Ekonomia

EKONOMIAEKONOMIA
ZERTZELADA BATZUKZERTZELADA BATZUK

Zer da ekonomia?Zer da ekonomia?

Beraz, ekonomiak…Beraz, ekonomiak…
 Gizarteak eskura dituen baliabideekinGizarteak eskura dituen baliabideekin
gizartearen beharrizan indibidual edogizartearen beharrizan indibidual edo
kolektiboak ahalik eta hoberen betetzekokolektiboak ahalik eta hoberen betetzeko
egiten diren hautaketak aztertzen ditu.egiten diren hautaketak aztertzen ditu.
 500€:500€:
 Dena Iphone bat erosten gastatuDena Iphone bat erosten gastatu
 200€ beste mugikor bat/300 aurreztu200€ beste mugikor bat/300 aurreztu
 500€ aurreztu500€ aurreztu

Definizioa:Definizioa:
 Agente ekonomikoekAgente ekonomikoek (familia, enpresak(familia, enpresak
eta estatua)eta estatua) baliabide urriakbaliabide urriak nolanola
erabiltzenerabiltzen dituzten,dituzten, ondasun etaondasun eta
zerbitzuak ekoiztekozerbitzuak ekoizteko eta gizartekoeta gizarteko
kideen arteankideen artean banatzeko.banatzeko.

Baliabide mugatuakBaliabide mugatuak
Vs. BeharrizanVs. Beharrizan
mugagabeakmugagabeak

BeharrizanakBeharrizanak
Pertsona guztiek ez dituzte beharrizanPertsona guztiek ez dituzte beharrizan
berdinak eta geure beharrak guk sortzenberdinak eta geure beharrak guk sortzen
ditugu askotan.ditugu askotan.

Maslow-en piramideaMaslow-en piramidea

PobreziaPobrezia
 Ekonomiaren arazo nagusia pobrezia da.Ekonomiaren arazo nagusia pobrezia da.
 Baina zer da pobrea izatea?Baina zer da pobrea izatea?
 Urritasuna=Beharrizanak - BaliabideakUrritasuna=Beharrizanak - Baliabideak

EKOIZPEN FAKTOREAKEKOIZPEN FAKTOREAK

Kapitala:Kapitala:
FisikoaFisikoa
GizaGiza
FinantzaFinantza

Sektore ekonomikoakSektore ekonomikoak
 Lehenengo sektorea: nekazaritza,Lehenengo sektorea: nekazaritza,
abeltzaintza, arrantza…abeltzaintza, arrantza…
 Bigarren sektorea: metalgintza, kimika,Bigarren sektorea: metalgintza, kimika,
papergintzapapergintza
 Hirugarren sektorea:merkataritza, banka,Hirugarren sektorea:merkataritza, banka,
garraioak…garraioak…

ENPRESAENPRESA
LanaLana
kontratatukontratatu
Ondasunak etaOndasunak eta
zerbitzuak eginzerbitzuak egin
eta saldueta saldu
FaktoreakFaktoreak
erosierosi

JARDUERENJARDUEREN
ARABERAKOARABERAKO
ENPRESAKENPRESAK
 IndustriazkoakIndustriazkoak
 MerkataritzakoakMerkataritzakoak
 ZerbitzuetakoakZerbitzuetakoak

MERKATUAMERKATUA
 ZERZER
 NOLANOLA EKOIZTU?EKOIZTU?
 NORENTZATNORENTZAT

ZER EKOIZTU?ZER EKOIZTU?
 Aukera kostua: zerbait ekoizteaAukera kostua: zerbait ekoiztea
aukeratzen denean, beste zerbaitaukeratzen denean, beste zerbait
ekoizteari uzten diogu.ekoizteari uzten diogu.

NOLA EKOIZTU?NOLA EKOIZTU?
 Eskulana vs. Mekanizatua.Eskulana vs. Mekanizatua.
 Enpresa publikoak vs. Enpresa pribatuakEnpresa publikoak vs. Enpresa pribatuak

NORENTZAT EKOIZTU?NORENTZAT EKOIZTU?
 AberatsentzatAberatsentzat
 Klase ertainentzatKlase ertainentzat
 DenentzatDenentzat

Erantzunak:Erantzunak:
1.1. Merkatu libreaMerkatu librea
2.2. Plangintza zentralizatua (Estatua)Plangintza zentralizatua (Estatua)
3.3. Ekonomia mistoa (tarteko sistema)Ekonomia mistoa (tarteko sistema)

Merkatu librea:Merkatu librea:
Ezaugarri nagusiakEzaugarri nagusiak
 Ondasun, zerbitzu eta ekoizpenOndasun, zerbitzu eta ekoizpen
faktoreen prezioak merkatuaren bidezfaktoreen prezioak merkatuaren bidez
zehazten dira. (eskaria/eskaintza)zehazten dira. (eskaria/eskaintza)
 Ekoizpen faktoreen jabetza pribatua da.Ekoizpen faktoreen jabetza pribatua da.
 Enpresa askatasuna dago.Enpresa askatasuna dago.
 Estatuak ez du ekonomian parte hartzen.Estatuak ez du ekonomian parte hartzen.
 Lehiakortasunak garapena bultzatzen du.Lehiakortasunak garapena bultzatzen du.

Merkatu librea:Merkatu librea:
Sistemaren mugakSistemaren mugak
 Desberdintasun ekonomikoakDesberdintasun ekonomikoak
areagotuko dira biztanleen artean.areagotuko dira biztanleen artean.
 Lehiakortasun falta gerta daitekeLehiakortasun falta gerta daiteke
(monopolioa)(monopolioa)
 Ingurugiroarekiko errespetu ezaIngurugiroarekiko errespetu eza
 Baliabide naturalak xahutuBaliabide naturalak xahutu
 Publizitatea kontsumitzaileakPublizitatea kontsumitzaileak
manipulatzeko erabiltzen da.manipulatzeko erabiltzen da.

Planifikazio zentralekoPlanifikazio zentraleko
ekonomiaekonomia
 Estatuak erabakitzen du zer, nola etaEstatuak erabakitzen du zer, nola eta
norentzat ekoiztunorentzat ekoiztu
 Ekoizpen faktoreen jabetza EstatuakEkoizpen faktoreen jabetza Estatuak
dauka. Prezioak estatuak ezartzen ditu,dauka. Prezioak estatuak ezartzen ditu,
merkatuak ez du garrantzirik.merkatuak ez du garrantzirik.
 Ez dago enpresa askatasunikEz dago enpresa askatasunik
 Estatuak erabaki ekonomiko guztiakEstatuak erabaki ekonomiko guztiak
hartzen ditu.hartzen ditu.

Ekonomia mistoakEkonomia mistoak
 Beste bien eraginkortasun eza.Tarteko sistemaBeste bien eraginkortasun eza.Tarteko sistema
 Zenbait sektoreren jarduera koordinatu.Zenbait sektoreren jarduera koordinatu.
 Gizarte Segurantza (zerbitzu sozialak)Gizarte Segurantza (zerbitzu sozialak)
 KeynesianismoaKeynesianismoa
 Estatuaren esku hartze selektiboarenEstatuaren esku hartze selektiboaren
eraginkortasunaeraginkortasuna
 Ongizate politikak (zergen bidez): hezkuntza,Ongizate politikak (zergen bidez): hezkuntza,
osasuna…osasuna…

Eskaria eta eskaintzaEskaria eta eskaintza
 Merkatuaren funtzionamendua ulertzekoMerkatuaren funtzionamendua ulertzeko
beharrezkoa da bi aldagai hauekbeharrezkoa da bi aldagai hauek
aztertzea.aztertzea.
 Merkatua: produkzio faktoreak edotaMerkatua: produkzio faktoreak edota
ondasun eta zerbitzuak eskaini etaondasun eta zerbitzuak eskaini eta
eskatzen dituztenen arteko topaguneaeskatzen dituztenen arteko topagunea
da. Gaur ez da toki geografiko baterada. Gaur ez da toki geografiko batera
mugatzen, kontzeptu askoz zabalagoamugatzen, kontzeptu askoz zabalagoa
da.da.

Enpresak eta familiakEnpresak eta familiak

EskariaEskaria
 Une jakin batean norbanako batekUne jakin batean norbanako batek
eskatuko duen ondasun kopuruaeskatuko duen ondasun kopurua
prezioaren araberakoa izango da.prezioaren araberakoa izango da.
Zenbat eta garestiago,Zenbat eta garestiago,
kantitate gutxiagokantitate gutxiago
kontsumituko dira etakontsumituko dira eta
alderantziz.alderantziz.

Baina…Baina…
 Beste aldagai batzuk ere eragina izangoBeste aldagai batzuk ere eragina izango
dute:dute:
 Modan egoteaModan egotea
 Ordezko ondasunakOrdezko ondasunak
 Ondasun osagarriakOndasun osagarriak

Eskari banakakoarenEskari banakakoaren
kurbakurba
 Beste faktoreak prezio ez ezik konstanteBeste faktoreak prezio ez ezik konstante
mantentzen badira (ceteris paribus),mantentzen badira (ceteris paribus),
orduan,orduan, eskari banakakoaren kurbaeskari banakakoaren kurba
lortuko dugu(kontsumitzaile bakarra):lortuko dugu(kontsumitzaile bakarra):

EskaintzaEskaintza
 Eskariarekin gertatzen den moduan,Eskariarekin gertatzen den moduan,
prezioaz gain, beste faktore batzuek ereprezioaz gain, beste faktore batzuek ere
eragina duten ondasun jakin bateneragina duten ondasun jakin baten
eskaintzan:eskaintzan:
 TeknologiaTeknologia
 Merkatuaren inguruko igurikapenakMerkatuaren inguruko igurikapenak
 ZergakZergak
 ……

EskaintzaEskaintza
banakakoaren kurbabanakakoaren kurba
 Prezio ez ezik, beste aldagaiakPrezio ez ezik, beste aldagaiak
konstante mantentzen badira, eskaintzakonstante mantentzen badira, eskaintza
banakakoaren kurba lortuko dugubanakakoaren kurba lortuko dugu
(saltzaile bakarra):(saltzaile bakarra):

Eskaintza kurba:Eskaintza kurba:
 Prezio bakoitzeko, ekoizle bakoitzakPrezio bakoitzeko, ekoizle bakoitzak
eskaini nahiko lukeen disko kopuruakeskaini nahiko lukeen disko kopuruak
batzen baditugu, disko merkatuarenbatzen baditugu, disko merkatuaren
eskaintza kurba lortuko dugu.eskaintza kurba lortuko dugu.

Laburbilduz:Laburbilduz:
 Eskariaren kurbak, kontsumitzailearenEskariaren kurbak, kontsumitzailearen
jarrera azalduko du eta eskaintzarenakjarrera azalduko du eta eskaintzarenak
aldiz, ekoizleen jarrera.aldiz, ekoizleen jarrera.

Merkatuaren oreka:Merkatuaren oreka:
oreka prezioaoreka prezioa

Merkatu ereduakMerkatu ereduak
 Lehia hobezinaLehia hobezina
 MonopolioaMonopolioa
 OligopolioaOligopolioa
 Lehia monopolistikoaLehia monopolistikoa

Lehia hobezinaLehia hobezina
 Produktuaren homogeneotasunaProduktuaren homogeneotasuna
 Denek berdina salduDenek berdina saldu
 Eskaintzaile eta eskatzaile kantitate handiaEskaintzaile eta eskatzaile kantitate handia
 Erabakietan eragin gutxiErabakietan eragin gutxi
 Merkatuaren ezaguera osoaMerkatuaren ezaguera osoa
 Parte hartzaileak informazio askoParte hartzaileak informazio asko
 Merkatutik irten eta sartzeko askatasun osoaMerkatutik irten eta sartzeko askatasun osoa
 Ad. Enpresa gehiago lehiatzen hasiAd. Enpresa gehiago lehiatzen hasi

MonopolioaMonopolioa
 Ekoizle/Saltzaile bakarra.Ekoizle/Saltzaile bakarra.
 Erosle ugari.Erosle ugari.
 Ekoizle horrek gaitasuna dauka ondasunEkoizle horrek gaitasuna dauka ondasun
edo zerbitzu baten prezioan etaedo zerbitzu baten prezioan eta
kopuruan eragiteko.kopuruan eragiteko.
 Gehienak estatuarenak dira (zerbitzuGehienak estatuarenak dira (zerbitzu
publikoak eskaintzeko)publikoak eskaintzeko)
 Abusuak ekiditekoAbusuak ekiditeko

Monopolio batzuenMonopolio batzuen
liberalizazioaliberalizazioa

Monopolio naturalaMonopolio naturala
 Enpresa batek bere jardueraEnpresa batek bere jarduera
arrakastatsuaren poderioz berearrakastatsuaren poderioz bere
lehiakideak merkatutik ezabatulehiakideak merkatutik ezabatu
dituenean monopolio naturala dagoeladituenean monopolio naturala dagoela
esaten da.esaten da.

OligopolioOligopolio
 Ekoizle/saltzaile gutxiEkoizle/saltzaile gutxi
 Erosle askoErosle asko
 Ekoizle gutxi horiek prezioan etaEkoizle gutxi horiek prezioan eta
kopuruan eragiteko gaitasuna daukate.kopuruan eragiteko gaitasuna daukate.
 Elkarrekiko menpekotasuna daukate,Elkarrekiko menpekotasuna daukate,
baten erabakiek besteetan eraginabaten erabakiek besteetan eragina
dutelako.dutelako.

OligopolioaOligopolioa
 Kartel bat eratzen dute, hau da,Kartel bat eratzen dute, hau da,
elkarlanean aritu, lehiatu beharrean.elkarlanean aritu, lehiatu beharrean.
 Prezioak adostu eta kalitatean lehiatuPrezioak adostu eta kalitatean lehiatu
 Merkatua geografikoki banandu eta nor bereMerkatua geografikoki banandu eta nor bere
eremuan monopolio bezala jarduneremuan monopolio bezala jardun
 Ekoizpena murriztu prezioak altuEkoizpena murriztu prezioak altu
mantentzeko.mantentzeko.

Lehia monopolistikoaLehia monopolistikoa
 Ekoizle eta kontsumitzaile askoEkoizle eta kontsumitzaile asko
 Ondasunaren izaera homogeneoa ez daOndasunaren izaera homogeneoa ez da
betetzen.betetzen.
 Ekoizleak produktuak bereizten saiatzenEkoizleak produktuak bereizten saiatzen
dira, lehia prezioarekin bakarrik izan ezdira, lehia prezioarekin bakarrik izan ez
dadin.dadin.
 Kalitatea, marka, erosi osteko zerbitzuak,Kalitatea, marka, erosi osteko zerbitzuak,
osagarriak… erabiltzen dira.osagarriak… erabiltzen dira.

Lehia monopolistikoa:Lehia monopolistikoa:
adibideaadibidea
 Pentsa dezagun zenbat auto motaPentsa dezagun zenbat auto mota
desberdin dauden, nahiz eta denekdesberdin dauden, nahiz eta denek
funtzio bera bete: garraioa.funtzio bera bete: garraioa.
 Publizitateak produktua bereiztenPublizitateak produktua bereizten
laguntzen du, besteek ez dutenlaguntzen du, besteek ez duten
ezaugarriren bat nabarmenduz.ezaugarriren bat nabarmenduz.

Ekonomia

More Related Content

Viewers also liked (15)

Similar to Ekonomia (20)

Ekonomia