LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TỪ HOA KỲ VÀO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ĐẠT ĐIỂM A
- 1. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính tất yếu của việc thực hiện đề tài Hải Phòng, còn được gọi là Thành phố Hoa phượng đỏ, là một thành phố cảng lớn nhất phía Bắc (Cảng Hải Phòng) và công nghiệp ở miền Bắc Việt Nam và là trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học và công nghệ Vùng duyên hải Bắc Bộ. Hải Phòng là thành phố lớn thứ 3 của Việt Nam sau Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội. Hải Phòng còn là 1 trong 5 thành phố trực thuộc trung ương, đô thị loại 1 trung tâm cấp quốc gia, cùng với Đà Nẵng và Cần Thơ. Trong những năm qua, Hải Phòng đã có sự phát triển nhanh chóng ở các lĩnh vực của ngành kinh tế. Nhờ có những quy hoạch mang tính dài hạn và đúng đắn, thành phố Hải Phòng đã ngày một thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng những năm qua chủ yếu từ các nước Đông Á và ASEAN; vốn FDI của Hoa Kỳ, các nước Châu Âu vào Hải Phòng còn rất khiêm tốn. Đặc biệt là FDI của Hoa Kỳ vào Hải Phòng trong những năm trước là rất ít và chưa thực sự xứng đáng với vị thế là nước có nền kinh tế số 1 thế giới. Nhưng trong 5 năm trở lại đây, khi mà Hoa Kỳ hồi phục sau khủng hoảng thì vốn FDI của Hoa Kỳ vào Hải Phòng lại đứng thứ 3 chỉ sau Nhật bản và Hàn Quốc. Phải chăng đây là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư Hoa Kỳ đã bắt đầu quan tâm đến môi trường đầu tư tại Việt Nam cũng như thành phố Hải Phòng… Sau một thời gian thực tập tại vụ tài chính tiền tệ - Bộ Kế hoạch và Đầu tư. được tiếp cận với những công việc thực tế, có điều kiện so sánh giữa lý thuyết và thực tế, trên cơ sở thực trạng FDI của Hoa Kỳ vào Việt Nam và có sự quan tâm đặc biệt đến sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải
- 2. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 2 Phòng, nhận thức được tầm quan trọng của dòng vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng, em mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Tăng cường thu hút vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng” như một đề tài luận văn tốt nghiệp. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, em nhận được sự giúp đỡ tận tình của PGS. TS Đinh Trọng Thịnh và các anh chị công tác tại vụ Tài chính tiền tệ - Bộ Kế hoạch và Đầu tư. 2. Mục đích và đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng thu hút FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Đề ra các giải pháp đẩy mạnh thu hút FDI nói chung và Hoa Kỳ nói riêng vào thành phố Hải Phòng trong thời gian tới, nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. 3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu về mặt thời gian là 5 năm (2010-2014) và quý I năm 2015, trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam và thành phốHải Phòng. Đặc biệt xem xét giai đoạn 2011- 2014 vì giai đoạn này Hải Phòng có chuyên biến mạnh mẽ về FDI nói chung và FDI của Hoa Kỳ nói riêng với khá nhiều dự án lớn của các đối tác và Hoa Kỳ. 4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện nhiệm vụ của đề tài, một số phương pháp sau được sử dụng trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn: - Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu - Phương pháp thống kê - Phương pháp phân tích và dự báo - Phương pháp so sánh
- 3. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 3 Trong đó phương pháp chủ yếu là phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu, phương pháp thống kê. 5. Kết cấu luận văn. Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận chung về vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư trực tiếp Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Chương 2: Thực trạng thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hoa Kỳ vào Hải Phòng. Chương 3: Giải pháp tăng cương thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hoa Kỳ vào hải Phòng. Do khuôn khổ khóa luận tốt nghiệp và thời gian có hạn cũng như việc hạn chế trong tìm kiếm và nghiên cứu tài liệu nên chắc chắn nội dung khoá luận của em không tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình nghiên cứu. Em mong nhận được các ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và những người quan tâm đến khóa luận này để em có thể hoàn thiện hơn. Em xin trân trọng cảm ơn.
- 4. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP HOA KỲ VÀO TP HẢI PHÒNG. 1.1. Tống quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm đầu tư trực tiếp nước ngoài. 1.1.1.1. Khái niệm. * Khái niệm về đầu tư. Đầu tư nói chung là sự sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Nguồn lực đó có thể là tiền , tài nguyên thiên nhiên, sức lao động hoặc trí tuệ. Nhưng kết quả thu được trong tương lai có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính (tiền vốn), tài sản vật chất (nhà máy, đường xá),tài sản trí tuệ (trình độ văn hoá, chuyên môn , khoa học kỹ thuật ….) và các nguồn nhân lực có đủ điều kiện để làm việc có năng suốt trong nền sản xuất xã hội. Trong những kết quả đạt được trên đây, những kết quả trực tiếp của sự hy sinh các nguồn lực là các tài sản vật chất, tài sản trí tuệ và nguồn nhân lực tăng thêm có vai trò quan trọng trong mọi lúc, mọi nơi không chỉ đối với người đầu tư mà cả đối với toàn bộ kinh tế. Những kết quả này không chỉ người đầu tư mà cả nền kinh tế được hưởng thụ. Chẳng hạn một nhà máy được xây dựng; tài sản vật chất của người được đầu tư trực tiếp tăng thêm, đồng thời tài sản vật chất tiềm lực của xã hội cũng được tăng thêm. Lợi ích trực tiếp do hoạt động của nhà máy này đem lại cho người đầu tư được lợi nhuận, còn cho nền kinh tế được thoả mãn nhu cầu tiêu dùng, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động… Trình độ nghề
- 5. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 5 nghiệp chuyên môn của người lao động tăng thêm không chỉ có lợi cho chính họ mà còn bổ sung nguồn lực kỹ thuật cho nền kinh tế để có thể tiếp nhận công nghệ này càng hiện đại, góp phần nâng cao trình độ công nghệ kỹ thuật của nền sản xuất quốc gia. Đối với từng cá nhân, đơn vị đầu tư là điều kiện quyết định sự ra đời, tồn tại và tiếp tục phát triển của mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đối với nền kinh tế đầu tư là yếu tố quyết định sự phát triển của nền sản xuất xã hội, là chìa khóa của sự tăng trưởng. Có nhiều hình thức đầu tư và xuất phát từ nhiều nguồn vốn khác nhau, một trong số hình thức đầu tư quan trọng là đầu tư trực tiếp nước ngoài. * Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đầu tư trực Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hay còn được gọi là đầu tư quốc tế trực tiếp. Có nhiều quan niệm khác nhau về đầu tư trực tiếp nước ngoài, theo cách hiểu thông thường thì đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc nhà đầu tư đưa tiền và các nguồn lực cần thiết từ một quốc gia sang quốc gia khác và chuyển hóa chúng thành vốn để tổ chức hoạt động kinh doanh nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận tối đa. Bản chất của đầu tư trực tiếp nước ngoài là sự di chuyển một khối lượng của nguồn vốn kinh doanh dài hạn giữa các quốc gia nhằm thu lợi nhuận cao hơn đầu tư ở trong nước. Đó chính là hình thức xuất khẩu tư bản với mục đích tìm kiếm lợi nhuận đầu tư cao, bên cạch đó còn những mục tiêu khác như: tiếp cận nguồn lực, mở rộng ảnh hưởng, tăng khả năng cạnh tranh…nguồn vốn kinh doanh được đề cập ở đây chỉ những tài sản hữu hình và vô hình, gồm: thiết bị máy móc, nguyên vật liệu, tiền vốn, độc quyền về phát minh sáng chế, phương thức kinh doanh, bí quyết công nghệ, thương hiệu…Sự di chuyển một khối lượng nguồn vốn kinh doanh này được tiến
- 6. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 6 hành chủ yếu dựa vào hoạt động của các công ty xuyên quốc gia (TNCs) của tư nhân và một số ít là của Nhà nước… Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987 (khoản 3 điều 2) quy định: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc các tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp đưa vào Việt Nam vốn bằng tiền nước ngoài hoặc bằng bất kỳ tài sản nào được chính phủ Việt Nam chấp thuận để hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hoặc thành lập doanh nghiệp liên doanh hoặc doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài theo quy định của luật này”. Theo quy định này, nội dung khái niệm đầu tư nước ngoài đã được mở rộng so với Điều lệ đầu tư nước ngoài năm 1977 tuy nhiên yếu tố trực tiếp nước ngoài vẫn chưa được khẳng định một cách rõ ràng. Trong luật đầu tư năm 2005, đầu tư được xem xét có tính hệ thống cao hơn từ góc độ chung cả về đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp. Đầu tư trực tiếp là hình thức đầu tư do nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư và tham gia quản lý hoạt động đầu tư. Quan niệm về đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thực tế vẫn được liên tục sửa đổi, bổ sung để phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam cả trong các quy định pháp luật trong nước và các hiệp định quốc tế. 1.1.1.2. Đặc điểm Đầu tư trực tiếp nước ngoài có các đặc điểm cơ bản sau: - Đây là hình thức đầu tư bằng vốn của tư nhân do các chủ đầu tư tự quyết định đầu tư, tự quyết định sản xuất kinh doanh và tự chịu trách nhiệm về lỗ lãi. Do đó mang tính khả thi và hiệu quả cao, không có những ràng buộc về chính trị, không để lại gánh nặng nợ nần cho nền kinh tế.
- 7. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 7 - Chủ đầu tư nước ngoài trực tiếp điều hành bằng cách đóng góp 1 tỷ lệ vốn tối thiểu trong vốn điều lệ hoặc vốn pháp định. - Được thực hiện chủ yếu bằng nguồn vốn tư nhân, là hình thức có tính khả thi cao và không ràng buộc về mặt chính trị, không để lại gánh nặng cho thế hệ tương lai. - Vốn đầu tư trực tiếp bao gồm vốn góp để hình thành vốn pháp định, trong quá trình hoạt động còn bao gồm vốn vay của doanh nghiệp hoặc vốn bổ sung từ lợi nhuận để triển khai cũng như mở rộng dự án. - Thông qua FDI, các doanh nghiệp của nước tiếp nhận đầu tư có cơ hội tiếp thu khoa học công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm quản lý cũng như tác phong làm việc công nghiệp… Là những mục tiêu mà các hình thức đầu tư khác không giải quyết được. 1.1.2. Vai trò của FDI. 1.1.2.1. Đối với nước đầu tư: - Giúp các chủ đầu tư tận dụng lợi thê của nước tiếp nhận đâu tư, giảm chi phí sản xuất, tìm kiếm nguồn lực cung cấp nguyên vật liệu ôn định. - Giúp các chủ đầu tư có điều kiện đổi mới cơ câu sản xuất, áp dụng công nghệ mới và nâng cao năng lực canh tranh. - Giúp các chủ đầu tư bành trướng sức mạnh kinh tế, nâng cao uy tín, mở rộng thị trường tiêu thụ và tránh dược hàng rào bảo hộ mậu dịch của các nước. 1.1.2.2. Đối với nước nhận đầu tư: - Đối với các nước có nền kinh tế phát triển:
- 8. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 8 + Góp phân giải quyết các khó khăn về kinh tế - xã hội như thất nghiệp, lạm phát, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp. + Tăng nguồn thu và tạo điều kiện cải thiện tình hình ngân sách nhà nước, tạo ra môi trường cạnh tranh tích cực. + Giúp người lao động, các nhà quản lý học hỏi và nâng cao trình độ. - Đối với các nước đang phát triển: + Là nguồn vốn quan trọng để thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, thu hẹp khoảng cách phát triển với thế giới. + Góp phần chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. . + Góp phần phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng và trình độ cao, tạo việc làm cho người lao động. + Là nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước nhỏ bé của các nước đang phát triền. + Có điều kiện tiếp thu khoa học - công nghệ hiện đại, kinh nghiệm quản lý tiên tiến và tác phong làm việc công nghiệp. Tuy nhiên, FDI cũng có những hạn chế nhất định: Luồng FDI chỉ đi vào những nước có môi trường kinh tế - chính trị ổn định, môi trường đâu tư hấp dẫn. Nếu nước nhận đầu tư không có kế hoạch đầu tư chi tiết, cụ thể và khao học dễ dẫn tới tính trạng đầu tư tràn lân, tài nguyên thiên nhiên và nguồn lực bị khai thác cạn kiệt, khó bố trí đầu tư theo ngành và vùng lãnh thổ: nếu không thấm định chặt chẽ còn có thể du nhập thiết bị, công nghệ lạc hậu: nếu chính sách, pháp luật cạnh tranh không đầy đủ còn dễ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp nước ngoài chèn ép các doanh nghiệp trong nước.
- 9. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 9 1.1.3. Các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài. 1.1.3.1. Doanh nghiệp liên doanh. Doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài gọi tắt là liên doanh: là hình thức được sử dụng rộng rãi nhất của đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thế giới từ trước đến nay. Nó là công cụ đế thâm nhập vào thị trường nước ngoài một cách hợp pháp và có hiệu quả thông qua hoạt động hợp tác. Khái niệm: liên doanh là một hình thức tổ chức kinh doanh có tính chất quốc tế, hình thành từ những sự khác biệt giữa các bên về quốc tịch, quản lý, hệ thống tài chính, luật pháp và bản sác văn hoá; hoạt động trên cơ sở sự đóng góp của các bên về vốn, quản lí lao động và cùng chịu trách nhiệm về lợi nhuận cũng như rủi ro có thế xảy ra; hoạt động của liên doanh rất rộng, gồm cả hoạt động sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ, hoạt động nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu triển khai. * Đối với nước tiếp nhận đầu tư: - ưu điếm: giúp giải quyết tình trạng thiếu vốn, giúp đa dạng hoá sản phẩm, đối mới Công nghệ, tạo ra thị trường mới và tạo cơ hội cho người lao động làm việc và học tập kinh nghiệm quản lí của nước ngoài -Nhược điếm: mất nhiều thời gian thương thảo vác vấn đề liên quan đến dự án đầu tư, thường xuất hiện mẫu thuẫn trong quản lý điều hành doanh nghiệp; đối tác nước ngoài thương quan tâm đến lợi ích toàn cầu, vì vậy đôi lúc liên doanh phải chịu thua thiệt vì lợi ích ở nơi khác; thay đối nhân sự ở công ty mẹ có ảnh hưởng tới tương lai phát triển của liên doanh. * Đối với nhà đầu tư nước ngoài: - Ưu điểm: tận dụng được hệ thống phân phối có sẵn của đối tác nước sở tại; được đầu tư vào những lĩnh vực kinh doanh dễ thu lời, lình vực bị cấm
- 10. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 10 hoặc hạn chế đối vói hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài; thâm nhập được những thị trường truyền thống của nước chủ nhà. Không mất thời gian và chi phí cho việc nghiên cứu thị trường mới và xây dựng các mối quan hệ. Chia sẻ được chi phí và rủi ro đầu tư. - Nhược điếm: khác biệt về nhìn nhận chi phí đầu tư giữa hai bên đối tác; mất nhiều thời gian thương thảo mọi vấn đề hên quan đến dự án đầu tư, định giá tài sản góp vốn giải quyết việc làm cho người lao động của đối tác trong nước; không chủ động trong quản lý điều hành doanh nghiệp, dễ bị mất cơ hội kinh doanh khó giải quyết khác biệt vè tập quán, văn hoá. 1.1.3.2. Doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài. Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài cũng là một hình thức doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nhưng ít phố biến hơn hình thức liên doanh trong hoạt động đầu tư quốc tế. Khái niệm: doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài là một thực thể kinh doanh có tư cách pháp nhân, được thành lập dựa trên các mục đích của chủ đầu tư và nước sở tại. Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài hoạt động theo sự điều hành quản lý của chủ đầu tư nước ngoài nhưng vẫn phải tuỳ thuộc vào các điều kiện về môi trường kinh doanh của nước sở tại, đó là các điều kiện về chính trị, kinh tế, luật pháp, văn hoá, mức độ cạnh tranh... Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài có tư cách pháp nhân là 1 thự thể pháp lý độc lập hoạt động theo luật pháp nước sở tại. Thành lập dưới dạng công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cố phần. * Đối với nước tiếp nhận:
- 11. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 11 - Ưu điểm: nhà nước thu được ngay tiền thuê đất, tiền thuế mặc dù doanh nghiệp bị lỗ; giải quyết được công ăn việc làm mà không cần bỏ vốn đầu tư; tập trung thu hút vốn và công nghệ của nước ngoài vào những lĩnh vực khuyến khích xuất khẩu tiếp cận được thị trường nước ngoài. - Nhược điểm: khó tiếp thu kinh nghiệm quản lý và công nghệ nước ngoài đê nâng cao trình độ cán bộ quản lý, cán bộ kĩ thuật ở các doanh nghiệp trong nước. * Đối với nhà đầu tư nước ngoài: - Ưu điểm: chủ động trong quản lý điều hành doanh nghiệp thực hiện được chiến lược toàn cầu của tập đoàn; triến khai nhanh dự án đầu tư; được quyền chủ động tuyển chọn và đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển chung của tập đoàn. - Nhược điểm: chủ đầu tư phải chịu toàn bộ rủi ro trong đầu tư; phải chi phí nhiều hơn cho nghiên cứu tiếp cận thị trường mới; không xâm nhập được vào những lĩnh vực có nhiều lợi nhuận thị trường trong nước lớn, khó quan hệ với các cơ quan quản lý Nhà nước sở tại. 1.1.3.3. Hình thức hợp tác trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh. Hình thức này là hình thức đầu tư trong đó các bên quy trách nhiệm và phân chia kết quả kinh doanh cho mỗi bên đế tiến hành đầu tư kinh doanh mà không thành lập pháp nhân mới. Hợp đồng hợp tác kinh doanh là văn bản được kí kết giữa đại diện có thẩm quyền của các bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh, quy định rõ việc thực hiện phân chia kết quả kinh doanh cho mỗi bên. Đặc điểm là các bên kí kết hợp đồng họp tác kinh doanh, trong quá trình kinh doanh các bên hợp doanh có thế thành lập ban điều phối đế theo
- 12. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 12 dõi, giám sát việc thực hiện hợp đồng họp tác kinh doanh. Phân chia kết quả kinh doanh: hình thức họp doanh không phân phối lợi nhuận và chia sẻ rủi ro mà phân chia kết quả kinh doanh chung theo tỷ lệ góp vốn hoặc theo thoả thuận giữa các bên. Các bên họp doanh thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước sở tại một cách riêng rẽ. Pháp lý hợp doanh là một thực thế kinh doanh hoạt động theo luật pháp nước sở tại chịu sự điều chỉnh của pháp luật nước sở tại. Quyền lợi và nghĩa vụ của các bên hop doanh được ghi trong hợp đồng họp tác kinh doanh * Đối với nước tiếp nhận: - Ưu điểm: giúp giải quyết tình trạng thiếu vốn, thiếu công nghệ, tạo ra thị trường mới nhưng vấn đảm bảo được an ninh quốc gia và nắm được quyền điều hành dự án. - Nhược điểm: khó thu hút đầu tư ,chỉ thực hiện được đối với một số ít lĩnh vực dễ sinh lời. * Đối với nước đầu tư: - Ưu điểm: tận dụng được hệ thống phân phối có sẵn của dối tác nước sở tại vào được những linh vực hạn chế đầu tư thâm nhập được nhưng thị trường truyền thống của nước chủ nhà; không mất thời gian và chi phí cho việc nghiên cứu thị trường mới và xây dựng các mối quan hệ; không bị tác động lớn do khác biệt về văn hoá; chia sẻ được chi phí và rủi ro đầu tư. - Nhược điểm: không được trực tiếp quản lý điều hành dự án, quan hệ hợp tác với đối tá nước sở tại thiếu tính chắc chắn làm các nhà đầu tư e ngại. 1.1.3.4. Đầu tư theo hợp đồng BOT. BOT (xây dựng - vận hành - chuyến giao) là một thuật ngữ đế chỉ một số mô hình hay một cấu trúc sử dụng đầu tư tư nhân đế thực hiện xây dựng cơ
- 13. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 13 sở hạ tầng vẫn được dành riêng cho khu vực nhà nước. Trong một dự án xây dựng BOT, một doanh nhân tư nhân được đặc quyền xây dựng và vận hành một công trình mà thường do chính phủ thực hiện. Công trình này có thế là nhà máy điện, sân bay, cầu, cầu đường... Vào cuối giai đoạn vận hành doanh nghiệp tư nhân sẽ chuyến quyền sở hữu dự án về cho chính phủ. Ngoài hợp đồng BOT còn có BTO, BT. Hợp đồng BOT là văn bản kí kết giữa các nhà đầu tư nước ngoài với cơ quan có thẩm quyền của nước chủ nhà đế đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng (kế cả mở rộng, nâng cấp, hiện đại hoá công trình) và kinh doanh trong một thời gian nhất định để thu hồi vốn và có lợi nhuận hợp lý, sau đó chuyển giao không bồi hoàn toàn bộ công trình cho nước chủ nhà. Hợp đồng xây dựng chuyển giao kinh doanh BTO và hợp đồng xây dựng chuyến giao BT, được hình thành tương tự như hợp đồng BOT nhưng có điểm khác là: đối với hợp đồng BTO sau khi xây dựng xong công trình nhà đầu tư nước ngoài chuyến giao lại cho nước chủ nhà và được chinh phủ nước chủ nhà dành cho quyền kinh doanh công trình đó hoặc công trình khác trong một thời gian đủ đế hoàn lại toàn bộ vốn đầu tư và có lợi nhuận thoả đáng về công trình đã xây dựng và chuyển giao. Đối với hợp đồng BT, sau khi xây dựng xong công trình nhà đầu tư nước ngoài chuyên giao lại cho nước chủ nhà và được chính phủ nước chủ nhà thanh toán bằng tiền hoặc bằng tài sản nào đó tương xứng với vốn đầu tư đã bỏ ra và một tỉ lệ lợi nhuận hợp lí. Doanh nghiệp được thành lập thực hiện hợp đòng BOT, BTO, BT mặc dù hợp đồng dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh hoặc doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài nhưng đối tác cùng thực hiện hợp đồng là các cơ quan quản lí nhà nước ở nước sở tại. Lĩnh vực hợp đồng hẹp hơn các doanh nghiệp
- 14. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 14 FDI khác, chủ yếu áp dụng cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng; được hưởng các ưu đãi đầu tư cao hơn sơ với các hình thức đầu tư khác và điếm đặc biệt là khi hết hạn hoạt động, phải chuyến giao không bồi hoàn công trình cơ sở hạn tầng đã được xây dựng và khai thác cho nước sở tại. * Đối với nước chủ nhà: - Ưu điểm: thu hút được vốn đầu tư vào những dự án cơ sở hạ tầng đòi hỏi vốn đầu tư lớn, do đó giảm được sức ép cho ngân sách nhà nước, đồng thòi nhanh chóng có được công trình kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh giúp khơi dậy các nguồn lực trong nước và thu hút thêm FDI để phát triến kinh tế. - Nhược điểm: khó tiếp nhận kinh nghiệm quản lí và khó kiểm soát công trình. Mặt khác, nhà nước phải chịu mọi rủi ro ngoài khả năng kiếm soát của nhà đầu tư. * Đối với đầu tư nước ngoài: - ưu điểm: hiệu quả sử dụng vốn được bảo đảm, chủ động quản lí, điều hành và tự chủ kinh doanh, lợi nhuận không bị chia sẻ và được nhà nước sở tại đảm bảo, tránh những rủi ro bất thường ngoài khả năng kiếm soát. - Nhược điểm: việc đàm phán và thực thi họp đồng BOT thương gặp nhiều khó khăn tốn kém nhiều thời gian và công sức. 1.1.4. Quy trình thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. - Dựa trên quy hoạch, kế hoạch phát triển quốc gia, mục tiêu, chiến lược chính phủ đề ra cho từng giai đoạn, từng năm để đưa ra mục tiêu thu hút đầu tư. Xây dựng định hướng thu hút FDI một cách tổng quát tránh tình trạng thu hút FDI mâu thuẫn với chủ trương, chính sách của Nhà nước.
- 15. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 15 - Dựa trên định hướng tổng quan, xây dựng chủ trương thu hút vốn FDI cho theo từng quốc gia, từng lĩnh vực, từng vùng, từng địa phương. Đối với từng quốc gia, phải có định hướng riêng, phù hợp với tình hình kinh tế của quốc gia đó, với nhu cầu, xu hướng đầu tư của các nhà đầu tư, phát huy những mặt tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực mà nguồn vốn FDI từ quốc gia đó mang lại. Các địa phương xây dựng định hướng thu hút FDI của riêng mình để phát huy tối đa tiềm năng sẵn có, thu hút FDI có trọng tâm, trọng điểm, có chất lượng và hiệu quả. - Chuẩn bị và tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư, các hội thảo, hội nghị tăng cường giao lưu hợp tác giữa các nước trên lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư... Dựa vào tình hình của các nước đầu tư, tìm hiểu các nhà đầu tư tiềm năng, cung cấp thông tin đầy đủ về các quy định pháp luật, điều kiện tự nhiên, văn hóa, xã hội, thị trường… Tổ chức các đoàn công tác, sang thăm và làm việc với các doanh nghiệp nước ngoài, để họ có cơ hội tiếp xúc với các doanh nghiệp Việt Nam; nắm bắt được những thông tin cần thiết; tìm kiếm các cơ hội hợp tác, đầu tư giữa doanh nghiệp hai nước. - Thẩm định các dự án xin cấp giấy phép đầu tư, tiến hành nghiên cứu, thẩm định các dự án cam kết đầu tư. Khâu thẩm định là khâu vô cùng quan trọng, quyết định dự án có được thực hiện hay không. Nếu công tác thẩm định bị lơ là sẽ gây ra ảnh hưởng quan trọng đến kinh tế, xã hội, môi trường… Một vấn đề đặt ra đó là, hiện nay, Việt Nam thực hiện thu hút đầu tư còn tràn lan, còn đề cao mục tiêu số lượng, lượng vốn FDI thu hút được không nhỏ nhưng hiệu quả, chất lượng của các dự án chưa cao. Các dự án thu hút được chủ yếu tập trung vào lĩnh vực chế biến chế tạo; lĩnh vực công nghiệp nặng, xây dựng cơ sở hạ tầng chưa được sự quan tâm chú ý của các nhà đầu tư. Nguồn vốn thu hút được chưa thực sự đi theo định hướng phát
- 16. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 16 triển theo hướng Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa của đất nước. Bên cạnh đó, vốn FDI chúng ta thu hút được chủ yếu đầu tư vào các địa phương đã có cơ sở hạ tầng phát triển; vùng sâu, vùng xa mặc dù đã đưa ra các điều kiện ưu đãi nhưng vẫn chưa có được sự quan tâm của các nhà đầu tư. Chênh lệch phát triển giữa các địa phương, các vùng, miền vì thế không những không giảm bớt mà còn có nguy cơ tăng lên. Mục tiêu về phát triển kinh tế phải đi đôi với phát triển xã hội, xây dựng một xã hội công bằng và văn minh, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho toàn bộ người dân chứ không phải chỉ là một bộ phận dân số. Tình trạng mất cân bằng trong địa điểm nhận đầu tư cần được nghiêm túc nghiên cứu và khắc phục. Còn có dự án thời gian xây dựng, chuẩn bị kéo dài, thậm chí có rất nhiều dự án “treo”, không có dấu hiệu của việc đi vào hoạt động; nhiều dự án có công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường, làm cạn kiệt tài nguyên. Vì vậy công tác thu hút FDI càng cần được cơ quan, chính quyền các cấp quan tâm, chú trọng hơn nữa; chuyển đổi sang mục tiêu thu hút về chất lượng thay vì số lượng. 1.2 Sự cần thiết phải tăng cường thu hút FDI Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. 1.2.1. Vai trò của nguồn vốn đầu tư trực tiếp trong việc phát triển thành phố Hải Phòng. Đầu tư nước ngoài là yếu tố quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế. Việt Nam cũng như Hải Phòng luôn coi đầu tư trực tiếp nước ngoài là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế, được khuyến khích phát triển lâu dài, bình đẳng với các thành phần kinh tế khác. Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế - xã hội Hải Phòng. Trước hết, FDI là nguồn vốn bổ sung quan trọng vào tổng đầu tư xã hội và góp phần cải thiện cán cân
- 17. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 17 thanh toán trong giai đoạn vừa qua. Có thể nói rằng khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đã đóng góp một phần hết sức quan trọng vào GDP thành phố với tỷ trọng ngày càng tăng. Khu vực này góp phần tăng cường năng lực sản xuất và đổi mới công nghệ của nhiều ngành kinh tế như chế biến, chế tạo, công nghiệp chế xuất,...khai thông thị trường sản phẩm (đặc biệt là trong gia tăng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá), đóng góp cho ngân sách Nhà nước và tạo việc làm cho một bộ phận người lao động trong thành phố và các tỉnh thành lân cận. Bên cạnh đó, FDI có vai trò trong chuyển giao công nghệ và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tạo sức ép buộc các doanh nghiệp trong nước phải tự đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả sản xuất. Các dự án FDI cũng có tác động tích cực tới việc nâng cao năng lực quản lý và trình độ của người lao động làm việc trong các dự án FDI. - Tạo thêm nguồn lực cho nền kinh tế. Nguồn lực đầu tư cho sản xuất bao gồm: vốn, công nghệ, đất đai và lao động. Đầu tư FDI là việc nhà đầu tư nước ngoài đưa vào nước nhận đầu tư vốn bằng tiền hoặc bất kỳ tài sản nào để tiến hành hoạt động đầu tư, vậy nguồn vốn FDI làm tăng lượng vốn ,công nghệ cho nhà đầu tư sàn xuất của nước nhận đầu tư nói chung và địa phương nhận đầu tư nói riêng. Hải Phòng là một thành phố thuộc tam giác phát triển kinh tế phía Bắc nên thu hút FDI để tăng thêm nguồn vốn đầu tư, hiện đại hóa máy móc, thiết bị, công nghệ là một việc hết sức quan trọng góp phần thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển. - Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. FDI chỉ rõ thị trường đang cần cái gì và nước chủ nhà có thể sản xuất cái gì để đáp ứng nhu cầu thị trường thế giới. Nhờ đó FDI đã đóng vai trò
- 18. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 18 quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài, nhiều lĩnh vực mới đã được hình thành ở nơi tiếp nhận đầu tư. Đầu tư trực tiếp nước ngoài góp phần làm phát triển nhanh trình độ kỹ thuật công nghệ ở nhiều thành phần kinh tế, làm tăng năng suất lao động ở các ngành và tỷ trọng của nó trong nền kinh tế. - Giải quyết công ăn việc làm, nâng cao mức sống của dân cư. Ở các nước đang phát triển giải quyết vấn đề công ăn việc làm luôn là vấn đề nan giải, vì vậy đây luôn là chỉ tiêu được xét đến khi cấp giấy đầu tư cho các dự án FDI. các dự án FDI với quy mô vốn lớn thường chiếm tỷ trọng cao trong tổng vốn đầu tư và đã có đóng góp không nhỏ giải quyết công ăn việc làm cho người lao động Như vậy đối với các nước đang phát triển FDI tạo ra một lượng lớn việc làm một cách trực tiếp và gián tiếp đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc của lao động. FDI đã giải quyết một phần tình trạng thất nghiệp, tạo thu nhập và nâng cao đời sống xã hội. Ngoài ra FDI còn có tác động gián tiếp đối với mức sống thông qua việc tăng cường khả năng trên thị trường tiêu dùng, đa dạng hóa mặt hàng, giảm giá hàng hóa dịch vụ từ đó tạo ra một cuộc sống dễ chịu hơn cho người dân. - Góp phần cải thiện môi trường. Quan trọng nhất là FDI thúc đấy phát triển kinh tế, cải thiện điều kiện sống, do đó dẫn tới khả năng chi ngân sách cho lĩnh vực môi trường được nhiều hơn. Người dân có mức sống cao hơn nên ý thức về môi trường ,đặc biệt là môi trường sổng được quan tâm hơn, điều đó đồng nghĩa với giảm thiểu ô nhiễm môi trường do đói nghèo.
- 19. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 19 Bên cạnh đó thông qua FDI thành phố có thể tiếp thu công nghệ tiên tiến hơn, nhất là công nghệ sạch, sẽ tác động tích cực, trực tiếp đến bảo vệ môi trường. lý giải cho vấn đề này là tiêu chuẩn môi trường của công nghệ tiên tiến hơn bao giờ cũng cao hơn công nghệ cũ, nó sử dụng ít tài nguyên hơn và mức thải thường thấp hơn. 1.2.2. Đặc điểm FDI Hoa Kỳ. Mục tiêu kinh doanh của Hoa Kỳ là luôn vươn tới tối đa hoá lợi nhuận trong các hoạt động của mình và như vậy, có những điểm tương đồng với Châu Âu. Họ thường có xu hướng đầu tư vào những ngành nghề, lĩnh vực đem lại lợi nhuận cao và sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Trong khi đó, mục tiêu hàng đầu của Nhật Bản là phát triển tập đoàn, chú trọng tăng tỷ lệ chiếm lĩnh và khai thác thị trường thế giới, phát triển sản phẩm mới, kỹ thuật mới, tăng cường vị trí cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước. Đối với Hoa Kỳ, họ đều chú trọng đến khả năng tiếp cận thị trường của nước nhận đầu tư và coi đó là nền tảng để xây dựng chiến lược đầu tư của mình. Điều này khác với các công ty Nhật Bản, quan tâm nhiều hơn đến nguồn lao động rẻ và các nguồn tài nguyên thiên nhiên nhằm đạt được những chi phí sản xuất thấp hơn. Với quan điểm như vậy, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của Hoa Kỳ mang tính tập trung cao. Điều này cũng lý giải tại sao trong thời gian qua, các nước Châu Âu nói riêng và các nước phát triển nói chung vẫn là nơi nhận được nhiều vốn đầu tư nhất của Hoa Kỳ, đó là vì khu vực này có qui mô lớn, giàu có và tính liên kết của các thị trường cao. Hoa Kỳ cũng rất quan tâm đến vị trí chiến lược của nước nhận đầu tư. Họ muốn phát triển mạng lưới sản xuất và phân phối khép kín trong châu lục chứ không chỉ ở một nước với sự liên kết cao và phân công chặt chẽ rõ ràng.
- 20. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 20 Do đó vị trí địa- kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng đối với Hoa Kỳ, Singapore là một ví dụ ở khu vực Đông Nam Á. Việt Nam cần chú ý tới vị trí địa– kinh tế trong việc thu hút FDI từ Hoa Kỳ. Các nhà đầu tư Hoa Kỳ có xu hướng tập trung vào những dự án lớn ở trình độ công nghệ cao như công nghệ thông tin, viễn thông… Số vốn đầu tư có thể nằm trong khoảng 200 tới 1 tỷ USD. Ngoài ra năng lượng là lĩnh vực Hoa kỳ đặc biệt quan tâm nhất là các dự án nhiệt điện số vốn đầu tư có thể lên tới 4 đến 5 tỷ USD. Lĩnh vực đầu tư thứ ba là dịch vụ và du lịch số vốn cũng rất lớn từ 1 tới 10 tỷ USD. Những dự án ở các lĩnh vực này đều được Hoa Kỳ dùng máy móc và công nghệ chất lượng cao hàng đầu thế giới với trình độ quản lý tiên tiến và khoa học. Điều mà Việt Nam học được và tận dụng được ở Hoa Kỳ chính là công nghệ cao, số vốn lớn và trình độ quản lý hiện đại. Đây là vốn quý nhất của các nhà đầu tư Hoa Kỳ. Nhà đầu tư Hoa Kỳ cũng rất coi trọng hạ tầng của nước nhận đầu tư. Đây là điều kiện khẳng định hoạt động sản xuất và kinh doanh của TNCs Hoa Kỳ có thể diễn ra một cách trôi chảy không. Cơ sở về thông tin liên lạc, điện, giao thông vận tải... có ảnh hưởng lớn đến chi phí đầu vào của quá trình sản xuất và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh sản phẩm của họ. Ngoài ra, TNCs Hoa Kỳ cũng đặc biệt quan tâm đến chất lượng nguồn nhân lực. Họ không chú trọng nhiều vào nguồn lao động rẻ, mà là trình độ lao động. Nguồn nhân lực có dồi dào đi chăng nữa, nhưng trình độ thấp thì không hấp dẫn được TNCs Hoa Kỳ. Những ngành TNCs Hoa Kỳ quan tâm là những ngành chế tạo, công nghệ cao và dịch vụ đòi hỏi trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý của lao động cao. Hoạt động của TNCs Hoa Kỳ trên thế giới, bên cạnh những nỗ lực của bản thân, chúng còn chịu ảnh hưởng của chính sách đầu tư ra nước ngoài của Chính phủ Hoa Kỳ. Cơ chế chính sách đầu tư
- 21. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 21 của Hoa Kỳ luôn hướng vào việc khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài. Chính phủ Hoa Kỳ thành lập nhiều tổ chức hỗ trợ như EXIMBANK, OPIC; Chính phủ Hoa Kỳ có những chính sách bảo hộ quyền sở hữu tài sản cho các công ty Hoa Kỳ. Chính phủ Hoa Kỳ còn ký các hiệp định song phương với các đối tác như: Hiệp định bảo hộ đầu tư, Hiệp định thương mại, và các Hiệp định đa phương khác. Hầu hết các quy định về cơ chế chính sách đầu tư ra nước ngoài của Hoa Kỳ đều thực hiện theo những nguyên tắc của WTO. Như vậy có thể thấy Chính phủ Hoa Kỳ luôn có nhiều chính sách, biện pháp để thực hiện mục đích quan trọng nhất là nhằm tạo lập một vị trí vững chắc cho mình trên trường quốc tế, đồng thời tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ hoạt động tại nước ngoài, tránh các rủi ro về chính trị hay thương mại. 1.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới thu hút FDI từ Hoa Kỳ. Thứ nhất, Tình hình ổn định chính trị: Sự ổn định chính trị - xã hội có ý nghĩa quyết định đến việc huy động và sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư, đặc biệt là đầu tư nước ngoài. Tình hình chính trị không ổn định, đặc biệt là thể chế chính trị (đi liền với nó là sự thay đổi luật pháp) thì mục tiêu và phương thức thực hiện mục tiêu cũng thay đổi. Hậu quả là lợi ích của các nhà ĐTNN bị giảm (họ phải gánh chịu một phần hay toàn bộ các thiệt hại đó) nên lòng tin của các nhà đầu tư bị giảm sút. Mặc khác, khi tình hình chính trị - xã hội không ổn định, Nhà nước không đủ khả năng kiểm soát hoạt động của các nhà ĐTNN, hậu quả là các nhà đầu tư hoạt động theo mục đích riêng, không theo định hướng chiến lược phát triển kinh tế -xã hội của nước nhận đầu tư. Do đó hiệu quả sử dụng vốn FDI rất thấp.
- 22. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 22 Kinh nghiệm cho thấy, khi tình hình chính trị -xã hội bất ổn thì các nhà đầu tư sẽ ngừng đầu tư hoặc không đầu tư nữa. Chẳng hạn, sự lộn xộn ở Nga trong thời gian qua đã làm nản lòng các nhà đầu tư mặc dù Nga là một thị trường rộng lớn, có nhiều tiềm năng...Tuy nhiên, nếu chính phủ thực hiện chính sách cởi mở hơn nữa thì chỉ làm giảm khả năng thu hút các nhà ĐTNN, cá biệt có trường hợp trong chiến tranh vẫn thu hút được FDI song đó chỉ là trường hợp ngoại lệ đối với các công ty thuộc tổ hợp công nghiệp quân sự muốn tìm kiếm cơ hội buôn bán các phương tiện chiến tranh hoặc là sự đầu tư của chính phủ thông qua hình thức đa phương hoặc song phương nhằm thực hiện mục đích riêng. Rõ ràng, trong trường hợp này, việc sử dụng FDI không đem lại hiệu kinh tế - xã hội cho nước tiếp nhận đầu tư. Chỉ sô hòa bình GPI – Global Peace Index Năm 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Xếp Hạng 48 48 43 42 40 45 Chỉ số hòa bình của Việt Nam năm 2014 xếp hạng 45/162 cũng thuộc vào các nước có chỉ số hòa bình tương đối ổn định. Điều này thu hút các doanh nghiệp FDI từ Hoa Kỳ vào Việt Nam. Thứ hai, chính sách pháp luật: Các nhà đầu tư rất cần môi trường pháp lý bao gồm một hệ thống đầy đủ các chính sách, quy định cần thiết, đảm bảo sự nhất quán, không chồng chéo với nhau và có hiệu lực trong thực hiện. Các nhà đầu tư nước ngoài luôn tôn trọng các quy định về chính sách, luật pháp của nước nhận đầu tư. Thứ ba, sự ổn định của môi trường kinh tế vĩ mô: Đây là điều kiện tiên quyết của mọi ý định và hành vi đầu tư. Điều này đặc biệt quan trọng đối với việc huy động và sử dụng vốn nước ngoài. Để thu hút được FDI, nền kinh tế địa phương phải là nơi an toàn cho sự vận động của vốn đầu tư, và là nơi có khả năng sinh lợi cao hơn các nơi khác. Sự an toàn
- 23. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 23 đòi hỏi môi trường vĩ mô ổn định, hơn nữa phải giữ được môi trường kinh tế vĩ mô ổn định thì mới có điều kiện sử dụng tốt FDI. Mức độ ổn định kinh tế vĩ mô được đánh giá thông qua tiêu chí: chống lạm phát và ổn định tiền tệ. Tiêu chí này được thực hiện thông qua các công cụ của chính sách tài chính tiền tệ như lãi suất, tỷ giá hối đoái, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, các công cụ thị trường mở đồng thời phải kiểm soát được mức thâm hụt ngân sách hoặc giữ cho ngân sách cân bằng. Thứ tư, hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội: Hệ thống cơ sở hạ tầng đầy đủ và đồng bộ. Hạ tầng cơ sở bao gồm hạ tầng cơ sở vật chất- kỹ thuật (hệ thống giao thông, thông tin...) và hạ tầng cơ sở kinh tế- xã hội (hệ thống thị trường trong nước, hệ thống luật pháp và hiệu lực thực thi, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực...). Hệ thống hạ tầng cơ sở liên quan đến cả các yếu tố đầu vào lẫn đầu ra của hoạt động kinh doanh, nên nó là điều kiện nền tảng đê các nhà đầu tư có thế khai thác lợi nhuận. Nếu hạ tầng Cơ sở yếu kém và thiếu đồng bộ thì nhà đầu tư rất khó khăn đế triển khai dự án, chi phí đầu tư có thể tăng cao, quyền lợi của nhà đầu tư có thể không được bảo đảm và do vậy, nhà đầu tư sẽ không muốn đầu tư vốn của mình. Mặt khác, việc chuyên vốn ra nước ngoài của nhà đầu tư nhằm khai thác thị trường, nên nếu thị trường của nước tiếp nhận đầu tư nhỏ, khả năng thanh toán của dân cư bị hạn chế thì sẽ không hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài. Điều này lý giải tại sao một số nước dành rất nhiều ưu đãi cho các nhà đầu tư nước ngoài nhưng không hấp dẫn được luồng vốn FDI. Thực tế đã chứng minh nơi nào thu hút được nhiều vốn FDI nơi đó có tốc độ phát triển kinh tế nhanh và ôn định; đời sống nhân dân được cải thiện. Để ra quyết định đầu tư nhà đầu tư luôn so sánh các điều kiện trong môi trường đầu tư giữa các địa phương. Vì vậy vấn đề đặt ra với các địa phương hiện nay là làm thế nào để tạo được môi trường đầu tư thuận lợi nhất.
- 24. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 24 Thứ năm, nguồn nhân lực. Khi quyết định đầu tư một cơ sở sản xuất mới ở một nước đang phát triển, các chủ đầu tư nước ngoài cũng nhắm đến việc khai thác nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, trình độ thấp và giá rẻ ở nhiều nước đang phát triển. Thông thường nguồn lao động phổ thông luôn được đáp ứng đầy đủ và có thể thỏa mãn yêu cầu của các công ty, lực lượng này đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp chế tạo cần nhiều lao động. Ngược lại, những ngành, lĩnh vực, những dự án đầu tư đòi hỏi công nghệ cao thường kèm theo yêu cầu về lao động có trình độ cao, có tay nghề và được đào tạo bài bản. Tuy vậy, chỉ có thể tìm được các nhà quản lý giỏi, cũng như cán bộ kỹ thuật có trình độ và kinh nghiệm ở các thành phố lớn. Động cơ, thái độ làm việc của người lao động cũng là yếu tố quan trọng trong việc xem xét, lựa chọn địa điểm để đầu tư. Không phải lúc nào các chủ đầu tư nước ngoài cũng đem công nghệ cùng với vốn đi đầu tư ở các nước khác. Bản thân họ cũng kỳ vọng tìm được những công nghệ, phát minh, sáng chế và các tài sản mới do doanh nghiệp ở nước nhận đầu tư sáng tạo ra và sở hữu độc quyền. Điều này đặc biệt đúng với các dòng vốn FDI chảy giữa các nước công nghiệp phát triển với nhau. Thứ sáu, Công nghiệp phụ trợ. Công nghiệp phụ trợ là bộ phận đặc thù trong cấu thành công nghiệp, chuyên làm chức năng sản xuất những sản phẩm hỗ trợ cho việc tạo ra các sản phẩm hoàn chỉnh. Đó là ngành chế tạo các linh kiện, phụ kiện, phụ tùng, nguyên liệu để sơn, nhuộm và những sản phẩm dùng làm bao bì, đóng gói…. Công nghiệp phụ trợ theo nghĩa rộng còn bao hàm cả việc sản xuất ra các sản phẩm trung gian cho quá trình sản xuất chính như sơ chế các nguyên liệu thô hoặc chế tạo một phần những sản phẩm chính tương tự theo tiêu chuẩn kỹ thuật và giấy phép của chính hãng.
- 25. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 25 Đặc trưng của ngành công nghiệp phụ trợ là sản xuất quy mô nhỏ được thực hiện bởi các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Sự tác nghiệp của nó luôn gắn liền với hoạt động sản xuất, kinh doanh của các hãng lớn và có mối liên hệ chặt chẽ về kinh tế và kỹ thuật với các hãng lớn. Khi các mối liên hệ trở nên thường xuyên và ổn định thì chúng trở thành vệ tinh của các hãng lớn. Đây cũng là một trong các con đường chủ yếu để TNCs cắm nhánh và khai thác thị trường thế giới thông qua việc hút các doanh nghiệp này vào quỹ đạo hoạt động của mình để hình thành các chi nhánh cấp 2 và cấp 3… với các mối liên kết chặt và lỏng khác nhau. Như vậy, có thể nói công nghiệp phụ trợ phát triển mới có thể thu hút hiệu quả nguồn vốn FDI. Nhất là trong ngành sản xuất các loại máy móc. Tỷ lệ của chi phí công nghiệp phụ trợ cao hơn nhiều so với chi phí của lao động, do vậy một quốc gia có ưu thế về lao động nhưng công nghiệp phụ trợ yếu kém sẽ làm cho môi trường đầu tư trở nên kém hấp dẫn.
- 26. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 26 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TỪ HOA KỲ VÀO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG. 2.1. Khái quát trung về thanh phố Hải Phòng. 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên. 2.1.1.1. Vị trí địa lý Hải Phòng là thành phố ven biển, nằm phía Đông miền duyên hải Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội 102 km, phía Bắc và Đông Bắc giáp Quảng Ninh, phía Tây Bắc giáp Hải Dương, phía Tây Nam giáp Thái Bình và phía Đông là bờ biển chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam từ phía Đông đảo Cát Hải đến cửa sông Thái Bình. Là nơi hội tụ đầy đủ các lợi thế về đường biển, đường sắt, đường bộ và đường hàng không, giao lưu thuận lợi với các tỉnh trong cả nước và các quốc gia trên thế giới. Do có cảng biển, Hải Phòng giữ vai trò to lớn đối với xuất nhập khẩu của vùng Bắc Bộ, tiếp nhận nhanh các thành tựu khoa học – công nghệ từ nước ngoài để rồi lan toả chúng trên phạm vi rộng lớn từ bắc khu Bốn cũ trở ra. Cảng biển Hải Phòng cùng với sự xuất hiện của cảng Cái Lân (Quảng Ninh) với công suất vài chục triệu tấn tạo thành cụm cảng có quy mô ngày càng lớn góp phần đưa hàng hoá của Bắc bộ đến các vùng của cả nước, cũng như tham gia dịch vụ vận tải hàng hoá quá cảnh cho khu vực Tây Nam Trung Quốc. Hải Phòng ngày nay bao gồm 15 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 7 quận (Hồng Bàng, Lê Chân, Ngô Quyền, Kiến An, Hải An, Đồ Sơn, Dương Kinh), 8 huyện (An Dương, An Lão, Bạch Long Vĩ, Cát Hải, Kiến Thuỵ, Tiên Lãng, Thuỷ Nguyên, Vĩnh Bảo). Dân số thành phố là trên 1.837.000 người, trong đó số dân thành thị là trên 847.000 người và số dân ở nông thôn là trên
- 27. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 27 990.000 người. (theo số liệu điều tra dân số năm 2009). Mật độ dân số 1.207 người/km2 Hải Phòng có lợi thế là điểm đầu cuối của 2 hành lang, một vành đai kinh tế, nối với trung quốc. Với vị trí địa lý này, Hải Phòng được các nhà đầu tư đánh giá có ưu thế lớn do giảm chi phí vận tải cho sản xuất. Với lợi thế giao thông cảng biển, Hải Phòng đã phát triển đa dạng các ngành nghề, đóng mới và sửa chữa tàu biển, sản xuất xi măng, xăng dầu, may mặc, giày dép. 2.1.1.2. Điều kiện tự nhiên. Địa hình Hải Phòng thay đổi rất đa dạng phản ánh một quá trình lịch sử địa chất lâu dài và phức tạp. Phần bắc Hải Phòng có dáng dấp của một vùng trung du với những đồng bằng xen đồi trong khi phần phía nam thành phố lại có địa hình thấp và khá bằng phẳng của một vùng đồng bằng thuần tuý nghiêng ra biển. Hải Phòng có bờ biển dài trên 125 km. Ngoài khơi thuộc địa phận Hải Phòng có nhiều đảo rải rác trên khắp mặt biển, lớn nhất có đảo Cát Bà, xa nhất là đảo Bạch Long Vĩ. Biển, bờ biển và hải đảo đã tạo nên cảnh quan thiên nhiên đặc sắc của thành phố duyên hải. Đây cũng là một thế mạnh tiềm năng của Hải Phòng để phát triển ngành dịch vụ, du lịch. Do đặc điểm lịch sử địa chất, vị trí địa lý, Hải Phòng có nhiều nguồn lợi, tiềm năng: có mỏ sắt ở Dương Quan (Thuỷ Nguyên), mỏ kẽm ở Cát Bà (tuy trữ lượng nhỏ); có sa khoáng ven biển (Cát Hải và Tiên Lãng); mỏ cao lanh ở Doãn Lại (Thuỷ Nguyên), mỏ sét ở Tiên Hội, Chiến Thắng (Tiên Lãng). Đá vôi phân phối chủ yếu ở Cát Bà, Tràng Kênh, Phi Liệt, phà Đụn; nước khoáng ở xã Bạch Đằng (Tiên Lãng). Muối và cát là hai nguồn tài nguyên quan trọng của Hải Phòng, tập trung chủ yếu ở vùng bãi giữa sông và bãi biển, thuộc các huyện Cát Hải, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, Kiến Thuỵ, Đồ Sơn.
- 28. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 28 Tài nguyên biển là một trong những nguồn tài nguyên quý hiếm của Hải Phòng với gần 1.000 loài tôm, cá và hàng chục loài rong biển có giá trị kinh tế cao như tôm rồng, tôm he, cua bể, đồi mồi, sò huyết, cá heo, ngọc trai, tu hài, bào ngư... là những hải sản được thị trường thế giới ưa chuộng. Biển Hải Phòng có nhiều bãi cá, lớn nhất là bãi cá quanh đảo Bạch Long Vĩ với trữ lượng cao và ổn định. Tại các vùng triều ven bờ, ven đảo và các vùng bãi triều ở các vùng cửa sông rộng tới trên 12.000 ha vừa có khả năng khai thác, vừa có khả năng nuôi trồng thuỷ sản nước mặn và nước lợ có giá trị kinh tế cao. Hải Phòng có trên 57.000 ha đất canh tác, hình thành từ phù sa của hệ thống sông Thái Bình và nằm ven biển. Tài nguyên rừng Hải Phòng phong phú và đa dạng, có rừng nước mặn, rừng cây lấy gỗ, cây ăn quả, tre, mây... đặc biệt có khu rừng nguyên sinh Cát Bà với thảm thực vật đa dạng và phong phú, trong đó có nhiều loại thảo mộc, muông thú quý hiếm; đặc biệt là Voọc đầu trắng- loại thú quý hiếm trên thế giới hiện chỉ còn ở Cát Bà. 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội Hải Phòng năm 2014. 2.1.2.1 Tình hình phát triển kinh tế. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2014 ước tăng 8,53% so với cùng kỳ, đạt kế hoạch (kế hoạch tăng 8,0 - 9,0%), trong đó: nhóm nông, lâm, thủy sản ước tăng 1,89%; nhóm công nghiệp - xây dựng ước tăng 10,72%; nhóm dịch vụ ước tăng 8,2% so với cùng kỳ. Cơ cấu các ngành dịch vụ - công nghiệp, xây dựng - nông, lâm, thủy sản tương ứng 54,89% - 35,69% - 9,42%. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) năm 2014 ước tăng 12% so với cùng kỳ, vượt kế hoạch đã đề ra. Số ngành công nghiệp cấp 4 có tăng trưởng liên tục gia tăng (quý I: 22 ngành, 6 tháng: 24 ngành, 9 tháng: 28 ngành), nhiều dự
- 29. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 29 án sản xuất lớn đi vào hoạt động ổn định và tăng công suất đã góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng chung, ngành đóng tàu đã có sự tăng trưởng trở lại sau một thời gian dài suy giảm. Hoạt động thương mại, dịch vụ: Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 12,31% so với cùng kỳ, đạt 108,67% kế hoạch. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 10 tháng đầu năm tăng 4,8% so với cùng kỳ. Tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 3,57 tỷ USD tăng 18,03% so với cùng kỳ, đạt 101,81% kế hoạch. Tổng kim ngạch nhập khẩu ước đạt 3,56 tỷ USD tăng 16,35% so với cùng kỳ, đạt 99,95% kế hoạch. Sản lượng hàng hóa thông qua các cảng trên địa bàn thành phố ước 60,3 triệu tấn tăng 15,04% so với cùng kỳ, đạt 113,77% kế hoạch. Vận tải hàng hóa ước tăng 7,07% và tăng 2% về tấn km so với cùng kỳ. Vận tải hành khách ước tăng 11,7% về người và tăng 14,25% về người km so với cùng kỳ. Sản xuất nông nghiệp: Tổng diện tích gieo trồng các loại cây cả năm là 105,26 nghìn ha, bằng 98,79% năm 2013 (giảm 1.320,3 ha); năng suất lúa bình quân cả năm ước thực hiện 62,96 tạ/ha, đạt 99,84% kế hoạch và tăng 0,51% so với cùng kỳ. Dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm tiếp tục được khống chế. Chăn nuôi: tổng đàn trâu ước giảm 0,86%, đàn bò giảm 4,18%, đàn lợn giảm 2,53%, đàn gia cầm tăng 2,18% so với cùng kỳ. Giá trị sản xuất nông nghiệp ước 10.105,6 tỷ đồng, tăng 0,37% so với cùng kỳ, đạt 91,88% kế hoạch. Lâm nghiệp: Giá trị sản xuất lâm nghiệp ước đạt 40,5 tỷ đồng, tăng 3,32% so với cùng kỳ, đạt 100% kế hoạch. Thủy sản: tổng sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản ước tăng 4,11% với cùng kỳ, trong đó sản lượng nuôi trồng tăng 3,29%, sản lượng khai thác tăng 4,93% so với cùng kỳ. Giá trị sản xuất thủy sản ước đạt 4.053,4 tỷ đồng tăng 8,32% so với cùng kỳ và bằng 100% kế hoạch. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới
- 30. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 30 được quan tâm đẩy mạnh, bình quân các xã trên địa bàn thành phố năm 2014 ước đạt 12 tiêu chí theo Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố cả năm 2014 ước đạt 46.448,3 tỷ đồng tăng 5,3% so với cùng kỳ, bằng 99,7% dự toán Hội đồng nhân dân thành phố giao, trong đó: thu nội địa 9.300 tỷ đồng, tăng 8,7% so với cùng kỳ và bằng 103,3% dự toán Hội đồng nhân dân thành phố giao, thu Hải quan 34.300 tỷ đồng tăng 4,3% và đạt 97,6% dự toán năm. Tổng chi ngân sách địa phương ước 9.687,8 tỷ đồng, tăng 15,9% so với cùng kỳ và bằng 100,2% dự toán Hội đồng nhân dân thành phố giao, trong đó chi đầu tư xây dựng cơ bản tăng 10,1%, chi thường xuyên tăng 16,7% so với cùng kỳ. Tín dụng: Tổng nguồn vốn huy động năm 2014 ước đạt 90.300 tỷ đồng tăng 16,85%, tổng dư nợ cho vay ước 54.510 tỷ đồng tăng 7,11% so với cùng kỳ. Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng trên địa bàn thành phố đã thực hiện cơ cấu lại nợ, miễn giảm lãi suất, tháo gỡ khó khăn trong quan hệ tín dụng giữa doanh nghiệp với ngân hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng theo quy định ( ). Đầu tư phát triển: Tổng vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện đạt 45.234,4 tỷ đồng, tăng 10,72% so cùng kỳ, bằng 106,43% kế hoạch. Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tiếp tục đạt khá, tính đến ngày 20/10/2014 tổng số vốn thu hút trên địa bàn đạt 968,3 triệu USD ( ), cả năm 2014 ước đạt 1,1 tỷ USD, bằng 100% kế hoạch. Thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư: Tính đến ngày 20/10/2014 đã phê duyệt 41 dự án đầu tư, trong đó: 20 dự án đầu tư mới với tổng mức đầu tư là 689,8 tỷ đồng và 21 dự án điều chỉnh tăng vốn với tổng vốn đầu tư tăng 195,3 tỷ đồng. Tích cực triển khai thi hành Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công. Quản lý và phát triển doanh nghiệp: Cấp đăng ký thành lập mới cho 1.800 doanh nghiệp với số vốn đăng ký 6.660 tỷ
- 31. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 31 đồng, giảm 6,69% về số doanh nghiệp và tăng 12,78% về vốn so cùng kỳ; cấp đăng ký thành lập 191 chi nhánh, văn phòng đại diện, giảm 0,52% so với cùng kỳ. Làm thủ tục giải thể cho 103 doanh nghiệp và 102 chi nhánh, văn phòng đại diện theo quy định; thực hiện thủ tục chấm dứt tồn tại do sáp nhập cho 02 doanh nghiệp; thực hiện 2.600 lượt rà soát và thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh/Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của 650 doanh nghiệp. Tính đến 30/9/2014, toàn thành phố có 14.632 doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, tạm đóng mã số thuế, chiếm 51,4% số doanh nghiệp toàn thành phố, tăng 6,52% so với cùng kỳ năm 2013. 2.1.2.2. Tình hình phát triển xã hội. Trên cơ sở phát triển kinh tế và xây dựng cơ sở hạ tầng, đời sống văn hoá xã hội có nhiều tiến bộ; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên. Cụ thể: Công tác giáo dục và đào tạo: hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học 2013 - 2014; tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông đạt 99,86%, tốt nghiệp bổ túc trung học phổ thông đạt 99,3%. Tổ chức tốt các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, bổ túc trung học phổ thông, tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp năm 2014. Tham gia các kỳ thi học sinh giỏi quốc tế, học sinh của thành phố đã đạt 01 huy chương bạc và 02 huy chương đồng, duy trì thành tích Hải Phòng là địa phương duy nhất trong cả nước 20 năm liền có học sinh đạt giải quốc tế. Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân: Thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, không xuất hiện các dịch bệnh truyền nhiễm gây dịch nguy hiểm. Đảm bảo an toàn tiêm chủng và duy trì đạt tỷ lệ tiêm chủng cao. Tổ chức tốt công tác khám, chữa bệnh tại các tuyến điều trị; 100% người
- 32. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 32 nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi được hưởng chính sách khám, chữa bệnh theo đúng quy định Du lịch: Tổng lượt khách du lịch đến thành phố ước đạt trên 5,28 triệu lượt khách tăng 5,46% so với cùng kỳ, đạt 101,54% kế hoạch năm; trong đó khách quốc tế 601,8 nghìn lượt khách tăng 3,58% so cùng kỳ. Xây dựng Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch bền vững quần đảo Cát Bà đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050. Phối hợp tổ chức Hội nghị phổ biến và triển khai quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Đồng bằng sông Hồng và Duyên hải ĐôngBắc đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Tiến hành rà soát các dự án đầu tư du lịch và đánh giá tài nguyên du lịch trên địa bàn thành phố. Tổ chức triển khai có hiệu quả các văn bản hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với công tác lữ hành và lưu trú. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, hướngdẫn các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nhằm đảm bảo tốt chất lượng phục vụ. Công táclao động, việc làm: Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người lao động được triển khai có hiệu quả. Giải quyết việc làm cho 53.500 lao động, tăng 4,78% so với cùng kỳ, đạt 103,88% kế hoạch; tỷ lệ qua đào tạo ước đạt 74%, đạt kế hoạch đề ra; tuyển mới đào tạo nghề cho 48.500 học sinh đạt 100% kế hoạch năm. Giải quyết tốt chế độ bảo hiểm thất nghiệp, cung cấp dịch vụ tư vấn và giới thiệu việc làm cho người lao động mất việc. Bảo đảm an sinh xã hội: Thực hiện tốt các chế độ chính sách đối với người có công, các đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo còn 2,33% (giảm 0,9%), đạt kế hoạch đề ra. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa tiếp tục được phát triển sâu rộng. Công tác chăm sóc người cao tuổi; bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; công tác bình
- 33. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 33 đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ tiếp tục được quan tâm, có chuyển biến tiến bộ. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 73%. 2.1.3. Những lợi thế so sánh của hải Phòng trong thu hút FDI. 2.1.3.1. Cơ sở hạ tầng. Hải Phòng có hệ thống cơ sở hạ tầng khá hoàn chỉnh. Tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế - xã hội của thành phố phát triển. * Hệ thống giao thông gồm đường bộ, đường thủy, đường sắt và đường hàng không. Phân bổ hợp lý, giao lưu thuận lợi tới các tỉnh và thành phố khác. - Đường bộ: + Đường bộ đối ngoại: Quốc lộ 5 trên địa bàn Hải Phòng có điểm đầu từ Hà Nội, điểm cuối tại KCN Đình Vũ (nơi sẽ là nút giao với cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đang xây dựng), dài 35,5 km, hiện đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cấp II đồng bằng, 4 làn xe cơ giới. Quốc lộ 10 là tuyến quốc lộ nối các tỉnh ven biển duyên hải của miền Bắc, nối Vĩnh bảo với Ninh Giang, Diêm Điền Đoạn qua địa phận Hải Phòng dài 52.5 km, đạt tiêu chuẩn cấp III đồng bằng, 2 làm xe cơ giới. Quốc lộ 37 là tuyến quốc lộ có tính chất vành đai miền bắc. Đoạn qua địa phận Hải Phòng dài 20,1 km, tiêu chuẩn đạt đường cấp đồng bằng (mặt cắt ngang 7,5m, 2 làn xe cơ giới). + Đường bộ đối nội: gồm 14 tuyến đường chính thành phố và đường tỉnh dài tổng cộng 250 km nối từ đô thị trung tâm đi quận Đồ Sơn và các huyện. Có 6 tuyến chính yếu nhất đã được đầu tư vào cấp hoàn chỉnh từ cấp III trở lên (là đường Tôn Đức Thắng và các ĐT 351, ĐT 353, ĐT 35 , các tuyến còn lại phần lớn mới đạt cấp IV và cấp V, mặt đường nhựa cấp thấp (láng hoặc thâm nhập).
- 34. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 34 + Các tuyến quốc lộ đang xây dựng: Đường Cao tốc Hà Nội – Hải Phòng dài 105,5 km đang được triển k hai xây dựng. Đoạn qua địa phận Hải Phòng dài 33 km, tiêu chuẩn đường cao tốc loại A (mặt cắt ngang 70-100m, 6 làn xe cơ giới).Đường cao tốc ven biển Quảng Ninh - Hải Phòng - Ninh Bình nối các tỉnh ven biển Bắc Hải Phòng đã được chấp thuận cho xây dựng. Đường có chiều dài qua địa bàn 43,8 km, lộ giới 120,0 m. Đoạn tuyến Tân Vũ – Lạch Huyện nối đường cao tốc với khu cảng của ngõ quốc tế Lạch Huyện có chiều dài 15,6 km đang trong giai đoạn chuẩn bị xây dựng. - Đường sắt: Tuyến đường sắt bắt đầu từ ga Gia Lâm đến ga Hải Phòng, dài 102 km hiện được sử dụng để vận chuyển hành khách và hàng hóa; đi qua địa phận Hải Dương, Hưng Yên (gần như song song với Quốc lộ 5), và k hai thác tàu khách đến ga Long Biên, ga Hà Nội và một số tuyến vận tải hàng hóa đi Lào Cai và các tỉnh phía Nam. Trên địa bàn thành phố có 3 nhánh đường sắt chuyên dùng kết nối từ tuyến Hà Nội - Hải Phòng với các khu bến cảng dọc sông Cấm từ khu vực cảng Vật Cách đến cảng Chùa Vẽ. Đoạn đi qua Hải Phòng dài 24,4 km và có 4 ga đầu mối là ga Hải Phòng, ga Thượng Lý, ga Vật Cách và ga Dụ Nghĩa. Do tuyến đường sắt có vị trí xuyên qua trung tâm thành phố nên có tới 211 đường ngang đường bộ, trong đó chỉ có 12 đường ngang có gác chắn, 4 đường ngang có cảnh báo tự động, 17 đường ngang có biển báo, còn lại 178 đường ngang dân sinh. Ba nhánh chuyên dùng nối ra cảng là: nhánh ra cảng Vật Cách, nhánh ra cảng chính Hải Phòng và nhánh ra cảng Chùa Vẽ. Các nhánh này cũng có khổ 1.000 mm.
- 35. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 35 - Đường hàng không: Hải Phòng có 2 sân bay là sân bay dân sự Cát Bi và sân bay quân sự Kiến An. Sân bay Cát Bi các trung tâm thành phố 5 km, có thể tiếp nhận được máy bay Airbus 320 và các máy bay khác có trọng tải tương tự. Từ 2006 đến nay, sân bat Cát Bi đã bắt đầu mở tuyến bay quốc tế đi Hồng Kông – Ma Cao – Hải Phòng. - Đường thủy: Nhờ có một hệ thống gồm 5 nhánh sông, giao thông đường thủy nội địa của Hải Phòng rất thuận tiện. Cảng Hải Phòng là cảng biển lớn nhất miền Bắc, cảng có hệ thống bến đậu, kho chứa hàng, phương tiện bốc dỡ hiện đại đủ năng lực đón tàu trọng tải trên 1 vạn tấn ra vào làm hàng. * Hệ thống điện nước: - Hệ thống cấp điện Hiện nay thành phố Hải Phòng tiêu thụ lượng điện khoảng 8 - 9.5 triệu KW/ngày và được cung cấp từ 3 trạm 220KV và 21 trạm 110KV có khả năng cung cấp tới 15 triệu KW/ngày. Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng đặt tại xã Tam Hưng, huyện Thuỷ Nguyên, nhà máy có tổng công suất 1.200MW (gồm 4 tổ máy, mỗi tổ máy 300MW), tổng mức đầu tư hơn 1,2 tỷ USD. Nhà máy sản xuất ra 7,2 tỉ KWh điện mỗi năm đảm bảo cung cấp điện ổn định cho khu vực tam giác Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, cung cấp một sản lượng điện lớn cho lưới điện quốc gia với hệ thống truyền tải điện bao gồm 2 sân phân phối 220KV và 110KV. - Hệ thống cấp nước: Thành phố hiện có 7 nhà máy xử lý nước với tổng công suất 166.000m3/ngày-đêm. Chất lượng nước xử lý đạt tiêu chuẩn của tổ chức
- 36. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 36 WHO và lượng nước đủ đáp ứng cho mọi yêu cầu. Tại mỗi huyện, có các nhà máy xử lý nước cỡ nhỏ cung cấp đủ cho nhu cầu địa phương. Dự án mở rộng Nhà máy cấp nước Vật Cách là một trong những công trình được Công ty Cấp nước tập trung cao, nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nước của khu vực cửa ngõ phía tây thành phố gồm huyện An Dương, các khu công nghiệp (KCN): Nomura, Tràng Duệ, Bến Kiền, An Dương, các nhà máy, xí nghiệp dọc Quốc lộ 5 và kết nối các nhà máy nước khác như An Dương, Cầu Nguyệt, bảo đảm cấp nước an toàn, ổn định cho thành phố. Dự án Đầu tư mở rộng hệ thống cấp nước Giai đoạn 2 Thành phố Hải Phòng, thời gian thực hiện: 2011 -2018. Chủ đầu tư: Công ty TNHH MTV Cấp nước Hải Phòng. Tổng mức đầu tư: 73,693 triệu USD. Nguồn vốn đầu tư, trong đó: Vốn ADB (vay lại của Nhà nước): 56,796 triệu USD (77%). Vốn nhà nước (ngân sách địa phương cấp): 3,148 triệu USD (5%); Vốn của Công ty Cấp nước: 13,450 triệu USD (18%). 2.1.3.2. Khu công nghiệp Hải Phòng là nơi tập trung nhiều khu công nghiệp. Những khu công nghiệp với cơ sở hạ tầng hiện đại của hải Phòng luôn được các nhà đầu tư cân nhắc khi quyết định đầu tư vào hải phòng. Tại các khu công nghiệp này doanh nghiệp luôn được ban quản lý quan tâm cung cấp các dịch tốt nhất như cung cấp dịch vụ thu gom rác thải sinh hoạt và rác thải công nghiệp sau khi doanh nghiệp đã xử lý thô. Các khu công nghiệp của hải phòng đều được trang bị hệ thống cáp thông tin liên lạc và đường truyền quốc tế ADSL. 2.1.3.3. Hệ thống dịch vụ Các ngân hàng hiện đang hoạt động tại Hải Phòng có khả năng đáp ứng các dịch vụ tài chính tiền tệ cho các nhà đầu tư. Hệ thống ngân hàng bao gồm
- 37. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 37 chi nhánh ngân hàng nhà nước Việt Nam, các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng. Các hãng bảo hiểm như: AIA, Manufife, Pijico, bảo Việt…cũng đã có mặt trên địa bàn thành phố, làm phong phú thêm hoạt động tài chính – bảo hiểm của Hải Phòng. Hải Phòng còn là trung tâm của nhiều hãng tàu như Vinaship, Vinalines, Germatrans. Nhiều hãng tàu nước ngoài cũng đã lập đại lý ở thành phố như Mitsu, HuynDai, CMA, MISC,… 2.1.3.4. Nguồn nhân lực. Lao động thành phố đang có sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng CNH – HĐH, chuyển nhanh sang các ngành nghề: kinh doanh tài chính, ngân hàng, kiểm toán, điện tử viễn thông, cơ khí chế tạo, đóng tàu, công nghệ vật liệu mới, công nghệ biển, kinh tế biển, logistics…Trong 10 năm qua, lực lượng lao động của Hải Phòng đã có sự gia tăng đáng kể. Số người trong lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên đã tăng từ 1,19 triệu (năm 2000) lên 1,47 triệu người năm 2010, bằng 22,5%. Điều này vừa giúp thành phố bổ sung lực lượng lao động nhưng cũng gây sức ép về việc làm và các vấn đề về an sinh xã hội. Số người qua đào tạo có chiều hướng tăng nhanh, cơ cấu đào tạo ngày càng hợp lý, chất lượng nhân lực và trình độ đào tạo được nâng lên dần đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động, năng xuất lao động có xu hướng tăng. Hải Phòng có hệ thống giáo dục phát triển hơn các địa phương lân cận, hạ tầng cơ sở xã hội tốt, thành phố Hải Phòng có chỉ số giáo dục đứng thứ 3 toàn quốc với 4 trường đại học, 16 trường cao đẳng, 26 trường Trung cấp chuyên nghiệp, trường Đại học Hàng hải là trường đầu tiên của Việt Nam đạt chuẩn ISO 9001-2000, là trường duy nhất tại Việt Nam có bằng cấp được công nhận tại tất cả các nước trên thế giới. Tỷ lệ người biết chữ đạt 97,6%, cao nhất cả
- 38. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 38 nước. Hoàn thành phổ cập bậc Trung học cơ sở từ năm 2001, bậc Trung học và nghề từ năm 2008. Hàng năm đào tạo ra 27,000 công nhân kỹ thuật và 45,000 sinh viên tốt nghiệp. Với các con số trên cho thấy rằng nguồn nhân lực ở Hải Phòng không chỉ dồi dào mà còn có trình độ. Ngoài lực lượng có thể huy động tại địa phương, Hải Phòng còn có thể huy động nguồn lao động bổ sung từ các tỉnh thành lân cận. 2.1.4. Tình hình thu hút FDI vào Hải Phòng. Những năm gần đây, Hải Phòng trở thành một trong những địa phương có sự đột phá về thu hút nguồn vốn FDI, trong tốp dẫn đầu cả nước. Không những thế, chất lượng các dự án FDI cũng có sự chuyển biến rõ nét. Nguồn vốn FDI tiếp tục giữ vai trò quan trọng, là một trong những động lực chủ yếu thúc đẩy phát triển KTXH thành phố. 2.1.4.1. Về cơ cấu nguồn vốn. Do xác định rõ lợi thế so sánh, coi phát triển kinh tế đối ngoại là động lực, là giải pháp quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội. Hải Phòng thu hút vốn đầu tư đến từ 28 quốc gia và vùng lãnh thổ, đứng thứ 6 cả nước về quy mô vốn đầu tư. Nghiên cứu đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hải Phòng từ năm 2007 đến năm 2014 ta có bảng số liệu sau: Bảng 2.1: Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Hải Phòng giai đoạn năm 2007- 2014 Đơn vị tính: triệu USD Năm 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
- 39. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 39 Vốn đăng ký mới 1.020,34 944,62 57,22 87,67 459 1.635,2 1.844,33 622,41 Số dự án 34 35 13 21 26 40 51 33 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư thành phốHải Phòng. Từ bảng trên ta có biểu đồ 2.1: Nhìn vào biểu đồ ta thấy trong 2 năm 2007 và 2008, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hải Phòng đạt mức tương đối cao. Đây là thời điểm Việt Nam vừa mới gia nhập WTO, đó là động lực thúc đẩy hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nói chung và tại Hải Phòng nói riêng, cụ thể trong năm 2007 Hải phòng thu hút được 34 dự án với số vốn đăng ký hơn 1 tỷ USD điển hình là dự án hợp tác với tập đoàn Huyndai Hàn Quốc với tổng số vốn lên tới 742 triệu USD cấp ngày 12/03/2007; trong năm 2008, Hải Phòng thu hút được 35 dự án với tổng số vốn là 944 triệu USD, trong đó có nhiều dự án trên 100 1020.34 944.62 57.22 87.67 459 1635.2 1844.33 622.41 0 10 20 30 40 50 60 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Biểu đồ cơ cấu nguồn vốn 2007-2014 Số vốn đăng kýmới Số dựán
- 40. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 40 triệu USD như dự án xây dựng KCN An Dương-GĐ1 của Trung Quốc với số vốn là 175 triệu USD và dự án xây dựng KCN, khu công nghệ cao của Singapore với số vốn đăng ký là 268 triệu USD. Từ cuối năm 2008 đến 2011, Thế giới bước vào cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng, kinh tế Việt Nam cũng không năm ngoài tầm ảnh hưởng đó khiến việc thu hút đầu tư FDI từ các nước phát triển gặp nhiều khó khăn. Hải Phòng chủ yếu chỉ thu hút được các dự án nhỏ lẻ với số vốn đăng ký bình quân 10.06 triệu USD/1 dự án. Trong 3 năm (2012- 2014), kinh tế thế giới có dấu hiệu khởi sắc trở lại đặc biệt là sự phục hồi của kinh tế Nhật Bản. Nhờ cải thiện các chính sách thu hút vốn đầu tư và chính sách đối ngoại, Hải Phòng thu hút được 124 dự án FDI được cấp mới với số vốn đăng ký 4,1 tỷ USD và 91 dự án tăng vốn với tổng số vốn tăng thêm 1,24 tỷ USD. Điển hình là dự án xây dựng nhà máy sản xuất lốp xe Bridgestone của Nhật Bản với số vốn đầu tư là 1,22 tỷ USD cấp ngày 02/01/2012 (chiếm 74,74% tổng số vốn đầu tư trong năm 2012) và dự án xây dựng nhà máy sản xuất điện tử của tập đoàn LG Electronics (Hàn Quốc) với tổng số vốn đầu tư là 1,5 Tỷ USD cấp ngày 09/06/2013 (chiếm 81,34% tổng số vốn thu hút được trong năm 2013). Như vậy, trong 3 năm, tổng vốn FDI vào Hải Phòng 5,4 tỷ USD, chiếm gần 55% tổng số vốn FDI đăng ký thu hút được trong 25 năm qua. Đây là những con số rất đáng khích lệ. Nhưng điều đáng nói hơn cả chính là chất lượng các dự án. Nếu như trước đây, các dự án FDI chủ yếu trong các lĩnh vực hạ tầng khu công nghiệp, sản xuất các sản phẩm có sử dụng nguồn nguyên liệu, khoáng sản lớn, các dự án sản xuất các sản phẩm truyền thống như giày da, may mặc, nhựa, thép… thì bây giờ có nhiều dự án đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, có công nghệ kỹ thuật cao
- 41. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 41 (thiết bị điện tử và chi tiết, linh kiện trong công nghiệp điện, điện tử, cơ khí, tinh chế các sản phẩm đất hiếm, hợp kim đất hiếm như bột nam châm vĩnh cửu…). Cho đến thời điểm 20/2/2015, tổng dự án FDI còn hiệu lực trong vùng là 461 dự án, đứng thứ 6 cả nước, tương ứng với số vốn đăng ký đầu tư là 11,3tỷ USD. Như vậy tổng vốn FDI vào Hải Phòng chiếm 4,46% tổng vốn FDI và chiếm 2,57% số dự án FDI cả nước. Số dự án cấp mới và bổ sung vốn 2 tháng đầu năm 2015 là 8 dự án với số vốn đầu tư là 211,56 triệu USD. 2.1.4.2. Về lĩnh vực đầu tư. Các dự án mà thành phố Hải phòng thu hút được chủ yếu tập trung nhằm khai thác lợi thế về cảng biển, đầu mối công nghiệp và đã đầu tư vào nhiều lĩnh vực như công nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng, thương mại dịch vụ…số liệu cụ thể như sau: Bảng 2.2: Cơ cấu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI theo lĩnh vực đầu tư vào thành phố Hải Phòng tính đến 20/02/2015 Lĩnh vực Số dự án Tỷ lệ số dự án (%) Số vốn đầu tư (Triệu USD) Tỷ lệ số vốn đầu tư (%) Công nghiệp 341 73,97 6.423,56 56,84 Xây dự cơ sở hạ tầng 32 6,94 2.906,49 25,72 Dịch vụ 23 4,99 917,64 8,12 Khác 65 14,1 1.053,4 9,32 Tổng 461 100 11.301,09 100 Nguồn: Sở kế hoạch và đầu tư thành phố Hải Phòng.
- 42. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 42 Dựa vào bảng 2.2 ta thấy đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hải Phòng tập trung chủ yếu vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp (chiếm 73,97% về số dự án và 56,84% về vốn đầu tư), phát triển cơ sở hạ tầng (chiếm 6,94% về số dự án và 25,72% về số vốn đầu tư), Dịch vụ du lịch (chiếm 4,99% số dự án và 8,12% về số vốn đầu tư). Các hoạt động đầu tư vào công nghiệp chủ yếu hướng vào xuất khẩu. Nổi bật phải kể tới lĩnh vực điện, điện tử, công nghiệp hỗ trợ, dịch vụ cao cấp được thành phố tập trung thu hút, mà cụ thể là LGE với dự án trị giá 1,5 tỷ USD tại Khu CN Tràng Duệ, kéo theo hàng chục dự án FDI vệ tinh khác, làm cả khu CN sôi động hẳn lên và đây cũng là một cơ sở quan trọng để Thủ tướng Chính phủ quyết định cho phép mở rộng khu CN thêm 600 ha. Một dự án hàng tỷ USD khác là Nhà máy sản xuất lốp xe Bridgestone tại Khu CN Đình Vũ. Ngoài ra, còn có nhiều dự án khác công nghệ cao như nhà máy sản xuất thuốc tiêu chuẩn cao Nipro Pharma; sản xuất máy in, máy photocopy của Fuji Xerox… Trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng, thành phố cũng thu hút được các nhà đầu tư có tiềm lực kinh tế, giàu kinh nghiệm. Lĩnh vực logistics tuy rất mới nhưng cũng có 2 nhà đầu tư của Singapore. Cùng với đó, trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, có thêm nhiều nhà đầu tư lớn tới tìm hiểu và xúc tiến đầu tư như Daiwa House, Fujita, Sujitsu, Minato, Chyoda, Chuo, Hilton ( Nhật Bản và Hoa Kỳ…). Trong đó có 3 nhà đầu tư được cấp giấy chứng nhận đầu tư để thực hiện các dự án về trung tâm thương mại tổng hợp, khu nhà ở tại Khu đô thị ven sông Lạch Tray và dự án khách sạn 5 sao… Nhìn nhận tổng thể, cơ cấu ngành nghề trong thu hút FDI đã khai thác triệt để lợi thế của Hải Phòng và thực hiện đúng định hướng phát triển kinh tế-xã hội của thành phố theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. FDI tập
- 43. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 43 trung chủ yếu vào công nghiệp với số lượng lớn về số vốn và số dự án, tiếp theo là cơ sở hạ tầng, thương mại và dịch vụ. Cơ cấu trên đã làm tăng tỷ trọng đầu tư vào công nghiệp và dịch vụ cũng như tác động hỗ trợ cho các ngành công nghiệp dịch vụ hiện có ở địa phương. Nói chung, các chủ đầu tư FDI tại Hải Phòng mới chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa có nhà đầu tư có tiềm năng mạnh về công nghệ và tài chính. Mặc dù vậy, hoạt động đầu tư nước ngoài trong thời gian qua cũng đã đóng vai trò rất quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. 2.1.4.3. Về hình thức đầu tư. Với chủ trương tăng cường thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở mọi hình thức, FDI tại thành phố Hải Phòng khá đa dạng về các hình thức đầu tư. Bảng 2.3: Cơ cấu nguồn vốn trực tiếp nước ngoài vào thành phố Hải Phòng theo hình thức đầu tư ( tính đến 20/02/2015 ) Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư thành phốHải Phòng. Hình thức Số dự án Tỷ trọng số dự án (%) Số vốn đầu tư (triệu USD) Tỷ trọng số vốn đầu tư 100% vốn đầu tư nước ngoài 329 71,37 7.786,45 68,9 Liên doanh 98 21,26 3250,03 28,76 Công ty cổ phẩn 14 3,03 203,58 1,8 Hợp đồng hợp tác kinh doanh 20 4,34 61,03 0.54 Tổng 461 100 11.301,09 100
- 44. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 44 Những biến động của dòng vốn FDI vào Hải Phòng về cơ bản là giống dòng vốn FDI của cả nước. Điều đó cho thấy, trong điều kiện của cả nước ta, dòng vốn FDI của Hải Phòng về cơ bản phụ thuộc vào chính sách và môi trường đầu tư trung của cả nước, những thay đổi cơ chế và chính sách chung của Nhà nước có ảnh hương quyết định đối với việc thu hút FDI vào Hải Phòng. Khi luật đầu tư chung 2005 có hiệu lực đã tạo ra môi trường bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước dẫn đến số các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh. Tiếp đến là hình thức liên doanh và sau cùng là loại hình hợp đồng hợp tác kinh doanh, loại hình này mới xuất hiện trong thời gian gần đây. Tính đến hết năm 2014 mới chỉ có 17 dự án ký kết theo phương thức này. Trong hình thức liên doanh thì tỷ lệ góp vốn của các nhà đầu tư nước ngoài luôn chiếm tỷ lệ khá cao, trung bình từ 60 - 70 %, khiến quyền lợi các nhà đầu tư nước ngoài vẫn chiếm ưu thế hơn. 2.1.4.4. Về đối tác đầu tư. Trong nhiều năm qua, cùng với việc thu hút nguồn vốn FDI, thành phố Hải Phòng đã phát triển thêm nhiều mối quan hệ với các đối tác là các nhà đầu tư nước ngoài. Nhờ đó Hải Phòng đã thu hút được rất nhiều nhà đầu tư từ các nước khác nhau. Tới năm 2014, tổng cộng đã có hơn 28 đối tác đầu tư vào Hải Phòng trên tất cả các lĩnh vực, từ công nghiệp – xây dựng, tới nông nghiệp và dịch vụ. Cùng với sự phát triển của các công ty xuyên quốc gia, các tập đoàn quốc tế, làm cho hoạt động đầu tư trực tiếp tại hải Phòng ngày càng sôi động và phong phú hơn. Các đối tác đầu tư vào Hải Phòng chủ yếu tới từ các nước châu Á như Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản… Vì các nhà đầu tư châu Á thường tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp nhẹ, chế biến thực phẩm và khách sạn, sử dụng nhiều lao động, điều này phù hợp với các điều kiện thuận lợi sẵn có tại thành phố Hải Phòng.
- 45. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 45 2.1.4.5. Địa phương tiếp nhận đầu tư. Đầu tư trực tiếp nước ngoài chủ yếu vẫn tập trung chủ yếu vào những địa phương có lợi thế về giao thông và hạ tầng kỹ thuật (quốc lộ 5, cảng biển, khu công nghiệp…) Trong những năm gần đây, FDI không còn tập trung vào những quận ở nội thành mà bắt đầu chuyển dịch ra các huyện ngoại thành. Tuy nhiên, những địa bàn có khó khăn về cơ sở hạ tầng, xa khu vực có dân cư, xa các khu đô thị vẫn chưa thu hút được nhiều dự án đầu tư như các huyện Vĩnh Bảo, huyện đảo Bạch Long Vỹ… 2.1.4.6. Đóng góp của khu vực FDI đến sự phát triển kinh tế xã – hội của thành phố Hải Phòng. Các doanh nghiệp FDI có vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế Hải Phòng trong những năm qua, thể hiện ở các mặt như góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đóng góp cho ngân sách địa phương, tạo việc làm cho người lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế… Bảng 2.4: Đóng góp cho ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp FDI Hải Phòng trong giai đoạn 2011-2014. Năm Nộp NSNN của các DN FDI Hải Phòng (triệu USD) Nộp NSNN của toàn thành phố Hải Phòng (triệu USD) Tỷ trọng (%) 2011 106,4 1.672,88 6,36 2012 137,56 1.863,42 7,38 2013 145,78 1.958,67 7,44 2014 124,66 1.789,93 6,96 Nguồn:Sở công thương thành phốHảiPhòng.
- 46. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 46 Thu hút FDI vào Hải Phòng những năm qua đã tạo cho Ngân sách của thành phố tăng và ổn định. Nguồn thu chủ yếu là các khoản như thuế nhập khẩu, thuế lợi tức, tiền thuế đất… Qua bảng số liệu trên ta thấy đóng góp của FDI vào ngân sách khá ổn định. Năm 2011, do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế nên tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp nước ngoài gặp nhiều khó khăn, điển hình là tình hình sản xuất , kinh doanh của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp Nomura vốn là các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất phục vụ xuất khẩu 100% sản phẩm cho công ty mẹ tại Nhật Bản có giảm sút, phải cắt giảm sản lượng và không có đầu tư lớn do ảnh hưởng của động đất sóng thần của Nhật Bản . Điều đó là nguyên nhân lớn gây lên sự sụt giảm đóng góp ngân sách nhà nước. Các dự án đầu tư vào Hải Phòng chủ yếu là sản xuất hàng xuất khẩu, điều này đã góp phần cải thiện tình trạng nhập siêu hiện nay. Qua các năm, kim ngạch xuất khẩu của khu vực FDI luôn chiếm tỷ trọng cao trong kim ngạch xuất khẩu toàn thành phố. Bên cạnh đó, khu vực FDI còn góp phần giải quyết công ăn việc làm không chỉ cho thành phố mà còn cho các tỉnh thành lân cận. 2.2. Thực trạng thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tư Hoa Kỳ vào địa bàn thành phố Hải Phòng. 2.2.1. Quy mô vốn đầu tư FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Bảng 2.5: Cơ cấu nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hải Phòng theo đối tác đầu tư (tính đến 10/02/2015).
- 47. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 47 TT Đối tác Dự án Tổng số vốn đầu tư (Triệu USD) 1 Nhật Bản 105 3.425,67 2 Hàn Quốc 68 1.856,37 3 Hoa Kỳ 13 1.229,96 4 Đài Loan 47 943,05 5 Singapore 37 858,51 6 Hồng Kông 42 732,76 7 Trung Quốc 51 721,42 8 Anh 18 553,79 9 Hà Lan 11 284,85 10 Úc 8 135,23 11 Thái Lan 6 77,85 12 Malaysia 9 72,41 13 Bỉ 3 19,24 14 Đức 5 16,7 15 Bermuda 2 15 16 Pháp 2 13,41 17 Indonesia 3 12 18 Samoa 3 11 19 Nauy 2 10,1
- 48. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 48 20 Ấn Độ 2 10 21 Quốc đảo Marshall 7 8 22 Đan mạch 3 9 23 Nga 9 8 24 Ukraina 1 5 25 Séc 1 2 26 Slovenia 1 2 27 Áo 1 1 28 Mauritius 1 1 Tổng 461 11,301.09 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư Hải Phòng. Dựa vào bảng trên ta thấy, có 28 nước đã và đang đầu tư vào thành phố Hải Phòng trong khi con số đầu tư vào cả nước gấp 3 lần. Đứng ở vị trí đầu tiên là Nhật Bản với tống số vốn đầu tư là 3.425,67 triệu USD, chiếm 30,3% tổng số vốn đầu tư vào Hải Phòng. Kế tiếp là Hàn Quốc tổng số vốn là 1.856,37 triệu USD, chiếm 16,43% tổng số vốn cả nước. Hoa Kỳ là quốc gia đứng thứ 3 trong danh sách nguồn vốn FDI vào Hải Phòng với 1.229,96 triệu USD chiếm 10,9% tổng số vốn đầu tư vào Hải Phòng và chiếm 11,15% tổng số vồn đăng ký mà Hoa Kỳ đã đầu tư vào Việt Nam. Điều đó cho thấy các nhà đầu tư Hoa Kỳ có sự quan tâm đặc biết tới Hải Phòng đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ lưu trú và kinh doanh bất động sản. Điển hình là dự án xây dựng khách sạn 5 sao của tập đoàn khách sạn Hilton Hoa Kỳ và dự án xây dựng, kinh doanh bất động sản của công ty TNHH Union Success với tổng số vốn đầu tư lên tới hàng trăm triệu USD.
- 49. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 49 Xét về số dự án đầu tư thì Hoa Kỳ khá khiêm tốn với chỉ 13 dự án gần như thấp nhất trong danh sách các nhà đầu tư chủ yếu. Chỉ chiểm 1,78% tổng số dự án Hoa Kỳ đầu tư vào Việt Nam. Tuy nhiên nếu xem xét dưới góc độ tổng nguồn vốn đăng ký đầu tư thì con số FDI của Hoa Kỳ lại khá lớn. điều đó chứng tỏ các dự án mà các nhà đầu tư Hoa Kỳ đầu tư vào Hải Phòng đều là những dự án có quy mô lớn, góp phần không nhỏ vào phát triển kinh tế-xã hội Hải Phòng. Hoa Kỳ đang có xu hướng đầu tư mạnh vào Hải Phòng, hứa hẹn trong tương lai sẽ là đối tác lớn nhất tại thành phố Hải Phòng. 2.2.2. Hình thức đầu tư của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Ta có bảng số liệu sau: Bảng 2.6: các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. TT Hình thức đầu tư Số dự án Tổng vốn đầu tư (triệu USD) 1 Liên doanh 3 191,64 2 100 % Vốn nuớc ngoài 10 1.038,32 Tổng cộng 13 1.229,96 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư thành phốHải Phòng Các nhà đầu tư Hoa kỳ đầu tư vào thành phố Hải Phòng chỉ thông qua 2 hình thức là 100% vốn đầu tư nước ngoài và hình thức liên doanh. Trong đó, hình thức 100% vốn đầu tư nước ngoài là chủ yếu, chiếm tới 84,42% với quy mô vốn khá lớn. Sở dĩ hình thức 100% vốn nước ngoài được ưa chuộng bởi với việc bỏ ra 100% vốn cho dự án, nhà đầu tư có thể toàn quyền quyết định đầu tư kinh doanh mà không phụ thuộc vào các bên đối tác. Và tâm lý các nhà đầu tư Hoa Kỳ luôn muốn dành quyền tuyệt đối trong việc quản lý, kiểm soát quá trình sử dụng vốn đầu tư của họ. Hình thức liên doanh mới chỉ có 3 dự án
- 50. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 50 với tổng số vốn là 191,64 triệu USD. Điều đó chứng tỏ một phần rằng môi trường đầu tư vào Việt Nam nói chung cũng như Hải Phòng nói riêng đang ngày được cải thiện tốt hơn, sự cạnh tranh đang ngày càng trở lên công bằng. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng nguyên nhân có nhiều doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài cũng bắt nguồn từ việc các công ty Việt Nam chưa có tiềm lực ngang tầm với bên đối tác. Bên Việt Nam bị hạn chế về mọi mặt trong khi đối tác nước ngoài là những doanh nghiệp, công ty có tiềm lực kinh tế mạnh và theo đuổi chiến lược kinh doanh khác nhau. Tóm lại hình thức đầu tư được ưa chuộng nhất vẫn là hình thức 100% vốn nước ngoài. 2.2.3. Các lĩnh vực đầu tư FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Cũng giống như những nhà đầu tư khác đầu tư vào thành phố Hải Phòng. Các nhà đầu tư Hoa Kỳ chủ yếu tập trung vào các ngành công nghiệp, bất động sản và dịch vụ lưu trú. Ta có bảng số liệu sau: Bảng 2.7: Bảng cơ cấu nguồn vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng theo lĩnh vực. STT Chuyên ngành Số dự án Tổng số vốn đầu tư (Triệu USD) 1 CN chế biến-chế tạo 10 875,03 2 Dịch vụ lưu trú ăn uống 1 106,35 3 Kinh doanh bất động sản 2 248,58 Tổng 13 1.229,96 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư thành phốHải Phòng. Biểu đồ 2.2: cơ cấu nguồn vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng theo lĩnh vực.
- 51. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 51 Từ biểu đồ trên ta thấy các nhà đầu tư Hoa Kỳ chủ yếu đầu tư vào các ngành công nghiệp chế biến với 10 dự án và tổng số vốn đầu tư là 875,03 triệu USD, chiếm 71,14% tổng số vốn đầu tư. Điển hình là dự án xây dựng nhà máy phát điện bằng tuốc bin gió cua công ty TNHH GE. Năm 2010, GE đã xây dựng và đưa nhà máy sản xuất máy phát điện tuốc bin gió trị giá hơn 100 triệu đô la Mỹ vào hoạt động tại thành phố cảng Hải Phòng. Là nhà máy sản xuất đầu tiên có vốn đầu tư của GE tại Việt Nam, nhà máy có 600 nhân viên Việt Nam và đã xuất khẩu hơn 1000 hệ thống máy phát và các bộ phận cho tuốc bin gió, góp phần giải quyết các vấn đề năng lượng toàn cầu. Năm 2012, Sở Kế hoạch và đầu tư thành phố Hải Phòng đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho GE để mở rộng quy mô và danh mục sản xuất các thiết bị phát điện của GE trong hai năm 2012 và 2013. Ngoài ra còn có các ngành như chế tạo kính nổi, sản xuất may mặc xuất khẩu, sản xuất gia công các linh kiện Gas. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư Hoa Kỹ cũng đã thử sức vào lĩnh vực dịch vụ lưu trú, ăn uống vốn là một trong những thế mạnh của Hải Phòng vì là 71.14 8.65 0 20.21 Tổng số vốn đăng ký Công nghiệp chế biến - chế tạo Dịch vụ lưu trú, ăn uống Kinh doanhbất động sản
- 52. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 52 thành phố duyên hải, có nhiều bãi biển lớn như Đồ Sơn, Cát Bà…. Như vậy có thể nói tiềm năng phát triển của ngành này là khá lớn, các nhà đầu tư Hoa Kỳ hoàn toàn có thể tận dụng để mở rộng đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ lưu trú, ăn uống. Bất động sản đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế, ngày càng chiếm tỷ trọng lớn và có ảnh hưởng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Bất động sản là hàng hóa lâu bền, có giá trị lớn, không thể thay thế được. các nhà đầu tư muốn đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh BĐS thì phải có tiềm lực tài chính mạnh: chi phí xây dựng các tòa nhà văn phòng cho thuê lớn và thu hồi vốn cũng khá dài mà rủi ro lại cao. Bởi vậy, việc thu hút FDI vào lĩnh vực bất động sản còn gặp rất nhiều khó khăn đặc biệt là đối với các nhà đầu tư khó tính như Hoa Kỳ. tính cho đến nay, Hải Phòng mới chỉ thu hút được 2 dự án đầu tư vào bất động sản của Hoa Kỳ là dự án xây dựng TT thương mại, phòng, chung cư, biệt thự cao cấp của công ty Công ty Union, california Limited Partership và dự án đầu tư xây dự hạ tầng khu công nghiệp Đình Vũ. 2.2.4. Cơ cấu nguồn vốn FDI của Hoa Kỳ theo địa bàn. Hoa Kỳ lựa chọn địa bàn đầu tư ở những nơi có lợi thế đất đai rộng rãi và có lực lượng lao động dồi dào. Tuy chỉ có 13 dự án đầu tư vào thành phố Hải Phòng nhưng lại trải đều hầu hết các quận, huyện có trình độ phát triển cao trong tỉnh như: - Khu công nghiệp Đình Vũ với dự án xây dựng KCN Đình Vũ giai đoạn II (89 triệu USD) và nhà máy sán xuất thép cán, tôn mạ của công ty TNHH thép HST Việt Nam (90 triệu). - Khu công nghiệp Đồ Sơn với dự án xây dựng nhà máy sản xuất hàng rào, dụng cụ cơ khí của công ty chế tạo máy Hong Yuan Hải Phòng (90 triệu
- 53. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 53 USD) và hợp đồng hợp tác kinh doanh, sản xuất thức ăn nuôi tôm và gia cầm của ông Chu Giai Vĩnh (VN) và ông Tru Văn Bạch ( Hoa Kỳ) với tổng số vốn đầu tư là 11 triệu USD. - Khu công nghiệp Nomura có dự án sản xuất, lắp ráp thiết bị cho hệ thống điện của chi nhánh GE tại hải Phòng và sản xuất gia công thiết bị sử dụng Gas của công ty TNHH PV Hải Phòng. Ngoài ra còn có các dự án được đặt ở khu công nghiệp huyện Thủy Nguyên, Quận Lê Chân, huyện An Lão,... Sự lựa chọn này giúp các nhà đầu tư có thể tận dụng tối đa lợi thế về cơ sở hạ tầng cũng như nguồn nhân lực sẵn có tại các địa điểm này. Bên cạnh đó, việc đầu tư vào các huyện đông dân cũng góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cho các nhà đầu tư. 2.2.5. Tìnhhình triển khai thực hiện các dự án có vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Một dự án FDI có hiệu quả hay không cần xem xét kỹ đến tình hình triển khai thực hiện của dự án đó chứ không chỉ xem xét ở trên góc độ vốn đăng ký. Tính đến quý I năm 2015, tổng số dự án còn hiệu lực là 13 dự án với tổng số vốn đầu tư 1.229,96 (triệu USD), vốn điều lệ 148,99 (triệu USD). Trong đó, số dự án đang hoạt động bình thường: 10 dự án chiếm 76,92%. Số dự án đang trong quá trình triển khai: 2 dự án chiếm 15,38%. Số dự án chậm triển khai là 1 dự án chiếm 7,7%. Không có dự án nào không có hoạt động sản xuất hoặc bị ngừng sản xuất, không có dự án nào không triển khai hoặc đang trong quá trình thanh lý, giải thể.
- 54. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 54 Bảng 2.8:Số dự án FDI của Hoa Kỳ cấp mới và điều chỉnh tăng vốn trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Năm Số dự án tăng vốn Số VĐT điều chỉnh tăng (triệu USD) Số dự án cấp mới Tổng vốn đăng ký cấp mới (triệu USD) 2011 1 18,6 - - 2012 2 31,93 - - 2013 2 48,96 - - 2014 3 76,57 - - Quý I/2015 1 11,36 1 106,35 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư Hải Phòng. Từ bảng số liệu trên ta thấy tình hình triển khai cá dự án là tương đối tốt, vốn giải ngân tăng dần qua các năm. Tính từ 2011 đến nay đã có 9/13 dự án được điều chỉnh tăng vốn và 1 dự án được đăng ký cấp mới. trong đó nổi bật là vào năm 2013-2014 đã giải ngân được 125,53 triệu USD với số dự án được giải ngân là 5 dự án. Điều này cho thấy công tác quản lý, thẩm định tính khả thi của dự án và khả năng tài chính của các nhà đầu tư Hoa Kỳ là rất tốt. Một phần cũng do các nhà đầu tư Hoa Kỳ thường có tiềm lực kinh tế mạnh nên tốc độ giải ngân luôn đúng thời hạn. 2.3. đánh giá tổng quan về thực trạng thu hút FDI từ Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. 2.3.1. Những thành tựu đạt được. - Về quy mô nguồn vốn. Lũy kế tới tháng 2 năm 2015, tổng vốn đăng kí của FDI Hoa Kỳ đạt con số là 1229,96 triệu USD, xếp vị trí thứ 3 về vốn đăng ký và vị trí thứ 1 về quy mô bình quân một dự án. Tình hình thu hút đầu tư có chuyển biến tích
- 55. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 55 cực qua các năm, từ năm 2007 đến năm 2014, năm nào cũng có dự án được giải ngân, thể hiện các nhà đầu tư Hoa Kỳ rất quan tâm đến môi trường đầu tư Hải Phòng. Trong tương lai không xa, Hoa Kỳ có thể sẽ là đối tác đầu tư lớn và quan trọng của thành phố Hải Phòng. - Về đóng góp cho ngân sách nhà nước. các dự án FDI của Hoa Kỳ với quy mô vốn đăng ký lớn (1.229,96 triệu USD/13 dự án) đã có những đóng góp đáng kể cho thu ngân sách từ khu vực FDI, từ đó làm tăng thu ngân sách cho thành phố thông qua các loại thuế và cho thuê đất. Bảng 2.9. Nộp ngân sách của doanh nghiệp FDI Hoa Kỳ trong thành phố Hải Phòng giai đoạn 2011-2014 Năm Nộp NSNN của các DN FDI Hoa Kỳ trong TP Hải Phòng (triệu USD) Nộp NSNN của các DN FDI Hải Phòng (triệu USD) Tỷ trọng (%) 2011 4,56 106,4 2012 5,23 137,56 2013 5,35 145,78 2014 6,68 124,66 Nguồn:Sở kế hoạch và đầu tư Hải Phòng. - Chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Việc Hoa Kỳ có 10/13 dự án đầu tư vào các ngành công nghiệp đã góp phần không nhỏ vào công cuộc chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế Hải Phòng theo đúng hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa. sự chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế đối với Hải Phòng cũng như Việt Nam là mang tính tích cực. Tuy
- 56. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 56 nhiên để hội nhập vào nền kinh tế thế giới yêu cầu đòi hỏi từng nước phải thay đổi cơ cấu kinh tế sao cho phù hợp với phân công lao động quốc tế. Tức là phù hợp với năng lực cạnh tranh, phù hợp với trình độ phát triển chung trên thế giới. Như vậy mới có thể tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động FDI, ngược lại cũng chính FDI lại thúc đẩy nhanh chóng quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. - Giải quyết việc làm cho người lao động. Với việc thực hiện các dự án đầu tư FDI từ Hoa Kỳ đã tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động, giúp họ có việc làm và tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống người dân. Tính đến tháng 2014, các dự án FDI Hoa Kỳ đã giúp giải quyết việc làm cho hơn 3000 lao động trực tiếp và hàng nghìn lao động gián tiếp. FDI không chỉ giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người lao động mà quan trọng hơn đó là thông qua làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cùng với công nghệ và thiết bị hiện đại, chính những điều này đã và đang đem lại cho thành phố Hải Phòng đội ngũ quản lý giỏi và tay nghề của công nhân ngày càng được nâng lên để nhanh chóng tiếp cận với trình độ quản lý và tay nghề quốc tế. Hơn nữa, FDI góp phần chuyển đổi tư duy người dân, họ phải luôn tự học hỏi, nâng cao trình độ để có thể tìm được việc trong các doanh nghiệp địa phương. Đây là một yếu tố tích cực trong thời buổi cạnh tranh của thị trường lao động. Các doanh nghiệp cung đang từng bước thực hiện việc thành lập các tổ chức công đoàn để bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Hoạt động FDI đã mang lại một bộ phận thu nhập đáng kể cho người lao động . Hiện nay, mức lương bình quân của khu vực FDI là 75 – 80 USD. Lương tối thiểu của người lao động trong khu vực FDI của thành phố là: 40 USD/tháng trong khu vực nội thành ( tương đương với 640.000 VND ) và 35
- 57. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 57 USD/ tháng ( tương đương với 560.000VND) trong khu vực ngoại thành. Nếu so sánh với mức lương bình quân của lao động Việt Nam là 450.000 VND thì có thể thấy rằng lao động trong khu vực kinh tế có vốn FDI được nhận mức lương cao hơn.. Đó là chưa kể đến những lao động Việt Nam làm kỹ sư, cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật, có thu nhập rất cao: Lương kỹ sư: 220- 250 USD/ tháng; lương cán bộ văn phòng: 500 USD/tháng; lương cán bô quản lý: trên 1000 USD/ tháng. - Nâng cao chất lượng lao động. Có thể khẳng định, chất lượng lao động trong khu vực FDI cao hơn hẳn so với các thành phần kinh tế khác. Thông qua hoạt động FDI, người lao động được đào tạo, nâng cao năng lực quản lý, trình độ khoa học, công nghệ, đủ sức thay thế chuyên gia nước ngoài. mặt khác, người lao động được làm việc trong môi trường làm việc an toàn, vệ sinh; được rèn luyện tác phong lao động công nghiệp và thích ứng dần với cơ chế lao động mới. - Phát triển cơ sở hạ tầng. FDI của Hoa Kỳ đã góp phần không nhỏ vào việc hiện đại hóa cơ sở hạ tầng của thành phố. Nhờ vào nguồn vốn FDI, Hải Phòng là một trong những địa phương sớm nhất của miền Bắc xây dựng được KCN tập trung và có quy mô lớn, có những khách sạn tầm cỡ quốc tế, trung tâm thương mại cao cấp và những khu đô thị mới hiện đại, xứng danh là một trong những đô thị loại 1 cấp quốc gia của Việt Nam. Hiện nay, cơ sở hạ tầng của thành phố đã có những bước phát triển vượt bậc, hệ thống đường giao thông được xây dựng mới, được cải thiện khá thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Các khu công nghiệp được xây dựng ngày càng đồng bộ đáp ứng được nhiều yêu cầu của nhà đầu tư.
- 58. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 58 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại. Bên cạnh những thành công đạt được thì việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng cũng có một số hạn chế, cụ thể: - Quy mô thu hútFDI còn chưa tương xứng với tiềm năng. Tuy quy mô nguồn vốn FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng đứng thứ 3 chỉ sau Nhật Bản và Hàn Quốc nhưng số dự án lại rất khiêm tốn (13 dự án). Mặc dù đứng đầu về quy mô vốn bình quân một dự án tuy nhiên một số dự án thì có quy mô đầu tư rất thấp, còn một số dự án thì quy mô lên tới hàng trăm triệu USD. - Địa bàn thu hútđầu tư FDI của Hoa Kỳ phân bốkhông đồng đêu. Chỉ tập trung chủ yếu vào nội thành, các huyện xung quanh nội thành và 2 KCN Nomura và KCN Đình Vũ, điều đó khiến cho FDI chưa tạo được việc làm đều trên địa bàn đặc biệt là chưa góp phần giải quyết việc làm ở khu vực nông thôn. Điều này đã góp phần gây mất cân đối trong phân bổ dân số, gia tăng khoảng cách giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn. - Hình thức đầu tư còn nghèonàn, chưa phong phú. Hình thức chủ yếu vẫn là 100% vốn nước ngoài. Các hình thức đầu tư khác còn rất ít hoặc không có. Điều này không những gây thiệt hại lớn đối với các doanh nghiệp trong nước mà còn phần nào làm triệt tiêu những lợi thế của đầu tư nước ngoài như: sự chuyển giao công nghệ và kỹ thuật tiên tiến, đào tạo công nhân và quản lý trình độ cao. - Cơ cấu đầu tư theo ngành còn mất cân đối. Nguồn vốn FDI của Hoa Kỳ tập trung vào công nghiệp, bất động sản. Trong khi đó đầu tư vào các ngành nông, lâm, thủy sản, những ngành chế biến nông sản, dịch vụ lưu trú và ăn uống còn rất khiêm tốn dù đây đều là những thế mạnh của thành phố.
- 59. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 59 - Sản xuất công nghiệp phụ trợ, sản xuất nguyên phụ liệu chưa được chú trọng. Các nhà đầu tư luôn than phiền rằng họ khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu và bán thành phẩm trong nước. Do đó phải nhập khẩu nhiều, đẩy chi phí lên cao. - Cạnh tranh với các Doanh nghiệp trong nước .các doanh nghiệp FDI nói chung và các doanh nghiệp FDI của Hoa Kỳ nói riêng do có lợi thế về vốn, công nghệ và trình độ tổ chức sản xuất khi đầu tư vào Hải Phòng đã trở thành một trong những đối thủ cạnh tranh mạnh nhất của doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp trong nước do kém lợi thế hơn nên dần bị thu hẹp quy mô sản xuất, thị trường tiêu thụ sản phẩm, thậm chí trong nhiều trường hợp đã bị phá sản. Doanh nghiệp trong nước phá sản có thể gây ảnh hưởng đến tình hình kinh tế xã hội, đặc biệt là làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp cho người lao động. - Chuyển giao công nghệ. Hoa Kỳ tuy trình độ công nghệ tiên tiến, hiện đại và công nghệ nguồn nhưng tỷ trọng các dự án đầu tư vào Hải Phòng còn rất ít. Công nghệ chuyển giao vào Việt Nam nói chung và Hải Phong nói riêng thường là những công nghệ cũ hoặc lạc hậu. Nhất là trong thời kỳ đầu, chính sách chuyển giao công nghệ của Việt Nam còn hạn chế, cơ chế giám sát của cán bộ Việt Nam còn yếu kém nên công nghệ nhập khẩu về Hải Phòng là công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường và tốn kém trong việc thay thế hoặc mua mới. Việc chuyển giao những công nghệ lạc hậu qua cảng Hải Phòng đã biến nơi đây thành một trong những “ bãi thải công nghệ, máy móc thiết bị cũ và lạc hậu " do nhà đầu tư nước ngoài thải ra.
- 60. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 60 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế. 2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan. - Do xu hướng của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hoa Kỳ là chuyển vào các nước phát triển chiếm tới 70- 80%.Thị trường Hoa Kỳ trên thế giới là rất rộng nên các hoạt động đầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam cũng như Hải Phòng không thể được chú trọng quá nhiều nếu không bỏ lỡ các thị trường hấp dẫn khác. Các nhà đầu tư còn chưa thực sự chú trọng vào thị trường tiềm năng của các nước đang phát triển do sản phẩm của họ thương là những sản phẩm cao cấp, xa xỉ. - sự cạnh tranh gay gắt trong khu vực ASEAN + Trung Quốc các nước này luôn nỗ lực để tìm ra các biện pháp cải thiện môi trường đầu tư. Điều này có thể làm giảm sút sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài đối với môi trường đầu tư của Việt Nam nói chung, trong đó có Hải Phòng. Đánh giá sau đây của diễn đàn kinh tế toàn cầu về năng lực cạnh tranh của một số quốc gia ASEAN +1 có thể được coi như một bức tranh so sánh sinh động về năng lực cạnh tranh trong thu hút đầu tư của các quốc gia này. Bảng 2.10: So sánh năng lực cạnh tranh trong thu hút FDI của các quốc gia thuộc ASEAN +1 Đặc tính cụ thể ViệtNam TrungQuốc Thái Lan Malaysia Philippines 1. Chỉ số tin cậy FDI 2 4 3 3 2 2. Tăng trưởng kinh tế tiềm năng 3 4 2 2 2 3. Chất lượng cơ sở hạ tầng 1 2 4 4 2 4. Hệ thống pháp luật (phát triển, nhất quán, không ổn định) 2 2 4 4 3 5. Hệ thống thuế (phát triển nhất quán không ổn định) 2 2 3 3 2 6. Ổn định chính trị xã hội 4 3 3 3 2
- 61. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 61 7. Ấn định và quản lý tỉ giá ngoại hối 2 3 2 2 2 8. Mua sắm linh kiện 1 3 2 2 2 9. Thâm nhập thị trường tiềm năng 2 3 3 3 2 10. Dễ dàng hoạt động kinh doanh 1 2 3 3 2 11. Nhận biết tham nhũng 1 1 2 2 1 Nguồn:Diễn đàn kinh tế toàn cầu. Việc xếp hạng trên phương thức tính của PWC ( Xếp hạng 4= khả năng cạnh tranh cao nhất; 1= khả năng cạnh tranh thấp nhất.) Như vậy, có thể đánh giá, về cơ bản, sự cạnh tranh giữa Việt Nam và các nước còn lại trong khu vực là khá quyết liệt, trong đó, sức cạnh tranh của Việt Nam được đánh giá là hạn chế hơn so với các nước láng giềng. 2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan. - Trước hết là do cơ sở vật chất kỹ thuật còn thiếu, cơ sở hạ tầng còn kém. Trong những năm gần đây bộ mặt đô thị Hải Phòng đã có nhiều đổi mới, tuy nhiên quá trình nâng cấp cơ sở hạ tầng vẫn chưa bắt kịp nhu cầu của nhà đầu tư. + Về hệ thống cảng biển: do đặc điểm của cảng Hải Phòng là nằm sâu trong đất liền, với chiều dài luồng dẫn vào cảng lên đến 40km nên chỉ có thể đón tàu có trọng tải dưới 20.000 DWT. + Về hệ thống đường sắt: Hiện nay, do tuyến đường sắt chủ yếu phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân và vận chuyển hàng hóa lẻ. Ga Hải Phòng mới chỉ phục vụ một tuyến đường sắt duy nhất là Hải Phòng – Hà Nội – Lào Cai. Điều đó ảnh hưởng rất lớn đến vận chuyển hàng hóa.
- 62. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 62 + Về vận tải hàng không: Chất lượng sân bay Cát Bi còn thua kiếm nhiều so với các sân bay hiện đại cả về trang thiết bị kỹ thuật hàng không cũng như trang thiết bị thông tin, chỉ huy điều hành bay. -Công tác xúc tiến đầu tư vẫn gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh phí để tổ chức các cuộc vận động đầu tư ở nước ngoài cũng như hoàn chỉnh các tài liệu xúc tiến đầu tư. Thành phố hiện vẫn đang thiếu cán bộ có chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Kinh phí cho quảng cáo, du lịch còn quá thấp, bình quân mỗi khách quốc tế đến Hải Phòng chi tiêu 700 USD nhưng ngành du lịch bỏ ra có 1 USD dành cho việc quảng bá, xúc tiến. Với mức kinh phí thấp như vậy việc quảng bá hình ảnh Hải Phòng đến các thị trường quốc tế sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy Hải Phòng rất cần một quỹ xúc tiến đầu tư. Quỹ sẽ cung cấp kinh phí cho các hoạt động xúc tiến quốc gia không chỉ ở trong nước mà cả nước ngoài và giúp các chương trình quảng bá quốc gia sẽ tốt hơn. Các dự án kêu gọi đầu tư trong nước sẽ có cơ hội quảng bá ở nước ngoài. Khi có quỹ tức là có nguồn kinh phí không chỉ để thực hiện chương trình xúc tiến quốc gia mà còn có thể hỗ trợ các địa phương xúc tiến đầu tư. - Chất lượng đội ngũ cán bộ và trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ công chức ở một số đơn vị còn chưa tương xứng với yêu cầu. Chưa cương quyết xử lý tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cấp với ngành trong giải quyết nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ được giao. - Lực lượng lao động tuy nhiều nhưng trình độ còn nhiều bất cập chưa phù hợp với yêu cầu của nhà đầu tư. Chúng ta chưa có chiến lược dài hạn và chính sách cụ thể về đào tạo lại cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý và công nhân kỹ thuật để đáp ứng yêu cầu đó.
- 63. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 63 - Hình thức đầu tư còn nghèo nàn, chưa chú trọng chuẩn bị điều kiện cho các hình thức thu hút vốn đầu tư nước ngoài khác như công ty cổ phần, bán hoặc sáp nhập các doanh nghiệp trong nước với công ty nước ngoài...Khả năng góp vốn của bên Việt Nam còn thấp, thường là giá trị quyền sử dụng mặt đất.
- 64. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 64 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI CỦA HOA KỲ VÀO HẢI PHÒNG. 3.1. Phương hướng thu hút FDI từ Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. Trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của Hải Phòng, kinh tế đối ngoại tiếp tục được xác định là lĩnh vực kinh tế động lực của thành phố. Trong đó hoạt động đầu tư nước ngoài có vai trò đặc biệt quan trọng là một trong những động lực thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội của thành phố theo định hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Định hướng thu hút FDI của các nước nói chung và Hoa Kỳ nói riêng sẽ tập trung vào: - Nâng cao năng suất, hiệu quả và tính bền vững của sự phát triển và sức cạnh tranh của nền kinh tế của thành phố. - Khai thác toàn diện lợi thế biển để phát triển mạnh các lĩnh vực kinh tế biển, đặc biệt là các dịch vụ về giao thông vận tải, cảng, kho bãi, vận chuyển, thương mại, viễn thông, du lịch,… - Tập trung vào việc thu hút đầu tư từ các nước phát triển và từ các công ty có tiềm lực tài chính và kinh nghiệm quản lý từ các nước phát triển như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, EU, Australia… - Khuyến khích đầu tư trong ngành công nghiệp sản xuất có hàm lượng công nghệ cao, sử dụng hiệu quả nguyên liệu, và giá trị gia tăng cao, gây tổn hại tối thiểu đối với môi trường và các ngành công nghiệp hỗ trợ. - Thu hút đầu tư vào các dự án công nghiệp tập trung vào khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp đã được quy hoạch và phê duyệt như Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, khu công nghiệp: Đình Vũ, Đồ Sơn, Tràng Duệ, Tân Liên, VSIP, An Dương.
- 65. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 65 - phát huy đà tăng trưởng đã có, kiên trì định hướng tái cơ cấu, khai thác tốt các công trình kết cấu hạ tầng lớn trên địa bàn sắp đưa vào khai thác sử dụng như sân bay Cát Bi, đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, cao tốc nối Hải Phòng-Quảng Ninh, cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện để có những bước phát triển mạnh mẽ, đột phá trong những năm tới. - Khuyến khích đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng dưới nhiều hình thức như BOT, BT, PPP, FDI, và ODA. Dự án cần phải được tập trung vào phát triển cảng biển, dịch vụ hậu cần cảng, đường giao thông nội địa, cầu cảng, sân bay, cơ sở hạ tầng trong khu kinh tế, các trung tâm hậu cần tại Cảng Cửa ngõ quốc tế Hải Phòng tại Lạch Huyện và trong các lĩnh vực khác như y tế, giáo dục và nuôi trồng thủy sản kết hợp với chế biến sản phẩm chất lượng cao. - Xây dựng các khu vui chơi, giải trí liên hợp, khách sạn tiêu chuẩn quốc tế tại Đồ Sơn, Cát Bà; bệnh viện quốc tế; trường học quốc tế… - tập trung thu hút các dự án đầu tư lớn về công nghệ cao từ các tập đoàn xuyên quốc gia; tập trung triển khai các công trình hạ tầng lớn phục vụ trực tiếp cho phát triển các ngành dịch vụ, nhất là dịch vụ cảng biển, hàng không, du lịch. Đây chính là những tiền đề quan trọng để Hải Phòng triển khai thành công nhiệm vụ tái cơ cấu, chuyển dịch từ các ngành công nghiệp, dịch vụ truyền thống sang các ngành công nghiệp, dịch vụ mới, hiện đại, giá trị gia tăng cao, tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu. Từ đó góp phần quyết định đưa kinh tế Thành phố phát triển nhanh, bền vững trong những năm tới. - Lĩnh vực ưu tiên Các ngành dịch vụ cảng biển, sân bay, du lịch, kinh tế biển và vận tải biển, logistics, tài chính, ...
- 66. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 66 Các ngành công nghiệp trọng điểm, mũi nhọn, có năng suất, giá trị gia tăng và hàm lượng khoa học - công nghệ cao, sử dụng công nghệ sạch, thân thiện với môi trường. Các ngành sản xuất sản phẩm có khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, có giá trị gia tăng cao: sản xuất sản phẩm phục vụ ngành công nghiệp phụ trợ (cơ khí, điện tử). Phát triển nông nghiệp sinh thái với các sản phẩm sạch, giá trị thu nhập cao, đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới. 3.2. Những giải pháp tăng cường thu hút FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng. 3.2.1. Đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật. - Phát triển và hoàn thiện đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội nhằm tạo những điều kiện thuận lợi cũng như giảm chi phí cho nhà đầu tư: Một trong những nguyên nhân khiến chi phí kinh doanh tại Hải Phòng nói riêng và Việt Nam nói chung quá cao là do cơ sở hạ tầng yếu kém, cả về số lượng lẫn chất lượng. Việc đầu tư cải tạo và nâng cấp cơ sở hạ tầng là điều kiện quan trọng để hoạt động của khu vực FDI nói riêng và hoạt động đầu tư nói chung có hiệu quả, nhưng cần một khối lượng vốn đầu tư lớn, do vậy không thể đầu tư dàn trải mà phải đầu tư có trọng điểm, cân nhắc thời điểm và quy mô đầu tư cho các công trình hạ tầng. Theo đó, cần đầu tư hệ thống hạ tầng bền vững đến chân hàng rào các KCN hoặc các khu đã được quy hoạch phát triển công nghiệp; nâng cao vai trò của nhà nước trong xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng ngoài hàng rào KCN; thực hiện nghiêm túc việc hoàn trả số tiền cho doanh nghiệp có vốn FDI đã ứng trước để xây
- 67. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 67 dựng hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào với quy định cụ thể thời gian hoàn trả vốn cho nhà đầu tư để các nhà đầu tư thực hiện dự án nhanh hơn. Bên cạnh đó, cần tổ chức đầu tư xây dựng nhà ở cho người lao động ở các KCN tập trung dưới hình thức cho thuê hoặc kết hợp với các doanh nghiệp cùng đầu tư. Hướng lâu dài nên quy hoạch, gọi đầu tư xây dựng khu dân cư mới theo hướng đảm bảo đầy đủ các dịch vụ văn hóa, giáo dục đảm bảo cho người lao động gắn bó lâu dài với Hải Phòng. Với những quận, huyện có cơ sở hạ tầng chưa phát triển, cần dành các nguồn vốn tài trợ, vốn theo các chương trình mục tiêu của nhà nước, vốn ưu đãi,... để đầu tư cho hạ tầng, từ đó mới có khả năng huy động được vốn đầu tư của các thành phần kinh tế để phát triển nhằm thu hút tối đa nguồn vốn đầu tư vào địa phương, nhất là nguồn vốn FDI. Đặc biệt cần tiếp tục khuyến khích tư nhân bỏ vốn đầu tư vào phát triển hạ tầng KCN. - Sớm triển khai xây dựng đường cao tốc ven biển Thanh Hóa – Quảng Ninh qua Hải Phòng…Nâng cấp mở rộng sân bay Cát Bi thành cảng hàng không quốc tế. Đẩy nhanh phát triển các khu, cụm công nghiệp; xây dựng đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng trong các khu công nghiệp Tân Liên, Tràng Duệ, Shinec, Đình Vũ để có sẵn mặt bằng sạch với đầy đủ cơ sở hạ tầng kỹ thuật thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. - Cần chú trọng xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp phụ trợ, tương thích với chiến lược đầu tư và kinh doanh của doanh nghiệp sử dụng vốn FDI. Sự phát triển của công nghiệp phụ trợ sẽ giúp các doanh nghiệp sử dụng vốn FDI giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận. Chiến lược phát triển công nghiệp phụ trợ cần được nghiên cứu xây dựng tương thích với chiến lược thu hút đầu tư và chu kỳ phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp sử dụng vốn FDI.
- 68. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 68 - Thực hiện nghiêm việc đánh giá tác động môi trường bắt buộc đối với các dự án đầu tư. Kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm, nhất là tại các làng nghề, các khu, cụm công nghiệp, lưu vực sông, cơ sở sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm; xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Chú trọng xử lý chất thải nguy hại, chất thải y tế; tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình thu gom, xử lý chất thải rắn ở nông thôn. Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết số 26/2013/NQ-HĐND ngày 12/12/2013 của Hội đồng nhân dân thành phố về việc thông qua Kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng thành phố Hải Phòng hai năm (2014 - 2015); nâng cao khả năng phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. 3.2.2. Cải cáchthủ tục hành chính trong công tác quản lýhoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài. - Đẩy mạnh cải cách hành chính. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, trong đó quan tâm đến việc đơn giản hóa, rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư, ban hành Quy trình, thủ tục đầu tư đối với các dự án sử dụng đất, mặt nước trên địa bàn thành phố; xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các sở ngành, địa phương, đơn vị có liên quan trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đầu tư, xây dựng thí điểm đề án áp dụng công nghệ thông tin trong việc chia sẻ báo cáo về doanh nghiệp giữa Sở kế hoạch và cục Thuế nhà nước thành phố ( Thông tin trong giấy chứng nhận đầu tư, thay đổi điều chỉnh, tình hình nột thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính, vấn đề chuyển giá…)
- 69. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 69 Các cấp, các ngành cần tập trung làm tốt công tác tuyên truyền đến đội ngũ cán bộ, công chức và nhân dân một cách sâu rộng hơn về ý nghĩa, mục đích, mục tiêu của cải cách hành chính. Phát huy mạnh mẽ vai trò của quần chúng trong giám sát, phát hiện, góp ý, phê phán những hành vi vi phạm, gây sách nhiễu phiền hà về thủ tục hành chính. Tiếp tục bồi dưỡng kiến thức, nâng cáo trình độ nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức cho cán bộ công chức, chọn cán bộ công tâm, thạo việc, có tinh thần trách nhiệm, thái độ tôn trọng nhân dân để bổ nhiệm. - Thủ tục cấp phép đầu tư. So với trước đây, thời gian cấp giấy phép đầu tư đã được rút ngắn rất nhiều xuống còn 15 ngày. Nhưng để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các nhà đầu tư, giúp dự án đầu tư nhanh chóng đi vào hoạt động, thành phố cần tiếp tục rút gọn thủ tục xin cấp phép đầu tư, xin thành lập doanh nghiệp…Thành phố cũng cần bổ sung sây dựng các cơ chế, chính sách đầu tư theo hướng thông thoáng, minh bạch tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực như mặt bằng, hạ tầng , vốn, thông tin… Hiện nay quy mô “một của một dấu” đã được áp dụng ở Hải Phòng, trong thời gian tới cần tiếp tục phát huy mô hình này theo hướng một đầu mối chịu trách nhiệm chung, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trong vấn đề giải quyết các dự án đầu tư, khắc phục tình trạng đùn đẩy, kéo dài giữa các ban ngành. Thành phố cũng cần có những hướng dẫn cụ thể cho nhà đầu tư về thủ tục đầu tư, quy trình xét duyệt, hồ sơ cần nột khi đến đăng ký đầu tư, điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư…đồng thời tích cực giải đáp thắc mắc của nhà đầu tư, tránh tình trạng nhà đầu tư phải đi lại nhiều lần. Ngoài ra, Thành phố cũng nên xem xét giảm đến mức tối đa các lệ phí hành chính cho nhà đầu tư. Những lệ phí này tuy không nhiều nhưng lại rải
- 70. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 70 rác ở nhiều khâu, nhiều cửa khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn và mất thời gian. - Chú trọng triển khai chủ trương chính sách nhà nước. Hải Phòng đã có nhiều lỗ lực trong triển khai các chủ trương, chính sách của nhà nước nhằm hoàn thiện môi trường đầu tư của thành phố. Tuy nhiên quá trình thực hiện đã bộc lộ những thiếu sót như: quá trình triển khai chính sách còn chậm trễ… Tuy môi trường pháp lý hiện nay của Hải Phòng là khá thông thoáng và khuyến khích chính sách đầu tư, song thành phố vẫn cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách hơn nữa. Thành phố cần rà soát và phát hiện các quy định không còn phù hợp để loại bỏ, sửa đổi… 3.2.3. Đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư. Tăng cường thống nhất điều phối các hoạt động xúc tiến đầu tư ở trong nước và nước ngoài. Chương trình XTĐT của Bộ, ngành và địa phương chỉ được thực hiện sau khi thống nhất với Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư về nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư ban hành tiêu chí xây dựng kế hoạch XTĐT hàng năm, làm cơ sở cho các bộ, ngành và địa phương xây dựng chương trình, kế hoạch XTĐT của mình. Hoạt động XTĐT phải đảm bảo nguyên tắc XTĐT theo vùng và liên vùng, có trọng tâm, trọng điểm, mang tầm quốc gia, chuyên đề theo lĩnh vực chuyên sâu bám theo chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu, phù hợp với định hướng về ĐTNN, gắn với thị trường, đối tác cụ thể và đáp ứng sự quan tâm thực sự của nhà đầu tư.
- 71. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 71 Bố trí kinh phí đủ mức để tập trung hoàn thiện và nâng cao chất lượng hệ thống trang web về ĐTNN và tài liệu XTĐT. Biên soạn, xây dựng và in ấn các ấn phẩm phục vụ tuyên truyền, giới thiệu về tình hình kinh tế xã hội, môi trường đầu tư, định hướng thu hút đầu tư của thành phố. Kết hợp chặt chẽ giữa xúc tiến đầu tư với xúc tiến thương mại, du lịch tại các nước có tiềm năng về thương mại như: Trung Quốc, Nhật Bản, hàn Quốc, EU, Hoa Kỳ, Bắc Mỹ…Tổ chức hội thảo xúc tiến đầu tư theo chủ đề, có chọn lọc, đi sâu vào từng lĩnh vực, ngành nghề, nhóm sản phẩm, hướng tới các quốc gia tiềm năng, các tập đoàn kinh tế lớn, các tập đoàn đa quốc gia nằm trong top 500… Tập trung hỗ trợ dự án đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư đang triển khai hoạt động thuận lợi và có hiệu quả (XTĐT tại chỗ) nhằm thông qua các nhà đầu tư này để quảng bá hình ảnh về môi trường đầu tư Việt Nam. Tập trung kêu gọi đầu tư vào các ngành, lĩnh vực, dự án khai thác có hiệu quả lợi thế của thành phố, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, góp phần tích cực tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng, tạo sự tác động lan tỏa; phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế - xã hội. Một số lĩnh vực trong đó như phát triển dịch vụ cảng biển, dịch vụ tài chính, thương mai, công nghiệp, sản xuất các thiết bị siêu trường, siêu trọng, sản xuất phôi thép, thép tấm, động cơ và các linh kiện phục vụ ngành đóng tàu biển…khuyến khích các dự án có công nghệ cao, hạn chế ảnh hưởng xấu đến môi trường, mang hiệu quả kinh tế - xã hội cao trên một đơn vị diện tích đất sử dụng.
- 72. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 72 3.2.4. Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư từ Hoa Kỳ Hoa Kỳ là nước có trình độ khoa học công nghệ tiên tiến và công nghệ nguồn, nên một trong những yếu tố quyết định đến việc đầu tư của các nhà đầu tư Hoa Kỳ là chất lượng nguồn nhân lực có phù hợp với công nghệ của họ hay không. Có thể chia nhân lực thành 2 mảng quan trọng là nhân lực quản lí hoạt động đầu tư và nhân lực lao động 3.2.4.1. Đào tạo cán bộ quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài. Như phân tích ở trên, một trong những nguyên nhân của vấn đề môi trường đầu tư chưa thực sự thu hút các nhà đầu tư nước ngoài là việc quản lí và thẩm định các dự án đầu tư chưa tốt do cán bộ chưa thực sự nắm bắt được chủ trương định hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào thành phố. Từ đó chưa bảo đảm được hoạt động tư vấn cho các nhà đầu tư và quảng bá đặc trưng của ngành để thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài đang có ý định đầu tư thăm dò. Do vậy, trước mắt trong thời gian tới cần tập trung nâng cao trình độ cán bộ hoạt động trong lĩnh đầu tư nhất là quảng bá mảng đầu tư FDI và cán bộ quản lí kiểm tra và thẩm định các dự án cũng như thẩm định năng lực tài chính của các nhà đầu tư. Để làm được điều đó trước tiên phải tiến hành việc cải cách bộ máy hành chính sao cho phù hợp, tránh tình trạng cán bộ quản lí thì nhiều mà trong khi nhiều công việc không có ai phụ trách. Nên phân định rõ chức năng và nhiệm vụ cho từng cán bộ. Tăng cường đào tạo đúng chuyên môn nhất, nhất là trong việc thẩm định dự án đầu tư và thẩm định năng lực của nhà đầu tư để lựa chọn được những dự án đầu tư phù hợp, tiến độ thực hiện đạt yêu cầu. Vì nếu cán bộ không nắm bắt rõ chuyên môn có thể dẫn đến các sai sót trong khâu xử lí, có
- 73. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 73 thể dẫn đến các quyết định sai lầm trong tư vấn đầu tư hay thẩm định dự án đầu tư. Khi các quyết định sai sẽ dẫn đến các hậu quả khó lường nhất là trong đầu tư cơ hạ tầng, không những ảnh hưởng đến hiện tại mà còn ảnh hưởng đến cả việc sắp xếp các dự án đầu tư sau này. Bên cạnh đó cần phải nâng cao chất lượng quy hoạch xuất phát từ việc lựa chọn cán bộ có năng lực và am hiểu lĩnh vực quy hoạch do đây vẫn là vấn đề nhức nhối của không chỉ riêng thành phố Hải Phòng mà của hầu hết các địa phương trong cả nước. Quy hoạch không chỉ đơn thuần là việc bố trí về không gian mà còn phải tính toán các chỉ tiêu mang tính bền vững, hợp lí mang tính chiến lược và dài hạn. Giải pháp thứ hai là tăng cường thu hút lực lượng cán bộ trẻ về hoạt động tại thành phố vì hoạt động đầu tư là hoạt động hết sức năng động và mang tính hướng ngoại nhiều, đòi hỏi sự sáng tạo, lối tư duy nhanh nhạy và kiến thức của thế hệ trẻ. Tuy họ chưa có kinh nghiệm nhiều nhưng qua thời gian ngắn tiếp xúc với công việc họ sẽ dễ thích nghi và hoàn thiện năng lực của mình. Do cần có những chính sách, chế độ ưu đãi cụ thể và công khai rộng rãi để thu hút nhân tài về thành phố như tổ chức việc thi tuyển công chức một các công khai, hỗ trợ giai đoạn đầu cho nhân viên mới, nhất là sinh viên mới ra trường về mặt tài chính và điều kiện làm việc (áp dụng công nghệ thông tin được cập nhật kịp thời…) 3.2.4.2 Đào tạo nguồn lao động cho sản xuất. Thứ nhất, là việc đào tạo cho lao động mới chuyển đổi từ ngành nông nghiệp sang các ngành phi nông nghiệp như công nghiệp, dịch vụ đi kèm với các hình thức xúc tiến đầu tư , hỗ trợ va giới thiệu việc làm, nhằm cân đối cung và cầu lao động vào các dự án FDI, không để tình trạng lao động được đào tạo ra lại không tìm được việc làm.
- 74. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 74 Thứ hai, muốn đáp ứng được yêu cầu của từng dự án sản xuất trong các ngành nghề cần tiến hành các giải pháp đào tạo lao động thông qua cách đào tạo của doanh nghiệp. Sự khan hiếm về lao động địa phương để cung ứng cho các doanh nghiệp FDI trên địa bàn toàn thành phố là do trình độ của địa phương còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu chuyên môn của công việc, chưa quen với môi trường và phong cách làm việc hiện đại của nước ngoài. Vì vậy mặc dù doanh nghiệp thiếu lao động nhưng tỷ kệ thất nghiệp của thành phố vẫn chưa được cải thiện nhiều. Việc đào tạo phải phụ thuộc nhu cầu và yêu cầu của các doanh nghiệp FDI do vậy cần phải có chính sách đào tạo lao động tại chỗ, đào tạo theo đáp ứng của từng dự án FDI, có thể liên kết với các trường trung cấp, dạy nghề trong cả thành phố thành lập chi nhánh đào tạo tại chỗ cho địa phương. Ngoài ra thành phố hoặc các doanh nghiệp FDI cần trích ngân sách hỗ trợ cho công tác đào tạo lao động và kinh phí ban đầu cho lao động đi học việc để tạo điều kiện cho họ có thể hoàn thiện tay nghề. Nhằm thực hiện được giải pháp này, các cơ sở dạy nghề trong thành phố đã chủ động phối hợp chặt chẽ với chính chuyền địa phương khảo sát nhu cầu học nghề, bố trí giáo viên, chuẩn bị đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy nghề có các đối tượng học nghề. Chương trình, nội dung đào tạo dạy nghề phải từng bước nâng cao, bổ sung nhiều khiến thức mới, học phải đi đôi với thực hành, điều này đặc biệt phải chú trọng việc thực hành nhiều để nâng cao tay nghề. Song song với việc nâng cao chất lượng tay nghề của lao động là việc đảm bảo chất lượng nguồn lao động về thể lực. Muốn đạt được điều đó cần phải đầu tư hơn nữa cho lĩnh vực y tế, đặc biệt là y tế trong các doanh nghiệp FDI đầu tư vào thành phố. Đảm bảo việc tham gia đầy đủ việc đóng Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm y tế cho lao động làm việc trong các doanh nghiệp FDI, đảm bảo điều kiện lao động tốt nhất, thời gian lao động, chế độ lương thưởng
- 75. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 75 giúp người lao động có thể đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt và làm việc tốt nhất. 3.2.5. Khẩn trương chấn chỉnh công tác giải phóng mặt bằng. Giải phóng mặt bằng nhanh hay chậm gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư xây dựng, do đó ảnh hưởng đến tiến độ của việc giải ngân vốn FDI, hiện nay cồn tác giải phóng mặt bằng của nhiều dự án đầu tư trên địa bàn toàn thành phố gặp vướng mắc trong khâu đền bù làm nản lòng các nhà đầu tư. Để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tăng cường giải ngân vốn đầu tư đúng tiến độ thì thành phố Hải Phòng cần thực hiện nhóm giải pháp sau: Nhóm giải pháp thứ nhất: Đối với những khu vực đã quy hoạch, cấp ủy chính quyền địa phương phải công bố công khai quy hoạch trong từng thời kỳ, tuyên truyền giải thích để nhân dân hiểu rõ được lợi ích của cá nhân và địa phương, lợi ích chung của toàn thành phố để sẵn sàng di dời chuyển đất sang làm công nghiệp. Bên cạnh đó cần công khai chế độ chính sách kinh tế của nhà nước, của thành phố, những chính sách xã hội đối với những hộ di chuyển được hưởng. Căn cứ vào quy định của nhà nước, của thành phố và tình hình thực tế của địa phương để xây dựng và công bố: + Công khai công tác đo đạc, tính toán để các chủ hộ có thể tự xác định được giá trị kinh tế của mình. + Tổng đơn giá đền bù giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu tư bao gồm quyền sử dụng đất, đền bù chuyển đổi ngành nghề hỗ trợ địa phương cho công tác giải phóng mặt bằng. Nhóm giải pháp thứ hai:
- 76. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 76 Vận dụng các chính sách của nhà nước tranh thủ sự đồng tình, giúp đỡ của các tổ chức chính quyền đoàn thể trong quá trình vận động và thuyết phục nhân dân, giải quyết khiếu nại của người dân ngay tại cơ sở, mặt khác không xem nhẹ xử lý hành chính đối với những trường hợp lợi dụng dân chủ, lợi dụng chính sách để kéo dài thời gian và để chuộc lợi. Nhưng để đạt được hiệu quả cao hơn thì ở bất cứ nhóm giải pháp nào cũng cần phải thành lập các đoàn thanh tra kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng vì nhiều trường hợp chủ chương chính sách của thành phố đã rất đúng mức nhưng các cán bộ cấp dưới do mưu lợi riêng đã thực hiện không đúng. Đồng thời với các chính sách đó thì khi cân đối vốn cho giải phóng mặt bằng, thành phố Hải Phòng cần có những tính toán chính xác để tiến độ giải phóng mặt bằng được đảm bảo như tính toán ban đầu. 3.2.6. các giải pháp khác. - Tăng cường công tác quản lý, xây dựng các KCN, KKT phát triển bền vững theo mô hình 3R (giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế). Đây là một trong những nội dung quan trọng nhất nhằm nâng cao hiệu quả FDI ngay trong các KCN, thực hiện thu gom, xử lý, sử dụng, tái chế các loại chất thải (gồm cả chất thải nguy hại) vừa là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước và là yêu cầu đặt ra với các doanh nghiệp, mà trước hết là các doanh nghiệp liên doanh và bên Việt Nam, trong trường hợp liên doanh hoặc hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng. Tăng cường công tác quản lý là làm cho bộ máy quản lý có hiệu lực, quản lý theo luật pháp, tăng cường vai trò chủ động và trách nhiệm của doanh nghiệp, đơn giản thủ tục hành chính, không gây phiền hà cho doanh nghiệp.
- 77. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 77 - Tạo ra những liên kết hợp lý giữa các doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp sử dụng vốn FDI. Các doanh nghiệp trong nước có thể phát triển theo hướng trở thành các vệ tinh cung cấp nguyên vật liệu, gia công các chi tiết, cụm chi tiết, bao bì cho các doanh nghiệp FDI. Thông qua các hoạt động như vậy, các doanh nghiệp trong nước có thể xuất khẩu gián tiếp các sản phẩm của mình cũng như góp phần tăng tỷ lệ nội địa hóa, giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh cho các sản phẩm xuất khẩu. - Xây dựng chiến lược, lộ trình tiếp thu kỹ thuật, công nghệ. + Xây dựng chiến lược công nghệ nhiều tầng và chu kỳ đổi mới công nghệ chung của thành phố làm cơ sở hướng dẫn và chỉ đạo các doanh nghiệp xây dựng chiến lược riêng. + Phát triển khoa học kỹ thuật, đổi mới thiết bị, chế tạo thiết bị và quản lý để sau một thời gian thích hợp từng bước có thể thay thế và vươn lên làm chủ về kỹ thuật cũng như công nghệ mới. + Quan tâm và có cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc đăng ký bản quyền, quyền sở hữu công nghiệp, kiểu dáng, nhãn mác, mã số, mã vạch cũng như các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng. - Rà soát, phân loại và đánh giá tình hình thực hiện của tất cả các dự án trên địa bàn để có biện pháp xử lý, hỗ trợ cho phù hợp. Đối với dự án chưa đi vào sản xuất kinh doanh, cần kiểm tra tình hình triển khai các dự án, tìm ra các nguyên nhân gây ách tắc, từ đó tập trung tháo gỡ, bãi bỏ một số các thủ tục. Hỗ trợ các dự án khó khăn về tài chính, cung cấp, giới thiệu cho các doanh nghiệp nước ngoài những đối tác trong nước có tiềm lực về tài chính, phù hợp với từng dự án cụ thể. Đối với dự án đang hoạt
- 78. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 78 động, tiếp tục kiểm tra hoạt động của dự án này, cho phép được hưởng những ưu đãi của các quy định với về thuế, giá thuê đất,...; xem xét miễn thuế, giảm thuế đối với các doanh nghiệp thực sự lỗ vốn; cho phép các dự án tồn đọng chuyển đổi chủ đầu tư, mục tiêu và hình thức đầu tư cho phù hợp với điều kiện kinh doanh thị trường. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động tài chính có vốn FDI nhằm khắc phục sơ hở, gây thiệt hại đến lợi ích của bên Việt Nam; đôn đốc các doanh nghiệp có vốn FDI thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo tài chính theo đúng quy định hiện hành nhằm hỗ trợ cho các cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt kịp thời tình hình hoạt động của các doanh nghiệp để có biện pháp quản lý thích hợp với từng thời kỳ. - Đa dạng hóa hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài. Hiện nay, vốn FDI nói chung và vống FDI của Hoa Kỳ nói riêng vào thành phố hải Phòng chủ yếu dưới hai hình thức: 100% vốn nước ngoài và liên doanh. Trong đó, hình thức 100% vốn nước ngoài chiếm đại đa số. Vì vậy trong thời gian tới, hải Phòng nên xây dựng các quy chế ưu đãi đặc thù, rõ ràng, cụ thể hơn nữa đối với các hình thức đầu tư như: Hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp tác liên doanh, đầu tư phát triển…nhằm mở rộng thu hút và tận dụng những ưu điểm của mỗi hình thức đầu tư phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội. 3.3. Một số kiến nghị. Thứ nhất, giải pháp cải thiện cơ số hạ tầng. Tiến hành tổng rrà soát, điểu chỉnh, phê duyệt và công bố các quy hoạch về kết cấu hạ tầng đến năm 2020 làm cơ sở thu hút đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. Vừa kêu gọi vốn đầu tư trong lĩnh vực hạ tầng, vừa phải đẩy nhanh tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng. Tranh thủ tối đa các nguồn lực để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, đặc biệt là
- 79. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 79 nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước; ưu tiên các lĩnh vực cấp, thoát nước, vệ sinh môi trường (xử lý chất thải rắn, nước thải.v.v.); hệ thống đường bộ cao tốc; nâng cao chất lượng dịch vụ đường sắt; sản xuất và sử dụng điện từ các loại năng lượng mới như sức gió, thủy triều, nhiệt năng từ mặt trời; các dự án lĩnh vực bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin. Thứ hai, giải pháp khắc phục những hạn chế của các yếu tố trong môi trường kinh tế. Thực hiện nghiêm túc những chính sách kinh tế mà nhà nước đã đưa ra để hạn chế ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, kích thích nhu cầu người tiêu dùng, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp cho người lao động, hạn chế khả năng bùng phát dịch bệnh. Ngoài ra cần chủ ý việc cân đối ngân sách cho phù hợp khi thực hiện đồng bộ các giải pháp ngăn chặn suy giảm kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Nâng cao tính chủ động, ý thức tự giác, làm việc có trách nhiệm cho một số cán bộ địa phương để nghiêm túc Thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, xã hội toàn thành phố, tránh hiện tượng đùn đẩy né tránh việc khó. Thứ ba, đẩy nhanh tiến độ xây dựng và phê duyệt các quy hoạch còn thiếu; rà soát để định kỳ bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch đã lạc hậu nhằm tạo điêu kiện thuận lợi cho nhà đầu tư trong việc xác định và xây dựng dự án. hoàn chỉnh quy hoạch sử dụng đất, công bố rộng rãi quy hoạch, tạo điều kiện đê đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư; rà soát, kiểm tra, điêu chinh quy hoạch sử dụng đất một cách hiệu quả, nhất là đối với các địa phương ven biển nhằm đảm bảo phát triển kinh tế và môi trường bền vững. Nâng cao trình độ cán bộ làm công tác xúc tiến đầu tư, khả năng phối hợp giữa các Bộ ngành địa phương. Cụ thể hóa các văn bản pháp luật một cách dễ hiểu, để áp dụng tránh tình trạng tạo ra các cách hiểu khác nhau gây khó khăn cho việc thực hiện.
- 80. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 80 Thứ tư, về cải cách thủ tục hành chính. Trước hết cần đổi mới quan điểm về thủ tục hành chính. Các cơ quan nhà nước cần có tư duy sát thực hơn về hoạt động đầu tư vả kinh doanh của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo hướng trước hết đây vừa là lợi ích, vừa là trách nhiệm của họ. Cơ quan quản lý nhà nước phải nhận thức, quán triệt quan điểm phục vụ trong chỉ đạo thực hiện cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ trung tâm theo hướng nhận khó khăn về phía mình để tìm cách đơn giản hoá thủ tục hành chính tới mức cao nhất, đem lại thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, mọi thủ tục hành chính cẩn hướng vào việc tạo thuận lợi cho các hoạt động đầu tư của nhà đầu tư nước ngoải, cũng như hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Các thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cẩn được thiết kế theo hướng để khi doanh nghiệp thực hiện với thời gian ngấn nhất và chi phí thấp nhất. Từ điều này sẽ tìm ra nhiều cách sáng tạo thực hiện. Ngoài ra, thủ tục mới nhưng con người cũ, tư tưởng cũ sẽ là một vật cản lớn tròng cải cách hành chính. Trên thực tế, có những vấn đề đã quy định cụ thể, thủ tục thông thoáng nhưng do nhận thức, thói quen nuối tiếc với cơ chế “xin – cho” của một bộ phận cán bộ, công chức hành chính nên sự việc tuy dễ hóa khó khăn. Thủ tục hành chính dù hay đến mấy nhưng chỉ nằm trên giấy tờ văn bản, muốn đi vào cuộc sống phải thông qua con người áp dụng. Do đỏ, sự công tâm của cán bộ, công chức hành chính cùng với một cơ chế trách nhiệm pháp lý minh bạch, công khai sẽ là những yếu tố quan trọng để Hài Phòng cải thiện môi trường thu hút đầu tư nước ngoài. Thứ năm, giải pháp về lao động, tiền lương, đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực (cán bộ quản lý, công nhân kỹ thuật cao, lành nghề) luôn được coi trọng, vì đó là nhân tố quyết định và là cầu nối cực kỳ quan trọng giữa nhà đầu tư với địa phương. Vì vậy, tăng cường công tác
- 81. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 81 đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đồng bộ với các mặt: giáo dục - đào tạo, sử dụng và tạo việc làm là yêu cầu không thể thiếu trong thu hút đầu tư. Tăng cường đầu tư các dịch vụ phục vụ ăn, ở, đi lại, học hành, khám và điều trị bệnh, nhu cầu vui chơi, giải trí cho người lao động tại các khu công nghiệp. Trước mắt tập trung giải quyết hiệu quả vấn đề nhà ờ cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn nhằm ổn định lâu dài nguồn nhân lực cho các nhà đầu tư. Ngoài các giải pháp trên, cần chủ động gặp gỡ các nhà đầu tư, qua đó nắm bắt các nhu cầu và tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp. Tổ chức tuyên truyền, vận động, thuyết phục các nhà đầu tư đồng tình ủng hộ việc thành lập các tổ chức đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức này hoạt động. Đồng thời, nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chức cơ sở đảng, các tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhằm góp phần thúc đẩy doanh nghiệp phát triển; bảo đảm hài hòa lợi ích của doanh nghiệp, nhà nước và người lao động.
- 82. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 82 KẾT LUẬN Việt Nam đang bước vào giai đoạn hội nhập sôi động và nhanh nhất. Nguồn FDI là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển của Việt Nam đề thực hiện thành công công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Trên thế giới FDI đang đổ về các nước thuộc khu vục Châu Á- Thái Bình Dương trong đó Việt Nam được coi như một ngôi sao đang lên trên bản đồ hội nhập và thu hút FDI trên thế giới. Chính vì vậy trong giai đoạn tới Việt Nam nhất định phải xác định đúng mục tiêu thu hút FDI và đưa ra giải pháp hợp lý để thu hút và sử dụng tốt FDI. Từ khi Hoa Kỳ bãi bỏ lệnh cấm vận đối với Việt Nam, đặc biệt là từ sau khi có BTA và TIFA Việt Nam- Hoa Kỳ, đầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam đã có những đóng góp tích cực cho quá trình phát triển nền kinh tế xã hội của Việt Nam như góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam, góp phần giải quyết công ăn việc làm, đóng góp vào ngân sách nhà nước. Trong đó, thực hiện đúng và linh hoạt các cam kết của Việt Nam với WTO đặc biệt ở lĩnh vực dịch vụ, các cam kết trong BTA với Hoa Kỳ đặc biệt là điều khoản đầu tư, các giải pháp thực thi TIFA với một chiến lược thu hút FDI cụ thể từ Hoa Kỳ là việc quan trọng nhất. Nhiệm vụ quan trọng thứ hai là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, việc tiếp tục hoàn thiện thủ tục FDI, tăng cường kết cấu hạ tầng, hoàn thiện các chính sách khuyến khích đầu tư, tăng cường hoạt động xúc tiến đầu tư... đang là những vấn đề đặt ra nhàm thu hút ngày càng nhiều các nhà đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam. Có rất nhiều vấn đề các DN Hoa Kỳ quan tâm khi quyết định đầu tư. Vì thế Việt Nam cần cải cách mạnh mẽ hơn nữa. Dầu khí và năng lượng đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư Hoa Kỳ. Phải tạo điều kiện đê các DN Hoa Kỳ đến Việt Nam bất cứ khi nào họ muốn.
- 83. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 83 Trong khi làn sóng FDI mới từ các nước phát triển ồ ạt vào Việt Nam, mà Hoa Kỳ là một đối tác chiến lược, Hải Phòng là một địa phương có nhiều tiềm năng thu hút FDI của Việt Nam nhất là về du lịch, giải trí, xây dựng, khu công nghiệp và công nghệ cao với vị trí địa lí, thiên nhiên ưu đãi, văn hoá lâu đời và hệ thống Khu công nghệ cao- Khu công nghiệp- Đô thị dày đặc, nằm trong chiến lược phát triển của Việt Nam, đang và sẽ có nhũng điều kiện rất thuận lợi trong việc thu hút FDI đê phát triển kinh tế địa phương. Trong những năm qua, tận dụng lợi thế đó thành phố Hải Phòng đã tạo đột biến trong thu hút FDI nói chung và FDI của Hoa Kỳ nói riêng, Hải Phòng đã thu hút được không ít dự án có tổng số vốn trên 100 triệu USD của Hoa Kỳ. Chính vì vậy, việc tiếp tục hoàn thiện thủ tục đầu tư nước ngoài, tăng cường kết cấu hạ tầng, hoàn thiện các chính sách đầu tư, tăng cường hoạt động xúc tiến đầu tư đang là những vấn đề đặt ra nhằm thu hút ngày càng nhiều FDI của Hoa Kỳ vào thành phố Hải Phòng.
- 84. SV: Lê Trung Vinh Lớp: CQ49/08.01 84 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình Tài chính quốc tế - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh. 2. Báo cáo tình hình kinh tế xã hội thành phố Hải Phòng 2014. 3. Luật đầu tư 2005 và luật đầu tư sửa đổi 2014. 4. Báo cáo tình hình đầu tư trực tiếp nước ngoài 2007-2014. 5. Danh mục đầu tư nước ngoài của hải Phòng năm 2012. 6. các trang web. - http://www.moit.gov.vn/ - http://moj.gov.vn/ - http://fia.mpi.gov.vn/ - http://mpi.gov.vn/ - http://haiphongdpi.gov.vn/ - http://haiphong.gov.vn/ - http://baocongthuong.com.vn/ - http://www.baohaiphong.com.vn/ - http://vietbao.com/ - http://vietnamameconomy.com/ - http://vovnews.vn/ - http://vipnews.com/