Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi
Download as PPTX, PDF0 likes657 views
YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi Eğitim Semineri II. 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi
- 1. YÖK ULUSAL AKADEMIK ARŞIV PROJESI EĞITIM SEMINERI II KURUMSAL ARŞIVLERDE TELIF HAKLARI YÖNETIMI 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA İlkay Holt Kütüphane Direktörü Özyeğin Üniversitesi
- 2. 2 Başlıklar • Açık erişim tanımında erişim ve kullanım • Telif hakkı nedir? • Terminoloji • Yayıncı politikaları • Yazar ek anlaşmaları • Açık lisanslar • Kurumsal arşivde dağıtım lisansı • Arşivlemede kontrol noktaları • Yazarların olası soruları Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 3. 3 Açık erişim; • Dijital, online, ücretsiz, telif hakkı ve lisans sınırlamalarından arınmış literatür bu tanımlarının ortak noktalarını oluşturur. • Herkesin erişebildiği bir literatürü ifade eder. • Yazar, paylaştığı yayın versiyonunun elektronik ortamda paylaşım hakkına sahiptir. • Okuma, kaydetme, kopyalama, paylaşma, depolama, harmanlama izniniz vardır. Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 4. 4 Telif hakkı nedir? • Kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği eser üzerinde hukuken sağlanan haklardır. • Bir eserin manevi hakları (isim vb.) devredilemez, yaratıcısına aittir. Maddi haklar (işleme, çoğaltma, yayma vb.) devredilebilir. • Telif yönetiminde yazar ve yayıncı dengesi; • Yazarın haklarının tümünü devretmediği; kendi yayını istediği gibi kullanma, geliştirme hakkının olduğu; eğitim ve araştırma için erişimi kısıtlamayan ve yayın kullanıldığında doğru atıf yapılmasını gerektiren bir yapıda olmalıdır. • Yayıncı açısından finansal hakları içerir, yazarın istediği hakları kendinde tutabilmesini sağlar ve yayını gelecek teknolojilere hazır etmeyi gerektirir. Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 5. 5 Yazarlar yayınlarının kullanım haklarına sahip mi? Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA Kaynak: K.L. Ertürk, Türkiye’de bilimsel iletişim: Bir açık erişim modeli önerisi. (Doktora tezi) 2008., s. 179 http://www.bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/dosyalar/130.pdf
- 6. 6 Yazarlar nasıl olması gerektiğini düşünüyor? Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA Kaynak: K.L. Ertürk, Türkiye’de bilimsel iletişim: Bir açık erişim modeli önerisi. (Doktora tezi) 2008., s. 181 http://www.bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/dosyalar/130.pdf
- 7. 7 Telif sözleşmeleri, kullanım lisansları Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA • Yayıncılar ile yapılan anlaşmalar • Yazar ek anlaşmaları (SPARC Author Addendum) • Açık lisanslar: Creative Commons lisansları www.creativecommons.org.tr
- 8. 8 Terminoloji I Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA • Ön baskı (pre-print): makalenin yayınlanmak üzere dergiye gönderilen, hakem/editör değerlendirmesi öncesi ilk hali • Son baskı (post-print): makalenin hakem/editör değerlendirmesinden geçmiş, yayına hazır son hali. • Yayıncı baskısı (publisher version): makalenin dergide yayınlanmış formatı.
- 9. 9 Terminoloji II Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA • Hemen depolama: “Immediate deposit”-- Yayın kabulünden sonra son baskının kurumsal açık bir açık arşive hemen konması. • Ambargo süresi: Fon sağlayıcı veya yayıncı tarafından belirlenen, yayının açık erişime kapalı olması gereken süre. • İstek butonu: “request button” “optional access --- Tam metni açılamayan yayınlar için istek butonu.
- 10. 10 Yayıncı politikaları yayıncıların 70%’i, dergilerin 90’ı arşivlemeye izin veriyor Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA Yeşil 30% Mavi 33% Sarı 8% Beyaz 30
- 11. 11 Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA Bugün yayınlanan makalelerin sadece %20’si açık erişim. ISI’da indekslenen dergi yayıncılarının yaktığı yeşil ışıkta geçilseydi, bu oran %85’i bulabilirdi.
- 12. 12 Yayıncı politikaları: örnek Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 13. 13 Yayıncı politikaları: Sarı yayıncı örneği I Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 14. 14 Yayıncı politikaları: Sarı yayıncı örneği II Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 15. 15 Yayıncı politikaları: Sarı yayıncı örneği III Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 16. 162.6.2014 Yayıncı politikaları Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 3 Mart 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 17. 17 Yazar ek anlaşmaları Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 18. 182.6.2014 Açık lisanslar: Creative Commons Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 3 Mart 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 19. 19 Dağıtım lisansı: Yayının elektronik ortamda dağıtım izni Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
- 20. 20 Bir yayını kurumsal arşivde depolarken kontrol noktaları: Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA • Yazarın elektronik ortamda paylaşım, kullanım hakları • Yayıncı politikası • Ambargo • Metadata kaydının tamlığı ve doğruluğu • Yayıncı baskısına link verilmesi
- 21. 21 Yazarların sorularını yanıtlarken önemli konular: Kurumsal Arşivlerde Telif Hakları Yönetimi 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA • Açık erişimin atıf oranlarına olumlu etkisini anlatmak • Maddi hakların devri konusunda bilgilendirmek • Arşivlemeye izin veren yayıncı oranlarını paylaşmak • Yayıncı politikasına uygun arşivleme yapmak • Son baskıların tutulmasını teşvik etmek • Arşivleme izni olmayan yayınlar için istek butonu sağlamak
- 22. TEŞEKKÜR EDERİZ… 30 Mayıs 2014 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı BİLKENT ANKARA
Editor's Notes
- #10: İstek butonu: telif kanununda istisnalar; şahsi kullanım amaçlı dağıtım, çoğaltım, kullanım