Sistema endokrinoa eta lokomozio aparatua
- 1. SISTEMA ENDOKRINOA Biologia eta Geologia DBH 3. maila Berrio-Otxoa Ikastetxea 15-16
- 2. 1. Sistema endokrinoa 1.1. Osagaiak: Guruin endokrinoak Zelula multzoak dira, zenbait substantzia kimiko sortzen dituztenak (hormonak) Hormonak Mezulari kimikoak, prozesu ugaritan parte hartu Itu-zelulak Errezeptore espezifikoak dituzten zelulak (hormona jakinak hartuko dituzte)
- 3. a) Guruin endokrinoak - Hipotalamoa Zer? NS eta SE lotzen dituen zentro nagusia Non? Garun enborrean Funtzioak? NSko seinaleak hartu Faktore askatzaile eta inhibitzaileak (hipofisira, hango hormona jariaketa kontrolatzeko)
- 4. - Hipofisia Zer? Guruin endokrino garrantzitsua Non? Hipotalamoaren azpian Funtzioa? Hormonak jariatu odolera, beste guruin batzuetan eragiteko
- 6. b) Hormonak Organo eta ehunetako prozesuak abiarazi edo geldiarazi. Adibidez, metabolismoa, hazkuntza, ioien eta uraren arteko oreka, garapena, ugalketa, portaera… d) Itu-zelulak Hormonak zelula horietan eragingo du (mintzeko errezeptore espezifikoengatik)
- 7. 1.2. Prozesua 1. Guruin endokrinoek estimulua hauteman Hormona jariaketa 2. Hormonak odolera, eta itu-zeluletara (horiek errezeptoreak dituzte hormona jakina hartzeko) Giltza-sarraila 3. Informazioa erreakzio kimiko bihurtu, eta erantzuna abiarazi. 4. Hormona bat = funtzio bat (bete ostean, desagertu)
- 11. 1.3. Hormona-jariaketaren kontrola Atzeraelikadura negatiboa deritzon mekanismoari esker. Odoleko hormona kantitatea maila jakinera iristean, seinaleak hormona jariaketa gelditu.
- 13. 2. Guruin endokrino eta hormona nagusiak
- 15. 4. Lokomozio-aparatua Eskeleto-sistema Lokomozio-aparatua Gihar-sistema (muskuluak) * Gogoratu aginduak nerbio-sistemak prestatzen dituela
- 16. Bete ezazu hurrengo taula Eskeleto-sistema Gihar-sistema Osagaiak Funtzioa
- 17. Eskeleto-sistema Gihar-sistema Osagaiak Hezurrak Giltzadurak (artikulazioak, bi hezur elkarrekin lotzen dituzte) Lotailuak (ligamentuak, ehun konjuntibo fibrotsu eta elastikoak, hezurrak lotzen dituzte giltzaduretan) Eskeleto-giharrak Tendoiak (giharrak eta hezurrak lotzen dituzten ehun konjuntibozko zuntzak) Funtzioa - Mugimendua - Gorputzari forma, pisuari eustea - Kaltzioa eta fosforoa pilatzea - Odol-zelulak sortzea - Mugimendua
- 18. Palanka-sistema gorputza mugitzek: giharrek (osagai aktiboak) indarra eragin hezurretan (osagai pasiboa)
- 19. NS Giharrak Tendoiak Hezurrak
- 21. 6. Hezurrak
- 22. Hezur luzeen atalak Epifisia (ertzetan, zabalak, artikulazioak bertan) Metafisia (hazkuntza-kartilagoa han) Diafisia (erdiko atala)
- 23. Hezur luzeen ehunak 1. Hezur-ehun arola (esponjotsua) - Hezur luzeetako epifisietan, hezur txikien barnealdean - Hezur muin gorria bertan (eritrozito edo globulu gorriak sortzen…) 2. Hezur-ehun trinkoa - Hezur luzeen diafisiaren zati bat, hezur guztien kanpoko aldea - Hezur-muin horia bertan (ehun adipotsua, odolaren eraketa) 3. Hazkuntza-kartilagoa - Metafisiaren barruan - Hezurren hazkuntza (gero hezur-ehuna sortu)
- 28. 7. Giltzadurak Bi hezur elkarrekin lotzen dituzten egiturak 3 motatakoak: 1. Mugikorrak 2. Erdi mugikorrak 3. Finkoak
- 29. 1. Mugikorrak Atala Azalpena Funtzioa Giltzadura-barrunbea Likido sinobiala Kapsula sinobiala Giltzadura-kartilagoa Meniskoak Lotailua
- 32. 2. Erdimugikorrak Kartilago eta lotailuak (ligamentuak) mugikortasuna mugatuz
- 33. 3. Finkoak (suturak) Hezurrak bakarrik (lotura sendoak, puzzle bezala)
- 35. 8. Eskeleto-giharrak Eskeleto-giharrak daude gihar-sisteman, tendoiekin lotzen direlarik hezurretara.
- 36. Gihar-ehun ildaskatua Gihar bakoitza organo askea, faszikuluen elkarketak osatua.