Panitikan ng ARMM Region
Download as PPTX, PDF4 likes14,671 views
Ang dokumento ay nagbibigay ng impormasyon tungkol sa panitikan at mga katangian ng Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM), kabilang ang mga lalawigan ng Sulu, Tawi-Tawi, Lanao del Sur, at Maguindanao. Tinalakay din ang mga etnikong grupo, kasaysayan, at mga pangunahing industriya ng rehiyon. Kasama rin ang mga kilalang manunulat at mga atraksyon sa lugar.
Panitikan ng ARMM Region
- 1. PANITIKAN NG “Autonomous Region of Muslim Mindanao” (ARMM Region)
- 3. A R M M (Anonymous) Sa Bandang timog ay may mga Muslim Na kapatid, kalahi at kababayan natin. Ang mga Muslim na katulong man din, Sa paghihimgsik sa mga mapang-api Sa bahaging ito aking natanto, Ang mga rebeldeng nais ay pagbabago Kaya’t ang ating gobyerno’y Nakikipagareglo. Kung babaha ng dugo, paano na ang bayan ko, Na ang sariling katoto ay ginegera nito. Paanong uunlad ang Pilipinas, Kung ang lahat ay gumagamit ng dahas. O, aking kababayan, ako’y pakinggan, Iisa ang ating bayang pinaglingkuran Ba’t di natin pairalin ang Kapayapaan.
- 4. •Ang nagsasariling Rehiyong (Autonomous Region) ng Muslim Mindanao ay nalikha batay sa itinatadhana ng Saligang Batas, Artikulo X Sek. 15. •Ang rehiyon ay binubuo ng mga lalawigan ng Sulu, Tawi-Tawi, Maguindanao, at Lanao del Sur.
- 11. SULU •Ang sulu ay nasa pagitan ng Basilan at Tawi-Tawi sa dakong timog ng Mindanao. Ito ay napapaligiran ng Sulu sea pahilaga at kanluran. Ang Mindanao sea naman sa silangan at Celebes sea sa timog. •Ang kabisera ng Sulu ay Jolo. Ang mga munisipalidad sa Sulu ay ang Indanan, Jolo, Kalingan Caluang, Lugus, Luuk, Maimbung, Marungas, New Panamao, Old Panamao, Patikul, Pangutaran, Parang, Pata, Siasi, Talipaw, Tapul at Tungkil.
- 12. •Ang mga grupong etnikong naninirahan sa Sulu ay ang mga Tausug, Samal at mga Badjao. •Ang mga muslim na naninirahan sa Jolo ay mga Tausug. Sila ang grupo ng mga Muslim na naging makapangyarihan sa loob ng maraming taon sapagkat sila ay matapng. Nakipagkalakalan sila sa Borneo, Sumatra, Java at pati na sa China at Japan bago pa man dumating ang mga kastila sa Pilipinas. •Ang ibig sabihin ng Tausug ay “Treacherous waters” o mapanganib na tubig. Ibinigay daw sa kanila ang katawagan ito dahil sa ang kanilang lupain ay lumulutang sa tubig.
- 13. •Ang Badjao naman ang mga muslim na naninirahan sa Timog Sulu. Makasaysayan ang Jolo, Sulu, dito matatagpuan ang “Four Gates” na nagsilbing “Watch Towers” at “General Mounds” na ginawang libingan ng mga sundalong kastila at amerikano na pinatay ng mga gererong Muslim. Narito rin ang American Cavalry Monument na magpahanggang ngayon ay nagiisang Museo sa Sulu.
- 14. TAWI-TAWI •Ang Tawi-Tawi ay nasa Timog- kanluran ng Mindanao. Sa kabila ng karagatan ay bansang Sabah ng Malaysia. Ang Tawi-Tawi ay nasa nasasakupan ng Sulu Sea pahilaga at kanluran gayon din ang Celebes Sea pasilangan at timog. •Ang Tawi-Tawi ay binubuo ng sampung munisipalidad ito ay ang Balimbing, Bongao, Cagayan de Tawi-Tawi, Simunul, Sitangkai, South Ubian, Tandubas, Turtle Island, Languyan at Sapa-Sapa.
- 15. •Ang salitang Tawi-Tawi ay nanggaling daw sa salitang Malay na “Jaui” na ang ibig sabihin ay “far” o malayo . Ang mga sinaunang manlalakbay ay paulit-ulit na sinasabing “Jaui Jaui” na ang ibaig sabihin ay “Very far” o malyung-malayo. •Ang mga katutubong Jama-Mapuna ng Cagayan de Tawi-Tawi ay isa sa unang nanirahan dito. Ang kanilang hanap buhay ay pangingisda at pagsasaka.
- 16. LANAO DEL SUR •Ang Lanao del sur ay matatagpuan sa kanlurang bahagi ng malawak na kapatagan ng hilagang sentral Mindanao. Ang lalawigan ay may hangganang nasa hilagang kanluran ng Lanao del norte sa silangan ng kapatagang lalawigan ng Bukidnon, sa Bukidnon, timog kanluran ng Maguindanao at hilagang Cotabato at sa timog kanluran ng Illana Bay.
- 17. •Ang lalawigan ay binubuo ng dalawang ditrito. Ang unang distrito ay binubuo ng Munisipalidad ng Marawi city, Marantao, Piagapo, Saguiran, Tagaloan, Kapai, Ditsaan , Ramain, Bubong, Buadiposo- Buntong, Bumbaran, Maguing Wao, Molundo, Binidayan, Lumbatan, Lumbayanagues, Butig, Bayang, at Calongas. •Ang ikalawang disdtrito naman ay binubuo ng Balindong, Tugaya, Bacolod Grande, Madalum, Balabagan, Kapatagan, Marogong, Tubaran, Binidayan, Lumbatan, Lumbayanague, Butig, Bayang at Calanogas.
- 18. •Ipinagmamalaki ng Lanao del Sur ang Aga khan Museum na matatagpuan ng koleksyon ng malalaking “ Indigeneous Arts” , mga tugtuging musiko, mga sayaw at mga katutubong kagamitan at mga armas. Ang lahat ng mga ito ay makikita sa Main campus ng Mindanao State University sa Lanao del Sur.
- 19. MAGUINDANAO • Isa pa sa tatlong lalawigang binuo nang ang Cotabato ay hatiin noong Nobyembre, 1973 sa bisa ng Batas Pangulo 341 ay ang Maguindanao. • Matatagpuan dito ang Polloc Por, isa sa pinakamakabagong daungan sa Mindanao. • May labingwalong (18) munisipalidad ang Maguindanao at isang syudad. • Ang kapitolyo nito ay Cotabato City. Walo sa munisipalidad ng lalawigan ay may mababang lupain kaya tinagurian itong “Maguindanao Basin”
- 20. Ang munisipalidad na bumubuo sa Maguindanao ay: • Ampatuan • Barira • Buldon • Buluan • Cotabato City • Datu Paglas • Datu Piang • Dinaig • General Santos • Bendatun • Kabuntalan • Maganoy
- 21. Ang munisipalidad na bumubuo sa Maguindanao ay: • Matanog • Pagalungan • Parang • Sultan Libarungis • Sultan Kudarat • Talayan • Upi
- 22. • Batay sa pananaliksik, ang ibig sabihin ng Maguindanao ay “kindred settled in the country about the lake.” Ito raw ay galing sa Mag (akin ito), Ingud (country) at Danao (lake).
- 23. • Si Shariff Mohammed Kabungsuwan ng Jahore ang nagpakilala sa buong kapuluan ng paniniwalang Islam sa ika 15 siglo. • Siya ay nakapangasawa ng isang prinsesa at noon nagsimula ang paninirahan ng Sultan sa Maguindanao. • Ang mga Muslim na naninirahan sa Maguindanao ay tatlong uri: ang mga Tiruray, Tiboli at mga Manobo.
- 24. • Ang mga Tiruray ay mapamahiin na syang nagiging dahilan ng mabagal na pag-unlad. • Ang isa pang pangkat ng mga Muslim sa Maguindanao ay ang mga Tiboli. Sila ay naniniwala sa mabubuti at masasamang ispiritu na pinagmumulan ng sakit, pagkaloko at kamatayan.
- 25. • Ang mga Manobo ng Maguindanao ay magagaling na mga panday. • Ang pananamit ng mga Muslim sa Maguindanao ay katulad din ng sa Maranao. Matitingkad ang kulay ng kanilang mga malong. • May batas pangkagandang asal silang sinusunod na kung tawagin nila ay Luwaran.
- 26. • Ipinagmamalaki ng Maguindanao ang magagandang nitong “beaches” tulad ng Dinaig Beach, Tapian Beach, Buel Beach, Linic Beach, Kusyong Beach at Dimpatoy Beach. • Matatagpuan din dito ang Regional Museum, Shariff Kabunsuan Cultural Center, ang Cotabato City Hall, Tamontoka Church na itinayo noong 1872 ng mga Kastila at iba pang mga atraksyon para sa mga turista.
- 27. • Bisaya ang tawag sa mga taong naninirahan dito na nagsasalita ng Bisayang Ilonggo, Bisayang Cebuano at Maguindanao. • Pangunahing ikinabubuhay at pinagkakakitaan ng mga tao rito ang pagsasaka at pangingisda, pagtotroso at paghahayupan.
- 28. MGA KILALANG MANUNULAT NG REHIYON • Andan F. Misah • Nora Mercado • Sixto Ylagan Orosa • Aida Consunji Rivera-Ford • Mona P. Highley • Anthony Lu Tan • Kerima Polotan Tuvera
- 29. SANGGUNIANG AKLAT: “Panitikan ng Rehiyon sa Pilipinas” MARAMING SALAMAT! INIHANDA NINA: Kate Salve Jaurigue Rolando Nacinopa Jr.