![8
Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH
TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ
1. 1. Khái niệm lý luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị, cán
bộ cấp cơ sở
Tư duy lý luận là quá trình con người phản ánh hiện thực khách quan một
cách gián tiếp, mang tính trừu tượng và khái quát cao bằng hệ thống các khái
niệm, phạm trù, quy luật.
Để hình thành được tư duy lý luận đúng đắn đòi hỏi bắt buộc phải có một
hệ thống các khái niệm, phạm trù lý luận sâu sắc, trừu tượng và tính thực tiễn rất
cao. Việc làm rõ các khái niệm lý luận góp phần quan trọng vào việc hình thành
nên tư duy lý luận sâu sắc, triệt để và thực tiễn. Trong phạm vi luận văn, tác giả
tập trung làm rõ khái niệm lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị.
* Lý luận chính trị
Từ điển Tiếng việt viết: “Lý luận là hệ thống những tư tưởng được khái
quát từ kinh nghiệm thực tiễn, có tác dụng chỉ đạo thực tiễn…” [38, tr.544-545].
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn đề cao vai trò của lý luận. Và theo Người thì lý luận “là sự tổng kết
những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã
hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử” [26, tr.269].
Như vậy, lý luận được hình thành từ thực tiễn trên cơ sở khái quát những
kinh nghiệm của hoạt động thực tiễn phong phú, đa dạng của con người.
Lý luận thường được hiểu là những tri thức được khái quát từ thực tiễn.
Lý luận phản ánh mối liên hệ bản chất, tính quy luật của sự vận động và phát
triển của các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan.
Mặc dù có nhiều định nghĩa khác nhau về lý luận nhưng đều thống nhất ở
chỗ: Lý luận là sự khái quát những kinh nghiệm thực tiễn, là sự tổng hợp các trí](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-13-320.jpg)
![9
thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong quá trình hoạt động lịch sử của con
người.
Ban đầu con người thu nhận những tài liệu cảm tính, những kinh nghiệm;
sau đó tiến hành so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa, để
xây dựng thành lý luận khoa học phản ánh bản chất, quy luật vận động của các
sự vật, hiện tượng trong thế giới. Chính trong quá trình hoạt động thực tiễn, cải
tạo thế giới mà nhận thức, lý luận của con người mới được hình thành và phát
triển. Lý luận là cấp độ phát triển cao của quá trình nhận thức, là sự phản ánh
hiện thực khách quan ở trình độ cao.
Lý luận ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội.
Mỗi ngành, mỗi lĩnh vực cụ thể khác nhau đều phải có lý luận riêng và mỗi
ngành, mỗi lĩnh vực hoạt động cụ thể muốn phát triển được đều phải bắt đầu
bằng việc phát triển lý luận. Có lý luận trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, lý luận
trong lĩnh vực khoa học xã hội,…, lý luận trong lĩnh vực chính trị.
Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính
sách của một Đảng, một giai cấp để giành, giữ và thực thi quyền lực Nhà nước.
Hồ Chí Minh thể hiện rõ quan điểm: “Đối với chúng ta, những người cách
mạng và nhân dân Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin không những là cái “cẩm
nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng con
đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa
cộng sản” [22, tr.105]. Vì vậy, phải học tập lý luận, phải trang bị hệ thống luận
điểm cách mạng, khoa học, phương pháp luận biện chứng của học thuyết Mácxit
- Lêninnit cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, để từ đó nâng cao giác ngộ lý tưởng
cách mạng, củng cố niềm tin vào thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản bằng các cơ
sở khoa học, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Cũng từ thực tiễn lãnh đạo phong
trào cách mạng trong nước, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Vì học tập chủ nghĩa còn kém,
cho nên tư tưởng của nhiều cán bộ và đảng viên chưa thuần thục, trình độ lý
luận còn non nớt”. Từ đó, Người nhấn mạnh: “Có học tập lý luận Mác - Lênin](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-14-320.jpg)
![10
mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu
biết và trình độ lý luận chính trị, mới làm tốt được công tác Đảng giao phó cho
mình” [24, tr.224]. Không chỉ học tập, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin
vào điều kiện cụ thể của nước ta, Người còn chỉ rõ nhiệm vụ: “Chúng ta phải
nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác - Lênin để dùng lập trường, quan điểm,
phương pháp, chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết kinh nghiệm của Đảng ta,
phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng ta
mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định
ra đường lối, phương châm, bước đi có thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa
thích hợp với tình hình nước ta” [27, tr.64].
Bác Hồ đã dạy rằng, chỉ thực hành mà không có lý luận cũng như một mắt
sáng, một mắt mờ. Người còn chỉ rõ: “Có học tập lý luận Mác - Lênin mới củng
cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình
độ chính trị, mới làm tốt công tác Đảng giao phó cho mình” [26, tr.247]. Nắm lý
luận của chủ nghĩa Mác - Lênin không phải để “trang sức” mà nắm cái tinh thần
xử trí đối với việc, đối với người, đối với mình để “sống với nhau có tình có
nghĩa”, là nắm những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng
sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta.
Tóm lại, không chỉ chống giáo điều trong học tập chủ nghĩa Mác - Lênin,
mà còn phải chống giáo điều trong vận dụng lý luận cũng như kinh nghiệm của
nước khác, ngành khác.
Từ góc độ tiếp cận khái niệm lý luận chính trị như trên có thể hiểu: Lý
luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của
một chính đảng, một giai cấp nhằm giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước.
* Giáo dục lý luận chính trị
Để hiểu rõ hơn về khái niệm giáo dục lý luận chính trị, trước hết, tác giả
đưa ra một vài quan niệm về giáo dục, qua đó góp phần làm sáng tỏ nội dung
khái niệm giáo dục lý luận chính trị.](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-15-320.jpg)
![11
Quan niệm về giáo dục
Trong di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng về giáo dục nói chung và
giáo dục lý luận chính trị nói riêng luôn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc,
có tính bao quát, sâu xa và thiết thực.
Từ khi ra đời, giáo dục đã trở thành một yếu tố cơ bản thúc đẩy sự phát
triển thông qua việc thực hiện các chức năng xã hội của nó. Có nhiều cách khác
nhau về khái niệm “giáo dục”.
Giáo dục là một hoạt động hết sức quan trọng của con người, qua đó
những kinh nghiệm, tri thức nhân loại tích lũy được trong thực tiễn cuộc sống
được trao truyền, giúp nhân loại không ngừng bổ sung, phát triển tri thức mới.
Nhờ giáo dục và thông qua giáo dục, con người ngày càng phát triển toàn diện,
hoàn thiện nhân cách. Bao trùm lên tất cả là giáo dục giúp tạo nguồn lực cho sự
phát triển trong tương lai. Chính vì vậy, giáo dục được coi là yếu tố quyết định
sự phát triển nhanh và bền vững, là nguồn “của cải nội sinh” của mỗi quốc gia
[29, tr.117].
Theo Hồ Chí Minh, giáo dục có vai trò hết sức to lớn trong việc cải tạo
con người cũ, xây dựng con người mới thích nghi với điều kiện hoàn cảnh cụ thể
nhất định. Người nói: “Thiện ác chẳng phải là bản tính cố hữu, phần lớn đều do
giáo dục mà nên” [26, tr.383].
Một mặt, giáo dục phục vụ cho sự phát triển của xã hội, bởi lẽ, sẽ không
phát triển thêm một bước nào nếu như không có những điều kiện cần thiết do
giáo dục tạo ra. Mặt khác, phát triển của giáo dục luôn chịu sự quy định của xã
hội thông qua những yêu cầu ngày càng cao và những điều kiện ngày càng thuận
lợi do sự phát triển xã hội mang lại…
Quan niệm về giáo dục lý luận chính trị
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, Người thường xuyên quan tâm
tới công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-16-320.jpg)
![12
nhân dân. Những quan điểm của Người về giáo dục lý luận chính trị mãi soi
sáng công tác giáo dục lý luận chính trị của Đảng.
Theo chủ tịch Hồ Chí Minh: Giáo dục lý luận chính trị là quá trình tác
động vào đối tượng bằng cách trình bày, giải thích một cách khoa học những
khái niệm, những quy luật, những quan điểm… nhằm làm cho cán bộ, đảng viên
và quần chúng nắm được những kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, về đường
lối, chính sách của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động
thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận động những hiểu biết ấy vào cuộc sống [27,
tr.169].
Theo PGS,TS. Đào Duy Quát thì giáo dục lý luận chính trị:
Là việc truyền bá những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng cho cán bộ, đảng viên và quần
chúng nhân dân. Đó là quá trình tác động vào đối tượng giáo dục bằng cách
trình bày, giải thích một cách khoa học những khái niệm, những quan điểm
nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức đúng đắn những
nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập
dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, nhất trí cao với đường lối, quan điểm của
Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ,
hướng dẫn họ vận dụng những hiểu biết ấy vào cuộc sống [33, tr.38].
Giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận quan trọng của công tác tư
tưởng của Đảng.
Theo Hồ Chí Minh, đối tượng học tập lý luận chính trị trước hết là cán bộ,
đảng viên, cán bộ các ngành chuyên môn chính quyền. Cán bộ là những người
đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và
thi hành, đồng thời cũng đem tình hình của quần chúng báo cáo cho Đảng để đặt
chính sách sao cho đúng [25, tr.268]. Giáo dục lý luận chính trị có nghĩa là
truyền bá những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-17-320.jpg)
![13
đường lối và quan điểm của Đảng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân
dân.
Giáo dục lý luận chính trị có vị trí rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động
của Đảng. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trò của chủ nghĩa Mác - Lênin
đối với quá trình phát triển xã hội với tư cách là khoa học cách mạng của giai
cấp công nhân và là hệ tư tưởng của toàn xã hội trong chế độ xã hội chủ nghĩa.
Từ những khái niệm trên có thể rút ra quan niệm: Giáo dục lý luận chính
trị cho cán bộ cấp cơ sở thực chất là quá trình giáo dục, bồi dưỡng những tri
thức lý luận chính trị, cốt lõi là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối chính sách của Đảng, nhằm nâng cao trình độ nhận thức, giác ngộ
cách mạng, xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học, những phẩm
chất chính trị, đạo đức và năng lực người cán bộ cách mạng.
* Cán bộ cấp cơ sở
Ở nước ta hiện nay cơ cấu tổ chức của hệ thống chính trị được chia làm 4
cấp: Trung ương; tỉnh, thành phố trực thuốc Trung ương; quận, huyện và cơ sở.
Cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn) gọi chung là cấp xã, là cấp cuối cùng trong sự
phân cấp hành chính. Cấp cơ sở là nơi nhân dân cư trú, sinh sống gắn bó chặt
chẽ trong quan hệ kinh tế, dòng tộc và văn hóa. Cấp cơ sở có một vị trí rất quan
trọng, là nơi giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân, là địa bàn
tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của đảng, pháp luật của Nhà nước,
là nơi trực tiếp sản xuất vật chất, là nơi có thể tổ chức, huy động, phát huy cao
độ nội lực của dân. Hiện nay cấp cơ sở ở nước ta chủ yếu là địa bàn nông thôn,
nông dân làm nông nghiệp nên có tiềm năng rất lớn về lao động, đất đai, sản
xuất ra lương thực, thực phẩm cho xã hội [13, tr.23].
Trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay, cấp cơ sở giữ một vai trò
quan trọng. Quản lý cấp xã tốt sẽ góp phần làm cho hệ thống chính trị cơ sở
thêm vững mạnh. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng xây dựng hệ thống
chính trị cấp xã.](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-18-320.jpg)
![14
Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng việc xây dựng hệ thống chính trị cấp
cơ sở, đặt ra nhiều nghị quyết về củng cố, kiện toàn, phát triển toàn diện cấp cơ
sở, đặc biệt là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 khóa XII về “nâng cao năng lực
lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ,
đảng viên” [2, tr.165].
Vì vậy, Cán bộ cấp cơ sở chính là những người trực tiếp đưa đường lối,
chính sách của Đảng, Nhà nước đến với quần chúng, là những người gần gũi
nhất với người dân, người cán bộ phải hiểu rõ đặc điểm, yêu cầu cụ thể của cơ
sở, muốn phát huy được vai trò trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo quần chúng ở cơ
sở thì phải tăng cường tổ chức, phát động các phong trào cách mạng của
quần chúng ngay trên địa bàn.
Bố trí đúng người, đúng việc, đáp ứng yêu cầu cụ thể của từng địa bàn,
từng đối tượng, từng tính chất công việc ở cơ sở sẽ có kết quả cụ thể, làm cho
mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước sớm đi vào cuộc sống, tạo sự
chuyển biến tích cực cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, trật tự an
toàn xã hội trên địa bàn.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của
mọi công việc, muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”
[25, tr.11]. Do đó, đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở nói
riêng có vai trò hết sức quan trọng.
Khái quát các đặc điểm của cán bộ cấp cơ sở như trên có thể thấy những
vai trò của cán bộ cấp cơ sở như sau:
Thứ nhất, cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân trong lãnh đạo, quản
lý Nhà nước ở địa phương đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, cụ thể hóa, tổ
chức thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà
nước. Vì vậy, cán bộ cấp cơ sở là bộ phận quan trọng trong hệ thống chính trị ở
nước ta.](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-19-320.jpg)
![15
Thứ hai, cán bộ cấp cơ sở được coi là “cầu nối trực tiếp” quan trọng giữa
Đảng, Nhà nước với nhân dân. Cán bộ cơ sở tiếp xúc hàng ngày với nhân dân
nên họ là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; tạo nên mối liên
hệ máu thịt thống nhất giữa Đảng và nhân dân, xây dựng củng cố niềm tin của
nhân dân với Đảng.
Thứ ba, cán bộ cấp cơ sở là một trong những dự nguồn quan trọng cung
cấp cho cán bộ lãnh đạo cấp trên. Trải qua thời kỳ cách mạng trước đây cũng
như hiện nay, họ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tích lũy được nhiều
kinh nghiệm trong việc chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ chính trị, có khả năng
sáng tạo, tính nhạy bén và năng động cao. [13, tr.25].
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhấn mạnh: “Đổi mới mạnh
mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực hiện
nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên,
nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp…; tiếp tục đổi mới hệ thống chương
trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao chất lượng, chú
trọng hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [9, tr.201-202]. Đây là phương
hướng đặt ra cũng là chương trình, mục tiêu hành động cụ thể của toàn Đảng
trong giai đoạn cách mạng mới.
Đứng trước những nhiệm vụ to lớn của thời kỳ đổi mới, thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trước những hoàn cảnh và tình thế mới, đòi
hỏi đội ngũ cán bộ cấp cơ sở phải có trình độ và hiểu biết toàn diện. Đó không
chỉ là trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, mà còn phải có kiến thức
về quản lý kinh tế, quản lý nhà nước trên từng lĩnh vực cụ thể: Văn hóa, chính
trị xã hội;… có kiến thức, có trình độ mọi mặt sẽ nâng cao khả năng tiếp nhận và
xử lý thông tin phục vụ cho công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo thực tiễn ở cơ sở.
Đồng thời sẽ quy tụ được quần chúng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và
Nhà nước, của chính quyền địa phương.](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-20-320.jpg)
![18
chính trị có tầm quan trọng đặc biệt và cần thiết đối với đội ngũ cán bộ, đảng
viên và cán bộ cấp cơ sở. Thông qua giáo dục lý luận chính trị góp phần xây
dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao giác ngộ cách mạng cho cán bộ cấp cơ sở. Từ
đó, sẽ tạo dựng lòng tin của cán bộ cấp cơ sở vào sự lãnh đạo của Đảng, sự
thành công của công cuộc đổi mới. Đồng thời, tích cực chủ động đấu tranh
chống những tư tưởng sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của
Đảng, quyết tâm phấn đấu học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất và năng lực
cho cán bộ cấp cơ sở góp phần đảm bảo hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ cấp trên
giao.
1.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả công tác
giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở hiện nay
- Sự phát triển của nền kinh tế theo hướng phát huy nguồn lực con người,
phát triển nền kinh tế tri thức
Hồ Chí Minh đã nói: “Chủ nghĩa xã hội có được xây dựng thành công hay
không, tùy thuộc vào việc chúng ta có phát huy tốt nguồn lực con người hay
không?”. Khi Việt Nam bước vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí
Minh đã khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những
con người xã hội chủ nghĩa” [27, tr.310].
Mỗi quốc gia, nếu muốn tồn tại, giữ vững độc lập chủ quyền không thể
không hướng đến phát triển nền kinh tế tri thức, nó không chỉ góp phần thực
hiện hiện đại hóa nền sản xuất xã hội mà còn làm thay đổi hẳn những thói quen
tập quán sản xuất nhỏ, đem lại những quan điểm mới, đúng đắn về lao động, về
con người; để xây dựng đất nước văn minh, giàu mạnh, một yêu cầu cơ bản
không thể bỏ qua là phải thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đẩy
mạnh hội nhập quốc tế, đưa nền kinh tế của đất nước tiến đến một nền kinh tế tri
thức. Đây cũng chính là xu hướng tất yếu của nhân loại hiện nay. Trong nền
kinh tế này, nguồn lực con người trở thành yếu tố quan trọng nhất. Nó đòi hỏi
người lao động phải có đầy đủ những tố chất quan trọng đó là kỹ năng, kiến](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-23-320.jpg)
![21
cầu hóa kinh tế là một xu hướng khách quan tạo ra cơ hội phát triển chung, ngày
càng có nhiều nước tham gia, song còn chứa đựng nhiều yếu tố bất bình đẳng
đối với các nước chưa phát triển. Đảng ta chủ trương tích cực chủ động sẵn sàng
hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, tranh thủ cơ hội đẩy lùi nguy cơ, đặt ra yêu
cầu đẩy mạnh lãnh đạo công tác chính trị, tư tưởng.
Trong mỗi thời kỳ cách mạng, yêu cầu của nhiệm vụ chính trị, tư tưởng
có sự phát triển phù hợp với điều kiện lịch sử; âm mưu thủ đoạn chống phá của
các thế lực thù địch ra sức dùng chiến lược “diễn biến hòa bình” vào chính trị, tư
tưởng, tác động không nhỏ đến mục tiêu, lý tưởng của Đảng và nhân dân ta,…
Những biến động lớn của tình hình thế giới và những khó khăn trong nước, công
tác đổi mới chỉnh đốn Đảng có nhiều thành tựu, ưu điểm song còn nhiều hạn
chế, yếu kém, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hóa biến chất, nạn
tham ô, tham nhũng chưa được giải quyết,... đã làm giảm lòng tin của nhân dân
vào Đảng. Vì vậy, công tác chính trị, tư tưởng cho toàn Đảng toàn dân trước hết
là cho đội ngũ cán bộ, đảng viên vốn đã quan trọng ngày nay càng có ý nghĩa
quan trọng và cấp thiết hơn.
1.3. Vai trò của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của cán
bộ cấp cơ sở
Trước những yêu cầu và thách thức của thời đại mới, đội ngũ cán bộ cấp
cơ sở đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, là lực lượng quyết định quá
trình phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng ở các địa phương, cơ sở. Một
bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu vững vàng về chính trị, giảm sút ý chí chiến
đấu, thoái hóa phẩm chất đạo đức cách mạng, mắc tệ nạn tham nhũng. Công tác
cán bộ còn trì trệ, kéo dài, nhất là chưa xây dựng được đội ngũ cán bộ một cách
chủ động, có kế hoạch… [13, tr.26].
Giáo dục lý luận chính trị có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt
động của Đảng và Nhà nước. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trò của chủ](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-26-320.jpg)
![22
nghĩa Mác - Lênin đối với quá trình phát triển của xã hội với tư cách là khoa học
cách mạng của giai cấp công nhân và là hệ tư tưởng của toàn xã hội trong chế độ
xã hội chủ nghĩa.
Hồ Chí Minh đã dạy: “Làm nghề gì cũng phải học, vậy làm cách mạng
cũng phải học. Nếu không giáo dục cho đảng viên làm cách mạng mà cứ yêu cầu
họ làm cách mạng thì họ không làm tròn được nhiệm vụ” [24, tr. 224]. Làm cách
mạng cũng là một nghề, hơn nữa đây là một nghề đặc biệt - nghề lãnh đạo, quản
lý, nghề phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, hướng dẫn nhân dân làm cách
mạng, xây dựng xã hội mới thì càng phải học, càng phải được đào tạo, bồi
dưỡng một cách cơ bản và có hệ thống những kiến thức liên quan đến lĩnh vực
công tác của cán bộ. Cán bộ, đảng viên không được đào tạo, bồi dưỡng đúng đắn
thì khó có được đội ngũ cán bộ, đảng viên tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có
phẩm chất đạo đức và lối sống trong sáng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, giỏi
về lãnh đạo, quản lý, có năng lực trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn. Do đó,
không thể đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn và nhân dân đặt ra. Vì vậy, việc
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được Bác Hồ coi là công việc gốc của Đảng [29,
tr.142].
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhấn mạnh: “Đổi mới mạnh
mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực hiện
nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên,
nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp…; tiếp tục đổi mới hệ thống chương
trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao chất lượng, chú
trọng hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [9, tr.201-202]. Đây là phương
hướng đặt ra cũng là chương trình, mục tiêu hành động cụ thể của toàn Đảng
trong giai đoạn cách mạng mới.
Do đó, công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nói
chung, đặc biệt đối với cán bộ cấp cơ sở hiện nay có những vai trò hết sức quan
trọng như sau:
Thứ nhất, giáo dục lý luận chính trị đóng vai trò định hướng cho hoạt
động lãnh đạo quản lý của đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ cấp cơ sở nói riêng;](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-27-320.jpg)
![23
tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân
dân về mục tiêu con đường đi lên của đất nước. Đó là độc lập dân tộc gắn liền
chủ nghĩa xã hội, là dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Không có lý luận cách mạng và khoa học soi đường thì như người đi trong đêm
tối không biết đường ra.
Thứ hai, qua giáo dục lý luận chính trị giúp cho người cán bộ cấp cơ sở
kiên định trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng chống lại các quan điểm sai
trái, cơ hội, phản động, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; giữ vững và tăng
cường trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa, làm thất bại âm mưu Diễn biến hòa
bình trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa của kẻ thù… [13, tr.29].
Thứ ba, việc giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở còn xuất phát
từ yêu cầu, nhiệm vụ của chính bản thân đội ngũ cán bộ trong giai đoạn hiện
nay; nhằm củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường cách
mạng và lý tưởng mà Bác Hồ, Đảng ta và dân tộc ta đã lựa chọn.
Thứ tư, việc nâng cao lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở còn
là nhân tố tác động tích cực đến công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh chống tình trạng suy
thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, giáo điều,
bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ
phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và các tệ nạn, những tiêu cực xã hội hiện nay.
Thứ năm, lý luận chính trị giúp cho cán bộ cấp cơ sở xác định niềm tin
khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Để có được một đội ngũ cán bộ tốt, ngang tầm với đòi hỏi của nhiệm vụ
cách mạng, thì cán bộ phải luôn học tập về mọi mặt để nâng cao trình độ. Cán
bộ phải là những người tiên tiến, nếu bị tụt hậu thì không xứng đáng là người
lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.](https://image.slidesharecdn.com/10260712052019-191208043310/85/NANG-CAO-HI-U-QU-GIAO-D-C-LY-LU-N-CHINH-TR-CHO-CAN-B-C-P-C-S-HUY-N-NHO-QUAN-T-NH-NINH-BINH-HI-N-NA_10260712052019-28-320.jpg)
NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NA_10260712052019
- 1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ THƢƠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI, 2018
- 2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ THƢƠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY Ngành: Chính trị học Mã số: 83102 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. VŨ MẠNH TOÀN HÀ NỘI, 2018
- 3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam kết luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các tài liệu, tư liệu được sử dụng trong luận văn có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, trung thực. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thƣơng
- 4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ..............................................................8 1. 1. Khái niệm lý luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị, cán bộ cấp cơ sở.......8 1.2. Nội dung cơ bản của nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị và những nhân tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở hiện nay...............................................................................16 1.3. Vai trò của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của cán bộ cấp cơ sở ...............................................................................................................................21 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY....................................................................................................26 2.1. Khái quát về huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay............................................................26 2.2. Thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay............................................................31 2.3. Vấn đề đặt ra trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay......................................40 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY....................................................................................................51 3.1. Đổi mới về nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị phù hợp với tình hình mới và phù hợp với đặc điểm của người học ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình .......................................................................................................................51 3.2. Đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay............................................................55 3.3. Nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị của cơ sở ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay.......................................................................57 3.4. Phát huy tính tích cực, ý thức tự học tập, rèn luyện của cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay............................................................61 KẾT LUẬN..............................................................................................................64 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................67 PHỤ LỤC.................................................................................................................73
- 5. DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Tình hình đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan .............................30 tỉnh Ninh Bình hiện nay............................................................................................30 Bảng 2.2. Trình độ lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình đến hết tháng 12/2017......................................................................30 Bảng 2.3. Kết quả học tập lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan giai đoạn 2010 - 2017................................................................................................38
- 6. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong sự vận động của mỗi quốc gia, cán bộ luôn giữ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Để lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, Đảng ta đã tiến hành công cuộc đổi mới nhằm nâng cao năng lực, sức chiến đấu và đặc biệt là lòng tin yêu của nhân dân. Công cuộc đổi mới đòi hỏi chúng ta phải có một chương trình hành động toàn diện cho mọi ngành, mọi lĩnh vực. Trong đó có nhiều lĩnh vực còn xa lạ hoặc hoàn toàn mới mẻ với chúng ta. Điều đó đòi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ đủ năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức và kiến thức sâu về lý luận chính trị, cần phải có sự khái quát, phân tích bằng tư duy lý luận thì mới có thể nhận thức và giải quyết được. Hơn nữa, công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã và đang thu được nhiều thành tựu quan trọng, tạo tiền đề vững chắc để đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới. Trong tình hình đó, đòi hỏi Đảng, Nhà nước và mọi cán bộ, đảng viên phải tích cực đổi mới về tư duy, nâng cao trình độ lý luận chính trị của mình. Đặc biệt, người cán bộ cơ sở phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ lý luận chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng… Hiện nay, tình hình thế giới và trong nước đang có nhiều diễn biến phức tạp, để giữ vững lòng tin của nhân dân đối với Đảng, với chính quyền cần đặc biệt chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên nói chung và cán bộ cấp xã nói riêng có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, không dao động trước mọi biến cố phức tạp, có đủ năng lực thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có nhân cách và lối sống mẫu mực, trong sáng, có ý thức tổ chức kỷ luật cao, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân. Đây là vấn đề có ý nghĩa thời sự cấp thiết hiện nay.
- 7. 2 Đứng trước yêu cầu và nhiệm vụ mới của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đội ngũ cán bộ cấp xã, phường, thị trấn ở nước ta nói chung và ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình nói riêng vẫn còn yếu và hạn chế ở nhiều mặt như: bản lĩnh chính trị, trình độ nhận thức chính trị, năng lực tổ chức quản lý, năng lực chỉ đạo hoạt động thực tiễn, phẩm chất đạo đức cách mạng,… Nhiều cán bộ được đề bạt, bổ sung vào những vị trí khác nhau nhưng chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn cũng như lý luận chính trị. Do đó, khi xử lý công việc còn tùy tiện, kinh nghiệm, giáo điều, chưa vận dụng đúng đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng vào thực tiễn của địa phương. Để khắc phục tình trạng trên cần phải giải quyết nhiều vấn đề liên quan đến cán bộ cấp cơ sở trong đó vấn đề có ý nghĩa cấp bách là phải đổi mới, tăng cường hơn nữa công tác đào tạo, nâng cao trình độ lý luận chính trị nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng,… cho họ trong quá trình hoạt động thực tiễn ở địa phương. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng và đề ra các giải pháp cụ thể thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về mặt lý luận và thực tiễn nhằm góp phần đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì những lý do đó, trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tác giả lựa chọn và thực hiện đề tài “Nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Giáo dục lý luận chính trị nói chung và giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở nói riêng là một vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu đề cập đến ở những mức độ khác nhau. Đó là những nguồn tư liệu quý báu giúp tác giả tham khảo, kế thừa trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện luận văn của mình. Những công trình đó có thể chia thành 2 nhóm như sau:
- 8. 3 * Nhóm các công trình nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở: - Đề tài cấp bộ năm 2004: “Nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay (qua khảo sát ở một số tỉnh, thành phố phía Bắc nước ta)” do tiến sĩ Trần Hậu Thành (Phân viện Hà Nội, Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) làm chủ nhiệm đề tài. - Vũ Ngọc Am: Đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ cơ sở, Nxb Chính trị quốc gia năm 2003; Một số vấn đề về đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị, Nxb Thông tấn 2009. - Đề tài: Nâng cao chất lượng công tác đào tạo Lý luận Chính trị trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2013 - 2020. Cơ quan chủ trì đề tài: trường Chính trị tỉnh Ninh Bình, chủ nhiệm đề tài: Phạm Thị Thủy - 2013. Đề tài này đề cập đến một số vấn đề lý luận, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác đào tạo lý luận chính trị trên toàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn hiện nay. - Đỗ Cao Quang: Nâng cao trình độ tư duy lý luận cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã miền núi hiện nay, Luận văn thạc sỹ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, năm 1996. Luận văn này đã cung cấp một cách tương đối đầy đủ về nâng cao trình độ tư duy lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở, nhưng chưa đầy đủ, đang mang nặng khái quát và nêu lên nhữnng đặc thù khó khăn của miền núi, như văn hóa, trình độ, yêu cầu… - Đề tài luận án tiến sĩ Chính trị học của tác giả Cẩm Thị Lai (2012): “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc giai đoạn hiện nay”. Trong công trình này, tác giả đã phân tích và làm rõ thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc trong giai đoạn hiện nay. Từ đó, đề xuất những giải pháp chủ yếu đẩy mạnh công tác giáo dục lý luận chính trị hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc đến năm 2020.
- 9. 4 Những công trình này đã khảo sát, đánh giá thực trạng và nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã. Trên cơ sở đó, xây dựng phương hướng và đề xuất những giải pháp cơ bản để đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo chuyên trách cấp xã ở nước ta hiện nay. Ngoài ra, còn rất nhiều công trình và bài viết đăng trên các báo, tạp chí có liên quan đến đề tài như: Đề tài 0206 - KHXH: “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp huyện thuộc diện Tỉnh ủy quản lý trong thời kỳ phát triển mới của tỉnh Hà Tĩnh”. Cơ quan chủ trì đề tài: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, chủ biên: Nguyễn Thiện - Tháng 6/2016; Chương trình bồi dưỡng chuyên đề: Phương pháp giảng dạy lý luận chính trị dành cho giáo viên giảng dạy lý luận chính trị tại Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện, Nxb Lao động xã hội, năm 2008. Những công trình này đã làm rõ công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo trong tình hình mới. Từ đó đưa ra các phương pháp cụ thể, nâng cao hiệu quả chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị trong thời gian tới. * Nhóm các công trình nghiên cứu về địa bàn huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình: Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào cụ thể và toàn diện về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. Bên cạnh đó, đã có một số công trình, đề cập đến một số khía cạnh khác nhau của công tác này. - Lịch sử đảng bộ tỉnh Ninh Bình tập I (1993-1975), tập II (1975-2000) (biên soạn và xuất bản Chính trị quốc gia phối hợp cùng Ban Thường vụ tỉnh ủy Ninh Bình); Ban Thường vụ tỉnh ủy Ninh Bình (chủ biên), (2017); Những sự kiện lịch sử đảng bộ tỉnh Ninh Bình (1992-2015),… - Nho Quan miền đất cổ - tác giả: Nhà giáo Lê Đăng Bật (gồm có 2 phần được in bởi Nxb Văn hóa - thông tin năm 2010) chủ yếu viết về các di tích và
- 10. 5 danh thắng nổi tiếng của huyện cùng các danh nhân tiêu biểu của huyện Nho Quan. Các công trình trên đều đã khái quát lịch sử của huyện Nho Quan, về lịch sử Đảng bộ tỉnh Ninh Bình trên tất cả các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội,… trong đó có công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở. Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu cụ thể về cả lý luận lẫn thực tiễn, đề ra giải pháp cơ bản để nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các cấp. Tuy nhiên, do giới hạn về phạm vi nghiên cứu, cho nên đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách chi tiết đầy đủ có hệ thống về thực trạng cũng như nêu ra những giải pháp để nâng cao trình độ lý luận chính trị cho cán bộ cấp xã ở các huyện, thị của tỉnh Ninh Bình. Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay. Vì vậy, luận văn này tôi tập trung làm rõ thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình, từ đó đề xuất các giải pháp để khắc phục tình trạng trên. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn phân tích và làm rõ thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình. Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích, làm rõ nội dung của việc nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay.
- 11. 6 - Phân tích đánh giá thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình và nguyên nhân của thực trạng đó. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Công tác giáo dục lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay. Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở của huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình từ năm 2010 đến nay. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu: logic và lịch sử; phân tích, tổng hợp, so sánh, quy nạp, diễn dịch, đối chiếu, tổng kết thực tiễn, điều tra xã hội học… để giải quyết những nhiệm vụ đề tài đặt ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể làm tài liệu tham khảo vận dụng cho các cấp ủy đảng, chính quyền trong việc nghiên cứu để xây dựng kế hoạch đào tạo lý luận chính trị đối với cán bộ cấp cơ sở; xác định phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cho các giảng viên giảng dạy lý luận chính trị ở trường chính trị, trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện,… nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3 chương 10 tiết.
- 12. 7 Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở Chương 2: Thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay
- 13. 8 Chƣơng 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ 1. 1. Khái niệm lý luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị, cán bộ cấp cơ sở Tư duy lý luận là quá trình con người phản ánh hiện thực khách quan một cách gián tiếp, mang tính trừu tượng và khái quát cao bằng hệ thống các khái niệm, phạm trù, quy luật. Để hình thành được tư duy lý luận đúng đắn đòi hỏi bắt buộc phải có một hệ thống các khái niệm, phạm trù lý luận sâu sắc, trừu tượng và tính thực tiễn rất cao. Việc làm rõ các khái niệm lý luận góp phần quan trọng vào việc hình thành nên tư duy lý luận sâu sắc, triệt để và thực tiễn. Trong phạm vi luận văn, tác giả tập trung làm rõ khái niệm lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị. * Lý luận chính trị Từ điển Tiếng việt viết: “Lý luận là hệ thống những tư tưởng được khái quát từ kinh nghiệm thực tiễn, có tác dụng chỉ đạo thực tiễn…” [38, tr.544-545]. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò của lý luận. Và theo Người thì lý luận “là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử” [26, tr.269]. Như vậy, lý luận được hình thành từ thực tiễn trên cơ sở khái quát những kinh nghiệm của hoạt động thực tiễn phong phú, đa dạng của con người. Lý luận thường được hiểu là những tri thức được khái quát từ thực tiễn. Lý luận phản ánh mối liên hệ bản chất, tính quy luật của sự vận động và phát triển của các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan. Mặc dù có nhiều định nghĩa khác nhau về lý luận nhưng đều thống nhất ở chỗ: Lý luận là sự khái quát những kinh nghiệm thực tiễn, là sự tổng hợp các trí
- 14. 9 thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong quá trình hoạt động lịch sử của con người. Ban đầu con người thu nhận những tài liệu cảm tính, những kinh nghiệm; sau đó tiến hành so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa, để xây dựng thành lý luận khoa học phản ánh bản chất, quy luật vận động của các sự vật, hiện tượng trong thế giới. Chính trong quá trình hoạt động thực tiễn, cải tạo thế giới mà nhận thức, lý luận của con người mới được hình thành và phát triển. Lý luận là cấp độ phát triển cao của quá trình nhận thức, là sự phản ánh hiện thực khách quan ở trình độ cao. Lý luận ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội. Mỗi ngành, mỗi lĩnh vực cụ thể khác nhau đều phải có lý luận riêng và mỗi ngành, mỗi lĩnh vực hoạt động cụ thể muốn phát triển được đều phải bắt đầu bằng việc phát triển lý luận. Có lý luận trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, lý luận trong lĩnh vực khoa học xã hội,…, lý luận trong lĩnh vực chính trị. Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một Đảng, một giai cấp để giành, giữ và thực thi quyền lực Nhà nước. Hồ Chí Minh thể hiện rõ quan điểm: “Đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản” [22, tr.105]. Vì vậy, phải học tập lý luận, phải trang bị hệ thống luận điểm cách mạng, khoa học, phương pháp luận biện chứng của học thuyết Mácxit - Lêninnit cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, để từ đó nâng cao giác ngộ lý tưởng cách mạng, củng cố niềm tin vào thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản bằng các cơ sở khoa học, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Cũng từ thực tiễn lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Vì học tập chủ nghĩa còn kém, cho nên tư tưởng của nhiều cán bộ và đảng viên chưa thuần thục, trình độ lý luận còn non nớt”. Từ đó, Người nhấn mạnh: “Có học tập lý luận Mác - Lênin
- 15. 10 mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ lý luận chính trị, mới làm tốt được công tác Đảng giao phó cho mình” [24, tr.224]. Không chỉ học tập, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, Người còn chỉ rõ nhiệm vụ: “Chúng ta phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác - Lênin để dùng lập trường, quan điểm, phương pháp, chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng ta mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định ra đường lối, phương châm, bước đi có thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta” [27, tr.64]. Bác Hồ đã dạy rằng, chỉ thực hành mà không có lý luận cũng như một mắt sáng, một mắt mờ. Người còn chỉ rõ: “Có học tập lý luận Mác - Lênin mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị, mới làm tốt công tác Đảng giao phó cho mình” [26, tr.247]. Nắm lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin không phải để “trang sức” mà nắm cái tinh thần xử trí đối với việc, đối với người, đối với mình để “sống với nhau có tình có nghĩa”, là nắm những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Tóm lại, không chỉ chống giáo điều trong học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn phải chống giáo điều trong vận dụng lý luận cũng như kinh nghiệm của nước khác, ngành khác. Từ góc độ tiếp cận khái niệm lý luận chính trị như trên có thể hiểu: Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một chính đảng, một giai cấp nhằm giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. * Giáo dục lý luận chính trị Để hiểu rõ hơn về khái niệm giáo dục lý luận chính trị, trước hết, tác giả đưa ra một vài quan niệm về giáo dục, qua đó góp phần làm sáng tỏ nội dung khái niệm giáo dục lý luận chính trị.
- 16. 11 Quan niệm về giáo dục Trong di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng về giáo dục nói chung và giáo dục lý luận chính trị nói riêng luôn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, có tính bao quát, sâu xa và thiết thực. Từ khi ra đời, giáo dục đã trở thành một yếu tố cơ bản thúc đẩy sự phát triển thông qua việc thực hiện các chức năng xã hội của nó. Có nhiều cách khác nhau về khái niệm “giáo dục”. Giáo dục là một hoạt động hết sức quan trọng của con người, qua đó những kinh nghiệm, tri thức nhân loại tích lũy được trong thực tiễn cuộc sống được trao truyền, giúp nhân loại không ngừng bổ sung, phát triển tri thức mới. Nhờ giáo dục và thông qua giáo dục, con người ngày càng phát triển toàn diện, hoàn thiện nhân cách. Bao trùm lên tất cả là giáo dục giúp tạo nguồn lực cho sự phát triển trong tương lai. Chính vì vậy, giáo dục được coi là yếu tố quyết định sự phát triển nhanh và bền vững, là nguồn “của cải nội sinh” của mỗi quốc gia [29, tr.117]. Theo Hồ Chí Minh, giáo dục có vai trò hết sức to lớn trong việc cải tạo con người cũ, xây dựng con người mới thích nghi với điều kiện hoàn cảnh cụ thể nhất định. Người nói: “Thiện ác chẳng phải là bản tính cố hữu, phần lớn đều do giáo dục mà nên” [26, tr.383]. Một mặt, giáo dục phục vụ cho sự phát triển của xã hội, bởi lẽ, sẽ không phát triển thêm một bước nào nếu như không có những điều kiện cần thiết do giáo dục tạo ra. Mặt khác, phát triển của giáo dục luôn chịu sự quy định của xã hội thông qua những yêu cầu ngày càng cao và những điều kiện ngày càng thuận lợi do sự phát triển xã hội mang lại… Quan niệm về giáo dục lý luận chính trị Trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, Người thường xuyên quan tâm tới công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp
- 17. 12 nhân dân. Những quan điểm của Người về giáo dục lý luận chính trị mãi soi sáng công tác giáo dục lý luận chính trị của Đảng. Theo chủ tịch Hồ Chí Minh: Giáo dục lý luận chính trị là quá trình tác động vào đối tượng bằng cách trình bày, giải thích một cách khoa học những khái niệm, những quy luật, những quan điểm… nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nắm được những kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, về đường lối, chính sách của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận động những hiểu biết ấy vào cuộc sống [27, tr.169]. Theo PGS,TS. Đào Duy Quát thì giáo dục lý luận chính trị: Là việc truyền bá những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Đó là quá trình tác động vào đối tượng giáo dục bằng cách trình bày, giải thích một cách khoa học những khái niệm, những quan điểm nhằm làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức đúng đắn những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, nhất trí cao với đường lối, quan điểm của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận dụng những hiểu biết ấy vào cuộc sống [33, tr.38]. Giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận quan trọng của công tác tư tưởng của Đảng. Theo Hồ Chí Minh, đối tượng học tập lý luận chính trị trước hết là cán bộ, đảng viên, cán bộ các ngành chuyên môn chính quyền. Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành, đồng thời cũng đem tình hình của quần chúng báo cáo cho Đảng để đặt chính sách sao cho đúng [25, tr.268]. Giáo dục lý luận chính trị có nghĩa là truyền bá những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
- 18. 13 đường lối và quan điểm của Đảng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Giáo dục lý luận chính trị có vị trí rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trò của chủ nghĩa Mác - Lênin đối với quá trình phát triển xã hội với tư cách là khoa học cách mạng của giai cấp công nhân và là hệ tư tưởng của toàn xã hội trong chế độ xã hội chủ nghĩa. Từ những khái niệm trên có thể rút ra quan niệm: Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở thực chất là quá trình giáo dục, bồi dưỡng những tri thức lý luận chính trị, cốt lõi là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng, nhằm nâng cao trình độ nhận thức, giác ngộ cách mạng, xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học, những phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực người cán bộ cách mạng. * Cán bộ cấp cơ sở Ở nước ta hiện nay cơ cấu tổ chức của hệ thống chính trị được chia làm 4 cấp: Trung ương; tỉnh, thành phố trực thuốc Trung ương; quận, huyện và cơ sở. Cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn) gọi chung là cấp xã, là cấp cuối cùng trong sự phân cấp hành chính. Cấp cơ sở là nơi nhân dân cư trú, sinh sống gắn bó chặt chẽ trong quan hệ kinh tế, dòng tộc và văn hóa. Cấp cơ sở có một vị trí rất quan trọng, là nơi giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân, là địa bàn tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của đảng, pháp luật của Nhà nước, là nơi trực tiếp sản xuất vật chất, là nơi có thể tổ chức, huy động, phát huy cao độ nội lực của dân. Hiện nay cấp cơ sở ở nước ta chủ yếu là địa bàn nông thôn, nông dân làm nông nghiệp nên có tiềm năng rất lớn về lao động, đất đai, sản xuất ra lương thực, thực phẩm cho xã hội [13, tr.23]. Trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay, cấp cơ sở giữ một vai trò quan trọng. Quản lý cấp xã tốt sẽ góp phần làm cho hệ thống chính trị cơ sở thêm vững mạnh. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng xây dựng hệ thống chính trị cấp xã.
- 19. 14 Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng việc xây dựng hệ thống chính trị cấp cơ sở, đặt ra nhiều nghị quyết về củng cố, kiện toàn, phát triển toàn diện cấp cơ sở, đặc biệt là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 khóa XII về “nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên” [2, tr.165]. Vì vậy, Cán bộ cấp cơ sở chính là những người trực tiếp đưa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với quần chúng, là những người gần gũi nhất với người dân, người cán bộ phải hiểu rõ đặc điểm, yêu cầu cụ thể của cơ sở, muốn phát huy được vai trò trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo quần chúng ở cơ sở thì phải tăng cường tổ chức, phát động các phong trào cách mạng của quần chúng ngay trên địa bàn. Bố trí đúng người, đúng việc, đáp ứng yêu cầu cụ thể của từng địa bàn, từng đối tượng, từng tính chất công việc ở cơ sở sẽ có kết quả cụ thể, làm cho mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước sớm đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [25, tr.11]. Do đó, đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở nói riêng có vai trò hết sức quan trọng. Khái quát các đặc điểm của cán bộ cấp cơ sở như trên có thể thấy những vai trò của cán bộ cấp cơ sở như sau: Thứ nhất, cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân trong lãnh đạo, quản lý Nhà nước ở địa phương đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, cụ thể hóa, tổ chức thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, cán bộ cấp cơ sở là bộ phận quan trọng trong hệ thống chính trị ở nước ta.
- 20. 15 Thứ hai, cán bộ cấp cơ sở được coi là “cầu nối trực tiếp” quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Cán bộ cơ sở tiếp xúc hàng ngày với nhân dân nên họ là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; tạo nên mối liên hệ máu thịt thống nhất giữa Đảng và nhân dân, xây dựng củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng. Thứ ba, cán bộ cấp cơ sở là một trong những dự nguồn quan trọng cung cấp cho cán bộ lãnh đạo cấp trên. Trải qua thời kỳ cách mạng trước đây cũng như hiện nay, họ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ chính trị, có khả năng sáng tạo, tính nhạy bén và năng động cao. [13, tr.25]. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhấn mạnh: “Đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực hiện nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp…; tiếp tục đổi mới hệ thống chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao chất lượng, chú trọng hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [9, tr.201-202]. Đây là phương hướng đặt ra cũng là chương trình, mục tiêu hành động cụ thể của toàn Đảng trong giai đoạn cách mạng mới. Đứng trước những nhiệm vụ to lớn của thời kỳ đổi mới, thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trước những hoàn cảnh và tình thế mới, đòi hỏi đội ngũ cán bộ cấp cơ sở phải có trình độ và hiểu biết toàn diện. Đó không chỉ là trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, mà còn phải có kiến thức về quản lý kinh tế, quản lý nhà nước trên từng lĩnh vực cụ thể: Văn hóa, chính trị xã hội;… có kiến thức, có trình độ mọi mặt sẽ nâng cao khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin phục vụ cho công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo thực tiễn ở cơ sở. Đồng thời sẽ quy tụ được quần chúng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, của chính quyền địa phương.
- 21. 16 1.2. Nội dung cơ bản của nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị và những nhân tố ảnh hƣởng đến việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở hiện nay 1.2.1. Nội dung cơ bản của nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở Nội dung cơ bản của nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở bao gồm: Nội dung và chương trình giáo dục; chủ thể thực hiện giáo dục; phương pháp giáo dục (công tác giảng dạy, đối tượng đào tạo và cơ sở vật chất); kết quả thực hiện giáo dục. Đây cũng là những tiêu chí để đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở. Căn cứ để tác giả đưa ra các tiêu chí đánh giá hiệu quả giáo dục lý luận chính trị là dựa theo tình hình nghiên cứu thực tiễn của luận văn về thực trạng công tác nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho đối tượng là cán bộ cấp cơ sở. Việc đưa ra các tiêu chí này là tiền đề, cơ sở để đánh giá thực trạng đồng thời đưa ra những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở. Thứ nhất, về nội dung và chương trình của giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cơ sở. Trước hết, tính toàn diện của nội dung giáo dục lý luận chính trị được thể hiện ở hệ thống những tri thức cần được đào tạo, bồi dưỡng để hoàn thiện nhân cách của người cán bộ cấp cơ sở. Tính thiết thực của nội dung giáo dục lý luận chính trị không những phải phù hợp với trình độ của từng đối tượng mà còn phải phù hợp với thực tiễn của đất nước, phù hợp với từng địa phương và từng đảng bộ, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay. Nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị có sự phát triển cả về bề rộng và bề sâu, một mặt bổ sung thêm các kiến thức về lịch sử, truyền thống cách mạng của Đảng, tiếp tục làm sâu sắc thêm tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng, chỉ thị, nghị quyết, quan điểm, tư
- 22. 17 tưởng mới của Đảng, các chính sách mới được ban hành của Nhà nước, các bộ luật của Nhà nước mới ra đời được tổ chức học tập nghiêm túc và cập nhật kịp thời vào nội dung giảng dạy, học tập, nghiên cứu. Thứ hai, đối với chủ thể thực hiện giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cơ sở. Đội ngũ cán bộ thực hiện giáo dục lý luận chính trị phải là những người có trình độ quản lý giáo dục nhất định, có nhận thức đúng đắn, đầy đủ ý nghĩa tầm quan trọng của hiệu quả giáo dục lý luận chính trị. Từ đó, đề ra những đề xuất, giải pháp tối ưu cho công tác giáo dục đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị một cách hiệu quả. Thứ ba, về phương pháp giáo dục lý luận chính trị đối với người học là cán bộ cấp cơ sở. Trong giáo dục thì phương pháp chính là cách thức truyền tải nội dung, thông tin đối với người học theo một hệ thống đã xác định để hình thành nên những tri thức mới cho họ. Vì vậy, người giáo dục phải có một cách thức truyền tải đúng với nội dung để thu hút đối tượng bằng nhiều hình thức, phải phù hợp với trình độ và đặc điểm của từng đối tượng học đặc biệt là cán bộ cấp cơ sở. Thứ tư, kết quả giáo dục lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở. Kết quả giáo dục lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở đánh giá hiệu quả giáo dục lý luận chính trị vì mục đích của hoạt động giáo dục luôn hướng đến thành tựu mà nó đạt được. Hoạt động của người cán bộ, công chức, viên chức có đúng với chủ trương chính sách của cấp trên, có phù hợp với mục tiêu và đáp ứng được yêu cầu của đất nước thì hoạt động giáo dục đã có hiệu quả và ngược lại. Tóm lại, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị phản ánh công tác giáo dục lý luận chính trị vào những thời điểm nhất định nên nó luôn biến động theo tình hình, nhiệm vụ mới cùng với sự biển đổi của các yếu tố bên trong cấu thành nên các hoạt động giáo dục lý luận chính trị. Việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận
- 23. 18 chính trị có tầm quan trọng đặc biệt và cần thiết đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên và cán bộ cấp cơ sở. Thông qua giáo dục lý luận chính trị góp phần xây dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao giác ngộ cách mạng cho cán bộ cấp cơ sở. Từ đó, sẽ tạo dựng lòng tin của cán bộ cấp cơ sở vào sự lãnh đạo của Đảng, sự thành công của công cuộc đổi mới. Đồng thời, tích cực chủ động đấu tranh chống những tư tưởng sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng, quyết tâm phấn đấu học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất và năng lực cho cán bộ cấp cơ sở góp phần đảm bảo hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ cấp trên giao. 1.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở hiện nay - Sự phát triển của nền kinh tế theo hướng phát huy nguồn lực con người, phát triển nền kinh tế tri thức Hồ Chí Minh đã nói: “Chủ nghĩa xã hội có được xây dựng thành công hay không, tùy thuộc vào việc chúng ta có phát huy tốt nguồn lực con người hay không?”. Khi Việt Nam bước vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa” [27, tr.310]. Mỗi quốc gia, nếu muốn tồn tại, giữ vững độc lập chủ quyền không thể không hướng đến phát triển nền kinh tế tri thức, nó không chỉ góp phần thực hiện hiện đại hóa nền sản xuất xã hội mà còn làm thay đổi hẳn những thói quen tập quán sản xuất nhỏ, đem lại những quan điểm mới, đúng đắn về lao động, về con người; để xây dựng đất nước văn minh, giàu mạnh, một yêu cầu cơ bản không thể bỏ qua là phải thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, đưa nền kinh tế của đất nước tiến đến một nền kinh tế tri thức. Đây cũng chính là xu hướng tất yếu của nhân loại hiện nay. Trong nền kinh tế này, nguồn lực con người trở thành yếu tố quan trọng nhất. Nó đòi hỏi người lao động phải có đầy đủ những tố chất quan trọng đó là kỹ năng, kiến
- 24. 19 thức, kỷ luật lao động, tinh thần đổi mới, sáng tạo, khả năng thích nghi, năng lực học tập. Nhìn chung, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã chăm lo tới việc bồi dưỡng nguồn nhân lực của đất nước cả sức khỏe, tri thức, năng lực, phẩm chất đạo đức,… tạo điều kiện cho mọi người phát huy được khả năng của mình đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Mặt trái của nền kinh tế thị trường tác động không nhỏ đến tư tưởng, đạo đức, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong đời sống xã hội Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, là cơ sở hiện thực xã hội tác động rất lớn đến sự phát triển nhân cách người cán bộ, đảng viên với những biểu hiện như: tính quyết đoán, năng động sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị về “Một số định hướng lớn trong công tác tư tưởng hiện nay” nhận định: “Điều nhức nhối nhất hiện nay là một bộ phận cán bộ, đảng viên giảm sút ý chí phẩm chất cách mạng. Tệ tham nhũng, lãng phí tài sản Nhà nước và nhân dân rất nghiêm trọng, bệnh quan liêu, xa thực tế, xa dân, ý thức tổ chức kỷ luật kém, tình trạng coi thường kỷ cương phép nước còn rất nặng. Tư tưởng cục bộ địa phương kèn cựa địa vị,… Những biểu hiện đó đang gây bất bình trong dư luận, làm tổn hại đến uy tín của Đảng, làm giảm sút sức chiến đấu của Đảng và giảm lòng tin của nhân dân”. PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh, Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cho biết: “Chúng ta cần dũng cảm thừa nhận một thực tế không vui là nhân cách, đạo đức xã hội hiện nay đang có xu hướng bị tha hóa ngày càng nghiêm trọng bởi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; bởi tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường trong đời sống xã hội”. Bên cạnh những thế mạnh không thể phủ nhận, những tác động tiêu cực từ mặt trái của nền kinh tế thị trường như việc chạy theo lợi ích, lợi nhuận; sự phân hóa giàu nghèo, tình trạng bất công xã hội,,… chưa có giải pháp khắc phục
- 25. 20 tích cực, trong khi có những mặt trở nên nghiêm trọng. Tình trạng yếu kém trong lãnh đạo, quản lý kinh tế, xã hội; tệ quan liêu, tham nhũng, hối lộ, sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong một số cán bộ có chức, có quyền,… chậm được ngăn chặn, đẩy lùi. Tất cả đã tác động tạo nên sự hoài nghi, dao động và cả tiêu cực trong tư tưởng chính trị của cán bộ, đảng viên. - Yêu cầu ngày càng cao của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Đảng, Nhà nước, đòi hỏi phải nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cơ sở Công tác chính trị, tư tưởng giữ vị trí quan trọng hàng đầu đối với nhiệm vụ xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có trình độ chuyên môn vững vàng, nhạy bén về chính trị, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng của Đảng là thực hiện thường xuyên bồi dưỡng cho cán bộ, đảng viên những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, truyền thống cách mạng của Đảng; những kiến thức mới về khoa học công nghệ, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh,… giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên là nhằm bảo đảm sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong toàn Đảng, sự đồng thuận trong toàn xã hội, nhân dân và toàn dân tộc. Mục đích của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng là không ngừng nâng cao nhận thức, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng, cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Công cuộc đổi mới của Đảng và nhân dân ta đang diễn ra trong bối cảnh có nhiều cơ hội thuận lợi đan xen những nguy cơ khó khăn, phức tạp. Trên thế giới, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển nhanh chóng tác động mạnh mẽ tới tất cả các nước, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Toàn
- 26. 21 cầu hóa kinh tế là một xu hướng khách quan tạo ra cơ hội phát triển chung, ngày càng có nhiều nước tham gia, song còn chứa đựng nhiều yếu tố bất bình đẳng đối với các nước chưa phát triển. Đảng ta chủ trương tích cực chủ động sẵn sàng hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, tranh thủ cơ hội đẩy lùi nguy cơ, đặt ra yêu cầu đẩy mạnh lãnh đạo công tác chính trị, tư tưởng. Trong mỗi thời kỳ cách mạng, yêu cầu của nhiệm vụ chính trị, tư tưởng có sự phát triển phù hợp với điều kiện lịch sử; âm mưu thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch ra sức dùng chiến lược “diễn biến hòa bình” vào chính trị, tư tưởng, tác động không nhỏ đến mục tiêu, lý tưởng của Đảng và nhân dân ta,… Những biến động lớn của tình hình thế giới và những khó khăn trong nước, công tác đổi mới chỉnh đốn Đảng có nhiều thành tựu, ưu điểm song còn nhiều hạn chế, yếu kém, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hóa biến chất, nạn tham ô, tham nhũng chưa được giải quyết,... đã làm giảm lòng tin của nhân dân vào Đảng. Vì vậy, công tác chính trị, tư tưởng cho toàn Đảng toàn dân trước hết là cho đội ngũ cán bộ, đảng viên vốn đã quan trọng ngày nay càng có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết hơn. 1.3. Vai trò của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của cán bộ cấp cơ sở Trước những yêu cầu và thách thức của thời đại mới, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, là lực lượng quyết định quá trình phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng ở các địa phương, cơ sở. Một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu vững vàng về chính trị, giảm sút ý chí chiến đấu, thoái hóa phẩm chất đạo đức cách mạng, mắc tệ nạn tham nhũng. Công tác cán bộ còn trì trệ, kéo dài, nhất là chưa xây dựng được đội ngũ cán bộ một cách chủ động, có kế hoạch… [13, tr.26]. Giáo dục lý luận chính trị có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng và Nhà nước. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trò của chủ
- 27. 22 nghĩa Mác - Lênin đối với quá trình phát triển của xã hội với tư cách là khoa học cách mạng của giai cấp công nhân và là hệ tư tưởng của toàn xã hội trong chế độ xã hội chủ nghĩa. Hồ Chí Minh đã dạy: “Làm nghề gì cũng phải học, vậy làm cách mạng cũng phải học. Nếu không giáo dục cho đảng viên làm cách mạng mà cứ yêu cầu họ làm cách mạng thì họ không làm tròn được nhiệm vụ” [24, tr. 224]. Làm cách mạng cũng là một nghề, hơn nữa đây là một nghề đặc biệt - nghề lãnh đạo, quản lý, nghề phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, hướng dẫn nhân dân làm cách mạng, xây dựng xã hội mới thì càng phải học, càng phải được đào tạo, bồi dưỡng một cách cơ bản và có hệ thống những kiến thức liên quan đến lĩnh vực công tác của cán bộ. Cán bộ, đảng viên không được đào tạo, bồi dưỡng đúng đắn thì khó có được đội ngũ cán bộ, đảng viên tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức và lối sống trong sáng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, giỏi về lãnh đạo, quản lý, có năng lực trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn. Do đó, không thể đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn và nhân dân đặt ra. Vì vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được Bác Hồ coi là công việc gốc của Đảng [29, tr.142]. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhấn mạnh: “Đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực hiện nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp…; tiếp tục đổi mới hệ thống chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao chất lượng, chú trọng hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [9, tr.201-202]. Đây là phương hướng đặt ra cũng là chương trình, mục tiêu hành động cụ thể của toàn Đảng trong giai đoạn cách mạng mới. Do đó, công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nói chung, đặc biệt đối với cán bộ cấp cơ sở hiện nay có những vai trò hết sức quan trọng như sau: Thứ nhất, giáo dục lý luận chính trị đóng vai trò định hướng cho hoạt động lãnh đạo quản lý của đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ cấp cơ sở nói riêng;
- 28. 23 tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân về mục tiêu con đường đi lên của đất nước. Đó là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội, là dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Không có lý luận cách mạng và khoa học soi đường thì như người đi trong đêm tối không biết đường ra. Thứ hai, qua giáo dục lý luận chính trị giúp cho người cán bộ cấp cơ sở kiên định trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng chống lại các quan điểm sai trái, cơ hội, phản động, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; giữ vững và tăng cường trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa, làm thất bại âm mưu Diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa của kẻ thù… [13, tr.29]. Thứ ba, việc giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở còn xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của chính bản thân đội ngũ cán bộ trong giai đoạn hiện nay; nhằm củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường cách mạng và lý tưởng mà Bác Hồ, Đảng ta và dân tộc ta đã lựa chọn. Thứ tư, việc nâng cao lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở còn là nhân tố tác động tích cực đến công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh chống tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, giáo điều, bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và các tệ nạn, những tiêu cực xã hội hiện nay. Thứ năm, lý luận chính trị giúp cho cán bộ cấp cơ sở xác định niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Để có được một đội ngũ cán bộ tốt, ngang tầm với đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng, thì cán bộ phải luôn học tập về mọi mặt để nâng cao trình độ. Cán bộ phải là những người tiên tiến, nếu bị tụt hậu thì không xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
- 29. 24 Văn kiện đại hội XII của Đảng đã xác định: giác ngộ sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, về mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, về các đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thì không chỉ mỗi người mà toàn xã hội sẽ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tự ý thức trong việc nâng cao khả năng “tự bảo vệ”, ngăn chặn sự xâm nhập, lây lan của tư tưởng ngoại lai đi ngược lý tưởng xã hội, vô hiệu hóa các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch. Thực tiễn cách mạng nước ta đã khẳng định rằng, nhờ nắm vững những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin và vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể của nước ta nên Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo cách mạng nước nhà vượt qua mọi khó khăn thử thách, chiến thắng mọi kẻ thù, hoàn thành mọi nhiệm vụ làm nên thắng lợi vẻ vang cho dân tộc. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ra luôn coi trọng việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị coi đó là yêu cầu cơ bản không thể thiếu trong công tác xây dựng Đảng. Trong giai đoạn hiện nay, việc thường xuyên tổng kết thực tiễn là một đòi hỏi tất yếu đồng thời là yêu cầu quan trọng để tiếp tục nâng cao trình độ lý luận chính trị cho mọi cán bộ, đảng viên. Việc nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị có tầm quan trọng đặc biệt và cần thiết đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên và cán bộ cấp cơ sở. Thông qua giáo dục lý luận chính trị góp phần xây dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao giác ngộ cách mạng cho cán bộ cấp cơ sở. Từ đó, sẽ tạo dựng lòng tin của cán bộ cấp cơ sở vào sự lãnh đạo của Đảng, sự thành công của công cuộc đổi mới. Đồng thời, tích cực chủ động đấu tranh chống những tư tưởng sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng, quyết tâm phấn đấu học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất và năng lực cho cán bộ cấp cơ sở góp phần đảm bảo hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ cấp trên giao. Tiểu kết chƣơng
- 30. 25 Giáo dục lý luận chính trị mà cốt lõi là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước là một nội dung quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng nhằm nâng cao giác ngộ chính trị, năng lực hoạt động thực tiễn, phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên nói chung và cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở nói riêng. Trong chương 1 của luận văn, tác giả đã làm rõ các khái niệm lý luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở và vai trò của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của cán bộ cấp cơ sở. Bám sát những vấn đề lý luận căn bản đó là cơ sở, điều kiện tiền đề để tác giả đánh giá thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình ở chương 2 - Thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay.
- 31. 26 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY 2.1. Khái quát về huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay 2.1.1. Đôi nét về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế, văn hóa - xã hội huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình * Về điều kiện tự nhiên Nho Quan là một huyện miền núi phía Tây Bắc của tỉnh Ninh Bình. Phía Bắc giáp các huyện Yên Thủy và Lạc Thủy tỉnh Hòa Bình, phía Đông giáp các huyện Gia Viễn, Hoa Lư, phía Nam giáp thị xã Tam Điệp, phía Tây giáp huyện Thạch Thành tỉnh Thanh Hoá. Nho Quan có diện tích tự nhiên gần 460 km². Tính đến tháng 12/ 2015 dân số toàn huyện 151. 7855 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân tộc Mường) chiếm 15,2%, đồng bào theo đạo thiên chúa giáo là 16,5%. Nho Quan gồm có 27 đơn vị hành chính cơ sở: 01thị trấn và 26 xã. Địa hình huyện Nho Quan chia làm 3 vùng rõ rệt vùng đồi núi, vùng bán sơn địa và vùng chiêm trũng. Hầu hết là đồi núi, bao gồm các xã phía Tây Bắc và Tây Nam và phía Bắc huyện, bên cạnh đó còn có một số xã thuộc bán sơn địa và đồng chiêm trũng. Địa hình thấp dần từ Bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông, độ cao so với mặt nước biển từ +3 đến +5 độ. Rừng Nho Quan chiếm 20% diện tích tự nhiên, có nhiều cây cối và cầm thú có giá trị. Rừng đồi chạy dài tới 40 km từ Xích Thổ, Thạch Bình đến Sơn Hà, Quảng Lạc. Đặc biệt, Nho Quan có khu rừng nguyên sinh Cúc Phương với các thảm thực vật, động vật khá phong phú. Địa hình và cảnh trí của huyện rất đa dạng, phong phú… núi đá trập trùng, có nhiều hang động nổi tiếng. Thiên nhiên ban tặng cho Nho Quan nguồn tài nguyên thiên nhiên khá phong phú với mỏ đá vôi, đá đôlômít, than bùn, mỏ sét,
- 32. 27 nước khoáng nóng trữ lượng lớn; rừng nguyên sinh Cúc Phương với diện tích 22.200 ha lưu giữ một hệ sinh thái rừng đa dạng, nhiều động thực vật quý hiếm và những hang động, hồ đập độc đáo chứa đựng tiềm năng phát triển du lịch sinh thái thu hút du khách thập phương đến tham quan, nghỉ dưỡng. Những năm qua, trong bối cảnh nền kinh tế cả nước có nhiều khó khăn, giá cả thị trường tăng cao, thời tiết không thuận lợi, song Đảng bộ và nhân dân trong huyện Nho Quan đã phát huy truyền thống đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, thi đua lao động sản xuất lập thành tích chào mừng các sự kiện chính trị quan trọng, các ngày lễ lớn của đất nước, đã giành được kết quả tương đối toàn diện trên các lĩnh vực: Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 9,15%, Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phát triển ổn định; công tác xây dựng nông thôn mới đạt kết quả tốt, cơ sở vật chất kỹ thuật được tăng cường; văn hoá - xã hội có nhiều tiến bộ, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, công tác giảm nghèo đạt kết quả tốt, đời sống nhân dân được ổn định; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, công tác quốc phòng được tăng cường. Từ năm 2010 đến nay, huyện triển khai thực hiện tốt Nghị quyết TW4, vai trò lãnh đạo của các cấp ủy thể hiện rõ nét, hiệu lực quản lý điều hành của chính quyền các cấp được nâng lên. Tổ chức thành công Lễ kỷ niệm 150 năm danh xưng Nho Quan và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất; cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, một số chỉ tiêu vượt kế hoạch. * Về phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội Kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng, thương mại dịch vụ, giảm dần tỷ trọng Nông, lâm nghiệp, thuỷ sản. có tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống nhân dân được cải thiện rõ nét, công tác giảm nghèo đạt kết quả tốt. Văn hoá, thông tin, thể dục thể thao tiếp tục phát triển; thể thao quần chúng phát triển mạnh: Thông tin đại chúng phát triển rộng khắp, nội dung, chương trình và hình thức luôn được đổi mới,
- 33. 28 góp phần nâng cao đời sống văn hoá tinh thần cho nhân dân. Phong trào “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” tiếp tục phát triển, nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội có chuyển biến tích cực, một số lễ hội truyền thống và thuần phong, mỹ tục của dân tộc được khôi phục. Đến nay, toàn huyện có 84% hộ gia đình văn hoá, 202/286 làng văn hoá, 126/180 cơ quan, trường học văn hoá; xây dựng 09/27 nhà văn hoá xã, 239/286 nhà văn hoá thôn, bản, tổ dân phố. Một số điểm di tích lịch sử, văn hoá được đầu tư cải tạo nâng cấp. Bên cạnh những thuận lợi, huyện Nho Quan cũng có nhiều khó khăn, xuất phát điểm về kinh tế thấp, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu, tích lũy ít, thiếu vốn. Nền kinh tế còn nhiều yếu kém, nguy cơ tụt hậu về kinh tế vẫn là một thử thách to lớn, một bộ phận nhân dân còn nghèo, đời sống gặp nhiều khó khăn, năng lực lãnh đạo và quản lý, trình độ cán bộ, đảng viên, công nhân, viên chức chưa đáp ứng được những đòi hỏi của giai đoạn mới. Với tinh thần quyết tâm cao, Đảng bộ và nhân dân huyện Nho Quan tích cực triển khai các chương trình hành động, đề án thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, đưa Nghị quyết vào cuộc sống, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, khích lệ tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo vượt qua khó khăn, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, đưa công cuộc đổi mới phát triển, tạo tiền đề thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong những năm trước mắt và chiến lược phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020. 2.1.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, về năng lực tổ chức. Đội ngũ cán bộ cơ sở được trưởng thành trong hoạt động sản xuất, trong thực tế lãnh đạo quản lý nên họ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức trong sáng, luôn kiên định lập trường, mục tiêu, quyết tâm thực
- 34. 29 hiện đường lối đổi mới của Đảng. Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở đã và đang là lực lượng nòng cốt góp phần quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội. Những năm gần đây, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình đã có sự trưởng thành về nhiều mặt. Họ đã có sự nhạy cảm về chính trị, tư duy chính trị ngày càng năng động, nhạy bén. Thành tựu phát triển kinh tế - xã hội những năm qua của huyện có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. Họ làm việc sát dân hơn, lắng nghe ý kiến của nhân dân trong việc xây dựng kế hoạch, mục tiêu dân chủ và công khai. Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và các khoản đóng góp của dân đã đưa ra để dân cùng bàn bạc và quyết định, hoạt động của Đảng, chính quyền dần đi vào nền nếp, khắc phục dần tình trạng làm việc thiếu chuyên nghiệp, bộc phát. Từ đó nâng cao lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tăng cường an ninh quốc phòng. Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở, là những người chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, lãnh đạo, quản lý mọi mặt, mọi lĩnh vực ở địa phương, cơ sở. Tuy nhiên, so với yêu cầu của huyện Nho Quan vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực, trình độ chuyên môn, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp đổi mới của địa phương trong giai đoạn mới. Theo số liệu điều tra đến 30/12/2017 của Phòng Nội vụ huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình thì tổng số đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của 27 xã trên toàn địa bàn huyện Nho Quan là 583 người. Về độ tuổi: dưới 30 tuổi có 52 người chiếm 0.13%; từ 31 đến 45 tuổi có 303 người chiếm 0.63%; từ 46 đến 60 tuổi có 228 người chiếm 0.24%; trên 60 tuổi 0%. Trình độ học vấn: đa số cán bộ cấp cơ sở của huyện đã có trình độ học vấn tốt nghiệp phổ thông. Cụ thể: số cán bộ cấp cơ sở có trình độ trung học phổ
- 35. 30 thông là 530 người chiếm tỷ lệ lớn là 91%, số cán bộ chưa tốt nghiệp trung học phổ thông là 53 người chiếm 9%. Bảng 2.1. Tình hình đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay Chất lƣợng Tổng cộng (%) Tuổi đời Dưới 30 tuổi 13 31 - 45 tuổi 63 46 - 60 tuổi 24 Trình độ văn hóa Cấp 1 0 Cấp 2 9 Cấp 3 trở lên 91 Đảng, đoàn, quần chúng Đảng viên 51.7 Đoàn viên 38.2 Quần chúng 10.1 Nguồn: Phòng Nội vụ huyện Nho Quan - tỉnh Ninh Bình Qua quá trình thực tiễn, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở luôn được cấp ủy đảng và chính quyền quan tâm, phát triển về mọi mặt. Công tác quản lý, quy hoạch, bố trí cán bộ được thực hiện chặt chẽ, đúng nguyên tắc bồi dưỡng cán bộ. Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Nho Quan quan tâm thực hiện tốt chính sách đối với cán bộ, đảm bảo hỗ trợ đời sống vật chất, tinh thần để đội ngũ cán bộ yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Hiện nay lực lượng cán bộ thường trực có trình độ đại học chiếm tỷ lệ lớn là 51%, sau đại học là 0.5% còn lại là cao đẳng 6.9%, trung cấp là 29.3%. Bảng 2.2. Trình độ lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình đến hết tháng 12/2017 Trình độ lý luận chính trị Cao cấp, cử nhân Trung cấp Sơ cấp Chƣa qua đào tạo Cán bộ cấp cơ sở 03 289 68 223 Tỷ lệ (%) 0. 4 49. 6 11. 7 38.3 Nguồn: Phòng Nội vụ huyện Nho Quan - tỉnh Ninh Bình
- 36. 31 Qua bảng số liệu trên ta thấy, tổng số cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan đã qua đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị chiếm 61.7% năm 2017. Trong đó, trình độ trung cấp chiếm tỷ trọng cao nhất 49.6%, tiếp theo là trình độ sơ cấp với 11.7%. Như vậy, có thể thấy tỷ lệ chưa qua đào tạo trên địa bàn huyện Nho Quan còn chiếm tỷ lệ khá lớn với 38.3%. Vì vậy,công tác nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở thời gian tới là rất quan trọng và cần thiết. 2.2. Thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay 2.2.1. Thực hiện tốt nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị Từ năm 2010 đến nay, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Tuyên giáo tỉnh ủy Ninh Bình, trực tiếp là Đảng bộ huyện Nho Quan, Ban Tuyên giáo Huyện ủy Nho Quan, Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Nho Quan, các đơn vị, các cấp ủy trong toàn huyện đã thực hiện nghiêm túc nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị cho các đối tượng. Trên cơ sở mục tiêu, yêu cầu chung về đào tạo cán bộ cơ sở, trung tâm chính trị huyện là đơn vị trực tiếp thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng đã làm tốt nhiệm vụ, chức năng cụ thể hóa, bổ sung, hoàn thiện nội dung về chính trị, tư tưởng trong mục tiêu đào tạo cho các đối tượng, nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu về phẩm chất, năng lực thực hiện nhiệm vụ. Theo Quyết định số 100-QĐ/TW về việc tổ chức trung tâm bồi dưỡng chính trị ở cấp huyện, về giáo dục lý luận chính trị, toàn Đảng bộ, đặc biệt là các cấp ủy, cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành đều được nâng cao trình độ lý luận chính trị thông qua việc học tập các Nghị quyết Đảng, các chương trình lý luận chính trị và các chuyên đề chính trị cơ bản; tư duy mới về kinh tế xã hội được phát triển thích nghi dần đặc điểm giai đoạn cách mạng mới; sự đoàn kết được củng cố thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội và phục vụ lợi ích nhân dân được nâng lên; việc đấu tranh ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực; tham nhũng, tha
- 37. 32 hóa, xây dựng lối sống trong sạch lành mạnh, gần gũi và quan hệ mật thiết với dân có sự chuyển biến tiến bộ; ý thức cảnh giác đấu tranh chống chiến lược “Diễn biến hòa bình” trên các lĩnh vực được giáo dục thường xuyên có kết quả. Nội dung giáo dục lý luận chính trị bao giờ cũng phải phù hợp với mục đích và bảo đảm cho giáo dục lý luận chính trị đạt mục đích. Nội dung của giáo dục lý luận chính trị rất rộng, bao gồm hệ thống những nguyên lý, luận điểm, đề cập đến nhiều mặt, quy luật khác nhau của đời sống xã hội; bao gồm việc giáo dục những nguyên lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin; đường lối, quan điểm của Đảng về các lĩnh vực của đời sống xã hội, lịch sử Đảng; công tác xây dựng Đảng; đạo đức cách mạng; chủ trương, chính sách, pháp luật của nhà nước làm một nội dung quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng; một lĩnh vực hoạt động của công tác Đảng nhằm nâng cao giác ngộ chính trị, năng lực hoạt động thực tiễn, phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên ở các cơ sở; ngoài ra còn có nội dung giáo dục đường lối, chính sách, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; những kinh nghiệm của các nước và tình hình thế giới. Đây là những nội dung lý luận chính trị cơ bản mang tính bắt buộc mà mọi cán bộ, đảng viên của Đảng đều phải học, phải được đào tạo, bồi dưỡng với những hình thức thích hợp. Nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị có sự phát triển cả về bề rộng và bề sâu, một mặt bổ sung thêm các kiến thức về lịch sử, truyền thống cách mạng của Đảng, tiếp tục làm sâu sắc thêm tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng, chỉ thị, nghị quyết, quan điểm, tư tưởng mới của Đảng, các chính sách mới được ban hành của Nhà nước, các bộ luật của Nhà nước mới ra đời được tổ chức học tập nghiêm túc và cập nhật kịp thời vào nội dung giảng dạy, học tập, nghiên cứu. Đối với cán bộ cấp cơ sở thì nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị là nhiệm vụ của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo Quyết định 185-QĐ/TW của Ban Bí thư ngày 03/9/2008 về chức năng,
- 38. 33 nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện. Cụ thể: Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Nho Quan trực thuộc Huyện ủy Nho Quan và Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị - hành chính; các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiến thức, kỹ năng và chuyên môn, nghiệp vụ công tác xây dựng đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, kiến thức quản lý nhà nước cho cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị ở cơ sở trên địa bàn huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình, không thuộc đối tượng đào tạo, bồi dưỡng của trường chính trị của tỉnh. Nhiệm vụ của Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện là đào tạo sơ cấp lý luận chính trị - hành chính; bồi dưỡng các chương trình lý luận chính trị về chính sách và pháp luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên trên địa bàn huyện. Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới về nghiệp vụ công tác xây dựng Đảng, quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội và một số lĩnh vực khác cho cán bộ đảng, đoàn thể. Tóm lại, trong công tác giáo dục và học tập lý luận chính trị, bên cạnh việc giáo dục lý luận Mác - Lênin cần phải chú trọng đến việc giáo dục các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kĩ thuật, lao động sản xuất, học đi đôi với hành,… 2.2.2. Nâng cao chất lượng của các chủ thể giáo dục lý luận chính trị Thứ nhất, các cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp đã nhận thức đúng đắn tầm quan trọng của giáo dục chính trị và phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai, tổ chức thực hiện công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Ngoài những nghị quyết về nâng cao hiệu quả của công tác giáo dục chính trị cho cán bộ các cấp của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, huyện, Thường trực Tỉnh ủy Ninh Bình đã tổ chức hội nghị về nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện; các trung tâm bồi dưỡng
- 39. 34 chính trị tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học, tập trung rèn luyện cho học viên về phương pháp tư duy, khả năng vận dụng giải quyết tình huống trong thực tiễn. Nhằm nâng cao nhận thức chính trị cho cán bộ, đảng viên các cấp trong hệ thống chính trị, hiệu quả hoạt động của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện, Ban Tuyên giáo Trung ương vừa ban hành Hướng dẫn số 46- HD/BTGTW về công tác giáo dục lý luận chính trị năm 2018. Trong Hướng dẫn có nội dung: Kiểm tra thực hiện nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị; cấp ủy các cấp xây dựng kế hoạch kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục lý luận chính trị nói chung và tại các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện nói riêng; báo cáo kết quả kiểm tra định kỳ 6 tháng một lần gửi cho Ban Tuyên giáo Trung ương,… Nội dung Hướng dẫn số 46 thể hiện sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cơ quan chính trị đối với công tác giáo dục lý luận chính trị đảm bảo sự giám sát nghiêm túc, chặt chẽ, có chất lượng tốt. Các cơ quan chính trị liên quan đặc biệt là Ban tuyên giáo các cấp có trách nhiệm tham mưu cho cấp ủy triển khai Kết luận số 127-HD/BTGTW về việc giảng dạy và học tập các môn lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân, đồng thời theo chức năng, nhiệm vụ được giao, kiểm tra các đơn vị có liên quan thực hiện tốt Kết luận và Hướng dẫn trên. Tham mưu cho cấp ủy triển khai Chỉ thị 05-CT/TW của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Kế hoạch số 03, Chỉ thị số 27 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tổ chức học tập chuyên đề năm 2018 về “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên”,… bảo đảm thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Ban Tuyên giáo các cấp đặc biệt là Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảm bảo đội ngũ cán bộ ngày càng lớn mạnh, trưởng thành, tiến bộ về
- 40. 35 nhiều mặt, tăng cường sự phối hợp thực hiện giữa các cơ quan chính trị liên quan trong công tác giáo dục chính trị. Thứ hai, trình độ năng lực và phương pháp sư phạm của đội ngũ giáo viên kiêm chức giảng dạy lý luận chính trị ngày càng nâng cao, đáp ứng mục tiêu giáo dục lý luận chính trị đã đề ra. Từ năm 2010 đến nay, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là về cơ sở vật chất nhưng Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện đã cố gắng khắc phục những khó khăn để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao: Duy trì nghiêm túc các nề nếp, quy định; tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho các đối tượng đạt kết quả tốt. Trong những năm qua, nhà trường đã tổ chức đào tạo cho các đối tượng vượt chỉ tiêu đề ra, (đào tạo bồi dưỡng trình độ trung cấp chính trị, sơ cấp chính trị, bồi dưỡng Đảng viên mới, các đối tượng Đảng). Hàng năm, đội ngũ giáo viên của trung tâm chính trị huyện đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo vốn kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn vào giảng dạy, lý giải có sức thuyết phục nhiều vấn đề quan trọng về lý luận, thực tiễn công tác và trưởng thành của cán bộ cơ sở. Cách trình bày các vấn đề đã có cơ sở khoa học rõ ràng làm cho cán bộ cơ sở nhận thức sâu sắc hơn và có động cơ, hành vi, thái độ hoạt động thực tiễn đúng đắn, phát huy phẩm chất đạo đức của người cán bộ cách mạng. Các bài giảng được chuẩn bị tương đối đầy đủ, chu đáo đáp ứng được yêu cầu đề ra trong mục tiêu giáo dục lý luận chính trị. Hàng năm, Thường vụ Huyện ủy Nho Quan thường xuyên kiện toàn cán bộ giảng dạy lý luận chính trị đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, đi vào hoạt động có nề nếp. Tổ chức bồi dưỡng nội dung đi sâu vào phương pháp chuẩn bị bài giảng, công tác quản lý tư tưởng, quy định của trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện. Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện đã sử dụng linh hoạt kinh phí trên cấp với kinh phí tiết kiệm của đơn vị để mua sắm mới trang thiết bị kỹ thuật đầu tư cho hoạt động giảng dạy hàng năm. Chất lượng và kết quả giáo dục chính trị