i
L I CAM ðOAN
Tác gi xin cam ñoan ñây là công trình khoa h c ñ c l p c a
mình. Nh ng s li u và n i dung ñư c ñưa ra trong lu n án là trung
th c. N i dung c a lu n án chưa t ng ñư c công b c trong và
ngoài nư c.
Ngư i cam ñoan
Nguy n Xuân Phúc
ii
M C L C
L I CAM ðOAN .......................................................................................................i
M C L C..................................................................................................................ii
DANH M C CH CÁI VI T T T........................................................................ v
DANH M C B NG, BI U ð , SƠ ð ................................................................vi
M ð U .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I
CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG........................................... 12
1.1. Doanh nghi p kinh t qu c phòng.............................................................. 12
1.1.1. Khái ni m................................................................................................ 12
1.1.2. Vai trò c a doanh nghi p kinh t qu c phòng........................................ 15
1.1.3. ð c trưng c a doanh nghi p kinh t qu c phòng................................... 16
1.2. Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng ........... 22
1.2.1. Khái ni m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ...... 22
1.2.2. M c tiêu và tiêu chí ñánh giá qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh
nghi p kinh t qu c phòng................................................................................ 25
1.2.3. N i dung qu n lý nhà nư c ñ c thù ñ i v i doanh nghi p kinh t
qu c phòng........................................................................................................ 29
1.2.4. Các y u t nh hư ng t i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p
kinh t qu c phòng ........................................................................................... 43
1.3. Kinh nghi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p quân ñ i m t
s nư c và bài h c rút ra cho Vi t Nam............................................................ 52
1.3.1. Kinh nghi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p quân ñ i m t s nư c... 52
1.3.2. Bài h c rút ra cho Vi t Nam................................................................... 57
K T LU N CHƯƠNG 1........................................................................................ 59
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I
V I CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG VI T NAM............. 61
2.1. Doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam ............................................ 61
2.1.1. Khái quát v doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam..................... 61
iii
2.1.2. Năng l c c a các doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam ............. 63
2.2. Th c tr ng qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng..... 84
2.2.1. V ho ch ñ nh s phát tri n h th ng doanh nghi p kinh t qu c phòng .... 84
2.2.2. Vi c ban hành và t ch c th c hi n các chính sách, quy ñ nh pháp
lu t ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ................................................. 87
2.2.3. Th c tr ng t ch c b máy qu n lý nhà nư c và b máy s n xu t
kinh doanh ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ..................................... 99
2.2.4. Th c tr ng qu n lý nhà nư c v v n và tài s n t i doanh nghi p kinh
t qu c phòng.................................................................................................. 107
2.2.5. Th c tr ng ki m soát nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t
qu c phòng...................................................................................................... 113
2.3. ðánh giá qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng 116
2.3.1. ðánh giá chung theo các tiêu chí.......................................................... 116
2.3.2. Các cơ h i, thách th c, ñi m m nh, ñi m y u c a qu n lý nhà nư c
ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ...................................................... 125
2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch .......................................................... 128
K T LU N CHƯƠNG 2...................................................................................... 129
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP HOÀN THI N QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I
V I CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG VI T NAM........... 130
3.1. Quan ñi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng...... 131
3.1.1. K t h p phát tri n kinh t v i b o ñ m qu c phòng an ninh ............... 131
3.1.2. Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t Qu c phòng ph i
bu c doanh nghi p hành ñ ng theo nguyên t c th trư ng là c nh tranh và
hi u qu ........................................................................................................... 133
3.1.3. C i cách th ch qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t
qu c phòng ph i thích ng v i xu hư ng h i nh p và phù h p v i thông l
qu c t ............................................................................................................. 134
iv
3.1.4. ð i m i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng
ph i ñư c ti n hành ñ ng b v i c i cách kinh t nói chung, phù h p v i
th ch kinh t , chính tr và ñi u ki n l ch s c th c a ñ t nư c................. 135
3.2. Gi i pháp ti p t c hoàn thi n qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p
kinh t qu c phòng............................................................................................ 137
3.2.1. Nhóm gi i pháp v ho ch ñ nh chi n lư c, quy ho ch, k ho ch phát
tri n doanh nghi p kinh t qu c phòng .......................................................... 141
3.2.2. Nhóm gi i pháp v chính sách, quy ñ nh và ban hành văn b n quy
ph m pháp lu t ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng............................. 146
3.2.3. Nhóm gi i pháp v t ch c b máy...................................................... 154
3.2.4. Nhóm gi i pháp hoàn thi n qu n lý v n và tài s n nhà nư c............... 160
3.2.5. Nhóm gi i pháp v ki m soát ho t ñ ng c a doanh nghi p kinh t
qu c phòng...................................................................................................... 164
3.3. ði u ki n ñ th c hi n gi i pháp .............................................................. 171
3.3.1. V m t nh n th c, kh ng ñ nh vai trò và h m c tiêu c a doanh
nghi p kinh t qu c phòng.............................................................................. 172
3.3.2. S quy t tâm c a B Qu c phòng trong vi c tách b ch vai trò c a
Nhà nư c v i tư cách ch s h u và v i tư cách cơ quan qu n lý c a
doanh nghi p kinh t qu c phòng................................................................... 174
3.3.3. S ñ ng thu n và ng h c a các doanh nghi p kinh t qu c phòng
trong quá trình ñ i m i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p ................... 175
K T LU N CHƯƠNG 3...................................................................................... 176
K T LU N ............................................................................................................ 178
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI .......................................... 180
DANH M C TÀI LI U THAM KH O............................................................. 181
v
DANH M C CH CÁI VI T T T
BQP B Qu c phòng
CNH Công nghi p hóa
CNQP Công nghi p qu c phòng
CPH C ph n hóa
DN Doanh nghi p
DNNN Doanh nghi p nhà nư c
DNQð Doanh nghi p quân ñ i
ðKKD ðăng ký kinh doanh
HðH Hi n ñ i hóa
HðQT H i ñ ng qu n tr
HðTV H i ñ ng thành viên
KTQD Kinh t qu c dân
KTQP Kinh t qu c phòng
KT-XH Kinh t - xã h i
NSNN Ngân sách nhà nư c
PLA Quân Gi i phóng Nhân dân Trung Qu c
QLNN Qu n lý nhà nư c
QLKT Qu n lý kinh t
QP Qu c phòng
QPAN Qu c phòng an ninh
QPPL Quy ph m pháp lu t
SPKD S n ph m kinh doanh
SXKD S n xu t kinh doanh
TCT T ng công ty
TMCP Thương m i c ph n
TNHH Trách nhi m h u h n
Viettel T p ñoàn Vi n thông Quân ñ i
XTTM Xúc ti n thương m i
WTO T ch c thương m i th gi i
vi
DANH M C B NG, BI U ð , SƠ ð
B NG
B ng 1-1. So sánh DN KTQP v i các DN khác................................................... 14
B ng 2-1. Cơ c u các DN KTQP theo ngành năm 2010...................................... 61
B ng 2-2. X p h ng Top 10 DN KTQP l n nh t năm 2009................................ 62
B ng 2-3. Quy mô và t tr ng v n vay/v n nhà nư c c a các DN KTQP........... 69
B ng 2-4. T l doanh thu/v n c a các DN KTQP.............................................. 72
B ng 2-5. K t qu SXKD c a các DN KTQP theo các ch tiêu cơ b n............... 73
B ng 2-6. S lư ng lao ñ ng trong các DN KTQP................................................ 76
B ng 2-7. Trình ñ cán b qu n tr các DN KTQP giai ño n 2006-2010............ 77
B ng 2-8. T c ñ ñ u tư ñ i m i thi t b , công ngh c a DN KTQP 2006-2010 ..... 78
B ng 2- 9. T ng h p k t qu phi u ñi u tra ñánh giá th c tr ng c a các
DNKTQP (câu h i nhóm 1)................................................................. 79
B ng 2-10. ði m m nh và ñi m y u c a các DN KTQP....................................... 82
B ng 2- 11. K t qu s p x p ñ i m i DN KTQP năm 2010................................. 105
B ng 2-12. T ng h p k t qu phi u ñi u tra ñánh giá th c tr ng QLNN ñ i v i
DNKTQP (câu h i nhóm 3)............................................................... 117
B ng 2-13. T ng h p k t qu phi u ñi u tra nhu c u và xu hư ng phát tri n
c a DNKTQP (câu h i nhóm 2)........................................................ 123
B ng 3.1. T ng h p k t qu phi u ñi u tra hư ng t i gi i pháp hoàn thi n
QLNN ñ i v i DN KTQP (câu h i nhóm 4)..................................... 137
BI U ð
Bi u ñ 2-1. V n c a các DN KTQP ....................................................................... 70
Bi u ñ 2-2. K t qu doanh thu, l i nhu n, n p ngân sách c a DNKTQP.............. 74
Bi u ñ 2-3. So sánh t c ñ tăng trư ng gi a DN KTQP và DNNN trong giai
ño n 2006- 2010 .................................................................................. 75
SƠ ð
Sơ ñ 2-1. B máy QLNN ñ i v i DN KTQP Vi tNam .................................... 101
1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài lu n án
Doanh nghi p kinh t Qu c phòng (DN KTQP) Vi t Nam là m t lo i
hình doanh nghi p nhà nư c (DNNN) ñ c thù, v a ph i th c hi n nhi m v
ph c v Qu c phòng (QP) v a ph i kinh doanh có lãi. Cùng v i s phát
tri n c a ñ t nư c và s l n m nh c a quân ñ i, các DN KTQP ñã và ñang
có nh ng ñóng góp x ng ñáng trong hai cu c kháng chi n ch ng ngo i
xâm c a dân t c cũng như trong th i kì ñ i m i hi n nay.
Tuy nhiên, trong ñi u ki n hoà bình và trong quá trình chuy n ñ i t n n
kinh t t p trung bao c p sang n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch
nghĩa, ñ c bi t trong b i c nh toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t , các
DN KTQP ñã b c l nh ng b t c p, h n ch khi ñ ng trư c các cơ h i và
thách th c m i. Cho ñ n nay, năng l c c nh tranh c a ph n l n các DN KTQP
còn th p so v i các doanh nghi p (DN) ngoài quân ñ i; DN v n th ñ ng do
ñư c B Qu c phòng (BQP) ñ u tư và bao tiêu m t ph n l n s n ph m cho DN
xu t phát t lý do s n xu t s n ph m ph c v QP. ðó là l i th nhưng cũng
chính là b t l i cho các DN, vì d a vào vi c tiêu th s n ph m c a BQP nghĩa là
DN không ph i tìm ki m th trư ng và không b s c ép b i c nh tranh cũng như
hi u qu s n xu t kinh doanh, do ñó DN không tích c c nâng cao ch t lư ng, h
giá thành và ña d ng hoá s n ph m, không ch ñ ng tìm ki m th trư ng và h i
nh p kinh t qu c t . M t khác giá các s n ph m, d ch v còn cao hơn so v i th
trư ng m c dù ch t lư ng còn th p; s n ph m mu n xu t kh u thì chưa ñ kh
năng ñ c nh tranh trên th trư ng th gi i; v.v…
B c tranh nêu trên có liên quan ñ n ho t ñ ng qu n lý nhà nư c (QLNN)
ñ i v i lo i hình DN KTQP. Th c t nh ng năm qua cho th y trong lĩnh v c
này còn t n t i nhi u v n ñ như: công tác d báo và xây d ng chi n lư c,
quy ho ch, k ho ch phát tri n DN KTQP còn h n ch , chưa có ñ nh hư ng
2
dài h n v phát tri n h th ng DN KTQP. M t s chính sách, quy ñ nh c a
Nhà nư c, BQP ñ i v i DN thi u ñ ng b , chưa k p th i và chưa phù h p
v i cơ ch th trư ng. Qu n lý v n và tài s n nhà nư c t i các DN KTQP
chưa hi u qu , còn có hi n tư ng th t thoát, lãng phí. Ki m tra, thanh tra
ki m toán ñ i v i DN KTQP chưa k p th i, trách nhi m gi i trình chưa rõ
ràng, gây khó khăn cho quy trách nhi m và x lý khi có sai ph m. B máy
QLNN ñ i v i DN KTQP ho t ñ ng chưa th c s hi u l c và hi u qu .
Vi c áp d ng các mô hình t ch c s n xu t kinh doanh cho DN KTQP
ñư c quy t ñ nh t nhi u năm nay nhưng chưa ñư c t ng k t ñánh giá m t
cách ñ y ñ và khoa h c. ð i ngũ cán b QLNN và cán b lãnh ñ o qu n lý
DN còn thi u kinh nghi m v.v.
ð ng trư c th c tr ng ñó, ñòi h i các DN KTQP ph i t ñ i m i, nhưng
cũng ñ t ra yêu c u r t c p thi t là Nhà nư c ph i ñ i m i, hoàn thi n cơ ch
qu n lý ñ i v i các DN KTQP nh m:
- ð nh hư ng ho t ñ ng c a các DN KTQP phù h p v i chi n lư c phát
tri n KT- XH c a ñ t nư c, khuy n khích DN ch ñ ng xây d ng chi n lư c s n
xu t kinh doanh (SXKD), m r ng và phát tri n th trư ng trong và ngoài nư c,
tích c c tham gia h i nh p kinh t qu c t .
- T o ra môi trư ng pháp lý ñ các DN KTQP t n d ng các cơ h i, vư t
qua các thách th c do quá trình toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t ñem
l i, ñáp ng ñ ng th i các nhi m v s n xu t ph c v QP và SXKD ph c v
th trư ng nh m m c tiêu l i nhu n, qua ñó t o công ăn vi c làm cho xã h i
và tăng thu nh p cho ngư i lao ñ ng, tăng thu ngân sách, góp ph n vào s
nghi p xây d ng QP và phát tri n KT- XH c a ñ t nư c
- Thúc ñ y DN nâng cao năng l c c nh tranh ñ có th t n t i và phát
tri n trong n n kinh t th trư ng h i nh p và toàn c u hoá. ðây là yêu c u
c p bách ñ i v i b t kì DN nào ñ c bi t là các DNNN trong ñó có DN KTQP
3
v n dĩ ho t ñ ng trong cơ ch bao c p c a Nhà nư c. QLNN ph i gây áp l c
bu c các DN KTQP t ñ i m i mình, nâng cao năng l c c nh tranh c a DN.
- Th c hi n ch trương c a Nhà nư c và BQP là ñ y m nh s p x p, ñ i
m i, phát tri n và nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a các doanh nghi p Quân
ñ i (DNQð).
Xu t phát t các lý do nêu trên, tác gi ch n ñ tài: “Qu n lý nhà nư c
ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng” ñ làm lu n án ti n sĩ kinh t
chuyên ngành Qu n lý kinh t , v i hy v ng s ñóng góp ñư c m t ph n nh
bé vào s phát tri n các DN KTQP thông qua m t s ñ xu t hoàn thi n, ñ i
m i QLNN ñ i v i lo i hình DN này.
2. M c tiêu nghiên c u c a lu n án.
M t là, h th ng hoá và làmrõ cơ s lý lu n v QLNN ñ i v i các DN KTQP.
Hai là, phân tích ho t ñ ng c a các DN KTQP dư i tác ñ ng c a
QLNN; ñánh giá th c tr ng QLNN ñ i v i các DN KTQP.
Ba là, ñ xu t m t s gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i các DN KTQP
nh m b o ñ m cho các DN th c hi n ñư c s m nh c a mình trong ñi u ki n
h i nh p toàn c u.
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là QLNN ñ i v i DN KTQP, t p trung
vào qu n lý c a BQP.
Ph m vi nghiên c u:
V không gian, ph m vi nghiên c u c a lu n án là các DN KTQP thu c
BQP và ho t ñ ng QLNN ñ i v i DN. Các n i dung QLNN ñ i v i DN
KTQP ñư c nghiên c u thông qua quá trình ho ch ñ nh, t ch c, ch ñ o th c
hi n và ki m soát c a Nhà nư c ñ i v i lo i hình DN này trong b i c nh h i
nh p kinh t qu c t .
4
V th i gian, ñ tài t p trung nghiên c u QLNN ñ i v i DN KTQP ch
y u t năm 2006 ñ n năm 2010, là giai ño n Vi t Nam h i nh p sâu, r ng
kinh t qu c t sau khi chính th c gia nh p T ch c Thương m i th gi i,
BQP ti p t c ñ y m nh s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DN
KTQP theo ch trương chung c a Chính ph ñ i v i DNNN.
4. Phương pháp nghiên c u
4.1. Ngu n s li u
Lu n án s d ng hai ngu n s li u: th c p và sơ c p.
V cơ s d li u và s li u th c p
Cơ s d li u và s li u th c p ñư c thu th p và t ng h p t kh o sát
c a BQP và các cơ quan ch c năng c a B (ch y u là C c Kinh t và C c
Tài chính), các cơ quan QLNN có liên quan, các DN KTQP, các thông tin
trên website và t ng h p c a tác gi , v các n i dung:
- Th c tr ng năng l c c nh tranh và tình hình th c hi n các ho t ñ ng
SXKD c a DN KTQP;
- Th c tr ng vi c th c hi n các ch c năng QLNN ñ i v i DN KTQP c a
các cơ quan qu n lý thu c BQP và các cơ quan QLNN không thu c BQP.
V s li u sơ c p
S li u sơ c p c a lu n án có ñư c t phi u ñi u tra cán b công ch c
làm công vi c QLNN ñ i v i DN KTQP (ch th c a QLNN), các cán b
qu n lý t i các DN KTQP và các chuyên gia ñ c l p. C th : tác gi lu n án
ñã phát ra 200 phi u ñi u tra, thu v 151 phi u ñi u tra. Phi u ñi u tra g m 50
câu h i ñóng và 1 câu h i m . 50 câu h i ñóng ñư c chia thành 4 nhóm:
- Nhóm 1: Các câu h i ñánh giá th c tr ng DN KTQP (15 câu h i).
- Nhóm 2: Các câu h i v nhu c u và xu hư ng phát tri n c a các DN
KTQP (6 câu h i).
- Nhóm 3: Các câu h i v th c tr ng QLNN ñ i v i DN KTQP (21
câu h i).
5
- Nhóm 4: Các câu h i hư ng t i gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i DN
KTQP (8 câu h i).
4.2. Cách ti p c n
ð th c hi n các m c tiêu c a lu n án, logic c a lu n án là: t cơ s lý lu n v
QLNN ñ i v i DN KTQP, phân tích và ñánh giá th c tr ng ñ tìm ra nh ng ñi m
m nh, ñi m y u và nguyên nhân, t ñó ñ xu t các gi i pháp.
• Trên cơ s nghiên c u các lý thuy t qu n tr DN, QLNN v kinh t ,
QLNN ñ i v i DN, tác gi lu n án xây d ng khung lý thuy t cho phân tích
ñánh giá th c tr ng. C th là:
- S d ng mô hình các y u t c nh tranh c a DN và mô hình chu i giá tr
ñ phân tích th c tr ng năng l c c nh tranh và năng l c ho t ñ ng c a DN
KTQP trong các lĩnh v c ho t ñ ng cơ b n.
- S d ng cách ti p c n theo quá trình qu n lý ñ nghiên c u các n i dung
QLNN ñ i v i DN KTQP. ðó là các ch c năng qu n lý chung: ho ch ñ nh, t
ch c, ch ñ o, ki m soát. Trong m i ch c năng, tác gi ñi sâu vào nh ng n i
dung c th có tính ch t ñ c trưng ñ i v i ñ i tư ng nghiên c u.
- S d ng h th ng tiêu chí ñánh giá QLNN do ngân hàng Phát tri n
châu Á ñưa ra ñ ñánh giá chung QLNN ñ i v i DN KTQP: tính phù h p,
tính hi u l c, tính hi u qu , tính b n v ng. ð ng th i s d ng mô hình
SWOT ñ ñánh giá cơ h i và m i ñe d a, ñi m m nh và ñi m y u c a QLNN
ñ i v i DN KTQP trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t .
• Trên cơ s khung lý thuy t QLNN ñ i v i DN KTQP, tác gi ñi vào
nghiên c u th c tr ng DN KTQP và QLNN ñ i v i DN, trong ñó t p trung
vào th c tr ng QLNN ñ i v i DN KTQP. T cơ s lý lu n và th c ti n mà ñ
xu t và lu n ch ng các gi i pháp.
4.3. Phương pháp x lý s li u
Trong quá trình nghiên c u, ngoài phương pháp lu n trong nghiên c u
khoa h c nói chung, lu n án còn s d ng các phương pháp c th như: xây
6
d ng khung lý thuy t QLNN ñ i v i DN KTQP; ti p c n h th ng; phân tích
và t ng h p; ñi u tra kh o sát; th ng kê và so sánh.
Tác gi s d ng ph n m m SPSS ñ phân tích k t qu thu th p ñư c t
các phi u ñi u tra. Phi u ñi u tra ñư c tác gi thi t k g m 50 câu h i, ñi u
tra 3 nhóm: 1) Các cán b QLNN ñ i v i DN KTQP (các cán b làm C c
Kinh t , C c Tài chính và m t s cơ quan ch c năng khác c a BQP); 2) Các
cán b qu n lý c a các DN KTQP; và 3) Các chuyên gia ñ c l p.
ð thu th p s li u, tác gi ñ t 50 bi n s tương ng v i 50 câu h i
ñóng, ký hi u t X1 ñ n X50. ð i v i m i câu h i, có 5 m c ñ ñ tr l i,
bao g m: m c ñ r t ñ ng ý, m c ñ ñ ng ý, m c ñ tương ñ i ñ ng ý, m c
ñ không ñ ng ý và m c ñ r t không ñ ng ý. Tương t , m i bi n s tương
ng v i t ng câu h i ñóng là bi n r i r c, nh n 5 giá tr khác nhau: X = 5
tương ng v i ý ki n r t ñ ng ý; X = 4 tương ng v i ý ki n ñ ng ý; X = 3
tương ng v i ý ki n tương ñ i ñ ng ý; X = 2 tương ng v i ý ki n không
ñ ng ý; và X = 1 tương ng v i ý ki n r t không ñ ng ý.
D a trên vi c mã hóa s li u trên, tác gi s d ng ph n m m SPSS ñ x
lý s li u. V i m i bi n s , t X1 ñ n X50, tác gi tính toán các ch tiêu: giá
tr trung bình, phương sai, ñ l ch chu n, mode và s d ng b ng phân ph i
t n s (frequency) ñ bi u th k t qu phân tích 50 bi n s t 151 phi u ñi u
tra thu th p ñư c. K t qu x lý s li u ñư c tác gi trình bày ph l c c a
lu n án.
5. T ng quan tình hình nghiên c u
Kinh t qu c phòng là m t trong nh ng lĩnh v c ph c t p và nh y c m;
so v i các lĩnh v c kinh t khác thì cho ñ n nay m i ch có ít các ñ tài, các
công trình nghiên c u khoa h c và bài báo ñ c p ñ n. Các công trình ñó có
th liên quan m c ñ nhi u ho c ít t i ñ tài lu n án này, song t u chung l i
xoay quanh ba n i dung sau:
7
• M t s công trình ñi vào nghiên c u các DNQð và qu n tr n i b DN:
Lu n án ti n sĩ kinh t “Hoàn thi n các phương pháp th ng kê phân tích
hi u qu kinh t trong các doanh nghi p qu c phòng” c a tác gi Lê Văn ð ng,
Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân năm 1995. Trong lu n án này, tác gi ñã cho
th y các ñi m b t h p lý và h n ch c a vi c s d ng các phương pháp th ng kê
phân tích hi u qu kinh t trong các DNQP hi n nay, t ñó ñ xu t vi c hoàn
thi n các phương pháp này.
Bài báo “ð các doanh nghi p kinh t qu c phòng h i nh p và phát
tri n” c a Nguy n Xuân Phúc, T p chí Kinh t và Phát tri n s 168(II) tháng
6/2011 ð i h c Kinh t qu c dân. Bài báo ñã mô t năng l c c nh tranh và
th c tr ng ho t ñ ng c a các DN KTQP trên các khía c nh s n xu t, tài chính,
công ngh , nhân l c, nêu lên nh ng cơ h i, thách th c, ñi m m nh và ñi m
y u c a các DN KTQP trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t , ñ ng th i
cũng phân tích các nguyên nhân c a th c tr ng nêu trên c v phía DN và
QLNN, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m giúp DN KTQP ti p t c h i
nh p và phát tri n.
• M t s công trình t p trung vào nghiên c u và gi i quy t m i quan h
gi a kinh t và QP, trong ñó có ñ c p ñ n v n ñ làm kinh t c a các DN QP
ñóng trên ñ a bàn:
Lu n án ti n s quân s : “K t h p kinh t v i qu c phòng, qu c phòng
v i kinh t t o ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3” c a tác gi Ph m
Ti n Lu t, H c vi n H u c n, năm 2004. Lu n án ñã phân tích cơ s lý lu n,
kh o sát và ñánh giá th c tr ng k t h p kinh t v i QP, QP v i kinh t t o
ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3; ñ xu t m t s gi i pháp k t h p
kinh t v i QP, QP v i kinh t t o ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3.
Trong lu n án này có ñ c p ñ n v n ñ k t h p kinh t v i QP c a các DN
QP ñóng trên ñ a bàn, như vi c quy ho ch và s p x p l i các DN QP ñ t o
th tr n phòng th và thúc ñ y phát tri n SXKD m t s ngành ngh mà các
8
ñ a phương trên ñ a bàn có l i th , như lĩnh v c khai thác than, ñóng t u, v n
t i trên bi n… Tuy nhiên, các DN KTQP v i m c tiêu hi u qu KT- XH c n
có v trí thu n l i cho ho t ñ ng SXKD như: g n ngu n khai thác, nguyên
li u cho s n xu t, giao thông, thương m i, d ch v thu n ti n; th tr n QP l i
có yêu c u v phân b v trí phòng th . Trong khi ñó tác gi chưa ñ c p rõ
yêu c u v b trí c a hai lo i hình DN như: các DN Qu c phòng An ninh
(QPAN) thì l y m c tiêu quy ho ch khu v c phòng th làm cơ s ñ b trí,
còn các DN KTQP l y m c tiêu SXKD ñ b trí.
Lu n án ti n s kinh t : “ð u tư v n vào các khu kinh t qu c phòng”
c a tác gi ð M nh Hùng, Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân, năm 2008.
Lu n án ñã làm rõ cơ s lý lu n và ñánh giá th c tr ng v ñ u tư phát tri n
khu kinh t Qu c phòng (KTQP), ñưa ra cách xác ñ nh hi u qu ñ u tư vào
khu KTQP d a trên c l i ích kinh t , xã h i và QPAN, ñ xu t m t s gi i
pháp nh m nâng cao hi u qu ñ u tư các khu KTQP. Qua nghiên c u, tác gi
lu n án ñã cho th y: ñ i v i các khu KTQP thì ph i l y c hi u qu v m t xã
h i và QPAN ñ ñánh giá cho dù xét v hi u qu kinh t có th chưa ñ t, có
như v y thì các m c tiêu chuy n d ch cơ c u kinh t , xóa ñói gi m nghèo, b o
ñ m th tr n QP trên các vùng sâu, vùng xa, vùng biên gi i h i ñ o và vùng
ñ c bi t khó khăn m i th c hi n ñư c; ñi u này là phù h p v i ch trương
phát tri n kinh t vùng c a ð ng và Nhà nư c ta. Tuy nhiên, tác gi v n chưa
gi i quy t ñư c mâu thu n gi a hi u qu kinh t và hi u qu v m t xã h i,
QPAN. Trên th c t có nh ng khu KTQP sau m t th i gian ñ u tư ñã b c l
nh ng t n t i mà nguyên nhân là do quy ho ch, kh o sát ñánh giá chưa th t
chính xác, vi c l a ch n s n ph m ñ ñ u tư còn ch quan nên hi u qu kinh
t cũng như hi u qu xã h i và QPAN không cao. Cơ ch QLNN ñ i v i mô
hình khu KTQP chưa ñư c nghiên c u ñ y ñ và khách quan.
• M t s công trình ñ c p t i QLNN ñ i v i DNQð nhưng ch ñi vào
m t lĩnh v c hay n i dung nào ñó c a QLNN như c ph n hóa (CPH), v n
9
ñ t ch c b máy, qu n lý lĩnh v c tài chính, ki m toán nhà nư c.. ñ i v i
các DNQð:
Lu n án ti n sĩ kinh t “M t s gi i pháp nh m ti p t c ñ i m i t ch c
và qu n lý doanh nghi p quân ñ i nư c ta” c a tác gi Ph m Trung Công,
Trư ng ð i h c Thương m i, năm 2011. Lu n án ñã h th ng hóa lý lu n v
ñ i m i t ch c và qu n lý DNQð; ñánh giá quá trình ñ i m i cũng như th c
tr ng hi n nay v t ch c và qu n lý c a DNQð, làm rõ nh ng k t qu ñ t
ñư c, nh ng m t h n ch , thi u sót, nh ng c n tr và nguyên nhân ch y u;
trên cơ s ñó xây d ng nh ng quan ñi m, ñ xu t phương hư ng và nh ng
gi i pháp ch y u nh m ti p t c ñ i m i t ch c và qu n lý DNQð nư c ta.
Cách ti p c n c a lu n án này ch y u là phân tích các v n ñ y u kém v t
ch c qu n lý c a DNQð ñ tìm ra các gi i pháp ñ i m i. Hơn n a, tác gi
nghiên c u DNQð nói chung, không ñi sâu vào lo i hình DN KTQP.
Bài báo “Nâng cao hơn n a ch t lư ng công tác tài chính, góp ph n th c
hi n t t nhi m v quân s , qu c phòng năm 2009” c a B trư ng BQP Phùng
Quang Thanh, T p chí Tài chính quân ñ i, s 1(69) 1/2008. M t trong các
n i dung ñư c ñ c p là v n ñ làm kinh t c a quân ñ i bao g m làm kinh
t c a các DN và làm kinh t c a các ñơn v d toán, góp ph n b o ñ m
th c hi n nhi m v quân s , QP. Tác gi bài báo cho r ng vi c qu n lý s
d ng v n, ñ t ñai, công s n chưa ñư c quan tâm ñúng m c, nên ñã h n ch
ñ n hi u qu s d ng ngân sách, tài s n c a nhà nư c, quân ñ i. Vì v y bài
báo ñã nêu nh ng ñ nh hư ng và bi n pháp ti p t c nâng cao ch t lư ng
công tác tài chính. ð i v i DN thì ti p t c s p x p, ñ i m i, phát tri n và
nâng cao hi u qu SXKD, thúc ñ y CPH theo ch trương c a Chính ph .
Bài báo “Th c hi n s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu
DNQð” c a tác gi Nguy n Xuân Phúc, T p chí Tài chính quân ñ i tháng
2/2008 C c Tài chính BQP. N i dung bài báo ñ c p ñ n nh ng k t qu th c
hi n s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DNQð, c th là sáp
DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52750
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562

Luận án: Quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp kinh tế quốc phòng

  • 1.
    i L I CAMðOAN Tác gi xin cam ñoan ñây là công trình khoa h c ñ c l p c a mình. Nh ng s li u và n i dung ñư c ñưa ra trong lu n án là trung th c. N i dung c a lu n án chưa t ng ñư c công b c trong và ngoài nư c. Ngư i cam ñoan Nguy n Xuân Phúc
  • 2.
    ii M C LC L I CAM ðOAN .......................................................................................................i M C L C..................................................................................................................ii DANH M C CH CÁI VI T T T........................................................................ v DANH M C B NG, BI U ð , SƠ ð ................................................................vi M ð U .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG........................................... 12 1.1. Doanh nghi p kinh t qu c phòng.............................................................. 12 1.1.1. Khái ni m................................................................................................ 12 1.1.2. Vai trò c a doanh nghi p kinh t qu c phòng........................................ 15 1.1.3. ð c trưng c a doanh nghi p kinh t qu c phòng................................... 16 1.2. Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng ........... 22 1.2.1. Khái ni m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ...... 22 1.2.2. M c tiêu và tiêu chí ñánh giá qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng................................................................................ 25 1.2.3. N i dung qu n lý nhà nư c ñ c thù ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng........................................................................................................ 29 1.2.4. Các y u t nh hư ng t i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ........................................................................................... 43 1.3. Kinh nghi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p quân ñ i m t s nư c và bài h c rút ra cho Vi t Nam............................................................ 52 1.3.1. Kinh nghi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p quân ñ i m t s nư c... 52 1.3.2. Bài h c rút ra cho Vi t Nam................................................................... 57 K T LU N CHƯƠNG 1........................................................................................ 59 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG VI T NAM............. 61 2.1. Doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam ............................................ 61 2.1.1. Khái quát v doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam..................... 61
  • 3.
    iii 2.1.2. Năng lc c a các doanh nghi p kinh t qu c phòng Vi t Nam ............. 63 2.2. Th c tr ng qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng..... 84 2.2.1. V ho ch ñ nh s phát tri n h th ng doanh nghi p kinh t qu c phòng .... 84 2.2.2. Vi c ban hành và t ch c th c hi n các chính sách, quy ñ nh pháp lu t ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ................................................. 87 2.2.3. Th c tr ng t ch c b máy qu n lý nhà nư c và b máy s n xu t kinh doanh ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ..................................... 99 2.2.4. Th c tr ng qu n lý nhà nư c v v n và tài s n t i doanh nghi p kinh t qu c phòng.................................................................................................. 107 2.2.5. Th c tr ng ki m soát nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng...................................................................................................... 113 2.3. ðánh giá qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng 116 2.3.1. ðánh giá chung theo các tiêu chí.......................................................... 116 2.3.2. Các cơ h i, thách th c, ñi m m nh, ñi m y u c a qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ...................................................... 125 2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch .......................................................... 128 K T LU N CHƯƠNG 2...................................................................................... 129 CHƯƠNG 3: GI I PHÁP HOÀN THI N QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I CÁC DOANH NGHI P KINH T QU C PHÒNG VI T NAM........... 130 3.1. Quan ñi m qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng...... 131 3.1.1. K t h p phát tri n kinh t v i b o ñ m qu c phòng an ninh ............... 131 3.1.2. Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t Qu c phòng ph i bu c doanh nghi p hành ñ ng theo nguyên t c th trư ng là c nh tranh và hi u qu ........................................................................................................... 133 3.1.3. C i cách th ch qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ph i thích ng v i xu hư ng h i nh p và phù h p v i thông l qu c t ............................................................................................................. 134
  • 4.
    iv 3.1.4. ð im i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng ph i ñư c ti n hành ñ ng b v i c i cách kinh t nói chung, phù h p v i th ch kinh t , chính tr và ñi u ki n l ch s c th c a ñ t nư c................. 135 3.2. Gi i pháp ti p t c hoàn thi n qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng............................................................................................ 137 3.2.1. Nhóm gi i pháp v ho ch ñ nh chi n lư c, quy ho ch, k ho ch phát tri n doanh nghi p kinh t qu c phòng .......................................................... 141 3.2.2. Nhóm gi i pháp v chính sách, quy ñ nh và ban hành văn b n quy ph m pháp lu t ñ i v i doanh nghi p kinh t qu c phòng............................. 146 3.2.3. Nhóm gi i pháp v t ch c b máy...................................................... 154 3.2.4. Nhóm gi i pháp hoàn thi n qu n lý v n và tài s n nhà nư c............... 160 3.2.5. Nhóm gi i pháp v ki m soát ho t ñ ng c a doanh nghi p kinh t qu c phòng...................................................................................................... 164 3.3. ði u ki n ñ th c hi n gi i pháp .............................................................. 171 3.3.1. V m t nh n th c, kh ng ñ nh vai trò và h m c tiêu c a doanh nghi p kinh t qu c phòng.............................................................................. 172 3.3.2. S quy t tâm c a B Qu c phòng trong vi c tách b ch vai trò c a Nhà nư c v i tư cách ch s h u và v i tư cách cơ quan qu n lý c a doanh nghi p kinh t qu c phòng................................................................... 174 3.3.3. S ñ ng thu n và ng h c a các doanh nghi p kinh t qu c phòng trong quá trình ñ i m i qu n lý nhà nư c ñ i v i doanh nghi p ................... 175 K T LU N CHƯƠNG 3...................................................................................... 176 K T LU N ............................................................................................................ 178 DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI .......................................... 180 DANH M C TÀI LI U THAM KH O............................................................. 181
  • 5.
    v DANH M CCH CÁI VI T T T BQP B Qu c phòng CNH Công nghi p hóa CNQP Công nghi p qu c phòng CPH C ph n hóa DN Doanh nghi p DNNN Doanh nghi p nhà nư c DNQð Doanh nghi p quân ñ i ðKKD ðăng ký kinh doanh HðH Hi n ñ i hóa HðQT H i ñ ng qu n tr HðTV H i ñ ng thành viên KTQD Kinh t qu c dân KTQP Kinh t qu c phòng KT-XH Kinh t - xã h i NSNN Ngân sách nhà nư c PLA Quân Gi i phóng Nhân dân Trung Qu c QLNN Qu n lý nhà nư c QLKT Qu n lý kinh t QP Qu c phòng QPAN Qu c phòng an ninh QPPL Quy ph m pháp lu t SPKD S n ph m kinh doanh SXKD S n xu t kinh doanh TCT T ng công ty TMCP Thương m i c ph n TNHH Trách nhi m h u h n Viettel T p ñoàn Vi n thông Quân ñ i XTTM Xúc ti n thương m i WTO T ch c thương m i th gi i
  • 6.
    vi DANH M CB NG, BI U ð , SƠ ð B NG B ng 1-1. So sánh DN KTQP v i các DN khác................................................... 14 B ng 2-1. Cơ c u các DN KTQP theo ngành năm 2010...................................... 61 B ng 2-2. X p h ng Top 10 DN KTQP l n nh t năm 2009................................ 62 B ng 2-3. Quy mô và t tr ng v n vay/v n nhà nư c c a các DN KTQP........... 69 B ng 2-4. T l doanh thu/v n c a các DN KTQP.............................................. 72 B ng 2-5. K t qu SXKD c a các DN KTQP theo các ch tiêu cơ b n............... 73 B ng 2-6. S lư ng lao ñ ng trong các DN KTQP................................................ 76 B ng 2-7. Trình ñ cán b qu n tr các DN KTQP giai ño n 2006-2010............ 77 B ng 2-8. T c ñ ñ u tư ñ i m i thi t b , công ngh c a DN KTQP 2006-2010 ..... 78 B ng 2- 9. T ng h p k t qu phi u ñi u tra ñánh giá th c tr ng c a các DNKTQP (câu h i nhóm 1)................................................................. 79 B ng 2-10. ði m m nh và ñi m y u c a các DN KTQP....................................... 82 B ng 2- 11. K t qu s p x p ñ i m i DN KTQP năm 2010................................. 105 B ng 2-12. T ng h p k t qu phi u ñi u tra ñánh giá th c tr ng QLNN ñ i v i DNKTQP (câu h i nhóm 3)............................................................... 117 B ng 2-13. T ng h p k t qu phi u ñi u tra nhu c u và xu hư ng phát tri n c a DNKTQP (câu h i nhóm 2)........................................................ 123 B ng 3.1. T ng h p k t qu phi u ñi u tra hư ng t i gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i DN KTQP (câu h i nhóm 4)..................................... 137 BI U ð Bi u ñ 2-1. V n c a các DN KTQP ....................................................................... 70 Bi u ñ 2-2. K t qu doanh thu, l i nhu n, n p ngân sách c a DNKTQP.............. 74 Bi u ñ 2-3. So sánh t c ñ tăng trư ng gi a DN KTQP và DNNN trong giai ño n 2006- 2010 .................................................................................. 75 SƠ ð Sơ ñ 2-1. B máy QLNN ñ i v i DN KTQP Vi tNam .................................... 101
  • 7.
    1 M ð U 1.Tính c p thi t c a ñ tài lu n án Doanh nghi p kinh t Qu c phòng (DN KTQP) Vi t Nam là m t lo i hình doanh nghi p nhà nư c (DNNN) ñ c thù, v a ph i th c hi n nhi m v ph c v Qu c phòng (QP) v a ph i kinh doanh có lãi. Cùng v i s phát tri n c a ñ t nư c và s l n m nh c a quân ñ i, các DN KTQP ñã và ñang có nh ng ñóng góp x ng ñáng trong hai cu c kháng chi n ch ng ngo i xâm c a dân t c cũng như trong th i kì ñ i m i hi n nay. Tuy nhiên, trong ñi u ki n hoà bình và trong quá trình chuy n ñ i t n n kinh t t p trung bao c p sang n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa, ñ c bi t trong b i c nh toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t , các DN KTQP ñã b c l nh ng b t c p, h n ch khi ñ ng trư c các cơ h i và thách th c m i. Cho ñ n nay, năng l c c nh tranh c a ph n l n các DN KTQP còn th p so v i các doanh nghi p (DN) ngoài quân ñ i; DN v n th ñ ng do ñư c B Qu c phòng (BQP) ñ u tư và bao tiêu m t ph n l n s n ph m cho DN xu t phát t lý do s n xu t s n ph m ph c v QP. ðó là l i th nhưng cũng chính là b t l i cho các DN, vì d a vào vi c tiêu th s n ph m c a BQP nghĩa là DN không ph i tìm ki m th trư ng và không b s c ép b i c nh tranh cũng như hi u qu s n xu t kinh doanh, do ñó DN không tích c c nâng cao ch t lư ng, h giá thành và ña d ng hoá s n ph m, không ch ñ ng tìm ki m th trư ng và h i nh p kinh t qu c t . M t khác giá các s n ph m, d ch v còn cao hơn so v i th trư ng m c dù ch t lư ng còn th p; s n ph m mu n xu t kh u thì chưa ñ kh năng ñ c nh tranh trên th trư ng th gi i; v.v… B c tranh nêu trên có liên quan ñ n ho t ñ ng qu n lý nhà nư c (QLNN) ñ i v i lo i hình DN KTQP. Th c t nh ng năm qua cho th y trong lĩnh v c này còn t n t i nhi u v n ñ như: công tác d báo và xây d ng chi n lư c, quy ho ch, k ho ch phát tri n DN KTQP còn h n ch , chưa có ñ nh hư ng
  • 8.
    2 dài h nv phát tri n h th ng DN KTQP. M t s chính sách, quy ñ nh c a Nhà nư c, BQP ñ i v i DN thi u ñ ng b , chưa k p th i và chưa phù h p v i cơ ch th trư ng. Qu n lý v n và tài s n nhà nư c t i các DN KTQP chưa hi u qu , còn có hi n tư ng th t thoát, lãng phí. Ki m tra, thanh tra ki m toán ñ i v i DN KTQP chưa k p th i, trách nhi m gi i trình chưa rõ ràng, gây khó khăn cho quy trách nhi m và x lý khi có sai ph m. B máy QLNN ñ i v i DN KTQP ho t ñ ng chưa th c s hi u l c và hi u qu . Vi c áp d ng các mô hình t ch c s n xu t kinh doanh cho DN KTQP ñư c quy t ñ nh t nhi u năm nay nhưng chưa ñư c t ng k t ñánh giá m t cách ñ y ñ và khoa h c. ð i ngũ cán b QLNN và cán b lãnh ñ o qu n lý DN còn thi u kinh nghi m v.v. ð ng trư c th c tr ng ñó, ñòi h i các DN KTQP ph i t ñ i m i, nhưng cũng ñ t ra yêu c u r t c p thi t là Nhà nư c ph i ñ i m i, hoàn thi n cơ ch qu n lý ñ i v i các DN KTQP nh m: - ð nh hư ng ho t ñ ng c a các DN KTQP phù h p v i chi n lư c phát tri n KT- XH c a ñ t nư c, khuy n khích DN ch ñ ng xây d ng chi n lư c s n xu t kinh doanh (SXKD), m r ng và phát tri n th trư ng trong và ngoài nư c, tích c c tham gia h i nh p kinh t qu c t . - T o ra môi trư ng pháp lý ñ các DN KTQP t n d ng các cơ h i, vư t qua các thách th c do quá trình toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t ñem l i, ñáp ng ñ ng th i các nhi m v s n xu t ph c v QP và SXKD ph c v th trư ng nh m m c tiêu l i nhu n, qua ñó t o công ăn vi c làm cho xã h i và tăng thu nh p cho ngư i lao ñ ng, tăng thu ngân sách, góp ph n vào s nghi p xây d ng QP và phát tri n KT- XH c a ñ t nư c - Thúc ñ y DN nâng cao năng l c c nh tranh ñ có th t n t i và phát tri n trong n n kinh t th trư ng h i nh p và toàn c u hoá. ðây là yêu c u c p bách ñ i v i b t kì DN nào ñ c bi t là các DNNN trong ñó có DN KTQP
  • 9.
    3 v n dĩho t ñ ng trong cơ ch bao c p c a Nhà nư c. QLNN ph i gây áp l c bu c các DN KTQP t ñ i m i mình, nâng cao năng l c c nh tranh c a DN. - Th c hi n ch trương c a Nhà nư c và BQP là ñ y m nh s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a các doanh nghi p Quân ñ i (DNQð). Xu t phát t các lý do nêu trên, tác gi ch n ñ tài: “Qu n lý nhà nư c ñ i v i các doanh nghi p kinh t qu c phòng” ñ làm lu n án ti n sĩ kinh t chuyên ngành Qu n lý kinh t , v i hy v ng s ñóng góp ñư c m t ph n nh bé vào s phát tri n các DN KTQP thông qua m t s ñ xu t hoàn thi n, ñ i m i QLNN ñ i v i lo i hình DN này. 2. M c tiêu nghiên c u c a lu n án. M t là, h th ng hoá và làmrõ cơ s lý lu n v QLNN ñ i v i các DN KTQP. Hai là, phân tích ho t ñ ng c a các DN KTQP dư i tác ñ ng c a QLNN; ñánh giá th c tr ng QLNN ñ i v i các DN KTQP. Ba là, ñ xu t m t s gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i các DN KTQP nh m b o ñ m cho các DN th c hi n ñư c s m nh c a mình trong ñi u ki n h i nh p toàn c u. 3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là QLNN ñ i v i DN KTQP, t p trung vào qu n lý c a BQP. Ph m vi nghiên c u: V không gian, ph m vi nghiên c u c a lu n án là các DN KTQP thu c BQP và ho t ñ ng QLNN ñ i v i DN. Các n i dung QLNN ñ i v i DN KTQP ñư c nghiên c u thông qua quá trình ho ch ñ nh, t ch c, ch ñ o th c hi n và ki m soát c a Nhà nư c ñ i v i lo i hình DN này trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t .
  • 10.
    4 V th igian, ñ tài t p trung nghiên c u QLNN ñ i v i DN KTQP ch y u t năm 2006 ñ n năm 2010, là giai ño n Vi t Nam h i nh p sâu, r ng kinh t qu c t sau khi chính th c gia nh p T ch c Thương m i th gi i, BQP ti p t c ñ y m nh s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DN KTQP theo ch trương chung c a Chính ph ñ i v i DNNN. 4. Phương pháp nghiên c u 4.1. Ngu n s li u Lu n án s d ng hai ngu n s li u: th c p và sơ c p. V cơ s d li u và s li u th c p Cơ s d li u và s li u th c p ñư c thu th p và t ng h p t kh o sát c a BQP và các cơ quan ch c năng c a B (ch y u là C c Kinh t và C c Tài chính), các cơ quan QLNN có liên quan, các DN KTQP, các thông tin trên website và t ng h p c a tác gi , v các n i dung: - Th c tr ng năng l c c nh tranh và tình hình th c hi n các ho t ñ ng SXKD c a DN KTQP; - Th c tr ng vi c th c hi n các ch c năng QLNN ñ i v i DN KTQP c a các cơ quan qu n lý thu c BQP và các cơ quan QLNN không thu c BQP. V s li u sơ c p S li u sơ c p c a lu n án có ñư c t phi u ñi u tra cán b công ch c làm công vi c QLNN ñ i v i DN KTQP (ch th c a QLNN), các cán b qu n lý t i các DN KTQP và các chuyên gia ñ c l p. C th : tác gi lu n án ñã phát ra 200 phi u ñi u tra, thu v 151 phi u ñi u tra. Phi u ñi u tra g m 50 câu h i ñóng và 1 câu h i m . 50 câu h i ñóng ñư c chia thành 4 nhóm: - Nhóm 1: Các câu h i ñánh giá th c tr ng DN KTQP (15 câu h i). - Nhóm 2: Các câu h i v nhu c u và xu hư ng phát tri n c a các DN KTQP (6 câu h i). - Nhóm 3: Các câu h i v th c tr ng QLNN ñ i v i DN KTQP (21 câu h i).
  • 11.
    5 - Nhóm 4:Các câu h i hư ng t i gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i DN KTQP (8 câu h i). 4.2. Cách ti p c n ð th c hi n các m c tiêu c a lu n án, logic c a lu n án là: t cơ s lý lu n v QLNN ñ i v i DN KTQP, phân tích và ñánh giá th c tr ng ñ tìm ra nh ng ñi m m nh, ñi m y u và nguyên nhân, t ñó ñ xu t các gi i pháp. • Trên cơ s nghiên c u các lý thuy t qu n tr DN, QLNN v kinh t , QLNN ñ i v i DN, tác gi lu n án xây d ng khung lý thuy t cho phân tích ñánh giá th c tr ng. C th là: - S d ng mô hình các y u t c nh tranh c a DN và mô hình chu i giá tr ñ phân tích th c tr ng năng l c c nh tranh và năng l c ho t ñ ng c a DN KTQP trong các lĩnh v c ho t ñ ng cơ b n. - S d ng cách ti p c n theo quá trình qu n lý ñ nghiên c u các n i dung QLNN ñ i v i DN KTQP. ðó là các ch c năng qu n lý chung: ho ch ñ nh, t ch c, ch ñ o, ki m soát. Trong m i ch c năng, tác gi ñi sâu vào nh ng n i dung c th có tính ch t ñ c trưng ñ i v i ñ i tư ng nghiên c u. - S d ng h th ng tiêu chí ñánh giá QLNN do ngân hàng Phát tri n châu Á ñưa ra ñ ñánh giá chung QLNN ñ i v i DN KTQP: tính phù h p, tính hi u l c, tính hi u qu , tính b n v ng. ð ng th i s d ng mô hình SWOT ñ ñánh giá cơ h i và m i ñe d a, ñi m m nh và ñi m y u c a QLNN ñ i v i DN KTQP trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t . • Trên cơ s khung lý thuy t QLNN ñ i v i DN KTQP, tác gi ñi vào nghiên c u th c tr ng DN KTQP và QLNN ñ i v i DN, trong ñó t p trung vào th c tr ng QLNN ñ i v i DN KTQP. T cơ s lý lu n và th c ti n mà ñ xu t và lu n ch ng các gi i pháp. 4.3. Phương pháp x lý s li u Trong quá trình nghiên c u, ngoài phương pháp lu n trong nghiên c u khoa h c nói chung, lu n án còn s d ng các phương pháp c th như: xây
  • 12.
    6 d ng khunglý thuy t QLNN ñ i v i DN KTQP; ti p c n h th ng; phân tích và t ng h p; ñi u tra kh o sát; th ng kê và so sánh. Tác gi s d ng ph n m m SPSS ñ phân tích k t qu thu th p ñư c t các phi u ñi u tra. Phi u ñi u tra ñư c tác gi thi t k g m 50 câu h i, ñi u tra 3 nhóm: 1) Các cán b QLNN ñ i v i DN KTQP (các cán b làm C c Kinh t , C c Tài chính và m t s cơ quan ch c năng khác c a BQP); 2) Các cán b qu n lý c a các DN KTQP; và 3) Các chuyên gia ñ c l p. ð thu th p s li u, tác gi ñ t 50 bi n s tương ng v i 50 câu h i ñóng, ký hi u t X1 ñ n X50. ð i v i m i câu h i, có 5 m c ñ ñ tr l i, bao g m: m c ñ r t ñ ng ý, m c ñ ñ ng ý, m c ñ tương ñ i ñ ng ý, m c ñ không ñ ng ý và m c ñ r t không ñ ng ý. Tương t , m i bi n s tương ng v i t ng câu h i ñóng là bi n r i r c, nh n 5 giá tr khác nhau: X = 5 tương ng v i ý ki n r t ñ ng ý; X = 4 tương ng v i ý ki n ñ ng ý; X = 3 tương ng v i ý ki n tương ñ i ñ ng ý; X = 2 tương ng v i ý ki n không ñ ng ý; và X = 1 tương ng v i ý ki n r t không ñ ng ý. D a trên vi c mã hóa s li u trên, tác gi s d ng ph n m m SPSS ñ x lý s li u. V i m i bi n s , t X1 ñ n X50, tác gi tính toán các ch tiêu: giá tr trung bình, phương sai, ñ l ch chu n, mode và s d ng b ng phân ph i t n s (frequency) ñ bi u th k t qu phân tích 50 bi n s t 151 phi u ñi u tra thu th p ñư c. K t qu x lý s li u ñư c tác gi trình bày ph l c c a lu n án. 5. T ng quan tình hình nghiên c u Kinh t qu c phòng là m t trong nh ng lĩnh v c ph c t p và nh y c m; so v i các lĩnh v c kinh t khác thì cho ñ n nay m i ch có ít các ñ tài, các công trình nghiên c u khoa h c và bài báo ñ c p ñ n. Các công trình ñó có th liên quan m c ñ nhi u ho c ít t i ñ tài lu n án này, song t u chung l i xoay quanh ba n i dung sau:
  • 13.
    7 • M ts công trình ñi vào nghiên c u các DNQð và qu n tr n i b DN: Lu n án ti n sĩ kinh t “Hoàn thi n các phương pháp th ng kê phân tích hi u qu kinh t trong các doanh nghi p qu c phòng” c a tác gi Lê Văn ð ng, Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân năm 1995. Trong lu n án này, tác gi ñã cho th y các ñi m b t h p lý và h n ch c a vi c s d ng các phương pháp th ng kê phân tích hi u qu kinh t trong các DNQP hi n nay, t ñó ñ xu t vi c hoàn thi n các phương pháp này. Bài báo “ð các doanh nghi p kinh t qu c phòng h i nh p và phát tri n” c a Nguy n Xuân Phúc, T p chí Kinh t và Phát tri n s 168(II) tháng 6/2011 ð i h c Kinh t qu c dân. Bài báo ñã mô t năng l c c nh tranh và th c tr ng ho t ñ ng c a các DN KTQP trên các khía c nh s n xu t, tài chính, công ngh , nhân l c, nêu lên nh ng cơ h i, thách th c, ñi m m nh và ñi m y u c a các DN KTQP trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t , ñ ng th i cũng phân tích các nguyên nhân c a th c tr ng nêu trên c v phía DN và QLNN, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m giúp DN KTQP ti p t c h i nh p và phát tri n. • M t s công trình t p trung vào nghiên c u và gi i quy t m i quan h gi a kinh t và QP, trong ñó có ñ c p ñ n v n ñ làm kinh t c a các DN QP ñóng trên ñ a bàn: Lu n án ti n s quân s : “K t h p kinh t v i qu c phòng, qu c phòng v i kinh t t o ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3” c a tác gi Ph m Ti n Lu t, H c vi n H u c n, năm 2004. Lu n án ñã phân tích cơ s lý lu n, kh o sát và ñánh giá th c tr ng k t h p kinh t v i QP, QP v i kinh t t o ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3; ñ xu t m t s gi i pháp k t h p kinh t v i QP, QP v i kinh t t o ti m l c h u c n trên ñ a bàn Quân khu 3. Trong lu n án này có ñ c p ñ n v n ñ k t h p kinh t v i QP c a các DN QP ñóng trên ñ a bàn, như vi c quy ho ch và s p x p l i các DN QP ñ t o th tr n phòng th và thúc ñ y phát tri n SXKD m t s ngành ngh mà các
  • 14.
    8 ñ a phươngtrên ñ a bàn có l i th , như lĩnh v c khai thác than, ñóng t u, v n t i trên bi n… Tuy nhiên, các DN KTQP v i m c tiêu hi u qu KT- XH c n có v trí thu n l i cho ho t ñ ng SXKD như: g n ngu n khai thác, nguyên li u cho s n xu t, giao thông, thương m i, d ch v thu n ti n; th tr n QP l i có yêu c u v phân b v trí phòng th . Trong khi ñó tác gi chưa ñ c p rõ yêu c u v b trí c a hai lo i hình DN như: các DN Qu c phòng An ninh (QPAN) thì l y m c tiêu quy ho ch khu v c phòng th làm cơ s ñ b trí, còn các DN KTQP l y m c tiêu SXKD ñ b trí. Lu n án ti n s kinh t : “ð u tư v n vào các khu kinh t qu c phòng” c a tác gi ð M nh Hùng, Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân, năm 2008. Lu n án ñã làm rõ cơ s lý lu n và ñánh giá th c tr ng v ñ u tư phát tri n khu kinh t Qu c phòng (KTQP), ñưa ra cách xác ñ nh hi u qu ñ u tư vào khu KTQP d a trên c l i ích kinh t , xã h i và QPAN, ñ xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu ñ u tư các khu KTQP. Qua nghiên c u, tác gi lu n án ñã cho th y: ñ i v i các khu KTQP thì ph i l y c hi u qu v m t xã h i và QPAN ñ ñánh giá cho dù xét v hi u qu kinh t có th chưa ñ t, có như v y thì các m c tiêu chuy n d ch cơ c u kinh t , xóa ñói gi m nghèo, b o ñ m th tr n QP trên các vùng sâu, vùng xa, vùng biên gi i h i ñ o và vùng ñ c bi t khó khăn m i th c hi n ñư c; ñi u này là phù h p v i ch trương phát tri n kinh t vùng c a ð ng và Nhà nư c ta. Tuy nhiên, tác gi v n chưa gi i quy t ñư c mâu thu n gi a hi u qu kinh t và hi u qu v m t xã h i, QPAN. Trên th c t có nh ng khu KTQP sau m t th i gian ñ u tư ñã b c l nh ng t n t i mà nguyên nhân là do quy ho ch, kh o sát ñánh giá chưa th t chính xác, vi c l a ch n s n ph m ñ ñ u tư còn ch quan nên hi u qu kinh t cũng như hi u qu xã h i và QPAN không cao. Cơ ch QLNN ñ i v i mô hình khu KTQP chưa ñư c nghiên c u ñ y ñ và khách quan. • M t s công trình ñ c p t i QLNN ñ i v i DNQð nhưng ch ñi vào m t lĩnh v c hay n i dung nào ñó c a QLNN như c ph n hóa (CPH), v n
  • 15.
    9 ñ t chc b máy, qu n lý lĩnh v c tài chính, ki m toán nhà nư c.. ñ i v i các DNQð: Lu n án ti n sĩ kinh t “M t s gi i pháp nh m ti p t c ñ i m i t ch c và qu n lý doanh nghi p quân ñ i nư c ta” c a tác gi Ph m Trung Công, Trư ng ð i h c Thương m i, năm 2011. Lu n án ñã h th ng hóa lý lu n v ñ i m i t ch c và qu n lý DNQð; ñánh giá quá trình ñ i m i cũng như th c tr ng hi n nay v t ch c và qu n lý c a DNQð, làm rõ nh ng k t qu ñ t ñư c, nh ng m t h n ch , thi u sót, nh ng c n tr và nguyên nhân ch y u; trên cơ s ñó xây d ng nh ng quan ñi m, ñ xu t phương hư ng và nh ng gi i pháp ch y u nh m ti p t c ñ i m i t ch c và qu n lý DNQð nư c ta. Cách ti p c n c a lu n án này ch y u là phân tích các v n ñ y u kém v t ch c qu n lý c a DNQð ñ tìm ra các gi i pháp ñ i m i. Hơn n a, tác gi nghiên c u DNQð nói chung, không ñi sâu vào lo i hình DN KTQP. Bài báo “Nâng cao hơn n a ch t lư ng công tác tài chính, góp ph n th c hi n t t nhi m v quân s , qu c phòng năm 2009” c a B trư ng BQP Phùng Quang Thanh, T p chí Tài chính quân ñ i, s 1(69) 1/2008. M t trong các n i dung ñư c ñ c p là v n ñ làm kinh t c a quân ñ i bao g m làm kinh t c a các DN và làm kinh t c a các ñơn v d toán, góp ph n b o ñ m th c hi n nhi m v quân s , QP. Tác gi bài báo cho r ng vi c qu n lý s d ng v n, ñ t ñai, công s n chưa ñư c quan tâm ñúng m c, nên ñã h n ch ñ n hi u qu s d ng ngân sách, tài s n c a nhà nư c, quân ñ i. Vì v y bài báo ñã nêu nh ng ñ nh hư ng và bi n pháp ti p t c nâng cao ch t lư ng công tác tài chính. ð i v i DN thì ti p t c s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu SXKD, thúc ñ y CPH theo ch trương c a Chính ph . Bài báo “Th c hi n s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DNQð” c a tác gi Nguy n Xuân Phúc, T p chí Tài chính quân ñ i tháng 2/2008 C c Tài chính BQP. N i dung bài báo ñ c p ñ n nh ng k t qu th c hi n s p x p, ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu DNQð, c th là sáp
  • 16.
    DOWNLOAD ĐỂ XEMĐẦY ĐỦ NỘI DUNG MÃ TÀI LIỆU: 52750 DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn Hoặc : + ZALO: 0932091562