Piet Nienhuis - Gasunie & Gert van der Lee - Tennet

De opzet27-februari-2019 Source: www.tennet.eu, www.gasunie.nl and www.gasunie.de

De opzet27-februari-2019
Opdracht
2Storage Meets the Grid, 13 juni 2019

Opzet
3
• Integrale benadering
energiesysteem
• Integrale benadering van de
netplanning
• Bepalen consequenties voor
netten met geïntegreerd
infrastructuurmodel.
Storage Meets the Grid, 13 juni 2019

Netwerken
Tennet high-voltage net Gasunie high-pressure net
Capacity: 20 GW Capacity: 350 GW

Aanpak
Visualiseer
stromingspatronen
en knelpunten
Bereken energietransport
met geïntegreerd model
TenneT-GTS
Regionaliseer data
per markt
Genereer tijdreeksen
met
ETM van Quintel
Scenario’s
“Net voor de Toekomst”
CE Delft
Loading
---None---
Normal
High
Overloaded
Zon-PV
Wind op land
Wind op zee
Groen gas
Industrie
Huishoudens
Mobiliteit
Etc.
Q →
T(Q)→
0 Qmax
L
Regionaal
Nationaal
Internationaal
8760 uur
temperatuur en wind:
jaar 2015

De opzet27-februari-2019Storage Meets the Grid, 13 juni 2019

Scenarios (NL)

Hoofdbeelden (1)
De rol van aardolie zal richting 2050 grotendeels overgenomen zijn door
elektriciteit en (duurzame) gasvormige energiedragers.
Eindverbruik van elektriciteit zal toenemen door elektrificatie warmtevraag en
vervoer.
(Duurzame) gassen, zoals groene waterstof en biogas, krijgen belangrijke rol als
feedstock voor de industrie en brandstof voor vervoer en verwarming.

Hoofdbeelden (2)
Piekaanbod van elektriciteit kan vervijfvoudigen
Het is onmogelijk het elektriciteitsnet hiervoor uit te breiden.

Totale behoefte seizoensopslag bedraagt in alle scenario’s ongeveer 35 TWh.
Het is onmogelijk dit met elektrische opslag te realiseren
Hoofdbeelden (3)

Behoefte energieopslag voor waterstoflevering: gem. 15 TWh.
Hoofdbeelden (4)
Tesla autobatterij: 60 kWh
Tesla PowerWall: 6 kWh.
15 TWh =
250 mln. Tesla autobatterijen
(=15 auto’s per Nederlander)
of
2,5 mrd. Tesla PowerWalls.
Kosten PowerWall: €3000,-
12 March 2019
Opslag van 15 TWh met PowerWalls = € 7500 mrd.

Totale behoefte waterstofopslag bedraagt gem. 15 TWh
Hoofdbeelden (5)
Met 50% van het potentieel
kunnen we circa 155 PJ (=43
TWh) waterstof opslaan in
cavernes.

Voorbeeld 1
zonnige zomerdag, veel wind, lage vraag
Loading
---None---
Normal
High
Overloaded
Regionaal scenario: zonnepanelen + wind op land
Juni 2050, 12:00 ‘s middags
Elektrolyse bij stroomproductie
MethaanWaterstofElektriciteit

Voorbeeld 2
zomerdag, lage vraag, P2H2 bij de markt
Loading
---None---
Normal
High
Overloaded
Elektriciteit Waterstof Methaan
Regionaal scenario: zonnepanelen + wind op land
Juni 2050, 12:00 ‘s middags
Elektrolyse bij de markt

Conclusies
• Alle scenario’s laten zien dat zowel de elektriciteits- als de gasinfrastructuur een cruciale rol
spelen in het toekomstige energiesysteem.
• De energienetwerken (elektriciteit, waterstof en methaan) moeten verder worden geïntegreerd.
Het bestaande gasnetwerk kan gesplitst worden in een netwerk voor waterstof en voor
methaan en heeft voldoende capaciteit.
• Er is een grote behoefte aan energieopslag in de vorm van gas om seizoenen te kunnen
overbruggen, o.a. voor situaties als “Dunkelflaute” en “Elfstedentocht”. Dit leidt tot een grote
behoefte om zoutcavernes in te richten voor opslag van waterstof.
• Hoewel elektriciteitsopslag breed beschikbaar zal zijn in 2050 zal alleen gasopslag een
oplossing zijn voor seizoensopslag in een energiesysteem gebaseerd op zon en wind.

Conclusies
• De locatie, capaciteit en inzet van P2G installaties zijn bepalend voor investeringen in
elektriciteitsnetten en moeten worden afgestemd met zowel elektriciteits- en gas TSO’s
• Ook na 2030 zullen elektriciteitsnetwerken verder moeten worden uitgebreid om te kunnen
voldoen aan de toenemende vraag naar elektriciteit.
• Import van hernieuwbare energie (groene moleculen) kan de noodzaak aan uitbreiding van
elektriciteitsnetwerken beperken

Aanbevelingen
• In toekomstig beleid in het kader van de energietransitie zal aandacht moeten zijn voor een P2G
implementatiestrategie waarin aandacht is voor de consequenties voor de elektriciteits- en
gasinfrastructuur
• Deze strategie zal ook een routekaart moeten bevatten naar volwassen grootschalige P2G
technologie.
• Om te komen tot efficiënte investeringen in netwerken zullen elektriciteits- en gas TSO’s betrokken
moeten worden in het opzetten van een gedetailleerde P2G integratie-strategie.
• Voor een efficiënte energietransitie zullen ook ontwikkelpaden richting 2050 moeten worden
beschreven.
• De conclusies uit deze studie kunnen dienen als richtinggevend in de investeringsplannen (NEP in
Duitsland en IP/NOP in Nederland).
• De scenario’s die in deze studie zijn gebruikt zijn gebaseerd op nationale emissie-eisen. In een follow
up studie zal ook de energiebehoefte van de internationale lucht- en scheepvaart moeten worden
meegenomen.

Vervolg

Aansprakelijkheid en auteursrecht TenneT
Disclaimer
Deze powerpoint wordt u aangeboden door TenneT TSO B.V. (“TenneT”). De inhoud ervan - alle teksten,
beelden en geluiden - is beschermd op grond van de auteurswet. Van de inhoud van deze powerpoint mag niets worden gekopieerd, tenzij
daartoe expliciet door TenneT mogelijkheden worden geboden en aan de inhoud mag niets worden veranderd. TenneT zet zich in voor een
juiste en actuele informatieverstrekking, maar geeft ter zake geen garanties voor juistheid, nauwkeurigheid en volledigheid.
TenneT aanvaardt geen aansprakelijkheid voor (vermeende) schade, voortvloeiend uit deze powerpoint,
noch voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van gegevens en informatie op
deze powerpoint.
DANK VOOR DE
AANDACHT
VRAGEN?

Piet Nienhuis - Gasunie & Gert van der Lee - Tennet

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Piet Nienhuis - Gasunie & Gert van der Lee - Tennet (13)

More from Dutch Power (20)

Piet Nienhuis - Gasunie & Gert van der Lee - Tennet