Luận văn: Phân tích cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại

iB GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
OÀN H NG VÂN
PHÂN TÍCH C NH TRANH
TRONG H TH NG NGÂN HÀNG
VI T NAM
LU N VĂN TH C SĨ KINH T
TP. H Chí Minh - Năm 2009

ii
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
---------------
OÀN H NG VÂN
PHÂN TÍCH C NH TRANH
TRONG H TH NG NGÂN HÀNG
VI T NAM
Chuyên ngành: Kinh t Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LU N VĂN TH C SĨ KINH T
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
TS. TRƯƠNG QUANG THÔNG
TP. H Chí Minh - Năm 2009

i
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan lu n văn này do chính tôi nghiên c u và th c hi n. Các s
li u và thông tin s d ng trong lu n văn này u có ngu n g c trung th c và ư c
phép công b .
Thành ph H Chí Minh - năm 2009
oàn H ng Vân

ii
DANH M C CH VI T T T
NHTM : Ngân hàng thương m i
NHTMCP : Ngân hàng thương m i C ph n
NHTMQD : Ngân hàng thương m i Qu c doanh
NHNN : Ngân hàng Nhà nư c
NHTW : Ngân hàng Trung ương
NHNNg : Ngân hàng Nư c ngoài
DNNVV : Doanh nghi p nh và v a
UBCK : y ban ch ng khoán
WTO : T ch c thương m i th gi i
WB : Ngân hàng th gi i
BIDV : Ngân hàng u tư và Phát Tri n Vi t Nam
Vietinbank : Ngân hàng Công thương Vi t Nam
VCB : Ngân hàng Ngo i thương Vi t Nam (Vietcombank)
Agribank : Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn Vi t Nam
ACB : Ngân hàng thương m i c ph n Á Châu
STB : Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)
TCB : Ngân hàng thương m i c ph n K thương Vi t Nam (Techcombank)
EIB : Ngân hàng thương m i c ph n Xu t nh p kh u Vi t Nam (Eximbank)
TCTD : T ch c tín d ng
DPRR : D phòng r i ro

iii
DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.1 Mô hình 5 l c lư ng c nh tranh c a Michael Porter
Hình 1.2 Mô hình l i th c nh tranh
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1 Quá trình chuy n i và h i nh p c a Vi t Nam
B ng 2.2 S lư ng ngân hàng giai o n 1991 - 2009
B ng 2.3 Tăng trư ng tín d ng và ti n g i giai o n 2002 - 2008
B ng 2.4 Th ph n c a các NHTM trong h th ng ngân hàng Vi t Nam trong giai
o n 2002 - 2008
B ng 2.5 Quy nh v v n pháp nh i v i NHTM
B ng 2.6 V n i u l và t ng tài s n năm 2007 và năm 2008
B ng 2.7 T l an toàn v n (CAR) giai o n 2005 - 2008
B ng 2.8 T l n x u (NPL) và d phòng r i ro tín d ng giai o n 2006 - 2008
B ng 2.9 T l chênh l ch lãi su t bình quân giai o n 2002 - 2008
B ng 2.10 T l thu nh p lãi c n biên (NIM) giai o n 2002 - 2008
B ng 2.11 T l ROA giai o n 2002 - 2008
B ng 2.12 T l ROE giai o n 2002 - 2008
B ng 2.13 T l tài s n sinh l i trên t ng tài s n giai o n 2002 - 2008
B ng 2.14 T l thu nh p ngoài lãi c n biên giai o n 2004 - 2008
B ng 2.15 Dư n cho vay trên t ng tài s n giai o n 2002 - 2008
B ng 2.16 T l thu nh p c n biên trư c các giao d ch c bi t 2002 - 2008
B ng 2.17 Top 5 NHTM c a 5 nhóm s n ph m d ch v ngân hàng
B ng 2.18 Nhóm s n ph m d ch v ngân hàng ư c bình ch n c a NHTM
B ng 2.19 Các tiêu chí ư c ánh giá cao c a nhóm s n ph m d ch v NH
B ng 3.1 M t s ch tiêu ti n t và ho t ng ngân hàng giai o n 2006 - 2010
B ng 3.2 Quy mô bình quân c a các ngân hàng năm 2008
B ng 3.3 Bi n ng giá c phi u c a m t s ngân hàng gi a năm 2009

I
M C L C
L i cam oan................................................................................................................ i
Danh m c ch vi t t t .................................................................................................ii
Danh m c các b ng và hình .......................................................................................iii
L i m u .................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: T NG QUAN V LÝ THUY T C NH TRANH..............................4
1.1 Lý lu n chung v c nh tranh............................................................................4
1.1.1 Khái ni m c nh tranh........................................................................................4
1.1.2 Năng l c c nh tranh ..........................................................................................5
1.1.3 L i th c nh tranh..............................................................................................7
1.1.4 c thù trong c nh tranh c a ngân hàng thương m i ...................................8
1.2 Các nhân t tác ng n năng l c c nh tranh c a ngân hàng thương m i...10
1.2.1 Các nhân t bên ngoài ngân hàng thương m i .........................................10
1.2.1.1 C u i v i các d ch v ngân hàng .....................................................10
1.2.1.2 S phát tri n c a các ngành liên quan.................................................11
1.2.1.3 Nh ng y u t c a môi trư ng kinh t vĩ mô ......................................12
1.2.1.4 Vai trò c a Nhà nư c.............................................................................12
1.2.2 Các nhân t bên trong n i b ngân hàng thương m i...............................13
1.2.2.1 Năng l c tài chính..................................................................................13
1.2.2.2 Năng l c v công ngh ..........................................................................14
1.2.2.3 Ngu n nhân l c......................................................................................15
1.2.2.4 Năng l c qu n lý và cơ c u t ch c ....................................................16
1.2.2.5 H th ng kênh phân ph i và m c a d ng hóa các d ch v ........17
1.3 Các mô hình phân tích ánh giá c nh tranh...................................................17
1.3.1 Mô hình 5 l c lư ng c nh tranh c a Michael Porter................................17
1.3.1.1 Nguy cơ xâm nh p t các i th ti m năng...................................18
1.3.1.2 Áp l c c nh tranh c a các i th hi n t i trong ngành..................19
1.3.1.3 Áp l c t các s n ph m thay th .....................................................20
1.3.1.4 Áp l c t phía khách hàng...............................................................21

II
1.3.1.5 Áp l c c a nhà cung ng.................................................................22
1.3.2 Mô hình l i th c nh tranh .......................................................................23
1.3.2.1 Năng l c c nh tranh ..............................................................................23
1.3.2.2 L i th c nh tranh..................................................................................24
1.3.2.3 Bi u hi n l i th c nh tranh..................................................................25
1.3.2.4 V th c nh tranh....................................................................................27
K T LU N CHƯƠNG 1...................................................................................28
CHƯƠNG 2: TH C TR NG C NH TRANH TRONG H TH NG NGÂN
HÀNG VI T NAM...................................................................................................29
2.1 Quá trình thành l p và phát tri n h th ng ngân hàng Vi t Nam ..................29
2.1.1 S ra i c a h th ng ngân hàng Vi t Nam............................................29
2.1.2 H th ng ngân hàng Vi t Nam trong th i kỳ h i nh p kinh t ................32
2.1.2.1 Nh ng cam k t c a Vi t Nam liên quan lĩnh v c ngân hàng trong
àm phán gia nh p WTO......................................................................32
2.1.2.2 Phân tích SWOT cho ngân hàng Vi t Nam nói chung .....................36
2.2 Phân tích c nh tranh trong h th ng ngân hàng Vi t Nam ............................41
2.2.1 Nhóm Ngân hàng thương m i Qu c doanh..............................................44
2.2.2 Nhóm Ngân hàng thương m i C ph n....................................................47
2.2.3 Phân tích c nh tranh gi a nhóm Ngân hàng thương m i Qu c doanh và
nhóm Ngân hàng thương m i C ph n.....................................................49
2.2.3.1 Th ph n ..................................................................................................49
2.2.3.2 Ti m l c v v n .....................................................................................49
2.2.3.3 Ch t lư ng tài s n có.............................................................................51
2.2.3.4 M c sinh l i ...........................................................................................53
2.2.3.5 S n ph m d ch v ngân hàng ...............................................................59
2.2.4 Nhóm Ngân hàng nư c ngoài, liên doanh và các t ch c tài chính khác 63
K T LU N CHƯƠNG 2...................................................................................65
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO NĂNG L C C NH TRANH C A CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI T NAM ...........................................................66

III
3.1 nh hư ng chi n lư c phát tri n n n kinh t và h th ng ngân hàng thương
m i Vi t Nam n năm 2020 .........................................................................66
3.1.1 nh hư ng phát tri n n n kinh t Vi t Nam n năm 2020 ...................66
3.1.2 nh hư ng chi n lư c phát tri n h th ng ngân hàng thương m i n
năm 2020 ..................................................................................................68
3.2 Các g i ý chính sách c p vĩ mô ..................................................................69
3.3 Các gi i pháp c p vi mô.........................................................................71
3.3.1 Tăng cư ng năng l c tài chính.................................................................71
3.3.1.1 Tăng v n i u l ....................................................................................71
3.3.1.2 Nâng cao ch t lư ng tài s n có ............................................................74
3.3.1.3 Nâng cao m c sinh l i ..........................................................................77
3.3.2 Nâng cao năng l c công ngh ..................................................................77
3.3.3 Nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c.......................................................79
3.3.4 Nâng cao năng l c qu n lý và cơ c u t ch c..........................................80
3.3.5 Nâng cao ch t lư ng và a d ng hóa s n ph m .......................................81
3.3.6 Nâng cao ch t lư ng ph c v khách hàng................................................82
K T LU N CHƯƠNG 3...................................................................................84
K T LU N...............................................................................................................85
Tài li u tham kh o..................................................................................................... iv

1
L I M U
1. Lý do ch n tài
Trong n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, các t ch c kinh t , các cá
nhân ho t ng kinh doanh trong nhi u ngành ngh , lĩnh v c khác nhau. Trong ó,
s phát tri n c a ngành ngân hàng là m t óng góp không th thi u i v i n n kinh
t th trư ng hi n nay. N n kinh t ch có th phát tri n v i t c cao n u có m t h
th ng ngân hàng l n m nh.
Khi n n kinh t th trư ng phát tri n, tính c nh tranh gi a các nh ch tài
chính trung gian ngày càng di n ra m nh hơn, h c nh tranh b ng nhi u hình th c
như a d ng hóa s n ph m, d ch v ngân hàng nh m thu hút khách hàng v phía h .
Rõ ràng, thành công c a ngân hàng hoàn toàn ph thu c vào năng l c trong vi c
xác nh các s n ph m, d ch v tài chính mà xã h i ang có nhu c u; th c hi n m t
cách hi u qu và bán chúng t i m t m c giá c nh tranh.
tài: “Phân tích c nh tranh trong h th ng ngân hàng thương m i Vi t
Nam” nh m nghiên c u th c tr ng c nh tranh gi a các NHTM Vi t Nam nh m ưa
ra m t s gi i pháp nâng cao năng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam.
2. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu c a tài là phân tích và ánh giá tình hình c nh tranh gi a các
NHTM Vi t Nam t ó xu t m t s gi i pháp chung cho vi c nâng cao năng
l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam, cũng như các hàm ý chính sách hư ng t i
m t môi trư ng c nh tranh ngày càng bình ng hơn trong h th ng ngân hàng Vi t
Nam
3. i tư ng và ph m vi nghiên c u
i tư ng nghiên c u c a tài là s c nh tranh gi a 4 NHTM Qu c doanh
và 4 NHTM C ph n trong lĩnh v c ngân hàng, so sánh th c tr ng ho t ng cũng
như ưa ra các gi i pháp thúc y, nâng cao năng l c c nh tranh cho các NHTM
Vi t Nam nói chung.
Ph m vi nghiên c u c a lu n văn là các NHTM Vi t Nam, trong ó t p
trung phân tích trư ng h p các NHTM Qu c doanh và NHTM C ph n.

2
4. Phương pháp nghiên c u
Qua nh ng d li u ã có trong quá trình ho t ng c a các NHTM, cùng v i
nh ng ánh giá t ng quan c a tác gi i v i các nhân t làm nh hư ng n năng
l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam ã giúp cho tác gi có nh ng phân tích và
ưa ra nh ng gi i pháp phù h p, vi c nghiên c u c a tác gi d a trên cơ s phương
pháp lu n ch nghĩa duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s ng th i tác gi cũng ã
s d ng phương pháp t ng h p, th ng kê, phân tích và so sánh t ó ưa ra
nh ng gi i pháp nh m nâng cao năng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam.
D li u ư c thu th p t nh ng ngu n sau:
- T n i b NHTMQD như: ngân hàng Ngo i thương Vi t Nam (VCB), ngân
hàng u tư và Phát tri n (BIDV), ngân hàng Công thương Vi t Nam (Vietin
Bank), ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn (Agribank);
- T n i b NHTMCP như: ngân hàng Á Châu (ACB), ngân hàng Sài Gòn
Thương Tín (Sacombank), ngân hàng K thương Vi t Nam (Techcombank), ngân
hàng XNK Vi t Nam (Eximbank);
- T Internet: trang web c a NHNN Vi t Nam (www.sbv.gov.vn), trang web
c a Hi p h i Ngân hàng Vi t Nam (www.vnba.org.vn),...
- T t p chí ngành ngân hàng: t p chí tài chính ti n t , t p chí Ngân hàng, t p
chí công ngh ngân hàng,…
- Các t p chí kinh t khác, sách, báo,…
5. Ý nghĩa c a tài
V i vi c ánh giá th c tr ng c nh tranh gi a các NTHM Vi t Nam và tìm ra
nh ng y u t nh hư ng n năng l c c nh tranh s mang l i m t s ý nghĩa th c
ti n cho các NHTM Vi t Nam trong vi c xây d ng và c i thi n các y u t c n thi t
nâng cao năng l c c nh tranh trên cơ s phân tích, tìm hi u th c tr ng, xác nh
nh ng t n t i, tài nêu lên nh ng gi i pháp nh m nâng cao năng l c c nh tranh
c a NHTM Vi t Nam.
6. N i dung
N i dung c a lu n văn g m ba ph n chính, v i k t c u như sau:

3
Chương 1: T ng quan v lý thuy t c nh tranh.
Chương 2: Th c tr ng c nh tranh trong h th ng ngân hàng Vi t Nam
Chương 3: Gi i pháp nâng cao năng l c c nh tranh c a các ngân hàng
thương m i Vi t Nam

4
CHƯƠNG 1: T NG QUAN V LÝ THUY T C NH TRANH
1.1 Lý lu n chung v c nh tranh
1.1.1 Khái ni m c nh tranh
C nh tranh là m t hi n tư ng g n li n v i kinh t th trư ng, khái ni m c nh
tranh ã xu t hi n trong quá trình hình thành và phát tri n s n xu t, trao i hàng
hóa và phát tri n kinh t th trư ng.
C nh tranh xu t phát t hai i u ki n cơ b n là phân công lao ng xã h i và
tính a nguyên ch th l i ích kinh t , i u này làm xu t hi n các cu c u tranh
giành l i ích kinh t gi a ngư i s n xu t hàng hóa, cung c p d ch v và các t ch c
trung gian, th c hi n phân ph i l i các s n ph m hàng hóa, d ch v . Cu c u tranh
này d a trên s c m nh v tài chính, k thu t công ngh , ch t lư ng i ngũ lao
ng, quy mô ho t ng c a t ng ch th . M c ích cu i cùng c a các ch th kinh
t trong quá trình c nh tranh là t i a hóa l i ích, v i ngư i s n xu t kinh doanh là
l i nhu n và v i ngư i tiêu dùng là ti n ích tiêu dùng.
Thu t ng “C nh tranh” ư c s d ng r t ph bi n hi n nay trong nhi u lĩnh
v c như kinh t , thương m i, lu t, chính tr , quân s , sinh thái, th thao; thư ng
xuyên ư c nh c t i trong sách báo chuyên môn, di n àn kinh t cũng như các
phương ti n thông tin i chúng và ư c s quan tâm c a nhi u i tư ng, t nhi u
góc khác nhau, d n n có r t nhi u khái ni m khác nhau v “c nh tranh”, c th
như sau:
- Theo P.Samuelson trong quy n Kinh t h c thì: “C nh tranh là s kình
ch gi a các doanh nghi p c nh tranh v i nhau giành khách hàng, th trư ng”
- Theo Michael Porter thì: “C nh tranh là giành l y th ph n. B n ch t c a
c nh tranh là tìm ki m l i nhu n, là kho n l i nhu n cao hơn m c l i nhu n trung
bình mà doanh nghi p ang có. K t qu quá trình c nh tranh là s bình quân hóa l i
nhu n trong ngành theo chi u hư ng c i thi n sâu d n n h qu giá c có th gi m
i.”

5
- M t nh nghĩa khác v c nh tranh như sau: “C nh tranh có th nh nghĩa
như là m t kh năng c a doanh nghi p nh m áp ng và ch ng l i các i th c nh
tranh trong cung c p s n ph m, d ch v m t cách lâu dài và có l i nhu n”.
Qua các nh nghĩa trên có th ti p c n v c nh tranh như sau:
- M t là, c nh tranh là s ganh ua nh m l y ph n th ng c a nhi u ch th
cùng tham d .
- Hai là, m c ích tr c ti p c a c nh tranh là m t i tư ng c th nào ó
mà các ch th u mu n giành gi t (như khách hàng, th trư ng, d án, s n
ph m,…); m c ích cu i cùng là tìm ki m l i nhu n cao.
- Ba là, c nh tranh di n ra trong môi trư ng c th và có nh ng qui nh
chung mà các ch th tham gia ph i tuân th (như i u ki n pháp lý, thông l kinh
doanh, c i m s n ph m,…)
- B n là, trong quá trình c nh tranh các ch th tham gia ư c quy n s
d ng nh ng công c khác nhau (như s n ph m, chính sách giá, phân ph i, chiêu
th ,…)
Tóm l i, trong n n kinh t th trư ng, nơi mà xu t hi n quan h cung c u,
c nh tranh là vi c u tranh ho c giành gi t t m t s i th v khách hàng, th
ph n hay ngu n l c c a các doanh nghi p. Tuy nhiên, b n ch t c a c nh tranh ngày
nay không ph i tiêu di t i th mà chính là doanh nghi p ph i t o ra và mang l i
cho khách hàng nh ng giá tr gia tăng cao hơn ho c m i l hơn i th h có th
l a ch n mình mà không n v i i th c nh tranh.
1.1.2 Năng l c c nh tranh
Trong quá trình nghiên c u v c nh tranh, ngư i ta ã s d ng khái ni m
năng l c c nh tranh. Năng l c c nh tranh ư c xem xét các góc khác nhau như
năng l c c nh tranh qu c gia, năng l c c nh tranh doanh nghi p, năng l c c nh
tranh c a s n ph m và d ch v ,… lu n văn này, s ch y u c p n năng l c
c nh tranh c a doanh nghi p.
Năng l c c nh tranh là kh năng t n t i trong kinh doanh và t ư c m t s
k t qu mong mu n dư i d ng l i nhu n, giá c , l i t c ho c ch t lư ng các s n

6
ph m cũng như năng l c c a nó khai thác các cơ h i th trư ng hi n t i và làm
n y sinh th trư ng m i.
Năng l c c nh tranh c a doanh nghi p là th hi n th c l c và l i th c a
doanh nghi p so v i i th c nh tranh trong vi c tho mãn t t nh t các òi h i c a
khách hàng thu l i ngày càng cao hơn. Như v y, năng l c c nh tranh c a doanh
nghi p trư c h t ph i ư c t o ra t th c l c c a doanh nghi p. ây là các y u t
n i hàm c a m i doanh nghi p, không ch ư c tính b ng các tiêu chí v công ngh ,
tài chính, nhân l c, t ch c qu n tr doanh nghi p,… m t cách riêng bi t mà c n
ánh giá, so sánh v i các i tác c nh tranh trong ho t ng trên cùng m t lĩnh v c,
cùng m t th trư ng. S là vô nghĩa n u nh ng i m m nh và i m y u bên trong
doanh nghi p ư c ánh giá không thông qua vi c so sánh m t cách tương ng v i
các i tác c nh tranh. Trên cơ s các so sánh ó, mu n t o nên năng l c c nh
tranh, òi h i doanh nghi p ph i t o ra và có ư c các l i th c nh tranh cho riêng
mình. Nh l i th này, doanh nghi p có th tho mãn t t hơn các òi h i c a khách
hàng m c tiêu cũng như lôi kéo ư c khách hàng c a i tác c nh tranh.
Có quan i m cho r ng, năng l c c nh tranh c a doanh nghi p g n li n v i
ưu th c a s n ph m mà doanh nghi p ưa ra th trư ng. Có quan i m g n năng
l c c nh tranh c a doanh nghi p v i th ph n mà nó n m gi , cũng có quan i m
ng nh t c a doanh nghi p v i hi u qu s n xu t kinh doanh,…
Tuy nhiên, n u ch d a vào th c l c và l i th c a mình thì chưa , b i
trong i u ki n toàn c u hóa kinh t , l i th bên ngoài ôi khi là y u t quy t nh.
Th c t ch ng minh m t s doanh nghi p r t nh , không có l i th n i t i, th c l c
bên trong y u nhưng v n t n t i và phát tri n trong m t th gi i c nh tranh kh c li t
như hi n nay.
Như v y, “năng l c c nh tranh c a doanh nghi p là vi c khai thác, s d ng
th c l c và l i th bên trong, bên ngoài nh m t o ra nh ng s n ph m - d ch v h p
d n ngư i tiêu dùng t n t i và phát tri n, thu ư c l i nhu n ngày càng cao và
c i ti n v trí so v i các i th c nh tranh trên th trư ng ”.

7
Th c t cho th y, không m t doanh nghi p nào có kh năng th a mãn y
t t c nh ng yêu c u c a khách hàng. Thư ng thì doanh nghi p có l i th v m t
này và có h n ch v m t khác. V n cơ b n là, doanh nghi p ph i nh n bi t ư c
i u này và c g ng phát huy t t nh ng i m m nh mà mình ang có áp ng t t
nh t nh ng òi h i c a khách hàng. Nh ng i m m nh và i m y u bên trong m t
doanh nghi p ư c bi u hi n thông qua các lĩnh v c ho t ng ch y u c a doanh
nghi p như marketing, tài chính, s n xu t, nhân s , công ngh , qu n tr , h th ng
thông tin,…
Do ó, năng l c c nh tranh th hi n vi c làm t t hơn so v i các i th v :
- Các ch tiêu nh lư ng: doanh thu; th ph n; kh năng sinh l i.
- Các ch tiêu nh tính: ch t lư ng s n ph m; kh năng áp ng các yêu c u
c a khách hàng; thương hi u, uy tín, hình nh; c bi t, s sáng t o s n ph m là
nh ng khía c nh r t quan tr ng c a quá trình c nh tranh.
Tóm l i, chúng ta có th th y, khái ni m năng l c c nh tranh là m t khái ni m
ng, ư c c u thành b i nhi u y u t và ch u s tác ng c a c môi trư ng vi mô
và vĩ mô. M t s n ph m có th năm nay ư c ánh giá là có năng l c c nh tranh,
nhưng năm sau, ho c năm sau n a l i không còn kh năng c nh tranh n u không
gi ư c các y u t l i th .
1.1.3 L i th c nh tranh
Theo Michael Porter, l i th c nh tranh là giá tr mà doanh nghi p mang n
cho khách hàng, giá tr ó vư t quá chi phí dùng t o ra nó. Giá tr mà khách hàng
s n sàng tr , và ngăn tr vi c ngh nh ng m c giá th p hơn c a i th cho
nh ng l i ích tương ương hay cung c p nh ng l i ích c nh t hơn là phát sinh
m t giá cao hơn.
Khi nói n l i th c nh tranh, là nói n l i th mà m t doanh nghi p, m t
qu c gia ang có và có th có, so v i các i th c nh tranh c a h . L i th c nh
tranh là m t khái ni m v a có tính vi mô (cho doanh nghi p), v a có tính vĩ mô (
c p qu c gia).

8
Khi m t doanh nghi p có ư c l i th c nh tranh, doanh nghi p ó s có cái
mà các i th khác không có, nghĩa là doanh nghi p ho t ng t t hơn i th ,
ho c làm ư c nh ng vi c mà các i th khác không th làm ư c. L i th c nh
tranh là nhân t c n thi t cho s thành công và t n t i lâu dài c a doanh nghi p.
i u quan tr ng i v i b t kỳ m t t ch c kinh doanh nào là xây d ng cho mình
m t l i th c nh tranh b n v ng. L i th c nh tranh b n v ng có nghĩa là doanh
nghi p ph i liên t c cung c p cho th trư ng m t giá tr c bi t mà không có i
th c nh tranh nào có th cung c p ư c. Tuy nhiên i u này thư ng r t d b xói
mòn b i nh ng hành ng b t chư c c a i th .
1.1.4 c thù trong c nh tranh c a ngân hàng thương m i
Ngân hàng cũng gi ng như b t c lo i hình công ty nào u ph i i m t v i
c nh tranh, các ngân hàng thương m i không ch b áp l c c nh tranh t các ngân
hàng thương m i mà còn t t t c các t ch c tín d ng khác ang ho t ng kinh
doanh trên thương trư ng, v i m c tiêu là dành khách hàng, nh m tăng th ph n
tín d ng cũng như m r ng cung ng các s n ph m d ch v ngân hàng cho n n kinh
t . Tuy v y, so v i s c nh tranh c a các t ch c tín d ng khác c nh tranh gi a các
ngân hàng thương m i có nh ng c thù như sau:
- C nh tranh ph i tuân th theo pháp lu t, không th c nh tranh b ng m i giá,
b t ch p m i th o n: Kinh doanh ti n t là lĩnh v c h t s c nh y c m, ch u tác
ng b i r t nhi u nhân t v kinh t , chính tr , xã h i, tâm lý, truy n th ng, văn
hóa,… m i m t nhân t này có s thay i dù là nh nh t cũng có tác ng r t
nhanh chóng và m nh m n môi trư ng kinh doanh chung. Ví d ch là m t tin
n th i dù là th t thi t cũng có th gây ra cơn ch n ng r t l n v tâm lý, th m chí
e d a s t n vong c a h th ng các t ch c tín d ng. M t ngân hàng ho t ng
kém thanh kho n cũng có th tr thành gánh n ng cho các ngân hàng khác và dân
chúng trên a bàn. Vì v y trong kinh doanh vi c c nh tranh là t ng bư c m
r ng khách hàng, m r ng th ph n, nhưng cũng không th c nh tranh b ng m i giá,
s d ng m i th o n, b t ch p pháp lu t thôn tính i th c a mình, b i vì i
th là các ngân hàng thương m i khác b suy y u d n n s p , thì nh ng h u qu

9
mang l i thư ng là r t l n, th m chí d n n v luôn chính ngân hàng mình do
tác ng dây chuy n.
- C nh tranh nhưng luôn ph i h p tác v i nhau: Ho t ng kinh doanh c a
ngân hàng có liên quan n t t c các t ch c kinh t , chính tr , xã h i, n t ng cá
nhân thông qua các ho t ng huy ng ti n g i ti t ki m, cho vay cũng như các
lo i hình d ch v tài chính khác, ng th i trong ho t ng kinh doanh c a mình các
ngân hàng cũng u m tài kho n cho nhau cùng ph c v các khách hàng chung.
Chính vì th n u như m t ngân hàng khó khăn trong thanh kho n, có nguy cơ v
thì t t y u s tác ng dây chuy n n g n như t t c các ngân hàng thương m i
khác. Không nh ng th các t ch c tài chính phi ngân hàng cũng s b nh hư ng
lây lan. ây là i u mà các ngân hàng thương m i không bao gi mong mu n. Vì
th , trong ho t ng kinh doanh các ngân hàng luôn ph i c nh tranh l n nhau
dành l i th ph n, nhưng luôn ph i h p tác v i nhau, nh m hư ng t i m t môi
trư ng c nh tranh lành m nh tránh r i ro h th ng.
- C nh tranh trong s giám sát ch t ch c a ngân hàng Nhà nư c: Do ho t
ng c a các ngân hàng có liên quan n t t c các ch th , n m i m t ho t ng
kinh t xã h i, cho nên tránh s ho t ng các ngân hàng thương m i m o hi m
có nguy cơ v h th ng. Vì v y ngân hàng Nhà nư c u giám sát ch t ch th
trư ng này và ưa ra h th ng c nh báo s m phòng ng a r i ro. Th c ti n s
c nh tranh c a các ngân hàng không gi ng các lo i hình kinh doanh khác.
- C nh tranh không gi i h n ph m vi qu c gia: Ho t ng c a các ngân hàng
thương m i liên quan n lưu chuy n ti n t , không ch trong ph m vi m t nư c, mà
có liên quan n nhi u nư c h tr cho các ho t ng kinh t i ngo i, do v y
kinh doanh trong h th ng ngân hàng ph i ch u nhi u y u t trong nư c và qu c t
như: Môi trư ng pháp lu t, t p quán kinh doanh trong nư c, các thông l qu c t ,…
c bi t là s chi ph i m nh m c a cơ s tài chính, trong ó công ngh thông tin
óng vai trò c c kỳ quan tr ng, có tính ch t quy t nh i v i ho t ng kinh
doanh c a các ngân hàng này.

10
1.2 Các nhân t tác ng n năng l c c nh tranh c a ngân hàng thương m i
1.2.1 Các nhân t bên ngoài ngân hàng thương m i
1.2.1.1C u i v i các d ch v ngân hàng
ây là y u t có tác ng r t l n n s phát tri n c a ngân hàng. Thông qua
nhu c u c a khách hàng, ngân hàng có th t n d ng ư c l i th theo quy mô, t ó
c i thi n các ho t ng kinh doanh và d ch v c a mình. Nhu c u khách hàng còn
có th g i m cho ngân hàng phát tri n các lo i hình s n ph m và d ch v m i.
Các lo i hình này có th ư c phát tri n r ng rãi ra th trư ng bên ngoài và khi ó
ngân hàng ưa ra d ch v trư c tiên s có ư c l i th c nh tranh.
Khách hàng c a các ngân hàng h u như là toàn b các t ch c, doanh nghi p
và ph n l n dân cư. Vì th c u i v i các d ch v ngân hàng cũng a d ng, cho nên
vi c ánh giá v c u i v i các d ch v ngân hàng cũng h t s c ph c t p, th hi n
nh ng khía c nh sau:
C u trúc c a c u trong nư c i v i các d ch v chính c a ngân hàng là:
D ch v nh n g i, d ch v cho vay, d ch v trung gian thanh toán, d ch v mua bán
ngo i t .
C u trúc c a c u th hi n các phân o n c u i v i t ng lo i hình d ch v ;
quy mô, c i m nhu c u c a khách hàng trên t ng phân o n ó.
- Quy mô c a các phân o n v c u i v i các d ch v ngân hàng s quy t
nh m c u tư và i m i c a các ngân hàng.
- c i m nhu c u c a khách hàng ph n ánh m c ph c t p, m c òi
h i cao hay th p. Kh năng n y sinh nhu c u m i c a khách hàng là ch tiêu
quan tr ng tác ng n s phát tri n s n ph m m i c a các ngân hàng và
nh ó t o ư c l i th c nh tranh.
Quy mô c a t ng c u, t c tăng trư ng cũng như m c b o hoà c a
c u là y u t kích thích u tư và thu hút các thành viên m i tham gia vào th
trư ng.
Các ch tiêu ph n ánh quy mô c a c u th hi n:

11
- T ng nhu c u v n tài tr cho các ho t ng s n xu t kinh doanh c a toàn
b n n kinh t .
- Nhu c u s d ng các d ch v thanh toán trong và ngoài nư c.
- T c tăng trư ng c a c u càng cao thì các ngân hàng càng có ng cơ
u tư hơn. Còn t c b o hoà càng cao thì các ngân hàng b s c ép ph i
u tư và i m i nhi u hơn.
Cơ ch chuy n i c u trong nư c thành c u qu c t và ngư c l i cũng
là y u t r t c n thi t khi ánh giá v c u. Nhu c u i v i s n ph m d ch v có kh
năng di chuy n r t cao cùng v i s di chuy n c a các lu ng v n qu c t , các ho t
ng thanh toán qu c t làm cho c u trong nư c và c u qu c t có m i liên h m t
thi t. i u này d n n ngân hàng trong nư c s m t i l i th c nh tranh trư c các
NHNNg v n ã quen v i nh ng nhu c u m i, s n ph m m i. Cho nên vi c nghiên
c u cơ ch chuy n i c u giúp các ngân hàng trong nư c ch ng kh c ph c b t
l i và phát huy nh ng l i th c a mình.
1.2.1.2 S phát tri n c a các ngành liên quan
Nh ng ngành có m i quan h ph tr và liên quan m t thi t như: các công ty
tài chính, các công ty ch ng khoán, th trư ng ti n t , các công ty b o hi m, các qu
u tư, công ty mua bán n , trung tâm giao d ch a c,…
Ngành cung c p u vào cho ngân hàng như: ngành bưu chính vi n thông,
ngành công ngh thông tin, các cơ quan ki m toán,…
S phát tri n c a các ngành liên quan và ph tr trên có tác ng tr c ti p,
v a là áp l c, v a là cơ h i n s phát tri n c a lĩnh v c ngân hàng, c th như
sau:
- Các nh ch tài chính khác phát tri n t o áp l c bu c ngân hàng phát
tri n. ng th i cũng t o cơ h i h p tác nghiên c u, tri n khai nh ng ng
d ng công ngh m i, t o ra nh ng kênh huy ng v n và u tư m i cho
ngân hàng, t o i u ki n a d ng hóa danh m c u tư, gi m thi u r i ro th
trư ng, r i ro thanh kho n.

12
- Ngành bưu chính vi n thông, công ngh thông tin phát tri n s giúp ngân
hàng c i ti n, i m i làm gi m chi phí giao d ch, hay làm khác bi t hóa s n
ph m, d ch v .
- D ch v ki m toán phát tri n giúp ngân hàng ánh giá chính xác hơn v
năng l c tài chính c a khách hàng, gi m thi u r i ro tín d ng.
1.2.1.3 Nh ng y u t c a môi trư ng kinh t vĩ mô
Ngân hàng là m t ngành ch a ng r t nhi u r i ro. M i m t bi n ng b t
l i c a môi trư ng kinh t vĩ mô u có th nh hư ng n ho t ng bình thư ng
c a m t ngân hàng. Khi n n kinh t phát tri n n nh, t c tăng trư ng cao, các
ch s v l m phát, lãi su t, t giá n nh s là i u ki n thu n l i cho s phát tri n
c a h th ng ngân hàng và ngư c l i s không thu n l i.
1.2.1.4 Vai trò c a Nhà nư c
i v i lĩnh v c ngân hàng, vai trò c a Nhà nư c là m t y u t mang tính
ch t xúc tác r t quan tr ng. Vai trò c a Nhà nư c th hi n nh ng n i dung sau:
- S y , tính ng b và hi u l c thi hành c a các quy nh pháp lu t,
các chính sách liên quan n ho t ng ngân hàng.
- Năng l c và hi u qu ho t ng c a NHNN trong vai trò giám sát và i u
hành ho t ng c a h th ng NHTM. Do nh ng m i liên k t ch t ch c a toàn b
h th ng NHTM, s v c a m t ngân hàng thư ng gây ra h u qu r t to l n và
có kh năng gây ra hi u ng lan truy n lên toàn h th ng. Vì th , ho t ng c a các
NHTM ph i ch u s qu n lý và giám sát h t s c ch t ch c a chính ph và NHNN.
- Vai trò c a Nhà nư c v i tư cách là ch s h u, con n và ch n l n nh t
c a các NHTM.
- Nhà nư c có nh ng chính sách tác ng n cung, c u, n s n nh
kinh t vĩ mô, n các i u ki n nhân t s n xu t, các ngành liên quan và ph tr
c a ngành ngân hàng t o thu n l i hay kìm hãm s phát tri n c a ngành ngân
hàng.

13
1.2.2 Các nhân t bên trong n i b ngân hàng thương m i
1.2.2.1Năng l c tài chính
Năng l c tài chính là thư c o s c m nh c a m t ngân hàng t i th i i m
nh t nh.
Năng l c tài chính ư c th hi n qua các ch tiêu sau ây:
M c an toàn v n và kh năng huy ng v n
- Ngu n l c quan tr ng nh t quy t nh kh năng c nh tranh c a m t ngân
hàng là ti m l c v v n, th hi n qua các ch tiêu như: quy mô v n ch s h u, h
s an toàn v n (Capital Adequacy Ratio - CAR). Ti m l c v v n ch s h u ph n
ánh s c m nh tài chính và kh năng ch ng r i ro c a ngân hàng ó.
- Theo hi p ư c Basel I ư c tho hi p gi a các NHTW c a 10 qu c gia,
m t NHTM có CAR = V n t có/T ng tài s n có r i ro >= 8%, ư c coi là ngân
hàng có an toàn.
Kh năng cơ c u l i v n và huy ng thêm v n cũng nói lên ti m l c v v n
c a m t ngân hàng.
Ch t lư ng tài s n có
Ch t lư ng tài s n có ư c ánh giá qua các ch tiêu như: t l n x u trên
t ng tài s n, m c l p d phòng và kh năng x lý n quá h n, m c t p trung
và a d ng hóa c a danh m c tín d ng, r i ro tín d ng,…
M c sinh l i
- M c sinh l i là ch tiêu ph n ánh k t qu ho t ng, cũng như ph n ánh
m t ph n k t qu c nh tranh c a ngân hàng.
- M c sinh l i ư c ánh giá thông qua các ch tiêu như: giá tr tuy t i c a
l i nhu n sau thu ; t c tăng trư ng l i nhu n, cơ c u c a l i nhu n, t su t l i
nhu n trên v n ch s h u (ROE); t su t l i nhu n trên t ng tài s n (ROA),…
Kh năng thanh kho n
ư c th hi n qua các ch tiêu như: kh năng thanh toán nhanh, kh năng
qu n lý r i ro thanh kho n c a các NHTM.

14
Theo i u 12 c a quy t nh s 457/2005/Q -NHNN ngày 19/04/2005, v
vi c ban hành “Quy nh v các t l b o m an toàn trong ho t ng c a các t
ch c tín d ng”:
“T ch c tín d ng ph i thư ng xuyên m b o t l v kh năng chi tr i
v i t ng lo i ti n ng, vàng như sau:
1. T l t i thi u 25% gi a giá tr các tài s n “Có” có th thanh toán ngay
và các tài s n “N ” s n h n thanh toán trong th i gian 1 tháng ti p theo.
2. T l t i thi u b ng 1 gi a t ng tài s n “Có” có th thanh toán ngay
trong kho ng th i gian 7 ngày làm vi c ti p theo và t ng tài s n “N ” ph i thanh
toán trong kho ng th i gian 7 ngày làm vi c ti p theo”.
1.2.2.2 Năng l c v công ngh
Công ngh óng vai trò quan tr ng trong vi c t o ra l i th c nh tranh c a
m t ngân hàng, c bi t là công ngh thông tin cũng là thành ph n r t quan tr ng.
Peter Rose vi t: “H th ng ngân hàng hi n i càng ngày càng gi ng v i m t
ngành c a chi phí c nh. Ngân hàng mu n duy trì l i nhu n và kh năng c nh
tranh ph i m r ng ho t ng, thư ng b ng cách giành ưu th i v i các ngân
hàng nh v n không có kh năng theo k p nh ng thay i v công ngh ”. Theo ông,
thì các máy móc ngày càng m nh n thêm nhi u công vi c, các thi t b t ng rút
ng n th i gian tác nghi p, tăng m c chính xác và ti n l i cho các ho t ng, d ch
v c a ngân hàng. Như v y, vi c áp d ng các thi t b vi tính, i n t ang bi n ph n
l n các chi phí bi n i (như nhân công) thành chi phí c nh (như chi phí mua,
b o dư ng, kh u hao máy móc thi t b ).
Năng l c công ngh bao g m: h th ng thanh toán i n t , h th ng ngân
hàng bán l , máy rút ti n t ng ATM, h th ng báo cáo r i ro,… ư c ph n ánh
thông qua các ch tiêu như: s lư ng và trình nhân l c trong lĩnh v c này; dung
lư ng và tính n nh c a ư ng truy n; các quy nh pháp lý liên quan n b o
m t, n các giao d ch i n t ; các chi phí s d ng công ngh ; trình s d ng
công ngh thông tin; s lư ng máy tính trên u ngư i. Năng l c công ngh không

15
nh ng th hi n s lư ng, ch t lư ng công ngh hi n t i mà còn bao g m kh năng
i m i công ngh hi n t i v m t k thu t và kinh t .
Nh ng ti n b c a công ngh ã h tr ngân hàng x lý công vi c nhanh
hơn, t o i u ki n thu n l i hơn trong thu hút và áp ng các nhu c u khách hàng
ng th i giúp cho NHTM gi m ư c chi phí kinh doanh, nâng cao v th c nh
tranh. Vì th các NHTM ang ngày càng gia tăng u tư vào các trang thi t b và
phương ti n hi n i d n thay th nh ng thao tác nghi p v th công.
1.2.2.3 Ngu n nhân l c
Y u t con ngư i v n có vai trò quan tr ng và mang tính quy t nh trong
ho t ng kinh doanh c a NHTM. S phát tri n công ngh ã giúp cho các NHTM
có ư c nh ng bư c i dài trong t phá nâng cao ch t lư ng d ch v , áp ng
ngày càng t t hơn các nhu c u c a khách hàng, ph c v t t hơn cho công tác th ng
kê, phân tích hi u qu các ho t ng kinh doanh, nhưng nh ng ti n b c a công
ngh ch có th phát huy, t o ra nh ng l i th vư t tr i khi có s qu n lý và ki m
soát hi u qu c a con ngư i.
Do ó, b t kỳ m t doanh nghi p hay ngân hàng u không th thi u ngu n
l c quan tr ng, ó là ngu n nhân l c. Nhân s c a m t ngân hàng là y u t mang
tính k t n i các ngu n l c c a ngân hàng, là cái g c c a m i c i ti n hay i m i.
- Ngu n nhân l c trong lĩnh v c ngân hàng th hi n qua các ch tiêu như:
quy mô ào t o hàng năm; trình , k năng c a nhân viên m i; s lư ng các
chuyên viên ngân hàng; các nhà qu n lý giàu kinh nghi m, có trình cao; các
chuyên viên nư c ngoài.
Năng l c c nh tranh c a ngu n năng l c c a ngân hàng th hi n nh ng y u
t như:
- Trình thành th o nghi p v , k năng c a nhân s là ch tiêu quan tr ng
th hi n ch t lư ng c a ngu n nhân l c.
- ng cơ, ý th c ph n u, tác phong làm vi c, kh năng h c t p và t ào
t o.

16
- M c cam k t g n bó là ch tiêu quan tr ng ph n ánh l i th c nh tranh
c a ngân hàng.
Ngân hàng òi h i nhân s ph i có trình cao và kinh nghi m ư c tích lũy
qua th i gian. ng th i quá trình tuy n d ng và ào t o m t chuyên viên cũng t n
kém v th i gian và công s c. Như v y, ngân hàng có t c lưu chuy n nhân viên
cao s m t i l i th c nh tranh v ngu n nhân l c. Cho nên, ngân hàng c n có
chính sách nhân s , chính sách tuy n d ng t t duy trì i ngũ nhân s có ch t
lư ng cao. Cơ ch thù lao là m t ch tiêu quan tr ng và hi u qu th c hi n t t
chính sách này thông qua các ch tiêu như m c lương bình quân, các ch lương
thư ng.
1.2.2.4 Năng l c qu n lý và cơ c u t ch c
Năng l c qu n lý ph n ánh năng l c i u hành c a h i ng qu n tr , ban
giám c và quy t nh hi u qu s d ng các ngu n l c c a m t ngân hàng. N u
không có năng l c qu n lý, có nghĩa là không có kh năng ưa ra nh ng chính sách,
chi n lư c h p lý, thích ng v i nh ng bi n i c a th trư ng, s làm lãng phí các
ngu n l c và làm y u i năng l c c nh tranh c a ngân hàng ó. Năng l c qu n lý
ư c ánh giá thông qua:
- M c chi ph i và kh năng giám sát c a h i ng qu n tr i v i ban
giám c.
- M c tiêu, ng cơ, m c cam k t c a h i ng qu n tr và ban giám c
i v i vi c duy trì và nâng cao năng l c c nh tranh.
- Ch t lư ng chính sách và quy trình kinh doanh, quy trình qu n lý r i ro,
ki m toán n i b .
- Chính sách ti n lương và thu nh p i v i ban giám c.
Cơ c u t ch c là m t ch tiêu quan tr ng ph n ánh cơ ch phân b các
ngu n l c c a ngân hàng có phù h p v i quy mô, trình qu n lý ngân hàng; phù
h p v i c trưng ngành và yêu c u c a th trư ng hay không.
Cơ c u t ch c c a m t ngân hàng th hi n s phân chia các phòng ban
ch c năng, các b ph n tác nghi p, các ơn v tr c thu c.

17
Cơ c u t ch c có hi u qu t t ư c th hi n vào m c ph i h p gi a các
phòng ban trong vi c th c hi n chi n lư c kinh doanh, các ho t ng nghi p v
hàng ngày; kh năng thích nghi và thay i cơ c u trư c s thay i c a ngành, môi
trư ng vĩ mô,…
1.2.2.5 H th ng kênh phân ph i và m c a d ng hóa các d ch v
H th ng kênh phân ph i là y u t quan tr ng trong ho t ng kinh doanh
c a ngân hàng, th hi n s lư ng các chi nhánh và ơn v tr c thu c, cũng như s
phân b các chi nhánh theo a lý lãnh th . Trong i u ki n các d ch v truy n
th ng c a ngân hàng v n còn phát tri n thì vai trò c a m t m ng lư i chi nhánh
r ng l n r t có ý nghĩa. Hi u qu c a m ng lư i r ng ư c ánh giá thông qua hi u
qu c a vi c qu n lý, giám sát ho t ng chi nhánh và tính h p lý trong phân b chi
nhánh các vùng a lý.
M c a d ng hóa các d ch v cung c p phù h p v i nhu c u th trư ng và
năng l c qu n lý c a ngân hàng s t o cho ngân hàng có l i th c nh tranh. S a
d ng hóa các d ch v s t o cho ngân hàng phát tri n n nh và có th phát huy l i
th nh quy mô. Tuy nhiên, s a d ng hóa các d ch v c n ph i ư c th c hi n
trong tương quan so v i các ngu n l c hi n có c a ngân hàng. N u tri n khai dàn
tr i quá m c các ngu n l c khi n cho ngân hàng kinh doanh không hi u qu .
1.3 Các mô hình phân tích ánh giá c nh tranh
1.3.1 Mô hình 5 l c lư ng c nh tranh c a Michael Porter
M t doanh nghi p mu n c nh tranh thành công trong ngành, nh t thi t ph i
tr l i ư c hai câu h i quan tr ng, ph i nh n ra khách hàng c n gì mình và làm
th nào doanh nghi p có th ch ng s c nh tranh.
Mu n v y, trư c h t doanh nghi p ph i t p trung vào phân tích môi trư ng
ngành d a trên mô hình năm l c lư ng c nh tranh c a Michael Porter. Vi c phân
tích này giúp công ty nh n ra nh ng cơ h i và thách th c, qua ó doanh nghi p bi t
mình nên ng v trí nào i phó m t cách hi u qu v i năm l c lư ng c nh
tranh trong ngành. Năm l c lư ng này không ph i là y u t tĩnh, mà ngư c l i nó
v n ng liên l c cùng v i các giai o n phát tri n c a ngành. T ó s xác nh

18
nh ng y u t thành công then ch t ư c xem như là ngu n g c bên ngoài c a l i
th c nh tranh.
Michael Porter ã ưa ra mô hình năm l c lư ng c nh tranh g m:
(1) Cư ng c nh tranh gi a các i th hi n t i trong ngành
(2) Nguy cơ nh p cu c c a các i th ti m năng
(3) M i e d a t các s n ph m có kh năng thay th
(4) Quy n l c thương lư ng c a ngư i mua
(5) Quy n l c thương lư ng c a nhà cung ng.
Hình 1.1 Mô hình 5 l c lư ng c nh tranh c a Michael Porter
1.3.1.1 Nguy cơ xâm nh p t các i th ti m năng
i th c nh tranh ti m n là các doanh nghi p hi n t i chưa xu t hi n trên
th trư ng nhưng có kh năng c nh tranh trong tương lai. Nguy cơ xâm nh p vào
m t ngành ph thu c vào các rào c n xâm nh p th hi n qua các ph n ng c a các
Quy n l c
thương lư ng
CÁC I TH C NH
TRANH TRONG NGÀNH
Cu c c nh tranh gi a các i
th hi n t i
Nguy cơ e d a t
Các s n ph m và d ch v thay th
Nguy cơ e d a t
nh ng ngư i m i vào cu c
c a ngư i
mua
Quy n l c
thương lư ng
c a nhà
cung ng
NHÀ
CUNG NG
KHÁCH
HÀNG
CÁC I TH
TI M NĂNG
S N PH M
THAY TH

19
i th c nh tranh hi n th i mà các i th m i có th d oán. N u các rào c n hay
có s tr ũa quy t li t c a các nhà c nh tranh hi n h u ang quy t tâm phòng th
thì kh năng xâm nh p c a các i th m i r t th p.
Theo Michael Porter, có 6 ngu n rào c n xâm nh p ch y u:
• L i th kinh t theo quy mô: Nh ng doanh nghi p hi n có t n d ng l i th v
quy mô l n làm gi m chi phí trên m t ơn v s n ph m. Do ó, doanh
nghi p m i s g p b t l i v chi phí, nên khó có th c nh tranh n i.
• S khác bi t c a s n ph m: Các doanh nghi p m i mu n có s n ph m ưu th
hơn s n ph m hi n có thì c n ph i t n nhi u chi phí và th i gian nh t nh.
• Các òi h i v v n: có th gia nh p vào ngành, doanh nghi p m i c n
ph i có s v n pháp nh và v n u tư c n thi t.
• Chi phí chuy n i
• Kh năng ti p c n v i kênh phân ph i
• Nh ng b t l i v chi phí không liên quan n quy mô.
Tuy nhiên, các NHTM s p tham gia vào th trư ng cũng có nh ng l i th
quan tr ng như: có ng cơ và mong mu n giành l y th ph n; ư c rút kinh
nghi m t nh ng NHTM ang ho t ng, có nh ng d báo v th trư ng. c bi t
hơn là chi n lư c và năng l c c a các NHTM m i này chưa có thông tin gì, nên các
NHTM hi n t i không có chi n lư c ng phó. Vì th , các NHTM m i có th c
l c như th nào cũng là m i e d a v kh năng chia s th ph n v i các NHTM
hi n t i.
1.3.1.2 Áp l c c nh tranh c a các i th hi n t i trong ngành
i th c nh tranh hi n t i trong ngành là các doanh nghi p ã có v th ch c
ch n trên th trư ng. Tính ch t và cư ng c nh tranh gi a các i th hi n t i này
ph thu c vào các y u t sau:
• S lư ng các i th c nh tranh: S lư ng i th trong ngành càng ông thì
cư ng c nh tranh càng cao. Tuy nhiên, i th nào có quy mô và th l c
l n s có kh năng chi ph i ho t ng c a ngành.

20
• T c tăng trư ng c a ngành: N u t c tăng trư ng c a ngành ch m, ch
c n có m t doanh nghi p m r ng quy mô, tìm cách tăng th ph n, giành gi t
th trư ng c a các i th khác thì áp l c c nh tranh tăng lên.
• Chi phí c nh và chi phí lưu kho cao: Doanh nghi p có chi phí c nh l n
ch u áp l c thu h i v n, nên thư ng tăng s n lư ng s n ph m, d n t i làm
gi m giá bán và tăng m c c nh tranh.
• S nghèo nàn v tính khác bi t c a s n ph m và các chi phí chuy n i.
• Ngành có năng l c dư th a.
• Tính a d ng c a ngành: S khác bi t c a các i th c nh tranh s làm cho
các doanh nghi p g p khó khăn trong vi c àm phán.
• S tham gia vào ngành cao.
• Các rào c n rút lui: Khi m t doanh nghi p nh n th y không có kh năng t n
t i và kinh doanh không còn hi u qu , nhưng cũng không th rút lui kh i
ngành do chi phí t n th t quá l n, ho c do áp l c tâm lý, ho c do rào c n c a
Nhà nư c.
Các i th c nh tranh hi n t i làm nh hư ng n chi n lư c ho t ng kinh
doanh c a m t NHTM trong tương lai nhưng cũng là ng l c thúc y các NHTM
không ng ng tăng quy mô v n, i m i công ngh , nâng cao ch t lư ng s n ph m
d ch v chi m ưu th trong c nh tranh.
1.3.1.3 Áp l c t các s n ph m thay th
Các s n ph m thay th là m i e do tr c ti p n kh năng phát tri n, t n t i
và m c l i nhu n c a các doanh nghi p, h n ch m c l i nhu n ti m năng c a m t
ngành b ng cách t m t ngư ng t i a cho m c giá mà các công ty trong ngành có
th kinh doanh có lãi. Do các lo i s n ph m có tính thay th cho nhau nên s d n
n s c nh tranh trên th trư ng. Khi giá bán c a s n ph m chính tăng, khách hàng
s có xu hư ng s d ng s n ph m thay th và ngư c l i. Vì v y làm nh hư ng n
kh năng tiêu th , doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p. Vi c phân bi t s n
ph m là chính hay là s n ph m thay th ch mang tính tương i trong ngành.

21
S ra i c a các t ch c phi ngân hàng ã e do l i th c a các NHTM khi
cung c p các d ch v tài chính m i cũng như các d ch v truy n th ng v n do các
NHTM m nhi m. Các t ch c tài chính trung gian này cung c p cho khách hàng
nh ng s n ph m mang tính khác bi t và t o cho khách hàng có cơ h i l a ch n
phong phú hơn, th trư ng ngân hàng m r ng hơn. Ch ng h n, khách hàng có th
chuy n sang mua b o hi m nhân th , thay th cho s n ph m g i ti t ki m c a ngân
hàng, v a có quy n l i v b o hi m, v a tích lũy và v n ư c hư ng ti n lãi. i u
này t t y u s nh hư ng làm gi m t c phát tri n th ph n c a các NHTM.
1.3.1.4 Áp l c t phía khách hàng
Áp l c t phía khách hàng ch y u có hai d ng là òi h i gi m giá hay m c
c có ch t lư ng ph c v t t hơn. Chính i u này làm cho các i th ch ng l i
nhau, d n t i làm t n hao m c l i nhu n c a ngành. Áp l c t khách hàng xu t phát
t các i u ki n sau:
• Khi s lư ng ngư i mua là nh , s c m nh khách hàng l n có kh năng áp t
giá và bu c giá c hàng hóa gi m, khi n t l l i nhu n c a ngành gi m
xu ng.
• Khi ngư i mua mua m t lư ng l n s n ph m và t p trung.
• Khi ngư i mua chi m m t t tr ng l n trong s n lư ng c a ngư i bán.
• Các s n ph m không có tính khác bi t và là các s n ph m cơ b n.
• Khách hàng e d a h i nh p v phía sau.
• S n ph m ngành là không quan tr ng i v i ch t lư ng s n ph m c a ngư i
mua.
• Khách hàng có y thông tin: Khi thông tin v các ngân hàng là ư c
công khai và minh b ch, khách hàng có nhi u cơ h i l a ch n giao d ch v i
ngân hàng nào mang n l i ích t t nh t cho mình. i u ó, gây s c ép cho
ngân hàng ph i i m t v i s mâu thu n gi a vi c làm cho ho t ng kinh
doanh có hi u qu , tăng l i nhu n cho ngân hàng và v a ph i gi chân khách
hàng.

22
1.3.1.5 Áp l c c a nhà cung ng
Nhà cung ng có th kh ng nh quy n l c c a h b ng cách e d a tăng giá
hay gi m ch t lư ng s n ph m, d ch v cung ng. Do ó, nhà cung ng có th chèn
ép l i nhu n c a m t ngành khi ngành ó không có kh năng bù p chi phí tăng lên
trong giá thành s n xu t.
Nh ng i u ki n làm tăng áp l c t nhà cung ng có xu hư ng ngư c v i
các i u ki n làm tăng quy n l c c a ngư i mua. Áp l c t nhà cung ng s tăng
lên n u:
• Ch có m t s ít các nhà cung ng: N u nhà cung ng có th l c s t o nên
s c ép cho doanh nghi p trong thương lư ng v giá c , ch t lư ng và th i
h n giao hàng.
• Khi s n ph m thay th không có s n.
• Khi s n ph m c a nhà cung ng là y u t u vào quan tr ng i v i ho t
ng c a khách hàng. Trong lĩnh v c ngân hàng, nh ng t ch c kinh t có
ngu n l c tài chính m nh, cũng là nhà cung ng ti n cho ngân hàng. Nh ng
t ch c này gây s c ép cho ngân hàng r t l n, vì có th rút l i v n b t c lúc
nào, nh hư ng n ho t ng kinh doanh c a ngân hàng.
• Khi s n ph m c a nhà cung ng có tính khác bi t và ư c ánh giá cao b i
các i th c a ngư i mua.
• Khi ngư i mua ph i gánh ch u m t chi phí cao do thay i nhà cung ng.
• Khi các nhà cung ng e d a h i nh p v phía trư c.
M t trong nh ng c i m quan tr ng c a ngành ngân hàng là t t c các cá
nhân, t ch c kinh doanh s n xu t hay tiêu dùng, th m chí là các ngân hàng khác
cũng u có th v a là ngư i mua các s n ph m d ch v ngân hàng, v a là ngư i
bán s n ph m cho ngân hàng. Nh ng ngư i bán s n ph m thông qua các hình th c
g i ti n, l p tài kho n giao d ch hay cho vay u có mong mu n là nh n ư c m t
lãi su t cao hơn, trong khi ó, nh ng ngư i mua s n ph m (vay v n) l i mu n mình
ch ph i tr m t chi phí vay v n nh hơn th c t . Như v y, ngân hàng s ph i i
m t v i s mâu thu n gi a ho t ng t o l i nhu n có hi u qu và gi chân ư c

23
khách hàng cũng như có ư c ngu n v n thu hút r nh t có th . i u này t ra cho
ngân hàng nhi u khó khăn trong nh hư ng cũng như phương th c ho t ng trong
tương lai.
1.3.2 Mô hình l i th c nh tranh
1.3.2.1Năng l c c nh tranh
ánh giá năng l c c nh tranh c a doanh nghi p c n phân tích mô hình
6M c a Philip Kotler, t ó nh n bi t chính xác kh năng c nh tranh c a doanh
nghi p hi n t i và trong tương lai, dư i tác ng c a môi trư ng bên ngoài. ng
th i cũng ánh giá ư c l i th c nh tranh c a doanh nghi p, giúp doanh nghi p
chi m ưu th trong kinh doanh và giành l y th ph n trên th trư ng.
Philip Kotler ã ưa ra nguyên t c Marketing 6M giúp doanh nghi p ánh
giá năng l c c nh tranh c a mình, ó là:
- M1, Ti n, V n (Money): Trư c tiên ph i xem v n c a doanh nghi p vì “có
b t m i g t nên h ”.
- M2, Máy móc, thi t b , công ngh (Machinery): Giúp ta hi u ư c năng
l c s n xu t, ch t lư ng s n ph m, năng su t lao ng và quy mô phát tri n c a
doanh nghi p.
- M3, V t tư (Materials): S n ph m làm ra b ng nh ng lo i v t tư gì, m c
ch ng ho c ph thu c c a doanh nghi p i v i nh ng lo i v t tư ó, cơ c u
nh ng lo i v t tư doanh nghi p c n s d ng, v t tư trong nư c hay nh p kh u,
ngu n cung có d i dào không, kh năng có v t tư m i ho c ngu n cung m i thay
th ,… u có th óng góp l n cho năng l c c nh tranh.
- M4, Nhân l c (Man power): C n ánh giá trình c a nhân l c các c p,
cơ c u nhân l c, qu n tr nhân l c, chính sách s d ng, ãi ng và ào t o nhân l c,
kh năng nâng cao ch t lư ng và b sung ngu n nhân l c m i c a doanh nghi p…
- M5, Qu n lý (Management): Dù cho nh ng M trên chưa th t t t nhưng có
ư c nh ng con ngư i qu n lý tài ba, có h th ng qu n lý t t thì s m mu n doanh
nghi p s có th bi n y u thành m nh.

24
- M6, Ti p c n th trư ng (Marketing): Nói cho cùng, chính th trư ng m i
là nơi c xát, ánh giá năng l c c a doanh ngi p m t cách toàn di n, chính xác nh t
và quy t nh s t n t i c a doanh nghi p.
Hình 1.2 Mô hình l i th c nh tranh
D a trên cơ s phân tích năng l c c nh tranh c a doanh nghi p theo mô hình
6M, ánh giá kh năng c nh tranh c a doanh nghi p dư i tác ng c a môi
trư ng kinh t vĩ mô và các i th c nh tranh. Doanh nghi p c n kh c ph c nh ng
i m y u và phát huy i m m nh duy trì kh năng c nh tranh hi n t i và trong
tương lai.
1.3.2.2 L i th c nh tranh
S d ng mô hình 4P phân tích l i th c nh tranh c a doanh nghi p, bao
g m: s n ph m (Product), giá (Price), phân ph i (Place), xúc ti n thương m i,
truy n thông (Promotion). Các doanh nghi p th c thi chi n lư c marketing m t
cách hi u qu , òi h i s ph i h p nh p nhàng c a c b n y u t trong mô hình này
tùy thu c vào tình hình th c t c a th trư ng, c th như sau:
S n ph m (Product)
- Phát tri n dãi s n ph m.
NĂNG L C C NH TRANH
M nh và y u c a 6M
(Men/ Money/ Machine/
Material/ Marketing/
Management)
KH NĂNG
C NH TRANH
(Hi n t i, tương lai)
MÔI TRƯ NG
BÊN NGOÀI
(Vi mô, vĩ mô, các
i th ,…)
BI U HI N
L I TH
C NH TRANH
(Chi phí h ,
khác bi t hóa)
V TH
C NH TRANH
(Th ph n)
L I TH
C NH TRANH
(4P vư t tr i)

25
- C i ti n ch t lư ng, c i m, ng d ng.
- H p nh t dãi s n ph m.
- Quy chu n hóa m u mã
- nh v
- Nhãn hi u
Giá (Price)
Giá c là m i quan tâm c a khách hàng, cho nên doanh nghi p ph i ưa ra
giá c s n ph m phù h p khuy n khích khách hàng s d ng s n ph m c a mình.
- Thay i giá, i u ki n, th i h n thanh toán
- Áp d ng chính sách h t b t (skimming)
- Áp d ng chính sách thâm nh p (penetration)
Phân ph i (Place)
Xây d ng và duy trì h th ng phân ph i r ng kh p luôn ư c coi là v n
hàng u, ưa s n ph m n v i ngư i tiêu dùng.
- Thay i phương th c giao hàng ho c phân ph i.
- Thay i d ch v .
- Thay i kênh phân ph i.
Truy n thông (Promotion)
- Thay i n i dung qu ng cáo ho c khuy n mãi.
- Thay i nh v cho thương hi u (tái nh v ).
- Thay i phương th c truy n thông.
- Thay i cách ti p c n.
1.3.2.3 Bi u hi n l i th c nh tranh
M i doanh nghi p t xác nh v trí cho mình trong lĩnh v c ang ho t ng
b ng cách t n d ng các ưu th s n có c a mình. Theo Michael Poter thì các ưu th
c a m t doanh nghi p b t kỳ s luôn n m m t trong hai khía c nh: L i th chi phí
và s khác bi t hóa s n ph m. B ng cách áp d ng nh ng ưu th này, các doanh
nghi p s theo u i ba chi n lư c chung: d n u v chi phí, khác bi t hóa s n
ph m và t p trung. Sau ây là chi n lư c chung c a Michael Poter:

26
Chi n lư c d n u v chi phí
Chi n lư c này hư ng t i m c tiêu tr thành nhà s n xu t có chi phí th p
trong ngành v i tiêu chu n ch t lư ng nh t nh. Doanh nghi p có hai cách l a
ch n là s bán s n ph m v i giá trung bình c a toàn ngành thu ư c l i nhu n
cao, ho c s bán v i giá th p hơn giá trung bình giành thêm th ph n. Chi n lư c
d n u v chi phí thư ng ư c áp d ng cho nh ng th trư ng r ng l n.
Doanh nghi p d a vào m t s phương th c chi m ưu th v chi phí b ng
cách c i ti n hi u qu c a quá trình kinh doanh, tìm cơ h i ti p c n v i ngu n
nguyên li u l n có giá bán th p, c t gi m nh ng chi phí không c n thi t…
Doanh nghi p áp d ng chi n lư c này thành công thư ng có nh ng c i m
sau:
- Kh năng ti p c n v n t t u tư vào thi t b s n xu t. ây cũng chính
là rào c n mà nhi u doanh nghi p không th vư t qua.
- Năng l c thi t k s n ph m tăng hi u qu s n xu t, có th t o thêm m t
chi ti t nh nào ó rút ng n c quá trình.
- Có trình cao trong s n xu t.
- Có các kênh phân ph i hi u qu .
Chi n lư c chi phí th p cũng có nh ng m o hi m n ch a bên trong. R i ro
x y ra khi i th c nh tranh cũng có kh năng h th p chi phí s n xu t, xoá i l i
th c nh tranh c a doanh nghi p ang d n u v chi phí.
Chi n lư c khác bi t hóa s n ph m
Chi n lư c này phát tri n s n ph m ho c d ch v c a doanh nghi p sao cho
có nh ng c tính c áo và duy nh t, ư c khách hàng ánh giá cao hơn so v i
s n ph m c a các i th c nh tranh. Nh vào tính c áo ó mà doanh nghi p có
th bán s n ph m v i m c giá cao hơn v n ư c khách hàng ch p nh n. Các doanh
nghi p thành công trong chi n lư c khác bi t hóa s n ph m thư ng có các th m nh
sau:
- Kh năng nghiên c u và ti p c n v i các thành t u khoa h c hàng u.

27
- Nhóm nghiên c u và phát tri n s n ph m (R&D) có k năng và tính sáng
t o cao.
- Nhóm bán hàng tích c c v i kh năng truy n t các s c m nh c a s n
ph m n khách hàng m t cách thành công.
- Danh ti ng v ch t lư ng và kh năng i m i c a doanh nghi p.
Nh ng r i ro i li n v i chi n lư c khác bi t hóa s n ph m là kh năng b
các i th c nh tranh b t chư c, ho c s thay i th hi u c a ngư i tiêu dùng.
Ngoài ra, nh ng doanh nghi p có chi n lư c t p trung s có kh năng t ư c s
khác bi t hóa s n ph m cao hơn.
Chi n lư c t p trung
Chi n lư c này ch y u t p trung vào nh ng th trư ng nh v i c i m
riêng bi t. L i th c nh tranh c a doanh nghi p là d a vào s th u hi u sâu s c
nh ng c thù c a th trư ng và kh năng cung c p s n ph m, d ch v phù h p v i
nh ng c i m ó.
R i ro c a chi n lư c t p trung là các doanh nghi p l n v i ngu n l c t t
hơn v n có th t n công vào phân khúc th trư ng này. Vì th , nh ng doanh nghi p
áp d ng chi n lư c này ph i ti p t c t o ra nh ng l i th khác như c t gi m chi phí
ho c khác bi t hóa s n ph m, nh m mang n nhi u giá tr c ng thêm cho khách
hàng trong phân khúc c a mình.
1.3.2.4 V th c nh tranh
N u y u t quy t nh u tiên i v i kh năng sinh l i c a doanh nghi p là
s c h p d n c a lĩnh v c mà doanh nghi p ang ho t ng, thì y u t quan tr ng
th hai là v th c a doanh nghi p trong lĩnh v c ó. Ngay c khi ho t ng trong
m t ngành có kh năng sinh l i th p hơn m c trung bình, nhưng các doanh nghi p
có v th t i ưu thì v n có th t o ra ư c m c l i nhu n cao. B i vì có ư c v th
cao thì doanh nghi p s d dàng giành l y khách hàng c a các i th c nh tranh và
chi m l y th ph n trên th trư ng, giúp doanh nghi p kinh doanh hi u qu cao.

28
K T LU N CHƯƠNG 1
Phương pháp truy n th ng ánh giá năng l c c nh tranh c a ngân hàng so
v i i th c nh tranh là so sánh tr c ti p t ng m t, t ng y u t như: th ph n và t c
tăng trư ng th ph n, v th tài chính, năng l c qu n tr ngân hàng, giá c s n
ph m và d ch v , ch t lư ng s n ph m, kênh phân ph i, thông tin và xúc ti n
thương m i, năng l c nghiên c u và phát tri n, thương hi u và uy tín, trình lao
ng,…
Tuy nhiên, mu n t o nên năng l c c nh tranh, òi h i các ngân hàng ph i t o
l p ư c l i th so sánh v i các i th c nh tranh. Nh l i th này mà ngân hàng
có th tho mãn t t hơn các òi h i c a khách hàng m c tiêu cũng như lôi kéo ư c
khách hàng c a các i th c nh tranh khác. Cho nên c n ph i ánh giá t ng quát
năng l c c nh tranh c a mình v i i th c nh tranh, ch không ch là ánh giá
t ng m t, t ng y u t .
H th ng các ch tiêu và công c ánh giá năng l c c nh tranh v a nêu
trên, ã th hi n toàn di n năng l c c nh tranh hi n t i, cũng như kh năng duy trì
và phát tri n trong tương lai c a h th ng NHTM.
Tóm l i, nh m nâng cao năng l c c nh tranh, các ngân hàng c n ánh giá
th c l c c a mình, bi t v n d ng và phát huy th m nh, có gi i pháp kh c ph c
như c i m và bi n i m y u tr thành i m m nh. Tác gi ã gi i thi u t ng quan
v lý thuy t c nh tranh, làm cơ s giúp các ngân hàng ánh giá năng l c c nh
tranh c a mình trong m i tương quan so sánh v i các i th c nh tranh trên th
trư ng m c tiêu. T ó, tìm ra ư c nh ng l i th cơ b n nh m nâng cao năng l c
c nh tranh c a ngân hàng trên th trư ng.

29
CHƯƠNG 2: TH C TR NG C NH TRANH TRONG
H TH NG NGÂN HÀNG VI T NAM
2.1 Quá trình thành l p và phát tri n h th ng ngân hàng Vi t Nam
2.1.1 S ra i c a h th ng ngân hàng Vi t Nam
Trư c th k 19, Vi t Nam h u như chưa có ho t ng ngân hàng do n n
k ngh và thương m i chưa hình thành, ho t ng SXKD mang tính gia ình, làng,
xã; nên không c n nhi u v n. M u d ch qu c t không óng vai trò l n. M t khác,
dân cư Vi t Nam r t nghèo không có ti n dư th a g i trong nư c cũng như chuy n
ti n ra nư c ngoài. Vì v y chưa có t ch c làm nh ng d ch v ngân hàng.
T n a cu i th k 19, cùng v i vi c xâm chi m và th ng tr c a th c dân
Pháp, Vi t Nam ã xu t hi n nh ng t ch c tín d ng tư b n ch nghĩa do ngư i
nư c ngoài s h u như: ngân hàng ông Dương (c a Pháp) năm 1875, ngân hàng
Hongkong - Thư ng H i năm 1876,...
Sau chi n tranh th gi i th nh t n tháng 8/1945, có m t s ngân hàng c a
nư c ngoài m chi nhánh t i Vi t Nam, ng th i cũng xu t hi n m t vài ngân hàng
c a các nhà tư b n Vi t Nam. Nh ng ngân hàng này cùng ho t ng trên lãnh th
Vi t Nam tuy không h p thành m t h th ng th ng nh t, song u ph i tuân theo
pháp lu t c a chính quy n dân Pháp. Trong ó, ngân hàng ông Dương óng vai
trò nòng c t và là ngân hàng phát hành.
Hai cu c chi n tranh giành c l p và th ng nh t t nư c kéo dài trong su t
30 năm (t năm 1945 n 1975) ã t o ra c c di n m i. Trên t nư c Vi t Nam
t n t i 2 h th ng các t ch c tín d ng thu c 2 ch chính tr khác nhau. M t h
th ng các TCTD c a chính quy n cách m ng, m t h th ng các TCTD c a chính
quy n th c dân Pháp và chính quy n Nam Vi t Nam.
H th ng các TCTD c a chính quy n th c dân Pháp trư c cách m ng tháng
8/1945 ư c duy trì Vi t Nam cho n tháng 5/1955, khi th c dân Pháp rút kh i
Vi t Nam. T tháng 5/1955 n tháng 4/1975, chính quy n Vi t Nam ã t o d ng
ư c m t h th ng tín d ng c a n n kinh t th trư ng. H th ng ngân hàng này
ư c phân chia 2 c p rõ r t v i ngân hàng qu c gia Vi t Nam óng vai trò là

30
NHTW, còn các TCTD là ngân hàng và các t ch c phi tín d ng. Nh ng ngân hàng
này th c hi n các ho t ng kinh doanh ti n t , tín d ng. n 30/04/1975, h th ng
tín d ng c a chính quy n Nam Vi t Nam s p hoàn toàn.
H th ng TCTD c a chính quy n cách m ng ã ư c hình thành ngay sau
khi Nhà nư c Vi t Nam dân ch C ng hòa thành l p v i các nh ch như: Nông
nghi p tín d ng thu c B Canh Nông (1945), Kinh t tín d ng thu c B Kinh t
(1945), Nha tín d ng s n xu t (1947),...
Ngày 6/5/1951, ngân hàng qu c gia Vi t Nam ư c thành l p. n tháng
9/1960 ư c mang tên là ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam. Cùng v i s ra i c a
NHNN Vi t Nam, m t s TCTD ư c thành l p như: H p tác xã tín d ng (1956),
ngân hàng ki n thi t Vi t Nam (1975). Các TCTD c a chính quy n cách m ng th c
s t n t i như m t h th ng hoàn ch nh trong gu ng máy kinh t - tài chính c a n n
kinh t qu c dân.
NHNN Vi t Nam ư c t ch c theo mô hình m t c p v a qu n lý, v a kinh
doanh trong lĩnh v c ti n t , tín d ng và thanh toán. H th ng ngân hàng không
ng ng l n m nh góp ph n quan tr ng vào s th ng l i c a hai cu c chi n tranh
giành c l p dân t c và s th ng nh t c a t nư c.
Sau khi t nư c ã giành c l p và th ng nh t hoàn toàn, các TCTD ã tr i
qua nhi u thay i l n v cơ c u t ch c cũng như v quy mô ho t ng. c bi t
t năm 1988, b ng Quy t nh s 53/H BT ngày 26/3/1988, hai Pháp l nh ngân
hàng ngày 23/5/1990, h th ng ngân hàng Vi t Nam có s chuy n i sâu s c t h
th ng ngân hàng m t c p c a n n kinh t k ho ch hóa t p trung thành h th ng
ngân hàng hai c p c a n n kinh t th trư ng. NHNN th c hi n ch c năng qu n lý
Nhà nư c v ti n t - tín d ng i n i và i ngo i. NHTM và các TCTD khác th c
hi n ch c năng kinh doanh ti n t và các d ch v ngân hàng dư i s qu n lý nhà
nư c c a ngân hàng nhà nư c Vi t Nam. ó là các TCTD thu c nhi u hình th c s
h u khác nhau c a Vi t Nam, c a nư c ngoài, hay ng s h u Vi t Nam và nư c
ngoài, th c hi n toàn di n hay m t vài nghi p v ngân hàng v i tên g i phong phú

31
và a d ng như: NHTM, ngân hàng Chính sách xã h i, Công ty tài chính, Qu u
tư, Qu tín d ng nhân dân, Qu b o lãnh tín d ng cho DNNVV,...
B ng 2.1 Quá trình chuy n i và h i nh p c a Vi t Nam
1976-1980 N n kinh t k ho ch hóa t p trung
1980-1988 C i cách n n kinh t k ho ch hóa.
1985: Th t b i trong i m i cơ ch giá - lương - ti n, d n n siêu
l m phát.
1986: B t u i m i n n kinh t
1989-1996 i m i theo cơ ch kinh t th trư ng
H i nh p toàn c u hóa, thương m i hóa (EU: 1992, ASEAN: 1995,
APEC: 1998)
1996-1999 nh hư ng c a cu c kh ng ho ng kinh t Châu Á, quá trình chuy n
i ti n tri n ch m
2000-2007 Th c hi n các hi p nh bu c ph i c i cách thêm
Th trư ng ch ng khoán và b t ng s n phát tri n bong bóng
2008 L m phát, CP i u ti t thông qua chính sách ti n t , th trư ng tài
chính.
2009 Suy thoái kinh t
S thay i c a Vi t Nam qua n n kinh t cơ ch th trư ng trong năm 1986
ư c ánh d u như là n n t ng cho s phát tri n c a n n kinh t và h i nh p n n
kinh t th gi i. Vi t Nam ã ư c là thành viên c a ASEAN năm 1995 và ti p theo
là thành viên c a AFTA. K t ó, Vi t Nam ã ký thêm các hi p nh thương m i
a phương v i nhi u qu c gia khác nhau trên toàn th gi i. Tr i qua hàng lo t các
cu c àm phán kéo dài và y khó khăn, Vi t Nam ã thành công ký hi p nh song
phương v i n n kinh t l n nh t th gi i là M , làm cơ s cho ti n trình h i nh p
WTO trong năm 2007.
Là thành viên c a WTO, Vi t Nam có ư c nhi u cơ h i phát tri n. Trong
b i c nh toàn c u hóa, Vi t Nam ph i tuân th các nguyên t c và quy nh qu c t .
Vì th , Vi t Nam ang m c a toàn b n n kinh t nói chung và m c a ngành ngân
hàng nói riêng.

32
M c dù năm 1991, Vi t Nam ã m c a h th ng ngân hàng cho các nhà u
tư nư c ngoài, nhưng NHNN Vi t Nam chính th c m c a h th ng ngân hàng vào
ngày 20/04/2007 theo Ngh nh s 69/2007/N -CP cho phép các nhà u tư nư c
ngoài ư c n m gi t i 30% c ph n c a ngân hàng, v i h n m c t i a 15% cho
m i m t nhà u tư riêng l
K t ngày 01/04/2007, các NHNNg ư c cho phép m công ty con v i
100% v n nư c ngoài t i Vi t Nam, tuy nhiên ch sau tháng 09/2008 ch m i có 2
ngân hàng qu c t là HSBC và Standard Chartered (SCB) nh n ư c gi y phép.
Theo quy nh c a WTO, cho n cu i năm 2010, chính ph Vi t Nam s c
ph n hóa t t c 5 NHTMQD khi ngành ngân hàng b cam k t là s ph i m c a
hoàn toàn.
2.1.2 H th ng ngân hàng Vi t Nam trong th i kỳ h i nh p kinh t
2.1.2.1Nh ng cam k t c a Vi t Nam liên quan lĩnh v c ngân hàng trong àm
phán gia nh p WTO
Ngày 7/11/2006 Vi t Nam chính th c tr thành thành viên th 150 c a WTO.
Chính ph Vi t Nam ã công b th c hi n nh ng cam k t v d ch v ngân hàng và
các d ch v tài chính khác. Các TCTD nư c ngoài s ư c phép thành l p và ho t
ng dư i hình th c 100% v n nư c ngoài t i Vi t Nam. Sau 5 năm gia nh p WTO,
các TCTD nư c ngoài s ư c hư ng các ưu ãi như ngân hàng n i a.
Các cam k t v ngo i h i và thanh toán
• i v i giao d ch vãng lai
- Bi n pháp ki m soát giao d ch vãng lai ư c t do, quy nh t m th i ph i
k t h i ngo i t t p trung ngo i t vào h th ng ngân hàng áp ng các nhu c u
thi t y u v ngo i t cho n n kinh t và n i l ng d n khi tình hình kinh t ư c c i
thi n.
- Bi n pháp qu n lý ngo i h i ch ư c áp d ng trong nh ng trư ng h p
ngo i l , do Chính ph Vi t Nam quy t nh, nh m duy trì an ninh tài chính và ti n
t qu c gia.
- Các h n ch i v i giao d ch vãng lai ư c bãi b và không duy trì b t kỳ

33
bi n pháp nào trái v i các cam k t v các d ch v ngân hàng, các d ch v tài chính
khác cũng như v thanh toán giao d ch vãng lai và chuy n ti n qu c t .
• i v i các giao d ch v n:
- N i l ng các giao d ch chuy n v n c a các nhà u tư nư c ngoài vào Vi t
Nam và vi c vay, hoàn tr n vay nư c ngoài c a các t ch c cư trú; ch duy trì m t
s h n ch v các giao d ch chuy n v n ra nư c ngoài u tư c a các t ch c cư
trú, vi c chuy n v n này ph i ư c các cơ quan có th m quy n cho phép và ph i
trong ph m vi s ngo i t thu c s h u c a các t ch c này, các giao d ch này ph i
ăng ký v i NHNN Vi t Nam.
- Các doanh nghi p ư c t do ký các h p ng vay nư c ngoài, theo ngh
nh 134/2005/N -CP (1/11/2005), nghĩa v ăng ký các h p ng trung dài h n
v i NHNN là v n có tính th t c ph c v cho các m c ích th ng kê giám sát
ho t ng vay n trung dài h n nư c ngoài c a các doanh nghi p và ph i h p v i
B tài chính b o m các kho n n nư c ngoài c a qu c gia trong ph m vi an
toàn.
- i v i vi c hoàn tr các kho n vay, các kho n u tư v n ra nư c ngoài
c a các doanh nghi p, ph i áp ng các i u ki n v gi y phép u tư ra nư c
ngoài, m tài kho n ngo i t , và các giao d ch chuy n v n u tư, các gi y t c n
thi t xin gi y phép u tư ra nư c ngoài.
- Các doanh nghi p ư c phép u tư ra nư c ngoài, có th chuy n l i nhu n
có ư c t các kho n u tư c a h t i Vi t Nam ra b t c nơi nào nư c ngoài,
ho c có th m các tài kho n ngo i t th c hi n vay nư c ngoài trung dài h n,
ư c phép m tài kho n ngo i t cho các ho t ng khác trong các trư ng h p c
bi t.
- Các h n ch b o m an toàn cán cân thanh toán ư c xem xét áp d ng
khi Vi t Nam g p ph i nh ng khó khăn v cán cân thanh toán qu c t , các quy nh
v ngo i h i c a Vi t Nam ư c IMF rà soát m i năm m t l n.
- V cân i ngo i t : chính ph xem xét cân i nhu c u ngo i t cho các
nhà u tư nư c ngoài u tư vào các d án c bi t trong các chương trình c a

34
chính ph ; h tr cân i ngo i t cho các d án cơ s h t ng và m t s d án quan
tr ng khác, trong trư ng h p các ngân hàng ư c phép giao d ch ngo i h i nhưng
không th áp ng yêu c u v ngo i t .
Các cam k t v chính sách thương m i d ch v liên quan n ngân hàng
Các TCTD nư c ngoài ư c ho t ng t i Vi t Nam dư i các hình th c và
th i gian
- Văn phòng i di n chi nhánh NHNNg: th i h n ho t ng không ư c
vư t quá th i h n ho t ng c a chi nhánh NHNNg này.
- Ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% v n nư c ngoài: th i h n ho t ng
không quá 99 năm và không ư c vư t quá th i h n ho t ng c a ngân hàng m
nư c ngoài.
- Công ty tài chính liên doanh, Công ty tài chính 100% v n nư c ngoài; Công
ty cho thuê tài chính liên doanh, Công ty cho thuê tài chính 100% v n nư c ngoài:
th i h n là 50 năm, các gi y phép ho t ng này có th ư c gia h n.
V n góp c a bên nư c ngoài vào m t ngân hàng liên doanh ho t ng v i tư
cách c a m t NHTM không ư c vư t 50% v n i u l c a ngân hàng; v n góp c a
bên nư c ngoài vào m t TCTD phi ngân hàng liên doanh c n ph i t ít nh t là 30%
v n i u l .
T ng m c c ph n c a các t ch c và cá nhân nư c ngoài ư c gi i h n
m c 30% v n i u l c a m t NHTMCP Vi t Nam.
T ngày 1/4/2007, các TCTD nư c ngoài ư c phép m chi nhánh t i Vi t
Nam theo các i u ki n:
- M t NHTM nư c ngoài mu n m chi nhánh t i Vi t Nam, ngân hàng m
ph i có t ng tài s n hơn 20 t USD vào cu i năm trư c th i i m n p ơn xin m
chi nhánh.
- Thành l p m t ngân hàng liên doanh ho c ngân hàng 100% v n nư c ngoài,
ngân hàng m ph i có t ng tài s n hơn 10 t USD vào cu i năm trư c th i i m n p
ơn xin m ngân hàng.
- V i Công ty tài chính 100% v n nư c ngoài, ph i có t ng tài s n có hơn 10

35
t USD vào cu i năm trư c th i i m n p ơn.
Các i u ki n i v i các chi nhánh NHNNg và các ngân hàng 100% v n
nư c ngoài s ư c áp d ng trên cơ s không phân bi t i x .
V tham gia c ph n: Vi t Nam có th h n ch vi c tham gia c ph n c a các
TCTD nư c ngoài t i các NHTMQD c a Vi t Nam ư c c ph n hóa như m c
tham gia c ph n c a các ngân hàng Vi t Nam.
Vi c góp v n (hình th c mua c ph n), t ng s c ph n ư c phép n m gi
b i các th nhân và pháp nhân nư c ngoài t i m i NHTMCP Vi t Nam không ư c
vư t quá 30% v n i u l c a ngân hàng.
Nh ng s n ph m và d ch v ngân hàng ư c cam k t
Các cam k t v d ch v ngân hàng, các d ch v tài chính khác ư c th c hi n
phù h p v i các lu t và các qui nh liên quan ư c ban hành b i các cơ quan có
th m quy n c a Vi t Nam và theo nguyên t c chung, trên cơ s không phân bi t i
x .
Nh ng s n ph m, d ch v ã cam k t:
(1) Nh n ti n g i và các kho n ph i tr khác t công chúng.
(2) Cho vay dư i t t c các hình th c, bao g m tín d ng tiêu dùng, tín d ng
c m c th ch p, bao thanh toán và tài tr giao d ch thương m i.
(3) Thuê mua tài chính.
(4) M i d ch v thanh toán và chuy n ti n, bao g m th tín d ng, th thanh
toán và th n , séc du l ch và h i phi u ngân hàng.
(5) B o lãnh và cam k t.
(6) Kinh doanh trên tài kho n c a mình ho c c a khách hàng, t i s giao d ch,
trên th trư ng giao d ch tho thu n ho c b ng cách khác như công c th trư ng ti n
t (g m séc, h i phi u, ch ng ch ti n g i); ngo i h i; các công c t giá và lãi su t
(g m các s n ph m như h p ng hoán i, h p ng kỳ h n); vàng nén.
(7) Môi gi i ti n t .
(8) Qu n lý tài s n, như qu n lý ti n m t ho c danh m c u tư, m i hình th c
qu n lý u tư t p th , qu n lý qu hưu trí, các d ch v lưu ký và tín thác.

36
(9) Các d ch v thanh toán và bù tr tài s n tài chính (g m ch ng khoán, các
s n ph m phái sinh, và các công c chuy n như ng khác).
(10) Cung c p và chuy n giao thông tin tài chính, và x lý d li u tài chính và
ph n m m liên quan c a các nhà cung c p d ch v tài chính khác.
(l1) Các d ch v tư v n, trung gian môi gi i và các d ch v tài chính ph tr
khác i v i t t c các ho t ng ư c nêu t các ti u m c (1) n (10), k c tham
chi u và phân tích tín d ng, nghiên c u và tư v n u tư và danh m c u tư, tư v n
v mua l i và v tái cơ c u và chi n lư c doanh nghi p.
V l trình cung c p các s n ph m, d ch v ngân hàng
K t khi gia nh p, các TCTD nư c ngoài ư c phép phát hành th tín d ng
trên cơ s i x qu c gia, và trong vòng 5 năm Vi t Nam có th h n ch quy n c a
chi nhánh NHNNg, ư c nh n ti n g i b ng VND t các th nhân Vi t Nam mà
ngân hàng không có quan h tín d ng theo t l trên m c v n ư c c p c a chi nhánh
phù h p v i l trình sau:
- Ngày 1/1/2007: 650% v n pháp nh ư c c p.
- Ngày 1/1/2011: i x qu c gia y .
Trong quá trình Vi t Nam h i nh p kinh t , các NHNNg s thâm nh p vào
Vi t Nam dư i hai hình th c hi n di n thương m i chính là: thành l p ngân hàng
100% v n nư c ngoài, các nhà u nư c ngoài s mua c ph n c a các ngân hàng
thương m i Vi t Nam theo t l cho phép. i u này ã t o s c ép i v i các ngân
hàng trong nư c sau khi Vi t Nam gia nh p WTO. V i s thay i ó, ngành ngân
hàng Vi t Nam cũng ư c hư ng nhi u cơ h i cũng như ph i i u v i không
nhi u thách th c.
2.1.2.2Phân tích SWOT cho ngân hàng Vi t Nam nói chung
Sau khi Vi t Nam gia nh p WTO các ngân hàng nư c ngoài có nhi u ho t
ng phong phú a d ng t i Vi t Nam và ư c i x ngang b ng theo úng

37
nguyên t c t i hu qu c c a WTO. Khi ó, các NHTM Vi t Nam s g p ph i nh ng
i th n ng ký (v thương hi u, v n, công ngh , nhân l c, kinh nghi m, s n
ph m,…) ngay trên th trư ng Vi t Nam. Do ó, c n phân tích th c tr ng NHTM
Vi t Nam theo mô hình SWOT hi u rõ hơn v i m m nh (Strengths), i m y u
(Weaknesses), cơ h i (Opportunities), thách th c (Threats) c a NHTM Vi t Nam
nh m có nh ng gi i pháp thích h p nâng cao năng l c c nh tranh c a các NHTM
Vi t Nam trong b i c nh h i nh p.
i m m nh (Strengths)
- Có h th ng m ng lư i r ng kh p;
- Am hi u v th trư ng trong nư c, cũng như phong t c t p quán c a t ng
a phương;
- Có s lư ng khách hàng truy n th ng ông o;
- Chi m th ph n l n v ho t ng tín d ng, huy ng v n và d ch v ;
- Có i ngũ nhân viên t n t y, ham h c h i và có kh năng ti p c n nhanh
các ki n th c, k thu t hi n i;
- Có ư c s quan tâm và h tr c bi t t phía NHTW;
- Môi trư ng pháp lý thu n l i;
- H u h t ã th c hi n hi n i hóa ngân hàng.
i m y u (Weaknesses)
- Năng l c qu n lý, i u hành còn nhi u h n ch so v i yêu c u c a NHTM
hi n i, b máy qu n lý c ng k nh, không hi u qu ;
- Chính sách xây d ng thương hi u còn kém;
- Ch t lư ng ngu n nhân l c kém, chính sách ti n lương chưa th a áng, d
d n n tình tr ng ch y máu ch t xám;
- Các t l v chi phí nghi p v và kh năng sinh l i c a ph n l n các
NHTM Vi t Nam u thua kém các ngân hàng trong khu v c;
- S n ph m d ch v chưa a d ng và chưa áp ng nhu c u toàn di n c a
khách hàng;
- Thi u s liên k t gi a các NHTM v i nhau;

38
- Lĩnh v c kinh doanh ch y u là tín d ng, n quá h n cao, nhi u r i ro;
- H th ng pháp lu t trong nư c, th ch th trư ng chưa y , chưa ng
b nh t quán;
- Quy mô v n ho t ng còn nh nên chưa th c hi n ư c m c tiêu kinh
doanh m t cách hoàn ch nh;
- Vi c th c hi n chương trình hi n i hóa c a các NHTM Vi t Nam chưa
ng u nên s ph i h p trong vi c phát tri n các s n ph m d ch v chưa thu n l i,
chưa t o ư c nhi u ti n ích cho khách hàng như k t n i s d ng th gi a các ngân
hàng.
Cơ h i (Opportunities)
- Có i u ki n tranh th v n, công ngh và ào t o i ngũ cán b , phát huy
l i th so sánh c a mình theo k p yêu c u c nh tranh qu c t và m r ng th
trư ng ra nư c ngoài. T ó, nâng cao ch t lư ng s n ph m và d ch v ;
- H i nh p kinh t qu c t t o ng l c thúc y công cu c i m i và c i
cách h th ng ngân hàng Vi t Nam, nâng cao năng l c qu n lý nhà nư c trong lĩnh
v c ngân hàng, tăng cư ng kh năng t ng h p, h th ng tư duy xây d ng các văn
b n pháp lu t trong h th ng ngân hàng, áp ng yêu c u h i nh p và th c hi n cam
k t v i h i nh p qu c t ;
- H i nh p kinh t qu c t giúp các NHTM Vi t Nam h c h i ư c nhi u
kinh nghi m trong ho t ng ngân hàng c a các NHNNg, v n thư ng ư c ánh
giá là m nh v tài chính, công ngh và qu n tr i u hành. Các ngân hàng trong
nư c s ph i nâng cao trình qu n lý, c i thi n ch t lư ng d ch v tăng cư ng
tin c y i v i khách hàng;
- H i nh p qu c t s t o ra ng l c thúc y c i cách ngành ngân hàng
Vi t Nam, th trư ng tài chính s phát tri n nhanh hơn, t o i u ki n cho ngân hàng
phát tri n các lo i hình d ch v m i;
- H i nh p qu c t s t o i u ki n cho các ngân hàng Vi t Nam t ng bư c
m r ng ho t ng qu c t , nâng cao v th c a các NHTM Vi t Nam trong các
giao d ch tài chính qu c t ;

39
- M ra cơ h i trao i, h p tác qu c t gi a các NHTM trong các lĩnh v c
ho ch nh chính sách ti n t , qu n lý ngo i h i, kinh doanh ti n t , ra gi i pháp
tăng cư ng giám sát và phòng ng a r i ro. T ó, nâng cao uy tín và v th c a h
th ng NHTM Vi t Nam trong các giao d ch qu c t , có i u ki n ti p c n v i các
nhà u tư nư c ngoài h p tác kinh doanh, tăng ngu n v n cũng như doanh thu
ho t ng;
- Chính h i nh p qu c t cho phép các NHNNg tham gia t t c các d ch v
ngân hàng t i Vi t Nam, bu c các NHTM Vi t Nam ph i chuyên môn hóa sâu hơn
v nghi p v ngân hàng, qu n tr ngân hàng, qu n tr tài s n n , qu n tr tài s n có,
qu n tr r i ro, c i thi n ch t lư ng tín d ng, nâng cao hi u qu s d ng ngu n v n,
d ch v ngân hàng và phát tri n các d ch v ngân hàng m i mà các NHNNg s áp
d ng Vi t Nam.
Thách th c (Threats)
- Do kh năng c nh tranh th p, vi c m c a th trư ng tài chính s làm tăng
s lư ng các ngân hàng có ti m l c m nh v tài chính, công ngh , trình qu n lý
làm cho áp l c c nh tranh tăng d n. Các NHTM Vi t Nam ti m l c v n nh bé, s n
ph m d ch v ơn i u, ch y u là nh ng s n ph m d ch v truy n th ng, trình
qu n tr còn nhi u b t c p. Trong khi các NHNNg thư ng m nh v v n, có kinh
nghi m qu n tr r i ro t t, s n ph m d ch v a d ng và c bi t có qui trình nghi p
v chu n m c tiên ti n, công ngh hi n i s là thách th c l n i v i các NHTM
Vi t Nam trong vi c gi v ng th trư ng ho t ng trong nư c và m r ng th
trư ng ra nư c ngoài.
- Áp l c c i ti n công ngh và k thu t cho phù h p có th c nh tranh v i
các NHNNg;
- H th ng pháp lu t trong nư c, th ch th trư ng chưa y , chưa ng
b và nh t quán, còn nhi u b t c p so v i yêu c u h i nh p qu c t v ngân hàng;
- Kh năng sinh l i c a h u h t các NHTM Vi t Nam còn th p hơn các ngân
hàng trong khu v c, do ó h n ch kh năng thi t l p các qu d phòng r i ro và
qu tăng v n t có;

40
- Trong quá trình h i nh p, h th ng ngân hàng Vi t Nam cũng ch u tác
ng m nh c a th trư ng tài chính th gi i, nh t là v t giá, lãi su t, d tr ngo i
t , trong khi ph i th c hi n ng th i nhi u nghĩa v và cam k t qu c t ;
- Các NHTM Vi t Nam u tư quá nhi u vào doanh nghi p nhà nư c, trong
khi ph n l n các doanh nghi p này u có th b c x p h ng tài chính th p, ây là
nguy cơ ti m tàng r t l n i v i các NHTM;
- H i nh p kinh t qu c t làm tăng các giao d ch v n và r i ro c a h th ng
ngân hàng, trong khi cơ ch qu n lý và h th ng thông tin giám sát ngân hàng còn
r t sơ khai, chưa phù h p v i thông l qu c t ;
- C u trúc h th ng ngân hàng tuy phát tri n m nh m v chi u r ng (c
khu v c qu n lý l n khu v c kinh doanh) nhưng còn quá c ng k nh, dàn tr i, chưa
d a trên m t mô hình t ch c khoa h c làm cho hi u qu và ch t lư ng ho t ng
còn m c kém xa so v i khu v c;
- Vi c ào t o và s d ng cán b , nhân viên còn b t c p so v i nhu c u c a
nghi p v m i, c bi t còn coi nh ho t ng nghiên c u chi n lư c và khoa h c
ng d ng làm cho kho ng cách t t h u v công ngh ngân hàng c a Vi t Nam còn
khá xa so v i khu v c. N n văn minh ti n t c a nư c ta do ó chưa thoát ra kh i
m t n n kinh t ti n m t;
- H i nh p kinh t qu c t m ra cơ h i ti p c n và huy ng nhi u ngu n
v n m i t nư c ngoài nhưng ng th i cũng mang n m t thách th c không nh
cho các NHTM Vi t Nam là làm như th nào huy ng v n hi u qu . Vì khi ó,
NHTM Vi t Nam thua kém các NHNNg v nhi u m t như công ngh l c h u, ch t
lư ng d ch v chưa cao,… s ngày càng khó thu hút khách hàng hơn trư c;
- Thách th c l n nh t c a h i nh p không n t bên ngoài mà n t chính
nh ng nhân t bên trong c a h th ng ngân hàng Vi t Nam. C nh tranh thu hút
nhân tài s ngày càng gay g t, các NHNNg v i cơ ch qu n lý nhân s cũng như
ch lương thư ng h t s c thông thoáng và có nhi u chính sách thu hút, ưu ãi và
phát tri n nhân s t t ang chi m ưu th trong cu c c nh tranh v thu hút nhân tài.
Ch y máu ch t xám là v n khó tránh kh i khi m c a h i nh p, gây nên b t n

41
trong các NHTM v c p qu n lý có trình kinh nghi m kinh doanh và trình
qu n tr ngân hàng hi n i. Vì v y, các NHTM Vi t Nam c n có các chính sách
ti n lương và ch ãi ng h p lý lôi kéo và gi chân các nhân viên gi i.
2.2 Phân tích c nh tranh trong h th ng ngân hàng Vi t Nam
Trong th i gian qua, ngành ngân hàng ã có s tăng trư ng nhanh chóng c
v s lư ng và quy mô. S lư ng ngân hàng tăng t 9 ngân hàng trong năm 1991
lên 82 ngân hàng và chi nhánh c a các NHNNg vào năm 2008. Nhưng tính n th i
i m tháng 3/2009, s lư ng ngân hàng ã tăng lên con s 85, i u này cho th y
s c h p d n c a ngành ngân hàng i v i các nhà u tư trong nư c cũng như các
t ch c tài chính qu c t .
B ng 2.2 S lư ng ngân hàng giai o n 1991 – 2009
1991 1993 1995 1997 1999 2001 2005 2006 2007 2008
T03
2009
Ngân hàng TMQD 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4
Ngân hàng TMCP 4 41 48 51 48 39 37 37 37 35 37
Ngân hàng NNg - 8 18 24 26 26 29 31 33 37 39
NH liên doanh 1 3 4 4 4 4 4 5 5 5 5
T ng s ngân hàng 9 56 74 84 83 74 75 78 80 82 85
Ngu n: SBV, Deutsche bank, BVSC
Bên c nh s tăng trư ng v s lư ng, quy mô ho t ng c a h th ng ngân
hàng cũng tăng trư ng m nh m . S tăng trư ng h th ng t p trung vào 2 m ng
ho t ng truy n th ng là cho vay và huy ng. T c tăng trư ng ho t ng tín
d ng và huy ng ti n g i m c r t cao, t trung bình trên 30%/năm trong su t
giai o n 2002 - 2008. c bi t trong năm 2007, tăng trư ng tín d ng tr nên quá
nóng khi t t c tăng 54% do nhu c u tín d ng trong n n kinh t tăng cao trong
ó bao g m c nhu c u v n u tư ch ng khoán và b t ng s n.

42
B ng 2.3 Tăng trư ng tín d ng và ti n g i giai o n 2002 - 2008
VT: 1.000 t VND
Ch tiêu 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
GDP danh nghĩa 563 617 715 839 974 1.148 1.480
T ng tín d ng 242 296 420 553 694 1.068 1.293
T ng ti n g i 254 320 423 559 764 1.146 1.375
Tín d ng/GDP 43% 48% 59% 66% 71% 93% 87%
Ti n g i/GDP 45% 52% 59% 67% 78% 99% 93%
Tín d ng/Ti n g i 95% 92% 99% 99% 91% 93% 94%
Tăng trư ng tín d ng 21% 22% 42% 32% 25% 54% 21%
Tăng trư ng ti n g i 19% 26% 32% 32% 37% 50% 20%
Ngu n: SBV, ADB
Tăng trư ng tín d ng nhanh khi n ngành ngân hàng có nguy cơ i m t v i
r i ro l n hơn khi t l tín d ng/ ti n g i toàn ngành luôn m c trên 90%, cao hơn
m c trung bình trong khu v c (kho ng 83%).
sâu tài chính ã có s thay i áng k khi các t l tín d ng/GDP và huy
ng/GDP tăng nhanh qua các năm. i u này, ch ng t s phát tri n nhanh chóng
c a h th ng ngân hàng Vi t Nam. Tuy nhiên, t l này còn th p so v i m c bình
quân trong khu v c.
Ngoài 2 m ng ho t ng truy n th ng là tín d ng và huy ng v n, m ng
ho t ng d ch v cũng có s phát tri n m nh m . Cùng v i vi c u tư m nh vào
công ngh , cơ s v t ch t và a d ng hóa các s n ph m d ch v , nh ng năm v a qua
thu nh p t các m ng ho t ng này cũng tăng m nh. Năm 2007, tăng trư ng thu
nh p thu n ho t ng d ch v trung bình t 92% so v i năm 2006. i v i nh ng
ngân hàng ã th c hi n chi n lư c phát tri n ho t ng d ch v thì thu nh p t ho t
ng này cũng chi m t tr ng ngày càng cao trong t ng thu nh p. Nh ng ngân hàng
có v th hàng u v ho t ng d ch v bao g m: VCB, BIDV, ACB, STB, EAB,
TCB.

43
Năm 2008 ho t ng Ngân hàng truy n th ng ã tăng trư ng ch m l i. Dù
g p nhi u khó khăn trong năm 2009 nhưng n n kinh t Vi t Nam v n ư c nhi u t
ch c ánh giá có t c tăng trư ng t t và ư c d báo là 1 trong 4 nư c có t c
tăng trư ng GDP cao nh t th gi i (Trung Qu c, n , Vi t Nam và Indonexia).
Theo d báo c a HSBC, t c tăng trư ng GDP trong năm 2009 s vào kho ng
5,4% và ây là y u t quan tr ng cho s phát tri n c a h th ng Ngân hàng.
Các s n ph m, d ch v ngân hàng bán l có ti m năng tăng trư ng m nh
cùng v i s tăng trư ng kinh t . Theo IMF, s lư ng tài kho n ngân hàng t i Vi t
Nam trong năm 2006 ư c tính ch m c hơn 8 tri u tài kho n chi m kho ng 9,4%
dân s , năm 2008 là tăng lên chi m kho ng hơn 10% và t p trung ch y u vào
nh ng i tư ng có thu nh p cao t i các khu ô th và các doanh nghi p. Phương
th c thanh toán ti n m t v n là phương th c thanh toán khá ph bi n. M c dù t l
Ti n m t/T ng phương ti n thanh toán (M2) có xu hư ng gi m d n nhưng t l này
c a Vi t Nam v n là cao nh t trong khu v c. i u này m ra ti m năng ngành Ngân
hàng khi thu nh p c a ngư i dân ang tăng nhanh và n n kinh t tăng trư ng. ây
là cơ h i r t l n cho các NHTM trong th i gian t i phát tri n d ch v ngân hàng bán
l .
Ho t ng mà ngân hàng u tư hi n ang giai o n u c a s phát tri n.
Các NHTM t i Vi t Nam hi n nay ch y u t p trung vào các m ng nghi p v
NHTM truy n th ng như huy ng v n và cho vay, các nghi p v ngân hàng u tư
như môi gi i, tư v n, b o lãnh phát hành và các nghi p v ch ng khoán phái sinh
ch y u ư c th c hi n t i các Công ty ch ng khoán. Tuy nhiên, m t s ngân hàng
l n v i nh hư ng phát tri n thành t p oàn tài chính ã có nh hư ng phát tri n
m ng ho t ng này thông qua vi c thành l p các Công ty ch ng khoán tr c thu c
ngân hàng.
V i s phát tri n m ng lư i ngày càng r ng kh p, có th th y ư c cu c
c nh tranh di n ra gi a các ngân hàng ngày càng kh c li t hơn. M c dù, môi trư ng
c nh tranh ã ư c c i thi n nhi u, nhưng v n chưa th t s bình ng. C nh tranh
trong các NHTM Vi t Nam mang tính ch t c quy n nhóm, các NHTMQD chi m

44
th ph n tuy t i và có ti m l c tài chính l n do s tr giúp c a Nhà nư c. Các
NHTMQD có nhi u l i th hơn v s ưu ãi c a NHNN nên d ti p c n và ư c s
d ng nh ng ngu n v n r hơn so v i các NHTMCP. Tuy nhiên ây không ph i là
l i th c nh tranh dài h n, mà nó còn làm cho NHTMQD tr nên trì tr , kém năng
ng và làm y u i l i th c nh tranh trong tương lai.
Th trư ng ngân hàng có s phân hóa rõ nét gi a các kh i ngân hàng: Hi n
có 85 ngân hàng ang ho t ng t i Vi t Nam bao g m 4 NHTMQD, 37 NHTMCP,
39 chi nhánh NHNNg và 5 ngân hàng liên doanh. Gi a các nhóm ngân hàng này có
s phân hóa rõ nét v quy mô, th ph n, i tư ng khách hàng cũng như chi n lư c
phát tri n.
B ng 2.4 Th ph n c a các NHTM trong h th ng ngân hàng Vi t Nam
trong giai o n 2002 - 2008
Năm 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Th ph n ti n g i 100 100 100 100 100 100 100
Ngân hàng TM Qu c doanh 79% 78% 75% 75% 69% 59% 60%
Ngân hàng TMCP 10% 11% 13% 16% 22% 30% 29%
CN Ngân hàng NN & LD 9% 9% 10% 8% 8% 9% 9%
T ch c tài chính khác 1% 1% 2% 2% 1% 2% 2%
Th ph n tín d ng 100 100 100 100 100 100 100
Ngân hàng TM Qu c doanh 80% 79% 77% 73% 65% 55% 52%
Ngân hàng TMCP 10% 11% 12% 15% 21% 29% 32%
CN Ngân hàng NN & LD 9% 9% 10% 10% 9% 9% 10%
T ch c tài chính khác 2% 2% 2% 2% 5% 7% 6%
Ngu n: ADB
2.2.1 Nhóm Ngân hàng thương m i Qu c doanh
Ngân hàng Agribank, Vietinbank, BIDV và Vietcombank là 4 NHTMQD l n
nh t trong 5 NHTMQD ư c ch n kh o sát trong tài. Tuy r ng Vietcombank

45
ã c ph n hóa vào tháng 12/2007, nhưng v i s v n nhà nư c áp o, nên tác gi
v n gi Vietcombank trong nhóm các NHTMQD.
Vì s li u d a vào các báo cáo thư ng niên c a NHNN nên riêng s li u th
ph n c a nhóm NHTMQD có bao g m c ngân hàng Phát tri n nhà ng b ng sông
C u Long (MHB), như v y s li u th ph n c a nhóm NHTMQD g m t t c là năm
ngân hàng thương m i.
Qua b ng th ph n c a các NHTM trong h th ng ngân hàng Vi t Nam,
chúng ta nh n th y th ph n c a các nhóm ngân hàng ã có nh ng thay i áng k
t năm 2002 n nay. Tính vào năm 2002, nhóm các NHTMQD chi m t l cao
nh t v th ph n cho vay và huy ng v n l n lư t là 80% và 79%. Nhưng n năm
2008 các con s này l n lư t là 52% và 60%. M c dù, qua các năm, nhóm
NHTMQD v n chi m t l v th ph n cao nh t, nhưng chúng ta u nh n th y r ng
th ph n c a nhóm NHTMQD b gi m sút áng k .
Nhóm NHTMQD ho t ng v i g n 3.000 chi nhánh và các văn phòng giao
d ch, luôn chi m v trí th ng lĩnh trong ngành ngân hàng v th ph n ti n g i và th
ph n tín d ng, v i giá tr tài s n chi m 63% giá tr t ng tài s n toàn ngành có các
i m m nh và i m y u như sau:
• i m m nh
M ng lư i chi nhánh r ng kh p và kinh nghi m lâu năm là m t l i th tuy t
i. ư c thành l p t nh ng lúc kh i u th trư ng tài chính Vi t Nam năm
1986, nhóm NHTMQD ã phát tri n m ng lư i r ng kh p toàn lãnh th Vi t Nam
v i s lư ng khách hàng ông o. Ch ng h n, VCB ã thu hút kho ng 30.000 tài
kho n công ty và 70.000 tài kho n cá nhân. Agribank v i hơn 2.200 chi nhánh và
văn phòng giao d ch ho t ng kh p 64 t nh thành, v i hơn 10 tri u h gia ình,
không ch nông thôn mà còn ho t ng các vùng xa hơn n a.
V i ngu n v n t có l n, các NHTMQD là nhà cung ng v n chính cho các
công ty l n.

46
V i kinh nghi m cung ng tín d ng lâu năm, nhóm NHTMQD am hi u
nhi u v các doanh nghi p, v ho t ng và các r i ro ti m tàng c a các doanh
nghi p hơn các nhóm ngân hàng khác.
i ngũ nhân viên chuyên nghi p và dày d n kinh nghi m.
Các NHTMQD có th huy ng ngu n v n ư c d dàng hơn b i tâm lý
khách hàng tin tư ng hơn vào an toàn c a nhóm ngân hàng này v i s b o tr
c a chính ph ng sau và có ngu n v n t có l n.
• i m y u
Tài tr v n chính cho các doanh nghi p qu c doanh làm x u i báo cáo tài
chính c a các NHTMQD, vì các doanh nghi p qu c doanh v n ư c xem là ho t
ng ít hi u qu và có tính c nh tranh kém hơn các doanh nghi p tư nhân khác. B t
ch p n l c c g ng c i thi n tình hình báo cáo tài chính, các NHTMQD v n ti p
t c tài tr và cung ng nh m v c d y các doanh nghi p qu c doanh. Trong nh ng
năm g n ây, hơn 45% dư n c a các NHTMQD ã ư c cung ng cho các doanh
nghi p qu c doanh.
Các NHTMQD có m c an toàn v n th p do gia tăng n x u c n ph i
ư c trích l p d phòng và xóa n . H s an toàn v v n CAR t i các NHTMQD là
t 7% n 11%, tính toán theo tiêu chu n k toán Vi t Nam (VAS). H s này th p
hơn so v i h s trung bình c a các nư c trong khu v c (13,1% i v i khu v c
Châu Á - Thái Bình Dương g m 52 ngân hàng thu c 10 nư c và 12,3% i v i
ông Nam Á g m 14 ngân hàng c a Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Phillipines).
T l n x u cao: Vào th i i m cu i năm 2008, tính toán theo tiêu chu n k
toán Vi t Nam (VAS), n x u c a các NHTMQD chi m kho ng 1 - 4% t ng dư n
trong khi t l này c a 10 NHTMCP hàng u là dư i 2%. Theo m t s ngu n tư
li u c a nư c ngoài như Morgan Stanley, IMF, Fitch, t l n x u s cao hơn 3-5 l n
n u tính theo tiêu chu n k toán qu c t .
Cơ ch thù lao cho h i ng qu n tr c a các NHTMQD căn c vào s tăng
trư ng c a các ch tiêu trên báo cáo tài chính. Gi ng như các doanh nghi p qu c
doanh, lương c a ban giám c g n li n v i quy mô c a doanh nghi p và t s l i

47
nhu n liên quan, ch không ư c i u ch nh theo r i ro. Năng l c qu n lý không
ư c d a trên l i nhu n sau khi ã trích l p d phòng cho r i ro và n quá h n. Vì
th , vi c u tư vào ào t o qu n tr r i ro c n ư c chú tr ng.
Tóm l i, vi c th c hi n cung c p tín d ng và cung ng v n chính cho các
doanh nghi p qu c doanh là v n then ch t c a h th ng tài chính. Do ó, các
NHTMQD c n thi t ph i t p trung phát tri n các năng l c tài chính, c bi t là qu n
tr r i ro tín d ng theo quy nh c a qu c t .
2.2.2 Nhóm Ngân hàng thương m i C ph n
Tương x ng v i vi c l a ch n nhóm 4 NHTMQD l n nh t trên, tác gi
cũng s ch n 4 NHTMCP l n nh t, theo tiêu chí t ng tài s n, phân tích và so
sánh là ngân hàng ACB, Sacombank, Eximbank và Techcombank.
Chúng ta nh n th y nhóm các NHTMCP có s tăng trư ng m nh v th ph n
cho vay và huy ng v n. Tính trong năm 2002, th ph n cho vay và huy ng v n
u là 10%. n năm 2008, t l th ph n ã tăng lên m c 32% và 29% tương ng.
Hi n t i nhóm NHTMCP ch t 20 - 25% t ng tài s n toàn ngành nhưng ã nhanh
chóng chi m lĩnh th ph n th trư ng tín d ng c a nhóm NHTMQD b ng cách cung
c p các d ch v cho các DNNVV và nhóm khách hàng l . 5 NHTMCP hàng u
nhìn chung là ho t ng hi u qu hơn, t ư c l i nhu n nhi u hơn và năng ng
hơn nhóm NHTMQD.
Quá trình ho t ng ít hơn 20 năm có th nói là tương i ng n so v i l ch s
ho t ng c a nhóm NHTMQD. V i vai trò c a nhóm NHTMCP v n còn khiêm
t n trong toàn h th ng ngân hàng nhưng vi c qu n lý năng ng và nh y bén ã
t o nên áp l c c nh tranh áng k cho nhóm NHTMQD và nhóm NHNNg trong các
năm g n ây. Và v i m ng lư i phân b c a nhóm NHTMCP v n còn h n ch ,
phân b h u h t các ô th , c bi t ưu tiên phát tri n m ng lư i các thành ph
l n như TP.HCM, Hà N i, C n Thơ, à N ng và các khu công nghi p ã cho th y
các i m m nh và i m y u c a nhóm NHTMCP như sau:
• i m m nh

48
M c dù quy mô nh , s lư ng nhân viên còn h n ch , m ng lư i chi nhánh ít
hơn so v i nhóm NHTMQD, nhóm NHTMCP ã thu hút ư c các nhà u tư b i
s tăng trư ng nhanh, l i nhu n cao, chính sách c t c hào phóng.
i ngũ nhân viên năng ng, t n tâm ph c v khách hàng, thư ng xuyên
nâng cao, c p nh t chuyên môn. Trong th c t , a s cán b c a NHTMCP ã s
d ng các kinh nghi m và k năng chuyên môn mà h h c h i ư c t i các
NHTMQD khi làm vi c t i các NHTMCP.
Cơ ch lương - thư ng linh ng và có tính c nh tranh ã giúp cho các
NHTMCP thu hút ư c các chuyên gia tài chính ngư i nư c ngoài và ngư i Vi t
Nam làm vi c.
• i m y u
V n t có và t ng tài s n th p. T ng tài s n c a 3 NHTMCP hàng u (ACB,
Sacombank, Eximbank) 230 nghìn t VND tương ương v i t ng tài s n c a
Vietcombank. 10 NHTMCP hàng u có t ng tài s n dư i 510 ngàn t VND, chi m
1/3 GDP c nư c.
Chi n lư c phát tri n gi ng nhau: H u h t các NHTMCP u tuyên b tr
thành ngân hàng bán l hàng u ph c v các DNNVV, cung c p t ng d ch v n
t ng phân khúc th trư ng.
Thi u s tách b ch vai trò c a h i ng qu n tr và ban giám c. H i ng
qu n tr và ban giám c h u như là m t b i vì ban giám c h u h t n m gi ph n
l n các c phi u hay th c hi n vi c giám sát lâu năm trong ngân hàng vì th , ban
giám c không th c hi n theo s tư v n c a ban giám sát nh m b o v l i ích cho
các c ông thi u s .
Cơ ch qu n lý và h th ng thông tin giám sát ngân hàng h u như còn r t sơ
khai, chưa phù h p v i thông l qu c t , chưa có hi u l c m b o vi c tuân th
nghiêm minh pháp lu t trong ho t ng ngân hàng và s an toàn c a h th ng ngân
hàng, nh t là vi c c nh báo s m các r i ro c a ho t ng ngân hàng.

49
H th ng qu n lý thông tin (MIS) t i nhi u NHTMCP chưa ư c tri n khai
t t, không d dàng truy xu t ư c các d li u v khách hàng như s tài kho n, lo i
hình d ch v ã cung c p,…
2.2.3 Phân tích c nh tranh gi a nhóm Ngân hàng thương m i Qu c doanh và
nhóm Ngân hàng thương m i C ph n
2.2.3.1Th ph n
Qua b ng 2.4 t ng h p so sánh th ph n trên, trong khi th ph n c a nhóm
NHNNg, ngân hàng liên doanh và các t ch c tài chính khác h u như không thay
i áng k qua các năm kh o sát thì th ph n c a nhóm NHTMQD ang d ch
chuy n sang nhóm NHTMCP. T th ph n cho vay và huy ng v n l n lư t là 80%
và 79% trong năm 2002, nhóm NHTMQD ch còn chi m t l 52% và 60% trong
năm 2008. Trong khi ó, t t l là 10% cho c hai ho t ng vào năm 2002, nhóm
NHTMCP gia tăng lên m c t l 32% và 29% trong năm 2008.
Chúng ta v n nh n th y r ng nhóm NHTMQD ang chi m th ph n chi ph i
trên hai m ng ho t ng chính là huy ng ti n g i và cho vay tín d ng. i u này là
do y u t l ch s , các NHTMCP m i thành l p nên uy tín chưa cao, ph m vi ho t
ng c a các chi nhánh ngân hàng nư c ngoài chưa r ng. Tuy nhiên th ph n c a
nhóm này ang có xu hư ng thu h p do s c nh tranh m nh m t nhóm NHTMCP
và NHNNg và liên doanh.
2.2.3.2Ti m l c v v n
B ng 2.5 Quy nh v v n pháp nh i v i NHTM
VT: T VND
M c v n pháp nh áp d ng
STT Lo i hình t ch c tín d ng
2008 2010
1 Ngân hàng thương m i qu c doanh 3.000 3.000
2 Ngân hàng thương m i c ph n 1.000 3.000
3 Ngân hàng liên doanh 1.000 3.000
4 Ngân hàng 100% v n nư c ngoài 1.000 3.000
Ngu n: www.sbv.gov.vn
Theo l ch trình tăng v n theo ngh nh 141/N -CP ngày 22/11/2006 c a
Th tư ng Chính ph (b ng trên), năm 2008 v n pháp nh quy nh cho nhóm

50
NHTMQD là 3.000 t VND, v n pháp nh quy nh cho nhóm NHTMCP và các
nhóm khác là 1.000 t VND. Nhưng n năm 2010, khi cam k t trong quá trình gia
nh p WTO ư c th c hi n thì vi c quy nh v n pháp nh c a các nhóm ngân hàng
m i ư c quy nh b ng nhau. V y thì trong th c t , v n i u l c a các NHTMQD
và các NHTMCP như th nào? Chúng ta s xem xét v n này b ng 2.6.
B ng 2.6 V n i u l và t ng tài s n năm 2007 và năm 2008
VT: 1.000 t VND
V n i u l T ng tài s n
Tên Ngân hàng 2007 2008 2007 2008
CÁC NGÂN HÀNG TMQD
Agribank 10.464 10.548 326.897 386.868
Vietinbank 7.554 7.554 194.000 228.920
BIDV 7.699 7.699 204.511 243.800
VCB 4.429 12.100 195.964 222.709
Bình quân các Ngân hàng TMQD 7.537 9.475 230.343 270.574
CÁC NGÂN HÀNG TMCP
ACB 2.630 6.536 85.973 115.241
STB 4.449 5.115 75.200 67.469
EIB 2.800 4.220 33.710 48.248
TCB 2.521 3.642 39.542 59.523
Bình quân các ngân hàng TMCP 3.100 4.878 58.606 72.620
Ngu n: Các báo cáo thư ng niên c a các NHTM
B ng t ng h p so sánh v n i u l và t ng tài s n trên cho th y m c v n
i u l bình quân năm 2007 và 2008 c a các NHTMCP ch b ng 41% và 51%, t ng
tài s n bình quân năm chi m t l 25% và 27% so v i v n i u l và t ng tài s n
bình quân c a nhóm NHTMQD. PGS TS Nguy n Th Mùi nh n nh: “V n t có
th p, kh năng tích lũy t n i b r t nh nên vi c ch ng v i nh ng hi n tư ng
t bi n rút ti n g i, thi u h t thanh kho n c a h th ng ngân hàng Vi t Nam r t
y u”. Trong i u ki n môi trư ng kinh doanh có nhi u bi n ng khôn lư ng,
nh ng r i ro b t ng luôn ti m n, v n ch s h u c a các ngân hàng càng l n thì
càng có kh năng ch ng trư c nh ng r i ro trên. Vì th , quy mô v n nh s là
m t b t l i l n trong lĩnh v c ngân hàng và làm nh hư ng n năng l c c nh tranh
c a các ngân hàng thương m i. V i v n i u l và t ng tài s n l n hơn nhóm

51
NHTMCP, các NHTMQD rõ ràng ư c các doanh nghi p và ngư i dân tin tư ng
g i ti t ki m và m tài kho n hơn. i u này ã ư c th hi n qua th ph n mà các
nhóm ngân hàng ang chi m lĩnh như b ng phân tích th ph n trên (b ng 2.4)
B ng 2.7 T l an toàn v n (CAR) giai o n 2005 - 2008
T l CAR
Tên Ngân hàng 2005 2006 2007 2008
Agribank 0,41% 4,97% 7,20% -
Vietinbank 4,36% 5,18% 11,60% 8,62%
BIDV 3,97% 4,82% 11,00% 9,46%
VCB 7,27% 9,57% 11,20% 10,41%
Bình quân các Ngân hàng TMQD 4,00% 6,14% 10,25% 9,50%
ACB 12,10% 10,89% 16,19% 12,44%
STB 15,40% 11,82% 11,07% -
EIB - - 27,00% 45,89%
TCB 15,72% 17,28% 14,30% 13,99%
Bình quân các ngân hàng TMCP 14,11% 13,33% 17,14% 24,11%
Các NHTMQD có m c an toàn v n qua các năm t 2005 - 2008 th p hơn
nhi u so v i nhóm NHTMCP. Tính toán theo tiêu chu n k toán Vi t Nam (VAS),
h s an toàn v v n CAR t i các NHTMQD là t 7% n 11% trong năm 2007 và
năm 2008, th p hơn nhi u so v i h s an toàn v v n t i các NHTMCP. Chúng ta
nh n th y m c an toàn v v n c a nhóm NHTMQD th p hơn so v i nhóm
NHTMCP ch y u là liên quan n các kho n tín d ng mà nhóm NHTMQD ã tài
tr cho các doanh nghi p qu c doanh, v n dĩ ây là các doanh nghi p ho t ng ít
hi u qu và kém năng ng hơn nhóm doanh nghi p tư nhân làm gia tăng t l n
x u d n n gia tăng chi phí trích l p DPRR hay x lý n quá h n. Vi c so sánh
ch t lư ng tài s n có c a hai nhóm ngân hàng s cho chúng ta m t cái nhìn rõ hơn.
2.2.3.3Ch t lư ng tài s n có
Chúng ta s s d ng ch tiêu t l n x u trên t ng tài s n và m c l p
DPRR phân tích và so sánh ch t lư ng tài s n có c a nhóm NHTMQD và nhóm
NHTMCP.

52
B ng 2.8 T l n x u (NPL) và DPRR tín d ng giai o n 2006 - 2008
NPL (T l n x u) DPRR/T ng dư n
Tên Ngân hàng 2006 2007 2008 2006 2007 2008
Agribank 1,90% 4,70% 2,70% 1,10% 1,80% 2,00%
Vietinbank 1,40% 2,50% 1,09% 0,10% 1,70% 1,25%
BIDV 11,90% 4,80% 3,61% 1,50% 2,20% 3,70%
VCB 2,70% 3,40% 3,58% 2,20% 2,16% 3,82%
Bình quân các Ngân hàng TMQD 4,48% 3,85% 2,75% 1,23% 1,97% 2,69%
ACB 0,20% 0,10% 0,90% 0,40% 0,40% 0,90%
STB 0,70% 0,20% 0,60% 0,60% 0,50% -
EIB 0,84% 0,87% 4,71% 0,40% 0,40% -
TCB 3,10% 1,40% 2,52% 1,30% 0,60% 0,60%
Bình quân các ngân hàng TMCP 1,21% 0,64% 2,18% 0,68% 0,48% 0,75%
Qua b ng t ng h p và so sánh t l n x u và d phòng r i ro tín d ng t
năm 2006 - 2008, chúng ta th y r ng nhóm NHTMQD luôn có t l n x u l n hơn
nhóm NHTMCP làm cho các kho n chi phí cho d phòng r i ro tín d ng c a nhóm
NHTMQD cao hơn nhóm NHTMCP.
Tính toán theo tiêu chu n k toán Vi t Nam (VAS), thì n x u c a các
NHTMQD tính bình quân qua 3 năm là hơn 3% t ng dư n , trong khi ó con s này
tính cho nhóm NHTMCP ch hơn 1% t ng dư n . i u này làm cho t l chi phí d
phòng r i ro tính bình quân qua 3 năm c a nhóm NHTMQD là kho ng 2% t ng dư
n , l n hơn nhi u v i con s 0,58% c a nhóm NHTMCP.
N x u và các kho n chi phí cho d phòng r i ro tín d ng cao hơn ch ng t
các NHTMQD ho t ng tín d ng kém hi u năng hơn các NHTMCP. Vi c tài tr
chính cho các doanh nghi p qu c doanh là nguyên nhân chính d n n vi c gia tăng
t l n x u và chi phí d phòng r i ro. Theo các s li u th ng kê c a NHNN, trong
kho ng th i gian phân tích, cho vay các doanh nghi p qu c doanh chi m t 30 -
40% t ng dư n c a các NHTMQD, riêng v i Vietcombank và BIDV cho vay i
v i các doanh nghi p qu c doanh lên t i 40 - 50%. V i vi c ưu tiên v s lư ng,
th i h n, các i u ki n m b o, phương th c hoàn tr v n g c cho các kho n tín
d ng trung và dài h n i v i các doanh nghi p qu c doanh làm các NHTMQD

53
ch u thêm nhi u r i ro ti m n khác như: các kho n trích l p d phòng r i ro s cao
hơn khi x y ra v n n x u i v i các kho n vay tín ch p so v i các kho n vay
ã ư c m b o 100%, gia h n n hay tài tr thêm cho các doanh nghi p qu c
doanh nh m làm gi m t l n x u, c i thi n tình hình báo cáo tài chính.
2.2.3.4M c sinh l i
phân tích m c sinh l i c a hai nhóm NHTMQD và NHTMCP chúng ta
phân tích t l chênh l ch lãi su t bình quân c a các ngân hàng. T l chênh l ch lãi
su t bình quân ư c tính b ng cách l y t ng thu t lãi trên t ng tài s n sinh l i tr
i t ng chi phí tr lãi trên t ng ngu n v n ph i tr lãi. T l chênh l ch lãi su t bình
quân o lư ng hi u qu ho t ng trung gian trong quá trình huy ng v n và cho
vay c a các ngân hàng thương m i. T ó, ánh giá cư ng c nh tranh c a các
ngân hàng thương m i.
B ng 2.9 T l chênh l ch lãi su t bình quân giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Agribank 3,12% 2,95% 3,29% 4,04% 3,99% 3,84% 4,00%
Vietinbank - 2,49% 3,16% 3,62% 2,69% 2,75% 3,79%
BIDV 2,05% 2,01% 2,15% 2,81% 2,44% 2,64% 2,70%
VCB 1,11% 1,43% 1,78% 2,47% 2,28% 2,05% 1,69%
Bình quân các Ngân hàng TMQD 2,09% 2,22% 2,60% 3,24% 2,85% 2,82% 3,05%
ACB 2,62% 2,72% 2,52% 2,54% 2,30% 1,86% 3,86%
STB 2,61% 2,71% 3,40% 3,75% 3,67% 1,88% 2,61%
EIB - - 2,03% 2,31% 2,83% 1,82% 1,89%
TCB 1,85% 2,17% 2,34% 3,20% 2,51% 2,23% 3,02%
Bình quân các ngân hàng TMCP 2,36% 2,54% 2,57% 2,95% 2,83% 1,95% 2,85%
Ngu n: Th i báo kinh t Sài Gòn s 44, 45 (2009)
Qua s li u b ng 2.9, chúng ta nh n th y riêng năm 2002 và 2003 thì t l
chênh l ch lãi su t bình quân c a nhóm NHTMCP cao hơn. Trong khi t năm 2004
n năm 2008, nhóm NHTMQD l i có t l chênh l ch lãi su t bình quân cao hơn.
Rõ ràng ho t ng trung gian c a nhóm NHTMQD hi u qu hơn nhóm NHTMCP.
Do ó, chúng ta nh n th y r ng nhóm NHTMQD có ư c l i th c nh tranh hơn
trong vi c huy ng v n và cho vay so v i nhóm NHTMCP. Nhưng m t câu h i t

54
ra r ng, t l chênh l ch lãi su t bình quân c a nhóm NHTMQD cao hơn là do
nguyên nhân nhóm ngân hàng này huy ng ư c v n v i chi phí th p hơn, cho vay
và u tư v i lãi su t cao hơn, hay là v a huy ng ư c v n th p hơn v a cho vay
và u tư v i lãi su t cao hơn? Vi c phân tích t l thu nh p lãi c n biên s giúp
chúng ta hi u rõ hơn.
T l thu nh p lãi c n biên (Net Interest Margin - NIM) ư c tính b ng cách
l y t ng thu nh p lãi ròng t cho vay và u tư chia cho t ng tài s n sinh l i. Ngư i
ta dùng NIM o lư ng m c chênh l ch gi a thu t lãi và chi phí tr lãi mà ngân
hàng có th t ư c thông qua vi c ki m soát ch t ch tài s n sinh l i và theo u i
các ngu n v n có chi phí th p nh t.
B ng 2.10 T l thu nh p lãi c n biên (NIM) giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Agribank 3,17% 3,01% 3,35% 4,06% 3,92% 3,85% 3,84%
Vietinbank - 2,48% 3,16% 2,99% 2,79% 2,96% 3,89%
BIDV 2,06% 1,98% 2,62% 3,22% 2,42% 2,65% 2,39%
VCB 1,12% 1,32% 1,75% 2,56% 2,53% 2,17% 1,74%
Bình quân các Ngân hàng TMQD 2,12% 2,20% 2,72% 3,21% 2,91% 2,91% 2,97%
ACB 2,62% 2,60% 2,51% 2,36% 2,28% 3,34% 3,09%
STB 2,61% 2,91% 3,31% 3,74% 4,04% 3,35% 1,86%
EIB - - 1,79% 2,14% 2,67% 2,42% 2,74%
TCB 1,75% 2,12% 2,43% 3,45% 2,81% 2,65% 4,88%
Trong kho ng th i gian phân tích t năm 2002 n 2008, ngo i tr hai năm
2004 và 2005, thì các năm còn l i, NIM c a nhóm các NHTMCP có ph n cao hơn
nhóm các NHTMQD (xem b ng 2.10). i u ó th hi n nhóm NHTMCP s d ng
tài s n sinh l i hi u qu hơn, mang l i thu nh p ròng t cho vay và u tư tính trên
t ng tài s n sinh l i nhi u hơn.
Như ã phân tích trên, trong nh ng năm g n ây, t l chênh l ch lãi su t
bình quân c a nhóm NHTMQD cao hơn là do huy ng ư c v n v i chi phí th p
hơn hay cho vay và u tư v i lãi cao hơn ho c là c hai. Vi c phân tích NIM ã

55
cho chúng ta k t lu n r ng t l chênh l ch lãi su t bình quân c a nhóm NHTMQD
cao hơn không ph i là do cho vay và u tư v i lãi cao hơn. Như v y, chúng ta có
th k t lu n r ng t l chênh l ch lãi su t bình quân c a nhóm NHTMQD cao hơn là
do nhóm ngân hàng này có l i th v ho t ng huy ng v n hơn.
Chúng ta th y r ng v i m ng lư i r ng l n các chi nhánh bao ph h u h t
các t nh thành ph c a các NHTMQD, rõ ràng các NHTMQD có th vi c huy ng
v n ti t ki m t dân cư d dàng hơn.
Ngoài ra, các NHTMQD có thêm l i th huy ng ngu n v n to l n v i giá
r t tài kho n ti n g i thanh toán c a các doanh nghi p nhà nư c, i tư ng khách
hàng truy n th ng c a các NHTMQD mà các NHTMCP khó có th ti p c n d dàng
ư c. Tâm lý quá tin tư ng vào an toàn c a NHTMQD do tin vào s b o tr c a
nhà nư c, quá trình ho t ng lâu năm và ngu n v n t có l n ã giúp các
NHTMQD thu hút nhi u ngu n v n huy ng hơn. Ch ng h n như trong tình hình
suy thoái kinh t năm 2008, ti n g i ngân hàng c a Vietcombank l i tăng m t cách
b t ng 53% so v i năm 2007, t 17.500 t VND (1,1 t USD) lên 26.700 t VND
(1,6 t USD) trong khi m c lãi su t mà Vietcombank ưa ra th t s không ph i là
mang tính c nh tranh l m so v i các NHTMCP khác.
Bên c nh ó, các NHTMQD l i có th hư ng d ng thêm nh ng ngu n v n
to l n t Chính ph , ch ng h n, các ngu n v n c a kho b c, các ngu n liên quan
n vi n tr , các ngu n v n tài tr theo các chương trình.
Ngoài ch tiêu t l chênh l ch lãi su t bình quân và t l thu nh p lãi c n
biên, khi phân tích v m c sinh l i c a ngân hàng, chúng ta không th xem xét n
hai ch tiêu ROA (l i nhu n sau thu trên t ng tài s n) và ROE (l i nhu n sau thu
trên v n ch s h u).

56
B ng 2.11 T l ROA giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Agribank -1,46% 0,51% 0,77% 0,23% 0,49% 0,51% 0,53%
Vietinbank - 0,25% 0,23% 0,45% 0,57% 0,69% 0,93%
BIDV 0,04% 0,03% 0,04% 0,10% 0,34% 0,80% 0,73%
VCB 0,27% 0,63% 0,91% 0,95% 1,72% 1,13% 0,55%
Bình quân các Ngân hàng TMQD -0,38% 0,36% 0,49% 0,43% 0,78% 0,78% 0,69%
ACB 1,32% 1,22% 1,39% 1,23% 1,13% 2,06% 2,10%
STB 1,32% 1,22% 1,51% 1,65% 1,90% 2,16% 1,44%
EIB - - 0,00% 0,19% 1,41% 1,37% 1,47%
TCB 0,13% 0,55% 0,99% 1,93% 1,48% 1,29% 1,98%
B ng 2.12 T l ROE giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Agribank -28,51% 9,72% 14,64% 4,81% 8,61% 10,67% 11,96%
Vietinbank - 4,94% 4,21% 10,50% 13,87% 10,80% 14,63%
BIDV 1,63% 0,86% 1,25% 3,65% 12,17% 20,74% 17,86%
VCB 4,86% 10,41% 13,71% 15,23% 25,68% 16,47% 9,12%
Bình quân các NHTMQD -7,34% 6,48% 8,45% 8,55% 15,08% 14,67% 13,39%
ACB 25,13% 23,49% 30,15% 23,32% 29,80% 28,12% 28,46%
STB 25,13% 23,49% 16,29% 12,67% 16,38% 19,02% 12,73%
EIB - - 0,00% 2,53% 13,28% 7,36% 5,54%
TCB 4,08% 14,57% 14,78% 20,42% 14,58% 14,28% 20,89%
Bình quân các NHTMCP 18,12% 20,52% 15,31% 14,73% 18,51% 17,20% 16,90%
Trong kho ng th i gian phân tích 2002 - 2008, chúng ta nh n th y m t s
chênh l ch r t rõ ràng v ROA bình quân gi a hai nhóm ngân hàng, các NHTMCP
luôn có t l ROA cao hơn các NHTMQD. i u này ch ng t các NHTMCP ã s
d ng m t cách có hi u qu hơn h n tài s n c a h so v i các NHTMQD. Trong khi
ó, chúng ta l i nh n th y không có m t s chênh l ch rõ ràng như v y khi so sánh
ROE, nh t là trong kho ng th i gian 3 năm g n ây t 2006 n 2008. Năm 2006,
ROA bình quân c a nhóm NHTMQD ch b ng 53% so v i ROA bình quân c a

57
nhóm NHTMCP, trong khi t l ROE bình quân c a nhóm NHTMQD l i b ng
kho ng 84% khi so v i nhóm NHTMCP. Tương ng cho năm 2007 là 45% và 85%;
năm 2008 là 40% và 80%. i u gì ã ng ng sau nh ng con s ó? Vi c phân
tích thêm t l tài s n sinh l i so v i t ng tài s n c a hai nhóm ngân hàng s cho
chúng ta câu tr l i.
B ng 2.13 T l tài s n sinh l i trên t ng tài s n giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bình quân các ngân hàng TMQD 96,26% 94,34% 93,87% 95,33% 95,05% 95,48% 94,79%
Qua b ng 2.13, chúng ta th y r ng các NHTMQD luôn luôn có t l tài s n
sinh l i trên t ng tài s n cao hơn nhóm các NHTMCP. Trong khi vi c phân tích
ROA ã ch ra r ng, các NHTMCP ã s d ng tài s n v i hi u qu cao hơn các
NHTMQD. Mâu thu n này có th ư c gi i thích thông qua phân tích giá tr s sách
c a tài s n c nh mà các ngân hàng này n m gi .
Chúng ta u bi t r ng giá tr tài s n c nh càng cao thì tài s n sinh l i
càng th p và ngư c l i. Trong th c t , các NHTMQD hi n ang n m gi nh ng tài
s n kh ng l bao g m nhà c a, t ai, các b t ng s n khác mà giá tr th c ch t
c a chúng ch ư c th hi n r t khiêm t n trên s sách. Như v y, n u chúng ta nh
giá úng các tài s n này thì ch n ch n, t l tài s n sinh l i trên t ng tài s n c a các
NHTMQD s gi m sút m t cách áng k .
Và trong trư ng h p tài s n c nh ư c nh giá l i (cao hơn) thì v n t có
th c c a các ngân hàng qu c doanh cũng s ư c i u ch nh cao hơn r t nhi u.
i u này s làm cho t l ROE th c t c a các NHTMQD l i càng th p hơn so v i
các s li u tính toán b ng 2.12.
Qua vi c phân tích trên, chúng ta nh n th y ROE c a các NHTMQD s còn
th p hơn nhi u so v i các NHTMCP. i u ó làm thu hút s quan tâm c a các nhà
u tư. Bên c nh ó, s h p d n c a t l ROE c a các NHTMCP còn ư c th hi n
t l thu nh p ngoài lãi cao hơn các NHTMQD. T l thu nh p ngoài lãi c n biên

58
cao hơn, ch ng t các NHTMCP phát tri n các s n ph m d ch v ngân hàng t t hơn
các NHTMQD.
B ng 2.14 T l thu nh p ngoài lãi c n biên giai o n 2004 - 2008
2004 2005 2006 2007 2008
Agribank 0,96% 0,94% 1,26% 1,25% 1,36%
Vietinbank 0,08% 0,43% 0,72% 1,18% 0,83%
BIDV 0,68% 0,52% 0,40% 0,50% 0,94%
VCB 0,83% 0,71% 0,74% 0,97% 0,72%
Bình quân các Ngân hàng TMQD 0,64% 0,65% 0,78% 0,98% 0,96%
ACB 0,19% 0,10% 0,68% 0,61% 1,68%
STB 1,10% 1,17% 1,17% 0,82% 2,28%
EIB 0,93% 1,40% 1,36% 0,90% 1,78%
TCB 0,58% 0,82% 0,90% 0,55% 1,08%
Bình quân các ngân hàng TMCP 0,70% 0,87% 1,03% 0,72% 1,71%
B ng 2.15 phân tích t l cho vay trên t ng tài s n trong giai o n t 2002
n 2008 ã cho chúng ta th y r ng ho t ng chính c a các NHTM v n là ho t
ng cho vay. i u ó có th k t lu n r ng, các NHTM Vi t Nam v n còn ph
thu c nhi u vào lĩnh v c ho t ng tín d ng.
C th , chúng ta th y các NHTMQD ã t p trung vào cho vay tín d ng nhi u
hơn nhi u so v i nhóm các NHTMCP. T l dư n cho vay trên t ng tài s n bình
quân qua các năm kh o sát c a các NHTMQD u cao hơn nhi u so v i t l này
c a các NHTMCP. Như trên ã có c p n, n x u và các chi phí d phòng là
m t trong nh ng y u i m chính c a nhóm các NHTMQD. S y u kém v ch t
lư ng tài s n có c a các NHTMQD th hi n s t p trung quá l n c a danh m c
tín d ng cho các doanh nghi p nhà nư c và các công ty l n như các t ng công ty
lương th c, d t may, các công ty ch bi n thu s n, i n l c, xăng d u. Trong khi,
các NHTMCP ngày càng th c hi n vi c a d ng hóa danh m c tài s n và danh m c
d ch v cung ng hơn là vi c ch quá t p trung vào tín d ng.

59
B ng 2.15 Dư n cho vay trên t ng tài s n giai o n 2002 - 2008
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bình quân các ngân hàng TMQD 64,55% 65,59% 66,82% 65,15% 59,21% 65,33% 63,44%
xem xét thêm v tính b n v ng trong thu nh p c a các NHTM trong giai
o n kh o sát 2002 - 2008, chúng ta s phân tích t l thu nh p c n biên trư c các
giao d ch c bi t. T l này ư c tính b ng cách l y t ng thu nh p trư c thu tr i
các thu nh p t ch ng khoán, u tư, tài chính, các thu nh p b t thư ng khác. Qua
s li u b ng 2.16, các NHTMCP ã duy trì m t cách n nh các thu nh p ròng i
v i nh ng ho t ng ngân hàng ch y u, v i t l thu nh p c n biên trư c các giao
d ch c bi t luôn l n hơn các NHTMQD.
B ng 2.16 T l thu nh p c n biên trư c các giao d ch c bi t 2002 - 2008
2.2.3.5S n ph m d ch v ngân hàng
Theo báo cáo c a nhóm chuyên gia tài chính ngân hàng thu c báo Sài Gòn
Ti p Th , i u tra ý ki n ngư i tiêu dùng v NHTM và các d ch v ư c hài lòng
nh t trong năm 2007 và quý 1/2008, 10 ngân hàng ư c bình ch n nhi u nh t u là
nh ng ngân hàng ho t ng kinh doanh có hi u qu nh t trong h th ng v i t l
như sau:
1. Ngo i thương Vi t Nam - VCB: 19,3%
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Agribank -1,74% -0,18% -0,15% -0,67% -0,69% -0,51% -0,48%
Vietinbank - 0,39% 0,38% 0,19% 0,09% -0,15% 0,59%
BIDV 0,00% 0,00% -0,87% -0,64% 0,29% 0,72% 0,57%
VCB 0,27% 0,63% 0,66% 0,73% 1,47% 0,83% 0,47%
Bình quân các NHTMQD -0,49% 0,21% 0,01% -0,10% 0,29% 0,22% 0,29%
ACB 1,97% 1,53% 1,77% 1,61% 0,95% 1,01% 2,02%
STB 2,03% 1,92% 1,35% 1,48% 1,31% 1,84% 1,37%
EIB - - -0,09% -0,34% 0,96% 1,08% 1,76%
TCB 0,13% 0,45% 0,91% 1,79% 1,23% 1,07% 1,96%
Bình quân các NHTMCP 1,38% 1,30% 0,98% 1,14% 1,11% 1,25% 1,78%

60
2. Á Châu - ACB: 18,8%
3. ông Á - ong A bank: 13,7%
4. Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t Nam - Agribank: 10,5%
5. Công thương Vi t Nam - Vietinbank: 9,5%
6. Sài Gòn Thương Tín - STB: 9,3%
7. u tư và phát tri n Vi t Nam - BIDV: 5%
8. Xu t nh p kh u Vi t Nam - EIB: 2,9%
9. K thương Vi t Nam - TCB: 2,6%
10. Phương ông - OCB: 1,3%
11. Các ngân hàng khác: 7,1%
S l a ch n này ch ng t ngư i tiêu dùng có hi u bi t khá rõ tình hình c a
các NHTM. 8 ngân hàng ư c ch n phân tích trong tài u n m trong top 10
ư c bình ch n. Trong ó, nhóm ngư i tiêu dùng th nhân thư ng thích ch n
NHTMCP giao d ch, g p rư i NHTMQD; i v i nhóm ngư i tiêu dùng pháp
nhân ( a s là công ty TNHH và công ty c ph n), s ơn v ch n kh i NHTMQD
có cao hơn do ti m l c áp ng v n tín d ng n i a, cũng như tài tr xu t nh p
kh u c a kh i ngân hàng này có th m nh riêng.
T l ư c bình ch n giao d ch c a 4 NHTMQD là 44,3%, c a 4
NHTMCP là 33,6%. Chúng ta th y rõ ràng là các NHTMQD v n ư c ngư i tiêu
dùng bình ch n giao d ch nhi u hơn nhóm NHTMCP. Tuy nhiên, cũng ph i nhìn
nh n là t l ư c bình ch n c a c hai nhóm ư c kh o sát không chênh l ch gì
m y, ó là chưa k n t l c a các NHTMCP khác. N u chúng ta tính thêm t l
c a ngân hàng ông Á vào kh o sát thì t l ư c bình ch n lên n 47,3%. Vi c
gia tăng t l ư c bình ch n c a nhóm NHTMCP ch y u là do s bình b u c a
ngư i tiêu dùng th nhân như ã nêu trên.
Chúng ta s xem xét rõ thêm tình hình c nh tranh c a hai nhóm ngân hàng,
khi nghiên c u k t qu i u tra c a 5 nhóm s n ph m d ch v ngân hàng:
A. Nhóm d ch v ngân qu : m tài kho n các lo i (ti n g i, ti t ki m,…);
thông tin tài kho n, tài chính; thu, i ti n, mua bán ngo i t .

61
B. Nhóm d ch v chuy n kho n - thanh toán: chuy n kho n; rút ti n, chuy n
ti n; thanh toán hóa ơn ( i lý thu, chi, thanh toán hóa ơn); th thanh
toán và rút ti n; chuy n, nh n, thanh toán n i a và qu c t .
C. Nhóm d ch v cho vay - tài tr n i a: cho vay tiêu dùng, mua s m
dùng sinh ho t; cho vay mua s m, xây d ng, s a ch a ng s n, b t ng
s n; tài tr h c t p, du h c; các lo i th tín d ng cá nhân n i a và qu c
t ; cho vay s n xu t, kinh doanh ng n h n, trung dài h n; b o lãnh tín
d ng; tài tr leasing (thuê mua).
D. Nhóm d ch v tài tr kinh doanh qu c t : tài tr xu t nh p kh u.
E. Nhóm d ch v tài chính - tư v n: d ch v th trư ng v n, huy ng v n
qua c phi u, trái phi u; d ch v kinh doanh ch ng khoán, d ch v tái c u
trúc.
B ng sau s t ng h p cho chúng ta k t qu c a bình ch n 5 nhóm s n ph m
d ch v ngân hàng
B ng 2.17 Top 5 NHTM c a 5 nhóm s n ph m d ch v ngân hàng
STT DV ngân qu
DV chuy n
kho n - thanh
toán
DV cho vay - tài
tr n i a
DV tài tr kinh
doanh qu c t
DV tài chính -
tư v n
1 ACB VCB ACB VCB ông Á
2 VCB ACB Vietinbank ACB STB
3 ông Á ông Á VCB EIB Agribank
4 Agribank BIDV ông Á Agribank BIDV
5 STB EIB TCB Vietinbank VCB
Ngu n: Báo Sài Gòn Ti p Th

62
B ng 2.18 Nhóm s n ph m d ch v ngân hàng ư c bình ch n c a NHTM
Tên ngân hàng
DV
ngân
qu
DV
chuy n
kho n -
thanh
toán
DV cho
vay - tài
tr n i
a
DV tài
tr kinh
doanh
qu c t
DV tài
chính -
tư v n
SL d ch
v ư c
bình
ch n
CÁC NGÂN HÀNG TMQD 12
Agribank X X X 3
Vietinbank X X 2
BIDV X X 2
VCB X X X X X 5
CÁC NGÂN HÀNG TMCP 13
ACB X X X X 4
STB X X 2
EIB X X 2
TCB X 1
ông Á X X X X 4
B ng 2.19 Các tiêu chí ư c ánh giá cao c a nhóm s n ph m d ch v NH
Tiêu chí ư c ánh giá cao
DV ngân
qu
DV
chuy n
kho n -
thanh
toán
DV cho
vay - tài
tr n i a
DV tài
tr kinh
doanh
qu c t
DV tài
chính -
tư v n
T ng
An toàn 12,8% 13,0% 12,3% 12,4% 11,4% 61,9%
Chính xác 12,6% 12,3% 12,1% 11,5% 48,5%
B o m t 11,9% 11,9% 11,9% 11,7% 11,5% 58,9%
Hi u qu 11,1% 11,7% 12,1% 11,8% 46,7%
Phương th c làm vi c 11,3% 11,3%
Tác phong 11,3% 11,3%
V i k t qu như trên, rõ ràng chúng ta nh n th y không có m t s chênh l ch
gì áng k trong k t qu bình ch n c a ngư i tiêu dùng i v i các nhóm s n ph m
d ch v ngân hàng c a hai nhóm ngân hàng. Trong t t c các nhóm s n ph m d ch
v ngân hàng, nhóm NHTMCP h u như có th c nh tranh ngang b ng v i nhóm
NHTMQD. N u xét thêm ngân hàng ông Á vào thì rõ ràng s l n ư c bình ch n

63
c a nhóm NHTMCP trong top 5 c a nhóm s n ph m d ch v ngân hàng là 13 có
ph n cao hơn chút ít so v i con s 12 c a nhóm NHTMQD.
2.2.4 Nhóm Ngân hàng nư c ngoài, liên doanh và các t ch c tài chính khác
Tuy tài t p trung phân tích các NHTMQD và các NHTMCP nhưng tác gi
cũng phân tích khái quát nhóm NHNNg, ngân hàng liên doanh và các t ch c tài
chính khác làm rõ s c nh tranh i n hình c a nhóm NHTMQD và nhóm
NHTMCP trong th c ti n c nh tranh c a h th ng ngân hàng Vi t Nam trong th i
gian qua.
Qua b ng 2.4 Th ph n c a các NHTM trong h th ng ngân hàng Vi t Nam,
chúng ta nh n th y th ph n c a nhóm NHNNg, LD và t ch c tài chính khác h u
như không thay i áng k trong giai o n 2002 - 2008 v i th ph n ti n g i chi m
trung bình 8,85% và 1,57%; tương ng, th ph n tín d ng chi m trung bình 9,42%
và 3,71%. Th ph n ho t ng c a kh i Chi nhánh NHNNg & LD khá n nh
nguyên nhân là do kh i này ch u quy nh h n ch i v i vi c huy ng v n b ng
VND t khách hàng cá nhân, kh năng m r ng th ph n còn b h n ch .
Vào th i i m tháng 3 năm 2009, Vi t Nam hi n có 33 NHNNg ho t ng
t i 46 chi nhánh và 54 văn phòng i di n v i t ng v n i u l là 729 tri u USD
(tương ương: 12,4 ngàn t ). Theo s li u tháng 11 năm 2008, các TCTD nư c
ngoài ã có t ng giá tr tài s n lên n 215 ngàn t VND (13 t USD), và t ng s
ti n cho vay lên t i 153 ngàn t VND (9 t USD). Th ph n c a NHNNg n cu i
năm 2008 ư c ư c tính là 14% t ng tài s n, 12% t ng tín d ng và 7% t ng huy
ng c a toàn ngành.
• i m m nh
- Tính chuyên nghi p là m t l i th tuy t i c a các NHNNg. Quy trình
nghi p v và ch t lư ng d ch v ư c xây d ng thành chu n m c. ánh giá tín
d ng tuân th nghiêm ng t theo h th ng x p h ng tín nhi m theo tiêu chu n qu c
t . Qu n tr r i ro t t nh vào s h tr công ngh hi n i, kinh nghi m c a các
nhà qu n lý tín d ng.

64
- a d ng các s n ph m và d ch v hi n i. Các nhóm NHNNg ã góp ph n
vào vi c gi i thi u các s n ph m m i n khách hàng trên th trư ng Vi t Nam, như
các d ch v th ch p (ngân hàng ANZ), ch ng nh n ti n g i ngân hàng trung h n
(ngân hàng HSBC), các gói d ch v cho vay mua xe hơi, vay mua nhà, và th tín
d ng qu c t .
- Ít b nh hư ng b i các y u t kinh t vĩ mô trong n n kinh t Vi t Nam.
Nhóm NHNNg t p trung ch y u vào nhóm khách hàng là công ty 100% v n u tư
nư c ngoài, là nhóm khách hàng ít ch u nh hư ng nh t do l m phát tăng cao Vi t
Nam; th n tr ng hơn trong tài tr tín d ng cho các DNNVV và các h gia ình.
• i m y u
- Khó khăn trong vi c tuy n d ng nhân viên v a có trình chuyên môn cao
v a am hi u th trư ng a phương.
- G p ph i rào c n v b t ng ngôn ng và tâm lý không tin tư ng và không
s d ng s n ph m d ch v ngân hàng c a a s ngư i dân. Nhưng thay vào ó, h
c t tr ti n nhà và vay mư n qua các kênh không chính th c như gia ình và b n
bè.
- Trong khi d ch v cho vay c a các NHNNg là chuyên nghi p và nhanh
chóng v i lãi su t thích h p, thì d ch v ti n g i l i m t quá nhi u th i gian. Ngư i
g i ph i ch i lâu ư c nh n d ng khi rút ti n và ki m tra tình hình tài kho n.
Các NHNNg hư ng m c tiêu vào khách hàng có thu nh p cao nhưng l i khó khăn
trong vi c tìm ki m các b ng ch ng cho s giàu có c a ngư i dân Vi t Nam.
- Các NHNNg không ư c phép s d ng ngu n v n huy ng VND và bu c
ph i ki m tra các m c ích s d ng c a ti n g i có g c ngo i t .
- Kh ng ho ng tài chính và suy thoái kinh t c a nư c ch nhà cũng t o nên
tr ng i cho các k ho ch phát tri n c a NHNNg. Ngân sách cho vi c m r ng b
c t gi m trang tr i m t ph n cho các thi t h i v các s n ph m tài chính như
công c phái sinh, ch ng khoán,… Nhân s b huy ng v nư c ch nhà c ng
c tình hình ho t ng trư c giai o n kh ng ho ng.

65
Vào th i i m tháng 6 năm 2008, Vi t Nam có 5 ngân hàng liên doanh, 15
công ty tài chính và 13 công ty cho thuê tài chính.
T 3 công ty tài chính u tiên ư c c p phép trong năm 1998, trong vòng
10 năm qua, ngân hàng nhà nư c Vi t Nam ch c p gi y phép cho thành l p thêm 4
công ty tài chính. Tuy nhiên, năm 2008 l i là năm các công ty tài chính ư c m ra
t v i 8 gi y phép ã ư c ch p thu n. T ng v n i u l c a các công ty tài chính
t t i 16 ngàn t VND (942 tri u USD).
Ngoài ra, tính t i th i i m hi n nay, Vi t Nam có 9 công ty cho thuê tài
chính Vi t Nam ang ho t ng v i t ng v n i u l là 2.500 t VND (145 tri u
USD) và 4 công ty cho thuê tài chính nư c ngoài v i t ng v n i u l 33 tri u USD
(561 t VND). Ho t ng cho thuê tài chính còn b h n ch do ch y u là s hi u
bi t không y v lo i d ch v này c a i a s ngư i dân và chi phí c a d ch
v cao.
K T LU N CHƯƠNG 2
Trư c nh ng cơ h i và thách th c trong quá trình h i h i nh p qu c t , qua
phân tích khái quát tình hình c nh tranh gi a các NHTM trong h th ng ngân hàng
Vi t Nam, c bi t là s c nh tranh gay g t gi a nhóm NHTMQD v i nhóm
NHTMCP, chương 2 ã nêu khái quát nh ng th m nh và i m y u trong năng l c
c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam nói chung, và t ng nhóm NHTM nói riêng, t
ó làm cơ s ưa ra các gi i pháp nâng cao tính c nh tranh c a các NHTM và h
th ng ngân hàng thương m i Vi t Nam trong tương lai.

66
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO NĂNG L C C NH TRANH C A
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI T NAM
3.1 nh hư ng chi n lư c phát tri n n n kinh t và h th ng ngân hàng
thương m i Vi t Nam n năm 2020
3.1.1 nh hư ng phát tri n n n kinh t Vi t Nam n năm 2020
Nh ng thành t u to l n t ư c trong hơn 20 năm i m i và c c di n qu c
t m i - c bi t t khi nư c ta gia nh p WTO - ã t ra yêu c u c p bách ph i ưa
nư c ta bư c vào m t giai o n phát tri n m i.
Trư c th c ti n cho th y: B n thân nh ng thành t u xây d ng t nư c m i
m t trong hòa bình, t nó ã t ra nh ng yêu c u cao hơn v phát tri n; ng th i
phương th c phát tri n ã th c hi n trong nh ng th p k này ch y u d a trên l i
th so sánh v lao ng r và khai thác tài nguyên - t m g i là phát tri n theo chi u
r ng, phương th c này ã i t i cái ngư ng không th vư t qua. S nghi p xây
d ng t nư c òi h i ph i chuy n hư ng sang phương th c phát tri n theo chi u
sâu - ch y u d a trên l i th phát huy ngu n l c con ngư i và h i nh p.
Các s li u th ng kê cho th y r ng: trong kho ng 10 năm nay, chí ít là 5 năm
nay, kinh t nư c ta có tăng trư ng m nh - trư c h t là nh tăng u tư, nhưng phát
tri n r t ch m - vì hi u qu kinh t th p: không có chuy n bi n áng k nào v năng
su t lao ng và năng l c c nh tranh. Tình hình cho th y: k t c u h t ng các m t
ti p t c b t c p, hi u qu u tư t nhi u năm nay thu c lo i th p nh t trong khu
v c (ch s ICOR là kho ng 4,5 n 5); tài nguyên quý nh t là ngu n nhân l c
không phát huy ư c, ti p n là tài nguyên t ai b s d ng manh mún và h y
ho i tr m tr ng. Nhìn chung, cơ c u kinh t nư c ta còn l c h u, lãng phí l n và
ch t lư ng th p. Xung kích c a n n kinh t là khu v c tư nhân còn ang b nhi u
l c c n, trong khi ó h u như chưa t o ra ư c nh ng i u ki n th a áng cho phép
thu hút FDI có hàm lư ng công ngh cao i m i cơ c u kinh t .
Nhìn chung nư c ta chưa hình thành ư c m t n n kinh t m nh, cái ích
hoàn thành CNH theo hư ng hi n i vào năm 2020 còn khá xa mà th i gian không
còn nhi u. Nét n i b t trong b c tranh chung lúc này c a n n kinh t nư c ta là s

67
tăng trư ng và phát tri n c a các n n kinh t GDP t nh nhân v i tư tư ng nhi m kỳ.
Sau 32 năm xây d ng, GDP theo u ngư i c a nư c ta hi n nay (tính theo s c mua
-PPP) m i ch b ng 2/3 c a Indonesia, 1/3 Thái Lan,... nghĩa là ch m và còn kho ng
cách khá xa. ng trư c thách th c c a h i nh p “c th gi i thách th c m t ngư i,
m t ngư i có th coi c th gi i là i tác c a mình, tu i th c a s n ph m ngày
m t ng n”, vi c chuy n sang phương th c phát tri n theo chi u sâu càng tr nên
b c xúc.
V i ư ng l i phát tri n kinh t c a ng và Nhà nư c, l trình phát tri n
kinh t t nư c n năm 2020 như sau:
+ 2009 - 2010: kh c ph c xong kh ng ho ng hi n nay, khôi ph c s phát
tri n n nh (cũng ph i phòng k ch b n x u t hoàn c nh kinh t nư c ta hay t
ngo i c nh khu v c và qu c t ), t ng k t 32 năm và làm xong vi c ho ch nh chi n
lư c 2011 - 2020.
+ 2011 - 2015: hoàn thành vi c chuy n d ch cơ c u kinh t ; y m nh c i
cách khu v c kinh t qu c doanh; t o ra s phát tri n t phá c a khu v c tư nhân;
tranh th FDI có ch n l c theo yêu c u cơ c u l i n n kinh t . N u c n thi t, ph i
t m th i gi m b t tăng trư ng hay th m chí có lúc ph i hy sinh tăng trư ng t o
i u ki n thúc y i m i cơ c u kinh t . ây cũng là nh ng năm chu n b cho
m t hư ng phát tri n m i. C i cách chính tr ph i ti n lên i trư c và tr thành ng
l c thúc y phát tri n kinh t .
+ 2016 - 2020: b t u th i kỳ phát tri n năng ng m i c a giai o n phát
tri n m i, nh m vào m c tiêu phát tri n và thích nghi tr thành n n kinh t c u
n i trong khu v c. V n phát huy dân ch th c hi n oàn k t dân t c, xây
d ng ng thu n xã h i và tranh th ư c h u thu n qu c t tr thành òi h i s ng
còn nh m ưa nư c ta n năm 2020 v cơ b n tr thành m t nư c công nghi p.

68
3.1.2 nh hư ng chi n lư c phát tri n h th ng ngân hàng thương m i n
năm 2020
nh hư ng chi n lư c n năm 2020 là xây d ng h th ng NHTM và qu n
lý h th ng NHTM có hi u qu , th c hi n y ch c năng ngân hàng c a ngân
hàng trong n n kinh t . C th :
- B o m các TCTD, k c các TCTD nhà nư c ho t ng kinh doanh
theo nguyên t c th trư ng và vì m c tiêu ch y u là l i nhu n.
- Phát tri n h th ng TCTD ho t ng an toàn, hi u qu v ng ch c d a trên
cơ s công ngh và trình qu n lý tiên ti n, áp d ng thông l , chu n m c qu c t
v ho t ng NHTM, có kh năng c nh tranh v i các ngân hàng trong khu v c và
trên th gi i.
- Phát tri n các TCTD phi ngân hàng góp ph n phát tri n h th ng tài
chính a d ng và cân b ng hơn.
- Phát tri n và a d ng hóa các s n ph m, d ch v ngân hàng, c bi t là
huy ng v n, c p tín d ng, thanh toán v i ch t lư ng cao và m ng lư i phân ph i
phát tri n h p lý nh m cung ng y , k p th i, thu n ti n các d ch v , ti n ích
ngân hàng cho n n kinh t trong th i kỳ y m nh công nghi p hóa, hi n i hóa.
Hình thành th trư ng d ch v ngân hàng, c bi t là th trư ng tín d ng c nh tranh
lành m nh, bình ng gi a các lo i hình t ch c tài chính, t o cơ h i cho m i t
ch c, cá nhân có nhu c u h p pháp, kh năng và i u ki n ư c ti p c n m t
cách thu n l i các d ch v ngân hàng. Ngăn ch n và h n ch m i tiêu c c trong ho t
ng tín d ng.
- Ti p t c y m nh cơ c u l i h th ng ngân hàng. Tách b ch tín d ng
chính sách và tín d ng thương m i trên cơ s phân bi t ch c năng cho vay c a ngân
hàng chính sách v i ch c năng kinh doanh ti n t c a NHTM.
- T o i u ki n cho các TCTD trong nư c nâng cao năng l c qu n lý, trình
nghi p v và kh năng c nh tranh. B o m quy n t ch , t ch u trách nhi m
c a TCTD trong kinh doanh. B o m quy n kinh doanh c a các ngân hàng và các
t ch c tài chính nư c ngoài theo các cam k t c a Vi t Nam v i qu c t .

69
- G n c i cách ngân hàng v i c i cách doanh nghi p, c bi t là doanh
nghi p nhà nư c. Ti p t c c ng c , lành m nh hóa và phát tri n các NHTMCP, ngăn
ng a và x lý k p th i, không x y ra v ngân hàng ngoài s ki m soát c a
NHNN i v i các TCTD y u kém. ưa ho t ng qu tín d ng nhân dân i úng
hư ng và phát tri n v ng ch c, an toàn, hi u qu .
Phương châm hành ng c a các TCTD là “An toàn - Hi u qu - Phát tri n
b n v ng - H i nh p qu c t ”
B ng 3.1 M t s ch tiêu ti n t và ho t ng NH giai o n 2006 - 2010
STT Ch tiêu K t qu ph n u
1 L m phát (%/ năm) Th p hơn t c tăng trư ng
kinh t
2 Tăng trư ng bình quân t ng phương ti n thanh
toán (M2) (%/ năm)
18 - 20
3 T l M2/ GDP n cu i năm 2010 (%) 100 - 115
4 T tr ng ti n m t lưu thông ngoài h th ng ngân
hàng / M2 n năm 2010
Không quá 18
5 Tăng trư ng bình quân tín d ng (%/ năm) 18 - 20
6 T l an toàn v n n năm 2010 (%) Không dư i 8
7 T l n x u/ t ng dư n n năm 2010 (%) Dư i 5
8 Chu n m c giám sát ngân hàng n năm 2010 Chu n m c qu c t (Basel I)
9 D tr qu c t t i thi u n năm 2010 12 tu n nh p kh u
Ngu n: Theo quy t nh 112/2006/Q -TTg
3.2 Các g i ý chính sách c p vĩ mô
T nh ng phân tích v năng l c c nh tranh, c bi t trong so sánh gi a hai
nhóm NHTMQD và nhóm NHTMCP, chúng ta nh n th y nh ng l i th c nh tranh
ch y u c a các NHTMQD ch y u n t nh ng nhân t có tính ch t l ch s và
nh ng quan h có tính ch t “cơ ch ” như m ng lư i r ng l n s n có, các m i quan
h “truy n th ng” v i các doanh nghi p nhà nư c, s hư ng d ng các ngu n l c có
tính ch t ưu ãi t chính ph ,... Th nhưng, chính nh ng i m m nh nói trên c a
các NHTMQD l i cũng là nguyên nhân gây ra nh ng tác ng ngư c n kh năng
c nh tranh c a các ngân hàng này: v n n x u, s y u kém c a các ho t ng phi

70
tín d ng, tâm lý trông ch l i,… Ngư i ta t h i, i u gì s x y ra i v i các
NHTMQD n u trong th i gian s p t i, nh ng l i th này có th d n d n b h n ch .
Trong khi ó, nhóm các NHTMCP ã ch ng t nh ng ưu th c nh tranh trong vi c
gia tăng hi u qu qu n lý tài s n, a d ng hóa danh m c u tư, phát tri n d ch v
cung ng cho khách hàng. Các ngân hàng Vietcombank và Vietinbank ã “t ng
bư c” c ph n hóa, v i s v n nhà nư c v n còn chi m t l áp o tuy t i. Nhà
nư c c n có nh ng gi i pháp và chính sách sao cho ti n trình c ph n hóa hai ngân
hàng này ph i ư c thúc y nhanh hơn, úng th c ch t hơn. V i c ph n hóa,
Ngân sách Nhà nư c s ư c gi m nhi u gánh n ng tr c p dư i nhi u hình th c
khác nhau cho các ngân hàng, và bên c nh ó, chính các áp l c c a th trư ng s là
nh ng nhân t thúc y và bi n kh năng c nh tranh c a các ngân hàng trong nư c
thành nh ng năng l c c nh tranh th c s .
Song song v i ó, Nhà nư c c n thi t l p và th c thi nh ng “k lu t th
trư ng” v i m t sân chơi bình ng hơn. Chính k lu t th trư ng s gây áp l c cho
các nhà qu n tr ngân hàng trong vi c t i a hóa doanh l i c a tài s n và ngu n v n,
cung ng nh ng s n ph m và d ch v có tính ch t c nh tranh nh t cho n n kinh t .
Tài s n và ngu n v n ang ư c các NHTMQD s d ng c n ư c nh giá úng
v i giá tr th trư ng c a chúng, và chính c ph n hóa m t cách úng th c ch t, bên
c nh nh ng lý do khác, có th là m t cơ h i t t gi i quy t r t ráo v n này.
Thi t nghĩ, ó s là nh ng bài h c kinh nghi m áng quý cho vi c chu n b l trình
cho vi c c ph n hóa các NHTMQD còn l i, trong khuôn kh chi n lư c h i nh p
và phát tri n ngành ngân hàng Vi t Nam nói chung.
Cu i cùng, các NHTMQD c n ph i th hi n tính “ch o” trong vai trò c a
h i v i h th ng NHTM. V i v trí th ng lĩnh th ph n v th ph n ti n g i và tín
d ng, các NHTMQD c n ph i tiên phong trong vi c nâng cao các năng l c tài
chính, qu n tr r i ro tín d ng nh m nâng cao năng l c c nh tranh c a các NHTM
Vi t Nam trong quá trình h i nh p qu c t .

71
3.3 Các gi i pháp c p vi mô
Trong nghiên c u v năng l c c nh tranh c a h th ng ngân hàng Vi t Nam
vào năm 2005, ti n s Jenny Gordon và các ng s nh n xét " i m y u l n nh t
c a h th ng ngân hàng Vi t Nam rõ ràng là s chi ph i c a các NHTMQD”. V
m t truy n th ng, trên th gi i, các NHTMQD ã có nh ng ngư i ch y u kém,
không có kh năng yêu c u các NHTMQD c a mình t k t qu kinh doanh b n
v ng ho c th c hi n các quy nh an toàn tương t như t ra cho các ngân hàng tư
nhân. Bên c nh ó, khuy n cáo c a Ngân hàng Th gi i "Nguy cơ ti m tàng là 4
NHTMQD có th - thông qua các l a ch n chi n lư c gi ng nhau - s làm suy y u
l n nhau qua c nh tranh căng th ng n u c 4 NHTMQD thành ngân hàng a năng.”
Nhà nư c Vi t Nam ã nh n th c rõ nhi m v trư c m t là ph i c ng c và
phát tri n h th ng ngân hàng ngang t m v i các nư c trong khu v c. Mu n nâng
cao năng l c c nh tranh c a các ngân hàng trong nư c v i các NHNNg, nh hư ng
nâng cao năng l c c nh tranh các NHTM trong th i gian t i như sau:
3.3.1 Tăng cư ng năng l c tài chính
Tăng cư ng năng l c tài chính c a các ngân hàng b ng cách tăng v n và
nâng cao hi u qu ho t ng thông qua các ch s tài chính c th , t i thi u là phù
h p v i các chu n m c qu c t và ph i c i thi n các ch s ngày càng cao qua t ng
th i kỳ.
3.3.1.1 Tăng v n i u l
Trong quá trình ho t ng c a ngân hàng, vi c tăng v n t có là i u quan
tr ng c n quan tâm. B i vì, ó là y u t quy t nh s c m nh tài chính c a ngân
hàng, là y u t t o nên s c m nh và kh năng c nh tranh c a ngân hàng. V n i u
l ư c xem là chi c “ m” i phó có hi u qu v i các cú s c t bên ngoài, b o
m m t s an toàn trong kinh doanh ngân hàng. N u v n i u l quá th p s khi n
các NHTM ho t ng luôn b b t c p, b i vì s h n ch trong m r ng th ph n cho
vay và huy ng v n, s b h n ch trong m các chi nhánh, phòng giao d ch và do
v y s khó có cơ h i ngày càng ti n g n hơn n các khách hàng m c tiêu và trên
t t c thì i u này ng nghĩa v i m t s thua kém, b t l i v kh năng c nh tranh.

72
Ngoài ra, v n i u l tăng s góp ph n hi n i hóa công ngh , m r ng m ng lư i,
nâng cao năng l c tài chính,... và th c hi n nhi u chi n lư c khác. Chúng ta nh n
th y r ng m c dù 8 NHTM ư c kh o sát là 8 NHTM l n nh t c a Vi t Nam nhưng
v n i u l và t ng tài s n c a các NHTM ó v n th p xa so v i v n i u l bình
quân và t ng tài s n bình quân c a các NHTM thu c các nư c trên th gi i.
B ng 3.2 Quy mô bình quân c a các ngân hàng năm 2008
VT: tri u USD
Ch tiêu Úc
Trung
Qu c
n Malaysia Philippines Singapore
Thái
Lan
Vi t
Nam
T ng tài s n 187.140 292.112 26.144 28.771 5.429 144.121 21.381 10.093
V n i u l 10.421 18.504 1.705 2.201 628 13.525 1.986 422
Ngu n: Jaccar và báo cáo tài chính c a các NHTM Vi t Nam
Chúng ta nh n th y v n i u l và t ng tài s n c a top 8 NHTM l n nh t
Vi t Nam v n còn th p hơn r t nhi u so v i các nư c khu v c, ngoài tr ch tiêu
t ng tài s n khi so sánh v i Philippines. Vì th , h th ng ngân hàng Vi t Nam c n
ph i ư c b sung m t lư ng v n r t l n t chính ph , th trư ng và các nhà u tư
nư c ngoài có th c nh tranh ư c v i các ngân hàng thương m i c a các nư c.
Các bi n pháp mà các NHTM có th áp d ng tăng v n:
- M t là, tăng v n ngân sách nhà nư c c p, bi n pháp này ch thích h p cho
các NHTMQD.
- Hai là, trong giai o n hi n nay, bi n pháp thích h p và h u hi u nh t
tăng v n là a d ng hóa phương th c chào bán như: tìm ki m i tác chi n lư c
trong nư c, i tác nư c ngoài, các t ch c kinh t khác,….
M c dù th trư ng tài chính th gi i ang bi n ng m nh, nhưng ti m
năng phát tri n d ch v ngân hàng c a Vi t Nam v n có s c hút v i các ngân hàng
ngo i. Các ngân hàng Châu Á như Nh t, Trung Qu c, Singapore,… ít ch u tác
ng t kh ng ho ng tín d ng M có th thâm nh p sang các qu c gia khác thông
qua cách th c u tư chi n lư c v i m c giá ưu ãi hơn so v i th i kỳ kinh t tăng
trư ng m nh.

73
Các NHTM c n nhanh chóng tìm i tác là NHNNg thích h p chào bán
c ph n nh m tăng v n i u l . Vi c cho phép các nhà u tư nư c ngoài mua c
ph n c a các ngân hàng thương m i trong nư c (t i a 30%) cũng góp ph n tăng
nhanh v n i u l c a các NHTMCP Vi t Nam. S tham gia c a các NHNNg v i tư
cách là c ông s góp ph n giúp tăng cư ng nhi u m t ho t ng c a các NHTM,
c bi t là trong lĩnh v c qu n tr , i u hành.
- Ba là, tăng v n thông qua phát hành c phi u ra công chúng, ph i ư c y
ban Ch ng khoán phê duy t k ho ch. V i tình hình th trư ng ch ng khoán nh ng
tháng cu i năm 2008 và u 2009 ang bi n ng theo chi u hư ng gi m, nhà u
tư không còn quan tâm nhi u n c phi u ngành này, khi n quá trình phát hành c
phi u tăng v n i u l c a m t s ngân hàng, c bi t là NHTMCP nh g p nhi u
khó khăn thì n gi a năm 2009, th trư ng ch ng khoán có chi u hư ng tăng và sôi
ng, giá c phi u c a các NHTM tăng m nh, các NHTM có th áp d ng tăng v n
theo phương th c này có th hoàn thành k ho ch tăng v n lên 3.000 t VND
theo l trình năm 2010 c a Chính ph .
B ng 3.3 Bi n ng giá c phi u c a m t s ngân hàng gi a năm 2009
19/05/2009 18/06/2009 T l thay i
MSB 14.000 18.500 32,14%
SCB 11.000 23.600 114,55%
Vietinbank 23.000 39.300 70,87%
EAB 18.200 29.000 59,34%
PNB 10.500 15.000 42,86%
EIB 18.300 28.700 56,83%
SGB 10.000 20.000 100,00%
TCB 31.000 48.000 54,84%
HBB 12.000 16.500 37,50%
VIB 14.000 19.000 35,71%
VCB 50.000 45.000 -10,00%
VPB 12.000 17.000 41,67%
Ch tính riêng trong vòng 10 phiên giao d ch t ngày 15 n ngày 18/6/2009,
giá c phi u c a STB ã tăng x p x 20%, c phi u c a ACB cũng tăng hơn 5,5%.

74
C phi u c a Ngân hang Hàng H i, Ngân hàng Sài Gòn, Ngân hàng Phương
ông,... trên th trư ng OTC trư c ây ã gi m giá khá m nh (xu ng dư i c 10
nghìn ng/cp) cũng ã tăng m nh v giá.
- B n là, các NHTM có th s d ng ngu n v n th ng dư và l i nhu n l i
tăng v n. V b n ch t s không làm thay i quy mô ngu n v n ch s h u,
nhưng làm tăng s lư ng c phi u ang lưu hành và pha loãng ch s thu nh p trên
m i c phi u (EPS). Th trư ng hi n nay khá nh y c m v i nh ng thông tin tăng
cung như v y. Tuy nhiên, s d ng cách th c này, các NHTM s không ph i ph
thu c vào th trư ng v n và cũng không t n kém chi phí.
Dùng bi n pháp này tăng v n, các NHTM c n xác nh t l l i nhu n
l i n nh qua các năm và phù h p v i t c tăng trư ng tài s n có. B i vì, n u l i
nhu n l i ít quá, d n n tình tr ng tăng v n ch m, làm gi m kh năng sinh l i;
n u l i nhu n l i nhi u quá s làm gi m thu nh p c a c ông. T l này thích
h p s th hi n s phát tri n n nh c a ngân hàng và ư c s ng thu n c a các
c ông v chính sách c t c.
- Năm là, các NHTM có th phát hành trái phi u chuy n i i cùng v i
quy n ch n. Như v y s m b o cho nhà u tư kho n thu nh p tương i n nh
trong b i c nh n n kinh t Vi t Nam và th gi i còn nhi u bi n ng.
Tóm l i, vi c tăng v n là h t s c c n thi t, nhưng không ph i là y u t quy t
nh s thành b i c a các ngân hàng. Cho nên, các NHTM c n chu n b t t hơn v
tính h p d n c a t tăng v n b ng k ho ch s d ng v n thi t th c hi u qu , quan
h c ông minh b ch, y , i v i các NHTM chưa ư c niêm y t có th g n
v i l trình niêm y t c th tăng tính thanh kho n cho c phi u phát hành thêm.
ng th i, l a ch n gi i pháp thích h p tăng v n trong t ng th i kỳ, nh m m
b o ư c s c m nh tài chính và năng l c c nh tranh c a ngân hàng.
3.3.1.2 Nâng cao ch t lư ng tài s n có
• y m nh vi c gi i quy t n t n ng
Các NHTM c n kh n trương rà soát l i tình hình n quá h n, phân lo i n
quá h n theo thành ph n kinh t .

75
- X lý n x u b ng ngu n v n d phòng r i ro gi m s n quá h n t n
ng lâu ngày.
- Khai thác tài s n th ch p, tài s n thu ư c sau các v án dư i hình th c cho
thuê, bán, ưa vào s d ng các tài s n mà ngân hàng ang c n.
- Các NHTM c n th c hi n vi c mua bán n v i các công ty mua bán n và
tài s n do Chính ph thành l p, có quy mô l n, ti m l c tài chính m nh, hoàn toàn
c l p v i ngân hàng, h tr trong vi c x lý n x u.
- Ch ng khoán hóa các kho n n . Khi th c hi n vi c ch ng khoán hóa m t
kho n n thì kho n n này s ư c lo i ra kh i b ng cân i k toán, t ó tăng
cư ng ch t lư ng tài s n có. Thông thư ng, kho n n này có th ư c chuy n
sang m t công ty qu n lý n , thì ngân hàng ph i g p nhi u kho n n l i v i nhau,
trong ó có c n x u và n có ch s an toàn tín d ng cao d dàng ưa các
kho n n này n ư c v i nh ng nhà u tư.
• Nâng cao ch t lư ng tài s n và ch t lư ng tín d ng
Song song v i vi c x lý n t n ng, thì vi c nâng cao ch t lư ng tín d ng
nói riêng, tài s n nói chung là m t vi c làm r t quan tr ng h n ch s phát sinh
các kho n n không sinh l i. M t s g i ý có th áp d ng như sau:
- Chu n m c hóa nh ng hư ng d n chi ti t v quy trình th m nh, ch m
i m tín d ng, xét duy t cho vay phù h p v i chu n m c qu c t và c n ph i giám
sát t t vi c th c hi n các chu n m c m b o tính hi u qu c a ch t lư ng tín
d ng. i u này liên quan n vi c nâng cao ch t lư ng c a công tác ki m soát n i
b thông qua vi c ki m tra tính tuân th các quy trình, các th t c ã ra.
- Các NHTM c n thư ng xuyên và ch ng rà soát l i danh m c cho vay
và dư n cho vay theo thành ph n kinh t cơ c u l i n cho h p lý. Tránh cho
vay t p trung quá nhi u vào m t lĩnh v c ho c m t doanh nghi p nào ó, c n a
d ng hóa lo i hình cho vay và a d ng hóa lĩnh v c u tư, gi m thi u r i ro có
th x y ra.
- C n xem xét l i s lư ng và trình i ngũ cán b th c hi n công tác tín
d ng, tránh tình tr ng quá t i công vi c d d n n s c u th trong th m nh và

76
phê duy t các kho n vay, s làm gia tăng n x u. Tăng cư ng ào t o chuyên môn
nghi p v cho các cán b tín d ng và nâng cao ch t lư ng h th ng qu n lý, báo cáo
thông tin khách hàng cũng là m t y u t góp ph n nâng cao ch t lư ng th m nh
và xét duy t tín d ng, h n ch r i ro.
- C n nghiên c u tình hình kinh t - xã h i, theo dõi thư ng xuyên di n bi n
tình hình tài chính ti n t nh m m c ích xây d ng chính sách cho vay h p lý, k p
th i, m b o an toàn, hi u qu cho ho t ng c a ngân hàng. Cũng như ph i luôn
n m b t k p th i và chính xác nh ng thông tin r i ro v khách hàng, ưa ra quy t
nh cho vay úng n thông qua Trung tâm tín d ng, báo cáo tài chính, báo cáo
ki m toán, các h i ngh khách hàng ho c thông tin t các ngân hàng b n.
• Tăng cư ng công tác qu n tr r i ro
Trong ho t ng ngân hàng, l i nhu n t ho t ng tín d ng chi m t tr ng
ch y u trong thu nh p c a ngân hàng. Tuy nhiên, ho t ng này luôn ti m n r i ro
cao, là do h th ng thông tin thi u minh b ch và không y , trình qu n tr r i
ro còn nhi u h n ch , tính chuyên nghi p c a cán b ngân hàng chưa cao,... Vì v y,
vi c tăng cư ng công tác qu n tr r i ro là vô cùng quan tr ng. Gi i pháp qu n tr
r i ro t t là:
- Nâng cao ch t lư ng i ngũ cũng như hi u qu ho t ng c a y ban
qu n lý tài s n N - Có (ALCO Committee) và H i ng tín d ng; Ban i u hành
ph i giám sát ch t ch và theo dõi thư ng xuyên vi c th c thi các chính sách, các
quy trình ki m soát r i ro c a y ban ALCO và H i ng tín d ng.
- Xây d ng và hoàn thi n h th ng qu n tr r i ro tín d ng trên cơ s các
chu n m c qu c t (Basel I hay Basel II) là vi c c n thi t ph i làm. Th c hi n phân
tách các phòng ban theo t ng ch c năng bán hàng, ch c năng th m nh, qu n lý r i
ro tín d ng và ch c năng qu n lý n . Các b ph n này làm vi c c l p, m b o
tính khách quan và phân tán r i ro. ng th i, phân quy n h n m c tín d ng cho
t ng cán b d a vào năng l c, trình chuyên môn c a cán b ó. Vi c phân nh
rõ ch c năng, nhi m v và trách nhi m pháp lý c a b ph n quan h khách hàng,

77
qu n lý r i ro tín d ng và qu n lý n s m b o tính công b ng trong ánh giá ch t
lư ng công vi c c a cán b các b ph n.
- C n xây d ng i ngũ cán b qu n lý r i ro tín d ng có kinh nghi m, có
ki n th c và có kh năng nh y bén khi xem xét, ánh giá các xu t tín d ng. C n
xây d ng h th ng tiêu chu n i v i cán b r i ro tín d ng như: Trình chuyên
môn, kinh nghi m th c t , ã tr i qua th i gian công tác t i b ph n quan h khách
hàng. Qua ó, s giúp cho i ngũ cán b qu n lý r i ro tín d ng có trình ,
kinh nghi m x lý nhanh chóng, hi u qu , th n tr ng h p lý trong quá trình phân
tích, th m nh và giám sát tín d ng.
Tóm l i, vi c th c hi n mô hình qu n tr r i ro tín d ng có hi u qu và phù
h p v i i u ki n Vi t Nam là m t òi h i b c thi t h n ch r i ro trong ho t
ng tín d ng tín d ng, hư ng n các chu n m c qu c t trong qu n tr r i ro và
phù h p v i môi trư ng h i nh p.
3.3.1.3 Nâng cao m c sinh l i
V h s ROA (t l l i nhu n ròng sau thu trên t ng tài s n): Do ch t
lư ng tín d ng kém, trong khi ó các ho t ng kinh doanh khác chưa phát tri n,
nên h s ROA c a ngân hàng thương m i Vi t Nam khá th p và không n nh so
v i các ngân hàng thương m i các nư c trong khu v c.
V h s ROE (t l l i nhu n trên v n ch s h u): H s này c a các ngân
hàng thương m i Vi t Nam ang ư c c i thi n, tuy nhiên v n còn th p so v i các
nư c trong khu v c.
Các gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng tài s n và ch t lư ng tín d ng, làm
gi m thi u các kho n n không sinh l i, ó cũng chính là gi i pháp góp ph n nâng
cao m c sinh l i.
3.3.2 Nâng cao năng l c công ngh
Hi n i hóa công ngh ngân hàng và ph i xem ây là m c tiêu chi n lư c
c nh tranh v i các NHNNg, nâng cao hi u qu kinh doanh và thu hút khách hàng
trong nư c. c bi t là cơ ch thanh toán, ph i nhanh chóng, an toàn, ti n l i và có

78
tính h th ng, ng b . M ng lư i ph kh p nơi, nhưng gi a các chi nhánh không
liên l c v i nhau ư c thì vô nghĩa.
u tư vào công ngh hi n i có th làm tăng chi phí ban u, nhưng s
gi m chi phí nghi p v trong dài h n, thu hút nhi u khách hàng, qu n tr ư c r i ro
do thông tin nhanh chóng, công tác i u hành hi u qu , c bi t là ngân hàng s huy
ng nhi u ti n g i thanh toán (lãi su t th p) do thanh toán d dàng, ti n l i và m
r ng kênh phân ph i. M t chi n lư c công ngh dài h n là công c thi t y u
ngân hàng th ng nh t qu n lý nh ng n l c c i ti n công ngh c a mình tránh s
u tư manh mún, tùy ti n gây lãng phí.
Các quy t nh u tư v công ngh thông tin không ch òi h i có ngu n l c
tài chính l n, mà còn c n m t s u tư l n v ch t xám, nh m m b o các công
ngh l a ch n là phù h p và có kh năng nâng c p thích ng v i s thay i
nhanh chóng c a ti n b công ngh . Vì v y, các NHTM c n chú tr ng nâng cao
ch t lư ng i ngũ nhân l c công ngh , sao cho theo k p v i nh ng ti n b công
ngh trên th gi i; ti n hành ào t o k năng s d ng công ngh cho nhân viên ngân
hàng; th n tr ng trong vi c thuê tư v n, l a ch n nhà th u cung c p d ch v , máy
móc. Các cán b công ngh thông tin c n có kh năng th m nh, ánh giá tính
úng n và tính tin c y c a các chuyên gia tư v n, tránh s ph thu c quá nhi u
vào các chuyên gia này, d n n nh ng quy t nh u tư sai l m.
Ngoài ra, trong quá trình u tư trang thi t b và l p t các ph n m m, c
bi t c n chú tr ng th c hi n các gi i pháp an ninh m ng m t cách tri t . Như v y,
m i có kh năng ngăn ng a r i ro nh ng t i ph m tin h c, hay r i ro o c xu t
phát t phía các cán b ngân hàng cũng như khách hàng.
Bên c nh ó, công tác nghiên c u, tri n khai ng d ng công ngh t o ra các
s n ph m d ch v m i, phù h p và thích ng v i s phát tri n c a công ngh hi n
i cũng c n ư c chú tr ng, nâng cao hi u qu khai thác công ngh . Cho nên,
các NHTM c n tích c c phát tri n h th ng kênh phân ph i bao g m các i m giao
d ch, h th ng máy ATM, POS, kênh ngân hàng i n t ,... Phát tri n các s n ph m

79
m i như d ch v thanh toán và thương m i i n t , h th ng chuy n m ch và qu n
lý th .
Ngoài ra, ngân hàng là m t ngành òi h i m t s liên k t cao, không ch v
m t tài chính mà còn c công ngh . S thi u ng b trong công ngh gi a các ngân
hàng trong h th ng, s d n n vi c các ngân hàng không k t n i ư c v i nhau
trong các giao d ch, làm y u i s c m nh công ngh c a toàn h th ng. Cho nên,
c n tăng cư ng h p tác trong lĩnh v c công ngh , góp ph n nâng cao năng l c
công ngh cho toàn h th ng ngân hàng.
Tóm l i, ng d ng công ngh thông tin hi n i giúp các NHTM nâng cao
ch t lư ng qu n lý, m b o an toàn trong ho t ng, gi m chi phí qu n lý, gi m
giá thành s n ph m và nâng cao kh năng c nh tranh. Vì v y, n n t ng công ngh
thông tin hi n i là chi c chìa khóa t o cho các NHTM kh ng nh v th c a mình
và t tin khi tham gia quá trình h i nh p kinh t khu v c và th gi i.
3.3.3 Nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c là ngu n l c ư c ánh giá là quan tr ng nh t c a m i ngân
hàng vì ó là cơ s giúp ngân hàng có kh năng khai thác t i ưu nh ng ngu n l c
v v n và công ngh , t o ra nh ng l i th c nh tranh cho ngân hàng. Vì v y, nâng
cao ch t lư ng i ngũ ngu n nhân l c là m t nhi m v mang tính chi n lư c và
c p bách không ch c nh tranh trong hi n t i, mà còn nh m áp ng chi n lư c
phát tri n c a NHTM lâu dài và b n v ng.
- C n xây d ng m t h th ng phương pháp lu n và h th ng ch tiêu ánh giá
nhân viên minh b ch và khoa h c.
- Xây d ng chính sách ãi ng minh b ch. Nh m thu hút và gi chân nhân tài,
các NHTM c n xây d ng cơ ch ti n lương, chính sách thư ng h p lý khuy n
khích, t o ng l c cho nhân viên làm vi c và g n bó lâu dài v i ngân hàng.
- Chú tr ng công tác ào t o nh m nâng cao ki n th c và k năng c a nhân
viên: ào t o trong n i b ngân hàng hay c nhân viên tham gia các khóa ào t o
trong và ngoài nư c, có chính sách khuy n khích, h tr và t o i u ki n cho các
cán b nâng cao trình ,...

80
- Nâng cao ch t lư ng tuy n d ng: nâng cao ch t lư ng công tác tuyên
truy n, qu ng cáo chương trình tuy n d ng; ch t lư ng khâu xét tuy n h sơ, ph ng
v n; c n l p k ho ch nhân s theo nhu c u công vi c và s phát tri n c a ngân
hàng;...
- Ph i h p v i các trư ng i h c chuyên ngành nh m phát hi n ngu n nhân
l c ti m năng: t o i u ki n cho các sinh viên th c t p t i ngân hàng, tài tr cho
vi c c i thi n, nâng c p các trang thi t b ào t o hi n i, h tr cung c p nh ng
thông tin và các òi h i v th c ti n trong n i dung ào t o,...
3.3.4 Nâng cao năng l c qu n lý và cơ c u t ch c
• y nhanh quá trình cơ c u l i h th ng NHTM Vi t Nam, c i cách
ngân hàng theo hư ng nâng cao năng l c qu n tr i u hành, năng l c tài chính, m
r ng quy mô và năng l c c nh tranh cho NHTM Vi t Nam. Hình thành các t p oàn
tài chính - ngân hàng l n, m nh d n s p x p l i NHTMCP theo hư ng thanh lý,
gi i th nh ng ngân hàng y u kém, sáp nh p nh ng ngân hàng nh không v n
pháp nh vào nh ng ngân hàng l n. V i vi c ch m i c ph n hóa Vietcombank
tháng 12/2007, Vietinbank tháng 12/2008, trong ó v n nhà nư c v n còn chi m t
l cao, chúng ta c n ph i thúc y nhanh hơn, úng th c ch t hơn ti n trình c ph n
hóa hai ngân hàng này và ti n hành c ph n hóa thêm các NHTMQD khác.
• Nâng cao ch t lư ng i ngũ nhân s qu n lý
- Xây d ng m t k ho ch nhân s qu n lý ánh giá, l a ch n cán b qu n
lý ào t o b i dư ng, m b o tính k th a liên t c, tránh gây ra bi n ng v nhân
s qu n lý, gây nh hư ng n hi u qu kinh doanh c a ngân hàng;
- Các cán b qu n lý c n ph i tích c c h c h i kinh nghi m, t nghiên c u
trang b thêm ki n th c và k năng c n thi t, nh m có kinh nghi m qu n lý các
nghi p v hi n i, cũng như kinh nghi m s d ng các công c hi n i, c bi t là
kinh nghi m trong công tác qu n tr r i ro;
- C n thi t có th thuê nhân s qu n lý nư c ngoài, tuy òi h i chi phí cao,
nhưng có th ti p c n nhanh nh t kinh nghi m qu n lý c a các ngân hàng hi n i
trên th gi i; t o ra áp l c i m i m nh m hơn i v i nhân viên.

81
• Nâng cao ch t lư ng ho t ng qu n tr ngân hàng
- C i ti n mô hình t ch c, cũng như phân công, phân nhi m gi a các thành
viên trong h i ng qu n tr . C n nghiên c u, chu n b các ng viên ti m năng
có th nhanh chóng b sung các thành viên c l p trong h i ng qu n tr và b
sung cho các ban ch c năng, phù h p v i các t p quán qu n tr qu c t .
- Xây d ng và hoàn thi n h th ng thông tin qu n lý (MIS) m b o s thông
su t c a các lu ng thông tin t các phòng ban, cũng như t m i nhân viên. H
th ng thông tin qu n lý ư c nâng cao v ch t lư ng s góp ph n nâng cao năng l c
x lý thông tin và ra quy t nh c a ban i u hành ngân hàng.
- Thi t l p cơ ch giám sát hi u qu , minh b ch hóa thông tin v i h th ng các
báo cáo y , h th ng thông tin qu n lý thông su t, cũng là m t khía c nh
m b o hi u l c và hi u qu c a ho t ng qu n tr ngân hàng. Tăng cư ng cơ ch
giám sát và ki m tra thông qua vai trò c a ban giám sát cũng như ban ki m toán,
ki m soát n i b và th c hi n nghiêm túc vi c ki m toán c l p hàng năm. C n t n
d ng nh ng ý ki n óng góp c a các công ty ki m toán kh c ph c nh ng i m
y u trong các quy trình qu n lý và x lý nghi p v c a ngân hàng
3.3.5 Nâng cao ch t lư ng và a d ng hóa s n ph m
Th c hi n a d ng hóa s n ph m và t p trung nhi u vào hư ng phát tri n các
d ch v . Các NHTM c n chú tr ng nghiên c u các s n ph m, d ch v ang ư c các
ngân hàng trên th gi i tri n khai, m t khác cũng c n nghiên c u c th v nhu c u
trong nư c có nh ng s a i ho c c i ti n cho phù h p, thích ng v i th trư ng
trong nư c. Tri n khai t ng bư c các s n ph m d ch v có tính chuyên bi t cao, t o
ra các giá tr gia tăng cho các s n ph m d ch v hi n t i, tăng l i th c nh tranh
cho các NHTM trên th trư ng. Trên cơ s ó, xây d ng chi n lư c m r ng d ch
v v i t ng bư c i c th , có nh hư ng nh m tránh vi c u tư lãng phí, không
hi u qu .
Rà soát và ánh giá l i t t c các s n ph m d ch v hi n có c a NHTM, ánh
giá l i v th c a s n ph m trong chu kỳ s ng. T ó, xác nh kh năng phát tri n
hay lo i b c a nh ng s n ph m này. Trên cơ s ó, ưa ra nh ng bi n pháp nh m

82
nâng cao hơn n a ch t lư ng các s n ph m có kh năng phát tri n thông qua vi c
c i ti n quy ch , quy trình, thái ph c v ,... ng th i xu t lo i b các s n
ph m không có ti m năng phát tri n.
Hi n t i, các ngân hàng ch d ng l i nh ng s n ph m ã ư c tri n khai
trên th gi i h c h i c i ti n, mà chưa có thi t k ra s n ph m m i hoàn toàn.
Cho nên, t ư c l i th c nh tranh qu c t các NHTM c n nghiên c u phát
tri n các s n ph m m i, chưa t ng có, ó chính là v n có ý nghĩa then ch t. V n
này òi h i m t s u tư r t l n v con ngư i và công ngh , vì th các NHTM
c n có chi n lư c phát tri n dài h n th c hi n gi i pháp này.
Xác nh th trư ng m c tiêu c th cho chi n lư c ti p c n s n ph m d ch
v c a ngân hàng. Ch ng h n tùy theo tính năng c a t ng th trư ng mà ngân hàng
có nh hư ng phát tri n s n ph m cho phù h p. Vi c phân o n th trư ng ư c
l a ch n thư ng là phù h p v i kh năng v n còn h n h p c a ngân hàng, ho c là
chưa có i th c nh tranh. Cũng có khi phân o n th trư ng ư c ch n có th có
s n s phù h p ng u nhiên gi a nhu c u c a khách hàng và s n ph m có tính
chuyên bi t c a ngân hàng.
3.3.6 Nâng cao ch t lư ng ph c v khách hàng
Khuynh hư ng c nh tranh c a các ngân hàng d a trên năng l c v tài chính
nhi u hơn là ch t lư ng d ch v . H dành h t ngu n nhân l c, v t l c, th i gian và
h th ng cho vi c qu n lý tài chính hơn là qu n lý khách hàng và công tác ph c v .
Vi c t ch c ph c v và làm cho khách hàng hài lòng thư ng ư c các ngân hàng
x p vào hàng th y u. M ch s ng c a m i ngành ngh kinh doanh chính là khách
hàng. L i nhu n có ư c t doanh thu tr chi phí. Khách hàng là ngư i quy t nh
doanh s d a trên s nh n th c c a h v ch t lư ng c a s n ph m và s ph c v .
Do ó, các NHTM c n ph i nghiên c u và tìm cho mình gi i pháp t t nh t ph c v
khách hàng v m i m t và liên t c làm th a mãn khách hàng.
Hi n nay, các ngân hàng ang ư c x p h ng, so sánh v i nhau và ư c ánh
giá s thành công thông qua quy mô, ngu n l c tài chánh, và nh ng s o nh
lư ng khác như t ng tài s n, s lư ng máy ATM, s lư ng giao d ch, s lư ng

83
ngư i g i ti n, s ti n vay ã gi i ngân,... r t khó cho th y ch t lư ng ph c v
khách hàng ra. Các NHTM c n chú tr ng vi c qu n lý ch t lư ng ph c v khách
hàng thông qua vi c xem xét, phân tích các v n như:
Th i gian x lý các s n ph m và d ch v ch y u như cho vay, m tài kho n
m i, th ATM, th tín d ng, chi tr séc.
Th i gian ch i như th i gian máy ch y ch m ho c b s c ph i s a
ch a và th i gian x p hàng;
Thư ho c l i khi u n i c a khách hàng;
Năng l c và tính cách thân thi n c a nhân viên;
S chính xác và k p th i c a b ng thông báo tài kho n và h sơ giao d ch;
Lãi su t phù h p, bao g m cho t t c m i d ch v và các kho n phí không
thông báo khác;
S s t s ng trong vi c áp ng các yêu c u c a khách hàng như trong vi c
tr l i qua i n tho i, chuông m y l n m i nh c máy, chuy n ti p cu c g i m y
l n thì ngư i g i m i g p ư c ngư i c n g p;
Tài kho n và khách hàng b m t i.
Các ch s này c n ư c ki m tra, ánh giá m t cách u n và k lư ng
gi ng như ki m toán viên n i b ki m toán vi c lưu chuy n ti n m t, các giao d ch
và b ng cân i tài kho n. Ph i m b o t t c các chi nhánh u ng nh t v s n
ph m và ch t lư ng ph c v . ánh giá hi u qu ho t ng c a chi nhánh d a trên
tiêu chí th a mãn c a khách hàng, ch t lư ng ph c v và nh ng v vi c khi u n i
c a khách hàng.
Ngân hàng c n có m t h th ng chuyên x lý các sai sót ho c nh ng khi u
n i c a khách hàng, b ng l i ho c b ng văn b n.
Qu n lý ch t lư ng toàn di n b t u t s cam k t c a lãnh o i v i v n
ch t lư ng. Lãnh o các c p có th t mình vào cương v c a khách hàng, giao
d ch viên ho c nhân viên b o v có th c m nh n ư c s th ra sao. N u như
các v lãnh o c p cao có th th c hi n ư c công vi c này và t o ra ư c nh ng
thay i có ý nghĩa và thi t l p ư c cơ ch ho t ng d a trên chính s quan sát và

84
kinh nghi m th c t c a mình, thì khi ó ngân hàng m i th t s ang trên ư ng tr
thành m t ngân hàng có ng c p qu c t - m t ngân hàng có ch t lư ng ph c v
hoàn h o.
K T LU N CHƯƠNG 3
T th c tr ng năng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam, th c ti n v
tình hình c nh tranh gi a các NHTM, chương 3 c a lu n văn ã g i ý m t s gi i
pháp trên cơ s t n d ng nh ng l i th s n có, phát huy nh ng th m nh và kh c
ph c nh ng i m y u có th nâng cao năng l c c nh tranh c a h th ng ngân
hàng Vi t Nam nói chung và các NHTM Vi t Nam nói riêng trong ti n trình h i
nh p qu c t .

85
K T LU N
Trư c quá trình h i nh p kinh t th gi i, s thâm nh p c a các chi nhánh
NHNNg và c nh tranh ngày càng gay g t thì năng l c c nh tranh óng vai trò quy t
nh cho s t n t i và phát tri n. Các NHTM Vi t Nam c n y m nh l i th hi n
có, phát huy ti m l c c a ngân hàng, cung c p các s n ph m và d ch v ngân hàng
hi n i, ch t lư ng cao, tho mãn ư c nhu c u khách hàng nh m chi m lĩnh th
ph n, giành th ch ng và nâng cao năng l c c nh tranh.
V i m c tiêu phân tích th c tr ng c nh tranh c a NHTM Vi t Nam trong
th i gian qua, tài ã hoàn thành ư c các m c tiêu sau:
- H th ng hóa nh ng lý lu n cơ b n v c nh tranh, năng l c c nh tranh
c a NHTM.
- T ng k t ư c th c tr ng năng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam
trong th i gian qua.
- T nh ng cơ h i và thách th c chung c a các NHTM Vi t Nam, phân
tích, ánh giá s c nh tranh i n hình c a nhóm NHTMQD và nhóm NHTMCP
nh m khái quát nh ng th m nh và i m y u, tìm ra nguyên nhân nh ng khó khăn
t n t i giúp các NHTM Vi t Nam phát huy t i a l i th c a mình.
- G i ý m t s gi i pháp chi n lư c nh m nâng cao năng l c c nh tranh
c a các NHTM.
V i nh ng gi i pháp ã trình bày, tài hy v ng s óng góp m t ph n nh
trong vi c phát tri n các NHTM ngành ngân hàng Vi t Nam ngày càng phát tri n
cao hơn, có th c nh tranh ư c v i các ngân hàng trên th gi i, t ó góp ph n t o
i u ki n cho n n kinh t Vi t Nam phát tri n, h i nh p kinh t qu c t thành công.
M c dù ã có nhi u n l c trong quá trình nghiên c u hoàn thành lu n
văn, nhưng v i th i gian nghiên c u có h n nên ch c ch n lu n văn s không tránh
kh i nhi u thi u sót, tác gi r t mong nh n ư c các ý ki n óng góp t th y cô, các
b n hay nh ng ai quan tâm n v n này.

iv
TÀI LI U THAM KH O
---o0o---
Tài li u ti ng Vi t
1. Qu c h i (1997), Lu t các T ch c tín d ng Vi t Nam, ban hành ngày
12/12/1997.
2. Qu c h i (2004), S a i, b sung Lu t các t ch c Tín d ng, ban hành ngày
15/06/2004.
3. Qu c h i (2004), Lu t c nh tranh, ban hành ngày 14/12/2004.
4. Chính ph (2006), Quy t nh s 112/2006/Q -TTg v vi c phê duy t án
phát tri n ngành Ngân hàng Vi t Nam n năm 2010 và nh hư ng n năm
2020, ban hành ngày 24/05/2006, Hà N i.
5. Michael Porter (2009), Chi n lư c c nh tranh, Nhà xu t b n tr .
6. TS. Dương Ng c Dũng (2009), Chi n lư c c nh tranh theo lý thuy t Michael
Porter, Nhà xu t b n t ng h p TP.HCM.
7. PGS.TS. Nguy n Th Mùi (2005), Lý thuy t Ti n t và Ngân hàng, Nhà xu t
b n th ng kê, Hà N i.
8. Trư ng i h c Ngân hàng TP.HCM (2008), Ho t ng h th ng ngân hàng
thương m i Vi t Nam sau m t năm gia nh p WTO, Nhà xu t b n th ng kê.
9. TS. Trương Quang Thông (2009), “C nh tranh ngân hàng nhìn t góc
sinh l i”, Th i báo Kinh t Sài Gòn (s 44).
10.TS. Trương Quang Thông (2009), “ROA và ROE c a ai cao hơn?”, Th i
báo Kinh t Sài Gòn (s 45).
11.Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam (2005), “Chi n lư c phát tri n d ch v ngân
hàng giai o n 2006-2010”.
12.Các t p chí ngân hàng, t p chí công ngh ngân hàng, t p chí th trư ng tài
chính ti n t , t p chí Kinh t phát tri n và các t p chí khác.

v
Tài li u Ti ng Anh
13.Nguyen The Hoang (2009), Vietnam’s banking sector - A tough boxing
league, Jaccar Equity Research.
Các website tham kh o
www.sbv.gov.vn: Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam.
www.saga.vn: web chuyên v phân tích tài chính, ngân hàng, ch ng khoán.
www.wikipedia.com: t i n bách khoa toàn thư.
www.kiemtoan.com.vn: h i ki m toán Vi t Nam.
www.vneconomy.com.vn: th i báo kinh t Vi t Nam.
T t c các website c a các Ngân hàng thương m i trong nư c.

Luận văn: Phân tích cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại

More Related Content

What's hot (17)

Similar to Luận văn: Phân tích cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại (20)

More from Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620 (20)

Recently uploaded (20)

Luận văn: Phân tích cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại