i'nij'mipá loyaf'pa. Iƚque ƚaca'no' tehue'e', i'nij'mipa jahuay li'hueca. Ailopa'a co'nacoya ƚoteja. 5 Hualca ts'ilihuequi Jesús tehuelojnyi al cuecaj xoute'. Ticuayi juaiconapa i'huáqui al c'a. Ilajncopa lan c'a capic'. Lan xanuc' joupa icupá liƚtomí, ilanc'empa xonca al c'a. Jesús timila': 6 ―Itsiya i'huáqui juaiconapa al c'a. Aimipaneya toƚta'a. Ticuaita litine jahuay teteƚquehuo. Ni anuli ƚapic mipo'nof'queya ƚipima capic. Jahuay tica'nico'ma. 7 Iƚne icuis'e'me, timiyi: ―Momxi, ¿te quitine toƚta'a ti'i'ma? ¿Te caƚsinyacu ai'a ti'i'ma toƚta'a? 8 Timila': ―Toƚpo'noƚe cuenna. Aimifel'mim'molhuo'. Axpela' ticuaicu, ticua'me: “Iya' ninCristo. ȽanDios alummepa.” Jouc'a ticua'me: “Joupa icuaico'ma al Cueca' Quitine”. Imanc' aimonlihuej'mola' nocuapá toƚta'a. 9 Toƚcuej'me lan xanuc' tifuleyi o tifuliquemma. Aimixpailij'molhuo'. Ticuicomma ti'i'ma toƚta'a. Li'a ƚamats' ti'hua ticoƚ'ma. 10 Jesús ti'hua tipalaic'ola' ts'ilihuequi, timila': ―Lan xanuc' nomana' anuli al nación tifule'me nomana' locuenaj nación. Lan xanuc' nomana anuli ƚilemats' tehuoc'ai'moƚtsi nomana' ƚocuena camats', tifule'me. 11 Ni petsi li'a ƚamats' tinu'ma acuecaj cunanto, titeƚco'me lumemma, jouc'a al cuana lolecopola'. Jiƚpiya lema'a acueca' lo'iya. Lan xanuc' tixim'me, tixpailij'mola'. 12 ’Ai'a ti'i'ma toƚta'a imanc' toƚteƚco'me. Lan xanuc' ti'noƚ'molhuo', tihuetsoquim'molhuo', ticum'molhuo' ticuaita quiƚmane lan xanuc' nocuxepá ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc', San Lucas 20​, ​21
  • 166.
    158 ti'nicom'molhuo' lacarza, tilecom'molhuo' pelomana' lan rey jouc'a pe lomana' locuenaye quincuxepá. Imanc' aƚ'huaiyijmpa iya', toƚiya toƚteƚco'me toƚta'a. 13 Ni petsi loleconyacolhuo' tulu'i'mola' lan xanuc': “Illanc' lihuejyi Jesús”. 14 ’Itsiya aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimoƚnes'me: “¿Te caƚcuayacu? ¿Te caƚtalai'e'ecoyacola' lan xanuc'?” Toƚpo'noƚe loƚpicuejma', toƚnesle nulemma: “Aimaƚsueƚmot'ƚe'me”. 15 Iya' cu'i'molhuo' loƚnesyacu. Capi'i'molhuo' coƚpicuejma' acueca'. Naixtuc'opolhuo' aimi'iya mitalai'eyacolhuo'. Ni aimimiyacolhuo': “A'ij ƚinca loƚnespa imanc'”. Aimi'iya minesyacu toƚta'a. 16 ’Loƚ'aillí, loƚpimaye jouc'a lonƚejmalepá ticuftolhuo', ticuaita quiƚmane lincuxepá. Tima'am'molhuo' hualca imanc'. 17 Imanc' ts'alihuequi, toƚiya ni petsi lomana' lan xanuc' tixtuc'o'molhuo'. 18 Imanc' aimejac'yacolhuo', ni anuli lijuac ƚoƚjuac aimejac'ya. 19 Toƚsnet'ƚƚe jahuay lo'iyacolhuo', toƚta'a tulunƚul'me. 20 ’Litine moƚsinyacu lan soldado canumicay al cuecaj quiƚya' Jerusalén ti'iƚa' coƚsina' aimicoƚya liƚya', tijouna'ma. 21 Iƚe litine ja'ni toƚmana' jiƚpe al distrito Judea tolinul'me, tonƚe'me ƚijualay. Ja'ni toƚmana' al cuecaj quiƚya' tolipalcu. Ja'ni toƚmana' pu'hua ƚimuc'o', aimoƚtsuflai'me liƚya'. 22 Jiƚniya ƚitiné fa'a al cueca' quiƚya' tixim'me lateƚcoya. Ma to muya'e' al Paxi Liniƚingiya ma toƚta'a tenanƚco'ma jahuay. 23 Acuanuc'la lacaƚ'no' linnaila', jouc'a lacaƚ'no' notu'ipá liƚnaxque'. Titeƚco'me acueca' juaiconapa jifa'a li'a ƚamats'. Lan xanuc' nomana' tixim'me al cueca' lipoyac' ȽanDios. 24 Lin'ehuale laic' tima'acom'mola' a'espada. Jouc'a tifi'em'mola' ts'iƚmaf'i', tilecom'mola' ni petsi li'a ƚamats'. Lan xanuc' ocuena quiƚnación, iƚne aimimetsaicoyi ȽanDios, ticuxe'me fa'a liƚya' Jerusalén. ȽanDios tepi'i'mola' lane ti'hua ticuxe'me. Tijouƚa' texic'e'ena'mola' licueya quiƚmane, aimicuxeconayacu liƚya'. 25 ’Cal 'ora timuj'ma lo'iya. Jouc'a cal mut'ƚa jouc'a lan xamna timuj'me. Lan xanuc' nomana' li'a ƚamats', jahuay lan nación, tixhueƚco'me. Aiquiƚsina' te co'eyacu. Ƚaja tife'ne'moxi juaiconapa, titsahuehuo. Tixtu'ma ƚaja, ticuequehuo acueca'. 26 Titafquecola' lan xanuc', ailopa'a co'eyacu. Tixim'me lan xamna tipai'i'me liƚpene. Tixpailij'mola' juaiconapa, tixhueƚco'me, tines'me: “¿Te xonca caƚteƚcoyacu fa'a li'a ƚamats'?” 27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Iƚne ƚitiné aƚsim'ma cacuaiconahuo jiƚpe ƚummahuay. Aƚsim'ma acueca' laipepaxi, aƚsim'ma ma' anuli ȽanDios. 28 ’Tipangoƚa' iƚe lo'iya aimixpailij'molhuo'. Tixojla' conlata. Aimicoƚya loƚteƚcoyacu, tulunƚul'me. 29 Lijou'ma Jesús ipangopa i'onƚicopa lo'ipa al 'icux, jouc'a jahuay cal 'ec'. Timila' ts'ilihuequi: ―Toƚpo'noƚe cuenna lo'ipola' al 'icux jouc'a jahuay locuenaye cal 'ec'. 30 Tuxcuaf'caitsi ƚipela imanc' oƚsina' joupa icuaico'ma ƚinu'. 31 Ma' anuli, litine ti'iƚa' to laimipolhuo', ti'i'ma coƚsina' joupa icuaico'ma ȽanDios San Lucas 21
  • 167.
    159 cal Cuecaj Rey.Jahuay tihuejco'me. 32 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ma to liƚ'ejma' lan xanuc' nomana' itsiya litine, ma toƚta'a ti'i'ma liƚ'ejma' lan xanuc' nomajnyacu iƚe litine lo'iya to laimipolhuo'. 33 Lema'a y li'a ƚamats' tejac'mola', aimoƚsingonayacu. Laitaiqui' aimejac'ya, tipanehuo. 34 ’Imanc' toƚ'etsoƚtsi cuenna. Aimoƚ'e'me nixpiya, aimimeyoj'molhuo', aimoƚsueƚmot'ƚe'me te co'iya moluyalaicoyacu jifa'a lapajnya. Tolihuejcoƚe ȽanDios. Ja'ni a'i, timufc'o'molhuo' loƚpicuejma', ticuaitsi al Cuecaj Quitine tixpaic'e'molhuo'. 35 Ticuaiyunni al Cuecaj Quitine lan xanuc' ni petsi lomana' li'a ƚamats' tixingufco'me. 36 ¡Toƚmaf'iƚe! ¡Ti'hua toƚjoc'iƚe ȽanDios! Joupa nu'ipolhuo' iƚe al cueca' lo'iya. Toƚsa'hueƚe ȽanDios, toƚmi'me: “Aƚtoc'itsonga', lunƚu'etsonga'”. Tijouƚa' tixoj'ma cunlata tolacaxingoƚaita pe laifpa'a. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 37 Iƚne ƚitiné Jesús timuc'ila' lan xanuc' jiƚpe el cuecaj xoute'. Lipuqui' tipamma liƚya', ti'hua ƚijuala Olivo. Iƚpe tipajnspa ƚic'ayca lipuqui'. 38 Mi'i'ma quitine jahuay lan xanuc' tiyeyi al cuecaj xoute', tiquimf'eta litaiqui' Jesús. 22 Tehue'e' huata ti'i'ma al juic cuftine al Pascua. Mi'eyi juic titeji ƚa'i aiquilai'inni levadura. 2 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios tehueyi te co'iya mima'anyacu Jesús. Tixpailiquila', ja'ni tixtulecu lan xanuc'. 3 Ƚonta'a Satanás itsufaipa lipicuejma' anuli iƚne limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús, iƚque cuftine Judas. Locuena lipuftine Iscariote. 4 I'hua'ma pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lapaluc' no'epá cuenna al cuecaj xoute'. Ipalaic'o'mola'. Ixpic'e'ma te co'iya micuya Jesús, ticuaitsi quiƚmane. 5 Ixoj'ma quileta iƚniya. U'i'me tojua mulijya al tomí. 6 Judas icupa cataiqui' ticu'ma Jesús. I'huana'ma, ehuepa te co'iya micuya iƚque. Ticua: “Aimicuej'me lan xanuc'”. 7 Icuaitsi al juic titem'me ƚa'i aiquilai'inni levadura. I'huajcopa litine tima'am'mola' laicanaxque' mot'ƚ, iƚne lotejnyacola' jiƚpe al juic Pascua. 8 Jesús umme'mola' Pedro y Juan, timila': ―Tonƚeƚe. Tolafot'ƚetsa ƚaƚtejacu aƚsmocota al juic Pascua. 9 Icuis'e'me, timiyi: ―¿Petsi caƚsmocoyoyacu? ¿Te cofcuapa? 10 Timila': ―Tonƚeƚe liƚya', ma moƚtsuflaiyi liƚya' toƚsinna anuli cal xans itaic' lijuti caja'. Tolihuejtsa. Iƚque titsufaita anuli lajut'ƚ. 11 Toƚpalaic'ota ƚapoujna, toƚmita: “Ƚaƚpomxi alummeponga' pe lofpa'a, ticuis'ehuo', timihuo': ¿Pe copa'a lajut'ƚ pe laƚsmocoyoyacu al juic Pascua, iya' jouc'a lalihuequi?” 12 Iƚque tilecotolhuo' al toncay lajut'ƚ. Timuc'itolhuo' anuli al cuecaj cajut'ƚ. Jiƚpe tipa'a jahuay, joupa ixhueya. Maƚpiya toƚpo'nota ƚaƚtejacu. 13 Iƚne loquexi' ts'ilihuequi iye'me. Ixim'me ma to limipola' Jesús. Jiƚpe lajut'ƚ ilanc'e'me calxmocojma'. San Lucas 21​, ​22
  • 168.
    160 14 Ticuaitsi al 'horatixmocoƚe Jesús jouc'a li'apóstole icutshuoƚai'me, titetso'me. 15 Jesús timila': ―Aijanajpa juaiconapa aƚsmocoƚe anuli iƚca'a ƚitejua' al Pascua. Aixina' icuaico'ma laifteƚcoya. Ate'a aƚsmoco'me anuli. 16 Iya' camilhuo': Jifa'a li'a ƚamats' aicatetsoconaya iƚta'a al juic. Ticuaitsi litine lan xanuc' tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚCuecaj Rey, iƚe litine ti'icona'ma iƚe al juic, ti'i'ma ituca'. Jiƚpe ƚinca catetsoconna. 17 Lijou'ma uhuof'ma al taza, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, timila' ts'ilihuequi: ―Tuluhuanuf'le iƚta'a al taza. Toƚsnaƚe jahuay imanc'. 18 Jifa'a li'a ƚamats' aicaxnaconaya lija' uva. Ticuaitsi litine tixinƚe ȽanDios micuxe, iƚe litine, ƚinca caxnaconna. 19 Epef'ma anuli ƚa'i. Ix'najtsi'icona'ma ȽanDios. Ixquenuf'ma, epi'i'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Jiƚca'a aicuerpo laifcuya cunƚu'e'molhuo'. Tolihuej'me toƚta'a, aƚ'nujuaisco'ma iya' laif'eya. 20 Lijoupa lixmocopa ix'najtsi'icona'ma ȽanDios, icufi'mola' al taza. Uhuof'ma timila': ―Iƚta'a aijuats' laifxcuajaiya cunƚu'e'molhuo'. Ma mixcuajaiquemma laijuats' caƚinc'i'ma al ts'e cataiqui', ȽanDios lopo'no'ipolhuo' imanc' ixanuc'. 21 ’Jahuay imanc' a'i ixanuc' ȽanDios. Jifa'a tipa'a iƚque ƚaƚcuya. Aƚpo'nof'iyi laƚmane al mesa anuli. 22 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Itsiya ca'huana'ma laipene. Ma toƚta'a laƚ'iya. Tijouƚa' acueca' a'ijc'a juaiconapa tuyaico'ma cal xans ƚaƚcuya. 23 Ts'ilihuequi ipango'me icuis'e'moƚtsi, timiyoƚtsi: ―¿Naitsi illanc' ti'e'ma toƚta'a? 24 Lijou'ma ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui', naitsi xonca cal cueca'. 25 Jesús timila': ―Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios lan tsilaj quincuxepá ti'e'eyoƚtsi quiƚpoujnalá. Ts'iƚpenic' ticuayi: “Illanc' ƚinca aƚtoc'ila' laƚxanuc', aƚcuxela' al c'a”. 26 Imanc' aimonƚ'e'me toƚta'a. Toƚ'eƚe ituca' loƚ'ejma'. Imanc', iƚque xonca ts'i'huaj'me ti'e'exoxi ti'onƚcotsi to ƚa'hua. Iƚque nocuxepa xonca, ti'e'exoxi ti'onƚcotsi to cal mozo. 27 ¿Naitsi iƚque xonca cal cuecaj xans? ¿Ja'ni iƚque ƚocutsuya notetsopa? o ¿ja'ni cal mozo ƚo'hua'apa al pime? Iƚque ƚocutsuya ƚinca xonca acuecaj xans. Laƚmajmpa anuli iya' aƚ'onƚcospa to cal mozo. 28 ’Imanc' aixanuc' aicaƚpo'nohuo caituca'. Capa'a fa'a li'a lamats' aƚteƚcopá anuli. 29 Jouc'a aƚcuxena'me anuli. Cai'Ailli' joupa lapi'ipa laimane cacuxe'ma. Jouc'a iya' capi'ilhuo' loƚmane toƚcuxe'me. 30 Ticuaitsi litine lihuejco'ma jahuay lan xanuc' iya' imanc' aƚcutsoƚai'me anuli, aƚtetso'me, aƚsna'me. Imanc' toƚcutsoƚai'me loƚcuecaj asiento, toƚspijta lataiqui', toƚcuxe'mola' loƚxanuc', iƚne liƚxanuc' limbamaj coquexi' linaxque' ƚoƚtatahuelo Israel. 31 Jesús ipalaic'opa Simón Pedro, timi: ―CumSimón, Satanás ixa'huepa lane tehuai'molhuo' imanc'. Cal San Lucas 22
  • 169.
    161 xans nofusya ƚitrigotipa'a'ma ƚipifuc, tipanehuo pangay c'a. Toƚta'a ti'i'molhuo' imanc' lahuaiyinyacolhuo'. 32 Aixahue'epa ȽanDios titoc'itso' ima' cumSimón. Toƚta'a ima' ti'hua aƚ'huaiyinge, aimaƚpo'nohuo nulemma. Tijouƚa' tehuaiyintso' ima' toxhuej'meconahuo, lihuejcona'ma. Iƚniya ƚitiné totoc'itsola' lopimaye, tapi'itsola' liƚpujfxi jouc'a. 33 Pedro timi: ―Maipoujna, joupa aipo'nopa laipicuejma'. Ni petsi loftseya ca'hua'ma jouc'a. Ja'ni ti'noƚintso' ti'hua'antso' lacarza, ja'ni tima'antso', jahuay ti'e'entso' iya' cacua: Ma aƚ'e'entsonga' anuli. Aicapo'noyaco' cotuca'. 34 Timi: ―CumPedro, camihuo': Iƚta'a lipuqui', ai'a tija'a'ma ƚangiti, ima' tones'ma afanemma: “Aicainimetsaijma Jesús”. 35 Icuis'e'mola' ts'ilihuequi, timila': ―Iƚe litine lainumme'molhuo' aicoƚtai'me coƚponta, ni coƚmorral, ni coƚc'ejí, ¿te ehue'e'molhuo'? Timiyi: ―Ailopa'a calahue'ehuo'monga'. 36 Timila': ―Itsiya ituca' lo'iya. Camilhuo': Naitsi ts'i'hueca liponta tomí, titaiƚa'. Naitsi ts'i'hueca ƚimorral, titaiƚa' jouc'a. Ja'ni ailopa'a qui'espada, ticujla' lipuquiya, ti'nacoƚa'. 37 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Iƚque iteƚ'mim'me to loteƚ'mimpola' iƚne no'epá quixcay”. Iƚe liniƚiya aƚnescopa iya' laƚ'iya. Camilhuo': Tenanƚ'ma. 38 Timiyi: ―Maƚ'ailli', jifa'a tipa'a oquej lan 'espada. Timila': ―Ne', tipajnla'. 39 Jesús ipanni lajut'ƚ, ma to mi'ay i'hua'ma ƚijualaj Olivo. Ts'ilihuequi ihuej'me. 40 Icuaicontsa petsi lotsepa. Jiƚpiya timila' ts'ilihuequi: ―Toƚjoc'iƚe ȽanDios. Toƚsa'hueƚe aimehuaiyim'molhuo'. 41 Ipo'no'mola' quiƚtuca', i'hua'ma ni huata, iƚojf'e'moxi le'a lipiculi' to taca'niƚa' anuli ƚapic. Exc'onƚhuai'ma, tijoc'i ȽanDios, timi: 42 ―Mai'Ailli' liƚonc'e'eƚa' iƚca'a al cueca' laifteƚcopa, ja'ni toƚta'a oxpic'epa. Tama toƚta'a laifmipo' jouc'a camihuo': To'eƚa' ma to lofxpic'epa a'i to iya' laifxpic'epa. 43 Iximpa icuaico'ma anuli ƚapaluc quema'a. Tepi'i' quipujfxi, ti'ommaitsi. 44 Lijou'ma ipango'ma ihuotsonni xonca, unlejma ƚunxajma'. Xonca ihui'i'ma ixa'hue'ma ȽanDios. Ijaftsi, titats'quemma ƚamats', tocomma ajuats'. 45 Lijoupa lijoc'ipa ȽanDios itsahuenanni, i'hua'ma pe lomana' ts'ilihuequi. Ixim'mola' tixmaiyi. Ƚihuotsoqueya ulij'mola', i'noƚ'mola' ƚahuí. 46 Timila': ―¿Te coƚsmaicopa? Toƚtsolinca, toƚjoc'iƚe ȽanDios. Toƚsa'hueƚe titoc'itsolhuo', aimehuaiyim'molhuo'. 47 Ma mipalay Jesús icuaitsa axpela' lan xanuc'. Judas, iƚque anuli iƚniya limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús, i'huaj'me'ela' lan xanuc'. Icuaitsi pe lopa'a Jesús, tituc'o'ma. 48 Jesús timi: ―Judas, ¿te aƚtuc'o'ma? Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. ¿Te aƚtuc'o'ma, tijouƚa' aƚcu'ma? San Lucas 22
  • 170.
    162 49 Niyejmalepá Jesús lixim'me lo'ipatimiyi: ―Maƚ'ailli', ¿aƚfuleco'me a'espada? 50 Anuli ts'ilihuequi ixcai'e'ma ƚimozo cal cuecaj ca'ailli'. Etec'e'e'ma lix'mas, al c'a camane. 51 Jesús timila' lan xanuc': ―Lapi'iƚa' lane. Iƚafc'e'e'ma lix'mas iƚque cal xans. Ixaƚ'mena'ma. 52 Ipalaic'o'mola' iƚne nicuaitsa ti'noƚ'me. Iƚniya ixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a incuxepá lapaluc' no'epá cuenna al cuecaj xoute', jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Timila': ―Imanc', ¿te coƚcuaiyoco'me fa'a oƚtaic' loƚ'espada, lonƚ'ec, aƚ'noƚƚa'? ¿Te aƚ'onƚcospa to ƚinma'ahuale? 53 Itine itine aƚmana' anuli jiƚpe al cuecaj xoute'. Aimaƚ'noƚi. Itsiya ƚinca tonƚ'e'me ts'oƚpic'a. Itsiya ti'hua limane nocuxepa al muf. 54 I'noƚ'me Jesús, ileco'me lejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli'. Pedro ihuequi aculi'. 55 Jiƚpiya ƚipuna quejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli' icue'empá ƚunga, icutsingoƚai'me. Pedro icutsingai'mola'. 56 Ƚipaƚ cunga tulif'e' li'a Pedro. Anuli cal mozo aca'no' ehuelojm'ma, timila' lan xanuc' nomana' jiƚpiya: ―Iƚque cal xans jouc'a iƚejmale Jesús. 57 Pedro icuanajpa, timi: ― Maca'no', aicainimetsaijma. 58 Lijou'ma nihuata ocuena cal xans ixim'ma Pedro, timi: ―Ima' jouc'a unƚejmale Jesús. Pedro timi: ―Cunxans, a'i iya'. 59 Uyai'ma to anulij hora. Ocuenaj cal xans ihui'i'ma, timila' locuenaye nomana' jiƚpe: ―Ma' al ƚinca iƚca'a cal xans iƚejmale Jesús. Iƚca'a jouc'a ƚas Galilea. 60 Pedro timi: ―Cunxans, aicaixina' te cofnespa, ni aicaicueca. Mipalay Pedro toƚta'a ija'a'ma ƚangiti. 61 ȽaƚPoujna Jesús ipai'e'moxi, ehuelojm'ma Pedro. Pedro i'nujuaitsi lataiqui' limipa: “Iƚta'a lipuqui' ai'a tija'a'ma ƚangiti ima' tones'ma afanemma: Aicainimetsaijma Jesús.” 62 Ipanni, ijojtsi talay. 63 Lan xanuc' no'epá cuenna Jesús ipango'me ilotsoco'me. Untaf'me c'ec. 64 Ifi'e'e'me li'u', ticuis'eyi, timiyi: ―¡Tocua'aƚa'! ¿Naitsi nuntafpo'? 65 Jouc'a imiloj'me axpe' quixcay cataiqui'. 66 Liƚic'ejma' ileco'me Jesús pe lefoƚya lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. 67 Timiyi: ―Ja'ni ima' unCristo, ummepo' ȽanDios, lu'itsonga'. Timila': ―Ja'ni cu'itsolhuo' imanc' aimoƚ'eyacu ƚinca laitaiqui'. 68 Ja'ni quicuis'etsolhuo' aimaƚtalai'eya. 69 Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Tuyaiƚa' itsiya cacutsainata al c'a camane ȽanDios. Iƚque jahuay nipajnya ti'e'ma. 70 Licuejpá iƚe linespa Jesús jahuay iƚniya lan xanuc' timiyi: ―¿Te ima' i'Hua ȽanDios? Timila': ―Ma to imanc' moƚnesyi, ma' iya'. San Lucas 22
  • 171.
    163 71 Ticuayi: ―Itsiya' ƚinca aimalahueyacola' nocufyacuxonca. Iƚca'a quituca' ecani'epoxi. Joupa aƚcuejpá. 23 Jiƚpe lefoƚya jahuay iƚniya itsolinamma, i'hua'a'me Jesús pe lopa'a Pilato, iƚque cal gobernador. 2 Ipango'me icuf'me, timiyi Pilato: ―Aƚquimf'epá ituca' lomuc'iyalepa iƚque cal xans. Tipai'ila' liƚpicuejma' laƚxanuc'. Tu'ila' aimi'najtse'eyacu loxahue'epola' cal cuecaj quincuxepa César. Ticua: “Iya' ninCristo, ninRey”. 3 Pilato icuis'e'ma, timi: ―¿Te ima' iƚrey lan xanuc' judío? Italai'e'ma timi: ―Al ƚinca lofcuapa. 4 Pilato ipalaic'o'mola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a locuenaye liyejmalepá, timila': ―Iƚque cal xans iya' aiximpa ailopa'a qui'epa. Ailopa'a quijunac'. 5 Ihui'i'me, timiyi: ―Tipai'ila' liƚpicuejma' laƚf'as xanuc' judío. Ni petsi timuc'iyale. Ipangocopa imuc'iyalepa jiƚpe al distrito Galilea, itsiya icuai'ma fa'a liƚya' Jerusalén. 6 Pilato licuej'ma tinesyi al distrito Galilea, icuis'e'ma ja'ni Jesús qui'huayomma Galilea. 7 Ticuayi: “Ƚinca, qui'huayomma Galilea”. Jiƚpe Galilea ticuxe cal rey Herodes, itsiya copa'a Jerusalén. Pilato aiquicoƚ'ma, umme'ma Jesús jiƚpe pe lopa'a Herodes. 8 Lixim'ma Jesús, Herodes ixoconni queta. Axpe' mut'ƚa tijanaca tixinƚa' Jesús. Joupa icuejpa acueca' lo'epa. Ticua: “Iya' jouc'a aƚmuc'i'ma al cueca'”. 9 Licuaitsi Jesús juaiconapa icuis'mot'ƚe'ma. Iƚque aiquitalai'e. 10 Jiƚpe jouc'a tecaxoƚanna lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. Ticufyi juaiconapa Jesús. 11 Herodes jouc'a lisoldado etets'i'me Jesús, ilotsoco'me. Itats'mi'me al c'a lijahua', to lopo'noyacu lan rey. Ipai'econanca pe lopa'a Pilato. 12 Li'ipa Herodes y Pilato ti'eyoƚtsi laic'. Iƚiya litine ipalaic'ona'moƚtsi. 13 Pilato efot'ƚe'mola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a ts'iƚpenic' lan xanuc' judío, jouc'a ocuenaye xanuc', 14 timila': ―Imanc' aƚcuai'e'ma iƚca'a cal xans. Aƚmi: “Tipai'ila' liƚpicuejma' lan xanuc'”. Imanc' joupa oƚcuejpá lainicuis'epa iƚque. Iya' cacua: Ailopa'a toƚta'a quijunac'. 15 Ma' anuli ticua Herodes. Iƚque ipai'enamma, ummeconapa jifa'a pe laƚmana'. Ailopa'a qui'epa Jesús. Aimi'iya canesya: Tima'anƚe. 16 Cacuxe'ma tipalojle, tijouƚa' cux'masna'ma. 17 Iƚe al juic Pascua ticuicomma Pilato tux'mas'ma anuli ƚitats'iya. 18 Jahuay ija'a'me, timiyi: ―Iƚque cal xans, ¡Tocuƚa'! ¡Tileconƚe! ¡Tima'antsa! Illanc' aƚpic'a Barrabás. Tox'masla' iƚque. 19 Iƚque Barrabás ehuoc'aipola' lan xanuc' nomana' liƚya' Jerusalén. Inma'ahuale. Toƚiya itats'iya. 20 Pilato ipic'a tux'masnaƚa' Jesús. Ipalaic'ocona'mola', timila': ―Cux'masna'ma Jesús. 21 Italai'e'e'me, ija'a'me timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! ¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! San Lucas 22​, ​23
  • 172.
    164 22 Ipalaic'ocona'mola'. I'ipa afanemma mipalaic'ola'. Timiconala': ―¿Tecaifnepaƚts'ijncoya lancruz? ¿Te quixcay qui'epa? Ailopa'a qui'epa. Aimi'iya mima'anyacu. Cacuxe'ma tipalojle, tijouƚa' cux'masna'ma. 23 Ija'a'me juaiconapa. Ihui'i'me, timiyi: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! Lijou'ma ulij'me iƚniya lan xanuc'. 24 Pilato icuxe'ma ti'iƚa' ma to ts'iƚpic'a. 25 Ux'masna'ma ƚitats'iya ƚoxahue'epa, iƚque Barrabás, ƚehuoc'aipola' lan xanuc', inma'ahuale xans. Icu'ma Jesús, ti'e'eƚe ma to lan xanuc' lonespa ti'iƚa'. 26 Ileco'me Jesús. Miyeyi lane italecuf'me anuli cal xans i'ehuo'ma canic' ƚimuc'o', ipainamma cotsenapa liƚya'. Iƚque cal xans cuftine Simón, ƚas Cirene. I'noƚ'me, ipo'nof'i'me lixpula' lencruz Jesús, titaiƚa', ti'huanc'oƚeƚa'. 27 Iƚenc'e axpela' lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no', tijolijyi tihuotsoyi lo'e'enyacu Jesús. 28 Jesús ipai'e'moxi, ipalaic'o'mola', timila': ―Imanc' cunc'acaƚ'no' Jerusalén, aimaƚjojcumle'ma iya' laƚ'iya. Toƚjojcumletsoƚtsi lo'iyacolhuo' imanc', lo'iyacola' loƚnaxque'. 29 Ticuaihuo ƚitiné tu'i'moƚtsi: “Lacaƚ'no' lijuiƚqui xonca tixoqui quileta iƚniya, aimixhueƚmot'ƚeyi. Iƚne pe aiquiƚsina' quiƚ'hua, aiquiƚtu'i, jouc'a tixoqui quileta, aimixhueƚmot'ƚeyi.” 30 ’Iƚniya ƚitiné lan xanuc' tixim'me acuecaj caxpaiqui'. Tipalaic'o'me cal tsilaj quijualay, timi'me: “Tacangenni lacanaf'caitsonga'”. Lan tsocay quijualay timi'me: “Lamitsonga'”. 31 Iya' aƚ'onƚcospa to lic'axhui c'ec. Ja'ni toƚta'a laƚ'ipa iya', ¿te ts'i'ic' lo'iyacola' iƚniya lo'onƚcospola' to al 'ec joupa ijuƚpa? Acueca' xonca loteƚcoyacu iƚniya. 32 Jouc'a ilecom'mola' oquexi' lan xanuc', iƚne i'epá quixcay. Tepaƚts'ingintsa Jesús jouc'a tepaƚts'inginnola' iƚniya. 33 Icuaitsa jiƚpe cuftine Ƚecoye. Jiƚpiya epaƚts'ingintsa Jesús lencruz. Jouc'a epaƚts'ingim'mola' jiƚne loquexi' ni'epá quixcay. Anuli epaƚts'ingim'me al c'a camane Jesús, ƚocuena loxa camane. 34 Jesús tixa'hue qui'Ailli', timi: ―Mai'Ailli', taimenc'e'ecotsola' lo'epa. Aiquiƚsina' lo'epa. Lan soldado tif'ilcoyi lipijahua' Jesús, naitsi nolijya. 35 Lan xanuc' tecaxoƚanna jiƚpiya tehuelojnyi. Lincuxepá tipalaicoyi Jesús, tetets'iyi, ticuayi: ―Ocuenaye xanuc' unƚu'e'mola'. Ja'ni maƚque aCristo, ƚummepa ȽanDios, ƚi'Huijf'epa ȽanDios, itsiya tunƚu'exoxi. 36 Ma' anuli lan soldado imiloj'me quixcay cataiqui'. Icuaitsa icufi'me al cuxac vino, 37 timiyi: ―Ima', ja'ni ima' iƚrey lan xanuc' judío, tonƚu'exoxi. 38 Al toncay ƚijuac Jesús epaƚts'ijnya lancruz anuli laca'hua caxma, jiƚpe iniƚiya ticua: “Iƚca'a iƚrey lan xanuc' judío”. 39 Anuli ni'epa lixcay, jouc'a iƚpe tepaƚts'ijnya lencruz, timiloqui quixcay cataiqui', timi: ―Ima', ja'ni umCristo, tonƚu'exoxi jouc'a lunƚu'etsonga' illanc'. San Lucas 23
  • 173.
    165 40 Ƚocuena itale'ma ƚif'asquixcay xans, timi: ―¿Te aimoxpaic'e ȽanDios? Ima' jouc'a ecani'empo', aƚma'a'monga'. 41 Illanc' lapi'imponga' al ƚijca. Aƚ'epa quixcay, aƚteƚ'minninga'. Iƚca'a cal xans ailopa'a qui'epa. 42 Timi Jesús: ―Maipoujna, ticuaitsi litine tocuxetsola' lan xanuc', ¡aƚ'nujuaisla' iya'! 43 Jesús timi: ―Iya' camihuo': Itsiya ƚinca aƚcuaita anuli jiƚpe al Paraíso. 44 I'ipa to menac'o. Ni petsi jiƚpe ƚamats' imufc'o'ma. Al muf icoƚ'ma afane' hora. 45 Emi'moxi cal 'ora. Jiƚpe al cuecaj xoute' tipa'a lijahua' lojujnya ts'ipa'ne lajut'ƚ xonca al Paxi. Lixhuaita al fanej hora iƚe lijahua' its'aƚquenni tejmay ƚamats', i'i'ma oque'. 46 Jesús ija'a'ma ujfxi, timi qui'Ailli': ―Mai'Ailli', capi'inahuo' ƚai'espíritu, tapenufnaƚa'. Toƚta'a licua'ma exnalif'ma, imana'ma. 47 Nocuxepola' lan soldado lixim'ma li'i'ma imetsaico'ma acueca' ȽanDios. Ipalaicopa Jesús, ticua: ―Iƚque cal xans ƚinca ailopa'a qui'epa, aƚijca xans. 48 Jiƚpiya timana' lan xanuc' icuaicoco'me tixinƚe lo'iya. Lehuelojmpá toƚta'a li'ipa, iƚniya ixpailij'mola'. Tuntafyi ƚilunxajma', iyena'me tixhueƚcoyi. 49 Liƚejmale Jesús jouc'a lacaƚ'no' iƚne quiyouyomma Galilea ilihuequi, jahuay iƚniya tecaxoƚanna aculi'. Tehuelojnyi lo'iya. 50 Jiƚpe liƚya' Jerusalén tipa'a anuli cal xans cuftine José. Iƚque anuli lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Ac'a xans, ti'ay ma le'a al ƚijca. 51 Iƚque aiquetenƚcocojma quiƚspic'e lif'as xanuc' noxpijpá. Iƚne ixpic'epá tima'anƚe Jesús, ima'apá. Lipiƚya' José cuftine Arimatea, lopa'a al distrito Judea. I'huaijma ticuaitsi litine tihuejcoƚe ȽanDios ƚiƚRey jahuay lan xanuc'. 52 José i'hua'ma pe lopa'a Pilato. Ixahue'e'ma tepi'inƚe lane tipuƚnata licuerpo Jesús, titaina'ma teminna. 53 José ipuƚhuona'ma licuerpo Jesús, iju'eco'ma anuli al cuecaj quijahua' lilanc'ecompa alino, i'nicotsi anuli al pu'hua cunts'eja' lipupa ƚapic. Ailopa'a quemimpa jiƚpe lipu'hua capic. 54 Iƚe litine aviernes, ai'a litine conxajya. Ni huata tehue'e' ticuaitsi litine conxajya. 55 Lacaƚ'no', iƚne quiyouyomma Galilea liyejmalepá Jesús, iƚenc'ot'ƚe ilihuequi José. Ixim'me al pu'hua. Ixim'me jouc'a pe li'nicompa licuerpo Jesús. 56 Lijou'ma iyena'me liƚya' Jerusalén. Tefot'ƚeta ƚitamqui, tipo'no'i'me licuerpo Jesús. Jouc'a tilanc'eta laceite lojuepa c'a, ti'ot'ƚi'me licuerpo. Licuaitsi litine conxajya tunxajyi ma to loya'apa locuxepa ȽanDios. 24 Lihuequi litine, al te'a litine al xamano, iƚe al domingo, ai'a ti'i'ma quitine, ipalunca lacaƚ'no', iye'me al pu'hua. Itai'me ƚitamqui ƚefot'ƚepa. 2 Licuaitsa jiƚpiya ixim'me cal cuecaj capic leti'icompa lico cunts'eja' joupa iƚonc'empa, imelfai'empa, tipo'noya liju'. 3 Itsuflai'me. Aiquixim'me licuerpo ƚaƚPoujna Jesús. 4 Aiquiƚcueca li'ipa. Aiquiƚsina' te co'eyacu. San Lucas 23​, ​24
  • 174.
    166 Aiquicoƚ'ma ixim'me oquexi'lan xanuc', maƚpiya lileju' tecaxoƚanna. Liƚpijahua' tunts'ifi to lepalc'o'. 5 Lacaƚ'no' ixpailij'mola' juaiconapa. Ic'ommoƚaipá uhuenacopá ƚamats'. Iƚniya lan xanuc' timinnila' lacaƚ'no': ―Fa'a tipo'nom'mola' lomanapola', ¿te colahuecopa iƚque ƚimaf'i cal xans? 6 Iƚque ƚolahuepa fa'a ailopa'a. Imaf'inapa, itsahuenamma. Toƚ'nujuaitsa limipolhuo' ma moƚmana' anuli al distrito Galilea. 7 Imi'molhuo': “Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Aƚcu'ma lan xanuc', iƚne pe aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios. Alapaƚts'inginna lancruz. Afane' litine camaf'ina'ma, catsahueno.” 8 Licuej'me toƚta'a, lacaƚ'no' i'nujuaitsa limipola' Jesús. 9 Ipailinamma. Icuaitsa liƚya' uya'a'me li'ipa. U'intsola' limbamaj nuli lan apóstole jouc'a locuenaye liyejmalepá Jesús. 10 Iƚne lacaƚ'no' anuli aMaría ƚas Magdala, ƚocuena aJuana, ƚocuena María iƚque qui'máma' Jacobo. Jouc'a tiƚmana' locuenaye lacaƚ'no' liyejmalepá. Iƚniya nuya'apá timinnila' lan apóstole. 11 Lan apóstole aimi'eyi ƚinca iƚe liƚtaiqui' lacaƚ'no' luya'apa. Imi'moƚtsi: “Ma le'a ticuayi”. 12 Pedro itsahuemma, inu'ma ticuaita pe lopa'a al pu'hua. Licuaitsi jiƚpiya ehuelojmhuo'ma al c'a. Ixim'ma ma le'a lijahua' liju'ecompa licuerpo Jesús. Ipainanni, i'huana'ma liƚya'. Timiyoxi: “¿Te qui'ipa?” 13 Maƚe litine oquexi' liƚejmale Jesús tiyeyi lane ticuaita liƚya' cuftine Emaús. Lipiculi' Jerusalén to imbamaj nuli kilómetro. 14 Iƚne tipalaic'oyoƚtsi, ti'nujuaisyi jahuay li'ipa. 15 Mipalaic'oyoƚtsi, micuis'eyoƚtsi, mu'iyoƚtsi icuaitsi Jesús. Iyejmale'me anuli. 16 Iƚne aimimetsaicoyi Jesús. ȽanDios aiquepi'ila' lane. 17 Jesús timila': ―Imanc' monƚeyi lane, ¿te coƚmipoƚtsi? Ecaxoƚenca. Ixhueƚconca. I'i'ma cafcuana liƚxans. 18 Anuli iƚniya, iƚque lipuftine Cleofas, italai'e'e'ma, timi: ―Lan xanuc' nomana' Jerusalén, jahuay iƚniya iƚsina' li'ipa jiƚpiya iƚna'a ƚitiné. Ja'ni ma lun Jerusalén, ja'ni locuenaye xanuc', jahuay iƚsina'. ¿Te ma le'a ima' aicoxina'? 19 Timila': ―¿Te qui'ipa? Iƚne timiyi: ―Aƚ'nujuaisyi li'ipa Jesús ƚas Nazaret. Iƚque aprofeta, acueca' litaiqui', li'epa acueca' jouc'a. ȽanDios jouc'a lan xanuc' imetsaicopá. 20 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a laƚxanuc', iƚne lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', icupá tima'anƚe, epaƚts'ingimpá lancruz. 21 Illanc' aƚcuapá iƚque alunƚu'e'monga' illanc' ixanuc' Israel, tulij'mola' laƚ'eponga' laic'. ’Itsiya ixhuaita afane' quitine quima'anni, joupa imanapa. 22 Hualca lacaƚ'no' iƚne laƚejmalepá aƚspaic'ehuo'monga'. Ai'a ti'i'ma quitine iƚniya itsehuo'me pe lopa'a al pu'hua. 23 Licuaitsa jiƚpiya aiquiƚsina' licuerpo Jesús. Ipailinamma. Alu'iponga': “Aƚsimpola' oquexi' lapaluc' quema'a. Iƚniya aƚmiponga' Jesús imaf'i'.” 24 ’Lijou'ma hualca laƚejmale itsehuo'me al pu'hua. Ixinghuo'me San Lucas 24
  • 175.
    167 ailopa'a licuerpo mato luya'apa lacaƚ'no'. Maƚque Jesús aiquiƚsina'. 25 Iƚque timila': ―Imanc' tocomma ailopa'a coƚpicuejma'. ¿Te aimi'iya molapenufyacu linespa lam profeta? 26 ¿Ja'ni aicoƚsina' joupa ixpic'empá titeƚcoƚa' cal Cristo y tijouƚa' tepenuf'ma limane ticuxe'ma jahuay? 27 Jesús ipango'ma uhuaƚ'ma lataiqui' liniƚpa Moisés, lijou'ma uhuaƚ'ma linespa lam profeta, ti'hua tuhuaƚque jahuay loya'apa al Paxi Liniƚingiya petsi lopalaicopa maƚque Jesús. 28 Icuaitsa liƚya' pe loyepá, Jesús tocomma to tuyai'ma. 29 Loquexi' timiyi: ―Aimoyai'ma. Topanenni. Joupa if'acoƚaipa cal 'ora. Aƚmanenca. Jesús itsuflaipá lajut'ƚ anuli iƚne. Imanenca. 30 Icutsoƚai'me titetso'me. Jesús epef'ma ƚa'i, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquenuf'ma, epi'i'mola'. 31 Tocomma to exi'enni liƚ'u'. Imetsaico'me Jesús. Aiquicoƚ'ma, aits'ixim'me, tocomma to joupa i'huanapa. 32 I'nujuaitsa li'ipola' miyeyi lane, imi'moƚtsi: ―Maƚeyi lane anuli, maƚpalaic'onga' iƚque, muhuaƚque al Paxi Liniƚingiya, ƚinca aƚsingufcopá acuecaj mafca ƚalunxajma'. 33 Maƚpe 'hora itsolinca, iye'me Jerusalén. Licuaitsa ixinim'mola' limbamaj nuli lan apóstole, jouc'a locuenaye liyejmalepá Jesús efoƚya, 34 ticuayi: ―Al ƚinca imaf'inapa Caƚ'ailli', joupa itsahuenamma, Simón iximpa. 35 Loquexi' uya'a'me li'ipola' miyeyi lane. Timiyi: ―Lixquenuf'ma ƚa'i, jiƚpe limetsaicopá Jesús. 36 Mipalaic'oyoƚtsi toƚta'a icuaitsi Jesús. Ecax'ma nolojmay. Timila': ―Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. 37 Iƚniya ixpailij'mola' juaiconapa. Aiquiƚsingufi ja'ni Jesús. Ticuayi: ―Acue quinxpaic'ale. 38 Jesús timila': ―¿Te coƚsueƚmot'ƚecopa? Jiƚpe loƚpicuejma' toƚcuayi: “¿Ja'ni Jesús o a'i?” ¿Te coƚnescocopa toƚta'a? 39 Toƚsinƚe laimane', lai'mitsi'. Ma' iya'. Aƚ―lafla', toƚta'a ti'i'ma coƚsina' ma' al ƚinca capa'a iya'. Lahuelojnla', tipa'a laipixic', laipecaƚ. Ƚinxpaic'ale ailopa'a quipixic' quipecaƚ. 40 Lijoupa limipola' toƚta'a imuc'i'mola' limane', li'mitsi'. 41 Iƚne ixoj'ma quileta juaiconapa. Afule micuec'eyi tipa'a Jesús. Ixim'me juaiconapa acueca' li'ipa. Jesús timila': ―¿Te tipa'a ƚaifteja? 42 Epi'i'me ƚaj hualca ƚamixqui' catu. 43 Epenuf'ma, mehuelojnyi iƚniya, ite'ma. 44 Timila': ―Ma maƚmana' anuli iya' nu'ipolhuo' laƚ'iya. Nu'ipolhuo': “Jiƚpe litaiqui' Moisés, jouc'a liƚtaiqui' lam profeta, jouc'a jiƚpe lan Salmo uya'a'me laƚ'iya iya'. Ticuicomma tenanƚƚa' jahuay.” Itsiya enanƚpa. 45 Lijou'ma, epalc'o'i'mola' liƚpicuejma', ticuec'eƚe al Paxi Liniƚingiya. 46 Timila': ―Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Cal Cristo titeƚco'ma, tima'am'me. Afane' litine titsahueno, timaf'ina'ma, tipano pe lomana' limanapola'.” 47 Jouc'a ticua: “Ni petsi li'a ƚamats' tuya'am'me: Toƚsuej'menca, San Lucas 24
  • 176.
    168 tolapenufle cal Cristo,toƚta'a ȽanDios timenc'e'eco'molhuo' loƚ'epa lixcay.” ’Jifa'a liƚya' Jerusalén tipangoƚa' iƚe loluya'ayacu. 48 Imanc' joupa oƚsimpá jahuay laƚ'ipa, toluya'a'me. 49 Cai'Ailli' joupa icupa cataiqui', icuapa te ts'i'ic' lapi'iyacolhuo'. Toƚta'a iya' cumme'etolhuo'. Cai'Ailli' Nopa'a lema'a tepi'i'molhuo' coƚmane. Toƚmanenca fa'a Jerusalén, toƚ'huaicoƚe ti'iƚa' toƚta'a. 50 Lijou'ma, Jesús ileco'mola', ipalyonca liƚya' Jerusalén. Icuaitsa liƚya' Betania. Jiƚpiya i'nof'e'ma limane, ipaxne'mola'. 51 Mipaxnela' enaj'moxi, ilecom'me al toncay. 52 Ts'ilihuequi exc'onƚcoƚinca. Lijou'ma ipailinamma juaiconapa ixoj'ma quileta, iyena'me Jerusalén. 53 Itine itine tiyeyi al cuecaj xoute'. Jiƚpe tix'najtsi'iyi ȽanDios. Amén. Toƚta'a li'ipa. San Lucas 24
  • 177.
    169 169 1 Al te'aai'a tipango'ma jahuay, tipa'a anuli ƚecui'impá Lataiqui'. Iƚque ƚecui'impá Lataiqui' copa'a pe lopa'a ȽanDios. Iƚque ma' anDios. 2 Ai'a tipango'ma jahuay, iƚne ȽanDios y Lataiqui', anuli tiƚmana'. 3 Jiƚquiya Lataiqui' ilanc'epa jahuay. Jahuay lopa'a lilanc'epa iƚquiya. Ailopa'a cocuena nilanc'epa. Maƚquiya ilanc'epa jahuay. 4 Jiƚquiya tipa'a lipitine. Nij naitsi lepi'ipa, ma iƚquiya quituca' i'hueca lipitine. Iƚque tepi'ila' liƚpitine lan xanuc', tepalc'o'ila' liƚpicuejma'. 5 Jifa'a li'a ƚamats' lan xanuc' juaiconapa amuf liƚpicuejma'. Jiƚquiya ti'hua tepalc'o'ila'. Jiƚiya al cuecaj muf aimi'iya mipijya jiƚque lipepalc'o'. 6 Tipa'a anuli cal xans cuftine Juan. ȽanDios epi'i'ma lipenic', ti'eƚa' ma to limipa. 7 Icuxe'epa tu'itsola' lan xanuc' naitsi iƚque Ƚapalc'o'iyacola'. Jahuay ti'huaiyijnle jiƚquiya Lepalc'o'. 8 Jiƚque Juan a'i jiƚquiya Lepalc'o'. Aimi'iya mepalc'o'iyacola' lan xanuc'. Le'a tipalaico'ma Ƚapalc'o'iyalepa. 9 Jiƚquiya ƚopalaicopa Juan, iƚque ƚinca Epalc'o'. Icuai'ma fa'a li'a ƚamats', tepalc'o'ila' lan xanuc' ni petsi lomana'. 10 Ƚilanc'epa li'a ƚamats' icuai'ma fa'a, lan xanuc' aiquilimetsaijma. 11 Petsi lomana' lipiƚya' xanuc' maƚpiya icuaiyunni. Iƚniya aiquilepenufi. 12 Lan xanuc' nepenufpá, iƚne no'huaiyijmpá, jiƚquiya epi'i'mola' liƚmane timetsaicontsola' inaxque' ȽanDios. 13 Iƚne, ¿te ts'i'ic' li'ipola' inaxque' ȽanDios? ¿Te quiƚ'ailli' acueca' xans? A'i. O, ¿te iƚniya quiƚtuca' liƚpicuejma' ixpic'e'me ti'itsoƚtsi inaxque' ȽanDios? A'i. O, ¿te anuli cal cuecaj quincuxepa ixpic'epa, imipola': “Iya' cacua: Ti'itsola' inaxque' ȽanDios”? A'i. Ma ȽanDios ixpic'epa, toƚta'a li'ipola' iƚniya inaxque' ȽanDios. 14 Iƚque ƚecui'impá Lataiqui' maƚque anDios, i'epoxi xans, icuaiyunni ma fa'a li'a ƚamats'. Ipajmpa pe laƚmana', aƚsimpá te ts'i'ic' lipicuejma' jiƚquiya, maƚque cal Nuli qui'Hua ȽanDios. Aƚsimpá ituca', ailopa'a xonca toƚquiya. Iƚque ma le'a ac'a lixpic'ejma'. Aimifelƚaique. Aƚtoc'inga'. Lu'inga' al ƚinca. LATAIQUI' LINIȽPA SAN JUAN LOYA'APA IȽE AL C'A LIXPIC'EPA ȽANDIOS
  • 178.
    170 15 Juan Bautista tu'ila'lan xanuc': ―Ticuaihuo ƚi'Hua ȽanDios. Ujfxi ipalaic'o'mola', timila': ―Fa'a tipa'a iƚque ƚaipalaicopa, aimipolhuo': “Iya' aicuai'ma ate'a. Tijouƚa' ticuaihuo ocuena xonca cal cueca'. Jiƚque ƚinca cal te'a. Iya' ma ailaifpa'a, jiƚquiya tipa'a.” Itsiya toƚsinƚe, joupa icuai'ma. Ma fa'a tipa'a. 16 Iƚquiya ixhuaiya lipicuejma'. Illanc' a'i quixhuaiya laƚpicuejma', lahue'enga' axpe'. Iƚquiya ƚinca ixhuaiya lipicuejma'. Aƚƚanc'e'enga' laƚpicuejma', ti'iƚa' al c'a. ȽanDios joupa aƚtoc'iponga'. Itsiya' xonca aƚtoc'inga'. 17 Lummepa Moisés, aƚtoc'iponga'. Iƚque uya'a'ma locuxepa ȽanDios. Itsiya xonca aƚtoc'inga', ummepa Jesucristo. Maƚque aƚtoc'inga', aƚmuc'inga' jahuay al ƚinca. 18 Nij naitsi niximpa ȽanDios. Cal Nuli qui'Hua ȽanDios tiƚmana' anuli, ma' iƚque aƚmuc'iponga' li'ejma' ȽanDios. 19 Lan xanuc' judío, maƚniya nomana' liƚya' Jerusalén, ummem'mola' la'aillí, jouc'a notoc'iyalepá la'aillí. Icuaiyunca pe lopa'a Juan Bautista, icuis'e'me, timiyi: ―¿Naitsi ima'? 20 Juan u'i'mola' al ƚinca, aiquemi'e'mola', timila': ―Iya' a'i ninCristo. 21 Icuis'econa'me, timiyi: ―Lu'itsonga', ¿naitsi ima'? ¿Te ima' unElías? Timila': ―Iya' a'i. Icuis'econa'me, timiyi: ―ȽanDios icuapa: “Cumme'e'molhuo' anuli ƚaiprofeta”. Itsiya illanc' licuis'ehuo', ¿te ima' iƚque cal profeta? Italai'e'e'mola', timila': ―Iya' a'i. 22 Icuis'econa'me, timiyi: ―Lu'itsonga', ¿naitsi ima'? Ticuicomma lu'itola' lalummeponga'. ¿Te cofnescoyacoxi? ¿Te ts'i'ic' lopenic'? 23 Juan italai'e'e'mola', ipalaico'moxi. U'i'mola' litaiqui' cal profeta Isaías, tuya'e': Petsi ailopa'a quiƚya' tuya'e' anuli cal xans, tu'ila' lan xanuc': “Toƚƚanc'e'eƚe lipene ƚaƚPoujna”. Toƚta'a ipalaico'moxi Juan Bautista. 24 Iƚniya lummempola' nopalaic'opá Juan afariseo. 25 Ti'hua tipalaic'oyi Juan, timiyi: ―Ima' tocua: “Iƚniya cal Cristo, cal Elías, cal profeta ƚommeya ȽanDios, iƚne ocuenaye, a'i iya'”. Ne'. Itsiya ¿te cofmepo'icopola' lan xanuc'? 26-27 Juan italai'e'e'mola', timila': ―Iya' capo'icola' aja'. Itsiya fa'a pe loƚmana' tipa'a ocuena. Imanc' aicolimetsaijma. Jiƚquiya xonca acueca' xans. Iya' ni aimi'iya cuhuaƚc'e'eya lic'eJi'. Tijouƚa' cajou'neƚa' iya' laipenic' iƚque tipango'ma lipenic'. 28 Toƚta'a li'ipa jiƚpe cuftine Betábara, ƚu'huaj quiyay al pana' Jordán, maƚpiya Juan tepo'iyale. 29 Lihuequi litine Juan ixim'ma Jesús icuaico'ma. Timila' lan xanuc': ―¡Toƚsinƚe! Iƚque ƚiMoƚ ȽanDios. Tiƚonc'e'e'mola' liƚjunac' lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats'. 30 Iya' joupa aipalaicopa iƚquiya. Joupa nu'ipolhuo': “Cajou'neƚa' laipenic' iƚque tipango'ma San Juan 1
  • 179.
    171 lipenic'. Iƚque xoncaacueca'. Iya' ma' ailaifpa'a jiƚque tipa'a.” 31 Iya' aicainimetsaijma. Iya' aicuaicoco'ma capo'itsolhuo' imanc' ixanuc' Israel, tolimetsaicoƚe jiƚquiya. 32-34 Juan ma ti'hua tipalaijma Jesús. Tuya'e' li'ipa, ticua: ―Iya' aicainimetsaijma Jesús. Aicaixina' naitsi jiƚquiya. Aiximpa cal Espíritu Santo ti'onƚcospa to anuli cal paloma, imumma ehuoxaf'caipa ƚijuac Jesús. Maƚque ȽanDios ƚalummepa capo'iyaleƚa' aja', aƚmipa: “Toxim'ma timuyohuo lema'a cal Espíritu Santo. Tehuoxaf'cai'ma ƚijuac anuli cal xans. Jiƚquiya aimepo'icoyacolhuo' aja'. Tepo'ico'molhuo' cal Espíritu Santo.” Toƚta'a laƚmipa ȽanDios. Itsiya camilhuo' jiƚquiya Jesús i'Hua ȽanDios. 35 Lihuequi litine tecaxhuoƚanna Juan jouc'a oquexi' ts'ilihuequi. 36 Juan ixim'ma Jesús ti'hua lane. Timila' ts'ilihuequi: ―¡Tolahuelojnle! Jiƚquiya iMoƚ ȽanDios. 37 Iƚniya loquexi' ts'ilihuequi Juan icuej'me lonespa. Ihuejna'me Jesús. 38 Jesús ipai'e'moxi, ixim'mola' loquexi' iƚenc'e, timila': ―¿Te colahuepá? Iƚniya italai'e'e'me Jesús, timiyi: ―Rabí, ¿pe copanc'epa? (Lataiqui' “Rabí”, iƚe ahebreo, ticuajmaispa: Omxi.) 39 Jesús timila': ―Tonƚouyunca. Ƚepá. Toƚsinna. Iye'me, ixintsa jiƚpe pe lipanc'epa Jesús. Joupa uyaipa nolojmay cummuhuijma'. Imanequenca jiƚe litine. 40 Lijoupa licuejpá linesma Juan iƚne loquexi' ihuejna'me Jesús, anuli cuftine Andrés, iƚque ipima Simón Pedro. 41 Andrés ehuetsi ƚipima, iƚque Simón, timi: ―Illanc' aƚsimpá cal Mesías. Iƚe lataiqui' “Mesías” ticuajmaispa: Cal Cristo, iƚque ƚommeya ȽanDios. 42 Andrés ilecohuona'ma Simón, icuaitsa pe lopa'a Jesús. Jesús ehuelojm'ma Simón, timi: ―Ima' unSimón, mi'hua Jonás. Ima' tecui'im'mo' unCefas. “Cefas” ataiqui' hebreo. Maƚe lataiqui' griego “aPedro”, ticuajmaispa: Acueca' capic. 43 Lihuequi litine Jesús ixpic'e'ma ti'hua'ma al distrito Galilea. Mi'hua lane italecuf'ma anuli cal xans cuftine Felipe. Timi: ―Lihuejnaƚa'. 44 Jiƚquiya Felipe qui'huayomma Betsaida, liƚpiƚya' Andrés y Pedro. 45 Felipe ehuena'ma anuli cal xans cuftine Natanael, timi: ―Moisés jouc'a lam profeta ipalaicopá anuli cal xans. Joupa aƚsimpá iƚque. Maƚque Jesús ƚas Nazaret, i'hua José. 46 Natanael timi: ―Liƚya' Nazaret, ¿jiƚpiya tipa'a al c'a? Felipe timi: ―Ƚepá. Toxinna. 47 Jesús lixim'ma icuaico'ma Natanael. Inesco'ma, ticua: ―Jifa'a tipa'a anuli cal c'a xans. Ma' al ƚinca i'hua Israel. Aimifelƚaique. 48 Natanael icuis'e'ma, timi: ―¿Te li'ipa lalimetsaicopa? ¿Pe caƚsinyopoƚtsi? Jesús timi: San Juan 1
  • 180.
    172 ―Ai'a tijoc'i'mo' Felipe,aiximpo'. Cofpa'a lipunxahua la'icux. 49 Natanael timi: ―Rabí, ima' i'Hua ȽanDios. Ima' maƚRey illanc' ixanuc' Israel. 50 Jesús timi: ―Ma le'a aimipo': “Aiximpo' cofpa'a lipunxahua la'icux”, toƚta'a aƚ'huaiyijm'ma. Toxim'ma xonca' al cueca'. 51 Imicona'ma: ―Iya' camilhuo': Toƚsim'me lema'a exiya. Aƚsim'ma aƚ'onƚcospa to al hualijm'ma petsi tif'ajliyi, tilimulumma lepaluc' ȽanDios. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 2 Uyaipa oquej quitine, lihuequi quitine i'i'ma juic camana jiƚpiya liƚya' Caná, al distrito Galilea. Jiƚpiya i'hua'ma qui'máma' Jesús. 2 Ijoc'impola' Jesús jouc'a ts'ilihuequi. Jiƚpiya icuaitsa al juic. 3 Ijouna'ma al vino. Qui'máma' Jesús u'i'ma, timi: ―Joupa ijounapa al vino. Ailopa'a. 4 Jesús italai'e'e'ma qui'máma', timi: ―Momá, ¿te caƚmicopa toƚta'a? A'i quixhuaiya lai'hora. 5 Qui'máma' timila' notoc'iyalepá: ―Tonƚ'eƚe lomiyacolhuo' jiƚquiya. 6 Jiƚpiya timana' acamts'us lan tsila' capixú lilanc'ecompola' apic. Anuli anuli timangospa amalpu' nuxans o amaxnu litro laja'. Lan xanuc' ixhuico'me laja' epajco'me liƚpime o liƚmane' o liƚ'mitsi', ma to liƚ'ejma'. 7 Jesús timila' notoc'iyalepá: ―Toƚma'niƚe caja' iƚne ƚapixú. 8 Timiconala': ―Itsiya tonlipa'aƚe tutani, toƚmuc'itsa tixnac'otsi cal mayordomo. Itai'me. 9 Notoc'iyalepá, iƚniya nipa'apá al vino, iƚsina' petsi quipa'apa. Cal mayordomo aiquixina'. Ixnac'o'ma laja' joupa ipai'ipa, i'ipa avino. Ijoc'i'ma ƚamanepa, 10 timi: ―Ima', itsiya quite' luhua'inga' al c'a vino. A'i toƚta'a mi'enni. Ate'a ticunni al c'a vino. Tijouƚa' tixnaƚe axpe' vino lijoc'impola', tuhua'i'mola' a'ijc'a vino. 11 Mipa'a Jesús liƚya' Caná al distrito Galilea toƚta'a ipango'ma imujpa lo'epa acueca'. Ts'ilihuequi imetsaico'me jiƚquiya ituca', xonca acueca', a'i to locuenaye lan xanuc'. I'huaiyijm'me. 12 Imu'ma al 'ocay, icuaitsi liƚya' Capernaum. Qui'máma' jouc'a lipimaye jouc'a ts'ilihuequi iyejmalena'me. Jiƚpe imanenca oque' afane' quitine. 13 Joupa icuaico'ma liƚjuic lan xanuc' judío. Jiƚiya al juic cuftine al Pascua. Jesús if'aj'ma al cueca' quiƚya' Jerusalén. 14 Jiƚpe ƚinujnca al cuecaj xoute' ixim'mola' lincucale ticujyi huacax, mot'ƚ jouc'a paloma. Lan xanuc' ti'naji titsufco'me ȽanDios jiƚpe al cuecaj xoute'. Jouc'a ixim'mola' nopai'ipá tomí ticutsoƚanna jiƚpe liƚmesá. 15 Uxcui'ma lixmi, ihuetsai'mola' lan mot'ƚ jouc'a lan huacax. Iƚniya nopai'ipá tomí eca'ni'i'mola' liƚtomí, ecanait'ƚi'mola' liƚmesá. 16 Timila' nocujpá paloma: ―Tunlipa'antsola'. Jifa'a ejut'ƚ cai'Ailli'. Aimonƚ'e'e'me to laplaza. San Juan 1​, ​2
  • 181.
    173 17 Ts'ilihuequi licuej'me lines'ma Jesúsi'nujuaitsa loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e': Juaiconapa aipic'a lomejut'ƚ, aicaxnet'ƚya latets'icopa lan xanuc'. Juaiconapa acueca' laipixhuejma', tocomma aƚma'a'ma. 18 Lan xanuc' judío icuis'e'me Jesús, timiyi: ―¿Te cof'ecopa toƚiya? Aƚmuc'itsonga' al cueca' lof'eya. Toƚta'a aƚcua'me al ƚinca epi'impo' lomane. 19 Jesús italai'e'e'mola', timila': ―Ne'. Tolateƚaf'le iƚca'a lejut'ƚ ȽanDios. Ti'iƚa' afane' quitine, iya' joupa aitsahue'enamma. 20 Lan xanuc' judío italai'e'e'me, timiyi: ―Lilanc'empa jiƚta'a lejut'ƚ ȽanDios icoƚpa oquej nuxans camts'us camats'. Itsiya ima' tocua: “Ti'iƚa' afane' quitine joupa aitsahue'enamma”. Aimi'iya. 21 Jesús aimipalaijma al cuecaj xoute'. Lines'ma: “… iƚca'a lejut'ƚ ȽanDios”, tinescoyoxi licuerpo. 22 Ts'ilihuequi Jesús lixim'me limaf'inapa, lipanamma pe lomana' limanapola', iƚniya i'nujuaisnatsa iƚiya litaiqui' Jesús. Icuapá: “Al ƚinca liniƚingiya al Paxi Cataiqui'. Al ƚinca linespa Jesús.” 23 Jiƚpe al cuecaj quiƚya' Jerusalén ti'eyi al juic Pascua. Maƚpiya tipa'a Jesús. Ti'ay al cueca'. Imuc'i'mola' lan xanuc' acueca' lipaxi. Lixim'me acueca' lo'epa, axpela' lan xanuc' ticuayi: “Lihuejna'me Jesús”. 24 Jesús aimi'huaiyingila' iƚniya. Ixinguf'mola' jahuay lan xanuc'. 25 Aiquicuis'ela', ¿te ts'i'ic' cu'hua cal xans lipicuejma'? Imetsaicola' lan xanuc' te ts'i'ic' liƚpicuejma', ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a. 3 1-2 Anuli cal xans cuftine Nicodemo icuai'ma pe lopa'a Jesús. Iƚque Nicodemo afariseo, ipenic' pe lomana' lif'as xanuc' fariseo. Icuaitsi joupa imufc'opa. Timi: ―Momxi, aƚsina' ima' xonca tomuc'iyale, ȽanDios ummepo'. Ima' to'ay al cueca'. ȽanDios epi'ipo' lomane, ja'ni a'i aimi'iya mo'eya toƚta'a. 3 Jesús italai'e'e'ma, timi Nicodemo: ―Iya' camihuo' al ƚinca: Lan xanuc' ticuicomma timajnlicontsa, ja'ni a'i aimi'iya mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. 4 Nicodemo timi: ―Cal xans ƚitojpa, ¿te co'iya mipajnconaya? ¿Te nipajnya titsufai'ma licu'u qui'máma', tijouƚa' tipajnconna? 5 Jesús italai'e'e'ma, timi: ― Iya' camihuo' al ƚinca: Ticuicomma tuyaicoƚa' laja' jouc'a tepenufla' cal Espíritu Santo. Iƚque cal xans ƚinca ipajnconna. Ja'ni a'i, aimi'iya mitsufaiya pe locuxeyopa ȽanDios. 6 Lan xanuc' liƚnaxque' laiƚepá ti'onƚcospola' to iƚniya, mane axanuc'. ȽanDios linaxque' ti'onƚcospa to iƚque. Iƚne linaxque' ȽanDios tipa'a al ts'e liƚpitine, joupa lepi'ipola' cal Espíritu Santo. 7 Aimoxhueƚmot'ƚe'ma laimipo': “Imanc' unc'ixanuc' ticuicomma toƚmajnlicontsa”. 8 Ƚahua' ni petsi ti'hua. Tocueca lona'apa, aicoxina' pe lo'huayomma, ni petsi lotsepa. San Juan 2​, ​3
  • 182.
    174 Ma toƚiya aimi'iyamocuejya li'ipa cal xans pe cal Espíritu Santo i'e'epa i'hua ȽanDios. Iƚque cal xans joupa ipajnconna. Ituca' li'ejma'. 9 Nicodemo italai'e'e'ma Jesús, timi: ―¿Te co'iya iƚta'a laƚmipa? 10 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Ima', lof'as xanuc' Israel imetsaicohuo' uncueca' momxi. ¡Aimocueca' laifmipo'! 11 Iya' camihuo' al linca: Illanc' aƚpalaicoyi iƚe laƚsina', luya'ayi laƚsimpa. Imanc' aimolapenufyi laluya'apa. 12 Nu'ipolhuo' lo'ipola' lan xanuc' mimana' fa'a li'a ƚamats', aimaƚcuec'e. Ja'ni cu'itsolhuo' loxpic'epa ȽanDios iƚque Nopa'a lema'a, ¿te co'iya maƚcuec'eya? 13 ’Nij naitsi nif'ajpa lema'a. Ma le'a cal Xans li'ipa Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a, iƚque ƚinca imuyommma lema'a. 14 ’Limajmpá petsi ailopa'a quiƚya' Moisés y lixanuc', lainofat'ƚ ticala' lan xanuc', tima'annila'. Moisés ilanc'e'ma anuli ƚainofaƚ catejma', ipo'nopa al 'ec, i'nof'e'ma. Lan xanuc' lehuelojm'me iƚque ƚainofaƚ unƚul'me. Ma toƚta'a ticuicomma ti'nof'em'me cal Xans, iƚque li'ipa Ƚiximpa cal profeta. 15 Lan xanuc' no'huaiyijmpá iƚque, jahuay iƚniya, tepi'im'mola' al ts'e liƚpitine aimijouya. 16 ’ȽanDios i'nujuais'mola' lan xanuc' nomana' li'a ƚamats', ixim'mola' acuanuc'la. Tipa'a ma le'a anuli ƚi'Hua. Icupa iƚque, aimejac'mola' iƚniya no'huaiyijmpá ƚi'Hua ȽanDios, tepi'im'mola' al ts'e liƚpitine aimijouya. 17 ȽanDios lummepa iƚque ƚi'Hua li'a ƚamats' a'i mecani'eyacola' lan xanuc'. Ummecopa tunƚu'e'mola'. 18 Cal xans no'huaiyijmpa ƚi'Hua ȽanDios a'i mecani'eya. Ja'ni aimi'huaiyinge, joupa ecanipa. Aiqui'huaiyinge cal Nuli qui'Hua ȽanDios. 19 ’Lepalc'o' icuai'ma fa'a li'a ƚamats'. Lan xanuc' ti'eyi lixcay, toƚiya xonca iƚpic'a al muf. 20 Mi'eyi lixcay jahuay iƚniya, ti'eyi laic' lepalc'o'. Aimiƚoc'oƚaiyummma. Ticuayi: “Aimaƚsim'monga' illanc' laƚ'epa”. 21 Iƚniya no'epá al c'a tehueyi lepalc'o'. Ticuayi: “Lan xanuc' ti'iƚa' quiƚsina' lihuejcoyi ȽanDios. Maƚque aƚcuxenga'.” 22 Jesús ipamma, i'hua'ma al distrito Judea. Ts'ilihuequi jouc'a iye'me. Icuaitsa imanequenca jiƚpiya. Iƚne ts'ilihuequi Jesús epo'iyale'me. 23-24 Iƚniya ƚitiné Juan Bautista jouc'a tepo'iyale. Aiquitats'enni, ma ti'hua ti'ay lipenic'. Juan tipa'a petsi cuftine Enón, huejnca Salim. Jiƚpiya tipa'a axpe' caja'. Tiƚcuaiyumma lan xanuc' tepo'ila'. 25 Ts'ilihuequi Juan ipalaic'o'moƚtsi lan judío, ifuli'i'moƚtsi cataiqui', tipalaicoyi lo'eyacu ja'ni ȽanDios tixintsola' alimpio, tepenuftsola'. 26 Ts'ilihuequi Juan icuaitsa pe lopa'a iƚque, timiyi: ―Momxi, tipa'a ocuena comxi tepo'iyale. Moƚmana' ƚu'hua al panaj Jordán, imanc' onƚejmale. Ima' lopalaic'opola' lan xanuc' onesco'ma iƚque. Itsiya jahuay lan xanuc' tiyeyi pe lopa'a. 27 Juan italai'e'e'mola', timila': ―Ma ȽanDios tixpic'e te ts'i'ic' laƚpenic' laƚ'epa. Ja'ni a'i, ailopa'a caƚpenic'. 28 Imanc' joupa oƚcuejpá San Juan 3
  • 183.
    175 laimipolhuo': Iya' a'ininCristo. ȽanDios alummepa cacuaiyunni ate'a, cu'itsola' lan xanuc' ticuaihuo cal Cristo. 29 Temaneƚa' ƚamijcano tipa'a ƚiƚejmale. Ma le'a ƚamijcano ƚamaneya tileco'ma ƚipeno. Ƚiƚejmale titoc'i'ma tiquimf'e, tixoqui queta ticueca lonespa. Itsiya iya' aƚ'onƚiconno iƚque ƚiƚejmale. Iya' tixoqui neta nulemma. 30 Itsiya ca'oc'ena'moxi. Toƚta'a lan xanuc' tixim'me iƚque cal Cristo acuecaj xans. 31 ’Illanc' ninc'ixanuc' maƚmana' fa'a li'a ƚamats' ma le'a aƚsina' te ts'i'ic' mipa'a fa'a ƚamats'. Maƚe caƚnescopa. Iƚque ƚimuyomma lema'a, iƚque ƚinca xonca ixina'. 32 Iƚque tuya'e' liximpa licuejpa mipa'a pu'hua. Itsiya aimetenƚcocola', aimepenufyi. 33 Naitsi napenufpa litaiqui' loya'apa nimuyomma lema'a, iƚque cal xans timuqui te ts'i'ic' ȽanDios lipicuejma'. ȽanDios aimifelƚaique. 34 Iƚque ƚimuyomma lema'a ȽanDios ummepa, tuya'e' ma lonespa ȽanDios. ȽanDios epi'ipa cal Espíritu Santo ticuxeƚa' jahuay lipicuejma'. 35 ’ȽanDios qui'Ailli' Jesucristo ti'ay capic'a ƚi'Hua. Epi'ipa limane ticuxeƚa' jahuay. 36 Cal xans nepenufpa ƚi'Hua ȽanDios ma tipa'a al ts'e lipitine aimijouya. Naitsi natets'ipa ƚi'Hua ȽanDios ailopa'a al ts'e lipitine. Ma mi'hua metets'i ƚi'Hua ȽanDios, maƚque ȽanDios tixtu'hua, titeƚ'mi'ma. 4 Lam fariseo icuej'me lonespa lan xanuc', iƚne tinesconni: “Jesús tepo'ila' axpela' lan xanuc'. Tixpela' ts'ilihuequi. Itsiya Juan Bautista tepo'ila' ahuata.” 2 Jesús aiquepo'ila' lan xanuc'. Ma ts'ilihuequi tepo'iyaleyi. 3 Jesús li'ipa quixina' toƚta'a tinescoyi ipayonni al distrito Judea. Jouc'a ts'ilihuequi iye'me al distrito Galilea. 4 Tuyaicota ƚamats' Samaria. 5 Icuaitsa anuli liƚpiƚya' lun samaritano. Liƚya' cuftine Sicar. Iƚe liƚya' tipa'a huejnca anuli ƚamats' li'ipa i'huexi cal xans Jacob. Iƚque epi'ipa ƚi'hua José. 6 Maƚpiya tipa'a al pu'hua caja' lipupa Jacob. Jesús i'huacopa cane joupa ixocaita, icutsafcai'ma lico al pu'hua caja', tunxaj'ma. I'ipa to menac'o. 7 Anuli ƚaca'no' asamaritana icuai'ma al pu'hua caja', tipa'a'ma quija'. Jesús timi: ―Luhui'iƚa' caija', caxna'ma. 8 Ts'ilihuequi Jesús ailomana'. Iyepá liƚya' ti'nata ƚotejacu. 9 Ƚaca'no' italai'e'e'ma Jesús, timi: ―Ima' umjudío, iya' naca'no' ninsamaritana. Ima', ¿te caƚpalaic'ocopa? ¿Te caƚsahue'ecopa caja'? (Lun judío aimiyejmaleyi lun samaritano.) 10 Jesús timi: ―Ima' aicoxina' naitsi iya'. Jouc'a aicoxina' te ts'i'ic' iƚe lapi'iyacola' ȽanDios lan xanuc'. Ja'ni coƚa' oxina', aƚsahue'e'ma iya' cuhui'itso' coja'. Iya' cuhui'i'mo' al c'a caja' lainupa. 11 Ƚaca'no' timi: ―Mai'ailli', iƚta'a laja' a'ojca, ailopa'a cofmipa'acoya. ¿Petsi cofxi'ne'eya jiƚiya al c'a caja' lainupa? 12 Iƚta'a al pu'hua aƚpo'no'eponga' ƚaƚtahuelo Jacob. Maƚque Jacob jifa'a ixnapa iƚta'a San Juan 3​, ​4
  • 184.
    176 laja'. Jouc'a linaxque',lipinneja ixnapá. 13 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Cal xans noxnaya jiƚta'a laja' ticuiconahuo quija'. 14 Cal xans noxnaya laja' laifcupa aimicuiconaya quija'. Iƚe laja' laifcupa tipanehuo ƚunxajma', ti'onƚcospa to luxi caja', ti'hua tinu, ticu al ts'e lipitine aimijouya. 15 Ƚaca'no' timi: ―Mai'ailli', jiƚiya laja' lofnescopa, luhui'iƚa'. Tijouƚa' aimicuiconaya caija', ni aicuyaiconaya liƚya' quipa'aconaya caija'. 16 Jesús timi: ―To'huaƚa', tojoc'itsi ƚope'ailli'. Toƚcuaiyunca fa'a. 17 Ƚaca'no' timi: ―Ailopa'a caipe'ailli'. Jesús timi: ―Al ƚinca lofnespa: “Ailopa'a caipe'ailli'”. 18 Joupa oƚƚaitsufcopoƚtsi amajxi loxanuc'. Itsiya oƚƚaitsufcoyoƚtsi anuli cal xans ma a'i cope'ailli'. Al ƚinca lofnespa. 19 Ƚaca'no' timi: ―Mai'aill', iya' cacua ima' umprofeta. 20 Illanc' laƚtatahueló jiƚca'a ƚijuala exc'onƚingoƚai'me ipalaic'o'me ȽanDios. Ma' anuli illanc' laxc'onƚingoƚaiyi fa'a. Imanc' unc'ijudío aƚminga': “Imanc' jouc'a jahuay lan xanuc' tonƚe'me Jerusalén”. Toƚcuayi, ma le'a jiƚpiya al cuecaj xoute' laxc'onƚingoƚaita, aƚpalaic'ota ȽanDios. 21 Jesús timi: ―Maca'no', camihuo' al ƚinca. Icuaico'ma litine imanc' aimoƚnesyacu: “Jifa'a ƚijuala laxc'onƚingoƚai'me ȽanDios”. Ni lan xanuc' judío minesyacu: “Ƚepá Jerusalén. Jiƚpe laxc'onƚingoƚaita ȽanDios.” 22 Imanc' moƚnesyi: “Laxc'onƚingoƚaiyi ȽanDios”, aicolimetsaijma ȽanDios. Illanc' ninc'ijudío limetsaicoyi ȽanDios. Aƚinca laxc'onƚingoƚaiyi, aƚpalaic'oyi. Petsi lan xanuc' judío ti'huayohuo jiƚquiya Nonƚu'eyacola' lan xanuc'. 23 ’Ticuaitsi litine locuaicoya, iya' cacua joupa icuai'ma, lan xanuc' aimehueyacu anuli al lugar texc'onƚingoƚaiƚe ȽanDios. Ma jiƚpe liƚpicuejma' ti'nujuaisnata ȽanDios, tihuejco'me locuxe'epola', timetsaico'me. Latenƚcocopa ȽanDios texc'onƚingoƚaiƚe toƚta'a. 24 ȽanDios a'Espíritu, ailopa'a quicuerpo, ma le'a ipicuejma'. Lan xanuc' tama ticuayi: “Laxc'onƚingoƚaiyi ȽanDios”, ja'ni jiƚpe liƚpicuejma' aimi'nujuaisyi iƚque, ja'ni aimihuejcoyi locuxe'epola', ȽanDios aimetenƚcocoya laxc'onƚingoƚaipa iƚne lan xanuc'. 25 Ƚaca'no' timi: ―Aixina' ticuaihuo cal Mesías, jiƚquiya ƚecui'impá “cal Cristo”, ƚommeya ȽanDios. Itsiya tehue'e' laƚpicuejma' aicaƚcueca. Ma ticuaiyunni jiƚquiya lu'ina'monga' jahuay. 26 Jesús timi: ―Maƚque tipalaic'ohuo' itsiya. Iya' ninCristo. 27 Maƚpe mipalaic'oyoƚtsi icuainanca ts'ilihuequi Jesús. Iƚne aiquilicuis'e: “¿Te cofpalaic'ocopa jiƚquiya ƚaca'no'? ¿Te cahue'epo'?” Mane liƚpicuejma' ticuayi: “Xinƚa', Jesús tipalaic'o anuli ƚaca'no'”. 28 Ƚaca'no' ipo'no'ma lijuti, ipainanni, i'hua'ma lipiƚya'. Timila' lan xanuc' jiƚpiya: San Juan 4
  • 185.
    177 29 ―Tonƚouyunca. Camuc'itolhuo' anuli calxans nalu'ipa jahuay lai'epa. ¿Te ma jiƚquiya cal Cristo? 30 Lan xanuc' ipalunca jiƚpe liƚpiƚya', iye'me pe lopa'a Jesús. 31 Ai'a ticuaicu lan xanuc', ts'ilihuequi Jesús ihui'i'me, timiyi: ―Momxi, totetsoƚa'. 32 Jesús timila': ―Imanc' aicoƚsina'. Tipa'a ƚaifteja. 33 Maƚne ts'ilihuequi Jesús ticuis'eyoƚtsi, timiyoƚtsi: ―¿Naitsi nepi'ipa ƚoteja? 34 Jesús timila': ―A'i. Aicalapi'inno. Iya' ca'ay lipenic' ȽanDios, iƚe lixpic'epa Ƚalummepa, cajou'ne'ma. Ma ca'ay lipenic' ȽanDios tocomma catesma, ti'hua ti'i caipujfxi. 35 ’Imanc' toƚcuayi: “Tehue'e' amalpuj mut'ƚa, tijouƚa' tetequim'me lan trigo”. Iya' camilhuo': Toƚsinƚe jipu'hua pe lifayiya. Tocomma joupa unta'anamma, itojpa. I'huájta afujca. Iya' cacua joupa i'huajcopa litine tetequim'me. 36 Ti'najtsem'me ƚatejpa trigo. ȽanDios jouc'a ti'najtse'ma iƚque ƚafot'ƚepola' lan xanuc', iƚne nolijyacu al ts'e liƚpitine aimijouya. Anuli ƚifapa, ƚocuena tetequi, tefot'ƚe, tijouƚa' loquexi' tixojna'ma quileta. 37 Toƚta'a ti'i'ma al ƚinca lataiqui' loya'apa: “Tipa'a anuli nofapa, ƚocuena nafot'ƚeya”. 38 Iya' nummepolhuo' imanc' tonlafot'ƚeta petsi aicoƚfac'. Locuenaye ifapá, imanc' tonlafot'ƚeta maƚpiya li'eyopa canic' iƚniya. 39 Jiƚpe liƚya' Sicar ƚaca'no' joupa uya'ahuo'ma: “Iƚque aƚminapa jahuay lai'epa”. Licuej'me iƚe licuapa ƚaca'no' axpela' iƚniya lun samaritano i'huaiyijmpá Jesús. 40 Icuaiyunca pe lopa'a iƚque, timiyi: ―Ƚepá laƚpiƚya'. Jiƚpiya topajnta. Jesús i'hua'ma liƚpiƚya'. Ipajnhuo'ma oquej quitine. 41 Jiƚpe liƚya' lan xanuc' tiquimf'eyi Jesús lines'ma. Xonca axpela' i'huaiyijm'me. 42 Iƚne timiyi ƚaca'no': ―Ate'a ima' opalaico'ma Jesús. Illanc' aƚcuayi ma' al ƚinca ima' lofnespa. Itsiya illanc' caƚtuca' aƚcuejnapá linespa jiƚquiya, toƚta'a aƚsina' aƚinca iƚque lunƚu'e'monga' jouc'a tunƚu'e'mola' lan xanuc' ni petsi lomana' li'a ƚamats'. 43 Luyaipa oquej quitine Jesús ipanni jiƚpe liƚya', i'hua'ma al distrito Galilea. 44 Aiqui'huacona'ma al distrito Judea. Maƚquiya ines'ma: “Cal xans, tama aprofeta ƚummepa ȽanDios, mipa'a maƚpe lipiƚya' aimipalaicoyacu c'a lan xanuc', tetets'iyacu”. 45 Ma licuaitsi Galilea lan xanuc' jiƚpiya ƚinca epenuf'me. Iƚniya iyehuo'me al juic Jerusalén, joupa ixinghuo'me lo'epa jiƚpiya. 46 Mipa'a Jesús al distrito Galilea i'huacona'ma Caná, jiƚpiya petsi lipai'ihuo'ma laja', i'ipa vino. Jiƚpe Caná tipa'a anuli cal xans, ts'ipenic' cal rey, ƚi'hua textafque. Iƚque ƚafcuana tipa'a liƚya' Capernaum, maƚpe al distrito Galilea. 47 Ts'ipenic' icuejpa Jesús ailopa'a Judea, joupa icuaiconata Galilea, i'hua'ma, i'huajcotsi Jesús, ixahue'etsi ti'huaƚa' liƚya' Capernaum, tixaƚ'meta ƚi'hua, iƚque tima'ma. 48 Jesús timi: ―Imanc' toƚcuayi: “Iƚque Jesús aƚmuc'itsonga' al cueca'”. Ja'ni aicamuc'ilhuo' toƚta'a aimaƚ'huaiyijnya. 49 Ts'ipenic' cal rey timi: San Juan 4
  • 186.
    178 ―Mai'ailli', aimicoƚ'mo'. Ƚepá lajut'ƚ.Ja'ni a'i, timana'ma ƚai'hua. 50 Jesús timi: ―To'huanƚa'. Ƚo'hua imaf'i'. Aimimaya. Cal xans i'huaiyijmpa Jesús limipa, i'huana'ma. 51 Ma mi'huanghua lane Capernaum, iƚniya notoc'ipá italecufunca, timiyi: ―Joupa ixaƚconapa ƚo'hua. 52 Icuis'e'mola', timila': ―¿Tej hora lixaƚconapa? Timiyi: ―Tsumjma lixhuaita anulij hora luyaipa menac'o iƚojn‑na'ma ƚipinu'. 53 Cal xans i'nujuaitsi li'ipa. Tsumjma maƚpe 'hora Jesús limipa: “Ƚo'hua imaf'i'. Aimimaya.” Cal xans jouc'a lixanuc' nomana' lejut'ƚ, i'huaiyijmpá Jesús. 54 Itsiya i'ipa oquemma li'epa al cueca' Jesús jiƚpe al distrito Galilea. Iƚque joupa itsehuo'ma Judea, icuaiconata Galilea. 5 Lijou'ma jiƚiya i'huajcopa liƚjuic lan xanuc' judío. Efoƚunni pu'hua Jerusalén. Jesús i'hua'ma, icuaitsi jiƚpe liƚya'. 2 Ahuejnca pe lotsuflaicoyacu lam mot'ƚ jiƚpe liƚya' Jerusalén ipa'nempá laja' acueca' quin'nuhua' i'empa. Lipuftine ataiqui' hebreo aBetesda. Jiƚpe lin'nuhua' canumicay tipa'a amaque' ƚinujnca. 3 Maƚpe ƚinujnca timana' axpela' lafcualƚay tunahuoƚanna. Timana' lan fohue, lan coxo, jouc'a luhuaƚqueya. Jahuay iƚniya iƚ'huaijma tifentsi laja'. 4 Camna camna anuli ƚapaluc quema'a timuyomma, tife'ne jiƚiya laja'. Tijouƚa' tife'neƚa' laja' cal te'a ƚo'nijmaispa tixaƚma. Ni naitsi cuana tuyainapa. 5 Ma jiƚpiya tipa'a anuli cal xans ixhuaita anuxans quimbamaj paico camats' mextaf'ma. 6 Jesús ixim'ma iƚque cal xans tunouya. Joupa ixina' axpe' camats' i'ipa licuana. Timi: ―¿Opic'a tixaƚcontso'? 7 Ƚafcuana italai'enni, timi: ―Mai'ailli', mifenna laja' ailopa'a naƚ'nij'miya. Ma ca'hua'ma ocuena ti'nij'miyoxi ate'a. Iƚque tixaƚconghua, iya' capanemma. 8 Jesús timi: ―¡Tacaxla'! ¡Tonif'la' ƚohuijm‑ma'! ¡To'huanƚa'! 9 Ixaƚcona'ma nulemma iƚque cal xans, inif'na'ma ƚihuijm‑ma'. I'huana'ma. Iƚe litine lixaƚcona'ma maƚe itine conxajya. 10 Lan judío timiyi cal xans ƚixaƚcona'ma: ―Itsiya litine conxajya. Aimi'iya motaiya ƚohuijm‑ma'. 11 Cal xans timila': ―Iƚque ƚaƚsaƚ'menapa aƚmipa: “Tonif'la' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”. 12 Iƚniya icuis'e'me, timiyi: ―¿Naitsi iƚque ƚimipo': “Tonif'la' ƚohuijm‑ma', to'huanƚa'”? 13 Cal xans ƚixaƚcona'ma aiquixina' naitsi iƚque ƚimipa toƚiya. Axpela' lan xanuc' jiƚpiya timana'. Jesús joupa itsufainapa pe lomana'. Cal xans aiquixina' petsi lo'huapa. 14 Lijou'ma italecufcona'moƚtsi pu'hua al cueca' xoute'. Jesús timi: ―¡Toxinxoxi! Joupa ixaƚconapo'. Aimo'econa'ma quixcay. Ja'ni to'econghua quixcay, ti'i'ma xonca acueca' lofteƚcoya. 15 Cal xans i'hua'ma, u'ihuo'mola' lan judío, timila': San Juan 4​, ​5
  • 187.
    179 ―Ƚaƚsaƚ'menapa maƚque Jesús. 16 Lanjudío iƚsina' Jesús tixaƚ'mela' lafcualƚay litine conxajya, ixtulenca, tihuetsojyi. 17 Jesús timila': ―Cai'Ailli' ti'hua ti'ay canic', iya' jouc'a ca'ay canic'. 18 Lan judío xonca ixtulenca toƚta'a linesma Jesús. Icua'me: “Iƚque Jesús ti'ay quixcay, ti'ay canic' litine conxajya. Ti'ay xonca lixcay, tinesqui: ȽanDios ai'Ailli'. Ma' ti'onƚiyoxi ȽanDios.” Xonca tehueyi te co'iya mima'ayacu. 19 Jesús timila': ―Iya' i'Hua ȽanDios, camilhuo' al ƚinca: Iya' caituca' ailopa'a caif'eya. Aimi'iya. Iya' i'Hua ȽanDios, ate'a cahuelojm'ma lo'epa cai'Ailli', tijouƚa' ca'e'ma to lo'epa iƚque. 20 Iya' i'Hua ȽanDios, iƚque cai'Ailli' aƚ'ay capic'a, aƚmuc'i jahuay lo'epa. Tijouƚa' aƚmuc'i'ma xonca acueca', iya' ca'e'ma. Imanc' toƚsim'me, tixpailij'molhuo'. 21 ’Cai'Ailli' ixina' timaf'i'ina'mola' limanapola'. Tepi'ina'mola' liƚpitine. Iya' i'Hua ȽanDios jouc'a aixina' camaf'i'ina'mola' limanapola'. Caxpic'e ja'ni capi'ina'mola' liƚpitine, jouc'a caxpic'e ja'ni aicapi'iyacola'. 22 ’Ticuaiyunni Lijoujma Quitine cai'Ailli' aimimu'iyacola' lan xanuc' te ts'i'ic' loyalaicoyacu ni'epá lixcay. Joupa lapi'inapa laimane, iya' cu'itsola' te ts'i'ic loyalaicoyacu iƚniya. Iya' ninJuez. 23 Cai'Ailli' ixpic'epa lihuejcoƚa' lan xanuc' ma to mihuejcoyi jiƚque cai'Ailli'. Cal xans pe aimalihuejma iya' i'Hua ȽanDios jouc'a aimalihuejconga' cai'Ailli'. 24 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans ja'ni ticueca laitaiqui', ja'ni ti'huaiyinge cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa fa'a li'a ƚamats', iƚque cal xans joupa ulijpa al ts'e lipitine aimijouya, aimecaniya. Iƚque, ai'a ticuej'ma laitaiqui', ȽanDios tecani'e'ma, itsiya a'i. Aimijouya lipitine iƚque cal xans. 25 Iya' camilhuo' al ƚinca: Iya' i'Hua ȽanDios cajoc'i'mola' limanapola'. Iƚniya nocuejyacu laitaiqui' timaf'ina'me. Litine ca'e'ma toƚta'a ti'hua ticuaihuo. Iya' cacua: Joupa icuai'ma. 26 Cai'Ailli' i'hueca lipitine, nij naitsi nepi'ipa. Jouc'a iya' ai'hueca laipitine, iya' i'Hua, toƚta'a lixpic'epa cai'Ailli'. 27 ’Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Toƚta'a cai'Ailli' aƚfajpa ninJuez, lapi'ipa laimane cu'i'mola' lan xanuc' ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a li'epa. Cu'i'mola' te ts'i'ic' loyalaicoyacu. 28 Aimixpailij'molhuo' iƚe laimipolhuo'. Aimoƚnes'me: “¿Te co'iya toƚta'a? Aimi'iya.” Iya' camilhuo': Limanapola' nomana' liƚpu'hua, jahuay iƚniya ticuej'me cajoc'itsola' iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Ticuaihuo litine ti'i'ma toƚta'a. 29 Jahuay limanapola' tipalcu liƚpu'hua. Ja'ni li'epa al c'a timaf'ina'me nulemma, tuyalaina'me al c'a. Ja'ni ixcay li'epa jouc'a timaf'ina'me, iƚne titeƚco'me, nulemma titai'me liƚjunac'. 30 ’Iya' caituca' ailopa'a caif'eya. Aimi'iya. Cai'Ailli' aƚcuxe'e laifmiyacola' lan xanuc'. Iya' caituca' aicu'iya cal xans ja'ni ti'ay al c'a o ja'ni ti'ay lixcay. To maƚcuxe'e cai'Ailli' toƚe laifmiya. Ma le'a aƚijca laitaiqui'. Iya' aicahuay te co'iya San Juan 5
  • 188.
    180 ca'eya laifpixc'epa. Mato loxpic'epa cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa, toƚta'a caxpic'e. 31 ’Ja'ni iya' caituca' canescoyoxi, aimi'ommaicoya iƚe laitaiqui'. 32 Ƚinca tipa'a anuli noya'apa naitsi iya'. Iya' aixina' iƚque tuya'e al ƚinca. 33 ’Imanc' olummepola' loƚxanuc' tiyeƚe pe lopa'a Juan Bautista. Jiƚnu'hua icuis'e'me naitsi iya'. Juan imi'mola' al ƚinca. 34 Iya' aicahuay caƚnescoya toƚta'a anuli cal xans. Le'a aipic'a tunƚu'entsolhuo' imanc', toƚta'a ca'nujuaitsi'ilhuo' linespa Juan. 35 Juan Bautista ti'onƚcospa to anuli lepalc'o'. Tepalc'o'ila' lan xanuc'. Micoƚi iƚque lipenic' imanc' tolihuejyi tixoqui conlata. Iƚque epalc'o'ipolhuo'. 36 Iƚque u'i'mola' lan xanuc' naitsi iya'. Itsiya imanc' toƚsinyi laif'epa. Iƚe xonca tuya'e naitsi iya', ma' anuli tuya'e naitsi Ƚalummepa, iƚque cai'Ailli'. Iƚe laif'epa, cai'Ailli' joupa aƚcuxe'epa ca'eƚa'. Lapi'ipa laipenic' cajou'neƚa'. 37 ’Cai'Ailli' Ƚalummepa jouc'a u'ipolhuo' naitsi iya'. Iƚque lopalaipa aicoƚcueca ni aicoƚsina' te ts'i'ic' iƚque. 38 ȽanDios cai'Ailli' lummepa, imanc' aimalapenufi. Litaiqui' aimipanemma jiƚpe loƚpicuejma', toƚta'a imanc' aimalapenufi. 39 ’Toƚsueƚe al c'a al Paxi Liniƚingiya. Toƚcuayi: “Iƚe al Paxi Liniƚingiya lapi'inga' laƚpitine aimijouya”. Maƚiya lataiqui' aƚpalaijma iya'. 40 Imanc' tama toƚsueyi iƚe lataiqui' aimalihuejma. Aicoƚcuac'. ¿Te co'iya molulijyacu loƚpitine? A'i, aimi'iya. 41 ’Aicahuela' lan xanuc' caƚmiya: “Ima' uncuecaj xans”. A'i. Iƚta'a aicapenufi. 42 Iya' aixinnilhuo' imanc' te ts'i'ic' loƚpicuejma'. Aixina' aimoƚ'nujuaisyi ȽanDios. 43 Iya' ma cai'Ailli' lapi'ipa laipenic'. Toƚta'a aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'. Imanc' aimalapenufi. Anuli cal xans nocuxepoxi quituca', ja'ni ticuaiyunni, imanc' ƚinca tolapenuf'me. 44 Imanc', ¿te co'iya malapenufya? Tolahuela' loƚf'as xanuc' timetsaicontsolhuo'. Aimolahueyi te co'iya mimetsaicoyacolhuo' cal Nuli ȽanDios. 45 Aimoƚnes'me: “Iƚque Jesús aƚcuftonga'. Timita ȽanDios a'ijc'a laƚ'epa.” Ocuena tipa'a ƚocufyacolhuo'. Iƚquiya aMoisés. Imanc' toƚcuayi: “Moisés aƚtoc'i'monga', aƚtalai'ecotonga'”. Iya' cacua: Aimitoc'iyacolhuo'. Maƚque Moisés ƚocufyacolhuo'. 46 Imanc' toƚcuayi: “Lihuejcoyi licuapa Moisés”. A'i molihuejcoyi Moisés. Ja'ni tolihuejcoyi Moisés jouc'a iya' lihuejco'ma. Ma' iya' aƚpalaicopa Moisés jiƚpe liniƚpa. 47 Imanc' aimolihuejcoyi liniƚpa Moisés. Toƚta'a, ¿te co'iya molihuejyacu laifmipolhuo'? Imanc' aimi'iya. 6 Jesús iquie'ma al cuecaj quin'nuhua'. Iƚe lin'nuhua' tipa'a oque' lipuftine, aGalilea jouc'a aTiberias. 2 Axpela' lan xanuc' ehuelojm'me axpe' al cueca' lo'epa Jesús, ehuelojm'me mixaƚ'menala' lafcualƚay. Iƚne nehuelojmpá toƚta'a tihuejnayi. 3 Jesús jouc'a ts'ilihuequi if'ajli'me ƚijuala, icutsoƚai'me jiƚpiya. 4 Tehue'e' oque' afane' quitine ti'i'ma liƚjuic lan xanuc' judío. Iƚiya al juic cuftine al Pascua. 5 Jesús ehuelojm'ma, ixim'mola' ticuaico'me axpela' lan xanuc'. Timi Felipe: San Juan 5​, ​6
  • 189.
    181 ―¿Pe caƚ'na'eyacu axpe'ƚa'i titeƚe iƚniya? 6 Jesús joupa ixina' lo'eya. Icuis'e'ma Felipe titalai'eƚa' iƚque, timujxoxi te ts'i'ic' lipicuejma'. 7 Felipe italai'e'ma, timi: ―Ja'ni aƚ'natsa axpe' ƚa'i lipitali lolijya no'eya canic' oquej maxnu quitine, ni toƚta'a aimi'ommaicoyacola', ni aimitec'oyacu anuli anuli iƚniya. 8 Ƚocuena ts'ihuequi ipalaic'o'ma Jesús. Iƚque Andrés, ƚipima Simón Pedro, timi: 9 ―Toxinƚa', jifa'a tipa'a anuli ƚamijcano, itaic' amaque' la'í lilajncopa acebada, jouc'a oquexi' laicatuye. ¿Ja'ni iƚe litaic' ti'ommaico'mola'? A'i. Aimi'iya. Timana' axpela'. 10 Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Toƚcuxe'etsola' lan xanuc' ticutsoƚaiƚe ƚamats'. Jiƚpiya tipa'a axpe' cal pajac. Lan xanuc' icutsoƚai'me. Tiƚmana' to amaquej mil lan xanuc', jouc'a timana' lacaƚ'no', la'uhuay. 11 Jesús epef'ma ƚa'i, ix'najtsi'i'ma ȽanDios, epi'i'mola' nocutshuoƚanna jiƚpiya. Ma toƚta'a i'e'ma jouc'a latuye. Aiquixpij'ma iƚe ƚotejacu. 12 Lan xanuc' itetso'me ixhuaitsola'. Jesús timila' ts'ilihuequi: ―Tolafot'ƚeƚe lan hualcay lipanecomma, aimica'nico'ma. 13 Ts'ilihuequi Jesús efot'ƚena'me lan hualcay ca'i ƚilajncopa acebada lipanecomma, imane'me imbamaj coque' lan tsiquihuit'ƚ. 14 Lan xanuc' ixim'me acueca' lipepaxi Jesús, acueca' li'epa, ticuayi: ―Iƚca'a cal xans aprofeta. Iƚca'a ma' iƚque Ƚommeya ȽanDios, joupa icuai'ma. 15 Iƚpic'a ti'noƚƚe Jesús, ti'e'e'me quiƚrey. Jesús ixina' toƚta'a lo'eyacu lan xanuc', enaj'moxi, i'hua'ma quituca' ƚijualay. 16 Lummuhuijma' ts'ilihuequi Jesús imulna'me, icuai'me al cuecaj quin'nuhua'. 17 Itsuflai'me al barco, ipango'me uyalaico'me laja'. Ticuaitsa locuena quiju' lin'nuhua' jiƚpe liƚya' Capernaum. Imufaj'mola'. Ts'ilihuequi imanenca quiƚtuca'. Jesús ailopa'a. 18 Juaiconapa ti'hua ƚahua'. Iƚiya laja' tiyuf'comma acueca'. 19 I'hua'a'me al barco. Tixhuaispa to amaque' o acamts'us kilómetro li'hua'apa, ts'ilihuequi Jesús ixim'me iƚque icuaico'ma, ti'hua ti'huaf'que laja', tixpailiquila'. 20 Jesús timila': ―Aimixpailij'molhuo'. Ma' iya'. 21 Licuej'me toƚta'a linespa Jesús tixoqui quileta tepenuf'me tif'ajla' al barco. Aiquicoƚi, icuainatsa ƚamats' pe lotsepa. 22 Lihuequi litine timana' lan xanuc' lefot'ƚepoƚtsi tecaxoƚanna liju' al cuecaj quin'nuhua'. Iƚne ticuayi: “¿Te qui'ipa? Tsumjma tipa'a le'a anuli al barco. Iƚiya al barco i'hua'a'me ts'ilihuequi Jesús, iƚniya quiƚtuca'. Itsiya, ¿pe copa'a Jesús?” 23 Ixim'me icuai'me lam barco quiyouyumma liƚya' Tiberias, timanemma huejnca jiƚpe ƚamats' petsi lan xanuc' itepá ƚa'i lepi'ipola' Jesús lijoupa lix'najtsi'ipa ȽanDios. 24 Lijoupa li'ipa quiƚsina' ailopa'a Jesús, ailomana' ts'ilihuequi, iƚne lan xanuc' if'ajli'me lam barco, iye'me Capernaum, tehueta Jesús. 25 Icuaitsa locuenaj liju' lin'nuhua' ixinna'me Jesús, timiyi: ―Momxi, ¿tej hora locuai'ma fa'a? San Juan 6
  • 190.
    182 26 Jesús timila': ―Iya' camilhuo'al ƚinca: Tama laƚsimpa ma ca'ay al cueca', aimuc'ipolhuo' laipepaxi, imanc' aicoƚcueca. Joupa oƚtepá ƚa'i, inajncotolhuo', toƚta'a lahuay. 27 Tonlipa'acoyi loƚpujfxi tonlulijcoƚe ƚoƚtejacu, iƚe ƚominscoya. Iya' camilhuo': Tonlipa'acoƚe loƚpujfxi, tonlulijcoƚe ƚocuena catetsoya, iƚe aimiminscoya, ti'hua ticoƚi, tepi'i'mola' lan xanuc' liƚpitine aimijouya, tites'mi'ma iƚe liƚpitine. Iƚque cal tejua' iya' nipajnya capi'i'mola' lan xanuc'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. ȽanDios cai'Ailli' joupa lacuej'micopa, lapi'ipa laimane ca'eƚa' toƚta'a. 28 Lan xanuc' timiyi: ―Ja'ni aƚ'e'me latenƚcocoya ȽanDios, ¿te caƚ'eyacu? 29 Italai'e'e'mola' timila': ―Imanc' toƚ'huaiyijnle iƚque ƚummepa ȽanDios. Ja'ni tonƚ'e'me toƚta'a ma tonƚ'eyi latenƚcocopa ȽanDios. 30 Timiyi: ―To'eƚa' al cueca', tijouƚa' aƚ'huaiyijm'mo'. Ne'. Itsiya aƚmuc'itsonga' toƚta'a lof'eya. 31 Laƚtatahueló mimana' petsi ailopa'a quiƚya' iximpá al cueca' li'ipa. Iƚniya ite'me iƚe cuftine “al maná”. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Iƚque epi'i'mola' ƚa'i qui'huayomma lema'a titeƚe”. 32 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ƚa'i qui'huayomma lema'a aiquepi'ilhuo' Moisés. Ma cai'Ailli' nicupa ƚa'i qui'huayomma lema'a. Iƚque ƚinca ƚa'i. 33 Ƚa'i qui'huayomma lema'a iƚque ƚe'i ȽanDios. Fa'a li'a ƚamats', ni petsi lomana' lan xanuc' iƚque ƚa'i tepi'i'mola' liƚpitine aimijouya. 34 Lan xanuc' timiyi: ―Maƚ'ailli', itsiya lapi'itsonga' iƚque ƚa'i, ti'hua lapi'i'monga'. 35 Timila': ―Iya' ma Na'i. Naitsi ƚalapenufpa tulijta lipitine aimijouya. Naitsi ƚaƚ'huaiyijmpa aimi'hua micui quija'. 36 ’Iya' joupa nu'ipolhuo' te ts'i'ic' loƚ'ejma'. Tama joupa aƚsimpa, aimaƚ'huaiyinge. 37 Timana' laixanuc', iƚniya lalapi'ipa cai'Ailli'. Iƚne ƚinca aƚejmale'me. Iƚniya laƚejmalepá aƚmajm'me anuli, aicatets'iyacola'. 38 ’Iya' nimuyomma lema'a aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' ca'eƚa' lixpic'epa ȽanDios, iƚque Ƚalummepa. A'i caxpic'e caituca' laif'eya. 39 Iƚque Ƚalummepa lapi'inapa laixanuc'. Maƚque ȽanDios joupa ixpic'epa iya' ca'etsola' cuenna, jahuay iƚniya. Ni anuli mejac'ya. Ticuaiyunni Lijoujma Quitine iya' camaf'i'ina'mola'. 40 Toƚta'a lixpic'epa cai'Ailli'. Ixpic'epa te ts'i'ic' loyaicoya cal xans ƚalimetsaicopa iya' i'Hua ȽanDios. Iƚque cal xans ƚaƚ'huaiyijmpa tulij'ma al ts'e lipitine aimijouya. Ticuaiyunni Lijoujma Quitine iya' camaf'i'ina'ma. 41 Lan xanuc' judío aiquicuaicocotsi quiƚpic'a iƚe linespa Jesús licuapa: “Iya' Na'i nimuyomma lema'a”. 42 Tinesyi: ―Iƚque cal xans Jesús i'hua José, o ¿ja'ni ocuena? Limetsaicola' illanc' qui'ailli', qui'máma'. ¿Te caƚmicoponga', ticua: “Iya' nimuyomma lema'a”? San Juan 6
  • 191.
    183 43 Jesús italai'e'mola', timila': ―Imanc'¿te colixtulecomma? ¿Te coƚpalaicopa toƚta'a? 44 Cai'Ailli' jiƚque Ƚalummepa, ja'ni tijoc'iƚa' anuli cal xans, iƚque tiƚoc'huainahuo pe laifpa'a, aƚejmalena'me. Ticuaitsi Lijoujma Quitine camaf'i'ina'ma. Ja'ni cai'Ailli' aimijoc'i aimi'iya miƚoc'huaiya. 45 Lam profeta niniƚpá tuya'ayi: “ȽanDios timuc'ina'mola' jahuay iƚniya”. Al ƚinca iƚta'a lataiqui'. Lan xanuc' noquimf'epá locuapa cai'Ailli', iƚne tihuic'iyi lomuc'ipola', iƚniya ƚinca tiƚoc'oƚainacu pe laifpa'a, aƚejmalena'me. 46 ’Nij naitsi niximpa cai'Ailli'. Ma' iya' cai'huayomma ȽanDios. Iya' ƚinca aiximpa cai'Ailli'. 47 Iya' camilhuo' ma' al ƚinca: Cal xans ƚaƚ'huaiyijmpa joupa ulijpa al ts'e lipitine aimijouya. 48 ’Ma' iya' Na'i. Naitsi ƚalapenufpa tulijta lipitine aimijouya. 49 Imanc' loƚtatahueló mimana' pe ailopa'a quiƚya', tama itepá ƚa'i cuftine “al maná”, iƚniya imanapola'. 50 Jifa'a tipa'a ituca' ca'i. Iƚque imuyomma lema'a. Ja'ni lan xanuc' titeƚe aimimayacola' nulemma. 51 Ƚa'i ƚitepa loƚtatahueló, iƚque ƚa'i a'i quimaf'i'. Iya' aimaf'i', iya' Na'i nimuyomma lema'a. Iya' cacu'moxi laicuerpo. Toƚta'a lan xanuc' ni petsi nomajnyacu li'a ƚamats', ja'ni lapenufla' aimimayacola' nulemma, aimijouya liƚpitine. Iƚca'a laicuerpo ƚinca ƚa'i. 52 Lan xanuc' judío ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui'. Timiyoƚtsi: ―Iƚque cal xans, ¿te co'iya micuya licuerpo? ¿Maƚiya licuerpo aƚte'me? 53 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ja'ni imanc' aimoƚteji laicuerpo, ja'ni aimoƚsnayi laijuats', ailopa'a coƚpitine. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. 54 Naitsi notepa laicuerpo, noxnapa laijuats', iƚque ƚinca tipa'a lipitine aimijouya. Ticuaiyunni Lijoujma Quitine iya' camaf'i'ina'ma. 55 Laicuerpo ƚinca atejua', laijuats' ƚinca loxnayacu lan xanuc'. 56 Naitsi notepa laicuerpo, noxnapa laijuats', ma lapenufi iya', iya' capenufi iƚquiya. 57 ’Iya' ca'huaiyinge iƚque Ƚalummepa, maƚque cai'Ailli' ȽanDios Ƚimaf'i'. Toƚta'a aimijouya laipitine. Ma' anuli aimijouya lipitine cal xans ƚaƚtepa iya', iƚque ƚaƚ'huaiyijmpa. 58 Capalaijma ƚa'i ƚimuyomma lema'a, ca'onƚicojma laicuerpo. Ƚa'i ƚite'me loƚtatahueló aimi'onƚspa laicuerpo, ituca' ca'i. Tama iƚniya itepá iƚe ƚile'i, imanapola'. Naitsi ƚaƚtepa iya' laicuerpo, iƚca'a ƚa'i, iƚque tepenufi al ts'e lipitine aimijouya. 59 Toƚta'a licuapa Jesús mipa'a liƚya' Capernaum, mimuc'iyale jiƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc'. 60 Iƚe lines'ma Jesús aiquetenƚcocola' axpela' ts'ilihuequi. Liquimf'e'me iƚniya ticuayi: ―Ipime iƚiya lataiqui'. ¿Naitsi nocuejya? Illanc' aimi'iya malapenufyacu. 61 Jesús ixina' iƚniya ts'ilihuequi aiquetenƚcocola' linespa. Timila': ―Ja'ni imanc' aiquetenƚcocolhuo' iƚe lainespa, 62 ¿te coƚcuayacu ja'ni aƚsinƚa' caf'aquinghua, cacuaita pu'hua, petsi lai'huayomma? Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa San Juan 6
  • 192.
    184 cal profeta pu'hualema'a. 63 Laipalaic'opolhuo' a'i canescojma laipixic'. Lixic' ailopa'a co'eya. Al cuerpo ticuicomma ƚi'espíritu. Ƚaitaiquí ti'onƚcospa to cal espíritu. Ja'ni tolapenuf'me iƚniya ƚaitaiquí, tolulij'me loƚpitine aimijouya. 64 Ƚinca hualca imanc' aimaƚ'huaiyinge. Jesús tixinnila' naitsi iƚniya aimi'huaiyijnyi. Jouc'a imetsaijma naitsi iƚque cal xans ƚocuya. Toƚta'a ixina' al te'a. 65 Timila' ts'ilihuequi: ―A'i jahuay imanc' maƚ'huaiyinge. Iya' joupa aimipolhuo': Ja'ni cai'Ailli' a'i mijoc'i anuli cal xans, iƚque aimi'iya miƚoc'huaiya pe laifpa'a. 66 Ts'ilihuequi licuej'me iƚe licuapa Jesús, axpela' iƚniya ipailinanca. Aiquilihuejconghua. 67 Jesús timila' limbamaj coquexi' ts'ilihuequi: ―Imanc', ¿te conƚ'eyacu? ¿Jouc'a imanc' aƚpo'no'ma caituca'? 68 Simón Pedro italai'e'ma, timi: ―Mai'ailli', ¿pe caƚtseyacu? Ocuena comxi to ima' ailopa'a. Ailopa'a co'onƚiyaco'. Ima' maƚpalaic'onga' lapenufyi laƚpitine aimijouya. 69 Illanc' joupa aƚ'huaiyijmpo'. Joupa i'ipa caƚsina', ima' unCristo, ima' i'Hua ȽanDios Ƚimaf'i. 70 Jesús timila': ―Unc'imbamaj coquexi' ƚinca ai'huijf'epolhuo'. Tipa'a anuli imanc' onta'a. 71 Jesús ipalaicopa Judas, ƚi'hua Simón Iscariote. Iƚque anuli iƚniya limbamaj coquexi' ts'ilihuequi Jesús, ticuna'ma. 7 Jesús ipanenni jiƚpiya al distrito Galilea. Aimicua mi'huaya al distrito Judea. Joupa icuejpa lixpic'epa lan judío nomana' jiƚpiya. Iƚniya tehueyi te co'iya mima'ayacu. 2 Tehue'e' oque' afane' quitine ti'i'ma liƚjuic lan xanuc' judío. Mi'i'ma iƚe liƚjuic lan xanuc' tilanc'eyi liƚpunxahuaƚqui, timajm'me jiƚpe. 3 Lipimaye Jesús timiyi: ―Taipanni, to'huaƚa' al distrito Judea petsi lo'iyoya al juic. Pu'hua to'etsi al cueca'. Toƚta'a tixinno' lof'eya iƚniya ts'ihuejhuo' nomana' jiƚpiya. 4 Anuli cal xans, ja'ni ipic'a timetsaicoƚe lan xanuc', iƚque ti'e'ma al cueca' petsi lahuetsaleyompa, aimemiyacoxi. Ima', ¿te cofpanecoya fa'a petsi lan xanuc' aimixinyaco', aimehuelojnyaco' lof'epa al cueca'? Tomujtoxi jipu'hua pe lomana' axpela' lan xanuc'. 5 Toƚta'a lonespa lipimaye Jesús, aimi'huaiyijnyi. 6 Jesús timila': ―Itsiya aica'eya to laƚmipa. Aimi'iya. Iya' aiquicuaiya lai'hora. Imanc' ƚinca jahuay ƚitiné ti'i'ma tonƚ'e'me ma coƚtuca' loƚspic'eyacu. 7 Loƚf'as xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats' aimi'iya mi'eyacolhuo' laic'. Iya' ƚinca aƚ'e'e laic'. Aiquiƚpic'a laifnu'ipola', camila': “Tonƚ'eyi lixcay”. 8 Imanc', ne', toƚf'ajliƚe al juic. Itsiya aica'huaya. Capanehuo. Aiquicuaiya lai'hora. 9 Lijoupa linespa toƚta'a Jesús ipanenni Galilea. 10 Lipimaye iye'me al juic lo'iya Jerusalén. Lijou'ma Jesús i'hua'ma quituca' Jerusalén. Aicuya'e'. 11 Jiƚpiya al juic lan xanuc' judío ehue'me Jesús. Icuis'e'moƚtsi: ―Iƚque cal xans, ¿pe copa'a? 12 Lan xanuc' nomana' jiƚpe al juic ixouloƚai'me. Timana' nonespá San Juan 6​, ​7
  • 193.
    185 ticuayi: “Iƚque ac'axans”. Locuenaye ticuayi: “A'ijc'a xans. Ma tifel'miyale.” 13 Le'a tixouloƚaiyi. Aiminesyi ujfxi. Tixpaic'ennila' ts'iƚpenic' judío. 14 Li'ipa nolojmay juic Jesús if'aj'ma al cuecaj xoute'. Jiƚpe ipango'ma imuc'i'mola' lan xanuc'. 15 Licuej'me lan xanuc' judío ticuayi: ―¡Xinƚa'! Iƚque cal xans aiquimuxejma. ¿Petsi quihuic'iyohuo'ma iƚe litaiqui' lomuc'iyalepa? 16 Jesús italai'e'mola', timila': ―Laifmuc'ipolhuo' a'i caituca' laipicuejma'. Iƚe lalu'ipa ȽanDios, iƚque Ƚalummepa, maƚe laifmuc'ipolhuo'. 17 Cal xans nixpic'epa ti'eƚa' latenƚcocopa ȽanDios, iƚque cal xans timetsaico'ma laifmuc'ipolhuo'. Iƚque ti'i'ma quixina' ja'ni ȽanDios aƚmuc'i o ja'ni quipa'e iya' caituca' laipicuejma'. 18 Cal xans nahuepa te co'iya mimetsaiconyacu ja'ni ac'a xans, iƚque timuc'iyale'ma ma le'a lonespa quituca' lipicuejma'. A'i toƚta'a li'ejma' cal xans loya'apa al ƚinca, aƚijca lipicuejma'. Iƚque aimehuay latenƚcocoyacola' lan xanuc'. Tehuay te co'iya mimetsaicoyacu ac'a iƚque ƚummepa. Toƚta'a lai'ejma' iya'. 19 ’Litaiqui' Moisés tu'ilhuo' locuxe'epolhuo' ȽanDios. Toƚcuayi: “Ƚinca Moisés lapi'iponga' illanc' litaiqui' ȽanDios. Ma iƚe lataiqui' laƚcuxeponga'.” Ma moƚnesyi toƚta'a imanc' aimolanant'ƚiyi locuxe'epolhuo' ȽanDios. Imanc' ailopa'a colanant'ƚipa. Itsiya, ¿te colahuecopa te co'iya maƚma'aya? 20 Lan xanuc' judío lefot'ƚepoƚtsi jiƚpiya timiyi: ―¿Naitsi noma'ayaco'? Ima' itsufaipo' conta'a. Ailopa'a noma'ayaco'. 21 Jesús italai'e'mola', timila': ―Le'a anuli cal xans aixaƚ'menapa litine conxajya, imanc' oƚsueƚcopá, toƚcuayi: “¡Xinƚa'! ¡Jesús ti'ay canic' litine conxajya!” 22 Imanc' toƚcuayi: “Moisés aƚcuxe'eponga' aƚ'eƚe circuncidar laƚnaxque' camijcanó. Tama ti'iƚa' litine conxajya toƚta'a aƚ'e'me.” Ƚinca Moisés a'i iƚque copa'a cal te'a nicuxepa toƚta'a. Ai'a tipajnta Moisés toƚta'a lo'epa lan tatahueló. 23 Imanc' tixoqui cunlata tonƚ'eyi circuncidar loƚnaxque', tama ti'iƚa' litine conxajya. Toƚcuayi: “Ma' aƚ'eyi laƚcuxe'eponga' Moisés”. Imanc' tetenƚcocolhuo' tetec'enƚe lipixic' ƚamijcano. Toƚsinyi ilajmpa al c'a ƚaqueca. Itsiya camilhuo': ¿Te calixtuc'ocopa imanc' iya' lai'epa litine conxajya? Aixaƚ'menapa anuli cal xans. Ac'a ilajn‑napa jahuay licuerpo. 24 Imanc' aicoƚcueca, ma le'a toƚcuayi. Ate'a toƚspic'eƚe loƚnesyacu, tijouƚa' toƚpalaiƚe al ƚinca. 25-26 Lan xanuc' lun Jerusalén ixim'me Jesús timuc'iyale. Ticuayi: ―¡Xinƚa'! Ticuanni: “Aƚma'a'me iƚque Jesús”. Itsiya maƚque timuc'iyale. Jahuay tehuelojnyi, ailopa'a co'empa. ¿Te cocuapa lan tsila' quiƚpenic'? ¿Te ticuayi maƚque Jesús copa'a cal Cristo? 27 Illanc' aƚcuayi: A'i iƚque cal Cristo. Aƚsina' lipiƚya' li'huayomma. Ticuaiyunni cal Cristo aimi'iya caƚsina' toƚta'a. 28 Jesús mimuc'iyale jiƚpe al cuecaj xoute', tipalay ujfxi, tiquimf'eƚe jahuay, timila': ―Imanc' toƚcuayi: “Limetsaicoyi Jesús”. Toƚcuayi: “Aƚsina' lipiƚya' San Juan 7
  • 194.
    186 li'huayomma”. A'i. Aicoƚsina'pe cai'huayomma. Iya' a'i caituca' caixpic'e cacuaihuo fa'a li'a ƚamats'. Tipa'a Ƚalummepa. Iƚque aimifelƚaique. Imanc' aicolimetsaijma. 29 Iya' ƚinca nimetsaijma. Iya' maƚque cai'huayomma. Iƚque alummepa. 30 Lan judío ixtulenca licuapa Jesús. Ehue'me te co'iya mi'noƚyacu. Aiquiƚ'noƚi. Aiquicuaiya li'hora, aimi'iya mima'ayacu. 31 Axpela' lan xanuc' i'huaiyijm'me Jesús. Tinesyi: ―Ticuaiyunni cal Cristo, ¿ja'ni xonca lo'eya? Acueca' lo'epa Jesús. 32 Lam fariseo iquimf'e'me iƚniya lan xanuc' mixouloƚaiyi, tipalaicoyi Jesús. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a iƚniya lam fariseo umme'me lapaluc' xoute' tiyeƚe, ti'noƚtsa Jesús. 33 Jesús ti'hua timuc'iyale, timila' lan xanuc': ―Ahuata capajncona'ma jifa'a pe loƚmana'. Tijouƚa' ca'huana'ma pe lopa'a Ƚalummepa. 34 Imanc' lahue'ma, aimaƚsingonaya. Pe laifpa'a imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu jiƚpiya. 35 Lan judío tipalaic'oyoƚtsi, tinesyi: ―Ja'ni aimaƚsingonayacu iƚque cal xans, ¿pe cotseya? ¿Te ti'hua'ma ƚilemats' lan xanuc' griego pe lomana' laƚpimaye? ¿Te timuc'itola' jiƚne lan xanuc' griego? 36 Jiƚque Jesús aƚminga': “Imanc' lahue'ma, aimaƚsingonaya. Pe laifpa'a jiƚpiya imanc' aimi'iya moƚcuaiyacu.” ¿Te cohuaƚquemma iƚiya? ¿Te conescopa iƚquiya? Aicaƚcueca. 37-38 Icuai'ma lijoujma quitine al juic. Iƚiya litine xonca al cueca'. Ecax'ma Jesús. Tipalay ujfxi, tiquimf'eƚe jahuay, timila': ―Cal xans ƚaicuipa quija' tiƚoc'huaiyunni pe laifpa'a. Tixnaƚa' iƚta'a laja' laifcupa. Iƚque ƚaƚ'huaiyijmpa. ’To muya'e' al Paxi Liniƚingiya toƚta'a ti'i'ma. Tuya'e': “Jiƚpe ƚunxajma' tipahuo axpe' caja'. Iƚiya laja' ti'hua tipahuo. Aimixnajya.” 39 Lines'ma toƚta'a Jesús ipalaico'ma cal Espíritu Santo, iƚque ƚapenufyacu iƚniya no'huaiyijmpá Jesús. Mipa'a Jesús li'a ƚamats' aicummaic' iƚque cal Espíritu Santo. Ticuainatsi lema'a tumme'etola'. 40 Liquimf'epá iƚiya licuapa Jesús timana' nonespá: ―Ƚinca ȽanDios alumme'eponga' ƚiprofeta, maƚque Jesús. 41 Timana' nonespá: ―Jiƚque ƚinca cal Cristo. Locuenaye tinesyi: ―Cal Cristo aimi'huayoya Galilea. 42 Tuya'e' al Paxi Liniƚingiya: “Cal rey David itatahuelo cal Cristo”. Jouc'a tuya'e': “Cal Cristo co'huayoya liƚya' Belén. Maƚpe lipiƚya' cal rey David.” 43 Toƚta'a iƚniya lan xanuc' aiqui'ic' anuli liƚpicuejma'. Timana' nocuapá: “Maƚque cal Cristo”. 44 Timana nocuapá: “Aƚ'noƚta”. Ailopa'a no'noƚya. 45 Lepaluc' al cuecaj xoute' ipailinamma. Icuaitsa pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lam fariseo. Iƚniya icuis'e'me, timinnila' lilepaluc': ―¿Te qui'ipolhuo'? Aicolihuaic' cal xans. 46 Italai'e'me: ―Illanc' aƚcuayi ac'a tipalay iƚque. Ocuena aimipalay to iƚque lopalaipa. San Juan 7
  • 195.
    187 47 Lan fariseo italai'e'me: ―¿Teifel'mipolhuo' imanc' jouc'a? 48 ¿Te ti'huaiyinge anuli naƚcuxeponga'? O anuli ƚaƚf'as fariseo, ¿te ti'huaiyinge? A'i. Le'a lan xanuc' aiquiƚmuxejma, ma' iƚniya ti'huaiyijnyi. 49 Iƚne ni aiquiƚsina' lataiqui' locuxepa ȽanDios. Joupa ecanipola'. 50 Jiƚpiya tipa'a anuli ƚiƚf'as fariseo cuftine Nicodemo. Maƚque Nicodemo i'huahuo'ma anuli lipuqui', ipalaic'otsi Jesús. Itsiya timila': 51 ―Litaiqui' ȽanDios laƚcuxe'eponga', lu'inga': “Anuli cal xans titalai'e'ecotsi. Toƚquimf'eƚe locuaya. Ja'ni aicoƚquimf'e aimi'iya molacani'eyacu.” 52 Timiyi Nicodemo: ―¿Te ima' unGalilea jouc'a? Toxhueƚa' xonca al Paxi Liniƚingiya. Jiƚpe toxim'ma ailopa'a profeta co'huayoya Galilea. 53 Jahuay iyena'me ƚilejut'ƚi. 8 Jesús i'hua'ma ƚijuala cuftine Ƚijuala Olivo. 2 Li'ipa quitine ipaiconanni, i'huacona'ma al cuecaj xoute'. Jiƚpiya jahuay lan xanuc' tefot'ƚeyoƚtsi. Jesús icutshuai'ma timuc'iyale'ma. 3 Mimuc'iyale Jesús icuaita jiƚpiya lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios jouc'a lam fariseo. Iƚƚejma anuli ƚaca'no'. Iximpá ƚaca'no' tunahuoƚanna cal xans, iƚque a'i quipe'ailli'. Ecaxu'me ƚaca'no' nolojmay lan xanuc' noquimf'epá mimuc'iyale Jesús. 4 Timiyi Jesús: ―Momxi, joupa aƚsimpola' tunahuoƚanna. Cal xans a'i quipe'ailli'. 5 Litaiqui' Moisés, iƚe loya'apa locuxepa ȽanDios, maƚe lataiqui' aƚcuxe'enga' aƚma'acotsola' apic lacaƚ'no' no'epá toƚta'a. Ima', ¿te cofcuaya? ¿Te caƚ'e'eyacu iƚca'a ƚaca'no'? 6 Iƚne tehuaiyi Jesús. Iƚpic'a tinesla': “Aimonƚ'e'me iƚe locuxepa Moisés”. Tijouƚa' ticuxeco'me. Jesús ic'omai'ma. Iniƚco'ma lidedo ƚamats'. 7 Iƚniya ihui'i'me, icuis'mot'ƚe'me. Jesús ecaxna'ma ƚijca, timila': ―Anuli imanc' ja'ni ailopa'a quijunac', ne', ate'a teca'niƚa' ƚapic. 8 Lijou'ma ic'omaicona'ma, iniƚcona'ma ƚamats'. 9 Lan xanuc', iƚne ts'iƚƚejma ƚaca'no', imetsaico'moƚtsi jouc'a iƚtaic' liƚjunac'. Anuli anuli iyena'me. Ate'a i'huana'ma xonca ƚitojpa xans, lijou'ma ipalnanca anuli anuli, ijouco'ma ts'atesca quemats'. Jesús ƚaca'no' imanenca quiƚtuca'. Ƚaca'no' ti'hua tecaxu jiƚpiya. 10 Jesús ecaxcona'ma ƚijca, ehuelojm'ma ƚaca'no' tecaxu quituca'. Timi: ―Maca'no', ¿te qui'ipola' iƚne lan xanuc'? Joupa iyenapá. ¿Nij naitsi nitac'uipo' cajunac'? ¿Nij naitsi nicufpo' tima'antso'? 11 Iƚque timi: ―Mai'ailli', nij naitsi. Jesús timi: ―Iya' jouc'a aicatac'uiyaco' cajunac'. Iya' aicacua: Tima'antso'. To'huanƚa'. Aimo'econna quixcay. 12 Jesús imuc'icona'mola' lan xanuc', timila': ―Fa'a li'a ƚamats' iya' Nepalc'o'. Capalc'o'ila' iƚniya nalihuejpa, iƚne tipa'a liƚpitine aimijouya. Iƚniya liƚpicuejma' aimi'iconaya muf, ticuec'e'me, ti'e'me al c'a. San Juan 7​, ​8
  • 196.
    188 13 Lam fariseo timiyi: ―Ima'tonescoyoxi cotuca'. A'ij ƚinca lofnespa. 14 Timila': ―Tama canescoyoxi ma canesqui al ƚinca. Iya' aixina' pe lai'huayomma, aixina' pe laiftseya. Imanc' aicoƚsina' pe lai'huayomma, aicoƚsina' pe laiftseya. 15 Imanc' ma coƚtuca' toƚtac'uila' lajunac' loƚf'as xanuc', toƚspic'eyi ja'ni ac'a ja'ni a'ijc'a lo'epa. Iya' aicatac'uila' cajunac'. 16 Ja'ni catac'uiƚa' lajunac' ma aƚijca iƚe laif'eya. Iya' a'i caituca' caxpic'e. Illanc' ma' anuli aƚspic'eyi iya' cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa. 17 ’Litaiqui' ȽanDios locuxepa ticua: “Oquexi' lan xanuc', ja'ni ma' anuli lonespa, ne', tapenufla' iƚe locuapa”. 18 Iya' canescoyoxi. Jouc'a cai'Ailli' iƚque Ƚalummepa, ma' anuli aƚnesma. 19 Timiyi: ―¿Pe copa'a co'ailli'? Timila': ―Imanc' aicalimetsaijma naitsi iya'. Jouc'a aicolimetsaijma cai'Ailli'. Ja'ni limetsaijma iya', jouc'a cai'Ailli' tolimetsaico'me. 20 Toƚiya licuapa Jesús mipa'a al cuecaj xoute', mimuc'iyale. Ticutsuya liju' al caxax pe latoj'mimpá al tomí. Nij naitsi ni'noƚpa Jesús. Aiquicuaiya li'hora. 21 U'icona'mola', timila': ―Ca'huana'ma. Imanc' lahue'ma. Timaco'molhuo' coƚtaic' loƚjunac'. Iya' caituca' ca'hua'ma, aimi'iya maƚeyacu anuli. 22 Lan xanuc' judío ticuayi: ―¿Te conescopa: “Iya' caituca' ca'hua'ma, aimi'iya maƚeyacu anuli”? ¿Ja'ni tima'a'moxi? 23 Jesús ti'hua tipalaic'ola', timila': ―Iya' cai'huayomma al toncay. Imanc' conƚouyomma al 'ocay. Loƚpitine, fa'a li'a ƚamats' ipangoyopa. Iya' a'i. 24 Joupa aimipolhuo': Timaco'molhuo' coƚtaic' loƚjunac'. Joupa aimipolhuo' naitsi iya'. Aimolapenufi iƚe laifnescopoxi. Ma' aimolapenufi iƚe laifpalaicopoxi, oƚtaic' loƚjunac', toƚta'a timaco'molhuo'. 25 Icuis'e'me, timiyi: ―¿Naitsi ima'? Jesús timila': ―Joupa aimipolhuo'. Joupa oƚsina'. 26 Tipa'a axpe' laifpalaicoyacolhuo' imanc'. Aiximpolhuo' a'ijc'a lonƚ'epa. Cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa, aimifelƚaique, tinesqui mane al ƚinca. Iƚe lalu'ipa iya' cu'iyale fa'a li'a ƚamats'. 27 Iƚniya aiquiƚcueca Jesús lipalaicopa ȽanDios qui'Ailli'. 28 Jesús timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Tijouƚa' aƚ'nof'enaƚa' imanc' limetsaico'ma naitsi iya'. Limetsaico'ma ma to joupa ainescopoxi iya'. Ti'i'ma coƚsina' te ts'i'ic' laipicuejma'. Iya' caituca' aicaxpic'e laif'eya. Jiƚe laƚmuc'ipa cai'Ailli', maƚe cu'ilhuo'. 29 Aƚejmale anuli iya' y Ƚaƚummepa. Iya' ti'hua ca'ay latenƚcocopa iƚque. Toƚta'a aicaƚpo'nohuo caituca'. 30 Miquimf'eyi lan judío, axpela' iƚniya ticuayi: ―Al ƚinca locuapa iƚque. ¡Lihuej'me! 31 Jesús ipalaic'o'mola' iƚne lan xanuc' judío no'huaiyijmpá, timila': ―Ja'ni laitaiqui' tipanenni loƚpicuejma' imanc' lihuejna'ma al San Juan 8
  • 197.
    189 c'a. 32 Toƚsim'me alƚinca laitaiqui', tolihuejco'me. Toƚta'a imanc' coƚtuca' toƚcuxe'moƚtsi al c'a. 33 Iƚniya timiyi: ―Illanc' inaxque' ƚaƚtatahuelo Abraham. Aimi'iya maƚcuxeyaconga'. Ailopa'a caƚpoujna. Ima', ¿te caƚmicoponga': “Imanc' coƚtuca' toƚcuxe'moƚtsi al c'a”? 34 Jesús italai'e'mola': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans ja'ni ixcay lo'epa iƚe lixcay ticuxe. Iƚque cal xans ti'onƚcospa to cal mozo. 35 Cal mozo aimipaneya lejut'ƚ ƚipoujna. Ƚi'hua ƚapoujna, iƚque ƚinca tipanehuo. 36 ’Iya' i'Hua ȽanDios, ja'ni iya' cuhuaƚnatsolhuo' imanc' ƚinca toƚcuxena'moƚtsi al c'a nulemma. 37 Imanc' toƚcuayi: “Illanc' inaxque' ƚaƚtatahuelo Abraham”. Ma' aixina' toƚta'a. Itsiya tama imanc' inaxque' Abraham tolahueyi te co'iya maƚma'aya. Aimalapenufi iya' laitaiqui'. 38 Iya' ma to laƚmuc'ipa cai'Ailli', toƚta'a cu'ilhuo'. Cu'ilhuo' ma laiximpa pu'hua pe lopa'a cai'Ailli'. Imanc' ocuena coƚ'ailli'. Tonƚ'eyi lomuc'ipolhuo' iƚque. 39 Iƚniya timiyi: ―Abraham aƚ'ailli'. Jesús timila': ―Imanc' ja'ni inaxque' Abraham, tonƚ'e'me anuli to li'epa Abraham. 40 Ituca' loƚ'ejma' imanc'. Toƚspic'eyi aƚma'aƚa', iya' ninxans cu'ilhuo' ma le'a al ƚinca, iƚe laƚmuc'ipa cai'Ailli'. Toƚe a'i qui'aic' Abraham. 41 Lonƚ'epa imanc' ti'onƚcospa to lo'epa coƚ'ailli'. Iƚniya timiyi: ―Illanc' a'i ninc'ahuaic'la. ȽanDios aƚ'Ailli'. 42 Timila': ―Ja'ni ȽanDios oƚ'Ailli' imanc' aƚ'e'ma capic'a. Iya' cai'huayomma ȽanDios, aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'. A'i iya' caxpic'e caituca' cacuaiyunni. Cai'Ailli' lummepa. 43 Imanc' aimi'iya maƚquimf'eya iya' laitaiqui', toƚta'a aicoƚcueca iƚe laifpalaic'opolhuo'. 44 Ƚonta'a oƚ'ailli'. Imanc' inaxque'. Iƚque imanc' ma' anuli loƚjanajpa. Lipangopa li'a ƚamats' iƚque inma'ahuale, aiquepenufi al ƚinca. Ma to micua lipicuejma' tipalay pangay mifel'miyale. Ate'a iƚque ifel'miyalepa. Lijou'ma lan xanuc' tihuejyi li'ejma', jouc'a ti'hua tifel'miyaleyi. 45 ’Iya' cu'ilhuo' al ƚinca. Xonca ticuaispa coƚpic'a lafelƚaiqueya cataiqui'. Aimalapenufi iya' laitaiqui'. 46 Imanc', ¿te anuli ti'i'ma aƚtac'ui'ma cajunac'? A'i. Aimi'iya maƚmiya: “Ima' aƚfel'minga'”. Ja'ni oƚsina' camilhuo' al ƚinca, ¿te aimalapenufi iya' laitaiqui'? 47 ’Cal xans ja'ni i'hua CanDios, iƚque tepenufi lonespa ȽanDios. Imanc' a'i quinaxque' ȽanDios, toƚta'a aimi'iya molapenufyacu lonespa. 48 Lan judío timiyi: ―Illanc' joupa aƚnespá ima' unsamaritano. Itsufaipo' conta'a. Al ƚinca iƚe laƚnescopo'. 49 Timila': ―Iya' a'i caƚtsufaic' conta'a. Iya' quihuejma cai'Ailli'. Imanc' latets'i'. 50 Iya', ¿te aga cahuay te co'iya maƚnescoya al c'a? A'i toƚta'a lai'ejma'. Ƚinca tipa'a anuli tehuay te co'iya malimetsaicoya lan xanuc'. Iƚque ma cal Cuecaj Juez. 51 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans nalihuejcopa iya' laitaiqui' iƚque aimimaya nulemma. San Juan 8
  • 198.
    190 52 Lan judío timiyi: ―Itsiyaƚinca aƚsina' itsufaipo' conta'a. Joupa imanapa ƚaƚtatahuelo Abraham jouc'a imanapola' lam profeta. Ima' tonesqui: “Cal xans nalihuejcopa iya' laitaiqui', iƚque aimimaya nulemma”. 53 Ƚinca joupa imanapa Abraham. Ima', ¿ja'ni xonca uncueca'? Lam profeta imanapola' jouc'a. ¿Naitsi cof'onƚicopoxi? 54 Timila': ―Iya' ja'ni caituca' canescoyoxi nincueca', iƚe laifnescopoxi ailopa'a co'eya. Cai'Ailli' aƚnescojma al c'a. Maƚque cai'Ailli' imanc' toƚpalaicoyi toƚcuayi: “Iƚque ƚalanDios”. 55 Imanc' aicolimetsaijma. Iya' ƚinca nimetsaijma. Aicacua aicainimetsaijma. Ja'ni canesla' toƚta'a iya' ca'e'moxi acueca' ninfeloye, ca'onƚico'moxi to imanc' unc'ifeloye. Iya' ƚinca nimetsaijma, quihuejma litaiqui'. 56 Ƚoƚtatahuelo Abraham ijanajpa juaiconapa aƚsintsoƚtsi fa'a li'a ƚamats'. Joupa aƚsimpoƚtsi, ixojma queta Abraham. 57 Lan xanuc' judío timiyi: ―Ima' aiquixhuaiya oquej nuxans quimbama' ƚomemats'. ¿Te qui'ipa loximpa Abraham? 58 Jesús timila': ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Ai'a tipajnta Abraham, iya' capa'a. 59 Lan judío ipef'me lapic'. Tipa'me capic, tima'a'me Jesús. Jesús temiyoxi. Ipanni al cuecaj xoute'. Iƚniya aiquixim'me pe quitsecopa. 9 Jesús ti'hua lane, ixim'ma anuli cal fo'. Cal xans ma lipajnta afo'. 2 Ts'ilihuequi Jesús icuis'e'me, timiyi: ―Momxi, ¿te qui'ipa lipajnta afo'? ¿Naitsi iƚque ts'ijunac'? ¿Te maƚque cal fo' o qui'ailli', qui'máma'? 3 Jesús italai'e'mola', timila': ―Nij naitsi ts'ijunac', ni cal fo' ni qui'ailli' qui'máma'. Ipajnta afo' cal xans, toƚta'a ȽanDios timuc'i'mola' lan xanuc' al cueca' lipepaxi. Jiƚpe licuerpo cal fo' ti'i'ma al cueca'. 4 Micoƚi litine aƚ'e'me loxpic'epa ȽanDios, iƚque Ƚalummepa. Tijouƚa' timufc'oƚa' aimi'iya maƚ'eyacu lanic'. 5 Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' iya' Nepalc'o'. 6 Lijoupa licuapa toƚta'a Jesús, itsuƚof'ipa ƚamats', ilanc'eco'ma ƚitsulu' ƚaquixitsqui. Iƚque ƚixitsqui imet'ƚi'ipa li'u' cal fo'. 7 Timi cal fo': ―To'huaƚa' jipu'hua lin'nuhua' cuftine Siloé. Iƚpiya tapajtsi lo'u'. Iƚe lipuftine Siloé tuhuaƚquemma: Ummempa. Cal fo' i'hua'ma, epajtsi li'u'. Lipainamma, tehuetsalenghua. 8 Nomana' lan huejnca jouc'a locuenaye xanuc', iƚne li'ipa iximpá mixa'hue quitomí, iƚne tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi: ―¿Te maƚca'a cal xans nocutshuaipa, noxa'huepa? ¿Te qui'ipa? 9 Hualca ticuayi: ―Maƚca'a cal xans. Locuenaye ticuayi: ―A'i. A'i iƚque, ma le'a ti'onƚcospa. Cal xans timila': ―Ma' iya'. 10 Timiyi: ―¿Te qui'e'empo'? ¡Ma' ixaƚconapo' lo'u'! 11 Timila': ―Cal xans cuftine Jesús, i'epa ƚixitsqui. Iƚque ƚixitsqui aƚmet'ƚi'ipa lai'u'. Alummepa lin'nuhua' Siloé. Aƚmipa: “Jiƚpiya tapajtsi lo'u'”. Ai'hua'ma, nepajtsi lai'u', itsiya exilinamma lai'u', cahuetsalenghua. San Juan 8​, ​9
  • 199.
    191 12 Icuis'e'me, timiyi: ―¿Pe copa'aiƚque cal xans? Timila': ―Aicaixina'. 13 Iƚque cal fo' joupa ixaƚconapa ileco'me petsi lomana' lan xanuc' fariseo. 14 Litine Jesús li'e'ma ƚixitsqui, lixaƚ'mena'ma li'u' cal fo', iƚe litine conxajya. 15 Lam fariseo aiquetenƚcocola' iƚe li'epa Jesús litine conxajya. Icuis'e'me cal xans, timiyi: ―¿Te qui'ipo'? Itsiya tahuetsalenghua. ¿Te qui'e'empo' lo'u'? Cal xans timila': ―Iƚque aƚmet'ƚi'ipa ƚixitsqui lai'u', ai'hua'ma nepajtsi lai'u', itsiya cahuetsalenghua, exilinamma lai'u'. 16 Hualca lam fariseo nomana' jiƚnu'hua ines'me: ―ȽanDios a'i cummaic' iƚque cal xans Jesús. Iƚiya litine conxajya tetets'i, ti'ay canic'. Locuenaye tinesyi: ―Ja'ni a'ijc'a xans, ¿te co'iya mi'eya toƚta'a al cueca'? Enaj'moƚtsi onƚca, aiqui'i'ma anuli liƚpicuejma'. Timana' pe aiquetenƚcocola' lo'epa Jesús, timana' locuenaye icuaitsi quiƚpic'a lo'epa. 17 Icuis'econa'me cal xans ƚixaƚconapa li'u'. Timiyi: ―Iƚque ƚixaƚ'menapo' lo'u', ima', ¿te cofnesya iƚque? Cal xans timila': ―Iya' cacua aprofeta. 18 Lan xanuc' judío ticuayi: ―A'ij ƚinca locuapa iƚque cal xans lonespa: “Laipajnta ninfo'”. Lipajnta ailopa'a quicuana, ac'a li'u', toƚta'a tehuetsalenghua itsiya. Ijoc'i'me ticuaiyunca qui'ailli' qui'máma' cal xans ƚixaƚconapa li'u'. 19 Icuis'em'mola', timila': ―¿Te ma' al ƚinca iƚque oƚ'hua? ¿Ma ipajnta afo'? Itsiya tehuetsale. ¿Te qui'ipa? 20 Qui'ailli' qui'máma' italai'enca, timinnila': ―Aƚsina' iƚque aƚ'hua. Aƚsina' ipajnta afo'. 21 Itsiya tehuetsalenghua. A'i caƚsina' te qui'ipa. Ni aicaƚsina' naitsi nixaƚ'menapa li'u'. Iƚque joupa itojpa. Titalai'eƚa' iƚque quituca'. 22 Toƚta'a linespa qui'ailli' qui'máma' cal xans. Timiyoƚtsi: “¿Te caƚ'eyaconga' lan xanuc' judío?” Iƚniya joupa inefopá, ixpic'epá, icuapá: “Cal xans, ja'ni tinesla': Jesús iƚque aCristo, iƚque cal xans lihuescuf'me petsi lalafot'ƚeyopoƚtsi. Tijouƚa' aimalapi'iconayacu lane mitsufaiconaya. Aimaƚmajnconayacu anuli.” 23 Toƚiya ticuayi: “Iƚque joupa itojpa. Titalai'eƚa' quituca'.” 24 Lan xanuc' judío ijoc'icona'me cal xans ƚixaƚconapa li'u'. Timiyi: ―ȽanDios tiquimf'ehuo'. Lu'itsonga' al ƚinca. Illanc' limetsaijma cal xans Jesús. Aƚsina' titay cajunac'. 25 Timila': ―Iya' aicaixina' ja'ni titay cajunac'. Aixina' iya' li'ipa ninfo', itsiya cahuetsalenghua. Iƚiya ƚinca aixina'. 26 Iƚne icuis'e'me, timiyi: ―¿Te qui'e'epo'? ¿Te qui'ipa lixaƚ'menapo' lo'u'? 27 Cal xans italai'e'mola', timila': ―Joupa nu'ipolhuo', aicoƚcueca. ¿Te ts'oƚpic'a cu'itsolhuo'? ¿Te aga imanc' oƚpic'a tunlihuej'me? San Juan 9
  • 200.
    192 28 Ixtulenca. Imilojpá cataiqui'. Timiyi: ―Ima'ƚinca mihuequi iƚque cal xans Jesús. Illanc' a'i. Illanc' lihuejyi Moisés. 29 Aƚsina' ȽanDios ipalaic'opa Moisés. Iƚque cal xans Jesús aicaƚsina' pe qui'huayomma. 30 Italai'e'mola' cal xans timila': ―¡Xinƚa'! Iƚque cal xans aƚsaƚ'menapa lai'u'. Itsiya imanc' toƚcuayi: “Aicaƚsina' pe qui'huayomma”. 31 Aƚsina' ȽanDios aimiquimf'ela' petsi ixcay lo'epa. Aimitoc'iyacola'. Cal xans noxpaic'epa ȽanDios, ja'ni ti'eƚa' loxpic'epa, iƚque cal xans ƚinca ȽanDios tiquimf'e, titoc'i. 32 Jifa'a li'a ƚamats' anuli cal xans ja'ni lipajnta afo', ni anulemma aicaƚsina' quixaƚ'menni li'u'. 33 Iya' cacua: ȽanDios ummepa iƚque Jesús. Ja'ni a'i, ailopa'a co'eya. 34 Iƚniya italai'e'me, timiyi cal xans: ―Litine lopajncota ima' otaic' lojunac'. ¡Itsiya opic'a aƚmuc'itsonga' illanc'! Ihuescufna'me pe lefot'ƚeyoƚtsi. Timiyi: ―To'huanƚa'. Aimotsufaiconno jifa'a lajut'ƚ. 35 Jesús icuej'ma ihuescufimpa pe lefot'ƚeyoƚtsi. Ehuepa, ixinnapa, timi: ―Ima', ¿te ma to'huaiyinge iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta? 36 Cal xans timi: ―Mai'ailli', lu'iƚa' naitsi iƚque. Tijouƚa' ca'huaiyijm'ma. 37 Jesús timi: ―Joupa oximpa. Tipalaic'ohuo'. Ma' iya'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta. 38 Cal xans timi: ―Mai'ailli', ca'huaiyijnhuo'. Exc'onƚingai'ma. 39 Jesús timi: ―Aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma tenaj'moƚtsi lan xanuc'. Lan fohue tehuetsalena'me. Iƚne nahuetsalepá ti'e'e'mola' afohue. 40 Lam fariseo nomana' jiƚpe pe lopa'a Jesús icuej'me lines'ma. Iƚniya icuis'e'me, timiyi: ―¿Te ma illanc' jouc'a ninc'ifohue? 41 Timila': ―Ja'ni unc'ifohue aimitac'uim'molhuo' cajunac'. Ma moƚcuayi: “Aƚsinyi”, aimiƚonc'enyacolhuo' loƚjunac'. 10 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans notsufaiya petsi leti'ila' lam mot'ƚ, ja'ni ocuena lotsufaicoya, a'i pe lotsuflaicopa lam mot'ƚ, iƚque cal xans innantsepa, inma'ahuale. 2 Notsufaicopa ma al puerta, ƚinca ti'e'mola' cuenna lam mot'ƚ. Iƚque iƚpoujna, nohuic'iyacola'. 3 Ma ticuaiyunni nohuic'iyacola' lam mot'ƚ, no'epa cuenna al puerta texi'e'ma. Nohuic'iyacola' lam mot'ƚ titsufai'ma, tijoc'i'mola' lam mot'ƚ. Tijoc'i'mola' anuli anuli liƚpuftine. Tipa'a'mola'. Iƚne lam mot'ƚ tiquimf'eyi litaiqui' nohuic'iyacola', ticuec'eyi. 4 Nohuic'iyacola' tipa'atsola' limot'ƚ ti'huaj'me'e'mola' iƚniya. Limot'ƚ tihuejnayi, ilimetsaijma litaiqui'. 5 Ja'ni tijoc'itsola' ocuena, lam mot'ƚ aimihuejyacu. Tinul'me, tipo'no'me quituca'. Aimimetsaicoyacu liƚtaiqui' locuenaye xanuc'. 6 Toƚta'a litaiqui' Jesús u'iyalepa. Iƚne lan xanuc' aiquiƚcueca, aimi'iya muhuaƚyacu lataiqui'. 7 Jesús ipalaic'oconamola', timila': San Juan 9​, ​10
  • 201.
    193 ―Iya' camilhuo' alƚinca: Iya' ipuerta ƚileti'i' lam mot'ƚ. 8 Ocuenaye icuai'me ai'a cacuaihuo, ijoc'im'mola' lam mot'ƚ. Iƚniya ma innantsepá, inma'ahuale. Lam mot'ƚ aiquiƚquimf'e liƚtaiqui', aiquiƚcueca locuapa. 9 Iya' ƚinca ipuerta ƚileti'i' lam mot'ƚ. Naitsi ts'alimetsaijma iya' ipuerta ƚileti'i' lam mot'ƚ, ja'ni titsufaiƚa' toƚta'a, iƚque tunƚu'ma. Titsufai'ma, tipahuo, tehueta quiƚtejua' lam mot'ƚ, tixinna. 10 ’Cal namas joupa ipo'nopa lipicuejma' tinantsetola', tilecotola' lam mot'ƚ, tima'atola', tejac'enatola'. Toƚiya itsehuo'ma jiƚpe ƚileti'i' lam mot'ƚ. Iya' a'i. Aicuaicoco'ma cunƚu'e'mola' laimot'ƚ, capi'i'mola' liƚpitine, iƚe xonca al c'a. 11 Ƚiƚpoujna lam mot'ƚ, iƚque nohuic'iyacola', ja'ni ac'a xans ticu'ma lipitine, tunƚu'etsola' limot'ƚ. Toƚta'a lai'ejma'. Iya' ninC'a caPoujna, cunƚu'e'mola' laimot'ƚ. 12 Cal mozo, ituca' lipicuejma'. Iƚque a'i quiƚpoujna lam mot'ƚ. Lam mot'ƚ a'i qui'huexi. Mixim'ma icuaico'ma cal lobo tinunghua cal mozo. Tipo'no'mola' quiƚtuca' lam mot'ƚ. Cal lobo tipango'ma ti'noƚ'mola', tica'niyoƚtsi lam mot'ƚ. 13 Cal mozo a'i quiƚpoujna lam mot'ƚ, iƚne a'i qui'huexi. Toƚta'a tinuna'ma, aimixinnila' acuanuc'la. 14 ’Iya' ƚinca iƚpoujna lam mot'ƚ. Iya' ninC'a caPoujna. Quimetsaicola' laimot'ƚ. Jouc'a laimot'ƚ limetsaijma iya'. 15 Cai'Ailli' limetsaijma iya', jouc'a iya' quimetsaijma cai'Ailli'. Ma' anuli to iƚta'a iya' quimetsaicola' laimot'ƚ. Iya' cacu'ma laipitine, cunƚu'e'mola' laimot'ƚ. 16 ’Timana' ocuenaye laimot'ƚ. Iƚniya tiyelocoyi, aiquiƚtsuflaic' ƚileti'i' liƚf'as mot'ƚ. Iƚniya jouc'a caleconatola', cajoc'itola', aƚquimf'e'ma iya' laitaiqui', aƚcuec'e'ma. Tijouƚa' ti'i'ma le'a anuli ƚati'i', anuli ƚiƚPoujna, ma' iya'. 17 Iya' cacu'ma laipitine cunƚu'e'mola' laimot'ƚ, toƚiya cai'Ailli' aƚ'ay capic'a. Tijouƚa' aƚma'aƚa' capenufna'ma laipitine, camaf'ina'ma. 18 Ailopa'a naliƚonc'e'eya laipitine. Ma caituca' cacu'moxi. Tipa'a laimane cacu'ma laipitine. Tipa'a laimane capenufna'ma laipitine. Cai'Ailli' aƚcuxepa ca'eƚa' toƚta'a. 19 Lan xanuc' judío noquimf'epá iƚe linespa Jesús tifuli'iconayi cataiqui'. Hualca etenƚcoco'mola' iƚe linespa. Locuenaye a'i quetenƚcocola'. 20 Axpela' tinesyi: ―Itsufaipa conta'a. Imintse'epa lipicuejma'. ¿Te coƚquimf'ecopa? 21 Locuenaye tinesyi: ―Cal xans ƚitsufaiya conta'a a'i toƚe mipalaiya. Ƚixcay conta'a aimixaƚ'meya cal fo'. 22 Iƚne ƚitiné liƚya' Jerusalén ti'eyi al juic cuftine “Lipaxneconapa al cueca' xoute'”. Joupa uyaipa ƚinu'. I'ipa axita quitine. 23 Jesús ti'hualejma pe lopa'a al cuecaj xoute'. Ti'hua ƚinujnca cuftine “Ƚipinujnca cal rey Salomón”. 24 Lan xanuc' ituf'micoƚai'me Jesús, timiyi: ―Ima' aƚmitsonga' naitsi ima'. ¿Te ticoƚ'ma xonca axpe' quitine aimaƚminga' naitsi ima'? Ja'ni unCristo, lu'itsonga' nulemma. 25 Jesús italai'e'mola', timila': ―Joupa nu'ipolhuo'. Imanc' aicalapenufi iya' laifmipolhuo'. Cai'Ailli' lapi'ipa laimane, toƚe ca'ay al cueca'. Iƚe al cueca' laif'epa tuya'e' naitsi iya'. 26 Imanc' a'i San Juan 10
  • 202.
    194 caimot'ƚ, toƚta'a aimalapenufi iƚelaifnuya'apa. 27 Laimot'ƚ aƚquimf'e, timetsaicoyi laitaiqui'. Iya' quimetsaicola' laimot'ƚ. Iƚniya lihuequi. 28 Iya' capi'ila' liƚpitine aimijouya. Aimecaniyacola'. Iya' ca'e'mola' cuenna laimot'ƚ. Ailopa'a nalaxic'e'eyoya iya' laimane. 29 ’Cai'Ailli' joupa lapi'ipa iƚne laimot'ƚ. Iƚque xonca cal Cueca', ailopa'a co'onƚcoya iƚque. Ailopa'a naipa'ayacola' cai'Ailli' limane, aimi'iya. 30 Iya' cai'Ailli' aƚ'onƚcosponga'. Iƚque iya' ma' anuli. 31 Lan xanuc' judío epef'cona'me lapic'. Tipaco'me Jesús. Tima'a'me. 32 Iƚque timila': ―Imanc' joupa oƚsimpá axpe' ai'epa al c'a, iƚiya laƚmuc'ipa cai'Ailli'. Itsiya toƚspic'eyi aƚma'a'ma. Lu'iƚa': ¿Jale lai'epa aicoƚpic'a? 33 Lan xanuc' judío italai'e'me, timiyi: ―Aimaƚma'acoyaco' capic lof'epa al c'a. Ima' metets'ipa ȽanDios, iƚe caƚ'e'ecoyaco'. Ima' unxans, to'onƚicoyoxi ȽanDios. 34 Jesús timila': ―Loƚje'e pe liniƚiya locuxepa ȽanDios ticua: “Iya' NanDios cacua: Imanc' unc'andiosla'.” 35 Iƚniya lan xanuc' nepenufpá litaiqui' ȽanDios, iƚque ecui'ipola' “… unc'andiosla'”. Iƚe lataiqui' ma' al ƚinca. Aimi'iya moƚpai'iyacu. Joupa iniƚijmpa. 36 Iya' ma' aƚ'huijf'epa ȽanDios, alummepa fa'a li'a ƚamats'. Iya' laifnescopoxi ja'ni cacua: “Iya' i'Hua ȽanDios”, ¿te caƚmicopa: “Tatets'i ȽanDios”? 37 Ƚinca, ja'ni aica'ay to lo'epa ȽanDios cai'Ailli', aimalapenuf'ma. 38 Ja'ni oƚsina' ca'ay ma to lo'epa ȽanDios, tama aimalapenufi, tonlimetsaicoƚe laif'epa, iƚe ti'onƚspa to lo'epa cai'Ailli'. Toƚta'a ti'i'ma coƚsina' te ts'i'ic' maƚmana' iya' cai'Ailli'. Aƚmana' anuli. Pe laifpa'a iya' maƚpe tipa'a cai'Ailli'; pe lopa'a cai'Ailli', maƚpe caifpa'a iya'. 39 Iƚniya noquimf'epá toƚta'a linespa Jesús ticuayi: “Aƚ'noƚƚe”. Ailopa'a qui'e'e'me. Iƚque unƚupa. 40 I'huacona'ma locuenaj liju' al panaj Jordán. Ipanenni ma jiƚpiya petsi Juan lepo'iyaleyopa. 41 Axpela' lan xanuc' icuaitsa pe lopa'a Jesús. Tinesyi: ―Li'epa Juan a'ij cueca'. Ma le'a inescopa cal xans Jesús. Itsiya joupa i'ipa caƚsina' ma al ƚinca jahuay iƚe linespa Juan. 42 Miƚmana' jiƚpiya axpela' i'huaiyijm'me Jesús. 11 Liƚya' Betania tipa'a anuli ƚafcuana cuftine Lázaro. Iƚque timana' lipimaye cacaƚ'no', liƚpuftine María y Marta. Iƚniya iƚpiƚya' Betania. 2 Ƚipima ƚafcuana, iƚque María, tixcuaf'i'ma laceite lojuepaj c'a li'mitsi' Jesús, tetufco'ma ƚijuac. 3 Iƚniya loquexi' lipimaye Lázaro umme'me cataiqui', tu'inna Jesús: ―Maƚ'ailli', ƚonƚejmalepa, iƚque Lázaro, textafque. 4 Licuej'ma Jesús lataiqui' ticua: ―Iƚe licuana aimima'aya nulemma Lázaro. Lo'iya iƚque timuc'i'mola' lan xanuc' te ts'i'ic' laimane, iya' i'Hua ȽanDios. Tixinƚe acueca' ȽanDios. 5 Jesús ti'ela' capic'a juaiconapa lapimaye Marta, María jouc'a Lázaro. 6 Licuej'ma textafque Lázaro icoƚ'ma, aiqui'huac'. Jiƚpe pe lopa'a ipanemma oquej quitine. 7 Lijou'ma timila' ts'ilihuequi: San Juan 10​, ​11
  • 203.
    195 ―Ƚepá, aƚecona'me aldistrito Judea. 8 Ts'ilihuequi timiyi: ―Momxi, lan judío nomana' jiƚpiya ma quite' coƚa' tipato' capic', tima'ato'. Itsiya, tocua: “Ca'huacona'ma pu'hua”. 9 Jesús timila': ―Anuli litine tipa'a imbamaj coque' hora. Ja'ni to'huaƚa' litine aimuc'uiyaco'. Cal 'ora tepalc'o'i'mo'. 10 Ja'ni to'huaƚa' lipuqui', tuc'ui'mo'. Ailopa'a napalc'o'iyaco'. To'hua al muf. 11 Lijou'ma timila': ―Ƚaƚejmalepa Lázaro tixmay. Ai'huapa jiƚpe, cummef'nata. 12 Ts'ilihuequi timiyi: ―Maƚ'ailli', ja'ni tixmay, tixaƚconna. 13 Jesús linespa: “Lázaro tixmay”, tuya'e': “Joupa imapa”. Ts'ilihuequi aiquiƚcueca. Ticuayi: “Lázaro ma le'a tixmay”. 14 Jesús ipalaic'o'mola' al cuajmaica cataiqui', timila': ―Lázaro joupa imapa. 15 Itsiya aicacua: “Coƚa' pu'hua caifpa'a”. Aicaxhueƚcocojma. Aixina' iƚe li'ipa titoc'i'molhuo' imanc'. Xonca aƚ'huaiyijm'ma iya'. Itsiya ƚepá. Aƚcuaita pe lopa'a iƚque. 16 Tomás ƚacui'ipa cal Cuatsi, timila' liƚejmale: ―¡Ƚepá! Ja'ni tima'antsa Jesús, illanc' jouc'a aƚma'atsonga'. Aƚma'monga' anuli. 17 Licuaitsi Jesús jiƚpe liƚya' joupa ixhuaita amalpuj quitine queminni Lázaro. 18 Liƚya' Betania ahuejnca Jerusalén. Laquipiculi' to afane' kilómetro. 19 Axpela' lan xanuc' judío quiyouyumma Jerusalén, icuaitsa lilejut'ƚ Marta y María, tiƚonc'e'entsola' liƚpixhuejma', joupa imapa ƚiƚpima Lázaro. 20 Marta icuej'ma icuaico'ma Jesús. Ipanni titalecuftsi. María ipanenni lajut'ƚ. 21 Marta timi Jesús: ―Mai'ailli', coƚa' topa'a fa'a, aimimaya ƚaipima. Joupa imanapa. 22 Tama imanapa ƚaipima, iya' ti'hua ca'huaiyijnhuo'. Aixina' ja'ni toxa'hue'ma ȽanDios iƚque tepi'i'mo' lofxahue'eya. 23 Jesús timi: ―Timaf'ina'ma ƚopima. 24 Marta timi: ―Ne'. Ticuaitsi Lijoujma Quitine timaf'ina'ma. Toƚta'a aixina'. 25 Jesús timi: ―Ma' iya' camaf'i'ina'mola' limanapola'. Capi'ina'mola' liƚpitine. Naitsi ƚaƚ'huaiyijmpa tama timanƚa' timaf'ina'ma. 26 Iƚne naƚ'huaiyijmpa ja'ni ts'iƚmaf'i' aimimayacola' nulemma. Ima', ¿te cofcuapa? ¿Ja'ni canesqui al ƚinca? 27 Marta timi: ―Mai'ailli', iya' cacua tonesqui al ƚinca. Aixina' ȽanDios tumme'ma ƚi'Hua, iƚque jifa'a ticuaihuo li'a ƚamats'. Iya' cacua: Ima' i'Hua ȽanDios, joupa ocuai'ma. Ima' unCristo. 28 Lijoupa toƚta'a linespa Marta, i'hua'ma ijoc'itsi ƚipima María. Ipalaic'o'moƚtsi caquiƚtuca'. Marta lipalaic'opa ƚipima, timi: ―Icuai'ma Ƚomxi. Tijoc'ihuo'. 29 Licuej'ma iƚe lataiqui', María aiquicoƚi, itsahuenni i'hua'ma titalecuftsi Jesús. 30 Jesús ai'a titsufai'ma liƚya' ipanemma maƚpiya pe litalecufhuo'ma Marta. 31 Jiƚpe lejut'ƚ María timana' lan judío, icuaita tiƚonc'e'e'me San Juan 11
  • 204.
    196 lipixhuejma'. Iƚne ixim'meMaría itsahuenni. Ixim'me aiquicoƚi, ipanni. Ticuayi: ―I'huapa al pu'hua. Jiƚpiya tijojta. Ihuej'me. 32 María icuaitsi pe lopa'a Jesús. Exc'onƚingai'ma li'mitsi', timi: ―Mai'ailli', coƚa' topa'a fa'a, aimi'iya toƚta'a. Ƚaipima aimimaya. 33 Jesús ixim'mola' tijolijyi María jouc'a lan xanuc' judío lilihuequi María, ihuotsonni juaiconapa. Ixnalif'ma acueca'. 34 Icuis'e'mola', timila': ―¿Petsi colamu'ehuo'me? Italai'e'me, timiyi: ―Mai'ailli', ƚepá. Aƚsinna. 35 Licuaitsa pe lamuya, Jesús ijoj'ma. 36 Lan xanuc' judío tinesyi: ―¡Toƚsinƚe! Juaiconapa i'epa capic'a Lázaro. 37 Locuenaye ticuayi: ―Iƚque ixaƚ'me'e'ma li'u' cal fo'. ¿Te aiquixaƚ'me Lázaro? ¿Te quipo'nocopa quimacopa? 38 Jesús icuaitsi petsi lamuya Lázaro. Ihuotsoconamma juaiconapa. Ixnalifcona'ma. Lamuya Lázaro unts'eja'. Lico cunts'eja' eti'icoya acueca' capic. 39 Jesús icuxe'e'mola' lan xanuc', timila': ―Tonliƚonc'eƚe iƚque ƚapic. Marta ipima ƚimapa timi Jesús: ―Mai'ailli', itsiya tujuelojma. Ixhuaita amalpuj quitine quimac'. 40 Jesús timi: ―Joupa aimipo': “Ja'ni ima' aƚ'huaiyinge, toxim'ma acueca' ȽanDios, acueca' lo'eya”. 41 Iƚonc'em'me ƚapic. Jesús ehuelojm'ma al toncay lema'a, timi qui'Ailli': ―Mai'Ailli', cax'najtsi'ihuo' joupa aƚquimf'epa. 42 Tama aixina' itine itine aƚquimf'e, aimipo': “Cax'najtsi'ihuo' joupa aƚquimf'epa”. Aipic'a aƚcuejla' iƚe laimipo' lan xanuc' nacaxhuoƚanna fa'a. Joupa ainu'ipola': “Cai'Ailli' lummepa fa'a li'a ƚamats'”. Itsiya aipic'a ti'eƚe ƚinca iƚe lainuya'apa. 43 Lijoupa toƚta'a licuapa Jesús ija'a'ma, timi: ―¡Lázaro! ¡Taipanni! 44 Ƚimapa ipanni ƚunts'eja'. Limane' li'mitsi' ifiyicoya ijahua', li'a iju'ecopa apa'yu. Jesús timila' lan xanuc': ―Toluhuaiƚƚe lijahua'. Ti'huanƚa'. 45 Lan xanuc' judío iƚne nahuejmpá María, axpela' iƚniya lixim'me li'epa Jesús, tixpic'eyi tihuejle. 46 Locuenaye iye'me pe lomana' lam fariseo, u'intsola' li'epa Jesús. 47 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lam fariseo ijoc'im'mola' lan tsilaj xanuc' iƚne noxpijpá lataiqui'. Efot'ƚe'moƚtsi, timiyoƚtsi: ―¿Te caƚ'eyacu? Iƚque Jesús ti'ay al cueca'. 48 Ticuicomma aƚpa'neƚe, ja'ni a'i jahuay lan xanuc' tihuej'me. Tijouƚa' tixtulecu lan romano, teteƚ'me laƚcuecaj xoute', aƚjou'ne'monga' illanc' ninc'ijudío. 49 Maƚpe lefot'ƚeyopoltsi tipa'a anuli cal xans cuftine Caifás. Jiƚniya ƚitiné iƚque Caifás copa'a cal cuecaj ca'ailli'. Iƚque timila' lif'as xanuc': ―Imanc' ailopa'a coƚsina'. 50 Aimoƚspic'eyi. Xonca al c'a luyalaico'me ja'ni timaƚa' le'a anuli cal xans, toƚta'a tunƚu'e'mola' jahuay laƚxanuc'. Aimaƚjouyaconga' illanc' ninc'ixanuc' judío. San Juan 11
  • 205.
    197 51 Caifás a'i quituca'lipicuejma' toƚta'a tipalay. Iƚniya ƚitiné iƚque copa'a cal cuecaj ca'ailli', ma tuya'e' lixpic'epa ȽanDios. Maƚque ȽanDios joupa ixpic'epa tima'anƚe Jesús, toƚta'a tunƚu'e'mola' lixanuc' ȽanDios, jiƚniya nomana' jiƚpiya ƚamats'. 52 A'i ma le'a lixanuc' ȽanDios nomana' jiƚpiya ƚamats', tunƚu'e'mola' jouc'a jahuay lixanuc', ni petsi lomana', tefot'ƚena'mola' anuli. 53 Ma jiƚiya litine iƚniya lan judío ixpic'e'me tima'anƚe Jesús. 54 Lijou'ma Jesús aimuyaicoconghua pe lomana' lan xanuc' judío. Ipanni jiƚpiya al distrito Judea. Icuaitsi anuli liƚya' cuftine Efraín. Iƚpe liƚya' tipa'a huejnca anuli ƚamats' petsi ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe imanenca anuli, Jesús y ts'ilihuequi. 55 Joupa icuaico'ma al juic cuftine al Pascua. Axpela' lan xanuc' ipalunca ƚiƚpiƚeloƚya', if'ajli'me al toncay, ticuaita al cuecaj quiƚya' Jerusalén. Ticuaita ai'a ti'i'ma al juic. Tenant'ƚi'me lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. Toƚta'a ƚa'ailli' timi'mola': “Ima' unlimpio. Ti'i'ma tote'ma ƚotejacu jiƚpe al juic.” 56 Iƚne lan xanuc' ehue'me Jesús, ecaxhuoƚai'me pe lopa'a al cuecaj xoute', timiyoƚtsi: ―¿Te coƚcuapa? ¿Te ticuaihuo Jesús fa'a al juic, o aimicuaiya? 57 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lam fariseo joupa icuxepá, timinnila' lan xanuc': ―Anuli imanc' ja'ni ti'iƚa' quixina' pe lopa'a Jesús, lu'itsonga'. Iƚne tehueyi te co'iya mi'noƚyacu Jesús. 12 Tehue'e' acamts'us quitine ti'iƚa' al juic cuftine al Pascua. Jesús ipainanni liƚya' Efraín, icuainatsi liƚya' Betania, pe lopa'a Lázaro, iƚque ƚimapa joupa imaf'i'inapa Jesús. 2 Jiƚpiya ilanc'e'e'me ƚitejua' tixmoco'ma Jesús. Lázaro, Jesús jouc'a lan xanuc' lijoc'impola' icutshuoƚai'me anuli. Marta ites'mi'mola'. 3 María itaic' onƚca litro laceite cuftine nardo. Iƚe laceite tujuej c'a. Ic'ef'i'ma laceite li'mitsi' Jesús, etufco'ma ƚijuac. Imantsi lajut'ƚ ƚojuepaj c'a. 4 Anuli ƚihuequi Jesús cuftine Judas Iscariote, iƚque ƚocuya Jesús, ixtunni, ticua: 5 ―Iƚe laceite acueca' lipitali, to mulij'ma anuli cal xans no'eya canic' afanej maxnu quitine. ¿Te aiquicuquinni tepi'inatsola' al tomí lan xanuc' pe ailopa'a quiƚtomí? 6 Judas aimixinnila' acuanuc'la iƚne lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca quiƚtomí. Iƚque innaminnaipa. I'hueca al ponta pe lo'nij'mimpa al tomí. Tinantse. 7 Jesús timila': ―Toƚe. Aimohuos'mi'ma. Ƚaca'no' joupa ixpic'epa lo'e'eya laceite. Ticua: “Ca'huej'ma. Ai'a temim'me Jesús caxcuaf'iƚa' laceite.” (Lan judío ti'huaf'iyi toƚta'a liƚcuerpo lomapola'.) 8 Jesús ti'hua timila': ―Petsi loƚmana' aimicuaiya litine pe aimehue'eyacola' quiƚtomí lan xanuc'. Itine itine nipajnya toƚtoc'i'mola'. Ticuaihuo litine iya' aicapajnconaya. 9 Axpela' lan xanuc' judío icuej'me tipa'a Jesús lejut'ƚ María. Icuaiyunca jiƚpiya. Iƚpic'a tixinƚe Jesús. Xonca iƚpic'a tixinƚe Lázaro, iƚque cal xans ƚimaf'i'inapa Jesús, itsahue'enamma, ipa'apa pe lomana' limanapola'. San Juan 11​, ​12
  • 206.
    198 10 Lixanuc' cal cuecajca'ailli' aimixoqui quileta, ixtulenca. Ticuayi: “Aƚma'aƚe Lázaro jouc'a”. 11 Iƚsina' lo'epa liƚf'as xanuc' judío. Iƚniya liximpá Lázaro imaf'inapa ihuej'me Jesús. 12 Liƚya' Jerusalén timana' axpela' lan xanuc' icuaita al juic. Lihuequi litine iƚniya icuej'me: “Icuaico'ma Jesús”. 13 Etej'me limane' xanghue, ipalunca italecuftsa Jesús. Miyeyi lane iƚniya ija'a'me: ―¡Hosana! ¡Tunƚu'enatso' ȽanDios! ¡Tipaxnetso' ȽanDios iƚque Ƚummepo'! ¡Ima' joupa ocuai'ma! ¡Ima' maƚRey, illanc' ixanuc' Israél! 14 Jesús joupa iximpa ƚaca'huaj burro, enafcai'ma. Toƚta'a li'ipa ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: 15 Cunc'ixanuc' loƚpiƚya' Sión: Aimixpailij'molhuo', aimoƚsueƚmot'ƚe'me. ¡Toƚsinƚe! Icuaico'ma ƚoƚRey ƚenafcaic' ƚi'hua cal burro. 16 Iƚe litine ts'ilihuequi Jesús aiquiƚcueca li'ipa. Lijoupa lepenufinapa Jesús pu'hua lema'a, i'nujuaisnatsa linesma iƚe liniƚiya. I'ipa quiƚsina' iƚe lataiqui' tinesqui lo'iya Jesús. 17 Lan xanuc' nixinghuo'me Lázaro litine lipananni lipu'hua, iƚniya uya'ahuo'me Jerusalén. 18 Lan xanuc' nicuejpá iƚe al cueca' li'epa Jesús ipalunca liƚpiƚya' Jerusalén, italecufhuo'me Jesús. 19 Lam fariseo ipalaic'o'moƚtsi, timiyoƚtsi: ―¡Toƚsinƚe! ¿Te caƚ'eyacu? Jahuay lan xanuc' tihuejnayi Jesús. 20 Timana' hualca lan xanuc' griego jiƚpiya liƚya' Jerusalén. Iƚniya jouc'a icula'apá tixinna quiƚjuic, texc'onƚingoƚaita ȽanDios. 21 Iƚniya icuaita pe lopa'a Felipe. Felipe lipiƚya' Betsaida lopa'a al distrito Galilea. Timiyi: ―Maƚpima, aƚpic'a aƚsinƚe Jesús. 22 Felipe i'hua'ma u'itsi Andrés. Iƚne loquexi' iye'me u'itsa Jesús. 23 Jesús timila': ―Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Joupa icuai'ma lai'hora. Aƚsim'ma naitsi iya'. 24 ’Iya' camilhuo' al ƚinca: Anulij ƚaj fanu' trigo ja'ni aimifanni, ja'ni aimemunni ƚamats', iƚque tipanehuo quituca'. Aimi'asya. Ja'ni tifanƚe, ja'ni temunƚe ƚamats' iƚque ti'as'ma, ticuef'ma axpe'. 25 Cal xans noximpoxi cuanuc' lipitine, iƚque tejac'ma lipitine. Petsi aimixinyoxi cuanuc' lipitine, petsi aimixhueƚ'mecoyoxi te coyaicoya fa'a li'a ƚamats', iƚque ƚinca tulijna'ma lipitine aimijouya. 26 Nai ts'ipic'a ti'eƚa' laipenic', lihuejla'. Pe laifpa'a iya' jiƚpiya jouc'a tipajnta iƚque ƚaƚtoc'ipa, aƚmajnta anuli. Naitsi no'epa laipenic', cai'Ailli' timetsaicona'ma. 27 ’Itsiya caxhueƚma juaiconapa. ¿Te caifmiya cai'Ailli'? ¿Te cami'ma: “Mai'Ailli', joupa icuai'ma lai'hora, lunƚu'eƚa'. Toƚta'a aicateƚcoya”? A'i. Aimi'iya camiya toƚta'a. Iya' aicuaicoco'ma fa'a li'a ƚamats' cateƚco'ma. 28 Jesús ti'hua tipalay, tipalaic'o' qui'Ailli', timi: ―Mai'Ailli', caxahue'ehuo' tomuc'itsola' lan xanuc' ima' ƚinca unCuecaj CanDios. Lan xanuc' icuej'me tipalaiyinni jipu'hua lema'a, timi Jesús: San Juan 12
  • 207.
    199 ―Iya' joupa aimuc'ipola'lan xanuc' iya' ninCuecaj CanDios. Ma toƚta'a camuc'icona'mola'. 29 Lan xanuc' nacaxhuoƚanna jiƚpiya iquimf'e'me. Iƚne ticuayi: ―Una'apa. Locuenaye ticuayi: ―A'i cuna'e'. Anuli ƚapaluc quema'a ipalaic'opa Jesús. 30 Jesús timila': ―Joupa aixina' iƚe lataiqui' laƚmipa. Iƚque nipalaipa ipic'a imanc' jouc'a toƚquimf'eƚe, tolapenufle. 31 Itsiya ȽanDios tipango'ma timuc'i'molhuo' te ts'i'ic' loƚpicuejma' imanc' noƚmana' fa'a li'a ƚamats'. Timuc'i'molhuo' petsi al c'a, petsi a'ijc'a. Itsiya tuliquinam'me nocuxepola' lan xanuc', iƚniya pe aimihuejyi ȽanDios. ȽanDios teca'nita. 32 Aƚ'nof'e'ma jifa'a li'a ƚamats'. Tijouƚa' lapi'i'ma laimane, cajoc'i'mola' lan xanuc' ni petsi lomana', aƚcuec'e'ma. 33 Locuapa Jesús: “Aƚ'nof'e'ma”, iƚe linespa timuc'ila' lan xanuc' te ts'i'ic' mimaya. 34 Lan xanuc' timiyi: ―Laƚje'e liniƚiya locuxepa ȽanDios tuya'e': “Cal Cristo tipajm'ma, aimimaya”. Ja'ni cal Cristo aimimaya, ¿naitsi iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a? Ima' tocua: Ti'nof'em'me. 35 Jesús timila': ―Fa'a tipa'a ƚapalc'o'ipolhuo'. Iƚque aimicoƚya fa'a li'a ƚamats'. Ma mipa'a lepalc'o' tonlihuejle iƚque. Ticuaitsi lipuqui' timufaj'molhuo'. Naitsi no'huapa al muf aimixina pe cotseya. 36 Mipa'a iƚque Lepalc'o' tolapenufle Lepalc'o'. Toƚta'a ti'onƚcotolhuo' to Lepalc'o'. Jouc'a tonlapalc'o'i'mola' loƚf'as xanuc'. Lijoupa limipola' toƚta'a Jesús aiquipalaic'oconala' iƚniya. I'hua'ma petsi lan xanuc' aimixingonayacu. 37 Tama axpe' ixim'me Jesús lo'epa al cueca', iƚniya lan xanuc' aimepenufyi. Ticuayi: “A'ij ƚinca lonespa”. 38 Toƚta'a enanƚcopa iƚe lataiqui' linespa cal profeta Isaías, tuya'e': Mai'Ailli', ailopa'a nalapenufponga' illanc' laƚtaiqui'. Ailopa'a nonesya: Iya' ƚinca aiximpa al cueca' lo'epa ȽanDios. 39-40 Isaías inescopola' iƚne lan xanuc' pe aimepenufyi Jesús. Ticua iƚniya aimi'iya mi'huaiyijnyacu, tuya'e': I'e'empola' afohue, i'e'empola' ata liƚpicuejma'. Toƚta'a tama tipa'a liƚ'u' aimixinyacu, tama tipa'a liƚpicuejma' aimicuec'eyacu, aimipailiyacu, aimixhuej'meyacu. Toƚta'a aimi'iya caxaƚ'meyacola'. 41 Toƚta'a linespa Isaías mixina Jesús jiƚpe lema'a, ai'a ticuaihuo li'a ƚamats'. Iximpa te ts'i'ic' iƚque lixans. Lijou'ma ipalaico'ma. 42 Tama al ƚinca iƚe licuapa Isaías timana' lan xanuc' i'huaiyijm'me Jesús, hualca iƚniya iƚpenic'. Iƚne i'e'moƚtsi ch'ix. Tixpaic'eyi lo'eyacu lam fariseo. Iƚniya ticuayi: “Ja'ni lan xanuc' tepenufle Jesús litaiqui' aimalapi'iconayacola' lane mitsuflaiconayacu lajut'ƚ pe lalafot'ƚeyopoƚtsi”. 43 Lan xanuc' no'epoƚtsi ch'ix xonca iƚpic'a San Juan 12
  • 208.
    200 tepenufintsola', iƚpic'a tixinintsola' lanc'a xanuc'. Aimehueyi ȽanDios latenƚcocopa. Toƚta'a aimuya'ayi ja'ni ti'huaiyijnyi Jesús. 44 Jesús uya'a'ma, timila': ―Cal xans ƚalapenufpa iya', lapenufinga' illanc', iya' jouc'a iƚque Ƚalummepa, a'i iya' caituca'. 45 Iƚque ƚalahuelojmpa iya', iƚque lahuelonginga' illanc', iya' jouc'a Ƚalummepa. 46 ’Iya' aicuaicoco'ma li'a ƚamats' capalc'o'i'mola' lan xanuc'. Cua naitsi ƚalapenufpa iƚque aimipaneya muf lipicuejma'. 47 Cal xans ja'ni aimalihuejma, ja'ni ma le'a aƚquimf'e iya' laitaiqui', iya' aicacani'e iƚque cal xans. Iya' a'i cacani'eyacola' lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats'. A'i ƚiya caicuaicoco'ma. Aicuaicoco'ma cunƚu'e'mola'. 48 ’Cal xans ja'ni aimalapenufi iya' laitaiqui', latets'ipa, tipa'a lacani'eya. Ticuaitsi Lijoujma Quitine iƚe laitaiqui' lainespa, ma iƚe lataiqui' tecani'e'ma iƚque. 49 Iƚe laitaiqui' aiquipayoya laipicuejma' iya' caituca'. Cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa, maƚquiya aƚsc'ai'ipa laifpalaicoya. 50 Iya' joupa nimetsaicopa ac'a iƚe lataiqui' laƚsc'ai'ipa cai'Ailli'. Iƚe laitaiqui' lapi'ipa cu'itsola' lan xanuc'. Aixina' ja'ni lapenufla' iya' laitaiqui', iƚne lan xanuc' tulij'me liƚpitine aimijouya. Ma laƚmipa cai'Ailli', toƚta'a capalaic'ocola' lan xanuc'. 13 Icuaico'ma al juic cuftine al Pascua. Jesús joupa ixina' icuai'ma li'hora. Tipanno fa'a li'a ƚamats', ti'huana'ma, ticuainata pe lopa'a qui'Ailli'. Jesús ti'ela' capic'a ts'ilihuequi iƚniya nomana' li'a ƚamats'. Itsiya timuc'i'mola' juaiconapa lo'epola' capic'a. 2 Judas ƚi'hua Simón Iscariote, Satanás joupa icuxe'epa te ts'i'ic' lo'eya. Ticu'ma Jesús. Jesús y ts'ilihuequi tixmocoyi anuli. 3 Ixina' qui'Ailli' epi'ipa limane ticuxe'ma jahuay. Ixina' qui'huayomma pe lopa'a ȽanDios. Ixina' ti'huana'ma, ticuainata maƚpe pe lopa'a ȽanDios. 4 Mixmocoyi ts'ilihuequi, Jesús itsahuenni, ipa'a'ma litsamalo, ipo'no'ma jiƚpe liju', ixpejm'moxi al toalla. 5 Uhuaf'ma al cutse caja'. Ipango'ma epac'e'e'mola' liƚ'mitsi' ts'ilihuequi, tetufc'e'ecola' al toalla. 6 Ti'hua tepac'e'ela' liƚ'mitsi' ts'ilihuequi, icuaitsi pe locutsuya Simón Pedro. Pedro timi Jesús: ―Mai'ailli', ima' a'i malapac'e'e'ma lai'mitsi'. 7 Jesús timi: ―Itsiya ima' aicocueca laif'epa. Ticuaihuo litine tocuec'ena'ma. 8 Pedro timi: ―¡Ima' aimi'iya malapac'e'eya lai'mitsi'! Aicapi'iyaco' lane. Jesús italai'e'ma, timi: ―Ja'ni aicapac'e'ehuo' lo'mitsi', aimi'iya maƚmajnyacu anuli. 9 Simón Pedro timi: ―Ne'. Mai'ailli', lapac'e'eƚa' lai'mitsi', lulahuiƚa' laimane', aƚjuitsai'iƚa' ƚaijuac. 10 Jesús timi: ―Ma le'a capac'e'e'mo' lo'mitsi'. Cal xans joupa ƚepopa, iƚque alimpio. Ma le'a li'mitsi' tixisma. Imanc' lalihuequi unc'ilimpio. Tama toƚta'a laifmipolhuo', a'ij limpio jahuay imanc'. San Juan 12​, ​13
  • 209.
    201 11 Jesús joupa ixina'naitsi ƚocuya. Toƚta'a ticua: “A'ij limpio jahuay imanc'”. 12 Lijoupa lepac'e'epola' liƚ'mitsi' ts'ilihuequi, ipo'nocona'ma litsamalo, icutsaicona'ma. Timila' ts'ilihuequi: ―¿Te oƚcuec'epá iƚe lai'e'epolhuo'? 13 Imanc' aƚmi “Momxi”, “Mapoujna”; ma' al ƚinca iƚta'a loƚnespa. Iya' Nomxi, iya' naPoujna. 14 Iya' Nomxi, naPoujna, joupa nepac'e'epolhuo' loƚ'mitsi', imanc' ts'alihuequi. Itsiya camilhuo': Imanc' tolapac'e'e'moƚtsi loƚ'mitsi'. 15 ’Iya' aimuc'ipolhuo' lonƚ'eyacu. To iya' lai'epa, imanc' jouc'a tonƚ'e'me. 16 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ƚotoc'iyalepa aimi'iya mulijya ƚipoujna. Iƚque ƚinca xonca acueca'. Ma' anuli ƚommempa aimi'iya mulijya ƚommeyalepa, iƚque xonca acueca', ƚocuena ma le'a apaluc. 17 Ja'ni imanc' joupa oƚcueca iƚiya, ma tolihuejle. Toƚta'a tuluyalaico'me al c'a. 18 ’A'i capalaicolhuo' toƚta'a jahuay imanc'. Nimetsaicolhuo', aixina' naiƚne lai'huijf'epola'. Jouc'a aixina' tenanƚco'ma al Paxi Liniƚingiya. Iƚe lataiqui' tuya'e': “Petsi ƚaƚtetsumlepa, maƚque ƚaƚtepa ƚala'i anuli, iƚque aƚ'epa laic'”. 19 ’Itsiya cu'ilhuo' laifnuyaicoya. Ticuaitsi litine ti'iƚa' toƚta'a toƚ'nujuais'me laifmipolhuo'. Toƚcua'me: “Al ƚinca linespa Jesús. Ma to linescopoxi ma toƚta'a iƚque.” 20 Iya' camilhuo' al ƚinca: Cal xans napenufpa ƚaifnummepa, lapenufinga' iya' jouc'a iƚque. Cal xans ƚalapenufpa, lapenufinga' iya' jouc'a Ƚalummepa. 21 Lijoupa licuapa iƚne ƚataiquí Jesús ixhueƚconanni juaiconapa. Timila' ts'ilihuequi: ―Iya' camilhuo' al ƚinca: Anuli imanc' aƚcu'ma. 22 Ts'ilihuequi ixhueƚconca. Ehuelojm'moƚtsi, ticuayi liƚpicuejma': “¿Naitsi copalaicopa Jesús? ¿Naitsi lo'eya toƚta'a?” 23 Maƚpe liju' Jesús ticutsu anuli ts'ihuequi. Jesús ti'ay capic'a juaiconapa iƚque ts'ihuequi. 24 Simón Pedro tife'ne ƚijuac, i'e'ma señna iƚque ts'ihuequi Jesús. Icuxe'e'ma ticuis'eƚa' Jesús: “¿Naitsi iƚque ƚocuyaco'?” 25 Iƚque ts'ihuequi iƚoc'huai'ma xonca ahuejnca Jesús, icuis'e'ma, timi: ―Mai'ailli', ¿naitsi iƚque lo'e'eyaco' toƚta'a? 26 Jesús italai'e'ma, timi: ―Cajac'e'ma iƚca'a ƚahualca ca'i, capi'i'ma anuli ƚaƚejmale titeƚa'. Iƚque ƚinca ƚaƚcuya. Jesús ijac'e'ma ƚe'i, epi'i'ma Judas Iscariote ƚi'hua cal xans cuftine Simón. 27 Ma miteja ƚa'i ƚonta'a titsufay iƚque cal xans. Jesús timi: ―Ima' oxina' lof'eya. Aimicoƚ'mo'. Toƚe to'eƚa'. 28 Locuenaye ts'ilihuequi Jesús nocutshuoƚanna jiƚpiya aiquiƚsina' te quimicopa Jesús toƚta'a Judas. 29 Judas ƚitaic' al ponta pe lo'nij'mimpa al tomí. Oquexi' afantsi ticuayi: “¿Ja'ni tipa'a lalahue'eponga' al juic? ¿Te Jesús ummepa ti'nata? O ¿ja'ni ummepa tepi'itola' quiƚtomí lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca?” 30 Lijoupa litepa ƚa'i Judas aiquicoƚi, ipanni. Joupa i'ipa quipuqui'. 31 Lijoupa lipanni Judas, Jesús ipalaic'o'mola' ts'ilihuequi, timila': San Juan 13
  • 210.
    202 ―Itsiya joupa i'ipa,aimehue'e'. Iya' iƚque cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. ȽanDios timuqui naitsi iya'. Toƚta'a iya' jouc'a camuqui te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. 32 Ma camuqui te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios, iƚque xonca timuj'ma naitsi iya'. Aimicoƚya. Timuj'ma nulemma naitsi iya'. 33 ’Cunc'ainaxque', aimaƚcoƚya jifa'a pe loƚmana'. Ca'huana'ma. Lahue'ma imanc'. Joupa aimipola' lan xanuc' judío: “Iya' ca'hua'ma caituca'. Aimi'iya maƚeyacu anuli.” Ma toƚta'a camilhuo' imanc'. 34 Itsiya cacuxe'elhuo' lonƚ'eyacu. Iƚe al ts'e cataiqui'. Cacuxe'elhuo': Tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a. Ma to iya' ca'elhuo' capic'a, toƚe imanc' tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a. 35 Ja'ni tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a, jahuay lan xanuc' timetsaico'molhuo' imanc' alihuequi. 36 Simón Pedro timi: ―Mai'ailli', ¿pe coftseya? Jesús italai'e'ma, timi: ―Iya' ca'hua'ma laipene. Itsiya aimi'iya maƚeyacu anuli. Tijouƚa' ima' to'hua'ma lopene ti'onƚcota to laipene. Toƚta'a ƚinca lihuej'ma. 37 Pedro timi: ―Mai'ailli', ja'ni aimi'iya maƚeyacu anuli itsiya, ¿te co'iyaco'? Tama aƚma'aƚa' iya' cacu'ma laipitine cunƚu'eco'mo'. 38 Jesús timi: ―¿Te aƚinca tocu'ma lopitine lunƚu'eco'ma? Iya camihuo' al ƚinca: Iƚta'a lipuqui' ai'a tija'a'ma ƚangiti, ima' tones'ma afanemma: “Iya' aicainimetsaijma Jesús”. 14 Jesús ti'hua tipalaic'ola' ts'ilihuequi, timila': ―Itsiya toƚsueƚcoyi. Iya' camilhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Imanc' toƚ'huaiyijnyi ȽanDios. Jouc'a iya' aƚ'huaiyijnla'. 2 Cai'Ailli' acueca' lejut'ƚ. Tipa'a axpela' ƚejut'ƚi petsi lomanc'eyacu laixanuc'. Ma' al ƚinca iƚe laifnespa. Ja'ni a'i coƚa' aicu'iyacolhuo' toƚta'a. Iya' ca'huana'ma calanc'e'etolhuo' coƚmanc'eyacu. Aƚmajnta anuli. 3 Tijouƚa' calanc'etsi loƚmanc'eyacu capaiconno. Calaitsufconatolhuo'. Aƚmajnta anuli. 4 Imanc' joupa oƚsina' pe laiftseya, joupa oƚsina' lane. 5 Tomás timi: ―Mai'ailli', aicaƚsina' pe coftseya. ¿Te co'iya maƚsinyacu iƚe lane? 6 Jesús timi: ―Cal xans ts'ipic'a ticuaitsi pe lopa'a cai'Ailli' ȽanDios ticuicomma tixinƚa' lipene lo'huaya. Jouc'a ticuicomma tixinƚa' al ƚinca cataiqui'. Jouc'a ticuicomma tepi'inƚe lipitine aimijouya. Imanc' ja'ni joupa lapenufpa, joupa oƚsimpá lane, tolihuejyi al ƚinca, tipa'a loƚpitine aimijouya. Cal xans pe aimalapenufi iƚque aimicuaiya pe lopa'a cai'Ailli'. 7 ’Imanc', ja'ni joupa alimetsaicopa, limetsaiconga' illanc', iya' y cai'Ailli'. Itsiya iƚque cai'Ailli' tolimetsaicoyi, joupa oƚsimpá. 8 Felipe timi: ―Mai'ailli', aƚmuc'itsonga' ȽanDios, iƚque co'Ailli'. Tijouƚa' aimaƚsahue'eyaco' xonca. 9 Jesús timi: ―Axpe' mut'ƚa i'ipa maƚmana' anuli. ¿Te aicalimetsaijma? Naitsi ƚalahuelojmpa iya', iƚque joupa lahuelojmponga' illanc', San Juan 13​, ​14
  • 211.
    203 iya' y cai'Ailli'.¿Te caƚmicopa: “Aƚmuc'itsonga' co'Ailli'”? 10 ¿Te ima' aicomepenufi iƚe lainespa? Joupa nuya'apa: Pe lopa'a cai'Ailli' maƚpe capa'a iya'. Pe laifpa'a iya' maƚpe tipa'a cai'Ailli'. Ma' aƚmana' anuli. ’Laifnu'ipolhuo' iya' aiqui'huayoya laipicuejma' iya' caituca'. Imanc' aƚsimpa lai'epa acueca'. Maƚpe toƚsinyi lo'epa cai'Ailli', illanc' aƚmana' anuli. 11 Tonƚ'eƚe ƚinca laifnespa: Pe lopa'a cai'Ailli' maƚpe capa'a iya'. Pe laifpa'a iya' maƚpe tipa'a cai'Ailli'. Ma' aƚmana' anuli. O ja'ni aimi'iya monƚ'eyacu ƚinca iƚe laifnespa, toƚ'nujuaitsa lai'epa acueca'. Iƚe timuc'ilhuo' aƚinca laifnespa. 12 ’Iya' camilhuo' al ƚinca. Cal xans ƚalapenufpa ti'e'ma to laif'epa. Iya' ca'hua'ma pe lopa'a cai'Ailli'. Tijouƚa' ca'huanƚa' xonca acueca' ti'e'ma iƚque ƚalapenufpa. 13 Imanc' ja'ni toƚsinyi naitsi iya', ja'ni limetsaijma, nipajnya toƚsa'hue'me ȽanDios cai'Ailli' titoc'itsolhuo'. Tijouƚa' ca'e'ma to loƚsahue'epa, catoc'i'molhuo'. Toƚta'a iya' i'Hua ȽanDios camuc'i'mola' lan xanuc' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. 14 Camilhuo': Ja'ni i'ipa coƚsina' naitsi iya', ja'ni limetsaijma, toƚsa'hueƚe. Tijouƚa' iya' ca'e'ma maƚe to loƚsahue'epa. 15 ’Imanc', ja'ni aƚ'ay capic'a tolanant'ƚi'me laitaiqui', tonƚ'e'me laifcuxe'epolhuo'. 16 Caxahue'e'ma cai'Ailli' tepi'itsolhuo' ocuena Ƚotoc'iyacolhuo'. Iƚque ticuaihuo pe loƚmana', toƚmajm'me anuli. Aimipo'noyacolhuo' coƚtuca'. 17 Iƚque cal Espíritu tuya'a'ma al ƚinca. Lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats' aimehuelojnyi iƚque, aiquilimetsaijma. Toƚta'a aimi'iya mepenufyacu. Imanc' ƚinca olimetsaijma. Itsiya tipa'a pe loƚmana'. Ticuaihuo litine titsufai'molhuo' iƚque. 18 ’Iya' aicapo'noyacolhuo' quecaniya. Capaiconno, cacuaiconno pe loƚmana'. 19 Aimaƚcoƚya fa'a. Lan xanuc' nomana' fa'a, iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', iƚniya aimaƚsingonaya. Imanc' ƚinca ti'hua aƚsinna. Iya' tipa'a laipitine aimijouya. Imanc' jouc'a toƚsim'me loƚpitine aimijouya. 20 ’Ticuaitsi iƚe litine ti'i'ma coƚsina' iya' y cai'Ailli' aƚmana' anuli. Ti'i'ma coƚsina' imanc' y iya' aƚmana' anuli, iya' y imanc' aƚmana' anuli. 21 Cal xans napenufpa laitaiqui' iƚe laifcuxepa, iƚque ƚalihuequi, ƚinca aƚ'ay capic'a. Iƚque cal xans ƚaƚ'epa capic'a cai'Ailli' ti'e'ma capic'a. Iya' jouc'a ca'e'ma capic'a, camuc'i'ma naitsi iya'. 22 Judas, iƚque ƚocuena Judas, a'i Judas Iscariote, timi Jesús: ―Mai'ailli', ¿te caƚmuc'icoyaconga' ma le'a illanc'? Aimomuc'iyacola' naitsi ima' locuenaye lan xanuc' nomana' li'a ƚamats'. ¿Te co'iya? 23 Jesús italai'e'ma, timi: ―Naitsi ƚaƚ'epa capic'a, iƚque naihuejcopa laitaiqui', cai'Ailli' ti'ena'ma capic'a jouc'a. Aƚcuainacu pe lopa'a. Aƚmajn‑na'me anuli. 24 Naitsi aimaƚ'ay capic'a, iƚque aimihuequi laitaiqui'. Iƚe aƚtaiqui' illanc', iya' y cai'Ailli', iƚque Ƚalummepa. 25 ’Ma maƚmana' anuli fa'a li'a ƚamats' iya' cu'ilhuo' San Juan 14
  • 212.
    204 laitaiqui'. 26 Tijouƚa' ticuaiyunni Notoc'iyacolhuo',iƚque cal Espíritu Santo, iƚque timuc'i'molhuo' jahuay. Ti'nujuaitsi'ina'molhuo' laifmipolhuo'. Iya' joupa aixahue'epa cai'Ailli' tummeƚa'. Iƚque tumme'e'molhuo'. 27 ’Tolunxac'e'etsoƚtsi ƚolunxajma', ailopa'a tintsi. Toƚta'a laitaiqui' laifpaxnepolhuo', laifnepi'ipolhuo'. Ƚinca jifa'a li'a ƚamats' lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' iƚne jouc'a timi'molhuo': “Ailopa'a tintsi”. Iƚne liƚtaiqui' aimi'onƚspa iya' laitaiqui' laifnu'ipolhuo' itsiya. 28 Joupa oƚcuejpá laimipolhuo'. Joupa nu'ipolhuo': “Ca'huana'ma. Tijouƚa' ca'huanƚa' capaiconno, cacuaicoconno.” Ja'ni aƚ'ay capic'a ti'i'ma loƚpixojma cata. Ca'huana'ma pe lopa'a cai'Ailli'. Iƚque cai'Ailli' xonca acueca'. 29 Itsiya nu'ipolhuo' lo'iya. Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a toƚ'nujuaista iƚiya laimipolhuo', toƚnes'me: “Linespa Jesús ma' al ƚinca”. 30 ’Itsiya huata capalaic'o'molhuo'. Ticuaihuo iƚque nocuxepola' lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats', iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Iƚque aimaƚcuxe iya'. 31 Ma to laƚcuxe'epa cai'Ailli' ma toƚta'a ca'ay, ca'e'ma. Ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc' iya' ca'ay capic'a cai'Ailli'. ’Toƚtsolinca. ¡Ƚepá! 15 ’Iya' aƚ'onƚcospa to lujxi al 'ec 'uva. Iƚe al 'ec tipa'a ƚimané. Iya' aƚinca capa'a iƚe lujxi al 'ec. Cai'Ailli' ƚaƚ'eponga' cuenna, iya' jouc'a ƚaimané. 2 Iƚne ƚaimané, ja'ni anuli ailopa'a qui'as, cai'Ailli' tetejna'ma. Pe lo'aspa ti'huij'ma. Toƚta'a ti'iƚa' limpio. Ti'asla' xonca. 3 Itsiya joupa olapenufpá laitaiqui', iƚe lainu'ipolhuo'. Toƚta'a ȽanDios iximpolhuo' unc'ilimpio. 4 Aimolanaj'moƚtsi iya'. Iya' jouc'a aicanajyacoxi imanc'. Anuli limane al 'ec ja'ni tenajxoxi petsi ƚipujxi c'ec, iƚe limane tipanehuo quituca', aimi'asya. Toƚta'a imanc' ja'ni tolanajtsoƚtsi, ti'onƚcotolhuo' to limane al 'ec pe lipanemma quituca', aimi'asyacolhuo'. Ticuicomma maƚmajm'me anuli. Ja'ni a'i ailopa'a conƚ'eyacu al c'a. 5 ’Iya' Nujxi C'ec. Imanc' aimané. Ja'ni aimolanajyoƚtsi iya' jouc'a aicanajyacoxi, maƚmajm'me anuli. Toƚta'a ti'onƚcotolhuo' to ƚimané al 'ec no'aspa juaiconapa. 6 Ja'ni tolanajtsoƚtsi imanc' ti'onƚcotolhuo' to ƚimané al 'ec leca'nimpa aculi'. Tijuƚ'mola'. Tijouƚa' tijuƚtsola' tefot'ƚena'me jouc'a lif'as quijuƚpa, tihuoxc'ona'me lonajpa ƚunga, tipi'em'me. 7 Ja'ni aimolanajyacoƚtsi, ja'ni aimolimenc'ecoyi laitaiqui', nipajnya toƚsa'hue'me, tepi'im'molhuo' iƚe loƚsahue'epa. 8 Ja'ni ti'onƚcospolhuo' to ƚimané al 'ec no'aspa juaiconapa, anuli anuli ti'atsi, imanc' ƚinca alihuequi. Toƚta'a lan xanuc' tixim'me acueca' cai'Ailli'. 9 ’Ma to cai'Ailli' aƚ'ay capic'a, toƚta'a iya' ca'elhuo' capic'a. Aimolanaj'moƚtsi. Maƚmajm'me anuli, toƚta'a ti'hua ca'elhuo' capic'a. 10 Imanc' ja'ni tolihuejcoyi laifcuxe'epolhuo', itine itine toƚsim'me ca'elhuo' capic'a. Toƚta'a iya' lai'ejma'. Iya' quihuejma laƚcuxe'epa cai'Ailli', itine itine aixina' aƚ'ay capic'a iƚque. 11 ’Tolapenufle laitaiqui' laifnu'ipolhuo'. Toƚta'a ti'i'ma acueca' San Juan 14​, ​15
  • 213.
    205 loƚpixojma cata. Mato iya' tixoqui neta, toƚta'a imanc' tixoj'ma cunlata. Aimi'iya moƚsueƚmot'ƚeyacu. 12 Itsiya cacuxe'elhuo' lonƚ'eyacu. Camilhuo': Tonƚ'etsoƚtsi capic'a. Ma to iya' ca'elhuo' capic'a, toƚe imanc' tonƚ'etsoƚtsi capic'a. 13 Cal xans, ja'ni acueca' ti'ela' capic'a nonanc'opoƚtsi ticu'ma lipitine tunƚu'e'mola' iƚniya. Ailopa'a xonca acueca' co'eya. 14 Imanc' aƚnanc'oyoƚtsi ja'ni tonƚ'eyi laifcuxe'epolhuo'. 15 ’Itsiya capalaic'olhuo' a'i lopalaic'onyacola' lam mozó. Cal mozo aiquixina' lo'eya ƚipoujna. Iƚque ƚipoujna aimu'iya. Illanc' aƚejmaleyi. Camilhuo': Iya' aƚnanc'oyoƚtsi. Ailopa'a cainemi'epolhuo'. Jahuay lalu'ipa cai'Ailli' joupa nu'ipolhuo' imanc'. 16 Iya' ai'huijf'epolhuo'. Imanc' a'i caƚ'huijf'e iya'. Camilhuo': Nimetsaicopolhuo' aixanuc'. Caxpic'e tonƚeƚe. To al c'a c'ec tipammaispa toƚta'a tipammaitolhuo' imanc'. Iƚe al c'a lonƚ'eyacu tipanehuo. Imanc' aixanuc'. Limetsaijma naitsi iya'. Toƚta'a cai'Ailli' tepi'i'molhuo' loƚsahue'eyacu. 17 Tonƚ'etsoƚtsi capic'a. Toƚta'a laifcuxe'epolhuo' imanc'. 18 ’Lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', ja'ni ti'elhuo' laic', aƚ'nujuaisla' iya' laƚ'epa. Ate'a aƚ'epa laic' iya'. 19 Imanc' ja'ni coƚa' tolihuejyi coƚtuca' loƚpicuejma' iƚniya lan xanuc' ti'e'molhuo' capic'a. Timi'molhuo': “Ninc'apimaye”. Imanc' aimolihuejyi coƚtuca' loƚpicuejma'. Iya' ai'huijf'epolhuo'. Toƚta'a ocuena loƚ'ejma'. Toƚiya iƚniya ti'e'molhuo' laic'. 20 ’Aƚ'nujuaisla' iya' laitaiqui'. Joupa aimipolhuo': “Notoc'iyalepa aimi'iya mulijya ƚipoujna. Iƚque ƚipoujna ƚinca xonca acueca'.” Ma to li'e'empa ƚipoujna, toƚta'a lo'e'enyacu cal mozo. Iya' joupa lihuetsoquimpa jouc'a tihuetsoquim'molhuo'. Iƚniya ja'ni coƚa' ihuej'me laitaiqui', jouc'a tihuej'me loƚtaiqui'. 21 Imanc' aixanuc', toƚta'a iƚne lan xanuc' ti'e'molhuo' laic', tihuetsoquim'molhuo'. Iƚniya aiquilimetsaijma iƚque Ƚalummepa. 22 ’Iya' ja'ni coƚa' aicaicuaiyunni fa'a li'a ƚamats', ja'ni coƚa' aicaipalaic'o'mola', iƚniya ti'i'ma tines'me: “Ailopa'a caƚjunac'”. Iya' aicuai'ma, aipalaic'o'mola'. Itsiya aimi'iya minesyacu: “Ailopa'a caƚjunac'”. Iƚne ailopa'a cotalai'ecoyacu. 23 Iƚque ƚalixtuc'opa jouc'a tixtuc'o cai'Ailli'. 24 Iya' pe lomana' lan xanuc' joupa ai'epa acueca'. Ailopa'a no'eya to iƚta'a lai'epa iya'. Ja'ni coƚa' aicai'aic' toƚta'a iƚniya ti'i'ma tines'me: “Ailopa'a caƚjunac'”. Itsiya aimi'iya minesyacu toƚta'a. Joupa aƚsimpa acueca' lai'epa. Joupa aƚ'eponga' laic', iya' y cai'Ailli'. 25 ’Iƚe laƚ'e'epa ma tenant'ƚi al Paxi Liniƚingiya loya'apa: “Tama ailopa'a caif'e'epola' iƚniya aƚ'epa laic'”. 26 ’Pe lopa'a cai'Ailli' jiƚpe tipa'a Notoc'iyacolhuo', iƚque cal Espíritu Santo nonespa al ƚinca. Iƚque co'huayoya ma le'a ȽanDios. Iya' cumme'e'molhuo' pe loƚmana'. Ticuaiyunni fa'a li'a ƚamats' iƚque aƚnesco'ma iya'. 27 Imanc' jouc'a aƚnesco'ma. Lipangopa laipenic' fa'a li'a ƚamats' aƚejmalepá, iya' y imanc'. Imanc' aƚsimpa acueca' lai'epa, San Juan 15
  • 214.
    206 limetsaicopa laipicuejma'. Toƚta'a aƚnesco'ma,tolu'i'mola' lan xanuc'. 16 ’Joupa nu'ipolhuo' te ts'i'ic' moluyalaicoyacu. Tolapenufle iƚe laimipolhuo'. Toƚta'a aimolanajyacoƚtsi. 2 Itsiya camicona'molhuo' te ts'i'ic' moluyalaicoyacu: Tipa'am'molhuo' ƚajut'ƚi pe lafot'ƚeyopoƚtsi. Ticuaihuo litine iƚniya noma'ayacolhuo' tines'me: “Joupa aima'apa iƚque ƚihuejpa Jesús. Iƚe lai'epa etenƚcocopa ȽanDios.” 3 Iƚniya pe noma'ayacolhuo' aicalimetsaiconga' iya' ni cai'Ailli'. 4 Toƚta'a laifnu'ipolhuo'. Ticuaitsi litine toƚteƚcoƚe toƚ'nujuaisnata laimipolhuo'. Ma maƚmana' anuli aicainu'ilhuo' toƚta'a. 5 Itsiya ai'huanapa, cacuainata pe lopa'a iƚque Ƚalummepa. Imanc' aimalicuis'e: “¿Pe coftseya?” Nij anuli nalicuis'epa toƚta'a. 6 ’Iƚe laimipolhuo' epi'ipolhuo' acueca' quixhuejma'. 7 Iya' camilhuo' al ƚinca: Ticuicomma ca'huana'ma. Ja'ni a'i, Notoc'iyacolhuo' aimicuaiya pe loƚmana'. Ja'ni ca'huanƚa' ƚinca ticuaihuo. Iya' cumme'etolhuo' pe loƚmana'. Toƚta'a xonca al c'a loluyalaicoyacu. 8 ’Iƚque cal Espíritu Santo ticuaiyunni li'a ƚamats' timuj'ma ailopa'a cotalai'e'ecoyacu ȽanDios iƚne lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Timuj'ma te ts'i'ic' lajunac', timuj'ma te ts'i'ic' al c'a, timuj'ma aƚinca ȽanDios titeƚ'mi'mola' iƚne ts'iƚtaic' quiƚjunac'. 9 ’Iƚne aicaƚ'huaiyinge, toƚta'a cal Espíritu Santo timuj'ma iƚtaic' liƚjunac'. 10 Iya' ca'huana'ma pe lopa'a cai'Ailli', imanc' aimalahuelojnconaya aicapajnconaya fa'a li'a ƚamats', cai'Ailli' lapenufnata pu'huanni. Toƚta'a cal Espíritu Santo timuj'ma ac'a lai'epa iya'. 11 ’Ticuaiyunni cal Espíritu Santo ȽanDios joupa ulijpa Satanás, iteƚ'mipa iƚque nocuxepola' lan xanuc', iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚta'a cal Espíritu Santo timuj'ma aƚinca ȽanDios titeƚ'mi'mola' lan xanuc', iƚne ts'iƚtaic' quiƚjunac'. 12 ’Tipa'a xonca laifnu'iyacolhuo'. Itsiya aimi'iya cu'iyacolhuo'. Imanc' toƚsim'me ipime iƚe laitaiqui'. 13 Ticuaiyunni cal Espíritu Santo iƚque noya'apa al ƚinca, panca panca timuc'i'molhuo'. Toƚta'a ti'i'ma coƚsina' jahuay al ƚinca cataiqui'. Cal Espíritu aimuya'aya quituca' lipicuejma'. Tu'i'molhuo' ma loquimf'epa, iƚiya lataiqui' lu'ipa ȽanDios. Tu'i'molhuo' lo'iya. 14 Iƚque limetsaijma, aƚnesco'ma. Aiminescoyacoxi. Ma le'a aƚnesco'ma iya' lai'ejma', laipicuejma', laimane. 15 Ma to li'ejma', lipicuejma', limane cai'Ailli', ma' anuli iya' lai'ejma', laipicuejma', laimane. Toƚiya joupa aimipolhuo': “Iƚque cal Espíritu aiminescoyacoxi. Ma le'a aƚnesco'ma iya' lai'ejma', laipicuejma', laimane.” 16 ’Tuyaiƚa' nihuata aimaƚsingonaya. Tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma. 17 Hualca ts'ilihuequi ipalaic'opoƚtsi, timiyoƚtsi: ―¿Te caƚmicoponga' toƚta'a? Ticua: “Tuyaiƚa' nihuata aimaƚsingonaya. Tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma.” Jouc'a ticua: “Ai'huanapa pe lopa'a cai'Ailli'”. San Juan 15​, ​16
  • 215.
    207 18 Ti'hua tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi: ―¿Tecocuajmaispa licuapa: “Tuyaiƚa' nihuata”? Aicaƚcueca iƚe litaiqui'. 19 Jesús ixina' iƚpic'a ticuis'eƚe te cocuapa iƚiya lataiqui'. Timila': ―¿Te colicuis'ecopoƚtsi te cocuapa iƚiya laitaiqui': “Tuyaiƚa' nihuata aimaƚsingonaya, tijouƚa' tuyaiconƚa' nihuata aƚsingona'ma”? 20 Iya' camilhuo' al ƚinca. Imanc' toƚhuotso'me, toƚjolij'me. Lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats', iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', iƚniya tixoj'ma quileta. Imanc' toƚhuotso'me juaiconapa. Tijouƚa' aimoƚhuotsoconayacu. Tiƚonc'e'em'molhuo' loƚpixhuejma', tixoj'ma cunlata. 21 Ƚaca'no' titeƚco'ma tipajntsi ƚi'hua. Tixhueƚma, ticua: “Joupa ixhuaita litine. Joupa aƚ'huajcopa ƚaipunla.” Tijouƚa' tipajntsi ƚi'hua, timence'co'ma ƚipunla. Tixoqui queta. Ticua: “Ƚacapími' joupa ipajnta, icuai'ma fa'a li'a ƚamats'”. 22 ’Toƚta'a loluyalaicoyacu imanc'. Itsiya toƚhuotsoyi, toƚsueƚcoyi. Caxingona'molhuo'. Jiƚpe litine tixoj'ma cunlata. Ailopa'a naiƚonc'e'eyacolhuo' iƚe ƚoƚpixojma cata. 23 ’Jiƚpiya litine aimalicuis'econaya. Iya' camilhuo' al ƚinca: Imanc' oƚsina' naitsi iya', limetsaijma, jahuay loƚsahue'eyacu cai'Ailli' tepi'itsolhuo', iƚque tepi'i'molhuo'. 24 Aicoƚsahue'e toƚta'a cai'Ailli'. Itsiya camilhuo': Imanc' oƚsina' naitsi iya', limetsaijma, toƚmiƚe toƚta'a cai'Ailli', toƚsahue'e'me. Toƚta'a ƚinca tepi'i'molhuo'. Tijouƚa' ti'i'ma xonca juaiconapa acueca' loƚpixojma cata. 25 ’Iya' laipalaic'opolhuo' a'ij cuajmaica cataiqui', ma le'a ai'onƚicopa. Ticuaihuo litine aica'onƚicoya. Cu'ina'molhuo' al cuajmaica. Cami'molhuo' te ts'i'ic' cai'Ailli'. 26 Imanc' oƚsina' naitsi iya', limetsaijma. Ticuaiyunni jiƚpe litine imanc' toƚmiƚe toƚta'a cai'Ailli', toƚsa'hue'me. ’Iya' a'i camilhuo': “Caxahue'e'ma cai'Ailli' tepi'itsolhuo'”. A'i. Aicamiya toƚta'a. Maƚque cai'Ailli' ti'elhuo' capic'a. Maƚque tepi'i'molhuo' loƚsahue'epa. 27 Imanc' aƚ'epa capic'a, lapenufpa iya' lainespa, joupa nu'ipolhuo': “Iƚque ȽanDios Ƚalummepa”. Toƚiya maƚque ȽanDios ti'elhuo' capic'a. 28 Iya' cai'huayomma cai'Ailli', aicuai'ma fa'a li'a ƚamats'. Itsiya ca'huana'ma, quipanahuo li'a ƚamats', cacuainata pe lopa'a cai'Ailli'. 29 Ts'ilihuequi timiyi: ―Itsiya aƚpalaic'onga' al cuajmaica, aimaƚ'onƚiconga' cataiqui'. 30 Itsiya aƚsina' ima' jahuay oxina', aimalicuis'econayaco'. Itsiya joupa i'ipa caƚsina' aƚinca o'huayomma ȽanDios. 31 Jesús timila': ―Itsiya, ¿te aƚinca limetsaijma naitsi iya'? 32 Ticuaihuo al 'hora, itsiya icuai'ma, imanc' tolinul'me. Tonƚeyoƚna'me ƚolajut'ƚi, tolaca'ne'moƚtsi. Aƚpo'no'ma caituca'. Tama toƚta'a laƚ'e'eya aicapajnya caituca'. Cai'Ailli' tipa'a. 33 Iya' cacua: Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Toƚiya joupa nu'ipolhuo' lo'iya. Ma moƚmana' fa'a li'a ƚamats' ƚinca toƚteƚco'me. Aimixpailij'molhuo'. Tixojla' cunlata. Iya' joupa nulijpa. 17 Toƚe limipola' Jesús ts'ilihuequi. Lijou'ma San Juan 16​, ​17
  • 216.
    208 ehuelojm'ma lema'a. Ipango'ma ipalaic'o'maqui'Ailli', timi: ―Mai'Ailli', joupa icuai'ma lai'hora. Caxahue'ehuo' tomuc'itsola' laixanuc' naitsi iya'. Iya' o'Hua. Toƚta'a camuc'i'mola' naitsi ima', ima' ai'Ailli'. 2 Ima' joupa lapi'ipa laimane cacuxena'mola' jahuay lan xanuc'. Toƚta'a capi'i'mola' laixanuc' liƚpitine aimijouya. Iƚniya laixanuc' ima' lapi'ipa. 3 Iƚne pe lepi'impola' liƚpitine aimijouya, ma' iƚniya timetsaicohuo' ima' manDios. Jouc'a limetsaijma iya' ninJesucristo, ima' alummepa. 4 ’Fa'a li'a ƚamats' aimuc'ipola' naitsi ima'. Iƚe laipenic' lalapi'ipa ima', joupa aijou'nepa. 5 Ai'a tilajm'ma li'a ƚamats' aƚmana' anuli. Ailopa'a caƚ'onƚcosponga'. Itsiya' mai'Ailli', lapenufnaƚa' jiƚpiya pe lofpa'a. Jiƚpiya aƚmajnta anuli. Ti'iƚa' ma to li'ipa ai'a tilajm'ma li'a ƚamats'. 6 ’Ima' joupa lapi'ipa iƚne laixanuc'. Iya' aimuc'ipola' naitsi ima'. Iƚniya laixanuc' aimi'onƚspola' locuenaye lan xanuc' nomana' li'a ƚamats' pe naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Ima' joupa o'huijf'epola'. Iƚniya ihuejcopá lotaiqui'. 7 Jahuay lapi'ipa ima'. Laixanuc' joupa iƚsina' pe qui'huayomma iƚe lalapi'ipa. Jahuay iƚe lalapi'ipa o'huexi ima'. 8 Lataiqui' ima' lalu'ipa iya' nu'ipola' loxanuc'. Iƚniya epenufpá iƚiya lotaiqui'. Iƚsina' cai'huayomma ma' ima'. Joupa i'huaiyijmpá li'ipa, ima' alummepa. 9 ’Iya' caxahue'ehuo' totoc'itsola' iƚne loxanuc'. A'i camihuo' motoc'iyacola' locuenaye xanuc' nomana' li'a ƚamats'. Caxahue'ehuo' totoc'itsola' laƚxanuc', iƚniya lalapi'ipa. Jiƚne o'huexi. 10 Jahuay ƚai'huexi jouc'a o'huexi. Jahuay ƚo'huexi jouc'a ai'huexi. Iƚniya laixanuc', iƚne aƚ'huexi, joupa alimetsaicopa, imuj'me naitsi iya'. 11 ’Itsiya aicapajnconaya fa'a li'a ƚamats'. Laƚxanuc' ƚinca timajm'me fa'a. Iya' joupa ca'huana'ma, cacuainata pe lofpa'a. Mai'Ailli', ima' umPaxi. Caxahue'ehuo' totoc'itsola' iƚne laixanuc', to'etsola' cuenna. Ti'hua lihuejla' iƚniya. Ima' lopuftine ma laipuftine jouc'a, toƚta'a lacui'ipa ima'. Laixanuc' ja'ni lihuejla' al c'a, iƚne ti'i'ma anuli ma to anuli iya' y ima'. 12 Ai'epola' cuenna laixanuc' maƚmana' fa'a li'a ƚamats'. Iƚne aiquicuanaj'me lopuftine, ima' ƚilenDios. Le'a anuli ƚejac'pa, iƚque tejac'eyoxi, toƚe lipicuejma'. Toƚta'a enanƚcopa al Paxi Liniƚingiya. 13 ’Itsiya aicuaiconna pe lofpa'a. Ma capa'a fa'a li'a ƚamats' caxahue'ehuo' totoc'itsola' laixanuc'. To iya' tixoqui neta, aipic'a tixojla' quileta jouc'a laixanuc'. 14 Nu'ipola' lotaiqui'. Iƚniya epenufpá. Locuenaye lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats' pe naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', iƚniya ti'eyi laic' laixanuc'. Tixinyi ituca' liƚ'ejma' ma to tixinyi ituca' lai'ejma'. 15 A'i caxa'huehuo' maipa'ayacola' laixanuc' fa'a li'a ƚamats'. Ma caxahue'ehuo' to'etsola' cuenna. Toƚta'a ailopa'a co'eyacola' ƚixcay xans. 16 Iƚniya ituca' liƚ'ejma' ma to iya' ituca' lai'ejma'. Aimaƚ'onƚsponga' to lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. 17 ’Mai'Ailli', totoc'itsola' iƚniya laixanuc', ti'iƚa' o'huexi ima', ti'hua tihuejle al ƚinca. Iƚe lotaiqui' al ƚinca. 18 Ima' alummepa fa'a li'a San Juan 17
  • 217.
    209 ƚamats'. Toƚiya iya'nummepola' laixanuc' tiyeƚe ni petsi li'a ƚamats'. 19 Iya' ma' o'huexi. Cacu'moxi cunƚu'etsola' laixanuc', ti'e'etsola' o'huexi jouc'a. Tihuejle al ƚinca. 20 ’Iya' caxahue'ehuo' totoc'itsola' jahuay laixanuc'. A'i camihuo': Totoc'itsola' ma le'a laixanuc' petsi joupa lapenufpa iya'. Iƚne tuya'a'me laitaiqui', tijouƚa' liƚf'as xanuc' jouc'a lapenuf'ma, lihuej'ma. Caxahue'ehuo' totoc'itsola' iƚniya jouc'a. 21 Aipic'a ti'e'etsola' anuli iƚne laixanuc'. Mai'Ailli' illanc' aƚmana' anuli. Ima' iya' anuli, iya' ima' anuli. Toƚta'a aƚ'e'etsonga' anuli, iƚniya y illanc'. Ja'ni ti'iƚa' toƚta'a locuenaye lan xanuc' nomana' li'a ƚamats' tines'me: “Aƚinca ma ȽanDios ummepa Jesús”. 22 ’Ima' joupa aƚpaxnepa, limetsaicopa iya' o'Hua. Toƚta'a iya' aipaxnepola' iƚniya laixanuc', nimetsaicopola' onaxque'. Ma to illanc' aƚmana' anuli, iya' y ima', toƚta'a ti'e'etsola' iƚniya. 23 Iya' y iƚniya aƚmajm'me anuli. Ima' y iya' aƚmana' anuli. Toƚta'a ti'e'etsola' ma' anuli iƚniya. Locuenaye lan xanuc' nomana' li'a ƚamats' ti'i'ma quiƚsina' naitsi iƚque Ƚalummepa, ma' ima' mai'Ailli'. Jouc'a ti'i'ma quiƚsina' lof'epola' capic'a iƚne laixanuc'. Ma to ima' aƚ'ay capic'a toƚta'a to'ela' capic'a iƚniya. 24 ’Mai'Ailli', ai'a tilajm'ma li'a ƚamats', ima' aƚ'ay capic'a, aƚpaxnepa, alimetsaicopa. Itsiya caxahue'ehuo' totoc'itsola' laixanuc', iƚne lalapi'ipa. Camihuo': Aipic'a ticuaitsa jiƚpiya, timajnta pe laifpa'a. Aƚsinƚa' ma to li'ipa. Aƚsintsonga' anuli iya' cai'Ailli'. 25 ’Mai'Ailli', ima' cotuca' aƚijca lopicuejma'. Locuenaye lan xanuc' nomana' li'a ƚamats', iƚne aiquimetsaicohuo'. Iya' ƚinca nimetsaicohuo'. Laixanuc' jouc'a timetsaicohuo'. Iƚsina' ima' alummepa. 26 Aimuc'ipola' laixanuc' naitsi ima'. Ti'hua camuc'i'mola', timetsaicotso' xonca, ti'etsoƚtsi capic'a ma to ima' aƚ'ay capic'a. Toƚta'a aƚ'e'etsonga' anuli iya' y laixanuc'. 18 Jesús lijoupa lipalaic'opa qui'Ailli' ipanni, ileco'mola' ts'ilihuequi. Iye'me laca'hua pana' cuftine Cedrón. Uyalaico'me locuena liju'. Jiƚpiya tipa'a anuli ƚaqueya. Itsuflai'me. 2 Judas, iƚque pe joupa icupa cataiqui' ticu'ma Jesús, imetsaijma jiƚpiya ƚaqueya. Itsenaihuo'me jiƚpe Jesús jouc'a ts'ilihuequi. 3 Maƚpiya icuaiconca Judas ilecola' lan soldado romano jouc'a lapaluc' lummempola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lummempola' lam fariseo. Iƚniya iƚtaic' lolif'ecopoƚtsi, jouc'a liƚpepalc'o', jouc'a locuanajcoyacoƚtsi lofulecoyacu. 4 Jesús joupa ixina' jahuay lo'iya. Ipanni, timila': ―Imanc', ¿naitsi conlahuepa? 5 Timiyi: ―Lahueyi Jesús, ƚas Nazaret. Jesús timila': ―Ma' iya'. Maƚpe tipa'a Judas, iƚque pe joupa icupa cataiqui' ticu'ma Jesús. Jiƚpe jouc'a tecaxhuoƚanna lan soldado jouc'a lapaluc'. 6 Licuej'me lines'ma Jesús: “Ma' iya'”, iƚniya ipailiconca quiƚspula', enghuoƚaitsa ƚamats'. Ixpailij'mola' juaiconapa. 7 Jesús icuis'econa'mola', timila': San Juan 17​, ​18
  • 218.
    210 ―Imanc', ¿naitsi conlahuepa? Iƚniyaitalai'e'econa'me, timiyi: ―Lahueyi Jesús, ƚas Nazaret. 8 Jesús timila': ―Joupa aimipolhuo': Ma' iya'. Ja'ni ma le'a iya' lahuay, tolapi'itsola' lane tiyenƚe iƚna'a ts'alihuequi. 9 Toƚta'a enanƚcopa limipa Jesús qui'Ailli', locuapa: “Iya' ai'epola' cuenna laixanuc', iƚne lalapi'ipa ima'. Ailopa'a quejac'pa.” 10 Simón Pedro itaic' li'espada. Ipa'a'ma, ixcai'e'ma ƚimozo cal cuecaj ca'ailli'. Nulemma etec'e'e'ma lix'mas al c'a camane. Iƚque cal mozo cuftine Malco. 11 Jesús icuxe'e'ma Pedro, timi: ―To'huejnaƚa' lo'espada. Cai'Ailli' joupa ixpic'epa toƚta'a laifnuyaicoya. ¿Te ma iya' catets'i'ma iƚque lixpic'ejma'? Ma cateƚco'ma. 12 Lan soldado romano jouc'a nocuxepola', jouc'a lapaluc' lummempola' lan tsilaj judío, iƚniya i'noƚ'me Jesús, ifi'e'me. 13 Ileco'me pe lopa'a Anás. Iƚque a'hua cunas cuftine aCaifás. Jiƚniya ƚitiné maƚque Caifás cal cuecaj ca'ailli'. 14 Joupa inespa: “Tima'anƚe le'a anuli cal xans, tunƚu'etsola' jahuay laƚxanuc'”. 15 Milecoyi Jesús iyenc'e'me oquexi' ts'ilihuequi. Iƚniya Simón Pedro jouc'a ƚiƚejmale. Pedro ƚiƚejmale imetsaijma cal cuecaj ca'ailli'. Icuaitsa lejut'ƚ cal cuecaj ca'ailli'. Litsufai'e'me Jesús, Pedro ƚiƚejmale jouc'a itsufai'ma ƚipuna quejut'ƚ ƚa'ailli'. 16 Pedro aiquitsufaic'. Ipanenni tecaxu lixpula' al puerta. Ts'ihuequi Jesús, iƚque pe ƚimetsaijma cal cuecaj ca'ailli', ipaiconanni icuaitsi pe lopa'a ƚahuats' no'epa cuenna al puerta. Ipalaic'opa. Lijou'ma itsufai'e'ma Pedro. 17 Ƚahuats' no'epa cuenna al puerta icuis'e'ma Pedro, timi: ―¿Te ma ima' jouc'a omihuequi cal xans Jesús? Pedro timi: ―A'i iya'. 18 I'i'ma juaiconapa caxita. Jiƚpe lam mozó jouc'a lapaluc' icue'epá quiƚpunga. Jiƚniya ecaxoƚingoƚai'me, epat'ƚe'moƚtsi. Pedro jouc'a ecaxingai'ma jiƚpiya, epat'ƚe'moxi. 19 Cal cuecaj ca'ailli' Anás ticuis'e Jesús, timi: ―¿Naitsi iƚniya ts'ihuejhuo'? ¿Te cofmuc'ipola'? 20 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Iya' aipalaipa petsi jahuay aƚsimpa, aƚquimf'epa. Camuc'ila' lan xanuc' mimana' jiƚpiya ƚilejut'ƚi pe lafoƚyomma, jouc'a pe lopa'a al cuecaj xoute'. Camuc'ila' maƚpiya pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Ailopa'a caimuc'ipola' quemiya. 21 Itsiya, ¿te calicuis'ecopa te caifmuc'ipola'? Taicuis'etsola' naƚquimf'epa. Iƚne iƚsina' te ts'i'ic' laimipola'. 22 Licuejpa toƚta'a linespa Jesús, una'ma camane li'a anuli ƚapaluc nacaxuya huejnca. Timi: ―Ima', ¿te coftalai'ot'ƚecopa toƚta'a cal cuecaj ca'ailli'? 23 Jesús timi: ―Ja'ni a'i canesqui al ƚijca, lu'iƚa'. Ja'ni ainespa al ƚijca, ¿te caluntafcopa camane? 24 Ma to quifi'iya Jesús, Anás ummepa pe lopa'a cal cuecaj ca'ailli' Caifás. 25 Pedro ipanenni ƚipuna ƚa'ailli', ma mecaxu tepat'ƚeyoxi. Icuis'e'me, timiyi: San Juan 18
  • 219.
    211 ―¿Te ma ima'jouc'a omihuequi iƚque? Pedro icuanajpa, timi: ―A'i iya'. 26 Anuli ƚimozo cal cuecaj ca'ailli' ipalaic'o'ma Pedro. Iƚque ma ƚipima ƚetec'epa quix'mas Pedro. Timi: ―Iya' cacua joupa aiximpolhuo' jiƚpiya ƚaqueya, ima' jouc'a Jesús. 27 Icuanajcona'ma Pedro, timi: ―Iya' a'i. Aiquicoƚi. Ija'a'ma ƚangiti. 28 Ipa'a'me Jesús lejut'ƚ Caifás. Ileco'me pe lopa'a cal gobernador romano, iƚque cuftine Pilato. Joupa i'ipa quitine. Lan judío aiquiƚtsuflaic' lejut'ƚ Pilato. Imanenca ƚuna. Timiyoƚtsi: “Aimi'iya maƚtsuflaiyacu. Aƚpic'a ȽanDios aƚsintsonga' ninc'ilimpio. Toƚta'a nipajnya aƚteta lixic' lotejnyacu al juic Pascua.” 29 Pilato ipanni pe lomana' iƚniya, timila': ―¿Te ts'i'ic' loƚcuxecocopa cal xans? 30 Italai'e'e'me, timiyi: ―I'epa quixcay. Ja'ni ailopa'a qui'aic', ¿te caƚcuai'ecoyacu fa'a ima'? 31 Pilato timila': ―Imanc' toƚƚeconƚe. Tiƚinc'ita ƚoƚjuez. Tixanuta iƚta'a lataiqui'. Tonƚ'e'eƚe to minesqui lataiqui', iƚe locuxe'epolhuo'. Lan judío italai'e'e'me, timiyi: ―Illanc' aimi'hua laƚmane, aimi'iya malacani'eyacu. Aimi'iya maƚspic'eyacu tima'anƚe. 32 Jesús joupa uya'apa te co'iya mima'ayacu. Itsiya tenanƚ'ma linespa. 33 Pilato ipainanni, itsufaicona'ma lejut'ƚ. Ijoc'i'ma Jesús ti'huanni. Icuis'e'ma, timi: ―¿Te ima' iƚrey lan xanuc' judío? 34 Jesús timi: ―¿Te ima' toƚta'a topalay cotuca', o lan xanuc' aƚnescopa toƚta'a? 35 Pilato italai'e'e'ma, timi: ―Iya', ¿te ninjudío? Loxanuc', iƚniya ixanuc' cal cuecaj ca'ailli', icupo'. ¿Jale co'epa? 36 Jesús italai'e'e'ma, timi: ―Iya' aicacuxela' lan xanuc' to micuxeyi lan rey nomana' fa'a li'a ƚamats'. Ituca' laifcuxepola' iya'. Ja'ni coƚa' cacuxe to micuxeyi lan rey nomana' li'a ƚamats', iƚniya ts'alihuequi joupa ifulepá, aƚcuanajco'ma aimaƚcuya ticuaita quiƚmane lan xanuc' judío. Itsiya aicacuxe fa'a li'a ƚamats'. 37 Pilato timi: ―¿Te ima' unrey? Jesús timi: ―Ma to lofnescopa iya' ninrey. Iya' aipajncota aicuaicoco'ma li'a ƚamats' cu'itsola' lan xanuc' al ƚinca. Pe naihuejpá al ƚinca cataiqui', iƚniya aƚcuec'e. 38 Pilato timi: ―¿Te jale al ƚinca? Lijoupa linespa toƚta'a Pilato ipaconanni pe lomana' lan xanuc' judío, timila': ―Iya' cacua, iƚque cal xans ailopa'a quijunac'. 39 Ajuic ajuic Pascua toƚcuaiyumma, aƚsahue'e cux'mas'ma anuli ƚitats'iya, toƚe moƚ'eyi. Itsiya, ¿jale ts'oƚpic'a cux'masla'? ¿Ja'ni cux'masla' iƚca'a ƚoƚrey imanc' unc'ijudío? 40 Lan judío ija'acona'me, timiyi: ―Aimox'mas'ma iƚque. Tox'masla' Barrabás. Iƚque Barrabás innantsepa, inma'ahuale. San Juan 18
  • 220.
    212 19 Pilato icuxe'matileconƚe Jesús tipatsa. 2 Lijou'ma lan soldado ipuf'me anuli al corona quitac. Ipo'nof'i'me ƚijuac Jesús. Itats'mi'me lijahua' unxali cumi. 3 If'iltsaico'me. Tiƚcuaiyumma pe lacaxu to mi'e'enni cal cuecaj xans. Inom'me, timiyi: ―Aƚnom'mo' ima' iƚrey lan xanuc' judío. Ti'hua ti'econayi. Lijou'ma tuntafc'e'eyi li'a. 4 Pilato ipaconanni ƚuna. Timila' lan judío: ―Toƚsinƚe. Quipa'a'ma ƚuna iƚca'a Jesús. Ti'iƚa' coƚsina' joupa aiximpa ailopa'a quijunac'. 5 Ipa'a'ma ƚuna. Ƚijuac itaic' licorona quitac. Titatsma lijahua' unxali cumi. Pilato timila' lan judío: ―Toƚsinƚe. Jifa'a copa'a cal xans. 6 Lixim'me Jesús lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lilepaluc', iƚniya ija'a'me ujfxi, timiyi Pilato: ―¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! ¡Tapaƚts'ijnla' lancruz! Pilato timila': ―Toƚƚecoƚe imanc' coƚtuca'. Tolapaƚts'ijntsa lancruz. Iya' aiximpa ailopa'a quijunac'. 7 Lan judío timiyi: ―Iƚque ticua: “Iya' i'Hua ȽanDios”. Tipa'a lataiqui' laƚcuxeponga' illanc'. Iƚe lataiqui' ticua: “Tima'antsola' iƚne nocuapá toƚta'a”. 8 Licuej'ma iƚe lonespa, Pilato xonca ixpaij'ma. 9 Itsufaicona'ma lejut'ƚ, icuis'econa'ma Jesús, timi: ―Ima', ¿pe co'huayomma? Jesús aiquitalai'e. 10 Pilato timi: ―¿Te aimaƚtalai'e? ¿Te aicoxina' ti'hua laimane? Nipajnya cux'masna'mo', nipajnya capaƚts'ijm'mo'. 11 Jesús italai'e'ma, timi: ―Tipa'a anuli xonca acueca'. Iƚque ƚepi'ipo' comane. Ima' cotuca' ailopa'a caƚ'e'eya. Naitsi cal xans naƚcupa, iƚque xonca tipa'a lijunac'. 12 Licuej'ma iƚiya lataiqui' Pilato xonca ehue'ma te co'iya mux'masya Jesús. Lan xanuc' judío ti'hua tija'ayi, timiyi: ―Cal xans nonespa: “Iya' ninRey”, iƚque ti'ay quipilaic' César cal cuecaj rey. Ja'Ni tox'masqui Jesús, jouc'a to'ay laic' ƚopoujna César. 13 Licuej'ma Pilato lonespa lan judío i'hua'a'ma Jesús ƚuna petsi cuftine “Ƚitat'ƚuyiya”. Liƚtaiqui' lan judío cuftine Gabata. Jiƚpe icutshuai'ma to cal juez. 14 Iƚe litine avispera al juic cuftine al Pascua. Joupa ti'i'ma to menac'o. Pilato timila' lan xanuc' judío: ―Toƚsinƚe. Jifa'a copa'a ƚoƚrey. 15 Iƚne ija'a'me ujfxi, timiyi: ―¡Tolecoƚa', tolecoƚa', tapaƚts'ijntsi lancruz! Pilato timila': ―¿Te caifnepaƚts'ijncoya ƚoƚrey? Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' italai'e'e'me, timiyi: ―Ma le'a César aƚrey. Ailopa'a cocuena. 16 Lijou'ma Pilato icu'ma Jesús tepaƚts'ijntsa lancruz. Lan soldado ileco'me. 17 Jesús itai'ma lencruz. I'hua'ma lane ticuaita Ƚamats' Quecoye. Liƚtaiqui' lan xanuc' judío cuftine Gólgota. 18 Jiƚpiya epaƚts'ingim'me lencruz Jesús. Jouc'a epaƚts'ingim'mola' oquexi' lan xanuc', San Juan 19
  • 221.
    213 anuli al c'acamane Jesús, ƚocuena loxa camane. Jesús epaƚts'ingimpa nolojmay iƚniya. 19 Pilato joupa iniƚijmpa anuli lacaxma. Epaƚts'ijm'me laquitoncay ƚijuac Jesús. Iƚe liniƚiya tinesqui: “Iƚca'a Jesús ƚas Nazaret, iƚrey lan xanuc' judío”. 20 Jiƚpe pe lapaƚts'ijnya Jesús ahuejnca liƚya' Jerusalén. Axpela' lan xanuc' judío uyalaico'me jiƚpiya. Ixhue'me lainilá liniƚingiya lacaxma. Iniƚingiya afane' ƚataiquí, liƚtaiqui' lan judío, liƚtaiqui' lan romano, liƚtaiqui' lan xanuc' griego. 21 Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' aiquicuaicotsi quiƚpic'a liniƚpa Pilato, timiyi: ―¿Te cominiƚcopa: “Iƚca'a iƚrey lan xanuc' judío”? Topai'inƚa'. Tuya'aƚa': “Iƚca'a Jesús, maƚque timiyoxi: Iya' iƚrey lan xanuc' judío.” 22 Pilato italai'e'e'mola', timila': ―Joupa aininiƚpa. Tipanenni toƚta'a. 23 Lam malujxi lan soldado, iƚne lepaƚts'ijm'me lancruz Jesús, tumma'me lipijahua'. Anuli anuli tumma'me lipijahua'. Ipanenni anuli litoqui lipijahua'. Iƚiya lipijahua' aiquenanc'iya. Apufi ipangocopa ƚejoc xejmay li'mitsi'. 24 Lan soldado timiyoƚtsi: ―Aimaƚts'aƚyacu. Aƚf'ilcoƚe aƚsim'me naitsi nolijya. Toƚta'a enanƚcopa al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Anuli anuli ummana'me laipijahua'. If'ilco'me naitsi tulijla' litoqui laipijahua'.” Toƚta'a li'epa lan soldado. 25 Tecaxu María qui'máma' Jesús huejnca pe lepaƚts'ijnyompa lencruz. Jouc'a tecaxhuoƚanna ƚipima qui'máma' cuftine María, iƚque ipeno Cleofas, jouc'a María ƚas Magdala. 26 Jesús ehuelojm'ma qui'máma' tecaxu jiƚpiya. Jouc'a ixim'ma anuli ts'ihuequi tecaxu liju' qui'máma'. Iƚque ts'ihuequi, Jesús xonca ti'ay capic'a juaiconapa. Jesús timi qui'máma': ―Momá, jiƚpe tipa'a ƚo'hua. 27 Timi ts'ihuequi: ―Toxinƚa', jiƚquiya o'máma'. Iƚe litine ts'ihuequi Jesús epenuf'ma qui'máma' Jesús. Ilaitsufcotsi. 28 Lijou'ma Jesús ipalaicona'ma. Joupa ixina' ixhuaita jahuay liteƚcopa. Ticua: ―Ticui caija'. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya. Itsiya iƚiya lataiqui' tenanƚi. 29 Jiƚpe tipa'a anuli al catsitu imanna al cuxac vino. Ijac'ecom'me al vino anuli al esponja. Ifinc'i'me lupa limane c'ec cuftine hisopo, i'nof'e'me ti'huajcoƚa' lico Jesús. 30 Jesús lijoupa lixnapa ticua: ―Joupa ixhuaicota. Ic'ommai'ma ƚijuac, ummena'ma ƚi'espíritu ti'huanƚa'. 31 Iƚe litine avíspera. Lihuequi litine itine conxajya. Iƚe acuecaj quitine. Lan judío iƚpic'a tiƚonc'en‑natsola' liƚcuerpo iƚne lepaƚts'ingimpola', aimicoƚ'mola' jiƚpiya lilencruz. Ticuayi: “Icuaico'ma al cuecaj quitine. Jiƚne liƚcuerpo aimi'iya mimajnyacu jiƚpe lam fane' lancruz.” Ixahue'e'me Pilato tummetsola' lan soldado tepatsuf'entsola' liƚ'mitsi' napaƚts'ingoƚanna. Tijouƚa' tepatsuf'entsola' liƚ'mitsi' iƚne, tiƚonc'enatsola' lilencruz. San Juan 19
  • 222.
    214 32 Lan soldado icuaitsapetsi cal te'a ƚepaƚts'ingiya lencruz. Epatsuf'e'me li'mitsi', jouc'a epatsuf'e'me li'mitsi' ƚocuena. 33 Ipailiconanca, icuaitsa pe lopa'a Jesús. Ixim'me joupa imapa. Aiquepatsuf'e'me li'mitsi'. 34 Anuli cal soldado i'nif'ma lilanza, ena'ma lanza liju' Jesús. Aiquicoƚi, ipanni lajuats', ipanni laja'. 35 Iƚque nainiƚpa iƚe lataiqui' iximpa toƚta'a li'ipa. Ma' aƚinca iƚe liniƚijmpa. Tu'ilhuo' imanc' noƚsueyacu. Ipic'a imanc' jouc'a tonlapenufle iƚta'a lataiqui'. 36 Iƚe li'ipa enanƚcopa al Paxi Liniƚingiya lonespa: “Aimepatsufiya ni anuli lipecaƚ”. 37 Al Paxi Liniƚingiya jouc'a tinesqui: “Tehuelojncona'me iƚque ƚenampa liju'”. 38 Lijou'ma anuli cal xans cuftine José ƚas Arimatea i'huapa pe lopa'a Pilato. Iƚque José joupa epenufpa litaiqui' Jesús. A'i cuya'e'. Tixpaic'ela' lan judío. Ixa'huehuona'ma Pilato tepi'iƚa' lane tileconna licuerpo Jesús. Pilato epi'i'ma lane. I'hua'ma itainatsi licuerpo Jesús. 39 Jouc'a icuaiyunni Nicodemo, iƚque nehuejnhuo'ma lipuqui' ixinghuo'ma Jesús. Nicodemo itaic' cal pomada ilanc'ecompa itamqui ƚojuepaj c'a. Iƚta'a litamqui cuftine amirra, ihuomptsi a'áloes. Iƚque cal pomada lipicumta to oquej nuxans quimbamaj kilo. 40 Loquexi' i'e'epá licuerpo Jesús ma to mi'eyi iƚne lan xanuc' judío ai'a teminnola' limanapola'. Iju'eco'me licuerpo ijahua' jouc'a cal pomada. 41 Pe lepaƚts'ijnyompa Jesús jiƚpiya tipa'a huejnca anuli ƚaqueya. Jiƚpe ƚaqueya tipa'a anuli ƚunts'eja' capic, ilanc'empa ti'huejyom'me ƚomaya. Jiƚpe ƚunts'eja' ailopa'a quemimpa. 42 Joupa avíspera litine conxajya. Jiƚpe litine aimi'iya miyeyacu aculi'. Lan xanuc' judío aimicuyi lane. Jiƚta'a ƚunts'eja' ma' ahuejnca pe lepaƚts'ijnyompa Jesús. Jiƚpiya i'huequintsa licuerpo Jesús. 20 Icuaitsi al te'a quitine al xamano, iƚe al domingo, aquipuqui' María ƚas Magdala i'hua'ma ƚunts'eja' pe li'nico'enghuo'me Jesús. Icuaitsi ixim'ma joupa iƚonc'empá cal cuecaj capic ƚetemf'ecompa. 2 María ipainanni ƚunts'eja', tinu. Icuaitsi pe lomana' Simón Pedro y ƚocuena ƚihuejpa Jesús. Jiƚque Jesús ƚi'epa capic'a. María timila': ―Joupa ipa'anapá Caƚ'ailli'. Jiƚpe ƚunts'eja' ailopa'a. Aicaƚsina' pe quipo'no'empa. 3 Pedro jouc'a ƚiƚejmale ipalunca, iye'me pe li'nico'enghuo'me Jesús. 4 Loquexi' inul'me. Ƚiƚejmale Pedro ulij'ma. Icuaitsi ate'a. 5 Ehuenac'o'ma licu'u ƚunts'eja'. Ixim'ma ƚijahuaƚi tummac'o. Aiquitsufaic'. 6 Simón Pedro i'huanc'e'ma iƚque ƚiƚejmale. Icuaitsi ƚunts'eja' itsufai'ma. Jouc'a ixim'ma ƚijahuaƚi tummac'o. 7 Ixim'ma lijahua' lifi'ecompa li'a, ƚijuac Jesús. Iƚe lijahua' iximpa ijuisquiya, a'i mipa'a anuli jiƚpe ƚocuena ƚijahuaƚi. 8 Lijoupa litsufaipa Pedro, itsufai'ma ƚocuena ts'ihuequi Jesús, iƚque ƚicuaita ate'a, ixim'ma li'ipa. Ticua: “Jesús ma' imaf'inapa”. 9 Iƚniya aiquiƚcueca al Paxi Liniƚingiya loya'apa ticua: “Timaf'ina'ma tipayonno pe lomana' lamizhua”. San Juan 19​, ​20
  • 223.
    215 10 Loquexi' ts'ilihuequi Jesús iyena'meƚilejut'ƚi. 11 María ƚas Magdala icuaiyocontsi pe lopa'a ƚunts'eja'. Tecaxu ƚuna, tijoqui. Mijoqui tehuenac'o licu'u ƚunts'eja'. 12 Ixim'mola' oquexi' lapaluc' quema'a, afujca liƚpijahua'. Ticutsoƚanna pe lunahuai'epa licuerpo Jesús. Anuli ticutsu ƚijuac, ƚocuena ticutsu li'mitsi'. 13 Iƚniya timiyi María: ―Maca'no', ¿te cofjojcopa? María timila': ―Ileconapá Cai'ailli' Jesús. Aicaixina' petsi quipo'no'empá. 14 Lijoupa linespa toƚta'a ipai'e'ma li'a. Iximpa Jesús tecaxu jiƚpiya. Aiquimetsaico'ma Jesús. 15 Jesús timi: ―Maca'no', ¿te cofjojcopa? ¿Naitsi cofmehuepa? María ticua lipicuejma': “Iƚca'a no'epa cuenna ƚaqueya”. Timi: ―Mai'ailli', ja'ni ima' olecopa, lu'iƚa' pe copo'no'ehuo'ma. Iya' ai'huapa caleconna. 16 Jesús timi: ―¡María! María ipai'e'moxi, ipalaic'o'ma litaiqui' hebreo, timi: ―¡Raboni! Iƚe lataiqui' tuhuaƚquemma “Momxi”. 17 Jesús timi: ―Aimaƚ'noƚ'ma. Aicaicuaiya pe lopa'a cai'Ailli', iƚque jouc'a oƚ'Ailli'. Iƚque ainenDios, imanc' jouc'a olanDios. 18 María ƚas Magdala i'hua'ma pe lomana' ts'ilihuequi Jesús, timila': ―Aiximpa Caƚ'ailli'. U'i'mola' licuapa Jesús. 19 Joupa ummuhuaita iƚe litine, al te'a quitine al xamano. Iƚne ts'ilihuequi Jesús tefot'ƚeyoƚtsi anuli, ix'nif'miya lajut'ƚ. Tixpaic'ennila' lan judío. Jiƚpe icuaitsi Jesús. Ecax'ma maƚpe pe lomana', timila': ―Aimoƚhuotso'me. Toluyalaiƚe al c'a. 20 Imuc'i'mola' limane, liju'. Lixim'me caƚ'Ailli' iƚniya ts'ilihuequi ixojna'ma quileta. 21 Jesús timiconala': ―Aimoƚhuotso'me. Ma to cai'Ailli' alummepa, toƚta'a iya' cummelhuo'. 22 Lijoupa limipola' toƚta'a, ifusco'mola', timila': ―Capi'ilhuo' cal Espíritu Santo. Tolapenufle. 23 Ja'ni toƚmiƚe anuli cal xans: “Lojunac' iƚojn‑napa”, ƚinca joupa iƚojn‑napa lijunac'. Ja'ni toƚmiƚe: “Aiquiƚonge lojunac'”, ƚinca aiquiƚonge lijunac' cal xans. 24 Iƚe lipuqui' licuai'ma Jesús, anuli iƚniya limbamaj coquexi' ts'ilihuequi ailopa'a jiƚpiya. Iƚque cuftine Tomás, ƚacui'impá cal Cuatsi. 25 Locuenaye ts'ilihuequi Jesús timiyi: ―Aƚsinnapá Caƚ'ailli'. Tomás timila': ―Ja'ni caxinƚa' limane petsi lepaƚts'ijncompa lan clavo, ja'ni cacaj'miƚa' laidedo pe lecajm'micompa cal clavo, ja'ni cacanc'oƚa' laimane pe lixcai'empa liju', canes'ma: “Ma' imaf'inapa Jesús”. Ja'ni aicaxina toƚta'a ti'hua canes'ma: “Aiquimaf'inghua Jesús. A'i iƚque ƚicuai'ma.” 26 Lijoupa luyaipa apaico quitine, efot'ƚecona'moƚtsi ts'ilihuequi Jesús. Ix'nif'miya lajut'ƚ. Tomás San Juan 20
  • 224.
    216 jouc'a tipa'a. IcuaitsiJesús. Ecaxingai'mola'. Timila': ―Aimoƚhuotso'me. 27 Timi Tomás: ―Tacajm'miƚa' lodedo iƚna'a laimane'. To'nijla' lomane tacanc'oƚa' lainiju'. Aimonescona'ma: “Jesús aiquimaf'inghua”. Aƚ'huaiyijnla'. Joupa aimaf'inapa. 28 Tomás italai'e'e'ma, timi: ―Ima' maiPoujna. Ima' mainenDios. 29 Jesús timi: ―Ima' lahuelonge, toƚta'a aƚ'huaiyijmpa. Naitsi laƚ'huaiyijnya tama aicalahuelonge, iƚque ƚinca xonca lipaxnepa ȽanDios. 30 Mipa'a fa'a li'a ƚamats' Jesús imuc'i'mola' ts'ilihuequi al cueca' li'epa. Toƚta'a imuc'i'mola' ma ȽanDios ƚummepa. Jifa'a aiquiniƚi jahuay iƚta'a li'epa Jesús, ma le'a huata. 31 Ƚataiquí liniƚiya fa'a timuc'ilhuo' naitsi Jesús, iƚque cal Cristo, ma' i'Hua ȽanDios. Tolapenufle iƚta'a lataiqui', toƚ'huaiyijm'me iƚque Jesús. Toƚta'a tepi'im'molhuo' loƚpitine aimijouya. 21 Lijou'ma imujcona'moxi Jesús. Icuaiyocontsi pe lomana' ts'ilihuequi. Iƚniya joupa iyepá al cuecaj quin'nuhua' cuftine Tiberias. (Jouc'a tecui'inni Galilea.) Fa'a cuya'e' li'ipa. 2 Jiƚpe efot'ƚe'moƚtsi hualca ts'ilihuequi Jesús. Iƚniya Simón Pedro, Tomás iƚque cal Cuatsi, Natanael iƚque lipiƚya' Caná lopa'a al distrito Galilea. Jouc'a timana' loquexi' linaxque Zebedeo, jouc'a ocuenaye loquexi' ts'ilihuequi Jesús. 3 Simón Pedro timila': ―Ai'huapa ca'noƚta catú. Locuenaye timiyi: ―Ne'. Jouc'a ƚepá illanc'. Ipalunca, if'ajli'me al barco. Iƚe lipuqui' aiqui'noƚ'me ni' anuli ƚatu. 4 Li'ipa quitine tipa'a Jesús tecaxu ƚema caja. Ts'ilihuequi aiquilimetsaijma ja'ni Jesús. 5 Jesús ijoc'i'mola', timila': ―Imanc' cunc'ainaxque', ¿te oƚ'noƚpá o a'i? Italai'e'e'me, timiyi: ―A'i. Ni toƚca'a anuli aicaƚ'noƚi. 6 Timila': ―Tolacajm'micontsa cal xami. Tolacajm'mitsa al c'a camane al barco. Jiƚpiya ƚinca tululijtola' latuye. Ecajm'mihuo'me ƚiƚxami. Lijou'ma ixim'me acumta i'ipa cal xami, aimi'iya mexaƚcufyacu, mif'ac'eyacu, minij'miyacu al barco. Imanna catuye. 7 Anuli ts'ihuequi Jesús, iƚque ƚi'epa capic'a juaiconapa, ipalaic'o'ma Pedro, timi: ―Iƚque aƚ'Ailli' Jesús. Simón Pedro joupa ipa'apa litsamalo. Licuej'ma icuai'ma Jesús aiquicoƚi, ijojcocona'ma litsamalo, ecajm'mi'moxi laja', ti'hua'ma ƚamats'. 8 Locuenaye ts'ilihuequi Jesús if'ajli'me al barco. A'ij culi' ƚema caja, tocomma amaxnu metro. Ihuej'me Pedro, equif'me cal xami imanna catuye. 9 Icuaitsa ƚema caja, ixim'me imac'o ƚunsuac'. Jiƚpiya tipa'a anuli ƚatu, joupa tixanuya. Ixim'me tipa'a ƚa'i jouc'a. 10 Jesús timila': ―Toƚ'hua'anca hualca latuye loƚ'noƚpa. 11 Pedro if'aj'ma al barco, exaƚ'ma cal xami ƚijuƚ camats'. Iƚca'a cal xami imanna catuye. Iƚne latuye ixhuej'me'mola' ixhuaitsi anulij San Juan 20​, ​21
  • 225.
    217 maxnu oquej nuxansquimbama' fane'. Axpe' catuye cal xami aiquits'aƚquenni. 12 Jesús timila': ―Tonƚouyunca. Aƚtetso'me. Ts'ilihuequi Jesús aiquilicuis'e: “¿Naitsi ima'?” Tixinyi calaic'ata. Iƚsina' maƚque iƚ'Ailli' Jesús. 13 Jesús iƚoc'huai'ma, epef'ma ƚa'i, epi'i'mola'. Epi'i'mola' jouc'a ƚatu. 14 Joupa i'ipa afanemma mimujyoxi Jesús. Ts'ilihuequi iximpá joupa imaf'inapa, ipanamma pe lomana' lamizhua. 15 Lijou'ma litetso'me Jesús timi Simón Pedro: ―Simón, ima' i'hua Jonás, lopimaye aƚ'ay capic'a. ¿Te ima' xonca aƚ'ay capic'a? Pedro timi: ―Mai'ailli', ima' oxina' aƚejmalepá. Jesús timi: ―Tohuic'itsola' lan tsocay laimot'ƚ. 16 Jesús icuis'econa'ma, timi: ―Simón, ima' i'hua Jonás, ¿te aƚ'ay capic'a? Pedro italai'e'e'ma, timi: ―Mai'ailli', ima' oxina' aƚejmalepá. Timi: ―To'etsola' cuenna laimot'ƚ. 17 Jesús icuis'econa'ma, timi: ―Simón, ima' i'hua Jonás, ¿te ma aƚejmalepá? Pedro ixhueƚco'ma juaiconapa petsi limipa iƚta'a. Ticua: “¿Te calicuis'ecocopa: Te ma' aƚinca aƚejmalepá. Joupa afanemma aƚmipa toƚta'a.” Timi: ―Mai'ailli', ima' oxina' jahuay. Oxina' aƚinca aƚejmalepá. Jesús timi: ―Tohuic'itsola' laimot'ƚ. 18 Iya' camihuo' al ƚinca: Ima' li'ipa mamijcano, ima' cotuca' tofi'e' lopijahua', o'hualecopa ni petsi lofjanajpa loftseya. Titojnatso' ti'i'ma ituca' lofmuyaicoya. Ima' to'nij'ma lomane, ocuena tifi'e'mo', tileco'mo' petsi aimetenƚcocoyaco'. 19 Lines'ma toƚta'a Jesús u'i'ma te ts'i'ic' mimaya Pedro. Ma mima'ayi Pedro, lan xanuc' tixim'me acueca' ȽanDios, acueca' titoc'ila' lixanuc'. Lijou'ma timi: ―Lihuejla'. 20 Pedro ehuelojm'ma lixpula', ixim'ma ƚocuena ts'ihuequi Jesús i'huanc'e. Iƚque ts'ihuequi Jesús ƚi'epa capic'a juaiconapa. Iƚe lipuqui' lixmoco'me iƚque iƚoc'huaipa Jesús, icuis'epa: “Mai'ailli', ¿naitsi nocuyaco'?” 21 Pedro lixim'ma iƚque ihuequi Jesús icuis'e'ma Jesús, timi: ―Mai'ailli', ¿te coyaicoya iƚque? 22 Jesús timi: ―Ja'ni iya' aipic'a tipanenni, ja'ni cacuaiconanni caxim'ma tipa'a, ¿te cofcuaya ima'? Ma' iya' caxpic'e te loyaicoya iƚque. Ima' lihuejla'. 23 Lijou'ma lapimaye, iƚne naihuejpá Jesús, tinesyi: “Ƚapima pe Jesús ƚo'epa capic'a juaiconapa, iƚque aimimaya”. Jesús a'i toƚta'a limipa Pedro. Imipa: “Ja'ni iya' aipic'a tipanenni iƚque, ja'ni cacuaiconanni caxim'ma tipa'a, ¿te cofcuaya ima'? Ma' iya' caxpic'e te loyaicoya iƚque.” 24 Ts'ihuequi Jesús, iƚque pe Jesús ƚi'epa capic'a juaiconapa, ma' iƚque tu'ilhuo' te ts'i'ic' li'ipa, iniƚpa fa'a. Iniƚpa al ƚinca, toƚta'a aƚsina' illanc'. 25 Jesús axpe' i'epa acueca'. Fa'a aiquiniƚingiya jahuay. Ja'ni tiniƚƚe anuli anuli jahuay li'epa Jesús, axpe' je'e tilajm'ma. Fa'a li'a ƚamats' aimi'ommaicoya. San Juan 21
  • 226.
    218 218 1 Ima' Teófilo,quiniƚ'ehuo' coje'e. Joupa niniƚ'epo' anuli loje'e. Jiƚe loje'e nu'ipo' acuajmaica te ts'i'ic' lipangopa li'epa Jesús, te ts'i'ic' limuc'iyalepa jouc'a te ts'i'ic' luyaicopa lipepajnya mipa'a li'a ƚamats'. 2 Mipa'a Jesús fa'a li'a ƚamats', ai'a tepenufinnata al toncay lema'a, maƚe litine iƚque ixc'ai'ipola' li'apóstole, iƚne li'huijf'epola'. Iƚe litaiqui' lixc'ai'ipola' ma' itaiqui' cal Espíritu Santo. 3 Lixc'ai'ipola' toƚta'a Jesús joupa iteƚcopa, imapa, imaf'ina'ma, imuj'moxi pe lomana' jiƚne li'apóstole. Imuc'i'mola' ma' imaf'i'. Micoƚi oquej nuxans quitine, li'apóstole tixinyi Jesús ti'hua timujyoxi. Tipalaic'ola', tu'ila' te ts'i'ic' locuxeyalepa ȽanDios cal Cuecaj Rey. 4 Mimana' anuli icuxe'e'mola' timanenca al cuecaj quiƚya' Jerusalén. Aimiye'me. Ti'huaicoƚe ti'iƚa' to linespa ȽanDios. Timila': ―Joupa aimipolhuo' lo'iya. 5 Juan epo'iyalecopa aja'. Aimicoƚya, tepo'icom'molhuo' cal Espíritu Santo. 6 Mefoƚumma icuis'e'me Jesus, timiyi: ―MaƚPoujna, illanc' ixanuc' Israel, iƚna'a ƚitiné, ¿te ima' aƚtoc'i'monga', aimaƚcuxeconayaconga' locuenaye lan xanuc'? 7 Timila': ―Imanc' aimi'iya coƚsina' lo'iya. ȽanDios tixpic'e'ma te quitine lo'iya toƚta'a. Iƚque ts'ixina' ja'ni ticoƚ'ma o aimicoƚya. 8 Iya' camilhuo': Cal Espíritu Santo timuyohuo lema'a. Tipaxne'molhuo' imanc'. Tepi'i'molhuo' loƚmane aƚpalaico'ma iya'. Aƚpalaico'ma jifa'a liƚya' Jerusalén, jouc'a aƚpalaicota jahuay al distrito Judea, jouc'a ƚamats' Samaria, jouc'a ni petsi li'a ƚamats', xonca al culi'. 9 Lijoupa limipola' toƚta'a, mehuelojnyi li'apóstole, Jesús if'ajna'ma. Ilecona'ma anuli ƚummahuay. Aiquixingona'me. 10 Mif'aquinghua Jesús, tehuenaf'yi lema'a li'apóstole, icuaitsa oquexi' lan xanuc', afujca liƚpijahua'. Ecaxoƚai'me huejnca. 11 Timiyi: ―Imanc' ixanuc' Galilea, ¿te colahuenaf'copa lema'a? Joupa iƚonc'e'enapolhuo' Jesús, ileconapa lema'a. To jiƚta'a moƚsinyi lif'ajnapa lema'a, ma toƚta'a ticuaiyoconno maƚque Jesús. 12 Toƚta'a li'ipa mimana' jiƚpiya ƚijuala Olivo. Iƚque ƚijuala ahuejnca Jerusalén, to anuli kilómetro. Tama litine conxajya ticunni lane to'hua'ma iƚe lipiculi'. Lan apóstole ipailinanca, iye'me Jerusalén. LI'EPA LAPIMAYE LAN APÓSTOLE
  • 227.
    219 13 Icuaitsa Jerusalén itsuflai'me lajut'ƚ.If'ajli'me al toncay. Jiƚe lajut'ƚ ixa'huepá, imajmpá iƚne lan apóstole, Pedro, Juan, Jacobo, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo i'hua Alfeo, Simón jouc'a Judas, i'hua Jacobo. Iƚque Simón ai'a tihuej'ma Jesús anuli liƚpicuejma' lan xanuc' nocuapá: “Lunƚu'e'me ƚalamats'”. 14 I'i'ma anuli liƚpicuejma' lan apóstole, itine itine ti'hua tijoc'iyi ȽanDios. Jouc'a efot'ƚeyoƚtsi lacaƚ'no', iƚne liyejmalepá Jesús, jouc'a María qui'máma' Jesús, jouc'a lipimaye Jesús. 15 Iƚne ƚitiné Pedro ecax'ma, ipalaic'o'mola' lipimaye. Timana' to amaxnuj nuxans lefot'ƚeyoƚtsi. Timila': 16 ―Imanc' cunc'aipimaye, al Paxi Liniƚingiya tuya'e' linespa David, iƚe itaiqui' cal Espíritu Santo. David uya'a'ma lo'eya Judas, iƚque ƚi'huaj'me'mola' lan xanuc' li'noƚ'me Jesús. Joupa enanƚpa iƚe loya'apa al Paxi Liniƚingiya, toƚta'a ticuicomma. 17 Iƚque Judas anuli illanc' ninc'apóstole, anuli laƚpenic'. 18 Judas li'epa iƚe lixcay i'najtsempa, epenuf'ma al tomí, i'naco'ma anuli ƚamats'. Jiƚpe iƚquiya ecanghuaitsi, untaf'ma licu'u, ipanni ƚipucuiyale. 19 Jahuay nomana' Jerusalén icuej'me li'ipa. Iƚque ƚamats' ƚi'napa Judas ecui'im'me Aceldama. Iƚe lataiqui' iƚtaiqui' iƚne lan xanuc', tuhuaƚquemma cuftine: Ƚamats' cajuats'. 20 Pedro ti'hua tipalaic'ola' liƚejmale, timila': ―Tuya'e' iƚe al je'e lan Salmo liniƚingiya: Tipanenni quituca' lejut'ƚ iƚque cal xans. Nij naitsi nopajnconaya. Jouc'a tuya'e': Iƚque, iƚe lipenic', ti'eƚa' ocuena. 21 ’Fa'a timana' laƚpimaye, iƚne laƚejmale malihuejyi ƚaƚPoujna Jesús jifa'a li'a ƚamats'. 22 Mepo'iyale Juan, aƚejmalepá iƚne anuli. Litine lileconnapa lema'a ƚaƚPoujna Jesús, laƚpo'noponga' caƚtuca', ti'hua aƚejmale. Itsiya aƚ'huijf'e'me anuli iƚne. Ma' anuli luya'a'me: Imaf'inapa Jesús, aƚsimpá. 23 Ifaquim'mola' oquexi' lan xanuc' naitsi lolijya iƚe lanic'. Iƚne loquexi' anuli cuftine José Barsabás, ƚocuena cuftine Matías. Iƚque José ƚacui'impa Justo. 24 Ijoc'i'me ƚaƚPoujna Jesús, timiyi: ―MaƚPoujna, ima' mimetsaicola' te ts'i'ic' liƚpicuejma' jahuay lan xanuc'. Oxina' te ts'i'ic' laƚpicuejma'. Jifa'a timana' oquexi' laƚejmalepá. Ima' joupa o'huijf'epa anuli. Aƚmuc'itsonga' naitsi iƚque. 25 Aƚ'eƚe anuli laƚpenic' ninc'apóstole. Toƚta'a lipenic' Judas. Ipo'nopa i'huapa pe lotsepá lif'as quixcay xanuc'. 26 I'e'me naitsi coc'aiƚmaiya. Ec'aiƚmaita Matías. Limbamaj nuli lan apóstole epenuf'me. 2 Icuaitsi litine al juic Pentecostés. Maƚe litine lan apóstole jouc'a liƚejmale efot'ƚe'moƚtsi anuli. 2 Icuej'me tuna'e' lema'a, to mi'hua'ma ujfxi cahua'. Jiƚpe lajut'ƚ tocomma imanna ƚona'apa. 3 Ixim'me to ƚipaƚ cunga ixc'if'moxi, ipanenni anuli anuli ƚiƚjuac iƚniya. 4 Cal Espíritu Santo icuxe'e'mola' liƚpicuejma'. Tu'ila' te ts'i'ic' minesyacu. Ipango'me ipalai'me ituca' cataiqui'. Los Hechos 1​, ​2
  • 228.
    220 5 Iƚne ƚitiné liƚya'Jerusalén timana' axpela' lan xanuc' judío tixantseyi quiƚjuic. Iƚne quiyouyomma ni petsi li'a ƚamats', tihuejcoyi ȽanDios. 6 Icuej'me tuna'e'. Icuaiyunca pe lomana' lan apóstole jouc'a liƚejmale. Aiquiƚsina' te qui'ipa. Tama ocuena ocuena liƚtaiqui' jahuay iƚniya icuec'e'me lonespa lan apóstole. 7 Tocomma tipailo liƚpicuejma', ixpailij'mola'. Ticuayi: ―Iƚne nopalaipá quiyouyomma Galilea. 8 Illanc' aƚmajnliyota ituca' ituca' ƚalamats', ocuena ocuena laƚtaiqui'. Itsiya, ¿te qui'ipa? Jahuay illanc' aƚcuec'ela' iƚniya lonespa. 9 Fa'a ja'ni ninc'iPartia, ninc'iMedia, ninc'Elam, ja'ni caƚouyomma ƚamats' Mesopotamia, o Judea, o Capadocia, o Ponto, o Asia, 10 o Frigia, Panfilia, Egipto, jouc'a ƚamats' Libia, iƚe ahuejnca liƚya' Cirene, ja'ni Roma aƚpiƚya' aƚcuai'me al juic, ja'ni aƚmana' ma ninc'ijudío, o ja'ni ocuena laƚraza, lihuejcoyi ƚilenDios lan judío, 11 ja'ni aƚmana' ninc'iCreta, o aƚmana' ninc'Arabia, tama ituca' ituca' caƚouyomma, ocuena ocuena laƚtaiqui', itsiya jahuay aƚcuec'eyi iƚne lopalaipa. Aƚcuejyi tipalaiyi ƚaƚtaiquí. Tuya'ayi al cueca' lo'epa ȽanDios. 12 Iƚne lan xanuc' miquimf'eyi tocomma tipailo liƚpicuejma'. Tixhueƚcoyi juaiconapa. Ticuayi: ―¿Te qui'icopa toƚta'a liƚtaiqui' iƚniya? 13 Ocuenaye ixoco'me, ticuayi: ―Iƚne nopalaipá joupa imeyojpola'. Ixnapá juaiconapa al ts'ej vino. 14 Limbamaj nuli lan apóstole jouc'a Pedro enaj'moƚtsi locuenaye lapimaye nomana' jiƚpe, ecaxoƚai'me. Pedro ipalai'ma ujfxi, ipalaic'o'mola' lefoƚya, timila': ―Capalaic'olhuo' jahuay imanc' olafot'ƚeyoƚtsi fa'a Jerusalén. Hualca imanc' noƚmana' fa'a olamats' Judea, locuenaye imanc' ocuena colamats'. Itsiya cami'molhuo', cuhuaƚc'e'e'molhuo' iƚe li'ipa. ¡Aƚquimf'eƚa'! 15 ’Imanc' toƚcuayi: Iƚnu'hua lan xanuc' joupa imeyojpola'. A'ij ƚinca loƚnespa. Itsiya apuqui'iya. Le'a apelƚa 'hora. 16 Itsiya i'ipa to luya'apa Joel cal profeta. Iƚque uya'apa toƚta'a ti'i'ma, inespa: 17 ȽanDios tuya'e': Iƚna'a ƚitiné, ai'a tijou'ma li'a ƚamats', iya' cumme'ma ƚai'Espíritu. Lan xanuc' ni petsi lomana' li'a ƚamats' tepenuf'me. Loƚnaxque' camijcanó jouc'a loƚnaxque' cahuats'la, tuya'a'me laifnu'iyacola'. Litine lolamijcanó tixim'me laifmuc'iyacola', lipuqui' litojpola' xanuc' tipaiyo'me, iya' capi'i'mola' quiƚpaiyo. 18 Lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no', pe nalimetsaicopa iya' iƚPoujna, iƚniya tepenuf'me ƚai'Espíritu, tuya'a'me laifmiyacola'. Ma' iya' cumme'ma ƚai'Espíritu, ticuaita pe lomana' iƚniya. 19 Lan xanuc' tixim'me acueca' laifmuc'iyacola' fa'a li'a ƚamats'. Tehuenaf'le al toncay lema'a tixim'me al cueca'. Tixim'me to lajuats', jouc'a ƚunga, jouc'a juaiconapa quicuxis. 20 Ƚalapalai'enga' timufc'o'ma. Cal mut'ƚa ti'i'ma to lajuats'. Los Hechos 2
  • 229.
    221 Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'aticuaihuo jiƚe Litine ȽanDios. Jahuay tixim'me acueca' Litine iƚe; acueca' juaiconapa lo'eya ȽanDios. 21 Naitsi nojoc'iya ȽanDios, naitsi noxa'hueya titoc'iƚa', iƚque ƚinca tunƚu'ma. 22 ’Imanc' ixanuc' Israel, aƚquimf'eƚa' laifnu'iyacolhuo': Cal xans Jesús ƚas Nazaret ma ȽanDios epi'ipa limane, toƚta'a imuj'moxi ma' anDios. Iƚque Jesús li'huamma icuaitsi pe loƚmana', i'e'ma al cueca', i'e'ma ma to lo'eya ȽanDios. Toƚta'a imuc'ipolhuo' naitsi ƚummepa. Joupa oƚsina' iƚe li'ipa. 23 Lijou'ma i'i'ma ma to quixina' ȽanDios lo'iya, ma to lixpic'e'ma. Iƚque cal xans Jesús ȽanDios icupa, epi'ipolhuo' imanc'. Imanc' oƚcu'me icuaitsi quiƚmane ts'iƚpenic'. Toƚmila' lan xanuc', iƚne pe aimihuejcoyi ȽanDios: “Tonlapaƚts'ijntsa lancruz”. Toƚta'a qui'ic' imanc' oƚma'apá. 24 Lijou'ma ȽanDios imaf'i'ina'ma. Aiquipo'nohuo quimac'. Unƚu'e'ma. Lamaya aiqui'ic' culiqui nulemma. 25 Li'ipa to linespa David mipalaicojma Jesús, tuya'e': Iya' aiximpa lo'iya, ƚaƚPoujna aimaƚpo'noya caituca'. Itine itine aƚmajm'me anuli, iƚque tipa'a al c'a camane, aƚtoc'i. Ailopa'a caƚspaic'eya. 26 Toƚta'a caxina amaf'ca ƚainunxajma'. Cuya'a'ma: Iya' tixoqui neta juaiconapa. Aixina' cuyaico'ma al c'a jouc'a laicuerpo. Tijouƚa' laipitine fa'a li'a ƚamats' cunxaj'ma tixoj'ma neta. 27 Iya' ƚai'alma aimaƚpo'noya pe lomana' lamizhua. Iya' o'huexi, ima' aiPoujna, aƚtoc'i'ma, laicuerpo aimihuet'ƚya. 28 Iya' aixina' laif'eya, joupa aƚmuc'ipa, culij'ma laipitine. Capajn‑na'ma pe lofpa'a, ima' toxhuai'ni'ma laixojcoya neta. 29 ’Cunc'aipimaye, lapi'iƚa' lane capalaic'o'molhuo' al cuajmaica cataiqui'. Imanc' joupa oƚsina' li'ipa ƚaƚtatahuelo David. Iƚque imanapa, temuya. Lipu'hua tipanenni fa'a liƚya' Jerusalén. 30-31 Iƚque David aprofeta. ȽanDios u'i'ma lo'iya. Joupa epi'ipa cataiqui' imipa: Ima' lofcuxeya aimijouya. Ima' ti'i'ma itatahuelo cal Cristo iƚque ƚaifnummeya ticuxeƚa'. David aiquimenc'ejma iƚe litaiqui' ȽanDios limipa. Ixina' lo'eya ȽanDios, ipalaico'ma lo'iya cal Cristo, ticua timaf'ina'ma. Toƚta'a li'ipa. Iƚque cal Cristo ƚi'alma ȽanDios aiquipo'nohuo nulemma pe lomana' lamizhua, licuerpo aiquihuet'ƚqui. 32 Iƚque cal Cristo maƚque Jesús, ȽanDios imaf'i'ina'ma, itsahue'enanni. Jahuay illanc' aƚsimpá imaf'inapa. 33 ȽanDios qui'Ailli' cal Cristo imi'ma: “Capi'i'mo' cal Espíritu Santo. Tommeta pe lomana' laixanuc'.” Toƚta'a li'ipa. ȽanDios if'ac'enapa lema'a, epi'ipa toƚta'a limane. Iƚque Cristo joupa ummepa cal Espíritu Santo. Imanc' aƚquimf'enga' laƚpalaipa, lahuelonginga' laƚ'ejma'. Toƚta'a maƚcuxenga' cal Espíritu. Los Hechos 2
  • 230.
    222 34 David a'i quif'aquilema'a. Maƚque tuya'e': ȽanDios tipalaic'o ƚaiPoujna, timi: “Tocutshuai'ma jifa'a al c'a camane. 35 Topanehuo fa'a, iya' mi'hua culiquila' lo'epo' laic'. Tijouƚa' ima' tocuxena'mola'.” 36 ’Imanc' ixanuc' Israel; itsiya jahuay imanc' toƚcuec'eƚe iƚe li'ipa. Iƚque Jesús imanc' olapaƚts'ijmpá lancruz, ȽanDios imetsaicopa aƚPoujna, imetsaicopa cal Cristo. 37 Licuej'me iƚe lataiqui' ecajm‑maitsi lataiqui' liƚpicuejma', icuaitsi ƚilunxajma'. Ixhueƚconca juaiconapa. Icuis'e'me, timinnila' Pedro jouc'a locuenaye apóstole: ―¿Te caƚ'eyacu? Imanc' cunc'aƚpimaye lu'itsonga'. 38 Pedro timila': ―Toƚsuej'menca. Toƚnesle: “Al ƚinca iƚque Jesús aCristo”. Tepo'intsolhuo' anuli anuli imanc'. ȽanDios tiƚonc'e'e'molhuo' loƚjunac'. Tepi'im'molhuo' cal Espíritu Santo. Joupa inespa toƚta'a ȽanDios. 39 Itsiya toƚta'a timila' jahuay nojoc'ipola'. Timilhuo' imanc', timila' loƚnaxque', jouc'a timila' iƚniya nomana' aculi'. 40 Lijoupa limipola' toƚta'a, Pedro ti'hua tipalaic'ola' xonca. Ti'hua tixc'ai'ila', tixa'huela', timila': ―Aimolihuej'mola' lan xanuc' nomana' itsiya. Iƚne aimihuejyi al ƚijca lipene ȽanDios. 41 Iƚe litine lan apóstole jouc'a liƚejmale epenufim'mola' to afanej mil lan ts'e capimaye, iƚne epenufpá litaiqui' Pedro epo'im'mola'. 42 Jahuay lapimaye tihuejyi lomuc'iyalepa lan apóstole. Tiyejmaleyi, titoc'iyoƚtsi. Ti'eyi to Jesús lixc'ai'ipola' li'apóstole. Tefot'ƚeyoƚtsi, tixquec'iyoƚtsi ƚa'i, titeji. Tijoc'iyi ȽanDios. 43 Iƚniya ƚitiné jahuay lan xanuc' tixpaic'eyi ȽanDios. Ailopa'a natets'ipa ȽanDios. Lan apóstole ti'eyi al cueca'. Timuc'innila' lan xanuc' lipepaxi ȽanDios. 44 Jahuay iƚne naihuejcopá Jesús i'e'e'moƚtsi anuli. Timiyoƚtsi: ―Maipima, ƚai'huexi iya' ima' o'huexi jouc'a. 45 Ja'ni ƚamats', ja'ni ocuena quiƚ'huexi, pe ts'iƚ'hueca ticujyi. El tomí lolijpa teca'nennila' lapimaye pe ailopa'a quiƚ'hueca. 46 Itine itine tiyeyi al cuecaj xoute', tefot'ƚeyoƚtsi. I'ipa anuli liƚpicuejma'. Jouc'a tefot'ƚeyoƚtsi ƚilejut'ƚi. Jiƚpe titeji ƚa'i lixquetsufiya. Ƚinca tixoqui quileta titetsoyi anuli. 47 Tix'najtsi'iyi ȽanDios. Locuenaye xanuc' tetenƚcocola' liƚ'ejma'. Itine itine ƚaƚPoujna Jesucristo tunƚu'ela' lan xanuc'. Toƚta'a ixpepola' lapimaye, tefot'ƚeyoƚtsi anuli. 3 Anuli litine iye'me al cuecaj xoute' Pedro jouc'a Juan. I'ipa al fanej hora. Maƚpe lan xanuc' tijoc'iyi ȽanDios. 2 Jiƚpe ticutsu anuli cal coxo. Toƚta'a lipajnta. Itine itine tiƚcuai'emma ƚunaj xoute', pe lopa'a al puerta lacui'impa: Xonca Lilange. Jiƚpe cal coxo tixahue'ela' tepi'inni quitomí iƚne lan xanuc' mitsuflaiyi al xoute'. 3 Ixim'mola' Pedro jouc'a Juan mitsuflaiyi al xoute', ixahue'e'mola' tepi'iƚe quitomí. 4 Pedro jouc'a Juan ehuelonc'e'e'me li'a. Pedro timi: ―Ima' alahuelojntsonga'. 5 Cal xans i'e'ma to limi'ma. Ticua: “Lapi'i'ma caitomí”. 6 Pedro timí: Los Hechos 2​, ​3
  • 231.
    223 ―Iya' ailopa'a caitomí,ni huata ni axpe'. Ƚinca catoc'i'mo'. Cajoc'i'ma Jesús ƚas Nazaret, iƚque tixaƚ'metso'. Ima', ¡totsahuenni! ¡To'huaƚa'! 7 Pedro i'noƚ'e'e'ma al c'a quimane. Ecaxu'ma. Aiquicoƚ'ma i'ina'ma quiƚpujfxi li'mitsi', jouc'a licoxac' qui'mitsi'. 8 Iyuf'conni, ecax'ma, ipango'ma i'hua'ma. Itsuflai'me al xoute' iƚque jouc'a Pedro y Juan. Ti'hua iyuf'conni, tix'najtsi'i ȽanDios. 9 Jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpiya ixim'me ti'hua, icuej'me tix'najtsi'i ȽanDios. 10 Imetsaico'me, ticuayi: “Iƚca'a cal xans micutsu ƚunaj xoute' jiƚpe al puerta lacui'impa: Xonca Lilange, tixa'hue quitomí. Itsiya, ¿te qui'ipa? Itsiya ti'huanghua.” 11 Jiƚpe al cuecaj xoute' ƚipinujnca Salomón efot'ƚe'moƚtsi lan xanuc'. Iximpá cal coxo joupa ixaƚconapa, tecaxc'o nolojmay Pedro y Juan, i'noƚila' iƚniya. Ticuayi: “¿Te qui'ipa lixaƚcopa?” 12 Pedro lixim'mola' lan xanuc' lefoƚya timila': ―Imanc' cunc'ixanuc', oƚtatahuelo Israel, ¿te aicoƚcueca li'ipa? ¿Te calahuelojncoponga' illanc'? ¿Te aga illanc' caƚtuca' aƚ'e'epa ti'huaƚa' iƚque cal xans? ¿Te aga illanc' xonca lihuejcoyi ȽanDios, toƚta'a lapi'iponga' laƚmane aƚsaƚ'meƚe jiƚca'a cal xans? A'i. 13 Ma ȽanDios i'epa iƚta'a al cueca' itsiya. Iƚque ilenDios laƚtatahueló Abraham, Isaac y Jacob jouc'a ilenDios laƚ'aillí, itsiya imuc'ipolhuo' joupa imetsaicopa Jesús i'Hua. Imuc'ipolhuo' joupa imetsaicopa ixhuai'nipa lipenic', iƚe lanic' lepi'ipa ti'eƚa'. Maƚque Jesús imanc' oƚcupá icuaitsi limane ƚincuxepa Pilato. Pilato ipic'a tux'masnaƚa', imanc' aicoƚcuac', oƚcuanac'epá. 14 Imanc' oƚsa'hue'me Pilato tux'masnaƚa' ƚocuena cal xans, iƚque cal cuej quinma'ahuale. Jesús, cal Paxi Xans, cal Ƚijca Xans, imanc' aicoƚcuac', aicolapenufi. 15 Imanc' oƚma'a'me Jesús, maƚque ƚalapi'iponga' laƚpitine. ȽanDios imaf'i'inapa, ipa'apa pe lomana' lamizhua. Jahuay illanc' laƚejmalepá aƚsimpá imaf'inapa. 16 Aƚ'huaiyijnyi Jesús. Aƚsina' ja'ni aƚnesco'me lipuftine Jesús, ȽanDios tixaƚ'me'ma cal coxo. Toƚta'a li'ipa. Maƚque Jesús aƚtoc'iponga' aƚ'huaiyijnle toƚta'a, toƚiya imanc' toƚsinyi iƚca'a cal xans joupa ixaƚconapa, ailopa'a quicuana. 17 ’Cunc'aipimaye, aixina' li'ipa. Litine loƚma'apa Jesús imanc' aicoƚsina' naitsi iƚque. Jouc'a aiquiƚsina' iƚne nicuxepolhuo'. 18 Ma ȽanDios enant'ƚipa litaiqui', iƚe loya'apa lam profeta. Jahuay iƚniya uya'a'me titeƚco'ma cal Cristo. 19 ’Itsiya toƚsuej'menca iƚe loƚ'epa. Toƚpai'iƚe loƚpicuejma'. Toƚta'a ȽanDios tiƚonc'e'ena'molhuo' loƚjunac', tunxac'i'molhuo', tipaxne'molhuo'. 20 ȽanDios joupa u'ipolhuo' tumme'e'molhuo' cal Cristo. Ja'ni toƚsuej'menanca, ƚinca tumme'econa'molhuo' Jesús, maƚque cal Cristo. 21 Iƚque copa'a pu'hua lema'a, i'huaijma ticuaitsi litine jahuay tilajnla' al c'a, ti'iƚa' al ts'e lema'a, al ts'e li'a ƚamats'. Toƚta'a linespa ȽanDios. Li'ipa lipaxi profeta uya'a'me iƚe litaiqui' ȽanDios. 22 Moisés inesco'ma cal Cristo locuaicoya fa'a li'a ƚamats'. U'ipola' laƚtatahueló lo'iya, timila': ȽanDios ƚoƚPoujna tepi'i'molhuo' anuli cal profeta. Los Hechos 3
  • 232.
    224 Iƚque aƚ'onƚcota toiya', ti'i'ma anuli ƚoƚpiƚya' xans. Iƚque toƚquimf'e'me, tolihuejco'me jahuay lomiyacolhuo'. 23 Naitsi aimihuejma, iƚque tenaj'ma nulemma, aimi'econayacola' anuli lixanuc' ȽanDios. 24 ’Ipangocopa Samuel jahuay lam profeta uya'a'me ma' anuli lo'iya. Itsiya enanƚpa luya'apa. 25 Imanc' inaxque' lam profeta, ti'i'ma tolapenuf'me iƚe al c'a lonescopa iƚniya. ȽanDios litine lipalaic'opa Abraham timi: “Tipajnta anuli nopaxneyacola' lan xanuc' ni petsi lomana' li'a ƚamats'. Ima' ti'i'ma itatahuelo iƚquiya.” Maƚe lataiqui' ȽanDios epi'ipola' loƚtatahueló jouc'a epi'ipolhuo' imanc' tolapenufle. 26 ȽanDios lijoupa lepi'ipa ƚi'Hua lipenic', umme'ma ate'a pe loƚmana'. Umme'ma tipai'itsolhuo' loƚpicuejma' anuli anuli imanc', toƚta'a aimoƚ'econa'me lixcay, ȽanDios tipaxne'molhuo'. 4 Mipalaic'ola' lan xanuc' Pedro y Juan jiƚpe icuaitsa lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a ƚincuxepa capaluc' xoute', jouc'a lan xanuc' saduceo. 2 Ixinim'mola' Pedro y Juan timuc'iyaleyi, icuej'me iƚne micuayi: “Al ƚinca timaf'ina'me lamizhua; joupa imaf'inapa Jesús.” Aiquetenƚcocola' iƚe lonespa Pedro y Juan. 3 I'noƚim'mola', i'nicontsola' lacarza, timajntsa jiƚpe iƚe lipuqui'. Joupa if'acoƚaipa. Ticuayi: “Mouqui lipa'a'mola'. Aƚcuxecotola'.” 4 Axpela' lan xanuc' noquimf'epá linespa Pedro y Juan i'huaiyijmpá Jesús. Ixpe'mola' lapimaye. Joupa i'i'ma to amaquej mil, ma le'a axanuc'. Timana' jouc'a lacaƚ'no'. 5 Li'ipa quitine efot'ƚe'moƚtsi jiƚpe Jerusalén iƚne lincuxepá lan xanuc' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa ȽanDios. 6 Jiƚpe icuaitsa cal cuecaj ca'ailli' Anás, jouc'a Caifás, Juan, Alejandro y locuenaye lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'. 7 Icuxem'mola' lilepaluc' tilecontsola' Pedro y Juan. Icuai'entsola', ecaxum'mola' petsi lefot'ƚeyoƚtsi. Timinnila': ―Imanc' oƚsaƚ'mepá cal coxo. ¿Naitsi lepi'ipolhuo' coƚmane? ¿Te cuftine iƚque? 8 Pedro ixim'ma cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma'. Timila': ―Imanc' cunc'incuxepá jouc'a imanc' noƚspijpá lataiqui', 9 itsiya licuis'enga', aƚminga': ¿Te coƚtoc'icopa cal coxo? ¿Te qui'ipa joupa ixaƚconapa? 10 Cu'i'molhuo' li'ipa. Ti'iƚa' coƚsina' jahuay imanc' jouc'a jahuay laƚf'as xanuc' Israel. Illanc' aƚjoc'i'me Jesucristo, ƚas Nazaret, ma' iƚque Jesús imanc' olapaƚts'ijmpá lancruz, ȽanDios imaf'i'inapa ipa'anapa pe lomana' lamizhua. Cacua: Aƚjoc'ipá iƚque. Toƚta'a ixaƚconapa iƚca'a cal xans fa'a tecaxu. Tolahuelojnyi, ailopa'a quicuana. 11 Maƚque Jesús copa'a “… ƚapic ƚetets'impa nolanc'epá lajut'ƚ”. Imanc' moƚƚanc'eyi lajut'ƚ aicoƚshuico'me. Itsiya “… joupa i'ipa xonca ƚaicuicoya, iƚque ƚapic xonca tilanc'e ƚaitaƚ, aimecangeya lajut'ƚ”. 12 Ailopa'a cocuena ƚalunƚu'eyaconga'. Jifa'a li'a ƚamats' ni petsi lomana' lan xanuc', ja'ni tijoc'iƚe Jesús, tinescoƚe lipuftine, Los Hechos 3​, ​4
  • 233.
    225 tunƚul'me. Ocuena aimi'iya munƚu'eyacola'. 13 Iƚnenoquimf'epá lonespa Pedro y Juan ixinim'mola' aimixpailiquila', ticuayi: “Iƚne ni naitsi xanuc'. Aiquiƚsuec'. Iƚsina' aƚtalai'e'enga'. ¿Te qui'ipola'?” Ticuayi: “Iƚne iyejmalepá Jesús”. 14 Ailopa'a quimicona'mola'. Ixim'me cal coxo jouc'a Pedro y Juan tecaxoƚanna. Iƚque joupa ixalconapa. 15 Ummem'mola' ƚuna. Ipalaic'o'moƚtsi ts'iƚpenic'. 16 Ticuayi: ―¿Te caƚ'eyacu? ¿Te caƚmiyacola' iƚne lan xanuc'? Jahuay nomana' fa'a liƚya' Jerusalén joupa iƚsina' juaiconapa acueca' li'epa. Aimi'iya maƚnesyacu: A'ij ƚinca. 17 Ma le'a aƚcuxe'e'mola', aƚmi'mola': “Aimoƚpalaicocona'me Jesús. Aimoƚnesco'me lipuftine.” Toƚta'a lan xanuc' nomana' ocuenaye quiƚeloƚya' aimicuejyacu li'epa iƚniya. 18 Ijoc'im'mola' Pedro y Juan titsuflaiconanca. Timinnila': ―Aimoƚpalaicocona'me Jesús. Aimoƚmuc'iconayale'me litaiqui'. Aimoƚnescona'me lipuftine. 19 Pedro y Juan italai'e'me, timinnila': ―¿Te coƚcuayacu imanc'? ¿Te ts'ipic'a ȽanDios? ¿Ja'ni lihuejco'molhuo' imanc' o lihuejco'me ȽanDios? 20 Illanc' aimi'iya maƚtaƚi'eyacoƚtsi laƚco. Iƚe laƚsimpa, laƚcuejpa, aluya'a'me, alu'i'mola' lan xanuc'. 21 Icuxe'econam'mola' Pedro y Juan. Timinnila': ―Ja'ni ti'hua toƚpalaicoyi Jesús aƚteƚ'mi'molhuo'. Tonƚenƚe. Aimi'iya miteƚ'minyacola'. Jahuay lan xanuc' iximpá acueca' iƚe li'ipa, tix'najtsi'iyi ȽanDios. 22 Cal xans ƚixaƚconapa a'ij camijcano, joupa ixhuaita oquej nuxans y xonca ƚemats'. 23 Joupa ux'masquinampola' Pedro y Juan ipailinanca, icuaitsa pe lomana' liƚpimaye. Uya'a'me linespa lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 24 Licuej'me toƚta'a jahuay iƚniya lapimaye ipango'me ijoc'i'me ȽanDios, timiyi: ―MaƚPoujna, illanc' oxanuc'. Ima' olanc'epa lema'a, olanc'epa li'a ƚamats', olanc'epa ƚaja, olanc'epola' jahuay lomana'. 25 Ƚaƚtatahuelo David joupa lu'iponga' lofnespa ima' manDios. Micuxe cal Espíritu Santo lipicuejma' David, iƚque ticua: Lan xanuc', iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios, ixtuc'o'moƚtsi, ixpic'epa ti'e'me nixpiya. 26 Lan rey, iƚne nocuxepá jifa'a li'a ƚamats', joupa itsolinamma, tixtuleyi. Nocuxepola' lan xanuc' efot'ƚepoƚtsi anuli, tifuli'i'me ȽanDios, tifuli'i'me cal Cristo, iƚque ƚummepa ȽanDios. 27 ’Ma' aƚinca toƚta'a li'ipa jifa'a liƚya'. Efot'ƚepoƚtsi cal rey Herodes, jouc'a Poncio Pilato jouc'a lipiƚya' xanuc', jouc'a laƚxanuc' iƚne ixanuc' Israel. Iƚniya jahuay ixtuc'o'me cal Paxi ƚo'Hua Jesús, iƚque no'epa lopenic' lomepi'ipa, iƚque ƚo'Huijf'epa ima'. 28 Iƚniya naixtulepá tocomma to quiƚtuca' tixpic'eyi lo'eyacu. A'i quiƚtuca' mixpic'eyi, ma' ima' ocuxe'e'mola' lo'epa, ima' joupa oxpic'epa lo'iya. Los Hechos 4
  • 234.
    226 29 ’Ima' maƚPoujna, itsiya aƚsa'huehuo'aƚtoc'itsonga'. Toquimf'etsola' nalixtuc'oponga', iƚne aƚminga' cataiqui', illanc' oxanuc', ima' malanDios. MaƚPoujna, lapi'itsonga' caƚpujfxi aimaƚspailij'monga', ti'hua luya'a'me lotaiqui'. 30 Illanc' aƚnescocona'me Jesús lipuftine, iƚque cal Paxi ƚo'Hua ni'epa lopenic' lomepi'ipa. Ma' aƚnescoƚe iƚque lipuftine, ima' ti'huaƚa' lomane, toxaƚ'metsola' lafcualƚay, tomuc'itsola' lan xanuc' al cueca' lof'epa, to'eƚa' to aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. 31 Lijoupa lijoc'ipa ȽanDios ixim'me tifenna lajut'ƚ pe lafoƚyomma. Lapimaye nomana' jiƚpe cal Espíritu Santo icuxe'mola' liƚpicuejma' jahuay iƚniya. Lijou'ma aiquiƚsina' caxpaiqui'. Ti'hua tu'iyaleyi litaiqui' ȽanDios. 32 Jahuay iƚniya no'huaiyijmpá Jesús ti'e'eyoƚtsi capic'a. Ailopa'a nonesya: “Iƚe ai'huexi ma' iya' caituca'”. Jahuay ticuayi: “Maipima iƚta'a ƚai'huexi jouc'a o'huexi”. 33 Lan apóstole ti'hua tuya'ayi: “Aƚsimpá ƚaƚPoujna Jesús joupa imaf'inapa, ipanamma pe lomana' lamizhua”. A'i ma le'a micuayi, jouc'a ti'eyi al cueca'. ȽanDios juaiconapa itoc'i'mola' jahuay iƚniya lapimaye. 34 Iƚne no'huaiyijmpá Jesús aimehue'ela', ni' anuli. Lapimaye ts'iƚ'hueca, ja'ni amats' o ajut'ƚ, ticujyi. Al tomí lolijpa ti'hua'ayi pe lomana' lan apóstole. 35 Teto'ennila' jiƚpe liƚ'mitsi' iƚniya. Iƚe al tomí teca'nennila' lapimaye pe aiquiƚ'hueca. 36 Tipa'a jiƚpe anuli ƚapima cuftine José. Lan apóstole ecui'i'me Bernabé. Iƚe laftine tuhuaƚquemma: Ƚaixoc'ipola' quileta lipimaye. Iƚque qui'huayomma ƚamats' Chipre. Cal te'a qui'ahuelo aLeví. 37 Bernabé icuj'ma anuli ƚemats', itaic' al tomí lulijpa. Eto'e'mola' liƚ'mitsi' lan apóstole. 5 Jiƚpe pe lomana' lapimaye tipa'a anuli cal xans cuftine Ananías. Jouc'a ƚipeno Safira icuj'me ƚamats'. 2 Al tomí lulijpa Ananías ipa'a'ma, lipanenni i'hua'a'ma, eto'etsola' liƚ'mitsi' lan apóstole. Ticuanƚe jahuay itaipa al tomí, a'ij ƚinca. Ƚipeno ixina' li'epa ƚipe'ailli'. 3 Pedro timí: ―CumAnanías, ¿te comepi'icopa lane ƚonta'a Satanás? Iƚque icuxepo' jiƚpe lopicuejma'. Oxpic'epa tofel'mi'ma cal Espíritu Santo. Omiƚonc'epa lomulijpa al tomí. 4 Iƚque ƚomemats' ai'a tocuj'ma, ¿ja'ni ima' cotuca' aimoxpic'e te lof'e'eya? Lijoupa locujpa, al tomí lomulijpa, ¿te aico'huexi? Ima' cotuca' oxpic'epa aƚfel'mitsonga'. Metets'ipa ȽanDios, a'i malatets'inga' illanc' ninc'ixanuc'. 5 Licuej'ma iƚe lataiqui' Ananías ecangenni ƚamats', ima'ma. Licuej'me lan xanuc' toƚta'a li'ipa jahuay ixpailij'mola' juaiconapa. 6 Lamijcanó itsolinca, iju'eco'me asábana licuerpo Ananías, itai'me emitsa. 7 Uyai'ma afanej hora. Icuaiyunni ƚipeno ƚamizhua Ananías. Iƚque aiquixina' iƚe li'ipa ƚipe'ailli'. 8 Pedro icuis'e'ma, timi: ―Alu'iƚa'. ¿Te aƚinca toƚta'a i'najtse'empolhuo' loƚcujpa ƚolamats'? Timi: Los Hechos 4​, ​5
  • 235.
    227 ―Toƚta'a aƚ'najtse'emponga'. 9 Pedro timi: ―Imanc'loquexi' oƚnefopá olahuaipá cal Espíritu Santo. Toquimf'eƚa'. Icuaicona'me lamijcanó nemihuo'me ƚope'ailli'. Titsolof'que liƚ'mitsi'. Joupa icuai'me ƚunaj puerta. Tileco'mo' ima'. 10 Aiquicoƚ'ma. Ƚaca'no' ecanghuaitsi imac' jiƚpe li'mitsi' Pedro. Itsuflai'me lamijcanó ixim'me joupa imanapa. Itai'me emitsa jiƚpiya lemi'e'huo'me ƚipe'ailli'. 11 Lapimaye, iƚne lefot'ƚepola' ȽanDios, jouc'a jahuay lan xanuc', licuej'me iƚe li'ipa ixpailij'mola' juaiconapa. 12 Lan xanuc' nomana' jiƚpiya ixim'me axpe' acueca' lo'epa lan apóstole, ixinim'mola' mi'eyi to lo'eya ȽanDios. Jahuay iƚne lan apóstole tefot'ƚeyoƚtsi pe lopa'a al cuecaj xoute', jiƚpe ƚinujnca cuftine Ƚipinujnca Salomón. 13 Locuenaye aiqui'onƚila' to iƚniya lan apóstole, tixpailiquila'. Lan xanuc' ticuayi: “Acueca' lo'epa, acueca' ac'a liƚpicuejma' iƚniya”. 14 Toƚta'a xonca axpela' i'huaiyijm'me ƚaƚPoujna. Ixpe'mola' axanuc' acaƚ'no'. 15 Ipa'a'me lilefcualƚay lonaf'coƚanna liƚhualfa o ƚiƚhuijm‑ma'. Ipo'nom'mola' lema cane, iƚ'huaijma tuyaiƚa' Pedro. Ja'ni tixingufcoƚe ma le'a lipunxahua tixaƚcona'mola'. 16 Juaiconapa axpela' lan xanuc' quiyouyomma ƚiƚeloƚya' lomana' huejnca Jerusalén tiƚcuai'em'mola' lilefcualƚay. Jouc'a tiƚcuai'em'mola' locuenaye laxtafpola', tipa'antsola' lontahue litsuflaipá. Jahuay ixaƚcona'mola'. 17 Ixtulenca cal cuecaj ca'ailli' jouc'a liƚejmale, iƚne lan saduceo. Juaiconapa ti'eyi laic'. 18 Umme'me lilepaluc'. Iƚne i'noƚ'me lan apóstole, I'nico'me lacarza. 19 Iƚe lipuqui' icuaiyunni lacarza anuli ƚapaluc quema'a ƚummepa ƚaƚPoujna. Exi'e'ma ƚipuertá lacarza, ipa'ana'mola'. 20 Timila': ―Tonƚeƚe al cuecaj xoute'. Tolacaxoƚtsa jiƚpiya. Toƚpalaic'otola' lan xanuc'. Tolu'itola' te ts'i'ic' al ts'e capajnya, te ts'i'ic' mepenufyacu. 21 Lijoupa licuej'me toƚta'a, iye'me. Icuaitsa al cuecaj xoute'. Joupa tiƚic'e itsuflai'me jiƚpe. Ipango'me imuc'iyalecona'me lan xanuc'. Cal cuecaj ca'ailli' jouc'a liƚejmale icuaitsa pe loxpijyopa cataiqui'. Ijoc'im'mola' jahuay lan tsilaj xanuc' Israel, iƚne noxpijpá lataiqui', tefot'ƚetsoƚtsi. Lijou'ma ummem'mola' lapaluc' tiyeƚe lacarza. Timinnila': ―Toƚƚecotsola' ticuaiyunca fa'a pe laƚmana' iƚne lan xanuc'. 22 Lapaluc' icuaitsa lacarza. Ailomana' jiƚpiya lan apóstole. Ipailinanca, uya'atsa. 23 Timiyi: ―Laƚcuaita illanc' lacarza eti'iya al c'a. No'epá cuenna tecaxoƚanna ƚunaj puerta. Alaxi'epá cal puertá nij naitsi nopa'a. 24 Ƚincuxepa capaluc' al cuecaj xoute', jouc'a cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' iquimf'e'me lonespa lapaluc', icua'me: ―Itsiya iƚe li'ipa, ¿te cocula'aya? ¿Te xonca co'iya? 25 Minesyi toƚta'a icuaitsi anuli cal xans, timila': Los Hechos 5
  • 236.
    228 ―¡Toƚsinƚe! Iƚne lanxanuc' imanc' loƚ'nicopola' lacarza, jipu'hua al xoute' tecaxoƚanna, timuc'iyaleyi. 26 Ƚincuxepa lapaluc' al cuecaj xoute' jouc'a lepaluc' iye'me tilecontsola' lan apóstole. Mane ilecontsola', ailopa'a qui'e'empola'. Iƚne lin‑naihuehuale tixpailiquila'. Ticuayi: “¿Te caƚ'e'eyaconga' lan xanuc'? Ja'ni lixtuc'o'monga', aƚma'aco'monga' apic.” 27 Icuaiyocontsa pe lefoƚya petsi loxpijyopa cataiqui'. Ecaxum'mola' jiƚpiya. Cal cuecaj ca'ailli' ipango'ma icuis'e'mola'. 28 Timila': ―Illanc' joupa aƚsc'ai'ipolhuo', aƚcuxe'epolhuo', aƚmipolhuo': “Aimoƚpalaicocona'me Jesús. Aimoƚnescocona'me lipuftine.” Itsiya, ¿te conƚ'epa? Joupa oƚ'nicopá loƚtaiqui' liƚpicuejma' jahuay lan xanuc' nomana' fa'a Jerusalén. Imanc' aƚtac'huinga' cajunac'. Toƚcuayi illanc' aƚma'apá iƚque cal xans Jesús. 29 Pedro jouc'a locuenaye lan apóstole italai'e'e'me, timinnila': ―Ja'ni ȽanDios jouc'a lan xanuc' aƚcuxenga', ticuicomma lihuejcoƚe ȽanDios, a'i lan xanuc'. 30 ȽanDios, ƚilenDios laƚtatahueló, imaf'i'inapa Jesús, ipa'anapa pe lomana' lamizhua. Maƚque Jesús imanc' olapaƚts'ijmpá al 'ec, oƚma'apá. 31 Imanc' ixanuc' Israel, maƚque ȽanDios ipic'a tepi'itsolhuo' loƚpicuejma' toƚsuej'menanca, ipic'a timenc'e'eco'molhuo' loƚjunac'. Toƚiya i'epa al cueca'. Imaf'i'inapa Jesús, if'ac'enapa, i'e'epa ƚaƚPincuxepa, Ƚalunƚu'eponga'. 32 Illanc' aƚsina' al ƚinca iƚe laƚmipolhuo'. Toƚiya luya'ayi, lu'ilhuo'. Ma' anuli loya'apa cal Espíritu Santo. Iƚque cal Espíritu ȽanDios tepi'ila' jahuay naihuejcopá. 33 Iƚne lan xanuc' noquimf'epá ixtulenca juaiconapa. Coƚa' tima'antsola' lan apóstole. 34 Jiƚpiya lefoƚya tipa'a anuli cal xans fariseo cuftine Gamaliel. Iƚque cal xans omxi, timuc'iyale locuxepa ȽanDios. Jahuay lan xanuc' ixim'me ac'a xans, ticuec'eyi. Iƚque ecax'ma, timila': ―Tolipa'atsola' iƚne lan xanuc'. Illanc' aƚpalaic'o'moƚtsi caƚtuca'. 35 (Ipa'am'mola' lan apóstole.) Gamaliel ipalaic'o'mola' iƚne lan xanuc' lefoƚya, timila': ―Cunc'aipimaye, cunc'aif'as xanuc' Israel, tonƚ'eƚe cuenna. Toƚspic'eƚe al c'a lonƚ'e'eyacola' iƚne lan xanuc'. 36 Li'ipa cal xans Teudas ehuoc'huai'mola' lincuxepá. Ticua: “Iya' nincuecaj xans. Lihuejla'.” To amalpuj maxnu lan xanuc' ihuej'me. Lijou'ma ima'am'me. Ts'ilihuequi inulai'me nulemma. 37 ’Lijou'ma, iƚniya ƚitiné miniƚingaispola' liƚpuftine lan xanuc', ocuenaj cal xans ehuoc'huaicona'mola' lincuxepá. Iƚque cuftine Judas ƚas Galilea. Iƚque jouc'a efot'ƚe'mola' axpela' lan xanuc'. Ifule'me. Judas jouc'a ima'am'me. Ts'ilihuequi inulai'me. 38 ’Itsiya camilhuo': Tolanajtsoƚtsi iƚne lan xanuc'. Tolux'masnatsola' tiyenƚe. Iƚniya locuapa, lo'epa, ja'ni tipa'acoyi quiƚtuca' liƚpicuejma', aimi'iya, tejac'mola'. 39 Ja'ni ȽanDios ticuxela', imanc' aimi'iya munlulijyacola', mane tolixtuc'o'me ȽanDios. 40 Ihuejco'me limipola' Gamaliel. Ijoc'iconam'mola' lan apóstole Los Hechos 5
  • 237.
    229 titsuflaiconanca. Itsimaf'quim'mola' liƚspula'. Timinnila': ―Aimoƚnescona'me:“Jesús alapi'iponga' laƚmane lu'i'molhuo' iƚe li'ipa”. Ux'masquinam'mola'. 41 Lan apóstole ipalunca jiƚpe lefoƚya. Tixoqui quileta. Ticuayi: “ȽanDios tetenƚcocojma maƚnesco'me Jesús. Toƚiya aƚteƚcoyi.” 42 Itine itine ti'hua timuc'iyaleyi jiƚpe al cuecaj xoute' jouc'a ƚajut'ƚi. Ti'hua tuya'ayi: “Iƚque Jesús aCristo, ƚi'Huijf'epa ȽanDios”. Aiquixoquila'. 6 Iƚne ƚitiné mixpela' ts'ilihuequi Jesús timana' lapimaye ixtuc'o'moƚtsi. Iƚne nopalaipá liƚtaiqui' griego ixtuc'om'mola' locuenaye lapimaye ahebreo, iƚne ocuena liƚtaiqui' lopalaipa. Ticuayi: ―Imanc' loƚpotsateya itine itine tepi'innila' ƚotejacu. Illanc' naƚpalaicopá griego aimepi'innila' laƚpotsateya. 2 Limbamaj coquexi' lan apóstole ijoc'im'mola' tefot'ƚetsoƚtsi jahuay ts'ilihuequi Jesús. Timinnila': ―Illanc' aƚmuc'iyaleyi, lu'iyaleyi litaiqui' ȽanDios. ¿Te aƚpo'no'me iƚta'a laƚpenic'? ¿Aƚtes'mi'mola' lan xanuc'? A'i. Aimi'iya. 3 Imanc' illanc' ninc'apimaye. Ticuicomma acaitsi lapimaye, timetsaicontsola' lan c'a xanuc', ticuxetsola' cal Espíritu Santo liƚpicuejma', ts'iƚsina' tixpic'e'me al c'a. Maƚniya toƚ'huijf'etsola' imanc'. 4 Illanc' ti'hua aƚ'econa'me ma to maƚ'eyi. Aƚjoc'i'me ȽanDios, aƚmuc'iyale'me litaiqui' ȽanDios. 5 Jahuay lefoƚya jiƚpe etenƚcoco'mola' iƚe lataiqui'. I'huijf'em'mola' Esteban, Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas jouc'a Nicolás. Iƚque Esteban jahuay ƚunxajma' ti'huaiyinge Jesús. Ma le'a cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma'. Nicolás agriego, ƚas Antioquía, ihuejpa lilihuequi lan xanuc' judío. Itsiya ti'huaiyinge Jesús. 6 Iƚne lan caitsi ilecom'mola' pe lomana' lan apóstole. Lan apóstole ijoc'i'me ȽanDios, ipo'nof'i'me liƚmane ƚiƚjuac lan caitsi capimaye. 7 Lijou'ma xonca aculi' i'hua'ma litaiqui' ȽanDios. Liƚya' Jerusalén xonca tixpela' juaiconapa iƚne ts'ilihuequi Jesús. Jiƚpe axpela' la'aillí tihuejcoyi litaiqui' Jesús. 8 ȽanDios juaiconapa titoc'i Esteban, ipaxnepa, epi'ipa limane ti'eƚa' al cueca' to aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. I'e'ma to lo'eya ȽanDios. Toƚta'a timuc'iyale. 9 Lan xanuc' judío, iƚne pe lafoƚyomma lajut'ƚ cuftine Lilejut'ƚ Lo'nampola' joupa Ux'masquinnapola', ixtuc'o'me Esteban. Iƚne naixtulepá quiyouyomma liƚya' Cirene jouc'a liƚya' Alejandría, jouc'a ƚamats' Cilicia jouc'a ƚamats' Asia. Iƚne ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui' Esteban. 10 Esteban imuj'moxi acueca' lipicuejma'. Tipalay ma le'a lomipa cal Espíritu Santo. Ulij'mola'. Iƚne ailopa'a cotalai'ecoyacu. 11 Ixtulenca xonca. I'najtsem'mola' lan xanuc' ticufle Esteban. Tuya'atsa: “Iƚca'a cal xans tetets'i' Moisés, jouc'a tetets'i' ȽanDios. Aƚcuejpá lonespa.” 12 Toƚta'a tu'innila' lan xanuc' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá locuxepa Los Hechos 5​, ​6
  • 238.
    230 ȽanDios. Jahuay iƚniyaixtuc'o'me Esteban. Icuaitsa pe lopa'a, i'noƚ'me, i'hua'a'me pe lafoƚyomma lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 13 Jiƚpiya lefoƚya icuai'entsola' nofelƚaiquepá, iƚniya icuf'me Esteban. Ticuayi: ―Iƚca'a cal xans ti'hua tetets'i' iƚe al Paxi Cajut'ƚ, jouc'a tetets'i' locuxepa ȽanDios. 14 Illanc' aƚcuejpá lonespa. Ticua: “Jesús ƚas Nazaret teteƚ'ma iƚe al xoute'”. Jouc'a ticua: “Jesús tipai'i'ma laƚ'ejma', aimaƚ'econa'me to maƚ'eyi”. Aƚcuayi: Illanc' aimi'iya malapenufyacu toƚta'a. Itsiya lihuejyi litaiqui' Moisés, iƚque aƚcuxenga'. 15 Lan xanuc' nocutsoƚanna jiƚpiya lefoƚya juaiconapa tehuelojnyi Esteban. Tixinyi li'a ti'onƚcospa to li'a anuli ƚapaluc quema'a. 7 Cal cuecaj ca'ailli' icuis'e'ma, timi Esteban: ―¿Te al ƚinca locuapa iƚniya? 2 Esteban timila': ―Cunc'aipimaye, imanc' aƚtatá laƚcuxenga', aƚquimf'eƚa' laifmiyacolhuo'. ’Mipa'a ƚaƚtatahuelo Abraham ƚamats' Mesopotamia, ai'a ti'huana'ma ƚamats' Harán, cal Cuecaj CanDios, iƚque Nopa'a lema'a, imuj'moxi. 3 Timi: “Topo'noƚa' ƚomemats', topo'notsola' loxanuc'. To'huanni. Camuc'ito' ocuena camats', jiƚpe topajnta.” 4 Abraham ipanni ƚamats' Mesopotamia pe lomana' lan xanuc' cuftine lan caldeo. I'huana'ma ipajntsi ƚamats' cuftine Harán. Quimaf'i' qui'ailli' jiƚpe imanenca. Lijou'ma limana'ma qui'ailli' ȽanDios ummepa i'huanni jifa'a ƚamats' pe laƚmana' itsiya. 5 ’Fa'a ȽanDios aiquepi'i' quemats', qui'huexi ni mixpiqueya anuli li'mis. Icupa cataiqui', timi: “Capi'i'mo' iƚca'a ƚamats'. Ti'i'mo' co'huexi. Tijouƚa' ti'i'ma qui'huexi ƚo'hua.” Iƚe litine Abraham ailopa'a qui'hua. 6 Jouc'a ȽanDios timi: “Timajnlita lonietó. Iƚne loxanuc' tiye'me ocuena camats' a'i quilemats'. Jiƚpiya timajnta. Lan xanuc' ti'e'moƚtsi quiƚpoujnalá. Ticuxem'mola' juaiconapa. Ti'e'em'mola' quixcay. Amalpuj maxnu camats' ti'e'em'mola' toƚta'a. 7 Tijouƚa' lan malpuj maxnu camats' iya' cateƚ'mi'mola' lan xanuc', iƚne li'epoƚtsi iƚpoujnalá loxanuc'. Iƚniya loxanuc' tipalnacu jiƚpiya. Tipailinacu fa'a. Ma fa'a alaxc'onƚingaina'ma.” 8 Lijou'ma ȽanDios ipo'no'ipa cataiqui' Abraham. Icuxe'e'ma ti'exoxi circuncidar. Lijoupa li'epoxi circuncidar Abraham iƚepa qui'hua Isaac. Ipajntsi Isaac, lixhuaitsi apaico quitine, Abraham i'e'ma circuncidar. Isaac i'i'ma qui'ailli' Jacob. Jacob i'i'ma quiƚ'ailli' iƚne limbamaj coquexi' laƚtatahueló. 9 ’Iƚne laƚtatahueló i'e'me laic' laquiƚpepo cuftine José. Icuc'im'mola' José lan xanuc' cotsepa ƚamats' Egipto. Iƚne ileco'me José. ȽanDios aiqueca'nicojma. 10 Unƚu'e'ma jahuay lateƚcoya. Titoc'i, epi'ipa acuecaj quipicuejma'. Toƚta'a Faraón, iƚque incuxepa jiƚpe ƚamats' Egipto, tetenƚcocojma li'ejma' José. Ifac'e'ma, epi'ipa lipenic' ticuxetsola' lan xanuc' nomana' ƚamats' Egipto. Jouc'a ticuxela' jahuay nomana' lejut'ƚ Faraón. 11 ’Lijou'ma i'i'ma cumemma. Lan xanuc' ni petsi ƚamats' Egipto ixingufco'me lumemma. Jouc'a lan xanuc' nomana' ƚamats' Canaán Los Hechos 6​, ​7
  • 239.
    231 iteƚco'me juaiconapa. Laƚtatahueló nomana'ƚamats' Canaán aiquixim'me cotejacu. 12 Jacob, iƚque quiƚ'ailli' laƚtatahueló, icuej'ma tipa'a cal trigo ƚamats' Egipto. Iƚne laƚtatahueló ni anulemma aiquiƚtsec' Egipto. Quiƚ'ailli' ummepola' tiyeƚe. 13 Iyehuo'me, ipailinanca. Lijou'ma iyecona'me. Licuaiyocontsa ƚamats' Egipto José imuj'moxi lipimaye. Timila': “Iya' ƚacoƚpepo. Iya' ninJosé.” Timi cal rey Faraón: “Iƚniya aipimaye”. 14 Timila' lipimaye: “Tonƚeƚe Canaán. Toƚƚecotsola' cai'ailli' Jacob jouc'a laƚxanuc'.” Tixhuaispola' afanej nuxans quimbamaj maque' iƚne lan xanuc'. 15 ’Jacob jouc'a linaxque', iƚne laƚtatahueló, imul'me ƚamats' Egipto. Jiƚpe imanenca. Jiƚpe imayo'mola'. 16 Lijou'ma ƚiƚpécaƚ icuai'e'me ƚamats' Siquem. Emunatsa al pu'hua li'napa Abraham. Iƚe al pu'hua lopa'a ƚilemats' lixanuc' cal xans Hamor. Abraham i'najtse'e'mola' atomí, i'napa. 17 ’Ti'hua tixhuaispola' ƚitiné ȽanDios ti'e'ma ma to limipa Abraham, tepi'i'mola' laƚtatahueló quilemats'. Mimana' iƚniya ƚamats' Egipto ti'hua ticuef'quila'. 18 Jiƚpiya anuli cal ts'e quincuxepa ipango'ma icuxe'ma. Iƚque aiquimetsaijma José. 19 Ehuepa te co'iya mijou'neyacola' laƚxanuc'. Icuxenai'mola' juaiconapa. Icuxe'e'mola' teca'nicoƚe liƚnaxque' camijcanó, timatsola'. 20 ’Iƚne ƚitiné ipajntsi Moisés. ȽanDios icuaicotsi quipic'a ƚacapími', etenƚcoco'ma. Afanej mut'la itoc'empá lejut'ƚ qui'ailli'. 21 Lijou'ma eca'nicom'me. Ƚi'hua cahuats' cal rey Faraón ixim'ma, ipulaf'ma, i'hua'a'ma lejut'ƚ. Itoc'e'ma to qui'hua. 22 Jiƚpe ƚamats' Egipto timana' lan xanuc' acueca' quiƚsina'. Jahuay liƚsina' iƚniya imuc'i'me Moisés. Toƚta'a Moisés jouc'a imuj'moxi acueca' lipicuejma', ac'a lopalaipa, lo'epa. 23 ’Lixhuaitsi oquej nuxans ƚemats' ipic'a tixintsola' lipimaye, iƚne ixanuc' Israel. 24 I'hua'ma pe lomana' lipimaye. Jiƚpe ixim'ma anuli titeƚma. Anuli cal xans egipcio titeƚ'mi. Moisés i'hua'ma titoc'itsi. Icuanajco'ma ƚipima. Ima'a'ma cal xans egipcio. 25 Ticua lipicuejma': “Cunƚu'e'mola' laipimaye. Iƚne alimetsaico'ma toƚta'a laipenic' lalapi'ipa ȽanDios.” Lipimaye aiquiƚcueca. 26 ’Lihuequi litine tifuleyi oquexi' lipimaye. Icuaitsi Moisés, ticua: “Cananc'otola' iƚne laipimaye. Ti'inƚa' liƚpicuejma'. Canajna'mola'.” Timila': “Cunc'ixanuc', imanc' unc'apimaye. Aimoƚfulecona'me.” 27 Iƚque noxcai'epa ƚipima ixtuc'opa Moisés. Ummetsai'ma. Timi: “¿Naitsi ima'? ¿Naitsi nifajpo'? ¿Naitsi nepi'ipo' lopenic'? ¿Te ima' aƚcuxe'monga'? ¿Te ima' aƚjuez? 28 Tsumjma oma'a'ma cal xans egipcio. ¿Te itsiya aƚma'a'ma iya' jouc'a?” 29 Licuej'ma iƚe lataiqui' Moisés inuna'ma, i'hua'ma ƚamats' Madián. Ipajntsi. Jiƚpe limajnlitsa oquexi' linaxque'. 30 ’Uyai'ma oquej nuxans camats'. Anuli litine tipa'a Moisés ƚimuc'o' ahuejnca ƚijuala cuftine Sinaí, petsi ailopa'a quiƚya' ni xanuc'. Jiƚpe tunaqui anuli luxi quitac. Maƚpiya ƚipaƚ cunga imaxcaitsi anuli ƚapaluc Los Hechos 7
  • 240.
    232 quema'a. 31 Moisés ixim'maacueca' iƚe li'ipa. I'hua'ma ehuelojntsi xonca ahuejnca. Icuej'ma ƚaƚPoujna ȽanDios tipalay. 32 Timi: “Iya' NanDios, ilenDios lotatahueló. Iya' ilenDios Abraham, Isaac, Jacob.” Licuej'ma toƚta'a Moisés ixpaiconni. Ipango'ma iyu'ma licuerpo. Aimi'iya mehuelojnconaya. 33 ȽaƚPoujna ȽanDios timi: “Pe lofmecaxu, jiƚpe apaxi camats'. Taipa'aƚa' ƚoc'ejí. 34 Cahuelongila' laixanuc', iƚne nomana' Egipto. Aiximpola' titeƚcoyi. Aiquimf'epola' tija'ayi. Iya' nimumma lema'a. Cunƚu'e'mola' laixanuc'. ¡Totsahuenni! ¡Ƚepá! Cumme'mo', topaiconno, to'huacona'ma ƚamats' Egipto.” 35 ’Maƚque Moisés joupa etets'impá, imimpá: “¿Naitsi ima'? ¿Naitsi nifajpo'? ¿Naitsi nepi'ipo' lopenic'? ¿Te ima' aƚcuxe'monga'? ¿Te ima' aƚjuez?” Iƚe litine limaxcaitsi ƚapaluc quema'a jiƚpe munaqui luxi quitac, ȽanDios ifajpa Moisés, epi'ipa lipenic' ticuxetsola', tunƚu'etsola' lixanuc'. 36 Maƚque Moisés i'e'ma to aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. Tixinƚe lan xanuc' al cueca' lo'epa ȽanDios. Lijou'ma ipa'ana'mola' lixanuc' ƚamats' Egipto. Licuaitsa Ƚunxali Caja jouc'a i'e'ma acueca', jouc'a pe ailopa'a quiƚya'. Laƚtatahueló icoƚ'mola' oquej nuxans camats' muyalaicoyi jiƚpiya. 37 Moisés u'i'mola' lixanuc', iƚne lixanuc' Israel, timila': “ȽanDios ƚaƚPoujna tepi'i'molhuo' anuli cal profeta aƚ'onƚcota to iya'. Iƚque oƚpiƚya' xans. Iƚque toƚquimf'e'me.” 38 Maƚque Moisés efot'ƚe'mola' laƚtatahueƚó mimana' pe ailopa'a quiƚya'. Jiƚpe ƚijuala Sinaí ƚapaluc quema'a ipalaic'opa Moisés. Moisés ipalaic'opola' laƚtatahueló. Moisés epenufpa limaf'i cataiqui', iƚe litaiqui' ȽanDios. Iniƚpa lapenufle illanc'. 39 ’Laƚtatahueló etets'ipá Moisés. Aiquilihuejma limipola'. Tiƚ'nujuaispá lilendiosla' lun egipicio. 40 Timiyi Aarón: “Aƚƚanc'e'etsonga' calandiosla'. Iƚne aƚ'huaj'me'e'monga'. Iƚque Moisés ƚalipa'ahuo'monga' ƚamats' Egipto itsiya ailopa'a. Aicaƚsina' pe quitsepa. Aicaƚsina' te qui'ipa.” 41 Iƚne ƚitiné ilanc'e'me anuli ƚa'hua huacax ilanc'eco'me a'oro. Ima'a'me linneja, itsufco'me cal ídolo. Tixoqui quileta. Etenƚcoco'mola' iƚe ƚilendios, iƚque ƚilanc'epa, i'e'ecopa quiƚtuca' liƚmane'. 42 ȽanDios eca'nico'mola'. Ticua: “Najmay texc'onƚingoƚaile lopa'a lema'a, iƚniya lan xamna, cal mut'ƚa, cal 'ora”. Toƚta'a tuya'e' al je'e liniƚpa lam profeta. Jiƚpiya ȽanDios ticua: Imanc' ixanuc' Israel, loquej nuxans camats' moƚmana' jiƚpe ƚamats' petsi ailopa'a quiƚya', moƚtsufcola' linneja loƚma'am'mola' y locuenaye loƚtsufco'me, ¿te ma al ƚinca aƚtsufcopa iya'? 43 A'i. Oƚtaic' anuli ƚolandios cuftine Moloc, jouc'a oƚtaic' ƚixamna ƚocuena ƚolandios cuftine Renfán. Iƚniya lolandiosla' coƚƚanc'ecopola' tolaxc'onƚingaitsola'. Iya' cateƚ'mi'molhuo' toƚta'a loƚ'epa, quipa'a'molhuo' ƚolamats', ca'hua'a'molhuo' ƚamats' Babilonia. Los Hechos 7
  • 241.
    233 44 ’Mimana' ƚamats' peailopa'a quiƚya' laƚtatahueló iƚ'hueca lejut'ƚ ȽanDios lilanc'ecompa ijahua'. Jiƚpe lajut'ƚ tipa'a oquej lapic' liƚtaic' liniƚiya loya'apa locuxepa ȽanDios. Ma toƚta'a ȽanDios icuxe'epa Moisés, timi: “Joupa aimuc'ipo' te ts'i'ic' lajut'ƚ, toƚta'a tolanc'e'ma”. 45 Liƚnaxque' laƚtatahueló epenuf'me lajut'ƚ, iƚtaic' icuaiyunca jifa'a ƚalamats', itsuflai'enca. Iƚniya ƚitiné micuxela' Josué ulicale'me lan xanuc' limajmpá fa'a, iƚne pe aiquilimetsaijma ȽanDios. ’Icuaitsi litine cal rey David epenuf'ma lipenic' ma tipa'a iƚe lajut'ƚ. 46 ȽanDios etenƚcoco'ma li'ejma' David. Iƚque ixa'hue'ma ȽanDios, enDios Jacob. Timi: “Calanc'e'etso' ocuena comejut'ƚ”. 47 David aiquilanc'e lajut'ƚ. Salomón, iƚque i'hua David, ilanc'epa lejut'ƚ ȽanDios. 48 ’Tama tipa'a lejut'ƚ, ȽanDios Nopa'a lema'a aimipanga anuli lajut'ƚ lilanc'epa cal xans. Toƚta'a licuapa cal profeta muya'e' lu'ipa ȽanDios, ticua: 49 Lema'a ti'onƚcospa to laicuecaj asiento, jiƚpe cacutsuya. Li'a ƚamats' ti'onƚcospa to ƚainitas, jiƚpe lunxajyopa lai'mitsi'. Ticua ȽanDios ƚaƚPoujna: ¿Te caƚƚanc'e'ecoya anuli lajut'ƚ? ¿Te ailopa'a caifnunxac'eya? 50 ¿Te ma' iya' a'i cailanc'e jahuay? Toƚta'a timila' Esteban iƚne naixtuc'opá. Lijou'ma timiconala': 51 ―Ƚinca imanc' aimaƚcuec'e. Loƚpicuejma' ti'onƚcospa to liƚpicuejma' lan xanuc' pe aiquilimetsaijma ȽanDios. Imanc' aimolihuejcoyi cal Espíritu Santo, tecaxaispolhuo'. Ma to mi'eyi loƚtatahueló toƚta'a lonƚ'epa imanc'. 52 Iƚniya loƚtatahueló, ¿ja'ni tipa'a anuli cal profeta pe aiquilihuetsoqui? A'i. Ailopa'a. Loƚtatahueló ima'a'me iƚne nuya'apá ƚocuaicoya cal Ƚijca Xans. Imanc' xonca ixcay onƚ'epá. Li'huamma cal Ƚijca Xans imanc' oƚcupá, oƚma'apá. 53 Lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios, maƚe lataiqui' luya'apa lapaluc' quema'a, imanc' olapenufpá, tijouƚa' aicolihuequi. 54 Lan xanuc' noquimf'epá litaiqui' Esteban ixtulenca juaiconapa. Ticuayi: “Iƚque aƚcufquinga'”. I'ilc'ma liƚ'ay. 55 Cal Espíritu Santo icuxe'ma lipicuejma' Esteban. Iƚque ehuelojm'ma lema'a. Ixim'ma te ts'i'ic' jiƚpe pe lopa'a ȽanDios. Jiƚpe tipa'a Jesús tecaxu al c'a camane ȽanDios. 56 Esteban ticua: ―¡Toƚsinƚe! Caxina exiya lema'a. Jiƚpe tipa'a cal Xans Ƚiximpa cal profeta pu'hua lema'a. Itsiya aiximpa tecaxu al c'a camane ȽanDios. 57 Lan xanuc' ija'a'me ujfxi, um'mit'ƚe'me liƚmane' liƚs'mats'i'. Ihuo'me, umentsu'me Esteban. 58 I'noƚ'me, i'hua'a'me lema quiƚya'. Ipango'me ecanijm'me capic' tima'aƚe. Linfel'miyale nicufpá Esteban ipa'apá liƚtsamalo, ipo'no'e'epá li'mitsi' anuli ƚamijcano cuftine Saulo. 59 Mipayi capic' Esteban tijoc'i ȽanDios, timi: ―MaiPoujna Jesús, tapenufla' ƚai'espíritu. 60 Exc'onƚquenni, ipalai'ma ujfxi timi: ―MaiPoujna, tama aƚ'e'e quixcay, aimotac'ui'i'mola' lajunac'. Los Hechos 7
  • 242.
    234 Lijou'ma lines'ma toƚta'aimana'ma. 8 1-2 Saulo tipa'a tecaxu jiƚpiya, ticua: “Ne', tima'anƚe Esteban”. Hualca lan xanuc' pe naihuejcopá locuxepa ȽanDios itaina'me licuerpo Esteban, emunatsa. Acueca' juaiconapa liƚpihuotsoqueya. Iƚne ƚitiné ihuetsoquim'mola' juaiconapa lapimaye nomana' Jerusalén, iƚne lefot'ƚepola' ȽanDios. Jahuay ica'ne'moƚtsi, iye'me ni petsi al distrito Judea jouc'a ƚamats' Samaria. Ma le'a lan apóstole imanenca Jerusalén. 3 Saulo tixtuc'ola' juaiconapa lapimaye. Ti'noƚila', tequifila' lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no', ti'nicola' lacarza. 4 Ni petsi litsepa iƚne lapimaye nica'nepoƚtsi uya'a'me Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 5 Felipe ipanni jiƚpe Jerusalén, i'hua'ma anuli liƚya' ƚamats' Samaria. Jiƚpe uya'a'ma: “Jesús copa'a cal Cristo, ȽanDios ƚi'Huijf'epa”. 6 Lan xanuc' efot'ƚepoƚtsi iquimf'e'me locuapa Felipe. Ixim'me Felipe mi'ay al cueca' to lo'epa ȽanDios. Jahuay iƚniya ipo'no'me cuenna juaiconapa litaiqui' Felipe. 7 Jiƚpe liƚya' ixaƚcona'mola' axpela' lafcualƚay, iƚne litsufai'ila' contahue. Mipalcu lontahue tija'ayi ujfxi. Axpela' luhuaƚqueya lan xanuc' jouc'a lan coxo ixaƚcona'mola'. 8 Toƚta'a juaiconapa ixoj'ma quileta lan xanuc' nomana' jiƚpiya. 9 Maƚpe liƚya' tipa'a anuli cal brujo cuftine Simón. I'epa al cueca'. Tifel'mila' jahuay lan xanuc' nomana' ƚamats' Samaria. Timila': ―Iya' a'i ni naitsi xans. Iya' ninCueca'. 10 Jahuay iquimf'e'me, lan xanuc' ts'iƚ'hueca jouc'a lan xanuc' pe aiquiƚ'hueca. Ticuayi: ―Ma ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Candios, ƚinca ummepa iƚca'a cal xans. Toƚta'a ti'ay al cueca'. 11 Joupa ixhuaita axpe' mut'ƚa cal brujo ti'hua ti'ay lipixcay xans. Lan xanuc' ixinc'nepá, joupa ifel'mipola', tihuejyi. 12 Iƚne nepenufpá litaiqui' Felipe epo'im'mola', lan xanuc' jouc'a lacaƚ'no'. Felipe uya'a'ma Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tu'ila' te co'iya mitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. Tu'ila' naitsi Jesús, iƚque cal Cristo. 13 Simón jouc'a epenufpa litaiqui' Felipe, epo'im'me. Lijoupa lepo'impa iyejmale'me Felipe. Iximpa al cueca' lo'epa Felipe, to lo'epa ȽanDios. Liximpa toƚta'a, tocomma tipailo lipicuejma'. 14 Lan apóstole nomana' Jerusalén icuej'me: “Lan xanuc' nomana' ƚamats' Samaria epenufpá litaiqui' ȽanDios”. Ummem'mola' liƚf'as apóstole Pedro y Juan tiyeƚe jiƚpiya. 15 Iye'me, icuaitsa pe lomana' lapimaye nepenufpá litaiqui' ȽanDios. Jiƚpe ijoc'i'me ȽanDios, ixahue'e'me tepi'itsola' cal Espíritu Santo. 16 Iƚne lun Samaria joupa inespá: “Jesús aƚPoujna”. Joupa epo'impola'. Aiquilepenufi cal Espíritu Santo. Iƚque aiquimuya pe lomana'. 17 Lan apóstole lijoupa lijoc'ipa ȽanDios ipo'nof'i'me liƚmane ƚiƚjuac iƚniya lun Samaria. Iƚne epenuf'me cal Espíritu Santo. 18 Simón iximpola' li'epa lan apóstole, iximpola' lipo'nof'ipa liƚmane ƚiƚjuac iƚniya lapimaye, iximpola' epenufpá cal Espíritu Los Hechos 7​, ​8
  • 243.
    235 Santo. Liximpa toƚta'ali'ipa, icufi'mola' quiƚtomí lan apóstole, 19 timila': ―Capi'i'molhuo' coƚtomí. Aipic'a ca'eƚa' ma to lonƚ'epa imanc'. Lapi'iƚa' caimane. Tijouƚa' ja'ni capo'nof'iƚa' laimane anuli cal xans, iƚque tepi'im'me cal Espíritu Santo. 20 Pedro timi: ―Ima' tecanitso' jouc'a lotomí. Tocua to'naco'ma iƚe locupa ȽanDios. 21 Ima' aimi'iya motsufaiya laƚpenic'. Ailopa'a capi'iyaco' ȽanDios. Iƚque timetsaicohuo' a'ij ƚijca lopicuejma'. Aimetenƚma. 22 Ima' mixcay xans. Toxhuej'menanni. Tojoc'iƚa' ȽanDios. Toxa'hueƚa' ja'ni ti'i'ma tiƚonc'e'e'mo' lojunac', timenc'e'ecotso' lofcuapa jiƚpe lopicuejma'. 23 Iya' quimetsaicohuo' lo'ejma'. Ima' pangay to'ehuale laic'. Lixcay lopicuejma' joupa ifi'epo'. Aimi'iya mo'eya al c'a. 24 Simón italai'e'ma, timi: ―Imanc' toƚjoc'iƚe ƚaƚPoujna, toƚsahue'eƚe aimaƚ'i'ma to laƚmipa. 25 Jiƚpe liƚya' lan apóstole uya'a'me te ts'i'ic' liximpa, te ts'i'ic' licuejpa mipa'a Jesús fa'a li'a ƚamats'. Uya'a'me litaiqui' ƚaƚPoujna. Lijou'ma ipailinamma, tiyeyi lane Jerusalén. Miyeyi lane titsulfoƚaiyi axpela' ƚiƚpiƚeloƚya' lun samaritano, tuya'ayi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. 26 Pe lopa'a Felipe imaxcaitsi anuli ƚepaluc ƚaƚPoujna, timi: ―Totsahuenni. To'huaƚa' al sur, iƚe lane co'huayomma Jerusalén lotsepa Gaza. Lane pangay quimuc'o'. Ailopa'a quiƚya'. 27 Felipe itsahuenni, ipanni. I'hua'ma ma to limipa ƚapaluc quema'a. Maƚe lane ti'hua anuli cal xans ƚas Etiopía. Iƚque ts'ipenic', ticuxe jahuay ƚi'huexi ƚipoujna. Iƚque ƚipoujna ƚincuxepa aca'no' cuftine Candace, ticuxe ƚamats' Etiopía. Cal xans joupa itsehuo'ma al cueca' xoute' lopa'a Jerusalén, jiƚpe exc'onƚingaihuo'ma ȽanDios. Itsiya ipainamma cotsenapa, i'huanapa Etiopía. 28 Ticusc'o licarro, tixhue liniƚpa lije'e cal profeta Isaías. 29 Cal Espíritu Santo ipalaic'o'ma Felipe, timi: ―To'huaƚa' pe lo'huapa al carro. Aimanaj'moxi. 30 Felipe inu'ma, i'huajcotsi al carro. Icuej'ma cal xans tixhue liniƚpa cal profeta Isaías. Timi: ―Iƚe al je'e lofxhuepa, ¿te tocuec'e? 31 Timi: ―¿Te co'iya cacuec'eya? Ailopa'a naƚmuc'iya. Ixa'hue'ma Felipe tif'ajla' al carro, ticutsoƚaiƚe huejnca. 32 Al Paxi Liniƚingiya loxhuepa ticua: Ma to milecom'me anuli ƚa'hua moƚ tima'anna, ma toƚta'a ilecom'me iƚque cal xans. Metec'em'me ƚipimi cal moƚ, iƚque aimija'e', iƚque cal xans jouc'a aiquija'e'. Ailopa'a quimipola' iƚne liteƚ'mi'me. 33 Etets'i'me, ailopa'a notoc'iya. ¿Ja'ni jifa'a li'a ƚamats' tipa'a anuli qui'hua? A'i, ailopa'a. Nulemma etec'oyenni lipitine. 34 Ts'ipenic' icuis'e'ma Felipe, timi: ―Alu'iƚa'. ¿Naitsi conescopa cal profeta? ¿Te tipalaicoyoxi quituca' o tipalaijma ocuena? Los Hechos 8
  • 244.
    236 35 Felipe italai'e'ma, uhuaƚ'ma iƚelataiqui'. Lijou'ma xonca u'i'ma Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Inesco'ma Jesús. 36 Mipalaiyi ti'hua tinu al carro. Icuaitsa pe lopa'a laja'. Ts'ipenic' timi Felipe: ―Toxinƚa'. Jifa'a tipa'a laja'. Aipic'a ima' lapo'iƚa'. ¿Te ti'i'ma? 37 Felipe timi: ―Ja'ni jahuay ƚomunxajma' to'huaiyinge Jesús, ti'i'ma. Ts'ipenic' italai'e'ma, timi: ―Iya' ƚinca ca'huaiyinge Jesucristo. Iƚque i'Hua ȽanDios. 38 Icuxe'ma ecaxu'ma al carro. Imulunca loquexi'. Itsuflai'me laja'. Felipe epo'i'ma ts'ipenic'. 39 Ipalnanca laja', if'ajlina'me ƚamats', cal Espíritu Santo ileco'ma Felipe. Ts'ipenic' aiquixingona'ma. Uyaina'ma tixoqui queta. 40 Felipe iximpoxi icuaita jiƚpe liƚya' cuftine Azoto. I'hua'ma lane lotsepa liƚya' Cesarea. Jahuay ƚiƚeloƚya' pe loyaicopa tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Icuaitsi Cesarea. 9 Saulo ti'hua tixtu'hua. Itine ipuqui' tehue te co'iya mima'ayacola' ts'ilihuequi Jesús. I'hua'ma ipalaic'otsi cal cuecaj ca'ailli'. 2 Ixahue'e'ma quije'e. Ti'hua'ma liƚya' Damasco, jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' judío timuc'itola' ts'iƚpenic' iƚe lije'e. Timi cal cuecaj ca'ailli': ―Lapi'iƚa' caimane. Liƚya' Damasco timana' iƚniya naihuejpá al ts'e cane. Ja'ni caxintsola', axanuc' o acaƚ'no', ca'noƚtola', cafijntola', ca'hua'acola' fa'a liƚya' Jerusalén. (Cal cuecaj ca'ailli' epi'i'ma Saulo al je'e lixahue'epa.) 3 Mi'hua lane joupa ticuaita liƚya' Damasco epalc'o'i'ma anuli lepalc'o'. Iƚe lepalc'o' qui'huayomma lema'a. 4 Ecangenni ixc'uat'ƚhuaitsi ƚamats'. Icuej'ma tipalaic'o, timi: ―Ima' cunSaulo, ¿te calihuetsocopa? ¿Te caƚteƚ'micopa? 5 Timi: ―Maipoujna, ¿naitsi ima'? ȽaƚPoujna timi: ―Iya' ninJesús. Ima' aƚteƚ'mi. Cal huacax ja'ni aimicuec'e lanacompa al puya ti'hua titeƚma, ma toƚta'a toteƚma ima', aimocuec'e. 6 Saulo tiyu tixpaiqui. Timi: ―Maipoujna, ¿te ts'opic'a ca'eƚa'? ȽaƚPoujna timi: ―Totsahuenni, to'huaƚa' totsufaitsi liƚya'. Jiƚpe tu'inno' lof'eya. 7 Lan xanuc' lilecola' Saulo ecaxoƚ'me jiƚpe. Ailopa'a conesyacu. Tixpailiquila'. Icuej'me tipalay. Aiquixim'me. 8 Saulo itsahuenni. Lexi'e'ma li'u' joupa i'ipa afo'. Lilecola' exaƚ'me limane. Icuai'etsa liƚya' Damasco. 9 Icoƚ'ma afane' quitine aimehuetsale. Aimitesma, aimixnay. 10 Jiƚpe liƚya' Damasco tipa'a anuli cal xans lipuftine Ananías, ihuequi Jesús. Ma' imaf'i' tocomma tipaima. Iximpa ƚaƚPoujna Jesús, tijoc'i, timi: ―¡CunAnanías! Ananías timi: ―MaiPoujna, ma capa'a fa'a. 11 ȽaƚPoujna timi: ―Totsahuenni, to'huaƚa' lane cuftine al Ƚijca Cane, tocuaita lejut'ƚ Judas. Jiƚpe taicuitsufta ja'ni tipa'a Saulo ƚas Tarso. Jiƚpe toxinna, tijoc'i ȽanDios. 12 ȽanDios joupa imuc'ipa Los Hechos 8​, ​9
  • 245.
    237 lo'iya. Joupa iximpo'ocuaita ima', cunAnanías. Iximpo' otsufaipa lajut'ƚ, iximpo' topo'nof'i lomane ƚijuac, iximpa joupa ixaƚconapa li'u'. 13 Ananías italai'e'ma, timi: ―MaiPoujna, axpela' lan xanuc' tipalaicoyi iƚque cal xans. Ticuayi mipa'a Jerusalén juaiconapa ti'e'ela' quixcay loxanuc', iƚne lo'huijf'epola'. 14 Lipamma pu'hua itaic' lije'e lini'ipa cal cuecaj ca'ailli'. Joupa epi'impa limane aƚ'noƚtsonga' jahuay illanc'. Aƚ'noƚ'monga' illanc' naƚjoc'ipo' ima' maƚPoujna Jesús. 15 ȽaƚPoujna timi: ―To'huaƚa'. Iya' ai'huijf'epa iƚque cal xans. Joupa aixpic'epa lo'eya. Tu'itola' lan xanuc' naitsi iya', iya' ninJesús. Tu'itola' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios, tu'itola' iƚniya liƚrey. Jouc'a tu'itola' lopimaye, iƚne ixanuc' Israel. 16 Iƚque ƚinca titeƚco'ma acueca' ma mu'ila' lan xanuc' naitsi iya'. Toƚta'a camuc'i'ma, iya' ninJesús. 17 Ananías i'hua'ma. Icuaitsi lajut'ƚ pe lopa'a Saulo. Itsufai'ma, ipo'nof'ipa limane ƚijuac, timi: ―CunSaulo maipima, ima' mo'hua lane fa'a oximpa ƚaƚPoujna Jesús. Iƚque imujpoxi. Maƚque Jesús alummepa fa'a. Ipic'a toxinalenƚa', ticuxetso' lopicuejma' cal Espíritu Santo. 18 Aiquicoƚ'ma. Saulo ixim'ma tecangemma tocomma to lipic'ala catú jiƚpe li'u'. Ixaƚcona'ma li'u', ehuetsalena'ma. Itsahuenni, epo'im'me. 19 Itetso'ma, icuainanni lipujfxi. Imajm'me anuli ts'ilihuequi Jesús jiƚpe liƚya' Damasco, icoƚ'ma. 20 Iƚniya ƚitiné itsehuo'ma ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' judío, tu'iyale naitsi Jesús. Timila': ―Iƚque i'Hua ȽanDios. 21 Iƚne noquimf'epá ticuayi: ―¿Te qui'ipa? Iƚque cal xans mipa'a Jerusalén tijou'nela' lan xanuc' nojoc'ipá Jesús. Icuai'ma fa'a ti'noƚtsola' iƚniya, tifi'etsola', ti'hua'a'mola' Jerusalén, ticuai'etola' pe lomana' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'. Itsiya, ¡toƚsinƚe lo'epa! 22 Saulo i'ipa xonca acueca' lipicuejma'. Timuqui aƚinca Jesús copa'a cal Cristo, ƚummepa ȽanDios. Ti‑ch'ixc'ela' lan xanuc' judío nomana' jiƚpe liƚya' Damasco. Iƚne ma tiquimf'eyi, ailopa'a cotalai'ecoyacu. 23 Joupa uyaipa axpe' quitine lan xanuc' judío ixpic'e'me, ticuayi: ―Aƚma'a'me Saulo. 24 Ipuqui' itine ti'huejyi cal puertá canumicay eti'icoya aitaƚ jiƚpe liƚya'. Saulo i'ipa quixina' lo'eyacu iƚne lan xanuc'. 25 Lijou'ma ts'ilihuequi Saulo unƚu'e'me. Lipuqui' icus'mi'me anuli al cueca' tsiquihuiƚ, panca panca ecajm'me ƚixpula caitaƚ, ixehuaitsi al tsiquihuiƚ jiƚpe ƚamats'. 26 Saulo i'hua'ma, icuaitsi Jerusalén. Ipic'a tiƚejmaletsa ts'ilihuequi Jesús. Iƚne aiquiƚcuac'. Tixpaic'eyi. Ticuayi: ―Iƚque Saulo a'i mihuequi Jesús, ma le'a ticua. 27 Bernabé i'e'ma ƚinca limi'ma Saulo. Ileco'ma pe lomana' lan apóstole. U'i'mola' te ts'i'ic' li'ipa Saulo. Timila': ―Mi'hua lane Saulo ixim'ma ƚaƚPoujna Jesús. Iƚque ipalaic'o'ma. Mipa'a Damasco aimitay calaic'ata. Imuj'moxi ummepa Jesús, tuya'e' litaiqui'. 28 Saulo imajmpá anuli lan apóstole. Ti'hualejma ni petsi Los Hechos 9
  • 246.
    238 Jerusalén. Ailopa'a tintsi. 29 Tipalaic'ola'lan xanuc' judío, iƚne nopalaipá liƚtaiqui' griego. Timila': ―Imanc' timenaquilhuo'. Iƚne ixtulenca. Ehue'me te co'iya mima'ayacu. 30 Lapimaye i'ipa quiƚsina' lo'eyacu iƚne lan xanuc' judío. Ileco'me Saulo liƚya' Cesarea. Jiƚpiya ummepa ti'huaƚa' lipiƚya' Tarso. 31 Iƚne ƚitiné ailopa'a tintsi. Ti'hua efot'ƚe'moƚtsi lapimaye, iƚne nomana' al distrito Judea jouc'a nomana' al distrito Galilea, jouc'a nomana' ƚamats' Samaria. Ifa'epola' liƚpicuejma'. Xonca tixpaic'eyi ƚaƚPoujna, ti'eyi latenƚcocopa. Cal Espíritu Santo ixoc'i'mola' quileta. Toƚta'a ixpe'mola' lapimaye. 32 Pedro ti'hua iƚya' iƚya', icuaitsi liƚya' Lida. I'hua'ma ehuejntsola' lapimaye nomana' jiƚpe, iƚne i'huexi ȽanDios. 33 Jiƚpe liƚya' ixim'ma anuli cal xans cuftine Eneas. Ixhuaita apaico camats' tunouya. Uhuaquemma. 34 Pedro timi: ―CumEneas, Jesucristo ixaƚ'menapo'. Totsahuenni. Tonif'naƚa' lohualfa. Aiquicoƚ'ma, itsahuenanni. 35 Jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe liƚya' Lida, jouc'a nomana' ƚamats' Sarón, icuej'me ixaƚconapa Eneas. Ixhuej'menca, ipai'i'me liƚpicuejma'. Ipango'me ihuej'me ƚaƚPoujna Jesucristo. 36 Liƚya' Jope timana' ts'ilihuequi Jesús. Anuli iƚniya aca'no' cuftine Tabita. Iƚe laftine ja'ni tonesla' ataiqui' griego ticua: Dorcas. Iƚque ƚaca'no' ƚinca ti'ay al c'a. Aimixospa. Itine itine titoc'ila' pe ailopa'a quiƚ'hueca. 37 Iƚne ƚitiné Dorcas extaf'ma, imana'ma. Epo'im'me licuerpo. Ipo'nom'me anuli lajut'ƚ lopa'a al toncay. 38 Ts'ilihuequi Jesús nomana' liƚya' Jope icuej'me a'ij culi' Pedro, tipa'a liƚya' Lida. Ummem'mola' oquexi' lan xanuc' tixahue'etsa, timitsa: ―To'huanni pe laƚmana' liƚya' Jope. Aimicoƚ'mo'. 39 Pedro jouc'a iye'me. Licuaitsa lajut'ƚ jiƚpe Jope, ileco'me Pedro al toncay pe lipo'no'empa ƚaca'no' ƚimanapa. Icuaiyunca lapimaye cacaƚ'no' apotsateya. Ecaxingoƚai'me Pedro. Tijolijyi. Timuc'iyi lan tsamalo jouc'a ƚijahuaƚi ƚilanc'epa Dorcas miƚmana' anuli iƚniya. 40 Pedro ipa'a'mola'. Exc'onƚhuai'ma, ijoc'i'ma ȽanDios. Lijou'ma ecaxna'ma, ipai'e'moxi, ehuelojm'ma ƚimanapa, timi: ―ConTabita, totsahuenanni. Tabita exi'e'ma li'u'. Ixim'ma Pedro, icutsai'ma. 41 Pedro i'noƚ'e'e'ma limane, ecaxu'ma. Ijoc'i'mola' titsulfoƚaiconanca lapimaye, iƚne i'huexi ȽanDios, jouc'a lacaƚ'no' lam potsateya. Timila': ―Jifa'a ƚoƚpima Dorcas, joupa imaf'inapa. 42 Ni petsi jiƚpe liƚya' Jope icuej'me li'ipa. Axpela' i'huaiyijm'me ƚaƚPoujna Jesús. 43 Pedro ipanenni axpe' quitine liƚya' Jope. Ipajm'ma lejut'ƚ anuli cal xans nacof'ejpa quixmi, cuftine Simón. 10 Jiƚpe liƚya' Cesarea tipa'a anuli cal xans aromano cuftine Cornelio. Iƚque incuxepa. Locuxepola' amaxnu lisoldado. Iƚne lan soldado, jouc'a liƚf'as soldado, tecui'innila' Lan Italiano. 2 Iƚque Cornelio tenanƚi locuxepa ȽanDios. Los Hechos 9​, ​10
  • 247.
    239 Acueca' titoc'ila' lanxanuc' judío pe aiquiƚ'hueca. Itine itine tijoc'i ȽanDios. Jahuay nomana' lejut'ƚ jouc'a tixpaic'eyi ȽanDios. 3 Anuli litine, joupa uyaipa menac'o, icuaita to al fanej hora, ȽanDios imuc'i'ma lo'iya. Ixim'ma anuli ƚapaluc quema'a itsufai'ma lejut'ƚ. Ƚapaluc timi: ―¡CunCornelio! 4 Lehuelojm'ma ƚapaluc quema'a Cornelio ixpaij'ma juaiconapa. Timi: ―Maipoujna, ¿te ts'opic'a? Timi: ―Lofxa'huepa if'ajpa lema'a pe lopa'a ȽanDios. Iƚque iximpo' totoc'ila' lan xanuc'. Ti'nujuaishuo' ima'. 5 Timihuo': Tommetsola' loxanuc' tiyeƚe Jope. Tiyeƚe pe lopa'a anuli cal xans cuftine Simón, tecui'inni Pedro. Timitsa ti'huanni lomejut'ƚ. 6 Iƚque Pedro ipanc'ale lejut'ƚ anuli cal xans ƚacof'ejpa quixmi, cuftine Simón. Simón lejut'ƚ copa'a lema quiƚya', ƚema caja. Pedro tu'i'mo' lof'eya. 7 Ƚapaluc quema'a nopalaic'opa Cornelio i'huana'ma. Cornelio ijoc'i'mola' oquexi' limozó. Jouc'a ijoc'i'ma anuli cal soldado notoc'ipa. Iƚque cal soldado tenanƚi locuxepa ȽanDios. 8 U'i'mola' iximpa anuli ƚapaluc quema'a. Jouc'a u'i'mola' linespa. Imi'mola' tiyeƚe liƚya' Jope. Iyepá. 9 Lihuequi litine lummepola' Cornelio joupa ticuaita liƚya' Jope. I'ipa to menac'o. Maƚe al 'hora Pedro if'ajma al toncay lajut'ƚ. Tipalaic'ota ȽanDios. 10 Mijoc'i ȽanDios unle'enni, ticui coteja. Tilanc'enni ƚoteja. Mi'huaijma titetso'ma i'huapa lipicuejma'. 11 Ixim'ma exiya lema'a, iximpa to anuli al cuecaj cutse timumma. Iƚe al cuecaj cutse ilanc'ecompa ijahua', ifi'iya lam malpu' ƚupahuay. 12 Jiƚpe ti'nicoƚanna tocomma to tiƚmana' jahuay linneja nomana' li'a ƚamats'. Timana' iƚne noyecopá amalpu' liƚ'mitsi', jouc'a tiyeyi laquifpoƚtsi ƚamats', jouc'a naiyulpá lema'a. 13 Pedro icuej'ma tipalaic'onni, timinni: ―CumPedro, toma'aƚa' anuli iƚne linneja, toteƚa'. 14 Pedro timi: ―A'i maiPoujna, aimi'iya cateja iƚna'a linneja. Caxinnila' axujc'a. Iya' aicaitec'o cal xujc'a. 15 Ti'hua tipalaic'onni, timinni: ―Pe ȽanDios liximpa alimpio, ima' aimocua'ma: “Axujc'a”. 16 Afanemma i'i'ma toƚta'a. Lijou'ma iƚe al cuecaj cutse if'ajna'ma lema'a. 17 Pedro timiyoxi: “¿Te caƚmuc'icompa iƚe laiximpa?” Toƚta'a minesqui icuaitsa lam fantsi xanuc' lummepola' Cornelio. Iƚne joupa icuitsufpá, imuc'impola' lejut'ƚ Simón. Itsiya tecaxoƚanna al puerta. 18 Ticuitsufyi, tijoc'iyi: ―¿Ja'ni fa'a copa'a Simón ipanc'ale, iƚque ƚacui'impa Pedro? 19 Micoƚi Pedro al toncay lajut'ƚ ti'hua timiyoxi: “Iƚe laiximpa, ¿te cocuajmaispa?” Cal Espíritu Santo timi: ―Timana' afantsi lan xanuc' tehuehuo'. 20 Totsahuenni, taimuƚa'. Taihuej'mola'. Tonƚeƚe. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Iya' nummepola'. 21 Pedro imunni. Ipalaic'o'mola' lam fantsi lan xanuc' lummepola' Cornelio. Timila': Los Hechos 10
  • 248.
    240 ―Iya' ninSimón. Imanc'lahuay. ¿Te coƚcuaiyoco'me? ¿Te ts'oƚpic'a? 22 Timiyi: ―Cornelio, iƚque incuxepa, locuxepola' amaxnu lan soldado, maƚque alummeponga'. Iƚque aƚijca xans, tixpaic'e ȽanDios. Jahuay lan xanuc' judío ticuayi: “Iƚque ac'a xans”. Anuli cal paxi capaluc quema'a ixc'ai'ipa timi: “Tojoc'itsi Pedro ticuaiyunni lomejut'ƚ. Toquimf'e'ma litaiqui' lu'iyaco'.” 23 Pedro itsufai'e'mola'. Epi'i'mola' pe loxmai'eyacu iƚe lipuqui'. Lihuequi litine itsahuenni, iyejmale'me. Hualca lapimaye lun Jope jouc'a iye'me. 24 Lihuequi litine icuaitsa liƚya' Cesarea. Tipa'a Cornelio jiƚpe lejut'ƚ, i'huaicola'. Jouc'a tiƚmana' lijoc'impola', iƚne lipimaye jouc'a liyejmalepá xonca limetsaicola'. 25 Licuaita Pedro, Cornelio italecufhuo'ma, exc'onƚingai'ma li'mitsi'. 26 Pedro i'noƚ'e'e'ma limane, timi: ―Totsahuenni. Iya' jouc'a ninxans. 27 Mipalaic'oyoƚtsi itsulfoƚai'me lajut'ƚ. Pedro ixim'mola' axpela' lan xanuc' efoƚya jiƚpiya. 28 Timila': ―Illanc' ninc'ixanuc' judío, imanc' oƚsina' laƚ'ejma'. Aimaƚejmaleyi imanc' unc'ocuenaye xanuc'. Aimaƚtsulfoƚaiyi ƚolajut'ƚi. Aƚcuayi: “ȽanDios aimepenufilhuo'”. Lacui'ilhuo': “Unc'ixujc'a xanuc'”. ȽanDios joupa aƚmuc'ipa alimenajpa. Aicanesconaya toƚta'a. 29 Toƚta'a iya' aicaƚcoƚi. Nihuejcopa laƚmipa iƚna'a lummepola' Cornelio. Aicainesqui: “Aimi'iya ca'huaya”. Aicuai'ma fa'a. Itsiya lu'iƚa': ¿Te caƚjoc'icopa? 30 Cornelio timi: ―Ixhuaita amalpu' quitine, maƚta'a al fanej hora, capa'a fa'a lainejut'ƚ caxnet'ƚqui, cajoc'i ȽanDios, aixim'ma imaxcaita anuli cal xans, tunts'ifi lipijahua'. LacaxinGai'ma. 31 Aƚmi: “CunCornelio, lofxa'huepa if'ajpa lema'a pe lopa'a ȽanDios. Iƚque iximpo' totoc'ila' lan xanuc'. Ti'nuhuaishuo' ima'. 32 Timihuo': Tommetsola' loxanuc' liƚya' Jope. Tiyeƚe pe lopa'a anuli cal xans cuftine Simón, tecui'inni Pedro. Timitsa ti'huanni lomejut'ƚ. Iƚque ipanc'ale lejut'ƚ anuli cal xans ƚacof'ejpa quixmi, cuftine jouc'a Simón. Iƚque Simón lejut'ƚ copa'a lema quiƚya', ƚema caja. Iƚque tu'i'mo' lof'eya.” 33 ’Aicaƚcoƚi. Nummepola' laixanuc' tiyeƚe pe lofpa'a. Ima' o'epa al c'a, ocuai'ma lainejut'ƚ. Itsiya, lu'itsonga' te quimipo' ȽanDios. Jahuay iƚe lixc'ai'ipo' lu'itsonga'. Toƚiya lafot'ƚeyoƚtsi, fa'a lahuelonginga' ȽanDios. Aƚquimf'e'mo'. 34 Pedro ipango'ma ipalaic'o'mola', timila': ―Itsiya xonca aixina' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. Ailopa'a catets'ipa. 35 Anuli cal xans, ni petsi li'huayomma, ni petsi linación, ja'ni tixpaic'e ȽanDios, ja'ni aƚijca lo'epa, iƚque cal xans ȽanDios tepenufi. 36 ’Illanc' ixanuc' Israel, toƚta'a alu'iponga' ȽanDios, lumme'eponga' Jesucristo. Iƚque iƚPoujna jahuay lan xanuc', uya'a'ma: “ȽanDios ipic'a tiyejmaleƚe lan xanuc'”. 37-38 Ate'a Juan Bautista u'i'mola' lan xanuc' tepoliƚe. Lijou'ma Jesús i'hualeco'ma ƚalamats' illanc' ninc'ijudío. Jiƚpe al distrito Galilea ipango'ma uya'a'ma. Los Hechos 10
  • 249.
    241 ȽanDios joupa ipaxnepa,joupa epi'ipa cal Espíritu Santo, epi'ipa limane ti'eƚa' al cueca'. Ni petsi lo'huapa i'e'ma al c'a. Jahuay lan xanuc' loteƚ'mipola' Satanás, Jesús ixaƚ'me'mola'. Iƚque iƚejmale ȽanDios, toƚiya i'e'ma toƚta'a. 39 Illanc' aƚsimpá li'e'ma mi'hualejma ƚamats' Judea, jouc'a mipa'a liƚya' Jerusalén. Maƚque Jesús epaƚts'ijmpá anuli al 'ec. Ima'a'me. 40 Licuaitsi al fane' quitine ȽanDios imaf'i'ina'ma, epi'ipa lane timujxoxi. Imuj'moxi. 41 Aimimujyoxi pe lomana' jahuay lan xanuc'. ȽanDios joupa ixpic'epa naitsi noxinyacu. Iƚniya tuya'a'me: “Imaf'inapa Jesús, joupa aƚsimpá”. Toƚiya illanc' aƚ'huijf'eponga' aƚsinnapá joupa imaf'inapa. Lijoupa limaf'inapa aƚtetsoconapá anuli, aƚsnaconapá anuli. 42 Aƚcuxe'eponga' luya'aƚe, lu'itsola' lan xanuc': “ȽanDios epi'ipa limane Jesús. Iƚque cal Cuecaj Juez. Quiƚmaf'i' lan xanuc' jouc'a petsi limanapola', maƚque Jesús iƚJuez.” 43 Jahuay lam profeta inescopá Jesús, uya'a'me: “Cal xans ƚo'huaiyijmpa Jesús, ȽanDios timenc'e'eco'ma li'epa lixcay. Ma' iƚque Nalunƚu'eponga'.” 44 Mipalay Pedro icuaiyunni cal Espíritu Santo. Jahuay lan xanuc' noquimf'epá iximpá cal Espirítu limunni lema'a, epenuf'me. 45 Jiƚpe timana' lapimaye judío no'huaiyijmpá Jesús, iƚne iƚejmale Pedro. Ticuayi: ―¿Te qui'ipa? Iƚne ocuenaye lan xanuc', a'i judío. Xinƚa', ȽanDios tepi'ila' cal Espíritu Santo. Aimicuanac'ela'. 46 Iƚne locuenaye lan xanuc' mix'natsi'iyi ȽanDios tipalaiyi ituca', a'i quiƚtaiqui'. Toƚta'a liƚejmale Pedro ixim'me joupa epi'ipola' ȽanDios cal Espíritu Santo. 47 Pedro timila' liƚejmale: ―¿Ja'ni tipa'a nonesya: “Iƚniya aimi'iya mepoliyacu aja'”? ¿Ja'ni aimalapi'iyacola' lane? Ma to lalapenufpa illanc' cal Espíritu Santo, iƚniya jouc'a epenufpá. Aimaƚcuanac'eyacola'. ¡Tepoliƚe! 48 Pedro icuxe'e'mola' tepo'intsola', timetsaicom'mola' ilihuequi Jesucristo. Lijou'ma iƚniya timiyi Pedro: ―Topanenni oquej fanej quitine, aƚmajnle fa'a anuli. 11 Lan apóstole jouc'a lapimaye nomana' al distrito Judea icuej'me: “Locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío, jouc'a epenufpá litaiqui' ȽanDios”. 2 Icuaitsi Pedro Jerusalén. Jiƚpe lapimaye, iƚne axanuc' judío, tixtuc'oyi Pedro. 3 Ipalaic'o'me, timiyi: ―Ima' otsufaipa pe lomana' lan xanuc' a'ij judío. Oƚtetsopá anuli. 4 Pedro ipango'ma u'i'mola' te ts'i'ic' li'ipa. Ate'a u'i'mola' li'ipa mipa'a liƚya' Jope, lijou'ma u'i'mola' li'ipa liƚya' Cesarea. Timila': 5 ―Iya' capa'a liƚya' Jope, cajoc'i ȽanDios, i'huapa laipicuejma'. Aiximpa to jipu'hua al paiyo. Aixim'ma timumma lema'a to anuli al cutse ilanc'ecompa ijahua', ifiyiya lam malpu' ƚupahuay. Icuaiyunni pe laifpa'a. 6 Nehuelojm'ma lo'nicoƚanna. Jiƚpe aixim'mola' linneja pe noyecopá amalpu' liƚ'mitsi', lam manxu jouc'a lan ximalo. Aixim'mola' noyecopá laquifpoƚtsi ƚamats', jouc'a Los Hechos 10​, ​11
  • 250.
    242 aixim'mola' iƚne naiyulpálema'a. 7 Aicuej'ma tipalay, aƚpalaic'o, aƚmi: “CumPedro, totsahuenni, toma'aƚa' anuli iƚne linneja, toteƚa'”. 8 Iya' cami: “A'i maiPoujna, aimi'iya cateja iƚna'a linneja. Aiximpa axujc'a. Iƚque cal xujc'a aicai'nico laico ni anulemma.” 9 Aicuejcona'ma tipalay lema'a, aƚtalai'e, aƚmi: “Pe ȽanDios liximpa alimpio, ima' aimocua'ma: Axujc'a.” 10 Afanemma toƚta'a i'ipa. Lijou'ma al cuecaj cutse jouc'a lipinneja if'ajna'ma lema'a. 11 ’Maƚej hora icuaitsa afantsi lan xanuc'. Ecaxoƚ'me ƚuna lajut'ƚ. Iƚne lan xanuc' quiyouyomma Cesarea. Ummempola' pe laifpa'a. 12 Cal Espíritu Santo aƚmipa: “To'hua'ma tunƚejmale'me. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma.” Aƚtsehuo'me jouc'a iƚna'a lan camts'us laƚpimaye. Aƚcuaitsa liƚya' Cesarea. Aƚtsulfoƚaipá lejut'ƚ cal xans naƚjoc'ipa. 13 Iƚque alu'iponga' liximpa. Aƚmiponga': “Iya' aiximpa anuli ƚapaluc quema'a tecaxu lainejut'ƚ. Aƚmipa: Tommetsola' loxanuc' tiyeƚe Jope. Tiyeƚe pe lopa'a anuli cal xans cuftine Simón, tecui'inni Pedro. Timitsa ti'huanni lomejut'ƚ. 14 Iƚque Pedro tipalaic'o'molhuo', tuya'a'ma. Toƚta'a tonƚu'ma ima', jouc'a tunƚul'me jahuay nomana' lomejut'ƚ.” 15 ’Jiƚpe lejut'ƚ cal xans naƚjoc'ipa aipango'ma aipalaic'o'mola'. Ma capalay, aiquicoƚ'ma, icuaiyunni cal Espíritu Santo imunni lema'a. Ma to licuaiyunni al te'a pe laƚmana', ma toƚta'a icuaiyunni pe lomana' iƚniya. 16 Iya' ai'nujuaitsi litaiqui' ƚaƚPoujna Jesús. Iƚque aƚmiponga': “Juan lepo'ipola' lan xanuc' epo'icopola' aja'. ȽanDios tepo'ico'molhuo' cal Espíritu Santo.” 17 Ma to lalapi'iponga' ȽanDios cal Espíritu Santo, illanc' pe naƚ'huaiyijmpá ƚaƚPoujna Jesucristo, ma toƚta'a epi'ipola' jouc'a iƚniya. Iya' ma le'a ninxans. ¿Ja'ni ti'i'ma capa'ne'ma ȽanDios? A'i. Aimi'iya. 18 Licuej'me toƚta'a lan apóstole, ailopa'a quiƚtaleconghua Pedro. Iximpá acueca' lo'epa ȽanDios. Timiyi ȽanDios: ―Aƚs'najtsi'ihuo' joupa mepi'ipola' lane locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío, tepenufyi al ts'e liƚpitine aimijouya. Iƚne jouc'a ixhuej'menamma. 19 Lijoupa lima'ampá Esteban tiƚmana' lapimaye niyepá aculi'. Iƚniya ipalyomma Jerusalén iƚne ƚitiné liteƚ'mimpola'. Ni petsi liyepá uya'a'me litaiqui' Jesús. Icuaita ƚamats' Fenicia, ƚamats' Chipre, jouc'a liƚya' Antioquía. Litaiqui' Jesús aicu'innila' locuenaye xanuc', uya'apá ma le'a pe lomana' liƚf'as xanuc' judío. 20 Hualca iƚniya lapimaye quiyouyomma ƚamats' Chipre y liƚya' Cirene. Iƚne lipalunca Jerusalén icuaitsa liƚya' Antioquía, jiƚpe ipalaic'o'me jahuay lan xanuc', a'i ma le'a lan judío. Ipalaic'o'me jouc'a lan griego, tu'innila' litaiqui' Jesucristo. 21 Mipalaiyi iƚniya, ƚaƚPoujna i'e'ma acueca'. Juaiconapa axpela' lan xanuc' epenuf'me lataiqui' loya'apa iƚniya. Ipaiconni liƚpicuejma'. Ipango'me ihuej'me ƚaƚPoujna Jesucristo. 22 Lapimaye lafot'ƚeyopoƚtsi Jerusalén icuej'me li'ipa Antioquía. Iƚne umme'me Bernabé ti'huaƚa' jiƚpiya. 23 Bernabé icuaitsi jiƚpe liƚya'. Ixim'ma ȽanDios titoc'ila' lan xanuc' Los Hechos 11
  • 251.
    243 nomana' jiƚpiya. Tixoquiqueta. Ixc'ai'i'mola' jahuay iƚne lapimaye tipo'noƚe liƚpicuejma' tihuejle ƚiƚPoujna Jesús. Aimenaj'moƚtsi. 24 Iƚque Bernabé ma' ac'a xans. Cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma'. Jahuay ƚunxajma' ti'huaiyinge Jesús. Jiƚpe Antioquía juaiconapa ixpepola' iƚne ts'ilihuequi Jesús. 25 Lijou'ma Bernabé itsehuo'ma liƚya' Tarso, ehuetsi Saulo. 26 Licuaitsi ixim'ma, ilecotsi i'hua'a'ma liƚya' Antioquía. Jiƚpe imajntsa anuli camats'. Efot'ƚe'moƚtsi anuli lapimaye. Imuc'i'mola' axpela' lan xanuc'. Liƚya' Antioquía ipangocopa ecui'impola' ts'ilihuequi Jesús: “Imanc' unc'icristiano”. 27 Iƚne ƚitiné liƚya' Antioquía icuaiyunca lam profeta quiyouyomma Jerusalén. 28 Anuli iƚniya cuftine Agabo. Ecax'ma pe lafoƚyomma lapimaye. Timila' lonespa cal Espíritu Santo. Timila': ―Ticuaihuo litine cumemma. Ni petsi lomanc'eyacu lan xanuc' tixim'me lumemma. Ƚitiné micuxe cal cueca' quincuxepa cuftine Claudio toƚta'a lo'iya. 29 Ts'ilihuequi Jesús jiƚpe Antioquía ixpic'e'me titoc'intsola' liƚpimaye nomana' ƚamats' Judea. Anuli anuli, ma to ts'i'hueca, tixpij'ma tojua tumme'e'mola' lipimaye. 30 Toƚta'a i'e'me. Bernabé jouc'a Saulo itai'me al tomí. Epi'intsola' lan tsilaj capimaye noxpijpá lataiqui'. Iƚne teca'nem'mola' lapimaye. 12 Iƚna'a ƚitiné cal rey Herodes i'noƚ'mola' hualca lapimaye pe lafoƚyomma Jerusalén. Ipic'a titeƚ'mitsola'. 2 Icuxe'ma tetec'entsa ƚejoc' Jacobo, iƚque ipimaj Juan. Etec'em'me. 3 Herodes ixim'ma iƚe li'epa icuaitsi quiƚpic'a lan xanuc' judío. Lijou'ma umme'mola' lixanuc' ti'noƚtsa Pedro. Toƚta'a i'i'ma iƚniya ƚitiné mi'eyi liƚjuic lan xanuc' judío. Maƚe al juic titeji ƚa'i petsi aiquilai'inni levadura. 4 I'noƚim'me Pedro. Herodes icuxe'ma i'nicontsa lacarza. Icuxe'e'mola' imbamaj camts'us lisoldado, timila': ―Toƚ'etsa cuenna iƚque Pedro. Mi'eyi cuenna tipai'iyoƚtsi amalujxi, amalujxi. Ticua Herodes: “Tijouƚa' al juic Pascua quipa'anata lacarza. Cacufta jiƚpiya pe lafoƚyomma lan xanuc'.” 5 Ma mipa'a lacarza Pedro, mi'eyi cuenna, lapimaye lafoƚyomma jiƚpe Jerusalén itine itine tijoc'iyi ȽanDios, tixa'hueyi titoc'iƚa' Pedro. 6 Cal Herodes joupa ixpic'epa, ticua: “Mouqui quipa'anata Pedro. Cacuf'ma.” Iƚe lipuqui' Pedro tipa'a jiƚpe lacarza, tixmay nolojmay oquexi' lan soldado. Ifi'empa limane' uhuahuinc'impola' loquexi' lan soldado. Lixpula' al puerta timana' ocuenaye lan soldado ti'eyi cuenna lacarza. 7 Jiƚpe lacarza icuai'ma anuli ƚepaluc ƚaƚPoujna. Epalc'o'i'ma juaiconapa. Untaf'ma huata liju' Pedro, umef'ma, timi: ―¡Aimicoƚ'mo', totsahuenni! Lan cadena lifiyicoyi limane' Pedro uhuaiƚquenanni. 8 Ƚapaluc quema'a ipalaic'ocona'ma, timi: ―Tofi'exoxi, toc'uaicoƚa' ƚoc'ejí. Lijoupa li'epa toƚta'a ipalaic'ocona'ma, timi: ―Topoxla' lopuquiya. Alihuejla'. Los Hechos 11​, ​12
  • 252.
    244 9 Ipango'me ipalunca. Pedro ihuej'maƚapaluc quema'a. Ticua: “A'ij ƚinca iƚe laƚ'ipa, ma' apaiyo”. 10 Uyalaico'me petsi lacaxuya cal te'a soldado no'epa cuenna lacarza. Lijou'ma uyalaico'me ƚocuena. Icuaitsa al cuecaj puerta catejma', iƚe lopa'a ma lane quiƚya'. Al puerta exinni quituca'. Ipalunca. Iyejmale'me lane. Lijou'ma ejac'na'ma ƚapaluc quema'a. 11 Licuainanni lipicuejma' Pedro ticua: “Itsiya ƚinca aixina' ƚaiPoujna ummepa ƚepaluc. Lunƚu'epa limane Herodes. Tama lan xanuc' judío iƚ'huaijma te co'iya maƚma'aya, itsiya ailopa'a caƚ'e'eya. Aimi'iya.” 12 Micua toƚta'a icuaitsi lejut'ƚ María, iƚque i'máma' Juan ƚecui'impa Marcos. Jiƚpe axpela' lapimaye efoƚya. Tijoc'iyi ȽanDios. 13 Pedro umf'ax'ma ƚuna puerta. Anuli cal criada cuftine Rode i'huapa tixinna naitsi iƚque. Ipanni jiƚpe lajut'ƚ. 14 Imetsaico'ma litaiqui' Pedro. Juaiconapa ixoj'ma queta aiquexi'e al puerta. Aiquicoƚ'ma, ipaiconanni. Itsufaicona'ma lajut'ƚ, u'itsola' lapimaye, timila': ―Icuaina'ma Pedro. Tecaxu lixpula' al puerta. 15 Iƚne timiyi: ―¡Ima' mamac'ta! Tihui'i, timiconala': ―Aƚinca icuaina'ma Pedro. Lapimaye ticuayi: ―A'ij ƚinca laƚmiponga'. A'i maƚque Pedro. Icuai'ma ƚepaluc quema'a. 16 Pedro ti'hua tumf'axqui. Exi'e'me al puerta, ixim'me. Ticuayi: ―¡Xinƚa'! Maƚca'a Pedro. ¿Te qui'ipa? 17 Pedro i‑ch'ixc'eco'mola' limane. U'i'mola' li'ipa, timila': ―ȽaƚPoujna lipa'ahuona'ma lacarza. Tonlu'itsola' Jacobo jouc'a locuenaye lapimaye toƚta'a laƚ'ipa. I'huana'ma, ijuc'e'moxi. 18 Liƚic'e'ma lan soldado nomana' lacarza ixhueƚco'me juaiconapa. Ticuayi: ―¿Pe copa'a Pedro? Ailopa'a fa'a. ¿Te qui'ipa lipamma? ¿Pe quitsepa? 19 Cal rey Herodes umme'mola' lixanuc' tehuetsa Pedro. Ehuehuo'me, aiquiƚsina'. Herodes icuis'e'mola' lan soldado. Ihui'i'ma, timila': ―Lu'iƚa', ¿te qui'ipa? Lijou'ma icuxe'ma tima'antsola'. Ipanni al distrito Judea, i'hua'ma liƚya' Cesarea. Jiƚpe ipajntsi. 20 Herodes juaiconapa tixtuc'ola' lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' Tiro y Sidón. Iƚne lan xanuc' inefo'me quiƚtuca'. Icuaitsa pe lopa'a Herodes. Ate'a ipalaic'opa nocuxepa ƚi'huexi Herodes, iƚque cal xans lipuftine Blasto. Timiyi tixahue'eƚa' Herodes aimixtuc'ocona'mola', tixanghuaitsi, tipaneconni toƚta'a. Iƚne lan xanuc' tetenƚcocola' aimixtuc'ocona'mola' cal rey. Jiƚpe ƚilemats' tehue'e' ƚotejacu. Iƚpic'a Herodes tumme'econatsola'. 21 Herodes ixpic'e'ma litine. U'i'mola': ―Jiƚpe litine capalaic'o'molhuo'. Licuaitsi iƚe litine Herodes etej'moxi, ipo'no'ma lipijahua' ajrey, icutsai'ma al cuecaj li'asiento li'nof'quiya. Ipalaic'o'mola', imuxi'ale'ma. 22 Lan xanuc' jiƚpe lefot'ƚeyoƚtsi ija'a'me, ticuayi: ―Iƚque ƚaƚquimf'epa, a'i xans. Iƚque andios. 23 Aiquicoƚ'ma. Iteƚ'mi'ma anuli ƚepaluc ƚaƚPoujna ȽanDios. Lapimí Los Hechos 12
  • 253.
    245 ipango'ma ite'me. Lijou'maima'ma. Herodes i'e'e'moxi xonca cal cueca', etets'ipa ȽanDios, toƚiya li'ipa toƚta'a. 24 Litaiqui' ȽanDios ti'hua ti'huajcola' xonca lan xanuc'. Ixpepola' juaiconapa ts'ilihuequi Jesús. 25 Bernabé y Saulo joupa ecanghuo'me al tomí, epi'inghuo'mola'. Lapimaye nomana' Jerusalén. Lijou'ma ipailinanca icuaitsa liƚya' Antioquía. Ileco'me Juan ƚecui'impa Marcos. 13 Jiƚpe liƚya' Antioquía petsi lafot'ƚepoƚtsi lapimaye timana' lam profeta jouc'a lomxiye nomuc'iyalepá litaiqui' Jesucristo. Iƚniya liƚpuftine Bernabé, Simón ƚacui'impa Ƚumi, Lucio ƚas Cirene, Manaén ƚitojyohuo'ma lejut'ƚ Herodes. Iƚque Herodes ƚacui'impa cal tetrarca. Jouc'a tipa'a Saulo. 2 Iƚniya mixnet'ƚyi, aimitetsoyi, mix'najtsi'iyi ȽanDios, cal Espíritu Santo timila': ―Tolimetsaicotsola' Bernabé jouc'a Saulo. Iya' aijoc'icopola' ti'eƚe lanic' laifnepi'iyacola'. 3 Lijou'ma ixnet'ƚcona'me, ijoc'icona'me ȽanDios, ipo'nof'i'me liƚmane ƚiƚjuac iƚne Bernabé jouc'a Saulo. Ixc'ai'inam'mola', timinnila': ―Tonƚenƚe, toƚ'etsa lanic' lepi'ipolhuo' ƚaƚPoujna. 4 Lijou'ma cal Espíritu Santo icuxe'mola' tiyeƚe iƚne loquexi'. Iye'me liƚya' Seleucia. Jiƚpiya itsulfoƚai'me anuli al barco lotseya ƚamats' Chipre. 5 Jiƚpe ƚamats' Chipre ipalunca al barco, icuaitsa liƚya' Salamina. Ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma lan xanuc' judío uya'a'me litaiqui' ȽanDios. Tilecoyi Juan Marcos, iyejmale'me. Iƚque titoc'ila'. 6 Uyalaicotsa jahuay ƚamats' Chipre, icuaitsa liƚya' Pafos. Jiƚpiya ixim'me anuli cal xans judío cuftine Barjesús. Iƚque abrujo. Tifel'mila' lan xanuc', timila': ―Iya' ninprofeta. Cuya'e' lonespa ȽanDios. Iƚe lonespa a'ij ƚinca. 7 Barjesús ƚipoujna cuftine Sergio Paulo. Iƚque incuxepa jiƚpe Chipre, ac'a lipicuejma'. Ijoc'i'mola' Bernabé jouc'a Saulo ticuaiyunca lejut'ƚ. Ipic'a tiquimf'eƚa' litaiqui' ȽanDios. 8 Barjesús jouc'a cuftine Elimas. (Iƚe laftine tuhuaƚquemma “abrujo”.) I'e'mola' quipilaic' Bernabé y Saulo. Ticua: “Ƚincuxepa aimihuejco'ma litaiqui' ȽanDios”. Ehue'ma te co'eya. 9 Cal Espíritu Santo icuxe'ma lipicuejma' Saulo. (Iƚque jouc'a cuftine aPablo.) Ehuelojm'ma juaiconapa Elimas. 10 Timi: ―Ima' ma le'a tofel'miyale. Aimi'iya monesya al ƚinca. To'ay ma le'a lixcay. Ima' i'hua ƚonta'a Satanás. Iƚne no'epá al c'a ima' taixtuc'ola'. To'ay capilaic' lipene ƚaƚPoujna ȽanDios, iƚe al ƚijca cane. Tomuc'iyale ituca' cataiqui'. ¿Te quitine tatec'o'ma iƚe lof'epa? 11 Aƚquimf'eƚa': ȽaƚPoujna titeƚ'mihuo'. Aimi'iya mahuetsaleconaya. Micoƚi iƚe loteƚ'miyaco' ni aimoxinya lipepalc'o' cal 'ora. Aiquicoƚ'ma. Elimas ixim'ma tocomma to ummahuay, imufc'o'ma li'u'. Ipango'ma ixpailo'ma limane. Tehuay naitsi naxaƚya. 12 Lixim'ma toƚta'a li'i'ma ƚincuxepa epenufpa lataiqui' limipa Pablo. Ticua: ―¡Acueca' litaiqui' ƚaƚPoujna Jesús! ¡Acueca' lo'epa! Los Hechos 12​, ​13
  • 254.
    246 13 Jiƚpe liƚya' PafosPablo y liƚejmale itsulfoƚai'me ocuena barco. Licuaitsa liƚya' Perge lopa'a ƚamats' Panfilia, Juan, iƚque notoc'ipola', ipo'no'mola' quiƚtuca'. Ipainanni, i'huana'ma lipiƚya' Jerusalén. 14 Pablo y Bernabé ipalunca Perge, iye'me liƚya' Antioquía lopa'a ƚamats' Pisidia. Litine conxajya itsulfoƚai'me lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío, icutsoƚai'me. 15 Iquimf'e'me loxhuecofimpa al je'e liniƚiya locuxepa ȽanDios, jouc'a al je'e iniƚiya loya'apa lam profeta. Lijou'ma nocuxepá jiƚpiya lajut'ƚ umme'me anuli ƚapaluc pe locutsoƚanna Pablo y liƚejmale. Timila': ―Cunc'aƚpimaye, anuli imanc' ja'ni ipic'a tixc'ai'i'mola' lan xanuc' nomana' fa'a, ne', tipalaic'otsola'. 16 Pablo ecax'ma. I'nof'e'ma limane, ipango'ma ipalaic'o'mola', timila': ―Imanc' cunc'ixanuc' oƚtatahuelo Israel, jouc'a imanc' noƚspaic'epá ȽanDios, aƚquimf'eƚa'. 17 ȽanDios, ƚalanDios illanc' ixanuc' Israel, joupa i'huijf'epola' laƚtatahueló. Miƚmana' iƚne laƚxanuc' ƚamats' Egipto ȽanDios i'e'e'mola' axpela'. Lijou'ma itoc'i'mola' juaiconapa, ipa'a'mola' jiƚpe ƚamats'. 18 Muyalaicoyi ƚamats' pe ailopa'a quiƚya' to oquej nuxans camats' ȽanDios ixnet'ƚ'ma liƚ'ejma', itoc'i'mola'. 19 Maƚque ȽanDios ecani'e'mola' lan xanuc' acaitsi lan nacíon ƚamats' Canaán. Maƚpe ƚamats' Canaán epi'i'mola' laƚxanuc' quilemats'. 20 Lijou'ma ȽanDios ifaj'mola' iƚne lecui'impola' lan Juez. To amalpu maxnu oquej nuxans quimbama' camats' lan Juez icuxe'me. Lijou'ma cal profeta cuftine Samuel icuxe'mola' laƚxanuc'. 21 ’Iƚne ƚitiné laƚxanuc' ixahue'e'me ȽanDios tepi'itsola' anuli cal rey, ticuxetsola'. Epi'i'mola' ƚiƚrey cuftine Saul, i'hua Cis. Iƚque Saul ƚitatahuelo cuftine Benjamín. 22 Lijou'ma ȽanDios iƚonc'e'ena'ma Saul lipenic', epi'i'ma David. Ti'iƚa' iƚque ƚiƚrey laƚxanuc'. Maƚque cal rey David ȽanDios inescopa ticua: David i'hua Isaí, ainimetsaijma te ts'i'ic' li'ejma'. Iƚque lipicuejma' ti'onƚcospa to iya' laipicuejma'. Aƚinca ti'e'ma jahuay laifxpic'epa. 23 ’Maƚque David ȽanDios i'e'epa itatahuelo Jesús, iƚque Ƚalunƚu'eponga'. Toƚta'a li'epa ȽanDios enanƚ'ma litaiqui' li'ipa linespa. Ummepa Jesús pe laƚmana' illanc' ixanuc' Israel. 24 Ate'a icuai'ma Juan Bautista. Uya'a'ma, timila' lan xanuc': “Imanc' cunc'ixanuc', oƚtatahuelo Israel, toƚsuej'menca, tolapoliƚe”. 25 Juan joupa tijou'ne'ma lipenic' ticuis'ela' lan xanuc', timila': “Imanc', ¿te coƚcuapa? ¿Naitsi iya'? Iya' a'i to laƚnescopa. Aicuai'ma ate'a, tijouƚa' ticuaihuo iƚque pe ts'oƚ'huaijma ƚocuaicoya. Iƚque xonca acueca' xans. Iya' aimi'iya cuhuaƚc'e'eya lic'eji'.” 26 ’Cunc'aipimaye, imanc' noƚspaic'epá ȽanDios, ja'ni Abraham oƚtatahuelo o ja'ni ituca' loƚnación, itsiya ȽanDios tipalaic'olhuo', tu'ilhuo' naitsi iƚque Ƚonƚu'eyacolhuo'. 27 Lan xanuc' nomana' Jerusalén jouc'a liƚpincuxepá aiquilimetsaijma iƚque Ƚalunƚu'eponga'. Iƚniya Los Hechos 13
  • 255.
    247 icuxecopa Jesús. Toƚta'aenant'ƚipá loya'apa lam profeta jiƚpe liƚje'e, iƚe al je'e tixhuenni itine itine conxajya. 28 Tama aiquiƚsi'ne quijunac' ixa'hue'me Pilato ticuxeƚa' tima'anƚe. 29 Lenant'ƚipá jahuay lo'iya Jesús, iƚe luya'apa lam profeta, ipuƚquinna'me petsi lepaƚts'ingiya jiƚe al 'ec, ipo'nontsa ƚunts'eja'. 30 Lijou'ma ȽanDios imaf'i'inapa iƚque Jesús, ipa'apa pe lomana' lamizhua. 31 Ts'ilihuequi Jesús, pe nipalyomma Galilea, iyejmale'me icuaitsa anuli Jerusalén, iƚniya ixingona'me Jesús, tu'iyaleyi iƚe liximpa. 32 ’Ƚinca, mimana' laƚtatahueló ȽanDios imipola' iƚe al c'a lo'iya. Imi'mola': “Toƚe, toƚe ca'e'ma”. Itsiya lu'ilhuo': Joupa i'ipa. 33 ȽanDios joupa imaf'i'inapa Jesús. Enant'ƚipa iƚe litaiqui' limipola' laƚtatahueló. Toƚta'a aƚmuc'iponga' illanc' iƚnietó iƚne laƚtatahueló. Ma toƚta'a loya'apa al salmo lacui'impa loque', tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: Ima' ai'Hua, Itsiya aimuc'ipola' lan xanuc' aƚinca iya' o'Ailli'. 34 ’Jouc'a tuya'e' timaf'i'ina'ma Jesús, tipa'anata pe lomana' lamizhua. Tuya'e' aimimaconaya, aimihuet'ƚya licuerpo. ȽanDios timila' lixanuc': Joupa aipo'nopa lataiqui', nepi'ipa David. Iƚe laitaiqui' apaxi, canant'ƚi'ma. Toƚta'a toƚsim'me imanc'. 35 Ocuena al salmo jouc'a tuya'e': To'e'ma cuenna ƚo'Hua, iƚque o'Huexi. Titoc'i'ma, aimihuet'ƚya licuerpo. 36 ’Iƚe lataiqui' aiminescoyoxi David. Iƚque mipa'a fa'a li'a ƚamats' i'e'ma lixpic'epa ȽanDios, ticuxeyale. Imanapa, eminc'ina'me pe lomana' liƚcuerpo litatahueló. Lijou'ma ihuet'ƚna'ma licuerpo. 37 Iƚe lataiqui' tinescojma Jesús. Ma' iƚque ȽanDios imaf'i'ina'ma. Licuerpo a'i quihuet'ƚ'ma. 38 ’Cunc'aipimaye, aƚquimf'eƚa'. Iya' cu'ilhuo': Ja'ni toƚ'huaiyijnle Jesús ȽanDios timenc'e'eco'molhuo' loƚ'epa lixcay. 39 Tama tolihuejcoyi locuxepa Moisés aimimenc'e'ecoyacolhuo' nulemma jahuay loƚ'epa lixcay. Ti'hua toƚtai'me lajunac'. Ja'ni toƚ'huaiyijnle Jesús, aimitac'uinyacolhuo' cajunac', ni toƚta'a. 40 Iya' camilhuo' imanc' naƚquimf'epa: Toƚpo'noƚe cuenna. Ja'ni a'i ti'i'molhuo' to loya'apa ȽanDios jiƚpe litaiqui' liniƚingiya liƚje'e lam profeta, ticua: 41 Imanc' tolixocoyi, tolahuelojnle laif'epa, toƚ'huijle loƚpicuejma'. Itsiya, ma moƚmana' imanc', ca'e'ma al cueca'. Ja'ni tu'intsolhuo': Toƚe, toƚe lo'epa ȽanDios, imanc' toƚtalai'e'me: “A'ij ƚinca iƚe lalu'iponga'.” 42 Mipalumma lan xanuc' lafoƚyomma jiƚpe lajut'ƚ ixa'hue'me Pablo y Bernabé, timinnila': ―Locuena xamano, ticuaitsi litine conxajya, aƚpalaic'ocona'monga', lu'i'monga' xonca iƚne ƚataiquí. 43 Lijoupa lipalunca jahuay lefoƚya, axpela' lan xanuc' judío jouc'a locuenaye xanuc' petsi ilihuequi liƚ'ejma' lan judío, iyejmale'me Pablo y Bernabé. Iƚniya ixc'ai'im'mola' lan xanuc', timinnila': ―ȽanDios titoc'i'molhuo'. Aimolanaj'moƚtsi iƚque. Los Hechos 13
  • 256.
    248 44 Icuaiyocontsi litine conxajya tehue'ela'ma le'a anuli oquexi' lan xanuc'. Jahuay locuenaye nomana' jiƚpe liƚya' efoƚunni tiquimf'e'me litaiqui' ȽanDios. 45 Lan xanuc' judío, lixim'me joupa efoƚumma axpela' lan xanuc' i'em'mola' laic' Pablo y Bernabé. Timinnila' lan xanuc': ―Iƚniya ma le'a tifel'milhuo' imanc'. A'ij ƚinca lonespa. 46 Pablo y Bernabé aimixpailiquila'. Timinnila' iƚne lan xanuc' naixtulepá: ―Ate'a alu'ipolhuo' imanc' litaiqui' ȽanDios. Toƚta'a lixpic'epa. Imanc' aimetenƚcocolhuo', aimolapenufyacu al ts'e loƚpitine, tolacani'eyoƚtsi coƚtuca'. Itsiya aƚpo'no'molhuo'. Aƚe'me pe lomana' locuenaye xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Aƚpalaic'otola' iƚniya. 47 Ma ȽanDios aƚcuxe'eponga' iƚe laƚ'eyacu. Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a lonespa ȽanDios, ticua: Iya' nepi'ipo' lopenic', tapalc'o'itola' liƚpicuejma' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Ti'i'ma quiƚsina' cunƚu'e'mola' iya'. Iƚne nomana' xonca aculi' to'itola' iƚta'a laitaiqui'. 48 Licuej'me lonespa Pablo y Bernabé locuenaye lan xanuc' pe a'ij judío, iƚniya ixojma quileta. Ticuayi: ―Ac'a litaiqui' lonespa ƚaƚPoujna. ȽanDios joupa ixpic'epa naitsi iƚne lapenufyacu al ts'e liƚpitine aimijouya. Ma' iƚniya i'huaiyijmpá Jesús. 49 Ni petsi jiƚpe ƚamats' lan xanuc' icuej'me litaiqui' ȽanDios. 50 Lijou'ma lan xanuc' judío pe aimi'huaiyijnyi ƚaƚPoujna Jesús ipalaic'om'mola' lacaƚ'no' pe ts'iƚ'hueca, iƚniya naihuejcopá locuxepa ȽanDios. Ipalaic'om'mola' jouc'a lan tsilaj xanuc'. Toƚta'a ixtuc'om'mola' Pablo y Bernabé, ipa'am'mola' jiƚpe ƚilemats'. 51 Pablo y Bernabé unaf'me liƚ'mitsi'. Ipa'a'me ƚepi camats' litaƚijmpa ƚiƚc'ejí. Toƚta'a iƚne lan apóstole imuc'im'mola' lan xanuc' ja'ni tejac'e'moƚtsi iƚne quiƚtuca' iƚjunac'. Ipalunca liƚpiƚya' iƚniya lan xanuc', iyepá lane lotsepa liƚya' Iconio. 52 Le'a cal Espíritu Santo ticuxela' liƚpicuejma', toƚta'a tixoqui quileta tiyeyi iƚniya. 14 Mimana' liƚya' Iconio Pablo y Bernabé itsehuo'me lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Jiƚpe uya'a'me Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Axpela' noquimf'epá epenuf'me luya'a'me Pablo y Bernabé. Iƚne nepenufpá ajudío jouc'a agriego. 2 Lijou'ma lan xanuc' judío pe aiquilepenufi iƚe litaiqui' Jesús ipalaic'o'me locuenaye xanuc' agriego. Eteƚc'e'e'me liƚpicuejma'. Toƚta'a iƚne lan xanuc' ti'eyi laic' lapimaye. 3 Pablo y Bernabé icoƚ'mola', imanenca jiƚpe liƚya'. Aimixpailiquila'. Mi'huaiyijnyi ȽanDios ti'hua tuya'ayi litaiqui'. Tu'innila': ―Toƚ'huaiyijnle ȽanDios. Toƚta'a tipaxne'molhuo', titoc'i'molhuo'. Maƚque ȽanDios imujpa al ƚinca lonespa Pablo y Bernabé. Epi'i'mola' liƚmane ti'eƚe al cueca'. Toƚta'a lan xanuc' iximpá te ts'i'ic' lo'epa ȽanDios. 4 Lan xanuc' jiƚpe liƚya' i'e'moƚtsi onƚca. Hualca ihuej'me lan xanuc' judío pe aiquilepenufi Jesús. Los Hechos 13​, ​14
  • 257.
    249 Locuenaye ihuej'me Pabloy Bernabé. 5 Lan xanuc' griego jouc'a lan xanuc' judio pe aiquilihuequi Pablo ipalaic'om'mola' ts'iƚpenic' jiƚpe liƚya'. Inefo'me, ticuayi: “Aƚteƚ'mi'mola' Pablo y Bernabé. Aƚma'aco'mola' apic'.” 6-7 Pablo y Bernabé i'ipa quiƚsina' lo'e'enyacola'. Inul'me, iye'me ƚamats' cuftine Licaonia. Jiƚpiya uya'atsa Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. U'im'mola' lan xanuc' nomana' ƚiƚeloƚya' Listra y Derbe, jouc'a nomana' ƚilemats' ahuejnca. 8 Jiƚpe liƚya' Listra tipa'a anuli cal coxo. Itine itine ticutsu. Li'mitsi' ailopa'a quiƚpujxi. Ma toƚe ipajncota. Ni anulemma qui'huac'. Aimi'i. 9 Anuli litine cal coxo tiquimf'e mipalay Pablo. Pablo ehuelojm'ma. Ixim'ma cal xans ticua lipicuejma': “Ƚinca aƚsaƚcona'ma”. 10 Pablo ipalaic'o'ma ujfxi, timi: ―¡Topo'notsola' ƚamats' lo'mitsi', tacaxla' ƚic! Cal coxo iyuf'conni, ecax'ma ƚijca, ipango'ma i'hua'ma. 11 Lan xanuc' nomana' jiƚpiya ehuelojm'me cal coxo joupa ixaƚconapa, ipango'me ija'a'me. Tipalaiyi liƚtaiqui', iƚe lopalaipa lan xanuc' jiƚpe ƚamats' Licaonia. Ticuayi: ―¡Landiosla' i'epoƚtsi xanuc', imulumma pe laƚmana'! 12 Ipalaicom'mola' Pablo y Bernabé, ticuayi: ―Bernabé iƚque andios Zeus. Ƚocuena andios Hermes. Pablo xonca tipalay, toƚiya ecui'im'me Hermes. (Iƚne lan xanuc' ticuayi xonca tipalay Hermes. Iƚque ilepaluc lif'as candiosla'.) 13 Iƚne lan xanuc' nomana' ƚamats' Licaonia ƚilendios cuftine “Zeus nopa'a pe lotsufaicompa liƚya'”. Ƚe'ailli' Zeus icuaitsi al puerta ƚipuna cajut'ƚ pe lomana' Pablo y Bernabé. Ilecola' lan huacax, itaic' lan arco lilanc'ecompa ipa'. Tima'a'mola' lihuacax, titsufco'mola' Pablo y Bernabé. Ma' anuli iƚpic'a lan xanuc'. 14 Loquexi' lan apóstole, iƚne Pablo y Bernabé, ixim'me lo'eyacu iƚne ƚa'ailli' y lan xanuc'. Aiquicoƚ'mola'. Ipalunca lajut'ƚ, itsulfoƚai'me nolojmay xanuc'. Tits'aƚyi liƚpijahua', timujyi a'ij c'a iƚe lo'eyacu lan xanuc'. Tija'ayi, 15 timinnila': ―Cunc'ixanuc', ¿te conƚ'eyacu? Illanc' jouc'a ninc'ixanuc'. Jifa'a aluya'ayi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Maƚe Lataiqui' tu'ilhuo': “Toƚpo'notsola' iƚna'a lolandiosla', aimolihuejcona'me”. Lolandiosla' ailopa'a co'epa, aimi'iya mitoc'iyacolhuo'. Tolihuejle ȽanDios Ƚimaf'i. Iƚque Nilanc'epa lema'a, li'a ƚamats', ƚaja jouc'a jahuay lopa'a. 16 ’Luyaipa quitine, imanc' jouc'a locuenaye lan xanuc' pe a'ij judío toluyalaicoyi lapajnya tolihuejyi ma to moƚ'eyi. ȽanDios ixnet'ƚpa iƚe loƚ'ejma'. 17 Tama a'ij cuajmaica cu'ilhuo' te ts'i'ic' lipicuejma', ȽanDios imuc'ipolhuo' li'ejma'. Imuc'ipolhuo' ac'a lo'epa. Ma' iƚque ticuxe ticuiƚa', aƚcuic'inga' ƚacui ƚo'huayomma lema'a. Jouc'a ticuxe ti'iƚa' ƚitiné cafot'ƚeya. Toƚta'a aƚsinyi ƚaƚtepa. Juaiconapa alixoc'inga' calata. 18 Tama toƚta'a limipola' Pablo lan xanuc' afule mihuejcoyi. Juaiconapa iƚpic'a titsufcoƚe. 19 Maƚej hora icuaitsa lan judío naixtulepá, iƚne quiyouyomma ƚiƚeloƚya' Iconio Los Hechos 14
  • 258.
    250 y Antioquía. Ipalaic'om'mola'lan xanuc' jiƚpe lefoƚya. Inesc'em'mola' Pablo y Bernabé. Lan xanuc' ihuejco'me iƚne lan xanuc' judío, ipaf'me capic' Pablo. Lijou'ma ticuayi: “Joupa imapa”. Ipa'a'me jiƚpe liƚya'. Ipo'no'me lema quiƚya'. 20 Ts'ilihuequi Pablo y Bernabé iƚoc'oƚai'me canumicay Pablo. Iƚque itsahuenanni, itsufaicona'ma liƚya'. Lihuequi litine ipalunca Pablo y Bernabé, icuaitsa liƚya' cuftine Derbe. 21 Jiƚpe uya'acona'me Lataiqui', iƚe loya'apa lixpic'epa ȽanDios. Axpela' lan xanuc' epenuf'me lataiqui', ihuej'me. Lijou'ma Pablo y Bernabé ipailiconanca, iyecona'me ƚiƚeloƚya' Listra, Iconio y Antioquía. 22 Imuc'iyalecontsa ts'ilihuequi Lataiqui', ifa'empola' liƚpicuejma', ixc'ai'im'mola', timinnila': ―Ticuicomma aƚteƚcoƚe, tijouƚa' aƚtsuflainata pe locuxeyopa ȽanDios. 23 Iƚya' iƚya' ni petsi lafoƚyomma lapimaye Pablo y Bernabé ifaj'me lan tsilaj xanuc' noxpic'eyacu lataiqui'. Tixnet'ƚyi, aimitetsoyi, tijoc'iyi ƚaƚPoujna, timiyi: ―MaƚPoujna, iƚna'a lan xanuc' ti'huaiyijnhuo'. Totoc'itsola'. 24 Ipalunca liƚya' Antioquía. Uyalaico'me jahuay ƚamats' Pisidia. Icuaiyocontsa ƚamats' Panfilia. 25 Iyecona'me liƚya' Perge. Jiƚpe uya'a'me Lataiqui'. Lijou'ma ipalunca, imul'me al 'ocay, icuaitsa liƚya' Atalia. 26 Jiƚpiya itsulfoƚaicona'me anuli al barco lotseya locuena quiƚya' cuftine Antioquía. Pablo y Bernabé limajmpá jiƚpe Antioquía lapimaye ummempola' tiyenƚe, ti'etsa lanic' lapi'ipola' ȽanDios. Ixa'huepá titoc'itsola'. Itsiya joupa ixhuai'nipá lanic'. Ticuaiconata. 27 Icuaitsa Antioquía. Ijoc'im'mola' lapimaye iƚne nefot'ƚepoƚtsi jiƚpe liƚya'. U'im'mola' jahuay li'ipola' lan xanuc' pe a'ij judío. ȽanDios joupa iƚonc'epa lipa'nepola'. Iƚniya jouc'a titsuflaiyi lane, ti'huaiyijnyi Jesucristo. 28 Jiƚpiya liƚya' Antioquía icoƚ'mola'. Imanenca anuli ts'ilihuequi Jesús. 15 Icuaitsa liƚya' Antioquía hualca lapimaye ts'ilihuequi Jesús quiyouyomma al distrito Judea, ipango'me imuc'iyale'me. Tu'innila' lapimaye nomana' jiƚpe liƚya': ―Tolanant'ƚiƚe locuxepa Moisés, tonƚ'etsoƚtsi circuncidar. Ja'ni a'i, aimi'iya molunƚulyacu. 2 Pablo y Bernabé ifuli'imoƚtsi cataiqui' iƚne lapimaye, aiquentenƚcocola' lomuc'iyalepa. Lijou'ma lapimaye ixpic'e'me tiyeƚe Jerusalén Pablo y Bernabé jouc'a hualca lapimaye nomana' jiƚpe Antioquía. Pu'hua Jerusalén tipalaic'onnola' lan apóstole y lapimaye noxpijpá lataiqui'. Ticuis'ennola': “Imanc', ¿te coƚcuapa? Laƚpimaye pe a'ij judío, ¿ja'ni ti'e'moƚtsi circuncidar o a'i?” 3 Ipalunca Pablo, Bernabé y liƚejmale lun Antioquía. Locuenaye lapimaye lafoƚyomma jiƚpe Antioquía ecanumf'entsacane. Uyalaico'me ƚamats' Fenicia jouc'a ƚamats' Samaria. Jiƚpe ƚiƚeloƚya' ipalaicom'mola' lapimaye, uya'a'me iƚe li'ipola' lan xanuc' a'ij judío, ticuayi: “Ipai'ipá liƚpicuejma', tihuejyi Jesús”. Licuej'me toƚta'a Los Hechos 14​, ​15
  • 259.
    251 li'ipa jahuay lapimayeixoconni quileta juaiconapa. 4 Pablo, Bernabé y liƚejmale icuaitsa liƚya' Jerusalén. Lapimaye lafoƚyomma jiƚpe, lan apóstole jouc'a lapimaye noxpijpá lataiqui', epenufim'mola'. Pablo y Bernabé uya'a'me jahuay li'ipa, uya'a'me acueca' litoc'ipola' ȽanDios. 5 Jiƚpe Jerusalén timana' hualca lan xanuc' fariseo no'huaiyijmpá ƚaƚPoujna Jesucristo. Iƚne ecaxoƚ'me, ticuayi: ―Lapimaye pe a'ij judío tenant'ƚiƚe locuxepa Moisés. Ti'etsoƚtsi circuncidar. 6 Efot'ƚe'moƚtsi lan apóstole jouc'a lapimaye noxpijpá lataiqui'. Icuis'e'moƚtsi: “¿Te caƚspic'eyacu?” 7 Ipalaic'o'moƚtsi juaiconapa. Lijouco'ma ecax'ma Pedro. Timila': ―Cunc'aipimaye, joupa oƚsina' li'ipa. ȽanDios aƚmuc'iponga' naitsi no'huaya pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío. Aƚ'huijf'epa ca'huaƚa' iya', cuya'atsi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, ti'huaiyijnle Jesucristo. 8 Li'huaiyijm'me Jesucristo ȽanDios ipaxne'mola' to laƚpaxneponga' illanc'. Epi'ipola' cal Espíritu Santo. Toƚta'a imujpa aƚinca ti'huaiyijnyi Jesucristo. ȽanDios aimimenajya, timetsaicola' jahuay lan xanuc', te ts'i'ic' liƚpicuejma'. 9 Iƚniya, illanc', ma' anuli lapenufponga'. Laƚ'huaiyijmpá Jesucristo latufc'e'eponga' laƚpicuejma'. 10 ’Itsiya, ¿te colahuaicopá ȽanDios? Imanc' toƚcuayi: “Aƚcuxe'e'mola' laƚpimaye tihuejcoƚe jahuay locuxepa Moisés”. Iya' cacua: Laƚtatahueló aiquilenant'ƚi iƚe lataiqui', ni illanc' aicalanant'ƚi, aimi'iya. 11 Joupa i'ipa caƚsina' ma le'a Jesucristo aƚtoc'i'monga'. Iƚque aƚsimponga' ninc'icuanuc'la, lunƚu'e'monga'. Ma' anuli tunƚu'e'mola' iƚniya. 12 Lapimaye lafoƚyomma jiƚpiya ailopa'a cotalai'ecoyacu. Iquimf'e'me loya'apa Pablo y Bernabé muya'ayi al cueca' li'epa ȽanDios pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío. Uya'a'me li'ipa ma mi'eyi lipenic' ȽanDios. Iƚque joupa epi'ipola' liƚmane, toƚta'a i'e'me to aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. 13 Lijoupa luya'apa toƚta'a Jacobo ipalaic'o'mola' lapimaye lefot'ƚepoltsi, timila': ―Cunc'aipimaye, aƚquimf'eƚa'. 14 Simón Pedro alu'iponga' li'ipa litine ȽanDios imuj'moxi pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío. Iƚe litine ipango'ma ijoc'i'mola' tihuejcoƚe, ti'iƚa' quixanuc'. 15 Lam profeta joupa uya'apá toƚta'a lo'eya ȽanDios. Jiƚpe liƚje'e iniƚijmpá lonespa ȽanDios, ticua: 16 Tijouƚa' catoc'icona'mola' laixanuc'. Iya' capi'i'mola' laixanuc' ƚiƚrey, cal rey David itatahuelo. 17 Toƚta'a locuenaye lan xanuc' tehuena'me ƚiƚPoujna, iƚne a'ij judío pe joupa nimetsaicopola' aixanuc', maƚniya lahuena'ma. 18 Toƚta'a linespa ȽanDios No'epa jahuay iƚna'a. Joupa imuc'ipola' lan xanuc' nomana' luyaipa quitine. 19 Jacobo ti'hua tipalaic'ola' lipimaye, timiconala': ―Iya' cacua: Iƚne laƚpimaye a'ij judío pe joupa ixhuej'menamma, Los Hechos 15
  • 260.
    252 tihuecoyi ȽanDios, aimaƚpa'ne'mola'. 20 Alumme'e'mola'quiƚje'e, lu'i'mola': “Imanc' aimoƚte'me lixic' litsufcompola' landiosla'. Iƚque cal tejua' joupa i'ipa quixcay. Toƚ'etsoƚtsi cuenna. Aimoƚsuico'mola' ocuenaye cacaƚ'no', ma' le'a loƚpenoye. Aimoƚte'me liƚpixic' linneja lixnajmpola' cajuats', jouc'a aimoƚte'me lajuats'.” 21 ’¿Te caƚcuxe'ecoyacola' xonca? Jiƚpiya ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma laƚf'as xanuc' judío, itine itine conxajya tixhuef'yi locuxepa Moisés. Ixhuaita axpe' camats' toƚta'a mi'eyi jahuay ƚiƚeloƚya'. 22 Lan apóstole jouc'a lapimaye noxpijpá lataiqui', jouc'a jahuay lapimaye lafoƚyomma jiƚpe Jerusalén i'e'e'moƚtsi anuli liƚpicuejma'. Ticuayi: ―Aƚ'huijf'e'mola' laƚpimaye. Alumme'mola' tiyeƚe Antioquía. Tiyejmaleƚe Pablo y Bernabé. I'huijf'em'mola' Judas ƚacui'impa Barsabás jouc'a Silas. Iƚne liƚpimaye tixininnila' ac'a liƚpicuejma'. 23 Ini'impola' al je'e, tini'innola' lapimaye a'ij judío. Iƚe al je'e tuya'e': “Illanc' ninc'apóstole, ninc'atsila' capimaye naƚspic'epá lataiqui', aƚnonilhuo' imanc' a'ij judío, noƚmana' liƚya' Antioquía, jouc'a noƚmana' ni petsi ƚamats' Siria, jouc'a noƚmana' ƚamats' Cilicia. Imanc' illanc' ninc'apimaye. 24 ’Joupa aƚmimponga' iƚe luya'apa hualca lapimaye lipalyomma fa'a. Iƚne imipolhuo': ‘Imanc' tolanant'ƚiƚe locuxepa Moisés. Tonƚ'etsoƚtsi circuncidar.’ Toƚta'a ixhueƚ'mipolhuo'. Toƚcuayi: ¿Te caƚ'eyacu? ’Itsiya lu'ilhuo': Illanc' aicalummela' iƚniya. Aicaƚmila': Toƚta'a toƚmitsola'. 25 Illanc' naƚmana' fa'a joupa aƚ'e'epoƚtsi anuli laƚpicuejma'. Aƚspic'epá alumme'elhuo' iƚna'a laƚ'huijf'epola', tiyejmaleƚe laicaƚpimaye Pablo y Bernabé. 26 Iƚne coƚa' tima'mola' mi'eyi lipenic' ƚaƚPoujna Jesucristo, tocomma to aimunƚulyacu. 27 Loquexi' laƚpimaye lalummepola', iƚne Judas y Silas tu'itolhuo' laƚspic'ejma', iƚe laliniƚpa iƚta'a al je'e. 28 Illanc' y cal Espíritu Santo aƚspic'eyi a'ij cueca' laƚcuxe'eyacolhuo'. Fa'a lu'ilhuo' ma le'a oquej fane' loƚ'eyacu petsi xonca latenƚcocopa ȽanDios. 29 Lu'ilhuo': ’Aimoƚte'me lixic' litsufcompola' landiosla'. Aimoƚte'me lajuats'. Aimoƚte'me liƚpixic' linneja lixnajmpola' cajuats'. Tonƚ'e'etsoƚtsi cuenna. Aimoƚsuico'mola' ocuenaye cacaƚ'no', ma le'a loƚpenoye. ’Ja'ni toluyalaico'me toƚta'a tonƚ'e'me al c'a. Itsiya icula'apa iƚe laƚsc'ai'ipolhuo'.” 30 Lapimaye nomana' Jerusalén ixc'ai'im'mola' Pablo, Bernabé y liƚejmale. Iƚne iye'me. Icuaicontsa Antioquía. Jiƚpiya ijoc'im'mola' lapimaye tefoƚunca. Ini'im'mola' al je'e. 31 Lapimaye ininuf'me ixhue'me. Iƚe loxc'ai'impola' ixoc'i'mola' quileta. 32 Iƚne Judas y Silas aprofeta. Juaiconapa ixc'ai'im'mola' lapimaye, ifa'em'mola' liƚpicuejma'. 33 Jiƚpiya imanenca, icoƚ'mola'. Icuaitsi litine tiyenƚe lapimaye ixc'aitsona'me, timinnila': ―Tonƚenƚe al c'a. Toƚpailinanca, tonƚenƚe pe lomana' iƚne nummepolhuo'. Toƚmitsola': “Ailopa'a tintsi”. Los Hechos 15
  • 261.
    253 34 Silas ixpic'epa tipanehuo Antioquía.35 Pablo y Bernabé imanenca jiƚpe liƚya' tuya'ayi, timuc'iyaleyi Lataiqui'. Iƚe litaiqui' ƚaƚPoujna. Ma' anuli lo'epa axpela' lapimaye. 36 Ti'hua tuyaipa ƚitiné. Lijou'ma Pablo ipalaic'o'ma Bernabé, timi: ―Ƚepá, ƚeconapá jahuay ƚiƚeloƚya' petsi joupa laluya'apa litaiqui' ƚaƚPoujna. Aƚsinna te ts'i'ic' mimana'. 37 Bernabé ticua: ―Aƚƚecocona'me Juan Marcos, aƚejmalecona'me. 38 Pablo timi: ―A'i. Laƚcuaitsa ƚamats' Panfilia iƚque aƚpo'noponga' caƚtuca'. Aiqui'e'ma canic' anuli illanc'. Aimaƚƚecocona'me. 39 Ipalaic'o'moƚtsi juaiconapa. Ifuli'i'moƚtsi cataiqui'. Lijouco'ma anuli anuli i'hua'ma lipene. Bernabé ileco'ma Marcos, itsulfoƚai'me anuli al barco, iye'me Chipre. 40 Pablo i'huijf'e'ma Silas. Pablo y Silas y lapimaye efot'le'moƚtsi. Ijoc'i'me ȽanDios. Ixa'hue'me titoc'itsola' Pablo y Silas. Lijou'ma ipalunca iƚniya. 41 Iye'me ƚamats' Siria jouc'a ƚamats' Cilicia. Pablo ipalaic'o'mola' lapimaye ni petsi lafoƚyomma. Ifa'e'mola' liƚpicuejma'. 16 Pablo y Silas icuaitsa liƚya' Derbe, uyalaico'me, icuaitsa Listra. Jiƚpe liƚya' tipa'a anuli ƚamijcano cuftine Timoteo. Qui'máma' ajudía, ti'huaiyinge Jesucristo. Qui'ailli' agriego. Timoteo tihuequi Jesús. 2 Lapimaye, iƚne nomana' Listra, jouc'a nomana' Iconio ticuayi: “Ac'a xans Timoteo”. 3 Pablo ixpic'epa tiyejmale'me. Ai'a tileco'ma i'e'ma circuncidar. Ticua: “Toƚta'a aimixtulecu lan xanuc' judío nomana' fa'a ƚamats'”. Jahuay iƚniya iƚsina' qui'ailli' Timoteo agriego. Toƚiya Timoteo aiqui'aic' circuncidar. 4 Lijou'ma Pablo, Silas y Timoteo iyehuo'me iƚya' iƚya', ehuengintsola' lapimaye nomana'. Imuc'im'mola' al je'e loya'apa locuxepa lan apóstole y lapimaye noxpijpá lataiqui', iƚne nomana' Jerusalén. Tixc'ai'innila', tu'innila' tenant'ƚiƚe iƚe lataiqui'. 5 Toƚta'a lapimaye lafoƚyomma iƚniya ƚiƚeloƚya' xonca ti'huaiyijnyi. Itine itine tixpela' lapimaye. 6 Lijou'ma, ehuengintsola' lapimaye nomana' ni petsi ƚamats' Frigia y ƚamats' Galacia. Aiquiƚtsuflaic' ƚamats' Asia. Cal Espíritu Santo aiquepi'ila' lane muya'ayacu Lataiqui' jiƚpe ƚamats'. 7 Icuaitsa ƚema ƚamats' Misia ixpic'epa titsulfoƚaitsa ƚamats' Bitinia. Cal Espíritu, iƚque ƚi'Espíritu Jesús, aiquepi'ila' lane. 8 Ti'hua tiyeyi ƚema ƚamats' Misia. Imul'me liƚya' Troas. 9 Lipuqui' Pablo ixim'ma al paiyo. ȽanDios timuc'i lo'eya. Ixim'ma tecaxu anuli cal xans ƚas Macedonia. Tixa'hue, timi: “To'huanni fa'a ƚainemats' Macedonia. Fa'a aƚtoc'i'monga'.” 10 Iƚe liximpa Pablo alu'iponga' illanc' laƚejmale. Aƚspic'epá ƚe'me ƚamats' Macedonia. Aƚcuayi: Ma ȽanDios aƚjoc'iponga', alu'itsonga' lan xanuc' nomana' jiƚpe ƚamats' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 11 Jiƚpe Troas aƚtsulfoƚaipá anuli al barco. Aƚepá ƚijca ƚamats' cuftine Samotracia. Lihuequi litine aƚcuaitsa liƚya' Neápolis. Los Hechos 15​, ​16
  • 262.
    254 12 Lipalyonca al barcoaƚepá Filipos. Iƚe liƚya' xonca imetsaicoquiya jiƚpe ƚamats' Macedonia, i'huexi cal cuecaj quincuxepa romano. Jiƚpe aƚcoƚponga'. 13 Litine conxajya lipalunca liƚya', aƚepá petsi tefot'ƚeyoƚtsi lan xanuc' mijoc'i'me ȽanDios, jiƚpe al pana'. Aƚcutsoƚanna, aƚpalaic'opola' lacaƚ'no' licuai'me. 14 Anuli jiƚne lacaƚ'no' lipuftine aLidia. Tihuequi locuxepa ȽanDios. Lipiƚya' cuftine Tiatira. Ticuqui quijahua' lumanc'ecompa amorada. ȽaƚPoujna epi'ipa lipicuejma' icuej'ma lonespa Pablo. 15 Ƚaca'no' Lidia jouc'a jahuay nomana' lejut'ƚ epo'im'mola'. Lijou'ma Lidia aƚsa'hueponga', aƚminga': ―Ja'ni imanc' aƚsimpa iya' nepenufpa ƚaƚPoujna ƚepá lainejut'ƚ. Jiƚpe aƚmanc'aleta. Ihui'i'ma. Aƚehuo'me lejut'ƚ. 16 Anuli litine maƚeyi petsi aƚjoc'ita ȽanDios aƚtalecuf'me anuli ƚahuats'. Lipoujnalá joupa i'napá, ticuxeyi. Ƚahuats' ticua'e, ticuxe lipicuejma' anuli ƚiponta'a Satanás. Timila' lan xanuc' lo'iyacola'. Toƚta'a tuliqui juaiconapa acueca' tomí. Tepi'ila' lipoujnalá. 17 Illanc' aƚejmaleyi Pablo. Ƚahuats' alihuequinga'. Tija'e', ticua: ―Toƚsintsola' iƚna'a lan xanuc'. Cal Cueca' CanDios iƚPoujna iƚna'a. Tu'ilhuo' te co'iya molunƚulyacu. 18 Tuyaipa axpe' quitine mi'ay toƚta'a ƚahuats'. Pablo aiquetenƚcocojma lo'epa. Tixhueƚmot'ƚe juaiconapa. Lijouco'ma ipai'e'moxi, ehuelojm'ma ƚahuats', ipalaic'o'ma ƚonta'a, timi: ―Cajoc'i ƚaiPoujna, canesma lipuftine Jesucristo. Toƚta'a cacuxe'ehuo': Taipananni lipicuejma' iƚca'a ƚahuats'. Aiquicoƚ'ma. Ipananni ƚonta'a. 19 Lipoujnalá ƚahuats' iximpá ixaƚconapa, ixtulenca. Iƚsina' aimi'iya mulijconayacu quiƚtomí. I'noƚim'mola' Pablo y Silas, exaƚim'mola' jiƚpiya pe lomana' ts'iƚpenic'. 20 I'hua'am'mola' pe lomana' lan juez romano. Timinnila': ―Iƚne lan xanuc' ajudío, fa'a laƚpiƚya' tehueyi cataiqui'. 21 Aƚmuc'inga' aƚpai'inga' laƚ'ejma'. Illanc' ma lihuejcoyi cal cuecaj quincuxepa romano. Ma' iƚque aƚcuxenga'. Aimi'iya malapenufyacu ocuena cataiqui'. 22 Jahuay lefoƚya jiƚpiya ixtuc'om'mola' Pablo y Silas. Lan juez icuxe'me texitsoquintsola' Pablo y Silas, titsimafquintsola' liƚspula'. 23 Itsimafquim'mola' juaiconapa. Ecanc'ontsola' lacarza. Icuxe'e'me cal xans no'epa cuenna lacarza, timiyi: ―To'etsola' cuenna iƚna'a lan xanuc'. Aimipalcu. 24 Licuejpa toƚta'a no'epa cuenna lacarza i'nicotsola' xonca licu'u cacarza. Icansc'om'mola' liƚ'mitsi' laxma. Aimipalyacu, aimi'iya. 25 Li'i'ma to nolojmay quipuqui' Pablo y Silas tijoc'iyi ȽanDios, tunac'liyi timiyi: “ManDios, ima' unCueca'”. Locuenaye litats'ila' tiquimf'eyi. 26 Inu'ma ƚunanto. Tifenna ƚamats' petsi lifayiya ƚaitaƚ lacarza. Aiquicoƚ'ma, exinni jahuay lam puerta. Jahuay litats'ila' ixim'moƚtsi uhuaiƚquem'mola' latejmaj cadena. 27 Cal xans no'epa cuenna lacarza tixmay. Los Hechos 16
  • 263.
    255 Imaf'i'ma ixim'ma lampuerta exiya. Ticua: “Itsiya, ¿te caif'eya? Joupa ipalnamma litats'ila'”. Ipa'a'ma li'espada. Ticua: “Cama'a'moxi”. 28 Pablo ixim'ma lo'eya. Ija'a'ma ujfxi, timi: ―Aimo'e'e'moxi. Ma fa'a aƚmana' jahuay illanc'. 29 No'epa cuenna lacarza icuxe'e'ma tulif'enƚe. Aiquicoƚ'ma, itsufai'ma pe lomana' litats'empola'. Eca'ni'moxi jiƚpe liƚ'mitsi' Pablo y Silas. Tiyu tixpaiqui. 30 Tipa'ala' ƚuna. Ticuis'ela', timila': ―Cunc'ixanuc', ¿te co'iya cunƚu'eyacoxi? ¿Te caif'eya? 31 Iƚne timiyi: ―Ima' to'huaiyijnla' ƚaƚPoujna Jesucristo, iƚque tunƚu'e'mo'. Toƚta'a ti'eƚe iƚne nomana' lomejut'ƚ. Jouc'a tunƚu'e'mola' jahuay iƚniya. 32 U'i'me litaiqui' ƚaƚPoujna. U'im'mola' jouc'a nomana' lejut'ƚ. 33 Maƚpe 'hora lipuqui' no'epa cuenna lacarza ileco'mola' Pablo y Silas, epac'e'etsola' ƚilehui. Aiquicoƚ'mola', epo'im'mola' iƚque y jahuay lixanuc'. 34 Lijou'ma ileco'mola' lejut'ƚ Pablo y Silas. Ites'mitsola'. Juaiconapa tixoqui queta ti'huaiyinge ȽanDios. A'i ma le'a iƚque jouc'a jahuay lixanuc' ti'huaiyijnyi. 35 Iƚic'e'ma. Lan juez umme'me lilepaluc' tiyeƚe lacarza. Licuaitsa ipalaic'o'me no'epa cuenna lacarza, timiyi: ―Tox'masnatsola' iƚne lan xanuc'. Tipalnanca, tiyenƚe. 36 No'epa cuenna lacarza u'i'ma Pablo, timi: ―Lan juez ummepá lilepaluc'. Iƚne aƚmi: “Tox'masnatsola' iƚne lan xanuc', tipalnanca”. Itsiya tolipalnanca. Tonƚenƚe al c'a. Ailopa'a tintsi. 37 Pablo ipalaic'o'mola' lapaluc', timila': ―A'i. Aimi'iya maƚeyacu. Illanc' alimetsaiconinga' ixanuc' cal cuecaj quincuxepa romano. Imanc' loƚjuez ni aiquiƚsina' ja'ni aƚinca o a'ij ƚinca lataiqui' laƚcufponga'. Ma malahuelonginga' lan xanuc' aƚtsimafquimponga'. Itsiya aƚminga' aƚenƚe a‑ch'ixca. A'i. Aimi'iya. Ticuaiyunca lan juez. Alipa'atsonga' iƚniya. 38 Lapaluc' ipailinanca, iye'me pe lomana' lan juez. U'im'mola' limipola' Pablo. Licuej'me lan juez cal cuecaj quincuxepa romano imetsaicola' Pablo y Silas, tixpailiquila' juaiconapa. 39 Iye'me lacarza. Ixa'hue'me aimixtulecu Pablo y Silas. Ipa'am'mola'. Timinnila': ―Tonƚenƚe, tolipalnanca fa'a laƚpiƚya'. 40 Lipalunca lacarza Pablo y Silas iye'me lejut'ƚ Lidia. Jiƚpe efot'ƚe'moƚtsi anuli lapimaye. Ixc'ai'im'mola', ixpai'im'mola' quileta. Lijou'ma iyena'me. 17 Pablo y liƚejmale ipalunca liƚya' Filipos, iye'me lane loyaicopa ƚiƚeloƚya' Anfípolis y Apolonia. Icuaitsa liƚya' Tesalónica. Jiƚpe tipa'a anuli lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. 2 Licuaitsi litine conxajya Pablo, ma to mi'ay, i'hua'ma jiƚpe lajut'ƚ. Afane' quitine conxajya i'e'ma toƚta'a. Ipalaic'o'mola' lan xanuc' jiƚpiya. Tu'ila' loya'apa al Paxi Liniƚingiya. 3 Tuhuaƚqui iƚe lataiqui', tu'ila': Los Hechos 16​, ​17
  • 264.
    256 ―Maƚe al PaxiLiniƚingiya tipalaijma cal Cristo. Tuya'e': “Titeƚco'ma, timana'ma. Tijouƚa' timaf'ina'ma, tipano pe lomana' lamizhua.” Jesús, iƚque ƚaifpalaic'ocopolhuo', maƚque aCristo. 4 Hualca lan xanuc' judío lafot'ƚepoƚtsi jiƚpiya ticuayi: “Ma' al ƚinca locuapa”. I'e'moƚtsi anuli Pablo y Silas. Jouc'a juaiconapa axpela' lan xanuc' griego naihuejpá locuxepa ȽanDios, jouc'a axpela' lan tsila' cacaƚ'no', epenuf'me lonespa Pablo. 5 Lan xanuc' judío pe aimihuejyi Jesús ixtulenca, i'em'mola' laic' Pablo y Silas jouc'a ts'ilihuequi. Ipalaic'om'mola' hualca lixcay xanuc'. Iƚne nohuinajpola', aimi'eyi canic', ma le'a tecaxoƚanna jiƚpe locucaleyompa. Efot'ƚem'mola' axpela' lan xanuc', ixahuali'intsola' Pablo y Silas. Jahuay lan xanuc' jiƚpe liƚya' ic'of'ma liƚjuats'. Ixtulenca juaiconapa. Aits'icoƚ'mola', iye'me, icuaitsa lejut'ƚ anuli cal xans cuftine Jasón. Tehuennila' Pablo y Silas. Timiyi Jasón: ―Laxat'ƚitsonga' Pablo y Silas. Aƚ'hua'a'mola' jiƚpiya lafoƚyomma lan xanuc'. 6 Aiquixinim'mola'. Exaƚim'mola' Jasón y hualca lapimaye. I'hua'ampola' pe lomana' lan juez. Tija'ayi coyac', ticuayi: ―Iƚniya lan xanuc' nateƚc'eyalepá liƚpicuejma' lan xanuc' ni petsi li'a ƚamats' joupa icuai'me fa'a laƚpiƚya'. 7 Iƚca'a Jasón epenufpola' jiƚpe lejut'ƚ. Jahuay iƚniya aimihuejcoyi locuxepa cal cuecaj quincuxepa César. Ticuayi tipa'a ocuenaj rey ticuxela', cuftine Jesús. 8 Licuej'me toƚta'a lan xanuc' y ts'iƚpenic' xonca ixtulenca. 9 Jasón y lapimaye i'najtse'me ts'iƚpenic', i'najcufi'me Pablo y Silas. Toƚta'a ts'iƚpenic' ux'masquina'me iƚne Jasón y lapimaye. 10 Maƚe lipuqui' lapimaye itoc'im'mola' Pablo y Silas tipalnanca jiƚpe liƚya' Tesalónica. Iye'me liƚya' Berea. Icuaitsa jiƚpe liƚya' itsulfoƚai'me lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. 11 Ac'a xanuc' iƚniya lan judío nomana' iƚe liƚya' Berea, a'i to lan xanuc' nomana' Tesalónica. Ixojco'ma quileta epenuf'me litaiqui' Jesús. Itine itine tixhueyi al Paxi Liniƚingiya. Ticuayi: “Aƚsim'me ja'ni al ƚinca o a'ij ƚinca lonespa Pablo”. 12 Axpela' lan xanuc' judío, jouc'a hualca lacaƚ'no' griego pe ts'iƚ'hueca, jouc'a axpela' lan xanuc' griego epenuf'me. 13 Lan xanuc' judío nomana' liƚya' Tesalónica icuej'me: “Pablo tipa'a liƚya' Berea, tuya'e' litaiqui' ȽanDios”. Iye'me Berea. Jiƚpiya ipalaic'om'mola' lan xanuc', i'e'em'mola' tixtuc'oƚe Pablo. 14 Lapimaye itoc'i'me Pablo tipanni liƚya' Berea, ti'huaƚa' ƚema caja. Silas jouc'a Timoteo imanenca Berea. 15 Lapimaye pe li'i'moƚtsi anuli Pablo ileco'me liƚya' Atenas. Pablo timila': ―Toƚmitsola' Silas y Timoteo aimicoƚ'mola', ticuaiyunca fa'a. Lijou'ma lapimaye ipailinanca, iye'me Berea. 16 Pablo ipanenni liƚya' Atenas. I'huaijma ticuaiyunca Silas y Timoteo. Ixim'ma iƚe liƚya' imanna candiosla'. Ixhueƚco'ma juaiconapa. Los Hechos 17
  • 265.
    257 17 Litine conxajya itsehuo'malajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Jiƚpe lajut'ƚ tipalaic'ola' lan xanuc', iƚne lan xanuc' judío jouc'a lan xanuc' griego pe naihuejpá ȽanDios. Itine itine itsehuo'ma laplaza, tipalaic'ola' lotalecufpola' jiƚpe. 18 Jiƚpe laplaza tefot'ƚeyoƚtsi hualca lan xanuc' naihuejpá liƚtaiqui' lan xanuc' lacui'impola' lan epicúreo. Jouc'a tefot'ƚeyoƚtsi pe naihuejpá liƚtaiqui' lan xanuc' lacui'impola' lan estoico. Iƚne ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui' Pablo. Hualca ticuis'eyoƚtsi: ―Iƚque ƚapalgo, ¿te cohuaƚquemma lonespa? Ocuenaye ticuayi: ―Tocomma to tinescola' ocuenaye candiosla'. Icuejpá Pablo lipalaicopa Jesús, jouc'a lipalaicopa ƚimaf'inapa, ipayomma pe lomana' lamizhua. Toƚta'a ticuayi: “Iƚne oquexi' landiosla'”. 19 Timiyi Pablo: ―Ƚepá. Ileco'me pe lafoƚyomma ts'iƚpenic'. Jiƚpe lacui'impá al Areópago. Icuaitsa jiƚpe icuis'e'me, timiyi Pablo: ―Ima' lofmuc'iyalepa ats'e cataiqui'. Aluhuaƚc'e'etsonga'. Aƚcuejle te cocuajmaispa iƚe lataiqui'. 20 Aƚcuejyi ima' tomuc'iyale ituca' cataiqui'. Ti'iƚa' caƚsina' te cohuaƚquemma iƚe lofnespa. 21 Lan xanuc' limajmpá liƚya' Atenas, ja'ni ma' Atenas iƚpiƚya', o ja'ni quiyouyomma ocuena quiƚya', jahuay iƚniya aimi'eyi canic'. Muica litine tipalaic'oyoƚtsi. Tu'iyoƚtsi, tiquimf'eyoƚtsi ituca' ituca' cataiqui'. 22 Pablo ecax'ma jiƚpe al Areópago. Tipalaic'ola' lefoƚya, timila': ―Cunc'ixanuc', Atenas oƚpiƚya, caxinnilhuo' toƚspaic'ela' jahuay landiosla'. Aimolatets'iyi ni' anuli. 23 Cuyaijma ƚaneya fa'a loƚpiƚya' cahuelongila' loƚ'altar. Jouc'a cahuelonge anuli al altar iniƚingiya tuya'e': “Iƚta'a i'altar anuli ƚandios. Aicalimetsaijma naitsi iƚque, aicaƚsina' te quipuftine.” Tama imanc' toƚcuayi: “Iƚque anuli ƚalandios”, imanc' aicolimetsaijma. Itsiya iya' cu'i'molhuo' naitsi iƚque. 24 ’Maƚque ȽanDios ilanc'epa li'a ƚamats' jouc'a jahuay lopa'a. Aimipanga al xoute' lilanc'epa lan xanuc'. Iƚque iPoujna lema'a jouc'a li'a ƚamats'. 25 Illanc' ninc'ixanuc' aimi'iya maƚnesyacu: “ȽanDios tehue'e', alapi'i'me”. Iƚque aimehue'e'. Jahuay ts'iƚmaf'i fa'a li'a ƚamats' ȽanDios tepi'ila' liƚpitine, liƚpehua', jouc'a jahuay liƚpicuicoya. 26 ’Lan xanuc' ni petsi quiyouyomma ma' anuli liƚjuats'. Toƚta'a lilanc'epola' ȽanDios. Maƚque ȽanDios ixpicufpa ƚilemats' anuli anuli lan nación. Ixpic'epa tojua ticoƚ'mola', te quitine tijou'ne'mola'. 27 Lixpic'epa toƚta'a ȽanDios ticua: “Lahueƚa' lan xanuc'. Aga tinesle: ¿Pe copa'a? Aƚsinna'ma.” ’Iƚque ƚinca a'ij culi', ma' ahuejnca anuli anuli illanc'. 28 Maƚque aƚƚanc'eponga', lapi'iponga' laƚpitine. Maluyalaicoyi lapajnya aƚtoc'inga'. Ja'ni tijuc'ixoxi aimi'iya maluyalaicoyacu, jahuay tijouna'ma. Imanc' loƚxanuc' ts'iƚpicuejma' jouc'a ipalaico'me ȽanDios, iniƚpá: “Illanc' ninc'ixanuc' inaxque' ȽanDios”. 29 ’Iƚque ȽanDios aƚ'Ailli'. Toƚiya aimi'iya maƚ'onƚicoyacu to iƚne Los Hechos 17
  • 266.
    258 landiosla' lilanc'empola' a'oroo aplata o apic. Iƚna'a ipa'acopa ƚijuac cal xans, ilanc'ecopola' limane'. 30 Luyaipa quitine lan xanuc' aiquiƚsina' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. Aiquilimetsaijma. Iƚniya ƚitiné ȽanDios aiquimila', aiquitalela' ni toƚta'a. Itsiya ituca' li'ejma'. Ticuxe'ela' jahuay lan xanuc' ni petsi lomana', timila': “Imanc' toƚsuej'menanca”. 31 ȽanDios joupa i'huijf'epa, ifaquimpa cal Juez no'eya al ƚijca lipenic'. Ixpic'epa litine timujxoxi iƚque iƚJuez jahuay lan xanuc' ni petsi lomana'. Iƚque cal xans ȽanDios joupa imaf'i'inapa, ipa'anapa pe lomana' lamizhua. Ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc' aƚinca toƚta'a lo'iya. 32 Licuej'me linespa Pablo: “ȽanDios imaf'i'inapa, ipa'anapa pe lomana' lamizhua”, hualca ixoco'me. Ocuenaye timiyi: ―Aƚquimf'econa'mo'. Alu'itsonga' xonca iƚe lataiqui'. 33 Pablo ipanni jiƚpe lefoƚya. 34 Hualca lan xanuc' ihuej'me Pablo. Ti'huaiyijnyi. Anuli iƚniya cuftine Dionisio, iƚque tilai'iyoxi jiƚpe al Areópago. Ocuena no'huaiyijmpa iƚque aca'no', cuftine Dámaris. Jouc'a timana' ocuenaye ihuej'me. 18 Pablo ipanni liƚya' Atenas icuaitsi liƚya' Corinto. 2 Jiƚpe liƚya' italecuf'ma anuli cal xans judío cuftine Aquila. Iƚque ipajnyota ƚamats' cuftine Ponto. Ƚipeno cuftine Priscila, imajmpá ƚamats' Italia, liƚya' Roma. Micuxe cal cuecaj quincuxepa romano cuftine Claudio iƚque icuxe'e'mola' lan xanuc' judío tipalunca iƚe liƚya'. Priscila y Aquila ajudío. Ipalunca liƚya' Roma, quite' miƚcuaispá Corinto. Pablo i'hua'ma ixintsola' lilejut'ƚ. 3 Jiƚpe ipanenni. Pablo y Aquila in‑natsoƚpá quixmi. Ti'eyi canic' anuli. 4 Litine conxajya Pablo ti'hua lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Tipalaic'ola' lan xanuc' nomana' jiƚpe, iƚne ajudío jouc'a agriego. Tehue te co'iya micuejyacu, ti'huaiyijnle Jesucristo. 5 Silas y Timoteo ipalunca ƚamats' Macedonia. Licuaitsa liƚya' Corinto Silas y Timoteo, Pablo joupa etec'opa lanic' lanatsoƚya, ma le'a tuya'e' Lataiqui'. Tu'ila' lan xanuc' judío: “Jesús ma' aCristo”. 6 Lan judío aiquilepenufi loya'apa Pablo, timilojyi quixcay cataiqui'. Pablo unaf'ma lipijahua'. Tixinƚe iƚe lo'epa aiquetenƚcocojma ȽanDios. Timila': ―Imanc' coƚtuca' toƚtai'me lajunac'. Toƚsim'me lo'iyacolhuo'. Iya' aicataiya cajunac'. Ca'hua'ma pe lomana' locuenaye lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. 7 Ipanni jiƚpe lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. I'huapa anuli lajut'ƚ aquiju', ejut'ƚ anuli cal xans agriego, cuftine Tito Justo. Iƚque tihuequi locuxepa ȽanDios. 8 Lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc judío ƚincuxepa cuftine Crispo. Iƚque Crispo jouc'a jahuay nomana' lejut'ƚ i'huaiyijmpá Jesucristo. Axpela' lun Corinto noquimf'epá i'huaiyijmpá, epo'im'mola'. 9 Anuli lipuqui' mixmay Pablo, ixim'ma to apaiyo, icuaitsi ƚaƚPoujna Jesús, timi: ―Aimixpaij'mo'. Aimi‑ch'ixco'mo'. Ti'hua topalaic'ocontsola' lan xanuc'. 10 Iya' aƚejmale. Fa'a liƚya' aimi'iya mixcai'enyaco'. Ma fa'a timana' axpela' laixanuc'. Los Hechos 17​, ​18
  • 267.
    259 11 Pablo ipanenni liƚya'Corinto. Icoƚ'ma anuli camats' y onƚca. Timuc'iyale litaiqui' ȽanDios. 12 Liƚya' Corinto copa'a jiƚpe ƚamats' Acaya. Micuxe Galión iƚe ƚamats' lan xanuc' judío tixtuleyi. I'noƚ'me Pablo, i'hua'a'me pe lo'eyopa canic' lan juez. 13 Timiyi Galión: ―Iƚca'a cal xans tu'ila' lan xanuc', timila': “Aimolanant'ƚi'me locuxepa Moisés. Toƚpai'iƚe loƚ'ejma'. Ti'iƚa' ituca' molihuejyacu ȽanDios.” 14 Pablo coƚa' joupa titalai'e'ma. Galión ipalaic'o'mola' lan xanuc' judío, timila': ―Iƚca'a cal xans, ja'ni aiquenant'ƚi locuxepa ƚaƚcuecaj quincuxepa romano, o ja'ni i'epa quixcay, ƚinca ca'ommaita loƚnespa, caquimf'e'molhuo' imanc' unc'ijudío. 15 Iƚque aiqui'aic' toƚta'a. Aiquetenƚcolhuo' lonespa, ja'ni ataiqui' o aftine o lopalaicopa lataiqui' locuxepolhuo'. Ma le'a toƚta'a tolixtuc'oyi. Ma' imanc' toƚxanghuai'itsoƚtsi. Iya' aicaxpic'eya. 16 Lijoupa limipola' toƚta'a Galión icuxe'ma tihuescuftsola', tipalunca jiƚpe lejut'ƚ pe lo'eyopa lanic' lan juez. 17 Lan griego ixtuc'o'me anuli cal xans judío nacaxuya jiƚpe, cuftine Sóstenes, incuxepa lajut'ƚ pe lafoƚyomma. I'noƚ'me, untaf'me. Galión ma le'a ticutsu tehuelongila'. Ailopa'a quitaiqui'. Ni tintsi quimi'mola'. 18 Pablo ti'hua ticoƚi Corinto. Lijou'ma ixc'ai'i'mola' lapimaye, ti'hua'ma ƚamats' Siria. I'hua'ma al puerto cuftine Cencrea. Icuaitsi jiƚpe isuaf'moxi ƚijuac. Toƚta'a imuj'ma joupa epi'ipa cataiqui' ȽanDios. Lijou'ma Pablo, Priscila y Aquila itsulfoƚai'me anuli al barco, iye'me. 19 Icuaitsa liƚya' Efeso. Jiƚpiya liƚya' ipo'no'mola' Priscila y Aquila. Pablo i'hua'ma lema quiƚya', itsufai'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Jiƚpe ipalaic'o'mola' lan xanuc', ipalaic'o'moƚtsi. 20 Ixa'hue'me, timiyi: ―Topanenni. Pablo timila': ―A'i. Aimi'iya maƚcoƚconaya fa'a. 21 Ja'ni ipic'a ȽanDios cacuaiyoconno, cahuejnconacolhuo'. Ixc'ai'ina'mola'. Itsufai'ma anuli al barco. Ipamma Efeso. 22 Icuaitsa Cesarea. Jiƚpiya ipayonni al barco, if'aj'ma liƚya' Jerusalén tehuejntola' lapimaye lafoƚyomma jiƚpiya. Inom'mola'. Lijou'ma i'hua'ma liƚya' Antioquía. 23 Jiƚpe icoƚhuo'ma. Lijou'ma ipaiconanni ehuejnconatsola' lapimaye nomana' ƚamats' Galacia y ƚamats' Frigia. Ifa'e'mola' liƚpicuejma' jahuay lapimaye. 24 Mi'hualejma Pablo imajm'me Efeso Priscila y Aquila. Jiƚpe liƚya' icuaitsi anuli cal xans judío cuftine Apolos, lipiƚya' Alejandría. Tipalay al c'a juaiconapa. Ixina' loya'apa al Paxi Liniƚingiya. 25 Joupa imuc'impá litaiqui' ƚaƚPoujna, ixina' te ts'i'ic' lipene iƚque. Al c'a timuc'iyale, aimixospa. Tu'iyale li'epa Jesús. Epo'icompa lipuftine Juan Bautista a'i lipuftine Jesucristo. 26 Aimixpaiqui. Itsehuo'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío, jiƚpe tipalaic'ola' lan xanuc'. Priscila y Aquila icuej'me lonespa, ijoc'i'me timiyi: Los Hechos 18
  • 268.
    260 ―Ƚepá lajut'ƚ. Jiƚpe u'i'mexonca te tsi'ic' mihuejya ȽanDios. 27 Lijou'ma Apolos ipic'a ti'huaƚa' ƚamats' Acaya. Lapimaye nomana' jiƚpe liƚya' Efeso iniƚ'e'me liƚpimaye nomana' ƚamats' Acaya, iƚne jouc'a ts'ilihuequi Jesús. Timinnila': “Tolapenufle iƚque Apolos”. Icuaitsi jiƚpe ƚamats' Apolos acueca itoc'i'mola' lapimaye. Iƚne joupa ipaxnepola' ȽanDios toƚta'a ti'huaiyijnyi Jesús. 28 Jiƚpe lefot'ƚepoƚtsi lan xanuc' judío Apolos italai'e'epola', ulij'mola'. Imuc'ipola' loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e': “Jesús copa'a cal Cristo”. 19 Mipa'a Apolos ƚamats' Acaya, liƚya' Corinto, Pablo ti'hualejma xonca al toncay ƚamats' icuaitsi liƚya' Efeso. Jiƚpe liƚya' italecuf'mola' hualca ts'ilihuequi Jesús. 2 Icuis'e'mola', timila': ―Imanc' litine loƚ'huaiyijmpa Jesucristo, ¿te olapenufpá cal Espíritu Santo? Iƚne timiyi: ―A'i. Aicaƚpalaic'oconinga' cal Espíritu Santo. Aicaƚmuc'inga' naitsi iƚque, ja'ni tipa'a o a'i. 3 Icuis'e'mola': ―Litine lepo'impolhuo', ¿naitsi colihuejcoyacu? ¿Te quipuftine? Timiyi: ―Lipuftine Juan Bautista. Lihuejcoyi litaiqui' iƚque, toƚta'a lapo'imponga'. 4 Pablo timila': ―Lan xanuc' pe lixhuej'memma, Juan epo'i'mola', tu'ila': “Aimaƚ'huaiyijm'ma iya'. Toƚ'huaiyijnle nocuaicoya.” Iƚque ƚacui'impa “Nocuaicoya”, maƚque copa'a Jesús. 5 Licuej'me iƚe limipola' Pablo, iƚne lan xanuc' epo'iconam'mola'. Toƚta'a i'ipola' ilihuequi Jesús. 6 Pablo ipo'nof'i'mola' limane' ƚiƚjuac. Imunni lema'a cal Espíritu Santo, epenuf'me. Ipango'me ipalai'me ituca' ituca' cataiqui', jouc'a tuya'ayi lu'ipola' ȽanDios. 7 Tixhuaispola' to imbama' coquexi' lan xanuc'. 8 Litine conxajya Pablo itsehuo'ma lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Aimixpaiqui. Ipalaic'o'mola', ipalaic'o'moƚtsi. Tu'ila' te co'iya mitsulfoƚaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. Afane' mut'ƚa ti'ay toƚta'a. 9 Hualca aiquiƚcueca, aiquilihuequi. Ipalaic'om'mola' locuenaye xanuc', u'im'mola': ―A'ijc'a lane lomuc'ipolhuo' Pablo. Licuej'ma Pablo lonespa iƚniya aiqui'huacon‑na'ma iƚe lajut'ƚ pe lafoƚyomma lan xanuc' judío. Ipa'a'mola' jiƚpiya no'huaiyijmpá Jesús. Iye'me, tefot'ƚeyoƚtsi lejut'ƚ anuli ƚomxi cuftine Tirano. Itine itine Pablo ti'hua tipalaic'ola' lan xanuc' lafoƚyomma lajut'ƚ. 10 Muyaipa oque' camats' Pablo ti'hua timuc'ila', toƚta'a jahuay lan xanuc' nomana' jiƚpe ƚamats' Asia icuej'me loya'apa Pablo, lan xanuc' judío jouc'a lan xanuc' griego. Icuej'me litaiqui' ƚaƚPoujna Jesús. 11 ȽanDios timuc'ila' lan xanuc' al cueca' lo'epa. Epi'ipa limane Pablo ti'eƚa' toƚta'a al cueca', to aimi'iya mi'eyacu lan xanuc'. 12 Lam pa'yu y ƚijahuaƚi lihuengaicota Pablo itai'em'mola' lafcualƚay. Iƚne ixaƚcona'mola'. Lipontahue Satanás Los Hechos 18​, ​19
  • 269.
    261 pe litsuflaipá liƚcuerpolan xanuc', ipalnanca. 13 Hualca lan xanuc' judío tiyec'oƚaiyi iƚya' iƚya', timinnila' lipontahue Satanás: ―Iya' canesqui lipuftine Jesús, maƚque Jesús ƚopalaicopa Pablo. Cacuxe'ehuo': ¡Taipanni! 14 Toƚta'a lo'epa lan caitsi linaxque' anuli cal xans judío cuftine a'Esceva, iƚque anuli pe lixanuc' cal cuecaj ca'ailli'. 15 Ƚiponta'a Satanás italai'e'ma, timila': ―Jesús nimetsaijma. Aixina' naitsi iƚque Pablo. ¿Naitsi imanc'? Aicainimetsaicolhuo'. 16 Cal xans pe ƚitsufaipa ƚiponta'a Satanás iyuc'o'mola', ulij'mola', ixcai'e'mola'. Aiquicoƚ'mola'. Ipalunca lajut'ƚ, aimilƚe inulna'me. 17 Jahuay nomana' Efeso, lan xanuc' judío jouc'a lan xanuc' griego, iƚsina' li'ipa, ixpailij'mola'. Imetsaico'me apaxi lipuftine ƚaƚPoujna. 18 Axpela' no'huaiyijmpá ƚaƚPoujna Jesús icuaiyunca pe lomana' lapimaye, uya'a'me al xujc'a li'epa. 19 Jouc'a axpela' lam brujo efot'ƚe'me liƚƚibro, itai'me, ipo'no'intsola' petsi lan xanuc' tixim'me lo'epa. Jiƚpe ipi'em'mola'. Lijou'ma ixhuej'me'me tojua lipitali iƚne lan libro. Tixhuaispa oquej nuxans quimbamaj mil lan tomí aplata. 20 Toƚta'a lan xanuc' ixim'me acueca' lo'epa litaiqui' ƚaƚPoujna. Iximpá a'i ni naitsi cataiqui'. I'i'mola' xonca axpela' no'epá ƚinca. 21 Lijoupa li'ipa toƚta'a Pablo ixpic'e'ma, ticua: “Ca'hua'ma Jerusalén. Ate'a cahuejntola' lapimaye nomana' ƚamats' Macedonia, jouc'a nomana' ƚamats' Acaya. Catseta Jerusalén, tijouƚa' ca'hua'ma quimetsaicota Roma.” 22 Umme'mola' oquexi' notoc'ipá, iƚne Timoteo y Erasto, tiyeƚe ƚamats' Macedonia. Pablo icoƚ'ma ƚamats' Asia, liƚya' Efeso. 23 Iƚniya ƚitiné lan xanuc' nomana' jiƚpe liƚya' epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Ixtuc'om'mola' naihuejpá lipene ƚaƚPoujna. 24 Tipa'a anuli cal xans cuftine Demetrio, aplatero. Tilanc'ela' lan tsocay xouƚte. Anuli anuli al xoute' tipa'a li'imagen Artemisa, iƚque ƚilendios. Iƚque Demetrio iƚpoujna axpela' lan xanuc' no'epá iƚta'a lanic'. Tulijyi acuecaj tomí. 25 Maƚque Demetrio ixtunni, tijoc'ila' tefot'ƚetsoƚtsi lixanuc' jouc'a locuenaye no'epá canic' toƚniya. Timila': ―Cunc'ixanuc', oƚsina' ma maƚ'eyi iƚta'a lanic' alulijyi caƚtomí. 26 Toƚsinyi, toƚcuejyi li'ipa fa'a laƚpiƚya'. Ƚinca a'i ma le'a fa'a, tocomma to jahuay ƚamats' Asia iƚque Pablo imints'e'e'mola' liƚpicuejma' axpela' lan xanuc'. Ticua: “Iƚne ilanc'ecompola' amane a'i candiosla'”. 27 Iƚe lonespa Pablo aicaƚtoc'inga' illanc'. Aga lan xanuc' latets'i'monga' jouc'a laƚpenic'. Tijouƚa' xonca acueca' ti'i'ma, tetets'i'me Artemisa cal cuecaj caƚ'máma'. Ƚamats' Asia, jouc'a ni petsi li'a ƚamats', texc'onƚingoƚaiyi Artemisa. Ja'ni tihuejle lonespa Pablo aimexc'onƚingoƚaiconayacu. 28 Lan xanuc' noquimf'epá iƚe lataiqui' ixtulenca juaiconapa. Ija'a'me, ticuayi: ―¡Acueca' iƚque caƚ'máma' Artemisa illanc' ixanuc' Efeso! 29 Jahuay lan xanuc' nomana' iƚe liƚya' epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Jahuay Los Hechos 19
  • 270.
    262 inul'me, ticuaitsa pelafoƚyomma lan xanuc'. Minulyi i'noƚim'mola' Gayo y Aristarco noyejmalepá Pablo. Iƚne quiyouyomma Macedonia. 30 Pablo coƚa' titsufai'ma jouc'a, ts'ilihuequi Jesús aiquepi'i'me lane. 31 Hualca ts'iƚpenic' jiƚpe ƚamats' Asia pe nimetsaicopola' Pablo ummem'mola' liƚxanuc', timiyi Pablo: ―Aimotsufai'ma pe lefoƚya lan xanuc'. Aga tima'ato'. 32 Jiƚpe lefoƚya nica tummulecola'. Anuli anuli ocuena ocuena litaiqui' loja'apa. Axpela' ni aiquiƚsina' te quicuaicoco'me jiƚpe. Aiquiƚsina' te qui'ipa. 33 Hualca lan xanuc' judío ummetsai'me anuli cal xans cuftine Alejandro. Timiyi: ―Tacaxhuaitsi pe li'huáqui. Topalaic'otsola' lan xanuc'. Ecax'ma jiƚpiya. Lan xanuc' ti'hua tija'ayi, tuya'ayi li'ipa. Alejandro ti‑ch'ixc'eco'mola' limane. Titalai'e'mola'. 34 Aiquihuejco'me. Imetsaico'me ajudío. Ipango'me ija'a'me, jahuay ticuayi ma' anuli: ―¡Illanc' ixanuc' liƚya' Efeso, acueca' caƚ'máma' Artemisa! Lija'apa toƚta'a icoƚ'ma to oquej hora. 35 Lijouco'ma, ts'ipenic' ƚimpa'ningoƚpa jiƚpe liƚya' i‑ch'ixc'e'mola' lan xanuc', timila': ―Imanc' cunc'aif'as xanuc' Efeso, jahuay lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats' iƚsina' aƚfaquimponga' illanc' ixanuc' liƚya' Efeso, aƚ'eƚe cuenna lixoute' cal cuecaj caƚ'máma' Artemisa. Jiƚpe al xoute' tipa'a ƚi'imagen lecangaiyomma lema'a. 36 ¿Naitsi nonesya a'ij ƚinca? Ailopa'a nonesya toƚta'a. Ti‑ch'ixcotsolhuo'. Toƚspic'eƚe al c'a loƚ'eyacu. 37 Iƚna'a lan xanuc' loƚcuai'e'mola' fa'a, ¿te qui'epa? Iƚne aiquiƚnesc'e cataiqui' caƚ'máma' Artemisa. Aiquiƚnantseca lixoute'. 38 ’Demetrio jouc'a loyejmalepá, ja'ni ticuxecom'mola' iƚne lan xanuc', ne', timana' lan juez. Tipa'a ƚitiné mi'e'me canic'. Jiƚpe toƚcuxecotsola', titalai'e'ecotsoƚtsi. 39 Ja'ni tipa'a ocuena o ituca' lolicuitsufyacu, ne', tipa'a ƚitiné lafot'ƚe'moƚtsi, aƚspic'eta cataiqui'. Jiƚpe tolicuitsufta. 40 Itsiya a'ij c'a lafot'ƚepoƚtsi juaiconapa ninc'xpela'. Ticuaiyunca lan tsilaj ts'iƚpenic' romano, licuis'e'monga': “Imanc', ¿te conƚ'epa? ¿Te conlafot'ƚecopoƚtsi?”; illanc', ¿te caƚtalai'ecoyacola'? Ailopa'a caƚmiyacola'. Iƚne lixtuc'o'monga'. 41 Ƚimpa'ningoƚpa lijou'ma limi'mola' toƚta'a, icuxe'e'mola' tiyenƚe. 20 Lijoupa i‑ch'ixcopola' lan xanuc' Pablo ijoc'i'mola' ts'ilihuequi ticuaiyunca. Ixc'ai'i'mola' tihuejle litaiqui' Jesús. Ipanni, i'hua'ma ƚamats' Macedonia. 2 Jiƚpe licuaitsi ehuejntsola' lapimaye ni petsi lomana'. Acueca' ixc'ai'i'mola'. Lijou'ma i'huana'ma, icuaitsi ƚamats' Grecia. 3 Jiƚpe ipanenni afane' mut'ƚa. Lijou'ma ticua: “Ai'huapa ƚamats' Siria”. Coƚa' titsufaiƚa' anuli al barco. Icuej'ma jiƚpe temiyoƚtsi lan xanuc' judío, tima'a'me. Ixhuej'meconanni, ticua: “Aica'huacoya abarco. Capaino, ca'huacona'ma ƚamats' Macedonia.” 4 Tiyeyi jouc'a liƚejmale, iƚne liƚpuftine: Sopater ƚas Berea, Aristarco jouc'a Segundo lun Tesalónica, Gayo jouc'a Timoteo lun Derbe, Tíquico jouc'a Trófimo lun Asia. Los Hechos 19​, ​20
  • 271.
    263 5 Iƚniya iyej'me'me. Icuaitsa liƚya'Troas. Jiƚpiya aƚ'huaicotonga' aƚcuaitsa. 6 Illanc' joupa aƚcuaitsa ƚamats' Macedonia, liƚya' Filipos. Jiƚpe aƚmanemma tuyaiƚa' al juic Pascua. Lijou'ma aƚtsulfoƚai'me anuli al barco lotsepa liƚya' Troas. Aƚecopá amaque' quitine aƚcuaitsa Troas. Lahuepola' laƚejmalepá, iƚne liyej'me'me. Jiƚpe liƚya' aƚcoƚponga' acaitsi quitine. 7 Al te'a quitine al xamano lafot'ƚepoƚtsi anuli lapimaye. Aƚsquenuf'me ƚa'i, aƚte'me to licuxepa ƚaƚPoujna Jesús. Pablo imuc'i'mola' lapimaye. Joupa ixpic'epa lo'eya, lihuequi litine ti'huana'ma, toƚiya ticoƚi mimuc'iyale. Icuaicotsi nolojmay quipuqui' ti'hua tipalay. 8 Jiƚpiya lajut'ƚ petsi lefot'ƚeyoƚtsi tipa'a axpe' candil tepalc'o'ila'. 9 Maƚpe al ventana ticutsafya anuli ƚamijcano cuftine Eutico. Pablo ticoƚi mipalay, ƚamijcano ticui quehuí, aiquixnet'ƚqui, i'noƚ'ma acueca' cahuí, tixmay. Pe locutsafya al fane' quixpef'a ƚajut'ƚi, imefcaiyonni al toncay, icuaitsi ƚamats'. Ipulaf'me, ticuayi: “Joupa imanapa”. 10 Pablo aiquicoƚ'ma, imunni, ixpatsaf'caipa ƚamijcano, ipulaf'ma, timila' lipimaye: ―Aimixpailij'molhuo'. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Ma' imaf'i'. 11 If'ajcona'ma lajut'ƚ. Itetso'me, ixquenuf'me ƚa'i jouc'a lapimaye. Pablo ti'hua timuc'ila' jahuay lipuqui'. Li'i'ma quitine i'huana'ma. 12 Lapimaye ilecona'me ƚamijcano, imaf'i'. Acueca' ixoc'i'mola' quileta jahuay iƚniya. 13 Pablo i'huapa li'mis cocuaiya liƚya' Asón. Illanc' aƚej'mepá, aƚecopá abarco aƚcuaitsa liƚya' Asón. Jiƚpe aƚ'huaicota ticuaitsi Pablo. 14 Iƚque icuaitsi. Aƚtsulfoƚaipá anuli al barco, aƚepá aƚcuaitsa liƚya' Mitilene. 15-16 Lihuequi litine aƚeconapá, aƚcuaitsa ƚamats' lehuoc'ocojma ƚamats' Quío. Lihuequi litine aƚcuaitsa ƚamats' Samos. Lihuequi litine luyalaicopá pe lopa'a liƚya' Efeso. Aƚcuaitsa liƚya' Mileto. Pablo joupa ixpic'epa aimi'huaya liƚya' Efeso. Ipic'a ticuaitsi liƚya' Jerusalén. Jiƚpe tixinna al juic Pentecostés. 17 Mipa'a Mileto Pablo umme'mola' lixanuc' tiyeƚe Efeso tipalaic'ontsola' lapimaye noxpijpá lataiqui', tiyouyunca. 18 Icuaitsa. Pablo ipalaic'o'mola', timila': ―Iya' laicuaitsi ƚamats' Asia aƚcoƚpa loƚpiƚya'. Imanc' joupa oƚsimpá te ts'i'ic' laipepajnya ma capa'a jiƚpe. 19 ’Iya' aicai'e'e'moxi to cal cuecaj xans. Camna aixhueƚco'ma juaiconapa, cajoqui, camna aiteƚco'ma. Lan xanuc' judío ehue'me te laƚ'e'eya. Toƚta'a lainuyaicopa ma ca'ay lipenic' ƚaƚPoujna Jesús. 20 Imanc' oƚsina' aicainemi'elhuo' ni aicaicuanac'elhuo' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Nuhuaƚc'e'e'molhuo' Lataiqui', nu'i'molhuo' jahuay lotoc'iyacolhuo'. Aimuc'i'molhuo' jiƚpiya pe lafoƚyomma loƚpimaye, jouc'a aimuc'i'molhuo' ƚolajut'ƚi. 21 Iya' aipalaic'o'mola' jahuay lan xanuc' nomana' loƚpiƚya', lan xanuc' judío jouc'a lan xanuc' griego. Nu'i'mola': “Toƚsuej'menanca, tolihuejcoƚe ȽanDios, toƚ'huaiyijnle ƚaƚPoujna Jesús”. Los Hechos 20
  • 272.
    264 22 ’Itsiya ca'huana'ma Jerusalén. Ƚincaaimixoqui neta. Caxhueƚma. Aicaixina' laƚ'iya pu'hua. 23 Ni petsi laiftseya, iƚya' iƚya' cal Espíritu Santo aƚmi: “Jipu'hua Jerusalén titats'enno'. Toteƚcota.” 24 Itsiya, ¿te caif'eya? ȽaƚPoujna Jesús alapi'ipa laipenic'. Aƚmipa: “Toya'aƚa' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. To'itsola' lan xanuc' ȽanDios titoc'i'mola', ipic'a.” Aicaxhueƚcocojma laipitine, aicaxinyoxi cuanuc'. Xonca aipic'a caxhuai'niƚa' lanic' lalapi'ipa ƚaiPoujna. 25 ’Maƚmana' anuli nuya'a'ma te co'iya moƚtsulfoƚaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios, iƚque cal Rey. Itsiya camilhuo': Joupa aixina' aimaƚsingonayacoƚtsi. Aicaxingonayacolhuo' ni anuli imanc'. 26-27 Ja'ni imanc' o loƚpimaye aimolunƚulyacu, iya' aicataiya lajunac'. Imanc' coƚtuca' toƚteƚ'mi'moƚtsi. Iya' nu'i'molhuo' acuajmaica te ts'i'ic' lixpic'ejma' ȽanDios. Aicainemi'elhuo' ni aicaicuanac'elhuo' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Nu'i'mola' jahuay nomana' loƚpiƚya'. 28 ’Imanc' toƚsinƚe loƚ'eyacu. Cal Espíritu Santo joupa ifajpolhuo', epi'ipolhuo' loƚpenic'. Imanc' ti'onƚcospolhuo' to liƚpoujnalá lam mot'ƚ, iƚne lam mot'ƚ maƚniya loƚpimaye lefot'ƚepola' ȽanDios. Toƚ'etsola' cuenna, iƚne i'huexi ȽanDios. Iƚque joupa i'najcufpola' liƚjunac', ixcuajaipa lijuats', toƚta'a i'napola'. 29 Iya' ca'huana'ma. Imanc' jouc'a loƚpimaye toƚmanecu coƚtuca'. Aixina' lo'iyacolhuo' jiƚpe. Ticuaicu lan xanuc' ti'onƚcospola' to lan lobo. Iƚne oyac'la quinneja aimixinnila' acuanuc'la lam mot'ƚ. Tixcai'ennila', tijou'nem'mola'. Toƚta'a liƚ'ejma' iƚne lan xanuc'. 30 Jouc'a hualca loƚpimaye tipai'i'me Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Tifel'miyale'me. Lapimaye tihuejcona'me. 31 ¡Toƚpo'noƚe cuenna! Aƚcoƚpa afane' camats' jiƚpiya loƚpiƚya'. Ma capa'a itine ipuqui' cajoqui, anuli anuli aixc'ai'i'molhuo'. Afane' camats' toƚta'a lai'ejma'. Aimolimenc'eco'me. 32 ’Cunc'aipimaye, itsiya capo'no'i'molhuo' limane ȽanDios. Caxa'hue ti'etsolhuo' cuenna. Joupa nu'ipolhuo' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. Iƚque titoc'ilhuo', tipaxnelhuo'. Aimolimenc'eco'me iƚe lainu'ipolhuo'. Iƚque tepi'i'molhuo' coƚpujfxi tolihuejle, toƚta'a tolapenufta lapi'iyacolhuo' ȽanDios. Ma' anuli laƚ'iyaconga' jahuay illanc' i'huexi iƚque. 33 ’Iya' ma capa'a jiƚpe loƚpiƚya' ailopa'a cai'epa. Aicaijanaca nij naitsi li'oro ni liplata ni lipijahua'. 34 Imanc' joupa oƚsina' ai'ecopa canic' iƚna'a laimane'. Toƚta'a nulijcopa laƚpepajnya, iya' y laipimaye laƚejmalepa. 35 Aimuc'i'molhuo' imanc' tonƚ'eƚe canic' jouc'a. Toƚtoc'itsola' loƚpimaye petsi aimi'iya mulijyacu ƚotejacu. Aimuc'i'molhuo' toƚ'nujuaisle litaiqui' ƚaƚPoujna Jesús, ticua: “Ja'ni tepi'intso', ƚinca tixoc'i'mo' meta. Xonca tixoj'ma meta ja'ni tocuƚa'.” 36 Toƚta'a lipalaic'opola' Pablo. Lijou'ma exc'onƚhuoƚai'me anuli lapimaye. Ijoc'i'ma ȽanDios. 37 Lapimaye ijolij'me juaiconapa. Ipulc'o'me Pablo, ituc'o'me. Los Hechos 20
  • 273.
    265 38 Ixhueƚco'me juaiconapa iƚe limipola':“Aimaƚsingonayacoƚtsi”. Ecanumf'etsa cane quicuaitsa al barco. 21 Aƚpo'nopola' quiƚtuca' laƚpimaye, aƚtsulfoƚaiconapá al barco, aƚepá ƚijca ƚamats' Cos. Lihuequi litine aƚepá ƚamats' Rodas, ti'hua aƚeyi, aƚcuaitsa liƚya' Pátara. 2 Jiƚpiya tipa'a anuli al barco cotseya ƚamats' Fenicia. Illanc' aƚtsulfoƚaipá jiƚe al barco, aƚepá. 3 Lijou'ma alahuelojm'me loxa camane copa'a ƚamats' Chipre. Ma ti'hua aƚeyi. Aƚcuaitsa ƚamats' Siria, liƚya' Tiro. Jiƚpe tipo'nota ƚaitay ƚitaic' al barco. Illanc' aƚepá ƚamats'. 4 Alahuela' lapimaye iƚne ts'ilihuequi Jesús, aƚsim'mola'. Iƚne imi'me Pablo limipola' cal Espíritu Santo. Timiyi: ―Aimo'hua'ma liƚya' Jerusalén. Jiƚpe Tiro aƚcoƚponga' acaitsi quitine. 5 Lijoupa lan caitsi quitine aƚenapá, aƚtsulfoƚaiconapá al barco. Lapimaye jouc'a liƚpenoye jouc'a liƚnaxque' alacanumf'ehuo'monga' cane. Laƚcuaitsa lema quiƚya', ƚema caja, alaxc'onƚhuoƚaipá, aƚjoc'iyi ȽanDios. 6 Lijoupa aƚsc'aitsonapá, aƚtsulfoƚaiconapá al barco. Laƚpimaye ipailinanca, iyena'me ƚilejut'ƚi. 7 Alipalunca liƚya' Tiro aƚcuaitsa liƚya' Tolemaida. Aƚpo'nonapá al barco. Jiƚpe Tolemaida aƚnontsola' lapimaye. Anuli litine aƚmanenca pe lomana'. 8 Lihuequi litine alipalconanca, aƚcuaitsa liƚya' Cesarea. Aƚtsehuo'me lejut'ƚ Felipe. Jiƚpe aƚmanc'aletsa. Iƚque Felipe anuli lan caitsi quintoc'iyalepá lan apóstole mimana' iƚniya Jerusalén. Itsiya, jiƚpe Cesarea, tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 9 Timana' amalujxi linaxque' cahuats'la a'i quilemane. Iƚne aprofeta. Tuya'ayi loxpic'epa ȽanDios. 10 Jiƚpiya aƚmajm'me axpe' quitine. Anuli litine icuaitsi anuli cal profeta qui'huayomma ƚamats' Judea. Iƚque cuftine Agabo. 11 Iƚoc'huaiyumma pe laƚmana'. Iƚonc'e'epa Pablo lifi'ecoyoxi. Ifi'eco'moxi quituca' li'mitsi' limane', ticua: ―Cal Espíritu Santo tuya'e' lo'e'enyacu ƚipoujna iƚta'a xinidoƚ. Ticua: “Lan xanuc' judío nomana' liƚya' Jerusalén pe aimi'huaiyijnyi ƚaƚPoujna Jesús ti'noƚta, tifi'eta, titats'eta. Ticufta ticuaita liƚmane locuenaye xanuc' iƚne a'ij judío.” 12 Laƚcuejpá lonespa Agabo aƚsa'huepá Pablo, aƚmiyi: ―¿Te cof'huacoya Jerusalén? Aimo'hua'ma. 13 Pablo aƚtalai'eponga', aƚminga': ―Imanc', ¿te coƚjolijcopa? Tonƚ'e'eyi aca'hua ƚainunxajma'. Aƚcuanac'e cajou'neya laipenic'. Aƚ'noƚintsi, aƚfi'entsi, aƚtats'entsi, o aƚma'antsi, iya' joupa aixpic'epa laif'eya. Canant'ƚi'ma laipenic' lalapi'ipa ƚaƚPoujna Jesucristo. 14 Tama lihui'iyi, aƚpalaic'oyi Pablo, iƚque aimicua. Aiquipai'i lipicuejma'. Lijoupa aƚ‑ch'ixconaponga'. Aƚmiyi: ―Ne', ti'iƚa' ma to lixpic'epa ƚaƚPoujna. 15 Lijoupa laƚmajmpa jiƚpiya aƚcaj'menapá ƚalitay, alipalunca, aƚe'me lane Jerusalén. 16 Aƚejmale'me hualca lapimaye ts'ilihuequi Jesús, iƚne lun Cesarea. Aƚƚeco'monga' lejut'ƚ anuli ƚapima, Los Hechos 20​, ​21
  • 274.
    266 jiƚpe aƚmanc'aleta. Iƚqueƚapima cuftine Mnasón, ƚas Chipre. Litine lan xanuc' ipango'me ihuej'me Jesús, iƚque Mnasón jouc'a tihuequi. 17 Laƚcuaitsa Jerusalén tixoqui quileta lapenuf'monga' lapimaye. 18 Lihuequi litine illanc' jouc'a Pablo aƚe'me alahuejntsa ƚaƚpima Jacobo. Jiƚpiya efoƚya locuenaye lapimaye iƚne noxpijpá lataiqui'. 19 Pablo inom'mola'. Ipalaic'o'mola', u'i'mola' li'epa jiƚpe pe lomana' locuenaye xanuc' a'ij judío. Anuli anuli li'ipa u'i'mola'. U'i'mola' li'epa ȽanDios mipa'a Pablo pe lomana' iƚne lan xanuc', muya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. 20 Iquimf'e'me limipola' Pablo. Ix'najtsi'i'me ȽanDios, timiyi: ―Ima' oxina' timana' axpej mil laƚf'as xanuc' judío ti'huaiyijnyi ƚaƚPoujna Jesucristo. Jahuay iƚniya ti'hua tenant'ƚiyi licuxepa Moisés. 21 Iƚne icuejpá lonescopo' ima'. Ticuanni: Ima' tahuengila' laƚf'as xanuc' judío nomana' ƚilemats' locuenaye xanuc', tomuc'ila' tipai'iƚe liƚpicuejma', aimihuejcona'me Moisés, aimi'econa'me circuncidar liƚnaxque', aimihuejcona'me iƚniya laƚtatahueló liƚ'ejma'. 22 ’Itsiya, ¿te caƚ'eyacu? Lan xanuc' ticuej'me ocuai'ma fa'a. Tixtulecu. 23 Lu'i'mo' lof'eya. Toƚta'a to'e'ma. ’Jifa'a pe laƚmana' timana' amalujxi lan xanuc' joupa epi'ipá cataiqui' ȽanDios. 24 Toleco'mola'. Iƚniya tenant'ƚita licuxepa Moisés, tixintsola' alimpio ȽanDios. Ima' jouc'a tanant'ƚita. To'najtse'etola' lotsufcoyacu, iƚe lotsufcoyacu ai'a tisuaf'im'mola' ƚiƚjuac. Toƚta'a lan xanuc' ti'i'ma quiƚsina' a'ij ƚinca iƚe lataiqui' lonescopo'. Timetsaico'mo' ima' tanant'ƚi licuxepa Moisés. 25 ’Lapimaye a'ij judío joupa iƚsina' lo'eyacu. Joupa alumme'epola' quiƚje'e, aƚmipola': “Imanc' aimoƚte'me lixic' litsufcompola' landiosla'. Aimoƚte'me lajuats'. Aimoƚte'me liƚpixic' iƚne linneja lixnajmpola' cajuats'. Toƚ'etsoƚtsi cuenna, aimoƚsuico'mola' ocuenaye cacaƚ'no', ma le'a loƚpenoye.” 26 Icuaitsi lihuequi litine Pablo ileco'mola' lan malujxi lan xanuc'. Enant'ƚi'me to licuxepa Moisés, i'ipola' limpio. Lijou'ma Pablo itsufai'ma al cuecaj xoute', u'i'ma ƚa'ailli' te quitine tixhuaita lataiqui' licupa. Tijouƚa' tixhuaitsi, anuli anuli iƚniya titsufcota ȽanDios. 27 Tehue'e' ahuata tixhuaita lan caitsi quitine, Pablo i'hua'ma al xoute'. Hualca lan xanuc' judío quiyouyomma ƚamats' Asia ixim'me jiƚpiya. Ixtulenca. Ipalaic'om'mola' lan xanuc' nomana' jiƚpe al xoute'. Iƚne jouc'a epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Lun Asia i'noƚ'me Pablo. 28 Tija'ayi, timinnila' lan xanuc' nomana' al xoute': ―Cunc'aƚpimaye, cunc'ixanuc' Israel oƚtatahuelo, ¡aƚtoc'itsonga'! Iƚca'a cal xans latets'inga' illanc' ninc'ijudío, tetets'i locuxepa Moisés, tetets'i iƚta'a al cueca' xoute'. Ni petsi lotsepa toƚta'a lomuc'iyalepa. Itsiya xonca acueca' li'epa. Fa'a al xoute' itsufai'e'mola' lan xanuc' griego, iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Toƚta'a ixis'mepa iƚta'a al paxi cajut'ƚ. 29 Iƚne nocuapá toƚta'a joupa ixinimpola' tiyelocoyi jiƚpe liƚya' Los Hechos 21
  • 275.
    267 Pablo y Trófimo.Iƚque Trófimo agriego, qui'huayomma liƚya' Efeso. Toƚiya lan xanuc' ticuayi iƚne itsehuo'me al cuecaj xoute'. Ticuayi: “Pablo itsufai'ehuo'ma Trófimo”. A'ij ƚinca iƚta'a lonespa. 30 Lan xanuc' ni petsi lomana' liƚya' epat'ƚtsi liƚpicuejma'. Aits'icoƚ'mola', efot'ƚe'moƚtsi, i'noƚ'me Pablo, exaƚ'me, ipa'a'me ƚuna xoute'. Eti'ina'me ƚipuerta al xoute'. 31 Lan xanuc' judío tehueyi te co'iya mima'ayacu Pablo. Jiƚpe tipa'a anuli ƚincuxepa aromano, ticuxela' imbamaj maxnu lisoldado. U'i'me, timiyi: ―Jahuay liƚya' Jerusalén tummule liƚpicuejma'. 32 Ƚincuxepa aiquicoƚ'ma. Efot'ƚe'mola' lan soldado jouc'a liƚcapitán, ileco'mola' pe lopa'a Pablo. Lixim'me icuaitsa ƚincuxepa jouc'a lisoldado, iƚne nontafpá Pablo etec'o'me iƚe lo'epa, aimuntafconayacu. 33 Ƚincuxepa iƚoc'huai'ma pe lopa'a Pablo, i'noƚ'ma. Icuxe'e'mola' lisoldado tifi'ecoƚe limane' acadena catejma', anuli anuli limane. Lijou'ma icuis'e'mola' lan xanuc' timila': ―¿Naitsi iƚca'a cal xans? ¿Te qui'epa? 34 Lan xanuc' jiƚpe lefoƚya ipango'me ija'a'me. Ocuena ocuena locuapa. Juaiconapa tija'ayi. Ƚincuxepa aimicueca li'epa Pablo. Icuxe'e'mola' lisoldado tilecoƚe al cuecaj cajut'ƚ, iƚe lilejut'ƚ lan soldado pe locuanajyoyacoƚtsi. 35-36 Icuaitsa jiƚpe lof'ajyompa lajut'ƚ lan soldado ipul'me Pablo, ipo'nof'i'me liƚsaye. Toƚta'a i'hua'a'me al toncay, unƚu'e'me petsi iƚne lanxpela' xanuc' lihuej'me, iƚne naixtulepá tija'ayi, ticuayi: ―¡Tima'anƚe! ¡Tima'anƚe! 37 Icuaitsa al toncay. Titsufai'e'me Pablo jiƚpe lajut'ƚ. Pablo ipalaic'o'ma ƚincuxepa, timi: ―¿Lapi'i'ma lane capalaic'o'mo'? Ƚincuxepa italai'e'ma, timi: ―¿Te topalaijma agriego? 38 Ima', ¿ja'ni a'i unEgipto? Joupa ixhuaita axpe' quitine, ¿ja'ni ima' otsahue'e'mola' lan xanuc' aƚfuli'itsonga' illanc' ninc'iromano? Iƚne amalpuj mil inma'ahuale, ¿te ima' oleco'mola' pu'hua pe ailopa'a quiƚya'? 39 Pablo timi: ―Iya' a'i. Iya' ninxans judío. Aipajnyota liƚya' Tarso jiƚpe ƚamats' Cilicia. A'i ni naitsi quiƚya' iƚe laipiƚiya'. Itsiya caxa'huehuo' lapi'iƚa' lane capalaic'o'mola' lan xanuc' fa'a. 40 Ƚincuxepa epi'ipa lane. Pablo ecax'ma al toncay al huajm'ma' lof'ajyompa lajut'ƚ. I‑ch'ixc'eco'mola' limane lan xanuc' tiquimf'eƚe. Ipango'ma ipalaic'o'mola' liƚtaiqui' iƚne lan xanuc', iƚe a'hebreo. Timila': 22 ―Cunc'ixanuc', cunc'aipimaye, jouc'a cunc'aitatá, aƚquimf'eƚa'. Cacuanajco'moxi, catalai'e'ma iƚe laƚcufcompa. 2 Licuej'me Pablo mipalaic'ola' liƚtaiqui' lan xanuc' xonca i‑ch'ixco'mola', xonca iquimf'e'me. Timila': 3 ―Iya' ninxans judío. Aipajnyota liƚya' Tarso, ƚamats' Cilicia. Jifa'a liƚya' Jerusalén aƚtojyopa. Gamaliel aipomxi, aƚmuc'ipa licuxepa Moisés, iƚe lataiqui' laihuejpá laƚtatahueló. Iya' ai'e'mola' laic' iƚne Los Hechos 21​, ​22
  • 276.
    268 petsi naihuejpá ituca',ma to imanc' tonƚ'ela' laic' itsiya. 4 Aiteƚ'mi'mola' iƚne ts'ilihuequi lipene Jesús. Iƚniya ƚitiné cahuay te caif'eya mima'anyacola'. Ja'ni axanuc', ja'ni acaƚ'no', ai'noƚ'mola', aitats'e'mola'. 5 Cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui' iƚsina' aƚinca iƚta'a laifmipolhuo'. Iƚniya aƚni'ipa caije'e loya'apa alimetsaicocoƚa' laƚpimaye judío nomana' liƚya' Damasco. Ti'iƚa' quiƚsina' joupa alapi'ipa laimane ca'noƚtsola' naihuejpá lipene Jesús, iƚne nomana' jiƚpe liƚya'. Cafi'etsola', ca'hua'ancola' titeƚ'mintsola' fa'a Jerusalén. Toƚta'a nipamma Jerusalén, ai'huapa lane Damasco. 6 ’Ma ca'hua lane to menac'o joupa cacuaita liƚya' Damasco, aixim'ma acueca' lepalc'o' qui'huayomma lema'a. Unts'if'ma jahuay jiƚpe laifnecaxu. 7 Laixim'ma iƚe lepalc'o' necangenni, aixc'uat'ƚhuaitsi ƚamats', aicuej'ma aƚpalaic'o, aƚmi: “Ima' cunSaulo, ¿te caƚteƚ'micopa?” 8 Aitalai'e'ma, cami: “Maipoujna, ¿naitsi ima?” Aƚmi: “Iya' ninJesús nas Nazaret. Ima' aƚteƚ'mi.” 9 Laƚejmale lixim'me jouc'a lepalc'o' ixpailij'mola', aiquiƚcueca iƚque ƚaƚpalaic'opa. 10 Nicuis'e'ma, cami: “Maipoujna, lu'iƚa', ¿te caif'eya?” ȽaƚPoujna aƚmi: “Totsahuenni, totsufaiƚa' liƚya' Damasco. Joupa ixpic'empa lof'eya. Jiƚpe liƚya' tu'inno' jahuay iƚta'a.” 11 Iƚe laxpaiqui' quepalc'o' aƚ'e'epa ninfo'. Laƚejmale alaxaƚpa. Aƚtsufai'e'ma liƚya' Damasco. 12 ’Jiƚpe liƚya' tipa'a anuli cal xans cuftine Ananías. Iƚque tihuequi al c'a ȽanDios, tenant'ƚi licuxepa Moisés. Jahuay lan xanuc' judío nomana' jiƚpiya ticuayi ac'a xans. 13 Iƚque Ananías icuaiyunni jiƚpe laifpa'a, aƚmi: “Maipima Saulo, tahuetsalenƚa'”. Aiquicoƚ'ma, nehuetsalena'ma. Aixim'ma iƚque. 14 Aƚmi: “ȽanDios, ilenDios laƚtatahueló, i'huijf'epo' ti'iƚa' coxina' te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios. Toƚiya oximpa iƚque ƚacui'impa cal Ƚijca, ocuejpa lipalaic'opo'. 15 Ima' topalaic'otola' lan xanuc' nomana' fa'a li'a ƚamats', cua naitsi liƚnación topalaicota iƚque, to'itola' iƚe loximpa locuejpa. 16 Itsiya aimicoƚcona'mo'. ¡Totsahuenni! Tojoc'iƚa' ƚaƚPoujna Jesús. Tepo'intso'. Toƚta'a ti'itso' limpio. Tetufqueno lojunac'.” 17 ’Aicuaicona'ma fa'a Jerusalén. Capa'a al cuecaj xoute', ma cajoc'i' ȽanDios i'huapa laipicuejma', 18 aiximpa ƚaƚPoujna, aƚpalaic'o, aƚmi: “Aimicoƚ'mo'. Taipanni fa'a liƚya' Jerusalén. Jifa'a aimepenufinyaco'. Aimiquimf'eyaco' laƚnescoya.” 19 Aitalai'e'ma, cami: “MaiPoujna, ¿te calatets'icoya? Lan xanuc' nomana' fa'a alimetsaijma. Iƚsina' iya' aitsehuo'ma ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma laƚpimaye judío. Ai'noƚ'mola' iƚne ts'ihuejhuo', aitats'e'mola', nuntafej'mola'. 20 Jiƚpe litine mima'anni Esteban, iƚque ƚoya'apa lotaiqui', iya' cacaxu jiƚpe, cahuelonge, ca'ay cuenna ƚiƚpijahuaƚi iƚne noma'apá. Ma' anuli laƚpicuejma' iya' y laif'as xanuc', iƚne noma'apá Esteban.” 21 Iƚque ƚaƚpalaic'opa aƚmi: “Taipanni fa'a. Cummehuo' to'huaƚa' aculi'. To'hua'ma pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío.” Los Hechos 22
  • 277.
    269 22 Lan xanuc' liquimf'e'mePablo linespa: “Aƚmi: To'hua'ma pe lomana' locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío”, ixtulenca nulemma. Ipango'me ija'a'me ujfxi, ticuayi: ―¡Tima'anƚe! ¡Tima'anƚe! Juaiconapa ixcay iƚque cal xans. Aimipajncona'ma jifa'a li'a ƚamats'. 23 Ti'hua tija'ayi, teca'niyi liƚpuquiya, tejuaf'yi ƚepi' camats', teca'naf'iyi al toncay. 24 Ƚincuxepa icuxe'e'mola' lisoldado titsuflai'eƚe Pablo jiƚpe lajut'ƚ al fortín. Icuxe'ma titsimafquinƚe, ticuis'eƚe, timiƚe: “¿Te co'epa?” Ja'ni aimitalai'e' titsimafconƚe. Ticua: “¿Te qui'epa iƚque cal xans? Lan xanuc', ¿te caixtuc'ocopa?” 25 Ifi'e'me titsimafquinƚe. Pablo ipalaic'o'ma anuli cal capitán tecaxijnya jiƚpe liju', timi: ―Imanc' aicoƚsina' ja'ni tipa'a laijunac' o a'i. ¿Te ti'hua loƚmane aƚtsimaf'ma iya'? Iya' ninciudadano romano. 26 Licuej'ma iƚta'a linespa Pablo cal capitán i'hua'ma u'itsi ƚincuxepa, timi: ―Iƚque cal xans aciudadano romano. ¿Te ma aƚtsimaf'me? 27 Ƚincuxepa icuaitsi pe lopa'a Pablo, timi: ―Lu'iƚa', ¿te ima' unciudadano romano? Timi: ―Iya' ninciudadano romano. 28 Timi: ―Iya' ai'najtsepa acueca', toƚta'a lapi'impa caije'e loya'apa: “Iƚca'a aciudadano romano”. Pablo timi: ―Iya' aipajncota ninciudadano romano. 29 Iƚne notsimafyacu Pablo iƚolijm'me pe lopa'a. Ƚincuxepa ixpaijma, ticua: “Iƚque cal xans aciudadano romano. Iya' aifi'ecopa acadena catejma'. ¿Te aƚcufta o aimaƚcufya?” 30 Lihuequi litine umme'mola' lapaluc' tipalaic'ontsola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui', timintsola' tefoƚunca. Uhuaƚc'e'ena'ma Pablo licadena catejma'. Ileco'ma pe lefoƚya iƚne lan xanuc'. Ticua: “Pablo tu'itola' iƚniya te ts'i'ic' li'epa. Toƚta'a ti'i'ma caixina' nulemma te caixtuc'ocopa lif'as xanuc' judío, te cocufcopa.” 23 Pablo ehuelojm'mola' al c'a iƚne lan tsilaj xanuc' nocutshuoƚanna jiƚpe lefoƚya, timila': ―Cunc'aipimaye, jahuay laipepajnya cacua: ¿Te ts'ipic'a ȽanDios ca'eƚa'? Li'ipa toƚta'a ai'ejma', itsiya ti'hua ca'ay. 2 Cal cuecaj ca'ailli' Ananías icuxe'e'mola' nacaxoƚanna jiƚpe pe lacaxu Pablo, timila': ―¡Toluntaf'e'eƚe lico! 3 Pablo timi: ―Ima' titeƚ'mi'mo' ȽanDios. A'ijc'a lopicuejma'. Ti'onƚcospo' to ni naitsi caitaƚ ilanc'ecompa le'a amats', ma li'e'empa afujca. Jiƚpe tocutsu to cal juez. Ima' tipa'a lopenic' lu'iƚa' ja'ni nenant'ƚipa licuxepa Moisés o ai'epa quixcay. Itsiya ima' aimanant'ƚi licuxepa Moisés, tocuxe aluntaf'e'enƚa'. A'i toƚta'a licuxepa Moisés. 4 Jiƚpe nacaxoƚanna timiyi: ―Iƚque cal cuecaj ca'ailli'. ¿Te cofmicopa quixcay cataiqui'? Los Hechos 22​, ​23
  • 278.
    270 5 Pablo timila': ―Cunc'aipimaye, iya'aicaixina' ja'ni iƚque cal cuecaj ca'ailli'. Ƚinca aixina' al Paxi Liniƚingiya alu'inga': “Aimopalaico'ma quixcay nocuxepolhuo'”. 6 Pablo imetsaico'mola' iƚne lan xanuc', ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma'. Ixina' hualca asaduceo, locuenaye afariseo. Ipalaic'o'mola' ujfxi, ticuejle jahuay nomana' jiƚpe, timila': ―Cunc'aipimaye, iya' ninxans fariseo. Cai'ailli' jouc'a afariseo. Iya' laifnespa ma' anuli to lonespa laif'as fariseo. Iya' cacua: Timaf'ina'me limanapola'. Toƚiya laif'huaiyijncopa aƚcuxecopa. 7 Licuej'me toƚta'a licuapa Pablo, lan xanuc' fariseo jouc'a lan xanuc' saduceo ipango'me ifuli'i'moƚtsi cataiqui'. Ixtuc'o'moƚtsi. I'e'e'moƚtsi onƚca jiƚpe lefoƚya. 8 Ƚinca iƚne lan xanuc' a'ij nuli liƚpicuejma'. Ticuayi lan xanuc' saduceo: “A'i. Aimimaf'iconayacu limanapola', aimitsoliconayacu. Ailopa'a capaluc quema'a, jouc'a ailopa'a espíritu.” Lan xanuc' fariseo ticuayi: “Timaf'ina'me limanapola'”. Jouc'a ticuayi: “Timana' lapaluc' quema'a jouc'a timana' lan espíritu”. 9 Lan xanuc' jiƚpe lefoƚya tummulecola'. Tija'ayi, tijaic'oyoƚtsi. Itsolinca hualca lomxiye nomuc'iyalepá licuxepa Moisés, iƚne axanuc' fariseo. Ehuaico'moƚtsi cataiqui' lan xanuc' saduceo, timinnila': ―Illanc' aƚcuayi iƚque cal xans ailopa'a qui'epa. Te ja'ni anuli cal 'espíritu, o anuli ƚapaluc quema'a ipalaic'opa. 10 Epat'ƚcontsi xonca liƚpicuejma' iƚne lan xanuc'. Tixtuleyi juaiconapa. Ixpaij'ma ƚincuxepa. Ticua: “Ja'ni ti'noƚƚe Pablo, tits'aletsuf'me”. Umme'ma anuli ƚapaluc pe lomana' lisoldado, timitsola' ticuaiyunca pe lopa'a Pablo, tipa'aƚe liƚpujfxi texaƚ'me Pablo, tiƚonc'e'e'me pe lomana' iƚne lan xanuc', tileco'me al fortín. Toƚta'a i'epá. 11 Iƚe lipuqui' ƚaƚPoujna Jesús icuaiyunni, ecaxingai'ma Pablo, timi: ―Aimixpaij'mo'. Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Jifa'a Jerusalén omipola' lan xanuc' naitsi iya'. Ma' anuli toƚta'a tonesta tocuaitsi al cuecaj quiƚya' Roma. 12 Liƚic'ejma hualca lan xanuc' judío efoƚunni. Inefo'me. Ticuayi: ―Aƚma'a'me Pablo. Ma quimaf'i' iƚque, aimaƚtetsoyacu, aimaƚsnayacu. Alanant'ƚiƚe iƚta'a laƚtaiqui'. Ja'ni a'i, ¡aƚma'atsonga' ȽanDios! 13 Timana' to oquej nuxans lan xanuc' linefo'me toƚta'a. 14 Iye'me tipalaic'onnola' lixanuc' cal cuecaj ca'ailli', jouc'a lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Timinnila': ―Illanc' joupa aƚ'epaj jurar aƚma'a'me Pablo. Ma quimaf'i' iƚque illanc' aimaƚtetsoyacu, aimaƚsnayacu. Acueca' cataiqui' iƚe laƚnespa. Aƚcuayi alanant'ƚiƚe iƚta'a laƚtaiqui'. Ja'ni a'i, ¡aƚma'atsonga' ȽanDios! 15 ’Imanc' tolafot'ƚetsoƚtsi jouc'a locuenaye lonƚejmale. Toƚpalaic'otsa ƚincuxepa, toƚmitsa: “Aƚpic'a licuis'econa'me Pablo. Mouqui tolecota fa'a.” Los Hechos 23
  • 279.
    271 ’Illanc' alami'moƚtsi jiƚpelane. Aƚma'ata. Aimicuaiya pe imanc' lolafot'ƚeyoyacoƚtsi. Joupa aƚspic'epá laƚ'eyacu. 16 Ƚi'hua ƚipima caca'no' Pablo icuej'ma lo'eyacu iƚne lan xanuc'. I'hua'ma al fortín, itsufai'ma pe lopa'a Pablo, u'i'ma lo'e'enyacu. 17 Pablo ijoc'i'ma anuli cal capitán, timi: ―Tolecoƚa' iƚca'a ƚamijcano pe lopa'a ƚincuxepa. Tipa'a lomiya. 18 Cal capitán ileco'ma ƚamijcano, itsufai'e'ma pe lopa'a ƚincuxepa, timi: ―Pablo ƚitats'iya fa'a, aƚjoc'ipa, aƚsahue'epa, aƚmipa: “Tolecoƚa' iƚca'a ƚamijcano pe lopa'a ƚincuxepa. Tipa'a lomiya.” 19 Ƚincuxepa exat'ƚe'epa limane ƚamijcano, ijuc'i'moƚtsi ipalaitsa quiƚtuca', timi: ―¿Te caƚmiya? 20 Ƚamijcano timi: ―Lan xanuc' judío inefopá. Ticuaicu, tixahue'e'mo', timi'mo': “Mouqui toleco'ma Pablo ti'huanni jiƚpe lafot'ƚeyoyacoƚtsi. Aƚpic'a licuis'econa'me.” 21 Ima' aimoquimf'e'ma lomiyaco'. Aimaihuejco'ma loxahue'eyaco'. Hualca iƚniya tipa'necota Pablo jiƚpe lane. Iƚne tixhuaispola' to oquej nuxans lan xanuc' y xonca. Joupa inefopá timiyoƚtsi: “Aƚma'ata Pablo. Ma quimaf'i' aimaƚtetsoyacu, aimaƚsnayacu. Alanant'ƚiƚe laƚtaiqui'. Ja'ni a'i aƚma'atsonga' ȽanDios.” Iƚne ma le'a iƚ'huaijma ima' tomitsola': “Ne', caleco'ma”. 22 Ƚincuxepa ixc'ai'i'ma ƚamijcano, timi: ―Iƚe lotaiqui' aimo'ita. Nij naitsi nocuejya. 23 Ijoc'i'mola' oquexi' licapitán, timila': ―Imanc' tolafot'ƚe'mola' loƚsoldado tonƚenƚe liƚya' Cesarea. Tonƚƚeco'mola' oquej maxnu noyeyacu liƚ'mis, oquej maxnu noniyacu liƚƚanza, afanej nuxans quimbama' nocutsafcaiyacu laihuale. Tolipalcu al pelƚa 'hora lipuqui'. 24 Tonƚƚecotsola' ocuenaye laihuale, jouc'a Pablo tenafcaita ƚaihuala. Tonƚ'etsa cuenna, nij tintsi lo'e'enyacu. Ticuaitsi al c'a pe lopa'a cal gobernador Félix. 25 Ƚincuxepa iniƚ'e'e'ma quije'e cal gobernador, timi: 26 “Iya' ninClaudio Lisias, quiniƚ'ehuo' ima' cungobernador Félix, ima' umcuecaj xans. Canonhuo'. 27 ’Cumme'ehuo' iƚca'a cal xans ƚi'noƚpa lan xanuc' judío. Iƚne coƚa' tima'a'me. Laicuejpa iya' iƚque aciudadano romano aƚe'me iya' laisoldado, aƚcuaitsa pe lopa'a. Iya' nexat'ƚupa, nunƚu'epa. 28 Aipic'a cacuec'eƚa' te caixtuc'ocopa, te ts'i'ic' locuxecopa. Toƚta'a aileco'ma petsi lif'as xanuc' judío, iƚne noxpijpá lataiqui'. 29 Jiƚpe aiximpa iƚque Pablo ailopa'a qui'epa, aimi'iya maƚma'ayacu, ni maƚtats'iconayacu. Lan xanuc' nocuxecopá ticuayi aiquenant'ƚi lataiqui' laihuejpa iƚne. 30 ’Lijou'ma alu'i'ma, aƚmi: Lan xanuc' judío tipa'necota Pablo jiƚpe lane, tima'ata. Laicuejpa toƚta'a aicaƚcoƚi, numme'epo'. Iƚne nocuxecopá joupa nu'ipola' tu'itso' te caixtuc'ocopa iƚca'a cal xans. Iƚne tu'ito'. ’Toƚta'a laifmipo'. Icula'apa.” 31 Lan soldado i'e'me ma to limipola' ƚincuxepa. Lipuqui' Los Hechos 23
  • 280.
    272 ileco'me Pablo. Icuaitsaliƚya' cuftine Antípatris. 32 Icuaitsi lihuequi litine lan soldado noyepá liƚ'mis ipailinanca icuainatsa liƚfortín lopa'a Jerusalén. Ts'iƚƚenafcaic' caihuale ileco'me Pablo. 33 Icuaitsa liƚya' Cesarea. Ini'i'me lije'e cal gobernador. Jouc'a Pablo icupá, icuaitsi limane cal gobernador. 34 Cal gobernador ixhue'ma al je'e. Lijou'ma icuis'e'ma, timi Pablo: ―¿Pe co'huayomma? ¿Te cuftine ƚomemats'? Pablo timi: ―Cai'huayomma ƚamats' Cilicia. 35 Timi: ―Ne', ticuaiyunca lan xanuc' nocuxecopo' caquimf'e'ma laƚmiya. Icuxe'ma tileconƚe jiƚpe al cueca' cajut'ƚ lilanc'epa cal rey Herodes. Jiƚpe tipajntsi, ti'eƚe cuenna. 24 Uyai'ma amaque' quitine. Iye'me al toncay cal cuecaj ca'ailli' Ananías y lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. Icuaitsa liƚya' Cesarea. Ileco'me anuli cal xans nopalaipa nomuxeyalepa, cuftine Tértulo. Iƚne ipalaic'o'me cal gobernador Félix, icuf'me Pablo. 2 Cal gobernador ijoc'i'ma titsufaiyunni Pablo. Tértulo ipango'ma icuf'ma Pablo. Timi cal gobernador: ―Ima' conFélix, uncuecaj xans. Aƚcuxenga' juaiconapa al c'a. Tixoqui calata luyalaiyi litine ac'a, ailopa'a tintsi. 3 Ni petsi lomana' laƚf'as xanuc' judío timetsaicohuo', ticuayi ima' to'ay al c'a. Tix'najtsi'ihuo' iƚe lof'epa. 4 ’Itsiya aicapalaiyoƚcoyaco'. Caxa'huehuo' aƚquimf'eƚa'. Capalaic'o'mo' oquej fane' lataiqui'. 5 Aƚcuai'me aƚpalaic'oco'mo' te ts'i'ic' iƚca'a cal xans Pablo. Iƚque acuej quixcay xans. Timenac'ila' lan xanuc'. Ni petsi li'a ƚamats' pe lomana' laƚf'as xanuc' judío, iƚque tenaquila', ti'e'ela' tixtuc'otsoƚtsi, tifuli'itsoƚtsi. Iƚque iƚpincuxepa lan xanuc' naihuejpá ocuena quiƚreligión. Iƚne lacui'impola': Lan Nazareno. 6 ’Jouc'a tetets'i al cuecaj xoute'. Ipic'a ti'e'eƚa' to ni naitsi cajut'ƚ. Illanc' aƚ'noƚpá, coƚa' aƚteƚ'mi'me, aƚ'e'e'me ma to licuxepa Moisés. 7 Maƚpe 'hora icuaitsi iƚque ƚincuxepa Lisias. Ilecola' lisoldado. Iƚne acueca' liƚpujfxi, alaxic'eponga'. 8 Lijou'ma ticua: “Iƚne nocuxecopá Pablo tiyeƚe pe lopa'a cal gobernador. Jiƚpe tu'ita te qui'epa.” Ima' ja'ni taicuis'e'ma Pablo toxim'ma ma' aƚinca iƚta'a lalu'ipo'. 9 Lan xanuc' judío nomana' jiƚpe jouc'a ticuxecoyi Pablo, ticuayi aƚinca lonespa Tértulo. 10 Cal gobernador ijoc'ico'ma limane Pablo tipalaiƚa'. Pablo ipango'ma italai'e'ma, timi: ―Aixina' ima' ixhuaita axpega camats' uncuecaj juez jifa'a ƚalamats'. Toƚta'a tixoqui neta catalai'e'ma, cacuanajco'moxi. 11 Iya' cu'ihuo' al ƚinca. Iƚe laifmiyaco' ima' cotuca' ti'i'ma toxim'ma ja'ni toƚta'a li'ipa o a'i. ’Joupa ixhuaita ma le'a imbamaj coque' quitine aicuaitsi liƚya' Jerusalén. Ainexc'onƚingaitsi ȽanDios. 12 Iƚne laƚcufpá, ¿te ja'ni aƚsimpa cafulejma cataiqui'? O, ¿aƚsimpa cafuli'icola' lan xanuc' nomana' jiƚpe al cuecaj xoute'? O, Los Hechos 23​, ​24
  • 281.
    273 ¿jiƚpiya ƚajut'ƚi pelafoƚyomma laif'as xanuc' judío, o maƚpiya liƚya'? ¿Ja'ni aƚsimpa capalaic'ola' lan xanuc', capat'ƚila' liƚpicuejma'? A'i. Aica'ay toƚta'a. 13 ’Iƚiya lataiqui' laƚcufcopa aimi'iya miƚinc'iya. 14 Iƚniya ticuayi iya' quihuequi ituca' cataiqui'. Aimetenƚcocola'. Aƚinca iya' quihuequi al ts'e cane. Toƚta'a laifnihuejcopa ȽanDios, ƚilenDios laƚtatahueló. Iya' ca'ay ƚinca jahuay loya'apa al Paxi Liniƚingiya, iƚe loya'apa litaiqui' Moisés jouc'a loya'apa lam profeta. 15 Iya' ma' anuli iƚne laƚcuxecopa aƚ'huaiyijnyi ȽanDios, aƚ'huaicoyi ticuaitsi litine timaf'ina'me limanapola', iƚne li'epa al c'a jouc'a li'epa a'ijc'a. 16 Toƚta'a iya' cahuay te caif'eya latenƚcocoya ȽanDios. Aica'eyacola' lixcay laif'as xanuc'. 17-18 ’Litine laƚsimpa capa'a al cuecaj xoute', iƚe litine quite' aicuaita jiƚpe Jerusalén. Joupa axpe' camats' aicaitsec' jiƚpe. Iya' aitsehuona'ma aitaic' lotoc'iyacola' laif'as xanuc' judío pe aiquiƚ'hueca, catsufcota ȽanDios. Toƚta'a laif'epa jiƚpe al cuecaj xoute', ainenant'ƚipa licuxepa Moisés, ai'epoxi limpio. Maƚe 'hora aƚsimpa iƚne lan judío quiyouyomma ƚamats' Asia. Iya' nij tintsi caif'epa. Ailopa'a cai'ejma'. Aicafot'ƚela' lan xanuc'. Nij naitsi naixtupa. 19 ’Iƚne lun Asia nonespá a'ijc'a laif'epa coƚa' icuai'me fa'a. Iƚne quiƚtuca' aƚcuf'ma. 20 Ja'ni aiquiƚcuac' iƚne, aƚcufla' lan judío nomana' fa'a itsiya. Tu'itso' te jale lixcay lai'epa. Iƚne joupa aƚcuejpa, iƚsina' te ts'i'ic' laitalai'e'epola' jiƚpe pe lafoƚyomma lan tsilaj xanuc' noxpijpá lataiqui'. 21 Ƚinca tipa'a anuli lataiqui' lainespa aiquetenƚcocola' iƚniya. Ma capa'a cacaxu jiƚpe lefoƚya aipalaipa ujfxi, caja'e': “Iya' aixina' ȽanDios timaf'i'ina'mola' limanapola', toƚiya aƚcuxecopa imanc', aƚcufque itsiya”. 22 Cal gobernador Félix ixina' te ts'i'ic' iƚe lataiqui' lacui'impa Iƚe Lane. Timila' iƚniya lan xanuc' judío: ―Tipajnla'. Tonƚenƚe. Ticuaiyunni ƚincuxepa soldado, iƚque Lisias, caquimf'econa'molhuo'. Caxpic'e'ma laif'eya. 23 Icuxe'e'ma nocuxepola' soldado, timi: ―To'eƚa' cuenna Pablo. Tipajntsi lajut'ƚ. Topalaic'oƚa'. Aimaixtuc'o'ma. Tapi'itsola' lane iƚne limetsaicola' titoc'iƚe, ja'ni ti'iƚa' lahue'epa tepi'inƚe. 24 Uyaipá ƚitiné, icuaicona'me Félix jouc'a ƚipeno cuftine Drusila. Iƚque ƚaca'no' ajudía. Félix icuxe'ma ti'hua'anca Pablo. Icuaitsi. Félix iquimf'e'ma lonespa. Iƚque u'i'ma te ts'i'ic' litaiqui' Jesucristo. Timi: “To'huaiyijnla'”. 25 Jouc'a timi te ts'i'ic' lo'eyacu lan xanuc' ja'ni ȽanDios tetenƚcoco'ma lo'epa. Ixc'ai'i'ma, timi: ―Tocuxexoxi al c'a. Aimo'econa'ma nixpiya. Ticuaihuo al Cuecaj Quitine. Iƚe litine ȽanDios titeƚ'mi'mola' lan xanuc' ni'epá lixcay. Félix ixpaij'ma juaiconapa, timi Pablo: ―Toƚe ti'iƚa'. To'huanƚa'. Ticuaitsi ocuena quitine, ja'ni ailopa'a caif'eya, cajoc'iconno'. Tocuaiyoconno fa'a. Los Hechos 24
  • 282.
    274 26 Félix tipa'a oquejlipicuejma'. Ticua: “Iƚque Pablo aga aƚmi'ma: Lux'masna'ma, capi'i'mo' cotomí.” Toƚiya ti'hua tijoc'i', ti'hua tipalaic'o. 27 Uyai'ma oquej camats'. Joupa titsufai'ma ocuena cal gobernador cuftine Porcio Festo. Félix aicux'masqui' Pablo. Ticua: “Ca'e'ma latenƚcocoyacola' lan xanuc' judío. Aƚnescoƚa' iƚniya, tinesle: Iƚque Félix ac'a xans.” 25 Festo epenuf'ma lipenic', i'i'ma gobernador. Icoƚ'ma afane' quitine liƚya' Cesarea. Lijou'ma i'hua'ma Jerusalén. 2 Mipa'a Festo jiƚpe Jerusalén lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' judío noxpijpá lataiqui' ipalaic'o'me. Ipalaico'me Pablo li'epa, u'i'me te ts'i'ic' locuxecopa. Ixahue'e'me ti'eƚa' latenƚcocopola' iƚniya. 3 Iƚpic'a tejac'entsa nulemma Pablo. Timiyi: ―Tocuxetsi Cesarea ticuaiyunni Pablo fa'a Jerusalén. Iƚniya joupa ixpic'epa lo'eyacu. Hualca lan xanuc' temi'moƚtsi jiƚpe lane, tuyaiconni Pablo tima'a'me. 4 Festo italai'e'e'mola', timila': ―A'i cacuxeya. Tipanenni Pablo Cesarea. Iya' aimaƚcoƚya fa'a. Capaino. 5 Hualca imanc' ts'oƚpenic' aƚe'me. Ja'ni iƚque cal xans i'epa quixcay toƚcuxecota pu'hua Cesarea. 6 Jiƚpe Jerusalén Festo icoƚ'ma apaico o imbama' quitine. Lijou'ma i'hua'ma. Icuaitsi liƚya' Cesarea. Lihuequi litine ti'ay canic' to cal juez. Icuxe'ma tilecontsa Pablo. 7 Icuaitsi Pablo iƚoc'oƚai'me lan xanuc' judío quiyouyomma Jerusalén, iƚne y Festo icuai'me anuli. Icuf'me juaiconapa. Ticuayi: ―Iƚca'a i'epa axpe' quixcay. Acueca' li'epa. Aiqui'ic' quiƚinc'i' iƚe locuapa. A'ij ƚinca liƚtaiqui'. 8 Pablo italai'e'e'mola', timila': ―Aicai'aic' quixcay. Aicainetets'i' lataiqui' laƚcuxeponga' illanc' ninc'ijudío. Aicainetets'i' al cuecaj xoute'. Jouc'a aicainetets'i' locuxepa cal cuecaj quincuxepa César. Ailopa'a cai'epa. 9 Jiƚpe lipicuejma' Festo ticua: “Ca'e'ma latenƚcocoyacola' lan xanuc' judío”. Timi Pablo: ―Ja'ni ima' opic'a ƚepá Jerusalén. Jiƚpe caxpic'eta ja'ni o'epa quixcay o a'i. 10 Pablo timi: ―A'i. Aica'huaya Jerusalén. Iya' ailopa'a cai'e'epola' lan xanuc' judío. Ima' oxina' iƚiya. Jifa'a ima' to'ay lopenic' lepi'ipo' cal cuecaj quincuxepa César. Ima' umjuez. Ma fa'a ticuicomma aƚcuxeco'ma. Jiƚpe Jerusalén a'i. 11 Ƚinca ja'ni nixpiya lai'epa, ja'ni joupa nulijpa lamaya, lapi'i'ma cajunac', aicacuanajyacoxi aƚma'aƚa'. Ja'ni mane lafelƚaiqueya cataiqui' lonespa iƚne naƚcuxecopa, ailopa'a caƚ'e'eya iƚniya. Cacua: ¡Cal cuecaj quincuxepa César tixanutsi lataiqui' laƚcuxecopa lan xanuc' judío! 12 Festo ipalaic'o'mola' lixanuc', iƚniya noxpijpá lataiqui'. Lijou'ma timi Pablo: ―Ne'. Joupa ocuapa: “Cal cuecaj quincuxepa César tixanutsi lataiqui' laƚcuxecopa”. Ne'. Cumme'mo', to'huaƚa' pe lopa'a César. 13 Uyai'ma hualca ƚitiné icuaiyunca liƚya' Cesarea cal rey Agripa jouc'a ƚipima caca'no' cuftine Los Hechos 24​, ​25
  • 283.
    275 Berenice. Iƚniya ajudío.Ehuejntsa Festo ƚincuxepa romano. 14 Icoƚ'mola' jiƚpiya Cesarea. Anuli litine Festo ipalaic'o'ma Agripa, ipalaico'ma Pablo, timi: ―Fa'a tipa'a anuli cal xans itats'iya ƚipo'nopa Félix. 15 Iya' laitsehuo'ma Jerusalén aƚpalaic'ohuo'ma lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' jouc'a lan tsilaj xanuc' judío pe noxpijpá lataiqui'. Iƚne lu'ipa te ts'i'ic li'epa iƚque Pablo. Aƚmipa iya' cacani'eƚa', cacuxeƚa' tima'anƚe. 16 Iya' aitalai'e'e'mola' aimi'mola': “Illanc' ninc'iromano aimaƚ'eyi toƚta'a. Illanc' aƚcuayi: Iƚque ƚitats'iya jouc'a nocuxecopá ticuaiyunca. Iya' ninjuez. Iya' caxpic'e'ma ja'ni ƚitats'iya i'epa quixcay o a'i, ja'ni tima'anƚe o lux'masna'me.” 17 ’Iƚne lan judío icuaiyunca fa'a. Aicaicuejloj'mola'. Lihuequi litine ai'e'ma canic', iya' ninjuez. Aicuxe'e'mola' laisoldado tilecotsa iƚque cal xans. 18 Cacua: “Pablo i'epa acueca' quixcay”. A'i toƚta'a li'epa. Iƚne nocuxecopá ituca' micufcoyi, a'i to laifcuapa iya'. 19 Tixtuleyi, ticuayi: “Iƚque aiquihuequi laƚreligión”. Ticuayi joupa imanapa cal xans Jesús, Pablo ticua imaf'i'. 20 Iƚe lofulecopa lataiqui' aicaicueca. Aicaixina' te quixcay li'epa Pablo. Toƚta'a cami: “Ja'ni ima' opic'a ƚepá Jerusalén. Jiƚpiya caxpic'eta ja'ni o'epa quixcay o a'i.” 21 Pablo aiquicuac'. Ticua: “Cal cuecaj quincuxepa César tixanutsi iƚe laƚcuxecopa”. Toƚiya aicuxe'ma tipanenni fa'a. Tijouƚa' cumme'ma, ti'huaƚa' pe lopa'a César. 22 Agripa timi Festo: ―Iya' aipic'a caquimf'eƚa' lonespa iƚque cal xans. Festo timi: ―Mouqui toquimf'e'ma. 23 Lihuequi litine Agripa jouc'a Berenice etej'moƚtsi juaiconapa al c'a. Icuaiyunca pe locutsuya Festo, ti'ay lipenic' ajuez. Iyejmale'me lincuxepá soldado romano jouc'a lan tsilaj xanuc' jiƚpe liƚya' Cesarea. Festo icuxe'ma tilecontsa Pablo. 24 Lijou'ma, Festo ipalaic'o'mola' iƚniya lefoƚya jiƚpiya, timila': ―Ima' conrey Agripa, jouc'a jahuay imanc' cunc'ixanuc' noƚmana' fa'a, camilhuo' li'ipa. ’Jahuay lan xanuc' judío nomana' fa'a jouc'a nomana' liƚya' Jerusalén aƚsahue'epa cacani'eƚa' iƚca'a cal xans Pablo. Maƚca'a ƚolahuelojmpa itsiya. Iƚne lan judío mihui'iyi tija'ayi, aƚmi: “Ima' tocuxeƚa' tima'anƚe.” 25 Iya' aiximpa ailopa'a qui'epa. Aimi'iya maƚma'ayacu. Maƚque quituca' ticua: “Cal cuecaj quincuxepa César tixanutsi laƚcuxecopa”. Toƚta'a aixpic'epa cumme'ma, ti'huaƚa' pe lopa'a César. 26 Ticuicomma quiniƚ'e'ma quije'e César, titai'ma Pablo. ¡Coƚa' ti'iƚa' caixina' iya' te ts'i'ic' laifniniƚ'eya ƚaipoujna César! Itsiya aicuxepa tilecontsa fa'a. Aipic'a toƚquimf'eƚe jahuay imanc'. Xonca' aipic'a toquimf'eƚa' ima' conrey Agripa. Ima' lu'i'ma te li'epa Pablo. Toƚta'a ti'i'ma caixina' te ts'i'ic' laifnu'iya César, ti'i'ma quiniƚ'e'ma quije'e. 27 ’Iya' cacua: Ja'ni cumme'ma pu'hua iƚca'a ƚitats'iya ticuicomma cu'iƚa' te ts'i'ic' li'epa. Ja'ni a'i, aimi'iya cummeya. Aƚnesco'ma iya' namac'ta xans. 26 Agripa ipalaic'o'ma Pablo, timi: Los Hechos 25​, ​26
  • 284.
    276 ―Capi'i'mo' lane. Ima'aƚtalai'e'ma. Pablo inij'ma limane. Ipango'ma italai'e'ma Agripa, timi: 2 ―Conrey Agripa, cax'najtsi'ihuo' juaiconapa ima' lapi'ipa lane catalai'e'mo'. Itsiya cacuanajco'moxi jahuay iƚne laƚcufpa lan xanuc' judío. 3 Tixoqui neta catalai'e'mo'. Aixina' ima' limetsaiconga' laƚ'ejma' illanc' ninc'ixanuc' judío, jouc'a taimetsaijma laƚnespa. Itsiya caxa'huehuo' aƚquimf'eƚa'. 4 ’Iya' ma namijcano anuli laif'as xanuc' judío aluyalaicopá lapajnya liƚya' Jerusalén. Jiƚpe lai'ejma' joupa iƚsina' jahuay iƚniya lan judío. 5 Iƚne axpe' camats' alimetsaijma. Ti'i'ma tuya'a'me te ts'i'ic' lai'ejma', ja'ni iƚpic'a tuya'aƚe. Alimetsaijma iya' ninfariseo, nihuequila' iƚne lan fariseo nocuapá: “Illanc' xonca lanant'ƚiyi locuxepa Moisés”. 6 ’Laƚtatahueló i'huaico'me ȽanDios ti'e'ma ma to limipola'. Iya' jouc'a ca'ay ƚinca iƚe lataiqui' laƚmiponga' ȽanDios. Toƚiya cacaxu fa'a aƚcuxecompa. 7 Laƚf'as xanuc' judío, iƚniya ixanuc' limbamaj coquexi' laƚtatahueló, itine ipuqui' mix'najtsi'iyi jahuay ƚilunxajma', mexc'onƚingoƚaiyi ȽanDios, jahuay iƚniya ti'huaicoyi tenant'ƚiƚa' iƚe lataiqui'. ’Conrey Agripa, iya' jouc'a ca'ay ƚinca linespa ȽanDios. Cacua: Joupa enant'ƚipa iƚe lataiqui'. 8 Camilhuo': ¿Te coƚcuacoyacu ȽanDios aimi'iya mimaf'i'inayacola' limanapola'? 9 ’Li'ipa iya' jouc'a cacua ticuicomma cateƚ'mitsola' juaiconapa iƚne ts'ilihuequi Jesús ƚas Nazaret. 10 Toƚta'a lai'epa capa'a liƚya' Jerusalén. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' lapi'ipa laimane. Axpela' iƚne li'huexi ȽanDios ai'nico'mola' lacarza. Iya' jouc'a laif'as judío aƚcuf'mola' iƚne ts'ilihuequi Jesús. Laƚspic'epá te laƚ'e'eyacola' iya' cacua: “Ne', ne', tima'antsola'”. 11 Iya' laitsehuo'ma jiƚpe ƚajut'ƚi pe lafoƚyomma laif'as xanuc' judío ja'ni aixim'mola' iƚniya ts'ilihuequi Jesús aiteƚ'mi'mola'. Ma canaic'mila' camila': “Ne', tonesc'eƚa' cataiqui' iƚque Jesús”. Iƚne lapi'ipa acueca' coyac'. Quihuetsoquila' ni petsi lomana'. Ca'hua aculi' ƚiƚeloƚya'. 12 ’Icuaitsi litine ca'hua'ma liƚya' Damasco. Cahuetola' ts'ilihuequi Jesús. Lixanuc' cal cuecaj ca'ailli' joupa lapi'ipa laimane, aƚni'ipa laije'e. Lapi'ipa lane iya' caxpic'e'ma laif'eyacola' iƚniya. 13 Conrey, aƚquimf'eƚa' ma cu'ilhuo' laƚ'ipa. Iya' ca'hua lane. To menac'o aixim'ma anuli lepalc'o' qui'huayomma lema'a. Nulemma alulif'epa. Tocomma to cal 'ora, xonca tunts'ifi. Jouc'a ulif'e'mola' laƚejmale. 14 ’Jahuay lacangoƚenca ƚamats'. Iya' aicuej'ma aƚpalaic'o. Tipalay laƚtaiqui' illanc' ninc'ijudío. Aƚmi: “ConSaulo, ¿te caƚteƚ'micopa, calihuetsocopa? Ima' cotuca' toteƚ'miyoxi. To miteƚ'mi'moxi cal huacax ja'ni aimicueca lanacompa al puya, ma toƚta'a toteƚ'miyoxi ima', aimaƚcueca.” 15 Iya' cami: “Maipoujna, ¿naitsi ima'?” Iƚque aƚmi: “Iya' ninJesús. Ima' aƚteƚ'mi. 16 Itsiya totsahuenni, tacaxla'. Iya' aicuaicoco'ma pe lofpa'a capi'itso' copenic'. Ima' to'e'ma laipenic'. To'itola' lan xanuc' itsiya aƚsimpa. Tijouƚa' aƚsingona'ma, xonca camuc'i'mo'. Iƚiya jouc'a Los Hechos 26
  • 285.
    277 to'itola' lan xanuc'.17 Iya' ca'e'mo' cuenna. Cunƚu'e'mo' lo'e'eyaco' lof'as xanuc' judío. Cumme'mo' to'huaƚa' pe lomana' locuenaye lan xanuc', iƚne a'i judío. Jiƚpe jouc'a cunƚu'eto' lo'e'eyaco'. 18 Itsiya iƚniya tocomma afohue, aiquiƚsina' al c'a cane. Ima' taxi'etola' liƚ'u'. Itsiya tocomma amuf liƚpicuejma'. Ima' tapalc'o'itola'. Toƚta'a tipai'i'me liƚpicuejma', aimicuxeconayacola' Satanás, ma ȽanDios ticuxe'mola'. Aƚ'huaiyijm'ma iya'. Toƚta'a ȽanDios timenc'e'eco'mola' li'epa a'ijc'a, tilaitsufcotola' anuli jahuay lixanuc', iƚne pe limetsaicopola' i'huexi.” 19 ’Conrey Agripa, iƚe laixim'ma laƚmuc'ipa ȽanDios, iya' nihuejco'ma laƚmi'ma. 20 Ate'a jiƚpe liƚya' Damasco nu'i'mola' tixhuej'menanca, tipai'iƚe liƚpicuejma' tihuejcoƚe ȽanDios, timujle ja'ni joupa ixhuej'memma. Lijou'ma ma' anuli lainu'iyalepa liƚya' Jerusalén jouc'a locuenaye ƚiƚeloƚya' pe lomana' laƚf'as xanuc' judío. ’Lijou'ma nu'i'mola' locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío. 21 Iƚe laif'epa aiquetenƚcocola' laif'as xanuc' judío. Alixtuc'opa. Capa'a jiƚpe al cuecaj xoute' aƚ'noƚ'ma, ehue'me te co'iya maƚma'aya. 22 ȽanDios aƚtoc'ipa, aƚcuanajcopa. Toƚta'a ti'hua cu'iyale litaiqui'. Ja'ni lan tsilaj xanuc' o a'ij tsila', ma' anuli cu'ila' iƚe laiximpa. Laifnespa ma' iƚtaiqui' Moisés y lam profeta. Ocuena o ituca' cataiqui' aicanesma. Maƚniya Moisés y lam profeta uya'apá lo'iya, ticuayi: 23 “Cal Cristo titeƚco'ma, tima'am'me. Tijouƚa' timaf'ina'ma, ti'iƚa' cal te'a pe aimimaconaya. Toƚta'a tu'i'mola' laƚf'as xanuc' judío, jouc'a tu'i'mola' locuenaye xanuc' a'ij judío, timi'mola': ȽanDios tepalc'o'i'molhuo' loƚpicuejma'.” 24 Pablo toƚta'a ticuanajcoyoxi. Festo icuej'ma litaiqui'. Ipalaic'o'ma ujfxi, timi: ―Pablo, tocomma to mamac'ta. ¿Te copalaicopa toƚta'a? Ima' acueca' oxhuepa, iminscopa lopicuejma'. 25 Pablo timi: ―ConFesto, ima' maigobernador, iya' a'i namac'ta. Jouc'a laifnespa a'i camac'ta cataiqui'. Laifnuya'apa ma le'a al ƚinca. 26 Cal rey Agripa ixina' te ts'i'ic' iƚe lataiqui', maƚe laifnespa, tixoqui neta capalaic'o iƚque. Ixina' jahuay li'ipa. Acuajmaica li'ipa iƚe laifnescopa, a'ij ch'ixca. 27 ’Conrey Agripa, ¿te ima' to'ay ƚinca liƚtaiqui' lam profeta? Iya' aixina' ima' to'ay ƚinca iƚe lataiqui'. 28 Agripa timi: ―¿Te cofcuapa? ¿Te tocua: “Nihuata, Agripa jouc'a tihuej'ma Jesús to illanc' ninc'icristiano”? Ima' tocua aiquipime iƚiya. 29 Pablo timi: ―Ja'ni ipime o aiquipime aicaixina'. Cacua: A'i ma le'a iya' ima' conrey Agripa ti'iƚa' toƚta'a anuli laƚpicuejma', ¡ȽanDios titoc'itsolhuo' jahuay imanc' naƚquimf'epa, ti'iƚa' anuli laƚpicuejma', aƚ'onƚtsonga'! Ƚinca iƚta'a laƚfiyiya al cadena catejma' aimaƚ'onƚspa toƚta'a. 30 Itsolinca cal rey jouc'a cal gobernador, jouc'a Berenice, jouc'a iƚniya nocutsingoƚanna jiƚpe. 31 Ipalnanca. Tipalaic'oyoƚtsi, ticuayi: ―Iƚque cal xans aiqui'aic' quixcay. Aimi'iya malacani'eyacu, aimi'iya maƚtats'econayacu. ¿Te caƚ'eyacu? Los Hechos 26
  • 286.
    278 32 Agripa ipalaic'o'ma Festo,timi: ―Aimi'iya malux'masyacu iƚque cal xans, joupa icuapa: “Iƚe lataiqui' laƚcufpa tixanutsi cal cuecaj quincuxepa, iƚque César”. Ja'ni a'i toƚta'a linespa, lux'masna'me. 27 Lijou'ma ixpic'em'me tumme'me Pablo ti'huaƚa' ƚamats' Italia. (Jiƚpe liƚya' Roma tipa'a cal cuecaj quincuxepa César.) Ixpic'em'me aƚeco'me abarco. Icuxem'me ti'huaƚa' anuli cal capitán lipuftine Julio, ti'etsola' cuenna Pablo y locuenaye litats'ila'. Iƚque Julio ƚocuxepola' lan soldado lacui'impola': Lisoldado cal cuecaj quincuxepa César. 2 Aƚtsulfoƚai'me anuli al barco qui'huayomma liƚya' Adramitio. Iƚe al barco ipainamma ticuaita jiƚpe lipiƚya'. Tuyaicota ƚiƚeloƚya' ƚamats' Asia, iƚniya lomana' ƚema caja. Aƚejmale anuli ƚapima cuftine Aristarco. Iƚque ƚas Macedonia, lipiƚya' Tesalónica. Aƚepá. 3 Lihuequi litine aƚcuaitsa liƚya' Sidón. Cal capitán Julio ac'a lipicuejma'. Ixim'ma cuanuc' Pablo, epi'i'ma lane, timi: ―To'hua'ma tahuejntola' lopimaye. Ja'ni tehue'ehuo' iƚne tepi'ito'. 4 Lipanni al barco jiƚpe Sidón, ƚahua' aƚtalecufponga'. Luyalaicopá liju' camats', jiƚpe loxa camane copa'a al isla ƚamats' Chipre. Jiƚpe aimaƚpa'nenga' ƚahua'. 5 Aƚeyi ƚaja ƚema camats' Cilicia, jouc'a ƚema camats' Panfilia. Aƚcuaitsa liƚya' cuftine Mira jiƚpe ƚamats' Licia. 6 Jiƚpiya cal capitán ixim'ma anuli al barco qui'huayomma liƚya' Alejandría, ti'hua'ma ƚamats' Italia. Cal capitán aƚtsufai'eponga'. 7 Iƚe laƚbarco ti'hua panca panca. Uyai'ma axpe' quitine. Afule maƚcuaiyacu huejnca liƚya' Gnido. Lijou'ma laƚbarco aimi'hua ƚijca lipene. Aimi'iya. Juaiconapa ujfxi ti'hua ƚahua'. Aluyalaicopá huejnca ƚamats' isla Salmón. Jiƚpe liju' Creta aimi'hua ujfxi cahua'. 8 Ti'hua aƚeyi huejnca ƚamats'. Afule maƚcuaiyacu pe lacui'impa lan C'a Puerto. Jiƚpe al puerto a'ij culi' liƚya' Lasea. 9 Juaiconapa aƚcoƚponga' al puerto. Joupa uyaipa al cuecaj quitine. Iƚe litine lan judío tixnet'ƚyi, aimitetsoyi. Aƚsina' ticuaihuo ƚoyac' cahua', al barco aimi'huaya al c'a. Pablo ipalaic'o'mola' nocuxepá al barco, 10 timila': ―Cunc'ixanuc', aimi'iya maluyalaiyacu. Ƚaja tejac'e'ma laƚbarco jouc'a ƚitay tejac'ma. Aga illanc' ninc'ixanuc' jouc'a aƚma'monga'. 11 Cal capitán aiquiquimf'e locuapa Pablo. Iquimf'e'mola' xonca locuapa cal piloto jouc'a ƚipoujna al barco. 12 Axpela' locuenaye xanuc' noyepá jiƚpe al barco ticuayi: ―¡Aƚena'me! Ticuayi aimi'iya muyalaicoyacu ƚaxita quitine jiƚpe al puerto. Xonca iƚpic'a tiyenƚe, ticuaitsa liƚya' Fenice, jiƚpe timajnta mi'i'ma ƚaxita. Iƚe Fenice apuerto, jiƚpe ƚamats' isla Creta. Jiƚpe aimi'hua ƚoyac' cahua'. Ti'hua ƚahua' qui'huayomma loque' liju' lopo'nof'caispa cal 'ora. 13 Lixim'me ti'hua panca panca ƚahuaj sur, iƚne ts'iƚpic'a tiyenƚe ticuayi: “Itsiya ƚinca ailopa'a tintsi. Aƚcuaita liƚya' Fenice.” If'ac'ena'me al cumta catejma' ancla. Aƚepá. I'hua'a'me al barco huejnca ƚema Los Hechos 26​, ​27
  • 287.
    279 caja, jiƚpe alisla Creta. 14 Aiquicoƚi icuaiyunni ƚujfxi cahua'. Iƚque ƚahua' cuftine: Ƚi'huayomma liju' laipammaiyomma cal 'ora. Ujfxi, ujfxi luntafquinga'. Ti'hua tocomma ucuiƚna. 15 Iƚque ƚahua' ummetsai'ma al barco. Aimi'i mi'hua ƚijca. Laƚsim'me aimi'iya maluyalaiconayacu, aƚcuayi: ―Iƚe al barco tixinƚa' pe cotseya. Ƚahua' tummetsay. 16 Luyalaico'me ƚema caja jiƚpe anuli ƚamats' isla cuftine Clauda. Jiƚpe aimi'hua cujfxi cahua'. Al barco exaƚi anuli laca'huaj canoa. (Ti'iƚa' lo'iya al cuecaj barco aƚtsulfoƚai'me al canoa, lunƚu'e'moƚtsi.) Iƚe laca'huaj canoa afule maƚ'noƚyi. 17 Exaƚaf'me, itsufai'enapá al cuecaj barco. Lijou'ma ifi'e'me al cuecaj barco. Ifi'eco'me ujfxi cocuis licu'u lixpula, xonca tixnet'ƚqui. Tixpailiquila', ticuayi: “Ti'hua ujfxi ƚahua', aga tummetsai'ma al barco, aƚcuaitsa jiƚpe ƚintuhuale cuixa cuftine Al Sirte”. Exaƚna'me ijuisna'me al cuecaj lixaƚ ilanc'ecompa ijahua'. Al barco ti'hua mummetsay ƚahua'. 18 Lihuequi litine ƚahua' ƚaja ujfxi titeƚ'minni laƚbarco. Ticuayi: “Aƚscua'aƚe al barco, aƚ'e'eƚe huata lipicumta”. Ipango'me eca'ni'me ƚitaic' al barco. 19 Joupa uyaipa oque' quitine, iƚne no'epá canic' jiƚpe al barco eca'ni'me ƚi'huexi al barco. 20 Joupa ixhuaita axpe' quitine aiqui'huáqui cal 'ora, ni lipuqui' aiqui'huáquila' lan xamna. Ti'hua ujfxi ƚahua'. Aƚcuayi: “Aicaƚsina' ja'ni lunƚul'me o a'i.” 21 Ixhuaita axpe' quitine aimitetsoyi lam marinero. Pablo ecaxingaitsola', timila': ―Cunc'ixanuc', maƚmana' ƚamats' Creta joupa aimipolhuo': “Aimolipa'a'me al barco fa'a”. Aimipolhuo': “Aƚmanenca”. Imanc' aicaƚcuec'e. Joupa aƚteƚcopá, joupa lajac'epá acueca'. 22 ’Itsiya iya' cu'i'molhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Nij naitsi najac'ya lipitine. Al barco ƚinca tejac'na'ma. 23 Lipuqui' i'huamma pe laifpa'a anuli ƚepaluc ȽanDios. Iƚque ȽanDios aiPoujna, ainihuequi. Ƚapaluc quema'a lacaxingaipa lainiju'. 24 Aƚmipa: “CumPablo, aimixpaij'mo'. Ƚinca tocuaita petsi cal cuecaj quincuxepa César. ȽanDios epi'ipo' loxahue'epa. Tunƚu'e'mo'. Jouc'a tunƚu'e'mola' jahuay lonƚejmale nomana' al barco.” 25 ’Camilhuo': Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Iya' ca'huaiyinge ȽanDios. Ma to laƚmipa toƚta'a ti'i'ma. 26 Ƚinca ƚaja alaca'ni'monga' anuli ƚamats' isla. 27 Joupa ixhuaita imbamaj malpu' quitine ma luyalaiyi ƚaja Adria. Ƚipujfxi cahua' lummetsaiyinga'. Li'i'ma to nolojmay quipuqui' lam marinero ticuayi: ―Tipa'a ƚamats' ahuejnca. 28 Ixpicuf'me lipitoqui ƚaja. Ixpicuf'ma anuxans quimbama' acamts'us metro. Iyecona'me nihuata, ixpicufcona'me. Lipitoqui ƚaja ixpicuf'ma anuxans caitsi metro. 29 Ixpailij'mola', ticuayi: ―Ja'ni aƚcuai'me pe lopa'a lan tsilaj capic' iƚne lapic' teteƚ'me al barco. Ecajm'mi'me amalpuj lan cumta catehuaijma' ancla ijungila' lixpulaj barco emuyi'mola' cuixa. Ipanenni jiƚpe al barco. Ticuayi: “Aimicoƚ'ma tiƚic'eƚa'”. Los Hechos 27
  • 288.
    280 30 Lijou'ma lam marinero ehue'mete co'iya mipalyacu al barco. Ticuayi: “Alunƚu'e'moƚtsi illanc' caƚtuca'. Aƚcuaita ƚamats'.” Tocomma tecajm'mi'me locuenaye lan cumta catehuaijma' ancla jiƚpe lopa'a ƚijuac al barco. Ma le'a tifel'miyi. Tecajm'miyi ƚaja laca'huaj canoa. 31 Pablo tixina lo'epa. Timila' cal capitán jouc'a lisoldado: ―Timanenca iƚniya pe laƚmana', jifa'a al cuecaj barco. Ja'ni tiyeƚe iƚniya imanc' aimolunƚulyacu. 32 Lan soldado etej'me ƚocuits' pe lifiyicoya laca'huaj canoa. Itai'ma ƚaja. 33 Ma liƚic'ejma Pablo ipalaic'o'mola' jahuay nomana' jiƚpe al barco. Tixa'huela', timila': ―Joupa ixhuaita imbamaj malpuj quitine imanc' oƚ'huaijma, toƚcuayi: “¿Te caƚ'iyaconga'?” Aicoƚtesma. 34 Itsiya caxa'huelhuo' toƚtetsoƚe. Ja'ni a'i tima'molhuo'. Aimoƚsueƚmot'ƚe'me. Aimejac'ya ni anuli lijuac ƚoƚjuac. 35 Lijou'ma lines'ma toƚta'a Pablo epef'ma ƚa'i. Miquimf'eyi jahuay lan xanuc' tix'najtsi'i ȽanDios. Ixquej'ma ƚa'i, ipango'ma ite'ma. 36 Lan xanuc' aimixhueƚmot'ƚecona'me, itetso'me. 37 Jahuay illanc' laƚmana' al barco aƚsuaisponga' oquej maxnu afanej nuxans quimbama' camts'us. 38 Lijou'ma linajntsola' lam marinero ecajm'mi'me ƚaja ƚaitaij trigo. I'i'ma xonca axnoica al barco. 39 Joupa i'ipa quitine. Ixim'me huejnca ƚamats'. Aiquilimetsaijma te jale camats' jiƚpiya. Jiƚpe ƚema caja iximpá anuli lotsufaicompa. Ixpic'e'me lo'eyacu, ticuayi: ―Aƚtsulfoƚai'me jiƚpe lotsufaicompa. Tipa'a pangay cuixa. Ailopa'a capic. 40 Ux'mas'me lan cumta catehuaijma' ancla. Iƚne imanenca al 'ocay ƚaja. Ƚixala' iƚne a'ec lopa'a loquej liju' al barco etec'e'me lifi'icoya, ti'eƚe canic', ti'hua'ma al ƚijca al barco. I'nof'e'me laca'hua quixaƚ quijahua', iƚe lopa'a ƚijuac al barco. Toƚta'a xonca ac'a ti'hua'ma. Ti'hua'ayi al barco jiƚpe lotsufaicompa, ticuaitsi ƚema caja. 41 Icuaitsi pe lopa'a oquej cal panay. Jiƚpe tipa'a axpe' cuixa. Al barco ipanenni. Ipa'ne'ma cal cuixa. Itaƚijm'ma ƚijuac. Ƚitsilo ƚaja tuntafqui lixpula' al barco. Ipango'ma ixquetsuf'ma. 42 Lan soldado ticuayi: ―¡Aƚma'a'mola' nulemma lan xanuc' litats'ila'! Ja'ni a'i tiquie'me laja', ticuaitsa ƚamats' tinulnata. 43 Cal capitán aimicua. Ipic'a tunƚuƚa' Pablo. Timila' lisoldado: ―A'i. Aimoƚma'a'mola'. Aƚcuxe'eponga' laƚ'eyacu. Aƚminga' jahuay laƚmana' al barco: ―Ja'ni oƚsina' moƚcafcoƚaiyi, imanc' ate'a tolacajm'mitsoƚtsi ƚaja, tonƚecoƚe ƚaja, toƚcuaitsa ƚamats'. 44 Ja'ni aicoƚsina' moƚcafcoƚaiyi, tonƚe'me ma to lo'iya. Toƚniƚe ƚaxmale' o ni naitsi hualca caxma lopa'a al barco, tonƚecoƚe ƚaja, toƚcuaitsa ƚamats'. Toƚta'a laƚ'epa. Jahuay alunƚulpá. Aƚcuaitsa ƚamats'. 28 Laƚcuaitsa ƚamats' i'i'ma caƚsina' iƚe a'isla cuftine Malta. 2 Lan xanuc' nomana' jiƚpe imuj'moƚtsi ac'a xanuc'. Lapenufponga'. Uncue'e'me ƚunga, aƚminga': ―Jifa'a tolapat'ƚetsoƚtsi. Ticui ƚacui, ti'i caxita juaiconapa. 3 Pablo efot'ƚe'ma laiquijule c'ec', Los Hechos 27​, ​28
  • 289.
    281 ixanaf'i'mola' ƚunga. Jiƚpelan 'ec' tipa'a anuli ƚainofaƚ. Ixim'ma quinu' ipanni, icayai'e'e'ma limane Pablo. 4 Lixim'me ƚainofaƚ tijujnya limane Pablo, lun Malta ticuayi: ―Iƚque acuecaj inma'ahuale xans. Tama unƚupa ƚaja itsiya tima'ma. Tipa'a anuli No'eya al ƚijca. Iƚque ummepa ƚainofaƚ tima'aƚa' cal xans. 5 Pablo unaf'ma limane. Ƚainofaƚ ecanc'aitsi ƚunga. Pablo ailopa'a qui'i'ma. 6 Lun Malta tehuelojnyi Pablo. Iƚ'huaijma te co'iya. Ticuayi: ―Iƚque ƚica'apa ƚainofaƚ tifu'ma o aimicoƚya tima'ma, tecangehuo. Ti'hua tehuelojnyi. Lixim'me ailopa'a qui'i'ma, ipai'i'me liƚpicuejma', ticuayi: ―¡Iƚque a'ij xans, ma' andios! 7 Petsi laƚcuaitsa jiƚpe emats' cal xans ƚocuxepa al isla. Iƚque cal xans aromano, cuftine Publio. Alapenufponga' lejut'ƚ. Jiƚpe aƚmanenca afane' quitine. 8 Qui'ailli' Publio textafque. Tepi'i quinu', i'huajcopa oyaic' cajuats'. Pablo itsufai'ma jiƚpe ƚonouya ƚafcuana. Mijoc'i' ȽanDios ipo'nof'i'ma limane ƚafcuana, ixaƚ'mena'ma. 9 Lijou'ma icuaitsa ocuenaye lafcualƚay nomana' jiƚpe al isla. Pablo ixaƚ'mena'mola' jouc'a. 10-11 Iƚne aƚs'najtsi'inga'. Acueca' alapi'iponga'. Afane' mut'la ixhuaitsi maƚmana' jiƚpe. Maƚpe ipanenni anuli al barco qui'huayomma liƚya' Alejandría. Iƚe al barco tipa'a laquiseña lilendiosla' lam marinero. Iƚne landiosla' lan cuatsi, tecui'innila' Cástor y Pólux. Ipanenni al barco mi'i ƚaxita quitine. I'huaijma ti'iƚa' ac'a quitine. Litine li'huana'ma illanc' aƚtsulfoƚaipá. Lan xanuc' Malta alapi'iponga' laƚtaiyacu ƚaƚtejacu lane. Aƚepá. 12 Aƚcuaitsa al puerto Siracusa. Jiƚpe aƚcoƚponga' afane' quitine. 13 Lijou'ma lipalconanca. Aƚepá huejnca ƚema camats'. Aƚcuaitsa liƚya' Regio. Jiƚpe aƚcoƚponga' anuli quitine. Lihuequi litine ti'hua ƚahua' sur. Aƚeconapá. Lihuequi litine aƚcuaitsa liƚya' Puteoli. 14 Jiƚpiya aƚsimpola' laƚpimaye. Iƚniya aƚmiponga' aƚmanenca anuli al xamano maƚpe pe lomana'. Ixhuaitsi lan caitsi quitine lipalunca, aƚepá lane lotsepa Roma. 15 Lapimaye nomana' liƚya' Roma icuej'me aƚeyi lane. Ipalunca jiƚpiya Roma aƚtalecuftsonga'. Hualca aƚtalecufponga' liƚya' cuftine Foro Apio. Locuenaye aƚ'huaiconga' jiƚpe pe lacui'impa Lam Fane' Cajut'ƚi Lainunc'empa. Jiƚpe aƚtalecufpoƚtsi. Lixim'mola' lipimaye Pablo i'ina'ma xonca acueca' ƚunxajma', ix'najtsi'i'ma ȽanDios. 16 Laƚcuaitsa al cuecaj quiƚya' Roma cal capitán ileco'mola' litats'ila' jiƚpe pe lopa'a nocuxepola' lan guardia. Iƚpe epenuf'mola'. Epi'i'me lane Pablo tipajnla' quituca' anuli lajut'ƚ. Anuli cal soldado ti'e'ma cuenna. 17 Lixhuaitsi afane' quitine Pablo ijoc'i'mola' lan tsilaj xanuc' judío nomana' jiƚpe Roma, ticuaiyunca pe lopa'a. Icuaitsa. Timila': ―Cunc'aipimaye, ailopa'a cai'e'epola' laif'as xanuc' judío, aicainetets'ila' laƚtatahueló liƚ'ejma'. Tama toƚta'a lai'ejma' lan judío aƚ'noƚpa jiƚpe Jerusalén. Aƚcupa icuaitsi liƚmane lan xanuc' romano. Aƚtats'iya. 18 Iƚniya lan romano alicuis'mot'ƚepa Los Hechos 28
  • 290.
    282 te quixcay cai'epa.Icuej'me ailopa'a cai'epa. Iƚpic'a lux'masnaƚa'. Aimi'iya maƚma'aya. 19 Lan xanuc' judío ticuayi aimalux'masquim'ma. Toƚta'a aicua'ma: “Caxahue'eta cal cuecaj quincuxepa César aƚsanu'etsonga' lataiqui'”. Ƚinca ailopa'a caifcufyacola' laipimaye judío, ma le'a aipic'a aƚsanu'etsonga'. 20 Toƚiya aijoc'i'molhuo' imanc' unc'aipimaye judío toƚcuaiyunca fa'a. Cacua: Limetsaicotsoƚtsi, aƚpalaic'o'moƚtsi. Ƚinca illanc' ixanuc' Israel ma' anuli aƚ'huaiyijnyi ȽanDios ti'e'ma ma to licuapa. Ma toƚta'a ca'huaiyinge, toƚiya aƚ'noƚimpa, itsiya capa'a aƚfiyiya iƚta'a al cadena catejma'. 21 Iƚne lan xanuc' judío timiyi: ―Laƚpimaye judío nomana' ƚamats' Judea aicaliniƚ'enga' caƚje'e, aicalu'inga' ja'ni ixcay lof'epa. Ni laƚpimaye licuai'me fa'a aiquicufhuo'. Acalu'inninga' ja'ni ima' o'epa quixcay o a'i. 22 Illanc' aƚpic'a aƚcuejtso' lofnesya. Lan xanuc' ni petsi nomana' tipalaicoyi iƚiya lomihuequi. Ticuayi iƚe ixcay. 23 Iƚne ixpic'epá te quitine ticuaiconacu. Tiquimf'econa'me lonesya Pablo. Lixhuaitsi iƚe litine icuaiyoconanca pe lopa'a Pablo axpela' lan xanuc' judío. Muica litine imanenca jiƚpiya. Icuaitsa al puqui'ya, iyena'me lummuhuijma'. Pablo tu'ila' te ts'i'ic' licuxejma ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. Ti'nujuaitsi'ila' te ts'i'ic' litaiqui' Moisés, jouc'a ti'nujuaitsi'ila' te ts'i'ic' liƚtaiqui' lam profeta. Imuc'i'mola', ipalaico'ma Jesús. 24 Hualca epenuf'me limi'mola' Pablo. Locuenaye aiquilepenufi. 25 Tifuli'iyoƚtsi cataiqui'. Hualca ticuayi: ―A'i, a'ij ƚinca. Ipango'me ipalnanca. Pablo u'icona'mola' anuli lataiqui'. Timila': ―Al ƚinca iƚe lonespa cal Espíritu Santo, iƚe limipa cal profeta Isaías. Iƚque imi'mola' laƚtatahueló, timila': 26 To'huaƚa' pe lomana' iƚne lan xanuc', tomitsola': Toƚquimf'e'me, ti'hua toƚquimf'eyi, aimoƚcuejyacu. Tolahuelojm'me, ti'hua tolahuelojnyi, aimoƚsinyacu. 27 Iƚne lan xanuc' liƚpicuejma' i'ipaj ta. Tama tipa'a liƚs'mats'i', afule micuejyi. Ixpoƚ'mipa liƚ'u'. Ja'ni coƚa' aimi'e'me toƚta'a tixingo'me liƚ'u', tiquimf'eco'me liƚs'mats'i', laitaiqui' titsufai'ma liƚpicuejma', aƚcuec'e'ma. Tipailinacu, titsulfoƚaina'me al c'a cane, tijouƚa' caxaƚ'mena'mola', quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'. Toƚta'a loƚ'ejma' imanc', aicoƚcuec'e. 28 Itsiya ti'iƚa' coƚsina' lo'ipa. Lataiqui' loya'apa te ts'i'ic' alunƚu'e'monga' ȽanDios, maƚe lataiqui' joupa ummempa pe lomana' locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío. Iƚniya ƚinca tihuejco'me. 29 Pablo ijou'ne'ma iƚe limipola' lan xanuc' judío. Iyena'me iƚniya. Juaiconapa tifuli'icoyoƚtsi cataiqui'. 30 Pablo ipajm'ma oquej camats' jiƚpe lajut'ƚ lo'najcufpa. Axpela' lan xanuc' tiƚcuaispá tehuejnyi. Epenuf'mola' jahuay. 31 Tu'ila' te ts'i'ic' licuxejma ȽanDios, iƚque cal Cuecaj Rey. Aimixpaiqui. Tipalaijma ƚaƚPoujna Jesucristo. Timuc'ila' lan xanuc' litaiqui'. Ailopa'a nocuanac'eya. Los Hechos 28
  • 291.
    283 1 Iya' ninPabloca'ay lipenic' ƚaƚPoujna Jesucristo. ȽanDios aƚjoc'ipa, aƚmi: “To'huaƚa' toya'atsi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios”. Toƚta'a iya' nin'apóstol. Maƚe laipenic' lalapi'ipa ȽanDios. 2 Luyaipa quitiné lam profeta uya'a'me iƚe laifnuya'apa iya'. Jiƚpe al Paxi Liniƚingiya joupa iniƚijmpa linespa iƚniya. 3 Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios tipalaijma ƚi'Hua ȽanDios. Maƚque ƚaƚPoujna Jesucristo, iƚque i'epoxi xans. Lipajnta fa'a li'a ƚamats' cal rey David itatahuelo. 4 Jouc'a imujpoxi i'Hua ȽanDios. Imujpoxi ituca' lipicuejma', ailopa'a quixcay. Toƚta'a ȽanDios imetsaicopa i'Hua. Lijoupa limapa, ȽanDios i'epa al cueca', imaf'i'inapa. 5 Ma' iƚque ƚaƚPoujna aƚpaxneponga', alapi'iponga' laƚpenic', illanc' ninc'apóstole, epaluc' Jesucristo. Ni petsi lomana' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios illanc' aƚpalaic'ocola' Jesucristo, lu'ila': “Tolapenufle Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, tolihuejcoƚe”. 6 Jouc'a imanc' li'ipa aicolimetsaijma ȽanDios. Itsiya joupa olimetsaijma, Jesucristo joupa ijoc'ipolhuo'. 7 Iya' ninPablo quiniƚ'elhuo' imanc' noƚmana' jiƚpe al cuecaj quiƚya' Roma. Imanc' ƚinca ȽanDios ti'elhuo' capic'a, ijoc'impolhuo' ti'itsolhuo' ma' i'huexi. ȽanDios caƚ'Ailli', y ƚaƚPoujna Jesucristo, titoc'itsolhuo', tipaxnetsolhuo', tipac'e'etsolhuo' loƚpicuejma'. 8 Ate'a' cax'najtsi'i ȽanDios, iƚque ƚainenDios. Ma ca'nujuaitsilhuo' jahuay imanc' cax'najtsi'i li'e'epolhuo' Jesucristo, imanc' joupa oƚ'huaiyijmpá. Cax'najtsi'i ni petsi li'a ƚamats' tuya'anni, tipalaicolhuo' imanc' loƚ'huaiyijmpa. 9 Itine itine ca'nujuaitsilhuo' imanc'. Ma capalaic'o ȽanDios cami: “Totoc'itsola' iƚne laipimaye nomana' Roma”. ȽanDios ixina' ma' al ƚinca iƚe laifmipolhuo'. Maƚque ȽanDios aiPoujna. Jahuay laipicuejma' ca'ay lanic' lalapi'ipa. Cuya'e' Lataiqui', loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Maƚe Lataiqui' tipalaijma ƚi'Hua ȽanDios. 10 Ma capalaic'o ȽanDios caxahue'e, cami: “Lapi'iƚa' lane cahuenjntsola' lapimaye nomana' Roma. Ja'ni mouqui, ja'ni mouqui pitsu, ma lapi'iƚa' lane, ca'huaƚa'. Aƚtoc'iƚa' LIJE'E SAN PABLO LINIȽ'EPOLA' LAPIMAYE LEFOT'ȽEPOȽTSI LIȽYA' ROMA
  • 292.
    284 cacuaitsi.” 11 Acueca' cajanaca caxintsolhuo',catoc'itsolhuo'. Aipic'a tolapenufle xonca loƚpujfxi, iƚe lalapi'iponga' cal Espíritu Santo. Tifa'e'etsolhuo' nulemma loƚpicuejma'. 12 Iya' cacua: Imanc' y iya' aƚ'huaiyijnyi Jesucristo. Cacuaitsi jiƚpe aƚmajnta anuli. Aƚtoc'itsoƚtsi, aƚsc'ai'itsoƚtsi, lixpi'itoƚtsi calata. 13 Cunc'aipimaye, ti'iƚa' coƚsina' aipic'a ca'huaƚa' jiƚpe pe loƚmana', cahuejntsolhuo'. Axpe' cacuanc'e, aimi'i. Ocuenaye quiƚeloƚya' pe lomana' lan xanuc' a'ij judío joupa nu'ipola' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Aitoc'ipola'. Itsiya aipic'a catoc'itsolhuo' imanc' jouc'a. 14 Iya' aixina' ȽanDios lummepa cu'itsola' Lataiqui' jahuay lan xanuc', iƚniya a'ij judío. Ja'ni lun griego, iƚne noxhuepá acueca' o ja'ni ocuenaye lan xanuc' pe aimixhueyi; petsi acueca' quiƚpicuejma', petsi a'ij cueca' quiƚpicuejma', jahuay cu'itola'. 15 Toƚiya, juaiconapa cajanaca ca'huaƚa' jiƚpe Roma, cu'itsolhuo' jouc'a imanc' iƚe Lataiqui'. 16 Iya' aicatay calaic'ata. Ni petsi lomana' lan xanuc' cu'itola' iƚe Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Petsi no'huaiyijmpá Lataiqui' jahuay iƚniya tixim'me acueca' lo'epa ȽanDios, iƚque tunƚu'e'mola'. Toƚta'a iximpá ate'a lan xanuc' judío, itsiya jouc'a tixinyi lan xanuc' a'ij judío, iƚne lun griego. 17 Jiƚpe Lataiqui' aƚsinyi te ts'iƚ'ic' iƚne petsi lapenufpola' ȽanDios, tixinnila' to ailopa'a quiƚjunac'. ȽanDios tepenufila' iƚniya no'epá ƚinca linespa ȽanDios, iƚne pe ti'hua ti'huaiyijnyi, ma to micua al Paxi Liniƚingiya loya'apa, ticua: Cal xans no'huaiyijmpa tulijta lipitine, ȽanDios iximpa to ailopa'a quijunac', tepenufi. 18 ȽanDios Nopa'a lema'a joupa aƚmuc'iponga' tixtuc'ola' lixcay xanuc', iƚne pe aimixpaic'eyi. Iƚniya jiƚpe liƚpicuejma' iƚsina' te ts'i'ic' al ƚinca, iƚsina' naitsi iƚque ȽanDios. Tijouƚa' xonca iƚpic'a ti'eƚe lixcay. Toƚta'a tetets'iyi al ƚinca, ti'eyoƚtsi to aiquiƚsina'. 19-20 Iƚne lan xanuc' ti'i'ma timetsaico'me ȽanDios te ts'i'ic' li'ejma'. Fa'a li'a ƚamats' i'huáqui tipa'a ȽanDios. Maƚque timujyoxi. Toƚiya iƚniya no'epá quixcay aimi'iya minesyacu: “Aicaƚtaic' cajunac'. Aicaƚsina' naitsi ȽanDios.” Ƚinca aimi'iya malahuelojnyacu ȽanDios. Lahuelojnyi lilanc'epa lopa'a li'a ƚamats'. Toƚta'a limetsaicoyi iƚque ma' anDios. Ma' iƚque ticuxe, aimijouya licuxejma'. 21 Iƚne lan xanuc' lijoupa li'ipa quiƚsina' naitsi ȽanDios aiquilimetsaijma anDios, aiquiƚcuac'. Aiquiƚs'najtsi'i. I'ipa muf liƚpicuejma', tihuejyi ituca' cataiqui', iƚe a'ij ƚinca. 22 Ticuayi: “Illanc' acueca' laƚpicuejma'”. A'ij ƚinca iƚe lonespa. I'e'epoƚtsi camac'ta. 23 Ipai'i'moƚtsi liƚpicuejma', ipo'no'me ȽanDios. Iƚque ma' anDios, iƚque ti'hua imaf'i', aimimaya. Iƚne tilanc'eyi lilendiosla', iƚna'a lo'onƚcospola' to liƚf'as xanuc' pe nomayacola'. Jouc'a tilanc'eyi lilendiosla' lo'onƚcospola' to lacaƚ'hui naiyulpá lema'a, jouc'a lo'onƚcospola' to linneja, jouc'a lo'onƚcospola' to lainofat'ƚ. 24 Li'ipa toƚta'a ȽanDios enajpoxi pe lomana' iƚne lan Romanos 1
  • 293.
    285 xanuc'. Ipo'no'mola' quiƚtuca'.Ma tihuejle lojanajpa. Ti'eƚe nixpiya, tixhuicotsoƚtsi, tetets'itsoƚtsi. 25 Iƚne tifel'miyoƚtsi. Aimihuejyi ȽanDios, ma' iƚque cal Nuli CanDios. Tihuejyi ocuenaye candiosla'. Texc'onƚingoƚaiyi pe lilanc'empa, ticuayi: “Iƚne ƚinca alandiosla'”. Aimihuejyi iƚque Ƚilanc'epa jahuay. Ma' iƚque laxc'onƚingoƚai'me. Ocuena ailopa'a. Ni itsiya ni Locuena Quitine mi'iya. Ma toƚta'a ti'iƚa'. Amén. 26 Iƚne ipo'nopá quituca' ȽanDios. Lijou'ma iƚque jouc'a enajpoxi, ipo'nopola' quiƚtuca', tenant'ƚiƚe liƚxujc'a. Lacaƚ'no' ipai'i'moltsi liƚ'ejma'. Aimi'eyi to joupa lixpic'epa ȽanDios. 27 Jouc'a lan xanuc' ipai'i'moltsi liƚ'ejma', aimixhuicocona'me lacaƚ'no'. Juaiconapa ijanaj'moƚtsi, ixhuico'moƚtsi liƚf'as xanuc'. Pangay nixpiya i'e'me. Iƚne ƚinca timenaquila'. Lijou'ma iteƚmi'mola' al cuana. Ixingufco'me te ts'i'ic' lateƚcoya petsi no'epá toƚta'a. 28 Iƚne ixpic'epá timenc'ecoƚe ȽanDios, toƚiya eteƚquemma liƚpicuejma'. ȽanDios enajpoxi pe lomana' iƚne lan xanuc'. Ipo'nopola' quiƚtuca', ti'eƚe lixcay, ti'eƚe nixpiya. 29 Liƚpicuejma' i'ipa ma le'a a'ijc'a. Tixpic'eyi ti'eƚe al xujc'a. Lan xanuc' tehueyi quilecaƚ'no', jouc'a lacaƚ'no' tehueyi quiƚxanuc'. Aimetenƚcocola' ƚiƚ'hueca, ti'hua tehueyi xonca. Tixpic'eyi ti'eƚe lixcay. Ti'ehualeyi laic'. Tima'ahualeyi. Tifulecoyi cataiqui'. Tifelƚaiqueyi. Tehueyi lo'e'eñyacola' liƚf'as xanuc', ti'entsola' quixcay. Tixahualeyi. 30 Tipalaicoyi quixcay cataiqui' liƚf'as xanuc'. ȽanDios tetets'ila' lo'epa iƚna'a. Titalai'e'ecoyi quixcay liƚf'as xanuc'. Ti'e'eyoƚtsi tsila'. Tipalaiyi atsila' cataiqui'. Tehueyi te xonca co'eyacu, ti'eƚe quixcay xonca. Aimicuec'eyi quiƚ'ailli', quiƚ'máma'. 31 Aiquiƚsina' mixhuicoyi liƚpicuejma'. Aimenant'ƚiyi liƚtaiqui' licupa. Aimi'nujuaisyi liƚpimaye. Aimixinnila' acuanuc'la. 32 Iƚne iƚsina' te ts'i'ic' al ƚijca lixpic'epa ȽanDios. Iƚsina' iƚque tecani'e'mola' iƚniya no'epá toƚta'a. Tama iƚsina' aimixpaic'eyi. Ma ti'hua ti'eyi nixpiya. Jouc'a tixojma quileta ja'ni locuenaye tihuej'me lixcay lo'epa. 2 Ima' conxans nomecani'epola' lof'as xanuc', ƚinca ima' jouc'a tipa'a lojunac'. Aimi'iya mocuanajcoyacoxi. Ma macani'ela' locuenaye jouc'a ima' ma' anuli to'ay quixcay. Tocua: “Ƚinca ȽanDios titeƚ'mi'mola' iƚne no'epá quixcay”, jiƚpe topalaicoyoxi ima' cotuca'. 2 Joupa aƚsina' ȽanDios aƚijca titeƚ'mi'mola' lan xanuc' no'epá iƚta'a lixcay, tecani'e'mola'. 3 Ima' tacani'ela' lof'as xanuc' ma mo'ay quixcay. ¿Te cofcuapa? ¿Ja'ni tocua: “ȽanDios aimaƚteƚ'miya”? 4 O ¿ja'ni tatets'i ȽanDios mipalaic'ohuo'? Iƚque aimixtuc'ohuo', tixnet'ƚqui iƚe lo'ejma'. ¿Te aicocueca iƚe li'ejma' ȽanDios? Iƚque ipic'a toxhuej'menni, aimo'econa'ma quixcay. Toƚiya aimixtuc'ohuo'. 5 Ƚinca, ima' aicocueca. Axna lopicuejma'. Aimoxhuej'memma. Ma mi'hua tuyaf'que lof'epa quixcay, jouc'a tuyaf'que xonca lipoyac' ȽanDios. Ticuaitsi al Cuecaj Quitine toxim'ma acueca' lipoyac' ȽanDios. Imanc' noƚ'epá Romanos 1​, ​2
  • 294.
    286 quixcay toƚta'a toƚsim'me.Iƚque cal Cuecaj Juez ti'e'ma al ƚijca. 6 Ma to li'epa lan xanuc' ma toƚta'a ti'i'ma iƚe lapi'iyacola' ȽanDios. 7 Timana' iƚniya nonespá: “Tilajnla' laƚpicuejma', ti'iƚa' to lipicuejma' ȽanDios. Alimetsaicotsonga' to ixanuc'. Lapenuftsonga', aƚmajntsa anuli pu'hua, aimaƚmaconnonga'.” Petsi toƚta'a nonespá ti'eyi al c'a, aimixospola'. ȽanDios tepi'i'mola' al ts'e liƚpitine, iƚe aimijouya. 8 Ituca' lapenufyacu iƚne naihuejpá quiƚtuca' lojanajpa, iƚne aimihuejyi al Ƚinca Cataiqui'. ȽanDios tixtuc'o'mola', titeƚ'mi'mola'. Acueca' lipoyac' ȽanDios tixim'me iƚniya. 9 Jahuay iƚniya no'epá lixcay titeƚco'me acueca', acuecaj quixhuejma' tixinguf'me. Ƚinca toƚta'a lo'enyacola' lan xanuc' judío jouc'a locuenaye xanuc'. 10 Petsi no'epá al c'a, ȽanDios timetsaicotola' joupa ilajmpa liƚpicuejma'. I'ipa to lipicuejma' ȽanDios. Timetsaicotola' ixanuc'. Aimixhueƚcoconayacu. Toƚta'a ƚinca lo'iyacola' lan xanuc' judío jouc'a locuenaye xanuc'. 11 ȽanDios tixinnila' anuli jahuay lan xanuc'. Ja'ni ajudío, ja'ni locuenaye xanuc' ȽanDios tixinnila' anuli. 12 Timana' lan xanuc' ailopa'a quiƚje'e loya'apa locuxepa ȽanDios. Iƚne tama aiquiƚsina' te loya'apa iƚe al je'e, ja'ni ti'eyi quixcay ȽanDios tecani'e'mola'. Pe ts'iƚsina' iƚe al je'e, ja'ni ti'eyi quixcay ȽanDios timi'mola': “¿Te aicolihuejcojma iƚe liniƚiya loya'apa laifcuxe'epolhuo'?” Iƚniya jouc'a tecani'e'mola'. 13 ȽanDios aimepenufyacola' iƚne petsi ma le'a tiquimf'eyi Litaiqui' locuxepa. Tepenuf'mola' iƚne no'epá locuxepa. Iƚne aimicuxecoyacola', tixim'mola' to lan c'a xanuc'. 14 Lan xanuc' pe a'ij judío, iƚne petsi ailopa'a quiƚje'e loya'apa locuxepa ȽanDios, ja'ni ti'eyi locuxepa ȽanDios timujyoƚtsi joupa iƚsina' te ts'i'ic' al c'a. 15 Timujyoƚtsi iƚsina' te ts'i'ic' locuxepa ȽanDios, jiƚpe liƚpicuejma' iniƚingiya. Quiƚtuca' ticuxeco'moƚtsi o ticuanajco'moƚtsi. Iƚne quiƚtuca' iƚsina' ja'ni a'ijc'a o ac'a lo'epa. 16 Itsiya lan xanuc' temiyi lixcay lo'epa. ȽanDios joupa epi'ipa limane Jesucristo, iƚque cal Juez. Ticuaitsi al Cuecaj Quitine iƚque ti'huac'ina'ma jahuay, ti'huájta. Toƚta'a tuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, maƚe lataiqui' laifmuc'iyalepa iya'. 17 Itsiya capalaic'o'mo' ima' lofcuapa: “Iya' ninjudío. ȽanDios lapenuf'ma. Iya' ƚinca aixina' locuxepa ȽanDios. Iya' ƚinca quihuequi cal Ƚinca CanDios.” 18 Tocua: “Aixina' lixpic'epa ȽanDios. Aixina' te ts'i'ic' al c'a xonca. Aƚmuc'impa locuxepa ȽanDios, joupa cacuec'e. 19 Ma' iya' nipajnya caxaƚ'mola' lan fohue, iƚne pe aiquiƚsina'. Aƚ'onƚcospa to anuli lepalc'o', nipajnya culif'e'mola' iƚniya petsi amuf liƚpicuejma'. 20 Nipajnya camuc'i'mola' lamac'ta xanuc'. Iya' ƚinca nomxi. Nipajnya camuc'i'mola' la'úhuay. ȽanDios joupa lu'ipa te ts'i'ic' locuxepa. Toƚta'a acueca' laipicuejma'. Ma' iya' aixina' al Ƚinca Cataiqui'.” 21 Ima' nofcuapa toƚta'a, iya' quicuis'ehuo', camihuo': Ima' tomuc'ila' lof'as xanuc', ¿te ima tomuc'iyoxi cotuca'? ¿Te taihuic'i jouc'a iƚe lofmuc'iyalepa? Ima' Romanos 2
  • 295.
    287 toya'e', tocua: “Aimonantse'ma”. Ima',¿ja'ni tonantse? 22 Ima' tocuxeyale, tocua: “Aimoxhuico'ma ƚipeno ocuena cal xans”. ¿Ja'ni ima' toxhuijma ƚipeno ocuena cal xans? Ima' taixtuc'ola' landiosla'. ¿Ja'ni taxic'e'ela' jiƚpe liƚxoute'? 23 Ima' tocua: “ȽanDios, ƚinca alu'iponga' locuxepa illanc' ninc'ijudío”. ¿Ja'ni ima' taihuequi locuxepa ȽanDios? O ¿tatets'i ȽanDios, aimaihuequi iƚe Litaiqui'? 24 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': Imanc' unc'ijudío: Lan xanuc' petsi a'ij judío tixinnilhuo' ixcay lonƚ'epa, toƚta'a aimixpaic'eyi ƚolanDios, tipalaicoyi quixcay. 25 Ima' unjudío i'e'empo' circuncidar. Lopixic' itaic' liseña loya'apa ima' i'huexi ȽanDios. Ne', ja'ni ima' to'ay locuxe'epo' ȽanDios, iƚe loseña tuya'e' al ƚinca, ima' ma' i'huexi ȽanDios. Ja'ni aimo'ay locuxepa ȽanDios, iƚque tixim'mo' ma' anuli to locuenaye xanuc', iƚne petsi liƚpixic' aiquiƚtaic' quiƚseña. 26 Cal xans pe ailopa'a quiseña jiƚpe lipixic', ja'ni iƚque no'epa al c'a to locuxepa ȽanDios, ¿te aimimetsaicoya? Ƚinca, tama ailopa'a quiseña ȽanDios timetsaico'ma. 27 Petsi aiquitaic' quiseña jiƚpe lipixic', iƚque ƚinca tulij'mo' ima'. Xonca ihuequi locuxepa ȽanDios. Ima' tixoqui meta otaic' loseña jiƚpe lopixic', ȽanDios joupa u'ipo' te ts'i'ic' locuxepa. Oxina' petsi liniƚiya, tijouƚa' aimaihuejma. Iƚque pe aiquitaic' quiseña tocomma tecani'e'mo' ima'. 28 Lan xanuc' ja'ni ma le'a i'huáquila' ajudío iƚniya a'i quixanuc' ȽanDios. Jouc'a tama i'empola' circuncidar, ja'ni ma le'a jiƚpe liƚpixic' iƚtaic' quiƚseña, ȽanDios aimimetsaicola'. 29 Petsi aƚinca ixanuc' ȽanDios iƚniya iƚtaic' liƚseña ma jipu'hua ƚilunxajma', ituca' liƚ'ejma'. Iƚne a'i ma le'a tenant'ƚiyi iƚe lataiqui' loya'apa: “Toƚ'e'etsoƚtsi circuncidar”. A'i. Jahuay ƚilunxajma' tihuejcoyi jahuay locuxepa ȽanDios. Lan xanuc' no'epá toƚta'a, tama aimimetsaiconnila', ȽanDios timetsaicola'. Iƚniya aƚinca ixanuc' ȽanDios. 3 Itsiya aga aƚtalai'e'ma, aƚmi'ma: “Ja'ni ȽanDios tepenufila' iƚne lan xanuc' petsi aiquiƚtaic' quiƚseña jiƚpe liƚpixic', illanc' ninc'ijudío ¿te quipenic' iƚe laƚseña? ¿Te xonca lapi'inga' ȽanDios?” 2 Iya' camihuo': ȽanDios acueca' lapi'iponga' illanc' ninc'ijudío, xonca acueca' laƚpaxneponga'. Ate'a ummenc'ipola' litaiqui' laƚtatahueló ti'eƚe cuenna. 3 Ƚinca hualca iƚniya ipai'i'moƚtsi liƚpicuejma', aiquilihuequi. ¿Te co'iya? ¿Te ja'ni ȽanDios linespa: “Iƚne aiquilihuequi, iya' jouc'a capai'i'ma iƚe laitaiqui' laicupa”? 4 A'i. Toƚta'a aimi'iya mi'iya. Tama jahuay tipai'itsoƚtsi liƚpicuejma', tifelƚaiqueƚe, ȽanDios a'i toƚta'a li'ejma'. Iƚque aimipai'iya litaiqui' licupa. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya tuya'e': Tixinintso' ma ac'a lofcuapa. Lan xanuc' nonespá: “A'ij ƚijca lo'epa ȽanDios”, tomuc'i'mola' iƚniya a'ij ƚijca lo'epa, tolij'mola'. 5 O, ¿te aƚmi'ma: “Illanc' ma maƚ'eyi al xujc'a, ja'ni toƚta'a xonca Romanos 2​, ​3
  • 296.
    288 i'húaqui ac'a li'ejma'ȽanDios, ¿te calixtuc'ocoyaconga' iƚque? ¿Te caƚteƚ'micoyaconga'? A'ijc'a lipicuejma' ȽanDios. Aimi'ay al ƚijca”? (Laifnespa toƚta'a capalay ma to anuli naihuejpa quituca' lipicuejma'.) 6 A'i. Toƚta'a aimi'iya maƚnesyacu. Ja'ni coƚa' a'ij ƚijca lo'epa ȽanDios coƚa' aimi'iya mu'iyacola' lan xanuc' ja'ni ac'a o a'ijc'a lo'epa iƚniya. Coƚa' aimi'iya miteƚ'miyacola'. 7 O ima' tocua: “Iya' laifelƚaiqueya ti'ay canic'. Ma cafelƚaique tixim'me a'ij toƚta'a lipicuejma' ȽanDios. Tixim'me ituca' iƚque lipicuejma'. Iƚque aimifelƚaique, tinesqui ma' al ƚinca. Tijouƚa', ¿te co'icopa aimetenƚma iƚe laif'epa quixcay? ¿Te calacani'ecoya?” 8 Ja'ni toƚta'a laƚnespa najmay jouc'a aƚnesle: “Aƚ'eƚe nixpiya, toƚta'a tipammaispa al c'a”. Ƚinca hualca aƚnesconga' ticuayi: “Pablo y liƚejmale toƚe toƚe lonespa”. A'i toƚta'a laƚcuapa. Pe laƚnescoponga' toƚta'a iƚne quiƚtuca' tecani'eyoƚtsi. 9 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te illanc' ninc'ijudío ȽanDios xonca limetsaiconga' to ninc'ic'a xanuc'? A'i. Joupa aƚcuapá: Ja'ni ninc'ijudío, ja'ni a'ij judío, jahuay ma' anuli aƚ'epá quixcay. Aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi. 10 Toƚta'a ticua al Paxi Liniƚingiya loya'apa: ¿Te tipa'a anuli cal xans aƚijca lipicuejma'? A'i, ailopa'a ni' anuli. 11 Ma' anuli aimicuec'eyi, ma' anuli aimehueyi ȽanDios. 12 Jahuay enajpoƚtsi, aimihuejyi ȽanDios, ma' anuli ejac'pola'. Ma' anuli ailopa'a cal c'a quipicuejma'. 13 Liƚco ti'onƚcospa to liƚpu'hua camizhua lexiya, jiƚpe tipamma ma le'a al xujc'a. Toƚta'a liƚtaiqui' lopalaipa iƚniya. Ƚiƚpaƚ tinescoyi lixcay liƚf'as xanuc', tifelƚaiqueyi. Maƚpe liƚco tocomma to emiya lipummaya ƚainofaƚ. 14 Juaiconapa cumla liƚtaiqui' lopalaipa, ticuajyi lilf'as xanuc', tecanitsola'. 15 Aimixnet'ƚyi, tixtuc'oyi liƚf'as xanuc', iƚpic'a tima'ahualeƚe. 16 Ni petsi lotseyacu titeƚ'miyi liƚf'as xanuc', tipo'noyi cuanuc'la, ti'onƚcospola' to lecaniya. 17 Iƚne ma le'a tixtuleyi, tifuleyi, aiquiƚsina' ocuena cane, iƚe al c'a. 18 Aimixpaic'eyi ȽanDios ni toƚta'a. 19 Toƚta'a loya'apa litaiqui' ȽanDios iniƚingiya al je'e pe liniƚiya locuxepa ȽanDios. Joupa aƚsina' naitsi iƚne lopalaicopola' ȽanDios, jiƚpe al je'e. Tipalaicola' ma iƚniya pe lepi'ipola' iƚta'a quiƚje'e. (Cacua: Illanc' ninc'ijudío aƚpalaiconga'.) Ailopa'a notalai'e'eya ȽanDios. Aimi'iya micuanajcoyacoƚtsi, ni' anuli. Aimi'iya maƚcuanajcoyacoƚtsi illanc' ninc'ijudío, jouc'a aimi'iya micuanajcoyacoƚtsi imanc' unc'ocuenaye xanuc'. Jahuay naƚmana' jifa'a li'a ƚamats' tipa'a laƚjunac'. 20 Aimi'iya maƚnesyacu: “Nenant'ƚipa locuxepa ȽanDios. Iƚque aƚsim'ma ninc'a xans, lapenuf'ma.” A'i. Ailopa'a nonesya toƚta'a. Iƚe lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios aƚmuc'inga' te Romanos 3
  • 297.
    289 ts'i'ic' al c'alaƚ'eyacu. Limetsaicoƚe toƚta'a te ts'i'ic' laƚ'epa, iƚe aimi'onƚspa to loya'apa locuxepa ȽanDios. 21 Itsiya, ja'ni aimi'iya malanant'ƚiyacu locuxepa ȽanDios, ¿te co'iya? Ja'ni lapenuftsonga' ȽanDios to ailopa'a caƚjunac', ¿te caƚ'eyacu? Iƚe laƚ'eyacu joupa uya'apa lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. Jouc'a uya'a'me lam profeta. Itsiya ȽanDios joupa imujpa xonca al cuajmaica cataiqui'. 22 Petsi no'huaiyijmpá Jesucristo iƚniya liximpola' ȽanDios to ailopa'a quiƚjunac', tepenufila' jahuay iƚniya. Ja'ni ajudío, ja'ni a'ij judío, ma' anuli ticuicomma ti'huaiyijnle Jesucristo. 23 Jahuay aƚ'epá quixcay. Ailopa'a cal xans le'a ac'a lipicuejma'. Laƚpicuejma' aimi'onƚspa to lipicuejma' ȽanDios, iƚque pangay ac'a lipicuejma'. Jahuay illanc' lahue'enga'. Toƚiya cacua: Ticuicomma jahuay ma' anuli aƚ'huaiyijnle Jesucristo. 24 Illanc' caƚtuca' ailopa'a caƚ'eyacu. Aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi, coƚa' lacani'e'monga' ȽanDios. Maƚque ȽanDios acueca' aƚtoc'iponga' jahuay illanc' naƚ'huaiyijmpá Jesucristo. Lapenufponga' to ailopa'a caƚjunac', lunƚu'eponga'. 25 Iƚque Jesucristo ma ȽanDios ummepa li'a ƚamats' titsufcoxoxi. Ixcuajaipa lijuats' tipac'eƚa' lipoyac' ȽanDios. Toƚta'a iƚne no'huaiyijnyacu Jesucristo ȽanDios tixim'mola liƚejmale. Iƚe litine lixcuajaipa Cristo lijuats' ȽanDios imuj'ma titeƚ'mi'mola' no'epá al xujc'a. Luyaipa quitine ȽanDios ixnet'ƚ'mola' lan xanuc' no'epá lixcay. Jiƚpe lancruz i'epa al ƚijca, iƚic'mipa lajunac'. Jahuay liƚjunac' lan xanuc' i'najtsepa Cristo. 26 Iya' cacua: Iƚe li'ipa jiƚpe lancruz aƚmuc'inga' aƚijca lo'epa ȽanDios. Iƚque imuj'moxi to cal Juez nanaic'mipola' no'epá lixcay. Jouc'a imuj'moxi tepenuf'mola' jahuay no'huaiyijmpá Jesucristo. Tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'. Cristo joupa i'najtsepa. 27 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te ja'ni xonca aƚsinyoƚtsi ninc'ic'a xanuc'? A'i. Aimi'iya. ¿Te ja'ni ate'a aƚ'epá al c'a, lijou'ma ȽanDios lapenufponga'? A'i. Ma le'a aƚ'huaiyijmpá Jesucristo, toƚta'a lapenufinga' ȽanDios. 28 Itsiya aƚsina' te ts'i'ic' lo'epa ȽanDios. Iƚque aimepenufyacola' lan xanuc' pe nanant'ƚipá locuxepa. Lan xanuc' aimi'iya menant'ƚiyacu. Tepenuf'mola' petsi no'huaiyijmpá Jesucristo. 29 O ¿ja'ni ȽanDios ma le'a ƚilenDios lan judío? Iƚne iƚsina' te ts'i'ic' locuxepa. ¿Ja'ni a'i quilenDios locuenaye lan xanuc'? Iƚne aiquiƚsina' te ts'i'ic' iƚe lataiqui'. Aƚinca, ȽanDios ilenDios locuenaye xanuc' jouc'a. 30 Tipa'a ma le'a anuli ȽanDios. Lan judío, iƚne iƚtaic' liƚseña jiƚpe liƚpixic', ja'ni ti'huaiyijnle Jesucristo, ȽanDios tepenuf'mola'. Ma' anuli locuenaye lan xanuc' pe ailopa'a quiƚseña, iƚne ja'ni ti'huaiyijnle Jesucristo, ȽanDios tepenuf'mola' jouc'a. 31 Laƚcuapa toƚta'a, ¿ja'ni latets'iyi locuxepa ȽanDios? A'i. Aimi'iya malatets'iyacu iƚe lataiqui'. Iƚe itaiqui' ȽanDios. Illanc' maƚ'huaiyijnyi Jesucristo xonca alimetsaicoyi ac'a locuxepa ȽanDios, xonca lanant'ƚiyi. Romanos 3
  • 298.
    290 4 1-3 ¿Te qui'ipaƚaƚtatahuelo Abraham? ¿Te quicuec'epa? ¿Te iƚque quituca' i'epa al c'a, lijou'ma ȽanDios epenufpa to ailopa'a quijunac'? Ja'ni coƚa' toƚta'a li'ipa Abraham, iƚque tines'ma: “Iya' joupa ai'epa al c'a, toƚiya lapenuf'ma ȽanDios, aƚsim'ma to ailopa'a caijunac'”. ȽanDios ixina' Abraham aimi'iya minescoyacoxi toƚta'a. Al Paxi Liniƚingiya ¿te aga tuya'e': “ȽanDios iximpa ac'a li'epa Abraham, toƚiya epenuf'ma to ailopa'a quijunac'”? A'i. Aimuya'e' toƚta'a. Ma tuya'e': “Abraham i'huaiyijmpa ȽanDios, toƚta'a ȽanDios iximpa to ailopa'a quijunac', epenuf'ma”. 4 Cal xans no'epa canic' tulij'ma lo'najtse'enyacu. Ja'ni ailopa'a qui'epa aiquitaiyinc'enni. Ja'ni iƚpic'a titoc'iƚe, ti'najtse'enƚe, ti'najtse'e'me. Ja'ni a'i ailopa'a tintsi. 5 Toƚta'a lo'iya cal xans nocuapa: “Tama ca'eƚa' acueca' canic' aimi'iya canant'ƚiya locuxepa ȽanDios. ¿Te caif'eya? Le'a ca'huaiyijm'ma ȽanDios.” Lan xanuc' nocuapá toƚta'a, iƚne no'huaiyijmpá, ȽanDios titoc'ila', tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'. 6 Ma toƚta'a lonespa cal rey David mipalaijma al c'a loyaicopa cal xans petsi ȽanDios titoc'i, tepenufi to ailopa'a quijunac'. 7 Ticua: Tuyalaicoyi al c'a iƚne petsi ȽanDios iƚonc'e'epola' liƚjunac', petsi letamu'epola' li'epa lixcay. 8 Ac'a loyaicopa cal xans petsi ȽanDios aimicuxecoya, aimimiya: “Toƚe, toƚe lixcay lo'epa”. 9 Ninc'ixanuc' judío, illanc' aƚtaic' laƚseña jiƚpe laƚpixic', ¿te ja'ni ma le'a illanc' toƚta'a luyalaicoyi al c'a? ¿Te aimi'iya muyalaicoyacu al c'a locuenaye xanuc' jouc'a? Toƚ'nujuaisle te ts'i'ic' li'ipa Abraham. Joupa aƚnespá: “Abraham i'huaiyijmpa ȽanDios, toƚta'a ȽanDios iximpa to ailopa'a quijunac', epenuf'ma”. 10 Litine ȽanDios lepenufpa Abraham, ¿te ts'i'ic' iƚque? ¿Ja'ni itaic' liseña jiƚpe lipixic'? O, ¿aiquitaic'? Litine ȽanDios lepenufpa Abraham iƚque aiquitaic' liseña. Aiquetec'enni lipixic'. 11 Ate'a i'huaiyijmpa ȽanDios, lijou'ma ȽanDios icuxe'e'ma, timi: “To'exoxi circuncidar”. Iƚque letec'e'em'me lipixic' imuj'moxi ti'huaiyinge ȽanDios. Iƚque joupa epenufpa Abraham to ailopa'a quijunac'. Toƚta'a ȽanDios imetsaico'ma Abraham to iƚ'ailli' lan xanuc' no'huaiyijmpá, tama aiquiƚtaic' quiƚseña jiƚpe liƚpixic'. Ja'ni ti'huaiyijnyi to li'huaiyijmpa Abraham, ȽanDios timetsaicoyi inaxque' Abraham, tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'. 12 Jouc'a iƚniya lo'empola' circuncidar ti'i'ma ti'itsola' inaxque' Abraham. Iƚque ai'a ti'e'moxi circuncidar i'huaiyijmpa ȽanDios. Ja'ni ti'huaiyijnyi ma ȽanDios, ja'ni a'i mi'huaiyijm'me li'epoƚtsi circuncidar, iƚniya jouc'a inaxque' ƚaƚtatahuelo Abraham. 13 ¿Te ja'ni ȽanDios joupa iximpa Abraham lenant'ƚipa locuxe'epa? ¿Te toƚiya limipa te ts'i'ic' loyalaicoyacu iƚniya, iƚque y lixanuc'? A'i. Abraham le'a i'huaiyijmpa ȽanDios, i'epa ƚinca limipa. Toƚta'a ȽanDios epenuf'ma to ailopa'a quijunac', u'ipa: “Ima' ti'i'mo' to quiƚ'ailli' iƚne nocuxeyaleyacu fa'a li'a Romanos 4
  • 299.
    291 ƚamats'. Toƚta'a tonƚ'e'meimanc', ima' y loxanuc'.” 14 ¿Naitsi iƚne nocuxeyaleyacu jifa'a li'a ƚamats'? ¿Te ja'ni ȽanDios tipalaicola' naihuejpá lataiqui' loya'apa locuxepa? A'i. Ja'ni ȽanDios tipalaicola' iƚniya, Abraham coƚa' ailopa'a colijya tama i'huaiyijmpa ȽanDios. Litaiqui' ȽanDios lepi'ipa Abraham coƚa' aimenant'ƚiya, coƚa' iƚiya infel'miyale lataiqui'. 15 Ƚinca aimi'iya maƚnesyacu: “Lanant'ƚi'me locuxepa ȽanDios. Toƚta'a lapi'i'monga' ma to limipa Abraham.” Ja'ni toƚta'a laƚnesyacu ailopa'a calapi'iyaconga'. Litaiqui' locuxepa ȽanDios aƚmuc'inga' a'ijc'a laƚ'epa, tipa'a laƚjunac'. Ja'ni ailopa'a iƚe Lataiqui' ȽanDios aimi'iya maƚcuxecoyaconga'. 16 Cacua: ȽanDios icupa cataiqui' tipaxne'mola' iƚne no'huaiyijmpá. A'i quicuac': “Iƚniya i'epá al c'a ca'najtse'e'mola'”. Ma ticua: “Iƚniya aƚ'huaiyijmpa, catoc'i'mola'”. Toƚta'a jahuay lixanuc' Abraham ti'i'ma tepenuf'me iƚe lopaxneyacola'. A'i ma le'a iƚne petsi lepi'ipola' lataiqui' loya'apa te ts'i'ic' licuxepa ȽanDios, jouc'a tepenuf'me locuenaye xanuc' ja'ni ti'huaiyijnyi ȽanDios to li'huaiyijmpa Abraham. Maƚque Abraham aƚ'ailli' jahuay illanc' naƚ'huaiyijmpá ȽanDios. 17 Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e': Ima', axpela' lan xanuc' timetsaico'mo' iƚ'ailli', iƚ'ahuelo; iƚne ituca' ituca' liƚnación. Iƚe litine tama quituca' Abraham, ailopa'a qui'hua, ȽanDios liximpa iƚ'ailli' axpela' lan xanuc'. Ƚinca ȽanDios ti'i'ma timaf'i'ina'mola' limanapola'. Iƚque tipalaicola' lan xanuc' ai'a timajnlita, tinescola' to jipu'hua timana'. Ma toƚta'a li'ejma' ȽanDios ƚi'huaiyijmpa Abraham. 18 Litine ȽanDios lipvalaic'opa, Abraham tixinyoxi aimi'iya muyaicoya to limipa ȽanDios. Tama toƚta'a lixina' ma' i'huaiyijmpa ȽanDios, ticua: “Ma ca'huaico'ma. ȽanDios nipajnya ti'e'ma to laƚmipa.” Toƚta'a li'ipa. Ixpe'mola' lixanuc' Abraham, ma to limipa ȽanDios. I'ipola' axpela' lixanuc' Abraham, ituca' ituca' liƚnación; iƚque iƚ'ailli'. 19 Abraham imetsaicoyoxi te ts'i'ic'. Iƚque joupa ixhuaita to amaxnu ƚemats'. Ti'onƚcospa to cal xans joupa imapa. Jouc'a imetsaijma Sara te ts'i'ic'. Iƚque ƚipeno ijuiqui caca'no'. Tama ixina' jahuay iƚta'a Abraham ti'hua ti'huaiyinge ȽanDios. 20 Aiquinesqui: “Aga a'ij ƚinca ȽanDios laƚmipa. Aica'huaiyijnconaya.” Xonca ti'huaiyinge ȽanDios. Imetsaicopa acueca'. 21 Ixina' aƚinca ȽanDios nipajnya ti'e'ma to limipa. Toƚta'a ti'hua ti'huaiyinge. 22 ȽanDios liximpa li'huaiyijmpa epenuf'ma to ailopa'a quijunac'. 23 Iƚe lataiqui': “ȽanDios epenuf'ma to ailopa'a quijunac'”, tipalaicola' axpela', a'i ma le'a Abraham. 24 Aƚpalaiconga' jouc'a illanc' naƚ'huaiyijmpá ȽanDios. Illanc' aƚcuayi: “Aƚinca ȽanDios imaf'i'inapa ƚaƚPoujna Jesús, ipa'anapa pe lomana' lamizhua”. Ja'ni toƚta'a aƚ'huaiyijnyi ȽanDios, iƚque lapenufinga' jouc'a. Aƚsinninga' to ailopa'a caƚjunac'. 25 Illanc' ƚinca aicaƚ'aic' locuxepa ȽanDios. ȽanDios icupa ƚaƚPoujna Romanos 4
  • 300.
    292 Jesús tima'anƚe, ti'najtse'ma laƚjunac'.Jesús lijoupa li'najtsepa, imapa, ȽanDios imaf'i'inapa. Toƚiya ȽanDios ti'i'ma lapenuf'monga' illanc', lapenuf'monga' to ailopa'a caƚjunac'. 5 Itsiya aƚ'huaiyijnyi Jesucristo, iƚque ƚaƚPoujna. Toƚta'a ȽanDios lapenufinga' to ailopa'a caƚjunac', aimalixtuc'oconayaconga'. 2 Ma' iƚque Jesús i'najtsepa laƚjunac'. Toƚiya ȽanDios aƚtoc'inga', lapenufinga', aimalacani'eyaconga'. Tixoqui calata aƚcuayi: “Aƚƚaitsufcotonga' jipu'hua, aƚpai'itonga', aƚ'itonga' pangay c'a laƚpicuejma', ma to ȽanDios lipicuejma'”. 3 A'i ma le'a tixoqui calata aƚ'huaicoyi aƚƚaitsufcotonga' jipu'hua, ma maƚmana' fa'a li'a ƚamats' ja'ni aƚteƚcoyi aƚs'najtsi'iyi ȽanDios, aƚcuayi: “Ac'a luyalaicoyi”. Aƚsinyi ma maƚteƚcoyi lihuic'i'me aƚsnet'ƚ'me. 4 Ja'ni aƚsnet'ƚyi tetenƚcocojma ȽanDios iƚe laƚ'ejma'. Ja'ni aƚsina' joupa etenƚcocopa ȽanDios iƚe laƚ'ejma' xonca aƚ'huaiyijm'me ȽanDios, aƚcua'me: “Ƚinca aƚƚaitsufcotonga' jipu'hua”. 5 Aƚinca ti'i'ma aƚ'huaiyijm'me toƚta'a. ȽanDios aimaƚfel'miyaconga', aƚƚaitsufcotonga'. Iƚque joupa aƚmuc'iponga' aƚ'enga' capic'a. Toƚta'a lu'inga' jiƚpe ƚalunxajma' cal Espíritu Santo ƚalapi'iponga' ȽanDios. 6 Illanc' aicalihuejma ȽanDios. Litine lixpic'epa ȽanDios tima'anƚe Cristo, ti'najtseƚa' iƚe laƚjunac', ma toƚta'a li'ipa. Cristo aicaƚ'huaiconga' malunƚu'eyacoƚtsi illanc' caƚtuca'. Iƚque ixina' aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi. 7 Ja'ni lunƚu'e'me anuli ƚaƚf'as xans, iƚque aƚijca lipicuejma', ¿te aƚcu'me laƚpitine lunƚu'eƚe iƚquiya? Ƚinca tama juaiconapa ac'a lipicuejma' ƚaƚf'as xans, afule maƚcuyacu laƚpitine. 8 ȽanDios ituca' li'ejma', aimaƚ'onƚiyaconga' to illanc'. Illanc' ma maƚ'eyi quixcay Cristo icupoxi tima'anƚe, i'najtsepa laƚjunac'. Toƚta'a ȽanDios aƚmuc'inga' aƚinca aƚ'enga' capic'a. 9 Jiƚpe lancruz, lixcuajaiyopa lijuats' Cristo i'najtsepa laƚjunac'. Toƚta'a ȽanDios lapenufinga' to ailopa'a caƚjunac'. Tijouƚa', ¿te co'iya? ¿Te lapi'icona'monga' laƚjunac' anuli locuenaye no'epá quixcay, iƚne petsi aimi'huaiyijnyi Jesucristo? A'i. Lunƚu'e'monga' nulemma. 10 Illanc' aƚfuli'ipá ȽanDios, iƚque jouc'a aƚfuli'iponga'. Mi'i toƚta'a ƚi'Hua icupoxi tima'anƚe, aƚ'etsonga' aƚejmaleƚe ȽanDios. Itsiya ma toƚta'a i'ipa, illanc' aƚejmale ȽanDios. Tijouƚa', ¿te co'iya? ¿Te aimalunƚu'eyaconga'? Cristo joupa imaf'inapa, joupa lapi'iponga' al ts'e laƚpitine, ƚinca lunƚu'e'monga'. 11 A'i ma le'a aƚ'huaicoyi Locuenaj Quitine lunƚu'etsonga'. Ma' itsiya tixoqui calata aƚ'huaiyijnyi ȽanDios. ȽaƚPoujna Jesucristo joupa ipac'epa lipoyac', ma' itsiya aƚejmale anuli. 12 Al xujc'a lopa'a li'a ƚamats' icuai'e'ma fa'a anuli cal xans. Icuaitsi al xujc'a ipango'ma i'i'ma lamaya. Jahuay lan xanuc' i'e'me al xujc'a, toƚta'a jahuay tixinyi lamaya. 13 Ƚinca, iƚniya ƚitiné ȽanDios tama iximpola' lixcay lo'epa lan xanuc' aimicuxecola'. Aimi'iya. Iƚniya ƚitiné aicu'ila' Romanos 4​, ​5
  • 301.
    293 litaiqui' locuxe'epola' lo'eyacu. Toƚta'aaimi'iya micuxecoyacola' petsi aimenant'ƚiyi. 14 Ƚitiné ai'a tepenuf'ma Moisés litaiqui' locuxepa ȽanDios, jahuay iƚne ƚitiné ti'hua lamaya. Ti'hua limane titeƚ'mi'mola' lan xanuc'. Toƚta'a li'ipola', tama lixcay li'epa a'ij nuli to li'epa Adán, iƚque aiquihuejma lixc'ai'ipa ȽanDios. Li'epa Adán acueca' li'e'epola' lan xanuc'. Toƚta'a iƚque Adán ti'onƚcospa to ƚocuena cal xans ƚocuaicoya. Iƚque acueca' al c'a lo'e'eyacola'. 15 Ƚinca, tama acueca' a'ijc'a li'epa Adán aimi'iya mi'onƚiyacu iƚe laƚpaxneponga' ȽanDios. Li'ipa, anuli cal xans, iƚque Adán, aiquihuejma ȽanDios. Toƚta'a acueca' li'ipola' lan xanuc'. Axpela' timanala'. Lijou'ma xonca acueca' iƚe al c'a li'epa ȽanDios. Iƚque ixpic'epa tipaxnetsola' lanxpela'. Ma' anuli lixpic'epa Jesucristo. Toƚta'a iƚque aƚtoci'iponga' ninc'xpela'. 16 Iya' cacua: Laƚpaxneponga' ȽanDios tipammaispa al c'a juaiconapa. Lixcay li'epa Adán ipammaitsi jouc'a, iƚe a'ijc'a. Toƚta'a aimi'onƚspola'. Adán anulemma aiquihuejma ȽanDios. Lijou'ma ȽanDios imetsaico'ma a'ijc'a li'epa Adán, ecani'epa, jouc'a ecani'epola' jahuay lan xanuc'. Illanc' axpe' aicalihuejma ȽanDios, iƚque aicalacani'enga', lapenufinga' to ailopa'a caƚjunac'. 17 Li'ipa, anuli cal xans i'epa lixcay, lijou'ma epi'impa quimane lamaya, i'huajco'mola' jahuay. Itsiya acueca' juaiconapa aƚtoc'iponga' ȽanDios, aƚ'eponga' al cueca' al c'a, lapenufponga'. Tijouƚa', ¿te caƚ'iyaconga'? ¿Te ja'ni lamaya lulij'monga' jouc'a? A'i. Aimalulijyaconga' lamaya. Ƚocuena cal xans, iƚque Jesucristo, joupa lapi'iponga' al ts'e laƚpitine. 18 Anulemma ne'a Adán aiquihuejma lixc'ai'ipa ȽanDios, lijou'ma lan xanuc', jahuay iƚniya, ecanipola'. Ƚocuena cal xans ixhuai'nipa nulemma locuxepa ȽanDios, toƚta'a jahuay nipajnya tepi'im'mola' al ts'e liƚpitine. ȽanDios nipajnya tepenuf'mola' to ailopa'a quiƚjunac'. 19 Anuli cal xans aiquihuejma lataiqui' lixc'ai'ipa ȽanDios, lijou'ma i'ipa ixcay liƚpicuejma' axpela' lan xanuc'. Ƚocuena cal xans ihuejcopa jahuay licuxe'epa ȽanDios, toƚiya axpela' ti'i'mola' ac'a xanuc'. 20 Ma mi'eyi lixcay lan xanuc' ȽanDios u'ipa Moisés te ts'i'ic' litaiqui' locuxepa. Toƚta'a ti'eƚe xonca al cueca', xonca tihuejle lixcay. Lijou'ma petsi lan xanuc' xonca aimihuejcoyi, xonca itoc'i'mola' ȽanDios, xonca acueca' al c'a li'epola' iƚque. 21 Toƚiya tama lixcay ti'hua tuliquila' lan xanuc', timala' joupa ecanipola', xonca acueca' aƚtoc'inga' ȽanDios. Jesucristo, iƚque pangay ac'a li'epa, pangay ac'a lipicuejma', lapi'inga' laƚpitine aimijouya. Toƚta'a aimalulijyaconga' nulemma lamaya. 6 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Te aga aƚnes'me: “ȽanDios aƚtoc'iponga', joupa lapenufponga'. Najmay ti'hua aƚ'eƚe lixcay. Toƚta'a ti'hua aƚtoc'iconatsonga', ti'iƚa' xonca acueca' laƚtoc'iyaconga'”? 2 A'i. Toƚe aimi'iya maƚnesyacu. Li'ipa, ma maƚ'eyi lixcay, ¿te lulijyi laƚpitine o a'i? Laƚ'epa lixcay ma lacani'eponga'. Romanos 5​, ​6
  • 302.
    294 ¿Ja'ni ma' anuliaƚ'econa'me? A'i. Aimi'iya. 3 Illanc' naƚ'huaiyijmpá, ja'ni joupa lapo'imponga' joupa aƚ'epoƚtsi anuli Cristo, iƚque ƚimayopa jiƚpe lancruz. O ¿ja'ni aicoƚsina' te ts'i'ic' iƚe li'ipolhuo'? 4 Limapa Cristo emumpa. Jiƚpiya laja' tocomma lamumponga' jouc'a, aƚmaponga'. Iƚe laƚ'iponga' ti'onƚcospa to li'ipa Cristo. Iƚque lijoupa limapa imaf'i'inapa qui'Ailli', iƚque cal Cuecaj CanDios. Illanc' jouc'a lapi'iponga' al ts'e laƚpitine, ti'iƚa' ituca' ƚaƚ'ejma'. 5 Ja'ni aƚinca aƚmaponga' anuli Cristo, anuli mipa'a laƚpitine. Cristo aimijouya lipitine. Illanc' laƚpitine jouc'a aimijouya, iƚe al ts'e laƚpitine lalapi'iponga' ȽanDios. 6 Joupa aƚsina' te ts'i'ic' laƚ'iponga'. Li'ipa, lihuejyi caƚtuca' laƚpicuejma'. Ma to maƚmana' iƚniya ƚitiné, maƚtaiyi laƚjunac', lapaƚts'ingimponga' anuli Cristo jiƚpe lancruz. Toƚta'a aimi'iya maƚcuxeconyaconga', aimaƚminyaconga': “Toƚe, toƚe lo'epa lixcay, tecani'em'mo'”. 7 Anuli ƚimanapa aimicufquinyacu li'epa lixcay. Aimi'iya. 8 Ja'ni aƚcuayi: “Ne', aƚmaponga' anuli Cristo”, jouc'a aƚnes'me: “Ƚinca aƚmaf'i'inaponga' anuli Cristo”. Cristo joupa imaf'inapa, aimimaconaya. Illanc' jouc'a tipa'a al ts'e laƚpitine, iƚe aimijouya. Lamaya ailopa'a caƚ'e'econayaconga'. 9 Cristo lijoupa limapa, imaf'inapa, ipayonamma pe lomana' lamizhua. Aimimaconaya. Lamaya aimulijya. Ailopa'a co'e'econaya. Toƚta'a aƚsina'. 10 Cristo limapa jiƚpe lancruz aƚ'najcufponga' laƚjunac'. Toƚta'a ȽanDios ecani'epa. Aimi'e'econaya toƚta'a. Itsiya ma' imaf'i'. Maƚque ȽanDios imaf'i'ina'ma. 11 Imanc' jouc'a tolimetsaicotsoƚtsi to joupa ima'ampolhuo' ma' anuli Cristo. Iƚe loƚ'epa lixcay ecani'epolhuo'. Jouc'a tolimetsaicotsoƚtsi oƚmaf'i' ma' anuli Jesucristo. Toƚ'nujuaisle lepi'ipolhuo' al ts'e loƚpitine ȽanDios. 12 Itsiya loƚcuerpo aimicuxecona'molhuo'. Iƚe ƚinca tijanaca tixa'huelhuo' toƚ'eƚe nixpiya. Toƚ'nujuaisle, iƚe loƚcuerpo aimijucoya, ti'hua tijaf'quinghua. 13 Toƚ'etsoƚtsi cuenna. Aimolapi'i'me lane loƚmane', loƚ'mitsi', loƚ'u', jahuay lopa'a loƚcuerpo, aimi'e'me nixpiya. Toƚnesle: “Lai'epa lixcay joupa lacani'epa. ȽanDios aƚmaf'i'inapa. Itsiya cacu'moxi ȽanDios, cami'ma: ManDios, ma' ima' aƚcuxe'ma. Iƚne laimane', lai'mitsi', lai'u', jahuay laicuerpo, toxhuico'ma ima'. Toƚta'a canant'ƚi'ma lotaiqui' lofcuxepa.” 14 Iya' camilhuo': Aimulijyacolhuo' lixcay. Litaiqui' locuxepa ȽanDios aimi'iya micuxecoyacolhuo'. ȽanDios joupa itoc'ipolhuo', joupa epenufpolhuo'. 15 Itsiya, ¿te co'iya? Illanc' joupa aƚsina' aimi'iya malanant'ƚiyacu locuxepa ȽanDios. Aƚsina' aimi'iya malunƚu'eyacoƚtsi illanc' caƚtuca'. Tijouƚa', ¿te caƚnescoyacu? ¿Ja'ni aƚnes'me: “Ma ȽanDios aƚtoc'ipa, iƚque lunƚu'e'ma. Itsiya ailopa'a tintsi. Ca'e'ma nixpiya”? A'i. Aimi'iya maƚnesyacu toƚta'a. 16 Jifa'a li'a ƚamats' ja'ni tolahueƚe coƚpoujna, ¿te aicoƚsina' lo'iyacolhuo'? Tijouƚa' ti'iƚa' oƚpoujna iƚque ticuxe'molhuo'. Imanc' tolihuejco'me to quimozó. Ja'ni lixcay oƚpoujna tolihuej'me locuxe'epolhuo', tijouƚa' Romanos 6
  • 303.
    295 tecani'em'molhuo'. Ja'ni ȽanDios oƚpoujna,tolihuej'me iƚque. Iƚque tilanc'e'e'molhuo' loƚpicuejma', tepenuf'molhuo'. 17 Li'ipa, imanc' tolihuejyi lixcay. Cax'najtsi'i ȽanDios joupa oƚpai'ipoƚtsi loƚpicuejma'. Joupa olapenufpá Lataiqui' limuc'impolhuo', jahuay ƚolunxajma' tolihuejyi. 18 Itsiya joupa i'ipa ocuena ƚoƚPoujna. Lixcay aimi'iya micuxeconayacolhuo'. Itsiya al ƚijca cataiqui' ticuxelhuo'. 19 Iya' mane ca'onƚicojma cataiqui'. Aixina' ja'ni ti'iƚa' xonca ipime cataiqui' imanc' aimi'iya moƚhuaƚyacu. Camilhuo': Luyaipa quitine oƚcu'moƚtsi. I'ipa oƚpoujna lixcay, aimolihuejyi locuxepa ȽanDios, nixpiya tonƚ'eyi. Itsiya aimoƚ'econa'me iƚe li'ipa loƚ'epa. Itsiya toƚcutsoƚtsi. Toƚmiƚe ȽanDios: “Fa'a tipa'a laicuerpo jahuay ƚi'huexi. Mane ca'e'ma al c'a. Aƚcuxeƚa' al ƚijca cataiqui', quihuejco'ma.” 20 Li'ipa, imanc' toƚcuayi: “Illanc' lihuejcoyi caƚtuca' laƚpicuejma'”. Iƚniya ƚitiné ƚinca tonƚ'eyi nixpiya. Aimonƚ'eyi al c'a to locuxepa ȽanDios. Iƚe litaiqui' ȽanDios tocomma to aimicuxelhuo' imanc'. 21 Itsiya toƚsinyi alaic'ata iƚe lonƚ'epa. Iƚe lixcay lonƚ'epa, ¿ja'ni i'e'epolhuo' al c'a? A'i. Iƚne petsi no'epá toƚta'a ma le'a tecani'eyoƚtsi. 22 Camicona'molhuo': Itsiya joupa i'ipa ocuena ƚoƚPoujna. Aimolihuejcoyi lixcay. Itsiya ma ȽanDios oƚPoujna. Ti'hua ti'i'molhuo' pangay c'a loƚpicuejma'. ȽanDios tilaitsufcotolhuo' jiƚpiya aimijouya loƚpitine. 23 Ƚinca lixcay ti'najtsela' ts'ilihuequi. Petsi naihuejpá tecani'em'mola'. A'i toƚta'a lalulijyaconga' ja'ni ȽanDios aƚPoujna. Iƚque ma' aƚtoc'inga' illanc' naƚ'huaiyijmpá Jesucristo ƚaƚPoujna. Lapi'inga' al ts'e laƚpitine, iƚe litine aimijouya. 7 Cunc'aipimaye, lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios aimi'iya maƚcuxecoyaconga'. Imanc' joupa oƚsina' te ts'i'ic' laƚ'iponga' ninc'ixanuc' ma maƚmana' fa'a li'a ƚamats'. Ma caƚmaf'i' tipa'a lataiqui' laƚcuxeponga'. Ja'ni joupa aƚmanaponga' iƚe lataiqui' aimi'iya maƚcuxecoyaconga'. 2 Toƚta'a lo'ipola' lacaƚ'no' iƚniya namalƚipá. Ma quimaf'i' ƚipe'ailli' ƚaca'no' aimi'iya mihuejya ocuenaj xans. Ja'ni timanƚa' cal xans, tuhuaƚquenno ƚaca'no'. 3 Ma quimaf'i' ƚipe'ailli', ja'ni ƚipeno tihuejla' ocuenaj xans, iƚque ƚaca'no tecani'em'me, tinescom'me ixcay li'epa. Toƚta'a loya'apa lataiqui' laƚcuxeponga'. Ƚinca ja'ni joupa imanapa ƚipe'ailli', ƚaca'no' nipajnya tihuej'ma ocuenaj xans. Ailopa'a conesconyacu. 4 Cunc'aipimaye, iƚe litine lima'ampa Cristo, lepaƚts'ingimpa licuerpo jiƚpe lancruz imanc', ja'ni i'ipolhuo' anuli iƚque, jouc'a ima'ampolhuo'. Toƚta'a tama tolihuejle al ts'e cataiqui', aimi'iya micuxecoyacolhuo' lataiqui' locuxepa ȽanDios. Tonlihuejyi Cristo, iƚque joupa imaf'inapa. Maƚque oƚPoujna o ti'onƚcospa to coƚpe'Ailli'. Ma monlihuejyi iƚque tipammaispa loƚpitine, tonƚ'e'me latenƚcocopa ȽanDios. 5 Iƚniya ƚitiné ai'a lapenuf'me al ts'e laƚpitine, aiqui'ic' calihuequi locuxepa ȽanDios. Maƚ'nujuaisyi Romanos 6​, ​7
  • 304.
    296 loya'apa iƚe lataiqui',aƚspic'eyi aƚ'eƚe nixpiya. Toƚta'a lacani'eyoƚtsi. 6 Iƚniya ƚitiné coƚa' ti'i'ma aƚcuxecom'monga', aicalanant'ƚi locuxepa ȽanDios. Itsiya aimi'iya maƚcuxeconyaconga'. Tocomma to joupa aƚmanaponga'. Itsiya tipa'a al ts'e laƚpitine. Toƚta'a ti'i'ma lihuejco'me ȽanDios ƚaƚPoujna. Li'ipa ituca' laƚ'ejma', aƚcuayi: “Iya' caituca' quihuejco'ma iƚe lataiqui' locuxepa ȽanDios”. Itsiya aƚsina', ja'ni caƚtuca' aimi'iya. 7 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Ja'ni ixcay cataiqui' iƚe locuxepa ȽanDios? A'i. Aimi'iya maƚnesyacu toƚta'a. Al coƚta aicainimetsaijma lixcay laif'epa. Toƚta'a aƚmuc'ipa lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. Iƚe lataiqui' ticua: “Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans”. Ja'ni coƚa' aicaixina' iƚe lataiqui', coƚa' aimi'iya quimetsaicoya a'ijc'a laif'epa ma cajanaca. 8 Laicuejpa iƚe lataiqui', ƚinca aiximpa ixcay laif'epa ma cajanaca. Lijou'ma lixcay lopa'a laipicuejma' xonca tijanaca. Xonca aipic'a coƚa' ca'huejla' ƚi'hueca ƚaif'as xans. Ja'ni coƚa' ailopa'a iƚe lataiqui' laƚcuxeponga' iƚe lixcay coƚa' aiquicueya quimane, aimi'iya malacani'eyaconga'. 9 Iƚniya ƚitiné ma aicaicueca locuxepa ȽanDios tixoqui neta cuyaijma lapajnya. Icuaitsi litine laicuej'ma nulemma iƚe lataiqui' loya'apa: “Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans”. Iƚe litine ƚinca aiximpa imaf'i' iƚe lixcay lopa'a laipicuejma'. Aiximpoxi ma lacani'e. 10 Lataiqui' loya'apa: “Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans”, ac'a cataiqui' iƚiya. Ja'ni lanant'ƚiƚe, xonca al c'a luyalaico'me lapajnya. Iya' aiximpa ituca' laƚ'ipa. Aimi'iya canant'ƚiya. Ma le'a lacani'e. 11 Ma cacueca iƚe lataiqui', lixcay caipicuejma' i'ipa xonca imaf'i', aƚfel'mipa. Lijou'ma xonca aijanaj'ma. Toƚta'a iƚe lataiqui' ma lacani'epa. 12 Iya' cacua: A'i quixcay cataiqui' iƚe locuxepa ȽanDios. Jahuay locuxepa ȽanDios ma' apaxi, ma' i'huexi ȽanDios. Lataiqui' loya'apa: “Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans”, iƚe apaxi cataiqui'. Aƚsc'ai'inga' aƚ'eƚe al ƚijca, aƚ'eƚe ma le'a al c'a. 13 Lijou'ma, ¿te qui'ipa? Ma cainihuequi iƚe al c'a cataiqui', ¿ja'ni toƚta'a cacani'eyoxi? A'i. Aimi'iya canescoyacoxi toƚta'a. Iƚe al c'a cataiqui' ma' aƚmuc'ipa te ts'i'ic' laipicuejma'. Iƚe acueca lixcay. Ma iƚe laif'epa lixcay lacani'epa. Iƚe al c'a cataiqui' aƚmuc'ipa juaiconapa acueca' ixcay iƚe lai'epa. 14 Aƚsina' pe qui'huayomma iƚe lataiqui' locuxepa ȽanDios. I'huayomma mane al toncay, jiƚpe lipicuejma' ȽanDios. Iya' ituca' laipicuejma'. Iya' ma ninxans. Iƚe lixcay i'ipa to ƚaipoujna, aƚcuxe. 15 Iya' aicaxpic'e toƚta'a lai'ejma'. Caxhueƚma. Petsi lalatenƚcocopa, iƚe aica'ay. Laif'epa capilaic', iƚe ƚinca ca'ay. 16 Ja'ni ca'eƚa' lixcay, ƚinca iƚe laif'epa aimalatenƚma. Quimetsaijma ac'a litaiqui' ȽanDios locuxepa, toƚta'a xonca aipic'a quihuejla' ȽanDios. 17 Toƚiya cacua: A'i caituca' ca'ay iƚiya pe aimalatenƚma. Iƚe lixcay caipicuejma' aƚcuxe ca'eƚa'. 18 Ƚinca aixina' iya' caituca' aimi'iya ca'eya al c'a. Ti'i'ma caxpic'e'ma ca'eƚa' al c'a, tijouƚa', Romanos 7
  • 305.
    297 ¿ja'ni canant'ƚi'ma iƚelaifxpic'epa? A'i, aimi'iya. 19 Iƚe al c'a laifxpic'epa ca'eƚa', aica'ay. Lixcay, iƚe pe aimalatenƚma, ƚinca ca'ay. 20 Iya' cacua: Ja'ni aimalatenƚma iƚe lixcay laif'epa tocomma to a'i iya' caituca' ca'ay iƚiya. Iƚe lixcay caipicuejma' aƚcuxe ca'eƚa'. 21 Ƚinca, lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios aƚcuxe. Aƚsc'ai'i ca'eƚa' al c'a. Iƚe aipic'a. Cacua: Ca'e'ma. Tijouƚa' aimi'i. Tipa'a laƚpa'nepa. Aƚpa'ne iƚe lixcay caipicuejma'. 22 Cacua: Juaiconapa ac'a lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. 23 Ituca' laƚsahue'epa laicuerpo. Tama cacua: “Quihuejco'ma locuxepa ȽanDios, iƚe al c'a”, laicuerpo aimicua. Tipa'a lipujfxi lulijla', ca'eƚa' laƚcuxe'epa nixpiya. 24 Iya' cacua: Acueca' caxhueƚma. ¿Naitsi laƚcuanajcoya? Iƚe laicuerpo ma le'a ipic'a lacani'e'ma. ¿Naitsi lalunƚu'eya? 25 Cax'najtsi'i ȽanDios. ȽaƚPoujna Jesucristo, iƚque ƚinca alunƚu'e'ma. Iya' caituca' aimi'iya culijya. Caxpic'e ca'eƚa' al c'a. Ja'ni toƚta'a quihuejla' ƚinca quihuejco'ma locuxepa ȽanDios. Ituca' loxahue'epa iƚe laicuerpo. Ja'ni toƚta'a quihuejla' ca'e'ma nixpiya. 8 Itsiya ȽanDios aimalacani'eyaconga' illanc' naƚ'huaiyijmpá Jesucristo, iƚque joupa lapenufponga'. Illanc' aimalihuejyi laƚsahue'eponga' laƚcuerpo, lihuejcoyi laƚcuxe'eponga' cal Espíritu Santo. 2 Iya' joupa aiximpa aimi'iya canant'ƚiya locuxepa ȽanDios. Aimi'iya cunƚu'eyacoxi. Lixcay laipicuejma' ma maƚcuxe lacani'e'ma. Itsiya ituca' laifnuyaicopa lapajnya. Ca'huaiyinge Jesucristo, tipa'a al ts'e laipitine, aƚcuxe cal Espíritu Santo. 3 Iƚe lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios ailopa'a quipujfxi mulijya lixcay laƚpicuejma'. ȽanDios ƚinca ti'i'ma, joupa i'epa. Ummepa ƚi'Hua. Iƚquiya i'epoxi xans, aƚ'onƚcosponga' to illanc' ninc'ixanuc'. Ma le'a ailopa'a quixcay lipicuejma'. I'huamma fa'a li'a ƚamats' itsufcopoxi, aƚ'najcufponga' laƚjunac', ecani'epa lixcay laƚpicuejma'. 4 Toƚiya itsiya ti'i'ma lanant'ƚi'me iƚe al c'a laƚcuxe'eponga' ȽanDios. Illanc' lihuejcopá cal Espíritu Santo a'i laƚsahue'eponga' laƚcuerpo. 5 Lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' tixpic'eyi latenƚcocoyacola' iƚne quiƚtuca'. Lan xanuc' naihuejpá cal Espíritu Santo, tixpic'eyi latenƚcocoya cal Espíritu Santo. 6 Petsi naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' tecani'em'mola'. Petsi naihuejpá cal Espíritu Santo tipa'a al ts'e liƚpitine, tuyalaicoyi al c'a. Aimixhueƚcoyi, ailopa'a tintsi. 7 Petsi naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', iƚne tecaxaispola', mane tifuli'iyi ȽanDios. Aimihuejyi locuxepa iƚque. Aimi'iya mihuejyacu. 8 Cal xans, ja'ni ailopa'a al ts'e lipitine locupa cal Espíritu Santo, iƚque cal xans aimi'iya metenƚcocoya ȽanDios. 9 Imanc' aimi'onƚcotolhuo' to iƚniya. Ja'ni joupa olapenufpá cal Espíritu Santo, ja'ni toƚmana' anuli iƚque, ma tipa'a al ts'e loƚpitine. Ƚinca cal xans, ja'ni aiquepenufi ƚi'Espíritu Cristo, iƚque cal xans a'i qui'huexi Cristo. 10 Ja'ni joupa olapenufpá Cristo ȽanDios Romanos 7​, ​8
  • 306.
    298 epenufpolhuo' to ailopa'acoƚjunac'. Toƚta'a tipa'a al ts'e loƚpitine, aimimayacolhuo' nulemma. Ƚinca lonƚ'epa lixcay joupa ecani'epolhuo' loƚcuerpo, iƚe tima. 11 Ja'ni joupa olapenufpá cal Espíritu Santo, ja'ni joupa oƚƚaitsufma, ni loƚcuerpo mimaya nulemma. Lijoupa limapa Cristo, ȽanDios imaf'i'inapa. Imanc' ma' anuli timaf'i'ina'molhuo'. Toƚta'a lo'eyacolhuo' cal Espíritu Santo, iƚque ƚi'Espíritu ȽanDios, imanc' oƚƚaitsufma. 12 Itsiya cunc'aipimaye, ¿naitsi caƚ'najtse'econayacu? ¿Naitsi calihuejcoyacu? ¿Laƚcuerpo aƚtaiyinc'e? ¿Ja'ni iƚe aƚpoujna? A'i. 13 Ja'ni tolihuejcoyi loxahue'epolhuo' loƚcuerpo mane tecani'em'molhuo'. Ja'ni tolihuejcoyi cal Espíritu Santo tolatec'cona'me lonƚ'epa lixcay, iƚe loxahue'epolhuo' loƚcuerpo. Aimonƚ'econayacu iƚta'a. Tijouƚa' timaf'i'ina'molhuo' ȽanDios. 14 Petsi naihuejpá ƚi'Espíritu ȽanDios, iƚniya inaxque' ȽanDios. 15 Luyaipa quitine micuxelhuo' lixcay, iƚe lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios ticuxecolhuo'. Toƚsueƚcoyi, toƚcuayi: “Aƚteƚ'mi'monga' ȽanDios”. Itsiya joupa olapenufpá cal Espíritu Santo. Iƚque aimepi'iyacolhuo' toƚta'a loƚpixhuejma'. Lolapenufpa iƚque cal Espíritu ȽanDios epenufpolhuo' to quinaxque'. Maƚque cal Espíritu aƚmuc'inga' te ts'i'ic' lacui'i'me ȽanDios. Aƚmiyi: “Ima' mai'Ailli'”. 16 Maƚpe ƚalunxajma' aƚsingufyoƚtsi inaxque' ȽanDios. Ma' anuli lu'inga' cal Espíritu Santo. 17 Maƚmana' fa'a li'a lamats' ja'ni illanc' inaxque' ȽanDios ƚinca pu'hua ȽanDios lapi'itonga' iƚe lapi'iyacola' linaxque'. ȽanDios joupa imetsaicopa ƚi'Hua, iƚque Cristo. Illanc' jouc'a limetsaicotonga'. Fa'a ja'ni laƚteƚcopa ti'onƚcospa to liteƚcopa Cristo, pu'hua jouc'a aƚ'onƚcotonga' to Cristo, aƚƚaitsufcotonga' ȽanDios. 18 Itsiya litine aicaƚsina' te ts'i'ic' al c'a lalapi'iyaconga' ȽanDios. Ƚinca, acueca' juaiconapa iƚe laƚ'iyaconga' pu'huanni. Iƚta'a laƚtelcopa itsiya litine aimi'iya maƚ'onƚicoyacu al cueca' al c'a lalapi'inyaconga'. 19 Fa'a li'a lamats' jahuay lilanc'epa ȽanDios tocomma to ticuitsufyi, tinesyi: “¿Te quitine aƚsim'mola' iƚniya linaxque' ȽanDios lolaitsufcoyacola'? ¿Te quitine aƚsim'mola' te ts'iƚ'ic' iƚniya?” 20 Ƚinca, itsiya jahuay lilanc'epa ȽanDios i'huáqui eteƚquenamma. Iƚe litine ȽanDios liteƚ'mipa cal xans ni'epa quixcay jouc'a iteƚ'mipa jahuay lilanc'epa. Tama ailopa'a qui'epa, eteƚquenamma. A'i nulemma queteƚqueya. Aimipaneya toƚta'a. 21 Itsiya ƚinca lamaya ti'huajcola' jahuay. Ailopa'a cunƚuya. Juaiconapa acueca' al c'a lo'e'eyacola' linaxque' ȽanDios. Tunƚu'e'mola'. Lamaya aimi'huajcoconayacola'. Lilanc'epa ȽanDios jouc'a tulij'ma lamaya, aimiminscoconaya. 22 Aƚsina' aiqui'ic' toƚta'a. Itsiya jahuay lilanc'epa ȽanDios tocomma to titeƚma acueca' cumla. Lo'ipa ti'onƚcospa to loteƚcopa ƚaca'no' nocuaiya ƚi'hua. Iƚque acueca' cumla titeƚco'ma. 23 Illanc' jouc'a lumlequinga'. Aƚteƚcoyi jiƚpe ƚalunxajma' ma caƚ'huaijma ȽanDios lapenuftsonga' to inaxque', aƚƚaitsufcotonga'. Iƚiya litine Romanos 8
  • 307.
    299 aƚsim'moƚtsi joupa lunƚu'eponga' jouc'alaƚcuerpo. ȽanDios joupa lapi'iponga' cal Espíritu Santo, toƚiya aƚsina' laƚ'iyaconga' toƚta'a. 24 Ƚinca, aimi'iya maƚnesyacu: “Joupa i'ipa. Joupa lunƚu'eponga' jouc'a laƚcuerpo.” Tehue'e'. Ja'ni lunƚu'etsonga' ticuicomma aƚ'huaicoƚe, aƚnesle: “Al ƚinca toƚta'a lo'iya”. Coƚa' joupa aƚsimpá li'ipa, ¿te caƚ'huaicocoyacu? A'i. Ailopa'a caƚ'huaicoyacu. 25 Ja'ni aƚsina' tehue'e', aƚsina' aiqui'ic', ma' aƚsnet'ƚ'me, aƚ'huaico'me lo'iya. 26 Illanc' a'i caƚtuca' aƚsnet'ƚyi. Cal Espíritu Santo aƚtoc'inga'. Illanc' caƚtuca' ailopa'a caƚ'eyacu. Aicaƚsina' te caƚsahue'eyacu ȽanDios. Aimi'iya maƚsa'hueyacu. Aƚsingufcoyi aƚteƚcoyi jiƚpe ƚalunxajma'. Ailopa'a caƚtaiqui'. Cal Espíritu Santo aƚtoc'inga'. Iƚque ƚinca tixa'hue'ma ȽanDios titoc'itsola' lixanuc', iƚniya ma' i'huexi ȽanDios. 27 ȽanDios lahuelonginga' xonca lemiya jiƚpe laƚpicuejma'. Iƚque ixina' te loxahue'epa cal Espíritu Santo. Imetsaijma ac'a lipicuejma'. Iƚque cal Espíritu tixahue'e'ma latenƚcocoya ȽanDios. 28 Illanc' naƚ'epá capic'a ȽanDios, iƚque aƚjoc'iponga'. Ma' iƚque ȽanDios joupa ixpic'epa te ts'i'ic' al c'a laƚ'iyaconga'. Itsiya aƚsina' jahuay aƚtoc'inga'. Ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a laluyalaicoyacu, ma le'a al c'a aƚ'e'monga'. Ailopa'a caƚ'eyaconga' lixcay. 29 Ai'a aƚmajnlita ȽanDios alimetsaicoponga'. Joupa ixpic'epa te ts'i'ic' laƚ'iyaconga'. Ixpic'epa aƚƚanc'e'etsonga' laƚpicuejma'. Ti'iƚa' to lipicuejma' ƚi'Hua, aƚ'onƚcotonga'. Ti'iƚa' cal Cristo aƚpima; iƚque cal Te'a, illanc' ipepohue. Toƚta'a ti'i'mola' axpela' lipimaye. 30 A'i ma le'a ixpic'epa te ts'i'ic' iƚe laƚ'iyaconga', jouc'a aƚjoc'iponga' lihuejle. A'i ma le'a aƚjoc'iponga', jouc'a lapenufponga' to ailopa'a caƚjunac'. A'i ma le'a lapenufponga' to ailopa'a caƚjunac', jouc'a limetsaicoponga' inaxque', aƚƚaitsufcotonga'. Jiƚpe litine ƚinca aƚƚanc'e'etonga' laƚpicuejma', ti'iƚa' ma to lipicuejma' ȽanDios, pangay c'a. 31 Itsiya ¿te caƚnesyacu? Ja'ni toƚta'a aƚ'nujuaitsinga' ȽanDios, iƚne petsi naƚ'eponga' laic', ¿te caƚ'e'eyaconga'? 32 ȽanDios ni ƚi'Hua quixina' cuanuc'. Icupa tima'anƚe, ti'najtseƚa' lixcay laƚ'epa jahuay illanc'. Ja'ni toƚta'a lapi'iponga' iƚque Ƚalunƚu'eyaconga', ¿te aimalapi'iyaconga' jahuay lalahue'eponga'? 33 Illanc' naƚ'huijf'eponga' ȽanDios, ¿naitsi naƚcufyaconga'? ¿Ja'ni ȽanDios? A'i. Ma ȽanDios alapenufponga' to ailopa'a caƚjunac'. 34 ¿Naitsi nalacani'eyaconga'? ¿Ja'ni Jesucristo iƚque nimapa? A'i. Iƚque imaf'inapa. Itsiya tipa'a pu'hua al c'a camane ȽanDios. Jiƚpe tixa'hue ȽanDios aƚtoc'itsonga'. 35 Cristo aƚ'enga' capic'a. ¿Ja'ni ti'i'ma lanaj'monga'? A'i, aimi'iya. Ni laƚ'iyaconga' o laƚ'iponga' mi'iya. Ja'ni aƚteƚcoƚe, ja'ni lapajnya aƚsinƚe ipime, ja'ni aƚteƚ'mintsonga', ja'ni lumlejma, ja'ni lahue'etsonga' caƚpijahua', ja'ni ti'iƚa' caxpaiqui', ja'ni aƚma'antsonga', ailopa'a calanajyaconga' Cristo. 36 To loya'apa al Paxi Liniƚingiya ma toƚta'a luyalaicoyi. Iƚe lataiqui' ticua: Romanos 8
  • 308.
    300 Illanc' lalihuejhuo' ima', aƚsinninga'to lam mot'ƚ, iƚne li'huijf'empola' tima'am'mola'. 37 Ma al ƚinca iƚiya lataiqui'. ¿Te co'iya? Aƚsina' Cristo aƚ'enga' capic'a. Iƚque aƚtoc'inga'. Toƚta'a jahuay laƚ'iyaconga' lulij'me. Ailopa'a caƚ'eyaconga'. 38 Iya' cacua: Joupa aixina' aimi'iya malanajyaconga' Jesucristo, ni lamaya, ni lapajnya, ni lapaluc' quema'a, ni lontahue iƚpujfxi acueca', ni lo'ipa itsiya, ni lo'iya locuaicoya, 39 ni lopa'a al toncay lema'a, ni lopa'a al 'ocay ƚamats'. Petsi lilanc'epa ȽanDios ailopa'a calanajyaconga' Jesucristo ƚaƚPoujna, iƚque naƚmuc'iponga' te ts'i'ic' maƚ'enga' capic'a ȽanDios. 9 1-3 Iya' camilhuo' caxhueƚmot'ƚe juaiconapa. Itine itine tocomma to lumlequi jiƚpe ƚainunxajma'. Iya' ca'nujuaitsila' laipimaye, iƚne laif'as xanuc' judío. Toƚta'a laifnespa aicafelƚaique. Toƚe ixina' Cristo, iƚque ƚainihuequi. Jouc'a cal Espíritu Santo aƚpalaic'o jiƚpe laipicuejma', aƚmi: “Ma' al ƚinca iƚe lofcuapa”. Iya' cacua: Coƚa' aƚcuanac'eƚa' Cristo ja'ni toƚta'a tunƚul'me iƚne laipimaye. 4 Iƚne lun Israel acueca' lipaxnepola' ȽanDios. Imetsaicopola' inaxque'. Maƚque ȽanDios imuj'moxi pe lomana' iƚniya. Imaneconca litaiqui', epi'i'mola' litaiqui' loya'apa locuxepa. Imuc'i'mola' te lo'eyacu jiƚpe lejut'ƚ ȽanDios. U'i'mola' litaiqui' licupa, ticua: “Toƚe, toƚe catoc'i'molhuo'”. 5 Iƚne lixanuc' Israel aƚtatahueló illanc' ninc'ijudío. Jouc'a itatahueló Cristo lipajnta fa'a li'a ƚamats'. Iƚque Cristo ma' anDios, jahuay ticuxe. Ma' iƚque laxc'onƚingoƚaiƚe. Ocuena aimi'iya malaxc'onƚingoƚaiyacu. Ni itsiya ni Locuena Quitine. Toƚta'a ti'iƚa'. Amén. 6 Itsiya, ¿te qui'ipa? Tocomma to ȽanDios aiquenant'ƚi limipola' iƚniya lun Israel. A'i. Ma tenant'ƚi. Petsi aƚinca ixanuc' Israel iƚniya tepenufyi litaiqui' ȽanDios. Locuenaye pe aiquilepenufi, tama anuli ƚiƚtatahuelo, iƚne a'i quixanuc' Israel, a'i quixanuc' ȽanDios. 7 Ma toƚta'a li'ipola' linaxque' Abraham. Iƚne tama le'a anuli quiƚ'ailli', iƚque Abraham, ȽanDios aiquimetsaicola' jahuay iƚniya. Timi Abraham: “Quimetsaico'ma Isaac. Iƚque ma' o'hua.” 8 Iƚe lataiqui' aƚmuc'inga' naitsi iƚne aƚinca inaxque' ȽanDios. Lan xanuc' nomajnlispa fa'a li'a ƚamats' ȽanDios aiquimetsaicola' jahuay to quinaxque'. Ma le'a iƚniya nomajnliconspá, iƚne tipa'a al ts'e liƚpitine, maƚne inaxque' ȽanDios. Ti'onƚcospa to Isaac. Abraham a'i quituca' mixpic'e ti'iƚa' iƚque qui'hua. Ma ȽanDios icupa cataiqui' ti'iƚa'. 9 Toƚta'a litaiqui' ȽanDios limipa Abraham lu'ipa lo'iya, ticua: “Litine laixpic'epa iya' cacuaiyoconno, ƚopeno Sara tipo'no'ma ƚi'hua”. 10-12 Ma' anuli li'ipola' linaxque' Rebeca. Iƚniya loquexi', lan cuatsi, anuli quiƚ'ailli'. Iƚque ƚaƚtatahuelo Isaac. Iƚniya mimana' licu'u Rebeca, ai'a timajnlita, aiquiƚ'aic' ni al c'a ni lixcay, iƚniya ƚitiné ȽanDios timi Rebeca: “Ƚapepo, iƚque ƚopajnya lijoujma, ticuxe'ma ƚipima”. Jiƚpe ȽanDios timuqui te ts'i'ic' lo'epa. Iƚque quituca' tixpic'e Romanos 8​, ​9
  • 309.
    301 naitsi iƚne ti'itsola'lixanuc'. Toƚta'a aimi'iya minesyacu: “Iya' ac'a lai'ejma', toƚiya aƚ'huijf'epa ȽanDios”. A'i. ȽanDios quituca' ti'huijf'e'mola' lixanuc'. Iƚque aiquipai'i lipicuejma'. Ma' anuli ti'hua ti'ay. 13 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a li'ejma' ȽanDios, ticua: “Jacob ai'epa capic'a, Esaú ai'epa caipilaic'”. 14 Itsiya, ¿te caƚnesyacu? ¿Ja'ni a'ij ƚijca lo'epa ȽanDios? A'i. Aimi'iya maƚnescoyacu toƚta'a. 15 ȽanDios timi Moisés: “Iya' catoc'i'ma petsi aipic'a catoc'iƚa'. Caxim'ma cuanuc' petsi aipic'a caxinƚa' cuanuc'.” 16 Toƚta'a aƚsinyi aimi'iya maƚspic'eyacu te ts'i'ic' caƚ'e'eyaconga' ȽanDios. Aimi'iya malipa'ayacu cafxi malulijyacu toƚta'a maƚpaxneyaconga' ȽanDios. Ma ȽanDios quituca' tixpic'e naiƚne loxinyacola' acuanuc'la. 17 Ma' anuli loya'apa al Paxi Liniƚingiya locuapa limipa ȽanDios cal rey Faraón. Timi: Iya' camuc'i'mola' lan xanuc' acueca' laif'epa. Ni petsi lomana' li'a ƚamats' ti'iƚa' quiƚsina' ma' iya' NanDios. Toƚta'a aifajpo' ima', nepi'ipo' lopenic', aixpic'epa te ts'i'ic' lof'eya. 18 Jiƚpe aƚsinyi li'ejma' ȽanDios. Iƚque petsi ipic'a titoc'iƚa' ma titoc'i'ma. Petsi ipic'a ti'iƚa' axna lipicuejma' ma ti'i'ma axna. 19 Itsiya, ¿te aga aƚmi'ma: “Ja'ni toƚta'a li'ejma' ȽanDios, ¿te co'icopa aimalatenƚcoconga' illanc' laƚ'ejma'? ¿Te illanc' caƚtuca' aƚspic'e'me te ts'i'ic' laƚ'iyaconga'? A'i. Aimi'iya.”? 20 Aimones'ma toƚta'a. ¿Te totalai'ot'ƚe'ma ȽanDios ima' ma' unxans? ¿Te ja'ni ƚilanc'empa ti'i'ma titalai'e'ma iƚque ƚilanc'epa? A'i. Aimi'iya. 21 Ƚintaƚpa capixú maƚque quituca' tixpic'e te ts'i'ic' mixhuicoya ƚipixitsqui. Maƚque ƚipixitsqui tilanc'eco'ma oque' ƚapixú. Anuli acueca' lipitali, locuena ni naitsi capixu. 22 Ima' totalai'ot'ƚe'ma ȽanDios, aimetenƚcocohuo' iƚque li'ejma', iya' camihuo': Ima' aimocueca lo'epa ȽanDios. Iƚque joupa ixpic'epa titeƚ'mitsola' iƚne laixtuc'opola'. Joupa ixpic'epa timuj'moxi ma' anDios. Tama joupa ixhuaita acueca' li'epa lixcay, ȽanDios ti'hua ticoƚi. Aiquecani'ela' nulemma. Tixnet'ƚqui. 23 Ƚinca aimocueca iƚe lo'epa ȽanDios. Iƚque jouc'a tipa'a lomuc'iyacola' lan xanuc'. Iƚne lixanuc' loximpola' acuanuc'la. Joupa ixpic'epa titoc'itsola', tilanc'e'e'mola' liƚpicuejma', tilaitsufcotsola'. Joupa ixpic'epa timetsaicoƚe juaiconapa acueca' CanDios. 24 Iƚe laifnespa: “… lixanuc' ȽanDios”, canescola' jahuay iƚne petsi ƚijoc'ipola' ȽanDios. Ja'ni ninc'ijudío, ja'ni unc'ocuenaye xanuc', ma' anuli ȽanDios aƚjoc'iponga'. 25 Jiƚpe lije'e cal profeta Oseas, ȽanDios tipalaicola' locuenaye xanuc', iƚne a'ij judío, ticua: Ticuaihuo litine cami'mola' locuenaye xanuc': “Imanc' aixanuc'”. Itsiya litine a'i caixanuc' iƚne. Itsiya iƚne lan nación aimalatenƚma aicapenufila' liƚxanuc'. Ticuaihuo litine cami'mola' iƚne locuenaye nación: Romanos 9
  • 310.
    302 “Ca'elhuo' capic'a, capenuf'mola' loƚxanuc'”. 26 Jouc'aticua: Petsi timila': “Imanc' a'i quixanuc' ȽanDios”, maƚpiya tecui'im'mola': “Iƚne inaxque' ȽanDios Ƚimaf'i'”. 27 Cal profeta Isaías tuya'e' lo'iyacola' lan xanuc' Israel, ticua: Tama axpela' lan xanuc' Israel, tama ti'onƚcospola' to cal cuixa ƚopa'a ƚema caja, ma le'a ahuata lonƚulyacu. 28 ȽanDios ƚaƚPoujna joupa ixpic'epa ti'e'ma al cueca' fa'a li'a ƚamats'. Ma to licuapa, toƚta'a ti'e'ma, ti'e'ma nulemma. Tixhuai'ni'ma iƚe litaiqui' licuapa. 29 Jiƚpe lije'e Isaías ai'a tuya'a'ma toƚta'a lo'iya, ticua: ȽanDios, iƚque jahuay ticuxe, aiquijou'ne nulemma laƚnación. Timanemma to oquexi' afantsi laƚnaxque'. Ja'ni a'i, coƚa' laƚ'iyaconga' ti'onƚcota to li'ipola' ƚiƚeloƚya' Sodoma y Gomorra. Iƚniya ƚiƚeloƚya' ejac'mola' nulemma jouc'a liƚxanuc'. 30 Itsiya, ¿te caƚnescoyacu xonca? ¿Te qui'ipola' lan xanuc' a'ij judío? Luyaipa quitiné iƚne lan xanuc' aiquiƚsina' locuxepa ȽanDios. Aimehueyi te co'iya mixinyacola' ȽanDios to lan c'a xanuc'. Aimicuis'eyoƚtsi: “¿Te caƚ'eyacu aƚsintsonga' toƚta'a?” Itsiya petsi no'huaiyimpá Jesucristo, ȽanDios tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'. 31 Lan xanuc' judío, iƚne lixanuc' Israel, ¿te qui'ipola' iƚniya? Iƚne iƚsina' al c'a locuxe'epola' ȽanDios. Tixhueyi iƚe lataiqui'. Tehueyi te co'iya ȽanDios mixinyacola' to ailopa'a quiƚjunac', tepenuftsola'. ȽanDios aiquixinnila' toƚta'a. Aiquepenufila'. 32 ¿Te qui'icopola' toƚta'a? Iƚne aimi'huaiyijnyi ȽanDios. Maƚpe liƚpicuejma' ticuayi: “Illanc' ninc'ic'a xanuc'. Lanant'ƚi'me caƚtuca' iƚe laƚcuxe'eponga' ȽanDios. Toƚta'a ailopa'a caƚjunac'. Lapenuf'monga'.” Iƚne imenaj'mola'. Jiƚpe litaiqui' ȽanDios, tuya'e' tipa'a “… anuli ƚapic ƚoc'uilitsufcopola' lan xanuc'”. Iƚne lan judío ƚinca uc'ui'e'mola'. 33 Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: ¡Toƚsinƚe! Jiƚpe liƚya' Sión capo'no'e anuli ƚapic petsi tuc'uilitsufco'mola' lan xanuc'. Jiƚpe cal cueca' capic ƚinca tixcai'e'mola'. Cal xans no'huaiyijmpa iƚque, ƚinca ailopa'a co'iya, aimixhueƚcoconaya. 10 Cunc'aipimaye, jahuay ƚainunxajma' cacua: “Tunƚul―le lun Israel”. Toƚta'a laifxa'huepa ȽanDios. 2 Iƚne tama tixoqui quileta tihuejyi ȽanDios, aiquiƚsina' te ts'i'ic' latenƚcocoya ȽanDios. 3 Aiquiƚcueca lu'ipola' ȽanDios. Iƚque joupa uya'apa, u'ipola' naitsi iƚne lan xanuc' loxinyacola' to ailopa'a quiƚjunac', tepenuf'mola'. Ituca' lonespa lun Israel. Ticuayi: “Lanant'ƚi'me locuxepa ȽanDios. Toƚta'a aƚsim'monga' ninc'ic'a xanuc', lapenuf'monga'.” Toƚiya aimihuejcoyi ȽanDios. Iƚque joupa Romanos 9​, ​10
  • 311.
    303 icuapa lo'eyacu lanxanuc' ja'ni tepenuftsola' to ailopa'a quiƚjunac'. 4 Ma le'a Jesucristo enant'ƚipa lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. Lan xanuc' aimi'iya menant'ƚiyacu. Toƚiya petsi no'huaiyijmpá Cristo ma' iƚniya ȽanDios tepenufila' to ailopa'a quiƚjunac'. 5 Jiƚpe litaiqui' liniƚiya Moisés titalai'e cal xans nocuapa: “Canant'ƚi'ma locuxepa ȽanDios, toƚta'a aƚsinƚa' ninc'a xans, lapenuf'ma”. Moisés timi: “Ne', tanant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios, toƚta'a toyaico'ma al c'a”. 6 Cal xans nonespa: “Aimi'iya canant'liya, le'a ca'huaiyijm'ma ȽanDios”, ituca' lotalai'e'epa Moisés. Timi: “Aimones'ma: ¿Naitsi nof'ajya ticuaita lema'a?” ¿Te ja'ni tolecota Cristo timunni? A'i. Joupa i'huamma fa'a li'a ƚamats'. 7 Jouc'a timi Moisés: “Ni aimones'ma, ¿Naitsi naimuya, ticuaita pe lomana' lamizhua?” ¿Te ja'ni taipa'ata Cristo jiƚpiya? A'i. Joupa imaf'inapa, ipanamma. 8 Ja'ni to'huaiyinge ȽanDios, Moisés timihuo': “A'ij culi' iƚe lataiqui' lofmihuejya. Jiƚpe ƚomunxajma' to'ay ƚinca. Tonesqui.” Ma iƚe lataiqui' illanc' laluya'apa. Lu'iyaleyi: “¡Toƚ'huaiyijnle!” 9 Lu'iyaleyi: Ja'ni tonesla': “Jesús ma' anDios”, ja'ni jiƚpe ƚomunxajma' tocua: “Ƚinca ȽanDios imaf'i'inapa, ipa'anapa pe lomana' lamizhua”, ȽanDios tunƚu'e'mo'. 10 Ticuicomma jahuay ƚomunxajma' to'huaiyijnla' ȽanDios. Toƚta'a ȽanDios tepenuf'mo', tixim'mo' to ailopa'a cojunac'. Jouc'a ticuicomma tonesla': “Jesús ma' anDios”, tijouƚa' ȽanDios tunƚu'e'mo'. 11 Al Paxi Liniƚingiya ticua: Petsi no'huaiyijmpá, iƚniya aimixinyacu calaic'ata, aiminesyacu: “ȽanDios aƚfel'mipa”. 12 ȽanDios tixinnila' ma' anuli lan xanuc'. Ja'ni ajudío, ja'ni a'ij judío, ma' iƚque iƚPoujna jahuay. Acueca' titoc'ila' iƚne petsi nojoc'ipá. Aimicuanajyoxi. 13 Al ƚinca loya'apa lataiqui' locuapa: Lan xanuc' nojoc'ipá, nomipá: “MaiPoujna, aƚtoc'iƚa'”, jahuay iƚniya tunƚul'me. 14 Ja'ni aiquiƚ'huaiyinge Cristo, ¿nai cojoc'iyacu? Ja'ni aiquiƚsina' naitsi iƚque, ¿nai co'huaiyijnyacu? Ticuicomma tuya'aƚe. Ja'ni a'i, ¿te co'iya mi'iya quiƚsina'? 15 Ja'ni ailopa'a commenyacola', ¿nai notseyacu, noya'ayacu? Al Paxi Liniƚingiya tinescola' noya'apá, ticua: Tixoj'ma calata lapenuf'mola' noya'apá Lataiqui'. Iƚe Lataiqui' tuya'e' iƚe al c'a loxpic'epa ȽanDios. 16 Ƚinca, petsi noquimf'epá Lataiqui' a'i jahuay mihuejcoyi. Toƚta'a cal profeta Isaías timi ȽanDios, ticua: MaiPoujna, ¿naitsi ƚepenufpa laluya'apa? Tocomma to ailopa'a quilepenufi. 17 Cacua: Ticuicomma ate'a tiquimf'eƚe Lataiqui', tijouƚa' ti'huaiyijnle Jesucristo. Petsi timetsaicoyi Lataiqui' ma' itaiqui' Cristo, iƚniya ti'huaiyijm'me. 18 Itsiya, ¿te qui'ipola' lun Israel? ¿Ja'ni aicu'innila' iƚne? Ƚinca u'im'mola'. Toƚiya loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: Ni petsi li'a ƚamats' uya'apa Lataiqui'. Romanos 10
  • 312.
    304 Iƚne noya'apá, liƚtaiqui'icuaita xonca aculi' li'a ƚamats'. 19 Cacua: Iƚne lun Israel, ¿te aiquiƚsina' toƚta'a lo'iya? Ƚinca iƚsina'. Moisés uya'apa lo'iya, tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: Itsiya imanc' aicolimetsaicola' locuenaye xanuc'. Toƚnescola', toƚcuayi: “Iƚniya amac'ta, aiquiƚcueca”. Pe loƚnescompola' toƚta'a iya' ca'e'e'mola' al c'a, tijouƚa' imanc' aimetenƚcoyacolhuo' laif'eya, tolixtulecu. 20 Isaías xonca al cuajmaica cataiqui' tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: Lan xanuc' petsi aimalahuay, iƚne aƚsinnapa. Petsi aiquilicuitsufi: “¿Pe copa'a ȽanDios?”, jiƚpiya aimuj'moxi, maƚniya aƚsinnapa, limetsaiconapa. 21 ȽanDios ituca' lonescopola' lan xanuc' Israel, ticua: Jahuay litine cajoc'ila' iƚniya lan xanuc'. Ca'niquila' laimane', camila': “¡Tonƚouyunca!” Iƚniya aiquiƚcuac', aimalihuejma'. 11 Cacua: ¿Te qui'ipola' lun israelita, iƚne lixanuc' ȽanDios? ¿Te ja'ni ecani'epola' nulemma? A'i, toƚta'a aimi'iya. Iya' jouc'a nin'israelita, aixinyoxi i'hua Abraham, lixanuc' Benjamín aitatahueló. 2 Iƚne petsi aƚinca ixanuc' ȽanDios imetsaicopola' ai'a timajnlita. Aimi'iya mecani'eyacola'. ¿Ja'ni aicoƚsina' loya'apa al Paxi Liniƚingiya? ¿Aicoƚsina' jiƚpe lonescopa li'ipa cal profeta Elías micufquila' lixanuc', iƚne ixanuc' Israel? Tijoc'i' ȽanDios, tixa'hue titoc'iƚa', timi: 3 “MainenDios, maiPoujna, ¡Toxinƚa' lo'epa iƚne lan xanuc'! Ima'apá loprofeta, ummetsaipá ƚo'altar. Iya' caituca' aimaf'i', iya' lahuenno aƚma'a'ma.” 4 ȽanDios, ¿te quitalai'e'eco'ma Elías? Timi: “A'i, aimopa'a cotuca'. Iƚmaf'i' tixhuaispola' ocuenaye acaitsi mil lan xanuc'. Ainenaquila', iƚne ai'huexi, a'i quilexc'onƚingoƚaic' cal ídolo Baal.” 5 Ma itsiya toƚe ti'i. Itsiya pe lomana' lan xanuc' Israel tiƚmana' hualca iƚniya aƚinca ixanuc' ȽanDios. ȽanDios itoc'ipola', i'huijf'epola'. 6 ȽanDios quituca' tixpic'e nai ƚotoc'iyacola', nai ƚo'huijf'eyacola'. Iƚne notoc'iyacola' aimicuicomma ate'a mi'e'me al c'a, tijouƚa' ti'huijf'e'mola'. A'i. Ja'ni toƚta'a lo'epa ȽanDios coƚa' aimitoc'iyacola' lixanuc', ma' le'a ti'najtse'mola' lo'epa al c'a. 7 Itsiya, ¿te qui'ipa? Lixanuc' Israel tama tehueyi te co'iya mepenufyacola' ȽanDios, aiquixim'me. Hualca ƚinca ixim'me. Pe niximpá iƚne ƚi'huijf'epola' ȽanDios. Locuenaye i'ipa axna ƚilunxajma'. 8 Li'ipola' ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e': ȽanDios i'e'epola' muf liƚpicuejma', i'e'epola' afohue, ataƚpe. Ma toƚta'a tuyalaicoyi itsiya litine. 9 Cal rey David jouc'a tinescola' iƚniya, ticua: Lan xanuc' ni'epá lixcay, iƚne noteƚ'mipá liƚf'as xanuc', ma toƚta'a ti'e'em'mola' iƚniya. Romanos 10​, ​11
  • 313.
    305 Ma mitetsoyi ticuaitsano'epá laic', ti'noƚintsola'. 10 Timufc'otsola' liƚ'u', aimixim'me, tuliquintsola' no'epá laic', ti'hua ticuxenaitsola'. 11 ¿Te ja'ni cacua: Iƚniya lixanuc' Israel joupa imenajpola'? ¿Te ȽanDios ecani'epola' nulemma? A'i toƚta'a laifcuapa. Ƚinca iƚne aiquiƚcueca, aiquilihuequi loxc'ai'ipola' ȽanDios. Toƚiya ȽanDios epi'ipola' lane locuenaye xanuc' tihuejle, tunƚul―le. Tijouƚa' iƚne lixanuc' Israel tixim'me al c'a li'ipola' locuenaye xanuc', ticua'me: “Illanc' jouc'a aƚ'e'entsonga' iƚe al c'a”. 12 Lixanuc' Israel aiquilihuequi ȽanDios, toƚiya ȽanDios acueca' tipaxnela' lan xanuc' ni petsi lomana' li'a ƚamats'. Itsiya iƚne lixanuc' Israel tehue'ela', toƚiya acueca' al c'a lulijpa locuenaye lan xanuc'. Tijouƚa', ticuaitsi litine ȽanDios tipaxneconatsola' iƚne lun Israel, tepenufconatsola', ¿te co'iya? Ƚinca xonca al c'a lo'iya. 13 Itsiya capalaic'olhuo' imanc' unc'ocuenaye xanuc'. Toƚe ca'ay lanic' lalapi'ipa ȽanDios. Iya' oƚ'apóstol. ȽanDios lummepa cu'itsolhuo' Lataiqui'. Cu'itsolhuo' jahuay imanc' a'i cunc'ijudío. Toƚta'a laif'epa. 14 Cacua: Laif'as xanuc' judío ti'iƚa' quiƚsina' te ts'i'ic' li'ipolhuo' imanc', aga tinesle: “Illanc' jouc'a lapenufle iƚe al c'a”, tijouƚa' aimecani'eyacola'. 15 ȽanDios lecanaipola' iƚne lan xanuc' Israel, locuenaye lan xanuc', ni petsi lomana' li'a ƚamats', epi'ipola' lane tiyejmaleƚe ȽanDios. Itsiya litine iƚne lun Israel tocomma to lomanapola'. Ticuaitsi litine tepenufconatsola' ȽanDios, ƚinca timaf'i'ina'mola'. 16 Ƚinca ȽanDios tepenufcona'mola'. Ƚa'i lolanc'ecoyacu cal ts'e trigo ja'ni titsufconƚe ȽanDios tutani ƚax'e, a'i ma le'a iƚe ƚax'e i'huexi ȽanDios, ƚipanemma ƚax'e jouc'a i'huexi. Anuli al 'ec, ja'ni ƚime i'huexi ȽanDios ƚimané iƚe al 'ec jouc'a i'huexi ȽanDios. 17 Iƚne lixanuc' Israel, ȽanDios ti'onƚicola' to lifapa al 'ec, iƚe al c'a al 'ec olivo jouc'a ƚimané. Imanc' unc'ocuenaye xanuc' ti'onƚcospolhuo' to ƚimané al ximalo olivo. ȽanDios iƚonc'e'epola' hualca ƚimané iƚe li'olivo, ma jiƚpiya ifinc'ipolhuo' imanc'. Tenef'molhuo' petsi iƚe al c'a olivo. Itsiya, imanc' jouc'a i'e'epolhuo' imané al c'a olivo. Iƚe al c'a lime lujay titoc'elhuo'. 18 Aimoƚcua'me: “Iya' xonca ninc'a. Iƚne ƚimané olivo liƚonc'e'epola' ȽanDios, iƚne a'ijc'a.” Ja'ni toƚta'a toƚnesyi tocomma to imanc' toƚtoc'eyi lime. A'i. Lime titoc'elhuo' imanc'. 19 Aga toƚcua'me: “ȽanDios liƚonc'epola' ƚimané olivo ipic'a aƚfinc'iƚa', lanef'la' jiƚpe”. 20 Ne'. ȽanDios iƚonc'epola' iƚniya petsi aimi'huaiyijnyi. Imanc' ifinc'ipolhuo'. Ma' moƚ'huaiyijnyi toƚmanecu jiƚpiya. Itsiya aimoƚ― lof'e'moƚtsi. Toƚ'etsoƚtsi cuenna. 21 ȽanDios iteƚ'mi'mola' iƚne ma ƚimané olivo, iƚne ƚenef'pá lime. Aiquixinnila' acuanuc'la. Imanc' ja'ni aimi'hua moƚ'huaiyijnyi, ¿te aimiteƚ'miyacolhuo'? Ƚinca titeƚ'mi'molhuo' jouc'a. 22 Iƚe lo'epa ȽanDios timuqui te ts'i'ic' lipicuejma'. Iƚque tixina cuanuc', jouc'a ti'i'ma tixtu'hua. Petsi lenajpoƚtsi, aimihuejconayi, iƚniya Romanos 11
  • 314.
    306 ixtuc'o'mola'. Imanc' a'i.Iximpolhuo' unc'icuanuc'la, itoc'i'molhuo'. Ja'ni ti'hua tolihuejcoyi ȽanDios, iƚque pe joupa iximpolhuo' unc'icuanuc'la, maƚque ȽanDios ti'hua titoc'i'molhuo'. Ja'ni aimolihuejconayi tetec'e'e'molhuo'. 23 Iƚniya liƚonc'epola', ja'ni aimihuejcona'me lixcay cane, ja'ni tehuejcona'me ȽanDios, iƚque tifinc'icona'mola', tenef'cona'mola'. ȽanDios ƚinca nipajnya ti'e'ma toƚta'a. 24 Iƚne loquej lan olivo ituca' ituca' liƚsans. Anuli aximalo, locuena al c'a olivo. Imanc' ma mi'onƚcospolhuo' to ƚimané al ximalo olivo ȽanDios etec'e'ena'molhuo', ipa'apolhuo', enef'polhuo' jiƚpe al c'a olivo. Ja'ni iƚe lipime joupa i'epa ȽanDios, ¿te aimi'iya mi'eya ja'ni a'i quipime? Ƚinca, ti'i'ma. Ti'i'ma tifinc'icona'mola' jiƚpe liƚ'ec iƚniya ma ƚimané al c'a olivo. 25 Cunc'aipimaye, ma caƚtuca' laƚpicuejma' aimi'iya maluhuaƚyacu iƚe lataiqui' lonescopa li'ipola' lixanuc' Israel. ȽanDios ƚinca aƚmuc'inga'. Aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te ts'i'ic' li'ipola' iƚne lan xanuc'. Ja'ni a'i, aga toƚcua'me: “Illanc' xonca ac'a laƚpicuejma', xonca aƚsina'”. Itsiya lixanuc' Israel le'a huata iƚniya iƚsina' te ts'i'ic' lo'eyacu ja'ni tetenƚcocoƚa' ȽanDios lo'epa. Locuenaye li'ipola' axna liƚpicuejma'. Ticuaiyunni litine tixhuai'nitsola' iƚne a'ij judío pe no'huaiyijmpá Jesucristo, iƚne lun Israel jouc'a tilanc'e'e'mola' ac'a liƚpicuejma', ti'huaiyijm'me. 26 Toƚta'a tunƚul'me jahuay lixanuc' Israel. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, tuya'e' lonespa ȽanDios, ticua: Ƚonƚu'eyacola' lixanuc' Jacob tipaiyohuo laipiƚya' Sión. Tipai'i'mola' iƚniya liƚpicuejma', alihuejcona'ma. 27 Toƚta'a tenanƚ'ma laitaiqui' aƚmaneconca. Iya' quiƚonc'e'ena'mola' liƚjunac'. 28 Iƚne, ma' aimihuejyi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios, iƚque aimepenufila'. Xonca tepenufilhuo' imanc'. Ƚinca aiquecanai'ila' nulemma. ȽanDios ti'hua ti'nujuaitsila' iƚne lixanuc', joupa i'huijf'epola' liƚtatahueló. 29 ȽanDios aimipai'i lipicuejma'. Ja'ni joupa icupa cataiqui', iƚe lepi'ipa aimixic'eya. Iƚque petsi ƚijoc'ipa aimetets'iya. 30 Imanc', luyaipa quitine aimolihuejyi ȽanDios. Itsiya tolihuejyi. Iƚne lixanuc' Israel aiquilihuequi. Toƚiya ȽanDios xonca iximpolhuo' unc'icuanuc'la, epenufpolhuo'. 31 Ƚinca, itsiya litine iƚne lixanuc' Israel aimihuejyi, toƚiya ȽanDios iximpolhuo' unc'icuanuc'la imanc'. Tijouƚa' jouc'a iƚniya tixim'mola' acuanuc'la. 32 Ja'ni lixanuc' Israel, ja'ni locuenaye lan xanuc', jahuay ma' anuli aiquilihuequi ȽanDios, iƚque joupa iximpola' jahuay axpennaiqui. Toƚta'a ja'ni lixanuc' Israel, ja'ni locuenaye lan xanuc', ma' anuli nipajnya ti'i'ma tixim'mola' acuanuc'la ȽanDios. 33 Cacua: ¡Acueca' juaiconapa ȽanDios! ¡Acueca' juaiconapa lipicuejma'! ¡Acueca' juaiconapa lixina'! Aimi'iya mixinyacu te ts'i'ic' loxpic'epa, ni minesyacu: Toƚe, toƚe lo'eya. 34 ¿Te anuli cal xans ixina' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios? ¿Te anuli cal xans i'epoxi ƚipomxi Romanos 11
  • 315.
    307 ȽanDios? ¿Te timuc'inniȽanDios? 35 O ¿te ti'i'ma lapi'i'me ȽanDios, tijouƚa' aƚ'najtse'e'monga'? A'i aimi'iya. 36 Jahuay lopa'a ȽanDios ixpic'epa ti'iƚa', timajnle, jahuay ma' i'huexi, iƚque aPoujna. Ma' iƚque tix'najtsi'inƚe, timetsaiconƚe cal Cueca'. Toƚta'a ti'iƚa' itsiya litine, Locuena Quitine jouc'a. Amén. 12 Cunc'aipimaye, toƚ'nujuaisle ȽanDios liximpolhuo' unc'icuanuc'la, itoc'ipolhuo' acueca'. Toƚta'a caxa'huelhuo' toƚtsufco'moƚtsi ȽanDios. Itine itine ma coƚmaf'i' toƚsim'moƚtsi i'huexi ȽanDios, tolihuejco'me. Loƚ'ejma' tetenƚcocoƚa' ȽanDios. Toƚmuj'me tolihuejyi jahuay ƚolunxajma'. Toƚta'a, ȽanDios tepenuf'molhuo' molaxc'onƚingoƚaiyi. 2 Camilhuo': Aimolihuej'me liƚ'ejma' lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚspic'eƚe tonƚ'eƚe ituca'. Toƚta'a ti'i'ma coƚsina' te ts'ipic'a ȽanDios. Iƚque tixpic'e'ma ma le'a al c'a, tixpic'e latenƚcocoya. Iƚque aimimenajya. 3 Iya' a'i caituca' laipicuejma' caxc'ai'ilhuo'. Ma ȽanDios lapi'ipa iƚe laipenic'. Itsiya camilhuo': Anuli anuli timetsaicoxoxi lipicuejma' li'ejma' te ts'i'ic' mopa'a. Nij nuli imanc' micua'ma: “Iya' xonca nincueca'”. Moƚ'huaiyijnyi ȽanDios tolimetsaicotsoƚtsi te ts'i'ic' iƚe loƚpicuejma' lepi'ipolhuo' ȽanDios. 4 Tama ma' anuli laƚcuerpo axpe' mipa'a. Anuli anuli tipa'a liƚpenic'. 5 Toƚta'a illanc'. Tama ninc'xpela', ma' aƚmana' anuli. Illanc' icuerpo Cristo. Aimi'iya malanajyacoƚtsi anuli anuli. Anuli ƚinca locuenaye iƚ'huexi. Locuenaye ƚinca i'huexi cal nuli. 6 ȽanDios lapi'iponga' anuli anuli laƚ'eyacu, ituca' ituca'. Ja'ni epi'icopo' lopicuejma' to'itsola' lan xanuc' loxpic'epa ȽanDios, ne' to'i'mola'. Mo'huaiyinge ȽanDios iƚque tu'i'mo' te ts'i'ic' lofmuc'iyacola' lopimaye. Toƚta'a to'itsola'. 7 Ja'ni epi'icopo' lopicuejma' totoc'itsola' lof'as xanuc', ne', totoc'i'mola'. Ja'ni epi'icopo' lopicuejma' tomuc'iyaleƚa', ne', tomuc'i'mola'. 8 Ja'ni epi'icopo' lopicuejma' toxc'ai'itsola', ne', toxc'ai'i'mola'. Ja'ni tapi'i'ma pe lahue'epa, ne', jahuay ƚomunxajma' tapi'i'ma. Ja'ni ifajpo', epi'ipo' copenic' tocuxeƚa', aimo'e'moxi mahui, ma to'eƚa'. Ja'ni epi'ipo' lopicuejma' toxinƚa' cuanuc', ne', tixojla' meta to'eƚa'. 9 Imanc' aimoƚ'e'e'moƚtsi le'a. Aƚinca tonƚ'e'etsoƚtsi capic'a. Tolanajtsoƚtsi jahuay lixcay, tolihuejle al c'a. 10 Imanc' unc'apimaye toƚta'a tonƚ'e'moƚtsi capic'a. Toƚ'nujuaitsoƚtsi, toƚtoc'itsoƚtsi. Aimoƚnes'me: “Iya' xonca ninc'a xans”. Toƚnesle: “Iƚque ƚaipima xonca ac'a xans”. 11 Iƚe lanic' lepi'ipolhuo' ȽanDios ƚaƚPoujna, toƚpo'noƚe loƚpicuejma', tonƚ'eƚe. Aimixojtolhuo'. 12 Toƚ'nujuaisle iƚe al c'a lapi'iyacolhuo' ȽanDios. Toƚta'a aimijouya loƚpixojma cata. Ja'ni toƚteƚcoyi, toƚsnet'ƚƚe. Ti'hua toƚjoc'iƚe ȽanDios. Toƚsa'hueƚe titoc'itsolhuo'. 13 Toƚtoc'itsola' loƚpimaye petsi lahue'epola'. Iƚne jouc'a i'huexi ȽanDios. Tolapenuftsola' ƚolajut'ƚi. 14 Pe naihuetsojpolhuo' toƚpaxnetsola'. Aimoƚnesc'e'mola' quixcay cataiqui'. Toƚpaxne'mola'. Romanos 11​, ​12
  • 316.
    308 15 Petsi naixojpá quileta,imanc' jouc'a tixojla' cumlata. Petsi nohuotsopá tijolijyi, imanc' jouc'a toƚjolijle. 16 Aimolatets'i'moƚtsi. Tonƚ'eƚe anuli loƚpicuejma'. Aimoƚ'e'e'moƚtsi. Aimoƚnes'me: “Illanc' ninc'itsila' xanuc'”. Tonƚejmaleƚe loƚpimaye petsi aiquiƚ'hueca. Aimoƚnes'me: “Iya' xonca aixina'”. 17 Aimoƚ'econa'mola' lixcay petsi li'epolhuo' lixcay. Jahuay loƚ'eyacu ti'iƚa' ma' al c'a. Tixinƚe toƚta'a iƚne nahuelojmpolhuo'. 18 Ni petsi loƚtseyacu, ja'ni ti'i'ma, toƚmajnle ac'a. Ja'ni iƚpic'a tifuli'i'molhuo', imanc' aimoƚfuli'icona'mola'. 19 Maicunc'aipimaye, iya' camilhuo': Ja'ni ixcay li'epolhuo' imanc', aimoƚpai'icona'me. Toƚ'huaicoƚe titeƚ'miƚa' ȽanDios. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: Ma le'a iya' ti'hua laimane capai'icona'ma. Petsi no'epá lixcay ma' iya' ca'najtse'e'mola', cateƚ'mi'mola'. Toƚta'a locuapa ȽanDios ƚoƚPoujna. 20 Imanc' tolihuejcoƚe lataiqui' loya'apa: Ja'ni tumle'e no'epo' laic', ima' totes'miƚa'. Ja'ni ticui quija', ima' tohui'iƚa' quija'. Ima' toƚta'a toteƚ'mi'ma ni'epo' laic'. 21 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma', toƚnesle: “Iƚe lixcay laƚ'e'epa aimalulijya. Iya' ca'e'e'ma al c'a, toƚta'a culij'ma lixcay.” 13 Jahuay imanc' tonƚ'eƚe locuxe'epolhuo' ts'iƚpenic'. Cal xans no'huapa limane ticuxeƚa', ma ȽanDios epi'ipa iƚque limane. Iƚniya ts'iƚpenic' pe nocuxepolhuo' itsiya, ma ȽanDios ifajpola'. 2 Toƚta'a ja'ni aimolihuejcola' ts'iƚpenic' locuxe'epolhuo' ma' anuli aimolihuejcoyi ȽanDios ƚipo'nopola' iƚniya. Cal xans aimihuejma, ȽanDios tepi'i'ma lijunac'. 3 Iƚne ts'iƚpenic' ipo'nompola' tiƚic'mintsola' no'epá lixcay. A'i miƚic'minyacola' no'epá al c'a. Ima' ja'ni aimocua miƚic'minyaco', ne' to'eƚa' al c'a. Tijouƚa' timi'mo': “Ac'a ima' lof'epa”. 4 Iƚque ts'ipenic' ma ȽanDios epi'ipa lipenic', ixpic'epa titoc'itso'. Toxpaic'etsi. Aimo'e'ma lixcay. Li'espada a'i ma le'a quitaic'. Ti'hua limane titeƚ'mitso'. 5 Ƚinca ts'iƚpenic' nipajnya ti'i'ma titeƚ'mi'molhuo'. A'i ma le'a toƚiya tolihuejco'mola'. Jouc'a toƚ'nujuaitsa naitsi nipo'nopola'. Maƚque ȽanDios ipo'nopola' iƚniya. Toƚiya tolihuejco'mola'. 6 Ma' anuli toƚ'najtseyi iƚe lo'najtsi'ipolhuo'. Ts'iƚpenic' ti'eyi lanic' lepi'ipola' ȽanDios. Itine itine tuyalaicoyi ti'eyi toƚta'a. 7 Jahuay ts'iƚpenic' petsi lo'najtsi'ipolhuo' toƚ'najtse'e'mola'. Ja'ni ti'najtsi'ilhuo' ƚolamats', ƚolajut'ƚi o ts'oƚtaic' lane, ne' toƚ'najtse'eƚe. Toƚspaic'etsola', tolimetsaicotsola'. 8 Aimoƚtaiyinc'e'me, ni anuli. Toƚ'najtse'e'mola' nulemma jahuay. Ƚinca tipa'a iƚe petsi aimi'iya moƚ'najtse'eyacola' nulemma. Aimi'iya moƚnesyacu: “Joupa ai'epa capic'a iƚque ƚaipima. Aica'econaya capic'a.” Ƚinca ticuicomma ti'hua toƚ'nujuaitsola' loƚpimaye, ti'hua tonƚ'etsola' capic'a. Ja'ni to'ay capic'a ƚopima, aƚinca menant'ƚipa locuxepa Romanos 12​, ​13
  • 317.
    309 ȽanDios. 9 ȽanDios aƚcuxe'eponga', lu'inga':“Aimoxhuico'ma ƚipeno ƚof'as xans. Aimoma'ahuale'ma. Aimonantse'ma. Ja'ni topalaicotsola' lof'as xanuc' tonesla' al ƚinca, aimofel'miyale'ma. Aimojanaj'ma ƚi'hueca ƚof'as xans.” Iƚiya lataiqui' jouc'a jahuay locuxepa ȽanDios ti'i'ma alafot'ƚeco'me, ti'iƚa' ma le'a anuli lataiqui' loya'apa: “Ima' to'eyoxi capic'a, ma toƚta'a to'eƚa' capic'a ƚof'as xans, naitsi ƚoftalecufya”. 10 Ja'ni to'eƚa' capic'a ƚopima aimi'iya mo'e'eya quixcay. Toƚta'a tanant'ƚi'ma locuxepa ȽanDios. 11 Toƚ'nujuaitsa lo'iya, toƚta'a tonƚ'e'me to iƚe laifxc'ai'ipolhuo'. Joupa icuai'ma al 'hora aƚmaf'iƚe, aƚtsolinanca. Litine lipangopa laƚ'huaiyijmpa Jesucristo Ƚalunƚu'eyaconga' tehue'e' ticuaicoconno iƚque. Itsiya xonca ahuata tehue'e'. 12 Joupa tuyaipa lipuqui'. Joupa tiƚic'e'ma. Aimaƚ'econa'me lixcay, iƚe lo'epa iƚne noyelocopá lipuqui'. Lihuejle lepalc'o'. Toƚta'a aƚpa'neco'moƚtsi laƚpicuejma', aimitsufaiya lixcay. 13 Petsi amuf liƚpicuejma' tixoqui quileta ti'eyi lixcay juic, timeyoc'iyoƚtsi, ti'noƚyi lacaƚ'no', ti'eyi nixpiya, tifuleyi, ti'eyoƚtsi laic'. Illanc' aimaluyalaico'me toƚta'a, epalc'o' laƚpicuejma'. Ticuicomma ti'iƚa' ituca' laƚ'ejma'. 14 Aimoƚcua'me: “¿Te ts'i'ic' latenƚcocoya laicuerpo? Capi'i'ma lojanajpa.” Tonƚ'eƚe ma le'a al c'a ma to li'epa Jesucristo. Iƚe lonƚ'eyacu tetenƚcocoƚa' Jesucristo, iƚque ticuanajco'molhuo'. 14 Petsi aiquiƚcueca litaiqui' Jesucristo, ja'ni ti'huaiyijnyi tolapenuf'mola'. Tijouƚa' aimoƚnesco'mola' iƚniya liƚ'ejma'. Nij naitsi nocuaya: “Aicaipic'a li'ejma' ƚaipima”. 2 Anuli xonca ti'huaiyinge, jahuay tite'ma. Ƚocuena aimicueca, titeja ma le'a itamqui, aimiteja lixic'. 3 Iƚque notepa jahuay aimetets'i'ma petsi notepa pangay quitamqui. Notepa pangay quitamqui aiminesco'ma notepa jahuay. Aimines'ma: “Iƚque tecani'em'me”. A'i. ȽanDios joupa epenufpa. 4 Ima' nofnescopa ƚopima, ¿naitsi ima? Ima' a'i quipoujna ƚopima. Ma ƚiPoujna tixpic'e ja'ni ti'hua timetsaicoƚa' o tecani'e'ma. Ƚinca timetsaico'ma. ȽiPoujna ti'hua limane titoc'i'ma, aimecani'eyacoxi. 5 Anuli ƚapima ticua: “Acueca' litine iƚta'a, iya' aica'eya canic'”. Ƚocuena ticua: “A'i, ma' anuli jahuay ƚitiné”. Iƚque ti'e'ma canic'. Iya' cacua: Anuli anuli, quituca' quituca', tixpic'eƚa' lipicuejma' lo'eya. Tijouƚa' ti'eƚa'. 6 Ƚapima nocuapa: “Acueca' litine iƚta'a, aica'eya canic'”, iƚque ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios. Ƚocuena nocuapa: “Ma' anuli jahuay ƚitiné, ca'eta canic'”, iƚque jouc'a ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios. Ƚapima notepa jahuay ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios, toƚta'a joupa ix'najtsi'ipa ȽanDios. Ƚocuena notepa pangay quitamqui jouc'a ipic'a tetenƚcocoƚa' ȽanDios, jouc'a ix'najtsi'ipa ȽanDios. 7 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' aimaƚcuxeyoƚtsi caƚtuca'. Aimaƚspic'eyi ja'ni ti'hua aƚmaf'i'me o ja'ni aƚma'monga'. 8 Ja'ni ts'aƚmaf'i' ƚaƚPoujna lapi'inga' laƚpitine. Ja'ni aƚmatsonga' ma' anuli ƚaƚPoujna tixpic'e iƚe laƚ'iyaconga'. Ma' anuli maƚmana' i'huexi ƚaƚPoujna. 9 Toƚta'a Romanos 13​, ​14
  • 318.
    310 aƚmuc'iponga' iƚe li'ipaCristo. Iƚque imapa, imaf'inapa, toƚta'a i'ipa iƚPoujna limanapola' jouc'a ts'iƚmaf'i'. Jahuay ticuxela'. 10 Ima', ¿te cofnescocopa ƚopima? Tocua: “Tecani'em'me”. Ima', ¿te cofmetets'icopa ƚopima? Anuli toƚcuaita pu'hua pe lopa'a ȽanDios cal Cuecaj Juez. Jiƚpiya jahuay lacaxhuoƚaita. 11 Toƚta'a tuya'e' al Paxi Liniƚingiya. Ticua ȽanDios: Ma' aƚinca iya' NanDios, aimaf'i'. Iya' cacua: Laxc'onƚingoƚai'ma jahuay lan xanuc'. Jahuay aƚmi'ma: “Ma' ima' manDios”. 12 Iƚe lataiqui' aƚmuc'inga' te ts'i'ic' laƚ'iyaconga' anuli anuli illanc'. Ima' cotuca', iya' caituca' aƚtalai'eta ȽanDios. 13 Itsiya aimaƚnescocona'mola' laƚpimaye. Aimalahuelojncona'mola' te ts'i'ic' liƚ'ejma'. Najmay tolahuelojntsoƚtsi coƚtuca' loƚ'ejma'. Toƚspic'eƚe nulemma toƚtoc'itsola' loƚpimaye. Aimoƚ'e'mola' muc'uiyacola'. 14 Aixina' jahuay ti'i'ma aƚte'me ja'ni Jesús aƚPoujna, ja'ni iƚque joupa alapenufponga'. Ƚapima petsi aimicueca iƚta'a, iƚque nocuapa: “Iƚe ixcay. ȽanDios aimalapi'i lane. Aimi'iya cateja”, ne', aimite'ma. 15 Ima' toteja jahuay, tijouƚa' ƚopima tixhueƚco'ma, ticua: “Iƚe ixcay, ¿te cotecopa iƚque?” Ja'ni toƚta'a lo'iya ima' ƚinca aimo'ay capic'a ƚopima. Cristo icupoxi, imacopa tunƚu'etsi ƚopima jouc'a. Tijouƚa', ¿te ima' tatets'i'ma? Tote'ma, tijouƚa' iƚque ƚopima to'e'e'ma coyac'. Aimihuejconaya, tecani'e'moxi. A'i. Aimo'e'ma toƚta'a. 16 Ƚinca ima' xonca to'huaiyinge ȽanDios, toƚta'a jahuay toteja. Ma le'a camihuo': Ja'ni ƚopima tixim'mo' a'ijca lo'ejma' moteja jahuay, najmay aimote'ma iƚe petsi aimetenƚcocojma ƚopima. 17 ȽanDios cal Rey aimicuis'eyacola' lixanuc' te ts'i'ic' ƚitepa, lixnapa. Iƚque timetsaicola' iƚne ixanuc' petsi no'epá al c'a, petsi aimifuleyi, petsi cal Espíritu Santo tixoc'ila' quileta. 18 Ja'ni toƚta'a comihuequi ƚoPoujna Cristo, ƚinca ȽanDios tetenƚcocojma lo'ejma'. Lan xanuc' jouc'a tixim'mo' ac'a lof'epa. 19 Toƚiya, aƚpo'noƚe laƚpicuejma' aimaƚ'e'eyacola' coyac' laƚpimaye. Aƚtoc'i'mola' tihuejle Jesucristo. 20 Ima' ts'opic'a toteƚa' jahuay, to'nujuaitsola' lopimaye. ȽanDios joupa ifa'epola' iƚne liƚpicuejma', ¿te ima' tomints'e'mola'? Ailopa'a quixcay ƚaƚtepa. Jahuay ti'i'ma aƚte'me. Ja'ni ƚoftepa aimetenƚcocojma ƚopima, ja'ni toc'uilitsuf'e'ma iƚque, jiƚpe ƚinca ȽanDios tixina ixcay iƚquiya ƚoftepa. 21 Ƚoftepa lixic' o lofxnapa vino, o lof'epa, ja'ni toƚta'a toc'uilitsuf'e'ma ƚopima, najmay aimoxna'ma iƚe al vino ni aimote'ma iƚe lixic' ni aimo'e'ma to mo'ay. 22 Ima' oxina' lof'eya, ja'ni ti'i'ma tote'ma, ja'ni aimi'iya. To'nujuaitsi ȽanDios jouc'a ixina'. Tixoqui meta ima' ja'ni taimetsaicoyoxi ac'a lof'epa, ja'ni oxina' tetenƚcocojma ȽanDios. 23 Ƚapima nonesya: “Aicaixina' ja'ni ti'i'ma o aimi'iya'”, tijouƚa' tite'ma, ƚinca a'ijc'a iƚe lo'epa. Titai'ma lajunac'. Ticuicomma ti'iƚa' caƚsina' ja'ni tetenƚcocojma ȽanDios o a'i. Ja'ni aicaƚsina' najmay aimaƚ'e'me. Romanos 14
  • 319.
    311 15 Illanc', ja'niaƚcueca litaiqui' Jesucristo, ja'ni joupa aƚsina' ti'i'ma aƚte'me ja'huay, ja'ni aƚsina' ailopa'a tintsi, iya' cacua: Aimaƚ'e'me lalatenƚcocoyaconga' illanc' caƚtuca'. Xonca' lahueƚe te co'iya maƚtoc'iyacola' laƚpimaye, iƚne petsi aiquiƚcueca. Maƚe aƚ'eƚe. 2 Aƚ'eƚe le'a latenƚcocoyacola' laƚpimaye. Licuis'e'moƚtsi: “¿Te caif'eya catoc'iƚa' ƚaipima? Aipic'a xonca tihuejla' Jesucristo.” 3 Aƚ'nujuaisle li'ejma' Jesucristo. Iƚque aiquetenƚcocoyoxi quituca'. Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' lo'iya Cristo. Iƚque lipalaic'opa ȽanDios timi: “Ima' iya' aƚteƚcopá anuli. Lan xanuc' netets'ipo' ima', maƚniya aƚnescopa jouc'a”. 4 Iƚe lataiqui', jouc'a jahuay loya'apa al Paxi Liniƚingiya liniƚijmpa luyaipa quitine, aƚtoc'inga' illanc' naƚmana' itsiya, aƚmuc'inga'. ȽanDios aimicua maƚtafqueyaconga' jiƚpe laƚpicuejma'. Ipic'a ti'hua aƚ'huaicoƚe iƚe lalapi'iyaconga'. Toƚiya lapi'iponga' litaiqui', iƚiya al Paxi Liniƚingiya. Lapi'iponga' aƚsueƚe. Toƚta'a lixpi'i'monga' calata, aƚsnet'ƚ'me laƚ'iyaconga'. 5 Ƚinca maƚque ȽanDios aƚtoc'inga' aƚsnet'ƚƚe laƚ'iyaconga'. Lixoc'inga' calata. Iƚque ȽanDios ti'e'etsolhuo' anuli loƚpicuejma', ti'iƚa' loƚ'ejma' to li'ejma' Jesucristo. 6 Toƚta'a ti'i'ma anuli loƚpicuejma', jahuay anuli toƚs'najtsi'i'me ȽanDios, iƚque enDios, i'Ailli' ƚaƚPoujna Jesucristo. 7 Cristo joupa epenufpolhuo'. Toƚiya imanc' unc'apimaye. Tolapenuftsoƚtsi. Toƚta'a tixinim'me te ts'i'ic' ƚolanDios. Tixinim'me ac'a lipicuejma'. 8 Jesucristo i'huamma fa'a li'a ƚamats', i'epoxi to caƚmozo illanc' ninc'ijudío. Toƚta'a iƚinc'ipa linespa ȽanDios. Enant'ƚipa lataiqui' ȽanDios lepi'ipola' laƚtatahueló. 9 Jouc'a i'huacomma li'a ƚamats' toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios imanc' a'i cunc'ijudío. Licuai'ma Cristo iƚque imuc'i'molhuo' te ts'i'ic' ȽanDios lipicuejma'. Iƚque ȽanDios tixinnilhuo' unc'icuanuc'la. Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' toƚta'a lo'iya ticua: Pe lomana' lan xanuc' a'ij judío cax'najtsi'ito', camito': “¡Acueca' iƚta'a lo'epa!” Maƚpiya cunac'ta, camito': “¡Ma' ima' manDios!” 10 Jouc'a tuya'e': Unc'ocuenaye xanuc', jouc'a lixanuc' ȽanDios, tixojla' cunlata anuli. 11 Jouc'a tuya'e': Unc'ocuenaye xanuc', toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios. Imanc' ni petsi loƚmana', toƚnesle: “¡Acueca' ƚalanDios!” 12 Jouc'a pe liniƚiya linespa Isaías tuya'e': Tama joupa imanapa Isaí, (iƚque i'ailli' cal rey David), ti'i'ma anuli ƚanef'eya, ticuxe'mola' locuenaye lan xanuc', iƚne a'ij judío. Iƚniya ti'huaiyijm'me iƚque. 13 Aƚsa'hueyi ȽanDios tepi'itsolhuo' coƚpicuejma' toƚ'huaicoƚe al c'a lapi'iyacolhuo', tixoc'itsolhuo' cunlata. Toƚta'a toƚsim'me acueca' lotoc'ipolhuo' cal Espíritu Santo. Aimixojyacolhuo', ti'hua toƚ'huaico'me. 14 Cunc'aipimaye, joupa aixinnilhuo' te ts'i'ic' loƚ'ejma'. Romanos 15
  • 320.
    312 Aixinnilhuo' juaiconapa ac'a loƚpicuejma'.Aixina' joupa oƚsina', toƚsc'ai'iyoƚtsi. 15 Tama aixinnilhuo' toƚta'a niniƚ'epolhuo' iƚta'a coƚje'e. Petsi petsi tocomma to ujfxi laitaiqui'. Aipic'a toƚ'nujuaitsa, aimolimenc'eco'me iƚe al c'a loƚsina'. ȽanDios joupa lapi'ipa laimane catoc'itsolhuo' toƚta'a. 16 ȽanDios lummepa ni petsi lomana' lan xanuc' a'ij judío. Lummecopa capalaicota Jesucristo. Toƚta'a ca'ay lipenic' ƚaƚPoujna. Cuya'e' litaiqui' ȽanDios, Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a loxpic'epa ȽanDios. Cami ȽanDios: “Ja'a, toxintsola' iƚne locuenaye xanuc' a'ij judío. Iƚne jouc'a o'huexi, joupa epenufpá cal Espíritu Santo. Joupa aitoc'ipola'. Tetenƚcocotso' ima'. Tapenuftsola'.” 17 Iya' tixoqui neta quihuequi Jesucristo. Toƚta'a ca'ay lanic' lalapi'ipa ȽanDios. Ma' iƚque Jesucristo aƚtoc'i. 18 Aicapalaijma lanic' iƚe li'epa ocuena caƚpima. Aicacua: “Iƚe laif'epa iya'”. Ma le'a capalaico'ma li'epa Cristo jiƚpiya laitsehuo'ma iya'. Jiƚpe petsi lan xanuc' a'ij judío aƚquimf'epa iya' lainuya'apa. Aƚsimpa lai'epa, lijou'ma ihuejco'me ȽanDios. 19 Lainipamma jiƚpe al cuecaj quiƚya' Jerusalén aitsehuo'ma aculi' cacuaita ƚamats' Ilírico, ca'hua cuya'e' Litaiqui' Jesucristo. Ni petsi lomana' lan xanuc' nu'iyalepa Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a loxpic'epa ȽanDios. Lan xanuc' ixim'me acueca' lo'epa ȽanDios. Ixim'me acueca' lipepaxi cal Espíritu Santo. 20 Iya' cahuela' lan xanuc' petsi aimimetsaicoyi Jesucristo. Pe lomana' iƚniya jiƚpe cuya'e' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Aica'eya canic' petsi ocuena joupa ipangopa. 21 Cacua: Ti'iƚa' ma to micua al Paxi Liniƚingiya loya'apa: Lan xanuc' petsi aiquiƚsina' naitsi iƚque, petsi aicu'innila', iƚniya timetsaico'me. Petsi aiquiƚcueca, ma' iƚniya ti'i'ma quiƚsina'. 22 Joupa aimipolhuo', aixpic'epa ca'hua'ma pe lomana' lan xanuc' petsi aimimetsaicoyi Jesucristo. Capalaic'otsola' iƚniya. Toƚiya aicaitsec' pe loƚmana' imanc'. 23 Ixhuaita axpe' camats' aipic'a ca'huaƚa'. Aipic'a cacuaitsi jiƚpiya pe loƚmana'. Itsiya cacua: Fa'a pe laifpa'a joupa ijoupa laipenic'. Ƚinca ca'hua'ma. 24 Litine ca'huaƚa' España, iƚniya ƚitiné cuyaicota pe loƚmana' imanc', cahuejntolhuo'. Oque' afane' quitine aƚmajnta anuli, tixoj'ma calata. Tijouƚa' imanc' aƚtoc'ita cuyaita. 25 Ate'a ca'hua'ma Jerusalén. Capi'itola' quiƚtomí lapimaye nomana' jiƚpe. Iƚne i'huexi ȽanDios. 26 Lapimaye nomana' ƚamats' Macedonia, jouc'a nomana' ƚamats' Acaya, iƚne ixpic'e'me tefot'ƚe'me liƚtomí, titoc'iconnola' liƚpimaye petsi aiquiƚ'hueca, iƚne i'huexi ȽanDios nomana' Jerusalén. 27 Cacua: Ixpic'epá titoc'iƚe liƚpimaye iƚniya ajudío nomana' Jerusalén. Toƚta'a tix'najtsi'im'mola'. Iƚne liƚpimaye ajudío joupa itoc'impola'. Aiquicuanac'ennila' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Ticuayi: “Tuyalaicotsa al c'a Locuena Quitine”. Itsiya iƚne lapimaye a'ij judío tix'najtsi'im'mola' Romanos 15
  • 321.
    313 liƚpimaye. Tumme'ennila' quiƚtomí. Tuyalaicotsaal c'a itsiya litine. 28 Toƚiya ca'hua'ma Jerusalén. Ma' iya' capi'itsola' lapimaye quiƚtomí; iƚe lefot'ƚepa lapimaye a'ij judío, iƚne nomana' Macedonia y Acaya. Tijouƚa' cuyaitsi pu'hua España catsa'aitolhuo' imanc' noƚmana' Roma. 29 Jesucristo aƚtoc'ipa. Aƚpaxnepa juaiconapa. Cacuaitsi iya' pu'hua pe loƚmana' ma' anuli aƚtoc'i'monga', aƚpaxne'monga'. 30 Cunc'aipimaye, imanc' illanc' anuli ƚaƚPoujna, iƚque Jesucristo. Iƚque aƚtoc'inga'. Jouc'a ma' anuli cal Espíritu ƚalapi'iponga' laƚpicuejma' aƚ'etsoƚtsi capic'a. Iƚque cal Espíritu Santo. Toƚiya caxa'huelhuo' toƚjoc'iƚe ȽanDios aƚtoc'iƚa'. Ti'hua toƚjoc'i'me. 31 Toƚta'a ȽanDios aƚ'eta cuenna. Lan xanuc' naƚ'epa laic', iƚniya nomana' ƚamats' Judea aimi'iya maƚ'e'eya to micuayi. Jouc'a toƚsa'hueƚe ȽanDios aƚtoc'itsi jiƚpe Jerusalén. Tetenƚcocotsola' laif'eya lapimaye nomana' jiƚpiya, lapenufta al c'a. 32 Toƚsa'hueƚe ȽanDios aƚtoc'iƚa' tixojla' neta cacuaitsi pe loƚmana'. Ma' anuli lunxajta. Lixpi'itoƚtsi calata. 33 ȽanDios nipajnya ti'i'ma tipac'e'e'molhuo' loƚpicuejma'. Imanc', iƚque, toƚmajnle anuli. Toƚta'a ti'iƚa'. Amén. 16 Fa'a tipa'a Febe ƚaƚpima caca'no'. Iƚque ti'ay lanic' lepi'ipa ȽanDios, titoc'ila' lapimaye nomana' liƚya' Cencrea, iƚne lafoƚyomma jiƚpiya. Iya' nimetsaijma ac'a caca'no'. 2 Imanc' i'huexi ȽanDios jouc'a tolimetsaicotsa ƚaƚpima, tolapenufle. Ma' anuli ƚaƚPoujna. Ja'ni tehue'e' tolapi'iƚe, toƚtoc'iƚe. Iƚque itoc'ipola' axpela' lapimaye, iya' jouc'a aƚtoc'ipa. 3 Tolu'itsola' Aquila y ƚipeno Priscila: “Pablo tinonilhuo'”. Ma' anuli illanc' aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Jesucristo. 4 Ƚinca iya' jouc'a jahuay lapimaye a'ij judío, ni petsi lafoƚyomma, aƚs'najtsi'ila' iƚne Aquila y Priscila. Iƚne aƚcuanajcopa iya'. Tocomma to aimunƚu'eyacoƚtsi iƚniya. 5 Lapimaye lafoƚyomma lilejut'ƚ Aquila y Priscila, jouc'a cal c'a ƚai'amigo Epeneto, tolu'itsola': “Pablo tinonilhuo'”. Jiƚpe ƚamats' Asia Epeneto i'ipa cal te'a ƚihuejpa Jesucristo. 6 Jouc'a tolu'itsa María: “Pablo tinonhuo'”. Iƚque María acueca' iteƚcopa itoc'ipolhuo'. 7 Ma' anuli tolu'itsola' Andrónico y Junias, iƚne aipiƚya' xanuc'. Iya' iƚniya aƚtats'emponga' anuli. Iƚne alulijpa iya'. Ate'a i'huaiyijmpá Jesucristo. Iƚne jouc'a a'apóstole, lummepola' ȽanDios. Ti'eyi acueca' canic'. 8 Jouc'a toƚta'a tolu'itsa Ampliato. Iƚque ƚinca ca'ay capic'a. Toƚta'a lapi'ipa laipicuejma' ƚaƚPoujna. 9 Jouc'a tolu'itsa Urbano. Illanc' aƚejmale. Aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Jesucristo. Jouc'a tolu'itsa Estaquio, ƚacaipima. 10 Jouc'a tolu'itsa Apeles. Jiƚque ƚinca imuj'moxi cal c'a ts'ihuequi Jesucristo. Aiquenajyoxi. Jouc'a tolu'itsola' iƚniya nomana' lejut'ƚ Aristóbulo. 11 Jouc'a tolu'itsa Herodión. Iƚque aipiƚya' xans. Romanos 15​, ​16
  • 322.
    314 Jouc'a tolu'itsola' iƚniyanomana' lejut'ƚ Narciso, iƚne ti'huaiyijnyi ƚaƚPoujna Jesucristo, joupa lepenufpola'. 12 Jouc'a tolu'itsola' Trifena y Trifosa. Iƚne ti'eyi lanic' lepi'ipola' ƚaƚPoujna Jesucristo. Jouc'a tolu'itsa ƚaƚ'amiga Pérsida. Iƚque juaiconapa i'epa lanic' lepi'ipa ƚaƚPoujna. 13 Jouc'a tolu'itsa Rufo. Iƚque ƚinca timujyoxi i'huijf'epa ƚaƚPoujna, ac'a tihuequi. Jouc'a tolu'itsa qui'máma' Rufo. Iya' jouc'a cami: “Ai'máma'”. 14 Jouc'a tolu'itsola' iƚne Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas, y jiƚpiya nomana' locuenaye capimaye. 15 Jouc'a tolu'itsola' iƚne Filólogo, Julia, Nereo, ƚipima caca'no' Nereo, Olimpas y jahuay lapimaye i'huexi ȽanDios lafoƚyomma iƚniya. 16 Jahuay imanc' toƚnontsoƚtsi. Toƚtuc'otsoƚtsi loƚpeque to tituc'otsoƚtsi lapimaye i'huexi ȽanDios. Tinonilhuo' imanc' jahuay lapimaye i'huexi Cristo ni petsi lafoƚyomma. 17 Cunc'aipimaye, jiƚpiya pe loƚmana' timana' lan xanuc' nacui'ipoƚtsi apimaye. Iƚne ocuenaj liƚ'ejma'. Iƚne mane tifuli'ilhuo', ti'e'e'molhuo' onƚca. Toƚta'a anuli anuli ti'hua lipene. A'i toƚta'a limuc'ipolhuo' lataiqui' lolihuic'ipa. Imanc' ti'iƚa' coƚsina' naitsi iƚne, tolanajtsoƚtsi. 18 Iƚne aimihuejyi locuxepa ƚaƚPoujna Jesucristo, le'a tehueyi te co'iya mulijyacu quiƚtomí, titetsoƚe al c'a. Tipalaiyi tocomma ac'a cataiqui', tetenƚcocola' lapimaye. Tifel'minnila' iƚne lapimaye petsi noximpá jahuay lataiqui' tocomma ma' anuli. Iƚne lapimaye aimimetsaicoyi petsi a'ijc'a capicuejma'. 19 Iya' jouc'a jahuay lapimaye ni petsi lomana' aƚsina' imanc' ƚinca tolihuejcoyi. Iƚe loƚ'ejma' lixoc'i neta iya'. Iya' aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te ts'i'ic' al c'a. Tolihuejle y toƚ'eƚe toƚiya. Ja'ni a'ijc'a, cacua: Ni aimi'i'ma coƚsina' te ts'i'ic', amolihuejyacu. 20 ȽanDios lipac'e'eponga' laƚpicuejma' aimicoƚya timuj'moxi acueca' ipujfxi. Toƚsim'me joupa i'oc'enapa Satanás, toƚ'huailetsuf'me. Tijouƚa' ailopa'a co'e'econayacolhuo'. ȽaƚPoujna Jesucristo titoc'itsolhuo' itine itine. 21 Tinonilhuo' Timoteo. Iƚque anuli aƚ'epá lanic' lalapi'iponga' Jesucristo. Lucio, Jasón, Sosípater jouc'a tinonilhuo'. Iƚne aipiƚya' xanuc'. 22 Iya' ninTercio quiniƚi iƚta'a al je'e. Iya' jouc'a nihuequi Jesucristo. Canonilhuo' imanc' unc'aipimaye. 23 Iya' ninPablo aipanc'ale fa'a lejut'ƚ Gayo. Iƚque tinonilhuo' jouc'a. Jifa'a lejut'ƚ tefoƚyomma lapimaye. Erasto, iƚque ipenic' ti'huejla' al tomí fa'a liƚya', jouc'a ƚaƚpima Cuarto, tinonilhuo'. 24 Itine itine ƚaƚPoujna Jesucristo titoc'itsolhuo' jahuay imanc'. Toƚta'a ti'iƚa'. Amén. 25-27 Iya' cacua: ¡Aƚs'najtsi'iƚe ȽanDios! Iƚque ti'i'ma titoc'i'molhuo'. Toƚta'a aimolanajyacoƚtsi al c'a cane. Maƚta'a loya'apa Lataiqui' laifnuya'apa iya'. Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic' al c'a loxpic'epa ȽanDios, tipalaijma Jesucristo. Iya' cuya'e' naitsi iƚque. Iƚna'a ƚitiné ȽanDios aƚmuc'iponga' al cuajmaica te ts'i'ic' lixpic'epa. Romanos 16
  • 323.
    315 Iƚe lixpic'epa uya'a'melam profeta, iniƚ'me. Li'ipa tipanemma to lemiya cataiqui'. Ailopa'a nicuejpa. ȽanDios, iƚque aimijouya lipitine, joupa icuxepa ticuejle jahuay lan xanuc' ni petsi lomana', tihuejcoƚe, ti'huaiyijnle. Cacua: Ti'huaiyijnle Jesucristo. Toƚta'a timetsaico'me acueca' ȽanDios. Ma' iƚque anDios, acueca' lipicuejma'. Timetsaiconƚe itsiya litine, Locuena Quitine jouc'a. Toƚta'a ti'iƚa'. Amén. Romanos 16
  • 324.
    316 1 Iya' ninPablo,Jesucristo aƚjoc'ipa ca'eƚa' lanic' lalapi'ipa. Toƚiya iya' nin'apóstol, epaluc Jesucristo. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios. 2 Iya' jouc'a ƚaipima Sóstenes liniƚ'elhuo', aƚnonilhuo' imanc' lefot'ƚepolhuo' ȽanDios jiƚpe liƚya' Corinto. Imanc' joupa epenufpolhuo' Jesucristo. Toƚiya i'ipolhuo' ixanuc' ȽanDios. Iƚque joupa imetsaicopolhuo' i'huexi. Jahuay laƚpimaye nojoc'ipá Jesucristo, ni petsi lomana', aƚnonila' jouc'a. Maƚque Jesucristo aƚPoujna, illanc' iƚniya. 3 ¡Caƚ'Ailli' ȽanDios jouc'a ƚaƚPoujna Jesucristo titoc'itsolhuo', tipac'e'etsolhuo' loƚpicuejma'! 4 Itine itine cax'najtsi'i ƚainenDios acueca' itoc'ipolhuo', ipaxnepolhuo' imanc' lepenufpolhuo' Jesucristo. 5 Cax'najtsi'i xonca ac'a loluyalaicopa imanc' lepenufpolhuo' Cristo. Juaiconapa ac'a loluya'apa litaiqui'. Ac'a olapenuf'me iƚe lataiqui', oƚcuejpá. 6 Toƚta'a li'ipolhuo' lijoupa lolapenufpa laƚtaiqui' laƚpalaicopa Cristo. 7 ȽanDios ipaxnepolhuo' acueca'. Jahuay lapi'ipola' lixanuc' joupa epi'ipolhuo' imanc'. Itsiya oƚ'huaijma ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo. 8 Iƚque ti'hua titoc'i'molhuo' aimolanajyacoƚtsi al c'a cane. Ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo aimitac'uinyacolhuo' cajunac'. 9 Toƚta'a ti'e'ma ȽanDios. Iƚque tenant'ƚi litaiqui', aimifelƚaique. Joupa ijoc'ipolhuo' tonƚejmale'me ƚi'Hua, ƚaƚPoujna Jesucristo. 10 Unc'aipimaye, caxahue'elhuo' toƚspic'eƚe ti'iƚa' ac'a loƚ'ejma', tetenƚcocoƚa' Jesucristo. Camilhuo': Aimoƚfuli'i'moƚtsi cataiqui', aimolixtuc'o'moƚtsi. Toƚ'etsoƚtsi anuli loƚpicuejma', anuli loƚtaiqui'. Aimolanajcona'moƚtsi ocuena ocuena lipicuejma'. 11 Unc'aipimaye, lapimaye nomana' lejut'ƚ Cloé tinescolhuo' imanc', ticuayi toƚfuli'iyoƚtsi cataiqui'. 12 Joupa aicuejpa loƚ'ejma'. Hualca imanc' toƚcuayi: “Illanc' aƚcuxenga' Pablo, iƚque lihuejyi”. Ocuenaye ticuayi: “Lihuejyi Apolos”. Ocuenaye ticuayi: “Lihuejyi Cefas”. (Iƚque aPedro.) Locuenaye ticuayi: “Illanc' lihuejyi Cristo”. 13 Itsiya quicuis'elhuo', camilhuo': ¿Te tipa'a axpela' lan Cristo? ¿Te iya' LIJE'E SAN PABLO AL TE'A LINIȽ'EPOLA' LAPIMAYE LEFOT'ȽEPOȽTSI LIȽYA' CORINTO
  • 325.
    317 ninPablo lapaƚts'ingimpa lancruz? ¿Teiya' naiƚonc'e'epolhuo' loƚjunac' imanc'? ¿Te ma maƚ'huaiyinge iya' ninPablo epo'icompolhuo'? 14 Cax'najtsi'i ȽanDios iya' nij naitsi imanc' ƚainepo'ipa. Ma le'a nepo'ipola' Crispo y Gayo. Locuenaye imanc' aicainepo'ila' iya'. 15 Toƚta'a aimi'iya moƚnesyacu imanc': “Iya' nihuequi Pablo, iƚque lapo'ipa”. A'i. Nij naitsi nonesya toƚta'a. 16 Ƚinca nepo'ipola' lapimaye nomana' lejut'ƚ Estéfanas. Aicaixina', aica'nujuaitsi ja'ni nepo'ipola' ocuenaye o a'i. 17 Cristo lummecopa cuya'atsi Lataiqui', iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Aicalu'ic': “Tapo'iyaletsi”. Iya' a'i nincueca' comxi cataiqui'. Cristo aicaƚ'e'e toƚta'a. Ipic'a ti'iƚa' quiƚsina' te ts'i'ic' al cuecaj li'ipa jiƚpe lancruz, tixingufcoƚe jiƚpe ƚilunxajma'. 18 Lan xanuc' ts'iƚtaic' liƚjunac' aiquiƚcueca li'ipa jiƚpe lancruz. Ticuayi: “Amac'ta cataiqui' iƚiya”. Illanc' a'i. ȽanDios alunƚu'enga', toƚta'a aƚsinyi acueca' cataiqui' iƚiya, aƚsingufcoyi al cueca' laƚ'eponga' ȽanDios. 19 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e' lo'iya, ticua: Timana' lan xanuc' nocuapá: “Acueca' laipicuejma', iya' ƚinca aixina'”. ȽanDios ticua: “Iya' camuc'i'mola' te ts'i'ic' liƚpicuejma', aiquiƚsina'”. Jouc'a timana' nocuapá: “Iya' ƚinca cacueca”. ȽanDios ticua: “Iƚniya aiquiƚcueca, camuc'i'mola' toƚta'a”. 20 Itsiya, ¿te qui'ipola' nocuapá: “Acueca' laƚpicuejma'”? ¿Te qui'ipola' iƚniya nipa'acopá ƚiƚjuac lan tsilaj cataiqui', iƚne lomxiye cataiqui'? ȽanDios joupa imujpa iƚne aiquiƚsina'. Ƚiƚtaiquí tipa'acoyi maƚpe liƚpicuejma' pangay camac'ta cataiqui'. 21 Jifa'a li'a ƚamats' lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' tama tocomma acueca' liƚpicuejma' iƚniya aiquilimetsaijma ȽanDios. Iƚque ƚinca acueca' lipicuejma', toƚta'a ixpic'epa tunƚu'etsola' lan xanuc' nepenufpá lataiqui' laluya'apa. Iƚe tocomma to lamac'ta cataiqui', tinescojma li'ipa jiƚpe lancruz. 22 Lan judío ticuayi: “Ti'eƚa' al cueca' ȽanDios, aƚsinƚe illanc', tijouƚa' aƚ'huaiyijm'me”. Lan griego ticuayi: “Aƚsinƚe, aƚquimf'eƚe anuli ts'acueca' lipicuejma', acueca' quitaiqui' loya'apa, tijouƚa' aƚ'huaiyijm'me”. 23 Illanc' ma' aƚnescoyi Cristo, iƚque ƚummepa ȽanDios. Luya'ayi: “Iƚque ƚepaƚts'ingimpa lancruz”. Licuejpá toƚta'a lan xanuc' judío ixtulenca. Ticuayi: “Ja'ni ƚepaƚts'ingimpa lancruz aicummaic' ȽanDios”. Petsi a'ij judío, iƚne lan griego, tetets'iyi laluya'apa, ticuayi: “Amac'ta cataiqui' iƚiya”. 24 Petsi lojoc'ipola' ȽanDios, ja'ni ajudío, ja'ni agriego, iƚne ƚinca timetsaicoyi Cristo ƚummepa ȽanDios. Jiƚpe iximpá al cueca' lo'epa ȽanDios, iximpá acueca' lipicuejma'. 25 Liximpá li'ipa Cristo jiƚpe lancruz, lan xanuc' ticuayi: “ȽanDios ailopa'a quipicuejma', ailopa'a co'eya”. A'ij ƚinca iƚta'a locuapa. Xonca acueca' 1 Corintios 1
  • 326.
    318 lipicuejma' ȽanDios, xoncaacueca' lo'epa. 26 Unc'aipimaye, imanc' lojoc'ipolhuo' ȽanDios, tolimetsaicoyoƚtsi te ts'i'ic' moƚmana'. Imanc' a'i cunc'itsila' xanuc'. Ma le'a oquexi' afantsi imanc' acueca' loƚpicuejma'. Ma le'a oquexi' afantsi ti'hua loƚmane, toƚcuxeyi. Ma le'a oquexi' afantsi loƚ'aillí ts'iƚ'hueca, acueca' quiƚ'huexi. 27 ȽanDios ixpic'epa tulijtsola' iƚniya nocuapá: “Iya' aixina', acueca' laipicuejma'”. Toƚiya i'huijf'epolhuo' imanc' petsi a'ij cueca' coƚpicuejma', epi'ipolhuo' loƚpicuejma' ti'iƚa' acueca' coƚsina'. Ma' anuli ixpic'epa tulijtsola' nocuapá: “Acueca' ti'hua laimane, acueca' laif'eya”. I'huijf'epolhuo' imanc' petsi aimi'hua coƚmane, ailopa'a al cueca' loƚ'eyacu. 28 Ixpic'epa tulijtsola' lan tsilaj xanuc', iƚne limetsaiconnila' fa'a li'a ƚamats'. Imanc' joupa ti'onƚcospolhuo' to ninaitsi xanuc', etets'impolhuo', tocomma aimoƚmana' fa'a li'a ƚamats', ȽanDios i'huijf'epolhuo', timetsaico'molhuo'. Iƚne lan tsilaj xanuc' aimimetsaiconyacola' toƚta'a. Tejac'e'mola'. 29 Aimi'iya maƚnesyacu: “ȽanDios aƚsimpa nincuecaj xans, toƚiya lapenufpa”. A'i. Nij naitsi nonesya toƚta'a. 30 Imanc' coƚtuca' aicoƚspic'e. Ma ȽanDios ixpic'epa tepenuftsolhuo' Jesucristo. Maƚque ȽanDios ipo'nopa Cristo aƚmuc'itsonga' te ts'i'ic' al cueca' lipicuejma' ȽanDios. Ja'ni aƚ'huaiyijnyi Cristo ȽanDios lapenufinga' to ailopa'a caƚjunac'. Iƚque Cristo aƚ'e'eponga' i'huexi ȽanDios. Joupa i'najtsepa laƚjunac'. 31 Toƚta'a tenant'ƚi loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Ja'ni topalaiƚa' al c'a li'ipo', ne', toya'aƚa' al cueca' li'epa ƚaƚPoujna”. 2 Unc'aipimaye, li'ipa maƚmana' anuli iya' aicai'e'e'moxi. A'i nomxi cataiqui'. Aicai'aic' to tocomma acueca' laipicuejma', le'a nu'i'molhuo' Lataiqui' loya'apa lo'epa ȽanDios. 2 Joupa aixpic'epa te ts'i'ic' lo'iya lai'ejma'. Cacua: Ma capa'a liƚya' Corinto ca'nujuais'ma ma le'a Jesucristo, iƚque ƚepaƚts'ingimpa lancruz. Capalaico'ma iƚque. 3 Laicuaitsi jiƚpe loƚpiƚya' tocomma aƚmajaiquemma. Laipicuejma' cacua: ¿Te caƚ'iya? Tiyu caxpaiqui' laicuerpo. 4 Imanc' aƚsimpa a'ij cueca' laipicuejma', a'ij cueca' laitaiqui', laifpalaipa. Oƚsimpá ma le'a al cueca' lo'epa cal Espíritu Santo. Iƚe ƚinca oƚsimpá. 5 Toƚta'a aicaƚ'huaiyinge iya'. Aicoƚnesqui: “Acueca' lipicuejma' Pablo”. Imanc' ma' oƚ'huaiyijmpá ȽanDios, toƚcuayi: “Acueca' lo'epa iƚque”. 6 Ƚinca tipa'a lataiqui' xonca acueca', ipime. Iƚe lataiqui' camuc'ila' lapimaye ts'iƚpicuejma', iƚne ticuec'eyi, aimi'onƚcospola' to la'uhuay. Iƚe laifnuya'apa ituca' cataiqui', a'i to liƚtaiqui' lopalaipa iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Iƚe laifnuya'apa jouc'a a'i to liƚtaiqui' lan tsilaj quincuxepá, iƚniya petsi ȽanDios tijou'ne'mola'. 7 Lataiqui' laifnu'iyalepa tuya'e' al cueca' lixpic'epa ȽanDios, tocomma emiya cataiqui'. Lipangopa li'a ƚamats' ȽanDios joupa ixina' lo'eya, joupa ixpic'epa 1 Corintios 1​, ​2
  • 327.
    319 lo'iya. Aƚ'e'e'monga' pangayc'a laƚpicuejma', ti'iƚa' to lipicuejma' ȽanDios, aƚƚaitsufcotonga'. 8 Lincuxepá nomana' fa'a li'a ƚamats' aiquiƚsina', aiquiƚcueca toƚta'a lixpic'epa ȽanDios. Ja'ni coƚa' iƚsina' aimepaƚts'ijnyacu ƚaƚPoujna, iƚque ma' anDios. 9 Ma' al ƚinca loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: Lan xanuc' aiquilehuelojm'ma liƚ'u', aiquiƚquimf'ejma liƚs'mats'i'. Jiƚpe liƚpicuejma' aiquiƚsina' te ts'i'ic' li'hueca ȽanDios. ȽanDios joupa ilanc'epa, tepi'i'mola' lixanuc', iƚne no'epá capic'a ƚilenDios. 10 Illanc' ƚinca aƚsina'. ȽanDios joupa aƚmuc'iponga'. Cal Espíritu Santo alu'iponga'. Iƚque cal Espíritu ixina' lipicuejma' ȽanDios, ixina' jahuay xonca lipime, ixina' xonca lemiya. 11 Anuli cal xans, ¿te ja'ni ixina' te ts'i'ic' lipicuejma' ƚif'as xans? A'i. Ma le'a ixina' te ts'i'ic' mixpic'e quituca' lipicuejma'. Jouc'a ȽanDios, ma le'a ƚi'Espíritu, iƚque cal Espíritu Santo, ixina' te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios. 12 Illanc' lapenufpá cal Espíritu Santo, ƚalapi'iponga' ȽanDios. A'i calapenufi ƚocuenaj espíritu, iƚque nocuxepola' lan xanuc' naihuejpá liƚpicuejma'. ȽanDios ipic'a ti'iƚa' caƚsina' te ts'i'ic' lalapi'iponga', toƚiya lapi'iponga' cal Espíritu Santo. Iƚque aƚmuc'inga'. 13 Lalu'ipola' lapimaye, iƚe laƚtaiqui', aimalipa'acoyi caƚtuca' laƚpicuejma'. Maƚque cal Espíritu Santo aƚmuc'inga' te ts'i'ic' laƚpalaicoyacu. Iƚe lonespa cal Espíritu Santo aƚmuc'ila' lapimaye, iƚne pe joupa nepenufpá iƚque cal Espíritu, tihuejcoyi. 14 Anuli cal xans ja'ni aiquepenufi cal Espíritu Santo aimicueca te ts'i'ic' malapi'inga' cal Espíritu. Jahuay iƚiya tixina to amac'ta cataiqui'. Aimi'iya mihuic'iya. Ma le'a cal Espíritu Santo ti'i'ma timuc'i'ma. 15 Ja'ni joupa mepenufpa cal Espíritu Santo jahuay iƚiya tocueca. Cal Espíritu timuc'ihuo'. Ƚinca, lan xanuc' tixinghuo' ocuena lopicuejma', aimicuec'ehuo', aimixingufhuo'. 16 Aimi'iya mixingufyaco'. El Paxi Liniƚingiya ticua: ¿Te ja'ni tipa'a naitsi niximpa te ts'i'ic' lipicuejma' ȽanDios? ¿Te ja'ni ti'i'ma timuc'i'ma ȽanDios? A'i aimi'iya. Illanc' laƚpicuejma' i'ipa anuli lipicuejma' Cristo. Toƚta'a aimaƚcuec'enyaconga'. 3 Unc'aipimaye, laƚmajmpá anuli jiƚpiya aicaimuc'ilhuo' lipime cataiqui'. Aiqui'ic'. Tocomma afule molihuejyi Cristo. Aimolihuejyi cal Espíritu Santo. Xonca tolihuejyi coƚtuca' loƚpicuejma'. Aiximpolhuo' ti'onƚcospolhuo' to la'uhuay. 2 Toƚiya iya' laites'mipolhuo' ti'onƚcospa to aleche a'i quixic'. Cacua: Laimuc'ipolhuo' a'i quipime cataiqui', pangay aiquipime. Iƚniya ƚitiné aiqui'ic' colihuic'i lipime cataiqui', itsiya jouc'a aimi'iya. 3 Ma' itsiya tolihuejcoyi coƚtuca' loƚpicuejma'. Toƚ'ejcoyoƚtsi laic'. Toƚfuli'icoyoƚtsi. Tolanajyoƚtsi, anuli anuli ti'hua lipene. ¿Te ja'ni toƚta'a tolihuejcoyi cal Espíritu Santo? Toƚta'a liƚ'ejma' iƚniya pe aiquilepenufi cal Espíritu Santo. 1 Corintios 2​, ​3
  • 328.
    320 4 Hualca imanc' toƚcuayi:“Illanc' lihuejyi Pablo”. Hualca toƚcuayi: “Illanc' lihuejyi Apolos”. Mi'i toƚta'a loƚ'ejma' ƚinca tolihuejcoyi coƚtuca' loƚpicuejma'. 5 Iya' ninPablo, ¿naitsi iya'? Apolos, ¿naitsi iƚque? Illanc' ma le'a ninc'ixanuc', aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Aluya'ayi litaiqui' ȽanDios. Imanc' oƚ'huaiyijmpá iƚque. Anuli anuli tipa'a laƚpenic' lalapi'iponga' ȽanDios. 6 Iya' aifapa, Apolos ic'ejpa, ȽanDios itoc'epa. 7 Illanc' aƚfapá, aƚc'ejpá, a'ij cueca' iƚe lanic'. Al cueca' xonca lo'epa ȽanDios Notoc'epa. 8 Ja'ni aƚfayi, ja'ni aƚc'ejyi, ma' anuli aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Tijouƚa' anuli anuli lulij'me lalapi'iyaconga' ȽanDios. Ituca' ituca' lalapi'iyaconga' ma to laƚpenic' laƚ'epa. 9 Aƚ'eyi canic' anuli ȽanDios. Imanc' ti'onƚcospolhuo' to quequeya ȽanDios. Ti'onƚcospolhuo' to lajut'ƚ lolanc'epa ȽanDios. 10 ȽanDios lapi'ipa laipenic', cuya'atsi litaiqui' Jesucristo. Toƚta'a jiƚpe lai'epa ti'onƚcospa to lo'epa ƚomxi canic' ts'ixina' lo'eya tilanc'eƚa' al c'a cajut'ƚ. Tocomma to aipupa camats', aipo'nopa lopo'nof'inyacu ƚaitaƚ. Itsiya ocuenaye tuyai'eyi ƚaitaƚ. Camila' iƚniya: “Toƚpo'noƚe cuenna te ts'i'ic' lonƚ'eyacu. 11 Ne', toluyai'etsa ƚaitaƚ. Aimoƚpo'nocona'me lopo'nof'inyacu ƚaitaƚ. Iya' joupa aipo'nopa, iƚque Jesucristo. Ailopa'a cocuena.” 12-13 Ticuaitsi al Cuecaj Quitine ti'huájta acuajmaica te jale lanic' li'epa iƚne nolanc'epá ƚaitaƚ. Jiƚpe litine tiƚic'eyo'ma cunga. Ƚunga tuyaico'ma jahuay, hualca tipi'e'ma nulemma, hualca tipanehuo. Toƚta'a ti'huájta te lilanc'ecompa ƚiƚpitaƚ, ja'ni a'oro, aplata, apic' juaiconapa ipitali, o ja'ni a'ec, ajaxa, apajac. 14 Cal xans ja'ni tipanehuo ƚaitaƚ ƚipo'nof'ipa, iƚque tulij'ma lalapi'iya ȽanDios. 15 Ja'ni tipiƚa' nulemma ailopa'a capenufya. Tope tope tipanehuo. Jahuay li'epa tejac'ma. Ma to afule munƚu'enyacola' lan xanuc' mipila' ƚilejut'ƚi, toƚiya afule munƚuya iƚque. 16 Imanc' nolafot'ƚepoƚtsi jiƚpe, ¿ja'ni aicoƚsina' ti'onƚcospolhuo' to ejut'ƚ ȽanDios? Jiƚpe tipanga cal Espíritu Santo. 17 Cal xans najac'eya lejut'ƚ ȽanDios, maƚque ȽanDios tejac'e'ma iƚque cal xans. Iƚe lajut'ƚ apaxi, ma i'huexi ȽanDios. Imanc' noƚmana' ejut'ƚ ȽanDios, imanc' i'huexi iƚque. 18 Imanc' aimoƚfel'mi'moƚtsi. Aimoƚ'onƚico'moƚtsi to lan xanuc' naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Aimoƚnes'me: “Joupa aixina'. Acueca' laipicuejma'.” Ja'ni tonesqui toƚta'a najmay taimetsaico'moxi mamac'ta. Toƚta'a tapenuf'ma copicuejma'. 19 Iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma' tama tocomma acueca' quiƚsina', ȽanDios tixinnila' amac'ta. Toƚta'a loya'apa al Paxi Liniƚingiya, ticua: Iƚne petsi acueca' liƚpicuejma' ƚinca iƚsina' lixcay. Ma mi'eyi iƚe lixpic'epa, ȽanDios tic'aiƚ'mola'. 20 Jouc'a tuya'e': ȽanDios ixina' te ts'i'ic' liƚpicuejma' iƚne nocuapá: “Iya' aixina'”. Tixinnila' ailopa'a al c'a lo'eyacu. 1 Corintios 3
  • 329.
    321 21 Itsiya imanc' aimoƚnescona'me: “Iƚquecal xans tipa'a xonca acueca' lipicuejma', iƚque naƚcuxepa, quihuej'ma”. Iƚniya loƚpomxiye lepi'icopolhuo' ȽanDios titoc'itsolhuo'. 22 Iya' camilhuo': Imanc' ja'ni aƚpalaijma iya' ninPablo, o toƚpalaicoyi Apolos, o Cefas (iƚque aPedro), o toƚpalaicoyi li'a ƚamats', o lapajnya, o lamaya, o lopa'a itsiya, o lo'iya locuaicoya quitine, toƚ'nujuaitsa ȽanDios epi'icopolhuo' jahuay iƚna'a titoc'itsolhuo', a'i micuxeyacolhuo'. 23 Ƚinca tipa'a Nocuxepolhuo', iƚque Cristo. Maƚque Cristo tipa'a nicuxepa, iƚque ȽanDios. 4 Ma Cristo lummeponga' aƚtoc'itsolhuo' imanc'. Iƚe laƚpenic'. Camilhuo': Limetsaicotsonga'. ȽanDios lapi'iponga' laƚmane lu'itsola' lan xanuc' litaiqui', iƚe xonca lemiya, luhuaƚc'e'e'mola'. 2 Ja'ni tepi'inƚe cal xans lipenic' ticuicomma tenant'ƚiƚa' iƚe lanic' lapi'impa. 3 Itsiya, ¿te co'iya? ¿Te ja'ni imanc' ti'i'ma aƚmi'ma te ts'i'ic' laif'epa iƚe laipenic', ja'ni ac'a o a'ij c'a? O ¿tipa'a anuli cal juez fa'a li'a ƚamats' ti'i'ma aƚmi'ma toƚta'a? A'i, aimi'iya. Ni iya' caituca' canescoyacoxi ac'a laif'epa. 4 Tama iya' caituca' caxina ac'a laif'epa laipenic', aicaixina'. Le'a ȽanDios ixina' iƚta'a. Ma' iƚque lu'i'ma. 5 Aimoƚnescona'mola' loƚpimaye, ja'ni ac'a o a'ijc'a lo'epa. Toƚ'huaicoƚe ticuaicoconno ƚaƚPoujna. Fa'a li'a ƚamats' ti'onƚcospa to lipuqui'. Axpe' aiqui'huáqui. Iƚque ƚaƚPoujna tepalc'o'i'ma jahuay. Aimi'iya memiconaya, jahuay tixinim'me. Jahuay lixpic'epa lan xanuc' jiƚpe ƚilunxajma' tixinim'me. Ja'ni ac'a aƚ'epá laƚpenic' ma ȽanDios lu'i'monga'. Anuli anuli aƚmi'monga'. 6 Unc'aipimaye, ja'ni iya' camilhuo': “Toƚe toƚe laƚ'ejma' iya' y Apolos”, ma le'a aipic'a toƚta'a camuc'itsolhuo' aimoƚcuxecona'moƚtsi coƚtuca', aimoƚmicona'moƚtsi: “Nij naitsi naƚcuxeyaconga' illanc'”, aimoƚfuli'icona'moƚtsi. Aimolahuecona'me te co'iya molulijcoyacoƚtsi. 7 Ima', ¿te aimi'onƚcospo' lopimaye? ¿Te xonca ts'o'hueca? Ja'ni o'hueca, ¿naitsi lepi'ipo'? Ja'ni ȽanDios Nepi'ipo', ¿te coƚof'ecopoxi? Tocomma cotuca' ima' mepi'ipoxi. 8 Imanc' tocomma ixhuaita loƚpicuejma'. Ailopa'a cahue'epolhuo'. Ti'i'ma toƚcuxe'moƚtsi coƚtuca' imanc', latets'inga' illanc'. ¿Te toƚcuayi: “Joupa lulijpá. Aimaƚtoc'icona'monga'”? Iya' cacua: ¡Coƚa' olulij'me! Toƚta'a illanc' jouc'a lunxaj'me. 9 Illanc' ninc'apóstole tocomma ȽanDios aƚpo'noponga' fa'a li'a ƚamats' to ninaitsi xanuc'. Fa'a latets'ininga' to latets'impola' lan xanuc' no'epá acueca' lixcay, iƚne ma le'a iƚ'huaijma titeƚ'mintsola', tima'am'mola'. Ma le'a lixoconga' illanc'. Lapaluc' nomana' lema'a jouc'a lan xanuc' nomana' fa'a li'a lamats' lahuelonginga' laƚ'iyaconga'. 10 Imanc' moƚ'huaiyijnyi Cristo toƚsinyoƚtsi acueca', ac'a loƚpicuejma'. Illanc' aimaƚnescoyacoƚtsi toƚta'a. Maƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Cristo, lan xanuc' aƚnescoponga', ticuayi: “Iƚne 1 Corintios 3​, ​4
  • 330.
    322 amacta”. Imanc' nipajnyatoƚ'e'me al cueca', illanc' a'i. Nij tintsi mi'iya maƚ'eyacu. Imanc' timetsaicolhuo' lan xanuc', tixpaic'elhuo'. Illanc' a'i. Latets'ininga'. 11 Illanc' ti'hua aƚteƚcoyi, lunle'eyi, lahue'enga' caƚsnayacu, lahue'enga' caƚpijahua', luntafquinga', ailopa'a calajut'ƚ, ma le'a aƚelocoyi. 12 Aƚ'ecoyi canic' laƚmane', acueca' quixoqui. Ja'ni aƚmiloquinga' cataiqui', aƚpaxnela'. Ja'ni lihuetsoquinga', aƚsnet'ƚyi. 13 Ja'ni aƚnesconga' quixcay, aƚtalai'e'mola' al c'a. Illanc' aƚ'onƚicoponga' to cal cueca' ƚifuc, iƚpic'a ma liƚonc'etsonga' nulemma. Toƚta'a aƚ'e'enga'. 14 Laifpalaic'opolhuo' toƚta'a aicatalelhuo'. Caxinnilhuo' to cainaxque', ma le'a caxc'ai'ilhuo'. 15 Imanc' tama ti'iƚa' axpela' loƚpomxiye, tixhuaispola' to imbamaj mil, a'ijxpela' loƚ'aillí. Ma le'a iya' coƚ'ailli'. Iya' ma' ca'ay lanic' lalapi'ipa Cristo, nu'ipolhuo' Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Imanc' olapenufpá, i'ipolhuo' ainaxque'. 16 Iya' to oƚ'ailli' caxa'huelhuo', camilhuo': Lihuejla' iya' lai'ejma'. 17 Toƚta'a tu'itolhuo' Timoteo. Iƚque ai'hua, aipic'a. Ƚinca tihuequi ƚaƚPoujna. Cumme'ma ti'huaƚa' pu'huanni tixintsolhuo', ti'nujuaitsi'itsolhuo' te ts'i'ic' cainihuequi Cristo, te ts'i'ic' lataiqui' laifmuc'ipola' lapimaye ni petsi lafoƚyomma. 18 Jiƚpe hualca ti'e'eyoƚtsi, ticuayi: “Iƚque Pablo aimicuaiya fa'a. Illanc' aƚsina' laƚ'epa.” 19 Iya' ja'ni ipic'a ƚaiPoujna Jesucristo aimaƚcoƚya, ca'hua'ma jiƚpiya. Cacuaitsi caxinnola' te ts'i'ic' lo'epa iƚniya no'e'epoƚtsi. Iƚne ƚinca acueca' locuapa. Caxinnola' ja'ni acueca' ac'a lo'epa. 20 Petsi ȽanDios ticuxe a'i ma le'a mipaloƚaiyi, jouc'a ti'i'ma acueca' ac'a lo'epa. 21 Itsiya, ¿te ts'oƚpic'a? ¿Cacuaitsi quixtu'hua cataletolhuo'? O ¿cacuaitsi tixoqui neta, cahuejntolhuo', capalaic'otolhuo' al c'a? Imanc' coƚtuca' toƚsim'me. 5 Iya' aicuejpa lopalaicompolhuo' imanc'. Pe loƚmana' tipa'a anuli ixcay lo'epa. Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios aimi'eyi to lo'epa iƚque. Joupa ilecopa ƚihuomi'máma'. 2 Imanc' aimoƚsueƚmot'ƚeyi, ti'hua toƚnescoyoƚtsi: “Illanc' xonca ac'a lihuejyi”. Coƚa' olipa'a'me iƚque ni'epa lixcay. 3 Iya' tama jifa'a capa'a, tocomma ma' anuli to jipu'hua aƚmana'. Iya' joupa aixpic'epa laƚ'e'eyacu iƚque cal xans ni'epa iƚe lixcay. 4 Tolafot'ƚetsoƚtsi toƚ'etsa ma to laƚcuxe'eponga' ƚaƚPoujna. Imanc' jiƚpiya loƚmana'. Iya' tama capa'a fa'a, laipicuejma' ti'hua'ma pu'huanni, toƚta'a ti'i'ma to lafot'ƚeyoƚtsi anuli. Jiƚpe ti'hua'ma acueca' limane ƚaƚPoujna Jesucristo. 5 Toƚiya laca'nico'me iƚque cal xans, aƚcu'me ticuaitsi limane Satanás, titeƚ'miƚa'. Titeƚcoƚa' licuerpo aimixahue'econa'ma lixcay. Tunƚuƚa' ƚi'alma litine ticuaiyunni ƚaƚPoujna Jesús. 6 Imanc' ti'hua tixoqui cunlata, tocomma coƚa' ailopa'a tintsi. A'ijc'a iƚe loƚ'ejma'. ¿Ja'ni aicoƚsina' lo'eya tuƚcanni cal levadura ƚohuants'impa ƚax'e? Tama tucanni 1 Corintios 4​, ​5
  • 331.
    323 titoj'ma jahuay ƚax'e.7 Iƚe lixcay lonƚ'ejma' ti'onƚcospa to cal levadura, tonlaca'niƚe. Ti'itsolhuo' to cal ts'e harina ƚax'e pe ailopa'a qui'ic'. Ƚa'i ƚolanc'ecompa cal ts'e harina ƚax'e titejn‑ni al juic Pascua. Jiƚpe al juic ti'nujuaitsinni li'epa ȽanDios litine lunƚu'epola' lixanuc', iƚniya lijoupa ima'apá ƚaca'huaj moƚ. Illanc' aƚ'nujuaisyi ƚiMoƚ ȽanDios, joupa ƚima'ampa, iƚque Cristo. 8 Aƚ'nujuaitsa iƚque, toƚta'a aƚ'e'me juic. Jiƚpe al juic aimixinim'me iƚque cal levadura. Laifnescopa “cal levadura”, canescojma lixcay. Cacua: Aimaƚ'e'me lixcay. Aimaƚnescocona'mola' quixcay laƚpimaye. A'i ma le'a maƚ'e'e'moƚtsi to lan c'a xanuc', al ƚinca aƚ'itsonga' ac'a laƚpicuejma'. 9 Laininiƚ'epolhuo' aimipolhuo': “Tolanajtsoƚtsi iƚne no'epá al xujc'a. Aimoƚƚejmale'me iƚne pe noxhuicopá ocuenaye cacaƚ'no' a'i quiƚpenoye.” 10 Laimipolhuo' toƚta'a aicapalaicocola' lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Ƚinca iƚniya tixhuicoyi lacaƚ'no', tijanajyi ƚiƚ'huexi liƚf'as xanuc', tifel'miyaleyi, texic'eyaleyi liƚf'as xanuc', texc'onƚingoƚaiyi landiosla'. A'i camiyacolhuo' tolanajtsoƚtsi iƚniya. Ja'ni toƚta'a lonƚ'eyacu tolipalcu nulemma jifa'a li'a ƚamats'. 11 Iya' canescola' liƚ'ejma' lapimaye. Camilhuo' lonƚ'eyacu ja'ni anuli ƚoƚpima tixhuijma ocuena caca'no' a'i quipeno, ja'ni tijanaca ocuenaj 'huexi, ja'ni texc'onƚingai'ila' landiosla', ja'ni tinesc'ela' cataiqui' lapimaye, ja'ni isna, ja'ni tifel'mila' lipimaye mexic'e'ela' liƚtomí. Camilhuo': Ja'ni toƚta'a li'ejma' anuli ƚapima tolanajtsoƚtsi, ni aimoƚtetso'me anuli iƚque. 12-13 Iƚniya pe a'i caƚpimaye, ¿ja'ni iya' iƚjuez? ¿Ja'ni cateƚ'mi'mola' iƚniya? A'i. Ma ȽanDios iƚjuez iƚne. Loƚpimaye nomana' jiƚpiya, imanc' ti'hua loƚmane ti'i'ma toƚteƚ'mi'mola'. Iƚque ni'epa lixcay, tolipa'aƚe. 6 1-2 Imanc', ja'ni ticuicomma tixanutsi lataiqui', ¿te coƚpalaic'ocopola' ts'iƚpenic', iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios? ¿Te ja'ni aimoƚsinyi calaic'ata? Aimoƚ'econa'me toƚta'a. Imanc' i'huexi ȽanDios. Maƚpiya pe lomana' loƚpimaye toƚxanu'etsoƚtsi loƚtaiqui'. Imanc' illanc' i'huexi ȽanDios. ¿Ja'ni aicoƚsina' te ts'i'ic' laluyalaicoyacu? ȽanDios lapi'i'monga' laƚmane, aƚ'i'monga' iƚjuez lan xanuc', iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios. Locuaicoya quitine, ja'ni toƚta'a acueca' ti'i'ma loƚ'eyacu, itsiya litine, ¿te aimi'iya monƚ'eyacu iƚe a'ij cueca'? 3 ¿Te aicoƚsina' lo'iya Locuena Quitine? ȽanDios aƚpo'no'monga' iƚjuez lapaluc' quema'a. Itsiya litine, ¿te aimi'iya moƚsanuyacu iƚe lo'ipolhuo' jifa'a li'a ƚamats'? 4 Ma muluyalaicoyi lapajnya ja'ni tipa'a lo'ipa jiƚpiya pe lolafot'ƚeyopoltsi, najmay toƚnanc'otsola' ma loƚpimaye, iƚne tixanuƚe lataiqui', tama tocomma nij naitsi xanuc' iƚniya. 5 Camilhuo' toƚta'a aipic'a toƚsintsoƚtsi te ts'i'ic' loƚ'ejma', toƚsinƚe calaic'ata. Jiƚpe, ¿ja'ni ailopa'a ni' anuli ƚapima ts'ixina'? ¿Ja'ni ailopa'a ni' anuli ti'i'ma ti'e'ma tixanu'e'mola' liƚtaiqui' lipimaye? 6 Tocomma to ailopa'a. Toƚiya lapimaye ticuxecoyoƚtsi, 1 Corintios 5​, ​6
  • 332.
    324 tiyeyi pe lomana'lan juez, iƚne pe aimimetsaicoyi ȽanDios. 7 Ƚinca ma moƚfuli'iyoƚtsi, moƚcuxecoyoƚtsi timenaquilhuo' juaiconapa. Xonca ac'a lonƚ'eyacu ja'ni toƚsnet'ƚ'me lo'ipolhuo'. Ja'ni a'ijc'a lo'epolhuo', ja'ni ifel'mipolhuo', aimolixtuc'o'moltsi. 8 Imanc' ituca' loƚ'ejma'. A'ijc'a lonƚ'epola' loƚpimaye, oƚfel'mipola'. Tama oƚpimaye toƚta'a lonƚ'epa. 9 ¿Te aicoƚsina' lo'iyacola' iƚne no'epá al xujc'a? Aimitsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. Imanc' aimoƚfel'mi'moƚtsi. Aimoƚcua'me: “Tama toƚiya laif'epa catsufaita”. Iƚne nahuepá cacaƚ'no', jouc'a naxc'onƚingoƚaipá landiosla', jouc'a noxhuicopá ocuenaye cacaƚ'no', a'i quiƚpenoye, jouc'a lan xanuc' no'e'epoƚtsi to lacaƚ'no', jouc'a nonangoƚaipoƚtsi liƚf'as xanuc', ma to li'epa lan xanuc' jiƚpe liƚya' Sodoma, 10 jouc'a nonantsepá, jouc'a nojanajpá ƚocuenaj 'huexi, jouc'a noxnatsaipá, jouc'a nopalaicopá quixcay, jouc'a nofel'miyalepá mulijyi acueca' quiƚtomí, jahuay iƚniya ȽanDios aimepi'iyacola' lane, aimitsuflaiyacu pe locuxeyopa. 11 Ƚinca, li'ipa toƚta'a lonƚ'epa hualca imanc'. Itsiya a'i. Joupa oƚnespá: “Ca'huaiyinge Jesús, iƚque aiPoujna”, joupa epo'impolhuo', i'e'epolhuo' limpio, olapenufpá cal Espíritu Santo. Toƚta'a i'ipolhuo' i'huexi ȽanDios. Iƚque tepenufilhuo' to ailopa'a coƚjunac'. 12 ¿Te ja'ni anuli ticua: “Tipa'a lane. Jahuay ti'i'ma ca'e'ma.”? Ƚinca jahuay ti'i'ma aƚ'e'me. A'i jahuay metenƚcocoya. Cacua: Ja'ni ti'i'ma lulij'ma, iƚe aica'eya. 13 Tinesyi: “ȽanDios ilanc'epa laƚcu'u ti'nijmaispa ƚaƚtejacu. Jouc'a ilanc'epa ƚaƚtejacu ti'nijmaitsi laƚcu'u.” Ƚinca ma maƚmana' fa'a li'a ƚamats' ti'hua ti'nijmaita laƚcu'u ƚaƚtejacu. Ticuaitsi Locuena Quitine iƚiya laƚcu'u ailopa'a, jouc'a ƚaƚtejacu ailopa'a. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios. ¿Te ȽanDios lapi'iponga' laƚcuerpo lahuecotsola' lacaƚ'no'? A'i. Lapi'iponga' aƚ'eƚe lanic', iƚe lalapi'iponga' ƚaƚPoujna. Iƚque iPoujna laƚcuerpo jouc'a. 14 ȽanDios joupa imaf'i'inapa ƚaƚPoujna Jesucristo. Toƚta'a aƚsim'me al cueca' lo'eya ȽanDios. Aƚmaf'i'ina'monga' jouc'a laƚcuerpo. 15 Laƚcuerpo joupa i'ipa i'huexi Cristo, tocomma to limane', li'mitsi' iƚque. ¿Te aicoƚsina' iƚta'a? ¿Te liƚonc'e'e'me ƚi'huexi ƚaƚPoujna Jesucristo? ¿Te lapi'i'me anuli ƚaca'no' notepa licuerpo? Iƚque tixhuico'ma ma to mijanaca. A'i, aimi'iya. 16 Lan xanuc' lacaƚ'no' ja'ni joupa ejonƚipoƚtsi i'epoƚtsi anuli. Jouc'a ma' anuli cal xans tejonƚixoxi ƚaca'no' notepa licuerpo, ti'i'mola' anuli iƚniya. ȽanDios ticua: “Loquexi' tejonƚi'moƚtsi, ti'i'ma anuli liƚcuerpo”. ¿Te aicoƚsina' iƚta'a? 17 Jouc'a cal xans iƚejmale ƚaƚPoujna Jesucristo, iƚque y ƚaƚPoujna i'ipoƚtsi anuli, anuli liƚpicuejma' iƚniya. 18 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma', aimoƚ'noƚ'mola' lacaƚ'no'. Tolinuc'etsola' iƚniya. Ticuanni: “Ja'ni a'ijc'a laƚ'epá ailopa'a co'iya laƚcuerpo, toƚe aƚmanecu”. Iya' camilhuo': A'i. Naitsi no'noƚpa ocuena caca'no' tixis'mecoyoxi, titeƚ'miyoxi quituca', tecani'e licuerpo. 19 ¿Te aicoƚsina' loƚcuerpo 1 Corintios 6
  • 333.
    325 ti'onƚcospa lajut'ƚ pelopa'a ȽanDios? Jiƚpe tipa'a cal Espíritu Santo, iƚque ƚumme'epolhuo' ȽanDios. Itsiya aimi'iya moƚcuxeyacoƚtsi coƚtuca'. 20 Acueca' li'najtsecopa ȽanDios, toƚta'a i'epolhuo' i'huexi. Jiƚpiya loƚcuerpo toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios. Tonƚ'eƚe ma le'a latenƚcocoya. 7 1-2 Itsiya quiniƚ'elhuo', catalai'e'elhuo' lalicuis'epa jiƚpe loƚje'e. Licuis'epa, aƚmi ja'ni ac'a loxpic'epa anuli cal xans nonespa: “Iya' capajm'ma caituca'. Aicahueya caipeno.” Ne'. Tama ac'a loxpic'epa iƚque cal xans, najmay lan xanuc' anuli anuli temalƚiƚe. Jouc'a lacaƚ'no' anuli anuli temalƚiƚe. Toƚta'a aimi'eyacu nixpiya. 3 Cal xans aimicuanaj'moxi, ti'e'exoxi anuli ƚipeno. Jouc'a ƚaca'no' aimicuanaj'moxi, ti'e'exoxi anuli ƚipe'ailli'. 4 Aimines'ma ƚaca'no': “Laicuerpo ai'huexi. Ja'ni aipic'a ca'e'e'moxi cuenna.” A'i. Licuerpo ƚaca'no' i'huexi ƚipe'ailli'. Jouc'a cal xans aimines'ma: “Laicuerpo ai'huexi. Ja'ni aipic'a ca'e'e'moxi cuenna.” A'i. Licuerpo cal xans i'huexi ƚipeno. 5 Imanc', aimoƚcuanac'e'moƚtsi. Ma le'a toƚcuanac'e'moƚtsi ja'ni toƚspic'eƚe loquexi' imanc'. Ja'ni toƚnesle: “Alanajle oquej afane' quitine, aƚsnet'ƚƚe, aƚpalaic'o'me ȽanDios. Muyaipá iƚne ƚitiné aƚ'e'e'moƚtsi cuenna.” Ja'ni toƚta'a oƚspic'epá, ne', toƚ'e'etsoƚtsi cuenna. Tuyaiƚa' iƚne oquej afane' quitine tonƚ'e'econatsoƚtsi anuli. Ja'ni a'i aimoƚsnet'ƚyacu. Tijouƚa' ƚonta'a Satanás tehuai'molhuo'. 6 Iƚe laitaiqui' laifmipolhuo': “Anuli anuli cal xans temaneƚa'”, aicacuxe'elhuo' toƚta'a. Ma le'a camilhuo': Tipa'a lane ti'iƚa' toƚta'a lonƚ'eyacu. 7 Iya' xonca aipic'a timajnle quiƚtuca' lan xanuc', aƚ'onƚcota to iya'. Iya' capa'a caituca'. Tama toƚta'a laifcuapa hualca aimi'iya mi'eyacu. Ituca' ituca' lapi'iponga' laƚ'ejma' ȽanDios. Anuli ti'i'ma tixnet'ƚ'ma, ƚocuena aimi'iya mixnet'ƚya. 8 Imanc' pe aiconlamalƚiyi, jouc'a ja'ni apotsateya cacaƚ'no', iya' camilhuo': Toƚmajnle coƚtuca', ma to iya' capa'a caituca'. Toƚta'a xonca al c'a tuluyalaico'me. 9 Ja'ni toƚjanajyoƚtsi juaiconapa, tocomma toƚpi'eyoƚtsi, najmay tonlamalƚiƚe. 10 Imanc' unc'apimaye joupa nolamalƚipá camilhuo' lonƚ'eyacu. Iya' a'i caituca' iƚta'a laifcuxe'epolhuo'. Camilhuo' ma laƚcuxe'eponga' ƚaƚPoujna. Imanc' unc'acaƚ'no' camilhuo': Aimainuc'e'ma ƚope'ailli'. 11 Ja'ni ominuc'epa aimahueta ocuenaj xans. Topajnla' cotuca'. O ja'ni aimi'iya, taihuejnaƚa' ƚope'ailli', toƚxanunatsoƚtsi lataiqui', tolimenc'e'ecotsoƚtsi loƚ'epa. Jouc'a cunc'aipimaye xanuc' camilhuo': Aimaihuescuf'ma ƚopeno. 12 Locuenaye imanc' nolamalƚipá petsi le'a anuli imanc' naihuejcopa Jesucristo, camilhuo' lonƚ'eyacu. Iƚta'a laifmipolhuo' aicaƚmic' ƚaƚPoujna. Iƚque aiquipo'nohuo cataiqui' lonƚ'eyacu. Ma' iya' caituca' caxc'ai'ilhuo', camilhuo': Unc'apimaye, ja'ni anuli imanc' ƚipeno, tama aimihuejma Jesucristo, tixpic'e tipajnla', ne', timajnle anuli, aimihuescuf'ma. 13 Jouc'a unc'apimaye cacaƚ'no', ja'ni anuli 1 Corintios 6​, ​7
  • 334.
    326 imanc' ƚipe'ailli', tamaaimihuejma Jesucristo, tixpic'e tipajnla', ne', timajnle anuli, aiminuc'e'ma. 14 Ima' taihuequi Jesucristo, tama ƚope'ailli' aimihuequi, ȽanDios joupa imetsaicopa iƚque to cope'ailli'. Ma' anuli maipima, ima' taihuequi Jesucristo, tama ƚopeno aimihuequi, ȽanDios joupa imetsaicopa iƚque to copeno. Ja'ni a'i toƚta'a ȽanDios coƚa' aiquimetsaicola' loƚnaxque' iƚne i'huexi. Itsiya ƚinca timetsaicola' iƚniya. 15 Iƚne pe aimihuejyi loquexi' Jesucristo, axans o aca'no', petsi aiquihuequi ja'ni ipic'a tenaj'moxi, ima' petsi mihuequi tapi'iƚa' lane. Aimones'ma: “Joupa aƚfi'inga'. Aimi'iya malux'masyacoƚtsi.” ȽanDios aƚjoc'iponga' aƚmajnle al c'a, aimaƚfuloƚque'me. 16 Ima' maipima caca'no', ja'ni ƚope'ailli' aimihuequi Jesucristo, mipa'a iƚque ima' aicoxina' ja'ni ti'i'ma to'e'e'ma tixhuej'menanni, tunƚu'ma. Jouc'a ima' maipima, ja'ni ƚopeno aimihuequi, mipa'a iƚque ima' aicoxina' ja'ni ti'i'ma to'e'e'ma tixhuej'menanni, tunƚu'ma. 17 Iya' cacua: Ma to laƚ'ejma' lalapi'iponga' ƚaƚPoujna, toƚta'a aƚ'eƚe. Jouc'a ma to qui'ic' laƚpo'noponga' ȽanDios toƚta'a luyalaico'me lapajnya. Toƚta'a laifmuc'ipola' lapimaye ni petsi lafoƚyomma. 18 Iƚe litine lijoc'ipo' ȽanDios ja'ni joupa etec'empo' lopixic', i'ipa loseña, tipanenni toƚta'a. Aimones'ma: “¿Te caif'eya? Quiƚonc'e'e'moxi iƚe laiseña.” O ja'ni aiquetec'enghuo' lopixic', topanenni toƚta'a. Amones'ma: “Alatec'e'enƚa' laipixic'”. 19 Ailopa'a tintsi. Ja'ni etec'empo' lopixic' o a'i, ma' anuli iƚe. Taihuejla' locuxepa ȽanDios. Toƚta'a ƚinca tetenƚcocojma ȽanDios. 20 Jahuay imanc', ma to mipa'a loƚpepajnya litine ȽanDios lijoc'ipolhuo', ma toƚta'a toƚmajnle. 21 Ima' joupa ijoc'ipo' ȽanDios, ja'ni ummozo, i'huexi ƚopoujna, aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Ja'ni tixpic'enƚe tux'masnatso' ima' tones'ma: “A'i. Najmay capanehuo. Fa'a quihuejco'ma Cristo.” 22 Litine lijoc'ipolhuo' ȽanDios, iƚe litine Cristo iƚonc'epolhuo' limane ƚonta'a. Itsiya, ja'ni ima' ummozo, ima' i'huexi ƚopoujna fa'a li'a ƚamats', o ja'ni ailopa'a copoujna fa'a, ma' iƚque Cristo oƚPoujna loquexi' imanc'. 23 Toƚ'nujuaitsa, ȽanDios i'najtsepa acueca' ti'etsolhuo' i'huexi Cristo. Aimolihuej'mola' lan xanuc', tunlihuejle Jesucristo. Iƚque ƚinca oƚPoujna. 24 Unc'aipimaye, ma to mipa'a loƚpepajnya iƚe litine ȽanDios lijoc'ipolhuo', ma toƚta'a toƚmajnle. To qui'ic' tonƚ'eƚe latenƚcocoya ȽanDios. 25 Lapimaye cahuats'la jouc'a lamijcanó, ƚaƚPoujna Jesucristo aicalu'ic' lo'eyacu iƚniya. Iya' cu'i'molhuo' laifxpic'epa iya' caituca' laipicuejma'. Ƚinca ȽanDios joupa aƚsanu'epa laipicuejma', aicafel'miyale. 26 Camilhuo': Itsiya ipime lapajnya, afule maluyalaicoyi. Iƚne lahuats'la o lamijcanó xonca al c'a tuyalaico'me ja'ni timajnle to mimana'. 27 Ima' maipima, ¿te fi'ilhuo' ƚopeno? Aimoxhueƚmot'ƚe'ma. Aimahue'ma tolux'mas'moƚtsi. O ima', ¿te ailopa'a copeno? Ne', aimahue'ma copeno. Topajnla' toƚe. 1 Corintios 7
  • 335.
    327 28 O ja'ni tamane'ma,nipajnya, tamaneƚa', ailopa'a tintsi. Jouc'a anuli ƚahuats', ja'ni temane'ma ailopa'a tintsi. Ma' aƚinca iƚne namalƚipá xonca ipime liƚpepajnya. Iya' aipic'a aimoƚteƚ'mi'moƚtsi. Toƚiya cu'ilhuo': Xonca al c'a tuluyalaico'me iƚne pe aimemalƚiyi. 29 Itsiya ȽanDios ipic'a ti'iƚa' ituca' laluyalaicopa lapajnya. Etec'opa ƚitiné, aimicoƚya li'a ƚamats'. Toƚiya iƚne nemalƚipá ti'onƚcotola' liƚ'ejma' to iƚne pe aiquilemalƚi. Tixojma quileta ti'e'me lanic' lapi'ipola' ȽanDios. 30 Jouc'a nohuotsopá, ticuicomma ti'e'ma ma to ailopa'a quiƚpihuotsoqueya. Jouc'a noyalaicopá al c'a, aimi'e'me ma le'a liƚpixojma cata iƚne quiƚtuca', ti'nujuaisle liƚpimaye. Jouc'a no'najualepá, tama tipa'a ƚiƚ'hueca aimi'nujuais'me iƚiya. 31 Jouc'a nolijpá quiƚtomí fa'a li'a ƚamats', aimixhuej'me'me ma le'a iƚe lanic'. Li'a ƚamats', jahuay laƚsimpa fa'a itsiya, ti'hua tijaf'que, tijouna'ma. 32 Aipic'a aimoƚsueƚcocoyacu lapajnya fa'a li'a ƚamats'. Ƚapima nopa'a quituca' itine itine ti'nujuaitsi Jesucristo. Tehuay tetenƚcoco'ma iƚque ƚiPoujna. 33 Ƚapima nemanepa itine itine ti'nujuaitsi lapajnya fa'a li'a ƚamats'. Tehuay tetenƚcoco'ma ƚipeno. 34 I'ipa oque' lipicuejma'. Ma' anuli lo'ipa ƚapima cahuats'. Itine itine ti'nujuaitsi Jesucristo. Ticua: “Aipic'a aƚ'iƚa' i'huexi Cristo, ƚai'alma jouc'a laicuerpo. Le'a iƚque aiPoujna.” Ƚapima caca'no' nemanepa ti'nujuaitsi lapajnya fa'a li'a ƚamats'. Tehuay tetenƚcoco'ma ƚipe'ailli'. 35 Laixc'ai'ipolhuo' toƚta'a aipic'a catoc'itsolhuo'. Aicacuxenai'ilhuo'. Aicamilhuo': “Toƚe, toƚe tonƚ'eƚe”. A'i. Ma le'a cacua: “Tetencocoƚa' loƚ'ejma' ȽanDios”. Toƚta'a itine itine jahuay ƚolunxajma' toƚjoc'i'me ƚaƚPoujna. Ja'ni acueca' toƚsueƚcocoyi xonca toƚ'nujuais'me lapajnya fa'a li'a ƚamats', aimi'iya moƚjoc'iyacu ȽanDios. 36 Cal xans y anuli ƚahuats', petsi aiquejonƚiyoƚtsi ma le'a tiyejmaleyi mi'eyi lanic' lapi'ipola' ƚaƚPoujna Cristo, ja'ni ticuaitsi litine aimixnet'ƚqui cal xans, ipic'a ti'e'e'moƚtsi anuli, ne', temalƚiƚe. Ti'e'ma ma to ts'ipic'a. ȽanDios tixina ac'a lo'eya. 37 Jouc'a ac'a lo'epa cal xans joupa ixpic'epa, ticua: “Ma' aƚejmale'me, aimalajonƚiyacoƚtsi iya' ƚahuats'”. Ne', toƚta'a tiyejmale'me, ailopa'a tintsi, aimemalƚi'me. 38 Iya' cacua: Ac'a lo'eya cal xans nolecoya ƚahuats', ƚamalƚiyacu. Xonca ac'a lo'eya iƚque petsi aiquilejma, aimemalƚiyacu. 39 Ma' imaf'i' ƚipe'ailli' ƚaca'no' ifiyiya. Ja'ni timanƚa' ƚipe'ailli' ƚaca'no' ux'masquenamma. Tipa'a lane temanecona'ma. Ma le'a ti'iƚa' cal xans jouc'a i'huexi ƚaƚPoujna Jesucristo. 40 Tama ti'i'ma temalƚi'me, ƚaca'no' ja'ni tipajnla' quituca' xonca ac'a tuyaico'ma lapajnya. Toƚta'a laifmipolhuo' iya'. Cacua: Jouc'a iya' cal Espíritu Santo aƚcuxe laifmipolhuo'. 8 Itsiya aƚpalaico'me lotsufcopa landiosla'. Ƚinca jahuay illanc' ȽanDios lapi'iponga' laƚpicuejma'. Aƚsina' laƚ'eyacu. Iya' cacua: Tama tipa'a laƚpicuejma' ja'ni aimaƚ'nujuaitsila' laƚpimaye, ¿te quipenic' laƚpicuejma'? Toƚta'a ma 1 Corintios 7​, ​8
  • 336.
    328 le'a lunfu'eyoƚtsi laƚpicuejma'.Ja'ni jouc'a aƚ'nujuaitsila' laƚpimaye, ja'ni aƚtoc'ila' xonca aƚfa'e'moltsi laƚpicuejma'. 2 Cal xans nocuapa: “Ne', ne', aixina'”, iƚque aiquixina', ma le'a ticua. 3 Cal xans no'epa capic'a ȽanDios, ȽanDios timetsaijma iƚque cal xans. 4 Aƚpalaico'me ƚotejnyacu joupa ƚitsufcopa lilendiosla', ja'ni ti'i'ma aƚte'me o aimi'iya. Iya' cacua: Illanc' joupa aƚsina' tipa'a anuli ȽanDios. Landiosla' ailopa'a co'eyacu. 5 Ƚinca timana' iƚniya lacui'impola' “andiosla'” o “apoujnalá”. Ja'ni fa'a li'a ƚamats' o jiƚpe lema'a tama ti'iƚa' axpela' iƚne landiosla', 6 illanc' tipa'a ma' anuli ƚalanDios, iƚque aƚ'Ailli'. Jahuay lopa'a iƚque ixpic'epa ti'iƚa', maƚmana' fa'a li'a ƚamats' aƚ'eƚe latenƚcocoya iƚque. Jouc'a tipa'a le'a anuli ƚaƚPoujna, iƚque Jesucristo. ȽanDios jahuay lixpic'epa ti'iƚa', iƚque ƚaƚPoujna ilanc'epa, lapi'inga' al ts'e laƚpitine. 7 Timana' lapimaye aimicuec'eyi. Ticuayi: “Iƚniya lan imagen ma' andiosla'. Cal tejua' ƚitsufcompola' joupa i'ipa iƚ'huexi iƚniya.” Pe nonespá toƚta'a ja'ni titeƚe ƚitsufcompola' tixhueƚco'me, tines'me: “Aijc'a laƚ'epa”. 8 ¿Te aga ƚaƚtepa lapenufco'monga' ȽanDios? Ja'ni aƚteƚe ƚitsufcompola' landiosla', ¿te aga ȽanDios aƚsim'monga' xonca acueca' laƚpicuejma'? A'i. Ja'ni aimaƚteji, ¿te aga aƚsim'monga' xonca a'ijc'a laƚpicuejma'? A'i. 9 Tama aixina' toƚcuec'eyi iƚta'a, itsiya camilhuo': Toƚspic'eƚe al c'a lonƚ'eyacu. Aimoluc'uilitsuf'e'mola' lapimaye petsi aiquiƚcueca. 10 Ima' tocueca, oxina' nipajnya tote'ma ƚitsufcompola' landiosla'. To'hua'ma al juic lo'epa jiƚpe lixoute' iƚque ƚilendios, tote'ma ƚitsufcompa. Jiƚpe muyaipa ƚopima, iƚque aimicueca, aimicua miteja, ticua: “Aimi'iya”. Tixintso' ima' toteja, tipai'i'moxi lipicuejma', ticua'ma: “Ailopa'a tintsi. Iya' jouc'a cate'ma ƚitsufcompa ƚilendios.” Ima' ¿ja'ni totoc'i ƚopima? A'i. 11 Ima' tocueca, ti'i'ma tote'ma. Ƚopima aimicueca toƚta'a. Ja'ni titeƚa' tixhueƚco'ma, tecani'e'moxi. Maƚque ƚopima i'huexi Cristo, iƚque Cristo iteƚcopa lamaya tunƚu'eƚa'. 12 Toƚta'a lonƚ'epa tolatets'ila' loƚpimaye, toƚscai'ela' liƚpicuejma'. Toƚatets'ila' a'i ma le'a loƚpimaye, jouc'a tolatets'iyi Cristo. 13 Iya' cacua: Ja'ni ƚaiftepa tuc'uilitsuf'e'ma ƚaipima, aicateconaya iƚiya. 9 1-3 Jiƚpe timana' nocuapá: “Iƚque Pablo, ¿naitsi iƚque?” Iya' catalai'e: ¿Te anuli cal xans aipoujna? ¿Te iya' a'i nin'apóstol? ¿Te aicalummaic' Jesucristo? ¿Te aicaixina' iya' iƚque ƚaƚPoujna? Imanc' noƚ'huaiyijmpá Jesucristo, ¿naitsi nu'ipolhuo' Lataiqui'? ¿Naitsi cummepa Jesucristo ti'etsi lanic' jiƚpiya? ¿Te a'i iya'? Tama tinesyi ocuenaye: “Pablo a'i apóstol, aimi'hua limane”, imanc' aimi'iya moƚnesyacu toƚiya. Imanc' olapenufpá laitaiqui', oƚ'huaiyijmpá Jesucristo, toƚta'a ȽanDios imuj'ma iya' aƚinca nin'apóstol. 4 Illanc', ¿te aicalapi'inga' lane malapenufyacu ƚaƚtejacu, laƚsnayacu lalapi'iyaconga' lapimaye? 5 ¿Te aimi'iya maƚ'eyacu anuli to lo'epa locuenaye lan apóstole, jouc'a lipimaye ƚaƚPoujna, 1 Corintios 8​, ​9
  • 337.
    329 jouc'a Pedro? Iƚneiƚejma liƚpenoye apimaye. 6 Iƚniya ƚinca tipa'a lane aimi'e'me canic', ma le'a ti'e'me iƚe lanic' lepi'ipola' caƚ'Ailli' Jesucristo. Iya' y Bernabé, ¿te illanc' le'a ailopa'a lane maƚ'eyacu toƚta'a? 7 Cal soldado, ¿te ti'najtse'ma quituca' ƚoteja? Ƚinfapa 'uva, ¿te aimiteja ƚi'uva? O no'epola' cuenna lihuacax, ¿te aimixnaya liƚƚeche? 8 Iƚiya lainespa, ¿te ma' iya' caituca' quipa'e laipicuejma'? Lataiqui' locuxepa ȽanDios, ¿te aimuya'e' toƚiya? 9-10 Toƚta'a loya'apa licuxepa Moisés, ticua: “Mi'huailetsufyi lan huacax cal trigo, aimoƚfi'e'mola' lilepu'naƚ”. Iƚe lataiqui', ¿te ȽanDios ma ti'nujuaitsila' lan huacax? o ¿aƚ'nujuaitsinga' illanc' naƚ'epá lanic', iƚe lalapi'iponga'? Ƚinca, aƚ'nujuaitsinga' illanc'. Aƚ'onƚcosponga' to cal xans mepa'ma ƚemats' petsi lofaya cal trigo, o to cal xans mifusma trigo. Iƚne tixoc'iyoƚtsi quileta ti'eyi canic', iƚsina' tite'me quiƚtrigo. 11 Illanc' jiƚpiya aƚfapá Lataiqui', toƚiya ac'a loluyalaicoyacu imanc' Locuena Quitine. Itsiya litine, illanc' maƚmana' fa'a li'a ƚamats', ¿te ailopa'a calafot'ƚeyacu? ¿Ja'ni aimalapi'iyaconga' ni caƚtejacu? ¿Te toƚsinyi ipime iƚiya? 12 Iya' cacua: Ja'ni tolimetsaicola' locuenaye ti'hua toƚta'a liƚmane, toƚtes'mila', ¿te aimalimetsaicoyaconga' xonca illanc'? Ƚinca maƚmana' jiƚpe illanc' luyalaicoyi lapajnya to aimi'hua laƚmane. Ailopa'a caƚsahue'epolhuo' imanc'. Xonca aipic'a tolihuejle Lataiqui'. Aimolixtule'me. 13 ¿Te aicoƚsina' te ts'i'ic' loyalaicopá liƚpepajnya iƚniya no'epá canic' al xoute'? Iƚne titeji notsufcopá jiƚpe al xoute'. Iƚne petsi lotsufcompola' linneja jiƚpe al altar, maƚniya titeji iƚe lixic'. 14 ȽaƚPoujna illanc' ixpic'epa ma' anuli tuyalaico'me iƚne noya'apá Lataiqui'. Ixpic'epa aimi'e'me ocuena canic'. Muya'ayi Lataiqui' iƚniya, liƚpimaye tepi'intsola' ƚotejacu. 15 Iya' ƚinca aicainuyaijma toƚta'a. Ni itsiya aicamilhuo': “Imanc' aƚtoc'iƚa'”. A'i. Iya' tixoqui neta culij'ma ƚaiftepa. Ja'ni coƚa' ti'iƚa' ituca' lai'ejma' caxhueƚco'ma juaiconapa. ¡Najmay aƚmaƚa'! Iya' caituca' caxpic'e toƚta'a lai'ejma'. 16 Ƚinca a'i caituca' laipicuejma' caxpic'e cuya'a'ma Lataiqui'. Iƚe lanic' joupa lapi'ipa ȽanDios. Ja'ni aica'ay caxhueƚco'ma juaiconapa. Toƚta'a a'ijc'a laifnuyaicoya. 17 Ja'ni coƚa' iya' caituca' aixpic'epa cuya'aƚa' Lataiqui', aga aƚ'najtse'ma. Iya' caituca' aicaxpic'e, ma le'a quihuejcocojma iƚe laƚcuxe'empa. ¿Te caƚ'najtsecoya? 18 Iya' ƚinca aica'najtsi'iyale, ma le'a cuya'e' Lataiqui'. Tama ti'hua laimane, tama nipajnya caxahue'eƚa', aicaxa'hue. Tijouƚa', ¿te tipa'a laifnulijya? 19 Culij'mola' lan xanuc'. Ailopa'a caipoujna axans. Tama ailopa'a naƚcuxeya aicaiƚof'eyoxi. Aixpic'epa ca'nujuaitsola' jahuay. Toƚta'a ti'i'ma xonca axpela' laifnulijyacola', iƚne napenufyacu Lataiqui'. 20 Iya' ninjudío ai'onƚicopoxi to laif'as judío, tetenƚcocotsola' iƚniya lai'ejma'. Aƚquimf'eƚa', tepenufle Lataiqui'. Itsiya tama aixina' aimalunƚu'eya litaiqui' Moisés, iya' ai'onƚicopoxi to iƚniya naihuejpá iƚe lataiqui'. Cacua: 1 Corintios 9
  • 338.
    330 Toƚiya lapenuf'ma iya'laifnuya'apa Lataiqui'. 21 Jouc'a aipic'a tepenufle laifnuya'apa petsi aimimetsaicoyi locuxepa ȽanDios, iƚne naihuejcopá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚiya ai'onƚicopoxi to iƚniya. Iya' ƚinca aicainihuequi caituca' laipicuejma', quihuejma Cristo. Toƚiya canant'ƚi locuxepa ȽanDios. 22 Jouc'a ai'onƚicopoxi to lapimaye pe aimicuec'eyi litaiqui' Jesucristo. Cahuay te co'iya metenƚcocoyacola' lan xanuc' ni petsi lomana', ocuena ocuena liƚraza, liƚ'ejma'. Cacua: Toƚta'a cunƚu'e'mola' hualca iƚniya. 23 Toƚta'a laif'epa laipenic', iƚe lalapi'ipa ȽanDios. Jahuay ƚainunxajma' cuya'e' Lataiqui'. Cacua: Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic' lalapi'iyaconga'. Iya' jouc'a lapimaye lulijle iƚe al c'a. 24 ¿Te aicoƚsina' lo'ipola' lan xanuc' lalahuaiyacoƚtsi cainuya? Axpela' nainulpá, anuli nolijya, tepi'inni quipremio. Imanc' tolihuejle Cristo, tepi'itsolhuo' lolulijyacu. 25 Iƚne pe notsuflaiyacu lofit'ƚyacu ti'e'moƚtsi cuenna, ti'iƚa' acueca' quiƚpujfxi, tulijle lafit'ƚya. Petsi nolijya tepi'im'me licorona lilanc'ecompa ipela c'ec. Iƚe al corona aimixnet'ƚqui, teteƚquemma. Illanc' ja'ni lulijle, lalapi'inyaconga' aimijouya, ti'hua ticoƚi tijauhuamlaicota. 26-27 Cal xans nonespa: “Culij'ma lalahuaiyacoƚtsi cainuya”, iƚque ac'a tinu'ma, tehuelonge pe locuaicoya. Toƚta'a iya' cainihuequi Jesucristo. Iya' cacuxeyoxi. Lai'ejma' a'i to li'ejma' cal xans notsufaipa lafit'lya tuntafco'moƚtsi liƚmane, tijouƚa' ma tuntafque ƚahua'. Iƚque ƚinca aimulijya. Iya' cateƚ'miyoxi. Cacua: Iƚta'a laicuerpo ti'iƚa' quixina' iƚe a'i caipoujna. Ma' iya' caituca' cacuxe'moxi al c'a. Ja'ni a'i, ¿te co'iya? Iya' coƚa' ailopa'a calapi'inya tama nuya'a'ma Lataiqui'. Tope tope capanehuo. 10 Unc'aipimaye, camilhuo' aimolimenc'eco'me li'ipola' laƚtatahueló. Jahuay iƚniya unxamu'ela' ƚummahuay lipo'nopa ȽanDios lema'a. Jahuay uyalaico'me ƚaja, ȽanDios ilanc'e'epola' liƚpene. 2 Iƚniya lunxamu'epola' ƚummahuay, nuyalaicopá ƚaja, toƚta'a i'ipola' lixanuc' Moisés. Jahuay ilihuequi iƚque. 3 Jahuay iƚne ma' anuli nitepá ƚa'i, iƚque ƚi'huayomma lema'a. 4 Jahuay ma' anuli noxnapá laja' lepi'ipola' ȽanDios. Iƚe laja' tipayomma ƚapic ƚipo'nopa ȽanDios. Ni petsi loyepa lan xanuc' jouc'a ti'hua'ma ƚapic, tiyeyi anuli. Ƚapic ma' iƚque Cristo. 5 Jahuay iƚniya ȽanDios itoc'i'mola' ma' anuli. A'i jahuay letenƚcocopa ȽanDios liƚ'ejma'. Imanapola' jiƚpe ƚijuƚ camats'. Toƚta'a liteƚ'mipola' ȽanDios. 6 Iƚe li'ipola' laƚtatahueló ȽanDios aƚ'onƚiconga' to illanc' laƚ'iyaconga' ja'ni a'ij c'a laƚ'ejma'. Lu'inga': “Toƚpo'noƚe loƚpicuejma' aimoƚjanaj'me molihuej'me lixcay to lihuejpa iƚniya”. 7 Imanc' aimolaxc'onƚingoƚai'mola' landiosla'. Toƚta'a li'epa hualca iƚne lan xanuc'. Tuya'e' al Paxi Liniƚingiya ticua: I'epá liƚjuic landiosla', icutsoƚai'me, itetso'me, ixna'me. Lijou'ma itsolinanca quixojma cata, i'e'me nixpiya. 1 Corintios 9​, ​10
  • 339.
    331 8 Jouc'a aimoƚ'noƚ'mola' lacaƚ'no'. Hualcaiƚne lan xanuc' toƚta'a li'epa. ȽanDios iteƚ'mi'mola'. Anuli litine imana'mola' anuxans fane' mil lan xanuc'. 9 Jouc'a aimolahuai'me ƚaƚPoujna. Toƚta'a li'epa hualca iƚniya. ȽanDios umme'mola' lainofat'ƚ. Iƚne ima'a'me lan xanuc'. 10 Jouc'a aimoƚtac'ui'me cajunac' ȽanDios. Hualca toƚta'a li'epa. ȽanDios umme'ma ƚepaluc quema'a, ima'a'mola'. 11 Jahuay iƚiya li'ipola' laƚtatahueló, ȽanDios aƚ'onƚiconga' to illanc' laƚ'iyaconga' ja'ni a'ij c'a laƚ'ejma'. Jiƚpe al Paxi Liniƚingiya ȽanDios aƚsc'ai'inga' illanc' laƚmana' iƚna'a ƚitiné ma mi'hua mijou'ma li'a ƚamats'. Lu'inga' aimaƚ'e'me to iƚniya. 12 Toƚ'nujuaitsa li'ipola' laƚtatahueló. Ja'ni tocua: “Iya' ma quihuequi. Ailopa'a caƚ'iya”, iya' camihuo': Ne', topo'noƚa' cuenna. Aimixcai'mo'. 13 Itsiya toƚteƚcoyi ma le'a to laƚteƚcopa maƚmana' fa'a li'a ƚamats'. ȽanDios joupa lu'ipolhuo': “Iya' catoc'i'molhuo'”. Toƚta'a lo'eya. Iƚque aimipaiya lipicuejma'. Ja'ni toƚsinyi acueca' iƚe loƚteƚcopa, ja'ni toƚnesle: “Aimi'iya caixnet'ƚconaya”, ȽanDios timuc'i'molhuo' lonƚ'eyacu. Timuc'i'molhuo' te co'iya molulijyacu. Toƚta'a ti'hua toƚsnet'ƚ'me. 14 Maicunc'aipimaye, aimolihuej'me landiosla'. Tolanajtsoƚtsi nulemma. 15 Imanc' a'i cunc'amac'ta. Tipa'a loƚpicuejma'. Itsiya aƚquimf'eƚa' iƚta'a laifmiyacolhuo'. Tijouƚa' toƚspic'eƚe al c'a lonƚ'eyacu. 16 Illanc' ninc'apimaye tipa'a laƚvaso, jiƚpe maƚsnayi aƚ'nujuaisyi li'epa Cristo. Aƚs'najtsi'i'me ȽanDios, aƚsna'me al vino lopa'a jiƚpe al vaso. Maƚsnayi al vino jahuay anuli aƚ'nujuaisyi lijuats' Cristo. Maƚteji ƚa'i ƚaƚsquejpa jahuay anuli aƚ'nujuaisyi licuerpo Cristo. 17 Ƚa'i ƚaƚsquejpa ti'onƚcospa to licuerpo Cristo. Iƚque ƚa'i ma le'a anuli. Toƚta'a timuqui tama ninc'xpela' illanc' ma le'a anuli. Iƚque anuli ƚa'i ahualca ahualca aƚteji jahuay. 18 Lan xanuc' Israel miteji lixic' litsufcompa jiƚpe al cuecaj xoute', ti'nujuaisyi iƚe al altar pe laipa'ayompa lixic' i'altar ȽanDios. 19 Ƚinca aica'onƚicola' ƚalanDios to lilendiosla'. Jouc'a aica'onƚicola' lotsufcompola' lilendiosla' to lotsufcopa ȽanDios. 20 Mane cacua: Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios aimitsufcoyi ȽanDios, titsufcoyi lontahue. Cacua: Amoƚtetso'me anuli lontahue, aimoƚƚejmale'me anuli iƚniya. 21 Imanc' ja'ni toƚsnayi livaso ƚaƚPoujna Cristo aimi'iya moƚsnayacu jouc'a liƚvaso iƚne lontahue. Ja'ni toƚtetsoyi jiƚpe lacui'impa “limesa ƚaƚPoujna”, toƚtetsoyi anuli iƚque. Aim'iya moƚtetsoyacu anuli lontahue jiƚpe liƚmesa. 22 O, ¿ja'ni lahuaiƚe ƚaƚPoujna? ¿Ja'ni xonca ti'hua laƚmane? 23 Ƚinca tama jahuay nipajnya aƚ'e'me, tipa'a latenƚcocoya jouc'a tipa'a pe aimetenƚcocojma. Tama jahuay nipajnya aƚ'e'me a'i jahuay mitoc'iyacola' lapimaye. 24 Imanc', aimoƚ'e'me loƚpic'a coƚtuca'. Toƚ'e'me iƚe lotoc'iyacola' loƚpimaye. 25 Locuquimpa laplaza ti'i'ma toƚ'nata, toƚte'me. 1 Corintios 10
  • 340.
    332 Aimoƚsueƚmot'ƚe'me, aimolicuitsuf'me: “¿Te iƚe litsufcompola'landiosla'?” Ma le'a toƚ'natsa. 26 Toƚ'nujuaitsa: “Li'a ƚamats' jouc'a jahuay lopa'a i'huexi ƚaƚPoujna”. 27 Lan xanuc' pe aimimetsaicoyi ȽanDios, ja'ni tijoc'itsolhuo' toƚtetsota, ja'ni oƚpic'a tonƚeƚe, ne', tonƚe'me. Toƚtetsa ƚapi'inyacolhuo'. Aimoƚsueƚmot'ƚeta, aimolicuitsufoƚ'me: “¿Te iƚta'a itsufcompola' landiosla'?” Ma le'a toƚtetsa. 28 Ja'ni anuli ƚoƚpima timitsolhuo': “Iƚta'a itsufcompola' landiosla', aimi'iya moƚtejacu”, aimoƚte'me. Toƚ'nujuaitsa ƚoƚpima ƚimipolhuo' toƚta'a. Aimoƚscai'e'me iƚque ƚunxajma'. 29-30 Imanc' ƚinca aimoƚsueƚcoyacu, ma' iƚque ƚoƚpima tixhueƚco'ma. Iya' cacua: Ƚinca nipajnya toƚte'me. Tijouƚa', ¿te co'iya? Ƚoƚpima aga tixim'ma a'ijc'a loƚ'epa, tihuotso'ma. Joupa oƚs'najtsi'ipá ȽanDios, toƚteji moƚ'nujuaisyi ȽanDios, ƚoƚpima aiquixoqui queta, ixtuc'opo'. ¿Ja'ni ac'a iƚe li'ipa? A'i. 31 Cacua: Ja'ni toƚte'me, ja'ni toƚsna'me, jahuay lonƚ'eyacu, tonƚ'eƚe ma le'a latenƚcocoya ȽanDios. Toƚta'a lan xanuc' tines'me: “ȽilenDios iƚniya ma' ac'a lipicuejma'”. 32 Ja'ni ajudío o ja'ni a'ij judío, o ja'ni loƚpimaye ƚefot'ƚepola' ȽanDios, imanc' aimoluc'uilitsuf'e'mola'. 33 Toƚta'a laif'epa iya'. Ca'nujuaitsila' jahuay laif'as xanuc'. Aicacua: “¿Te caif'eya? Aipic'a cuyaiƚa' al c'a iya'.” Ma caxpic'e, camiyoxi: “Iƚe laif'eya, ¿te tetenƚcocojma ƚaipima?” Aipic'a tuyalaiƚe al c'a laipimaye, tunƚul―le iƚniya. 11 Toƚta'a cainihuequi Cristo. Imanc' lihuejla' iya'. 2 Unc'aipimaye, tixoqui neta iya' aixina' aicalimenc'ecojma. Ti'hua aƚ'nujuaitsi, ma to laƚcuxe'epolhuo' toƚta'a lonƚ'epa. Tonlihuejyi laimuc'ipolhuo'. 3 Jouc'a aipic'a ti'iƚa' coƚsina' Cristo copa'a Nocuxepa cal xans. Cal xans ti'hua limane ticuxe'ma ƚaca'no', iƚque ƚipeno. ȽanDios ti'hua limane ticuxe Cristo. 4 Cal xans mipalaic'o ȽanDios o mu'iyale lonespa ȽanDios, texijla' ƚijuac. Ja'ni tetemica ƚijuac tetets'i Cristo, iƚque Nocuxepa. 5 Ƚaca'no' mipalaic'o ȽanDios o mu'iyale lonespa ȽanDios, tetemijla' ƚijuac. Ja'ni texijla' ƚijuac tetets'i ƚipe'ailli', iƚque nocuxepa. Ja'ni texijla' ƚijuac tocomma to isuaf'pa. 6 Ja'ni ƚaca'no' aimetemijya ƚijuac, ne', tetec'eƚa' ƚijuac. Ja'ni ticua: “A'i, aimalatec'e'ma ƚaijuac, aimalisuaf'ma, catai'ma lalaic'ata”, ne' tetemijla' ƚijuac. 7 Cal xans mipalaic'o ȽanDios aimetemij'ma ƚijuac. Cal xans ti'onƚcospa to ȽanDios. Timuqui te ts'i'ic' iƚque Ƚilanc'epa. Ƚaca'no' ituca', iƚque tixhuaicospa ƚipe'ailli'. 8 ȽanDios lolanc'eyacola' lan xanuc' ate'a ilanc'epa cal xans, a'i ƚaca'no'. Iƚque ƚaca'no' aiquipa'e anuli lipecaƚ lolanc'ecoya cal xans. Ipa'epa lipecaƚ cal xans ilanc'ecopa ƚaca'no'. 9 ¿Ja'ni ƚaca'no' ehue'epa quipe'ailli' lijoupa ȽanDios ilanc'epa cal xans? A'i. Cal xans ehue'epa quipeno. Lijoupa ȽanDios ilanc'epa ƚaca'no'. 10 Toƚiya ticuicomma tetemijla' ƚijuac ƚaca'no'. Timuj'ma a'i micuxeyoxi iƚque quituca'. Timuj'ma ƚipe'ailli' xonca ti'hua limane. Toƚta'a 1 Corintios 10​, ​11
  • 341.
    333 tetenƚcoco'mola' lapaluc' quema'a jouc'a.Iƚne nahuelojmpá lapimaye lafot'ƚepoƚtsi. 11 Iya' aicatets'ila' lacaƚ'no'. Cacua: Ticuicomma loquexi', cal xans jouc'a ƚaca'no'. Cal xans ticuicomma quipeno, ƚaca'no' ticuicomma quipe'ailli'. Toƚta'a lapajnya molihuejyi ƚaƚPoujna. 12 Toƚta'a aƚmuc'iponga' ȽanDios: Al te'a ipa'apa ƚaca'no' licuerpo cal xans. Lijoupa limajnlita lan xanuc' iƚne caipalyomma liƚcuerpo lacaƚ'no'. Jahuay, ma' anuli ȽanDios tepi'ila' liƚpitine, axanuc', acaƚ'no'. 13 Imanc' coƚtuca', ¿te coƚcuapa? ¿Te ja'ni ac'a lo'epa ƚaca'no' mipalaic'o ȽanDios exiqueya ƚijuac? ¿Te ja'ni latenƚcocoya toƚiya? 14 Joupa oƚsina' a'ij nuli liƚsans ƚaca'no' y cal xans. Cal xans ja'ni itoqui juaiconapa ƚijuac, aiquetenƚma, alaic'ata. 15 Ƚaca'no', ja'ni itoqui juaiconapa ƚijuac, ma' etenƚma, i'huáqui ac'a juaiconapa. Iƚque ƚitoqui ƚijuac ȽanDios epi'icopa ƚaca'no' tipoxc'ixoxi. 16 Toƚta'a iya' laicuapa, lainu'ipolhuo'. Ja'ni anuli aimicueca, ja'ni tinesla': “Lacaƚ'no' mipalaic'oyi ȽanDios aimetemij'me ƚiƚjuac”, cami'ma iƚque: “Illanc' a'i toƚta'a maƚ'eyi. Jouc'a aimi'eyi lapimaye lefot'ƚepola' ȽanDios ni petsi lomana'.” 17 Itsiya capalaico'molhuo' lonƚ'epa pe aicalatenƚcocojma. Aicamilhuo': “Ac'a iƚe loƚ'ejma'”. Munlafot'ƚeyoƚtsi aimoƚtoc'iyoƚtsi, aimoƚfa'eyoƚtsi loƚpicuejma'. Lijou'ma xonca a'ijc'a loluyalaicopa. 18 Ate'a cu'i'molhuo' iƚe lonescompolhuo', aƚmimpa: “Lapimaye nomana' liƚya' Corinto mefot'ƚeyoƚtsi a'ij nuli liƚpicuejma', a'ij nuli lonespa”. Iya' cacua: Aga al ƚinca iƚe lataiqui' lonescompolhuo'. 19 Ƚinca aimi'iya moƚmajnyacu ma le'a anuli capicuejma'. Ticuicomma tolanajtsoƚtsi. Toƚiya ti'huájtola' naitsi iƚniya latenƚcocoya ȽanDios. 20 Imanc' lonlafot'ƚepoƚtsi anuli aicoƚspic'e moƚtetsoyacu Ƚixmocojma' ƚaƚPoujna. 21 Imanc' aimoƚ'huaicoyi anuli anuli, ma toƚteji ƚoƚtaic'. Tijouƚa' anuli ƚapima tipanehuo tunle'e, ƚocuena timeyoqui. 22 Imanc', ¿te ailopa'a colajut'ƚi? Jiƚpiya ti'i'ma toƚtetsota, toƚsnata. Xonca oƚpic'a tolatets'itsola' loƚpimaye, iƚniya jouc'a lefot'ƚepola' ȽanDios. Imanc' tolahuelongila' to ninaitsi xanuc', tijouƚa' iƚniya tixinyi calaic'ata juaiconapa. ¿Te caifmiyacolhuo'? ¿Te cami'molhuo': “Ac'a lonƚ'epa”? A'i, aicamiyacolhuo' toƚta'a. 23 Iya' joupa aimuc'ipolhuo' iƚe laƚmipa ƚaƚPoujna. Nu'ipolhuo': Lipuqui' licum'me ƚaƚPoujna Jesús iƚque epef'ma anuli ƚa'i. 24 Ix'najtsi'i'ma ȽanDios, ixquej'ma ƚa'i, timila' ts'ilihuequi': “Iƚta'a aicuerpo. Cacu'moxi, cunƚu'e'molhuo'. Ma toƚta'a tonƚ'e'me imanc'. Toƚsquej'me ƚa'i, toƚte'me, aƚ'nujuaisco'ma iya'.” 25 Lijoupa lixmocopa ƚaƚPoujna timila' ts'ilihuequi: “Iƚta'a al vaso, al vino lonango, iƚe aijuats' laifxcuajaiya. Toƚiya caƚinc'i'ma al ts'e cataiqui' lopo'no'ipolhuo' ȽanDios, imanc' ixanuc'. Toƚsnaƚe. Ti'hua tonƚ'e'me toƚta'a. Ma moƚsnayi aƚ'nujuaisco'ma.” 26 Maƚ'eyi toƚta'a, maƚteji ƚa'i ƚaƚsquejpa, maƚsnayi al vaso, luya'ayi limayopa ƚaƚPoujna 1 Corintios 11
  • 342.
    334 jiƚpe lancruz. Matoƚta'a maƚ'eyi aƚ'huaijma ticuaiyoconno. 27 Toƚiya aimi'iya maƚtejacu ƚa'i to nij tintsi ca'i, aimi'iya maƚsnayacu al vino to nij tintsi vino. Ja'ni toƚta'a li'ejma' cal xans, iƚque tetets'ila' licuerpo jouc'a lijuats' ƚaƚPoujna. 28 Ai'a toƚte'me ƚa'i, ai'a toƚsna'me al vino tolimetsaicotsoƚtsi, te ts'i'ic' loƚ'ejma', te ts'i'ic' loƚpicuejma'. Tijouƚa' toƚteƚe ƚa'i, toƚsnaƚe al vino. 29 Naitsi notepa ƚa'i, noxnapa al vino, ja'ni aimimetsaijma jiƚpe licuerpo Cristo, litepa ƚa'i, lixnapa al vino aimitoc'iya. Titeƚco'ma loteƚ'miya ȽanDios. 30 Toƚiya, jiƚpe pe loƚmana' timana' axpela' lapimaye titafquemmola', axpela' textafquila' o joupa imanapola'. 31 Limetsaicotsoƚtsi, aƚsintsoƚtsi te ts'i'ic' laƚ'ejma'. Ja'ni a'ijc'a laƚ'ejma' aƚsuej'menanca. Tijouƚa' aimaƚteƚ'miyaconga' ȽanDios. 32 Ja'ni aƚteƚ'minga' ȽanDios aƚmuc'inga' aimetenƚma laƚ'ejma', ipic'a aƚsuej'menca. Toƚta'a aimalacani'eyaconga' to locuenaye naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. 33 Unc'aipimaye toƚ'nujuaitsa iƚe laifnu'ipolhuo'. Litine molafot'ƚeyacoƚtsi, toƚtetso'me anuli, toƚcuaitsa petsi lolafot'ƚeyacoƚtsi, toƚ'huaicota ticuaiyunca loƚpimaye, tijouƚa' toƚtetso'me. 34 Ƚapima ƚonle'epa juaiconapa, titetsoƚa' jiƚpe lejut'ƚ. Toƚta'a ac'a toluyalaico'me jiƚpe lolafot'ƚepoƚtsi. ȽanDios aimiteƚ'miyacolhuo'. Litine cacuaitsi jiƚpiya aƚpalaic'otoƚtsi xonca. Catalai'etolhuo' jahuay lalicuis'epa. 12 Unc'aipimaye aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te ts'i'ic' laƚ'eyacu ja'ni cal Espíritu aƚcuxenga', lapi'iponga' laƚpicuejma'. 2 Imanc' toƚ'nujuaisyi te ts'i'ic' loƚ'ejma' iƚne ƚitiné ma' aimolimetsaicoyi ȽanDios. Icuxe'molhuo' landiosla' pe aimipalaiyi. Unlihuejco'me iƚniya. 3 Iƚne ƚitiné aicoƚsina' litaiqui' cal Espíritu Santo. Itsiya camilhuo': Cal xans nonespa: “Tecaniƚa' Jesús”, aiminesqui locuapa cal Espíritu Santo. Jouc'a camilhuo': Ma le'a cal xans pe joupa epenufpa cal Espíritu Santo ti'i'ma tuya'a'ma: “Jesús aiPoujna. Maƚque anDios.” Ja'ni aiquepenufi cal Espíritu Santo aimi'iya muya'aya toƚta'a. 4 Tama ituca' ituca' laƚ'eyacu ma to malapi'inga' cal Espíritu, ailopa'a oquexi' afantsi lan Espíritu Santo, ma' anuli le'a. 5 Tama ituca' ituca' laƚpenic', iƚe laƚtoc'iyacola' laƚpimaye, ma le'a anuli ƚaƚPoujna. 6 Tama a'ij nuli calapi'inga' laƚmane, iƚque ȽanDios ma le'a anuli. Ma' iƚque lapi'inga' jahuay iƚiya. Toƚta'a aƚpaxnenga' jahuay illanc'. 7 Cal Espíritu Santo aƚmuc'inga' laƚ'eyacu anuli anuli illanc'. Toƚta'a illanc' ninc'apimaye ti'i'ma aƚtoc'i'moƚtsi. 8 Anuli ƚapima, cal Espíritu Santo tepi'i'ma tuhuaƚ'ma litaiqui' ȽanDios. Ƚocuena capima, maƚque cal Espíritu Santo tepi'i'ma tuya'a'ma al cueca' ts'ixina'. 9 Ƚocuena capima, maƚque cal Espíritu Santo tepi'i'ma ti'huaiyijnla' juaiconapa ƚaƚPoujna Jesucristo. Ƚocuena capima, maƚque cal Espíritu tepi'i'ma limane tixaƚ'me'mola' lafcualƚay. 10 Ƚocuena capima, tepi'i'ma ti'eƚa' al cueca' ma to mi'ay ȽanDios. Ƚocuena capima, tepi'i'ma ti'iƚa' quixina' loxpic'epa 1 Corintios 11​, ​12
  • 343.
    335 ȽanDios, tu'itsola' lapimaye. Ƚocuena,tepi'i'ma timetsaicoƚa' ja'ni ma' aƚinca cal Espíritu Santo ticuxe anuli ƚapima o ja'ni ticuxe ocuena 'espíritu, iƚque ƚixcay. Ƚocuena capima, tepi'i'ma tipalaiƚa' ipaijma litaiqui' pe aiquixina'. Ƚocuena capima, tepi'i'ma ticuejla' iƚe lataiqui' linespa ƚipima, tu'itsola' locuenaye capimaye. 11 Jahuay iƚiya ti'ay cal Espíritu Santo. Ituca' ituca', ma to lixpic'epa, lapi'inga' laƚpicuejma' jouc'a laƚ'eyacu. 12 Anuli al cuerpo ƚinca axpe' mipa'a. Tama axpe' mipa'a licuerpo cal xans a'i oquej fanej licuerpo, anuli le'a. Toƚta'a Cristo. Illanc' icuerpo iƚque. 13 Illanc' ja'ni ninc'ijudío, ja'ni ninc'ocuenaye xanuc', ja'ni fa'a li'a lamats' tipa'a ƚaƚpoujna o ailopa'a caƚpoujna, illanc' nalapolipá aƚ'onƚcosponga' to anuli al cuerpo, iƚe icuerpo Cristo. Ma' anuli joupa aƚsnapá al c'a caja', iƚque cal Espíritu Santo ƚalapenufpa. 14 Ƚinca, anuli al cuerpo mipa'a axpe', a'i anuli ne'a. 15 Cal xans ja'ni li'mis timixoxi: “Iya' a'i namane, toƚta'a iya' a'i qui'huexi iƚe al cuerpo”, ¿te iƚe li'mis a'i qui'huexi al cuerpo? 16 Jouc'a ja'ni lix'mas timixoxi: “Iya' a'i na'u, toƚta'a iya' a'i qui'huexi iƚe al cuerpo”, ¿te iƚe lix'mas a'i qui'huexi al cuerpo? 17 Ja'ni laƚcuerpo pangay ca'u', ¿te co'iya maƚcuejyacu? Ja'ni laƚcuerpo pangay cax'mats'i', ¿te co'iya malujuenufyacu? 18 A'i toƚta'a laƚcuerpo. ȽanDios joupa ixpic'epa lo'eya, ipo'no'ipola' anuli anuli pe lopanc'eya. 19 Ja'ni a'i coƚa' toƚta'a qui'e'e ȽanDios, ¿pe copa'a al cuerpo? Ailopa'a. 20 Ƚinca axpe' tipa'a lipo'no'ipola' ȽanDios, tama anuli le'a laƚcuerpo. 21 Toƚiya laƚ'u' aimi'iya mimiya laƚmane': “Aicaxhuicolhuo'. Tonƚenƚe'. Iya' caituca' ca'e'ma lanic'.” Jouc'a ƚaƚjuac aimi'iya mimiyacola' laƚ'mitsi': “Aicaxhuiyacolhuo'. Tonƚenƚe. Iya' caituca' ca'e'ma lanic'.” 22 Jiƚpe laƚcuerpo ticuicomma jahuay lipo'no'ipola' ȽanDios. Iƚniya pe tocomma ailopa'a quiƚpujfxi, iƚne xonca ticuicomma. 23 Jiƚpe laƚcuerpo tipa'a pe aimalimetsaicoyi xonca, jiƚna'a xonca aƚ'eyi cuenna. Jouc'a iƚna'a petsi ticuicomma temiyaquenni aimalixocoyi iƚniya. 24 Petsi xonca latenƚcoconga' aimaƚsinyi cuanuc', aimalamiyi. ȽanDios lilanc'epa laƚcuerpo ixpic'epa petsi lopo'no'iyacola' anuli anuli. Ja'ni ipic'a temiyaquenni, ti'enƚe cuenna, ipo'nopa maƚpe petsi aƚ'e'me cuenna. 25 Toƚta'a, jiƚpe laƚcuerpo anuli aimi'iya miƚof'eyacoxi, locuena mi'oc'eyacoxi. Jahuay tixinyoƚtsi cuanuc', jahuay ti'eyoƚtsi cuenna. 26 Ja'ni laƚcuerpo tipa'a anuli titeƚma, jahuay titeƚcoyi jouc'a. Ja'ni anuli tixoqui queta, jahuay tixojma quileta. 27 Toƚta'a imanc', icuerpo Cristo. Anuli anuli imanc' i'huexi iƚe licuerpo. 28 Jahuay nalafot'ƚeponga' ȽanDios lapi'iponga' anuli anuli laƚpicuejma', ituca' ituca' laƚpenic'. Ate'a ipo'nopola' lan apóstole, iƚne lummepola' Cristo tuya'aƚe Lataiqui'. Lijoupa ipo'nopola' lam profeta, iƚne tuya'ayi lataiqui' lomipola' ȽanDios. Lijoupa ipo'nopola' lomxiye, iƚne tuhuaƚyi Lataiqui', timuc'iyaleyi. Lijoupa ipo'nopola' iƚne petsi lepi'ipola' liƚmane, ti'e'me 1 Corintios 12
  • 344.
    336 ma to lo'epaȽanDios. Lijoupa ipo'nopola' iƚne petsi lepi'ipola' liƚmane tixaƚ'meƚe lafcualƚay. Lijoupa ipo'nopola' iƚne pe lepi'ipola' liƚpicuejma' titoc'iƚe liƚpimaye. Jouc'a ipo'nopola' iƚne pe lepi'ipola' liƚpicuejma' ticuxe'me liƚpimaye, tu'i'mola' te co'iya mi'eyacu lanic' lepi'ipola' ȽanDios. Jouc'a ipo'nopola' iƚne pe lepi'ipola' liƚpicuejma' tipalaiƚe ipaijma liƚtaiqui'. 29 ¿Te jahuay illanc' ninc'apóstole? ¿Te jahuay ninc'iprofeta? ¿Te jahuay ninc'omxiye? ¿Te jahuay aƚ'eyi al cueca' ma to lo'epa ȽanDios? 30 ¿Te jahuay aƚsaƚ'mela' lafcualƚay? ¿Te jahuay aƚpalaiyi ipaijma laƚtaiqui'? ¿Te jahuay nipajnya aƚcuej'me loya'apa lapimaye nopalaipá ipaijma lataiqui'? A'i. Ituca' ituca' mi'hua laƚmane, ituca' ituca' laƚpicuejma' lalapi'iponga'. 31 Imanc' toƚpo'noƚe loƚpicuejma', toƚsahue'eƚe ȽanDios tepi'itsolhuo' al c'a juaiconapa. Itsiya camuc'i'molhuo' te ts'i'ic' aƚ'ejma' xonca al c'a. 13 Iya cacua: Tama aƚpalai'me liƚtaiqui' lan xanuc' jouc'a liƚtaiqui' lapaluc' quema'a, tijouƚa', ja'ni aimaƚ'ehualeyi capic'a, iƚe laƚpalaipa ailopa'a quipenic'. Tocomma ma le'a luna'anga' to latengoƚyi latejma' o latsajnyi loquej ƚatehuaijma'. 2 Ja'ni ninc'iprofeta, lu'iyaleyi laƚmiponga' ȽanDios, ja'ni aƚcueca' xonca lipime litaiqui' ȽanDios, ja'ni joupa acueca' i'ipa caƚsina', ailopa'a calahue'eponga', ja'ni acueca' aƚ'huaiyijnyi ȽanDios, toƚta'a aƚcuxe'mola' ƚijualay, iƚniya tiye'me ƚu'hua, tijouƚa', ja'ni aimaƚ'ehualeyi capic'a, ¿te quipenic' iƚiya? Illanc' aƚ'onƚcotonga' to nij naitsi xanuc'. 3 Ja'ni jahuay ƚaƚ'huexi lapi'i'mola' titetsoƚe iƚne petsi aiquiƚ'hueca, ja'ni aƚcu'moƚtsi aƚteƚ'mitsonga' acueca', aƚma'atsonga', aƚpi'etsonga' nulemma, tijouƚa' ja'ni aimaƚ'ehualeyi capic'a, ¿te quipenic' iƚiya? ȽanDios aimetenƚcocoya laƚ'epa. Ailopa'a calapi'inyaconga'. 4 ¿Te caƚ'eyacu laƚ'ejma' ja'ni aƚ'ehualeƚe capic'a? Maƚ'ehualeyi capic'a aƚsnet'ƚ'me juaiconapa jahuay laƚ'e'eyaconga', aƚpalaic'o'mola' al c'a, aimaƚ'eyacola' laic', aimaƚnescoyacoƚtsi al c'a, aimaƚ― lof'eyacoƚtsi. 5 Aimaƚ'eyacu nixpiya, aimaƚ'eyacu lalatenƚcocoyaconga' illanc' caƚtuca'. Aimalixtulecoyacu, aimaƚ'nujuaisyacu ja'ni a'ijc'a laƚ'eponga'. 6 Aimixojya calata ja'ni timenaquila' lapimaye, ƚinca tixoj'ma calata ja'ni laƚpimaye tihuejcoyi al ƚinca cataiqui'. 7 Ti'hua aƚ'ela' capic'a, aimaƚxojyaconga'. Aƚ'huaiyijm'mola'. Aƚ'huaicotola' ma ti'eƚe al c'a. Jahuay laƚ'eyaconga' ti'hua aƚsnet'ƚ'me. 8 Ja'ni aƚ'ela' capic'a, tama itsiya litine o Locuena Quitine ti'hua aƚ'e'mola' capic'a. Iƚe laƚ'ejma' aimijouya. Tijauhuamlaicota quitine toƚta'a aƚ'e'me. Itsiya litine lam profeta tu'iyaleyi lu'ipola' ȽanDios, Locuena Quitine a'i, aimuya'aconayacu toƚta'a. Itsiya litine lapimaye tipalaiyi ipaijma liƚtaiquí, Locuena Quitine a'i, aimipalaiconayacu toƚta'a. Itsiya tocomma tipa'a laƚsina', Locuena Quitine a'i. Aimaƚ'nujuaisyacu iƚiya. 9 Itsiya ma le'a a'onƚca laƚcueca, ma' a'onƚca lalu'iponga' ȽanDios, toƚta'a lu'iyaleyi. 10 Locuena Quitine a'i. 1 Corintios 12​, ​13
  • 345.
    337 Jahuay aƚsim'me, jahuaylu'i'monga' ȽanDios. Petsi joupa lixhuaita hualca ailopa'a. 11 Ti'i'ma ma to iya' laƚ'ipa. Iya' maj na'hua, iƚne ƚitiné ma to tixpic'eyi laif'as ca'uhuay ma' anuli caxpic'e iya'. Toƚta'a laipicuejma', laitaiqui'. Lijoupa laƚtojpa aicainihuequi iƚe lai'ejma' ma na'hua. 12 Itsiya afule maƚcuejyi. Tocomma to lahuelojnyi anuli lahuejma' catejma', iƚe lalahuelojmpa tocomma to cua naitsi ipunxahua. Afule qui'huáqui. Locuena Quitine a'i. Aƚsim'me acuajmaica. Itsiya ma' a'onƚca aƚsina', ma' a'onƚca aƚcuec'eyi. Locuena Quitine a'i. Ma to ȽanDios limetsaiconga' itsiya, ma toƚta'a limetsaico'me ȽanDios. 13 Ƚinca itsiya y tijauhuamlaicota litine, ti'hua aƚ'huaiyijm'me ȽanDios, ti'hua aƚ'huaico'me al c'a, ti'hua aƚ'ela' capic'a laƚpimaye jouc'a ȽanDios. Tama jahuay iƚe laƚ'ejma' aimijouya, tetenƚcocojma ȽanDios, iƚe maƚ'ehualeyi capic'a xonca tetenƚcocojma, ȽanDios tixina iƚe xonca al c'a. 14 Toƚpo'noƚe loƚpicuejma' tonƚ'etsola' capic'a loƚpimaye. Jouc'a toƚsahue'eƚe cal Espíritu Santo tepi'itsolhuo' coƚmane coƚpicuejma'. Xonca toƚjanajle, toƚsahue'eƚe ti'etsolhuo' profeta, tepi'itsolhuo' loƚpicuejma' tolu'itsola' lapimaye lataiqui' lomiyacolhuo' ȽanDios. 2 Ƚapima nopalaipa ipaijma litaiqui', iƚe lapi'ipa cal Espíritu Santo a'i ma quitaiqui', iƚque tipalaic'o'ma ȽanDios. Lan xanuc' aimicuec'e'me. Cal Espíritu Santo ticuxe lipicuejma', iƚne pe noquimf'epá aimi'iya muhuaƚqueyacu lonespa, aimuhuaƚqueyacu loya'apa. 3 Ƚapima ja'ni aprofeta, iƚque tipalaic'ola' lan xanuc', xonca tifa'ela' liƚpicuejma', tixc'ai'ila', tixoc'ila' quileta. 4 Ƚapima nopalaipa ipaijma litaiqui' xonca tifa'eyoxi quituca' lipicuejma'. Cal profeta lopalaipa xonca tifa'ela' liƚpicuejma' lipimaye, jahuay iƚniya nafoƚumma. 5 Camilhuo': Ja'ni jahuay imanc' ipaijma ipaijma loƚtaiqui' toƚpalai'me, ƚinca tixoj'ma neta iya'. Xonca tixoj'ma neta ja'ni coƚa' jahuay unc'iprofeta. Ƚapima nopalaipa ipaijma litaiqui', iƚe lepi'ipa cal Espíritu Santo, ja'ni timuc'ila' lapimaye te ts'i'ic' linespa, acueca' al c'a lo'epa, acueca' titoc'ila' lipimaye, tifa'ela' liƚpicuejma'. Ja'ni aimi'iya mimuc'iyacola' loya'apa iƚe linespa, litaiqui' aimitoc'ila' lipimaye. Xonca acueca' al c'a ti'e'ma cal profeta, lapimaye ticuec'eyi iƚque. 6 Unc'aipimaye, cacuaitsi jiƚpiya, ja'ni capalay pangay ipaijma laitaiqui', ¿te ja'ni catoc'i'molhuo'? A'i. Ticuicomma cu'itsolhuo' laƚmuc'ipa ȽanDios, o cu'itolhuo' laixina', o cu'itolhuo' laƚmipa ȽanDios, o camuc'itolhuo'. Ja'ni toƚe ca'etsi, ƚinca catoc'itolhuo'. 7 Iƚiya al pito o al 'arpa, tama aiquiƚmaf'i', ja'ni tifus'minƚe al pito o tunanƚe al 'arpa tocomma to tipalaiyi. Ticuicomma tifus'minƚe o tunanƚe al c'a. Ja'ni a'i, aimi'iya micuejyacu te loya'apa. 8 Tijoc'intsola' lan soldado ticuaiyunca tifuleta, ja'ni a'i munanni al c'a al trompeta, ¿te ticuec'e'me lan soldado? A'i. Aimicuec'eyacu. 9 Jouc'a imanc', ja'ni 1 Corintios 13​, ​14
  • 346.
    338 toƚpalaiyi ipaijma loƚtaiqui'iƚne noquimf'epolhuo' aimi'iya quiƚsina' te ts'i'ic' loluya'apa. Tocomma to toƚpalaic'oyoltsi coƚtuca', to toƚpalaic'oyi ƚahua' le'a. 10 Ƚinca, fa'a li'a ƚamats' tipa'a axpe' quiƚtaiqui' lan xanuc'. Anuli anuli tipa'a loya'apa. 11 Maƚpalaic'o'moƚtsi ja'ni aicaƚcuec'eyoƚtsi, ¿te iya' latenƚcoco'ma iƚque linespa? O iƚque, ¿te tetenƚcoco'ma iya' lainespa? A'i, aimaƚsinc'neyacoƚtsi. Caxim'ma iƚque to aine, iƚque aƚsim'ma to naine. 12 Imanc' ma toƚta'a lo'ipolhuo' jiƚpe. Ja'ni juaiconapa toƚjanajyi ƚocupa cal Espíritu Santo toƚsahue'eƚe tepi'itsolhuo' coƚmane, coƚpicuejma' toƚtoc'itsola' loƚpimaye, toƚfa'etsola' liƚpicuejma'. 13 Ƚapima nopalaic'opa ȽanDios, ja'ni tipalay ipaijma litaiqui' jouc'a tixahue'eƚa' cal Espíritu Santo tepi'iƚa' lipicuejma' tu'itsola' lapimaye loya'apa iƚe lonespa. 14 Iya' ma capalaic'o ȽanDios ipaijma laitaiqui' lalapi'ipa cal Espíritu Santo, ƚinca tama jiƚpe ƚainunxajma' aixina' capalaic'o ȽanDios aicaixina' loya'apa laifnespa, toƚta'a aicatoc'ila' laipimaye. 15 ¿Te caif'eya? Capalaic'o'ma ȽanDios ipaijma laitaiqui', ma to maƚcuxe cal Espíritu Santo, jouc'a cu'i'mola' laipimaye loya'apa iƚe laipalaic'opa ȽanDios. Cunac'co'ma ȽanDios ipaijma laitaiqui', ma to maƚcuxe cal Espíritu Santo, jouc'a cu'i'mola' laipimaye loya'apa iƚe lainunac'copa ȽanDios. 16 Ima', mox'najtsi'i ȽanDios ja'ni ma le'a ipaijma lotaiqui', ¿te co'eya cal xans noquimf'epa, iƚque pe aimihuequi? Aimicuec'eya lofnespa. ¿Te co'iya minesya: “Amén, toƚe ti'iƚa'”? A'i, aimi'iya. 17 Ima' ƚinca juaiconapa ac'a ox'najtsi'ipa ȽanDios. Ƚopima ipanemma ma to mipa'a. Aicofa'e lipicuejma'. 18 Cax'najtsi'i ȽanDios iya' culiquilhuo' imanc'. Capalay xonca ipaijma laitaiqui'. 19 ¿Te co'iya? ¿Te ja'ni capalai'ma pangay ipaijma ƚaitaiquí jiƚpe lalafot'ƚeyopoƚtsi anuli laipimaye? A'i. Tama nipajnya capalaiƚa' imbamaj mil ƚataiquí, iƚe ipaijma ƚaitaiquí, xonca aipic'a capalaiƚa' ma le'a amaquej ƚataiquí ma le'a laƚtaiqui'. Toƚta'a aƚcuec'e'ma lapimaye, camuc'ila'. 20 Unc'aipimaye, aimonlihuej'me liƚ'ejma' la'uhuay. Iƚne aiquicuaiya quiƚpicuejma'. Ƚinca ma to mi'eyi lan tsocay, iƚne pe aimihuejyi lixcay, imanc' jouc'a ti'iƚa' toƚta'a loƚ'ejma'. Toƚ'nujuaitsa tipa'a loƚpicuejma', toƚspic'eƚe al c'a. 21 Petsi liniƚijmpa loya'apa locuxepa ȽanDios ticua: ȽanDios tuya'e': “Iƚne petsi aimepenufyi laifmuc'ipola', cumme'e'mola' lan xanuc' ocuena quiƚraza, ituca' quiƚtaiqui', iƚniya tu'innola' laifnuya'apa. Tijouƚa', tama tiquimf'e'me ma' anuli tuyalaico'me, aimihuejyacu.” 22 ȽanDios ipic'a timujla' nulemma naitsi iƚne aimi'huaiyijnyi. Toƚta'a ummepola' nopalaipá ipaijma liƚtaiqui'. Lummepola' a'i mimujyacu naitsi iƚne no'huaiyijmpá. Lam profeta, iƚne ƚinca timuc'iyaleyi no'huaiyijmpá, a'i petsi aimi'huaiyijnyi. 1 Corintios 14
  • 347.
    339 23 Itsiya, ¿te co'iya?Cacua: Petsi lolafot'ƚepoƚtsi anuli, jahuay toƚpalaiyi ipaijma ipaijma loƚtaiqui', iƚe lepi'ipolhuo' cal Espíritu Santo, tijouƚa' titsuflaiƚe iƚne petsi aimicuec'eyi iƚe loƚ'ejma' o petsi aimihuejcoyi ȽanDios, ¿te cocuayacu? Tines'me: “Iƚne ma' amac'ta”. 24 Ituca' lo'iya ja'ni jahuay imanc' toluya'ayi iƚe lu'ipolhuo' ȽanDios. Titsufaiƚa' anuli pe aimihuejma ȽanDios, o aimihuequilhuo' imanc' lonƚ'ejma', iƚque tiquimf'e'molhuo' anuli anuli imanc' loƚnespa. Loƚtaiqui' titsufai'ma lipicuejma' iƚque cal xans. Toƚta'a tixhuej'menahuo, ti'i'ma quixina' te ts'i'c' li'ejma'. 25 Lemiya jiƚpe ƚunxajma' ti'huájta. Tijouƚa' texc'onƚquehuo tixpats'huaita ƚamats', tix'najtsi'i'ma ȽanDios, tuya'e': “Ƚinca ma fa'a tipa'a ȽanDios”. 26 Itsiya, cunc'aipimaye, ¿te co'iya? Jiƚpe molafot'leyoƚtsi, jahuay imanc' anuli anuli tipa'a loƚpalaiyacu. Anuli tunac'co'ma ȽanDios, ƚocuena tipa'a lomuc'iyacola' lapimaye, ƚocuena tu'i'mola' lapimaye te ts'i'ic' iƚe lu'ipa ȽanDios, ƚocuena tipalai'ma ipaijma litaiqui', iƚe lepi'ipa cal Espíritu Santo, ƚocuena tipa'a lipicuejma' tuhuaƚ'ma iƚe lipaijma lataiqui', tuya'a'ma te loya'apa. Ne', jahuay iƚna'a ti'i'ma tonƚ'e'me ja'ni toƚta'a toƚtoc'i'mola' loƚpimaye, ja'ni toƚfa'e'mola' iƚniya liƚpicuejma'. 27 Ja'ni toƚpalai'me ipaijma loƚtaiqui', iƚe lepi'ipolhuo' cal Espíritu Santo, toƚpalaiƚe oquexi' afantsi le'a, xonca a'i. Anuli anuli toƚpalai'me. Tijouƚa' anuli ƚapima tu'i'mola' lapimaye te loya'apa iƚe lipaijma lataiqui'. 28 Jiƚpe, ja'ni ailopa'a anuli no'iyalepa toƚta'a, aimoƚpalaiyacu ipaijma loƚtaiqui'. Ma jiƚpe loƚpicuejma' toƚpalaic'o'me ȽanDios. 29 Jouc'a lam profeta, tipalai'me oquexi' afantsi le'a, xonca a'i. Locuenaye lapimaye noquimf'epá tixpif'me, ti'iƚa' quiƚsina' ja'ni itaiqui' ȽanDios o a'i. 30 Mipalaic'olhuo' ƚaƚpima ja'ni aprofeta, ja'ni ȽanDios tu'iƚa' o timuc'iƚa' ƚocuena capima nocutsuya jiƚpe, iƚque nopalaic'opolhuo' ti‑ch'ixco'ma. Tipalaic'otsolhuo' ƚocuena capima, tu'itsolhuo' lu'ipa ȽanDios. 31 Toƚta'a jahuay lapimaye tolihuic'i'me, jahuay tixpai'i'mola' cunlata. Imanc' unc'iprofeta nipajnya toƚcuxe'moƚtsi al c'a, toƚpalai'me anuli anuli. A'i jahuay moƚpaloƚai'me. 32 Ƚapima ja'ni aprofeta ti'hua limane ticuxe'moxi. Ti'i'ma tixpic'e'ma ja'ni tipalaiƚa' o ja'ni aimipalaiya. 33 ȽalanDios aimaƚ'eyaconga' lahuoc'aitsoƚtsi. Iƚque aƚpac'e'enga' laƚpicuejma'. Ja'ni imanc', ja'ni ocuenaye lapimaye, ni petsi lolafot'ƚepoƚtsi toƚta'a li'ejma' ȽanDios. 34 Molafot'ƚeyoƚtsi anuli aimipalai'me lacaƚ'no'. Aimi'onƚico'moƚtsi to lan xanuc'. Tihuejcoƚe. Pe liniƚiya locuxepa ȽanDios toƚta'a tuya'e'. 35 Iƚne laƚpimaye cacaƚ'no', ja'ni jiƚpe ƚilejut'ƚi maƚpiya ti'i'ma ticuis'eta liƚpe'aillí. Pe lolafot'ƚepoƚtsi aimipalai'me lacaƚ'no'. Iƚe a'ijc'a, aimetenƚma. 36 Imanc' unc'iCorinto, aimolihuejcola' locuenaye laƚpimaye liƚ'ejma'. ¿Te ma imanc' 1 Corintios 14
  • 348.
    340 coƚtuca' toƚcuxe'moƚtsi? ¿Teimanc' unc'apoujnalá litaiqui' ȽanDios? ¿Te jiƚpe quipangoyopa? ¿Te ma le'a imanc' olapenufpá iƚe lataiqui'? ¿Te ma le'a icuaita jiƚpiya? 37 Ƚapima nonespa: “Iya' ninprofeta”, o “Iya' ƚinca acueca' lalapi'ipa cal Espíritu Santo”, timetsaicoƚa' naitsi lalapi'ipa iya' iƚe laitaiqui' laininiƚ'epolhuo' jifa'a. Iƚe a'i caitaiqui', ma litaiqui' ƚaƚPoujna Cristo, toƚta'a ticuxe iƚque. 38 Ja'ni aimimetsaicojma toƚta'a iƚque jouc'a aimimetsaicom'me. 39 Unc'aipimaye, camiconalhuo' lonƚ'eyacu. Toƚjanajle juaiconapa ti'itsolhuo' to lam profeta. Lapimaye nopalaipá ipaijma liƚtaiqui', ne', tipalaiƚe, aimoƚcuanac'e'mola'. 40 Jiƚpiya lonlafot'ƚeyoƚtsi tonƚ'eƚe ma latenƚcocoya ȽanDios, toƚcuxetsoƚtsi al c'a. 15 Unc'aipimaye, itsiya cu'icona'molhuo' te ts'i'ic' loya'apa Lataiqui', maƚe Lataiqui' lainu'ipolhuo'. Iƚe Lataiqui' joupa lolapenufpa, maƚe lonlihuequi. 2 Ja'ni tolihuejle Lataiqui' lainu'ipolhuo' maƚe Lataiqui' tunƚu'elhuo'. Ja'ni aimunƚu'eyacolhuo' coƚa' aicolapenufi Lataiqui'. 3 Laipangopa lainuya'apa jiƚpe, ate'a nu'ipolhuo' Lataiqui' lainepenufpa, lu'ipa ƚaƚPoujna. Aimipolhuo': “Cristo icupoxi tima'anƚe, toƚta'a liƚonc'e'eponga' laƚjunac'. Al Paxi Liniƚingiya joupa uya'apa toƚta'a lo'iya. 4 Lijoupa limanapa, eminnapá. Al fane' quitine imaf'inapa. Al Paxi Liniƚingiya jouc'a tuya'e' toƚta'a. 5 Imuj'moxi imaf'i'. Pedro ixim'ma. Lijou'ma ixim'me locuenaye liyejmalepá Cristo. 6 Lijou'ma mefot'ƚeyoƚtsi to amaquej maxnu lapimaye iƚne jouc'a ixim'me. Hualca iƚniya itsiya ailomana' fa'a li'a ƚamats', joupa imanapola'. Axpela' ti'hua ts'iƚmaf'i'. 7 Lijou'ma Jacobo ixim'ma. Lijou'ma ixim'me jahuay lan apóstole.” 8-9 Ijouco'ma iya' aixim'ma, imuj'moxi pe laifpa'a. Litine lixim'me locuenaye ailopa'a al ts'e laipitine iya'. Tocomma afule caipajnconna. Iya' aica'onƚicoyacoxi to locuenaye lan apóstole. Iƚniya xonca ac'a xanuc'. Iya' caxinyoxi xonca ninaitsi xans. Iya' caituca' aicainepi'iyoxi iƚta'a laipenic'. Caxinyoxi a'ijc'a laipicuejma', nihuetsopola' lixanuc' ȽanDios lefot'ƚepola'. 10 Ƚinca, itsiya ituca' lai'ejma'. Toƚta'a li'epa ȽanDios, iƚque aƚpai'ipa iya' laipicuejma', aƚtoc'ipa juaiconapa. Toƚiya nulijpola' locuenaye lan apóstole. Xonca ai'epa canic'. Cax'najtsi'i ȽanDios, iƚque aƚtoc'ipa. Ƚinca a'i iya' caituca' ai'epa toƚta'a, acueca' aƚtoc'ipa ȽanDios. Toƚiya iƚe lanic' lai'epa tocomma to ma li'epa ȽanDios. 11 Ja'ni iya', ja'ni locuenaye lan apóstole, ma' anuli Lataiqui' laluya'apa. Maƚe Lataiqui' lolapenufpa imanc'. 12 Illanc', ja'ni luya'ayi: “Cristo imaf'inapa, ipayomma pe lomana' limanapola'”, hualca imanc' ¿te coƚnescopa: “Aimimaf'inayacu limanapola'”? 13 Iya' camilhuo': Ja'ni limanapola' aimimaf'inayacu jouc'a Cristo aiquimaf'inghua. 14 Ja'ni Cristo aiquimaf'inghua, illanc' coƚa' ma le'a aƚpalaiyi, Lataiqui' 1 Corintios 14​, ​15
  • 349.
    341 laluya'apa ailopa'a quipenic'.Ma' anuli, tama oƚ'huaiyijmpá Jesucristo, iƚque ja'ni coƚa' timanghua aimi'iya mitoc'iyacolhuo'. 15 Joupa lu'ipolhuo': “Toƚe, toƚe li'epa ȽanDios, iƚque imaf'i'inapa Cristo”. Ja'ni coƚa' ȽanDios aimimaf'i'iyacola' limanapola' jouc'a Cristo aiquimaf'i'inghua. Illanc' naƚnespa li'epa ȽanDios coƚa' a'ij ƚinca. Ma le'a aƚfel'mipolhuo'. 16 Ƚinca ja'ni limanapola' aimimaf'i'inyacola', Cristo a'i quimaf'i'inghua. 17 Ja'ni Cristo aiquimaf'i'inghua loƚjunac' aiquiƚonge. Tama oƚ'huaiyijmpá Cristo, ja'ni timanghua, iƚque aimi'iya mitoc'iyacolhuo'. 18 Jouc'a laƚpimaye limanapola', tama i'huaiyijmpá Cristo iƚne joupa ejac'pola'. Toƚta'a li'ipola' ja'ni aiquimaf'inghua Cristo. 19 Jouc'a illanc', itsiya maƚ'huaiyijnyi Cristo aƚteƚcoyi. Ticuaitsi Locuena Quitine, ja'ni aimaluyalaico'me xonca al c'a, ¿te caƚ'huaiyijncopa Cristo? Ƚinca ja'ni aimaƚmaf'iyacu xonca ninc'icuanuc'la. 20 Ƚinca, joupa imaf'inapa Cristo. Ticuaihuo litine ȽanDios tefot'ƚe'mola' limanapola', timaf'i'ina'mola' iƚniya. Cristo i'ipa cal te'a iƚniya. 21 Li'ipa anuli cal xans aiquihuejma ȽanDios, toƚta'a lamaya i'huajcopa. Toƚiya ma' anuli i'huajcopola' lamaya jahuay lan xanuc'. Ƚocuena cal xans ihuejcopa ȽanDios, toƚiya tama aƚma'monga' aƚmaf'i'ina'monga'. 22 Iƚque cal xans Adán ixingufcopa lamaya, ma' anuli jahuay lan xanuc' tixingufcoyi toƚta'a. Cristo, iƚque jouc'a i'epoxi xans, imaf'i'inapa ȽanDios, ma' anuli timaf'i'ina'mola' jahuay. 23 Ƚinca, a'ij nuli lo'iyacola' iƚne nomaf'i'inyacola'. Cristo joupa imaf'i'inapa, iƚque cal te'a petsi iƚne lafot'ƚeyacola' ȽanDios. Tijouƚa' ticuaicoconno Cristo timaf'ina'me lixanuc'. 24 Tijouƚa' tixhuaitsi jahuay, Cristo ticu'moxi limane, timi'ma ȽanDios qui'Ailli': “Ma' ima' tocuxeƚa'”. Ate'a tiƚonc'ena'mola' liƚmane jahuay lan rey, jahuay lincuxepá, jahuay no'huapá liƚmane ni petsi lomana'. 25 Cristo ti'hua ticuxe'ma ma miƚof'eyoƚtsi no'epaj laic'. Jahuay iƚniya ti'oc'enam'mola'. 26 Tijouƚa' tiƚonc'e'enatsola' liƚmane jahuay iƚne no'epaj laic', ma le'a tipanehuo lamaya. Iƚe jouc'a tiƚonc'e'ena'ma limane. 27 Toƚta'a tuya'e' al Paxi Liniƚingiya, ticua: “I'oc'enapola' jahuay no'epaj laic'”. Iƚe lataiqui' loya'apa “… jahuay i'oc'enapola'”, ƚinca aiminescojma ȽanDios. Maƚque ȽanDios ixpic'epa ti'iƚa' toƚta'a, ti'oc'em'me jahuay, tihuejco'me Cristo. 28 Ticuaitsi litine ti'oc'enƚe jahuay, tihuejco'me Cristo, maƚque Cristo ƚi'Hua ȽanDios ti'oc'ena'moxi. Qui'Ailli' ȽanDios joupa ixpic'epa jahuay tihuejcoƚe Cristo. Ti'oc'ena'moxi Cristo, ma ȽanDios ticuxe'ma, jahuay tihuejco'me. 29 Iya' cacua: Ja'ni aimimaf'iyacu limanapola', ¿te quepo'icompola' iƚne napo'impola' muya'ayi liƚpuftine liƚpimaye limanapola'? Ja'ni iƚne imanapola' nulemma, ¿te quipenic' iƚe lo'epa liƚpimaye ts'iƚmaf'i'? ¿Te quepo'icompola' muya'ayi liƚpuftine iƚne liƚpimaye limanapola'? ¿Te quitalai'ecopa toƚta'a ȽanDios? 1 Corintios 15
  • 350.
    342 30 Iya' jouc'a laƚejmaleitine itine aƚteƚcoyi, aƚcuayi: ¿Te xonca caƚ'iyaconga'? Ja'ni aimaƚmaf'inayacu, ¿te caƚsnet'ƚcopa toƚta'a? 31 Itine itine tocomma to aƚma'ma, aƚma'a'ma. Cacua: Ma' al ƚinca iƚe laifnespa. Iya' tixoqui neta capalaicolhuo' imanc' unc'aipimaye loƚ'huaiyijmpa Jesucristo. Toƚta'a aimi'iya cafel'miyacolhuo'. 32 Ja'ni aimimaf'iyacu limanapola', ¿te capanehuo fa'a liƚya' Efeso maƚfulecoyoƚtsi iƚne ti'onƚcospola' to oyac'la quinneja? A'i. Najmay cuyaicoƚa' lapajnya to iƚniya nonespá: “Aga mouqui aƚmana'monga'. Itsiya, ma maƚmana', aƚtetsoƚe, aƚsnaƚe al c'a.” 33 Imanc' aimoƚfel'mi'moƚtsi. Tolanajtsoƚtsi iƚne nonespá: “Limanapola' aimimaf'iyacu”. Al ƚinca lataiqui' lonespa: “Lan c'a xanuc' ja'ni tiyejmaleƚe lixcay xanuc', jouc'a ti'i'mola' ixcay xanuc'”. 34 Toƚsuej'menca. Toƚpai'iƚe loƚ'ejma'. Aimoƚ'econa'me iƚe pe aimetenƚma ȽanDios. Jiƚpe timana' iƚniya pe aimimetsaicoyi ȽanDios. ¿Te aimoƚtaiyi calaic'ata mimana' toƚniya? 35 Aga tipa'a anuli nonesya: “¿Te co'iya mimaf'inayacu limanapola'? ¿Te co'iya micuaiconayacu? ¿Te co'iya liƚcuerpo? Joupa ihuet'ƚpa.” 36 Catalai'e'ma, cami'ma: “Ima' ailopa'a copicuejma'”. Cal fanu' ƚifampa ate'a tihuet'ƚqui, tijouƚa' tilamma imaf'i'. 37 Iƚque cal fanu' ƚifampa aimi'onƚspa to laifa' lolapa. Ma le'a afanu', ja'ni atrigo o ocuena fanu'. Lolapa ituca' lixans. 38 Ma ȽanDios ti'e'e tilaƚa' cal fanu', jouc'a tixpic'e te ts'i'ic' lixans. Anuli anuli cal fanu' tilaƚa' ituca' ituca' lixans laifa' lolapa. Toƚta'a lo'iyacola' limanapola' nomaf'inayacu. 39 Fa'a li'a ƚamats' liƚpixic' lan xanuc', liƚpixic' linneja, liƚpixic' lacaƚ'hui, liƚpixic' latuye, ituca' ituca' iƚna'a. 40 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' tipa'a laƚcuerpo. Pu'hua locuenaj quitine jouc'a ti'ita aƚcuerpo. Laƚcuerpo mipa'a fa'a li'a ƚamats' aimi'onƚya pu'hua locuenaj quitine. 41 Cal 'ora, cal mut'ƚa, lan xamna, aimi'onƚspola'. Ituca' ituca' liƚsans, liƚpepalc'o'. Lan xamna aimi'onƚspola'. Axamna axamna ituca' ituca'. 42 Toƚta'a lo'iyacola' limanapola'. Litine leminni jiƚpe ƚamats' iƚque ƚimanapa ti'hua tihuet'ƚqui. Litine timaf'i'inƚa' ti'i'ma ituca'. Aimihuet'ƚconaya. 43 Litine leminni tocomma to ninaitsi cuerpo. Litine timaf'inaƚa' tipai'im'me, ti'huájta ac'a juaiconapa. Litine leminni ailopa'a co'eya. Aimi'iya. Litine timaf'i'inaƚe ti'i'ma acueca' ipujfxi, acueca' ti'e'ma. 44 Teminni iƚque licuerpo lepi'ipa qui'ailli', iƚque jouc'a axans. Ituca' licuerpo timaf'i'ina'ma, iƚe lapi'iya ȽanDios. Tipa'a laƚcuerpo lalapi'iponga' laƚ'aillí, tipa'a laƚcuerpo lalapi'iyaconga' ȽanDios. 45 Al Paxi Liniƚingiya tipalaijma Adán, iƚque copa'a cal te'a cal xans. Ticua: ȽanDios epi'ipa lipitine, “… toƚta'a i'ipa imaf'i'”. Ituca' li'ipa iƚque ƚecui'impa Ƚijoujma Adán. Iƚque ai'a tipajnta ailopa'a quicuerpo, ma tipa'a lipitine. Maƚque lapi'inga' laƚpitine. 46 Jifa'a li'a ƚamats', ¿naitsi ƚicuai'ma cal te'a? ¿Iƚque nalapi'iponga' laƚpitine? 1 Corintios 15
  • 351.
    343 A'i. Ate'a tipa'afa'a iƚque ƚepi'ipa lipitine ȽanDios, lijou'ma icuai'ma iƚque nalapi'iponga' laƚpitine. 47 Iƚque Adán copa'a cal xans cal te'a, ȽanDios ilanc'epa fa'a li'a ƚamats'. Ma' amats' ilanc'ecopa. Ƚocuenaj cal xans, iƚque aƚPoujna, qui'huayomma lema'a. 48 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' aƚ'onƚcosponga' to Adán, iƚque cal te'a ƚaƚtatahuelo, ƚilanc'ecompa amats'. Locuenaj quitine, illanc' ja'ni ixanuc' iƚque Ƚi'huayomma lema'a, ma' anuli aƚ'onƚcotonga'. 49 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' laƚsans ma' anuli Adán, iƚque ƚilanc'ecompa amats'. Locuenaj quitine laƚsans ti'i'ma ma' anuli to lixans iƚque Ƚi'huayomma lema'a. 50 Unc'aipimaye, iya' camilhuo': Aƚcuaitsa locuenaj quitine ticuicomma ti'itsi ituca' laƚcuerpo. Ma to maƚmana' aimi'iya maƚtsuflaiyacu pe locuxeyopa ȽanDios. Iƚta'a laƚcuerpo tijaf'quinghua, tihuet'ƚna'ma. ¿Te maƚta'a aƚtsuflaicota petsi ailopa'a mijouya, ailopa'a quihuet'ƚqui? A'i. Aimi'iya. 51 Cu'i'molhuo' lo'iya. Iƚta'a lataiqui' laifnu'iyacolhuo' lan xanuc' quiƚtuca' aimi'iya quiƚsina'. Ai'a ticuaiyoconno Cristo, tama hualca illanc' aƚmana'monga', hualca aƚmanecu. Jahuay aƚpai'im'monga' laƚsans. 52 Iƚe laƚ'iyaconga', laƚpai'iyaconga' aimicoƚya. Ma le'a to maƚspot'ƚmi'me laƚ'u', maƚ'huiƚf'i'me, joupa aƚpai'imponga'. Toƚta'a laƚ'iyaconga' munanni al trompeta, iƚe lijoujma luna'apa. Ƚinca tunam'me al trompeta, limanapola' timaf'i'inam'mola', aimihuet'ƚconayacola' liƚcuerpo. Illanc' ja'ni aƚmana' aƚpai'im'monga' laƚsans. 53 Iƚta'a laicuerpo tijaf'quinghua, tihuet'ƚ'ma, ticuicomma lapi'intsi ocuena caicuerpo, aƚpo'no'entsi iƚe pe aimijouya, aimihuet'ƚconaya. Iƚta'a laicuerpo ticuicomma tima'ma. Ipic'a aƚpo'no'entsi locuena pe aimimaconaya. 54 Tijouƚa' ti'iƚa' toƚta'a, iƚe litine ƚinca ti'i'ma ituca' laƚcuerpo, aimihuet'ƚconaya, aimimaconaya. Toƚta'a tenanƚ'ma lataiqui' liniƚingiya, ticua: ¡Joupa lulijpá! Lamaya joupa ejac'pa, aimaƚmaconayaconga'. 55 Ma' al ƚinca loya'apa lataiqui' lonespa: Catalai'e'ma lamaya, cami: “Limanapola', ¿ja'ni ma toƚta'a tiƚmanemma? A'i. Ima', ¿ja'ni ti'hua toma'ahualecona'ma? A'i.” 56 Ƚinca, mipa'a iƚta'a laƚcuerpo lixingufcopa lixcay laƚ'epa, ma ti'hua limane lamaya, aƚteƚ'minga', aƚma'a'monga'. Aimi'iya maƚnesyacu: “A'i, aicaƚ'aic' quixcay”. Litaiqui' ȽanDios loya'apa locuxepa, iƚe lataiqui' aƚcufquinga'. 57 X'najtse'eya ȽanDios, ƚaƚPoujna Jesucristo joupa ulijpa, lamaya aimululijyaconga' nulemma. Illanc' naƚ'huaiyijmpá ȽanDios jouc'a lulijna'me. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios, toƚta'a ti'i'ma. 58 Unc'aicapimaye, ja'ni toƚta'a laƚ'iyaconga', ¿te ts'i'ic' laƚ'eyacu itsiya? Cu'i'molhuo': Aimoƚpai'i'me loƚpicuejma'. Tolihuejle litaiqui' Jesucristo. Aimoƚcuanac'e'moƚtsi. Itine itine tonƚ'e'me lanic', iƚe lepi'ipolhuo' ƚaƚPoujna, a'ujfxi tonƚ'e'me toƚta'a. 1 Corintios 15
  • 352.
    344 Imanc' noƚ'huaiyijmpá ƚaƚPoujna Jesucristo,monƚ'eyi iƚe lanic' toƚ'nujuaitsa lo'iyacolhuo' locuenaj quitine. Toƚta'a tixojma cunlata tonƚ'e'me lanic'. 16 Itsiya capalaico'ma al tomí lolafot'ƚeyacu lolumme'eyacola' loƚpimaye, iƚne jouc'a i'huexi ȽanDios. Iƚne nomana' liƚya' Jerusalén tehue'ela'. Lapimaye lafoƚyomma ƚamats' Galacia joupa ainu'ipola' lo'eyacu. Imanc' ma' anuli tonƚ'eƚe. 2 Axamano axamano ticuaitsi al te'a quitine, anuli anuli imanc' tolanajle loƚtomí. Ja'ni ululijpá acueca' tolanajle acueca'. Ja'ni ululijpá huata, tolanajle huata. Cacuaitsi jiƚpiya joupa olafot'ƚepá al tomí. Aimolafot'ƚe'me aquite'. 3 Cacuaitsi, imanc' toƚ'huijf'etola' lapimaye titaiƚe iƚe lolapi'iyacola' iƚne loƚtoc'icoyacola' jiƚpe Jerusalén. Iya' capi'itola' quiƚje'e. Cummetola'. 4 Ja'ni ticuicomma ca'huaƚa' jouc'a aƚejmaleta anuli lapimaye. 5 Joupa aixpic'epa cahuejntola' lapimaye nomana' ƚamats' Macedonia. Tijouƚa' cacuaita pe loƚmana' imanc'. 6 Aicaixina' tojua quitine aƚcoƚta pe loƚmana'. Aga capanehuo jiƚpiya cuyaicota ƚaxita quitine. Tijouƚa' cuyaita ni petsi. Imanc' lacanumf'eta cane, aƚtoc'ita ca'huanƚa' al c'a. 7 Cacua: Ate'a cuyaicota ƚamats' Macedonia. Tijouƚa' cacuaita jiƚpe pe loƚmana' imanc' unc'iCorinto. Jiƚpe a'i ma le'a cuyaicoya. Ja'ni tixpic'eƚa' ȽanDios aƚcoƚta. 8 Jifa'a liƚya' Efeso capanehuo tuyaiƚa' al juic Pentecostés. Tijouƚa' ca'huata pe loƚmana'. 9 Jifa'a ȽanDios lapi'ipa acueca' canic'. Axpela' ti'huaiyijnyi ƚaƚPoujna. Jouc'a timana' axpela' naƚ'epa laic'. 10 Ja'ni jiƚpiya ticuaitsi Timoteo, tolapenufle. Aimoƚhuos'mi'me. Ma to ca'ay lanic' lalapi'ipa ƚaƚPoujna, iƚque Timoteo jouc'a ti'ay. 11 Aimolatets'i'me, ni anuli imanc'. Tipanni ti'huanƚa' tolacanumf'entsa cane, ti'huananni pe laifpa'a. Iya' ai'huaijma ticuaiyunca anuli lapimaye. 12 Apolos aimi'huaya itsiya pe loƚmana'. Iya' caxc'ai'i juaiconapa, cami: “To'huaƚa' Corinto. Tonƚeƚe anuli lapimaye.” Aimicua mi'huaya. Tipa'a litine mi'hua'ma. 13 Aimoƚsmai'me jiƚpe loƚpicuejma'. Ti'hua tolihuejle Lataiqui'. Aimoƚpai'i'me loƚpicuejma'. Tonƚ'e'eƚe acueca' ƚolunxajma'. 14 Jahuay lonƚ'eyacu toƚ'nujuaitsola' loƚpimaye, ja'ni toƚta'a toƚtoc'i'mola' o a'i. 15-16 Imanc' olimetsaicola' Estéfanas jouc'a lapimaye nomana' lejut'ƚ. Jiƚpe ƚamats' Acaya iƚne ate'a i'huaiyijmpá Jesucristo. Iƚne quiƚtuca' ixpic'epá titoc'i'me lapimaye, iƚniya jouc'a i'huexi ȽanDios. Ticuicomma imanc' tolihuejco'mola' iƚniya, jouc'a tolihuejco'mola' jahuay lapimaye no'epá lanic' juaiconapa, iƚe lanic' lalapi'iponga' ƚaƚPoujna. Toƚta'a caxahue'elhuo' tonƚ'eƚe, caxc'ai'ilhuo'. 17 Iya' aixhueƚcocopolhuo' juaiconapa. Itsiya tixoqui neta. Licuaina'me fa'a Estéfanas, Fortunato y Acaico, tocomma to oƚcuai'me imanc'. 18 Iƚne liƚonc'e'enapa laipixhuejma'. Itsiya aimaƚsueƚ'meconayacu iya' imanc'. Imanc' tolimetsaicotsola' iƚniya no'epá toƚna'a. 19 Lapimaye lafoƚyomma jifa'a ƚamats' Asia tinonilhuo'. Aquila y Priscila jouc'a lapimaye lafoƚyomma lilejut'ƚ tixoqui 1 Corintios 15​, ​16
  • 353.
    345 quileta tinonilhuo'. Ticuayi:“Lan xanuc' nomana' Corinto aƚpimaye, aƚ'huaiyijnyi anuli ƚaƚPoujna Jesucristo”. 20 Jahuay lapimaye nomana' fa'a tinonilhuo'. Jahuay imanc' toƚnontsoƚtsi. Toƚtuc'otsoƚtsi loƚpeque ma to mituc'o'moƚtsi lapimaye, iƚne i'huexi ȽanDios. 21 Iya' ninPablo canonilhuo'. Iƚta'a caituca' niniƚcopa laimane. 22 Jiƚpe ja'ni tipa'a anuli pe aimi'ay capic'a ƚaƚPoujna Jesucristo, tejac'enƚe iƚque cal xans. ¡Maranatha! Iƚta'a lohuaƚquemma: ¡Ima' maƚPoujna, tohue', to'huanni! 23 Ti'hua titoc'itsolhuo' jahuay imanc' ƚaƚPoujna Jesucristo. 24 Ti'iƚa' coƚsina' ca'elhuo' capic'a imanc' unc'aipimaye, ma' anuli aƚ'huaiyijnyi Jesucristo. Amén. Toƚta'a ti'iƚa'. 1 Corintios 16
  • 354.
    346 1 Iya' ninPablo.Iya' jouc'a ƚaƚpima Timoteo liniƚ'elhuo' imanc' lefot'ƚepolhuo' ȽanDios jiƚpe liƚya' Corinto. Jouc'a tixhueƚe iƚta'a al je'e laƚpimaye nomana' locuenaye quiƚeloƚya' ƚamats' Acaya, iƚne jouc'a i'huexi ȽanDios. Iya' ninPablo, nin'apóstol, alummepa Jesucristo. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios. 2 ȽanDios caƚ'Ailli', Jesucristo ƚaƚPoujna titoc'itsolhuo', tipac'e'etsolhuo' loƚpicuejma'. 3 ¡Aƚs'najtsi'iƚe ȽanDios! Iƚque enDios ƚaƚPoujna Jesucristo, jouc'a i'Ailli'. Aƚ'Ailli' jouc'a. Itine itine aƚ'nujuaitsinga'. Iƚque alanDios, alixoc'inga' calata. 4 Ma maƚteƚcoyi alixoc'inga' calata. Toƚta'a lapi'inga' laƚpicuejma' lixoc'itsola' quileta laƚpimaye miteƚcoyi jouc'a. 5 Ma calihuequi Cristo aƚteƚcoyi, aƚteƚcoyi to Cristo liteƚcopa. Ja'ni juaiconapa acueca' iƚe laƚteƚcopa jouc'a juaiconapa acueca' alixoc'inga' calata Cristo. 6 Jahuay laƚ'iponga' illanc' ma titoc'i'molhuo' imanc'. Ja'ni aƚteƚcoyi ȽanDios alixoc'i'monga' calata. Toƚta'a illanc' lixoc'i'molhuo' imanc', jouc'a tolunƚul'me. Ja'ni ȽanDios joupa lixoc'iponga' calata, imanc' jouc'a tolixoc'i'moƚtsi, tolunƚul'me. Toƚta'a titoc'i'molhuo' ȽanDios ma moƚsnet'ƚyi lateƚcoya, iƚe laƚteƚcopa illanc'. 7 Illanc' a'i ma le'a aƚcuayi: Jouc'a imanc' toƚsnet'ƚ'me. Aƚsina' toƚsnet'ƚ'me. Ja'ni toƚteƚco'me to illanc' maƚteƚcoyi, ȽanDios tixoc'i'molhuo' cunlata ma to lalixoc'iponga' calata. 8 Unc'aipimaye, aipic'a ti'iƚa' coƚsina' te ts'i'ic' laluyalaicopa illanc' maƚmana' ƚamats' Asia. Jiƚpe ƚinca aƚteƚcopá. Aƚsimpá juaiconapa ipime laƚpepajnya. Afule maƚ'ommoƚaispá. Aƚcuayi: “Ailopa'a caƚpujfxi. Ma' aƚmana'monga'.” 9 Laƚcuerpo ƚinca ailopa'a quipujfxi. Laluyalaicopá toƚta'a ixpic'epa ȽanDios. Aƚmuc'inga' aimaƚ'huaiyijm'moƚtsi illanc' caƚtuca', aƚ'huaiyijnle ȽanDios. Iƚque nipajnya timaf'i'ina'mola' limanapola'. 10 Alunƚu'eponga' iƚe al cueca' laƚteƚcopa, a'i caƚmanga'. Ja'ni aƚteƚcoconaƚe ocuena'ya alunƚu'econa'monga'. 11 Imanc' jouc'a locuenaye lapimaye toƚsa'hueƚe ȽanDios, toƚmiƚe: “Totoc'itsola' Pablo jouc'a lipimaye”. Tijouƚa' LIJE'E SAN PABLO LOCUENA LINIȽ'EPOLA' LAPIMAYE LEFOT'ȽEPOȽTSI LIȽYA' CORINTO
  • 355.
    347 aƚtoc'itsonga' ti'i'ma axpela' lapimayetix'najtsi'i'me ȽanDios. Toƚta'a lo'iya ja'ni imanc' unc'xpela' toƚsa'hue'me. 12 Illanc' tixoqui calata aƚcuayi: Jiƚpe laƚpicuejma' aƚsina' ac'a laƚ'ejma'. A'i oque' laƚpicuejma', a'i ma le'a maƚ'e'eyoƚtsi ixanuc' ȽanDios, aƚinca lihuejcoyi. Maƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios aimalihuejyi caƚtuca' laƚpicuejma'. Toƚta'a laƚ'ejma' ni petsi laƚmana' jouc'a pe loƚmana' imanc'. Jiƚpe loƚmana' xonca aƚ'epá toƚta'a. 13 Illanc' laliniƚ'epolhuo' aimifel'micolhuo'. Jiƚpe lu'ilhuo' al ƚinca, toƚta'a laƚnespa. A'i quipime lataiqui', ti'i'ma tolihuej'me. 14 Ƚinca hualca imanc' limetsaicoponga'. Cacua: Limetsaicotsonga' jahuay ma' anuli. Toƚta'a, litine ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo tixoj'ma cunlata alimetsaico'monga' illanc' oƚpimaye, jouc'a illanc' alimetsaico'molhuo' imanc' aƚpimaye. 15-16 Iya' ainespa: “Ƚinca lapenufta lapimaye nomana' liƚya' Corinto”. Toƚta'a aixpic'epa ate'a cahuejntolhuo', tijouƚa' ca'huaƚa' ƚamats' Macedonia. Capainanni ƚamats' Macedonia cahuejnconatolhuo'. Tijouƚa' cahuejntsolhuo' imanc' lacanumf'enna cane lotsepa ƚamats' Judea. Toƚta'a oquemma aƚsim'moƚtsi, iya' imanc' noƚmana' jiƚpe Corinto. 17 Iƚe lainespa: “Cahuejntolhuo'”, ¿te ma le'a canesqui? ¿Ja'ni iya' aicaxa'hue ȽanDios? ¿Ja'ni aicainicuis'e: “¿Te caif'eya?”? ¿Ja'ni iya' caituca' cacuxeyoxi laipicuejma'? ¿Te caxpic'e ca'huaƚa' jouc'a caxpic'e aica'huaya? 18 ȽanDios ƚinca tenanƚi. Illanc' jouc'a aimaƚfel'miyaleyi. Litaiqui' laluya'apa iƚe a'i cafelƚaiqueya cataiqui'. 19 Iƚe litaiqui' ȽanDios tipalaijma Jesucristo, iƚque i'Hua ȽanDios. Ja'ni iya' ninPablo, ja'ni Silvano, ja'ni Timoteo, ma' anuli laluya'apa. ¿Te anuli litine luya'ayi: “Cristo i'Hua ȽanDios”, y ocuena quitine aƚcuayi: “Cristo a'i qui'hua ȽanDios”? A'i. Aimi'iya mipai'iyacoxi Cristo. Maƚque ȽanDios joupa imujpa Cristo ma' i'Hua. 20 ȽanDios joupa lu'iponga': “Toƚe, toƚe lapi'iyacolhuo'”, iƚque Cristo aƚmuc'inga' aƚinca iƚe lataiqui'. Maƚ'huaiyijnyi Cristo iƚque lapi'i'monga'. Toƚta'a tolimetsaico'me acueca' ac'a ȽanDios, iƚque ƚaƚpalaicopa illanc' maƚ'eyi lanic' jiƚpiya. 21 Illanc' imanc' ma ȽanDios aƚfa'eponga' laƚpicuejma' maƚ'huaiyijnyi Cristo. Toƚta'a aimaƚpai'iyacoƚtsi. Maƚque ȽanDios aƚpaxneponga'. 22 Nulemma limetsaicoponga' ixanuc'. Lapi'iponga' cal Espíritu Santo, toƚiya i'ipa caƚsina' illanc' i'huexi ȽanDios. 23 Tama aixpic'epa ca'huaƚa' cahuejntsolhuo', aicai'huac'. Aicaifel'milhuo'. Toƚta'a ixina' ȽanDios, ixina' li'ipa. Iya' aiximpolhuo' cuanuc'. Aines'ma: “Ca'huaico'ma tuyaiƚa' oque' afane' quitine. Ja'ni a'i, cacuaitsi cataletola' iƚne laipimaye.” 24 Illanc' a'i coƚpoujnalá. Aimalu'ilhuo': “Toƚe, toƚe, tolihuejle Jesucristo”. Ma le'a aƚtoc'ilhuo' tuluyalaicoƚe tixojla' cunlata. Aƚsina' toƚ'huaiyijnyi Cristo, ma ti'hua tolihuejle. 2 Corintios 1
  • 356.
    348 2 Iya' aixpic'epa,camiyoxi: “Aica'huaconaya liƚya' Corinto. Toƚta'a aiquixtuc'oyacola' laipimaye.” 2 Cacua: “Iya', ja'ni cahuos'mitolhuo', ¿naitsi nalixoc'iya neta? Ailopa'a. Ja'ni joupa aihuos'mipolhuo', imanc' aimi'iya malixoc'iconaya neta.” 3 Toƚta'a niniƚ'epolhuo' iƚe al je'e lainumme'epolhuo'. Cacua: “Tixanu'itsoƚtsi, tijouƚa' ca'hua'ma. Toƚta'a lixoc'i'ma caineta, aimalapi'iya quixhuejma'.” Cacua: “Ja'ni iya' quixoqui neta, laipimaye jiƚpe Corinto jouc'a tixoj'ma quileta”. Toƚta'a laif'huaiyijncopolhuo' imanc'. 4 Iya' ma quiniƚi iƚe coƚje'e cajoqui juaiconapa, tic'equi axpe' cainujuay. Li'ipolhuo' imanc' aƚhuos'mipa acueca'. Unlejpa ƚainunxajma'. Laininiƚ'epolhuo' aicaipic'a cahuos'miyacolhuo'. Ma' aipic'a ti'iƚa' coƚsina' ca'elhuo' capic'a juaiconapa, toƚta'a laininiƚ'epolhuo'. 5 Iƚque ni'epa aijc'a aicaƚscai'e iya'. Ixcai'epolhuo' imanc'. Tama toƚta'a laifcuapa jouc'a cacua: Iƚque aimixingufco'ma ujfxi iƚe laitaiqui', iya' aicateƚ'miconaya. 6 Lanxpela' imanc' joupa oƚspic'epá loƚ'eyacu. Joupa oƚ'epá toƚta'a, oƚteƚ'mipá. Maƚpe tipanenni. 7 Itsiya aimoƚteƚ'micona'me. Tolimenc'e'ecoƚe lijunac'. Tolixoc'iƚe queta. Ja'ni a'i, aga xonca tihuotso'ma, teteƚquehuo lipicuejma' nulemma, tenaj'moxi xonca. 8 Caxc'ai'ilhuo' toƚpalaic'oƚe al c'a, ti'iƚa' quixina' tonƚ'eyi capic'a. 9 Iya' laininiƚ'epolhuo' iƚe loƚje'e aipic'a lihuejcoƚa' iya' laicuxe'epolhuo'. Toƚta'a lonƚ'epa. Joupa oƚteƚ'mipá ƚoƚpima. Itsiya aixina' imanc' aƚcuec'e iya' laifcuxe'epolhuo'. 10 Camilhuo': Anuli ƚapima ja'ni tolimenc'e'ecoyi lijunac', iya' jouc'a quimenc'e'eco'ma lijunac'. Iya' cacua: Petsi ƚaicuicomma quimenc'e'ecoƚa' lijunac' ma quimenc'e'eco'ma, joupa nimenc'e'ecopa. Toƚta'a cai'ecopa ca'nujuaitsilhuo' imanc', ma' anuli li'epa Cristo. 11 Ticuicomma limenc'e'ecoƚe lijunac' ƚaƚpima. Ja'ni a'i ƚonta'a Satanás lulij'monga'. Joupa limetsaijma te ts'i'ic' lipicuejma' iƚque. Tehuay te co'iya maƚc'aiƚcoƚeyacu. 12 Litine lai'huapa liƚya' Troas joupa aixpic'epa cuya'ata jiƚpe litaiqui' Cristo, iƚe loya'apa al c'a lixpic'epa ȽanDios. Laicuaitsi jiƚpe ƚamats' ƚinca tipa'a lane ca'etsi lanic', iƚe lalapi'ipa ƚaƚPoujna Jesucristo. 13 Iya' a'i quixoqui neta. Jiƚpe Troas ailopa'a ƚaipima Tito. Iƚque laƚejmalepa, anuli aƚ'eyi lanic'. Aiquicuaiya. Iya' caxhueƚmot'ƚe. Aicaƚcoƚi. Aixc'ai'ina'mola' lapimaye. Nipanni jiƚpiya ai'hua'ma ƚamats' Macedonia. 14 ¡X'najtse'eya ȽanDios! Illanc' pe Cristo lapenufponga', ȽanDios joupa alulijponga', i'ipa aƚPoujna, lihuejcoyi iƚque. Itine itine aƚejmaleyi. Ni petsi laƚtseyacu lan xanuc' aƚsinguf'monga' ixanuc' Cristo. Ti'i'ma quiƚsina' te ts'i'ic' lipicuejma' iƚque. Toƚta'a tixpic'e ȽanDios. 15 Ma ȽanDios aƚƚanc'e'enaponga' laƚpicuejma', ti'iƚa' quiƚsina' lan xanuc' te ts'i'ic' lipicuejma' Cristo. Ja'ni iƚne nonƚu'eyacola', ja'ni nacaniyacola', ma' anuli aƚsingufinga' ixanuc' Cristo. 16 Ƚinca iƚne nacaniyacola' aimepenufyi lataiqui' loya'apa: 2 Corintios 2
  • 357.
    349 “Cristo imaf'inapa”. Ticuayi: “Imanapanulemma”. Iƚne aimepi'inyacola' al ts'e quiƚpitine. Petsi nonƚu'enyacola' iƚne ƚinca iƚsina' Cristo imaf'inapa, tipa'a al ts'e liƚpitine. Anuli cal xans, ¿ja'ni quituca' nipajnya ti'e'ma iƚta'a lanic' laƚ'epa illanc'? A'i, aimi'iya. 17 Illanc' aimaƚ'eyi to iƚne pe a'ij ƚijca loya'apa litaiqui' ȽanDios. Iƚne tihuants'iyi Lataiqui' y ocuena cataiqui'. Illanc' a'i oque' laƚpicuejma'. Aƚsina' joupa lapenufponga' Cristo, ȽanDios aƚquimf'enga'. Aƚ'nujuaisyi ȽanDios lummeponga' luya'aƚe litaiqui'. 3 Itsiya, illanc' ¿ja'ni aƚpalaicocona'moƚtsi al c'a? Ƚinca timana' lapimaye notaipá liƚje'e timuc'itsolhuo', tolapenuftsola'. O iƚpic'a tolapi'itsola' quiƚje'e tepenufintsola' lapimaye nomana' ocuena quiƚya'. ¿Te ticuicomma toƚsinƚe jouc'a illanc' caƚje'e? ¿Te toƚta'a limetsaico'monga'? 2 A'i. Ma' imanc' ti'onƚcospolhuo' to aƚje'e. Li'ipolhuo' imanc' tocomma to joupa iniƚingaita ƚalunxajma'. Iƚe laƚje'e jahuay tixhueyi, ti'i quiƚsina' li'ipolhuo' imanc'. 3 Ja'ni aƚcuaitsa pe lomana' lapimaye aimaƚmuc'iyacola' caƚje'e liniƚcompa atinta, iƚe ailopa'a, aicaƚtaic'. Ma' imanc' ti'onƚcospolhuo' to iƚe ije'e Cristo lalapi'iponga' illanc', aƚmuc'itsola' lapimaye. Luyaipa quitine ȽanDios iniƚpa jiƚpe loque' lapic' litaiqui' locuxepa. Itsiya cal Espíritu Santo, iƚque ƚi'Espíritu Ƚimaf'i' CanDios, iniƚpa litaiqui' ƚolunxajma' imanc'. 4 Illanc' aƚsina' ma le'a Cristo lapi'iponga' laƚpicuejma', toƚta'a aƚ'eyi lanic', iƚe lalapi'iponga' ȽanDios. 5 Illanc' caƚtuca', ¿ja'ni acueca' ti'hua laƚmane? ¿Acueca' laƚ'eyacu? A'i. Illanc' caƚtuca' ailopa'a caƚ'eyacu, ma' iƚque ȽanDios lapi'iponga' laƚmane, laƚpicuejma'. 6 Toƚta'a nipajnya aƚ'e'me lanic', luya'ayi Lataiqui', iƚe al Ts'e Cataiqui' ȽanDios lipo'no'ipola' lixanuc'. Illanc' a'i maluya'ayacu lataiqui' loya'apa locuxepa ȽanDios. A'i toƚta'a laƚpenic'. Iƚe lataiqui' aimi'iya malunƚu'eyaconga', le'a lacani'e'monga'. Illanc' tipa'a laƚpenic' luya'aƚe lo'epa cal Espíritu Santo. Iƚque lapi'inga' al ts'e laƚpitine. 7 Moisés uya'a'ma ƚataiquí liniƚiya jiƚpe lapic'. Tama iƚe loya'apa Moisés tecani'e'mola' lan xanuc', ȽanDios imuc'ipola' acueca' ac'a juaiconapa lanic' lepi'ipa Moisés. I'e'epa tunts'ifqui li'a. Iƚe lunts'ifpa, tama aimicoƚya, juaiconapa acueca' tunts'ifqui. Lan xanuc' Israel aimi'iya mi'hua mehuelojnyacu, tunlequi liƚ'u'. 8 Illanc' luya'ayi lo'epa cal Espíritu Santo, iƚe aƚpenic'. ¿Te ja'ni ȽanDios aiquimetsaijma xonca acueca', xonca ac'a iƚe lanic'? 9 ȽanDios imetsaicopa acueca' ac'a juaiconapa iƚe lipenic' Moisés, iƚque luya'apa lataiqui' lacani'eyacola' lan xanuc', imuc'i'mola' tipa'a liƚjunac'. Itsiya ȽanDios, ¿te aimimetsaijma xonca acueca' ac'a lanic' laƚ'epa illanc'? Lataiqui' laluya'apa illanc' ticua: “Ja'ni tolihuejcoƚe, ȽanDios tepenuf'molhuo' to ailopa'a coƚjunac'”. 10 ȽanDios limetsaicopa acueca' lipenic' Moisés, limetsaicopa 2 Corintios 2​, ​3
  • 358.
    350 juaiconapa ac'a lataiqui'loya'apa, unts'if'ma li'a Moisés. Itsiya illanc' lulijpá Moisés. Xonca acueca' juaiconapa laƚpenic', xonca ac'a lataiqui' luya'ayi, xonca limetsaico'monga' ȽanDios. 11 Iƚe lipenic' Moisés, tama aimicoƚya, ȽanDios imetsaicopa, imujpa acueca', ac'a. Lanic' laƚ'epa illanc' jouc'a lataiqui' laluya'apa, ticoƚ'ma, aimijouya. Ocuena cataiqui' xonca al c'a, ailopa'a. Tijouƚa', ¿te ȽanDios aimalimetsaicoyaconga' illanc' laƚpenic'? Ƚinca xonca limetsaico'monga', timuj'ma xonca acueca' ac'a lanic' aƚ'eyi. 12 Aƚsina' ma toƚta'a ti'e'ma ȽanDios. Toƚiya, ja'ni aƚpalaic'otsolhuo' o lu'itsolhuo', aƚpalai'me acuajmaica cataiqui'. 13 Illanc' laƚ'ejma' aimi'onƚspa to li'ejma' Moisés. Iƚque tiju'e lijahua' jiƚpe ƚijuac. Emi'ma li'a. Ticua: “Laipimaye, lixanuc' Israel, aimalahuelonc'e'e'ma lai'a miƚonginghua lonts'ifpa”. Illanc' ailopa'a calamiyacu. Aimijouya illanc' laƚpenic'. 14 Iƚne lan xanuc' niquimf'epá Moisés aiquiƚcueca lataiqui' loya'apa iƚque. Joupa i'ipa ata liƚpicuejma'. Ma toƚta'a itsiya. Tama tixhuef'innila' iƚe lataiqui' liniƚpa Moisés, iƚne lixanuc' Israel aimicuec'eyi, tocomma afohue, tocomma iƚfi'ejma ijahua' jiƚpe liƚ'u'. Aiquiƚsina' li'epa Cristo. Iƚque enant'ƚipa iƚe litaiqui' Moisés, lapi'iponga' al Ts'e Lataiqui'. 15 Toƚta'a li'ipola' iƚne lan xanuc', ma' anuli itsiya aiquiƚonc'e'ennila' iƚe lijahua' lopa'a jiƚpe liƚ'u'. To afohue, aiquiƚsina'. Miquimf'eyi litaiqui' Moisés aimicuec'eyi. 16 Lataiqui', iƚe loya'apa li'ejma' Moisés, ticua: “Lipalaic'ohuo'ma ƚaƚPoujna, exijpa li'a, joupa iƚonc'epa lijahua' jiƚpe li'a”. Lan xanuc' Israel jouc'a ti'i'ma tiƚojm'ma iƚe lijahua'. Cua naitsi iƚniya ja'ni tipai'iƚa' lipicuejma' timetsaico'ma ƚaƚPoujna, tipalaic'o'ma iƚque. 17 Lataiqui' locuapa “… ƚaƚPoujna”, iƚe tinescojma cal Espíritu Santo. Ja'ni aƚejmaleyi iƚque cal Espíritu Santo ailopa'a caƚpa'neyaconga', tipa'a lane aƚpalaic'o'me caƚ'Ailli' ȽanDios. 18 Maƚpalaic'oyi ƚaƚPoujna tocomma lahuelojnyi iƚque, joupa laxi'emponga' laƚpicuejma'. Ailopa'a caƚpa'neyaconga' laƚ'u'. Laƚf'as xanuc' lahuelojntsonga' illanc', tixim'me te ts'i'ic' iƚque ƚaƚPoujna. Itine itine laƚ'ejma' ti'hua ti'onƚcospa to li'ejma' Cristo. Toƚta'a lo'epa ƚaƚPoujna cal Espíritu Santo, iƚque ti'hua aƚpai'inga' illanc' laƚpicuejma'. 4 Illanc' aimaƚsinyi quixoqui maluya'ayi Lataiqui'. Illanc' caƚtuca' aicaƚfajyoƚtsi, ma ȽanDios ixpic'epa, aƚfajponga', aƚpaxneponga', lapi'iponga' laƚmane, laƚpenic'. 2 Illanc' aƚpo'nopá laƚpicuejma' aƚ'eƚe ma le'a al c'a. Aimaƚ'eyacu to lo'epa iƚne noximpá calaic'ata. Iƚne aimuya'ayi te ts'i'ic' lo'epa. Iƚsina' aimetenƚma. Illanc' aimaƚfel'miyaleyi, ni aimaƚhuants'iyi Lataiqui' y ocuena cataiqui'. Luya'ayi ma litaiqui' ȽanDios. Toƚta'a ni petsi laƚtseyacu lan xanuc' limetsaicotsonga' aƚ'eyi ma le'a lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. 3 Illanc' aƚpalaiyi al cuajmaica cataiqui'. Petsi aimunƚu'enyacola' le'a iƚniya aimicuec'eyacu. 4 Iƚniya 2 Corintios 3​, ​4
  • 359.
    351 afohue, toƚta'a li'e'epola'Satanás. Iƚque iƚpincuxepa petsi naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Toƚiya Lataiqui' aimepalc'o'ila' liƚpicuejma'. Iƚe Lataiqui' tuya'e' te ts'i'ic' Cristo, iƚque ma' anuli to qui'i'ic' ȽanDios. Iƚne aimi'iya mixinyacu toƚta'a. 5 Illanc' aimaƚpalaicoyoƚtsi. Aƚpalaicoyi Jesucristo, luya'ayi: “Iƚque iƚPoujna lan xanuc'”. Illanc' aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Jesús, toƚta'a aƚtoc'ilhuo' imanc', tocomma illanc' oƚmozó. 6 Lipangopa li'a ƚamats' ȽanDios icuxe'ma icua'ma: “Jiƚpe al muf ti'iƚa' epalc'o'”. Maƚque ȽanDios lapalc'o'iponga' illanc' laƚpicuejma', limetsaicoyi te ts'i'ic' ȽanDios. Ipic'a alulif'etsola' laƚf'as xanuc', ti'iƚa' quiƚsina' iƚne te ts'i'ic' ȽanDios. Maƚque Jesucristo timuc'i'mola' toƚta'a. 7 Illanc' ƚinca ma le'a ninc'ixanuc', acueca' lalapi'iponga' ȽanDios. Laƚcuerpo ti'onƚcospa to lapixu lilanc'ecompa ixitsqui, ƚiPoujna i'nij'mipa acueca' lipitali. Toƚta'a ja'ni lan xanuc' tixinyi acueca' laƚ'epa ti'iƚa' quiƚsina' a'i caƚtuca' maƚ'eyi, iƚe al cuecaj lo'epa ȽanDios. 8 Illanc' ƚinca aƚtantsinga', aicaluxpats'inga' nulemma. Tama aicaƚsina' te caƚ'eyacu, ti'hua aƚ'huaiyijnyi ȽanDios. 9 Tama lan xanuc' alihuetsoquinga', ȽanDios aimaƚpo'nonga' caƚtuca'. Tama aƚscai'enga', aimi'iya malulijyaconga' nulemma, ma' aƚmaf'i'. 10 Toƚta'a laƚteƚcopa illanc'. Mipa'a fa'a li'a ƚamats' ƚaƚPoujna Jesús ixingufcopa lateƚcoya jiƚpe licuerpo, imapa. Jouc'a illanc', ni petsi laƚtsepa aƚteƚcoyi, toƚta'a jifa'a laƚcuerpo i'huáqui al ts'e laƚpitine lalapi'iponga' Jesús ƚimaf'inapa. 11 Cacua: Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' illanc' maƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' Jesús, itine itine tocomma aƚma'a'monga', aƚma'monga'. Tama ti'hua tijaf'que laƚcuerpo, tama aƚma'monga', ma caƚmaf'i' i'húaqui al ts'e laƚpitine lalapi'iponga' Jesús. 12 Toƚta'a illanc' laƚpepajnya. Illanc' aƚsingufcoyi lamaya, imanc' toƚsingufcoyi al ts'e loƚpitine. 13 Al Paxi Liniƚingiya tuya'e': “Ai'huaiyijmpa ȽanDios, toƚiya aipalaic'opola' lan xanuc'”. Toƚta'a illanc' laƚ'ejma'. Aƚ'huaiyijnyi ȽanDios, aƚpalaic'ola' lan xanuc'. 14 Aƚsina' laƚ'iyaconga' ti'i'ma ma' anuli to li'ipa Jesús. ȽanDios ƚimaf'i'inapa Jesús jouc'a aƚmaf'i'ina'monga', lapenufnatonga' jiƚpe. Illanc' imanc' lapenufnatonga'. 15 ȽanDios lixpic'epa lo'iya i'nujuais'molhuo' imanc'. Ipic'a xonca toƚsinƚe te ts'i'ic' litoc'iyalepa. Tijouƚa' imanc' unc'xpela' toƚs'najtsi'i'me ȽanDios. Toƚta'a tixinim'me acueca' ȽanDios. 16 Illanc' maƚ'huaiyijnyi ȽanDios aimaƚsosponga'. Laƚcuerpo ƚinca ti'hua tijaf'que, al ts'e laƚpitine lalapi'iponga' Jesucristo aimijaf'que. Iƚe laƚpitine itine itine tepi'im'me quipujfxi. 17 Laƚteƚcopa fa'a xonca juaiconapa acueca' aƚtoc'inga'. Maƚteƚcoyi fa'a lulijyi lalapi'iyaconga' pu'hua locuena capajnya. Laƚteƚcopa fa'a li'a lamats' aimi'onƚya to lalapi'iyaconga' pu'hua. Fa'a aimicoƚya lateƚcoya. Jipu'hua al cueca' al c'a lalapi'iyaconga' ȽanDios aimijouya lojauhuamlaicoya. 18 Toƚiya jahuay li'huáqui fa'a li'a 2 Corintios 4
  • 360.
    352 lamats' aimaƚ'nujuaisyi. Aƚ'nujuaisyi tets'i'ic' lopa'a jiƚpe petsi aiqui'huáqui. Jahuay pe ts'i'huáqui aimicoƚya, ti'hua tijou'ma. Petsi aiqui'huáqui, iƚe aimijouya. 5 Maƚmana' fa'a li'a ƚamats' laƚcuerpo ti'onƚcospa to anuli calx'huijma', jiƚpe lopanc'epa ƚaƚ'espíritu. Ma meteƚquenahuo iƚque ƚix'huijma' tipa'a lejut'ƚ ƚaƚ'espíritu, iƚe lalapi'iyaconga' ȽanDios. Iƚe lajut'ƚ lopa'a pu'hua lema'a, aiquiƚƚanc'e lan xanuc'. Aimi'iya meteƚc'eya. 2 Jiƚpe laƚpicuejma' aƚsina' aƚinca tipa'a iƚe lalajut'ƚ. Toƚiya ma maƚmana' fa'a laƚs'huijma', ƚaƚ'espíritu afule mixnet'ƚqui, aimicua mi'huaicoya teteƚquenni iƚe ƚix'huijma', ipic'a ma' itsiya titsufainatsi lejut'ƚ. 3 Ti'iƚa' toƚta'a, ƚaƚ'espíritu aimi'hualejma quituca'. Jiƚpe lejut'ƚ titsufainata, tipajnta tijauhuamlaicoya. 4 Ƚinca mipa'a ƚaƚ'espíritu fa'a laƚcuerpo afule maƚsnet'ƚyi, aƚsinyi ipime laƚ'iyaconga'. Aƚcuayi: “Aimeteƚquehuo iƚe laicuerpo. Aimicoƚ'ma quituca' ƚai'espíritu, titsufaiƚa' nulemma locuena lejut'ƚ.” Ti'iƚa' toƚta'a aimaƚmaconayaconga', ti'hua caƚmaf'i'. 5 Ne'. Aixina' aƚmaf'icona'me. ȽanDios ilanc'e'epa laƚpicuejma', lapenuftonga'. Lapi'iponga' cal Espíritu Santo, toƚta'a aƚmuc'iponga' aƚinca aƚmaf'i'inatonga'. 6 Toƚiya tixoqui calata luyalaicoyi lapajnya. Ƚinca mipa'a ƚaƚ'espíritu fa'a ƚix'huijma', iƚe laƚcuerpo, aƚsina' lahue'enga', aicaƚƚaitsufconga' ƚaƚPoujna Jesús. 7 Maƚmana' fa'a aimalahuelojnyi te ts'i'ic' mipa'a pu'huanni. Ma' aƚ'eyi ƚinca lataiqui' lalu'iponga'. Toƚta'a luyalaicoyi lapajnya. 8 Cacua: Aƚ'eyi ƚinca lataiqui' lalu'iponga'. Juaiconapa aƚjanajyi aƚpo'noƚe laƚcuerpo, aƚmajntsa anuli ƚaƚPoujna. 9 Toƚiya aƚspic'eyi aƚ'eƚe al c'a. Tetenƚcocoƚa' ƚaƚPoujna iƚe laƚ'ejma'. Ja'ni aƚmana' fa'a li'a lamats', ja'ni joupa aƚenapá lu'itsonga' ƚaƚPoujna: “Ac'a lo'ejma'”. 10 Jahuay aƚcuainata pe lopa'a Cristo, iƚque aƚJuez. Jiƚpe ƚinca ti'huájta acuajmaica te ts'i'ic' laƚpicuejma', laƚ'ejma'. Ti'huájta te ts'i'ic' li'ipa laƚ'epa anuli anuli maƚmana' fa'a li'a ƚamats', mipa'a ƚaƚ'espíritu fa'a ƚix'huijma', iƚe laƚcuerpo. Ma to laƚ'epá, ja'ni ac'a o ja'ni a'ijc'a, toƚta'a aƚ'najtse'etonga'. 11 Illanc' lihuejcoyi ƚaƚPoujna. Aƚspic'eyi aƚ'eƚe al c'a, limetsaicotsonga' laƚf'as xanuc', ti'iƚa' quiƚsina' aƚinca aƚ'eyi iƚe lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Maƚque ȽanDios joupa limetsaiconga', ixina' te ts'i'ic' laƚpicuejma'. Iya' cacua: Jouc'a imanc' aƚsininga', limetsaiconga'. 12 Itsiya, ¿ja'ni ti'hua lu'icona'molhuo': “Illanc' aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ƚaƚPoujna”? A'i. Ma' aƚpic'a tixoj'ma cunlata tolu'iyale'me: “Pablo jouc'a liƚejmale aƚpomxiye”. Toƚta'a toƚnes'me ja'ni limetsaico'monga' illanc' lummeponga' ȽanDios. Jouc'a ti'i'ma toƚtalai'e'mola' iƚne naihuejpá li'huáquila' xonca tetenƚcocola'. Iƚne aimipo'noyi cuenna te ts'i'ic' ƚunxajma'. 13 Tama aƚnesconga', ticuayi: “Iƚque Pablo tipalay to ƚamac'ta”, o ticuayi: “Pablo tocomma acueca' quipicuejma'”; iya' cacua: ¿Te co'iya? Ja'ni tocomma 2 Corintios 4​, ​5
  • 361.
    353 to ninc'amac'ta illanc',toƚta'a aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Ja'ni tocomma to acueca' laƚpicuejma' lalapi'iponga' ȽanDios, toƚta'a aƚmuc'ilhuo' imanc'. 14 Aƚ'nujuaisyi li'epa Cristo. Iƚque aƚsimponga' ninc'icuanuc'la, icupoxi tima'anƚe. Maƚ'nujuaisyi iƚta'a aimi'iya maƚ'eyacu lalatenƚcocoyaconga'. Joupa itsufaipa laƚpicuejma' te ts'i'ic' li'ipa iƚque Cristo. Limanapa Cristo iƚque i'najcuf'mola' liƚjunac' jahuay lan xanuc'. Toƚiya tocomma to jahuay joupa imanapola' jouc'a. 15 I'najcuf'mola' liƚjunac' jahuay lan xanuc' tuyalaicoƚe ituca' lapajnya. Ticuicomma aimicuxeyacoƚtsi quiƚtuca', aimihuejyacu quiƚtuca' liƚpicuejma'. Tihuejcoƚe iƚque ƚimanapa i'najcuf'mola' liƚjunac', lijou'ma imaf'ina'ma. 16 Toƚiya illanc' lapenufpola' lan xanuc' a'i to qui'ic' liƚsans, liƚraza o ja'ni i'hueca o aiqui'hueca. Toƚta'a liƚ'ejma' iƚniya pe naihuejcopá quiƚtuca' liƚpicuejma'. Ja'ni luyaipa quitine toƚta'a laƚnescopa Cristo, itsiya a'i. 17 Itsiya ƚinca ipai'ipa nulemma laƚpicuejma'. Cristo lapenufponga', lapi'iponga' al ts'e laƚpitine, ipangoconapa laƚpepajnya. Al te'a laƚ'ejma' joupa ijoupa. Jahuay i'ipa ats'e. Ma' anuli lo'ipola' jahuay iƚne lepenufpola' Cristo. 18 Ƚinca jahuay iƚiya li'epa ȽanDios. Iƚque i'epa lixpic'epa, aliƚonc'e'e'ponga' laƚjunac', aƚejmale anuli. Toƚiya umme'ma Jesucristo ticuxoxi, timatsi jiƚpe lancruz. Maƚque ȽanDios lapi'iponga' laƚmane lu'itsola' lan xanuc': “ȽanDios aimixtuc'olhuo', tepenuf'molhuo'”. 19 Lu'ila': “Limanapa Cristo jiƚpe tipa'a ȽanDios. Jiƚpe iƚonc'e'epolhuo' jahuay lopa'nepolhuo' imanc' noƚmana' fa'a li'a ƚamats', imanc' pe aimi'iya monƚejmaleyacu ȽanDios. Aiquitac'uilhuo' loƚjunac', itac'uipa Cristo. Toƚta'a epi'i'molhuo' lane tonƚejmaleƚe ȽanDios.” Maƚe laƚpenic' lu'itsola' toƚta'a. ȽanDios lapi'iponga' lataiqui' laluya'apa. Iƚe lataiqui' tuya'e': “ȽanDios aimixtuc'olhuo'. Tepenuf'molhuo'.” 20 Illanc' epaluc' Jesucristo. Maƚpalaiyi illanc' tocomma to ȽanDios tixc'ai'ila' lan xanuc'. Luya'ayi, lu'ila': “Cristo lummeponga'. Aƚsahue'elhuo': Toƚejmaleƚe ȽanDios.” 21 Cristo tama ailopa'a quijunac', ȽanDios iximpa to ixcay lipicuejma', iteƚ'mipa. Iƚque Cristo i'onƚicopoxi to illanc', i'najtsepa laƚjunac'. Toƚta'a, ja'ni Cristo lapenufponga', ȽanDios aƚ'onƚicoponga' to Cristo, aƚsininga' to ailopa'a caƚjunac'. 6 Illanc' ȽanDios aƚ'eyi lanic' anuli. Aƚsc'ai'iyaleyi, lu'ila': “Tijouƚa' titoc'itsolhuo' ȽanDios aimoluyalaico'me to li'ipa”. 2 ȽanDios ticua: Litine laifxpic'epa catoc'i'mo', iƚe litine aicuejpo'. Litine lainespa: Cunƚu'eyale'ma, maƚe litine aitoc'ipo'. Iya' camilhuo': Litine linescopa ȽanDios “… iƚe litine”, ma' itsiya. Itsiya ti'hua tunƚu'eyale. 3 Maƚ'eyi canic' anuli ȽanDios aimaƚ'eyacu lixcay. Aƚcuayi: “Ja'ni ac'a laƚ'ejma' lan xanuc' aimetets'iyacu laƚpenic'”. 4 Itine itine aƚcuayi: “Ti'iƚa' quiƚsina' 2 Corintios 5​, ​6
  • 362.
    354 aƚinca aƚ'eyi lanic'anuli ȽanDios”. Aƚ'ommoƚaispá jahuay: Ja'ni aƚteƚcoyi, ja'ni lahue'enga', ja'ni tocomma aƚtants'inga' lapajnya, 5 ja'ni aƚsinc'ue'enninga', ja'ni aƚtats'enninga', ja'ni alahuoc'huaiyininga', ja'ni aƚ'eyi juaiconapa acueca' canic', ja'ni aƚƚaquinga' cahuí, ja'ni aƚsnet'ƚyi maƚjoc'iyi ȽanDios, jahuay iƚna'a aƚ'ommoƚaispá. 6 Aimaƚfel'miyaleyi. Laƚpicuejma', laƚtaiqui', laƚ'ejma' anuli le'a. Limetsaiconayi te loya'apa Lataiqui', aƚsnet'ƚyi laƚ'emponga', aƚpalaic'ola' jahuay lan xanuc', aƚmujyi lapenufpá cal Espíritu Santo, aƚ'ela' capic'a laƚf'as xanuc', aƚ'nujuaitsila', a'i ma le'a maƚnesyi: Ima' ca'ehuo' capic'a. 7 Luya'ayi ma' al ƚinca cataiqui', aƚmujyi al cueca' lo'epa ȽanDios, aƚ'eyi al c'a, toƚta'a aƚcuanajcoyoƚtsi, aluliquila' lalixtuc'oponga'. Toƚta'a aƚmujyoƚtsi aƚinca ȽanDios lapi'iponga' laƚpenic' laƚ'epa. 8 Ja'ni al c'a luyalaicoyi, ja'ni a'ijc'a laluyalaicopa, ja'ni al c'a aƚnesconga', ja'ni a'ijc'a laƚnescoponga', ja'ni aƚminga' cataiqui', ticuayi: “Imanc' toƚ'fel'miyale”, o ja'ni aƚpalaic'onga', aƚminga': “Toƚcuayi ma' al ƚinca”, 9 ja'ni aimalimetsaiconga' o ja'ni limetsaiconga', ma' anuli aƚmujyoƚtsi aƚ'eyi lanic' lalapi'iponga' ȽanDios. Tama tocomma ji'hua aƚmana'monga', ¡aƚsintsonga'! ¡ma' aƚmaf'i'! Tama aƚteƚ'minga' a'i caƚma'anga'. 10 Tama aƚteƚcoyi luyalaicoyi tixoqui calata. Tama ailopa'a caƚ'tomí, acueca' lalapi'ila' laƚpimaye. Lapi'ila' Lataiqui' laluya'apa. Tama ailopa'a caƚ'hueca, ƚinca jahuay aƚ'huexi. 11 Unc'aipimaye, imanc' noƚmana' liƚya' Corinto, capalaic'olhuo', camilhuo' jahuay lopa'a laipicuejma'. Itine itine acueca' aƚ'nujuaitsilhuo'. 12 Illanc' ailopa'a tintsi. Illanc' jahuay ƚalunxajma' aƚpalaic'olhuo', imanc' a'i. 13 Iya' camilhuo': Imanc' jouc'a aimalatets'i'monga', lapenuftsonga' laƚtaiqui' laƚsc'ai'ipolhuo'. Caxinnilhuo' to ainaxque', toƚta'a capalaic'olhuo'. 14 Iya' camilhuo': Aimoƚ'e'e'moƚtsi anuli iƚne pe aimihuejcoyi ȽanDios. Iƚniya aimitoc'iyacolhuo'. Ima', ȽanDios joupa ilanc'e'epo' lopicuejma', ¿te comuc'iyaco' iƚque pe aimihuequi locuxepa ȽanDios? Lipuqui' y litine, ¿te tiyejmale'me? 15 Cristo y Satanás, iƚque ƚecui'impá Belial, ¿te iƚniya anuli liƚpicuejma'? Ima' to'huaiyinge ȽanDios, iƚque aimi'huaiyinge, ¿te anuli loluyalaicoyacu? 16 Lejut'ƚ ȽanDios y landiosla', ¿te ti'i'ma tixinc'ne'moƚtsi? Imanc' ejut'ƚ ȽanDios, iƚque Ƚimaf'i' CanDios. Maƚque ticua: Pe lomana' iƚniya jiƚpe capajnta, maƚpiya aƚsim'ma aimaf'i', camuj'moxi iya' ƚinca ilenDios, iƚniya aixanuc'. 17 Toƚiya: Tolihuejcoƚe lomipolhuo' ȽanDios. Iƚque ticua: Tolanajtsoƚtsi iƚne pe aimalihuequi iya', tonƚeƚe aculi'. Aimoliƚoc'oƚai'me jiƚpe pe laiflaijpa, iƚe al xujc'a. Tijouƚa' capenufna'molhuo'. 18 Imanc' alimetsaico'ma iya' oƚ'Ailli', 2 Corintios 6
  • 363.
    355 iya' quimetsaico'molhuo' ainaxque' amijcanó,ahuats'la'. Iya' NanDios, toƚta'a laifcuapa. Iya' jahuay cacuxe. 7 Maicunc'aipimaye, ac'a juaiconapa iƚe licuapa ȽanDios, iƚe lalu'iponga'. ¡Lihuejcoƚe! Aƚ'etsoƚtsi limpio. Ja'ni laƚcuerpo, ja'ni laƚpicuejma', aimaƚxisc'econa'moƚtsi. Ti'iƚa' le'a al c'a laƚ'eyacu. Lihuejco'me ȽanDios. Toƚta'a itine itine ti'hua tilajm'ma laƚpicuejma', xonca tetenƚcoco'ma ȽanDios. Laƚ'ejma', jouc'a ti'hua tilajm'ma, tijouƚa' ti'onƚta to li'ejma' ȽanDios. 2 Unc'aipimaye, aimalatets'i'monga', limetsaicotsonga', illanc' oƚpimaye. Maƚmana' jiƚpe nij naitsi caƚ'najtsecopa a'ijc'a. Aƚ'epá ma le'a al ƚijca. Nij naitsi caƚpo'nopa pangay pangay. Nij naitsi caƚfel'mipa. 3 Laifnespa toƚta'a aicatalelhuo'. Joupa aimipolhuo': Itine itine aƚ'nujuaitsilhuo'. Ja'ni oƚmaf'i' tixoqui calata. Ja'ni joupa imanapolhuo' tocomma jouc'a aƚmanaponga'. 4 Iya' juaiconapa ca'huaiyingilhuo'. Acueca' ac'a lainescopolhuo'. Tama aƚteƚcoyi tixoqui neta juaiconapa cuyaijma, joupa lixoc'impa neta. 5 Aƚcuaitsa fa'a ƚamats' Macedonia ti'hua aƚteƚcoyi, aicalunxaqui. Ni petsi lahuelojnyi timana' laƚ'eponga' laic', jouc'a jiƚpe ƚalunxajma' aƚsueƚcoyi. 6 Ƚinca ȽanDios lixoc'iponga' calata, ummepa ƚaƚpima Tito, aƚsimpoƚtsi. Toƚta'a li'ejma' ȽanDios, ja'ni aƚhuotsoyi lixoc'i'monga' calata. Illanc' tixoqui calata aƚsimpoƚtsi Tito. 7 Li'ipa caƚsina' imanc' joupa olixoc'ipa queta Tito, xonca tixoqui calata illanc'. Iƚque lu'iponga': “Lapimaye nomana' liƚya' Corinto juaiconapa tijanajyi tixintso'. Ixhuej'menamma iƚe li'ipa jiƚpe, itsiya ƚinca tihuejco'mo'.” 8 Iya' lijoupa lainumme'epolhuo' coƚje'e, iƚe laininiƚ'epolhuo', caxhueƚma. Cacua: Iƚe laije'e aga tihuos'mi'mola' juaiconapa lapimaye. Itsiya aicaxhueƚcoconghua. Iƚe laije'e tama ihuos'mipolhuo' a'i nulemma quitafc'ilhuo'. 9 Iya' tixoqui neta. Ƚinca iƚe laipixojma' cata aicalapi'i iƚe laihuos'mipolhuo'. Imanc' joupa oƚsuej'menamma al xujc'a li'ipa jiƚpe, toƚiya tixoqui neta iya'. Iƚe loƚsuej'menamma tetenƚcocojma ȽanDios. Toƚiya aiximpa ailopa'a qui'e'epolhuo' laije'e. 10 Petsi liƚpihuotsoqueya tetenƚcocojma ȽanDios ƚinca ixhuej'menamma li'epa. ȽanDios tunƚu'e'mola'. Aimipai'iyacu liƚpicuejma'. Timana' nohuotsopá petsi ȽanDios aimetenƚcocoya liƚ'ejma'. Iƚne naihuejpá quiƚtuca' liƚpicuejma', tejac'em'mola'. 11 Ƚinca i'huáqui joupa oƚsuej'menamma. Itsiya toƚpo'noyi cuenna te ts'i'ic' loƚ'epa. Oƚspic'epá oƚtalai'ecopoƚtsi, olixtuc'opá iƚque ni'epa lixcay, oƚsimpá axpaiqui' lo'iyacolhuo', juaiconapa toƚjanajyi aƚsintsoƚtsi, oƚspic'epá nulemma toƚsanutsoƚtsi cataiqui', joupa oƚ'epá ƚijca, oƚteƚ'mipá ni'epa lixcay. Joupa aƚmuc'iponga' aicoƚtaic' lajunac', ma le'a anuli jiƚpe i'epa lixcay. 12 Iya' jiƚpe laininiƚ'epolhuo' tama quixtu'hua iƚque ni'epa lixcay jouc'a aiximpa cuanuc' ƚocuena ƚiteƚcopa, xonca aipic'a tolimetsaicotsoƚtsi te 2 Corintios 6​, ​7
  • 364.
    356 ts'i'ic' loƚpicuejma', aipic'atoƚmuc'iƚe ȽanDios, toƚmujtsoƚtsi aƚinca aƚ'nujuaitsinga' illanc'. 13 Aƚsimpá toƚta'a lixoc'iponga' calata. Xonca lixoc'iponga' calata iƚe lipixojma queta Tito. Imanc' joupa olixoc'ipá queta. 14 Iya' joupa aimipa Tito: “Laƚpimaye nomana' Corinto ac'a xanuc'. Lihuejco'ma.” Itsiya aicaxina' calaic'ata iƚe lainescopolhuo'. Maƚmana' jiƚpe aƚpalaic'opolhuo' ma le'a al ƚinca. Jouc'a al ƚinca iƚe laƚnescopolhuo' aƚmipá Tito. Itsiya toƚta'a i'huáqui, lihuejma. 15 Itsiya Tito xonca ti'elhuo' capic'a, ti'nujuaitsilhuo' imanc' loƚ'ejma'. Ti'nujuaitsi ac'a olapenufpá, aicoƚ―lof'e'moƚtsi. Oƚspic'epá toƚ'oc'etsoƚtsi, tetenƚcocoƚa' loƚ'ejma'. 16 Itsiya iya' tixoqui neta juaiconapa. Aixina' ti'i'ma ca'huaiyijm'molhuo'. 8 Unc'aipimaye, itsiya lu'i'molhuo' te ts'i'ic' liƚ'ejma' laƚpimaye nafoƚyomma ƚamats' Macedonia. Iƚniya ȽanDios acueca' lipaxnepola', epi'ipola' liƚpicuejma' titoc'iƚe liƚpimaye. 2 Iƚne laƚpimaye nomana' ƚamats' Macedonia tama titeƚcoyi juaiconapa, tama acueca' tehue'ela', tixoqui quileta efot'ƚepá acueca' al tomí tumme'me, titoc'iƚe liƚpimaye. 3 Ma to ts'iƚ'hueca icupa. Lijou'ma, tama tocomma aimi'iya micuconayacu, icuconapá. Aiquixahue'ennila'. Iƚne quiƚtuca' liƚpicuejma' ixpic'epá ticuƚe. 4 Aƚsahue'eponga' juaiconapa, aƚminga': “Lapi'itsonga' lane jouc'a illanc' aƚtoc'itsola' laƚpimaye, iƚne jouc'a i'huexi ȽanDios. Illanc' jouc'a alafot'ƚeƚe laƚtomí.” 5 Illanc' aƚmila': “Ne'”. Aƚcuayi laƚpicuejma': “Iƚne tefot'ƚe'me liƚtomí”. Ƚinca, xonca acueca' i'epá. A'i ma le'a efot'ƚepá liƚtomí. Ate'a icu'moƚtsi ƚaƚPoujna, lijoupa aƚmiponga': “Lihuejco'molhuo' imanc'”. Toƚta'a lixpic'epa ȽanDios. 6 Illanc' laƚsimpa li'epa lapimaye nomana' ƚamats' Macedonia aƚcuapá: “Laƚpimaye nomana' Corinto jouc'a tefot'ƚeƚe nulemma al tomí locuyacu”. Tito joupa ehuejnhuo'molhuo' anulemma. Imihuo'molhuo': “Toƚpangoƚe tolafot'ƚeƚe al tomí, iƚe lolapi'iyacola' loƚpimaye”. Itsiya lumme'econa'molhuo' Tito tipalaic'otolhuo' tolafot'ƚeconƚe al tomí. Jouc'a timiconatolhuo': “Imanc' joupa oƚpangopá tolafot'ƚeyi al tomí, itsiya toƚjou'neƚe iƚe lonƚ'epa”. 7 Imanc' toluliquila' loƚpimaye nomana' ocuenaye quiƚeloƚya'. Xonca toƚ'huaiyijnyi ȽanDios, xonca al c'a toƚmuc'iyaleyi litaiqui', xonca oƚsina', xonca tolihuejcoyi, xonca toƚ'nujuaisyi ȽanDios, jouc'a xonca toƚ'nujuaitsila' loƚf'as xanuc', tonƚ'ela' capic'a. Toƚta'a olapejpá lataiqui' laƚmuc'ipolhuo'. Itsiya camilhuo': “Ne'. Xonca toƚtoc'itsola' loƚpimaye.” 8 Aicacuxelhuo'. Aipic'a toƚmujtsoƚtsi aƚinca toƚ'nujuaisyi ȽanDios jouc'a tonƚ'ela' capic'a loƚpimaye, toƚiya canescola' ac'a li'epa laƚpimaye nomana' ƚamats' Macedonia, cu'ilhuo'. 9 Imanc' oƚsina' li'epa ƚaƚPoujna Jesucristo. Mipa'a lema'a jahuay i'hueca, aimehue'e'. Ixpic'epa titoc'itsolhuo'. Ipic'a imanc' jouc'a aimehue'e'molhuo'. I'epoxi to cal xans pe aiqui'hueca. Ipo'nopa iƚe ƚi'huexi, toƚta'a tolapenufta acueca' coƚ'huexi. 2 Corintios 7​, ​8
  • 365.
    357 10 Iya' cacua aimicuicomma cacuxeyacolhuo'.Aicamiyacolhuo': “Tolafot'ƚetsa al tomí”. Xonca tetenƚma caxc'ai'i'molhuo'. Imanc' ƚinca olulijpola' lapimaye nomana' Macedonia. Ixhuaita anuli camats' lipangopa lolafot'ƚepa al tomí. Imanc' a'i ma le'a ate'a oƚpangopá tolafot'ƚeyi al tomí, jouc'a ate'a oƚspic'epá toƚ'etsa toƚta'a. 11 Itsiya toƚsuai'nitsa iƚe lolafot'ƚepa al tomí. Toƚta'a a'i ma le'a toƚnes'me: “Ne', ne', joupa aƚspic'epá”, jouc'a tolanant'ƚi'me iƚe loƚtaiqui'. Ma to ts'oƚ'hueca toƚta'a toƚcuta. 12 Petsi ahuata ts'i'hueca ȽanDios aimimiya: “Tapi'iƚa' acueca'”. Ts'i'hueca acueca' tepi'i'ma acueca'. Ts'i'hueca ahuata tepi'i'ma ahuata. Ja'ni ahuata o acueca' locuya cal xans, ja'ni tixoqui queta ticu'ma, iƚque lo'eya tetenƚcocojma ȽanDios. 13 Iya' laixc'ai'ipolhuo': “Toƚtoc'itsola' loƚpimaye”, ¿te ja'ni aipic'a ma le'a iƚne loƚpimaye xonca al c'a tuyalaicotsa, tijouƚa' tehue'etsolhuo' imanc'? A'i. Toƚta'a aicaipic'a. 14 Iya' cacua: Jahuay anuli toluyalaico'me al c'a. Itsiya imanc' aimehue'elhuo'. Loƚpimaye aiquiƚ'hueca. Imanc' toƚtoc'i'mola'. Tijouƚa', mouqui o pitsu, ja'ni tehue'etsolhuo' imanc', iƚniya titoc'i'molhuo'. Toƚta'a toluyalaico'me al c'a jahuay imanc'. 15 Ma to loya'apa al Paxi Liniƚingiya toƚta'a lo'iyacolhuo': Iƚne nefot'ƚepá xonca axpe' aiquipanenni, petsi nefot'ƚepá huata aiquehue'e'mola'. 16 Cax'najtsi'i ȽanDios ipo'no'ipa lipicuejma' Tito titoc'itsolhuo', tixc'ai'itsolhuo'. Toƚta'a i'ipa anuli laƚpicuejma', iya' y Tito. 17 Iƚque ƚinca epenufpa laƚmipa: “To'hua'ma, tahuejntola' laƚpimaye nomana' liƚya' Corinto”. Iƚque li'huapa a'i ma le'a lihuejco'monga' laƚsahue'epa illanc'. Maƚque quituca' ixpic'epa ti'huaƚa'. 18 Alummeyi jouc'a ocuena caƚpima, tiyejmale'me Tito. Ni petsi lafoƚyomma, lapimaye tipalaicoyi al c'a iƚque ƚaƚpima. Timetsaicoyi tuya'e' Lataiqui'. 19 Lapimaye nafot'ƚepoƚtsi ƚamats' Macedonia i'huijf'epá iƚque ƚaƚpima aƚejmaleƚe, alacantsa laƚtoc'iyacola' laƚpimaye pe nahue'epola'. Illanc' caƚtuca' aimaƚeyacu, aimicuicomma. Aƚpic'a tixinƚe acueca' ac'a ƚaƚPoujna, jouc'a aƚsinintsonga' ac'a laƚ'ejma', aƚsinintsonga' aƚinca aƚtoc'ila' laƚpimaye, aimalipa'ayi al tomí, iƚe laƚ'hua'ayacu. Ja'ni aƚpalaicom'monga' a'ijc'a jouc'a tetets'i'me ƚaƚPoujna. 20 Illanc' aƚpo'noyi cuenna. Acueca' al tomí, iƚe laƚtaiyacu, toƚiya aƚcuayi: “Aƚpo'no'me cuenna”. Ja'ni a'i ti'i'ma aƚcuf'monga', aƚmi'monga': “Imanc' oƚtepá al tomí”. 21 Ni petsi laƚtseyacu, jahuay laƚ'eyacu, aƚpo'noyi cuenna, aƚcuayi: “Aƚsintsonga' lan xanuc', jouc'a ȽanDios aƚsintsonga', aƚ'eyi al c'a”. 22 Lummela' afantsi lapimaye, iƚniya Tito, jouc'a ƚocuena capima, jouc'a ocuena'ya ƚaƚpima. Iƚque ƚaƚpima jahuay locux'e'empa tixoqui queta ti'e'ma. Toƚta'a aƚmuc'iponga' axpe' mi'ay. Itsiya xonca tixoqui queta ti'hua'ma jiƚpiya, tipalaic'otolhuo' imanc'. Ti'huaiyingilhuo' juaiconapa. 23 Tito aƚejmalepá. Ma' anuli aƚ'eyi lanic' 2 Corintios 8
  • 366.
    358 lalapi'iponga' ȽanDios. Iya'ma capanehuo fa'a, iƚque ti'hua'ma jiƚpe pe loƚmana'. Loquexi' lapimaye iƚne ummempola' lapimaye nafoƚyomma ocuenaye quiƚeloƚya', iƚne ƚinca timujyi acueca' ac'a ƚiƚPoujna Cristo. 24 Tolapenuftsola' lam fantsi lapimaye. Toƚmuc'itsola' imanc' aƚ'nujuaitsinga'. Illanc' joupa aƚnescopolhuo' al c'a. Toƚmuc'itsola' aƚinca laƚnespa. Tijouƚa' toƚta'a ti'i'ma quiƚsina' lapimaye nafoƚyomma locuenaye quiƚeloƚya', tuya'ata iƚniya lummempola'. 9 Toƚe laixc'ai'ipolhuo': “Tolapenuftsola' lapimaye”. Aicamiyacolhuo' xonca. Joupa oƚsina' lonƚ'eyacu, toƚtoc'i'mola'. 2 Imanc' tixoqui cunlata toƚtoc'ila' loƚpimaye. Toƚta'a laifpalaicopolhuo'. Joupa nu'ipola' lapimaye nomana' Macedonia, aimipola': “Luyaipa camats' iƚne lapimaye nomana' ƚamats' Acaya joupa efot'ƚepá al tomí. Ma le'a tehue'ela' tummetsa.” Licuej'me toƚta'a axpela' iƚniya icua'me: “Illanc' jouc'a aƚtoc'i'mola' laƚpimaye”. 3 Itsiya cumme'e'molhuo' lam fantsi lapimaye, tixintsolhuo' ja'ni olafot'lepá al tomí. Ja'ni a'i, iƚe lainescopolhuo' al c'a ti'i'ma ma le'a ataiqui'. 4 Luyaicotsa jiƚpe iya' jouc'a oquexi' afantsi lapimaye lun Macedonia, aƚcuaitsa ja'ni aicoƚjou'ne colafot'ƚe al tomí, ƚinca aƚsinna calaic'ata. Illanc' joupa aƚpalaicopolhuo': Joupa olafot'ƚepá al tomí. Ja'ni aicolafot'ƚe, ¿te imanc' aimoƚsinyacu calaic'ata jouc'a? 5 Toƚiya cumme'e'molhuo' lapimaye. Joupa aixc'ai'ipola' lo'eyacu. Iƚne tiye'me jiƚpe pe loƚmana'. Tu'itolhuo' toƚsuai'niƚe al tomí lolafot'ƚeyacu. Tijouƚa' ca'hua'ma iya'. Imanc' joupa oƚpo'nopá cataiqui', toƚcu'me acueca'. Ne', tolafot'ƚeƚe nulemma. Ja'ni a'i cacuaitsi iya' ticuicomma caxahue'etolhuo'. Toƚta'a aicaipic'a. Aipic'a imanc' coƚtuca' toƚcu'me. 6 Toƚ'nujuaitsa: Nofapa ahuata tefot'ƚe'ma ahuata. Nofapa acueca' tefot'ƚe'ma acueca'. 7 Ja'ni afule mocu'ma, o ja'ni to'huaijma ticuxe'entso', iƚe lo'ejma' aimetenƚma ȽanDios. Cal xans ja'ni tixoqui queta ticu'ma litomí iƚe lo'epa tetenƚcocojma ȽanDios. 8 Maƚque ȽanDios acueca' nipajnya titoc'i'molhuo'. Jahuay ƚitiné nipajnya tepi'i'molhuo' laicuicomma, xonca tepi'i'molhuo'. Toƚta'a aimi'i'ma cahue'eyacolhuo'. Tijouƚa' ti'iƚa' coƚ'huexi, ti'hua tonƚ'e'me al c'a, ti'hua toƚtoc'i'mola' loƚpimaye. 9 Al Paxi Liniƚingiya tipalaijma cal xans no'epa iƚe al c'a, ticua: Tica'nela' li'hueca, titoc'ila' pe lahue'epola'. Iƚe al c'a li'ejma' aimimenc'econyacu. 10 Lam fanu' lofapa lan xanuc', lepi'ipola' ȽanDios. Ma' anuli ƚa'i ƚotepa, ȽanDios lepi'ipola'. Maƚque ȽanDios tepi'i'molhuo' iƚe lolapi'iyacola' loƚpimaye. Tijouƚa' xonca acueca' tepi'i'molhuo'. Ja'ni ac'a lonƚ'e'epola' loƚpimaye, xonca al c'a tepi'innolhuo'. 11 Imanc' aimehue'eyacolhuo', ti'i'ma toƚtoc'icona'mola' acueca' loƚpimaye. Lapimaye napenufyacu laƚtaiyacu illanc', iƚe lolapi'iyacola', tix'najtsi'i'me ȽanDios, timuj'me acueca' iƚque. 12 Ƚinca lolapi'iyacola' lapimaye titoc'i'mola', 2 Corintios 8​, ​9
  • 367.
    359 aimehue'econa'mola'. Tijouƚa' xonca acueca'lo'iya. Iƚniya lanxpela' tix'najtsi'i'me ȽanDios. 13 Lepenuftsa lolapi'iyacola', lapimaye tixim'me acueca' ac'a lo'epa ȽanDios, tix'najtsi'i'me. Tix'najtsi'i'me, imanc' oƚsp