Phương pháp nghiên cứu khoa học

Vũ Cao Đàm

Phương pháp
Nghiên cứu Khoa học

Đã đăng ký bản quyền tác giả © Copyright

Đại cương

 Khái niệm
 Phân loại
 Sản phẩm

Làm đề tài bắt đầu từ đâu?

5 câu hỏi quan trọng nhất?

5 câu hỏi quan trọng nhất:
1. Tên đề tài của tôi?
và 4 câu hỏi:
3. Tôi định làm (nghiên cứu) cái gì?
4. Tôi phải trả lời câu hỏi nào?
5. Quan điểm của tôi ra sao?
6. Tôi sẽ chứng minh quan điểm của tôi
như thế nào?

Diễn đạt của khoa học
1. Tên đề tài
2. Mục tiêu nghiên cứu
3. Câu hỏi (Vấn đề) nghiên cứu
4. Luận điểm (Giả thuyết) khoa học
5. Phương pháp chứng minh giả thuyết

1. Câu hỏi nào phải trả lời trong nghiên cứu?
2. Luận điểm khoa học của tác giả thế nào
khi trả lời câu hỏi đó?

Ví dụ:
► Câu hỏi: Con hư tại ai?
► Luận điểm: Con hư tại mẹ

1 câu hỏi quan trọng nhất
của đề tài?

► Tác giả định giải quyết vấn đề gì của đề
tài?

Nghĩa là:
► Tác giả phải trả lời câu hỏi nào trong nghiên
cứu?
 Ví dụ: Con hư tại ai?

Sách tham khảo Logic học
• Vương Tất Đạt: Logic học, Nhà xuất bản
giáo dục, Hà Nội
• Lê Tử Thành: Tìm hiểu Logic học, Nhà
xuất bản Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh

Sách tham khảo PPL NCKH
Vũ Cao Đàm: Phương pháp luận Nghiên
cứu khoa học, Nxb Khoa học và Kỹ thuật,
2005 (Xuất bản lần thứ mười một)

Phân loại
Nghiên cứu khoa học
Phân loại theo chức năng:
- Nghiên cứu mô tả: Hiện trạng
- Nghiên cứu giải thích: Nguyên nhân
- Nghiên cứu giải pháp: Giải pháp
- Nghiên cứu dự báo: Nhìn trước

Nghiên cứu và Triển khai
Nghiên cứu và Triển khai
(viết tắt là R&D)
► Nghiên cứu cơ bản:
► Nghiên cứu ứng dụng
► Triển khai

Hoạt động R&D
theo khái niệm của UNESCO (1)
FR AR
R & D
R Nghiên cứu, trong đó:
FR Nghiên cứu cơ bản
AR Nghiên cứu ứng dụng
D Triển khai
(Thuật ngữ của Tạ Quang Bửu, nguyên
Tổng Thư ký, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Khoa
học Nhà nước)

Hoạt động R&D
LOẠI HÌNH NGHIÊN CỨU SẢN PHẨM

Nghiên cứu cơ bản Lý thuyết
R
Vận dụng lý thuyết để
Nghiên cứu ứng dụng mô tả, giải thích , dự
& báo, đề xuất giải pháp

Triển khai Prototype (vật mẫu),
D pilot và làm thử loạt đầu
(série 0)

Hoạt động KH&CN gồm:
1. Nghiên cứu và Triển khai (R&D)
2. Chuyển giao tri thức, bao gồm chuyển giao công
nghệ
3. Phát triển công nghệ (UNESCO và UNIDO)
4. Dịch vụ KH&CN

► UNESCO: Manuel pour les statistiques relatives aux activités
scientifiques et techniques, 1982.
► De Hemptinne: Questions clées de la politique scientifique et
technique, 1982
(Bản dịch tóm tắt tiếng Việt cả 2 tài liệu này của Viện Quản lý
KH&KT, 1987)

Hoạt động KH&CN
FR AR D T TD
STS
FR Nghiên cứu cơ bản
AR Nghiên cứu ứng dụng
D Triển khai (Technological Experimental
Development)
T Chuyển giao tri thức (bao gồm CGCN)
TD Phát triển công nghệ trong sản xuất
(Technology Development)
STS Dịch vụ khoa học và công nghệ

Sản phẩm nghiên cứu khoa học
1. Nghiên cứu cơ bản:
Khám phá quy luật & tạo ra các lý thuyết
3. Nghiên cứu ứng dụng:
Vận dụng lý thuyết để mô tả, giải thích, dự báo
và đề xuất các giải pháp
• Triển khai (Technological Experimental
Development; gọi tắt là Development; tiếng Nga
là Razrabotka, chứ không là Razvitije):
- Chế tác Vật mẫu : Làm Prototype
- Làm Pilot: tạo công nghệ để sản xuất với Prototype
- Sản xuất loạt nhỏ (Série 0) để khẳng định độ tin cậy

Một số thành tựu
có tên gọi riêng
Phát hiện (Discovery), nhận ra cái vốn có:
► Quy luật xã hội. Quy luật giá trị thặng dư
► Vật thể / trường. Nguyên tố radium; Từ trường
► Hiện tượng. Trái đất quay quanh mặt trời.
Phát minh (Discovery), nhận ra cái vốn có:
Quy luật tự nhiên. Định luật vạn vật hấp dẫn.
Sáng chế (Invention), tạo ra cái chưa từng có:
mới về nguyên lý kỹ thuật và có thể áp dụng được.
Máy hơi nước; Điện thoại.*

Trình tự
Nghiên cứu Khoa học

Bản chất của
Nghiên cứu khoa học
Tư tưởng chủ đạo:
Hình thành & Chứng minh
“Luận điểm Khoa học”

Trình tự chung
BƯỚC I LỰA CHỌN ĐỀ TÀI KHOA HỌC

BƯỚC II HÌNH THÀNH LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

BƯỚC III CHỨNG MINH LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

BƯỚC IV TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

Điều lưu ý trong nghiên cứu
Luận điểm khoa học
= Giả thuyết được chứng minh
= Linh hồn của công trình khoa học

Bước I
Lựa chọn đề tài

 Khái niệm đề tài
 Hình thành đề tài
 Chuẩn bị nghiên cứu

Khái niệm đề tài nghiên cứu
Đề tài là:
Một hình thức tổ chức nghiên cứu:
- Một nhóm nghiên cứu
- Một nhiệm vụ nghiên cứu
Các loại “Đề tài”
- Đề tài / Dự án / Đề án
- Chương trình

Các loại đề tài
 Đề tài
Nghiên cứu mang tính học thuật là chủ yếu
 Dự án
Đề tài áp dụng với thời hạn, địa điểm ấn định
 Chương trình
Đề tài lớn, gồm một số đề tài, dự án.
 Đề án
Nghiên cứu nhằm đề xuất một đề tài, dự án,
chương trình

Điểm xuất phát của đề tài
 Lựa chọn sự kiện khoa học
 Nhiệm vụ nghiên cứu
 Tên đề tài

Sự kiện khoa học
= Sự kiện thông thường
(sự kiện tự nhiên / sự kiện xã hội)
ở đó tồn tại những mâu thuẫn (giữa lý thuyết và thực tế)
phải giải quyết bằng
các luận cứ / phương pháp khoa học
- (dẫn đến) Nhiệm vụ nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
- Tên đề tài

Pavlov I. P. (1849 - 1936):
“Sự kiện khoa học đối với người nghiên cứu
tựa như không khí nâng đỡ đôi cánh chim
trên bầu trời.”

Nhiệm vụ nghiên cứu
Tập hợp những nội dung khoa học mà
người nghiên cứu phải thực hiện

Nguồn nhiệm vụ nghiên cứu:
- Cấp trên giao (Bộ/Hãng/Trường)
- Hợp đồng với đối tác
- Tự người nghiên cứu đề xuất

Tiêu chí lựa chọn
nhiệm vụ nghiên cứu

► Thực sự có ý nghĩa khoa học?
► Thực sự có ý nghĩa thực tiễn?
► Thực sự cấp thiết?
► Hội đủ các nguồn lực?
► Bản thân có hứng thú khoa học?

Đặt tên đề tài (1)
1. Tên đề tài = bộ mặt của tác giả.
- Tên đề tài phải thể hiện được tư tưởng
khoa học của đề tài.
- Tên đề tài phải được hiểu một nghĩa.

Đặt tên đề tài (2)
1. Tránh dùng những cụm từ bất định để đặt
tên đề tài, chẳng hạn:
- “Phá rừng -̣ Hiện trạng, Nguyên nhân,
Giải pháp” (sai về ngôn ngữ học)
- Hội nhập – Thách thức, thời cơ
- “Một số biện pháp nhằm phát triển công
nghệ nông thôn”

Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu (objective) nghiên cứu
Bản chất sự vật cần làm rõ
Trả lời câu hỏi: Làm cái gì?
Đối tượng nghiên cứu = Tập hợp mục tiêu

Mục đích (aim, purpose, goal)
Trả lời câu hỏi: Để làm cái gì?

Cấu trúc đối tương nghiên cứu:

“Cây mục tiêu”
Mục tiêu Cấp I

Mục tiêu Cấp II

Mục tiêu Cấp III

Mục tiêu Cấp IV

Phạm vi nghiên cứu
Lựa chọn phạm vi nghiên cứu quyết
định tới:
► Tính tin cậy của kết quả nghiên cứu.
► Quỹ thời gian cần thiết cho nghiên cứu.
► Kinh phí đầu tư cho nghiên cứu.

Các loại phạm vi nghiên cứu
Các loại phạm vi cần xác định:
► Phạm vi của khách thể (mẫu khảo sát)
► Phạm vi quãng thời gian diễn biến của sự
kiện (đủ nhận biết quy luật)
► Phạm vi giới hạn của nội dung vì hạn chế về
chuyên gia và kinh phí

Mẫu khảo sát
Mẫu (Đối tượng) khảo sát (sample)
Mẫu được chọn từ khách thể để xem xét

Khách thể (object / population)
Vật mang đối tượng nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu
► Một không gian tự nhiên
► Một khu vực hành chính
► Một cộng đồng xã hội
► Một hoạt động xã hội
► Một quá trình (tự nhiên / hóa học / sinh
học / công nghệ / ... / xã hội)

Bước II
Xây dựng luận điểm khoa học

 Vấn đề khoa học
 Giả thuyết khoa học
 Lý thuyết khoa học

Trình tự xây dựng
Sự kiện

Mâu thuẫn

Vấn đề khoa học
Câu hỏi

Câu trả lời sơ bộ Giả thuyết
Khoa học


Vấn đề nghiên cứu
► Vấn đề khoa học
= Vấn đề nghiên cứu
= Câu hỏi nghiên cứu

Câu hỏI đặt ra ở nơi xuất hiện mâu
thuẫn giữa lý thuyết đang tồn tại với
thực tế mớI phát sinh

2 lớp vấn đề nghiên cứu
Luôn tồn tại 2 lớp vấn đề khoa học:
► Lớp vấn đề (câu hỏi) về
bản chất sự vật cần làm sáng tỏ
► Lớp vấn đề về
phương pháp chứng minh
bản chất sự vật

3 tình huống
vấn đề nghiên cứu
• Có vấn đề  Có nghiên cứu
• Không có vấn đề
 Không có nghiên cứu
• Giả vấn đề (pseudo-problem) 
(1) Không có vấn đề
 Không có nghiên cứu
(2) Xuất hiện vấn đề khác
 Có nghiên cứu khác

Phương pháp phát hiện
vấn đề nghiên cứu
 Nhận dạng bất đồng trong tranh luận
 Nhận dạng các vướng mắc trong hoạt
động thực tế
 Nghĩ ngược quan niệm thông thường
 Lắng nghe người không am hiểu
 Những câu hỏi xuất hiện bất chợt
 Phân tích cấu trúc logic các công trình
khoa học

Giả thuyết nghiên cứu
Khái niệm:
- Câu trả lời sơ bộ vào câu hỏi nghiên cứu
- Nhận định sơ bộ / Kết luận giả định ...
... về bản chất sự vật
Lưu ý: Giả thuyết (Hypothesis)
≠ Giả thiết (Assumption)
(Giả thiết = Điều kiện giả định của nghiên cứu)

Quan hệ
Vấn đề - Giả thuyết
Vấn đề 1
(Ví dụ: Trẻ hư tại ai?)
- Giả thuyết 1.1 (Con hư tại mẹ)
- Giả thuyết 1.2 (Con hư tại cha)
- Giả thuyết 1.3 (Cháu hư tại bà)
..........

Bản chất logic của
giả thuyết nghiên cứu
Giả thuyết khoa học:
Một phán đoán cần chứng minh
về bản chất sự vật

Cấu trúc logic của
Giả thuyết = Một phán đoán (S -̣ P)
Các loại phán đoán:
Phán đoán khẳng định: S là P
Phán đoán phủ định: S không là P
Phán đoán xác suất: S có lẽ là P
Phán đoán hiện thực: S đang là P
Phán đoán kéo theo: Nếu S thì P
v.v...

Tiêu chí kiểm tra
1. Phải dựa trên cơ sở quan sát
2. Không trái với lý thuyết khoa học
3. Có thể kiểm chứng được

Tiêu chí I:
Phải dựa trên cơ sở quan sát
Claude Bernard:
Giả thuyết phải có điểm tựa trong tự nhiên

Tiêu chí II:
Không trái với lý thuyết
1. Đây là “Lý thuyết khoa học đã được chứng
minh” chứ không phải là những “Lập luận
bị ngộ nhận là lý thuyết”
2. Có vẻ trái với lý thuyết, nhưng là phần bổ
sung chỗ trống của lý thuyết
3. Có vẻ trái với lý thuyết, nhưng trở nên
trường hợp tổng quát. Còn lý thuyết vốn
tồn tại trở nên trường hợp riêng

Tiêu chí III:
Có thể kiểm chứng được
1. Có thể kiểm chứng được

Phân loại
1. Phân loại theo chức năng nghiên cứu
(không phân biệt nghiên cứu cơ bản, ứng dụng,
triển khai):
 Giả thuyết mô tả: S là P
 Giả thuyết giải thích: S là do P
 Giả thuyết giải pháp: S làm theo cách P
 Giả thuyết dự báo: S sẽ là P

Phân loại
• Phân loại theo phán đoán logic
(không phân biệt nghiên cứu cơ bản, ứng dụng,
triển khai):
 Giả thuyết khẳng định: S là P
 Giả thuyết phủ định: S không là P
 Giả thuyết lưỡng lự: S có lẽ là P
 Giả thuyết điều kiện: Nếu S thì P
 Giả thuyết lựa chọn: S không là PI mà là PII

Kết quả chứng minh
► Giả
thuyết khoa học được chứng minh
 Luận điểm khoa học

Lý thuyết (Lý luận) khoa học
Lý thuyết (Lý luận) khoa học
Là: hệ thống luận điểm về mối liên hệ giữa
các sự kiện khoa học
Gồm:
- Hệ thống khái niệm
- Các mối liên hệ

“Khái niệm”
► Kháiniệm là một hình thức tư duy nhằm chỉ
rõ thuộc tính bản chất, vốn có của sự vật

► Khái niệm gồm nội hàm / ngoại diên:
 Nội hàm: Mọi thuộc tính của sự vật
 Ngoại diên: Mọi cá thể có chứa thuộc tính

“Phạm trù”
► “Phạm trù là “Khái niệm” được mở rộng đến tối đa

► “Phạm trù” là một khái niệm lớn chứa đựng một
tập hợp khái niệm có cùng thuộc tính

► “Phạm trù” là cầu nối từ “Khái niệm” tìm đến “Bộ
môn khoa học” đóng vai trò cơ sở lý thuyết cho
nghiên cứu. Sử dụng phạm trù để đi tìm sách

Các mối liên hệ
Tức mối liên hệ giữa các sự kiện:
► Liên hệ hữu hình
► Liên hệ vô hình

Liên hệ hữu hình (1)
► là những liên hệ có thể vẽ thành sơ đồ
- Liên hệ nối tiếp / Liên hệ song song
- Liên hệ hình cây / Liên hệ mạng lưới
- Liên hệ hỗn hợp / v.v...

►… và có thể biểu diễn bằng mô hình toán

Liên hê hữu hình (1)

nối tiếp

song song

hỗn hợp


lên hệ hình cây


Liên hệ mạng lưới


Liên hệ có phản hồi trong các hệ thống kỹ thuật/sinh học/xã
hội (ví dụ, hệ thống quản lý)


1st Qtr
2nd Qtr Biểu đồ hình quạt:
3rd Qtr
 Mô tả cấu trúc
4th Qtr

Mô hình toán học (1)
Biểu thức toán học Hình tam giác vuông

a2 + b2 = c2 c
a
Cấu trúc tĩnh)

b

Biểu thức toán học Chuyển động thẳng đều

s

s = vt
s = vt

(động thái)

t

Biểu thức toán học Mô hình toán kinh tế

F(X,Y,Z)  optimum
G1(X,Y) ≤ G(X,Y) ≤ G2(X,Y)
X1 ≤ X ≤ X2
Y1 ≤ Y ≤ Y2

(Hệ thống có điều khiển)

Liên hệ vô hình
Là những liên hệ không thể vẽ sơ đồ:
► Chức năng của hệ thống
► Quan hệ tình cảm
► Trạng thái tâm lý
► Thái độ chính trị

Liên hệ hỗn hợp

X
Bà

Mẹ
Bố

Liên hệ tương tác với 4 Con
thành viên: 6 liên hệ hữu
hình, vô số liên hệ vô hình
Nếu thêm thành viên X?

Liên hê hỗn hợp trong
hệ thống có điều khiển
Đối tượng
Hệ trên Hệ dưới
bị điều khiển
Hệ bên Input Output Hệ bên

Chủ thể điều khiển
Môi trường

Bước III
Chứng minh luận điểm khoa học

 Cơ sở logic
 Luận cứ
 Phương pháp

Logic của chứng minh
• Giả thuyết = Luận điểm cần chứng minh
Chứng minh cái gì?
• Luận cứ = Bằng chứng để chứng minh
Chứng minh bằng cái gì?
• Phương pháp = Cách chứng minh
Chứng minh bằng cách nào?

Vấn đề: Tìm kiếm luận cứ

Các bước chứng minh
Giả thuyết Khoa học

2 bước:
Bước I:
- Tìm luận cứ
- Chứng minh bản thân luận cứ

Bước II:
Sắp xếp / Tổ chức luận cứ để chứng minh
giả thuyết

Luận cứ khoa học
Luận cứ
Phán đoán đã được chứng minh, được sử dụng
làm bằng chứng để chứng minh giả thuyết

Luận cứ gồm
- Lý thuyết khoa học: từ nghiên cứu tài liệu
- Sự kiện khoa học: từ nghiên cứu tài liệu/ quan
sát/ phỏng vấn/ hội nghị/ điều tra/ thực nghiệm

Phân loại
Luận cứ khoa học
Có 2 loại luận cứ:
Luận cứ lý thuyết = Cơ sở lý luận:
► Các khái niệm / phạm trù / quy luật
Luận cứ thực tiễn = sự kiện thu được từ
► Tổng kết kinh nghiệm
► Chỉ đạo thí điểm các cách làm mới
Phương pháp tìm kiếm luận cứ thực tiễn:
quan sát / phỏng vấn / hội nghị / hội thảo
điều tra / trắc nghiêm / thực nghiệm

Tóm lại:
Lấy luận cứ ở đâu?
► Tổng kết kinh nghiệm trong hoạt động
thực tế của ngành mình và nghiên cứu
kinh nghiệm của ngành khác
► Chỉ đạo thí điểm các giải pháp mới
► Nghiên cứu lý luận do các nhà nghiên cứu
và các đồng nghiệp đi trước đã tổng kết

Kỹ thuật tìm luận cứ:
► Nội dung cốt lõi: Thu thập thông tin và thực
hiện công việc suy luận từ các thông tin thu
thập được
► Vậy làm thế nào thu thập được thông tin?

Phương pháp tìm kiếm luận cứ
► Phỏng vấn
► Hội nghị
► Điều tra chọn mẫu
► Chỉ đạo thí điểm
► Nghiên cứu tài liệu lý luận

Ví dụ chứng minh

Không thể loại bỏ cây bạch đàn ra khỏi
Giả thuyết
cơ cấu cây trồng rừng
(Luận điểm)
1) Thế giới có trên 100 nước nhập nội
Luận cứ
bạch đàn từ 200 năm nay.
2) Sức tăng trưởng sinh học của bạch
đàn hơn hẳn các cây khác
3) Hiệu quả kinh tế của bạch đàn
cũng hơn hẳn các cây khác
1) Quan sát
Phương
2) Lấy số liệu của FAO
pháp

Tìm kiếm luận cứ lý thuyết
► Luận cứ lý thuyết = Cơ sở lý luận
► Bộ phận hợp thành cơ sở lý thuyết (lý luận):
- Các khái niệm
- Các phạm trù
- Các mối liên hệ
► Nghiên cứu tài liệu về các thành tựu lý
thuyết của đồng nghiệp

Phương pháp lập luận
► Phương pháp lập luận
(sử dụng / sắp xếp / tổ chức luận cứ)
để chứng minh giả thuyết

3 Phương pháp lập luận

DIỄN DỊCH từ cái chung  đến riêng

QUY NẠP từ cái riêng  đến chung

LOẠI SUY từ cái riêng  đến riêng

Kết quả chứng minh
giả thuyết khoa học
► Giả
thuyết khoa học được chứng minh
 Luận điểm khoa học

Xây dựng cơ sở lý thuyết
1. Xây dựng “Khái niệm”, bao gồm
 Chuẩn xác hóa các khái niệm
 Thống nhất hóa các khái niệm
 Bổ sung nội hàm/ngoại diên các k/n
 Mượn k/niệm của các khoa học khác
 Đặt các khái niệm hoàn toàn mới

Xây dựng cơ sở lý thuyết
1.Nhận dạng các “Phạm trù”
 Hệ thống hóa các khái niệm theo những
tiêu chí nào đó
 Nhận dạng các phạm trù (category) chứa
đựng các khái niệm đó
 Tìm kiếm các bộ môn khoa học (discipline)
chứa đựng các phạm trù ấy
 Đặt phạm trù mới (khi cần thiết)

Xây dựng cơ sở lý thuyết (3)
1.Xác lập các “Liên hệ”
 Sơ đồ hóa các liên hệ hữu hình
 Mô tả toán học một số liên hệ có thể sử
dụng cấu trúc toán học
 Mô tả bằng ngôn ngữ logic các liên hệ còn
lại không thể thực hiện như trên

Tổng kết kinh nghiệm (1)
1. Nghiên cứu các báo cáo nghiệp vụ của
ngành
2. Khảo sát thực địa
3. Phỏng vấn chuyên gia
4. Hội nghị tổng kết/Hội nghị khoa học
5. Điều tra chọn mẫu
6. Chỉ đạo thí điểm / Thực nghiệm / Tổng kết
các điển hình

Mục đích:
Tìm kiếm các luận cứ thực tế để chứng
minh luận điểm khoa học (tức giả thuyết
khoa học) của tác giả.

Sản phẩm:
 Kinh nghiệm thực tế rất phong phú và đa dạng.
Vậy người nghiên cứu chọn lọc gì từ kinh nghiệm
thực tế? Có 2 loại:
 Chọn những sự kiện đã được kết luận là phù hợp
với luận điểm (tức giả thuyết) của tác giả.
 Chọn những sự kiện đã được kết luận là trái ngược
với luận điểm của tác giả

Sử dụng kết quả: Cả 2 kết quả đều
được sử dụng trong nghiên cứu:
 Sự kiện phù hợp: Dùng làm luận cứ để
chứng minh luận điểm của tác giả
 Sự kiện trái ngược: Gợi ý người nghiên cứu
kiểm tra lại luận điểm của mình. Nếu luận
điểm được chứng minh là sai thì đây là tiền
đề để đưa luận điểm mới

Phương pháp
Thu thập thông tin

Khái niệm thu thập thông tin
Khái niệm:
 Nghiên cứu khoa học là quá trình thu thập
và chế biến thông tin
 Thông tin vừa là ”nguyên liệu”, vừa là “sản
phẩm” của nghiên cứu khoa học

Mục đích thu thập thông tin
► Xác nhận lý do nghiên cứu
► Tìm hiểu lịch sử nghiên cứu
► Xác định mục tiêu nghiên cứu
► Phát hiện vấn đề nghiên cứu
► Đặt giả thuyết nghiên cứu
► Để tìm kiếm, phát hiện,chứng minh luận cứ
► Cuối cùng để chứng minh giả thuyết

Quá trình thu thập thông tin:
1. Chọn phương pháp tiếp cận
2. Thu thập thông tin
3. Xử lý thông tin
4. Thực hiện các phép suy luận logic

Liên hệ logic của các bước:
1. Hình thành luận điểm khoa học:
Sự kiện  Vấn đề  Giả thuyết
2. Chứng minh luận điểm khoa học
 Tiếp cận (Khảo hướng),
 Thu thập thông tin
 Xử lý thông tin
 Suy luận
 Đưa ra kết luận của nghiên cứu

Các phương pháp
thu thập thông tin
 Nghiên cứu tài liệu
 Phi thực nghiệm
 Thực nghiệm
 Trắc nghiệm / thử nghiệm

Các phương pháp
thu thập thông tin

Các phương pháp Gây biến đổi Gây biến đổi
trạng thái môi trường

Nghiên cứu tài liệu Không Không

Phi thực nghiệm Không Không

Thực nghiệm Có Có

Trắc nghiệm Không Có

Phương pháp tiếp cận
Khái niệm:
Tiếp cận = Approach (E) / Approche (F)
Từ điển Oxford (1994): A way of dealing
with person or thing
Từ điển Le Petit Larousse (2002): Manière
d’ aborder un sujet
Mục đích tiếp cận:
Để thu thập thông tin

Các phương pháp tiếp cận
TIẾP CẬN KẾT LUẬN
Nội quan / Ngoại quan Nội quan
Lịch sử / Logic Logic
Hệ thống / Cấu trúc Hệ thống
Phân tích / Tổng hợp Tổng hợp
Cá biệt / So sánh Cá biệt
Từ dưới / Từ trên Từ trên
Định lượng/Định tính Định tính

Nội quan / Ngoại quan
Khái niệm:
► Nội quan: Từ mình suy ra
► Ngoại quan: Từ khách quan xem xét lại luận
điểm của mình

Nội quan / Ngoại quan
Claude Bernard:
Không có nội quan thì không có bất cứ
nghiên cứu nào được bắt đầu; Nhưng chỉ
với nội quan thì không có bất cứ nghiên cứu
nào được kết thúc

Phương pháp
Nghiên cứu tài liệu

Phương pháp
nghiên cứu tài liệu
Mục đích nghiên cứu tài liệu: Kế thừa lý
thuyết và kinh nghiệm
► Nghiên cứu tài liệu của đồng nghiệp
► Nghiên cứu tài liệu nội bộ của ta: Tổng kết
kinh nghiệm

Phương pháp
nghiên cứu tài liệu

► Thu thập tài liệu
► Phân tích tài liệu
► Tổng hợp tài liệu

Thu thập tài liệu
1. Nguồn tài liệu
• Tài liệu khoa học trong ngành
• Tài liệu khoa học ngoài ngành
• Tài liệu truyền thông đại chúng
5. Cấp tài liệu
• Tài liệu cấp I (tài liệu sơ cấp)
• Tài liệu cấp II, III,… (tài liệu thứ cấp)

Phân tích tài liệu (1)
1. Phân tích theo cấp tài liệu
• Tài liệu cấp I (nguyên gốc của tác giả)
• Tài liệu cấp II, III,… (xử lý từ tài liệu cấp trên)

5. Phân tích tài liệu theo chuyên môn
• Tài liệu chuyên môn trong/ngoài ngành
• Tài liệu chuyên môn trong/ngoài nước
• Tài liệu truyền thông đại chúng

1. Phân tích tài liệu theo tác giả:
• Tác giả trong/ngoài ngành
• Tác giả trong/ngoài cuộc
• Tác giả trong/ngoài nước
• Tác giả đương thời / hậu thế so với thời
điểm phát sinh sự kiện

1. Phân tích tài liệu theo nội dung:
• Đúng / Sai
• Thật / Giả
• Đủ / Thiếu
• Xác thực / Méo mó / Gian lận
• Đã xử lý / Tài liệu thô chưa qua xử lý

Phân tích cấu trúc logic của tài liệu
Luận điểm (Luận đề): (Mạnh/Yếu)
(Tác giả muốn chứng minh điều gì?)
Luận cứ (Bằng chứng): (Mạnh/Yếu)
(Tác giả lấy cái gì để chứng minh?)
Phương pháp (Luận chứng):
(Tác giả chứng minh bằng cách nào?)
(Mạnh/Yếu)

Tổng hợp tài liệu (1)
1. Chỉnh lý tài liệu
• Thiếu: bổ túc
• Méo mó / Gian lận: chỉnh lý
• Sai: Phân tích phương pháp

6. Sắp xếp tài liệu
• Đồng đại: Nhận dạng tương quan
• Lịch đại: Nhận dạng động thái
• Nhân quả: Nhận dạng tương tác.

1. Nhận dạng các liên hệ:
• Liên hệ so sánh tương quan
• Liên hệ đẳng cấp
• Liên hệ động thái
• Liên hệ nhân quả

Xử lý kết quả phân tích cấu trúc logic:
► Cái mạnh được sử dụng để làm:
 Luận cứ (để chứng minh luận điểm của ta)
 Phương pháp (để chứng minh luận điểm của ta)
► Cái yếu được sử dụng để:
 Nhận dạng Vấn đề mới (cho đề tài của ta)
 Xây dựng Luận điểm mới (cho đề tài của ta)

Phương pháp
Phi thực nghiệm

Các phương pháp
phi thực nghiệm

 Quan sát
 Phỏng vấn
 Hội nghị / Hội đồng
 Điều tra chọn mẫu

Phân loại quan sát
Phân loại quan sát:
Theo quan hệ với đối tượng bị quan sát:
► Quan sát khách quan
► Quan sát có tham dự / Nghiên cứu tham dự
Theo tổ chức quan sát
► Quan sát định kỳ
► Quan sát chu kỳ
► Quan sát bất thường

Phương tiện quan sát
- Quan sát bằng trực tiếp nghe / nhìn
- Quan sát bằng
phương tiện nghe nhìn
- Quan sát bằng
phương tiện đo lường

Phỏng vấn (1)
Khái niệm:
► Phỏng vấn là quan sát gián tiếp

► Điều kiện thành công của phỏng vấn
 Thiết kế bộ câu hỏi để phỏng vấn
 Lựa chọn và phân tích đối tác

Phỏng vấn (2)
Các hình thức phỏng vấn:
► Trò chuyện (thuật ngữ được sử dụng trong nghiên
cứu giáo dục học)
► Phỏng vấn chính thức
► Phỏng vấn ngẫu nhiên
► Phỏng vấn sâu

Người nghiên cứu có thể ghi âm cuộc phỏng vấn,
nhưng phải có sự thỏa thuận và xin phép đối tác
trước khi tiến hành phỏng vấn

Phương pháp hội nghị (1)
Bản chất:
Đưa câu hỏi cho một nhóm chuyên gia thảo
luận

Hình thức
Các loại hội nghị khoa học

Phương pháp hội nghị (2)
Ưu điểm:
Được nghe ý kiến tranh luận
Nhược điểm:
Quan điểm cá nhân chuyên gia dễ bị chi phối
bởi những người:
- có tài hùng biện
- có tài ngụy biện
- có uy tín khoa học
- có địa vị xã hội cao

Tấn công não và Delphi
Tấn công não (Brainstorming):
Khai thác triệt để “não” chuyên gia bằng cách:
► Nêu câu hỏi
► Hạn chế thời gian trả lời hoặc số chữ viết
► Chống “nhiễu” để chuyên gia được tự do tư tưởng
Phương pháp Delphi:
► Chia nhóm chuyên gia thành các nhóm nhỏ
► Kết quả tấn công não nhóm này được xử lý để nêu
câu hỏi cho nhóm sau

Các loại hội nghị khoa học
Tọa đàm 5 - 10 người; 1,5 – 2 ngày
Bàn tròn 5 - 10 người; 1,5 – 2 ngày
Seminar 15 - 20 người; 1,5 – 2 ngày
Symposium 15 - 20 người; 1,5 – 2 ngày
Workshop 20 - trăm người; tuần / tháng
Conference 50 - ngàn người; 1,5 – 5 ngày
Congress Hàng ngàn người; 1,5 – 5 ngày

Kỷ yếu hội nghị khoa học
1. Bìa chính / Bìa lót / Bìa phụ
2. Thông tin về xuất xứ hội nghị
3. Chương trình của hội nghị
4. Bài phát biểu của chính giới
5. Các tham luận khoa học
6. Biên bản và tài liệu kết thúc hội nghị
7. Danh sách và địa chỉ các đại biểu

Phương pháp
Điều tra chọn mẫu

Điều tra chọn mẫu (1)
Các công việc cần làm:
► Nhận dạng vấn đề (đặt câu hỏi) điều tra
► Đặt giả thuyết điều tra
► Xây dựng bảng câu hỏi
► Chọn mẫu điều tra
► Chọn kỹ thuật điều tra
► Chọn phương pháp xử lý kết quả điều tra

Nguyên tắc xây dựng bảng câu hỏi:
► Cần đưa những câu hỏi một nghĩa
► Nên hỏi vào việc làm của đối tác
► Không yêu cầu đối tác đánh giá
“Nhân viên ở đây có yên tâm công tác không?”
► Tránh đụng những chủ đề nhạy cảm
“Ông/Bà đã bị can án bao giờ chưa?”

Nguyên tắc chọn mẫu:
► Mẫu quá lớn: chi phí lớn
► Mẫu quá nhỏ : Thiếu tin cậy.
► Mẫu phải được chọn ngẫu nhiên, theo đúng chỉ
dẫn về phương pháp:
- Ngẫu nhiên / Ngẫu nhiên hệ thống
- Ngẫu nhiên hệ thống phân tầng
- v.v...

Xử lý kết quả điều tra:
► Mẫu nhỏ nên xử lý tay
► Mẫu lớn xử lý trên máy với phần mềm
SPSS (Statistic Package for Social Studies)

Case Study No 3
Xây dựng bảng hỏi gián tiếp
Ví dụ: Tìm hiểu trách nhiệm các cơ quan hữu quan
trong việc đưa nội dung giáo dục môi trường vào
nhà trường
Câu hỏi: Thày/Cô biết chủ trương giáo dục môi
trường bằng con đường nào:
► Nghe nói
► Qua các phương tiện truyền thông đại chúng
► Dự hội nghị tập huấn
► Nhận một văn bản theo kênh chính thức
► Con đường khác

Phương pháp
Thực nghiệm

Các phương pháp
thực nghiệm

 Thử và sai
 Heuristic
 Tương tự

Phương pháp
Thực nghiệm
Thử và Sai

Thử và sai (1)
Bản chất:
► Thực nghiệm đồng thời trên một hệ thống
đa mục tiêu
► Lặp lại một kiểu thực nghiệm: thử -̣ sai; lại
thử -̣ lại sai ..., cho đến khi hoàn toàn
đúng hoặc hoàn toàn sai so với giả thuyết
thực nghiệm.

Thử và sai (2)
Nhược điểm:
► Mò mẫm lặp lại các thực nghiệm giống hệt
nhau
► Nhiều rủi ro; Tốn kém, nhất là thử và sai
trong các thực nghiệm xã hội

Phương pháp
Thực nghiệm Phân đoạn
(Heuristic)

Heuristic
Bản chất:
► Thử và sai theo nhiều bước.
► Mỗi bước chỉ thử và sai 1 mục tiêu
Thực hiện:
► Phân chia hệ thực nghiệm đa mục tiêu
thành các hệ đơn mục tiêu
► Xác lập thêm điều kiện để thử và sai trên
các hệ đơn mục tiêu

Phương pháp
Thực nghiệm
Mô hình

Tương tự (1)
Bản chất:
Dùng mô hình thực nghiệm thay thế việc
thực nghiệm trên đối tượng thực
(vì khó khăn về kỹ thuật, nguy hiểm, độc
hại, và những nguyên nhân bất khả kháng
khác)

Tương tự (2)
Điều kiện thực nghiệm tương tự:
Giữa mô hình và đối tượng thực phải co:́
► Tính đẳng cấu (isomorphism), nghĩa là
giống nhau trên những liên hệ căn bản
nhất.
► Đẳng cấu lý tưởng sẽ tiến tới tính đồng cấu
(homomorphism)

Tương tự (3)
Các loại mô hình:
Mô hình toán
Mô hình vật lý
Mô hình sinh học
Mô hình sinh thái
Mô hình xã hội

Phân loại xử lý thông tin
 Xử lý thông tin định lượng
 Xử lý thông tin định tính

Xử lý
Thông tin Định lượng

Xử lý thông tin định lượng
4 cấp độ xử lý thông tin định lượng:
► Số liệu độc lập
► Bảng số liệu
► Biểu đồ
► Đồ thị

60

50

40

30 East Biểu đồ hình cột:
West
20 North  So sánh các đại lượng
10

0
1st 2nd 3rd 4th
Qtr Qtr Qtr Qtr


1st Qtr
2nd Qtr
Biểu đồ hình quạt:
3rd Qtr
4th Qtr  Mô tả cấu trúc

100

90

80

70

60

50

40

30
Biểu đồ tuyến tính:
20
 Quan sát động thái
10

0
1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr

East West North

70
60
50
40 East
West
30
North
20
Đồ thị hàm số:
10  Quan sát động thái
0
0 5

Xử lý sai số
Các loại sai số:
► Sai số ngẫu nhiên
► Sai số kỹ thuật
► Sai số hệ thống
Sai lỗi phổ biến khi xử lý sai số:
► Hệ thống lớn sai số nhỏ và ngược lại
► Lấy sai số khác nhau trong cùng một hệ thống

Xử lý
Thông tin Định tính

Liên hệ hữu hình (1)
Đó là những liên hệ có thể vẽ thành sơ đồ
► Liên hệ nối tiếp / Liên hệ song song
► Liên hệ hình cây / Liên hệ mạng lưới
► Liên hệ hỗn hợp

Liên hệ vô hình
Những liên hệ không thể trình bày
bằng sơ đồ hoặc biểu thức toán học:
► Chức năng của hệ thống
► Quan hệ tình cảm
► Trạng thái tâm lý
► Thái độ chính trị

Bước IV
Trình bày luận điểm khoa học

 Thể loại
 Logic
 Ngôn ngữ

Viết công trình khoa học
 Bài báo khoa học
 Báo cáo khoa học
 Chuyên khảo khoa học

Viết báo khoa học

Vấn Luận Luận Phươ ng
5 LOẠI BÀI BÁO
đề điểm cứ pháp

Công bố ý tưởng khoa học x x o o

Công bố kết quả nghiên cứu (x) (x) x x

Đề dẫn thảo luận khoa học x (x) o o

Tham luận khoa học (x) (x) x x

Thông báo khoa học o o o o

Đề cương nghiên cứu
► Tên đề tài
► .
► .
► Mục tiêu nghiên cứu (Tôi sẽ làm gì?)
► .
► .
► Câu hỏi (Vấn đề) nghiên cứu (Tôi cần trả lờI câu hỏi nào
trong nghiên cứu)
► Giả thuyết khoa học (Luận điểm của tôi ra sao?)
► Phương pháp chứng minh luận điểm Tôi chứng minh luận
điểm của tôi bằng cách nào?)
► .

Đề cương nghiên cứu
► Tên đề tài
► Lý do nghiên cứu (Vì sao tôi nghiên cứu?)
► Lịch sử nghiên cứu (Ai đã làm gì?)
► Mục tiêu nghiên cứu (Tôi sẽ làm gì?)
► Phạm vi nghiên cứu (Tôi làm đến đâu)
► Mẫu khảo sát (Tôi làm ở đâu)
► Câu hỏi (Vấn đề) nghiên cứu (Tôi cần trả lờI câu hỏi nào
trong nghiên cứu)
► Giả thuyết khoa học (Luận điểm của tôi ra sao?)
► Dự kiến luận cứ (Tôi lấy gì để chứng minh?)
► Phương pháp chứng minh luận điểm Tôi chứng minh luận
điểm của tôi bằng cách nào?)

Cấu trúc báo cáo khoa học
DÀN BÀI CÁC MÔĐUN LOGIC
PHẦN I Lý do nghiên cứu
Lịch sử nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu
Mẫu khảo sát
Vấn đề khoa học Câu hỏi
Luận điểm khoa học Luận điểm
Phương pháp chứng minh Phương pháp
PHẦN II Cơ sở lý luận / Biện luận Luận cứ lý thuyết
PHẦN III Luận cứ thực tế / Biện luận Luận cứ thực tế
PHẦN IV Kết luận/Khuyến nghị

Thuyết trình khoa học (1)
Bố cục:
► Nội quan
 Tôi hình dung sự vật (giả thuyết) như sau ...

► Ngoại quan
 Kết quả quan sát / phỏng vấn / điều tra/ trắc nghiệm / thử
nghiệm / thực nghiệm /.../ như sau ....

► Nội quan
 Tôi kết luận như sau ...

Ngôn ngữ khoa học
1. Văn phong-Ngôn ngữ logic:
 Thường dùng thể bị động
 Phán đoán hiện thực
2. Ngôn ngữ toán học-Liên hệ toán học:
• Số liệu độc lập/Bảng số liệu
• Biểu đồ/Đồ thị
• Sơ đồ-Liên hệ sơ đồ
• Hình vẽ-Mô hình đẳng cấu
• Ảnh

Trích dẫn khoa học (1)
Ý nghĩa của trích dẫn khoa học:
► Ý nghĩa khoa học
► Ý nghĩa trách nhiệm
► Ý nghĩa pháp lý
► Ý nghĩa đạo đức

Một số người không tôn trọng nguyên
tác trích dẫn (Zuckerman):
► Người trẻ muốn nhanh chóng nổi danh
► Người già (lão làng) muốn níu kéo ánh hào
quang đã tắt
► Tâm lý đố kỵ, mặc cảm bị thua kém người
được mình trích dẫn

Một số mẫu viết trích dẫn:
• Bernal J.: The Social Functions of Science,
Roudlege, London, 1939, p. 29.

• Bernal J. (1939), The Social Functions of
Science, Roudlege, London, p. 29.

Cần đặt cho mình nguyên tắc rất
nghiêm ngặt:
 Nói... nói... và... PHẢI... NÓI !
 Không đọc trên giấy viết sẵn
 Không đọc trên màn hình chiếu
overhead/projector

Kỹ thuật thuyết trình:
► Phải làm chủ thời gian
► Chia nội dung thành các ý nhỏ
Chẳng hạn:
 Chia bản trình bày thành 10 ý
 Mỗi ý bình quân được trình bày 1-2 phút
trong tổng 20 phút quy định cho một
báo cáo

►Không trình bày theo chương mục
►Trình bày theo cấu trúc logic

Đề cương thuyết trình (25-30 slides)
1. Tên đề tài 1 slide
2. Lịch sử nghiên cứu 1-2
3. Lý do nghiên cứu 1
4. Mục tiêu nghiên cứu 1
5. Phạm vi nghiên cứu 1-2
6. Mẫu khảo sát 1-2
7. Vấn đề (Câu hỏi) nghiên cứu 1
8. Luận điểm (Giả thuyết) khoa học 1-3
9. Phương pháp chứng minh luận điểm 1
10. Kết quả nghiên cứu: 10-15
 Luận cứ lý thuyết
 Luận cứ thực tế (Khảo sát/Phỏng vấn/Điều tra/Thực nghiệm)

Luận cứ lý thuyết
► Các khái niệm 1 - 2 slides
► Các liên hệ 1 - 2 slides
► Các phạm trù 
 Các lý thuyết
khoa học khác
có có liên quan 1 - 2 slides

Luận cứ thực tế
► Kết quả nghiên cứu tài liệu 1-2 slides
► Kết quả quan sát 1-2 slides
► Kết quả phỏng vấn 1-2 slides
► Kết quả hội thảo 1-2 slides
► Kết quả điều tra 1-2 slides
► Kết quả trắc nghiệm/thử nghiệm 1-2 slides
► Kết quả thực nghiệm 1-2 slides

Thiết kế một slide ?
Các kiểu thiết kế slide phổ biến:
► Đánh máy các trang chữ … chiếu lên để đọc
► Giới thiệu một dàn ý
► Trình bày một tư tưởng

Một slide = Phải trình bày một tư tưởng

Chiếu một trang chữ (1)
Cần có cơ chế và đẩy mạnh việc tư vấn
và phản biện chính sách khoa học, giáo dục.
Tăng cường vai trò của các trường đại học,
viện nghiên cứu trong đánh giá, phản biện
chính sách nói chung và chính sách khoa học,
giáo dục nói riêng

- C ¬ h éi ®èi víi c ¸c d oanh ngh iệp lµ b iết tËn d ông th êi c ¬
vµ m «i trêng. N Õu b iÕt tËn d ông th êi c ¬ vµ m «i trêng h ay
d u y tr× ®îc m èi qu an h Ö gi÷a th Ó vµ lùc c ña h Ö th èng th ×
h Ö th èng tån t¹i vµ p h át triển b ền vữ ng.
- Th ¸ch th øc ®èi víi c ¸c h ệ th ống lµ p h ải b ¶o ®¶m tån t¹i
p h ¸t triÓ n v÷ng m ¹nh . V× ®©y lµ ®ßi h ái h Ö th èng p h ¶i
lu «n tån t¹i, p h ¸t triÓ n v÷ng m ¹nh vµ nh anh ch ãng, ®¹t ®îc
m ôc tiªu c ña h Ö th èng. Tu y nh iªn, ®èi víi m ét ®¬n vÞ
d oanh ngh iệp ®a ch øc n ¨ng, ®a lÜnh vùc vµ ®a ng µnh th ×
h o ¹t ®éng qu ¶n lý s Ï g Æp rÊt nh iÒ u kh ã kh ¨n trong viÖc
p h èi h îp , ch Ø ®¹o vµ qu ¶n lý th èng nh Êt.

Tongt ê ® i hiÖ na t ê ® i cñ nÒn kinh t t i t ø v x· hé hä tp,
r h i ¹ n y, h i ¹ a Õr h c µ i c Ë
KH&CNph¸ttiÓn m¹nh mµv i t ßcñ c«ngnghÖt «ngt ® nghµ ® u, ®
r ar a h in ø ng Ç ·
l m cho qu¸ t ×nh lc hË nha chã v kiÕ t ø v kinh nghiÖ con ng ê
µ r ¹ u nh ng Ò n h c µ m i.
Mtl t Õkhoahä t chçhµ ngh×n n¨m t n ti, ® n na chØcß t nh
é ý huy t cõ ng å ¹ Õ y nÝ
b»ngn¨m, t ¸ng. §é ngòtÝt ø tongt ê ® i hä ph¶ i l nh÷ngng ê
h i r h c r r ng ¹ c µ i
tªu biÓu cho l c l îngx· hé s¸ngto nh÷ngt i t ø mi v hiÖ ® i. V vy,
i ù i ¹ r hc í µ n ¹ × Ë
quyho¹ch ® o to v bå d ìngçn bé h×nh t µnh ® i ngòcãn¨ngcË nhËt i
µ ¹ µ i , h é p tr
t ø h¹n chÕùt Õ hô ® i ngòçn békhoahä cãt×nh ® ca l yªu cÇ
h c, s hi u t é c r é oµ u
kh¸ch qua ttyÕ cãt nh quyl Ëtongttc¶ çc c¬ qua ® n v µo to
n, Ê u Ý utr Ê n, ¬ Þ® ¹
v khoahä c«ngnghÖhiÖ na
µ c- n y.


 It is particularly evident
that the river basin
management regimes and institutions committed to bilateral
and/or multilateral management of transboundary water
resources have been increased.
 The International Network of Basin Organization was
established in 1996.
 The International Conference on Water and Sustainable
Development was held in 1998, which declared that “ a
common vision of riverine countries is needed for the
efficient management and effective protection of
transbondary water resources”. (Tác giả Trung Quốc)


Today’s world requires problem solving
skills and flexibility. The higher education
must teach their student not only what is
known, but also how to keep their
knowledge up to date.
The new paradigm – good university
governance such as academic freedom,
autonomy, the need for monitoring and
accountability (Tác giả Vương Quốc Anh)

Mẫu thiết kế các slides

Nêu một dàn ý (Trương Quang Học)

 Kü n¨ng giao tiÕp (com m unication skils);
l
 Kü n¨ng l p kÕ h¹ch, tæ chøc vµ lnh ®¹o
Ë ·
(pl
anning, organizing & l
eadership skils);
l
 Kü n¨ng cïng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (cooperative
probl sol
em ving);
 Kü n¨ng ®µm ph¸n vµ cïng gi¶i quyÕt m ©u thuÉn;
2/3 khèi lîng kiÕn thøc nµy chØ cã ®îc qua ho¹t
®éng NCKHvµ thùc tiÔn

Trình bày một tư tưởng
(Trương Quang Học)

Chất lượng sản phẩm giáo dục:
 KiÕn thøc chuyªn m «n (academ ic inteligence);
l
 KiÕn thøc x· héi (socialinteligence)
l

 Khèi kiÕn thøc x· héi, ngµy cµng cã vai trß
quyÕt ®Þnh trong chÊ t lîng cña s ¶n phÈ m gi¸ o
dôc.

C hÊ t L îng G i¸ o Dôc vµ qu¶n lý C LGD (Trương
Quang Học)

 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng Ò®Çu vµoÓ;
î
 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng Ò®Çu raÓ;
î
 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng gi¸ trÞ gia tng;
î ¨
 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng Ògi¸ trÞ häc thuËtÓ;
î
 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng Òv¨n hãa tæ chøc riªngÓ;
î
 ChÊt l ng ®îc ®¸nh gi¸ b»ng ÒkiÓ m to¸nÓ tng;
î ¨

 ChÊt lîng lµ sù phï hîp víi môc tiªu vµ;
 Cã sù gia t®ng

M« h×nh qu¶n lý c hÊ t lîng tæng hîp (Trương
Quang Học)

§Çu vµo
S ø m Ön h , ch iÕn lîc, ch Ýnh s ¸ch ,
nh iÖm vô Qu¸ tr× nh §T
N ¨ng lùc ®éi ng ò c ¸n b é *
M «i trêng ®µo t¹o * §Çu ra
C h ¬ng tr×nh , gi¸o tr×nh *
N ¨ng lùc tµi ch Ýnh * T æ ch øc ®µo t¹o K Õt qu ¶ h äc tËp *
P h ¬ng p h ¸p d ¹y vµ h äc *
N ¨ng lùc C ¬ s ë vËt ch Êt, trang K h ¶ n ¨ng t×m viÖc lµm
C h Õ ®é, ch Ýnh s ¸ch
th iÕt b Þ * vµ n ¨ng lùc ®¸p øn g
K h u yÕn kh Ých
Tu yÓ n s inh (qu i m «, c ¬ c Êu , ch Êt nh u c Çu c ña th ùc tÕ *
C «ng t¸c qu ¶n lý *
lîn g)

X · h éi h ãa, ®Çu t u tiÕn

Tr m« h×nh nµy, r nhiÒu yÕu t ë ® Çu vµo, ® Çu r vµ qu¸ t×nh
ong Êt è a r
® µo t ® Òu chÞu sù t ® éng m¹nh mÏ cña c¸c ho¹t® éng NCKH vµ DV
¹o ¸c

C Ê u tróc chøc n® c ña trêng ®¹i häc (Trương
ng
Quang Học)
G i¶ng d ¹y + N gh iªn c øu + D Þch vô

(C¸ n bé GD, NC vµ sinh viªn)

KiÕn thøc chuyªn m« n

M «i trêng h ç trî
(C «ng tc HS,SV, Th viÖn,
¸
c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ, d Þch
vô)
PhÈm chÊt nh©n v¨n

T æ ch øc h o ¹t ®éng h µnh ch Ýnh

Thuyết minh một slide
►Thuyết minh một slide cũng theo cấu
trúc logic:

Cấu trúc logic
của bản thuyết trình
1. Luận điểm:  nguyên lý chung
Mọi người trình bày nội dung như nhau
2. Luận cứ:  kỹ thuật & logic
Quyết định tính phong phú của thuyết trình
3. Phương pháp:  nghệ thuật & logic
Quyết định tính hấp dẫn của thuyết trình

3 Phương pháp thuyết trình

DIỄN DỊCH từ cái chung  đến riêng

QUY NẠP từ cái riêng  đến chung

LOẠI SUY từ cái riêng  đến riêng

Chúc các bạn đồng nghiệp
hạnh phúc và thành đạt trong hoài
bão nghiên cứu và xây dựng lý
thuyết khoa học của mình.

Vũ Cao Đàm

Phương pháp nghiên cứu khoa học

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Phương pháp nghiên cứu khoa học (20)

Recently uploaded (20)

Phương pháp nghiên cứu khoa học