Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu.pdf
- 1. - 1 - MỤC LỤC PHẦN I: MỞ ĐẦU ........................................................................................... 2 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: .............................................................................2 II/MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:......................................................................3 III/ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: .........................................3 IV/NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: ....................................................................3 PHẦN II: NỘI DUNG......................................................................................4 I/CƠ SỞ LÍ LUẬN:........................................................................................ 4 II/THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ: ................................................................ 4 1/Đặc điểm tình hình của nhà trường:......................................................... 4 2/Thực trạng chung của lớp: .......................................................................5 III/BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:.......................................................................7 1/Những biện pháp chung:..........................................................................7 2/Những biện pháp cụ thể:..........................................................................8 PHẦN III: KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ ......................................................... 14 I/KẾT QUẢ THỰC HIỆN:........................................................................... 14 II/ KHẢ QUA VẬN DỤNG VÀO THỰC TIỄN:......................................... 14 III. KẾT LUẬN:........................................................................................... 14 IV. Ý KIẾN ĐÈ XUẤT:............................................................................... 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................. 18 Lop4.com.vn
- 2. - 2 - PHẦN I: MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong công cuộc đổi mới giáo dục và thực hiện nghiêm túc chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước nói chung của Ngành giáo dục nói riêng về việc nói không với tiêu cực và bệnh thành tích. Theo thống kê trên toàn quốc nói chung và của các trường tiểu học nói riêng đã có biết bao học sinh ở lại lớp và học sinh yếu kém ngồi nhầm chỗ. Học sinh bỏ học do quá yếu không theo học được. Điều đó khiến tôi rất trăn trở làm thế nào để nâng cao chất lượng học sinh yếu kém, giúp học sinh nắm được kiến thức cơ bản ngay từ những năm học các lớp ở cấp tiểu học. Đó là nền móng cho sự phát triển của học sinh sau này. Qua 25 năm được giảng dạy ở các khối lớp khác nhau, năm nào vào đầu năm khi nhận chất lượng lớp tôi cũng có ít nhất 2 học sinh có học lực yếu kém đó là hiện tượng đã có từ nhiều năm nay trong các nhà trường. Mỗi học sinh là một cá thể riêng biệt, các em khác nhau về ngoại hình, tích cách và cả khả năng nhận thức trong học tập. Có học sinh tiếp thu bài học rất nhanh, nhưng cũng có những em tiếp thu bài rất chậm, thậm chí là không hiểu gì thông qua các hoạt động trên lớp (Nhất là 2 môn Toán và Tiếng Việt) hai môn này có vị trí rất quan trọng, là một giáo viên chủ nhiệm thì tôi phải làm gì đối với những học sinh yếu, kém về tiếp thu này? Đó chính là vấn đề mà tôi rất quan tâm và nó luôn thôi thúc tôi trong suốt quá trình dạy học. Thật may mắn cho tôi, qua 1 năm được phân công giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm khối lớp 5 mà độ tuổi và tính cách tương đồng, đó là điều kiện tốt nhất giúp tôi tìm hiểu rõ về đặc điểm tâm lí của lứa tuổi và đề ra các biện pháp giáo dục thích hợp để rèn cho những em học sinh yếu có thể nắm được bài học và hoà nhập vào hoạt động học trên lớp cùng các bạn. Bên cạnh đó, trong quá trình công tác tại trường Tiểu học Bình Dương 2, tôi luôn được sự hướng dẫn tận tình của BGH nhà trường, sự hỗ trợ tận tình của tập thể hội đồng sư phạm. Đặc biệt là những khó khăn mà tôi gặp phải trong quá trình công tác luôn được sự chia sẻ và quan tâm của tập thể. Bên cạnh sự chia sẻ và hỗ trợ về mặt tinh thần, điều mà tôi tâm đắc nhất trong thời gian công tác tại trường là tôi luôn được học hỏi và chia sẻ nhiều sáng kiến kinh nghiệm mà tập thể khối 5 nói riêng và các khối khác nói chung triển khai thực hiện. Mỗi sáng kiến kinh nghiệm mà tập thể đưa ra đều bổ ích để chúng tôi rút ra kinh nghiệm một cách tích cực. Xuất phát từ tình hình thực tế học sinh như vậy, tôi rất mong muốn có những sáng kiến về rèn học sinh yếu. Thế là tôi đã nghiên cứu xong và đã vận dụng cho học sinh lớp tôi. Sau đây tôi mạnh dạn trình bày để các đồng chí đóng góp ý kiến với đề tài: “Một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu” hướng tới Lop4.com.vn
- 3. - 3 - mục tiêu hằng năm không còn học sinh yếu kém trong khối cũng như trong trường của tôi nói riêng và của ngành giáo dục huyện nhà nói chung. II/MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Qua đề tài này tôi muốn góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng dạy học nói chung giảm tỉ lệ học sinh yếu kém hay xoá học sinh yếu kém trong khối cũng như trong các trường học. Tạo cho các em học sinh yếu kém có ý chí vượt khó khăn, kiên trì, cẩn thận, tự tin vươn lên trong học tập. III/ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: - Để làm rõ được mục đích tôi đã nói rõ ở trên, tôi đã lấy đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Bình Dương II, trong năm học gần đây nhất đó là năm học 2013 - 2014. Do thời gian và năng lực có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu trong các tiết dạy hàng ngày, nhất là các tiết học Toán và Tiếng Việt của học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Bình Dương II, xã Bình Dương, huyện Vĩnh Tương, tỉnh Vĩnh Phúc. IV/NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: - Nêu cao các phẩm chất trong công tác giáo dục học sinh. - Gần gũi, yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với học sinh, an tâm với nghề dạy học ở tiểu học. - Có ý thức trách nhiệm, tinh thần khắc phục khó khăn tận tụy, sáng tạo trong lao động sư phạm. - Gắn bó mật thiết với tập thể sư phạm và cộng đồng. - Sống giản dị, lành mạnh, trung hậu, bao dung, vui tươi cởi mở. Có tác phong mẫu mực. - Ham hiểu biết cái mới, luôn nâng cao trình độ, kĩ năng nghề nghiệp và rèn luyện, tự hoàn thiện nhân cách. - Khảo sát tình hình học sinh yếu kém của học sinh khối 5. - Tiếp cận với học sinh, các thầy cô trong khối, các bậc phụ huynh học sinh để tìm ra biện pháp có hiệu quả nhất. - Rút ra kết luận và những kinh nghiệm để giải quyết một số khó khăn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Lop4.com.vn
- 4. - 4 - PHẦN II: NỘI DUNG I/CƠ SỞ LÍ LUẬN: Quá trình dạy học ở lớp 5 phải góp phần thiết thực vào việc hình thành phương pháp suy nghĩ, phương pháp học tập và rèn luyện tích cực, chủ động, khoa học, sáng tạo cho học sinh. Cho nên, giáo viên cần tổ chức hoạt động học tập thường xuyên tạo ra các tình huống có vấn đề, tìm các biện pháp lôi cuốn học sinh tự phát hiện và giải quyết vấn đề bằng cách hướng dẫn học sinh tìm hiểu kĩ năng vấn đề đó, huy động các kiến thức và các công cụ đã có để tìm ra con đường hợp lí nhất giải đáp từng câu hỏi đặt ra trong quá trình giải quyết vấn đề, diễn đạt các bước đi trong cách giải, tự mình kiểm tra lại các kết quả đã đạt được, cùng các bạn rút kinh nghiệm về phương pháp giải. Tuy nhiên, để tổ chức được các hoạt động học tập, giáo viên cần xác định được: Nội dung cần cho học sinh lĩnh hội là gì? Cần tổ chức các hoạt động như thế nào? Mặt khác, nội dung dạy các môn học ở lớp 5 (chủ yếu là Toán, Tiếng Việt) được sắp xếp hợp lí, đan xen và tương hợp với mạch kiến thức khác, phù hợp với sự phát triển nhận thức của học sinh lớp 5 nhằm hình thành và phát triển trình độ tư duy của học sinh. Các em biết phát triển và tự giải quyết vấn đề, tự nhận xét so sánh, phân tích tổng hợp, rút ra kết luận chung ở dạng khái quát nhất định. Tuy nhiên, giáo viên phải chủ động tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động theo chủ đích nhất định với sự trợ giúp đúng mức của giáo viên, của sách giáo khoa và đồ dùng dạy học, để mỗi cá nhân học sinh “khám phá” tự phát hiện và tự giải quết bài học thông qua việc thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức mới, với các kiến thức liên quan đã học, với kinh nghiệm của bản thân. Đó là các cơ sở để giúp các em học sinh yếu, kém vươn lên và tự hoàn thiện. II/THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ: 1/Đặc điểm tình hình của nhà trường: Trường Tiểu học Bình Dương 2 được thành lập năm 1999, đóng ngay trên địa bàn thôn Ngọc Động, xã Bình Dương – Vĩnh Tường – Vĩnh Phúc. *Cơ sở vật chất nhà trường: -Diện tích tích toàn trường: 7024 m 2 -Cổng, hàng rào kiên cố, có đầy đủ các phòng học. -Khuôn viên nhà trường xanh - sạch - đẹp - an toàn. * Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường năm học: 2013 - 2014 nhà trường có: Tổng số cán bộ, GV, NV: 41 người, Nữ: 37 người Lop4.com.vn
- 5. - 5 - Trong những năm qua, chất lượng giáo dục của nhà trường luôn được đánh giá là trường có chất lượng giáo dục tốt . Tuy nhiên, bên cạnh đó tỉ lệ học sinh yếu của nhà trường hằng năm vẫn còn. 2/Thực trạng chung của lớp: a/Đặc điểm chung: Năm học 2013 - 2014, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5B, với tổng số học sinh là 29 em. Qua kết quả bàn giao của Ban giám hiệu và kết quả kiểm tra chất lượng đầu năm, lớp tôi đạt như sau: TSHS HỌC LỰC GIỎI KHÁ TB YẾU TS % TS % TS % TS % 29 TOÁN 5 17.2 12 41.4 9 31.0 3 10,4 TIẾNG VIỆT 4 13,8 13 44.8 8 27.6 4 13.8 CHUNG 2 MÔN 4 13.8 13 44.8 8 27.6 4 13.8 b/Thực trạng học sinh yếu của lớp: Trong những năm qua tôi đã theo dõi học sinh lớp tôi chủ nhiệm cũng như học sinh của toàn khối khi học hai môn Toán và Tiếng Việt, tôi thấy các em có một thói quen không tốt cho lắm: -Về môn Toán: phần đa học sinh đọc các đề bài toán qua loa sau đó làm bài ngay, làm xong không cần kiểm tra lại kết quả, cho nên khi trả bài các em mới biết là mình sai hoặc các em bị hỏng kiến thức cũ, ví dụ như các em không thuộc bảng nhân, chia; hay dạng cộng với một số và trừ đi một số; Khả năng tính nhẩm kém do cộng, trừ, nhân, chia trong bảng chưa thuần thục dẫn đến tính toán chậm, thiếu chính xác khi thực hiện các phép tính cộng, trừ có nhớ và nhân, chia ngoài bảng. Chưa có kỹ năng làm bài tập dạng trắc nghiệm, lười tính và thường chọn kết quả theo cảm tính hoặc xem bài của bạn. Mặt khác, các em chưa biết cách suy luận khi giải toán. Các em rất sợ các bài tập về giải toán vì ảnh hưởng bởi khả năng đọc hiểu và không biết tính hoặc tính thiếu chính xác. *Tóm lại sự yếu kém môn toán có những biểu hiện nhiều hình, nhiều vẻ nhưng nhìn chung thường có 5 đặc điểm sau: Lop4.com.vn
- 6. - 6 - + Nhiều "lỗ hổng" kiến thức, kĩ năng . + Tiếp thu kiến thức, hình thành kĩ năng chậm . + Năng lực tư duy yếu . + Phương pháp học tập toán chưa tốt . + Thờ ơ với giờ học trên lớp, thường xuyên không làm bài tập ở nhà . -Về môn Tiếng Việt: Các em đọc còn rất chậm, rất yếu, còn hơn một nửa lớp đọc nhỏ, sai “thêm, bớt”, còn đọc ê a, còn đọc nhát, đọc ngọng. (Tức là: Nhận mặt chữ chậm, đọc chậm, còn sai nhiều.) Số học sinh đọc tốt trong lớp chỉ có khoảng 5, 6 học sinh. Chính vì lẽ đó dẫn đến kết quả chữ viết xấu, sai nhiều lỗi, văn thì diễn đạt chưa đủ ý, đặt câu thiếu bộ phận câu.( Tức là: Các em chưa biết phân biệt và chưa hiểu nghĩa của từ; Một số em còn viết hoa tuỳ tiện hoặc một số em còn viết đúng nhưng quên bỏ dấu thanh.) c/Nguyên nhân: *Về phía học sinh: - Học sinh lười học: Qua quá trình giảng dạy, bản thân nhận thấy rằng các em học sinh yếu là những học sinh cá biệt, vào lớp không chịu chú ý chuyên tâm vào việc học, về nhà thì không xem bài, không chuẩn bị bài, cứ đến giờ học thì cắp sách đến trường. Còn một bộ phận nhỏ thì các em không xác định được mục đích của việc học. Các em chỉ đợi đến khi lên lớp, nghe giáo viên giảng bài rồi ghi vào những nội dung đã học sau đó về nhà lấy tập ra “ học vẹt” mà không hiểu được nội dung đó nói lên điều gì. - Học sinh bị hỏng kiến thức từ lớp nhỏ: Đây là một điều không thể phủ nhận với chương trình học tập hiện nay. Nguyên nhân này có thể nói đến một phần lỗi của giáo viên là chưa đánh giá đúng trình độ của học sinh. *Về phía giáo viên: Nguyên nhân học sinh học yếu không phải hoàn toàn là ở học sinh mà một phần ảnh hưởng không nhỏ là ở người giáo viên. Thầy hay thì mới có trò giỏi. Ngày nay, để có thể thực hiện tốt trong công tác giảng dạy thì đòi hỏi giáo viên phải không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tuy nhiên, ở đây không phải giáo viên nào có trình độ học vấn cao, tốt nghiệp giỏi thì sẽ giảng dạy tốt mà ở đây giáo viên phải biết lựa chọn phương pháp dạy học nào là phù hợp với từng đối tượng học sinh và với từng nội dung kiến thức. Qua quá trình công tác bản thân nhận thấy, vẫn còn một bộ phận nhỏ giáo viên chưa chú ý quan sát đến các đối tượng học sinh, đặc biệt là học sinh yếu. Chưa tìm tòi nhiều phương pháp dạy học mới kích thích tính tích cực, chủ động của học sinh. Chưa thật sự quan tâm tìm hiểu đến hoàn cảnh gia đình của từng học sinh. Lop4.com.vn
- 7. - 7 - Trên đây là một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh học yếu mà bản thân nhận thấy trong quá trình công tác. Cụ thể lớp tôi phụ trách có các nhóm nguyên nhân như sau: * Tiếp thu chậm, hỏng kiến thức, Lười, chán học. * Thiểu năng trí tuệ.(Ví dụ như em: Nguyễn Văn Thành) * Hoàn cảnh khó khăn, một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học của các em. III/BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1/Những biện pháp chung: * Giáo viên xây dựng môi trường học tập thân thiện: - Sự thân thiện của giáo viên là điều kiện cần để những biện pháp đạt hiệu quả cao. Thông qua cử chỉ, lời nói, ánh mắt, nụ cười… giáo viên tạo sự gần gũi, cảm giác an toàn nơi học sinh để các em bày tỏ những khó khăn trong học tập, trong cuộc sống của bản thân mình. - Tôi luôn tạo cho bầu không khí lớp học thoải mái, nhẹ nhàng, không đánh mắng hoặc dùng lời thiếu tôn trọng với các em, đừng để cho học sinh cảm thấy sợ giáo viên mà hãy làm cho học sinh thương yêu và tôn trọng mình. Bên cạnh đó, tôi phải là người đem lại cho các em những phản hồi tích cực. Ví dụ như tôi nên thay chê bai bằng khen ngợi và tìm những việc làm mà em hoàn thành dù là những việc nhỏ để khen ngợi các em. Hoặc có thể dùng các phiếu thưởng có in các lời khen phù hợp với từng việc làm của các em như: “Biết giúp đỡ người khác”, “Thái độ nhiệt tình và tích cực”… * Giáo viên phân loại các đối tượng học sinh: - Tôi phải xem xét, phân loại những học sinh yếu đúng với những đặc điểm vốn có của các em để lựa chọn biện pháp giúp đỡ phù hợp với đặc điểm chung và riêng của từng em. Một số khả năng thường hay gặp ở các em là: Sức khoẻ kém, khả năng tiếp thu bài, lười học, thiếu tự tin, nhút nhát… - Trong thực tế người ta nhận thấy có bao nhiêu cá thể thì sẽ có chừng ấy phong cách nhận thức. Vì vậy hiểu biết về phong cách nhận thức là để hiểu sự đa dạng của các chức năng trí tuệ giúp cho việc tổ chức các hoạt động sư phạm thông qua đặc trưng này. - Trong quá trình thiết kế bài học, tôi cần cân nhắc các mục tiêu đề ra nhằm tạo điều kiện cho các em học sinh yếu được củng cố và luyện tập phù hợp. - Trong dạy học cần phân hóa đối tượng học tập trong từng hoạt động, dành cho đối tượng này những câu hỏi dễ, những bài tập đơn giản để tạo điều kiện cho các em được tham gia trình bày trước lớp, từng bước giúp các em tìm được vị trí đích thực của mình trong tập thể. Yêu cầu luyện tập của một tiết là 4 Lop4.com.vn
- 8. - 8 - bài tập, các em này có thể hoàn thành 1, 2 hoặc 3 bài tuỳ theo khả năng của các em. - Ngoài ra, tôi có thể tổ chức phụ đạo cho những học sinh yếu khi các biện pháp giúp đỡ trên lớp chưa mang lại hiệu quả cao. Tôi đã tổ chức phụ đạo các em trong những tiết luyện của buổi hai. Tuy nhiên, việc tổ chức phụ đạo phải kết hợp với hình thức vui chơi nhằm lôi cuốn các em đến lớp đều đặn và tránh sự quá tải, nặng nề. * Giáo dục ý thức học tập cho học sinh: - Tôi cần phải giáo dục ý thức học tập của các em tạo cho các em sự hứng thú trong học tập, từ đó sẽ giúp cho các em có ý thức vươn lên. Trong mỗi tiết dạy tôi phải liên hệ nhiều kiến thức vào thực tế để các em thấy được ứng dụng và tầm quan trọng của môn học trong thực tiễn. Từ đây, các em sẽ ham thích và say mê khám phá tìm tòi trong việc chiếm lĩnh tri thức. - Bên cạnh đó, tôi phải tìm hiểu từng đối tượng học sinh về hoàn cảnh gia đình và nề nếp sinh hoạt, khuyên nhủ các em về thái độ học tập, tổ chức các trò chơi có lồng ghép việc giáo dục các em về ý thức học tập tốt và ý thức vươn lên trong học tập, làm cho các em thấy tầm quan trọng của việc học. Đồng thời, tôi phải phối hợp với gia đình giáo dục ý thức học tập cho các em. Do hiện nay, có một số phụ huynh luôn gò ép việc học của con em mình, sự áp đặt và quá tải sẽ dẫn đến chất lượng không cao. Vì thế bản thân tôi cần phân tích để các bậc phụ huynh thể hiện sự quan tâm đúng mức. Nhận được sự quan tâm của gia đình, thầy cô sẽ tạo động lực cho các em ý chí phấn đấu vươn lên. Tôi thiết nghĩ nếu chúng ta phối hợp một cách nhịp nhàng và chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường thì dù các em có học yếu và không có ý thức trong học tập cỡ nào thì dưới tác động của gia đình và nhà trường nhất định rằng việc học của các em sẽ dần tiến bộ. *Kèm cặp học sinh yếu: - Ngay từ đầu năm tôi cần phải khảo sát chất lượng để biết số lượng học sinh yếu là bao nhiêu để có kế hoạch phụ đạo. Như lớp 5B mà bản thân tôi đang chủ nhiệm, sau khi thi khảo sát chất lượng đầu năm thì có 4 học sinh yếu và bản thân đã lên kế hoạch phụ đạo cho các em. -Lập danh sách học sinh yếu và chú ý quan tâm đặc biệt đến những học sinh này trong mỗi tiết dạy như thường xuyên gọi các em đó lên trả lời câu hỏi, khen ngợi các em đó khi các em trả lời đúng,… 2/Những biện pháp cụ thể: * Môn Tiếng Việt: Lop4.com.vn
- 9. - 9 - Khi dạy môn Tiếng Việt tôi thấy phần đa học sinh yếu rơi vào phân môn Tập đọc, bắt đầu từ đó dẫn đến yếu về các phân môn khác như: Chính tả, Luyện từ và câu, Tập làm văn. Từ những hạn chế của học sinh trên tôi khắc phục như sau: - Trước hết tôi cần phải nắm chắc quy trình một tiết dạy Tập đọc, kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp dạy học, giúp học sinh chủ động sáng tạo tiếp thu kiến thứ mới. - Cần quán xuyến đến tất cả mọi học sinh trong lớp nhưng phải chú ý nhiều nhất là những em đọc còn yếu. Ví dụ như dạy bài: Tà áo dài Việt Nam. (Sách Tiếng Việt lớp 5 - Tập II.) * Sau khi đọc nối tiếp câu đến phần luyện đọc đúng từ, ví dụ như các từ: lấp ló, sống lưng .. . Tôi gọi học sinh phát âm chuẩn đọc trước, Yêu cầu những em yếu lắng nghe, sau đó tìm hiểu xem từ đó có nghĩa như thế nào? ( học sinh có thể tự đọc ở phần chú giải trong sách giáo khoa). (Tương tự với các tiếng khác nếu học sinh cảm thấy không hiểu thì giáo viên có thể giảng thêm) Một số em đã phát âm sai giữa âm: l, n (lấp ló thì đọc là nấp nó, ...). Tôi hướng dẫn các em như sau: Các em hãy lắng nghe cô đọc này: khi đọc âm “n” ta phải đặt lưỡi ở trên vòm miệng và bật nhanh “n”.Tôi đọc lại từ trên gọi ngay trò đọc theo. Cứ thế dẫn dắt các em sẽ tiến bộ rõ rệt. ( Khi các em phát âm chuẩn rồi và hiểu nghĩa được từ trong các bài tập đọc rồi thì tôi tin chắc các em sẽ học tốt phân môn Chính tả và phân môn Luyện từ và câu) Hay khi tôi gọi một học sinh khá đọc mẫu đoạn 3 của bài: Tôi gọi nhóm 1(Là nhóm các em giỏi: “Đọc tốt”) nhận xét trước. Sau đó gọi nhóm 3(Là nhóm các em yếu) nhận xét sau. Bạn đọc có hay không các con? Các em trả lời có ạ ! Tôi gọi một em kém trả lời. Bạn đọc hay ở chỗ nào? Để tự các em nhận xét. Khi các em trả lời xong, tôi đã nắm được sự nhận thức của từng em yếu rồi tôi bồi dưỡng, sửa cho các em bằng cách cho em đọc lại đoạn 3 của bài. Rèn kỹ cách đọc nhiều lần, hướng dẫn cách ngắt hơi, nghỉ đúng chỗ, nhấn giọng từ. Cứ thế nhiều lần em sẽ tiến bộ trông thấy. Đối với những em đọc thiếu, thừa hoặc đọc chưa trôi chảy tôi bắt đọc đi đọc lại nhiều lần câu đó. Lúc đó, để làm vơi đi sự căng thẳng của học sinh tôi đưa ra một số câu hỏi sau: “Con chuẩn bị làm nhà văn hay sao? mà lại dám sửa văn của người khác? Cả lớp cười” Bằng cách đó tôi sửa lại cho các em, đưa vào câu nói kích lệ sẽ giúp các em nhớ lâu, từ đó các em sửa sẽ nhanh hơn. (Từ cách làm này tôi tin chắc không những các em sẽ đọc đoạn văn một cách trôi chảy hơn mà còn giúp các em học tốt hơn trong phân môn Tập làm văn) * Ngoài những biện pháp trên người giáo viên cần lưu ý: - Việc rèn đọc đòi hỏi người giáo viên không được nản, không được buông thả. Đòi hỏi chúng ta phải tỉ mỉ và cặn kẽ. Lop4.com.vn
- 10. - 10 - - GV cần đẩy mạnh hơn nữa việc đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin để tiết học sinh động hơn, hấp dẫn hơn. - Cần tích cực tổ chức học sinh học nhóm đều hơn. - Trò chơi học tập được thực hiện thông qua các bài học là rất cần thiết và có hiệu quả rất to lớn. Nếu trò chơi học tập được tổ chức phân phối một cách hợp lý vừa sức, đúng trọng tâm bài học thì không những nâng cao sự hứng thú trong học tập của học sinh mà còn phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo giúp các em tiếp thu bài mau, nhớ lâu, nắm chắc trí thức ngay tại lớp học và qua hoạt động này có thể kích thích sự tìm tòi ở các em yếu giúp các em tập trung và nắm bắt được kiến thức. - Giáo viên động viên học sinh xuống thư viện mượn truyện thiếu nhi, truyện cổ tích đọc vào giờ nghỉ giải lao. Giáo viên nên dành thời gian để các em thể hiện giọng đọc của mình, đọc câu chuyện trước lớp cho các bạn nghe, cho các bạn nhận xét, đánh giá về sự tiến bộ của các em sau mỗi tuần. Làm được điều này, ta sẽ tạo được niềm tin nơi các em rất nhiều, là động lực thúc đẩy các em say mê rèn đọc. * Môn Toán: *Lấp lỗ hổng kiến thức: Kiến thức có nhiều "lỗ hổng" là một "bệnh" phổ biến của học sinh yếu kém toán. Trong quá trình dạy học trên lớp, tôi cần phát hiện và phân loại những lỗ hổng kiến thức, kĩ năng của học sinh. Những lỗ hổng nào điển hình mà trên lớp chưa đủ thời gian khắc phục thì cần có kế hoạch tiếp tục giải quyết trong nhóm học sinh yếu kém. Thông qua quá trình học lý thuyết và làm bài tập của học sinh, tôi cũng cần tập cho học sinh, nhất là học sinh yếu kém có ý thức tự phát hiện những lỗ hổng của bản thân mình và biết cách tự lấp những lỗ hổng đó. * Ví dụ như dạy bài: nhân với số có ba chữ số Ở bài này các em cần nắm vững các bảng nhân từ 2 đến 9; Bước 2 nhân từ phải sang trái) Thế nhưng khi các em thực hiện nhiều khi các e không thuộc bảng nhân nên dẫn đến kết quả sai , hoặc các e quên không nhớ làm kết quả cũng không đúng. Tôi phát hiện ra là các em đã bị hỏng kiến thức ở lớp 2, lớp 3, lớp 4 rất nhiều dạng. Cụ thể như phép tính: 164 X 123 (Khi nhân nhẩm ở hàng đơn vị và hàng chục: 3 x 4 = 12 viết 2 nhớ 1 sang hàng chục thì các e thường quên không nhớ. Tiếp đó khi phép nhân có nhớ lần thứ hai thì các e cũng thường hay quên hoặc nhớ mội cách không đúng). Vì vậy tôi nghĩ ra cách lấp lỗ hỏng đó như sau: Tôi phải sử dụng nhiều hình ảnh trực quan cho các em cầm, nắm, sờ vào và thực hiện khi nhân quá 10 thì phải nhớ sang hàng liền kề trước đó . Được thực hành nhiều lần, dần dần các em sẽ nhớ kĩ hơn, sau đó tôi cho các em đọc đi đọc lại Lop4.com.vn
- 11. - 11 - nhiều lần (3 x 4 = 12 viết 2 nhớ 1; 3 x 6 = 18 thêm 1 bằng 19, viết 9 nhớ 1)Tương tự như thế với những phép tính khác. Và khi sinh hoạt 15 phút đầu giờ tôi hướng dẫn cho các em tổ chức trò chơi: "Đố bạn biết đó là số nào?” Nhóm học sinh khá, giỏi nêu bất kì phép tính nào thuộc dạng nhân với số có 2 chứ số trở lên. Nhóm học sinh yếu thi nhau nêu số cần điền. . . *Luyện tập vừa sức: Đối với học sinh yếu kém, giáo viên nên coi trọng tính vững chắc của kiến thức, kĩ năng hơn là chạy theo mục tiêu đề cao, mở rộng kiến thức và tăng cường luyện tập vừa sức. Trong những tiết học đồng loạt, việc luyện tập được thực hiện theo trình độ chung, nhiều khi không phù hợp với khả năng học sinh yếu kém. Vì vậy khi làm việc riêng với nhóm học sinh yếu kém, cần dành thời gian để các em tăng cường luyện tập vừa sức mình. Khi giải dạng bài có lời văn tôi cần lưu ý những điều sau đây: Đảm bảo học sinh hiểu đầu bài tập: Học sinh yếu kém nhiều khi vấp ngay từ bước đầu tiên, không hiểu bài toán đó nói gì thì không thể tiếp tục quá trình giải toán. Vì vậy, giáo viên nên lưu ý giúp các em hiểu rõ đầu bài, nắm được cái gì đã cho, cái gì cần tìm cần phải tìm, tạo điều kiện cho các em vượt qua sự vấp váp đầu tiên đó. * Ví dụ khi dạy dạng bài: Ôn tập về giải toán. (Trang 17, Toán 5) Đề bài toán ở sách giáo khoa: Tổng của hai số là 121. Tỉ số của hai số đó là 6 5 tìm hai số đó? ( 1, 2 nhóm khá, giỏi làm) *Tôi đã hướng dẫn nhóm học yếu giải như sau: - Bước 1: Đọc kĩ đề toán (Xác định dạng toán) - Bước 2: Tóm tắt đề toán bằng sơ đồ đoạn thẳng. - Bước 3: Phân tích bài toán. - Bước 4: Viết bài giải. - Bước 5: Kiểm tra lời giải và đánh giá cách giải. *Cụ thể như sau: - Đọc kĩ đề toán: Đối với đối tượng học sinh yếu đọc ít nhất 3 lần có như thế mới giúp các em nắm được ba yếu tố cơ bản: Những “ dữ kiện” là những cái đã cho, đã biết trong đầu bài, “những ẩn số” là những cái chưa biết và cần phải tìm, cuối cùng là những “điều kiện” là quan hệ giữa các dữ kiên và ẩn số. Tránh thói quen xấu là vừa đọc đề xong đã vội làm ngay. - Tóm tắt đề toán: Sau khi đọc kĩ đề, các em biết lượt bớt một số câu chữ, làm cho bài toán gọn lại. Nhờ đó đã làm rõ mối quan hệ cái đã cho và cái phải Lop4.com.vn
- 12. - 12 - tìm. Trong thực tế có rất nhiều cách tóm tắt một bài toán, nếu các em càng nắm được nhiều cách tóm tắt thì các em sẽ càng giải toán giỏi hơn. Thế nhưng đối với các em học sinh yếu tôi chỉ hướng dẫn các em chọn cách tóm tắt nào dễ hiểu và rõ nhất là được, chẳng hạn như cách tóm tắt bằng chữ. *Ví dụ: 1 phút tim đập : 75 lần 24 giờ tim đập: ? lần - Phân tích bài toán: Tóm tắt xong các em cần phải phân tích đề bài để tìm ra cách giải. Đối với học sinh yếu ở bước này tôi cần sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp. Phân tích bài toán theo sơ đồ dưới dạng các câu hỏi như sau: + Bài toán trên cho biết gì? (1 phút tim đập : 75 lần) + Bài toán hỏi gì? (24 giờ thì tim đập được mấy lần) + Muốn tìm 24 giờ thì tim đập được mấy lần thì ta cần phải biết gì?(Phải biết số phút trong 24 giờ) + Vậy làm cách nào để tìm được số phút trong 24 giờ?( ta làm phép tính gì? ( làm phép tính nhân: lấy 60 phút trong 1 giờ nhân với 24 giờ bằng 1440 phút) + Vậy ta phải tìm số lần tim đập trong 1440 phút bằng cách nào nhỉ? (Lấy số lần tim đập trong 1 phút nhân với số phút trong 24 giờ thì ra kết quả.) Nếu đến bước này có học sinh nào không hiểu tôi sẽ minh họa bằng sơ đồ đoạn thẳng (Chẳng hạn vẽ 1 đoạn thẳng nhỏ tượng chưng cho số lần tim dập trong 1 phút là 75 lần, Vẽ 1 đoạn thẳng khác dài 24 giờ thì tim đập được ? lần) + Giáo viên giảng lại cho những học sinh yếu biết được số lần tim đập trong 1 phút là 75 lần rồi, thế để tìm 24 giờ tim đập được mấy lần ? ( Lấy 75 kg nhân với số phút trong 24 giờ vừa tìm được là 1440 phút) Nếu có học sinh nào không hiểu tôi sẽ tiếp tục cho các em minh họa bằng đồ dùng trực quan. -Viết bài giải: Dựa vào sơ đồ phân tích, tôi đã hướng các em hoàn thiện bài toán một cách đầy đủ, chính xác và tôi chỉ việc yêu cầu các em cách trình bày bài toán cân đối ở vở là được. Cuối cùng, khi củng cố dạng bài toán này tôi cho học sinh rút ra các bước cơ bản sau: - Đọc kĩ đề toán -Phân tích đề toán xem bài toán đó đã cho biết gì và bắt đi tìm cái gì ? - Tóm tắt và giải trên giấy nháp cho rõ ràng -Kiểm tra lời giải và đánh giá kết quả: Đối với những em học yếu thì việc kiểm tra, đánh giá kết quả là không thể thiếu khi giải toán và phải trở thành thói quen đối với các em. Cho nên tôi cần hướng dẫn các em các bước như sau: Lop4.com.vn
- 13. - 13 - + Đọc lại lời giải. + Kiểm tra các bước giải xem đã hợp lí so với yêu cầu của bài chưa, các câu văn diễn đạt trong lời giải đúng chưa. + Thử lại các kết quả vừa tính từ bước đầu tiên. + Thử lại kết quả đáp số xem đã phù hợp với yêu cầu của đề chưa. * Rèn luyện kĩ năng học tập: Yếu về kĩ năng học tập là một tình hình phổ biến của học sinh yếu kém toán. Hơn nữa, có thể nói rằng đó là nguyên nhân của tình trạng yếu kém đối với một bộ phận trong những học sinh diện này. Vì vậy, một trong những biện pháp khắc phục tình trạng học sinh yếu kém là giúp đỡ các em về phương pháp học tập. Ngoài việc hướng dẫn học sinh rèn kĩ năng học tập môn toán, tôi cần phải lưu ý và bồi dưỡng cho các em ngay cả những hiểu biết sơ đẳng về cách thức học tập toán như: + Nắm được lý thuyết(Tức là phải thuộc, hiểu lý thuyết) mới làm được bài tập. + Cần đọc kĩ đề bài. + Vẽ hình sáng sủa. + Viết nháp rõ ràng. Đặc biệt, giáo viên cần đấu tranh kiên trì với những thói quen xấu của học sinh như: chưa học lý thuyết đã lao vào làm bài tập, không đọc kĩ đầu bài trước khi làm bài tập, vẽ hình cẩu thả, viết nháp lộn xộn,... Lop4.com.vn
- 14. - 14 - PHẦN III: KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ I/KẾT QUẢ THỰC HIỆN: Qua một học kì vận dụng và thực hiện, tôi nhận thấy hầu như đa số đối tượng học sinh yếu lớp tôi phụ trách sụt giảm rất nhanh so với đầu năm. Điều đặc biệt là phần đa phụ huynh học sinh đều hài lòng vì lực học của con em mình ngày được nâng cao rõ rệt. Cụ thể như sau: HỌC LỰC TSHS GIỎI KHÁ TB YẾU TS % TS % TS % TS % TOÁN 29 12 41.4 13 44.8 4 13.8 0 0 TIẾNG VIỆT 29 14 48.3 10 34.5 5 17.2 0 0 CHUNG 2 MÔN 29 12 41.4 12 41.4 5 17.2 0 0 Như các đồng chí đã thấy chính nhờ việc vận dụng sáng kiến: “ Một số biện pháp giúp đỡ học sinh yếu” mà đến giữa kì II, năm học 2013 2014 lớp tôi phụ trách không có em học sinh nào bị xếp loại yếu. II/ KHẢ QUA VẬN DỤNG VÀO THỰC TIỄN: Bắt đầu vào năm học 2013 - 2014, khi tổ chuyên môn của trường Tiểu học Bình Dương II triển khai kế hoạch năm học, trong đó có mục “Mỗi tổ khối thực hiện một chuyên đề/ 1 học kỳ”. Thế là tôi mạnh dạn chọn sáng kiến mà tôi đã và đang thực hiện làm chuyên đề, tôi bắt đầu triển khai chuyên đề này đến tất cả giáo viên trong khối nói riêng cũng như toàn thể giáo viên trong trường nói chung cùng thực hiện. Tôi hy vọng rằng đây cũng là một phần không thể thiếu, góp phần giúp tôi cùng đồng nghiệp hoàn thành trong quá trình dạy học và “Nâng cao chất lượng việc rèn học sinh yếu”. Qủa thật như điều tôi đã nghĩ và tôi cũng rất mừng: Qua buổi sinh hoạt chuyên môn của trường cuối kỳ I, đồng nghiệp tôi đã thông báo rằng khi họ áp dụng các biện pháp: “ Rèn học sinh yếu” của tôi có hiệu quả như ý là học sinh yếu của lớp họ có tiến bộ rõ rệt. Tôi nghĩ rằng, cuối năm học này tỉ lệ học sinh yếu trường tôi sẽ giảm trông thấy để các trường tiểu học huyện nhà cùng vận dụng, hướng tới câu khẩu hiệu “Xóa sạch học sinh yếu” trong các trường Tiểu học. III. KẾT LUẬN: Một số kinh nghiệm bản thân ghi ra ở đây với hy vọng rằng: Đây sẽ là một tài liệu nhỏ để các quý đồng nghiệp xa, gần có thể tham khảo, vận dụng trong những tình huống sư phạm thích hợp. Hơn thế nữa, giúp đỡ học sinh yếu là nghĩa vụ, trách nhiệm của người thầy. Hãy làm hết trách nhiệm bằng cái tâm Lop4.com.vn
- 15. - 15 - của người thầy và hãy nhận lấy trách nhiệm về mình. Trên là những biện pháp mà bản thân tôi đã vận dụng trong quá trình công tác và nó đã góp phần đem lại cho tôi một số kết quả khả quan. Nhưng vì khả năng có hạn nên chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự hỗ trợ góp ý chân thành của Ban giám khảo, bạn bè đồng nghiệp gần xa nhằm giúp tôi hoàn thiện hơn trong công tác. IV. Ý KIẾN ĐÈ XUẤT: * Đối với giáo viên: phải thực sự quan tâm yêu thương gần gũi và tạo không khí vui để học giúp các em học yếu yêu thích môn học. Tích cực sưu tầm tài liệu và học hỏi để đúc kết kinh nghiệm từ đồng nghiệp về phương pháp rèn học sinh yếu. * Đối với tổ chuyên môn: Thường xuyên tổ chức các chuyên đề “Những sáng kiến hay rèn học sinh yếu”. Tổ chức khảo sát chất lượng đầu năm chọn ra nhóm học sinh yếu phụ đạo riêng ngay từ đầu năm. * Đối với nhà trường: Cần phát động phong trào thi đua viết sáng kiến kinh nghiệm và phải thực hiện việc: “Rèn học sinh yếu” hàng năm. * Đối với học sinh: Tham gia học phụ đạo đầy đủ các buổi do nhà trường tổ chức. Trên đây là một số kiến nghị của tôi, rất mong các cấp lãnh đạo quan tâm giúp đỡ tạo điều kiện học sinh yếu học tốt hơn. Bình Dương, ngày 15 tháng 4 năm 2014 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác NGƯỜI THỰC HIỆN NGUYỄN THỊ VÂN Lop4.com.vn
- 16. - 16 - ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG SKKN CẤP TRƯỜNG ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. Bình Dương, ngày ….. tháng 04 năm 2014 HỘI ĐỒNG NHÀ TRƯỜNG Lop4.com.vn
- 17. - 17 - ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG SKKN CẤP HUYỆN ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. Vĩnh Tường, ngày ….. tháng 04 năm 2014 HỘI ĐỒNG CẤP HUYỆN Lop4.com.vn
- 18. - 18 - TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sách giáo khoa Toán lớp 5. 2. Sách giáo viên Toán lớp 5. 3. Sách giáo khoa Tiếng Việt 5 tập 1; tập 2 4. Sách giáo viên Tiếng Việt 5 tập 1; tập 2 5. Chuẩn kiến thức kỹ năng môn Toán, Tiếng Việt lớp 5. 6. Phương pháp giảng dạy Toán ở tiểu học - NXB Giáo dục năm 2007 7. Hỏi và đáp về sách Tiếng Việt 1; NXB Giáo dục năm 2002 (Nguyễn Trí chủ biên) 8. Hỏi và đáp về sách Tiếng Việt 2; NXB Giáo dục năm 2002 (Nguyễn Trí chủ biên) 9. Hỏi và đáp về sách Tiếng Việt 2; NXB Giáo dục năm 2002 (Nguyễn Trí chủ biên) 10.Dạy và học Tiếng Việt ở tiểu học theo chương trình mới; NXB Giáo dục năm 2002; Nguyễn Trí Lop4.com.vn