Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã sơn cẩm, thành phố thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN THỊ YẾN
Tên đề tài:
TÌM HIỂU NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI DÂN VỀ MÔI TRƯỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN CẨM, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học môi trường
Khoa: Môi trường
Khóa học: 2015 – 2019
Thái Nguyên, năm 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN THỊ YẾN
Tên đề tài:
TÌM HIỂU NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI DÂN VỀ MÔI TRƯỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN CẨM, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học môi trường
Lớp: K47- KHMT
Khoa: Môi trường
Khóa học: 2015 – 2019
Giảng viên HD: TS. Dư Ngọc Thành
Thái Nguyên, năm 2019

i
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho phép em được gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban
Giám hiệu trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, Khoa Môi trường, các
thầy giáo, cô giáo đang giảng dạy trong trường và khoa đã dạy dỗ và truyền
đạt những kinh nghiệm quý báu cho em suốt những năm học ngồi trên giảng
đường đại học.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS. Dư Ngọc Thành,
người đã tận tâm giúp đỡ em trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành khóa
luận tốt nghiệp.
Em cũng xin được gửi lời cảm ơn đến UBND xã Sơn Cẩm nói chung
và Phòng Tài nguyên & Môi trường xã Sơn Cẩm nói riêng đã giúp đỡ em
trong quá trình tìm hiểu và thực hiện đề tài này
Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, người thân
những người đã luôn theo sát và động viên em trong suốt quá trình theo học
vào tạo mọi điều kiện để em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp.
Với trình độ năng lực và thời gian có hạn, do đó khóa luận của em sẽ
không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được những ý kiến
đóng góp quý báu của các thầy, cô giáo và các bạn để bản khóa luận của em
được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn !
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019
Sinh viên
Nguyễn Thị Yến

ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................i
MỤC LỤC........................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................... v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................viii
Phần 1. MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 2
1.3. Yêu cầu của đề tài ...................................................................................... 2
1.4. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................... 3
1.4.1. Ý nghĩa trong học tập, nghiên cứu khoa học .......................................... 3
1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn..................................................................................... 3
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................. 4
2.1. Cơ sở khoa học........................................................................................... 4
2.1.1. Cơ sở pháp lý .......................................................................................... 4
2.1.2. Cơ sở lý luận ........................................................................................... 6
2.2. Một số vấn đề môi trường cần quan tâm trên Thế giới và Việt Nam ...... 8
2.2.1. Một số vấn đề về Môi trường cần quan tâm trên Thế giới ..................... 8
2.2.2. Một số vấn đề về môi trường của Việt Nam.........................................13
2.3. Những nghiên cứu về nhận thức người dân về các vấn đề môi trường ở
các địa phương của Việt Nam.........................................................................19
2.3.1. Nhận thức của người dân về Luật BVMT ............................................19
2.3.2. Nhận thức của người dân tại TP.HCM về tác hại của biến đổi khí hậu........20
2.3.3. Nhận thức của người dân về việc phân loại, thu gom, xử lý rác thải............20
2.3.4. Nhận thức của người dân về vệ sinh môi trường..................................23
2.4. Hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên .................................................. 6
2.4.1. Hiện trạng môi trường nước..................................................................25

iii
2.4.2. Hiện trạng môi trường nước..................................................................26
2.4.3. Hiện trạng môi trường đất.....................................................................26
Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..28
3.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ...............................................................28
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................28
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................28
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu............................................................28
3.2.1. Địa điểm................................................................................................28
3.2.2. Thời gian nghiên cứu. ...........................................................................28
3.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................28
3.3.1. Tình hình cơ bản xã Sơn Cẩm...............................................................28
3.3.2. Hiện trạng môi trường tại xã Sơn Cẩm.................................................28
3.3.3. Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường................................28
3.3.4. Đánh giá chung và đề xuất các giải pháp..............................................29
3.4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................29
3.4.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp......................................29
3.4.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp.....................................................29
3.4.3. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu ....................................................30
3.4.4. Phương pháp chọn mẫu...........................................................................30
Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................31
4.1. Đặc điểm cơ bản của xã Sơn Cẩm ...........................................................31
4.1.1. Điều kiện tự nhiên.................................................................................31
4.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội.........................................................34
4.2. Thông tin về đối tượng điều tra................................................................37
4.3. Hiện trạng môi trường xã Sơn Cẩm.........................................................40
4.3.1. Vấn đề sử dụng nước sinh hoạt tại địa phương.....................................40
4.3.2. Vấn đề nước thải tại địa phương...........................................................41
4.3.3. Vấn đề rác thải tại địa phương ..............................................................44

iv
4.3.4. Vấn đề vệ sinh môi trường....................................................................45
4.3.5. Sức khoẻ và môi trường........................................................................47
4.4. Nhận thức của người dân về môi trường .................................................47
4.4.1. Nhận thức của người dân về các khái niệm môi trường.......................47
4.4.2. Mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến các hoạt động và sức
khỏe của con người .........................................................................................49
4.4.3. Nhận thức của người dân trong việc phân loại, thu gom, xử lý rác thải
sinh hoạt ..........................................................................................................50
4.4.4. Nhận thức của người dân về Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản
liên quan .........................................................................................................55
4.4.5. Những hoạt động của người dân về công tác bảo vệ môi trường sống,
công tác tuyên truyền của xã Sơn Cẩm...........................................................57
4.5. Đánh giá chung và đề xuất giải pháp .......................................................59
4.5.1. Đánh giá chung .....................................................................................59
4.5.2. Đề xuất giải pháp ..................................................................................61
Phần 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................63
5.1. Kết luận ....................................................................................................63
5.2. Kiến nghị..................................................................................................64
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................66

v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Số hộ dân phân loại rác thải sinh hoạt hàng ngày trước khi xử lý (N =
49)....................................................................................................................21
Bảng 2.2: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt chia
theo giới tính (N= 49)......................................................................................22
Bảng 2.3: Ý kiến người dân về tầm quan trọng của việc xử lý rác thải sinh
hoạt ( N = 49) .................................................................................................23
Bảng 2.4: Kiến thức, thái độ thực hành của người dân về nguồn nước sạch..23
Bảng 2.5: Kiến thức, thái độ, thực hành của người dân về vệ sinh môi trường....24
Bảng 4.1: Dân số xã Sơn Cẩm ........................................................................36
Bảng 4.2: Giới tính của người tham gia phỏng vấn........................................38
Bảng 4.3: Trình độ học vấn của người tham gia phỏng vấn..........................39
Bảng 4.4: Nghề nghiệp của người tham gia phỏng vấn..................................39
Bảng 4.5: Nguồn nước sinh hoạt của người dân xã Sơn Cẩm........................40
Bảng 4.6: Đánh giá chất lượng nước sinh hoạt...............................................41
Bảng 4.7: Tỷ lệ HGĐ sử dụng loại cống thải..................................................42
Bảng 4.8: Tỷ lệ (%) các nguồn tiếp nhận nước thải sinh hoạt của các HGĐ .........43
Bảng 4.9: Tỷ lệ các loại rác thải tạo ra trung bình trong một ngày. ...............44
Bảng 4.10. Tỷ lệ hộ gia đình có các hình thức đổ rác.....................................44
Bảng 4.11: Tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh ............................................................46
Bảng 4.12: Các nguồn tiếp nhận nước thải từ nhà vệ sinh .............................46
Bảng 4.13. Tỷ lệ hiểu biết của người dân về các khía cạnh môi trường ........48
Bảng 4.14. Thành phần của chất thải rắn thể hiện qua bảng sau đây .............49
Bảng 4.15: Nhận thức của người dân về những biểu hiện do ô nhiễm môi
trường gây ra theo trình độ học vấn................................................................50
Bảng 4.16: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt chia
theo giới tính rác thải sinh hoạt chia theo giới tính.........................................52
Bảng 4.17: Đánh giá về tầm quan trọng của việc thu gom, xử lý rác thải sinh
hoạt theo nghề nghiệp .....................................................................................53

vi
Bảng 4.18: Đánh giá về mức độ thu gom, xử lý rác của người dân trong xã
Sơn Cẩm hiện nay ...........................................................................................54
Bảng 4.19: Nhận thức của người dân về luật môi trường và các văn bản liên
quan theo nghề nghiệp ....................................................................................56
Bảng 4.20: Tìm hiểu các chương trình bảo vệ môi trường qua các nguồn phân
theo giới tính ...................................................................................................57

vii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Mô phỏng vị trí địa lý xã Sơn Cẩm.................................................31
Hình 4.2: Độ tuổi của người tham gia phỏng vấn...........................................38
Hình 4.3: Nguồn nước sinh hoạt tại địa phương.............................................40
Hình 4.4: Tỷ lệ (%) HGĐ sử dụng các loại cống thải.....................................42
Hình 4.5: Tỷ lệ hộ gia đình có các hình thức đổ rác.......................................45
Hình 4.6: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt chia
theo giới tính ...................................................................................................52

viii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt
BĐKH Biến đổi khí hậu
BVMT Bảo vệ Môi trường
CBCNVC Cán bộ công nhân viên chức
Chương trình
SEMILA
Dự án hợp tác Việt Nam - Thụy Điển về lĩnh vực
Tài nguyên & Môi trường
DN Doanh nghiệp
GDP Tổng sản phẩm quốc nội
HGĐ Hộ gia đình
IPCC Hội đồng liên Chính phủ về Biến đổi khí hậu
ISWM Hiệp hội quốc tế của trọng lượng và đo lường
KCN Khu Công nghiệp
ÔNMT Ô nhiễm môi trường
SL Số lượng
UNEP Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc
VSMT Vệ sinh môi trường

1
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Môi trường là yếu tố vô cùng quan trọng, quyết định sự tồn tại, phát
triển của con người và sinh vật trên trái đất. Môi trường là nơi cung cấp
không gian sống của con người và sinh vật, cung cấp các nguồn tài nguyên
cần thiết cho cuộc sống và hoạt động sản xuất của con người, đồng thời cũng
là nơi chứa đựng các phế thải do con người thải ra trong cuộc sống và hoạt
động sản xuất. Việt Nam là một nước đang phát triển, đang bước vào thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, đô thị hoá thì việc giữ gìn môi trường là vấn đề
hết sức quan trọng.
Ô nhiễm, suy thoái môi trường đang ngày càng gia tăng và trở thành
vấn đề nhức nhối của xã hội mà một trong những nguyên nhân chính là do sự
thiếu ý thức và thiếu nhận thức về môi trường của con người. Bảo vệ môi
trường đòi hỏi cần có sự chung tay và góp sức của toàn xã hội. Ngoài việc đề
ra các biện pháp công nghệ kỹ thuật, pháp luật để bảo vệ, phục hồi môi
trường thì việc giáo dục, nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề môi
trường cũng là một việc làm vô cùng quan trọng.
Xã Sơn Cẩm nằm ở phía Bắc thành phố Thái Nguyên cách trung tâm
thành phố Thái Nguyên 6 km về phía Bắc. Trên địa bàn xã có nhiều cơ quan,
xí nghiệp, trường học từ Trung ương tới địa phương đóng trên địa bàn, có hệ
thống Điện - Đường - Trường - Trạm cơ bản đáp ứng được nhu cầu phát triển
kinh tế, xã hội ở địa phương và đang trong tiến trình quy hoạch, mở rộng và
xây dựng các khu dân cư nên có các điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế
xã hội hơn nữa.
Xã Sơn Cẩm trước đây người dân chủ yếu làm nông nghiệp, song những
năm gần đây trước những tác động mạnh của quá trình đẩy mạnh nông nghiệp

2
hóa, hiện đại hoá, cùng với sự gia tăng dân số, lao động tập trung ở xã đã tạo nên
những áp lực làm môi trường suy giảm. Môi trường thiên nhiên như: môi trường
đất, nước, không khí đã và đang bị ô nhiễm, suy thoái. Môi trường sống từng ngày
thay đổi, song nhận thức và hiểu biết của người dân về môi trường ở xã Sơn Cẩm
còn hạn chế. Đây là một trong các nguyên nhân chính dẫn đến các hành động có
hại đến môi trường sống của người dân trên địa bàn xã.
Để thấy rõ được thực trạng này em tiến hành thực hiện đề
tài“Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã Sơn
Cẩm, thành phố Thái Nguyên” dưới sự hướng dẫn của thầy giáo TS. Dư
Ngọc Thành - Giảng viên khoa Môi trường, trường Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên.
1.2. Mục tiêu của đề tài
- Đánh giá nhận thức của người dân về các vấn đề ô nhiễm môi trường,
suy thoái môi trường, các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường,…
- Đánh giá sự hiểu biết của người dân về Luật Môi trường của Việt Nam.
- Đánh giá ý thức của người dân về công tác bảo vệ môi trường trên địa
bàn xã.
1.3. Yêu cầu của đề tài
- Số liệu thu thập phải trung thực, khách quan, chính xác.
- Phản ánh đúng hiện trạng môi trường và nhận thức của người dân
- Mẫu nghiên cứu phải đại diện cho khu vực lấy mẫu.
- Đảm bảo những kiến nghị, đề nghị đưa ra phải có tính khả thi phù hợp
với điều kiện của điều kiện của địa phương
- Những giải pháp đề ra phải có tính khả thi, thực tế phù hợp với điều
kiện thực tế của xã Sơn Cẩm.

3
1.4. Ý nghĩa của đề tài
1.4.1. Ý nghĩa trong học tập, nghiên cứu khoa học
- Nâng cao kiến thức kỹ năng và rút ra những kinh nghiệm thực tế phục
vụ cho công tác sau này.
- Vận dụng và phát huy các kiến thức đã học tập và nghiên cứu rèn
luyện về kỹ năng tổng hợp và phân tích số liệu.
1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Đánh giá được nhận thức của người dân địa bàn xã Sơn Cẩm, thành
phố Thái Nguyên về môi trường.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao nhận thức của người dân về
bảo vệ môi trường .

4
Phần 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học
2.1.1. Cơ sở pháp lý
Một số văn bản pháp luật liên quan đến ngành quản lý môi trường đang
hiện hành ở Việt Nam:
- Luật Bảo vệ môi trường được Chủ tịch nước ký, ban hành số
09/2014/L - CTN, ngày 26/06/2014:
- Nghị định số 127/2014/NĐ - CP, ngày 31/12/2014 quy định điều kiện
của tổ chức thực hiện hoạt động quan trắc môi trường;
- Nghị định số 03/2015NĐ - CP, ngày 06/01/2015 quy định về xác định
thiệt hại với môi trường;
- Nghị định số 18/2015/NĐ - CP, ngay 14/02/2015 về quy hoạch
BVMT, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường;
- Nghị định số 19/2015/NĐ - CP, ngày 14/02/2015 quy định chi tiết thi
hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường;
- Nghị định số 38/2015/NĐ - CP, ngày 24/04/2015 quy định về chất
thải và phế liệu;
- Chỉ thị số 26/CT - TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 26/08/2014 về
việc triển khai thi hành Luật Bảo vệ môi trường;
- Nghị định số 08/2014/NĐ - CP, ngày 06/08/2014 về thoát nước và xử
lý nước thải;
- Nghị định số 25/NĐ - CP, ngày 29/03/2013 về phí bảo vệ môi trường
đối với nước thải;
- Quyết định 1788/QĐ - TTg, ngày 01/10/2013 phê duyệt kế hoạch xử
lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020;

5
- Nghị định 179/2013/NĐ - CP, ngày 13/11/2013 quy định về xử phạt
hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường;
- Quyết định số 73/2014/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định
danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất;
- Quyết định số 16/2015/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày
22/5/2015 quy định về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ;
- Thông tư 11/2015/TT - BTNMT ngày 31/3/2015 của Bộ trưởng Bộ
Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi
trường ban hành ( QCVN 01 – MT : 2015/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia về nước thải sơ chế cao su thiên nhiên);
- Thông tư 12/2015/TT- BTNMT ngày 31/3/2015 của Bộ trưởng Bộ
Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi
trường (QCVN 12-MT : 2015/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về
nước thải công nghiệp giấy và bột giấy);
- Thông tư 13/2015/TT - BTNMT ngày 31/3/2015 của Bộ Tài nguyên
và Môi trường (QCVN 13-MT : 2015/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia
về nước thải công nghiệp dệt nhuộm);
- Thông tư số 19/2015/TT - BTNMT quy định chi tiết về việc thẩm
định điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường và mẫu giấy chứng
nhận đã được Bộ trưởng ký ban hành ngày 23 tháng 4 năm 2015;
- Thông tư 22/2015/TT - BTNMT của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và
Môi trường ngày 28 tháng 5 quy định về bảo vệ môi trường trong sử dụng
dung dịch khoan; quản lý chất thải và quan trắc môi trường đối với các hoạt
động dầu khí trên biển;
- Thông tư số 26/2015/2015/TT - BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi
trường ngày 28 tháng 5 ngay 2015 quy định đề án bảo vệ môi trường chi tiết,
đề án bảo vệ môi trường đơn giản;

6
- Thông tư số 27/2015/TT - BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường
ngày 29 tháng 5 năm 2015 về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác
động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường;
- Thông tư số 41/2015/ TT - BTNMT ngày 09 tháng 9 năm 2015 của
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về bảo vệ môi trường trong nhập
khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất;
- Thông tư số 35/2015/TT - BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2015 của Bộ
trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về bảo vệ môi trường khu kinh tế , khu
công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao; Thông tư số 36/2015/TT -
BTNMT ngày 30 tháng 6 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi
trường quy định về quản lý chất thải nguy hại;
trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về quản lý chất thải nguy hại;
trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về cải tạo, phục hồi môi trường trong
khai thác khoáng sản;
2.1.2. Cơ sở lý luận
2.1.2.1. Các khái niệm cơ bản [8]
- Môi trường:
+ Môi trường là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác
động đối với sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật. [8]
+ Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất quan hệ
mật thiết với nhau bao quanh con người có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất,
sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. [8]
- Ô nhiễm môi trường:
+ Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn,
đồng thời có các tính chất vật lý,hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi
gây tác hại tới sức khỏe con người và các sinh vật khác. [8]

7
+ Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần môi trường
gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật (Luật bảo vệ môi trường 2015). [8]
+ Ô nhiễm môi trường là sự thay đổi tính chất của môi trường, vi phạm
tiêu chuẩn môi trường. [8]
- Ô nhiễm nước là sự biến đổi nói chung do con người đối với chất
lượng nước làm nhiễm bẩn nước gây nguy hiểm tới sức khỏe con người. [8]
- Ô nhiễm không khí là sự có mặt một chất lạ hoặc một sự biến đổi quan
trọng trong thành phần không khí làm cho không khí bị ô nhiễm. [8]
- Sự cố môi trường là tai biến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt
động của con người hoặc biến đổi thất thường của tự nhiên, gây ô nhiễm, suy
thoái hoặc biến đổi môi trường nghiêm trọng. [8]
- Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động giữ cho môi trường trong
sạch, phòng ngừa, hạn chế tác động xấu đối với môi trường, ứng phó sự cố
môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái, phục hồi và cải thiện môi trường;
khai thác, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; bảo vệ đa dạng
sinh học. [8]
- Phát triển bền vững là phát triển đáp ứng được nhu cầu của thế hệ
hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các thế
hệ tương lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa tăng trưởng kinh tế, bảo
đảm tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường. [8]
- Quản lý môi trường : "Quản lý môi trường là tổng hợp các biện pháp,
luật pháp, chính sách kinh tế, kỹ thuật, xã hội thích hợp nhằm bảo vệ chất
lượng môi trường sống và phát triển bền vững kinh tế xã hội quốc gia".[3]
- Thông tin về môi trường bao gồm số liệu, dữ liệu về các thành phần
môi trường; về trữ lượng, giá trị sinh thái, giá trị kinh tế của các nguồn tài
nguyên thiên nhiên; về các tác động đối với môi trường; về chất thải; về mức
độ môi trường bị ô nhiễm, suy thoái, và các thông tin về môi trường khác.[ 8]

8
- Rác thải là những chất được loại ra trong sinh hoạt, trong quá trình
sản xuất hoặc trong các hoạt động khác. Có nhiều loại rác thải khác nhau và
có nhiều cách phân loại.[3]
- Chất thải là vật chất ở thể rắn, lỏng, khí được thải ra từ sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác. [8]
- Quản lý chất thải là hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, giảm
thiểu tái sử dụng, tái chế xử lý tiêu hủy. Phế liệu là sản phẩm được loại ra
trong quá trình sản xuất hoặc tiêu dùng được tái sử dụng làm nguyên liệu sản
xuất sản phẩm mới. [8]
- Chất thải hữu cơ là những chất có thể phân hủy được như thức ăn
thừa, giấy bìa, lá rụng,… [8]
- Các chất thải vô cơ là những chất thải không có khả năng phân hủy
hoặc phân hủy trong thời gian rất lâu. [8]
- Nhận thức:
+ 1. (Danh từ) : Quá trình và kết quả phản ánh và tái hiện hiện thực vào
trong tư duy, quá trình con người nhận biết, hiểu biết thế giới khách quan
hoặc kết quả của quá trình đó.
+ 2. ( Động từ) : Nhận ra và biết được. [14]
+ Nhận thức là quá trình biện chứng của sự phản ánh thế giới khách
quan trong ý thức con người, nhờ đó con người tư duy và không ngừng tiến
đến gần khách thể. [12]
2.2. Một số vấn đề môi trường cần quan tâm trên Thế giới và Việt Nam
2.2.1. Một số vấn đề về Môi trường cần quan tâm trên Thế giới [9]
Hiện nay môi trường đang bị đe dọa trầm trọng vì tình hình thế giới
phát triển ngày càng lúc càng cao, các nhà máy, công trình, xưởng sản xuất
mỗi ngày thải ra ngoài môi trường rất nhiều khí thải, chất thải nguy hại, dẫn
đến môi trường bị đe dọa ô nhiễm . Môi trường toàn cầu hiện nay đầy những
yếu tố như là hạn hán, đói kém, thiên tai, lũ lụt,…

9
Theo GS.TS Võ Quý chúng ta đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi
trường, cấp bách nhất là:
* Rừng - “lá phổi của Trái đất” đang bị phá hủy do hoạt động của
loài người:
Rừng xanh trên thế giới che phủ khoảng một phần ba diện tích đất liền
của Trái đất, chiếm khoảng 40 triệu km2
. Tuy nhiên, các vùng rừng rậm tốt
tươi đã bị suy thoái nhanh chóng trong những năm gần đây.
Các hệ sinh thái rừng bao phủ khoảng 10% diện tích Trái đất, khoảng
30% diện tích đất liền. Tuy nhiên, các vùng có rừng che phủ đã bị giảm đi
khoảng 40% trong vòng 300 năm qua và theo đó mà các loài động thực vật,
thành phần quan trọng của các hệ sinh thái rừng, cũng bị mất mát đáng kể.
Các hệ sinh thái rừng cung cấp cho chúng ta dòng nước trong lành, an
toàn và nhiều dịch vụ cần thiết khác. Sự giảm sút diện tích rừng làm cho
lượng hơi nước thoát ra từ rừng bị giảm sút, do đó, lượng mưa cũng ít đi,
nguồn nước cung cấp bị hạn chế, giảm sút, ảnh hưởng đến cuộc sống và sức
khỏe của người dân trong vùng, đồng thời, bệnh tật cũng tăng thêm. Giảm
diện tích rừng cũng đồng nghĩa với việc tăng xói mòn, sạt lở đất, nhất là trong
mùa mưa lũ, do độ che phủ của đất bị suy giảm. Rừng còn đem lại nhiều lợi
ích khác cho chúng ta, trong đó, việc đảm bảo sự ổn định chu trình oxy và
cacbon trong khí quyển và trên mặt đất là rất quan trọng. Cây xanh hấp thụ
lượng lớn CO2 và thải ra khí oxy, rất cần thiết cho cuộc sống.
Từ trước đến nay, lượng CO2 có trong khí quyển luôn ổn định nhờ sự
quang hợp của cây xanh. Tuy nhiên trong những năm gần đây, một diên tích
lớn rừng bị phá hủy, nhất là rừng rậm nhiệt đới, do đó hàng năm có khoảng 6
tỷ tấn CO2 được thải thêm vào khí quyển trên toàn thế giới, tương đương
khoảng 20% lượng khí CO2 thải ra do sử dụng các nhiên liệu hóa thạch (26 tỷ
tấn/năm). Điều đó có nghĩa là việc giảm bớt sử dụng nhiên liệu hóa thạch và

10
khuyến khích bảo vệ rừng và trồng rừng để giảm bớt tác động của biến đổi
khí hậu là rất quan trọng.
* Đa dạng sinh học đang giảm sút hàng ngày
Sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta tùy thuộc vào các dịch vụ của các
hệ sinh thái, mà chính là từ đa dạng sinh học. Thiên nhiên, các hệ sinh thái,
nhờ có đa dạng sinh học đã cung cấp cho con người không những lương thực,
thực phẩm, các nguyên vật liệu gỗ, sợi, thuốc chữa bệnh, mà trong những năm
gần đây nhờ có hiểu biết về giá trị của các gen và nhờ có những tiến bộ về
khoa học và kỹ thuật mà các nhà khoa học đã tạo ra nhiều thuốc chữa bệnh có
giá trị, các sản phẩm mới về lương thực và năng lượng (dịch vụ cung cấp). Đa
dạng sinh học còn giữ vai trò quan trọng trong việc làm sạch không khí và
dòng nước, giữ cho môi trường thiên nhiên trong lành, nhờ thế sức khỏe của
con người được cải thiện (dịch vụ điều chỉnh). Đa dạng sinh học còn có vai
trò quan trọng là nguồn gốc và nuôi dưỡng các phong tục tập quán địa phương
liên quan đến các loại lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh và văn hóa
truyền thống, được hình thành từ những ưu đãi của thiên nhiên như núi, rừng,
sông, biển của từng vùng (dịch vụ văn hóa). Đa dạng sinh học còn góp phần
tạo ra lớp đất màu, tạo độ phì của đất để phục vụ sản xuất nông nghiệp (dịch
vụ hỗ trợ). Tất cả các dịch vụ của hệ sinh thái trên toàn thế giới đã đem lại lợi
ích cho con người với giá trị ước lượng khoảng 21-72 tỷ đô la Mỹ/năm, so với
Tổng sản phẩm toàn cầu năm 2008 là 58 tỷ đô la Mỹ
Sụp đổ hệ sinh thái và mất đa dạng sinh học sẽ gây nên nhiều khó khăn
trong cuộc sống nhất. Vì thế, việc bảo tồn đa dạng sinh học là hết sức quan
trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo mà chúng ta đang theo đuổi trong
sự phát triển xã hội ở nước ta.

11
* Tài nguyên nước đang bị cạn kiệt dần
Trái đất là một hành tinh xanh, có nhiều nước, nhưng 95,5% lượng
nước có trên Trái đất là nước biển và đại dương. Lượng nước ngọt mà loài
người có thể sử dụng được chỉ chiếm khoảng 0,01% lượng nước ngọt có trên
Trái đất. Cuộc sống của chúng ta và nhiều loài sinh vật khác phụ thuộc vào
lượng nước ít ỏi đó. Lượng nước quý giá đó đang bị suy thoái một cách nhanh
chóng do các hoạt động của con người và con người đang phải vật lộn với sự
thiếu hụt nước ngọt tại nhiều vùng trên thế giới.
Để có thể bảo tồn nguồn tài nguyên nước hết sức ít ỏi của chúng ta,
chúng ta phải nhận thức được rằng cần phải giữ được sự cân bằng nhu cầu và
khả năng cung cấp bằng cách thực hiên các biện pháp thích hợp. Để có thể hồi
phục được sự cân bằng mỗi khi đã bị thay đổi sẽ tốn kém rất lớn, tuy nhiên có
nhiều trường hợp không thể sửa chữa được. Vì thế cho nên, nhân dân tại tất cả
các vùng phải biết tiết kiệm nước, giữ cân bằng giữa nhu cầu sử dụng với
nguồn nước cung cấp, có như thế mới giữ được một cách bền vững nguồn
nước với chất lượng an toàn.
* Mức tiêu thụ năng lượng ngày càng cao và nguồn năng lượng hóa
thạch đang cạn kiệt
Trong lúc vấn đề cạn kiệt nguồn chất đốt hóa thạch đang được mọi
người quan tâm như dầu mỏ và khí đốt, thì Trung Quốc và Ấn Độ với diện
tích rộng và dân số lớn, đang là nhưng nước đang phát triển nhanh tại châu Á,
đặc biệt là Trung Quốc có nguồn than đá và khí đốt thiên nhiên dồi dào, đang
tăng sức tiêu thụ nguồn năng lượng này một cách nhanh chóng. Ở Trung
Quốc, sức tiêu thụ loại năng lượng hàng đầu này từ 961 triệu tấn (tương
đương dầu mỏ) vào năm 1997 lên 1.863 triệu tấn vào năm 2007, tăng gần gấp
đôi trong khoảng 10 năm. Tất nhiên lượng CO2 thải ra cũng tăng lên gần ½
lượng thải của Mỹ năm 2000, và đến nay Trung Quốc đã trở thành nước thải
lượng khí CO2 lớn nhất trên thế giới, vượt qua cả Mỹ năm 2007.

12
Con người đã đạt được bước tiến rất lớn trong quá trình phát triển,
bằng cuộc Cách mạng Công nghiệp nhờ sự tiêu thụ lớn các chất đốt hóa
thạch. Tuy nhiên, ước lượng nguồn dự trữ dầu mỏ trên thế giới chỉ còn sử
dụng được trong vòng 40 năm nữa, dự trữ khí tự nhiên được 60 năm và
than đá là khoảng 120 năm. Nếu chúng ta vẫn bị lệ thuộc vào chất đốt hóa
thạch thì chúng ta không thể đáp ứng được nhu cầu năng lượng ngày càng
cao và sẽ phải đối đầu với sự cạn kiệt nhanh chóng nguồn tài nguyên thiên
nhiên này trong thời gian không lâu.
Việc sử dụng các nguồn năng lượng hồi phục được như năng lượng mặt
trời, địa nhiệt, gió, thủy lực và sinh khối sẽ không làm tăng thêm CO2 vào khí
quyển và có thể sử dụng được một cách lâu dài cho đến lúc nào Mặt trời còn
chiếu sáng lên Trái đất. Tuy nhiên, so với chất đốt hóa thạch, năng lượng mặt
trời rất khó tạo ra được nguồn năng lượng lớn, mà giá cả lại không ổn định. Làm
thế nào để tạo được nguồn năng lượng ổn định từ các nguồn có thể tái tạo còn là
vấn đề phải nghiên cứu, và rồi đây khoa học kỹ thuật sẽ có khả năng hạ giá thành
về sử dụng năng lượng mặt trời và các dạng năng lượng sạch khác. Chúng ta
không thể giải quyết vấn đề năng lượng chỉ bằng cách sử dụng nguồn năng
lượng sạch, mà chúng ta cần phải thay đổi cách mà chúng ta hiện nay đang sử
dụng nguồn năng lượng để duy trì cuộc sống của chúng ta và đồng thời phải tìm
các làm giảm tác động lên môi trường. Tiết kiệm năng lượng là hướng giải quyết
mà chúng ta phải theo đuổi mới mong thực hiện được sự phát triển bền vững,
trước khi năng lượng mặt trời được sử dụng một cách phổ biến.
* Trái đất đang nóng lên:
Nóng lên toàn cầu không phải chỉ có nhiệt độ tăng thêm, nó còn mang
theo hàng loạt biến đổi về khí hậu, mà điều quan trọng nhất là làm giảm lượng
nược mưa tại nhiều vùng trên thế giới. Một số vùng thường đã bị khô hạn,
lượng mưa lại giảm bớt tạo nên hạn hán lớn và sa mạc hóa. Theo báo cáo lần
thứ tư của IPCC, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng 0,7o
C so với trước kia.

13
Do nóng lên toàn cầu, dù chỉ 0,7o
C mà trong những năm qua, thiên tai như
bão tố, lũ lụt, hạn hán, nắng nóng bất thường, cháy rừng… đã xảy ra tại nhiều
vùng trên thế giới. Theo dự báo thì rồi đây, nếu không có các biện pháp hữu
hiệu để giảm bớt khí thải nhà kính, nhiệt độ mặt đất sẽ tăng thêm từ 1.8o
C đến
6,4o
C vào năm 2100, lượng mưa sẽ tăng lên 5-10%, băng ở hai cực và các núi
cao sẽ tan nhiều hơn, nhanh hơn, nhiệt độ nước biển ấm lên, bị giãn nở mà
mức nước biển sẽ dâng lên khoảng 70-100cm hay hơn nữa và tất nhiên sẽ có
nhiều biến đổi bất thường về khí hậu, thiên tai sẽ diễn ra khó lường trước
được cả về tần số và mức độ.
* Dân số thế giới đang tăng nhanh
Sự tăng dân số một cách quá nhanh chóng của loài người cùng với sự
phát triển trình độ kỹ thuật là nguyên nhân hàng đầu gây ra sự suy thoái thiên
nhiên. Tuy rằng dân số loài người đã tăng lên với mức độ khá cao tại nhiều
vùng ở châu Á trong nhiều thế kỷ qua nhưng ngày nay, sự tăng dân số trên thế
giới đã tạo nên một hiện tượng đặc biệt của thời đại của chúng ta, được biết
đến là như là sự bùng nổ dân số trong thế kỷ XX. Hiện tượng này có lẽ còn
đáng chú ý hơn cả phát minh về năng lượng nguyên tử hay phát minh về điều
khiển học. Tình trạng quá đông dân số loài người trên trái đất đã đạt trung
bình khoảng 33 người trên km2
trên đất liền (kể cả sa mạc và các vùng cực).
Với dân số như vậy, loài người đang ngày càng gây sức ép mạnh lên vùng đấy
có khả năng nông nghiệp để sản xuất lương thực và cả lên những hệ sinh thái
tự nhiên khác.
2.2.2. Một số vấn đề về môi trường của Việt Nam [9]
* Độ che phủ và chất lượng rừng giảm sút nghiêm trọng
Rừng là nguồn tài nguyên sinh vật quý giá nhất của đất nước ta. Rừng
không những là cơ sở phát triển kinh tế-xã hội, mà còn giữ chức năng sinh
thái cực kỳ quan trọng.

14
Qua quá trình phát triển, độ che phủ của rừng ở Việt Nam đã giảm sút
đến mức báo động. Chất lượng của rừng ở các vùng còn rừng đã bị hạ thấp
quá mức. Trước đây, toàn bộ đất nước Việt Nam có rừng che phủ, nhưng chỉ
mới mấy thập kỷ qua, rừng bị suy thoái nặng nề. Diện tích rừng toàn quốc đã
giảm xuống từ năm 1943 chiếm khoảng 43% diện tích tự nhiên, thì đến năm
1990, chỉ còn 28,4%. Tình trạng suy thoái rừng ở nước ta là do nhiều nguyên
nhân khác nhau, trong đó có sự tàn phá của chiến tranh, nhất là chiến tranh
hóa học của Mỹ. Trong mấy năm qua, diện tích rừng có chiều hướng tăng lên,
28.8% năm 1998 và đến năm 2000, độ che phủ rừng là 33,2% năm 2002 đã
đạt 35,8% và đến cuối năm 2004 đễ lên đến 36,7%. Đây là một kết quả hết
sức khả quan. Chúng ta vui mừng là độ che phủ rừng nước ta đã tăng lên khá
nhanh trong những năm gần đây, tuy nhiên chất lượng rừng lại giảm sút đáng
lo ngại. Các số liệu chính thức gần đây đã xác định độ che phủ rừng của Việt
Nam, bao gồm cả rừng tự nhiên và rừng trồng là 12,3 triệu ha, chiếm hơn
37% tổng diện tích tự nhiên toàn quốc. Khoảng 18% diện tích này là rừng
trồng, chỉ có 7% diện tích rừng là rừng nguyên sinh và gần 70% diện tích
rừng còn lại được coi là rừng thứ sinh nghèo.
So sánh trong cả nước thì trong vòng 10 năm qua, Tây Nguyên là vùng
mà rừng bị giảm sút với mức độ đáng lo ngại nhất, nhất là ở Đắk Lắk. Tuy
trong những năm vừa qua, việc quản lý rừng đã được tăng cường, nhưng
trong 6 tháng đầu năm 2005, cũng đã phát hiện được 275 vụ vi phạm khai
thác lâm sản trái phép, 1.525 vụ mua bán và vận chuyên lâm sản trái phép.
Đầu năm 2008, nhiều vùng phá rừng đã xẩy ra ở nhiều nơi, ngay cả trong các
khu bảo tồn thiên nhiên, như vườn Quốc gia Yok Đôn, Đắk Lắk, rừng đầu
nguồn Thượng Cửu, Phú Thọ, rừng Khe Diêu, Quế Sơn… Sau một tháng ra
quân, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Quảng Nam đã mở nhiều cuộc tấn công
vào sào huyệt lâm tặc đang lộng hành trên địa bàn tỉnh, bước đầu phát hiện và

15
bắt giữ gần 620 vụ vận chuyển trái phép, với số lượng gỗ bị bắt giữ ở mức kỷ
lục: 1.300 m3
.
* Đa dạng sinh học ở Việt Nam
Việt Nam được xem là một trong những nước thuộc vùng Đông Nam Á
giàu về đa dạng sinh học. Do sự khác biệt lớn về khí hậu, từ vùng gần xích
đạo tới giáp vùng cận nhiệt đới, cùng với sự đa dạng về địa hình đã tạo nên
tính đa dạng sinh học cao ở Việt Nam. Cho đến nay đã thống kê được 11.373
loài thực vật bậc cao có mạch và hàng nghìn loài thực vật thấp như rêu, tảo,
nấm…. Hệ động vật Việt Nam cũng hết sức phong phú. Hiện đã thống kê
được 310 loài thú, 870 loài chim, 296 loài bò sát, 263 loài ếch nhái, trên 1.000
loài cá nước ngọt, hơn 2.000 loài cá biển và thêm vào đó hàng chục ngàn loài
động vật không xương sống ở cạn, ở biển và ở nước ngọt. Ngoài ra Việt Nam
còn có phần nội thủy và lãnh hải rộng khoảng 226.000 km2
, trong đó có hàng
nghìn hòn đảo lớn nhở và nhiều rạn san hô phong phú, là nới sinh sống của
hàng ngàn động vật, thực vật có giá trị. Tuy nhiên, thay vì phải bảo tồn và sử
dụng một cách hợp lý nguồn tài nguyên quý giá này ở nhiều nơi đã và đang
khai thác quá mức và phí phạm, không những thế còn sử dụng các biện pháp
hủy diệt như dùng các chất nổ, chất độc, kích điện để săn bắt. Nếu được quản
lý tốt và biết sử dụng đúng mức, nguồn tài nguyên sinh học của Việt Nam có
thể trở thành tài sản rất có giá trị. Nhưng rất tiếc, nguồn tài nguyên này đang
bị suy thoái nhanh chóng.
* Diện tích đất trồng trọt trên đầu người ngày càng giảm
Ở Việt Nam, tuy đất nông nghiệp chiếm 28,4% diện tích đất tự nhiên,
song bình quân diện tích đất canh tác trên đầu người rất thấp, xếp thứ 159
trong tổng số 200 nước trên thế giới và bằng 1/6 bình quân trên thế giới. Tỷ lệ
này sẽ hạ thấp hơn nữa trong những năm tới do dân số còn tăng và đất thuận
lợi cho sản xuất nông nghiệp lại rất hạn chế, chủ yếu thuộc các vùng đồng
bằng. Diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do bị thoái hóa, ô nhiễm

16
và chuyển đổi mục đích sử dụng, nhất là để xây dựng các khu công nghiệp, đô
thị, đường giao thông, sân gôn..., làm mất đi hơn 50.000 ha đất nông nghiệp
trong khoảng 10 năm qua. Theo thống kê chưa đầy đủ, trong mấy năm gần
đây, trung bình hàng năm có khoảng 72.000 ha đất nông nghiệp được chuyển
đổi mục đích sử dụng. Trong khoảng 3 năm trở lại đây việc quy hoạch phát
triển các khu công nghiệp diễn ra hết sức ồ ạt ở các địa phương. Tỉnh nào
cũng có khu công nghiệp, khiến một phần không nhỏ đất nông nghiệp tốt bị
chuyển đổi mục đích sử dụng. Theo một báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn cả nước phải giữ được ít nhất 3,9 triệu hecta đất trồng lúa, vì
thế, Chính phủ phải sớm có quy hoạch tổng thể về đất nông nghiệp của cả
nước để các địa phương tuân theo.
* Thoái hóa đất
Theo thống kê mới năm 2010, Việt Nam có 28.328.939 ha đất đã được
sử dụng, chiếm 85,70% diện tích đất tự nhiên, trong đó đất nông - lâm nghiệp
có 24.997.153 ha chiếm 75,48%, đất phi nông nghiệp khoảng 3.385.786 ha
chiếm 10,22%. Đất chưa sử dụng là 4.732.786 ha chiếm 13,30%. Đất nông
nghiệp tăng trong khi diện tích đất trồng lúa giảm(45,977 ha). Nhìn chung, đất
sản xuất nông nghiệp có nhiều hạn chế, với 50% diện tích là đất có vấn đề
như đất phèn, đất cát, đất xám bạc màu, đất xói mòn manh trơ sỏi đá, đất ngập
mặn, đất lầy úng, và có diện tích khá lớn là đất có tầng mặt mỏng ở vùng đồi
núi (Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường, 2004).
Trong thời kỳ đổi mới, cùng với những thành tựu về phát triển kinh tế,
xã hội, những biến động về tài nguyên đất ngày càng trở nên rõ rệt. Về môi
trường đất lượng phân bón dùng trên một hecta gieo trồng còn thấp hơn so
với mức trung bình thế giới (80kh/ha so với 87kg/ha), và mới chỉ bù đắp được
khoảng 30% lượng dinh dưỡng do cây trồng lấy đi. Mặt khác do sự cân bằng
trong sử dụng phân hóa học đang là thực trạng phổ biến. Tình hình đó là
nguyên nhân của việc giảm độ phì nhiêu của đất và hiện tượng thiếu kali hoặc

17
lưu huỳnh ở một số nơi, ảnh hưởng tới năng suất cây trồng. Về hóa chất bảo
vệ thực vật, trong danh mục 109 loại đang được sử dụng tại đồng bằng sông
Hồng, có những loại đã bị cấm sử dụng. Trong các vùng thâm canh, tần suất
sử dụng thuốc khá cao, nhất là đối với rau quả, cho nên dư lượng trong đất
khá cao, kể cả trong sản phẩm. [1]
* Thiếu nước ngọt và nhiễm bẩn nước ngọt ngày càng trầm trọng
Nhìn chung tài nguyên nước ngọt Việt Nam tương đối cao, tuy nhiên với
tiến trình gia tăng dân số, thâm canh nông nghiệp, đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, đô thị hóa, tài nguyên và môi trường nước Việt Nam đang thay đổi
hết sức nhanh chóng, đối mặt với nguy cơ cạn kiệt về số lượng, ô nhiễm về chất
lượng, tác động tiêu cực tới cuộc sống của nhân dân và sự lành mạnh về sinh thái
của cả nước. (Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường, 2004).
Việc phá rừng mà hậu quả là hiện tượng bồi lắng ở mức độ cao do sói
mòn đất đã làm giảm hiệu năng của những dòng kênh và tuổi thọ của các hồ
chứa. Năm 1991, hai công trình thủy điện quan trọng ở miền trung là Đa
Nhim và Trị An đã không vận hành được bình thường vào mùa khô vì thiếu
nước nghiêm trọng. Nhiều vùng bị thiếu nước trầm trọng, nhất là Đồng Văn,
Lai Châu, Hà Tĩnh và Quảng Trị. Giữa tháng 3/2011, nhiều vùng bị hạn nặng,
như các tỉnh Tây Nguyên nhất là Gia Lai, Kon Tum, cà phê không đủ nước đã
bị chết hay cháy hoa, nhân dân nhiều vùng không có đủ nước cho sinh hoạt.
Tình trạng ô nhiễm nước do nước thải sinh hoạt và nước thải công
nghiệp đã trở thành vấn đề quan trọng tại nhiều thành phố, thị xã, đặc biệt là
tại các thành phố lớn như TP.Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Hà Nội và tại các khu
công nghiệp. Ô nhiễm nước do hoạt động nông nghiệp cũng là vấn đề nghiêm
trọng tại nhiều miền thôn quê, đặc biệt tại châu thổ sông Hồng và sông Cửu
Long. Hiện tượng nhiễm mặn hay chua hóa do quá trình tự nhiên và do hoạt
động của con người đang là vấn đề nghiêm trọng ở vùng châu thổ sông Cửu
Long. Ở một số vùng ven biển, nguồn nước ngầm đã bị nhiễm bẩn do thấm

18
mặn hoặc thấm chua phèn trong quá trình thăm dò hoặc khai thác. nhiễm bẩn
vi sinh vật và kim loại nặng đã xẩy ra ở một số nơi, chủ yếu do nhiễm bẩn từ
trên mặt đất, như các hố chôn lấp rác.
Tỷ lệ dân số sử dụng nước sạch hiện nay là khoảng 50%, trong đó đô
thị chiếm 70% và nông thôn chỉ 30%. Từ nay cho đến năm 2040, tổng nhu
cầu nước ở Việt Nam có thể chưa vượt quá 50% tổng nguồn nước, song vì có
sự khác biệt lớn về nguồn nước tại các vùng khác nhau, vào các mùa khác
nhau và do nạn ô nhiễm gia tăng, nếu không có chính sách đúng đắn thì nhiều
nơi sẽ bị thiếu nước trầm trọng.
* Nạn ô nhiễm ngày càng khó giải quyết
Đô thị hóa và công nghiệp hóa ở nước ta phát triển khá nhanh trong hơn
10 năm qua, gây áp lực lớn đối với khai thác đất đại, tài nguyên thiên nhiên,
nhất là rừng và nước. Nhiều diện tích nông nghiệp đã chuyển thành đất đô thị,
đất công nghiệp, đất giao thông… ảnh hưởng không nhở đến đời sống người
nông dân và an toàn lương thực quốc gia. Đô thị hóa, công nghiệp hóa trong
khi hạ tầng cơ sở kỹ thuật và xã hội yếu kém, làm nẩy sinh nhiều vấn đề môi
trường bức bách như thiếu nước sạch, thiếu dịch vụ xã hội, thiếu nhà ở, úng
ngập, tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm không khí, tiếng ồn, ô nhiễm nước và chất
thải rắn. Tỷ lệ số người bị các bệnh do ô nhiễm môi trường ngày càng tăng,
như các bệnh đường hô hấp, đường tiêu hóa, các bệnh dị ứng và ung thư …
Môi trường nông thôn bị ô nhiễm do các điều kiện vệ sinh và cơ sở hạ
tầng yếu kém. Việc sử dụng không hợp lý các loại hóa chất nông nghiệp cũng
đã và đang làm cho môi trường nông thôn bị ô nhiễm và suy thoái. Việc phát
triển tiểu thủ công nghiệp, các làng nghề cà cơ sở chế biến ở một số vùng do
công nghệ sản xuất lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ, phân tán xen kẽ trong khu
dân cư và hầu như không có thiết bị thu gom và xử lý chất thải đã gây ô
nhiễm môi trường nghiêm trọng. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 1.450 làng

19
nghề truyền thống, trong đó 800 làng tập trung ở vùng đồng bằng sông Hồng,
đã và đang làm chất lượng môi trường khu vực ngày càng suy giảm. [18]
Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường ở các vùng nông thôn là vấn đề
cấp bách. Điều kiện vệ sinh môi trường nông thôn vẫn chưa được cải thiên
đáng kểm tỷ lệ số hộ có hố xí hợp vệ sinh chỉ đạt 28-30% và số hộ ở nông
thôn được dùng nước hợp vệ sinh là 30-40% . [2]
2.3. Những nghiên cứu về nhận thức người dân về các vấn đề môi trường
ở các địa phương của Việt Nam
2.3.1. Nhận thức của người dân về Luật BVMT [9]
Kết quả điều tra của nhóm Nâng cao nhận thức cộng đồng (chương
trình SEMLA - Bộ Tài nguyên và Môi trường) tại 3 tỉnh Hà Giang, Nghệ An,
Bà Rịa - Vũng Tàu cho thấy, nhìn chung cán bộ công chức của 3 tỉnh đều có
hiểu biết chính sách pháp luật đất đai và môi trường. Sự hiểu biết của họ chủ
yếu là do bản thân chủ động nghiên cứu và nghe trên phương tiện truyền
thông đại chúng. Song sự tiếp cân cũng như hiểu về Luật Đất đai và Bảo vệ
môi trường ở những mức độ khác nhau.
Đa số cán bộ trong cơ quan Nhà nước hiểu biết về chính sách pháp luật
đất đai nhiều hơn và sâu hơn, còn Luật Bảo vệ môi trường thì các cán bộ viên
chức chỉ hiểu biết ở tầm khái quát chung. Song khi đi vào chi tiết nhiều người
còn chưa nắm bắt được. Ví dụ như việc phỏng vấn câu hỏi trách nhiệm lập
báo cáo đánh giá tác động môi trường là trách nhiệm thuộc về ai? Tại Hà
Giang có tới 80% trả lời là trách nhiệm thuộc cơ quan nhà nước, Nghệ An có
54,9% và Bà Rịa -Vũng Tàu có 53,19% có cùng câu trả lời. Trong khi đó
nhiệm vụ này là của chủ dự án! Nhận thức về chính sách, pháp luật đất đai và
môi trường của cộng đồng dân cư đô thị của 3 tỉnh có cao hơn cộng đồng dân
cư nông thôn nhưng cũng chỉ “mạnh” về đất đai, còn mảng môi trường nhiều
người hoặc chưa biết, hoặc trả lời sai ở một số câu hỏi. Ví như, việc khắc
phục ô nhiễm theo nhiều người thì trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lý nhà

20
nước, song trên thực tế trách nhiệm này thuộc về người gây ô nhiễm. Tuy
nhiên, ô nhiễm môi trường hiện vẫn là vấn đề được nhiều người quan tâm bởi
có tới 96,15% dân cư tại Hà Giang; 81,82% dân cư tại Nghệ An; 97,98% tại
Bà Rịa - Vũng Tàu. Từ đó ta thấy cần thiết phải tham khảo ý kiến người dân
trong đánh giá tác động môi trường và việc tham khảo này nên tổ chức họp
dân là phù hợp nhất.
2.3.2. Nhận thức của người dân tại TP.HCM về tác hại của biến đổi khí hậu [4]
Nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát, điều tra xã hội học 400 doanh
nghiệp (DN) trong và ngoài KCN; 501 người dân (201 mẫu với CBCNVC, 300
mẫu ở người dân trong đó có 175 phụ nữ); 300 học sinh (tiểu học, THCS, THPT).
Theo đó, một số kết quả đáng chú ý là có đến 28,9% (trong 201 mẫu khảo sát)
CBCNVC cho biết đã có nghe về BĐKH nhưng chưa hiểu gì về việc này và 3,5%
không quan tâm đến BĐKH vì còn nhiều việc trước mắt trong đời sống phải lo,
BĐKH là việc của cơ quan Nhà nước, BĐKH còn lâu lắm mới xảy ra…
Trả lời câu hỏi về những hành động sẽ làm nhằm giảm thiểu tác động
của BĐKH có 86,2% cán bộ công nhân viên chức biết việc tiết kiệm điện,
nước là có lợi (giảm chi phí, có lợi cho môi trường, duy trì sự phát triển bền
vững…) 93,3% ý kiến tán đồng việc khuyến khích sử dụng các nguồn năng
lượng sạch (điện mặt trời, biogas, biomas…); 70% ý kiến cho biết thường
chọn mặc quần áo thoáng mát, tận dụng tối đa gió ngoài trời, chỉ sử dụng máy
lạnh khi thật sự cần thiết (có thói quen chỉnh máy lạnh trên 26 độ C), có chậu
cây xanh trang trí trong phòng làm việc…
TS Lê Văn Khoa cho biết nhìn chung, các đối tượng người dân đều có
sự quan tâm, hiểu biết căn bản về BĐKH. Tuy nhiên, việc hiểu đúng và có
hành động phù hợp để ứng phó với BĐKH vẫn còn hạn chế.
2.3.3. Nhận thức của người dân về việc phân loại, thu gom, xử lý rác thải [5]
Nhóm tác giả khoa Xã Hội Học Trường Đại học Bình Dương đã thưc
hiện đề tài “Tìm hiểu về nhận thức, thái độ và hành vi của người dân về ô

21
nhiễm môi trường trong việc phân loại, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt tại
phương Phú Thọ, Thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương”. Theo đó kết quả
đạt được là: Mọi người dân đều có hiểu biết về tầm quan trọng của môi
trường trong cuộc sống của mình và đồng ý với việc bảo vệ môi trường bằng
cách không vứt rác thải bừa bãi và có những thái độ, hành vi nhất định để
ngăn chặn hay hạn chế hành vi gây mất vệ sinh môi trường của người khác.
Xu hướng chung là đều cảm thấy khó chịu, có nhắc nhở hoặc tự lại nhặt và
cho vào thùng rác.
Người dân càng có trình độ học vấn cao thì mức độ quan tâm, hiểu biết
về vấn đề môi trường càng nhiều.
Bảng 2.1: Số hộ dân phân loại rác thải sinh hoạt hàng ngày
trước khi xử lý (N = 49)
Số hộ phân loại rác thải
sinh hoạt
N Tỷ lệ (%) Tỷ lệ (%)
Có 22 44,9 45,8
Không 24 49,0 50,0
Khó trả lời 2 4,1 4,2
Tổng 48 98,0 100,0
Số người không trả lời 1 2,0
Tổng 49 100,0
(Nguồn: Kết quả khảo sát của nhóm tác giả)
Một thực trạng chung là có rất nhiều hộ gia đình biết cách phân loại rác
nhưng trong thực tế lại rất ít hộ gia đình thực hiện phân loại, chỉ một số hộ dân
trong phường thường phân loại rác thải sinh hoạt hàng ngày còn đa số hộ dân thì
chưa phân loại. Đa số việc phân loại rác sinh hoạt hàng ngày của gia đình là do

22
người vợ đảm nhận nhưng bên cạnh đó sự tham gia của người chồng, con hoặc
người khác trong gia đình tham gia phân loại cũng chiếm tỷ lệ không nhỏ.
Việc phân loại rác sinh hoạt của người dân tại địa bàn phường chưa
đồng bộ, vẫn còn mang tính tự phát và không triệt để.
Ý thức tự giác trong việc bảo vệ môi trường thông qua việc phân loại
rác của nhiều người dân chưa cao. Nhiều hộ gia đình chưa thực sự quan tâm
đến vấn đề phân loại rác thải sinh hoạt của gia đình mình. Điều này sẽ gây
nhiều khó khăn cho bộ phận thu gom khi phải thu gom với một lượng rác thải
lớn như khó tách ra và khó sử dụng rác có thể tái chế.
Quá trình xử lý rác thải sinh hoạt của người dân và chính quyền địa
phương bao gồm các giai đoạn: Phân loại, thu gom và xử lý.
Bảng 2.2: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt
chia theo giới tính (N= 49)
Đánh giá việc
phân loại rác
Giới tính Tổng
Nam Nữ
N %
N % N %
Rất quan trọng 12 52,2 11 42,3 23 46,9
Quan trọng 9 39,1 13 50,0 22 44,9
Không quan trọng 0 0,0 2 7,7 2 4,1
Khó trả lời 2 8,7 2 4,1
Tổng 23 100,0 26 100,0 49 100,0
Người dân coi việc xử lý rác là rất quan trọng mặc dù vậy họ chưa thực
sự chú ý đến việc xử lý rác của địa phương, mà họ chỉ quan tâm đến việc làm
cho gia đình mình hết rác còn rác sau khi đem đi bỏ được xử lý như thế nào
thì ít được quan tâm đến.

23
Bảng 2.3: Ý kiến người dân về tầm quan trọng
của việc xử lý rác thải sinh hoạt ( N = 49)
STT Mức độ N Tỷ lệ (%)
1 Rất quan trọng 26 53,1
2 Quan trọng 18 36,7
3 Không quan trọng 2 4,1
4 Khó trả lời 2 4,1
5 Tổng 48 98,0
6 Số người không trả lời 1 2,0
Tổng 49 100,0
2.3.4. Nhận thức của người dân về vệ sinh môi trường [10]
* Theo kết quả của Hoàng Thái Sơn, trường Đại học Y dược Thái
Nguyên với luận văn thạc sĩ học “Thực trạng, kiến thức, thái độ, thực hành về
vệ sinh môi trường của người dân huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên”.
Trong số 400 người được phỏng vấn thì có 76,6% người dân kể tên được
một nguồn nước sạch. 33,2% số người kể được từ hai bệnh trở lên có nguyên
nhân do sử dụng nguồn nước không sạch gây ra. Người dân có thái độ tích cực
đối với việc sử dụng nước sạch, có 98% số người được hỏi cho rằng cần có
nguồn nước vệ sinh. Số hộ không có nguồn nước sạch thấp (17,6%), số hộ
không thực hiện các việc làm thiết thực để bảo vệ nguồn nước rất cao (54,3%).
Bảng 2.4: Kiến thức, thái độ thực hành
của người dân về nguồn nước sạch
KAP về nguồn
nước
Tốt Trung bình Kém
n % n % n %
Kiến thức 47 11,3 101 24,3 267 64,3
Thái độ 159 38,3 245 59,0 11 2,7
Thực hành 90 21,7 205 49,4 120 28,9

24
Qua bảng trên ta thấy kiến thức, thái độ, thực hành của người dân về
nguồn nước còn rất thấp, tỷ lệ số người có kiến thức tốt mới đạt 11,3%, thái
độ tốt chiếm tỷ lệ khá hơn 38,3% và thực hành tốt mới chỉ chiếm 21,7%.
Bảng 2.5: Kiến thức, thái độ, thực hành của người dân về vệ sinh môi trường
KAP về vệ sinh
môi trường
Tốt Trung bình Kém
n % n % N %
Kiến thức 14 3,4 212 51,1 189 45,5
Thái độ 143 34,5 259 62,4 13 3,1
Thực hành 52 12,5 268 64,6 95 22,9
Kiến thức tổng hợp chung về vệ sinh môi trường của người dân còn rất
thấp, mới đạt 3,4%. Kết quả về thái độ tốt và thực hành tốt về vệ sinh môi
trường cũng còn rất thấp.
Một số yếu tố liên quan đến thực hành về vệ sinh môi trường của người
dân là: Kinh tế hộ gia đình, trình độ học vấn, kiến thức, thái độ của người dân
và sự quan tâm của xã hội đối với vấn đề vệ sinh môi trường.
* Tại Xã Thiện Thuật, huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn đã triển khai
nhiều hoạt động thiết thực, tạo sự chuyển biến căn bản trong công tác vệ sinh
môi trường ở nông thôn nhằm nâng cao nhận thức của người dân đối với công
tác vệ sinh môi trường (VSMT). [18]
Trước đây do tập quán sinh hoạt, điều kiện canh tác, chăn nuôi, người
dân trong xã Thiện Thuật (huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn) chưa nhận thức
đầy đủ về ý nghĩa của công tác VSMT nông thôn đối với sức khỏe cộng đồng.
Là xã vùng ba với 71% gia đình thuộc hộ nghèo, kinh tế của người dân còn
gặp nhiều khó khăn, việc nuôi nhốt gia súc trong gầm sàn trở thành tập tục
không dễ thay đổi. Nhiều nơi người dân vẫn làm chuồng gia súc ngay trước

25
cửa nhà, không sử dụng công trình vệ sinh trong sinh hoạt hàng ngày, điều đó
làm ảnh hưởng lớn đến sự trong lành của môi trường sống.
Để cải thiện môi trường sống của người dân, xã đã chú trọng tuyên
truyền nâng cao nhận thức cho nhân dân về công tác VSMT ở nông thôn.
Theo đó, thông qua các buổi họp thôn, các ngành, đoàn thể đã lồng ghép quán
triệt, phổ biến về ý thức ăn, ở hợp vệ sinh, gìn giữ môi trường xung quanh.
Tại mỗi buổi sinh hoạt, tập huấn, các hộ dân được trang bị kiến thức về kỹ
thuật xây dựng công trình nhà vệ sinh, hố xử lý chất thải chuồng trại gia súc
và một số kiến thức về nước sạch, VSMT nông thôn liên quan đến sức khỏe
cộng đồng, thu hút hàng trăm hộ dân tham gia. Bên cạnh đó, Trạm y tế xã
cũng thường xuyên tổ chức truyền thông lồng ghép tại các thôn để phổ biến
kiến thức về VSMT làng, xã, vệ sinh cá nhân, công tác quản lý, vận hành và
xử lý các công trình cấp nước. Có thể nói, từ chỗ đẩy mạnh công tác truyền
thông đã góp phần nâng cao nhận thức, ý thức của người dân và hình thành
những hành động tốt đẹp, thân thiện với môi trường sống.
2.4. Hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên
2.4.1. Hiện trạng môi trường nước
2.4.1.1. Nước sông
Chất lượng nước đoạn trung lưu sông Cầu chảy qua thành phố Thái
Nguyên khu vực có mức độ phát triển kinh tế tương đối cao, đã suy giảm một
cách nghiêm trọng. Hầu hết các chỉ tiêu chất lượng nước đều không đạt tiêu chuẩn
chất lượng nguồn nhất là vào những tháng mùa kiệt, khi nước ở thượng nguồn ít.
Nước tại Sông Công và Hồ Núi Cốc cũng có dấu hiệu ô nhiễm các chất
hữu cơ, vô cơ, kim loại nặng, dầu mỡ và các hóa chất bảo vệ thực vật.
2.4.1.2. Hiện trạng môi trường nước thải
- Hiện trạng môi trường nước thải sinh hoạt: Nước thải sinh hoạt các
khu dân cư trong tỉnh hiện nay hầu hết không qua xử lý, thoát trực tiếp ra các
cống, mương thoát nước mặt và đổ ra các lưu vực sông.

26
- Hiện trạng nước thải công nghiệp: Theo đánh giá của Sở TN&MT
Thái Nguyên, mặc dù nước thải của của các nhà máy đã qua hệ thống xử lý
nhưng chất lượng vẫn không đạt tiêu chuẩn xả thải. Đặc biệt khu công nghiệp
Yên Bình với tổ hợp sản xuất công nghệ cao với nhà máy Samsung và các
công trình vệ sinh đã đi vào hoạt động mà các hệ thống nước thải chưa xử lý
gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Thành phần chủ yếu nước thải của
KCN sông Công, bệnh viện Đa khoa Trung ương, KCN Luyện kim Lưu Xá
chủ yếu là các hợp chất ô nhiễm hữu cơ và kim loại nặng. Nước thải từ các cơ
sở sản xuất công nghiệp và nước thải của nhiều cơ sở khai thác khoáng sản
không được xử lý, hoặc xử lý chưa đạt tiêu chuẩn đã gây ô nhiễm nguồn nước
các sông suối tiếp nhận.
Nhiều sông suối tiếp nhận nước thải công nghiệp, khai thác khoáng sản,
sinh hoạt đã bị nhiễm hợp chất hữu cơ và kim loại nặng trước khi hợp lưu với
sông Cầu, sông Công, kéo theo chất lượng môi trường nước của hai dòng
sông này sau các điểm hợp lưu và đoạn chảy qua thành phố Thái Nguyên, thị
xã Sông Công bị ô nhiễm, không đảm bảo sử dụng cho mục đích sinh hoạt,
chỉ dùng cho tưới tiêu thủy lợi và các mục đích giao thông thủy.
2.4.2. Hiện trạng môi trường không khí
Mặc dù đất nước chúng ta nền công nghiệp chưa phát triển nhưng ô
nhiễm không khí đã xảy ra. Môi trường không khí ở khu vực nông thôn -
miền núi hàm lượng bụi lơ lửng thấp và không có dấu hiệu ô nhiễm các khí
độc, mức ồn đo được nằm trong giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn TCVN
5942-1998.
2.4.3. Hiện trạng môi trường đất
Sản xuất nông nghiệp vẫn là một ngành quan trọng được quan tâm phát
triển tại các tỉnh thuộc lưu vực sông Cầu. Tuy nhiên, điều đáng nói là để tăng
năng suất cây trồng, người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón
hóa học ngày càng nhiều. Người dân phun thuốc trừ sâu từ 3 – 5 lần trong một

27
vụ lúa chè. Lượng thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng tại các tỉnh trong lưu
vực rất lớn, trong đó thuốc trừ sâu chiếm tỷ lệ với 68.3%. Theo báo cáo hiện
trạng môi trường Thái Nguyên năm 2005, một vụ lúa, ngô hoặc chè trung
bình người nông dân dùng thuốc bảo vệ thực vật từ 3 – 3,5kg/ha đất nông
nghiệp. Đặc biệt là cây chè, người dân phun thuốc diệt sâu từ 3 – 5 lần và
phun tổng hợp rất nhiều loại thuốc khác nhau để đề phòng sâu bệnh kháng
thuốc. Lượng thuốc bảo vệ thực vật dùng trong 1 vụ lúa lên tới hàng trăm tấn
và một phần trong số đó được thẩm thấu vào nước sông Cầu.

28
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
Sự hiểu biết của người dân về môi trường.
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
Xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên.
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
3.2.1. Địa điểm:
Xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên.
3.2.2. Thời gian nghiên cứu:
Từ tháng 8/2018 đến tháng 12/2018.
3.3. Nội dung nghiên cứu
3.3.1. Tình hình cơ bản xã Sơn Cẩm
- Điều kiện tự nhiên của Xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên.
- Điều kiện kinh tế, xã hội của Xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên.
3.3.2. Hiện trạng môi trường tại xã Sơn Cẩm
- Vấn đề sử dụng nước sinh hoạt.
- Vấn đề nước thải.
- Vấn đề rác thải.
- Vệ sinh môi trường.
- Sức khỏe và môi trường.
- Công tác tuyên truyền và giáo dục vệ sinh môi trường.
3.3.3. Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường
- Nhận thức của người dân về môi trường xung quanh.
- Nhận thức của người dân về Luật Môi trường của Việt Nam và các
văn bản liên quan.

29
- Nhận thức của người dân về công phân loại, thu gom và xử lý rác thải
sinh hoạt.
- Ý thức của người dân về bảo vệ môi trường .
3.3.4. Đánh giá chung và đề xuất các giải pháp
3.4. Phương pháp nghiên cứu
3.4.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp
Việc thu thập và phân tích tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu là
rất quan trọng nhằm nhận biết vấn đề một cách nhanh chóng và tổng quát.
Những tài liệu này là cơ sở ban đầu định hướng cho kế hoạch và triển khai
các mục tiêu nghiên cứu.
- Tham khảo kế thừa các tài liệu đã được tiến hành trước đó có liên
quan đến khu vực nghiên cứu
- Mạng Internet, sách, báo...về vấn đề môi trường.
- Thu thập số liệu thứ cấp: Đây là phương pháp thu thập thông tin từ
những nguồn tài liệu có sẵn, các tài liệu khoa học, tạp chí khoa học, đề tài
nghiên cứu và số liệu về các đề tài nghiên cứu, các báo cáo tổng kết từ phòng
tài nguyên môi trường UBND xã, mạng Internet,...
3.4.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
Trực tiếp tiếp cận thực tế tại địa phương, đưa ra những đánh giá và ghi
chép lại số liệu, hình ảnh tại khu vực nghiên cứu. Giúp đưa ra những nhận xét
đúng đắn về hiện trạng, chất lượng môi trường tại khu vực khảo sát.
* Dựa theo bộ câu hỏi:
Sau khi tiến hành khảo sát thực địa tại khu vực nghiên cứu, dựa trên
những nhận xét ban đầu em đã tiến hành lập bộ câu hỏi phỏng vấn, cố gắng
tối đa trong việc đưa ra các câu hỏi phù hợp, dễ hiểu và phát triển thêm các
câu hỏi mới từ bộ câu hỏi có sẵn.
Sau khi thành lập bộ câu hỏi phỏng vấn em đã tiến hành phỏng vấn đối
với 60 hộ gia đình tại các xóm Đồng Xe, Xóm 6, Xóm 7, Xóm 8, Cao Sơn 1,

30
Cao Sơn 2, Cao Sơn, Đồng Danh, Bến Giềng, Táo 1, Táo 2, Hiệp Lực trên địa
bàn xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Thường thì có 1
đại diện của hộ gia đình trả lời phỏng vấn.
Tận dụng tối đa khả năng giao tiếp và sự giúp đỡ của chính quyền địa
phương em tiến hành phát triển điều tra và hướng dẫn người dân điền thông
tin vào phiếu.
* Đối tượng phỏng vấn: Người dân và cán bộ quản lý môi trường trên
địa bàn xã.
* Quá trình phỏng vấn: Phát phiếu điều tra, phỏng vấn trực tiếp kết hợp
với khảo sát thực địa. Kết quả được ghi chép vào phiếu in sẵn (có phụ lục
kèm theo – phụ lục 1,2,3).
3.4.3. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu
- Sử dụng phương pháp phân tích thống kê để tổng hợp lại tất cả các số liệu
đã thu thập được và lập các bảng biểu, sơ đồ.
- Từ các số liệu đã có tổng hợp lại và viết báo cáo.
3.4.5. Phương pháp chọn mẫu
- Sử dụng kỹ thuật chọn mẫu ngẫu nhiên
- Phỏng vấn trực tiếp cán bộ phụ trách môi trường của xóm và nhân viên
vệ sinh môi trường (là nhân viên thu gom rác)

31
Phần 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
4.1. Đặc điểm cơ bản của xã Sơn Cẩm
4.1.1. Điều kiện tự nhiên
4.1.1.1. Vị trí địa lý
Diện tích đất tự nhiên của xã Sơn Cẩm là 1662,89 ha, bao gồm 19 xóm.
Xã Sơn Cẩm là một xã đông dân cư với tổng dân số của xã là 14154 nhân
khẩu, với 3798 hộ trên 19 xóm, Xã có địa hình bán sơn địa, đồi núi và ruộng
đồng xen kẽ. Vị trí của có các tuyến Quốc lộ, đường sắt chạy qua: Tuyến
Quốc lộ 3 cũ với chiều dài trên 3 km, tuyến Quốc lộ 3 mới với chiều dài trên
4 km và Quốc lộ 3 nối Quốc Lộ 1B khoảng 2 km, có tuyến đường sắt Quán
Triều - Núi Hồng chiều dài khoảng 3 km. Có 02 dòng sông chảy qua địa bàn
xã là Sông Đu và Sông Cầu; hệ thống giao thông tương đối thuận lợi, kinh tế
phát triển ổn định.
Hình 4.1: Mô phỏng vị trí địa lý xã Sơn Cẩm

32
- Vị trí địa lý:
+ Phía Đông giáp xã Cao Ngạn thành phố Thái Nguyên.
+ Phía Đông Bắc giáp với xã Minh Lập huyện Đồng Hỷ và xã Hóa
Thượng thành phố Thái Nguyên.
+ Phía Nam giáp với phường Tân Long thành phố Thái Nguyên.
+ Phía Đông Nam giáp với xã An Khánh huyện Đại Từ.
+ Phía Tây giáp với xã Cổ Lũng huyện Phú Lương.
+ Phía Tây Bắc giáp với xã Vô Tranh huyện Phú Lương.
Xã Sơn Cẩm bao gồm 19 xóm: Cao Sơn 1, Cao Sơn 2, Cao Sơn 3, Cao
Sơn 4, Cao Sơn 5, Số 6, Số 7, Số 8, Bến Giềng, Đồng Danh, Đồng Xe, Sơn
Cẩm, Thanh Trà 1, Thanh Trà 2, Hiệp Lực, Táo 1, Táo 2, Quang Trung 1,
Quang Trung 2.
4.1.1.2. Địa hình, địa mạo
Xã có địa hình bán sơn địa, đồi núi và ruộng đồng xen kẽ, địa hình
trong xã có đặc điểm cao dần về phía Tây thấp dần về phía Đông mang đặc
thù của xã Trung du Miền núi Bắc Bộ.
4.1.1.3. Đặc điểm khí hậu
Xã Sơn Cẩm nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa thời tiết trong
năm chia làm 4 mùa song chủ yếu là 2 mùa chính: Mùa mưa và mùa khô.
Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 , mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.
* Nhiệt độ không khí: Nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 23,30
C, tất
cả các tháng trong năm nhiệt độ bình quân đều trên 150
C, chênh lệch nhiệt độ
giữa giữa các tháng trong năm tương đối cao (tháng có nhiệt độ cao nhất so
với tháng có nhiệt độ thấp nhất chênh nhau 140
C). Tổng số giờ nắng trong
năm trung bình khoảng 1.300 giờ và phân bố không đồng đều giữa các tháng
trong năm.

33
* Lượng mưa: Lượng mưa trung bình đạt 2.020 mm/năm. Tuy nhiên
lượng mưa phân bổ không đồng đều trong năm. Mùa mưa chiếm tói 85%
lượng mưa cả năm.
* Bốc hơi và độ ẩm: Đây là vùng có lượng bốc hơi lớn. Lượng bốc hơi
trung bình nhiều năm là 985.5 mm. Chênh lệch lượng bốc hơi giữa các tháng
trong năm ít hơn so với chênh lệch lượng mưa.
4.1.1.4. Điều kiện thuỷ văn
Chế độ thủy văn chịu ảnh hưởng chính của sông Đu và sông Cầu. Sông
Cầu chảy xung quanh phía Đông xã và sông Đu chảy ngang qua giữa xã tách
xã làm hai phần nối sông Giang Tiên với sông Cầu.Đây là hai tuyến đường
thủy quan trọng để vận chuyển hàng hóa, vật liệu xây dựng, lưu thương với
các vùng phụ cận,…
Ngoài ra còn có hệ thống kênh cấp 1 và một số khe suối, hồ đập nằm
rải rác trong xã để cung cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt.
4.1.1.5. Các nguồn tài nguyên
* Tài nguyên đất: Xã Sơn Cẩm gồm gồm có các loại đất cơ bản như:
đất phù sa không được bồi,đất dốc, đất nâu vàng trên phù sa cổ, đất đỏ vàng
trên phiến thạch sét, đất vàng nhạt trên đá cát. Như vậy tài nguyên đất của xã
Sơn Cẩm khá đa dạng, đất bằng có độ dốc < 80
tương đối thuận lợi cho sản
xuất cây trồng hàng năm
*Tài nguyên nước: Trên địa bàn xã có 2 nguồn nước chủ yếu phục vụ
cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân là nguồn nước mặt và nguồn nước ngầm.
- Nguồn nước mặt: Xã Sơn Cẩm có nguồn nước mặt tương đối phong
phú. Trên địa bàn xã có sông Cầu chảy quanh phía Đông xã và sông Đu chảy
ngang qua giữa xã. Đây là nguồn nước mặt chính cung cấp cho sản xuất và
sinh hoạt của nhân dân trong xã. Ngoài ra với lượng mưa trung bình năm
khoảng 1.020 mm, lượng nước mưa trên được đổ vào các sông, suối, kênh,
mương, hồ, ao tạo nên nguồn nước mặt càng phong phú.

34
- Nguồn nước ngầm: Nguồn nước của xã Sơn Cẩm tương đối dồi dào
và chất lượng tốt. Nhưng hiện nay việc khai thác sử dụng nguồn nước ngầm
còn tương đối hạn chế.
* Tài nguyên nhân văn:
Xã có 8 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó người Kinh đông
nhất, chiếm tới 60%, còn lại là người Tày, người Nùng, Sáng Dìu, Hoa, Cao
Lan, H Mông, Sán Trí. Có thể nói xã là địa bàn cư trú lâu đời của cộng đồng
các dân tộc anh em, là xã có bản sắc dân tộc đa dạng.
4.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội
4.1.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế
* Về sản xuất Công nghiệp, Dịch vụ - Thương mại:
Sản xuất công nghiệp – xây dựng. Một số ngành có mức tăng trưởng khá,
doanh thu cao tập trung ở các mặt hàng may mặc, thép, khung cửa, vật liệu
xây dựng.
Thành lập HTX phát triển nông nghiệp công nghệ cao Thái Nguyên,
tiếp tục mở rộng phát triển sản xuất có hiệu quả.
Hoạt động thương mại – dịch vụ duy trì ổn định, tại chợ Gốc Bàng có
trên 30 hộ kinh doanh đang hoạt động hiệu quả. Ước thu nhập Công nghiệp –
TTCN – Dịch vụ là 370 tỷ đồng.
Hoạt động của 2 Hợp tác xã Nông nghiệp: Đã hoạt động tốt theo
Luật HTX.
Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ Liên Sơn có trên 1.200 xã viên. Hoạt
động chính là Nông – Lâm nghiệp, dịch vụ và thực hiện công tác tín dụng nội
bộ đạt kết quả cao. Doanh thu trên năm là 3,2 tỷ giảm 5% so với năm 2016.
Lý do giảm do lượng thức ăn chăn nuôi tiêu thụ chậm. Tổng lãi ước đạt gần
500 triệu đồng. Hoạt động dịch vụ vật tư phân bón và thủy lợi luôn đáp ứng
tốt cho nhân dân sản xuất kịp thời vụ, đảm bảo năng suất cây trồng.

35
Hợp tác xã nông nghiệp dịch vụ Thanh Sơn có tổng số xã viên là 1.350
xã viên. Hàng năm làm tốt công tác dịch vụ thủy lợi.
* Về sản xuất nông nghiệp:
Cây lúa: Diện tích lúa vụ chiêm xuân cấy được 170 ha/170 ha đạt
100% KH, sản xuất bình quân đạt 55 tạ/ha sản lượng lúa đạt 935,12 tấn.
(trong đó cây ngô: Chuyển từ vụ đông năm 2016 chuyển sang 25 ha, sản
lượng 107 tấn, vụ xuân 2017 trồng được 20 ha, sản lượng 85 tấn).
Diện tích vụ mùa là 257 ha/261,7 ha đạt 98,2% KH. Năng suất bình
quân đạt 51,17 tạ/ha, sản lượng 1.326,9 tấn. Diện tích ngô trồng được: 17 ha,
năng suất đạt 41,2 ta/ha, sản lượng đạt 70 tấn).
Tổng sản lượng lương thực cây có hạt: 2524,02 tấn/ 2545 tấn đạt 99,17% KH.
Cây màu: Sản lượng đạt: 263,5 tấn (Trong đó vụ mùa: Lạc diện tích: 2
ha, sản lượng: 3,2 tấn; Đậu tương: diện tích 2 ha, sản lượng: 3 tấn; Rau: diện
tích 4 ha, sản lượng: 67 tấn; vụ xuân đạt: 190,3 tấn).
Cung ứng giống lúa lai và lúa thuần chất lượng cao thông qua trạm
Khuyến Nông cả 2 vụ đạt 2.087 kg.
Cây chè: Diện tích chè là 90 ha, trong đó chè kinh doanh 65 ha. Tổng
diện tích chè trồng mới và trồng lại trong năm là 5,89 ha/5 ha đạt 118 % KH,
cung ứng 106.000 kg chè giống với các giống chủ yếu là TRI 777, Kim
Tuyên. Sản lượng ước tính năm 2017 đạt 600 tấn chè búp tươi.
* Lâm nghiệp: Tổng diện tích trồng rừng toàn xã 233 ha rừng. Tiến
hành triển khai trồng mới và trồng lại sau khai thác được 13,25 ha/10 ha đạt
132% KH (trong đó: Cây của dự án cấp là 25.177 cây được cấp và 1.577 kg
phân lân), còn lại là các hộ tự mua cây giống trồng lại sau khai thác.
* Về chăn nuôi: Tổng đàn lợn: 5.470 con, trong đó lợn nái 720 con; Đàn gia
cầm: 105.000 con. Hiện trên địa bàn có 16 trang trại và gia trại gà, vịt và lợn.
Trong đó có 4 trại gà và 1 trại lợn đã được cấp phép, số còn lại là các gia trại.

36
Hoạt động của các trang trại, gia trại, các hộ gia đình chăn nuôi nhỏ lẻ tương
đối ổn định.
4.1.2.2. Thực trạng phát triển dân số, lao động, việc làm và thu nhập
* Dân số và phân bố: Tính đến 31 tháng 12 năm 2018 dân số của xã
Sơn Cẩm 14154 nhân khẩu, với 3798 hộ trên 19 xóm.
Bảng 4.1: Dân số xã Sơn Cẩm
TT Tên xóm
Dân số
Số hộ Số khẩu
1 Xóm Số 6 416 1485
2 Xóm Số 7 340 1312
3 Xóm Số 8 372 1433
4 Xóm Đồng Danh 240 766
5 Xóm Đồng Xe 268 972
6 Xóm Sơn Cẩm 351 1293
7 Xóm Cao Sơn 1 222 796
8 Xóm Cao Sơn 2 210 766
9 Xóm Cao Sơn 3 122 380
10 Xóm Cao Sơn 4 141 431
11 Xóm Cao Sơn 5 130 442
12 Xóm Bến Giềng 185 726
13 Xóm Quang Trung 1 81 341
14 Xóm Quang Trung 2 115 458
15 Xóm Táo 1 71 310
16 Xóm Táo 2 111 477
17 Xóm Thanh Trà 1 164 673
18 Xóm Thanh Trà 2 147 601
19 Xóm Hiệp Lực 112 492
TỔNG 3798 14154
(Nguồn: UBND xã Sơn Cẩm)
Xã Sơn Cẩm bao gồm 8 dân tộc anh em sinh sống là: Kinh, Sán dìu,
Nùng, Hoa, Tày, Sán chí, Cao Lan, Mường. Trong đó dân tộc thiểu số chiếm
40% dân số toàn xã.

37
4.1.2.3. Thực trạng cơ sở hạ tầng
* Về giao thông: Trên địa bàn xã có các tuyến Quốc lộ, đường sắt chạy
qua: Tuyến Quốc lộ 3 cũ với chiều dài trên 3 km, tuyến Quốc lộ 3 mới với
chiều dài trên 4 km và Quốc lộ 3 nối Quốc Lộ 1B khoảng 2 km, có tuyến
đường sắt Quán Triều - Núi Hồng chiều dài khoảng 3 km. Có 02 dòng sông
chảy qua địa bàn xã là Sông Đu và Sông Cầu.
* Trường học: Xã Sơn Cẩm có 3 trường tiểu học. Trường tiểu học Sơn
Cẩm 1, trường tiểu học Sơn Cẩm 2, trường tiểu học Sơn Cẩm. Trường trung học
cơ sở Sơn Cẩm nằm sát trường tiểu học Sơn Cẩm 1. Trường Trung học Phổ
thông Khánh Hòa, Trường cao đẳng công nghiệp Thái Nguyên cũng nằm trên
địa bàn xã Sơn Cẩm. Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Việt Bắc - Vinacomin
của Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam cũng nằm trên địa bàn xã Sơn Cẩm.
* Y tế: Trên địa bàn phường hiện có một trạm y tế. Công tác y tế của
phường không ngừng được tăng cường cả về thiết bị và dụng cụ y tế thuốc
chữa bệnh cũng như chất lượng khám chữa bệnh. Duy trì thời gian trực khám
chữa bệnh, trong năm qua đã khám và điều trị được 8.915/7.000 lượt.
* Bưu chính viễn thông: Hiện nay trên địa bàn xã đã được phủ sóng đầy
đủ mạng thông tin di động. Bên cạnh điểm bưu điện -văn hoá xã, số lượng
máy cố định của các tổ chức, hộ gia đình phát triển ngày càng tăng đã tạo điều
kiện thuận lợi trong việc trao đổi thông tin của người dân.
* Hệ thống điện: Hiện tại xã Sơn Cẩm sử dụng điện lưới quốc gia.
100% hộ gia đình có điện thắp sáng và đáp ứng đủ nhu cầu. Cán bộ quản lý
hệ thống có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững.
4.2. Thông tin về đối tượng điều tra
Như đã nêu ở trên, đề tài nghiên cứu về nhận thức của người dân xã Sơn
Cẩm về một số vấn đề môi trường. Theo phương pháp bốc thăm ngẫu nhiên, em
tiến hành nghiên cứu nhận thức của 60 hộ gia đình tại các xóm Đồng Xe, Cao
Sơn 1, Cao Sơn 2, Cao Sơn, Đồng Danh, Bến Giềng, Táo 1, Táo 2, Hiệp Lực,

38
Xóm 6, Xóm 7, Xóm 8 trên địa bàn xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp và phát phiếu điều tra.
Đồng thời em tiến hành phỏng vấn sâu cán bộ địa chính môi trường của xã và
nhân viên vệ sinh môi trường.
Số liệu trong các bảng dưới đây là đặc điểm của mẫu nghiên cứu trong
đề tài mà em đã thu thập được.
Bảng 4.2: Giới tính của người tham gia phỏng vấn
TT Giới tính Số lượng Tỷ lệ (%)
1 Nam 23 38,3
2 Nữ 37 61,7
Tổng 60 100,0
(Nguồn: Theo kết quả khảo sát tháng 9/2018)
Theo kết quả của bảng 4.2 ta thấy rằng tỷ lệ giới tính của 60 người tham
gia phỏng vấn có sự chênh lệch. Nam giới chiếm 38,3 và nữ giới chiếm 61,7%.
Hình 4.2: Độ tuổi của người tham gia phỏng vấn
Độ tuổi của người tham gia phỏng vấn được thể hiện ở hình 4.1 cho
thấy số lượng người được phỏng vấn trong độ tuổi lao động chiếm đa số
(chiếm 90%), còn lại người dân trên 60 tuổi chiếm 10%. Có thể thấy rằng hộ
0
5
10
15
20
25
30
< 20 20 – 29 30 – 39 40 – 49 50 - 59 > 60
0,0
18,3
20,0
30,0
21,7
10,0
%

39
đều là người trưởng thành, có thể chịu trách nhiệm về lời nói và hành động
của mình, nhận thức của họ về các vấn đề xã hội cũng đầy đủ hơn.
Bảng 4.3: Trình độ học vấn của người tham gia phỏng vấn
STT Trình độ học vấn Số lượng Tỷ lệ (%)
1 Biết đọc, biết viết 0 0,0
2 Tiểu học 3 5,0
3 Trung học cơ sở 15 25,0
4 Trung học phổ thông 13 22,0
5 Trung cấp/ cao đẳng 17 28,0
6 Đại học/ trên đại học 12 20,0
Tổng 60 100,0
Nhận xét: qua bảng 4.3 ta có thể thấy rằng trình độ học vấn của người
dân ở khu vực nghiên cứu khá cao từ Trung học trở lên chiếm đa số (95,0%).
Đa số đều ở trong độ tuổi lao động, có đủ năng lực để gánh vác trách nhiệm
trong gia đình và có trình độ hiểu biết nhất định về các lĩnh vực trong cuộc
sống.
Bảng 4.4: Nghề nghiệp của người tham gia phỏng vấn
TT
Nghề nghiệp Số lượng Tỷ lệ (%)
1 Nông nghiệp 9 15,0
2 Buôn bán, dịch vụ 17 28,3
3 Nghề tự do 8 13,3
4 Học sinh, sinh viên 9 15,0
5 Cán bộ, công viên chức nhà nước 13 21,7
6 Về hưu, già yếu, không làm việc 4 6,7
Tổng 60 100,0

40
Qua bảng 4.4 ta thấy người dân trên địa bàn xã nói chung và người dân
trong khu vực nghiên cứu có các nghề nghiệp khác nhau phù hợp với hoàn
cảnh của từng hộ gia đình. Nhưng hầu hết các hộ gia đình trên địa bàn xã
không có nhiều đất để sản xuất nông nghiệp nên các nghề buôn bán tự do,
công chức nhà nước chiếm tỷ lệ cao (Nghề buôn bán, dịch vụ chiếm 28,3%,
nghề cán bộ, công viên chức nhà nước chiếm 21,7%).
4.3. Hiện trạng môi trường xã Sơn Cẩm
4.3.1. Vấn đề sử dụng nước sinh hoạt tại địa phương
Thực trạng nguồn nước dùng cho ăn uống, sinh hoạt hằng ngày của
người dân trên địa bàn xã Sơn Cẩm được thể hiện qua bảng và biểu đồ sau.
Bảng 4.5: Nguồn nước sinh hoạt của người dân xã Sơn Cẩm
STT Nguồn nước sinh hoạt Số lượng Tỉ lệ (%)
1 Nước máy 56 93,3
2 Giếng khoan 4 6,7
3 Giếng đào 0 0,0
4 Nguồn khác (ao, sông, suối) 0 0,0
Tổng 60 100,0
Hình 4.3: Nguồn nước sinh hoạt tại địa phương.
0.93%
0.07%
Nước máy
Giếng khoan
Giếng đào
Nguồn khác ( ao, sông, suối)

41
Qua bảng 4.5 ta thấy: ta thấy nguồn nước sinh hoạt của người dân xã
Sơn Cẩm chủ yếu là nước máy có 56 hộ chiếm 93,3% , được cung cấp bởi
Công ty nước sạch Thái Nguyên. Không có hộ gia đình nào sử dụng nguồn
nước ao hồ, sông suối phục vụ cho sinh hoạt. Chỉ còn có rất ít hộ để lại giếng
khoan (4/60 hộ chiếm 6,7 %) để phục vụ tưới tiêu vườn tạp chứ không sử
dụng chính cho sinh hoạt.
Bảng 4.6: Đánh giá chất lượng nước sinh hoạt
STT Vấn đề nguồn nước sử dụng Số hộ Tỷ lệ (%)
1 Không mùi 60 100
2 Có mùi 0 0,0
3 Có vị 0 0,0
4 Khác 0 0,0
Tổng 60 100,0
+ Nguồn nước sinh hoạt chủ yếu của địa phương: Hầu hết là sử dụng
nước máy.
+ Số hộ sử dụng nước sinh hoạt qua hệ thống lọc : Có 8/60 hộ chiếm
15%. Nhưng đa số hệ thống lọc đều đơn giản , lọc qua bể lắng hoặc sử dụng
bình lọc bán trên thị trường không đủ đảm bảo tiêu chuẩn. Còn lại là các hộ
gia đình không có hệ thống lọc mà đem sử dụng luôn.
Theo nhận xét của người dân được phỏng vấn thì chất lượng nguồn nước
sinh hoạt nhìn chung là tốt không có vấn đề khác lạ, lượng Clo trong nguồn
nước sinh hoạt đảm bảo tiêu chuẩn quy định.
4.3.2. Vấn đề nước thải tại địa phương
Nước thải là chất lỏng được thải ra sau quá trình sử dụng của con người
và đã bị thay đổi tính chất ban đầu của chúng. Đây là một trong các nguồn
gây ô nhiễm nguồn nước.

42
Nước thải từ các hộ gia đình chứa đựng các chất thải trong quá trình
sinh hoạt của họ có đặc điểm chứa nhiều chất hữu cơ dễ phân huỷ sinh học
(cacbonhydrat, protein, mỡ), chất dinh dưỡng đối với sinh vật (Nitơ, photphat,
vi khuẩn có mùi khó chịu (H2S, NH3…). Đặc trưng của nước thải sinh hoạt
thường chứa nhiều tạp chất khác nhau (chứa chất hữu cơ, chất vô cơ, vi sinh
vật). Trong đó vi sinh vật trong nước thải thường ở dạng vi khuẩn gây bệnh
(tả, lỵ, thương hàn…).
Việc dẫn nước thải đến nguồn tiếp nhận cũng là yếu tố có thể gây ô
nhiễm môi trường. Thực trạng đó được thể hiện qua bảng và biểu đồ sau.
Bảng 4.7: Tỷ lệ HGĐ sử dụng loại cống thải
STT Loại cống thải Số hộ gia đình Tỷ lệ (%)
1 Cống thải có nắp đậy 39 65,0
2 Cống thải lộ thiên 12 20,0
3 Không có cống thải 9 15,0
4 Loại khác 0 0,0
Tổng 60 100,0
Hình 4.4: Tỷ lệ (%) HGĐ sử dụng các loại cống thải
Qua bảng 4.7 và hình 4.2 ta thấy:
65,0%
20,0%
15,0%
Cống thải có nắp đậy
Cống thải lộ thiên
Không có cống thải
Loại khác

43
+ Đa số các HGĐ đã sử dụng cống thải có nắp đậy chiếm 65,0%, cống
thải có lộ thiên chiếm 20,0 %. Đa số hệ thống cống thải của các gia đình sử
dụng chưa đạt tiêu chuẩn, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Tuy chỉ là
nước tắm, nước nhà bếp và nước giặt nhưng cũng ảnh hưởng đến nguồn nước thải.
+ Số HGĐ không có cống thải và không sử dụng cống thải vẫn còn
nhiều, và tập trung ở các xóm Cao Sơn 1, Cao Sơn 2. Nguyên nhân là do các
xóm này nằm ở ven sông Đu chảy qua xã nên nước thải được thải trực tiếp ra
sông, đây cũng chính là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước sông hiện nay.
Bảng 4.8: Tỷ lệ (%) các nguồn tiếp nhận nước thải sinh hoạt của các HGĐ
TT Nguồn tiếp nhận nước thải Số lượng Tỷ lệ (%)
1 Cống thải chung 29 48,3
2 Thải vào ao hồ…. 13 21,7
3 Bể chứa 0 0,0
4 Bể tự hoại 8 13,3
5 Ngấm xuống đất 10 16,7
6 Nơi khác 0 0,0
Tổng 60 100,0
+ Xã Sơn Cẩm đã có cống thải, có nguồn tiếp nhận nước thải để xử lý
chung nên đã giảm đáng kể ô nhiễm môi trường, số HGĐ thải nước thải vào
cống thải chung của xã chiếm 48,3% ( tập chung ở các khu đông dân cư, gần
mặt đường lớn như Xóm 6, Xóm 7, Xóm 8). Số HGĐ sử dụng các bể tự hoại
để chứa nước thải sinh hoạt là không nhiều, chiếm 13,3%. Tuy nhiên, số HGĐ
thải nước thải ra ngoài môi trường còn lớn, chiếm 38,4%; như đã nói ở trên,
các HGĐ nằm ở ven sông Đu thải nước thải ra sông hoặc ngấm trực tiếp
xuống đất (đối với các HGĐ có diện tích đất vườn quanh nhà rộng, cách mặt
đường như xóm Hiệp Lực), điều này là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
nước mặt của địa phương, về lâu dài có thể gây ảnh hưởng tới chất lượng
nguồn nước ngầm.

44
+ Khu vực dân cư sử dụng cống thải chung hợp vệ sinh chiếm 60%.
Một bộ phận dân cư khác còn sử dụng cống thải chung với hệ thống thoát
nước mưa thải trực tiếp ra môi trường tự nhiên: ao, hồ, sông, suối. Hầu như
không có hệ thống thu gom và trạm xử lý nước thải.
4.3.3. Vấn đề rác thải tại địa phương
Với 14154 hộ gia đình thì lượng rác thải thải ra hàng ngày của xã Sơn
Cẩm là khá lớn bao gồm rác thải do sinh hoạt và các nghề phụ như buôn bán
và dịch vụ.
Bảng 4.9: Tỷ lệ các loại rác thải tạo ra trung bình trong một ngày
Lượng rác
thải/hộ/ngày
< 5kg 5-10kg 10-20kg >20kg
Số hộ 36 22 2 0
Phần trăm (%) 60 36,7 3,3 0,0
(Nguồn: Kết quả khảo sát tháng 9/2018)
Từ bảng 4.9 ta có nhận xét sau: 60% số hộ dân cho biết lượng rác thải
trung bình 1 ngày của gia đình họ là dưới 5 kg. Số hộ có lượng rác thải trung
bình 1 ngày từ 5 – 10 kg là 36,7%. Còn lại 1 số ít chiếm 3,3% cho biết gia
đình họ thải từ 10 – 20 kg rác trung bình một ngày.
Khi hỏi người dân về các loại chất thải sinh hoạt của gia đình có được tái
sử dụng không thì có 58,3% người dân nói rằng chất thải của gia đình họ
không được tái sử dụng. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng có các hộ gia đình biết
tận dụng các loại chất thải như giấy, chai lọ... Loại này được người dân tái
dùng làm chất đốt và vật dụng đựng nước hoặc bán cho người thu mua. Tỉ lệ
này chiếm 41,7%.
Bảng 4.10. Tỷ lệ hộ gia đình có các hình thức đổ rác
STT Hình thức đổ rác Số lượng Tỉ lệ (%)
1 Hố rác riêng 8 13,3
2 Đổ rác ở bãi rác chung 0 0
3 Đổ rác tuỳ nơi 0 0
4 Được thu gom rác theo hợp đồng 52 86,7
5 Tổng 60 100,0

45
Hình 4.5: Tỷ lệ hộ gia đình có các hình thức đổ rác
Từ bảng 4.11 và hình 4.3 ta có nhận xét sau: Đa số rác thải được thu gom
theo hợp đồng dịch vụ 52/60 hộ (chiếm 86,7%). Số hộ có hố rác riêng là 8/60
hộ (chiếm 13,3%).
Việc thu gom rác theo hợp đồng dịch vụ: Theo đánh giá của người dân
được phỏng vấn tình hình thu gom rác thải của xã hiện nay là khá tốt (54/60
chiếm 90%, số hộ dân đánh giá rất tốt chiếm 4/60 chiếm 6,7%, còn lại là
những hộ cảm thấy khó trả lời chiếm 3,3%), bởi vì chỉ có 7000 đồng/người/
tháng mà các hộ gia đình sẽ được mang đi xử lý hết trong ngày. Các công
nhân thu gom rác 1 lần/ ngày. Tuy nhiên vẫn còn một số hộ tập chung đổ rác
thành đống làm mất vệ sinh, ảnh hưởng sức khỏe và làm mất mỹ quan chung
của xã.
4.3.4. Vấn đề vệ sinh môi trường
Vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường có ý nghĩa hết sức quan trọng bởi vì
đó là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát
sinh dịch bệnh cũng như tác động tới sức khỏe của con người. Giữ gìn vệ sinh
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Hố rác riêng Đổ rác ở bãi rác
chung
Đổ rác tuỳ nơi Được thu gom
rác theo hợp
đồng
13.3
0 0
86.7

46
có thể hiểu là khơi thông cống rãnh, diệt trừ loăng quăng, diệt muỗi, diệt côn
trùng gây bệnh hay xây dựng các công trình vệ sinh… Hiện nay trên địa bàn
xã tỷ lệ HGĐ sử dụng các công trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn được thể hiện qua
bảng sau.
Bảng 4.11: Tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh
Kiểu nhà
vệ sinh
Tự hoại Hố xí hai
ngăn
Hố xí đất Không có
Số lượng 60 0 0 0
Tỉ lệ 100,0 0,0 0,0 0,0
Từ bảng 4.12 ta thấy 100% các hộ dân sử dụng nhà vệ sinh tự hoại hợp
vệ sinh đạt (QCVN 01: 2011/BYT) Điều kiện đảm bảo hợp vệ sinh được Bộ Y
tế ban hành ngày 24/6/2011.
Bảng 4.12: Các nguồn tiếp nhận nước thải từ nhà vệ sinh
STT Nguồn tiếp nhận
Số hộ gia
đình
Tỷ lệ %
1 Cống thải chung 0 0,0
2 Ngấm xuống đất 0 0,0
3 Ao làng 0 0,0
4 Bể tự hoại 60 100,0
5 Nơi khác (sông, suối) 0 0,0
6 Tổng 60 100,0
Từ bảng 4.13 ta thấy 100% các hộ dân sử dụng bể tự hoại để chứa nước
thải từ nhà vệ sinh phù hợp với (QCVN 01 : 2011/BYT) Điều kiện đảm bảo
hợp vệ sinh được Bộ Y tế ban hành ngày 24/6/2011
=> Điều này cho thấy người dân đã có ý thức hơn rất nhiều về nơi tiếp
nhận nước thải và không gây mất vệ sinh môi trường.

47
4.3.5. Sức khoẻ và môi trường
Qua quá trình tìm hiểu em thấy trên địa bàn của xã Sơn cẩm chưa xảy ra
sự cố môi trường nên người dân ở đây chưa phải gánh chịu hậu quả về sự cố
môi trường.
Có 20 người được phỏng vấn (chiếm 33,3 %) cho biết trong gia đình có
người thường xuyên bị mắc bệnh về đường hô hấp (cảm cúm...). Còn lại 40
người được phỏng vấn ( chiếm 66,7%) nói rằng trong gia đình không mắc
các bệnh hô hấp, bệnh đường ruột, bệnh ngoài da.
Theo em, đa số người dân xã Sơn Cẩm đã nắm được tầm quan trọng của
vệ sinh môi trường với sức khỏe bản thân. Nhưng đa số họ cũng chưa có thói
quen đi khám bệnh định kỳ, họ chỉ đến các cơ sở y tế khi có bệnh cần sự giúp
đỡ của Y tế.
4.4. Nhận thức của người dân về môi trường
Điều tra việc nhận thức và thái độ của người dân trong việc bảo vệ môi
trường là một việc hết sức phức tạp đòi hỏi người làm điều tra phải khách
quan và có những hiểu biết căn bản về môi trường và các vấn đề của nó. Nhận
thức là vấn đề khó đo lường, vì vậy rất khó đưa ra thước đo chính xác. Do đó,
nghiên cứu sẽ đánh giá một cách tương đối ở từng đối tượng dựa vào các tiêu
chí như: Sự quan tâm đến các vấn đề môi trường qua các phương tiện truyền
thông đại chúng, hiệu quả của việc tổ chức và tham gia các hoạt động về môi
trường trong cuộc sống, thái độ của mọi người với các hành vi gây ô nhiễm
môi trường được phân theo trình độ học vấn, nghề nghiệp, giới tính, ý thức
bảo vệ môi trường trong sinh hoạt hàng ngày, đánh giá nhận thức môi trường
của những người xung quanh, đánh giá của cộng đồng về nguyên nhân gây ô
nhiễm môi trường hiện nay. Tương ứng với các tiêu chí, tôi tiến hành phân
tích đánh giá mức độ nhận thức và thái độ của các đối tượng được nghiên
cứu, so sánh để tìm ra nguyên nhân và giải pháp.
4.4.1. Nhận thức của người dân về các khái niệm môi trường

48
Môi trường là ngành bao gồm rất nhiều khía cạnh, nhiều khái niệm liên
quan. Tuy nhiên, các khái niệm chung như Môi trường là gì? Thế nào là nước
sạch? Rác vô cơ, hữu cơ là gì? Ô nhiễm môi trường là gì?.....Là các khái niệm
thường xuyên gặp trong cuộc sống, thường được nhắc đến trên các phương
tiện thông tin đại chúng. Tuy là đơn giản nhưng tùy từng đối tượng mà có các
nhận thức khác nhau và tỷ lệ biết cũng khác nhau tùy theo trình độ học vấn
khác nhau. Tôi tiến hành điều tra người dân và có kết quả sau:
Bảng 4.13. Tỷ lệ hiểu biết của người dân về các khía cạnh môi trường
STT Các khái niệm môi trường Tỷ lệ biết Tỷ lệ không biết
1 Môi trường là gì 58 2
2 Thế nào là ô nhiễm môi trường 59 1
3 Rác hữu cơ là gì, vô cơ là gì 43 17
Qua bảng 4.13 ta thấy:
- Khái niệm về môi trường: 58/60 người dân được phỏng vấn biết về
khái niệm này (chiếm 96,7%). 3,3% số người được phỏng vấn không biết về
khái niệm này, những người này thuộc nhóm có trình độ học vấn biết đọc, viết.
- Khái niệm về ô nhiễm môi trường: 59/60 người dân được phỏng vấn
biết hoặc hiểu gần đúng về khái niệm này (chiếm 98,3%). 0,7% số người
được phỏng vấn không biết về khái niệm này, những người này thuộc nhóm
có trình độ học vấn biết đọc, viết.
- Khái niệm rác vô cơ và rác hữu cơ: 43/60 người dân được phỏng vấn
biết về khái niệm này (chiếm 71,7%). Khái niệm này làm rõ được nhận thức
chưa đầy đủ của người dân khi mà có 17/60 người được phỏng vấn chiếm
28,3% chưa nêu được thành phần của rác vô cơ và hữu cơ .
Nhìn chung người dân đã có nhận thức nhất định về các khái niêm môi
trường và ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó số lượng người dân biết về các
khái niệm rác vô cơ và rác hữu cơ còn hạn chế.

49
Bảng 4.14. Thành phần của chất thải rắn thể hiện qua bảng sau đây
Rác thải hữu cơ Rác thải vô cơ
Giấy Thuỷ tinh
Giấy catton, bìa cứng Vỏ hộp
Nhựa Nhôm
Hàng dệt Các kim loại khác
Cao su Tro, các chất bẩn
Da Đất cát, gạch ngói vỡ
Gỗ
Thực phẩm
Cành cây, cỏ, lá
(Nguồn: ISWM)
Các khái niệm nêu trên đều là khái niệm về Môi trường chung nhất, cơ
bản nhất. Tuy nhiên, số người dân hiểu và nhận biết được chưa được đầy đủ,
còn phân hóa theo trình độ học vấn rất nhiều. Người dân càng có trình độ cao
thì hiểu biết càng chính xác. Chính quyền địa phương nên có các chương trình
giáo dục tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trên địa bàn xã.
4.4.2. Mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến các hoạt động và
sức khỏe của con người
Chúng ta đã biết ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần
môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến
con người, sinh vật. Ô nhiễm môi trường do nhiều nguyên nhân gây nên, một
nguyên nhân rất quan trọng đó là ý thức của con người. Con người tác động
vào môi trường, làm biến đổi các tính chất, các quá trình của tự nhiên, do đó
con người phải chịu các tác động mà ô nhiễm môi trường mang lại. Biểu hiện
do ô nhiễm môi trường gây ra như Hiện tượng mưa axit, màu sắc, mùi vị của
nước sinh hoạt bị biến đổi. Ô nhiễm môi trường cũng gây cho con người các
loại bệnh tật như các bệnh về hô hấp, bệnh đường ruột, bệnh về da…. Tuy
nhiên, trên địa bàn xã Sơn Cẩm không phải ai cũng nhận thức được điều đó.
Tôi đã tiến hành tìm hiểu và đưa ra kết quả dưới đây

50
Bảng 4.15: Nhận thức của người dân về những biểu hiện do ô nhiễm môi
trường gây ra theo trình độ học vấn
STT Trình độ học vấn
Các biểu hiện của ô
nhiễm môi trường Tổng
Biết Không biết
1 Tiểu học
SL 2 1 3
Tỉ lệ % 66,7 33,3 100,0
2 Trung học cơ sở
SL 15 0 15
Tỉ lệ % 100,0 0,0 100,0
3 Trung học phổ thông
SL 13 0 13
Tỉ lệ % 100,0 0,0 100,0
4 Trung cấp/cao đẳng
SL 17 0 17
Tỉ lệ % 100,0 0,0 100,0
5 Đại học/ trên đại học
SL 12 0 12
Tỉ lệ % 100,0 0,0 100,0
Tổng
SL 59 1 60
Tỉ lệ % 98,3 1,7 100,0
Từ bảng 4.15 ta có nhận xét sau: Nhìn chung người dân đều biết về các
biểu hiện của ô nhiễm môi trường (chiếm 98,3%). Trong đó 100% người dân
có trình độ học vấn từ trung học cơ sở trở lên đều biết về các biểu hiện của ô
nhiễm môi trường. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn người dân chưa biết về biểu
hiện của ô nhiễm môi trường thuộc nhón có trình độ học tiểu học (chiếm
1,7%). Đây là nhóm có trình độ học vấn kém nhận thức còn hạn chế vì vậy
cần có các buổi tuyên truyền phổ biến để nâng cao nhận thức cho người dân.
4.4.3. Nhận thức của người dân trong việc phân loại, thu gom, xử lý rác
thải sinh hoạt
Với một tỉnh đang trong quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa, dân cư
ngày càng đông, việc phân loại chất thải sinh hoạt trong các hộ gia đình ở
thành phố Thái Nguyên tỉnh Thái Nguyên nói chung nói và xã Sơn Cẩm nói
riêng hiện nay là hết sức cần thiết.

51
Việc phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn mang lại lợi ích rất lớn giúp
cho việc thu gom dễ hơn, tái sử dụng và tái chế lại những loại rác có thể sử
dụng được. Phân loại rác thải tại nguồn sẽ tiết kiệm được ngân sách trong việc
thu gom, xử lý, giảm diện tích bãi rác đồng thời giảm ô nhiễm môi trường
không khí, môi trường đất và nước ngầm, việc làm phân bón hữu cơ sẽ hiệu
quả hơn, tiết kiệm nguồn tài nguyên, chi phí khai thác nhiên liệu. Ngoài ra
phân loại rác tại nguồn giúp cho việc quản lý rác tốt hơn, hạn chế sự ô nhiễm
môi trường do rác thải sinh hoạt, góp phần bảo vệ môi trường sống.
Kết quả khảo sát về thực trạng phân loại rác thải sinh hoạt của người
dân cho thấy, đây là vấn đề được nhiều người quan tâm, nhưng mức độ quan
tâm trong cộng đồng có khác nhau.
Bảng 4.16: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại
rác thải sinh hoạt chia theo giới tính
STT Đánh giá việc
phân loại rác
Giới tính Tổng
Nam Nữ
Số
lượng
(%)
Số
lượng
(%)
Số
lượng
(%)
1 Rất quan trọng 11 47,8 14 37,8 25 41,7
2 Quan trọng 9 39,2 22 59,5 31 51,7
3
Không quan
trọng
2 8,7 1 2,7 3 5,0
4 Không biết 1 4,3 0 0,0 1 1,6
Tổng 23 100,0 37 100,0 60 100,0

52
Hình 4.6: Đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt
chia theo giới tính
Qua bảng số liệu trên ta thấy, 20/23 số lượng nam giới chiếm 87,0%
cho rằng việc phân loại rác thải là rất trọng và quan trọng, còn lại 3/23 số
lượng nam giới chiếm 13,0% cho rằng không quan trọng, không biết. Với nữ
giới, số lượng cho rằng rất quan trọng và quan trọng cũng chiếm đa số là
36/37 chiếm 97,3%, còn lại 1/37 chiếm 2,7% trả lời là không quan trọng.
So sánh mức độ quan tâm giữa nam và nữ ta thấy được, đa số cả nam và
nữ đều đánh giá tầm quan trọng của việc phân loại rác thải sinh hoạt là rất quan
trọng và quan trọng. Điều đó cho thấy, nam giới đang ngày càng có xu hướng
quan tâm đến vấn đề môi trường nói chung và việc phân loại rác thải sinh hoạt
của gia đình nói riêng. Tuy có đôi chút khác biệt trong việc đánh giá mức độ
quan trọng của việc phân loại rác sinh hoạt giữa nam và nữ nhưng nhìn chung họ
đều đánh giá là rất quan trọng và quan trọng, chỉ một số ít hộ trong những hộ
tham gia trả lời tỏ ra không quan tâm đến vấn đề phân loại mà thôi.
Mức độ nhận thức là như vậy nhưng trên thực tế, việc phân loại rác
trong cộng đồng người dân ở xã lại chưa được nhiều HGĐ áp dụng. Cụ thể,
0
10
20
30
40
50
60
Rất quan
trọng
Quan trọng Không quan
trọng
Không biết
47.8
39.2
8.7
4.3
37.8
59.5
2.7
0
Nam
Nữ

53
theo khảo sát đa số hộ dân được phỏng vấn không phân loại rác tại gia đình là
47/60 chiếm 78,3%. Số còn lại người dân đã biết phân loại thức ăn thừa để
làm phân bón hoặc thức ăn cho gia súc, gia cầm. Nhưng tỉ lệ này không lớn,
chỉ chiếm 21,7% và tập trung vào các HGĐ chăn nuôi nhỏ lẻ. Điều này sẽ gây
nhiều khó khăn cho bộ phận thu gom khi phải thu gom với một lượng rác thải
lớn, lãng phí nguồn rác thải có thể sử dụng để tái chế, nếu nguồn rác thải này
được phân loại thì sẽ tiết kiệm được nguồn nguyên liệu để tái chế. Mặt khác
khâu xử lý cũng gặp nhiều khó khăn.
Việc phân loại rác thải là quan trọng, nhưng việc thu gom và xử lý rác
thải cũng không kém phần quan trọng. Tôi đã tiến hành khảo sát và thu được
các kết quả sau.
Bảng 4.17: Đánh giá về tầm quan trọng của việc thu gom, xử lý rác thải
sinh hoạt theo nghề nghiệp
Nghề nghiệp
SL
(%)
Mức độ
Tổng
Rất
quan
trọng
Quan
trọng
Không
quan
trọng
Khó
trả
lời
Nông nghiệp
SL 4 5 0 0 9
Tỉ lệ % 44,4 55,6 0,0 0,0 100,0
Buôn bán, dịch
vụ
SL 9 8 0 0 17
Tỉ lệ % 52,9 47,1 0,0 0,0 100,0
Nghề tự do
SL 5 3 0 0 8
Tỉ lệ % 62,5 37,5 0,0 0,0 100,0
Học sinh, sinh
viên
SL 9 0 0 0 9
Tỉ lệ % 100,0 0,0 0,0 0,0 100,0
Cán bộ, công
viên chức nhà
nước
SL 13 0 0 0 13
Tỉ lệ % 100,0 0,0 0,0 0,0 100,0
Về hưu, già yếu,
không làm việc
SL 0 4 0 0 4
Tỉ lệ % 00,0 100,0 0,0 0,0 100,0
Tổng
SL 40 20 0 0 60
Tỉ lệ % 66,7 33,3 0,0 0,0 100,0

54
Từ bảng 4.17 ta có nhận xét sau:
- 100% người được phỏng vấn có nghề nghiệp là cán bộ, công viên chức
nhà nước và học sinh sinh viên đánh giá việc thu gom rác là rất quan trọng.
- Người dân có nghề nghiệp buôn bán dịch vụ: 9/10 người đánh giá việc
thu gom rác là rất quan trọng (chiếm 52,9%). 8/10 người đánh giá việc thu
gom rác là quan trọng (chiếm 47,1%)
- Người dân nghề nghiệp nông nghiệp: 4/9 người đánh giá việc thu gom
rác là rất quan trọng (chiếm 44,4 %). 5/9 người đánh giá việc thu gom rác là
quan trọng (chiếm 55,6 %)
- Người dân có nghề nghiệp tự do:5/8 người đánh giá việc thu gom rác là
rất quan trọng (chiếm 62,5%). 3/8 người đánh giá việc thu gom rác là quan
trọng (chiếm 37,5%)
- Người dân đã về hưu hay già yếu không làm việc: 4/4 người đánh giá
việc thu gom rác là quan trọng (chiếm 100%).
=> Sự hiểu biết của người dân ở các ngành nghề khác nhau về tầm quan
trọng của việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt.
Bảng 4.18: Đánh giá về mức độ thu gom, xử lý rác của người dân
trong xã Sơn Cẩm hiện nay
STT Mức độ Số lượng Tỷ lệ (%)
1 Rất tốt 4 6,7
2 Tốt 50 83,3
3 Chưa tốt 4 6,7
4 Khó trả lời 2 3,3
5 Tổng 60 100
4/60 người dân đánh giá việc thu gom xử lý rác trong xã Sơn Cẩm là rất
tốt (chiếm 6,7%). 50/60 người dân đánh giá việc thu gom xử lý rác trong xã là

55
tốt (chiếm 83,3%). 4/60 người dân đánh giá việc thu gom xử lý rác là chưa tốt
(chiếm 6,7%). 2/60 người dân khó trả lời về việc đánh giá thu gom xử lý rác
(chiếm 3,3%)
Kết quả trên cho thấy nhiều người dân trên địa bàn phường đã quan tâm
đến việc thu gom sử lý rác thải của địa phương, bên cạnh đó vẫn còn một số ít
người dân chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này.
Thực tế cho thấy việc thu gom rác trên địa bàn xã Sơn Cẩm được thực
hiện theo hợp đồng dịch vụ và đa số người dân đều tham gia. Tuy nhiên do
lực lượng thu gom rác mỏng, điều kiện kỹ thuật chưa đảm bảo nên ở một số
nơi tập trung đông đúc như chợ, cổng trường học,… rác thải ở đây chưa được
thu gom triệt để.
Để hiểu thêm về công tác thu gom, xử lý rác của xã, em tiến hành
phỏng vấn sâu công nhân thu gom rác Nguyễn Thị Hạnh và được cho biết:
- Các công cụ hỗ trợ chỉ có xe đẩy, xẻng, chổi. Các công cụ bảo hộ có
quần áo, găng tay, khẩu trang, giầy, mùa mưa được trang bị áo mưa, ủng.
- Lực lượng thu gom rác còn mỏng làm việc vào sáng và chiều tối
- Khối lượng công việc nặng nhưng mức lương chưa cao.
- Đa số các hộ đã để rác gọn vào vật chứa để thuận thiện cho việc thu
gom rác, nhưng bên cạnh đó vẫn còn 1 số hộ dân để rác bừa bãi, bỏ rác không
đúng giờ thu gom làm mất mỹ quan và vệ sinh đường phố .
4.4.4. Nhận thức của người dân về Luật Bảo vệ môi trường và các văn
bản liên quan
Việt Nam ban hành luật Bảo vệ Môi trường vào năm 1993. Tuy nhiên,
cùng với thời gian nước ta đã có những biến đổi nhanh chóng và mạnh mẽ, vì
thế luật BVMT 1993 không còn phù hợp nữa. Ngày 27 tháng 11 năm 2005,
Luật BVMT 2005 được Quốc hội khóa X thông qua, thay thế cho luật BVMT
1993. Ngày 23 tháng 06 năm 2014 luật BVMT đã được Quốc hội khóa XIII,
kỳ họp thứ 7 thông qua và được áp dụng cho đến nay. Việt Nam cũng ban

56
hành các nghị định quy định tội phạm môi trường, các hình thức xử phạt cho
các loại tội phạm môi trường. Trên địa bàn xã Sơn Cẩm chưa có hiện tượng ô
nhiễm môi trường nghiêm trọng phải xử phạt, nhưng tỉ lệ người dân có nhận
thức về các văn bản liên quan đến lĩnh vực môi trường còn hạn chế.
Bảng 4.19: Nhận thức của người dân về luật môi trường
và các văn bản liên quan theo nghề nghiệp
Nghề nghiệp
SL
(%)
Mức độ
Tổng
Biết Không biết
Không trả
lời
Nông nghiệp
SL 3 2 4 9
% 33,3 22,2 44,4 100,0
Buôn bán, dịch vụ
SL 5 6 6 17
% 29,4 35,3 35,3 100,0
Nghề tự do
SL 4 2 2 8
% 50,0 25,0 25,0 100,0
Học sinh, sinh viên
SL 8 1 0 9
% 88,9 11,1 0 100,0
Cán bộ, công viên
chức nhà nước
SL 13 0 0 13
% 100,0 0 0 100,0
Về hưu, già yếu,
không làm việc
SL 1 0 3 4
% 25,0 0 75,0 100,0
Tổng
SL 34 11 15 60
% 56,7 18,3 25,0 100,0
Ta thấy được tỉ lệ người dân trên địa bàn xã Sơn Cẩm hiểu biết về Luật
Môi trường và các văn bản liên quan của Việt Nam tương đối cao. Tỉ lệ người
dân biết chiếm 56,7%, phần lớn là người là cán bộ, công chức nhà nước .Còn
lại là 43,3% người dân không biết và không trả lời nội dung này. Điều này
cho thấy Luật BVMT rất quan trọng với đời sống của người dân cả nước, tuy
nhiên một bộ phận người dân xã Sơn Cẩm lại chưa được tiếp cận nhiều. Đa số
người dân làm nghề buôn bán, nông nghiệp, người về hưu, già yếu, không
làm việc, là chưa biết về vấn đề này.

57
Khi hỏi về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về BVMT của Chủ
tịch UBND Xã, Chủ tịch UBND huyện, và trách nhiệm trong việc giải quyết
đơn thư khiếu nại tố cáo của các cơ quan chức năng, một số người dân được
hỏi đều trả lời là không biết, không trả lời đó là minh chứng rõ ràng cho việc
nhận thức còn hạn chế của người dân trong xã.
4.4.5. Những hoạt động của người dân về công tác bảo vệ môi trường sống,
công tác tuyên truyền của xã Sơn Cẩm
Hoạt động tuyên truyền giáo dục cộng đồng trong mọi lĩnh vực luôn là
việc làm hết sức quan trọng để nâng cao nhận thức của người dân. Có nhiều
cách thức tuyên truyền khác nhau và mỗi địa phương áp dụng các phương
pháp khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh của địa phương mình. Với riêng xã
Sơn Cẩm, là khu vực nằm ở phía Bắc cách trung tâm thành phố Thành phố
Nguyên 6 km người dân cũng có được nhiều sự quan tâm, ưu ái của các nhà
quản lý. Tuy nhiên, về lĩnh vực môi trường lại chưa được quan tâm đúng
mức. Khi phỏng vấn người dân ở đây, đa số người dân nhận xét là địa phương
hoặc các khu dân cư, các xóm không tổ chức các hoạt động VSMT như phát
cỏ ven đường, phun thuốc diệt muỗi, khơi thông cống rãnh…..
Bảng 4.20: Tìm hiểu các chương trình bảo vệ môi trường
qua các nguồn phân theo giới tính
TT
Nguồn tìm hiểu các chương
trình bảo vệ môi trường
Giới tính Tổng
Nam Nữ
SL (%)
SL (%) SL (%)
1 Các phong trào tuyên truyền cổ
động
2 8,7 1 2,7 3 5,0
2 Bạn bè, những người xung quanh 3 13,1 7 18,9 9 15,0
3 Sách, báo chí 2 8,7 2 5,4 4 6,7
4 Đài, tivi 8 34,8 23 62,2 33 55,0
5 Đài phát thanh địa phương 1 4,3 0 0,0 0 0
6 Chính quyền cơ sở 7 30,4 4 10,8 11 18,3
Tổng 23 100,0 37 100,0 60 100,0

58
Hầu hết các HGĐ ở xã đều nhận được thông tin về VSMT. Và đa số
nguồn thông tin này người dân tiếp nhận qua báo đài, tivi. Trong đó nữ giới
đa phần tiếp nhận thông tin từ đài, Tivi (chiếm 62,2%). còn đối với nam giới
ngoài việc tìm hiểu qua nguồn thông tin đại chúng họ còn chiếm đa số trong
việc tìm hiểu qua chính quyền địa phương. Điều đó cho thấy đặc trưng chung
của xã hội Việt Nam mặc dù đã có sự thay đổi theo chiều hướng hiện nay là
nam và nữ đều tham gia vào các công việc ngoài xã hội nên có nhiều cơ hội
và nguồn để tìm hiểu thông tin về môi trường. Dù vậy thì nam giới vẫn còn
mang vai trò là trụ cột trong gia đình, thường xuyên tham gia các hoạt động
xã hội và là người hay tham gia các cuộc họp ở các xóm, xã nên nguồn tiếp
nhận thông tin nhiều hơn. Nữ giới hiện nay, mặc dù đã tham gia vào hoạt
động kinh tế gia đình và cũng tham gia vào trong các hoạt động xã hội nhưng
đó chỉ chiếm một tỷ lệ nhất định, còn lại đa số là đảm nhận công việc nội trợ,
chăm sóc gia đình nên nguồn thông tin chính vẫn là từ thông tin đại chúng.
Đa số người dân không biết đài phát thanh, truyền hình thành phố, tỉnh
Thái Nguyên có chuyên mục riêng về môi trường hay không. Họ còn nhận xét
rằng rất lâu xã mới tổ chức một buổi truyền thông về VSMT, với loa phát thanh,
các băng rôn biểu ngữ và diễu hành toàn xã. Điều này cho thấy xã Sơn Cẩm đã
quan tâm đến các vấn đề môi trường nhưng chưa nhiều, dẫn đến tình trạng người
dân có rất ít kiến thức về môi trường nói chung và VSMT nói riêng.
Để làm rõ hơn vấn đề này, tôi tiến hành phỏng vấn sâu anh Nguyễn Huy
Hiếu cán bộ địa chính môi trường của xã, thì nhận được câu trả lời như sau:
Địa phương đã đầu tư cho việc truyền thông như đã lắp đặt hệ thống loa phát
thanh toàn xóm để người dân cập nhật nhiều thông tin hơn nữa. Tuy nhiên đài
truyền thanh, truyền hình Thái Nguyên đúng là chưa có chuyên mục về Môi trường.
Người dân chỉ được tiếp cận các thông tin từ các kênh truyền hình quốc gia.
Hệ thống thu gom rác thải sinh hoạt và hệ thống kênh mương thoát
nước của xã đã đảm bảo nên ý thức của người dân BVMT mới là điều quan

59
trọng, và người dân cũng không có nhiều thời gian tham gia vào các hoạt
động cộng đồng bởi họ cũng bận bịu việc của họ.
Hưởng ứng ngày Nước Thế giới, phòng chống dich bệnh, vệ sinh môi
trường, hưởng ứng chương trình “Giờ Trái Đất” các cơ quan đơn vị của thành
phố Thái Nguyên nói chung và xã Sơn Cẩm nói riêng đều tham gia tích cực
các hoạt động như: tuyên truyền. treo băng rôn, phát tờ rơi cho người dân,
trực tiếp phun thuốc diệt bệnh cho những hộ chăn nuôi trên địa bàn thành phố
và xã. Những hoạt động này được tổ chức khoảng 3,4 lần/năm.
Địa phương cũng lồng ghép các nội dung BVMT và nhắc nhở người
dân có ý thức BVMT vào các cuộc họp của các xóm, chứ chưa tổ chức được
buổi tập huấn hay tuyên truyền riêng đến người dân do thiếu nguồn năng lực,
thiếu các cán bộ có chuyên môn.
Đánh giá các nhận xét trên, tôi thấy cơ quan quản lý có thẩm quyền đã
quan tâm và có việc làm cụ thể trong việc truyền tải thông tin, tuyên truyền
nâng cao nhận thức cho người dân xã, nhưng chưa thường xuyên và đầy đủ.
Môi trường luôn là đề tài nóng bỏng trong những năm gần đây, ô nhiễm môi
trường không phải của riêng ai nên càng cần phải nâng cao nhận thức cho
người dân hơn nữa để họ tích cực tham gia BVMT.
4.5. Đánh giá chung và đề xuất giải pháp
4.5.1. Đánh giá chung
Nhìn chung trong vài năm gần đây nền kinh tế của xã Sơn Cẩm tăng
cao do địa phương có những chính sách phát triển kinh tế hợp lý, chuyển dịch
cơ cấu ngành nghề phù hợp, người dân chăm lo sản xuất buôn bán hướng tới
thị trường hàng hóa, ngành công nghiệp và nghề phụ từng bước phát triển.
Địa phương chăm lo cho phát triển kinh tế mà ít quan tâm đến vấn đề môi
trường, nên môi trường ở đây đang từng bước bị ô nhiễm.
Nguồn nước sinh hoạt mà các HGĐ sử dụng trên địa bàn xã Sơn Cẩm
chủ yếu là nước máy, tuy nhiên chưa đạt tiêu chuẩn chất lượng, một số HGĐ

60
sử dụng nước giếng khoan, số ít HGĐ sử dụng thiết bị lọc nhưng còn áp dụng
phương pháp lọc thô sơ nên hiệu quả chưa cao.
Về nguồn nước thải của các HGĐ sau quá trình sử dụng thường được
thải ra cống thải chung của xã bằng cống thải có nắp đậy, nhưng cũng có các
HGĐ thải nước thải bằng cống thải lộ thiên ra vườn, ra sông suối sau nhà…Từ
đó gây ảnh hưởng tới mỹ quan chung, gây ô nhiễm môi trường nước và môi
trường không khí đặc biệt là khi nhiệt độ lên cao.
Rác thải của xã chủ yếu là nguồn rác từ sinh hoạt, từ các hoạt động sản
xuất nông nghiệp, dịch vụ…lượng rác trung bình thải ra của mỗi HGĐ không
nhiều nhưng ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân còn kém,
ngoài các HGĐ được thu gom rác theo hợp đồng dịch vụ thì vẫn có nhiều
hộ có thói quen đổ rác tùy nơi nên môi trường không tránh khỏi bị ô nhiễm.
Đánh giá về nhận thức của người dân trên địa bàn xã về các vấn đề môi
trường, mọi người dân đều có hiểu biết về tầm quan trọng của môi trường
trong cuộc sống của mình, ô nhiễm môi trường cũng là vấn đề cần được ưu
tiên giải quyết.
Người dân càng có trình độ học vấn cao thì mức độ quan tâm, hiểu biết
về vấn đề môi trường càng nhiều.
Nhận thức của người dân về các khái niệm môi trường và các biểu hiện
của Ô nhiễm môi trường nhìn chung còn hạn chế và chưa đầy đủ. Tùy từng
ngành nghề khác nhau, trình độ học vấn khác nhau mà có sự nhận thức khác
nhau, tuy nhiên nếu người dân có trình độ học vấn từ THPT trở lên và làm
cán bộ công chức nhà nước sẽ có cái nhìn về môi trường chi tiết hơn là những
đối tượng còn lại.
Phần lớn các hộ tham gia trả lời đều cho biết việc tìm hiểu các thông tin
về môi trường là qua phương tiện truyền thông và chính quyền cơ sở. Việc
tiếp nhận thông tin về môi trường có khác nhau là do chức năng, vai trò mà họ
đảm nhận trong gia đình và ngoài xã hội.

61
Nhìn chung sự đánh giá của người trả lời về việc phân loại rác là rất
quan trọng và quan trọng. Cả nam và nữ đều đánh giá tầm quan trọng của việc
phân loại rác thải sinh hoạt là quan trọng và rất quan trọng. Việc phân loại rác
sinh hoạt của người dân tại địa bàn xã chưa đồng bộ, vẫn còn mang tính tự
phát và không triệt để.
Chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng đã có quan tâm và chú
trọng đến vấn đề môi trường bằng nhiều hình thức trong đó có việc tổ chức
các chương trình để vận động sự tham gia của người dân như: Tổ chức kêu
gọi người dân dọn vệ sinh khu phố, tổ chức trồng cây xanh nơi công cộng,
hay tổ chức các buổi họp xã để người dân phản ánh về tình trạng môi trường
tại địa bàn….
Việc tổ chức các chương trình chỉ ở mức độ có tổ chức cho người dân
biết về các thông tin môi trường thông qua việc lồng ghép vào trong các buổi
họp xóm, và lượng thời gian dành để bàn về vấn đề môi trường rất ít trong các
cuộc họp này nên người dân khó nắm bắt được hết các thông tin và có thể
phản ánh được những bức xúc về tình trạng môi trường.
Tình hình quản lý môi trường cũng chưa được chính quyền địa phương
quan tâm đúng mức.
Nhận thức của người dân chưa cao, sự hiểu biết, nắm bắt về luật pháp,
các thông tư, nghị định còn hạn chế.
4.5.2. Đề xuất giải pháp
Từ những kết quả thu thập được và các đánh giá nêu trên, em mạnh dạn
đưa ra các đề xuất sau đây để nâng cao nhận thức của người dân cũng như các
giải pháp về quản lý cũng như tuyên truyền giáo dục về Môi trường như sau:
- Đề xuất với cơ quan cấp trên nên có hoạt động quan trắc môi trường
khu vực xã để có kết luận chính xác về hiện trạng môi trường nơi đây để có
các giải pháp cụ thể ngăn ngừa ONMT và các tác động của ONMT đến cuộc
sống của người dân.

62
- Thành lập đội quản lý môi trường của các xóm, thường xuyên kiểm
tra ý thức của người dân về bảo vệ môi trường và thường xuyên tổ chức họp
các xóm để lắng nghe ý kiến của người dân về các vấn đề môi trường.
- Địa phương nên đầu tư thùng rác ở những nơi tập trung đông dân cư
như các khu chợ, các cơ quan nhà nước… Nếu trang bị được thùng rác để
phân loại rác thải vô cơ và hữu cơ thì càng tốt.
- Địa phương nên tổ chức nhiều hơn các hoạt động vệ sinh môi trường
của khu phố như dọn dẹp hành lang, phun thuốc diệt muỗi, phát quang cỏ ven
đường….Tập hợp người dân trong xã tham gia đầy đủ và nhiệt tình.
- Đẩy mạnh công tác giáo dục tuyên truyền về BVMT, muốn dần dần
xóa bỏ được tập quán, thói quen không hợp vệ sinh của người dân cần có thời
gian, từ chỗ tuyên truyền giáo dục cho mọi người dân, giáo dục cho mọi lứa
tuổi từ trẻ em khi mới lớn, cho học sinh từ khi cắp sách đến trường, cung cấp
những kiến thức khoa học từ đó biến thành ý thức, thái độ trong nếp sống và
trở thành những hành động tự giác. Trong tuyên truyền giáo dục phải đi vào
những vấn đề thực tế, với nội dung thật cụ thể và dễ hiểu.

63
Phần 5
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1. Kết luận
Về hình thức dẫn nước thải của các HGĐ có 65,0% số hộ sử dụng cống
thải có nắp đậy còn lại 35,0% số hộ sử dụng cống thải lộ thiên và không có
cống thải, họ có thói quen xả nước thải ra sông hoặc vườn,ao gần nhà.
Vấn đề rác thải, hiện nay rác thải của người dân chủ yếu là từ sinh hoạt,
dịch vụ. Lượng rác trung bình thải ra hằng ngày của mỗi hộ gia đình không
nhiều có 73,4% số HGĐ đổ rác theo hợp đồng dịch vụ và đa số những HGĐ
này nằm ở khu vực trung tâm, dọc đường quốc lộ 3 của xã . Còn lại 20% HGĐ
có hố rác riêng, 3,3% đổ ra bãi rác chung của xóm và 3,3% số hộ còn đổ rác tùy nơi.
100% các hộ gia đình có nhà vệ sinh tự hoại và phù hợp điều kiện đảm
bảo vệ sinh.
Sự hiểu biết của người dân về các khái niệm môi trường là khá tốt.
96,7% biết về khái niệm môi trường là gì? 98,3% biết hoặc hiểu gần đúng về
khái niệm ô nhiễm môi trường. nhưng tỷ lệ người dân biết về khái niệm rác
vô cơ và rác hữu cơ còn hạn chế (chiếm 71,7%) đây là những người có trình
độ nhận thức từ trung học phổ thông trở xuống
Công tác tuyên truyền và giáo dục vệ sinh môi trường trên địa bàn xã
chưa được chú trọng. Các nguồn thông tin về VSMT mà người dân tiếp nhận
chủ yếu từ đài, báo, tivi (61,7%) ngoài ra cũng từ các nguồn khác nhưng
không đáng kể. So sánh giữa nam và nữ thì người dân là nam có nhiều nguồn
tiếp nhận hơn nữ giới.
Đa số người dân đều có hiểu biết về tầm quan trọng của môi trường
trong cuộc sống của mình và đồng ý với việc bảo vệ môi trường bằng cách
không vứt rác bừa bãi. Sự đánh giá của người trả lời về việc phân loại rác chủ

64
yếu là rất quan trọng và quan trọng. Mức độ đánh giá có sự thay đổi theo giới
tính, nghề nghiệp.
Mối quan hệ giữa sức khỏe và môi trường được nhóm Nữ quan tâm hơn
nhóm Nam.
Đa số người dân đều có hiểu biết về tầm quan trọng của môi trường
trong cuộc sống của mình và đồng ý với việc bảo vệ môi trường bằng cách
không vứt rác bừa bãi. Sự đánh giá của người trả lời về việc phân loại rác chủ
yếu là rất quan trọng và quan trọng. Mức độ đánh giá có sự thay đổi theo giới
tính, nghề nghiệp.
Các nhóm nghề nghiệp có thu nhập và nhóm học sinh sinh viên đều đánh
giá việc phân loại rác là quan trong và rất quan trọng, trong khi đó nhóm
người về hưu già yếu tỏ ra không quan tâm lắm.
Bằng việc trả lời các câu hỏi phỏng vấn, phân tích và so sánh theo giới
tính, theo trình độ học vấn và theo nghề nghiệp tôi nhận thấy rằng người dân
có trình độ học vấn càng cao thì tỉ lệ nhận thức về môi trường càng nhiều.
Bên cạnh đó những đối tượng còn lại ở một số khía cạnh khác của môi
trường, gần gũi với họ thì họ cũng có nhận thức đúng đắn. Mong rằng chính
quyền địa phương quan tâm hơn nữa đến lĩnh vực này trong tương lai để xã
Sơn Cẩm phát triển một cách bền vững.
5.2. Kiến nghị
Xã Sơn Cẩm nên nhanh chóng hoàn thành hệ thống thoát nước, tăng
thêm thùng rác ở nơi đông tập trung đông dân cư
Công ty thu gom và xử lý rác nên có các hoạt động cụ thể như thường
xuyên phun các chế phẩm sinh học vào rác thải trước khi đem đến bãi xử lý
rác để hạn chế ô nhiễm cho khu vực phường.
Tăng cường triển khai thực hiện chiến dịch hành động vì môi trường như
những hoạt động bằng cách mở các cuộc phun thuốc diệt muỗi, ruồi, bọ miễn
phí cho nhân dân.

65
Mở các buổi sinh hoạt khu phố để tuyên truyền, giáo dục vệ sinh môi
trường cho người dân, trong các buổi sinh hoạt đó đưa ra các trò chơi, hình
ảnh… về môi trường giúp người dân dễ dàng hiểu được về môi trường nói
chung cũng như giữ gìn bảo vệ môi trường sống của họ nói riêng.
Đoàn thanh niên xã và chi đoàn các xóm cũng nên có nhiều buổi tình
nguyện thu gom rác thải, thu dọn đường xóm, phát quang bụi rậm, khơi thông
kênh mương cống máng… Thường xuyên tổ chức các phong trào làm sạch
đường phố, lồng ghép vào các hoạt động thường kỳ của địa phương. Để người
dân tham gia hoạt động vệ sinh môi trường, ngõ xóm, nơi công cộng và hoạt
động tự quản về bảo vệ môi trường của người dân, nhằm nâng cao hiệu quả
của công tác bảo vệ môi trường ở địa phương.
Tuyên truyền thông qua loa đài, băng rôn, áp phích, tờ rơi nhằm nâng
cao nhận thức của người dân về môi trường, để mọi người đều hiểu được tác
hại của ô nhiễm môi trường, tầm quan trong của việc bảo vệ môi trường và
biến nhận thức đó thành những hành động cụ thể nhằm bảo vệ môi trường.
Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào thành nhóm tiêu chí để bình xét gia
đình văn hóa, nộp đủ và đúng thời hạn các loại phí bảo vệ môi trường theo
quy định, phải thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt đúng nơi quy định.
Để người dân tự giác thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc bảo
vệ môi trường.
Hiện nay vấn đề quản lý môi trường tại phường còn nhiều bất cập.Vì vậy
cần phải hình thành bộ phận quản lý môi trường ở cấp phường. Cần phải có
quy định xử phạt nghiêm những trường hợp gây tác động xấu đến môi trường
và phải khắc phục, bồi thường thiệt hại theo đúng quy định.

66
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Tài nguyên & Môi trường, (2001), Báo cáo tổng kết Chương trình
“Sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường”.
2. Bộ Y Tế, (2011), Thông tư 27/2011/TT-BYT về việc ban hành QCVN
01:2011/BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu - điều kiện đảm bảo
hợp vệ sinh.
3. Lê Văn Khoa, (2000), sách “Khoa học môi trường”, Nhà xuất bản Giáo
Dục.
4. Lê Văn Khoa và nhóm cộng sự ở Sở Tài nguyên - Môi trường TPHCM,
(2011), đề tài nghiên cứu, khảo sát “Nhận thức của người dân tại TPHCM về
tác hại của biến đổi khí hậu - BĐKH”.
5. Nhóm tác giả khoa Xã Hội Học Trường Đại học Bình Dương (2009),
“Tìm hiểu về nhận thức, thái độ và hành vi của người dân về ô nhiễm môi
trường trong việc phân loại, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt tại phương
Phú Thọ, Thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương”.
6. Phòng Tài nguyên và Môi trường xã Sơn Cẩm, (2018), “Đề án sắp xếp,
sáp nhập xóm thuộc xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên”
7. Phòng Tài nguyên và Môi trường xã Sơn Cẩm, (2017), “Báo cáo kết quả
thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2017. Nhiệm vụ trọng tâm,
giải pháp phát triển kinh tế - xã hội năm 2018”
8. Quốc hội nước CHXHCNVN, (2014), Luật Bảo vệ Môi trường số
55/2014/QH13
9. Võ Quý, “ Một số vấn đề về Môi trường toàn cầu”, Đại học Quốc gia Hà
Nội, 2011
10.Hoàng Thái Sơn, trường Đại học Y dược Thái Nguyên, luận văn thạc sĩ
học “Thực trạng, kiến thức, thái độ, thực hành về vệ sinh môi trường của
người dân huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên”.

67
11.Thông tư 27/2011/TT-BYT về việc ban hành QCVN 01:2011/BYT Quy
chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu - điều kiện đảm bảo hợp vệ sinh
12.Chu Bích Thu, Nguyễn Ngọc Trâm, Nguyễn Thị Thanh Nga, Nguyễn
Thúy Khanh, Phạm Hùng Việt “Từ điển Tiếng Việt Phổ Thông”, Viện Ngôn
ngữ học, NXB Tp.HCM, 2010
13.Từ điển Bách khoa Việt Nam
14. Từ điển Bách khoa toàn thư
Tài liệu Internet:
15. http://gdtd.vn
16. http://nld.com.vn
17. http://timkiem.chinhphu.vn
18. http://yeumoitruong.com

PHỤ LỤC
Phụ lục 1: mẫu phiếu điều tra tìm hiểu sự hiểu biết của người dân về môi trường
PHIẾU ĐIỀU TRA
TÌM HIỂU SỰ HIỂU BIẾT CỦA NGƯỜI DÂN VÈ MÔI TRƯỜNG
Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Yến
Lớp: 47 – KHMT – N01, Khoa Môi trường, trường ĐH Nông Lâm Thái Nguyên
Thời gian phỏng vấn: Ngày…tháng…năm 20..
Kính thưa ông bà, nhằm phục vụ cho việc học tập và nghiên cứu khoa học
của sinh viên, hiện nay tôi đang tiến hành tìm hiểu một số vấn đề liên quan đến môi
trường ở khu vực xã Sơn Cẩm – TP. Thái Nguyên.
Tôi kính mong ông bà tham gia vào việc nghiên cứu bằng cách trả lời các
câu hỏi mà tôi đưa ra. Những thông tin thu thập chỉ phục vụ cho mục đích nghiên
cứu khoa học và việc lựa chọn gia đình ông/bà phỏng vấn hoàn toàn ngẫu nhiên.
Sự tham gia của ông/bà vào việc khảo sát sẽ giúp tôi trong việc học tập và
nghiên cứu thành công !
Xin chân thành cảm ơn !
Xin ông/bà vui lòng cho biết các thông tin về những vấn đề dưới đây (hãy trả
lời hoặc đánh dấu X vào câu trả lời phù hợp với ý kiến của ông/bà).
Phần 1. THÔNG TIN CHUNG VỀ NGƯỜI ĐƯỢC PHỎNG VẤN
1. Họ và tên………………………………………………..….Tuổi:…………
2. Địa chỉ: Xóm……………………, xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên.
3. Số điện thoại liên lạc:……………………………………………………….
4. Số nhân khẩu trong gia đình:…………người.
5. Số người hiện đang lao động (có thu nhập):…………người.
6. Giới tính:
 Nam  Nữ

7. Trình độ học vấn:
 Mù chữ
 Biết đọc, biết viết
 Tiểu học
 Trung học cơ sở
 Trung học phổ thông
 Trung cấp, cao đẳng
 Đại học hoặc trên đại học
8. Nghề nghiệp
 Nông nghiệp
 Buôn bán
 Cán bộ, viên chức nhà nước
 Học sinh, sinh viên
 Về hưu/già yếu không làm việc
 Nghề tự do
 Nghề khác
Phần 2: NỘI DUNG PHỎNG VẤN
2.1. Hiện trạng môi trường tại xã Sơn Cẩm, thành phố Thái Nguyên
(1)Vấn đề sử dụng nước sinh hoạt tại địa phương
1, Hiện nay nguồn nước ông/bà đang sử dụng là?
 Nước máy
 Giếng khoan ở độ sâu……m
 Giếng đào sâu……m
 Nguồn nước khác( ao, hồ, suối,…)
2. Nếu là giếng đào haygiếng khoan thì giếng cách nhà tiêu, chuồng trại bao
nhiêu mét ?
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
3. Nguồn nước sử dụng cho sinh hoạt có được lọc qua thiết bị hay hệ thống lọc
nào không ?
 Không
 Có, theo phương pháp nào ?...........................................................................
4. Nguồn nước gia đình hiện đang sử dụng cho ăn uống có vấn đề ?
 Có
 Không
 Mùi……………………………..
 Vị …………………..................
 Màu sắc……………………….
5. Trữ lượng nước có đủ để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng của gia đình không ?
 Có  Đủ vào mùa mưa, thiếu vào mùa
khô

 Không
(2) Vấn đề nước thải tại địa phương
6. Gia đình ông/ bà hiện có
 Cống thải có lắp đậy (ngầm )
 Không có cống thải
 Cống thải lộ thiên
 Loại khác………………….
7. Nước thải sinh hoạt của gia đình được thải đi đâu (nguồn tiếp nhận nước
thải)
 Cống thải chung
 Ngấm xuống đất
 Bể chứa
 Ao, suối
 Bể tự hoại
 Nơi khá
(3) Vấn đề rác thải tại địa phương
8. Trong gia đình ông/ bà, lượng rác thải được tạo ra trung bình 1 ngày ước
tính khoảng:
 < 5 kg
 5 – 10 kg
 10 -20 kg
 > 20 kg
Trong đó:
37. Ông/ bà hãy đánh giá tầm quan trọng của việc thu gom, xử lý rác thải sinh
hoạt?
 Rất quan trọng
 Quan trọng
 Không quan trọng
 Khó trả lời
38. Đánh giá về mức độ thu gom, xử lý rác của người dân
trong xã Sơn Cẩm hiện nay?
 Tốt
 Rất tốt
 Chưa tốt
 Khó trả lời
(4) Nhận thức của người dân về Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản liên
quan.
39. Ở Việt Nam có luật bảo vệ môi trường không?
 Có  Không
 Không biết
40. Bộ Luật hình sự của Việt Nam có quy định về tội phạm môi trường không?

 Có
 Không
41. Mức xử phạt cao nhất đối với vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ
môi trường là bao nhiêu tiền?
 100 - 200 triệu đồng
 500 triệu đồng - 1 tỷ
 1 tỷ - 2 tỷ
 Không biết
42. Theo ông/bà chủ tịch UBND xã, thị trấn có thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính về bảo vệ môi trường không?
 Có
 Không
 Không biết
43. Theo ông/bà trưởng công an xã có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính
về bảo vệ môi trường không?
 Có
 Không
 Không biết
44. Theo ông/ bà ai là người chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý rác
thải?
 UBND xã
 Cán bộ phụ trách môi trường
 Mỗi người dân
 Các hộ gia đình
 Các cơ sở sản xuất kinh doanh
 Đơn vị thu gom rác
 Tất cả các phương án trên
 Không biết
45. Khi xảy ra tranh chấp về môi trường thì ông/ bà gửi đơn khiếu nại tới cơ
quan nào ?
 Phòng TN&MT
 Sở TN&MT
 UBND Xã
 Các phương án trên
46. Theo ông/ bà nên có những hình thức xử lý như thế nào khi có hành vi vi
phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, gây ô nhiễm môi trường ?
 Phạt tiền
 Hình thức khác
 Không biết
47. Hành vi xả thải thuốc trừ sâu ra ngoài môi trường có bị coi là vi phạm
pháp luật không?
 Có
 Không
 Không biết

48. Theo ông/ bà các cơ sở sản xuất kinh doanh hộ gia đình có phải ký cam kết
bảo vệ môi trường không?
 Có
 Không
 Không biết
49. Theo ông/ bà việc bảo vệ môi trường là trác nhiệm của ai?
 Của toàn dân
 Của cán bộ môi trường
 Nhà nước
(5) Những hoạt động của người dân về công tác bảo vệ môi trường sống, công
tác tuyên truyền của Xã
50. Gia đình ông/ bà có nhận được thông tin về VSMT hay không? ( nếu có thì
bao lâu 1 lần)
 Không  Có………………………………
51. Ông/ bà có nhận được thông tin VSMT từ nguồn nào?
 Sách, báo chí
 Đài, tivi
 Từ bạn bè, người xung quanh
 Đài phát thanh địa phương
 Các phong trào cổ động
 Chính quyền địa phương
52. Địa phương có các chương trình vệ sinh môi trường công cộng không?
 Không
 Không biết
 Có, ví dụ:………………………
53. Địa phương có thường xuyên tổ chức các chương trình VSMT không? ( nếu
có thì bao lâu 1 lần)
 Có,…………….lần
 Không
 Không biết
54. Sự tham gia của người dân đối với các chương trình VSMT này?
 Không
 Bình thường
 Tích cực
55. Ông/ bà có được mời tham gia vào các buổi tuyên truyền pháp luật về
BVMT không?
 Thường xuyên
 Chưa lần nào
 Năm một lần
Ở đâu:…………………………………………………………………………..
56. Ông/bà được tham gia những hoạt động nào bảo vệ môi trường chung?

 Không  Có
Nội dung tham gia là gì?
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………....
57. Đài phát thanh truyền hình Thái Nguyên có chuyên mục môi trường
không?
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
58. Gia đình ông/ bà có sử dụng các biện pháp bảo vệ môi trường không
 Bể tự hoại
 Biogas
 Lò đun cải tiến
 Xử lý nước thải
 Xử lý chất thải chăn nuôi bằng các
biện pháp sinh học
59. Ông/ bà có sẵn sàng tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường không?
 Sẵn sàng
 Không tham gia
 Có thời gian thì tham gia
60. Để môi trường trong lành hơn theo ông/ bà cần phải làm gì?
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………................
Xin chân thành cảm ơn !
Người phỏng vấn Người được phỏng vấn
Nguyễn Thị Yến

Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã sơn cẩm, thành phố thái nguyên

Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã sơn cẩm, thành phố thái nguyên

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã sơn cẩm, thành phố thái nguyên (20)

More from TÀI LIỆU NGÀNH MAY (20)

Recently uploaded (20)

Tìm hiểu nhận thức của người dân về môi trường trên địa bàn xã sơn cẩm, thành phố thái nguyên